-ocr page 1- -ocr page 2-

Dit boek hoort bij de Collectie Van Buchell

Huybert van Buchell (1513-1599)

Meer informatie over de collectie is beschikbaar op: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn innbsp;volgorde waarop ze getoond worden:

• de rug van het boek

This book is part of the Van Buchell Collection

Huybert van Buchell (1513-1599)

More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order ofnbsp;appearance:

• the spine

• the bottom edge

-ocr page 3-

106

-ocr page 4- -ocr page 5- -ocr page 6- -ocr page 7- -ocr page 8-

BibUa-€£ interprètes

FoKo ßquot;°»



t;


4


i*

lt;


lt;


I

I


I

i

!




-ocr page 9- -ocr page 10- -ocr page 11-

BIBLIA

AD VETVSTISSIMA EXEM

PLAR IA N V N C R E C E N S CASTIGATA.

HEBRÆA, CHALDÆA, GRÆCA, ET

LATINA NOMINA VIRORVM, MVLIERVM, P O P V-lorum, Idolorum, Vrbium, Fluuiorum,Montium,cæterorumqûe locorum,quæ in Biblijs legunturrellitutacum Latina interpretation e, ac locorum è Coimogranbsp;delcriptione.

phis

inhorum^ibliorum cafligationepr^ßitum quensprœfaùo latiùs indicabit.


ANTVERPIÆ, APVDIOHANNEM StELSIVM,nbsp;Sub Scuto Burgundiaé.

anno m. d. lxj.

C V M GRATIA ET PRIVILEGIÖ4


-ocr page 12- -ocr page 13-

F IOHANNIS HEN TENU NECHLINIENSIS IN

Biblia Louanij Anno M. D. XLVII.

excuû atque caftigata,

PRAEFATIO.

IRABITVR fortafle quifpiam cur poft tam multiplicia Biblia tories ex eu là, conati fiinus alia facie hæc in lucèm edere. Quare non inutile fàétiirus mihi vi-deor, fi noftri confilij rationem, quamin hac noua Bibliorum editione adornan-da fequuti fumus, paucis expofuero. Primum nemini obfcurum effe arbitror,nbsp;quot technis ac cuniculis horum temporum hæretici id effîccre conentur, vt fà-



cræliteræ abipfisftarevideantur:potifiimum autem diôÜonibus quibulHam textui temerè addins vcl adeiTipris:aut præfationibus,varijsque marginum annotationibus adieôtis,vel conàirci-natis prauis indicibus. Quibus ludifîcationibus adeo ftudent nonnulli, vt his etiam quoldam irretierint, qui totiinhocerant, vt reinpublicam Chriftianam promouerent. Nemoeftenimnbsp;qui nelciat,vt vnum pro multis in medium adferam,quantam diligentiam,quantasque impenlàsnbsp;tulerit Robertus Stephanus,regius apud Lutetiam typographus, (quem honoris caulà nomino)nbsp;vt accuratißima amp;caftigatifsimanobis Biblia traderet;propter quod plurimum etiam illi debentnbsp;quotquot làcrarum literarum leiftioni funt adiefti:quem ob id etiam in multis fequuti fumus.Etnbsp;tarnen candido huius pedori impofuerunt hipfèudochriftiani, amp;fubouina pelle latentes lupinbsp;rapaces . maximein marginum annotationibus, præfationibus,ac inde fèntentiarum. Quum igi-tur hisimpofturis optimos quoique libros, tam facrarum literarum quàm catholicorum doéto-rum corruperint,ftatuit optimo iure Cæfàrea Maieftas,perniciofbshuiufmodi cuiufiiisidiomatisnbsp;codices, è populi manibus auferri. In quibus primas facilè obtinent Biblia : non ea folum quænbsp;temerariaquarundam vocum tranfpofitione, adieftione autmutilatione aperte corrupta funt:nbsp;verum ilia etiam in quibus,quod adtcxtumattinct,nihilprorfus immutatum eft: indices tarnen,nbsp;præfationes,additiones marginales,feu librorum aut capitum argumentahuiufmodi finit.-vt, finbsp;penitius quisintrolpiciat,atque ad hæreticorum dodrinamifta diligenter confèrat.-fàcilè intcUi-gat,etiam fi nihil prêter ipfà lcripturæ verba contineant,eô elfe perniciofiora,quo occultius pro-pinatur fub mcUe venenum. Quis enim nefeiat ad errores populariter ftabiliendos longe primamnbsp;effeviam, falfumfcripturarum prætextum? nihilque fecurius crcdi,quàm quod feriptura docere,nbsp;vel fuis ipfà verbis exprefle videtur?Hæc igitur confyderantes:fimulque quod tota Latina Eccle-fia totfcculisVulgata editione,in œcumenicis etiam concilijs,fempervfàfit:tam in fidei dogma-tis definiendis, quàm in hærefibus condemnandis : arque idcirco immotara. efïe oporteat ,autnbsp;potiusad primæua fiia exemplariareuocari:è medio iam hîc fiiblatis edido Cæfareo vniuerfisnbsp;Biblijs, quæ quoquo modo aduerfàrij Chriftianæ pietati videbanturrfùmmo ftudio curauimus,nbsp;ex iuffujinftrudione ac iudicio grauißimorujlongeque erudiußimorum amp; acerrimi iudicij Theonbsp;logorum huius academiæ Louanienfis,vt comparatis vndique,non fblum que caftigatius exeufànbsp;erant exemplaribus, verum alijs quoque plus minus viginti : quorum recentißimum ante du-centos annos manu feriptum erat,alia ante trecentos,quadringentos,imo amp; fcxcentos vel plu-res etiam annos : ex horum collatione r eftitueremus,quoad fieri poffet, veterem ac v ulgatam e-ditionem fynceritati fùæ atque puritati:nonmifcentes nos interim quæftioni, num Græcisamp;nbsp;Hebræis vbique refpondeat. Hac enim in re abundè nobis elfe debet, quod ipfàm reliquis o-mnibus femper prætulerit tota Latina Ecclefia,ficutiiam prediximus: maxime quum innumerisnbsp;locis,non veteris modo teftamenti, quodpaßim oftendit Hieronymus,fed amp; noui,Græca nuncnbsp;deprauata comperiantur :quod apertius eft quàm vt ab eo negari poßit, qui veterum authorumnbsp;tamGræcorumquàm Latinorum,Græcètarnenperitorum, monumenta perlegerit : quos fie-quentifiimè aliter legiffe confiât quàm hodiegræci codices habeant.Id autem fadum eft, quumnbsp;tempwris diuturnitate, ac frequenti exemplaris in exemplar transfufione, turn maxime fiudionbsp;contentionisjfuborientibus fubinde nouis in Græcia hærefibusnn quibus id accidere folet, vt

* ÿ dum

-ocr page 14-

dum quis propria authoritate vti non poteft ( diui enim Ämbroßj verba fcquar)-äd vidoriam verba legis adulterer,quo lènfùm ftium quafi verba legis afïèrat: vt non ratio,led àuthoritas prç-Icribere videatur. Quod fi Ambrofij lèculo, arque etiam Origenis Græci codices variabant, fient docet vtcrque in quintum ad Romanos caput ; quid de noftri feeuH Græcis codicibus iurcnbsp;exifiimes? Hebræavero quem in modum fequi polTumus? quum etiam ante Hieronymi temponbsp;ra, plurima vario modo aut legerint autintenexerint,Septuaginta interpretes,Theodotio,Sym-machus, Aquila, Hieronymus, amp; is demum qui quintam fine vulgatam ante ipfiim dederat e-ditionem? fiue idaccidcrit ob quorundam hebraicorum elementorum fimilitudinem,fiue ob dinbsp;uerlbrum pundorum fitum ; fiue quod paulatim de inemendatis inemendata Icriberentur, vtnbsp;habet Hieronymus .-necnoftrum eft defingulis verfionibus ferre cenliiram,aut in tan tarn venirenbsp;temeritatem,vt Ijaeremus nosexadius quicquam polfe vertcre,quam haótenus verterint cundinbsp;interprètes.. Verum de his alias fortalsislatius, vbi commodius ocium ac locum nadi fuerimus.nbsp;Nunc quædam duntaxat obiter loca citabimus,vbi idem nobilcum lentit Hieronymus, ne quisnbsp;Opinetur hæc nos èproprio cerebro comminilci.Videantur itaque illius coramentarij fiiper cap.nbsp;8. Ilaiæ vbi dicitur, Congregamini populi amp; vincimini. Cap. 9. Verbum mifit Dominus innbsp;lacob. Cap. 14. iuxtafinem. Quid relpondcbit nuntijsgentis; tamlibrocommentariorumnbsp;quintoquàmlèxto. Cap. 15.in initio. (^ianodevaftataefiAr.Cap.iy.EtdoIeuitgrauiter;nbsp;idemqueluperillud Icrera. 17. Prauum eft cor omnium amp; inlcrutabile. Cap. 21. Ilàiæ. Onusnbsp;duma. Cap. 24. Et erubelcet luna. Cap. 2$. Sicut æftusinfiti. Cap. 26. Et perdidifti omnemnbsp;memoriam eorum. Eodem. Et terram gigantumdetrahes in ruinam. Cap. 38. Sicut pullusnbsp;hirundinis. Cap. 44. iuxta finem, Qui dico Cyro, Pallor meus es. Oap.45gt;. Et Ilrael non con-gregabitur. Cap. 63. In omni tribulatione eorum non eft tribulatus: alijlque locis innumeris.nbsp;Non hæc dico quodaftruere velim latina,præ cæteris, exemplaria nulquam elle deprauata : lednbsp;quod non noftrum fuerit,imônec cxpediat,ad Grecos aut Hebræos codices femel ilia caftigare.nbsp;Quôdfi alio quouis modo videantur corrigenda, id potius foret fiimmi pontificis aut œcume-nici concilij authoritate tentandum,cui parère omnestenentur, quàmpriuatæ alicuiusperlbnæ,nbsp;aut vnius cuiulùis academiæ. Porto in hac caftigatione cuique capiti fingulorum librorum no-ftra præfiximus argumenta :demptis plàlmis,quorum tituli in vicem lubeunt argumentorum: amp;nbsp;Canticis Canticorum,quibusvnicum præpoliiimus libri argumentum. Quorundam etiam librorum aut mutauimus,autin totum fuftulimus præfationes: prout his temporibus expedite vinbsp;debaturrautprioraelTefulpeda, acperperamadiedainuenimus.Indicem etiam return ac fen-tentiarum ptovirili correximus. Nameum qui peregrinarum eratdidionum penè intadumnbsp;reliquimusiquum in hoc videlitcr,làtisquediligenter laborauetit Robettus Stephanus,cui ptærnbsp;darum hune indicem acceptum ferimus.Itaque acceptis, vt præfàti fumus, varijs exemplaribus,nbsp;amp; per Robert! codicem plurimis etiam alijs,quæ ille fuis annotaratmarginibus, ex compluriumnbsp;confenlîi nonnulla è textulùftulimus aut immurauimus:frequéter id in margine reponétcs,pre-fixo afterifco * ei quôd è textu ademptum état,aut binis huiulînodi ftigmatis quot; priori textus le-dioniprænotatis,idque abfque vllo exemplarium numero. Vt autem priorem textus ledionemnbsp;in margine reponeremus mouçrunt nos quorundamingénia;qui, fi nulquam ea inuenirentnbsp;quæ in nonnullis adhuc legunt exemplaribus,fôrtafeis id non æquo ferrent animo. In Prouer-bijs autem Salomonis, quanquàm verfus integrosnon paucos videremus elfe fuperfluos autali-unde infartos, quos plurima, eaque vetuftilsima Latina exemplaria non haberent, imô ne ipfenbsp;quidem Hebraica,nec Sandes Pagninus : illis tarnen obelifeum duntaxat præfiximus, additonbsp;margin! numero codicum in quibus verfus illos non inuenimus.Nam fi eos è textus ferie tran-ftulilfemus in marginem, alijs annotandis margines fufficere nequiuilfent: fi veto in totum re-fecuilfemus, verendû erat ne plurcs olfenderentur,quibus vifi fuilfemus non pœnitendam vo-luminis partem dctruncalfe rquemadmodum de feait Hieronymus in prologo fuper Danielem.nbsp;Qi^ etiam rationemoti,vniuerlbs quatuor Eldræ libros ledoritradidimus: quamquam in pau-dlfimismanu feriptis exemplaribus tertium inuenerimus, quartum veto in nullis :ficut ne innbsp;Græcis quidem,vt non dicam in Hebræis. Qu^in amp; Hieronymus ipfe in horum librorum præfa-tione monet,ne quis apocryphorum tertij amp; quart! libri fomnijs deledetur. Quibus id, quodnbsp;maioris adhuc moment! eft, accedit: quôd nec Origenes,nec Auguftinus, nec Damalcenus,necnbsp;denique tertium Carthaginenfe concilium làcræferipturæ libris tertium amp; quartum Eldj'æ an-numerent. Ob id tarnen, vt præfati fumus, illos adiuuximus,ne quis vociferaretur manca nosnbsp;nos

-ocr page 15-

nos Biblia cuulgare: maxime quum amp; Cyprianus epiftola ad Pompeianuni ex tertio Pfdræ dtet teftimonium:amp; Ambrofiusdebono mortis aduerius Ethnicosfêriô citet teftimonium ex quarto'nbsp;Eldræ de promptuarijs animarum. In locis autem ijs vbi non tot exemplaria à communi le^io-ne dißiidebantjVt quicquam immutandumduceremus: hîc diuerfain ledionem in margine an-notauimuSjprçfixo afteriico,quid plus in alijs:quid minus,obelifco'quid vero diuerfum,duobusnbsp;ftigmatis ledori fignificantes:adiundo vbique difcrepantiüm exemplarium numero. Superfluünbsp;fiquidem fuilTethosipfbsnominatimrccenfèrecodiceSjqùum neminem facile banc operam fi-biRimpturumputem,vt fingula^qiix tot locis dilperfafuntjConfulat exemplaria,fed nobis fidemnbsp;aptius habiturum. Quin fi etiam id omnino cupiuifTemuszcompluribus in locis,per marginumnbsp;anguftiam, quialijsoccupandierantjininimèlicuiflet. Ne quis tarnen falfb nos putet exemplarium iadaremultitudinem,turn etiam ne promeritalaudcillos fraudem us, qui candide fiios codices nobis impertiti fiint: recéfebimus nunc vndefingulos acceperimus,quibus in hac editionenbsp;vfi fumus: præter Robert! Colinæi ac Tilmanni Keruer Biblia quæ nobis domi fiippetebant.nbsp;In primis in hac vniuerfitate hi libri nobis fubminiftrati fiint.

Ex collegia ta diui Petri ccclefia,quæ prima efi in hacLouanienfi academiâ,accepimus tria miræ

or tantum Euangeliftas continebat;lecundum,EuangchaiuxtaLucamamp;Iohannem;terti-um veto, folos Pfalmos.

A Francifeanis, duo exemplaria in quatuor tomos diuifa: amp; tertium in fblos Pfalmos.

Ex Parcenfi abbatia ordinis Præmonftratenfis,vnum exemplar.

Ex cœnobio Bethlehemitico canonicorumregularium diui Auguftini, qui reformati dicuritur, duo exemplaria : alterum feriptum, in varia volumina diftindum: iterum olim exeufum, innbsp;duos item tomos diuifum.

Ex cœnobio Martinenfium eiufdem inftituti vnum exemplar,amp; aliud in quatuor tantum Euangeliftas.

A diuæ Gertrudis abbatia canonicorumregularium,fiue clericorum veteris inftituti diui Augii-ftinijduo exemplaria in varios tomos diuifà..

Ex hoc Theologorum coUegio nobis fubminiftrata fimt duo exemplaria : vnum feriptum, olim reuerendifsimidominicardinaiisBefï-irionis:amp;alterum, ex ipfius typographiæ infantia.

Ex Caftrenfis collegij bibliotheca,duo exemplaria.

Ex Atrebatenfis collegij bibliotheca,duo exemplaria:amp; tertium in fblos P/àlmos.

Hi codices ab exordio caftigationis ex hacLouanienfi academia nobis fueruntexhibiti:lequen-tes autem temporis progreftii nadifiimus.

Præbuit Abbatia diui Berthini ordinis dlui Benedidi apud S.Odomarum,vnum exemplar. AbbatiaTongherlenfis ordinis Præmonftratenfis,ex ilia fiiain his regionibus longe inftrudißi-maacfaiTiatifsimabibliotheca,vnum exemplar ad nos tranfmifit.

Abbatia diui Egidij ordinis canonicorum regularium veteris inftituti apud Leodium,duo exemplaria in quatuor tomos diuifà exhibuit.

Abbatia ^iioque Alnenfis ordinis diuiBernardi,vnunl commodauit exemplar.

Abbatia à Gardineto eiufdem ordinis,vnum exemplar.

Similiter amp; abbatia Litienfis,ordinis diui Benedi(di,duo mifit exemplaria.

Abbatia Affliginienfis eiufdem inftituti,vnum exemplar.

Abbatia demum Gemblacenfis eiufdem quoqüe inftituti,commodatodédit vnum exemplar ia' quatuor duntaxat Euangelia

Quantum autem laborum fubicrimus vtfàcra hæc Biblia quàtn maxime fÿneera in lucem ede-, remus,expendendum cuiquerelinquimus:Deum Optim.Maxim.obnixè precantes,vthosnbsp;noftros labores benignus refpiciat : amp; fi non opus ipfum, at fàltem conatum probare f , ;nbsp;dignetur:quem fperamusEcclefiaè ipfius commodumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;

nequaquampœnitendum allaturum.

.4

-ocr page 16-

INDEX T ES T I M O NI O R V M A'CHRISTO ET APOSTOLIS IN NOVO TESTAMEN-to citatofum ex vctcri, quæhucinidcongeftafunt, vtpij LedEoresnatiuam qiio-ruttdam intelligcntiam facileaflequi valeant,quæ ab ipfo c hri s to verointer-

\ prêté amp; Ipiritu eins,per Apoftolos fit traditarperfpician'tque in quem vfuin ea adduxerintApoftoli amp; Euangeliftæ.


GENESIS;

Mafculum amp;fœminam fecit eos. Màt.19 a-.mâf.io.a RcquieuitDeus die feptima ab omnibus operibus fu-is.Heb.4.b

Faétus eft primus homo Adàm in animam viucntem.

I.Corinth.ij.f

Dimittethomopatrem,amp; matrë,amp;adhçrebit vxori. Matt.i9.3:marc.io a:ephe.$.g:i.cor.6. d

Eruntduo in carne vna,Matt.i9.a:mar.io.a; i. corint. ô.d.ephe.f.g

Exi de terra tua amp; de cognatione tua Acl.y.a Et in femine tuo benedicentur omnes gentes Adt.j.dnbsp;Galath.3.b

^Sicerit fernen tuum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rôm.4.c

b credidit Abraham Deo,amp; reputatû eftilli àdiiiftitiâ.

; Rom.4.a:iaco.x.d:gala.3.3

c Erit fernen tuum peregrinû in terra non fua AÔl.T.a a Quia patré multarum gentiû conftitui te Rôm.4.Cnbsp;b Secundû hoc tépus veniâ,amp; erit Sarç filîus Rom.9.bnbsp;b Eijce ancillam amp; filium eiusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gala.4.d

b In Ilàac vocabitur tibi fernen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rom.9.b

c Nifi benedicens benedicam te, amp; multiplicans amp;c. 6 Hebr.ô.c

22 d Quia benedicentur in te'dés gentes Gal.3.b;a(ft.3.d 6


t

2,


i.


IX a

IX a


Xi Xi I


ly

17

J8

21 a;

2,1.


24 x6


d Diligçs proxifiium tuum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Matt.$g

b Qui malêdixérit patri amp;c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mat.i5a

d Oculum pro ociilo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mact.yf

b Quoniam inhabitabo in illis, amp; inambulabo x.côrinth.^ d

N V M E R I.

Os non comminuetis ex eo

D E V T E R.


d bnbsp;bnbsp;bnbsp;b


4 y

y y


Quia maior feruiet minori EXODVS.

Ego fum Deus Abrahâ amp;c.Mat.xx.c:mar.ix.c: luc.xo f Inhocipfum excitauite, vt ôftendam in te potentiânbsp;mearanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R.om.9.d

Os non comminuetis ex eô nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lohan.lp.f

Omne mafculinum adaperiens vuluam Luc.x.d Quimultumjnon abundauit amp;c. ilGormt.g.cnbsp;Non mœchaberisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Macj.d

Non adulterabiSjNon occides,No.n furtû faciès, Nô loqueris contra proximura tuum falliim teftimo-nium,Non'concupîfcesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rom.i3.c

Non concupifces nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rom.r.b

Nonoccides nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Matt.j.cduc.iS.d

Honora patrem tuum amp; matrem tuarti Mätt.is.ä. mar.7.b:ephe.(y.3

Qui maledixerit patri tuo yel matri, morte moriatur Mat.iî.a:marc.7.b'

c Oculum pro oculo,dentem pro dente Matt.y.f Aa.x5.a.i

24 e Hicfanguisteftamenti,quodmandauit ad vos Deus Hebr. 9.e

ay* g VSdéjdmnîa fàcito fecundum exemplar quodôbi ô-fienfumeftamp;c. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Heb.8.h:3a.7f

a Fae.nobispeosquipræcedântnos d Miferebor cuivoluero amp;c.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ' Rom.9 c

d Non ficutMoyfesponebat velamen fupcrfaciem. x.corinth.xc

LE VIT.

g Sanfti eritis,quoniam ego fanftus fum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i.Pet.1 C

a Quifecerithomojviuetinea Rom.io.b:gal.3 b c Nonperiurabisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Matt.ye

d Diliges proximum tuum ficut teipfum Rom.13 d ûalat.y cJaco.x b:Matt.xx.d.Marc.i2 c


Rom.ÿ.c


8

10


lohan.i? f


Etenim Deus nofter ignis confumens eft Heb.n g Non concupifcesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ron1.7c.13c

Nonoccides nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Matt.f.c.-Luc.io d

Nommœchabeiis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Matt.$d:Luc.i8 d

Non furtum faciès nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Luc.iS d:Rom.i3 c

Nonloquéris contra proxinlum tuum falfiim teiii-monium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Luc.18 d.Rom.13 c

Honora patrem amp; matrem Mat.ija.Marc.yb ephe.é.a

Audi Ifraelj Dominus Deus tuns Deus vnuseft. Matt. IX c

Diliges Dominum DeUm tuum ex toto corde amp;c. Matt.xx d.Mar.ix c.Luc.io e

10 d Dominum Deum tuum adorâbisjamp;illifoli fer-uies nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Matth.4 b.Luc.4 b

Non tentabis Dominum Deum tuum Matt.4 b Lüc. 4 b

Non in folo pane viuit homo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M3t.4 a:Iuc.4 3

Deus perfonam hominis non accipit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Galat.x b

Prophetam fufcitabit vobis Dominus Deus aól.3 d.7 e


IX

13

16

4?


g anbsp;dnbsp;c


20 C


20

20

20


41 '

22 d”l?rincipi populi tui non tnaledices

, Hebt. 9.e


34


18 Î9

»9


J?

XI

45


.VI


a

d

c

d In ore duorum vel trium teftium ftabit omne verbû x.Cot.13 a.Mat.18 b.Iohan.8 c

d Oculum pro oculojdentem pro dente Matt.j f d Malediôlusomnis qui pendet in ligno G31at.3 bnbsp;b Non alligabis osboUitriturâti I.Cor.9 a:i.tim.5 cnbsp;b Siquis mortuus fuerit non habens filiumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mat.ir c

Marc.IX b:Luc.xo e

d Malediôtus omnis qui non permanferit in omnibus qux Sfc.

c Quisafcendetincaîlum?

c

c


Gala.j b Rom.io bnbsp;Prope eft verbûin ore tuo,amp;in corde tuo rom.io.bnbsp;Ego ad çmulationem vos adducam in non genté amp;c.nbsp;Rom.10 d

Mihi vindiâam,ego retribuam

I O S V Ei Non te deferam, neque derelinquam

R E G. II.

Ego ero illi in patrem, amp; ipfe erit mihi in filium Heb. I bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

R E G. 111.

DominCjprophetas tuos occiderunt, altaria tua amp;c, Rom.ua

19 b Reliqui mihi feptem millia virorum Rom.ii a I O B.

Comprcbendam fapientes in aftutia eorum i.cor.3 d

liber PSAL.

Quare fremuerunt gentes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aa.4 e

Films meus es tu,ego hodie genui te Aa.13 e Hebr.i.b.jb

Reges eos in virga fcrrca nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Apôc.2.g.i9 c

4 b Ira-


30

30


Roni.12 d


Hcbr.i3 a


-ocr page 17-

Ephef. 4 f

_______ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rom.3 b

Difcedite à me oinnes qui operamini iniquitatem Matt.7.d.2$.d;Luc.i3 f

Ex ore infantium amp; ladentium 8cc.

Quid eft homo quod memor es eins?

Omnia fubiccit fub pedibus eius

b Irafcimini no’ite peccare

c Sepulchrum patens eft euttur eornm c '¦ 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- ¦ ¦ =

b cnbsp;cnbsp;c

8

8

  • 8

  • 9

1.3

il

15

\7

i7

18

a cnbsp;cnbsp;anbsp;cnbsp;anbsp;anbsp;c

21

II

II

2.3

24 3°nbsp;31nbsp;33

54

61

67

68

68

68

63

68

77

77

81

88

90

93

94

94 ^9

Matth. II b Heb.i anbsp;i.Corint.is dnbsp;Qjiorum os maledidione Si amaritudine plenum eft

Rom-3 c

Non eftiuftus quifquam,non eftintclligens Rom.j b Veloccs pedes eorum ad effundendum fanguinemnbsp;Rom. 3 c

prouidebam Dominum in confpedlu amp;c. Aift.i d Non dabis Sanólum tiiiim videre corruptionem

Aift.i.e.is.e

Ego ero vidensin eum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Heb.i.c

Propterea Confitebor tibi in Gentibus Domine.

Rom.IS b

Et quidem in omnem terram exiuitfonus eorum

Rom.IO d

Eli,eli,lammafabaiShani. Matth.i7.e.rriar.i5.c Dinilerunt fibi veftimenta mea. Mat.47.d.iohan.i9.enbsp;Nuntiabo nomen tiium fratribus meis Heb.i.cnbsp;Domini eft terrajamp; plenitiido eiusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1.Cor.10 f

Odio habueriintme gratis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lohan.is.d

In manus tuas com.mendo fpintum meum. Luc.13 f Beati quorum remiiïæ funt iniquitates Rom.4 anbsp;Qui enim vult vitam diligerejamp; dies videre bonosnbsp;i.Pet.3 b

Hoftiam amp;ob!dtionem noluifti Qui manducat mecum panemnbsp;Propter te mortificamur tota dienbsp;Thronus tuns Deiis in feculum feciilinbsp;Vt iuftificeris in fefmonibus tuis

a

d lafta f’uper Dominum curam tuam

Heb.10 b Iohan.13 bnbsp;Rom. 8 gnbsp;Heb.icnbsp;Rom.3 •'Inbsp;i.Pet.s bnbsp;d Vnufquif4ueautem pfopriam mercedem accipiet.nbsp;i.Corinthi3 b-

d Afcendens in altumjcaptiuamjduxit captiuitatem. Ephe. 4 b

b Zelus domus fua; comedit me nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lohan.id

b Impropériaimproperanriûtibiceciderunt fuperme Rom.IS a

c Fiat menfâ corum coram ipfis in laqueum Rom.11 b Aél.idnbsp;Ioha.19 fnbsp;Matt.13 enbsp;10113.6 dnbsp;lohah.iognbsp;AÓI.13 dnbsp;Matt.4a.luc.4 b

c Fiat commemoratio eorum delerta e In (iti mea potaucrunt me acetonbsp;a Aperiam in parabolis os meumnbsp;c Panem catli dedit eisnbsp;bnbsp;dnbsp;cnbsp;b

Egodixijdij eftis

InueniDauidferuum meum

Angelis Illis mandauit de tc

Doramus riouit cogitationes fapicntum, qiioniam vanæfunt

Hodie fl vocem eins audieritis

Sicut iuraui in ira mea

Et adorent eum omnes angelieius

i.Cor.3 d Heb.j bnbsp;Heb.4anbsp;Heb.I C

Heb.I c Heb.i cnbsp;Adt.i dnbsp;Matt.ii.d

c

d

— Z b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VU Lil U11111V3 All^Vll Vluz

101 d Tu in principio nomine terram fundafti i°3 2 Qui facit angelos fuos fpiritus

  • 108 b EtEpifcopatiim eiusaceipiatalter

  • 109 a Dixit Dominus domino mco.

luc.iog.aft.if

^^9 a Sede à dextris meis

____________________ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Heb.i dnbsp;i°9 a Donecp0naminimicostuosfc3bellum,amp;c. Heb.i dnbsp;I.Corint.is d

’09 b tii es Ihcerdos in æternum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Heb.s b.7 c

’09 b Iiiriiiiit nqminusjamp;nonpoenitebiteû Heb.7C ^11 b Diiperlitjdeditpauperibusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i.Cor.9c

*'5 a Credidi , propter quod locutus fum 2.Cor.4C ’¦5 a Omnis homo mendaxnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rom.3 a

^gt;'4 a Laudate Domriumomnes gentes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rom.isc

‘‘7 a Jgominus mihiadiutor.-non timeboquid faciat mihi homonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Heb.13 b‘

d Lapidem quern reprobaueruntædilicantêSj'inatt.ii d.-. Marc.i2a.A0t.4b.i.Pet.2 b

117 d Hofanna fillo Dauid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mat, 11b

131 c De fruftu ventris tui ponam fuper federn cud Alt;ft. le 139 a Venenuiri afpidum fub labijs eorum Rom. 3 bnbsp;1’ R O V E R.

3 â Noliteefle prudentesapudvofmetipfos nbsp;nbsp;Rom.nd

3 b Fili mijiioli riegligcre difciplinam Dominijamp;c. Hebr.ii b

3 b Quern diligitDominuscorfipitjamp;c.heb.ii.b.apo.j d

10 b Charitasoperitmultitudiriépeccatorû, i.Pet.4b.

  • 17 c Videte ne quiS m.-ilum pró malo alicui reddat,

i.Thelfa.sd.i.Pet.3 b

  • 20 c Qui maledixerit patri velmatri Matt.is a.Mar.7 b

c Si eftirieritinimicus tuuSjCibailium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Roih.ii d

26 b Canisreueifusad vomitum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i.Pet.id

I^SAIAS

  • I c Nifi Dominus fabbaothreliquiflet nobis fernen,

I.om.9 f

$ d Homo plantauitvineâ Matt.n b.iuc.io b. mar.nâ 6 a SanftuSjfanctdsjfanduSjDominus Deus Apoc.4 c

  • 6 c Audituaudietis,amp; non intelligetis .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Matt.13 b

Mar.4b.Iuc.8 b.aft.iSf. iohah.iif.rom.il b

  • 7 c Ecce virgo in vtero habebitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MattK.id

  • 8 d Ecce ego amp; pueri mei quos dedit mihi Deus Heb.i d

  • 9 a Terra zabiilon amp; terra Nephthali,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Matt.4C

  • 10 e Si fiierit numerus filiorum Ifrael tanquam arena ma

ris nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rom.9 f

  • II a Reuelabiturilleiriiquus quern Dominus interficiet

fpifitu oris fui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i.Thcf.i c

  • 11 nbsp;c Elit radix leflenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rom.is c.Aél.13 d

  • 21 nbsp;c Ceciditcecidit Babylon ilia magna Apoc.i4bnbsp;zi. d Manducemus amp; bib'àmùSjCras enim moriemur

I.Corinth.IS e

11 f Hæc dicit SandusSc veriis,qui habet dauern nauid Apoc.3b

25 c Abfterget Dominus omnemlachryma ab oculis amp;c, Apoc.7d.11b

  • 18 c Qiioniam in alijs linguis amp; labijs alijs loquar populo

huic nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i.Corint.i4d

  • 28 d Ecce poho in Sion lapidem offenfionis Rom.9 g.

i.pet.ib.acf.4b

  • 29 d Populus hie labijs me honorât. Matth.1s3.mar.7b

29 c Perdam fapienti.im iapieiitumjamp;prudentiam amp;C. i.Corinf.i c

33 c Vbi fapiens? vbiferiba? vbi inquifitorhuius feculi? i.coririt.i c

40 à Vox clamahtis in deferto. Àlatt.3 a.mar. i a. luc.3 a. iohan. I c

40 b Omnis caro foenum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i.Pct.i.d.iaco.id

40 d QUis eriim cognouitfenfum Domini,aut quis inftru-xiteum- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i. Corin.id

  • 40 d Quis enim cognouitfenfum Domini,aut quis confi-

liariiis eius fuit? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rom.iid

  • 41 b 44 a Egofum primus amp;nouifsimus.Apoc.i.d.amp; 21 c

41 a Ecce puer meus quem elegi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Matt.n b

43' d Ecce nouafacio omnia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Apoc. ii.b.i.cor.s d

45 b Nunquid dicit figmentum ei quife finxit,amp;c.rom.9 d 45 d Viuo ego, dicit Dominus, quOniam mihi fledetur o-

mne genii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rom.14 b

  • 49 b Pofui te in luceni Gentiumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad.13 g

49 c Teporeaccepto exaudiui te,amp;indicfalutis 2.cor.6a

  • 49 e Nonefuriént,nequeficiéntamplius, Apoc.7d

  • 50 b Tunc expuerunt in faciem eiusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Matt. 16g

  • 51 b Quàmipeciofi pedes euàngelizantiû pace, Rom.10 c

  • 51 d Propter quod exite de medio eoru,amp;feparamini,amp;c,

i.Córint.6 d

  • 52 b Nomen Dei per vos blaiphematur inter Gentes

Dom.i d

Sid Quibus non eft annuntiatii de ep,videbunt, Ro.iSe

  • 53 a Domine quiscrediditaudituinoftro?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rora.ioc

lohan.ii f ,

S3 b Ipfeinfirmitatesnoftrasaccepit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Watt.Sc

S3 c Tanquam outs ad-occifionem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AÓt.8nbsp;f

S3 d Et cum iniquis reputatus eft Marc.is.c.Iuc.iid iiij S3 e Qui


-ocr page 18-

Qui peccatum non fecit, nec inuentus cil dolus Sec. i.pet.z d.i.iohan.3 a

Qui peccata noftrapertulitin corpore fuo* i.pet.z d

Lætare fterilis quæ n on paris nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Galat.4 d

Et erunt omnes docibiles Dei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iohan.6 e

f3 Ï4nbsp;Î4

Apoc.zz d

Ad. IJ c Matt.zi b

e

a

c

$3 a Et qui fititjveniat: amp; qui Yult,accipi3t aquam vitç gratis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

33 b Dabo vobis fandaDauidfîdelia

36 c Domus mea domus orationis vocabkur, Marc.11c.luc.19g

6

10

II

I Rom.j c

Ephc.^.c.i.ThefT.j b

Î9 b Contritio Scinfeelicitas in vijs corum ^9 c Galeam falutis affiimitc F


Galeam falutis afliimite 1,

39 d Veniet ex Sion qui eripiat amp; auertat impietatem à la-cob nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rom.n d

60 c Et portç eius non claudentur per die amp;c. Apoc.zi g Si a Spiritus Domini fuper menbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Luc.4 c

6z d Dicitc filix Sion, Ecce rex tuus venit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Matth.zi a

S4 b Quod oculus nô vidit,nec auris audiult,amp;c. i.cor.z b S3 a Inuentus fum à non quxrentibus me Rom. 10 dnbsp;S3 a Tota die expand! manus meas ad populum non cre-dentem

Nouos veto cælos amp; nouam terram,

Apoe.z 1 a

Cælum mihi fedes eft

Vbi vermis eorum non moritur Et ciuitas non eget foie neque luna,nbsp;Nôk Vitra non eritnbsp;lEREM.

Vos autem feciftis illara,fpeluncam latronum,Matth. zi.b.marc.i.n.c.luc. 19 g

Qui gloriatur,in domino glorietur, z.corinth.io d

Quis non timebit te domine?

g

a.

c

Rom.io d

z.Pçt.3.c


66 a

66 g

6o d

6o d

Aét.7 f

Mare.9 f Apoc.zi gnbsp;Apoc.zz 1

i.Corint.i.d,


ÏO

a Quis non timebit te domine?

17 d Ego fum ferutans rênes amp; corda

31 c Vox in Rama audita eft

31 a Ero vobis in pattern, Sc vos eritismihi in filios . Z. Corinth. 6 d

31 f Ecce dies venicntjdicit Dominus, Scconfummabo fii'p-per domum Ifrael Sc fuper domum luda teftamen tum nouumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Heb. 8 c

31 f Hocautemteft3mcntumquodteftaboradillos,amp;cxt. Dabo leges meas in cordibus eorutn Hcb.10 cnbsp;ji 3 Cecidit cecidit Babylon magna. Apoc.iSanbsp;EZECH.

3 a Accipe librum 8e deuora ilium, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Apoc.io d

ZÖ b Qui feccrit homojviuct in ea nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rom.iob

3z b Sol obfcurabitur,amp;luna non dabitlumenfuum. Matth.z4c

36 c Nomen Dei per vos blalphematur inter Gentes. Rocn.z d

DANIE.

9 g Cum videritis abominationem defolationix qux di-da eft à Daniele propheta. nbsp;nbsp;Matt.z4«b«ngt;gt;f*gt;}

luc.zidz b

Apoc.lj b

Apoc.1 f

Matt, z d

b bnbsp;cnbsp;cnbsp;cnbsp;d

4

9

II iz

gt;Ï

1

O S EE.

Et critjin loco vbi didum eft eiSj Non plebs mea vos amp;c.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rom. 9 e

Vocabo non plebem me3m,plebem meam,Rom 9 e.

I. pet.z b

Mifericordiam volo,amp; non facrificium, matt.9.b.n a

c

b Tune incipient diccremontibuSjC3ditefupernos:amp; collibuSjOperite nosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Luc.15 d

Ex AEgypto vocaui filium meum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Matth.z c

Abforpta eft mors in vidoria nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i.Cor.i$g

I OE L,

Et erit in nouifsimis diebus,dicit Dominus,cfFundam de Spiritu meonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad.z c

Omnis enim quicunque inuocauerit nomen Domini, faluus erit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rom.io c

Nuquid vidimas amp; hoftias obtuliftis mihi amp;c.3d.7 c Vç vobis diuitibusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Luc.6 d

Poft hîcc reuertar, amp; rexdificabo tabernaculum Da-«id, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad.ijc


10 NAS.

Sicut fuit lonas in ventre ceti tribus diebus amp; tribus nodibus Scc,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Matt.ii.c.luc.n d

Pœnitentiâ egerunt in pi-xdicatione lonç, Matt.n d luc.ii e

MICHAEi

Et tu B eth-lchem terra luda, amp;c. Matth, z a Veni feparare hominem aduerfus patrem fuum,amp; fi-liam aduerfus matrem. Matt. lo.djuc.iz gnbsp;A G G AE.

Adhucfcmel,amp; ego mouebonon folumterram, fed amp; czlumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Heb.izg

H A B A C.

Videte contemptores, 8c admiramini,amp;dilpcrdi-mini:quia opus operor ego in diebus vcftris, Scc. Ad. 13 f

luftus autem ex fide viuit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K.Qm.i.c.gala.3 b

NAHVM.

Quid eft quod feribx dicunt, qubd Eliam oporteat primum vcnire,amp;c. Matth.17. b. marc.9 bnbsp;Vt conuertat corda patrum in filiosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Luc. i b

M A L A C H.

lacob dilexijEfau autem odio habui Rom.9c Ecce ego mitto angelum meum. Matth.n.bjnarc.i anbsp;luc.7.d.iohan.i c

Ipîè eft Elias qui venturus exat. Matth.iib Ecce rex tuus venitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Matc.zi.a.Iohan.iz b

Et acceperunt triginta argenteo» M3tth.z73 Videbunt in quem compunxerunt. lohan. 19 gnbsp;Percutiam paftorem Matth.z6.c.marc.i4 bnbsp;Quàm fpeciofî pedes enangelizantium paccm,nbsp;Rom. 10 c

Z A C H A R.

Loquimini veritatem vnufquifquc euro proximo fuo Ephc.4.f


-ocr page 19-

INDEX RERVM ETSENTEN-

TURVM VETERIS AC NOVI TESTAMENT I; IN quoaducrtendum rriültas didiones qùæin initio vocalilenifcribi fblent, hie abnbsp;aipirata incipi, amp; ediuerfcgt;,iuxta veram Orthographiam.Præterea quæ in ge nerali-oribus poni folent,hic in fpecialioribus tantum pofuimus:vt quod in dictione Chriftus poni folet, Chriftus paraly-ticumfanat,idnuncin didione Paralyticus inuenies:amp;ita in finiilibus. Sunt etiani exadc obferuand«nbsp;diphthong!, at, amp; œ, vtfeiasquoquamquediótionemlocoquaererenbsp;oporteatjVt ærugo,fœcundus, fœlicitas, Hœdiis,mœchus.

AEt»Dcus,apoc.i.b.2t.c

Aaronis ada leguhtur,exod.4.7. iS.ip.jxdeui.x.j. nume.17.10.heb. 9 b

Abalienaria Cieojiia.i.b.ofee.j.d

Abba, pater,rónl.8.c; gàla.4.â Abaiim,mons Moabitarum,nura.i7.c: Sein Hoc moritur

Moy fes conipeda promifsioriiS tcrra,deut. 34 b AbdemélechjAEtiops cunuchus,ierem. 38.6nbsp;Abdenago,Vir qui amp; Azarias dicitur,dan.i Bnbsp;Abdias abfeondit prophetasDei,3.reg.i8 anbsp;Abdias prophetat aduerfus Edom.dbdi.i anbsp;Abdon iudex in Ilracl 4o.habehs filios,iudic. linbsp;Abel paftor ouium gratus Deo,gen.4.a.b’:Heb.ii,a.mat.i3 dnbsp;Abela ciuitas in qua habitabant viri fapientes, i.reg. 20. f. gnbsp;Abefam iudex in Ifrael habés 3o.filios amp; totide filias,iud.i2nbsp;Abire in via cordis fui,vel in prauitate cordis fui,aut in vo-luntatibus Sc prauitate cordis fui,iü.);7.d;ierc.7.c. ii.bnbsp;Abia fiue Abiam rexiuda,3.reg.K 2nbsp;Abiatharfilius Achimelechji.reg.n.iJ.Sc 3.rcg.x.a.2.d.onbsp;Abigail vxor Nabal, i.reg.2$

Abijciàfe neniinem vult Deus,2.reg. 14 d Abimelech rex Gerat«,gen.20.1r. 16nbsp;Abimclech filius Gedeonis occifis 7o.{ratribus regnat fupcr

Iliael,iudic.9

Abinadab vir in cuius dónió fuit area öci, i.reg. -j à Abiron rebellis cum Dathan amp; Core, numc. anbsp;Abilàgpulchr3puella,3.reg.i.a.î.çnbsp;Abifai frater loabji.reg.io

Abiu amp; Nadab,exod.24.d;leui.io.3;numc. 3 % abiadatio Ifaac, gene.21 anbsp;abladatioSamuelisji.reg. idnbsp;abluit Deus peccata,ifa.4.b.i.corinth.6 Cnbsp;abnegatio fui in Dauide,i.reg.iî fnbsp;abnegemus nos,nidtth.i6 d

Abner ada amp; mors,à. i.reg.iö.vlque 1. reg.j abominatur Deds popilliim fibiinóbedicntcm,ieuit. énbsp;abominatioiies gentium prohibet Deus imitari,leuit.i8 dnbsp;quod non feruat tribus luda,3 •reg. 14 fnbsp;abominatio Dei idola amp; idololatria,deut.7.d.i7 cnbsp;abominatio coram Deo quod excelfura eft coram homini-busjluc.itf d

abominatio ftans in loco fando,luc.2i d Abrahxadalegutitur,3gcne.ii .vfque ad 27nbsp;Abrahæ fides,rom.4.c;heb:ii.bTeiusque obedientia,ge.22 dnbsp;lë.àrhofpitalitas amp; corhiferatio erga proximos, gen.18 à.

Abrahæ filij qui dicantur,ióhan.8.e: gala.3 à

Abûlom ada:à,2.reg.i3.vfque ad.19 b abfeondit faciem fuam Deus,dcut. 32enbsp;abfcondi iubetur Elias,3 .reg.17 inbsp;abfeondit fe popnlùs Ifrael metu,i.rég.i3 bnbsp;abftincntia Moyfi amp; Eliæ,exod.34.d.3 .rê^.19nbsp;aburidantia rerum feruientibus Deo,deut. 8 .b.i8 cnbsp;abundantia rerû temporahum öó dàt vitarai homini,Iuc.i2 Cnbsp;Abyfliis,gene.i a ‘nbsp;abÿffus indicia D,ei,p{âlm. 35 b

q’Accarqijitarum ad3,i.reg.3 d accepimus omniaàDco,i.corinth.4bnbsp;acccûus ad Deum pet* Chiiftum,r«m.j.a:ephc.i .d. 3 f»nbsp;accto intingere panem,nith.2 cnbsp;accto potatur Chriftus in ftri,matth.27 fnbsp;Achab ada te mores à, 3.reg.i6,vfque ad 22nbsp;Acham lapidatur,amp; quæ illius erant comburuntur, iof. 7 dnbsp;Achaz rex ludà idololatra,4.reg.i 6 : z .paral.i 8 :ifa.7 bnbsp;AchiaSji.reg. 14 a

Achimaas,2.reg.i7.d.i8 c Achimélcch,i.reg.2i.3.2i cnbsp;Achinoam vxolDauidji.reg.ij gnbsp;Achior,iudith,(5.b. 14 b

Achis, i.reg.2i.d. a Achitophel,2.reg.i$.i6.i7nbsp;Achor vallis, iof.7 dnbsp;acquifîuonis populus Chriftiani,r.pct. 1 b

Ada vxor Lamech,gene.4 d

Adad aduerfarius Salomoni,3.reg.ii c

Adæ creatio 8c quæ de eo fcquuntur,gene.r.i.3.4. $ Adam figura futiiri Adæ Chrifti,rom.j cnbsp;Adam prior amp; pofterior,i.corinth.ij.c.fnbsp;Adarezer,2.reg.8.a. 10 dnbsp;Adepshoftiarum,leuit.7.c:deùt.3ib .nbsp;AdhærendumDco,deut.i.a.ii.c.i3.a:iof.22.à.i3.cnbsp;adhortatur Deus Salomonern vtfimplici corde ambnict,nbsp;3.reg.?a,

adhonatur Mdyfés ad lerùanda præcepta Dei,deut. 4 » adiuratio,i.reg.22.c:i.their.2.d.2.timot.4 anbsp;adiutores Dei funt prædicatores, i.corinch.j bnbsp;adiutorium viri cft mulicr,genc.i cnbsp;adoleicentulæ quales elfe debeant, tit.i 2nbsp;adolefcentis mpdeftia, eccle.32 bnbsp;adolefccns nudus fugiens quum Chriftus comprchcnderc-tur, marc.i4è

Àdonixfili) nauidis ada,3.reg.1.1.3

Adonibezec rex,iudic.i. a.b adoptatifumus à Deo,cphe.i.a: rom.9.a:gala.4anbsp;adorandus Deus,deut.é.c.io.d:matth. 4 bnbsp;non adoràndi oij alieni,exod.23.6.24 bnbsp;adorantes idôla puniuntur,iudic.2 bnbsp;adoratores veridohan.4 cnbsp;adorari non vult angelus,àpoc.i9.b.2i bnbsp;adorat Gcdeon,iudic.7.d:item Ifraelit«,exod. 4 gnbsp;adorafe àliquem,pro incuruarc fc coram eo honoris amp; re-uerentiæ gratia,gen.i8.23.33.41.43.44!J .rcg.i

de Aduenis quid lex ftätuat,deut.i4.d.26.3.z3.c. leuit. 19 g. exod.iiç

aduentus Domini,malach. 4.a:i(à.33.c.£2 2

adueritus Chrifti ad indicium,matth.24.d;luc.i7.e.f;2.pe.3 C ifa.3.c.i3.b:dan.7.d:apoc.3.a.6 d

àduentum pomini expedant fideles,r.corinth.i a aduentum fuum,quarc lt;hffertDominùSii.pet.3 cnbsp;adüerlà fuftinenda ,pfàlm.4nbsp;adulatio, proué.24.c.i7.a.28 dnbsp;non adulatur Paiiliis^i.thefla.i anbsp;non adulterandum,cxod.2o.c:geri.xÂ.a.bnbsp;adulter amp; adultérapuniendi,leuit.i8.a.25.b:dcut.it.d: I*nbsp;corinth.6.b:heb.i3.a .

adultêrium lpiritualc,plàl.7x. verfuriS

adulcerium


-ocr page 20-

INDEX VETERIS AC NO VI TE STAMENTI.

-Amon rex iuda,4.icg.2i d amare,vide diligerenbsp;amandus oeirs ex toto corde,deut.n anbsp;amat Salomon mulieres idololatras,3.reg.n 2nbsp;amans parentes plufquam ChriRum,matt. 10 dnbsp;de Amorrhæis,gene.i4 d:nuinc.32 gideut.i g.20 diiudic.inbsp;3.reg.9c

Amos prophera,aFnos, i a Amphori vifio,zacha.5 cnbsp;de amplexu mülta habes,gen.33 3.4$ â.46 dnbsp;Amran filius c aath,exod. 6 cnbsp;Amri rex Ifrael,3.regji6 d.f

f Ananias cum vxore Saphira moritur, ad. fs Ananias difcipulus chriRi,ad.9 bnbsp;Ananias princeps facerdötum,ad.23 anbsp;Anathema Iericho,iöl.6 c.d.7 cnbsp;an3thema,qui CbriRum negat,i.corinth. 16 dnbsp;anathema effe pro fratribus optât Paulus,rom. 9 anbsp;de Ancillis Iudxorum,exod.2i b;leuit.i9 e.xj.fideut.ij cnbsp;ancilla Agar gene. 16.21nbsp;ancillæ Rachaelis amp; Lia:,gene.3 onbsp;ad ancillæ vocem petrus negat ChriRum,matth.26 gnbsp;Andreas Sc frateripfius Simon fequuntur chnRum,iohan.

I f:amp;amboabeo vocantur,matth.4C Andronicus interficitur, 2. mach. 4 fnbsp;angelorum creatiojcolof. i cnbsp;angeli miniRri funt Dei,heb.i cnbsp;per angelos data lex,ad.7 e:gala.3 ciheb.x 2nbsp;angeli hofpitio fufcepti,gene.i8 3.19 aihebr.q anbsp;angeli perfcalam afeendentes amp; defcendcntes,gen.28 Cnbsp;angeli apparent Iacob,gene.28 cnbsp;cum angelo liiclatur Iacob,gcne.32 enbsp;angelus prçcedit caRra IùdsEorum,exod.i4enbsp;angelus Raphael,Tobix j.vfque ad 12nbsp;angelus occidit caRra Sennachérib,4.reg.i9 gnbsp;angelus cum Daniele amp; foeijs eius, dan.; g.6 fnbsp;angelus lohanncm nafeiturtim annuntiat,luc.i 2nbsp;angélus ChriRiim nafeiturum amp; natii annunti3t,luc.i.d.2 bnbsp;angeli chriRo miniRrant,m3tch.4 b.eumquc confortant innbsp;horto,luc.22e

angeli refurrédionem chrifliannuntiant matth.2S a:Iuc.24 3:iohan.2oc

angelus Herpdem percutit,ad.i2 d

angelus apoR'olos,amp; rurfum Petrum cducit de c3rcere,ad.

Î d:i2, ab angelorum ininiReriu tempore iudicij,m3tt.24c: 2. thef, i dnbsp;angelorum v3riævifîones,apoc.7.3.io.nbsp;angelorum gaudium Riper peccatore conuerfo,luc.is bnbsp;angeli cuRodes puerorum,amp; item alioni,matt.i8 b: ad. iCnbsp;in angelum lucis transfigurât fefatanas, i.corinth.ii cnbsp;in AnguRijs conRitutos exaudit Deus,deut.26 bnbsp;anguRia: Annæ,amp;Dauid,i.reg.i b.2o.amp; 17 anbsp;anima in fangiiine,leuit.i7 cnbsp;anima pro hómine,gene.46 cnbsp;animariim epifeopus ChriRiis.i.pet.z dnbsp;animæpurificanturobediendo euangelio.t.pct.t dnbsp;animas commendent Deo afflidi, i.pét.4 dnbsp;animam fuam inuenire,matth.io dnbsp;animalium creatio Sc nominû îpforû irapofîtio,gen. i d.2. dnbsp;animalia munda amp; immundâjleuit.ii a:dcut.i4 anbsp;animalis homOji.Corinth. 2 cnbsp;animale corpus,i.corinth.i5 f

Anna vxor EÎcanæ parit Sarauelem,i.reg,i c..,, AnnaTobixiunioris màtér,tob.i d.fd.io b.itbnbsp;Annas caiplamp;focerjiohan.iS bnbsp;Anna próphetiffa,luc.2 cnbsp;Annus diflindus iblc,luna amp; Rellis,gen.i bnbsp;AntichriRiis qüis,i.ióhan.2 amp; 4:i.thcir. 2 bnbsp;AntichriRi potentia,dan.7 f.8 fnbsp;Antiochus Eupatör,i.mach3,b a. 6 ciï.macba.io bnbsp;Antiochus N'obilis,2.mach.ï b.9 anbsp;Antiochifimulatapœnitentia,2.mach.9b.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Antiochenfes primum didi chfilhani, ad.n d

Anus

adultcrium Dauidis,i.reg.n a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?

adiiocatus nofter,chriftus,i.iohan. 1 a Aduram lapid3tur,i.reg.u e

^AEdiScare pro facere,gen.i d atditicat Rachel döraum Ifrael,ruth.4 cnbsp;«dificat Deus domos obftetricibus,exod.i dnbsp;jcdificium DeijChriftianiji.corinch.j bnbsp;AEgiptij aboininantur hebræos Sc pallores ouium^cn.4jnbsp;g.46 d

de AEgyptijs multa, exod.ii.ii:fap.i9 a:iere.46 a:ezech.32 c AEgypti deltrudio plangitur,ezech.29 b.30 anbsp;AEgyptiorum Sc AEtiopum captiuitas praedicitur.ifa.io bnbsp;in AEgyptiim fugic Chriftiis,niàtth.i c

quot;Of’ abominandijdeut. 23 b AEmiilator Deus exod.34 b:deut.4 b.$ anbsp;æmulaturPaulus corinthios i.corinth.ii anbsp;AF.iieas fanatur à Petro,alt;fl.9 fnbsp;AErugO5propterpeccata,3.reg.8 dnbsp;aERu percutiuntur non obtempérantes DeOjdcut.iS cnbsp;îEtas mundi vltimajnoftra,i.corinth.9 cnbsp;AEthiopum interitus,fopho. 2 d

f AfFinitatisgraduSjleuit.iS a afflidionesfequentibus Deos alienos,deut,3i dnbsp;affiidtionibus exercitati Iudæi,deiit.8 anbsp;de affliciionibiis libérât Deus,deut. 16 bnbsp;affligere animas,leuit.23 e;iia.$8 bnbsp;affliclis fuccurrendum,eccli.7 d

^Agabus pröpheta,ad.ii d.2i b Agag rex Amalecitarum,i.reg.i5 b.gnbsp;Agar ancilla Saræ,gene. 16.amp; 2tnbsp;agérquoniodó ferendus,lcuit.i9 cnbsp;agrorum termini non transferendi,deut. 19 dnbsp;Aggæus propheta,i.efd.5 a:amp; eius prophetia agg.*nbsp;aggrauare cor,i.reg.6 bnbsp;agni pafchalis ritus exod. 12 anbsp;agnus chriftuSjiohan.i dnbsp;Agricola Adam,gene. 3 dnbsp;agricola £f3u,gene.2$dnbsp;agricola Elifeus vocatur ad prophcti3m,3.rcg. 19 dnbsp;agricóla Deus,iohan.15 3nbsp;Agrippa rex,aól.26 g

5^ bias propheta,3 .reg, Il f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ,

Abio films Abinadab, j.reg.d a

ÇAiapapercutiror Icfus,iohan.i8 d

Alcjmus impms,i.macha.7.a.9 f:2. macha.14 3 Alcs.ander Anriochi Nobilis filius,i.macha.io anbsp;A1 exaii d er srsri us, 2. tim o th. 4 cnbsp;alicnosDtos adorantes ]apidantur,deut,i 7 anbsp;A-'legoria lt;te duobiis filijs Abrahæ,galat.4 cnbsp;altare terreum Sc eius forma,exod.20 d. 27 anbsp;altare thymi3maris,amp; eius forma,exod.5o 3.37 d.^o enbsp;altare holocaufti,exod.27a.38 anbsp;altaris expiâtio,exod.27 fleuit.ifi dnbsp;altai i ieruiens de eo viuere debet,i,corinth.9 bnbsp;altare noihiim Chriftus,heb.i3 b

q-de Amalecitis,exod.i7c;num.i4 dideut.xfd; i.rcg.i4g Amam impius fufpeiiditur cum filijs,eRh.7 d. 9 cnbsp;amarirudo auferenda,ephe.4 g:hebr.i2 dnbsp;Amafa dux exercitus Abfalom,2.reg.i7 E20 bnbsp;Amafius rex ]uda,4iïeg.i2 d.14 a.bnbsp;Araafias facerdos Bethel,amos,7 cnbsp;Ambitiolanort eftcharitas,i.corinth.i3 bnbsp;Ambulare cum Deo,gene.5 dnbsp;vt ambulemus in vijs fuis petit Deus,deut.io c.ii cnbsp;Amentia percutiuntur non obtempérantes Deo,deut.28 c .nbsp;amicorum Sc inimicohim dile(3iô,matth.$ f.gnbsp;amicos quare dicat ChriRus apoRolos, iohan.ij bnbsp;amiciria huius mundi,inimiciti-i apud Deum,iaco.4 anbsp;amici eJeemofvnis parandi,luc.i6 anbsp;deamicis multa legis,prouer.i2,27:eccle.6.22.37nbsp;de Ammonitis,gene.i9g;deiit.23 aiiudic.n cn.paral.io ,nbsp;contra Ammonitas,iere,49 aiczech.s^ a:a.nos,i dnbsp;Am'monisincèftus,2.reg.i3 c

-ocr page 21-

INDEX VETERIS AG

Anus quales efle debentjtit.i a q-Aod index in Ifraeljiiidic.j .b.cnbsp;q-Aperire os fuum Deo,pro vouerejudic. n gnbsp;Apollo vil- doélusin fcripturis,ad.i8 fnbsp;Apollomius à Ionathadeuincitur,i.macha.io.fnbsp;Apoftoli telles refurreólionis,luc.i4.g:aa. i. a. i. e. to itemnbsp;fuut lux mundi amp; fal terrae,matth'.v.bdtem niiniftri Chrinbsp;fti amp; difpenfatores inyfteriorum Dei,i.corint.4.3: adiu-tores amp; cooperatores Dei,i.corint. 3 b

Apollolos mittit Chrillus ad prædicandû,varia praccipiens, ac praemonens quid paffuri etfent,matth.io

Apoftoli primü exhortantur adpœnitentiâ,amp; deinde Chri-llum venifle docent.marc.é.b.-matth.io a

Apoftoli meftuerunt ludæos, iohan. 4 e apoftoli accepto fpiritu fanClo loquunturvarijs linguis,nbsp;aci.z.e:prædicantin templo amp; circa döraos,aól.5.g;con-ijciuntur in carcerem.a6l.4.a.$ d

Apoftoliquarein Ecclefia conftitutiji.cörint.ii d apollolus nofter Chriftus,hebr.3 a

Apparat Dominus Abrahæ,eumq; confolatur, gene. 17 a appropinquat nobis Deus ü oramus,deut.4 anbsp;Apum Sampfonis examen,iudic.i4 b

Aquæ creantur, eisqj vis datur pifces gignendi,ge. i.b.c aquas comportantes inter Ifraelitas,deut.i9.b:iof.9 dnbsp;aqua flnminis verfa in lànguinem,exod.4 b:7 dnbsp;aquæamaræ,exod.is fnbsp;aquæ è petra dantur IfraelitiSjCxod.iy anbsp;aquis feruientium lîbi benedicit Deus, exod.ij ènbsp;aquæ Sampfonis datæ è molari dente alîni,iudic. dnbsp;aquæ datæ line vento Sr pluuia,4.reg.3 cnbsp;aquam bibebatTimotheus epifcopus,i.timo. $ dnbsp;aqua amp; pane cibaturElias,3.reg.i9 anbsp;aquam effundunt coram Deo ieiunilfraclitæ,agnofcentesnbsp;peccatum,i.reg.7 b

aquam pallio diuidunt Elias amp; Elifæus,4.reg.x.b.c aquæ contra diôlionis,num.2o bnbsp;aqua purgantur Ipolia quæ igné nequeunt,nume.31 dnbsp;de Aquis tribulationum eripit Deus, i.reg. 22 dnbsp;aquæ,populi amp; gentes,apoc. 17 dnbsp;aquam in vinum mutât Chriftus,iohan.2 anbsp;aquas villas dat Chriftusjdans Spiritûfanélû,iohan.4.b.7 fnbsp;aquælauacro confecrati Chrtftiani,ephe.$ enbsp;Aquilam non comedunt Iudæi,deut.i4 bnbsp;Aquila amp; Prifcilla,aól.i8.a: iicorinth.16 c

q-Aras Gentium deftrui iubet Deus,exod.34 b Arabum ruina,amp; quare,ifa.2i a.dnbsp;in Arabiam profeôlus Paulus,gala.i dnbsp;Aradrex Chananæus occiditur,nume.2i 3nbsp;Aran filius Tharæ genuit Lo't,gene.ii dnbsp;Arapha gigantis filxj à Dauide occiduntur,2.reg,ii cnbsp;Arbee quæ amp; Hebron,gene.3$nbsp;arbores in viélû hominis creantur verbo Dei, gen. i.b.x.b'.cnbsp;arbores fruéliferæ refenienturin bello,deut.2o.d : quod tarnen erga Moabitas feruari non vult Deus, 4.reg.3 dnbsp;arborura præputia auferenda,lcuit.i9 enbsp;arbores plenç fruôlibus dantur obtemperantibus Deo,nbsp;leuit.26.a;deut.28 d

arbor bona fruclus bonos facit,mala malos,matth.i2 c arbor nbn faciens frutlum bonum exciditur,m3tth.3.b.7 cnbsp;Arbor vitæ,arbor fcientiæ,gene.2.b. 3 dnbsp;ArcaNoe,gene.6.7.8:amp;i.pet.3 d

Arcæ Dei forma amp; vfus, deut.io.3.3i.fnof.3.a:exo.2f.a.26.c. f.i.reg.4.$.(J.7:2.reg.(î;a.b.i5.e.f:3.reg.8.a

Arcanà Dei non inquirenda curiofîus,eccli.3.c ad Archangeli vocem mortui furretluri,i.their3.4 dnbsp;Architeôlus Paulus,i.corint.3 bnbsp;Aréta via ducit ad vitam,matth.7 bnbsp;Arcus eæleftis ih nubibus, gene.9 cnbsp;Ardore percutiunturinobedientes Deojdeut.28 cnbsp;Areun^at arcarti Dauidi,2.reg.24 d

Argentum nullius pretij tempore Salomonis,3.reg.io d argentum, aurum,æs amp; ferrum in excidio lericho anathe-mata erant.j.Domino confecrata,iof,6.c d

NO, VI TEST À MEN ft

Arguenda opera mala,ephe.$ c arguandus frater,non ;odicndus, Ieuit.19 dnbsp;Aridajquæ amp; terra j gene.j.dnbsp;aridum linghum,infidelis,luc. 23 dnbsp;Ariöli non confulendi,leuit.i9.f:deut,i8 b, ,,nbsp;Ariolos amp; magos aufert Saul, i.reg.xS.andem facit lofias;

4.reg.23 e

Ariftarchus concaptiuus Pauli,coloir,4 b Arma Dauid contra Goliad,i.reg.i7fnbsp;Arma Pauli,2.corinth.io bnbsp;armatura Dei lides ac iuftitia,ephe,, 6 bnbsp;Armentorura ofFerendorum ritus, leuit.t.anbsp;Aromatibus condiunturcorpora mortuorum,gene. jo.a dnbsp;Arphaxad generatio amp; ætas, gene. 11 b

Arrabo amp; pignus hæreditatis,lpiritus fanólus,2.cörin.i.d ƒ a:ephe.i c

Arrogantia vitanda,rom.i2 d Arfaces Demetrium vincitji.macha .14^nbsp;Artdxerxis epiftolæ aduerfus ludæos exemplar,efth.i3.. amp;nbsp;pro Iudæis,efth.i6 .

de artifîcibus quibüs conliftit ciuitas,eccli.3 8 c Artilicum Salomonis numerus, i.reg.s.cri. para.2 dnbsp;Arundo quaflata aut yento agitata,matth.!i.a. 12 bnbsp;Arcam Sion capit bauid,appellans ciùitaté DauidjX.reg.jbnbsp;arcisSion obfidio, i.mache.:6 c ¦ • : pnbsp;arcem Sion occupât Simon frater Iudæ,i.macha.i3 g

«[Afæ régis ludæ 30ta,3.reg.iî:2.para,i4.i5.id

Afael frater loab occiditur,2.reg.2.d.e Äfaph frater Heman cantor,i,para.6 cnbsp;Alarhaddon rcgnauit pro Sennacherib,4.i9 gnbsp;Afcaloneni vrbem capit Iudas,iudic. i dnbsp;Afcendit Chriftusih cærum,marc.i6 d:luc.24.g;a6l.ibnbsp;Afene.th vxor Iofeph,gehe.4i f

Afer filius lacob ex Celpha,gen.3oi.a: ipfîùsqj bènediilio amp; fors,deut.33.d:iof. 19 b

Aferoth amp; Baalim idolisfçruiuntludæi,indic.3 i Afîanis prohibitus éft Paulus à Spiritu lànôlo prædicartfnbsp;uangelinmitandem tarnen prædicat,afiE.i6.b:i$ b

Alina Balaam loquitur,hume.22 e afinis vtuntur Ifraelitæ,gènèi43 .daudic.ix dnbsp;afînas patris quærit Saul,i.ieg.9 anbsp;afini caput emptum 8o.argenteis,4.reg,6 fnbsp;Aforvrbs expugn3tiir,iôf. Il bnbsp;Aflueri regis aéla habes in librô Efthcrnbsp;Affur de terra Sennaar egrelfus,genè. lo b quot;nbsp;de Alfyrij.s,4,reg.i6.i7.i8:if3.io.i7.3o:nahum.2 cnbsp;Aftarothidolum adorant Ifraelitæ,iudic.2.b: i.reg.7 ânbsp;AllarthendeamSidoniorucolit Salomô,3.reg.ii.b;4.ré,î3 cnbsp;Athalia regina régnât fuper ludam,4.reg. nnbsp;Athenienfibus annuntiat Paulus Cbriftum5aél.i7 é

Atrij forma amp;eius fitus,exod.27.3 8.40 q’Auai-itiafugienda,prouer.i$.Cieccli.io.b.i4.a:ifa.3.b;nbsp;ierem.8.ç;ephe.î b:luc.i2C

Auaritiam fequuntur filij Samuel iudices,i.reg.8 a auari Pharilæi irrident Chriftum,luc.i6 dnbsp;auari,rapaces amp; lures regnû Deinoningrediétur,r.cor. 6 bnbsp;auari diuius calamitas,eccles.6 anbsp;auaritia eftidolorum feruitus,ephe.3.b.'coloir.3 anbsp;Audienda Dei vox,cxod.i$.g:deut.i3.a.27 bnbsp;audiens vocem Dei cil Dei populus,exod,i9 3nbsp;audiendus Chriftus,deufi8.c;matth.i7 ànbsp;vt ipfum audiamus conuertit nos Deus,deut.4 cnbsp;ad audiendum veloces, tàrdi ad loquendum fimus,iaco.i cnbsp;ad audiendum verbum fuum hortatur Ghriftus,matth.3 3nbsp;marc.4.a:luc.8 c

Aues verbo Dei creantur,gen.i c aues mundæ amp;; immundæ,leuit.n qnbsp;auium offérendarum ritus,leuit.i dnbsp;ab auferente quæ tua funt,ne repetas,luc. 6 ènbsp;Auguria prohibentur,leui.i9.f;deut.i8.b: nec eis cfedcndûnbsp;eft,eccli.34 a

Auriga Ifraelis Elias,4.rég. 2 b

Auris perforata fcruis,ex,od.2i;3:deut. ly ai

Auri

-ocr page 22-

INDEX VETERIS AC

Auri pondus in redditus Salomonis,]: .reg.io c

Aurum xdificare fuper fidem in Chriftum,i.corint.5 c abfque Auro amp; argcnto mittunturapoftoli ad prædicandu,nbsp;matth.io a

aufcultari mauult Deus prseceptis füis,quàm viétimas fibi ofFcrriji.reg.ije

Auftro flante lignum œftusjluc.iz g

Auxilium noftrum à Chrillo,hebr. 4 d

Auxilium Ifrael àDeo,deut.33,d

^Axafilia Caleb petit hæreditatemjiofu.ij d qAzarias patri Amalia: fubftituiturj4.reg: a

Azarias rex luda lcprofuSj4.reg. rs a

Azarias propheta,i.paral.ij a

Azariæ qui amp; Abdenago oratio, dani. 3 c

Azymi paneSjCxod.i 2 b Azymorum foleunitas,exod.23 b; 34 cnbsp;in azymis fyncerioris vitæ epulandum,i.cor.5 c

B

Baal prophetx occiduntur ab Elia, 3 .reg. iS g:item abTehu 4.reg.io d;rurfumque eius facerdotes occiduntur à lofia,nbsp;4.repi3e

Baal idolo cômminuto,Iehu facit ex eius templo cloacas.

4. reg.io f

Baalim amp;Aftaroth idolis feruiunt Ifraelit3e,iudi.2.b.3 a.8g Baalpharafim locus,i.reg.s d

Baanaamp;Rechab occiduntllbofeth,ï.reg.4b

Baafæ regis Ifrael aâa,3.reg. is.iö

Babel turris ædificatur,gene.ii a de Babylonevide Apoc.18

Babylonis euerfio,ifa.i3.i4 21.2$.47.$o.$r Babylonicacaptiuitas prædicitur,4.reg.2o d;icrem.i6 c.to anbsp;Bacchides dux Demctrij regis interficitur,i.mach. 9. b.dnbsp;cum baculo fuo mitfit Élifeus Giezi ad fanandum filiumnbsp;hofpitæ,4.reg.4 e

Bala ancilla tradita Racheli,gen.29 c.30 a

Balai ciuitas qiiæ amp; Segor,gene.i4 a de Balaam ariolö,num.22.23.24:2.pec.2 cnbsp;Balac rexMoabitarum,numc.22.a. 24 bnbsp;Baldadvnus amicôrum Iob,iob.8.a:i8 anbsp;Balalàr rex Babyloniorum,dani.lt;nbsp;Baltafar qui amp; Daniel propheta,dan.i.b,j enbsp;Banaias occidit loab,3 .reg. 2 fnbsp;Baptifma Ynum,ephe. 4 a:s enbsp;Baptizatur chriftus,matth. 3 dnbsp;vt baptizaret, milTus Iohannes,matt.2i c:iohan.3 enbsp;baptizant difcipuli Chrifti,iohan.4 anbsp;baptizari in nomine patris amp;c, aut in nomine lefu, mate. 28nbsp;d.aft.2.f.i9 a

non ad baptizandum milTus Paulus, quofdam tarnen bapti-zauit,i.corinth.i b

baptizari in Chrifto,Chriftum induere,rom.tf a:gal.3 d baptizabantur quidam fuperftitiole pro mortuis,i.cor. ly dnbsp;baptizat Chrillus in Spiritufando, matth.3 cnbsp;baptifmo baptizari pro ferre mortem,marc. 10 cnbsp;Barrabas latro liberatur,matth.i7 b

Barac amp; oebora liberarunt Ifraelem,iudic.4 a Barbam non radat facerdos, leui.21 anbsp;bàrba tonfa,lignum luâus Iudæis,ifa.i$ anbsp;barbarorum humanitas erga naufragos,aft.i8 anbsp;Barnabas amp; Paulus fegregantur ad praedicandum,a(îl. 13nbsp;Baruch excipit ex orclereraiæ,icre.36 anbsp;Bafan terragigantum,deut. 3 bnbsp;Bafes æneæ in templo Salomonis,3.reg.7 dnbsp;Bathuel pater Rebeccæ,gene.22 d

^Beatiqui lint dicendt,matth.$ a beatus qui lefum nouit elfe Chriftum, matth.id cnbsp;beati viri deferiptio, pfal.inbsp;beatitudinis delcriptio,pfal.ii8nbsp;Beelphegorfequentes occiduntur, deut.4 anbsp;Beelzebub confulit Ochozias infirmus,4.rcg. i anbsp;Bel euertitDaniel,dani.i4 dnbsp;Behemoth ciufquemalitia,iob.4o b

NOVI TESTAMENT!.

bella amp; lites,vnde,iaco. 4 a bellum propter peccata populi,3.reg.8 d:leui.26 dnbsp;belli ius in expugnandis vrbibus,deut.2o cnbsp;qui ad bellum non ibant,deut.2o 3.24 bnbsp;bellat Deus pro obedientibus lîbi,iof.23 c;exod.23 fnbsp;belli viétoria Deo tribuéda, iudic.7 a.b:i.reg.i4a:3.rcg.22 cnbsp;Benadab regis Syria: aóta,3.reg.ij.2o:4.reg.i.38 dnbsp;benedixit Deus mafeulo amp; fœminç,quum vim dédit gene-randi,gene.r d, $ a

benedicendi populi à lacerdote modus, num.6.d:gen. 48 d benedicere Deum,pro gratias agere,gene.i4 cnbsp;benetliéliones feruantibus mandata,exod.23.c: leuit.zdanbsp;benediétiones in monte Garizim,deut.27 bnbsp;benedicendus Deus poft cibum,deut.8.b:mat.2tf c.ioha.6 cnbsp;benediétio pro munere,gen.33 b.c:2.corinth.9 bnbsp;benedicere pro maledicere,3.reg. 2i.c.d;iob.i.b.2.cnbsp;benediélis Dei regnum æternum paratum,matth.25 cnbsp;benefaciendum omnibus,gala.6.c:luc.6 enbsp;beneficia Dei tribuenda fuæ bonx voluntati ac promifsioni,nbsp;2.reg. 7.c.d

beneficiorum cômemoratione hortatur Moyfes ad feruan-da Dei mandata,deut.29.a:idem facit lofue, iof. 24 beneuolentia Pauli ergafratres Iudæos,rom.io anbsp;Beniamin nafcitur,gen.2$.e.vide de eo,gene.43.44-4d:deut.

33.b.amp; de filijs iplius,gen.4d.c:i.para. 7 b Beniaminitæ occifi,amp; quare,iudic. 20nbsp;benigni lîmus,ephe.4 gri.corinth. 13 bnbsp;benignitas Chriftiapparuitnobis,tit.3 bnbsp;Berzellai a(fta.2.reg.i9.f:3.reg.2 bnbsp;Befeleel amp; Oliab artifices,exod.3i.a.3$ dnbsp;beftia: terra: creantur,gen. i cnbsp;beftiæ varix,apoc.ii.b.i3.a. 19 dnbsp;cum beftijs pugnauit Paulus,i.corint. 1$ dnbsp;cum beftijs fuit Chriftus in deferto,marc,i bnbsp;Bethel fine Luza,gen.28.d:iudic.i.e:i.reg.io anbsp;Bethlehem quæ amp; Ephrat3,gcn.3$.c:luc.2 b.matt. 21nbsp;Bethfabee dormit cum Dauide,2.reg.n.3.i2.d.f; 3.rcg.i cnbsp;Bethfaidæ ciuitatis infidelitas,m3tth. u cnbsp;Bethfamitæ pereufsi à Deo,i.reg.6 c

B ethulia oblidetur ac libcratur,iudith .7 a.i$ a

^Bibere non polfuiit AEgyptij aquam fluminis,cxod.7 d bibit de torrente Elias,3 .reg. 17 anbsp;bibere non vult Dauid aquam,antea defyderat,2.reg.23 cnbsp;Bigamia Lamech amp; Efau,gen.4.a.26 gnbsp;Bihnguis homicida, prouerb.18 b

q^Blafphemia in lpiritumf3nôtum,marc.3 d b’afphemia Sennacherib,4,rega8.g.i9 bnbsp;blafphemia Nicanoris, 2.macn. 1$ anbsp;blafphemus lapidatur,leui. 24 bnbsp;blalphemia vicanda,ephef.4.g;colof.3 bnbsp;blalphemi Syri,3.reg.2o.d. enbsp;blalphemare fecit Dauid inimicos nomé Domini fuo adul-terio,2.reg.ii d

blafphemias loquitur beftia in oeû amp; nomen eius,apo. ij b f Boanerges,Iacobus amp; lohannes, niarc.3 b

Bonus,folus Deus,matth, 19 c bonum non habitat in noftrac3rne,rom. 7 dnbsp;bonum feélcmur,rom.i2.b;i.their. $ cnbsp;bona prudenter agenda coram hominibus,rom.i2 dnbsp;bonum pro malo reddit Dauid, i.reg.24 bnbsp;bona temporalia danda amp; miniftris verbi Dei,gala.tf bnbsp;bona temporalia danda pauperibus,luc, 16 anbsp;bonis abundat obtemperans Deo,deut.2â anbsp;Booz 3lt;fta,ruth,2.3.4nbsp;Bos cornupeta,exod. 21 cnbsp;boues in frufta concidit Saul, i.reg.ii bnbsp;boum fufilium fabricatio, 2.para.4 anbsp;boui trituranti non alligandum os,deut.2$.b.i.corint.9.bnbsp;Botrus 3 duobus portatur,num.i3 c

^Brachium amp;potentiaDei vbiquc3udita,3.rcg 8 e srauium amp; vitam æternam arripiamus,philip.3.cnbsp;Bubulamcomeduntludxi,deut.i4 anbsp;Buccinx clangor-cum daretur lex,exod.i9 c

buccina


-ocr page 23-

9

index veteris buccina clangit GedeoHjiudic.^ gnbsp;butyl um dat fuis DeuSjdeut.51 bnbsp;butyrum amp;lac datperegrinis Abrahàtrijgeue. 18 bnbsp;butyii amp; mellis torrens iob.io cnbsp;in butyro lauare pedeSjiob.2.9 anbsp;butyrum amp; melcomedit Chrillusdfä.? è

C.

Caath filii,exod,6.c:iof.ii.3 cadere in faciem fuam.gene.iz-C'tuth.i.bnbsp;cadere pro morij2.reg.3.g:amp; alibi frequensnbsp;cæci duo fanantur à Chriftojmatth.ÿ dnbsp;cæcum fanat Chriftus,marc.8 cnbsp;cæcus natus in gloriam ChriftiUHuminaturjiohari.^ anbsp;cæcus cæcum diicenSjmatth.iî b

C£co non obiiciendum offendiculum,leuit.i9 c cæcitate percutiunturinobedientes Deo,deut. z8 cnbsp;cæcitate percutiuntur holles Elifæi54.reg.6 dnbsp;cæcitas cordtSji'om.ii.C: ephe. 4 enbsp;ob cæcitatem Pharifæorum contriflatur Chrillus.marc.j anbsp;cæfus ter virgis Paulus,2.corinth. u f:aél.i6 enbsp;cæduntur Apoftoli in concilio,aél.î f

Cælum quod amp; firmamentuin creaturjgene.i a cælum vefpere rubicundum,matth. anbsp;cælum fuum aperit neus obedientibus,deut.28.b: clauditnbsp;vero inobedientibus,deut.ii.b.j.reg. 8 bnbsp;cæli militiam adorantes lapidabantur,deut.i7 a.nbsp;cæli noui amp; terra noua, z.pet.j .c:apoc.2i anbsp;cæleflis homo fecundus, Chriftus,i .corinth. i fnbsp;Cæfari tributäreddenda,matth.22.b:rom.ij bnbsp;Cainnatiuitasamp;afta,gene.4.i.iohan.3.b.enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

Caiphæ aéla,iohan.n.g;matth.26 b

Caiùs hofpes amp; cornes Pauli,rom.i6.d: aft. 19 f calceamenta non attrita ludæis in defert03deut.29 anbsp;calceamentum foluere,ruth.4.b;exod.3.a:marc.i bnbsp;Caleb afta,nume.i3.d:i4 b:iof.r4 bnbsp;Calendarum facrificia,ezech. 46 anbsp;calix amp;panis que in chrifti memoria fumimus, i. cor. 10 dnbsp;calix pro morte,amp; cruce, matth. 20 c:z6 dnbsp;callide nihil agendum,deut.13 bnbsp;caluitium fuper mortuo, deut.14 anbsp;caluum vocantes Elifeum deuorantur ab vrfis, 4.regi 2 dnbsp;calumniam fuftinet inobediens Deo,deut.28 cnbsp;calumnia vitanda,leuit.i9 c:eccles.4 a

Camelusnon edebatur,fed bene Camelopardus,deut. 14 a in Cana Galileæ primum Chrifti miraculumjiohan.z bnbsp;candelabri forma,amp; fitus,exod.2S c.37 c.40 cnbsp;â canibus comeditur Iezabel,4.reg.9 gnbsp;canes,Gentes à Chrifto didæ, matth. 15 cnbsp;canes,pfeudoprophetæ,phili.3 anbsp;canis reuerfus ad vomitura,2.pet. 2 dnbsp;canendum Deo,amp;gratiæagendæ,iudic.î anbsp;canticum Moyfi,exo.i3a:deut.32 a:item Mariæ,amp; Zachariænbsp;cantica,luc.i .c.gâtem Annæ,i.reg.2 anbsp;canticum Deboræ amp; Barac,iudic.î anbsp;cantandi in corde pfalmi,ephe.3 d Jnbsp;cantandum neo fpiritu amp; mente, i.corinth.14 cnbsp;cantores Dauidis,i.para. 2$ anbsp;coram cano capite confurgendum,leuit. 19 gnbsp;Capharnaum incredula ciuitas,matth,ii dnbsp;capillus non periturus patient! propter Chriftumjluc.zi dnbsp;capilli capitis numerati,matth.io dnbsp;cappadoces expulerunt Heuæos de terra fua,deut. 2 enbsp;capream amp; capram coniedunt Iudæi,deut. 14 ânbsp;câptiua mulier ducitur in vxorem,deut. 21 bnbsp;captiuitatem minatur Deus Iudæis,deut.28.e.f.g:ex qua re-ducentur fi ad ipfum conuertantur:deut.3o anbsp;captiuitas Babylonica prædicitur,4.reg.2o.d:ierc.2j anbsp;à captiuitate reditus prænuntiatuijezech.zo.f.iere. 29 cnbsp;captiüi peccatores,rom.7 dnbsp;caput p^uere confpeifum,fignum luélus,i.reg. i anbsp;in caput aut caudam conftitui,deut.2S bnbsp;iu capite furiiculus,fîgnum ferüitutis,3.reg.2O enbsp;caput chrifti Deus:viri, CHriftus:mulieris,vir,î,corinth.n a

AC NOVI TESTAMENT!.

caput Ecclefîæ chriftus,ephe.4 d:coloff.i c caput quare non veletvir,!.corinth.ii anbsp;carbones ignis fupercaput congerere,rom. 12 dnbsp;carceris Pauli cuftos credit chrifto,aél.16 fnbsp;in carcerem conieéli Apoftoli.aél.j.c. 12 anbsp;in carcerem conieélus Paulus, 2.corin.6.b.ii e:a(ft.i5 enbsp;cardines tsrræ,creauit Deus,i.reg.2 bnbsp;cariath-arbe quæ amp; Hebron,iof.i4'd;iudic. i bnbsp;cariath-fepher quæ amp; Dabir, iof.15 dnbsp;carmina Salomonis,3.reg.4 dnbsp;caro cum fanguine non edenda,gene.9.a:leuit.i9 cnbsp;in carnem vnam maritus amp; vxor,genç.2 dnbsp;carnes pluit Deus populo lfrael,nume.n.a. dnbsp;carnibus vefciturElias,3.reg.i7 anbsp;caro homo eft fine fpiritu Dei,gene. 6 anbsp;caro amp;fanguis pro ipfo homine,matth.i^.cûohan.fÇi.nbsp;caro aduerfaturfpiritui,gala.(5 cnbsp;C3rnisprudentia,mors,rom.7.d. 8 anbsp;in carne efre,viuere fecundum vires humanas, rom.8 bnbsp;carnis curæ amp; delyderia vitanda,rom.i3.d:gala.î c-carnaliavocatPaulus, bona temporalia,i.corinth.9 bnbsp;carnales corinthij ob contétiones amp; æmulationesji.ço^.j anbsp;caro chrifti manducanda,iohan. 6 cnbsp;carnisftimulusPaiilodatus,amp;quare,2.côrinth.i2b j,.nbsp;caftitas Dei donum,fap.S dnbsp;caftitas Iofeph,gene.39.b:Sufannæ,dan.i3.a:Saræ amp; Tobif,nbsp;tob.3 c

extra caftra leuandus venter,deut.23, b.c caftrare feipfum obregnum cælorum, matth. 19 bnbsp;fuper cathedram Moyfi federe,matth.23 a

^Ceila vrbs liberatur à Dauide,i.reg.23 a cellaria obedientium Deus multiplicat,deut.28 anbsp;cendebæus dux exercitus Antioçhi,i.mach.i6 anbsp;centuplum qui accepturi,matth.i9 dnbsp;centuriones conftituti àMoyfe,exod. 18 cnbsp;centurionisgentilis fides,matth.8 anbsp;centurio alij^ue Chriftum cuftodientes fatentur Dei filiumnbsp;matth.27 l

ceremonias amp;facrificiaIudæorumreiicitDeus,ifa.i.d.(5(S a: hcbr.9 b

ceruicis duræ populus Ifraêl,exod.32 c: deut. 9.b g ceruum comedunt Iudæi,deut.i4 anbsp;cetura vxor Abrahæjgene. 23 a

q-chaldæorum ferocitas,ierem.^ d cham irridet patrem ebrium,gene.9 dnbsp;chamaam comitatur Dauidem,2.reg. 19 gnbsp;chamos idôlum Moabitarum,3.reg.ii b:4.rcg.23 cnbsp;chanaan maledicitur,gene. 19 dnbsp;chanâan filij,vnde populi Chananæorum, gene.10 cnbsp;chan.aan terr,a promittitur Abrahæ,gene.i2 b:3.d.i5.b.dnbsp;chananæi occidunt Ifraelitas,nume.i4 gnbsp;chananæos quare paulatim expulit Deus,exod.23 fnbsp;chananæos cxpugnat Iudas,iudic.i.a bnbsp;chananæi tributarij filijs Manaffe,Ephraim,Zabûlon, Afer

amp; Nephthalijiudic.i.f g chananæa lefum pro filiæ falutæ inftanter orat, matth. 13cnbsp;charitas Deus,i.iohan.4.b cnbsp;charitas Dei manifeftata fuit quum filium fuum pro nobisnbsp;¦ tradidit,roma.3.b:i.iohan.4bnbsp;charitas fidem amp; fpem antecellit,i.cor. 13 dnbsp;charitas perSpiritum fandlum diffunditur,rom.3 anbsp;charitaté quando habeamus perfelt;S:am,i.iohan. 2 a: lue. 4 cnbsp;charitatem fi quis non habeatjiiihil profunt aliæ vii’tutes,

i.cor. 13 a charitas fraterna commendatur,roraa. ix enbsp;charitatis vis,i.c.or.i3 toto capitenbsp;charitatis præcepta,prouer.3 dnbsp;charitatem perpetuo debemus proximo noftro,rom. 13 cnbsp;charitas amat,etiam cum fæuit,prouerb, 27 anbsp;charifmata mcliora imitemur, i.cor. ii dnbsp;cherubim ante paradifum voluptatis,gene.3 dnbsp;cherubim forma amp; fitus,exod.i5 bnbsp;chirographum nobis contrarium deleuit Chriftus,colof.2 cnbsp;ChoresB


-ocr page 24-

INDEX VETERIS

Choreælfraëlitarum coram vitulojcxod.is d Chriftiis Deus ættinusjohan. i anbsp;ChrilH nomina, ifa.9 bnbsp;per chriftum inflaurata omnia,ephe.i bnbsp;Chriftus promifsus Adæ faluatorjgene-j c; itemAbrahæ,

gene.ii a

Chrifti aduentus prædicitur nume.24 c.iià.4o.c Chriftus concipitur,luc.i d:nafcitur,luc,i anbsp;Chriftus circunciditur, luc.x c

Chriftus à magis adoratur amp; fugitin AEgyptû, matth.i.b.c Chriftus baptizatur,matth.3 d

Chriftus puer in medio doétorum,luc.x f Chriftus parentibus fubditus,luc. 2 g

Chriftus ieiunat-4o.diebus3amp; tétaturà diabolo,matt. 4. a.b Chriftus angelis minor effelt;ft:us,hebr.i b

Chriftus miffus omnibus falutaris,ifa.6i aduc.x e:4.reg.5 f Chriftus Dei patris imago,2.corinth.4 axolof.i c:heb.i anbsp;Chriftus verba patris loquitur,iohan.3 d;regnum Mefsiænbsp;appropinquafle prædicat,hortaturque ad pœnitentiam,nbsp;8c vt credant euangelio,matth.4 0:9 d

Chriftus lux vera,iohan.i a.8.b:i. iohan.i.b

Chriftus mediator amp; aduocatus nofterji.timo.i b;hebr.8.b

9.d.i2.f:i.iohan.2a

Chriftus Apoftolus amp; Pontifex nofter,heb.2.d.3 a

Chriftus caput ecclefiæ,ephe.i d.4 d Chriftus audiendus,matth.i7 b:hebr.i a

Chriftus ingemifcit.mar.8 a:efurit.matt.4a:fatigatur ex iti— nere,iohan.4a:ftet, infremit amp;turbatfeipfum.ioha.ii.dinbsp;luc.i9.f

Chriftus pauperrimus, matth.S c

Chriftus difcumbit apud Mattha:um,matt.9 b: apudPhari-fæum,luc.7 f.ii.f.i4.a.cœnat apud Lazarum,iohan.i2 a

Chriftus reprehenfus quod cum peccatoribus manducet, matth.9 b

Chriftus in nuptijs mutât aquam in vinumjiohan.x a Chriftus fe à Deo mifliim, neique filium elfe probatjiohan.

7.d.8.b.9.g

Chriftus,via,veritas amp; vita, iohan.14 a Chriftus medicus peccatorum,matth.9 b:marc.2 c. luc.î fnbsp;Chriftus paftor bonus,iohan.io b:pfal.22.ierem.2j anbsp;Chriftus oftiiim per quod intratur ad vitam,iohan. lo.bnbsp;Chriftus fuperafinam lerulalem ingreditur,matth.2i. anbsp;Chriftuslauat pedes difcipulorum eifque tradit fuum corpus amp;fanguinem,iohan,i3. a’.matth.xé.C

Vt Chriftum comprehendant mittunt pharifaei miniftros, iohan. 7 e

Chriftus morbos corporis amp; animi fanat,matth,4 d Chriftus fua voluntate dédit vitam pro peccatis noftris, iohan.10 c

Chriftum vendit ludas facerdôtibus,matth.26 b Chrifti anima triftis vfque ad mortem,matth. 26 dnbsp;Chriftus mortem deprecatur,matth. 26 dnbsp;Chriftus morti adiudicatur,matth. 27 cnbsp;Chriftus pro perfecutoribus orat31uc.23 enbsp;Chriftus moritur, matth.27 f

Chrifti vulnera,Zacha.i3 c Chriftus refurgit,matth.28 anbsp;Chrifti triumphus,pfal. 67. verf.18

Chriftus afcendit in caclum, marc.itf d:luc.ï4 g: afto.i b Chriftus fedet ad dexteram patris,colof.3 a:heb.i anbsp;Chriftus fecundo apparebit,heb. 9 g

Chrifti iudicium,matth.3 0:25 e.d;mala. 3 b

Chriftus cû fuis vfque ad confummationéfeculi matth.28 d Chriftiani primum diifti Antiochiæ.aél.ii d

Chufai vin probi afta,2.reg.i5 g.17 a

^Ciborû omniû conceisio præterfuffocatum,gene.9 a cibus immundusjleuit.ii enbsp;cibus nullus chriftiano immundus cft,aft.io b:roma.i4 anbsp;cibus Chriftijobedientia patris,iohan. 4 bnbsp;Ciconiam non comedunt Iudæi,deut.i4 bnbsp;Cinæi foceri Moyfi fihj,iudic,t d

Cinæorum deftruâioprçdicitur,nume.24 a

Cinere afpergicaput,fignû luaus5i.reg.4c:2.reg.i aûudith

AC NOVI TESTAMENT!.

4.e:efth.4 a.i6 c:iob.4ia;ierem.6 g. 2$ g Ciniphes in hominibus amp; iumentis,exod.8 dnbsp;ciruncifio præcipitur Abrahæ, gene.17 bnbsp;circuncifiofecundafub lofue,iof. $ anbsp;circunciditur Chriftus,luc.2 dnbsp;circuncidi Gentes non vult Paulus,aä:.ij enbsp;circuncîditTimôtheum Paulus,amp; quarejaólo.i^ anbsp;circuncidendum præputium cordis, deut.io.d.3o.b:iere.4 anbsp;circuncifio in fpiritu,rom.2.d:colof.2.b:deut.3o bnbsp;ne circunuenianius fratres noftros, i.thefla.4.bnbsp;ciuitas prima Henoch, gene.4 cnbsp;ciuitas Deo reliôto alienos adorans deos, comburendajScnbsp;dues occidendi,deut.i3.c.dnbsp;ciuitates refugij,deut.4.g.i2.a:iôfu.2o anbsp;ciuitatem hîc permanentem non habemus, heb.13 cnbsp;ciuitas fupra montem pofîta,matth.5. b

«[damantes in afflictione refpicitDeus,deut.26.b:exo.3 b.i4.c;i.reg. 9. c

clamorpeccatiSodomorum,gene.i8 c clamor fanguinis Abel,gene.4 bnbsp;clamor tollatur à nobis,ephe,4 gnbsp;claudicat Iacob,gene.32 gnbsp;claudus ex vtero matris fanatur,ad. 3 anbsp;claudicarevtroquepede,3.reg. 18 dnbsp;claues Petro promittit chriftus,matth.16 c:dat.iohan. 10 dnbsp;Clemens Deus in quem vult,exod.33 dnbsp;Cleopatra Ptolemæi filia,i. macha. 10 enbsp;in cleros ne dominentur prefbyteri, i.pet.j anbsp;c œlum Vide c ælum

i[ incoenis primirecubitus,matth.23 a cœna Domini cum difcipulis,matth.26 bnbsp;cœnadominica in memoriam chriftifacicnda,luc.22,f.r.

corinth.ii.f

cogitatio cordis hominibus prauaab 3dolefcentia,gene,6 a cogitate bonum ex nobis non poftumus,2.corinth.3 bnbsp;cogitationes cordis nefequamur,numc.i$ dnbsp;cognofcere Dcum eft mandata eius facere,i.iohan. 2 anbsp;cognofci àDeo,gala.4 anbsp;coitus illiciti,leuit.i8:deute.27.c.dnbsp;colaphis cæditur chriftus,matth. lé gnbsp;colle6la,die feptimo immolât! Phafe,deut.i6 bnbsp;coUeôlçin vfus pauperum,i.corinth.i6 anbsp;Colloquia mala corrumpunt mores bonos,i.corinth,ij cnbsp;columba emifla ex arca,gene.8 bnbsp;columna nubis præcedit Ifraelitas,exo.i3 dnbsp;columnarum tabernaculi forma,cxod.27 cnbsp;columnarum ænearum rempli Salomonis forma,2.paral.3 dnbsp;comam nutrire viro ignominia eft,mulieri verb decorum,nbsp;i.corinth.ii c

coma non attondenda in rotundiim,leiiit.i9 f comburenda (ilia facerdotis fornicans,leuit.2i fnbsp;comburendus viuus qui fupra filiam vxorem duxcrit matrem eius,leuit.2(Sb

comburuntur àDeo murmuratorcs,nume.n a non comburendi filij in honorem deorum,deut.ii dnbsp;comburitur corpus Saulis amp; filiorum,i.reg.3i dnbsp;vt comedamus dat Deus frumentum amp;c. deut.ii bnbsp;noncomedendamorticin3,deut.i4 cnbsp;come(rationesvitandæ,proue.23.b:rom.i3 bnbsp;poftquamcomederunt amp; faturatifunt Ufaelitx, conucrfinbsp;funtadidola,deut.3i cnbsp;commodati lex,exod. 22 cnbsp;commodandum fratri fine vfura,deut. 23 dnbsp;communes manus,non lotæ,marc. 7 anbsp;communio rerum omnium fidelibus primis,afl:.2 gnbsp;communicate c hrifti pafsionibus, quid fit,i.pet.4 cnbsp;Concordia res firmifsima, prouer. 13 dnbsp;ad concordiam exhortatio, rom.12 anbsp;concordia inter fideles facrificijs anteponitur,matth.î dnbsp;concubinapro vxore,iudic.i9.f; gene. 2$ anbsp;concubinæ Salomonis trecentaî,3.reg.ii anbsp;non concupifcendum,deut.s b;exod.2o cu.corinth. 10 bnbsp;concupifcit populus carnes, amp;punitur,nume.» a.b.g

Conçu-

-ocr page 25-

INDEX VETERIS concupifcentiatn peccatum efle dixit lex-roma.7 bnbsp;concupifcétiç in iuftificatis,qiii tame illino obediutrom.6nbsp;ex concimifcencijs bella,iaco.4 3.

concupifcentiæ fufFocant verbum Dei,mar.4 b condemnatio vitx alienæprohibetur,matth.7.a.ii.anbsp;conditio omnium eadem ert,fapi.7 3nbsp;confldendum in tribulationibuSjiohan. ilt;S gnbsp;confitetur Moyfes peccatum populicoram DeOjCxo.jxgnbsp;confitebaturfacerdos peccata populijleui.16 enbsp;confefsio peccati ad Deum,5.reg.8 enbsp;confitentur peccata accedentes ad fide'm,matth.j araft-x? lt;nbsp;con fitentibus peccata daturremifsio.i.iohan.i dnbsp;confiteri lefum elTe Chrift-um,donum Dei eftjmatt.i6 cnbsp;confitcri Deo prol3udare,frequens eft in pfalmisnbsp;Conflatiles Deos ne faciant Ifraelitx,exod.34 c.leuit. 13 anbsp;conformes fieri imagini Deijrom.S ïnbsp;confortât Deus Paulum,a(ft.x3 c:x.timoth.4dnbsp;congregari vel coUigi adpopulum fuum pro mori,gen.xy 3.'

40 amiime. xo d coniugij confirrnatio,gen.9 armatt.j e.19 b:i. cor.7 a.b.cnbsp;nuper coniugati abfoiuebantur primo anno à muneribusnbsp;publicis,deut.x4 a.bnbsp;coniuratio AbfalomjX.reg. bnbsp;coniuratio Samri,3.reg.i6 cnbsp;connubium commendatur,heb.i3 anbsp;confcientia impij Temper pauida,prouer.x8 anbsp;confcientiæ tranquillitas optabilis,prouer.i5 bnbsp;confcientiæ fecuræ ac lattæ commendatio,prouerb.iî b.17 dnbsp;confcientiæ teftimonium Paulo gloria eft,x.corinth.i cnbsp;confecrationis facerdotum modus^ exod.x9nbsp;confecratio Leuitarum,nume.8 bnbsp;confepulti Chrifto per baptifmumjrom.6 3nbsp;confilium iuuenum fequutus eft Roboam,3.reg.ix bnbsp;confilia Dei nemo nouit,rom. n dnbsp;confilium humanum nihil poteft contra Dominumjpfal. 31nbsp;verfu,ii:if3;X9 q

confilium malum confultori pefsimum,eccll.x7 d confilia hominum difsipat Deus,pfal.3x.ver.ionbsp;confilijs proprijs innitcntibus minatur Deus,ezech. ii dnbsp;confilium Achitophel dilsipatur,x.reg. 17 anbsp;conlolator affiiéforumDeuSjX.cor.i a.7 b:gen.x8.c.46 anbsp;confolaturfuos Chriftus aditerfus perfecutiones,ioh.i5 cnbsp;confolatio Ifrael,Chriftus,luc.x dnbsp;confolemur inuiceinrmaxinic pufillanimes3i.thefla.4 d.j cnbsp;confpuitur Chriftus,matth. gnbsp;conftellatiories fyderum non funt metuendat,iérC.tó anbsp;confuetudo malijindelebilisjprouer. xx bnbsp;confulunt Deum Ifraelitæ judicu a.xo c.da.regjo dnbsp;confulturi Dominum olim adrbarit prophetasji.reg.9 d:4.nbsp;reg.xx c

de confummatione rerum omnium prophetia,fopho.i a contemnentes Dcum ignobiles, i.reg. x fnbsp;contentio opus tenebrarum,rom.i3 dn.cor.i b. n cnbsp;qui non continentjContrahant matrimonium,i.corint. 7 bnbsp;conuerfis ab impietate promitticur mifericordiajila.jj bnbsp;ad conuerfionem yeram adhortatiojioel.x cnbsp;conuertamur amp; efficiamur velut paruuli,m3tth. 18 anbsp;conuerfis adfeparcit Deus.3.reg.8.d.cnbsp;conuertitur ad nos Deus ihemor promifsionum, 4.feg.i3 dnbsp;^onuertit Deus populum per tribulationes, deut.4 enbsp;conucrfatio Gentium ante cognitum chriftumjCphe.x anbsp;i.pet.4a

Conuerfatio chriftiariorum in cælis eft, philip.3 d conuerfationem fanólorum confyderantes, imitemur ndemnbsp;eorum,hebr.i3 b

Coniiiuæ quales admittendi,eccli.9 d ad conuiuium inuitat Tobias timentes Deum,tob.x anbsp;ad conuiuium vult Chriftus pauperes iriuiùri,luc.r4 cnbsp;ad conuiuiainuitati poftremumlocum ocèupenti luc.14 cnbsp;cooperabatur Chriftus Apoftolis prædicantibuSjmarc. 16 dnbsp;coquere Ifcn licebat cibos in fabbatho,exod. 16 cnbsp;cot pane fulcitur,iudic.i9.b;pf31.io3.yerf.i7nbsp;cor hominis prauum,gcn.6ia:deut.x9 c.fierera. 17 b

3 NOVI TESTAMENT!.

cordis circuncifio3iére.9i gideiit.iod

b de corde exeunt cogitationes malç,matth.ij b cordium intimanouit Deus,i.reg.i6 b;3.reg.8 bnbsp;corbonu bona loquitur: amp;cótra,malii mala,mat.rx c:lu.6nbsp;cor noftrum circuncidit Deus,deut.3o b.-ezech. n dnbsp;in cordibus fidelium leges ftripfit Deus,heb. S dnbsp;à corde metitur dona Deus,mar.ix dnbsp;corde toto quærendus Deus,deut.4 di5 cnbsp;corde toto conuertamur,deut.3o b:4.reg.x3 e;i.rcg.7anbsp;corda noftra ipclinanda ad Deum3iof.x4 f

: in cordis fimplicicate ambulandum,x.corinth. i cri.pet. 1 d in cordis lætitiaDeo feruiendum,deut. z8 enbsp;cordis cuftodia,proueri4 d

Core rebellio ac perculsio à Deo,num. 16 apud coriarium hofpitatur Petrus,aift. 9 gnbsp;Cornelio centurioni prædicat Petrus.aôl.io a.f.gnbsp;cornu amp; potentia falutis noftræ Dcus,x.reg. xx anbsp;cornuta amp; fplendens faciès Moyfi.exod. 34 dnbsp;Corona regni cæleftis reportanda,i,cor.9 d:x.timo.4 bnbsp;Corpus Chrifti,ecclefia,ephe. i dnbsp;corpus vnum funt omnes fideles,rom.ix a:ephe..4 anbsp;corpora noftra confecràta Chrifto,i.corint.6 c. dnbsp;corpus noftrum vas fiiftile,x.corinth.4 b;domus terreftris,x.nbsp;cor.î 3:tabernaculum,x.cor.î b:x. pet.i enbsp;corpora refurgentia qualia fint futura,i.cor.i$.e.fnbsp;corpus fuum fubigit Paulus,i.corint.9 dnbsp;Corozaim infidelitacem exprobrat Chriftus,matth. ii énbsp;[ corripit Deus iuftos in bônum,iob.x.b:i3 a;x.macha.6cnbsp;correptio fraterna,prouer.x$ d:galat. 6 dnbsp;ad correptionem noftram fcripta funt quæ Deus îudæisnbsp;flixit,i.corint.io c

Corrupta terra coram Deo,gene.ö b Cortinarum fabricatio in tabernaculo,exod. ^6 anbsp;Coruus emittitur ex area,gene. 8 a

, coruorum minifterio pafeitur Elias,3.reg. 17 3 coruum non comeduntludafi,deut.i4 bnbsp;è Coda Adæ creatur mulier,gen.x dnbsp;Coturnices amp; man pluit Deus Ifraelitis, exo.i^ cmume.ri gnbsp;Cozbi fornicaria.occjditur à Phinees, rium.xj b

^Crapulafugienda,luc.xi f

Graflus fadus Ilracl amp; pinguis reliquit Deum,dcut. 32 c in craftinum non gloriandum,prouer.27 anbsp;creatorex creaturis cogno£citur,fap..3 b:iob.ix a:eccli.34anbsp;Creatio hominis,gen.i dnbsp;creata omnia per Chriftum, colof. i cnbsp;creaturis vtitur Deus pro fua voluntate,if3.47 bnbsp;creaturis fidentes decipiuntur,if3.3o dnbsp;creaturaDei omnisbona,i.timo.4 bnbsp;creatura omnis vanitati fubieda non volens, rom.8 dnbsp;creaturæ vniuerfae vt prædicetur euangelium,prçcipit Chriinbsp;ftus,mar.i6 d:idque fa-ftum dicitPaulus, col.i c

creatura nouafumus perfidem in Chriftum,x.cor. 7 d credat oportet qui ad Deum accedit,heb.ii.b.dnbsp;credere eft donum Dei,m3tth.i3 b.ilt;S c:ad.i7gnbsp;vt credamus lefum elfe Chriftum,idqj credendo vitam ha-beamus,fcripfit Johannes Euangeliuin,iohan.xo gnbsp;credendo iu Chriftum remittiintur peccata,ad.10 gnbsp;credentibus datiir Spiritus fandus ,cphe.i c:iohan.4 bnbsp;credent! omnia pofsibilia,marc.9 dnbsp;credens in Chriftum non morietur in æternum,iohan.ir cnbsp;credût mulû in nomine lefu, quibus ipfe lefus nô fe crédit^nbsp;iohan.x d

Cretenfes mendaces,tit.i c

Criminatores ne fimus,leuit.i9 d Crifpus archifynagogus Chrifto credit,ad. 18 cnbsp;ad Crucem ducitur Chriftus,matth.x7 cnbsp;in cruce quanta fuerit Chrifti anguftia,pfal.xi ànbsp;crux fua cuique chriftiano ferenda,matth.io d.itf dnbsp;in cruce amp; afflidionibus gloriatur P3ulus,gala.Sd:x.^o-iicnbsp;Crucifigere carnem fuam cumconcupifcentijs,gal3.» dnbsp;crucifixus mundus Paulo,amp; Paulus mundo,gala.^ dnbsp;rCuculum non comedebant Iudæi,deut. 14 b

CulicemexcolabantPhaiifxi,m3tth. xj c

Culna

-ocr page 26-

INDEX VETERIS

Cultus Dei externus fine fide reijciturjiû.43 d cultus Dei veruSjila.i cnbsp;cuniculus immundum animal,leuit.n anbsp;cupiditas inexpIebiliSjprouer.zy cnbsp;cupiditas radix omnium malorüm,i.timoth.(î cnbsp;in curiofos nihil agenteSjZ.thefla.^ dnbsp;à Curis huius vitx maxime cauendum,luc.2i fnbsp;cura Dei pro lacob ne noceat ei Laban,gen. ji cnbsp;cura Dei erga populum fuum,ierem.(S.d: i.pet.5 bnbsp;curribusferratis vtuntur Chananæi,iudic.i.d.4 bnbsp;currus Salomonis,i4oo:3,reg.io dnbsp;currus Ifrael Elias dicitur ab Elifeo,4.reg.i.bnbsp;cuftoditDeus populum vt pupillam oculifuijdeut.jx bnbsp;cuftos lacob vbique fuit Deus,gen. 8. c.dnbsp;vt cuftodiat nos Deus,orandum,num.6 d

Cygnum non comedunt ludxi, deut.14 b CyrirégisPerfarumaóla,ifa.i4.a.4ï.a:i.efd. i a

D

Dabir vrbs,aliàs Cariath-fennajfiue Cariath-fepher expu-gnatur,iof.io.g. 1$ e

Dæmonibus non offerendum,leui.i7 b dæmoniis amp;i idôlis confecrant Ilraelitæ filios,4.reg,i7 cnbsp;dæmoniaoratione amp; ieiunio expelluntur,matth.i7 cnbsp;dæmonia lefum efle Chriftuagnofcunt,matth.8.d.marc.3 bnbsp;dæmon confitetur fe lefum nolfe amp; Paulum,aft.i9 cnbsp;quod Dæmonia nobis fubdantur non gloriandum,luc.io cnbsp;dæmonioriim doftrinæ quæ funt,i.timo.4 enbsp;dæmoniacum fanat Chriftus,match. 12 bnbsp;dæmoniaci duo fanantur à Chrifto, matth.8 dnbsp;Dagon Deus Philifthinorum corruic,i.reg.î anbsp;Dalila meretrix prodit Samfonem,iudic.i6nbsp;Damafeenis vaftitas futura ab Aflyrijs,ifa.i7 anbsp;Damafci prædicatPaulus,aâ:.9 cnbsp;Damafeus vaftatur à rege Airyrionim,4.reg. 16 bnbsp;Damaris mulier credit Chrifto,àôl.i7 gnbsp;damnationis miniftratio,lex,2.corint.3 bnbsp;de damno falt;So,exod.22 anbsp;Dan filius Iacob,gen.3o.a.49.a:deut.33.d.iof.i9 cnbsp;Dan viri 600 proficifeuntur Lais,iudic.io dnbsp;Dan vrbs quæ amp; Lais,iudic. 18 gnbsp;dandum,amp;dabiturnobis,luc.6 fnbsp;dare beatius quàm 3ccipere,aél.2o gnbsp;dat omnia Deus,gen.33 Cnbsp;datorem hüarem diligit Deus,2.corint.9 bnbsp;Danielis aéta habes per totum librum ipfiusnbsp;Darij Medi aéla,dan.5.g.6.g:i.efd.6 a

Dathan rebellis in Deum,comburitur,num.i6 a Dauid ex quibus ortus,ruth, 4 dnbsp;Dauidis aôta à.i. reg.i3.vfque 3.reg.2

Dauid necefeitate compull'us comedit panes Deo confe-cratos, matth.ixa

Dauidis commendatio,eccli.47 a

Dauidis cor reétum coram Deo,3.reg.i4.b.i5 a propter Dauidi faélas promifsiones non aufert Deus regnûnbsp;3 Salomone,5 .reg.ii f

Dauide maior Chrifius,matth.22 d

qDebita feptimo quoque anno remifla,deut.i$ a debitum amp; ius inter Chriftianos, ch3ritas,rom.i3 cnbsp;Dabora nutrix Rebeccæ montur,gen.35 bnbsp;Dabora vxor Lapdoth iudicat Ifraelem,iudic.4 anbsp;decalogi præecpta,exod. 20 anbsp;decalogi repetitio,deut.$ anbsp;Decanos conftituitMoyfes,exod.i8 dnbsp;decem tribus Ifrael à Deo eieótx,ifa.9,b.i7 anbsp;decimæ erant Dei,leuit.27 dnbsp;decimis qui alebantur.deut. 14 dnbsp;non decipiendus frater,leuit.i9 cnbsp;Decuriones conftituit Moyfes,deut. 1 bnbsp;dedicatum templum Salomonis,3.reg.8.g.8 ânbsp;pro deUóto lex hoftiæ,leui. 7 a

Demetrij filij Seleuci aéla,fpArfa à,i.mach.j. vfque i.mac. 14 Dentem excuûenüdens excutiendii5,exo.2i enbsp;depofitilex,exod.22 b

AO NOVI TESTAMENTE

non dereliquitDeus populum agnofeentem peccatum, i.reg.12 d

dereliftum fe à Deo clamat in cruce Chriftus,matth.27 c derelinquitDeus derelinquentes fe,deut. 31 dnbsp;defeenfus Chrifti ad inferos,pfalm.i5.ver.ionbsp;in defertis moratur Chriftus,marc. i dnbsp;delèrunt viam Dei Ifraelitæ,exo.32 b cnbsp;delperantium Ifraelitarum confirmatio,ezech.33.c.37 cnbsp;defperant Ifraelitæ de falute,exo.i4 cnbsp;defperat Cain,gene.4 cnbsp;defpexit Dauid Deum adulterando, x.reg.ix cnbsp;defyderianoftranefaciamus,2.timo.2.d:i.pet.i.c.2cnbsp;detrahuntMoyfi Aaron amp;Maria,nume. 123nbsp;detraciio vitanda^iaco.4 cu.pet.x anbsp;detractor oceukus cui fimilis,eccli.io cnbsp;Deus,fpiritus eft,iohan.4 cnbsp;Deus,chrifticaput,i.cor. Il anbsp;Deum nemo vidit vnquam,iohan.i anbsp;Deus vnus,amp;pater omnium,!.corint. 8 bnbsp;Deus non habitat in manufaftis templis,a6t.i7 fnbsp;Dei nomen,exod.3 d

Deus vbiqueeft,amp; cundaintuetur,iere.23 c Deo omniapoisibilia,gen.i8 b:matth.i9 d:luc.i dnbsp;Deo nihil eft ab homine 3diutorij,iob.26 anbsp;Deum patrem nouit,qui Chriftum nouit,iohan.i4 anbsp;ex Deo omnia,amp; nos per ilium,amp;in illo,rom.n dnbsp;Deus alius no eft quàm Deus Ifrael,deu.4f:i.re.2a;3.re.i8 fnbsp;Deus vult cognofci Deus perfigna fu3,exo.7 cnbsp;Deo amp; mammonæ feruire non poirumus,mattli.6 cnbsp;Deus non tentandus,deut. 6 c

Deus quos amat,arguit amp; caftigat,heb.i2 b;apoc. 3 b à DeoabducensprophetaAleut.i3 anbsp;Dei folius eftpeccata remittere,maic.2 anbsp;Deo amp;idolisferuientes Samaritani,4.reg.i7fnbsp;deos alienos fi adorauerimus,peribimus,deut.sa.6 cnbsp;dei non funt,qui manibus fiunt,alt;ft.i9 e;baruc.6 bnbsp;deus huius feculi,fatan,2.corinth.4 anbsp;deos pro iudicibus accipit etiam fcriptura,exo. 22 bnbsp;Deuteronomium Icgat rex,amp; quare,deut.i7 dnbsp;deuteronomium,legis expl3natio,deut.i anbsp;deuteronomium traditur leuitis amp; lénioribus,deut.3i bnbsp;deuteronomium legitlofias coram populo,4.reg.23 anbsp;ad dexteram chrifti federe volunt filij Zebedæi, matth. 20 cnbsp;^Diabolus mulierem feducit,amp; maledicitur,gen. 3 3 b c

Diabolus princeps aéris huius,ephe.2.a:accufator fidelium, apoc.!2 craduerfarius amp; hoftis nofter,i.pet. $ c: ephe. 6 dnbsp;diabolifemen,infideles,matth.i3 e;iohan.3 bnbsp;diabolum vincimus fide in Chriftum,i.iohan.2. b cnbsp;diabolo amp; angelis eius paratus ignis æternus,m3tth.2$ dnbsp;Diaconorum mores quales effe debeant,i.timo.3 bnbsp;diesverbo Deicreatur,gene.i anbsp;dies longiores aut breuiores tribuit Deus.deut.30 dnbsp;diesextremiiudicij propinquus,rom.i3 d:i.ioh.2.d;i.co.iocnbsp;dies iudicij inopinatus vt fur,i.thelf.$ anbsp;diei nouilsimi aduentus,3poc.6 dnbsp;dies longifsimus temporibus Iofue,iof.io cnbsp;dies boni,i.pet.3 b;mali,ephe. $ cnbsp;diflfïcilia quatuor cognitu,prouer.3o cnbsp;difficile nihil eft Deo,gene. 18 bnbsp;qui diffidens poftulat aliquid à Domino,nó accipiet,iaco.i 3nbsp;digitifeni in manibus amp; pedibus cuiusda gigantiSj2.re.21 dnbsp;digito Deiferiptæ tabulæ Moyfi,exod.3i dnbsp;digitus amp; potentia Dei,exod. 8 dnbsp;dij hominum manu fabricati,deut. 4 dnbsp;dij Gentium neminem faluant,baruc.6 bnbsp;dij vocanturad quos fermo Dei faótus eft,iohan.io gnbsp;dilexit nos prior Deus, i.iohan.4 cnbsp;quód dilexiiretpatres,docuit Deus Ifraelem,deut.4 fnbsp;diligensnos Deusmifitfiliumfuum,iohan.3 b:i.ioh3n.4 Cnbsp;eiligunt Deum qui mandata eius faciunt,i.iohan.2.a.$ anbsp;diligantibus Deum omnia cooperantur in bonum?.‘om. 8 enbsp;diligamus inuicem,ficut chriftus dilexit noSjrom.12 c:i.io-h3n.3 bd.4b.

diledio

-ocr page 27-

INDEX VETERIS Alt; dileßio proximijlegisimpletiojrom.ij c.....

diligcns Chriftufp^ iroplet ciiis mjndätSjiohän. 14 C diligendi amici amp; inimici,leui.i9 d:matth.5 g 'nbsp;diligendusDeus cxtoto corde,deut.^a: lüc.io énbsp;vt diligamus ipfum,pur(^at corda noflra Deusjdeut.jo bnbsp;Diluiiiiim temporibiis Noc,gcne.ö,7.8nbsp;Dimittit lofeph iniuriam fratribus,gene.$o Cnbsp;Dina filia lacob rapitur,gene.34nbsp;Dwnyfius Areopagita Chrifto credit,aft. 17 gnbsp;Diotrephes repi-çhenfus à loanne,^ .iohan.cnbsp;Difcalceati domus,qux erat Ifraelitis,deut.x? b ,nbsp;Difcipuli Chrilh qui in eins fide peimanent,iohan.8 dnbsp;difcipuli Chrifii quo dignofcantur,iohan.i3 dnbsp;difcipulus Chrifti patrem odit præ Chrifto,matth.iö dnbsp;Difciplina Dei amp; tribulatio bonajieb.ix bnbsp;difcipjinam nonreeïpæntibus minaturDeus,leui.26 c dnbsp;difciplinxDei''tditas5prou.i3 c:iî dnbsp;Difcamus tiroèrepeum,deut,i4c.3i cnbsp;Difcordiarum aunior deteflandus,prou.d bnbsp;non DilFenfionis fed pacis author Deus, i cor.i4 fnbsp;Difpenfatores euangelij,Apoftoli,i cor.4 anbsp;Diiputationes quales vitandæ,tit.3 cnbsp;Diues,qui in diuitijs fidit,ni3rc.i3 bnbsp;diuitibus quare,luc.6 dnaco.j anbsp;de Diuitibus loquitur Paulus,i timoth.6 b.d

. diues non facile fufcipit Euangelium,matth.i9 c diuitis cuiufdam parabola,luc.ii cnbsp;diuites Abraham amp; Lot,gene. 13 a.bnbsp;diuites lacob amp; Efau,gene.3o g.3danbsp;diuites reddit Deus mendicos,efuriétes autem bonis replenbsp;luc.i e

diues beatus qui non fidit in diuitijs, eccl.31 a ’ diuitis perfoiiam non confvderet iudex,leui.i9 e*nbsp;diuitis amp; pauperis collatio,eccl.i3 dnbsp;diuidarum paiipertatis author Deus,prou.ii 3nbsp;ob Diuitias ne obliuifcamur Dei,dcut. 8 cnbsp;diuitiarum fallacia,marc.4 bnbsp;diuitijs renuntiandum,]uc.i6 cnbsp;diuitijs amp; DeQferuire,matth,dcnbsp;Diuini occidantufjleui.zo dnbsp;diuinosneconfulamuSjdeut.iS bnbsp;diuinam naturam quomodo participamus,x petr.i anbsp;Diuortium non quxrant qui connubio iunóti funt,i cor.7 lt;nbsp;^Dofli à Deo chriftiani,iohan.6c

Doftor fidelium Spiritus fanótus,iohan.i4 d doótores in ecclefiaconftituti,i cor.12 dnbsp;doceamus finguli fingulos,i thefla.ï cnbsp;dodores fugiant quxftum amp; quæftiones, i timo.6 b.dnbsp;docentes placentia amp; fabulas,! timo.3 b.4 a:tit.i b,nbsp;do(ärinaDei,donam,roma.i2 bnbsp;dodrinam eandem tradit Paulus omnibus ecclefijs,icor.i4fnbsp;dodrina fana qux fit,tit.3 anbsp;dodrina dæmoniorum qux fitji timo.4 anbsp;dodrinam aliam afferentes quàm Chrifti,nonfunt rccipien-dijiiohan.cxoloff.x a .....

dodrina amp; veritas in rational! iudicij.exo.x8 c docuitDeus lfraelem,deut.4f-32.b.33 anbsp;docendi filij verbum Dei,deut.6 b:ii.cnbsp;Doeg prodit Dauidem Sauli,i reg.xi bnbsp;Dolus non erat in ore Chrifti, i pet.i dnbsp;dolus abfit ,à chriftianis,! pet.x a.dnbsp;Dominus vnus Deus,deut.6 3:ephe.4 3.nbsp;dominus tecum,falutatio,iudic.6 b.ruth.x anbsp;dominorum officium in feruus,ephe.6 bnbsp;dominari populo in timoré Dei,! reg,ï3 anbsp;Domus leprofx confideratio, leui.14 cnbsp;domus venditio,leui.x5 dnbsp;dotnus pulchras vbi xdificauerimus, memineiimus Dei,quinbsp;dédit eas,deut.8 c

domus ^minijtemplum, 1 reg.ix e domus IÄi,Ifr3cliticus populus,nume.ix bnbsp;domus Deifpirituales,fideles,i pet.x 3:4 dnbsp;^mus,corpus noftnim^x corin.5 anbsp;t^mus orationis,domus Dei, matth.xi b

N O V'I T E S T A ME N T Î.

domeflicis fidei benefaciendum,gala.i5 c Donum Dei eft quödfaIu.'ïmur,Gphe.i 3nbsp;dcnum Dei eft fides,matth.i(J c:ióhan.6 enbsp;donum Dei eft fcripturas intelligerc,Iuc.x4 d.gnbsp;dona Dei funt quæcunque h3beraus,vt vides de ralentis,nbsp;matth. xj b

dona varia dedit Ghriftus afcendens in c jlum,ad ædificatio-nem ecclefiæ,ephe.4 b:x pet.i 3

donum linguarum inferius prophetia,i cor,i4 c d. dona Dei adminiftremus in alterutrum,i pet.4 cnbsp;Dormiturimeditemur verbum Deiideut.ii cnbsp;dormire pao mori,gen.47 g:i.thefîà.4 bnbsp;dormientium primitiæ,Chriftus, i cor.15 cnbsp;dormientis cum ancilla punitio, leui.19 e

^Draco magnus in cxlo prçliatur cü Michaele,apo.ix a b draconem interficit Daniel,d3n.i4 enbsp;draco diabolus,ligatus,apoc.2o anbsp;de dragma perdita, luc. 13 b

^Duritia populi lfraelitici,deut. 9 d Dux populi lfraél,Deus,deut.i 0:313 bnbsp;dûtes quare mittantur à regibus,i petr.x cnbsp;duxincredulus prouidentiæ Dei moritur,4 reg;7.adnbsp;E '

Ebrietas regibüs fugienda,prou.3i a ab Ebrietate amp; crapula cauendum luc.xi fnbsp;ebrietatis incommoda,prou.x3 dnbsp;ebriofi regnum Dei non polsidebunt,i cor, 6 bnbsp;ebrius N oé irridetur à filro, gen.9 cnbsp;ebriusElarex Ifrael occiditur,3 reg.i6 entern Aramó, x reg.

13 fnurfum Holófernes,iudith,i3 b; ad hxc Nabal ebrius poft decem dies percutitur à Domino, itreg.x5 f gnbsp;q'Ecclefia domus Dei,i rimo.3 d

ccclefia principium habuit in lerufalem, ifa.x a;pfal.47 ver.i ccclefia fponfa Chrifti,pfal.44

ecclefix fœheitas prædicitur,amp; in ea peccatorum remifsio , ifa.33cd

ccclefia non contendit,r cor.ii c ccclefia Dei concordia, ifa.n b

^Edom quare fie diduSjgene.xj d: amp; eins generationcs, gen.36 3

Edom negat tranfitum Ifraelitis, nume.xo c

Edom recedit 3 luda, 4 reg.8 e Edomitx percutiuntur ab Amafia,4 reg.i4 a

de Effeminaus,3 reg.14 f 13 b xx g:4 reg.x3 b

Egenisfuccurrendum,prou.x8 d Egeftas inobedientibus Deo,deut.x8 c.nbsp;de Eglon rege Moabitarum,num.3 c: iudic.3 bnbsp;Egrefsio filiorum Ifrael ex Aegypto,exo.ix fnbsp;rex Ifraèl,3 reg.16 b c

Elatio Corintluoi-um reprxhenditim,i cor.4 b Elcanx vxores,! reg.i a

Eldad amp; Medadprophet3nt,num.nf Eleazarus filius Aaron,exo.6 d: iof.x4gnbsp;Eleazar occîdit maximum elephantem,i mach.lt;î cnbsp;Eleazari pafsio,! macha.6 d

Bletti Chriftiani ante creatum mundum,ephe,i a:i pct.i a eletti pauci, matth.xo b.

eleétio ex gratia Dei,uon operibus,rom,9 c elettos nemo poteft accufare,rom.8 fnbsp;Elcemofynæ faciendæ amp; quomodo,luc.ix dzmatth.tf anbsp;eleèmofynæ,hoftia accepta3phili.4 d.nbsp;de Eleëmofyna,eccl.i7 c:x9 cnbsp;Elementa calore foluenda,i pet.3 cnbsp;elementa mundi quæ dicat Paulus,g313.4 bnbsp;Eliacim qui amp; loacim, 4 reg.x4 a

Elix prophetx 3013,3 3 reg.iy.vfque 4 reg.i

Elias promiflus mal3.4.eratlohannes baptifta,matt.ii b.17 b de Elia amp; Elifeo,luc. 4 dnbsp;Eliezer filius Moyfi,cxo.x d

Elimelech Bethlemita cum vxore Nocmi,ruth.x a Eliphaz amicus Iob,iob,3

Elizabeth vxor Aaron,exo.6 d Elizabeth vxor Zacharix parit Ioh3nncm,luc.i finbsp;Elizei aôta,3 reg. 19 ;4 reg.x vfque 13nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,.

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deEuu


-ocr page 28-

INDEX VETERIS

de Eliu amico Iob,iob,3x,34.3^.37 Elon iudicat Ifraelem,iult;iic.ii dnbsp;Eloquens Aalon,exod.4 dnbsp;Eloquium Dei purum,2 reg,ii dnbsp;Elymäs magnus Paulo refiftens,excjEcatur,ad.i5 bnbsp;^Emim populus qualis,deute.i b

Emmanuel diftus ChriftuSjila.y c:matth.i d in Emaus proficifcuntur duo difcipulijluc.i4 cnbsp;Emorocaditur à Simeone,gen.34 b

^Enacim interficiuntur,iof.ii d;iudic.i d Enceniorum inftitutio,i macha.4 gnbsp;Enoch filius lared transfertur, gen.4.C4.dnbsp;Enoch fidesjheb.n anbsp;Enoch filius Seth,gen.4 d.-vixit 9o$.anRis,gene.î bnbsp;f Epænetus chhftianus, rom. 16 anbsp;epaphras euangelizauit Coloflenfibus,coloff.i anbsp;ephefi) Dianæ cultores,acl.i9 gnbsp;ephod lineo accinftus Samuel,i reg.i dnbsp;ephod accinófus Daiiid faltat ante arcain Dei,i rcg.6 cnbsp;Ephraim genus amp; afl:a,gen.4i g. 48nbsp;ephiaimitæ infurgunt in Gedeonem,iudic.8 au tern in ieph-te, iudic.iz a .

ephrata quæ amp; Bethlehem,gen.jjf c epicure! amp;; Stoici cum Paulo dilputant,ad.i7 dnbsp;Epifcopus animarum noftrarum Chriftus,i pet.i dnbsp;cpifcopus Timotheus,! timo.4 d;itcm Titus,tit.i bnbsp;epifcopimores, i timo.4 c:i timo.i b c:tit.i bnbsp;epiftola Chrifti fuerunt Corinthij, z corin.j anbsp;epiftolæ pauli difficiles, z pet.j dnbsp;Epulari ac lætari coram Domino, deut.i6 dnbsp;epulandiim nobis ob Pafcha noftrum immolatum,i cor.$ cnbsp;^Equorum Salomonis numerus,^ reg.4 cnbsp;equos ne mültiplicet fibi rex,deut. 17 dnbsp;cqui albi,rufi,nigri,pallidi vifio,apoc.6 a.b.cnbsp;ne eiubefcamüs Chriftum confiteri,Iuc.9 c:2 timo.i bnbsp;ne Erubefcamus patientes propter Chriftum,! pet,4 dnbsp;crudiuitDeus Ifraelem 4o.annis,deut.8 b

f Efau natiuitas amp; aói3,gen.2ï.vfque ad jd.caput ab efca fcandalizante fratrem abftinendum,i cor.i dnbsp;efca fpiritualis manna,i cor.10 znbsp;Efdras afcendit lerofolymam,i efdr.7 anbsp;Eft amp; Non, in fermonihus Pauli non fuit, neque in promitnbsp;fionibus DeijX cor.i d

Efther reginx aifta,efth.2.4.lt;r.7.i4 efurienti Elix miniftratangelus,3 reg.19 anbsp;efurijt Chriftus,matth.4 anbsp;efurientibus iuftitiam promittitDeus fatietatem,matth,$ a

^Ethai profelytus fequiturDauidem,! reg.ij d tanquam Ethnicus fit,qui non audit ecclefiam, mat. 18 cnbsp;ffEuâgelium eft quod Chriftus mortuus pro peccatis no-ftris ac fepultus,refurrexerit,i cor.ij a:ephe.i anbsp;euangeli) dirfinito, rom.i bnbsp;euangelium paftoribus nuntiatur,luc.i bnbsp;euangeliumin Galilxa à Chrifto prædicatur,matth.4enbsp;Vt euangelium prædicaret,venit Chriftus,marc.i bnbsp;euangelium omni creaturx prxdicandum,marc.i6 dnbsp;cuangelii prædicatoribus debetur viftus, matth. 10 b: rnbsp;rint.p.a bnbsp;euangelium parit bona difsidia,matth.io dnbsp;euangelium varié fufcipitur, amp; in paucis facit fru(ftum,mat-thæi,i3.3

euangelium nonfufcipiunt Scriba: amp; Pharifæi, nee fînunt vt ali) illud fufcipiant,matth. 23 b

in euangclij contemptores, 2 thefla.2 c

Euchariftiç facramentum quomodo fît à Chrifto inftitutum, icor.iie

db Eùchariftx indignam fumptionem multi infirmi Si mortui,! corin.ii g

Eunice mater Timothei, 2 timo. i b eunuchi non admittebantur in ecclefîam,deut.23 anbsp;eunuchus credit Chrifto, aôl.8 enbsp;eunuchi qui feipfos caftrarunt propter euangeliû, matt.19 bnbsp;euomuit terra Chananæos habitatores fuos,leuit.i8 dnbsp;cupator venit in Iud«am,2 macha.13 a

AC

co-

; NOVI TESTAMENTI.

Euphrates fluuius,gene.2 c cutychum fuftitat Paulus,aéf.zo gnbsp;rqui fe exaltant humiliabuntur,luc.i8 bnbsp;exaltabuntur qui exemple Chrifti fe humiliant, philipp.2,b:nbsp;1UC.I4C

non Éyafperândus Deus,i reg.12 c exaudiuitDeus Eliam dando ignem,3 reg.iS fnbsp;exaudit Deus afÏÏiftos clamântes,exo.22 dnbsp;exauditurMoyfes orans pro Ifraële, deut.9 çnbsp;excæcationis noftræ caufa peccatum,ifa.î9 bnbsp;cxcelfa xdificat Ieroboam,3 reg.!2 gnbsp;in excelfîs immolabat populus ante templi xdificationem,nbsp;3reg.3anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

excelfa difsipàn'tur ab Ezechia,4 reg.tS a.’item à Iofi3,4 reg.

23 c:amp;3bÂfà,2 pàral.Ha excommunicandi modus Pauli,i cor.5 bnbsp;excornmunicandus qui contemnit ecclefî3m,matth.i8 bnbsp;exemplar noftrum Chriftüs,iohan.i3 b:phili.2 anbsp;exemplar vitæ amp; doétrinæ Pauli,philip.3 bnbsp;exemplar bonorum operum fit epifcopus,tit.2 bnbsp;ad exemplar in monte monftratum iubetur Moyfes omnianbsp;facere,exo.2$ dnbsp;exequiæ lacob,gcne.5o bnbsp;exhortari pone,Dei donum eft, roma.12 bnbsp;exhortatio vt Chriftum adeamus, heb.4 d.io dnbsp;exhortemur inuicem per fingulos dies,heb.3 cnbsp;Exiftimans fe elfe aliquid ob dona Dei qux habet, feipfumnbsp;lèducit,gala.6 a

exorciftx vulnerantur à diabolo,aft.i9 C experientia rerum magiftra,eccle.34 bnbsp;expiatio iuramenti amp; aliorum peccatorum,leui.ƒ anbsp;expiationis dies,leui.23 cnbsp;cxploratores, tenx promifsionis detrahentes, occiduntur à

Deo,nume.i3 a.14 fdeut.i d cxploratores mittuntur in Iericho,iof.2 a

q Ezechix afta leguntur,4 reg. 18 ;2 para.29 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7,3 8.3 9

E zechielis prophetia,in libro ipfîus Ezechielis laudes,eccl.49 bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

F

Faber erat lofeph pater Chrifti putatiuus,matth-i3 g Faber ferrarius primus Tubalcain,gene.4 dnbsp;faber ferrarius non erat in Ifraël,x reg.13 dnbsp;fabulx vitandx prædicatoribus,i tinio.4 bnbsp;fabulas non funt fcquuti Apoftoli,2 pet.i cnbsp;in Fabulam vulgi fuerunt ludæi inobedientes,deut. 28 dnbsp;faciendum alijs quod nobis fieri volumus, matth.7 bnbsp;falt;ftornofterDeus,deUC.32 Cnbsp;faófores verbi habenturiufti,non auditores, matth.7 d ; ro-ma.2 b.-iaco.i d

Facies dei præceditlfraclitas,exod.33 c facie ad faciem loquutus deo Moyfes,cxod.33 bnbsp;vt faciem fuam oftendat neus, orandum, nume. d : deu-terono.31 d.e

iuxta Faciem non iudicat Deus,i reg.i6 b fallit pattern Saulem Michol,i reg.19 cnbsp;fallit Dauid Saulem,i reg.20 a:item regem Achis,i rcg.17 dnbsp;Falfîprophetæ ab operibus cogniti,matth.7 cnbsp;falfum teftimonium non dicendum,exod.2o cnbsp;Fama bona,prou.i$ d.22 a

Fames non euftodientibus præcepta Dei,leuiti.2^ d : deute-rono.i8b.e.32d

fames propter peccata,3 reg.8 d fames in Aegypto,gene.4i g.47nbsp;fames vehemens in Samaria,3 reg.iS a: item alia in qua mu.nbsp;lier filium coâum comedit,4 reg, 6 f

fames in lerufalem fub Sedecia,4 reg.25 in fame fidelis Sarepthana nutritur, 3 reg. 17 cnbsp;FamemfugitSunamiüs,4 reg.8 a:item Noëmi,ruth,i anbsp;Famen futuram vniuerfo orbi prædicit Agabus propheta,nbsp;atft.ii d

fames verbi Deiprædicitur,amos,î d.S.d F3miliacuranda,prou.27dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

familiam fuam docuit Abraham,gene.i8 c q^Febripcrcudunturinobedientes. deut.x8 c

àFcbre

-ocr page 29-

INDEX VETERIS AC

à Febre focrus Petrifanaturjinatth.S b:item filius regulijio-han. 4 g

Fel germinans in corde infidelis,dcut.i9 C feminalibus vticur AaronjCxod.îS g.nbsp;Fcrix à ludæis celebrandæ,kni.i3 anbsp;fermentum non erat in oblationibus, Icui.z dnbsp;Fermentum non edebatur diebus Pafchatjexod.ii 0:13 a.bnbsp;fermenti parabola,matth.13 dnbsp;fermentum pro peftilentidodrina,matth.i6 anbsp;fermentum veteris malitiæ expurgandum,i corint.5 Cnbsp;Ferrum natare fecit Elifeus,4 reg.d.a.bnbsp;ferreum iugum inobcdientibus,deut.i8 cnbsp;Feftaanni tria,leui.i3 a:exod,34 c:deut-i6 anbsp;feftiuitates ludæorum quare reijcit Deus, amos,j fnbsp;feilo die quare non captus Chriftus, match.16 anbsp;Feihica in oculo fratris, matth.7 a

Fici parabola,matth.ii b.z4 c:luc.i3 b Fides quid fit,heb.i i anbsp;fides adhibenda verbo Dei,heb.4 anbsp;fidesexaudituverbiDei,rom.io cnbsp;fides Abrahæ in promifsiones Dei, gene.z4 anbsp;fides necelfaria accedenti ad Chrifl:um,hel3.u bnbsp;fide purificancur corda,alt;ft.i5.b:iohan.iï anbsp;fidei finis falus animarum,i petr.i bnbsp;fide refiftiinus diabolo,i pet.5 cnbsp;fidei fcutum in omnibus habeamus,ephe.6 cnbsp;fideaccipitur Spiritus fan(Sus,gala.3 anbsp;fides fine operibus mortua,iaco.i cnbsp;fidés fe exerat per opera,! pet.i bnbsp;fidem demonftrant opera,phili.i a: iohan.ianbsp;fides charitatem habeat,i timo.i a 'jnbsp;fidem imitemur Apoftolorum,heb.i3 bnbsp;fide quid fecerint ac palsi fintpatres,heb.ii f.g: amp; ibi multanbsp;de fide,

fidem fibi adaugeri orant Apoftoli,luc.i7 b pro Fide Petri orauit Chriftus,lue. 12 cnbsp;fide accipimus quod petimus,matth.!i bnbsp;fide plena acceclamus ad Chriftum,heb.io dnbsp;ad Fidem exhortemurinuicem,heb.3 cnbsp;fidei probatio eft affliótio,! petr.i bnbsp;in Fide perfeuerandum.cololT.i cnbsp;fideles omnes funtvnum corpus, rom.ii anbsp;fideles funt domus Dei,i pet.4 d:heb.3 dnbsp;fidclis manet Deus in promif$is,i corint.i bnbsp;fidelius in miniftris verbi,i corin.4 anbsp;Fidentes in homine, maledilt;fti,iere.i7 anbsp;cum Fiducia Chriftum adeamus,heb.4 dnbsp;Figmentum non conqueritur aduerlus figulum,rom.9 bnbsp;figulus facit ex Into quod vult,ierem.i8 a;ifa.4$ bnbsp;figura mundi praeterit,! cor.7 enbsp;Filium fuum laûat Anna,i reg. t dnbsp;filij caftigandi,proucr.i3 d.19 enbsp;fili) Ifrael habitarunt in Aegypto 43o.annis,exod.ii f

filij non occidendipropatribus,deut.i4C: 4reg.4b : ezech.

18 c

filij docendi myfterium Pafehæ, cxo.ix d filium fuum Salomonern tradit Dauid in manus N athâ prö-phetæ,! reg.ii f

fili) irtobedientis pœna,dcut.îi d filiorum officium ergaparentes,ephe.6 anbsp;filios confecrant idolis lfiaêlita;,4 reg.17 cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

filij Abrahæ,fideles,roni.9 b in Filios Dei adoptati fumus,ephe,i anbsp;filij Dei fumus per fidem,gala.3 dnbsp;de Filio prodigo parabola,luc.15 cnbsp;filiorum duorum parabola,matth.ii cnbsp;filij Dei funt qui fpiritu Dei aguntur,rom.8 cnbsp;filia prudens,viro fuo hæreditas,eccl.i! .anbsp;fiham luxuriofam oportet obferuare, eccl.41 bnbsp;fimbriae per angulos veftimenti,nume.i5 dnbsp;fitnbriæ Çïftimenti Chriftitaftu fanatur mulicr,matth.9 cnbsp;finrbriae veftimenti Chrifti taftufananturinfirnii,maith.i4 dnbsp;fingit Dauid infaniam,i reg.ii a. dnbsp;fingit Samuel quod immolet,i reg.i6 anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;

NOVI TESTAMENT!.

Finis hominis infperatus,eccl.9 c finis omnium appropinquauit,i pet.4 bnbsp;Firmamenti creatio,gene.i â

^Flagellatur Chriftus,matth.x7 c flagellatur Paulus,aift.ilt;S f.enbsp;flagellantur Apoftoli,aft.î gnbsp;fiagellantur præfeifti filiofilm Iffael,exod.j Cnbsp;Fiet Iefus,ionan.ii d:luc.i9 fnbsp;fientes beati,amp; quare,luc.6 dnbsp;flendum eum flentibus,rom. ii dnbsp;fiuuiiis irrigans paradifum,gene.z dnbsp;if Foecundam facit Deus Liam,gene.29 fanbsp;fœdus Dei cum Noe,gene.£ c.9 b.cnbsp;foelicitate nefeit vti ftultus,prouer.26 anbsp;foenum dat Deus iumentis timentium fe5deut.11 bnbsp;non Foenerandum fratri,deut.23 dnbsp;folio volante terrentur,Deo non obtempérantes: leui.xd fnbsp;fons irrigans terram,gene.2 anbsp;fons gratia; amp; veritatiS,Chriftus,Zacha.i3 anbsp;formidolofi non procédant ad bellum,deut.2o bnbsp;fornax ferrea,Aegyptus,deut.4 cnbsp;fornicatio vitanda,i cor.io b;i thefla.4 anbsp;fornicatio he nominanda quidem,ephe.$ anbsp;fornicatorem excommunicat Paulus,i cor.4anbsp;fornicationes moite puniendæ,quae,leui.i8 a.20 bnbsp;fornicâtores regnum Dei non pofsidebunt, 1 cor.6 bnbsp;fornicatrix comburebatur,gene.3 8 fnbsp;fornicator Zamri occifus à Phinees,nume.ts anbsp;fornicari cum dijs alienis5exo.34 bnbsp;fortis Deus nofter,2 reg.22 a

Êortitudo Dei oftenfain Ph3räone,exo.9 c fortitudo hoftraDeus,exo.i$ anbsp;fortitudinem aufert Deus inobedientibus,deut.28 bnbsp;quod Fortunæ vulgo tribuitur, fcriptura ad Deum refert, vtnbsp;patet,exo.2i ç

fraótio panis,a(S.2 g fratris mortui abfque liberis VXorem,accipiebat alter frater,nbsp;gene.38 b:deut.2$ b

frater abducens à fide,occidendus,deut.i3 b

fratris nomine compellat lacob ignotos,gene.29 3 fratres fuos dicit nos Chriftus, heb.2 cnbsp;pro fratribus animas ponere debemus,i iohan.x bnbsp;fratres funt omnes chriftiani,matth.23 anbsp;inter Fratres primogénitUS Chriftus,tom,8 fnbsp;fratri peccanti remittendum,matth.i8 cnbsp;fräternitatem diligamus,rom.i2c:i pet.i dnbsp;fratres fiue cognaù Chrifti non credunt in eutn, iohan.7 anbsp;ftaudulenü non faluabuntur,i cor.6 bnbsp;fraus ferend3,non inferendà,i cor.6 bnbsp;à Fruélibus cognofeitur arbôr,m3tth.7 cnbsp;fruétus iuftitiæ amp; peccati,rom.6 dnbsp;fruftificemus Deo per opera,roma.7 anbsp;adFrugalitatem adhôrtatio,prouer.27 dnbsp;fruges confumuhturinobcdientibus,deut.28 dnbsp;frumentum dat Deus diligentibus fe,deut.ii bnbsp;f Fugiendum fiperfequantur nos,matth.io cnbsp;fugit Paulus ne làpidetur,aél:.i4 anbsp;furis poena,exod.22 anbsp;fugit Elias Iezâbel,;reg.t9 3nbsp;fugiunt Chrifti difcipuli,duin ille à ludœis capieurjluc.ii cnbsp;cum Fure non vei’fandum3prouer.24dnbsp;furtum non faciendüni,exô.2o cnbsp;fures non faluabuntuf,i cor.6 bnbsp;fures laborent manibus,amp; quare,ephe.4fnbsp;ftiris parabôlâ,matth.24 diluc.rx enbsp;fines amp; latrones vocat Chriftus Pharifacosjiohan.io bnbsp;Furore mentis percutit Deus inobedienteSjdcut.xS C

G

Gaal filij Ob0 aôla,iudic.9 GabaaBeniàmin ædificatur,3 reg.is enbsp;Gabaonitarum calliditas,iof.9nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Gabaonitæ à quinqj fegibus obfefsi,à lofuc libcratwr, iofr» Gabelus venir ad nuptias Tobi3e,tob.9 c

Gabriel faluutMariartijluc.rc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

lt; ij

-ocr page 30-

INDEX VETERIS

Gad fiîius lacobjgene.j o b,49 càof.ii a Gad propheta,! reg.ti a:i reg.24 bnbsp;Galaad mons quare fie didus^gene.ji anbsp;Galatas infenfatos Paulus vocatjgala.j anbsp;de Gallina pullos congregante,matth.z3 dnbsp;Galilæi Chriftum fufcipiunt,iohan.4 fnbsp;Gamalielis confilium pro Apoftolis,aél.î fnbsp;Garizim mons ad benedicendum^deur.z? bnbsp;in Gaudio feruiendum DeOjdeut.iS enbsp;gaudent Apoftolifeaffligi propter Chriftum,ad.$ gnbsp;gaudenduni in Domin0jcolofli4 2nbsp;gaudendum cum gaudentibus^rom.ii cnbsp;gaudium à Spiritu fanéto,rom.i4 cnbsp;vt Gauderemus venir Chriftus,iohan.i7 bnbsp;gaudium cordis prorcgatvitam,eecl.3o dnbsp;gazam vrbem capit ludas, iudic.i dnbsp;Gazer vrbs expugnata à Iofue,iof.io fnbsp;gedeonis aftalegunturJudic.ô.z.Snbsp;in Gehenna ignis perpetuUSjmarc.9 gnbsp;Gehon fluuius,gene.x cnbsp;Gemunt filij Deijamp; quare,rom.8 dnbsp;Genuitnos DeuSjdcut.ji c

Generandi vim dédit Deus omnibus qux fuper terram lîint, gene.i.amp; 9 b

Gentes in gloriam Dei creatæ,deut.26 d genres amp; populos diuifit Deus per regiones,deut.j 1 anbsp;gentium focietatem prohiber oeui Iudæis,dcut.7 anbsp;ne Gentium opera imitemur,ephe.4dnbsp;genres peccatores,gala.i cnbsp;gentium conuerfatio ante fidem,cphc.2 anbsp;genres dicuntur canes à Chrifl:o,matth.i$ cnbsp;genres dimifit Deus agere quod vellent,dans tarnen eis plu-uias,amp;c.vfque ad tempus,aôi:.i4cnbsp;gentium eleôtio,pfal.i7.verlù 48.pfal.x.ver.8nbsp;gentium conuerfiojifa.xanbsp;gentium vocatio per prædicationem,if3.66 fnbsp;genten çonuçrtit Deus,aft.ii c.14 dnbsp;gentium ingreffus in ecclefiam,matth.8 b.ii bduc.i e:aôto-rum X f.x8 g

gentium ingreflus fuerunt Samaritani,iohan.4 gentiû minifter amp; doélor Paulus,rom.15 d;gal.i c:i timo.x bnbsp;gentibus datur Spiritus fanélusjad.io gnbsp;genres conclues fanôlis,ephe.x dnbsp;genres ne glorientur ob fuam elelt;flionem,roma.li Cnbsp;genres meminerint quales fuerint,ephe.x cnbsp;genres ex pura mifericordia laudantDcum, ludstivero exnbsp;promißionibus,pfal.ii6.rom.i5 b

ex Gentibus plures Chrillo credunt quàm ex Iudæis,ifa.54 a Giezi famulus Elifei lepra percutitur,4 reg.j.f.gnbsp;gigantesin terra Chanaan,nume.i3 dnbsp;gigantes viripotentes,gene.6 a

^Gladio percutientes gladio peribunt,matth.x6 e gladi) ius,gene.9 aæxo.xi b.c:leuit.x4Cnbsp;gladium quai e portât magiftratus,roma.i3 bnbsp;gladius fpiritus aflumendus, ephe.6 cnbsp;Gloria Dominiinnube,exod.i6bnbsp;gloria Dominiimpleturtemplum,3 rcg.8 bnbsp;in gloriam Domini elettus Ilraël,deut.x6 dnbsp;in Gloriam Dei infirmatur Lazarus,iohan.ii anbsp;gloria fob Deo debetur,philip.4 dnbsp;in Gloriam Dei omnia faciat fidelis,i cor.? gnbsp;gloria poft tribulationes,i pet.i bnbsp;gloriam non quxfiuitPaulus,! thelT.x anbsp;gloriæ inanis cupiditas fiigienda,gala.$ dnbsp;gloriam abinuicem quaerentes non poflunt Chrifto credere,nbsp;iohan. î.f g.ix f

non Gloriandum in fuis viribus aut in don? accepte,! co-rinth.4b7nb

gloriandum in Dei cognitioncjiere.ÿf vt glorificetur Deus,fiant opera noftra,matth.$ bnbsp;glorificandus Deus,exod.i$ a: deut.xS f

, 4Gq‘ioli^ moritur,4reg.x$f.iere.4i a Gog interituSjèzech.xS g

Goüath interficitur à Dauide, I reg. 17 f

AC NOVI TESTAMENT!.

Gomorquæ mcnfurafit.exod.i5 g Gomorrha comburitur,gen. 19 e

^Gradus affinitatis in legeprohibiti,Ieui.i8 a græci (âpientiam quærunt,i corin.i cnbsp;de Grano frumenti cadente in terram,iohan.ix dnbsp;Gracia Dei redemptio,rom.7 diephe.i bnbsp;gratia Dei faluamur,ephe.x anbsp;gratiæ Deo agendæ poû cibum,deut.8 b:matth.x5 cnbsp;gratias agit Chriftus,matth.i4 bnbsp;gratiæ Deo femper agcndæ,ephe.î anbsp;gratis communicandum euangelium,matth.io anbsp;Gregem pafeens de ladle gregis manducat,i cor.9 anbsp;greges multiplicantur feruantibus prxcepta,deut.28 a

^Gulaopus tenebrarum,rom.i3 d H

Habacuc pafeit Danielem,dan.i4 f Habacuc Deo conqueritur de prolperitate maloiaim, ha-bac.i a

Habitant fideles confidenter3deut.33 d habitaculum Dei terra Chanaan,exod.ij dnbsp;habitaculum Dei facli Chriftiani per Spiritum fandlum,nbsp;ephe. X d

Hæreditas Leuitarum Deus,deut.i8 a de Hæreditate mortui abfque mafculo,num.x7 bnbsp;hæreditas Dei populus Ifrael,exod.i$ bnbsp;hæreditas cçleftis datur ex promifsione amp; operibus,gal.3 c:nbsp;matrh.i$d:tit.3 b:i pet.ianbsp;hæres vniuerforum Chriftus,heb.i ailuc.x cnbsp;hæreditatem non vult Chriftus diuiderc inter fratres, lue.

IX b Hærcfes oportet elfe,amp; quare,i corint.ii dnbsp;hæretici vitandi,tit.f cnbsp;hærefis Pharilæorum,pro fedla bona,adl.x5 anbsp;Hai vrbs exploratur,ac poftea fuccenditur, iof.7.8nbsp;Haliæetum non comedunt Iudæi,deut.i4 bnbsp;Hananiæ falfa prophetia,iere.x8 anbsp;Hanon iniuriain leruos Dauid,x reg.io a.cnbsp;in Haran qui amp; Charan moriturThare,gen.ii dnbsp;Hazaélis regis Syriæ aéla,; reg.i9.vfque 4 reg.ijnbsp;f Hebal mons ad maledicendum,deut.x7 bnbsp;Hebdomadarum folcnnitas,exo.54 cnbsp;hebdomadarum 7o.vifio,dan.9 fnbsp;Heber nafcitur,gen.io d.ii cnbsp;Hebræum fe iaaat Paulus,x cor.ii cnbsp;Hebron quæ amp; Arbee,gen.3$ d

Hebron expugnatur à Iofue,omniaquc occiduntur cum re» gc ipforum,iof.io f

Helifacerdos iudicauit Ifracl40.annis,i reg.i.2.3.4

Heman cantor,i para.6 c Hemor occiditur à Simeone,gen.34 dnbsp;Henoc filius Cain,gen.4 cnbsp;Henoch fihus lared tranflatus à Deo,gen.î dnbsp;Her filius ludæ occiditur à Deo,gen.3 8 bnbsp;Herbæ verbo Dei creantutjgen.i bnbsp;Hermon mons qui amp; Sarion amp; Sanir,deut.3 bnbsp;Herodes Afcalonita occidit innocentes, matth.i cnbsp;Hærodes Antypæ opinio de Iefu,matth.i4 anbsp;Herodes hic natalem fuum célébrât, marc,6 cnbsp;Herodem vocat Chriftus vulpem,luc.i3 gnbsp;Herodes amp; ipfius exercitus fpernunt Chriftum,Iuc. xx bnbsp;Herodes Agrippa occifo lacobo Petrum recludit in carcere,nbsp;aél.u a

Herodes hic à vermibus confumptus expirât,aiS.ix d Hethæi penitus delendi,deut.xo dnbsp;Heuafeducituràferpente,gen.3 aiicorint.n anbsp;Heuæos iubet Deus deleri,deut.xo dnbsp;Heuæus induratus à Deo refiftit Ifraëli,iof,ii dnbsp;Hilarem datorem diligitDeus,x corint.9 bnbsp;in Hilaritate miferendum,roma.i2 bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Hiram regis Tyri aôla,x reg.$:3 reg.j a.9 b Hiram artifex ærarius eximius,3 reg.7 bnbsp;Hircus peccatis populi onuftus,in deferta emiffus,i-Uit.id enbsp;^Hobab qui amp; Raguel,focerMoyfi, num.io d

Hœdus in latte matris non coquenàus,exod.x3 d

Hœdi

-ocr page 31-

AC

INDEX VETERIS

Hœdi a Chrifto vocanturmalediôti,matth.x5 e Holocaufti lex,leuit.6 anbsp;holocauftum deuorat ignis à Domino,lcuit.9 dnbsp;Iloloferrnis aéla fcribuntur,iudith,7.vfque ad ij cap.nbsp;homicidij vltor Deus, gene.9 anbsp;homicidi) lexnume.35 brexod.xi bnbsp;homicida voluntarius occidendus, nô autem inuoluntarius,nbsp;deut.19 a.b

homicida diabolus ab initio,iohan.8 f homicida qui fratrem oditjiohan.; cnbsp;homo ad imaginem Dei faôlus,gene.i dnbsp;homini formate datur anima viuens,gen.x dnbsp;homo puluis,genef.3 dnbsp;homini datDeus vim generandi,gene.i dnbsp;homini prouidet Deus de viftu, gene.i dnbsp;homo addicitur labori,gene.3 anbsp;homini omnia fubiefta,gene.i d.9 anbsp;homo in manuDei,vtlutumin manu figuli,iere.i8 anbsp;hominis fragilitas prædicatur, ifa.40 bnbsp;hominis cornouit Chriftus,iohan.x dnbsp;homines natura filij iræ,ephe.x anbsp;homo diuiditurinfpiritum,animam 8icorpus,i thefla.$ dnbsp;homo primus,Adam:fecundus Chriftus.i corint.ij fnbsp;homo Dei MoyfeSjdeut.i; a;iof.i4 bnbsp;homo exterior corpus,x corin.4 dnbsp;Honor tribuendus cui debetur,rom.i3 cnbsp;honor credentibus in Chriftum,i pet.x bnbsp;honoremus omnes propter Deum,i pet.x dnbsp;honore inuicem præueniamus,rom.ix cnbsp;Honorificans Deum,eique fidens,honor3tur ab co,i reg. x fnbsp;honorificat pattern Chriftus,iohan.8 f

Hors diei duodecim,ioh3n.u b horeb mons,qui Si Sinai,deute.i anbsp;horrea benedicuntur obedientibus Deo,deut.x8 anbsp;horrendum incidere in manus Dei,heb.io enbsp;horræi expulfi ä filijs E(au,deut.x cnbsp;hofoitales fimus inuicem,rom.ix anbsp;hofpitalitas Abrahæ Si Lot.gene.i3 a.19 anbsp;hofpitalis Martha Chriftum fufcipit,luc.io gnbsp;de Hoftijs varijsjlege Leuiticumnbsp;hoftia munda Gentium,mala.i cnbsp;hoftiæ Si mimera Chriftum fignificabant, heb. 9 c.fnbsp;hoftiam' obtulit Chriftus feipmm,heb.7 dnbsp;hoftias reijcit Deus vnica Chrifti hoftia contentus, heb.io bnbsp;hoftia laudis offeraturper Chriftum,heb.i3 cnbsp;hoftibus tradit oeus inobcdientes,deut.i8 cnbsp;hoftibus fuis vindiôtam retribuit Deus, deut.51 fnbsp;^Humanæ vitæ vanitas,pl31.38.verf.8.9nbsp;humilitatislaus,prouuo cnbsp;humilibus Si inferioribus fe accommodandum,rom.ix dnbsp;humiles Si coram mundo abieftos exaltat Deus,luc.i enbsp;humilium Si affliélorum confolatorDeus,x cor.i anbsp;quife Humiliât exaltabitur,matth.x3 bnbsp;hpmilibus dat Deus gratiam,i pet.5 bnbsp;humiliemur fub potenti manu Dei,i pet.î bnbsp;ad Humilitatem cordisinuitat Chriftus,mat.n d;Iuc.i4b:ficnbsp;Si Paulus, ephe.4 anbsp;^Hydropicus fabbato fanatur à Chrifto,Iuc.i4 anbsp;Hypocrifis,prouer.ix c.30 bnbsp;hypocritarum cæcitas,malac.3 bnbsp;hypocritæ ludæi conuincuntutjiere.x cnbsp;Hyfîbpi fafciculuSjexod.ix d

I label inuenit tentoria,gen.4dnbsp;labes Galaad habitatores,iud.xi b:i rcg.ii 3:31 dnbsp;labin rex Chanaan,iud.4 anbsp;lacob natiuitas Si acta,gene.x$ vfque 49nbsp;lacob dileftus à Deo,rom-.9 cimalac.r anbsp;lacobi Si Iohannis vocatio, matth.4 dnbsp;lacobo vifus Chriftus poft refurreftionem,i corint.i$ bnbsp;laeoburafrater Iohannis occiditur, aét.ix anbsp;laélantia fugienda,prouer,x$ anbsp;lahaziel prophéta,xparal.xo cnbsp;fahel vxor Haber occidit Sifaram,iudic.4 c

NOVI TESTAMENT!.

lair iudex Ifrael,iudic.io a lairi principis fynagogæ filiam fufcitat Chriftus,matth.9Cnbsp;lannes Sc Mambres reftiterunt Moyfiji tirno.? bnbsp;laphet generatiojgene.p d.io anbsp;lared ætas 96i.anni,gen.$ a

^Ibin non comedunt Iudarijdeut.14 b ^Ichabod nafcitur,iTeg,4 dnbsp;in Iconio prædicat Paulus,adl.14 anbsp;in lótu oculi refurgent mortui,i cor.15 gnbsp;«rldôla Gentium ftulta,ifa.4ö a .

idôia vnde traxcrint originem,fap.i4 b idolorum nulla potentia,ifa.44b:i corint.8 anbsp;idôlum non faciendum, leuit.i6 anbsp;idola fugienda,deut.i8 bnbsp;idolorum ac idololatrarum fubfannatiOjfap.13 c.d.i5b:ifa.4onbsp;e.4if.44-b.c

idololatra occidendus,exod.ii c idololatriæ mala,fap.i4 dnbsp;idololatriæ abominationes,ezec.8 bnbsp;idololatriam omnem abijciamus,i cor.io bnbsp;idololatrx non faluabuntur,i cor.6 b cnbsp;de Idolothytisjt corin.S.b.cnbsp;Idumæi non abominandij deut.x3 anbsp;Jdumææ vaftatioj amos,i c:ifa.ii c

«^lebus quæ amp; lerufalemjiof.iS d lebufæos vult Dcus penitus deleri,deut.xo dnbsp;lehu régis Ifraël aä:a,3 reg.19 vfque 4.reg.io g.ij cnbsp;lehu propheta occiditurà Baafa,4 reg.16 anbsp;leiuniumquomodo faciendum, matth.6 bnbsp;ieinnium quod optât dominus,ifa.$8 bnbsp;iciunio amp; oratione eijeitur dxmonium,matth.i7 cnbsp;ieiunium fine operibus mifericordiæ non eft gratum,Zacha.

7 b.c;ifa.$8 a.b

ieiunium prardicat lofaphat populo,x para.io a ieiunio animam fuam humiliauit Chrillus,pfal.34 verf,i6nbsp;ieiunauit Chriftus 4o.diebus,matth.4 a:fimiliter Moyfes,nbsp;exod:34 d:item Elias,3 reg.i? b

ieiunant amp; orant Paulus amp; Barnabas, aót. 14 dfieiunant amp; Ifraêlitæjiudic.io d;item Dauid,x reg.i b. amp; ix d; viri la-bes,i.reg.3i.b:Achab.3.reg.xi.b:ludith,8 d:Efthcr.4d:Sanbsp;ra. Tob. 3 b:Anna vidua, lue. x e; Efdras,i.efdr.8 dNini-uitæ,ion.3 bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ . u -r •

qubd non Iciunent repræhenduncnr Apoiloli à Pharilxis, matth.9 b

ieiunium proprium non obijcicndum Deo,lfa.58 a lephte aäa,iudic.ii ixnbsp;leremiæ genus amp; afta leges in prophetia ipfiusnbsp;leremiæ perfecutio,eccl.49 bnbsp;inlericho mittunturexploratores,iof. 1. bnbsp;lericho deftruitur,iof.6 anbsp;lericho vrbem reædificauit Hiel,; rcg.i6 gnbsp;lerobaal quare vocatus Gedcon,iud.6 fnbsp;leroboam aâ:a,à 3 reg.u c. vfq^ue ad ly.caputnbsp;Icroboam idololatria,eccl.47 d

Icrufalem quç Si Iebus,iof.i$ b:expugnatur àluda,iudic.i b : contra lerufalem prophetant Ifaias,leremi3S 81 Ezechielnbsp;lerufalem transfertur in Babylonem,4reg.x4Cnbsp;lerufalem reftauratur,x efdr.3 anbsp;in lerufalem moriturus Chriftus,luc.i3 cnbsp;lerufalem Chriftus ingredituismatth.x; dnbsp;lerufalem futurum excidium ob contemptum Chrifium,nbsp;matth.x; d

lerufalem déplorât Chriftus,matth.x; d lerufalem ciuitas noua,pfal.86:apoc.3 c.xi anbsp;lerufalem fuperna Sc cæleftis,gal3.4 dnbsp;lefus filius Iofedech,z3ch.3 anbsp;lefus Chrifti Si Mefsiæ nomen,matt.i cduc.i cnbsp;ad lefu nomen omniafe fubijciunt, philip.t bnbsp;lefum ore confiteri oportet,rom.io bnbsp;IethrofocerMoyfi,exod.3 a.i8 anbsp;lezabel impiæ afta,; reg.i6.i3.i9.xi:4 reg.9 f,gnbsp;de Igné egreffo aceruos frugum comburente,'^Xo.xx anbsp;de Igné in puteo recondito,x mach.i d

per Igné filios confecrantludei,4reg.i7 c:idem facit Achaz. f dj -».reg'

-ocr page 32-

AC

2.C0-

INDEX VETERIS

4reg.i6.a:qnod prohibetur,deut.T8 b ignis non accendebaturin fabbatho,exod.35 anbsp;ignis perpetuus, leui.6 bnbsp;ignis confumpturus aduerfarios fidei,heb.io enbsp;ignis columna deducens Ifraelem,exod.4o dnbsp;ignis confumens Deus3deut.4 dnbsp;igncaleXjdeur. 33 anbsp;igneis ferpentibus percufsi lfraelita:,nume ii bnbsp;igneo curru tollitur Elias, 4 reg.i bnbsp;Ignobilcs qui Deum contemnunt,i reg.i fnbsp;ignobilia niundi elegit Deus,i.cor. 1 dnbsp;Ignoti habiti Apbftoli cum maxime noti effent Deo,nbsp;rinth. 6 bnbsp;lt;.lllu ditur Chriftus,matth.t7 cnbsp;^imago nulla vifa quum dareturlex, deut.4 cnbsp;imagines Gentium fubuertipræciditDeus,deut.7 3nbsp;ad Imaginem Dei faftus homo,gene.i dnbsp;imago Dei Chiiftus,i.Cor,4 anbsp;imago Dei amp; glqriajvif.r.cor. ii bnbsp;Imitandus Deus, ep he.5 anbsp;imitator Chrifti Pauliis, i.cor.4 dnbsp;imitari Paulum quomodo oporteat,i.thefla,3 bnbsp;Immaculata Dei via, 2.reg.21 cnbsp;Immifericordes Socothitç amp; Phanuelitj puniuntur,iud.8 enbsp;Immolans dijs occidatur, exod.21 cnbsp;immortalis Deus, i timo.6 cnbsp;immortalis fuiffet Adam fi de ligno fcientix non ediffet, ge-ne.2 c.3 d '

Immunda animalia,deut.T4a:leuit.ii a immundum non tangendi lex,nume.i9 cnbsp;immunditia omnis ne nominandaquidem,ephe.$ anbsp;Imperium Dei contcmnentes puniuntur,numc.i4gnbsp;imperium datum Clirifto,i,reg.2 bnbsp;Impius non credens euangelio,i.pet.4dnbsp;impij amp; infidelis defcriptio, pfal.inbsp;impiorum prolperitas ac repentinus interitus,iob,2i.3.bnbsp;impij dicuntur a Chrifto fcandala,matth.i3 fnbsp;impij Chriftum negantes quales fint,iudæ,b.d.enbsp;iriipiöriim gcmitus in extremoiudiciojfap.ja.bnbsp;impiorum nouifsima,pfal.7i.verfu i3nbsp;impiorum cæcitas,ifa.i7 b

^incantatores nulli fint, deut.18 b incantatores Pharaonis à Deo percufsi,exod. ÿ bnbsp;Incarnatio chriftijgaudium fidelium, ifa.4 3nbsp;incedit Deus aduerfum nos,quando punit,leui.2^ d.Cnbsp;incenfa, orationes fandorum, apoc.8 anbsp;de inccffuscuftodia,prou.4dnbsp;inceftus Lot cum filjabus,gene. 19 gnbsp;incidebantfe facerdotes Baal,3.reg.i8 enbsp;incircuncifus non manducat Phafc,cxo.i2 gnbsp;incircuncifa meris,leui.26 fnbsp;incircuncifus labijs Moyfcs,exo.6 bnbsp;inclinan da corda ad Deum ,iof.24 fnbsp;inconftantia,vbi contentio,iaco.3 dnbsp;incredulitate abiedi Iudxi,roma.n cnbsp;increduli noningredienturregnum,hebr. 3 dnbsp;incredulitatem Apoftolorum increpat Chriftus,mar.i^ cnbsp;incredulitatem fuam vt adiuuetjOrat Chriftum pater dxmonbsp;niaci.mar. 9 d

increduli Nazaræi,matth. 13 h indignatio toUenda à nobis,ephc. 4 gnbsp;indulgentia Heli erga Iiberos,i. reg.2 £3 cnbsp;induimus Chriftum perbaptifmum, gala.3 dnbsp;vtinduamus Chriftum exhortatio,rom.13 dnbsp;ne induremus corda noftra aducrfus proximum,deut. jy bnbsp;indurat Deus quern vult,rom. 9 dnbsp;indurauit Deus Heuxos,iof.ii dnbsp;indurauit Deus cor Pharaonis,exo. 7.8.9.11.r4.18nbsp;induratur à Deo cor Sehon,deut.2 fnbsp;perinfamiatn amp; bonam famam exhibeamus nos Dei mini-ftros,2.cônn.^b

ficut infantes'modb geniti fimus,T.pet.2 a infantibus fimiles nos effe opartctjmatth.i? bnbsp;infernus defcnbitur,ifa.2o g

NOVI TESTAMENTI.

inferorum poteftates non præualent fidei,matth.i6 c infidelium mentes à fatana excxcata;,2.corin.4 anbsp;cum infidelibus nullum commercium habendum,2.cor. ócnbsp;infirmitates inobedientibusDeo,deut.7 c:28.d:exod.iy.g

infirmitate.s non inducit Dominus ijs qui cuftodiunt præce-pta ipfius,deut.7 c

in infirmitate Deu.s orandus,eccli.3S a infirmus fide olus manducat,rom.i4 anbsp;infirmi fide tolerandi,rom.i4.a;i.cor.8.c.d:i. theff. j cnbsp;infirmitatibus noftris compatitur Chriftus,heb. 4 dnbsp;in firmitates ob peccata immitti,iohan.$.c;matth.9 anbsp;infirmitates ad folam Dei gloria quandoq; immittuntur iohan.g.a.ii,a

infirmus presbyteros accerfat,iaco. $ c infœcunda null3,fiobediaturDeo,exo.23 enbsp;ingemifcit omniscreatura,rom.8 dnbsp;ingratitudo Laban,gen.3i.a:ité pincernæ Pharaonis,ge.40..

difiliorum Ammon,i.reg.io.aiSaulis, i.reg.i9.d;Nabal,i: reg.2j.b: lud£toru,ezech.2o.a:ifa.i.a:micn.6.a:ofee,i3.b.nbsp;Ierufalem,ezech.i6.b;matth,23 d

ingredi viam vniuerrfæ terræ,pro mori,3 .reg.2 a inimici diligendi,matth.3.g:prou.25 cnbsp;de inimici malo non gaudcndum,prou.24 cnbsp;inimicum non vlcifcitur Dauid,2.reg.i6.c: parcit amp; inimico

Sauli,i.reg.24.b.2lt;J a inimicos cibat rex Ifrael,4.reg.6 enbsp;pro inimicis orat Chriftus,luc.23 enbsp;inimicos fuos reconciliauit fibi Deus colof. i Cnbsp;iniquitates aufert Dcus,deut.54.a.bnbsp;iniquitates hominum defcribit Iob,iob 24 anbsp;fuperiniquitate non gaudetcharitas,i.cor.i3 bnbsp;iniqui non laluabuntur,i.cor. 6 bnbsp;iniuria prgpria non vlci(cend3,matth.$ fnbsp;iniuriæ ne fimus memores,leuit.i9 dnbsp;iniuriam lofeph remifit fiatribus,gen.4î.b.îo cnbsp;iniuriam Semei fert Dauid,2. reg.i6 bnbsp;iniuftitiam abominatur Deus, deu. 2$ dnbsp;innocens nullus apudDeum,exo.34 3nbsp;innocentiaSamuelis,i.reg.i2 anbsp;innocentiam fuam oftendit.iob,iob,3i.anbsp;inobediensücerdoti punitur,deut.i7 cnbsp;inobedientibus verbo Dei maledidio, deuterono. 28. b: j.

regum,i3 d.e inobedientia Adx nos peccatores conflituit,rom.$ dnbsp;infatiabilia tria,amp; quartum inexplebile,prou. 30 cnbsp;infons non occidendus,exo. 23 anbsp;vt intelligant ludæi optât Deus,deut.32 dnbsp;intelligentiareplentur artifices,exo. 31 anbsp;cor intelligens Dei erga fc beneficia,deut.29 anbsp;intercedit Abraham pro Sodomitis,gcn. lä cnbsp;interceffor nofter,Chriftus,rom.8 gnbsp;interficiuntur idololatræ àLeuitis,exo.32 fnbsp;interpretatiofomniorum eft Dei,gene.4o bnbsp;jnterpretatio,donum Dei eft,amp; à Ijoiritu Dei,i.COr.ix b: 14 cnbsp;interrogandus Deus ininfirmitatibus,4reg.i dnbsp;inuident Palxfthini puteos Abrahx,gene.26 cnbsp;inuidi filij Laban ob diuitias lacob, gene.31 anbsp;inuidiafiliorum lacob in lofeph fratrem, gene.37 bnbsp;inuidet Saul laudem victoria: Dauiditribui,i.rcg.i8 bnbsp;inuidi fugiendi,prou,23 anbsp;inuidet neminicharitas,i.cor.i3 bnbsp;inuidia reijcienda,gala.$ d; r. pet.2 anbsp;inuocatus Deus in tribulatione exaudit,2.reg.ti anbsp;inuocantibus Deum,falus,rom3.io cnbsp;inuocandus Deus corde*puro, 2 tim. 2 dnbsp;inuocare nomen Dei fuper aliquem,nume.6 dnbsp;inuocantes BaalirridetEli3s,3.reg. 18 c

f loab principis militiç Dauid ad3,2.rcg,3.e.ii C.i4a C.1Ö b.c.i9 3:3.reg.i a.2a.bc

Ioachazada,4.reg.io.H-i3 loachim fucceditfratri Ioacim,4 reg.24 anbsp;loas pater Gedeonis.iudic. 6 fnbsp;loas filius OchoziXjSc laas fijius loachaz, 4 reg. ir.Ji.i3.r4nbsp;loatham


-ocr page 33-

INDEX VETERIS AC

loathan filius Gedeonis, iudic.9 a.b loathan regnat pro Azaria,4.reg.i5 b f gnbsp;lob vitam et afta babes in libro ipfius; cuius patientiam iminbsp;tari debemus,iacob.5 c

lochabedvxor Amram,exo.6 c lohanan aóhajiere.40.41.42.43nbsp;lohannavxor Chufæ Chriftumfequitur,Iuc.8 anbsp;Iohannis bapriftjc natiuitaSjafta amp; niorSjluc.1.3: matth.3.11nbsp;marc.ódohan.i.j

Johannes hortatur ad pœnitentianij Chriftû veniffe Salua-torem annuntians, matth.j a

lohanes Euangeliûa amp; lacobus vocatur à Chrifto,matt.4 d lohannes et lacobus cupiunt vt ignis in Samaritanos defce-dat.luc.9 g

de hoc lohanne multa apud EuangeliftaSjite in Apocalypfi, amp; in epiftolis ipfius

lohannes Marcus minifter Pauli^aft.ij a deIoiadapontifice3Vide4reg.11 a.dnbsp;lonadab filius Scmmaa prudens fecundu carnem32.reg.13 a,nbsp;lonadab filius Rechab,pius34.reg.io dnbsp;de Iona vide ipfius prophetiam.

lonx figno oftendit Chriftus fe tertio die refurreólurum, matth. 12 a

lonathan filius Gerfbn,iudic.i8 g lonathaefilij Saulis aótasamp; njors,i.reg.i4.18.19.20.31nbsp;lonathas frater ludæ dux Tudæorumji. mach. 9.11.12nbsp;loppitarum facinus in ludæos,2.macha.i2 a.nbsp;loram régis Iudæadla,3.reg.22:4 reg.8nbsp;loram frater Ochoziæ34 reg.i.d

loram filius Achab impius34reg.2.6. 8.9 lordanis terra irriguajgene. 13ICnbsp;per lordanem ficcum tranfeunt filij Ifraeljiof.j dnbsp;in lordane lauatur Naam an,'-4 reg. i dnbsp;lofaphatpius rexluda33.reg.i$.22;4.reg. 3 dnbsp;lofeph fib) lacob adla à 3o.^ene.ca. vlque ad finem librinbsp;lofeph fideS3heb.11 d: eiusq; cómendatio3eccli. 49 dnbsp;lofeph ab Arimathæa difcipulus Chrifti3matth. zj gnbsp;lofeph cognominatus Baoabas3alt;3:.4 gnbsp;lofiæ regis ludæ prænuntiaüojaâa amp;mors33.regum.13 3:4nbsp;regum 2i.d.22,23

lofue afta vide3exo.i7 c.24 d.32 d:nume.ii.f.i3.14: de ut.i. f. amp; toto libro lôfue

lolue laudes,eccU.4tf a

Iram Dei timens Moyfes orat pro populo3 deut.9 c ira Deffuper omnes defæuit vno pcccante,K)f.22 dnbsp;iram furoris Dei facere,i.reg.i8 cnbsp;iratus Deus claudit ca;lum3dciit.ii bnbsp;iræ Dei in populum caufa,deut.29 dnbsp;ira Dci fuperincredulos,côlof.3 bnbsp;ira Dei filij fumus natura3ephe.2 a.

ab ira venturaliberati fumus per Chriftum.i.theff. i d ad iram amp; ad loquendum tardifimus,iaco.i cnbsp;ira abücienda3rom. Il d

ad iram prouocarunt Deum ludæi, nume.ii a.i^ a.ii a: deutero.9 b d. 32 c

qui irafcitur fratri reus eft iudido3matth.y c cum iracundo non fit tibi âmicitia.prou.22 dnbsp;cum iracundo nonrixandum3eccb.8 dnbsp;ire ad patres,pró mori3gene.i$ cnbsp;ire vel venire ad Chriftum.credere ei,iohan.6 dnbsp;iris in nubibus3genè.

irridet Elias dèùm Baal33.reg.18 e irridentes pueri Ebfeum,deuorantur, 4.reg.2 dnbsp;irridetur Chrifl;us3iohan.i9 anbsp;non irritatur charitas3i.c0rint.13 b

^Ifaac filij Abrahx prænuntiatio3natiuitas amp;.aéla, gen.ij a 17 C.18 b.amp; 11 vfque ad 27 caput

Ifaac commendatio3eccb.44 c

Ifai pater Dauidis3ruth.4 d: i reg.16.17 b: i para.i b Ifaiæ prophetæ afta34.reg.i9.2o:ifa.i.6 ’’nbsp;Ibofeth)afl:a amp; mors,2.reg.2.3.4nbsp;îfmaelis vita3gene.16.17.21.1I

IfraëlemvocatDeusIacob3gene.32g -ïlraèlitarum feu hidæorum vita defcribitur quinque libris

NOVI TESTAMENT!.

Moyfi3lofue3iudicum3regum,Efdræ amp; Machabxorura Ilfaël quare in populum Dei affumptus, amp; quare eiedus,nbsp;ierem. 13 b

Ifraelis vltimaconuerfio amp;exalt3tio,ofee.2 (vfophoniç.3 b: mich.j c

qui Ifraebtæ veri3roma. 9 b IfraelDei3chriftiani3g31.6 dnbsp;Ifraelita verus Nathanael3 ioan. i gnbsp;Ifrael eft inexcufabilis3rom.io dnbsp;ifraebs excçcatio quare faéta3qui tarnen poft Gentium ple-nitudinemfaluuserit3rom. ne

ifraebtæ quare ad iuftitiam per legem non peruenerunt, 10-ma.9 g

Iflachar fibus Iacob3gene.3o c.49 b

qlûneris lacob comes3Deus3gene,13 c.3$ a itineris fiborû ifrael duxfuit deus diu ac noóiu, exo. 13 d

qiubal citharç inuentor3gene. 4 d iabileus annus31eui.i$ bnbsp;iuda fibus Liæ nafcitur3 gene.19 dnbsp;iudç coniugium amp; inceftus3 gene.38.a.dnbsp;iudç fupra ommes fratres datur regia poteftas3gene. 49 bnbsp;iudæ fiborum genealogia3i.para.4 anbsp;iudæ amp; lerufalem perditi034.reg.11 b.23 fnbsp;iuda dux belli conftituitur3iudic.i.3nbsp;de Iuda proditore conqueritur Chriftus,pfal.y4nbsp;iudas Chriftum traditjiohaa.iS anbsp;iudam proditorem fafti pœnitet.matth.27 anbsp;iudas fufpenfus crêpât médius,aft.i cnbsp;de iuda Machabæo vide libres Machabçorumnbsp;iudæi ex medio nationum fepai-ati à Deo in populum ipfiusnbsp;deut. 4 c: rom.9 a

iudæorum gens obftinata,ifa.48 a; aft.7 g iudæi transferuntur in Babylônem,4.reg, 2$ fnbsp;iudæ Si Ifraelis vnioj ezecn.37 dnbsp;iudæ reduôtio à captiuitate,ofee 6.dnbsp;iudæorum rebquiæ faluandæ, ifa.io enbsp;iudæorum amp; Gentium vnio in Chrifto3ilà.i9 dnbsp;iudçi fub Moyfe baptizati in nube amp; in mari,i.cor. 10 anbsp;Ex iudæis falus, Chriftus, iohan.4Ctiom.9 anbsp;vt iudæos faluaret3mi(fus Chriftus, matth.i$ cnbsp;ad iudæos primùm mittuntur Apoftob3matth.ioanbsp;iudæi Chriftuni lona amp; Salomone maiorem non audiuntnbsp;matth.12 d

iudæos regno cijciendos fufceptis Gentibus oftendit çhri-ftus parabola vineæ,matth.ii d,.

de iudæis eft maxima pars eorû quæ in euangelij s 8c epiftolis fcriptaleguntur

iudææ captiuitas prophetatuispfee.s a: amos.i a iudicat Moyfes populis btes,exod.iS bnbsp;in iudicio non acquiefeendum plurimorû fententiæ,vt à veto recedatur,cxod.23 a

iudicij 2quitas,exod.23 a:leui.i9.c.g.24 d iudicabant iuxta legem iudices,deut. 17 bnbsp;iudicio non contendendum chrifti3nis3matth.j Ei.cor. 6 bnbsp;iudicat omnes mortales Deus3gen. 18 c

iudicat deus fecundum cord33nou.fecundû faciéji.reg. 16 b indicium pro aiftidione,frequens,vt,i.per.4 d., .,nbsp;iudicatus eft qui Chrifto non credit,iohan.3 be ' 'nbsp;iudicabitur quifquefecundii opera fna,matdi.i6 d: roiù^ 1 bnbsp;2.corinth.$bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ’i''

indicium general.e,ifri.'» c.17 a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .

indicium extremum fignapræcedent,matth.14 c ., ad indicium Chriftus cum.angelis venturus,matth.i^ enbsp;indicia Dei admiranda,fap. 16 c . 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

indicia Dei iufta,v,era 8c incomprçhenfibilià,rom.ii di 'apo-calyp.163 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ i-- ..

iudicaturi Apoftób duodecim trihus,matth. t6 d indicate fratremmon oportet,matth.7 a: rom.na. bnbsp;non iudicandumjfecundura faciem,iohaa.7 cnbsp;iudicisofficium,exod..i3 a -7 ..nbsp;iudicinonobediensocciditur3d£ut,i7c ¦nbsp;iudex ne accipiat perfonas, leui.i9 cnbsp;iudicibus non detrahendum, exod.ii dnbsp;iudex Yiuorum8ém.ofîUomxnCtvjft«sgt;f’lt;^'^® 8 ’ -.......... nbsp;nbsp;nbsp;quot;quot; T iuj Judith

-ocr page 34-

ÏNDEN VEtERÏS AC îudith viduç aótejiudith. 8 vfque adfinem librinbsp;iügiihl ferreum inobedientibus,deut.x8 enbsp;jugum fiiaue Chnftijferendum,matth.ii dnbsp;Àiramentuin fiiurn cuftodit Deus^deut.? b: luc.i gnbsp;iuramentum fadum GabaonitiSjSc à Saule violatum, pxini-tionem adfert, i.reg.ii a

iurat Paulus ad aliorum.vtilitatem^z.'Corint.i d

non iurandum per nomen idoloru, exo.13 c:fed per nomen Deijdeut.6d.io d

hori iuràndum fruftra, deur. $ b

iuratibus in nomine Domini médaciter,màlcdidioj2ach.î a iulîurandum exigitiudex àfure,exo. zz bnbsp;iuramentum in controuerfijs,heb.i cnbsp;cum iuramento negat Petrus Chriftum,matth.i^ gnbsp;non iurandum omnino,matth.$ f: iacoj cnbsp;ius gladij,gene.9 a’matth.zé enbsp;ius belli in cxpugnandis vrbibuSjdeut.io cnbsp;ius publicum non violandum,prouer.i6 bnbsp;ius publicum Dei opus eft,proucr.i6 bnbsp;iullitia amp; mandata Dei facienda,deut.i7 bnbsp;iuxta iuftitiam retribuit Deus cuique,i,reg. z6 dnbsp;iuftitiæ vidlimas immolarCjdeut. 33 c

iuftitiæ Dei comparatione nulla eft hominis iuftitiajiob.4 d. ÿa.ijb

iuftus nemo fi Dèo comparetur,iob 4 d.pfal.i4î.ver.i iuftitia noftra àDeo eft per fidem in Chriftum,phili.3 cnbsp;pro iuftitia ad mortem vfque ceitandum, eccli. 4 dnbsp;iuftitiam qui facit ex Deo natus eft,i. iohan. 1 dnbsp;iuftificamur quomodo, tit. i d.3 b:aôt. 13 fnbsp;iuftificamur fide in Chriftum.roma.4 dnbsp;non iuftificamur ex operibus legis, gala.3 anbsp;iuftificati fecundum Chriftum ambulent,rom. 8 enbsp;iuftificamur amp; condemnamur ex verbis noftris,matth,ixcnbsp;iuftus Deus,deut. 32 anbsp;iuftus Chriftusji.pet. 2 dnbsp;iufti amp; beati,pfal. 3i:rom. 4 anbsp;iufto non eft lex pofita,gal3.$ dnbsp;iuftiis fidé Viuit,nêb.io g

iuftus vix effugit tribulationes,i.pei.4d iuftificatus publicanus,luc.i8 bnbsp;iuftus primum aceufator füi,prou.i8 cnbsp;iufti poftiudicium vtfol fulgebunt,matth.i3 fnbsp;iufto auertenti fe à vita reólajmors,czech.i 8 fnbsp;iuftdrum finis incognitus,ifa, $7 anbsp;iufti iudiCabunt impios,prouer.r4 cnbsp;îuuenUm fequutus confilium Roboam,punitur, 3 reg. 12 b cnbsp;iuuenes quales elfe debent, tit.2 bnbsp;iuuenilia defideriafugiend3,2.timo. 2 d

à iuuentute benefaciendum,cccles.ii d.12 a.thren.3 c

L.

laban fratris Rebeccx aóia,gene.24 d:vfque ad 31 caput labiorum fruftus,laus Deo exhibita, heb. 13 cnbsp;labor perpetuus,hominis vita,iob.7 anbsp;laborihomoaddicitur, gene.3 d

- laboribus proprijs viuendum,proü.$c;i.thefla.4C qui non laborat, non manducét, 2.the(ra. 3 cnbsp;laboratmanibus Paulus,i.corint.4c;aél.i8 anbsp;labpre pmniafiorent,protrer.i4 a

JâboreS màhuum ab al^s comeduntur,ijsquiDeo funtino-bedienteSjdeut.xS b

laborantçs amp; onuftipeccatis accédant ad Chriftû, matt.n d lade fluit terra Chanaan ,exod.3 cnbsp;lac'amp; biityrum peregrinis apponitur,gcnc.i8 bnbsp;lade opus paruulis, heb. î d

lac ratiônabfte concupifeamus,i.pet.2 a laûatfiliumfuum Anna,i.reg. I dnbsp;lachïymis pedes C hrifti rigat peccatriXjluc. 7 fnbsp;cum îaehrymis m'onet Paulus fratres, ad.20 fnbsp;lactatur Deus benefacere nobis,deut.28 gnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;1;,

lætitia obedientibus DeOjdeut.16 C Laganorum oblatio,leùit. 21nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦

Laici panes quibus vefci omnibus licebat,t.reg.it a Lais habitatores oceiduntur, iudic. 18 g iu:'nbsp;Lamech bigamus amp; honricida^genc. 4 d

NOVI TESTAMENT!,

Lamentatione fua lohannes nô pellexit ludços adpœniten-tiam,m3tth.ii b

laminas ^cræforma,exod.24 f

languores inobedientibus Deo,deiit.28 g lapides pluit,iof. 10 cnbsp;lapidem erigit iacob in titulum,gene.28 dnbsp;lapides colledi in aceruum in teftimoniû fœderis,gene. 31 fnbsp;lapis viuus, Chriftus,matth.2i d;i.pet.2 b.-piàl.iiz.ver.zinbsp;lapis offenfionis,Chriftus,i.pet.2 bnbsp;lapides viui Chriftiani,i.pet.2 anbsp;lapidatur Naboth innocens,3.reg.2i.c.dnbsp;lapidatur Paulus,ad.i4 cnbsp;lapidare volunt Chriftum Iudæi.iohan.8 gnbsp;lapidetur filius inobediens,deut.2i dnbsp;lapidetur blalphemus,leuit.24 b:fimiliter is qui ligna fabbx-tho collegit.nume.is d

lapidetur diuinus,leuit.2o d

lapidetur abducens à fiducia in Deum, quantumuis amicus, deute. 13 b

laquei mortis, 2.reg.22 a

latitudo cordis datur Salomoni,3ifeg.4 d latro alter cum Chrifto pendens faluatur,luc.23 fnbsp;latus Chrifti aperitur,iohan.j9 f

Lauacro regenerationis faluamur, tit.3 b laus noftra Deus,exod.iî a: deute.io dnbsp;In laudem fuam elegit nos DeuSjdeut.x dnbsp;laudant afsiduè Deum Apoftoli,luc.24 gnbsp;laudis hoftia oiferenda per Chriftum, hebr,i3 enbsp;laudes immodicæ,fufpe(ftæ,prouer,27 cnbsp;lauatur Dauid amp; vngitur relifta fui affli(ftionc,2,rcg. 11 enbsp;lauabantur pedes hofpitio fufceptis,iudic. 19 cnbsp;lauabani ludæi mortuos,aft.9 gnbsp;de Lazato quem fufcitauit Iefus.i0han.1t a.c.12 a.bnbsp;qLebna expugnatur,iof.io e

legatione pro Chrifto fungitur Paulus,i.cotinth. $ d leones in genres impias immilsi,4.reg.i7 dnbsp;leonem occidit Samfon,iudic.i4 b:item Dauid,i.reg.i7 dnbsp;à Leone percutitur inobediens propheta.j.reg.io gnbsp;Leo de tribu Iuda,apoc4 bnbsp;à lepra cauendum,deute.24 bnbsp;lepræ à lepra diftin(äio,leuit. I3.14nbsp;leprofi Samaritan! faturantur,4.reg.i7 b.enbsp;leprofus à Chrifto fanatur,m3tth. 8 anbsp;leprofi decem fanantur,luc, 17 cnbsp;léporem non comedunt Iudxi,leùit.ii anbsp;leuare manum in cxlum folebant iuraturi,gen.i4 d:deu.32 fnbsp;leui nafcitur,amp; occidit Sichimitas,gen.29.d: 34 dnbsp;Leuitx elefti in minifterium Dei,numc.3 fnbsp;de Leuitis multain Exodo Leuitico, Numéris amp; Deutero-nomio

à Leuitii interfefti idololatræ, exod. 3 z f in Lcuitarum locum filij Iofeph,iof.i4 anbsp;lexignea,deut.33 anbsp;lex cum datur,terrentur lfracliti,exod.i9.c.io.c. dtdciit.j cnbsp;lexiniuftisjhomicidis amp;c.pofita,i.timoth.t bnbsp;varias leges populo Ifraelitico datas habes, in exodo, Leuitico, Numéris amp; Deuieronomio.

legem explanat Moyfes,deut. i a legem non f3ciens,malcdidus, deut. 17 dnbsp;lex in corde amp; ob oculos leuit. 19 dnbsp;adlegem feruandam exhortatio,deut.43inbsp;ante legem peccatum non putabatur cfle peccatfi,romd bnbsp;lex data per angelos, gala.3 cnbsp;perlegem3cognitiopeccati,rom.3 cnbsp;lex pofita propter transgrefeiones,rom.$ dnbsp;lex pçdagôgus adGhr)ftum,gal3..3 dnbsp;lex bon3,i.timo. i.b: roina. 7 çnbsp;lex Moyfi amp; circuncifio iugum à Petro voeanttir,aft. lî bnbsp;legem rJuUus -ludxoï-um obferuabatjiohan.? bnbsp;lex non viuificabat,gala.3 dnbsp;lex amp; prophetæ duobus mandatiscomprçhendqjjtur^matt,nbsp;iid;gala. $b

legis impletio eft proximi dilcftio,rom .13 c

4èX 8i prophète labbathxs IcgebantuTiaâ.t} C

Icgîs


-ocr page 35-

INDEX VETERIS AC legis finis amp; perfefliOjChriftus, ronia.io anbsp;legem aboleuit ChriftuSjamp; quare,ephc.i.d:x.cor.3.d;aól;tynbsp;b.heb.7 bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

lex regia dileftio proximi,iaco.i b lexfcripta in cordrbus fidelium,hebr.8 dnbsp;legi Dei ferait homo mcnte,rom.7.d:quod faCere nö potellnbsp;carhisfapientia,rom.8 b

legifperitos reprçhendit Chriftus,luc.n g legum conditores iniquos repr^hendit lîaias, ifa.io a

^Lia parit Ruben,gen.i91 Libamentum lex,leui.6 bnbsp;in Libro vitse fcribi,phili.4 anbsp;de libro Dei deletur peccator,cxod.5x gnbsp;libri curiofafeftatorum combufti,aól.i9 dnbsp;Libellus repudij,deut.i4 a

Liber Paulus non eft fua libertate vfus, nifi vbi neceflariuûi eratji.corint.ça

liberifunt Chriftiani,i.pet.î.c:iohàn.8.d:ifa,431 libertas fpiritus,x.corint.9 d

libertas non danda in occafionem carniSjgala.î b libérât de tribulatione Deus,x.reg.4 dnbsp;liberatio ex AEgypto,exo. 13 anbsp;liberauitnos Cnrillus àpeccato,luc.i,g;iohan.S.dnbsp;libido opus tenebrarumji om.13 dnbsp;ob libidinem hominum diluuium,gcn.6 anbsp;iigare amp;foluere conceditur Apoftolis,matth.i8.c; iohan.

lO f

lignum fcientiæboni amp;mali,gen.2.c lignorum cæibres inter UraehtaSjdeut. 19 bnbsp;lignorum parabohjiudic.? anbsp;ligno immifso, aquæ dulcefcuntjcxod.ij fnbsp;limites non transferendijprouer.ii.d.x3 bnbsp;lingiia vna in terrajgen.n anbsp;lingua coërccndaji.pet.3 bnbsp;lingua mala,iaco.3.a.b

de linguarum donOji.cor.i4,a: alt;S. x a lingua: bona amp; mala,prouer.ix.b.i3.a. 14 anbsp;in hnguam venenatam,prou. x6 anbsp;lingua lambentes aquamjiudic.7 bnbsp;lites fugiendæ, prou.xo.a: x.timo.x dnbsp;literas mortis fua: fert Vrias, x.reg.ii cnbsp;litera quç occidit, lex Moyfi eft:quç irritât ad pcccatû quodnbsp;mortem generat,x,corinth.3 b

^Lobna rebellât contra Iudam,4.rcg. 8 f

Locufta: vifio, amos 7-a

de Loide auia Timothei,i.timot.i b Longanimitas Dei,falus noftra,2.pet.3 d -loquentèm Deum non feix populus^exo. io .cnbsp;loquitur Chriftus verba PatnSjdcuc.18 dnbsp;loquacitas fugienda,eccli.io a

Lot fratris Abrahæ aftajgene.n.r3.i9:deut. x b d Lot vxor verfa in ftatuam falls,gene.19 c: lue. 17 gnbsp;Luc3S'médicus,coloir.4 dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦¦¦lt;:

Lucernarum forma,exod.iy d:leui.x4 a lucerna noftraDeus, x.reg. XX cnbsp;lucernaIfraèlDauid,i.reg.xi dnbsp;lucri gratia docehtès,tit.i bnbsp;lucus plantatio, deut.i6 bnbsp;luci Gentium cxcidi iubentur,exo. 34 b? quodfecit Ezc'-chias,4 reg.18: içcm lofîas,4.reg.x3 b

Luftu ftiuliéris Thecùithidis fidto reuocatur Abfalôm, t.re-gumi4a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J.,:

Ludùnt coram vitulo lfiâêlitæ,exod.3i d

luditDauid coram area, i.reg.lt;5 a --i:' nbsp;nbsp;nbsp;¦. ¦ gt;

lugetlacobfîlitimluum Ioféph,gene/3yç :: 1 ¦ luget Dauid Amnonem filium, x reg. 13 g :nbsp;nbsp;nbsp;¦¦¦. •

lugendi non funt mortui,!, theff. 4 d lugentibus confolatio promittitur,lnG. 6 dnbsp;lumbi mentis fucçingendi,i.pet.T c: lue IX énbsp;luminaria in mùndo,Chriftiani,phili. x bnbsp;luminatxa fôl,luna amp; fteilæ creaFitur,gcnek i bnbsp;LunaàDeo creata,noftipvæeft,gene.i b

Innâjfolé aç cæli müitiâ adorantes oecidebantur, dcu. 17 3 lun«gloriâaliaquàrafolisjt.tor.ijfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a

NOVr TESTAMENT!.

Lunaticus lanatur à Chrifto,matth. 17 b Luteres ænei in templo Salomonis,3 .reg .7 fnbsp;lux verbo Dei creatur,gene. I anbsp;lux Deus eftin quo nonfunttenebræ,!, iohan,! c .nbsp;lux Chriftus oculos illuminans,iohan.i a.3 c.a b.9 anbsp;lux mundi Apoftoli,matth. 5 bnbsp;cum Luce focietatem habere,i.iohan.i c.x bnbsp;lucis operajomnis bonitas,ephe. s bnbsp;lux Gentes poft Chriftum cognitiim,ephe,5 bnbsp;Luxuria amp; luxus in virio,ephe. ; dnbsp;Luza,quæ amp; Bethel,gene.x8 d

^Lyfiasdux Antiochi,i.macha.3 c

Maceda vrbs capitur,iof. 10 e

Macedonibus prædicat Paulus, aift.ié b maceriam amp; initnicitias inter Gentes ac ludæos abftuht

Chriftus,ephe.x d

Machabæorum amp; matris eorum pafsio,x.mach.7 à Machiritarum pofsefsio,deut.3 c

Madianitas iubet Deus occidi, nume.xj d; 31 a MagiPharaonis,exod. 7 bnbsp;Magi Chriftum adorant, matth.x bnbsp;ad Magos non declinandum,leuit. 19 fnbsp;Magosabftulit Saulji.reg. x8anbsp;Magifter nofter Chriftus,matth. 13 a: iohan. 13 cnbsp;magiftri fieri ne ambiamus,matth.x3 a: iaco. 3 anbsp;magiftri mendaces,quales,x.pet. x anbsp;magiftratibus parendum,rom. 13 a.

magiftratui tributum foluit Chriftus,màtth.13 d magiftratus Deum timentes,exod.i8 d: deut.i cnbsp;magiftratibus non detrahendum,exod. xx dnbsp;magiftratus malus malo populo datur,iob,34 dnbsp;magiftratus impij,prou.x9 bnbsp;m.agnifica Dei erga Ifraêlem,i.reg.ix dnbsp;magnificentia Deo danda,deut. 3x3nbsp;maieftas Dei,quæ amp; gloria,exod. 40 dnbsp;maiorin ecclefia quis,matth.J8 anbsp;Malcho amputata auricula,iohan.i8 bnbsp;malediéta terra ob Adæ peccatum,gene.3 Cnbsp;malediéliones inobedientibus, leui.x6 cnbsp;maledicerelfraehtis non poteft Balaam contraDei volun-tatem,nume. xx d.x3 c- deute.x5 ànbsp;malediôliones in monte HebaJ, deut.xz bnbsp;maledicic Elifeus in nomine domini pueris ipfum irridenti-biis,4.reg.2 d

maledicuntur Gabaonitæ vt perpetuo fiht in minifterio, iof.9 d

malcdiflus qui legem non iraplet,galat.3 b;deut.ii d malediétus qui pendet in ligno,deute.xi dnbsp;malediétum fadlus pro nobis Chriftus,gala. 3 bnbsp;non maledicendum perfecutoribus,fed potius benedicen-dum,luc.6 d.roma.ix c: i.pct. 3 b

malediccnti non maledicit Chriftus,i.pet.x d maledicenti Semei non maledicit Dauid,x,reg.i6 bnbsp;maledicentibus benedicit Paulus,i.corinth.4 cnbsp;maledicit Paulus ijs quiGalatasabduxeruntab euangelijnbsp;veritate,galat.î c

maledici non pofsidebunt regnuin, i.corin.fi b malediôli à Chrifto,hoedi,matth. xj cnbsp;maledicens nomini Dei lapidatur,leuit.x4 bnbsp;malefaéta bcneficijs vincenda,roma. ix dnbsp;malefici ocçidendi,deut.i8 bnbsp;malum omne çqntagiofum,prou.^ dnbsp;malum odio habendum,roni.ix bnbsp;malum pro malo,non reddçndum,rom. ix b: exempldnbsp;Elifei,4.i'eg.6 ë

mala pro bonis non reddenda,prôü.i7 a.ficut fecit Nabal Dauidi,i.reg,x$ c

mala qua: P eifert Dauid, Deo accepta refert,non inimicis, x.reg. 16 c

malum venditionis lofeph Deus vertit in bonumjgene.jo e mail fumus à corrupta natura,luc.ii g:gene. 6 gnbsp;mali.amp;infidelesfcmen diaboli,matth.i3 enbsp;mali è cœtu chriftianorum aiiferendi,r.coiint4 d

Î nlalitia


-ocr page 36-

INDEX VETERIS AC

malitia hominis multa, gene. C a -

malitia omnisauferenda,eph.4g:colofl'.5 b malitia pueri efiiciamur,non fenfu,i.corint.i4 dnbsp;malitiæ veteris fermentum à nobis expurgandiiji.cor.y cnbsp;in malitia perfeuerantes pereunt,i.reg.ii dnbsp;Mambrequæ amp; Hebron dicitur,gene.i3 dnbsp;Mammona iniquo parandi amici, luc.iA 2nbsp;Mamzer non admittendiis in erclefiam,deut. anbsp;Manna cibus patribus primum incognitus,deut.8 a.nbsp;Man pluit irraelitis,exod. cnbsp;man faftidit populus,nume.11 anbsp;manna deficit,iof.j c

manna non erat panis veins dans vitamjioan.^ d Manahem occidit Sellum,4.reg.i$ c

ManalTes filius Iofcph,gene.4i g.48 a.ciiof.ij d.i4a. zia.b Manafles rex iuda impius,4. reg.ii

mandata feruantibus benedidio,exod.25 c: deut, ii d per mandatum libido peccandi,roma.7 b.cnbsp;mandatum ChrilUnouum,dileAio,iohan.i3 dnbsp;mandata fertiat qui diligit,iohan.i4 Ci.iohan.i anbsp;mandata feruando vitam a;ternam habere docet Chriflus,nbsp;matt.19 c

mandatis hominum aduerfantiuDeo no attendendû, tit.i d Mandragoræ Liæ,gene.3o b

non manducet qui non laboratji.thefla.^. c manducet Chriltianus in gloriam Dei,i. corint. 9 gnbsp;manducare Chrifti carnem,ioan.6 e. fnbsp;manere in Chrifto.i.iohan. z anbsp;quando manet Deus in nobis,i.ioan.j dnbsp;manfiones paratæ fidelibus,ioan.i4 anbsp;manfiones fihorum Ifrael, nume.33 anbsp;manfuetudinis commendatio,prou.i6 c;ephe.4 »scccli.io bnbsp;manfuetudo Pauli,I.corint. 4 dnbsp;manfuetifsimus Moyfes,nume. iz bnbsp;Manue pater Samlonis,iudic.i3 bnbsp;manus ablcindenda falfo tefti,deut.i9 dnbsp;manus Ieroboamarefcit,3.reg. 13 anbsp;manuslauare ante cibum,matth.IS anbsp;manus non lauat Chriftus ante cibum,Iuc.ii fnbsp;manibus nofiris opcremur,!. theff. 4 cnbsp;manuum opera fl uétificare facit Deus obediétibus fibi,nbsp;deute. 30 b

manus propria feandalizans nos abfcindatur,matt.s e manus aridafanatur,matth.n a

manuum cancellatarum impofîtione lacob filijs lolèph be-nedicit,gene.48 c

manuum impofitione fanat Chrlftus,luc.4 g

vt manus imponeret eis,adducuntpueros ad Chriftum. matt.19 b

manuum Moyfi impofitione Tofue repletur fpiritu,deu. 34 c manuum impofitione replentur Spiritu fanélo chriftiani,nbsp;aél.19 a: i.timo.4 d

manum non cito imponat cuiquamTimotheus,i.timo.î d manus Domini faóla fuper Eliam,3 reg.i8 gnbsp;manum Domini nemo euadit,amos.9 a: deut. 31 fnbsp;manus Dei fuper aliqué,quum ilium percutit,vt de ludïisnbsp;Iegimus,iudic.i c: i.reg.7 d

inMaraveniuntfilij llracl,exod.is d Marcus confobrinus Barnabæ,coloff.4 bnbsp;Mardochæi adla,efth.4.6.i3nbsp;mare diuidit Moyfes,exod.i4 dnbsp;maria funtcongregationesaquarum,genc.i bnbsp;maris fufilis fabricatio,3 .reg.7 d:i.paral.4 anbsp;maris vitrei vifio,apoc.is a

Margaritælapidispretiofî parabola, matt. 13 f Mariae Virginis aôla,luG.i.2:iohan.î a

Mariæ fororis Moyfi alt;Sa,exo.iS emum.ii.c.d.io a:deu.24 b Mariae fororis Marthæ afta,iohan.n a.12 aduc.io gimat.iô anbsp;Maria Magdalene currit ad monumentum ividet Chriftum :nbsp;annuntiat furrexifle,matt.i7 g- 28 aiiohan.zonbsp;maritumvocat Sara dominum,gene.18 b; i.pet.3 anbsp;de maritorum pnncipatu,efth.i d

Martha hofpiûo Chriftum fufcipit,luc.i gdohan. il a Marthae fides,luc.ii c.dnbsp;ma: tyrum fœlicitaSjfapien.3 a

NOVI TESTAMENT!.

Mafeuli amp; fœminæ creatio,gene.i.d. s a mafculorum concubitores,3.reg.i4f.is b.iif.i.corint.fibnbsp;in Mafpha congregati Ifraelitæ,iudic.2o anbsp;Matrem qui non honorat,maledidus,deut. 27 cnbsp;matres amp; fratres Chrifti qui fint,matth.i2 dnbsp;matrem fuam commendat Chriftus Ioh3nni,iohan.i9 enbsp;Matrimonij inftitutio,gene.2 dnbsp;matrimonij cafti exemplum in SaraTobiæ vxore,tob. 3 cnbsp;matrirnonium quomodo fit fufeipiendum. tob,6 dnbsp;matrimonij commendatio,prou.i8 d:heb.i3 anbsp;matrirnonium violantes arguuntur, mala, 2 cnbsp;de Matrimonio,i.corint. 7

Mathan làcerdos Baal,4,reg.ii d

Matthanias qui amp; Sedecias,4.reg,24 d

Mathathiæ afta, 1. macha.2

Mathias eledus in locum Iudae,3d.i d Matthæus voc3tur à Chrifto,matt. 9 anbsp;Mathufaël nafcitur.gene.4 dnbsp;Mathufale ætas.9(î9.anni,gene.î dnbsp;Maxilla afini occiduntur Philifth2Ei,iudic. ij cnbsp;Maxillam percutienti altera danda,matt.$ fnbsp;^Medad amp; Eldad prophetant,nume.ii.f

Mediator inter Ifraelitas amp; Deum, deut.j a.c mediator nofter Chriftus, i.timot.2 anbsp;Medicina à Deo creata,eccli. 383nbsp;Meditandum verbum Dei,deut.ii c.iof.i bnbsp;Mel in cadauere leonis,iudic. 14 bnbsp;Melchifedech offert Abraham munef3,gene,i4 d: gen,7 anbsp;MelloædificaturàSalomone,3.reg.9 d

Membrorum vnione Paulus adeoncordiam nos hortatur, i.corint.i2 c

membra noftra feruiant Deo,roma.6 d

membra noftra templum Spiritus fandi,i.corint.tf d membra corporis peccari mortificanda,colof.3 anbsp;memorâdatéporaantiqua amp; Dei opera côfiderâda, d.jx.dnbsp;Mendax omnishomo,if3.9 d;pfal.iiy. vcr.xnbsp;mendax Giezi,4.reg.y f

mendaces Spiritui fando Ananias cum vxore,3d. y a mendacium non fufeipiendum à iudice,exod. 23 anbsp;mendacij pater diabolus,ioan.8 f: i.ioan.x Cnbsp;mendacium fugiendum,ephe.4fnbsp;mendax qui negat Chriftum,i.ioan.x cnbsp;mendax fpiritus in prophetis,3.reg.2x cnbsp;Mendici nulU futuri,fi obediatur Dco,deut.ij anbsp;Mcnfæ tabernaculi form3,exod. 25 cnbsp;menftruofa mu]ier,leuit.iy cnbsp;menfuræ îcquitas,leuit.i9 gnbsp;menfuraqua rnenfifuerimus,remetieturnobis,marc.4 «nbsp;non mentitur Deus,fed præftat promifl3,tit.t a:hcbr.6 dnbsp;Meraritarum fors amp; vrbes,iof.2i a. b.cnbsp;mercatores terrx flent Babylonem deftrudam, amp; quarc,nbsp;apoca.18 a

Mercenariorum merces non dcneganda,lcuit. 19 c: deute, 24c;i3co.y3

mercenarius paftor,ioan.io b mercesperfecutionem paffis,matt. y bnbsp;merces vinitoribus ex æquo datiirimatt.xo anbsp;merces fecundum opus,i.corint.3 b -.nbsp;merCes AbfahïjDtus^geneay anbsp;Meretrix fugienda,prouer. 23 Ç .

meretrix flefcortator non fint in populo Ilrael,deuf. 23 c meretricis magnat vifio,apoc.i7 a

meretrici adhærdns efficitur cum ea vnum corpus.:.cor. tfd meretrices ingrediuntur regnum Dei,matt. x: cnbsp;Mergulum nonlt;omedunt ludaei,deute. 14 bnbsp;Merob Dauidi promifla vxor,i, reg.18 dnbsp;Mefa rex Moab tributarius regi Ifrael, 4.regd »nbsp;Mefsix tempus defyderat fidel:s,ifa. 45 bnbsp;de Meffe lex,leuit.i9 bnbsp;meflis abundans obedielntibus Deo,leuIt.2Ä 2nbsp;meflern loab fuccendi iubet Abfalom.x. reg. 14 g „nbsp;mefsis multa populi præd:cat:one cuangebj coUi^^nd«,nbsp;matt,9 diioan. 4 e

metens fegetes relinquat pauperibusjeuit.iÿ b .......noa nbsp;¦


-ocr page 37-

INDEX VETERIS AC

non Metuendum fideli in afflidionibus ,deute.7 c cum Metu operemur opera falutis,philip.i b

«pMicha filius Miphibofeth,i.reg, 9 d Michæx prophctse Deiada, 3.reg. zxnbsp;Michas de Ephraim, iiidic.17 a.b.fnbsp;Michaelis pugna cum dracone.apoca; ix b: iudæ cnbsp;Micholvxoris Dauidisada,!. reg. 18.19. g‘. reg.3 g.^ cnbsp;Milirat nemo fuis ftipendijs,i.corinth. 9 anbsp;Militibus dat lohanncs præcepta, lue. 3 cnbsp;Militia eft vita horn inis,lob,7 a

Miluum non comeduntliidæi,deute.i4 b

Minima terrs quatuor,qua: funtfapientibus fapientiora, prouer.3od

minimus in regno Dei,matth.î c MiniftriDeiqualeSjleuit.xi cnbsp;contraminiftros Dei murmuranSjContraDeum murmurât,nbsp;exod.16 b

minifterium reconciliationis accepit Paulus, euangelium nuntians,x. corinth.s d

minifterium verbi prsdicatio euangelij,aft.29 c minifter nofter Chriftus,matth.xo d. hebr.8 inbsp;miniftcria varia chriftianis data,eph.4 bnbsp;miniftriDei prædicatores,i.corinth.2.a.4 anbsp;miniftris verbi viftus debetur,matth.io bnbsp;miniftri verbi à Deo petendi,matth.9 dnbsp;minifter fit qui primatum quçrit,matth:xo dnbsp;Miniftrationes fpiritus diuerlæ,i.corin.i2 anbsp;Miphibofeth aói:a,x reg.4 b.9 c.i6 a. 19 enbsp;Mirabile nomen Dei,iudic.i3.c

Miracula, confirmatio verbi,marc. 16 d miraculis Chrifti glorificaturpater,matth.i$ cnbsp;miracula per fe fieri in gloria Chrifti,orant Apoftoli,ad. 4 fnbsp;miraculis probatus eft Chriftus à patre miffus,aift.x dnbsp;miraculis induóli multi credunt Chrifto,iohan.2 d.4gnbsp;miraculis potuit cognofei Chriftus,iohan3io enbsp;miraculis mentientes fe Chriftum,matth. 24 bnbsp;miracula pfeudoprophetarum,ierem.23 fnbsp;miraculis pfeudoprophetarum tentât Deus an diligamus eûnbsp;deute. 133

miraculis à fide âbducens occidendus,deute.i3 a ' Miferationis multx Deus,exód.34 anbsp;MifereturDcus cuius vult,exod.3 3

miferetur Deus propter promifsiones fuas,4.reg.i3 d vtmifereaturnoftriDeus,orandum,nume. 6dnbsp;mifereatur tui Deus,benediól:io cr3t,gene.43 fnbsp;Miferi fimus,vtfœlices efficiamur,iaco.4 dnbsp;Mifeticors Deus diligentibus fe,exod.2o.34 a: deute.J anbsp;mifericorsDeus ncminem derelinquit,deut,4 Cnbsp;in Mifericordia deus diues,ephe.2 anbsp;mifericordia dei sterna fuper timentes eum, luc.i enbsp;mifericordis dei debentur diuitiæ cæteraque corpori necefnbsp;faria,deute. 8 d

mifericordia deipœnitenti promittitur,deut. 30 a mifericordia dei liberamur per Chiiftum,ifa.î2 anbsp;mifericordia motus venir Chriftus, tit.3 bnbsp;miferanti deo attiibuenda falus rom.g.cnbsp;mifericordiam dei ergal'e confitetur Paulus,nc delperemusnbsp;r.tim.i c

mifericordiam confequutæ Gentes,roma.ii d mifericordia potior facrificio,matth.9 b; ofee,6 cnbsp;mifericordeS fimus exemple dei, luc.6 fnbsp;miferendum hilaritate,roma.ix bnbsp;mifericordibus mifericordia promittitur, matth,5 anbsp;mifericordibus benedicit deus,prouer.n d.22 bnbsp;mifericordia purgantur peccata,prouer.i5 dnbsp;mifericordia oauidis ergaSaui,i.reg.24.b.2(S bnbsp;mifericordiæ laus, prouer.14c.19 cnbsp;mifericordiæ opera quanti faciat Chriftus,matth.i2 a.xj cnbsp;Mifphat alias cades,gen.i4 bnbsp;Milfüs à deo Chriftus,iohan.8 e

Mites amp; ^umiles corde efle difeamus à Ghrifto,matt.n d mites amp; manftieti quid à deo accepturi,matth.$ anbsp;mitifsimus.Moyfes,nume.i2 a

^Mna,ezech.45 d: lue. 19 c

Moab filius Lot ex filia maiore,gene. lÿ.g

NOVI TESTAMENTI.

de Moabitis multa,numc.2i f; deute.x b:iudic.3 b:3.reg.ii b 4.reg.3.23

Modefti fimus,i.pct.3 b; philip.4 a Modiusæqualis, deute.25 dnbsp;non Mœchandum,cxod.2o cnbsp;Mœrore confumitur inobedicns,deute.28 gnbsp;M ola inferior amp; fuperior,deut.24 bnbsp;Molles non pofsident regnum Dei,i.corint.6 bnbsp;Moloch idolum Ammoi3itarum,3.reg.ii b:leuit. 20 anbsp;M oneamus alter alterum, rom.i$ cnbsp;moneamus nos hymnis ßec.colofif. 3 enbsp;monet Paulus cum lachrimis,aft.2o fnbsp;Montem Sinai qui tetigifîct,lapidandus erat,exod. 19 bnbsp;Mons Gelboë,i.reg.3i a;c.x .reg.i b.cnbsp;monumenta apeita in morte chrifti,matth.27 enbsp;Morbos corporis amp; animi fanat Chriftus,matth.8 bnbsp;morbos ob peccata immitti,matth.9 a: iohan. 5 bnbsp;ne Mordeamusinuicem,galat.5 b

Mores bono.s corrumpunt colloquia praua.i.corint.is e Mors exinobedientia,gene.3 c:deute.3o bnbsp;Moriendum femel ommbus,hebr.9 gnbsp;mortem optant ifraelitç,exod.i(Sa;num. 14 a;item Moyfesnbsp;nume.2i c:rurfum Iob,iob,6 b:item Elias,3.reg.i9 anbsp;mortis dies incertus,luc. ix enbsp;mortuam Saram plangit Abraham,gene.23 anbsp;mortuiin tabernaculo lex,nume. 19 cnbsp;mortui vngebantur,gen,$o a.dnbsp;mortui lauabanrur,aél.9 gnbsp;moixuorum exequiis non interfit facerdos,leuic.2i anbsp;à Mortuis nihil quærendum,ifài.8 dnbsp;.mortuos confulit Saul,i. reg.28 a.bnbsp;mortuo apparent! non credet,qui feripturx

non credit,luc.i6 g ftiper mortuo non incidendæ carnes, deut.14 anbsp;in Mortuis tibicines,matth.9 cnbsp;de Mortuis non multum,lugendum,i.theff.4 dæccli.zx bnbsp;mors abforpta per Chriftum,i.corinth.i; gnbsp;mori Chriftus vocat dormire,matth.9 cnbsp;morte Petri amp; aliorum martyrum glorificabatur Chriftusnbsp;iohan.21 f-philip. I d

mortem fibi propinquam dicit Paulus, 2.timo.4 b mori optabat Paulus fi expediret,philip. i cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

mortis fuæpræmonec Chriftus ApoftoJos, m3.tt.i6 c. 17 d

20 c: iohan.7 e.14 a.i6 c mori cupit Chriftus pro nobis,luc.i2 fnbsp;mortem deprecatur Chriftus,matth. 26 dnbsp;moritur Chriftus,matth.27 fnohan. 19 fnbsp;mortuus Chriftus pro peccatis noftris,rom.4 d: hebr.9 dnbsp;mors ftipendiuin peccati,rom.5 bnbsp;ex mortuis primus refurrexit Chriftus,i.corint.i$ dnbsp;in mortem Chrifti baptizari,rom.6 anbsp;mortem amp; refurreétionem Chrifti prædicat Petrus,aél.2 dnbsp;mori debemus pro fratribus, i.iohan.3 cnbsp;mors fecunda,apoc.2o d. 21.cnbsp;moriuntur non credentes.i.iraDeimanetfuper eos,ioh.3 dnbsp;mortem non vident credentes, iohan.$ dnbsp;mortui audientes Chriftum viuent,iohan.5' dnbsp;Morticinium non comedendum,leui.i7 d: imo nec tangen-dum,nume. 19 c

Mortificanda membra corporis peccati,coloff. 3 a mortificataDauidis voluntas,2 reg. ijfnbsp;mortificantur Chriftiani propter Chriftum, rom.8 gnbsp;Moyfi natiuitatem amp; aôta habes ab initio Exodi vfque ad fi-nem deuteronomij

Moyfi laus,eccli. 43 a Moyfifides,heb. II enbsp;Moyfes quare amp; quando tegebat faciem,exo.34 lt;l:x.cor. 5 cnbsp;Moyfi locutum effeDeum credunt ludsi, Chriftum autemnbsp;nefeire fe dicunt,iohan.9 c

Moyfes ludæos accufaturus,iohan.$ g

Moyfes amp; prophetæ feriptura veteris teftamenti,Iuc.i^ S Moyfen repulerunt ludæi, aót.7 enbsp;per Moyfen lex data,iohan.i b

Moyfes aduentum c hrifti prædixit, aiä. 3 d

Moyfes


-ocr page 38-

INDEX VETERIS AC

Moyfes amp; Elias in transfiguratione,matth.!7 a ^MuIxDaiiidis imponitur Salomon,3 reg.i e

Mulicr creatur c cofta Adæ,gene.i d millier feducitur à ferpente,gene.3 anbsp;mujiergloriaviri,i cor.ii b; amp; adiutorium eins,gene.icnbsp;miilierem non.tangere bonum eft,i,coiint. i anbsp;de Miiliere multa,i.corinc.ii b,i4f;amp; in prouerbijs amp;Eccle-fiaftico.

mulieni ornatiis amp; mores qui efle debeant,eph.$.e; C0I0.3 c mulier familiam curet,prouer.ii a:tit.i anbsp;mulieri non dandus primatus,i timo. z dnbsp;mulier vefte virili ne vtatur,deute.zz anbsp;à Muliere initium peccati,eccl.z5 dnbsp;mulicr litigiofa cui comparanda,prouer.i7 enbsp;mulier bona,eccl.3 6 bnbsp;mulier adultera,prouer.zz bnbsp;de Muliere forti,prouer.v bnbsp;mulieris ira amp; nequitia,eccl.z$ cnbsp;muliei'vouens,nume.3o b.cnbsp;mulier captiua,deute.zi bnbsp;mulier formofa amp; fatua,prouer.ii dnbsp;mulier litigiofa fugienda,prouer.zi b.17 cnbsp;mulieres cohæredes gratis,i pet.z bnbsp;mulieribiis legendum deuteronomium,dent.3i c;iof.8 gnbsp;mulieres cantant canticum cum Maria,exod.is enbsp;mulieres referuentur in expugnatione vrbium,deut.zo 3.nbsp;mulicr pulchra amp;prudens Abigail,! reg.2$ a,nbsp;mulieris prudentis conlilium,z rcg.zo fnbsp;mulierem Chriftusin fide inftruit,iolian.4b.cnbsp;mulier fanguinis fluxû patiens fanatur à Chrifto,matth.9 cnbsp;mulieres Chrifhim lurrexiife prædicant,matth.ilt;{ bnbsp;mulieribus prsdicat Paulus,alt;S.ilt;5 a

mulieres faluantur per liberorumgenerationcm, 1 timo.zd mulier fedcns fuper beftiam coccineam,apoc.i7 anbsp;Mulo infidet Aofalom, z reg.18 b. cnbsp;Mundus nemo coram Deo, iob.zs a.b.c

Mundi (eu mundati Apoftoli per fidem,iohan.i; a mundi corde Deum videbunt,matth.s anbsp;Muudus per Chriftum taélus,iohan.i anbsp;mundus in maligno pofitus,! iohan.z c.s dnbsp;mundi figura tranfit,! cor.7 e:i iohan.z cnbsp;mundum non diligamus,! lohan.z bnbsp;mundi amicitia eft inimicitia apiidDei!m,iaco.4 anbsp;mundus Deu non cognouit,iohan.17 d:nec lefum eflc Chri-ftum verum lumen,iohan.i a

pro Mundo non orat Chriftus,iohan.i7 b mundi vltima eft hæc ætas,i cor.9 cnbsp;mundum iudicabunt fideles,! cor.6 anbsp;Muneracxcscantoculos,deut.i6 d:exo.z3 a’cccl.zo dnbsp;munera accipiunt filij Samuel indices,amp; male indicant,! regum 8 a:non autem Samuel,1 reg.iz a

munera non accipit Deus,deut.io d munera non accipit Elifeus à Naaman : quat Giezi accipiensnbsp;leprofus effic!tur.4 reg.$ c.f. g

Mures aurei Philiflhinorum,! reg.6 a

Murmurant lfraëlitæ,nume.!! aæxo.iî.ifi.ir murmuiatMoyfcs,nume.!i cnbsp;murmUrans populus interficitur,nume.i^ fnbsp;fine Murmiirationibus omnia fiant, philip.z bnbsp;non Murmurandum contra Dcum,i cor.io bnbsp;Mutatur Saul in alium virum àSpiiituDei,! reg.iobnbsp;Mutuilex,exo.zzc

mutuum dandum omnibus,deut.!$ a.b-matth.s f.eccl.z9 a mutuat ali)s quia diues,qui feruat Dei præcepta,deut.z8 bnbsp;Mutum fecit Deus,exod.4Cnbsp;mutus fanatur à Chrifto,matth.9 d

^Myftenum abfeonditum falus noftra,roma.i6 d myileriorum Dei difpenfator Paulus,! cor.4 2

N

Naaman leprofus fanatur,4 reg.i C Naas obfidet labes Galaad,! reg.11 anbsp;Nabal impius moritur,i reg.zj gnbsp;Naboth iuflu impiæ lezabel lapidatur,} reg.zi c.dnbsp;Nabuchodonoior afta,4 reg.z4 3.-dania.x.j.4: if3.j4: îere.17nbsp;NOVI TESTAMENT!.

b:iudith. i. z • Nachorauus Abrahæ.gene.n c.d.zz dnbsp;Nadab amp; Abiu combu?untur,leui.io anbsp;Nadab filius leroboam rex Ifrael,3 reg.i4.!$nbsp;Nahaflbn filius Aminadab,nume.! bnbsp;Nahum vaticinatur Dei vindiótam in Aflyrios, nahum i.anbsp;Natalis lui cœnam célébrât Herodes,marc.6 cnbsp;Nathan prophetæ afta,z reg.7 3:3 reg.i cnbsp;Nathanael verus Ifraelita,iohan.! gnbsp;Naturæimpuritas,iob.z$ anbsp;Natus ex Deo qui Chrifto credit,iohan.i b:i iohan.j anbsp;Natus ex ueo peccatum non facit,! ioh3n.3 bnbsp;Naufragium Pauli,aft. g

Nazareth educatur Chriftus,matth.z d;luc.4 c Nazareni non honorât Chriftum matth.13 gtfed magis prx-cipitare conantur de monte,luc.4 C

Nazaræorum lex,numc.6 a

^Nebo mons,deut.3z g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

nebula impletur tempium,3 reg.8 b I non ex N ecefsitate ant triftitia,icd ipopte amp; hilariter fubue-niendum eft pauperibus,! cor.9 b ,nbsp;necefsitate coaftus comcdit oauid panes propofitionis, i.nbsp;Negat Chriftum Petrus,matth.z6 gnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(reg, xi b

negabit nos Chriftus fi negauerimus cum, z timo.z b Nehcmiæ afta,2 libro Efdi'æ,qui amp; Nehemiæ diciturnbsp;Nehemiæ laus,eccl.49 d

Nemrod robuftus venator,gen.!o b nemus plantar Abraham ,gene.zi dnbsp;Nephthali,gene.3o b.46 c.49 c:iof.i9 Cnbsp;neruum femoris non comedunt Iudæi,gene.3x gnbsp;lt;Nicanoris afta, i.machab.z d:z mach.15 a.f.gnbsp;Nicodemus magifter in Ifraël, occultus Chrifti difcipulus,nbsp;iohan. z.a.!9.g

de Nido inuento lex,deute.ix a Niniue a;dificatur,gene. lo bnbsp;Niniueeuertenda prædicitur,nahum.3 anbsp;Niniuitarum refipifcentia,iona;,3 b:quiludioslniudicionbsp;condemnabunt,matt.ii d

nobe ciuitatem deftruit Saul, i. Reg, xx d Noftuam non comedunt Iuda’i,deute.i4 bnbsp;Noe natiuitas amp; aéta,gene.5 d.6.7.8.9nbsp;Noe area,!.pet.3 d.nbsp;Noe fides jhebr. !i bnbsp;noe laus, eccli.44 cnbsp;noe iuftitia; prxco feruatus,x.pet.x dnbsp;noemivxor Elimelech,ruth,!,4nbsp;Nomina imponit Adam cunótis anlmantibus,gcnc.x dnbsp;nomina imponebant matres,gene.29.3o.iudic.i3 dnbsp;nomina patrum inuocata fuper Ephraim amp; Manaflen,nbsp;gene.48 c

nominis boni habendi ratio,eccli. 41 c nomen Dei tempore Henoch cœptum inuocari,gene.4dnbsp;nomen Dei,Sum qui fum,exod.3 dnbsp;nomen fuum iehouah non indicauit Deus patribus ludjto-rum,exod.6 a

nomen Dei proteclio noftr3,prouer, 18 b nomen Dei auditum vbique, 3.reg.8 enbsp;in nomine Domini benedicit Dauid populo,x.reg.Änbsp;in nomine Domini maledicit Ehleus pueris ipfum irriden-tibus,4.rcg.z d

nomen Dei non atfumendum fruftra cxod.xo a nomen Dei inuocare liiper aliquem,nume.6 dnbsp;nomen Dei poUuitur periurio, leuit.19 cnbsp;nouacula non raduntur pih Na2arxorum,numc.6 3:iudiCinbsp;i3.a.i.reg.i b

nouifsimaprxuidenda,deute.3x d nouifsima tempora,!, tirao.4 anbsp;nouifsimi primi, matth.xo dnbsp;noua creatura in Chrifto,galat. 6 dnbsp;in nouitate vitæ ambulandum,in nouitatc IpirituJ Deo fcf«nbsp;uiendum,roma.6.a.7 bnbsp;nouus homo,ephe.4 e

nouum teftamentum,gene.3 c.hcb.S.diio c ta peccatontot reinilsionem,matth.x6 c

Nos


-ocr page 39-

INDEX VETERIS AC

Nox verbo Dei creatur^gene.r a ^NubesdifcurrenteSjdeute.jj dnbsp;ad Nubis motuni mouebantur caftra Ifraëlitarum, exöd.40nbsp;d:nume.9 c.d

in Nube loquitur Deus Moyfi,exod.33 b.i6 c nubes in occafu orta,pluuia,luc.ix gnbsp;Nubant qui non polfuntcontinere,i corint.7 bnbsp;nubere qui prohibentjx timo.4 anbsp;nubebant filise maiores ætate ante tninoresjgene.x9 cnbsp;Nudi Adam amp; Heua,gene.i dnbsp;nudus Ifrael inter hofteSjexod.31 fnbsp;nuditas inobedientibuSjdeute.xS e

Numerantur filij Ifraelapti ad pugnamjnume.i a Nuptias célébrât Laban filia:,gene.x9 enbsp;nnptiæ Rebecca: in timoré Dei5gene.x4Egnbsp;nuptiarumfanöitas,tob.6 cnbsp;nuptijs interfuit Chriftus,iohan.x 2nbsp;in Nuptijs poftremus locus accipiendus,5cquare,luc.l4 bnbsp;nuptialem veftem non habens,matth.xx bnbsp;vt Nutrix fouet filios fuos,fic Paulus Theffalonicenfes, nihilnbsp;ab eis exigens,i thefla.x b

^Nifticoracem non coraedunt Iudæi,deutu4 b Onbsp;Obed filius Ruth,ruth.4 dnbsp;Obededom benedicitDeus,x.reg.6 bnbsp;Obediendum voci Dei,deute.30 d:i pet.i cnbsp;obedientibus verbo Dei,benediófio,deute.ii dnbsp;non Obediens Saul Deo reijcitur,i rcg.xS cnbsp;obedientia viftimis potior,i reg.i$ cnbsp;obediens Chriftus patri vfque ad mortem, hebr. $ e : cuiusnbsp;obedientia faluamur,roma.$ c

obedientia parentibus exhibenda,exod.xo bdeuit. 19 a:deu-te.5b:tob.4a

obediendum Deo potius quàm hominibus,aél.$ e obediendum magiftratibus ac prxpofitis,roma.i3 a ; deute.

17 b.c:heb.i3 c

obedit Chriftus patri putatiuo,luc.x g obedit Chriftus voci Iofue,iof.io cnbsp;de Oblationibus varijs,leuit.x.3.6.9:nume.715.x8.x9nbsp;qui ObliuifcunturDei peribunt,deut.8 dnbsp;ne ObliuifcamurDei in diuitijs,deute.6 b.8 cnbsp;©blitus Deilfrael,percutitur,deut.3x c:iudic.3 a.bnbsp;Obfecrat Ephefios Paulus,ephe.4 aiRomanos.rom.ix anbsp;Corinthios,x.cor.5 d:Galatas,galat.4 b

Obftetricum Aegytiarum pietas,exod.i d Obftinatorum interitus,ezech.6 cnbsp;r Occidit Deus quem vHlt,deut.3 x e.fnbsp;occidere vult Dominus Moylen,exod,4 fnbsp;occidens hominem moriatur,leuit.x4 bideute.xy dnbsp;occidaturgladio,qui gladio occidit,gene.9 a;matth.x6 cnbsp;de Occifi cadauerc,deute.XI anbsp;in Occulto auditum euangeUum prxdicauerunt palam Ap-ftoli,matth.io c

Ochozix filij Achab a£la,3 rcg.xx f;4 reggt;i s.c Ochoziæ filij loram aûa,4 reg.8 Eg.9 fnbsp;Ochoziæ filius loas abfconditur,4 reg.ii anbsp;Ocuhs Dei omnia aperta,hebr.4 dnbsp;oculum eruenti eruitur oculus,exod.xi enbsp;oculi eruunturSamfoni,iudic.6enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

oculieffodiuntur Sedeci3e,4reg.x5 b oculos excelfos humiliât Deus,x reg.xx cnbsp;oculi déficientes in obedientibus Deo, deute.18 gnbsp;de Oculi eruitione,matth.5 dnbsp;oculos videntes datDeus obedientibus fibi,deute.x9 anbsp;oculus bonus, aut nequam feu malignus, matth.6 c ; deutnbsp;rono.isb

^Obed propheta arguit Ifraelitas,x paral.xS b Odientesipfum punit Deus,dcute.5 anbsp;odium cordis prohibetur,leuit.i9 dnbsp;odio habitus Chriftus à mundo fine caufa,iohan.7 a.ij dnbsp;odio funt^Çhriftiani mundo,matth.io cdohan.iî cnbsp;obedientibus nos benefaciendum, luc.6'Cnbsp;odientes ipfum diligebatDauid,x reg.19 anbsp;odiens fratrem homicida eft,J iohan^x b

NOVI TESTAMENT!.

ab Odientibus libcratDeus inuocantes fe,x reg.xx b OdoraturDeusfacrificium pij,gene.8 d

lt; Offcndiculum fratri non obijciendum,roma.i4 b fine Offendiculo fit Chriftianus,! cor.9 gnbsp;Offerendarum pecudum,armentorum amp;c.ritus,leuit.inbsp;offerendum Deo non dæmonibus,leuit.i7 bnbsp;non Offerenda hoftia vitiofa,deut.i7 a

^Og rex Bafan percutitur,nume.xi g:deut.3 a.b

^Olda prophetiffa, x paral.34 é

Oleribus vefcitur infirmus,roma.i4 a

OleumdatDeusdiligentibusfe,deute.x8 d oleo fuo non vngentur inobedientes, deut.ii bnbsp;oleum fundit lacob fuper lapidem quem erexerat in titiilunbsp;gene.x8d.35c

olei fanóli confeiftio,exod.3o c

Olea Chriftus,roma.ii c

Oleafter populus Gentium,roma.ii c oleo vnifti ab Apoftolis fanantur,marc.6 bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

oleo vngaturinfirmus à presbyteris,iaco. 5 d oleo vngitur rex Saul,i reg.10 a

Oliuarum reliquiæ,aduenis amp;c.deutejX4 d

Olla liquefalt;Sa,ezech.x4 a

^Omnipotens Deus, gene.17 a.35 b.48 a ; exod.15 a ; nu-me.ii e

^Onan filius ludæ percutitur à DeO;gene.3 8 a.b

Onefimus feruUs Philt'monis,phile.b

Onefiphori domui mifericordia,x timo.i d Onias fummus facerdos,x macha.4 3.enbsp;Onocrotalum non comedunt Iudxi,deute.i4 bnbsp;Onus Chriftileue ferendum,matth.ii dnbsp;onus graue imponunt populo Scribç Si Pharrfæi,matth.x3 i .nbsp;onus importabile lex Moyfi,aól:.i5 cnbsp;onerati amp; laborantes accédant ad Chriftum,matth.n dnbsp;onus amp; infirmitas fratris ferenda,galat.6 anbsp;onus fuum quifque portabit,galat.6 a

lt;[Ooliabartifex,exod.3i a.35 d

Oolla amp; Ooliba,ezech.x3 a

Operimentum tabernaculi,exod.xtf c.36 b

Ophni amp; Phinees filij Heli,i reg.t a.x c.4 b

in Ophir mittit Salomon claffem,3 ieg.9 d:item lofàphat

3 reg- il g

non Opprimendus frater,leuit.i9 c opprimeturinobediens DeOjdcute.xS d

Opus Dei credere in Chriftum,iohan.6 d

opera Dei perfeóla,deute.3x a

opera Dei non fcnitandacuriofius,iob.33 b

opera Dei imperueftigabilia,eccle.8 d

opera Dei reuocanda in memoriam,deute.4 b.7 c

opera legis qui non facit maledi(ftus,deute.x7 d

vt Opera fanfta Si iuftafaceremus eledi fumus à Deo Si rè-dempti,luc.i giephe.i a.x bitit.i d

5 ante Opera bona mundemur oportetper Chriftum, iohan;

9 a.15 aitit.x d

opus bonum Deus incipit amp; perficit in nobis,philipp.i a; prouer.16 a.xo d

Opera teftantur fidem,phfte.a:hebr.6 c:matt’i.7 cixpct.i b

opera lucis,cphe.5 b

ad Opera bona prouocemus inuicem, hebr.10 d operibus bonis prxfint credentes,tit.3 c

opera bona no facies abfcindetur de vite Chrifto,ioHâ.i5 i' opera charitatis non habend non prodeftfides,iaco.x cnbsp;ad Opera fidei prouocat Chriftus, matth.5 b; üc Si Paul'iiS,nbsp;opera miferieordix,matth.x5 dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(aft.xó C

non propter Opera liberad fumus,dt.3 biephe.xb c- óperum bonorum exemplum epifcopus,dc.x b

opera mala operatur diabolus,cphe.x a

opera coinquinantia hominem,marc.7 c

opera tenebrarum abneganda,tit.x c.d:roma.i3 d

Opera Gentium non imitanda,cphe.4 d.leuit.i 8 d vt Operarios extrudat orandus Deus, matth.9 dnbsp;Operarius cibo dignus, matth.io d

Operarij iniquitads,matth.7 4 Operandum manibus,! theffa.4 c

. Operatur maiûbu$Paulus,aâ.i3 a .

Opera


-ocr page 40-

INDEX VETERIS AC NOVI TESTAMENTI.

Opera manuum Ifraël benedicit DcuSjdeute.x b:amp; frudifi-care facit, deut.18 3.30 b

operatus cum Deo Ionathas,i reg.18 g

^Orat Chriftus pro nobis,iohan.i6 f. n b orat Chriftus pro Petro,luc.xi cnbsp;orat Chriftus apud pattern pro nobis, heb.7 d.9 fnbsp;ad Orandum fpe exorandi exhortacur Chriftus, propofitisnbsp;exertiplis,matth.7 bduc.iS a

orando cum fiducia,accipiemus quod petimus,marc,ii c orandum fpiiitu amp; mente, i corint. 14 c

Orationibus noftris adeft Deus,deute.4 a orandi modum docet Chriftus,matth.6 anbsp;orandum continue,matth.7 a:luc.iia.i8 amom.ixc! eph.6 cnbsp;colofl'.4 a:i thefla.î d

in Oratione pernoólat Chriftus,luc,6 b

oratio fine intermifsione ab ecclefia pro liberationc Petri, adl.ix 2

Oratio iufti afsidua multum valet,iaco.$ d

in Orationibus vnanimiter perfeuerant Apoftoli, aft.i c orat Paulus fine intermifsione, i thefla.i anbsp;oratione afsidua viftus Deus,iudic.io d.ii.fnbsp;orat Chriftus ter eundem fermonem, niatth.16 dnbsp;Orans Chriftus prociditin f3ciem,oculos in cælum attollit,nbsp;genua ponit,matth.26 d;iohan.i7 a.-luc.xx d. Sic Paulusnbsp;orat cum fratribus pofitis in terram genibus, aft.10 g:nbsp;ephe.j c. lté Moyfes extenfis in mote manibus,exo.i7 c.dnbsp;Oraturus Chriftus iuccedit in deferta,aut in m0tem,luc.j c.

9 d.xi g;matth.i4 cunarc.i d

orat Petrus in fuperiori parte domus,aft.io b

orentin omni loco viri leuantes puras manus,i timo.xc orat Paulus in litore maris,aft.xi a:item in templo.ix anbsp;oratione fidelium cupit Paidus iuuari,rom3. b:x corin.i bnbsp;hebr.tj c

orandum pro inuicem,iaco.lt; c

orandum pro regibus amp; fimilibus,i timo.x 2 orat Abraham pro Sodomius,genc.i8 cnbsp;orat Moyfes proftratus coram Deo. 40. diebus amp; 40- nofti-

buSjObijciens illi fuas promifsiones,dcute.9 dtexod.ji c orat qui benefacit Si recedit ab iniuftitia,cccl.35 anbsp;orct in triftitia conftitutus,iaco.s c

Oratio amp; iciunium,aft.13 a.14 d: matth.i7C ©raculi fiue propitiatorij forma.cxod.37 2nbsp;Orbis totius defolatio,ifa.i4 anbsp;orbis dcfcnptio edifto Cæfaris,luc.x 2nbsp;Oreb occiditur,iudic.7 gnbsp;Orçanorum inue'ntor Iubal,gene.4 dnbsp;Ornatus Aaron amp; filiorum,cxod.i8 f.39 anbsp;Orphanos rton reliquit Apoftolos Chriftus,fed mifit cis Spi-ritum fanftum,iohan.i4 d

Orygemcomeduut Indæi,deute.i4 a

rOs hominis fecit Deus,exod.4 c oris amp; oculorum cuftodia,prouer.4dnbsp;Ofculatur Rachaelem Iacob,genc.i9 b.nbsp;ofculatur Efau fratrem fuum Iacob,genc.33 anbsp;ofculanturalterutrum lonathas 8c Dauid,i reg.10 gnbsp;in Ofculo fanfto falutentfe Chriftiani,roma.i6 c;x cor. 13 dnbsp;ofculantur Paulum fratres,aft.xo g.

ofculatur pedes lefii peccatrix,luc.7 f ofculum Chriftum prodit Iudas,matth.i6 enbsp;Ofee qui amp; Iofue,nume.i3 bnbsp;Ofee régis Ifraël afta.4 reg.ij f.17 anbsp;Ofeepropheti3,Dfee.i a

Ofsium Elifei contaftu refufcitatur mon:uus,4 reg.13 d OlTalofeph fecum effert Moyfes,èxod.13 c

ofla prophetxfcruatur à lofia cæteris combuftis, 4-i'eg. 23 d ofla arida filij Ifrael,ezec.37 a.c

Oftium Chriftus,iohah.io b

^Othoniel iudex Ifraeljiudic.i c.3 b Otium YitandUm,prouer. xo b.xi d

^in Ouium tonfionefiebantconuiuia,! reg.xjf;xreg.i3 e ouem comedebant Iudxi,dcut.i4 a

ouium parabolam proponitMichaeas,3 reg.xx cdtem Chri-ftus,matth.9 d

Ouis perditæ inuentx fiinilitudOjtnatth,i6 b

ouium cauls multiplicantur obedientibus Deo,deut,x8 a de Ouibus oblatio,leuit.3 bnbsp;oues errantes eramus ante conuerfionem,i pet. x dnbsp;cues errantes Iudsi,matth.i$ cnbsp;oues Chrifti vocem eins audiunt,iohan.io cnbsp;oues benediftiDei,matth.x$ c

Ouile ecclefia Chrifti ex ludæis amp; Gentibus,iohan.io c ^Oza amp; Ahio filij Abinadab,x reg.6 a

Gziæ regis luds 3Óta,4 reg.i4 e:x paral.zd a.b.c

P

Pacificus Salomon,! paralip, xx b pacificorum hoftiae,leuit.3 a.7 bnbsp;paftum Deicum Noc,gene.9 bnbsp;pafti Deicommemoratio, ierem.14 dnbsp;pafti fui memor Deus non deferit populum fuum,4 rcg.13 dnbsp;paftum lofis amp; populi cum Deo,4 reg.x3 anbsp;paftum Deus vocat circuncifionem,gene.i7 bnbsp;Pædagogus erat lex,galat.3 d

Pallium Elis 8c Elifei,3 reg.19 d:4 reg.x b.c Palmas dantin faciem Chrifti,matth.i6 gnbsp;palpatin meridic,inobediens Deo,deut.x8 cnbsp;Pane fulcitur cor,gene.i8 a:iudic.i9 b:pfal 103 cnbsp;panis in fudorc vultus comedendus,gene.3 dnbsp;non in Pane folo viuit homo,deut.8 3:matth.4 anbsp;panes pluit Deus de cslo,exod.i6 a.cnbsp;panibus obedientium fibi benedicit Deus, comcduntquc innbsp;13turitate,Ieuit.x6 3

pane Sc carnibus per coiuum pafcitur Elias,3 reg.17 a pane Sc aqua cibatur Eli3s,3 reg.19 anbsp;panibus feptem.4ooo.hominum fatiati,matt.i5 d:item quinque panibus latiantur.$ooo. iohan.6 b

panis laicus,! reg. xi a

panis primitiarum fub Elifeo multiplicati, 4 rcg.4 g panum oblatio,leuit.x anbsp;panes propofitionis, leuit.x4 3

panis eu3ngelij,ludsorum primum crat,m3tth.!$ c panis vitsjcaro Chrifti,iohan.6 e

panis vnius Sc calicisparticipatio,! corint.9 d

Parabola: S31omonis,3 reg.4 d

fine Parabolis non loquebatur Chriftus turbis,matth.i3 b parabolas feorfum interpretatur Chriftus fuis Apoftolis,nbsp;marc.4dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r gt;

Parabola Iignorum,iudic.9 b

parabola duarum aquilarum,ezech. 17 a paracletus promittitur,iohan.!4 b.ij d. 16 bnbsp;e Paradifo voluptatis eieftus Adam,gene.3 dnbsp;Paralyticus lanatur à Chrifto, matth.9 anbsp;Parentes honorandi 8c timendi,cxod.xo btleuit. 19 anbsp;parentes honorare eftillis henefacere,matth.iy a:marc.7 bnbsp;parentes percutiens aut maledicens occidatur,exod.ii bnbsp;ob Parentum inhonorationem mittitur populusin exilium,nbsp;czech.XX a

parentes doceant filios verbum Dei, deut.n c parentes non plus diligendi quam Chriftus,matth.io dnbsp;Pars Dei Ifraël,deut.3x bnbsp;Parfimonia opes auget,prouer.i3 bnbsp;participes Chrifti fafti,hebr.3 c

Paruulis legendum deuteronomium,dcute.31 c

Paruuliin Chrifto,! corint.3 a

Pafcha quid fignificabat,exod. i x d

Pafchæ myfterium doceantur filij,exod.ix d pafchalis agnus quo modo edendus,exod.!x a.bnbsp;pafcha manducat Chriftus cum difcipulis,matth.xlt;S cnbsp;Pafcha noftrum Chriftus,! corint.5 c

Pafcit Dauid vnftus iam in regem oues patri$,i rcg.17 b Pafcit Dauid populum Ifraël,x reg.j a.7 anbsp;pafcant greges epifcopi,! petr.j a

Pafcens gregem edit de laft;e,i corint.9 a Paflerculus non occiditur fine Dei Yoluntate,matth.io dnbsp;Pafsioneshuius vitæ,roma.8 d

Pafsionibus Chrifti communicare,! pet.4C in Pafsionibus exultandum,i pet.i bxololT.i d *nbsp;Pafsiones Sc effeftus peccati,roma.7 bnbsp;Paftoresouium^filij Ia£ob;gene.4d d

Paftorcs

-ocr page 41-

INDEX VETERIS AC paftores ouium dctefiabantur Aegyptij,gene.46 dnbsp;paftor Chriftus pi'omittitur,ezech.34 fnbsp;paftoribiis nuntiatur Chriftus n3tus,luc.z bnbsp;Paftor bonuSjChriftuSjiohan.io b c:i pet.j 3nbsp;paftores nui intrant per oftiiim Chriftum, iohan.to anbsp;paftores popnli lèduóloreSjierem.ix cnbsp;paftores gregem lacérantes, ierem.23 anbsp;paftores quæ fua funt quærentes,ezech.j4 anbsp;paftoris non corripientis popiilum,pœna,ezeeh.3nbsp;paftoris euangelici officium,ezech.33 anbsp;Patrum officium erga filios,ephe.6 anbsp;patri non maledicendum,prouer.io cnbsp;patres pro filijs non occidentur,dcute.24 cnbsp;pater chriftianorum Deus,i corint.6 dnbsp;pater Chrifti,pater nofter,iohan.20 enbsp;pattern inuocemus Deum,galat.4.anbsp;pater nofter,Deus,deute.32 a:matth.23 anbsp;pattern quum inuocemus Deum,in timoré conucrfemur

I pet.i c pacer Corinthiorum Paulus, i corint.4 dnbsp;patiens Deus,exod.34 a:roma.is bnbsp;patientia fua prouocat Deus ad poenitentia,rOm.i a.2pe.3 cnbsp;patientia Dei erga Paulum,i rimo.i dnbsp;patientia: exemplum propheta:,iaco.j cnbsp;patientia Iob,iob i.amp; 2;item Tobiæ,tob.2 bnbsp;patientix commendatio,prouer.i6 d.nbsp;patientes fimus,i thelfa.j cnbsp;in patientia fruftum referentes,luc.8 bnbsp;patientia neceftaria in tribulationibus, hebr.io gnbsp;vtpatiamur exemplo Chrifti vocati fumus,i pet.2 d,4 anbsp;pati propter iuftitiam,beatum,i pct.3 cnbsp;Patria Chrifti,Nazareth,matth,i3 gnbsp;pauidum cor inobedientibus,deute. 28 gnbsp;Pauli aóta fcribunturin Adis Apoftolorum,amp; in cpiftolisnbsp;ip/ius.

in Pauli epiftolis quxdam difficiliaintellcdu,! pet.3 d Paulus hortatur ad pœnitentiam amp; fidem in Chriftum, ad.

17 g.26e. 13 d.e.f.iSb pauor cordibus inobedientiura Deo, lenit.2fifnbsp;pauperes fempér futuri,deute.i$ b:matth. 26 bnbsp;pauperi mutuo data pecunia,exod.22 dnbsp;pauperes curandi in charitate,deute.i$ bccccle.q änbsp;pauper Chriftus fadus pro nobis,2 corint.8 bnbsp;pauperibus quod fit, Chrifto fit,matth.2$ dnbsp;pauperibus abundèlargiendum,luc.i6 anbsp;pauperes ad conuiuium vocandj,luc.i4 cnbsp;paupcrum curam habuit Paulus,galat.2 b.i corint.itf anbsp;pauperis perfona non confyderanda in iHdiGio,leuit.i4 cnbsp;pauperinon exprobrandum,piouer.i4d.i7 anbsp;pauperesIpiritu,match. anbsp;pauper probus diuiri improbo prxferendus,prou.28 anbsp;pauperem fuperbum odit dominus,eccle.2j anbsp;pauperibus annuntiatur Chriftus,match.n anbsp;paupertas vbiquc contempta,prouer.i4 d.19 cnbsp;paupertas cum timoré Dei, prouer.ij bnbsp;paupertatis author Deus,prouer.i4 dnbsp;in paupertate nafcitur Chriftus,luc.2 anbsp;paupertatem fuam obijcic Chriftus fcribx cupienti eum fe-qui, matth.8 a

pax vobis,falutatio Hebrxorum,gefle.43 C pacis author Deus,i theffa.$ d;i.corint.i4fnbsp;pax cum omnibus habenda,roma.i2 d:hebr.i2 dnbsp;pacific! fili) Dei,matth.î anbsp;pax à domefHcis non expedanda chriftiano,matth.to dnbsp;paxab inimicis,obedientibus Deo,leuit.2öanbsp;pax fub Salomone,3 reg.4 c.s a.b.cnbsp;paxecclefix Dei in Galilxajudxa 8c Samari3,ad.9 cnbsp;pax Dei incomprxhenfibilis,philip,4 bnbsp;pax in ecclefia, ifa.zé c.66 dnbsp;pax fada à Deo per Chriftum,coloff.i cnbsp;pax Gentibus 8c ludxis, ephc.2 c.dnbsp;pax confcientix per fidem,rom3.$ anbsp;cum pacem amp; fecuritatem putarint eflc homines, aderit iu-dicij dies,! thefla.j a

NOVI TESTAMENTI.

pacem Chriftus Apoftolis imprccatur, luCi 24 f; iohan. 14 d 16 f.20 e

ad Pacem vocati fumuSjCoiofT.j c

pacem erga Deùm dat fides in Chriftum, romà.j ä ^Peccatum Adxin omnes,gcne.3 bnoma.s bnbsp;peceatum qui facit,ex diabolo eft,i iohan.3. bnbsp;peccatum Itimulus mortis,! corint.15 g 'nbsp;peccatum eftjquod ex fide uon ficiroma.4 dnbsp;peccatum Adæ quod in omiies dimanauit, gene.5 {jnbsp;peccatum no indiicit quicquid extra hominem eft,m3tt.i5 bnbsp;peccatum faciens fcruus eft peccati,iohan.8 d:2 pctr.2 dnbsp;peccatores omnes funt,amp; omnibus Chrifto Opus eft, 3 reg.

8 c.ifa.4i.g:;3 c:iiohan.ic.d peccator 8c impius,quifquis noft credit eUangelio,i pet. 4 dnbsp;peccati pœua,mors,roma.s bnbsp;peccatum per legem cognofcitur,roma.7 bnbsp;peccati proprijpœnacuiq;portaad3,ieiem.2i.è ; ezcch.18 3nbsp;deuce. 24 c

peccatorum variorum expiatio,leuit.4 Î 6:nume.i$ c d. àPeccatis expiatio,leuit.23 emume.ipnbsp;peccatorum antiqiia confeftio,leuit.ió enbsp;peccata aufert Deus,numc.i4 c

à peccatis conuerti,Dei donum,ierem.21 d ad Peccati agnitionem timor amp; metus,i reg.12 c dnbsp;peccata agnofcentibus,remilsio,ezech.33 c:leuit.2ó gnbsp;peccata fide amp; milericordia purgancur,prouer.i5 dnbsp;peccatum confitentur Ifraëlitæ,i reg.7 b:i2 dnbsp;peccati confefsio exigitur antequam dimittacur,nume.v anbsp;ob Peccatum populi contra naturam puniuncur etiam quinbsp;non peccauerunt,gene.i9 e;iudic.2o e.

peccatum nullum in Chrifto,! pet. î d peccatum faótus Chriftus pro nobis,i corint.5 d:roma.8.ânbsp;i.petr.2.d

peccatores venit Chriftus vocarc,matth.9 b peccatorum remifsio ex abundant! mifericordia, luc.i g:nbsp;matth.rc:a(S.!3 gnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

peccatrici condonatur peccatajqubd multu dilexèrit,luc.7 f peccatum in fpiritumfanótumiiremi{sibilc,mar.7 d: match.

12 cniphan.j d

peccato mortui iuftitix viuamus,i pet.2 d.3 c peccatorum noftrum non recordabitur amplius Deiis, heb.nbsp;sd.ioc

peccantes volunrarie amp;recedentesà Chrifto , nulla hôftia purgantur,heb.6 b

à peccatorum fomno furgendum,roma.6 b peccatorum multitudinem operit charitas,i pêt.4bnbsp;peccata confitentibus remittentur,matth.!8 enbsp;peccantes arguendi coram omnibus ab epifeopis,! timo.j dnbsp;peccanti fratrifemper remittendum,matth.!S cnbsp;erga Peccatores refipifeentes oftenditurDci benignitasiiinbsp;filio prodigOjluc.ij c

fuper Peccatore vno refipifeente quantum lit in cxlis gaii-dium,luc.i$a

pecudum offerendarum ritus,leuit.i c pcculiaris Dei populus,Hracl,deute.7 bnbsp;de Pecunia depofita apudamicum,exod.22 bnbsp;nec Pecunia ncc alia res ad vfuram fratri dand3,deut.i3 dnbsp;pecunijs conftitutifacerdotes à Ieroboam,3 reg.13 gnbsp;pecunijs confidentes,difficile regnum beiingredientuf,nbsp;marc.to c

pecunia donum fpiritus non pofsidetur,aâ.8 d pediculi in hominibus,exod. 8 dnbsp;pedes hofpitibus lauabantur,gene.i8 a.19 anbsp;pedes fanftorum feruat Deus.i rcg.2 bnbsp;pedes dolet Afa,3 reg. 1$ enbsp;pedes Chrifti vngit peccatrix,iuc.7nbsp;pedes difdpulorum lauat Chriftus,iohan.i3 bnbsp;ad pedes Chrifti fedet Maria, luc.ro gnbsp;pedes calccati ad prxdicandum euangelium,ephe.tf cnbsp;pedibus nudis 8c flens ac operto capitc fugit Dauid à facienbsp;filij Abfalom, 2 reg.ij f

pedibus Dei appropinquantes docentimab eo, 2reg. 7 a deute.33 a

telicanum non comedebant ludxi, deute.i4 d

teflte«


-ocr page 42-

INDEX VETERIS AC NOVI TESTAMENTE


Pentecoftes feftum,exod.23 c Penuiiarerum,inobedientibus,deute.î8 enbsp;Percutiens hominem moriaturdeuit.24 dæxôd.îibnbsp;Percutiens parenteSjaut mulierem præpugnantem moriaturnbsp;deute.zi b c

de Perdito boue, oue, aut alia re proximi quid agendum, deute.22a.

Peregrinari à corpore,fidelibus optabile,2 corint.j b peregrinamur nunc à Domino,? corint.j bnbsp;peregrinatio,vita Iacob,gene.i4 bnbsp;peregrinos amat Deusjdeute.io dnbsp;Peregrinifufcipiendijexod.tj a;deute.i4 cnbsp;peregrini decimis tertij anni alebantur,deuce.14 dnbsp;Perfeóli fimus cum Deo,deuce.18 b:macch.$ gnbsp;TcPerfeólus fichorcacurDeus Abraham,gene.i7 a -perfedus eft,qui eft ficuc magifter fuus Chriftus,luc.6 £nbsp;perfedorum,omnibus vendicis amp; dacis pauperibus fequinbsp;Chriftum, match.19 c

ad Perfedionem exhorcacio,i corinr.i b:i4 d perfedus qui verbo non labicur,iaco.; anbsp;in Periculo Deus adeft fuis,exod.i4 c dnbsp;VC Peripfema omnium ,Paulus,i corint.4 cnbsp;non Periurandum,leuic.i9 cnbsp;de Perlarum regibus vacicinium,danie.ii anbsp;Perlecuciones à Deo,pfal.3 8 .ver.12nbsp;dePerfecucionibus incer prædicandum, præmoncc Chriftus

Apoftolos,macch.io b c perfecucionem paciencurpie viuentes, 2 cimo.3 cnbsp;perfecuciones fcandalizanc infirmos,marc.4 bnbsp;ft Perfequancur nos,fugiendum,march,10 cnbsp;perfecucores non cimendi, march.10 dnbsp;perfequurionem parientes,beaci,macrh.$ anbsp;proPerfequencibus orandum,march.$ g:ioma.i2 cnbsp;ad Perfeueranriam hortacur Chriftus,iohan.i$ anbsp;pei-feiierans faluabicur,matth.i(? c: 24 bnbsp;perfeuerantiam dar Chriftus fidelibus, 1 corint.i anbsp;Perfona iudici no lpeóiada,leui.i9 c.deuc.i c.id d:prou.24 cnbsp;perfonam Deus non accipir,deure.ió dnbsp;Peftilencia inobedienribus præceptis Dei, leuit.26 dnbsp;peftem eligicDauid,2 reg.24 c

¦quicquid Pètierimfts à Deo Ibcundum voluntacé ipfius dabic nobis,iiohan.3 d:$ c

Pecenribus in fide nihil depegatur,marc.ii c petences in nomine Chrifti obtinebimus,iohan.r4 bnbsp;in Petra flat Moyfes ad videndum Deum,cxod.33 dnbsp;è Petra datur aqua,exod.i7 bnbsp;petra fcandali Chriftus,i petr.2 bnbsp;petraChriftus de qua hauferunt fideles ludai, i corint.i o anbsp;fuper Petram Chriftum fundata ecclefia,math.i6 gnbsp;Petræ Icifiæ in morte Chrifti,matth.27 f

Petrus duciturad Chriftum ab Andrea,ioh3n.i f Petrus amp; Andreas vocantur,matth.4 cnbsp;Petrus amp;iohannesidiotae,aót.4Cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

Petri aóla leguntur apud Euangeliftas amp; afta Apoftolorum,

^Phaceia rex Ifr3êl,4 reg. i^ e f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(amp; galat.i d

Phalegfilius Hebei, gene.io d.ij c Ph3nuelitæ immifericordes,iudi.3 bnbsp;Pharaonisa(fta,gene.i2 d.40 a.41.45 c:cxod.t,j.9.t2.i4nbsp;Phares amp; eins filij,gene.38 g.4d bnbsp;Pharifeus Paulus,aói.23 bnbsp;Pharifiei afleiunt refurreélionem, 361.23 bnbsp;de Pharifæis multa in euangelijs.

Phafe rituperpetuo celebrandum,exod.i2 c Phafe Domini præcipitur, deute.16 anbsp;Pheltias moritur,ezech.ii cnbsp;Phenenna vxor Hclcanæ altera, i reg. i anbsp;Phcrefæos penitus excidiiubet Deus,deute.2o dfiudic.i anbsp;phialarum rempli fabricatio,2 paral.4 cnbsp;Philetus excidit à Chrifto,2 timo.i c

Philippi vocatio,iohan,i f:de hoc plura,iohan.i2 C.14 a Philippus diaconus, aft.8 e:2i b

Philifthijm èquibus egrefsi,gene,io b:i paral. i a de Philifthatis iuulta,iudic.3.10.13.14.13.16:1 reg.4,$.^.7.i3-i4nbsp;77.i3.z8.3r:iieg-î«8-M-î3

ne per Philofophiam feducamur,coloir. 2 b Phinees filius Eleazari,exod.6 d: iudic.20 dnbsp;Phinecs occidit Zambri amp; Cozbi,nume,25 b: amp; huius laus,nbsp;eccl.4S d

Phinees filius alter Heli,i reg.i a

Phifon fluuius,gene.2 b

Phitom vrbs ædificatur,exod.i b

Phygellus defecit à Chrifto, 2 timo.i c

^Piè volentes viuere in Chrifto lefu perfecutioncm pa-tientur, 2 timo.3 c:aft.i4 d

Pietas reges facit foelices,prouer.2$ a pietasfpcratvitam,tit.i.a ¦nbsp;in Pietatibus fimus alsidui,2 pet.3 cnbsp;piger excitatur ad laborem,prouer.6 anbsp;piger laborem fugiens in ægeftate erit, prouer.20 3:21 anbsp;pigritiæ incommoda,prouer. 24 dnbsp;in Pigrum,prouer.2i d;22 b:26 cnbsp;pigrorum iter quale,prouer.i5 cnbsp;Pignoraquando reddenda,exod.22 dnbsp;de pignoribus,vide,deute.24 bednbsp;pignus amp; arrabo promiiræ nobis falutis Spiritus fanftus,nbsp;I corint.i d: 3 a

Pilatiafta,iohan.i8 c.g.iÿa.c

Pilati vxor nititur Chriftum à morte liberate,matth.27 b . Pilatus minus peccauit quàm Iud3ti,iohan.i9 bnbsp;Philofus Elias,4 reg.i b

Pignus Ilrael derelinquit Deum,deut. 32 c

Pifeina in lerufalem, iohan.3 a Pifees verbo Dei creantur,gene.i cnbsp;pilces raiundi amp; immundi,leuit.ii bnbsp;' Pius folus Deus,apoc.i3 b

pios de tentatione amp; affliftione eripitDeus,t pet.xb ^Placatur Deus oratione Moyfi,exod.3 2 dnbsp;vtPlaceamus Deo orat Paulus,heb.i3 dnbsp;non vtPlacerethominibus prædicauit Paulus fed Deo,nbsp;i.thefla.zaigalat.ib

non Placere nobis debemus fed proximo ad aedificationein, roma.13 2

Plagarum modus,deute.23 a

qui plagis multis vapulabunt àDeo,luc.i2 f plagæ Aegyptiorum,exod.7.8.9.10.12nbsp;plagæ corporis Chrifti,pfal.2i.ver.i8:Zacha,i3 cnbsp;Plangiturlacob ab Aegyptijs, 7o.diebus,gene.3o 3nbsp;plangitur Moyfes, 3 o.diebus ab Ifraêlitis, deute.34 cnbsp;plangiturpropheta raortims ab altero propheta’3 reg.13 fnbsp;planftus fuper mortuumjX reg.3 fnbsp;Plagt;rtauitDeusIlraëlera,exodj3 c: 2 reg.7 bnbsp;plantauit Paulus Corinthios inChrifto,i corint.3 bnbsp;plantans amp;rigans nihil fi.int,fed qui incrementum datDeusnbsp;ibidem

plantans vineam de fruftu eius edit, i corint.9 a plantatio non plantar à Deo eradicabitur,matth.is bnbsp;Plebs Dei,Ifraël,non eft ab co repulfa,rom3. u anbsp;Plenitudo amp; corpus Chrifti ecclefi3,ephe.i dnbsp;Plorandum in hac vita peccatoribus, iaco. 4 cnbsp;plorat populus agnofeens peccatum,deute.i gnbsp;Pluit coturnices amp; man Deus,exod.i6 cnbsp;pluitl3pides,iof.io cnbsp;pluuiade cælo danda terræ promifsionis,deute.n bnbsp;pluuiæ temporaneæ amp; ferotinæ obedientibus, ibidemnbsp;pluuiæ interdum propter peccata non dantur, 3 reg.8 d. 7 anbsp;fine Pluuia promittit Deus aquas régi Ioram,4 reg.3 cnbsp;Po?nahomicidij,exod.2i bdtcmfuris amp; dânifafti, 0x0.223nbsp;pœna talionis,gene.9 a:exod.2i c:leuit.24 c:deute.i9 dnbsp;Poenitet Deum,quando immutat quod fecerat,i reg.13 c:nbsp;alio modo dicitur pœnitudine non flefti,i reg.13 fnbsp;poenitet Deum fecifle hominem,gene.6 bnbsp;poenitétipeccatorivita,ezech.i8 0:33 c:deute.3oa:3 reg.iignbsp;poenicentia ad Deum vera,ierem.4 anbsp;pœnitentiam datDeus,aft.3 c: 110:2 timo.2 dnbsp;ad pœnitentiam hortaturlohannes,matth.3 a cnbsp;pœnitentiam, amp;regnum cælorum appropinquafie, Iohangt;nbsp;nés, Ghnftus amp; Apoftoli prædicauerunt, match. 3 a. 4cnbsp;10 a: marc.6 b.Sic Paulus cumlachrymis, aft.19 d. Sic amp;

Petrus

-ocr page 43-

INDEX VETERIS AC NOVI TESTAMENTE

20 f.tit.i btphilip. I a presbyteros quales efle oporteat,tit.i bnbsp;ad presbyteros exhortatio,aft.2o d:i.pet.y anbsp;pretio mortis Chriftiredemptiji.corinth. 6 d.7 dnbsp;Primatum tenet Chriftus,cololf.i cnbsp;de primatu contendunt Apoftoli,matth.i8 anbsp;primitiarum lex,nume. s a. bnbsp;primitiæ reddendæ folicitè,exod.22 d.34 d: leuit.23 bnbsp;primitiæ,facerdotum erant,nume.5 b.i8 bnbsp;de Primitijs.ezech. 45 dnbsp;primitias (piritus habentes Apoftoli.i oma.S dnbsp;primitiæ refurgentium Chriftus,i.corint.i; c:coloff. i Cnbsp;Primogenita fua paruipendit Efau,gcne.2î dnbsp;prirnogenita,Dei erant,exod.i3 a. b: amp; fæpius alibinbsp;promigenita AEgyptiorum moriuntur,exod.i2 dnbsp;primogenituræ ius nô dandum filijs ex afFe(ftibus,deute.2i Cnbsp;primogenitus Chriftus inter fratres,ro.8 f:i.col.3 C.i.co.is cnbsp;principes,Dei miniftri,roma.i3 a:tit.3 anbsp;principum ftatus mutât Deus,iob.i2 cnbsp;principes quales elfe oportet,deut.i bnbsp;ad principes Ifrael exhortatio,ezech.4$ cnbsp;in principes pauperum opprelfores,amos.4.a.6 3:fopho. 3 anbsp;principis impij,liintamp; miniftriimpij,prouer. 29 bnbsp;principinon maledicendum,exod.22 dnbsp;principes ex ludæis multi credunt in Chriftum,non auden-tes eum confiteri propter Pharifæos,iohan.i2 fnbsp;principis in terra promifsionis portio,ezech. 45 c. 48 Cnbsp;principis holocauftum fpontaneum, ezech. 46 dnbsp;principes ludæorum ignorantes crucifixerunt Chriftum,nbsp;i.corint.2 b:aél.3 c

princeps 3êris,diabolus,ephe.2 a:coloir.2 cûohan. 12 c principatus omnis caput,Chriftus,colofl'. 2 bnbsp;Prifca amp; Aquila,rom.i(5 a: alt;ft.i8 anbsp;Probanda omnia,i.theira.$ dnbsp;Probatio fpem auget,roma.$ anbsp;probemus an fimus in fide, i.corinth.ii fnbsp;prodigalitas prohibecur,proucr. 5 bnbsp;Prodigiain morte Chrifti,matth.i7fnbsp;proditores 2iphæi,i.reg.23 cnbsp;non prohibendi quomodocunque verbum Dei verè annun-tiantes,marc.9 f;philip.i b.cnbsp;Proijcere fermones Dei,i.reg.is fnbsp;promilsionis terra qualis,deut.8 bnbsp;promilsiones omnes adimpleuit Deus ludæis, iof. 21 d.23 dnbsp;promifsiones etiam indignis complet Deus,leuit.2iS gnbsp;promifsiones oeidignis dantur,i.reg.2 fnbsp;propter promifsiones Dci ad Abraham amp;c.omnia egit dc-us erga Iudæos,exod.2 d.6 a:i.reg.i2 dnbsp;promifsionum Dei memor lacob orat,gene.32 cnbsp;promifsiones Deo obijcitoransMoyfes pro peccato Ifrael,nbsp;exod.32C-deute.9 d

quodPromifîmusDeo, reddendum,deut.23 d promifsionis verbum Abrahæ factum,rom.î a.cnbsp;promifsionis filij, roma.9 bnbsp;promifsiones fuas impleuit Deus milfo filio fuo Chrifto,nbsp;a6t.3 b.13 d

promifsio patris Spiritus fan(ftus,aél.i a. 4 c Prophana vitet epifcopus,2.timo.2 cnbsp;Propheta olim dicebaturvidcns,i.reg.9 bnbsp;per Prophetas refpondebat Deus,i.reg.28. anbsp;Prophetis in vifione amp; per fomnium loquebatur Deus ; folînbsp;Moyfî facie ad faciem, num.12 b

propheta Deiloquiturquodilliponitin os,3.reg.22,c:num, 22 d. f. g.23 b. 24 c

prophetæ Dei authoritas,mich.3 c:4.reg.5 c propheta corripit ïeroboam,3 U'eg.i3 anbsp;prophetæcentum abfconlî, 3.reg.i8 anbsp;prophetainobediens verbo Dei occiditur àleone,3.reg.i3 dnbsp;Prophetæ de falute noftra per Chriftum, amp; de remifsioncnbsp;peccatorum prophetauerunt,i.pet.i.b:a(S:. 10 gnbsp;prophetæ cupierunt videre Chriftum,matth. 13 cnbsp;prophetæ exemplum patientiæ, iaco.jcnbsp;propheta Abraham,gene.20 b

Petrus,ad.i f.j c pœnitenti fratri remittendum,matth.i 8 C

^Polluebant nomen Dei facrificantes idolo Moloch. Ieuit.i8c

polluitur nomen oei periurio, leuit.iQ c pollutionis noéturnæ expiatiojdeut.ij bnbsp;Ponderis æquitaSjdeut.ij d: iniquitas,ofee.n bnbsp;Pontifex non adfit exequijs,Ieuit.2i b.cnbsp;pontifex ad quid conftitutus,hebr.$ a.8 anbsp;pontifex nofter Chriftus,hebr.2 dj a.8 anbsp;in populos feparati hominesjdeute.ji anbsp;populos diligit Deus,deut.33 anbsp;in populum oei afliimpti filij Ifrael,exod.tf a.19 a:deut.4 a

3.reg.8f populis omnibus mifliis Chriftus,luc. xi enbsp;populus Dei Chriftianiji.pet.i bnbsp;in Porcos abeuncdæmones,matth.8 dnbsp;ante Porcos margaritæ non mittendæ,matth.7 anbsp;Porphyrionem non comedunt Iudæi,deut.i4 bnbsp;in Porta ciuitatis fedebant iudices,deut.22 bnbsp;portæ inimicorum,pro potentia,gene.22 d, 24 gnbsp;portæ inferi non pratualebunt aduerfus ecclefiam,matt.i6 cnbsp;Portauit Deus filios lfrael,exod.i9 anbsp;Poflefsio Leuitarum Deus,deut.io bnbsp;Pofteriora Dei videt Moyfes,exod.33 dnbsp;PotentiaDei non minuitiir,ifa.$o ànbsp;potentiaDeiin vafairat,rom.9 cnbsp;poteftas omnis fubdatur Deo,pfal.23nbsp;poteftas omnis àDeo,roma.i3 anbsp;poteftatibus parendum,roma.i3 a:i. pet.2 cnbsp;Potus immundus,leuit. 11 fnbsp;potus fpiritualiSji.corint.io a

^Præcepta decalogi, exod.20 a:deut.$ c præcepta diuina fcrutanda,prouer.3 anbsp;præcepta implenda,dcut.6 a.8 anbsp;præcepta fiant in charitate,2.iohan. bnbsp;præcepta cullodientibus Deus mifericors,deut.7 bnbsp;præcepta feruantibus benedidtio,non feruantibus maledi-dio,exod.23 a

præcepta Deiinculcanda filijs, deut.ó d adpræceptorum Dei obferuationem exhortaturMoyfes be-neficiorum commemoratione, deut. 4a.2o a : idem facitnbsp;Iofûe,iof.24 a.b.c: Dauid item Salomonern ad idem hor-tatur,3.reg. 2 a

Præcurfor nofter Chriftus,hebr.6 d

Præda ex æquo diuidenda,deut.2o cn.reg.jo f:ioC 22 b Prædeftinauerat nos Deus ante conftitutum mundum,eph.

I atx.timo.i c prædeftinati,Paulo dicuntur etiam præfciti,rom. 8 fnbsp;ob prædeftinationem non difceptandum cum Deo,rom.9 dnbsp;prædicat Chriftus in naui,matth.i3 a:marc.4anbsp;prædicauitChriftusfemper palam,iohan.18 dnbsp;prædicare non poffunt nifi mifsi,roma. 10 cnbsp;qui prædicat fermones Dei prædicct.i.pet.4 cnbsp;prædicantibus Apoftolis dabat Deus incrementum,alt;S:. 2 gnbsp;prædicatoribus iusconceditur,vt ab eis alanturquibus prænbsp;dicant,i.corinc.9a

prædicatores promittit Deus,ifa. 30 e prædicatores mendaces,2.pet.2 a. b;cnbsp;Prædo vendens hominem moriatur,deut.24 cnbsp;PræfecliSalomonis.$so.3.reg. 9 dnbsp;prægnantem percutiens rixando,exod.2i dnbsp;prægnantes fcinduntur à Manahem,4.reg. 15 dnbsp;ad Prælium docet Deus, x.reg. 22 cnbsp;Præparâda corda Deo, foli illi fidendo amp; feruiédo, i.reg. 7 anbsp;præpofîtis obediendum,hebr. 13 c

præputiû nihil prodeft chriftiano,aut circuncifio.i.corin.y d præputia ligno turn auferenda, leuic.9 cnbsp;præfciti Paulo dicuntur qui amp; prædeftinati, rom.8 fnbsp;in præfepio natus Chriftus,luc.2 anbsp;præfidencïïim in folicitudine,roma.i2 bnbsp;ad Prandium inuitatur Chriftus à Pharifæo, luc.ii fnbsp;Presbyteriin fingulis ciuitatibus,aôt.i4 d.tit. i bnbsp;presbyteros Sf epifcopospro eifdem accipit Paulus.aôt.

propheta

AE

-ocr page 44-

INDEX VETERIS

propheta Moyfi erat Aaron, exod.7 a vt prophctet omnis Populus oprat Moyfes,nume.ii fnbsp;in prophetarum contemptores ludatos, ierem. j c:aét.7 Egnbsp;prophetat Elifeus pfalte canente34.rcg.3 b.cnbsp;prophetæ in Ecclefia interpretentur, i .corinth.ix dnbsp;prophetarmn fpiritiis prophetis fubieftus eft,i.corinth. I4fnbsp;prophetarum fill) pauperes amp; efurientes,4.reg.4 g.6 anbsp;prophetis Debora,iuQic.4a:item Holda.4.rcg.zi cnbsp;propheta falfus vnde dignofcitur,deute.i8 d: ierem.i8 bnbsp;propheta, poft euentum fuæ prophétisé abducens à Deo,nbsp;occidatur, deute.i^ a

prophetæ falfi,8îo:folus EÜas Dei propheta,j.reg.iS c de prophetis falfis conqueritur Ieremias,ierem.i4 bnbsp;prophetas Baal occidit Elias,).reg.18 gnbsp;ad prophetiam ex agricultura vocatur Elifeus,) .reg, 19 dnbsp;propheta nofter Chriftus, deut.i8 cnbsp;prophetia,Dei donum,roma, ix bnbsp;prophetiæ donum optandum,i.corinth.i4 anbsp;prophetiæ interpentatio,à Deo,i.pet.i dnbsp;Propinquitatis iuri quomodo cedebant ludæi,ruth.4 a.bnbsp;Propitiacorij forma,exod.x5 b

Propitiatio pro peccatis Chriftus,i.iohan.2 a, 4 c Propofitionis panes,leuit. 14 a

Propofitionis panes comedicDauid,i.reg. xi bduc.tf a Prolelytosfaciebant Iudæi,matth.xL bnbsp;Profpera Si aduerl’a à Deo,prouer. 3 bnbsp;profperitas impiorum. iob. xi a

Proftibuli mercesnon ofFerenda,deut.i3 c Protestor nofter Deus,pfal,i7nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a.30 a. amp;c,

Proteftor Abrahæ Dcus,gene.io b Prouerbium,Num,amp; Saul inter prophetas? i.reg. lo c. 19 dnbsp;in Prouerbium faéli Iudæi,deute.x8 d

Prouidentia Dei erga feruos fuos,pfal.i44 b.146 b;proucrb. ij a.19 c:eciam ab vtero matris,pfal.i38.ver.ixnbsp;prouidentia Deiergaingratos,3.reg,i8 anbsp;prouidentiæ Dei omnia committenda,eccli.ii bnbsp;prouidentia Dei fuper Eli3,3.reg.i7 a.bnbsp;prouidentiam Dei negantes,ifa. 40 gnbsp;Proximorum contemptores,malach.xbnbsp;proximus omnis indigens ope noftra,luc.io cnbsp;proximo placendum ad ædificationem,roma.i$ anbsp;proximi diledio eft legis impletio,roma. 13 cnbsp;proximi cura cuique commiira,eccli.i7 bnbsp;proximi rex perdita non negligenda,deut.x» anbsp;proximo dandum mutuum, eccli. 29 anbsp;Prudentes amp; fimplicesfimus,matth.io bnbsp;pruderitiafpiritus amp;carnis,roma.3 anbsp;prudens Dauidin omnibus,i.reg.i8 b.cnbsp;prudentiæ carnis non innitendum, abdix,! cnbsp;Prurigine percutiunturinobedientes, deute.28 c

^Pfallendum Deo fpiritu Si mente,eique gratiç agcndç, i.corinth. 14 c

Pfalmis hymnis amp; canticis Deo canendum,ephe. j d pfallente Dauide recedit fpiritus malus à Saule,i.reg.dnbsp;pfaltes egregius Dauid,x.reg.23 anbsp;a Pfeudapoftolis C3uendum,philip.3 dnbsp;pfeudapoftoli operarij fubdoli,2.cörinth,ii cnbsp;Pfeudopropheta quomodo dignolcendus,deut.i8 dnbsp;de Pfeudoprophetarum dodrina, ezech.13 a. 22 enbsp;Pfeudoprophetarum miracula,ierem.23 fnbsp;Pfcudoprophetæ furreduri,matth,24 2

^Ptolemxus rex AEgypti,i.m3chab.io e.ir a.b

¦ Publican! euangelio credunt,matth. 21 c publican! Deum laudant,luc.7 enbsp;publicani non plus exigant quam conftitutum eft cis,nbsp;luc.3 c

Publicani amp; Pharifxi parabola,matth.i8 b puella voucns an teneatur voto,nume.3o 3nbsp;Pueris angelicuftodes,match,iS bnbsp;pueri adducuntur ad Chriftum,m3tth. 19 bnbsp;puerum ampleditur Chriftus,marc.9 Eio bnbsp;puercificiatur qui vult ingredi regnum Dei,matth.i8 inbsp;puerorum cftrcgnum cælorum,m3tth.i9 b

AC NO VI TESTAMENT!.

pueri non ft:andalizandi,m3tth.i8.a pueri laudant Chriftum,match.21 bnbsp;pueritiavirgis coerccnda,prouer.i3 d.22 c. 23 dnbsp;pueri irridentes Elifeum deuoranturab vrfis, 4.reg.i dnbsp;Pugnator nofter Deus, exod.ij anbsp;pugnat pro Ifraelitis Deus,exod. 14 dnbsp;Pulcherrima Sarai, gene.12 c.d

pulcherrima Rcbecca.gene.24 biitem Rachel,gene. 29 b pulchra Abigail,i.reg.2$ aiité Bethl3bec,2.reg.i2 a;amp;. Tha-mar foror Abfalom,2.reg. 13 a

Pulchri,Dauid amp; Ablalom,i.reg.itf b; 2.reg. 14 f Pulicem fe dicit Dauid præ Saule,i,reg.26 dnbsp;Puluis homojgene.) d.i8 d

puluere caput a(pergebantludæidolentes.iof.7 bii.reg. 4c puluis pedum excutiendusin contemptores cuangelii.nbsp;matth.io b

vt pupilia oculi cuftoditus Ifraeljdeut.x) b

pupillam oculi Dei tangit,qui Chriftos fuos tangit,zach,2 b pupillo iudicium facit Deus,deut.io dnbsp;pupilli decimis tertij anni alendi,deut. 14 dnbsp;depupillis,deut.24 d.26 3.27c:prouer.i3 a:eccli,4bnbsp;purgatio peccatoriim per Chriftum, hebr.i anbsp;purificatio leuitarum,nume.8 bnbsp;Pufillanimes confolandi,i.thefla.$ c

Puteos Abraham obturant philifthæi,genc.2tf c puteos àPhilifthijm obftrudos refodit Ifaac,gcne.26 d. c. gnbsp;rPygargum comedunt Iudxi,dcut.i4a

Pythones non confulendi,deut. 18 b pychones habences,moriantur,leuit.2o dnbsp;pythonem habentem mulierem confulitSaul, i.reg. 28, a. bnbsp;pythones aufert Iofias,4.reg.23 c

Quxrendus Deus toto corde,amp; fic inuenictur,deut.4 d Quæftiones vicandæ,2.timo.2, d:tit. 3 cnbsp;in Quxftionarios, i.timo.6a

Quxllus magnus pium efle,i.timo.6 b line Querela viuendum,philip.2 ba.their.) dnbsp;tjjiieti fimus,i.theira. 4 c

Quinquagenarios conftituitMoyfes fuper Ifraelé, exo.18 d Quinquagenarij duo cum fibi fubditis ad verbum Eliæ igninbsp;cælefti abforpti,4.reg. i c

Qui ftat,videat ne cadat,i.corinth.io c

R.

Rabba obfidetur à Ioab,2,reg.n a

Rabbath vrbs Ammonit3rum,2.reg. 12 g

Rabbi cupiebant vocari Scribx amp; Pharifxi,matth.23 a Rachelis alt;fta,gene.29.3o, 31.3Inbsp;ficut Rachel fœcunda,ruth.4 c

RadixDauid chriftus, roma.i$c:apoca.22 C Radix ïudæorum fanóti Patres,roma.ii bnbsp;Raguelfacerdos Madian,exod. 2 c

Raguelfocer Tobix iunioris,tob.4 c.8 b.d.io C Ranab meretrix aut potius C3upona,iof.2 6nbsp;Rama xdificatur ac deftruitur,3.reg. ly c.enbsp;Ramefles terra datur filijs Ifrael,genc.47 Cnbsp;Ramefles xdific3tur,exod. i b

Rami naturales olex,Tudxi,roma.ii c Ràmoth- oalaad obfidetur,) .reg.22 anbsp;Ranx fuper terram AECTpti,exod.8 anbsp;Rapiuntur bona non ooediendum Deo, deut.28 dnbsp;Raptores alienarum rerum, i.corinth.6 bnbsp;Raphaël deducens Tobiam iuniorem,tob.3.tf.9.12nbsp;Rationale iudicij quale,exod.28 c.39 bnbsp;Radoniproprix non fidendum,deut.i2 aiprouer.) anbsp;radonem redder vuufquifque Deo,roma, 14 bnbsp;rado omnibus reddenda de Ipe noftra fi interrogauerint,

I. pet.) c

Razin rcxSyrix,4.reg. 16 b Razix mors,2.mach. 4 f

Rafon aduei-farius Salomonis,3.reg. ii a

Rebeccx vxoris Ifaac 3Ób,gcne. 22 d.24.2f.2^.27 C roma..9 c

Rebelles inMoyfen combufti,nume.i6 c

rebelles

-ocr page 45-

INDEX VETERIS

rebelles llraelitae,deut.9 d.31 g rebellio Coie,nume. 16 anbsp;recalcitrauit Ifrael,deut.31 cnbsp;non recedendum à DeOjdeut.ii bnbsp;recedere à cergo Domini,i.reg.11 dnbsp;Rechab occîdit regem Isbofèth,i.reg.4.b.cnbsp;Rechabitarum obedientia erga patrem,ierem,3$ 1nbsp;Reciperc Chriftum fine in cum credere,iohan.i bnbsp;rcconciliauit nos fibiDeus per Chriftum, roma.5 bnbsp;reconcilicmur cum fratre, matth.$,d.io dnbsp;recordatur noftri Deus cum nos liberat,aut aliquid donat,nbsp;i.reg.ic:gene.3ob

vt recordemur beneficiorumDei exhortatiô,deut. 8 a Reóloiis officium,eecli.3i anbsp;reôlum coram Deo faciendum,exod.iy gnbsp;reélus Deus,deut.31 a:pfal.9i. ver.vltimonbsp;redemptio perfanguinem Chrifti,i.pet.i dnbsp;redemptio quæ,ephe.i(î:hebr.9 cnbsp;redemptor nofter Chiiftus,i.corinth.i d-marc. 10 cnbsp;redemptionem percipiemus in die iudicijjluc.ii fnbsp;Reduélio populi à Babylone,ierem. 30 anbsp;refugij vrbes.iof.i9.a:nume.3î a:deut.4,g.i9 2nbsp;refugium noftrum Deus,i.reg.zi a:pfal.9 b:ierem.i6 dnbsp;regeneratio fpiritum per Chriftum,ifa.65 cnbsp;Regina Saba audit Salomonern,3.reg.10 a.dnbsp;Regiones àfilijs filiorum Noë primum diuife, gene.io anbsp;regiopes.albæ ad melfem,iohan. 4 enbsp;regnabit Deus in perpetuum ,exod.is cnbsp;regnabat Deus fuper Ifraelem, antequam regem petercnt.nbsp;i.reg.iz cnbsp;regni lex,i.reg. 8 c.iodnbsp;regnorum mutatio à Deo,iob.34 bnbsp;de Rcgnis quatuor mundi,danie.7 e:zacha, 6 3nbsp;regnum Dci facerdotale,Ifrael,exod. 19 anbsp;regni Chrifti defcriptio,ifa. 31anbsp;regnum Chriftiæternum,ifa,9 b;danie.7.g; luc.i enbsp;regnare nolentes Chriftum iubet corara le occidi, lue. 19 dnbsp;regnum Dei gratis datum, luc.ix dnbsp;regnum Chriftus difponit fuis,lue.ii enbsp;regnum Dei paratum elcélis,matth.iî enbsp;in regnum Dei per multas tribulationes intratur,aél. 14 dnbsp;regnum cælorum ecclefia,matth.i3 gnbsp;de regno Dei multa apud euangeliftasnbsp;regnum Dei intra nds,luc. 17 enbsp;regnum Dei primum quærendum,matth.iS dnbsp;regnum oeiquandont venturuin intevrogabant Pharifæi,nbsp;regnum Dauîdis Chriftum reftituturum credebant ludaci,nbsp;marc.ii b:aél.i a

ne regnet peccatum in nobis, roma.6 b régula æqiia,leuit.i9 gnbsp;regulam Chrifti fequentes,galat.lt;î dnbsp;in régula eadêm permaneamus,philip.3 dnbsp;Religio munda,quæ iaco.i dnbsp;non relinquit nos Deus,deut.4 cnbsp;relinquentes oeum affliguntur,iof.i4c:iudic. 10 bnbsp;relinquere pattern Sfc.propter Chriftum,matt.19 d:luc.i4 enbsp;reliquiæ populi Ifrael feruandæ,ierem.îi.g.i3 a:rom.9.f.ii.anbsp;remifsio iubil3eus,leuit. 1$ bnbsp;remifsio debiti anno feptimo,deute.i$ anbsp;remilsiopeccatorum gratuita,aél. i.fxololLi cnbsp;remittendum ex corde fratribus,colof. 3 bnbsp;renafeimur per verbum Dei,i.pet. i.d.x anbsp;renatus ex aqua amp; fpiritu fanélo,iohan.3 anbsp;Renes accinéli in élu agni Pafchalis,exod.ix bnbsp;vt renouaremur venit Chriftus,tit.3 bnbsp;renuntiandum omnibus quæ pofsidemus,luc.i4 fnbsp;de rcprobis,matth. 13 bnbsp;reprobum fe non elfe dicit Paulus, x.corint.i3 cnbsp;Reptilia terræ creantur verbo Dei,gene.t cnbsp;reptile im,’uundum,leuit.ii fnbsp;repndium permittit Moyfes, deut. 14 a: matth. 19 anbsp;rcpulerunt Deum Ilraclitæ, nume. nd

AC NOVI TESTAME-NTl.

re quies nulla inobedientibus,deute. 28 g requies ferentibus iugum Cnrilli, matth.ii dnbsp;in requiem Dei ingrefliiri credentcs,hcbr. 4a’nbsp;requies tribulatis,2.thelfa.i cnbsp;requieuit Deus die feptimo, gene.i anbsp;renpifeere omnes defiderat Deus,2.pet. 3 cnbsp;refipifcerttia donum Dei,thren. 5 dnbsp;refipifeentia Ifraelis.ierem.3 gnbsp;Relphæ aéta,2.reg.3 b:2i bnbsp;refpicerc dicitur Deus populum,quando à quouis malônbsp;libcrat,ruth.i b

refpicit Deus fuper obedientes,leui.26 b vt refpiciat ipfum Deus, orat lfrael,deut. xd dnbsp;Refpublicæquando florent,prouer. 28.b:29 anbsp;refurreélionenl Chrifti prædixit Dauid, acl.2 enbsp;refurgunt in morte Chrifti corpora fânétorum,matth.27 (nbsp;refurrexit Chriftus,matth.28 a: aél. 2.d.enbsp;refurreélionis Chrifti virtus,ofee.6 anbsp;refurrexit Chriftus propter iuftificationcm noftram,nbsp;roma.4 d

de refurreétione Chrifti,i.corinth. 1$ a refurrexifle Chriftum teftantur Apoftoli,aél.4 gnbsp;refurreélio amp; vita Chriftus,iohan.ii Cnbsp;refurgere cum Chrifto,roma.6 anbsp;refufeitat Chriftus in fe credentes,iohan. 6 dnbsp;derefurreélioneprophetia,iob.i4b;danie. 12 anbsp;refurgent omnes,2.corint.4cnbsp;de remrreélione mortuorum,i.corinth. 1$ bnbsp;in refurreétione non contrahent matrimonium, mattli. 22 cnbsp;retribuitDeuscuiqueiuxtaiuftitiam,i.reg. 2,6 dnbsp;rctribuit Deus obedientibus fe,dcut. 32.fnbsp;Rcu nafciturjgene.ii cnbsp;reuclat Deus aurem alicuius,cum aliquid illi prxnuntiat,nbsp;i.reg.20 c:2.rcg.7d

Rex adquidconftituitur,3.reg. 10 b rex iuftus,prouer.29 a.bnbsp;rex qualis elfe debet,dcute.i7 dnbsp;regibus ebrietas fugicnda,prouerb, 313nbsp;regis iusji.reg. 8 dnbsp;regis cor in manu Dci, prouer. 21 anbsp;à regis indignationecauendum,proüer.i6. bzxoanbsp;fub'rege puero infœlicitas, ecclef. 10 dnbsp;rex légat deuteronômium, deut.17 lt;1nbsp;regem honorificemus,i.pet.2 cnbsp;pro regibus orandum,!. timo.2 3nbsp;regem petuntlfraelitæ,i.reg. S.a.io cnbsp;rex Saul conftituitur inuitus, x.reg. 10 dnbsp;rex Salomon petit à Deo fapientiam,3.rcg.3 bnbsp;rex feculorum immortalisjinuifibilisji.timo.i dnbsp;regem volunt Chriftum conftituere,io.(S bnbsp;reges amp; facerdotes Dei chriftiani,apoG.i.b.5 c:i. pet. a bnbsp;^Rhàmni parabola,iudic. 9 b

Rhode puell3,aét. 12 c dentibus vx,amp; quare,luc.6 dnbsp;rigauit Apollo,i.corinth.3 bnbsp;RixajOpus carnis,galat. $ dnbsp;de rixantibus lex,exod.2i cnbsp;de rixarum fufcitatione,prouer.io.b: bnbsp;^Roboam aéla,3.reg.ii.g.i2.i4

non roboratur homo in fortitudine fua,fcd ex folo Deo, rreg.xb

Rogat Paulus eos quibus euangelizatjx.thcfla.x 2 Roma concubina Nahor,gene.22 dnbsp;de Romano imperio vaticinium Balaam,num.24 dnbsp;Romanos venturos riment Iudæi,iohan. ii fnbsp;Romanum fe dicit Paulus,aél.i6. g.22 fnbsp;Romani neminem condemnant indiéla caufi,aét.i5 enbsp;Romanis prædicandum euangelium,aél.23 cnbsp;Romam appulitPaulus,aét.28 dnbsp;Romani non prohibent Paulo prxdicare omnibus euange-lium,aét. 28.e.g

ros in folitudine,qui amp; m3n,fiuc manna, exod. 16 c rori caligantes cxli,deut.35 d

AS. »J ros amp;

-ocr page 46-

INDEX VETERIS AC NOVI TESTAMENT L

ros amp; pl’Juia non data eft tribus annis, temporibus Achabj j.ieg.ira

ros amp; pluuia non defendant fuper motes Gelboê, i.reg.i c Rotarum vifio,ezech.i.d.e.io b. c

^Ruben natiuitas amp; eius 3lt;Sa, gen.19 g.35; d.4i a: 41 d deute.53 a

Rubenitæinterficiunt Agarenos,!.paral.$ b

Rubenitarum habitatiojiol.ij b

Rubus ardens non combuiitur,cxod.3 a

Ruinâm præcedif exaltatio, Sc gloriain deie(ftio,proucr.i8 c in Ruinam ludæis re'iquitDeus Chananæos,iudic.2 anbsp;Ruituros per Chriftüm multos ludæos prasdicit Symeon,nbsp;lue.2 c

Ruth aéta vide in fuo libro.

S.

iSaba reginainuifitSalomonent,3.reg.to atmatth.n d

Sabbathum benedicit Deus, gene.3 a

Sabbathum pra:cipitur,exod.i(5 s.10 b Sabbathi fanélificatiOjierem.i? cnbsp;fabbathum qiiare inftitutum,exod.2o b.23 b;deut.sbnbsp;fabbathum,cuius lignum,exod.3! d:ezcch.2o bnbsp;fabbathi violàtores iiicrep5tur,exo.i6 fmum.ij d. x.cfd.ij dnbsp;fabbathum terræ,exod.23 b;leuit.2î anbsp;fabbatho legit Chriftus prophetas,luc.3 cnbsp;fabbathum propter hominem faiftum,amp; non ediuerfo,nbsp;marc.2 d

fabbathi Dominus Chriftus, matth.12 a fabbathis benefaciendum, matth.12 anbsp;fabbatho Chriftus mulierem incuruatamfanat,luc. 13 cnbsp;de fabbatho violato reprehenditur Chriftus,iohan. 5 c.d e.nbsp;7C. 9c:luc.i3 c

fabbath,aj’erpetua,ifa.66 g fabbathilmus,ceflatio ab operibus mortuis,ifa.î6 a: $8 dnbsp;de fabbatho amp; requie chriftianorum poft tnbulationes,nbsp;hebr.4b

Saccus in lumbis lignum doloris,3.reg.2o c.21 g Sacerdoti Leuitico obferuandædeuit.io b.c.i6 a.2tf inbsp;ad Sacerdotis officia qui non fufeipiebantur, leuit. 21 dnbsp;facerdotum confecrandorum modus ,exod.29 hnbsp;facerdos virginem ducat,leuit.21 cnbsp;facerdotum hæreditas Deus,dent.12 anbsp;facerdotum officium pr«cipuum,malach.2 anbsp;à Sacerdotibus legem accipiat rex,deut.i7 dnbsp;facerdotis fiha fornicans,leuit. 21bnbsp;facerdotes- Baalocciduntur,3.reg.i8 g;4.reg.iof.23 bnbsp;in facerdotesjofee.î aiierem.x bnbsp;facerdotum auaritia,ifa:.3 b:malach.2 anbsp;facerdotum principes fueruntcaufa mortis Chrifti, matth,nbsp;2^ a.27 b.luc.i9f.20 c

facerdotes prohibent Chriftüm annunti3ri,a€t.4 d facerdotum turba obedit fidei,aél 6 bnbsp;facerdotium Leui translatum,liebr.s b.7 3.8 a; pfalm. 109nbsp;facerdotes Chriftiani fpirituales, qui hoftias Ipirituales offe-runtperChrirtum, i.'pet.2 atapoc.i b.$ c

fâcerdotale Deiregnum,lfraelitx,cxod. 19 a Sacramentum,Chriftus natus,i. timo.3 dnbsp;facramentum Dei reuclatum Paulo,colof.i dnbsp;Sacrificij lcx,lcuit.6 b.deut.18 anbsp;facrificia carnalium fubfannantur,ofec.j bnbsp;facrificia ludxorum polluta,agg. 2 bnbsp;facrificia veteris legis reijeit Deus,pfal.49 ver. 8 ; ierem. 6 c;nbsp;malach.2 c

facrificia quæ requirit Dominus, mich.6 b facrificio mifericordia potior, matth.9 b.-ofec. 6 bnbsp;facrificijs maior dile(ftio,marc.i2 cnbsp;facrificia Deoaccepta,mal3ch.3 a;pfal.$o.vcr.i8. pfalm.49.nbsp;ver.24

Sacras hteras noucrat Timotheus ab infantia, i.timo. 3 d facrorum vaforum forma, exod.ij cnbsp;Sadducæi negant refiirreôtionem, ad.23 bnbsp;Sadoc facerdos,i.reg.2 g:3.reg.2 f

Sagena* par3bola,matth.i3 f

Saga tabernaculi,exod.26 b

Sagittis fuis minatur Deus Ifraeli,deute.32 d in Salis ftatuam verfa vxor Lot,gene.i9 fnbsp;Salfeminauit Abimelech fuper lolum vrbis Sichern à fe ya-ftatç,iudic.9 f

falis ardore combürendi inobedientcs,detit. 29 d fale conditum facriftcium,leuit.2 dnbsp;falecondîta vidim3,marc.9 g .nbsp;fal terras Apoftoli, matth.5 bnbsp;fale condîtUs fit fermo,coloff.4,anbsp;Sale nafcitur,gene. n cnbsp;Salmana occiditur.iudic.8 e

Salmanaffar transfert Ifraelem in Aflÿrios,4. reg. 18 b Salomonis natiuitas amp;ada,2.reg.i2f. vfque 3.rcg.12 dnbsp;Salomonis oratio pro fapientia habenda,fapi.9 anbsp;Salomonis commendatio,eccli.47 bnbsp;quæ Salomon à Deo expetiuit,3.rug.3 b:prouer.3oanbsp;Salphaadfilia:,nume.27a. 36 a

Saltantem Dauidem ridet Micholja. reg. 6 c Salutare in pacc,i.reg.io anbsp;falutatio,Dominus tecum,iudic.6 b: ruth.2anbsp;falutatio angeli ad Mariam,lue. i cnbsp;ad falutationemMariæ exultât lohannesirtvtcro,lue. i dnbsp;falutare in ofeulo fando,philip.4 dnbsp;falutationes in foro3matth.23 anbsp;falutare neminem per viam,luG.io 3:4.rcg. 4 enbsp;faluatornofter Deus,2.reg..î2 anbsp;faluat Deus abfque gl3dio,i.reg.i7 fnbsp;Salutem feciffe dicitur Deus,quando déditvidorianj,

2.reg.23 b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Saluus fieri à morte petit Chriftus, iohan.11 d faluarc animam fuam, matth.ro dnbsp;faluator fîue liberator Ifraelis Othoniel,iudic.3 bnbsp;faluator omnium Deus,i.timo.4 cnbsp;falutare Dei Chriftus,gene.49 c:luc.2 dnbsp;falutem habemus per Chriftüm, i.theffa.s bnbsp;vtfaluosfaceretpeccatores,venitChriftus,i,timd. : dnbsp;falus à Deo,pfal.3.ver.8.amp; 64.ver.6nbsp;falus vera .à Deo petenda,ierem.i7 bnbsp;falus ex ludæis,iohan.4 cnbsp;falutis author Chriftus, hebr.2 cnbsp;falui fadi ex gratia Dei,ephe.2 bnbsp;falutis dies,dies Chrifti,2.corinth.tf anbsp;falus nufquam nilî in Chrifto,ad.4 bnbsp;faluos nos omnes vult Deus,i.timo. 2 anbsp;faluandorum numerus paruus,luc,i3 onbsp;Samariæmons,3.reg.i6 cnbsp;Samariæ mala,ofce.i4 anbsp;Samaria obfidetur,3.reg.20 a:4.reg.tf enbsp;Samaritæ neo amp; dæmonibus feruiunt,4.rcg. 17 fnbsp;Samaritani parabola,luc. ro cnbsp;Samaritan! chriftüm nolunt recipere, luc.8 fnbsp;Samaritanæ hiftoria,iohan .4 anbsp;ex Samaritanis Chnfto credunt,iohan.4 enbsp;Samaritanum effe Chriftüm blafphemant ludæi, iohan. 8 fnbsp;Samaritanis annuntiat Philippus Chriftüm,ad.S a:quo5 Simon magus multis annis dementauerat,30t8 bnbsp;Samgar percutitPhilifthæos vomere, iudic.3 bnbsp;Samlài lcriba, i.efdr.4 bnbsp;Samfonis ada,iudic. 13.14. r ynbsp;Samuelis natiuitas amp; acta,i.reg. i.vfqueadca. aynbsp;Samuelis laudes,eccli.46 cnbsp;Sanélificarc pro confecrare, leuit.27 fæpiusnbsp;à Sandificatorum efu quibus fît abftinendum.Icuit. ztnbsp;fandificare feftum hoc eft celebrate, leuit.iy bnbsp;fandificari vult Deus, leuit. to anbsp;fandificare Dominum coram populo, nume.20 b:dcut.3i gnbsp;fandificemus Chriftüm in cordiDus,i.pet.3 cnbsp;vt fandificet pater Apoftolos orat Chriftus,iohan. 17 cnbsp;fàndificat feipfum patri Chriftus pro nobis amp; immolât,nbsp;ibidemnbsp;fandificatio noftra Chriftus,i.corinth.i.dnbsp;fandificati chriftiani per Chriftüm,i.corinth.tf c

fânftifi-


-ocr page 47-

INDEX VETERIS A

l'anélificemus nos,i.iohan. j a fanftificator nofter DeusJeuitjio bnbsp;fanólusjfolus DcuSji.reg.i.anbsp;fanéti fumus DeOjdeute.14 ànbsp;vtfancti fiinus exhortatio,numc.ij dnbsp;fanólus Dei populus IfraelitXjdeute. 14 cnbsp;ûnélos Vocat Paulus ChriftianaSjróma. 16 a:b.éphe.i a:nbsp;philip. 4 d

vt landlos nds faceretamp;mundos militDeus filiitmfuum cololT. I c

fanfti fiinus in omni conuerfatione,i.pct. i.c

pro fandlis fine chrillianisfemperorandum.ephe.tf c Sandia fandloruin in quæ intrauic lefus^cælum eft, hebr.9 fnbsp;fandliinmanuDeifunt,deute. 53 a

fandlus panis,i.reg.ii a: item locus,exod.3 bjofj d Sandluari) forma,exod,15 anbsp;fandluari) expiatio,leuit.i(5 cnbsp;fandluarium Dei metuendum,leuit. 19 fnbsp;fandluarium Dei terra Chanaan,exod.is dnbsp;fandlum non dandum canibus, matth.7 anbsp;adfandlitatem hortatur nos Deus, quod ipfe fandlus fit,nbsp;leuit.ir.g.iÿ.a.io.b.d. 21.b

fandlimonium fedlemur,heb. 12 d

Sanguis anima eft omnis carnis ,leui.i7 c fanguis prohibetur Iudæis,dcut.i2.b.c.d.i$.d. gen.9 anbsp;ftnguinem comedens populus peccat. i.reg. i4.enbsp;fanguine fiebat expiatio pcccatorum, leui.17 cnbsp;fanguine holocaufti alpergitur populus, exod.24 bnbsp;fine fanguine nihil pene expiabatur in veteri teftamento,nbsp;hebr.9 f

fapguis Chrifti petit remi{sionem,hebr.T2 g fanguine Chrifti redemptio,matth.26 c:hebr.9 cii.pet.i anbsp;fanguinem Chrifti poUutum ducentes,hebr. 10 enbsp;fanguis amp; aqua exeunt de latere Chrillijiohan. 19 fnbsp;fanguis pro homine occifo,iudic. 10 bnbsp;fanguis vuæ,deute.23 b; 2.macha. 6 dnbsp;fanatifumus à peccatis per Chriftum,i.pet.i dnbsp;fanator nofter Deus,exod.i$ gnbsp;Saph gigas occiditur,2.reg.2i dnbsp;vtfapiant ludati optât Deus,deute.32 d

Sapientia ludæorumjveibuni amp;præceptaDci,dcut.4 a lapientiâ timor domini,iob.28 dnbsp;fapientia oei diues amp; profunda,roma.ii dnbsp;fapientia Dei Chriftus,luc.n g: matth. 23 dnbsp;fapientiæ thefauri in Chrifto,colofl’.2 a

fapientia Dei abfcondita,euangelium quod nunc reuelatii eft,i.corinth. 2 b

fapientiam docetfpiritus Dei,3.rcg.3 b fapientia S:corintelligens,idem, 3.reg. 5 bnbsp;fapientiæ laudes amp; commoda,proucr,i.2.3.4: Sein libro fapientiæ.

fapientiam petit Salomon,3 .reg. 3 b

fapientia Salomonis, quanta,3.reg.3 d. 4d.io a

fapientia à Deo poftulanda,iaco.i.a fapientes in bono,roma.i6 cnbsp;fapiendum quomodo,roma.i2 anbsp;ne fapiamus alta,roma.ii cnbsp;fapientia mundi,ftultitia apud Deum, i.corinth.i. c.3 dnbsp;fapientia carnis non poteftfubijcilegi Dei,roma.8.b:nbsp;i.corinth.3 d

ûpiens audit confilia, amp; gaudet argui,prouer.i3 b fapientes fui amantes vix corrigurttur,prouer.26 bnbsp;fapientis amp; ftulti.diffërentia,eccles. 10 anbsp;fapiens vir,artificiofus,exod.28.a.35 bnbsp;fapientia replentur artifices.exod. 31 anbsp;fapienter ambulandum,coloff.4 a

Sarai fine Saræ vxoris Abraham ädla,gene. ii. 16. i7.18.20

Sara: fides,hebr.ii c

Sara obediens Abrahx,amp; dominum Vocans,i.pet.3 a

Sara vxoçJjTobiæ iunioris,tób,3.7.10 Sarepthaha mulief,;3.regn7 bnbsp;Saruia: foxoris Dauidfilijji.paralip.x b

: NOVI TESTAMENT!.

Saruix filios timet Dauid, 2. reg. 3. g: vnius tarnen eorunl confiliiim refpuit,2.reg.i6.b.i9 d

Satan Deus huius leculi, 2.corint. 4 3

Satan impetrata a Deofacultate,percutit fubftantiâ amp; corpus Iob,iobii.b. 2C

Satan Apoftolos appetiuerat,luc.22 c

Satanx rraditurfornicator,i.corint.$ b à Satana impediturPaulus,i.thefla. 2 dnbsp;fatanas in arigelum lucis transfiguratur,2.corint.n tnbsp;fatanas ligatus foliietur, apoc.2o.a.bnbsp;fatanam vocat Chriftus Petrum,marc.8.dnbsp;Satiatine obliuifeamur Dei,deute.8 cnbsp;faturat Deus obedientes fibi,dcut.ii bnbsp;faturati ne obliuilcamur Dei,deute. 6. b.c-faturatus Ifrael relinquit Deum,deut.32 cnbsp;laturis vx,amp; quare,luc.6 d .

Saulis acla.i.reg.9.vfquc ad. 3i.caput

Saulis mors nuntiatur Dauidi,2.reg. i.a Saulis regnum decrefsit, 2. reg.3 anbsp;Saulis feptem filij fufpenfi, 2.reg. 21 bnbsp;Saulis amp; lonathx ofta fepelit Dauid,2.reg. 21 cnbsp;Saulus qui amp; Paulus,3ifl.7.g.i3 b

^Scabie percutiuntur inobedientes,deut. 28 c nefcandalo fint,prxcipit Deusidololatras occidi^nbsp;deuter. 7 c

Scandala funt impij,matth.i3 f fcandalum pafsi Apöftoli,matt.26 cnbsp;fcandalizantUr difeipuli aliquot,à Chrifto feccdétes,ioh.ö gnbsp;ne Scandalo fint ludxi firmi infirmis, vefeendo qUoslibetnbsp;cibos,i.corint.; 8 c

fcandalizati Pharifxi,matth. i$ b

à Scandalis dehortatur Chriftus,matth. 18 a fcandalizantUr ciues Nazareth in Chrifto,matth.13 gnbsp;Scenofaóloriam artemexercetPauIus,ad.i8 anbsp;Scenopegix oblationes, Czech.4î gnbsp;Schifmaticus arguitur,prouer.6.bnbsp;fehifmata Corinthiorumvitanda,i.corinth.3 bnbsp;Scientia falutisjluc.i g

fcienûa lefu Chrifti,prx quà Paulus exteta arbitratur ve ftercora, phijip.3 b

arboris feientix boni amp; mali interdiélio, geneà2 c feientia veritatis,2.timo.3 bnbsp;qux feientia inflet,i.corint.8 anbsp;Icientiarum dominus eft neus, i.reg.2 anbsp;Scintillam fuam voCat vidua filium fuum vnicüm,î.reg.i4 bnbsp;Scortatores ne fint in Ifrael,deute, 23 gnbsp;feortatio vitanda,vtprouer, 5.3.7 a

Scribx cuidam obijcit Chriftus fuam paupertatem. matth. 8 c

feribarum opera reprçhendit Chriftus,matth.23 a Scribit Deus legem ac mandata,exo.24 cnbsp;feribatur verbum Dei in oftijs,deute. ó.b.iixnbsp;fcripturis noncreduntludxi,iohan.5 fnbsp;feripturis vtitur Chriftus contra diabolum,matth.4 anbsp;fcripturis probat Chriftus fe à pâtre mifl'um,iohan.s fnbsp;vtfcripturasimpleret venit Chtiftus,luc. 14 gnbsp;fcripturis reuincit Apollo Iudxos,aól. i S gnbsp;feripturas ferutantur viri nobiles Thelfalonicenfium,nbsp;aól.i7C

feripturarum vtilitas,2.timo.3.d:roma.i5 a fcripturis prophetarum attcndendumjt.pet.i.dnbsp;Scrutator cordium neus, róma.8 e;ierem.i7 bnbsp;Sculptile qui facit vt 3doretur,malediôlus,deut.27 cnbsp;Scurrilitas vitanda, ephe.5 a

Scutum auxilij Deus,dcute.35.d:2,reg.22 c fcutaaureaSalomonis,3.rega4 g

^Sebx aôta,2.reg.2o.a.d.g

Seôtx,opus carnis, galat.5 d fefta Chriftianorum,aôl. 28 enbsp;in fedarum introduélores,2.pet. 2 bnbsp;fecuritas populo promittitur, exod.34 cnbsp;Scdecias falfus propheta,3.rcg. »2 b

AE üj Scdecijj


-ocr page 48-

INDEX VETERIS

Çedeciæ regis Iudæ,qui amp; Mathanias aôla,4.reg.i4 d. xj ierem.v.?9.5x:ezech..ix c.xi fnbsp;fedentes in dotno meditenlur verbum Deijdeut. nenbsp;feditiofi damnantur5Proiier.x4 cnbsp;feduftorcs proficiuntin peius,x.tirfio.^ enbsp;v£ fedudor habitus Chriftus,matth. 27 gnbsp;faduftorquis dicendus,x.iohan cnbsp;fedulitas patrisfamiliaSjprouerb.xo bnbsp;defegete proximi,deut.23 dnbsp;Segor ciuitas feruatur,gene.i4 a. 19 enbsp;Sehon occiditur,deut.x gnbsp;Seis mons,deut.x.3.33nbsp;Sela filins ludæ tertius, gene.3 8 anbsp;SelJum interficitZachariam,4.reg. cnbsp;Sem generatio,gene.ÿ.d.io.d.u bnbsp;Semei aaa,x.reg.i6 b.i9.d:3.reg.x.b,f.gnbsp;de Semeia propneta,3.reg.ix fnbsp;fementis amp; mefsis non ceflent,gen.8 dnbsp;femini datDeus corpus,i.corint.i$ cnbsp;fernen paucum inobedientibus,deu. 28 dnbsp;feminis fracri fufeitandi lex,deute.2$ bnbsp;fernen Abrah«,qui ex ifaac nati funt.gcnc.21 bnbsp;fernen Dauidis Chriftus.x.reg. 7 cnbsp;fernen ex ludæis Apolloli,roma.9 fnbsp;fernen verbum Dei,matth.i3 cnbsp;fernen tacite frudificans,marc.4 cnbsp;feminantis parabola, matth. 13 anbsp;quæ ieminamus,metemus,gal3t,6 bnbsp;fcminifluus vir,leuit.iî.anbsp;Semer ciuitas ædifica£ur,3.reg. 16 fnbsp;Semma perçu titPlulifthæos, 2.reg. X3 bnbsp;Senum confilium,3,reg.i2 bnbsp;feniores.7o.fuper Ifraelem,nume.ii d.e.fnbsp;fenioribus traditurdeuteronomium, deut.31 bnbsp;lènes quales elfe debeant,tit.2 anbsp;fenes honorandi,Ieuit.i9 fnbsp;fenes fenfibus florebunt,ifa. 6$ dnbsp;fenedutis commendatio,prouer. 16 dnbsp;fennacherib exercitus occiditur,4.rcg,i9 gnbsp;in fenfum reprobum tradi,ifa. $7 dnbsp;fenfum Dei nemo nGuit,roma. ii d.i.corint.x dnbsp;fenfum Chrifti tenet Paulus,i.corint.2 dnbsp;non fenfu fed malitia pueri fimusji.corint.14 dnbsp;in fenfu fuo abundet quifquc,roma.i4 anbsp;lèparatur populus Ifrael à catteris populis.leuit.20 gnbsp;fepelitur Moyfes àDco,fed ignoratur eius fepuIchrUiUjnbsp;deut.34b

qubd fepeliflent Saulem viri labes, bencdicuntur à Dauidc

fepeliri vult propheta in fcpulchro altcrius prophet«.

fepelitur lonannes Baptifta,matth.i4 b fepelitur Chriftus,m3tth.27 gnbsp;Seph0ravx0rM0yfi.ex0d.4tnbsp;Septuaginta duo difcipuli pr«dicant,luc.io. a cnbsp;Sepulcnrùm Moyfi ignoratur, deut.3 4 bnbsp;lêpulchra conciipifcentiæ,nume.n gnbsp;fepulchtum Chrifti, niatth.27.g.28 anbsp;fepulchra dealbata Pharifæi Sc qu3re,matth.i3 cnbsp;fepulchra prophetarum extruentes,matth.23 dnbsp;fequendus Dcus,deut. i3.a:i.reg.i2 cnbsp;fequitur Caleth Deum,deute.i,e;iof.i4 cnbsp;fequi veftigia Chrifti,!. pet.2 dnbsp;fequi volens Chriftum feriba propter temporalia,nbsp;matth.s c

fequi volens Chriftum tollat crucem fuam,matth. 10 d fequentibus Chriftum nihil deeft, vtpatetin multiplicatio-ne quinque panum,matth. 14 bnbsp;fequens Chriftum,animo fit immobilis,matth.8 cnbsp;Sergius Paulus, ad.13 b

Scrmonem Dei,quærere.i.eius voluntatem inueftigare, i.rcg.îî 2nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„

fer^nes Dei proijcere.i. inobedientem cire,i.rcg. f

AC NOVI TESTAMENT!.

,.b: fermones oei loquatur qui loquitur populo, i.pet.4 c fermo Chriftianorum,eft eft,non non,matth.$ f;iaco.$ c,nbsp;in fermone confirmer nos Deus,x.thefla.2 dnbsp;Serit Ifrael Sc perdit omnlajSc quare,iudic.6 inbsp;Serpens dcducit mulierem maledicitur,gene.3.a.cnbsp;ferpentes igniti immittuntur in populum,nume.2r anbsp;ferpens «neus erigitur,nume.2i c;iohan.3 b: amp; confringi-tur,4.reg.i8 a

ferpentes,pharifæi, matth.23 d feruiamus inuicem,galat.5 bnbsp;feruire Deo,iof.22 tnbsp;feruiendum foli Deo,exod.23 eihebr.ix g: deut.28 c;

iof.24 a feruire dco amp; dæmonibus,4.reg.i7 fnbsp;vt feruiremus ei, redemit nos Chriftus,i.tliefla.i dnbsp;feruitus, circuncidi,galat.x anbsp;à feruitute legis liberati, hebr.2 dnbsp;ferui Iud«orum,peregrini,leiiit.2î fnbsp;de leruis emendis amp; hberandis,exod.2i aideute.iî Cnbsp;feruus quomodo tr3iftandus,prouer. 19 cnbsp;ferui quales effe debeant,ephef.6 anbsp;feruus probiis Iacob,gene. 31 enbsp;feruus fidelis erat feruus Abraham,gene. 24 anbsp;ferui regis,omnes fubditi,i.reg.8 c. dnbsp;feruus Dei Moyfes fidehfsimuS3nume.11 b: deut.34 b:nbsp;hebt. 3 a

feruus Deilfraelit«,leuit. 25 g ferui Deifumus,liberati àpecc3to,iohan.8 d:rom3.6 dnbsp;feruifumusiuftiti«,roma.6 cnbsp;ferui Dei,omnes nos,quibus data talenta,luc.i2 c.17 bnbsp;feruus noneft maior Domino,iohan.i$cnbsp;feruus Chrifti elfe non poteft, qui quærit hominibus place-re,galat. i c

feruus omnium PaHlus,i.corint. 9 c ferui pcccati,iohan.8.d:2.pct.x dnbsp;Sefacrex AEgypti,3.reg. 14 gnbsp;Seth nafcitur,gene. 4 dnbsp;Seueritas Dei in ludæos reieélos,roma. ri cnbsp;f Sibx ferui Miphibofeth aôta,2.reg.9 a.c.d.i^ 2nbsp;Siccitas in Iud«a,iere.i4a •nbsp;Siceleg ciuitas Dauidis,i.reg. 17 b.30 anbsp;Siceram non biberunt ludæi. 4o.annis,deut. 29 anbsp;Sihem occiditur,gene.34dnbsp;Sichimit« deftruuntur,iudic.9 fnbsp;Sichern «dificat Ieroboam,3 .rcg. 12 fnbsp;siclus, exod.30 b:ezech.45 dnbsp;in Sidônem fermo Domini,ezech. x8 enbsp;Sidrach cum fociis mittitur in fornacem,danic. 3 bnbsp;fignati Dei,apoca.7 anbsp;in ligna conftituitDeus Solem amp; Lun3m,gcnc.i bnbsp;fignum peut Abraham,gene.is.b.i7 bnbsp;fignum petit Gedeon,iudic.6 dnbsp;fignis confirmaturSaul.t.reg.io a.nbsp;figno certificatur Ionathas,i. reg.14 bnbsp;fignum Ezechi« datum in horologio,4.reg,2o bnbsp;figna petunt Iud«i,matth.i2 cnbsp;figna fequentia credentes,marc.itf dnbsp;figna præcedentia indicium in foie amp; luna,m3tth.x4C:nbsp;marc.13 c:luc.2i e

filentium feruand um in tempore,prouer.$ d in filo domus Dei.iof.i8 dnbsp;in filo celTat apparere Deus,i.reg. 3 anbsp;Siluanus,i.pet. yd

Simeonis 30l:3,gene.i9.34.42.4tf.49 :iof.i9 a Simeon fufeipit Chriftum in vlnas,luc.2 dnbsp;fimiIe0Wati0.leuit.2anbsp;fimile fimili coniungitur, eccli. 13 cnbsp;Simon frater Iud«,i.machab.i3.c. i4.a.i6 enbsp;Simon dicitur Petrus,marc.3 bnbsp;apud Simonem Pharifxum manducat Chriftus,Iuc7 fnbsp;Simon'magus,aôt.8 bnbsp;fimplex vir lacob erat,gene. 2$ dnbsp;ad fimplicitatem hortatur Chnftus, matth.ia b

infim-

-ocr page 49-

INDEX VETERIS AC NOVI TESTAMENTE


infimpbcitatem tribuendum,roma. nb in fimplicitateconuerfatus Paulus, i.corint.i.cnbsp;fimplici corde diligendum,i.pet. i dnbsp;limplices in nialo,roina.i6 cnbsp;fimulachrorum leruitus,auaritia,colof.3 anbsp;fimulachiroruru cultus fugiendus, ad. lî enbsp;fimulat Dauid infaniaiUji.ieg. zi dnbsp;fiiuulationes abfint à chriftianis,i.pet.i.anbsp;Sinai mons,exod.i9 a:galat.4 dnbsp;Sinapis parabola,matth.i3 enbsp;Sion arx qiiæ amp; ciuitas Dauid,i.paral. ii bnbsp;Sifara occidirur,iudic.4.c.dnbsp;Sitiens Dauid non vult bibere allatam aquauiji.reg.ij cnbsp;fitiens Chriftus potatur aceto,iohan. 19 fnbsp;fitis inobedientibusjdeuter, i8 enbsp;fitientss inuitat Chriftus,iohan.7 f

^Sobach occiditur,i.reg.io d Sobna præfedus Ezechi3;,ifa.ii enbsp;ad fobrietatem exbortatio,i.theflaj $ anbsp;ad Ibbrietatem lapiendum,roma.u a

focietate habere cum Deo amp; eius filio,eft credere iri Chri-ftuiUji.iohan.i a

Socothitæ occ’duntur,iudic.8 d Socrus Petri ianatur,matth.8 bnbsp;deSodoniitis,gene.i3.i4.i8.ilt;):ezech.i6.f.i. pet.ibnbsp;Sodomitx’fubuerfijiuatth.io b;deut. 19 dnbsp;Sol verbo Dei crcatur,gene.i.bnbsp;Solobedit loliiejiol.io cnbsp;iir Sole amp; Luna ligna, luc.ii cnbsp;lolis amp; lunæ equi,4,reg, 13 cnbsp;Solennitates ludxorum,exod.i3 bnbsp;Solicitudines huius leculi,luc.3 b.14 d. it fnbsp;.à folicitudine tetuporalium cauendura, matth.6 dnbsp;iolicitudo Paub pro ecclefia,i.corint.7 c.ti fnbsp;fqliciti leruare vnitatcm,ephe, 4 anbsp;lolicitus Deus pro Abraham,gene. 11 dnbsp;Solitarij moleftia vana,ecclef. 4 bnbsp;Solus eft Deus,Deus nofter,deut. 310nbsp;Solus Deus faluat à malis amp; tribulationibuSji.reg. 10 cnbsp;loliDeo feruiendum,deuter. 10 dnbsp;in Somnis videt lacob fcalam,gene. 28 cnbsp;per fomnium loquitur Deus Abimelech,gene,io anbsp;per iomnium loquebatur Deus prophetis,nume.ix bnbsp;ibmnia loleph,gene. 37 bnbsp;fomnium Madianitæ,iudic. 7 dnbsp;fomniorum interpretatio Dei eft,gene.4o bnbsp;fomnianon obfcruanda,leuit.i9 fnbsp;Soror Abrahx erat Sara,amp; vxor.gcne.no c

Sortem mittit lofuc in ditiidenda terra coram Deo,ioC 18 b fortem facit cadere Deus, protier.ió d

in fortem Chrifti fideles,ephe.i b fortem mittunt Apoftoli pro Mathia, ad.t dnbsp;Sofipater cornes Paub,ad. 20 anbsp;Softhenes princeps fynagogx,ad. 18 d

lt;[ab omni Specie mala abftinendum3i.thefla.$ d Spedaciilum fadi mundo Apoftobji.corinth. 4 bnbsp;in Speculo fideiDeum intuemur,i. corint. 13 dnbsp;de fpccubs miiberum fadumlabrum xneum,exod.38 a

Speluncam latronum fecerant domù Dei ludæi, raatth. 11 b Spes àDeOjX.thefla. 2 d

fpes non eft de eo quod videtur,rom. 8 e

Ipes in Chrifto,i.pet.i.d:matth.ix b

fperans in Deum Abia,vidor cft,2.paralip. 13 d

fpes noftra,quafperamus vitam æternam,hebrxo.9 d: ephe.4 a

fpes,galea noftra,i.theff. s b

fpe gaudendum,roma.i2 c

fpes impiorum vana,fapien.$ b

fpe falui Chriftiani,roina.8.d

fpem augentfcripturæ,roma.tî a

fpes non confundit,roma.5 a

Spicas bcïbat manu decerperc de fegete proximij deuter. 23 d

Spinæ amp; tribuli,propter peccatum, gene.3 d fpina;,fallacia diuitiarum jmarc.4 bnbsp;fpinea corona cOronatur Chriftus, matth.x7 cnbsp;Spiritus, ventuSigene.8 cnbsp;perSpiritum fanclum fanftificatio,i.pet. i anbsp;Spiritus fandi mifsio,ioel.x.g. ad.x anbsp;fpiritum fandum promittit Chriftiis Apoftolis,luc. 24 gnbsp;iohan.14 d:ad.i b:datillum,ad.2a

Spiritus fandus datur obedientibus euangelio,galat.2.a. b Spiritus fandus datus fidelibus,fignum eft eos elle ex Chri-*nbsp;fti ouibus,ephe.i.c. eft Sr arrabo ac pignus falutis, 1.nbsp;corint.i.d.3 a

Spiritum Dei non habens non eft citls,rom.8 b Spiritus fandi templum membra noftra,i.corinth. 6 dnbsp;Spiritum fandum ne contriftemus,ephe.4 gnbsp;fpiritus Sr caro inuicem aduerfantur,galat.5 Cnbsp;à Spiritu fando innoUamur,iohan.3.a:i.corint. iz bnbsp;Spiritus Deidatfapientiam,iob.32 b

Spiritus Dei omnia fcrutatur, i.corinth.2 c Spiritus fandus facit credere Chrifto,iohan.3 anbsp;Spiritus fandus teftatur confeientijs noftris quod ftmus fill jnbsp;Dei,roma.8 c

à Spiritu fando diffunditur charitas in vifeera noftra. rom.5 a

Spiritus fandi opera,gala. 3 d

Spiritu Deifadacarnis mortificantur, röma.8 c Spiritus fandus oratin nobis,roma.8 e

Spiritus fandus dat quod fideles refpondcant adiierfarijs, matth. 10 c

Spiritus fandi gratiæ funt variæ,!. corinth. 12 a

in Spiritum fandum blafphemia no remittitur,matth.t2 c in Spiritu adorandus Deus,iohan.4 cnbsp;foiritus bonus petendus.luc. ii.bnbsp;4gt;iritu fimus ferucntes,roma.i2 c

Spiritualis omnia dijudicat,prouer.i8 â fpiritui omni non credendum,i. iohan.4 anbsp;fpiritu amp; mente pfallendum,t.corinth. 14 cnbsp;fpiritus mendacij in ore prophetarum,3,reg.2i cnbsp;fpiritus odi'j inter Abimelech 8r Sichimitas,iudiCi 9 cnbsp;fpiritus mendaces,ifa. 19 c

Spoba hoftium ex xquo diuldenda,deute.20 c Sponfa Chrifti,ecclefia,pfal.44

Sponlorem inftruit Sälomon,prouer. 6 a q Stans videat ne cadat,i.corint.9 c

Statera æqua,leuit.i 9 g

Statuas ficut apud Gentes fieri,prohibée Dcus,deuter.i6 d ftatuæ Gentium confringendæ,exod.23.e.34 b'.deut. 7 anbsp;Stellæ verbo Deicreatæ,gene.i cnbsp;ftellarum feptem facramentum,apoc.i.dnbsp;Stephani eledio,acGufatio,defen(io amp; lapidatiô,ad.6.7nbsp;Stephanx familia,i.corint.i c

Steribs nulla inter obedientes Deo Iudæos,exod.2; e fteribtas opprobrio ludæis,luc.i c

Stigmata Chrifti circunfcrtPaulus,galat.6 d ftipendium peccati mors,roma.6 dnbsp;Stoici amp; Epicuræi cum Paulo difputant,ad. 17 dnbsp;Stolis albis amidi in confpedu Agni qui fint,apoca. 7 dnbsp;Struthionem non comedunt Iudæi.deut.14 bnbsp;Stulti virga caftigandi,p rouer.26 anbsp;de ftultis ,prouer.i2.i3 .i4.iî.ilt;S.i7.i8 .23.26nbsp;ftulta mundi elegit Deus,i.corinth.i dnbsp;ftulam fecit Deus fapientiam mundiji.corint.i.c.s dnbsp;^Suavxor Iudæ,gene.38 c

Sua rex AEgypü,4.rcg.i7 a

Subeineritij panes ,exod.i2 f fubditi fimus inuicem, ephe. $ enbsp;fubiedi fimus regibus amp; ducibus,i.pet.2 cnbsp;in fudore vultus acquirendus Yidus,gene.3 dnbsp;fufficientiam didiccratPaulus,phibp.4,c:2,corinth.3 bnbsp;fuffocatum prohibetur, gene.9 anbsp;fulphur fuper terram inobedientium,deute. 19 dnbsp;Sum quifum,eft nomen Dei,exod.3 enbsp;Sunamitis hofpit3Elifei,4.reg.4

AE 4 Sunarai

-ocr page 50-

INDEX VETERIS AC NOVI TESTAMENT!.


Sunatnitis peregrinatiir tempore fiimis,4 reg.8 a

* Superbi deiefti à DeOjifa.29 f

fuperbus, non credens euangelio,i.timo.6 a fuperbis refiftit Deus,i.pet. 5 bnbsp;non fuperbe de fé fentiendum,philip. 2 anbsp;fuper humerale quale,exod,28 bnbsp;fiiperftitio Athenienfium taxaturjad.iy cnbsp;fupportemus inuicem,ephe. 4 anbsp;furdtim facit Deus,exod.4 cnbsp;furdo non maledicendum,Ieuit. 19 cnbsp;furdus ïànatur,marc. 7 (L

furgentes verbum Dei meditemur,deute, ii c Sus,immundum animal,leuit.n anbsp;Sufannæ hiftoria,danie.i3nbsp;fufcitabit nos Deus,i.corinth.6 cnbsp;fufcitandi feminis fi atri lex,deute. 25; bnbsp;fufpenfuSjipfa die fepeliebatur,deute. 21 dnbsp;fiifurroin populo,leuit.i9 d; prouer.26 c

CSynagoga impia vocatur ad poenitentiam,ofec,2 a de igt;yris,2.reg. 8.g.io;4.reg. ^.6.7.

T.

in Tabernaculis habitat Abraham,gene.i2 b'heb. n b tabernaculi forma,exo. 2(S.a:3 6.a.3 9.f.gnbsp;tabernaculorumfeftum,exod.23 cnbsp;tabernaculum corpus noftrum,2.corint.$ anbsp;Tabitha fufcitatur,a6i:.9 gnbsp;tabula: teftimonij,exód.3 2 d

tabulas frangit Moyfes,exod.32 draliasquc parat,cxod.34 a taciturnitas laudatur,prouer.i7 d

talenta auri 42o.allata ex Ophir ad S31omoncm,3.reg.4 d talentorum parabola,matth. 23 b

Talionis lex,gene.9 a:exo.2i c

^Teótum domus muro muniendum,dcuter.22 b temeritas infœlix,prouer.i3 cnbsp;Templum Salomonis, 3.reg.6 a.8 gnbsp;ad Templum qui admittendi, ezech. 44 c

Templum Salomonis fe reiedurum minatur Deus, fi idola colucrint,3.reg. 9 b

templum diripitur,4.reg. i4.c.g. 25 b.c rempli refl:auratio,agg.i.b: t.efd.4anbsp;rempli fecundi gloria , agg.2 anbsp;rempli euerfio prædicitur,amos.9 a:zacha. 11 anbsp;templum lpoliatur,2r.machab.3 c;violatur,2. machafa:lt;S anbsp;eTemploeiedi vendentes,matth.2i bnbsp;in Templo orant Apoftoli,aéî:.2 g

in Templis manufailis non habitat Deus,ail.7 f. in quibus h3bitet,ifa. 66 a

templum Dei membra noftra, i.corintlr. 3.C.6 d templumpro corpore,iohan.2 dnbsp;Tempora dilhnâ:a,gene.i.b.8 dnbsp;temporibus fuis omnia fiunt,eccles.3 anbsp;tempora n,ofle non eft noftrum,a(ft.i bnbsp;tempus vitæ breue,i.corint.7 enbsp;tempus redimendum,colofi’. 4 anbsp;Tenebræ fuper Abyffum, gene.i.anbsp;Tenebræ AEg)'pti,exod.io cnbsp;tenebræ non funt in Deo,i.iohan.I cnbsp;tenebræ gentes,ephe.3 bnbsp;tenebrarum opera,roma.i3 dnbsp;in tenebris eft qui odit fratrem, i.iohan.2 bnbsp;tenebras Deumilluminat,2.reg.22 cnbsp;Tentât Deus populum fuum,exo.i5.f.i^ anbsp;tentât Deus Abraham, gene.22 cnbsp;tentât nos Deus miraculis pfeudoprophetarum, deutcr.13 anbsp;in tentationibus orandum,pfal.33nbsp;tentandus non eft Deus,deufe.6 c:m3tth.4 bri.corint.io bnbsp;tentant Deum Ifraelitæ petentes aquam, exod.17 anbsp;rentauerunt decies Deum Ifraelitæ in folitudine, nume.14 dnbsp;tantatio perpétua vita noftra, iob.7 a.

tentatur Chriftus,matth.4 a: hebr. 2 d in tentationibus Chrifti manferûtcum eo ApoftoEjluc.ti enbsp;tentari non finit nos Deus vitra viresji.corint. 9 cnbsp;Tentorij forma,exod. 26 g

Tepidus euomendus,apoca. 3 c

Termini non transferendi,deuter.29 d: 27 c

Terræ creatio, gene.i a terra maledid:a,gene.3 cnbsp;terræ à quibus primum diuifæ, gene.io anbsp;tetra omnis Dei eft,exo.9 fnbsp;terræ'fruótus malediélus inobedientibus3deut.n.b:28.b:29.nbsp;d:leuit.26 c

terræ venditio,leuit. 23 d

terra bibens imbrem,amp; non proférons fruélus,reproba eft, hebr. 6b

in terram reuertetur homo,gene.3 d

terræ motus in morte amp; refurreótione Chrifti,matt.27 f.rîa terra, amp;quæiniplàfuntopera, exurenturin die iudicij,nbsp;2.pet.3 c

Terrenus primus homo,i.corint. 15 f

Terribilis Deus nofter,deut. 10 d

Teftamentumvetus dedicat Moyfesfanguine, exod. 24 c: hebr.9 e

Teftamcnti veteris repetitio,iof.24. hebr.9 teftamentum nouum,hebr.io c;matth.26 cnbsp;de Teftamento nouo,hebr.8 b; galat.3 c:i cor.9 c:2.cor.3 bnbsp;Teftimoniumfalfum,exod.2o c.23 anbsp;teftimonium Dei defilio,i.iohan.3 c

Tefte vno nemo occidebatur,nume.33 d teftium duorum teftimonium,deute.i7anbsp;teftis falfi pœna,deut.i9 d: prouer. 19 anbsp;teftes Chrifti Apoftoli,luc.24 gnbsp;Tefticuli attriti vel amputati, deut.23 anbsp;q’Thamar viduæ alt;fta,gene.3 8

Thamarforor Amnon,2.reg.i3 a Thamar filia Abfalom,2.reg. 14 fnbsp;Thare generatio,gene.ii dnbsp;Thebes ciuitalt;oppugnatur,iudic. 9 gnbsp;Thefauri rempli diripiuntur,3 j eg.7 g : 14 g

Thefauri in terra non recondendi,fed in cælo, matth. 6 c Thefaurus cordis,matth.i2 c

Thefauri abfconditi parabol3,matth.i3 f

in Thefaurizantes,Iuc 12 c

Thefauri fapientiæ in Chrifto,coloff.2 a Theflalonicenfibus prædicat Paulus,a(ft4i7 a .nbsp;Thola iudex Ifrael,iudic.io anbsp;de Thoma, iohan.ii.b:i4 3:20 fnbsp;Topheth deftruitur,4.reg.23 cnbsp;Thou rex Emath,3. reg. 8 cnbsp;Thuris oblatio, Ieuit.2 anbsp;Thymiamatis confe(ftio,exod.3o d

'qTibicines in mortuis3matth.9 c

Tigris fluuius,gene.2 c

Timendus DeuS,leuiti.i9 g:deut.6 3: matth. 10 c:aft.io e timendi parentes,leui.'i9 anbsp;timentibusDcum mifericordia,luc.i cnbsp;de timoré Dei,deute.4.b.i4.d.i7 d.3i.c;exod.33 a:proue. 28nbsp;c:mal3ch.i a

timoré Dei reuocamur à peccatis,leuit.i9 c-

abfque timore,feruantes præçepta Dei,leuit.26 3 omebunt hoftes obedientium Deo,deut.n cnbsp;vt timerentur Ifraelitæ fecit Deus, deut.2 enbsp;timor tribuenduscui debetur,rom3.i3 cnbsp;in timoré dominari populo,2 reg.23 anbsp;vt fine timoré Deo feruiremus,redempti fumus, luc.i gnbsp;ne timeamus non datum iri nobis regnum æternû, lue. 12 gnbsp;de Timótheo epifcopo,i.corint.4 d.i6 b;philip.2c:aél. iiî anbsp;Tintinnabula in tunica Aaronis,exod.28 fnbsp;Titus gentiiis non circuncifus,g31at. 2 anbsp;Titulus criicis Chrifti,matth.27 e

qTobiæfenioris aciunioris3lt;fta,inlibroTobiæ Tonitruis percutiuntur AEgyptij,exo.9 enbsp;tonitrua quum lex datur.exod. 19 cnbsp;tonanteDeo conteruntur Philifthæi ad preces Samuclis,

i.reg.7 c

in Tonfione ouium celebrabantur conuiuia,i. reg. 23 f q Tradit Deus idololatras ludxos in manus diripienti-


-ocr page 51-

INDEX VETERIS AC Novi TESTAMEl^TL

unijiucliCii.b.j a.4 a. 6 3

tradicDeus hoftes in manuslfr3elitai-um,nume.ii.g. deufS. 2.f.g:iof.i.8.io.it:iudic.i.3.74ii.io

Tragclaphum comedebant Iudæijdcut.14 3.

Trahuntur à Deo patre ad Chriftum credcntes.iohan.tf e transferuntur Henoch amp; Elias,gene.; d;4.reg.i bnbsp;trans figuratur Chriftiis,inatth, v anbsp;trinsgrefsione Adæ omnes cóftituimur peccatores, gen. 3 bnbsp;transgrefsioniim expiatio,nume.; anbsp;tranfic Deus ante populum.i.deducit eum,dcute.3i anbsp;tranfire ad numerum.i.recenferi,exod.3o bnbsp;tranfitus viilim3,agnus pafchalis,exod.i2 dnbsp;tria quæ bene gradiuntur,prouer,3o dnbsp;pc r tria tnouetur terra,prouer. 30cnbsp;tribulationes credentibus Chrifto, i.Pet.i bnbsp;tribulationcs prxdicatoribus,i.thelf.3 bnbsp;tribulationes pati, donum Dei,philip.i dnbsp;per tribulationes opotrct intrare regnum,aól.14 dnbsp;tribulationes ad probationem,i.petr. 4 cnbsp;tribulatio patientiam parit.roma.s a.n cnbsp;tribulationibus conuertit nos Deus ad fe, deute.4 cnfa.iö enbsp;ad tribulationes perferendas cxhortatio,iohan.i; c. 16 g:nbsp;hcbr.ii a

tribulationem patientibus,requies,i.thefla. i c

3 tribulationibus eripitfolusDeus,i.reg. 10 c in tribulatione fidendum S: canendum,ifa.8 c:pfal.4i,ver.iinbsp;exemplo lob,Pauli amp; Silæ,iob.i d:aól.i6 e

tribulationes non patiantur fideles ob homicidia amp; huiuf-modi,i.pet.4 d

tribulatio non feparat nos à dileétionc Dci,roma.8 g tiibulationisDies,4.reg.i9 3nbsp;tribulati oratio ad Deum,pfal. 4i.ver.inbsp;tribulatoribus piorum,pœna æterna,2.thefla. i cnbsp;ad Tribunal Chrifti oportet omnes fifti,i.corinth.j Cnbsp;tribuniconftitutifuper Ifraelem,exod. 18 cnbsp;tribuendum in fimplicitate,roma.ii bnbsp;tribuumfortes,ezech.48 a.cnbsp;tributaria ciuitas,deuter,2o c

tributa reddenda amp; cenfus,matth. 26 b:roma. 13 c tributum foluit Chriftus,matth.i7 d

Trinitatis myfterium in verbo,faciamus,gen. i d.2 c: in ver-bo,Nobis,gene.3 d:item in tribus illisjquos Abraha cx-cepit hofpitio,gene. 18 a

àTriiiitiamors,matth.26 d triftitia falutaris,amp; quæ mortem adfert,2.corint.7 cnbsp;in triftitia conftitutus,öret.iaco. ; cnbsp;triftis Chriftus ob cæcitatem Iudæorum,marc.3 anbsp;non ex triftitia aut necefsitate pauperibus fubucnicndum,nbsp;2.corinth.9 b

Trnllæ cæmentarij yifio,amos.7 b

Tryphon dux cxercitus Antiochi,i.machab.i3 c ^Tubæ argenteæ 8c earum o.fticia,nLime. 10 3nbsp;tubarum feftum,leuit.23 dnbsp;Tubalcain ærarius,gene.4 dnbsp;tunica Aaron,amp;Tunica: lineæ filiorum cius,exod.28 gnbsp;tunica Chrifti,iohan.19 enbsp;turbator terræ Achab,3,reg. 18 cnbsp;turpiloquium abijciendum, ephe.; 3nbsp;nbsp;nbsp;,

cum Tympanis canunt Deo mulieres, exod. e: iud.ii f tyrranni imago,proucr. 28 cnbsp;Tyrus euertcnda,ezech. 1.6.

V.

Vacca rufa,nume.i9 g

vaccx laftantes reducunt arcam Dei,i.reg.5 C

Vagao cunuchus,iudith.i2 c vaniloquia vitanda,2.timoth.2 cnbsp;vanitati fubiefta creatura,roma.8 dnbsp;vanitates idola,i.reg.ii d:3.reg. 16 fnbsp;vala ad vfum tabernaculi,exod.2$ c. 37 bnbsp;vafa pro corporibus hominum, i.reg. m bnbsp;vafa fiôtilia,corpora noftra,2.corinth.4 bnbsp;vafthi regina repudiatur, efth.i bnbsp;^Veôligalpendendum,roma.r3 c

veélium tabernaculi forma,exod. 25 ë velum tabernaculi quale,exod. 25 fnbsp;velum rempli fciftum,m3tth. 27 enbsp;velamen fuperfaciem Moyfi,exod.34d:2.corinth. 3 6nbsp;velamen fuper cor ludxorum, 2.corinth.3 dnbsp;velamen tabernaculi,hébr.i dnbsp;veile amp; perficere operaturDeus,philip. 1 bnbsp;vellus Gcdeonis,iudic.5 gnbsp;VenatorrobuftusNemrod,gene. lo bnbsp;Venator Elau,gcne. 25 dnbsp;de venditionibus,leuit.

de venditore,eccli. 26 d vendere amp; darep3uperibus,iudic. 12 d.iS d: matth.19 c:nbsp;ad.2g.4g

venduntur hoftibus inobedientes, iudic.2 b:deute.32 e venire ad Chriftum,iohan.6 d

ventris frudus multiplicatur obedientibus, deut.28 a venter leuandus extra caftra,deut.23 b.cnbsp;venuiidatus Achab vt faceret malum,3.reg.2i fnbsp;verax Deus,exod.34 a:iohan.3 dnbsp;verberibus cædunturimpi),deut. 2$ 3nbsp;verbo Deicreatur lux,gene.i anbsp;verbum Dei fapientia noftra,deute.4 anbsp;ex verbo Deivitæ ratio petenda, ifa. 8 dnbsp;verbo Dei prædicato conuerturttur corda, ieretn. 23 enbsp;verbo Dei fcortatio vitatur,prouer. 2 cnbsp;de verbo Dei viuo ex ecclefia minante, zacha. 14 bnbsp;verbo Dei pafcimur,matth.4 a: ficut patet in Elia.4.rcg.2 ainbsp;item in Moyfc,deutc.9 b.c

verbum Dei quomodo tradandum,deute. 6 b verbo Dei obediendum,i.reg. i; enbsp;verbo Dei obedientibus benedidio, deute, ii dnbsp;verbi Dei contemptoribus pœn3,if3.x8 a.cnbsp;verbi Dei commendatio,prouer. 303nbsp;verbo Dei nihil 3ddendum,deuter. 4 a.ii dnbsp;verbum Dei fit in corde ,deute.5 b.ii cnbsp;verbum Dei fequendum,deut.$ dnbsp;verbum Dei filij docendi,deut.ii Cnbsp;verbum Dei Chriftus,iohan. 13nbsp;verbum Dei æternum,euangelium,i.pet.i dnbsp;verbum veritatis,euangcEum,ephe. i cnbsp;verbum Dei audiens amp; faciens cui firnilis,matth.7 dnbsp;verbum Dei habitet in nobis,coJoiT. 3 cnbsp;vt verbum Dei currat,orandum,2.theflà.2 anbsp;verbi miniftris vicTus dandus,roma.i$ fnbsp;verbum Dei redè trader epifcopus,2.timo. z cnbsp;verbi Dei fames,amos.j d

verbum oportunè didum,laudibilc,proucr.2j b verba bona de corde bono,matth.i2 cnbsp;verbo non ofFendens,perfedus,iaco.3 znbsp;de Omni verbo otiofo reddenda ratio,m3tth.i* cnbsp;verborum pugnæ vitandæ,i.timo.5. anbsp;verbis non contendendum,2.timo.2 bnbsp;verccundi3Saræ,gene.i8 bnbsp;veritas Dei in promifsionibus,gene.32 cnbsp;in veritatæ ambulandum,3.reg.2 3nbsp;in veritate feruiendum Deo,iof.24 cnbsp;veritas tandem vincit,prouer.28 dnbsp;contra veritatem non acquiefcendum,mich.7 bnbsp;veritas in iudicibus, exod. i3 cnbsp;veritas cindorium renuin,ephe.5 cnbsp;veritatem loquamur, ephe.4 fnbsp;veritas, Chriftus, iohan. 14 fnbsp;veritas, euangclium,2.pet. i c

in refillentes veritati euangelij,2.timo. 2 d. 3 b veritatis dodrina a Deo petenda,zach. 10 3nbsp;àvero non deuiet iudex,exo.23 anbsp;vermis moeróris cor rodens,marc.9 gnbsp;vefiex in hominibus,exo.9 bnbsp;velpertilionem non comedunt Iud3ei,deut.i4 bnbsp;veftimenti textura non fit ex lana amp; lino,deut. 22 bnbsp;veftimentis fimbriæfaciendæ, deut.22 bnbsp;veftimentum vidux loco pignoris nó accipiendû, deut.x4 dnbsp;' AE s vefti-

-ocr page 52-

AC NOVI TESTAMENTE

in vinum aqua mutatur3iohan.2 a vino non inebriemur,ephe.$ dnbsp;viperarum genimina,matth. 3 bnbsp;à vipera morfus Paulus.aft. 28 bnbsp;vir ne vtatur verte muliebri,nec ediuerfo, deut.22 cnbsp;vir vxorem fuam habeat,i.cor. 7 anbsp;deviris mult3,i.cor.7.ii;ephe.$.e:colofl’.3 cnbsp;virorum raritas in excidio Ierufalem,ifa. 4 anbsp;virDei,propheta,i.reg.7.e.9.a:3.reg.i2.fnbsp;viriliteragamus,deut.3i.a:pfal.26.ver. vit.nbsp;virago aut vira feu virifla dicitur mulier,qubd de viro fum-pta fit,gene.2 d

vires tribuit Deus, deut.8 d

de viribus diffidit Gedeon,iudic.lt;? C vim patitur regnum cxlorum, matth.n bnbsp;virga Moyfi verfa in colubrum,exo.4 ànbsp;virga Aaronis gerrhinat,num. 17 bnbsp;virga perciitit petram Moyfes,exod.i7 cnbsp;virga Pauli erga Coriuthios,i.corint.4 dnbsp;virgis ter cxfus PauluSjZ.corinth. ii fnbsp;Virginis conrtupratx lex,exo.22 c: deut.22 dnbsp;virgines.iaptx in choreis,iudic.2r dnbsp;virgines in bello captx,num.3i cnbsp;de virginibus confilium Pauli,i.corinth.7.e.f.gnbsp;virginum par3bola,m3tth.2$ anbsp;virginitatem filix qiiomodo tertabantur parentes apud lu^nbsp;dxoSjdeut. 22 c

viridi ligno Chrirto non parcitur,luc.23 d virtus Dei qua faluat euangelium,rom. i.bnbsp;virtute Dei curtodimur in fide,i.pct. i anbsp;virtute indui exalto,luc.24 gnbsp;virtus in infirmitate perficitur,2.cor.i2 cnbsp;virtutes operatur Deus in nobis,gala.3 anbsp;vifcera mifericordix Dei,luc.i.gnbsp;per vifionem loquitur Deus Abrahxjgene.ij anbsp;in vifione rarb manifertabatfe Deus temporibus Heli in Si-lo,i.rcg.3 a

vifio calathorum ficuum,iere.24 a

vifio quatuor animalium amp; rotarumjczech. i.b.d

. vifitat Deus peccata,cum punit.exod.32 g vita hominis,vapor,iaco. 4 dnbsp;vitx huius tempus breue,i.corinth.7 enbsp;vita hominis,malitia, iob.7 anbsp;vita hominis,vanitas,pfaL 3 8.verf.6nbsp;vitx huius-breuitas amp; miferia per peccatum, pfal.89nbsp;vita longior obedientibus parcntibus,ephe.6.a

- vita longiorobedientibus Deo,deut.3od vitxfux non credit inobediens,deut. 28 gnbsp;vita xterna,Chrirtus,iohan.i4.a. colof.3 dnbsp;vita per Chriftum datur,iohan.i anbsp;vita xterna cognofeere Deum folum, amp; quem mific lefuntnbsp;Chrirtumjiohan.17 a

vita xterna reuelata nortris temporibusjephef.i.a

vita xterna datur gratia Dei,rom.6 d

vita xterna datur ex obferuatione mandatorum,mattha9. c vita chrirtianorum abfeondita in Chrirto,coloff.3 anbsp;vitx arbor,gene. 2 bnbsp;vitis Chrirtus,iohan.i$ anbsp;qiios yitare debeamus,2. timoth. 3 anbsp;vitulum aureum adorant Ifraelitx,exo.32 anbsp;vitulus aureus dicitur peccatum,deut. 9 cnbsp;vitulus aureus comminuitur,exod.32.e. deut.9 cnbsp;vituli aurei,3.reg.i2.gt4.reg.i7 cnbsp;vitulam fuam vocat ÿamfon vxorem fuam3iudic.i4 dnbsp;viuens Deus,iof. 3 cnbsp;viuere facit Deus amp; occidit,dcut.32 fnbsp;viuit anima tua,aireueratio,i.reg.i.dnbsp;vt viuamus, mand3taferUanda.deut.4.a:32 gnbsp;viuit homo in verbo -Dei etiamin fame,deut.8 anbsp;viuendum in lxtitia,eccles.8.c.9 b

. viuo egOjiuramentum Dei,deut.32f

viuit DominuSjiurantis vox. ruth. 3 .ctiudic. 8 .d: 1.” viuat

INDEX' VETERIS vcftimentornmfcifsicsludxis fignü triftitiseamp; indignatio-nisjiof.ybïiud.ii.f.matth.zd f:i. reg.i.a

veftimentum auferenti danda tunica.luc.6 e veftimenta Chrifti partita,matth.17 dnbsp;verte virili non vtattir mulier,nec ediuerfo,deut.x2 anbsp;vertem non habentibus demus,luc.3 cnbsp;vertitum amp; viâilm habentes fimiis contend ,1. timot.6 bnbsp;vertitum amp; viaticum petit lacob à Deo,gen.i8 dnbsp;vertis nuptialis,matth.22 bnbsp;vêtus teftamentum,vide teftamentumnbsp;vêtus homo exuendus amp; crucifigendus,roma.^ arcolof.J bnbsp;^viæ Dei reflæ amp; iudicia,deut.3i arroma.ii.dnbsp;de via Dei recedentibus maledirt;io,deur.ii.dnbsp;viam Dei deferunt Ifr3elitæ,cxod.31 b.cnbsp;via diir3,adinuentiones amp; idóla adorata,iudic.i dnbsp;via regia,nume.zienbsp;via, Cliriftus,iohan.i4anbsp;via veritatis,z.pet.z.dnbsp;viaaréla,matth.7 cnbsp;viæ lacob cuftos Deus,gene.i8 cnbsp;viam nortram dirigit Deus.zreg.iz cnbsp;vias fuas non dirigit inobcdiens Deo,deut. 18 cnbsp;iiixta vias cuiufque leddit Deus,3.reg. 8 dnbsp;viam vniuerfæ terræ ingredi,pro mori,iof.23.d:3 reg.2 anbsp;vicinuS-’bonus,prouer. 27 bnbsp;viólima falc falitur,marc. 9 gnbsp;viâimas ruftitiæ iramolare,deut.33 cnbsp;vïctimæ amp; ieiunia obftinatis non profunt,ierc.r4 b .nbsp;viótoria Dei ell,i,reg. 14 a:gene,i4. dnbsp;vidlor Dauid Deo pugnante, 2.reg4 dnbsp;viftus parandus in fudore,gene.3.dnbsp;viftum prouidet neus omnibus,gene.i.dnbsp;viftum ac vertitum dat ueus pupillojvidua: amp; percgrino,nbsp;deut.io.d

viólusjvide vertitiis videre Deum nemo poteft,exo. 33 dnbsp;viditDeum Moyfes,exo. 24 cnbsp;vidit lacob Deum,gene.3 2 gnbsp;videos pro propheta,i.reg.9 bnbsp;videntes oculi,otiedientibus,dcuter.29 anbsp;de viduis præcepta,exo .2i d: deut,i4 d.24 d. c. 27 cnbsp;viduæiuûiciiim facit Deus,deut.10 dnbsp;viduæqiiæabiniquo mdice crebris interpellationibus indicium habuit parabola,luc.i8 a

viduarum minirterium,att.6 a de viduis iuntonbus amp; ijs quæ vciè viduæ funt, i.

timo.? a.b vidux filitisfufcitatur,luc.7 bnbsp;viduarum domos deuorant Pharifæi, luc.2ognbsp;vigilandum omnibus,matth, 24 d.2$ anbsp;vigilemus amp; fobrij fimus,i.thefla.5 anbsp;vigilemus in orationibiis,colofl'. 4 anbsp;villici parabola,luc.i6 anbsp;vinirtorum meminerimus, hebr.io g,i3 anbsp;vindemiaabundans obedientibus,leuiti.26 anbsp;vindemix legcs,leuit.i9 b:deuter.24 dnbsp;vindex Deus,i.the(ra. 4 bnbsp;vindilt;rta,Dei eft,roma.i2 dnbsp;vindicla proliibetur,prouer.20 c:i.reg .ndnbsp;vindiótam referuatDauidDeo,i.reg.24 cnbsp;vinea plantata inebriatur:Noe,gen.9 cnbsp;vinearum leges exod.22.b:deut,2o.b.22.b.23 dnbsp;vinex fux racemos non comedit-inobedienSjdeut.28 cnbsp;vinex Dei frudliis mali,ifa.$ bnbsp;vinum lxtificaccof,iudic.9 b:pfal,io3 bnbsp;vinum dat Deus abcdientibus,deut.ix.b:non autem inobe-dientibus,deut.28 e

vinum quare creatum,eccli.3 d vinum felle mirtum propinatur Chrifto, matth.27 dnbsp;vinum ludxorum,fel draconum,deut.32 enbsp;vino interdicitur facerdotibusjleuit.io bnbsp;vinum non biberunt ludxi 40 annis,deut.29 bnbsp;vita potorem c hriftum criminantur ludxi,matth.ii c

-ocr page 53-

INDEX VE TE RI S ' A G N O Vl T E S-T A MEN TI...

viuatrcx,i.reg,io,d _ viuitchjiftusinchriftianisjgala.id . ’nbsp;viuimus ac morimur in gloiàain Deiprom.4 Bnbsp;viuere Deo operaDeifacereji’om.ôbnbsp;viuunt omnes Deo,luc.2o f

^Vlcerain hominibus,exo.9 b* vlceiepercutiiinturinobedienteSjdeut. 18 dnbsp;vltio non quærenda,leiii.i9.d:luc.9gnbsp;vittonem caperCjDei eftjdeut.^i.enbsp;quot;Vlcifcicur Dauid iniiiriam feruis fuis fadaniji.reg.ionbsp;vlulam non comedunt Iudæi,deut!.i4 b

Vmbw vêtus teftainentum, hebr.8 a ^vnanimitascominendatur,philip.i.d. 1 anbsp;vnâionis oleum,exo.30 dnbsp;'vnftio Chrifti,Spiritus fanifhus,!. iohan. 2 dnbsp;vnïtio Chiifti,dani.9 gnbsp;¦¦vngebanturreges,i.reg.9.c.io.a.i6 cnbsp;vngebantur corpora mortuorum,gene.$o a -non vngunturoleofuo inobedientes,deut.i8 d , . 'nbsp;vnitas fidei chriftianorum,iohan.i7. d:aôt.4 fnbsp;vnitas fpiritus commendacur,ephe.4 anbsp;vnum fumus in Chrifto,gala.3 dnbsp;voèat Adam Deus vt ollendat ci peccatum ftium,gen.3 bnbsp;vocaturSamuelàDeOji.ieg. 3 anbsp;vt vocaret peccatores venir Chriftus, matth.9 bnbsp;çjuos vocauitDeus,credunt,aôt.2.f:matth.2o a ’nbsp;voçati multi,matth. 2o.b:roin. 9 cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

voçatio Gentium amp; Iudæornm,rom.iîc r yoçationem noftram certain faciamus operibus,2.pet.i bnbsp;Voeationis noftræ brauium,vita æterna,philip.3 cnbsp;Volarilibus cæli dauturcadauerainobedientium, deut.28 cnbsp;voluntate fua creauit Deus omnia,ephe.i.b;3poci4dnbsp;Volunrati oei omnia tribuit Dauid, 2.re^.7 cnbsp;voluntati Dei nemo relîftit,gen.5o cnbsp;voluntas Deiimmutabilis,prouer.i9 c ï . . . .nbsp;voluntate Dei venditus eft Iofeph,gen.4î.b.cnbsp;voluntate oei diuifum regnuro Roboam,2.para.ii anbsp;non volentis eft,fed oei miferentis,rom.9 c

Vÿluntas Dei eft vt qui Chrifto çr.çdit habeat vitam alterna, ' iofian.ôd

voluntatcm partis implere dclyderat Chriftusjiohan. 4 d voliintatem Dei feiens et non faciens,V3pulabit planis mul-

• tis,luc.i2f

yoluntatem pei faciens,mater,frater,foror, amp;c. Chrifti eft, matth.12 d

voluntas quidem bona adeft Chriftiano, qiiam tarnen ex le non poteft perficere, rom.7 d

voluntate Dei excxcati Iudæi,fap.2d volunrati Dei committendum quod agimus, iaco.4 dnbsp;voluntari Dei committit iterfuùin Paulus, rdm.ij gnbsp;voluntas propriailitânda,eccli. 18 d ?nbsp;volupfasesfeculiimpediuntfruèlum verbi,lue. 8 b •nbsp;vomere pereufsi Philifthæi,iudic.3 dnbsp;vota Deo reddenda,nume.3o.aident. 23 dnbsp;vota varia amp; redemptio eorundem,leuit. 27 a

Y,ota I3cob,îfraelit3i-um.lephçe,adiei^a conditioricjgcn.iS; ,d:num.i2i.3:iucjic.ii f .

5^0'tum Annie,!.reg.'i b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

vóllere Deo,pro confecrare Deo,leuit. 27 frequenter, Vók Deiaudienda,exo.i5.g;deut. 30 dnbsp;VOX non audiebatur cum Anna oraret, i.reg. i.'b. cnbsp;voçemfuam vt audiamus,conuertit nos Deus,deut.4 enbsp;yoçem Dation audient^atpuniuil(tur.nume..3-.g: deut, 9 dnbsp;um rKgt;ujtateS;.yitjqdæ^imo3i(S.b d - '

‘ yVpupàm nôii comedurïtludæijdeut.H b

' jVrbesrefugijjdeut. 35 b

vrbiumprôteiftor i^eus,4.reg.'19 g

Vrias maritus Bethfabee,2.reg. ii b.c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/¦

Vrias facerdos,4.reg. 16 c

Vrfum occîdit Dauid,i.reg. 17 b

^Vfuram capiantab extrdneis Iudxi,non à fratribus, deut.23d

ad vtilitatem datur Spiritus,i.cor. 12 a q'Vua ludæorum vua feilis,deut. 32e

vulpes Samfonis,iudic. 13 a

Vulpes foueashabent,matth.8.c.9.g vulpes Herodes,luc.i3 gnbsp;vulturem non comedunt Iuda:i,deut. 14 bnbsp;vt vultum conuertat ad nos Deus,orandum, num.6 dnbsp;Viiluam Annæ concluferat Deus,i. reg. i.a .

¦ vxor prudens,Dei donumqirouer. 19 b vxores adolefcentes qiiales elfe debeant,tit.2 anbsp;vxores viris fubditæ fint,ephe. 3 cnbsp;de vxorum obedientia ediftum Airueri,efth.3 dnbsp;V»r diligend3,ephe.3.d; prouer.3 dnbsp;vxor,parentes aut filij non amenturfupra Chriftû,matt.io dnbsp;ab vxore non licet feparari nifî ob folam fornieationem,nbsp;matth.3.e. 19 b

vxores de filiabus Chanâam non licebat ludæis accipere, exo.34c

vxores alienigenas accipientes arguuniiur,malach.2 b vxorem ducentes immunes primo anno,deut.24 bnbsp;de yxore non inuenta virgine, deut. 22 bnbsp;vxoris adulterium quo modo deprçhendi pofsit,;num. 3 Cnbsp;çurn vxore inobedientis Deo dormit alienus, deut. 28 enbsp;vxor abducens à fide occidenda,deut. 13 bnbsp;vxor Pilati matth. 27 bnbsp;vxor Lot fit nobis exmplo, lue. 9 gnbsp;vxoï'cs Dauidis captiuæ,i.reg. 30 a

vxores amp; concubinas accipit Dauid in Ierufalem,2.reg.3 c yxores Salomonis.7oo.amp; concubinæ.3oq.3.regiiiâ

Zab'ulonis natiuitas et genealogia,gene.3o.c.4Â b.49 b'deu-tcro.33 c

de Zaechxo publicano,luc..i9 a -

Zacharias filius leroboam rex Ifrael,4.reg.r4 g Zacharias pater Iohannis baptiftæ,amp; eins canticum,luc.rnbsp;Zacharias filius Barachiæ,zach.i.a:mattfa.23 d:2.p3ral.24 fnbsp;Zacharias propheta filius loiadatjz. para.24fnbsp;Zambri régis Ifrael aôla, 3. reg. 16

Zara filius Iudæ,gene. 38g

'^Zeb ôcciditur,iudic.7 g

Zebee occiditur,iudic, 8 e de Zebedæifiliis,matth. 20 c

Zcbel princeps ciuitatis Sichem,iudic. 9 d Zelotes nomen Dei,exo.2o.a:34'b 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

Zelotypix lex, nume.3 c

Zelphaancilla Liæ,gene.29 c.30 b

Zelus Dei impios,deut. 29 c

Zelus Moyfi amp; Phinees, exo.32.f;nume.23 b

Zelus Eliæ,3.reg.io d

Zelus IehHiproDeo,4,rcg.io.d.e ' «^ZiphæiproduntÔ3uiJetn,i.reg.23 c

Zizaniorum par3bola,matth.i3 d i^Zomzommim gigantes,deut.2 d

Zônapelliceaaccinclusf Eiias,4.regii,b:itcnî lohannesBa y tifta.matth, 3 a

Zorobabel filius S3lathiel,aggî rd

• zo\obabet^ lolue îedifteant altare.i.efdr. J.3 ZoKobabeftypus Chrifti.agg.z.d

FINIS.

-ocr page 54-

ORDO LIBRORVM

V eteris teftamenti.

Genefis

Exodus

Lcuiticus

Numeri Dcuteronomiuranbsp;iofüe

Eiber ludicum


Folio 1 Ecclefiaftes

20 Canticum canticorura

34 LiberSapienriæ

44 Ecclefiafticus Ifaiæprophctia

72 leremiæ

81 Baruch

90 Ezcchielis

^z Daniclis

104 Olee

11^ loelis

I z-/ Amos

IJ 9 Abdias

I ^c) lonæ

163 Michææ

167 Nahum

172 Habacuc

177 Sophoniæ

187 Aggæi

19 X Zacharix

196 Malachix

201 Machabxorum I

213 Machabxorum 11

240


i49 *5^

^59

453

316

5J8

347

350 3P

333

3J4

333

336

360

561

364

366

378


f I L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Regarni quot;^*'1 hit-f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Regum 11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kht~t

Regum Ilt

Regum IIII gt;.7

Paralipoménlt;.n 1


raraiipomeUiin i Paralipomén«n II


Eidræ


Eidra: II

Efdræ III

Efdræ IIII

Tobias ludithnbsp;Èfthernbsp;lob

Liber Pialmorum Pf ouerbia Salomonis


Hos Veteris teftamenti librox Chriftus lefias in Lcgem,Prophetas,et Pfàlmos,fimplicifsimè partitas eft, Matthxileptimo, vndecimo amp; vigefimofccundo, amp; Luex vltimo. Hxcfunt, inquit verba, qux loquutusnbsp;fum ad VOS ciim adhuc eflem vobifcum : quoniam neceftc eft impleri omnia qux fcripta funt in lege Moyfi, amp;nbsp;Prophetis,amp; P/almis, deme. Qiuimdiftindioncm fecutifunt Apoftoli, patresque noftri Latini . Necnbsp;ab hac aliéna eft Hebrxorum diftimftiOjVocantium Legem,Prophetas, Hagiographa, inter qux amp; PfalmiDa-uid numerantur ; author eft Hieronymus in Prologo quern prxpofuit libris Regum.

2,

Ordo li brorum N oui teftamenti.

Euangelium fccundum Matthxum nbsp;nbsp;nbsp;Folio

Euangelium fccundum Marcum

Euangelium fecundum Lucam

Euangelium fecundum lohaimem

Ada Apoftolorum

Pauli epiftola ad Romanos

AdCorinthios 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^4 II

Ad Galatas

AdEphefios

Ad Philippenfts

Ad Colofknfts

z Ad Theflàlonicenfe»

14 AdTimótheum

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;78nbsp;nbsp;nbsp;n

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;80nbsp;nbsp;nbsp;II

79

81

22 Ad Titum

8x

35 AdPhilcmoncm

83

44 Ad Hebrxos

85

58 lacobi epiftola

88

68 Petri cpiftoix.

Î!»

91

J z Iohannis epiftoix.

1 95 n III

96

74 I udx epiftola

97

76 Apocalypfis

99

n

HIERO-

-ocr page 55-

HIERONYMI PROLO-


gus Galeatus.


¦ IGIN TI amp; duas literas eße apud Hebræos, Syrorumquoqiie lingua amp; Clialdæorum tedatur^ quæ Hebrææ magna ex parte confinis cß.nam amp;nbsp;ipfi viginti duo elementa habeteodem fbno, lèd diuerfis charafteribus.nbsp;Samaritani etiam Pcntateuchum Moyfi totidem literis fcriptitant, figunbsp;ris tantum amp; apicibus difcrepantes.Certumque eft Eldram {cribam,legisq; doélo-i-cm,poß captam lerololymam amp; irißau ration cm rempli fub Zorobabel, alias literas reperiße quibus nunc vtimur : cum ad illud vlque tempus ijdcm Samaritanorunbsp;amp; Hebræorumcharaólercs fuerint. Inlibro quoq; Numerorum hæc eadem fuppunbsp;tatio,fub Leuitarum ac fàcerdotum cenfu, myßice oßenditur. Et nomen Domininbsp;tetragrammaton inquibuldamGræcisvoluminibus, vfq; hodieantiquis expref-fumliterisinuenimus. Sedamp;pfàlmi tricefimußextus,amp; centeßmusdecimus, amp;cennbsp;tefimusvndecimus, amp; centefimusoôlauus, ôtcentefimusquadragefimulquartus,nbsp;quanquam diuerfo Icribantur metro,tarnen eiufdem numeri texuntur alphabeto.nbsp;Et leremiæ lamentationes, amp; oratio eius:Salomonis quoqtle in fine prouerbia, abnbsp;eoloco in quoait.-Mulierem fortcmquisinucnict? ijfdcm alphabctis vel incifioni-bus fupputantur. Porrb quinque literæ duplices apud Hebræosfimt; Caph, Mem,nbsp;Nun,Pc, Sade, aliter enim lcribunturper nasprincipia, medietatéiqueverboruirij.nbsp;aliter fines. Vnde amp; quinque à plerilque libri,duplicesexißimantur, Samuel,Mela=nbsp;chim,Dibrehaiamim, Efdras, Ieremias,cum Cinoth, ideßlamentationibusfuis.nbsp;Quomodoigitur viginti duo elementa funt, per quæfcribimusHebraiccomnenbsp;quod loquimur,amp;eorum initijs vox humana compræhenditur.ntaviginti duo vonbsp;lumina fupputantur,quibus quafi literis amp; exordijs in Dei doehrina, tenera adhucnbsp;amp;laéhens viri iußi eruditur infantia.

Primus apud eos liber vocatur Berefith:quein nosGencfin dicimus. Secundus,Veelielcmoth: qui Exodus appellatur.

Tertius, Vaijera, id eß Leuiticus.

Quartus, Vaiedabber,quem Numéros vocamus.

Quintus,Ellehaddebarim,quiDeuteronomium prænotatur.

Hi funt quinque libri Moyfi,quos proprie Thora,id eß. Legem appellant.

Secundum prophetarum ordinemfaciuntramp;incipiuntab lefiifilio Naue: qui apudeos lehofuabin Nun dicitur. Deinde fubtexuntSophetirn, id cß,Iudicumnbsp;librum. Etin eundemcompinguntRuth: quia in diebus ludicum faótaeiusnar-ratur hißoria.

Tertius ßquitur Samuefquem nos Regum primum amp; lecundum dicimus.

Quartus Melachim, id eß regura, qui tertio amp; quarto Regum volumine conti-netur.

Meliu/quc

-ocr page 56-

Meliufque multo eft Mclachim, id eft regum, quàm Melachoth, id eft regnoru dicere:Non enim multarum gentium deftribit régna, fed vnius Iftaelitici populi,nbsp;quitribubusduodecim continetur.

Quintus, eft Ifaias.

Sextus, leremias.

Septimus, Ezechiel.

Odauus, liber duodecim Prophetarum:qui apud illos vocatur There afar.

T ertius ordo,Hagiographa pofsidet.

Et primus liber incipit à lob.

Secundus à Dauid:quem quinque incifionibus amp; vno pfalmorum volumine com-præhendunt.

Tertius eft Salomon,tres libros habens: prouerbia, que illi Misle, id eft Parabolas appellant.

Quartus,Ecclefiaften, id eft Coheleth.

Quintus, Canticum Ganticorum,quem titulo Sir hafsirim prænotant.

Sextus, eft Daniel.

Septimus,Dibréhaiamim, ideft verba dierum: quod fignificantius Chronicon to-» tius diuinæ hiftoriæ poftumus appellate, qui liber apud nos paralipomenonnbsp;primus amp; fecundus infcribitur.

Olt;ftauus,Efdras:qui amp; ipfe fimiliter apud Græcos amp; Latinos,in duos libros diuifiis Nonus, Efther.

Atque ita hunt pariter veteris legis libri viginti duo:id eft Moy ft quinq;, amp; Prophetarum oclojHagiographorum nouem. Quanquam nonnulli Ruth amp; Cinóth, , inter Hagiographa fcriptitent,amp; hos libros in fuo putent numero fupputandos:acnbsp;per hoc elTe prifcæ legis libros vigintiquatuor:quos ftib numero vigintiquatuor fè-niorum Apocalypfts Iohannisinducit adorantes Agnum,amp; coronas fuasproftratisnbsp;vultibus ofFerentes:ftantibus coram quatuor animalibus oculatis ante amp; retro, idnbsp;eft in præteritû amp; in futuru refpicientibus, amp; indefefta voce clamantibus, Sandtus,nbsp;fàndluSjfàndlus Dominus Deus omnipotens,qui erat,amp; qui eft, amp; qui venturus eft.nbsp;Hicprologus,Scripturarum quaft galeatu principium,omnibus libris quos de He-bræo vertimus in Latinu,conuenire poteft: vt feirevaleamus, quicquid extra hosnbsp;eft,inter apocrypha efte ponendum.Igitur Sapientia,quac vulgo Salomonis infcribitur, amp; lefti filij Syrach liber,amp; ludith, amp; Tobias, amp; Paftor;non ftmtin canone.nbsp;Machabæorum primu librum, Hebraicum reperi. Secundus, Græcus eft.-quod exnbsp;ipfa quoque phraft probari poteft. Quæ cu itafe habeant, obfecro te Ledtor, ne la-Dorem meu,repræhenftonem exiftimes antiquoru.In templo Dei offert vnufquifq;nbsp;quod poteft:alij aurum,argentu amp; lapides pretiofos,alij byffum amp; purpura amp; coc-cum offerunt amp;hyacinthum : nobifeu bene agitur,ft obtulerimus pelles amp; capra-rum pilos.Et tame Apoft olusconteptibiliora noftra magis neceflaria iudicat. Vndcnbsp;.amp; tota ilia tabernaculi pulchritudo,amp; per ftngulas fpecies,ecclcftæ præfèntis futu-ræqûe diftindtio,pellibus tegitur amp; cilicijs:ardoremque fblis amp; iniuriam imbriumnbsp;caquæviliora flint prohibent.

-ocr page 57-

EPISTOLA SANCTI HIERONYMI


ad Paulinum presbycerum de omnibus


diuinæ hiiloriæ libris.



RATER Ambrofius tua mihi munufcula pcrfcrcns, detulit fimul Sc fuauiisimaS literas, quæ à principio amicitiarum, fidem probatæ iam fidei amp; veteris amicitiaenbsp;præferebant.Vera enim illa necelsitudo eft,amp; Chriftiglutinocopulata, quam nonnbsp;vtilitasrei familiaris : non præfèntia tantum corporum, non fubdolaamp; palpansnbsp;adulauó :fèd Dei timor,amp; Diuinarum icripturarum ftudia conciliant. Legimus in


veteribus hiftorijs quoîdamluftrafïeprouincias j nouos adiiîe populos, maria tranfilTe : vt eos quos ex libris nouerant,coràm quoque vidèrent. Sic Pythagoras Memphiticos vates, fie Plato AEgyptum amp; Architam Tarentinum, eamqueoram Italiæ, quæ quondam magna Grætianbsp;dicebatur, laboriofiSime peragrauit;vt qui Athenis magifter erat,amp; potens, cuifque doftrinamnbsp;Academiæ gymnafia perlbnabant, fieret peregrinus atque difcipulus : malens aliéna verecundènbsp;difeere, qaàm fixa impudenteringerere.Deniq; cum literas quafi toto fugientes orbeperfèqui-tur, captus à piratis amp; venundatus,etiam tyranno crudelißimo paruit, captiuus, vinóius amp; lèr-uus,tarnen quiaphilofi)phus,maior emente fc fuit. Ad Titum l.iuium ladeo eloquentie fontenbsp;manantem, de vltimis Hilpaniæ Galliarumque finibus quolHam venifie nobiles legimus : amp;nbsp;ad contemplationem fiii Roma non traxerat, vnius hominis fiima perduxit. Habuit ilia ætas in-auditum omnibus fèculis, celebrandumque miraculum, vt vrbem tantam ingreßi, aliud extranbsp;vrbern quererent. Apollonius,fiueillem.igus(v£ vulgus loquitur) fiuephiloibphus, vt Pytha-gorici traduntjintrauit Perlas,pertranfiuit Caucafum, Albanos, Scythas, Mafiagetas, opulentif-fima Indiæ régna penetrauit: amp; ad extremum, latifiîmo Philbn amne transmiifo, peruenit adnbsp;Rrachmanas,vt Hiarcham in thfono lèdentem aureo, amp; de Tantali fonte potantem, inter pau-cos dilcipulos de natura, de motibus fyderum,acdierumcurfitaudiretdocehtem. Inde pernbsp;AElaiuitaSjBabylonioSjChaldeoSjMedos, Adyrios,Parthos, Syros,Phœnices, Arabes, Pale-fthinos, reuerfiis AIexandriam,perrexit AErhiopiam,vt Gymnolbphiftas, amp; famofifiimam Solisnbsp;menfiimvideretinlàbulo.Inuénitillevirvbique quod diiceret,amp; lemper proficiens, fêmper/ê


melior fieret. Scripfit fiiper hoe plenißime oólo voluminibus Philoftratus.


AU.j.c


quide confiientia tanti in fc hofjxitis loquebatur. An experimentum queritis eius,qui in me lo- gJ». i.d quitur Chrifi:us?poft Damafcuin Arabiamej; luftratam afcenderit lerofölymam, vt videret Petrum, amp; manferit apud euin diebus quindecim. Hoe enim myfierio hebdomadis amp; ogdoadisnbsp;futurus gentium prædicator inftruendus erat. Rurfumque poft annos quatuordecim, aüumptonbsp;Barnaba amp; Tito expofuerit Apoftolis Euangelium,ne fortè in vacuum curreret, aut cucurriffet.nbsp;Habet enim nelcio quidlatentisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;viua vox, amp;in aures diieipuli de authoris ore transfufi,

fortius fonat.Vndect AEfchines cum Rodi exularet, et legereturillaDemofthenis oratio,quam aduerfiis eum habuerat,mirantibus cundlis atque laudantibus, fufpirans ait, Qjid fi ipfam au-

III r exhortariin dodrina fana, amp; contra dicentesrcuincere. Sandiaquipperufticitasfblum fibipfo-deft:amp; quantum ædificat ex vitæ mérito Ecclefiam Chrifti, tantum nocet fi deftruentibus non


refiftat.


-ocr page 58-

EPISTOLA SAWCTl ÉÏIÈRONYMI refiftat. Malachias propheta^imo per Malachiam Dominus interrogauit ïàcerdotes Legem: intantum facerdotis officium eft interrrogatum relponderedelege.Etin Deuteronomio legimus,nbsp;Interroga patrem tuum5amp; annuntiabit tibi.lèniores tuos^ôc dicent tibi.In Pfàlmo quoque cen-tefimo decimooâauo. Cantabiles mihi erant iuftificationes tuæ in loco peregrinationis mer.nbsp;Etindeferiptione iufti viri,cum eû Dauid arborivitæ,qult;e cft in paradifb,compararet, inter erreras virtutes amp; hoc intulit.In lege Domini voluntas eius,amp; in lege eins meditabitur die ac node. Daniclin fineiacrariisimr viiionis aitiuftosfulgereficut ftellas;amp;intelligetes,id eft,dodos,nbsp;quafi firmamentum.Vides quantum inter le diftentiuftarufticitas,amp; dodaiuftitia? Alij ftellis,nbsp;alij crlo comparantur. Qipanquam iuxta Hebraicam veritatem vtrunque de eruditis poßit in-telligi. Ita cnimapud eos legimus. Qui ante dodi fuerint, fulgebunt quafi fplendor firmamen-ti:amp; qui ad iuftitiam crudiunt multos,quafi ftellæ in perpétuas æternitates. Cur dicitur Paulusnbsp;apollolus vas eledionis ? Nempe quia legis amp; fcr ip tu rar um erat fandarum armarium. Phariamp;inbsp;ftupent in dodrina Domini :amp; mirantur in Petro amp; lohanne quomodo Legem fciant,cum li-teras non didicerint. Qi^icquid cnim alijsexcrcitatio,amp; quotidianain Lege meditatio tribucrcnbsp;folctjillis hoc Spiritus landus fiiggerebat,amp; erant iuxta quod fcriptum eft,.9-uJ'i7«Kr«. Duodecimnbsp;annos Saluator impleuerat, ôc in tcmplo fenes de qurfiionibus legis interrogans, magis docetnbsp;dumprudenterinterrogat.Nififorterufticum Petrum, rufticumdicimus lohannem; quorum v-terquedicerepoterat,Etfi imperitus {ermone,non tarnen Icicntia. lohanncs rufticiis, pifeator,nbsp;indodus? Sc vnde ilia vox oblecro,In principio erat verbfpet verbum erat apud Deum,et Deusnbsp;erat verbum? enim Græce multafignificat.nam amp; verbû efi:,et ratio,amp; fupputatio.et caulànbsp;vniulcuiulq; rei,per quamfuntfingulaquæfubfiftunt:qurvniuerlâ,redèintelligimusin Chri-fto. Hoc dodus Plato nelciuit,hocDcmoftheneseloqucnsignorauit.Perdam('inquit) iàpien- Vnbsp;tiam fàpientium,amp; prudentiam prudentium reprobabo. Vera fiipientia perdet fallàm fàpientiâ.nbsp;amp;quanquamftultitiaprædicationisincrucefit:tamenPaulus fitpientiamloquitur interperfe-dos:làpientiara autera nô lcculihuius,necprincipura fèculi iftius,qui deftruuntur, fed loquitur


Malach. t.b

Dent. ,i.a


prùi.i. Daniel, t i.b


Aâ.4.c


Ifa.î4.a lohan. 6 .enbsp;Luc.i.fnbsp;a.Cor. SI.b

lohan.I a


Abd.t.c.iû.ij e.i.Cor.i.cnbsp;l.Coc, i b


Coloir.t.a

lohan.8.g îzech.I .anbsp;PfahiiS.nbsp;Rom.y.enbsp;i.Cor.j.dnbsp;Apoc.5 anbsp;lfa.i9.(inbsp;Apoc.j.bnbsp;Aft.ï.

Dei fàpientiam in myfterio ablconditum,quam prædcftinauit Deus ante lècula. Dei iapientia, Ghriftus eft.Chriftus enim,Dei virtus,etDei fapientia-hæcfapientiain myfterio ablcondita eft:nbsp;de qua et noni plàlmi titulus prænotatur,Pro occultis filij: in quofimtomnes thelàurilàpientiænbsp;amp; leientiæ Dei ablconditi.Et qui in myfterio ablconditus erat, prçdeftinatus eft ante fecula :pre-deftinatus autem et præfiguratus in Lege et Prophetis. Vnde amp; Ptophetæ appellabantur viden-tes : quia videbant eum,quem cæteri non videbant. Abraham vidit diem eius, amp; lætatus eft.nbsp;AperiebanturcæliEzechieli, quipopulopeccatoriclaufierant.Reuela (inquit Dauid) Oculosnbsp;meos,et conlyderabo mirabilia de lege tua.Lex enim lpiritualiseft,etreuelatione opus cft,vtin-telligaturac reuelata facie Dei gloriam contemplemur. îâberin Apocalypfi lèptem figillisfi-gnatusoftenditur:quernfidederis hominifeienti literasvtlegat,rclpondebit tibi,Non poftiim:nbsp;fignatus eftcnim. Quanti hodieputant fe nofle literas, ettencnt fignatum librum,nec aperirenbsp;poirunt,nifi ille referauerit qui habet claué Dauid:qui aperit,et nemo claudit.-claudit, et nemonbsp;aperit. In Adibus apoftolorum fandusEunuchus,imö vir(ficenim eum fcripturacognominat)nbsp;cumlcgeret Ifaiamprophetam,interrogatus àPhilippo,Putafite intelligis quæ legis? relfîondit,nbsp;Quomodo poftum,nifi aliquis me docuerit? Ego (vt de me loquar interim) nec fandior lum hocnbsp;Eunucho,nec ftudiofior,qui de AEthiopia,id eft de extremis mundi finibus venitad templum,nbsp;reliquit aulam regiam : amp; tantus amator legis diuinæquc Icientiæ fuit, vt etiam in vehiculo legerer literas làcras. Et tarnen cum librum tcneret,et verba Domini cogitatione conciperet,linguanbsp;voluerct,labijs perfônaret,ignorabat eum,quemin libro nefeiens venerabatur.Venit Philippus,nbsp;oftendit Iefiim,quiclaufiis latcbat in litera. O miradodoris virtus. Eadem hora credit Eunu-chus,baptizatur,amp; fidelis et landus fâdus eft, ac magifter de dilcipulo,plus in delèrto fonte Ec-clefixjquam in aurato lÿnagogæ templo reperit. Hæc à me perftridafiint breuiterf neque enitnnbsp;epiftolarisanguftiaeuagari longius patiebatur ) vt intelligeres te inlcripturis làcris fine præuio,nbsp;et monftrante lèmitam non poftè ingredi.

Taceo de grâmaticis,rhetoribus,philolbphis,geometris,dialedicis,muficis,aftronomis,aftro-VI logis,mcdicis:quorû Icientia mort^ibus vcl vtililfima eft,et in tres partes lcinditur,To€r03//lt;^6,'nbnbsp;ovyTiw IfXTreiptcuf. Ad minores artes veniam,et quæ non ta lingua,quàm manu adminiftratur.nbsp;Agricolæ,cçmentarij,fabri metallorum,lignorumq; cæfores,lanarij quoq; et fullones, et cæterinbsp;qui variam fiippelledilem,et vilia opufcula fabricantuTjabfiij dodore elfe non polTunt quod cu-piunt.

-ocr page 59-

AD PAVLÏNVM.

piunt. Quod medicorum eft^promittunt medici ; traólant fabrilia fabri.Sola ïcripturarüm ars eftj quamfibipafsim omncsvcndicant,Scribimusindodi,dodiqüe poëmata paßim. Hancgarrulanbsp;anus,hanc dclirus fènex,hanc ibphifta verbofus,hanc vniuern prç'fùmuntjlaceraht, docent aritènbsp;quam dilcant. Alij addudo fjpercilio,grandia verba trutinantes inter inulierciilas de ïàcris lite^nbsp;ris philofophantur. Alij dilcnnt,proh pndor,à foeminis,quod viros doceant.amp; ne parum hoc ht,nbsp;qüadam facilitate verborum,imô audaciaediflernnt alijs, quod ipfi non intelligunt. Taceo denbsp;meifiinilibus,qui fi forte ad fcripttiras làn-flaspofl lèculares literasvenerint, amp;lèrmone com-pofito aures populi mulfcrinpqiiicqiiid dixcrint,hoc legé Dei putant.nec fcire dignantnr quidnbsp;Prophetie,quid Apoftoli lènfcrint,fed ad iênfum fuû mcongrua aptant teftimonia^quafi grandenbsp;fit,amp; non vitiolißimum docendi genus,deprauare fèntentias, ôc ad voluntatem fuam, Icripturanbsp;trahere repugnantem.Quafi non legerimus Homerocentonas, amp; Vergiliocentonas : ac non fienbsp;etiam Maronem fine Chrifto poßimus dicerc Chriftianum, quia fcriplêrit, lam redit amp; virgo,nbsp;redeunt Saturnia regna,Iam noua progenies cælo demittitur alto.Et patrein loquentem ad fili-um,Natæ mex vires,mea magna potentia iblus.Et poft verba Saluatoris in cruce,Talia prçftabatnbsp;memoranSjfixulq, maiiebat. Puerilia finit hæc,amp; circulatorû ludo fîmilia,docere quod ignores;nbsp;imôjVt cum ftomacho loquar, ne hoc quidem fcire quod nefeias.

VIL Videlicet manifeftißima eft Gcnefo,in qua decreaturamundi,deexordio generis humani, j de diuifioneterræjdcconfufionc linguarum amp; gentium, vlque ad exitum icribitur Hebrçorum.

Paret Exodus cum decern piagis,cuni decalogo,cum myfticis diuinilque præceptis.

ïn promptu eft Leuiticusliber,in quo fingula fàcrifîcia, imo fingulæ penè lyllabæ, amp; veftes Aaron, amp; totus ordo Leuiticus Ijiirant cæleftia facramen ta.

Numeri veto, nonne totius Arithmeticæ, amp; prophetiæ Balaam,amp; quadraginta duarum per Numen eremum manfionum myfteria continent?

Deuteronomium quoquefecUndalex, amp; Euangelicæ Icgis præfîguratio, nonne fie ea habet DeutnonS. quæ prîorafimt,vt tarnennouafmtomnia deveteribus?Hucufque Moyfes, hucufque Penta-”co’.’i4.anbsp;teuchus.-quibusquinqueverbisloquilèvelleApoftolusin Ecclefia gloriatur.

lob exemplar patientiæ, quæ non myfteria fiio lèrmone compleftitur?Prolà incipit, verfir la- lob bitur, pedeftfi lèrmone finitur:omnesquelcges diale(fticç,propofitione,aftumptione,confirma-tione,conclufîone, déterminât.Singula in eo verba,plena fiint lenfibus.Et (vt de cæteris fileam)nbsp;refurredionem corporû fie prophetat, vt nullu^ de ea vel manifeftius,vcl cautius feripferit. Scionbsp;(inquit)qüôd redemptor meus Viuit,amp;in nouißimo die de terra fùrredurus fum.amp; rurfum cir- cap -s-Jnbsp;cundabor pelle mca,amp; in cmie meavidebo Deum,quem vifurusfum egoiplè,amp; oculi mciconnbsp;Ipeduri lunt,amp; non alius.Repofita eft hæc Ipes mea in finu meo.

Veniam ad lefum Naue, qui ti^pum Domini non fblum geftis, verumetiam nomine præfert. ioru.,riue le-. tranfit Iordancm,hoftium régna i(ùbuertit,diuidit terram vidori populo, amp; per fîngulas vrbes,nbsp;viculüs,montes,flumina,torrentcs atqüe confiniâ, Ecclefiæ cæleftilque lerufalem fpiritualia re-ga delcribit.

In ludicum libro,quot principes populi,tot figura? fimt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lib iudicum

Ruth Moabithis,Ilaie explet vaticiniurri,dicentis3Emitte agnum Domine dominatorem ter-ræ,de Petra delèrti, admontem filiæ Sion.

Samuelin Heli mortuo,amp;in occilb Saul,veterem legem abolitam monftrat. Porro in Sadoc Reg i ^ i'• âtqueDauid,noui fiicerdotijqiouique imperij lacramenta teftatur.

Malachim,ideft tertius amp;quartus regum liber,à Salomone vlquc ad Iechoniam,amp; à leroboâ Rcs.in.amp; mi filîolSlabar vfiinearl Dfèpnnt dndnseftin Aflvrinç reo-nniTi TnHa amp; rep-nnmdelcribitIfi’ael. Si

amp; hæreticorum contra Ecclefiam bclla narrantur.

D uodecim prophete in vnius voluminis anguftias coartati,multô aliud quàm Ibnant in litera, præfigurant.

Olèe crebro nominat Ephraim,Samariam,Iolèph,Iezrahel,amp; vxorem fornicariam, amp; forni- ocee cationis filios,amp; adulteram cubiculo claulâm mariti, multo tempore federe viduam,amp; lub vefte

lugubri viriadfereditumpræftolari.

loel filius Phathuel delcribit terram duodecim tribuum,eruca,brucho, lôcufta, rubigine va-iod ftante confumptam : amp; poft euerfionem prioris populi,effufum iri Spiritum fanduih lùper lèruosnbsp;Dei amp; mcillas,id eftfupercentum viginticredentium nomina,amp;effufum iri in cœnaculo Sion.nbsp;Qui centum viginti ab vno vfque ad quindecim paulatim,amp; per incrementa lùi'gentes, quinde-

Cim

-ocr page 60-

Amo*

AWlas

lon.i?

Michxas

Nahum»

Hahacuc

Cap. 3 a

Sophoniai

Aggïui

Cap lib

Zacharias

Malachias

Cap.i.c

Jfaias

lercmiat

%

Ezechiel

Daniel

Dauirl

Prouerhia Ecclelîadeanbsp;Caniicumnbsp;Efthec

Patalipotn^-

(imn

Ef.lras Nehemiaa

EPÎSTOLA SANCTl HIERONYMI

decim graduum numerum cfficiuntjqui in pfalterio myftice continentur.

Amos paftor amp; rufticus,amp; ruborum mora diftringens,paucis verbis explicari non potefl. Quis enim digne exprimât tria amp; quatuor feel era Damafci, amp;Gazæ, amp; Ty ri, amp; Idumææ, amp; filiorumnbsp;Ammon,amp; Moab:amp;in lèptimo oôlauo gradu ludæ amp;Iirael?Hic lolt;^uitur ad vaccas pingnes,nbsp;quælùntin Samariæ monte, amp; ruituram domum maiorem, minoremque teftatur. ïpfe cernitnbsp;hdorem locuftæ,amp; ftantem dominum fuper murum litum vel adamantinum, amp; vncinum po-morum attrahentem fuppliciapeccatoribus: et famem in terra, nô fâmem panis,nec fitim aque,nbsp;fèd audiendi verbum Dei.

Abdias,qui interpretatur fcruus Dei,pértonat contraEdom fànguinem terrenumque hominem 3 fratris quoquelacob fèmper æmulum,hafta percutit fpiritali.

lonas pulcherrima columba naufragio fuo pafsionem Domini præfîgurans, mundum ad pœ-nitentiamrcuocat:amp; fub nomine Niniue,Gentibus falutem nuntiat.

Michæas de Morafthi cohæres Chrifti, vaftationem annuntiat filiælatroniSjamp;obfidionem ponit contra eam:quia maxillam pereuflerit iudicis lirael.

Nahum confolator orbis,increpat ciuitacem iànguinum, Sc poft euerfionem illius loquitur, Eccefuper montes pedes euangelizantis, amp; annuntiantis pacem.

Habacuc ludator fortis amp; rigidus,ftat fuper euftodiam fuam,amp; fîgit gradum fuper munitio-riem,vt Chriftum in crucc contempletur3amp; dicat,Operuit cælos gloria eius, amp; làudis eius plena eft terra.Splendor eins vt lux erit;cornua in manibuscius:ibiablcondita eft fortitudo eius.

Sophonias lpeculator,amp; arcanorum Dei cognitor, audit clamorem à Porta pilcium,amp; eiula-tum à Secunda, amp;contritionem à collibus.Indicit quoq; vlulatum habitatoribus Pilæ,quia con ticuitomnis populus Chanaan,di(perieruntvniuerh qui inuoluti erant argento.

Aggæus fèftiuus «Sclætus,qui fèminauitinlachrymis,vt in gaudio meteret: deftruôlum tem-plum ædifîcat,Deumq; pattern inducit loquentem,Adhuc vnum modicum, amp; ego cômouebo cælu amp; terr'i,amp; marc,amp; arida, amp; mouebo omnes genres, amp; veniet defyderatus cundis gentib?.

Zacharias memor Domini fiii,multiplex in prophetia,Ielum veftibus Ibrdidis indutu m,amp; la-pidem oculorum lèptem:candelabrumq;aureum cum totidem lucernis quot oculis: duas quo-que oliuas à finiftris lampadis cernit amp; à dextris:vt poft equos nigros,rufos,albos, amp;varios, amp; diftipatas quadrigas ex Ephr;üm,amp;equurn de Ierufaiem,pauperem regem vaticinetur amp; prædi-cctjledentem fuper pullum filium Afinæ fubiugalis.

Malachias apertè,amp;in fine omnium prophetarum,de abiedione Iftael, amp; vocatione Gcnti-um,Noncft mihi,ait,voluntas invobis, dicit Dominusexercituum:amp; munus non fulcipiam de manu veftra. Ab ortuenim folis vlque ad occafum,magnum eft nomen meum in Gentibus ; amp;nbsp;in Omni loco lacrificatur,amp; offerturnomini meo oblatio munda.

Eàiam,Ieremiam,Ezechielem, amp; Danielem quis poteft vel inteUigcrc, vel exponcrc? Quorû primus nonprophetiam mihi videtur texere,{èdEuangelium.

Secundus virgam nuceam,amp; ollam fuccenfam à facie Aquilonis,amp; pardum fpoliatum fuis co-loribus amp; quadruplex diuerfis metris nedit alphabetum.

Tertius principiaamp; finem tantis habet oblcuritatibus inuoluta,vt apud Hebræos iftæ partes cum exordio Genefeos ante annos triginta non legantur.

Quartusvcrô,quiamp; extremus inter quatuor prophetâs,tcmporum con{cius,amp; totius mundi philoiftor, lapidempræcifum de monte fine manibus,amp; régna omnia fubucrtentem,claro fèr-monepronuntiat.

Dauid Simonides noftcr,Pindarus amp; Alcæus,Flaccus quoque,Catullus,atq; Serenus, Chriftum lyra pcrfbnat,amp;in decaebordo plâlterio,ab inferis excitât refurgentem.

Salomon pacificus,amp; amabilis Domini, mores corrigit,naturamdocet, Ecclefîam iungît, amp; Chriftum landarumqjuuptiarum dulce canit epithalamium.

Efthér in Ecclefiæ typo populum libérât depericulo, amp;interfedo Aman, qui interpretatur iniquitas3partes conuiuij,amp; diem celebrem mittit in pofteros.

Paralipoménon liber, id eft inftruméti veteris nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tantus ac talis eft,vt abfque illo fîquis

feientiam feripturarum fibivoluerit arrogare,fèipfum irrideat. Per fingula quippe nomina iu-ndurasqueverborum,amp; prætcrmiflæin Regum libris tanhuntur hiftoriæ,amp; innumerabiles e.x-plicantur Euangelij quæftiones.

Efdras amp; Nehemias,adiutorvidelicet,amp; confolator à Domino,in vnum volume coaij|fantur, inftaurant templum,muros extruunt ciuitatis :omnifque ilia turba populi redeuntis in patriam,nbsp;amp; de-

-ocr page 61-

AD PAVLINVM.

fcriptio fàcerdotumjleuîtahimjlïraelisjprofèlytorùinjacper fingulas fainiliasmurorum,ac tiirri-um opera diuifàjaliud in cortice præferunt,aliud in medulla retinènt. Cernis me icripturarum amore return,excelïifle modum epifl:olæ,amp; tarnen non implefïequod volui. Audiuimus tantfinbsp;quid nofle^quid cupere debeamus, vt amp; nos quoque poflimus dicere. Concupiuit anima meanbsp;delyderare iuftificationes tuas in omni tempore. Cætcrum illud Socraticum impleturin nobis^ rfaim.us.enbsp;Hoe tantum lcio,quod nelcio. Tangam amp; nouum breuiterteftamentum.

Matthæus,Marcus3Lucas,amp; lohanes quadriga Domini,amp;verum Cherubim,quod interpre- ^«^7’ tatur fcientiæ multitudo,pcrtotuin corpus oculati Rint,lcintillæemicant,difcurrut fulgura, pe-deshabentredoSjamp;inlublimetendenteSjterga pennataamp;vbique volitantia, tenent ie mutuo,nbsp;fibique perplex!iunt,amp; quafi rota in rotavoluuntur, amp; pergunt quöcunquc eos flatus Spiritusnbsp;ianóti perduxerit.

Paulus Apoftolus adièptemicribitEcclefias, odauaenImadHebræos, à pleriique extra nu- Apo-merum ponitur.Timótheum inftruit acTitum,amp;Philémonempro fugitiuo famulo deprecatur. Super quo melius tacere putOjquàm pauca icribere.

Adus Apoftolorum nudam quidem videntur ibnare hiftoriam,amp;naicentis ecclefiæinfantiam texere:icd fi nouerimus iciptorem eorum Lucam efle medicum,cuius laus eft in Euangelio, a-nimaduertemus pariter omnia verba illius, animæ langucntis efle medicinam.

IacobuSjPetrus,Iohannes,Iudas,ieptem epiftolasediderunt tarnmyfticas quam fuccindas, amp;breues pariter ac longas:breucs in verbis, longas in iententijs : vtrarus fit, qui non in earumnbsp;cascutiat ledione.

Apocalypfis Iohannis tot habet fiicramenta, quot verba. Parum dixi pro merito volumin is, ApooiypSs laus omnis inferior eft.In verbis fingulis multipliées latent intelligentiæ. Oro te frater charifli-me, inter hæcviuere,ifta meditari,nihil aliud noflè,nihil quæreremônne tibi videtur iam hic innbsp;terris regni cæleftis habitaculum?Nolo offendaris in Icripturis landis fimplicitate, amp; quafi vtili-tate verborum,quæ velvitio interpretum,vel deinduftria fic prolata funt,vt rufticam concionemnbsp;facilius inftruerent,amp; invna eademque iententia aliter dodus,aliter audiret indodus.Non fiimnbsp;tarn petulans amp; hebes ,vt hæc me nofte pollicear,amp; eorum frudus capere,quoru radices in cælonbsp;fixæ fiintîicdveile fateor.Sedentime præfero, magiftrum renuens, comitem Ipondeo. Petenti watth.- anbsp;datur,pulfanti aperitur,quærcns inuenit. Diftamus in terris, quorum fcientia nobis pcrlèueretnbsp;in cælo.Obuijs te manibus excipiam,amp;(vt inepte aliquid,ac de Hermagoræ tumiditate effutia)nbsp;quiequid quæfieris,tccum fcireconabor. Habes hic amantißimum tuifratremEulebium,qui literarum tuarum mihigratiam duplicauit,referens honeftatemmorum tuorui-n,cqntemptumiè-culi,fidcmamicitiæ,amorem Chrifti.Nam prudentiam amp; eloquij venuftatem; etiamabfquc illonbsp;ipla epiftola præferebat.Feftina,quæfo tc, amp; hærentis in falo nauiculæ funcm magis præfcindc,nbsp;quam (blue. Nemo renuntiaturus ftculo benepoteftvendere,quæcontempfit vt véderet. Quiequid in fumptus de tuo tuleris,prolucro computa. Antiquum didum eft,Auarotamdeeft quodnbsp;habet, quam quod pon habet. Credent! totus mundus diuitiarum eftfinfidelis autem, etiam o-bolo indiget.Sic viuamustanqua nihil habcntes,amp; omniapolfidentes. Vidus amp; veftitus diuitiæ i.cor.«.bnbsp;Chriftianorum fiint.Si habes in poteftate rem tuam,vende: Si non habes,proijee. Tollenti tu-nicam, amp; pallium relinquendum eft.Scilicet nifi tu femper recraftinans, amp; diem de die trahens, M,„h.s.snbsp;cautè amp; pedetentim tuas poftefliunculas vendideris,nô habet Chriftus vnde alat pauperes fiios.nbsp;Totum Deo dedit, qui leipfum obtulit. Apoftoli nauem tantùm amp;reda rcliquerunt. vidua duonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

æra mifit in gazophylacium3amp; præfcrtur Crœfi diuitijs. Facile contemnit omnia,qui Ic iemper waix.,i.a cogitat elfe moriturura

PRAE-

-ocr page 62-

PRAEFATIO SANCTI HIERONYMI

presbyteri in PentateuchumMoyfi.

ESYDERII mei defyderatas accepi epiftolas,qui quodam præiàgio futurorum, cum Daniele ibrtitus eft nomen :ob{ecrantis,vt translatum in Latinam linguam denbsp;Hebrœo fermonc Pentateuchum, noÜrorum auribus traderem. Periculofum opus

ccrtè3amp; obtredatorum meoruni latratibus patens .-qui me afTerunt in Septuaginta intprnr.-rMiiTi ßioaill-irinnpin nniri iirn vpreribn«; rndere ira in^eninm nnaß vintim

— f interprætum fuggillationem nouapro veteribus cudere, ita ingenium quafi vinum probantes: cû ego fepißimeteftatusfim meproviriliportionein Tabernaculo Dei otferre qua;nbsp;poflim,nec opes altcrius aliorum paupertate foedari. Quod vt anderem,Origenis meftudiö pro-uocauit,qui edition! antiqua? translationem Theodotionis mifcuit,afteriico amp; obelo omne opusnbsp;diftinguens:dumaut illuceflere facit quæ minus antèfuerant:aut Riperflua quæque iugulat amp;nbsp;confodit, maxime quæ Euangeliftarum amp; Apoftolorum authoritas promulgauit. In quibusnbsp;multa de vetere teftamento legimus,quæin noftris codicibus non habentur:vt eft illud.Ex AE-gyptovocaui filium meum: amp;,QuoniamNazaræusvocabitur:amp;,Vidcbuntin quem compun-xerunfamp;, Flumina de ventre eins fluent aquæ viuæ:amp;, Quæ nee oculus vidit,nee auris audiuit,nbsp;nee in cor hominis alcenderunt quæ præparauit Deus diligentibus le • amp; multa alia quæ propriûnbsp;owraydelÿderant.Interrogemus ergo eosvbihæclcripta fintcum dicerenon potuerint,nbsp;delibris Hebraicisproferamus.Primum teftimonium eft in Olèe:Sccundum in Ifiua : Tertiumnbsp;in Zacharia: Quartum in Prouerbijs: Quintum æquèin Ilaia. Qupdmulti ignorantes,apocry-phorum deliramenta lèdantur: amp;Hiberas nænias libris authenticis præferunt. Gaulas errorisnbsp;non eft meum exponere.Iudæi prudenti faôfum dicuntelTeconfiliocne Ptolemæus vnius Deinbsp;cultor,ctiam apud Hebræos duplicem diuinitatem deprehenderet. Qupd maxime idcirco faci-cbant,quia in Platonis dogma cadere videbatur.Denique vbicunque làcratum aliquid lcripturanbsp;teftatur de Pâtre amp;Filio amp; Spiritu fando,autaliter interprétât! liintjaut omnino tacuerunt:vtamp;nbsp;régi làtisfacerent,amp; arcanum fide! non vulgarent. Et nefeio quis primus author lèptuaginta cel-lulas Alexandriæ mendacio fuo extruxerit:quibus diuifieadem lcriptitar!nt:cum Arifteus ciufi-dem Ptolemæ! û^wipetcrTnçiçj amp; multo poft tempore lolephus nihil tale retuler!nt:lèd in vna balî-lica congregatoSjContulifle lcr!bant,non prophetaflc.AJiud eftenim eirevatem;al!ud eft elfe !n-terpretem. Ib! Spiritus venturaprædicit:hic eruditio amp; verborum copia, ea quæ intelligit transfert. Nifi fortèputandus eftTullius OEconomicum Xenophontis, amp; Platonis Protagoram, amp;nbsp;Demofthenis pro Ctefiphonte, afflatus rethorico Ipiritu tranftulilTe. Aut aliter de eildem librisnbsp;per Septuaginta interpretes,aliter per Apoftolos Spiritus landus teftimonia texuit : vt quod illinbsp;tacueruntjhi lcriptum elfe mentit! fint. Quid igiturî Damnamus veteres? Minimè.Sed poft pri-orumftudia,in domo Domini quodpolTumuslaboramus. Illi interpretati funtante aduentumnbsp;Chrifti,amp; quod nelciebant,dubijs protulere lèntentijs:nos veto poftpalsionem amp; relûrredionénbsp;eius,non tam prophetiam quàm hiftoriam feribimus. Aliter enim audita : aliter vilànarrantur.nbsp;Qupd melius intelligimus,melius amp; proferimus. Audi igitur æmule, obtreôtator aulculta : nonnbsp;damno,nonrepræhcndo Septuaginta :lèd confidentercunôlis illis Apoftolos prsefèro.Per iftorûnbsp;os Chriftus mihi Ibnat, quos ante prophetas inter Ipiritalia charifmata pofitos lego : in quibusnbsp;vltimumpenègraduin interprétés tenent. Quid liuore torqueris? quidimperitorû animos contra me concitas?Sicubi intranslatione tibivideor errareânterroga Hebræos,diuerlàrumvrbiuinnbsp;magiftrosconfule.Qupd illihabentde Chrifto,tui codices no habent. Aliud eft fi contra le po-ftea ab Apoftolis vfurpata teftimonia probauerunfamp; emêdatiorafimt exemplaria Latina quantnbsp;Græca,amp; Græca quàm Hebraica. Verum hæc contra inuidos. Nunc te deprecor Delyderi cha-riflime,vt quia me tantum opus fubirefecifti, amp; à Genefi exordium capere, orationibus iuucs;nbsp;quo pofsiipeodem Spiritu quo lcripti fiint librijin Latinum eos transferre lèrraonem.

-ocr page 63-

I.


Creatio until.


Liber Genefis, Hebraice Berefith.

minent terram. Et fadum eft ita. Fecitque Deus duo luminaria magna:luminare maius,nbsp;vt præeflêt diei:amp; luminare minus^vt præef-fèt nodi:8c ftellas. amp; pofuiteas*in firmame- *deus.nbsp;to cœlRvt lucerent fuper terram_,amp; præeflêntnbsp;diei ac nodi amp; diuideret lucem ac tenebras.nbsp;Et vidit Deus quôd eflet bonum. Et fadum Cnbsp;eft vefpere amp; mane dies quartus.Dixit etiamnbsp;DeuSjProducant aquæ reptile animæ viuen-tis J amp; volatile fiiper terram fiib firmamentonbsp;cœli.Creauitque Deus cetegrandia^Sc omnenbsp;animam viuentem atque motabilem, quamnbsp;produxerât aquæ in fpecies fuaSjamp; omne volatile fecundum genus fuum. Et vidit Deusnbsp;quôd eflet bonum, benedixitque eisj dicens,nbsp;Crefcite amp; multiplicamini, amp; replete aquas,nbsp;maris : auefque multiplicentur fuper terram.nbsp;Etfadumeft vefpere amp; mane dies quintus.nbsp;Dixit quoque Deus, Producat terra animaip.nbsp;viuentem in genere fuo , iumenta amp; reptilianbsp;amp; beftias terræ fècundû fpecies fuas. Faduq;nbsp;eft ita. Et fecit Deus beftias terræ iuxta fpecies fuas,amp; iumenta amp; omne reptile terræ innbsp;genere fuo . Et vidit Deus quôd eflet bond,nbsp;amp; ait,Faciamus homine adilimagine amp; fimi- Col.j.b,nbsp;litudinem noftram amp; præfît pifcibus maris^nbsp;amp; volatilibus cœli, amp; beftijs, *vniuerfæque Matt.ip.a.nbsp;quot;terræ,’omnique reptili quod mouetur in ternbsp;ra . Et creaiiit Deus hominem ad imaginem pnbsp;oamp; fîmilitudinem’fùam ,ad imaginem Dei *ier/,e.8.nbsp;creauit ilium, llmafculu amp; fœminam creauitnbsp;eos.Benedixitque illis Deus,amp; ait,llCrefcite,nbsp;amp; niultiplicamini, amp; replete terram, amp; fubij-cite earn, amp; dominamini pifcibus maris, 8cnbsp;volatilibus cœli,8c vniuerfis animatibus quænbsp;mouentur fuper terram. Dixitque Deus,Ec-ce dedi vobis omneni herbam afferentem fernen fîiper terram, amp;c vniuerfà ligna quæ ha-bent in fèmetipfîs fèmentem generis fui, livt infr.p.a*nbsp;fint vobis in efcam, 8c cundis animantibusnbsp;terræ,omniq; volucri cœli, 15c vniuerfis quænbsp;mouentur in terra , 8c in quibus eft animanbsp;viuens,vt habeant ad vefcendum. Etfadumnbsp;eft ita.liViditque Deus cunda quæ fecerat:8c Inbsp;erant valde bona. Et fadû eft vefpere 8c ma- Marê^ y.d^nbsp;ne dies fèxtus.

S. Deus comfletojèx diebu^ opificio, ßftimü be~ nedixit: bominem in paraddfum yarijs arbori-btis fruB:ißrü ac fluminibtts inßgnitumfo-ßät, tui Euam ex ipßia coßa in adiutoriufunbsp;. formauit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. 11.

IGitur perfedi funt cœli 8c terra, 8c om- A nis ornatus eorum. CompleuitqueDeusnbsp;( die feptimo opus fuum quod fecerat : 8cnbsp;A llrequie-



«S. De mundt ireatione, rerum treMurum dißin-^ione amp; ornutUjdéquehominüjormatwntiCui ßibiecit Deui omnia qua creauerat.

Ck-p. I.



creauit


N PRIN CIPIO

Deus cœlum amp; terram. Terra autem erat inanis amp; vacua amp; tenebræ erat liipcr fa-ciem abyßi:amp; Ipiritus domi-ni ferebatur Riper aquas.Di-


xitq; Deus^IlFiatlux.Et faéla eft lux.Et vidit Deus luce quod eflet bona ; amp; diuiftt*lucemnbsp;a tenebris. appellauitquelucem diem , amp; te-nebras noólemifaAuniqueeft velpere amp;ma-«3$.a. ne dies vnus.Dixit quoque Deus^Fiat firma-I'faT mentum in medio aquarum: amp; diuidat aquasnbsp;b. amp; ab aquis.Et fecit Deus firmamentum.diuifit-firmamento, ab hisnbsp;ilquæ erat fuper firmamentum. Et fatftum eftnbsp;ita. Vocauitque Deus firniamentumjCœlum:nbsp;amp;c faftum eft velpere amp; mane dies ftcundus.nbsp;Dixit vero Deus, Congregentur aquæ quænbsp;ftib cœlo funt, in locum vnû:amp; appareatari-B da. Et fadtû eft ita. Et vocauit Deus aridamnbsp;terram : congregationefque aquarum appcl-lauit maria.Et vidit Deus quôd eflet bonumjnbsp;amp; aitjGerminct terra herbam virentem amp; fa-cientem {emen^Sc lignum pomiferum faciesnbsp;ffudum iuxta genus fiium, cuius.lèmé in fè-metipfo fît fuper terram.Et faétum eft ita.Etnbsp;protulit terra herbam virentemjamp; facientemnbsp;fernen iuxta genus fuum, lignumque faciensnbsp;fruétum J amp; habens vnumquodq; fèmentemnbsp;fèçuivlum fpeciem fîiam.Et vidit Deus quôdnbsp;eflet bonum. Et fadum eft vefpere amp; manenbsp;dies tertius. Dixit autem Deus, Fiant lumi-naria in firmamcto cœli amp; diuidant diem acnbsp;Pfil. noâem:8c fîntilin fîgna amp; temporajSc dies amp;nbsp;annosivtluceant in firmamento cœlijôc illu-


-ocr page 64-

Adam.

*

feptimo ab vniùerfô opéré ’ quodpatrarat.Et benedixit diei ïèptinio, Scnbsp;fanftificauit ilium: quia in ipfo celîâuerat abnbsp;omni opéré fùo quod creauit Deus Vt face-ret. Iftæ Hint generationes cœli Sc terrai^ qua^-do crcatæ funt, in die quo fecit Dominusnbsp;Deus cœlum, Sc terram Sc omne virgultumnbsp;agri anteqiiam oriretur in terra omnemqucnbsp;herbamregionis priufquam germinaret: nonnbsp;enim pluerat Dominus Deus fuper terram^Scnbsp;homo no eratqui operareturquot;terram: fedfonsnbsp;alcendebat è terra j irrigans vniuerfam luper-' B ficiemterræ.FormauitigiturDominusDeusnbsp;hominetn de limo terrae,, Sc inlpirauit in facienbsp;i.Cor.ij.feius Ipiraculum vitæ Scllfadus eft homo innbsp;animam viuentem . Plantauerat autem Do-minus Deus paradifiim voluptatisa princi-pio:in quo pofuit hominem quem formaue-rat. Produxitque Dominus Deus dehumonbsp;omne lignum pulchrum viluj amp;c ad velcendunbsp;fuauc: lignum etiam vitx in medio paradifi,nbsp;lignumquelcientix boni Scmali. Et fluuiusnbsp;egrediebatur de loco voluptatis ad irrigandunbsp;paradifiim, qui inde diuiditur in quatuor ca-Eccle.i^.c pita, nomen vnillPhifbn : iple eft qui circuitnbsp;omne terram Heuilath. vbi nafcitur aurum.nbsp;Sc aurum terrae illius optimumeft,ibiquein-uenitur bdellium,Sc lapis onychinus . Et nomen fluuij fecundi Gehon. ipft eft qui cir-C cumit omnem terra Aethiopix. Nomen vetonbsp;fluminis tertij, Tigrisnpfevadit contra Allynbsp;rios .Fluuius autem quartusjpfè eft Euphrates. Tulit ergo Dominus Deus hominem. Scnbsp;pofiiit eum in paradifiim voluptatis, vtope-raretur. Sc cuftodiret illum-.prxcepitq; ei, dicens , Ex omni ligno paradifi comede: de lignbsp;no autem Icientix boni Sc mali ne comedas.nbsp;In quocunq; enim diecomedcris ex eo,mor-temorireris. Dixit quoqueDominus Deus,nbsp;Non eft bonura hominem efle folum : facia-mus ci adiutorium flmile fibi. Formatis igi-tur Dominus Deus dehumo cumftis anima-tibusterrae,SCYniuerfls volatilibuscœli, ad-duxit ea ad Adam,Vt videret quid vocaret ea.nbsp;omne enim quod vocauitAdam animæ vi-j) uentis,ipfum eft nomen eius. Appellauitquenbsp;Adam nominibus fuis cundaanimantia. Scnbsp;vniucrla volatilia cœli, Sc omnes beftias ter-ræ;Adæ veto non inueniebatur adiutor flmi-lis eius. Immifit ergo Dominus Deus fopo-rem in Adam : cunlque obdormiflet, tulit v-nam de coftis eius. Sc repleuit carnem pro ea.nbsp;Etædificauit Dominus Deus coftaitt quamnbsp;tulcrat de Adam,in mulieremzScadduxit earnnbsp;i.Cor. tt.b ad Adam. Dixit^ue Adam,IIHoc nunc, os exnbsp;Matt. 19.a. ofsibug mcisj 8c caro de carne mea:hæc voca-Mar. 10.a. ...nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;¦ rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n

F.phef.$.g. ultur Virago , quoniam de viro lumpta eft. i.Cor.tf.d llQ^mobrem relinquet homo pattern fuum

Genefis.

Sc matrein, Sc adhxrebit vxori ftiæ:amp;: erunt duo in carné vna . Erat autem vterque nu-dus,Adam fcilicet Sc vxor eius; Sc non erube-fcebant.

Ed Sc ferpens erat callidior cundis ani- A mantibus terræ, quæ fecerat Dominusnbsp;Deus.Qui dixit ad mulierem, Cur præ-


cepit vobis Deus vt non comederetis ex omni ligno paradifi.^ Cui refpondit millier, De frudu lignorum qux funt in paradifb vefei-munde frudu veto ligni quod eft in medionbsp;paradifl, prxcepit nobis Deus ne comedere-mus, Sc ne tang eremus illud,ne forte moria-mur.Dixit autem fèrpens ad mulierem, llNe- x.Cor.udnbsp;quaquam morte moriemini. feit enim Deusnbsp;quôd in quocunque die comederitis ex eo,a-perientur oculi veftri:Sc eritis fient dij feien-tes bonum Sc malû. Vidit igitur mulier quôdnbsp;bonum eflet lignum ad velcendum, 6c pulchrum Qculis,alpeduq J deledabile:Sc tulit denbsp;frudu illius,Scllconicdit:deditq; viro fuo,qui Eecl.xj.^jnbsp;comêdit.Et aperti funt oculi amborum:cum-que cognouiflent le efle nudos, confiieruntnbsp;folia ficus, Sc fecefut fibi perizomata.Et cumnbsp;audiflêntvocem Domini Deideambulantisnbsp;in paradifb ad auram poft meridiem,abfcon-dit fè Adam Sc vxor eius à facie Domini Deinbsp;in medio ligni paradifi. Vocauitq; Dominusnbsp;Deus Adam,Sc dixit ei, Vbi es ? QmaitjVocenbsp;tiiam *audiui in paradifb : Sc timui, eo quôdnbsp;nudus efl'em. Sc abfeondi me.Cui dixittgt;Do-minus’,, Qms enim indicauit tibi quôd nudusnbsp;effes, nifi quôd ex ligno de quo prxeeperamnbsp;tibi ne comederes, comedifti ? Dixitque A-dam, Mulier quam dedifti mihi fbciam, de-dit mihi de ligno,Sc comedi. Et dixit Domi- Cnbsp;nus Deus ad mulierem, Quare hoc fecifti?nbsp;Quæ refpoditjSerpens decepit me,, Sc comedi.

Et ait


-ocr page 65-

Adam.


Genefis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x.



?•}• EtaitDominusigt;Deus’adlerpentem, Qma fecifti hoc^maledidus es inter omnia animä-tiajamp; beftias terræ:fuper peétus tuum gradiê-ris i Sc terram comedes cunétis diebus vitænbsp;tuæ. Inimicitias ponam inter te amp; mulieremjnbsp;'iKe.i. amp; lèmen tuum Sç fernen illius:quot;ipfà’conteretnbsp;caput tuum amp;. tu infidiaberis calcaneo eius.nbsp;Mulieri quoq; dixit, Multiplicabo ærumnasnbsp;tuas, amp; conceptus tuos : in dolore paries fi-«.Cor.i4.f lios inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poteftate eris, amp; Ilipfe domi-

nabitur tui. Adæ vero dixit, audifti vo-cem vxoris tuæ, amp; comedifti de ligno ex quo præceperam tibi ne coraederes,maledida terra in opéré tuo : in laboribus comedes exeanbsp;cundis diebus vitæ tuæ, fpinas amp; tribulos gernbsp;JJ minabit tibi, amp; comedes herbas terræ. In fù-dorevultus tui vefcêris panotuo’, donee re-uertaris in terram de qua fumptus es:quia pulnbsp;uis es, amp; in puluerem reuertêris. Et vocauitnbsp;Adam nomen vxoris fuæ,Heua;eo quôd mater effet cunâorum viuentium.Fecit quoquenbsp;Dominus Deus Adæ amp; vxori eius tunicasnbsp;pelhceas,amp; induit eos.Et ait,Ecce Adam quanbsp;11 vnus ex nobis faftus eft, feiens bonum amp;nbsp;tur terram de qua fumptus eft. Élecitque A-dam: amp; collocauit ante paradiftim voluptatisnbsp;cherubinjSc flamrneum gladium atque verU-tilem_,ad cuftodiendam viam ligni vita;.

J'

malum , nunc ergo ne forte mittat manum fuam, amp; fùmat etiam de ligno vitæ, amp; come-emi/ît. dat,amp; viuat in æternum.quot;Emifît’eum Domi-*’’*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mus Deus deparadilo voluptatis,vt operare-

5. ImpitPs Cainpium Ahelfratrem occtdit, à Tfeo funitus acJirofugus 'vitamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E-

nochgenuit :fed nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dam Sethgensramt, cui

narusefiEnos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ckv. 1111.

Dam vero cognouit Vxorem fiiam A Heuam:quæ concepit amp;peperit Ca- Hebr.n.8,nbsp;in^dicens^Pofledi hominem perDeum.Rurfumcj; peperit fratrem eius Ahel.Fuitnbsp;autem Abel paftor ouium amp; Cain agricola.nbsp;Fadum eft autem poft multos dies vt offer-ret Cain de frudibus tcrræ muneraDomino.

Abel quoque obtulit de primogenitis gregis fui, amp; de adipibus eorum; Et refpexit Dominus ad Abel, Sè ad munera eius. Ad Cain autem , amp; ad munera illius non refpexif.Iratuf-queeft Cain vehementer, amp; cóneidit vultus ,nbsp;eius . Dixitque Dominus ad eum , Q^arenbsp;iratus es? amp; cur cóneidit faciès tua? Nonne finbsp;benè egerisjrecipies’.fin autem malè,ftatim innbsp;foribus peccatum gt; tuum’aderit?Sedfubtenbsp;erit appetitus eius, 8ctudominaberis illius. gnbsp;Dixitque Cain ad Abel fratrem fiium, Egre-diamur foras. Çumque effent in agro,confurnbsp;rexit Cain aduerfus fratrem fuum Abel, 8cnbsp;Ilinterfecit eû. Et ait Dominus ad Cain, Vbinbsp;eft Abel frater tuus ? Qui refpondit ,Nefcio: Matt.ij.Xnbsp;nunquid euftos fratris mei fum ego ? Dixit-q ue ad eum. Quid fecifti ? vox fanguinis ffa-tris tui clamat ad me de terra.Nunc igitur manbsp;lediôtus eris Riper terra: quæ aperuit os fuum,nbsp;8c fufeepit fànguiné fratris tui de manu tua.nbsp;Cum operatus fueris earn, non dabit tibi fru-(ftus fuos : vagus 8c profugus eris fuper terra.nbsp;Dixitque Cain ad Dominum,Maior eft ini-quitas mea, quàm vtveniam merear . Eccenbsp;eijcis me hodie à facie terræ, 8c à facie tua ab-feondar, 8c ero vagus 8c profugus in terra:nbsp;omnis igitur quiinuenerit me,occidet me,nbsp;Dixitq; eiDominus, Nequaquam ita fietifèd Cnbsp;omnis qui occiderit Cain, fèptuplum punie-tur.Pofuitquæ Dominus in Cain fignum, vtnbsp;non interficeret eum omnis qui inueniffetnbsp;eum,Egrefrusque Cain à facie Domini,habinbsp;tauit profugus in terra ad orientalem plagamnbsp;Eden. Cognouit autem Cain vxorem fuam,nbsp;quæ concepit, 8c peperit Henoch:8c ædifica-uit ciuitatem,vocauitque nomen eius ex nomine fîlij fùi,Henoch.Porrô Henoch genuitnbsp;Irad,8cIradgenuitM.aûiael; 8c Maûiael genuit Mathufael 8c Matufàel genuit Lamech.nbsp;Qui accepit duas vxores, nomen vni Ada,8cnbsp;nomen alteri Sella.Genuitque Ada Iabel,quinbsp;fuit pater habitantium in tentorijs,atque pa-ftorum,- 8( nomen fratris eius lubal, ipfe hiit

A i pater


-ocr page 66-

Noe.

D pater canétium cithara Sc organo. Sella quo-que genuit Tubal-cain, qui fuit malleator Sc lèber in cunda oper.a xris Sc ferri. Soror vero Tubal-cain, Noema. Dixitque Lamechnbsp;vxoribus fuis Adæ Sc Sell«, Audite vocemnbsp;meam vxores Lamech, aulcultate fermonemnbsp;meum:quoniam occîdi virum in vulnus me-um, Sc adölelcentülum in liuorem meum.nbsp;leptuplum vltio dabitur de Cain:dc Lamechnbsp;vero leptuagies lepties . Cognouit quoque tis odoginta duobus annis, Sc genuit filiosnbsp;adhuc Adam vxorem luam:Sc peperit filium. Sc filias. Et fadi funt omnes dies Mathulalxnbsp;vocauitque nomen eins Seth-.dicens, Pofuit nongenti lèxagintanouem anni. Sc mortuusnbsp;mihi Deus lernen aliud pro Abel, quem oc-cidit Cain. Sed Sc Seth natus eft filius quemnbsp;vocauit Enos . iftc cœpit inuocare nomennbsp;Domini.

5. “Propagatio Ada ac foßerorutn anniqus quot;^i-ÎX if Jorum yfque ad 'Moè.

CAP. V.

ATquot; Tic eft libergenerationisAdam.In die Sapi. i.d. Tquot; I quacreauit Deus hominem. Hadfiminbsp;Supra.'Zd?^ litudinem Dci fccit illum.Malculumnbsp;lnha.5gt;. a. Sc fœminam creauit eos:8c benedixit illis ; Scnbsp;vocauit nomen eorum Adam,in die quo créanbsp;ti Hint. Vixit autem Adam centum trigintanbsp;annis:8cgenuitofilium’ad imaginem Sc fiminbsp;litudinem fuam , vocauitque nomen einsnbsp;».Para.t.a. ggfE. Et fadi funt diesHAdam poftquam genuit Seth,odingenti anni;genuitque filios Scnbsp;filias. Et fadum eft omne tempus quo vixitnbsp;Adam, anni nongenti triginta, Sc mortuusnbsp;eft.Vixit quoqj Seth centum quinque annis,nbsp;B Sc genuit Enos.VixitqueSeth poftquam genuit Enos, odingentis leptem annis,genuit-que filios Sc filias. Et fadi fiint omnes diesnbsp;Seth nongentorum duodecim annorum, 8cnbsp;mortuus eft. Vixit vero Enos nonaginta an-nis,8c genuit Cainan . Poft cuius ortum vixit odingentis quindecim annis,Sc genuit filios Sc filias. Fadique funt omnes dies Enosnbsp;nongenti quinque anni. Sc mortuus eft . Vi-xitquoque Cainan feptuaginta annis,8c genuit Malaleel. Et vixit Cainan poftquam genbsp;nuit Malaleel, odingentis quadringenta an-nis,genuitquc filios Sc filias. Et fadi fiint o-mnes dies Cainan nongenti dccem anni. Scnbsp;mortuus eft. Vixit autem Malaleel lèxagintanbsp;quinque annis,8c genuit larcd.Et vixit Ma-läleel poftquam genuit lared, odingentis trinbsp;gintaannis: Scgenuit filios Sc filias .Et fadinbsp;funt omnes dies Malaleel odingenti nona-C ginta quiflq; anni,Scmortuus eft.Vixitqj la-rcd cetum fexaginta duobus annis, Sc genuitnbsp;Henöch. Et vixit lared poftqua genuit Henoch odingentis annis. Sc genuit filios Sc fi-lias.Et fadi funt oés dies lared nongeti lèxa-ECCI.44.C glßta duo anni, Scmortuuseft. PorroHe-

Geftefis.

Matliuûîâ.EtambuIauif Henoch cum'Dco: Sc vixit Henoch poftquam genuit Mathula-lanij trecentis annis. Sc genuit filiös Sc filias.nbsp;Et faéti Hint omnes dies Henoch trecentinbsp;lexaginta quinque anni. ambulauitque cumnbsp;DeOj Scnon apparuit : quia tuliteum Deus.nbsp;Vixit quoque Mathulala centum oftogintanbsp;leptem annis.Sc genuit Lamech.Et vixit Manbsp;thulala poftquam genuit Lamech^lèptingen.

eft. Visit autemLamech centum oAoginta duobus annis , Sc genuit filium : vocauitquenbsp;nomcneiusNoe^dicenSj Ifte conlblabiturnbsp;nos ab opcribus Sc laboribus manuura no-ftrarum in terra cui maledixit Dominus. Vi-xitque Lamechj poftquam genuit Noe^quinnbsp;gentis nonaginta quinque annis, Sc genuitnbsp;filios Sc filias. Et fadi fiint omnes dies La-mech, ftptingcnti leptuaginta leptcm anni.nbsp;Sc mortuus eft.Noe vero cum quingentorumnbsp;eflet annoru, genuit Sem,Cham,Sc lapheth.

5. HomiiWpeccatafuere diluuij caufa,idoe tA~ men iuflies inuentu^ efl, cui area fahricandanbsp;mandatur,in qua ipflamp; cun^orum animan--tium generafleruentur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. v i.

CVmque cœpi flent homines multipli- A cari fuper terra, Sc filias procreaflent,nbsp;videntes filij Dei filias hominu quodnbsp;client pulchræ, acceperunt fibi vxores ex. o-mnibus quas elegerant.DixitqueDeuSjNonnbsp;permanebit Ipiritus meus in homine in zternbsp;num, quia caro eft:eruntquc dies illius centum viginti annorum.Gigantes autem erantnbsp;fiiper terram in diebus illis . poftquam, enimnbsp;ingrelsi funt filij Dei ad filias hominum, il-læque genUerunt, ifti funt potentes à lèculonbsp;viri famofi. Videns autem Deus quod multanbsp;malitia hominum eflet in terra, 8c cunda conbsp;gitatio cordis intenta eflet ad malum omninbsp;tempore,pœnituiteum quod hominem fecif-let in terra.oEt præcauens in futurum’. Sc ta- Bnbsp;dus dolore cordis intrinlccus, IIDelebo, in- . .nbsp;quit, hominem quem creaqi,a racie terræ, abnbsp;homine vlqucad animantia, à reptili vlqucnbsp;ad volucres cœli.pœnitet enim me fecifle eos.nbsp;Noe verd inuenit gratiamcoram Deo . Hxnbsp;fimt generationes Noe: ilNoe vir iuftus atq; Eed.44-*nbsp;perfedus fuit in generationibus fiiis,cfi Deonbsp;ambulauit.Et genuit tres filios,Scm, Cham,nbsp;Sc lapheth. Corrupta eft autem terra coramnbsp;Deo , Screpleta eft iniquitate. Cumque vi-diflêt Deus terra efle corruptam(omnis quipnbsp;pe caro corruperat viam fuam fiiper terram)nbsp;dixit ad Noe,Finis vniuerfie carnis venit coram me:repleta eft terra iniquitate eorumjScnbsp;Hebr.u.a. fioch vixit lèxaginta quinqj annis, Sc genuit ego dilperdam cos cum terra, Fac tibi arcam Cnbsp;delignis


-ocr page 67-

Noe.

delignis léuigatis : manfîunculas in area facies , Sebitumine linies intrinfecus amp;extrin-fecus.Et He facies eam^Trecentorum cubito^ rum erit longitudo arcae, quinquaginta cubi-torum latitudOj amp; triginta cubitorum altitu-do illius.Feneftram in area facies amp; in cubitonbsp;confiiramabis fummitatem eius oftium au-tem arex pones ex latere deórfum cœnaculàjnbsp;amp; triftega facies in ea. Ecce ego adducam a-quas diluuij fuper terram^vt interficiam om-nem carnem in qua fpiritus vitæ èft fubternbsp;cœlum J Slt;. vniuer/a quæ in terra fiint^confu-mentur. Ponamq; fœdus meum tecum :amp;nbsp;ingredieries arcam tu amp; filij tui, vxor tua^Scnbsp;vxores filiorum tuorum tecum.Et ex cundisnbsp;animantibus vniuerße carnis bina inducesnbsp;in arcam J vtviuant tecum : malculini fexusnbsp;amp; fœminini. De volucribus iuxta genus fuii,nbsp;amp; de iumentis in genere fuo,amp; ex omni rep-tili terrx fecuridum genus fi.ium;bina de omnibus ingredientur tecum vt pofsint viuere.nbsp;Tolles igitur tecu ex omnibus efeis quæ marinbsp;di poflunt 3 comportabis apud te : amp; eruntnbsp;tarn tibi_, quam illis in elcam.Fecit igitur Noenbsp;omnia quæ præcepérat illi Deus.

J. Ingreffo 2^oë cumjuii in arca^flatim aqua om nïum monüü cacuminal xijQ.dtehus fuperauit^renbsp;liquaq^animantiafubmerßt. cap. vii.

A Ixitque Dominus ad eum, Ingredere tu amp; omnis Domus tua in arcam;litenbsp;enirri vidiiuftum Coram me in gene-rationebac .Ex omnibus ariimantibus mun-dis toiles leptena amp; leptena mafculum 8i quaginta diebus^nbsp;fœminam : de animantibus vero immundisnbsp;duo amp; duo^malculum Sc fœminam.Sed amp; dénbsp;volatilibus cœli leptena SC leptena mafculum Sc fœminam; vt faluetur fernen fiiper fa-ciem vniuerfæ terræ, Adhuceninij Sc poftnbsp;dies feptern ego pluani fuper terrani quadra-ginta diebus Sc quadraginta noélibus;Sc dele-bo ornnem fub ftantiam quam feci, de fliper-ficie terrx. Fecit ergo Noe omnia qute man-dauerat éi Deus. Eratque fèxcentorum an-norum quarido diluuij aqriæ inundaueruntnbsp;fuper tcrram.EtllingrifTus eft Noe Sc filij eius.

kPet.i.b.

Genefisi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

vxoreius Sc vxores filiorum eius cumeoin^“^'‘7-C arcam J propter aquas diluuij .De animanti-*’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

bus quoquemundis Scimmundis^Sc de volucribus J amp; ex omni quod móuetur fuper terram J duo Sc duo ingrefla funt ad Noe in arcam mafculus Sc fœmina, ficat prxeeperat Deus Noe. Cumque tranftflent feptem dies,nbsp;aquæ diluuij inundauerunt fuper terra.Annonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

fexcentefimo vitæ Noe, menfe fecundo, fep-timo decimo die menfis, rupti funt omnes fontes abyßi magnæ, Sc cataraftæ cœli apertænbsp;flint ; Sc fada eft pluuia fiiper terram quadraginta diebus Sc quadraginta nodibus. In ar- cnbsp;ticulo diei illius ingreflus eft Noe, Sc Sem,Scnbsp;Cham, Sc lapheth filij eius ; Sc vxor illius,5cnbsp;*vxores filiorum eius cum eis in arcam : ipfinbsp;Sc omne animal fecundum genus fuum,vni-tierfaq ue iumeta in genere fuo,Sc omne quodnbsp;mouetur fiiper terram in genere fiiOjCun-duriique volatile fecundil genus fuum, vniuerfæ aues, omnesque volucres ingreffæ furitnbsp;ad Noe in arcarii, bina Sc bina ex omni carne,nbsp;in qua erat fpiritus vitæ.Et quæ ingrefla funt,nbsp;mafculus Sc fœmina ex omni carne introie-runt,ficut præceperat ei Deus;Scinclufit eurrinbsp;Dominus deforis. Fadumque eft diluuiumnbsp;quadraginta diebus*fliper terram; Sc multi-plicatæ funtaquæ. Sc cleuauerunt arcamin.nbsp;fliblime à terra. Vehementer enim inunda-uerunt,Sc omnia repleuerut in fuperficie tef-ræiporrô area ferebatur fiiper aquas.EtaqusDnbsp;præualiierunt nimis fuper terrain : operriqucnbsp;funt omnes montes excelfi fiib vniuerfb cre-lo. Quindecim cubitis altior fuit aqua fupernbsp;montes quos operuerat.llConfumptaque eftnbsp;oriinis caro quæ mouebatur fuperrerram,vo- ''nbsp;lucrum, animantium, beftiarum, ofnnium-ique reptilium quæ reptant fuper terrain. Vni-uerfi homines Sc cunda in quibus fpiracu-lum vitæ eft in terra,mortua funt. Et deleuitnbsp;’ornnem fubftantiam quæ erat fuper terram,nbsp;ab homine vfque àd pecus, tam reptile quamnbsp;volucres cœliiSc deleta funt de terra;remanfitnbsp;autem folus Noe Sc qui cum eo erant in area.nbsp;Obtinueruntque aqUæ terram centum quin-

»

Si Imminutiipaulatim aquis diluuij,pofl corui ac columbx emißienem, 'î^oécùm ’^niuerfiinbsp;qux in area continebantur egreditur,amp; altarinbsp;extru^o offert holocaufla. CAP. v 111.

REcordatus autem Deus Noe cundo-A rumque animantium Sc omniumiu-mentOrum quæ erant cum eo in area,nbsp;adduxit fpiritum, fuper terram. Sc imminuta:nbsp;funt aquæ.Et claufi flint fontes abyßi, ca-. taradæ cœli : Sc prohibitæ flint pluui« de cœ-: lo.Reueißeq j funt aquæ de terra euntes Sc re-, deuntes; Sc cœperunt minui póft centû quin-

A 3 quagintà

-ocr page 68-

Genefis*

CAP. I X.

BEftcdixitque Deus Noe 8cfilijs eius.j^ Et dixit ad cos,llCrelcite , 8c multipli- Su.bC.nbsp;camini,8c replete terram. Et terror vc-fter ac tremor fit fiiper cunda animalia ter*nbsp;ræ, 8c fiiper omnes volucres cœli, cum vniuerfis quæ mouentur fiiper terram : omnesnbsp;pilces maris manui veftræ traditi fiint. Etnbsp;omne quod mouetur 8c viuit, erit vobis in cinbsp;bumiquafi olera viretia tradidi vobis omnia.nbsp;Excepto quod carnem cum languine no co -medeti s. Sanguinem enim animarum veftra-rum requiram de manu cundarumbeftiarG:nbsp;8c de manu hominis,de manu viri 8ccgt;de ma- gt;.io.nbsp;nu’fratris eius requiram animam hominis.

Apoc.ij.q Su^.i.c.o’nbsp;multiplicamini,8cingredimini fiiper terram, *nbsp;8c impiété earn. Hæc quoque dixit Deus adnbsp;Noe,8c ad filios eius cum eo, Ecce ego ftatuanbsp;padum meum vobiftum, 8c cum lemine ve-ftropoft vos:8cadomnem animam viuentem quæ eft vobilcH , tâ in volucribus quamnbsp;gt; iniumentis 8cpecudibus terræ, cundisi^ue

, portons ramum fundetur fànguis illius:lladimaginem quippc orc Hio.intellexit Dei fadus eft homo. IIVos autemcrelcite amp;

Noe.

«^uaginta dies.Reqiiieuit^ûû ârca menfefepti mojvicefîmofèptimo die menfîs fiiper montes Armenia.At veto àqnæ ibant amp; decrefce-*(«/ew.4.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad decimu menicm: decimoquot; enim’

menfèjprirna die menfis apparueruntcacumi B na montium.Cumq; tranfifiênt quadragintanbsp;dies^aperiens Noe feneftram arcæ quam fece-gt;quot;4' ratjdifflifitconium:quiegrediebatur, amp;gt;n5’nbsp;reuertebatur, donee ficcarentur aquæfupernbsp;terram.Emifit quoque columbam poft eum,nbsp;vt videret fi iam ceftaflent aqus fuper faciemnbsp;terræ. Qux cum noninueniflêt vbi requiefcenbsp;ret pes eius^reuerfa eft ad eum in area : aquxnbsp;enim erant fiiper vniuerfiim terra:extenditq;nbsp;manumgt;fuam’jamp; apprehcnfiimintulit inar-cam.Expedatisautemvltràfèptemdiebusa-lijSjturfiimdimifit columbam ex. area. At ilia Quicunque llefFuderit humanum fanguiné, Matt,nbsp;venit ad eum ad velperam ;

oliuæ virentibus folijsinore fiio. intellexit C ei^D Noe quód ceflaflênt aquæ fiiper terram.

Expedauitqj nihilomïnus fèptem alios dies: amp; emifit columbam, quæ non eft reuerfa vitra ad eum.Igitur fèxcentefimo primo anno,nbsp;primo menie, prima die menfis imminutaenbsp;fiint aquæ fiiper terram:Scaperiens Noe tcdûnbsp;arcæ afpexic, viditque quôdexiccataeflèt fii-perfides terræ.Menlè lècundo,lèptimo amp; vi- quæ egreflâ funt de area, 6c vniuerfis beftijsnbsp;cefimo die menfis arefada eft terra. Locutus terræ. 11 Statuam padum meum vobifeum, amp; If«. H**’nbsp;eft autem Deus ad Noe, dicens, Egredere de nequaquam vitra interficietur omnis caro a-

[ipans terram.Dixitque Deus, Hoc eft fi’gnu fœderisjquod do inter me amp; vos, 8c ad omnenbsp;animam viuentem quæ eft vobiftum in ge-nerationes lempiternas: Arcum meum ponjnbsp;in nubibus,8c erit fignum fœderis inter me 8c EceL lt;}•*nbsp;inter terram. IlCumq; obduxero nubibus cce* Cnbsp;lum, apparebit arcus meus in nubibus : 8c re- ''nbsp;cordabor fœderis mei vobilcû 8c cum omninbsp;anima viuente quæ carnem vegetat : 8c non.nbsp;erunt vitra aquæ diluuij ad delédam vniuer-lam carnem. Eritque arcus omeus’ in nubi- t».f.nbsp;bus J 8c videbo ilium, 8c recordabor fœderisnbsp;lèmpiterni quod padum eft inter Deum 8cnbsp;*omnem animam viuentem vniuerfæ carnisnbsp;quæ eft fiiper terram. Dixitq; Deus ad Noe,nbsp;Hocquot;eft’figuum fœderis quod conftitui in-*#«t.». ,nbsp;terme 8cquot;omnem carnem’fiiper terram. Eratnbsp;ergo filij Noe qui egrefii fiint de area, Sem, »nttm, }•nbsp;Chamjetlaphethiporro Cham ipleeft paternbsp;Chan«aan. Tres ifti, filij fiint Noe : 8c ab hisnbsp;diflèminatû eft omne genus hominum fiipernbsp;vniuerlam terram.Cœpitq; Noe vir agricola Dnbsp;exercere terra, 8c plantauit vineam. Bibens«^;nbsp;vinG inebriatus eft, 8cnudatus*in tabernacu

area tu 8c vxor tua,filij tui 8c vxores filiorum quis diîuuij,neq; erit deinceps diluuium difi-tuorum tecum. Cundaanimantia quæ fiint fipans terram.DixitqueDeus,Hoccft fi’gnu apud te, ex omni carne tam in volatilibusnbsp;quam in beftijs 8c vniuerfis reptilibus quænbsp;reptant fuper terram,educ tecum 8c ingredi-mini fiiper terram: Hcreftite 8c multiplicami-D ni fiiper eâ.Egreflîis eft ergo Noe 8c filij eius:nbsp;Supr.i.c.d illius amp; vxores filiorum eius cumeo.nbsp;Infra, p.a. amp; omnia animantia,iumenta, 8c reptilianbsp;quæ reptant fiiper terram lecundum genusnbsp;fuum,egrefla fiint de area. Aedificauit autemnbsp;Noe altare Domino:8c tollens decundis pe-coribus 8c volucribus mundis : obtulit holo-caufta fiiper altare. Odoratusq'ue eft Dominus odorem fiiauitatis,8c ait ad eum,Nequa-quam vltrà maledicam terræ propter homi-Supratfa nesJilènfiisenim 8ccogitatio humani cordisnbsp;in malum prona fiint ab adoleftentia fiia:nonbsp;tgt;.6. igitur vitra percutiam omnem animam tgt;vi-uentem’ficut feci. Cundis diebus terræ, fè-mentis 8c mefiis , frigus 8c æftus, æftas 8cnbsp;hyems,nox 8c dies non requiefeent.

*S. ‘Deus^oiacfilijt eiusberKdicit^cun^aqjani manna ynà ettm fißibusin cibum tribuit^nbsp;frobibito tarnen ilbs fanguine : feedus internbsp;quot;Deum amp; homines de non inducendis amplius lo fiio. Qiiod cG vidiflet Cham pater Cha-aauis diluuij,iridefirmatur: °lgt;loê ebrium ri- naan, verenda fcilicet paths fui elle nudata,nbsp;J^ßlius Cam in Chandanfilio malediatur, nutiauit duobus fratribus fiiis foras. At verdnbsp;Stm lero amp; la^heth bsntdùuntur»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sem ôc lapheth palliG impofiierunt humeris

fuis.

-ocr page 69-

Noe.

lùis,amp; incedentes retrorfiim, operuerunt ve-renda patris fui: faciesq ue eorum auerlæ erât, amp; patris virilia non viderunt. Euigilans autenbsp;Noe ex vino, cum didiciflet quæ fecerat ei fi-*/*'’‘-'lius fùus minor,ait, MalediAus *Chânâ.an,nbsp;lcruus lèruorumeritfratribus fuis.Dixitque,nbsp;BenediAus Dominus Deus Sem , fit Cha-nâan leruuseius .Dilater Deus Iapheth,amp;nbsp;habiter in tabernaculis Sem, fitque Chanâannbsp;lèruus eius . Vixit autem Noe poft diluuiumnbsp;trecentis quinquaginta annis. amp; impleti funtnbsp;omnes dies eius nongentorum quinquaginta annorum:amp; mortuus eft.

S, Genealogiaßtiorum Tdioë à ^utbui diutßxßent gentespojl diluuium.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c A p. x.

y Y Aofunt’ generationestgt;filiorû’ Noe, «•Para.i.a. Iquot; 1 Sem,Cham, amp;laphethmatiquefuntnbsp;egt;.6. gt;.3. X- J-ejg ßiy pQß. diluuium. Filij lapheth:

Gomer,amp;Magog,et Madai,et Iauan,amp;Thu raSennaar, et habitauerunt in eo. Dixitque bal,amp;Môloch,etThiras. Porto filij Gomer: alter ad pro ximumfiium, Venite, faciaqiusnbsp;Alcenez et Riphath et Thôgorma . Filij autem lauan : Elilaet Tharfis, Cethim et Do- !nbsp;danim. Ab his diuilæ fiint infiilæ gentium in .nbsp;regionibus fuis, vnufquilque lècundum lin-guam ofiiam’ amp; familias fiias in nationibus lt;nbsp;fuis.Filij autem Cham: Chus, et Mefiâim, etnbsp;Phut, et Chanâan. Filij autem Chus: Saba,nbsp;•ö»*.!!. *Heuila,et Sabatha,etRegma,et Sabathacha.

g Filij Regma:Saba,et Dadan.Porto Chus genuit Nemrod : iplecœpit eflepotens in terra, Am.$. et erat robuftus Venator coram Domino.quot;abnbsp;hoc’exiuit prouerbium,Quafi Nemrod robunbsp;ftus Venator coram Domino.Fuit autê prin-çjpjy regni eius Babylon et Aiach,et Achad,nbsp;amp; C halanne,in terra Sennaar.D e terra ilia e-greflus eft Airur,et ædificauit Niniuen,et planbsp;teas ciuitatis,8c Chale.Relèn quoq- interNi-niuen et Chale:hæc eft ciuitas magna. At ve-rô Mefiâim genuit Ludim, et Anamiip^ amp;nbsp;Laabim,amp; Nephthuim,etPhetrufîm,et Chanbsp;fluim ; de quibus egrefiifunt Philiftijm, 5cnbsp;ç, Caphtorim . Chanâan autem genuit Sidônénbsp;primogenitum fiium,Hethæum et lebulæumnbsp;8c Amorrhæum et Gergelàeum 8cHeuæumnbsp;8cAracæum,Sinæum et Aradium,Samaræumnbsp;8c Hamathæum : et per hos dilfeminati funtnbsp;populi Chananæorum. FaAique fiinttermi-ni Chanâan venientibus àSidône Geraramnbsp;vlque ad Gazam, donee ingrediaris Sodomânbsp;8c Gomorrham,et Adamam et Seboim vlquenbsp;Lafi.Hi funt filij Cham in cognationibus etnbsp;lingÿis et generationibus, terrifque et genti-bus fuis.De Sem quoque nati fiint,patre omnium filiorum Heber,fratre lapheth maiore. triginta annis : et genuit filios et filias. Vixitnbsp;Filij Sem:Aelam et Affur etArphaxad et Lud quoque Phaleg triginta annis,et genuit Reü.nbsp;et Aram.Filij Aram: Hus et Hul et Gether et Vixitque Phaleg poftquam genuit Reu, du-Mes. At verô Arphaxad genuit Sale, de quo centis nouem annis, et genuit filios et filias.

A 4. Vixit

Genefis.

ortus eft Heber.Natique funt Heber filij duo. D nomen vni Phaleg, eo qudd in diebus eius dinbsp;uilafit terra: et nomen fratris eius TeAan,nbsp;Qui leAa genuit Elmodad et SalephjCt Alar-moth,Iare et Adoram et Vzal et Decla et Henbsp;balet Abimael,Saba et Ophir etHeuilaetnbsp;lobab.omnes ifti, filij leAan.Et faAa eft ha-bitatio eorum de Mefla pergentibus vlquenbsp;Sephar montem orientalem . Ifti fiint filijnbsp;Sem lecundum cognationes et linguas et regiones in getibus luis. Hæ familiæ Noeiuxtanbsp;populos etnationes fiias. Ab his diuilæ luntnbsp;genres in terra poft diluuium.

5. In turrûs quot;Babel eedißcAtionlt;ie,ß{perloriim fa-fiusac lingua conjunditur, Sem genealoÿa yfque ad A braham texhur. CAP. x i.nbsp;ERat aût terra labij vnius,et lèrmonumnbsp;eorundem . Cumqueproficilcerenturnbsp;de oriente,inuenerunt campum in ter-

’latereSjCt coquamus eos igni. Habucruntq- *ntbi(,f, lateres pro GxisjCt bitumen pro cæmento ; etnbsp;dixeruntj VenitCj facinius nobis ciuitatem etnbsp;turrim_, cuius culmen pertingat ad cœkim:etnbsp;celebremus nomen noftrum antequam diui-damur in vniuerfas terras.

Defcendit autem Dominus vt videretciuitatem et turrem quam ædificabant filij A-dam^et dixit_,Ecce,vnusefl populuSjCtvnum eft labium omnibus : cœperuntque hoc face-re^nec defîftentà cogitationibus fuis , doneenbsp;eas operecompleant.Veniteigiturjdefcenda- ßnbsp;musket confundamus ibi linguam eorum, vtnbsp;non audiat vnulquilque vocem proximi lui.nbsp;Atqueita diuifit eos Dominus ex illo loco innbsp;vniuerfas terras, et ceflauerunt ædificare ciutnbsp;tatem.Et idcirco vocatum eft nomen eius Banbsp;bel,quiaibi confufumeft labium vniuerfienbsp;terræ:etinde difperfiteos Dominus fuper fa-ciem cunAarum regionum. Hægt;funt’generanbsp;tiones Sem,IISem erat centum annorfi qiian- i.Para,i.b»nbsp;do genuit Arphaxad, biennio poftdiluuiiiinbsp;Vixitque Sem poftquam genuit Arphaxad,nbsp;quingentis annis:et genuit filios et filias.Pórnbsp;rô Arphaxad vixit triginta quinque annis, etnbsp;genuit Sale. VixitqueArphaxad poftquam genbsp;nuit Salej’trecentis’tribus annis,et genuit n-lios et filias.Salequoque vixittriginta annis,nbsp;amp; genuit Heber.Vixitqj Sale poftqua genuitnbsp;Heber, quadringentis tribus annis ,et genuit.nbsp;filios et filias. Vixit autem Heber tringintanbsp;quatuor annis,et genuit Phaleg.Et vixit He-

• ber poftquam genuit Phaleg, quadringentis

a**

-ocr page 70-

Abraham. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Genefis.

Vixlt autem Reu triginta duobusatiftis^efge admofttetn qui erat contra oricntemBetKel, nuit Sarug. VixitquoqueReu poftquam ge- tetenditibi tabernaculumfuum, ab occiden-nuit Sarugjducentis feptem annis : amp; genuit te habens Bethehet ab orienteHai;ædificauit Cnbsp;filioset filias.Vixitvero Sarugtrigintaannis^ quoqiieibi altarc Domino,Öciniiocauit no-amp;genuit Nachor. Vixitque Sarug poftquam men eius.Perrexitque Abram vadens amp; vitranbsp;genuit Nachor_,ducétis annis: 8c genuit filios ¦ - -8c filias. Vixit autem Nachor viginti nouemnbsp;annis,et genuit Thare.Vixitqj Nachor poftquam genuit Thare^ centum decemetno-D uem annis:et genuit filios et filias. Vixitque

lofu.iA.a. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;° A TT r

ham et Nachor et Aran.Hæ lunt autem gene-rationesThare, Thare genuit Abram, Nachor et Aran. Porro Aran genuit Lot, Mor-tuufqueeft Aran ante Thare pattern fiium, in terra natiuitatis fiiæ in Vr Chaldæorum.nbsp;Duxerunt autem Abram 8c Nachor vxores:nbsp;nomen vxoris Abram, Sarai:et nomen vxo-ris Nachor, Melcha filia Aran patris Melchænbsp;8c patris lelchæ.Erat autem Sarai fterilis, necnbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liberos. llTulit itaque Thare Abram

Judith.5.a filium fiium,et Lot filiumAranfilium filij fi-iijCt Sarai nurum ftiam, vxorem Abram filijnbsp;^'tret.6. cJuxit eos deVr Chaldæorum,vtquot;irent’nbsp;interram Chanâan:veneruntquevlqueHa-ran, 8c habitauerunt ibi. Et fadi funt diesnbsp;Thare ducentorum quinque annorum , 8cnbsp;mortuus eft in Haran.

. 5. lt;Abram Dei mandatafarens,promijja^ac-cipiens,patriareliUa, comitante Lot, ‘Domino in «S ichemjacrijicauit, Indepropter famem ^gyptum ingreß'it^ 'vxorem fuam 'vocatfo-rorcm,quam indomum regit fublatampo-ßeaditatmrecipit.

c A P. XI I.

'T'^k Ixitautem Dominus ad Abram, E-AA./.a. nbsp;nbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;1 gredere de terra tua, 8c de cognatione

tua, 8c de domo patris tui, et veni in terram quam monftrauero tibi. Faciamqj tcnbsp;ingentem magnam, 8c bcnedicam tibi, 8c ma-gnificabo nomen tuum, erilque benedidus.nbsp;ç Benedicam benedicentibus tibi, 8cmaledicanbsp;Gaht.j.b. maledicentibus tibi,atquellinrebenediceturnbsp;Infra.iS.c, vniuerßg cognationes terræ.EgrelTus cft ita-

Heb.ii.b, qiis Abram heut præcepcrat ei Doramus, 8c

iuit cum eo Lot :feptuagintaquinque annorum erat Abram cum egrederetur de Daran.

. fratris.fui, vniucrlamque fubftantiamquam poflederant j 8c animas quas fecerant inHa-ran-.8c'egrcfti flint vt irent in terram Chana-an.. Cumque venilTcnt in eam, pertranfiuitnbsp;Abram terram vfque ad locum Sichern, 8c vfi-que adconuallem illuftrem: Chananaeus autem tunc,eratinterra. Apparu it autem Do-Infvä.i j.d. minus; Abram, et dixit ei ,JlSemini tuo dabonbsp;ivd.iiî.i. tçrram hanc.Qiû ædificauitibi altarcDomi-Deu.54.b. -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦- — •nbsp;nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

progrediés ad meridiê. Fada eft autem fames in terra:defcenditque Abram in Aegyptum,nbsp;vt peregrinaretur ibi : præualuerat onim fames in terra.Cumquepropè eftet vt ingrede-tur Aegyptum, dixit Sarai vxori fiiæ , Nouinbsp;quôd pulchra fis mulier ; et quôd cû viderintnbsp;te Aegiptij,diduri funtjVxor illius eft.et in-terficientme,8cterelèruabût. IIDicergo ob-inf.io.c..nbsp;fècro te, quôd loror mea fis : vt bene fit mihinbsp;propter te, 8c viuat anima mea ob gratia tui.nbsp;Cum itaque ingrefliis eflet Abram Aegyptum, viderunt Aegyptij mulierem quôd efletnbsp;pulchra nimis . Et nuntiauerunt priheipesnbsp;Pharaoni, etlaudauerunt eam apud ilium: 8cnbsp;fublata eft mulier in domum Pharaonis, A-bram verô bene vfi fiint propter illam. Fue- Dnbsp;runtque ei ones et boues 8c quot;afini’8c lerui, 8cnbsp;quot;famulæ’Scoafinæ’ et cameli, Flagellauit au- *ƒlt;«’»»/«lt;• î*nbsp;tem Dominus Pharaonem plagis maximis,nbsp;et domum eins propter Sarai vxorem Abram,nbsp;Vocauitque Pharao Abram, 8c dixit ei,Quidnbsp;nam eft hoc quod fecifti mihi.^quare non in-dicafti mihi quod vxor tua elTet ? Quam ohnbsp;caulam dixifti efle fororem tuam, vt tollerenbsp;eam mihi in vxorem? Nunc igitur ecce con-iunx tuajaccipe eam,8c vade.Præcepitq ; Phanbsp;rao fiiper Abram viris:8c deduxerunt eum 8cnbsp;vxorem illius,et omnia quæ habebat.

5. tAhram amp; Lot Ægyptum egreßiprte nimia opulentia feparantur, amp; Lot lorhnis fineinbsp;eligente, [Airam habitat tn terra Clandan^nbsp;ybi rurfum Deipromißiones de multiplcandonbsp;ßemine terra^ue poßidenda acäpit.

C A p. X 111.

AScendit ergo Abram de Aegypto, ip- A le 8c vxor eins, et omnia quae habe-bat,et Lot cum eo ad Auftralem pla-gam.Erat aut diues valde’in pofleßioneau-ri et argent!.Rcuerlùfque eft per iter quo vénérât,à meridie in Bethel, vlque ad locum v-bi prius fixerat tabernaculum inter Bethel 8cnbsp;Hai:inloco altrisllquodfeceratprius,8c inuo Sup.t*.«»nbsp;cauitibi nomen Domini. Sedet Lot qui eratnbsp;cum Abrâ, fuerunt greges ouium 8c armentanbsp;et tabernacula. Neepoterateos capere terra,nbsp;vt habitarent fimul : ilerat quippe fubftantia inf.jnbsp;eorum multa, ôcnequibanthabitare conimu Bnbsp;niter. Vnde*fada cft rixa interpaftores gre- *nbsp;gum Abram et Lot.Eo autem tempore Cha-nanæus et Phærezaeus habitabant in terra il-la.Dixitergo Abraad Lot, Ne quælô fît iur-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;giumintermeette, etinterpaftores meos 8c

no,qui apparuerat ei*. Et inde tranlgrediens paftores tuos; ffatres enim fumus, Ecce vni-uerlà

v. B Tülitque Sarai vxorcm fuam amp; Lot filium \ fratj-is fui, vniucrlamque fubftantiam quam


-ocr page 71-

Abraham.

uerG terra coram te eft : recede à me obftcro. fi ad finiftram ieris, ego dexteram tenebo ; finbsp;tu dexteram elegeris, ego ad finiftram perga.nbsp;Eleuatis itaque Lot oculis^vidit omnem circa regionem lordanis^qux vniuerG irrigaba-tur antequamlubuerteret Dominus Sodo-C mam amp; Gomorrham, ficutparadiftis Domini J et lient Aegyptus venientibus in Segor.nbsp;Elegitqiie fibi Lot regionem circa lordane,nbsp;amp;recelsitab oriente: diuilîque fiint altcru-trum à fratre fiio . Abram habitauit in terranbsp;Cbanâan : Lot verd moratns eft in oppidisnbsp;quæ erant circa Iordancm,amp; habitauit in Sonbsp;domis.Homines autem Sodomitæ peßimi e-rat,8c peccatores coram Domino nimis. Di-xi tq ne Dominus ad Abram poftquam diui-ftis eft abeo Lot J IILeua oculos tuosgt;in di-16.7.*^* redtum’Sc vide â loco in quo nunc esadaquinbsp;lonem amp;*meridiemjad orientem Scocciden-tem.Omnem terrainquam confpicis^tibi da-D boj et lèmini tuo vlque in lèmpiternum. Fa-ciamque lemen tuum fient puluerem terræ:nbsp;fi quis poteft hominum numerate pulueremnbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;t”-?- tgt;terræ\ lemen quoqne tuumquot;numerare’po-

’nianewi. - „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 i • i-

j, tent.Surgegt;crgo, amp; perambnla terrain in lo gt;•‘0» gitudine amp; in latitndine fua: quia tibi datums film earn . Mouens igitur tabcrnaculumnbsp;fuum Abrain, venit, amp; habitauit iuxta con-uallem Mambre^ quæ eft in Hebroniædifica-iiitq ne ibi altare Domino.

5. T)eiûBii quinque regilies ac ßgt;oliatis Sodo-Lot cumplerifque alijs captiuue ducitur ù quatuor regibus quot;ynEloribtts, quos Abramnbsp;perßquutus, omnes captiuosf^olta/L reduxit,nbsp;atque benedi^iione à quot;ivleîfchijedec accepta,nbsp;cun^a régi Sodomorum reddidit.

Cfi-V. XI III.

Al2?Alt;ftum eft autem in illo tempore^ vt M Amraphel rex Sennaar, amp; Arioch rex

PontijSc Chodorlahómorrex Aelami-tarumjamp; T hadal rex gentium inirent bellum contra Bara regem Sodomornm , 8c contranbsp;BerG regem Gomorrhæ j amp; côtra Senaabregem Adamæ, Se contra Seméber regem Se-boiin, contraque regem BalæhpGeft Segor.nbsp;Oinncs hi côuenerunt in vallem Sylueftremnbsp;quæ nunc eft mare làlis.D uodecim enim an-nis Gruierant Chodorlahomor, 8c tertio denbsp;cimo anno receflerunt ab eo. Igitur quarto-decimoanno venit Chodorlahomor, 8creges qui erant cum eo.-perculîêruntque Ra-gt;-iJ- phaim in Aftarothamp;Sc’ Carnaim, ScZuzimnbsp;cumuls, 8c Emiin in Saue Cariathâim, 8cnbsp;Corrhæosin montibus Seir, vlque ad cam-peftria Pharan,quæ eft in lolitudine. Reuer-fîque funt, 8c venerunt igt; vlque’ad fontemnbsp;Milphat, ipG eft Cades: 8cpereuflerunt omnem regioné Amalecitarû jôç Amorrhæorû

Genelîs.

qui habitabant in AGlonthamar. Étegrefii B fiint rex Sodomorû, 8c rex Gomorrhæjtexq;nbsp;Adamæ,8crexSeboim,necnon8c rex Balæ,nbsp;quæ eft Segor: et direxerunt acié contra eosnbsp;in valle Sylueftri, Gilicet aduerGs Chodor-lahômorregem Aelamitarum, et Thadalre-gem gentium, et Amraphel regem Sennaar,nbsp;et Arioch regem Ponti:quatuor reges aduer-fiis quinque.Vallis autem Sylueftris habebatnbsp;puteos multos bituminis. Itaquerex Sodo-morum,8ctgt;rex, Gomorrhæ terga verterunt,nbsp;cecideruntqueibi; 8c qui remanGrant, fuge-runt ad montem. Tulerunt autem omnemnbsp;Gbftantiam Sodomorû 8c Gomorrhæorum,nbsp;8c vniuerfii quæ ad cibum pertinent, 8c abie-runt:necnon 8c Lot 8c Gbftantiam eius, fili- qnbsp;umfratris Abram, qui habitabatin Sodomis.nbsp;Et ecce vnus qui euaGrat, nuntiauit Abramnbsp;Hebræo, qui habitabatin conualle Mambrenbsp;Amorrhæi fratris EGhol, 8c fratris Aner ; hinbsp;enim pepigerant fœdus cum Abram. Qimdnbsp;cum audilGt Abram, captum videlicet Lotnbsp;fratrem Gum,numerauit expeditos vernacu-los fuos trecentos decem 8c oéto : 8c perGcu-tus eft eos vlque Dan. Et diuifis Gcijs,irruitnbsp;fuper eos node;percußitque eos, 8c pcrGcu-tus eft eos vlque HobaoSc Phœnicen’, quænbsp;eftadleuam DamaGi. Reduxitque omnemnbsp;fubftantiam, 8c Lot fratrem fuum cumfubr-ftantia illius, mulieres quoque 8c populum.nbsp;Egrellîis eft auté rex Sodomorum in oecurr ¦*-'nbsp;fum eins poftquam reuerfiis eft à cædeChô-dorlahômor, amp; regum qui cum eo erant innbsp;valle Saue,quæ eft vallis regis. 1! At verô Mel- Dnbsp;chiGdecrex Salem, proferens panem 8c vinû Hebr. y.a.nbsp;(erat enim Geerdos Dei altißimi ) benédixitnbsp;ei, 8c ait, Benediôtus Abram Deo excelfo quinbsp;creauit cœlum 8c terram: 8c benediétus Deusnbsp;excelGs, quo protegente hoftes in manibusnbsp;tuis funt.Et dédit ei décimas ex omnibus.Di-xit autem rex Sodomorum ad Abram,Da mihi animas,cætera toile tibi. Qm relpondit ei,nbsp;Leuo manum meam ad Dominum Défi ex-celfum polGlîorem eœli 8c terræ, quôd à filonbsp;fubtegminis vlque ad corrigiam caligæ, nonnbsp;accipiam ex omnibus quæ tua fiint, ne dicas.nbsp;Ego ditaui Abram:exceptis his quæ comede-runt iuuenes, 8c partibus virorû qui veneruntnbsp;mecum, Aner, EGhol, 8c Mambre; ifti acci-

pient partes fiias.

S. Veus Âbradepofleritate deß/eranti ßlium promittitjCui credens A bram iuflißtatur, amp;nbsp;inßgnumpromijpe terr te prtejeriptum aVo-miiw offertfacrijîâum,auditq^ jutepoßerita-tisfuturampercgrinationcm. cap- XV.nbsp;His itaq; träGlt;ftis,facäus eft GrmoDo-mini ad Abram per vifioné diceSjNolinbsp;timer« Abrâ ego protedor tuusfiim,nbsp;8c mcrces


-ocr page 72-

Abraham.

Getiefis.

tnerces tua magna nimis.Dixitque Abram^ Domine Deus quid dabis mihi ? ego vadamnbsp;ablque liberis : amp; films procuratoris domusnbsp;meæifte Damafcus Eliézer. AddiditqueA-bram. Mihi autem non dedifti fernen: amp; cccQnbsp;vernaculus meus^hæres meus erit. Statimquenbsp;fermo Domini faófus eft ad eum dicenSjNonnbsp;erithic hæres tuus:fèd quiegredieturdevteronbsp;tuOjipfum habebis hæredem. Eduxitq; eû fo-g raSjamp; ait illi^llSufpice cœlumjamp; numera ftel-Roma. 4.3 fi potes. Et dixit ei Sic erit fernen tuum.nbsp;Galat.j.a. HCrcdidit AbramDCOScreputatum eft illinbsp;Supra. îud^diuftitiam.Dixitq; ad eum^ Ego Dominusnbsp;qui eduxit te de Vr Chaldæorn, vt darem tibinbsp;terram iftam^Sc pofsideres earn. At ille aitjDonbsp;mineDeuSjVndelcirepoftum quôdpoflefiu-rus fim eam?Et refpondens Dominus^Sume,nbsp;inquit_,mihi vaccam triennem^ 5c capram tri-, mam 5c arietem annorum trium, turturemnbsp;quoque 5c columbam. Qm tollens vniuerfànbsp;t».s •hæc_,lldiuifitgt;ea’per medium, 5c vtrafqueparnbsp;‘tês contra fèaltrinfecus pofiiit : aues autemnbsp;C nondiuifit.Defcenderuntque Yolucres fiipernbsp;cadauera,5c abigebat eas Abram.Cumque folnbsp;quot;oKubuif- quot;occumberet’, lopor irruit fuper Abram, 5cnbsp;horror magnus 6c tenebrofiis inuafit eum.nbsp;Didtumq;eftadeum,Scito prænofcens quôdnbsp;Adu./.a. iiperegrinum futurum fit fernen tuum in terra non fua;6c fubijcient eos feruituti, 5c affligent quadringentis annis. Veruntamen gen-tem cui feruituri funt, ego iudicabo : et poftnbsp;hæc egredientur cum magna fubftantia. Tunbsp;autem ibis ad patres tuos in pace, fèpultus innbsp;fencéhute bona. IlGeneratione autem quartanbsp;Exod.n.f. reuertêtur huc:necdumenimcompletæ funtnbsp;iniquitates Amorrhæorum vfque ad prælènsnbsp;tempus .Cum ergo occubuifîèt fol, fada eftnbsp;caligo tenebrofàj et apparuit clibanus fumas,nbsp;6c lampas ignis tranfiens inter diuifiones il-Su.ii.b.ij las. Inillodiellpepigit Dominus fœduscumnbsp;Igt;«ut.j4^b Abram,dicens, Semini tuo dabo terram hancnbsp;à fluuio Aegypti vfque ad fluuium magnumnbsp;Euphrâten,Cinæos, 6c Genezæos, Cedmo-næos, 6c Hethæos, 6c Phærezæos, Raphaimnbsp;quoque, et Amorrhæos, et Chananæos, 6cnbsp;Gergefæos,et lebufæos.

.S, AgAT A dominA Sardi tradttur  br« '^xor, qux 'vhi concefijjet, attjue ol id domînAm connbsp;temneret, aI UIa Afflî^afugAm init, ßd tujjitnbsp;angeli eidem j'uhmißApArit IßnAhelem.

CAP. XVI.

quot;Tquot; Gitur Sarai vxor Abram non genuerat ¦ tgt;.8. I liberos : fed habens ancillam Aegy-

-^ptiam nomine Agar, dixit marito fuo^ Ecce, conclufitme Dominus , neparerem:nbsp;ingredere adancillam meam,fiforte Gltemnbsp;ex ilia fufcipiam filios, Cumque ille acquiefi-ceret deprecanti gt; tulit Agar Aegyptiam ancillam fiiam poft annos decern quam habitarc cœperant in terra Chanaan ; et dédit earnnbsp;viro fiio vxorem.Qui ingreflus eft ad earn.Atnbsp;ilia concepifTe fevidens, defpexit dominamnbsp;fuam. Dixitque Sarai ad Abram. Inique agis gnbsp;contra me:ego dedi ancillam meam in finumnbsp;tuum,quæ videns quod conceperitjdefpeduinbsp;me habet, iudicet Dominus inter me et te.nbsp;Cui refpondens Abram, Ecce,ait, ancilla tuanbsp;in manu tua eft, vtere ea vt libet. Affligentenbsp;igitur earn Sarai,fugam inijt. Cumque inue-nilfiet earn angelus Domini iuxta fontemnbsp;aquæ in folitudinequæeftinvia Surin defèr-to,dixit àd illam, Agar ancilla Sarai vnde ve-nis?et quo vadis ? refpódit,A facie Sarainbsp;dominæ meæ ego fugio . Dixitqueei angelusnbsp;D omini'.Reuertere ad dominam tuam,et hu-miliare fub manu illius.Et rurfum, Multipli-cans,inquit,multiplicabo fernen tuum, et nonbsp;numerabitur præ multitudine. Ac deinceps,nbsp;Ecce,ait,concepifti,6c paries filium;vocabis-que nomen eius Ilhiahel, eo quôd audieritnbsp;Dominus affliétionem tuam. Hic erit férusnbsp;homo ; man us eius contra omnes, 5c manusnbsp;omnium contra eum:et eregione vniuerfo-rum fratrum fuorum figet tabernacula. Vo-cauit autem*nomen Domini qui loqueba-tur ad earn, Tu Dcus qui vidifti me. Dixitnbsp;enim, Profeóto hic vidi pofteriora viden-tis me. Propterea appellauit puteum ilium,nbsp;Puteum viuentis et videntis me. Ipfèeft inter CadesetBarad. Peperitque Agar Abra:nbsp;filiü:qui vocauitnomen eius Ifinahel. Odo- GiI«. lt;•*nbsp;ginta 6c fex annorum erat Abram quando pc-perit ei Agar Ifinahelem.

5. A Irx repaunturpromißionesdpßus ^^Ardi nominA tmmutantur, circuncijio pracipimr,nbsp;fihttsex Sata promtuiiur ynà cum ßtccejjunbsp;IßnAhelis,amp; AlrAhAm circundßonisprace-ptum exiquitur.

c A p. X V 11.

Oftqua verononaginta Öcnoircman-A norum efle cœpcrat,apparuit ei Domi-nus:dixitq;adeum,Ego dominus omni

potens : ambula coram me, et efto perfedus. Ponamq ; fœdus meum inter me 6C te:6c mul-tiplicabo te vehemeter nimis.Cecidit Abramnbsp;pronus in faciem.Dixitq j ei Deus,Ego fiim,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4.«

6c*palt;ftum meumtecum,!lerisquepatermul-tarum gentium. Nec vitra vocabitur nomen tuum Abramifed appellaberis Abraham,:quianbsp;pattern multarum gentium conftitui te. Fa-ciamquetecrefeere vehementifsime , 6c po-namtgt;te’in gentibus, regefq; ex te egredien- gt;.lt;• ‘nbsp;tur.Et ftatuam padum meum inter me 8c te,nbsp;ÔC inter feme tuum poft teingencrationibus

Tuis


-ocr page 73-

Genefis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6

APparuitautêeiDominus iri conùal- A leMambre lèdcnti in oftio taberna-culi fui in iplb feruOre diei.Cümlt;juenbsp;eleuallet oculos, apparu erunt ei tres viri ftannbsp;tes propeeum: quos cum vidiiret,oucurji-it irtnbsp;occurfum eOriim de oftio tabernaculigt;fin’j gt;.lt;ÿ,nbsp;8c adorauit in terram.Et dixit,Domine,fi in-ueni gràtiam in oculis tuis, ne tranleas lèruûnbsp;tüum: lèd alFeram pauxillum aquæ, 8c lauen-tur pedes veftri,et requielcite fub arbore.Po-namq; buccellam panis,8c côfortcturcor ve-ftrum,poftea trafibitis: idcirco enim dcclina-ftisad lerun veftrum. Quidixerunt,FaCvtlonbsp;cutus es. Feftinauit Abraham in tabernaculûnbsp;ad Saram, dixitq; ei,Accelera,tria làtagt;fimi- gt;.4.nbsp;læ’comilce,et fac fiibcinericios panes.Iplè venbsp;rô adarmentû cucurritjSc tulit inde vitulumnbsp;tenerrimum 8c optimumideditq; pucro, quinbsp;feftinauit 8c coxitillum.Tulit quoque buty-rîl 8c lac,8c vitulum que coxerat,8c pofiiit cô “nbsp;ram eis: iplè verô ftabat iuxta eos fiib arbore.

Cumque comedillènt,dixeruntad eu, Vbi eft Sara vxor tuatllle relpondit,Eccein tabernbsp;naculo eft.Cui dixit, ilReueftes veniam ad te Infra.ii.a»nbsp;temporeifto vitacomite, 8chabcbit filium^°'”'^‘nbsp;Sara vxor tua.Q^o audito Sara rifit poft oftinbsp;um tahernaculi. Erat autem ambo lenes pro-uedæque ætatis,8c defierant Saræ fieri mulienbsp;bria.Ç^æ rifit occulte dicens,Poftquam co-lènui,8c dominus meus vetulus eft,volupta-ti operam dabo? Dixit auté Dominus ad A-brahani,Qnare rifit Sara,dicenSjNum verè panbsp;ritura lum anusrNunquid Deo quicquam eftnbsp;difficile?Iuxta condidum reuertar ad te hoc

,6

Abraham.

fuis fœdere lèmpiterno ; vt firn Deus tuns 8c B lèminis tui poft te. Daboque tibi 8c lèmininbsp;W «.4. tuo*terram peregrinationis tu«,omnem ter-ram Chanaan in poflefiionem ïternam, e-roque Deuscorum. Dixit iterum Deus adnbsp;Aüu. 7.a. Abraham,IIEt tu ergo cuftodies paétum me-um,et fernen tuum poft te in generationibusnbsp;fiiis.Hoc eft pac(äumgt;meum’quod oblerua-bitis interme 8c vos et lernen tuum poft te.nbsp;Circuncidctur ex vobis omne malculinum:nbsp;8c circuncidetis carnem præputij veftri,vt fitnbsp;Rom.4.b. Kinfignum fœderisinter me8cvos. Illnfansnbsp;oóto dierum circuncidetur in vobis, omnenbsp;malculinum in generationibus veftris : tarnnbsp;vernaculus quaniemptitius circuncidctur, 8cnbsp;quicunque non füerit de ftirpe veftra; eritq;nbsp;paftum meum in carne veftra in fœdus aeter-num.Malculus cuius præputij caro circunci-la non fuerit, delebitur anima ilia de populonbsp;fuo : quia paftuni meum irritum fecit. Dixitnbsp;C quoque Deus ad Abraham,Sarâi vxorem tuanbsp;non vocabis Sarâi, lèd Sarara. Et benedicamnbsp;ei,8c ex ilia dabo tibi filium,cui benediéturusnbsp;lum,eritque in nationes, 8c reges populorumnbsp;orientur ex eo. Cecidit Abraham in facicmnbsp;luam,8c rifitdn corde fuo dicens,Putâlhc cé-tenario nalcetur filius ? 8c Sara nonagenarianbsp;pariet?Dixitque ad Deum, V tinam Ilmahelnbsp;b, amp; viuat coram te.Et ait Deus ad Abraham,IISa-ra vxor tua pariet tibi filium,vocabisque nomen eius Ilàac,et conftituam paélum men ilnbsp;li in fœdus lèmpiternum, et lêmini eius poftnbsp;eum.Super Ilmahel quoque èxaudini te.eccenbsp;benedicam ei,8c augebo,et multiplicabo eumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_____

valde:duodecim duces generabit, et faciam il eodem tempore vita comité, 8c habebit Sara lum in gentemmagnam.Padumverô meumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''

ftatuam ad Ißac quem pariet tibi Sara, tempore ifto in anno alt^ero. Cumque finitus ef-ftt fermo loquentis cum eo, afeendit Deus ab Abraham.Tulit autem Abraham Ilmahelnbsp;filiü fuum, 8c omnes vcrnaculos domus fuæ:nbsp;vniuerlblque quos emerat,cun(ftos mares exnbsp;omnibus viris domus fine: et circunciditcâr-nem præputij eorum ftatimin iplàdie, ficutnbsp;præceperat ei Deus. Abraham nonagintà 8cnbsp;nouemeratannorû quando eircuncidit carnem præputij lui. Et Ifmahel filiusfiius tre-decirnannos impleuerat tempore circunci-fionisfuæ.Eademdiecircuncifus eft Abra-hàni et Ilmahel filius eius.Et omnes viri domus illius, tam vernaculi, quàm empûtij 8cnbsp;alienigenæ pari ter circuncifi lunt.

lt;S. ^^ngeliabÀbrahaMhof^ino ex Sara promittunt, oh id ridens corripi-tur^ Sodontorum euerßopradicitür, ƒ ro qui-itii  brahamJîepiiti deprecatùr.

CAP. XVIII,

»i.a.

filium.Negauit Sara_, dicens. Non rifi.timore perterrita. Dominus autem jNoneft^nquit^nbsp;ita:fèdrififti. Cum ergo furrexiflêntindevi-ri,direxerunt oculos cÓtra Sodomâ: amp; Abraham fîmul gradiebatur deducens eos. Dixit-que DominuSj Nurn celarepotero Abrahamnbsp;quæ gefturus {lim:cum futurus fit in gentem cnbsp;magnam ac robuftißimam Sii. benedicendxnbsp;fint in illo omnes nationes terræ ? Scio enimnbsp;quôdpræcepturus fit filijs fiiis , amp; domui fiiænbsp;poft le-vt cuftodiant viam Domini, amp; faciatnbsp;indicium 8c iuftitiam : vt adducat Dominusnbsp;propter Abraham omnia quæ locutus eft adnbsp;eum. Dixit itaque Dominus^Clamor Sodo-morum 8c Gomorrhæorû multiplicatus eft,nbsp;8c peccatum eorü aggratiatumeft nimis.De-fcendam 8c videbo vtrum clamorcm qui venir ad me, opéré compleuerintian non eft i-ta,vt fcia.Gonuertertintq; fe inde, 8c abierutnbsp;Södomam: Abraham verô adhuc ftabatcoranbsp;Domino.Et appropinquas ait, Nfiquid perdes iuftum cum impio?Si fuerint quinqu^,nbsp;gintà iufti in ciuitatCjpei-ibunt fimuk 8c nonnbsp;parces

-ocr page 74-

Dixitque Dominus ad eii. Si inuencro Sodo mis quinquaginta iuftos in medio ciuitatis,nbsp;p dimittam omni loco propter eos. Reljjon-denfque Abraham, ait, (^ia ftmel cœpi,lo-quar ad Dominum meum, cum fim puluisnbsp;amp; cinis, Quid fi minus quinquaginta iuftisnbsp;quinquefuerint.^delebis propterquot;quadragin-taquinque’vniuerftm vrbem.^ Et ait,Non de-lebo, fi inuenero ibi quadragintaquinque,nbsp;Rurfumque locutus eft adeum , Sinautemnbsp;quadragintagt;ibi’inuenti fuerint,quid facies.^nbsp;Ait,Non percutiam propter quadraginta.Ncnbsp;quæfo inquit,indigneris Domine, h loquar.nbsp;Quid fi ibi inuenti fuerint triginta.^ Relpon-ditjNo faciamjfi inuenero ibi trigin ta. Qmanbsp;ftmel,ait,cœpi4oquar ad Dominum meum.nbsp;Quid fi ibi inuenti fuerint viginti ? Ait, Nonnbsp;interficiam propter viginti.Obftcro, inquit,nbsp;neiraftaris Do mine, fi loquar adhuc ftmel.

Qmd fi inuenti fuerint ibi decern? Et dixit,, nusilli. ||Eduxeruntqueeum,amp;pofuerfitex-Sap. Non delebo propter dccem.Abijtque Dominus poftquam ceflauit loqui ad Abraham : amp;nbsp;iilc reueruis eft in locum fiium.

5. Lof angelü nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßifceftü à SoiomttM

fatitur:cumyxore ^ytraque filiaà Sodo-mitico ere^tM incendio, yxoretn in quot;via ami-ßtitandemtjue inebriatutcumytraque jilia ineeßum ignorant commißt, 'Vnde ortum ha-ltterunt'Moabitieamp; j^mmonita,

CAP. XIX.

A T’Eneruntq; duo angeli Sodomam vc-\ / Ipere, ftdéte Lot in foribus ciuitatis. Heb.ij.a.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qmcum vidifietgt;eos’,fiirrexit, amp;i-

O.4' uitabiam eis : adorauitquepronus in terram, amp; dixit, Obftcro domini, declinate in do-mum pueri veftri, amp; maneteibi:lauate pedesnbsp;vcftros, amp; mane proficiftemini in viam ve-ftram. Qm dixerunt, Minime, ftd in plateanbsp;manebimus.Compulit illos oppidô vt diuer-terent ad eumûngreftifque domum illius, fecit conuiuium, amp; coxitazyma, ôteomede-runt. Prius autem quàm irent cubitum, virinbsp;ciuitatis vallauerunt domum à puero vlq; adnbsp;ftnemjOmnis populus fimul. Vocaueruntquenbsp;Lot,amp; dixerunt ei, Vbi funt viri qui introie-runt ad te nodePeduc illos hue, vt cognofta-mus eos.Egrefius ad eos Lot,poft tergum ac-B eludes oftiH,ait,Nolite quæfij fratres mei,no-lite malum hoc facere.Habco duas filias, quænbsp;necdu cognouerunt virfueducâ eas ad vos,amp;nbsp;aburimini eis ficut vobis placuerit, dtîmodonbsp;vins iftis nihil mali faciatis,quia ingrefii fiintnbsp;fub vmbraculminismex.Atilli dixerunt,Re-

Abraham. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Genefis.

parces loco illi propter quinquaginta iuftosj cede illuc. Et rurßiSjIngreflus es, inquiunt, fi fuerint in eo? Abfit à te vt rem hanc facias, vt aduenajuunquid vt ludices ? te ergo ipfiimnbsp;amp;occidas iuftum cumimpio, fiatqueiuftus magis quamhosaffiigemus.ilVimquefacibati.Pet.t.b.nbsp;ficutimpius.noneft hoc tuû,quiiudicas om- Lot vehementifiime : iamque propé erat vtnbsp;nem terrammequaqua facies iudiciumtgt;hoc\ eftringerentfores.Et ecce milerunt manu vi-

, oftium : amp;C eos qui foris erant, llpercufierunt Sapi.i^.c.

¦ eduede vrbe hac:deJcbimus enim locum ifiû, eo quod increuerit clamor eorum coram Donbsp;mino,qui mifit nos vt perdamus illos.Egrefinbsp;fus itaq; Lot, locutus eft ad generös fiios quinbsp;accepturi erant filias ei us, amp; dixit, Surgite,nbsp;oamp;’egrediminideloco ifto.quia delebitDo-minus ciuitate hanc. Et vifiis eft eis quafi lu-dens loqui.Cumqueefiet mane, cogebant eiinbsp;angeli, dicentes. Surge, *tolle vxorem tua amp;nbsp;nbsp;nbsp;.tf.

duas filias quas habes : ne amp; tu pari ter pereas in ftelere ciuitatis.Difiimulante illo, appre-hcnderûf manum ciuSjSc manum vxoris,*acnbsp;duarum filiarum eius,eo quddparceretDomi

.10.3*

tra ciuitatem:Ibitgt;que’locutifuntadeum,di-céteSjSahiaanimam tuammoli relpicerepoft tergum,nec ftes in omni circà regioneilèd innbsp;monte ftluum tefac, ne amp;tu fimul pereas.nbsp;DixitqueLotad eos , Quælo Dominemi,nbsp;quia inuênit lèruus tuus gratiam coram te,amp;nbsp;magnificafti milèricordiam tuam quam feci-fti mccum vtfiduares^nimam meâ, nec pofinbsp;fiim in monte lâluari, ne forte appréhendâtnbsp;me malum, amp; moriar ; Eft ciuitas harc iuxtà,nbsp;ad quam poftiim fugerejparua, amp; lâluabor innbsp;ea: nunquid non modica eft, amp; viuet animanbsp;mea.’ Dixitq; ad eum, Ecce etiam in hoc fii- £nbsp;feepi preces tuas, vtnon iubuertam vrbemnbsp;pro qua locutus es . IIFeftina, amp; ftluare ibi; Sapi.io.*nbsp;quia non potero facere quicquam, donee in-grediaris illuc.Idcirco vocatum eft nomen vrnbsp;bisillius Segor. Sol egrefius eft fiiper terram,nbsp;amp; Lot ingreflus eft Segor.

Illgitur Dominus pluit fiipcr Sodomam irjî.tjJy Gomorrham fuJphuramp;ignem à Domino denbsp;cœlo: amp;c fubuertit ciuitatcs has amp; omnem cir Ofee.u.f^nbsp;cà regionem, vniuerlôs habitatores vrbium,nbsp;amp; cunôta terra? virentia. lIRefpicienfque v-lud.i.c- ,nbsp;Xor élus poft ft, verft eft in ftatuam ftlis. A.-rnbsp;braharn autem confiirgens mane vbi fteteratnbsp;prius cu Domino, intuitus eft Sodomam amp;nbsp;Gomorrham, amp; vniuerftm terram regionisnbsp;illius ; viditqueaftendcntem fauiJJam de terra quafi fornacis fumum.Cumenim fiibuer-pnbsp;teret Deus ciuitates regionis illius, recorda-tus eft Abrahæ, amp; liberauit Lot de fiibuer-fione vrbiii in quibus habitauerat.Aftcnditqjnbsp;Lot de

-ocr page 75-

Abraham. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Genefis.

Lot de Segor, amp; manfit in monte, duae quo- fuperregnum meum peccatum grande? qujc quefihæeins cumeo, (timueratcnimmane- •••-•-'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.....

re in Segor) Sc manfit in ipelunca ip{è,8c duæ filix eiusocum eo’.Dixitque maior ad mino-rem,Pater nofter lènex eft,8c nullus virorumnbsp;remanfit in terra qui poßit ingredi ad nos iu-Xta morem vniuerfie terræ . Venijinebriemusnbsp;eum vino, dormiamusquecum eo-.vt fèruarenbsp;poßimusexpatre noftrolemen. Dederuntnbsp;itaque patri fiio bibcre vinum node illa.Etnbsp;ingrefl'a eft maior,dormiuitque cum patre; atnbsp;ille non lenfit, nee quando accubuit filia,necnbsp;G quando fiirrexit.Altera quoque die dixit maior ad minorem, Ecce dormi ui beri cum patre meOj demus ei bibere vinu etiam hac no-éte , Sc dormies cum eo,vt laluemus lemennbsp;gt;•4-depatre noftro. Dederuntque gt; etiam Sc’illa

node patri fuo bibere vinum, ingreflaque boccrit tibi in velamen oculorumad omnes minorFiba,dormiuit cumeo ; Sc nee tunenbsp;quidem lènfit quando conbuerit, vel quando illa furrexit. Conceperuntergo dux filiænbsp;Lot de patre fuo.Peperitque maior filium, Scnbsp;vocauit nomen eius Moab ; iple eft paternbsp;Moabirarum vfque in prxlèntem diem. Minor quoque peperit filium,8c vocauitnomen eius Ammon,id eft filius populi mei:ip-lè eft pater Ammonitarum vlque bodie.

5. jibrahain Gérardpere^rinanti yxorare-gc tollitur j qwe ad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iulJum cum mag-

nif donü inta^a redditur, amp; Alrabam ciranteptlus domui régis reßituitur.

CAP. XX.

A T^Rofedus inde Abraham in terram au-I ftralem,babitauit inter Cades amp; SuriSc peregrinatus eft in Geraris. Dixitq 5 denbsp;Sara vxore fiia,Soror mea eft.Mifit ergo Abi-melech rex Gerarx, Sc tulit earn. Venit au-temDeusad Abi-melechper fomniû node,nbsp;amp; ait illi. En moriêns propter mulierem

7'

non debuifti facere,fecifti nobis.Rurlumquc expoftulans ait,Quid vidifti, vt hoc faceres?nbsp;Relpondit Abraham, Cogitaui mecum di-cens,Forfitan non eft timor Dei in loco ifto.nbsp;Sc intcrficient me propter yxorem meâ:aliàsnbsp;autemgt;8c’vere Ibror mea eft,fiba patris mei, ,nbsp;Sc non filia matris mex, Sc duxi earn in vxo-rem. Poftquam autem eduxitme Deus denbsp;domo patris mei, dixi ad eam.Hanc mileri-cordia facies mecum, In omni loco ad quernnbsp;ingrediemur,dices quod ftater tuus fim.T ulitnbsp;igifur Abi-mélech ones Sc boues Sc ßruös Scnbsp;ancillas, Sc dedit Abraham : reddiditque illinbsp;Sara vxorem fiiam. Sc ait. Terra coram vobisnbsp;eft ,vbicunque tibi placueiit habita. Sarx autem dixit,Ecce mille argéteos dedi fratri tuo,nbsp;qui tecum funt;Sc quocunqueperrexcris,me-mento tc deprehenßm . Orante autem A-braham , lanauitDeus Abi-melech Scvxo-rem,ancillalque cius:Sc pepererunt, conclu-lerat cnim Dominus omnem vuluam domus Abi-melech propter Saram vxorem A-brahx.

•S. “i^aßitur Ißtacamp; allocatur, Ipnaëï'^er^ cum matre domo pellitur in dejèrtis quot;vi^urui..nbsp;Ali-melec1) cum Abraham ftedw medio iu-ramentojiercußit, cap., xxi.

VIfitauit autem Dominus Saram ficut A llpromilcranScimpleuit qux locutus Su.i/.c.i*nbsp;eft. Concepitque, ScHpepcrit filium Gala.4.c.

in lenedute fua, tempore quo prædixerat ei Hcbr.n.c. ; Deus. Vocauitque Abraham nomen filij fui Mataa'**nbsp;• quern genuit ei Sara,Ilaac,8c circuncidit cumnbsp;odauo die,ficut llprxccperateiDeus, cumnbsp;centum elTet annorum: hac quippe xtate pa-tris,natus eft Ilaac.Dixitque Sara,R.ifiim fc-

bit mihi.Rurlumque ait,Qms'auditurus’cre quot;MilitorS-i deret Abraham quod Sara ladaret filium quenbsp;peperit ei iam lèni.’ Creuit igitur puer,Sc ab-ladatus eft fecitque Abraham grande con-uiuium in die abladationis eius . Cumquenbsp;vidiflet Sara filium Agar Ae^'ptix ludentemnbsp;gt;cum Ißacfilio fuo’,dixitad Abraham,llEij-ce ancillam hanc. Sc filium eius;non enim e- *nbsp;rithæres filius ancillaé cum filio meollaac.nbsp;accepithoc Abrahapro filio fiio . Cui ®

ro Sc fuper ancilla tua : omnia qux dixerit tibi Sara,audi vocem eius:quiallin Ißac vocabi tur tibi lemen . Sed Sc filium ancillx faciam ’ * “*

quam tullfti: habet enim virum. Abi-mélech cit mihi Deus, quicunque audierit, corride-veronontetigeratcam,8cait,Domine, num ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• « -j:---------5-^-

gentem ignorantem ÔC iuftam interficies? Nonne iplc dixit mihi,Soror mea eft: Sc iplanbsp;ait, Frater meus eft? in fimplicitate cordisnbsp;mei, Sc munditia manuum mearum feci hoc.

B Dixitq; ad eum Deus, Et ego ftio quod fim-plici corde feccris : Sc ideo cuftodiui te ne pcccares in me, Sc no dimifi vt tangeres earn.nbsp;Nunc ergo redde viro fuo vxorem, Sc orabitnbsp;pro te : quia propheta eft , Sc vines. fi autem Dure ;nbsp;nolueris redderc, feito quod morte morieris dixit Deus,N5 tibi vidcatur alperu fuper puenbsp;tu Sc omnia qux tUafunt. Statimque de no-(fte cofurgens Abi-mélech, vocauit omnesnbsp;feruo? fuos ; 5c loquutus eft vniuerla verbanbsp;hxc in auribus eorum,timucruntque omnes in gentem magnam, quia lemen tuû eft.Sur-virivalde, Vocauit autem Abi-mélech ctiam 1

C Abraham,8c dixit ei,Quid fecifti nobis?quid vtrem aqux, imj^ peccauimus in te, quia induxifti fuper me Sc que*puerum. Sc dimifit earn, QH.æ cu abij Ifet,


rexit itaq; Abraham mane. Scrollens pane 8c ipofuit Icapulx eius,tradidit-

»

errabat

-ocr page 76-

Abraham.

Genefis.

errabat in folituJine Ber-fabec.Cuniq; con-fumpta eflet aqua in vtre, abiecit pueru fub-tervnam arborum qux ibi erant. Et abijtjfè-ditque eregionè procul quantum poteft arcus iâcerc, dixit enim^ Non videbo morienté puerum,Sc lèdéns contra leuauit vocem fua,nbsp;amp; fleuit.Exaudiuit autem Deus vocem pue-ri: vocauitq; angelus Dei Agar de cœlo^ di-C cenSj Qmd agis Agar ? noli timere:exaudiuitnbsp;enim Deus vocem pueri de loco in quo eft.nbsp;SurgCj toile puerum amp; tene manu illius:quianbsp;in gentem magnam faciam eum. Aperuitquenbsp;oculos eius Deus: quæ videns puteum aquæ,nbsp;abi) tjamp; impleuit vtrem^deditque puero bibe-re.Et fuit*cum eo:qui creuit amp; moratus eftnbsp;in folitudine, faétufq; eft iuuenis lagittarius.nbsp;Habitauitque in delerto Pharan^Sc accepit il-li mater fua vxorem de terra Aegy'pti.Eodemnbsp;tcpore dixit Abi-melech j Sc Phigol princepsnbsp;exercitus eius ad Abraham j Deus tecum eftnbsp;in vniuerfis quæ agis. Iura ergo per Deû, nenbsp;noceas mihi amp; pofteris meis, ftirpique meæ:nbsp;Sup.xo.d. lediuxta milericordiam llqua feci tibij, faciesnbsp;mihi 5c terræ in qua verfatus es aduena. Di-D xitque Abraham, Ego iurabo. Et increpauit

Abi-melech propter puteum aquæ quemvi abftulerant lerui eius. Refpoditque Abi-mc -lech, Neftiui quis fecetit hancrem:fed 6c tunbsp;non indicafti mihi,8c ego non audiui præternbsp;hodic. Tulit itaque Abraham ones 6c boues,nbsp;6c dedit Abi-mélech : percufleruntque ambonbsp;fœdus.Et ftatuit Abraham leptem agnas gre-gis leorfum.Cui dixit Abi-melech, Quid fibinbsp;voluntftptem agnæ iftae,quas ftarefecifti le-orlum^At ille,Septem, inquit, agnas accipiesnbsp;de manu mea : vt fint mihi in teftimoniumnbsp;quoniamegofodi puteum iftum.Idcirco vo-, catus eft locus ille Ber-fabee:quia ibi vterquenbsp;iurauit.Et inierunt fœdus pro puteo iurame-ti.Surrexit ante Abi-melech,6c Phichol prinnbsp;ceps exercitus eius,reuerfique fiint in terramnbsp;Palefthinorum. Abraham veto plantauitne-musin Ber-labce, 6c inuocauit ibi nomennbsp;Domini Dei æterni.Et fuit colonus terræ Panbsp;lefthinorum diebus multis.

S. Fides amp; obedientia Âbraljx in filij/uifrxce-pta,immolationeprobatu,r,fedAbipfiUiimmo-latione frobibetur , iromißiones^ ei eonfir-mantur:amp;ßlij Haehorfratris ^brah« numerantur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. XXII.

A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poftquageftafuntjiltentauitDeus

Abraham, 8c dixit ad eum, Abraham ' *gt;.*8. ^^gt;Abraham’.Atillere{pondit, Adfum.

Ait illijtolle filium tuum vnigenitum quern diligis Ilaac, 6c vadein Tcrram vifionis : at-que ibi oficr eum holocauftum fiiper vnuranbsp;montiû quem monftrauero tibi.Igitur Abra

ham de node confiirgens ftrauit afinum fiifi: ducens lecum duos iuuenes , 6c Ifaac filiumnbsp;fiium:Cunique concidiflet ligna in holocau-ftumjabijt adlocu quern præceperat ei Deus,nbsp;Die autem tertio, eleuatis oculis, vidit locunbsp;procul,dixitq; ad pueros fuos, Expedate hienbsp;cum afino:ego autem 8c puer illuc vfque pro-perantes, poftquam adorauerimus reuerte-murad VOS. Tulit quoque ligna holocaufti,nbsp;8c impofuit fuper Ifiiac filium fiium : iple veto portabat in manibus fiiis ignem 8c gladifi.nbsp;Cumque duo pergerent fimuljdixit Ilaac patri fiio,Pater mi. At ille refpondit, Quid visnbsp;fili? Ecce, inquit, ignis 8c ligna:vbi eft vidi-ma holocauftitDixitoautem’Araham, Deusnbsp;prouidebit fibi vidimam holocaufti, fili mi.nbsp;Pergebant ergo pariter : 8c venerfit ad locum lacob.i.^’nbsp;quern oftenderat ei Deus, in quo ædificauitnbsp;altare, 8c defiiper ligna compofiiit : cumquenbsp;collig^flet Ifaac filium fiium, pofiiit cum innbsp;altare fiiper ftruem lignorum. Extendirquenbsp;manum,8c arripuit gladium vt immolaret filium fiium. Et ecceangelus Domini de cœlonbsp;clamauit,dicés, Abraham, Abraham. Qui re-Ipondit, Adfiim. Dixitque ei, non extendasnbsp;manum tuam fuper puerum, neque fiicias illinbsp;quicquammuc cognoui qudd timeas Deum,nbsp;Sc non pepercifti vnigenito filio tuo propternbsp;me. Leuauit Abraham oculos fiios, viditquenbsp;poft tergum arietem inter vepres, hærentemnbsp;cornibus ; quern afliimens obtulit holocauftum pro filio. Appellauitque nomen locinbsp;illius,Dominus-videt. Vnde vlque hodie di-citur, In monte Dominus-videbit. Vocauitnbsp;autem angelus Domini Abraham lècundô de EccL ^4-^nbsp;cœlo,dicens : 11 Per memetipfiim iuraui, dicit D

D ominus : q uia fecifti hanc rem, 8c non pc- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

percifti nlio tuo vnigenitocgt;propterme, be- gt;.,1. nedicam tibi,8c multiplicabo fimen tuum fi- J,nbsp;cut ftellas cceli, 8c velut arenam quæ eft in litnbsp;tore marismofiidebit lemen tuum portas ini’Jnbsp;micorum fiiorum, 8cllBenedicentur in Icmi-Ecjj .^4^nbsp;ne tuo omnes genres terræ, quia obedifti vo-ci meæ. Reuerfiis eft Abrahâ ad pueros fiios,nbsp;abierûtquc Ber-làbee fimul, Sc habitauit ibi,

Hisita


-ocr page 77-

s.

Abraham.

His ita geftis nunciatiim eft Àbrahæ quôd ¦ Melcha quoque genuiflet filios Nachor fra-tri fno J Hus primogenitum j amp; Buz fratretn 'nbsp;cius J amp; Camuel patrem Syroriim St Cafed^ 'nbsp;St Azau^ Pheldas^ quoque St ledlaphj ac Ba- 1nbsp;thuelj de quo nata eil Rebecca.oóto iftos ge- ,nbsp;nuit MelchajNachor fratri Abrahæ. Conçu- :nbsp;bina verb iilius nomine Roma peperit Tabee St Ganam St Thaas St Maacha.

5. Sara mortuaj^langitur at^ue infpeluncadu-plici qiiam Abraham ab Ephron cum agro prafenti emu pecunia,jcpelitur.

CAP. XX II I.

A. 'V T^lxit autem Sara centum vigintilèpté annis . Et mortua eft in ciuitate Ar-’ bee^qux eft Hebron in Terra- C banaan venitque Abraham vt plangeret Stfle-ret eam.Cumque furrexiflet ab officio func-risjlocutus eft ad filios Heth^dicens, Aduenanbsp;fum St percgrinus apud vos ; date mihi ius fe-pulchri vobilcum^vt ftpeliani mortuiiin me-. um.Relponderunt filij Hetb^gt;dicetes’j Audinbsp;nos domine^princeps dei es apud nos ; in ele-ctis iepulchris noftris lepeli mortuum tuum_,nbsp;nullusque teprohibere poterit quin in mo-numentoeiusfepelias mortuu tuum.Surrexitnbsp;Abraham^St adorauit populvi terræ j filios vi-

B delicet Heth:dixitquead eos^Si placet animæ veftræ vt Icpeliam mortuu meum^audite me,nbsp;• St intercedite tgt;pro me’ apud Epbron filiumnbsp;Seor : vt det mihi Ipcluncam duplicem quamnbsp;habet in extrema parte agri fui:pecuiiia dignanbsp;tradat earn mihi coram vobis in pofleßionSnbsp;fepulchri.Habitabat autem Ephron in medionbsp;filiorû Heth. Refponditq; Ephron ad Abraham cunólis audientibus qui ingrediebanturnbsp;portam ciuitatis iilius, dicens_,Nequaquam itanbsp;fiet domine mi, fed tumagis aufculta quodnbsp;loquor.Agrum trado tibi, St Ijieluncam quænbsp;in eo eft, prælèntibus filij s populi mei, lepelinbsp;mortuum tuum. Adorauit Abraham coramnbsp;populo terræ . Etlôcutus eft ad Ephron cir-C cumftantc plcbocius’, Quæfo vt audias me,nbsp;gt; .8. Dabo pecuniam pro agro:fu{cipe earn, St ficnbsp;fff.7- lepeliam mortuum meum in quot;agro’. Relpon-tgt;.j. ditqueEphronjDomincmi,audigt;me’ -.terranbsp;quam poftulas, quadringentos ficlos argent!nbsp;valet-.iftud eft pretium inter me St te-.fed qua-tum eft hoctlepeli mortuu tuum. Quodciimnbsp;audiilet Abraham appendit pecuniam quamnbsp;Ephron poftulauerat, audiétibus filij s Heth,nbsp;ui-4-quadrjiigcntos ficlos argcnti'^robatx’monc-tx publicæ. Confirmatufquceftager quondam Ephronis in quo crat Ipelunca duplexnbsp;refpiciens Mambrc-.tam iple quam Ipelunca,nbsp;St omnes arbores cius in cunótis terminis

ïgt;.7. tgt;eius’ per circuitû, Abrahæ in pofl’efsionem, (è verba compleuerat, St ccce Reoeeea egre-diebatur

8.

Genefis.

videntibus filijs Heth, St cunftis qui intrabat portam ciuitatis iilius. Atque ita fepeliuit A-braham Saram vxorem fiiam in Ipelunca agrinbsp;quot;duplici’, quæ relpiciebat Mahre, hæc eft He- ^du/licii.6,nbsp;bron in Terra-Chanâan. Et confirmatus eftnbsp;ager St antrû quod eratin eo, Abrahæ in po-feßionem monumenti à filij s Heth.

5 er Mes A brahee ab ipfo adiuratiis in ^M-e-Jè^otamiâm ad queerendam yxorem Ifaac mißies^ßgno à T)ominopetito l^beccam in-uenit, eir habito parentum ac fratrês ipßuf-que cenßenßi adducit ad Ißaac, quam die du-cit in yxorem, amp; itafuper matrés morte ac-cipit conßolationem.

CAP. XXIII1.

ERatautem Abraham lènex dierumque Aquot; multorum : St Dominus in cunélis be-nedixerat ei. Dixitque ad feruum lenionbsp;rem domus fiiæ, qui præerat omnibus quænbsp;habebat, llPonemanumtuamfubter femur Infr.47-g-meum: vtadiurcmtcperDominum Deuninbsp;cœli St terræ, vt non accipias vxorem fihonbsp;meode filiabus Chananæorum, inter quosnbsp;habito: fed ad terram, St cognationem meamnbsp;proficilèaris, St inde accipias vxorem filionbsp;meo Ifiac. Relpondit lcruus,Si noluerit muller venire mecum in terram hanc, num redunbsp;cere debeo filium tuum ad locum de quo tünbsp;egrefîiis es? Dixitqj Abraham, Cauenequannbsp;do reducas filium meû illuc. Dominus Deusnbsp;cœli*, qui tulit me de domo paths mei , amp;de*ö’=Krrlt;.nbsp;terra natiuitatis meæ,qui locutus eft mihi, Stnbsp;iurauit mihi,dicens,llSemini tuo dabo terram Supr.n.b.nbsp;hanc; ipfemittet angelum fuum coram tc, Stnbsp;accipies inde vxore filio meo, fin autem muller noluerit fcqui te,non teneberis iuramen-to-.filiuinmeü tantum ne rcducas illuc.Pofuitnbsp;ergo feruus manu fub femore Abraham dominbsp;ni ßn,St iurauit illiftiper lermonehoc.Tulit-Bnbsp;que decem camelos de grege domini fiii,8ta-bijt,ex omnibus bonis eius portans lecum,nbsp;profedufque perrexit in Alefbpotamiam adnbsp;vrbem Nachor. Cumque camelos fecifiet ac-cumbere extra oppidum iuxta puteum aquænbsp;ve{pere,eo tempore quo Iblent mulieres egrenbsp;di ad hauriendä aquam,quot;dixit’DomiueDeus quot;orMifD»nbsp;domini mei Abraham, occure obftcro mihinbsp;hodie, St fac mifericordia cum domino meonbsp;Abraham. Ecce ego fto prope fontem aquæ,nbsp;St filiæ habitatorum huius ciuitatis egredien-tur ad hauriendä aqua. Igitur puellä cui egonbsp;dixero,Inclina hydriam tuam vtbibam:St illanbsp;refponderit j Bibe, quin Stcamelis tuis d.abonbsp;pötum; ipfii eft quam præparafti lèruó tuo I-fiac, St per hoc intelligam quod feccris mile-ricordiam cum domino meo. Needum intra

-ocr page 78-

Abraham.

Genefis.

diebatur filia Bathuel filij Melchx vxoris Na chor fratris Abrahani^habens bydriani in fcanbsp;pula lua-.puella decora ninus, virgoque pul-cherrimaj amp; incognita viro.delcenderat antenbsp;ad fontein, amp; impleuerat bydriam,ac reuertenbsp;batur.Occurritq; ei leruus 8c aitiPauxilluninbsp;aqux mihi ad quot;bibendû’ præbe de bydria tua.

C Qiyæ relponditjBibe domine mi.Celeriterq; depofuit bydriam Hiper vlnam fuam, 8c de-dit ei potum . Cumqqe ille bibiflet adiecit,nbsp;Quin 8c camelis tuis bauriam aquam, doneenbsp;cunéti bibant. EfFundenfquc bydriam in ca-nalibus,recurrit ad puteum vt bauriret aqua:nbsp;Sebauftam omnibus camelis dedit. Iplèauténbsp;contemplabatur cam tacitus , Icire volens v-trum prolperum iter Hium feciflet Deus annbsp;non.Poftquam aut biberunt cameli,protulitnbsp;vir inaures aureas, appendentes lidos duos;nbsp;Scarmillas totidempondo liclorum decem.nbsp;Dixitque ad eam_,Cùius es filia?indica mibi.nbsp;eft in domo patristui locus admanendum?nbsp;^Mekhttquë Quæ relpódit, Filia fum Batbuelis lîlijquot;Na-ebor^quem peperit ei Melcba’.Et addidit^di-cens, Palearum quoque 8c fœni plurimû eftnbsp;apudnos_,Sc locus Ipatiofus eft ad manédum.nbsp;Inclinauit le bomo, èc. adorauit Dominum,nbsp;dicens, Benedidus Dominus Deus domininbsp;mei Abraham, qui non abftulit milêricordianbsp;8c veritatem fuam à domino meo,8c redo itinbsp;nere meperduxit in domum fratris domininbsp;mei. Cucurrititaquepuella, 8c nuntiauit in

P domum matris fuæ omnia quæ audierat.Ha-bebat autem Rebecca fratrem nomine Laba: qui feftinus egreflus eft ad bominé vbi cratnbsp;fons. Cumquevidilfet maures Sc armillas innbsp;manibus lororis fuXjSc audiflet cunda verbanbsp;referentiSjHæc locutus eft mibi bomoivênitnbsp;ad virum qui ftabat iuxta camelos 8c propenbsp;fontem aquæ,dixitq ue ad eum,Ingredere be-nedide domini:cur foris ftas? præparaui domum 8c locum camelis. Et introduxit eumnbsp;in bolpitiuraiac deftrauit camelos, deditquenbsp;paleas 8c fœnum, 8c aquam ad lauandos pedes camelorum, 8c virorum qui vénérant cûnbsp;eo . Et appofitus eft in conlpedu eins panis.nbsp;Qm ait,Non comedam,donecloquarlèrmo-nes meos.Relpondit ei,Loquere.AtilIejSer-uus,inquit,Abrabam liim. Et Dominus be-nedixit domino meo valde,magnificatufquenbsp;eft:8cdedit ei oues 8c boues,argentum 8cau-i'um,lèruos 8c ancillaSjCamelos 8c afinos. Etnbsp;peperit Sara vxor domini mei filium dominonbsp;meo in fenedute fua,deditqueilli omnia quænbsp;babuerat.Et adiurauit me dominus meus di-cenSjNon accipies vxorem filio meo de fîlia-bus Cbananæorum, in quorum terra babito:nbsp;lèd ad domum patris mei perges, 8c de cognanbsp;tionemea accipies vxoréfilio meo.Ego veronbsp;relpondi domino meo , Quid fi noluerit venire mecum mulier ? Dorninus ait, in cuius £nbsp;conlpedu ambulo, mittet angelum fuum tecum , 8c diriger viam tuam:accipiefque vxorem filio meo de cognatione mea, 8C de domo patris mei. Innocens eris à maledidioncnbsp;mea,cum veneris ad proximos meos, 8c nonnbsp;dederint tibi. Vêni ergo bodie ad fontemigt;a- tgt;,,.nbsp;quæ’,8c dixi, Domine,Deus domini mei A-brabam, fi direxifti viam meam in qua nuncnbsp;ambulo,ccce fto iuxta fontem aquæ,8c virgonbsp;quæ egredietur ad bauriendam aquam audienbsp;rit à me, Da mibi pauxillum aquæ ad biben-dum de bydria tua:8c dixerit mihi,Et tu bibe,nbsp;8c camelis tuis bauriam;iplà eft mulier quamnbsp;præparauit Dominus filio domini mei. Dtique bæc tacitus mecum voluerem,apparuitnbsp;Rebecca veniens cum bydria,quam portabatnbsp;in Icbapula; delcenditque ad fontem,8c bau-fit aquam.Et aio ad earn. Da mibi paululumnbsp;bibcre.Quæfcftinas depofuit bydriam de bunbsp;mero,8c dixit mibi,Et tu bibe,8c camelis tuisnbsp;tribuam potum. Bibi, 8c adaquauit camleos.nbsp;Interrogauique eam, 8c dixi, Cuius es filia?nbsp;Quæ relpondit, Filia Batbuélis lum filij Na-cbor,quem peperitei Melcba.Sulpcndi itaq;nbsp;inaures ad ornandum faciem eius,8c armillasnbsp;pofui in manibusoeius’. Pronulque adoraui Fnbsp;dominum,benedicens Domino Deo domininbsp;mei Abrabam, qui perduxit me reâo itinere,nbsp;vt fumerem filiam fratris domini mei filio e-ius . Quamobrem fi facitis milèricordiam 8cnbsp;veritatem cum domino meo, indicate mibi.nbsp;fin autem aliud placet:8c boc dicite mibi, vtnbsp;vadam ad dexteramjfiue ad fîniftram.Relpo-deruntque Laban 8c Batbucl, A domino e-grelfus eft lèrmo : non polïumus extra placi-tû eius quicquam aliud loqui tecura.En Rebecca coram te eft, toile eam,8c proficilccre,nbsp;8c fît vxor fîlij Domini tui, licut locutus eftnbsp;Dominus. Quod cum audillèt puer Abraha,nbsp;igt;prôcidens : adorauit in terram Dominum,nbsp;Prolatilque vafîs argenteis, 8c aureis,ac veftinbsp;bus , dédit ea Rebeccæ pro munere:fratribusnbsp;quoque eius,8c matri dona obtulit.Inito co-uiuio velcentes pariter 8c bibentes,manlèrûtnbsp;ibi.Surgens autem mane,locUtus eft pucr,Dinbsp;mitte me,vt vadam ad dominum meum.Rc-Iponderuntque'fratres’eius 8c mater,Maneat quot;frtttMfnbsp;puella lâltem deeem dies apud nos, 8c pofteanbsp;profîcilcetunNolitejait,me retinere,quia Donbsp;minus direxit viam mea: dimittite me vt per-gam ad dominifm meum.Et dixerunt,. Voce-mus puellam, 8cquæramus ipfîus voluntaté.nbsp;Cumque vocata venilîêt, Icilcitati lunt. Vis Gnbsp;ire cum homine iftoPQuæ ait,Vadam.Dimi-lèrunt ergo eam, 8cnutricem illius*lêruum-que Abraham, 8c comités eiusjimprccantesnbsp;prolpcra


-ocr page 79-

Abraham. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Genefis.

profperafororifuæ atque diccntes^Soror no- decim principes tribun fiiaru.Etfadi funt an ftra es,crefcas in mille millià, Sc pofsideat fè- ni vitælfmaelis centû tringinta fèpté, defici-mentuum portas inimicorum fuorum. Igi- enfq; mortuus eft 8c appofitus adpopuluninbsp;türRebecca, Sc puellæillius afcenfis came-lis fècutæ funt viruin ; qui feftinus reuerte-bâtür ad dominum fuum. Eo autem tempore deambulabat Ifàac per viam quæ ducit âdnbsp;Snpr.is.d. puteum, llcuius nomen eft viuentis Sc vidennbsp;tis'.habitabat enim in terra auftrali. Et egref-fus fuerat ad meditandum in agro j inclinatanbsp;iam die;cumqueeleuafletoculos_,viditcame- precatusqueeft Ifàac Dominum pro vxorenbsp;los venientes procul. Rebecca quoq; COI ~nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

do Ifàac, defcendit de camelo, 8c ait ad pue-rum, Quis eft ille homo qui venit per agruih in occurfiimnobis? Dixitque ei, Ipfè eft do-minus meus .At ilia tollens cito pallium fùü,nbsp;operuit fè.Seruus autem cunda quæ gefîerat.

?.5. narrauitodomino fuo’ Ifàac. Qui introduxit eâ in tabernaculû Saræ matris fiiæ, 8c accepitnbsp;eâ vxoré;8c in tantû dilexit earn, vt doloremnbsp;qui ex morte matris eius acciderat, téperaret.

S. jibraham multii ex Cetura ßtjceptii mortuus efl: IßnMlquoquepoßquaduoaetimnbsp;genuit duces moritur. Ifaac pro yxoreßtaße~nbsp;rdi precatus,geminos gentât Efau amp; lacol,nbsp;quorum mator yendtdtt minori printogenita.

CAP. XXV.

A A Braham verô aliam duxit vxorem nO ’¦Para.i. c. AA mine Cetûram; quæ peperit eiZani-

-^ram_,8c lécfàn, 8c Madan, 8c Madian, 8c Iesboc,8c Sue.Iecfàn quoq; genuit Saba 8cnbsp;Dadan.Filij Dadan fuerunt ÀfTurim, 8c La-tufsim, 8c Laômim. At verô ex Madian or-tus eft Epha,8c Epher, 8c Henoch, 8c Abida,nbsp;8c Eldaa.omnes hi filij Ceturæ. Deditque A-braham cundaquæ pofîederat,Ifàâc:filijs au-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;

tem concubinarum largitus eft munera,8c le- nita tua.Ille réfpondit,En morior, quid mi parauiteos abIfàclc filio frio dum adhucipfè hiproder_.-_-nbsp;Viueret, ad plagam orientalem. Fueruntaute gomihi.IurauiteiEfiiu,8cvédidjtprimogeninbsp;dies vitæ Abrahæ centum fèptuagintaquinq* ta. Etficaccepto pane 8clentis edulio come-, anni. Etdeficiens mortuuseft in fènedute dit,8£bibit,8câbijtparuipendensquôdprimonbsp;bona, prouedæque ætatis, 8c plenus dierum: genita vendidifiêt.

~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5, IßiacobfameminGerarisperegrinatus^poß

acceptam terns promißionem amp; feminis bene-dtÜwnsm,reprebendttur ab Abt-mélech qubd ^beccamdixerttfudeffefororem'.tir paßori-bus ipforum pro puteis iürgantibus, Abi-mi-tecb tum Ifaacfœduspercußit,

CAP. XXVIi '

ORta autê fame fuper terram poft earn A fterilitatem quæ acciderat in diebusnbsp;Abrahä,äbijt Ifàac ad Abi-mélech re-geni Palefthinorû in Geràra. Apparuitque cinbsp;Dom'inus,8C ait,Ne defèendas in Aegypt“*^jnbsp;fed quiéfce in terra quarri dixerO tibi. Et pe-regririare in ea, croque tecurn, amp; benedi-dicam tibi : tibi enim 8c femini tuo dabo^^^nbsp;vniuerfasregiones has,lleomplens iuranien-,j.d.i$.d^nbsp;B tuffl

fiiu.Habitauitautem ab Heuila vlq; Surjquæ refpicit Aegyptum introeutibus Aflyrios.co-ram cfidis fratribus fiiis obijt. Hæ quoq; func ,nbsp;generationes Ifaac filij Abraham. Abrahamnbsp;geiiuit Ifàac: qui curii quadragin ta eftetannonbsp;rüm.düxit vxorem Rebeccam filiam Bathue-

I

lis Syri de Mefopotamia^fororem Laban.De-

mfpe- fiia eO quod eflet fterilis:qui exaudiuit eum. Sc dedit conceptum Rebeccæ. Sed collidebannbsp;tur in vtero eius paruuli : quæ ait Si fic mi- *nbsp;hi futurum erat^quidnecefle fuit’concipere?nbsp;Perrexitq; vt confiileretDominum. Qmrc-fpondens aitjl D uæ genres funt in vtero tuo, Rom.p.c.nbsp;amp; duo populi ex ventre tuo diuidentur^popunbsp;lusque populum fuperabit, Scmaiörferuietnbsp;minori.Iam tempus pariendi aduenerat, 8C ecnbsp;ce gemini in vtero eius reperti fuiit.IlQui pri-

¦ fT a c o • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ofeæ.iî.t.

mus egrellus elt^rurus erat^Sc totus in morem pellis hifpidus : vocatunique eft nomen eiusnbsp;Efau.llProtinus alter egrediens, plantam fra- Matth.i.a.nbsp;tris tenebatmanu ; Scidcirco appellauiteumnbsp;lacob. Sexagenarius erat Ifaac quando natinbsp;fiint ei paruuli.Quibus adultis factus eft Efaunbsp;vir gnarus venandi^Sc homo agricola : lacobnbsp;autem vir fimplex habitabat in tabernaculis.nbsp;Ifaacamabat Efau , eo qiiód de venationibusnbsp;illius vefccretur; amp; Rebecca diligebat lacob.nbsp;Coxit autein Tacob pulnientum: ad quern CÛnbsp;Veniflet Efau de agro làfîus , aitj Da mihi denbsp;codione hac rufa j quiaoppido lafTusfuny.nbsp;Q^am ob caufàm vocatum éft nomen eiusnbsp;HEdom^ Cui dixit lacob,Vede mihi primoge Hebr. t,i.

¦ nbsp;—nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦-j^-_Abdix.ùai

runt priniogenita.’ Ait lacobjura er

ta. Etficaccepto pane Sc lends edulio come-

congregatufque eft ad populum fuum.Et fe-pelierunt eu Ifaac Sc Imiael filij ftii in fpelurt ca duplici, quæ fita eft in agro Ephro filij Se-Supr.tj.d. or HethæijeregioeMâbrejquâllemerat àfilijsnbsp;B Heth.ibi lepultus eft iple amp; Sara vxor eius.Etnbsp;poft obitura illius benedixitDeus quot;faac filionbsp;Supr.is.d. eius^qui habitabatIliuxtaPuteum nomine vinbsp;uentis amp; videntis. Hæ fiiht generationes If-mael filij Abrahæ quern peperit ci Agar Ae-gyptia^famula Saræ:amp; hæc nomina filiorumnbsp;. i.Pari.i.b. eius lü vocabulis Scgeneratiohibus fuis.HPri-niogenitus IfmaelisNabaioth, deinde Cedarnbsp;amp; Adbeeljamp; Mablam, Mafina quoqj amp;Du-majamp;Maflaj Sc Hadad^Sc Tbema^Ietur^Scnbsp;Naphis, amp; Cedma .ifti lunt filij Ifinaelis : etnbsp;hæc nomina per caftella etoppida eorn^duo-

-ocr page 80-

nbsp;

Ifaac.

Genefis.

turn quodfpOpondiAbrahapatri tuOjEtmul to nomine Domini extendit tabernaeulum; tiplicabo ftmen tuum ficut ftellas cœli: dabo præcepitque ftruis luis vt fodérentputeum,nbsp;quepofteris tuis vniuerlàsregiones has: Sc Ad quem locum cum veniflent de Gcrarisnbsp;Sup.n.a. Ilbenedicentur in femine tuo omnes gentes Abi-melechj Sc Ochozath amicus illiusj Scnbsp;is.c.ii.d. terræj eo quod obedierit Abraham vpci meaCj rlf-f 'nbsp;nbsp;nbsp;fl1f-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;® amp;c cuftodierit præcepta amp;C mandata mea^ Sc ce Qmd veniftis ad me hominem quem odiftis.

remonias legesqueftruauerit. Manlititaque ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Ilaac in Geraris . Qui cum interrogaretur a vins loci illius fuper vxoreluaj relpondit,nbsp;Soror mea eft. timuerat enim confiteri quodnbsp;ftbiefletlbciataconiugio; reputans, ne forte interficerent eum propter illius pulchritu-dinem.Cumque pertranfilftnt dies plurimi.nbsp;Sc ibidem raoraretur, prolpicies Abi-melechnbsp;rex Palefthinorum per feneftram, vidit eumnbsp;iocantem cum Rebecca vxore lua.Et accerfi-to eo aitjPerlpicuumeft quod vxor tuafit:curnbsp;mentitus es eamlororem tuam elftPRelpon-dit, Timui ne morerer propter earn. Di-C xitque Abi-mélech,Q^reimpoluifti nobis?nbsp;potuit coire quilpiam de populo cum vxorenbsp;tua , induxeras luper nos grande pecca-tum.Præcepitque omni populo, dicens. Quinbsp;tetigerit hominis huius vxorem, morte mo-rietur. Seuit autem Iftac in terra ilia. Sc in-uenit in iplo anno centuplum : benedixit-que ei Dominus. Etlocupletatus eft homo.nbsp;Sc ibat proficiens atque luccreftens : doneenbsp;magnusvehementerelFeélus eft, habuitquenbsp;poflelsiones ouium Sc armentorurn. Sc fami-liæ plurimum. Ob hoc inuidentesei Palefthinbsp;ni, omnes puteos quos foderant ftrui patrisnbsp;D illius Abraham, illo tempore obftruxerunt,nbsp;implentes humoiin tantû vt ipft Abi-melechnbsp;diceret ad IlàaCjRecedeà nobisjquoniam po-tentior nobis faólus es valde. Et ille diftedes,nbsp;vt veniret ad Torrentem-Geraræ, habitaret-que ibi'.rurlum fodit alios puteos,quos foderant ftrui patris fiii Abraha,Scquos illo mor-tuo olim obftruxerat Philifthijm:appellauit-que eos eildem nominibus quibus ante paternbsp;vocauerat.FoderuntqueinTorrente,Screpc-rerunt aquara viuam.Sed Sc ibi iurgium fuitnbsp;paftorum Gerarxaduerftis paftores Ilaac,di-centium, Noftra eft aqua. quam ob rem nomen putei ex eo quod acciderat, vocauit Ca-E lumniam.Foderunt autem Scalium:Sc pro il-

Phichol dux militum, locutus eft eis Ifiac, èc expuliftis à vobis? Qm relponderunt Vidimus tecum elle Dominum: amp;idcircoquot;nos* *»««. ‘®'nbsp;diximus. Sit iuramentum inter nos amp; inea-mus fœdus:vt non facias nobis quicquam manbsp;li^ficut amp; nos nihil tuorum attigimus, ncc fenbsp;cimus quod telæderetjfèd cû pace dimifimusnbsp;auétum benediétione Domini. Fecit ergo eisnbsp;conuiuium. amp;. poft cibum amp; potum (urgentes manCjiurauerunt fibi mutuo : dimifitque Gnbsp;eos Ilaacpacificè in quot;locum fiium’. Ecce au-tem venerütin ipfo die fèrui Ilaac annuntian^nbsp;tes ei dcputeo quem foderant j atq; dicentes,nbsp;Inuenimus aquam . Vnde appellauit cumnbsp;Abundantiam:amp;nomen vrbi impofitum eftnbsp;Ber-fabeejvlquc in præièntem diem. Efau'venbsp;ro quadragenarius duxit quot;vxores duas’ lu-dith filiam Beeri HethæijSc Baftmath filiamnbsp;Eloneiuflemloci; llquse ambæ olFenderantnbsp;animum Ifaac amp; Rebeccae.

5. Iacol matris cofilio ienediSionemloco Eßiu aaejpit, adcuiusodinm fugiendum moneturnbsp;à matre yt in Haran ad Laban (oncedat,

CAP. XXVII.

SEnuitautem IlaaCjSccaligaueruntocu-li eius. Sc videfe non poterat ; vocauitq; Elau filium luum maiorem, Sc dixit ei,nbsp;lo quoq; rixati funt, appellauitque eum Ini- pili mi?Qui relpondit, Adfiim, Cui patcr,Vinbsp;micitias. Profedus inde fodit aliu puteû,pro dcs,inquit,quôd ftnuerim, Sc ignorem diemnbsp;quo non contenderunf.itaq; vocauit nomennbsp;eius Latitudo:dicenSjNunc dilatauit nos Donbsp;minus. Sc fecit creftere luper terram. Aften-autem*ex illo loco in Ber-labee,vbi appa-ruit ei Dominus in iplanoÄe,dices,Egolumnbsp;Deus Abrahampatris tui, noli timere, quianbsp;ego tecum lum; benedicam tibi, Sc multipli-F cabo ftmen tuum propter ftruum men Abranbsp;ham.Itaque ædificauit ibi altai-e ; Sc inuoca-


mortis meas.Sumearma tua^p hare tram nbsp;ar-

cum, amp; egredere foras. Cumqiie venatu ali-quidapprehenderis^fac mihi inde pulmen-tum j ficut veile me nofti amp; affer vt cóme-dam : amp; benedicat tibi anima mea antequam moriar. Quod cum audiflêt Rebecca j amp; illenbsp;abijflet in agrü vt iußione patris implerct, dinbsp;xitfilio fiio lacobjAudiui pâtre tun loquentcnbsp;cû Eûu fratre tuo,et dicenté ei,Alfer mihi denbsp;ve«

-ocr page 81-

iiiumjQuc potuifti nli mi?Q^ reiponditj Voluntas Deinbsp;fuit vt cito occurreret mihi quod volebam.nbsp;Dixitque Ifaac, Accede ad me, vt tangam tenbsp;filimij Scprobem vtrum tu fis filius meusnbsp;Elàujan non.Acceßit ille ad patrem:amp; palpanbsp;to eOjdixit Ifaac^Vox quidem^ vox lacob eft:nbsp;fed manuSjtnanus fiint Efàu . Et non cogno-

D ris expreflerant.Benedicés ergo illi,ait,Tu es filius meus EfàuPRcfpondit^Ego fum. At ille , Affer mihi.inquit, cibos de venatione tuanbsp;fili mijVtbenedicat dbi anima mea.Q^os cûnbsp;oblatos comedifTet obtulit ei etia vinû. quonbsp;bauftojdixit ad eum,Accede ad me, amp; da mi-biofculü fili mi. Acceßitjamp; ofculatus eftcu.nbsp;Statimq; vt fènfit veftimentorû illius fragrannbsp;o.io- tia,benedicensgt;illi,’ait, Ecce odor filij mei finbsp;eut odor agriigt;pleni,’ cui benedixit Domin’.nbsp;Det tibi Deus de rore cœli, amp; de pinguedinenbsp;*et ekt. tcrræ,abundantiam frumenti amp; vini*.Et fermant tibi populi,8c adorent te tribuszefto do-minus fratrum tuorû, 8c incuruentur ante tenbsp;filil matris tuæ.qui maledixerit tibi,fit ille manbsp;ledi(ftus:8c qui benedixerit tibi,benediôtioni-E bus repleatur, Vix Ifaac fèrmonem impleue-raf.Etî egreiTo lacob foras ,venitEfàu,colt;ftof-que de venatione cibos intulit patri , di-cens, Surge pater mi, 8c comedo de venatione filij tui : vt benedicaf mihi anima tua.

»•7« Dixitquoilli’Ifàac . Q^s enim es tu ? Qm refponditjEgo fum filius tuus primogenitus

ifaac.

venatione tua, 8c fac cibos vt comedam, 8c benedicam tibi coram Domino antequamnbsp;B moriar . Nunc ergo fili mi acquiefee confîlijsnbsp;meis:8c pergens ad gregem,affer mihi duosnbsp;hœdos optimos, vt faciam ex eis efeas patrinbsp;tuo,quibus libenter vefcitur:quas cum intulenbsp;ris,8c comederit, benedicat tibi priufquamnbsp;moriatur.Cui ille refpodit, Nofti quôd Efàunbsp;frater meus homo pilofus fît, 8c ego lenis : fînbsp;attreôtauerit me pater meus, 8c fènferit, timeonbsp;fuper me malediétionem pro benedióHone.nbsp;Ad quera mater,In me fît, ait, ifta malediélionbsp;fîli mi'.tantum audi vocem meam, 8c pergensnbsp;afterquæ dixi. Abijt, 8c attulit, deditquemarri . Parauit illa cibos fîcut veile nouerat pa-trem illius.Et veftibus Efàu valde bonis,quasnbsp;apud fehabebat domi, induit eum:pclliculaf-que hœdorum circundedit manibus, 8c collinbsp;nuda protexit.Deditq; pulmentum,8c panesnbsp;quos coxcratjtradidit.Qmbusillatis dixit,Panbsp;ter mi?Atille refpondit. Audio; quis es tu filinbsp;mi?Dixitque lacob, Ego fum primogenitusnbsp;tuus Efîimfeci fîcut præcepifti mihi;furge,fè-de,8c comede de venatione mea,vt benedicatnbsp;mihi anima tua. Rurfumque Ißac ad fîlium venict cum excutias 8c foluas iugum eius denbsp;fî.ium,Quomodo , inquit, tam cito inuenire ceruicibus tuis. Oderat ergo femper Efàu la- q

'' nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;quot; 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~ ' cob pro benedidione qua benedixerat ci pa

ter: dixitq; in corde fîio,llVenient dies ludus Abd.i.c. patris mei,quot;8c’occidamlacob fratremmeum.nbsp;Nuntiata fiint hæc*Rebeccæ:quæ mittens,8c *-veri^.4.nbsp;vocans lacob filium fiiunijdixit ad eum, Ecce Efàu frater tuus minatur vt occidat te.Nûcnbsp;ergo fili mi, audi voce meam, 8c confurgensnbsp;tabisque cü eo dies paucos, donee requiefeatnbsp;furor fratris tui, 8c cefiet indignatio eius ,nbsp;obliuifeaturque eorum quæ fecifti in eum;nbsp;poftea mittam, 8c adducam te inde hue. curnbsp;vtroque orbabor filio in vno die.'Dixitq ; Re-beccaad Ifaac, Tædet me vitæ meæ propter finbsp;lias Heth: fi acceperit lacob vxorcmde ftirpenbsp;huius terræ,nolo viuere.

5. Ittcob in °l\deß^otamiam tranßens, '^idet in ßomnifßalam cui innitebatur ‘Dominui ; amp;nbsp;accepta de terra ac ßeminM multiplicationenbsp;promißiom, experrenus yotum Deo youet.

CAP. XXVIII.

VOcauit itaque Ifiiac lacob, 8c bene-dixit eumjpræccpitque ei dicens,No-li accipere coniugem de genere Cha naan; fed vade, 8c proficifeere in Mefopota-miam Syriæ,ad domum Bathuel patris matrisnbsp;tuæ, 8c accipe tibi inde vxorgm de filiabus Lanbsp;ba auunculi tui. Deus auté ommpo^®^® benenbsp;dicat tibi, 8c crefeere te faciat atq ; multiplicct:nbsp;vt fis in turbas populorü . Et det tibi benedi-Bl dio-

Genefis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;to

EfàUàExpauit Ifaac ftupore vehemönti : 8c vltr.à quam credi poteft admirans, ait, Quisnbsp;igitur ille eft qui dudum capta venationemnbsp;attulit mihi,8c comedi ex omnibus priufquanbsp;tu venires ? benedixique ei, 8c erit benedi-«ftus.Auditis Efàu fermonibus patris,irrugijtnbsp;clamore magno:8c confternatus,aitjBenedicnbsp;etiam 8c mihi,pater mi,Qm ait,Vcnit germanbsp;nus tuus fraudulenter, 8c accepit benedidio-nem tuam . At ille fubiunxit, lufté vocatum Fnbsp;ne putet me fibi voluifîè illudere, 8c inducat eft nomen eins lacob ; fiipplantauit enim menbsp;r.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;en altera vice: Ilprimogenita mea ante tulit, Sup.xjj.

8c nunc fecundo furripuit benedidionem meam.Rurfumque ad patrem,Nunquid nonnbsp;referuafti,ait, 8c mihi benedidionem ? Refpondit Ifàac, dominum tuum ilium confti-tui,8comnesfratreseius feruituti illius fub-iugaui-.frumento 8c vino*ftabiliuieura,8cti-bi poft hæc fili mi vitra quid faciam ? Cuinbsp;Efàu,Num vnam,inquit, tantum benediólio-nem habcs pater?mihi quoque obfecro vtbe-nedicas. Cumqueeiulatu magno fleret, motus Ifàac dixit ad eum. Hin pinguedine terræ, Hebr.ii.d.nbsp;8c in rore cœli défiiper erit benedidio tua.Vinbsp;ues in gladio,8c fratri tuo feruies:tempusque

uit eu, quia pil o fr manus fîmilitudiné ruaio- fuge ad Laban fratrem meum in Haran:habi-


-ocr page 82-

lacob.

diones Abrahæ,8clèmini tuo poft te-.vtpof-fideas ferraiîï peregrinationis tuæ, quam pol-Oftæ.ii.dficitus eftaüo tuo . IlCumquedimififleteum îfàac, profedus peruenit in MefopOtamiamnbsp;SyrtÄ ad Laban filiüm Bathuel Syri, fratremnbsp;Rebeccæ matris fiiaä. Vidés autem Elàû quodnbsp;benedixiflet pater fuus Iacob,8c mifilfet eumnbsp;in Melbpatamiam Syrix, vt inde vxorem du-ceret; 8c quód poft benedidionem præcepifnbsp;let ei j dicens, Non accipies vxorem de filia-bns Chanaan:quodqueobediens lacob parennbsp;‘*’®’tibusgt;fuis’iiret inSyriam .-probans quoquenbsp;quod non libenter alpiceret filias Chanaannbsp;pater fuus : iuit ad Ifinahelem, 8c duxit vxorem abfque ijs quas prius habebat, Mahelethnbsp;filiara Ifinahelfilij Abraham, Ibrorem Na-baioth.

Igitur egreffus lacob de Berfibee,pergebat Haran. Cumi^ue vcnilfet ad quendam locum,nbsp;Scvelletineo requielcerepoft folisoccubi-tum,tulit de lapidibus qui iacebant,8cfiippo-nens capiti fiio,dormiuit in eodem loco .Vi-dieque in Ibmnis Icalam ftantem fiiper terra,nbsp;8c cacumen illius tangens cœlum : angelosnbsp;quoque Dei alcendentes 8c delcendentes pernbsp;earn : 8c Dominum innixum Icalæ dicentemnbsp;fibi. Ego film Dominus Deus Abraham patris tui,8c Deus Ilaac,Terram in qua dormis,nbsp;tibi dabo 8c fèmini tuo. Eritque lemen tuumnbsp;Deu.ii.c. quafi puluis terræ ; lldilataberis ad Orientem,nbsp;Sc Occidentem,8c Septétrionem, ScMeridié;nbsp;Sup.xlt;j.3. amp; llbenedicentur in te 8c in lèmine tuocun-dæ tribus terræ . Et ero euftos tuus quocun-que perrexcris, 8c reducam te in terram hanc;nbsp;nee dimittam nifi compleuero vniuerla quænbsp;j) dixi.Cumq; euigilalfetlacobde Ibmno, ait,nbsp;Vcrè Dominus eft-in loco ifto,8c ego nelcie-bam,Pauenfque, Quam terribilis eft,inquit,nbsp;locus ifte ? non eft hic aliud nifi domus Dei,nbsp;8c porta cœli.Surgens ergo lacob mane, tulitnbsp;lapidem, quem luppoluerat capiti fuo, 8c ere-xit in titulumjfund^ns oleum défuper.Appelnbsp;lauitque nomen vrbis Beth-el,quæ prius Lu-za vocabatur. Vouit etiam A^otura, dicens,Sinbsp;fucrit Dominus mecum,8c euftodierit me innbsp;via per quam ego ambulo,8c dederit mihi pané ad velcendum, 8c veftimentum ad induennbsp;dum reuerlufque fuero prolperè ad domum nuptias. Et velpere Liam filiam fiiamintro-patris mei;erit mihi Dominus in Deum, 8cla duxitadeum, dansancillam filiæ, Zelphamnbsp;pis ifte quem erexiintitulum, vocabiturDonbsp;mus-Dei; cundorumque quæ dederismihi,nbsp;décimas offeram tibi.

5. lamb à Laba,n fufee^tu!, feptem annh pro l^chelferuiuit, lui cum ßtppoßta eßet Lia,nbsp;ßeptem alios annos pro eadem implere toalluinbsp;autemßerilt,Lia quatuor pepentnbsp;filios,

CAP. XXIX,

Genefis.

PRofeólus ergo lacob venit in. terram 0- A rientalem.Et viditputeum in agrOj trcsnbsp;quoque greges ouiumaccubantes iuxtanbsp;eum:nam ex illo adaquabantur pecora, 8c osnbsp;cius grandi lapide claudebatur. Morifq; eratnbsp;Ytcundlis ouibus congrcgatis deuoluerunt lanbsp;pide_, 8c refedis grcgibus rurfiim ßiper os putei ponerent.DixitqueadpaftoreSjFratres vnnbsp;de eftistQm relponderuntjDe Haran. Quosnbsp;interroganSj Nunquid^ait^ noftis Laban filiGnbsp;Nacbor?Dixerunt,Nouimus.Sanufiieeft?in-quit.Valetjinquiunt:8c ecce Rachel filia eiusnbsp;venit cum grege fuo. Dixitq ue lacob. Adhucnbsp;multum diei Ripercftjnec eft tempus vt redu-cantur ad caulas greges; date ante potum ouinbsp;buSj8c fie eas ad paftum reducite.Qm relpo-derunt, Non pofliimuSj donee omnia pecoranbsp;congregenturj8c amoueamus lapidem de orenbsp;puteijVtadaquemus greges.Adhuc loqueban Bnbsp;tur_,8c ecce Rachel veniebat cG ouibus patrisnbsp;fiiimam gregem ipla palcebat.Q^am cum vi-diflet lacob 8c Iciret conlobrinam fiiam, o-uefque Laban auunculi fui: amouitlapidemnbsp;quo puteus claudebatur. Et adaquato gregenbsp;oftulatuseft earn; 8c eleuatavocefleuit^Scin-dicauit ei quod frater effet patris fiii 8c filiusnbsp;Rebeccæ:at ilia feftinans nuntiauit patri fuo.nbsp;C^i cum audiflet venifle lacob filium fbro-ris fiiæjOccurrit obuiam ei^coplexulqueeum,nbsp;8cinolculamensduxitindomumfiia. Au-ditis aut caiifis itinerisj reipondit, Os meumnbsp;es^8ccaromea. Etpoftquam impleti funtnbsp;dies menfis vnius , dixit ei, Num quia fraternbsp;meus es, gratis lèruies mihi ? die quid mercc-dis accipias.Habebat vero duas filias, nomennbsp;maioris Lia : minor vero appellabatur Rachel.Sed Lia,lippis erat oculis : Rachel decora facie,8c A^enufto alpeétu.Quam diliges la- Cnbsp;cob,aitjSeruiam tibi pro Rachel filia tua minore, fèptem annis. Rclpondit Laban, Melius eft vt tibi earn dé quam altri viro: manenbsp;apud me. Seruiuitergo lacob pro Rachel le-ptem annis : 8c videbantur illi pauci dies prænbsp;amoris magnitudine.Dixitque ad'Laban,Danbsp;mihi vxorem meam:quia iam tempus implc-tum eft, vt ingrediar ad illam . Qmvocatisnbsp;multis amicorum turbis ad conuiuium, fecit

læ, Z/Clpham nomine.Ad quam cum ex more,Iacob fuifletnbsp;ingrelTus, fado mane vidit Liam : 8c dixit adnbsp;focerumt-fiium’. Quid eft*quod facercA'o-luifti ? nonne pro Rachel leruiui tibi ? quarcnbsp;*impofuifti mihi.^Relpondit Laban,Non eftnbsp;in loco noftro confiietudinis,vt minores an-té tradaraus ad nuptias .Impie hebdomadamnbsp;dierumhuius copulæ : 8chanc quoque dabonbsp;prooperequo feruituruses mihi fèptem annis alijs.

-ocr page 83-

làcob. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Geriefis.

nis alijs.Acquieijit plâeito:8c hebdomadà tra goris filij tui. Redeuntique ad velperam la-

D làdajRachelduxit vxorem .çui paterlèruam nbsp;nbsp;' 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦

Balamtradiderat. Tandemq; potitus optatis nuptijs^amorem fèquentis priori prætulit, fernbsp;«iensapudeum fèptem annis alijs.Videns aunbsp;temDominus qudd dclpiceret Liamaperuitnbsp;Vuluam ejusjlbrore fterili permanente. Q^ænbsp;concçptû genuit filium j vocauitque nomennbsp;eiusRuben J dicenSjVidit Dominus bumili-tatem meam^nunc amabit me vir meus.Rur-ftimque concepit 8c peperit filium 8c ait,

E Q^oniam audiuit me Dominus haberi con-temptui, dédit etiam iftum mihi.vocauitqué nomen eius Simeon.Concepitque tertio, 8cnbsp;genuit alium filium;dixitqüe, Nunc quoquenbsp;copulabitur mihi maritus meus, co quôd pe-pererim ei tres filios_,8c ideirço appéllauit nomen eius Leui. Quarto concepit, 8c peperitnbsp;filium,8cait,Modo confiteborDomino, 8Çnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_____________________________________

ob boc vocauit eum ludam ; ceftauitque pâ- lium alterû . Nato autem lofepb, dixit lacob rere.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

«S. Rachelfierilii amp; Lia parère ceffarts ancilla nneam’,8cadterrammeam.Damibi vxores fvfcipiuntjilws:prêter ^uos Lia duos altos eÿ' beam : tuoverô’nofti feruitutem qua ièruiui gt;.5.nbsp;filiatnparitdK^chelyero loßpLquibui natif tibi. Ait illi Laban,Inueniam gratiam in co -Lahande m^rcedepaâfàturcum laiolt, ^ui ipeâzû tuo : experimentO didici quia benedi-

dem tuam, quam dem tibi. At ille relpondit.

il


cob de agrOjCgrefla eft in occurfum eius Lia, 8c ait. Ad me, inquit, intrabis : quiamercedcnbsp;conduxi tepro mandragoris filij mei.Dormi-uitquecumca,noéteilla .Et exaudiuit Deusnbsp;prcces eius:concepitquej8c peperit filiu quinnbsp;turn,8c ait,D.edit Deus mercedem mihi,quianbsp;dedi ancillam meam viro mco . appellauitqjnbsp;nomen eius Iflachar. Rurfum Lia cocipiensnbsp;pepetit fextu filium,8c ait, Dotauit me Deusnbsp;.ftotebona, etiam bac vice mecitm erit maritus , rneus eo quod genuerim ei lex filios, ôcnbsp;idcirco appéllauit nomen eius Zabulon.Poft Dnbsp;quern peperit filiam nomine Dinam.

Recordatus quoque Dominus Racbelis, exaudiuit earn, 8c aperuit vuluameius . Quxnbsp;concepit, 8cpeperit filium, dicens, Abftulitnbsp;Deus opprobrium meum.Et vocauitnomennbsp;eius Iolepb,dicens, AddatraibiDominus fi-focero fuo, Dimitte me vt reuertar in patrianbsp;¦M -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b gt;.10»

ßtasmaritotradunt^exquibuf fingultebinos 8cliberos meos,pro quibusIèruiui tibi, vta-

0.7. ues efFeótus es: benedixitque tibi Deus ad. in-

ßliamparitpK^chelyerb loßpLquibui natif tibi. Ait illi Laban,Inueniam gratiam in co -bocmodoplurimumdttatuseß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xeritmibiDeuspropterte:conftituemerce-

C AP. XXX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;........ quot;

A gt; Ernens autem Racbel quod infœcun Tu nofti quomodo leruierim tibi 8c quanta £, .da eflet,inuidit lbroriluæ,8c ait mari- in manibus meis fuerit pofleßio tua.Modicünbsp;—^to fuOjDamibi liberos,alioquin mo- babuiftiantequa veniremgt;ad te’,8cnunc di- gt;.ƒ.nbsp;jiar.Cui iratus relpodit Iacöb,Num pro Deo ues efièótus es: benedixitque tibi Deus ad in-ego lum,qui priuauit te fruäu ventris tui.''At tróitummeum: iuftum eft igiturvt aliquadonbsp;illâ,Habeo,inquit,famulani Balam: ingrede- prouideam’domuimeæ . Dixitque Laban, * efiÄW. y.nbsp;read illam,vtpariatfuper genua mea, 8c ba- e ’ ’ ’ ' ’ ’nbsp;beam ex illafilios.Dqditque illiBalamin cd- inbsp;iugiumiquxingrelîô ad le viro, concepit, 8c ,nbsp;peperit filium. DixitqueRachel,Iudicauit :nbsp;mihi Dominus, 5c exaudiuit vocem meam,nbsp;das mihi filium. 8c idcirco appéllauit nomennbsp;eius Dan . RurfumqueBala concipiens, pe-

B périt alterum; pro quo ait Rachel ,Compa-rauit meDominuscum lorore mea, 8c inuà-lui:vocauitq ue eum Nephthali. Sentiens Lia quôd parère defijflet, Zelpbam ancillam lu-am mariro tradidit. Qua poft conceptum e-dente filiumjdixit.Fœlicitcr,8c idcirco vocauit nomen eius Gad.Peperit quoque Zelpbanbsp;alterum. Dixitque Lia, Hoc pro beatitudinenbsp;*»mnes. meaîbeatani quippemedicent’mulieres.pro-pterera appéllauit eum Afer. EgrêlTus autemnbsp;Ruben tempore mefsis triticeæ in agrum, re-periu mandragoras : quas matri Lix detulit.nbsp;Dixitq; RaGhel,Da mibi partem de mandragoris filij tui.Illa relpondit,Parûmne tibi vi-detur quôd præripueris maritum mihi,nifi e-tiam mandragoras filij mei tuleris ? AitRa-chel,Dormiat tecum bac noôte pro mandra-

2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*rt»*uV .1—aclMciIXj C*Iw777'

Quid tibi dabofAt ille ait,Nihil volo:led fi fe ceris quod poftulo^iterum pafcam amp;c cufto-diam pecora tua. Gyraomnes greges tuos_,amp;nbsp;fepara cundas oues variasjamp; {parfo vellere:etnbsp;quodcunque furufinbsp;nbsp;maculofum, varium-

que fueritjtamin ouibus quam incapris^ent merces iriea.Reipóndebitque mibi eras lufti-tia mea^quando placiti tempus aducnerit^co-ram te:8c omnia quæ non fucrint varia^et manbsp;culofa j amp; furua, tam in ouibus quam inca-prisjfurti mequot;argues’.Dixitque Laban^ Gra- pnbsp;turn babeo quod petis.Et lèparauit in die illanbsp;capraSj 8c oues^ 8c bircos et arietes varioSjat-que maculofos;cun(ftum autem gregem vni-coloremj id eft albi 8c nigri vellens tradiditnbsp;in manu filiorum fuorum.Et pofuit Ipatiumnbsp;itineris trium dierum inter le 5c generû, quinbsp;pafcebat reliquos greges eius. Tollens ergonbsp;lacob Virgas populeas virides , 8c amygdab-rtas , 8c ex platanis, ex parte decorticauit eas:

B J in cana-

«

-ocr page 84-

lacob.

in canalibuSjvbi effuiidebaturaqua:vt cuve-niflent greges ad bibendum j ante oculoÿ ha-berent virgaSj 8c in afpeébu caruni conciperét, ’^Fadumque eft vt inipföcaiore coitus onesnbsp;intuerentur virgas, 8c parerêt maculoia^Sc vanbsp;riaj8c diuerfó colore reiperfa.Diuifitque gre-gem Iacobj8c pofiiit virgas in canalibus antenbsp;oculos arietum:erant autéalba 8c nigra quæ-quOjLabanicaetera verôjïacobjlèparatis internbsp;fegregibus.Igitur quando primo tempore a-ftendebantur oues, ponebat lacob virgas innbsp;canalibus aquarumante oculos arietum j 8cnbsp;ouium^vtin earum contemplatione concipenbsp;rent^quando vero lèrotinaadniiflura erat, 8cnbsp;conceptus extremus_,non ponebat eas.Fada-qite funteaquæ erant fèrotina^Laban:8cquænbsp;primi temporis^Iacob. Ditatufque efthomonbsp;vitra modum,8chabuit greges multosjancil-las 8clêruos,camelos 8c afînos.

5. lacol iuhente Domino ad patrem cum omnl-but fuit taàtus reuertitur^^uem Laban infè-^uitur:’l{achelaMempatrK idolii ahlaw, i^-Jiim ^uarentem afiu decibit : tandem^ lacob cÿ Laban inito ftsdere^adfropria ^utjijue di-fcedit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ChV. XXXI.

Oftquamautem audiuitverba filiorum

I Labandicentium, Tulit lacobomnia quæ fuerunt patris noftri, 8c de illius fanbsp;cultate ditatuSj faéîus eft inclytus;animaduernbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tit qu oque faciem Laban quod non eftèt erga

le lîcut heri 8c nudiuftertius, maxime dicente ftbi Domino^Reuertere in terram patrü tuo-rum, 8c ad generationem tuam, eroq; tecum.nbsp;Mifit*,8cvocauit Rachel amp;c Liaminagrumjnbsp;vbi paftebat greges_,dixitq; eis, Video Uciemnbsp;patris veftri, quod non fit erga me ficutherinbsp;amp; nudiuftertius : Deus autempatris mei fuitnbsp;mecumjEt ipfæ noftis quod totis viribus fej-uierim patri veftro.Sed 8c pater vefter circû-ucnit mejCtmutauit mercedem meam decemnbsp;vicibus: 8c tarnen non dimifit eû Deus vt no-ceret mihi.Si quado dixit^ Varia: erunt mercenbsp;des tuæ : pariebantomnes oues varios fœtus,nbsp;quando verô econtrario ait^Alba quæque ac-cipies pro mercede:omries greges alba peperenbsp;runt. TulitqjDeusfiibftantiampatrisveftrinbsp;B 8c dédit mihi. Poftquamenim conceptus o-uium tempus adueneratjeuaui oculos meos,nbsp;8c vidi in îbmnis aftendentes mares fuper fœnbsp;minas,varios 8cmaculofi)s, 8c diuerlôrumconbsp;lorum. Dixitqueangelus Dei adme inlôm-niSjIacob?Et ego relpondi, Adfiim. Qm ait,nbsp;Lena oculos tuos, 8c vide vniuerfos mafcu-los aftendentes fijper fceminas,varios,macu-lofos,atque relperlos. Vidi enim omnia quanbsp;Supr.iS.d fecittibi Laban.Ego fiim DeusBeth-el, (Ivbinbsp;vnxifti lapidem,8c votum vouifti mihi. Nucnbsp;ergo fiirge,8i egredere de terra Hac^reuertens

Genefis.

in terrani natiuitatis tuæ. Relponderuntque Rachel 8c Lia, Nuquidhabemus refidui quicnbsp;quamin facultatibuSj8c hæreditate domus panbsp;tris noftri ? None quafi aliénas reputauit nos,nbsp;8c vendidic,comeditque pretium noftrû? Sednbsp;Deus tulitopes patris noftri, 8c eastradiditnbsp;nobis, aC filijs noftris:vnde omnia quæ præ-cepit tibi Deus,fac.Surrexit itaque lacob: 8c Cnbsp;impofitis liberisjac coniugibus fiiis fiiper ca-melos, abijt. Tulitqueomnemfiibftantiamnbsp;fuam 8c greges, 8c quicquid in Melopotamianbsp;acquifierat, pergens ad liaac pattern fiium innbsp;Terram-Chanaan. Eo tempore ierat Labannbsp;ad tondendas oues, 8cRachel furata eft iddlanbsp;patris fui. Noluitque lacob confiteri Ibceronbsp;fiio qudd fugeret. Cumque abijflêt tamiplenbsp;qua omnia quæ iuris fui erant,8c amne tranf-milTo pergeretcontra Montem-Galaadmunnbsp;tiatum eft Laban die tertio quod fugeret lacob. Qui afTumptis fratribus fiiis, perftcutusnbsp;eft eum diebus ftptem:et comprehendit eumnbsp;in Monte-Galaad.Viditq ue in fbmnis dicen- Dnbsp;tern fibi D ominum,Caue ne quicquam alpe-re loquaris contra lacob, lamq; lacob exten-derat in mote tabernaculum: cumq; ille con-lecutus fuiflet eum cum fratribus fuis, in eo-dem Monte-Galaad fixit tentorium. Et dixitnbsp;ad lacob’, Q^areita egifti, vtcla me abigeresnbsp;filias meas quafi captiuas gladio ? Cur ignorante me fugere voluifti, nec indicate mihi:nbsp;vtprolequerer te cum gaudio, 8c canticis, 8cnbsp;tympanis 8c citharis ? Non es pafl'us vtoftu-larer filios meos 8c filias:ftultè operatus es 8cnbsp;nuncquidem. Valet manusmearedderetibinbsp;malum : fed Deus patris quot;tui’ heri dixit mihi,nbsp;Cauene loquaris quot;contra’Iacob quicquam dunbsp;rius,Efto,ad tuos irecupiebas,8c delyderio c-rat tibi domus patris tui : cur furatus es deosnbsp;meos?Refpodit lacob. Quod inftio teprofe-ÄUS fum,timui ne violeter auferres filias tuas.nbsp;Qmàd autem furti me arguis:apud quemcun-queinueneris deos tuos, necetur coram fratrinbsp;bus noftris. ftrutare, quicquid tuorum apudnbsp;me inueneris *aufer.hæc dicens, ignorabat *nbsp;quod Rachel furata eflet idola. Ingreflus ita- Enbsp;que Laban tabernaculum lacob, 8c Liæ, 8cnbsp;vtriufq; famulæ,non inuenit.Cumq;intraf-let tentorium Rachelis,ina feftinans abfton-dit idola fiibter ftramenta camelij8c ledit dé-lupenlcrutantique omne tentorium, 8c nihilnbsp;inuenienti, ait, Ne iralcatur dominus meus,nbsp;quod coram te alTurgere nequco : quia iu-xta confiietudinem fœminaruni nunc acciditnbsp;mihfficdelulalolicitudo quærentiseft. Tu-menl^uelacob,cumiurgio ait, Quam obculnbsp;pammeam,8c ob quodpeccatum meum ficnbsp;exarfifti poft me, 8clcrutatus esomnemlu-pelleâàiem meam ? Quidinucnifti de cun-

¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dafub-


-ocr page 85-

4’

't

lacob. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Genefisà

da fubftantia domustuæ ? pone hic coram Efàu fratrem fuum in Terram-Seir, in regio-fratribus meis,8cfratribus tuis, 8ciudicét in- i----- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;----------i- i

ter me 8c te. Idcirco viginti annis fui tecum? lt; oues tuæ 8c câpre fteriles non fuerunt, arie-tes gtegis tui nô comêdimec captum à beftianbsp;oftendi tibi, ego damnum omne reddebam;

E quicquid furtimpenbat, àmeexigebas: die noduque æftu vrebar, 8cgelu, fugiebatquenbsp;fbmnus ab oculis meis.Sicquc per viginti an-nos in dqmo tua fêruiui tibi, quatuordecimnbsp;pro filiabus,8c fèx pro gregibus tuisâmmuta-fti quoque mercedem meam decem vicibus.nbsp;Nifi Deus patris mei Abraham 8c timor Ifàacnbsp;affuiflèt mihi, forfitan modo nudum me di-mififles : afflidionem meam 8c laborem ma-nuum mearum refpexit Deus,8c arguit te fieri .Refpondit ei Laban,Eiliæ meæ 8cfilij, 8cnbsp;greges tui, 8c omnia quæ cernis, mea fiint:nbsp;*SeJ.7. *quidpoirumfacerefilijs 8cncpotibus meis?

Veni brgo , 8c ineamus fœdus : vt fit in tefti-moniuminter me 8cte.Tulititaq; lacob lapi dem,8c erexit ilium in titulum.Dixitq j fratrinbsp;bus fuis,AfFerte lapides.Qui congregantes fenbsp;cerunt tumulum,comederuntqj fupereum.nbsp;Quem vocauitLaban Tumulum-teftis;8c lanbsp;cob,Aceruum-teftimonij,vtcrque iuxta pro-G prietatemlinguæ fuæ.DixitqueLaban, Tumulus ifte erit teftis inter me 8c te hodie, 8cnbsp;idcirco appellatum eft nomen eius Galaad,nbsp;^deft Tumulus-teftis, *Intueatur 8ciudicetnbsp;Dominus inter nos quando recefferimus ànbsp;nobis,fi afflixeris filias meas, 8c fi introduxe-ris alias vxores fuper easmullus fermonis nq-ftri teftis eft abfque Deo ,qui præfens refpi-cit.Dixitq; rurfus ad lacob, En tumulus hic,nbsp;8c lapis quem erexi inter me 8c te, teftis erif.nbsp;tumulus,inquam,ifte 8c lapis fint in teftimo-nium,fi aut ego tranfiero ilium pergens ad te:nbsp;aut tu prætcrieris,malummihi cogitas. Deusnbsp;Abraham 8c Deus Nachor iudicet inter nos,nbsp;Deus patris eorum.Iurauit ergo Tacob per ti-morem patris fui Ifàac : immolatifq ; vidimisnbsp;in Monte, vocauit fratres fuos vt ederent pa-nem.Qui cfi comedifîent manferunt ibi. La-ban verô de node confurgens, ofculatus eftnbsp;filios 8c filias fi.ias,8c bcnedixit illis:reuerfufq jnbsp;eft in locumfuum.

yißs angelü:,nunttos amp; munera ad fr a tremfuum Efau territu^ mutit, interea lumnbsp;angelo lu^ans, amp; benedi^ionem ai nominiinbsp;mutationem ta^ofemom neruo aicepit.

CAP. XXXlI.

A 'P Acob 'autcm’ abijt in itincre quod cœpe-quot;ifutque. 7. I rat-.fueruntque ei obiiià angeli Dei.Qaos cum vidifîet,ait, CaftraDei fùnt hæc. 8cnbsp;âppellauit nomen lociillius Mahanàim,idnbsp;eft Caftra. Mifit autem 8c nuatios ante fè ad tetigit neruum femoris cius, amp; ftatim cmar-

it

nem-Edom : præccpitquc cis^ dicens, Sic lo-quimini Domino meo EfauJIæc dicit frater tuns lacobjApud Laban peregrinatus fumjScnbsp;fui vlque in præfèntem dieni.Habeo boues etnbsp;afinos amp; oucsjamp;lèruos amp;ancillas:mittoqusnbsp;nunc legationem adDominum meum^vt in-ueniam gratiam in confpèélu tuo. Reucrliq; Bnbsp;jfiint niintij ad lacob, dicentes Venimus adnbsp;Efau fratrera tuum_,amp;ecce properat in occurnbsp;film tuum cum quadringentis viris. Timuitnbsp;lacob valde:amp; perterritus diuifit populuquinbsp;fècum eratjgreges quoque 8c oues amp; boues ecnbsp;camelosin duas turmas^dicensj Si veneritE-fau ad vnam turmam j8c percuflerit earn, alianbsp;turma quæ reliqua eft, fàluabitur. Dixitqucnbsp;lacobjDeus patris mei Abraham^ amp; Deus panbsp;tris mei Ifàac: D omine qui dixifti mihi j Re- C /nbsp;uertere in terram tuam^ Sein locum natiuitaris tuæ^8c benefaciam tibi:minor fiirn cundisnbsp;miferationibus tuis 8c veritate tua quam ex-pleuifti feruo tuo.In baculo meo tranfiui lornbsp;danem iftum; 8c nunc cum duabus turmis re-gredior . Eruemedemanu fratris mei Efau,nbsp;quia valde eum timeome forte vcniens perçunbsp;tiat matrem CÛ filijs.Tulocutus es quodbenenbsp;faceresmihi, 8cdilatares fernen meumftcutnbsp;arenam maris^quas præ multitudine numera-ri nonpotcft.Cumquedormifletibi node il Dnbsp;la^fèparauit de his quæ habebat^munera Efàunbsp;fratri fiiOjCapras ducétaSj hircos vigintL ouesnbsp;ducétasj8c arietes vigintij camelos fœtas cumnbsp;pullis fuis triginta^vaccas quadragintaj8c taunbsp;ros viginti.ahnas viginti^Sc pullos earum de-cem.Et mifit per manus feruorum fuoru fin-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

gulos feorfum greges.dixitquepueris fuis. An tecèdite me, 8c fit fpatium inter gregé 8c gre-gem.Et præcepit priori,dicens,Si obuiura ha £nbsp;bueris fratrem meum Efàu, 8c interrogaueritnbsp;te,Cuius es?aut. Quo vadistaut, Cuius funtnbsp;ifta quæ fèqueris?relpddebis,Serui tui Tacob,nbsp;munera mifit domino fùo Efàu ; ipfè quoquenbsp;poft nos venir. Similiter dédit madatafècun-do 8c tertio, 8c cundis qui fèquebantur gre*nbsp;ges ,dicens, lifdem verbis loquimini ad Efàunbsp;cum inueneritis eum.8c addetis,Ipfe quoquenbsp;feruus tuus lacob iternoftrum infequitur,di-xit enim,Placabo illû muneribus quæ præce-dunt,8c poftea videbo ilium, forfitan propi-tiabitur mihi.Præceflerunt itaque munera annbsp;te eum, ipfè verô manfit node ilia in caftris.nbsp;Cumque’mature’furrexifïet, tulit duas vxo- Fnbsp;res fuas Sc totidem famulas cum vndecimnbsp;lijs,8c tranfiuit Vadum-iaboc, Tradudif^ucnbsp;omnibus quæ ad fè pertinebant, manfit fblus:nbsp;8c ecce vir ludabatur cum eo vfq; mane. Q^nbsp;cum videret quod eum fuperare non pofTct,

B 4 cuit.

-ocr page 86-

lacob.

Genefis.

cuit.ï)ixitque ad eum^Dimitte me^ianieftim afcendit aurora. Refpondit^Non dimittam tenbsp;liifî benedixeris mihi.Aitergo^Quod nomennbsp;eft tibi?RelpóditjIacob.At ille, Nequaquam,nbsp;inquit, lacob appellabitur nomen tuum, fednbsp;Iftaehquoniamncontra Deura fortis fuifti,nbsp;quanto magis contra homines praçualebis?

G Interrogauit eum lacob^Dicmihi^quo appel laris nomine? Relpondit^Cur quxris nomennbsp;^Irdiilenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^t benedixit ei in eodem loco.Voca

uitque lacob nomen loci illius Phanuel, dicens, Yidi Dominum facie ad faciem, Sclalua fada eft anima mea.

Ortulque eft ei ftatim fol poftquam tranP grelTus eft Phanuel : ipfe vero claudicabat penbsp;de.Quam ob caulàm non comedunt neruumnbsp;filij Iftael qui emarcuit in femore lacob vf-que in prælèntem diem:eo quod tetigerit nernbsp;uum femorÿ eius,amp; obftupuerit.

5. Iacoii algt; Eßiu occurrente benigne exàpitur^ «grequs adigii yt tnunera auipiat, domum-que reuertntur : amp;ßc lacob in Salem profe-agri partem emit ,fixifque tabernaculùnbsp;altare erexit.

___ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. XXXIII.

A H Leuans autem lacob oculos fuos,vidit Ï' venientem Elau, amp; cum eo quadrin-quot;^-^gentos viros'.diuifitq; filios Liae et Ra-chel,ambarumq;famularum: 8c pofuit vtra-que ancillam 8c liberos earum in principio:nbsp;Liam verô,amp; filios eius in lecundo loco;Ra-chelaute,amp; loleph nouifsimos. Etipfepro-grediens adorauit pronus in terram lepties,nbsp;donee appropinquaretfrater eius. Gurrens i-taque Elau obuiam fratri fuo,amplexatus eftnbsp;cum:ftringenfquecollumeius, 8c olculansnbsp;fleuit.Leuatifque oculis vidit mulicrcs 8c parnbsp;uulos earum,5c ait. Quid fibi volunt ifti?et finbsp;B ad te pertinent?Relpondit,paruuli funt quosnbsp;donauit mihi Deus leruo tuo. Et appropin-quantes ancillæ 8c filij earum,incuruati lunt.nbsp;Aceeßit quoque Lia cum pueris fuis: 8c cumnbsp;fimiliteradoraflent, extremi lofeph Sc Rachel adorauerunt. Dixitque Efiu, Quæ namnbsp;Hint iftæ turmæ quas obuiam habui?Refponnbsp;dit,Vtinueniremgratiam coradomino meo.nbsp;Alt ille ait, Habeo plurima frater mi, fint tuanbsp;tibi.Dixitq; lacob. Noli ita oblccro:ledfî in-ueni gratiam in oculis tuis,accipe munulcu-liâ de manibus meis. fie enim vidi facie tuam,

C quafî viderim vultû Dei;efto mihi propitius, ôcfulcipebenediôtioncmquamattuli tibi, 8cnbsp;qua donauit mihi Deus tribuens omnia. Vixnbsp;fratre compellente fiilcipiens ait,Gradiamurnbsp;fimul, croque fbcius itineris tui .Dixitq; la-cob,Nofti domine mi quod paruulos habeamnbsp;teneros, 8c eues 8c boues fœtas mecum: quasnbsp;fi plus in ambulado fecero laborarc, morien-tur vna diecunfti greges. Præcedat dominusnbsp;meus ante lèruum fiium:8c ego lèquar paula-tim veftigia cius, ficut videro paruulos meosnbsp;pofle, donee veniam ad dominum meum innbsp;Seir. Relpondit Efàu, Oro te, vt de populonbsp;qui mecum eft, làltem focij remaneant vixnbsp;tuæ.Non eft,inquit,neceflè:hoc vno tantumnbsp;indigeo, vt inueniam gratia in conlpcdu tuonbsp;domine mi. Reuerfus eft itaque illo die E(àunbsp;itinerc quo veneratin Seir.Et lacob venir innbsp;Socoth: vbi ædificata domo 8c fixis tentorijsnbsp;appellauit nomen loci illius Socoth,ideft ta-bernacula.Tranfiuitquein Salem vrbem Si-chimorum,qux eft in Terra-Chan.ian,poft-quamreuerfiis eft deMelbpotamia Syrix : ÖCnbsp;habitauit iuxta oppidum.Emitqucpatrcma-gri in qua fixerat tabernacula, a filijs Hemornbsp;patris Sichern centum agnis. Et eredoibi al-tari, inuocauit fuper illud fortißimil Dcumnbsp;Iftael.

5. Ob T)ina raptum acßupru, Siclnmitapriue circuneißj à Simeone (ff Leui Dinnefratribittnbsp;perimuntur, at que à reliquûs lacob filijsrbfnbsp;eorum'^afiatur : quapropter Simeon amp; Levinbsp;àpatrearguuntur. CAP. xxxiiii.

EGrefla eft autem Dina filia Lix vt vi- A derer mulicres regionis illius.C^acumnbsp;vidiftêt Sichern filius Hemor Heuxi,nbsp;princeps terrx illius,adamauitcgt;eâ’: 8crapuit,nbsp;et dormiuit cum ilia, vi opprimens virgincm.nbsp;Et conglutinata eft animacius cû ea,triftem-que deliniuit blanditijs. Et pergés ad Hemornbsp;pattern fiium, Accipe, inquit, mihi pucUamnbsp;hancediugem. Quod cumaudiflet lacob ab-Icntibus filijs,ct in paftu pecorum occupatis,nbsp;filuit donee redirent. Egrefio autem Hemornbsp;pâtre Sichern vt loqueretnr ad lacob,ecee filij eius veniebant de agro: auditoq; quod ac-cidcrat,irati fiint valde, eo quod fœdam remnbsp;operatus eflêt in Ilrael, Sc violata filia lacobnbsp;remillicitam perpetraflêt.Locutus eft itaquenbsp;Hemor ad cos,Sichem filij mei adhæfit animanbsp;filix veftræ: date earn illi vxorem . Et iunga-mus vieißim connubia, filins veftras traditcnbsp;nobis,et filias noftras accipite.Ethabitateno Bnbsp;bilcum: terrain poteftate veftra eft,cxerccte,nbsp;negotiamini,8c poßidete cam,Sed 8c Sichernnbsp;ad pattern 8c ad fratres eius ait,Inueniam granbsp;tiam coram vobis : 8c quæcunquc ftatueritisnbsp;dabo.augete dotem, 8c munera poftulate, amp;nbsp;libehter tribuam quod petieritis:tantum datenbsp;mihi puellam hanc vxorem. Refjjonderuntnbsp;filij lacob Siehe 8c patri eius in dolo,fx«ien-tes ob ftuprum {broris,Non polTumus faccrenbsp;quod petitis, nec dare fororem noftram ho-mini incircuncilb : quod illicitum Senepha-rium eft apud nos.Sed in hoc valebimus fœ-derari,fî volucritis cfiê fimilcs noftri, amp; cir-cunci-


-ocr page 87-

lacob.

cuncidatur in vobis omnis inafctilini fèxus. TÛC dabimus amp; accipiehius mutuo filias ve-ftras ac noftras:amp; habitabimus vobifcumjCrinbsp;C niufq; vnus populus. Si autem circuncidi nonbsp;lucritisjtollemus filiam noftra^Sc recedemus.nbsp;Placuit oblatio eorü Hemor, amp;. Sichern filionbsp;cius.Nec diftulit adolefcês quin ftatim quodnbsp;petebatur expleret; amabat enim puellain valnbsp;dc_, amp;ip{è crat inclytus in omni domo pathsnbsp;fui. Ingreßique portam vrbis j locuti funt adnbsp;populum^Viri ifti pacifici funtjSc volunt ha-bitare nobifcummegotientur in terra_,amp; exernbsp;ceant eam^quae fpatiofa amp; lata cultoribus in-diget:filias eorum accipicmus vxores j amp; no-ftrasillis dabimus.Vnu eft quo differtur tantum bonum, Si circuncidamus maftulos no-ftros J htum gentis imitantes. Et fubftantianbsp;corumjamp; pecora_,amp; cuda quae poßident^no-ftra erunt : tantum in hoc acquieftamus, amp;nbsp;habitantes fimul,vnum cfficiamus populum.nbsp;Aflenfiq; ftintomnes^ circuncifis cundis manbsp;ribus. Etecce, die tertio quando grauißimusnbsp;vulnerem dolor eft^ arrcptis, duo filij lacob,nbsp;D Simeon amp; LeuifratresDinae, gladijs,ingref-11 Hint vrbem confidenter:interfelt;ftifque omnibus mafculis,Hcmor amp; Sichern paritcrnc-cauerunt, tollentes Dinam de domo Sichernnbsp;Ibrorcm'luam. Quibus egreßis irruerunt lîi-pcr occilbs cæteri filij lacob : amp; depopulatinbsp;liint vrbem in vltionem ftupri.Oues eorum,nbsp;amp; armenta,amp; afinos,cunlt;ftaq; vaftantes quaenbsp;in domibus amp; in agris erant, paruulos quoq;nbsp;corum amp; vxores duxerunt captiuas. C^ibusnbsp;perpetratis audaóher, lacob dixit ad Simeonnbsp;amp; Leui.Turbaftis me,amp; odiofum feciftis menbsp;Chananxis 5c Pherezseis habitatoribus terrsnbsp;huius.nos pauci lumus: illi congregati perçunbsp;tient me, 6c delebor ego amp; domus mea. Re-Iponderunc. Nunquid vt Icorto abuti debue-relbrorenoftra?

5. p'lt laioi idola fuorum iuxtm Siclem dtfo-, iubente T)omtno ^ißendn in ‘Beth-el, '^ii “Delora moritur : nafàtur ‘Bsn-iaminnbsp;turn morte matrii lethel: Ti^iben cum 'Balanbsp;dormif.numerantwr filij lacoh, cuiu^paternbsp;Jfiaacmoritur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CKV. XXXV.

‘T’ Ntcrcalocutus eft Deus ad Iacob,Surge, I amp; afccndeBeth-el, 8c habitaibi, facq; al-Sup. t j.e. tare Deo quillapparuittibi quando fugie-bas Elaufratremtuum.Iacob vcro conuoca-ta omni domo fua, ait, Abijcite deos alienosnbsp;qui A medio veftri lunt,6c mfidamini, ac munbsp;täte veftimentaveftra,Surgite,etaftendamusnbsp;inBeth-eljVt faciamus ibi altareDeo,qui ex-audiuit me in die thbulationis mes,8c Ibciusnbsp;fuit itineris mei. Dederunt ergo ei omnesnbsp;deos alienos quos habebant, ôcinaures quae

Genefis.

èrat in aurlbus‘'eorum’: at illeinfodit eas lub-ter terebinthumjqux eft poft vrbem Sichern. Cumqueprofedticlient,terror Dei inuafitnbsp;omnes per circuitum ciuitatis,8c no liint au-fi perlequi recedentes.Venitigitur lacob Lu- •“nbsp;zam,qux eft in Terra-Chanaan, cognomen-to Berh-el;iple 8c omnis populus cum co.nbsp;Aedificauitq ; ibi altare, 8c appellauit nomennbsp;loci illius Domus-Dei: ibi enimllapparuit ei Sup. it.c»nbsp;Deus cum fugcret fratrem luum.Eodem temnbsp;porcmortua eft Debora nutrix Rebeccæ, 8cnbsp;lepulta eft ad radices Beth-el fiibter quercfi:nbsp;vocatumq; eft nomen loci illius Quercus-fianbsp;tus.Apparuit autem iterumDeus lacob poft-quam rcuerlus eft deMelbpotamia Syriæ,be-nedixitq; ei dicens, IINon vocaberis vitra la- Sup.ji.f.,nbsp;cob, led ifi-ael eritnomé tuum.Et appellauitnbsp;cum Ilrael,dixitq; ei,Ego Deus omnipotens,nbsp;crelcc 8c multiplicare:gcntes ct populi natio-nfi ex te erunt, reges de lumbis tuis egredien-tur. Terramq; quam dedi Abraham 8c Ilaac,nbsp;dabo tibi 8c lemini tuo poft te. Et receßit ab Cnbsp;eo ; illcvero erexit titulumlapidcum in loconbsp;quo locutus fuerat ei Deus: libans fupereumnbsp;libamina,8c elFundens oleum; vocanfque nomen loci illius Beth-cl.Egreflusoautem’indenbsp;venit verno tempore ad terram qux ducit E-phratham; in qua cum parturiret Rachel, obnbsp;difficul ta tem partus periclitari cœpit. Dixit-qucei obftetrix,Noli timere,quia 8c hunc hanbsp;bebis filium.Egrediente autem anima præ donbsp;lare, 8c imminéte iam morte,vocauit nomennbsp;filij fui Ben-oni, id eft filius doloris mei ; pater vcrô appellauit eum Ben-iamin, id eft fi-*nbsp;lius dextræ.Mortua eft ergo Rachel,8c fepul-ta eft in via quæ ducit Ephratâ,hæc eft Bethlehem. Erexitque lacob titulum lûper lèpul-chrum eius : hic eft titulüs monumenti Rachel , vlque in prælèntem diem. Egreflus inde fixit tabernaculum trans Turrem-gregis.nbsp;Cumquehabitaret in ilia regione, abijtRu-j)nbsp;ben, 8c dormiuitcum Bala concubina patrisnbsp;liii : quod ilium minime latuit. Erant autemnbsp;filij lacob duodecim.Filij Liæ-.primogenitusnbsp;Ruben,8c Simeo 8c Leui 8c ludas 8c Iflacharnbsp;BcZabulo.Filij Rachel:lolèph 8c Beniamin.nbsp;Filij Balxancillæ Rachelis: Dan 8cNephthanbsp;li. Filij Zelphæ ancillæ Lis : Gad 8c Aler. hinbsp;funt filij lacob qui nati funt ei in Mefopota-mia Syriae.

Venit etiam ad Ilaac patré fuum in Mam-bre, Ciuitatem-Arbee, hæc eft Hebron: in qua peregrinatus eft Abraha 8c Ißac. Et comnbsp;pleti lùntdies Ilàac centum oéteginta anno-rum. Conlumptufque ætate mortuus eft :8cnbsp;appofîtus eft populo fiio lènex 8c plenus dictum : Sclcpelierünt eum Elàu lacob filijnbsp;fui*

-ocr page 88-

«s. Efau cum yxoribui amp; filiji jrMre lacoîf obnimiam ’Vtriufqus opulentiam feparatur:nbsp;filiorum Efaugenealo^a cum habitations de-fcribitur. Ckv. xxxvi.

A y I Ae fiint autem generationes Éfau^ip-r~| fèeftEdo .Efàuaccepitvxorcsdefilia '“‘busChanâan: AdanliaraElonHet-hæij 8c Oolibamafiliam Anæ filiæSebeoiiHenbsp;uæi:Bâ/êmathquoque fîliam Ifrnahçl foro-i.Parai,i.cj-em Nabaiotb.dPeperit autem Ada^ Eliphaz:nbsp;Bafèmath genuitRahiiel: Oolibama genuitnbsp;lehus 8c Ihelom 8c Core, hi fîlij Efàu quinbsp;nati Hint ei in. Terra-Chanâan.

Tulitauté Efàu vxores fuas Scfilios 8c ïî-liaSj8c omnem animam domus fuæ, 8cEibftâ-tiam^ 8c pecora^ 8c cunéta quæ habere poterat in Terra-Chanàan; 8c abijt in alteram regio-Sup.ij.a. nem, recefsitqueàfratrefuolacob. llDiuitesnbsp;enim erant valde,8c fîmul habitare non pote-rant: nec fuftinebat eos terra peregrinationisnbsp;eorumpræ multitudine gregum.Habitauitq;

® Elàu in Monte Seir^iplè eft Edom.Hæ autem funt generationes Elàu patris Edom in Mon-I. Para.i.e. j.g_ ggjp^gj- nomina filiorum eiuszEliphaznbsp;filins Adavxoris Elàu: Rahuel quoquefiliusnbsp;Bafèmath vxoriseius .Fueruntque Eliphaznbsp;filij:ThemanjOmarjSephoj8c Gatha^ 8c Ce-nez ..*Erat autem Thamna j concubinaEli-pbaz filij Efàurquæ peperit ei Amalec.hi funtnbsp;filij Ada vxoris Efàu.Filij autem Rahuel.-Na-hath 8cZaraj Sama8c Meza.hi filij Bafèmathnbsp;vxoris Efau. Ifti quoq; erant filij Oolibamanbsp;filiæ Anæ filiæ Sebeon^ vxoris Efau^quos genuit eij lehus 8c Ihelom 8c Core.Hi duces fi-liorû Efàu. Filij Eliphaz primogeniti Efàu;nbsp;dux Theman^diix Omar^dux Sepho^dux Ce-nez^dux Core, diix Gatha, dux Amalec.hi filij Eliphaz in Terra-Edom,6c hi filij Ada. Hinbsp;quoq; filij Rahuel filij Efàu.'duxNahathjduxnbsp;Zara,dux Samma; dux Meza. hi autem ducesnbsp;!gt;.}. Rahuel in Terra-Edom : tgt;iftifilij Bafèmath

C vxoris Efàu’.Hi autem filij Oolibama vxoris Efàu:dux Iehus_,duxlhelom,dux Core.hi duces Oolibama filiæ Anæ vxoris Efàu. Ifiinbsp;funt filij Efàu,8c hi duces eorum : ipfè eft E-dom. Ifti funt filij Seir Horræi ; habitatoresnbsp;i.Para.t.c. Terræ: Lotan 8c Sobal 6c Sebeon 8cAna 8cnbsp;Difon 8c Afèr 8c Difàn.hi duces horræi, filijnbsp;Seir in Terra-EdomTadi funt autem filij Lonbsp;tan ; Hori 8c Hernam. erat autem foror Lotan Thamna.Et ifti filij Sobal.Aluan 8c Ma-nàhath 8c Ebalj8c Sepho 8c Onam.Et hi filijnbsp;Sebeô.-Aia 8c Ana.Ifte eft Anaqui inuenit a-quas calidas in folitudine, cû pafeeret afînasnbsp;Sebeo patris fui.Habuitq; filin Difon, 8c filiânbsp;Oolibama.Et ifti filij Difon: Hamda 8c Efè-bam 8c lethran ôc Charâ. Hi quoq; filij Efer;.nbsp;Balaan 8c Zauan amp; Acan, Habuit auté fifios

Getiefis.

Difàn; Hus, 8c Aran.Hi duces Horræorum: dux Lotan,dux Sobal, dux Sebcon,dux Ana,nbsp;dux Difon, dux Efèr, dux Difàn : Ifti ducesnbsp;Horræorum qui imperauerût in Terra-Seir.nbsp;Reges autem qui regnauerût in Terra-Edom Dnbsp;antequamhaberent regem filij Ifrael,fueruntnbsp;hi:Bela filius Beor,nomenquevrbis eius De-nàba.Mortuus eft auté Bêla, 8c regnauit pronbsp;eo lobabfilius ZarædeBofra.Cumqucmor-tuus eflèt lobab, regnauit pro eo Hufàm denbsp;terra Themanorum.Hoc quoq; mortuo reg-nauitpro eo Adadfilius Badad, quipereufsitnbsp;Madian in Regione-Moab : 8c nomen vrbisnbsp;eius Auith.Cumquemortuus eflèt Adad, re-rnbsp;gnauitpro eo Semla de Mafi-eca. Hoc quoq;nbsp;mortuo regnauit pro eo Saul de fluuio Rohonbsp;both. Cumque 8chic obijfîèt,fùccefiit in rc-gnum Balanan filius Achobor. Iftoquoqucnbsp;mortuo regnauit pro eo Adar, nomenq; vrbis eius Phau:8c appellabaturvxoreius Mec-tabel,filia Matred filiæ Mezaab. Hæc ergo nonbsp;mina ducû Efàu incognationibus,8clocis,8cnbsp;vocabulis fuis: dux Thamna, dux Alua, duxnbsp;Ietheth,dux Oolibama, dux Ela,dux Phino,nbsp;dux Cenez, dux Thenian,dux Mapfàr,duxnbsp;Magdiefdux Hiram:hi duces Edom habitantes in terra imperij fui ipfè eft Efàu pater Idu-mæorum.

S. Jofe^h fratres apudfatrem aceufans, 'vifdque ß)mnia narr ans,fratrum odium inß concitat:nbsp;quareprimum dolentes ilium oeàaere, confilionbsp;Judxyendunt Ifnahelitis in/cio i^ubentinbsp;fatre autem lugeturnbsp;nbsp;nbsp;in ^gypto quot;Phuti-

phariyenditur. CAp. xxxvii.

Abitauit autem lacob in Terra-Cha- A n.àan, in qua pater fiius peregrinatusnbsp;eft. Et hæ fiintgenerationes eius : lo-

fèph curafèdecim effet annoru,pafceb3t gre-gem cû fratribus fuis ad hue puer:8c crat/turn filijs Balté,8c Zelphæ-vxorum patris fuiiaccunbsp;fàuitque fratres fuos apud patré crimine pef-fl mo.Ifrahel autem diligebat lofèph fupernbsp;mnes filios, eoquodin fènedutegenuifîctnbsp;eum; fecitqueei tunica polymitam:Videntcsnbsp;autem


-ocr page 89-

s.

“irtterßcii-mas. ^effundti-ttlKS.

^ietercm.

?.8.

lofephi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Genefis.

14

autem fratres eins quod a pâtre plus cunftis lânguinem ipfîus ? Melius eft vt venundetut filijs amaretur^oderanteum i neepoterant ei Ifmabelitis, Sc manus noftræ nori polluan-quicquam pacificeloqui. Accidit quoque vt turifrater enim^Sccaro rioftra eft. Acquicue-vifum fbmniii referret fratribus fiiis^qua: cau turit fratres fertrionibus illius.IlEt prætereun- p^‘j*nbsp;B ßmaioris odijfeminariumfuit.Dixitqueadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

toSjAuditefbmniummeum quod vidi.Puta- i bam nos ligare manipules in agro : Sc quafi 'nbsp;confurgeremanipulû meum,Scftareveftroßnbsp;que manipules circunftantes adorare mani- ¦nbsp;pulum meû.Refpondcruntfratres eius^Nuri-quid rex nofter eris aut fubijciemur ditioninbsp;tuæ?Ha:c ergo cauß lb mniorum atque lèrmonbsp;num inuidiîe Sc odij fomitem miniftrauit.nbsp;Aliud quoque vidit fomnium quod narransnbsp;fratribus,ait, Vidi per fomnium quafi fbletrijnbsp;C Sc luna. Sc ftellas vndecim adorare me.Qi^dnbsp;cum patri fuo,Sc fratribus retuliflet, increpa-uit eum pater fuus,et dixit^Qirid fibi vult hocnbsp;fbmniii quod vidifti ? nuin ego Sc mater tlia^nbsp;Sc fratres tui adorabimus tefiiper terrain? In-uidebanteiigitur fratres fui ; pater Vero remnbsp;tacitus confyderabat. Cumque fratres illiusnbsp;in pafeendis gregibus patris morarentUr innbsp;Sichern, dixit ad eum Tfrael, Fratres tui paßnbsp;cuntoues in Sichimis:veni,mittam te ad eos;nbsp;Quo re{pondcnte,Pr;rftö fiimiait ei,Vade_, Scnbsp;vide fi cunéfa profpera fint erga fratres tuos;

D ScpecorazScrenuntiamihiquidagätur.Miß fus de Valle-Hebron vênit in Sichemânue-ftitque eum vir erraritem in agro Sc interrO-gauit quid quæreret. At ille refponditTratresnbsp;meos quærOj indica mihi vbi palcantgreges.nbsp;DixitqueeivitjReceflerunt de loco ifto: .lU-diui autem eos dicentesj Èamus in Dothain.nbsp;Perrexit itaque loleph poft fratres fuos, 8cnbsp;inuenit eos in Dotbain. Qui cum vidifTentnbsp;eum pröcul,antequam acccderet ad eos/coginbsp;tauerunt ilium occidere. Et mutuo loquebannbsp;tur,Ecce fbmniator venit, venite occidamusnbsp;eum,8c mittamus in cifternam veterem-.dice-mufque,Fera peßima deuorauit eum.Sc tuncnbsp;E apparebitquid illiprofintfbmnia fua. Audi-ens autem hocRuben,nitebatur liberate eumnbsp;. demanibus eorum,Sc dicebat,Nonquot;interficianbsp;tis’animam eius, nec^effundatis’ ßnguinem: fratris tui, amp; fbciare illi,vt fuftites fernen fi-a-fedproijeite eum in cifternainquot;hanc’,quæ eft tri tub. Ille fcicris non nafti fibi filios, intro-in folitudine,manufqueveftrasferuateinno- iens ad VXOrem fratris fbi, fernen fundebat innbsp;xias. hoe autem dicebat, volens eripereeu de terram.-ne liberi, fratriâ nomine riafeerentur.nbsp;manibus eorum. Sc reddere patri fuo. Confe- Et idcirco pereußit eum Doininus, eb quodnbsp;ftim igitur vt peruenit ad fratres fuos , nuda-uerunteum tunica talari, Sc polymita: mifè-runtq; eum in cifternamoveterem, quæ nonnbsp;babesbataquam.Et fedentes vt comederetpa-nemjViderunt Ifînabélitas viatbres venire denbsp;Galaad, Sceamelbs eorum portantes aroma-ta,8c refinamjSc ftaétén in Aegyptum. Dixitnbsp;F ludas fratribus fuis, Qmd nobis prodeftnbsp;fi oecideriinus fràtremnbftrû^Sccclauerimus

n,to.c* tibus quot;Madianitis’ negotiatoribüs, extraberi-tes eum de cifterna, vendidörunt eumlfînabénbsp;litis quot;viginti’ argenteis : qui duxctuiït eîi innbsp;jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad cifternam,

non inuenit piuerum: amp; (eißis veftibus per-gens adfratres ßios ait^ Puer non comparetj Sc ego quo ibo ? Tuier tint äutem tiinicam e-ius j amp;c in ßngüinem bœdi quem occiderantjnbsp;tinxerunt:mitterites qui ferrent ad patrcmjSc _nbsp;diceretj Hàric inuenimus; vide vtrum tunicanbsp;filij tui fît^an non. Quam cum agnouiflet pa-ter^aitjT unica filij mei eft,fera peßima comônbsp;dit eum, beftia deuorauit loßpb. Scißifquönbsp;veftibuSjindutiis eft cilicio,lugens filiu fuunlnbsp;multo tempore. Congregatis autem cunlt;ftisnbsp;liberis eius vt lenireht dolorem patriSjUoluitnbsp;confolationem accipere: fed ait Ùefeendaninbsp;ad filium meum lugens in infernum. Et illonbsp;perfèuerànte in fletu^Madianitæ vendideruntnbsp;lofepb in Aegypto Pbutipbari euriuebo Pbanbsp;rabnis magiftro militum.

, ludoi ex yxore Chananiea triluf cept^j^rimum amp; deiùde ßcundum Thamarnbsp;io^ulauït^qutiusmortuM, earn mfàui ^ro fewnbsp;to eognoutt, quo coneulitu quot;Phares Öquot; ^^râmnbsp;genùii. CAP. xxxvili.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

E Odern tépbre defeendens ludas à fra tri A bus fuis , diuertitad virum Odollami-tcri,nomineHiram . (lViditq;ibi filiam j.piri.i.anbsp;bomiriis Cbananæi, vocabulö Sua.-Sc acceptanbsp;vxore/ngfefTus eft ad earn. Q^æconcepit,amp;:nbsp;peperit filiuni, Sc vocauit nomen eius Her.nbsp;R urfumq ; concepto fœtu, natum filium vocauit Onan.Tertium quoque peperit : qhemnbsp;appellauit Sela.quo nato, pâfere vitra celîa-uit.Dedit äutem lüdas vxoremprimogenitonbsp;fuo Her,nomine Thamar. IIFuit quoque Her ,nbsp;primogenitus Iudæ_, nequam in cofpeftu Domini ; Sc ab eö occifus eft . Dixit ergo ludasnbsp;ad Onan filium fuum, Ingredere ad vxorem

fern deteftabilem faceret. Qnam ob rem dixit ludas Tbaiiiar nuruifuæj Eftó vidua in domo patris tui donee crefcat Sela filius meus:nbsp;timebat enim né Sc ipfè moreretüf ßcut filtres eius. Quæ abijtjSc babitauit in domo pa^ Qnbsp;tris fui.Euolutisautem multis diebus mortuanbsp;eIl:quot;Sua’ vxor Iudx;qui poft luéïum confbla- quot;fiUänbsp;tione fufceptajaicedebat ad toniores ouiü fuaquot;^*“*'^*nbsp;rum/pls ScHirasopiliogregis Odollamites,nbsp;xnThara-

-ocr page 90-

GenefiSe

IGitur lofèph duélus çftin Aegyptum^ e- A

Phutiphar eunuchus Pha-raonisj princeps exercitus fiii, vir Aegy-ptius de manu Ifmahelitarum, à quibus per-dudus erat. Fuitq; Dominus cum eo,Scerat vir in cunótis pro/pere agens:habitauitque innbsp;domo dominifiii, qui optimenoueratDominbsp;num eflecû eOj amp; omnia quæ quot;gereret ab eo*nbsp;dirigiin manuillius. Inuenitqueloiêphgra-tiam coram domino EiOj amp; miniftrabatei; anbsp;quo præpofitus omnibus gubernabat credi-tamfîdidomfb amp;vniuerfàquæeitraditafue-rant; benedixitq; Dominus domui Aegyptij Bnbsp;propter lolèph j amp;multiplicauit tain aedibus

dics*8cmulier moleftaerat adolelèenti, 8cil- •leqiiti*' le recufabat ftuprum . AcCidit autem qua-dam die vt intraret lolèph domum, 8c opcrisnbsp;quippiam ablque arbitris faceret : 8c ilia, ap-prehenla lacinia veftimenti eius,diceret,Dornbsp;mi mecum . Qm rélióto in manu eius pallio,nbsp;fugit,8c egrelTus eft foras. Cumque vidilîètnbsp;mulier veftem in manibus luis: 8c lè elfe connbsp;tempta, vocauitoad lè’ homines domus lux,nbsp;amp; ait ad cos,En introduxit virum Hebræû,vtnbsp;ccns,De*viro cuius hrec funt,concepi:cogno- illuderet nobis : ingreflus eft ad me, vt coirct

1 _ O ---^11.« Öt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X* W 1 « «nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. X% « « IL « * /** 1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 *

lofeph.

in Thamnas.Nuntiatuque eft Thamar quod locer illius alccnderet in Thamnas ad tundé-das oues. Qi^ depofîtis viduitatis veftibus,nbsp;airumplîttheriftrir.8c mutato habitufcdit innbsp;biuio itineris, quod ducit Thamnâ : eo quôdnbsp;creuiftèt Sela, 8c no eum accepiflèt maritum.

D Qiwm cum vidilîèt ludas , fulpicatus eft eliè merctricem;operueret enim vultum lùüm,nenbsp;agnolceretur. Ingredienfquead eam,aitjDi-mitteme vt coeam tecûmelciebat enim quôdnbsp;nurus lua elTet. Qmrelpondente, Qmd da-bis mihi,vt fruaiis concubitu meoPdixit, Mitnbsp;tam tibi hœdum degregibus.Rurfumqueillanbsp;dicente,Patiar quod vis,lî dederis mihi arrha- propter lolèph, 8c multiplicauit ta in aedibusnbsp;bônem,donec mittas quôd polliceris.Ait lu- quàm in agris cunôtam eius lubftantiam. necnbsp;das,Quid tibi vis pro arrhabône dari? Relpo- quicquam aliud nouerat,nilî pané quo vclce-dit. Annul um tuum,8c armillam, 8c baculum batur. Erat autem lolèph pulchra facie, 8c de-quem manu tenes. Ad vnum igitur coitum côrus âlpeôtu. Poft multos itaque dies iniecitnbsp;mulier concepit.8cfurgensabijt: depolîtoq; dominafuaoculoslîiosinlolèph, 8cait, Dornbsp;habitu quem ftimpferat,induta eft viduitatis mi mecum. Qm nequaquam acquielccns ope

E veftibus. Mifit autem ludas hœdum per pa- ri nephario,dixit ad eam,Ecce dominus meus ftorem lîium Odolamiten, vt reciperet pig- omnibus mihi traditis ignorât quid habeat innbsp;nus quod dederatmulieri: qui cum non inue domo lùa:nec quicquam eft quod non innbsp;nillèt earn, interrogauit homines loci illius, mea lit poteftate,vel non tradiderit mihi,praînbsp;Vbi eft mulier quæ ledebat in biuio?Relpon- ter te, quæ vxor eius es : quomodo ergo pof-dentibus cunótis, Non fuit in loco ifto me- lum hoc malum facere, 8c peccare in quot;Domi- quot;DtviO'f'nbsp;rctrix: reuerlus eft ad Iudam,8c dixit ei, Non nû meum’?Huiulcemodi verbis per lîngulosnbsp;inueni earn : lèd 8c homines loci illius dixe-runtmihinunquamlèdifle ibi Icortum . Aitnbsp;E Iudas,Habeat ubi,certe médacij arguere nosnbsp;nonpoteft-.ego milî hœdum quem promilè-ram, 8c tunoinuenifti earn. Ecce autem poftnbsp;tres menlès nuntiauerunt Iudæjdicentes,Fornbsp;nicata eft Thamar nurus tua, 8c videtur vtc-rus illius intumefcerc. Dixitque ludas, Pro-duciteeamvt comburatur. Quæcumduce-retur ad pœnam, mifit ad locerum fuum, di-

* - .

Ice cuius fit annulus, 8carmilla, amp; baculus. Qui agnitis muneribus ait, luftior meeft:nbsp;G quia non tradidi earn Selafilio raeo.Attamennbsp;Manh.i.a. ^on cognouit eâ. Ilinftante autem par-tu,apparuerunt gemini in vtero: atque in ip-la effufione infantiû vnus protulit manum,nbsp;in qua obftetrixligauit coccinum, dicens, I-fte egredietur prior. Illo verô retrahente manum egrelTus eft altendixitque mulier, Qj^a-re diuilà eft propter te maceria ? 8c ob hancnbsp;i.Para.i.a. caulàm vocauit nomen eius Phares. Pofteanbsp;cgrelTus eft frater eius, in cuius manu eratnbsp;coccinum:quem appellaui't Zara.

S. proßer'e ageret lofeph apud herum 7 huûpharem^cotemnens her amfapiiifde con-cuhitu interpellantem, aaufatUr apud dominum, amp;vncareeremtoritjettur,^hi cujloditnbsp;graùam tiaSut, owîmzmot yinUorum curamnbsp;bahet» CAP. xxxix*

mecumxumqueego fucclamaflèm, Scaudif-ïct vocem meam^reliquit pallium quod tcnc-bam, amp; fugit foras. In argumentum ergo fi-deiretentum pallium oftendit marito rcuer-tenti domum, amp;ait, Ingreflus cft ad me 1èr-uus Hebræus qucmadduxiftijVt illuderetmi- D hixumq; audilîètmeclamarej reliquit palliîinbsp;quod tenebam^Sc fugit foras. His auditis do-minuSj 8c nimium credulus verbis coniugis,nbsp;iratus eft valdejltradiditquelolèph in carcc- pfj.io^'nbsp;rem , vbi vinâà regis cuftodiebantur, amp; eratnbsp;ibi clâufus.Fuit aütem D ominus cum lolèph,nbsp;8c niilèrtüs eft illius : 8c dédit ei gratiam innbsp;conlpedu principis carceris . Qui tradidit innbsp;manu illius vniuerlos vinétos qui in cufî'odianbsp;tcncbantur: 8c quicquid fiebat, lub iplb erat.nbsp;Nec nouerat aliquid cunótis ei creditis;Do-winus enim erat cum illo, 8c omnia opera c-ius dirigebat.

Eunttchirum Tharaonîs tn Mrcere loßfh

-ocr page 91-

lofephi,

fomnia interpretaties,alterum ofßao reßituen-duin, alterum ßifpendio ßniendumpreedixit: ^ux omnia in Tharaonis natalitio eusnerunt.

CAP. XL.

A T T Is itaque geftis accidit vt peccarent

I ' I duo eunuchfpincerna régis Aegypti^ ”*¦ 8c piftor^domino fiio^Iratulquc cotranbsp;eos Pharao (nam alter pincernis præeratraiter lt;nbsp;piftoribus) milît eos in carcerem principisnbsp;militum J in quo erat vinótus 8c lölèph. At :nbsp;cuftos carceris tradidit eos lolèph^qui 8c mi-niftrabat eis: aliquatulum temporis fluxerat,nbsp;Scilliincuftodiatenebantur. Vidcruntque 1nbsp;ambo fomnium nofte vna, iuxta interpreta-tionem congruam fibi. ad quos cum introif-let lolèph manCjSc vidilTet eos triftes^ Icifci-tatus eft eoSjdicens. Cur triftior eft hodie lonbsp;g hto facies veftra'Qui relp onderunt^ So mniunbsp;vidimus, 8c non eft qui interpretetur nobis.nbsp;Dixitque ad eos lolèph . Nunquid non Deinbsp;eft interpretatio ? referte mihi quid videri-tis J Narrauit prior : præpolitus pincernarumnbsp;fomnium fuum J Videbam coram me vitem^nbsp;in qua erant tres propagines, crelcere paula-tgt;,p. timgt;in’gemmas, 8c poft flores vuas maturef-cerezcalicemque Pharaonis in manu mea.tu-li ergo vuas:8c exprefti in calicem quern tene-bam_,8c tradidi poculuni Pharaoni.Relponditnbsp;lolèphjHæc eft interpretio lomnij,Tres pro-paginesjtres adhuc dies funt_,poft quos recor-dabitur Pharao minifterij tui, reftituettenbsp;in gradum priftinum-.dabifq; ei calicem iuxtanbsp;officium tuumjfîcutantè facereconfueueras.

(2 Tantû memento meh cum tibi benefueritjSe facies mecu milericordiam : vtfuggeras Pharaoni vt educat mede ifto carcere;quiafurtimnbsp;fubiatus fum de terra Hebræorura,8c hic innonbsp;cens in lacum milTus fum.

vixens piftorum magifter quod prudemter fomnium difloluiflèt^ait. Et ego vidi fomnium, Quod tria caniftra farinæ habercm fupernbsp;caput meum:8c in vno caniftro quod erat ex-ccilîusportare meomnes cibos qui fiunt artenbsp;piftoria, auesque comedere ex eo,Relponditnbsp;D lolèphjHæc eft interpretatio fomnij,Tria canbsp;niftra,tres adhuc dies liint; poft quos auferetnbsp;Pharao caput tuum,ac lulpendet te in cruce,nbsp;etlacerabutvolucres carnes tuas.Exindediesnbsp;tertius natalitius Pharaonis erat : qui faciensnbsp;grande conuiuium pueris fuis; recordatus eftnbsp;interepulas magiftri pincernarum, 8cpiftorum principis. Reftituitque alterum in lo-cumjuiiiTi^vtporrigeretquot;ei’poculum:alterumnbsp;fufpendit in patibulo, vt conielt;ftoris veritasnbsp;probaretur. Et tamé fticcedentibus prolperisnbsp;præpolitus pincernarum oblitus eft interpre-tis lui.

•S. 5omnia ’Pharaonis de bolus cjz ßieis ynicus

Genefis.

»?

lofc^h inte^retatitsjoti Ægypto pr^ßatufi ex jifjètKîh data fibià Tharaornyxorinbsp;duosßßulitplos antefestemfamü annos.

CW. Wl.

P Oft duos annos vidit Pharao fbmniû. Putabat le ftarc luper fluuitim, de quonbsp;alcendebant lèptem boues pulchræ amp;nbsp;cralîæ niinis:amp; palccbantur in locis paluftri-bus.Aliæ quoque lèptem emerge bant de flu-mine,fœde_,confelt;ftæque macie : èc palceban-turiniplàamnis ripa in locis virentibus de-uoraueruntque eas quarum miralpecies 8c hanbsp;bitudo corporum erat.

Expergefaftus PharaOjrurftim dormiult, 8c vidit alterum Ibmnium.Septem Ipicæ pullu-labant in culmo vno plenæ atq; formolæ:aliaînbsp;quoque totidem Ipicæ tenues, 8c pereuflæ vrenbsp;dine oriebanturjdeuorantes omnem priorumnbsp;pulchritudinem. Euigilans Pharao poft quienbsp;téjScfaélo mane, pauore perterritus^ milîtadnbsp;tgt;omnes’conieâ:ores Aegypti^cunftolquela- gt;.io.nbsp;pientcs:amp; accerfitis narrauit Ibmniumjnec e-rat qui interpretaretur. Tune demû remini- Bnbsp;Icens pincernarum magifter_,ait, Confiterornbsp;pcccatum meüjratus rex lèritis fuis^me et manbsp;giftrum piftorum retrudi iufsit in carceremnbsp;principis militum: vbi yna noôte vterque vidimus foinnium;,prælàgium futurorû.Erat i-bi puer Hebrceus^eiuldem ducis militû famu-lus-.cui narrâtes Ibmnia^audiuimus quicquidnbsp;poftea rei probauit euentus. ego enim reddi-tus filin officio meo : amp; ille fiilpenftis eft innbsp;cruce. Pi otinus ad regis imperium eduélû denbsp;carcerc Tofêph totonderunt; aeveftemutatanbsp;obtulerût ei.Cui illeait^Vidi fomnia^neceftnbsp;qui ediflèranquæ audiui telàpientifsimeco-ijcere.Relpondit lofeph^Abfq; me Deus ref-pondebitprolperaPharaoni. Narrauit ergo qnbsp;Pharao quod viderat : Putaba me ftare fupernbsp;ripam fluminis^Sc lèptem boues de amne cô-lèendere^pulchras nimis, 8c obefis carnibus,nbsp;quæ in paftu paludis virefta carpebant. 8c ec-ce^has lequebantur aliæ lepté boues^in tantûnbsp;deformes 8cmacilente jVtnunquam taies innbsp;Terra-Aegypti viderim. quæ deuoratis 8c co-fumptis prioribus, nullum làturitatis dedêrenbsp;veftigiû : fed lîmili macie Scfqualore torpe-bant. Euigilans^rurfus Ibpore deprelTus, vidinbsp;fomniü, Septem fpicæ pullulabant inculmanbsp;vno plenæ atq; pulcherrimæ. aliæ quoque lèptem tenues amp; perculïæ vredine oriebanturnbsp;è ftipula; quæ priorum pulchritudinem deuonbsp;rauerunt. Narraui coniedoribus quot;fomnium\ •'/imnîa,nbsp;èc nemo eft qui ediflerat. Relponditnbsp;lèph, Somnium regis vnum eft;quæ falt;3:urusnbsp;eft Deus, oftendit Pharaoni. Septem bouesnbsp;pulchræ_,8clèptc Ipicæ plenæ : lèptem huber-tatis anni lunt^eandemque vim fômni com-prehen-

-ocr page 92-

eptemanniveni •faTerra-Aegyp

» lofeph.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Geftêfis.

D prehendunt. Septem quoq; boues tenues at- Afèneth filia Phutipbaris fàcerdotis Helio-que macilentæ,qux afcenderunt port: eas, nbsp;nbsp;nbsp;polcos.Vocauitq; nomen prornogenitijMa-

ïeptemlj?icætenues^amp;ventovrétepercuflæ: naflesjdicéSjObliuifcimefecitDeusomniü fèptcm anni venturæ font famis.Qui hoc or- laborum meorumjamp; domus patris mei. No-dinecomplebuntur.Eccejleptemanniveniet men quoque ïècundi appellauit Ephraim,nbsp;fertilitatis magnæ in vniuerfaTerra-Aegypti: dicens , Crefcere me fecit Deus in terra pau-quos lequentur lèpté anni alij tantæ fterilita pertatis meæ.Igitur tranfaótis ïèptem huber-tis, vt obliuioni tradatur cûéta retro abiidan- tatis annis, qui fuerant in Aegypto, cœperûtnbsp;tia ; confiimptura ert: enim fîmes omné ter- venire fèptem anni inopiæ : quos prædixeratnbsp;ram amp; hubertatis magnitudiné perditura eft Iolèph:amp; in vniuerlo orbe fames præualuit,nbsp;inopiæ magnitudo.C^dd autévidifti fècun- in cundaautem Terra-Aegyptiquot;panis’ erat. quot;fumthnbsp;do ad eandem rem pertinens fbmnium:firmi Qm eluriente clamauit populus ad Pharao-tatis indicium eft, eo quôd fiat fèrmo Dei.etnbsp;velocius impleatur.Nuncergo prouideatrexnbsp;virum fàpientem amp; induftrium , amp; præficiatnbsp;eum Tcrræ-Aegypti. Qm conftituat præpo-fitos per cûdas regiones: amp;quintam partemnbsp;fruduum per fêptéannos fertilitatis, qui iamnbsp;nunc futuri funt,congreget in horrea:8c om-nefrumentum fubPharaonis poteftatecon-datur,{èrueturquein vrbibus. Et præpareturnbsp;futuræ lèptem annorum fami que opprelTura

E eft Aegyptû,amp; noncofiimetur terra inopia. Placuit Pharaoniconfilium amp; cundis minbsp;niftris eius-.locutufque eft ad eos,Num inue-nire poterimus talem virum, qui Ipiritu Dcinbsp;plenus fitrDixit ergo ad lofeph, Ç^ia often-dit tibi Deus omnia quæ locutus es,nunquidnbsp;fàpientiorem amp; connmilem tui inucnire po-Pfa.io4.b teroPHTueris fiiper domum meam, amp; ad tuinbsp;Aâu'^7 V imperium cundus populus obediet:vnonbsp;tantum regni folio te præcedam.Dixitqjrurnbsp;fiim Pharao ad Io{èph,Eccej conftitui tefii-per vniuerlam Terram-Aegj'^pti. quot;tulitqj’an-nulum de manu fua,amp; dédit eum in manu c-ius:veftiuitq; eum ftolabyßina,8c collo tor-quem auream circumpofiiit. Fecitq; eum af-quot;fieum.o, eendere fupercurrumfuum''Iècundum’, clamante præcone,vt omnes coram eo genu fle-p derent, amp; præpofitum elfe feirent vniuerfcnbsp;gt;.io. Terræ-Acgypti. Dixit quoquerexoAegypti’nbsp;ad Iofèph,Ego fum Pharao:ab{que tuoimpenbsp;rio non mouebitquilquam manu aut pedemnbsp;in Omni Terra-Aegypti. Vertitque nomennbsp;cius,5c vocauit eu lingua Aegyptiaca, Salua-torem-mundi.Deditqucilli vxorem Alènethnbsp;filiam Phutipharis làcerdotis Heliopoleos.nbsp;Egrelfus eft itaque lolèph ad Terram-Aegy-pti(triginta autem annorum erat quando ftenbsp;tit in conlpedu regis Pharaonis) amp; circuiuitnbsp;omnes regiones Aegypti. Venitquefertilitas,nbsp;lèptem annorum: amp; in manipulos redadæ lenbsp;getes congregatæ fiint in horrea Aegypti.O-mnis etiam frugum abûdantia in fingulis vrbibus condita eft. Tantaq ue fuit abundantianbsp;tritici,vt arenæ maris coæquarctur, amp; copianbsp;G menfuramexcederet. Natiq; funt lolèph filij

nem alimenta petens. Quibus illerelpondit, Ite ad Tolèph; amp; quicquid iple vobis dixerit,nbsp;facite. Crelcebat autem quotidie fames in o-mni terra : aperuitq; lolèph vniuerlà horrea,nbsp;amp; vendebat Aegyptijs:nam amp; illos opprelle-ratfames. Omnesqueprouinciæ veniebantnbsp;in Aegyptum,vt emerent elcas,amp; malû inopiæ temperarent.

J. Fratres lofeph in Æ^yptum fro emendif frumentis à pâtre mißi ah eo cognofuntttr^Mnbsp;dtirttis tra^antur, amp; in tarceretn conijtiun-turStandern Simeone tn'vinculi4 reltSoreutrnbsp;ttintur,pecuniam infacets y na cum jrumentonbsp;infij refer entes,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. XLi i.

AVdiensautem lacob quod alimenta A x^enderentur in Aegypto, dixit filijsnbsp;fuis. Quare negligitis ? audiui quodnbsp;triticum vænundetur in Aegypto: delcedite.nbsp;Sc emite nobis neceflaha, vt poßimus viue-rc,amp;non confiimatur inopia. Delcendcntesnbsp;jgiturfratres lolèph decern,vt emerentfru-menta in Aegypto , Ben-iamin domi reten-to alacob,qui dixerat fratribus eius,Ne fortenbsp;in itinere quicquam patiatur mali:ingreßinbsp;fiint Terram-Egypti cum alijs qui pergebantnbsp;ad cmendum. Erat autem fames in Terra-Chanaan.Et lolèph quot;erat princepsin 'Ärra-Aegypti’,atque ad eins nutum frumentapo-pulis vendebantur. C umq ue adoraflènt eum ®nbsp;fratres fui, Scagnouiftèteos, quafi adalic-nos duriusloquebatur, interrogans eos, Vn-de veniftis ? Qm relponderunt, De Terra-Chanâan,vtemamus vidui necelîâria.Et tarnen fratres iplè cognolcens, non eft cogni-tus abeis.Recordatulqj Ibmniorum quæali-quâdo viderat,ait ad eos, Exploratores eftis:nbsp;vt videatis infirmiora terræ veniftis.Qm di-xerunt,Non eft ita domine,lèd lèrui tui venenbsp;runt vt emerent cibos.Omnes filij vnius viri ,nbsp;fiimus:pacifici venimus, nec quicqua famuli Cnbsp;tui machinantur mali.Qmbus illerelpq^dit.nbsp;Aliter eft:immunita terræ huius conlyderarcnbsp;veniftis,At illi dixerunt,Duodecim,inquiût,nbsp;lèrui tui fratres fumus,filij viri vnius in Ter-ra-Chanaan: minimus cum pâtre noftro eft,nbsp;Inf. 45, c. duo antequani veniretfames:quos peperit ei alius non eft fuper.Hoc eft,ait,quod locutusnbsp;fum.


-ocr page 93-

lofeph. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Genelis.

ftim,Exploratores eftis. lam hunc experime- feretis:lh me hæc omnia mala reciderut. Cui turn veftri capiam:per faluteth Pharaonis no refpondit Ruben^Duos filios nleos ihterfice,nbsp;egrediemini hihc, donee veniat frater veftef fi non reduXero illû tibi : trade ilium in maniinbsp;minimus.Mittite ex vobis vnum, amp; adducafnbsp;eum:vós autem eritis in vinculiSjdonec pro-bentur quae dixiftis vtrum vera an falfa fint;nbsp;alioquin perfalutem Pharaonis explOratoresnbsp;eftis . Tradidit ergo illos cuftodiae tribusnbsp;diebus. Die autem tertio eduétis de carcere,nbsp;D ¦ait,Facite quae dixi^Se viuetis:Deum enim ti-meo. Sipacifici eftis frater veftervhus lige-tur in carcere ; vos autem abite, amp; ferte fru-menta qux emiftis, in domos veftras ; amp;fra-trem veftrum minimum ad me adducite, vtnbsp;poßim veftros probare fermohes^Sc nonmo-riamini.Fecerunt vt dixerat^amp;locuti funt adnbsp;inuicem, Merito hæc patimur, quia peccaui-mus in fratrem noftrum,videntes anguftiamnbsp;animæ illius dum deprecareturnos, amp;nonnbsp;audiuimusfidcirco venit fuper nos ifta tribunbsp;latiOjE quibus vnuSjRuben_,ait, Nunquid nonbsp;E dixi vobis’.llNolite peccarein pueruni:amp;; noh

“?• jz.i audiftis me? en languis eins exquiritur. Ne-feibant àût quôd intelligeret lofèph: eo quod per Interpretern loqueretur ad eos. Auertitq;nbsp;fèparumper, 8cfléuit; Screuerfuslocutus eftnbsp;adeos.Tollenfque Simeon,8c ligans illis prænbsp;lèhtibusjufsit mihiftris vt implerent eoriimnbsp;fàccos tritico, amp; reponerent peeuhias fingu-lorum in fàcculis fiiis, datis fuprà cibarijs. innbsp;via:qui fecetuntifa. At illi portantes frumennbsp;ta in afinis fuis^profeélifùntj Apertoq; vnusnbsp;làceo vt daretiumento pabulum in diuerfb-^nbsp;riOjCOhtemplatus pecuniam in ore iacculhdi-xit fratribus fuis, Reddita eft mihi pecunianbsp;•«»w.7. *en habeturiiifacco. Et obftupefaéli, turba-tiq j mutuo dixerünt, Quidnam eft hoc quod. quoque dixit patri fuó,Mitte puer

P fecit nobis Deus? Veneruntque ad lacob pa-trem luum in Terrain-Chanaan, 8c narraue- riamurnos amp; paruulinoftri . Egöfufcipio runt ei omnia qux accidifient fibi, dicente^jnbsp;Locutus eft nobis dominus terr£e*durè,8c pUnbsp;tauit nos explorato,resgt;cfie prouinciæ. Cuinbsp;refpondimus ; Paeifici fiimuSjhec vllas moli-mur infidiaSiDüodecirh fratres vno patre ge^jnbsp;niti fumustvnus non eft fuperiminimus cumnbsp;patre hoftro eft inTerra-Chahaan. Q^iaitnbsp;nobisj Sic probabo quod pacificifitis, Fratrenbsp;veftru vnum dimiftite apud me;8£ cibariâ donbsp;mibUs veftris nécefiaria fumite^ Sc abite, fra-treihq;veftrum minimum adducitead mCjVt niftis infàceulis,reportate,ne fortêerrorefa-tenetur in vineulisjtecipére pofiitis, ac dein-

’-11

diiftisCUfrümenta effunderét,fihguli repere- tremveftrum quétenetoin vinculis’,8£hunc runtihoréfaccorumligatas pecuniàs: exterrt. Ben-iamimegö autem quafiorbatusabfquelinbsp;tifq ‘ fimul omnibus,dixit patei lacob, Abfqj. beris ero .Tuletunt ergo viri muiiera, amp; pecunbsp;liberis me efie feciftis, lofèphhon eft fuper, niaduplicem,8c Ben-iamin : delc^^f^^^i’hntqjnbsp;Siraeó tenetur in vinculis, amp; B en-iamin au^ in.Aegyptûmiôs ftcterunt cora lofèph. Quosnbsp;cuin

16

mea, amp;ego eunitibi reftituain. AtiIlc^Noii defcendetj inquit^ fililis meus vobifcum: frater eius mortuus eftj amp; ipfr folus remanfit. finbsp;quid ei aduerfitatis acciderit in terra ad quardnbsp;pêrgitisjdeducetis eanos meos cum dolore adnbsp;iiiferös.

5. Cogente fame eegre im^etrarunt fratres Io~ fe^h apâtre,yt in Ægyptum reuertentes atmnbsp;müneribns ac dupUcipeamiaj ‘Ben-ta.minfe-aim diicerent:^tii, edu^o Simeone de car cerenbsp;fmul epiilatifiint cum lofepb,

CAP. X tin.

INterim fames omnem terram vebenieter A preniebat. Confiimtifque cibis quos exnbsp;AegyptO detulerantj dixit lacob ad filioänbsp;frioSjReuertiminijet emite nobis pauxillû ef-carum.Relponditludas, Denuntiauit nobisnbsp;vir ills fub atteftatione iurifiurandi_,diceSjNonbsp;videbitis facie meam hifi fratferti vefrrû minimum adduxeritis vobifrum. Si ergo vis eunbsp;niittere nobilcum^pergemus pariter amp; eme-irtus tibi neceflaria.Si aiitem non visj non ibi-niits; vit enim (vt fiepe diximus) denuritiäüitnbsp;nobiSjdicésJlNoh videbitis facicm rneaih abfr Sup.4iJinbsp;quefratreveftrO mihirriO.Dixiteis.Ifrael^ln ßnbsp;meam hoc feciftis mileriarh vt indicaretis einbsp;Scaliumhaberevosfratrcm. At illi refponde-runt J Iilterrogauit nos homo per ordinetn,nbsp;noftiiam progeniemrfipatdr viueret : fi habe-fenius fratrcmiSc nös reipondiihuseicohfe-qitenter iuxta id quodfucrat frilcitatus ; nhn-quid fcire poteramus quod didiirus effet,nbsp;Adducitefratrcm veftrum vobifcum ? ludaâ

•ummecuni vt proficifcaraur, amp; pofsimus viuereme mo-tnbsp;puerum;de manu mea require illum.nifi redunbsp;xero amp; reddidero eum tibfero peccati reus in.nbsp;te omni tempore.Si non intercefsiflet dilatio,nbsp;¦ iam vice altera veniflemus.Igitur Ifiael paternbsp;eorum dixit ad eos . Si fic necefle eft, facite qnbsp;quod vultis:fiinaitede optirhis terræ frugibusnbsp;in vafis veftriSjSc deferte virO munera,modi-cum refin2e,amp; niellis,amp; ftöraGis,ftaaeSjamp; te-rebinthi,8caihigdalarum. Pecuniarh quoqu.enbsp;duplicem ferte vobifcum: amp; illam quam inuc

fciam quod noh fitis exploratorestSc iftû qui. éfcû fit. Sed amp; fratrerrt veftrum tollite amp; ite ad tenetur in vineulis,recipére pofsitis, ac dein- virum, Deus aût meus omnipotes faciat vo-G cepS;quævultis,emehdihabea'ti51iccntiâ.Hisi biseumplacabilemtamp;remittatvobifcuhifra-

-ocr page 94-

cum illevidiflêt, ScBeiviaminlitnuIpnece* pit difpenfàtori domus fux^ dicens Introduçnbsp;viros domum, occide viftimas 8c inftrucnbsp;conuiuium-.quoniam mecum funt comefturinbsp;meridie. Fecit illeficutfueratimperatum,,nbsp;introduxit viros domum. Ibiqueexterriti_,di-xerunt mutuo^Propter pecuniam quam retunbsp;limusprius infaccis noftris^ introduchi fu-mus ; vt deuoluat in nos calumniam, 8c violenter fuEijciatferuituti 8cnoSj8c afinos no-ftros.Q^m ob rem inipfis foribus acceden-tes ad dupenlatorem locuti funt, Oramus donbsp;Sup.41.3. minevtaudiasnos, lllamantè defcendimus

E vt emeremus elcas. Qmbus emptis,cum -vq-niflemus ad diuerforiü aperuimus faccos no-ftros, Si. inuenimus pecuniam in ore làcco-rum ; quam nunc eodem pondéré reportaui-mus.Sed 8c aliud attulimus argentum,vt ema *gt;• F mus quægt;nobis’neceflaria fùntmon ell in nonbsp;lira conlcientia quis poluerit earn in marfir-pijs noftris.At ille relpondit. Pax vobilcum,nbsp;nolite timere:Deus vefter, 8c Deus patrisnbsp;veftri dedit vobis thelauros in laccis veftris.nbsp;nam pecuniam quam dediftis mihi proba-tam J ego habeo . Eduxitqqeadeos Simeon.

F Et introduftis domum,attulit aquam,8c laue runt pedes luoSjdeditque pabulum afinis eo-rum. Illi vero parabant munera,donec ingre-deretur loleph meridie.audierantenim quodnbsp;ibi comefturi eflentpanem. Igitur ingreflusnbsp;eft loleph domum ftiam, obtuleruntque einbsp;munerajtenentes in manibus fuis :8c adorauenbsp;runt proni in terram. At ille dementer refalunbsp;tatis eis,interrogauit eoSjdicens, Sanulheeftnbsp;pater vefter lenex, de quo dixeratis mihi,ad-'' hue viuit.’Quirelponderunt, Solpeseftler-uus tuns pater nofter _,‘adhuc viuit.Et incur-uati, adorauerunt eum. Attollens autem lo-feph oculoSjvidit Bcn-iamin fratremluumnbsp;vterinumjCt ait,Ifteeft fratervefter paruulus,nbsp;de quo dixeratis mihi ? Et rurliim. Deus, in-quit,milereatur tui fili mi.Feftinauitq;,quianbsp;comota fuerantvilceraeiusfuperfratrefuo,nbsp;' 8c erumpebant lachryma:: 8c introiens cubi-(3 culiim flcuit.Rurfumque lota facie egrelTus,nbsp;continuit le,8c ait,Ponitepanes. Quibus ap-pofitis,leorfum loleph, 8cleorlum ftatribus,.nbsp;Aegyptijs quoque qui velcebantur lîmul,nbsp;leorfum(illicitum eft enim Aegy'ptijscomc-dere cum Hebræis, 8^ prophanû putat huiuf-cemodi conuiuum) ledern t coram eo primo-genitus iuxtaprimogenitafua , 8c minimusnbsp;iuxta ætatem luam.Et mirabSturnimis,lum-ptis partibus quas ab eo acceperant : maior-quepars venit Ben-iarain,ita vt quinque parnbsp;tibus excederet.Biberuntq j. Sc inebriati fiintnbsp;cum eo.

«S. lofej^h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuQ infaccu'Ben-M-

Genefis.

min, reuocatosab innere fratresfnrti arguit^ Judas autem^rlt;}‘Ben-iaminfeinferttitutemnbsp;offert.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. XL 1 III«

PRæcepit autem loleph dilpenlatori domus luæ, dicens , Impie làccos eorum A frumento, quantum polTunt capere; 8cnbsp;pone pecuniam fingulorum in lummitate lacnbsp;ci. Scyphum autem meum argenteumjSc pretium quod dedit ti’itici, pone in ore lacci iu-nioris.faólumque eft ita . Et orto mane, di-mißifunt cumafinis luis,Iamque vrbem ex-ierant,8c procelleratpaululum :quot;tunc’Iolephnbsp;accerfito dilpenlatore domus, ait. Surge, in- quot;o«,./.nbsp;quit, 8c perlequere viros:8c apprehenfis dici-to, Q^re reddidiftis malum pro bono Scy-phus quern furati eftis, iple eft in quo bibit Bnbsp;dominus meus. Sein quo augurari lolet : pef*nbsp;limam rem feciftis.Fecitillevt iullerat.Etap-prehenlis per ordinem locutus eft. Qui ref-ponderunt, Quare fic loquitur dominus nofter, vt lerui tui tantum flagitij commilerint?nbsp;Pecunia quam inuenimusin fummitate lac-cofum, reportauimus adtede Terra-Cha-naan:et quomodo conlcquens eft vt furati fi-mus dedomodomini tui aurum vel argentum? Apud quencunque fuerit inuentum lernbsp;uorum tuorum quodquæris,moriatur,8c nos Cnbsp;erimus lerui domini’noftri. Qui dixit eis,Fi-at iuxta veftram lententiam : apud quencunque fuerit inuentum,iplefit leruus meus, vosnbsp;autem eritisinnoxij. Itaque feftinato deponentes in terram làccos, aperuerunt linguli.nbsp;Quos Icrutatus, incipiens à maiore vlque adnbsp;minimum,inuenit Icyphum in lacco Ben-ia-min. Atilli leißis veftibus, oneratisquerur-ßim afinis,reuerfi luntinoppidum,Primufq;nbsp;ludas cum fratribus ingreflus eft ad lolephnbsp;(necdum enim de loco abierat)omnesque ante eum pariter in terram corruerunt. Quibusnbsp;ille ait. Cur fle agere voluiftis ? an ignoratis Dnbsp;quod non fit fimilis mei in augurandi ftien-tia? Cui ludas. Qmd relpondebimus , inquitnbsp;domino meo ? vel quid loquemur, auciuftênbsp;poterimus obtendcre? Deus inuenit iniquitanbsp;tern leruorum tuorum;en omnes lerui fumusnbsp;domini mei, 8c nos, 8c apud quern inuentusnbsp;eft Icyphus. Relponditq; loleph,Abfit à rilenbsp;vt fic agam:qui furatus eft Icyphum, iple fitnbsp;leruus meus, vos au té abiteliberi ad patré ve-ftrû.Accedenstgt;aût’propius ludas,confidéternbsp;ait,Oro domine mfloquatur leruus tuus ver-bü in auribus tuis, 8c ne iralcaris famulo tuo: 'nbsp;tu es enim poft Pharaonem dominus meus.nbsp;Interrogafti II prius lèruos tuos, Habetis pa-trenx aut fratrem?et nos relpondimus tibi do- Sup.4*•**nbsp;mino meo, Eft nobis pater lènex,8c puer parnbsp;uulus, qui in lènedute illius natus eft, cuiusnbsp;vterinus frater mortuus eft : 8c ipfum lolum

habet


-ocr page 95-

’7

Genefis.

vt refèrueminifuper terram^Sc efcas ad viuê-dum habere pofsitis.Noii veftro confilio, fed Dei voluntatc hue milTus fum : qui fecit me Gnbsp;quafi patrem Pharaonis, amp; dominum vniuernbsp;fe domus eins, acprincipem in omniTerra-Aegypti.Feftinate^Scalcédite ad patrem meûnbsp;8c dicetis ei, lïæc mandat filins tuus ïofeph^nbsp;Deus fecit me dominum vniucrlæ Terræ-Ae

in Terra-GeiTen-.eriSqueiuxtame tu j amp; filij Igt; tui^ amp; filij filiorum tuorum, oues tuæ, amp; ar-menta tua^Sc vniucrla quæ poßides.lbique tenbsp;pa{cam(adhuc cnim quinqj anni refidui funtnbsp;farnis)ne amp;: tu pereas,amp; domus tua^Sc omniànbsp;quæ pofiides . En oculi veftri amp;oculi fratrisnbsp;meiBen-iamin vidétquod os meu loquatur

• 7'

plexatus rccidiiiet incöllumBen-iaminfra-

i.*

lofeph.

habet mater fua, pater verô tencrè diligit cû. Dixiftiqj fêruis tuis, Adduciteeum ad mc,8c

P ponâoculos meos fuper ilium. Suggefsimus domino mcOjNô poteft puer relinquere pâtre

Supr.4j,» fuum.ß

enim illû dimifèrit, morietur. IlEt di-xifti fêruis tuiSjNifî venerit frater vefter mini mus vobifcum,nonvidebitis amplius faciemnbsp;meam.Cumergo afeendiffemus ad famulumnbsp;tuum patrem noftrum, narrauimus ei omnia gvpcr.dcfcéde ad me, ne morêris, 8c habitabisnbsp;quæ locutus efl dominus meus . Et dixit pa- 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*'

ter nofter, Reuertimini, 8c emite nobis parti tritici.Cui diximus,Irenon pofTumus; fi frater nofter minimus defeenderit nobifeum,nbsp;proficilcemur fimul; alioquin ill o abfente,nônbsp;audemus viderc faciem viri. Ad qux illc ref-Snpr.p.ï. pondit, llVosfcitisquod duos genueritmihi

G vxormea.Egreffuseft vnus,8cdixiftis,Beftia ad vos . Nuntiate patri meo vniuerfàm gloidâ deuorauit eum:8c hucufqj non comparer. Si meam, 8c cunéta quæ vidiftis in Aeg^^pto; fc-tuleritis Sciftum, 8c aliquideiinviacontige ftinatc,8cadduciteeum ad me.Cumque am-rit,deducetis canos meos cum mœrore ad in- plexatus recidiiîet in collum Ben-iamin fra-feros.Igitur fi intrauero ad fêruum tuum pa- tris fui,fleuit ; illo quoque fimiliter flente fu-trem noftrum,8c puerdefuerit, ( cum anima per collum eius.Ofculatusque eft lofêph omnbsp;illius ex huius anima dependeat ) videritquc nés fratres fuos,8c plorauit fuper fingulostnbsp;eum non elfe nobifeum, morietur, 8c dedu- poft quæ aufi funt loqui ad eum. Auditùmq;nbsp;cent famuli tui canos eins cû dolore adinfe- eft 8c celebrifêrmonevulgatum in aula regis,nbsp;tgt;.«. ros.Ego propriè feruus tuus gt; fim’qui in mea Venerunt fratres lofeph, 8c gauifus eft Pha-Supr.^j.b huncrecepifidé,8cfpopondi,dicens,llNifi re 'raoatqueomnis familiaeius.DixitqueadIonbsp;duxero eum, pcccati reus ero in patrem meû feph vt imperarct fratribus fuis, dieens,One-omnitempore.Manebo itaq; fêruus tuus pro rantes iuméta,ite in Terram-Chanâan:8c toinbsp;pueroin minifterïo dominimei,8c puer afcé- lire inde patré veftrum 8c cognationem, 8cnbsp;dat.cû fratribus fuis. Nô enim pofTum redire venitcadme : amp; ego dabo vobis omnia bonanbsp;ad patrem meû abfênte puero; ne calamitatis Aegypti, vt comedatis medullam terræ. Præ-quæ opprelTura eft patrem meu,teftis afsiftâ. cipeetia vttollant plauftra de Terra-Aeg^'ptinbsp;5. Jofephfe fratribtn manifeflat, eos^ territos^ adfubueétioncm paruulorum fuorum ac connbsp;cumofciilo amplcxatur: quare TlMrao ynà iugum; ÔC dicito, Tollite patrem veftrum, 8cnbsp;(um fota domo fila exultans^praceft yt aduo properate quantocyus venientes. Nec dimit-ceturpatercum '\iniusrfa domofua in ^egy- tatis quicquam de fupelleftili veftra;quia omnbsp;ptumddemmultis'Verbis denunciat Iofph,fa nés opes Aegypti,veftræ crunt. Feceruntqusnbsp;trefque multMdonatot muneribw adpatrem filij Ifiael vt eis mSdatum fuerat. Quibus de-remittit. cap. xlv.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ditIofêphplauftra,fêcundumPharaonisim-

A’T^'TOnfê poter at vitra cohibere lofêph perium;8c cibaria in itinere. Singulis quoque multis coràm aftantibus-.vnde prxce- proferri iufsit binas ftolas : Ben-iamin verdnbsp;¦A*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pit vt egrederctur cunôli foras , 8c nul dédit trecentos argenteos cum quinque fto-

lus intereffet alienus agnitioni mutuæ.Eleua lis optimis : tantundem pecuniæ 8c veftium uitq; vocem cum fletu;quam audierût Aegy- mittens patri füo, addens quot;eis’ afinos decem **'•“’*nbsp;ptij,omnisq; domus Pharaonis.Et dixit fratri qui fubueherét ex omnibus diuitijs Aegypti,nbsp;bus fuis,Ego fum lofeph ; adhuc pater meus amp; totidem afinas,triticuih in itinere,patïesq;nbsp;viuittNon poterant refpondere fratres nimio portantes.Dimifit ergo fratres fiios; 8c profi-terrore perterriti. Ad quos ille dementer,Ac- eifeentibus ait, Ne irafeamini in via. Qui af- G

B cedite,inquitjad me. Et cum accefsiffent pro- cendentes ex Aegypto, venerunt in Terram-

Aau.7.b. pèJlEgo fum, ait, lofêph frater Vefter, quem Chanâan ad patrem fuum lacob. Et nuntia-vendidiftis in Aegyptum.Nolitepauêrc, neq; ueruntei, dieentes, lofephofilius tuus’viuit: vobif’durum effe videatur quôd vehdidiftis 8c ipfê dominatur in omni Terra-Aegypfi»nbsp;ïufr. $ o.c. me in bis regionibus ; llpro fàlute enim veftra Qt£o audito lacobjquâfi de graui fbmno eui-^nbsp;luifit me Deus ante vostgt;in Aegyptum’. Bié- lans,tamennô credebat eis.Illi econtra référénbsp;niumeft enim quôd eûepit fames effe in ter- bantomnem ordineni rei.C unique vidiffetnbsp;ra;8c adhuc quinque anni reftant.* quibus nec plauftra 8c vniuerfa quæ mifêrat, reuixit fpirinbsp;atari poterit,nec meti, Prxmifîtque meDeus tus eius.ôc ait, Sufficitmihi fi adhuc lofêphnbsp;G filiua

-ocr page 96-

lacob. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Genefis.

fiîius meus viuit; vadam 8cvidcboilium an- Cob.omnes anîmx fèptem. Cundsquæ anî-tequam moriar. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mæ quæ ingreflâe funt cum lacob in Aegy-

S. Jacob renouata quot;Deifromtßione cum yniuer ptum, 8c egreflâe funt de fœmore illius, abfq; ßsfilijsac nefotibus, quorum nomina recen- vxoribus filiorum cius:fèxaginta fèx.Filij au-fenturftn }£gyftum defeendit: cui occur- tem lofêph qui nati funt ei in Terra-Aegy-rens Jofefb fuadefvtJ^haraonifepaftoreso- pti,animxduæ.llOmnesanimæ domus lacob Deut.»®'nbsp;ttium âicant.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quæ ingreflâe funt in Aegyptumjfuêre fèptua

CAP. XL VI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ginta. Mifit auté ludam ante fè ad Iofèph,vt

A ¦pVRofeeftusq; Ifrael cum omnibus quæ ha nuntiaretei,8cilleoccurreretin Gefîèn.QmS D bebat, vênit ad Putcum-iuramenti: 8c cumperueniflèt,iunAo lofêph curru fiio, af-*** madatis ibi vidimis Deo patris fui Ifà cendit obuiam patri fùo ad eundem locum:nbsp;ac, audiuit eum per vifionem node voeâtem videnfq; eum,irruit fuper collum eius, 8c in-fè,8c dicentem fibi,Iacob,Iacob.Cuirefpon- ter amplexus fîeuit. Dixitq; pater ad lofêph,nbsp;dit,Ecccadfùm.Ait illi Deus,Ego fum fortif lam lætus moriar, quia vidi raciem tuam , 8c


^gyptum dejcendit: cui occur- tem lofeph qui nati funt ei in Terra-Aegy-’ lîMoet'vt^harMnirepalloreso- pü.animxduæ.llOmnesanimæ domus lacob


iïmus Deus paths tuimoli timerCj deièede in q^dain gentem magnam faciamnbsp;te ibi. Ego defcendam tecum ill uc, amp; ego inde add ucam te reucrtentem: loïèphquoquenbsp;Aâu.7 b manus fùas fuper oculos tuos.Surrcxitnbsp;autem lacob â Puteo-iuramenti : tuleruntq;nbsp;eum fîlij cû paruulis Sc vxoribus fuis in plaunbsp;ftris quJC mifèrat Pharao ad portandum fè-nem^Sc omnia quæ poffêderat in Terra-Chanbsp;nâan ; venitque in Aegyptum cum omni fè-mine fuo,filij eius^ôc nepoteSjfiiixjSc cundanbsp;lîmul progenies .Hxc funt autem nomina fi-B Jiorum Ifrael qui ingreßi funt in Aegyptum,nbsp;Exo.».ar.4. ipfè cum liberis fuis. llPrimogenitus Ruben.

Filij Ruben Henoch amp; Phallu amp; Hefron amp; Num.KS.a Charmi.llFilij Simeon; lamuel amp; lamin* SiCnbsp;ttiamt. J lachin 8c Sohar,8c Saul fîlius Cha-ï.Para.j.a nanitidis. (IFilij Leui ; Gerfbn 8c Cahath 8cnbsp;i.Para.4.e Merari. HFilij luda :Her 8c Onan 8c Sela 8cnbsp;phares 8c Zara.mortui funt autem Her 8c O-nan in Terra-Chanâan.Natiq; funt filij Phanbsp;i.Para.tf.3 resiHefron 8cHamul.llFilij IfàchanTholaScnbsp;vUr. i.a. gj JqIj g^ Simeron. Filij Zabulon: Sa-Sup.jS.a. red 8cElon 8clahelel. hifilij Liæ quos ge-i.Par./.a.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mefbpotamia Syrix cumDinafilia

fua.omnes animæ filiorum eius 8c filiarum, triginta tres.Filij Gad:Sephon 8c Aggi 8c Efenbsp;i.Para.7.f. bon 8c Suni 8c Heri 8c Arodi 8c Areli. (IFilij

Afèr : lamna 8c lefùa 8c leffui 8c Beria, Sara quoq; fbror eorum.Filij Beha: Heber 8cMel-chiel.hi filij Zelphæ, quam dédit Laba Liæ fi-lix fiix. et hos genuit lacob fèdecim animas.

C Filij Rachel vxoris Iacob;Iofèph et Ben-ia Sup. gt;4.f. min.IlNatiquefiint lofêph filij in Terra-Ae-gypti, quos genuit ei Afeneth filia Phutiphanbsp;ris facerdotis Heliopoleos : Manaflès et E-phrâim.

i.Par.7.b. HFilij Ben-iamin : Belaet Bechor et Asbel amp;.8.a.nbsp;nbsp;gf Géra et Naaman et Echi et Ros et Mo-

phim et Ophim et Ared.hi filij Rachel quos genuit Iacob;omnes animx, quatuordecim.nbsp;Filij Dan: Hufîm. Filij Nephthali : lafiel etnbsp;Guni et lefèr et Sallem.hi filij Balæ, qua dédit Laban Racheli fill » fuxxt hos genuit la-mæquæ ingreflâe funt cum lacob in Aegy-

fuperflitem te relinquo.At ille locutus efl ad fratres fuos, 8c ad omnem domum patris fui,nbsp;Afcendam,8cnuntiabo Pharaoni : dicamquenbsp;ei, Fratres mei 8c domus patris mei qui erantnbsp;in Terra-Chan.aan venerunt ad me : 8c funtnbsp;viri paftores ouium, curamque habent alen-dorum gregum: pecorafûa, 8c armenta^Sc o-mnia quæ habere potuerunt, adduxerunt fè-cum.Cumq; vocauerit vos,8c dixerit. Quodnbsp;eft opus vefirum? refpondebitis, Viri pafio-res fumus fèrui tui, ab infantia noftra vfqucnbsp;inpræfenSj8c nos Sc patres noftri.Hxc autemnbsp;dicetis, vt habitare poßitis in Terra-Gefîèn:nbsp;quia deteftantur Aegyptij omnes paftoresnbsp;ouium.

Introdti^Q lacol cum filijs ad Tharaonem terra GeJJin concedùur: fames tantumprenàtnbsp;/£^ptum, ÿfVeditMpecoribuiterram lt;^uo~nbsp;que 'Venderefnt coaBi:quo faBuefiyt quintanbsp;farsfruÜuum regilu^ Ægyftiferfetuo ce-dat,fraterquam infojjeßionibw facerdotum,nbsp;Tojlannos feftendeam Jacobflurimüdita-tus adiurat lofttfh deßta fefultura.

CAP. XL VII.

INgreflus ergo lofêph nuntiauitPharao-nfdicens, Pater meus 8c fratres, oues co-rum 8c armenta Sccunda quæ poßident, venerunt de Terra-Chanâan : Sc ecce confi-ftunt in Terra-Gefîèn. Extremes quoq; fra-trum fuorum quinque viros coflituit coramnbsp;rege: quos ille interrogauit. Quid habetis o-peris? Refponderunt, Paftores ouium fùmusnbsp;fèrui tui, 8c nos 8c patres noftri. Ad peregri-nandum in terram tuam venimus : quoniamnbsp;non eft herbagregibusfèruorû tuorum,ingranbsp;uefeente fame in Terra-Chan.aan;pctimufq;nbsp;vt efîè nos iubeasofèruos tuos’in Terra-Gef- gt;.».nbsp;fèn.Dixititaqucrex ad lofêph, Pater tuus 8c Bnbsp;fratres tui venerunt ad te. Terra-Aegyjgt;ti innbsp;cofpedu tup eft:in optimo loco fac eos habi-tarCjSc trade eis Terra-Gefîèn. Quod fi noftinbsp;in eis efîè viros induftrios,cónftitue illos manbsp;giftros pecorum meorum.Poft hæc introdu-xit lofêph patréfuum adregé, 8c ftatuit eumnbsp;coram


-ocr page 97-

Mors lacob. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Genefis.

corameo:qui benedicens illi^ amp;interrogatus diem mortis fuæjVocauitfiliumfùunilolèpb.

• ab eOjQuÿt funt dies annorum vitæ tuæ? Re- amp; dixit ad eum. Si inueni gratiam in confpe-^onditj Dies peregrinationis vitæ mêæ een- f

turn triginta annorum funt,parui amp; mali, amp; amp; facies mibi mifèricordiam amp; veritatem^vt non pcruenerunt vfquead dies patrum meo-¦ Crumquibus peregrinati funt. Et benedidonbsp;rege egrelTus efl: foras. lofèph veró patri Senbsp;fratribus fuis dédit pofleßionem in Aegyptonbsp;in optimo Terrx locOjRamefles, vt præccpe-rat Pharao.Et alebat eöSjOmnemquedomumnbsp;patrisfui^prxbens cibariafingulis. In toto e-nim orbepanis deerat, amp; oppreflerat famesnbsp;terram.maxime Aegypti SeChanaan. E qui-bus oranem pecuniam congregauitpro ven-ditionefrumentßSeintuliteam in ærarium renbsp;gis. Cumquedefeciflet emptoribus pretium,nbsp;vênit cunâaAegyptus ad Iofepb,dicens_,Danbsp;nobisquot;panes’: quare morimurcoramte, defi-D eiente pecunia?Qmbus ille relpondit,Addu-cite pecora veflra^Se dabo vobis pro eis cibos,nbsp;fi pretium non habetis. cû adduxiflent,nbsp;dédit eis alimenta pro cquis,8e ouibus,amp;bo-bus,8e aßnis : fuftentauitq; eos illo anno pronbsp;commutatione pecorum. Veneruntquoquenbsp;anno lècundojamp; dixerût ei,Non celamus domino noflro quôd defeiente pecunia,pecoranbsp;' fimul defecerunt: nec clàm te eft quôd ablquenbsp;corporibus Se terra nihilbabeamus.Cur ergonbsp;moriemur te vidête?Se nos. Se terra noftra tuinbsp;erimus:eme nos in lèruitutcm regiam. Se prænbsp;be fèmina, ne pereunte cultore redigatur ter-;E-ra in fblitudiné. Emit igitur lofeph omnemnbsp;Terram-Aegypti, vendentibus fingulis pof-leßiones filas præ magnitudinefamis. Subie- _nbsp;citq;eamPharaoni, Se cunftos populos eius Se nomine fratrum fuorum vocabuntur innbsp;ànouifsimisterminisAegypti vfquead extre .nbsp;mos fines eius:præter tcrram làcerdotum quænbsp;“ ¦ ... J..rege tradita fuerat'eis:quibus Se ftatüta cibanbsp;ria ex horreis publicis præbcbantur,8eidcirConbsp;non fiint copulfi vendere pofießiones fuas.nbsp;Dixit ergo lolèphad populos,En vt cernitis.nbsp;Se vos Se terram veftrarn Pharao poßidet:ac-cipite femina,Se fente agros,vt fruges haberenbsp;F poßitis ? Quintam partem régi dabitis : quatuor reliquas permitto vobis in fementemjSenbsp;in cibû familijs Sc liberis veftris.Qmrefpon-deruntjSalus noftra in manu tua eft-.refpiciatnbsp;nos tâtum dominus nofter; Selæti fèruiemusnbsp;régi. Exeo tempore vfq; in præfèntem diem

. invniuerß Terra-Aegypti, regibus quinta pars foluitur,Se faétum eft quafî in legé abfqjnbsp;terra fàcerdo tali, quæ libera ab hacconditio-ne fuà . Habitauit ergo Ifiael in Aegyptô, idnbsp;cft inTerra-GeffenjSe pofTediteam ; auftußnbsp;que eft Se multiplicatus nimis. Et vixit in eanbsp;G decem Se fèptem annis ; fadiq uefunt omnesnbsp;dies vitæ illius, centum quadraginta fèptemnbsp;annorum. Cumqueappropinquare cerneret^

i8

quot;G

du tuo,llpone manum tua fiib fœmore meo: Sup. 14.3.

non fèpelias me in Aegypto:fed dormiâ cura patribus meis,Seauferas me de terrahac,connbsp;dasque in fèpulchro maiorum meorum.Cuinbsp;refpondit lofèph, Ego faciam quod iußifti.nbsp;Et ille,Iura ergo, inquit, mihi. Quo iurantc,nbsp;adorauit Ifi’ael Dominum , conuerfusad le-duli caput.

5. lacob xgrotantem inuißt lofepb, cwuf filios '^anaßenamp; Ephraim lacobßbi adoptâtnbsp;acbeneaicit ^minorem contradietnte loßphnbsp;maioriprtsponens, amp; ßupra ßatres partemnbsp;'^nam loßtph tribusns.

CAP. XL VI I I.

Is itaque tranßdis nuntiatum eft Io-feph quod ægrotarct pater finis :qui afTumptis duobus filijs Manaflè 6cnbsp;Ephraim,ireperrexit.Didumq; eft fèni,Eccenbsp;filius tuus lofèph venitadte.Quiconfortatuinbsp;fèditinledulo. Et ingrelTo ad fèolofèph’ait, tgt;.io.nbsp;Deus omnipotes llapparuit mihi in Luza,quæ Sup. xS.cinbsp;eft in Tcrra-Chanaan:benedixitque mihijSenbsp;aitjEgo te augebo 8e multiplicabo, Se faciamnbsp;te in turbas populorum.- daboque tibi terramnbsp;hanc, Sefeminituopoftte inpoflèfsionemnbsp;fèmpiternam.Duoergo filij tuiquillnati fiint sup.41.f-tibi in Terra-Aegypti antequam hue veniremnbsp;ad te,mci erunt.-llEphraim amp; Manafles, ficut loiue.ij.bnbsp;Ruben Se Simeon reputabuntur mihi. Reli-quos autem quos genueris poft eos,tuierunt

I pofTeßionibus fuis. Mihi enim quâdo venie- ßnbsp;bamdeMefbpotamia, Hmortua eft Rachel in Sup.jy.«.nbsp;Terra- Chanaan in ipfo itinere, eratque ver-nil tempus; Se ingrediebar Ephrarham,Se lépenbsp;liui earniuxtavia Ephrathæ, quæ alio nomi-neappçllaturBeth-léhem. Vides autem filiosnbsp;eius dixit ad eum. Qui funt ifti.’ Refpódit,Fi-lij mei fiint quos donauit mihi Deus in hocnbsp;loco.Adduc, inquit,eos ad me,vt beriedicamnbsp;illis . Oculi enim Ifi'ael caligabant præ nimianbsp;fènedute, Se dare videre non poterat.Applicinbsp;tosque ad fè deofculatus Se circumplexus eos,nbsp;dixit adfilium fuum,Non fum fraudatusafpcnbsp;du tuo : infiiper oftendit mihi Deus fèrnennbsp;tuum.Cumquetuliffeteos lofeph de gremionbsp;patris adorauitpromis interram. Etpofiiitnbsp;Ephraim ad dexteram fua, id eft ad finiftramnbsp;IfraeßManafTen vero in finiftra fua ad dexte Cnbsp;ram fcilicet patrisjapplicuitq; ambos ad eumnbsp;Qm extendens manum dexteram, pofuit fu-per caput Ephraim minoris. fratris: finiftramnbsp;autem fuper caput Manaffe qui maior natunbsp;crat^commutans mantis.IlBenedixitqjTacob I'lafefhfiUtnbsp;C Î filijs A*'

-ocr page 98-

MorsIacoK nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GenefisJ

fîlijs Tofèpb’,8cait, Dêusiii cùius-conlpèdu :lantla. Inconftlium éorum non veniat anî-ambulauerunt patres mci Abrâbam, Sc- Ifiac, Deus qui pafeit me ab adolefcentia mea vlq;nbsp;Su.ij.a.jt inpræfentemdiem : llangélus quieruitmedenbsp;Mat iS b lundis malis,benedicatpuerisiftis:5cinuoee

tur fuper eos nomen meum, nomina quoque patrum meorû Abrabam Sc Ifiac, Sc creftantnbsp;in multitudinem fuper terram.Videns autemnbsp;D lolèpbquôdpofuiflet pater fùus dextrama-num fuper caput Ephraim, grauiter accepit:nbsp;Sc apprebenlam manu patris leuare conatusnbsp;eft de capite Epbrâim, Sc transferre fuper caput Manalfe.Dixitq; ad patrem. Non ita connbsp;uenit pater-.quia bic eft primogenitus, ponenbsp;dexteram tuam fuper caput eius.Qm renuensnbsp;ait,Scio fill mi,lcio: Sc ifte quidéentin popunbsp;los Scmultiplicabitur : led frater eius minor,nbsp;maior eritillo ,8c fernen illius crefeet in gen-tes.Bcnedixitquc''cis’in tempore illo,dicens.nbsp;In te benedicetur Ifrâel atque dieetur, Faciatnbsp;tibi Déus fîcut Epbrâim Sc ficut Manaftê.nbsp;Conftituitque Epbrâim anteManaflen. Etnbsp;ait ad lofepb filiumfuum, En ego morior,8cnbsp;erit Deus vobifcum,reducetq; vos ad terramnbsp;lor.ij'.a.i« veftrorum. Do tibi 11 partem vnamnbsp;a.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

rbæi ingladio Scarcumeo.

ma mea, amp; in cœtu illorû non fitgloria mea: Sup.j4' ’ llquia in furore fuo occiderunt virum, amp; innbsp;voluntate fua fulfoderunt murum . Maledi-dus furor eorum, quia pertinax : Scindigna-tio eorum,quia dura : lldiuidam eos in Jacob,nbsp;amp; difpergam eos inllrael.

luda, te laudabunt fratres tui : manus tua B in ceruicibus inimicorum tuorum, adorabûtnbsp;te fîlij patris tui.HCatulus leonis luda, ad prxnbsp;damfîlimi afeendifti ; requielcens ajçcubui-ftivcleo, amp;qualîleæna, quisJuicitabit eum?nbsp;lINon auferetur (ceptrum de luda , amp; dux denbsp;fœmoreeius:donecveniat qui mittendus eft,nbsp;amp; iplê erit expedatio gentium. Ligans ad vi-neara pullum fuum, amp; ad vitem ô fili mi afi-nam niam. Lauabit in vino ftolani fùam, 8cnbsp;in fànguine vuæ pallium fuum. Pulchriorcsnbsp;funt oculi eius vino,amp; dentes eins lade can-didiores. •

Zabulon in littore maris babitabit, amp; in ftatione nauium pertingés vlq; ad Sidônem.nbsp;Iflachar afinus fortis accubans inter terminbsp;nos.Vidit requiem quôd eflêt bona,Sc terramnbsp;quôd optima •. Sc fuppofuit bumerum (bumnbsp;extra fratres tuos,quam tuli de manullAmor- ad portandum, fadufq; eft tributis fèruiens.

Daniudicabitpopulumfuumfîcut Scalia C tribus in Ifi-ael.Fiat Dan coluber.in via, cera-ftes in{èmita,mordens vngulas equi,vt cadatnbsp;alcenfor eius rétro. Salutare tuum expedabonbsp;Domine.

Gadjaccindus præliabitur ante eum;8c ip-fe accingetur,retrorfum.

Alèr pinguis panis eius, Sc praebebit dcli-cias regibus.

Nephtbali ceruus emiflus, 8c dans eloquia pulcbritudinis.

llFilius accreftens Iofcpb,filius accrefeens i.Pari. i* Sc decôrus alpedu : filiæ dilcurrerunt ftipernbsp;murum. Sed exaljierauerunt eum, Sc iurgatinbsp;funt, inuideruntque illi babentes iacula.. Sc-dit in forti arcus eius, Sc diftbluta funt vincula braebiorum Sc manuum illius per manusnbsp;potentis lacobûndellpaftoregreftus eft, lapis,Sup,4r«nbsp;IftaeLDeus patris tui eritadiutortuus, Sc 0-^“^'nbsp;mnipotés benedicet tibi benedidionibus cœ-li défuper, benedidionibus abyßi iacétis de-

» Benedidiones patris tui confortatæ funt be- Dnbsp;nedidionibus patrum eius : donee quot;venirct*nbsp;defyderium colliû æternorum. fiantin capitenbsp;lolepb etin verticenazaræi inter fratres ftios.nbsp;Ben-iamin lupus rapax-, mane comedetnbsp;prædam,8c velpere diuidet Ipolia. Omnes binbsp;in tribus Iftaelduodecim : bæclocutus eft eisnbsp;i, pater ftius,benedixitq;lîngubs,benedidioninbsp;bus proprijs.Et præccpiteis, dices. Ego con-

A 'Xquot; Ocauit aute Jacob filios fuos j amp; ait orfiim, benedidionibiis huberum amp; vulux. neat.3j.a. \/ eis/Congregamini^vtannutiem quacnbsp;venturafuntvobisindiebusnouifsi-mis.Gongregamini amp; audite filij lacob^audi-te Ifrael patrem veftrum.

Ruben primogenitus meus, tu fortitudo meâ amp;principiuin doloris mei ; priorin do-f Pannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ficut aqua,

non crefcasdlquia alcendifti cubilepatris tui amp; maculafti ftratum eins.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i i .

Simeon Sc Leui fratresjvafàiniquitatis bel gregor ad populum meum : fepelite me cum patri-

-ocr page 99-


4 .v


Mors lacob. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Genefis.

patribus meis in fpelunca duplici quae eft in leptem dies. Qimdcum vidiflent habitatoreà agro Ephron Hethæi contra Mambre in Ter Terræ-Chanâanjdixeruntj Planäus magnusnbsp;Sup. ij.d. ra-Chanaan , Ilquam emit Abraham cu agro eft ifte Aegyptijs.Et idcirco vocatum eft no-


»9


agro Ephron Hethæi contra Mambre in Ter Terræ-Chanâanjdixeruntj Planâus magnus ab Ephron Hèthæo in poffeßione lèpulchri. men loci illius , Planétus-Aegypti. Feceruntnbsp;Ibi lepclierunt eum^Sc Sarain vxorem eins; i- ergo filij lacob ficut præceperateis: Sc portannbsp;bi fepultus eft Ilaac cum Rebecca coniuge tes eum in Terrani-Chanaanj Hlepelierunt Aftu.j.lj.nbsp;fuadbiScLiaconditaiacet.Finitifquemanda etiminquot;nbsp;tis quitus filios inftruetatjCollegir pedes fiîosnbsp;fiiperleótulum Sc otijt: appofituique eft adnbsp;populumftium.

5. (or^ui patris curans turn ßmoribw

i yt in terra Chanâan ßfeliattquo magnaßlennitate pera^o,fratresnbsp;eb irrogatam illi iniuriam ßbi timentes, benigne ßißißt conßolaturiqui ybi mandatum aedißet de ßisoßibui in terra Cbanaannbsp;deferendî^dnpace quieuit,

C A P. L.


ergo filij lacob fîcut præceperat eis: Sc portan ¦ “ ¦ :: ¦ '¦nbsp;fpelunca duplici, Ilquam emerat Abra Supr.ij.d.nbsp;ham cum agro in pofleßionem (epulchri abnbsp;Ephron Hethæo contra faciem Mambre.Re- Cnbsp;uerfufqueeft lolephin Aegyptum cumfra-tribusfuis Sc omni comitatu, fepulto patre.nbsp;Q1£O mortuOjtimentes Fratres eius,Sc mutuónbsp;colloquenteSjNeforte niemorfit iniurix quanbsp;paiTus eft,Sc reddat nobis omne malum quodnbsp;fecimus,mandauerûtei[gt;dicentes’,Fatertuus cgt;..L ¦nbsp;præcepit nobis antequam moreretur, vt hxcnbsp;tibi verbis illius dicercmus, Oblecro vt obli-uilcaris fceleris fratrum tuorum,8c peccati atque malitiæ quam exercuerüt in te.nos quo-que oramus vt ‘fcruo Dei patri tuo ’dimittasnbsp;A. A^Vodcernes lofeph, ruit fuper facichi iniquitatemhanc. Qmbus auditis fleuitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

patris flens Sc deofculans eum. Prxce- feph. Veneruntq; ad eum Fratres fui:amp; proni pitq; ferais.fuis mejhcis,vt aroma- adorantes in terra,dixerunt. Serui tui fumus.nbsp;tibus condirent patrem.Quitus ififla expléti- Quitus ille relpódit,Nolite timere:num Deinbsp;bus,tranfieruntquadragintadies;iftequippe polïnmusrefiftere voluntati? tl Vos cogita-4nbsp;mos crat cadauerum conditorum , fleuitquenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de me maluni,{cd Deus verrit illud in bo-

cum Aegyptuslèptuagintadiebus.Etexpleto num ; vt exaltaret me ficut impræfentiarum planótus temporejocutus eft lofeph ad fami cernitis,Scfaluos faceret multos populos.Nonbsp;liam Pharaonis, Si inueni gratiam in colpe- lite timere : ego llpafcam vos Sc paruulos ve- Sup.4j.nbsp;élu vcftro, loquimini in auribus Pharaonis: ftros.confolatufqueeft eos,8cblandè acleni-eo quod pater meus adiurauerit me, dicens, ter eft locutus. Et habitauit in Aegypto cumnbsp;“nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;. -nbsp;nbsp;. .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omrii domo patris fui:vixitqj centüm decem

_______________________ Afcendam annis.Et viditEphraim filiosvfq; adtertiam igitur,Sc fepeliam patremmeum, ac reuertar. generationem. llFilij quoque Machir filij Ma Num.si.gnbsp;Dixtiq; ei Pharao, Afcende, Sc fepeli patrem nalTenati funt in genibus lofeph. Quitusnbsp;tuum ficut adiuratus es. Q^o afcendente, ie- tranfadislllocutus eft fratribus fuis. Poft rnor Heb. u.d.nbsp;runt cum eo omnes fenes domus Pharaonis, tem meara Deus vifitabit vos, Sc afcenderenbsp;cunélique maiores natu Terrx-Aegypti:do- vos faciet de terra ifta ad terram quam iurauicnbsp;mus lolèph cum fratribus fuis,abfque paruu- Abraham,Ifaac,Sc lacob.CumqucadiuralTetnbsp;lis Sc gregibus, atque armentis quæ dereliquenbsp;nbsp;nbsp;eoSjatque dixiflet,Deus vifitabit vos,llaß Exod.ij.d

portate olfa mea vobilcum de loco iftq: mortuus eft explctis centumnbsp;decern vitæ fuæ annis. Et co-

ditus aromaribus,repo-fituseft in loculo in Aegypto.


^“P*47-g. Enmorior_,in lepulchro meo llquod fodi mihi itiTerra-Chanaan^lepelies me. .*


tJ'


Quitus ille refpôditjNolite timereinum Dei


lis amp; gregibuSj atque armentis quæ derelique runt in Terra-Geflen.Habuit quoq; in cominbsp;tatn currus Sc équités ; Sc faóta eft turba nonnbsp;modica.Veneruntque ad Aream-atad^qiix fi-taeft trans lordanemjvbi celebrates exequiasnbsp;planÄu magno atqj vehementi implcuerunt


Liber


x.


-ocr page 100-

.'V

Liber Exodus, Hebraicè Veelle fe-

tncth, id eß. Et hæcfint nomina.

ccrunt iuxta praeceptum regis Aegypti, fed conßruabantmares. Qmbus accerfitis ad ß Dnbsp;rex ait, Quidnam eft hoc quod facere volui*nbsp;ftis,vt pueros ßruaretis? refponderunt.nbsp;Non funt Hebrææ fîcut Aegyptiæ mulieres;nbsp;ipfàc enim obftetricandi habent ßiei^iam, Scnbsp;priufquâ veniamus adeas,pariunt.Bcnc ergonbsp;fecit Deus obftetricibus : amp; creuit populus,nbsp;confortatusque eft nimis. Et quiatimucruntnbsp;obftetrices Dcum aedificauit eis domos.Prae-cepit ergo Pharao omni populo fuo, dicens,nbsp;Quicquid maßulini ßxus natû fuerit, in flumen proijeite : quicquid fœminini,reftruatc,

5. ^oyfes aquis ex^eßtus amp; inde extraQw, M à matre fua nutritus iuffu ßlia Tharaonitnbsp;ß^ua ifßtm adojitauitjfroqiter yiegyptijpedemnbsp;in ‘Madian metu régisfugit/vli attesta 'VXfl-re ßliaßtcerdotis duos genuitfilios.

CAP. II.

EGreßuseftpofthaeevirdedomoLeui. A Et accepit vxorem ftirpis ßx;quae con-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

cepit amp; peperit filium ; amp; videns eum elegantem abfeodit tribus menfibus. Cumq;

peam,amp; liniuit earn bitumineacpicc:pofuit-^ue intus infantulum, amp;expoßit eum in ca-reólo rip3efluminis,ftanteprocul fororc eius, amp;conf)'deranteeuetumrei. IIEcce autem de-ßendebat filia Pharaonis: vt lauaretur in flu-mine: amp; pucllae eius gradiebantur per crepidinbsp;nemaluei. Q^æ cum vidißet fißellam in pa-pyrione,mifit vnam c famulabus ßis:amp; alla-ta aperiens, cernenfq; in eaparuulum vagiennbsp;tem,mißrtaeius,ait,De infan tibus.Hebraeo-rum eft hie.Cui ßror pueri,Vis,inquit,vt vanbsp;dam,amp; vocem tibi mulierem Hebræam, quaenbsp;nutrire poßit infantulum? Refpondit,nbsp;Perrexit puella,amp; vocauit matrem fuam. Ad Bnbsp;quamlocuta filia Pharaonis,Accipe,ait,pue-rum iftum,amp; nutri mihi:egodabo tibi mcrccnbsp;dem tua.Sußepitmulier.et nutriuit puerum:nbsp;adultumque tradiJn filiæ Pharaonis. Quernnbsp;ilia adoptauit in locum filij,vocauitq; nomennbsp;cius Moyßs, dicensj Qma de aqua tuli cum.

In diebus illis poftquam creuerat Moyßs, llegrcßus eft ad ßatresfuos:viditque affliótio HeV-**'nbsp;ncm eorum,amp;virum Aegyptium percutien-tem quedam de Hebrxis ßatribus fuis, tum-que circunßexiflethue atq; illuc, 8cnullumnbsp;adefle vidiflet,percuftum Aegyptium abßonnbsp;dit ßbulo. Et egreßus die altcro confjjcxitnbsp;duos Hebræos rixante8:dixitq5 ei qui faciebat


Jt ^ominn filiorani Ißraelqui Ægy^tum in~ greßißtnt, quorum multiflicationem nouMnbsp;quot;PharM juflraimpedireniwur onerumimj^o-fttmne, mafculorum cxde ac fubmerfione î denbsp;ßbfletricum miferatione amp; earum ù Deo^r^-tniatione,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fc A P. i.

Aecfunt nomina filiorum lfgt; raelquiingreßißintin Acgynbsp;ptum cum Iacob:fînguli cumnbsp;domibus fuis introierunt: Runbsp;ben^Simeon^LeuijIudaSjIfla-chârjZabûlonjamp; Ben-iamin^Dan, 8c Neph- iam celare non poflct^ flimpfît fifcellam fcir-thali,Gad^amp; Afèr.Erant igituromnes animaenbsp;corumquiegreßi funtdefœmore lacob^fe-ptuaginta:Ioßph aute in Aegypto erat.nbsp;mortuo^Sc vniuerfis fratribus eius, omn^

Aftü,7,c, cognatione fua:llfilij Ißael creuerûtj Sc quafi germinates multiplicati Hint : ac roborati ni-misj impleiierunt Tcrram. Surrexit intereanbsp;tcx nouus ßiper Aegyptu qui ignorabatlo-® feph : Si ait ad populum ßium,EccCjpopulusnbsp;filiorum Ißael multus , amp; fortior nobis eft.nbsp;Venitej ßpienter opprimamus eum:nc fordnbsp;multiplicetur : amp; fi ingrueritcontra nos bellum, addatur inimicis noftris, expugnatisq;nbsp;nobis cgrediatürde terra. Præpofuit itaq; cisnbsp;magiftros operum vt affligèrent eos oneri-bus:ædificaueruntq tie vrbes tabernaculorumnbsp;Pharaoni, Phitbom,8£ Rameßes. Quantoq;nbsp;opprimebat eos, tanto magis multiplicaban-tur,amp;: crcßebant:oderantque filios Ißael Ae-C gyptij, amp; affligebant illudentes cis. *Àtquenbsp;•o* iituiileii ad amaritudinem perduccbant vitam rorumnbsp;operibus duris luti,amp;lateris,oniniqucfamu-Sapi.i 8.b. latu,quo in terræ operibus premebantur.Di-xit autem rex Aegypti obftetneibus Hebræo-rum: quarum vna vocabatur Sephora, alteranbsp;Phua, præcipiens eis, Qiiando obftetricabitisnbsp;HebræâS , amp; partus tépus aduenerit:fî maßu-lusfuerit,interficitc cum:fi fœmina,rcftruate.nbsp;TimueruntaûtobftctricesDeum^amp;nonfe- iniuriam,Q^epercutis proximuln tuum? Cnbsp;Qui

-ocr page 101-

Moyfes.

Qui relpondit, Qms conftituitteprincipem 8c iudicem fuper nos ? num occidere me tunbsp;vis, ficut beri occidifti Aegyptium ? Timuitnbsp;Moylès , Scait, Qimmodo palàmfaaum eftnbsp;verbum iftudPAudiuitquePbarao lèrmonemnbsp;hune, Sc quærebat occidere Moylèn : qui fu-giens de conlpeAu eius , moratus eft in Ter-ra-Madian, Sclèditiuxtaputeû. Erant autemnbsp;Geerdoti Madian lèptem filiæ, quæ vénérantnbsp;ad hauriendam aquam-.Sc impletis canalibusnbsp;$• adaquî^'e cupiebantquot;greges’patris fi-ii. Super-uenêfe paftores Sceiecerunt eas : furrexitquenbsp;Moylès, 8c defenfis puellis , adaquauit ouesnbsp;“lethre. earum. Qme cum reuertiflent adquot;Rachuel’panbsp;prem luum, dixitad eas,Cur velocius veniftinbsp;Iblito.''Relpoderunt ; Vir Aegyptius liberauit terram bonam,et Ipatiolam, in terra quæ fluitnbsp;nosdemanu paftorum:inluper ôcbaufita- laÂe etmelle,adlocaCbananæi,etHethæi,etnbsp;P quam nobilcum,potumque dédit ouibus. At Amorrbæi,etPberezæi,etHeuæi,*etIebufæi.nbsp;ille, Vbi eft, inquit?quare dimififtis bominé? Clamor ergo filiorum Ilrael venir ad me:vidi-vocate eum vt comedatpanem, lurauitergo ~nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i »

Moylès quod babitaret cum eo.

Infra.«8.a. nbsp;nbsp;liAccepitque Sepboram filiam eius vxo-

i.l’ar.ij.b. rejij. quæ peperit ei filium, que vocauit Ger-o. i. Gm,dicens, Aduena fui in terra aliéna. tgt; Alte rum verb peperit: quem vocauit Eliczer, di-P-.4. cens , Deus enim patris meioadiutor meus,nbsp;Sc’eripuit me de manu Pbaraonis’.Poft mul-turn verb temporis mortuus eft rex Aegypti:nbsp;ÔC in gemilcentes filij Ilrael,propter opera vonbsp;ciferatifunt :alcenditque clamor eorum adnbsp;Deum ab operibus . Et audiuit gemitum eorum , ac recordatus eft feederis quod pepigitnbsp;cum Abrabam,lGac,8c lacob.Et relpexit Donbsp;filios Ilrael,ÔC quot;liberauit’eos.

Exodus.

vifîonem hancmagnam^quare non cuttiburà tur rubus.Cernes autem Dominus quôd pcr-geret ad videndum^vocauit eum de medio ru-bi^et ait ^Nloyfes Moyfes? Qm refpondit_,Ad- ßnbsp;fum. At illcj Ne appropieSj inquit^buc: foluenbsp;calceamentum de pedibus tuis.locus enim innbsp;quo ftaSjterrafanÂaeft.EtaitjIlEgofum De- Matt.ü.cnbsp;uspatris tui^Deus Abrabamjamp;Dcus Ilaac^etnbsp;Deus lacob.Abfcondit Moylesfaciem fi.iam: Luuio.hnbsp;non enimaudebatalpicere conttaDeum.Cuinbsp;ait D ominuSj V idi affliétionem populi mei in.

audiui propter du ritiameorum qui prælunt operibus : et leiensnbsp;dolorem eius^delcendi vtljbercm eum dema-nibus Aegyptiorum^ eteducam de terra ilia in C

10

queaffliôtionem eorumqua ab Aegyptijs op-primuntur. Sedveni, et mittamteadPharao-nem vt educas populum meum filios Ilrael de Aegypto.Dixitq-Moylès ad Deum,Qms fumnbsp;egOj vt vadam ad Pharaonem , et educamo fi - gt;•*»nbsp;lios’ Ifrael de Aegypto? Qmdixit ei^Ego eronbsp;tecum:et boebabebis fignum quod milèrimnbsp;te^Cum eduxerispopulumc-meum’de Aegy- t=*-*gt;*nbsp;ptOj immolabis Deo fuper motem iftum.Aitnbsp;Moyles ad Deum Ecce ego vadam ad filiosnbsp;Ilraelet dicam cis , Deus patrum veftrorumnbsp;mißt me ad vos.Si dixerint mihi_,Q^od eft nonbsp;men eius.’quid dicam eis? Dixit Dominus adnbsp;Moylèn_,Ego lum qui Him.Ait, Sic dices filijsnbsp;Ilrael, Qm eft, mifitmead vos.Dixitqueite-rum Deus ad Moylen, Hæcdices filijs Ifrael,nbsp;Dominus Deus patrum veftrorum, Deus A- Enbsp;brabam, amp; Deus Ifiiac, amp; Deus lacob mifitnbsp;me ad vos; boe nomen mibi eft in æternura,ÔCnbsp;boe memoriale meum in generatione amp; ge-nerationem . Vade, amp; congrega lèniores Ifrael, amp; dices adeos, Dominus Deuspatrumnbsp;veftrorum apparuit mibi, Deus Abraham amp;nbsp;Deus IlaacSc Deuslacob, dicens ,Vifitansnbsp;vifitaui vos: Sc vidi omnia quæ acciderunt vo-bis in Aegypto : Sc dixi vt educam vos de af-fliaione Aegyptiin Terram Cbananæi Sc Henbsp;tbæiSc Amorbæi Sc Pberezæi ScHeuæi Scie- pnbsp;, bulàei,ad terram fluentem lafte Sc melle.Etaunbsp;dient vocemtuam; ingredierisqj tu Sc lèniores Ilrael ad regé Acg5'pti,Sc dices ad eum,Donbsp;minus Deus Hebratorum vocauitnosabimusnbsp;viam trium dierum in Iblitudinem, vt immolenbsp;mus Domino Deo noftro . Sedego lcioquddnbsp;non dimittet vos rex Aegypti vt eatis; nin pernbsp;manum validam.Extédam''q;’manum meam, Gnbsp;Scpercutiam Aegyptum in cunais mirabili-bus meis, quæfadurus lum in medio eorum:

‘Deminut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ones lethrcfoceripafcenti^

inruio apparens, mittit eum etiam renitentem adfilios Ifaël de manu ^haraonis lihe-randos,lfoliatis Ægyptijs. CAP. Hi. TL Æ Oyles autem palcebatoues letrbo fbnbsp;j\/T ceriftii làcerdotis Madian:cumquenbsp;“*'minalîet gregem ad interioradelèrti,nbsp;Aâu.r.d. ad montem Dei Horeb. IIApparuitquenbsp;ci Dominus in flamma ignis de medio rubi:nbsp;amp; videbat quod rubus arderet,Scno combu-rcrctur.Dixit ergo Moylès,Vadam,8c videbo poft hoc dimittet vos.Daboq; gratiam popu-C 4 lohuic

J

-ocr page 102-

Moyfes.


Exodus.


Inf.ii.a.ik lohuiccoratn Aegyptijs: llamp;cumegrediemi-nijHon exibitis vacui, led poftulabit mulier à vicina iua amp; ab hofpita Gaa vafa argentea amp;.nbsp;aurea ac veftes^ponetifcjuecas Riper filios 8cnbsp;filias YeftraSj8c fpoliabitis Aeg)'ptum.

quot;MoyfestrihJUßgna« “Deo accepta,inÆgy-ptum cttm quot;vxoreproßcißcttur^ yxor ctrcunct-dufilui. Aannßatri '^oyß occurritßmül-eijteyenerunt adßltos Ißrael.

Ch.v. iin.

I A Efpondens Moyfes ait^Non credet mi 1^ hRneque audient vocem meam : fed dinbsp;^cent.Nonapparuic tibiDominus.Di-xit ergo ad eum^Q^id eft quod tenes in manunbsp;tua? Rclponditj Virga. Dixitque Dominus,nbsp;Proijceearn in terram.Proiecit_,8c verfa eft innbsp;colubrum, ita vt fugeretMoyfes.Dixitq; Donbsp;rainuSjExtende manum tuam, 8c appréhendénbsp;caudam eius.Extendit_,et tenuitjVerfaq; eft innbsp;virga. V t credant,inqnit,quód apparuerit tibinbsp;'/«orww.t. Dominus Deus patrumquot;tuorum’,Deus Abranbsp;ham 8c Deus Ifaac 8c Deus lacob . Dixitquenbsp;Dominus rurfum,Mitte manum tuaminfi-B num tun.Quam cum mißflet infinum,protunbsp;litleprofaminftarniuis.Retrahe, ait,manumnbsp;tuam in Rnum tuum. Retraxit, 8c protulititenbsp;rum, 8c erat fimilis carni reliquæ.Si non credinbsp;derint,inquit,tibi,neque audierint fermonemnbsp;figni prioris, credent verbo Rgni fèquentis.nbsp;Quod fi nee duobus quidem his fignis credi-dennt, neque audierint vocem tuamifume a-quam fluminis, 8cefFundeearn fuperaridam,nbsp;ÔC quiequid haufèris de fluuio,vertetur in fannbsp;C giiinem.Ait Moyfes, ObfccroDomine,nonnbsp;lum eloquens ab heri 8cnudiuftertius : 8c exnbsp;quo locutus es ad fèruum tuüjimpeditioris 8cnbsp;tardions linguæfum. Dixit Dominus adeû,nbsp;Quis fecit os hominis? aut quis fiibricatus eftnbsp;mtitutn amp;;furdum,videntem 8ccæcum?nôn-Matt.io.c. ne ego.’ Perge igitur, 118c ego ero in ore tuo:nbsp;doceboque te quidloquaris.At ille, Obfecronbsp;Domine,inquit,mittequem mifTurus es,Ira-tus Dominus inMoyfen, ait, Aaron fraternbsp;tuns Leuites,fcio quod eloquens fit:ecce ipfenbsp;egredietur in occurfum tuum,videnfq; telæ^nbsp;Eccl.45.â. tabitur corde.llLoqueread eum,8cpone verba mea in ore eius;8c ego ero in ore tuo,8c innbsp;D oreillius. il8c oftendam vobis quidagere dc-Infr.y.a. beatis.Etipfe loquetur pro teadpopulum,8cnbsp;etit OS tuil ; tu aüt eris er in his quæ adDeumnbsp;pertinent. Virgain quoq; hanc fume in manunbsp;tua,in qua fatfturus es fi^na.Abijt Moyfes, 8cnbsp;reiierfiis eft ad Iethroquot;foccrum’fuum;dixitq;nbsp;ei, Vadam 8c reuertar ad fratres meos in Ae-gyptuni, vt videam fi adhuc viuant. Cui aitnbsp;Iethro,Vadein pace.Dixit ergo Dominus adnbsp;E MoyfeninMadian,Vade,reuerterein Aegy-ptum:mortui funt enim oranes qui querebat


ànimam tuam. Tulit ergo Moyfes vxorem fiiam,8c filios Rios, 8c impoRiit eos Riper afi-num:reuerRifq;cft in Aegyptum,portans virnbsp;gam Deiin manuRia.Dixitque ei Dominusnbsp;reuertenti in Aegytum, Vide vt omnia oftennbsp;ta quæpoRii in manu tua facias coram Pha-raone:ego indurabo cor eins,8c non dimittetnbsp;populum. Dicefq; ad eum,Hæcdicit Domi-nus,Filius meus primogenitus,lRael.Dixi tinbsp;bi,Dimitte filium meü vt feruiat mihi‘.8c no- pnbsp;1 ni ft i dimittere eum, ecce ego interfitiam filium tuum primogcnitum. Cumqueeffet innbsp;itinerCjin diuerforio occurrir ci Dominus,5Cnbsp;volebat occidereeum.Tulitilicô Sephoraac-utifiimam petram, 8c circuncîdit præputiumnbsp;filij fui,tetigitque pedes eius,8c ait, Sponfiisnbsp;fànguinum tumihies. Et dimifit eumpoft-quam dixerat, SpoRis fànguinum tu mihi es:nbsp;ob circûcifionem. Dixit autem Dominus adnbsp;Aaron, Vadein occurRim Moyfi indefèrtû.nbsp;Qmperrexit obuiam eiinMontem-Dci, 8c Gnbsp;ofculatus eft eum. Narrauitq; Moyfès Aaronnbsp;omnia verba Domini pro quibus mifèrateû,nbsp;8c figna quæ mandauerat. Veneruntq; fimul,nbsp;8c congrcgaueruntcunétos fèniores filiorumnbsp;iRael. Locutufque eft Aaron omnia verbanbsp;quæ dixerat Dominus adMoyfen:8cfecit fignbsp;na coram populo,8c credidit populus. Audie-runtque quod vifitafietamp;Dominus’ filios If-rael,8c quod refpexiffet afflixionem illorum:



5, ‘^oyfesamp; j4aron7haraoni Dei mandata referunt, qux ille contemnens ,graujus Ißrae-litaspremit negatäpaleü, quod audies 'iAoy-ßei oratpro ea Dominum.

CAP. V.

Oft hæc ingrefsi funt Moyfes ct Aaro, A 8c dixerunt Pharaoni, Hæc dicit Dominbsp;nus Deus IfiaefDimitte populum rae-



um vt facrificet mihi in deferto . At nie re-fpodit, Quis eft Dominus, vtaudiam vocem elus,8c dimittam Iffael?nefcioDominum,8cnbsp;iRael non dimittam.Dixeruntque,Deus Hc-bræorum vocauit nos, vteamus viara triumnbsp;dierum in folitudinem, ôc fàcrifîcemus Domino


-ocr page 103-

Möyfés.


ExoduSè

mino D eo hoftro; ne forte accidat nobis pe- manu robufta eijciet illos de terrafua.Locu-* ftis aut gladius. Ait ad eos rex Aegypti, Qj^a- tusque eft Dominus ad Moyfèn,dicens, Egonbsp;re Moyfes 8c Aaron folicitatis populum ab Dominus qui apparui Abraham, Ifàac 8c la-operibus fuis ? ite ad onera veftra. Dixitque cob in Deo omnipotente; 8c nomen meumnbsp;Pharao, Multus eft populus terræ ; videtis Adonai no indicauieis.Pepigiquefœdus cumnbsp;quôd turba fuccreuerit : quâto magis fi dede- eis,vt darem eis Terram-Cbanaan, terram pe-® ritis eis requiem ab operibus ? Præcepit ergo reginationis eorum, in qua fuerunt aduenæ*nbsp;in die illo præfeôtis operû 8c exaóloribus po- Ego audiui gemitum filiorum Ifrael quo Ae-puli, dicens, Nequaquam vitra dabitis paleas gyptij opprefîerunteos:8crecordatusfùmpa-populo adcôficiendoslateres,ficut prius; fèd ---nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;

ipfi vadant, Sccolligant ftipulas . Etmenfii-ram laterum,quam prius faciebant,imponetis fiiper eos,nec minuetis quicquam . vacant e-nim,8cidcirco vociferantur, dicétes, Eamus,nbsp;8c fàcrificemus Deo noftro.Opprimantur o-peribus,8c expleant ea;vt no acquiefeant ver-bis mendacibus .Igitur egrefsipræfeôtiope-rum 8cexa6lores,ad popi 'nbsp;cit Pharao, Non do vob:

Il


morum der familias fuas. Filij Ruben primo- Gen,4tf. geniti Ifraelis; Henocb 8c Pballu, Hefron 8cnbsp;Charmi. Hx cognationes Ruben ; llFilij Si- j,gnbsp;meon ;lamuel 8clamin^8c Abod8c lacbinj i.Par’$, a.nbsp;8c SohaFjScSaul filius Chananiddis. bæ pro-genies Simeon.

Et hæc nomina filiorum Leui per cognatio

éti mei. îdeo dicfilijs Ifrael, Ego Dominus qui educam vos de ergaftulo Aegvptiorü 8cnbsp;eruam de fèruitute;acredimam inbrachio excel fo 8c iudicijs magnis.Eta{rumam vos mibinbsp;in populû, 8c ero vefter Deus; 8cfeietis quodnbsp;ego fiim D ominus Deus vefter qui eduxerimnbsp;vos de ergaftulo Aegyptiorum: Scinduxerim Bnbsp;vos in terram_,fuper quam leuaui manu meamnbsp;rum 8c exaétores^ad populum dixerut^Sic di- vt darem eam AbrabamJfaac 8c Tacob: dabo-cit PharaOj Non do vobis paleas.itCj 8ccolli- queillampoftidendam vobis^ ego Dominus,nbsp;gite ficubi inuenire poteritis ; nec minuetur Narrauit ergo Moyfès omnia filijs Ifi'ael : quinbsp;quicquam de opereveftro . Difperfufque eft non acquieuerunt eipropter anguftiam Ipi-populus per omnem Terram-Aegypti ad col ritus, 8c opus durifsimum . Locütufque eftnbsp;C ligendas paleas.Præfedi quoqueoperum in- D ominus ad Moyfen j dicens ^Ingrederc, 8cnbsp;ftabantjdicenteSjComplcteopus veftrû quo- loquere ad Pbaraonem regem Aeg)quot;pti vt di-tidiCjVt prius facere (blebatis quando daban- mittat filios Ifrael de terra fua . Refponditnbsp;tur vobis paleæ. Flagcllatique funt qui præe- Moyfes coram Domino ^Ecce filij Ifrael nonnbsp;rant operibus filiorum Ifrael ab exaâroribus audiunt me:8c quomodo audiet Pharao^prx-Pbaraonis dicentibus^ Quare non impleftis fertim cum in circuncifus fim labijs ? Locu-menfuram lateru ficut prius^necberi neebo- tusque eft Dominus adMoyfen 8c Aaron:8cnbsp;die.Veneruntquepræpofiti filiorumIfiaefi8c dédit mandatum^adfilios Ifiaefi 8cadPbaiaonbsp;vociferatifunt ad Pbaraonem dicentes, Cur nemregemAegyptivteducerent filios Ifraelnbsp;ita agis côtrafèruos tuos ? Paleæ non dantur de Terra-Aegypti. Ilifti finit principes do-“ Cnbsp;nobisj8c lateres fimiliter imperâtur:en famu-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ r inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-i-, t. inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n.

11 tui flao-ellis cædimur^ 8c iniufte agitur contra populum tuum. Qui ait, Vacatis otio , 8c egt;-4- oidcirco’diciris,Eamus,8cfacrificemus Do-

D mino. IteergOj 8c operamini : paleæ non da-bunturvobis, 8c reddetis confuetû numerum laterum. Videbantej; fèpræpofiti filiorum If-raeV'in malum’eo quôddiceretur eis,Non mi nés fuas:Gerfon8c Caatb 8cMerari.Anni au-nueturquicquâdelateribus per fingulos dies, tem vitæ Leui fuerunt centum triginta fepte.nbsp;Occurreruntq; Moyfi 8c Aaron, qui ftabant llFilij Gerfbn; Lobni 8c Semei, per cognatio- t.Par.g.j,nbsp;exaducrfo;egrediétes àPbaraone:8cdixerunt nés fuas.HFilij Caatb;Amram,8cIfiiarj8c He-ad eos,VideatDominus 8ciudicet, quoniam bron 8cOziel.Anni quoque vitæ Caatb,cen- Numl's.gnbsp;fœtcrefeciftisodorénoftrum coramPbarao- turn triginta tres.Filij Merari-.Moholi 8cMu ’ Para.iî.nbsp;neet feruiseius,etpræbuiftis ei gladium vt oc fi.bæ cognationes Leui per familias fiias. Ac-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

cideret nos.Reuerfufq; eft Moyfès adDomi- cepit autem Amram vxorem locbabed patrue D num,8cait,Domine,cfirafflixifti populum lemfuam: quæpeperit ei Aaron 8c Moyfen*.nbsp;iftû?quaremififtime?Exeo enim quo ingref Fuernntqueanni vitæ Amram , centum trifus film ad Pbaraonem vtloquerer in nomine gintafèptem. Filij quoqueIfàar:Core,8cNe-tuo,afflixitpopulûtuum,8cnonliberaftieos. pbeg, 8cZeebri,Filij quoqueOziel: Mifa-

5. Confolatur“Deiit Ifradiîasper^oyfin, terres elj8c Elifàpban, 8c Setbri. Accepit autem Aa-'^Chetnaan promißiom, recenfetûrtjue gensalo- ron vxorem Elizabeth filiam Aminadab, fb-gtaT^uherijSirneonii e^L.euïyfejuead'^loy- roremNabafon, quæpeperiteiNadab, 8c A-fenamp;Âaron. cap. vi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;biu,8cEleazar,8cItbamar.!iFili) quoque Co-Num.j.a,

A 'T’XIxitq;Dominus ad Moyfen,Nuncvi re: Afer, 8cElcana,etAbiafaph- hæfuntco-

I 1 debis quæ faélurus fum Pbaraoni; per gnationes Coritarum. At verô Eleazar filius nianûenimfortemdiraitteteosj Sein Aaron accepit vxorem de filiabus Pbutiel:nbsp;quæ

-ocr page 104-

Moyfes.

quæ peperit ei P Innées.hi funt principes fami liarum Leuiticarü per cognationcs fnas. Iftenbsp;eft Aaron amp; Moyfes quibiis præcepit Dominus vteducerent filios Ifrael de Terra-Aegy-pti per turmas fiias.Hi funt qui loquuntur adnbsp;Pharaonem regem Aegyptij vteducant filiosnbsp;Ifi-ael deAegypto : ifteeftMoyfès ScAaron^nbsp;in die qua locutus eft Dominus ad Moyfen^nbsp;in Terra-Aegypti. Et locutus eft Dominusnbsp;ad Moyfen^dicenSjEgo Dominusdoquereadnbsp;Pharaonem regé Aegypti_, omnia queloquornbsp;tibi.Et aitMoyfes cora Domino^En incircunnbsp;cifus labijs fumjquomodo audietme Pharao.

tnfangutnem, quaetiamja-

5. ‘Mojßs ^arm ai 'Pharaonem loquuntur, yirgam yertunt tnfer^entem, aquam ’virgapercuff^amnbsp;dunt magi Pharaonisßiif tncantatïonïhu^:nbsp;quam ob caußam Pharao magü iniuratur-CAP. VII.

A I quot;V IxitqueDominus ad Moyfen,Ecce Supr, 4.d. I Iconftituitedeü Pharaonis Aaronnbsp;¦'nbsp;nbsp;nbsp;frater tuus eritpropheta tuus. Tu lo-

queris ei omnia quæ mando tibi: Stille loque tur ad Pharaonem, vt dimittat filios Ifrael denbsp;terra fiia.Sedego indurabo cor eius, amp; multi-plicabo figna Sc oftenta meain Terra-Aegy-ptij Sc non audiet vos : immittamque manumnbsp;meamftiperAegyp turntet educam exercitumnbsp;Sc populum meum filios Ifrael de Terra-Aegypti per iudicia maxima. Et feient Aegyptijnbsp;quia egofum Dominus qui extenderim manum meam fuper Aegyptii^et eduxerim filiosnbsp;Ifrael de medio eorum. Fecit itaq; Moyfes 8cnbsp;Aaron fîcutpræceperat Dominus: itaegerüt.nbsp;Erat aut Moyfes odogintaannorum. Sc Aaron odogintatrii^quandolocuti funtadPhanbsp;raonem.Dixtq; Dominus ad Moyfen Sc Aa-

B roHj CÛ dixerit vobis PharaOjOftendite fig-na:dices ad Aaron^Tolle virgam tua^Sc proij ce earn coram Pharaone^ ac vertaturin colu-brum . Ingreßi itaque Moyfes Sc Aaron adnbsp;Pharaonem jfecerunt ficut præceperat Dominbsp;nus. Tulitque Aaron virgam coram Pharao-ne Sc feruis eius, quæ verfà eft in colubrum.nbsp;i.Tim.j.b. (IVocamt autem Pharao fapientes Scmalefi-cos : Sc fecerunt etiam ipfi per incantationesnbsp;Aegyptiacas Sc arcana quædam fimiliter. Pronbsp;ieceruntq; finguli virgas fuas^que verfæ funtnbsp;in dracones:fed deuorauit virga Aaron virgasnbsp;eorum. Induratumqueeft cor Pharaonis, Scnbsp;nonaudiuit eos^ ficut præceperat Dominus.nbsp;Dixitautem Dominus ad Moyfen, Ingraua-tum eft cor PharaoniSjUon vult dimittere ponbsp;pulfi . Vade ad eum manc:ecce, egredieturadnbsp;aquas: Sc ftabisin occurfiim eius ftiper ripam

C fluminis;8c virgam quæ côuerfà eft in draco-nem, tolles in manu tua^dicefq; ad eum^Do-minus Duus Hebræorum mifit me'ad te, di-

Exodus.

ccnSjDimitte populum nieu vt fàcrificct mihi in deferto : Sc vfque ad præfèns audire no-luifti.Hæc igitur dicit Dominus^In hoc feies quod fim Dominus : ecce percutia virga quænbsp;in manu mea eft,aquam fluminiSjSc verteturnbsp;in fanguinem^Pifees quoque qui funt in flu-uio morientutjSc computrefeent aquæ^Scaf-fligentur Aegyptij bibentes aquam fluminis.nbsp;DixitquoqueDominus ad Moyfen, Die adnbsp;Aaron^Tolle virgam tuam^et extéde manumnbsp;tuaftiperaquas Aegyptij Scfuper fluuios eorum,, Sc riuos acpaludeSjSc omnes lacus aqua-rum^vt vertätur in fanguinem: Sc fit cruor innbsp;omni Terra-Aegyptijta in ligneis vafis quamnbsp;in fiixeis. Feccruntq; Moyfes Sc Aaron ficut pnbsp;præceperat Dominus:lleteleuans virgam per-cufiit aquam fluminis coram Pharaone et fernbsp;uis eius:quæ verfàeft infanguinem. Et pifeesnbsp;lt;^ui erat in flumine^mortui funt:computruit-que fluuius^Sc non poterant Aegyptij bibercnbsp;aqua fluminis, Sc fuit fànguis in tota Terra-Aegypti.llFeceruntquefimiliter malefici Ae- Sap.’7*nbsp;gyptiorumincätationibusftiisj Sc induratumnbsp;eft cor Pharaonis,,nec audiuit eos,, ficut præceperat Dominus. Auertitque fe^Sc ingreffusnbsp;eft domum fuam,nec appoftiit cor etiam hacnbsp;vice.Foderunt autem omnes Aegyptij percirnbsp;cuitum fluminis aquam vtbiberet: nonenimnbsp;poterant biberede aqua fluminis . Impletiqjnbsp;funt feptem dies^poftquam percufsit Dominus fluuium.

5. «Secuda Ægyptiplaga efl ranarum, pro qua-rum ablatiortepromittir Pharao populum dimittere necfaiit'.quare additur tertia ciniphum amp; quarta mußarum, propter quas rurßumnbsp;promittit Pharao Je filios Ifrdeldimißßtrumfnbsp;quod non facit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. VIII.

DIxit quoq; Dominus adMoyfen^ In- A gredere ad Pharaonem, Sc dices adeü,nbsp;HæcdicitDominus,Dimitte populum meum,vtfacrificet mihi.Si autem noluenbsp;ris dimittere, ecce ego percutiam omnes termines tuos ranis. Etebuliet fluuius ranas:nbsp;quæ afeendent. Sc ingredietur domum tuam.nbsp;Sc cubicul um leétuli tui, Sc fuper ft ratû tu um,nbsp;Sc in domos fèruorum tuorum, Sein populum tuum. Sc in furnos tuos,Sc in reliquias cinbsp;borum tuorum:Sc ad*tcScüdpopulum tuum.nbsp;Sc ad omnes feruos tuos intrabunt ranæ. Di-xitq ue D ominus ad Moyfen, Die ad Aaron,nbsp;Extende manum tuam fuper flnuios ac fupernbsp;riuos Sc paludes,Sceduc ranas fuper Terram-Aegypti. Et extendit Aaron manum fuper a- Bnbsp;quas Aegypti, Sc afeenderunt ranæ, operuc-runtqueTerram-Aeg)^pti. IIFecerunt autem Sap***^nbsp;Sc malefici per incantationes fuas fimiliter;nbsp;eduxeruntque ranas fuperTerram-Aegypti.nbsp;Vocauit autem Pharao Moyfen Sc Aaron, Scnbsp;dixit



-ocr page 105-

Exodus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zz

mino Deo noftro ? quôd fi maélauerimusea quæ colunt Aegyptij coram eis,lapidibus nosnbsp;obruent.Viam trium dierum pergemus inlb-litudiné;8c làcrificabimusDomino Deono-ftro,llficut præcepit nobis. DixitquePharaOj Supr.j.f.nbsp;Ego dimittâvosvtlàcrihcetis Domino Deonbsp;veftro in delèrtorveruntamen longius ne ab-eatis,rogatepro me. Et ait Moylès,Egrelîus ànbsp;te,orabo Dominû: 8crecedet mulca à Pharaonbsp;ne 8c à lèruisfuis,8c .à populo eius eras; verûtânbsp;men noli vitra làllerc, vtnódimittas populûnbsp;lacrificare Domino.EgrelfusqjMoylès à Phanbsp;raone,orauit Dominum. Qui fecit iuxta ver-bü illius:8cabftulitmulcas à Pharaone 8c à 1èrnbsp;uis fi.iis,8c àpopulo eius : no fuperfuit ne vnanbsp;quidem.Et ingrauatum eft cor Pharaonis,itanbsp;vtnec hacquidem vice dimitterct populum.

5. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plaga eß peßis in iumentü,fixM ylce

rum ,feptima grandmü, ad quam promuiit “Pharaoßidimißßurum populumficeßfet, ye~nbsp;rum nec id complet: nullus autemßliorum Iß-rael in his malis 'vllum patitur damnum.

C A P. I x.

DIxit autem Dominus ad Moyleri, In-A gredere ad Pharaonem, Scloquereadnbsp;eu,Hæc dicit Dominus Deus Hebræonbsp;rum, Dihiitte populum meumvt lacrificernbsp;mihi.Quqd fi adhuc renuis, 8c retines oosrec-ce manus mea erit fiiper agros tuos , 8c fitpernbsp;equos 8cafinos, amp; cämelos,8c oues, 8c bouesnbsp;peftis valdegrauis.Etfaciet Dominus mirabinbsp;le inter pofteßiones lftael,amp; pofle/siones Aenbsp;gjrptiorUjVtnil omnino pereatex his quæ pérnbsp;tinentadfilios Ilrael. Conftituitq- Dominusnbsp;tethpus,dicens,Cras faciet Dominus verbumnbsp;iftudin terra.Fecit ergo Dominus verbü hoc Bnbsp;altera dei : mortuaque funt omnia animantianbsp;Aegyptiorum : de animalibus vero filiorumnbsp;; Ifrael nihil omnino perijt.Etmifit Pharao ad

PkgæÆgypti.

dixit eis, Orate D ominum vt auferat ranas à meamp;à populo meo: ôc dimittam populûvtnbsp;fàcrificctDomino. Dixitque Moylès adPhanbsp;raoncnij Conftituc mihi «juado deprecer pronbsp;te amp; pro feruis tuis, 8c pro populo tuo^ vt a-gt;.»1. Ijigantur ranæ à te 8c à domo tua^ tgt;8c à feruisnbsp;tuis 8c àpopulo tuo;’ 8c tantum in fluminenbsp;C remaneant. Qui relpondit^ Cras.At ille lu-xta^inquitj verbum tuum faciam:vc Icias quonbsp;niaranoneft fîcut Dominus Deus nofler.Etnbsp;recèdent ranæ à te 8c à domo tua, 8c à lèruisnbsp;tuiSjSc .à populo tuo.-8c tantum in flumine re-manebunt. Egreßiq j funt Moylen 6c Aatonnbsp;à Pharaonc; 8c clamauit Moyfes ad Dominum pro Iponfîone ranarum quam condixe-rat Pharaoni. Fecitque Dominus iuxta verbum Moyfî : 8c mortuæ lunt ranæ de domi-D buSjSc de villis^Sc de agris. Congregauerunt-que eas in immenlos aggeres, computruitnbsp;terra. Videns autem Pharao quôd data efletnbsp;requies J ingrauauit corluunij 8c non audiuitnbsp;cos, ficut præceperat Dominus.Dixitq j Do-minus ad Moylèn,Loquere ad Aaron,Exten-dc virgam tuam, 8c percute puluerem terræ:nbsp;amp; lîntciniphes in vniuerlà Terra-Egypti.Fe-ceruntq; ita.Et extendit Aaron manum, virgam tenens ; percußitque puluerem terræ, 8cnbsp;fadi liint ciniphes in hominibus 8c in iumennbsp;tis, omnis puluis terræ verliis eft iii ciniphesnbsp;per totam Terram-Aegypti. Feceruntque fi-militer raalefici incantationibus fuis,vt edu-cerent ciniphes, 8c non potuerunt:erantquenbsp;ciniphes tam in hominibus quàm in iumen-F tis Et dixerunt malcficiad Pharaonem, Igt;iginbsp;tus Dcicft hic. indüratumq; eft cor Pharao-nis, 8cnon audiuit eos ficut præceperatDo-minus. DixitquoqueDominus ad Moyfen,nbsp;Conlurge diluculo, 6c fta coram Pharaone,nbsp;egredietur enimad aquas;8cdices adeu, Hæcnbsp;dicitDominus,Dimitte populum meû vt fa vidédummec eràt quicquam mortuum de hisnbsp;crificet mihi. Quod fi nondimilèris eum,ec- quæ pofsidebat ïlrael.Ingrauatumque eft cornbsp;ce ego immittam in tô,8c in lèruôs tuos,8c in Pharaonis, 6c non dimifit populum. Et dixitnbsp;populum tuu, 8c in domos tuas otïihe genus Dominus ad Moyfen, 8c Aaron,Tollite ple-mulcarum:8c implebuntur domus Aegyptlo- nas ilianus cineris de camino, 8c fpargat iliumnbsp;rû mufeis diuerfi generis, 8c vniuerfa terra in Moyfes in cœlum coram Pharaone. Sitquenbsp;F quafuerint. Faciamque mirabilem indie ilia puluis fuper omnem Terram-Aegypti;eruntnbsp;Terram-GelTen, inqua populus meus eft, vt enim in hominibus, 6c iumentis quot;vlcerà’, 8c 'lyulami.ÿnbsp;nonfintibi mulcæ: amp;lcias quoniaegoDomi veficæ turgentes in vniuerlà Terra-Aegypti.nbsp;nus in medio terræ.Ponamq; diuifionem in- Tuleruntq; cinerem de camino, 6c fteteruntnbsp;ter populum meum; 8c populum tuum : eras coram Pharaone, 6c Ipaifît ilium Moyfes in qnbsp;Sapi.iC.b. erit fignû iftud.FecitqueDominus ita.llEt venbsp;nit mufea grauifiima in domos Pharaonis 6cnbsp;feru^ rum eins, 6C in omrie Terram-Aegypti;nbsp;corruptaqj eft terra ab huiulcemodi mufeis.nbsp;Vocauitque Pharao Moyfen 8c Aaron, 8c aitnbsp;cis,Tte, 8c lacrificate*Deo veftro in terra hac.nbsp;Et ait Moyles, Nonpoteft ita fieri;abomina-

G tionesenim Aegyptiorumimmolabimus Do

cor

has ilianus einens de camino^amp;lpargat ilium

Tuleruntq; cinerem de caminOj amp; fleterunt

cœlum;fadalt;^;funt''vlccra’vefîcarum turgen tium in hominibus,8ciurnentis.-neepoterantnbsp;malefici ftare Coram Moyle propter quot;vlcera’ quot;yulHtrn.^nbsp;quæ in illis èraht, 8c in omni Terra-Aegyp«*nbsp;Indufaüitq; Dominus cor Phafaonisj^nonnbsp;audiuit eos, ficut locutus eft Dominus adnbsp;Moyfen.Dixitq; Dominus ad Moyfen, Malte conlurge, 8c fta eoram Pharaone, 8cdi-®nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cés ad

-ocr page 106-

PlagæÆgypti.

CCS ad eum, Hæc dicit Dominus Deus He-bræorumjDimittepopulum meum vt làcrifi cetmihi. Quia in hac vicemittam omnes planbsp;gas meas fîiper cor tuû, St fîiper lèruos tuos,nbsp;St fuper populum tuum : vt Icias quôd nÔ fîtnbsp;fimilis mei in omni terra. Nunc enim exten-•wMw.i. dens manum*percutiam te, St populu tuumnbsp;Jlom.p.d. peftCjperibisquede terra. Ilidcirco autem po-fui te,vt oftendam in tefortitudinemmeam,nbsp;St narreturnomen meum in omni terra;Ad-huc retînes populum meû; St non vis dimit-tereeum? En pluam eras haciplà hora gran-dinem multam nimis.-qualis non fuit in Ae-gypto à die qua fundata eft,vlque in prælènsnbsp;tempus.Mitte ergo iam nunc,8t congrega iunbsp;menta tua,St omnia quæ habes in agro ; ho- tui,et nepotum tuorum,quoties contriuerjmnbsp;mines enim, St iumenta, St vniuerlà quæ in- Aegyptios,St lignamea fecerim in eisiSt Icia-uenta fuerintforis, neccongregata dcagris, tis quia ego Dominus.Introierûtergo Moy-cecideritq; fîiper ea grando, morientur. Qui lès St Aaron ad Pharaonem, St dixerunt ei,nbsp;timuit verbum Domini delèruis Pharaonis, Hæc dicit Dominus Deus Hebræorfi,Vlque-fecit confugerc lèruos fuos,St iumenta in do quo non vis fubijci mihi ? dimitte populum ri*'nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;’ meum,vtlàcrificetmihi*. IlSinautcrefîftis, jj

St non vis dimittereeum : ecce ego inducam eras locuftam in fines tuosiquæ operiet fîipernbsp;ficicm terræ, ne quicquam eius appareat, lèdnbsp;comedatur quodrefiduû fueritgrandini.cor-rodetenim omnialigna quæ germinantin a-gris. Et implcbunt domos tuas, Stlèruorumnbsp;tuorum,8t omnium Aegyptiorum:quantamnbsp;non videront patres tui,8taui,cx quo orti

mos : quiautem neglexit lermonemDomi-ni,dimifit fèruos fiiôs,amp; iumenta in agris.Et dixit Dominus ad Moylèn,Extcnde manumnbsp;tuam in cœlû, vt fiat grando in vniuerlà Ter-ra-Aegypti fuper homines,amp; fuper iumenta,nbsp;Stfiiperomnem herbam agri in Terra-Ac-Sapatf.c. gypti. ÜExtenditque Moyles virgam in cœ-lüm, St Dorninus dédit tonitrua , St grandi-nem, ac dilcurrentia fulgura fuper Terram;

pluitqueDominus grandiné fiiper Terrain- funt fuperterrain, vfgiie inpræfèntem diem. Aegjfpti. Et grando amp; ignis mifta panter fc- Auertitcj; fè, ôtegreflus eft à Pharaone. Dixe


tebantur: tantæ^uefuit magnitudinis, quanta ante nunquam apparuit in vniuerfàTerra-Aegypti ex quo gens ilia côdita eft.Et pereuf-fit grando in omni Terra-Acgypti cunlt;fta qux fuerunt in agris,ab homine vfq; ad iumetum:nbsp;cundamque herbam agri percußitgrando,amp;nbsp;omne lignum regionis confregit. Tantum innbsp;Terra-GefleUjVbi erant filij Ifiael,grâdo nonnbsp;cecidit.Mifîtq;Pharao,amp;vocauit Moylèn amp;nbsp;Aaron,dicens ad eos, Peccaui etiam nunc,Donbsp;minus iuftus : amp; ego amp; populiismeus, impij.nbsp;Orate Dominum vt definant tonitruaDei,amp;nbsp;grandoivtdimittamvoSjamp;nequaquamhicvl-trà maneatis.Ait Moylès, Cum egreflus fueronbsp;de vrbe,extendamp4mas meas adDominü,8cnbsp;ceflabunt tonitrua,amp; grando non erit:vt feiasnbsp;quia Domini eft terra.noui autem quôd amp; tu,nbsp;ftrui tui needum timeatis Dominû Deum.nbsp;ß Linum ergo,amp; hordæû læfum eft,eo quôd hornbsp;daeum effet virens,amp; linum iam folliculos ger-minaret : triticum autem, amp; far non funt læ-fii, quia fèrotina erant. Egreflusque Moylês ànbsp;Pharaone exvrbe, retendit manus ad Domi-num;amp;ceflaueruut tonitruaetgrando,nec vitra ftillauit pluuia fuper Terram. Vidés autemnbsp;Pharao quôd çeflâflêt pluuia, amp; grando fie to-

Exodus.

nîtruajàuxitpéccatiim: St ingrauatum eft cor eius, St lèruorum illius, St induratumnimis:nbsp;needimifît filos Ilrael,fîcutpræceperat Dominbsp;nus per manum Moyfî.

5. Ö^auumßgnum efl locußarum,qttibui abla-tü obdurattts ‘Pharao nt ßc quiaem iuxta ta-di^um dimittitpopulum, quaprofter nonum additur ,nem^e ttnebrarum denßßimarumjnbsp;fropter quaspermittit Pharao 'vt exeant,fednbsp;protinus idem denegatj’M.oyß^ minatur,

CAP. X.

Et dixit Dominus adMoyfen;Ingredc- A rc ad Pharaonem : ego enim indurauinbsp;cor eius, St lèruorum illius : vt faciamnbsp;ligna mea hæc in eo, St narres in auribus filij

i Aegyptios,St ligna mea fecerim in eisiSt Icia-rut autem lèrui Pharaonis adeumjVlquequonbsp;paücmur hoclcandalum ? dimitte homines,nbsp;vt ßcrificent Domino Deo luo.nônnc vides Cnbsp;quôd perierit Aegyptus ? Rcuocaueruntqutnbsp;Moylen, St Aaron ad Pharaonem : qui dixitnbsp;cis, Ite,làcrificate Domino Deo veftro: quinbsp;nam fiint qui ituri funt.’Ait Moylès,Cû par-uulis noftris,8t lènioribus pergemus,cû nlijsnbsp;amp; filiabus,cum ouibus amp; armentis : cft enimnbsp;lôlennitas Dominigt;Dei’noftri.Etrelpôdit ‘’•Pnbsp;Pharao,Sic Dominus fît vobilcû , quomodonbsp;ego dimittam vos,Sc paruulos veftros.cui dunbsp;bium eft quôd pefiimè cogitetis?Non fîet ita,nbsp;lèd ite tâtum viri, amp; làcrincate Domino:hocnbsp;enim St ipfi petiftis. Statimque eiedi fîint denbsp;conlpeftuPharaonis.Dixitautem Dominus Dnbsp;ad Moylèn,Extende manum tuam fîiper Ternbsp;ram-Acgypti ad locuftam, vt alcendat fîipernbsp;terram, Stdeuoret otanem herbam quæ refi-duafueritgrandini.Et extendit Moylès virgam fîiper Terra-Aegypti:8t Dominus^ndu-xit ventum vrentem to ta die ilia, St node: Stnbsp;mane fado,vétusvrens leuauit locuftas.Qi^nbsp;alcenderunt fîiper vniuerlàm Terram-Aegy-pti: Stlèderuntincundis finibus Aegy^ptio-rum innumerabiles, quales ante illud tenwusnbsp;non fuc-


-ocr page 107-

Plagie Ægyptî. Exodus. nonfuerant,necpofteafutur3é funt.Operue vlque ad primogenitum ancillæ quæ eft ad Cnbsp;runtque vniuerlàmluperficiem terræ,vaftan mólamjSc omnia primogenita iumentorum.nbsp;tes omnia.Deuorataeftigitur herba terræ,8c 7nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- _nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

quicqiud pomorum in arboribus fuit, quæ ; grando dimilèrat : nihil quoque omnino vi- 1nbsp;rens rehdum eft in lignis,8c in herbis terræ, 1nbsp;in cunda Aegypto . Q^am ob rem feftinus 1nbsp;Pharao vocaüit Moylèn 5c Aaron, 8c dixitnbsp;eis,Pcccaui in Dominum Deum veftrum,5cnbsp;in vôs.Sed nûc dimittite peccatû mihi etiamnbsp;hac vice, 8c rogate Dominum Deû veftrum,nbsp;vt auferat à me mortem iftam.EgrelTusq; eftnbsp;cgt;Moylès’dcconlpedu Pharaonis, 5corauitnbsp;Dominum. Qui flare fecit ventum ab occi-dente vchemcntifsimum, 8c arreptam locu-

F ftamproiecit in Mare-rubrum:noriremanfit nevna quidem in cundis finibus Aegypti.nbsp;Etindurauit Dominus corPharaonis,nec dinbsp;mifit filios llrael. Dixit autem Dominus adnbsp;Moylèn rExtende manum tuamincœlum:5cnbsp;fint tenebræ fuper Terram-Aegypti tam dennbsp;fie , vt palpari queant. Extenditque Moylèsnbsp;manu in cœlum:8cfadæ fiint tenebræ horri-biles in vniuerla Terra-Aegypti tribus die-Sapi.ir.a. bus.IlNemo vidit fratrem fuum,nccmouit lènbsp;Sapi.ig.a. de loco in quo eraf.Ilvbicunquc autem habitanbsp;G bantfilij Ifiacfilux erat. Vocauitque Pharao

Moylèn 8c Aaron,8c dixit eis, Ite, lacrificate Domino'.oues tantîl veftræ,8carmenta remanbsp;neant,paruuli veftri cant vobilèum. Ait Moynbsp;lès,HoJl:ias quoq; 8c holocaufta dabis nobis,nbsp;quæolferamusDominoDeonoftro. Cun-dl greges pergent nobilcum: nonremanebitnbsp;ex eis vnoula: quæ necelîâria ftint in cultumnbsp;Domini^ei noftri.-præfertim cû ignoremusnbsp;quid debeat immolari, donee ad ipfum locûnbsp;perueniamus . Indurauit autc Dominus cornbsp;Pharaonis, 8cnoluit dimittere eos. Dixitquenbsp;Pharao ad Moyfen, Recede à me, 8c caue nenbsp;vitra videas facie meam: quocunq; die appartiens mihi, moriêris. RclponditMoylès,Itanbsp;fiat vt locutus es, no videbo vltrà faciâ tuam.

5. Ânte denmttmßgnum ^îiodpradtcitDomi nwjhortatur ad sgypti ßoliationem,

CAP. XI.

A ?'1 gt; T dixit Dominus ad Moylèn, Ad-f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hue vnaplaga tanga Pharaone 8c Ae

^gytûjSc poft hæc dimittet vos,8c exi iX’* recópellet.llDices ergo Omni plebivtpoftu-' ' let vir ab amico fuo,8c mulicr à vicina fua vanbsp;fa argentea,8c aurea.Dabit autem Dominusnbsp;'' B populo fuo coram Aegyptijs.IlFuit-que Moylès vir magnus val de in Terra-Aegypti coram lèruis Pharaonis, 5c omni popunbsp;., g ait,Hæc di'cit Dominus, Media node

i4r. quot;ingrediar’in Aegyptum : 8c morietur omne pnmogenitum in T?erra-Aegyptiorum,à prinbsp;mogenito Pharaonis qui fcdet in folio eius.

Eritqj clamor magnus in vniuerla Terra-Ae-g)fptijqualis nec ante fuit, nccpoftca futurus eft. Apud omnes autem filios llrael non mutier canis ab Iiomine vlqucad pecus: vtfciatisnbsp;quâtomiraculodiuidat Dominus Aegyptiosnbsp;ôc*llrael.Delcendentqucomnes{èrui tuiiftinbsp;ad me,amp;quot;adorabunt’me, dicêtes, Egrederetunbsp;8c oinnis populus qui fubieâus eft tibi ; poftnbsp;hæcegredicmur. Etexiuit àPharaoneiratusnbsp;nimis.Dixit auté Dominus ad Moylèn, Nonnbsp;audiet vos Pharao vt multa ligna fiat inTerra-Aegypti.Moylès autem 8c Aaron feceruntnbsp;omnia fignagt;8coftenta’qu3p lcripta funt,co- ^,,3.nbsp;râ Pharaone: 8c indurauit Dominus corPha-raonis,nec dimifit filios llrael de terra lua.

5. ‘Pajlhitlif agnirttu declarato ac celclïato, e~ domorumfuperliminanbtKiïli-to^cajisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ægyptiprimogeniîtd, Ifraê

lita cum diuitijs Ægyti egrediuntur ; de ritit ‘PJMßaceßta'^m(jrum,amp; tempore habita.nbsp;tionii IfraélinÆgypto. c A P. x 11.

DIxitquoque Dominus ad Moylèn 8c Aaron in Terra-Aegypti,Menfis ifte,nbsp;vobisprincipium menfium:primus e-ritinmenfibus anni, Loquimini advniuer-fum ccetum filiorum llrael,8c diciteis. Décima die menfishuius tollat vnulquilqjagnuntnbsp;perfamilias 8c domos fuas. Sin autem minornbsp;eft numerus vt fùfficere poEit ad velcendumnbsp;agnum :aflumet vicinum liiiim qui coniun-«aus eft domui luæ, iuxta numerû animarumnbsp;quæ ftifficere polTunt ad efum agni. Erit aûtnbsp;agnus ablq; macula,malculus,anniculus : iu-Xtaquemritum tollens 8c hœdum.Etlèruabinbsp;tis eum vlque ad quartam decimam die men-fis huius : immolabitqueeum vniuerla mul-titudo filiorum Ifî'ael ad velperam.Et filment ßnbsp;de lànguinc eius,ac ponent fuper vtrunq; po-ftem, 8cinfuperliminaribusdomorû inqui-bus comedent ilium. Et edent carnes node ilnbsp;la aflas igni,8c azymos panes, cum laducis a-greftibus.Noncomedetis ex eo crudum quid,nbsp;neccodum aqua, led alTum tatum igni-.caputnbsp;cum pedibus eius 8c inteftinis vorab^itis .Necnbsp;remanebit quicquam ex eo vlq; mane.fi quidnbsp;refiduum fuerit, igne comburètis. Sic autemnbsp;comedetis illum,Renes veftros accingetis,8cnbsp;calceameta*habebitis in pedibus,tenentes banbsp;culos in manibus,8c comedetis feftinates: eftnbsp;enimPhafefideft trafitus)Domini.Et tranf-ibo per Terram-Aegypti node ilia, percu-tiamq; omne primogenitum in Terra-Aegy*nbsp;pti ab homincvfqj ad pecus: 8c in cundis dijsnbsp;Aegypti facia iudicia,ego D ominus.Entau-- tern languis vobis in fignû in a:dibus in qui-i, buseritis:§çvidebolànguiné,8ctranfîbovos:nbsp;nec erit

-ocr page 108-

Pafchâ. Exodus. Exitus Ifracl.

nee erit in vobis plaga difperdcs quando per-C cufTero Terram-Aegypti.Habebitis aüt hunc diem in hionumentum : amp; celebrabitis camnbsp;ïblennem Domino in generationibus veftrisnbsp;cultu fèmpiterno. Septem diebus azyma co-medetis; in die primo non erit fermentum innbsp;domibus veftris : quicunque co meden t fer-mentum^ peribit anima illa de Ifrael,à primonbsp;die vftjue ad diem fèptimum. Dies prima eritnbsp;(ànâa atque folennis, 8e dies fèptima eademnbsp;feftiuitate venerabilis: nihil operis facietis innbsp;eis^exceptis his quæ ad veftendum pertinent.nbsp;Et obfèruabitis azyma : in eadê enim ipla dienbsp;educam exercitum veftrü de Terra-Aegypti^nbsp;8e euftodietis diem iftum in generationes ve-Leui.ij.a. ftras rituperpetuo. llPrimo menlè^quartade-jjg j^ej^ßsadvefperam comedetis azyma vfque ad dié vicefimamprimam ciufdemnbsp;'’fermeutitA Hienfis ad vefperam. Septem diebus quot;fermen-tatum’no inuenietur in domibus veftris; quinbsp;comederit fermentatum j peribit anima ciusnbsp;de cœtu Ifraelj tam de aduenis quàm de indi-p genis terrae. Omnefermentatumnon come-detis;in cunétis habitaculis veftris edetis azyma . Vocauit au tem Moyfês omhesfenioresnbsp;filiorum Iftaet8e dixit ad eosjte tollen tes a-nimal per familias veftras, 8eimmolate Pha-Hebr.n.e. fè.llFalciculumquchyflopi tingite in (anguine qui eft in liminejamp;afpergitc ex eo fuperli-minare,8c vtrunq; poftem-.nullus veftrum e-grediaturoftiu domus fuae vlq; mane.Tranl^nbsp;ibit enim Dominus percutiens Aegj'ptios;nbsp;cumq; viderit (anguinem in fuperliminari etnbsp;invtroq; poftc^tranlccndet oftiumgt;domus\nbsp;8e non finet pcrcuflorem ingredi domos ve-'’cujlodite. ftras 8e lædere.’C uftodi’verbum iftud legiti-muquot;tibi’8e filijs'tuis’vftjj in æternum. Cum-q ue introieritis terraniquamDominus*datunbsp;rus eft vobis vt pollicitus eft^obleruabitis cc-remonias iftas.Et cum dixerintvobis filij ve-

¦ ftri^ Quæ eft iftareligio? dicetis eis, Vidima tranfttus Domini eft, quando tranftuit fupernbsp;domos filiorum Ifrael in Aegypto percutiensnbsp;AegyptioSj8e domos noftras liberans.Incur-uatufquepopulus adorauit.Et egreßi filij I(^nbsp;rael fecerut (icut præccperat Dominus Moynbsp;fi 8e Aaron. Faótum eft aute in noólis medio,nbsp;pereußit Dominus omne primogenitum innbsp;Terra-Aegypti,aprimogenito Pharaonis quinbsp;Sjpi.iS.b. in (olio eius ftdebat, llvlq; ad primogenitumnbsp;captiuæ quæ eratin carcere, 8comneprimogenitum iumetorum. Surrexitq; Pharao node 8c omnes (eruieius, cundaque Aegyptus:nbsp;amp; ortus eft clamor magnus in Aegypto : nc-que enim erat domus in qua noniacêretmornbsp;tuus. VocatifquePharao, MoyfcSc Aatonnbsp;node, ait. Surgite 8c egredimini à populonbsp;meojvos ÔC filij iftaehite,immolate Domino

ficut dicitis.Oues veftras:8carmentaaflumi tevtpetiefatis, Scabeuntes benedicite mihi.nbsp;Vrgebantque Aegyptij populum de terra ex-ire velociter,dicentes. Omnes moriemur.Tu-litigitur populus conlperßm farinam ante-quam fermetaretur: 8c ligans in pallijs pofuitnbsp;(uper humeros ftios. Feceruntque filij Kraelnbsp;ilficut præceperat Dominus Moyfi: 8c petic- Supr.u.««nbsp;runt ab Aegyptij s va(a argentea amp; aurea, ve-ftemque plurimam. Dominus aûtdeditgra-tiam populo coram Aegyptijsvt commoda-^nbsp;renteiszetlpoliaueruntAegyptios.Profediq;nbsp;funt filij Ifi-ael de Rameflein Socoth,(excen-ta fere millia peditumvirorum,ab(q;paruulisnbsp;gt;8c mulieribus’. Sed 8c vulgus promiftuum gt;.11.nbsp;innumerabilealcenditcum eis,oues 8c armennbsp;ta 8c animantia di uerfi generis multa nimis.nbsp;Coxeruntq; farinam quam dudum de Aegypto conlperßm tulerant; 8c fecerunt fubcincnbsp;ricios panes azymos: neque enim poterat fer-mentari cogetibus exire Aegyptijs, 8c nullamnbsp;facerefinentibus moram;necpulmenti quic-quam occurrerat præparare.Habitatio autemnbsp;filiorum Iftaçl qua manlerunt in Aegypto,nbsp;fuit quadringentorum triginta annorû.Qui-bus expletis,eade die egrefl'us eft omnis exer-citus Domini de Terra-Aegy^pti. Nox ifta eftnbsp;obleruabilis Domini,quando eduxitcosdenbsp;Terra-Aegypti: hanc obleruare debet omnesnbsp;filij Ilfaelingenerationibus(uis.Dixitq; Donbsp;minus ad Moylen Sc Aaron, Hæc eft religionbsp;Pha(è, O mnis alienigena non comedet ex eo.nbsp;Omnis autem (eruus emptitius circûcidetur, Gnbsp;8c fie comedet. Aduena 8c mercenarius nonnbsp;edent exeo.llln vnadomo comedctur,neccf- Num-s’-’’*nbsp;feretis de carnibus eius foras, llnec os illius co- Iohin.*9quot;^nbsp;fringetis. Omnis cœtus filiorum Iftael facietnbsp;illud. Qimd fi quis peregrinorum in veftramnbsp;volucrit tranfire coloniam, 8c facere Pha(cnbsp;Domini, circuncidetur prius omne malculi-numeius,8c tunc rite celebrabitzeritque ficutnbsp;indigcnaterræ.fi quis autem circuncifus nonnbsp;fuerit,non vçlcetui- ex eo. Eadem lex erit in-digenæ 8c colono qui peregrinatur apud vos.nbsp;Feceruntque omnes filij Iftael ficutpræccpcnbsp;rat Dominus Moyfi ScAaron. Et eadenj dienbsp;eduxit Dominus filios Iftael de Terra-Aegypti per turmas fuas.

5. LiberAtwntt ab Ægypto ‘Dominw religione Tbafeac primogenitorum tonfetratione me-minijje iubet. Inde 1 fr delper defertum egre-diemofa lofepbfecum defert,amp; columns ig-nts ac nubM aueatum accipic. *

CAP. XIII.,

LOcutufque eft Dominus ad Moylcn, diccns,[iSanótifica mihi omneprimo- NJa.V««nbsp;genitum quod aperit vuluaminfilijs Luc.i.d-Iftael ƒ

-ocr page 109-

Exitus Ifraeî.

Ifrael i tam de hominibus quàm deiumentis; meafiiiit enim omnia.Et ait Moyfès ad popunbsp;luiri^Memétote diei huius in qüaegreßi eftisnbsp;de Aegy'pt'o amp; de domo fèruitiitis : quoniamnbsp;in manu forti eduxit vos Dominus de loconbsp;ifto : vt noncomedatis fermentatum panem.nbsp;Hodieegredimiiiimenfè nouarum fîmgum.nbsp;Cumque introduxerit quot;te’Dominus in Ter-ram Ghananæi et Hethæi et Amorrhæi et Henbsp;uæi amp; lebufxi, quam iurauit patribus tuis vtnbsp;Kîtbtiim daret tibi terram fluentemlaéte amp; melle/'cc-lebrabitis’buncmorem fàcrorum mcnfèifto.nbsp;Septem diebùs vefcérii azymis: amp; in dielèptinbsp;mo erit fôlennitas Domini.Azymacomede-tis lèptem diebu5 : non apparebit apud te ali-quid fermentatumjnec in cûftis finibus tuis.

B Narrabifque filio tuo in die illo_,dicens, Hoc cft quod fecit mihi Dominus quando egref-HisfumdeAegypto.Eteritquafi lignum innbsp;manu tua j amp; quafi monumentum ante ocu-los tuos:amp;vtlex Domini lêmper fit in orenbsp;tuOj in manu enim forti eduxit te Dominusnbsp;de Aegypto. Cuftodies huiulcemodi cultumnbsp;ftatuto tempore à diebusindies.Cumquein-troduxerit te Dominiis in Terrâ-Ghananæi,nbsp;fient iurauit tibi amp; patribus tuis, amp; dederit tinbsp;bi earn : lèparabis omné quod aperit vuluamnbsp;Domino, amp; quodprimitiuû elî inpécoribusnbsp;tuis:quicquid habueris malculini fexuSjCon-lècrabis Domino.Primogenitumafini muta-bis ouè,quôdfinonredemeris,interficies. O-mne autem primogenitum hominis de filijs

C tuis,pretio redimes i, G unique interrogauerit te filius tuus eras, dicens, Qoid eft hoc ? re-fpondebis eijin manu forti eduxit nos Dominbsp;nus de Terra-Aegypti, de domo lèruitutis.nbsp;Nam cum induratus eflet Pharao , amp; nolletnbsp;nos dimittere,occidit Domiiius omneprimonbsp;genitum in Terra-Aegypti a primogenito honbsp;minis vlque ad primogenitum iumentorum;nbsp;idcirco immolo.Domino omne quod aperitnbsp;vuluam malculini lèxus, amp; omnia primoge-nita filiorum nieorü redimo.Erit igitur quafi fignû in manu tua,5ê quafi appenlum quid,nbsp;ob reco.rdationé, ’ante’oculos tuos : co quodnbsp;in manu forti eduxit nos Dominus de Aegypto . Igitur cumemififlèt Pharao populum,nbsp;non cos duxit Dominus per viam Terra*-Phinbsp;liftijm quæ viefi^^ eftneputans ne forte pœninbsp;teret eum , fi vidifietaduerfiim lè bella con-fi.lrgerc,amp;: reuerteretur in Aegyptum.Sed cir-cunduxitpçr viam delerti,quæcfi;iuxta Ma-re-rulÂ'um ; amp; armati alcenderiint filij Ilfaelnbsp;de Terra-Aeg)'pti.T ulit qnoque Moyies olîanbsp;lofeph Iccum.-eo quod adiurafiet fîlios Ilfael,nbsp;^en.5o.d dicens,1lVihtabi-t vos Deus, eiferte olîa moanbsp;hincvobilcum.-Profelt;^iquede Socoth ca-ftra metati funt uiEtham in extremis finibus

Exodus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24

lôlutudinis. IIDominus autem præcedebat i.Cor.io.a cos ad olfendendam viam per diem incolum^®^®’^'*^nbsp;na nubis, amp;per nociem in columna ignis : vtnbsp;duxelîèt itineris vtroq; tempore. Nunquamnbsp;defuitcolumnanubis per diettijiiec columnanbsp;ignis per nodem,coram populo.

CAP. X111 n

Ocütus elf autem Dominus ad Moy lèn,dicenSjLoquere filijs Ilfael,Reuernbsp;fi caftra metentur eregione Phi-hahi-

roth qua: elf inter Magdalum amp; mare contra Beel-lephon ; in con^eélu eius calfra pone-tis fiipermare. Didurufqueelf Pharao fiipernbsp;filijs Ifi-ael,Goarâ:ati lunt ih terra, conclulitnbsp;eos delèrtum. Et indurabo cor eius, ac perle-qùetur vos:amp; glorificabor irt Pharaone amp;irtnbsp;Omni exercitu eius ? fcientque Aegyptij quianbsp;ego fumDominus.Feeeruntqueita.Etnun-Bnbsp;tiatumelf régi Aegiptyorum quod fugillètnbsp;populusrimmutatumque elf cor Pharaonisnbsp;amp; lèruorum eiusluperpopulum,etdixerunt.nbsp;Quid voluimus faccrevtdimitreremusTlfael;nbsp;nelèruiret nobis?iunxit ergo cuir um,amp; om-nem populû fiiumalTumpfitlècum. Tulitq;nbsp;lèxcétos currus elcÂos, amp;quicquidin Aegypto curruû fuit:amp; duces totius eXercitus. In-durauitq;Dominus cor Pharaonis regis Ae-gypti,amp;perlècutus elf filios Ilraeh.atilliegrefnbsp;11 erantin manu éxcella.llCumq; perfequere- i.Mac. 4.ànbsp;tur Aegyptij velfigià præcedentium, repere-r,ût eos in calf ris fuper mare:omnis equitatusnbsp;Sc currus Pharaonis,amp; vniuerlus exercitus e-rant in Phi-hahiroth coma Beel-lephon.GG- qnbsp;queappropinquaflèt Pharao, leuâtes filij If-rael oculoSjviderunt Aegyptios polf lè:amp; ti-muerGt valde, elamaueruntq; ad Dominum,nbsp;Sidixerunt ad Moylèn, Forlitan non erat lê-pulchra in Aegypto, ideo tulilfi nos vt morenbsp;romur in lolitudine.-quid hocfacere voluilfi^nbsp;vt educeres nos ex Aegypto? None ilfe eft 1èrnbsp;mo que loquebarnur ad te inAegypto,dicétes, •nbsp;nbsp;nbsp;•

Recede


-ocr page 110-

Exitus Ifrael.

Exodus.

Recede à nobis^vt/èruiamus AegyptijsPmuI-tô enim melius erat feriurc cisj quam moriin fölitudine.Etait Moyfes adpopulum^Nolitcnbsp;timere:ftate^amp; videte magnalia Domini quxnbsp;fadurus eft Eodie: Aegyptios enim quos nucnbsp;videtis j nequaquam vitra videbitis vlque innbsp;D lempiternum.Dominus pugnabit pro vobis,

amp; VOS tacebitis. Dixitque Dominus ad Moy lên^Quid clamas ad me ? Loquere filijs Ifraelnbsp;vt proficifrantur. Tu auteleuavirgamtuam,nbsp;S)C extende manum tuam fuper mare, amp; diui-de illud:vt gradiantur filij Ifrael in medio manbsp;ri per fîccum.Ego autem indurabo cor Aegy-ptiorum vt perfequantur vos; amp; glorificabofnbsp;in Pharaone , Sc in omni exercitu eins j Sc innbsp;curribus amp; in equitibus illius . Et feiet Aegy-ptij quia ego fum Dominus:cum glorificatusnbsp;fuero inPharaone, Seincurribus atqueine-?.4. quitibus eius.Tollenfquofr’angelusDomi-E ni qui præcedebat caftra Ifracl_,abijt poft eos:

amp; cum eo pariter columna nubis^, priora di-mittens poft tcrgum,ftetit inter caftra Aegy-ptiorum Sc caftra Ifrael;5e eratnubes tenebro fr, Scilluminans nodem, itavtadfrinuicemnbsp;toto nodis tempore accederc non valercnt.nbsp;Cumque extendiflet Moyfrs manum fupernbsp;mare,abftulit illud Dominus,flantc vento vcnbsp;hementi Sc vrentc to ta node, Sc vertit in fîc-cum;lldiuifrqueeftaqua.llEt ingrefri frintfi-,04 lij Ifraelpermediumncci maris ; erat enim a-Heb.ii.c. qua quan murus a dextra corum Sclæua.Per-lèquenteïque Aegyptij ingrefrifiintpoft eos.nbsp;Sc omnis equitatus Pharaonis, currus cius 8cnbsp;Sc équités permedium maris.Iamqueaduencnbsp;Sipt. i8.b. vigiliamatutina I15cgt;ecce’rclpiciens Do-p minus friper caftra Aegyptiorum per colum-gt;.1. nam ignis Senubis, interfecit exercitum eo-rum,amp; fribuertit rotas curruum,ferebanturq;nbsp;in profundum. Dixerunt ergo Aegyptij, Fu-giamus Ifraelem: Dominus enim pugnat pro,nbsp;eis contra nos. Et ait Dominus ad Moyfrn,nbsp;Extende manum tuam friper mare, vt reucr-tatur aquae ad Aegyptios friper currus Sc equinbsp;tes eorum. Cumqueextendiflet Moyfrs manum contra mare,reuerfrim eft primo dilucunbsp;lo ad priorem locum : fugientibufque Aegy-prijs occurrerunt aquae,Sc inuoluit eos Dominbsp;G nus inmedijs fludibus.Rcuerfrq- frintaqua?.

Sc operuerunt currus Sc équités cundi excrci-tus Pharaonis, qui frquentes ingrefri fuerant mare; nec vnus quidem friperfuit ex eis. Filijnbsp;autem Ifrael perrexerunt per mediii frcci mans. Sc aqnæ eis erant quafl pro muro à dextrisnbsp;Sc à finiftris;liberauitque Dominus in die il-^nbsp;la Ifrael de manu Aegyptiorum. Et viderunCnbsp;Aegyptios mortuos fuper littus maris. Sc manum magnam quam exercuerat Dominusnbsp;contra cosjtirauitquepopulus Dominum, Scnbsp;crediderunt Domino, ScMoyfifrruoelus.

5. Ifraïlhagraüjs ‘DeowmcantuperaÜit’^t“ nerut in ’Mdrath, 'vii amantudine a^uammnbsp;•verfa in dulcedinem 'venerunt in Helint»nbsp;CAP. XV.

Vne cccinit Moyfrs Sc filij Ifrael car- A men hoc Domino,Sc dixerunt.

Cantemus Domino ; gloriofr enim

magnificatus eft, equum Sc afrelbrem de-iecit in marc.

ilFortitudo mea,5c laus mea Dominus, Sc fa- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®''*’

dus eft mihi in frlutem: ifteDeus meus, pfAiiy*«* Scglorificabo eum,Deus patris mei Scex-altabo eum.

Dominus quafi virpugnator, omnipotens nomen eius.

Currus Pharaonis Sc exercitum eiusproiccit inmare;eledi principes eius fribmerfi funtnbsp;in Mari-ru bro.

Abyfri operuerunt eos, defrenderunt in profundum quafi lapis.

Dextera tua Domine magnificata eft infor-titudine;dextera tua Domine percufritin-imicum.

Etinmultitudinegloriztuz depofuifti ad-uerfrriosquot;meos’: mififti iram tuam quz de uorauit eos ficut ftipulam.

Etinfpiritufuroris tui congretz frint aquz: B ftetit vnda fluens, congregatz frint abyfrinbsp;in medio mari.

Dixit inimicus, Perfrquar Sccomprchedam, diuidam fpolia,implcbitur anima mea:euanbsp;ginabo gladium mcumjinterficiet eos minus mea.

Flauit fpiritus tuus,8c operuit eos mare : frib-mern frint quafi plumbum inaquisvehe-mentibus.

Quis fimilis tui infortibus Domine ? quis fi-milis tui,magnificus in frnftitate, terribi-lis atquelaudabilis,*faciens mirabilia? * Extendifti manum tuam, Sc dcuorauit eosnbsp;terra.

Dux friifti in mifrricordia tua populo quern redemifti: ßeportafti eum in fortitudinenbsp;tua,adhabitaculumfrndum tuum.

AfeenderuntpopulijSe iraa funt;dolores ob-rinuerunt habitatorcs Philiftijm.

Tune conturbati frint principes Edom, ro-buftos Moab obtinuittremonobrigucrut omnes habitatores Chanaan.

Irruat friper eos formido Sepauor: in magni- C tudine brachij tui;fiant immobiles quafinbsp;lapiszdonec pertranfrat populus tuus Do-mine,doneGpertranfrat pop ulus tuus iftenbsp;quem pofledifti.

introduces eos, Scplantabis in monte hzredi fatis tuz, firmilsimo habitaculo tuo quodnbsp;operatus es Domine: iànduarium tuumnbsp;Domi-


-ocr page 111-

Exodus.

nis.congregatio filiorum Ilfael contra Moylen amp; Aaron in folitudine. Dixeruntque filij Ilfael ad eos,Vtinam mortui elîêmus per ma-num Domini in Terra-Aegypti, quando le-debamus fiiper ollascarnium, amp; comedeba-mus paneminlaturitate:curinduxiftisnosinnbsp;delertum iftud,vt occideretis omnemmulti-tudinem fame ? Dixit autem Dominus adnbsp;Moylen, Ecce ego pluam vobis panes de cœ- Bnbsp;lo : egrediaturpopulus, amp; colligat qua: fiiffi-eiunt per fingulos dies:vt tentemeum vtrumnbsp;ambulet in lege mea, an non. Die aute lextonbsp;parent quod inferat:8c fit dupluni quam col-ligere lolebant per fingulos dies. Dixeruntq;nbsp;Moyles amp; Aaron ad omnes filios Ilfael, Ve-fpere Icietis quod Dominus eduxerit vos denbsp;Terra-Aegypti, amp; mane vidcbitis gloriamnbsp;Dominiiaudiui enim murmur veftrum contra Dominu:nos vero quid fuinus, quia muf-fitaftis contra nos.^Et ait Moyles, Dabit vobis Dominus velpere carnes edere , amp; manenbsp;panes in laturitateieo quod audierit murmu-rationes veftras,quibus murmurati eftis contra eum:nos enimquid fumus?neccontra nosnbsp;eft murmur veftrum, fed contra Dominum.nbsp;Dixit quoqueMoyles ad Aaron,Dic vniuer- Cnbsp;fie congregation! filiorum Ilfael, Acceditenbsp;coram D omino-.audiuit enim murmur veftrum . Cumq J loqucretur Aaron ad omncmnbsp;cœtum filiorum Ilf ael,refpexerunt ad lolitu-dinem : amp;eccegloria Domini apparuit in

Icn,dicens,IIAudiuimurmurationes filiorum Ilfael,loquere ad eos, Vefpere comedetis car-nes,amp; mane faturabimini panibus: fcietisquenbsp;quod ego fum Dominus Deus vefter.Fatftumnbsp;eft ergo velpere, amp; alcendens coturnix, coo-peruit caftra:mane quoque ros iacuit percir-cuitum caftrorum. Cumque operuilTet fii-Dnbsp;perficicmterrx, flapparuitin Iblitudine mi-„ j,,nbsp;nutum, amp; quafi pilo tulum in fimilitudinem Pfal. 77.C.nbsp;pruinaefiiperterram.Quqdcumvidillent filijnbsp;Ilfael, dixerunt adinuicem, Man hu. (quodnbsp;fignificat, Quid eft hoc.’ ) ignorabant enimnbsp;quid eilet. C^ibus ait Moy/cs,rHfte eft panis i.Co. lo.anbsp;quepiDominus deditvobis ad vefcendfi.Hicnbsp;eft lermo quern præcepit Dominus,Colligatnbsp;vnufquifq; exeo quantum fufficit ad vefcen-dum:gomor per fingula capita,iuxta numerunbsp;animarum veftrarum quæ habitant in taber-naculofic tolletis.Fcceruntqueita filij Ifrael:nbsp;amp;collegerut,alius plus,alius minus.Etmenfi Enbsp;liintad menfuram gomor : llnec qui plus col- i.Co.8.4.nbsp;legerat, habuit amplius : nec qui minus para-uerat, reperit minus;led finguli iuxtaid quodnbsp;edere poterant congregauerunt . Dixitquenbsp;Moyles ad eos,Nullus relinquat ex eo in ma-

' nbsp;nbsp;nbsp;• Qlii audierunt eum, led dimilerunt

D quidam

Manna.

DominSjquod firmaucrunt manus tux. Dominus regnabit in æternum amp; vitra.

S. ïngrcflïis eft enim’oeques’j Pharao cum cur-ribus amp; equitibus cius in mare ; amp; reduxit fiipereos Dominus aquas maris : filij au-tem Ifrael ambulauérût per ficcum in medio cius.nbsp;Sumpfît ergo Maria prophetiflà fbror Aaron tympanum in manu ïiia: egreflæquefiintnbsp;omhes mulieres poft earn cuni tympanis amp;nbsp;choris^quibus præcinebatjdicenSj Cantemusnbsp;D omino :gloriofe enim magnificatus eft e-quum amp; alccnforemeius deiecitin mare.T u-litautem Moyles Iftacl de Mari-rubro amp; e-grefsi flint in delertum Sur: ambulaueruntq;nbsp;tribus diebus per fblitudinemjamp; non inucnienbsp;D bant aquam.Et venerunt in Mara, nec potc-rantbibere aquas de Mara, eo quodeflent a-maraf. vnde amp; congruum loco nomen imponbsp;fùit:vôcans ilium Mara,id eft amaritudinem.nbsp;Et murmurauit populus contra Moylen, dicens, Quid bibemus?At ille clamauit ad Dominum qui oftendit ei lignum: quod cum minbsp;ïudit. s-e. fiflet in aquas, in dulcedinem verlx funt. llibinbsp;^«1. jS.a. conftituiteipræcepta,atq; indicia. Sc ibi ten-tauit eum,dicens. Si audieris vocem Domininbsp;Dei tui, amp; quod redum eft corameo feceris,nbsp;amp;obedieris mandatis cius,cuftodierifq; omnia præcepta illius : cunâum languorem quenbsp;pofui in Aegypto, noh inducam fuper te. egonbsp;Num. jj.b enim fum Dominus Deus lanator tuus.llVe-

^•Sgt;- nerunt autem in Elim ofilij Iftael’, vbi crant nube. Locutus eft autem Dominus ad Moy-duodecim fontes aquarû, amp;t Icptuaginta pal-mæ:amp; caftrametati funtiuxta aquas.


C A P. X V1.

AT^Rofediq; ftintdeElim,amp;; venitoninis S*pi.ii,a. I multitudo filiorum Tfrael indelertumnbsp;Sin,quod eft inter Elim amp; Sinai:quin‘^nbsp;todecimo die menlis lecundi,poftqua egrelsinbsp;funt de Terra-Aegypti, Et murmurauit om-

-ocr page 112-

Manna. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Exodus.

quidam ex eis vlq; mane,amp;lcaterecœpit ver- relpondit Moylès, Qmdiurgamini co tra me? mibus,atquccomputruit. Sciratus eft contra cur tentatis Dominum? Sitiuitergo ibipopunbsp;eos Moylès.CoUigebant autem mane lîngu- lus præ aquæ penuria, amp; murmurauit contranbsp;li, quantum luflî cere poterat âdvelèendum: ¦nbsp;cumque incâluillètlcgt;lj liquelîcbat.In dieautnbsp;fexta collegerunteibos dupliccs,idcftduo gonbsp;mor’per lîngulos homines: venerunt autem,nbsp;omnes principes multitudinis, Senarrauerütnbsp;Moyfî. Qm ait eis , Hoc cft quod locutus cftnbsp;Dominus: requies lâbbathi làndifîcata,eftnbsp;Domino eras, quodeunq; operandum cft fa-ci te:amp;quae coquenda funt coquite: quicquidnbsp;autem reliquum fuerit, reponite vlque in manbsp;ne. Feceruntque ita vt pràeceperat Moylès,amp;nbsp;non computruit, neque vermis inuentus eft

F in eo. DixitqueMoylès,Comediteillud ho-6 die,quialàbbathumcft 'Dominibnôinuenie tur hodie in agro. Sex diebus colligite: in dienbsp;autem lèptimo làbbathum eftoDomini’, id-circo non inuenietur.Venitque lèptimadies:nbsp;amp; egreßi de populo vt colligerent,non inue-nerunt. Dixit auté Dominus ad Moylèn.Vf- in vertice collis, habens virgam Dei in manunbsp;quequo non vultis euftodire mandata mca,nbsp;amp;legem meam?Vidctc quodDominus dede-rit vobis làbbathum , 8c propter hoc die lèxtanbsp;tribuit vobis cibos duplicesimaneat vnulquifnbsp;que apud lèmetiplum,nullus egrediatur delonbsp;co liio die lèptimo. Etlabbathizauit populusnbsp;die lèptimo. Appellauitque domus Ilfael nomen eius Man:quod erat quafi lèmen corian-dri album, guftufque eius quafi fimile cum

G melle.DixitautéMoylès,Ifteeft lèrmo quem prxcepit Dominus,Imple gomor ex eo,8c cunbsp;ftodiatur in futuras retro generationes:vt nonbsp;iierint pané quo alui vos in folitudine,quan-do eduóti eftis de Terra-Aegypti. Dixitquenbsp;Moylès ad Aaron. Sume vas vnum, 8c mittenbsp;ibi man,quantum poteft caperegomor: 8c rcnbsp;•'/uturaf i’e pone coram Domino ad lèruandum in * ge-*''*'®* nerationes veftras, ficut præcepit Dominus mini,8c bellum Domini erit contra AmalcCjànbsp;Moyß. Poluitque illud Aaron in tabernacu- generatione in generationcm.

S. lethrofocer 'Moyßyxorem cumfilijs aieum reduxit^amp; auditts T)eioperibui, ^uum Dorm,nbsp;no facrificajjet,Janum conßlium ^oyß déditnbsp;in conßituendif iudiciorum magißratibut,

CAP. xviiTr.

CVmque audillèt lethro laccrdos Ma-y^ dian,cognatus Moyß,omnia qux feccnbsp;rat Deus Moyfi,8c Ilraeli populo lùo,nbsp;8c quod eduxilîèt Dominus Ilrael deAegy-pto:tulit Sephoram vxorcmMoyfi quam re-milèrat:8c duos filios eius, quorum vais vo-cabatur Gerßm, dicente patre, IIAduena fui Sup.Jiii»nbsp;in terra aliéna. Al ter vero Eliézer,Deus cnim,nbsp;ait,patris mei adiutor meus,8c eruit me deglanbsp;dioPharaonis.Vênitergo lethfo cognatusnbsp;Moyß, amp; filij eius Sc vxor eius ad Moylèn innbsp;deftrtum,

I ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Moyfen, dicens. Cur fecifti nos exire de Ac-vt occideres nosjamp; liberos noftros, ac iuméta fîti? Clamauit autemMoyles adDo-minum dicens^Qind faciam populo huic?ad- Bnbsp;hue paululu, Sclapidabit me.Etait Dominusnbsp;ad Moylèn, Antecede populum, amp; lîime tecum delèn'ioribus Ifi-ael ; amp; virgam quallper- Supr.i4|e‘nbsp;eußifti fluuiû,tolle in manu tua^Sc vade.llEn f cVio.»nbsp;ego ftabo ibi coram te lupra petram Horeb:nbsp;percutielq; petram^amp;exibitexea aqua, vtbi-bat populus. Fecit Moyles ita coram lèniori-bus Ifrael.Et vocauit nomen loci illius Tentât! o,propter iurgium filiorum IlraeljSc quianbsp;tentauerunt Dominum,dicentes,EftneDo- Gnbsp;minus in nobis, an non? llVenit autem Ami-lec*amp;pugnabat contra Ilrael in Raphidim. Deutui;*!nbsp;Dixitque Moylès adlôlùe, Elige viros^nbsp;cgrelîus pugna cotra Amalec : eras ego ftabo

— nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

mea . Fecit lólue vt locutus crat Moyfes, amp; pugnauit contra Amalec: Moylcs aûtjôc Aaron amp; Hur,alcenderût fuper verticem collis.nbsp;Cumque Icuaret Moylès manus,vincebat If-raeblîn autem paululum remifîiret,luperabatnbsp;Amalec. Manus auté Moylî erant graues: lamentes igitur lapidcm,poluerunt fubter eum^nbsp;in quo fedit : Aaron autem , amp; Hur luftenta-bant manus eius ex vtraque parte. Et faftum Dnbsp;cft vt manus illius non lalîàrentur vlq; ad oc-calùm lôlis.Fugauitque lólue Amalec, amp; ponbsp;pulum eius in orcgladij. Dixit aût Dominusnbsp;ad Moylèn,Scribe hoc ob monimentum inlinbsp;bro, amp; trade auribus lólue: delebo enim memoria Amalec lubcœlo, Aedilîcauitq; Moylès altare: amp; vocauit nomen eius , Dominus-exaltatio-mea, dicens. Quia manus Toli’Do-

Neh.p.d. lo relèruandum. fIFilij autem Ilrael comede-ludit. 5 .c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Man quadraginta annis :donec venirent

in terram habitabilera :hoc cibo aliti funt, vlquequo tangerent fines Terrse-Chanâan.nbsp;Gomor autem décima pars eft ephi.

5. ^^rßm murmurantibm in T^pbidim pro aqua filijs Ißdil, dat Dominus aquam depenbsp;tra : amp; in monte J^/loyßt extenßs manibus tirante pvincuntipß tAmaléchitas.

CAP. XVII.

A Gitur profeda omnis multitudo filio-I rum Ilrael de delèrto Sin, per manfiones “^fiias, iuxta lèrmonem Domini,caftramc-tati fiint in Raphidim , vbi non erat aqua adnbsp;Na.io.a. bibendu populo. llQmiufgatus contraMoy-fen^aitjDa nobis aquain,vt bibamus.Quibus

-ocr page 113-

Petra. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Exodus.


x6


âelèrtû, vbi erat caftrametatus iuxta Motem- quid autem grauius erat, referebant ad euni Dei.Et mandauit Moyfi_, dicens^ Ego lethronbsp;cognatus tuus venio ad te^amp; vxor tua_,amp; duonbsp;filij tui cum ea.Qm egrelTus in occurlum co-gnati luijadorauitjamp;olculatus elf eum: lalu-B taueruntquelemutuo verbis pacificis.Cum-quemtraflct tabernaculumj narrauit Moylesnbsp;cognato fuo cuda quæ fecerat Dominus Phanbsp;raoni amp; Aegyptijs propter IlfaehvniuerliTm-quclaborem qui accidilTet eis in itinere^ amp;nbsp;quodliberauerat eos Dominus. Lætatufquenbsp;eft lethro fuper omnibus bonis quæ feceratnbsp;Dominus Ilfaeli^eo quoderuifl'et eum de manbsp;nu Aegyptioru, amp;ait Benedidus Dominusnbsp;qui liberauit vos de manu Aegyptiorum, ècnbsp;de manu Pharaonis^qui eruit populum luumnbsp;de manu Aegypti.Nûc cognoui quiamagnusnbsp;Su.i.b.c.d Dominus luperomnesdeos:eo quodllfuper-|•t’.c.d.l4 beegerintcontra illos, Obtulit ergo lethronbsp;cognatus Moyfi holocaufto SchoftiasDo-mino:veneruntque Aaron amp; omnes lènioresnbsp;IlfaeljVtcomederét panem cum eo cora Deo.

C Altera autem die ledit Moylês vt iudicaret populum,, qui afiiftebat Moyfi àmanevlquenbsp;ad velperam. Q^odcum vidilîet cognatus e-ius, omnia Icilicct quæ agebat in populo^ ait,nbsp;Qmdeft hocquod facis inplebe?cur lolus lenbsp;des, amp;C omnis populus præftolatur de manenbsp;vlqueadvelperam? Cur relponditMoylès,nbsp;Venitad me populus quærens lèntentia Dei.nbsp;Cumqueaccident eis aliqua dilceptatio, ve-niûtadme vt iudicem intereos, amp; oftendamnbsp;præcepta Dei,amp; leges eius. At ille, Non bo- ftis quæ fecerim Aegyptijs,quomodo porta-nam, inquit, rem facis:ftulro labore confu- uerim vos lùper alas aquilarumjSc alTumpfe-meris 8e tu,8e pop^dus ifte qui tecu eft : vitra rim mihi.llSi ergo audieritis vocem meam, 8cnbsp;vires tuas eft negotium, ilfolus illud non po- cuftodieritis padum meum,eritis mihi in penbsp;tcris fiiftinerc. Sedaudi verba mea atqucco- culiumdecundis populis; llmea eft enim om pra.i^.a.

quot;quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nisten-a. IIEtvoseritismihiinrcgnumlacer I.Pet.i.u

dotale,8c gens lànda,hæc lunt verba quæ lo-quêris ad filios Ifi’ael.VênitMoylès:8ccouo- ß catis maioribus natu populfiexpoliiit omnesnbsp;lèrmoncs quos mandaiierat Dominus. Ref-ponditq; omnis populus fimul. Cunda quænbsp;locutus eft Dominus,faciemus.Cumq; retu-lilïet Moyfes verba populi ad Dominum, aitnbsp;ei Dominus, lam nuncveniamadtein caliginbsp;ne nubis,vt audiat me populus loquentem adnbsp;te,8c credattibi in perpetuû .Nuntiauitergonbsp;Moylès verba populi ad Dominum. Qui dixit ei,Vade ad populum,8clàndifica illos ho-die,8ccras,lauentque veftimenta fiia^ Et fintnbsp;parati in diem tcrtium:in die enim tertia def-cendet Dominus coram omni plebe fupernbsp;montem Sinai. Conftituelque termines po- Cnbsp;pulo per circuitùm, 8cdicestgt;ad eos, Caucte gt;.8.nbsp;ne alcendatis in montem, llnec tangatis fines Hcbr.u,».nbsp;illitis:omnis qui tetigeritmótenijmorte mo-rietur, Manus non quot;tangen t’eum, fedlapidi- *tanget.r,nbsp;D i busoppri-


^eut.ub

filia_,amp;eritDominus tecum. Efto tu populo in his quæ ad Deum pertinent^vt referas quænbsp;dicuntur ad eum:oftendafq; populo ceremo-nias Scritum colendi_, viamqueperquam in-gredi debeant, amp;opus quod facere debeant.nbsp;Prouide autem deomni plebe virosquot;lapien-quot;/otFw.ij tes’Sctimentes Deum^in quibusfit veritaSjScnbsp;qui oderintauaritiam^ amp; conftitue ex eis tri-bunoSjamp;centurionesjamp;quinquagenarioSjamp;Lnbsp;decanoSj qui iudicent populum omni temponbsp;re:quicquidautem maius fuerit^ référât adte^nbsp;amp; ipfi minora tantummodo iudicentdeuiuf-que fit tibi^partito in alios onere. Si hoc fecenbsp;risjimplebis imperium Dei^ amp;præcepta eiusnbsp;poteris fiiftentare : Sc omnis hicpopulusre-uerteouradlocafiia cum pace. Quibus audi-tis Moyles fecit omnia quæ ille fiiggeflerat.nbsp;Et eledis vins ftrenuis decundo Ilfael^con-ftituiteos principes populi^tribunoSj amp; cen-turiones amp; quinquagenarios, dccanos.nbsp;Qm ludicabant plebem^omni tempore: quic-


faciliora tantummodo iudicantes . Dimifit-que cognarum fuum;qui reuerlus abijt in ter ram fuam.



s.



Enle tertio egreßionis*Ifi'ael de Ter ra-Aegyptijin die hac venerunt in fo Num.jj.c,nbsp;litudineSinai.Nam profeâri deRha-


phidim Scperuenientes vlq; in defertum Si-naij caftrametati Eint in eodem loco, ibiquc Ifrael fixit tentoria eregione montis. IlMoy- Adu.r.c^nbsp;les autem alcendit ad Deum : vocauitq; eumnbsp;Dominus de monte, amp; ait^ Hæc dices domuinbsp;lacobjSc annutiabis filijs lirael. Vofipfi vidi-

fiiper alas aquilarumjSc alTumpfe-

Deu.2.5^,8.


-ocr page 114-

Lex.

bus opprimetur, àut confodietur iaciilis; fi-tieiümentû fucrit fiue homojnonviuet.cum cœperit clangere bucciria, tunc afcendantinnbsp;montera . Defcenditquc Moyfes de montenbsp;ad populum, fàndificauit eum.Cumcjj la-uiflent veftimenta fua_, ait ad eos, Eftote pa-riti in diem tertium ne appropinquetis x-xoribus veftris.Iamqj aduenerattertius dies^nbsp;amp; raane inclaruerat : amp; ecce cœperunt audi-ri tonitrua j ac micare fulgura^ amp; nubes den-fißima operire montenijclangorq ue buccinxnbsp;*««»«/. 2.. vehemétius perftrepebat: amp; timuit *populusnbsp;qui erat in caftris.Cumq; eduxiflet eos Moynbsp;fes in occurHim Dei de loco caft rorum^ ftetenbsp;D runt ad radices montis. IITotus autem monsnbsp;Deu,4, b. fumabat ; eo quod delcendiflet Dominus Deus fuper eum in igne^ Scafcenderet funbsp;mus ex eoquafi de fornace:eratque omnisnbsp;mons terribilis .Et Ibnitus buccinx paulatimnbsp;crelcebat in maius, amp;prolixius tendebatur:nbsp;Moyles loquebatur j 8c Deus relpondebat ei.nbsp;Defcenditque Dominus fiiper montera Sinai in iplb montis vertice^Sc vocauit Moylennbsp;in cacumeneius. Qiyd cum alcendilTet dixitnbsp;ad eumjDefcendej8c conteftare populumraenbsp;forte velit tranlcendere terminos ad viden-4umDominû,8cpereat ex eis plurima multi-tudo. Sacerdotes quoq; qui acceduntadDo-minum^làndifîcêtur ne percutiat eos.Dixit-que Moyles ad Dominum^ Non poterit vulgus alcendere in monte Sinai : tu enim tefti-ficatus es amp; iußifli, dicens Pone terminosnbsp;circa montée 8c landifica illum.Cui ait Do-minusjVadejdelcendc:alcendesque tu,8c Aaron tecum : lacerdotes autem 8c populus nenbsp;tranlèànt terminos^ nec afcendant ad Domi-num^ne forte interficiatillos. Delcenditquenbsp;Moyles ad populumA omnia narrauiteis.

S. °}Âoyfss decalogwn à Domino auditum terri-tofopulo narrat, ac terreum aat laptdeum de infeîlts la^idihtts altare fieri iubet, ad ^uodnbsp;nonfîtper gr adits aßendendum^

CAP. XX.

A /y Ocutusqueeß: Dominuscundoslèr-Deut.$.a. I .mones bos,EgoliimDominus Deus Pfa.So. c.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.quot;’S.,—nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

j)6.b.iij.b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuusj qraeduxitede Terra-Aegypti,

Leui. 16.a dedomo lèruitutis.Non habebis deosalienos I^d^6.b.''nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;me.HNon facies tibilculptilcj neque

Iof.i4.c.d omnem fimilitudinem qux eft in cœlo délii-Deu. 14.c pgj.^ 8c qux in terra deorftim, neceorum qux funtin aquis fubterra.Non adorabisea^ne-que coles: ego fum Dominus Deus tuus for-tiSjZelotes^vifttas iniquitatem patni in filios^nbsp;in tertiam 8c quartam generationem eorumnbsp;qui oderunt me : 8c faciens milericordiam innbsp;millia his qui diliguntme^8ccuftodiuntprx-B cepta mea. Non aft’umes nomé Domini Deinbsp;tui in vanum ? n9C enim habebit infontem

Exodus. ludicia.

Dominus eum quialTumplerit nomen D omi ni Dei fui fruftra.Memento vt diem ßbbathinbsp;ßinftißces.Sex diebus operaberis^Sc facies omnbsp;nia opera tua. Septimo autem die labbathumnbsp;Domini Dei tui eft:non facies omneopuscgt;in gt;.8.nbsp;eo\tu ÔC ßlius tuus 8c filia tua_, leruus tuus ôcnbsp;ancilla tuajiumentum tuum 8c aducna qui eftnbsp;intra portas tuas. IlSex enim diebus fecit Do- Infr.ji.*»«nbsp;minus cœlum Sc terra 8c mare^ 8c omnia qux ^ienc.i.i.nbsp;in eis funt^Sc requieuitin dieleptimOjidcirconbsp;benedixitDominusdieißibbathi. Sclàntftifi-T, ,nbsp;TTnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Onbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deu.lt;;.b,

caulteum. Honorapatrem tuum 8cmatrem M3tt.i5.i. tuam.vtfis lonsrxuusluper terraquamDomi Ephe.6.**nbsp;t4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j l- l-xtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i IT Mâtt.j.e.

nus Deus tuus dabit tibi. Non occides, Non q MœchaberiSjNo furtum facies.Non loquêrisnbsp;côtraproximumtuum fallTim teftimonium.nbsp;Non concupilces domum proxirai tui .• necnbsp;defyderabis vxorem eius^non lèruumjuon annbsp;cillam^ non bouem non afinum, nec omnianbsp;qux illin s Hint. Cunélus autem populus quot;vi- Roma./.b.nbsp;debat’voces 8clampadeSj8clbnitumbuccinXjnbsp;montemq^ fumantem; ôc perterriti ac pauorenbsp;coeußij, fteterunt procufdicentes Moyfi^Lonbsp;quere tu nobis_,8c audiemus:non loquatur nonbsp;bis DominuSjUe forte moriamur.Et ait Moynbsp;lès ad populum_,Nolite timerezvt enim probanbsp;retvos vênit Deus, 8c vt terror illius elTet innbsp;vobis, 8cnon peccaretis . Stetitq; populusde Hcb.n.e»,nbsp;longe.Moylès autem aceeßitad caliginem innbsp;qua erat Deus. Dixit præterea Dominus adnbsp;Moylèn Hxc dices filijs Ifi-ael, Vos vidiftisnbsp;q uod de ccelo locutus fim vobis. Non làcictis pnbsp;*deos argenteoSj nec deos aureos ficietis vo-bis. (I Altare de terra facietis mihß 8c olferctis infra-iz-b«’nbsp;lupereo holocauftaScpacifica veftra, oues^^quot;’*nbsp;veftras 8c boues in omni loco in quo memoria fuerit nominis mei; veniam ad te^Sc benc-dicamtibi. IlC^od li altare lapideum feceris Deu.»/.«.nbsp;mihß nonxdificabis illud dcleólis lapidibus; lofu.S.f.nbsp;fi enimleuaueriscultrum*ftipereumjpolluc- **«»*».»*^*nbsp;tur.Non alcendes per gradus altare meumj nenbsp;reueletur turpitudo tua.

«S. ’Pracepta iudicialia ^uo ademptitiosßruos amp; ant illasjiirta, homicidia,pArricidia,paretumnbsp;waledi^a^rixas^ Ö* talionisposnas^ at^ue corr-nupetam bouem.

CAP, XXI.

HAec fiint iudicia qux propones eis^Si A emerislèruum Hebræûjlèx annislêr- Deu.if.e«nbsp;uiettibi: inlèptimo egredietur libernbsp;gratis. Cum quali vefteintrauerit cum talinbsp;exeatjfî habens vxorem:8c x'Xorcgredietur fî-mul.Sin ante dominus dederit illi vxoB.’.m,8cnbsp;pepererit ftlios 8c filias : mulier 8c liberi eiu»nbsp;erunt domini luijplc verô exhibuit cum ve-ftitu luo.Qiwd fi dixerit lèruuSjDiligo dominbsp;nummeum 8c vxorem ac liberos j nonegre-diar libcnolFeret eum donünus dijs, 6c appli-cabitur

-ocr page 115-

Lex.

Exodus.

üuni ancillamqueinuafèrit, triginta fîclos ar G genti domino dabit,bos verb lapidibus opprinbsp;metur.Si quis aperuerit cirternam,8cfoderit,nbsp;8c non operueriteâ, cecideritque bos aut afi-nus in eâ, reddet Domin us cirternæ pretiumnbsp;iumétorum;quod autem mortuum ert,ipfiusnbsp;erit. Si bos alienus bouem alterius vulneraue-rit,8c ille mortuus fuerit:vendent bouem vi-uum,8c diuidét prctium,cadauer autem mortui inter fè difperti'^nt. Si autem feiebat quodnbsp;bos cornupeta effet ab heri 8c nudiurtertius,nbsp;8cnon curtodiuiteum Dominus finis : reddet bouem pro boue,8c cadauer integrum ac-cipiet.

5. Furn dammque illatipœna, depoßti, comtno-datiatq^ue fluprilex ßtdololatrix ßufplimtm: aduenx, yidtix amp;pupillo nocentiUm pxnx’.nbsp;muîui, '^furx, amp;pt^aoris lex, ac oledientixnbsp;amp; decim^rum.

C A P. X XI I.

I quis furatus fuerit bouem aut ouem,8c occiderir,vel vendiderit: quinque bouesnbsp;pro vno boue rertituet.ll8c quatuor ones i.Re.u.V;

pro vnaoue. Si effringens fur domum fiue fiiffodiens fuerit inuentus,8caccepto vulnere mortuus fuerit:percufîor no erit reus fàn-guinis. Quôd fi orto foie hoc fecerit,homici-

Cabituradoftium amp; portes, pcrforabitq; au-rem eius rtibula,amp; erit ei fern us in fcculum.

Si quis vendiderit filiam rtiam in famulam, non egredietur ficiit ancillæ exire confueue-rnnt.Si difplicuerit oculis doniini rtii cui tra-dita fuerat,dimittct earn : populo autem alie-no vendendi non habebit potertatem fi ipre-uerit earn. Sin autc filio rtio delpondçrit earn,nbsp;teui.î4.e. iuxta morcm filiarum faciet illi.Quod fi alteram ei acceperit,prouidebitpiiellæ nuptias, amp;nbsp;vertimenta, amp; pretium pudicitiæ non nega-bit. Si tria irtanonfccerit, egredietur gratisnbsp;abfq; pecunia. Qui perçu fieri t hominem vo-C lens occidere,morte moriatur. Qui autem nonbsp;ertinfidiatus, fed Deusillû tradiditin manusnbsp;DeuMj.a cius: llconflituam tibilocum in quem fugèrenbsp;debeat. Si.quis per indurtriani occident pro-ximum fuum,amp; pcrinfidias ; abaltari meoe-Leui.io.b nelles eu vt moriatur.Qui perçufîerit patremnbsp;Prou.xo.c rtium''aut’matremjmorte moriatur.Qui malenbsp;dixerit patri fuo vel matri, morte moriatur.nbsp;Qui furatus fuerit hominem, 8c vendideritnbsp;cum, conuidtus noxæ, morte moriatur.

D Si rixati fuerint vin,8cpercuflerit alterpro-ximum rtium lapide vcl pugna, 8c ille mortuus no fuerit, fed iacuerit in ledtulo; fi furrexerit,nbsp;8c arabulauerit foris fuper baculum fuumjin-nocens ent quipercuflerit, ita tarnen vt ope- dium perpetrauit,8c ipfemorietur.Si nonsha-ras cius,8c impéfàs in medicos,rertituat. Qui buerit quod pro furto reddat, ipfe venunda-percufTerit feruum fuum, vel ancillam virga, bitur.fi inuentum fuerit apud eum quod fu-8cmorrui fuenntin manibuseius, enminis ratus ert,viués,fiuebos,fiueafinus,fiueouis:nbsp;reuserit.Sinautem vno dievelduobus fiiper- duplumreftituet. Silæfèritquifjîiani agrumnbsp;uixerit,non fubiacebit pœna£,quia pecunia il vel vineam , 8c dimifent iumentum fiium vtnbsp;liusert.Sirixarifuerintviri,8cpcrcufleritquis depafcaturaliéna; quicquid optimumhabue-mulierem prägnantem,8c abortiuum quidem rit in agro fuo vel in vinea,pro damni æftimanbsp;feceritjfèd ipfa vixerit; fubiacebit dano quan- tione reftituet. Si egreffus ignis inuencrit’fpi ‘•¦ffinis.nbsp;turn maritus mulieris expetierit,8c arbitri lu- cas,’8c comprehenderit aceruos frugum, fiuenbsp;dicauerint. Sm autem mors eius fuerit fubfe- rtantes fègetes in agris : reddet damnum qui

Mwt $ f cuta,reddet animampro anima, lloculum pro ignem fuccenderit.Si quis coinmendauerit a- B ï.€ui.i4.d oculo, dentem pro dente, manum pro manu, mico pecuniam aut vas in curtodiam : Sc abnbsp;ppo pede, adurtioiicm pro adurtione, eo qui fufceperat,furto ablata fuerint;fi inue-vulnus pro vulnere, liuorem pro liuore. Si nitur fur,duplumreddet:fi latetfur,dominusnbsp;perculfent quifpiam oculum ferui.fui aut an- domus applicabitur ad deos, 8ciurabit quodnbsp;cillæ , 8c lufcos eos fecerit, dimittet eos libe - non extenderit manum in rem proximi fui,nbsp;ros pro oculo quem eruit. Dentem quoque fi ad perpetrandam fraudem,tam in boue quàmnbsp;exeufferit fèruo vel ancillæfuæ , fimiliterdi- in afino,8coucac vertimento , 8c quicquidnbsp;mittet cos liberos. Si bos cornu percufîerit vi damnum inferre potertrad deos vtriufq; cau-.rum aut mulierem, Sc niortui fuerint, lapidi- fa peruenief.Sc fi illi iudicauerint, duplum rcnbsp;bus obruetur:8cnon comedentur carnes eius, rtituet proximo Rio.Si quis commendaueritnbsp;dominus quoque bonis innocens erit. Quôd proximo fuo afinum,bouem,ouem,8c omnenbsp;fi boscornupeta fuerit ab heri Sc nudiufter- iitmentumadcurtodiam, 8cmortuumfueritnbsp;aut debilitarum,vel captum ab hortibus,nul-lufq; hoeviderit: iufiurandum erit in medionbsp;qiiôd non extenderit manum ad rem proximinbsp;fiii:fufcipietqueDominus iuramcntum,8c ille redderc nori cogétur. 11 Qmàd fi furto abla- Gen. ji.finbsp;turn fuerit,rertituet damnum Domino. Si conbsp;mertû à bertia, déférât ad eum quod occifum

D 5 eft,8c

tius j8c contertati f tint dominum eius,nec re-clufèrit eum, occidcritque virumautmulie-rem:8c bos lapidibus obruetur, Scdominurti cius occident. Quod fi pretium fuerit ei im-pofitum, dabit pro animafiia quicquid fueritnbsp;portulatus. Filium quoque 8c filiam fi cornunbsp;percufîèrit,fimili fententix fubiacebit. Si fèr-

-ocr page 116-

Exodus.

dentes,8cftjbuertunt verba iuftorum.Peregri B no moleftus noneris. feitis enim aduenarumnbsp;animas : quia amp;ipfl HperesTrini fuiftis in Ter- Deu.itf.d.

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• y ° 1 •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eccl.xo.lt;i

ra-Aeg)’^pti. Sex annis leminabis terram tuam, q44,^. amp; congregabis fruges eius.Anno autem feptinbsp;mo dimittes cara,amp; requiefeere facies, vt co-medant pauperes populi tui:amp; quicquid reli-quum fuerit edant beftiæ agri.ita facies in vi-nea,amp; in oliueto tuo. Sex diebus operaberis:nbsp;feptimo die ceflabis, vt requielcat bos amp; afi-nus tuus, amp; refrigeretur filius ancillæ tux, amp;nbsp;aduena.Omnia qux dixi vobis cuftodite. Etnbsp;pernomenexternorum deorumnon iurabi-tis, neque audietur ex ore veftro. Tribus vi-cibus per fingulos annos mihi fefta celebrabinbsp;tis. Solennitatem azymorum cuftodies. Septem diebus comedes azyma, ilftcut prxeepi Supr.ij.a.nbsp;r, .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;II J lDfr.J4.c.

tibi, tempore menus nouorum, llquando e- Deu.i6.lt;l» greffus es de Aegypto: non apparebis in con- • **nbsp;fpedu meo vacuus. Et folennitatem meßisnbsp;primitiuorum operis tui,quxcunq; feminauenbsp;ris in agrocfolennitatem quoquein exitu an-

de agro. Ter in anno apparebit omne maf-culinumtuum coram Domino Deo gt;tuo’. Non immolabisfuper fermento fanguinemnbsp;vidimx quot;tux’, nec remanebit adeps folcnni-tatis mex vfque mane.Primitias frugum terrxnbsp;tux deferes in domum Domini Dei tui.

Non coques hœdum in lade matris fux.Ec-ce ego mittam angelum gt;meum’, qui prxee- gt;.6* dat te,amp; cuftodiat in via, amp; introducat in locum quern prxparaui. Obferua eum, amp; audinbsp;vocem eins,neccontemnendumputes : quia enbsp;non dimittet cum '’peccaueris’, amp; eft nomen »feccuutriiitnbsp;meum in illo . Qimd ft audieris vocem eius,nbsp;Sc. feceris omnia qux loquor, inimicus eronbsp;inimicis tuis, amp; affligam affligentes te.liPrx-cedetqucte angelus meus,amp;introducct tead De«.'nbsp;Amorrhxum, amp; Hethxum, amp; Pherezxum,nbsp;Chananxumque,amp;Heuxum, Sclebulxum,nbsp;quos ego contera.Non adorabis deos eorum,nbsp;nec coles cos:non facies opera eorum,fed dc-ftrues eos, amp; cofringes ftatuas eorum. Seruienbsp;tisq; Domino Deo veftro,vtbenedicampani Fnbsp;bus tuis Scaquis, amp; auferaminfirmitatem denbsp;medio tui. Non eritinfœcûda, nec fterilisgt;in’ ^-7»nbsp;terra tua:numcrum dierum tuorum implebo,nbsp;Terrorem meum mittâ in prxeurfumtuum,nbsp;amp; occidam omnem populum,ad quern ingre Deut.;.*«nbsp;diêris:cundorumq; inimicorum tuorum coram te terga vertam: emittes crabrones prius,nbsp;qui fugabunt Heuxum, amp; Chananxvm, amp;nbsp;Hethxum,antequa introeas.Non eijeiam eosnbsp;à facie tua anno vno: ne terra in folitudinemnbsp;redigatur, amp;crcfcant contratebeftix.Pau-latim expellam eos de conlpcdu tuo, doneenbsp;Tu augcaris, ßcpoßideasTerrain.Ponam autemnbsp;terminas

ludicia.

non reftituet.Qm à proximo fiio quic-quain horummutuopoftulaucrit, amp; débilita tu autmortuum fuerit domino non prxlènte:nbsp;rcdderccópelletur. Quód fi imprxlcntiarumnbsp;dominus fueritjnon reftituètj maxime fî con-Deü.ii.d. duétum vcnerat pro mcrccdc operisfui.IlSifènbsp;duxerit quis virgincm necdumdefponlatam,nbsp;dormicritquc cum ea; dotabit eam^ßc habebitnbsp;earn vxorem. Si pater virginis dare noluerit,nbsp;reddet pccuniam iuxta modum dotis, quamnbsp;virgines accipere confueuerunt. Maleficosnbsp;non patieris viuere. Qm coierit cumiuméto,nbsp;Leuit.ip.g mortemoriatur. ilQuiimmolatdijs,occide-turjpra’terquamDomino Idli.Aduenamnonnbsp;contriftabis, neq; affliges eum: aduenæ enimnbsp;p amp;ipfl fuiftis in Terra-Aegypti.Viduæ amp; pu-Z»ch. 7.C. pillo nonnocebitis.Si læleritis eos, vocifera-buntur ad mc, amp; ego audiam clamorem eo-rum:amp;indignabitur furor meus, percutiam-que vos gladio,amp; erunt vxores veftræ viduæ,nbsp;amp;filij veftri pupilli. Sipecuniam mutuade-deris populo mcogt;pauperiqui habitat tecum,nbsp;non vrgebis eum quafi cxador,nec vfuris op- ni, quando congregaueris omnes fruges tuasnbsp;primes.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''

Si pignus à proximo tuo acceperis vefti-mentum,ante folis occafiim reddes ei. Iplum cnim eft Iblum quo operitur, indumentumnbsp;camis cius,nec habet aliud in quo dormiat: ftnbsp;clamauerit ad mejCxaudiam eum, quia mile-Aûu.ij.». ricors fum.Dijs non detrahes, amp;llprincipiponbsp;Leuit.ii.bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;maledices. Décimas tuas amp; pri-

£ïç,44.g. mitias tuas non tardabis reddere: llprimogeni turn filiorum tuorum dabis mihi. De bobusnbsp;quoque,amp; ouibus fimiliter facieszfeptem diebus nt cum matre fua,die oótaua reddes iliumnbsp;mihi.Viri lanóli eritis mihixarnem quæ à be-ftijs fuerit præguftatajUo comedetis,{èdproijnbsp;cietis canibus.

S, Legesprtefixie iudicilw, los aßnjis inimi-(Iferuanau^s, non accipienda iudiciluf mune-ra,de anntamp; dietqniete, trilufqjß-flpspnedpuisjdeangelo in ducem itinerüpra-mittendo^ amp; pratnijsferuantiumpracepta.

CAP. XXIII.

A nbsp;nbsp;nbsp;quot;TOnfulcipiesvoce mendacij:nec iun-

I ges manum tuam vt pro impio dicas ^Ifiim teftimonium.Nonlèquêris turnbsp;bam ad faciendum malum: neciniudicio plunbsp;rimorum acquieftes ^ntentiæ, vt à vero de-uies.Pauperis quoq; non miftrebcris in'ludi-cio’. ftSi occurreris bouiinimici tui,autafinonbsp;Deut.ii.a. errantijreduc ad eu. Si videris aftnum odien-tis te iacere fiib onere, non pertranfibis, fednbsp;•'iuiitiaA}. fubleuabis cum eo . Non declinabis in'iudi-ci urn ’pa uperi s .Men dacium fugies. Infontemnbsp;amp;iuftumnon occides:quiaauerfbrimpium.nbsp;Dam.jj.f, liNccaccipiesmunera, quæetiaexcæcantpi

-ocr page 117-

Indicia.


Exodus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;18


tcrminos tuos à Mari-rubro vïque ad Mare Palæfthinorum^ amp; à deièrto vlquead Flnui-irm : tradam in manibus veftris habitatoresnbsp;Terræ Sceijciam eos de confpeétu veftro .nbsp;llNon inibis cum eis fœdus, nec cum dijs eo-FF'quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habitent in terra tna^ne forte pecca-

'^4- ¦ retefaciantin nie^fiferuierisdijseorum.-quod tibi certèerit in icandalum.

5. OUatis Tyomint) lacrißdjs,f(sdsnsqjjangvÄne inpopulum refjjerfo, ‘i\doyres, carterii ad radi-cemmontiimanenrihis^ßiiasinmontem afcen-ditgvbi cum ‘Dommo.^o.diebicsjgermanfiî.

CAP. XXIIII.

A k Æ Oyfi quoqtie dixit, Afcendead Do-V/1 minuni tu amp; Aaron^ Nadab amp; Abiu, igt;. 1. “^èc fèptuaginta {ènesgt;ex’I{raelj 8c ad-orabitis procul. Solusque Moyfès afcendct adnbsp;Dominum, 8c illi non appropinquabunt:necnbsp;populus alcendet cum eo. Venit ergo Moylesnbsp;8c narauit plebi omnia verba Domini, atquenbsp;iudicia : relponditque omnis populus vnanbsp;voce,Omnia verba Domini quæ locutus eft,nbsp;faciemus.Scripfit autem Moylès vniuerlbs fernbsp;monesDomini:8c mane conftirgensædifica-uit al tare ad radices monris, 8c duodecim titu-B los per duodecim tribus Iftael.Mifitqueiuuc-nesde filijs Ilfael, 8c obtulerunt holocaufta,nbsp;immolaueruntque viftimas pacificas Domi-¦^•4- no, vitulosgt;duodecim’.TulititaqueMoylèsnbsp;dimidiam patrem lànguinis,8c mißt in crate-rasmartem autem relîiduam fudit fùper al tare.nbsp;Allumensq ue volumen fœdensjlegit audien-te populo. qui dixerunt. Omnia quæ locutusnbsp;cft Dominus faciemus, 8c enmus obedientes.nbsp;Ille vero , fumptum fanguinem refperfît innbsp;populura, 8c ait. Hic eft languis fœderis quodnbsp;Heb.p.e, pepigitDominus vobi^cumfupercunâ;isler-C monibus his. Alcenderuntque Moylès 8c Aa-roUjNadab 8c Abiu,8c leptuaginta de lèniori'-bus IlfaehSc videruntDeum Ilfael:8c fub pe-dibus eius qualî opus lapidis làpphirini, 8cnbsp;quafî cœlum cumlèrenum eft .Nec fuper eosnbsp;qui procul recelîerant de filijs Ilfael,mifit ma-num luam ; videruntque Deum, 8c comede-runt, acbiberunt. Dixit autem Dominus adnbsp;Moylèn, Alcende ad me in montem, 8c eftonbsp;ibi: daboque tibi tabulas lapideas, 8clegem,acnbsp;mandata quæ fcripfi, vt doceas’eos’. Surre-xerunt Moylès,8c lofue minifter eiuszafcen-densque Moylès in montem Dei, lènioribus

J) ait, Expedtate hic donee reueramur ad vos. habeas Aaron ; 8c Hur vobilcum : liquid na-tum fuerit quæftionis, referetis adeos.Cum-que alèendifiet Moylès, operuit nubes montem 8c habitauit gloria Domini fiiper Sinai,nbsp;fegens ilium nubclèx diebus : lèptimo au-*Dominus. tem die vocauit eum*de medio caliginis.Erat

CAP. XXV.

LOcutusqueeft Dominus ad Moylèn, A dicens,Loquere filijs Ifi-ael, vt tollantnbsp;mihi primitias abllomni homine qui Infra.jj.».nbsp;offert vltroncus, accipieris eas. Hæc fiint autem quæ accipere debetis, Aurum, 8cargentfi,nbsp;8c æs,hyacinthum 8c purpuram, coccumquenbsp;bis tindtumjSc byirum,pilos caprarum, 8c pelles arietum rubricatas, pellesqueiantliinaSj8cnbsp;ligna letim. oleum adluminaria concinnan-da, aromata in vnguentum, 8c thymiamatanbsp;boni odoris : lapides onychinos, 8c gemmasnbsp;ad ornandum ephod, ac rationale. Facientq;nbsp;mihi landtuarium, 8c habitabo in medio eo-rum: Iliuxta omnem fimilitudinem taberna- Hebr. sgt;.a.nbsp;culi quod oftedam tibi, 8c omnium valbrumnbsp;in cultum eius:ficque facietis illud,Arcam denbsp;lignis lètim compingitCjCuius longitudo ha-beat duos 8c lemis cubitos, latitudo cubitumnbsp;8cdimidium, altitudo cubitum fimiliter acnbsp;lèmiflem.Etdeaurabis earn auro mundißimonbsp;intus 8c forisifaciesqj fupra coronam aureamnbsp;per circuitum : 8c quatuor circulos aureos,nbsp;quos pones per quatuor arcæ angulos. duonbsp;circuli fint in latere vno,8c duo in altero. Fa- ®nbsp;cies quoque vedtes de lignis lètim, 8c operiesnbsp;eos auro.Inducesqucpercirculos qui Hint innbsp;arcæ lateribus, vtportetur in eis : quilem-per erunt in circulis, nec vnquam extrahen-tur ab eis . Ponesque in area teftificatio-nem quam dabo tibi. Facies 8c propitiatori-urn de auro mundißimo : duos cubitos 8c di-midium tenebit longitudo cius, 8c cubitu acnbsp;lèmilîemlatitudo.Duos quoq; cherubim au-reos,8c produdliles facies,ex vtraq; parte ora-

D 4. culi.


-ocr page 118-

Sinai, fiue Horeb.

culi.cherub vnus ht in latere vno, amp; alter in altero. Vtrunque latus propitiatorij tegantnbsp;expandentes alaSjamp; operientes oraculum^ref-piciantque Cs mutuo verhs vultibus in propinbsp;tiatorium quo operienda eft arca^ in qua pones teftimonium quod dabo tibi.Inde prarci-piain, Stloquaradte hipra propitiatorium,nbsp;aede medio duortlm cherubim^ qui erunt fu-perarcam teftimonij cunclaquæ mandabonbsp;C per te hlijs Ihael. Facies amp; menfam de lignisnbsp;fètimj habentem duos cubitos longitudinis,nbsp;amp; inlatitudinccubitum amp;in altitudinc cu-bitumacfèmiïïem.Etinaurabis eamauro pu-rißimo: facielque illi labium aureum per cir-cuitum^amp;iph labio coronam interrafilem al-tam quatuor digitis:8c hiper illam_,alteram conbsp;ronam aureolam . Quatuor quoque circulosnbsp;aureos præparabis èc pones eos in quatuornbsp;angulis eiuldem meniæ per fingulos pedes.nbsp;Subter coronam erunt circuli aurcij vtmit-tantur vedçs per eos^Sc poßit menfa portari.nbsp;Ipfbs quoque veóles facies de lignis fètim^nbsp;amp; circundabis auro ad fubuehenda menfam.nbsp;Parabis Scacctabula, ac phialas^thuribula, Scnbsp;j) cyathos, inquibus offerenda funt libaminaj

ex auro puriftimo.Et pones fiiper méfam panes propofitionis in confpedu meo fèmper. Facies amp; candelabrum dudile de auro mun-dißimo j haflile eius^ amp; calamos fcyphos amp;nbsp;fphærulas_,ac lilia ex ipfö procedentia.Sex calami egredientur de lateribus,tresex vno latenbsp;re^Sc tres ex altero.Tres fcyphi quah innucisnbsp;modum per calamos fîngulos_,fphærulæq; fï-muEamp; lilia; amp; tres fimiliter fcyphi infbarnu-cis in calamo altero^fphærulæque fimul amp; li-iia.hoc erit opus fèx calamorum, qui produ-cendi fufit dc haftili. Inipfo autem cadelabronbsp;erunt quatuor fcyphi in nucis modum^fjjhæ-rulxque per lïngulos, Sc lilia.Sphærulx fubnbsp;duobus calamis per tria loca^ qui ßmul fèx filmt procedentes dehaflili vno. Etfphærulænbsp;igitur Sc calami ex ipfo erunt.vniuerfa duAi-ha dcauro purißimo. Facies Sc lucernas fep-tciUjSc pones eas fuper candclabrum^vt luce-ant ex aduerfb.Emundoria quoq^Sc vbi quxnbsp;emunaafuntextinguanrur, fiant auro purißnbsp;fimo.Omne pondus candelabri cum vniuer-Hebr. 8.b. fis vafis fuis habebittalentumauri purißimi.nbsp;Adu./.t.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Scfacfecundum exemplar quod ti

bi in monte monftratum cft.

*S. Forma ac coftmÜto tabernaoilt Wopiici,y!-li.arcx.propmatorjj, menfx,candelabriilt;ùi' ten tortj^iuxtafuas quxqtie mcnßiras.

CAP. XXVI.

A I ’Abernaculum vero ita facies _,Dccem I cortinas de byflo retorta, hyacin-tho^acpurpura^coccoq j bis tincto, va

’ riatas operepluraario facies. Longitudo cor-

Exodus.

tinæ vnius habebit vigintioÄo cubitos : lati-tudo_, quatuor cubitorum crit. vnius menfu-ræ fient vniuerß tentoria. Quinquecortinx fibi iungentur mutuo. Sc ahx quinquenexunbsp;fimili cohærebunt. Anfiilas hyacinthinas innbsp;lateribus ac furamitatibus facies cortinarum,nbsp;vt poßintinuicemcopulari. Qmnquagcnasnbsp;anfulas cortina habebit in vtraque parte Jtanbsp;inßrtaSj vt anß contra anßm veniat^Sc altera alteri poßit adaptari. Facies Sc quinquagin ßnbsp;ta circulos aureos quibus cortinarü velaiun-genda funtj vt vnum tabernaculum fiat. Facies Sc faga cilieina vndecim^ äd operiendumnbsp;teAum tabernaculi.Longitudo fagi vnius hanbsp;bebittrigintacubitoSj Sclatitudo^quatuGr.-x-qua erit menfiira ßgorum omnium.E quibusnbsp;quinque iunges ßorfiim_,Sc ßxfibi mutuo conbsp;pulabisjita vtfèxtumfagum in frote teéli du-plices.Facies Sc quinquaginta anßs in ora fä-gi vniuSjVt cöiungi cum altcro queat;Sc quinnbsp;quaginta anfas in ora fàgi alterius vt cü altenbsp;ro copuletur. Facies Sc quinquaginta fibulas Cnbsp;æneas quibus iungantur anfæj vt vnü ex omnibus operiinentum fiat. Quod autem fuper-fueritin ßgisquxparanturtcäOjidefl vnumnbsp;fagum quod amplius eft^ ex medietatc eins o-

peries pofteriora tabernaculi.Et cubitus^ ex v-na parte pendebit Sc alter ex altera qui plus eft in ßgorum longitudinCj vtrunque latusnbsp;tabernaculi protegens. Facies Sc operimen-tum aliud tedo depellibus arietum rubrica-tis:Sc


-ocr page 119-

Ceremoniæ.


Exodus.



tis : amp; fupcr hoc rurfum aliud operimentum J) dequot;iaiithinis’pellibus. Faciès amp; tabulas ftan-quot;^Sicinthi- tes tabernaculi delignis fetim^quæ fingulænbsp;denos cubitos in longitudine habeant j amp; innbsp;latitudinefinçulos ac fèmiflem. In lateribusnbsp;tabulæ.duæincaftraturæ fient, ouibus tabulanbsp;alten tabulæ connedatur:atque in hune mo-dum cunftæ tabulæ parabuntur. Quaruin vi-gintierunt in latere niendiano quodvergitnbsp;ad Aulbrum.Quibus quadraginta baies argennbsp;teas Fundes, vt bins bales fingulis tabulis pernbsp;duos angulos fubijciatur. In latere quoquelenbsp;cundo tabernaculi quod vergit ad Aquilone,nbsp;viginti tabulæ erunt, quadraginta habentesnbsp;bales argeteas; binæ bales fingulis tabulis fupnbsp;E ponentur. Ad occidentalem veto plagam tabernaculi facies lex tabulas, 6c rurfum aliasnbsp;duas quæ in angulis eriganturpoft tergum tanbsp;bernaculi. Eruntq; coniundæ à dcorfum vf-que fiirlum, 8c vna omnes compago retinebit.nbsp;Duabus quoq; tabulis quæ in angulis ponennbsp;dæ fi.int,fimilis iunótura lèruabitur. Et eruntnbsp;fimul tabulæ o6to,balès earumargcnteæ lèdenbsp;cim, duabus bafibus per vnara tabulam fiippunbsp;tatis.Facies 8c vedtes delignis fetim quinquenbsp;ad continendas tabulas in vno latere tabernanbsp;culi,8c quinq; alios in altero, 8c eiufdcmnu-meri ad occidentalem plagam: qui mittenturnbsp;per medias tabulas à fummo vlque ad fum-F mum. Iplàs quoq; tabulas deaurabis, 8c Fundes in eis annulos aureos per quos veétes ta-bulata contineant, quos operies laminis au-reis. Et érigés tabernaculum iuxta exemplarnbsp;Sup, J quod tibi in llMonte monftratum eft . Faciesnbsp;' ’ 8c veluih de hyacinthe,8c purpura,coccoquenbsp;bis tinélOj 8c byfîo retortajOpere plumario 8cnbsp;pulchra varietate contextum;quod appendesnbsp;ante quatuor columnas delignis letim, quænbsp;iplæ quidem deauratæ erunt, 8c habebunt ca-G pitaaurea,lèd baies argenteas.Inlèreturautênbsp;velum per circules, intra quod pones arcamnbsp;teftimonij quo 8c SanétuariumjSc Sanftuarijnbsp;lântSluaria diuidentur.Pones etpropitiatoriûnbsp;luper arcam teftimonij in Sanlt;fta lànâorum:nbsp;menlàmque extra vélum : 8c contra menlàmnbsp;candelabrum in latere tabernaculi meridia-no’.menlà enim ftabit in parte Aquilonis.Fa-cies 8c tentorium in introitu tabernaculi denbsp;hyacintho, 8c purpura, coccoque bis tinôlo,nbsp;8c bylTo retorta, opéréplumarij. Et quinquenbsp;columnas deaurabis lignorû letim ante quasnbsp;ducetur tentorium, quarura erunt capita au-reaj8c^ljalès æneæ.

y^ltare amp; atrium talfernaculi,tenîortum,co~ oleum luesrnarumparari iubentur.

CAP. XX vu.

FAcies 8c altare delignis letim, quod ha- A bebit quinque cubitos in longitudine,nbsp;- 8c totidem in latitudine,id eft quadrum,nbsp;8c tres cubitos in altitudine. Cornua autemnbsp;per quatuor angulos exiplo erunt: 8c operiesnbsp;illud ære. Facielq; in vlus eius lebetes ad fiif-cipiendos cineres, 8c fórcipes atque fulcinu-las,8c ignium reccptacula. Omnia valà ex x-re frabricabis. Craticulamque in modum refis æneam : per cuius quatuor angulos eruntnbsp;quatuor annuli ænei, quos ponesquot;fubter’aru- '’fitfer.7.nbsp;lam altaris. eritque craticula vlqueadaltarisnbsp;medium . Faciès 8c veftes altaris delignis le- Bnbsp;timduos,quos operieslaminis æneis;8cindunbsp;ces percirculos,eruntq;exvtroq; latere altaris adportandum.lINon lolidum,lèd inane 8c Sup.io.d.nbsp;cauumintrinlècus faciès illud, ficuttibi innbsp;Monte monftratum eft.Faciès 8c atriû tabernaculi, in cuius auftrali plaga contra meridicnbsp;erunt tentoria de byflo retorta: centum cubitos vnum latus tenebit inlongitudine.Etconbsp;lumnas viginti cum bafibus totidem æneis,nbsp;quæ capita cum cælaturis fuis habebût argennbsp;tea. Similiter 8c in latere aquilonisperlongûnbsp;erunt tentoria centum cubitorum, columnxnbsp;viginti,8c baies æneæ eiufdem numeri,8c capita earum cum cælaturis ftûs argentca.In la- qnbsp;titudine verô atrij quod relpicit ad occidenténbsp;erunt tentoria per quinquaginta cubitos, 8cnbsp;columnædecem, balèfq; totidem.In ca quo-,que atrij latitudine quæ relpicit ad orientem,nbsp;quinquaginta cubitieruntjin quibus quindc-cim cubitorû tentoria lateri vno deputabun-tur,columnæque tres 8cbaies totidem : 8c innbsp;latere altero erunt tentoria cubitos obtinen-tia quindecim, columnæ tres, 8c bales totidé.

In introitu verô atrij fict tentorium cubitorum viginti ex hyacintho 8c purpura,cocco-quebis tinélo, 8c byfto retorta,opéré plumarij :columnas habebit quatuor, eu bafibus totidem . Omnes columnæ atrij percircuitum vcftitæ erunt argenteis laminis, capitibus ar-genteis, 8c bafibus æneis. In longitudine oc- -jjnbsp;cupabit atrium cubitos centum,in latitudinenbsp;quinquagintaj alfitudo quinq; cubitqrû erit.

fictquc


-ocr page 120-

Indicia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Exodus.

fictcj; debyHoretort.%ScHabebitbales æneâs. eorum coram Domino Riper vtrnnquc bu-Cundavafatabernaculi in omncs vfus amp; ce-, merum^ob recordationem. Facies amp; vncinos C remoniaSjtam paxillos eins quam atrij^cx ære ex auro^ amp;c duas catenulas auri purifsimi fibinbsp;facies.Præcipe filjjs Ifrael vt afFerant tibi oleiinbsp;de arboribus oliuarum purißimum j piloquenbsp;contuRim: vt ardeat liicerna iemper in taber-naculo teftimonijj extra velum quod oppan-fum eft teftimonio. Et coilocabunt earn Aaron amp; filij eius, Yt vique mane luceat coramnbsp;Domino.Perpetuus erit cultus per fuccefsio-nes eorum coram filij s Ifi-ael.


,S. Tontißcaliaindnmenta. jiaronlsi^s^filwrum tiusaefcriiuntur.

CAP. XX VI11.

A Æ Pplica quoque ad te Aaron fratrcm tuumcumfilijs fuis de medio filioriinbsp;“^Ilraelj vt facerdotio fungantur mihi:nbsp;Aaron_,Nadab8cAbiujEleazarjamp;Itliamar.Fanbsp;ciesqj veftem fiinda Aaron fratri tuo in glo-riam 8c decorem. Etloqueris cundis làpiéti-bus cordcj quosrepleui Ipiritu prudentix, vtnbsp;faciant veftes Aaron in quibus fanélificatusnbsp;miniftret mihi. Hæc autemerunt vcftimentanbsp;quæ facientjRationale 8c fuperhumeralej tu-nicam Sclineam ftrilt;ftam,cidarim 8cbalteum.nbsp;Facient veftimcnta fanda fratri tuo Aaron 8cnbsp;filij s ciuSjVtlacerdotio fungantur mihi. Acci-pientq; aurum 8c hyacinthura 8c purpuram,

B coccumq; bis tin(ftum,8c bylTum. Faciet au-tem fuperhumeralc de auro 8c hyacintho 8c purpura, coccoq; bis tindo, 8c byflo retorta,nbsp;opercpolymito.Duas orasiuntftas habebit innbsp;Vtroqj latere fiimmitatum^vt in vnum redeat.nbsp;ïpfa quoque textura 8ccunda operis varierasnbsp;erit ex auro 8c hyacintho Scpurpura^coccoq;nbsp;bis tindo, 8c byflo retorta. Suniesq; duos lapides onychinos, 8c ftulpes in eis nomina fi-liorum Iffael, ftx nomina in lapide vno,nbsp;fex reliqua in altero, iuxta ordinem natiuita-Sipi.iS.d. tis corum.llOperelculptoris8cc3elaturagem-marij, fculpes eos nominibus filiorum If-

1 _ nes in vtroque latere fuperhumeraliSjmemo-

inuicem cohærentes, quas infères vncinis. Rationale quoque iudicij facies opere poly-mito iuxta texturam fiiperhumeralis ex auro,nbsp;hyacintho, 8c purpura, coccoque bis tindo,nbsp;8c byflo retorta. Quadrangulum erit 5c duplex : menfuram palmi habebit tarn in longi-tudine quam in latitudine. Pojiesquein conbsp;quatuor ordineslapidum. in primo verfii eritnbsp;lapis lardius, 8c topazius, 8c fmaragdus.in fc-cundo : carbunculus, lapphirus, 8c iafpis. innbsp;tertio : ligurius, achates, 8c amethyftus.innbsp;quarto-.chryfolithuSj onychinus, 8c berydlus.nbsp;inclufi auro erunt per ordines fiios. Habc-buntque nqraina filiorum Ifiael : duodecimnbsp;nominibus cælabuntur, finguli lapides nominibus fingulorum per duodecim tribus.nbsp;Facies in rational! catenas fibi inuicem co-Dnbsp;hxrentes ex auro purißimo: 8c duos annulosnbsp;aureos quos pones in vtraq; rationalis fum-mitatexatenasque aureas iunges annulis quinbsp;funt in marginibus eius : 8cip{arum catenarum extrema duobus copulabis vncinis innbsp;vtroq; latere fiiperhumeralis quod rationalenbsp;rclpicit. Facies 8c duos annulos aureos quosnbsp;pones in fiimmitatibus rationaliSjin oris quxnbsp;è regione flint fiiperhumeralis, 8c poftcrioranbsp;eius alpiciunt. Necnon 8c alios duos annulosnbsp;aureos qui ponendi flint in vtroq; latere fli-perhumeralis deorfum, quod relpicit contranbsp;faciem iunduræ inferioris_,vtaptari pofsit cûnbsp;fuperhumcrali, 8c ftringatur rationale annu-iis fuis cum annulisfliperhumeralis vitta hyanbsp;cinthina,vt maneat iunétura fabrefada. Sc à Icnbsp;inuicem rationale 8c fliperhumeralenequant

Ifrael inpedorefuo, inconfpedu Domini' femper. Facies 8c tunica fiiperhumeralis to-tum hyacinthinam, in cuius medio fliprà eritnbsp;capitium,8c ora pergyrum eius textilis, flcutnbsp;fieri folet in extremis veftium partibus,ne facile rumpatur. Deorfum vero ad pedes eiufllc F

rael, inclufos auro atqueefleundatos, 8cpo- lu punicum.llEt veftieturea Aaron in officio Eccli.4('^

Domini,

-ocr page 121-

Cere mon iæ.

Dominij^Sr non moiiatur. Facies amp; laminam deauro punfsimo : in qua Iculpes opérécæla-toriSj Sanduin Domino.Ligabifqj earn vittanbsp;hyacinthina Se erit fuper tiaram imminensnbsp;fronti pontificis. Portabitq; Aaroniniquita-tes corum^ quæ obtulcrunt amp; fànftificauerûtnbsp;filij Ifrael^in cunélis muneribus amp; donarijsnbsp;fil JS. Elit aût lamina lèmper in fronte eiiis^vt

G placatus fitei Dominns. Stringefq; tunicara byflojSc tiaram byßinam/acieSj amp; balteû openbsp;re plumarij. Porto filijs Aaron tunicas lineasnbsp;parabis amp; balteos ac tiaras in gloriam amp; déconbsp;rem : veÆiclquehis omnibus Aaron fratremnbsp;tuum amp; filios eius cum eo.Et eundorum c5-{ècrabis manuSjlànétifîcabifqiieillos/vt lacernbsp;dotio fungantur mihi.Facies amp; fœminalia li-nea^vt operiantcarnem turpitudinis fuKjà rcnbsp;nibus vlq; ad fœmora:amp; vtentur eis Aaron amp;nbsp;filijcius quando ingredientur tabernaculumnbsp;teftiraonij J vel quando appropinquant ad al-tare vt miniftrent in fanâuario^ ne iniquita-tis rei moriantur . Legitimuin lempiternurnnbsp;erit Aaron_,amp; lèmini eius poft eum.

5. fuerit [aierdcituin tortfecratio, rituf^a: ebUttonii fn illü bit oblatiombuinbsp;yefeentur: ac de dwbui agnü annïculü ^«o-tidie ûffermdis. CW. x x i x.

A. C? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facies , vt mihi in làccrdotio

^^conlècrentur . Toile vitulum de armen ^^to,8carietes duos immaculatos^ panefq;nbsp;azymosj Sccruftulam ablque fermento quxnbsp;conlpcrlà fit oleo^lagana quoque azyma oleonbsp;lita’.defimilatriticeacunâa faciès. Etpofîtanbsp;in caniftro olferes: vitulum autem amp; duos a-rietes.Et Aaron^ac filios eius applicabis ado-ftium tabcrnaculi teftimonij. Cumquelaue-ris pattern cum filijs fuis aqua j indues Aaronnbsp;tgt;. 4. veftimentis fuis j id eftlinea amp; tunicatgt; 8e’nbsp;luperhumerali 8e rational!, quod conftrin-ges balteo. Et pones tiaram in capite eius, amp;cnbsp;laminamlânôtamfiipertiaramj 8ê oleum vn-ftionis fundes fiiper caput eius^ atque hoc ri-tu conlecrabitur.Fiiios quoque illius applicanbsp;bis^amp;inducs tunicis lineiSjCingefquebalteo,nbsp;Aaron Icilicet 8e liberos eins, Seimponcs eisnbsp;initraSjCruntq ; lacerdotes mihi religione per-B petua.Poftquäinitiaueris manus eorum, Hapnbsp;i.b, plicabis amp; vitulum coram tabernaculo teftimonij.Imponentq; Aaron 8e filij eius manusnbsp;fuper caputillius, amp; maótabis eum in conlpenbsp;ótu Domini iuxta oftium tabernaculi teftimonij. Sumptumq; de languinevituli, ponesnbsp;fuper^ornua altaris digito tuo, reliquum aûtnbsp;lànguinemfundes iuxta bafim eius. IlSumesnbsp;amp; adipsna totum qui operit inteftina,8c reticulum iecoris,ac duos renes,ôeadipem qui fiinbsp;per eos eft amp; öfteres incenfum fiiper altare,nbsp;Carnes verô vituli ßtcorium amp; firaura com-

Exodus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;30

Eures foris extra caftra, eo qudd pro peceato fit.Vnum quoque arictem lumes,fiiper cuiusnbsp;caput ponét Aaron 8c filij eius manus.Quem qnbsp;CÛ madauerisjtolles de languine eius,8c fundes circa altare. ipfiim autem arietem lecabisnbsp;infrufta; lotaqjinteftina eius aepedes ponesnbsp;fiiper concifiis carnes, 8c fiiper caput illius. Etnbsp;öfteres totum arieteni inincenlum fuper altare ; öblatio eft Domino, odor fiiauilsimusnbsp;viétimæ Domini. Tolles quoque arietem altern, fupercuins eaput Aaron 8c filij eius po-nent manus. Qi^em cum immolaueris,fiimesnbsp;delanguine eius,8cpones fiiper extremumnbsp;auriculæ dexîræ Aaron 8c filiorum eius,8c fuper polliccs manus eorü ac pedis dextri, fun-delquelanguinem fiiper altare per circuitum.nbsp;Cumqne tuleris de languine qui eft fiiper altare 8c de oleo vnftionis, alperges Aaron 8cnbsp;veftes eiusjfilios 8c veftirnenta eorum.Con- Önbsp;lecratifqusiplis 8c veftibus, tolles adipem denbsp;ariete,8c caudam 8c aruinam quæ operit vita-lia, ac reticulum iecoris, 8c duos rencs, atquenbsp;adipem qui fiiper eos eft, armumq; dextrum,nbsp;eo quod fitaries conlecrationis ; tortamquenbsp;panis vnius, cruftulara conlperlara oleo , la-ganum decaniftroazymorum,quodpofitumnbsp;eft in conlpeftu Domini: ponefqj omniafii-per manus Aaron 8c filiorum eius, 8c lànéti-ficabis eos cleuans coram Domino, Sulci-pief^ue vniuerla de manibus eorumiScincert. .nbsp;des fiiper altare in holocauftum,odorem fiia-uißimumin conlpeAti Domini,qina oblatiönbsp;eius eft . Sûmes quoqj peólulculum dearietenbsp;quo inltiatus eft Aaron ,lànaificabifq; illudnbsp;eleuatumcoramDominó,8c cedetin partemnbsp;tuam . Samftificabilq* 8c peélulculum conlè-cratum, Scarmum quem deariete feparafti,nbsp;quoinitiatus eft Aaron8cfilij eius,cedentq;nbsp;in partem Aaron 8c filiorum eius iure perpe-tuo à filijs Ifi-ael, quiaprimitiua funt 8c initianbsp;de vidtimis corumpacificis quæ ofteruntDonbsp;mino.Veftemaüt landtam qua ytetiir Aaron,nbsp;habebunt filij eius poft cum, vt vngantur innbsp;eajSc conlecrentur manus eorü. Septern die-bus vtetur illa qui pontifex pro eo fucrit con-ftitutus de filijs eius, 8c qui ingredietur tabernbsp;naculum teftimonij vtminiftret in Sandlua-rio.Arietem aûtquot;conlècrationis’tolles, 8c cö- feenfeo-Ati»nbsp;ques carnes eius in loco l£in(fto,quibus velce- »«’»•7.nbsp;tur Aaron 8c filij eius. ÜPanes quoqj qui fiint Leuùï.fcnbsp;in caniftro, in veftibulo tabernaculi teftimonbsp;nij comedent, vt fit placabilelacrificium, 8cnbsp;landificentur.offerentium manus. Alienige-nano velcetur ex eis,quiaquot;làndti’funt. Qudd Fnbsp;firemanlcrit de carnibus conlecratis fiuede quot;frfxffrf.pnbsp;panibus vlque manc, combures reliquias ig-ni:no comedentur,quia landiificatalunt. O-mnia quæpræcepi tibi, facies fiiper Aaron 8cnbsp;filiji


-ocr page 122-

Ceretnoniæ.

Exodus.

fîiijs eins. Septem dicbus confccrabis manns eorü: Sc vitulum pro peccato ofFeres per fin-gulos dies ad cxpiandum.Mundabifquealta-rc cum immolaueris expiationis hoftianij amp;nbsp;vnges illud in fandificationcm. Septem die-bus expiabis al tare amp; /ànlt;3:ificabisjamp; erit lan-ôtumfanâorû. omnis qui tetigerit illudjGn-Num.iS.a dificabitur.Hoceft quod facies in altare_,llAgnbsp;nos anniculos duos per fingulos dies iugiter,nbsp;vnum agnum mane^Sc alterum velpere^deci-mam parte fîmilæ conlperße oleo tufo, quodnbsp;habeat menfuram quartam partem hin^Sc vi-num ad libandum eiufdem menflirae in agnonbsp;vno . Alterum vero agnum offeres advelpe-ramiuxtaritum matutinæoblationis amp;i. iu-xta caquæ diximusjn odorem fiiauitatis. la-crificiumeft DominOjoblatione perpétua innbsp;generationes veilras , ad oftium tabernaculinbsp;G teftimonij coram Domino vbi conftituamnbsp;vtloquaradtc.Ibique præcipiam filijs Ilrael,nbsp;amp; ündificabitur altare in gloria mea.Sâétifi-cabo Sc tabernaculum teftimonij cum altari.nbsp;Sc Aaron cum filijs fuis, vt facerdotio fungannbsp;tur mihi. Et habitabo in medio filiorum If-raeferoque eis Deus, Sc (cient quia ego Dominus Deus eorum, qui eduxi eos de Terra-Aegypti,vt manerem inter illos, ego Dominus Deus ipforum.

S. Infiitutio altaris thimiamatii,amp;pecunixin y fits tabernaculi exigendee, labijxnei conßruennbsp;ai,yn^ionis thymiamatus, amp; reliquorum quttnbsp;adtabernaculumJjieÜant. CAP. xxx.nbsp;Acies quoque al tare ad adolendum thynbsp;miamajdelignis fttim, habens cubitumnbsp;longitudinis,8calterum latitudinis, id


eft quadrangulum, Sc duos cubitos inaltitu-dinc. Cornuacxipfo procèdent. Veftiefque illud auro purißimo, tarn craticulam cius,nbsp;quam parietes per circuitum. Sc cornua. Fa-cielq ue ei coronam aureolam per gyrum, 8cnbsp;duos annulos aureos ftib corona per fingulanbsp;latcra,Yt mittantur in eos veótes,Sc altare pornbsp;tetur.Ipfbs quoque veäes facies delignisle-inaurabis, Ponefque altare contra velum, quod ante arcam pendet teftimonij co^nbsp;ram propitiatorio quo tegitur teftimonium,nbsp;vbi loquar tibi. Etadolebit incenfiim ftipcrnbsp;eo Aaron,fi.;auefragras mane. Q^ando com-ponet lucernas, incendet illud: Sc quando colnbsp;locabit eas ad ve{perum,vret thymiamafem-piternum coram Domino in gen«rationcsnbsp;veftras.Non ofteretis ftiper eo thymiama c5-pofitionis altcrius, nec oblationem Sc vidi- .nbsp;maneclibabitis gt;libamina’. Etdeprecabitur gt;.8.nbsp;Aaron ftiper cornua eius lemelper annum,in Bnbsp;ßnguine quod oblatii eft pro peccatOjSc pla-cabit ftiper eo in generationibus veftris. îàn-dumlandorum erit Domino.Locutuftj; eftnbsp;Dominus adMoyftn,dicens, llQ^ndo tule-ris ftimmam filiorum Iftael iuxtanumerum,nbsp;dabunt finguli pretium pro animabis fiais Dbnbsp;mino,8c non erit plaga in eiSjCum fuerint re-cenfiti.Hoc autem dabit omnis qui tranfit adnbsp;‘'nomen’,dimidium ficli iuxta menfuram temnbsp;pli.HSicluSjViginti obolos habet. Media pars Leui.»r.**nbsp;ficli olFerctur Domino. Qtii habetur innu- ff’nbsp;mero,a vinginti annis Sclupra, dabit prctiu.nbsp;Diucs non addet ad medium ficli, Sc paupernbsp;nihil minuet.Sufteptamquepecuniara, quxnbsp;collataeft à filijs Iftael,trades in vfus tabernanbsp;culi teftimonij, vt fit monimentum eorumnbsp;coram DominOjSepropitietur animabus eorum . Locutufqueeft Dominus ad Moylcn, qnbsp;dlcens,Facies ßc labium æneum cum ball fùanbsp;adlauandumzponefque illudinter tabernacunbsp;lum teftimonij Sc altare. Et mifla aqua laua-buntineaAaro,8cfilij eiusmanusfuas aepe-des,quando ingrefluri funt tabernaculum teftimonij , Sc quando accefluri funt ad altare,nbsp;vt offerant in eo thymiama Domino, nc forte moriantur. legitimum ftmpiternum critnbsp;ij)fi,Sc lemini eius per fticceßiones .Locutuf-queeft Dominus ad Moylen,dicens,Sumetinbsp;bi aromata, primæ myrrhæ Sc eleétæ quingennbsp;tos ficlos, Sc cinnamomi medium, id eft du-centosquinquagintaficlos, calami fimiliternbsp;ducentos qUinquaginta, cafiæ auté quingen-tos ficlos in pondéré ftnduarij,olei de oliue-tis menftiram hin: facielque vndionis oleumnbsp;ftnd:um,vnguentum compofitum opere vn-guentarij, Sc vnges ex eo tabernaculum teftimonij,Scarcam teftamenti, menftmque cumnbsp;vafis ftiis,candclabrum,Sc vtenfilia eius,alta-ria thymiamatis Scholocaufti, Sc vniucrftmnbsp;fupelledilem quæadcultum eorum pertinet.nbsp;Sandificabifque omnia, Sc erunt fanda ftn-dorum:qui tetigeritea,ftndificabitur. ^aron Dnbsp;Sc filios eius vnges, ftndifibifque cos, vtG-cerdotio fungantur mihi. Filijs quoque Ißnbsp;rael dices,Hoc oleum vndionis fandum critnbsp;mihi in generationes veftras. Caro hominisnbsp;non vngetur cx eo, Sc iuxta compofitionem

eitu


-ocr page 123-

Sinai,fiue Horeb. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Exodus.

eius non facietis aliud^quia fänftificafufflcft^ tis! quia fignuni eft inter me amp; vos in genera Sc fànétum erit vobis. Homo quicunque tale tionibus veftris: vt Iciatis quia ego Dominusnbsp;compofueritjamp; dederit ex eo alieno^exterrai-nabiturde populo luo.Dixitque Dominusnbsp;ad Moyfen^ Sume tibi aromataj ftaéten amp; o-nic]ia_,galbanum boni odoriSjamp; thus lucidif-fimum^xqualis ponderis erunt omnia;facief-que thymiamacompoiitiim operc vnguentanbsp;rij_,mii'iumdiligcnterjamp; purum, amp;fan6tificanbsp;tionc dignißimum. Cumq;in tenuißimumnbsp;puluerem vniuerfa cotudsris, pones’ex eo conbsp;ram tabernaculo tcftimonij, in quo loco ap-parebo tibi.ianctum ßnctorum erit vobis thynbsp;miama .Talem copofitionem non facietis innbsp;vfiis veifroSjquiaianctum eft Domino . Homo quicunque fecerit ftinile, vt odoreiliiusnbsp;perfruatur,peribitde populis ftiis.

qui lanótifico vos. Cuftodite fàbbathûgt;me-um’j fanótum eft enim vobis: qui polluerit il-lud, morte morietur ; qui fecerit in co opus, peribit anima illius de medio populi ftii. Sexnbsp;diebusquot;facietis’opus;in dieièptimoiàbbathûnbsp;eft,requics fanótaDomino.omnis qui feceritnbsp;opus in hac diejmorietur.Cuftodiant filij Iß-rael labbathum, amp; celebrent illud in gene-rationibus fuis. Paftum eft lempiternum in- J),nbsp;termeamp;filios Ilrael,ftgnumque perpetuum.

Iliex enim diebus fecit Dominus cœlû 8cter- Gcnef.i.d. ram,amp; in leptimo ab opere ceflauit. Deditq;nbsp;Dominus Moyli,completis huiulcemodi ftrnbsp;monibus in monte Sinai, duas tabulas tefti- Deut, p.b»nbsp;monij lapideas,lcriptas digito Dei.

S. Oh yïîiilum aaoratiim '^loyjes quot;Deumffeca-tur,tabulas frAngùf^nîulîtm cohKrit,amp; tarons chsurgaîo idolalatrasccadsïuhet rjfr^ yeniam impstr at.

CAP. XXXII.

VIdens autem populus quod mora fâ- A. ceret delcendendi de monte Moyles,nbsp;congregatus aduerfus Aaron, dixit,nbsp;IISurge,fac nobis deos qui nos præcedat:Moy Aiä.7.3.nbsp;ft enimhuic viro qui nos eduxit de Terra-Aegypti,ignoramus quid accident. *Dixitq5nbsp;ad eos Aaron . Tollite inaures aureas de vxo-rum,filiorumq;, amp; filiaru veftrarum auribus,nbsp;amp;afte rteadme.Fecitq; populus quæiuiîerat^nbsp;deferens inaures ad Aaron. IIQuas cum illeac Pû-ioj-b.nbsp;cepiflet,formauit operc fulbrio,amp; fecit ex eisnbsp;vitulum conflatilem.Dixeruntq;.Hi ftint dijnbsp;tui Ilfacl,qui teedtixeruntde Terra-Aegypti.nbsp;Q^od cum vidiflet Aaron, sedificauit altarenbsp;cOrameOjamp; prxconis voce clamauit,edicts,’ gt;.j.


5. DeputanttiraDcmmo’Bcfsleels'j' Ooliah ad cxtrudtionsm tahsrnaculi ac (esterorura qzitsnbsp;diclafrintfre /ahbathi ohfrruations^ zir de ta-lulü à ‘Domino '‘K'loyfi datts.

CAP. XXXI.

y- Ocutufque eft Dominus ad Moylen, I dicens,Eccc, vocaui ex nomine Bele-

Hel filium Vn hlij Hur de tribu luda, Cras Iblennitas Domini eft . Surgentefquc B 5c impieui eum Ipiritu Dei,lapientia,amp; intel mane,obtulerunt holocaufta,amp; hoftias paci-iigeiltia,amp; Icicntia in omni opere, ad ex cogi ftcas,amp;llledit populus maducarc,amp; bibere, amp; «-Co. lo.fcnbsp;tandum quicquid fabrefieri poteft ex auro,amp; furrexeruntludere. Locutus eft ante Dorni-argento,amp; ære,amp; marmore,amp; gemmis,amp; di- nus ad Moylen,gt;dicens,’(IVade delcendc.'pecnbsp;3 uerft täte lignorum. Dedi que ci Ibcium Oo- cauitpopulustuusqueeduxiftideTerra-Ae-liab filium Achiftimech de tribu Dan . Etinnbsp;cordeomnis eruditi poftii lapientiam : vt fa-ciant cuncta quæ præcepi tibi, tabernaculumnbsp;fœderis,amp; area teftimonij,amp; propitiatoriumnbsp;quod ftiper earn cft,amp; cundta vafa tabernacu-li,menlamque,amp; vala eius, candelabrum pu-

3. riftimu cum valis ftiis, St'altaria’ thymiama-tis amp; holocaufti, amp; omnia vala eoril, labium cum baft fua, veftes lamftas in minifterio Aaron facerdoti,5c filijs eius,vtfungantur officio ftio in lacris,oleum vnâionis,8t thymia-tna aromatum in lanftuario.omnia quæ præ-Sup.î©. b. fibi,facient. Etlocutus eft Dominus adnbsp;^îec.io.b Moylèn dicens, loquere filijs Ifi'ael, amp; dicesnbsp;C ad eosll.Videte vt làbbathummeum cuftodia

gt;• 7-Deut, gypti. Receft'erunt cito de via,quam oftendi-fti eis-.feceruntq; fibi vitulum conflatiiem,amp;nbsp;adorauerunt,atqj immolantes ei hoftias,dixenbsp;runtjl Ifti funt dij tui Iftael,qui te eduxerunt J-Reg.ti.gnbsp;de Terra-Aegypti. Rurfumqueait Dominusnbsp;ad MoyfenJICerno quod populusifte, duræ Infra, jj.a,nbsp;ceruicis fit,dimitte me,vt irafcatur furor meus contra eos,amp; deleam eos,*faciamque te in Cnbsp;gentem magnam.Moyles auteorabat Domi- tnbsp;numDeurafuumjdicens.fICurDomineiraf-pfai.,QJnbsp;citur furortuus cotrapopulum tuum: quernnbsp;eduxifti de terra-Aegyptijinfortitudine magnbsp;na,amp;inmanu robufta.’IlNequæfb dicant Ae- Nunj.t4.«nbsp;gyptij, Callide eduxit eos, vt interficcret iftnbsp;modbus, §c deleret è terra:quieicat ira tua,5cnbsp;efto pli-

-ocr page 124-

Gen, 11.b. ilMultiplicabofèmenveRrumficut Relias cœ 15,b. 48.cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vniuerfàm terram hanc^ de qua locutus

furuj dabo fèmini veftro^ amp;. poßidebitis earn J) fèmper. Placatufqueeft Dominus ne faceretnbsp;malû quod locutus fuerataduerhis populumnbsp;fuum.Et reuerfùs eR Moyfès de monte^ por-tans duas tabulas teRimonij in manu fua^ferinbsp;ptas ex vtraq; parte^ amp; fadas opéré Domini:nbsp;îcriptura quoque Dei erat fculpta in tabulis.nbsp;Audiens auté lôfue tumultumpopuli vo-ciferantis, dixit ad Moyfèn, Vlulatus pugnænbsp;auditur in caRris.Qm refpondit^Non eR clamor adhortantium adpugnam^ neque vocifenbsp;ratio compellentium ad fugam:fèd voce can-tantiumego audio. Cumqueappropinquaf-fèt ad caRra, vidit vitulum_,amp; choros^ iratuPnbsp;que valde^proiecit de manu tabulas^Se cofre-E git eas ad radicem montis.Arripicnfquevitu-lum quem fecerantjcombußitjamp; cotriuit vf-queadpuluerem, quem (parfit in aquam , 8cnbsp;^Moyfes.6. dédit ex eo potum filijs Ifiael. Dixitquc*adnbsp;Aaron.Quid tibi fecit hic populus^vt inducenbsp;res fuper eum peccatum maximum .^Cui illenbsp;relponditjNeindignetur Dominus meus ; tunbsp;cnimnoRi populum iRum quod pronus fitnbsp;ad malum, dixerunt mihi^ Fac nobis deos^quinbsp;nos præcedant ; huic enim Moyfi, qui nos e-duxit deTerra-Aegypti, nefeimus quid acci-derit. Quibus ego dixi.Qws veRru habet au-rum? T uleriint amp; dederunt mihi;8c proieci ilnbsp;ludinigné^egrefTufq; eRhic vitulus. Vidensnbsp;ergo Moyfes populû quod effet nudatus(fponbsp;liauerat enim eum Aaron propter ignomi-niam fordis^Sc inter ho Res nudum conRituenbsp;F rat) 8c Rans in porta caRrorum^ait^Si quis eRnbsp;D ominidungatur mihi.Congregatiq ue funtnbsp;ad eum oranes filij Leui; quibus ait^ Hæc di-cit Dominus Deus Ifrael^Ponat vir gladiumnbsp;fuper fœmur fuum ; ite_, 8c redite de porta vf-que ad portam per medium caRrorum^8c oc-cidatvnufquifquefi'atrcmj8camicumj8cpro-ximum fuum.Feceruntqj filij Leui iuxta fèr-monem Moyfi cecideruntq j in die ilia quahnbsp;0.8. tgt;quot;triginta’tria millia hominû.Et ait Moyfès,nbsp;ConfecraRis manus veRras-hodie Domino,nbsp;vnufquifquein filio,8c in fratre fuo, vt deturnbsp;vobis benedidio.Fado autaltero diejlocutusnbsp;eR Moyfès ad populum, PeccaRis peccatumnbsp;maximû:afèendam adDominum,fi quo modo quiueroeum deprecari pro fèelere veRro.nbsp;*Dtiniae, Reuerfufq; ad Dominum,ait,Obfècro,*pec-cauit populus iRe peccatum maximuin,fece-runtqj fibi deos aureos : aut dimitte eis hancnbsp;noxam ; aut fi non facis, dele me de libro tuonbsp;quemfcripfiRi,Cuirefpôdit Dominus, Qm

Sinai. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Exodus. •

eRoplacabilis fupernequitiapoluli tui .Re- peccaucrit mihi, delebo eum de libromeo: cordare Abraham, Ifiiac, 8c Ifi'ael fèruorum tu autem vade, 8c duc populum iRum quo lonbsp;tuorü,quibus iuraRi per temetipfum, dicens, cutus fum tibi,angelus meus præcedet te.Egonbsp;autem in die vltionis vifitabo 8chocpecca-tum eorum. Pereußit ergo Dominus popu -.nbsp;lum pro reatu vituli quem fecerat Aaron.

5. '^inü T)ei in fopulumJèdatü à nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^fo-

pubtf luget delîElum : loquitur ‘Dominnt cum °}vloyß facie ad fadem qui cupit yidere fadem amp;gloriam Domini.

C A P. X X x 1 11.

LOcutusque eR Dominus ad Moyfèn, A odicens,’Vade, afèende deloco iRo tunbsp;8c populus tuus quem eduxiRi de T ernbsp;ra-Aegypti,in terram quam iuraui Abraham,nbsp;Ißac,8c Iacobjdicens,IISemini tuodaboearn. Gene.n^nbsp;8c mittam præcurfbrem tui angelum, vt eij-ciam Chananæum, 8c Amorrhxum , 8c He-thæum, 8cPherezæum,8c Heuæum, 8clebu-fEum,8c intres in terra fluentem ladte 8c melle. llNon enim afèendarti tecum,quia populus Deu.7.c^nbsp;duræceruicisquot;eR:’neforte difperdamtein via.nbsp;Audiensq ; populus fèrmoné hune peßimum,nbsp;luxit: 8c nullus ex moreindutus eR cultu fuo.nbsp;Dixitq; Dominus ad Moyfèn,Loquere filijsnbsp;Ifiael, Populus duræ ceruicis es, fèmel afeen-dam in medio tui,8c delebo te. lam nunc depone ornatum tuum,vt fèiam quid faciam tibi.Depofuerunt ergo filij Ifiael ornatû fuum Bnbsp;à monte Horeb. Moyfès quoque tollens ta-bernaculum, retendit extra caRra procul, vo-cauitq; nomen eins Tabernaculum fœderis.nbsp;Et omnis populus qui habebat aliquam quæ-Rionem, egrediebatur ad tabernaculum fœdenbsp;ris extra caRra. Cumq; egrederetur Moyfèsnbsp;ad tabernaculum , fiirgebat vniuerfà plebs, 8cnbsp;Rabat vnufquifq; in oRio papillionis fui, af-piciebantque tergum Moyfi, donee ingrede-retur tentorium.Ingreffo autemillo Tabernanbsp;culum fœderis,defcêdcbat columnanubis, 8cnbsp;Rabat ad oRium, *loquebaturq; *cum Moy-fè, cernentibus vniuerfis quod columna nu-bis Raretad oRiu Tabernaeuh. Stabantq; ip-fi, 8c adorabat perfores tabernaculorum Riorum. Loquebatur autem Dominus ad Moyfèn facie ad faciem,ficut folet loqui homo adnbsp;amicum fimm. Cumqj illercuerteretur inca Cnbsp;Rra,miniRer eius lôfue filius Nun,pucr,nonnbsp;recedebat de Tabernaculo.Dixit autem Moynbsp;fès ad Dominum,Præcipis vt educam populum iRum;8c non indicas mihi quem milîu-rus es mecum,præfèrtim cum dixeris,Noui tenbsp;ex nomine,8c inueniRi gratiam coram me.Sinbsp;ergo inueni gratia in confpeètu tuo, oRendcnbsp;mihi quot;faciem’ tuam, vt (ciam te 8cinueniamnbsp;gratiam anteoculos tuos ,¦ refpice populumnbsp;tuum gentein hanc Dixitq j D ominus,Facics

mca,

-ocr page 125-

Lex.

mca præccdet te^ amp; requiem dabo tibi. Et dit

MoyleSjSi no tuipic præcedaSj ne educas nos de loco ifto.In quo enim fcire poterimus egonbsp;ôcpopulus tuusinueniflênôs gratiaminconnbsp;(peétu tuo^niiî ambulaueris nobiicum^yt glonbsp;rifîcemur ab omnibus populis qui habitantnbsp;D Juper terram.'Dixit autem Dominus ad Moynbsp;fèiijEt verbum iftud quod locutus es^fâciam:nbsp;inuenifti enimgratiam coram me^Sc teipfiimnbsp;noui ex nomime. Qm ait, oftende mihi glo-riam tuam. Refpondit, Ego often dam omnenbsp;’quot;»»««»r. bonu tibijamp;’vocabo’in nomine Domini co-ram te:Si:llmifèrebor cui voluero, Scclemensnbsp;ero inquem mihi placuerit. Rurfumque ait,nbsp;Nonpoteris viderefaciem meam:nô enim vinbsp;debit me homo, amp;viuet.Et iteriim, Ecce,in-quit,eft locus apud me, amp; ftabis fiipra petra.nbsp;Cumque tranfibitgloria mca,ponara te in fonbsp;raminepetrx, amp; protegam dextera mea, donee tranlèam: tollamq; manum mcam, amp; vi-debis pofteriora meajfaciem autem meam vi-derenon poteris.

A edeinceps, Præcîde,ait, tibiduasta' biilaslapideasinftarpriorum,amp;fcri-

-^bamlupercas verba qiiæ habuerunt tabulæquas fregifti.Efto paratus mane,vt af-cendas ftatim in montem Sinai, ftabifq; me-cumlupcr veivicem montis . Nullus alcendatnbsp;tecum, ncc videatur quilpiam per totu montem , boues quoque Sc oues non palcantur e-cotra.Excîdit ergo duas tabulas lapideas,qua itmiuius mv.. «unu» jiiiin.unMii.vu vmho, ma.,nbsp;les antea fuerant : amp; de nodte confürgehs af- afeendente te amp; apparente in confpcélu Do-cendicin montem Sinai, ftqut præceperât ei mini Deitui ter in anno.nbsp;I^orninus,portanslecUm*tabulas . Cumque liNon immolabis ftiper fermento lànguine pnbsp;defeediflet Dominus per nubem,ftetit Moy- hoftix mexmeque reiidebit mane de viftima Supr. i).cnbsp;les cutn eo, in uocans no men Domini. Quo lolennitatis Phale. Primitias frugum terrænbsp;.tranlèunte corâeoj ait, Dominator Domine tuæ öfteres in domo Domini Dei tui. lINon Deu.i4.c.nbsp;Deus, Giilèricorsnbsp;nbsp;çlçmês, patiens ÔC multæ coques hœdum in lade matris fux. Dixitque

Domi-


Exodus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jx

mifèrationis,ac verax,quitlcuftodis milèricor Pfal.i4x.a diam in millia: quiauferas iniquitatem,amp; feenbsp;lera,atq; peccata,nullusq; apudteperfèinnonbsp;céseft. (IQmreddisiniquitatempatrumfilijs, Icre.p.«nbsp;acnepotibusin tertiam amp; quàrtaprogeniem.nbsp;Feftinusque Moyles, curuatus eft pronus innbsp;terram, amp; adoras ait,Si inueni gratiam in. connbsp;Ipedu tuo Domine, oblecro vtgradiaris no-bilcum: populus enim durx ceruicis eft, amp; aunbsp;feras iniquitates noftras atq;peccata,nosquenbsp;poßideas . RelponditDominus, Egoinibo Bnbsp;padum videntibus cundis,ligna faciam quænbsp;nunquam vila limt liiper terram, nee in vllisnbsp;gentibus; vt cernât populusgt;iftej’in cuius csnbsp;medio, opus Domini terribilequod fadurusnbsp;liim. Oblerua cunda qux hodie mandaui tibi ; ego iple eijeiam antefaciem tuam Araor-rhxum,amp; Chananæum,amp; Hæthx’um,Pherc *nbsp;zæum quoq;,amp; Heuæum,amp;Iebulæum.*Ca-y;^^^’'^^^'nbsp;uenevnquam cum habitatoribus terræ illiusnbsp;iungas amicitias, quæ lint tibi inruinam : fednbsp;aras eorumdeftruej*GÔfringeftaruas,lucolqjnbsp;luccide.Noli adorare deû alienum. Dominusnbsp;zelótes nomen eins, Deus eft æ.mulator. HNenbsp;ineas padum cum hominibus illarum regionum : ne cum fornicati fuerint cum dijs fuis,nbsp;amp; adoratierint limulachra eorum,yocet tenbsp;quilpiamquot;vt’comedasdeimmolatisJ!Necvxo ,nbsp;ar-.,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .nbsp;nbsp;nbsp;p,..nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j.Re.ii.®»

remdehliâbus eorum ^ccipies hlijstuis:nc poftquam iplæ fuerint fornicatXjfornicari fanbsp;ciant amp; filios tuos in deos ftios.Deos confia- Gnbsp;tiles non facies tibi. Solennitaté azymorumnbsp;cuftodies. Septem diebus velcôris azymis, li-cut præcepi tibi, in tempore mélis nouorunl.nbsp;mêle enim verni temporis egrelTus es de Ae-gyptó. ÜOmne quod aperit vuluam generis sup.ij.»*nbsp;malculini, meum erit .Decundis animanti-_„3tam de bobus, quàm deouibus, meume-rit. Primogenitum afini redimes oue. fin autem nec pretium pro eo dederis,occidetuf.Prinbsp;mogenitum filiorum tuorum redimes.mcc apnbsp;parebis inconlpedii meo vacuus. IlSexdie-Sup.ij.binbsp;bus operaberis, die leptimo cefiabis arare amp; Dea.itf.d.nbsp;metere.llSolennitatcmhebdomadarum facies Eccl. J5.a.nbsp;tibi in primitijsfrugum meftistuæ tritieeæ,amp;nbsp;Iblennitatem quando redeunte anni tempore cundaconduntur.Tribus temponbus an-ni apparebit omne malculinum tuum in con-Ipedu omnipotentis Domini Dei Ifiael. Cûnbsp;enim tulero genres à facie tua, amp;dilataueronbsp;termines tuos : nullus infidiabitur terræ tux.


-ocr page 126-

Lex.

Dominus adMoylën, Scribe tibi verba bxc, Sup.t4.d. quibusSc tecum 8c cum Ifraelüpepigi fcédiis.nbsp;*Moyfes. Fuit ergoibi cum Domino*quadragintadiesnbsp;8c quadraginta nodes :panem noncomedit,nbsp;8c aquam non bibit , 8c fcripfit in tabulisnbsp;Deut. 4 .b Uverbafœderisj decem. Cumque delcenderetnbsp;Moyfès de monte Sinaij tenebat duas tabulasnbsp;teftimonijj 8cignorabatquôdcornuta efletnbsp;facies fua ex confbrtio fêrmonis Domini.Vi-dentes aiitem Aaron 8c filij Ilrael cornutamnbsp;Moyfifaciem^timueruntpropè accedere^Vo-* catique ab eo^reuerfi funt tam Aaron quàmnbsp;principes fynagogæ.Et poftquam locutus eftnbsp;ad coSjVeneruntadeum etiamomnes fîlij II-rael : quibus præcepit cundà quæ audierat ànbsp;Domino in monte Sinai.Impletisq; fèrmoninbsp;velamen fuperfacie fuam.quot;Quod’nbsp;ingreflus ad Dominum, 8c loquens cumeonbsp;auferebat doneeexiret, 8c tuncloquebaturadnbsp;fîlios lirael omnia quæ lîbi fuerantimperata.nbsp;Qui videbant faciem egredientis Moyfieflenbsp;•¦velamiiie. cornutam fcd operiebat illcrurfus * faciemnbsp;lîiam fi quando loquebatur ad cos.

5. Yrxàf itur fabbathum ^fetunttirprimitix amp; donaria ac artifices ad conßruenda omnianbsp;di^apint, quibut députait à quot;Domino dicun-turXsfieleelamp; Ooliab.

CAP. XXXV.

A. T Gitur côgregata omni turba filiorumifi-I raeljdixit ad eos.Hæcfiintquæ iufsit Do “^minus fieri. Sex diebus facietis opus.-Ièpti-mus dies erit vobis làndus, fàbbathum 8c re-quies Domini :qui fecéritopus in eo, occide-tur.Non fuccendetis ignem in omnibus habi-taculis veftris per dicm fabbathi. EtaitMoy-fès ad omnem cateruam filiorum Ifrael, Iftcnbsp;eftfèrmoquempræcepit Dominus, dicens,nbsp;Sup.î$.3. Separate apud vos primitias Domino. llOm-nis volûtarius 8c prono animo offerateasDonbsp;mino:aurum 8c argentum,8cæs,hyacinthumnbsp;8cpùrpurâ, coccumqjbis tindumScbyfiiim,nbsp;pilos caprarum, pellesq; arietum rubricatas,nbsp;8c ianthinas, ligna lètim, 8c oleum adluminanbsp;riaconcinnanda,8cvtconficiaturvngucn‘-tum,8cthymiamafiiauißimum, lapides ony-chinos, 8c gemmas adornatû fiiperhumeralisnbsp;8c rationalis.Qmfquis veftrum üpiens ert,ve

B niat,8cfaciat quodDominusimperauit, Ta-bernaculum fcilicct, 8c tedum eius,atq; ope-rimentum,annulos 8C tabulatacum vedibus, paxillos 8c balès.Arcam 8c vedes,propitiato-rium J 8c velum quod ante illud oppanditur:nbsp;Menlàmcum vedibus 8c vafis 8c propofitionbsp;nis panibus: Candelabrû ad luminaria füllennbsp;tanda, vaGillius8cluce^nas,8coleumadnu-t^imenta ignium:Altäre thymiamatis, 8c ventes 8c oleum vndionis 8c tbymiama ex aro-matibus : Tentorium ad oftiumtabernaculi;

Exodus.

Altrae bolocaufti, 8c craticularn eius aeneam cuni vedibus 8c vafis fuis : Labrum 8c*'balès’,nbsp;eius:Cortinas atrij cum columnis 8cbafibus,nbsp;tentorium inforib us veflibuli, paxillos tabernbsp;naculi 8c atrij cum funiculis fuis ; Vellimentanbsp;quorum vfus ell in minillerio fanduarij, velles Aaron pontificis ac filiorum eius vt fa-cerdotio funganturmihi. Egrelïàqueomnisnbsp;multitudo filiorum Ifiael de eonlpedu Moynbsp;fi,obtulerunt mente promptißima atqj deuonbsp;ta primitias D omino, ad faciendum opus ta-bernaculi teflimonij. Quicquid ad cultum etnbsp;ad veftes fandas necelfarium erat, viri cumnbsp;mulieribus præbuerunt, armillas 8c inaures,nbsp;annulos 8c dextralia:omne vas aureum in donbsp;naria Domini leparatum ell. Si quis habebatnbsp;hyacinthum,8c purpuram,coccumq5 bis tin-dum, byflum 8c pilos caprarû, pelles arietumnbsp;rubricatas, 8chyacinthinas, argenti*ærilqucnbsp;metalla obtulerunt D omino, lignaque letimnbsp;in varios vfus.Sed 8c mulieres dodæ,quæ ne-uerant dederunt, hyacinthum, purpuram, 8cnbsp;vermiculum ac bylfum,8cpilos caprarum,nbsp;fponte propria cunda tribuentes. Principesnbsp;verb obtulerunt lapides onychinos, 8c gemmas adfuperbumerale 8c rationale, aromata-que, 8c oleum ad luminaria concinnanda, 8cnbsp;ad præparandum vnguentum, ac thymiamanbsp;odoris fiiauißimicomponendum. Omnes vinbsp;ri 8c mulieres mente deuota obtulerunt donaria, vt fierent opera quæ iulîèrat Dominusnbsp;per manum Moyfi.Cundi filij Ifiael volun-taria Domino dedicauerunt.DixitqueMoy-fes ad filios Ifiael, IIEcce, vocauit Dominusnbsp;ex nomine Beleleel filium Vri filij Hur de trinbsp;buludadmpleuitque eum fpiritu Dei,fapierinbsp;tia 8cintelligcntia 8c Icientia,8c omni dodri-na ad excogitandum, 8c faciedum opus in annbsp;ro 8c argento,8c ære,fculpendifque lapidibus,nbsp;8c opere carpen tario. quicquid fabrê ad inue-niri potell,dedit*in corde eius: Ooliab quo-que filium Achilamcch de tribu Dan:ambos s.nbsp;erudiuit lapientia, vt faciant opera abictarij,nbsp;polymitarij, ac plumarij debyacinto ac pur-pura,coccoque bis tindo, 8c bylTo, 8c texantnbsp;omnia,ac noua quæque reperiant.

5. Oblatisplus tjuam opus effet donarijs, parjigt;-tur tabernaculum iuxta omnes partes fitas^ nempè cortinas,fiaga,opertortat tabulata/ve-Hes,'velum,amp; tentorium.

CAP. XXXVI.

FEcit ergo BelèlecfSc Ooliab, 8c omnis A virlapiens, quibus dedit Dominus là- W^****'nbsp;pientiam 8c intelledum,vt Icirent fabrinbsp;operari quæin vfiilanduarij neceflariaflint,nbsp;8cquæpræcepit Dominus. Cumque vocafinbsp;lèteos Moyfes, 8c omnem eruditum vfiuranbsp;cui dederat Dominus lapientia,8c qui Ipontenbsp;lua ob-


-ocr page 127-

Cercmoniæ.

fuacbtulcrantfè ad faciendum opuSj tradidit CIS vniuerfàdonaria filiorum Tlfael.Qui cumnbsp;inftarent operi^ quotidie mane vota populusnbsp;oôerebat. Vnde artifices venire compulfi^di-xeruntMoyfijPlus offert populus qua nec'ef-fànum eft. lußit ergo Moyfès præconis vocznbsp;cantarf Nec vir nec millier quicquam offeratnbsp;vitra in opère fànduarij. Sicqueccflatumeftnbsp;à muneribus offerendis^eo quôd oblata fuffi-cerent amp; fuperabundarent.

Ê Feceruntqne omnes corde fàpientes adex-plendumopus tabernaculi^cortinas decem de byffo retorta^Sc hyacintho^Sc purpura, coc-coquebis tinéto^opere variOj amp; arte polymi-ta.quarum vna habebat in longitudine viginnbsp;tiodo cubitos Sein latitudine quatuor, vnanbsp;menfura erat omnium cortinarum.Coniun-xitquecortinas quinquCjalteram alteri ^Scalias quinquefibi inuicem copulauit. Fecit amp;nbsp;anfas hyacintbinas in ora cortinæ vnius exnbsp;vtroquelatere^Sc in oracortinæ alterius fimi-liter^vt cotrafè inuicem venirentanfiejamp; munbsp;tuô iungerentur. vnde Se quinquagintafuditnbsp;circules aureos^ qui mordetet cortinarum annbsp;Gsj amp; fieret vnum tabernaculum.Fecit amp; làganbsp;vndecim de pilis caprarum ad operiendû te-dum tabernaculi : vmi fàgum in longitudinenbsp;babebatcubitos triginta , èc in latitudine cubitos quatuor, vnius menfuræ erant omnia lanbsp;ga;quorum quinqjiunxitfèorfiinij amp; lèxalianbsp;leparatim.Fccitque anfiis quinquaginta in o-ra {agi vniuSjôc quinquaginta in ora fàgi alterius , vt fibi inuicem iungerentur. Et fibulasnbsp;æneas quinquaginta^quibus ncôteretur teÆû,nbsp;C vt vnum pallium ex omnibus làgis ficret. Fecit amp; opertorium tabernaculi de pellibus arienbsp;turn rubricatis : aliudqj défiiper velamcntumnbsp;depcllibusquot;ianthinis’ .Fecit amp; tabulas taber-naculi de lignis fetim liantes. Decem cubito-rum erat longitudo tabulæ vnius:amp; vnum acnbsp;lèmiscubitum latitudo retinebat.Binæ inca-ftraturæ erant per lingulas tabulas^vt alteri alnbsp;tera lungeretur. Sicfecit in omnibus fabernanbsp;culi tabulis.E quibus viginti adplagam meri-dianam erant contra auftrum cum quadraginnbsp;ta bafibus argenteis.Duæ baies fub vna tabula ponebantur ex vtraqueparte angulorum,nbsp;vbi incaftraturæ laterum in angulis termina-tur. Ad plagam quoque tabernaculi quæ ref-picit ad aquilonem, fecit viginti tabulas cumnbsp;quadraginta bafibus argenteis, duas baies pernbsp;fingulas tabulas. Contra occidentem verôjdnbsp;cft a^ earn partem tabernaculi quæ mareref-picitjfecît Icx tabulas,amp; duas alias per fingu-los angulos tabernaculi rétro : quæiunétæ e-rant à deorfiim vlqj fiirfiim^amp; in vnam com-paginem pari ter ferebantur. Ita fecit ex vtraque parte per angulos:vt oôto client fimul ta-

Exodus.

bulæjSc haberent baies argenteas lèdecim,, binas Icilicet baies fiib fingulis tabulis.

FecitScveôles delignis lètim^quinque, ad D continendas tabulas vnius lateris tabernacu-li_,amp; quinque alios ad alterius lateris coaptannbsp;das tabulas:amp; extra hosjquinquealiosvedesnbsp;adoccidentalem plagam tabernaculi contranbsp;mare.Fecit quoque vedem alium^qui per menbsp;dias tabulas ab angulo vfque adangulum pernbsp;uenirct. Iplâ autem tabulata deaurauit ^fufisnbsp;bafibus earum argenteis. Et circulos eorumnbsp;fecit aureos, per quos veâres inducipolîênt:nbsp;quos amp; iplos laminis aureis operuit. Fecit 8cnbsp;velum dehyacintho, ScpurpurajVermiculo,nbsp;ac bylîo retorta opéré polymitario, variumnbsp;atquediftinftuin;amp; quatuor columnas delignbsp;nis lètim_,quas cum capitibusdeaurauit; fufisnbsp;bafibus earum argenteis. Fecit 8c tentoriumnbsp;in introitu tabernaculi ex hyacintho_,purpu-rajVCrmiculOjbylîoque retorta_,opere pluma-rij;8c columnas quinque cum capitibus fiiisjnbsp;quas operuit aurOjbalelq; earum fudit æneas.

5. Formutur area,pïo^ùïatorium^mmpi,candelabrum, Iticernie, altare thymiamadsjpjtim-^ue tbymiama. CAP. x x X v 11.

FEcitauté Belèleel 8carcam delignisfè-tim^habenté duos lèmis cubitos in lon-gitudinCj 8c cubitum ac lèmilfem in lati tudine, altitudo quoque vnius cubiti fuit 8cnbsp;dimidij : veftiuitquecamauropurißimo intus ac foris . Et fecit illi coronam aiircam pernbsp;gyrum^conflans quatuor annulos aureos pernbsp;quatuorangulos eius:duos annulos inlatercnbsp;vno_,8c duos in altero.Veôles quoque fecit denbsp;lignis lètim^quos veftiuit aurOj 8c quosmifitnbsp;in annulos qui erant in latenbus arcæ^ad pornbsp;tandum earn. Fecit 8c propitiatorium, id elfnbsp;oraculum^ de auro mundißimOj duorum cu-bitorû 8c dimidij in longitudine^8c cubfii acnbsp;lèmis inlatitudine.Duos etiam cherubim ex ßnbsp;auro duótili quos poluit ex vtraq; partepro-pitiatorij, cherub vnum in fummitate vniusnbsp;partisj 8c cherub alterum in lummitate partisnbsp;alterius;duos cherubim in fingulis fummita-tibus propitiatorij^extendentesalas^ 8c tegennbsp;tes propitiatorium^lèque mutuô 8c illtid reßnbsp;picientes .Fecit SemenGm delignisletiminnbsp;longitudine duorum cubitorum,8c in latitu-dine vnius cubiti, quæ habebat in altitudinenbsp;cubitum ac lèmilîem.circundeditque earn aunbsp;ro mudißimOj 8c fecit illi labium aureum pernbsp;gyrumjipfiqtielabio coronam auream inter-rafilem quatuor digitorum, 8c fuper eandemnbsp;alteram cofonam auream . Fudit 8c quatuornbsp;circulos aureos,quos poliiit in quatuor angunbsp;lis per fingulos pedes menlæcotra coronam,nbsp;mifitq ue in eos veftes,vt poßit menfà porta-ri . Iplos quoque vedes fecit de lignis lètim,nbsp;E Ôc circun-

-ocr page 128-

Ceremoni^e.

C amp; circuftdedit cos auro . Et vafa ad diucffbs vfus mcnfxjäcetabula^phialas^ Sc cyathoSj Scnbsp;thuribula, ex aurp puro^in quibus ofFercndanbsp;lunt libamina. Fecit Sc candelabrum dudilenbsp;de auro mundißimo. De cuius vedecalami,nbsp;lcyphi,{phærulæq; ac lilia procedebant:lèxinnbsp;vtroq; latere, tres calami ex parte vna, Sc tresnbsp;ex altera,tres fcypbi in nucis modum per calanbsp;mos fiAgulos j fphærulæquefimul Sclilia : Scnbsp;tres Icyphi inftar nucis in calamo altero,fphænbsp;rulæquefîmul Sc lilia.Aequû erat opus lèxcanbsp;lamorum, qui procedebant de ftipite cande-labri. In ipfo autem veâe erant quatuor Icyphi in nucis modum, Iphæntlæq uc per fingunbsp;los fimul Sclilia: Sc Iphærulæ lub duobus calanbsp;mis per loca tria,qui lîmullèx hunt calaminbsp;procedentes de vede vno.Sc Iphærulæ igitur,nbsp;amp; calami ex ipio erant, vniuerla dudtilia exnbsp;auro purißimo.

D Fecit Sc lucernas leptem cum emundorijs Ibis J Sc vala vbi ea quæ emunda funt, extin-guatuijde auro mundißimo. Talentû auri apnbsp;pendebat candelabrû cum omnibus vafis luis.nbsp;Fecit Sc altare thymiamatis de lignis fetim,nbsp;per quadrû ßngulos habens cubitos,Sc in altinbsp;tudincduos; c cuius angulis procedebant cornbsp;nua.Veftiuitq; illudauro purißimo cû crati-cula ac parietibus Sc cornibus.Fecitq; ci coronbsp;nam aureolam per gyrum,Sc duos annulos aunbsp;reos ßib corona per fingula latera, vt mittan-turin eos vedcs,Sc poßitaltare portari.Iplbsnbsp;autem vedes fecit de lignis letim, Sc operuitnbsp;laminis aureis. Compofuit Sc oleû ad ßindi-quot;tfymlama. ficationis vngucntum,8c''thyniiamata’dcaronbsp;matibus mundifiimis opere pigmentarij.

S, Formatur altare holocaujii cum laiio ceneo lt;amp;• atriG^oblatacf^ donaria recenßntur.

CAP. XXXVIII.

Al 'Ecit Scaltareholocauftidelignisletim, 1^ quinq; cubitorumper quadrumjSc triiinbsp;in altitudine : cuius cornua de angulisnbsp;procedebat, operuitq; illud laminis asneis.Etnbsp;in vßis eins parauit ex ære vaß diuerlà, lebe-tes,forcipes,fulcinulas,vncinos,Sc ignium renbsp;ceptacula. Craticulamque eius in modum renbsp;tis fecitasneam,Sclubter earn inaltaris medionbsp;arulam,fufis quatuor annulis per totidem re-tiaculi lummitates, ad immittendos vedes adnbsp;portadum. quos Sc iplbs fecit de lignis letim.nbsp;Sc operuit laminis æneis:induxitquein circunbsp;los qui inlateribus altaris eminebant. Iplumnbsp;Exo.io.d, autemaltarenon eratfolidum,!lled cauum exnbsp;tabulatis,Sc intus vacuum.

B Fecit Sc labrum æneû cum bafi fua de Ipe-culis mulierumquæ excubabantin oftio ta-bcrnaculi.Fecit Sc atrium,in cuius auftrali pla ga erant tcntoria de bylTo retorta,cubitorumnbsp;centum, columns snes viginti cum balibus

Exodus.

luiSjCapita columnarum, Sc to ta opens cæla-tura, argentea. Aeque ad feptentrionale pla-gam tentoria, columnæjbafi:fq;,8c capita columnarum eiuldemmenluræ,8c opens ac me talli,crant. In eavero plaga quæ ad occiden-tem relpicit, fueriit tcntoria cubitorum quinnbsp;quaginta, columns deccm cu bafibusßiis æ-neae,Sc capita columnarû. Sc tota operis cælanbsp;tura,argentea. Porro contra orienté quinquanbsp;ginta cubitorumparaUit tentoria,ê quibus,nbsp;quindecimcubitos,columnarum trium,cumnbsp;bafibus Illis vnum tenebant latus : Sein partenbsp;alteraquot;(quia inter vtraque’introitum tabernanbsp;culi fecit) quindecim arque cubitorum erantnbsp;tentoria,columneq; tres,Sc bales totide.Cun Cnbsp;daatrij tentoria bylTus retortatexuerat.Balesnbsp;columnarum fuere æneæ,capita autem carumnbsp;CÛ cundis cælaturis ßiis argenteajlèd Sc iplàsnbsp;columnas atrij velliuit argéto.Etinintroitunbsp;eius opercplumario fecit tentorium ex hyacinthe, purpura, vermiculo,ac bylTo rctorta,nbsp;quod habebat viginti cubitosinlongitudine,nbsp;altitude vero quinq; cubitorû erat iuxta mennbsp;furam quacundaatrij tentoriahabebant.Conbsp;lumnæ aût in ingrelTu fuere quatuor cum bafibus æneis,capitaq; earum Sc cælaturæ argennbsp;teæ.Paxillos quoq; tabernaculi 5c atrij pergynbsp;rum fecit æneos.Hæc funt inftrumenta tabçrnbsp;naculi teftimonij, quæ enumerata fiint iuxtanbsp;præceptum Moyfi in cæremonijs Leuitarumnbsp;per manûlthamarfilij Aaron làcerdotisiquænbsp;Balèleel films Vri filij Hur de tribu Iuda,Donbsp;mino per Moylèn iubente,côplcuerat,iundonbsp;fibilocio Ooliab filio Achilamcch de tribunbsp;Danrqui Sciplèartifexlignorû egregius fuit,nbsp;8c polymitarius atq; plumarius ex hyacintho,nbsp;purpura, vermiculo , 8c byflo.Omneaurum Dnbsp;quod expéfiim eft in opere lànduarij,et quodnbsp;oblatum eft in donarijs, viginti nouem talennbsp;torum fuit,8c Icptingentorum triginta ficlo-rum ad menfiiram lànduarij. Oblatum eft aunbsp;tem ab bis qui tranfierunt ad numerum à viginti annis 8c fuprà, delèxcentis tribus mil-libus , Sequingentis quinquaginta, armato-»nbsp;rum.Fueruntprætereacentum talenta argéti,nbsp;è quibus conflatæ Hint bales lànduarij, Scin-troitus vbi velum pédet. Centum baies fadxnbsp;fiint de ralentis centum, fingulis ralentis pernbsp;baies fingulas fiipputatis. De milléautem Icpnbsp;tingentis,Sclèptuagintaquinque*fecit capitanbsp;columnarum, quas Sc ipßs veftiuit argento.nbsp;Aeris quoque oblata fiint talenta leptuagintanbsp;duo milliajSc quadringenti fiiprà ficlfiewqui-bus fuße fiint bales in introitu tabemaculi te-ftimonij,8c altareæneû cum craticula fiia, o-mniaq ; vaG qux ad vfiim eius pertinct. Sc bales atrij tarn in circuitu, qua in ingrelTu eius.nbsp;Sc paxilli tabernaculi atq iie atrij, per gyrum.

S, Tontu

-ocr page 129-

Exodus.

byfsina:cingulum vcró dcbyflb retortajiya-cintbojpurpura,ac vcrmiculo diftinclum arte plumariaj ficutprxcepcrat Dominus Moy fi.Fecerunt amp; laminam iàcræ vcnerationis denbsp;auropurißimo^feripferuntq; in ea operege-mario.Sandum Domini ; amp; ftrinxerunt earnnbsp;cum mitra vitta hyacin china, ficut præccpc-rat Dominus Moyfî. Perfedum eft igitur o-mneopus tabcrnaculi amp;telt;fti teftimonij.Fe-ceruntquefilij Iftacl cundaquæ præccperatnbsp;Dominus Moyfi.Etobtuleruttabernaculumnbsp;amp; tedû Sc vniuerfam fiipelledilemjannulos,nbsp;tabulaSjVedçSj columnar ac bafts opertoriunbsp;de.pellibus arietum rubricatiSj Sc aliud operi-mentum de hyacinthinis pcllibuSj velum:ar-cam^vedes^propitiatorium^menftm cum va-ßs ftiis amp; propofitionis panibus:candelabru,nbsp;lucernaSj amp; vtenßlia earum cum oleo : altarenbsp;aureum,Sc vnguentumjamp; thymiama ex aro-matibuSjamp;tentorium in introitu tabernacu-li:altare xncum^retiaculum, veftes_,amp; vaft c- Qnbsp;ius omniadabrum cum baft fuaitentoria atrij.nbsp;Sc columnas cum bafibus ftiis, tentorium innbsp;introitu atrij funiculofque illius Sc paxillos.nbsp;Nihil ex vafts defuit quae in minifterium tabcrnaculi, Sc in tedum fœderis iuflaftint fic-

Ceremoniæ.

5. *PontißcaliaJacerdotalia^confiàunturorna-mcnta^totum^ iniun^um opusperficitur.

CAP. XXXIX.

A quot;1 E hyacintho vero Sc purpura, vermi-up.cj.18. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;byflo fecit veftes,quibus indue

retur Aaron quado miniftrabat in ftn-

lt;^s,ficut prxeepit Dominus Moyfi. Fecit igi tur ftiperhumerale de auro, hyacintho,Sc pu-pura,coccoqj bis tindo,Sc byflo retorta,operenbsp;polymitario.inciditque braftcas aureas,8c ex-tenuauit in fila, vt poflent torqueri cum prionbsp;rum colorum ftibtegmine, duasque oras fibinbsp;inuicem copulatas in vtroque latere ftimita-tum,Sc balteu ex eifdem coloribus, ficut præ-ccpcrat Dominus Moyfi.Parauit Sc duos lapinbsp;des onychinos, aftriótos Sc inclufos auro , Scnbsp;ftulptos arte gemmaria nominibus filiorumnbsp;•/MBWjjj. Ifi'acl, *Poftntque eos inlatcribus fuper hu-meralis in monimentum filiorum Ilfaeljftcutnbsp;præccperat Dominus Moyfi.

xttordinem nbsp;nbsp;nbsp;—nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

tutiuitMis nbsp;nbsp;nbsp;Fecit Sc rationale opere polymito luxta o-

«rxw. nbsp;nbsp;pus fuperhumcralis,ex auro, hyacintho, pur-

pura,coccoq; bis tinfto,Sc byflo retortaiqua-

C drangulum,duplex,mcnftirx palmi.Et pofiiit in co gemmarum ordines quatuor. in primonbsp;vcrfii cratftrdius, topazius, fmaragdus.in ft-


cundojcarbunculus, ftpphirus Scialpis.in ter ri. Veftes quoque quibus ftcerdotes vtuntur tio,ligyrius,achatcs Sc amethyftus. in quarto, in ftnduario,Aaron ftilicet Sc filij eius obtu-'chryfolithus,onychinus. Sc berillus,circunda lerunt filij Ifiael, ficut praeceperat Dominus,nbsp;ti amp;inclufi auro per ordines fuos.Ipfiqj lapi- QuxpoftquamMoyfescunda viditcomplc-ta,bcnedixit eis.

5. ^rimo menje talernaculum erigendu çir cen-fecrandumprxcipitur,quofa^om(äeßAte Dei repletur^nule tahernaculum continue operien-te,nißdumeßetproßcifcendum. cap. xl.

LOcutufque eft Dominus ad Moyftn, A dicens,Menft primo, prima die menfis eriges tabernaculum teftimonij. Scnbsp;pones in co arcam, demittcfque ante illam ve ’nbsp;lum : Sc illata mcnfii pones fiipcr earn qu« rite præcepta funt.Candelabrum ftabit cum lunbsp;cernis fuis -, Sc altare aureum in quo adoleturnbsp;inccnftim,coram area teftimonij .Tentoriumnbsp;in introitu tabernaculioteftimonij’pones, 8c egt;.8,nbsp;ante illud altareholocaufti: labrum inter altanbsp;re Sc tabernaculum,quod implcbis aqua. Cirnbsp;cundabifque atrium tentorijs,Sc ingrelTum e-ius. Et aflumpto vmftionis oleo vnges tabernaculum cii vafts ftiis,vt ftndiftcentur; altare holocaufti Sc omnia vaft eius:labrum cumnbsp;bafi fuaiomnia vndionis oleo conftcrabis, vtnbsp;fint fanda ftnótorum. Applicabifq; Aaron Sc Bnbsp;filios eius ad fores tabcrnaculi teftimonij, Scnbsp;lotos aqua indues ftndis veftibus, vt mini-ftrent mihi, Sc vndio eorum in ftcerdotiumnbsp;ftmpiternum proficiat. Fecitq; Moyfts omnia quæ præccperat Dominus. Igitur menft

des duodecim J ftulpti erant nominibus duo-decim tribuum Ifraeßftnguli pet nomina ftn-gulorum. Fecerunt in rationali Sccatcnulas ftbi inuicem cohærcntes , de auro purifsimo:nbsp;amp; duos vneinos, totidemq; annulos aureos.nbsp;Porro annulos pofueruntin vtroque latere ranbsp;tionalis, è quibus penderent duæ catenae au-rcx,quas inftruerunt vneinis qui in fuperhu-meralis angulis eminebant.Hæc Sc ante Sc retro ita conueniebant ftbi, vt ftiperhumeralenbsp;amp; rationale mutuo nelt;fterentur,ftrilt;fta ad bal-teum amp; annulis fortius copulata, quos iungenbsp;bat vitta hyacinthina, nelaxa fluerent. Sc ànbsp;ftinuieem mouerentur, ftcut prxeepitDominbsp;nus Moyft. Fecerunt quoque tunicam fuper-hunaeralis totam hyacinthinam ; 5c capitiumnbsp;inftipcriori parte contra medium, oramquenbsp;per gyrumcapitij textile : Deorfum autemadnbsp;pedes mala punica ex, hyacintho,purpura,vernbsp;miculo, ac bilîo retorta; Sc tintinabula de auro purifsimo, quae pofuerunt inter malogra-E nata in extrema patre tunicæ per gyrum: tintinbsp;nabul.^m autem aureum,Sc malum punicum,nbsp;quibus ornatus incedebat pontifex quandonbsp;minifterio fungebatur, ficutprxeeperat Do-minus Moyfi.Fecerunt Sc tunicas byßinas o-perctextili Aaron Sefilijs eius:8cmitras CÛ conbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

ronulis fuis ex bylTo ; feeminalia quoq; linea, primo anni ftcundi, prima die menfis collo-E a catum

-ocr page 130-

Ceremoniæ.

Num.7.a. catutti eft tabernaculum.îIErexitqueMoyfcs illud, 8c pofuit tabulas ac baies 8c vcétes, fta-tuitque columnasexpandittcclumlupernbsp;tabcrnaculum j impofito déluperoperimen-tOjficut Dominus imperauerat. Pofuit amp;te-ftimonium in arca^ßibditis infra vedibus, 8cnbsp;oraculumdélùper. Cumqucintuliflct arcamnbsp;*ttßinn»ilj. in tabernaculum *appendit ante cam vclumjnbsp;C vt explcret Domini iußioncm.Pofuit amp; mennbsp;fam in tabernaculo teftimonij ad plagam lepnbsp;tentrionalem extra velum, ordinatis coramnbsp;propolitionis panibus, ficut prceceperat Do-minus Moyfi.Poluit 8c candelabrum in tabernbsp;naculo teftimonij eregione meße in parte au-ftralijlocatis per ordinem lucernis,iuxtapræ-ceptum Domini.Pofuit 8c altare aureum fubnbsp;tedo teftimonij contra velum, 8c adoleuitfu-pereo incenlumaromarum,ficutiuirerat Donbsp;minus Moyft.Pofuit 8c tentorium in introitunbsp;tabernaculi teftimonij, 8c altare holocaufti innbsp;veftibulo teftimonij, olFerens ineo holocau-

Leuiticus.

ftum 8cGcrificia, vt Dominus imperauerat. Labrum quoque ftatuit inter tabernaculumnbsp;teftimonij,6c altare,implens illud aqua.LaueDnbsp;runtque’Moyles 8c Aaron, acfilij eiusma- *”*'’•** .nbsp;nus fuas 8c pedes, cum ingrederentur tedumnbsp;frederis,8c accederentad altare, ficut prxeepenbsp;rat Dominus Moyfi.Erexit 8c atrium per gy-rum tabernaculi 8caltaris,dildo inintroitunbsp;eius tentorio.Poftquam omnia perfeda Hint,nbsp;lloperuit nubes tabernaculum teftimonij, 8cnbsp;gloriaDomini impleuitillud . Nec poterat’’nbsp;Moyles ingredi tedum fœderis,nube operiere omnia, 8c maieftate Domini corulcantc,nbsp;quia cunda nubes operuerat. Si quando nubes tabernaculum delerebat,proficilccbanturnbsp;filij Ilrael per turmas fuas : fi pendebat délu-perjmanebant in eodem loco. Nubes quippenbsp;D omini incubabat per diem tabernaculo, 8cnbsp;ignis in iiode,videntibus cundis populis Ifrnbsp;rael per cundas manfiones fuas.


Liter Leuiticus, HebraiceVaicra,

yocauit.

CAP. I.


Ocauit autem Moyfrn, 8c lo-cutus eft ei Dominus de taber naculo teftimonij,dicens, Lonbsp;quere filijs Ifrael, 8c dices adnbsp;eos,Homo qui obtulerit exnbsp;vobishoftiam Domino:depccoribus,id eft

Exo.i^.b, debobus 8couibusolFerens vidimas,IISiho-locauftum fueriteiusoblatio,ac dearmento, rnalculum immaculatum olFeretad oftiumnbsp;tabernaculi teftimonij, ad placadum fibi Do-minum-.ponetq ue manus fuper caput hoftiæ,nbsp;quot; 8c acceptabilis erit,atque inexpiationcm eiusnbsp;proficiens. Immolabitq; vitulum coram Donbsp;mino, 8c olFerent filij Aaron quot;làcerdotis’làn- ’’fiuritttttnbsp;guinem eius,fundentes per altaris circuitum,nbsp;quod eft ante oftium tabernaculi: detradaq;nbsp;pelle hoftiæ,artus in fruftra c5cidenc,8c fub-ijeient in altariignem, ftrue lignorum antènbsp;compofita:8c membra quæ funt C3ela,dcfupernbsp;ordinantes,caput videlicet, 8c cunda quæ ad- Cnbsp;bærét iecori,inteftinis 8c pedibus lotis aqua:nbsp;adolebitque ea facerdos fuper altare in holo-cauftum 8c fiiauem odoré Domino. Quod ftnbsp;de pecoribus oblatio eft,de ouibus fine de ca-pris holocauftum:'’agnum anniculum 8c’abf-que macula olFeret: immolabitq; ad latus altanbsp;ris quod relpicit Aquilonem, cora Domino:nbsp;languinem vero illius fundent luper altare finbsp;lij Aaron per circuitum; diuidentq; membra,nbsp;caput 8c omnia quæ adhærent iecori:8c impo Dnbsp;nent fuper ligna, quibus fiibijciendus eft ig-nis:inteftina vero 8c pedes lauabuntaqua.Etnbsp;oblata omnia adolebit laccrdos luper alrarenbsp;in holocauftum 8c odorem luauißimum Donbsp;mino. Si autemde auibus, holocaufti oblatio fuerit Domino:de turturibus 8c pullis co-lumbæ olFeret earn ßcerdos ad altare ,\8c rc-torto ad collum capite, ac rupto vulneris lo-co,decurrere faciet làguiné lupei' crepidincranbsp;altaris:veficulâ vero gutturis 8c plumas proijnbsp;ciet prope altare ad orientalem plagam , innbsp;loco in quo cinercs effundi lolent : confrin-


-ocr page 131-

Ceremonie. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Leuiticus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;35

get^ucafcelUs eius^Sc nonfecabit^nequc fcr- Aaronquot;fàcerdotis’jfànguinem per altaris cir-«.Ill/- nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 cuitum.Etofferentdehoftiapacificorumin

oblationemDominOj lladipem qui opcrit vi- Exo.ip.U talia^Sc quicquidpinguedinis eft intrinfecus;nbsp;duos renes crim adipe quo teguntur ilia^ Serenbsp;ticulum iecoris cum renunculis.adolebuntq; ßnbsp;ea. fuper altare in holocauftü^ lignis igne fupnbsp;pofitodnoblationcmfuauiftimi odoris Domino. Si vero deouibus fuerit eins oblatio Scnbsp;paciHcorum hoftia^ fiuemafculum obtulcritnbsp;fine fceminamjmmaculata erunt.

Si agnum obtulerit coram Domino, po-net manum fiiam fiiper caput vidimæ fuæ: quæ immolabitur in vcftibulo tabernaculi teftimonij ffundetq ue filij Aaron fanguinem e-ius per circuitum altaris.Et offerentdepaci- Cnbsp;ficorum hoftia facrificium Domino: adipemnbsp;Sc caudam totani crim renibus, Sc pinguedi-nem q uæ operit ventrem atque vniuerfa vira-lia^Sc vtrunq; renunculum cum adipc qui eftnbsp;iuxta ilia^reticulumque iecoriscum renuncunbsp;lis. Sc adolebit ea ficerdos fiiper altare in pabulum ignis Sc oblationis Domini. Sicapranbsp;fuerit eius oblatio. ScobtuleriteamDomi-no,ponet manum fiiam fiiper caput eius,im-molabitque cam in introitu tabernaculi teftinbsp;quam offer ens Domino-, trades manibus fa- monij .Et fundent filij Aaron fànguiné eius

morialc de facrificio. Sc adolebit fuper alta-

ro dinidet cam, amp; adolebit fiiper altare, lignis igne fuppofito . Holocauftum eft Sc oblationbsp;fuauifsimi odoris Domino.

lt;S. oilationi/sfacrfciorum ßmtheolcocon-Jßerfe^thuris,panum, laganorurA^atqueprimi ttarum^ additoincmmbwfale, nufquam au-tem fermento nec melle.

CK'P.

A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mima cum obtuleritoblationem facri

ficij Domino,fimilaerit eius oblatio. fundetq; fiiper earn oleum , Sc ponetnbsp;*d«nÎD- thus,acdefcretadfilios Aaroquot;facerdotis’:quo-rum. vnus toilet pugillum plenum fimilæ Scnbsp;olei,ac totum thus,Sc ponet memoriale fupernbsp;quot; -T.d. altarein odorem fuauifsimu Domino, llquodnbsp;ÄUtemreliq num fuerit de facrificiOjCritjVaronnbsp;Sefiliorum eius, fanclum fiindorum de obla-B tionibus Domini.Cumautem obtulerisfierinbsp;ficium cotftum inclibano : de fimila, panesnbsp;fcilicetabfquc fermento confperfo oleo,8cla-gana azyma oleo lita. Si oblatio tua fuerit denbsp;fartagine; fimilæ confpcrfæ oleo Sc abfque fermento, diuides earn minutatim, Sefundes fii-f er earn oleum. Sinautem decraticula fueritnbsp;facrificiiim, xque fimila oleo confpergetur;

cerdotis. Qm cum obtulerit earn, toilet me-Ç, moriale de facrificio. Scadolebit fuper altare in. odorem fiiauitatis Domino .quicquid autemreliquum eft, erit Aaron Sc filiorumnbsp;eiuSjfàntftumfàndorum de oblationibus D o-mini.

Omnis oblatio quæ offertur DominOjabf-que fermento fiet, necquicquamfermenti ac mellis adolebitur infacrificio Domini. Pri-mitias tantum eorum offeretis ac muneraifu-per altare vero non imponentur in odoremnbsp;fiiauitatis. Quicquid obtuleris facrificij, filenbsp;condies, nec offeres fil fœderis Dei tui de fa-crificio tuo.In omni oblatione offeres fil. Sinbsp;«autem obtuleris munus primitiarum frugumnbsp;tuarum Domino, defpicis adbuc virentibusnbsp;torrebis igni, Sc confringes in morem farris,nbsp;amp; fic offeres primitias tuas Domino,fundensnbsp;fbper ea oleum.’Sc thus imponcns, quia oblatio Domini eft. de qua adolebit ficerdos innbsp;menaoriam muneris partem farris fraóti Sc o-leiac totum thus.

Qmpa^o offerantur boffttepacif corum,nem pe dehobui,ombite,agnti,amp; capr^.

CAP. III.

,Vôd fi hoftia pacificorum fuerit eius / oblat io,8c de bobus voluerit offerre,manbsp;re fiuefoeminamquot;immaculata’ offenbsp;retcorana Domino. Ponetque manum fupernbsp;caputviétiniæfuæ,quæimmolabiturinintroi ___________

tu tabernaculi teftimonij . fundentque filij tifsimi Domino,quod eft

quot;per’altaris circuituni. Tollentq j ex ea in pa- quot;fu^er.u ftum ignis dominici^ adipem qui opcrit ven-trenijSc qui regit vniuerfa vitalia:duos renunnbsp;culos cum reticulo, quod eft fuper eos iuxtanbsp;ilia^Sc aruinamiecoris cum renunculiSjadolenbsp;bitqus ea ftiper altars iacerdos in alimoniamnbsp;ignisjamp;fuaiufsimi odoris.OiTinis adeps^Do-niinierit iureperpetiio in generationibuSjScnbsp;cunftis habitaculis veftrismcc Gnguineni liecnbsp;adipem omnino comedetis.

5. ^lodus (tß'erendi hoßtasfacerdoas,prînâpïs, amp; multitudinisper ignorantiam peccarUts.

CA.P. 11 11.

LOcutusque eft Dominas ad Moylen^ A dicens, Loquere filijs Iftael, Animanbsp;quum peccauerit per ignorantiam, Scnbsp;de vniuerfis mandatis Domini quæ præccpitnbsp;Yt non fierent quippiam fecerit : Si lacerdosnbsp;qui vnâus eft peccauerit j delinqucre faciensnbsp;populum, offerer pro peccato fiio vitulil im-maculatum^DominOj Sc adducet ilium ad o-ftium tabernaculi teftimonij coram Domi-no_,ponetque manum fuper caput eius^Sc im-molabit eum Domino. Hauriet quoq; de fannbsp;guinc vitulij inferens ilium in tabernaculuinnbsp;teftimonij.Cumq; intinxcrit digitum in ffn ßnbsp;guincm, afpcrget quot;eum’fepties cora Dominö quot;coj.i.nbsp;contravelii fimdtuarij: ponetq; deeodcm fannbsp;guine friper cornua altaris thymiamatis gra-

‘ in tabernaculo te-E 3 ftimonij*

5.

-ocr page 132-

Cercmoniæ.

ftimonij. onmcni ante rcliquum lànguinem fundet inbahni al taris holocaufti in introitunbsp;tabernaculi. Et adipé vituliquot; olïèret’pro pec-cato^tam cum qui vitalia operit^quàm omnianbsp;quæ intrinfecus fùnt : duos renunculos amp; réticulum quod eft fùper eos iuxta ilia, Sc adi-' '^aufirtur.'S pent iecoris cum renunculis^ficut’ofFertur’denbsp;vitulo hoftiæ pacificorum : amp; adolebit ea lu-C per altare holocaufti. Pellem verô Sc omnesnbsp;carnes cum capitc amp; pedibus amp; inteftinis amp;nbsp;fimo_,amp; reliquo corpore eiferet extra caftra innbsp;locum mundum, vbi cineres elFundi lolent:nbsp;inccndetqj ea ftiper lignorum ftruemjqux innbsp;loco effuiorum cincrum cremabûtur. Quodnbsp;*ßli«rttm. fi omnis turba*Ifi-aelignorauerit, amp; per im-peritiam fecerit quod contra mandatum Do-mini eftjamp;s poftea intellexerit pcccatu fiium,nbsp;eiferet pro peccato fuo vitulum^adducetqucnbsp;eum ad oftium tabernaculi.Etponent lènio-res populi manus fupercaput eins coram Donbsp;J) mino. Immolatoq; vitulo in conlpeduDomini J inferer lâcerdos qui vniftus cft j de làn^nbsp;guine eius in tabernaculum teftimonij,tinlt;5tonbsp;digito alpergens lèpties contra velum.ponet-que de eodem lànguine in cornibus altarisjnbsp;quod eft coram Domino in tabernaculo tc-ftimonij.reliquum autem lànguinem fundetnbsp;iuxta bafim altaris holocauftorum, quodcftnbsp;inoftio tabernaculi teftimonij. Omnemquenbsp;eius adipem tollet, amp; adolebit fiiper altarezfîcnbsp;faciens 6c de hoc vitulo quomodo fecit 6cnbsp;pnus : 6croganteproeislàcerdotejpropitiusnbsp;eriteis Dominus.Ipfiim autem vitulum effè-ret extra caftta^atque comburetfîcut 8c pno-rcm vitulum:quia cft pro peccato multitudi-

E nis. Si peccaucrit princeps^ 8c feccritviiumc pluribus perignorantiam^quodDomini legenbsp;prohibetur ; 6c poftea intellexerit peccatumnbsp;luum, olFèret hoftiam Domino^hircu de ca-pris immaculatum.Ponetq j manum fuamlu-per caput eius;Cumq; immolauerit eum in lonbsp;co vbi lôlet madlari holocauftum coram Donbsp;mino^quia pro peccato eft^tinget lâcerdos dinbsp;gitum in lànguine hoftiæpro peccato tangens cornua altaris holocaufti^ 8creliquumnbsp;*fa»guîne.} *fundens ad balim eius. Adipem veto adolc-bit^jficut in viaimis pacificoru fîeii folct:ronbsp;gabitque pro eo lâcerdoSj 8c pro peccato ciusj

F 8c dimittetur ei.Quod fi peccauerit anima per ignorantiam^ depopulo terræ.vt Eiciat quic-quam de his quæ Domini lege prohibentur,nbsp;atq;delinquat,et cognouerit peccatum fiiunijnbsp;olferctcapra immaculatam. Ponetq^ manusnbsp;fupercaput hoftiæ quæ pro peccato eft^Sc imnbsp;molabit earn in loco holocaufti. Tolletquenbsp;lâcerdos de fiinguine in digito fuo; 8c tangensnbsp;cornua altaris holocaufti,reliquum fundetnbsp;ad bafim çius, Omnein autem adipem aufe-

Leuiticus.

rens ficut auferri lôlet de vidimis pacifico-rum^adolebit luper altare in odorem fiiauita-tis Domino :rogabirquepro eo, 8c dimittetur ei.Sin autem de pecoribus obtulerit vidlimamnbsp;pro peccatOjOuem Icilicet immaculatam:po-net manum fiiper caput eius, 8c immolabitnbsp;earn in loco vbi lolent cædi holocauftorumnbsp;hoftiæ . Sumetque lâcerdos de lànguine eiusnbsp;digito fuo, 8c tangens cornua altaris holocaufti , reliquum fundet ad bafim eius. Om-nem quoque adipem auferens, ficut auferrinbsp;lôlet adeps arictis q ui immolatur pro pacifî-cis,cremabit luper altare incenfiim Domini:nbsp;rogabitque pro eo 8c pro peccato eius 8c dimittetur ci.

5. De hoßijs pro peccatis ex ftîentw yeriiatù, immnndiüa,errore,iuramento,ßitroriimAiti^nbsp;ßt^atque ignorantia.

C A P. V.

SI peccauerit anima, 8c audierit voeem A 'iurantis’, teftisq; fueritquôd autiplèvinbsp;dit,aut conlcius eft:nifi indicauent,por-tabit iniquitatem luam. Anima quæ tetigeritnbsp;aliquidimmundum, fiuequod occifiim à be-ftia eft,aut per le mortuû, aut quodlibet aliudnbsp;reptile: 8c oblita fuerit immunditiæ fuæ, reanbsp;eft, 8cdeliquit. 8c fi tetigerit quicquam de imnbsp;mûditia hominis iuxta omnem impuritatemnbsp;qua pollui lôlet, oblitaqj cognouerit poftea,nbsp;fiibiacebit delido. Anima quæ iurauerit, 8c ßnbsp;pro tulerit labijs luis vt vel male quid facerct,nbsp;vel bene,8c idipfum iuraméto 8c fermone fir-mauerityoblitaq; poftea intellexerit delidumnbsp;fuuin, agat pœnitentiam pro peccato,8c olfe-rat de gregibus agnam fiuecapram,orabitqucnbsp;pro ca lâcerdos 8cpro peccato cius:lïn autemnbsp;non potuerit olferre pccus, olïèrat duos tur-tures, vel duos pullos columbarum Domino, vnum pro peccato,6c alterum in holocaunbsp;ftum,dabitque cos lâcerdoti. Qui primumnbsp;olferens pro peccato, retorquebit caput eiusnbsp;ad pennulas,ita vt collo adhæreat,8c non pc-nitus abriïpatur.Et alperget de fm guine eiusnbsp;parietem altaris . quiequid aüt reliquum fue-rit, faciet diftillaread fundamétum eius, quianbsp;pro peccato eft. Alterü vero in holocauftumnbsp;adolebit, vt fieri lôlet:rogabitq;pro eo lâcerdos 8c pro peccato eius,8cdimitteturei.Qimd Cnbsp;fi non quiuerit manus eius duos olferre tur-tures,aut duos pullos columbarû, olferetpronbsp;peccato fuo fimilæ parte ephi decimam . nonnbsp;mittet in earn olefi, nee thuris aliquid impo-net,quia pro peccato cft.tradetq; earn Çaeerdonbsp;ti:qui plenum ex ea pugilium hauriens cremanbsp;bit fuperaltare in monimcntumcius qui obtulerit, rogans pro illo 8c expians, reliquamnbsp;vero parte iple habebitinmunere.Locutusq; Dnbsp;eft Dominus adMoylèn,dices,Anima fi pr«-uaricans

-ocr page 133-

A Tquot; Ocutus eft I I ceSjAnimaqi

* Domino negauerit proximo fuo depo fitü^quodfidei eius creditum fuerat, velvialinbsp;quid extorlêritj autcalumnia fecerit^fiue remnbsp;perditaminueneritjamp;inficiansinfiiperpeieranbsp;uerit, amp; quodlibet aliud ex pluribus fecerit innbsp;quibus lolentpeccare homines J conuida de-lidijteddet omnia quæ per fraudem voluit ob-tinerejintegra^ßc quintam infiiper partem domino cui damnum intulerat.Pro peccato autem fiio offererarietem immaculatum degre-ge^ amp; dabit en làcerdoti, iuxta æftimationemnbsp;menfuramqj delidi:qui rogabit pro eo coramnbsp;Dominoj 8c dimittetur illi pro fingulis quæ fanbsp;ciendo pcccauit.Locutusqueeft Dominus adnbsp;B Moylèn^ dicenSj Præcipe Aaron 8c filijs eius,nbsp;Hæceftlex halocaufti. Cremabitur in altarinbsp;tota node vique mane : ignis in eodem altarinbsp;erit : veftietur tunica fiicerdos 8cfœminalibusnbsp;lineis:tolletquecineres,quos vorans ignis ex-ufsitjSc ponens iuxta altare, Ipoliabitur prio-ribus veftimentis,indutusquealijs,efferet cosnbsp;extracaftra, gt; 8c’inlocomundißimogt; vlquenbsp;ad fauillam confiimi faciet’ . Ignis autem innbsp;altari lèmperardebit, quem nutriet làcerdosnbsp;fubijciens ligna maneper fingulos dies,amp; im-pofito bolocaufto, déluper adolebit adipes panbsp;cificorum. ignis eft ifte perpetuus, qui nun-quam deficict in altari. Hæc eft lex làcrificijnbsp;amp; libamentorum, quæ offerent filij Aaron conbsp;râ Dopiino, 8c coram altari, Tollet làcerdosnbsp;pugillum fimilæ,quæ conlperlà eft oleo, 8c tonbsp;tum thus quodfiiper limilam pofitumeft:adonbsp;lebitq ¦ illud in altari in monimentum odorisnbsp;C ^^^auißimi Domino ireliquam autem partemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;__________________,

fimilæ comedet Aaron cum filijs luis, ablque ticula,vcl in làrtaginc præparatur,eius erit là-

Ceremoniæ.

uaricâs cercmonias^ per crrore in bis qua» Domino fùnt iandificata pcccaueritjofferet pro

D delicfto fuo arietem immaculatû de gregibus, qui emi poteft duobus ficlis_,iuxta pondus fannbsp;âuarij-.ipfumq; quod intulit damni reftituetjnbsp;amp;quintam parte ponet fuprà_, tradens làccrdonbsp;ti^ qui rogabit pro eo offèrens arieté_,amp; dimit-tctur ei. Anima fi peccauerit per ignorantiam,nbsp;feceritqj vniini ex bis quæ Domini legcpro-bibentur, amp;peccatirea intellexerit iniquita-ternfiiam^ ofFerret arietem immaculatum denbsp;gregibus fàcerdoti, iuxta menfiiram æftima-tionemquepeccati;qui orabit pro eo^quia ne-fciens fecerit : amp; dimittetur ei, quia per erro-rem deliquitquot;in Domino’.

5. OhlattopropeccatQcxcertaßienüa commiffo: leges hoiocauflî, ignü perpetui^ßngulorumfa-crificwrum amp; oîlaticnnm facerdotls in die yn-Bionisßiiie:eäf in generedehoflia pro peccato:nbsp;^uiue amp; quandohisyeßci poßint.

CAP. VI.

T Ocutus eft Dominus ad Moylen, di- ftiæ pro peccato , In loco vbi oftertur bolo-I ceSjAnimaquæpeccaueritjamp;contépto cauftum, immolabitur^coram Domino, fiin-~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Aumfandorumeft. SacerdosquioftertjComc

det earn in loco fanfto , in atrio tabernacu-li . Quicquid tetigerit carnes eius, fandifi-cabitur. Si delanguine illius veftis fiieritaf-perlàj lauabitur in loco lànôto. Vas autem fi-lt;äilc in quocoftaeftjConFririgetur. quodfi vas æneum Fueritj defi’icabitur,amp; lauabitur a-qua. Omnis mafculus dégénéré fàcerdotalinbsp;vefcetur de carnibus eins j quia iànélum iân-lt;aorumeft.Hoftiaquot;enim’quæ cæditurpro pec quot;atuem.i.nbsp;catOjIlcuius ßnguis inFertur in tabernaculum Heb.ij.k,nbsp;teftimonij ad expiandum in fanduario, nonnbsp;comedetutjfèd combureturigni.

5. ‘Eßui ollationis hoflixpro deliÜo amp; hoßix ae yi^imapacißcorum: adeps amp;ßinguis in yni-uerßim eomediproJnientur,

C AP. V 11.

HAecquoqueeftlexboftiæprodelidOj A lànda làndorum eft : idcirco vbi im-molabitur holocauftum j madabiturnbsp;amp; vidima pro delido: languis eius per g^Tumnbsp;altaris Fundetur. OlFercnt ex ca caudam Si a-dipem qui operitvitalia.Duosrenunculos^Scnbsp;pinguedinem quæ iuxta ilia eft^reticulumquenbsp;iecoris cum renunculisjamp; adolebit ea làcerdosnbsp;fiiper altare : incenfiim eft Domini pro delido.Omnis mafculus de làcerdotali généré^ innbsp;loco làndo velcétur bis carnibus_,quia làndûnbsp;làndorum eft. Sicutpro peccato olFerturbo-ftia, ita amp; pro delido: vtriulq; boftiæ lex vnanbsp;erit.adlàcerdotem qui cam obtulerit^pertine-bit. Saccrdos qui offert bolocaufti vidima^hanbsp;bebit pellem cius.Et omnc làcrificium fimilatj,nbsp;quod coquitur in clibano^ amp; quicquid in cra-

E 4 ccrdotis

Leuiticus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;56

fermento ; amp; comedet in locoquot;ïàn6luarîj’ta-bernaculi.idco autemno fermentabitur , quia ** parseius indomini oiFertur incenfîim. fàn-étum làndorura erit j ficut pro pcccaro atqucnbsp;deliiSto . Mares tantum ftirpis Aaron come-dentillud. Legitimum ac^mpiternumeritnbsp;in generationibus veftris de Gcrificijs Domini.omnis qui tetigerit illa^fandificabitur. Lonbsp;cutusque eft Dominus adMoylèn^ diccns,nbsp;Hæc eft oblatio Aaron^Sc filiorum eius_,quamnbsp;ofFerre debent Domino in die vnétionis fuæ.nbsp;Decimam partemephi ofterent fimilæ inià-crifîcio fèmpiterno mcdiû eius mane j amp; medium eins vefperejqua: in fârtagincoleo con-iperiâfrigetur. OfFeret autem earn calidam innbsp;odoremfiiauißimum Domino fàcerdos, quinbsp;îurepatri fuccefleritj amp; tota cremabitur in al-tari.Omne enim iàcrifîcium iàcerdotum igncnbsp;conftimetur^nec quijfquam comedet ex eo.Lo Dnbsp;eutuseft autemDominus adMoyfen^dicens,nbsp;Loquere Aaron amp; filijs eius Ifta eft lex ho-

-ocr page 134-

Ceremoniæ.

Leuitîcus.

cerdotis à quo ofFertunfîue olco coftfperG, fi uearida fuerint^curuftis filijs Aaron mcnfuranbsp;æquaper fingulos diuidetur.

B nbsp;nbsp;næceft lex hoftix pacificorû qux ofFertur

Domino. Si pro gratiarum alt;Stione oblatio fuerit,offercnt panes abfqj fermen to confpcrnbsp;fos oleoj amp; lagana azyma vnéla olco,co6tam-quefîmilâjamp; collyridas olei admiftionecon-fperfàsj panes quoq; fermentatos cum hoftianbsp;gratiarû^quæ immolatur pro pacificis .-ex qui-bus vnuspro primitijs ofFerturDomino, amp;nbsp;crit fàcerdotis qui fundethoftiæ fànguineni.nbsp;cuius carnes câdem comedentur die, nec rc-manebit ex eis quicquam vfque mane. Si vo-to,vel ïpontequilpiam obtulerit hoftiam,eâ-dem fimilitcr cdctur die: ièd amp; fi quid in cra-ftinum remanfcritjVeici licitum eft-.quicquidnbsp;»^,1, autétcrtiusinueneritdies, ignis abfumet, *fi-quis decarnibus viAimx pacificorum die ternbsp;*««(ƒ. tio comederitjirrita fiet*oblatio nec prode-rit oiFerenti : quin potius quatcunquc animanbsp;«li fè edulio cotaminauerit, præuaricationisnbsp;c rea erit.Caroquæ aliquid tetigeritimmundû,nbsp;non comdetur, fèd combureturigni:quifue-rit mûdusvcfcctur exea.Anima polluta,quxnbsp;ederit de carnibus boftiæ pacificorum, quænbsp;oblataeft Domino,peribitdepopulisfuis.Etnbsp;lt;juæ tetigerit immunditiam hominis, vel iu-mentijfiue omnis rei quæ pollucrc poteft, amp;nbsp;comederit de huiulcemodi carnibus jintcribitnbsp;depopulis fiiis.Locutufqueeft Dominus adnbsp;Moyfcn,dicens,Loquere filijs Ifrael,Adipemnbsp;cuis, amp; bouis,amp; capræ non comcdetis. Adi-pé cadaueris morticini,amp;; eius animalis quodnbsp;à beftia captum cft, habebitis in varies vfus.nbsp;Si quis Adipem, qui ofFerri debet in incen-Fum Domini, comederit, peribit de populonbsp;iiiO.Sanguinemquoque omnisanimalis nonnbsp;fumetis in cibo,tam de auibus, quàm de peconbsp;ribus. Omnis anima quæ ederit lànguinem,nbsp;peribit de populis fuis. Locutufque cftDo-minus ad Moylèn, dicens, Loquere filijs If-

£) racl,dicés, Qui offert vidimam pacificorum Domino, olïeratfiraul 8cfiicrificium , id eftnbsp;libamenta eius. tenebit manibus adipem ho-ftiæ, amp;pelt;5tulculum:cumq5 ambo oblataDonbsp;mino conlècrauerit, trader Geerdoti, qui a-dolebit adipem fuper al tare, pedulculum au-tem erit Aaron, amp; filiorum eius. armus quo-€[uedexter de pacificorum hoftijs cedet in prinbsp;mitias Geerdotis. Qiû obtulerit Gnguinem,nbsp;amp; adipem, filiorum Aaron,ipG habebit amp; arnbsp;mura dextrum in portione fua. Peftulculumnbsp;enim eleuationis, amp; arraum Gparationis tu-lià filijs Ifi-ael de hoftijs eorum pacificis, amp;nbsp;dedi Aaron Gcerdoti,amp; filijs eius lege perpétua, ab omni populo Ilrael. Hæc cft vnâionbsp;Aaron amp; filiorum eiusin ceremonijs Domini in die quo obtulit eos Moyles, vt Gcerdo-tio fungerentur,amp; quæ præcepit eis dari Do-minus à filijs Ilrael rcligione perpétua in ge-nerationibus fuis. Ifta eft lex holocaufti, amp;nbsp;Gcrificij pro pcccato atq; delido, amp; pro connbsp;lècratione amp; pacificorum vidimis:quam connbsp;ftituit Dominus Moyfi in monte Sinai quâ-do mandauit filijs Ilrael vt offerrent oblatio-nes fuas Domino in deftrto Sinai.

CAP. vni.

Ocutufque eft Dominus ad Moylên, A dicens,T olle Aaron cum fil ij s luis,vc-fteseorum,amp;vndionis oleum,vitu-


lum pro peccato,duos arietes,caniftrum cura azymis, amp; congregabis omnem cœtum ad o-ftiumgt;tabernaculi’.Fccitquc Moylès vtDo-minus imperauerat. Congregataq; omni turnbsp;ba ante fores tabernaculi, ait, Iftecft Grmonbsp;quem iuGit Dominus fieri. Statimque obtulit Aaron Scfilioscius. Cumquelauifiètcos,nbsp;veftiuit pontificem fubucula linca,accingensnbsp;cum baltco,amp;induens eura tunica hyacinthinbsp;na,amp;défiiper humerale impoliiit, quod a-ftringens cingulo aptauit rationali, in quonbsp;état dodrina amp; veritas. Cidari quoqué texit Bnbsp;caput:amp; fiiper eam,contra frontcm,poluit lanbsp;minam auream cunfecratam in làndificatio-ne,ficut prxceperat ei Dominus.Tulit amp;vnnbsp;dionis oleum, quo liniuit tabernaculû cumnbsp;omnilupelledili fua. Cumqj Gndificans aGnbsp;perfiffctaltare Gptem vicibus, vnxitillud, 5Cnbsp;omnia vaG eius, labrumq; cum bafi lua Gn-dificauit oleo. IIQuodfundens lupcr caput ^'^«4 'nbsp;Aaron,vnxit eum, amp; cóGcrauit. filios quoq;nbsp;cius oblatos veftiuit tunicis lineis, amp; cinxitnbsp;balteis,impofuitque mitras,vt iullerat Dominbsp;nus.Obtulit amp; vitulum pro peccato.cumqucnbsp;fuper caput eius pofuilFet Aaron amp; filij eiusnbsp;nianus liias,immolauiteum;hauricns Gnguinbsp;nê, amp; tindo digito, tctigit cornua altaris pernbsp;gyrum.quo cxpiato Sc Gndificato ,fudit reh


-ocr page 135-

Ceremoniæ.

quum/ànguineni ad fundamenta eins. Adi-pem vcro qui crat fuper vitalia, amp;, reticulum iecoris, duosquc renunculos cum aruinulisnbsp;fuis adoleuit luper al tare : vitulum cum pelle,nbsp;amp;carnifcgt;uSjamp;nmo,cremans extra caftrajficutnbsp;præceperat Dominüs. Obtulit amp; arietem innbsp;holocauftum : luper cuius caput cum impo-fuilîènt Aaron amp; filij eius manus ïlias, immonbsp;lauit cum, amp; fudit lànguinem eius per circui-D turn altaris. Ipfumq ; arietem in frufta conci-denSj caput eius, amp;artus, St. adipem adoleuitnbsp;igni,lotis priusinteftinis amp; pedibus.totumq;nbsp;nmul arietem incendit fuperaltare, co quôdnbsp;cflet holocauftum fuauißimi odoris Domino, fîcut præceperat ei. Obtulit amp; arietem lê-cundumjin conlecrationcm lacerdotum; po-lueruntq; fupercaput eius Aaron amp;filij eiusnbsp;manus fîias. quem cum immolaflet Moyfès,nbsp;lumens de fànguinc eius, tetigit extremum aunbsp;riculæ dextræ Ka.ron., amp; pollicem manus eiusnbsp;E dextræ,fîmilitcr amp; pedis. Obtulit amp;filiosAa-ron,cumq; de fanguine arietis immolati teti-giflèt extremum auriculæ fingulorum dextrae,nbsp;amp;quot;pollices’manusacpedis dextri,reliquumfunbsp;dit fuper altare per circuitum:adipem verô,8cnbsp;caudara, omnemquepinguedinem qua: opc-rit intcftina,reticulumquc iecoris,8cduos renés cum adipibus fuis, amp; armo dextro fèpara-uit,Tollensaûtdecaniftro azymorum, quodnbsp;crat coram Domino, panem abfque fermen-*Wm, to,*amp; collyridam confperlàm oleo,Iaganum-que pofuit fùper adipes, amp; armum dextrum,nbsp;tradens fimul omnia Aaron amp; filijs eius. Quinbsp;poftquam leuauerunt ea coram Domino,rur

P fum fufeepta demanibus cor um, adoleuit fuper altare holocaufti, eo quod confècrationis effet oblatio in odorem ftiauitatis fàcrificijnbsp;Domini.T ulitque pedufculum eleuans illudnbsp;coram Domino, de ariete confècrationis innbsp;patrem fuam , ficutpræceperat ci Dominus.nbsp;Aflumensq; vngucntum,amp; fànguinem quie-rat in altari,afperfît fuper Aaro amp; veftimentxnbsp;eius,amp;; fuper nlios illius ac veftes eorû.Cum-, quefànètificaftèt eos in veftitu fuo, præcepitnbsp;eis,diccns, C oquitc carnes ante fores tabernanbsp;Q culij8c ibi comeditecas. panes quoque conlè-crationis editc,qui pofîti funtin caniftro, fi-Eio(l,ip jcut præcepitmihiDominus, dicés,llAaron amp;nbsp;filij eius comedent eos: quicquid autem reli-quumfuerit de carne amp;panibus, ignis abfù-met.De oftio quoque tabcrnaculi non exibi-tis feptèm diebus, vfque ad diem quo complenbsp;bitur i^empus confècrationis veftræ. féptemnbsp;cnim diebus finitur confècratio:ficut impræ-fèntiarum faitum eft, vtritus fàcrificij com-pleretur.Die ac noéte manebitis in tarnaculonbsp;obfèruantes euftodias Domini : ne moria-mini:fic cnimmihi præccptum eft.Fcccrunt-

Leuiticus.

4 UC Aaron amp; filij eius cunda quæ locutus cft Dominus per manum Moyfî.

J, Trimitijspurifiâorum pro Jaierdote 4cpopulo Deo redaitis^ ^aronpopulo benedixit, glananbsp;quot;Domini apparuitjignü^ holocat^um deuora-uit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. IX.

37

F Ado autem odauo die, vocauit Moyfès A Aaron amp; filios eius, acmaiores natu If-rael,dixitq; ad Aaron, IIToIle dearmen- Ezod.îÿ.anbsp;to vitulum propeccato,amp; arietem in holocaunbsp;ft um, vtrunque immaculatum, amp;ofïèr illosnbsp;coram Domino. Et ad filios Ifrael loquêris,nbsp;Tollite hircum pro peccato, amp; vitulum atq;nbsp;agnum quot;anniculum,’ amp; fine macula in holo- quot;amicitltt,nbsp;cauftumjboué amp;arictcm pro pacificis:amp;im- î*nbsp;molata eos coram Domino, in fàcrificio fingulorum fïmilam confpcrfàm oleo offèren-tcs.hodieenim Dominus apparebitvobis.Tunbsp;lerunt ergo cunda quæ iufîèrat Moyfès ad o-ftiû tabernaculi : vbi cum omnis multitudo a-ftaret,ait Moyfès, Ifte eft fèrmo quem præcenbsp;pit Dominus:facite,amp; apparebit vobis glorianbsp;eius.Et dixitaej Aaro,Accede ad altare, amp; immola pro peccato tuo.ofïèr holocauftum, 8cnbsp;deprecate pro te 8c pro populo.cumq; mada-ueris hoftiapopulijOra pro eis, fîcut præcepitnbsp;Dominus. Statimq; Aaronaccedens adalta-re, immolauit vitulum pro peccato fi.io:cuiusnbsp;fànguinem obtuleruntci filij fui : in quo tin-gens digitum,tetigit cornua altaris,8c fuditrenbsp;fîduum 8c bafim eius.Adipcrnqj, 8c renuncu-los,ac réticulum iecoris, quæ funt pro pccca-to,adoleuit fuperaltarc,ficut præceperat Do-minus Moyfi: carnes verô 8c pellem eius, cx-tra caftra combufsit igni.Immolaui 18c holocaufti vidimam: obtuleruntqj ei filij fui fànguinem eius, quemfudit per altaris circui-tum. ipfàm etiam hoftiam in frufta conci-fàm, cum capite 8c membris fingulis obtule-runt:quæ omnia fuper altare cremauit igni,lonbsp;tis aqua prius inteftinis 8cpedibus. Et pronbsp;peccato populi oftèrenSjmadauit hircum:cx-piatoquealtari, fecit holocauftum, addens innbsp;Gcrificio libamenta, quæ pariter ofFcruntur,nbsp;8cadolcns ea fuper altare, abfque cæremonijsnbsp;holocaufti matutini. Immolauit 8c bouemnbsp;atquc arietem hoftias pacificas populi : obtu-leruntquc ei filij fui fànguinem , quemfuditnbsp;fuper altare in circuitum : Adipem autem bo-uis,8c caudam arietis, renunculosq; cum adipibus fiiis, 8c reticulum iecori^ofuerunt fuper pedora:cumquecrematiefîent adipes fuper altare,pedora eorum,8c armos dextros fè-parauit Aaron, eleuanscoramDomino, fient præceperat Moyfès.Et extendens manumnbsp;ad populum, benedixit ci. Sicque comple-tis hoftijs propeccato ,8c holocauftis, 8c pa-cifîcis , defeendit * ingreßi autem Moyfès

Âaron


-ocr page 136-

Ceremoniæ,

Leuiticus.

amp; Aaron in tabernaculû tcftimonij^ amp; dein- propKanum , inter pollutum mundum ; i.Mac.x.c ceps cgrefsi benedixerunt populo. 11 Apparuit- doceatisque filios Ifrael omnia légitima meanbsp;que gloria Domini omni multitudini-.amp; cçce quæ locutuseft Dominus adeos per mänumnbsp;cgreuusignisàDominOjdcuorauitholocau- Moyfi. Locutusque eft Moyles ad Aaron^ Cnbsp;llum,amp; adipes qui erant fuper altare. Quod Sc ad Eleazar Sc Ithamar filios eius, qui erantnbsp;cum vidiflent turbæ , laudauerunt Domi- refiduij Tollitclacrificium quodremanlitdenbsp;num^ruentes in làcies luas.

oblatione D omini j Sc comedite ill ud abfquc fermento iuxta altare, quia lanótum lànÂo-rum eft.Comcdetis aute in loco lando:quódnbsp;datum eft tibi Sc filijs tuis de oblationibus Donbsp;minijficut præceptum cfl mihi. Pcdulculumnbsp;quoq; quodoblatum eft,Scarmum qui Icpa-ratu» eft edetis in loco mundiftimo tu Sc nlijnbsp;tui,Scfiliæ tuæ tecum.tibi enim acliberis tuisnbsp;rcpolita funt de hoftijs falutaribus filiorumnbsp;Ifi’aeheo quod armum Scpcótus,Scadipes quinbsp;cremantur in altari, eleuauerunt coram Domino, amp; pertineantad te. Sc ad filios tuos le- pnbsp;ge perpetuajfîcutpræcepitDominus. Hinter i.Mic.i.enbsp;hæc hircum qui oblatus fuerat pro peccatonbsp;cum quzreretMoylès,exuftûreperit:iratusq;nbsp;contra Eleazar Sc Ithamar filios Aaron qui renbsp;manlcrant,ait. Cur non comediftis hoftiamnbsp;pro peccato in loco lànlt;fto,quæ lànéta fanftonbsp;rum eft. Sc data yobis vtportctis iniquitatemnbsp;multitudinis. Sc rogetis pro ea in conipedunbsp;Domini,pra:fertim cumdelanguineilliusno *nbsp;fitillatum Ultra lancta* ,amp; comedere debue-ratiseamin fanlt;9:uario,ficutprasceptum eftnbsp;mihi?Refpondit Aaron, Oblata eft hodie vi-étima pro peccato,amp; holocauftü coram Do- ,nbsp;njino : mihi autem accidit quod vides. quo-modo potui comedereearn, aut placerc Domino in ceremonijs mêtelugubri.’ Quodcumnbsp;audiflecMoylès,reccpitlatisfalt;ftionem.

5. ^mtnalium mundorum ab immundisßpA-ratw, eorumjj yßts, ytJanÜifintfilij ijrael fiicut amp; Dominus.

CAP. XI.

LOcutusqueeft Dominus adMoyfen Sc Aaron, dicens, Dicite filijs Ilrael,nbsp;*11 Hæc funt animalia quæ comederenbsp;debetis de cunólis animantibus terræ, Omne omnUlt;i»anbsp;quod habet diuilam vngulam Sc ruminât innbsp;peconbus,comedctis. Qmequid autem rurai- Demytfitrtnbsp;nat quidem,Sc habet vngulam, led non diui- .nbsp;diç eam,ficutcameliis Sc cætera, non comedcnbsp;tis illud,8c inter immundareputabitis. Chœ-rogiydlus qui ruminât, vngulamq; non diui-dit,immundus eft. Lepus quoquemam Scip-leruminat,led vngulamnondiuidit. Etllfus; i.Mac.iî.«!nbsp;qui cum vngulam'non diuidat, ruminât, herum carnibus non velcemini, nec ca^aueranbsp;contingetis,quia imraunda lunt vobis.

Hæc lunt quæ gignuntur in aquis,8c velci g licitum eft. Omne quod habet pinnulas amp;nbsp;Iquamas, tarn in mari quam in fluminibus Scnbsp;ftagnis, comedetis, Qmequid autem pinnulas amp;


A A Rreptifq; Nadab, amp; Abiu filij Aaron Num.j.a. /-À thuribulis,llimpolùerûtignem,8cin-».pfr.x4.gt; cenlum defuper, olferetes coram Donbsp;mino ignem alienum, quod eis præceptumnbsp;non erat.EgrelTufque ignis à Domino, deuonbsp;rauit eos,8c mortui Eint coram Domino.Dinbsp;xitque Moyles ad Aaron, Hoc eft quodlocunbsp;tuseft Dominus, Sanftificabor in.ijs quiap-propinquant mihi,Sc in conlpedu omnis ponbsp;puli glorificabor. Quod audiés,tacuit Aaron.nbsp;Vocatis autem Moyles Milàele,Sc Elilàphannbsp;filijs Oziel,patruiAaron,ait ad cos,Ite,Sc tolnbsp;lite fratres veftros de conlpeftu lanóluarij. Scnbsp;alportate extra caftra.Confeftimq ue pergen .nbsp;tes,tulerunt eos ficut iacebant,veftitos lineisnbsp;tunicis,8c eiccerunt foras, vt fibi fuerat impenbsp;ratum. Locutufq; eft Moyles ad Aaron,8cadnbsp;g Eleazar,Sc Ithamar filios eins, Capita veftranbsp;nolite nudarc,5cveftimenta nolite Icindere,nbsp;ne forte moriamini. Sc fiiper omnem cœtumnbsp;oriatur indignatio. Fratres*veftri, amp; omnisnbsp;domus Ilrael plangantincendium quod Dominus fulcitauit;vos autem nonegrediemininbsp;fores tabcrnaculi, alioquin peribitis : oleumnbsp;tjuippe làndæ vndionis eft fuper vos. Qm fe-cerunt omnia iuxta præceptû Moyfi.Dixitq;nbsp;Dominus ad Aaron, Vinum, Sc omne quodnbsp;inebriate poteft , non bibetis tuScfilij tui,nbsp;quando intrabitis in tabcrnaculum teftimo-nij, ne moriamirii:quia præceptum lèmpiter-num eftin generationes veftras:Etvthabea-tis Icientiam dilcernendi inter lanÄum Sc

-ocr page 137-

Ceremoniæ.

las Sc fqllamas non habet eorum quæ in aquis mouentur amp; viuunt, abominabilc vobis exc-cranduniqueerit. carnes eorum non comcdenbsp;tiSj morticina vitabitis. Cnnäa quæ nonha-bent pinnulas Sclquainas inaqiiis, pollutae-rut. Hæc funtqux deauibus comcdercno de-betiSjamp;s vitanda fiint vobis^ Aquilara, amp; gry-phcm^ Sc haliæetüm, amp; niiiuum ac vultpreinnbsp;iuxta genus fuum_,amp; omnc corüini generis innbsp;fimilitudinem fuanijftrutliionéj amp;. noduam,nbsp;ßclaruni^ Sc accipitrein iuxta genus fuumibu-bonem ,8cmergulumj Sc ibin^ Sc cygnuin Scnbsp;ono cro tal um amp; po rphy ri ó nem^ hcrodionemnbsp;Sc charadrio iuxta genus fuum, vpupam quo-que Sc velpertilionem . Oninede volucribusnbsp;quod graditur fiiper quatuor pedes, abominanbsp;bile crit vobis. Quicquid autem ambulat qui-dem fiiper quatuor pedcs fed habet longioranbsp;retro crura,per quæ iàlit fupcr terrain , conie-deredebetis, vt efl brucus in gencrc Rio, 5cnbsp;attacus atque ophiomachus, ac locufta,fingunbsp;la iuxta genus fuum . Quicquidautcm ex xo-lucribus quatuor tantum habet pedes,execra-bileent vobis ; Scquicunq; morticina eorumnbsp;tetigerit, polluetur Sceritimmundus vlquenbsp;ad vefjicrû; Sc fi necefle fuerit vt portet quip-piam horum mortuum, laüabit veftimentanbsp;iuajScimrnundus erit vfijuead occafum Ibhs.nbsp;Omnc animal quod habet quidem vngulara,nbsp;fêdnondiuiditeam,necruminat_,immundumnbsp;erit :5c quicquid tetigerit illud,contaminabi-tur. Quod ambulat fupér manus ex cundtis a-nimantibuSj quæ incedunt quadrupcdia, im-inundum erit:qui tetigerit morticina corïim,nbsp;polluetur vlque ad velperum . Et qui porta-iierit huiulcemodi cadauera lauabit veftimenta fixa, 8c inimundiis erit vfque advefpe-rum : quia omnia hæc iinmunda funt vobis.

£ Hæc quoque inter polluta rcputabiintur de his quæ tnouentur in terra, muftela Sc mus 8cnbsp;crocodilus J fingula iuxta genus fuumpnyga-ICjSc chamæleon,8c ftellio,8claccrta,8c talpa:nbsp;omnia hæc immunda fiint.C^i tetigerit morticina eorum, immundus crit vlque ad velpe-rum:5cfuper quod ceciderit quicq uam de niornbsp;ticinis eorum, polluetur tara vas ligneura Scnbsp;vcftimétum,quàra pelles Sccilicia:amp;in quo-cunque fit opus,tingentur aqua, Sc polluta e-runt vlque ad velperum, Sc fie poftca munda-biintur.Vasautem fiôbileinquod horum quicnbsp;quaintro ceciderit,polluetur,8c ideirco fran-gendumeft . Omnis cibus quem comedetis,nbsp;il fu{^ fuerit fuper cum aqua, immundus erit;nbsp;8c omne liquens quod bibiturde vniucrfo va-p lè,immundumerit.Et quicquid de morticinisnbsp;huiulcemodi ceciderit fiiper illud, immun-dum erit : fiueclibani, fiuechytropodes, de-ftruentur, amp; immundi erunt, Fontes verô Sc

Leuiticus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;58

cifternæ,8c omnis aquarumeogregatio mun-da erit, Qm morticinum eorum tetigerit,pol luctur.Si ceciderit fiiper lèmentem, non polluer earn . Si autem quilpiam aqua lèiiienteinnbsp;perfuderit, Sc poftca morticinis taclahiGrit,ilinbsp;CO polluetur. Si mortuum fuerit animal quodnbsp;licet vobis coinedere, qui cadauereius tetige-rit,immundus erit vlque ad vcfperum. Sc quinbsp;comederit ex eo quippiam,fiueportauerit: la-uabit veftimenta fua, Sc immundus erit vlquenbsp;ad velperum. Omncquodreptat fiiper terra,nbsp;abominabile erit, nec alTumetur in cibum.nbsp;Qmcquidluperpeólusquadi-upesgraditiir, Sc Gnbsp;multos habetpedcs,fiueperhiimum trahitur,nbsp;non comedetis, quia abominabile eft. Nolitenbsp;conraminare animas veftras , nec tangatisnbsp;quicquameorum, ne immundi litis. Ego e-nim fum Dominus Deus vefter.lllanófiefto- i.Pet. to.nbsp;te, quia ego làndtus fiim. Ne polluatis animasnbsp;veftras in omni reptili, quod mouctur fiipernbsp;terrain. Ego cnim fiim Dominus, qui eduxinbsp;vos de Tcrra-Acgypti,vt elîem vobis in Ded»nbsp;Samfti eritis, quia ego làmftus fum. Ifta eftlexnbsp;animantium ac volucrum, Sc omnis animxnbsp;viuentis,quæ mouetur in aqua,8c reptat in ternbsp;ra, vt dilferentias noueritis mundi Sc immunnbsp;di, Sclciatisquidcomedere Sc quidrelpucrenbsp;debeatis.

5. ‘Puerÿerts immundnia üf mundatw cam oi-lations. CAP. XII.

LOcutusque eft Dominus ad Moylèn, A dicens, Loquere filijs IfiaefiScdices adnbsp;cos, liMuIier fifiilccpto lèminepepere Luc.i.d.nbsp;ritmalculum,immundacritlèptem diebus iu gnbsp;xtadies lèparationis menftruæ. 11 Etdieotfta- mce.i.e«nbsp;uo circûcidetur infantulus; iplà vero trigintanbsp;tribus diebus manebit inlànguine purihea-tionisfiiæ.Omneûmftumnon tanget,necin-gredietur in làmftuarium donee impleantur,nbsp;dies purificationis fiiæ. Sin autem fœminamnbsp;pepererit,immûdaerit duabus hebdomadibusnbsp;iuxtaritum fluxiis menftrui, Sc lèxaginta Icxnbsp;diebus manebit in lànguine purificationis Gnbsp;fiiæ.Cumqueexplcti fuerint dies purificationis fiiæ,pro filio,fiue pro filia, dereret agnumnbsp;anniculuminholocauftum,8c pullum columnbsp;bæ fine turturem pro pcccato ad oftiura taber-naculi teftimonij,8c trader làcerdoti qui olfe-ret ilia coram Domino,8c orabit pro ea,8c fienbsp;mundabitur à profluuiolànguinis lui. iftaeft Dnbsp;lex parientis malculum aut fœminam.llQuôd Luc.i.d.nbsp;fi no inuenerit manus eius,ncc potuerit olfernbsp;reagnum, fiimet duos turtures vel duos pullos columbai’um,vnum in holocauftum, Sealnbsp;terum pro peccato. orabitq; pro ea làcerdos,nbsp;Sc fie mundabitur.

S. Lex e!}“ {o^nitio lefra in homine amp; tOinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. XI11.

Locu-


-ocr page 138-

Ceremoniæ.

A 'T’ Ocutufq; eft Dominus ad Moyfcin. amp; Inbsp;nbsp;nbsp;. Aaron^dicenSj Homo in cuius cute 8c

quot;*“^carne ortusfuerit diuerfus color fiue puftula_,aut (^uafi lucens quippiam^id eft pla-galepriCjadduceturad Aaron faccrdotemjVelnbsp;advnum quemlibct filiorumeius . Qui cumnbsp;viderit lepram in cute^Sc pilos in album mu-tatos colorem J ipfamq;fpeciemlepræ humi-liorem cute 8c carne reliqua, plaga Icpræ eft,nbsp;èc ad arbitriû eius feparabitur. Sin autem lucens candor fuerit in cute, nec humilior car-nereliqua, 8c pili coloris priftini, recludct e-um (acerdos feptem diebus_,8c cofyderabit dienbsp;feptimo .8c liquidé lepra vitra non creuerit,nbsp;nectranfierit in cute priores termines, rur-B film recludeteum ftptem diebusalijs .Etdienbsp;feptimo conteplabitur: ft obfcurior fuerit lepra , 8c non creuerit in cute, mundabit eum,nbsp;quia (cables eftdauabitque homo veftimentanbsp;fua, 8c mundus crit. Qmàd ft poftquam à (a-cerdote viftis eftj8c redditus muditix, iterumnbsp;lepra creuerit:adducctur ad eum, 8c immun-ditiæ condçmnabitur. Plaga leprx ft fuerit innbsp;homine, adducetur ad (acerdotem, 8cvide-bi t cum. C urnq uc color albus in cute fuerit,nbsp;8c capillorum mutauerit afpedum, ip(a quo-que caro viua apparucrit : lepra vetuftißimanbsp;iudicabitur atqueinolita cuti.Contaminabitnbsp;itaqj eum (accrdos,8c non recludet, quia pcr-(picux immunditix eft. Sin autem efflorucritnbsp;difcurres lepra in cute, 8c opcruerit omne carnbsp;nemacapitcvfqueadpedes,quicquid fub af-pedum oculorura cadit,con(yderabit cum (ànbsp;cerdos,8c teneri lepra mundißima iudicabit:nbsp;eo quod omnis in candorem veria litj8c idcirnbsp;co homo mundus erit.Quando vcro caro vi-ucns in eo apparuerit,tunc lacerdotis iudicionbsp;polluetur, 8c inter immundos reputabitur.ca-. ro enim viua ft lepra alpergitur, immiida eft.

C Quod ft rurfum veria fuerit in alborcm, 8c to turn hominem operuerit,confyderabit eii la-cerdos, 8c mundum cftcdccernet. Caro autem 8c cutis in qua hulcus natum eft, 8c fananbsp;tum,8c in loco hulceris cicatrix alba apparue-fit fiue fubrufa, adducetur homo ad lacerdo-tem : qui cum viderit locum leprx humilio-rcm carne reliqua, 8c pilos verlos in cando-rem,contaminabit euramlaga enimleprx or-ta eft in hulcere. Quod li pilus,coloris eft prinbsp;ftini, 8c cicatrix fuboblcura, 8c vicina carnenbsp;no eft humiliorre,cludet cum feptem diebus.nbsp;8c fi quidem creuerit, adiudicabiteum leprx:nbsp;fin autem fteterit in loco fuo, hulceris eft cicatrix, 8chomo mundus crit. Caro autem 8cnbsp;cutis quam ignis exuirerit,8c lanata albam fi-ucrufam habuerit cicatricem, confyderabitnbsp;V-7. cam lacerdos, cccc*vcrlaeft in alborem,8clonbsp;eus eius reliqua cute eft humilior : contami-

Leuiticus.

nabit eum, quia plaga leprx in cicatrice orta eft.Quod fi pilorum color non fucritimmu- Dnbsp;tatus, nechumiliorplaga came reliqua, 8cnbsp;ipla lepræ Ipecies fuerit fuboblcura, recludetnbsp;cum feptem diebus, 8c die feptimo contem-plabitur.fi creuerit in cute lepra, contamina-bit eum.finautem in loco fiio candor fteteritnbsp;nonlatis clarus,plaga combuftionis cft,8cidnbsp;circo mundabitur,quia cicatrix eft combuftunbsp;ræ . Vir fiue millier in cuius capite vel barbanbsp;germinauerit lepra,vidcbit eos lacerdos. 8c liquidem humilior fuerit locus carne reliqua,nbsp;8c capillus flau us lolitoq; fiibtilior: contaminbsp;nabit eos, quia lepra capitis ac barbæ eft. Sinnbsp;autem viderit locum maculae æqualcmvici-nx carni. Sc capilium nigrum; recludet quot;eo«’ ‘'eum.Stnbsp;leptem diebus, Scdicleptimointuebitur. Si Enbsp;no creuerit macula,8c capillus fiii coloris eft,nbsp;8c locus plagx carni reliquae acqualis: radeturnbsp;homo ablquc loco maculx, 8c includeturlepnbsp;tem diebus alijs:Si die leptimo vila fuerit fte-tifleplaga in loco fuo,nec humilior came rc-liqua, mundabiteum, lotilque veftibus luisnbsp;mundus erit.Sin autem poft emendationemnbsp;rurfus creuerit macula in cute, no quaeret amnbsp;plius vtrum capillus in flauum colorem fitnbsp;commutatus,quia aperte immundus eft. Pornbsp;ro fi fteterit macula, 8c capilli nigri fuerint,nbsp;nouerithominemlanatum elle, Scconfiden-ter eum pronuntiet mundum . Virfiue mu-lierin cuius cute candor apparuerit, intuc-bitur eos lacerdos. fideprehenderit fiibob-Icurum alborera lucere in cute, Iciat non cf-le lepram, led maculam coloris candidi 8c honbsp;minem mundum. Vir de cuius capite capilli fluunt, caluus 8c mundus eft : 8c fi à frontenbsp;ceciderint pili,recaluaftcr8c mundus eft.Sin Fnbsp;autem in caluitio fiue in recaluatione albusnbsp;vel rufus color fuerit exortus, Sc hoc lacerdos viderit, condemnabit eum baud dubiénbsp;leprx, quxorta eft in caluitio. Qmeunquenbsp;ergo maculatus fucritlepra,8cleparatus eftnbsp;ad arbitrium lacerdotis, habebit veftimentanbsp;diiTuta,caput nudum, os vefte contedum,nbsp;contaminatum aefordidum Icclamabit. O-mni tempore quo leprofus eft,8c immundus,nbsp;folus habitabit extra caftra. Veftis lanea fi-uelinca, quxlepram habuerit in ftamine at-quefubtegmine,aut certe pcllis,vel quicquidnbsp;ex pelle confedum eft, fi alba vel rula macula fuerit, infeda lepra reputabitur, oftende-turquelacerdoti. qui conly'deratam recludetnbsp;leptem diebus;8c dieleptimo rnrfiis alpicicnsnbsp;fi deprehenderit creuiHe,lepra perleucransnbsp;eft’.pollutum iudicabit veftimentum. Sc omne in quo fuerit inuenta. Sc idcirco comburcnbsp;tur flammis. Quod fi earn videritnon creuifi-fe,prxcipict, ôc lauabunt id in quo lepra eft,nbsp;recludet-


-ocr page 139-

Ceremoniæ.

recludetquct illudfèptem diebus alijs. Et cum viderit faciem quidem priftinam non reuer-fàm, ncc tarnen creuiflelepram, immundumnbsp;iudicabit,8c igné comburet,eo quôdinfufa fitnbsp;in fiiperficie veftimenti vel per totum, lepra.nbsp;Sin autemobfcurior fuerit locus lepræpoft-quam veftis eft lotajabrumpet eum, Scà fbli-do diuidet.Qm3d fi vitra apparuerit in his lo-cis,quæ prius Immaculata erantdepra volatilisnbsp;8c vaga:debet ignecomburi.fi ceflauerit,laua-bit aqua ea quæ pura funt,fècundô, Sc mundanbsp;crunt.Ifta eft lex leprx veftimenti lanei Sc li- nem vtrogetpro eofàcerdos, decimamq^ parnbsp;neijftaminis atquefiibtegminis, omnisq; fil-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ r r

pelleétis pelliceæ, quomodo mundari debeat velcontaminari.

. Leprx expiandaßtcrtfiäa ƒ ro homine, domo acyeßimento,

CAP. XI 11 I.

A 'T’ nbsp;Ocutusqueeft Dominus ad Moyfen,

I nbsp;nbsp;nbsp;dicens,Hiceft ritus leprofi quadomun

MarcTd’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' * dandus eft:ll Adduceturadfacerdotem:

qui egreffus decaftris cum inueneritlepram effe mundatam,præcipietei qui purificatur vtnbsp;offerat duos pafleres viuos pro fe, quos vefeinbsp;licitum eft,Sc lignum cedrinu,vermiculumq;nbsp;Schyffopura. 8c vnum ex pafferibus iramo-lari iubebit in vafe fidili fiiper aquas viuen-tes : alium autem viuum cum ligno cedrino,nbsp;8c COCCO Sc hyfiopo tinget infanguine paffens immolati,quo afperget ilium qui mundannbsp;dus eft, fepties, vt iure purgetur, 8c dimittetnbsp;paflerem viuû, vtin agrum auolet.Cumq; la-ucrit homo veftimenta fua,radet omnes pilosnbsp;corporis, 8c lauabitur aqua:purificatusq ue in-gredietur caftra,ita duntaxatvtmaneat extranbsp;tabernaculum fuum feptem diebus, Sc die fè-ptimo radet capillos capitis,barbamque 8c full percilia, ac totius corporis pilos . Et lotis rur-fiimveftibus 8c corpore, dei oétauo affumetnbsp;duos agnos immaculatoSjSc ouem anniculamnbsp;abfque macula, 8c tres décimas fimilx in facrificium quæ confperfa fit oleo, 8c feorfumnbsp;olei fextarium . Cumque facer dos purificansnbsp;hominem ftatuerit eum, 8c hæc omnia coramnbsp;Domino in oftio tabernaculi teftimonij, toilet agnum, 8c offerer eum pro delido, olei-q ue fextarium.Et oblatis ante D ominum omnbsp;nibus, immolabit agnum vbi folet immolari liores fiiperficiereliqua,egredietur oftium donbsp;hoftia pro peccato 8c holocauftum, id eft in mus , 8c ftatim claudet illam feptem diebus, ’nbsp;locofando.Sicutcnimpropeccato,!ta8cpro “nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦

delido ad facerdotem pertinet hoftia ifanda fandorum eft. Afluinensque fàcerdos defàn-guine boftiæ quæ immolata eft pro delido,nbsp;ponet fiiper extremum aiiriculæ dextræ eiusnbsp;qui mundatur. Sc fiipcr pollices manus dextrænbsp;8cpedis J Scdcolei fextariomittet inmanum

Ç fiiam finiftram , tingetque digitum dextrum

Leuiticus.

quodautem rcliquum eft olei inlxiiamanüj fundet fuper extremum auricular dextræeiusnbsp;qui mundaturjSe fuper pollices manus ac pedis dcxrri, Sc fuper fanguinera qui eftufus eftnbsp;pro delido Sc fiiper eaput eius. Rogabitquenbsp;pro co coram Domino Sc facict facrificiumnbsp;propeccatotune immolabit holocauftum,nbsp;Sc ponet illud in altaricum libamentis fuis^Scnbsp;homo rite.mundabitur. Quodfi paupercft^nbsp;Senon poteft raanus eiusinuenirc quædidanbsp;funt, pro dclido aflumetagnum adoblatio-/'llnbsp;nbsp;nbsp;—nbsp;nbsp;,

temfimilæconfpcrfæ oleoin facrificium, SC olei fèxtarium,duo'fq; turrures fiue duos pullos columbæ, quorum vnus fit propeccato,nbsp;Sc alter in holocauftum ; offeretqueea die o-«äauo purificationis fuæ fàcerdoti, ad oftiumnbsp;tabernaculi teftimonij coramDomino . quiDnbsp;fufeipiens agnum pro delido Sc fèxtarium o-Icijleuabit fimul:immolatoque agno,de fan-guineeius ponetfiiper extrem u auricular de-xtræillius,qui mûdatur, Sc fuper pollices manus eius acpedis dextrimlciveró partem mittet in manum fiiam finiftram,in quo tingensnbsp;digitn dextræ manus alperget fepties coramnbsp;Domino : tangetqueextremumdextrae auricula: illius qui müdatur, Sc pollices manus acnbsp;pedes dextri in loco fanguinis quiéfFufuseftnbsp;pro delido; rcliquam autem partem olei quaenbsp;eft in finiftra manu, mittet fuper caput purifinbsp;cati,vt placetpro eo Dominü:8c turturem fiue pullü columbæ ofFeret, vnum pro deliéto,nbsp;Scalterum in. holocauftum cum libamentisnbsp;fiiis.hoc eft fàcnficiûleprofi, qui habere nonnbsp;poteft omnia in emundationé fui. Locutuf- £nbsp;que eft Dominus adMoyfèn ScAaron,dicês,nbsp;Cû ingrefsi fueritisterram-Chanâan, quamnbsp;ego dabo vobis in pofîefiionem,fi fuerit pla-ga leprar in ædibuSjibit cuius eft domus,nun-tians fàcerdoti,Sc dieet, Quafi plaga leprae vi-detur mihi efle in domo mea. At illepræcipietnbsp;vt efferant vniucrfà de domo priufquam in-grediatur eam, Sc videat vtrum leprofà fit,nenbsp;immunda fiant omnia quæ in domo fimt.Tn-trabitq; poftea vt confyderet lepram domus:nbsp;8c cum videritinparietibus illius quafi valli-culas pallorefiue rubore deformes, 8c humi-

??

Reuerfufque die fèptimo^ confyderabit eam. p fi inuenerit creuifiè lcpram,iubebit erui lapi- 'nbsp;des in quibus lepra cft^ amp; proijci cos extra ci-uitatem in locum imraûduin; domumautemnbsp;ipGmradiintrinfècus per circuitum^ Sclpar-gi puluerem raftiræ extra vrbem in locum imnbsp;mundüjlapidcfq; alios reponi pro bis qui abnbsp;lati fucrint, amp; luto alio liniri doinu. Sin abtnbsp;in co , Sc alperget coram Domino lèpties, poftquamcrutifuntlapides^ScpuIuis elatus,nbsp;Scalia

-ocr page 140-

Ceremoniæ.

amp; alia terra lirlt;% ingrefTus Gccrdos vidcritrc-uerGiti Icpram ôcparietes refperlös maculis, lepra eft perleuerans j amp; immunda domus:nbsp;quam ftatim deftruent^ Sc lapides eins ac lig-na^atquc vniuerfum pulueremproijcient extra oppidum in locum immundum. Qm in-trauerit domum quando claufa eft, immun-dus erit vfque ad vefperum : 8c qui dormieritnbsp;in caj 8c comederit quippiâjauabit veftimen-G ta lua. Quod H introiens fàcerdos viderit le-pram non creuifte in domo^poftquam denuonbsp;lita fuerit^purificabiteam reddita fànitate: 8cnbsp;in purificatione cius ftimet duos pafleres^ lig-numque cedrinum8c vermiculum atq;hyf-fopum: 8c immolato vno paflere in valè fidi-li fuper aquas vinas^tollet lignum cedrinum,nbsp;8c hyflopum 8c coccum 8c paflerem viuum,nbsp;8c ringet omnia in fànguinepafleris immola-ti, atq^ucinaquis viuentibus : 8c afperget domum {èpties,pnrificabitq; earn tam in fanguinbsp;ne pafleris:quâ in aquis viucntibus,8c in paffere viüo, lignoq; cedrino 8chyflopo atq; vernbsp;miculo.Cumq; dimifèrit'paffèrem auolare innbsp;agrû libéré, orabit pro domo,8c iure munda-bitur. Ifta eft lex omnis lepraj 8c percufliirje,lenbsp;prx veftium 8c do mo ru,cica tricis 8c erumpennbsp;tium papularum,lucentis maculae 8c in variasnbsp;fpeciescoloribusimmutatisjVtpoßitfciriquonbsp;tempore mundum quid, vel immundum eft.

5. Seminifluiy’mamp;mcnjlruoßetnttlieris exfia-tio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. XV.

A quot;Tquot; Ocutufquc eft Dominus ad Moyfen I 8c Aaron, dicenSj Loquimini filijslf-—^rael,8c dicitc cis, Virqui patitur fluxunbsp;feminis,immundus crit. Et tunc iudicabiturnbsp;huic vitio fubiaccre, cum per lingula momennbsp;ta adhælèrit carni eius, atque concreucrit fœ-dus humor.Omne ftratum in quo dormierit,nbsp;immundum erit,8c vbicunque federit. Si quisnbsp;bominum tetigerit ledum eius,lauabitvefti-mentafua : 8c ipfe lotus aquajimmundus eritnbsp;vfque ad vefperum. Si federit vbi ille fédérât,nbsp;Scipfelauabit veftimetafua: 8c lotus aquaimnbsp;mundus crit vfque ad vefperum.Qm tetigeritnbsp;carnc cius,lauabit veftimentafiiacet ipfelotusnbsp;aqua,immundus crit vfq; ad vefperum. Si falinbsp;uam huiufeemodi homo iecerit fuper cfi quinbsp;mundus eft,lauabit veftimeta fua, 8c lotus a-B qua,immundus eritvfq; advcfpcrti.Sagmaftinbsp;per quod fcderit,immûdum erit ; 8c quicquidnbsp;fub eo fuerit qui fluxum feminis patitur,pol-lutum erit vfque ad vefperum. C^i portaue-rit horum aliquid, lauabit veftimenta fua : 8cnbsp;ipfelotus aqua, immundus erit vfque ad vefperum. Omnis quern tetigerit qui talis eft,nónbsp;lotis ante manibus,lauabit veftimenta fua:8cnbsp;lotus aquajimmundus erit vfq; ad vefperum.nbsp;Vas fiafte quod tetigerit, confrmgetur : vas

Leuiticus.

autemligneumlauabitur aqua.Si fanat'us fue lit qui huiufeemodi fuftinetpafsioncm, nu-mcrabit feptem dies poft emundationcm fui,nbsp;8clotis veftibus, 8c toto corpore in aquis vi- ¦nbsp;uentibusjerit mundus.Die autc odauo fumet Cnbsp;duos turtures,aut duos pullos columbæ,8c vcnbsp;niet in confpedum Domini ad oftium tabcrnbsp;naculi tcftimonij,dabitqueeos faccrdoti.quinbsp;faciet vnum pro peccato,8c alterum in holo-cauftumjrogabitquepro co coram Domino,nbsp;vt emundetur à fluxu feminis fui. Vir de quonbsp;egreditur feme coituSjlauabit aqua omne cornbsp;pus fuum: 8c immundus erit vfque ad vefpe-rum.Veftem 8c pellem quam habucrit,lauabitnbsp;aqua, 8c immunda erit vfq; ad vefperum.Mu-lier CÛ qua coierit,lauabitur aqua,8c immunda erit vfq; ad vefperum. Mulierquæ redcun-te menfê patitur fluxum fanguinis, fèpté diebus feparabitur. Omnis qui tetigcriteam,im-mundus erit vfq; ad vefperum: 8c*inquo dor */»««¦'•nbsp;mierit vel federit diebus feparationis fux, polnbsp;luetur. Qui tetigeritleaumeiuSjlauabit veftinbsp;mentafiia, 8c ipfe lotus aqua,immundus critnbsp;vfquead vefperum.Omne vasfuper quod ilia Dnbsp;lederit,quifquis attigerit, lauabit veftimentanbsp;fua: 8c ipfelotus aqua, pollutus crit vfque adnbsp;vefperum. Si coierit cum ea vir tempore fàn-guinis menftrualis,immundus erit fepte dic-bus:8c omne ftratum in quo dormient, pol-luetur.Mulier qux patitur multis diebus flu- Enbsp;xumfanguinis non in tempore menftruali,nbsp;vel qux poft menftruû fànguinem fluerenon.nbsp;ccffatjquandiu fubiacet huicpafiioni,imraü-da erit quafï fit in tempore menftruo. omnenbsp;ftratum in quo dormierit, 8c vas in quo federit, poUutum erit . quicunquctetigcrit’eam’,nbsp;lauabit veftimenta uia:8c ipfelotus aqua,im-mundus erit vfque ad vefperil .Si fteterit fàn-guis,8c fluerc ceirâuerit,numerabit fepté diesnbsp;purificationis fux,8c de odauo offerer pro fcnbsp;facerdoti duos turtures, aut duos pullos co-lumbarum ad oftium tabernaculi teftimonij:nbsp;qui vnü faciet pro peccato, 8c alterum inho-locauftum, rogabitque pro eacoram Domi-no,8c pro fluxu immunditix eius. Docebitisnbsp;ergo filios Ifrael vt caueant immütias,8c nonnbsp;moriantur in fordibus fuis,cum pollucrinttanbsp;bernaculum mcum quod eft inter eos.Ifta cftnbsp;lex eius qui patitur fluxum fèminis,8c qui polnbsp;luitur coitu,8cqux menftruis temporibus fc-paraturjVel qux iugi fluft fanguinc,8c hominis qui dormierit cum ea.

5. Quando amp; quomodo facerdos ingreat debeat fan^uaritimd^fum^ ex^are yna cum taber-naculo dr altari, emiffarium cafrum abigere^nbsp;amp;feßutn exfiationum celebïare.

CAP. XVI.

Locu-

z

-ocr page 141-

Leuiticus.

•a'

imprecahs capiti eins emittet ilium per bo-minem paratû^in delèrtum. Cunique porta- E uerit hircus omnes iniquitates eorum in terram folitariamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dimifiiis hi ent in delertOj

reuertetur Aaron in tabernaculn teftimonij, ÔC depofitis veftibus quibus prius indutus e-ratcum intraret lancluariumjrelidisquc ibfinbsp;lauabit came fiiam in loco lanclo_, inductur-que veftibus fuis. Et poftquamegreßiis obtulerit holocauflum fiium ac plebis j rogabitnbsp;tarn pro fe quàm pro populo : amp;adipem quinbsp;oblatus ell pro peccatis^adolcbit fiiper altare.nbsp;uabit veflimentafiia amp;corpusaquajamp;ficin-gredictur in caflra . Vitulu autem amp; hircum Fnbsp;qui pro peccato fuerant immolatijamp; quorumnbsp;languis Hiatus eft in lânâuarium vt expiationbsp;complereturj alportabunt foras caflra H amp; Hcbr.ij.banbsp;comburenr igni tarn pelles quàm carnes eorum ac fimum: amp; quicunque combuficrit ea,nbsp;lauabit veflimenta fiia amp; carnem aqua, amp; ficnbsp;ingredieturcaflra.Eritq; vobisboclegitimûnbsp;lèmpiternûiMenlèfèptimOjdecima die menfis affligetis animas veflras ^nullumque opusnbsp;facietisjfiue indigena fiue aduena qui peregrinbsp;natur intervos. lilnhacdie expiatio erit ve- Gnbsp;ftri atque mundatio ab omnibus peccatis ve- lnfra.xj.e.nbsp;flris : coram Domino mundabimini. labbathum enim requietionis ell_, amp; affligetis animas veflras religioneperpetuo. Expiabit autem facerdos qui vmäus fuerit amp; cuius mantis quot;iniriatæ fiint’vt faccrdotio fungaturpro *initj4t4nbsp;patreluoiinducturque flola linea Sc Veftibusnbsp;làn(flis,amp;expiabit fànduariura amp; tabernacu-lum teflimoni) atquealtarelacerdotes qtio-queamp; vniuerfiimpopulum. Eritque vobisnbsp;hoclegitimumfempiternumjVtorctis pro fi-lijs Ifi-ael, èc pro cûdlis peccatis eorum femelnbsp;in anno. Fecit igiturficutpræccperat Dominus Moyfi.

S. ‘Mufquamniß ad oßium tabernaculißicrifi-landtim^atque aßanguine amp; mortiâna abjli-mndum. c a p. x v i i.

ET locutus eft Dominus ad Moyfen^di ceSjLoqnere Aaron amp; filijs eins amp; cunnbsp;dis filij s Ifraefidicens ad eos^Ifle eft fcr

Indicia.

Oeutusqueeft Dominus ad Móyfèn poll flmortem duorum filiorumAaro,nbsp;quando olFerentes ignem alien urn in-terfedi funt: Sc præcepit ei, dicens, Loquerenbsp;fratrem tuumquot;ne omni tempore in-grediatur landuarium, quod eft intra velumnbsp;corampropitiatorioquotegiturarea, vtnonnbsp;moriatur(quia in nube apparebo liipcr oracu-lumjnifi hæc ante feceritjVitulum pro peccato olFeretjSc arietcni in holocauftiim.T unicanbsp;linea vellietur, fceminalibus lineis verendanbsp;cælabit;accingcturzonalineajcidarnnlineamnbsp;imponet capiti: hæc enim vellimenta funt fin lUe verb qui dimiferit caprum. emilfariibla-da: quibus cundisjcum lotus fueritpnduettir.nbsp;Sulcipietque ab vniuerla multitudine filiorunbsp;Ifrael duos hircos pro peccato, Sc vnum arie-

B tem in holocauftum.C itmq ue obtulerit vitu-lum J Sc orauerit pro le Sc pro domo fiia^ duos hircos ftarefiiciet coram Domino in ollio tabernaculi teftimonij :mittenfq ue fiiper vtrun-qiie lortera^vnam Domino^ Sc alteram capronbsp;emiflario: cuius cxierit fbrs Domino olferetnbsp;ilium pro peccato : cuius autem in caprum e-milTanum, llatuet eum viuum coram Domi-nOjVtfundatpreces fiipereum. Sc emittateumnbsp;infolitudinem.His rite celebratis, ofFerct vi-tulum Sc rogans pro le Sc pro domo fua^im-molabiteiim : alTumptoque thuribulo quodnbsp;de prtinis altaris impleuerit^Sc hauriens manunbsp;compofitum thymiamain incenfum^ vitra ve-C lum intrabit in Sanda:vt pofitis fiiper ignemnbsp;aromatibus, nebula eorum Sc vapor operiatnbsp;oraculum quod ellfiipra teftimonium^ Sc no

J. moriatur. IlTolletqiioq; delanguine vitul^Sç * alperget digito lepties contrapropitiatorifi aunbsp;orientem . Cumquemadauerit hircum pro-peccato populi, inferet languinem eius intranbsp;velum;, ficutpræceptum eft defanguine vitu-li;,vt alpergat eregione oraculi \ Sc expiet fan-duarium ab immunditijs fillorum Ifiael;,amp; ànbsp;præuaricationibus eorum, cundisque peccatis.luxta htinc ritum facict tabernaculo tefti-jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D raonij^quod fixum eft inter cos in medio for-

quot;'».ba. dium habitationis eorum. liNullus hominum fit in tabernaculo quando pontifex fandua-rium ingreditur J yt roget pro le Sc pro domo .¦nbsp;fuajScpro vniuerfo ceetulfraefidonecegredia moquem mandauitDominuSjtgt;dicensbHo- gt;.4»nbsp;tur. Cum autem exierit ad altare quod coram mo quilibet de domo Ilfael, fi occident bouenbsp;Domino efljOret pro fê, Sc fiimptum langui- aut oue,fiue capram in callris vel extra caflra,nbsp;nem vituli atque hirci fundatfiiper cornuae-iiispergyrum; alpergensque digito lepties,nbsp;expiet, Sc fiindifieet illudab immunditijs fi-liorum^fiael.

Poflq uam emundauerit landuarium Sc ta bernaculum Sc altare,-tunc olFerat hircum vi-uentein : Sc pohta vtraq; manufiiper caput c-ius, confiteattir omnes iniquitates filioru Ifrael, Sc vniuerfa delida atqj peceata eoru: quæ

40

amp; non. obtulerit ad oftiu tabernacnh oblatio nemDomino^languinis retis .erit;qiufi fi fannbsp;guinein fuderit 3, fie peribit de medio populinbsp;fiii.Ideo facerdoti olîerre. debet filij Ifi-ael lio-flias fuas quas occidunt in agro vtfànétifî-eeptur Domino ante oftifi tabernaeuli tefti-monjj^ amp; immolent cas hoftias pacificas Donbsp;mino. Fundetq facerdos fanguincm fupsr al gnbsp;tareDomini ad oftium tabernaculi teftimo-nij,8£

-ocr page 142-

ludicia.

nij, 8c adolebitadipem inodorem fîiauitatîs Domino , Scnequaquam vitraimmolabuntnbsp;hoftiasfuas dæmonibus cum quibus fornicatinbsp;fiint.Legitimum lèmpiternum erit illis 8c ponbsp;fteris eorii. Et ad ipfos dices. Homo de domonbsp;Ilrael 8c de aduenis qui peregrinantur apudnbsp;VOS qui obtulerit holocauftû fiuevidtimam,

¦ 8c ad oftium tabernaculi teftimonij non ad- nee accedes ad vxorem eins quætibi affinitate duxeritc5_,vt''ofFeratur’Domino,intci'ibit de

C populo fiio . Homo quilibet de domo Ilrael, 8cde aduenis qui peregrinantur inter vos, finbsp;comederit lànguiné,obfirmabo Eiciem meamnbsp;contra animamillius, 8c dilperdam earn deponbsp;pulo fuo,quia anima carnis in languine eft:.-8cnbsp;'«eftw.to,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ilium vobis,vt fuperaltare'ln eo’ex-

pietis pro animabus veftris , 8c languis pro animæpiaculo fit.Idcirco dixi filij,Omnis a-nima ex vobis non comedetlanguinem, necnbsp;ex aduenis qui peregrinâtur apud vos. Homonbsp;quiconque defilijs Ilrael 8cdeaduenis quipe qua: patitur menllruanon accedes, nec rcue-regrinantur apud vos,fi venatione atq; aucu- labis fœditatem eius. C urn vxore proximi tuinbsp;pio ceperitferam vel auem, quibus vclcilici-tum eft,fundat languinem eius, 8c operiat il-Gene.p.b. lum terra. Ilanima enim omnis carnis in languine eft. Vnde dixi filijs Ilrael, Sanguinemnbsp;vniuerlàe carnis non comedetis, quiaanimanbsp;carnis in languine eft;8c quicunque comederit illum,interibit. Anima quæ comederit mornbsp;ticinum vel captum à beftia, tarn de indige-nisquàm deaduenis,lauabit veftimentaluanbsp;amp; lemetipfum aqua, 8c contaminatus erit vf-que ad velperum: 8c hoc ordinemundus het.nbsp;Qm)d fi non lauerit veftimenta lua vel cor-pus,portabit iniquitatem liiam.

5. Gradtti coniugij illiciti, ac gentium operafu-gienda in quot;ytaria earnali turpitudine.

C A P. XVI11.

quot;yquot; Ocutus eft Dominus ad Moylcn, di-I cens , Loquerefilijs Ilrael, 8c dices ad ¦'*—'eos,Ego Dominus Deus vefteniuxtanbsp;conluetudinem Terra:-Aegypti inquahabi-taftis, non facictis: 8c iuxta moremRegio-nis-Chanaaadquam ego introdufturusfumnbsp;vo5,nonagetisjnec in legitimus eorumambunbsp;labitis. Facietis indicia mea, 8c præcepta meanbsp;leruabitis, 8c ambulabitis in eis. ego Domi-kom.io.a nus Deus vefter.llCuftoditeleges measatquenbsp;Ezec.ao.b iudicia,qua: facieshomo, viuetin eis.ego Donbsp;Gab.j.b. minus.Omnis homoadproximamlanguinisnbsp;fui non accedet,vtreueletturpitudinem eius.nbsp;B ego Dominus. Turpitudinem paths tui 8cnbsp;turpitudinem maths tux non dilcooperies.nbsp;mater tua eft, non reuelabis turpitudinem e-ius. Turpitudinem vxoris paths tui non dif-cooperies: turpitudo enimpaths tui eft.Tur-pitudinêlôrohstuæexpatrefiueexmatrequæ deoseonflatiles faciatis vobis. ego Dominusnbsp;domi vel foris genita eft,nón reuelabis. Tur- Deus vefter. Si immolaueritis hoftiam paci-pitudinemtuivelneptiscxfilianon ficorumDominovtfitplacabilis;eodiequonbsp;fuerit

Leuiticus.

reuelabis : quia turpitudo tua eft. Turpitudi- -nem filix vxoris patris tui, quam peperit path tuo,8c eft loror tuajUon reuelabis. Turpi-tudinem lororis patris tui non dilcooperies: quiacaro eft patris tui.Tupitudinefororis manbsp;tris tux non reuelabis,co quod caro fit mathsnbsp;tux. Turpitudinem patrui tui non reuelabis,nbsp;coniungitur. Turpitudinem nurus tux nonnbsp;reuelabis , quia vxor filij tui eftmec dilcoo- Cnbsp;peries içnominiameius. ’Turpitudinem vxonbsp;ns tratris tui non reuelabis : quia turpitudo „uIIhsm»*nbsp;fraths tui eft. Turpitudinem vxoris tux 8c fi-lix eius non reuclabis.Filiam filij eius, 8c fili-am filixilliusnonfiimes, vt reueles ignomi-niam eius: quia caro illius funt, 8c tails coitusnbsp;inceftus eft . Sororem vxoris tux in pellica-tum illius non accipies,nec reuelabis turpitudinem eius adhuc ilia viuente. Ad mulierem

non coibis,nec leminis commiftione macula beris.De lemine tuo non dabis vt conlecretur

II idóloMoloch, necpollues nomen Dei tui. 4.Re.i5 ‘ ego Dominus. Cum malculo noncommif- Dnbsp;cearis coitu fœminco, quia abominatio eft.nbsp;Cum omni pecorenon coibis, necmacula-bcris cum eo. Mulier non fuccumbetiumcn-to,nec milcebitur ei:quia Icclus eft. Nec pol-luamini in omnibus his quibus contaminatxnbsp;lunt vniuerlx gentes, quasego eijeiam antenbsp;colpeftum veftrum,8c quit us polluta eft ter-ra.-cuius ego Icelera vifitabo,vtcuomat habi-tatores fuos. Cuftoditelegitima mea atq; indicia, 8c non faciatis ex omnibus abominationbsp;nibus iftis, tamindigena, qu.àm colonus quinbsp;peregrinaturapudvos. Omnes enim cxecra-tionesiftas fccernntaccolx terrXjqui fueruntnbsp;antevos,8cpolluerunteam.Cauete ergo ne 8cnbsp;VOS fimilitereuomat, cum paria fecehtis, fi-cut euomuitgetem qux fuitantc vos.Omnisnbsp;anima qux feccrit de abominationibus hisnbsp;quippiam, pehbit de medio populi fui. Cu-ftodite mandata mea. Nolite facere qux fecc-runt hi qui fuerunt antevos,8cnepolluami-ni in eis.ego Dominus Deus vefter.

S. Vartapracepta mor alia ac iudicialia, CAP. XIX.

Ocutus eft Dominus ad Moylen, di-cés, Loquere ad omnem cœtum filio-rum Ilrael,8c dices ad eos,IISandi efto t.pet.j.«« tc, quia ego lànétus fiim Dominus Deus ve-fter.Vnulqpilq; patremfiium 8cmatrCni fuamnbsp;timeat. Sabbatha mea cuftodite:ego Dominus Deus vefter.Noliteconuerti ad idolajUCC

-ocr page 143-

fuerit immolatà, comedetis earn, amp; die alté-B ro : quicquidautemrefîduum fuerit in diem tertiumjgnecomburctis.fi quis poft biduumnbsp;comederit ex ea^prophanus erit Scimpietatisnbsp;reus:portabitque iniquitatem fiiam^ quia fannbsp;dum D omini polluit^Scperibit anima ilia denbsp;'MtJiofof« quot;populo fiio’. Cumque mefiiieris fcgetes terrnbsp;ræ tuæ^non tondebis vfquead folum fuperfi-ciem tcrræmec remanentes fpicas colliges. Nenbsp;que in vinea tua racemos Sc grana deciden-tiacongregabis J fèdpauperibus amp;peregrinisnbsp;carpédadimittes. ego Dominus Deus vcfter.nbsp;Exo.io.b. Nonfacietis furtum.Non métiemini_,ncc de-Deu.5.^^ Qpiej. vnufijuifq;^^proximû fuum.Non periu-Ecck 10 a nominemeo necpolluesnomé Deinbsp;I)eu.i4,c. tui.ego Dominus. Non facies calumniapro-rob.4.c. ximo tuo^nec vi opprimes eum. Non morabinbsp;tur opus mercenarij tui apud te vfque manc.nbsp;Non maledices fiirdoj nec coram cæco ponesnbsp;ofFendiculum;fèd timebis Dominum Deumnbsp;tuum J quia ego film Dominus. Non faciesnbsp;Deut.i.c, quodiniquumeft^neciniufleiudicabis.IlNonbsp;conß'deres pcrfonam pauperisj nec honoresnbsp;Erôu. 1'4,0 vultumpotentis .luftèiudica proximo tuo.

10 Non eris criminator^ncc fufurro inquot;populo’. i’ Non flabis contra fànguinem proximi tui.e-D go Dominus .Non oderis fratrem tuum innbsp;Mccl.ij.b. corde tuo, fed publice argue eum, ne habeasnbsp;^’¦’psr illo peccatum. Il Non quæras vltionem,nbsp;W«t. 5. g. nec memor erisiniurix ciuium tuorum.llDi-Rom .ij.c. amicum tuum ficut tcipfum. egoDominbsp;quot;lumenta nus.Leges meas cuflodite.quot;Iumentum tuum’nbsp;GiiV.'$.c. freies coire cumaltcrius generis animâ-hcob.i.b. tibus.Agrum tuum non fères diuerfo fèminCinbsp;Vcfle qux ex duobus texta efl^non inudêris.nbsp;Homo fi dormierit cum mulicrc coitu fèmi-nis^quæ fit ancilla ctiamnobilisjamp; tamé pre-tio non redempta^neclibertate donata; vapunbsp;labunt ambojamp; non morientur ^quia no fuitnbsp;E libera •pro delido autem fuo offerer Domino ad oftium tabernaculi teflimonij arieté:nbsp;orabitqj pi-o co fàcerdos amp;. pro peccato ci usnbsp;coram Domino^Sc repropitiabitur ci dimittenbsp;turque peccatû.Qi^ando ingreßifueritis ter-ram, Sc plantaueritis inea lignapomifera,au-

Leuiticüs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41

cabitur laudabilis Domino. Qrfinto autéan-, no comedetis frudus,cogregantes poma quæ proferunt. ego Dominus Deus vefter. Nonnbsp;comedetis*cum fànguine. Non augùrabimi- ?nbsp;ni^decobfèruabitis fomnia. Nequein rotun-dum artondebitis comam: nec radetis barba.nbsp;Etfiipermortuono incidetis carnes veftras,nbsp;neque figuras aliquas^ aut figmata facietis vonbsp;bis. ego Dominus. Neproftituas filiâtuam,nbsp;ne contaminetur terra,amp; impleatur piaculo.nbsp;Sabbatha mea cufloditejamp; fànduariû meumnbsp;metuite.ego Dominus.Non declinctis ad manbsp;goSj nec ab ariolis aliquid fcifciremini,Yt polnbsp;luamini per eos. ego Dominus Deus vefter.nbsp;Coram cano capite confurgejSc honora per-fonam fènis : amp; time Donnnû Deum tuum.

feretis præputia eorum : poma qux germinat immunda erunt vobis,nec edetis ex eis. Quarnbsp;to autem anno omnis frudus eorum fàndifinbsp;ego fum Dominus. Sihabitaueritaduena in Gnbsp;terra veflrajamp; moratus fuerit inter vos, non Exo.xi.é.nbsp;exprobretis ci:fed fit inter vos quafi indige-na:amp;diligetis eum quafi vofinetipfos .fuiftisnbsp;enim amp; vos aduenæ in terra-Aegyti. ego Donbsp;minus Deus vefter.Nolitc facereiniquum alinbsp;quid in iudicio,in regulafin pondere_,in men-fiira.Statêraiufta^amp; æquafintpodera^ iuftusnbsp;modius J æquufque fèxtarius. ego Dominusnbsp;Deusvefter,qui eduxi vos deTerra-Aegypti.nbsp;Cuflodite omnia præcepta mea, Scvniuerfànbsp;iudieia,amp; facite ea.ego Dominus.

5. ^4orte pîeElendi Junt^uide Jimine ßto’^Äo-loch oßerunt, qui magos yel ariolos cohjulunt, qui farenùbus maledicunt, qui Marios exercent coitus illiàtos.

CAP. XX.

Ocutufque efl Dominus ad Moyfèn, A dicens, Hæcloqueris filijs IfiaefiHo-Sup.iS.c*nbsp;mo de filijs Iffael Scdeaduenis qui hanbsp;bitant in Ifrael, fi quis dederit defèmine fuonbsp;idôlo Molochj morte moriatur: populus ter-ræ lapidabit eum. Et ego pona faciem meamnbsp;contra illum^fuccidarnquceum de medio ponbsp;pulifiii, co quod dederit defemine fuo Moloch, amp;contaminauerit fànduariû meum, aenbsp;pollueritnomen fandum meû.Quod fi neg-ligens populus terræ, amp; quafi paruipendensnbsp;imperium meû,dimifêrit hominem qui déditnbsp;de fèmine fuo Moloch,nec voluerit cum oc-ciderc : ponam faciem meam fuper hominemnbsp;ilium, amp; cognationem eius, fiiccidamque amp;nbsp;ipfum J amp; omnes qui confènfèrunt ei vt for-nicaretur cum Moloch,de medio populi fui.

Anima quæ declinauerit ad magos amp; ario- g los,amp; fornicata fuerit cum eis,ponam faciemnbsp;meam côtra earn, amp; interficiam illam de medio populi fui. Sandificamini,eteftotefàndigt;nbsp;quia ego fum Dominus Dêüs vefter. Cuftö-F dite præ-


-ocr page 144-

ludicîa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Leuiticus.

B dite præcepta mea, amp;. facite ca : Ego Domî- ßnguis eorum fit fiipcr illos. nusquilandifico VOS. Quimaledixcritpatrinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Mat.H.a' fiio_,autmatri^morte moriaturpatrimatriq; loan^g maledixeritlanguiseius fitfuper eum. Sinbsp;Deut.ix.d niœchatus quis fuerit cum vxore alterius, 6cnbsp;adülterium perpetrauerit cum coniugepro-ximi fui, morte moriantur 8c mœchus 8c ad-ultera.Qui dormieritcumnoucrüafua, 8c re-uelauerit ignominiam patris fui, mortemoriantur ambo:lànguis eorum fit fuper eos . Sinbsp;quis dormierit cum nuru lua, Vterq; moria-tur,quialcelus operatifiinti^nguis eorum fitnbsp;fuper eos. Qm dormierit cum mafculo coitunbsp;fœmineo, vterque operatus eft nefas, mortenbsp;moriantur; fit languis eorum luper eos. Quinbsp;fiipra vxorem filia, duxerit matrem eius, Icc-lus operatus eftîviüus ardebit cn eis,ncc per-manebit tantlim nefas in medio veftri. Qmnbsp;cum iumento 8cpecorc coierit,morte moria-tur:pecus quöquc occiditc.Mulierqux fuccunbsp;bucritcuilibetiumento, fimul interficiaturnbsp;cum eö:linguis eorum fitfuper eos.Qui accenbsp;périt lôrorem fiiam filiampatris fui, vel filiamnbsp;matris fii«, 8c vident turpitudinem cius,illaq ;nbsp;cólpexerit fratris ignominiam.-nefariam remnbsp;operati fimt.-occidentur in conlpedu populinbsp;fuijÊöquód turpitudinem fuam mutuo rcue-Ïauerint,8c portabunt iniquitatem fiiam.Quinbsp;coierit cum mulicre in fluxu menllruo,8c re-uelauerit turpitudinem eius,iplaqueaperue-ritfontem languinis fui,intcrhcientur ambonbsp;de medio populi fui.Turpitudinê matcrtcrac,nbsp;amp; amitæ tuæ non dilcooperies. qui hoc fece-rit,ignominiam carnisluænudauit,portabût

D ambo iniquitatem fuam.Qm coierit cum vxo re patrui, vel auunculi fui, 8c reuelaucrit ignominiam cognationis fua:,portabunt ambonbsp;peccatumfuum:abfqjliberis morientur. Quinbsp;duxerit vxorem fratris fui, rem facit illicitam,nbsp;turpitudinem fratris fui reuelauit:ablq; liberisnbsp;crtit.Cuftodite leges mcas,atq;iudicia,8c facinbsp;te ea:ne 8c vos euomat terra qua intraturi e-ftisSchabitaturi.Noliteambulareinlegitimisnbsp;nationti, quas ego expulfurus fum ante vos.nbsp;Omnia enim hate feccrut,Sc abominatus fumnbsp;cas.Vobis autem loquor,Polsidet6 terram eo-rum,quam dabo vobis in haErcditatcm,tcrramnbsp;fluentelade8cmellc,egoDominusDcusvc-fter,qui leparaui VOS à exteris populis.Sépara nis qui habuerit maculam delcmine Aaronnbsp;te ergo 8c vos iumentum mudum ab immun làcerdotis , non accedet olferre hoftias Do-do,8cauem mundamabimmundamc pollua mino,necpanes Deo luo.-velceturtarnen paris animas veftras in pccore 8c auibus, 8c cun_ nibus qui olFeruntur in fiinduario, ita duta-lt;Stis quæ mouentur in terra, 8cqux vobis ofténbsp;di efiepolluta. * Eritis mihi lanéti, quialàn-_ dusfiimegoDominus,8clèparauivosdcxtenbsp;populiSjVt cfletis mei.llVir fiue mulier, innbsp;quibus pythonicus,vel diuinationis fuerit Ipinbsp;ritus,morte moriantur, lapidibus obruét cos;

J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funerihus interejjefoßtttt JacerHotei,

quaks dttcere *vxores, quiue ine^tißnt ad Jacerdotium, deßliaßuerdotisfornicante»nbsp;CAP. XXI.

Dixitquoq; Dominus ad Moylen,Lo- A queread lacerdotes filios Aaron, 8c dices ad eos. Ne cotaminetur lacerdos innbsp;mortibus ciuiüm fiiorum, nifi tantü in con-languineis,acpropinquis,id eft fuper patternnbsp;8c matré Sefilium 8c filiam,ffatrem quoq;, 8Cnbsp;lôrorem virginem qux no eft nupta viro.-lèdnbsp;nee in principe populi fui contaminabitur.nbsp;IlNec radent caput,necbarbam,neq; in carni-bus fuis facient incifiiras. Sandi erunt Deonbsp;luo, 8cnon polluent nomen eius : incenfumnbsp;enim Domini, 8c panes Dei fui offerunt, 8Cnbsp;idco landi erunt.Scortum, 8c vile proftibu-lum non ducet vxorem , nec earn qux repu-diata eft à marito : quia conlecratus eft Deonbsp;fuo, 8c panes propofitionis olFert. Sit ergonbsp;landus, quia 8c egolandus film Dominus, ®nbsp;qui lanÄifico vos. Sacerdotis filia fi deprehenbsp;la fuerit in ftupro,8c violauerit nomen pathsnbsp;lui, flammis exuretur. Pontifex, id eft lacerdos maximus inter Iratres fuos,fuper cuius canbsp;putfulum eft vndionis oleum, 8c cuius ma-nusin lacerdotio conlecratxfunt,veftitusq;nbsp;eft lanftis veftibus, caput fiiil non dilcoope-riet, veftimenta*non Icindet, 8c ad omnemnbsp;mortuû no ingredietur omnino. fiiper patrenbsp;quoq; luo,8c matre non contaminabitur.Necnbsp;egredietur de landiSjUe polluât fanduariumnbsp;'Domini’quia oleum landx vmftionis Deinbsp;fui fiiper cum eft. ego Dominus. 11 Virginem qnbsp;ducet vxoré;viduam autem 8crcpudiatam,8cnbsp;lôrdidam,atquc mcretricem non accipiet,lednbsp;puellam de populo fiiome comilceat ftirpemnbsp;generis fui vulgo gentis fux:quia ego Dominus qui làndifîcoeum. Locutusq;eft Dominus ad Moylèn, dicés,Loquere ad Aaron,nbsp;Homo delèmine tuo perfamilias*qui habue- *fi*‘'**nbsp;rit maculam,non öfterer panes Deo fuo, nccnbsp;accedet ad minifterium cius.-fi cxcus fuerit,finbsp;clauduSjfi vel paruo vel grandi vel rorto nalo,nbsp;fi fraâ:o pede, fi manu, fi gibbus, fi lippus, finbsp;albugincm habés in oculo, fi itigem feabiem, Dnbsp;fi impetiginé in corpore,vel herniofiis.Om-

xat vt intra velum noningrediatur,nÄt accédât ad altarCj quot; qui’ maculam habet amp; conta-minare non debets fanduariuin meum. Ego Dominus qui ïanótifico cos. Locutuseft ergo Moyiès ad Aaron, amp; ad filios eius , amp; adnbsp;omné Ifrael cunda qua: fuerät fibi iroperata.

-ocr page 145-

Leuiticus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41

fponte ofïèrcns, tam de bobus quam de oui-bus_,immaculatum offerer, ytacceptabile fit: omnis macula no erit in eo. Si caecum fuerit,nbsp;fi fradum,fi cicatricem habés,fi papulas, autnbsp;fcabiem, aut impetiginem : non ofteretis eanbsp;Domino, necadolebitis ex eis fiiper altarenbsp;Domini. Bouem amp; oué aure amp; cauda ampu- Dnbsp;tatis,Yoluntariè ofFerrc potes, votum autemnbsp;ex ijs fôlui nonpoteft, Omne animal quodnbsp;vel contritis, vel tunfis,vel feèiis ablatifq; te-fticulis eftjUon ofFeretis Domine, amp;in terranbsp;veftra hoc omnino nefaciatis.De manualie-nigenæ non ofFeretis panes Deo veftro, amp;nbsp;quicq uid aliud dare volueritiquia corrupta,Scnbsp;maculata funt omnia:non fufcipietis ea. Lo-cutufq; eft Dominus ad Moyfèn,dicens,Bosnbsp;ouis,amp; capra cum genita fuerint,lèptem diebus erût fub hubere matris fuæ: die autem o-cfauo, amp;deinceps ofFerripoteruntDomino.nbsp;Siue ilia bos,fiue ouis,non immolabuntur v-na die cumfœtibusfiiis.Siimmolaueritis ho-ftiam pro gratiarû adione Domino, vt poF-fiteffeplacabilis, eodem die comedetis earn,nbsp;non remanebit quicquam in mane alteriusnbsp;diei.ego Dominus. Cuftodite mandata mea,nbsp;Scfaciteea: ego Dominus. Ne polluatisnomen meum fandiim, vtfàndificer'in medio

Ceremoniæ»

5. Ab eßifan^ificatorum qui abjlinere debeant^

amp; qua debeant offerri. CAP. XXII.

A Ocutus quoq; eft Dominus ad Moy-fèn,dicens,Loquere ad Aaron 5c ad fi-lios eius vt caueant ab his quæ confè-cratafuntfiliorum Ifrael, 6c non côtaminent nomen fàndificatorum mihi, quæ ipfi ofFe-runtur.ego Dominus. Die ad eoSjSc ad poftenbsp;ros eorum.Omnis homo qui acceficrit de ftirnbsp;pe veftra ad ea quæ cofècrata fiint, 8c quæ ob-tulerunt fîlij Ifrael Domino, in quo eft im-munditia, peribitcoram Domino. ego fumnbsp;Dominus. Homo de fèmine Aaro qui fueritnbsp;leprofus, autpatiens fluxum fèminis,no vef-cetur dehis quæ fàndificata fiint mihi,donecnbsp;fimetur.Qm teti gerit immundum luper mor-tuo, 8c ex quo egreditur feigen quafi coitus,nbsp;amp; qui tangitreptile,8c quodlibet immûdum,nbsp;cuius tadus eft fordidus, immundus erit vfq;nbsp;ad vefperum, 8c non vefeetur his quæ làndi-ficata fiint :fèd cum lauerit quot;carné fiiam’aqua,nbsp;8c occubuerit fol tune mundatus vefeetur denbsp;txod.ii.d findificatis, quia cibus illius eft.llMorticinûnbsp;^^'•44-g 8c captum à beftia non comedét,nec polluennbsp;ß tur incis.ego fum Dominus.Cuftodiantpnænbsp;cepra mea,vt non fiibiaceant peccato, 5c mo-rianturin fànduariojCumpolluerintillud.e- filiorum Ifrael. Ego Dominus qui fândificonbsp;go Dominus qui fândifico eos. Omnis alie- vos,8c eduxi de Terra-Aegypti, vtefFemvo-nigenanoncomedetde fàndificatisjinquili- ’’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

nus fâcerdotis, 8c mercenarius non venfeen-tur ex eis.Quem autem fâcerdos enrerit,8c qui vernaculus domus eius fuerit, hicomedentnbsp;ex eis.Si filia fâcerdotis cuilibct ex populo nunbsp;pta fuerit : de his quæ fândificata fiint, 8c denbsp;primitijs non vefeetur, fin autemvidua, velnbsp;repudiata, 8cabfq; liberis reuerfâ fuerit ad donbsp;mum patris fui.-ficut puella confueuerat, ale-turcibispatris fui. Omnisalienigenacome-dendi ex eis non habet poteftatem.Qui cornenbsp;derit de fândificatis per ignorantiam, addernbsp;quintam partem cum eo quod comedit,5c danbsp;bit fâcerdoti in fânduarium.Nec Contamina-bunt fândificata filiorum Ifrael, quæ offèrût

C I^omino:ne forte fiiftineantiniquitatem de-liri;i fiii,cum fândificata comederint.ego Do minus qui fândifico eos .Locutusq; eft Do-minus ad Moyfèn,dicés, Loqueread Aaron,nbsp;5c filios eius,8c ad omnes filios Iffael,dicesq;nbsp;ad eos, Homo de domo Ifiael, 8c deaduenisnbsp;qui habitant apud vos, qui obtuleritoblatio-nem fuam vel vota foluens, vel fponte ofFe-rés, quicquid illud obtulerit in holocauftumnbsp;Domini vt ofïèratur per vos,mafculus inimanbsp;culatus erit ex bobus,8c ouibus,8c ex capris,finbsp;maculam habuerit, non ofFeretis, neque erit tis terram quam ego dabo vobis, 8c mefFueri-bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;llHomo qui obtulerit vidimam tis fègetem, feretis manipulos fpicarû primi-

• pacificorumDomino, velvotafoluens, vel tias mefsis veftræadfâcerdorera.quieleuabit Fl fafciculum

bis in Deum.ego Dominus.

J. 5olennitatü Sabbatln,'Pafih(e,'Primitiarutny Hebdomad^rum^’Kdeßis,'Tubaram^Exfia-tionis ac tabernaculoru,(amp; quibus ritibusgeragt debeant.

Ckv. XXIII.

LOcutusque eft Dominus ad Moyfen, A dicenSjLoquere filijs Ifi'aetamp;dices adnbsp;eoSjHæ ftint feriæ Domini_,quas vocanbsp;bitis landas.Sex diebus facietis opus:dies lep-timus^quia fabbathi requies eft^vocabitur fannbsp;étus. omne opus non facietis in eo. ßbbatbunbsp;Domini eft: in'cunétis habitationibus veftris.

Hæ fiint ergo feria: Domini Gnôtæ^quas cele Exo. u.s. braredebetis temporibus fuis. Menfè primo^ Num.iS.cnbsp;quartadecima die menfts ad vefjierumj Phafènbsp;Domini eft : amp; quincadecima die menfis hu-iuSj fblcnnitas azymorum Domini eft. Septem diebus azyma comedetis. dies primus e-ritvobis celeberrimus, fanlt;3:ufq;;omne opusnbsp;fèruile non facietis in eo: fèd ofFeretis facrifi-cium in igne D omino fèptem diebus. dies au gnbsp;té fèptimus erit celebrior amp; fanótionnullum-que fèruile opus facietisgt;in eo’. Locutufquenbsp;eft Dominus ad Moyfen^dicens^Loquere fi-lijs IfraefSc dices adeos^ Cum ingrefsi fueri-

-ocr page 146-

Ceremoniæ,

Leuiticus.

fiifciculum CO ram Domino^ vt acccptabilc fit pro vobiSj altero die Sabbathijamp;fàiiôtificabitnbsp;illura.Atq; in eodem die quo manipulus connbsp;fècratur, cædetur agnus immaculatus anni-culus in bolocauftum Domini. Etlibamen-ta offeren tu r cumeo^du« decimæ fîmilæ co-foerfe oleo inincenfùm Domini, odorcmqjnbsp;fiiauifiimumdiba quoq; vini,quarta pars hin.nbsp;Panem, amp; polentam, amp; piiltes noncomede-tis ex fègetCjvfque ad diem qua offerans ex eanbsp;ç, Deo veftro. Præceptum eft fèmpiternum innbsp;Deut ts b gûnerationibuSjCundisq; habitaculis veftris.

Numerabitis ergo ab altero die Sabbathi in quo obtuliftis manipulûprimitiarumfèptemnbsp;hebdomadas plenas, vlquead altéra diem ex-pletionis hebdomadæ feptimæ, id eft', quin-quaginta dies:amp; fie offerer!s lâcrificiû nouumnbsp;Domino ex omnibus habitaculis veftris, panes primitiarû duos de duabus decimis fimilænbsp;fermétatx, quos coquetis in primitias Dominbsp;ni.Offeretisq; cumpanibus leptem agnosimnbsp;maculatos anniculos, Scvitulum dearmentonbsp;.ynum, amp;arietes duos,amp; eruntin holocau-ftum cumlibamentis fiiis, in odorem fuauifi-fimum Domino. Facietis amp;hircum pro pec-cato, duosqueagnosanniculos hoftias paci-D ficorum . C um que clcuauerit eos fàcerdosnbsp;cumpanibus primitiarum coram Domino,nbsp;cedent in vfum eius .Etvocabitis hune diemnbsp;celeberrimum,atq; fàndifiiniumzomneopusnbsp;lêruile non facietis in eo. Legitimum lèmpi-ternum erit in cundis habitaculis, amp; genera-Sup.ip.b. tiombus veftris.llPoftquam autem mefiueri-tis fegetem terræ veftræ, non Iccabitis eamnbsp;eut.i4.b folum : llnec remanentes (picas colli-getis , (ed pauperibus amp; peregrinis dimittetisnbsp;eas.ero fum Dominus Deus vcfter.Locutuf^nbsp;que eft Dominus ad Moyfen,dices, Loquercnbsp;Num.19.3 filijs Ilrael, |IMé(e(èptimo, prima diemenfisnbsp;erit vobisfabbathum, memoriale, clangenti-bus tubis, amp;vocabitur (andum; omneopusnbsp;(cruilenon facietis in eo,amp; ofteretis holocaunbsp;£ ftum Domino. Locutusque eft Dominus adnbsp;Sup.i(S;g. Moy(en,diccns, IIDecimo die menfis huiusnbsp;.Num.îp.bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jigs expiationum erit celebcrrimus,

amp; vocabitur landuszafHigetisque animas ve-ftras ineo, Scoiferetis holocauftum Domino. Omneopus (eruile non facietis in tempo re diei huius : quia dies propitiationis eft, vtnbsp;propitietur vobis Dominus Deus veftcr.Omnbsp;nis anima quæ afHida no fuerit die hac, peri-bit de populis fuis:amp; quæ operis quippiam fenbsp;cerit, delebo eam de populo fuo. Nihil ergonbsp;opens facietis in co ; legitimum (empiter-num erit vobis in cundis generationibus, amp;nbsp;habitationibusveftris.fiibbathumrequictio-niseft,amp;affligctisanimas veftras dienononbsp;nienfis.A velpera vfquead velperam cclebra-bitis (abbatha veftra. Etlocutuseft Domi-Fnbsp;nus ad Moylen, dicens,Loquerefilijs I(rael,nbsp;A quintodecimo die menfis huius (eptimi,e-runt feriæ tabernaculorû (èptem diebus Domino. Dies primus vocabitur celeberrimusnbsp;atque (andifiimus; omne opus (eruile no facietis in eo. Et (èptem diebus olferetis holo-cauftaDomino.lidiesquoqueodauuseritce- lohan.;-**nbsp;leberrimus atque(andißimus,amp; offeretis holocauftum Dommo:eft eniin cœtus atqj col-ledæ:omne opus (eruile no facietis in eo. Hxnbsp;(untferiæ Domini, quasvocabitiscelebcrri-mas atq; (andißimas,offeretisqj in eis obla-tiones Domino,holocaufta Sclibameta iuxtanbsp;ritum vniulcuiufque diei:cxceptis (abbathisnbsp;Domini, donisq; veftris, amp;quæ oiferetis exnbsp;voto,vel quæ(ponte tribuetisDomino. Aqnbsp;quintodecimo ergo die menfis (eptimi,quan-do congregaueritis omnes frudus terræ vc-ftræ, cclebrabitis ferias Domini (epte diebus.nbsp;die primo amp; die odauo erit (abbathum,id eftnbsp;requies. Sumetisque vobis die primo frudusnbsp;arboris pulcherrimæ,(patulasq; palmarum,8cnbsp;ramos ligni deniarum frondium, amp; (alices denbsp;torrente, amp;lætabimjni coram Domino Deonbsp;veftro. Celebrabitisqj (blennitatem eius (èptem diebus per annum, legitimum (èmpiter-nû erit in generationibus veftris. Men(è (èptinbsp;mo fefta cclebrabitis,amp;habitabitis in vmbra-culis (èptem diebus. omnis qui de genere eftnbsp;Kraeljmancbit in tabernaculis: vt dilèant po-fteriveftri quod in tabernaculis habitarc fe-cerim filios Ilrael, cum educerem cos de Terra-A egypti. ego Dominus Deus vefter. Lo-cutusq; eft Moy(ès fuper (olennitatibus Domini ad filios Ifi-ael.

gt;S. conànnandarum Inicrnariitn panwn propoßtionis, pcena blaßhemorum ac talionis.

c A p. xxi I I I.

Tlocutus eft Dominus ad Moy(en,di-cens,Præcipe filijs I(rael, vt alferant ti-bi oleum'de oliuis purißimum ac luci-

dum,ad concinnandas lucernas iugiter, extra velum teftimonij in tabernaculo fœderis.Po-netquc cas Aaron a velpere v(qj in mane coram Domino, cuitu rituque perpetuo in generationibus veftris. Super candclabrii mun-difsimumponenturlèmperin colpcdu Do-mini.Accipies quoq; fimilam,amp; coques ex exnbsp;duodecimpanes, qui finguli habebunt duasnbsp;décimas : quorii lènos altrinlècus (iiper men-lam purißimam coram Domino ftatues. Scnbsp;pones fuper eos thus lucidißimum, vtjît px-nis in monimentum oblationis Domini. Per Bnbsp;fingula (abbatha mutabuntur coram Domino fuicepti à filijS Kraelfœderc Icmpiterno:nbsp;Ilcruntque Aaron Sc filiorumeius, vtcome- M»«.«*-’’nbsp;dant eos in loco (ando:quia (andum (ando-

rum eft


«

-ocr page 147-

ludicià.

rum eft de fàcrificijs Domini iure perpetuo.

Ecce autem egreftus filius mulieris Iftacliti-dis,quem pepererat de viro Aegyptiö inter fi-lios Iftaeljiurgatus eft in caftris cum viro If-raclite. Cumque blaiphemaflet nomen Domini, Scmaledixiflêt ei, adduÄus eft adMoy-fèn . ( Vocabatur aurem mater eius Salumith filia Dabri de tribu Dan.)Mifêruntq; eum innbsp;carcerem,donec no (lent quid iuberet Domi-C nus.Qui locutus eft ad Moylen,dicenSjEducnbsp;blafphemum extra caftra, amp; ponant omnesnbsp;qui audierunt,manus fuas fuper caput eius,ôcnbsp;lapidet eum populus vniuerfus. Etadfiliosnbsp;Ifraelloqueris, Homo qui maledixeritDeonbsp;fuo,portabitpeccatum fiium : Sequi blafphe-mauerit nomen Do mini, morte moriatur.-la-pidibusopprimeteumomnisniultitudoopo-puli’,nue illeciuis,ftueperegrinus fucrit.Quinbsp;blafphemauerit nomen Domini, morte mo-riatur. II QuipercufleritSe occident homine,nbsp;morte mo riatur. Qu^i percuflerit animal, redder vicarium, id eft animam pro anima. Qmnbsp;j) irrogauerit maculam cuilibctciuiu fuorum;

Hficut fecit, fie fiet ei, fraduram pro fradura, d oculum pro oculo, dentem pro dente refti-tuet.qualcminflixcritmaculam, talemfufti-nere cogetur.Qm percuflerit iumentum,red-detaliud. Qm percuflerit hominem punie-tur.Aequum ludicium fit inter vos,fiue pere-grinus,fiueciuis peccauerit:quiaego fiim Donbsp;¦ minus Deus vefter. Locutusque eft Moyfesnbsp;ad filios Ilrael, 8c eduxerunt cum quiblalphcnbsp;mauerat, extra caftra, aclapidibus opprellh-runt.Fèceruntquefilij Ilrael ficutpræceperatnbsp;Dominus Moyfi.

S. Septimi amp; quinqungefimi annilex'.nfmßi-tnend^i àfratribus yfurA,mc tpßfèruïtutepcr fefua ofgrimendifunt ,fed magzs ah aducnisnbsp;^otenttbtts redtmendt.

CAP. X X V.

'Tquot; nbsp;Ocutusque eft Dominus ad Moylen

I nbsp;nbsp;nbsp;in monte Sinai,dicens, Loquercfilijs

—'ifrael. Sc dices ad eos, Quando ingref-fi fueritis terram quam ego dabo vobis,lllab-bathizet*labbathum Domini.Sex annis Ihres agrum tuum , Sc lex annis putabis vinearanbsp;tuani,colligesquefrudus eius;leptimoautemnbsp;anno Gbbathumerit terræ, requietionisDo-mini.-agrum non Ihres, Sc vineam non putabis.Qua; Ipontcgignet humus, non metes.-Scnbsp;Yuas primitiarum tuarura non colliges quafinbsp;videmiam;annus enimrequietionis terrae eft.nbsp;Ihderu^tvobis in cibum, tibi Sc leruo tuo,nbsp;AnciUä’gcinej-cenario tuo,Scaduena;qui pe-regrinatur apud tenumentis tuis Sepecoribusnbsp;oninia quæ nalcuntur præbebuntcibum. Nunbsp;jnerabisquQquetflji leptemhebdomadas an-norum, idOptiesIhptcm, quaefimulfa-

Leuitieüs.

ciuntannos quadraginta nouem : Sc clanges ¦buccina mcnlh Ihptimo, décima diemenfis,nbsp;propitiationis tempore in vniuerla terra vc-ftra.Sandificabisq; annum quinquagefimû, ßnbsp;Sc vocabis remilsionem cundis habitatori-bus terrae tuae,iplheft enim iubileus.Reuertc-tur homo ad poflhßione fuam,8c vnulquilq;nbsp;redietad familiam priftinam : quia iubileusnbsp;eft Sc quinquagefimus annus. Nó Ihretis atq;nbsp;metetis Ipontein agro nalcentia,Sc primitiasnbsp;vindcmiænoncolligetis,oblàndificationemnbsp;iubilei,lhd ftatim oblatacomedetis.Anno iu-bilei redient omnes ad poflhfsiones fuas.quä-do vendes quippiam ciui tuo,vel emes ab eo,nbsp;necontriftes fratrem tuum, Ihdiuxtanumc-rum annoru iubilei eines ab eo,8c iuxta lup-putationem frugum vender tibi. Quato pluies anni remahlhrint poft iubileiim , tantonbsp;crelhet Sc pretium:Scquanto minus temporisnbsp;numeraueris, tanto minoris Sc emptio con-ftabit. tempus enim frugum vender tibi. No-litc affligere contribules veftros, Ihd timeatnbsp;vnulquilque Deumluiun,’quia ego Dominus Deus vefter. Facite præcepta mea, Sc iu- cnbsp;dicia cuftodite,Sc impiété ea,vc habitarepof-fitis in terra ablque vllo pauore,Sc gignat vo-bis humus frudus liios, quibus velcamini vl-que ad fiituritatem, nullius impetum formi-dantes. Quod fi dixeritis, Quid comedemusnbsp;anno lhptimo,fi non lhuerimus,neq5 collcge-rimus fruges noftras.'Dabo benedidione rae-am vobis anno Ihxto, Scfaciet frudus triumnbsp;annorura:feretisq; anno odauo, Sc comede-tis veteres fruges vfqj ad nonum annum: donee noua nalhantur,edetis vetera.Terra quo-que non vendetur in perpetuum : quia meanbsp;eft, Sevosaduenæ Sccoloni meieftis. vndenbsp;cunda regio poflhßionis veftrae ftib redem-ptionis conditionç vendetur. Si attenuatusQnbsp;frater tuus vendiderit poflhßiunculani fuam.nbsp;Sc volucrit propinquus eius, poteft redimerenbsp;quodille vendiderat.finautem non habueritnbsp;proximum. Sc iplh pretium ad redimenduntnbsp;potuerit inuenire:computabuntur frudus exnbsp;CO tempore quo vendidit : Sc quodreliquumnbsp;eft,reddet emptori, ficq ue recipiet poflhßio-nem fuam.quod fi non inuenerit manus eiusnbsp;vt rcddatpretium,habebit emptor quod eme-rat vlque ad annum iubileum . In ipfoenimnbsp;omnis venditio redibit ad dominu,Sc ad poßnbsp;IhlTorem priftinum. Qui vendiderit domumnbsp;inträ vrbis muros, habebit licetiam redimen-di, donee vnus impleatur annus, fi non rede-merit, Sc anni circulùs fuerit euolutus, emptor pofsidebit earn, Sepofterieius in perpetuum, Scredimi nonpoterit jCtiaminiu-bileo. Sinautemin villa fuerit domus, quaenbsp;muros non habet,agrorum iurevendetur.fi

t 3 ante

43


-ocr page 148-

ludicia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Leuiticus.

Eantè redemptanonfuerit,iniubileoreuerte- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Go Dominus Deus vcft:er,liNo facietis A

tur ad dominum. Aedes Leuitarum q uæ in vr- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vobis idôlum 8c ïculptile nec titulos c-

bibus fiintj lemper poflunt redemi ; fi redem- —rige.tis, nec infignem lapidem ponctis pfsk^i ptæ non fucrint, in iubileo reuertentur ad do in terra veftra,vt adoretis eu m.ègo enim fiimnbsp;minos, quia domusvrbium Leuitarum pro Dominus Deus vefter. Cuftoditelàbbathanbsp;polTeßionibus funt inter filios Ilrael. Subur- mea, 8c pauetc lànâruarium meum.ego Dominbsp;bana autemeorumnon veneant, quiapolîêfi- nus. Il Si in præceptis meis ambulauentis, 8c Deut,iî.anbsp;fio fèmpiterna eft . Si attenuatus fuerit frater mandata mea cuftodieritis,8c feceritis ea, da-tnbsp;tuus 8c infirmus manu , 8c fiifcepcris eum bovobispluuiastemporibusfijis,8cterragi-quafi aduenam 8c peregrinum, 8c vixeritte- gnctgcrmenfiium,8cpomisarboresreplebunnbsp;cum, ne accipias vfiiras ab eo , nec amplius tur. Apprehendet mefsiû tritura vindemiam,nbsp;quàm dedifti. time Deum tuuni, vt viuere 8c vindemia occupabit lèmentem:8ccomcdc-pofiit frater tuus apud te. Pecuniam tuam nônbsp;dabis ei ad vfiiram, 8c frugum fuperabundan-tiam non exiges.Ego Dominus Deus vefter,

F qui eduxi vos de Terra-Aegypti,vtdaremvo bis Terrarh-Chanâan, 8c eflem vefter Deus.nbsp;Si paupertate compulfiis vendiderit le tibi franbsp;ter tuuSjHon eum opprimes fèruitute famulonbsp;rum, frd quafi mercenarius 8c colonus erit.nbsp;vlque ad annum iubileum operabitur apudnbsp;te, 8cpoftea egredieturcumliberisfiiis 8cre-uertetur ad cognationem 8c ad poflêfiionemnbsp;patrum fuorum. mei enim fèrui fiint, 8c egonbsp;eduxi eps de Terra-Aegypti. no veneant connbsp;ditionelèruorum: ne affiigas eumper poten-tiam,{èd metuito Deum tuum. SeruusScan- abijciet vos anima mea.llAmbulabo inter vos,nbsp;cilla fint vobis de nationibus quæ in circuitunbsp;veftrofunt. Etdeaduenis qui peregrinanturnbsp;apud vos, vel qui ex his nati fuerint in terranbsp;veftra,hos habebitis famulos, 8c hæreditarionbsp;iure tranfinittetis ad poftcros,acpoßidebitisnbsp;in æternum.Fratres autem veftros filios Ilrael

G ne opprimatis perpotentiam. Siinualuerita-pud vos manus aduenæ atque pcregrini,8c attenuatus frater tuus vendiderit le ei, aut cui-quam dcftirpeeius:poft venditionem poteft redemi.Qm volueritex fratribus fuis,redimetnbsp;eum , 8c patruus, 8cpatruelis, 8c confrngui-neus,8caffinis.Sin autem etiplèpotuerit,redinbsp;met Ce, fupputatis duntaxat annis à temporenbsp;venditionis fùæ vlque in annum iubileum:ôcnbsp;pecunia qua venditus fuerat, iuxta annorumnbsp;numerum 8crationem mcrcenarij fiipputata.nbsp;Siplures fuerint anniqui remanent vlq; adnbsp;iubileum,lècundum hos redder 8c pretium, finbsp;pauci, ponet rationem cum eo iuxta annorum numerum, 8creddetemptori quodreli-quum eft annorum, quibus ante fèruiuit mernbsp;cedibus imputatis : non affliget cum violenter in confpeAu tuo. Qmàd fi per hæc redeminbsp;non potuerit,anno iubileo egredietur cum li-beris fiiis.Mei enimfiint ferai filij Ifracl,quosnbsp;eduxi de Terra-Aeg)'pti.

S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;frxceÿtafiruantibus bona promittuntur,

nonßruannbus ’verbplurima Mala,

CAP, XXVI.

tis panem veftrum in ßtunrat:e^amp; llabfquepa Iob.ii.4« uore habitabitis in terra veftra. Dabo paccmnbsp;in fïnibus veftris:dorniictisj amp; no erit qui ex-terreat.Auferam malas beftias:amp; gladius non.nbsp;tranfibit terminos veftros. Perlèquemini ini- g .nbsp;micos veftrosj amp;. corruent co ram vobis.periènbsp;quentur quinqj de vcftris centum alienoSj Scnbsp;centum de vobis decem millia: cadent inimi-ci veftri gladio in conlpcdu veftro . Rclpi-ciamvos,6c crefcerc faciam: multiplicabimi-nij Sc firmabo paétum meum vobifcum. Co-medetis vetuftißima veterum Sc vetera no-uis fiiperuenientibus proijcietis . Ponamta-bernaculum meum in medio veftri, Sc non

i.Cor.tf.“

SceroDcus vefter,vosq;eritis populusmeus. Ego dominus Deus vefter, qui eduxivos denbsp;Terra-Aegyptiorum, nefèruiretis eis,8cquinbsp;confregi catenas ceruicum veftrarü,vt incede Cnbsp;retis eredi.llQuod ft non audieritis me, necfcnbsp;ceritis ómnia mandata mea,ft Ipreueritis legesnbsp;meas, Sc iudicia mca có tempfêritis, vt non fa-ciatis ea quæ à me cóftituta funtjSc ad irritumnbsp;pcrducatis paélü meü,ego quoq; haec faciamnbsp;vobis, Vifttabo vos velociterinegeftate Scarnbsp;dore, qui conficiat oculos veftros , SCconfu-mat animas veftras.Fruftra lêretis lèmentem,nbsp;quæ ab hoftibus deuorabitur. Ponam faciemnbsp;meam contra vos, Sc corruetis corS hoftibusnbsp;veftris, Sc fubijcicmini bis qui oderût vos funbsp;gietis nemine perlèquente. Sin autem necficnbsp;obedieritis mini, addam correptiones vcftrasnbsp;fèptuplu propter peccata veftra, Sc conteramnbsp;fuperbia duritiæ veftræ.Daboq; vobis cœlum Dnbsp;délupcr ficut ferrumjSc terramæneam.Confunbsp;metur incaflum labor veftcr,non proferet ternbsp;ra germen,nec arbores poma præbebût.Si amnbsp;bulaueritis ex aduerfo mihi, nee volueritis aunbsp;dire me, addam plagas vcftras vlquein lèptu-plum propter peccata veftranmmittamq ue innbsp;vos beftias agri,quæ confumat vos, 8eÿ)ecoranbsp;veftra. Scadpaucitaté cunétaredigant, delèr-tæq; fiant viæ veftræ.Q^od finecfie volueritis recipere dilciplina, fed 8c ambulaueritis exnbsp;aduerfo mihi : ego quoq; contra vos aduerfii*nbsp;incedam, ôc perçutiâ vos lèptics propter pec-cau YC-

-ocr page 149-

Leuiticus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4-4.

eorum.ego Dominusgt;Deus’. Hxclunt iudi- gt;.1. cia atque prxeepta Sc leges,quas dedit Dominus inter le Sc inter filios Ilael in monte Sinainbsp;per manum Moyfi.

5. Vanorumgenerum yota, cÿ illorum uc Jea-marumperjolutio.

CAP. XX VIT.

LOcutusq; eft Dominus adMoylèn, A diccns,Loquere filijs Ilfael,8c dices adnbsp;eos,Homo qui votum fecerit, Sc Ipo-ponderit Deo aiiimam luam,lub xftimationenbsp;dabit pretium. Si fuerit malculus à vicefimonbsp;anno vlqj ad lèxagcfimû annum, dabit quin-quaginta ficlos argentiad menfiiram ïànftuanbsp;rij:fi millier, triginta. A quinto autem annonbsp;vfquc ad vicefimum , malculus dabit vigintinbsp;ficlos:fœmina,decem.Ab vno menie vlque ad 'nbsp;annû quintum,pro malculo dabuntur quinq;nbsp;ficli : pro fœmina tres. Sexagenarius Sc vitranbsp;malculus dabit quindccim ficlos: fœmina,de-cem. Si pauper fuerit, Sc’xftimationemred- **lt;!•*'nbsp;dere non valebit, ftabit coram lacerdote : Scnbsp;quatum illea:ftimauerit,8c viderit eum poflenbsp;reddere, tantum dabit. Animal autem quodnbsp;immolari poteft Domino, fiquis voucrit*, *nbsp;laniftum erit,Sc mutari nonpotcrit,id eft nccnbsp;melius malo , necpcius bono. quodfi muta-ucrit:Sc ipfiim quodmutatum eft. Sc illud pronbsp;quomutatumeft,côlècratum eritDomino. Bnbsp;Aniraal*immundum quod immolari Domi-no non poteft,fiquis vouerit,adduceturantcnbsp;lacerdotem: qui dijudicans vtrum bonum annbsp;malum fir, ftatuet pretium, quod fi dare vo-luerit is qui olfert,addet luper æftimationemnbsp;quintam partem. Homo fi vouerit domumnbsp;fuam. Sc lamftificauerit Domino, conlydcra-iuxta pretium quodab eo fuerit conftitutum,nbsp;vcnundabitur.finautem ille qui vouerat, vo-luerit redimereeam, dabit quintain partemnbsp;æftiraationis fupra,8c habebit domii.Quodfinbsp;agrum pofleßionis lux vouerit. Sc conlecra-uerit Domino; iuxtamcnfiiramlemetisxfti-mabitur prctium.fi trigintamodijs hordei Ic-riturterra, quinquaginta ficlis venundeturnbsp;argcnti.Si ftatim ab anno incipietis iubilei vonbsp;uerit agrum,quanto valere poteft,tanto xfti-mabitur. finautem poft aliquantum temporis: fiipputabit lacerdos pecuniam iuxta annonbsp;rum quireliqui funtnumeruni vlq; adiubi-leum. Sc detrahetur ex pretio.Quod fi volue- Cnbsp;rit redimerc agri! ille qui vouerat,addet quintam partem xftimatx pecunix. Sc poßidebitnbsp;eum . Sinautemnolueritredimere, led alterinbsp;cuilibet fuerit venundatus, vitra eum qui vouerat redimerc non potcrit : quia cum iubileinbsp;veneritdies, lamftificatus erit Domino, 8cnbsp;pofleßio conlècrataadiuspcrtinetlàccrdotû.

F nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Si ager

Sinai,flue Horeb.

cata veftra. indu cam q; fupervosgladin vlto-rcmfcederis mci.Cumq; cofugcritisin vrbes^ mittä peftilentiam in medio veftri_,amp; trademinbsp;ni in manibus hoftium^ poftquam cofregeronbsp;baculum panis veftri;ita vtdecem mulieres innbsp;Vno clibano coquantpanes^Sc reddant eos adnbsp;pondus, Sc comedetis Sc non laturabimini.

E Sin autem ncc per bæc audieritis me, led am-Ijulaueritis contra me: Scego incedam adiier-lus VOS in furore contrario Sc corripiam vos lèptem plagis propter pcccata vcftra,ira vt conbsp;medatis carnes filiorum veftrorü Sc filiarumnbsp;veftrarum. deftruam excelßi vcftra_,8c ßmula-*ytflra.6. chra’confringam.Cadetis inter ruinas idolo-rum veftrorum, Sc abominabitur vos animanbsp;mca, in tantum vt vrbes veftras redigam in lonbsp;litudinem,Scdelerta faciamlànéluariavcllra,nbsp;ncc rccipiam vitra odorcm fuauißimum.Dif-perdamq; terram veftram,Sc ftupebuntfupernbsp;ca inimici veftri, cum habitatores illius fue-rint.Vos autem diljjergam in Gentes, Sc eua-ginabo poft vos gladium^erirque terra veftranbsp;delèrta, Sc ciuitates veftrx dirutæ. Tunc placebunt Terrx làbbatha lua cunélis diebus lonbsp;litudinis liix; quando fucritis in terra hoftili,

F labbathizabit, Sc requielcet in labbathis foli-tudinis fux, eo quod nonrequieuerit in labbathis veftris quando habitabatis in ca.Et qui devobis remanlerint, dabo pauorem in cor-dibus corum in regionibus hoftium, terrebitnbsp;cos Ibnitusfolij volantis,8c itafugient qualïnbsp;gladium:cadent nullo perlèqu ére, amp; corruentnbsp;linguli luper fratres fuos qualï bclla fugien-tes, nemo veftrum inimicis audebit refillere.nbsp;Peribitis inter Gentes , 8c hoftilis vos terranbsp;confumct. Quod fi Sc de ijs aliqui remanfe-rint, tabelcent in iniquitatibus fuis, in terra bit cam lacerdos vtrum bona an mala fit, Scnbsp;inimicorum fuorum, Sc propter peccata pa-trum fiiorum Sc fiia affligcntur; donee confi-‘mtbrüfM teatur iniquitatcsfuas,8cquot;maiorum fuorum’,nbsp;lt;v.8 ƒ quibus prxuaricati funt in me, Sc ambulaue-runt ex aduerlo mihi. Ambulabo igitur Sc e-go contra eos,Sc inducam illos in terra hoftinbsp;lem, donee erubelcat incircuncila mens co-

(5 rum: tuncorabunt pro impietatibus luis. Et recordabor fœderis mei quod pepegi cum la-cob,8c Ilaac,8c Abraham. Terrx quoqueme-mor cro.-qux cum relida fuerit ab eis,compla-cebit fibi in labbathis fuis, patiens Iblitudi-nem propter illos. Ipfi vero rogabunt pro pecnbsp;catis luis eo quod abiecerint iudicia mea,amp;lcnbsp;ges meas delpexerint. Attamé etiacum eflentnbsp;in terra hoftili,non penitus abieci eos,nequcnbsp;ficdelpexi vt confi.imerentur,5c irritum face-i'etn padum meum cum eis. Ego enim fumnbsp;Dominus Deus corum, Sc recordabor fœderis mei priftini, quando eduxi eos deTerra-Acgypti in colpedu Gentium,vt eflêm Deus

-ocr page 150-

ƒ \ Ceremotiiæ.

.!. ¦¦ Siagéremptuscft,amp;non dcpoflêfsiöne ma-iorum ßndificatus fueritDomino.fupputa-bit facerdos iuxta annorum niimerum vlquc ad iubiIeunijpretiuiTi;amp; dabit illequi voueratnbsp;ciitn j Domino, in iubileo autem feuerteturnbsp;ad priorem dominum qui vendiderat eum^Scnbsp;habuerat in forte poiïefsionis fuæ. Omnisnbsp;æftimatio fîclo fànduarij ponderabitur. Si-Exo. jo.b dus viginti obolos habet. HPrimogenita quænbsp;?zequot;4V3'pertinent, nemo fàndincare pote-j) rit amp; vouere,fîue bos fiue ouis fuerit ; Domini funt. Quod fi immundum eft animal, re-quot;tuttiH.z. dimct qui obtulit iuxta æfi:imationemquot;fuam’,nbsp;amp; addet quintam partem pretij. fi redimerenbsp;noluerit , vcndetur alten quantumcunquenbsp;fuerit ante xftimatum . Omne quod Domino confècratur, fiue homo fuerit , fiueani-mal, fiue ager, non veniet, nec rcdimi pote-

Numeri. :

riri Quicquid fcmelfucrit confècratum, fàiï^ dum fàndorumeritDomino.Et omnis conr-fècratio qux offerturab homine^nonredimc-tur,fèd morte morietur. Omnes decimx ter-ræfiue defrugibus, fiuedepomis arborum,nbsp;Domini fiint, amp;illi ßndificantur. Siqnisnbsp;autem voluerit redimere décimas fuas, addetnbsp;quintam partem earum. Omnium décima-rum bouis amp; ouisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;capræ’, quæ fub pafto- gt;.i.

ris virga tranfèunt,quicquid decimum vene-rir,fàndificabiturDomino.Noneligetur nec bonum necmalum, necaltero commutabi-tur.fiquis mutauerit:amp; quod mutatum eft,amp;;nbsp;proquomutatumeft,ßnlt;ftificabiturDomi- gt;nbsp;. no,amp; non redimetur.Hæc funt præcepta quænbsp;mandauit Dominus Moyfi ad filios Ifiael innbsp;monte Sinai.


Liber Numeri Hebraicè

V^aiedahber,i(le^^lt;(^'y)ocauit,

CAP. I.

Ocutusq'uc eft Dominus ad Moyfènin defèrto Sinai in ta-bernaculo fœderis, prima dienbsp;menfis fècundi, anno alteronbsp;egreßionis eorum ex Aegy-pto,dicens, IITollite fiimmam

7


£xo.i

o.b.

yniuerfæ congregationis filiorum Iriael per cognationes amp; domos fuas,amp; nomina fingu-lorum, quicquid fèxus eft mafeulini à vicefi-rao anno Scuipra, omniumvirorumfortiumnbsp;ex Ifrael, amp;numerabitis eos per turmasfuas,nbsp;tu amp; Aaron. Eruntque vobifeum principesnbsp;tribuum ac domorum in cognationibus fuis,nbsp;quorum ifta funt nomina,De Ruben, Elifurnbsp;filius Sedeur. De Simeon, Salamiel filius Su-rifaddai.de luda, Nahaffon, filius Aminadab.nbsp;de Ilîachar, Nathanaël filius Suar. de Zabu- Bnbsp;Ion, Eliab filius Helon. Filiorum autem lo-feph, de ^hrâim, Elißma filius Ammiud.nbsp;de Manafic, Gamaliel filius Phadafleur. Denbsp;Ben-iamin, Abidan filius Gedeônis.de Dan,nbsp;Ahi-ezer filius Ammi-ßddai, de Afèr, Phe-giel filius Ochran. de Gad , Eliafiph filiusnbsp;Duel. DeNephthali, Ahirafilius Enan . Hinbsp;nobilifsimi principes multitudinis per tribus amp; cognationes fuas, amp; capita exercitusnbsp;Ifi ael ,• quos tulerunt Moyfès amp; Aaron cumnbsp;omni vulgi multitudine, amp; congregaueruntnbsp;primo die menfis fccundi , recenfentes cosnbsp;per cognationes 5c domos ac familias 8c capita 8c nomina fingulorum à vicefimo annonbsp;8c fupra, ficut præceperat Dominus Moyfi. Cnbsp;Numeratique funt in defèrto Sinai, De Ruben primogenito Ifraclis per generationes 8cnbsp;familias ac domos fuas, 8c nomina capitumnbsp;fingulorum, omne quod fèxus eft mafeulini ..nbsp;à vicefimo anno 8c fupra, procedentium ad 'nbsp;bellum , quadraginta fèx millia quingenti.nbsp;Defilijs Simeon per generationes 8c familias ac domos cognationum fuarum recenfi-ti funt per nomina 8c capita fingulorum,om-ne quod fèxus eft mafeulini à vicefimo annonbsp;8c fupra, procedentium ad bellum , quinr-quagintanouem millia treccnti.De filijs Gadnbsp;per generationes 8c familias ac doirfts cognationum fuarum recenfiti funt per nomina fingulorum à viginti annis 8c fupra,nbsp;omnes qui ad bella procédèrent , quadra-gintaquinque millia fèxcenti quinquaginta.

Defibjs


z

-ocr page 151-

Ceremoniæ.

Ôûfilijs luda per gcnerationes Scfamilias ac domos cognationfl fuariim^ per nomina fîn-gulorumàviceJùnoannoamp;liipr.i,onines quinbsp;poterant ad Bella procedcre, reccnfiti liint Ic-ptuagintaquatuor millia lèxcenti.De filijs If-fachar per gcnerationes Eamilias ac domosnbsp;lt;ognationum Eiarumjper nomina fingulorunbsp;à vicelîmo anno amp; fupràj omnes qui ad Bellanbsp;proccderêt jrecenlîti lunt quinquaginraqua-tuor millia quadringenti. De filijs ZaBûlonnbsp;per generati ones Scfamiliasac domos cogna-tionum fuarum recéfiti font per nomina fin-gulorû à vicefimoanno amp;fuprà_, omnes quinbsp;poterat ad Bella procedere^quinquagintalèp-tem milliaquadringenti. De filijs lolèphjfi-liorû Ephraim per generationes familias^acnbsp;domoscognationum fiiarum recéfiti Rintpernbsp;nomina fingulorû à vicefimo anno amp; fuprà,nbsp;omnes qui poterant ad Bella procsdere^ qua-draginta millia quingenti.PoiTO filiorum Manbsp;naflêper generationes amp; fàmilias ac domosnbsp;cognationum fuarum recéfiti funt per nomina fingulorû à viginti annis amp; fiiprà j omnesnbsp;qui poterant ad Bella procedere j trigintaduonbsp;millia ducenri.De filijs Ben-iamin per gene^nbsp;rationes amp; familias ac domos cognationumnbsp;fuarum recenfiti fiint nominiBus fingulorû ànbsp;vicefimo anno amp;fupràjOmnesquipoterat ad'nbsp;Bella procedere, trigintaquinquemillia qua-dringenti.De filijs Dan per generationes, 8cnbsp;familias ac domos cognationum fuarû recennbsp;fiti funt nominiBus fingulorû à vicefimo anno 8c fûpràjOmnes qui poterant ad Bella pro-cedere^lexagintaduo millia Icptingenri. Denbsp;filijs Alèr per generationes 8c familias ac domos colt;»nationum fiiarum recenfiti funt pernbsp;nomina fingulorû à vicefimoanno 8c fuprà,nbsp;omnes qui poterant ac Bella procedere, qua-draginta millia 8c mille quingenti. De filijsnbsp;Nephthali per generationes 8c familias ac donbsp;moscognationû fuarum recenfiti funt nominiBus fingulorum à vicefimo anno 8c fuprà,nbsp;omnes qui poterant ad Bella procedere^quin-quagintatria millia quadringéti.Hi funt quosnbsp;numerauerût Moyiès 8c Aaron, 8c duodecimnbsp;principes llrael fingulos per domos cognationbsp;c nunifuarû. Fueruntq; omnis numerus filiorum Ilrael per domos 8c familias fiias à vicefimo anno amp;fuprà, quipoterantadBellapro-eederCjlexcentatria millia virorum quingentinbsp;G quinquaginta.Leuitæ autem intriBu familianbsp;rura fuarum non funt numerati cum eis. Lo-cutusque eft Dominus ad Moylèn, dicens ,nbsp;TriBiihi Leui noli numerate , neque ponesnbsp;furnmam eorum cum filijs Tfrael, Icdconfti-tueeosfiipertaBernaculû teftimonij 8ccun-Aa vala eius,8c q uicq uid ad ceremonias perti-net. Ipfi portabunt; tabernaculum 8c omnia

Numeri. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4)

vtenfilia cius 8c erunt in minifterio,acper gy rfi taBernaculi metaBuntur. Cum proficifeennbsp;dû fueritjdeponcnt Leuitæ taBernaculfucumnbsp;caftra metanda,erigent. quilquis externorumnbsp;accefierit, occidetur. MetaBuntur ante caftranbsp;filij Ifrael vnulquilque per turmas 8c cuneosnbsp;atque exercitum fiium. Porro Leuitæ perg)'-rum taBernaculi figent tentoria, ne fiatindi-gnatio fiiper raultitudinem filiorum Ifrael,nbsp;amp; excuBaBunt in cuftodijs taBernaculi tefti- gt;nbsp;monij .Fecerunt ergo filij Ifrael iuxta omnianbsp;quæ præceperat Dominus Moy fi.

CAP. I I.

Ocutusq; eft Dominus ad Moylèn 8c A Aaron,dicés,Singuli per turmas,fignanbsp;atque vexilla 8c domos cognationumnbsp;fiiarum caftrarnetabuntur filiorum Iftael pernbsp;gyrum taBernaculi fœderis.Ad Orientem lu-das figet tentoria per turmas cxercitus fui :nbsp;efitque princeps filiorum eius Nahalfon fi-lius AminadaB. 8c omnis deftirpe ciusfiim-ma pugnantium, fèptuagintaquatuor millianbsp;lèxccntorum. luxta eum caftrametati funt denbsp;triBu Iflàchar, quorum princeps fuit Nathanael filius Suar. 8c omnis numerus pugnato-rum eius quinquaginta quatuor millia quadringenti.In tribu ZaBûlon princeps fuit E-liaB filius Heloniomnisq; deftirpeeiuscxcr-citus pugnatorum,quinquagintalèptcm millia quadringenti. Vniuerfi qui in caftris ludae-annumerati fiintjfucrunt centû oétoginta fcxnbsp;millia quadringenti:8c per turmas fuas priminbsp;egredientur.In caftris filiorum Ruben ad me-ridianam plagam cric princeps Elifùr filius ßnbsp;Sedeur.Sccundusexercituspugnatorumeiusnbsp;qui numerati funt,q uadragintafèx millia quianbsp;géti.Iuxta eum caftrametati fiint de tribu Simeon : quorum princeps fuit Salamiel filiusnbsp;Suri-laddai.8ccund:us exercitus pugnatorumnbsp;eius qui numerati funt_,quinquagintanouemnbsp;millia trccenti. In tribu Gad princeps fuitnbsp;Eliafâph filius Duel. 8c cundus exercitus.

pugnato-


-ocr page 152-

Ceremoîiiæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Numeri.

ptignatorum eius qui numerati funt,quadra- Hxc nomina filiorum Aaron làcerdoturti qtti gintaquinque millia lèxcenti quinquaginta. vnéti funt, 8c quorum repletx 8c conlècra-Omnes qui recenfiti lunt in caftris Ruben, tx manus vt lacerdotio fungerentur. llMor- jnbsp;centiï quinquaginta millia 8c mille quadrin- tuifunt enim Nadab 5c Abiucum olFerrentnbsp;genti quinquagintaper turmas fuas.inlècun-, ignem alienumin conlpedu Domini in de-do loco proficilcentur. Leuabitur autem ta- lèrto Sinai,ablq; liberis;funlt;âiq; lùnt làccrdonbsp;bernaculum teftimonij per officia Leuitarû tio Eleazar 8c Ithamar coram Aaro patreluo.nbsp;8cturmaseorû.quomodoerigeturjita8cde-ponetur.Singuliper loca 8cordines fuos pro-

C ficilcentur. Ad occidétalem plagam erunt ca-ftra filiorum Ephrâimjquorum princeps fuit Elilàma filius Ammiud. cûétus exercitus pu-gnatorû eius,qui numerati funtjquadragintanbsp;millia quingenti. Et cum eis tribus filiorumnbsp;Manafie, quorum princeps fuit Gamaliel filius Phadaflur.cunÀusqj exercitus pugnato-rum eius,qui numerati liint,trigintaduo millia ducéti. In tribu filiorum Ben-iamin princeps fuit Abidan filius Gedeônis ; 8c cunôtusnbsp;exercitus pugnatorum eius, qui recéfiti lunt,nbsp;trigintaquinque millia quadringenti.Omnesnbsp;qui numerati funt in caftris Ephraim, cétumnbsp;otfto millia cétum per turmas liias. tertij pro-D ficilcétur. Ad Aquilonispartem caftrametatinbsp;funt filij Dan.-quorum princeps fuit Ahi-czernbsp;filius Ammi-faddai.cunétus exercitus pugnatorum eius, qui numerati lunt, lèxagintaduonbsp;millia lèptingenti. luxta eum fixere tentorianbsp;de tribu Azer, quorum princeps fuit Phegielnbsp;filius Ochran.cunclus exercitus pugnatorumnbsp;eius qui numerati funt, quadraginta millia 5cnbsp;mille quingenti.De tribu filiorum Nephthalinbsp;princeps fuit Ahira filius Enan.cundus exercitus pugnatorû eius quinquagintatria millianbsp;quadringéti.Omncs qui numerati fiint in caftris Dan,fuerunt centum quinquagintalèp-tem millia lèxcenti. 8c nouifiimi proficilcen-tur.Hic numerus filiorum Ilfael, per domosnbsp;cognationum fuarum 8c turmas diuifi exercitus, fexcentatria millia quingenti quinqua-ginta.Leuitx autem non funt numerati internbsp;filios Ilrael ; fie cnim prxccperat Dominusnbsp;Moyfi . Feccruntque filij Ilrael iuxta omnianbsp;quæ mâdaueratDominus. Caftrametati luntnbsp;per turmas filas, 8cprofedi per familias acdo-mos patrum fuorum.

5. Leunxintalernaculi mmiflerium ajjumpti nttmerantur, cumfuispriniifilus acminifle-riji, amp; locoprimogenitorum Ißraelfufcipiun-tur, reliquaprimogenùa numerum Lcuùa-rum excedeniiapretio redimuntur.

CAP. III.

A Tquot; TT A.e lunt generationes Aaron 8c Moyfi 1' J in die qua locutus eft Dominus adnbsp;-^Moyfen in monte Sinai. Et hxc no-Exod.iî.d.minafiliorum Aaron, Il primogenitus eiusnbsp;Nadab , deinde AbiuSc Eleazar 8c Ithamar.

Locutusq; eft Dominus ad Moyfèn, dicens, Applica tribum Lcui, amp; fâc ftarc in confpc-ctu Aaron facerdotis vt mi m ft rent ei j amp; cx-cubent,amp;; obfcruent quicquid ad cultum per-tinet multitudinis coram tabernaculo tefti-monijjamp; cuftodiant vafa tabernaculi,fcruiennbsp;tes in minifterio eius .Dabisquedono Leui- Bnbsp;tas Aaron amp; filijs eins, quibus traditi ftint ànbsp;filijs Ilrael.Aaron autem amp; filios eius confti-tues fuper cultum facerdotij.Externus qui adnbsp;miniftradum acceflerit^morietur. Locutusq;nbsp;eft Dominus adMoylen^diccnSjEgo tuliLe-uitas à filijs Ifrael pro omni primogenito quinbsp;aperit vuluam in filijs Ilraeleruntq; Lcuitxnbsp;mei.Meum eft enim omne primogenitum exnbsp;quo percußi Ilprimogenitos in Terra- Aegy- Infr».nbsp;ptiifandificaui mihi quicquidprimum nalci-turinllrael abhomine vlqueadpecus ^mcinbsp;funt ; ego Dominus. Locutusque eft Domi- Cnbsp;nus ad Moylèn in delèrto Sinai^ diccns, Nu-mera filios Leui per domos patrumluorumnbsp;amp; familias omnem malculum ab vno menienbsp;amp;. lupra . llNumerauit Moylès vt praeceperat Exod.^-*nbsp;Dominusj amp; inueti fiint filij Leui per nomina fua, Gerlbn amp; Caath Sc Merari.Filij Ger-fon: Lebni, 5c Semei. Filij Caath;Amram, 8cnbsp;Ielaar,Hcbron,8c Oziel.Filij Merari:Moho-li, 8cMufi . De Gerlbn fuerefamiliæ dux,nbsp;Lebnitica, 8c Semeitica, quarum numeratusnbsp;eft populus lèxus malculini ab vno menie 5cnbsp;lupràjlcptem millia quingentoru.Hi poft ta-bernaculum metabuntur adoccidentem lubnbsp;principe Helialaph fifio Lael. Et habcbuntnbsp;excubias in tabernaculo fœdcrisjipfum taber-naculum Scoperimentü cius,tentorium quodnbsp;trahitur ante fores tefti fœderis , 8c cortinasnbsp;atrij ; tentorium quoque quod appenditur innbsp;introitu atrij tabernaculi, 8c quiequid ad ritünbsp;altaris pertinet, funcs tabernaculi 8c omnianbsp;vtenfilia eius.Cognatio Caath habebit popu Dnbsp;los Amramitas 8c Iclaaritas 8c Hebronitas 8cnbsp;Ozielitas.Hx lunt familix Caathitarum, re-cenfitx per nomina fuaiomnes generis malcunbsp;lini ab vno mclè 8cftipra,olt;fto millia lèxcenti.nbsp;habebunt excubias lanftuarij, 8c caftrameta-büturad meridianam plagam.Princepsq; cornmerit Elilaphanfilius Oziel:8c culftdicntnbsp;arcam, menlamq; 8c candelabrum, altaria 8Cnbsp;vala lanétuarij, in quibus miniftratur, 5c velum , cunâamq j huiulccmodi fupellctäilem-Princeps autem principum Leuitaru Eleazarnbsp;filius

-ocr page 153-

Cerêmoniæ.

fill us Aaron fàcerdotis^erit fiipércxcubitores £ cuftodix fànduarij. At vcrô deMerari eruntnbsp;populi Moholitæ Sc Mufitx recenfiti per no-mina fua : omnes generis mafeulini ab vnonbsp;menie amp; luprà, lèx millia ducenti. Princepsnbsp;eorum Suriel filius Abihàiel: in plaga leptcn-trionali caftramerabuntur. Erunt fub eufto-dia eorum tabulx tabernaculî amp;. vedes^Sc cô-lumnæ ac baies earum, amp; omnia qux ad cul-tum huiulèemodi pertinent:coliimnxq; atrijnbsp;per circuitum ciim balîbus luis^Sc paxilli cumnbsp;funibus . Caftrametabuntur ante tabernacu-lum fœderisjid cft ad orientale plagam^Moy-lês amp;c Aaron cum filijs luis babentes eufto-diam lânduarij in medio filiorum Ilrael.quif-F quiialienus açceflerit^morietur. Omnes Le-uitæ quos numerauerunt Moyles amp; Aaronnbsp;iuxta prxceptum Domini per familias fiias innbsp;gencre malculino à menie vno 5c fiiprà fue-runtvigintiduo millia.

Et ait Dominus ad Moyfen Numera pri-mogenitos lêxus malculini de filijs Ilrael ab vno menlè amp; luprà, habebis fiimmam eo-rum.Tollesqj Leiiitas mihipro omni primo-genito filiorum Ifi-aeb ego fum Dominus:amp;nbsp;pecora eorum pro vniuerfis primogenitis pe-corum filiorum ïlrael. Recenfuit Moyles fi-cutprxceperat Dominus primogenitos filiorum Ifi:ael.5c fuerunt malculi pernominafiianbsp;à menie vno 5t^ fuprà, vigintiduo millia ducenti lèp.tuâgintatres. Locutusq; ellDomi-Q nus ad Moylenj dices. Tolle Leuitas pro primogenitis filiorum Ifiael, amp; pecora Lcuita-rum propecoribus eorum : cruntquc Leiritænbsp;mei.cgo fiim Dominus. In pretio autem du-centorum lêptuagintatrium quiexcedûtnu-merum Leuitarum de primogenitis filiorumnbsp;Ilrael, accipies quinque ficlos per fingula ca-pitaadmenfuramlàncluarij.llSiclushabet vi-ginti obolos . Dabisque pecuniam Aaron Scnbsp;* filijs eins pretium eorum qui fuprà funt. Tu-lit igitur Moylès pecuniam eorum qui fuerâtnbsp;araplius,amp; quos redemerat à Leuiris pro primogenitis filiorum Ifi-ael, mille trecentorumnbsp;lexagintaquinq; ficlorum iuxta pondus làn-’^uarijjSc dcdit earn Aaron Sc filijs eins iuxtanbsp;verbum quod prxeeperat fibi Dominus.

•S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oßida LeuuArum iuxta cuiuf^ue

familiam dcflribuuntur.

CAP. nu.

A quot;Tquot; Ocutusq; ell Dominus ad Moyfen Sc I . Aaron, dicens, Tolle fummam filiorûnbsp;^^Caath de medio Leuitarû per domosnbsp;amp; fam'ilias fuas, à tricefinio anno Sc fuprà vf-S^iead quinquagefimum annum, omniu quinbsp;mgrediunturvt lient Sc minillrent intaber-naculo fte4eris . Hic ell cultus filiorû Caath,nbsp;Tabernaculiini fisderis Sc Sandum lando-

Numeri.

46

rum ingredientur Aaron Sc filij cius, quando mouenda Hint callra,8c deponent vein quodnbsp;pendetante fores,inuoluentque eo aream tc-llimonij,8coperientrurfiimvelamcn'ianthn '’^gt;lt;«»1^/-narum’pcllium,extendentq; défiiperpalliumnbsp;totum hyacinthinû,8c inducent vectes.Men-lam quoq; propofitionis inuoluent byacifirnbsp;tbinopallio, Scponentcum ea tburibula Sinbsp;mortariola , cyatbos Sccrateras adliba fun-denda-.panes lemper in ea erunt. extendentq;nbsp;defuper pallium coccineum,quod rurfiim 0-perient velamcnto quot;iantbinarura’pellium. Ss «hyamtbi»nbsp;inducent vedes. Sument Sc pallium byacin- »lt;«¦lt;•lt;».nbsp;tbinum quo operient candelabrum cum lu-cernis Sc forcipibus fuis Sc emûdorijs Sc cun-dis valis olci, qux ad concinnandas lucernasnbsp;necellaria funt. Sc fiiper omnia ponentope-rimentum’iantbinarum’pellium,Scinducent “byatinthi-vedes. NecnonSc akare aureum. inuoluentnbsp;byacinthino vefrimento, Sc extendent délai- gnbsp;per operimentumquot;iantbinarum’pcllium, in- «hyMntbt-ducentque vedes. Omnia valaquibus mini- ««gt;•«»»•nbsp;llratur in fiinduario inuoluent hyacintbinonbsp;pallio , Scextendent defuper operimentumnbsp;quot;iantbinarum’ pcllium ,.inducentque vedes. quot;byttintbi^nbsp;Sed Sc altare mundabuntcincre,5c inuoluentnbsp;illud purpureo vellimento, ponentque cumnbsp;co omnia vala quibusin minillcrio eius v-tuntur, id ell ignium receptacula, fulcinulasnbsp;ac tridentes, vneinos Sc batilla. Cund.a valanbsp;altaris operier fimul velamine quot;iantbinarum’ ''byMutbi-pellium. Sc inducent vedes . Cumqiic iniiol-uerint Aaron Sc filij cius landuarium Sc omnia vala eius in commotione callrorumjtuncnbsp;intrabunt filij Caath vt portent inuoluta: 8cnbsp;non tangent vala landuarij , ne móriantur.nbsp;Illa funt onera filiorum Caath in taberna-culo fœderis : fuperquos erit Eleazar filiusnbsp;Aaron lacerdotis, ad cuius curam percinet o-leum ad concinnandas lucernas. Sc compofi-tionis incenfiim, Sclacrificium quod lempernbsp;offertur. Sc oleum vndionis : Sc quicquid adnbsp;cultum tabernaculi pertinet, omniumq; va-forum qux in landuario fiint. Locutusq; eftnbsp;D ominus ad Moylen Sc Aaron,dicens,Nolitenbsp;perdere populum Caath de medio Leuitarû:nbsp;led hoc facite eis,vt viuat,8cnon moriantur,nbsp;fi tetigerint Sanda lànélorum. Aaron Sc filijnbsp;eius intrabunt, ipfique dilponent quot;opera’fin-gulorum,8cdiuidétquid portare qiiis debeat.nbsp;Alij nulla curiofitate videantqux funt in landuario priulquam inuoluatur, alioquin mo-rientur.Locutusq; eft Dominus ad Moylen,nbsp;dices, Tolle fummam etiam filiorum Gerlbn Gnbsp;per domos ac familias Sc cognationes fiias ànbsp;trigintaannis Sc fuprà, vlque ad annos quin-quaginta . Numera omnes qui ingrediuntur

amp; miniftrant in tabernaeulo fœderis. Hog eft offi-


-ocr page 154-

Numeri.

fuit eös MoyfcSj vnumqucmquciuxtaofiîciû amp; oncrafùa, fient prxccperat ci Dominus.nbsp;immundi extra caßra arcendi, fatisfaÜîonbsp;tranjgreßionisper negligentiam, de/nmitijinbsp;a( oolationibus amp; lege ^^lotypia,

CK'P. V.

LOcutusque eft Dominus adMoyftn, A dicensj Prxeipe filijs lirael vt eijeiantnbsp;de eaftris omnem leprofiim, amp; qui femme fl ui t^pollu tusq ue eft i iipcr mortuo.-tamnbsp;maftulum quam fœminam cijcite de caftris,nbsp;nc contaminent ea, cum haBitaucrint vobif-cum.Fecerunt^ue ita filij Ifrael, 8c eicccrixntnbsp;cos extracaftra, ficutlocutus crat Dominusnbsp;Moyfi.Locutusqueeft Dominus ad Moy-fen^dicens, Loqueread filios Ifiaefi Vir fiuenbsp;mulier cum fecerint ex omnibus peccatis quxnbsp;fblent hominibusacciderc^amp; per negligentianbsp;tranf^eßi fuerint mandatum Dominfiatquenbsp;deliquerint^confitebuntur pcccatum fuum^ßcnbsp;redder ipfiim caput, quintamq; partem défu-perciin qucm peccaucrint.Sinautem nó fuc-ritqui recipiat,dabunt Domino,amp;erit Gccr-dotisjcxccpto ariete qui offenur pro cxpiationbsp;ne,vt fit placabilis hoftia. Omncs quoq; primitif quas oftèrunt filij Ifrael, ad fàccrdoteninbsp;pcrtinéeamp;quicquidin fànduarium ofFcnurnbsp;à fingulis, 8c traditurmanibus fàccrdotis, ip-fius crit. Locutuslt;^ue cft Dominus ad Moy- Bnbsp;lcn,diccnSjLoquereadfilios Ifrael,8cdices ad.nbsp;coSjVir cuius vxor erraucric,maritumq; con-temnens dormicritcum alteroviro, amp; hocnbsp;maritus dcprehcnderc non quiuerit, fed latctnbsp;adulterium,8c teftibus argui non poteft,quianbsp;non cft inuêta in ftupro : û ïpiritus zclotypiaenbsp;concitaucrit virum contra vxorem fuam,quxnbsp;vel polluta eft, vel falfà fufpitione appetitur:nbsp;adducct cam ad fàcerdotcm, amp; ofFeret obla-tionem pro ilia dccimam partem fâti farinxnbsp;hordcaceæ.non fundet fuper eam oleum, nccnbsp;imponet thus:quia Gcrificiumzclotvpiæ eft,nbsp;8c oblatio inueftigans adulreriu. OfFeret igi-tur eam fàcerdos, 8c ftatuct coram D omino,nbsp;aflumetque aquam fàndam in vafè fidili, 8cnbsp;pauxillum terrae dej)auimento tabernaculinbsp;mittet in eam. Cumq; fteterit mulier in con- C

Ceremonial.

cft officium familiàeGcrfonitarunij vt porter cortinas tabernaculi 8c tedum fœderis operi-quot;hyMMtbi- mentum aliud, 8c fuper omnia velamenquot;ian-«“*•’ thinum’,tcntoriumq; quodpendetinintroi-tu tabernaculi fœderis,cortinas atrij, 8c velumnbsp;inintroitu quod eft ante tabernaculum.Om-nia quæ ad altare pertinent, funiculos 8c vafànbsp;minifterij, iubente Aaron 8c filijs eius, por-tabunt filij Gerfon : 8c feient finguli cuidc-bcant oneri mancipari.Hic cft cultus familixnbsp;Gerfbnitarum in tabernaculo fœderis, crunt-quefiib manu Ithamar filij Aaronfàcerdotis.

Filios quoque Merari per familias 8c domos patrum fiiorum rccenfèbis à triginta an-nis8cfuprà, vfqueadannos quinquaginta, omnes qui ingrediuntur ad officium minifterij fui 8ccultum fœderis teftimonij. Hxcnbsp;funt onera eorum, Portabunt tabulas tabernaculi 8c vcétes eius, columnas ac bafès earû,nbsp;columnas quoque atrij per circuitum cumnbsp;bafibus 8c paxillis 8c funibus fuis. Omnia vafà 8c fupelledilem ad numerum accipient,fic-que portabunt.Hoc eft officium familiæ Mc-raritarum 8c minifterium in tabernaculo fœ-deris:eruntquc fub manu Ithamar filij Aaronnbsp;Xgt; fàccrdotis. Reccnfucrunt igitur Moyfès 8c

Aaron 8c principes fynagôgæ filios Caath per cognationes 8c domos patrum fuorum ànbsp;triginta annis 8c fuprà, vfq; ad annum quin-quagefimum,omnes qui ingrediuntur ad minifterium tabernaculi fœdcris;8c inuenti funtnbsp;duo millia fèptingenti quinquaginta. Hic eftnbsp;numerus populi Caath qui intrant tàberna-culum fœderis:hos numerauit Moyfès 8c Aaron iuxta fèrmonem Domini per manumnbsp;Moyfi. Numerati funt 8c filij Gerfon per cognationes, 8c domos patrû fùorum à trigintanbsp;annis 8c fuprà, vfq; ad quinquagefimum annum , omnes qui ingrediuntur vt miniftrentnbsp;intabernaculo fœderis: 8cinuenti funtduonbsp;millia fcxcenti triginta.Hic cft populus Gerfbnitarum , quos numerauerunt Moyfès 8cnbsp;Aaron iuxta verbum Domini.Numcrati funtnbsp;8c filij Merari per cognationes 8c domos patrum fuorum à triginta annis 8c fuprà, vfquenbsp;ad annum quinquagefimum, omnes qui ingrediuntur ad explendos ritus tabernaculinbsp;fœderiâ'.Scinuentifunttriamilliaducenti.hic fpcdu Domini, difcooperict caputeius,8cnbsp;cft numerus filiorum Merari,quos reccnfùe- ponet fuper manus illius fàcrificium recorda-runt Moyfès 8c Aaron iuxta imperium Do- tionis , 8c oblationem zelotypiæ:ipfc autc te-mini per manumMoyfi.Omnes quirccenfiti nebit aquas amarißimas,in quibus cum exe- -*rnÇiri. «. fîint dc Leuitis,8c quos*fecit adnomé Moy- crationc malediifta cogeßit, adiurabitqjcam,

fes 8c Aaron, 8c principes Ifiacl per cognatio- 8c dicet,Si non dormiuit vir alien us te^um,8c nés 8c domos patrum fiiorum à triginta annis fi non polluta es defèrto mariti thoro,non tenbsp;8c fuprà, vfque ad annum quinquagefimum, nocebunt aquæ iftx amarißimx,in quas ma-ingredientes ad minifterium tabernaculi, 8c ledida congeßi. Sinautem declinaftià vironbsp;onera porcâda,fucrGt fîmul oôto milliaquin- tuo,atquepolluraes,8cconcubuifticumal-gentiodoginU» Iuxtaverbû Domini recen- tero viro ; his maledidionibus fubiacebis.nbsp;Dette

-ocr page 155-

Sinai,flue Horeb.

Det te Dominus in maledidionem, exem-'’lt;«».1. plumque cunlt;ftoruminpopuloquot;fiio’. putre-îcere faciat femur tuum,amp; tumens vterus tu-us dilf umpatur.ingrediantur aquæ maledidæ in ventrem ruura,amp;; vtero tumefiente putters Icatfemur.Et relpondebitmulicr,Amen,a-men. Scribetqjlàcerdosinlibello ifta maledinbsp;éta,amp; delebit ea aquis amarifiimis,in quas manbsp;leditfta congeftit,amp; dabit ci bibcre.Quas cumnbsp;exhaulèrit,tollet làcerdos de manu eius fiicri-ficium zelotypiæ, Sceleuabit illud corâ Domino, imponetque illud fiiper altare: ita dunnbsp;taxat vt prius, pugillum làcrificij tollat de eonbsp;quod oftèrtur, amp; incendat fiiper altare: amp; fienbsp;potum det mulicri aquas amarifiimas. Q^asnbsp;cum biberit,fi poUuta eft, amp; contempto vironbsp;adulterij rea, pertranfibunt eamaqux male-didionis, amp; inflato ventre computrelcet fémur : eritque mulier in malediétionem, amp; innbsp;cxempluni omni populo. Quod fi polluta ,nbsp;nô fuerit,critinnoxia,amp;faciet liberos.Ifta eftnbsp;lex zelotypiæ. Si declinauerit à viro fiio, amp; fi 1nbsp;pollutafuerit,maritusque zelotypiæ Ipiritu inbsp;concitatus adduxeriteamin conlpedu Do- lt;nbsp;mini, amp; fecerit ei làcerdos iuxta omnia quænbsp;lcripta fiint, maritiis ablque culpa erit, amp; ilianbsp;recipiet iniquitatem fiiam.

S. Tda^araorum conßeratio amp; oblatto, quibus^ 'verbisfaierdotespopulo benedicerent.

CAP. VI.

A T* Ocutusque eft Dominus ad Moylèn, I dicens, Loquere ad filios Ifiael, amp; di-* ces ad eos, Vir fine mulier cû fecerintnbsp;votum vt làndificentur, amp; fe voluerint Domino confecrare : à vino, amp; omni quod ine-briarepoteft,abftinebunt.Acetum ex vino,amp;nbsp;ex qualibet ali.a potione, amp; quicquid de vuanbsp;exprimitur,non bibent ; vuas recétes ficcasq-nô comedent efinétis diebus quibus ex votonbsp;D omino conlccrantunquicquid ex vinea cflenbsp;porcft,ab vua palîà vlque ad acinum non co-medent.Omni temporelèparationis fuællnô-ƒ« uacula nonquot;tranfibit per’ caput eius vlque adnbsp;côplctum dicm quo Domino colècratur.San fuper filios lfiael,amp; ego benedicam eis.nbsp;«ftus erit,crelcente cælàrie capitis eius. Omninbsp;tempore confecrationis fiiæ fuper mortuuranbsp;non ingredictur,nec fiiper patris quidé amp; ma-tris^amp; fratris Ibrorisq; ninere cotaininabitur,nbsp;quia conlècratio Dei lui fiiper caput eius eft.

B Omnibus diebus lèparationis fuæ fiinólus erit Domino.Sinauté mortuus fuerit fiibitô quif-piam coram eo, polluctur caput conlècrationis eiusy|uod radet ilico in eadem die purga- Obtulerunt principes Ifiaclgt; amp;’ capita fami-tionis fiiæ rurfiim lèptima. in odaua au- liarum qui eraiit per fingulas tribus, præfeètinbsp;tem die oftèret duos turtures,vel duos pullos eorum qui numerati fuerant, munera coramnbsp;columbæ làcerdoti in introitu fœderis tefti- Domino lèx plauftra teda cum duodecimnbsp;monij :facietque làcerdos vnum pro peccato, bobus. Vnum plauftrum obtulcreduo du-amp; alterum in holocauftum, amp; deprecabitur ces, amp; vnum bouem finguli, obtulcruntquenbsp;cain.

Numeri.

pro eo,quia peccauit fiiper mortuo : fandifi-cabitque caput eins in die illo, amp; coniecrabit Domino dies leparationis illius , offerensnbsp;agnum anniculum pro peccato : ita tarnen vtnbsp;dies priores irriti fiant, quoniam pollutaeftnbsp;fiinftificatio eins. Ifta eft lex conlecrationisjnbsp;Cum dies quos ex voto decreuerat, comple- Cnbsp;buntur : adducct euni ad oftium tabernaculinbsp;fœderis, amp; öfterer oblationem eins Domino,nbsp;agnum anniculum immaculatum , in holo-cauftum, amp;ouemanniculam immaculatamnbsp;pro peccato, arietem immaculatum, ho-ftiam pacificam, caniftriim quoque panumnbsp;azymorum qui conlperfi fint oleo, Sclagananbsp;ablque fermento vncla oleo,ac libamina fin-gulorum: quæ oftèret làcerdos coram Domino, fiiciet tam pro peccato, quàm in holo-cauftum. Arictemvero immolabit hoftiamnbsp;pacificam Domino, öfteres fimul caniftrumnbsp;azymorum, amp; libamenta quæ ex more deben-tur.ll Tuncradeturnazaræus ante oftium ta- Aft.ii.d.anbsp;bernaculi fœderis cæfiirie conlècrationis fiiæ;nbsp;tolletq ue capillos eius,amp; ponet fuper igncm,nbsp;qui eft fuppofitus làcrificio pacificorum. Et Dnbsp;annum coäum arietis, tortamq; ablque fer-meto vnam decaniftro,amp; laganum azymumnbsp;vnum,amp; trader in manus nazaræi, poftquamnbsp;rafum fuerit caputeius. Sufceptaque rurfiimnbsp;ab eo,eleuabit incolpedu Domini: amp; lànéti-ficatalàcerdotis erût,ficutpe(ftulculum quodnbsp;lèparariiuflum eft, amp; femur, poft hæc poteftnbsp;bibcrenazaræus vinum . Ifta eft Icx nazaræi,nbsp;ciim vouerit oblationem fiiam Domino tempore conlècrationis fiiæ, exceptis his quæ in-uenerit manus eins, iuxta quod mente deuo-uerat,ita faciet ad perfedionem làndificatio-nisfiiæ. Locutusqueeft Dominus ad Moy-lèn, dicens, Loquere Aaron amp; filijs eius, îiSic t»nbsp;benedicetis filijs Ifiael, amp; dicetis eis, Bencdi-cat tibi Dominus, amp; euftodiat te. Oftendatnbsp;Dominus faciem fiiam tibi, amp; milèreatur tui.nbsp;Conuertat Dominus vultum fiium ad te, Scnbsp;det tibi pacem. Inuocabuntq; nomen meum

5. Oblationes frinâpum duodeàm tribuum in dedkatiommtahernMuli amp; altam : loqtàîurnbsp;T)omintts defropitiatorio.

CAP. Vn.

FAôtum eftautem in die qua compleuit Moylès tabernaculum, amp; erexit illud;nbsp;llvnxitqueamp;lànétificauitcumomnibus Exo.4©*t‘nbsp;vafis fiiis, altare fimiliter amp; omnia valà eius:

¦ gt;.«.

47

-ocr page 156-

Ceremoniæ.

Numeri.

ea in eofpedhi tabernacnli. Ait autem Dominus ad Moyfèn, Sufcipe ab eis vt leruiant in minifterio tabernaculi *amp;. trades ea Leuitisnbsp;*• iuxta ordinem niinifterij fui. Itaq; cum fufccnbsp;pilletMoyfès plauftra,8c boues^tradiditnbsp;Leuitis.Duo plauftra amp; quatuorboues deditnbsp;filijs Gcrfoiij iuxta id quod habebant neceflanbsp;rium.quatuor alia plauftra J amp;O(fto boues dedit filijs Merari lecundum officia amp; cultumnbsp;luum^fiib manu Ithamai’ filij Aaron lacerdo-tis, filijs autem Caath non dedit plauftra amp;nbsp;boues : quia inlanftuario feruiunt, amp;. oneranbsp;proprijs portant humeris. Igitur obtuleruntnbsp;duces in dedicatione altaris j die qua vnótumnbsp;eft^oblationem luara antealtare.DixitqjDonbsp;minus ad Moylen^Singuli duces per fingulosnbsp;dies olFerant munera in dedicationem altaris.nbsp;® Primo die obtulit oblationem fuam Nabaf-Ibn filius Aminadab de tribu luda: fueruntq jnbsp;in ea acetabulum argeiiteum pondo centumnbsp;triginta ficlorum^phiala argentea habens lèp-tuaginta ficlos iuxta pondus fiinftuarijjVtrunnbsp;que plenum fimila conlperla oleo in lacrifi-cium-.mortariolum ex decern ficlis aureis plenum incenloibouem de armento^Scarietem,nbsp;amp;agnû anniculumin holocauftum-.hircum-que pro peccato ; amp;in lacrificio pacificorumnbsp;boues duoSjarietes quinq;^hircos quinq;,ag-nos anniculos quinqj.hæc eft oblatio Nahaf-fon filij Aminadab. Secundo die obtulit Nathanael filius Suatjdux de tribu Ifiacharjace-tabulumargenteû appendens centum triginta ficlos J phialam argenteam habentem fep-tuaginta ficlos,iuxta pondus lanlt;ftuarij,vtrn-que plenum fimila conlperla, oleo inlacrifi-ciumrmortarioluni aureum habens decern ficlos plenum incenfi) :bouem de armento 8cnbsp;arietem^Sc agnum anniculum in holocauftir.nbsp;hircumquepro peccato : 8cm lacrificio pacificorum boues duoSj arietes quinque^ hircosnbsp;quinque^agnos anniculos quinque, hxc fuitnbsp;oblatio Nathanael filij Suar. Tertio die prin-ceps filiorum Zabulon Eliab filius Helon,nbsp;obtulit acetabulum argenteu appendens cennbsp;C turn triginta ficlos^phialam argéteam habentem.lèptuaginta ficlos ad pondus lamStuarij,nbsp;vtrunque plenum fimila conlperla oleo in lanbsp;crificium : mortariolum aureum appendensnbsp;decern ficlos plenum incenfo : bouem de ar-meto,8c arictenij 8c agnum anniculum in honbsp;, locauftum:hircumq; propeccato:8c inlacri-ficio pacificorum boues duos^arietes quinq;,nbsp;hircos quinq;,agnos anniculos quinque.hxcnbsp;eft oblatio Eliab filij Helon.Dic quarto prinnbsp;ceps filioru Ruben^ Elifiir filius Sedeurobtunbsp;lit acetabulum argenteum appedens centumnbsp;triginta ficlos^phialara argenteam habentemnbsp;Isptuaginta ficlos ad poduslandluarij^ytrun-que plenum fimila conlperla oleo in lacrifi-ciu: mortariolum aureum appendens dece ficlos plenu incenlb:bouem de armento,, 8c arienbsp;tenij 8c agnum anniculumin holocauftli:hirnbsp;cumq; pro peccato:et in hoftias pacificoru bonbsp;ues duos,, arietes quinq;,hircos quoq;, agnosnbsp;anniculos quinq;.hæc fuit oblatio Elifur filijnbsp;Sedeur. Die quinto princeps filioru Simeonnbsp;Salamiel filius Suri-faddaf obtulit acetabulfinbsp;argenteum appedens centum triginta ficlos,nbsp;phialam argéteam habentem lèptuaginta ficlos adpondus lanftuarij^vtrunque plenum fimila conlperla oleo in lacrificium: mortariolum aureum appendens decern ficlos plenumnbsp;incenlb:bouem de armento, 8c arietem,8c agnbsp;num anniculum in holocauftum:hircumq ucnbsp;pro peccato: 8c in hoftias pacificorum bouesnbsp;duos,arieres quinque^hircos quinque, agnosnbsp;anniculos quinque.hæcfiiit oblatio Salamielnbsp;filij Suri-fiiddai. Die lexto princeps filiorumnbsp;Gad Eliafaph filius Duel, obtulit acetabulûnbsp;argenteum appendens centum triginta ficlos,nbsp;phialam argenteam habente lèptuaginta ficlos ad pondus lanótuarij,vtrunque plenum finbsp;mila conlperla oleo in lacrificium: anortarionbsp;lum aureum appendens decern ficlos plenumnbsp;incenfo:bouem dearmento,8carietem, 8c agnbsp;num anniculumin holocauftumrhircumquenbsp;pro peccato: 8cin hoftias pacificorum bouesnbsp;duos,aritcs quinque, hircos quinque, agnosnbsp;anniculos quinque.hæc fuit oblatio Elialaph ,nbsp;filij Duel. Dieleptimo princepsfiliorum E-phraim Elilama filius Ammiud,obtulit acetanbsp;biilum argenteum appendens centum triginnbsp;ta ficlos,phialam argenteam habétem lèptuaginta ficlos ad pondus lanótuarij, vtrunquenbsp;plenum fimila conlperß oleum in làcrificiû:nbsp;mortariolum aureum appedens decern ficlosnbsp;plenum incenlo : bouem de armento,8c arie-tem, 8c agnum anniculum in holocauftum:nbsp;hircumquepro peccato: 8c in hoftiaspacificorum, boues duos, arietes quinque, hircosnbsp;quinque,agnos anniculos quinque.hæc fuitnbsp;oblatio Elilama filij Animiud. Die oèlauo £nbsp;princeps filioru Manalfe Gamaliel filius Phanbsp;dairur,obtulit acetabulum argenteum appennbsp;dens centum triginta ficlos, phialam argenteam habentem lèptuaginta ficlos ad pondusnbsp;lanftuarij, vtrunque plenum fimila conlpcr-la oleo in lacrificium : mortariolum aureumnbsp;appendens decern ficlos plenum incenlb:bo-uem de armento,8c arietem, 8c agnum anniculum in holocauftum: hircumque pro pec-cato;8cin hoftias pacificorum boues duos,a-rietes quinque,hircos quinque,agnos annicunbsp;los quinque, hæc fuit oblatio Gamaliel filijnbsp;PhadalTur.Dienono princeps filiorum Beniamin Abidan filius Gedconis, obtulit acetabulum


-ocr page 157-

Sinai,flue Horeb.

b ul um argenteum appendens centum trigin-ta ficlos j phialàm argenteam habencéïêptua-ginta ficlos ad pondus ïanóluarij, vtrunq; ple niim fimila confperfa oleo in fâcrifîcium :nbsp;mortariolum aureum appendens decem fî-clos plenum incenlb : bouem de armento, 6cnbsp;arietcm^amp;agnumanniculum in holocauftünbsp;hircumquepro peccato : êcinhoftias pacifi-corum boues duos, arietes quinque hircosnbsp;quinque^agnos anniculos quinque. hæe fuitnbsp;oblatio Abidan filij Gedeonis. Die decimonbsp;princeps filiorum Dan Ahi-ezér filius Am-mi-làddai obtulit acetabulum argenteum apnbsp;pendens centum triginta ficlos, phialanl argenteam babentem feptuaginta ficlos,ad po-dus lànétuarij, vtrunqueplenum fimila con-Iperlàoléoin làcrificium : mortariolum au-*nbsp;reü appendens decem ßclos plenum incenlb:nbsp;bouem de armento, amp; arietemjamp; agnum an-niculum in holocauftumihircumq; pro peccato: amp; in hoftias pacificorum boues duos^a-rietes quinque^hircos quinque^agnos annicunbsp;los quinque.hæcfuit oblatio Ahi-ézer filijnbsp;Ammi-làddai. Die vndecimo princeps filiorum Afer^Phegiel filius OchrS, obtulit acctanbsp;bulum argenteum appendens centum triginnbsp;ta ficlos, phialam argenteam babentem lep-tuaginta ficlos ad pondus lanótuarij, vtrunque plenum fimila conlperlà oleo in lacrifi-cium: mortariolum aureum appendes decemnbsp;ficlos plenum incenlb.-bouem de armento^öcnbsp;arietem, amp; agnum anniculum inholocauftü:nbsp;bircumquepro peccato : amp;inboftias pacificorum boues duos ^arictes quinque, hircosnbsp;quinque,agnosanniculos quinque, hæcfuitnbsp;oblatio Phegiel filij Ochra. Die duodecimonbsp;princeps filiorum Nepbthali Ahira filius E-nan, obtulit acetabulum argenteum appendens centum triginta ficlos , pbialam argenteam babentem lèptuaginta ficlos ad pondusnbsp;lànôtuarijjVtrunqueplenum fimila oleo connbsp;Iperlain lacrificium:mortariolum aureum apnbsp;pendens decem ficlos plenu incenlb : bouemnbsp;dearmentOjamp; arietem,amp; agnum anniculumnbsp;inbolocauftum: hircumque pro peccato, amp;nbsp;in hoftias pacificorum boues duos,arietesnbsp;quinque,bircos quinque, agnos anniculosnbsp;quinque. bæc fuit oblatio Ahira filij Enan.

Q Hæc in dedicatione al taris oblata funt à prin cipibus Ifiael,in die qua cólècratum eft:acetanbsp;bula argetea duodecim;phialæ argenteæ duo-decim:mortariola aurea duodccim: ita vt cennbsp;turn ti'jointa ficlos arsenti haberct vnum acenbsp;tabulum, amp; lèptuaginta ficlos baberet vnanbsp;pbiala-.ideft in commune valbrura omniumnbsp;exargento ficli duo millia quadringenti, ponnbsp;dere lànéiuarij. mortariola aurea duodecimnbsp;plena incenfo^denos ficlos appendentia pon-

Numeri

dere lanctuarij. id eft fimul auri ficli centum viginti,boues de armento inholoeauftfi duonbsp;decim,arietes duodecim,agni anniculi duodcnbsp;eim,amp; libamenta eorum. bird duodecim pronbsp;peccato.in hoftias pacificorum, boues vigin-ti quatuor, arietes lexaginta, bird lexaginta,nbsp;agni anniculi fexaginta. Hæe oblata funt innbsp;dedieationem altaris, quando vnclum eft.nbsp;Gumq; ingrederetur Moyles tabernaculumnbsp;fœderis, vt cofuleret oraculum, audicbat vo-eem loquentis ad le de propitiatorio quod e-rat fuper arcam teftimonij inter duos cherubim, vnde ëcloquebatur eii

Canddabri amp; lucernarurnßtus ac forma'.x-tÿ- confscratio Lettitarum.

CAP. V I U

48

LOeütufque eft Dominus ad Moylen, A dicens,Loquere Aaron,amp; dices ad eugt;nbsp;Cumpofuerisfeptemlucernas, quot;ocannbsp;delabrum in auftrab parte erigatur’. Hoc igi- tfH.inau-tur præcipe vt lacernæ contra boream eregionbsp;ne relpiciant ad menlam panum propofitio-nis,c5tra earn partem quam candelabrum re*-lpicitlucercdebebuntigt;Fecitq j Aaron,amp; im-pofuit lucernas fiiper candelabrum, vt præcenbsp;pcrat Dominus Moyfi.Hæc autem erat fadunbsp;racandelabri,Exauro dudili, tarn médius ftinbsp;pes quam cunda quæ ex vtroque calamorumnbsp;laterenalcebantur. iuxta exemplum quod o-ftendit Dominus Moyfi, ita operatus eft cannbsp;delabrû.Etlocutus eft Dominus ad Moylen,nbsp;dicens,ToIlc Leuitas ex medio filioru Ilfael,nbsp;amp;purificabis eos iuxta hucritum,Afpergan-tur aqualuftrationis, amp; radant omnes pilosnbsp;Garnis fuæ.Cumq;lauerintveftimentafua,amp; ßnbsp;mundati fuerint, tollent bouem de armetis,8£nbsp;libamentum eins fimilam oleo confperlam,nbsp;bouem autem alterum de arméto tuaccipiesnbsp;pro peccato, amp; applicabis Leuitas coram ta-bernaculo fœderis, cóuocata omni multitu-dine filiorum Ifiael. C umq ue Leuitæ fuerintnbsp;coramDomino,ponét filij Ilfael manusluasnbsp;luper cos,amp; olFeret Aaron Leuitas,munus in»nbsp;colpedii Domini à filijs Ilfael, vt Icruiant innbsp;minifterio eins.Leuitæ quoq; ponent manusnbsp;luas fiiper capita boum,è quibus vnum faciesnbsp;pro peccato,amp; alterum in bolocauftumDo-mini,vt depreceris pro eis. Statuefq; Leuitasnbsp;in conlpedu Aaron amp; filiorum eius,amp; conlbnbsp;crabis oblatos D omino,ac leparabis de medionbsp;filiorü Ilfael vt fint mei;amp; poftea ingredian-tur tabernaculü fœderis vt leruiat mihi.Sicq jnbsp;purificabis amp; colecrabis eos in oblatione Donbsp;mini,quoniam dono donati luntmihi à fibjsnbsp;Ifi-ael.llPro primogenitis quæ aperiût omnemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j*'*«*^*

vul uam in Ilfael, accepi eos. Mea funt enim luc«’ omnia primogenita filiorü Ilfaebtam ex ho-niinibu»


-ocr page 158-

Numeri.

minabitur anima ilia de populis fiiis, quia la-crificiumDomino non obtulit tempore luo; peccatum luum iplc portabit.Peregrinus quonbsp;que Scaduena fi fuerintapud vos,facient Phanbsp;le Domino iuxta ceremonias amp; iuftificatio-nesluas. Præceptum idem eritapud vos tamnbsp;aduenæ,quàm indiginæ.lllgitur die qua eredunbsp;eft tabernaculum,operuit illud nubes. A veßnbsp;pere autem luper tentorium erat quafi Ipeciesnbsp;ignis vlque mane. fic fiebat iugiter. per diemnbsp;operiebat illud nubes, amp; per nodem quafi Ipcnbsp;cies ignis . Cumque ablata fuiflet nubes quasnbsp;tabernaculum protegebat, tunc proficilcebannbsp;tur filij Ilfael,amp;in loco vbi ftetiflet nubes,ibinbsp;caftrametabatur. Ad imperium Domini pro-ficilcebantur, amp; ad imperium illius figebantnbsp;tabernaculum. HCundis diebus quibus ftabat i.Co.»®'*nbsp;nubes luper tabernaculum, manebant in codem loco : amp;fi eueniflet vt multo teporc ma-neretluperillud,erant filij Ifraelin excubijs p

Ceremoniae.

minibus quàm exiumentis.Ex diequo percüß fi omneprimogenitum in Terra-Aegypti,lan-dificaui eos mihi : amp; tuli Lcuitas pro cundisnbsp;primogenitis filiorum Ifrael:tradidique eosnbsp;quot;ßliarutn dono Aaron amp; filijs eius de medio quot;populi^vtnbsp;jfrael. 1. lèruiant mihi pro Ifrael in tabernàculo fœde-ris,amp; oret pro eis ne fit in populo plaga,fi au-fi fuerint accedcreadlanduarium. Fecerutq;nbsp;Moyles amp; Aaro amp; omnis multitudo filiorumnbsp;Ifrael luper Leuitis quæ præceperat Dominusnbsp;Moyfi:purificatique funt, amp; laucrunt vefti-menta lua. Elcuauitq; eos Aaron in conlpe-du Domini,amp; orauit pro eis,vtpurificati in-grederetur ad officia lua in tabernaculum fœ-deris coram Aaron amp; filijs eius.Sicutpræcepenbsp;rat Dominus Moyfi de Leuitis,ita fadueft.nbsp;Locutusque eft D ominus ad Moylen,dicens,nbsp;Haec eft lex Lcuitarum,A vigintiquirique an-nis,amp;luprà,ingredientur vt miniftrét in tabernbsp;naculo fœderis. Cumque quinquagefimumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

annum ætatis impleucrint, leruireceflabunt, Domini, amp;non proficilccbantur quotquot eruntque miniftri fratrum fiiorum in taber- diebus fuiflet nubes fiiper tabernaculum. Adnbsp;naculo fœderis,vt cuftodiant quæ fibi fuerint imperium Domini erigebant tentoria, amp; adnbsp;commendata, opera autem iplanonfaciant. imperiumillius deponebant.Si fuifletnubesnbsp;fic dilpones Leuitis incuftodijs fuis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.à velpcrevlq; mane, amp; ftatim diluculo tabcr-

S. Qm temporedebeantmundi 7haße celebrare, naculum reliquiflet,proficilcebatur:amp;fipoft

amp; quo immundi: nubes tabernaeulumoperiens diem amp; nodem recelsiflet,dißipabant tento-level longiori

ducit exercitum.

CAP.

TT Ocutus eft Dominus ad Moyfen in , Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deferto Sinai anno fecundojpoftquam

—'egreßi ftintde Terra-Aegypti menfe primo, dicens, Faciant filij Ifrael Phafein te-porefuo, quartadecima die menfis huius adnbsp;velperam,iuxta omnes ccremonias iuftifi-cationes eius. Prxcepitq; Moyles filijs Ifraelnbsp;vt facerent Phale. Qui fecerunt tempore luo:nbsp;quartadecima die menfis ad velperam in monnbsp;te Sinai.Iuxta omnia quæ mandauerat Dominus M.oyfi,fecerunt filij Ifrael.

Ecce autem quidam immundi fuper anima hominis,qui non poterant facere Phale in dienbsp;illo,accedentes ad Moylen amp; Aaron,dixeruhtnbsp;eis,ImmHdi lumus luper anima hominis: quanbsp;refraudamur vt no valeamus oblationem of-g ferre Domino in tempore luo inter filios Ißnbsp;rael?Quibus rclpondit Moyles, State vt con-liilam quid præcipiat Dominus de vobis.Lo-cutusq; eft Dominus ad Moylen, dicens,Lo-querefilijs Ifrael,Homo quifuerit immundusnbsp;fiiper anima fiue in via procul in géteveftra,nbsp;iaciat Phafe Domino in menie fccundo,quarnbsp;tadecimo die menfis ad vefpera:cum azymis amp;nbsp;laducis agreftibus comedent illud. non relin-Exod.u.g quent ex eoquippiam vfque mane,llamp; os eiusnbsp;loin. 19. f, confringent, omnem ritum Phafe obler-

IX.

ria.Si verô biduo aut vno menie vel longiori temporefuiflet fuper tabernaculum_,manebatnbsp;filijlfrael ineodemlocoj amp; non proficifce-bantur:ftatim autem vt receßiflet, mouebantnbsp;caftra. Perverbum Domini figebant tento-ria, amp; per verbum illius proficifccbantur , c-rantquein excubijs Domimi iuxta imperiumnbsp;eius per manum Moyfi.

3. PTw tubarum: quo or dine mota ßnt c^ßra de deßrto SinM:orat ^oyßes tognatum Hobabnbsp;quot;Vt cum ipßs proßdßatur : eÿ quot;Verba qua lo-quebatur '\loyßs quum eleuaretur quot;vel depct-neretw area.

CAP. X.

Ocutusque eft Dominus ad Moyfen, diccns j Fac tibi duas tubas argenteasnbsp;dudiles^quibus conuocarepoßismul-titudine quando mouenda funt caftra. Cum-queincrepueris tubis^ congregabitur adte omnbsp;riis turba ad oftium tabernaculi foederis. Si femel clanguerisjVcnientad te principes, amp;c. capita multitudinis Iftael. Si autem prolixior \nbsp;atque concifus clangor increpuerit moue-bunt caftra primi qui ftintad orientalem pla-gam. in fecundo autem fonitu amp; pari vlulatunbsp;tubxjleuabunt tentoria qui habitant afd meridiem. amp; iuxta hunc modum reliqui facientnbsp;vlulantibus tubis in profedionem. Quandonbsp;autem congregandus eft populus, fimplex tu-uabunt.Siquis autem amp; mundus eft, amp; in iti- barum clangor erit, amp; no conlcife vlulabunt.nbsp;nere non fuit,amp; tamcn no fecit Phafe_, exter- Filij autem Aaron facerdotis clangent tubis;

crit-

-ocr page 159-

Pharan.

eritquc Eoclegitimum fèmpiternum in gene rationibus veftns.Si exieritis ad bellum de ter

ra veftra cÓtra lioftcs qui dimicant aduerfiim vosjclagetis vlulantibus tubis^ amp;eritrecordanbsp;tio vcftri coram Domino Deo veftrOjVt cruanbsp;nnm demanibus inimicorum veftrorum. Si-

quando habebitis epulunij amp;; dies feftoSj amp; ca lendaSjCanetis tubis fiiper holocauftis^ amp; pa-cifïcis.victimis,Ytfintvobisinrecordationemnbsp;Dei veftri.ego Dominus Deus ycfter. Annonbsp;fêcundojnenfe fccundo^ vicefima die menfisnbsp;eleuata eft. nubes de tabcrnaculo fœderis.-pro-feófcicj; Hint filij Iß-ael per turmas Rias de delernbsp;to Sinaijamp;rccubuit nubes inlolitudinePha-ran,. Mouéruntquecaftraprimi iuxta impe-riumDomini per manum Moyfi. (IFilij ludanbsp;per turmas fuas,quorum princeps cratNabaf-lonfïlnis Aminadab . In tribu filiorumlfla-char fuitprinceps Nathanael fïlius Suar.In trinbsp;bu Zabulon erat princeps Eliab hlius I-ïelon.nbsp;Depofitumq; eft tabcrnaculum_,quod portannbsp;tes egreßi luntfilij Gerlbn amp; Merari.ProfcAinbsp;^ueltint amp; filij RubeUjper turmas Scordincmnbsp;f2 luum_,quorumprinceps erat Helifiir films Se-deur.In tribu afitem nliorû Simcon;,princcpsnbsp;fuitSalamiel filius Suri-làddai.P’orro intribunbsp;Gaderatprinceps Elialàph filius Duel. Pro-feétiquefunt amp; Caathitæ portantes lanâua-rium. Tamdiu tabernaculum portabatur^do-neevenirentad eredionis locum . Moueruntnbsp;caftra amp; filij Ephraim per turmas fiiaè^in quonbsp;rum exercitu princeps erat Elilâma filius Amnbsp;miud. In tribu autem'filiorum Manaflè princeps fuit Gamaliel filius PhadalTur.amp;in tribunbsp;Ben-iamin erat duxAbidan filius Gedeôhis.nbsp;Nouilsimi caftrorum omnium profedi funtnbsp;filij Dan per turmas fuas, in quorum exercitunbsp;princeps fiiitAhi-ézer filius Àmmi-fiddai.Innbsp;tribu autem filiorum Aler erat principes Phenbsp;giel filius Ochran.Et in tribu filiorum Neph-thali princeps fuit Ahirafilius Ena. Hæc fiintnbsp;caftra_,amp; profediohes filiorum Ilrael per turmas fuasquando cgi'ediebantur.Dixitq; Môynbsp;D les Hobab filio Raguel Madianitæ côgnatonbsp;fuo_,Proficilcimur ad locum quem Dominusnbsp;datums eft nobis: veni nobilcumj vt benefa-eiamus tibi:quia Dominus bona prömifit If-raeli. Cui ille relpondit, Non vadam tecum^nbsp;led reuertar in terrain raea in qua natiis liim.nbsp;Et ille, Noli,inquitjnos reli'nquere : tu enimnbsp;- noftiinqiiibus locis per delertum caftra po-nere debeamus,8c eris ductor nofter. Cumq;nbsp;nobilciJm veneris quicquid optimum fueritnbsp;ex opibus quas nobis traditurus cftrDomi-nuSjdabimus tibi.Profeóli flint ergo de Monte Domini viam triuin dierumjarcaq; federisnbsp;Domini præcedebat eos, per dies tres proui-dens caftrorum locum .Nubes quoqiie Domi

Numeri. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;49

ni fuper eos erat per diem cum incederent. Cumq; eleuareturarcajdicebatMoyles, ItSurnbsp;geDomine, amp; dißipentur inimici tui, amp; fu-giant qui oderunttc à facie tua. Cum autemnbsp;deponcretur, aiebat, Reuertere Domine adnbsp;multitudinem exercitus Ilrael.

5. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;urmurts foinaplexi Judæi loturnicum cat

ms impetrantuuriatoqj ßmiu^ Dein illius onus in feptUAgintA femorespartuur,ejuinbsp;ontnesprophetantßunitur^populuspropter carnbsp;nium loncupßccntiam.

CAP. XI.

INterea or'tuin eft murmur populi, quafi A. dolentium pro labore,contra Dominum.nbsp;Quod cum audificDtominus iratuseft.

Et accéfus in eos ignis Domini deuorauit cx-tremam caftrorum partem.Cumq; clamailet populus ad Moylen, orauit Moyles ad Dominbsp;num,amp;ablbrptus eft ignis. Vocaiiitq; nomennbsp;loci illius Incenfio: eo quod luccenfus fuifletnbsp;contra eos ignis Domini. Vulgus quippe pronbsp;mifturi quodaftenderat cum eis,fiagrauitde-l)'derio*,ledens amp;fiens,iunctis libi pariter fi-lijs Iftael,amp; ait, llQuis dabitnobis ad velcen- x.Co.io.înbsp;dumcarnes.'Recordamur pilciumquos comenbsp;debamus in Aegypto gratis: in mentem nobis Bnbsp;veniuntcucumeres, amp;pcpones,porrique, amp;nbsp;cepe, amp; allia. Anima noftra arida eft , nihilnbsp;aliud relpiciunt oculi noftri nifi Man. llErat Exo.td.c. 'nbsp;autemMan quafi lemen coriadri coloris bdel Sap'.t(S.c.nbsp;lij . Circuibatque populus amp; colhgcns iJJud, loan.d.d.nbsp;frangebat rrtola ,'fine terebat in mortaho,nbsp;coquensin olla, amp; faciensex eo tortillas fa-poris quafi panis olcati.C unique defcenderetnbsp;nodefuper caftra ros, defeendebat pariter amp;nbsp;Man. Audiuitergo Moyles fientem popu-lumperfamilias, fingulosper oftia tentorijnbsp;fui . Iratusquecft furor Domini valdeiled amp;nbsp;Moyfi intoleranda res vila eft , ait ad Do-minum,Curafdixitleruum tuura.'quarcnon 'nbsp;imienio gratiam coram te.* amp; cur impofliiftinbsp;pondus vniuerfi populi huius luperme.^Niihnbsp;quid ego concepi oranem hanc multitudinem , vel genui earn vt dicasinihi^ Porta eosnbsp;in finu tuo ficut portare Iblet lititrix infantu-ltim,8£ defer in Terrain pro qua iurafti patrinbsp;bus eorum ? Vnde mihi carnes vt dem tantxnbsp;multitudini.’fleht contra me,dicentes,Da nonbsp;bis Carnes vt comedamus. Non pofiumlolusnbsp;ftiftinereomneni hunc populümVciuiagrauisnbsp;eft mihi.Sin aliter tibi vidôtùrj oblecro vt'in-téfficiàs me, Stinueniam gratiam' inoculisnbsp;tuis,'ne tantis afficiar malls'. EtdixitDomi-niis ad Moylbn, Congrega mihtfeptuagintdnbsp;viros de fenibus Ilfaefqüóstülio'fti quod le-n0 pópulifintacmagiftri; Seduceseosado-ftiiirn tabernaculi fœderis faciesqua ibi ftarenbsp;tecu'm vtdelcenda ôc loquar-tibi : amp;-aufe^ram

G de Spiritn


-ocr page 160-

Sepul.coûcupifc.

âe Spiritu tuOjtradam^q ; eis^ vt fiiftentent te* cum onus populij amp; non tu folus grauens .Fonbsp;•O'.!, pulo quotjuedices, Sanétificamini eras; *co-medetis carnes. ego cnim audiui vos dicerc.nbsp;Quis dabit nobis cicas carnium?benc nobis e-rat in Aegypto. Vtdetvobis Dominus car-^nbsp;nés, 5c comedatis: non vno die j nec düobus,nbsp;vel quinque autdeeem J nec viginti quidem^nbsp;fêd vfque ad menfcni dierum^donec exeat pefnbsp;nares veftras,6c vertatur in naufêam, eo quôdnbsp;repuleritis D ominum qui in medio vcftri cft,nbsp;6c fleueritis coram eo^diccnteSj Quare egreßinbsp;fcgt;.4‘ fumus ex AegyptoPEt aitMoyfèstgt;adDomi-E num’ J Sexcenta millia peditum huius populinbsp;funt.amp; tu diciSjDabo cis cfîim carnium men-

Numeri. Haferoth.

S. Aaron ^uria, in mitißimum ^oyftn murmurant, apudquos quot;Detu %loyßn laudatnbsp;àfamiliaritateergo Dominum: 'Marialepranbsp;pcriußa, amp;feptem diebus à populofiparata^nbsp;fitnitati refiituitur.

CAP. XII.

Ocutaqueeft Maria 8c Aaron contra Moylen propter vxorem eius Aethio-pilîâm,8c dixerunt,Num per folu Moy

lenlocutus eft Dominus ? nonne 8cnobis fi-militereft locutus?Qijod cum audifict Domi nuSj iratus eft. Erat enim Moyles vir mitißi-mus liiper omnes homines qui morabanturnbsp;in tcrra.Statim locutus eft Dominus ad eum,nbsp;8c ad Aaron 8c Mariam, Egredimini vos tan-


loh.tf.b. feintegro?ll Nunquid ouium 8c bouium mul tum tres ad tabernaculum fœderis. Cumlt;^ue B titudo cædetur,vtpofiitfufficereadcibH? vel fuilTentegreßi,delcendit Dominus in coln-omnes pilces maris in vnum congregabütur, na nubis 8c ftetitintroitu tabernaculi vocansnbsp;Efai.yp.a. vt eos Gticnt?Cui relponditDominus,llNun Aaron 8cMariam. Qui cûilîent,dixitadco5,nbsp;quid manus Domini inualida eft ? lam nunc Audite lermonesmeos. Si quis fuerit intervosnbsp;videbis vtrum meus lèrmo opéré complcatur.nbsp;Venit igituf Moyles, 8c narrauit populo verba Domini, congregans leptuaginta viros denbsp;*ƒ I. lenibus quot;Ilrael’, quos ftarc fecit circa taberna-culum.Delcenditq; Dominus per nubem, 8cnbsp;locutus eft ad eum auferens de Ipiritu qui eratnbsp;in Moyle, 8c dans leptuaginta viris.C umq ; renbsp;quieuiflet in eis Spiritus,prophetaucrunt,necnbsp;j? vitra ceflauerunt. Rcmanlerant autem in ca-ftris duo viri,quorum vnus vocabatur Eldad,nbsp;amp; alter Medad,lupcrquos requieuit Spiritus,nbsp;nam 8cipfi delcripti fucrant, 8c non exierantnbsp;ad tabernaculum. Cumq j prophetarent in canbsp;ftris cucurritpuer, 8c nuntiauitMoyfi, dices,nbsp;Eldad 8c Medad prophetant incaftris. Statimnbsp;lofüc filius Nun, minifter Moyfi, 8c eledusnbsp;d pluribus, ait, Domine mi Moyles prohibenbsp;cos.Atille. Quid,inquit, æmularis pro me?nbsp;quis tribuat vt omnis populus prophetet, 8c

G det eis Dominus SpiritumlufriReuerlusq; eft rfal.77»«» Moyles,8c maiorcs natu Iftaelincaftra.IIVennbsp;tus auté egrediens à Domino arreptas tras manbsp;re coturnices detulit, 8c demifit in caftra iti -nere quantum vno die confici poteft, ex omni parte caftrorum per circuitumjVolabantq;nbsp;in acre duobus cubitis altitudine luper terra.nbsp;Surgens ergo populus toto die illo, 8c node,nbsp;ac die altcro, congregauit coturnicum multi-tudinem:qui parum,decemcoros; 8c ficcaue-Pfal.77.f' runteas per gyrum caftrorum. II Adhuc camesnbsp;erant in dentibus eorura,nec defecerat huiuf.nbsp;cemodi cibus: 8c ecce furor Domini concita-tus inpopulum, pereußit cum plaga magna

propheta Domini^in vifione apparebo ei^ vcl per /omnium loquar ad ilium. At non talisnbsp;fèruus meus Moyfèsjlqui inomni domo meanbsp;fidelißimus cft.oreenim ad os loquor eitSc panbsp;làm,6cnon per enigmata 6c figuras Dominûnbsp;videt. Quare ergo non timyiftis dctraherc fernbsp;uo mco Moyfî?Iratusq; contra cos^abijttnu-bes quoqucreceßit quæ crat fuper tabernacu-lum:8c ecee Maria apparuit candés lepra quafinbsp;nix. C umq 5 relpexifièt eam Aaron^ amp; vidifletnbsp;perfußm lepra^ ait ad Moy/èn, Ob/ècro Domine mi, ne imponas nobis hocpcccatû quod Dnbsp;ftultd commifimus,ne fiat bate quafi mortua,nbsp;5c vtabortiuû quodproijciturde vuluamatritnbsp;fuæ. ecce iam medium carnis eius deuoratumnbsp;eftàlepra. ÇlamauitqueMoyfèsad Domi-num^cficens^Deusob/ècro Gnacam. Cui re-Ipondit Dominus, Si pater eius Ipuiflet in fa-ciemillius, nonne debuerat Gltcm lèpté die-bus ruborefu/Fundi.^Separetur fèptcm diebusnbsp;extra caftra,8c poftea reuocabitur.ExcluG cftnbsp;itaque Maria extra caftra lêptcra diebus:6cponbsp;pulus non eft motus de loco illo donee reuo-cata eft Maria.

ex^îaratwei lonfyderandam ttrtJim j^romißionis^almitetn cum iotronbsp;iiH in fertilitatießgnum referunt, qui tumennbsp;yniuerfi prater Calebnbsp;nbsp;nbsp;lofue murmur inp«

pulo concitant.

CAP. XIII. Rofedusqueeft populus de Ha/croth Anbsp;i tentorijs in deferto Pharan.Ibi^uenbsp;locutus eft Dominus ad Moyfln, di-nimis . Vocatusque eft illelocus Sepulcbra- cens, Mitte viros qui con/ÿderent Terram-„nbsp;nbsp;nbsp;. concupi/centiaîûbienimfèpelicrûtpopulum Chanâan, quamdaturusfùmfilijsIßael,fin-

»«ƒ/f a»»»;- quot;qui de/yderauerat’. Egrcßi autem de Sepul- gulôs de fingulis tribubus, ex principibu». ^^ris-concupifcentiæjVcncruntinHalèroth, Fecit Moyles quod Dominus imperaucrat,nbsp;ßcmanfcruntibi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de deferto Pharan mittens principes viros ,

quorum


s.

P Roß fixisnbsp;Irir’n

concupilcentiat: ibi enim lèpdicrût populum Chanaan, quam daturus fiim filijs Iftael, fin-

-ocr page 161-

Pharan.

jB quorum ifta fimt nomina. De tribu Rnbenj Sammüa filium Zechur. De tribu Simeon';nbsp;Sap hat filium Huri. De tribu luda, Caleb firnbsp;lium lephonc.De tribu Ifiachar, Igal filiumnbsp;loleph.De tribu Ephraim^ Ofeeirlium Nun.nbsp;Detnbu Bcn-iamin, Phalti filium Raphu.nbsp;De tribu Zabulon, Geddiel filium Sodi. Denbsp;tribu lolèph Iceptri Manafle, Gaddi filiumnbsp;Sufi.De tribu Dan, Ammiel filium Gcmalli.nbsp;De tribu Alèr, Sthur filium Michael.De tribu Nephthali, Nahabi filium Vapfi.De tribunbsp;Gad, Guel filium Machi. hæcfùntnominanbsp;virorum quos mifit Moyles ad conlyderan-dam Terram:vocauitq; OleefiliumNun. lo-fûe.Mifit ergo eos Moyles ad conlj'derandaranbsp;Terram-Chanaan,amp; eduxit ad eos, Alceditenbsp;per meridianam plagam. Cumq; veneritis adnbsp;montes, confyderate Tertara, qualis fit;amp; ponbsp;pulum qui habitator eft eius, vtrum fortis fitnbsp;an infirmus,pauci numero an plur-es: inbsp;ra,bona an mala:vrbes quales,rauratæ an abfi-que muris:humus,pinguis an fterilis,nemoro

D la an ablq; arboribus.Cofortamini, amp;alFerte nobis defrudtibus Terrx. Erat autem tempusnbsp;quando iaprascoqux vuæ velci polTunt.Cûq;nbsp;alcendilîènt,explorauerunt Terrani à delèrtonbsp;Sin, vlque Rohob intrantibus Emath. Alcennbsp;deruntque ad meridiem, amp; venerunt in Hebron, vbi erant Achiman amp; Silai ScTholmainbsp;filij enac. nam Hebron leptem annis ante Tanbsp;'wt.i.i. niin vrbemAegypti condita eft.ilPergentefq;nbsp;vlque ad Torrentem-botri, abfeiderunt pal-mitem cum vua lua,quem portaucruntin ve-lt;ftc duo viri. De malis quoque granatis amp; denbsp;ficis loci illius tulerunt,qui appellatus eft Nebel-elcol,id eft torrens-botri, eo quod botrunbsp;portalTent indo filij Ifi-ael.Reuerfiq; explora-tores Terr« poft quadraginta dies omnirc-gione circuita venerunt ad Moylen 8c Aaronnbsp;8c ad omnem cœtum filiorum Ilrael in delcr-turn Pharan, quod eft in Cades.Locutiq; eisnbsp;8c omni multitudini oftenderunt frudus Ternbsp;ræ:8c narraueruntjdicétes, Venimus in Terranbsp;ad qua mififti nos quærc vera fluit lade 8cmelnbsp;le,vtcxhis frudibus cognolci poteft:led cul-tores fortilsimos habet, 8c vrbes grandes*at-.que muratas.Stirpem enac vidimus ibi;Ama-lec habitat in meridie,Hethæus 8c lebufieus 8cnbsp;Amorrhæus in montanis. Chananxus vetonbsp;moratur iuxta mare 8c circa fluenta lordanis.nbsp;Inter hæc Caleb compelcens murmur populinbsp;quioriebaturc5traMoyltn,ait,Alcendamus,nbsp;8c poßMeamus Terram, quoniam poterimusnbsp;obtinere earn.Alij veto qui fuerant cum eo,di

Q cebant, Nequaquam ad hunc populum vale-mus alcendere, quia fortior nobis eft. Detra-xeruntq; Terrx quaminlpexerât, apud filios Ilrael,diccntcs,Terraquam luftrauimus, de-

Numeri. Murmuratio. 50 uorat habitatores luos. populus quem alpexinbsp;musprocera^ftaturæ eft: ibi vidimus monftranbsp;quædam filiorum enac de generegiganteo,nbsp;quibus comparati, quafi locuftæ videbamur.

5. ‘MurrHurpopuli frußra ßedare conantur Io~ ßiie amp; Caleb^iratum ‘Dominumplacat’^oy-ßs:omnes mortiindeßrto addicuntnr greeternbsp;Caleb ac Ioßue:amp;pugnantes Ißaelitx contranbsp;Domtni yoluntatem caduntur ab boßibu^.

CAP. XII11.

IGitur vociferans omnis turba fleuitnode A. ilia, 8c murmurati Hint contra Moylen 8cnbsp;Aaron cundi filij Iftacl,dicentes. Vtinamnbsp;mortui eflemus in Aegypto, 8c non in hac vanbsp;fta Iblitudine. Vtinam pereamus, 8c non inducat nos Doihinus in Terram iftam, ne ca-damus gladio,8c vxores acliberi noftri ducannbsp;tur captiui. Nonne melius eft reuerti in Ae-plater- gyptum.^Dixerfitq; alter ad alterum,Confti-tuamus nobis duccm,Screuertamur in Aegy-ptum. Quo audito Moyles 8c Aaron cecide-runt proni in terram coram omni multitudi-ne filiorû Ilrael.[1 At vero lofue filius Nun, 8c Eccl.4lt;î.bnbsp;Caleb filius lephone, qui ôç ipfi luftrauerant g ‘nbsp;Terram,fciderunt veftimeifta fua, 8c ad omnem multitudine filiorum Ifi-ael locuti funt.nbsp;Terra quam circuiuimus, valde bona eft . finbsp;propitius fuerit Dominus, inducetnosinea,nbsp;8c trader humum lade 8c melle manantem.

Nolite rebelles elle contra Dominum : neque timeatis populum Terræhuius,quia ficutpanbsp;nemita eos polTumus deuorare.receßit ab eisnbsp;omnepræfidium,Dominus nobifeum eft,nonbsp;lire metuere.Cumque clamaret omnis multi-tudo,8c lapidibus eos vellet opprimere, appa-ruit gloria D omini fuper tedum fœderis cunnbsp;dis O videntibus’ filijs Iftael. Et dixit Domi-nusad Moylèn, Vlquequodetrahetmihi po-pulus ifte?Ququlq; non credent mihi in omnibus fignis quæ feci coram eisPFeriam igiturnbsp;eos peftilentiaatque conlumam:te autemfa-ciam principemfijpergentem magnam,8cfornbsp;tiorem quàm hæc eft.Et ait Moyfés ad Domi Cnbsp;num, Vt audiant Aegyptij de quorum medionbsp;eduxifti populum iftû, 8c habitatores Terrænbsp;huius qui audierûtquodtuDomine in popunbsp;lo ifto fis,8c facie videaris ad faciem. Il 8c nu- Exod.ij.d,nbsp;bcs tuaprotegat illos,8c in colûba nubis prx-cedas eos per diem, 8c in columna ignis pernbsp;nodem : quod occideris tâtam multitudinemnbsp;quafî vnum hominem, 8c dicant,Non poteratnbsp;introducerepopulû in Terram pro quaiura-uerat;idcirco occîditeos in folitudine.Magninbsp;ficeturergo fortitudo Domini ficutiurafti,nbsp;dicens,IIDominus patiens 8c multæ milèricor Pfal.iox.fcnbsp;diæ,auferés iniquitatem 8c Icclcra, nullumq;nbsp;innoxiû derelinquens, qui vifitas peccata pa-

G 2 trum

-ocr page 162-

Pharan. Numeri. Murmuratio.

trum in filios in tcrtiam amp; quarta gcneratio-nem. Dimitte oblecro peccatum populiamp;tui’ huius fecund um magnitudincm miiericordiænbsp;tuæ^fîcut propi tius niifti egredientibus de Aenbsp;U gyptovfq; ad locum iftum. DixitqueDomi-nuSjDimifi iuxta verbum tu um. Viuo cgo;8cnbsp;implebitur gloria Domini vniuerlà terra .At-tamen omnes homines qui videruiit maieftanbsp;tern mcam^Sc ligna quæ feci in Acgypto innbsp;fblitudine J amp;tentauerunt me iam per decernnbsp;viccSjUec obedierunt voci meæ, no videbuntnbsp;terram pro qua iuraui parribus coru^nec quif-quam cxillis qui derraxit mihi, intuebitur ea.

V b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meum Caleb qui plenus alio Ipiri-

tu lècutus eft me, inducam in Terram hanc quam circuiuitj8c lemen cius poßidcbiteam.nbsp;Quoniam Amalecites 8c Chananæus habitatnbsp;in vallibuSjCras mouetecaftra, 8c rcuertimininbsp;E in lolitudinem per viam Maris-rubri. Locu-tusque eft Dominus ad Moylen 8c Aaron^di-Pfal.ioj.c cens_, IlVlquequo multitudohxcpeßimamurnbsp;murât contra me?qucrelas filiorum Iftael au-diui.Dicergo eis^Viuo ego, ait Dominus: fient locuti eftis audiente me, fic faciam vobis.nbsp;In Iblitudinc hac iacebunt cadauera veftra.nbsp;Dsut.i.f. iiOmnes qui numerati eftis à viginti annis 8cnbsp;fiipra, 8c murmuraftis cotra me, no intrabitisnbsp;Terra luperquam leuaui manum meä vt habinbsp;Iofu.j,c,d tare VOS faceré,llpræter Caleb filiû Iépho'ne,8cnbsp;lolue filium Nun. Paruulos autem veftros denbsp;quibus dixiftis quod prædehoftibus fbret,in-troduca: vt videant 'Terram quæ vobis difpli-F cuit. Veftra cadauera iacebunt in folitudine.

Filij veftri erunt vagi in delcrto annis quadra ginta , 8c portabunt fornicationcm veftram,nbsp;donee conlumantur cadauera patrum in de-lerto,iuxta numerum quadraginta dierû quibus confyderaftis Terram: annus pro die im-Pfil.p .d.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iiEt quadraginta annis rccipietis

iniquitates vcftras,8c Icictis vltionem meam: quoniam ficut locutus fum, ita faciam omninbsp;multitudini huicpeßimx quæ cofurrexitad-uerfiim me : in lolitudinehac deficict 8c mo-

rietur.Igitur omnes viri quos milerat Moyles adcontemplandam Terra, Sequi reuerfi murnbsp;murarc fecerant contra eum omnem multitu

i.Co.io.b

Hebr.j.d. ludx.i.b .

dinem, detrahentes Terræ quod eilet mala, llmortui limt atq; pereußi in conlpedtu Do-mini.Iofue auté films Nun,8c Caleb filius le-G phone vixerunt ex omnibus qui perrexerantnbsp;ad confyderandam Terram. Locutusque eftnbsp;Moyles vniuerß verba hæc ad omnes filiosnbsp;Ilrael,8c luxit populus nimis.Et ccce mane prinbsp;mo rurgentes,alcendcrunt verticé montis,at-que dixerunt, Parati fumus alccndere ad locum de quo Dominus locutus eft: quia pcccanbsp;uimus. Quibus Moyles,Cur, inquit,tralgredinbsp;miniverbu Domini,quod vobis noncedetinnbsp;prolpcrû?Nolitealcenderc:non cnim ell Dominus vobilcum:ne corruatis coram inimicisnbsp;veftris. Amalecites 8c CJiananæus ante vosnbsp;lunt, quorum gladio corruetis, co quodno-lucritis acquieftere Domino,ncc erit Dominus vobilcum. At illi contenebrati aftende-runt in vertieem montis. Area autem tefta-menti Domini 8c Moyles non recellcrunt denbsp;caftris,Delcéditq; Amalecites 8c Chananæusnbsp;qui habitabat in monte:8c percutiens cos atqjnbsp;concidens,perlecutus eft eos vlqueHorma.

J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lib amenta ingreßis terra oß-erendafint^

acprimitinefeparande :panapeaatiper igno-rantiamaut ßtperbiam ctttnmißi t la^iaatnr qui fubbatho ligna collegit tfimbrite ai yitttenbsp;fer quatuor angulospalliorum fonend^e.

CAP. XV.

Ocutus eft Dominus ad Moylen, di- A cens,Loqucre ad filios Ilfacl, 8c dicesnbsp;ad eos. Cum ingreßi fueritis Terramnbsp;habitationis veftræ quam ego dabo vobis. 8cnbsp;feceritis oblationcm Domino inholocauftunbsp;aut vidtimam pacificam vota loluentes, vclnbsp;Ipote ofterentes munera, aut in lolénitatibusnbsp;veftris adoleptes odorefiiauitatis Domino,nbsp;debobus fiuede ouibus:olFerctquicunq; im-molauerit vidtimamjlacrificium fimilæ,dcci-mam parte ephi conlpcrfam oleo,quod mcn-furam habebit quartam partem hin : 8c vinfinbsp;8cliba fundenda ciulHem menlurædabit innbsp;holocauftum fiuein vidimam.Pcragnos fin-gulos 8c arietes crit lacrificium fimilæ dua-rum decimarum quæ conlperfa fit olco tertixnbsp;partis hin,8c vinum ad libamentû tertiæ partis eiuldem menlùræ ofteret in odorcm liia-uitatis Domino. Qiundo vero de bobus fe-ßnbsp;ceris holocauftû aut hoftiam, vtimpleas votum vel pacificas vidimas, dabis per fingulosnbsp;boues fimilæ tres décimas con^erlæ olco ,nbsp;q uod habcat medi û menluræ hin, 8c vinum adnbsp;liba fundenda ciuldem menfuræ inoblatio-nem fuauißimiodoris Domino.Sic faciès pernbsp;fingulos boues 8c arictes 8c agnos 8c hœdos.nbsp;Tarn indigenæ quàm peregrini codé ritu of-ferent làcrificia. vnum præceptum erit atquenbsp;indicium ta vobis quàm aduenis Terræ. Locutus eft Dominus ad Moylèn, dicens, Lo-quere filijs Tlfaelj8c dices ad eos, Cum vcnc-ritis in terram quam dabo vobis,8c comederi-tis depanibus rcgionisillius, lèparabitis pri-mitias Domino decibis veftris. Sicut de arcisnbsp;primitias lèparabitis, ita 8c de pulmcntis da-bitis primitiua Domino.

Quodfi per ignorantiâ prætcricritis quic-C quam horum quæ locutus cft Dominus adnbsp;Moylèn,8c mandauit per cû ad vos,à die quanbsp;ccepit iubere 8c vltrà, oblitaq uc fuerit lâcerenbsp;multitudojolFcrct vitulum de arniento, holonbsp;cauftuOT


-ocr page 163-

nbsp;

Core. Dathan.

cecidit pronus in faciem : locutufqucad Core 6c ad omnem multitudiné, Manc, inquit, notum faciet Dominus quiad le pertineant,nbsp;6clàndos applicabit fibijôc quos elcgerit,ap-propinquabunt ei. Hocigitur facile. Tollatnbsp;vnulquilquethuribulafua, tu Core 8c omnenbsp;concilium tuum : 8c haufto eras igné ponitenbsp;défiiper thymiamacoram Domino, 6c quemnbsp;eunque elegeritjiplèerit lândus.multum eri-gimini filij Leui. Dixitquerurfiimad Core, Bnbsp;Audite filij Lcui,Num parum vobis eft: quodnbsp;lèparauit vos Deus Ißael ab omni populo,6cnbsp;iunxit fibi,vt leruiretis ei in cultu tabernaculi, 8c ftaretis coram frequentia populi,8c mi-niftraretis ei.’idcirco ad le fecit accedere te 6cnbsp;omnes fratres tuos filios Leui,vt vobis etiam

Anima veró quæ per fuperbiam aliquid lèritjfiue ciuis fit ille, fine peregrinus;qnbsp;aduerfus Dominum rebellis fuit,peribit de ponbsp;P pulo luo.verbû enim Domini contempfit, 8cnbsp;præceptum illius fecit irritum-.idcirco delebi-tur, 8c portabit iniquitatem fiiam.Faótum eftnbsp;autem: cumefl'ent filij ifi'ael in lôlitudine, 6cnbsp;inuenilTenthominemcolligenté ligna indienbsp;Sabbathij obtuleruntÆuin Moyfi 6c Aaron 8cnbsp;vniuerfæ multitüdini. Qui reclulèrût eum innbsp;carcerem^nelcientes quidfiipereo fiiccredebenbsp;rét.Dixitq; Dominus ad Moylèn,Morte mo-riatur homo ifte,obruat eum lapidibus omnisnbsp;’ ¦ turbaextracaftra.Cumq^ eduxiflentcumfo-.ras,obruerunt eum lapidibus, 8c mortuus eftnbsp;ficutpræceperat Dominus. Dixitquoq; Do-minus ad Moylèn: Loq uere filij s Ifi-ael, 8c di-CCS ad eosllvt faciant fibi fimbrias perangulosnbsp;palliorum, ponetes in eis vittas hyacinthinas:nbsp;quas cum viderint,recordentur omnium mannbsp;datorum Domini, nec fequantur cogitatio-nesfuas 6c oculospcr rcs varias fornicantes,nbsp;fcdmagisnieinores præceptorumDomini fanbsp;ciant ea,fintq; lanéti Deo luo.Ego Dominusnbsp;Deus vefter, quieduxi vos de Terra-Acgy-ptijVtelTem Deus vefter.

5. Core T)athAn Ahtronféditwnem, mouent, hos^ yiüos terra abforbet, ilium yero tu Jôûjinbsp;deuorat ignis,fed amp; 4/101.14700. murmurantes tonjum^ft incendwm.

CAP. XV I.

T22 Ccc aüté Core filius Ilàar, filij Caath, I’ filij Leui, 8c Dathan atque Abîron filijnbsp;¦¦^“^Eliab , Hon quoque filius Pheleth denbsp;filijs Ruben,furrexerunt contra Moylèn, alij-que filiorum Ilracl ducenti quinquaginta vi-ri procures l)'nagcgt;gæ,8c qui tempore confilijnbsp;domina vocabâtur.HCumq; ftetillèntad-'•Co.io.i) uerfumMoylèn8c Aaron,dixcrunt, Sufficiatnbsp;vobis,quia omnis multi tudo fanékorum efl:,6cnbsp;in ipfis eft Dominus: cur eleuamini fuper ponbsp;pulumDoraini?Qi£odcunvaudillét Moyles,

Pharan. Numeri.

cauftum in odorcm fuauißimum Domino, amp; fàcrifîciuum cius ac liba vtcercmoniæ po-ftulant, hircuniq; pro peccato, 6c rogabitla-ccrdos pro omni multitiidincfiliorum lirael;nbsp;amp; dimittctur cis_,qnoniara non fponte pecca-ueruntjnihilominus ofFeretes inccnfum Do-niino pro fe 6c. pro peccato atque errore liio:nbsp;ÔC dimittetur vniuerße plcbi filiorum I{raelj6cnbsp;aduenis quiperegrinanturinterquot;eos’, quoniänbsp;culpa eft omnis populi perignorantia.Q^odnbsp;fi animavna nciciens peccauerit, ofFeretca-pramanniculam pro peccato liio, 6cdcpreca-bitur pro ea facerdos, quód infcia peccauerit,nbsp;coram Domino-.impctrabitq; ei veniamj6cdinbsp;mittetur illi. Ta indigents quam aduenis vnanbsp;lex erit omnium qui peccauerint ignorantes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;

Anima vero quæ perfuperbiamaliquidcomi- làcerdotiüm vendicetis,8c omnis globus tuns lèritjlîue ciuis fit ille, fiue peregrinuszquonia ftet contra Dominum ? quis eft enim Aaronnbsp;~nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vtmurmuretis contra eum?Mifit ergo Moy

les vt vocaret Dathan 8c Abiron filios Eliab. QinreljjonderuntjNo venimus.nunquidpa-*nbsp;ruefttibi quodeduxiftinos deterraquæla-óle 8c melle manabat, vt occideres in delerto,nbsp;nifi 6c dominatus Fueris noftri? Reuera indu- Cnbsp;xifti nos in terram qux fluit riuis ladis 8c melnbsp;lis, 8c dedifti nobis pofleßiones agrorum 8cnbsp;vinearum?an Scoculos noftros vis cruereinonbsp;veniraus.Iratufque Moyles valde^ait ad Dominum. Ne relpicias lacrificia eorum : tu leisnbsp;quodnec alellum quidem vnquam accepe-rim ab eis, nec afflixerim quempiam eorum.nbsp;Dixitque ad CorCjTUjßc omnis congregationbsp;rua Rate leorliim coram Domino, amp; Aaronnbsp;die craftino feparatim.Tollitefinguli thuri-bula veftraj8cponitefupereainccnfum, of-,nbsp;ferentes Domino,ducenta quinquagintathunbsp;ribula, Aaron quoque teneat thuribulum fu-um.Quod cum fecilîènt, ftantibus Moyle 8cnbsp;Aaron, 8c coaceruaflent aduerfiim eos om-nem multitudinemad oFtiu tabernaculi, ap-paruit-cumäisgloria Domini . Locutufquenbsp;Dominus ad Moylen 8c Aaron_,ait,Separaminbsp;ni de medio congregationis huius, vt eos repente dilperdam.Qm ceciderunt proni in fa- £gt;nbsp;ciem,atque dixerunt, FortißimeDeus fpiri-rituum vniuerfse carnis, num vno peccante^nbsp;contra omnes ira tuadelæuiet? Et ait Dominus ad Moylen, Prxeipe vniuerlo populo vtnbsp;leparetur à tabernaculis Core 8c Dathan 8cnbsp;Abiron.Surrexitque Moyles ,'8cabijtad Dathan 8c Abîron : ôclèquentibus eum lèniori-bus Ifiaeljdixit ad turbam,Rccedite à tabernanbsp;culis höminum*impiorum,8cnolitetangerenbsp;quæ ad eos pertinent^neinuoluamini in pec-catis eorum. Cumquereceßillent à tentorijsnbsp;eoi'umptr circuitü,Dathan 8c Abiron egref-fi ftabant in introitu papilionum fiiorü cumnbsp;vxoribus 8e liberis, omniq; fi-equentia. Etaitnbsp;G 5 Moyles,

gt;• .

-ocr page 164-

Core. Dathan.

Moyles, In hoc fcietis quod Dominus mifê'« rit me vt facerem vniuerla quecernitis,amp; nonbsp;ex proprio ea corde protulerim:Si cofueta honbsp;mind morteinterierintjamp; vifitaucrit eos pla-ga, qua amp;cæteri vifitaii Iolent:non mißt menbsp;Dominus.fin autcm nouam rem feccrit Do-minuSjVt aperies terra os fiium deglutiat eosnbsp;amp; omniaquae adillos pcrtinét,defcenderint-viuentes in infernum, fcietis quod blaf-E phemauerintDominum. IlConfeftimigiturnbsp;Pfal.i oj.b vt ceflauit loqui,diruptaeft terra fub pedibusnbsp;Deut.II. a. eoru.’amp;aperiens os fiium deuorauitillos cumnbsp;tabernaculis fiiis amp; vniuerla fubftantia eoru,nbsp;defcenderuntque viui in infernum opertihunbsp;mojamp;perierunt de medio multitudinis.At xcnbsp;ro omnis Iffael qui ftabat per gyrum, fugit znbsp;clamore pereuntium,dicens. Ne forte amp; nosnbsp;terra deglutiat.Sed amp; ignis egreflus aDomi-no interfecit ducentos quinquaginta virosnbsp;qui olferebant incenfum. Locutufq; eft Do-minus adMoyfen, dicens, Praecipe Eleazaronbsp;fiho Aaron iacerdoti vt tollat thuribula quaenbsp;iacent in iiicendio, amp; ignem hue illucq; dif-pergat ; quonia (ànétifîcata fiint in mortibusnbsp;peccatorum: producatq; ea in Iaminas,amp; af-figat altari,eo quod oblatum fit in cis incenfum Domino,amp; Gndificata fint, vt cernât eanbsp;profigno Semonimento filij Ilfael.Tulit ergo Eleazar facerdos thuribula ænea in quibusnbsp;obtuleranthi quos incendium deuorauit, Scnbsp;produxit ea in laminas,affigens altari: vt ha-berentpoftea filij Ilrael quibus commonere-tur,nequis accedatalienigena,Sc qui non eftnbsp;deièmine Aaron ad offerendû incenfum Donbsp;inino,nepatiatur ficut paflâis eft Core , amp; o-jiis congregatio eius, loquente Domino adnbsp;Moyßn. Murmurauit autem omnis multitunbsp;do filiorum Ifrael fequenti die contra Moy-fen Sc Aaron,dicens,Vos interfeciftis popu-lum Domini. Cumq; orireturfeditio. Sc tu-multus incrcfceretjMoyfes Sc Aaron fugerûtnbsp;ad tabernaculum fœderis. Quod poftqua in-*/4Äer«rffa grefii fiint operuit nubes, * Sc apparuit glorianbsp;/«w.io. Domini.Dixitq; Dominus adMoyfèn,Rc-ceditc de medio huius multitudinis, etia nucnbsp;delebo eos.Cumq; iacèrétin terra,dixit Moynbsp;fes ad Aaron, Tolle thuribulum,8c haufto ignbsp;Sapi.iS.d. altari mitteincenfum dcfupcr,llpcrgensnbsp;cito ad populum vtroges pro eis-.iam enimnbsp;egieffa eft ira à Domino, amp; plaga defieuit.nbsp;Quodeti feciflet Aaron,Sccucurriflet adme-diam multitudine,quam iam vaftabat incen-dium, obtulit thymiama, Sc ftans inter mor-tuos ac viuetes, pro populo deprecatus eft. Scnbsp;plaga ceflauit. Fuerunt aut qui percufii funtnbsp;quatuordecitn milliâ hoî m Sc feptin»enti*,abfnbsp;que his quiperierantinfeditioneCorc. Re-uerfufq; eft Aarofl ad Moyfen ad oftium ta-

Numeri. Pharan;

bernaculi fœderis poftqua quieuit interims.

5. Sumptis yirgis à duodeiim tribuum ^rinct-pibi(s,fola Aaronis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;flsruit ac Jruamp;wn

froduxitj Jeriiataj^ efi in tabernaculis teßi-wonij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. XVII.

T locutus eft Dominus adMoyfen, di A cens,Loquere ad filios Ifrael, Scaccipcnbsp;ab eis virgas fingulas per cognationes



fuas,.à cunftis principibus tribuû,virgas duo-decim. Sc vniufeuiulque nomen fiiperfcribes virgæ fuæmomen autem Aaron erit in tribunbsp;Leui,8c vna virga cundas eora familias con-tinebit: ponefque eas in tabernaculo fœderis Bnbsp;coram teftimonio vbi loquar ad te. quern exnbsp;his elegero,germinabit virga eius: Sc cohibe-bo à me querimonias filiorum Ifi-ael, quibusnbsp;contra vos murmurant.Locutufq'uc eft Moynbsp;fes ad filios Ifiaeb Sedederunt ei omnes prinnbsp;cipes virgas per fingidas tribus;fueruntq; virga: duodccim abfquevirga Aaron.Quas cumnbsp;pofiiifTetMoyfcs coram Domino in tabernanbsp;culo teftimonij, fequenti die regreflus inuc-nit germinafle virgam Aaron in domo Leui; qnbsp;amp;C. turgentibus gemmis eruperant flores, quinbsp;folijs dilatatis, in amygdalas deformati fiint.nbsp;Protulit ergo Moyfes omnes virgas de con-fpedu Domini ad cundos filios Iffael : vide-runtque,Sc receperunt finguli virgas fuas.Di Dnbsp;xitqueDominusad Moyfen, Refer virgamnbsp;Aaronin tabernaculum teftimonij,llvt férue-Hetr«?'nbsp;turibi in fignum rebcllium filiorum Iffael,nbsp;Sc quiefcant querel» eorum à mc,ne morian-tur. Fecitq; Moyfes ficut prxeeperat Dominus. Dixerunt autem filij Iffael ad Moyfen,nbsp;Ecce cdfiimpti fiimus,omncs peribimus:qui-cunq; accedit ad tabernaculumDomini mo-ritur.num vfqueadinternecionem cundide-lendi fumus?

5. ‘De onereJacerdotum cif excubijs Leuitarum: Jnimitia (if ablationu ac facrificia facerdoti-bus,detim(e autem Leuitis afignantur,nbsp;earum decimam rurfum dabant Âaron»

CAP. XVIII.

Ixitq; Dominus ad Aaron,Tu, Sc filij tui,8c domus patris tui tecum portabinbsp;tis iniquitatem fanduarijiSc tu Sc filij

tui fimul fuftinebiris peccata facerdotij ve-ftri, fed Sc fratres tuos de tribu Leui, Sefeep-trum patris tui fiime tccum,prjeftoq; fint, 5C miniftrenttibi:tu aut Sc filij tui miniftrabitisnbsp;in tabernaculo teftimonij.Excubabuntq; Lenbsp;uit£eadpra:ceptatua,Scadcundaopera tabernbsp;naculi:ita duntaxat vt ad vafa fanduafeij Sc alnbsp;tare nonaccedant,nc Sc illi moriantur,Sc vosnbsp;pcreatis fimul.fint autem tecum. Sc excubentnbsp;in cuftodijs tabernaculi, Sc in omnibus ce-remonijs eius . Alienigena non mifeebiturnbsp;vobis, Excubate in cuftodia fanduarij,8c innbsp;miniftC“


-ocr page 165-

Numeri.

ftrîs.Nihil aliud pofsidebôt,decimarû oblatio ne contenti,quas in vfus eorum Sc necefiàrianbsp;lèparaui.Locutusqueeft Dominos ad Moy-lèn,dicens,Præcipe Leuitis, atque denontia,nbsp;Cumacceperitis à filijs Ifiael décimas quasnbsp;dedi vobis,primitias earum offerte Domino,nbsp;id eft decimam partem decimæ, vt reputeturnbsp;vobis in oblationem primitiuorum tam denbsp;areis qua de toreularibus : 8c vniuerfis quoriinbsp;accipitis primitias, offerte Domino, amp;datenbsp;ca Aaro lacerdoti.Omnia quæ offeretis ex de-cimis. Sein donaria Domini lèparabitis,optinbsp;ma 8c eleda erunt cunda. Dicefque ad eos.nbsp;Si præclara 8c meliora quæque obtuleritis exnbsp;decimis,reputabitur vobis quafi de area 8c tornbsp;culari dederitis primitias: 8c comedetis cas innbsp;omnibus locis veftris,tam vos quàmfamiliænbsp;veftræ : quia pretium eft pro minifterio quonbsp;leruitis in tabernaculo teftimonij.Etno pec-cabitis fuper hoc, egregia vobis 8c pinguiarenbsp;leruantes:nepolluatis oblationes filiorum If-rael,8cmoriamini.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

5. Ex cinere yaccte rufafiebat aqua exjjiationis^ qua yaria immundmx abluebantur : de mo-riente in tabernaculo, amp; yafe non habente 0-^erculum, ac tangente cadauer hommis.

CAP. XIX.

LOcutufqueeft Dominos adMoylen A 8c Aaron,dicens, Ifta eft religio vidi-mæ,quam conftituit Dominus.Præci

Pharaii.

minifterio altaris : ne oriatur indignatio fu-per filios Hfael. Ego dedi vobis fiatres ve-ftros Leuitas de medio filiorum Ilrael, 8c tra-didi donum Domino, vtfèruiantin minifte-rijs tabernaculi eius.Tu auté 8c filij tui eufto-dite làcerdotium veftrum : 8c omnia quæ ad cultum altaris pertinent, 8cintra velum fiint,nbsp;g per fàcerdotes adminiftrabuntur. fiquis externbsp;nus accefierit,occidetur.Locutusqueefi;Do-minus ad Aaron,Ecce dedi tibi euftodiam prinbsp;mitiarum mearum.Omnia quæ fànétificanturnbsp;à filijs Ilrael, tradidi tibi 8c filijs tuis pro officio fàcerdotali légitima (èmpiterna.Hæc ergonbsp;accipies de his quælànétificantur , 8c oblatanbsp;fiint Domino.Omnis oblatio,8cfàcrificium,nbsp;8c quicquid pro peccato atque delido reddi-tur mihi, 8c cedit in Sanda fiandorum, tuumnbsp;erit, 8c filiorum tuorum. Inlànduario cornenbsp;des illud;mares tantum edent ex eo, quia connbsp;^Oowî'ao.î. lècratum efi: quot;tibi’. Primitias autem quas vo-uerint 8cobtulcrintfilij Ifiael, tibi dedi, 8cnbsp;filijs tuis, ac filiabus tuis iure perpetuo . quinbsp;mûdus eft in domo tua,ve{cetur cis.Omnemnbsp;medullam olei,8cvini,acfrumenti, quicquidnbsp;ofièrunt pnmitiarum Domino, tibi dedi.v-niuerfa frugum initia, quæ gignit humus, 8cnbsp;Domino deportatur, cedent in vfus tuos.quinbsp;mundus eft in domo tua, velcetur eis. Omnenbsp;quod ex voto reddiderint filij Ifiael, tuu erit.

(2 Quicquid primum erumpit é vulua cundæ carnis,quamofFeruntDomino,fiueex homi- pefilijs Ifiael vtadducatadte vaccam rufamnbsp;nibus,fiuedepecoribusfuerit,tuiiuriserit:ita ætatisintegræ, inquanulLa fit macula,necnbsp;dùntaxat,vt pro hominis primogenito pretiû portaueritiugiim ; tradetifijue cam Eleazaronbsp;accipias, amp;omne animal quod immundum làccrdoti.quiedudamextracaftra,immolabitnbsp;cft redimi facias,cnius redemptio erit poft v- inconfpedu omnium;8ciltingens digitum in Hebr.j.b.nbsp;Supr.j.g, num raenlèm,ficlisargent! quinque,ponderenbsp;fanduarij.liSiclus viginti obolos habet.primonbsp;genitum autem bonis 8c ouis 8c capræ non fanbsp;ciesredimi, quia làndificata fiint Domino,nbsp;fiinguinem tâtùm eorum fondes fiiper altare,nbsp;8c adipes adolebis in fuauifiimû odorcm Do-mino.Carnesverô invfumtuum cedent, fi-cut pedufiulum conlècratum , 8c armus de-xter,tua crût. Omnes primitias lànduarij quasnbsp;offerunt filij ifiael Domino,tibi dedi 8c filijs,nbsp;gt;lt;«.4. ac filiabus tuis iure perpetuo. Padum quot;falls’

cft fempiternum coram Domino, tibiaefi-,, filijs tuis.Dixitq; Dominus ad Aaron,Inter-Kehâieih.i corum nihil quot;pofiidebis, nec habebitis’par-ûeut.iS.a tem inter eos : Il ego pars 8c hæreditas tua in medio filiorum Ifi'ael. Filij s autem Leui dedinbsp;omnes décimas Ifi-aelis in pofteßionem pronbsp;miniljjerio quo fèruiunt mihi in tabernaculonbsp;P fœderis'.vt non accédant vitra filij Ifiael ad ta-bernaculum, nec committant peccatum mornbsp;tiferû, Ibiis filijs Leui mihi in tabernaculo 1ernbsp;uientibus,8c portatibus peccata populi. legitinbsp;mum iempiternumeritingenerationibus vc-

fànguine eius^alperget contra fores taberna-culi lèptem vicibus, comburecque earn cun-élis videntibus,ta pelle amp; carnibus eins quàm languinc amp; fimo flammæ traditis .Lignumnbsp;quoq; cedrinumjamp;byfiopumj coccumq; bisnbsp;tinétum làcerdos mittet in flammam quæ vacnbsp;cam vorat. Et tune demum lotis veftibus amp; Bnbsp;corpore fiio ingredieturincaftra,, cômacula-tufqueerit vfquead velperum. Sed amp;illequinbsp;combuflerit eamjauabit veftiméta ftia amp; cornbsp;puSjamp; immundus erit vlq; ad velperum.Col-liget autem vir mundus cineres vaccæ amp; ef-fundet eos extra caftrain loco purißimo , vtnbsp;fintmultidini filiorum Ilraelin euftodiam,nbsp;Bc in aquam alperfionis.-quiapro peceato vacnbsp;ca combufta eft. C um que lauerit qui vaccænbsp;portaucrat cineres veftimêta fua immundusnbsp;erit vfq; ad vefperum. Habebunt hoc filij If-rael 8c aduenx^qui habitat inter eos^lànétumnbsp;iurcperpetuo. Qui tetigerit cadauer hominis, amp; propter hoc fèptem diebusfuerit immundus ; alpergetur ex hac aqua die tertio 8cnbsp;fèptimOjSc fie mûdabitur. Si die tertio alper-

G 4 fus non

-ocr page 166-

Pharan.

Numeri.

fus non fueritj fèptimo non poterit cinudari. C Omnis qui tetigerit humanæ animæ morticinbsp;nunijamp;aiperfus haccominiftionenó fucrit,nbsp;poUuet tabernaculu Domini,amp; peribit ex If-raehquia aqua expiationisnó eft aiperfuSjininbsp;munduseritj amp;nianebit{purcitiaeius fipcrnbsp;cum . lila eft lex hominis qui inontur in ta-bernaculo Omnes qiii ingrediunrur tentorium illiusjamp;vniuerla vafaquxibi funt^pol-luta erunt feptem diebus. Vas quod non ha-buerit operculum_,nec ligaturam deftiper, imnbsp;mndum erit. Siquis in agro tetigerit cadauernbsp;occifi hominis, aut per fe mortui, fiue os il-liuSjVei ièpulchrunijimmundus erit fèpté die-bus.Tollentq; decineribus cobuftionis atq;nbsp;P peccati, amp; mitcent aquas viuas fiiper cosinnbsp;vas.-in quibus cu homo mundus tinxerithyf-ïopû,aiperget ex eo omne tentonum,amp; cun-äam ftjpelledilem, amp; homines huiuftemodinbsp;contagione pollutos; atque hoc modo mundus luftrabitimmundü tertio amp; fèptimo die.nbsp;expiatufque die fèptimo, lauabit amp; fè amp; veftinbsp;menta ftia,amp; immundus erit vfque ad vefpe-rum.Si quis hoc ritu non fuerit expiatus, peribit anima illius de medio ecclefîæ:quia fan-lt;auarium Domini polluit,amp;noneft aqualu-ftrationis afperfus. erit hoc præceptum legitinbsp;mum fèmpiternum.Ipfè quoque qui afpergitnbsp;aquas,lauabit veftimentafiia. Omnis qui tetinbsp;gerit aquas expiationis, immundus erit vfq;nbsp;ad vefperü.Quicquid tetigerit immundus,imnbsp;mundum faciet : amp;aninia quæ horum quip-piatetigerit,immundaerit vfq; ad vefperum.

5. ’Maria mor hur'.murmurati^ofulo aqua, con-tradî^tonis è peira fluif.neganteq^ tranfitum Edom^difeedunt ad montem Hor^ ''tii conß-trato in ßtrnmum ßacerdotem Elea^ro mo-rhur .gt;4ar(in pater ipßus.

Eneruntq; ftlij IftacI, amp; omnis mul-titudo in defertum Sin,menfc primo; amp;mäftt populus in Cades. Mortua-aüdiclamorehuiuspopuli,amp; aperi eis thefaunbsp;rum tun fontem aquæ viuæ , vt fàtiati ceffètnbsp;murmuratio eorû’.Etapparuit gloria Domi Bnbsp;niftipcr eos.Locutufqjeft Dominus ad Moynbsp;fen, dicens, Tolle virgam,amp; congregapopu-lum tu amp; Aaron frater tuus, ßcloquimini adnbsp;petram coram eis, amp; ilia dabit aquas.Cumq;nbsp;eduxeris aqua de pctra, bibet omnis multitu-do Sciumétaeius.HTulitigiturMoyfès'virga, Sapi, u.«*nbsp;quæ erat in confpedu Domini, ficut præce-perateijCongregata multitudine ante petram,nbsp;dixitq: eis. Audite rebelles amp;increduli,JlNum

queeftibi Maria,amp; fepulta in eodem loco. Cumqueindigeretaqua populus ,conucne-runt aduerfum Moyfèn amp; Aaron, amp; verfi innbsp;fèditionem,dixcrunt,Vtinam perijflèmus in-Exod.i/.b terfratres noftros coram Domino.IlCurcdunbsp;xiftis ccclefiarn Domini in fölitudincm, vtnbsp;amp; nos amp; noftra iumenta moriamur ? Quarenbsp;nos feciftis afeendere de Aegypto,amp; adduxi-flis in locum iftum pcßimü,qui feri non po-tcft,qui nec ficum gignit^nec vineas,nec ma-logranata,infuper amp; aquam non habet ad bi-bendum IngrefTufque Moyfes amp; Aarondi-mi.nä multitudine in tabernaculum fœderis,nbsp;corruerunt proni in terramgt;clamaueruntq;nbsp;ad Dominum atque dixerunt,Domine Deus

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;••nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 I.Co.lO«*

oe petra hac vobis aquam poterimus eijccrer Cumque eleuaflet Moyfes manum,pcrcutiesnbsp;virga bis, fîlicé egreflæ funt aquæ largiftimæ,nbsp;ita vt populus biberet amp;;iumenta*.Dixitque *««ƒ.lt;.nbsp;Dominus ad Moyfèn amp; Aaron,llQmanó ere Deu.i.f«nbsp;diftis mihi, Vt fàndifîcaretis me coram filijsnbsp;Iffael, non introducctis hos populos in terranbsp;quam dabo eis.Hæceft aqua contradiâionis,nbsp;vbi iurgati ftint filij Iffael contra Dominum,nbsp;amp; fandificatus eft in eis. Mifitintereanun-tios Moyfès de Cades ad Regem Edom, quinbsp;dicerentjHæc mandat frater tuus Iffael,Nofti Cnbsp;omnem laborem qui apprehendit nos, quo-modo defeenderint patres noftri in Aegyptu,nbsp;amp; habitauerimus ibi multo tempore.- afflixe-rintq; nos Acgyptij,amp;patres noftros;amp; quonbsp;modo clamauerimusad Dominum, amp; exau-dieritnos, mifèritque angelum qui eduxeritnbsp;nos deAegypto.*Eccein vrbe Cades,quæcftnbsp;in extremis hnibus tuis,pofîti,obfèçramus vtnbsp;nobis tranffreliceat per terram tuam.Non ibinbsp;mus per agroSjUec per vineas,non bibemus a-quas de puteis tuis fed gradiemur via publica,nbsp;nec ad dexteram, nec ad finiftram déclinâtes,nbsp;donee tranfeamus terminos tuos.Cui refpo-dit Edom,Non tranfibis per me,alioquin ar-matus occurram tibi. Dixeruntq; filij Iffael,nbsp;Per tri tarn gradiemur viam;amp; fi biberimus a-quas tuas nos amp; pecora noftradabimus quodnbsp;iuftum eftmullaerit in pretio difficultas, tannbsp;turn velociter tranfeamiis. At ille refpondit,nbsp;Non*trafibitis’. StatimqjcgrefTuseftobuius,nbsp;cum infinita multitudine, amp; manu forti, nccnbsp;voluit acquiefeere deprecanti, vt concederctnbsp;tranfitum per fines fuos.quam ob rem diucr-tit ab eo Iffael. Cumque caftra mouiflent denbsp;Cades, venerunt in montem Hor, qui eft innbsp;finibus terræEdom .-vbilocutus eft Dominus ad Moyfèn, Pergat,inquit, Aaron ad populos fuos: non enim intrabit terrain qua dedi filijs Iffael, eo quod incredulus fuqpit orinbsp;meo ad Aquas contradiftionis.IITolle Aaronnbsp;amp;filiumeius cum eo. Seduces cos in motemnbsp;Hor.Cumqucnudaucris pattern veftc fua, innbsp;dues ea Elcazarum filium eius,6e Aaron collinbsp;getur,0c morictur ibi.Fccit Moyfès vtprxce-


-ocr page 167-

Campeftfia Moab.


Numeri. Balaam. $3


perat Dominus, amp; afcenderunt in montera Deu.io.b. Horcoramorani raultitudine. IlCuraq; Aaron fpoliaflct veftibus ßiisjinduiteis Elcaza-rum filiü eius. lllo mortuo in montis fupercinbsp;lio,defccnditcum Eleazaro.Omnis aütmul-titiido videns occiibuifle Aaron, fleuit fupernbsp;CO trigintadiebus percuncras familias fuas.

CAP. XXI.

A Z”^VodcumaudifletChanana;us rexA.-rad^quihabitabat ad meridiera^venifle icilicet Ifraelper exploratorum vi-^^¦gt;pugnauit contra illumjSc vidor exiftens,nbsp;duxit ex CO prxdara. At Iftael voto le Domino obligans,ait, Si tradideris populum iftumnbsp;inraanuraea delebo vrbes eius. Exaudiuitq;nbsp;Dominuspreces Ifrael^Sc tradidit Chananae-nm, quem ille interfecit fiibucrßs vrbibus e-ius;amp; vocauit nome loci illius, Horma id eftnbsp;anathema. Profedi funt autem amp; de monte

Höruper viam quae ducit ad Mare-rubrumj vt jj circumirent Terram-Edom. Et txdere cœpitnbsp;poplum itineris ac laborisdocutufq ue contranbsp;Dominum ScMoylenj ait, Cureduxifti nosnbsp;de Aeg^'p to,Yt moreremur in lblitudine?D e-®ft panis, nonfiint aquae : anima noftra iamnbsp;5 naufcat ftipcr cibo ifto leuißimo . Q^amob-Dominus in populum ignitos ler-pentesjad quorum plagas,8c mortes plurimonbsp;rum, venerunt ad Moyfen, atque dixerunt,nbsp;Peccauimus,quia locuti fumus contra Dominbsp;num 8c tc;ora vt tollat à nobis fèrpentes.Oranbsp;uitque Moyles pro populo,8ciocutus eft Donbsp;minus gd eum.Fac lerpentem æneura , 8c pone eum pro ligno. qui percuflusalpexeriteü,nbsp;C viuet.llFecit ergo Moyles lerpentem æneû,8cnbsp;^®h»n.j.b. poluit eum pro ligno:quem cü perculsi alpiccnbsp;rcnt,länabätur,Profediq; filij Iftacl caftramenbsp;tati funt in Oboth.Vnde egrelsi fixere tetorianbsp;in le-abarimjin lolitudine qüæ relpicit Moabnbsp;contra orientalem plagam. Et inde raouen-tes, veneruntadTorrentem-Zared. Quere-linqentes caftrametati fiint cotra Arnon,quaenbsp;eft in delerto, 8c prominet in finibus Amor-rhæi.llfiquidé Arnon terminus eft Moabjdiuiiudî.u.«'»nbsp;dens Moabitas 8c Amorrhxos . Vnde diciturnbsp;in libro bellorum Domini, Sicut fecit in MaUnbsp;ri-rubro,ficfacietin torrentibus Arnon. Sco-puli torrentium inclinatifunt, vt requielce-rent in Arnon,8c recuberent in finibus Moa-bitarum.Et ex eo loco apparuit puteus, fupernbsp;quo locutus eft Dominus ad Moylen, Con-grega populum, 8c dabo ei aquam.Tunc cecinbsp;nit Ilrae] carmen iftud,Alcendat puteus.C5-cinebant,Puteus quem foderunt principcs,8cnbsp;parauerût duces multitudinis in datorelegis,nbsp;8c in baculis luis.gt;profediq; lunt’delblitudinbsp;ne Mathana:de Mathana in Nahaliel: de Na-haliel inBamoth.*Bamoth,valliseftinregionbsp;ne Moab, in verticePhalga, *quod relpicitnbsp;contra defèrtum.HMifît autem Ifi-ael nuntios Deut.i.f«nbsp;ad Sehon regem Amorrha2orum,dicenSj Ob-lecro vt tranfire mihi liceat per terram tuaranbsp;nondeclinabimus in agros 8cvineas,non bibemus aquas ex puteis. via regia gradiemur,nbsp;donee tranleamus terminos tuos.Qui conce-dere noluit vt tranfiret Ilrael per fines fiios:nbsp;quin potius exercitu congregate, egrefluseftnbsp;obuia in delêrtû, 8c venit in Iala,pugnauitq jnbsp;cotra cum. HA quo perculTus eft in oregladij, Amos.i.e,nbsp;Sc pollella eft terra eius ab Arnon vlq; leboc, Pûl.ij4 «nbsp;amp; filios Ammon:quia forti præfidio teneban-tur termini Ammonitarura. Tulitergo Iftaclnbsp;omncsciuitateseius, Schabitauit invrbibusnbsp;Amorrhæi,in Helèbó lcilicet, 8c viculis eius.nbsp;Vrbs Helebon fuit Seho régis Amorrhæi,quinbsp;pugnauit cotra regem Moab;8c tulit omnemnbsp;terram quæ ditionis illius fuerat,vfq; Arnon,nbsp;Idcirco dicitur in prouerbio, Venice in Hele-bon xdificetur,8c conftruatur ciuitas Sehon.nbsp;Ignis egreflus eft de Helebon,flamma de op-pido Sehon, 8c deuorauit Ar Moabitarum, 8cnbsp;nabitatores excellbru Arnon.H Vx tibi Moab, ludi.n.c,nbsp;llperifti popule Chamos. Dedit filios eius in j.Re.n.t;nbsp;fugam, 8c filias in captiuitatem regi Amor-rhxorum Sehon. lugum iplorum dilperijt abnbsp;Helebon vlq; Dibó,lalsi peruenerunt in No-phe,8c vlq; Medaba. Habitauit itaq; Ifrael innbsp;Terra-Amorrhæi. Mifitq; Moyles qui cxplonbsp;rarent Iazer:cuius ceperunt viculos, 8c polsc-derunt habitatorcs.HVcrteruntq; le,8c alcen- Dcut.j.a,nbsp;derunt perviam Balan,8c occurrit eis Og rexnbsp;Balan cum omni populo fuo, pugnaturus innbsp;Edrai.Dixitquc Dominus ad Moylcn, Ncti-meas eum,quia in manu tua tradidi ilium. Scnbsp;omnê populum,ac terram eiuszfaciesq; illi fi-cut fccifti Seho regi Amorrhæorû habitatori

Hefebpn.


-ocr page 168-

Campeftria Moab.

Heicbon. Perçu flerunt igitiir amp; hunc cum fi iijs fuis^vniuerRimqiie populumeius vfc[; adnbsp;internecionem, amp;poflederunt terram illius.

S. ^isyocatur‘Balaam à rege ‘Balacvt Ifraè-lith malediceret, ^uem angelus aßna loauen-te corripu.

___ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. XXII.

A II nbsp;nbsp;Rofelt;3:ilt;^ue caftrametati funt in campe

I ftribus Moab^vbi trans lordanem Jcri-cho fitaeft . Vidcns aufem Balacfilius Sephor omnia quæ fecerat Ilrael Amorrhxo,nbsp;8c quod pertimuiflent eum Moabitæ j amp; im-petum eius ferre nd poflent, dixit ad maioresnbsp;natu Madian^Ita delebit hie populus omnesnbsp;qui in fioftris finibus commorantur^ quomonbsp;do lolet bos herbas vfque ad radices carperc.nbsp;lofu. i4.t Ipfè autem erat eo teporerex in Moab. IIMi-fit ergo nuntios ad Balaam filium Beorario-lum^qui habitabat luper flumen terræ filiorft

B Ammon^vtx^ocarenteum_, ScdicerentjEccc egrefliis eft populus ex Aegypto^ qui operuitnbsp;ftiperficiem terrx^ ledens contra me.Veni iginbsp;tur J amp; maledic populo huic J quiafortior menbsp;eft: fl quomodo poßim percutere amp; eijeerenbsp;eum de terragt;mea’jnoui enim^ quod benedi-ftus fltcui benedixeriSjSe malediéhus in quernnbsp;malediffta congefleris. Petrexeruntq; fenio-res MoabjSc maiores natu Madian, habentesnbsp;diuinationis pretium in manibus.Cumqjve-niflent ad Balaam^Sc narraflent ei omnia verba BalaCjille refpondit^ Manetc hie node^ 8cnbsp;relpodebo quicquid mihi dixerit Dominus.nbsp;Manentibus autem illis apud Balaamj venitnbsp;Deusj 8c ait ad eum, Quid flbi volunt homi-

C nes ifti apudte?Re{pôdit,Balac filius Sephor rex Moabitarum mifit ad me^dices, Ecce populus qui egrelTus eft de Aeg5'pto_,operuit lu-perficié terrae :veni, 8c maledic ei,flquo modonbsp;pofsimpugnans abigereeum. Dixitq; Deusnbsp;ad Balaam,Noli ire cum eis, neque maledicasnbsp;populo^ quia benedidus eft. Qm manecon-itirgens dixit ad principes, Ite in terram ve-ftram J quiaprohibuit me Dominus venirenbsp;vobilcum.Reuerfl principes dixeruntad Ba-laCjNoluit Balaam venire nobilcum.Rurfumnbsp;ille multo plures 8c nobiliores quam ante minbsp;ferat, miflt.Qui cum veniflent ad Balaam^di-xeruntjSic dicit Balac filius Sephor^Ne cun-deris venire ad me:paratus lum honorare te,nbsp;8c quicquid volueris dabo tibf;veni,8c male-p die populo ifti.Refpondit Balaam, IlSi dede-Ihfr.14.c- nt mihiBalacplenam domumfliam argentinbsp;8c auri,non potero immutare verbum Dominbsp;ni Dei mei,vt vel plus,vel minus loquar. Obnbsp;fecro vthic maneatisetiam hac node,8clcirenbsp;queam quidmihi rurfum refpondeat Dominus. Venit ergo Deus ad Balaam node,8c aitnbsp;ei,Si vocare te venerint homines ifti,furge, 8c

Numeri. Balaam.

vade cum eistita duntaxat,vt quod tibi prxee pero,facias. Surrexit Balaam mane, 8c ftratanbsp;afina fua profedus eft cum eis. Etiratus eftnbsp;Deus.Stetitque angelus Domini in via contra Balaam,qui infidebat afinx, 8c duos pue-ros habebat lecum . II Cernens afina angelum Enbsp;*ftantem in via euaginato gladio, auertitlenbsp;de itinere,8c ibat per agrum.Qiyam cum ver-beratet Balaam, 8c vellet ad lemitam reduce-re,ftctirangelus in anguftijs duarum macerianbsp;rum,quibus vincx cingebantur. Quern vidésnbsp;afina,iunxit fe parieti, 8c attriuit ledentis pe-dem.At illeiterum verberabat earn: 8c nihilonbsp;minus angelus ad locum anguftum tranfiés,nbsp;vbi nec ad dexteram ncc ad finiftram potcratnbsp;deuiari,obuius ftetit. Cumque vidilTet afinanbsp;ftantem angelum,cóncidit flib pedibus fedé-tis.Qui iratus, vehementius cxdebat fufte latera eins. Apcruitq; Dominus os afinx,8clo-cuta eft, Qnid feci tibi ? cur percutis me eccenbsp;iâ tertio? Rel^odit Balaam,Quia comeruifti Fnbsp;8cillufifti mihi: vtinam haberem gladium vtnbsp;te pcrcutere.Dixit afina,Nónne animal tuumnbsp;fum , cui lemper ledere conlèuifti vlque innbsp;prxlentem diem.’ die quid flmile vnquam lê-ccrim tibi.At illeait,Nunquam.Protinus apenbsp;ruit Dominus,oculos Balaam,8cviditangelûnbsp;ftantem in via euaginato gladio, adorauitq;nbsp;eum promis in terram.Cui angelus, Cur,in-quit,tertio verberas afinamtuam .’ Ego veninbsp;vtaduerlarertibi,quia peruerla cft via tua,minbsp;hiq; contraria;8c nifi afina declinaflet de via,nbsp;dans locum refiftenti,te occidilTem, 8c ilia vinbsp;ueret.Dixit Balaam, Peccaui, neftiens quodnbsp;tu ftares contra me:8c nunc fl dilplicct tibi vtnbsp;vlt;àdam,reuertar.Ait angelus, Vade cum iftis,nbsp;8c caue ne aliudquamprxcepero tibi loqua-ris. luit igitur cum principibus. Quod cum qnbsp;audiflet Balac, egreflus eft in occutfiim eiusnbsp;in oppido Moabitarum, quod fltum eft in exnbsp;tremis finibusArno,Dixitq; ad Balaam,Mifinbsp;nuntios vtquot;vocarent’te,curnon ftatim veni- *voe4K.r.nbsp;ftiad me ?an quiamercedem aduétui tuo rednbsp;derenequeo? Cui illerelpondit,Ecceadfiim:nbsp;nunquid loqui potero aliud, nifi quod Deusnbsp;pofueritin oremeo.’Perrexerunt ergo flmul,nbsp;8c venerunt in vrbem quxin extremis regninbsp;eius finibus erat.Cumqjoccidiflet Balac bo-ues,8c oues,mifltad Balaam, 8c principes quinbsp;cum eo erant,munera.Mane autem faÂo du-xit eum ad excella Baal, 8c intuitus eft extrema m partem populi.

5. ‘Balaam loio maledi^ionis bensdiâttfM^^ iterumpopulo Ifraél, multa de Ulo yatieÏM-tus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c A p. X X 11 I.

Ixitque Balaam ad Balac,Aedifica mi A hi hic Icptem aras, 8c para tótidem vinbsp;tulos , eiüldcmque numcri arietes.

Cumque


-ocr page 169-

Deus imperaret,hocfacercm ? Et ait Balacad eum.Veni, Scducamtc ad alium locum: fi fornbsp;tè.placèatDeovtinde malcdicas eis. Cum-queduxifieteum fuperverticem montis Plionbsp;gor,qui rclpicit Iblitudinenïjdixit ei Balaam^nbsp;Aedifica mihi hic feptem aras^ Scparatoti-dcm vituloSjCiiifdeniq de iiunieri arietes. *Fe-cit Balac vt Balaam dixerat: impófuitquc vi-tulos amp; arietes per fingulasaras.

S. 'Balaam tertio benediiit amp;proQgt;era yattânà tur de JfraeldeChriflo, item de ^malechinbsp;lts Cimsis amp; l^omanis.

GAP. XXI ii u

CVnlq uè vidiflet Balaam quod pl^iceret A Domino vtbenediceret llraeli^ ncqüanbsp;quamabijt vtantc perrexcratjVtaugunbsp;fium quærerct : led dirigens contra delèrturrinbsp;vultum fiium^ St eleuâs oculos vidir Ilrael innbsp;tentorijs commöränternper tribus fuas; Stir-ruétc in lèlpiritu Deiafliimpta parabola aitjnbsp;Dixit Balaa filius Beor^dixit homo cuius ob-thuratus eft oculus j dixit audito fermonumnbsp;Dei, qui vifioncm Omnipotentis intuitus

CampeftriaMoab. ' Numeri. Balaam.

Cumquc fcciffet iuxta ièrmóncm Balaam, lofumlanguinem bibat. DixitqueBalacad irapoluerunt firaul vitulum St arietem ftiper Balaam, Nec maledicas ei, nee bcnedicas. Ecnbsp;aram. DixitqueBalaam ad Balac, Stapaulif- illealt,Nonnedixi tibi quod quicquid mihinbsp;periuxtaholocauftumtuumdoneevadam,linbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

¦ftirtcoccurrat rnAhi DominuSjSt quodcunq;

iinpcrauerit,loquar tibi.

Cumqile abijflet vclociter, öccurfit illi Deus. Loeutuf^deadeumBalaam, Septem,nbsp;inquit,aras crexi,St impofiii vitulum Sc arietem délupcr.Dominus autem poftiit verbumnbsp;in orc eius. Sc ait, Reuertcre ad Balac, Sc hæcnbsp;loquêris.Rcuerfusinuenit ftantem Balaciu-xta holocauftum fuuill, Scomnes principesnbsp;Moabitarum: afTumptac^ue parabola fua, di-

B xitjDeJlramadduxit me Balacrex Moabita-rum;deraonubusorientis.Veni,inquit,8cma ledic Iacob:propera Sc deteftare Ilfael. Qdo-modo maledicam, cui nonmaledixit Deus?nbsp;Quarationedctefter,que Dominus non de-teftatur.'De fummis filicibiis videbo eum, Scnbsp;de collibus confyderabo illurn. Populus folusnbsp;Jiabitabit, Sc inter Gentes non reputabitur.nbsp;Quis dinumerare poßit puluerem lacob, Scnbsp;noftenumerû ftirpis Iftael ? Moriatur animanbsp;mca morteiuftorum. Sc fiant nouißima meanbsp;horû fimilia.Dixitq; Balacad Balaam, Q^idnbsp;eft hocquod agis ? Vt malediceres inimicisnbsp;meis, vocaui te:Sc tu econtrario benedicis e- cft,qui cadit Sc ficaperiünttir oculi eius,Quanbsp;is. Cui illerelpondit, Num aliud pofliim lo- pulchra tabernacula tua lacob,Sc tentoria tuanbsp;qui nifiquodiuflerit Dominus ? Dixit ergo Iftâel/vt vallesnemoro{æ,vt horti iuxtaHu- .nbsp;Balac, Veni mecumin alterumlocum vnde uios irriguij vt tabernacula quæfixitDomi-partera Iftael videas,8c totum viderenó poß nus, quafi cedri propeaquas.Fluctaqua de fi-*egt;.7. fis,*inde maledicito ei. Cumq; duxifleteiim tula eins. Sc ieraertillius erit inquot;aquas’multaslt; quot;gentei.i,nbsp;in locum fublimem , fuperverticem montis Tolletur propter Agagj rex eius, Scauferetur:

C Phalga,xdificauit Balaam leptcm aras,Sc im-pofitis fuprà vitulis atq; arietibus,dixit ad Ba lac, Sta hiciuxta holocauftû tuum, donee e-go obuiuspcrgam.CuicumDominus occurnbsp;nfl'et,pofuifletq' verbum in ore çius,ait, Re-uertereadBalac,5chæcloquèris ei .Reuerfusnbsp;inueniteû ftantem iuxta holocauftum ftium.nbsp;Sc principes Moabitàrum cum eo.Adquc Banbsp;lac,Qtnd,inquit,locutus eft Dominus? At ilnbsp;le alTumpta parabola fua,ait, Sta Balac Sc anbsp;lculta,audi fili Sephor,Nó eft Deus quafi.

regnum illius.Deus eduxitillum de Aegypto, llcuiusfortitudofimilis eftrhinocerotis. De- Sup.ij.iï*nbsp;uorabunt Gentes hoftes illius, ofiaq;corumnbsp;confringent,5c perforabunt lagittis.Accubasnbsp;dormiuit vt olco,8c quali leæna, quam lufci-tare nullus audebit. Qm benedixerit tibi eritnbsp;Sciple benediélus: qui maledixerit*,in male- *«K}.nbsp;difftione reputabitur . Itiratusq; Balaccoritranbsp;Balaam,GÔplofismanibusait,Admaledieen-le aftumpta parabola fua,ait, Sta Balac Sc au- dum inimicis meis vocaui tc,quibusccontra-’nbsp;lculta,audi fili Sephor,Nó eft Deus quafi ho rio tertio benedixifti: rcuertereadlocfi tuum,nbsp;mo vtmentiatur,nec vtfilius hominis vtmu Dccreueramquidem magnificc honorare tCjnbsp;tetur.Dixit ergOj8c;ionfaciet?locutus eft. Sc led Dominus priuauit te honore dilpofitö.nbsp;nonimplebitcAdbçnedicendû addiuftus Him, Relpondit Balaam adBalac, Nonnenuntijsnbsp;benedidionem prohibcrenon valeo.Non eft tuis,quos mififtiad me,dixi, JlSi dederitmihi Sup.t*.«!»nbsp;idôlum in Iacob,ncc videtur limulachrumin Balac plenam domum fuam argent! Sc auri,nbsp;Ilfael.Dominus Deus eius CÛ eo eft,8c clan- nonpotero præterire lèrffloné Domini Deinbsp;, -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gorvidoriae Regis in illo. Deus eduxitillum mei,vtvel boni quid, velmaliprofcra ex cor-

de Aeg^'pto,ilcuius fortitudo fimilis eft rhino de meo : led quicquid Dominus dixerit, hoc ccrStß.Non eft augilriû in lacob,nec diuina- loquar? Veruntamcn pergens ad populumnbsp;tio in Ilfael. Ternporibus fuis dicctur lacob meu,dabo *conlilium quidpOpulus tuuspo-*'’^’-'^*nbsp;amp; Ifraeliquid opcratus fit Deus.Eccepopu- pulo huic Etciat extrerno tempore. Sumptai-lus vt leænaconliuget, Sc quafi leo erigetur; gitur parabola, rurfum ait, Dixit Balaa filiusnbsp;no accubabit donee deuoretprædam Sc occi- Beor, dixit homo cuiuspbturatus eft oculus,nbsp;dixi«


-ocr page 170-

Campeftria Moab, dixit auditor lermonum Dei, qui nouit do-drinam Altißimi, Sevifiones Omnipotentisnbsp;videt^qui cadens aperto's habet oculos, Vide-bo eiijftdnon mododntuebor illum^fèd nonnbsp;Mitt. 1.1. prope.llOrietur ftella ex lacob, Sc confurgetnbsp;D virgadelftael-.Sc percutietduces Moab_,vaftanbsp;bitq; omnes filios Seth. Ec erit Idumæa poßnbsp;fèfsio eius:hxreditas Seit cedet inimicis fuis;nbsp;Ißael veró fortiterageuDe lacob erit qui donbsp;minetur,8c perdat reliquias ciuitatis . Cumq;nbsp;Vidiflet AmaleCjaflumésparabolamjaitj Prinnbsp;cipium gentium Amalec, cuius extrema per-dentur. Viditqüoque Cinæum : Sc alTumptanbsp;parabola,ait,Robuftum quidem eft habitacu-lum tuum:lcd fi in petra pofueris nidum tuu,nbsp;Sc fueris eledus de ftirpeCin, quandiu pote-ris permanere ? Aflur enim capiet te. Aflum-ptaque parabola iterum locutus eft,Heu quisnbsp;vidurus eft quando ifta faciet Deus ? Veniétnbsp;in trieribus de Italia,fuperabunt AfiyTios,va-ftabuntqueHcbræos, Sc ad extremum ctiamnbsp;ipfi peribunt. Surrexitq ue Balaam, reuer-fus eft in locum fiium: Balac quoque via lt;|uanbsp;veherat redijt.

J. Ohfornkationem Ißaelcum^adianitisiu-bet Tgt;eus ^rinnfesfitßendi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;Phinees dat

perpetuum faceraotium eo ^uoa diuirto ^mbri amp; Co^bipugione confodiffet.

CAP. XXV.

quot;W J Orabatiir autem co tempore Ilracl in -| Y/| Setiin,8cfornicatuscftpopulus cumnbsp;’ -^filiabus Moab, qua: vocauerunt eosnbsp;ad lacrificia lua. At illicomcdcrunt Sc adora-ueruntdeos earfi, Initiatulq; cftlftaelBeel-Phegor, Sciratus Dominus ait ad Moylèn,nbsp;ïofue.ii.d llTollecundos principes populi, Scfulpendenbsp;D«ut.4.a. contra Iblem in patibulis:vt auertatur fu-B ror meus ab Ißacl. Dixitq ; Moyfes ad Indicesnbsp;IfraefOccidàt Vnulquifqj proximos fuos,quinbsp;initiati lunt Becl-Phegor.Et ccce vnus de fi- rimis,quando combußit ignis ducétos quin-lijs Ißael intrauit cora fratribus fuis ad ßor-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

turn Madianitidcm vidente Moyß, Zc omni fürba filiorum Ißael, qui flebant ante fores

quot;'c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;llQupd CU vidilfet Phinees filius

i.có.io.b Elcâzarifilij Aaronßcerdotis,ßtrrexit deme-dio multitudinis, Sc arrepto pugione ingreß

C ßis eft poft virum Ißaclitem in lupanar, Sc perfodit ambos fimul, virum ßilicct Sc mulie-rem inlocis genitalibus. Ceflauitqueplaga ànbsp;filijs Ißael,Scoccifi fiintvigintiquatuor millia hominum.Dixitq; Dominus ad Moyßn,nbsp;phinees filius Elcazari filij Aaron ßcerdotisnbsp;auertit iram meâ à filijs Ißael : ^uia zelo meonbsp;commotus eft contra eos, vt no ipßdclcremnbsp;filios Ißael in zelo meo . Idcirco loquere ad ditarum : Ariel, ab hoc familia Arielitarum.nbsp;IIEccecîo eipacem fœderis mei, Sc erit iftæ funt famili« Gad, quarum omnis numc-

£) tarnipfi qiianlßmini cius padum facerdotij rus fuit quadraginta milliaquingcntoru.llFi- ^*d*‘*’ fempitcrnura:q[uia *zclatus eft pro Deo fuo, lij Iuda,Her Sc 0nan,_qui ambo mortui funtnbsp;iftTerra-

Numeri. Balaam.

Sc expiâuit Icclus filiorum Ilracl. Erat aut'em nomen viri Ilraelitæ qui occifus eft cum Ma-dianitidCjZambri filius Salujdux de cognationbsp;ne Sc tribu Simconis. Porro mulicr Madiani-tis_,qux pariter interfefta eft^vocabaturCoz-bi filia Surprincipis nobilißimi Madianita-rum.Locutufq; eft; Dominus ad Moyfèn, di-ccns^llHoftcs vos fèntiant Madianitæ^Sc per- Inf«- P-’*nbsp;cutite cos :quia Sc ipfi hoftiliter egerunt contra vos,quot;8c decepêrc’infidijs per idolum Pho- ''ytittift'nbsp;gor Sc Cozbi filiam ducis Madian ibroremnbsp;fuam^qua: pcrcufla eft in die plagx pro facri-legioPhogor.

J. 7lt;[umer^ntur Ifraéliu ^erßngulas tribus, ^ui bello aptißunt terr am promißionis ingref-furi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c A p. X X V I.

POftquam noxioru ßnguis effufus eftj A dixit Dominus adMoyfèn ScEleazarûnbsp;filium Aaron fàcerdoté^ Numerate om-nem ßimmam filiornm Iß-ael à viçinti annisnbsp;Sc ftiprà^per domos Sc cognationes fùaSjCun-dos qui poftiint ad bella procederc . Locutinbsp;funt itaqj Moyfes Sc Eleazar ßcerdoSjin cam-peftribus Moab fuper lordanem contra Icri-cho ad eos qui erant à viginti annis Sc ßipra,nbsp;ficut D ominus imperauerat, quorum ifte eftnbsp;numcrusJIRuben primogenitus Ißacl. huiusnbsp;filiuSjHcnochjà quo familia Hcnochitarum: ,,part.jgt;nbsp;Sc Phalluj à quo familia Phalluitaru : Sc Heßnbsp;ron^à quo familiaHeftonitarum:Sc Charmi,nbsp;à quo familia Cbarmitarum. hæ funt familia:nbsp;de ftirpe Ruben : quarum numerus inuentusnbsp;eft quadragintatria millia Sc ftptingenti tri-ginta.Filius PhalkbEliab.huius filij Namuelnbsp;Sc Dathan Sc Abîron. ifti funt Dathan Sc A-biron principes populi qui llfiirrcxerut cotra Sup,itf.‘-8nbsp;Moyftn Sc Aaron in feditionc Core^quandonbsp;aduerfus Dominti rcbellaucrunt: ScapcricnsBnbsp;terra os fuû deuorauit Core morientibus plu

quaginta viros.Et fadum eft grande miracu-lumjVt Core pcreunte^filij illius non periret. Filij Simeon per cognationes fuas ; Namuel,nbsp;ab hoc familia Namuelitarum : Sc lamin , abnbsp;hoc familia laminitarum : lachin, ab hoc familia Iachinitarum:Zaréjab hoc familia Za-reitarum:Sauljab hoc familia Saulitarum.hxnbsp;fiint familiæ de ftirpe Simeon, quaru omnisnbsp;numerus fuit vigintiduo millia ducentorum.nbsp;Filij Gad per cognationes fuas : Sephon, abnbsp;hoc familia Sephonitarû: Aggi^ab hoc familia Aggitarum;Suni,ab hoc familia Sunitaru;nbsp;Ozni,ab hoc familia Oznitartim;Her*ib hocnbsp;familia Heritarum;Arodjab hoc familia Aro-

-ocr page 171-

Numeri,

lia leïTuitarunltBriejà quo familia Brieirarn. Filij BriezHeber^à quo familia Ileberitarum:nbsp;Sz Melchi-el; à quo familia MelcEielitarum.nbsp;Nomen autem fîliæ Afèrjfuit Sara, hæ cognanbsp;ciones filiorum A{èrjamp; numerus eorum quinnbsp;quagintatria millia quadringentorum. Filij pnbsp;Nephthali per cognationes fuas:Iefiel_, à quonbsp;familia Iefielitarum:Gunij à quo familia Gu

quorum numerus quadragintaquinquc millia qiiadringetorum. Ifta eft fiimma nliorum Ifrael qui rccciiti funtj fexcenta milliajSc milnbsp;le fèptingenti triginta.Locutufq; eft Dominus ad Moyfèn^dicenSj Iftis diuidetur Terranbsp;iuxtanumerum vocabulorûin poflefsioncsnbsp;fiias.Pluribus maiorem partem dabisj amp; pau-cioribus minorem^fingulis fîcutnuncrecen-fiti funt tradetur poffeßio; ita duntaxat Ytnbsp;fbrs Terra tribubusdiuidat amp;familijs.Quic-quid forte contigerit,hoc vcl plures accipiatjnbsp;vel pauciores. llHic quoq; eft nilmerus ftlio- Exod.ff.a*nbsp;rum Leui per familias fuas;Gerfön,a quo familia Gcrfonitanr.Caathjà quo familia Caa-thitarum; Merarij à quo familia Meraritaru. Gnbsp;hcE funt familiæ Leui.FamiliaLobni,, familianbsp;Hebronijfamilia Moholi^ familia Mufi ^faminbsp;:pher pater Sal- lia Core.At vero Caath genuit AmramJIquinbsp;,fed tantfi filias, habuit vxoremlochabed filiam Lcui.quznanbsp;ta eft ei in Aegypto. hxcgenuit Amram vironbsp;fuo filioSjAaron amp; Moy/cn^ amp; Mariam Coronbsp;rem eorum. De Aaron orti funt Nadab amp; A-biu amp; Eleazar amp; Ithamar : llquorfi Nadab amp; Supr».j.aunbsp;Abiu mortui Hint, cum obtuliffent ignem a-lienum coram Domino .Fueruntqueomnes *'nbsp;qui numerati funt, viginti tria millia generisnbsp;mafeulini abvno menfe amp;fupra;''qui’nó funtnbsp;recefttiinter filiosIfrael,neceis cumcæterisnbsp;nationes filiorum Ephraim : quarum nume- data poflefiio eft . Hie eft numerus filiorum

1

P funt filij lofephper familias fuas. Filij Beniamin in cognationibus fins;Bela à quo fami liaBelaitarumrAsbeljà quo familia Asbclita-rum:Achiram_,a quo familia Achiramitarum;nbsp;Supham, à quo familia Suphamitarum ; Hu-pham,^ quo familia Huphamitarum.Filij Benbsp;la,Hered amp; Noeman.De Hered,familia Herenbsp;ditaru m :de Noeman,familia Nocmani taruminbsp;hi flint filij Ben-iamin per cognationes flias,nbsp;quorum numerus fuit quadragintaquinquenbsp;millia fèxcéti.Filij Dan per cognationes flias:nbsp;Suhamji quo familia Suhamitarum. hæfuntnbsp;cognationes Dan per familias fuas. omnesnbsp;fuere Suhamitae,quorum numerus eratfèxa-gi ntaquatuor millia q uadringentorum.

Filij Azer per cognationes fuasJemna, à


Campeftria Moab, in Terra-Chanaan.Fueruntq ue filij luda pernbsp;cognationes fuas:Sela, à quo familia Selaita-C rum:Phares,a quo familia Pharefitarum;Za-re,à quo familia Zareitarum.Porro filij Phares, Hefion, à quo familia Hefronitarum ; amp;nbsp;Hamul,a quo familia Hamulitarum,iftæ flintnbsp;fàmiliæ Iuda,quarû omnis numerus fuitfèp-tuagintafèx millia quingentorum.

55

Filij Iflachar per cognationes fùas : Tho- nitarum:Iefèr,à quo familia lefèritarum; Sella, à quo fiimilia Tholaitarum:Phua,à quo fa lcm,à quo familia Scllemitarum.hx funt cog milia Phuaitarum:Iafub,à quo familia lafubi nationes filiorû Nephthali per familias fuas;nbsp;tarum:Semran, à quo familia Semranitarum.nbsp;fiint cognationes Iflâchar,quarum numenbsp;rus fuit fèxaginta quatuor millia trecentorû.nbsp;Filij Zabulon per cognationes fuas: Sared, ànbsp;quo familia Sareditarum; Elonjà quo familianbsp;Elonitarum:IaleI, à quofamilia lalelitarum.nbsp;funt cognationes Zabûlon, quarum numerus fuit fèxaginta millia quingentorum.nbsp;Filij lofèph per cognationes fuas, ManafTc 5cnbsp;Ephraim . De Manafle omis cft Machir, ànbsp;quo familia Machiritarû.Machir genuit Ga-laad,à quo familia Galaaditarum.Galaad habuit filios;Iezer,à quo familia Iezeritarum:6cnbsp;Helec,à quo familia Helecitarum:8c Afriel, ànbsp;quo familia Afrielitarum ; amp; Sechem, à quonbsp;familia Sechemitariim;6c Semîda,à quo faminbsp;lia Semidaitarum : amp; llHepher, à quo familianbsp;Hepheritarum.Fuit autem Henbsp;phaad,qui filios non habebat,fed tantfi filias, habuit vxorem lochabed filiam Lcuijquz nanbsp;quarum ifta flint nomina, Maala, ôc Noa, 8cnbsp;Hegla,8c Melcha, 8c Therfà.hæ funt familiænbsp;Manafîe, 8cnumerus carum quinquaginta-duo millia fèptingentorum.Filij ante Ephraim per cognationes fùas fuerunt hi : Suthala,nbsp;à quo familia Suthalaitarum:Becher,à quo fanbsp;milia Becheritarum: Thehen, à quo familianbsp;Thehenitarum.Porro filius Suth^a fuitHe-raUjà quo familia Heranitàrum.hæ funt cog-

rus fuit triginta duo millia quingentorû. Ifti Ifracl,qui deferipti funt à Moyfè 8c Eleazaro .. fàcerdote,in campeftribus Moab fùpra lordanbsp;nem contra lericho : Hinter quos nullus fuit i.Co.io.t.nbsp;corû qui ante numerati flint à Moyfè 8c Aaron in defèrto Sinai.IlPrxdixeratcnimDomi Sup.14.4nbsp;nus quôd omnes morerentur in folitudine.nbsp;Nullufqjremanfitex eis, nifi Calebfilius lé-phone,8c lofùe filius Nun.

5. Filits «Sâlphaadpatri fuccedunt in huereditate: dicitjne ‘Dominus ^Aoyfen moriturum 'viinbsp;tx monte terram promißionis conßexerit.nbsp;CAP. X X V11.

ACceflèruntautemllfiliæ Salphaad, fi-A lij Hepher,filij Galaad,filij Machir,fi Suo.id.d.nbsp;•lij Manafîè,qui fuitfilius Iolèph:quanbsp;rum funt nomina, Maala 8c Noa 8c Hcgla 8c

,, I a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Melcha 8c Therfa.Steteruntque coram Moy

quofamilialemnaitarumJcfTui,à quo fami- fcôcEleazaro facerdot«, amp; cundis princi-pibuft

-ocr page 172-

Campeftria Moab. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Numeri.

pibuspopuli ad oftium tabemaculi fcederls,i nos anniculos immaculatos duos quotidic in atque dixerûtyPaternoftermortuus eft inde-Su.tiS.a.e. lèrto, necfuitinleditione quællconcitataeftnbsp;contra Dominum fiib Core, led in peccatonbsp;fuo mortuus eft:hicnon habuit mares filios.

Cur tollitur nomen illius de familia fua,quia non habet filium ? Date nobis polleßipnemnbsp;g inter cognatos patris noftri. Retulitq; Moyles caulam earum ad indicium Domini. Quinbsp;dixit ad eumjiuftarn rem poftulant filiæ Sal-phaad: da eis polfeßionem inter cognatos pa omnem ijtum lacrificij matutini, 8c libamennbsp;trisfui,8cei in hæreditatêfuccedant.Adfilios. torum eiuSjoblationcmluauißimi odoris Donbsp;aute Ilraelloqueris hæc,Homo cum mortuus mino.HDieautem Sabbathi offeretis duos agnbsp;fuerit ablque filio,ad filiameius tranfibit hæ- nos anniculos immaculatos, 8c duas décimasnbsp;reditas.fi filiam non habuerir,habebit fucceff fimila: oleo colperlæ in lacrificio, 8c liba quatnbsp;lores fratres fuos. quod fi 8c fratres non fue- rite funduntur per fingula Sabbatha in holo-rint,dabitis hxreditatem fratribus patris eius. cauftum lempiternum.In calendis autem,idnbsp;fin autem neepatruos habuerit,dabitur hxre eft in menfiii exordijsjofferetis holocauftumnbsp;ditashis qui ei proximi Hint. eritq; hoefilijs Domino, vitulosdearmento duos , arietemnbsp;Ifrael lànétum lege perpétua, ficut præccpit vnum, agnos anniculos lepte immaculatos,nbsp;C Dominus Moyfi.DixitquoqueDominusad 8c tres décimas fimilæ oleo conlperlæ in lacrinbsp;Möylèn,Alcende in montem iftum Abarim,nbsp;8c cotemplare inde terram quam datums filmnbsp;filijs IfiaeLcumque videris earn, ibis 8c tu adnbsp;populum tuutn, ficut iuit frater ti^us Aaron,nbsp;Deu.jt.g. quiailoffendiftis meindelerto Sinincontra-Sup.io.b. dilt;aione multitudinis, nec landificare me vonbsp;luiftis cora ea fiiper aquas.hæ funt aquæ con-tradiAionis in Cades delerti Sin. Cui relponnbsp;dit Moyles, ProuideatDominusDeus fpiri-tuum omnis carnis, hominem qui fit fupernbsp;multitudinem hanc: 8c pofsitexire 8c intrarenbsp;ante eos,8c educere eos vel introducere,ne fit

P populus Domini ficut ones ablque paftore. «'MojiyfÄ.s. l^i’^i‘:q)^o™i’ausad''eum’,IITolleIofûcfiliûnbsp;Deut. j.d. Nun virum in quo eft Spiritusamp;Dei’, 8c po-ne manum tua fuper eum . Qui ftabit coramnbsp;Eleazaro ficerdote 8c omni multitudine, 8cnbsp;dabis ci prxeepta cundis videntibus , 8c partem gloriæ tux,vt audiat eum omnis Synagonbsp;ga filiorum Ifiael.Pro hoc liquid agendum e-nt,Eleazar facerdos confulet Dominym. Adnbsp;e verbum eius egredietur 8c ingredietur iple,8cnbsp;omnes filij Ifiael cti eo, 8c cætera multitudo.nbsp;Fecit Moyles vt prasceperat Dominus.Cum-que tuliflet Iofue,ftatuiteum co ram Eleaza-ro facerdote 8c omni frequentia populi. Etnbsp;impofitis capiti eius manibus cunda replica-uit qux mandauerat Dominus.

5. Sacrißna quotidiana. amp; dietßptimt ai calendar um, (ir de duabuißolennitatibu^ rum Hebdomadarum.

___ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. XXVIII.nbsp;T'^Ixit quoque Dominus ad Moylen,nbsp;I 1 Praecipe filijs Ifrael, 8c dices ad eos,nbsp;Oblationem meam 8c panes,8c ineennbsp;fum odoris fuauißimi offerte per tépora lua.nbsp;H«c funt lacrificia quae offerre debetis. Ag-

/

holocauftum lèmpiterrium : vnutn offeree is mane^Sc alterum ad velperum; decimam par- ’nbsp;tern ephi fîmilæ^quæ confperlà fit oleo purifi-fimOjSe habeat quartam partem hin.holocaunbsp;ftum iuge eft quod obtuiiftisin monte Sinainbsp;in odorem fuauifiimumincenfi Domini. amp;nbsp;libabitis vini quartam partem bin per agnosnbsp;fingulos in fanduario Domini.Alterumqucnbsp;agnum fimiliter offeretis ad vefperam iuxta

Matt. 11.*

ficio per fingulos vitulos:amp; duas décimas fi-milæ oleo conlperfie per fingulos arietes : 8c decimam decimx fimilæ ex oleo*in lacrificio * «éi?*’'/'''nbsp;per agnos fingulos. holocauftum fuauifiirainbsp;odoris atque incenfi eft Domino. Libamen-taautemvini quæper fingulas fundeda funtnbsp;vidimas,ifta erunt. Media pars hinperfingunbsp;los vitulos, tertia per arietem j quarta perag-num.hoc crit holocauftii per omnes menles,nbsp;qui fibi anno ver tente fuccedut.Hircus quo- Qnbsp;queofferetur Domino pro peccatis in holocauftum fempiternum cum libamentis fuis.nbsp;IIMcnlèautem primo^quartadecimadiemen- zuo. '*•*nbsp;fis, Phafe Domini erit, amp; quintadecima die Leui-M-lolennitas : feptem diebus velcentur azymis.nbsp;Quarum dies prima venerabilis amp; fanfta erit:nbsp;omne opus feruilenon facictis in ea. Offere-tifqueincenfiim holocauftum Domino vitunbsp;los de armento duos j arietem vnum, agnosnbsp;anniculos immaculatos ftptem : 8c lacrificianbsp;fingulorumexfimila quæ confperlafit oleo,nbsp;tres décimas per fingulos vitulos, 8c duas décimas per arietem, 8c decimam decimæ per agnbsp;nos fingulos,id eft per feptem agnos. Et hir-cum pro peccato vnum, vt cxpietur pro vo-bis præter holocauftum matutinû quodlèmnbsp;per offeretis. Ita facietis per fingulos dies (c- pnbsp;ptem dierum in fomitem ignis, 8c in odoremnbsp;fuauifiimum Domino,qui furget de holocaunbsp;fto 8c delibationibus fingulorum.Dies quo-que ftptimus celeberrimus 8c fandus erit vonbsp;bis.omne opus leruile no facictis in etgt;. Diesnbsp;ctiampriraitiuorumquando offeretis nouasnbsp;fruges Domino,expletis hebdomadibus, ve-ncrabilis 8c fanefta erit: omne opus ftruile nonbsp;facietisinea. Offeretifq; holocauftum in o-dorem fiiauißimu Domino, vitulos armento duos.

-ocr page 173-

los immaculatos quatuordecimJacrificiaquc ôclibamina Jînguloriim pervitulös amp; ancres

amp; agnos rite celcBrabitis; Schircum pro pec-cato.abfqj holocaufto fempiternOjfacrifieio-q uc eius ßc libamine.Die oólauo q ui eft eelc-berrihiuSjOmnc opus fèruilenon facietisjof-ferentes holocauftü in odörèm fuauißimuin Dominojvitulum Ynum^arietem vnuin, agnos anniculos immaculatos ièptem;(àcrifîcianbsp;que amp;libaminafinguloruin pervitulös amp;a-rietes amp; agnos rite cclebrabiris: amp;. hircum pronbsp;pcccato,abiqueliolocaufto fèmpiterno, lacrinbsp;ficioque eius amp; libatnine. Hæc ofFeretis Domino in fblcnnitatibus veftris.prætervota amp;nbsp;oblationes ipóntaneas in bolocaufto^in (acrinbsp;ficio,inlibannne,amp; inhoftijs pacificis.

J. ‘DeyotoachiramentQ ’\nroruin, tÿ qua'ttd9 puellarum amp; yxorum 'iotafeu iuramenta rä.nbsp;ta funtyel irrita.

Qkv. XXX.

NArrauitque Moy/ès filijs îfraeî omnia A quæ ei Dominus imperarat, ßc locu-tus eft ad principes tribuiitri filiorum

Numeri. Madiâiî. 56 nos anniculos immaculatos quatuordecim:nbsp;iacrificiaqüe amp;libaminaftngulorumpervitulös 8c arietes 8c agnos rite celebrabitis, 8cnbsp;bircum prö peccato. ablque holocaufto iem-piternOjlacriftcioqj 8clibamine eius.Die tertio oftèretis vitulos vndecim^arietes duos^agnbsp;nos anniculos immaculatos quatuordecim;nbsp;lacrifïciaque ßclibaminafingulorumpervitulös 8c arietes 8c agnos rite celebrabitis : 8cnbsp;hircum pro peccato. abfque holocaufto fèm-tiünis^amp;tabernaculorum^uxo^odiebusya piterno jlacrificioque 8c libamineeius. Dienbsp;quarto offèretis vitulos decé^arietes duos^ agnos anniculos immaculatos qUatuordecim;lanbsp;crificiaque 8clibamina fingulorum pervftu-lós 8c arietes 8cagnos ritecelebrabitis: 8chircum pro peccato.ablquehólocauftolèmpitcrnbsp;no_,fâcrificioquc eius 8c hbamine, Die quinto oftèretis vitulos noue^ arietes duos^ agnosnbsp;anniculos immaculatos quatuordecimdacri-fïciaqHe8c libamina fingulorum per vitulosnbsp;8carietes ScagnosritecelebrabitiS; 8chircumnbsp;pro peccato. abfque holocaufto Icmpiterno,nbsp;facrificioqueeius ßclibamine. Diefexto oftenbsp;retis vitulos oéio^arietes duos^agnos annicu-

Camp eftria Moab.

to duos^arictem vnû,8c agnos anniculos im-inaculatos fsptem : atquein facrificijs eorum fîmilæ oleo confperfie tres décimas per fingunbsp;los vitulös^per arietes duaSj per agnos décimanbsp;decimæ, qui fimul funt agni fèptem . hircumnbsp;quoque*qui madaturpro expiatiönc: præternbsp;holocauftum fèmpiternumamp;liba eius. Immaculata ofFeretis omnia cû libationibus fuis.

S, 5olennitates mmfts feptimi amp; quid in eis offerendum fit: nemfefolennitas tubarum,exffia-

j rias habet oblatiottes.

CAP. XXIX.

MEnfis etiam fèptimi prima dies vehe-rabihs 8cfànâ:aeritvobis.omneopus fèruile non facietis in ea, quia diesnbsp;clangoris eft 8c tubarum.OfFeretisquc holocauftum in odorem fuauifsimum Domino^nbsp;vitulum dearraento vnumjarietem vnum^ßcnbsp;agnos anniculos immaculatos feptem : 8c innbsp;lacrificijs eorum fîmilæ oleo confperfx tresnbsp;décimas per fiagulos vitulos, duas décimasnbsp;per arietenij vnam decimam per agnum, quinbsp;fimul funt agni fèptem: 8c hircum pro pecca-to^qui ofFcrturin expiationem populi ; præ- los immaculatos quatuordecim.-ficrificiaquenbsp;ter holocauftum calcndarum cura ficrihcijs 8clibamina fingulorum per vitulos 8c arietesnbsp;fuis, 8c holocauftum fempiternum cum hba- 8c agnos ritecelebrabitis: 8c hircum pro pec-tionibus fbliris. Eifiiem ceremonijs ofFeretis cato. abfque holocaufto fempiterno^fàcrifi-inodoremfuauißimum incenfumDomino, cioq;eius ßclibamine . Diefèptimo ofFeretisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;llDecima quoqj dies menfis huius fèptimi e- vitulos fèptemjfic arietes duoSj agnos annicu

l(^“j'^‘8'ritvobisfan(ftaatquevenerabilisj8caffligetis animas veftras: omne opus fèruile nö fiicietis

5 inea.Oftèretisque-holocauftum Domino in odorem fuauißimum^ vitulum dearmento v-num^arictem vnumgt;agnos anniculos imma-culatos fèptem ; amp; in facrificijs eorum fimilænbsp;oleo confperfar tres décimas per fingulos vitunbsp;losjduas décimas per arietem^décima décima:nbsp;per agnos fingulos quifunt fimul agni fe-ptem;8c hircum pro peccato.abfq; his quae ofnbsp;ferri pro delißlo folet in expiatione : 8c holocauftum fèmpiternumj 8c facrificio 8cjibaminbsp;nibus eorum.Qmnta decimaverô die menfisnbsp;feptimij qux vobisfànéfaerit atqj venerabi-lisjomne opus fèruile no facietis in ea^fèd celenbsp;brabitis fblénitatem Domino fèptem diebus.nbsp;ofFeretifque holocauftum in odorem fuauißinbsp;mum Domino, vitulos dearmento tfedecim.nbsp;arietes duos, agnos anniculos immaculatosnbsp;quatuordecim: 8c in libamentis eorumfimilænbsp;olcocôfperfàe tres décimas per vitulos fingu-los,qui funt fimul vituli tredccim:8c duas dc-' cima.samp;ieti vno, id eft fimul arietibus duo-bus,8c décima decimx agnis fingulis,qui funtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;

fimulagni quatuordecim;8c hircû pro pecca- Tfrael,Ifte eft fèrmo quèprîécepit Dominus, to.abfque holocaufto fèmpiterno, ßcfiicrifi- Si quis viroruffl votum Domino voucrit,nbsp;ç, cio,8c libamine eius.ln die altcro ofFeretis vi aut fèconftringerit iuramento.-non facietir-tulos de armento duodecim, arietes duos, ag- ritum verbum fuum,fèd onuiequodpro'mifitnbsp;impie-

-ocr page 174-

CampeftriaMoab.

implebit.M ulier fi quippia vo uer; t, amp;, lè cotl-ftrinxerit iuramentOj quar eft in domo patris fuij amp;inætatc adhuc puellari : fi cognoueritnbsp;5 p^ter votum quod pollicita eft^ amp; iuramentnnbsp;quo obligauit animam fuam^ Sc tacuerit^votinbsp;rea erit;quicquid pollicita eft Sc iurauit, opéré complebit. iniautê ftatim vt audierit^ con-tradixerit pater : Sc vota Sc iuramenta eius irrita erunt nee obnoxia tenebitur Iponftoni,nbsp;eo quód contradixerit pater. Si maritum ha-bueritjSc voucrit aliquidj Sc lemel de ore eiusnbsp;verbum egrediés animam eins obligaucrit iu-ramcnto:quo die audierit vir, Sc non contra-ftixerit j voti rea erit redder que quodcunquenbsp;promilèrat. finautem audiens ftatim contradixerit J Sc irritas fccerit pollicitationcs eiuSjnbsp;verbaque quibus obftrinxeratanimam fuam:nbsp;C propitius erit ci Dominus. Vidua Sc repudia-ta quicquid vouerint^reddent. Vxor in domonbsp;viri cum le voto conftrinxerit 8c iuramento,nbsp;fi audierit vir, 8c tacuerit^ nec contradixeritnbsp;fponfionij redder quodeunq; promiierat.fîn-autem éxtemplo contradixerit^ non tenebiturnbsp;promifsionisrea:quia maritus contradixitj 8cnbsp;Dominus ei propitius erit.Si vouerit^Sciura-mento Ce eóftrinxerit vt per iciunium vel cæ-terarum rerum abftinentiam affligat animamnbsp;fuamûn arbitrio viri erit fiuefaciat^fiue nonnbsp;faciat. quod fi audiens vir tacucritj Sc in alteram diem diftulerit lêntentiamcquicquid vo-uerat atquc promilêrat^reddetcquia ftatim vtnbsp;audiuitj tacuit. finautem contradixerit poft-quam reftiuitjportabit iplè iniquitatem eius.nbsp;Iftae fiint leges quas coftituit Dominus Moy-fi inter virum Sc vxorem , inter patrem Sc fi-liam qua: in puellari adhùc ætate eft vel quænbsp;manet in parentis domo.

A

Sup.ij.d.

LOcutusq; eft Dominus ad Moyftn, diccns, (IVlcifcereprius filios Iftael de

Numeri. Madian. madianitis, Scfic colligeris adpopulu tuum.nbsp;Statimq; Moy{eSjArniate_,inquitjex vobis virus ad pugnam, qui pofiint vltionem Domini expetere de Madianitis.mille viri de fingu^nbsp;lis tribubus eligantur ex Iftael qui mittanturnbsp;ad bellum.Dederuntque millenos de fingulisnbsp;tribubuSjid eft duodecim milliaexpeditorumnbsp;adpugnam : quos mifitMoyles cum Phineesnbsp;filio Eleazari lacerdotis^ valaqj lanftaj Sc tubas ad clangendum tradiditei. Cumquepu-gnaflent contra Madianitas atque viciflent,nbsp;onines mares occiderunt_,8c llreges eorum Euinbsp;Sc Recem Sc Sur Sc Hur Sc Rebcj quinq; prinnbsp;cipesgentis:Balaam quoq; filiumBeor inter- Bnbsp;feceruntgladio.Ceperuntqj mulieres eorumnbsp;Sc paruuloSjOmniaquepecora Sc cundaralu-pelleótilem:quicquid habere potuerantjdepo-pulati ftint:tam vrbes^quàm viculos 8c caftcl-la flammaconfumpfit. Et tulerunt prxdam,nbsp;8c vniuerla quæ ceperant tarn ex hominibusnbsp;quàm ex iumentis,8c adduxerunt ad Moylennbsp;amp; Eleazarum lacerdotem^Sc ad omnem mul-titudine filiorum Iftael. reliqua autem vten-filia portauerunt ad caftra in campeftribusnbsp;Moab_, iuxta lordanem cotra lericho.Egreßinbsp;fiint aute Moyles Sc Eleazar lacerdos^ Sc om-nes principes lÿnagôgæ in occurlum eorumnbsp;extra caftra. Iratusq; Moyles principibus ex-ercitusjtribunis 8c centurionibus qui vénérâtnbsp;debellOjaitjCurfœminasrclcruaftis.’Nonne Cnbsp;iftæ funt quælldeceperunt filios Iftael ad lug- Sup.nbsp;geftionem Balaara^Sc præuaricari vos lècerûtnbsp;in Dominum fiiper peccato Phogor^vndc Scnbsp;perculTus eft populus ? Ergo cundos interfi-cite quicquid eft generis malculini etiaminnbsp;paruulis : Sc mulieres quæ nouerunt viros innbsp;coitu J iugulate : pnellas autem Sc omnes fœ-minas virgines relèruate vobis^Sc manctc extra caftraleptem diebus.Qui occiderit homi-nem^vel occilum tetigeritjluftrabitur die tertio Sc lèptimo. Etdeomnipræda^ fine véfti-mentumfueritjfiue vas_,8c aliquidin vtenfilianbsp;præparatumj de caprarum pellibus 8c pilis Scnbsp;ligno cxpiabitur.Eleazar quoque làcerdos adnbsp;viros exercitus, qui pugnailcrant fie locutusnbsp;eftjHoc eft præceptum legis quodilmandauitnbsp;Dominus Moyfi, Aurum Sc argentum Sc æsnbsp;Sc ferrum Sc plumbum Sc ftannum, omnenbsp;quodpoteft tranfire per flammas, ignepur-gabitur. quicquid autem ignem non poteftnbsp;fuftinereyaqua expiationis làndificabitur; Scnbsp;laudabitis veftimenta veftradielèptimo, amp;nbsp;purificati poftea caftra intrabitis.Dixft quo-que Dominus ad MoylènJITollite’lummamnbsp;eorum quæ capta fiint ab homine vlq; ad pc-eus, tu Sc Eleazar làcerdos Sc principes vulgi:nbsp;diuidesq; ex æquo prædam inter eos qui pu**nbsp;gnaueruntjCgrelsiq ticfiint ad bellum,Sc internbsp;omnem

-ocr page 175-

Campeftria Moab.

omnera reliquâinmultitudincmjamp; {êparabis partem Domino ab his qui pugnaucrunt amp;nbsp;fuerunt in bcllo, vnam animatn de quingen-kis, tarn ex hominibus quàm ex bobus amp; afi-nis amp;ouibus,amp;dabis earn Eleazaro iacerdo-E ti^quiaprimiria: Domini funt. Ex media quonbsp;que parte filiorum Ilrael accipies quinquagenbsp;nnum caput honiinum amp; boum amp; afinorumnbsp;Sc ouiumjCunlt;florumqueanimantium:amp;da-bisca Leuitis^qui excubant in culiodijs tabernbsp;naculi Domini.Feccruntque Moyfes amp; Eleanbsp;zar, *fîcutpræceperatDominus. Fuitautemnbsp;praîda, quam exercitus cepcratjOuium Icxcennbsp;taleptuagintaquinque miliia, boum feptua-gintaduo millia_,afinorum fexaginta miliia amp;nbsp;mille; animæhominûlcxus foeminci^quændnbsp;cognouerantviroSjtrigntaduo miliia . Dataitue eft media pars his qui in prxlio fuerat^o-uium trecenta trigintaîèptem miliia quinge-tæxquibus in parte Domini fupputatac funtnbsp;F oues lêxcentœ lèptuagintaquinque.Et de bobus triginta lex millibus boues lèptuagintanbsp;amp; duo:de aftnis triginta millibus quingentis^nbsp;afini lexaginta vnus: de animabus hominumnbsp;ledecim millibus^ccfleiunt in partem Domini trigintadux animx. Tradiditque Moylesnbsp;numerumprimitiarum Domini Eleazaro la-cerdoti, ftcutfueratei imperatumex medianbsp;parte filiorum Ilrael_,quam leparauerat hisnbsp;qui in prxlio fuerant. De media veto partenbsp;qux contigerat reliqux multitudini ,id eftnbsp;de ouibus trecentis triginta feptem millibusnbsp;quingetiSj amp;de bobus trigintalexmillibus^Scnbsp;de afinis triginta millibus quingêtiSj amp; de honbsp;minibus ledecim millibus, tulit Moyfes quinnbsp;quagefimum caput, amp; dedit Lcuitis qui excunbsp;babantintabernaculo Domini,ficutprxcepenbsp;rat Dominus.Cumqueacceßiffent principesnbsp;exercitus ad Moylen,amp; tribuni,centurionef-que, dixerunt, Nos ferui tui recenfuimus nu-mcrum pugnatorum, quos habuimus fiib manbsp;nu noftra:amp; ne vnus quidem defuit. Ob hâcnbsp;caulàmolFerimus indonarijs Domini fingu-li quod in prxda auri potui mus inuenirc, pe-rilcelides amp; armillas, annulos amp; dextralia acnbsp;niurenulas,vt depreccris pro nobisDominû.nbsp;Sulccpcruntque Moyles amp; Eleazar lacerdosnbsp;yonJere omne aurfi in diuerfis lpeciebus,quot;pondo’ ledenbsp;leptingentos quinquaginta ficlos,nbsp;à tribunis amp; centurionibus. Vnulquilque e-nim quod in prxda rapuerat, luum erat. Etnbsp;fulccptum intulerunt in tabernaculum tefti-monip,in monimentum filiorum Ifrael coram Domino.

‘5« Filijs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gad amp; dimidia mbui quot;Kianap-

fefortiodatur trans lordancm^modo fratres fi*os tn terrampromißionisarmati ^rtecedantt

CAP. XXXI b

Numeri. Ruben.

Fllij auterrt Ruben amp; Gad habebant pc- A cora multajSc eratillis iniumentis infi-nita lubftantia . Cuihq; vidiftent lazérnbsp;amp; Galaad aptas animalibus alendis terras,ve-neruntadMoylen amp; adEleazarum lacerdo-tem,amp; principes multitudinisjatque dixerüt,nbsp;Ataroth,amp; Dibon,amp; Iazer,amp; Nemra, Hcle-bon,amp;Eleale,amp; Sabam, amp;Nebo, amp; Beon,nbsp;terra quam pereußit Dominus in conlpedunbsp;filiorum Ifrael, regionis huberrimx eft ad panbsp;ftum animalium; amp;nos lerui tui habemusiunbsp;menta plurinia : precamurque fi inuenimusnbsp;gratiam coram te, vt des nobis famulis tuis e-am in pofießionem, nec facias nos tranlirenbsp;lordanem. Qmbus relpondit Moyles, Nunquid fratres veftri ibuntad pugna, amp; vos hicnbsp;ledebitis?Curlubucrtitis mentes filiorum If- Bnbsp;rael,ne tranfireaudeant in locum que eis datums eft Dominustnónne ira egerunt patresnbsp;veftri,quando mifi de Cadef-barne ad explo-randam TerramPIICumqucvenifient vlq; ad Supr.ij.e.nbsp;Vallera-botrij luftrataomni regione,fiibucr-tcrunt cor filiorum Ilrael, vt non intraret fines quos eis Dominus dédit.Qui iratusiura-uit, dicens,llSi videbunt homines ifti qui af- Sup.i4.c.nbsp;cenderunt ex Aegypto .à viginti annis amp;lu-prà. Terram quamfub iuramento pollicitusnbsp;fum Abraham,Ilâac,amp; Iacob;8c noluerunt Icnbsp;qui me,prxter Caleb filium lephane Cenezxnbsp;um,8c lofue filium Nun:ifti impleucrunt vonbsp;luntatem meam . IratufqueDominus aduer- Cnbsp;ftimlftael, circîîduxiteum perdelcrtumquanbsp;draginta annis,donec confumeretur vniuer-la generatio quxfecerat malum in conlpeftunbsp;eius.Et ecce,inquit, vos furrexiftis pro patri-busveftris, incrementa, amp; alumni hominumnbsp;peccatorû,vt augerctisfurorem Domini connbsp;tra Ilrael. Q^od fi nolueritis lequi eum,in lônbsp;litudine populum derelinquetjamp; voscaulae-ritis necis omnium. At illi propc accedences,nbsp;dixeruntjCaulas ouium fabricabimus,amp; fta-bulaiumentorumjparuulis quoq; noftris vr-bes munitasmos autem ipfi armati amp; accindinbsp;pergemus ad prxlium ante filios Ilrael,donecnbsp;introducamus eos ad loca fua. Paruuli noftri Dnbsp;amp; quicquid habere poirumus,erutin vrbibusnbsp;muratiszpropterhabitatoruminfidias.Nonrenbsp;uertemur in domos noftras,vlque-dum poßinbsp;deantfilij Ilrael hxreditatem luaramec quic-quamquxrcmus trans Iordanem,quiaiaha-bemus noftram polTeßione in oriental! eiusnbsp;plaga.Qmbus Moyfes ait,ilSifacitisquod pro lofue.i. a.nbsp;mittitis, expeditipergite coram Domino adnbsp;pugna; 8c omnis virbellatorarmatus lordanenbsp;tranleat, donee fubuertat D ominus inimicosnbsp;fuos,8cfubijeiatureiomnisTerra: tuncentisnbsp;inculpabiles apud Dominum amp;apud Ilrael,nbsp;8c öbtinebitis regiones quas vultis cora Doll mine.


-ocr page 176-

Gampeftria Moab.

E miiio.Sin aiitem quoddicitisnonfeceritis, nulli duEin eft quin. peccetis in Deum:5c icinbsp;tote qnoniam pcccatû veftrum apprehendetnbsp;vos. Aedificate ergo vrbes paruulis vcftris,nbsp;amp;caulas ftabula ouibiis ac iumentis; Scnbsp;quod pollicitieftis impiété. Dixeruntq; filijnbsp;Gad amp; Ruben ad Moyièn Serui tui fîimus,nbsp;faciemus quod iubet Dominus nofter.Paruunbsp;los noftros èc mulieres,amp; pecora_,ac iumentanbsp;rclinquemusin vrbibus Galaadmosautemfanbsp;muli tui omnes expediti pergemus ad belln,nbsp;îofue. 4,c. ßcut tu Domine lôqueris. JlPræcepit ergonbsp;Moyfès Eleazaro ßicerdoti, 8c Iofue filionbsp;Nun,8cprincipibus familiarum per tribus If-E raelj 8c dixit àd eoSjSi tranfierint filij Gad^ 8cnbsp;filij Ruben vobifeumiordanem omnes armanbsp;tiad bellum coram Domino J 8c vobis fueritnbsp;Terra fubieda: date eisGalaad in polTeßio-tiem.Sin autem noluerint tranfire armati vo-bilcum in Terram-Chanâanj inter vos habi-tandi accipiantloca. Relponderuntquefilijnbsp;Gadj8c filij Ruben^ Sicutiocutus cft Domi-'iitts.u nus feruis’fuis’jita faciemusnpfi armati pergenbsp;mus coram Domino in Terram-Cbanaan,nbsp;ôc poflefsionem iam fulcepifle nos confite-tofu.ij.b. murtrans lordanem. fIDedititaqueMoylèsnbsp;tîêut b

eut.J. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Schon regis Amorrhæi,

P,,,, amp;regnum Ogrégis!Ba{àn,gt;5c’terram eorum cum vrbibus fuis percircuitum.Igiturextru-xerunt filij Gad,Dibon,8c Ataroth,8c Aroer,nbsp;G 8c Roth, 8c Sophan, 8c lazer, 8c legbaa, 8cnbsp;Beth-nemra, amp;c Bcth-aran,vrbes munitas, ècnbsp;caulas pecoribus fuis. Filij verô Rubé ædificanbsp;uerût Helèbon, 8c Eleale, 8c Chariathâim,8cnbsp;Nabo,8c Baal-meon verfîs nominibus, Saba-ma quoqp.imponentes vocabula vrbibus quasnbsp;Gen. îo.d extruxerat. (iPorro filij Machir, filij ManalTenbsp;perrexerunt in Galaad,et vaftaucrunt ca internbsp;fedo Amorrhæo habitatorecius .Dédit ergonbsp;Moyfcs Tcrra-Galaad Machir filio Mananc,nbsp;qui habitauitinea, lair autem filins Manaffenbsp;abijt,8coccupauit vicos eiuSjquos appellauitnbsp;Hauoth-Iair,id eft Villas-Iair. Nobequoquenbsp;perrexit, 8c apprehendit Canath cum viculisnbsp;Iùis:vocauitqueeam ex nominefiioNobe.

S. ’Manfionibus.^i.fiïiorum Iß-aelper 'Varia Iota in deferto reeenßtis, Chanamei à ‘Domino iubentur interimi. CAP. x x x 111.

A TJT Ae funt manfioncs filiorîl Iftael, qui I' quot;quot;I egreßi ftint de Aegypto per turmasnbsp;-^fiias in manuMoyfi 8cAaron, quasnbsp;delcripfit Moyfès iuxta caftrorum loca, quænbsp;Domini iufiione mutabant.

Exod. ii.f llProfedi igitur de Rameflc menfèprimo, quintadecima die menfis primi, gt;fecerunt’

• altera die Phafè filij Ifrael in manu excella, videritibus cundis Aegyptijs^ ôcfepelienti-

Numeri.Maftfiones.

bus primogenitos quos pereufleratDomi-nus(nàm 8c in dijs eorum exercuerat vltio-nemjcaftrametati funt in Socoth .Et de So-coth venerunt in Ethamjquæ eft in extremis finibusfblitudinis.ilinde egreßi venerunt cd E^tod.i}-tra Phi-hahiroth, quæ refpicit Becl-fèphon, Bnbsp;ßccaftrarnetati fiintanteMagdalum. llProfe-dique de Phi-hahiroth, tranfierunt per medium mareinfôlitudinem; 8cambulantes trinbsp;bus diebus per defertum Etham,caftramcta-ti fiintin Mara.ilProfeâique de Mara, vene- Exo.iî-runt in Elim, vbi erant duodecim fontes a-quarum, 8c palmx fèptuaginta,ibique caftra-raetatifunt. Sed 8c inde egreßi, fixerunt ten-toria fuperMare-rubru.llProfecriqj de Mari-Exo.»^gt;nbsp;rubro, caftrametati funt in deferto Sin. Vndenbsp;egreßi, venerunt in Daphea. Profediquenbsp;de Daphea, caftrametati lîintin Alus .nbsp;greßique de Alus,in Raphidim fixere tento-ria,vbi populo defuit aqua ad bibendû.üPro- Exo.«?-^nbsp;fediquede Raphidim, caftrametatifuntinnbsp;deferto Sinai. Sed 8c de folitudine Sinai c- Cnbsp;greßi, venerunt ad Sepulchra-concupifcen-tix.ll Profediq; de Sepulchris-concupifcen- Supra.»-^nbsp;tiæ, caftrametati fùntinHafèroh.llEt de Ha- Supr.n-'^’nbsp;fèroth venerunt in Rethma. Profediq ue denbsp;Rethma, caftrametati fiint in Remmon-phanbsp;res. llVnde egreßi venerût in Lcbna.De Leb Supr.tj-’*nbsp;na caftrametati fiint in Refîa. Egreßique denbsp;Rafla, venerût in Ceelatha.Vndeprofedi,canbsp;ftrametati funt in monte Sepher. Egreßi denbsp;monte Sepher,venerunt in Harada.Inde pronbsp;ficifeétes caftrametati funt in Maceloth.Pro-fediq; de Meceloth, venerût in Thahath.Dcnbsp;Thahath caftrametati fiintinThare. Vndenbsp;egreßijfixcre tentoriain Methca.EtdeMeth Dnbsp;ca caftrametati fiint in Hefmona, liProfedi- Deut.!«***nbsp;que de Hefmona, venerunt in Mofèroth.Etnbsp;deMofèroth caftrametati funt inBene-iaa-can. Profediq;de Bene-iaacanveneruntinnbsp;monté Gadgad. Vndeprofedi, caftrametatinbsp;funt in letebâtha.Et de ictebatha venerût innbsp;Hebrona.Egreßiq; de Hcbrona,caftramcta-ti fiintin Afio-gâber.lnde profedijVencrûtinnbsp;defèrtû Sin,hæc eft Cades. IIEgreßiq; de Ca Supr.io-’*nbsp;des, caftrametati fiint in monte Hor inextrenbsp;mis finibus Terræ-Edo. IIAfcenditq; Aaron Supr.io.dnbsp;oßcerdos’in montéHor iubenteDomino:8cnbsp;ibi mortuus eft anno quadragefimo egreßio p,nbsp;nis fiiiorum Ifrael ex Aegypto, méfe quinto,nbsp;prima die méfîsjCum eflèt annorû centum vinbsp;gintitriû. IIAudiuitq; Chananæus rex Arad, Supr.xi.»*nbsp;qui habitabat ad meridiem, in TerranBCha-nâan veniflê filios Ifîacl.Et profèdi de motenbsp;Hor, caftrametati funt in Salmona. Vnde c-greßij veneruntin Phunon.ilProfèdique denbsp;Phunon, caftrametati funt in Oboth. Et denbsp;Oboth venerût in Ic-abarim,quæ eft in finibus


-ocr page 177-

Numeri. Manfiones. 58 habebitis Terrain per fines fuos in circuitu.nbsp;Prxcepitque Moylès filijs Ifi'ael,dicens,Hæcnbsp;erit Terra quara poßidebitis lôrte, amp; quamnbsp;iußit Dominus dari nouem tribubus, amp; di-midiz tribui. Tribus enim filiorum Rubennbsp;per familias luas,amp; tribus filiorum Gad iuxtanbsp;cognationum numerum,media quoq; tribusnbsp;ManalTe, ideft duæ lèmis tribus ,acceperuntnbsp;partem fuam trans lordanem contra lerichonbsp;ad orientalem plagam. Et ait Dominus adDnbsp;M.oylèn,IIHæcliintnominavirorumqui Teriofu. 14.3nbsp;ram vobis diuident, Eleazar làcerdos, amp; lof-ûe filius Nun,8c fînguli principes de tribubusnbsp;fingulis,quorum ifta lunt vocabula. De tribu Tuda,Caleph filius lephone. De tribu Si-meon,Samuel filius Ammiud.De tribu Ben-iamin,Elidad filius Chalèlon.De tribu filiorum Dan,Bocci filius logli.Filiorum lolèphnbsp;de tribu Manalîe, Haniel filius Ephod. Denbsp;tribu Ephrâim,Camuel filius Sephthan. Denbsp;tribu Zabulon, Elißphan filius Pharnach.nbsp;De tribu Ilîàchardux Phaltiel filius Ozan.nbsp;De tribu Alèr,Ahiud filius Salomi. De tribunbsp;Ncphthali, Phedael filius Ammiud. Hi funtnbsp;quibus præceperatDominus vt diuiderent finbsp;lij s Ilrael T erram-Chanâan.

uAßignari iubentur yrbes amp;fuburbana Le-uitis', amp; quot;Vrbes r^gij pro^homicidio non Tpo-luntario: lex bomiiidij'^oluntarij amp; non 70-luntariß'fnius teßimonio nemo puniendus,

CAP. XXXV. ^Aecquoquelocutus eft Dominus ad Anbsp;in campeftribus Moab lupranbsp;~Iordanem,contra lericho ,'l!Pr3ecipe fi lofu. n.».nbsp;lijs Ilrael vt dent Leuitis de polTeßionibusnbsp;fuis vrbcs ad habitädum, amp; fuburbanaearumnbsp;per circuitum: vt ipfi in oppidis maneant, amp;nbsp;fuburbana fint pecoribus ac iumentis : quæ ànbsp;mûris ciuitatum forinlècus, per circuitum,nbsp;mille palfuum Ipatio tendentur.contra oriennbsp;tem duo millia crunt cubiti, amp; contra meridiem fimiliter erunt duo millia:ad mare quo-que quod relpicit ad occidentem,eadem mennbsp;fiira erit, amp; leptentrionalis plaga zquali ter-mino finietur.eruntque vrbes in medio, 8c,fonbsp;ris liiburbana. IlDeipfis autem oppidis, qux lofu. u. a.nbsp;Leuitis dabitis, lex erunt in fugitiuorum au- Deut.4.g.nbsp;xilia feparata, vt fugiatad ea qui fuderit lan-guinem : amp; exceptis his alia quadragintaduonbsp;oppida, id eft fimul quadragintaodo eil lub-urbanis luis. Ipßeque vrbcs qux dabuntur de gnbsp;pofleßionibus filiorum lfi'ael,ab his qui plusnbsp;habent,plures auferentunSe qui minus, pau-ciores. nnguli iuxta menfurahxreditatis lu«nbsp;dabunt oppida Leuitis.Ait Dominus ad Moynbsp;lenjLoq^uere filijs Ilrael,amp;dices adeos,llQua Deu.jp.a.nbsp;do tranlgreßi fueritis lordanem in Tcrram-^®^“-’-®***'

s.

Camp eftria Moab.

F bus Moabitarum.Profeôtiq; de Ic-abarim/fixere tentoria in Dibon-gad.Vnde cgrcfsi^ca-ftramctati ïunt in Helmon-deblathâim. E-greßique de Helmon-deblathâim, venerunt ad montes Abarim contra Nabo.Profeétiquenbsp;de montibus Abarim, tranfierunt ad campe-ftriaMoab ,{upra lordanem contra Icricho.nbsp;Ibique caftrametati fùnt de Bcth-fimoth vf-que ad Abel-làtim in planioribus locis Moa-bitarum^vbilocutuseft Dominus adMoy-G lèn^Praecipe filijs llrael,amp; die ad eos Q^an-do tranfîeritis lordanem, intrantes Terram-Chanâanjdilperdite cunétos habitatorcs terrae illius-.confringite titulos, amp; ftatuas com-minuite, atque omnia excella vallate, mandantes Terram,amp; habitantes inea. ego enimnbsp;dedi vobis illam in polleßionem,quam diui-detis vobis lorte.Pluribus dabitis latiôrem_,amp;nbsp;paucioribus anguftiorem.Singulis vt lors ce-cideritjita tribuetur hæreditas.Pertribus amp;fanbsp;miliaspofleßio diuidetur. Sin autem nolue-riris interficere habitatores Terræ:qui remannbsp;lèrint, enint vobis quafi claui in oculis, icnbsp;lancez in lateribus, amp; aduerlàbuntur vobisnbsp;in terra habitationis veftræ: amp; quicquid illisnbsp;cogitaueram facere, vobis faciam.

Terra promißionis fitus limites iuxta ya-rias oriisflagas^ea^ßorte eliuiJenJafracipi-tur^additisillorttm nommibus qui earn diui-dant. CAP. XXXI lïi.

A TT Ocutufque eft Dominus ad Moylèn, I dicenSjPræcipe filijs Ilrael_,amp; dices adnbsp;“^eos,Cum ingreßi fucritis Terrâ-Chanbsp;, hâarii amp; in polTelsionem vobis forte cecide-ht,his finibus terminabitur, llPars meridiananbsp;incipîet à folitudine Sin,quæ eft iuxtaEdom:nbsp;amp; habebit terminös contra orienté mare làl-fißimum : qui circuibunt auftralem plagamnbsp;per Alcenfum-feorpionis, ita vttranlèantinnbsp;Senna, amp; perueniant ad meridiem vfque adnbsp;Cadef-barne, vnde egredientur confiniaadnbsp;villam nomine Adar, amp; tendent vfque ad A-lèmona.ibitquepergyrum terminus ab Alè-inona vlquc ad torrentem Aegypti,amp; magninbsp;® maris littore finietur. Plaga autem occidentanbsp;lis à mari magno irtcipiet,amp;. iplo fine claude-tur.Porrô ad lèptentrionalem plagam à marinbsp;magno termini incipiét, peruenientes vlqucnbsp;admontcmaltißimum, àquoquot;venicnt’inE-math vlque ad terminos Sedâda, ibuntq; co-finia vlque ad Zephrona,amp;; villam Enan. hinbsp;crunt termini in parte Aquilonis.Inde meta-buntul’fines contra orientalem plagam de vilnbsp;la Enan vfq; Sephâma,amp; de Sephâma delcennbsp;dent termini in Reblâtha contra fonte Daphnbsp;nimùndeperucnicnt contra Orientem ad manbsp;G re Cenércth, amp; tendent vfque ad lordanem,nbsp;etadvltimûlàlfifsimoclaudenturmari.Haac C'hanâan^dccernite quævÆcs cdîê debeantnbsp;in prx-

HAeclt;]uoc Moyfèn i

-ocr page 178-

Campeftria Moab.

in prsfîdiafugitiuorunij qui nolentcs^fingui ncm fuderint.'in quibus cû fuerit prôfuguSjCOnbsp;gnatus occili no potcrit eum occidercjclonecnbsp;ftctin confpeâru multitudinis^ Sc caufàilliusnbsp;iudicetur.De ipfis autc vrbibus quæ ad fugitinbsp;uorum fubfidia fèparantur, tres erunt transnbsp;Iordancmjamp; tres in Terra-Chanaan_, tain h-lijs lirael^quàm aduenis atque peregrinis vtnbsp;confugiat ad eas qui nolens, fanguinem fu-derit.Si quis ferro pcrcufleritj amp; mortuus fucnbsp;rit qui perculfus efhreus erit homicidijj Sc ipnbsp;fèmonctiir.Si lapidem ieccrit^ 8c idus occu-buerit; fîmiliter punietur. Si ligno pcrculTusnbsp;interierit : percufl oris fànguine vindicabitur.nbsp;Propinquus occifijbomicidamintcrficiet:ftanbsp;'*htterficiet. yj appréhendent eum, quot;interfïcietur’.IISinbsp;Dcu. Ip.c. per odium quis hominem impuleritj vel iecenbsp;rit quippiam in eum per infidias : autcum effet inimicus_,manu pereufleritjet illc mortuusnbsp;fucritipercuflor, homicidij reus erit. cogna-tus occili ftatim vt inuenerit eum^ ingulabit.nbsp;egt;.i. Qmgt;dli fortuitu^ gt;amp;’ablqueodio, 8cinimi-citijs^quicquam horumfcceritjSchoc audiennbsp;te populo fuerit comprobatum , atque internbsp;pereuflorem 8c propinquum lànguinis quæ-ftio ventilata: liberabitur innocens de vltorisnbsp;manu 8c reducetur per lèntentiam in vrbcmnbsp;ad quamconfugeratjmanebitq; ibi^doneclà-cerdos magnusj quioleo lànâo vnAuseft,

D moriatur. Si interfeétor extra fines vrbiû quat exulibus deputatæ funtƒ^e^itinuentu3J8cpernbsp;euflusabeo quivltoreftlànguinis;ablq;no-xa erit qui eum occiderit. debuerat enim pro-fugus vlqucad mortem Pontificis in vrbere-fidere.poftquam autem ille obieritjhomicidanbsp;reuertetur in terram fuam . Hatc fempiternanbsp;crunt, 8c légitima incunâis habitationibusnbsp;veftris.Homicida fub teftibus punietur:ad v-nius teftimoniû nullus condemnabitur.Nonnbsp;accipietis pretium ab eo qui reus eft làngui--nisj ftatim 8c iplè morietur.Exules 8c profuginbsp;antemortem Pontificis nullo modo in vrbesnbsp;fuasreuerti poteruntme polluatis terram ha-hitationis veftræ qua; infontiû cruorc macu-

Numeri. Manfionés.

latur.ncc aliter expiaripotcft,nifi per eiùs fait guinem qui alterius lànguinem fuderit. Atq;,nbsp;ita emundabitur veftra polleßio me commonbsp;rantcvobilcum:cgo enimfum Dominus quinbsp;habito inter filios Ilrael.

5. Tribm per connubu non mße.mtv^r nepoß ßßiones confundantur.

CAP. XXXVI.

ACcefierunt ant 5c principes familia- \ rum Galaad filij Machir^ filij Manaf- ,nbsp;ledeftirpe filiorum loleph: locutiq;nbsp;funt Moyfi coram principibus Ilrael, atquenbsp;dixerût,, IITibi Domino noftroprxeepit Do SupM?-’*nbsp;minus vt Terram forte diuideres filij s Ilrael,nbsp;8c vt filiabus Salphaad fratris noftri dares pofnbsp;leßionein debitam patri : quas fi alterius tribus homines vxores acceperint, lequetur pofnbsp;Icfsio fua,8c tranllata ad aliam tribum de no-ftra hæreditatc minuetur,atq; ita fiet; vt cumnbsp;iubileus , id eft quinquagefimus annus re-mißionis aduenerit,confundatur lortium di-ftributio,8c aliorû polleßio ad alios tranlcat»nbsp;Relpondit Moyles filijs Ilrael, 8c Dominonbsp;praecipiente ait, Relt;ftc tribus filiorum lolcpfinbsp;locutacft, 8chxc lex fiipcr filiabus Salphaadnbsp;aDomino promulgata eft, ilNubant quibusnbsp;volunt, tantum vt fuæ tribus hominibus : nenbsp;comifeeatur polleßio filiorum Ilrael de tribunbsp;in tribum. Omnes enim viri ducet vxores de qnbsp;tribu 8c cognatione lua: 8c cûdæ fœminx de ’nbsp;eadem tribu maritos accipient: vt hæreditasnbsp;permaneat in familijs,nec fibi milceantur trinbsp;bus, led ita maneant vt à Domino Icparatae jnbsp;lunt.Feceruntq ue filiæ Salphaad vt fucrat imnbsp;peratu:8c nuplerunt Maalaj8c Therla,8c He-gla,8c Melcha, 8cNoa filijs patrui fui de faminbsp;lia Manafte, qui fuit filius loleph ; 8c polîêf- Dnbsp;fio quæ illis fueratattributa, mafit in tribu 5cnbsp;familia patris earum.Hæc lunt mandata atquenbsp;indicia quæ mandauit Dominus permanumnbsp;Moyfi ad filios Ilrael, in campeftribus Moabnbsp;fiipra lordanera contra Icncho,

Liber '


-ocr page 179-

Liber DeuteronomikHebraice

Elle haddebarim^ id eîljj^cjùnt yerba-.

trans lordanem infblitudine campeftri, contra Mare-ru-brum, inter Pharan amp; Tho-phel amp; Laban 8c Haleroth, vbi auri eft plu-riniura : vndecim diebus de Horcb pervianinbsp;montis Seir vfquead Cadef barnc.Qi^adragenbsp;ftmo anno, vndecimo menlc,prirna die meii-fts locutus eft Moyles ad ftlios Iftacl omnianbsp;quæ præccperat illi Dominus vt dicerct cis;

rhæorû, qui habitauitiii Hcfebon;5c Og regem Bafin, quimanfttin Aftaroth, ôcin E-drai trans lordanem in Tcrra-Moab.Cœpit-que Moyles expia nare legem 8c dicerc. Dominus Deus nofter locutus eft ad nos in Ho reb,dicens, Sufficit vobis quod in hoc montenbsp;manliftis : reuertimini Sc venire ad montemnbsp;Amorrhxorum, 8c ad extera qux ei proximanbsp;funt campeftria atque montana 8c humilio-raloca contra meridiem,Sc iuxta littus mans,nbsp;Tefreyn-Chananxorum, Sc Libani vfqueadnbsp;flumen magnum Euphratem.En,inquit, tra-didi vobis : ingredimini Sc poftidetc earn, fu-per quaiurauit Dominus patribus veftris A-braham,lfaac,8clacob,vrdaretillam eis. Sc fènbsp;mini eorumpoft eos.Dixiq; vobis illo in ternnbsp;pore,»Non polTum fblus fiiftinere vos : quianbsp;Dominus Deus vefter multiplicauit vos, Scnbsp;eftis hodie ficut ftellx cœli,plurimi. Dominus Deus patrum veftrörum addat ad hunenbsp;numerum multàmillia,8c bencdicat vobis fient locutus eft , Non valeo fblus negotia ve- ipfi vidiftis.Portaüit te Doniinus Deus tuus.

ii.e ilpoftquam pefciusit Schon rcgenl Amor- alcenderejamp;adquaspergereciuitates. Ciim-


ftra fiiftincrCjamp; pondus àciurgia.Datcex vó bis vifos ûpientcs amp; gnaros,amp; quorum con-ucflâtio/îcprobata in triBubus veftris^vtpo-nam eos vobis principes. Tunc relpóridiftisnbsp;mibijBöriäres eft quam vis fàcere. TuJiq; denbsp;tribubus veftris viros /àpientcs amp;nobiles,nbsp;conftitui eos principes^ tn bunos_,amp; centurionbsp;ncs,amp;quinquagenariosac decanoSjqui docenbsp;rent vos lînguJa.Præcepiq; eis^dieens^Auditcnbsp;ilIôSjamp; (IquOdiuftûeftiudicate: ftueciuis ïîc Toban. r.dnbsp;ille, ftue peregrinùs. llNulla erit diftantia per-

P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F Önbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ Leutt.ifi.e

lonaru itaparuum audietis yt magnum: nec Pro. 14,^. accipietisciiiu/quam per/ônam, quiaDeiiu-^*^'-*^-®*nbsp;dicium eft. Quod ft difficile vobis viftim ali-quidfuerit,refcrtead me_,amp; ego audiam.Prx-cepique omnia quæ facerc deberetis. Profeéii £gt;nbsp;aütem deHoreb^tranftuimus per eremiim ternbsp;ribilem amp;maximamgt;lolitudinem’ quam vi- gt;.8,nbsp;diftis^perviam montis Amorrh^ei^ ftcutprx-ccperat Dominus Deus nofter nobis. Cum-lt;^ue veniftcmus in Cadef-barne dixi vobis,nbsp;Veniftis ad raotem Amorrhæijquem Dominus Deus nofterdatums eft nobis. Vide Ternbsp;ram quam Dominus Deus tuus dat cibi:a{ce~nbsp;de amp; polside eam,ftcutlocutus e/l Dominusnbsp;Deus nofter patribus tuis :noli tiinere, tiecnbsp;quicquamp.aueas.Etaccelsiftisadmeonines, Nam.ij.a,nbsp;atq; dixiftiSjMittamus virös quicoriß'derentnbsp;Tcrram;amp; renuntietper quöditerdebeamusnbsp;que mihi Icrmo placuiftèt, mift ex vobis duonbsp;decim viros, ftngulos de tribubus ftiis.Qm cûnbsp;perrexiflcnt,amp; alcendiftènt in Uioncana, ye-nerunt vlquead Vallcm-botri:8c confyderatanbsp;tcrr.1 ftimentes de fructibus eius, vr oftende-rent huberratem,atrulerunr ad nos:atq; dixe-runt,Bona ell Terra qua Dominus Deus no- Enbsp;fter daturus eft nobis.

Etnoluiftis alcendere ledincreduli àd fer monçm Domini Dei^noftn’miirmuraftis innbsp;tabernaculis veftris,atque dixiftis . Odit riosnbsp;Dominus,amp;idcirco eduxitnos de Terra-Ae-gyptijVt traderet nos in manu Amorrhaei, at-qucdclerct. Qjmalcendemus.^nuntij terrue-runt cornoftrum,dicenteSj Maxima multitunbsp;do eftjamp; nobis ftatura procerior; vrbes magnat, amp; ad ccelum vfq; niunitat,fiJios enacim vinbsp;di-mus ibi.Etdixi vobis, Nolite metuere, necnbsp;timeatis eOs : Dominus Deus qui duélorellnbsp;vefter, pro vobis iple pugnabit, iicütfêcitirinbsp;ci’nâis videntibus, amp; in iolitudinC

H 3 vt fblet

-ocr page 180-

Edom. Deuteronomium. Moab.

vt folct homo geftare parimlum filiuni fiiumj in Omni via per quam ambulaftis^ donee ve-niretis ad locum iftum.Etnecfic quidem erenbsp;didiftis Domino Deo veftro, qui praceeßitnbsp;VOS in via, amp; metatus eft locum in quo ten-^xod.ij.d toriafigercdeberetisjinocteoftendens vobisnbsp;um.j4.dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gj. pçj, columnam nubis.

Cumqueaudiflet Dominus vocem ierrao-num veftro rum^iratus iurauit amp;; ait^No vide bit quifpiam de hominibus generationis hu-ius peßimx terram bonam, quam ftib iura-mento pollicitus fum patribus veftris; præternbsp;Caleb nlium lephonc.ipfeenim videbiteam,nbsp;amp; ipfi dabo terram quam calcauit, amp; filijs e-iuSjquia fteutus eft Dominum.Nec mirandanbsp;indignatio in populunijCum mihi quoq; ira-Nu.io.b. tus Dominus propter vos dixcrit JI Nectunbsp;ingredierisilluc; ftdlofiieftlius Nti minifternbsp;tuuSjipfe intrabit pro te. hue exhortare amp; ro-bora^Sc iple forte Terrain diuidet Iftaeli. Parnbsp;uuliveftrij dequibus dixiftis quod captiuinbsp;ducerentnrjamp; filij qui hodie boni ac mali ignorant diftantiamjpfi ingredientur ; amp; ipfis

¦ G dabo Terram_,amp;;poßidebunt earn.Vos autem reuertimini amp; abitc in fblitudincm per viamnbsp;Num.14.f Maris-rubri.llEt refpondiftismihij Pcccaui-mus Domino : afeendemus amp;pugnabimus,nbsp;ficutprxcepit Dominus Deus nofter.Cum-que inftrudti armis pergcretis in motem, aitnbsp;mihi Dominus.Die ad eos,Noliteafcenderenbsp;nequepugnetis^non enim fum vobifcunr.nenbsp;cadatis coram inimicis veftris.Locutus fum,nbsp;amp; non audiftis, fed aduerfantes imperio Do -minfSc tumetes fuperbia afcendiftis,in monnbsp;tem.ItaqueegrefTus Amorrhæus,qui habita-bat in montibus, amp; obuiam veniens perfecu-tuseftvos, ficutfblent apes perfequi:amp;ceci-dit de Seir vfq; Horma, Cumq; reuerfi ploranbsp;retis coram DominOjiion audiuit vos,nec vonbsp;ci vcftræ voluit acquiefcere. Sediftis ergo innbsp;Cadef barne multo tempore.

S. quot;Beneficiorumpofulo exhibitomm repetuo^pu gna contra t^Lmmon lt;amp; ’Moabfroïnbitio^re-S eon ö* terra ipßm exftignatio.

C A P. 11.

1quot;^ Rofediq; inde venimus in folitudine, I quæ ducit ad Mare-rubrum, ficut mihinbsp;dixerat D ominus ; amp; circuiuimus monnbsp;tem Seir longo tempore.Dixitque Dominusnbsp;ad me,Sufficit vobis circuire montem iftum:nbsp;ite contra aquiionem: amp; populo præcipedi-.cens, Tranfibitis per terminos fratrum vc-ftrorum filiorum Efiu, qui habitant in Seir,nbsp;.amp; timebunt vos. Videtc ergo diligenter nenbsp;moueamini contra cos. neque enim dabo vonbsp;bis de terra eorum quantum poteft vnius penbsp;dis calcare veftigium : quia in pofleßionemnbsp;Efàu dedi montcm Seir • Cibos emetis ab cisnbsp;pecunia,amp; comedetiszaquamemptam hauricnbsp;tisjamp;bibetis. Dominus Deus tuus benedixit Bnbsp;tibiin omni operemanuii tuarum : nouititernbsp;tuum, quomodo tranfieris folitudinem hancnbsp;magnam_,per quadragintaannos habitans te-CÜ Dominus Deus tuus, amp; nihil tibi defuit.nbsp;Cumq; tranfiflemus fratres noftros filiosE-fau,qui habitabät in Seir, per viacampeftremnbsp;de Elat, amp; de Afon-gaber, venimus ad iternbsp;quod ducit in defertum Moab.DixitqueDonbsp;minus ad me, Nonpugnes contra Moabitas,nbsp;nee ineas aduerfum eos prxlium : non enimnbsp;dabo tibi quicquam de terra eorû, quia filijsnbsp;Loth tiadidi Aarin pofteßionem.Emimpri-!nbsp;mi fuerut habitatorcs eius, populus magnus,nbsp;amp; yalidus, Sc tarn excclfiis vt de enacim ftir-pe,quafi gigantes,crcdcrentur,amp;eflentftmi-les filiorum enacim . Denique Moabitae appellant eos Eraim. In Seir autem prius habi- ^^nbsp;tauerunt quot;Horrim’:quibus expulfis atquedc-letis habitauerunt filij Efiu, ficut fecit Iftaelnbsp;in terra pofteßionis fijac, quam dedit illiDo-minus, Surgentes ergo vt tranfiremus torre-tem Zared, venimus adeum.Tempus autemnbsp;quoambulauimusdc Cadeßbarnc vfque adnbsp;tranfitum torretis Zared,triginta amp; odo an-norum fuit:doncc confumeretur omnis genenbsp;ratio hominum bellatorum de caftris, hcutnbsp;iuraucratDominus; cuius manus fuitaduer-fumeos,vtintcrirentdecaftrorû medio. Po- pnbsp;ftquam aut vniuerfi ceciderunt pugnatores,nbsp;locutus eft D ominus ad mc,dicens,Tu tran-fibis hodie terminos Moab, Vrbé nomine Ar;nbsp;amp; acccdens in vicina filiorum Ammon, caucnbsp;nepugnes contra eos,necmouearis ad prxliû;nbsp;non enim dabo tibi de terra filioru Ammon,nbsp;quia filijs Loth dedi earn inpofießione.Ter-ra gigantum reputata eft; amp; in ipfa olim habinbsp;tauerunt gigantes : quos Ammonitae vocantnbsp;Zomzommim, populus magnus, amp; proccrænbsp;longitudiniSjficut enacim, quos deleuit Do-minus à facie corn : amp; fecit illos habitarc pronbsp;eis,ficut fecerat filijs Efàu,quihabitâtinScir,nbsp;dclens Horrhxos,amp; terram eorû illis tradens,nbsp;quampoßident vfq; in præfèns.Heuæos quo gnbsp;que qui habitabant in Hafèrim vfq; Gazam,nbsp;Cappadoces expulcrunt: qui egreßid^Cap-padocia deleuerunt eos, amp; habitauerunt pronbsp;illis. Surgite, amp; tranfite torrentem Arnon:nbsp;ecce tradidi in manu tua Schon regem Hefè-bon Amorrhæum, amp; terram eius incipe poßinbsp;dere,amp; committe aducrfiis cum prxliü. Hodie incipiämittere terrorem atq; formüdinernnbsp;tuam in populos qui habitât fub omni cœlo,nbsp;vt audito nomine tuo paueant, 8c in moremnbsp;paturientium cótremifcant,8c dolore tencannbsp;tur. IIMifi ergo nuntios de folitudine Cade- *'nbsp;mothad Schonrege Hefebon verbis pacificisnbsp;diccoSj


-ocr page 181-

Schon amp; Og.

' ‘^cenSj’Tranfibimus’pcr terram tuam^publi-yù.in)iiJe- ca. quot;gradiemur via:non declinabimus’ ncq; ad. dcxteram^neque ad finiftram. Alimenta præ-

*nihi ft

ftfttr.t,

*biklt;un.

tio vendequot;nobisj vt vefcamur’: aquam pecunia tribuCjSc fie bibemus. Tantum eft vt no-. bis’eoncedas tranfitum.ficutfecerunt filij E-TmtKm tfl f. ¦ , , ¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z- oi. 1-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

lau^qui habitant in Seir^amp;Moabitæ qui mo-in Ar:donec quot;veniamus ad lordanem, CftrMfiS.i tranfcamus’ad terram qua Dominus Deusnbsp;nofter daturus eft nobis .Noluitque Schonnbsp;rex Heiebon dare nobis tranfitum: quia indunbsp;rauerat Dominus Deus tuus Ipiritum eius^Scnbsp;obfirmauerat cor illius, vt tradereturin ma-nus tuaSjficutnunc vides. Dixitq; Dominusnbsp;Asio.i. c. rncj ilEcce cœpi tibi tradere Schon amp; terranbsp;eiusjincipe poßidere cam . Egrefiufq; eft Schon obuiam nobis cum omni populo fiio adnbsp;prælium in lala. Ettradiditeum Dominusnbsp;Deus nofternobis : percufsimufq; cum cumnbsp;G filijs fiiis amp; omni populo fiio. Cunftalq; vr-bes in tempore illo cepimus_,interfeftis habi-tatoribus earum,viris ac mulieribus 8c paruunbsp;lis.non reliquimus in eis quicquam. Ablq; iunbsp;mentis,quæ in partem venere prædantium;8cnbsp;Ipolijsvrbium, quascepimusab Aroer, quænbsp;h-ipcr ripam torrentis Arnon , *oppidonbsp;quodin vallefitum eft,vfi}; Galaad.Non fuitnbsp;vicuSjSc ciuitas quænoftras cfFugerct manus:nbsp;omnes tradidit Dominus Deus nofter nobis.nbsp;Abfq; terra filiorum Ammon, ad quam nonnbsp;acceisimus : 8c cundis quæ adiacent torrentinbsp;Ieboc,8c vrbibus montaftis,vniuerfiique lo-cis, à quibus nos prohibuit Dominus Deusnbsp;nofter.

5. 7ugna contra Og regent ‘Bafan amp; le^tuse-iui,atquefors duarum mhuum eÿfemu citra lordanem, precatur ^oyjèt yt liceat ei ter-ram^rontijjamingredi,

CAP. III.

Taq; conuerfi aftendimus per iter Balan; Infr 19 b I egrefiufq;eft Og rexBafan, inoccurfumnbsp;Num. xi.g-^nobis cum populo luoad bellandum innbsp;Edrai.Dixitque Dominus ad me. Ne timeasnbsp;cum:quia in manu tua traditus eft cum omninbsp;Num.xt.c. populo acterra fua: faciefqueci Hficut feciftinbsp;Seh on régi Amorrhæorum, qui habitauit innbsp;Num.xi.g Helebpn. IlTradidit ergo Dominus Deus nonbsp;fter in manibus noftris etiam Og regem Ba-fitn,8c vniucrfiim populu eius : pereußimuf-queeosvfquead internecionem, vaftantesnbsp;cundas ciuitates illius vno tempore, no fuitnbsp;oppidum quod nos elFugeretilexaginta vrbes,nbsp;omnem regionem Argobregni Og in Balan.nbsp;Cundæ vrbes erant munitæ mûris altißimis,nbsp;portifque 8c vedibus., ablq; oppidisinnume-g ris quæ non habebant muros . Et delcuimusnbsp;cos,ficut fcccramus Schon regi Helebon,dif-perdentes omnem ciuitatcm_, virofq; ac mu-

Deutcronomium.

liercs 8cparuulosüumenta autem 8c Ipolia vr bium diripuimus. Tulimufque illo in temponbsp;reterramde manu duoru regum Amorrhæo-rum,qui erant trans Iordanem:a torrente Arnon vlque ad montem Hermon,quem Sido-nij Sarion vocant, 8c Amorræhei Sanir; omnes ciuitates quæ fitæfiintin planifie,8c vni-ucrlam Terram-Galaad 8c Balan vlq; ad Sel-cha,8cEdräi ciuitates regni Ogin Balan.So-lus quippe Og rex Balan rèftiterat de ftirpenbsp;gigâtum. Monftratur ledus eius ferreus, quinbsp;eft in Rabbath filiorum Ammon,nouemcu-bitos habens longitudinis, 8c quatuorlatitu-dinis ad menluram cubiti virilis manus.Ter-ramquepofiedimus tempore illo ab Aroer,nbsp;quæ eft fiiper ripam torrentis Arnon,vlq; adnbsp;mediam partem montis Galaad:8c ciuitates ilnbsp;lius dedi Ruben 8c Gad.Reliquam autem parnbsp;tem Galâad, 8comnem Balan regni Og, tra-didi mediæ tribui Manafle,omnem regionemnbsp;Argob:cundaq; Balan vocatur Terra-gigannbsp;tum. lair filius Manafiepofiedit omnem regionem Argob vfque ad termines GelTuri 8cnbsp;Machati. Vocauitqueexnominelùo BaGn, qnbsp;Hauoth-Iair,ideft Villas-Iair, vfquein præ-lèntem diem.Machir quoquededi Galaad.Etnbsp;tribubus Ruben 8c GaddedideTerra-Galaadnbsp;vlque ad torrentem Arnon medium torrentis , 8c confinium vlque ad torrentem leboc,nbsp;qui eft terminus filiorum Ammon: 8cplani-tiem lolitudinis atque lordanem,8c terminesnbsp;Ccncreth vlque ad mare rfclèrfi, quod eft lalnbsp;fißimum ad radices montis Phalga contranbsp;orientem.

Præcepiq; vobis in tempore illo, dicens. Dominus Deus vefter dat vobis terram hacnbsp;in hæreditatem, expediti præcedite Ifatres venbsp;ftros filios Ifiael omnes viri robufti : ablquenbsp;vxoribus,8c paruulis atque iumentis.Noui c-nim quod plüra habeatis pecora, Sc in vrbibus rcmaneredebebfit,quas tradidi vobis donee requiem tribuatDominus ffatribus vc-ftris ficut vobis tribuit:8c poßideant ipfi etianbsp;terram quam daturas eft eis trans lordanem:nbsp;tunc reuertetur vnulquilq; in polTeßionemnbsp;luam quam dedivobis.lllofuequoque intern Dnbsp;pore illo præcepi, diccns, Oculi tui videruntnbsp;quæ fecit Dominus Deus vefter duobushisnbsp;regibuszfic faciet omnibus regnis ad quæ trâ-fîturuses . Ne timeas eos : Dominus enimnbsp;Deus vefterpugnabit pro vobis.Precatufqucnbsp;film Dominum in tempore illo,dicens, Do-mincDeustucœpifti oftéderelèruo tuoma-gnitudiné tuam, manumq; fortißimam. ne-que enim eft alius Deus vel in cœlo,vel in ternbsp;ra,qui poßit facere opera tua, 8c cóparari fornbsp;titudini tuæ. Träfibo imtur 8c videbo terramnbsp;hanc optimam trans lordanem, 8c mohtem

H 4 iftum

6o


-ocr page 182-

Schon amp; Og.

Infr.ji. amp; iftutn egregiüjamp; Libannm. Illratufq; cft Do minus mihi propter vos, ncc cxaudiuit mc,nbsp;fed dixit mihi, Suffîcit tibi ncquaquam vitranbsp;loquaris de hac re ad me. Alcende cacumennbsp;PhalgCjSc oculos tuos circumfer ad occiden-tcm,amp; ad aquilonem,auftrumquc, amp; orien-tem, amp; alpice.nec enim tranfibis lordane i-ftum,Prxcipe Iofüc,amp;corrobora cum atquenbsp;conforta:quia iplc prxcedetpopulum iftum.nbsp;Sc diuidet eis terrain quam vifurus cs. Man-/imufq ue in vallc contra phanum Phogor.

5. Exhortatnr ’^oyjes ndliruitnda Det prace-fta^cominando tranfgrejJoribui^froJnbet om-nemimagimm quxad idMatrùm induce-ret,fuamÿradiât mortem^tresq^yrbesrefugij fefarat.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C A p. 1111.

T ' T nunc Ifracl audi prxccpta amp; indicia ego doceo te:vt faciès ea, viuas, Scnbsp;¦^~^ingrediens pofsideas terram quam Donbsp;minus Deus patrum veftrorû datums eft vo-bis. No addetis ad verbû quod vobis loquor,nbsp;ncc auferetis ex eo : euftodite mandata Do-Num/tî.a mini Dei veftri quae ego præcipio vobis. ! lO -culi veftri viderunt omnia quæ fecit Dominus contraBeel-phcgor,quomodo contriuenbsp;lit omnes cultorcs cius de medio veftri. Vosnbsp;autem qui adhxretis Domino Deo vcftrojvinbsp;üitis vniuerfî vlqucih prxfcntem diem. Sci-tis quôd docuerim vospræcepta atque iufti-tiaSj ficut madauit mihi Dominus Deus meus : fîc facictis eain terra qua polîêfluri cftis,nbsp;Scobléruabitis, amp; implebitis opère. Hæc cftnbsp;enim veftra làpicntia,8c intclledus coram ponbsp;pulis, vt audientes vniuerfî præcepta hxc di-cant,En populus fapiens amp; intelligens, gensnbsp;magna. Ncc cft alia natio tam grandis, quænbsp;habeat deos appropinquates fîbi,fîcut*Deusnbsp;nofteradefteundis oblccrationibusnoftris.

® Quæ cft enim alia gens fîc inclyta vt habeat ceremoniaSjiuftaquc iudiciajSc vniuerlàm lenbsp;gem,quam ego proponam hodic ante oculosnbsp;veftros? Cuftodi igiturtemetpifum, amp;ani-mam tuam Iblicitc.Nc obliuilcaris verborumnbsp;quæ viderunt oculi tui, amp; ne excidant de cornbsp;Exod.tÿ.e de tuo cuneftis diebus vitæ tux. llDocebis canbsp;filios ac nepotes tuos, diem inquoftetiftinbsp;coram Domino Deo tuo in Horeb, quandonbsp;Dominus locutus eft mihi,dicens,Congrcganbsp;ad me populum, vt audiant lèrmones meos,nbsp;amp;difcant timere mc omni tempore quo vi-uunt in tcrra,doccantq; filios fuos. Et accef-fîftisadradices montis quiardebat vlque adnbsp;cœlum:crantquein eo tenebrx, Senubes, amp;nbsp;caligo. Locutulque eft Dominus ad vos denbsp;medio ignis. Vocem verborum cius audiftis,nbsp;amp; formam penitus non vidiftis. Et oftenditnbsp;¦vobis padum fîium quod præccpit vt facere-tis, ôc decé verba qux lcripfît in duabus tabu-

Deutefono.Pæcep. lis lapidcis.Mihiq; mandauitin illo tempor«nbsp;vt docerem vos ccremonias amp;iudicia quæ fànbsp;cere deberetis in terra quam poflefîuri eftis.nbsp;Cuftoditeigitur folicitè animas veftras. Nónbsp;vidiftis aliquam fîmilitudinem in die qua lonbsp;cutus eft vobis Dominus in Horeb de medionbsp;ignis.-ne forte decepti faciatis vobis Iculptamnbsp;fîmilitudinem, autimaginem malculi vcl fœnbsp;minæ, fîmilitudinem omnium iumentorumnbsp;quæ funt fuper terram, vcl auiû fîib cœlo vo-lantium,atq; reptilium quæ mouentur in ternbsp;ra, fîuepilcium quifub terra moranturin a-quis : ne forte cleuatis oculis ad cœlum vide-as folem amp; lunam, 5c omnia aftra cœli,6c cr-rore dcceptus adores ea 5c colas, quæ creauitnbsp;Dominus Deus tuus in minifterium cun’disnbsp;gentibus quæ fub cœlo funt.

Vos aute tulit Dorninus,5c eduxit de for-nace ferrea Aegypti vt haberct populum hx-reditarium fîcut eftinprælèntidic. lilratulq; Suprlt;«‘‘^ cft Dominus co trame propter lèrmones vc- Dnbsp;ftros, 5ciurauitvtnon tranfîrem lordancm,nbsp;nec ingrederer terram optimam quam datums eft vobis. Ecce moriarin hac humo, nonnbsp;tranfîbo lordanem: vos tranfîbitis 5c pofsidenbsp;bitis terram egregiam. Caue ne quando oblinbsp;uilcaris padi Domini Dei tui, quod pepigitnbsp;tecum : ôc facias tibi Iculptam fîmilitudinemnbsp;eorum quæ fieri Dominus prohibuit. llquia Het»-Dominus Deus tuusignis cofumcnscft.De-usæmulator. Si genucritis filios ac nepotes,,nbsp;Semorati fueritis in Terra,deceptiq; fcceritisnbsp;vobis aliquam fîmilitudinem, patrantes malum coram Domino Deo veftro, vt eum adnbsp;iracundiam prouocctis : telles inuoco hodicnbsp;cœlum 8c terrâ,citd perituros vos elfe de terra quam tranfîto lordanc polTelTuri eftis. nonbsp;habitabitis in ea longo tempore, led delebitnbsp;vos Dominus,atque dilpcrgetin omnes gennbsp;tes, 8c rcmanebitis pauci in nationibus adnbsp;quas vos dudurus cft Dominus. ibiq; lèruicnbsp;tis dijs qui hominû manufabricati lunt, ligno 8c lapidi,qui non vident,nec audiunt,nccnbsp;comedunt,necodorantur. Cumq; quæfîcris gnbsp;ibi DominumDeumtuum,inuenicseum: fînbsp;tarnen toto corde quæfîcris,8c tota tribulationbsp;ne animæ tuæ. Poftquâ te inuencrint omnianbsp;quæ prxdidafîint,nouifîimo autem temporenbsp;rcucrtêris ad Dominum Deum tuum, 5c au-dies voeem cius. Quia Deus milèricors Do-minus Deus tuus cftmon dimittet te ,nec o-mnino delebit,neq; obliuilcetur padi in quonbsp;iurauit patribus tuis, interroga de dieÔüs an-tiquis, qui fueruntante te ex die quo creauitnbsp;Deus hominem fîipcr terram,à fommo cœlonbsp;vlque ad fummum eius,fî fada eft aliquandonbsp;huiulcemodi res, aut vnquam cognitum cft,nbsp;vtaudirctpopulus vocem Dei loquentisdenbsp;medio


-ocr page 183-

Præcep.amp; iud. Deuteronomium.

ff. medio ignis,ficut tu audifti, ScMdifti’ifi fc- lioftris inijt paclum : fèd nobifcum qui itn-* eit Deus vt ingrederetur,8c tolleret fibi Gen- prxfèntiarum fiimus 8c viuimus. Facie ad fa-tem de medio nationfi, per tentationes,figna ciemlocutus eft nobis in monte de medionbsp;atque portentajper pugnam 8c robuftam ma- ignis. Ego lèqucfter 8c médius fui inter Do-iium,extentumqj brachium, 8c horribiles vi- minum 8c vos intéporeillo,vtannuntiaremnbsp;fionesiuxta omnia qux fecit pro vobisDo-p minus Deus vefter in Aegy'pto , videntibusnbsp;oculis tuis: vt lcires quoniam Dominus iplènbsp;*«««.4. eft Deus, 8cnon eft alius pra:tcrquot;vnû’.De cœ

lo te fecit audirc voce fiiam vt doccret tc : 8c interra oftendittibiignemfuum maximu,Sc le, neefimilitudinem omniumquæ incœlonbsp;audifti verba illius de medio ignis, quia dile- fiunt defuper,8c quæ in terra deorfiim,amp; quznbsp;xit patres tuos,Sc elegit fernen eorfi poft cos.

ij.d IIEduxitqj tc præcedensin virtute fiia magna ex Aegypto, vt delcret nationcs maximas Scnbsp;fortiores tein introitu tuo.-ctintroducerct tc,nbsp;daretq; tibi terram carum in poflefsioncm, finbsp;cutcernis in præfènti dic.Scito ergo hodie,8cnbsp;cogitate in corde tuo quod Dominus ipfènbsp;eft DeusincœlofiirfumjScin terradcorfum,nbsp;8c non fit alius. Cuftodi prxeepta eius atquenbsp;mandata quæ ego præcipio tibi:vt bene fit ti-bijScfilijs tuis poft te,8cpcrmaneas multo ténbsp;porc fuper terram qua Dominus Deus tuusnbsp;G daturus eft tibi.Tûc fèparauit Moyfes tres ci-uitates trans lordanem ad orietalem plagam,nbsp;vt cofugiat ad eas qui occident nolens proxinbsp;mum fuû,nec fibi fuerit inimicus ante vnii Scnbsp;alterum diem,Sc ad haru aliquam vrbium pof turn tuum,8c peregrinus qui eft intra portasnbsp;fiteuadere : IIBofbr infblitudinequæ fita eftnbsp;in terra capeftri de tribu Ruben : ScRamothnbsp;in Galaad,quæ eft in tribu Gad:8c Gola in Banbsp;fan,quje eft in tribu Manaftc. Ifta eft lex quanbsp;propofiiit Moyfes coram filij s iffael, 8c hæcnbsp;teftimonia 8c ceremoniæ atque indicia quænbsp;locutus eft ad filios Iffael, quado egrefsi funtnbsp;de Aegypto trans lordanem in valle contranbsp;phanum Phogor in terra Schon regis Amor-rhæbqifi habirauit inHefebon,quem percuf-fit Moyfes. Filij quoq; Iffael egrefsi ex Aegy- Nec loqueris contra proximum tuum fallum Cnbsp;pto pofiederunt terram eius,8c terram Ogrenbsp;gis Bafan duorum regu Amorrhæorum, quinbsp;crant trans lordanem ad fobs ortû : ab Aroernbsp;quæ fita eft fuper ripam rorrentis Arnon, vf-que ad montem Sion,qui eft Sc Hermon, o-mnen planitiem trans lordanem ad orientalem plagam, vfqucad mare folitudinis, 8c vf-que ad radices montis Phafga.

S, Trlt;etefgt;torum decalogi repetitio expiant-tio : de tttnore ßliorum IJrael^ quum T)ei yocem audißent, amp; montem ardere y'ldiffent,

CAP. V.

A 'V Tf ^Ocauitq; Moyfes omnem Iffaelem, dixit ad eum, Audi Iffael ceremo-nias atqueindicia que ego loquor innbsp;auribus veftris hodie: difeite ea,amp; opere comnbsp;plctc. II Dominus Deus nofter pepigit no-bifeum fœdus in Horeb, Non cum patribus

ét

ignis. Ego lèqucfter 8c médius fui inter Do-

t vobisverba eius.timuiftis enim ignem,8cnonbsp;afcendiftis in montem . Etait, IIEgo Domi- Leu.Ks.’»?nbsp;nus Deus tuus, qui eduxitedeTerra-Aeg}’^- Pûbjxs.h.nbsp;pti de domo fèruitutis.Non habebis deos alienbsp;nos in conlpeétu meo.Non faciès tibi Iculpti

vcrlantur in aquis fiib terra.Non adorabis ea, 8c no coles : IIEgo cnim fum Dominus Deus ßnbsp;tuus, Deus æmulator, reddens iniquitatem EX0.J4.».nbsp;patrumfuperfilios intertiam8cquartamge-nerationem his qui oderûtme, 8cfiiciens mi- Matth.5.c.nbsp;ftricordiam in multamillia diligentibus me,nbsp;8c cuftodientibus præcepta mea. Non vfiirpanbsp;bis nomen Domini Dei tui fruftra; quia nonnbsp;erit impunitus,qui fiiper re vana nomen ciusnbsp;aftumplerit.Obftrua diem Sabbathi, vtlan-ctifices eû ficutllpræcepit tibi Dominus Deus Exo.io.b,nbsp;tuus. Scxdiebus operaberis, 8c facies omnianbsp;opera tua. Septimus dies Sabbathi eft, id eftnbsp;llrequics Domini Dei tui. Non facies in eonbsp;quicquamopcris,tu Scfilius tuus 8c filiajlèr- 'nbsp;us 8canc-illa,8cbos 8c afinus,8c omneiumen

tuas : vtrequiefcat lèruus tuns amp; ancilîa tua, ficut amp; tu.Memento quôd amp; jpfè lèruicris innbsp;AcgyptOjamp; eduxcrit te inde Dominus Deusnbsp;tuus in manu fertig amp; brachio extcto.Idcirconbsp;præccpit tibi vt obieruares diem Sabbathi.nbsp;IlHonorapatremtuum amp; matrem,ficutpræ-j^nbsp;cepit tibi Dominus Deus tuus, vtlogo viuas EcceLj.b.nbsp;tempore, amp; bene fit tibi in Terra quam Do-minus Deus tuus daturus eft tibi.llNon occi-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

des.Neq; mœchaberis. Furtumq; non racics. Ephe.6.»;.

jueris contra proximum tuum fallum C teftimonium.

IINon concupifccs vxorem proximi tui. Matt.j.e.d Nondomum,nó agrum,non ièruum,nó an- E-o«n-7-b.nbsp;cillam,non bouem, nonafinum, amp; vniuerfanbsp;quæilliusfunt.Hæc verba locutuseft Dominbsp;nus ad omnem multitudiné veftram in monnbsp;te de medio ignis amp; nubis, amp; calignis, vocenbsp;magna nihil addens amplius, amp; fenpfit ea innbsp;duabus tabulis lapideis quas tradidit mihi.Vosnbsp;autem poftquamaudiftis voce de medio tenenbsp;brarum,amp; montem ardere vidiftisjaceeßiftisnbsp;ad me omnes principes tribuum amp; maioresnbsp;natu,atq; dixiftis,Ecce often dit nobis Dominbsp;nus Deus nofter maieftaté amp; magnitudinemnbsp;fiiam. vocem enim eius audiuimus de medionbsp;igiiis, Seprobauimus hodie quod loquentenbsp;Deo CÛ hominc,vixerit homo.Cur ergo mo Dnbsp;riemur, 8c deuorabit nos ignis hic maximus?

Si enim

-ocr page 184-

Præcep.amp; iud.

Siehim audieriraus vitra voce Domini Dei noftrijmoriemur.Quid eft omnis caro, vt aunbsp;diat vocem Dci viuencis, qui de medio ignisnbsp;loquitur fîcut nos audiuimuSjamp; poßit viue-re?T U magis accede: amp; audi cunfta quæ dixe-ritDominus-Deus noftertibizloqucrisq; adnbsp;iios,8c nos audiences faciemus ea.Quod cumnbsp;audiftèt Dominus, ait ad me, Audiui vocemnbsp;verborum populi huius quæ locuti fiint tibi:nbsp;bene omnia Hint locuti. Qms det talem eosnbsp;habere mentem vt timeant me,amp; cuftodiantnbsp;vniuerla mandata mea in omni tépore,vt bene ht eis amp; filijs corum in lèmpiternû? Vadenbsp;amp; die eis, Reuerti mini in retoria veftra.Tu venbsp;rô hiefta mecum, amp;loquar tibi omnia mandata mea, amp; ceremonias atq; iudicia : quæ donbsp;cebis eos vt faciant ea in terra quam dabo illisnbsp;in pofleftioné.Cuftoditc igitur Sefacitequænbsp;præcepit Dominus Deus vobis:non dcclina-bitis neq5addexteram,neq; ad finiftram : fèdnbsp;per viam quam præcepit Dominus Deus ve-fter ambulabitis, vt viuatis amp; bene fit vobis,nbsp;amp; protelétur dies in terra pofiefiionis veftræ.

5. T)ommitgt;s ex toto corde diligendus^ eiwj^ man datafiliciteßruanda amp; poßeris inculcanda.nbsp;CAP. VI.

Aecfuntpræcepta amp; ceremoniæ atq; iudicia quæ madauit Dominus Deusnbsp;vefter vt docerem vos, amp; faciatis ea

in terra ad qua tranlgredimini poßidendam, Vt timeas Dominum Deum tuum,8c eufto-dias omnia mädata amp;prxcepta eius,quæ egonbsp;præcipio tibi amp; filijs acnepotibus tuis cun-ôtis diebus vitæ tuæ,vt prolongentur dies tui,nbsp;tgt;.7. Audi Ifrael amp; obftrua vt faciascgt; quæ præcc-pittibiDominus’:amp;benefit tibi,amp; inultiplinbsp;ceris amplius, ficutpollicitus cft Dominusnbsp;Deus patrum tuorum tibi,terram lade amp; meinbsp;Matt.ix.d le,manantem. II Audi Ifiael Dominus Deusnbsp;Marei.ii.c nofter, Deus vnus eft. * Diliges Dominumnbsp;Deum tuum ex toto corde tuo,amp;extotaaninbsp;Lucs.io.c nia tua, amp; ex totafortitudine tua.llEruntquenbsp;Infr.u.c. Yei-ba hæc quæ ego præcipio tibi hodie,in cornbsp;“ detuo-.amp;L narrabis ca filijs tuis,amp; meditaberisnbsp;Icdens in domo tua,óc amblans in itincre,dornbsp;miens, atque confiirgens. Et ligabis ca quafinbsp;fignum in manu tua,eruntque 8c mouebun-tur inter oculos tuos, Icribesque ca in limine 8c oftijs domus tuæ. Cumqj introduxeritnbsp;tc Dominus Dóus tuus in terram pro quaiunbsp;rauit patribus tuis Abraha, Ilàac 8c Iacob:8cnbsp;dederittibi ciuitates magnas 8coptimas quasnbsp;non ædificafti,domos plenas cunétarü opumnbsp;quas non extruxifti,cifternas quas non fodi-fti,vineta 8c oliueta quæ non plantafti, 8c conbsp;C mederis, 8c laturatus fueris : caue diligenternbsp;Matt.4.b. neobliuifcaris Domini qui eduxit te de Ternbsp;Luc.4,b. ra-Acgypti,dedonio Icruitutis.IIDominum

Deuteronomium.

Deum tuil timebis,8c illi gt;loli lèruics, aeper nomen illus iurabis.Non ibitis poft deos alienbsp;nos cundarû gentium,quæ in circuitu veftronbsp;fiint.-quonia Deus æmulatorDominus Deusnbsp;tuus in medio tui : nequando iralcatur furornbsp;Domini Dci tui contra te^ 8c auferat tc dc fitnbsp;perficic terræ.liNon tentabis Dominum Dc- Matt.4.Igt;»nbsp;um tuum, fiput tentafti in loco tentationis.nbsp;Cuftodi præcepta Domini Dei tui, ac tefti-monia8cceremonias ,quas præcepit tibi: 8cnbsp;fac quodplacitumeft 8c bonum in conlpedunbsp;D o mini, vt bene fit tibi: 8cingreflus poßi-deas terram optimä,dequa iurauit Dominusnbsp;patribus tuis, vt delcret omnes inimicos tuosnbsp;coram te,ficutlocutuseft.Cuminterrogauc- pnbsp;rit tc filius tuus cras,dicens,Quid fibi voluntnbsp;teftimoniahæc, 8c ceremoniæ, atque iudicianbsp;quæ præcepit Dominus Deus noftcr''nobis’ ? quot;ytbic.t.nbsp;dices ei,Scrui eramus Pharaonis in Aegypto,nbsp;8c eduxit nos Dominus de Aegypto in manunbsp;forti: fecitque figna atque prodigia magna 8cnbsp;peßimain AegyptOjCotra Pharaonem, 8c o-nem domfi illius in confpedu noftro,8c eduxit nos inde, vt introduftis daret terram fu-per quaiurauitpatribusnoftris . Præcepitq;nbsp;nobis Dominus vt faciamus omnia légitimanbsp;hæc,8c timeamus. Dominum Deum noftrü,nbsp;vt bene fit nobis cundis diebus vitæ noftræ,nbsp;ficut eft hodie,Eritq J noftri mifèricors, fi cu-ftodierimus 8c fecerimus omnia præccpt.a c-ius coram Domino Deo noftro, ficut man-dauit nobis.

S.

cum Gentibits foäetas contrahendat fed earum arte, lud acßmulacra deltnda^me-moratd Dei beneficijs promittit in omnibusnbsp;auxilium ybertatem modo eius pracepanbsp;obßruent.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. VII.

CVm introduxerit te Dominus Deus A tuus in Terram qua pofleflurus ingre Infr.ji.«»nbsp;deris,8c dcleuerit G êtes multas coramnbsp;te,Hethæum 8c Gergezæum 8c Amorrhæum,nbsp;Chananæum 8c Pherezæum 8c Hæucum 8cnbsp;lebufæum, lèptem genres multo maioris nu-meri quàm tu es,8crobuftiorcs te:tradidcrit-que eas Dominus Deus tuus tibi, percutiesnbsp;cas vfque adinrernecionem.HNon inibis cumnbsp;eis fœdus,nec milèreberis earum,nequcfocianbsp;bis cum eisconiugia. Filiam tuam non dabisnbsp;filio eius,nec filiâ illius accipics filio tuo.-quianbsp;feducet filium ruum ne lèquatur mc,8c vt manbsp;gis feruiat dijsalienis,irafi:eturque furor Donbsp;mini,8c delebit te cito.Quin potius hæc facienbsp;tis eis,Aras eorum fubuertite, 8c confringitenbsp;ftatuas,lucofque fiiccidite,8c Iculptiliacom-burite . llQuiapopulus lànduses Domino®nbsp;-i-.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.-P;— 1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Infra.i4.ä«

Deo tuo. Teelegit Dominus Deus tuus, vt fis ei populus peculiaris de cûdis populis quinbsp;fiint îùpcr terram, Non quia cundas genresnbsp;numero


-ocr page 185-

Præcep.amp;iud.

numero vincebatisjvobis inn A us eft Domi-nuSj amp; elegit vos_, cum omnibus fitis populis pauciorcs : fed quia dilexit vos Dominus amp;nbsp;euftodiuit iuramentum quod iurauit patri-busveftris. Eduxitquevos in manu forti, amp;nbsp;redemit dedomo feruitutis^de manu Pharao-nis regis Aegypti. Et fcics quia Dominusnbsp;Deus tuuSj ipfe eft Deus fortis amp;c fidelis cu-ftodicns patäum 5c mifericordiam diligenti-bus fe,amp; bis qui cuftodiunt prazeepta cius_,innbsp;mille gencrationes : ßc reddens odientibus fènbsp;ftatim^ita vt difperdat cos^Sc vltrà non différât, protinus eis reftituens quod merentur.

C Cuftodi ergo præccpta 5c ceremonias atque indicia quæ ego mando tibi hodie,vt facias.nbsp;Si poftquam audicris hæc indicia ,cuftodic-ris ea 5c feccris, euftodiet 6cDominus Deusnbsp;tuns paclum tibi Sc mifericordiam quam iurauit patribus tuis:5c diliget te ac multiplica-bit, bcncdicetq; fruélui ventris tui, 6c fruófuinbsp;terra: tua:,frumento tuo atq; vindemia:,oleo,nbsp;6c armentis, gregibus ouiû tuarum fitper terra, pro qua iurauitpatribus tuis vt daret camnbsp;tibi. Benedidus eris inter oninis populos.nbsp;îINonerit apud te fterilis vtriufq; fexus , tarnnbsp;inbominibusquam ingregibus tuis. Auferetnbsp;Dominus à te omnem languorcm:8c infirminbsp;tates Aegypti peßimas quas nouifti, non in-feret tibijfedcuftis boftibus tuis . Dcuorabisnbsp;onines populos quos Dominus Deus tuns danbsp;turns eft tibi. Non pareet eis oculus tuus,necnbsp;fèruies dijs corû,nefîntin ruinam tui.Si dixenbsp;ris in corde tuo,Plurcs fïint genres iftæ quamnbsp;. eo-o,quomodo potero delete eas?no]i metue-re fed recordarequx fecerit Dommis Deusnbsp;tuns Pbaraoni ôccûclis Aegyptijs plagas ma-ximas quas viderunt oculi tui, 6c bgna atquenbsp;portenta, manumq; robufta,5cextentum branbsp;chin Vt educeret te Dominus Deus tuus. fienbsp;facietcûâris populisquos metuis. Infuper 8cnbsp;crabrones mittet Dominus Deus tuus in cos,nbsp;donee deleat omnes atq; difpcrdat,qui te fuge

X) rint,6claterepotuerint.llNó timebis cos,quia Dominus Deus tuus in medio tui cft, Deusnbsp;cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8c terribilis; ipfc confumet nationes

bas in confpeiftu tuo paulatim atque per partes. Nó poteriseas delete pari terme forte mul tiplicenturcontrate beftijc terra:. Dabitquenbsp;eosDominus Deus tuus inconfpeótutuo;8cnbsp;interficiet illos donee penitus delëantur. Tranbsp;detqueregeseorumin manustuas, 8cdifpcr-des nomina eorü flib cœlo, nulluspoteritre-VMaeh .11 fïftereuibijdoileccoteras cos. IlSculptiliaco-rum ignecombures; non concüpifces argentum 8c aurum de qüibus fréta funt,ncquc af-fumes ex eis tibi quicquam,neofFendas,pro-ptereaquiaabominatio eft Domini Dei tui.nbsp;Ncc infères quippiam ex idólo in domum

Deuteronomium. 6x

tua, ne fias anâtbcmajficut 8c illud eft.Quafi fpurcitiam deteftaberis, 8c velut inquinamennbsp;turn ac fbrdes abominationi babebis, quia a-n.atbcma eft.

J. CommemorMur beneficia amp; afjïiiïicnes qui

T)onùnu5 eis in deferto iminiferat, ne illorum . . . cä“ quot;Deifuifiant immemores.

CAP. VIII.

OMne mandatum quod ego præcipio A tibi bodie caue diligenter vt facias: vtnbsp;pofiitis viuere, 8c multiplicemini,nbsp;ingrefiique poßideatis Terram, pro qua iurauit Dominus patribus vcftris . Et rccorda-beris cunéli itineris per quod adduxit te Do-minus Deus tuus quadragintaannis per defernbsp;tum,Yt afdigeret te,atquetentaret,8cnota fienbsp;rent quæ in tuo animo verfàbant, vtrum cu-ftodircs mandata illius, an non. Affiixit te penbsp;nuria, 8c dcdit tibi cibum Manna,quod igno-rabas tu 6c patres tui : vt oftenderet tibi quodnbsp;linon in fblo pane viuat bomo, fed in onini Mate. 4.3.nbsp;verbo quod egrediturdeoreDomini, Vefti-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B

mentum tuum quoopencbaris, nequaquam vetuftatedcfecit, 8c pes tuus no eft fubtritusnbsp;en quadragefimus annus cft: llVr rccogites in Infra.iis.anbsp;corde tuo quia fîcut érudit filiû fiium homo,nbsp;fie Dominus Deus tuus crudiuit te, vt euftonbsp;dias mandata Domini Dei tui, 8c ambulcs innbsp;vijseius,8c timeaseum.Dominus enimDeusnbsp;tuus introducer te in terram bonain , terramnbsp;riuoruin aquaruinq;, 8cfontium:in cuius câ-pis ôemonribus crumpunc fluuiortim abyßi:nbsp;terram ffumenti, bordei,ac vinearû,in qua finbsp;eus 8c malogranata 8c oliueta nafeuntur: terram olei ac mellis.Vbi abfque vHa penurîà co qnbsp;medes pancm tuum,amp; rerum omnium abunnbsp;dantia perfrucris:cuius lapides ferrum funt,ôcnbsp;de montibus eins æris metalla fodiuntur ; vtnbsp;cû comcderis,8c fàtiatus fueris,benedicas Donbsp;mino Deo tuo pro terra optima qua dédit tibi. Obferu.a 8c cauenequado obliuiicaris Donbsp;mini Dei tui,8c negligas mandataeius atq; iunbsp;dicia 8c ceremonias quas ego præcipio tibi honbsp;die:ne poftquam comederis 8c fàtiatus fueris,nbsp;domos pulcbras ædificaueris, 8c babitauerjsnbsp;ineis,babuerifq; armetaboum, 8c ouiumgrenbsp;geSjargenti 8c àurfcunélarumque rerum co-piam,eleuetur cor tuum, 8c non reminifearisnbsp;Domini Dei tui,qui cduxit te de tcrra-Aegy-pti,de domo fèruitutis:8c duétor tuus fuit innbsp;folitudine magna atque terribili, in qua eratnbsp;fèrpcns flatu adurens,8c feorpio ac dipfàs, 8cnbsp;nullæ omnino aqua;:llqui cduxit riuos de pe- Num.io.l»nbsp;tra durißima,ll8c cibauit te Manna in folitu-dinc,quodncfcicrût patres tui. Et poftquamnbsp;afdixitacprobauit*,ad extremû mifèrtuscft lt;7.3.nbsp;tui, hc diceres in corde tuo, Fortitudo mea,nbsp;Scrobur manus meat, bæc mibi omnia præ-ftiterunt.


-ocr page 186-

Præcep.amp;iud.

fticerutit. Sed rccordcris Domini Dei tui, tjixôd iplc vires tibi prajbuerit,vt implerct pactum fuum, fupcr quoiurauit patribus tuis,nbsp;fîcut prüfens indicat dies, Sinautem oblitusnbsp;Domini Dei tui,(ecutus fueris deos aliènes,nbsp;coluerisq ; illos Sc adorâueris; ecce nunt præ-dico tibi qudd omnino difpereas. SicutGetesnbsp;quasdelcuit Dominus in introitu tuo, ita amp;nbsp;Vos peribitis,fi inobedientes fueritis voci Donbsp;mini Dei veftri.

3^frimitur elatio, ne futur as *'vi^oriasfibi fèdJoliDominoaßribant, qut0nßm^eri)e9nbsp;aauerßitifint.

Ck'P. IX.

A A Vdi Ifrael, Tu tranlgredieris bodic /¦A Iordanem,vt poßideas nationes ma-^^ximas amp; fortiores te,ciuitates ingen-ad cœlum vfque muratas,populum manbsp;gnuttt atq; fiiblimem, filios enaeim quos ipfenbsp;vidifti Scaudifti, quibus nullùs poteft ex ad-üerlo rcßftere. Scies ergo hodie quodDominus Deus tuns ipfetranfibitante tCjignis de-üorans atq; conlumens, qui conterat eos amp;nbsp;dcleatatq; difperdatante facicm tuamvelo-citer, ficut locutus eft tibi. Ne dicas in cordenbsp;tuocumdelcucritcos Dominus Deus tunsnbsp;in confpeótu tuOjPropter iuftitiam mcam in-troduxit me Dominus vt terram banc poßi-dcrem,cü propter impietates fiias iftx delctænbsp;fintnarioncs .Nequeenim propter iuftitiasnbsp;tuas, amp; æquitaté cordis tui ingrederis vtpoß-fideas terras carum: lèd quia illæ egeruntim-pièjintroeunte te deletxfunt .• amp; vt cdpleret.nbsp;verbum fuum DominuSjquodfub iuramêtonbsp;pollicitus eft patribus tuis Abrabam,Ifaac amp;nbsp;lacob. Scito ergo quod non propter iuftitiasnbsp;tuas Dominus Deus tuus dederittibi terramnbsp;bancoptimamin poflelsionem,cum durifsi-B me ceruicis fis populus.Memento, amp;ne oblinbsp;uifcaris quomodo adiracundia prouocauerisnbsp;lxo.i7.ijgt; Dominum Deum tuuminlblitudinc.JlExeonbsp;die quo egreflus es ex Aegypto vfq; ad locumnbsp;iftum lemper aduerfiim Dominum conten-difti.Nam amp; in Horeb prouocafti eum, amp;iranbsp;tus delete te voluit, quando alcendi in mon-tem,vt acejperem tabulas lapideas padi quodnbsp;pepigit vobifeû Deus: amp; perleueraui in monnbsp;te quandraginta diebus ac nodibus,pane nonnbsp;comedens,amp; aquam non bibens. Dcditq; minbsp;bi Dominus duas tabulas lapideas Icriptas dinbsp;giro Dei,amp; cotinentes omnia verba qux vo-bis locutus eft in mote de medio ignis,quannbsp;doconcio populicongregata eft. Cumquenbsp;tranfifient quadragin ta dies,amp; to tide nodes,nbsp;dedit mibi Dominus duas tabulas lapideas,tanbsp;bulas fœderis, dixitq; mibi,Surgc, amp; deftedenbsp;bine cito : quia populus tuus que cduxifti denbsp;Aegypto,dcleruerunt vclocitcr via,quam de-

Deuteronomium.

monftrafti eis,feccruntq; fibi conflatile. RurC fiimq; ait Dominus ad mCjCerno quodpopunbsp;lus ifte durae ceruicis fit:dimittc me vt conte-ram eum, amp; deleam nomen eius de fub cœlo,nbsp;amp; cOnftituam te fiipergentem quae bacma-ior amp; fortior fit. C umque de monte ardentenbsp;dcftcndcrem,amp; duas tabulas fœderis vtraquenbsp;tcncrem manu,vidiffemquevos peccaflcDonbsp;mino Deo veftro, amp; fecifle vobisvitulu connbsp;flatilem,ac deferuifle velociter via eins quamnbsp;vobis oftenderat: proieci'tabulas de manibusnbsp;meis,confregique eas in confpedu veftro.Etnbsp;procidi ante Dominum ficut prius, quadra-ginta diebus amp; nodibus panem non come-dens,amp; aquam no bibens,propteromnia pccnbsp;cata veftra quae geßiftis contra Dominum,amp;nbsp;eumadiracundiam prouocaftis . timui enimnbsp;indignationem Sc iram illius, qua aduerfumnbsp;VOS concitatus , delete vos voluit. Et exaudi-uit me Dominus etiam bac vice . Aduer-fiim Aaron quoque vehementer iratus , voluit cum conterere,amp;pro illo fimiliter deprenbsp;catusfiim.Peccatum aütem veftrum quodfenbsp;ccratis,id cft vitulum,arripicns, igné combufnbsp;fi, amp; in frufta comminuens, omninoque innbsp;puluerem redigens,proieci in torrentem quinbsp;démonté deftendit.In Incendio quoq;,amp;in Dnbsp;Tentationc,Scin Scpulchris-concupiftentix Nuta.«’-’'nbsp;prouocaftis Dominum : amp;quandomifit vosnbsp;de Cadef-barne,dicens,Afcendite,amp; poßide-te terram quam dedi vobis . amp; contempfiftisnbsp;imperium Domini Dei veftri , amp; non credi-diftiseiinequc vocem cius audire voluiftis,nbsp;lèd lèmper fuiftis rebelles à die qua nofle vosnbsp;cœpi.Etiacui coram Domino quadragintanbsp;diebus ac nodibus,quibus eum fiippliciter denbsp;precabar, nedcleretvos vtfuerat commina-tus : ficorans dixi, Domine Deus, ne dilpernbsp;das populum tuum, amp; hæreditatem tuam,nbsp;quam redemifti in magnitudine tua, quos c-duxifti de Aegypto irtmanu forti. Rccorda-re fèruorum tuorum Abraham, Ißac, amp; la-cob:nc alpicias duritiam populi huius,amp;im-pietatem atquc peccatum:ne forte dicant ha-bitatores tcrrac,de qua eduxifti nos, Non po-terat Dominus introducere cos in terramnbsp;quam pollicitus cftcis,5c oderat illos:idcirconbsp;cduxit, vt intcrficcret cos in Iblitudinc. quinbsp;funt populus tuus Schaereditas tua, quose-duxifti in fortitudinc tua magna ,amp; in bra-chio tuoextento.

•S. Tabularumficundoiruminfiauratio^Leuita-rum officia: timor amp; dileBio quot;Dei adferuan-dafracepta mouere debetu, fraputium cordis circuncidendum,peregrini amandi^^ per Vtinbsp;nomen îuratidum.

CAP. X.

intem-



-ocr page 187-

Præcep.amp;iud.

A quot;IpN tempore illo dixit Dominus adirie^Do I jjfj- tabulas lapideas j fîcutprioresnbsp;•^fuerunt amp;C alcendead mein montera : fa-cicl^uearcamligneam j amp; fcribara in tabulisnbsp;verba quæ fuerunt in bis quas ante confregi-fti,ponefque easin area.Feciigitur arcam denbsp;lignisfètira. Cumquedolalîèraduas tabulasnbsp;lapidcas inftar priorunij alcendi in montera,nbsp;habens easin manibus.Scripfîtquein tabulisnbsp;iuxtaidquod prius Icriplerat, verba decem,nbsp;qux locutus eft D ominus ad vos in raonte denbsp;medio ignis,quando populus côgrcgatus eft,nbsp;ôcdetüteas mihi.Reuerlulque demonte,dcf-cendi,amp; polui tabulas in arcam quam fecera,nbsp;quæ hucufqueibifuntjficut mihi præcepit

B Dominus. lIFilij autemllracl mouerût caftra Berotb-filiorû-IacaninMolèra, llvbi Aaron mortuus 8c eft lêpultus,pro quo (àcerdonbsp;tio fundus eft Eleazar filius eins. Inde vene-rûtin Gadgad:dequoloco profedijCaftramenbsp;tati fiinf in Ietebatha,in T erra-aquarum atq;nbsp;torren tium.Eo tempore feparauit tribum Lenbsp;ui,vt portaret arcam fœderis Domini,amp; fta-ret coram eo inminifterio, ac benedicerct innbsp;nomine illus vlque in prælèntem die. Quamnbsp;ob rem non habuit Leui partem, ncque pof-ïcftionem cura fratribus fuis:quia ipleDorainbsp;nuspoifeßio eius eft,ficut promifitei Dorainbsp;Ç nus Deus tuus.Ego autera fteti in raontc,fi-cut prius,quadraginta diebus ac nodibus:ex-audiuitque mcDorainus etiara bac vice, 8cnbsp;tepcrderenoluit. Dixitq; raibi, Vade,8cprænbsp;cede populUjVt ingrediatur, 8c poßideat ter-ram quam iuraui patribus eorum vt traderemnbsp;eis.Et nunc Iftael quid Dominus Deus tuusnbsp;petit à tc,nifi vt timeas Dominum Deum tu-um, 8c ambules in vijs eius,8c diligas eum, acnbsp;Icruias Domino Deo tuo in toto corde tuo,nbsp;amp; in tota anima tua; euftodiasque mandatanbsp;Domini, amp;ceremonias eius quas egohodienbsp;præcipio tibi,vt bene fit tibi? En D omini Deinbsp;tui cœlum eft,8ccœlumcœb, terra, 8c omnianbsp;quæ in ea funt: 8c tarnen patribus tuis conglunbsp;tinatus eft Dominus, 8c amauit eos, elegitq;nbsp;lèmen eorum poft eos, id eft vos, de cundisnbsp;D gentibus,ficut hodie comprobatur. Circun^nbsp;ciditc igitur præputium cordis veftri, 8c cer-uicem veftramneindurctisamplius;quia Donbsp;minus Deus vefter iplè eft Deus deorum, Scnbsp;Dominus dominantium, Deus magnus 8cnbsp;terribilisjllqui perfbnamnonacci-

’ pÎL^ecniiunera.Facitiudiciumpupillo 8cvi-duæ,amat peregrinum, 8cdat ei vidum atq; GX.i.b^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vos ergo amate peregrinos,quia

Sup. 6.c. amp; ipfi fuiftis aduenæ in Terra-Aegypti. IIDo •ƒ»//. minum Deum tuû timebis, 8c ei*ftruies:ipfinbsp;adhairebisjiurabjlq; in nomine illius.lplè eftnbsp;laus tua, 8c Deus tuus^ qui fecit tibi hæç ma-

Deuteronomitiin.

gnalià 8c terribilia qux viderût oculi tuiJIIn^*“’*j^^* îeptuaginta animabus dclcenderunt patresGen.4«.’enbsp;tui in Aegyptum:8c eçce nuncmultiplicauitnbsp;te Dominus Deus tuus ficutaftracœli. ,

S, ^cenjèntur'Varia quot;Dei benefiàa, multa^ la-na fromitttintur ßrtMntihus eius fnecebta,, tnalaaut€innonferuantiiusj}oceflbeneaiamp;ianbsp;«ÿ maîediifio.

CAP. XI.

Ma itaqueDominum Deum tuum,j^^ 8c oblèrua præcepta eius 8c ceremonias, iudicia atq; mandata omni temnbsp;pore.Cognolcite hodie quæ ignorant filij ycnbsp;ftri, qui non viderunt diftiplinam Domininbsp;Dei veftri,magnalia eius 8crobuftamanum,nbsp;extentumque brachium, figna 8c opera quxnbsp;fecit in medio Aegypti Pharaoni régi, 8c vninbsp;uerlæ terræ eius,omniq; excrcitui Aegyptio-rum,8c equis ac curribus: quomodo operuc-rint eos aquae maris-rubri,cum vos perlequc-,nbsp;rentur,8c deleuerit eos Dominus vlq; in pracnbsp;lèntem diem: vobilq; quæ fecerit in fblitudi-ne,donec venirctis ad bunclocumrScIlDatbaNum.itf.cnbsp;atq; Abirô filij s Eliâb,qui fuit filius Ruben:nbsp;quos aperto ore fiio terra obfbrbuit cum do-mibus Sctabernaculis, 8cvniuerlàfiibftantianbsp;eorum,quâ babebant in medio Ilrael. Oculinbsp;veftri videruntomnia opera Domini magnanbsp;quæ fecit,vt euftodiatis vniuerla mandata il-lius,quæ ego hodiepraecipio vobis,'Sc’pofii-^’^ .nbsp;tis introire, 8c poßidere terram adquam in--“nbsp;gredimini,multoq;in ea viuatis tépore:quamnbsp;hib iuramento pollicitus eft Dominus patribus veftris, 8c lèmini eorum, lade 8c mcUcnbsp;manantem. Terra enimad quam ingrederisnbsp;poßidendam, non eftficut Terra-Aegyptinbsp;de qua exifti, vbi iado lèmine in hortorumnbsp;morem aquæ ducunturirriguæ : fêd motuolànbsp;eft 8c campeftris, de cœlo expedans pluuias,nbsp;quam Dominus Deus tuus lemper inuifit,8cnbsp;oculi illius in ea funt à principio anni vlquenbsp;adfinemeius . Si ergo obedicritis mandatisnbsp;meis,qua: ego hodie præcipio vobis,vt diliga-tisDominum Deum veftrû,8c{èruiatis eiinnbsp;toto corde veftro,8cin tota anima veftrazda-bit pluuia terræ veftræ temporaneam 8c fèronbsp;tinam, vtcolligatis frumentum, 8c vinum,8cnbsp;oleum,fœnumq ; ex agris ad paftenda iumen-ta, 8cvtipfi comedaris aclàturemini.Cauetenbsp;ne forte decipiatur cor veftrum, 8c recedadsnbsp;à Domino,lèruiatisq; dijs alienis,8c adoretisnbsp;eosâratusq; Dominus claudat cœlum, 8c plunbsp;uiæ nô de{ccndant,nec terra detgermen fiiû,nbsp;pcreatisquevelociter de terra optimo quamnbsp;Dominus daturus eft vobis. IlPonitehxc ver Sup.tf.1».nbsp;ba mea in cordibus 8c in animis veftris, 8c fu-Ipenditc ea pro figno in manibus, 8c inter o-culos veftros collocate,Docete filios veftros,

' - quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vt ilia


-ocr page 188-

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Præcep.amp;iud.

ft ilia ftïeditèntur, qïiando fcderis in domo tùa,8£ amkulâ-ueris in via, amp; accubiieris atq;nbsp;lùrrêxeris , Scribes eafiipèrpoftes amp; ianuasnbsp;domus tuæ:vt multiplicétiir dies tui,amp; filio-rum tuorum in terra quam iurauit Dominusnbsp;patribus tuis,vt dâret eis quandiu cœlumim-p minet terræ. Sienim cuftodieritis mandatanbsp;quæ ego præcipio vobis,amp; feceritis ea,vtdilinbsp;gatis Dominû Deum veftrum_,amp; ambuletisnbsp;in omnibus vijseius,adhærentes ei,difpcrdetnbsp;D ominus omnes genres i ftas ante faciem vc-ftram,amp; poßidebitis eas quæ maiores amp;for-lofue.i.j. ti ^res vobis funtJlOmnis locus quem calca-uerit pes vefter,vefter erit .A defèrto, Sc à li-bano, à flumine magno Euphrate vlqueadnbsp;mare occidentale erunt termini veftri. Nullus ftabit contra vos;terrorem veftrum amp; fornbsp;midinemdabitDominus Deus vefterfiipernbsp;omnem terram quam calcaturi eftis_,ßcut lo-cutus eft vobis. En propono in colpedu ve-ftro hodie benedidionem amp; maledidionem:nbsp;bcnediétionem, fi obedieritis mandatis Do-mini Dei veftri_,qua: ego hodie præcipio vo-bis:maledilt;Stionemjfi non obedieritis mandanbsp;tis Domini Dei veftri, fèd rccefléfitis deviànbsp;quam ego nunc oftendo vobis,amp; àmbulauê-ritis poft deos alienos, quos ignoratis. Cumnbsp;vcrô introduxerit te Dominus Deus tuusinnbsp;terram, ad quam pergis habitandam , llponesnbsp;«•d. benediétionem fuper montem Garizim,ma-

Icdidionem fiiper monrem Hebal : qui funt trans lordanem poft -viam quæ vergit ad Polis occubitum in Terra-Chananæi, qui habinbsp;tat in campeftribus cotra Galgalam, quæ eftnbsp;iuxta vallem téndentem 8c intrâtem procul.nbsp;V os enim tranfibitis lordanem, vt poftideatisnbsp;terra quam D ominus Deus vefter daturus eftnbsp;vobis,vt habeatis amp; polsideatis illam.Yidctcnbsp;ergo vt impleatis cerômorias atq; indicia quaenbsp;ego hodie ponam in conlpeólu veftro.

5. ’Preecîpit exterminari idololatrtain, deàmas acjtrimitias reddi ^facrißcia ^ertó loco exoluinbsp;coniedi,fanguincm^

CA P. XII.

A Tquot; TT Aecfunt præcepta atque indicia quæ 1'1 faceré debetis in terra quàm Domi-quot;*“nus Deus patrum tuórum daturus eftnbsp;tibi, vt poßideas earn cundis diebus quibusnbsp;fitper humum gradieris.Subuertite omnia lonbsp;ca in quibus coluerunt gentes quas pofleflu-ri,eftis,deôs fiios fuper motes cxcellôs, amp;colnbsp;les,8c fiibter omne lignum frondofum.Dißinbsp;pate aras earum, 8c confringite ftatuas,lucösnbsp;igne comburite, 8c idola comminuite; dilpcrnbsp;dite nomina earum de locis illis.

Non facietis ita Domino Deo veftro: fed ad locum quemelegerit Dominus Deus vefter de cundis tribubus veftris, vtponat no-

Deuteronomium.

men fuum ibi,8c habiter in eo,venietis:amp;.of-feretis in loco illo holocaufta 8c vidiraaè ve ftras,decimas 8cprimitias manuuveftrarum,nbsp;8c vota atque donaria,primogenita bourn 8cnbsp;ouium. Etcomedetisibi inconlpedu Dominbsp;ni Dei veftri:aclætabiminiincundis adquænbsp;milèritis manu vos 8c domus veftrx, in quibus benedixerit vobis Dominus Deus vefter.nbsp;Non facictis ibi quæ nos hic facimus hodie,nbsp;finguli quod fibi redum videtur. Neq; enimnbsp;vlq; in præftns tempus veniftis ad requiem,nbsp;Sepofleßionem quam Dominus Deusvefter daturus eft vobis.Tranfibitis lordanem, Bnbsp;8c habitabiris in terra quam Dominus Deusnbsp;vefter daturus eft vobis, vt requieftatis à cunnbsp;dis hoftibusper circuitû:8cabfqucvllo timonbsp;rehabitetis in loco quem elegerit Dominusnbsp;Deus vefter,vt fit nomen eins in eo. Illuco-mnia quæ præcipio, conferetis, holocaufta,nbsp;* 8c hoftias,ac décimas,8c primitias manuumnbsp;veftrarum:8c quicquid præcipuura eft in munbsp;neribus quævouiftisDomino.Ibi epulabiminbsp;ni côram Domino Deo veftro,vos 8c filij acnbsp;filiæ vcftræ, famuli Scfamulæ atque Leuites,nbsp;qui in vrbibus veftris quot;commorantur’. neque quot;commtrârnbsp;enim habet aliam parte 8c pofleßionemin-**’^quot;^’nbsp;ter vos . Cauene offeras holocaufta tua innbsp;Omni loco quem videris: fèd in co quem elegerit Dominus, in vna tribuum tuarum of-feres hoftias, 8c facies quæcunque præcipionbsp;tibi.Si autem comedere volueris,8c te cfiis carnbsp;nium dcledauerit,occide,8ccomedc iuxta bcnbsp;nedidioné Domini Dei tui, quam dédit tibinbsp;in vrbibus tuisrfiueimmudum fucrit,hoccftnbsp;maCulatum 8c debile :fiuemundum, hoc eftnbsp;integrû 8c fine macula, quod offerri licet, fient capreâ amp;ceruum,comedes,ab{q; efu dunnbsp;taxat îangninis,quem fuper terra quafi aquanbsp;elfundes.Nô poteris comedere in oppidis tuis Cnbsp;decimam frumenti, 8c vini, 8c olei tui,primonbsp;genita armentorum 8c pccorû,8c omnia quænbsp;voueris,8c Iponte ofFerre volueris, 8c primitias manuû tuarum:lèd coram Domino Deonbsp;tuo comedes ea in loco que elegerit Dominus Deus tuus,tu 8cfilius tuus 8cfilia tua, 8cnbsp;fèruus 8cfamula, atq; Leuites, quimanetinnbsp;vrbibus tuis:8c lætaberis 8c reficieris corâDonbsp;mino Deo tuoin cundis ad quæ extenderisnbsp;manum tua.Cauc ne derelinquas Leuiten innbsp;Omni tépOrequo verlàris in tcrra.Quando dinbsp;latauerit Dominus Deus tuus terminos tuos,nbsp;fificut locutus eft tibi,8c volueris vefti carni- Gen.»*-^nbsp;bus quas defiderat anima tua:locus a^Aquemnbsp;elegerit Dominus Deus tuus, vtfit nomennbsp;eius ibi, fi procul fucrit, occides de armetis 8cnbsp;pecoribus quæ habucris,ficut præccpi tibi, 8cnbsp;cOmedes in oppidis tuis, vt tibi placet. Sicutnbsp;comediturcaprea 8ç ccruus,itavclcêris cis.-amp;nbsp;mund us


-ocr page 189-

Deuteronomium.

(Jux iuxtà vel procul funt ab initio vïq; ad fi nem terræ;non acquiclcas ei,nçc audias, ncq;nbsp;parcat ci oculus tuns vt milèrearis amp; occultesnbsp;cûjlèd ftatim interficies. Hfitprimum inanus inlt;nbsp;tua luper eum^amp;poft te oninis populus mit-tatnianû.Lapidibus obrutus necabitur : quia Gnbsp;voluit té ab/ïrahere à Domino Deo tuo^quinbsp;eduxit te de Tcrra-Aegypti de domo fèruitu-tisivt omnis Ifrael audiens timeat, amp; ncqua-quam vitra faciatquippiam huius rei ßmilc.nbsp;Si audieris in vna vrbium tuarum,quasDominbsp;nus Deus tuns dabit tibi ad Habitandûj diccnnbsp;tes aliqüos, Egreßi funt fiJij Belial de medionbsp;tui,8cauerterunt habitatores vrbis fuaE^arquenbsp;dixerûtjEamuSjamp;lèruiamus dijs alienis quosnbsp;ignoratisiquære folicitè^ Se diligenter rei verinbsp;täte perfpedajlî inueneris certû elle quod di-cituijSf abominationem banc opéré perpétranbsp;tam, ftatim percuties habitatores vrbis illius Dnbsp;in ore gladij amp; delebis earn, omniaque quxnbsp;in ilia funt vlque ad pecora. quicquid etiamnbsp;ftipelleétilis fuerit^cpngregabis in medio pla-tearum eins j amp; cuni iplà ciuitate fticcendesjnbsp;ita vt vniuerlà confumas Domino Deo tuo,nbsp;amp; fit tumulus lèmpiternus. nonædificabiturnbsp;ampliuSjamp; non adhærebit dé illo anathcma-te quicquam in manu tua^ vt auertatur Dominus ab ira furorisfui,amp; milèreatur tui_,mulnbsp;tiplicetquc tejicutiürauitpatribus tuis,quannbsp;omnia præcepta eius quæ ego præcipio tibinbsp;hodicj vt facias quodplacitum eft inconfpe-lt;flu Domini Dei tui.

S. Gentium ritus fu^er mortuo fugtertdus : ani-maltum mundorum amp; immundorum difcre^ tiottir detimas effefoluendas,

C A P. X 111 I.

F Hij eftote Domini Dei veftri: non vos incidetis, nee facietis caluitium fuper Supinbsp;mortuo.quoniapopulus fiinétus es Do-mino Deo ruo : amp; te elegit vt fis ei in popu-lum peculiarem de cunélis gentibus quse funtnbsp;fuper terram. llNe comedatis quacimmunda Leu:nbsp;funt .Hoeeftanimal quodcomedere debc-tis3ouem,amp;; ouem,amp; capram.ceruum amp; ca-pream, bubalum, tragelaphum, pygargum,nbsp;orygéjCamelopardalum. Omne animal quodnbsp;in duas partes finditvngulam amp; ruminât, conbsp;medetis.De his autem quæ ruminant, amp;vn-gulam non finduntjhæc comederenon debc-tis, camelum, léporem, chcerogrjllum : quianbsp;ruminant, 6c lion diuidunt vngulam, im-munda erunt vobis. Sus quoque quoniam di Bnbsp;uidit vngulam, 8c non ruminât, immundae-rit.carnibus eorum non vclcemini, 6c cadaucnbsp;ra non tangetis. Hæc comedetis ex omnibus

~ ócfquamas.

Præcep.amp; iud. mundüs 8c imraundus in commune'vclcen-tur.Hoclolum caue,ne{anguinem comedas.nbsp;languis enim eorum pro anima eft:8c idcirconbsp;nomdebesanimam comedere cum carnibus;nbsp;lêdfijper terram fundes quafi aquam,vtbenenbsp;fit ribi 8c filijs tuis poft te, cum feccris quod

D placet inconlpeclu Domini.Quæ autem fan éhficaueris 8c voueris Domino,tollss, 8c ve-nies adlocum quemelegéritDominus,8c of-feres oblationcs tuas carnem 8c languiné fii-peraltare Domini Dei tuiilanguinem Iioftianbsp;«’w.i. rum’fundes in altari : carnibus autéipic vef-ceris. Oblèrua 8c audi omnia quæ ego præci-pio tibi, vt bene fit tibi 8c filijs tuis poft te innbsp;lèmpiternumjCum feccris quod bon lieft 8cnbsp;placitum inconipeótu Domini Dei tui.Qua-do difperdiderit Dominus Deus tuns ante fànbsp;eiem tuam getes ad quas ingrederis poßidennbsp;das,6c poflêderis eas, atque habitaueris in ternbsp;ra earum ; cauc ne imiteris cas, poftquam tenbsp;fuenntintroeuntefiibuerfic,8c requiras cere-monias earum, dicens, Sicut ccAuerunt gen-tesiftat deos fiios, ita 8c ego colam . Non facies fimiliterDorriino Deo tuo . Omnes c-nim abominationes quas auerfatur Dominus , fecerunt dijs fuis, offeren tes filios 8c fi-lias, 8c comburentes igni. Q^od prxcipió ti-bi,hoc tatumfacito Domino: neeaddas quicnbsp;quam,nec minuas.

iS. ‘Pßudopropheta à Deo auertens occidi deïst do audieris vocé Domini Dei tui,cuftodiens qudtumutsproßinti^uiisßt'felamicfiijiino amp;nbsp;yrls yeißari funditui^cui'us halitatores tdfa-cere toneiti fuerint.

CAP. XIII.

A I furrexeritin medio tui prophètes , aut ^Squi {omnium vidiffe fe di cat, 8c prædixenbsp;^^rit fignumatqueportentum, 8ceueneritnbsp;quodlocutus eft,amp; dixerit tibi,Eamus 8c fe-quamur deos alienos quos ignoras, 8c {eruia-mus cis:non audies verba prophetæ illius autnbsp;fomniatoris: quia tentât vos Dominus Deusnbsp;vefter, vt palam fiat vtrum diligatis eum annbsp;nó,in toto corde, 8c in to ta anima veftra. Donbsp;minumDeum veftrum {èquimini, 8c ipfumnbsp;titnete, 8c mandata illius euftodite, 8c auditenbsp;vocem eius: ipfi {cruietis, Scipfi adhærebitis.nbsp;Propheta autem illc aut fidor {bmniorum innbsp;tcrficieturiquia locutus eft vt vos auerteret ànbsp;Domino Deo vcftrOjqui eduxit vos de Ter-B ra-Aegypti, 8c redemit vos dedomo fèruitu-tisivterrare te faceret de via quarn tibi prxce-pit Dominus Deus tuns : 8c auferes malumnbsp;de medm tui. Si tibi voluerit perfuaderc frater tuus filius matris tux, aut filius tuns vel finbsp;lia, fiue vxorquac eft in linu tuo, aut amicusnbsp;quera diligis vtanimara tua, clamdieens,Ea-mus,Sc fcruiamusdijs alienis, quosignorasnbsp;tu 8c patres tui cuélarura in cii'cuitu gentium quæ moratur in aquis. Qua: habent pinnulas

64

.»/.b

¦.7. a.

-ocr page 190-

Pr3ecep.amp; iud. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deuteronomium.

8c lquamas,comeditc ; quæ abfq; pinnulis 8C bis poteftatem.Et omnino indigens amp; mén Iquamislunt, nccomedatis, quiaimmunda dicus non erit inter vos:vt benedicattibi Donbsp;funt.Omnes auesmundas commedite. Im- minusgt;Deus tuus’in terra quam traditurusnbsp;mundasne comedatis:aquilamfcilicet,8c gry eft tibi-in polTeßionem.Si tarnen audieris vonbsp;phem,8c haliæetum,ixÔ,8c Vulturem,ac mil- cem Domini Dei tui, 8c cuftodicris vniuerlanbsp;uum iuxta genus liium : 8c omne coruini ge-neris,8c ftruthionem, ac noduam, 8clarum,nbsp;atque accipitrem iuxta genus lîiû : herodiumnbsp;ac cygnum,8c ibin,ac mergulum,prophyriö-iiem,8c nydicoracem onocrotalum, 8c charanbsp;drium, fingula in gehere fuo : vpupam quo-

C que, 8c vefpertilioriem.Et omne quod reptat

8c pennulas habet,immundum erit,8cnó co-medetur.Omnequod mundum eft, comedi-te. Qmequid autem morticinum eft, ne vef-eämini ex eo.Peregrino qui intra portas tuas eft,da vt comedatj aut véde ei. quia tu popu-lus làndus Domini Dei tui es. Non coquesnbsp;Exo^ij.e. hœdum in lade matris fuæ.llDecima partem

* lèparabisdecundisfrudibustuisquænalcun tur in terra per annos fingulos, 8c comedes innbsp;conlpcdu Domini Dei tui in loco quem eienbsp;gerit vt in eo nomen illius inuocetur, deci-mam frumenti tui, 8c vini, 8c olei,8c primo-•«’/fw. 4. genita de armentis 8couibus tuis : * vtdilcasnbsp;timereDominu Deum tuum omni tépore.nbsp;Cum autem longior fueritvia, 8clocus

quem elegerit Dominus Deus tuns, tibi que vt apcrias manumfratri tuoegeno amp; paupe-benedixcritj nccpotuerisadcum hæccunda ri, qui tccû verfàturinTcrra.llCumtibi vcn-


portare,vendes omnia, 8c in pretium rédiges, portabisque manu tua, 8c proficilcêris adlo-p cum quem clegeritDominus Deus tuus: 8cnbsp;ernes ex cadem pecunia quicquid tibi placue-rit, liue ex Armentis, liuc ex ouibus, vinumnbsp;quoque, 8c ficeram,8c omne quod defyderatnbsp;anima tua: 8ccomedcs coram Domino Deonbsp;tuo,8cepulaberis tu 8cdomus tua, 8cLeuitanbsp;qui intra portas tuas cft.caucncderclinquasnbsp;eum,quia non habet aliam partem in pollef-fione tua. Anno tertio Icparabis aliam decimam ex omnibus quæ nalcuntur tibi eo ternnbsp;pore:0c repones intra ianuas tuas.Vcnictquenbsp;Leuites q ui aliam non habet partem nec pof-lelsionem tecum, 8c peregrinus ac pupillusnbsp;8c vidua, qui intra portas tuas lunt, 8c comedent, 8c laturabuntur: vt benedicat tibi Do-minus Deus tuus in cundis opcribus ma-ftuum tuarum quæ fècens.

S. Lex remißionisfiptimi anni in quos exercea turfdefiruo Hebrteonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noluerit manutrdt-

ti, deprimogenitis Domino fanHificMtdis amp; tomedendis. cap. xV.

A ^'Eprimoanno facies remißionem, quæ ^^hoc ordine celebrabitur.Cui debetur altnbsp;^^quid ab amico vel proximo ac fratre fuo,nbsp;rcpetercnonpotcrit,quia annus remißionisnbsp;eft Domini. A peregrino 8c aduena exiges:nbsp;ciuem amp;propinquum repetendi nonhabe-quæ iufsit, amp; quz ego hodie prxcipio tibi,nbsp;benedicct tibi,yt pollicitus eft.

Fœnerabis Gentibus multis, Sc iplè à nul-lo accipies mutuum. Dominaberis nationi-B bus plurimis, amp; tui nem o dominabitur. Si v-nus de fratribus tuis qui morantur intra portas ciuitatis tuæ in terra qua Dominus Deusnbsp;tuus daturus eft tibi, ad paupertatem deuc-neritmon obdurabis cor tuum, nee cotrahesnbsp;manum,lèd aperies ea pauperi, amp;ildabis mu-tuum quo eum indigere perfpexeris.Caue nenbsp;forte fubrepat tibi impiacogitatio, Scdicasnbsp;incordetuo,Appropinquat feptimus annusnbsp;remißionis, amp; auertas oculos tuos apauperenbsp;fratre tuo , nolens ei quod poftulat mutuumnbsp;commodarc : ne clamet contra te ad Dominum, amp; fiat tibi in peccatum.Sed dabis ei:necnbsp;ages quippiam callide in eins necefsitatibusnbsp;fubleuadisivt benedicat tibi Dominus Deusnbsp;tuus in omni quot;tempore*, amp; in cunclis ad quxnbsp;manu miftris.IINon deerunt pauperes in ter-ra habitationis tuæfidcircoego prxeipio tibinbsp;ditus fuerit frater tuus Hcbræus,aut Hebrxa,nbsp;amp; lex annis fèruicrit tibi,in fêptimo anno dimi ttes cum liber ü;Sc que libertate donaueris,nbsp;nequaquam vacuum abire patieris: led dabisnbsp;viaticum degregibus, amp; de area amp; torcularinbsp;tuo,quibus DomniusDeus tuus benedixe-rit tibi.Memeto qudd amp; iplc feruieris in Ternbsp;ra-Acgypti, amp; liberauerit te Dominus Deusnbsp;tuus, Scidcirco ego nunc praecipio tibi. Sin-autem dixcrit,Nolo egrediieo quod diligat te,nbsp;amp; domû tua, 8c bene fibi apud te efle Icntiat:nbsp;alTumcs lubula,8c perforabis aurem cius in ianbsp;nua domus tuae, 8c Icruiet tibi vlque in stcr-num.ancillx quoque lîmilitcr facies. Non a-ucrtasabcis oculos tuos quando dimilcrisnbsp;cos liberos zquoniam iuxta mercedem mcr-cenarijper lex annos leruiuit tibi : vt benedicat tibi Dominus Deus tuus in cundis o-Dnbsp;.peribus quæ agis. De primogenitis quæ naf-cuntur in armentis, Scouibus tuis, quicquidnbsp;eft lexus malculini, landificabis Dominonbsp;Deo tuo. Non operaberis in primogenito bonbsp;uis,8c non tondebis primogenitaouium.lHnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b.

conlpedu Domini Dei tui comedet ca per ' annos lingulos in loco quern clcgeritDominbsp;nus,tu 8C domus tua. Sinautem habuerit manbsp;culam, 8c vel claudum fuerit vel ccecum, autnbsp;in aliqua parte deforme vel debile, non im-molabitur D oraino Deo tuo,led intra portasnbsp;vrbis


-ocr page 191-

Præcep.amp; iud.

VrBis tuæ comedes illucî : tam mundus quam imraundus fîmiliter velcenrur eis quafi ca-prea, amp; ccruo. Hoc fblum obfêruabis vtfàn-guinem eorum non comedas^lèd elFundes innbsp;tciram quafi aqiiam.

5. 'Trèspraci^uxttnmfolennïtAies, HebdcniAdArum, amp; ’Ta^ernAculorum:de lunbsp;ßis iudiàhus conjîùuendtinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de CAuendo ai

oiCAfiombw idololAtr'îA.

CAP. XVI.

A Z’’quot;X Bfèruamcnlêmnouarum frugum, Sc Änbsp;nbsp;nbsp;a verni primum temporiSjVt facias Pha

ièDominoDeo tuo:quoniaminifto menie cduxit te Dominus Deus tuusdcAe-gypto noéle. Immolabisque Phalè Dominonbsp;Deo tuOjdeouibuSjamp; debobus in loco quemnbsp;clegerit Dominus Deus tu us, vt babitet nomen cius ibi. Non comedcs in co panem fer-mentatum.Septem diebus comedes abfq; fer-meto afflidlionis panem, qüoniam in pauörenbsp;cgreflus cs de Aegj^pto : vt memineris diei e-grclsionis tuæ de Aegypto omnibus diebus vinbsp;tæ tuæ.Non apparebit fermcntatum in omnibus terminis tuis lepte diebus,amp; nonremane-bit de carnibus eius quód immolatum eft ve-Iperc in die primo vlq; mane.Non potcris imnbsp;molare Phale in qualibet vrbium tuarü, quasnbsp;Dominus Deus tuus daturus eft tibi : lèdin

loco qucm clegerit Dominus Deus tuus, vc babitet nomeneius ibi ; immolabis Pbalè vc-Ipcrcadlolis occafum, quando egrelTus es denbsp;Aeg^'pto. Et coques, 8c comedes in loco quenbsp;clegerit Dominus Deus tuus,manequecon-furgcns vadcs in tabernacula tua, Sex diebusnbsp;comedes azymatSc in diefeptima, quia collc-fta eft Domini Dei tui, non facies opus Septem bebdomadas numerabis tibi ab ea dienbsp;quafalcemin fegetem miferis, 8c cclebrabisnbsp;diem feftum babdomadarum Domino Deonbsp;tuo,oblationé Ipontaneam manus tuæ,quamnbsp;olFercs iuxta benedidionem Domini Deinbsp;tui;8c epulabcris corara DominoDeo tuo,tunbsp;8c filius tuus,8c filia tua,8c lèruus tuus,8c an-C cillatua, 8c Leuites qui eft intra portas tuas,

amp; aduena ac pipullus 8c vidua,qui morantur vobilcum : in loco quem clegerit Dominu^nbsp;Deus tuus,vt babitet nomen eius ibi: 8c rccornbsp;daberis quoniam lèruus fueris in Aegyptotcunbsp;ftodiesqueac facies quæ præceptalunt.Solennbsp;nitatcm quoque tabernaculorum celebrabisnbsp;per lèpcm dies quando collegeris de area 8cnbsp;torcularifruges tuas: Scepulaberisin feftiui-tate tuà?tu 8c filius tuus 8c filia,8c lèruus tuusnbsp;5c ancilla,Leuites quoque, 8c aduena, 8c pupillus ac vidua qui intra portas tuas lunt. Septem diebus Domino Deo tuofeftacclebrabis in loco quemclegerit Dominus : benedi-cetque tibi Do minus-Deus tuus in cïldis fru

Deuteronomium. 6^ gibus tuis, 8c in omni opere manuïi tuarum,nbsp;erisque in lætitià. Tribus vicibus per annum Dnbsp;appafebit omne malèulinum tuum inconlpenbsp;du Domini Dei tui in loco quem clegerit,innbsp;Iblcnnitate azymorum,8c in Iblennitate heb-domadarum,amp; in Iblennitate tabernaculorfi.nbsp;II Nonapparebit ante Dominum vacuus : lèdnbsp;ofièretvnulquilquclècundum quod babue- Etêutf.d.nbsp;ritiuxta benedidione DominiDei fui,quamnbsp;dederitei. Indices 8c magiftros conftitues innbsp;omnibus portistuis, quas Dominus Deusnbsp;tuus dederittibi,perfingulas tribus tuaszvtiunbsp;dicent populum iuftq iudicionec in alteramnbsp;partcmdeclinent.il Non accipies perfonam, Shpra.i.c.nbsp;ncc munera:quia munera excæcant oculos la Exo.ij.a.nbsp;pientum, 8c mutant verba iuftorum . lufte Ecd.io.d.nbsp;quod iuftum eft perlèqucris.-vt viuas,8c pofi-lideas terram quam Dominus Deus tuus de-derit tibi. Non plantabislucum 8c omnem arnbsp;borem iuxta altare Domini Dei tui. Nec facies tibi atque conftitues ftatuam: quot;quæ’oditnbsp;Dominus Deus tuus.

5. HoJUa deligendA,idololAtriAfuniendA:ingrA ui difficultAte Ad fummum I'Atcrdotem eiusdnbsp;tonc'dium recurrendum, amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eligendo

fint objiruAndA.

CA P. XV II.

Onimmolabis Domino Deo tuo bo A uem 8couem in quo eft macula autnbsp;quippiam vitij ; quia abominatio eft

Domino Deo tuo.Cum repertifuerintapud teintra vnam portarum tuarum, quas Dominbsp;nus Deus tuus dabittibi,vir aut mulier qui fanbsp;ciant malum in conlpcdu Domini Dei tui,nbsp;8c tranlgrediantur padum illius vt vadant 8cnbsp;lèruiantdijs alienis, 8cadorent cos, folemnbsp;8c lunam, 8c omnem militiam cœli,quæ nonnbsp;prxcepi:ôc boc tibi fuerit nuntiatû,audienfq ;nbsp;inquifieris diligenter, 8c verum clTerepcreris,nbsp;8c abominatio fada eft in Ilraebeduces virumnbsp;acmuliererp qui rem Iceleratiftimam perpe-trarunt, ad portas ciuitatis tuæ, 8c lapidibus Bnbsp;obruenturllln ore duorum aut trium teftium Iwfr.tp.d.

... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r ¦ XTnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mâtt.iS.b,

pcnbitqui interncietur. Nemo occidatur, v- i.Cor.ij.* no contra lè dicente teftimonium.Manus tc- Sup.ij.c.nbsp;ftium prima interficiet eum, 8c manus rcliquinbsp;populi extrema mittetur : vt auferas main denbsp;medio tui.Si difficile 8c ambiguumapudteiunbsp;dicium clîè prolpexeris inter languine,8c Iannbsp;guinem,caulam 8c caulam,lepram 8cnonlc-pram, 8c iudicum inter portas tuas viderisnbsp;verba variari:fiirgc 8c alèéde ad locum quemnbsp;elegerit Dominus Deus tuus, llVeniesqueadnbsp;lacerdotes Leuitici generis,8c adiudicem quinbsp;fueritillo tempore: quæresque ab eis, qui in-dicabunt tibi iudicij veritaté. Et faciès quod-cunque dixerint qui prælunt loco quem ele- qnbsp;gerit Dominus, 8c docuerint te iuxta Icgcm

I cius.


-ocr page 192-

Præcep.amp; iud.

cîus,(èquensq;{èntentiam corum.Necdccli-nabis ad dexteratn^nec ad finiftram. Qui au-lem fuperbieritjnolcns obedire iàcerdotis im perio, qui eo tépore miniftrat Domino Deonbsp;tuo:ex decreto iudicis morietur homo ille_,amp;nbsp;auferes malum dellraelxuniftusque populusnbsp;audiés tirnebit^vt nullus deincepsintumclcatnbsp;fiiperbia.Cum ingrefliis fueris tcrrram quamnbsp;Dominus Deus tuus dabit tibi, pofl'cdcrisnbsp;cam, habitauerisque in ilia, amp;dixei-is, Con-ftituamfuper me regem, ficuthabentomnesnbsp;pcrcircuitum nationes:eum conftitucs quernnbsp;Dominus Deus tuus clegerit de numero fra-D trum tuorum,Non potcris altcrius gentis honbsp;minem regem facere, qui non fit frater tuus.nbsp;CumqucHieritconftitutus,non multiplicabit fibi equos, ncc reducet populum in Acgynbsp;pram, equitatus numero fiibleuatus, præ/èr-timeum Dominus præceperit vobis vtnequanbsp;lt;|uam amplius per eadein viam rcuertamini.nbsp;Non habebit vxores plurimas qux alliciantnbsp;animum eius, nequeargenti amp;auri immenfanbsp;pondera. Poftquam autem lederit in folio renbsp;gnifui, delcribet fibi Deuteronomium legisnbsp;huius in volumine, accipiens exemplar .à la-cerdotibus Leuiticx tribus,amp; habebit Iccum,nbsp;legctque illud omnibus diebus vitxfux, vtnbsp;difcattimcre Dominum Deum fuum, amp; cu-ftodire verba Scceremonias ci us, quæin legenbsp;pratcepta funt.Nec eleuetur cor eius in fuper-biam fiiper fratres fuos, neque declinet in parnbsp;tern dexteram velfinifiram,vt longo tempo-‘’filij.s. re regnet ipfè amp;quot;filius’ eius fùper lîrael.

CAP. XYIII.

- •vT Onhabebuntlacerdotes ScLeuitæ, amp; 1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oranes qui de cade tribu funt,partem

amp; heCreditatem cum reliquo Ilfael, SapMö.b.Ifquia lacrificia Domini, amp;oblationes ciusnbsp;comedent, Scnihil aliud accipient depofief-Nu.is.c.d fiojjg fratrurn fijorum; HDominus enim ipfcnbsp;i.Lo.s.ß.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Deuteronomium.

eft hærcditas eorû: ficutlocutus eft illis.Hoc er it indicium fâcerdotum à populo, amp; ab hisnbsp;qui ofirGruntviclimas:fiueboucm,liueouemnbsp;immolaueriht, dabuntfàccrdoti armum acnbsp;ventriculum;primitiasfrumenti,vini amp; olei,nbsp;amp;lanarùm partem cx ouium tôfionc.Ipfiimnbsp;enim elegit Dominus Deus tuus decundisnbsp;tribubus tuis, vt ftet, amp; miniftret nomininbsp;Domini iplc amp; filij cius in Icmpiternum . Sinbsp;exicrit Lcuites cxvnavrbium tuarum exo-B

mni Ifraelin qua habitat,amp; voluerit venire, defydcrans locum quem elegerit Dominus,nbsp;miniftrabit in nomine Domini Dei fui,ficutnbsp;omnes fratreseius Leuiræ,qui ftabût co tempore coram Domino. Partem ciborumean-dem accipiet, qua amp; cæteri: excepto eo quodnbsp;in vrbe fua cx paterna ei fiiccefsione debetur.nbsp;Qiiandoingrefius fueris terram quam Do-minus Deus tuns dabit tibi, cane ne imitarinbsp;velis abominationes illarum gentium . I! ncc Leuî.*«'^nbsp;inueniatur in te qui luftret filium fuum , autnbsp;filiam,ducens per ignem : aut qui ariolos fei-Icitetur, amp; obièruet Ibmnia atqj auguria.necnbsp;fit maleficus nec incantator, ncq; qui pythô-nés confulat, neediuinos, llamp;quæratà mor-tuis veritatem. omnia enim hæc abominaturnbsp;Dominus,amp; propter iftiufmodi Icelcra dele-bit eos in introitu tuo:perfcdus cris,amp; abfqjnbsp;macula cumDomino Deo tuo. Gentes iftxnbsp;quarum pofiidebis terram, augures 5c diui-nos audiunt : tu autem à Domino Deo tuo,nbsp;aliter inftitutus es . llProphetam de genre tuanbsp;amp; de fratribus tuis ficut mc,fufcitabit tibi Do y.c.nbsp;minus Deus tuus :ipfijmaudies vtpetifti ànbsp;Domino Deo tuo in Horeb, quando concionbsp;congregata eft atquc dixifti, 11 Vltrà non au-diamvocem Domini Dcimei, Scignemhuenbsp;maximum amplius nonvidebo,nemoriar.Etnbsp;ait Dominus mihi, Bene omnia fiint locutî,nbsp;llProphetâfiilcitabo eis de medio fratrumfiionbsp;rum nmilem tui : 5c ponam verba mca in orcnbsp;eius , loquetûrquc ad eos omnia quæ prxee- pnbsp;pero illi. qui autem verba eius qux loqueturnbsp;in nomine meo,audire nolucrit,ego vltor cx-iftam.Propheta autem qui arrogantia depra-uatus voluerit loqui in nomine meb,qux egonbsp;no prxeepi illi vt diceretjaut ex nominealie-norum dcorum, intcrficietur. Quod fi tacitanbsp;cogitationc relponderis, Quomodo poftuntnbsp;intclligereverbum quod Dominus non eftnbsp;locutus?hoc habebis fignum,Qimd in nomine Domini propheta ille prxdixcrit, Sc nonnbsp;cucncrit; hoc Dominus non eftlocu#as, fednbsp;pertumoremanimifui propheta confinxit,nbsp;amp; idcirco non timebis eum.

S. Separandteyrbes nfugij, amp; adeat^ fttti confu^ient ƒ«» non:deymsfalßsinbsp;teßt~


-ocr page 193-

Ium de medio tui : vt audiences caeteri timo-rem habeantjSc nequaquam ralia audeant iä-ccrc.* Non niifereberis eins, II fedanimam pro anima , oculum pro oculó j dentem pronbsp;dente j manum pro manu, pedem pro pcde Leuit.»4.«nbsp;exiges.

5.

temfore fgt;ugna ßnt tlomum remittendi, iura belli qwmodo feruanda , Arbores cA~nbsp;dendee ad machinas inßruendas,^ ^nee relin-'nbsp;quendee^

CAP. XX.

SI cxicris ad bellum contra hoftes tuos, Sevideris cquitatuS ficcurrus, 8c maio-rem quam tu habeas^aduerlarij exercitusnbsp;miiltitudinem^nontimebiseos: quia Dominus Deus tuu^ tecum eft qui cduxit te denbsp;Terra-Aegypti. Appropinquante autem iamnbsp;prælioj ftabit lacerdosanteaciemjScficIo-quetur ad populum, Audi Ifiael, vos hodie

Præcep.amp;iud. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deuteronomium.

66

tefiibns, amp; de terminis non transßrendis. nbsp;nbsp;nbsp;fuerint in diebus illis. Cum^jdiligentifiimê

CAP. XIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perlcrutates inucncrintfalfiimteftemdixifle

VmdilperdideritDominusDeustuus contrafratremfuummendaciumJIreddentciDmi.ipg.' jGenteSj quarum tibi traditurus eft ter ficut fratrifuofaccrecogitauitj8cauferesma-rara^ 8c poflederis eam^ habitauerisq;

in vrbibus''eius’8c in a:dibus:tres ciuitates fe-parabis tibi in medio terrae, quam Dominus Deus tuns dabit tibi in poflélsionemjfternésnbsp;diligenter viam;8c in tres xqnaliter partes to-tam terræ tuæ prouinciam diuides: vt habeatnbsp;c vicino qui propter homicidium profugusnbsp;eft,quo pofiit euadcré. Ha:c erit lex homici-dae fugicntis,cuius vitalcruanda eft,Qui per-euflent proximum fuumnelcienSjSc qui herinbsp;Sc nudiuftertius nullum contra ciim odiumnbsp;habuifle comprobatur: fèdabijfle cum eo firnnbsp;pliciter in lyluam ad ligna cædenda, 8c in fiicnbsp;cifionelignorum fècuris fugeritmanu, fer-rumque lapfum de manubrio amicum ciusnbsp;percufrerit,8coccidcrit:hicadvnam fupradi-durum vrbium confugiet, 8c viuet : ne for-fitan proximus eius, cuius effufus eft fan-guis, dolore ftimulatus, perftquatur, 8c appréhendât eumfilongior via fuerit, 8c perçu- contra inimicos veftros pugnam commit-tiat animam eius qui no eft reus mortis: quia titis , non pertimclcat cor veftrum , noli-nullum contra cum qui occifus eft, odium te metuere,nolitc cedere, nee formidetis e-prius habuifie monftratur. Idcirco prxcipio os:quia Dominus Deus vefter in medio vc-tibi,vt tres ciuitates æqualis inter le Ipatij di- ftri eft,8c pro vobis contra aduerfiirios dimi-uidas. Cum autédilatauerit Dominus Deus ‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

tuus terminos tuos , ficut iurauit patribus 'ifis,8c dedcrit tibi cunÄam terram llquam cisnbsp;pollicitus eft ( fi tarnen euftodieris mandatanbsp;eius, 8c feccris quæhodic prxcipio tibi,vtdi-ligas Dominum Dcum tuum, 8cambulcs innbsp;vijseius omni tempore) addes tibi II tres aliasnbsp;ciuitates j 8c fupradidarum trium vrbium nunbsp;merum duplicabis.’vt non elfundatur languis

P innoxius in medio terræ,quaDominus Deus tuus dabit tibi pofsidendam , nc fis fangui-enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem odio habensproximû

fuum infidiatus fuerit vitse eius, furgensque pereuflerit ilium, 8c mortuus fucrit,fugeritq;nbsp;ad vnam defiipradióris vrbibus,mittcntlènionbsp;res ciuitatis illius,8c arripienteum de loco ef-fugij,tradcntq; in manu proximi, cuius fan-guis elFufus cft,8c morietur.Non milèreberisnbsp;eius, 8c aufercs*innoxium’ languinem delf-racl,vt bene fit tibi.Nó aftiimes, 8c transférésnbsp;terminos proximi tui quos fixerv.t priores innbsp;polTefsione tua, quam Dominus Deus tuusnbsp;dabit tibi in terra quam acccpcns poßiden-^pr.ir.b. dam.llNon ftabit teftis vnus contra aliquem,nbsp;ft’^cqiÏid illud peccatij8cfacinoris fuerit: lednbsp;duorum aut trium teftium ftabit om-quot;°Dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Si fteterit teftis mendax contra

hominem , acculans eum prxuaricationis, Aabunt ambo, quorü caula eft, ante Dominum inconlpcdu làcerdotumôciudicum qui

cabit^vt eruat vos de periculo.D uces quoque g per fingulas turmas audience exercitu proclanbsp;mabunt, lIQuiseft homo qui ædifîcauit do-mum nouamjamp; non dedicauitcamPvadatj amp;nbsp;reuertaturindomum luam_,nefortemoriatupnbsp;in bellOjSc alius dedicet cam, Qms eft homonbsp;qui plantauit vineam, 11 Sc needum fecit cam Leui.i^.e.nbsp;effecommunéjdequa vefei omnibus liccat?nbsp;vadatj amp; reuertatur in domum fuam :ne fortenbsp;moriatur in bello, amp; alius homo cius funga-tur officio.Quis eft homo qui defpondit vxonbsp;remj amp; non accepit eamPvadat 8c reuertaturnbsp;in domum fiiam, ne forte moriatur in bello,nbsp;amp; alius homo accipiat earn.His diótis addentnbsp;rcliqua^ßcloquenturad populum, ilQuis eftnbsp;homo formidolofiiSj amp; corde pauido? vadat, ‘nbsp;nbsp;nbsp;*

amp; reuertatur in domum fuam ne pauerc faciat corda fratrum fuorum, ficut ipfe timoré per-territus eft. Cumq; filuerint duces exercitus,nbsp;8c finem loquendi fiîccrint,vnufquifi]uc fiiosnbsp;ad bellandum cuneos prxparabit. Si quandonbsp;accefleris adexpugnandam ciuitatcmjoftcresnbsp;ei primum pacem.Si receperitj Sc aperucrit tinbsp;bi portaSjCunAus populus qui in eacft^laluanbsp;bicur^Sc feruict tibi fub tributo.Sin autem fœnbsp;dus inire nolueriCj Sceoeperit contra te bellu,nbsp;oppugnabis eam.Cumque tradiderit Dominus Deus tuusillam in manutua, pcrcuticsnbsp;omiie quod in ea generis mafculini eft, in o-re gladij , ab/que mulieribus 8c infantibus iu-

I a mentis

-ocr page 194-

Deutéfonotniuth. în numero captiuorum multerem pulchram,nbsp;6c adamaucris eam, voluerisquehabere vxo-rcm,introduces eam in domum tuami'quxja ,nbsp;det cxßriem,8c circuncidct vngues, ôc depo--^nbsp;net veftem în qua capta eft,fêdcnsquemf domo tua, flebit patrem 8c matrem fliamvnonbsp;menfê,6c poftca intrabis ad eam,donnîcsqucnbsp;cum illa,amp; erit vxor tua. Siautem poftea nonnbsp;federit animo tuo,dimittes eam liberam, necnbsp;vendere poteris pecunia, ncc opprimere pernbsp;Îiotentiam: quiahumiliafti cam. Si habueritnbsp;lomo vxores duas, vnam diledam, 5c alte-

Præcep.amp;iud..

mentis Sccaîteris quae inciuitatcfunt. Om-nem prædam cxcrcitui diuides, amp; comedes de {polijs hoftium tnorum , qux Dominusnbsp;Deus tuus dederit tibi. Sic facies cundis ciuinbsp;tatibus qux à te procul valde flint, amp; no flintnbsp;D de his vrbibus q uas in pofTeßionc accepturusnbsp;es.De his aiitem ciuitatibus quae dabuntur tinbsp;bi, nullû omnino permitccs viuere,fcd intcrfinbsp;cics inoregladij,Hethxû videlicet, amp;Amor-rhxum,amp; Chananæuni,Phcrczæum, amp; Hc-iiæum,amp;Iebulâeum, flcut præcepit tibi Do-niinus ,Dûus.tuus:nefortè doceant VOS face-re cunlt;Stas abominationes quas ipfloperati ramodiofa,''gnueritqucexeis’liberos,amp;fuc-quot;^f««rptf'nbsp;flintdijsfuis,amp;pcccetisinDoniinumDeum rit fllius odiofæ primogcnitus, volueritqucî***“’’^'nbsp;veftrum. Quando obfedcris ciuitatem mul- flibftantiam inter fllios fuos diuidereino po-to tempore, amp; munitionibus circundcderis teritfilium dilcdx facerc primogenituni, amp;nbsp;vt cxpugnes eara,nó fuccides arbores de qui- prsferre filió odiofâcjfed filium odiofâeagno-bus vefcipoteft,necfccuribuspcrcircuituni cetprimogenitum, 11 dabitque ei de his quaenbsp;debes vaftareregionem : quoniam lignûeft, habueritcunda duplicia. ifteeftenimprin-amp;non homo, nccpoteflbellantiumcontra cipiumliberorumeius, Schuicdebentur pri-teaugere numcrum. Si qua autem ligna non mogenita.Si genucrit homo filium conturaanbsp;funt pomifera, fedagreflia, amp;in cxterosapta ccm amp; proteruum,qui non audicrit patris acnbsp;vfuSjfuccide,amp;ini1;ruemachinas, doneeca- matris imperium, amp;coercitusobedirecon-pias ciuitatem quae contra te dimicat.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tcmpfcrit : appréhendenteum, amp; ducent ad

5. Cautiofugerl}omiddioocculto,muliereinlel fènioresciuitatis illius amp;ad portam iudicij,

lo caÿtàjfilîo contumace nbsp;nbsp;nbsp;eo jui ßtJ^enfM dicentq; ad eos, Filius noftcr ifte proteruus

tcmpfcrit : appréhendenteum, amp; ducent ad

efi in ligno.

CAP. XXI.

A Vandoinuentum fueritin terra quam Dominus Deus tuus daturus eft tibi,nbsp;hQminis cadauer occifl,Scignora-bitur cxdis reus, egredientur maiores natu,nbsp;amp; indices tui, amp; metientur à loco cadausrisnbsp;fingularum percircuicum fpaciaciuitatu : 8cnbsp;quam viciniorcm cseteris efle perfpexerint,nbsp;feniorcs ciuitatis illius tollet vitulam de ar-mento,qux non traxit iugum,nec terram feinbsp;dit vomcrc, 5c ducetcam advallcm afperam tuamquam Dominus Deus tuus dederit tibinbsp;atque faxofam, qux nunquam arata eft, ncc in poflefsioncm.

fernen tern recepit, 5c cxden tin eaceruices vi tulx.accedentque facerdotes filij Lcui, quosnbsp;clcgerit Dominus Deus tuus vt miniftrentnbsp;ei,8c bencdicat in nomine eius. Sc ad verbumnbsp;tgt;.7. corum omne negotiumgt;pendet’:6cquicquidnbsp;B mundum vel immundum eft, iudicctur. Etnbsp;•«»««.I. venient*maiorcsnatu ciuitatisilliusadinternbsp;fedum, lauabuntque manusfuas fliper vitu-‘ lam qux in vallepercufTa eft , 5c dicent. Manus noftrx nonefFudcruntfanguincm hunc,nbsp;ncc oculi viderfit. propitius efto populo tuonbsp;Ifrael,quem redemifti Domine, 6c ne reputesnbsp;fanguincm innocentem in medio populi tuinbsp;Ifrael.Etaufereturab eisreatus fanguinis: tunbsp;auté alienus eris ab Innocentis cruorc qui fu-fus eft,cum fecerisquodprxeepitDominus.nbsp;Siegrefsi fuerisadpugnam contra inimi-cos tuos,amp; tradiderit eos Dominus Deus tunbsp;us in manu tua,captiuofqj duxeris,8c videris

Secontumax eft, monita nollra audire con-temnit, commeflationibus vacat, amp; luxurix atque conuiuijs.- lapidibus cum obruet popunbsp;lus ciuitatiSjamp;morietur, vtauferatis malumnbsp;de medio veftri, 5c vniuerfus Ifrael audicnsnbsp;pertimcfcat.Qi^ando pcccauerit homo quodnbsp;mortepledendumeft, 5c adiudicatusmortinbsp;appenflis fueritinpatibulo: non permanebitnbsp;cadauer cius in ligno,fed in eadem die fpclie-tur: quiallmaledidus à Deo eft qui pendet innbsp;ligno, Senequaquam contaminabis Tcrraranbsp;5. Tiet as in rentgroxitni exercenda^ de ’^eße al-teriueßxue, de inutnto mdo^ de dreundandunbsp;te^odomin, de non comifeendis relue diuerßnbsp;generis,deßmlnijs, deßgnis yirginitatis, denbsp;adulterio, decorrMtain ’Vriendinagro,denbsp;•vxoregatris non aucenda,

Ckt. XXII.

NOn videbis boue fratris tui,aut ouera A errantem, 6c prxteribis: fed reduces ixed.*}**nbsp;fratri tuo,etiamfi non eft propinquusnbsp;fratertuus,necnoftieumiduces in domumnbsp;tuam,6c crût apud te quâmdiu quxrat ca frater tuus, 6c reçipiat. Similiter facies de aßno,nbsp;6c de veftiméto, 8c de orani rc fratrisVui quxnbsp;perierit : h inueneris earn, ne negligas quafî 'nbsp;alienam . Si videris afînum fratris tui autbo-uem cccidifîc in via, non defpicies , fèd fûb-leuabis cum eo.Non induetur muliervcftcv*nbsp;rili, ncc vir vtetur vefte fœminca, abomi-nabilû

f

-ocr page 195-

s per quatuor 'T Siduxcritvir j ]

Præcep.amp; iud. Deuteronomium. 67 habilis enimapudDeum eft qui facit hæc. ciumvencrit: lldabit qui dormiuit cum ea^pânbsp;Si ambulans per viam , in arbore vel in ter- tri puellæ quinquaginta ficlos argentf 8c ha-ranidumauis inuencrisj8c matrem pullis vel bebit eam vxorem, quiahumiliauitillam: nónbsp;puis défuper incubantem : non tenebis earn poteritdimittereeamcudis diebus vitæ fuæ.nbsp;cum filijsjlèdabire patieris, captos tenens fi- Non accipiet homo vxorem paths fui,nec renbsp;uclabit operimentum eius.

5. ‘Dehif^uiab Eccleßa T)ei arcendißtnt yel admittendi : Jdumxiu amp; Æegyptiui nonnbsp;ßtnt alijciendi,depollutione no^urna, amp; loconbsp;^d neceffitria natura deputandoßcßruo fugi-tiuo,de mercedeproßihulißugienda yßira er-ga ßatresßc yoto, de yinea amp;ßegete j^roximi.

CAP. XXIII.

~~ On intrabit eunüchus attritis vel am A pufatis tefticulis, 8c ablcifio veretronbsp;— ’ ecclefiam Domini. Non ingredieturnbsp;mamzer,hoceft de lcorto natus,in ecclefiamnbsp;Domini vlq j ad decimam gencrationem. Amnbsp;monites 8c Moabites etiam poft decimam genbsp;nerationem non intrabunt ecclefiam Domi-ni,in æternum: quia noluerunt vobis occur-rerecum pane 8c aqua in via quando egreßinbsp;eftis de Aegypto; amp; quia códuxerunt contranbsp;te Balaam filium Beorde Mcfbpotamia Sy-riae,vtmaledicerettibi: II 8cnoluitDominusnbsp;DeustuusaudireBalaam,vertitq;maledilt;ftio -nem eius in benediótionem tu'am,eo quoddinbsp;ligerctte.Non fiicies cum eis pacem , necnbsp;quxras eis bona cundis diebus vitæ tuæ, innbsp;lempiternum.Non abominaberis Idumæum, jjnbsp;quia frater tuus eft:nec Aegyptium, quiaad-uena fuifti in terra eius . Qui nati fuerint exnbsp;eis,tertia generationc intrabunt in ecclefiamnbsp;D o mini. Quando egrelfus fuerisaduerfus honbsp;ftes tuos in pugnam, cuftodies te ab omni renbsp;mala. Sifuerit inter vos homo quinoéturnonbsp;pollutus fit fbmnio, egredietur extra caftra,nbsp;8c non reuertetur priuiquam ad vefperam la-uetur aqua, 8c poftfolisoccafiimregredie-tur in caftra . Habebis locum extra caftra adnbsp;quern egrediaris ad requifita naturæ, gerensnbsp;paxilium inbalteo. cumq; federis, fodies pernbsp;circuitu, 8cegeftahumo operies quoreleua-tus es(Dominus enimDeus tuus ambulat in Cnbsp;mediocaftrorum, * vteruat te, 8c tradattibi

puis défuper incubantem : non tenebis eam lios, vt bene fît tibi^ amp; longo viuas tempore.

® Cum xdificaueris domiim nouam^facies mu rum tedi per circuitûme efFundatur Finguisnbsp;in domo tua_, 6c fis reus labente alio^ôc in prxnbsp;ceps ruente.Non leres vincamtuamalteronbsp;fèmineme 5c lèmentis qua {èuiftij8c quæ na-fcunturex vinea^ pariterfandificentur .Nonnbsp;arabis in boue fimul 6c alino . Non induêrisnbsp;veftimentoquodex lanalinoque contextumnbsp;eft. Funiculos in fimbrijs Facies per quatuornbsp;angulos pallij tui quo operiris. f 'nbsp;vxorenijôc poftea odio habuerit eam^qiixfie-ritqueoccaiîoncs quibusdimittateam^ obij-ciensei nomen pefiimumjôc dixerit^ Vxoremnbsp;banc accepi, 6c ingrelTus ad eam non inueninbsp;virginem: tollent eam pater 6c matereius 6cnbsp;Fercntïècum figna virginitatis eiusadfenio-res vrbis qui in porta funt: 8c dicet pater. Fi-liam meam dedi huic vxorcm : quam quia o-ditjimponit ei nomen pefiimumjVtdicat-^Nonbsp;inueni filiam tuam virginé ; 8c eccehaccfüntnbsp;C fignavirginitatis filiæmeæ. Expandent veftinbsp;mentum coram lènioribus ciuitatis:apprehé-dcntque lenes vrbis illius^virum^ 6c verbera-bunt ilium, condemnantes infùper centumnbsp;ficlis argenti^quos dabit patri puellæ^quonianbsp;dilFamauit nomen peßimum luper virginemnbsp;Ifiaehhabebitque eam vxorem j 8c non pote-rit dimittere eam omnibus dicbus vitæfiiæ.nbsp;Quod fi verum eft q uod obijcitj8c non eft innbsp;puella inuenta virginitas ; eijcienteam extranbsp;fores domus paths fui 8c lapidibus obruentnbsp;viri ciuitatis illius^8c morietur : quoniam fecit nefas in Ifi-ael,vt Fornicarctiir in domo panbsp;lo.b tris fui:8c auferes malum de medio tui.ttSi dornbsp;mierit vir cum vxore alteriuSjVterque morie-tur^ideft adulter 8c adultéra : 8c auferes malunbsp;D delfrael.Si puellam virginem delpodcrit vir_,nbsp;amp; inuenerit eam aliquis in ciuitatej8c concunbsp;bueritcumea:educes vtrumq; ad portam ciuinbsp;tatisillius^8clapidibus obruétur;puella,quianbsp;non clamauit cum eflet in ciuitäte : vir, quia inimicos tuos) 8c fint caftra tua fiinda, 8c ni-humiliauit vxorem proximifui. 8c auferes hilineisappareatfeditatis^nederelinquatte.nbsp;malum de medio tui.Sin autem in agro repe- Non trades Icruu domino fiio^qui ad te con-rcrit vir puellam q uæ delponlata eft^5c apprenbsp;hendens cócubueritcum eajiplè morietur Ibnbsp;lüs ; puella nihil patietur, nec eft rea mortis;nbsp;quoni?5nficut latro confurgit contra fratremnbsp;fuum^Sc occïdit anima eius^ita 8c puella per-pclFaeft.fola eratin agro-.clamauit, 6c nullusnbsp;affuit qui liberareteâ.Si inuenerit vir puellamnbsp;virgincinjquæ non habet Iponfum^ amp; appre-hcndcns concubuerit cum illa^ 8c res ad iudi-

fugerit. Habitabit tçcû in loco qui ei placue-rit,amp;in vna vrbium tuarû requiefcet: ne con triftes euin. Nonerit meretrix de filiabus If-rael^ncc Icortator defilijs IfraeLNon ofFeresnbsp;mercedemproftibulijnecpretiû canis in domo DominiDei tui^quicquid illudeft quodnbsp;'’voucrint*:quiaabominatioeft vtrunq;apudnbsp;D ominum Dcum tuum. Non fœncrabis fra-tri tuo ad vfurain pccuniam^ nec fruges nccnbsp;I 5 quam-

-ocr page 196-

Præcep.amp; iud.

D quamlibet aliam rcm;led’alieno.Fratri autem tuo ablque vliiraid quoindiget, commoda-bis:Yt benedicat tibi Dominus Deus tuus innbsp;omni operetuo in terra ad quam’ingredieris’nbsp;*’ poßidendam.Cum votum voueris Domino

Deo tuo,non tardabis reddere; quia requirct illud Dominus Deus tuus.8c li moratus fue-ris,reputabitur tibi in peccatum. Si noluerisnbsp;polliccri,ablque pcccato eris. Quod autem lenbsp;mel egrelfura eft de labijs tuiSjObleruabis, 6cnbsp;facies licut promififti Domino Deo tuo, 8cnbsp;propria voluntatc8coretuolocutus es.In-grelTus vineaproximi tui, comede vuas quannbsp;turn tibi placuerit : foras autem nc clferas tc-cum.Si intraucris legetem amici tui, frangesnbsp;lpicas,8c manu conteres:falce aût non metes.

5. Libellus rejgt;udijfrermittitur, mifericordia in debitores pauferes,non neganda msrcesße tu~nbsp;ditioaduenet fttfilli ^ae reliquijs meßis acnbsp;'vindemia.

CAP. X X Ï 111.

SI acceperit bomo vxore,8c babucrit cam, 8c non inuenerit gratiam ante oculos e-ius propter aliquam fœditatem;lcribet linbsp;bellum rcpudij,8c dabitin manu illius, 8c di-mittet cam de domo fua.Cumq; egrefla altc-rum maritum duxerit, 8c ille quoque oderitnbsp;cam,dedcritqueei libellum repudij,6c dimilcnbsp;ritdedomo fria, vel certe mortuus fuerit:nonbsp;potcrit prior maritus recipere earn in vxore:nbsp;quiapolluu cft,8cabominabilis fadaeft coranbsp;Domino : ne pcccare facias terram tua quamnbsp;Dominus Deus tuus tradiderit tibi poßidendam. Cum acceperit homo nuper vxore nonnbsp;procedet ad bellum,uec ei quippiam neeeßi-tatis iniungetur publicz,led vacabit ablq; culnbsp;pa domui friz,vt vno anno Izteturcum vxo-® re liia.Non accipies loco pignoris inferioremnbsp;6c fuperiorem molam : quia animam fuam apnbsp;poluittibi. Si deprehenfus fuerit homo folicinbsp;tans fratrem fuum de filijs Ifracl, 8c venditonbsp;eo acceperit pretium:interficietur, 8c auferesnbsp;malum de medio tui. Oblerua diligenter nenbsp;incurrasplagam leprz, ledfacies quzcunquenbsp;docucrint te ficerdotes Leuitici generis iu-quodprzeepi cis,6cimplelblicitc.llquot;Menbsp;^uafecerit mcntote quz feccrit Dominus Deus vefter’nbsp;Of«Mw.inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cgredcrcmini de Aegypto.

ßCü répétés à proximo tuo rem aliqua, quam debet tibi, non ingredieris domum cius vt pi-gnus auferas:lcd ftabisforis,6cille tibi proférer quod habucrit. fin autem pauper eft, nonnbsp;pernodabit apud tepignus, led ftatim reddesnbsp;ci ante lobs occafum:vt dormiés in veftimennbsp;to fuo,benedicat tibi, 8c habeas iuftitiam co-Leuit.iÿ.c ram DominoDeo tuo.lINon negabis merce-dem indigentis, 8c pauperis fratris tui bue ad

A

Matth.5.e. Sü.ip.a.nbsp;Marc. IO, a

Deuteronomium.

tas tuas efl:£èd eadem die reddcs ei pretium la Boris (ui ante folis occafiim^ quia paupereft,nbsp;6c ex eo fiiftentat animam hiam ; neclametnbsp;contra te ad Dominum, 6c reputetur tibi innbsp;pcccatum. Non occidentur patres pro filijs,nbsp;nec filij propatribus:led vnulquifq; pro pec- ixec.iS.e.nbsp;cato fuo morietur.No peruertes iudicium ad-uenæ 6cpupilli,necauferes pignoris loco vidua» veftimentum. Memento quôdfèruieris Dnbsp;in AegyptOjôc eruerit te D ominus Deus tuusnbsp;inde.ldcirco præcipio tibi vt facias banc rem,nbsp;Quando meflucris fegetem in agro tuo, 6cnbsp;oblitus manipulum reliqueris, non reuerte-ris vt tollas illum:fed aduenam, 6c pupillum,nbsp;6c viduam auferre patieris, vt benedicat dbinbsp;Dominus Deus tuus inomni operc manuûnbsp;tuarum;Sifriiges collegeris oliuarum, quic-quid remanient in arboribus, non reuerterisnbsp;vtcolligas: led rclinques aduenæ, pupillo,acnbsp;viduæ. Si vindcraiaueris vineam tuam, nonnbsp;colliges remanentes racemos, led cedent innbsp;vlus aduenz pupiUi,acviduz.Memeto quodnbsp;6ctuferuierisin Aegypto, 6cidcirco przei-pio tibi vt ficias banc rem.

5. Qwitplagis ran cxdenJut, bout trituranti oi non iilligandum,ßnKnfratrißtßitandum,fctnbsp;na mulieris yennda apprehendtntn, non tomnbsp;mittenda in Rondere menßnra iniußitiafnbsp;•^dmalcutie delendi.

CAP. XXV.

SI fucrit caula inter aliquos, 6c interpella A uerint iudices:quem iuftum efic perlpe-xcrintjilli iuftitizpalmam dabuntzquemnbsp;impium, condemnabunt impietatis . Sin au-tem eum qui peccauit, dignum viderint pla-gis: prollernent, 8c coram Ic faciet verberari.nbsp;Pro menllira peccati,erit 8c plagarum modus:nbsp;ita duntaxat vt !1 quadragenarium numcrumnbsp;non cxcedant:ne fœdè laceratus ante oculosnbsp;tuos abeat frater tuus. No lieabis os bouis tè-

¦ ¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;°nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Msr.ii.b.

rentis in area rruges tuas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lue.io.^«

Quando babitauerintfratres limul,8c vnus B exeisablqueliberis mortuusfuerit, vxorde-fundi non nubet alteri : led accipiet earn frater eius, 8c fufritabit lemen fratris lui: 8c pri-mogenitum ex ea lilium nomine illius appel-labit, vt non deleatur nomen eius exllfacl.nbsp;Sin autem nolucrit accipcrc vxorcm fratrisnbsp;fui quz ei lege debetur, perget mulicr ad portam ciuitatis, 8c interpcllabit maiorcs natu,nbsp;dicetq;JINon vult frater viri mei lulcitarequot;lè- Ruth. 4.^nbsp;mcn’fratris luiinllfaebnecmeinconiugiumnbsp;Ibmerc. Statimq; accerliri cum facici^r, 8c in-terrogabunt. Si relponderit, Nolocam vxorcm accipere : accedet mulicr ad eum coramnbsp;lenioribus, 8c tollet calceamentum dc pede c-ius,lpuetque in faciem illius, 6c dicct,Sic fictnbsp;uenz qui tccum moraturin tcrra,8c intra por bomini qui non zdificac domum fratris fui.

Etvo-

-ocr page 197-

J?ræcep.amp;iud.

Et vocabitur nomen illius in Ifrael, Domus difcalceati. Si habucrint inter fè iurgium virinbsp;»»•J. tgt;duo\ amp; vnus contra alterum rixari cœperit;nbsp;volensque vxor alterius cruerevirum fiiumnbsp;quot;demanu fortioris^mirèritque nianum, amp; ap-prehenderit verendâ eius : abfcindes manumnbsp;ülius, nceflcAêris lupeream vlla miièricor-dia. Non habebis in fàcculo diuerlà pondéra,nbsp;maius amp; minusmcc erit in domo tua modiusnbsp;maior Sciftinor. pondus habebis luftû amp; verum , amp; modius æqualis amp; verus erit tibi ; vtnbsp;multo viuas temporeftiper terram quam Donbsp;D minus Deus tuus dederit tibi.abominatur e-nim Dominus tuus eu qui facit hæc, amp; auer-J7.e fàtur omnem iniuftitiam. Memento quæ fe-ccrittibi Amalecin via quandoegrediebarisnbsp;ex Aegypto; quomodo occurrerit tibi, amp; ex-tremos agminis tuijqui lafsi refidebât,cecidenbsp;rit, quando tu eras fame Sclabore confeftus,nbsp;amp; non timuerit Deum.Cum ergo Dominusnbsp;Deus tuusdederit tibi requiem, amp;fubieccritnbsp;cûdas per circuitum nationes in terra quamnbsp;tibi pollicitus eft; delcbis nomen eius fubcœnbsp;lo, Caueneobliuifearis.

J. ‘Primititt ac deamis ybt amp; qwîgt;us (xoluen-da, amp;fub qua yerboritmforma.

CAP. XXVI.

A. Ä^Vmqueintraueris terram quamDo-

1 .minus Deus tuus tibi daturus eft: poß-—^hdendam,amp; obtinueris earn, atqj ha-bitaueris in ea,tolles decunétis frugibus tuis primitias, amp; pones in cartallo , pergefque adnbsp;locum quem Dominus Deus tuus clegerit,nbsp;Vt ibi inuocetur nomen eius:accedefq; adfà-cerdotein qui fueritindiebus illis, amp; dices adnbsp;cum , Profiteer hodie coram Domino Deonbsp;tuo,quod ingrefliis fum in terram pro qua iunbsp;rauit*patribus noftris vt daret earn nobis.Su-fcipienfqj facerdos cartallumde manu’cius*,nbsp;ponet antcaltare Domini Dei tui, amp;loquê-ris in conlpedu Domini Dei tui, Syrus per-lêqucbatur pattern mefi,qui delcendit in Ae-gyptum,8c ibi peregrinatus eft in paucifiimonbsp;numéro: creuitque in gentem magnamacro-B buftamamp;infinit£B multitudinis.Afflixerunt-quenos Acgyptij,amp; perlccuti funtimponennbsp;tes oneragfauifiima, amp;. claraauimus ad Dominum Deum patrum noftrorum:qui exau-diuitnos,amp;re{pexit humilitatem noftram,amp;nbsp;laborem atq; anguftiam;amp;eduxitnos de Aegypto in manu forti,amp; brachio extento,in innbsp;genti pauore,in fignis atque pôrtentis, amp; in-trodux.-t ad locû iftum, amp; tradidit nobis tef-ram lade amp; melle manantem. Et idcirco nûcnbsp;offero primitias frugum terra: quamDonii-^nbsp;nus dédit mihi . Et dimittes öäs in conlpcdünbsp;Domini Deitui : amp; adorato Domino Deonbsp;tuo,epulaberis in omnibus bonis quæ Domi

Deuteronomium. 68

nus Deus tuus dederit tibi, amp; domui tua:, tu amp; Leuites,amp; aduena qui tecum eft. Quando Cnbsp;compleucris decimam cundarum frugû tua-rum,anno decimarum tertio dabis Leuitæ amp;nbsp;aduenx, amp; pupillo amp; viduæ, vt comedant intra portas tuasjamp;fàturenturi: loquêrifque iiinbsp;conlpedu Domini Dei tui, Attuli quod làn-dificatum eft de domo mea, amp; dedi illud Le-uitæ amp; aduenæ,amp;pupillo ac viduæ,ficut iuf-fifti mihi.-no præteriui mandata tua,necfi.imnbsp;oblitus imperij tui. Nô comedi ex cis in ludünbsp;naeo ,necfeperauieainqualibetimmunditia,nbsp;nec expendi ex bis quicquâ in re funebri. O-bediuivoci DominiDeimei, amp; feci omnianbsp;ficutpræcepifti mihi. lIRelpice de lànduario Ifaiç.ifj.d.nbsp;tuo,amp;: de excclfb cœlorum habitaculo, amp; be-nedic populo tuo Ilfael, amp; terræ quam dedi-fti nobis, ficut iurafti patribus noftris, terræ j)nbsp;lade amp; melle rriananti.Hodie Dominus De-us tuus præcepit tibi vt facias mandata hæcatnbsp;que indicia ; vt euftodias amp; impleas ex totonbsp;corde tuo,8c ex tota anima tua. IIDominûelc ,nbsp;gifti hodie,vt fit tibi Deus,amp; ambules in vijsnbsp;eius, vt euftodias ceremonias illas, amp; mandata atque iudicia,5cobedias eius impeiio.'En’ quot;Et. 4.nbsp;Doniirtus elegit te hodie vt fis ei populuspe-culiaris, ficutlocutus eft tibi, Sc euftodiaso-mnia præcepta illius: amp; faciet te excelfioremnbsp;cunélis gentibus quas creauit in laudé,amp; nomen, amp;gloriamfuam;vt fis populus làndusnbsp;Domini Dei tuijfîcut locutus eft.

S. Altäre lapideumerigendumbenedexf^lapidi-bin injcribsnda : bensdiiîionesf ioru amp; malt-di^iones impiorum. CAP. x x V 11.

PRæcepit autem Moyfes amp; feniores If-rael populo dicentes, Cuftodite pmne madatum quod præcipio vobis hodie.

Cumq; tranfieritis lordanem in terra quam Dominus Deus tuus dabit tibi, érigés ingen-tes lapides,amp;calce leuigabis eos, vtpolsisinnbsp;eis fcriberc omnia verba legis huius, Tordanenbsp;trafinifio:vtintroeas terram quam Dominusnbsp;Deus tuus dabit tibi, terram lade amp; melle manbsp;nantenijficut iurauit patribus tuis. IlQuando jnbsp;ergo tranfieritis lordané, erigite lapides quos lofue. s.'f.nbsp;ego hodie præcipio vobis in monte Hebal, amp;nbsp;leuigabis eos calce:amp;ædificabis ibi altareDonbsp;mino Deo tuo de lapidibus quos ferrum nonnbsp;tetigit,Sô de faîcis informibus amp; impolitis : 8cnbsp;olferes fuper eo holocaufta Domino Deonbsp;fuo,amp; immolabis hoftias pacificas,comedef- ®nbsp;que ibi, amp;epulaberiscoram DominoDeonbsp;tuo, Et lcribes fuper lapides omnia verba legis huius plane 8c lucidc.Dixeruntquc Moyfes amp; fâcerdotes Leuitici generis ad orrinerrinbsp;Iffaelerri, Attende, 8c audi Ifrael.Hodic fadusnbsp;ës popuIusDominiDeitui.audies vocetn c-ius, amp; facies mandata atq; iuftitias quas ego

I 4 præci-


-ocr page 198-

Præcep.amp;iud. Deuteronomium, prxcipio tibi. *PrxcepitqueMoyles populo benedicetque tibi in terra quam acceperis.nbsp;in die illoj diccns j Hi fiabunt ab benedicen- Sufeitabit te D ominus fibi in populum fan-*p9/«Za.i. duni'Domino’fupermontem Garizim^ lor-dane tranfinilTo: Simeon Leui, ludas^ IlTa-charJoleph, 8c Ben-iamin. Et è regione iftinbsp;ftabuntad maledicendum in monte Hcbabnbsp;C RubeUjGadjSc Alcr_,ScZabul0,Danj 8cNc-Dani.p.c. phthali.llEtpronuntiabunt LeuitXjdicent^;

ad omnes viros Ifiael exccllb voce Maledi-^faciet.s, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;homo qui''facit’lculptile8c cdflatilc,abo

minationem D omini,opus manu û artifieum, '^onltjue. *ponetq ; iHud in ablcondito. 8c refpondebitnbsp;omnis populuSj8cdicitjAmé.Malediâ:us quinbsp;non honorât pattern finimj 8c matrem. * 8c dinbsp;cct omnis populus , Amen. Maledidtus quinbsp;transfert terminos proximi fiii. 8c dieet omnis populus^Amen. Maledidtus qui errate facit cæcum in itinere. 8c dieet omnis populus,nbsp;Amen.Maledifäus qui peruertit iudicium ad-ucnx,pupilli 8c viduæ.Sc dieet omnis popu-luSjAmen.Maledidlus qui dormitcumvxorcnbsp;patris lui, 6c rcuelat operimentum leduli e-ius. 8c dieet omnis populus, Amen.Maledi-ôus qui dormit cum omniiuméto.8c dieet o-mnis populuSjAmen.Maledidlus qui dorrhitnbsp;cum fororefua filia patris fui, vel matris fux.nbsp;8c dicet omnis populus, Amen. Malediâiusnbsp;4^^ dormit cum focru fiia.8c dicet omnis po-qaidarmit pulus,Amen. Malcdictus qui clàm perculîè-c«OT i-itpj-oximum fiium. 8cdicet omnis populus,nbsp;0-dicetom Amcn. *Maledidus qui accipit munera,vtnbsp;percutiatanimamfinguinisinnocentis. 8c dinbsp;Gaht.j.b. cct omnis populus , Amen. IIMalediâus quinbsp;non permanet in lermonib us legis huius,necnbsp;eos opère perficit. 8c dicet omnis populus.nbsp;Amen.

5. *^Lultiplex fromitt'ttur oljèruantibus Ugem bensdi^io, tranfgredieniibits makdi^io.

CAP. XXV III.

A I autem-audieris voce Domini Dei tui,

Yt facias atque euftodias omnia mandata “^^eius qux ego præeipio tibi hodie, facietnbsp;.te Dominus Deus tuus excelfiorem cundisnbsp;gentibus quæ vcrlàntur in term. Venientquenbsp;fuper te vniuerße benedidiones iftx,8c apprenbsp;hendent te ; .fi tarnen præcepta eius audieris,nbsp;Benediótus tu in ciuitate, 8c benediétus ina-gro . Benediâus fruAus ventris tui, 8cfru-d:us terræ tuæ, fruôlusque iumentorum tuorum, greges armentorum tuorum, Sccaulxnbsp;„ouium tuarum.Benedictahorrea tua,8cbcne-.didx reliquiæ tuæ.Bencdiétus crisângrediensnbsp;.8c egrcdiens.DabitDominus inimicos tuosnbsp;qui confiirguntaduerfiim te, corruentes innbsp;conlpcdlii • per vnam viam venient contra te, 8c per lèptem fugient .à facie tua.Emit-tet Dominus bcnedidionem fuper.cellarianbsp;tua,8cfiiper oninia opera nianuum tuarum:

aum^ficutiurauit tibi: li cuftoderis iiiandata Domini Dei tui amp; ambulaueris in vijs eins.nbsp;Videbuntq; omnes terrarum populiquod nonbsp;men Domini iniiocatum fit fuper te^ 8c timenbsp;bunt te. Abundare tefaciet Dominus omni-ßnbsp;bus boniSjfruau vteri tuijamp;fruau iumento-rum tuorum fruftu terræ tux quam iurauitnbsp;Dominus patribus tuis Yt darct t.fii. Apenetnbsp;Dominus thefaurumfiium optiniû, cœlum,nbsp;Yt tribuat pluuiam terrx tux in tempore fuo:nbsp;bencdicetquccunaisoperibus manuum tua-rum. Etfœnerabisgcntibus multis , Scipieanbsp;nullo fœnus accipes.Conftituet teDominusnbsp;in caputjamp; non in caudam:8c eris iemper fii^nbsp;prà,amp; non fiibter ; fi tarnen audieris mandatanbsp;Domini Dei tui qux ego prxcipio tibi bodicjnbsp;amp; cullodieris 8c fecens, ac non declinauerisnbsp;ab eis nee ad dextram nee ad iiniftram^ nee fènbsp;cutus fueris deos aliènes^ neque eolueris eos-ilQuodfi audire nolueris Yocé Domini Dei Leu'-’Ynbsp;tuijYt euftodias 8c facias omnia mandata einsnbsp;8c eeremonias quas ego prxcipio tibi hodie^Barueb*’*nbsp;Yenient fiiper te omnes maledidiones iftx^Scnbsp;appréhendent te. Malediótus eris in eiuitate,nbsp;maledidus in agro . Malediftum horreumnbsp;tuum,8c maledidx reliquix tux . Maledjdusnbsp;frueftus vétris tiiij8c frudus terrx tiix^armen-taboum tuorum , 8c gregres ouium tuaruin.nbsp;Maledidus cris ingrediens^Sc maledidus egrenbsp;diens. Mittet Dominus fuper tefamem 8c e-furiem^8c increpationem in omnia opera tuanbsp;qux tu facies:donec conterat te amp; perdat ve- qnbsp;lociter*jpropteradinucntioncs tuas pefiimasnbsp;in quibus reliquifti me. Adiungat tibi Donunbsp;nus pcftilentianijdonec confumat te de terranbsp;ad quamquot;ingredcris’po{sidedamj Pcrciitiat tenbsp;Dominus egeftate^febri 8c frigorCj ardore 8cnbsp;xftu j 8c aerc corrupto ac.rubigine,nbsp;nbsp;nbsp;periè-

quatur donee perças. Sit cœlû quod fupra te eftj æneum: 8c terra quam caleas^ ferrea. Detnbsp;Dominus imbrem terræ tuæ puluerem, 8c denbsp;cœlo deicendatfiiper te cinis^donec contera-ris. Tradat te Dominus corruentem ante ho-ftes tuoSj per Ynam viam egrediaris contr.a e-os,8c per fèptem fugias^Sc difpergariamp;per oninbsp;nia régna terrx.fitq ue cadauer tuum in efèamnbsp;cunôlis Yolatilibus cœli 8c beftijs terrxjSc nonbsp;fit qui abigat. Percutiat te Dominus huleerenbsp;Aegyptf 8c partem corporis per quam fterco'nbsp;ra egeruntur^ feabie quoque 8c prurigine : îtanbsp;vt curaii nequeas. Percutiat te Don inus a-mentia éc cæcitate ac furore mentis^ 8c palpesnbsp;in mcridieficutpalpare folet cxcus in tene-bris_, 8c non dirigas Yias tuas.Omniq5.tempo'nbsp;rc Câlumniam fufl:ineas,8c ppprimaris violennbsp;tiajuec habeas qui liberet te.Vxorcm acçipias,

8c alius

-ocr page 199-

Benediâ.amp; malediâ.

D amp; alius dormiat cum ea.Domum ædificcSj amp; iîon habites in c.i.Plantes vineam,amp; non vinnbsp;demies eam. Bos mus inimoleturcoramte,nbsp;non comcdas ex co.Ahniis tuus ràpia-tur in conlpedu mo_,amp; non reddacuf tibi.O-ues tutc dcntur inimicis tuis^ amp;; non fit qui tenbsp;adiuuet. Filij tui amp; filix tuas tradantur alteri

• populojvidentibus oculis tuis^Sc deficiétibus ad confpeAum eorum tota die^Sc non fitfor-titudo in manu tua. Fruâus terræ tuæ^êc omnbsp;ncs labores tuos coraedat popülus que igno-ras;5ô fis fempcr calumniara fi.iftincns:amp; op-prefTus cunlt;âis diebuSjamp;ftupens ad terroremnbsp;corû quæ vidcbuntoculi tui. Percutiat te Donbsp;* minus hulcere pefiimo in gsnibus Sc in furiSjnbsp;fànariq; non poßis à planta pedis vit}; ad vernbsp;ticem tuû . D ucctte Doiîlinus^amp;rcgê quemnbsp;conftitucsluper te, in gentem quain ignorasnbsp;tu 5c patres tui:amp;fcruies ibi dijs alicnis,lignonbsp;amp;lapidi.Et crisperdirus,in prouerbium acfanbsp;bulâ omnibus populis,ad quos te introduxc-’’it Dominus.llScniétcm multam iacies in ternbsp;^Sge.i.b. ram, Sc modicum congregabis : quia loçuftenbsp;deuorabuntomnia.Vincam plantabis Scfodinbsp;eSjamp; vinum non bibes,neccolliges ex ea quipnbsp;piam:quoniam vafiabitur vcrmibus. Oliu.isnbsp;habebis in omnibus terminis tuis,Sc non vn-gêris oleo: quiadeHuent 5c dcperibüt. Filiosnbsp;generabis Sefilias, Sc no fruêris cis; quoniamnbsp;ducctur in captiuitatem.Omncs arbores tuasnbsp;Sc fruges terrx tin-c rubigo eófumet. Adu.Cnanbsp;qui tecum verïàtur in terrajafeendet fuper te,nbsp;critq; fublimior.-tu aûtdefccndes,Sc cris infcnbsp;rior.lpfèfœncrabit tibi,Sc tu iió fcénerabis ei.nbsp;Ipleerit in caput, Sc tiicris in caudam.Ét vc-niét fiipcr te omnes maledidiones ifta:,8c pernbsp;fèquentes apprehedétte,donccintcreas: qiiianbsp;ncS audifti vocem Domini Dei tui, nee feruanbsp;fti mandata cius Sc ccrcmonias quasprxce-pit tibi.Ec crût in te figna atq; prodigia,Sc innbsp;femine tuo vlq; in fèmpiternum: eo quod nonbsp;feruieris Domino Deo tuo ingaudio,cordif-que lætitia,propter rcrum omnium abundannbsp;tiam.Seruies inimico tuo qucmiramittct tibinbsp;' Dominus,in fame, Sc fiti,ct nuditate,Sc omninbsp;penuria, Sc ponet jugum terreum fuper ceruinbsp;cera tua,doncc te.cotcrat.AdducctDominusnbsp;fuper te gentera de longinquo,8c deextremisnbsp;terrx finibus in fimilitudinam aquilx volannbsp;tis cum iinpetu: cuius linguamintelligcre nónbsp;poßis, gentcni procacißimam, quæ ndn defenbsp;rat lèni,ncc milcrcatur paruuli,8c dcuorct frunbsp;ctumir^nentoruin tuorü,ac fruges tcrr.iä tiiæ:nbsp;donee intereas^ Scnórelinquat tibi triticum,nbsp;vinum St oleum, armentaboum Scgregeso-ui U ra.-donee te dilperdat,6ccótcrat in cunólisnbsp;vroibustuis, Sçdeftruantur muri tuifirmiat-.nbsp;que fiiblimes in quibus hajaebas fiduciain in

Deuteronomium. 6^ omni terra tua.Obfideberis intra portas tuas pnbsp;in omni terra tua quam dabit tibi Dominusnbsp;Deus ruuS:8c comedes frudü vteri tui. Sc carnbsp;nes filiorüm tuorum amp; filiarum tuarü, quasnbsp;dederit tibi Dominus Deus tuuSjinanguftianbsp;Sc vaftitatc qua opprimer rc hoftis tuis. lîô-modelicatus in tc. Sc luxuriofiisyaldeinui-debitfratri fuo, Scvxori quæ cubât in finunbsp;fuö, ne det cis dc carnibus filiorüm fiiorumnbsp;quascomedet, eoquod nihilaliudhabeatinnbsp;obfidione Sc penuria qua vaftauerint teinimi’nbsp;ci tui intra omnes portas tuas. Tenera mu-lier Sc delicata quæ fuper terra ingredi non vanbsp;lebar,hec pedis veftigiû figere propter molli-tiem Sc teneritudinem nimiam, inuidebit vi-ro füo qui cubât in finu eins, fuper filij Sc fi-liæ carnibus, Sc illume lècundinarum quæc-grediuntur de medio fœminum eins, Sc fiipcrnbsp;liberis qui eadeni hora nati finit. comedentnbsp;cnim eos clàin propter rcrum omnium penunbsp;riam, in obfidione Sc vafiitatequaopprimetnbsp;teinimieus tuus intra portas tuas.Nifi eufto-dieris,5cfeceris omnia verba legis huius quænbsp;fcripta funt in hoe voluminc,8c timueris nonbsp;men eins gloriofum 8c tcrribile, hoceft Dominum Deum tuUm; àugebit Dominus pla-gas tuas, Scplagasfiminis tufplagas magnas-8c perleucrantes, infirmitatés pcßimas Sc pernbsp;petuas, Sc conuçrtet in te omnes afilidionesnbsp;Aegypti,quas tirâuiftfScadhærebunttibi.In Gnbsp;fiiper Sc viiiuerlos languores, Sc plagas quænbsp;non fiintfcriptæ in voluniine legis huius, in - •nbsp;ducet D ominus fiiper te, donee te conterat:nbsp;Scremanebitis pauci numero,quiprius eratisnbsp;fient aftra cœli præ multitudine.quonia nonnbsp;audifii vocem Domini Dei tui..Et fient antenbsp;lætatus eft Dominus fuper Yos,benevóbis fiinbsp;ciens,vofque multiplicans : ficlætabitur dil-perdens vos atque lubiicrtcns, vt auferarni-ni de. terra ad quam Ingrediens poßiden-dam.Difperget tcDominus in omnes popu-losà fiimmirate terrævfqucadterminoseius;nbsp;Sc fèruies ibi dfis alicnis quos Sc tu ignoras Scnbsp;patres tui,lignis Sclapidibus.Ingentibus quonbsp;que illis non quielces, neque erit requics ve-ftigio pedis tui. Dabit enim tibi Dominus i-bi corpauidum,8c déficientes oculos, Scani-mam confumptam m.œrore, Sc erit vita tuanbsp;quafi pendens ante te. Timebis node Sc die,nbsp;Sc non çredes vitæ tuæ.Mane dices, Quis minbsp;hi det velperû?8c Ye{pere,Quis mihi det ma-ne.^propter cordis tui formidincm:qua terre-beris:8c propter ea quæ tuis vidcbis. oculis-Rcnbsp;ducet te Dominus claßibus in Aegyptû pernbsp;viam de qua dixit tibi vt cam amplius non vinbsp;dcres. Ibi vendcris -inimicis tuis inferuos 8cnbsp;ancillas,Sc non crit qui emat.

Fxdtis^iuranKntH JfraelitarumcumTyo-mino


-ocr page 200-

Bcncdiâ:.amp;: maledid:. Deuteronomium.

mino iuxta quot;Deilenefian^ tomminatio ad~ eum omnia maledida quas Icriptafunt in hoc iterfusfttdifrdgos.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' voluminc: Sc deleatDominusnomeeius fub

CAP. xxix. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cœlo. Sc confumateumin perditionemexo-

mnibus tribubus Ifiael, iuxta malediftiones qux in libro legis huius ac fœderis continen-tur.Dicetqjlequens generatio,Sc filij qui nafnbsp;centurdeinceps. Sc peregrin! qui délonge vc-nerint, videntes plagas terræ illiuSjScinfirminbsp;tatesquibus earn afflixerit Dominusftilphu-Dnbsp;re. Sc folis ardore comburens,ita vt vltrà nonnbsp;feratur, nec virens quippiamgerminetinex-cmplûHfubucrfionis Sodomas Sc Gomorrhx,nbsp;Adamae Sc Seboim, quas fiibuertit Dominus Gen.«^-*’nbsp;in ira Sc in furore fuo . Et dicent omnes gen-tes,Quare fic fecit Dominus teiTX huiePquasnbsp;eft hxcira furoris eius immenla ? Et refpon-debunt. Quiadereliquerunt palt;ftumDomininbsp;quod pepegit cum patribus eorum, quado e-duxitcos de Terra-Aegypti: Sc Icruierdt dijsnbsp;alicnis,Sc adorauerunt eos quos nelciebatjScnbsp;quibus non fuerat attributi:idcirco iratus eftnbsp;furor Domini contra terram iftam, vt indu-ceret fiiper cam omnia malediéta,quat in hocnbsp;volumine ftripta fiint, 8ceiecit cos de terranbsp;fiia in ira Sc in furore,Sc in indignatione ma-xima,proiecitque in terram alienam ficut honbsp;diecomprobatur.Abfcondita, Domino Deonbsp;noftro:quæ manifefta fiint, nobis Sc filijs nonbsp;ftris vfquein fempiternum, vt faciamus vni-

....... *yerit.igt; »

J^erafatnitentia ‘DeumpldCdCÿrdctptum ns~ Ins datum non longe à nobis fefaratur,profo-nitur bonum amp; malum : yltro bonum eli~nbsp;genteSj’^iuamus^t^st nonfereamus, malo adbanbsp;rentes.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. x xx.

CVm ergo venerint fiiper te omnes fer- A mones ifti,benedilt;ftio fine malediiftionbsp;quampropofiii in confpedutuo .• Scnbsp;duftus pœnitudine cordis tui in vniuerfis génbsp;tibus, in quas difperferit te Dominus Deusnbsp;tuus,8creuerfus fueris ad eum,Sc obedieris c-ius imperijs, ficutego hodieprxeipio tibi, cunbsp;filijs tuis, in toto corde tuo. Sc in tota animanbsp;tua:rcducctquot;tc Dominus Deus tuus de capti- */gt;««««**nbsp;uitatctua’,ac milerebitur tui. Sc rurfiim con-gregabit te decun^is populis in quos teantè I««».}-dilperfit'Si adcardincs cœli fueris difsipatus,nbsp;mct,atque introducer in terram quam pofle-derunt patres tui. Sc obtinebis eam:8c benedinbsp;cens tibi maioris numeri teefle faciet, quàmnbsp;fuerint patres tui. CircucidetDominus De- ßnbsp;ustuuscortuû, Sccorfèminis tui : vWiligasnbsp;Dominum Deum tuum in toto corde tuo,8cnbsp;in tota anima tua, vtpoßis viucre. Omnesnbsp;autem maledidioncs has conuertet fiiper ini-micos tuos, Sc eös qui odcrunt te , Sc perfè-quutur.Tu autem reuctêris, Sc audies voeemnbsp;Çomini*

Supra. 8.a. prsfciitem diem . IIA^

Supr-S-a.

s.

Exo « T* T“ verba foederis quod prxeepit

o.ip .3. ¦ nbsp;nbsp;¦ pQæijjjjg ^oyfi vt feriret cum filijs

¦““Ilraelin. Tcrrà-Moab:praîtcrillud fœ dus quod cum eis pepigit in Horeb. Vocauit-que Moyles omnellraeljSc dixit ad eos, Vosnbsp;vidiftis vniuerfàquæ fecit Dominus coramnbsp;vobisin Terra-Aegypti Pbaraoni j amp; omnibus leruis eius, vniuerlàeque terræ illius,tcn-tationes magnas quas viderunt oculi tui, fi-gnailla portentaque ingentia, amp;nondeditnbsp;vobis Dominus cor intelligcnSjamp;oculos yi-dentes j amp; aures quæ pofsint audire vlque innbsp;prtelentem diem . IIAdduxit vos quadragintanbsp;annis per defèrtû.- non fiint attrita veftimcn-taveftra, nec calccameta pedum 'veftrorum*nbsp;vetuftatcconfumptalunt. Panem non comenbsp;diftisjvinum amp; ficeram non bibiftis:vt Icire-tis quia quot;ipfe eft’ Dominus Deus vefter. IIEtnbsp;veniftis ad hunc locum : egreflusqueeft Schon rex Hc{ebon,amp; Og rex Baftn^occurren-tes nobis ad pugnam. Et pcrcufsimus eos,amp;nbsp;tulimus terram corum, ac tradidimus pofsi-B dendam Ruben amp; Gadjamp;dimidia: tribui Manbsp;nafte.Cuftoditeergo verba pafti huiuSjamp;imnbsp;pletc ca : vt intelligatis vniuerlaqux facitis.nbsp;Vos ftatis hodiccundi coram Domino Deonbsp;veftrOjprincipes veftri^ amp; tribus, ac maiorcs ucrla’legis huius.nbsp;natu, atque dodorcs, omnis populus Ifrael,nbsp;hberi amp; vxores veftrar, 8c quot;aduenae qui tecumnbsp;lt;«gt;•. morantur’in caftris,exceptis lignorum cælô-ribus,amp;his qui comportât aquas: vt tranfeasnbsp;in fœdere Domini Dei tui,amp; in iureiurandonbsp;quod hodie Dominus Deus tuus pcrcutit te-cum:vt fuftitet te ftbi in populum, amp; iplc fitnbsp;Deus tuusftcut locutus eft tibi, Scftcutiura-uit patribus tuis Abraham, Ilaac, Sc lacob.nbsp;Nec vobis folis ego hoc fœdus ferio, amp;. hæcnbsp;iuramentaconfirmo, fed cundis prælèntibusnbsp;amp;ablcnribus.

Vos enimnoftis quomodo habitauerimus in Terra-Aegypti, amp; quomodo tranfierimusnbsp;per medium nationum, quas tranftuntes vi-diftis, abominationes amp;ft)rdes,ideftidôlanbsp;C eorum, lignum amp; lapidem, argentum amp; au-rum qux colebant. Ne forte fit inter vos vir inde terCtrahetDominus Deus tuus,llamp;aflu i.Mach.ilt;nbsp;autmulier, familiaaut tribus cuius cor auer-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f*-’p t

film eft hodie à Domino Deo noftro : vt va-dat 8c ftruiatdijs illarum gentium,amp; fit inter VOS radix germinas fel 8c amaritudine.Cum-q uc audierit verba iuramenti huius, benedi-cat fibi in corde {uo,diccns. Pax erit mihi, 8cnbsp;arabulabo in prauitate cordis mei: amp; aflumatnbsp;ebria fitientem, amp; Dominus nd ignoftatei:nbsp;led tunc quam maxime furor cius fumet amp;zenbsp;lus contra hominem ilium, Sc ledeant fiiper

I

-ocr page 201-

Moyfcs mo ri cur.

D om ini D ei tui: Faciefq ue vniucrfa mandata quæ ego præcipio tibi hodie, amp;abundarc tenbsp;facietDominus Deus tuns in cundis operi-bus manuû tuarum^ in lobole vteri tui, amp;innbsp;frudu iumentorum tuorunijin hubcrtate ternbsp;ræ tuæjamp; in rerum omniumlargitate.Reuer-tetur enim Dominus, vt gaudcat fupcr te innbsp;omnibus bonis, fient gauifiis eft in patribusnbsp;C tuis:fi tarnen audicris voce Domini Dei tui,

amp; cuftodieris præccpta eins amp; ceremoniaSj quæ in lue lege conferiptafiint: Screuertarisnbsp;ad Doroinnm Denin tuii in toto corde tuo_,nbsp;^•“ra.io.b amp;in rota anima tua. IlMandatum hoc quodnbsp;ego prxcipio tibi hodiejUon fiipra te eft^ ne-queprocul pofitum^nec incœlo fitum^vtpofnbsp;fis dicere^ Qinsnoftrû valet ad cœlumafcen-dere^vt déférât illud ad nos^vtaudiamnSjatq;nbsp;opéré compleamns ? Neq; rrans mare pofitîi:nbsp;vtcaulèriSj8c dicas, è nobis poterittrâf-fretare marCj amp; illud ad nos vlqne deferre: vtnbsp;poßimus audirCjamp;faccrequod præceptumnbsp;cft?Sed iuxta te eft lcrmo valde^ in ore tuo amp;nbsp;in corde tuOjVtfacias ilium.Conlydera quôdnbsp;hodiepropofiicrim in côfpedu tuo vitara amp;nbsp;bonum^ amp; econtrario mortem amp; malum : vtnbsp;diligas Dominum Denm tuii, 5c ambulcs innbsp;vijs eiuSjSc cuftodias madatailliusa.c ceremonbsp;nias atqueiudicia.-8c viuas,atque multiplicetnbsp;. D te, benedicatq; tibi in terra ad quamquot;ingredenbsp;ris’poßidendam.Si autem auerfum fuerit cornbsp;tuumjamp;audirenolueris, atq; crroredeceptusnbsp;adoraueris deos alienos 8clcruieriscis;prædi-co tibi hodie quddpereas, 5c paruo temporenbsp;moreris in terra ad qnam lordane tranftnifldnbsp;ingredieris poßidenda. Teftes inuoco hodienbsp;ccelum 8c terram,qnôdpropofuerim vobis vi

6 tam 8cquot;bonum,’benediófionem 8c maledidio nem.Elige ergo vita,vt 8c tn viuas, 5c lemennbsp;tuum:8c diligas Dominum Deum tuum, arque obedias voci eius,8c illi adha’reas(iple eftnbsp;enim vita tua, 8c longitude diernm tuorum)nbsp;vt habites in terra pro qua iurauit Dominusnbsp;patnbus tuis Abraham,Ilàac,8c lacob, vtda-rctcamillis.

. ’\loyfes lefueßbi fujßcit in ducem,T)eutero-nomium fcribi iubst amp; in area feruari.

CAP. XXXI.

A A Bijt itaque Moyles, 8c locutus eft o-mnia verba hæc ad vniuerfum Ilfael, 8c dixit ad eos,Centum viginti annonbsp;rum lum hodie, non poflum vltrà egrcdiScnbsp;ingredi, prælèrtim cum 8cDominus dixeritnbsp;mihi,llN,ó tranfibis lordanem iftii.Dominusnbsp;ergo Deus tuus tranfibit ante te, iplè delebitnbsp;Omnes genres has incolpeélu tuo,8cpofside-bis cas:8c lofûe ifte tranfibit ante te, fient locutus eft Dominus.Facictquc Dominus eisnbsp;it.» lificut fecit Schon 8c Og regibus Amorrhato-Ö O

Deuteronomium.



rum,8c terræ eorum,quot;delebitq; eos. Cum er-go 8chos tradideritvobisjfimiliterfacietis eis ’’ licut præcepi vobis.llViriliter agite, 8c confor Supra.7.a.nbsp;tamini.-nolite timere, neepaueatis adconfpenbsp;dum eorum : quia Dominus Deus tuus iplè B 'nbsp;eft duélor tuus, ôc non dimittet, nec derelin-quet te.Vocauitque Moylès lofûe, 8c dixit einbsp;coram omni Ilfael.ConfortarCjScefto robu-ftus: tu enim introduces populû iftum in ternbsp;rara quam daturum le patribus eorum iurauitnbsp;Dominus,8c tu eam lôrte diuides. Et Dominus qui dudor eft vefter,iplè erir tecum:nonnbsp;dimittet, neederelinquet temoli timere,necnbsp;paueas.Scripfit itaque Moyfes legem hanc,8cnbsp;tradiditeara làcerdotibus filijs Leui,qui por-tabant arcam fœderis Domini, 8c cunôtis lè-nioribus Ilfael. Præcepitqueeis,dicens, Poft qnbsp;lèptem annos anno rcmißionis,jn folenniranbsp;te tabernaculorum, conuenientibus cunélisnbsp;ex Ilfael, vtappareant inconlpeèlu Domininbsp;Dei tui in loco quem clegcrit Dominus : leges verba legis huius corarn omni llraeLaudi-entibus eis, 8c invnum omni populo congrenbsp;gato, tam viris quam mulieribus, paruulis 8cnbsp;8c aduenis qui funt intra portas tuas; vt audi-entesdilcant,5c timeant Dominum Den ve-ftrü,8c cuftodiant:impleantq; oranes lermo-nes legis huius. filij quoque corum qui nuncnbsp;ignorantzvt audirepoßint, 8c timeant Dominbsp;num Deuraquot;fiium’cunlt;ftis diebus quibus vernbsp;fiintur in terra ad qua vos lordane tranlmißnbsp;lo pergitisobtinendam . Et ait Dominus adnbsp;Moyfcn.Eccepropè lunt dies mortis tuæ:vonbsp;calofûe,8c ftateintabernaculo teftimonij,vtnbsp;prxeipiam ei. Abierunt ergo Moylès 8c Io- Dnbsp;füe,'8c fteterüt in tabernaculo teftimonij: apnbsp;paruitq; Dominus ibiin columnaiiubis,qua:nbsp;ftetit in introitu tabernaculi. Dixirque Dominus ad Moylèn,Ecce tu dormies cu m patrinbsp;bus tuis, 8c populus ifte coftirgens fornicabi-tur poft dcos alienos in terra ad quam ingi'e-ditur vt habitet in ea:ibi derelinquct me, 8c rrnbsp;ritum facietfœdus quodpepigicumeö. Eti-ralcetur furor meus contra eum in die illo; 8cnbsp;dcrelinquam cum, 8cablcondam faciem me-am ab eo,8c erit in deuorationem ; inuenientnbsp;eum omnia mala 5c afflidiones : ita vt dicatnbsp;in illodie,Vercquîanon eft Deus mecum,in ßnbsp;ucnerunt mc ha:c mala.Ego aute ablcondam,nbsp;8c celabo faciem meam in die illo propter o-mnia mala qux fecit, quia lècutus eft deos a-lienos. Nunc itaque Icribite vobis canticumnbsp;iftud, 8cdocetcfilios Iftaehvtmemoriter te-neant,8c ore decantent, 8c fit mihi carmen i-ftud pro teftimonio inter filios Ilfael. Intro-ducam enim cum in terram pro qua iurauipanbsp;tribus cius, lade 8c melle manantem. Cum-que comcderint;8c laturati,craßiquc fuerint,

auerten-

z

-ocr page 202-

CantîcumMoyfi. Deutefonomium.

auertétur ad deos alienosv Sefèruient èis: de- fèparabatfîlios Adani, conftiuit terminos po pulorum iuxta niimerum filiorum Ifi-aél.nbsp;Pars autem Domini^populus eius:Iacob funinbsp;culus hæreditatis eius.

Inuenit euni in terra deièrta, in loco horro-risjamp;vaftæ folitudinis :circunduxit cum, 8c docuit : Si. euftodiuit quafî pupillam o-culi fui.

ignorabant: noui recentefque venerunt, quos non coluerunt patres eorum.

trahentque mihi, Scirritum facient padum meum. Poftquam inucnerint eum mala mulnbsp;ta 8c afflidiones, relpondebit ei canticum i-ftud pro teftimonio, quod nulla delebit ohlinbsp;''fiti.z. uio exoreleminis 'ïui’. Seid enim cogitatio-^nes eius,quæfadurus fit,hodieantequaminnbsp;troducam euip in terram quam ei pollicitusnbsp;fiim.Scripfit ergo Moyfes caticum,8c docuit Sicut aquila prouocans ad volandum pullosnbsp;filios ifiael.PræcepitquoDominus’Iofûe finbsp;lio Nun,8c ait, Confortare,8c efto robuftus:nbsp;tu enim introduces filios Ifiael in terra quamnbsp;pollicitus Ium, 8c ego ero tecum. Poftquamnbsp;ergo Icripfit Moyles verba legis huius in vo-lumine,atq; compleuit, prxcepit Leuitis quinbsp;portabant arcam fœderis Domini,diccs,Tol-litelibrum iftum, 8c ponitc eum in latere ar-cæ fœderis Domini Dei veftri: vtfitibi con-

G träte in teftimonium. Ego enim Icio conten tionem tuam,8cceruicem tuam durilsimam.nbsp;Adhueviuente me 8c ingrediente vobifeum,nbsp;lemper contentiofe egiltis contra Doininü:nbsp;quanto magis cum mortuus fuero?C0grega-teadmeomnes raaiores natu per tribus vc-ftras, atque dodores, 8c loquar audientibusnbsp;eis lèrmonesiftos,8cinuocabo contraeos cœnbsp;Ium 8c terram.Noui enim quod poft mortem

1 quam praecepi vobis : 8c occurrent vobis mal'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

lumin confpeduDomini, vt irritetis eu per Deum quitegenuit dereliquifti, 8c oblitus ’ es Domini creatoris tui.

es Domini creatoris tui.

Moyles audiente vniuerlb cœtu Ilfael verba Vidit Dominus,8c adiracundiam concitatus eft:quiaprouocauerunteu filij fui 8cfili«.nbsp;Et ait, Ablcondäfacicm meam ab eis,8ccon-fyderabo nouilsima eorü : generatio enimnbsp;peruerlaeft,8c infideles filij.

Ipfi meprouocauerütineoquinon erat De- j US,8c irritauerunt in vanitatibus luis : II 8cnbsp;ego prouocabo eos in eo qui no eft popu-lus,8c in geilte ftulta irritabo illos.

Ignis fuccenfus eft in furore meo, 8c ardebit vlque ad inferni nouifsima:deuorabitqucnbsp;terram cum germine fuOj8c montium funnbsp;damenta comburet.

Congregabo fiiper eos mala, 8clàgittas mcàs complebo in eis.

dicia-.Dcus fidelis,8c ablque vlla iniquita- Confumentur fame, 8c deuorabunt cos aucs morfix amarilsimo : dentes beftiarum im-mittam in cos,cum furore trahentium lu-per terram,-atque Icrpentium.

uenem fimul ac virginem, ladcnjpm cum homine lene.

Et dixi,Vbinam fiint.’ceflare faciamex homi nibus memoriam eorum.

fuos, 8c fiiper eos volitans, expandit alas fùas ; 8c afliimpfît eum, atque portauit innbsp;humeris fuis.

Dominus lolus duxeius fuit: 8c no cratcum eo Deusalicnus.

Conftituit eum fùper exccKam terram:vt co mederetfrudus agrorum, 'vt’ fugcrctmclnbsp;dcpetra,oleumquc defàxo durifsimo:

Butyrum de armento, 8c lac de ouibus cü adi C peagnorum,8c arietum filiorum Baßn,8cnbsp;hircos cum medulla tritici, 8c fangum cmnbsp;vuæ biberet meracifsimum.

Incraflatus eft dilelt;âus,8c recalcitrauitâncraf làtus, impinguatus, dilatatus, dereliquitnbsp;Deum fadorem fiuim, 8c recefsit à Deolanbsp;lutariluo.

Prouocauerunteu in dijs alienis,8c in abomi nationibus ad iracundiam concitauerunt.nbsp;meâinique agetis J 8cdeclinabitis cito dévia Immolauer5tdæmonijs'8c.nôDcOjdijs quosnbsp;quam præcepi vobis : 8c occurrent vobis mala in extremo tempore, quando feceritis ma-I •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; quot; quot;.....

opéra manuum veftrarum . Locutus eft ergo carminis huius, 8c ad finem vlq; complcuit.

J. Canticüm '^oyß'quo ‘Deirej-ertbeneficiA,fo ingratitudinemßeptus à ^Domino caßi-gatam:jubetur “^loyßes montem ^barim aß-cendere'ftpromijjam terram contemgletur.

CAP. XXXII.

Vditecœli qux loquor, audiat terra verba oris mei,

Concrelcät in pluuia doótrinamea, fiuat vt ros eloquium meum, quafi imbernbsp;fiiper herba, 8c quafi ftillæ fiiper gramina:nbsp;Quia nomen Domini inuocabo; datemagninbsp;ficentiam Deo noftro.nbsp;Dei pcrfeóta funt opera, 8c omnes vix eius in

te,iuftus Scredüs. Peccauerunt eiigt;8c’nön filij eius in fordibus,nbsp;generatio praua atque peruerfii.

Hæccine reddis Domino populc ftulte 8c in Poris vaftabit eos gladius,8c intus pauor, iu-fipiens ? nunquidnon ipfe eft pater tuns, qui polfedit te,8c fecit, 8c creauit te?

Memeto dicru antiquorum,cogita generatio nes fîngiilas:intterogapatrem tuum,8cannbsp;nuntiâbit tibi;maiores tuos,8c dicent tibi. Sed propter iram inimicorumdiftuliinefor-

® Quando diuidebatAltifsimus genres; quädo , ~ nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

te luperbirent hoftes eorum 8c dicerent,

Manus

-ocr page 203-

GanäcumMoyfilt;

Manus fioftra eXcclfa gt; amp; nOn D ominus, fecit bate omnia.

Gens abfque conRlio eft,amp; Rne prudentia.

ma prouiderent.

Quó''perfèquébatur’vnus mille,amp; duo Rlga-•-n Jetdeeé millià? nônncidço,quia Deus ftt-.-I US'vêdidit eos, amp; Dominus cóelufit illos? Non- enim eft Déus nofter vt dij eorum ; amp;nbsp;urïnimicinoftri funt indices.nbsp;E Deyinca Sodomorum, vinca corû,amp;; de fub-. urbanis Gomorrhæ vua corum vua fellis,nbsp;amp; quot;botri amariftimi’.

Feldraconum vinum eorum,5^.vcnenumaR¦ p^dumin^ànablle.

Nonne bicc condita Rmt apud me, 8c Rgnata inthefauris mcis?

eftvltiQ,Ac ego retribuamamp;cis’in tepo-re,vtlabatur pcs eorû: iuxtà eft dies perdi-tionis, Scaddeflefeftinant tempora. • ludicabit Dominus populum Riuiri, 8cin 1ernbsp;ids Riis milcrebitur: videbit quod infirmanbsp;ta fit manus , 8cclaufi quoque defeccrunt^nbsp;Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;refiduiquecohfumptifunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

Et’dicet’Vbifu'ntdij eorum, inquibusbabc^ bant fiduciam?

De quorû vidimis comedebat adipcs,8c bibc bantvinfl lib‘aminum;Rirgant,8c opitulennbsp;tur vobis, 8c in neeeßitate vos protegant.nbsp;F liVidetequod egofinilôlus,8chon fit aliusnbsp;‘•k. Deus prxter mc:cgo occidarii, 8c ego viuenbsp;i«.b'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faciam .‘percutiam, 8c ego fanabo, 8c no

eft qui de manu mea poRiterucre.

Lcuabo adcœlummanum meam,0c dicam,

Viuo ego inxternum.

Si acucro vt fulgur gladiir meu, 8c arripuerit iudiciû manus mea:rcddam vltione hofti-busmeis, 8c his qui oderunt me rétribua.nbsp;Incbriabo fagittas meas fanguine. Sc gladiusnbsp;meus deuorabitcarnes,de cruorcoccifbrfi,nbsp;8c de captiuitate,nudati inimicorfi capitis, thymiama in furore tuo: 8c holocauft urn fu-

nem leruorum fuorum vlcifcetur; ôc vindi eius,8c opera manuum illius fulcipe.Pcrcutc dam retribuet in hofteseorum, 8c propi-tius erit terrx populi fui.

Venir ergo Moyles,8c locutus eft omnia verba cantici huiusinauribus populi,ipleSc lo-fâefiliusNun.Complcuitquc omneslêrmo-nesiftos, loquens ad vniuerRim iRacl; 8cdixit ad cos.Ponite corda veftra in omnia verba lt;jux ego teftificor.vobis hodie; vt mädetis eanbsp;filijs veftris cuftodire Sc facere, 8c implere v-niuerG'quxlcripta funt legis huius:quianonnbsp;incalfumpræccpta funt vobis, led vtfingulinbsp;in eis viuerent:qux facientes longo pcrlèuercnbsp;tis tempore in terra ad quam lordanc tranf.nbsp;mifibquot;ingredimini’polsidendam. Locutulq;nbsp;eft Dominus adMoylcn in eadem die, dices.

Deuteronomïurii.

Alcefide in'hl o tem iftum AEarinii id cft traft /îtuunijin monté Nebo, qui eft in terra-Mo-ab epntralerichp:amp;yidc Terram-.Gbanaao,nbsp;Vtinam ßpercnt,amp; intclligerent, ac nouifti- quam ego tradam filijs Iftacl obtinendam,ߣnbsp;.v,» «—...J«—.,*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;morêrein rtionce. Quemcónf^hdcns iungê

fis populis tuis,ltficut niórtuus eft Aaron na-^quot;“p^ tertuus in niontcHor, amp;apppft,tus populis-fuis:quiallpræuaricatiefti.scptfa mein raedi.lt;gt;Nuin. lo,nbsp;fîliorû Iftael adAquas-cotradifftipnis innbsp;des deferti Sin:amp; non. ßndiftcaflis me internbsp;ftlios Ifracl.Econtrayidebis;tcrra,§c non in-grediêris in earn quam ego dabo.ftlijs Iftael.;

iS. ‘Bsnediät^eyßs moriturutdufidietimtriitk^ bii^ I frail. ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CA p. x X XIJ bgt;

Aec eft bcnedidio qua benediXifA Moyies homo Dei filijs Iftael ante .nbsp;mortem ftiam.Et ait,Dominus de Si-;nbsp;nai vcnit,amp; de Seir ortus eft nobis : apparuicnbsp;de monte Pharan,amp; cumeo ûnâ;orû millia-In dextera eius ignea lex . Dftexit populos,nbsp;omnes fandi in manu iilius ftint: liamp; qui ap- Sspi.j.fc»nbsp;propinquant pedibus eins, accipient de'fior;nbsp;étnna illius. Legem præcepit nobis Moyles,nbsp;hxreditatem multitudinis Iaco,b,„Erit apudnbsp;redißimura rex,c,o,ngregatis principibus po.*'nbsp;puli cum tribubifs Ifrael.

ViuatRubeh,amp; non moriaturi p^r-uus in numero. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i - îjfr ¦

Hæccftiudæ bencdiâio ƒ Audi Domine •' vocem lùdx, amp;adpopulum £ùum introdiicnbsp;eummianus eius pugnabuntproco, amp; adiu-torillius contra aduerfarios eius crit.

Leui quoqué ait, Perfedio tua, amp; dodri- B na tua viro iando tuOjqucm probafti in ten-tatione, amp; iudicafti ad Aquas-contradidio-nis.Qui dixit patri Rio, amp; matri ftiæ, Neftionbsp;vös,amp; fratribus fins. Ignoro illos : amp; nelcie-runt filios fuos. Hi cuftodierunt eloquiumnbsp;tuum, amp; padum tuum fcruauerunt. iudicianbsp;tua o lacob, amp; legem tuam A Iftacl : ponentnbsp;liLaudate gentcspopulura eius, quia fangui- per altaretuum.Bcnedic Dominefortitudini

dorfa inimicorum eius : amp; qui oderunt cum, ' nonconfurgant.

Et Ben-iamin ait,Amantißimus Domini habitabit confidentcr in eo:quafî in thalamonbsp;tota die morabiturjamp; inter humeros illius renbsp;quielcet.

lofcph quoqueait. De benedidioncDo- G mini terraeius,depomiscœli, amp; rore,atquenbsp;abyflo fubiacentc. De pomis fruduum folisnbsp;aclunæ,dc vertice antiquorum monriura,denbsp;pomis collium æternorum, amp; de frugibus ternbsp;ræ, amp; de plenitudine eius . Benedidio illiusnbsp;llqui apparuit in rubojVeniatfuper caput Io- Exod.j.»*nbsp;fepli, amp; Riper verticem nazaræi inter fratresnbsp;Rios ¦ Q^aR primogeniti wuri pulchritudonbsp;' eius.

-ocr page 204-

Moyfesmorituf.

eïuSjCornuarhinocerótis Cornua illius: in ip-fis Ventikbit Gentes vfij; adterminos terr«, bæ funt mul dtudines Ephraim, 8c h«c milliànbsp;Maftafiè.'

Et Zabulön ait, L«tareZabulon in exitü tuo,8c Ilïaeharin tabernaculis tuis . Populosnbsp;vocabunt ad mDntcm:ibi immolabünt vidi-mas iuftid«. Qm inundationem maris quafînbsp;iaclùgcnt, 8c thcGurôs ableonditos arenarû.

Et Gad ait,Bencdilt;ftus in latitudine Gad: quafilco rcquieuitjccpitquc brachium 8c vernbsp;ticem.Et vidit principatû fiium,quôd in parte fua dodor cflèt repofitus:qui fuit cû prin-eipibuspopuli : Sc fecitiuftitias Domini, 8cnbsp;iudicium luüm cum Ifiacl.

D Dan quoque ait,Dan Catulus leonis, fluet largiter de B alàn.

- Et Ncphthali dixit.Nephthali abundantia perfructur, 8c plenus crit benedidionibusD onbsp;mini;marc 8c meridiem poßidebit.

Aler quoque ait, Benedidus in filijs Alcr, fit plaçons fratribus fuis,8c tingat in olco pc-dem luum.Ferriim 8c «s calccamentum eius.nbsp;Sicutdies iuuentutis tuæ, ita 8c Icnedus tua.

•*•4« Non eft gt;Deus’ alius vtDcus redißimi : aß cenlbr cœli auxiliator tuus.Magnificcntia e-ius dilcurrunt nubcs-.habitaculu eius furfum.nbsp;Ce fub ter brachia Icmpitcrna: cijcictà facienbsp;•’CMtere.i. tua inimicum,dicct^ue,quot;Contercre*.ltHabitanbsp;Xcre. jj.b, J confidenter 8c Iblus. Oculus lacobnbsp;in terrafrumenti 8c vini, cœlique caligabuntnbsp;rore.Bcatus es tullracl.quis fimilistuipopu-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

le, qui lâluaris in Domino ? feutum auxilij tends, quæ mifit per eum, vt faccret in Ter-tui,8c gladius gloriæ tux. negabunt teinimi- ra-Aegypti Pharaoni,8c omnibus feruis eius, ci tui,8c tu eorum colla calcabis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vniuerlàeque terr« illius, 8c cundam manuro

robuftam,magnaq; mirabilia,qu« fecit Moy iS. Contemflata terra moritur *^gt;d6yßej^ rif ocenl- lès coram vniucrlb Ifrael.

tiàT)eoßptlttts fieturàjgt;ofuTo, illi^ Iojue

Deütèfonömium.

r ßihßitunur'.ccntmendattff^i^itta 4 T)eifamiliaritAte,amp;faHïsf^ iffumß^nii,

.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ ,\O^^ ..nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cxi? gt;

C AP. XXXI I ï I. gt;

Sccnditcrgo MoyfèsHecampcflribus Moab fuper montem Nebo, in vcrti-ccm Pha^a contra Icricho: lloftêidit- x.Malt;.

qüc ei Dominus omnetn terrain Galaad vfijj SupM.}4» Dan, Scvniuerfiim Nephthali,tcrramlt;^ue£-phraim amp; ManafÏc, amp; omnem terram*vfqucnbsp;ad mare nouißimumjamp;auftralem partem. Be ••nbsp;latitudinc campi lericho ciifitatis palmaruranbsp;vfquc Scgor.Dixitq; Dominus ad eum. Hxcgnbsp;eft terra,pro cjuaiuraui Abraham,Tfaac, amp; Ianbsp;cob,dicens,ilScmini tuo dabo ea. Vidifti earn Gen. i*.b*nbsp;oculis tujs,amp; no tranfibisadillam. Mortuußnbsp;que eft ibi Moyles Icruus Domini in terranbsp;Moabjiubente Domino ; 8c lepeliuit eum innbsp;vail« terr« Moab contra Phogor; 118c non co M»-*'nbsp;gnouit bomolèpulchrû eius vftj; in pr«ftn-tem dié. Moyfes centum 8c viginti annorumnbsp;cratquando mortuus eft: no caligauit oculus Cnbsp;ciusj nccdentcs illius moti funt.Flciierunt^Jnbsp;cum filij Iftacl in campeftribus Moab trigin-ta diebus : 8c completi funt dies planftus iu-gentium Moyfen. lofue verd filius Nun re-plctus eft Spiritu fàpientiæ, quia Moyles po-luit luper cum manus fuas. Et obedierunt cinbsp;filij Ilracljfeccfunt^uc ficut przeepit Dominus Moylî. Et non lurrexit vitra prophetain Dnbsp;Ilracl ficut Moyles, quern nolTct Dominusnbsp;facie ad faciem in omnibus fignis atque por-

Hyeroni-

V

-ocr page 205-

Hieronymi in lofue

T À N D X U finito Pentateucbo Moy fi, velu t grandi fœnore Iiberati,ad lefum filium Naue manum mitti-' musiquem Hebræi ,ixhosva ben NVN,ideft, lofiie filium Nun,vocant; amp;. ad ludicum librum,nbsp;quem sophetim appellant:ad Ruth quoque amp; Efther,quos eifdem nomiriibu» efferuut. Monemùsquenbsp;leftorem vt fyluam Hebraicorum nominum,lt;Sc di ftinftiones per membra diuifas, diligens icriptor confer-uetme tSc nofter labor,amp; illius ftudium pereat.Et vt in primi$,quodfçpe tcftatus fum,fciat me non in reprenbsp;henfionem vcterum noua cudere, ficutinimicimeicriminantur : fed pro virili parte ofFerre lingux mexnbsp;hominibus,quos tarnen noftradeleftant,vt pro Grxcorum tfair7rX«'«qux amp;fumptu âc labore maximo indigent, çditionem noftram habeant.Et ficubi in antiquorum voluminum leftione diibitarintdiçc illis confenbsp;rentes inueniant quod requiruut:maximè cum apud Latinos tot fint exemplaria,quot codices.amp; vnufquif-3ue pro arbitrio Rio vel addiderit vel fubtraxerit quod ei vifum eft : amp; vtique non pofsit verüm efle quodnbsp;iflbnat. Vnde ceflet arcuaco vulnere côtra nos infurgere fcorpius,amp; fânftiim opus venenata carpere linguanbsp;defiftat:vel fulcipienSjfi placet:vel contemncns,fi dilplicet:nemineritque illorum verfuum,Os tuum abun-dauit malitia:amp; lingua tua concinnabat dolos. Sedens aduerRis fratré tuûloquebaris:dc aduerfus filium manbsp;tris tuxponebas Icandalum-.hçcfecifti,amp; tacui. Exiftimafti inique quod ero tui fimilisî‘arguâte,amp; ftatuaranbsp;contra faciem tuam. Quxenimaudientis vellegentisvtilitaseft, nos laborando fudare, amp; alios detra-hendolabor.ire:dolereludxosquôdca!umniandi eis amp; irridendi ChriRianos fit ablata occafio,amp; ecclcfix honbsp;mines id defpicere, imô lacerare vnde aduerlarij torqueantur ? Quod fi vêtus eis tantum interpretatio placet,quç amp; raihi non difplicet,amp; nihil extra recipiendum putant: cur ea quç fub afterifcis amp; obelis vel additanbsp;funt vel amputata,lcgunt,d: negligunt?Cluare Daniclem iuxtaTheodotionistranflationem,eccle(iæ fufcc-pcrunt.^Cur Origenem mirantur, amp; Eufebium Pamphili, cunftas xditiones fimiliterdillèrentes ? Aut quxnbsp;Fuit ftultitia,poftquam veradiexrint.proferrequx falla funt ? Vnde autem in nouo teftamento probare po-teruntaflumptateftimoniaquxinlibris veteribusnonhabentur.fHxcdicimiis,neomnino calumniantibusnbsp;tacere videamur.Cxterum poftfanftx Paulædormitionem,cuius vita virtutisexemplum eft: amp; hos libresnbsp;quos Euftochio virgin! c hr isti negate non potui: decreuimus dum fpiritus hos regit artus, prophetarum explanationi incumberedc omilTum iam diu opus:quafi quodam poftliminio,repetere:prxfertim cumnbsp;amp;. admirabilis,fanftùfque vir Pammachius,hoc idem litcris flagitet; nos ad patriam feftinantcs mortife-ros firenarum cantus furdadebeamus aure tranfire.

Argumentum in lihrum lofûe,

IE s V s filius Naue,typum Domini non folumin geftis,verumetiam in nomine gerens , tranfit lorda-Bem,hoftium régna fubuertit,diuidit terram viélori populo : amp; perfingulas vrbes, viculos, montes, flu-mina,torrentes,atqueconfinia ecclefix,cœleftisque krufalem fpintalia régna defcribit.

Liber lofûe, Hebraicè I ebofûa.

.t.


a.

B


S. Cinforutui loflie à ‘Domino monitfofulum ytßad Jorâanis tranfitumpr^tparent^trihwnbsp;autem 7{uhen G ad li^dimidiam '\tanajjenbsp;ytßatres adpromiffam terram deduiant.



CAP .1.


T Fadum eft poft mortem Moyfi lèrui Domini, vt lo-queretur Dominus ad lofûenbsp;filium Nun, miniftrum Moynbsp;fi,amp; diceret ei,Moyfès Icruusnbsp;ineusniortuus eft:fiirge, Setranfi lordancra


iftum tu amp;omnis populus tecura,in terram quam ego dabo filijs Ilrael. llOmnem locumnbsp;quem calcauerit veftigium pedis veftri,vobisnbsp;tradam,fîcutlocutus lum Moyfi.A delèrto amp;nbsp;Libano vfqueadfluuium magnum Euphra-ten, offAis terra Hethæorum vlque ad marcnbsp;magnum contra folis occaftim erit terminusnbsp;vefter. Nullus poterit vobis refiftere cundisnbsp;diebus vitæ tuæ:ficut fui cum Moyle, ira cronbsp;tccum: linon dimittam , nec derclinquam te.nbsp;Confortare amp; cfto robuftus : tu enim forte


diuides populo fiuic terram pro quaiurauî pa tribus''tuis’vt traderem earn illis. Confortarenbsp;igitur,amp;eftorobuftus valde;vtcuftodias , amp;nbsp;facias omnem Icgé quampræcepit tibi Moy-fèslèruus meus:nc declines ab ea ad dexteramnbsp;vel ad finiftram, vt intelligas cûda quæ agis.nbsp;Non recedat volumen legis huiusab ore tuo:nbsp;fèdmcditabcris ineodiebus acnodibus,vtnbsp;cuftodias amp; facias omnia quxlcriptafuntinnbsp;co;tunc diriges via tua, amp; intelliges eam.Ec-cepræcipio tibi,confortare, amp;efto robuftus.nbsp;Noli mctuere,amp; nolitimere: quoniam cecum eft Dominus Deus tuus in omnibus adnbsp;quæcunqjperrexeris.Præcepitq; lofûeprin- Cnbsp;cipibus populi, dicens,Tranfitc per mediumnbsp;caftrorum, amp; imperate populo, ac dicite,nbsp;Præparate vobis cibaria:quoniam poft diemnbsp;tertium tranfibiris lordanem, Scintrabitisadnbsp;poßidendam terram quam Dominus Deusnbsp;vefter daturus eft vobis. Rubenitis quoque,nbsp;amp; Gadditis,amp; di midice tribui Manaflc ait,nbsp;Mementote formonis llquem prcecepit vobis Num.js.inbsp;Moyles famulus Domini,dicens. Dominus

« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deus


-ocr page 206-

lericho. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lofue.

Deusvefterdeditvobisrequiem,8coihfiem bisIpiritusadintroitumveftrum:Dominus terram. Vxores veftrx, 8c filij,ac’iumenta ma-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

nebunt in terra quam tradidit vobis Moyles trans Iordanem:vos autem tranfite armati annbsp;te fratres veftros, omnes fortes manu, 8c pu-gnate pro eis, doneedet Dominus requiemnbsp;fratribus veftris ficut 8c vobis dedit, 8c poßi-deant ipfi quoque terram quam Dominusnbsp;Deus vefter daturus eft eis. 8c fic'reuertimi-ni’in terram polTeßionis veftrx, 8c habitabi-tis in ca qua vobis dedit Moyles famulus Donbsp;mini trans lordanem contra foils ortum. Re-(ponderuntquead Iofue,atquedixerunt, O-mniaqux prxcepiftinobis,faciemus;8c quo-cunquemileris, ibimus. Sicut obediuimusinnbsp;cunftis Moyfi,ita obcdlemus 8c tibi : tantumnbsp;fit Dornins Deus tuus tecum, ficut fuit cumnbsp;Moyfe. Qm contradixerit ori tuo, 8c non o-bedierit cunólis Icrmonibus quos prxcepcrisnbsp;ci,moriatur. tu tantum confortare, 8c virili-ter age.

5. quot;hdipi exploratores in yriem lericho, à 7^-hab meretrice,^romiffii illi mißricordia,a mor - te liberantur.

CAP. II.

AA igiturlofuc filiusNun deSetim I \/1 duos viros cxploratores in abfeondi-'^to;8c dixitcis,Itc, 8cconß'^dcrateter-lacob.i.d. ram, vrbemque lericho . HQui pergentes in*nbsp;Hebr.u.C .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r amp; .

enim Deus vefter iplc eft Deus in cœlo liir-fiirh,8c in terra deorlum.Nunc ergo iurate mi hi perDominum_,vtquomodo egomilericornbsp;diam feci vobilcumjita 6c vos faciatis cu do-mo patris mei; detilque mihi verum fignum:nbsp;'vt’ laluetis pattern men 6c matrem, fratres acnbsp;Ibrores meas, 6c omnia quae illorum ftint, amp;nbsp;eruatis animas noftras à morte. Qui relpon-derunt ei,Anima noftra fit pro vobis in mofnbsp;tern: fi tarnen non prodidcris nos.cumq; tra-diderit nobis Dominus terram : faciemus innbsp;te milericordiam 6cveritatem. Demifitergonbsp;cos per funem de feneftra : domus enim eiusnbsp;hærebat muro.Dixitquead eos,Ad montananbsp;conicendite J ne forte occurrant vobis reucr-tcntes:ibiquelatitate tribus diebus donee rc^nbsp;deant, 6c ficibitisperviam veftram.Qui dixenbsp;runt ad eam,Innoxij erimus à iuramento hocnbsp;quo adiurafti noSjfi ingredientibus nobis ternbsp;ram,fignum*fucrit funiculus iftecoccincus,nbsp;8c ligaueris euminfeneftra,pcr quam dimifi-fti nos:8c pattern tuum ac matrem, fratrefq;,nbsp;8c omnemcognationcm tuam congregaue-ris in domum tuam. Qui oftium domus tux Dnbsp;egrelTus fuerit, languis ipfius crit in caput c-ius,8c nos erimus’alieni’.Cundorum autcninbsp;languis qui tecum in domo fuerint, redundanbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;„nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bitincaputnoftrum,ficosaliquistetigcrit.

grefsi funt domum mulieris mcrctricis,nomi Q^d fi nos prodere volueris , 8c lermoncm ne Rahab, 8c quieuerunt apud earn, Nuntia- iftum proferre in medium, erimus mundi abnbsp;tumq ue eft régi lericho, 8c diclum, Eccevirinbsp;ingreßi funt hue per noftem de filijsllrael,nbsp;vt cxplorarcnt terrain. Mifitquc rex lerichonbsp;ad Rahab dicens, Educ viros qui venerunt adnbsp;te, 8c ingreßi lunt domum tuam; explorato-res quippe luntj8c omnem terram conlydera-re venerunt.T ollenfq uc mulicr viroSjablconnbsp;dit,8c ait,Fateor venerunt ad me, led nelcie-bam vndeelicnt. cumqueporta claudereturnbsp;in tenebris,8cilli pari ter exicrunt,nclcio quonbsp;abierunt: perlequimini cito, 8c comprehendcnbsp;tis cos.Ipiaautem fecit alccnderc viros in lo-larium domus fiix, opcruitquccos ftipulali-B ni,quæibi erat.Hi autem qui mißi fuerant,lènbsp;cuti funt cos per viam qux ducit adquot;vadum’nbsp;lordanis; illilquccgreßis ftatim porta claulànbsp;eft.Necdum obdormierant qui latebant,8cecnbsp;ec mulicr alcedit ad eos, 8c ait,Noui quod Donbsp;?/JÏ4W.S. minus tradiderit vobis terram*:etenimirruitnbsp;in nos terror vcftcr,8c clanguerunt omnes hanbsp;bitatores terrx . Audiuimus qudd ficcaueritnbsp;Dominus aquas Maris-rubri ad veftrum in-Nub.ii.c. troitum,quando egreßi eftis ex Aegypto:!!8cnbsp;qux feceritis duobus Amorrhxorum regibusnbsp;qui erant tras lordancm. Schon 8c Og, quosnbsp;interfeciftis. Et hxc audientes pertimuimus,

amp; elansuit cor noftrum, ncc remanfit in no-

0

hoc iuramento quo adiurafti nos. Et ilia re-fponditjSicut locuti cftispta fiat.Dimittcnf-que eos vt pergerent_,appenlt;iiüfuniculû coc-cineum in feneftra.Illi vero ambulantes pcr-ucncruntadmontana, Scmanicrunt ibi tres dies, donee reuerteretur qui fuerâtpcrfècuti:nbsp;quærentes enim per omnem viam_,nonrepe-rerunt eos . Qmbus vrbcm ingreßis ,rcuerfînbsp;funt,amp; defeenderunt cxploratores de monte:nbsp;amp; tranfiniflo lordanevencruntad lofue filinnbsp;Nun, narraueruntque ei omnia quæ accide- *nbsp;rantfibi_,atque dixerunt, Tradidit Dominusnbsp;omnem terram hancin manusnoftras_,8c timoré proftrati fiint cundi habitatores eius.

S. Siccatum “Dei miraculo Jord^nsm tranfit. C Kv. 111.

IGiturlofucdc node confurgens mouitA caftraiegrcdicntcslquede Setim, vencriitnbsp;ad lordancm iple, 8c omnes filij Ilrael, amp;nbsp;morati fimt ibi per tres dies. Qmbus euolutisnbsp;trafieruntpræcones percaftrorum medium,nbsp;Se clamare cœperût, Quando viderilis arcamnbsp;fœderis Domini Dei veftri_,amp;fiiccrdotes ftirnbsp;pis Leuiticæ portantes earn, vos quoque connbsp;fiirgite, amp; fequimini præcedentes : fitque inter vos amp; arcam fpatium cubitorum duumnbsp;millium; vt procul videre poßitis, 6c nolle

-ocr page 207-

lordanis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lofue.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yj

per quatn viam ingrediamini, quia prius lion danis tnedium, amp;portateinde finguli fingu-ambulaRis per earn, caueteneappropinque- los lapides in humeris veRris , iuxta numeru tisadarcam.Dixitqjlofueadpopulum,San- filiorumIfi’ael,vtfitfigniiintervos.Etquannbsp;dificamini : eras cnim faciet Dominus internbsp;VOS mirabilia.Et ait ad lacerdotes,Töllite,ar-cam fœderis,amp;præccditepopulum.Qm iuflanbsp;complentcs, tulerunt, Scambulaucruntantenbsp;cos.Dixitq j Dominus adlofiie, Hodie inci-piam ex altare te coram omni Ifi-acl: vt Riantnbsp;quod ficutcum Moyle fui, ita amp; tecum fim.nbsp;Tu autem præcipe làcerdotibus qui portantnbsp;arcam fœderis, amp; die eis, Cùm ingrelsi fue-ritis partem aquæ lordanis, Rate in ea. Di-xitqy lofûe ad filios Ilfael, Accedite Hue, amp;nbsp;auditequot;verbû’Domini Dei veRri.Et rurfum.nbsp;In Hoc, inquit, Icictis quôd Dominus Deusnbsp;viucns in medio veRri eR,amp; dilperdet in connbsp;Ipedu veRro Chananæum ScHetHæumjHe-uæum amp; PHerezæum , Gergefæum quoq; amp;nbsp;Iebulæum,amp;AmorrHæum.Ecce area fœderisnbsp;Domini omnis terræ antecedet vos per lor-danem.Parateduodecimviros de* tribubusnbsp;Ifiael, fingulos per fingulas tribus.Et cûm ponbsp;fuerint veRigia pedum fiiorû làcerdotes quinbsp;portant arcam * Domini Dei vniuerlæ terrænbsp;in aquis lordanis, aquæ quæ inferiores funt,nbsp;decurrent atq j deficient : quæ autem défuper


vcniunt. Hin vna mole cófiftent.Igitur egref-fus cR populus de tabernaculis lins,vt tmlïret

lordanem, amp; lacerdötes qui portabant arcam fœderis pergebat ante eum.Ingrelsisqjeis lornbsp;j D danem j amp; pedibus êorü inparte aquæ tinèlisnbsp;((llordanisautem,ripasalueifuitcporemefiisnbsp;iitipleuerat) Reterût aquæ delcendentes in lonbsp;J! co vno,amp;ad inRar montis intumclcentes apnbsp;P‘'irebant procul ab vrbe quæ vocatur quot;Edom’nbsp;vfq; ad quot;locum’ Sarthan. quæ autem inferiores erantjin Mare-lblitudinis(quod nunc vonbsp;catur mortuum)delcenderunt,vlquequo omnbsp;* . nino dcficeret.Populus autem incedebat connbsp;“ traquot;Iordanem’:amp; facerdotes qui portabantarnbsp;camfœderis Domini, Rabant fupcr ficcamnbsp;biimum in medio lordanis accinâi, omnif-que populus per arentem alueum tranfibat.

Tiuodecim laßtdes de lordaneßccato adpojle rorummemoriam colliguneur^alijijj duodecimnbsp;in ipß Jordanit alueoflatuuntur.

CAP. I III.

A Vibus tranlgreßis dixit Dominus ad lofiie, Elige duodecim viros fingulosnbsp;per fingulas tribus, amp;;præcipe eisnbsp;vttollant de medio lordanis alueo, vbiRe-terunt pedes lacerdotum, duodecim durißi-mos lapides, quos ponetis in loco caRrorumnbsp;vbi fixentis hacnodetentoria. Vocauitq'j Ionbsp;fue duodecim viros, quos elegerat de filij s Ifrael fingulos de fingulis tribubus, amp; ait adnbsp;cos.Itc ante arcam Domini Dei veRri ad lornbsp;do intcrrogauerint vos filij veftri eras j dicennbsp;ces Quid fibi volunt ifti lapides? refpondebi-tis eiSjDefecerunt aquæ lordanis ante arcamnbsp;fcederis Dominij cum tranfreceum : idcirconbsp;pólïti funt lapides ifti in monimentum filionbsp;rum Ifraef vfqueinxternum. Feceruntergo gnbsp;filij Ifrael feut prarcepit eis lofue, portantesnbsp;de medio lordanis alueo duodecim lapides^nbsp;vtDominus ei iraperarat^iuxtanumerum fi-liorum Iffacl vlque adlocum in quo caftra-metati funt_, ibiq ue pofucrunt cos.Alios quonbsp;queduodecim lapides poftiit lofueinmedionbsp;lordanis alueo, vbi Reterunt làccrdotes j quinbsp;portabant arcam fœderisgt;Domini’amp; Rmt i-bi vlqïiein prælèntem dié. Sacerdotes autemnbsp;qui portabant arcam Rabantin lordanis menbsp;dio donee omnia complercntur quælofûejnbsp;vt loquereturad populum^prarceperat Dorainbsp;nus/amp;.’dixerat ei Moylès. FeRinauitq; popunbsp;luSjamp;tranfîjt.Cumqj tranfilîentomneSjtrâ-Ruit amp;. arcaDominijlàcerdotes quoque per-gebant ante populum. Filij quoque Ruben,nbsp;amp; Gad,amp; dimidia tribus ManaRe,armati prxnbsp;cedebantfratres Riosfilios Ifrael ficuteis prxnbsp;ceperac Moylès: amp; quadragintapugnatorumnbsp;millia per turmas, amp; cuneos, incedebant pernbsp;plana atque campeRria vrbis lericho. In die Num.jx.dnbsp;illo magnifîcauitDominus lofûe coram omnbsp;ni Ilracî,vt timerent eû, ficut timuerat Moynbsp;Icn dum adhuc viueret.Dixitq j adeum,Præ-cipe làcerdotibus qui portant arcam fœderisnbsp;vt alcendant de lordane, Qm præcepit eis,dinbsp;cenSjAlcendite de lordane.Cumq; alcendif-lent portantes arcam fœderis Domini,amp; lîc-cam liumum calcare cœpilîent, reuerßefunt'nbsp;aquæ inalueum fuum , amp; fluebant lîcut antenbsp;conRieuerat. Populus autem alccndit de lornbsp;dane decimo die menlîs primijamp; caRramera-ti funt in Galgalis contra orientalem plagamnbsp;vrbis lericho.Duodecim quoq;lapides,quosnbsp;delordanis alueo fumpferat, pofuit lofueinnbsp;GalgaliSjamp;dixitad filios Ifrael, Qtudo inter-rogauerint filij veRri eras patres fuos,amp;dixenbsp;rint eis,Quid fibi volunt lapides iRi? docebi-

J- r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' 1

tis eos,atque dicetis. Per arente alueum tran- ^utsdut in finit Ifrael lordanem iRum , lîccanteDomi eonffcatt-renbsp;no Deo quot;noRro aquas eius in conlpecRunbsp;Rro’,donecquot;tranfiretis;llficut fecerat prius in »»«y.io.nbsp;Mari-rubrogt; quodficcauitdonec trâliremus:nbsp;vt dilcant omnes terrarû populi fortilsimamnbsp;Domini manuni, vt amp; vos timeatis Dominum Deum veRrum omni tempore.

S. Terrentur Chanameï, tircunäßo ßt in Gaïga lis^Ó- ^haße celehratur^ deßeit manna dtnbsp;K fruÜihus


-ocr page 208-

lericho.

terrx edunt , amp; angdîiu 7)0fmtd Italie i^paret.

X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. V.

Poftquam ergoaudierunt omnesreges Amorrh3eorum,qui habitabat trans lornbsp;danem ad occidentale plagam, 5c cundinbsp;reges Cbanâan, qui propinqua pofsidebantnbsp;magni maris loca, quèdficcaflèt Dominusnbsp;fluéta lordaniscorara filijs I(rael donee trannbsp;firent,di(î'oiutum eft cor eorum,5c nô remannbsp;fit in eis (piritus,timeiiti û introitum filiorumnbsp;Krael.Eo tempore ait Dominus ad Io(uc,Facnbsp;tibi cultros lapideos, 8c circuncide (ècundonbsp;filios I(rael. Fecit quoque quod iuffèrat Do-minus , 8c circuncidit filios I(racl inColle-præputiorum. Hxc autem cau(à eft (ècundænbsp;® circuncifionis, Omnis populus qui egreflusnbsp;cftdeAcgypto generis ma(culini , vniucrfinbsp;bellatores viri, mortui funt in delèrto per lo-gilsimos viae circuitus, qui omnes circuncifinbsp;crant.Populus autem qui natus eft in delèrto,nbsp;per quadraginta annos itincris latifsimæ (oli-tudinis incircocifiis fuitidoncc confitmeren-tur qui no audierant voce Domini, 6cquibusnbsp;ante iurauerat'vt’oftcndercteis tcrramladenbsp;6c melle manantem.Horû filij in locum fuc-cefTerunt patrum, ôc circuncifi funt à lofûe:nbsp;quia ficut nati fuerant, in præputio erant,necnbsp;(3 cos in viaaliquis circunciderat.Poftquam aunbsp;tem omnes circuncifi funt, manlèrunt in co-dem caftrorû loco,donec (ànarentur.Dixitqjnbsp;Dominus ad lolue , Hodie abftuli opprobrium Aegyptià vobis.Vocatumqjeft nomenbsp;loci illius Galgala,v(que in prælèntem diem.nbsp;Manlèruntquc filij Ifrael in Galgalis,8cnbsp;fecerunt Phale quartadecima diemenfis adnbsp;vclpcrum in campeftribus lericho ; 8c come-derunt de frugibus terrât die altero, azymosnbsp;panes,8c polentam eiuldem anni.Defecitq uenbsp;manna poftquam comederunt de frugibus ternbsp;rat, nec vfi (unt vltrà cibo illo filij Kracl, (èdnbsp;comederunt de frugibus praelèntis anni terra:nbsp;C banaan.

P Cûm autem eflètlolue in agro vrbis lericho , leuauit oculos, 8c vidit virum ftantem contra (è,euaginatum tenétein gladium, per-lexitque ad eum,8c ait,Nofter es, an aduerlà-riorum?Qui re(pondit,Nequaquam,(èdfumnbsp;princeps exercitus Domini, 8c nunevenio.nbsp;Cecidit lofûepronus in terrain. Et adoransnbsp;ait. Quid Dominus meus loquitur ad (èruuninbsp;txod.j.b. fiiuin?IISolue,inquit,calceamentum tuum denbsp;pedibus tuisdocus cnim in quo ftas, (àndusnbsp;eft.Fecitque lofûe vt fibi fuerat imperatum.

5. Toß yariosfeptem dierum circuits, lerùho captafunditusdeUtur ,firuata T^haîxutnnbsp;ßiii^retedifiMtoriyrbismakdintw,

CAP. VI.

lofûe.’

IEnckoauteni chulâefat atque muniu, A timoréfîliorumifrael J amp; nullus egredinbsp;audebatautingredi. Dixitque Dominusnbsp;ad ïoluCjEcce dedi inquot;manu3 tuas’Iericho,amp; to**nbsp;regem eius^omnesque fortes viros. CircuiteJ*nbsp;vrbem cunétibellatores femel per dicm:lîc fànbsp;cictis lèx diebus.Septimo autem dielàcerdo-tes tollent feptem buccinas j quarum vfiis eftnbsp;in iubileOj amp; præcedét arcam fœderis:lèptieP-que circuibitis duitatem^ amp; (àcerdotes clan-gent buccinis. Cùmquc inlônuerit vox tubxnbsp;longior atqueconcifîor, amp; in auribus veftrisnbsp;increpuerit,conclamabit omnis populus vo-ciferatione maxima, amp; muri funditus cor-ruent ciuitatis, ingredienturque knguli pernbsp;locum contra quem fteterint. Vocauitergonbsp;lofûe filius Nun (àcerdotes, amp; dixit ad eos,nbsp;Tollite arcam fœderis : amp;. (èptem alij (àcerdotes tollant (cptem iubileorum buccinas, amp;nbsp;incedant ante arcamDomini. Adpopulum Bnbsp;quoque ait, Itc, amp; circuiteciuitatem, armatinbsp;praccedentes area Domini.C ùm q ; lofûe verba finiflèt, amp; (èptem (àcerdotes (èptem buccinbsp;nis clangerent antcarcam fœderis Domini,nbsp;omnisque præcederet armatus exercitus,reli-quum vulgus arcam (èquebatur, ac buccinisnbsp;omniaconcrepabant. Præceperat auté lofûenbsp;populo, dicens,Non clamabitis, nec audieturnbsp;vox veftra, ncquevllusfèrmo ex ore veftronbsp;egredietur; donee veniat dies in quo dicà vo-bis,Clamate amp; vociferamini.Cricuiuit ergonbsp;area Domini ciuitaté (èmel per diem,8c reuernbsp;(à in caftra, man(îtibi. Igitur lofûe de nodenbsp;confurgenre,tulcrunt(àcerdotes arcam Do-mini,amp; (èptem ex eis (èpté buccinas, quarumnbsp;in iubleo vfiis eft : praccedebantq; arcam Donbsp;mini ambulantes atque clangentes : amp; armatus populus ibat ante cos, vulgus autemnbsp;reliquum (èquebatur arcam, amp; buccinis per-(bnabat. Circuieruntqucciuitatem (ècundonbsp;die (èmel,amp; reuerfî funt in caftra. Sic fccerûtnbsp;(èx diebus.Die autem (èptimo diluculo con-furgcntes,circuierût vrbem, ficutdilpofitiimnbsp;erat (èpties.Cùmquelèptimo circuitu clange Cnbsp;rent buccinis (àcerdotes, dixit lofûe ad om-nem I(rael,Vociferamini:tradiditenim vobisnbsp;Dominus ciuitatem: fitq; ciuitas hxcanàthenbsp;ma : amp; omniaquæ in ea (unt. Domino, (olanbsp;Rahab meretrixviuatcum vniuerfis quicumnbsp;ea in domo fiint: llab(coditcnimnûtios quosnbsp;direximus . Vos autem cauctene dehis miænbsp;præcepta funtquippiam contingatis, 5c (irisnbsp;præuaricationis rei,8c omnia caftra Ifiael fubnbsp;peccato fint atque turbentur, Quicquid au*nbsp;tem auri,aut argenti fuerit, amp; valbrum æneonbsp;rum aeferri. Domino co(ècretur, repofitumnbsp;in thc(àuris eius.Igitur omni populo vociférante, amp; clangentibus tubis, poftquam innbsp;aures


-ocr page 209-

lericho.

auresmultitudinis vox ïbnitusq; incrcpnir, muri ilico corruerunt;amp; afcendit vnufquifq;nbsp;per locum qui contra lè erat: II ceperuntq; ci-uitatem,amp;interfecerunt omnia quæerantinnbsp;ca,à viro vfquc ad m ulierem^ab infante vfq uenbsp;adlêncm.Boucs quoque Scoues^amp;afinosinnbsp;oregladij percuflerunt.Duobusautem viris,nbsp;exploratores mifsi fuerant, dixit lofûe,nbsp;Ingredimini domum mulieris meretricis,nbsp;producite eam^Sc omnia quæ illius funtjficutnbsp;illiiuramento firmaftis. Illngrcßiq; iuuenes,nbsp;eduxerunt Rahab, parentes eius fratresnbsp;quoque, amp;cundam ipelledtilem ac cogna-tioné illius , 8c extra caftra Ilfael manere fe-cerunt.Vrbem autera,8c omnia qux quot;inuen-tafunt’inea,fticccnderunt:abfqueauro SiC 2r-gento^8c vafis xneis^ac ferrOjquæin ærariumnbsp;Domini conlècrarunt. Rahab vero meretri-cem^8c domum patris eiuSj8c omnia quxha-bebat, fecit lofûe viuere, 8c habitaueruntinnbsp;medio Ilrael vlque in præièntem diem : eonbsp;quod ablconderit nûtiosquos milèrat vtex-plorarent lericho. In tempore illo impreca-tuseft lofûe,diccns,IIMaledictus vir coramnbsp;DominOj quifiifcitauerit, 8c ædifîcauerit ci-uitatem lericho. In primogenito fuo funda-méta illius iaciat, 8c in nouißimoliberorumnbsp;ponat portas eis.Fuitergo Dominus cum lo-fûe, amp; nomen eius vulgatum cft in omninbsp;terra.

3 Explorata Hai ce^hpofulus IJracl loßilus pref ter furtum de anathemate lericho, qua-ÿropterfoß loÇùelamentationem, mijfafirttnbsp;^chanlißtdaturiuffuDomini.

CAP. VII.

A. Ilij autem Ifrael prxuaricati funt man-IH datumj8cvfurpauerunt de anathemate.

Nam Achan filius Charmi, filij Zabdi, filij Zare de tribu luda, tulit aliquid de ana-thematenratusqueeft Dominus contra filiosnbsp;Ifrael. Cumque mitteretlofùe delericho vires contra Hai, quæ eft iuxtaBeth-auen, adnbsp;orientalem plagam oppidi Beth-el, dixiteis,nbsp;Afcenditejamp; explorate tefram.Qui præceptanbsp;complentes explorauerunt Hai.Et reuerfî di-xerunt ei. Non alcendat omnis populus, fednbsp;duo vel tria milia virorum pergant,8c deleantnbsp;ciuitatem; quare omnis populus fruftravexanbsp;biturcontra hoftes paucifsimos?Afcenderûtnbsp;ergo tria millia pugnatorum. Qm ftatim ter-ga vertentcSjpercußi funt à viris vrbis Haij8cnbsp;corrucrût ex eis triginta 8c lex homines; per-fècutiq^c funt eos aduerfarij de porta vlqucnbsp;ad Sabarim, 8c cccidcrunt per pronafugien-tes ; pcrtimuitquc corpopuli, 8cadinftar a-quæ liquefadum eft. loftie vetofeiditvc-ftimentaftiaj8c pronus cêcidit in terram coram area Domini vfquc ad velperam, tam

lofûe.

iplequàm omnes lènes Iftael : milèruntquc pulueré ftiper capita ßia, 8c dixit lofûe, Heu Bnbsp;DomineDeus^ quid voluifti traducerepopiinbsp;lum iftum lordané fluuium, vttraderes nosnbsp;in manus Amorrhæi, 8c perdercs? vtinatnnbsp;vt cœpimus^ manftflèmus trans lordané. Minbsp;Domine Deus, quid dicam^ videns Iftaelemnbsp;hoftibus fuis tergavertentem? Audient Chanbsp;nanæij8c omnes habitatores terrae^ 8c panternbsp;conglobati circûndabunt nos, atqucdelebutnbsp;nomen noftrum de terra : 8c quid faciès magno nomini tuo? DixitqueDominus ad lo-lüe. Surge, curiaces pronus in terra: Pecca-uit Iftael, 8c præuaricatus eft padummeum:nbsp;tuleruntqucdc anathemate, 8c furati funtat-que mentiti, 8cablconderunt intervalfua.nbsp;Ncc poterit Iftael ftare ante hoftes fuoSjCoftnbsp;quefugiet: quiapollutus eftanathemate.nonbsp;ero vitra vobifeum, doneeconteratis eü quinbsp;huius fteleris reus eft.Surge,ftndifica popu-lum,8c die eis, Sandifîcamini in craftinum:nbsp;hæcenimdicit Dominus Deus Iftaef. Anathema in medio tui eft Iftaehno poteris ftarcnbsp;coram hoftibus tuis,donec deleatur ex te quinbsp;hoc contaminatus eft ftelere. Accedetifque Cnbsp;mane finguliper tribus veftras: 8cquamcun-que tribum fors inuenerit,accedet per cognanbsp;tiones fuas,8ccognatio per domos, domufq;nbsp;per viros. Et quicunqueillequot;in’hoc facinorc *eßnbsp;fuerit deprehenfus,comburet igni cum omninbsp;fubftantia fua:quoniam præuaiicatus eft pa-dum Domini, 8c fecit nephasinIftael. Sur-gens itaque lolue mane, applicuit Iftael pernbsp;tribus fuas, 8cinuenta eft tribus luda. lt;^ænbsp;cum iuxta familias fuas effet oblata, inuentanbsp;eft familia Zare.Illam quoque per domos of-ferens,repcrit Zabdi:cuius domum in fingu-los diuidens viros, inuenit Achan filiu Charnbsp;mffilij Zabdi,filij Zare de tribu luda. Et aitnbsp;lofûead Achan,Fili mfdagloriam Dominonbsp;Deo Ifiael,8cconfitere,atq; indicamihi quidnbsp;feceris, nc abftondas. Reiponditque Achannbsp;lofûe, 8c dixit ei, Vere ego peccaui Dominonbsp;Deo Iftael, 8cfic 8c ficfeci, vidi enim inter,nbsp;fpolia pallium coccincum valde bonum ,8cnbsp;ducentos ficlos argenti, regulamque aureamnbsp;quinquaginta ficlorum: 8c concupifeens ab-ftuli, 8c abfeondi in terra contra medium ta-bernaculi mei,argentumque foffa humo openbsp;rui. Mißt ergo lofûe miniftros:q ui currentes Dnbsp;ad tabernaculum illius,repererunt cunda ab-ftonditain eodem loco, 8c argentum fimul.nbsp;Auferentefque de tentorio tulerunt ea ad Ionbsp;fûc,8c ad omnes filios Iftaefproieceruntquenbsp;anteDominum.Tollens itaque lofûe Achannbsp;filium Zare, argentumque 8c pallium, 8c auream regulam,filios quoque 8c filias eius,bo-ues 8c afinos 8c oues, ipfumque tabernacu-

K z lum 8c

-ocr page 210-

Hai.

lofûe.

'I

lam J 5c cufiâram Hipeîleftilem’.famp;omnis If. rad cum eo) duxerunt cos ad Valicm-achorjnbsp;vbi dixit lofije, Quia turbafti nos, cxturbetnbsp;te Dominus in die hac. Lapidauitque cumnbsp;omnis IfraelzSc cunda quæ illius erant, ignenbsp;confiimpta lunt. Congregaueruntq ue fupcrnbsp;eum aceruum magnum lapidum,qui pcrraa-net vfque in præfentem diem . Etauerfus eftnbsp;furor Domini ab cis. Vocatumq; eft nomennbsp;loci illius^Vallis-achor^vftjuc hodie.

5. Expugnata, Hai rex àusßi^enditur,ereÜo altart lapideo, Deuteronomiumßi^er lapidesnbsp;Jiribitur populo benediàtur.

CAP. VIII.

A I 'quot;V Ixit autem Dominus ad lofuCj Neti-I nbsp;1 meas, neque formides; toile tecum o-

mnem multitudinempugnatorum,5c confiirgens alcende in oppidum Hai.ecce tranbsp;didi in manum tuam rege eiuSj amp; populum,nbsp;vrbernquCjSc terram. Faciesquc vrbi Haij8cnbsp;Supr.tf.d. regieius, II ftcutfeciftilcrichoj Scregi illius:nbsp;prædam vero, omnia animantia diripictisnbsp;vobis:pone infidias vrbi poft eam.Surrexitq;nbsp;lofuCjSt omnis excrcitusbellatorum cumeo,nbsp;vtaftenderentinHai: Sceletfta trigintamil-lia virorum fortium mißt node^ præcepitq;nbsp;eisjdicens, Poniteinftdias poft ciuitatem:nbsp;neclongiusreccdatisj Sceritis omnes parati.nbsp;ego autem^ßcreliqua multi tudo^qua» mecumnbsp;'«ffto«/. eß. J quot;afcendemus’ ex aduerlb contra vrbem.

g Cum que exierint contra nos, ßcut ante fc-cimuSjfugiemus, amp; tcrga vertemus : donee perfequentesab vrbe longius protrahantur:nbsp;putabunt enim nos fugere ßcut prius, Nobisnbsp;ergo fugientibus, St illis perlequentibuSj connbsp;furgetis de infidijs.amp;vaftabitis ciuitatem:tranbsp;detq ue earn Dominus Deus vefter in manusnbsp;*yfl)em,\. veftras.CumqueceperitiSj *{ucccndite earn,nbsp;amp; ßc omnia ficieris vtiußi.Dimißtq; cos^Scnbsp;perrexeruntad locum infidiarum^lederuntq;nbsp;in Beth-el amp; Hai. ad occidentale plagam vr-bis Hai; lofueaute node ilia in medio maßtnbsp;populijßirgensq; diliculo rcceßiit fiicios, amp;nbsp;aftenditcum lenioribus in fronte excrcitus,nbsp;vallatus auxilio pugnatorum . Cumquevc-niflent, amp; aftendiflênt ex aduerßj ciuitatis,nbsp;fteterunt ad feptentrionalem vrbis plagam,nbsp;inter quam Sceos erat vallis media.Qmnque

C ante milliaviroselegeratjamp;poßierat ininß-Hijs inter *ßethauen’amp; Hai ex occidetali par te eiußlcm ciuitatis: omnis vero reliquus ex-ercitus adaquilone aciem dirigebatjita vtnonbsp;uißimi multitudinis occidentaleplagä vrbisnbsp;attingerent.Abijt ergo lofuc nodeilla,amp;: fte-tit in vallis medio, Quod cS vidiflet rex Hai,nbsp;feftinauit mane amp; egreftus eft cum omni cx-ercitu ciuitatis,direxitque aciem contrade-fertum, ignorans quod poft tergum laterentnbsp;infidix'.Iofue vero, amp; omnis Ifrael ceß'eruntnbsp;locOjßmulantcs metum, amp; fugientes per fo-litudinis viam.At illi vociférantes pariter, amp;nbsp;le mutuo cohortantes, perlecuti funt eos.nbsp;Cumq; reeeßiflent à ciuitate, amp; ne vnus quinbsp;dem in vrbc Hai, amp; Beth-el remanßßet quinbsp;nonperfèqueretur Ißael (ßcut eruperant a-Dnbsp;perta oppida rclinqucntes,) dixit Dominusnbsp;adlofùe, Leuaclypeumquiinmanutua eftnbsp;contra vrbem Haijquoniam tibi tradam earn.nbsp;Cumque eleuaßet clypeum ex aducrß) ciui-tatis,inßdioe quæ latebant,furrexerunt confenbsp;ftim: amp; pergentes ad ciuitatem, ceperunt, 8cnbsp;fuccenderunt earn. Viri autem ciuitatis quinbsp;perfèquebantur lofiie, refpiciétes Sc videntesnbsp;fumum vrbis ad cmlumvßiue conftenderc,nbsp;nonpotuerunt vitra hueillucquediffugcrc:nbsp;prælèrtim cum hi qui ßmulauerantfugam,8cnbsp;tendebant ad folitudinem, cotra perftquen-tes fortißime reftitiflent. Videnfquclofüc Scnbsp;omnis Ifrael quod capta eßet ciuitas, Sc fu-mus vrbis aß:cnderct,reuerßis pereußit virosnbsp;Hai. Siquidem Sc illi qui ceperant Sc fuccen-derant ciuitatem, egreßi ex vrbe contra fuos,nbsp;medios hoftium ferire cœperunt. Cum ergo Enbsp;ex vtraq; parte aduerlàrij cæderétur,ita vt nulnbsp;lus de tâta multitudine fàluaretur, regé quo-que vrbis Hai apprehenderunt viuentcm, 8cnbsp;obtulerunt lofûe. Igitur omnibus interfedisnbsp;qui Iftaelem ad delèrta tendenté fuerant pernbsp;fccuti,8c in eodem loco gladiocorruentibus,nbsp;reuerßßlij Ißaelpercufleruntciuitaté.Erantnbsp;autem qui in eodem die conciderât à viro vßnbsp;que admulierem, duodecim millia hominu,nbsp;omnes vrbis Hai.lofûe verô no contraxitma

num,quam in fublime porrexcrat, tenens cly peum,donec interßeerentur omnes habitatonbsp;res Hai.Iumêtaautem 8c prædam ciuitatis di- pnbsp;uilèrunt fibi filij Ißael, ßcut præceperat Dominus lofûe. Qui ßiccendit vrbem , Sc fecitnbsp;cam tumulum ßmpiternum : regem quoquenbsp;eius fulpenditinpatibulo vfque ad velpcramnbsp;Sc folis occafum.Præccpitque lofûe, 8c depo-fucrunt cadauer eius de cruce; proieceruntq;nbsp;in ipfo introitu ciuitatis.congefto ftipcr cumnbsp;magno aceruo lapidum, qui permanet vßjuenbsp;in prefèntem diem.T une atdißcauit lofûe al-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

tareDomino Deo Ißael in monte Hcbafllfi-p’^f, eut præceperat Moyfès famulus Domini fi-lijs Ißael, Seßriptum eft in voluminc legisnbsp;jMoyß,AltaredeIapidjbus impolitis quos fernbsp;rum non tetigit: Sc obtulit fuper co holocau-fta DominOjimmolauitq; pacificasxjidimas.nbsp;Et ßripßt fuper lapides Deuteronomium le- Gnbsp;gis Moyß,quod ille digeflerat coram filijs Ißnbsp;racl.Omnis autem populus, 8cgt;omnes’maionbsp;rcs natu, ducefq; ac indices ftabant ex vtraq;nbsp;parte arcæ, in côfpedu ßicerdotum qui por-taoant


-ocr page 211-

lofûe.

amp;lbluti.ven:es,amp;calceamenta quibus ihdui-’ mur,amp;quat habemus in pedibus,ob longitu-diné longioris viæ trita nint,amp; pene cÔlüm-pta. Sufèeperûtigiturdecibarijseorum,amp;os Cnbsp;Domini no interrogauerunt.HFecitq; lofue ».Reg-*!.*nbsp;CÛ eis paccm, 8c inito fœderepollicitus eft vtnbsp;non occiderentur: principesquoq ; multitudinbsp;nis iurauerunt eis. Poft dies auté tres initi fœ


Gabaoii.

tabant àrcam fœderis Domini, vt aducha ita amp; indigcna. Media pars eorum iuxta motcmnbsp;G arizim, 8c media iuxta montem Hebal,ficutnbsp;praeceperat Moyfes famulus Domini.Et primuni quidcm benedixit populo Iffael. Poftnbsp;haec legit omnia verba bcnedictionis 8cmale-didionis, 8c cunda qux fcripta erant in legisnbsp;volumine. Nihil ex his qux Moyfes iuffcrat


filij Ifi-aeljamp;veneruntin ciuitates eorum die tertio,quarum hæc vocabulafunt, Gabaonnbsp;S)C Caphira amp; Beroth amp; Cariath-iarim.Etnonbsp;percuflerunt eos, eo quod iuraflênt eis princinbsp;pes multitudinis irl nomine Domini Dei If-rael.Murmurauit itaque omne vulgus contranbsp;principes. Qin refponderunteis,Iurauimusnbsp;eis in nomine Domini Dei Iß-acl, amp;idcirco

re Magni-maris,hiquoque qui habitabant iuxta Libanii, Hethxus 8c Amorrhæus^Cha-nanaeus, Pherezæus, 8c Hcuaeus 8c lebufteusnbsp;congrcgati funt pariter, vtpugnarent contranbsp;lofûe 8c Iftael vno an^mo,eademquc fentcn-tia.At hi qui habitabant in Gabaon, audien-tcs cunifta quae fecerat lofûe, Tcricho 8c Kai:nbsp;’callidè cogitantes tulerunt fibi cibaria, fac-cos veteres aftnis imponentes, 8c vtres vina-rios fciflos atquc confutes, calceamentaquenbsp;pcrantiqua quae ad indicium vetuftatis pitta-cijs confuta erant, induti vcteribus veftimennbsp;tis:panes quoque,quos portabant ob viaticû,nbsp;duri erant, 8c in frufta comminuti : perrcxc-runtque ad lofûe qui tunc morabatur inca-ftris Galgalac,8cdixcrunteijatquefimul omni Iftaeli, De terraloginqua venimus,pacemnbsp;vobifcum facere cupientes . Refponderunt-que viri Iftacl ad eos,atque dixerunt,Ne forte in terra quæ nobis forte debctur,habitetis,nbsp;8c non pofsimus fcedus inirevobilcum.At il-li ad lofiie, Serui, inquiunt, tui fumus, Qm-bus lofûe ait,Quinamcftis vos.’aut vndc ve-B niftis?Refponderunt,De terra longinquavalnbsp;de jVenerunt ferui tui in nomine Domininbsp;Dei tui.Audiuimus enim famam potentix e-Num. ii.e ius, cundta qua: fecit in Aegypto, II 8c duobusnbsp;regibus Amorrhaeorum qui fuerunt trans lornbsp;dancm, Sehon regi Helebon, 8c Og regi Ba-ûn, qui crant in Aftaroth : dixeruntque nobis feniorcs, Scoranes habitatores terrae no-•»fßw.7. ftrae, Tollite in manibus* cibaria ob longifsi-mam •i(iam,8c occurrite eis,8c dicitc, Serui vcnbsp;ftri fumus, fœdus inite nobifcum. En,panesnbsp;quando egrefti fumus de domibusnoftris vtnbsp;venn-emus ad vos, calidosfumpfimus : nuncnbsp;ficci fafti funt,8c vetuftatenimia cominuti,nbsp;vtres Yini nouosimpleuimus, nûcrupti funt

reliquit intadum, fed vniuerfareplicauitco- deris,audierunt quodinvicino habitarent,8c ram omni multitudinelfracl, mulieribus ac inter eos futuri eflent. Moueruntque caftranbsp;paruulis 8caduenis,qui inter eos morabatur.

5. Gaiaonitæ ßmulaüone longî ittneris imponentes lofiie amp; principihus Ißailitarum^mt dio iuramento falaanturßnßeuto tarnen murnbsp;mt{rej,perpetuofamuhtie aßringuntur.

CAP. IX.

A Vibus auditis,cundi reges trans lorda nemqui verfabantur in montanis 8c nortpoffumuseoscontingere.Sedhocfacie-campeftribus,ininaritimisaclitto museis, Referuentur quidem vt viuant,nenbsp;contra nos ira Domini concitetur, ft peiera-iierimus*: fed ftc viuant, vt in vf'us vniuerfxnbsp;multitudinis ligna cxdant,aquafq ue compornbsp;tent. Quibus hxc loquentibus, vocauit Ga-baonitas lofûe,8c dixit eis. Cur nos dcciperenbsp;fraude voluiftis vt diceretis,Procul valde ha-bitamus à vobis : cûm in medio noftri litis ?nbsp;Itaque fub maledidione critis, 8c non defi-ciet deftirpe veftra ligna cxdens :aquafquenbsp;comportans indomum Dei mei. Qm refponnbsp;derunt,Nuntiatum eft nobis fcruis tuis quodnbsp;promiftflet Dominus Deus tuusMoyfi fcr-uofuo vt traderec vobis oranem terram, 8cnbsp;difperderet cundos habitatores eius.Timui-mus igitur Valde,8c prouidimus animabus nonbsp;ftris,veftrotcrrorecompulfi; 8c hoc confili-uminiuimus.nunc auté in manu tua fiimus:nbsp;quod tibi bonum 8c redû videtur, facnobis.nbsp;Fecit ergo lofue vt dixerat/Sc liberauit cos denbsp;manu hliorum Ifiael, vt non occiderentur.nbsp;Dccreuitqueinillo dieeoseflein miniftcrionbsp;cundi populi 8c altaris DominijCxdentes lignbsp;na J8c aquas comportantes, vfque in prxfensnbsp;tempus,inloco quern Dominus elegiflet.

Quinque regesoppugnantes Gabaonjmtnoto foîéynius diei ffatio, quot;^lincuntur, amp; ex jfelunnbsp;ca extra^ifufpenduntur, pluresq^ alite liuita-tes capiuntur.

CAP. X.

Vx cum audiflet Adoni-fedec rex leru lalem,quod feilicet cepiftet lofue Hai,nbsp;8c fubuertiffet eam(Sicut enim fecerat Icricho 8cregi eius, fic fecit Hai, 8c reginbsp;illius) 8c quod transfugiflent Gabaonitx adnbsp;Iffael,8c client fœderati corum,timuit valde.nbsp;Vrbs enim magna erat Gabaon,8c vna ciuitanbsp;turn regalium,0c maior oppido Hai,omnefq-K J Bella-

s.

-ocr page 212-

Gabaon. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lofûe-

hellatores eius fortifllmi. Mifit ergo Adoni- ciuitates munitas.Reuerfiifque eft omnis ex-lêdcc rex lerulàlem ad Oham regem Hebron, creitus ad lofùe in Maceda,vbi tune erant ca-amp; ad Pharam regem Ierimoth,ad laphia quo que regem Laclns, 8c ad Dabir regem Eglon,nbsp;dicens,Admeafcendite,8c fcrtepræfidium,vtnbsp;expugnemus Gabaon, quare transfugerit ad

B Iôfûe,6cad filios Ifiael.Congregati igituraf-cenderunt quinque reges Amorrhæorum: rex Ieru{àlê,rex Hebro,rcx Ierimoth,rex Lachis,nbsp;rex Eglon, fimul cum exercitibus fuis, 5c ca-ftrametati funt circa Gabaon, oppugnantesnbsp;earn. Habitatoresautem Gabao vrbis obicflænbsp;mifèrunt ad Iofûe,qui tune morabatur in ca-ftris apud Galgalam, 6c dixerunt ei,Ne retra-has manus tuas ab auxilio leruorum tuorum:nbsp;alcende cito, 8c libera nos,ferq ue præfidium:nbsp;conueneruntenim aduerfiimnos omnes reges Amorrhxorum,qui habitant in môtanis.nbsp;Afcéditque lolue de Galgalis, 8c omnis exer-

I. citus bellatorura cum eo''viri’fortißimi. Di-xitquc Dominus ad lofue,Netimeas cos:in manus eniin tuas tradidi illos-.nullus ex eis tibi refiftere poterit.Irruit itaqùe lofue fiipcrnbsp;eosrépété, totanodeafeendensdeGalgalis,nbsp;Et conturbauit eos Dominus à facie Ißael:nbsp;contriuitqucplaga magna in Gabaon, aeper-fêcutus eft eos per viam alcenfus Beth-ho-ç,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pereußit vlquc Azéca 8c Maceda.Cum-

que fugerent filios Ifrael, 8c eflent indefeen-fuBeth-horon, Dominus mifit fuper eos lapides magnos de cœlo vfquead Azcca:8cmor tui funt multo plures lapidibus grandinis,nbsp;quàm quosgladiopereufièrât filij Ifrael.Tûcnbsp;locutus eft lofûeDomino in die qua tradiditnbsp;Amorrhæum in confpcdu filiorum Ifiael,di-Ifâ. iS.f, xitque cora eis , IlSol contra Gabaonne mo-tccl, 4ô,a uearis,8cluna cotra Vallé-Aialon.Steterunt-que fol 8c luna, donee vlcifceretur fe gens denbsp;inimicis fuis. Nonne feriptû eft hocinlibronbsp;iuftorum? Stetit itaque fol in medio cœli, 8cnbsp;non feftinauit occumbere fpatio vnius Diei.nbsp;Non fuit antea 8c poftca tam longa dies,obe-diente Domino voci hominis,amp; pugnantenbsp;pro Ifrael. Reuerfusqueeft lofûc cum omninbsp;Ifrael in caftra Galgalæ.Fugerant enim quinnbsp;que reges, 8c fe abfcondcratin fpelunca vrbisnbsp;Maceda. Nuntiatumq ; eft lofûe quod inuétinbsp;efiênt quinque reges latétes in fpcluncagt; vr-

¦ bis,Maceda.Qm præcepit focijs,8c ait,Volui-tefaxa ingentia ad os fpeluncæ, 8c ponite vi-ros induftrios qui ciaufoseuftodiant; vos au tem nolite ftare, fèd perfèquimini hoftes, 8cnbsp;extremos quoique fugientium cædite:nec di-mittatis eos vrbiumfuarum intrare præfidia,nbsp;quos tradidit Dominus Deus inmanus ve-ftras. Cæfis ergo aduerfàrijs plaga magna,8cnbsp;vfque ad internecionem penè confumptis,nbsp;hi qui Ifrael efFugerc potuerunt,ingrefli funt fus in Dabir,cepit eam,atque vaftauit: regen»nbsp;quoque

ftra^ßni, amp; intcgro numero;nullüs^uecontra filios Ifiael mutireaufiis cftïPrxcepitque lofuCjclicenSjAperiteos {pelûca:jamp; producitenbsp;ad me quinque reges qui in ea la tirant. Fece-runtque miniftri vt fibi fuerat imperàtum:amp;nbsp;quot;addùxerunt ad eum quinque reges denbsp;lunca^regem leruGlê^regcm Hebron, regemnbsp;lerimothjregem Lachis^regem Eglon.Cumnbsp;queWdufti’eAentad eum’vocauit omnes vi ‘'eduSi-*^nbsp;ros Krael^Sc ait ad principes exercitus qui lè-cum erantjIte^Sc ponite pedes Atper colla re-£nbsp;gum iftorum^ Qui cùm perrexiflentjamp; fiibie-dorum colla pedibus calcarentjrurlum ait adnbsp;eoSjNolite timere_, nec paueatisjconfortarni-ni amp;eftoterobufti:fîcenimfaciet Dominusnbsp;cundishoftibusveftrisaduerlum quos dimi-catis.PercufsitqueIofûejamp; interfecit cosjat-q ue fulpéditfuper quinque ftipitesrfueruntq ;nbsp;fulpen il vfque ad vefperû. Cumque occum-bcrct''fbl J præcepit (bcijs vtdeponerêt cos denbsp;patibulis.Quidepofitos proiecerût in Ipelunnbsp;caminqua latucrant, Sepofuerunt fiiperosnbsp;eius làxaingentia’quæpermanét vfqjinpræ-fèns.Eodem die Maceda quoque cepit lofue^nbsp;6c pereußit in oregladijjregemq; illius inter-fecit,6c omnes habitatores eiusino dimifît innbsp;ea làltem paruas reliqtiias. Fecitque rcgi Ma- gt;nbsp;céda Acut fecerat régi lericho . Tranfîuitau-tem cum omni lAaelde Maceda in Lebna^8cnbsp;pugnabat contra cam : quam tradidit D omi-nus cum rege fuoin manus lAael, perciifiè-runtque vrbé in ore gladijs amp; omnes habitatonbsp;rcs eius.non dimifèrûtin ea vllas rcliquias.Fcnbsp;ceruntq; regi Lebnall ficut fecerant régi leri- Supr»-^’nbsp;cho.DeLebna tranAuitin Lachiscum omninbsp;Ifrael: 6cexcercitupcrgyrû dilpofito oppug-nabat ca.Tradiditq; Dominus Lachis in ma-nus lAaslj 6c cepit cam die alteroarqueper-eußit in ore gladij, omnemque animam quxnbsp;fuerat in ca ncut feccrat Lebna. Eo temporenbsp;alcendit Hora rex Gazer^vt auxiliaretur Lachis: quem pereußit lofue cum omni populonbsp;eius vfquead internecionem. Trannuitqucnbsp;de Lachis in Eglon, 8c circundedit atqueex-pugnauit earn in eadem dieipercußitq j in orenbsp;gladij omnes animas quxerant inca iuxtao-mniâ qux fecerat Lachis.

Alcendit quoq; cum omni lAael de Eglon in Hebron , 8c pugnauit contra eam.'cepitq;,nbsp;8c pereußit in ore gladijj regem quoque eius,nbsp;8comnia oppida regionisillius, vn’uerfâf-que animas quæ in ea fuerant commoratx:nbsp;non reliauit in ea vllas reliquias.ficut feccratnbsp;Eglon, fie fecit 8c Hebron , cunda qux innbsp;ca reperit, confiimens gladio, Inde reuer-

-ocr page 213-

Gabaon. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lofue,

quoque eius atquc omnia per circuitum op- rat ei Moyfès famulus Domini.Abique vrbi-pida pereußit in ore gladij; non dimifît in ea vllas reliquiaszficutfecerat Hebron 8c Lebnanbsp;8cregibus earum,ficfecit Dabir 8c régi illius.nbsp;Pereußit itaque lofûe omnem terram raon-tanam 8c meridianam,atqûe campeftrem,nbsp;Afèdoth cum regibus fuisznon dimifit ineanbsp;vllas reliquiaSj led omne quod fpirare poteratnbsp;interfecitjficut præceperat ei Dominus Deusnbsp;Ilrael àCades-barne vlquc Gazam, Omnemnbsp;terram Geflen vlquc Gabaon, vniuerfolqj renbsp;ges 8c regiones eorum vno impetu cepit atq;nbsp;vaftauitzDominus enim Deus Ifiael pugnauit pro eo. Reuerfufque eft cum omni Ilraelnbsp;ad locum caftrorum in Galgala.

lt;S. Exfugnat Ioß,e lahin cum alijsflurimis re gehus acpofulù, omniaßruans quee ‘Dominusnbsp;“Moyfigrceceperat.

CAP. XI.

A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Væ cùm audiflet labin rex Alor, mifit

ad lobab regem Mado, 8c ad regem Se-meron,atquead regem Achßphz ad reges quoque Aquilonis, qui babitabantnbsp;in montanis 8c in planifie contra Meridiemnbsp;Cenerotbjin campeftribus quoque 8c regio-nibus Doriuxta marez Chananæum quoquenbsp;ab Oriente 8c OccidentCjSc Amorrbæumat-queHethæum acPherezæûSc lebulæum innbsp;montaniszHeuæum quoque qui habitabat adnbsp;radices Hermon in terra Malpha,Egreßiquenbsp;fiint omnes cum turmis fuis, populus multusnbsp;nimis ficutarena quæefi: inlittoremafis,equinbsp;quoq; 8c currus immenfe multitudinis. Connbsp;ueneruntque omnesreges ifti invnumadA-quas-merom,vt pugnarent contra Ifrael.Di-B xitque Dominus adIofi'ie,Ne timeas eoszcrasnbsp;enim bac eadé bora ego tradam omnes iftosnbsp;vulnerandos in confpedu Ifiael .• equos eorûnbsp;fubneruabis,8c currus igné combures. Venit-quelofûe j 8c omnis exercitus cum eo aduer-fus illosad Aquas-raerom fubitó, 8c irruerütnbsp;fuper eos, tradiditque illos Dominus in raa-nus Ifrael. Qui percuflerunt eos, 8c perficutinbsp;funtvfque ad Sidônem magnam 8c Aquas-luafirepbptb, campumque Malpbe, qui eftnbsp;'adorientalem illius partem . Itaque pereußitnbsp;omneSjVtnullas dimitteret ex eis reliq uiasz fenbsp;citq;ficut præceperat ei Dominus,equos eorum fubneruauit, currusquecombußitigni.nbsp;Reuerfusque ftatim cepit Afbrz8cregem eiusnbsp;percufsitgladio. Afor enim antiquitus internbsp;omnia régna hæc,principarum tenebat. Per-cußitqweomnes animas quæ ibidem mora-C banturz non dimifitinea vllasreliquias,fednbsp;vlq; ad internctionem vniuerfa vaftauit, ip-famc^ue vrbem’peremit’incendio . Et omnesnbsp;per circuitum ciuitates, reges quoque earum SebonrexÂmorrbæorumz qui habitauit innbsp;7’3. cepit,percußit atque deleuit^ Uncut præcepe^ Helèbonzdominatus eft ab Aroerquæ fita eftnbsp;K 4 fuper

bus quæ erant in collibus amp; in tumulis fitx, cæteras fùccendit lirael : vnam tantum Afbrnbsp;munitißimam flammacofumpfit. Omnem-queprædam iftarum vrbiura ac iiimenta diuinbsp;lèrunt fibi filij IßaeljCundis hominibus internbsp;feétis. IlSicutpræceperat Dominus Aloyfi fer Exo.j4-ﻑnbsp;uo fuOjilita præcepit Moyfès lofûe, 8c ille x- Deut. 7,».nbsp;niuerlà compleuitmon præterijt de vniuerfisnbsp;mandatis jUec vnum quidem verbum quodnbsp;iulîerat Dominus Moyfi.Cepititaque lofûenbsp;omnem terram montanam : 8c meridianam:nbsp;terramquc Geflên^Sc planitiem^8c occidentanbsp;lem plagamjinontemque Ilraelj8c campeftrianbsp;eius : amp;c partem montis quæ afcendit Seir vf-que Baal-gad per planifié Libani fubter monnbsp;tem Hermonzomnes reges eorum cepit, per-cußitj 8c occidit. Multo tempore pugnauitnbsp;lolûe contra reges iftos.Non fuit ciuitas quænbsp;lonon’traderet flijs Ißael, præterHeuæum gt;.«.nbsp;qui habitabatin Gabaonzomnes enim bellannbsp;do cepit. Domini enim ièntentia fuerat, vtnbsp;indurarentur corda eorü_, 8c pugnarent cotranbsp;Ißaelj 8c caderentz 8c no niererentur vllam denbsp;mentiam^acperirentj ficut præceperat Dominbsp;nus Moyß, In illotêporevenit lofûe 8c in-terfecit Enacim demontanis Hebron_,8cDa-bir,8c Anab,8c de omni monte luda 8c Ißael,nbsp;vrbelq ; eorum deleuit.Non reliquit vllum denbsp;ftirpe Enacim jn terra i^liorum Ißael : abfq;nbsp;ciuitatibus Gaza^ 8c Geth^Sc Azoto in qui-bus lôlûm relidtifunt, Cepitergo lofûe omnem terram J ficut locutus eft Dominus adnbsp;Moylënj8c tradiditeam in poflefsionem filijsnbsp;Ilfael fecûdum partes 8c tnbus fuas. quieuit-queterraaprælijs.

HI funt reges quos percuflerunt filij If- A raelj8c poflederunt terram eorû transnbsp;lordanem ad folis ortum^à T orrente-Arnon vique ad môtem Hermon,8c omnemnbsp;orientalem plagam quæ refpici t folitudinem.

-ocr page 214-

Terræ diuifio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lofue.

fuper ripam Torrentis-Arnonj Simediæ par rhæbciusque confînia. Libani quoqueregio tis in valle^dimidiæq; G al aadj vlque ad Tor- contra Orientem a Baal-gadfub monte Hérnbsp;rentem-Ieboc qui eft terminus filiorum Am mon^ donee ingrediaris Emath . Omniumnbsp;mon.Si à Iblitudine vlq; ad Mare-Cenerothnbsp;contra Orientemj Si vlque ad Mare-delèrtijnbsp;/X'4r*** quodeft marefalfißimum,adquot;orientalem’pla

B gara per viam quæducit Beth-fimoth : Si ab auftrali parte^quæ fiibiacet Alèdoth; Phalga.nbsp;Terminus Og regis Bafan , de reliquijs Ra-. phaim^qui habitauit in Aftaroth^Si in Edrai.nbsp;Si dominatus eft in monte HermoUjSi in Sa-lechaj atque in vniuerlà Baßn^ vlque ad ter-minos Gefluri^ Si Machati^Sidimidiæ partisnbsp;‘'terminü.?. Galaad;quot;terminos’Sehon regis Helèbô.Moynbsp;lèsfamulus Domini^Sifilij IftaclperculTerütnbsp;eos J tradiditque Terram corum Moylès innbsp;poflêfiionem Rubenitis^Si Gaditis, Si dimi-C diæ tribui Manafle. Hi funt reges terræ_,quosnbsp;percußit lolue Si filij Ifiael trans lordanemnbsp;ad occidentalem plagam^à Baal-gad in cam-po Libani, vlquead montem * cuius pars aßnbsp;cenditin Seirztradiditque earn lofûc in poßnbsp;Icßionem tribubus Ilrael,fingulis partes luas,nbsp;tam in montanis quàm in planis atque cam-^^fedoth.i peftribus. Inquot;Aferoth’, Si infolitudine,acinnbsp;meridieHethæus fuit 8iAmorrhæus,Chana-næus SiPherezæuSjHeuæusSilebulæus. Rexnbsp;lericho vnus,rcx Hai,quæ eft cxlatereBeth-el J vnus,rexlerußlem vnus,rexHebro vnus,nbsp;P rex lerimoth vnus,rex Lachis vnus, rex Eglonbsp;vnus,rex Gazer vnus,rex Dabir vnus,rex Ga-der vnus,rex Herma vnus,rex Hercd vnus,rexnbsp;Lebna vnus, rex Adullam vnus, rex Macedanbsp;vnus,rexBeth-el vnus,rexTaphûa vnus, rexnbsp;i '’C)pber’vnus,rex Aphecvnus,rexquot;Sard’vnus,nbsp;*Maron,i.' rexMadonvnus,rexAforvnus,rex*Semerô,nbsp;vnus, rex Aeßph vnus,rexThenac vnus,rexnbsp;Mageddo vnuSjtex Cedes vnus, rex lachananbsp;CharmelivnuSji-ex Dor, Siprouinciæ Dornbsp;vnus, rex gentiu m G algal vnus, rex Therlanbsp;vnuszomnes reges triginta vnus.

5. lubet Dominus lofue 'Vt terram diuidat, aß-ßgnatispartilugt;s ^hen Gad dimidia tri hui''\lanajje trans lordanem.

CAP. XIII.

A Ofiie lenex prouedæque ætatis erat. Si I dixit Dominus ad eum,Senuifti, Si lon-gæuus es, terraquelatilsima dereliôta eft,nbsp;quæ needura Ibrte diuiß eftzomnis videlicetnbsp;Galilæa,Philifthijm, Si vniuerß Gefluri. Anbsp;fluuio turbido quiirrigat Aegyptû,vlq;adtcrnbsp;minos Accaron côtra Aquilonê, Terra-Chanbsp;nâa: quæin quinq; RegulosPhilifthijmdiuinbsp;ditur,Gazæos, Si Azotios, Alcalonitas, Ge- Ai-oer quæ eft contra Rabba . Si ab Helèlionnbsp;thæos,8iAccaronitas. AdMeridiêverôlunt vlque quot;Ramoth’, MalpheSi BetonimiSiànbsp;Heuæi,omnis Terra-Chanâan, SiMaara Si- Manâim vlque ad terminos Dabir. ïn vallenbsp;doniorum, vlqj AphecaSiterminos Amor- quoq;Bcth-ara,ôtBeth-nemra,8iSocoth,Scnbsp;Saphon

qui habitant in monte à Libano, vlque ad A-quas-maièrephothjVniiiei'fique Sidonij.Ego fora qui delebo eos à facie filioriim Ilî’ael. Venbsp;niatetgo in partem hæreditatis Ifrael^ ficutnbsp;præcepi tibi.Et nunc diuide terram in polTef- gnbsp;îîonem nouem tribubus Si. dimidiæ tribuinbsp;Manafle^cum qua Ruben amp; Gad poflederîitnbsp;terram llquam tradidit cis Moylès famulus Num-p-f*nbsp;Domini trans Huenta lordanis ad orientalem plagam^ab Arocr quæ fitaeft in ripa tor-.nbsp;rends Arnon_, in vallis medio^ vniuerfaq;nbsp;carapeftriaMedaba,vlque Dibon. Sicundasnbsp;ciuitâtes Schon regis Amorrhæi qui regna-uit in Hefèbon vlque ad termines filiorumnbsp;Ammon. 8i Galaad, ac terminum Gefliiri Sinbsp;Machati, omnem montem Hermon, Sinbsp;vninerlàm BafanjViqueadSalecha;,omne re-gnum Og inBalàn^quiregnanitin Aftarothnbsp;Si Edraijiplè fuit de reliquijs raphaim:percuf-fitque eos Moyfes^atque deleuitzNoluerunt-quedilperdere filij Ilrael Gefluri Si Machati:nbsp;Si habitauerunt in medio Ilrael vfq;inpræ-fèntem diem. Il Tribui autem Leni non déditnbsp;pofleßione;{ed làcrificia 8i vidimæ Domininbsp;Dei Ilraeljiplàeft ei us hærcditas, ficut locu-tus eft illi. Dédit ergo Moyfès poflêfsionemnbsp;tribui filiorum Rube iuxtacomaationes fiias.nbsp;Fuitque terminus eorumab Aroer, quæ fitanbsp;eft in ripa torrentis Arnon, Si in valle eiuf-dem torrentis media : vniuerfiam planitiem,nbsp;quæ ducitMedaba.amp;Si’HelèbonjCunârosquenbsp;vicuios''earum’qui fiint in carapeftribus:Di- *««•lt;*nbsp;bonquoquCj Si Bamoth-baal^ Si oppidumnbsp;Baal-meon. Silafiâ, Si Ccdimoth, Si Me-phaathjSi Cariathâim,8c Sabaraa^Si Sarathanbsp;lar in monteconuallis. Beth-phogor Si Aïè-dothjPhalga Si Beth-iefimoth^Si omnesvr-bescampeftreSjVniuerlaque régna Schon régis Amorrhæi^qui rcgnauitin Helebonjique N“®'}*’**nbsp;percußit Moyfès cum principibus Madian:nbsp;Heuæum, Si Recem^Si Sur^Si Hur^St'Rebc’nbsp;duces Schon habitatores terræ. Et Balaam fi-lium Beorariolum occiderunt filij Iftael gla-dio cum cæteris interfedis. Fadusque eft terminus filiorum Ruben lordanis fluuius.Hæcnbsp;eftpoflêfsio Rubenitarum per cognationcsnbsp;fuas vrbium Si viculorum . Deditque Moyles tribui Gad Si filijs cius per cognationcsnbsp;fuaspofleßionem,cuius hæcdiuifio eftzTer-minus lalètjSi omnes ciuitâtes Gala^^Sidimidiapartem terræ filiorum Ammon; vlq; ad

X» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ lt;« nbsp;nbsp;nbsp;_«__/*«

D

-ocr page 215-

Terræ diuifio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lofue.

Sàphonreliquam partem regni Sehon régis îftudad Moylcn, quando ambulabat Ilrael Hclebon. huius quoq; finis, lordanis eft vlq; per lblitudinem:hodie oAogintaquinque annbsp;ad extremam partem maris Cenéreth trans norum film fie valens,vt eo valebam tempo-Dnbsp;lordanem ad orientalem plagam.hxc eft pof re quando ad explorandum mifius fiim.-liillius Ecd, 46.bnbsp;lelsio filiorum Gad per familias fuas, ciuita-teSjamp; villx earum.

Dedit amp; dimidix tribui Manafle,filijfque cius iuxta cognationes fuas polTefiionéjCuiusnbsp;hoc principium eft:a Manaim vnitierlam Banbsp;lan,amp; cunfta régna Ogregis Balan, omnef-que vicos lair qui luntinBalàn;lèxaginta opnbsp;pida.amp;dimidiam parte Galaad, amp; Aftaroth,nbsp;amp; Edrai vrbesregni Og in Balan : filijs Ma-chir, filij Manafie dimidixparti filiorum Manbsp;chir iuxta cognationes fuas. Hanc pofleßio-nem diuilit Moyles in campeftribus Moab,nbsp;trans lordanem contra lericho ad orietalemnbsp;plagam. Tribui autem Leui non dedit polîcf celîâuit à prxlijs.

Sors tribus ludx, àuitates amp; yilla ear um. Othonielaccipit j4xam ßliam Caleb eb quodnbsp;obtinuerit Cariat-ßpher additur^ ei terranbsp;irrigua.

CAP. XV.

IGitur lots filiorum ludx per cognatio- A nes fuas ifta fuit; A termino Edom gt;vlq; Num. 34.1nbsp;ad’dclertum Sin contra raeridiem,amp; vfq;

I eius .a lummitate maris lalfißimi,amp; à Linguanbsp;eins qux relpicitmeridiem.Egrediturqj contra Alcenfum-lcorpionis,amp; pertranfit in Si-na:alcenditque in Cades -barne, amp; peruenitnbsp;in Elfon,alcendes ad AddatjSe circuiens Carnbsp;c.ia,atq; indepertrâfiens in Alèmona, amp; per-ueniens ad Torrentem-Aegypti:eruntq; termini eius Mare-magnum.hic erit finis meii-dianx plagx.Ab Oriente veto critinitiû ma-

77


in me temporis fortitudo vfquehodieperfè-ueratjtam ad bellandumjquàm ad gradiendü. Da ergo mihi montera iftura quem pollici-tus eft Dominus te quoque audientcjn quonbsp;enacim fiint amp; vrbes magnæatque munitæ:nbsp;fi forte fit Dominus mecum, amp; potuero delenbsp;re eos:ficutpromifitmihi.Benedixitq; ei lo-fue:Hamp; tradiditei Hebron in poflefiionemj i.Mac.i.f,nbsp;atque ex eo fuit Hebron Caleb filio Icphonenbsp;Cenezæo vlque in prælèntem diem : quia le- ¦nbsp;cutus eft Dominum Deum Ifi-ael. Nomennbsp;Hebron ante vocabatur Cariath-Arbe:adamnbsp;maximus ibi inter enacim fitus eft : amp; terra


s.

fionem:quoniam Dominus Deus Tfi-ael iple eft poflelsio eiusjivt locutus eft illi.

5. Caleb Mci^itHelronin bxreditatemßbipro~ tnißam,eo quod alijs enplorator'tbus detrahen-tibia terra promijjx,ipfèßequutusßt Dominu.

CAP. x IIII.

A T TOc eft quod poflederunt filij Ifiael in Tcrra-Chanaan,quamdederiint

•*'eis Eleazar lacerdos, amp; lofue filius ad extremam partem auftralis plagx.initium Nun J amp; principes farailiarn per tribus Ilfael:nbsp;forte omixia diuidentesJIficutpræceperatDonbsp;minus in manu Moyfi_,nouem tribubuSjamp;dinbsp;midiæ tribui.Duabus enim tribubus,amp; dimi-dix dederat Moyles trans lordanem poflef-fionem:ablque Leuitis qui nihil terrx accepenbsp;runtinterfratres fuos^ledin eorum fuccelra-runt locum filij loleph in duas diuifi tribus,nbsp;® Manafle amp; Ephraimmec acceperunt Leuitx

dum, amp; fuburbana earum adalenda iumenta gc pecora fua. Sicut prxeeperat Dominusnbsp;Moyfi, ita fecerunt filij Ifrael, amp; diuiferuntnbsp;terram. Accefieruntitaque filij ludaad lofûenbsp;in Galgala, locutulq; eft ad eum Caleb filiusnbsp;lephone Cenezxus, IINofti quid locutus fitnbsp;Dominus adMoylèn hominem Dei de menbsp;amp; teil! Cades-barne.Q^adraginta annorumnbsp;eram quando mifit me Moyles famulus Domini de Cades-barne, vt confiderarem terra,nbsp;nuntiaùiqueei quod mihi verum videbatur.

C Fratres autemmeiqui alccnderant mecum, dill'oluerunt cor populi; amp; nihilominus egonbsp;Supra.i.a lècutusfiimDominum Deummeum.lllura-uitq ue Moyles in die illo,dicens,Terra quamnbsp;calcaujtpestuus.eritpofielsio tua, Scfiliorünbsp;tuorutn in xtejpum ; quia lecutus es Domi-

'/«aaj. num Deum quot;raeum’. Concefsitergo Domi- Ephrondnclinaturq; in Baala:quæ eft Cari-nus vitam mihi, ficut pollicitus eft vlque in ath-iarim, ideft,vrbsfyluarum. amp; circuitdc prxfentem diem, Qiyadraginta amp; quinq; an- Baala contra Occidentera,vfquead monteranbsp;ni funtex quo locutus eft Dominus verbum Seir : tranfitque iuxta latus raontis larim adnbsp;Aquilo-

aliam in wrra ]p^artem, nifi vrbes ad habitan- re lalfilsimum vlque ad extrema lordanis’: amp; ea qux relpiciunt ad Aquilonem .à Linguanbsp;maris vfqueadeundem lordanis fluuium.af-cenditque terminus in Beth-hagla, amp; tranfit gnbsp;ab Aquilone in Beth-araba;alcendes ad Lapinbsp;dem-Boen filij Ruben: amp; tendens vlq; ad ternbsp;minos Debera de Valle-achor,cotra Aquilone reljjiciens Galgala, qux eft ex aduerlb Af-cenfionis-adommim, ab auftrali parte torrennbsp;tis: tranfitq; aquas qux vocantur Fons-lblis:nbsp;amp; erunt exitus eius ad Fontem-rogel. alcen-ditqneper 'conuallem’ filij Ennon ex latere w/w». ««nbsp;lebulàei ad Meridie, hxceft lerulalem: amp; inde leerigens ad verticem montis qui eft con-tra Ge-Ennom ad Occidétem in fummitatenbsp;Vallis-raphaim contra Aquilonem. pertran-fitq; a vertice montis vlque ad fontemaquxnbsp;Nephthoa; amp; peruenit vlque advicos motis

-ocr page 216-

Tefrædiuifio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lofûe.

AquiloneminChenon; amp; c^cfcédit inBcth- na, hæceftDabin AnabSelfteraoSc Anim, G fànieSjtran/ïtqjin Thainna. amp;peruenitcon- Gofcn amp; Olon amp; Gilo:ciuitatcs vndecim 8c.nbsp;tra Aquilonein partis Accaron ex latere; inch villa; earû.Arab Sc Ruma 8c Elàan^Sc lanû 8cnbsp;naturq* Sechrona 8c tranfit montem Baala; Beth-thaphua 8c AphecajAthmatha 8c Carianbsp;peruenitquein lebneelj 8c magni maris contra Occidentem fineconcluditur.hi Emt termini filiorum luda per circuitum in cognais tionibus fiiis. Caleb vero filio Icphone deditnbsp;partem in medio filiorum Tudajficutprarcepenbsp;lud I d Dotninus:Cariath-Arbe paths Enac^i-pla eft Hebron. HD eleuitc| ; ex ea Caleb tres finbsp;lios Enac, Selai 8c Ahima 8cTholmai de ftirnbsp;pc Enac. Atque inde côfcendens venit ad ha-bitatores Dabir quæ prius yocabatur Cari-ath-lepheijid eft ciuitas literarum.Dixitquenbsp;Calebs Qui percuflerit Cariat-lepberjSc cepenbsp;fit earn, dabo ei Axam filiam meam vxorem.nbsp;Cepitquc earn Othoniel filiusCenez fraternbsp;Calebiunior : deditqueei Axam filiamfuamnbsp;vxorem. Qm cum pergerent fimul fuala eft ànbsp;viro fuo vt petereta patre fiio agrum^ fiilpiranbsp;uitque vtledebatinafino . Cui Calebs C^idnbsp;babes? inquit^At ilia relpondit, Da mihi be-nediélionem : terram auftralem 8c arentemnbsp;dediftimihi, iunge 8c irriguam . Dedit ita-queei Caleb irriguum fuperius 8c inferius.

E H;ec eftpoflefiio tribus filiorum luda per co gnationcs fuas. Erantque ciuitates ab extremis partibus filiorum luda iuxta tcrminosnbsp;Edom à Meridie;Cabled 8c Eder 8c Iagur,8cnbsp;Cina 8c Dimona 8c Adada^ 8c Cedes 8c Afornbsp;8c lethnan, Ziph 8c Telem 8c Baloth, Albrnbsp;noua 8c Carioth^Hefionjhæc eft Albr.Ama,nbsp;Samaj8c Molada^Sc Aler-gadda 8c Haflemonnbsp;8c Betb-phelet 8c Haler-lual 8c Ber-fabee 8cnbsp;Baziothia 8c Baala 8c Im 8c Efèm, 8c Eltho-lad 8c Cefil 8c Harma,8c Siceleg 8c Medemc-na 8c Senlennaj Lebaoth 8c Sclim 8c Acn 8cnbsp;Remon.omnes ciuitates vigintinoucm, 8c vilnbsp;læearum.In campcftribus vcrô:Eftaol 8c Sa-p rea 8c Alena 8c Zanoe 8c En-gannim 8c Ta-pbua 8cEnaimj 8c lerimot ScAdulla, Sochonbsp;8c Azeci 8c Saraim Adithaim 8c Gedera 8cnbsp;Gederotâim:vrbes quatuordecim^Sc villæ ea-rû.Sanan ScHadalTa 8c Magdal-gad, Deleannbsp;8c Malepha 8c ledhel, Lachis 8c Balchath 8cnbsp;Eglon, Chebbon 8c Leheman 8c CcthliSj 8cnbsp;Gideroth 8cBeth-dagon etNaamaet Mace-datciuirates lèdecim^ et villæ earum. Labananbsp;et Ether et Alan Jephtha et Elba et Nefib, ctnbsp;Ceila et Achzib et Marelà; ciuitates noué, etnbsp;villæ earum.Accaró cum vicis et villulisfuis;nbsp;Ab Accaron vlqueadmare: omnia qux vergunt ad Azotum et viculos eius.Azotus cumnbsp;vicis et villulis luis.Gaza cum vicis et villulisnbsp;fuis, vlquead Torrentem-Aegypti etMare-magnum terminus eius. Et in monte; Samirnbsp;Ct letheret Socoth et Danna et Cariath-lcn-

th-arbe,hæceft Hebron,8c Sionciuitates no-uem 8c villæ earû.Maon 8c CharmelSc Zipb 8c Iota, lezrael 8c lucadâ 8c Zanoe, Accain,nbsp;Gabaa 8c Thamna : ciuitates decern 8c villænbsp;earû.Halhul,8c Beth-fur,8c Gedor, Mareth,nbsp;8c Beth-anot,8c Elthecon: ciuitates lèx 8c vilnbsp;læearum. Cariarh-baal, hæceft Cariath-ia-rim vrbs lj'luarum,et Arebba:ciuirates duæ etnbsp;villæ earum. In delèrto : Bcth-araba, Mcd-din, et Sachacha et Neblàn, et Ciuitas-làlis,nbsp;et En-gaddi;ciui tares lèx et villæ earum. *Ie-bulæum autem babitatorem lerufalem non de«»,nbsp;potuerunt filij luda delete ; habitauitquc Ic-bulæus cum filijs luda in lerulàlem vlque innbsp;prælèntem diem.

S. Sors Ephraim yrles amp;¦ yiculi earum, manquot; inter hos Chananxvs tributariia.

CAP. XVI.

CEcidit quoque lors filiorum lolèph ab lordane contra lericho 8c aquas e- .nbsp;ius,ab Oriente: folitudo qiiæalccnditnbsp;de lericbo ad montem Beth-el, et egrediturnbsp;deBeth-el Luzametrafitq; terminum Archi,nbsp;Atarotb . etdelcendit ad Occidentem iuxtanbsp;terminum lephleti, vlq; ad terminos Bcth-boroninferioris, et Gazer.-finiunturq; regionbsp;nes eiusMari-magno,polîèderuntq; filij lolèph Manallès ct Epr.aim. Et fadus eft termi gnbsp;nus filiorum Ephraim per cognationes fuas:nbsp;ct polTelsio eorum contra Orientera Ata-roth-addar vlque Beth-horon,fuperiorè. E-grediûturq; confinia in mare;Machmetbath Cnbsp;veto Aquiloncm refpicit, et circuit terminosnbsp;contra Orientera in Thanath-lèlo : etper-tranfitab Oriente lanoe. delcenditq; de la-noe in Atarotb etNaarâtha: etperuenitinicnbsp;richo,egrediturq; ad lordanem. De Taphûanbsp;pertranlît contra mare in Vallem-arundine-ri, funtq; egrelîuseius in mare làlfifiimura.nbsp;hæc eft polîèfiio tribus filiorû Ephraim pernbsp;familias fuas.Vrbesque lèparatæ funt filijs E- Dnbsp;phrâim in medio polîefiionis filiorum Ma-naffe,et villæearum.Et non interfeccrunt fi-lij Ephraim Chananæum qui habitabat innbsp;Gazer: habitauitque Chananæus in medionbsp;Ephraim vlque in diem hanctributarius.

S. 'Redite trihui '\lanafie amp; filiabus Saphaod fortes aßignantur, amp; augetur fors filiorumnbsp;lofeph.

CAP. XVII.

CEcidit autem fors tribui Manalle(iplc cnim eft primogenitus lolèph ) Ma-ebir primogenito Majtialîe patri Ga-laad^

-ocr page 217-

bis ad montem, et filccides tibi, atque purga-bis ad habitandum fpatia.-et poteris vltrà pro-cedere cùm fiibuerteris Chananæum, quem dicis ferreos habere currus et eflè fortifsimu.

J. °lvlittuntur qui deferibant terram reliqua-rum festem trtbuutn, cär aßignatur (ors ‘Beniamin,

CAP. xVîii.

CÓngregatique fiint omnes filij Iffael in Siio,ibique fixerunt tabernaculumnbsp;teftimonij, ct fuit eis terra fiibieda.'

amp; Hegla amp;Molcha amp; Ther/à. Veneruntqiie lij Nun, Scprincipum, dicentes. Dominusnbsp;prarcepit per manum Moyß, vt daretur noms poiTeâio in medio fratrum noftrorum.nbsp;Deditqueeis iuxta imperium Domini pof-feßionem in medio fratrum patris earum. Etnbsp;ceciderunt fuiliculi Manafle, decern, abfquenbsp;g terra Galaad 8c Bafan trans lordaaem. Filiænbsp;enim Alanalîe poflederuilt hæreditatem innbsp;medio filiorum eius. Terra au tern Galaad ccnbsp;ciditin fortem filiorum Manaflc qui reliquinbsp;erant.Fuitq; terminus Manafleab Afer, Ma-chmathath,qux refpicit Sichem:8cegrediturnbsp;addextramiuxta habitatoresFôtis-Taphùæ.nbsp;Etenira in forte Manalîè ceciderat terra Ta-phua;,qux eft iuxta terminos Manafle filiorum Ephraim. Defcenditque terminus Val-lis-arundineti in Meridiem torrentis, ciuita-tumEphraim, quae in medio funt vrbiumnbsp;Manafle: terminus Manafleab Aquilone tornbsp;rentis, 8cexitus eiuspergit ad mare: itavtnbsp;polleßio Ephraim fit ab Auftro,8c ab Aquilone Manafle, 8c vtranq; claudat mare, 8c co-iungantur fibi in tribu Aferab Aquilone, 8cnbsp;in tribu Iflàcharab Oriente.Fuitque hæredi-tas Manafle in Iflachar 8cin Afer, Bethßn 8cnbsp;viculi eins , 8c leblaam cum viculis fuis, 8cnbsp;habitatores D or cum oppidis fuis, habitatorcs quoque Endor cum viculis fuis.-firaili-terque habitatores Tenac cum viculis fuis, 8cnbsp;habitatores Mageddocum viculis fuis, 8c ter-tia pars vrbis Nopheth . Nec potuerunt filijnbsp;Manafle has ciuitatesfiibuertere, fedcœpitnbsp;Chananæus habitarein terra ipfâ.Poftquàmnbsp;Äutem conualuerunc filij Iffael, fubieceruntnbsp;Chananæos Scfeceruntfibi tributarios,necnbsp;interfccerunteos . Locutique funt filij lo-feph ad lofiie, 8c dixerunt, Quare dedifti mihi pofleßioneni fortis 8c funiculi vnius,cumnbsp;fim tantæ multitudinis, benedixerit mihinbsp;Dominus ? Ad quos lofue ait. Sipopulusnbsp;multus es, afeende in fyluam, 8c fiiccide tibinbsp;fpatiain,terra Pherezæi etRaphaim; quiaan-gufta cA tibi poflelsio montis Ephnaim. Cuinbsp;refponderunt filij Iofeph,Non poterimus adnbsp;montanaconfeendere,cum ferreis curribusnbsp;vtantur Chananxi qui habitant in terra camnbsp;peftri, in qua fitæ fimt Bsth-fan cum viculis

Terrædiuifio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lofue.

lâad,qui fuit vir pugnator, habuitq; poflêf- fins,et lezrael mediam pofiidens vällem. Di* fioné Galaad 8c Bafan. I! 8creliquis filiorum xitquelofue ad domumlofeph, Ephraim etnbsp;Manafle iuxta familias fuas, filijs Abi-ézer, Manaflê,Populus multus es,et magna: forti-filijs Helech, 8c filijs Effiel, 6c filijs Sechem, tudinis,non habebis fbrtem vnam,fed tranfî-8c filijs Hepher, 8c filijs Semida.ifti funt filijnbsp;Manafle filij lofèph, mares, per cognationes

^7.* filas. Salphaad vero filio Hepher filij Galaad filij Machir filij Manafle no erant filij,fèd fonbsp;Ix filix:quarû ifta fiintnomina,Maala 8cNoanbsp;in confpedu Eleazari fàcerdotis, 8c lofûe filij Nun, Scprincipum, dicentes, Dominusnbsp;prxcepit per manum Moyfi, vt daretur noms polTefsio in medio ffatrum noftrorum.nbsp;Dcditqueeis iuxta imperium Domini pof-fèfiionem in medio fratrum patris earum. Et Remanfèruntautem filiorum Ilfael fèptemnbsp;tribus, quxneedum acceperantpofleßioncsnbsp;filas. Ad quos lofiie ait,Vfqueqüo marcetis ignbsp;nauia, etnonintratisadpoßidedam terram,nbsp;quam Dominus Deus patrum veftrorum de-dit vobis? Eligire de fingulis tribubus ternosnbsp;virosivt mittanteos, etpergat atque cireum-eant terram , et deferibanteam iuxtaquot;nume-rum’vniufcuiufque multitudinis : referantqjnbsp;ad me quoddefèripfèrint. Diuiditcvöbis ternbsp;ram in Icptem partes : ludas fit in terminisnbsp;fuis ab auftrali plaga, et domus lofèph ab A -quilone: mediam inter hos terram in fèptemnbsp;partes defcribite:et hue venietis ad me,vt coram Domino Deo veftro mittam vobis hîcnbsp;fortem : quia non eft inter vos pars Leuita-runijfèd facerdotium Domini eftcorû hxrc-!.nbsp;lt;litas,Gad autem et Ruben , et dimidia tribusnbsp;Manaffè iaacceperantpoflbßioiles fiias transnbsp;lordanem adoriètalem plagam:quas dédit eisnbsp;Moyfès famulus Domini.Cumque fiirrexif- Bnbsp;fènt viri vt pergerent ad deferibendam terra,nbsp;Sit eis Iofue,dicens,Circuite terram, etnbsp;ite eâ,ac reuertimini ad meivt hic coram Domino, in Silo mittam vobis fortem.nbsp;Itaque perrexerunt : et luftrantes earn, in fèptem partes diuifèrunt,fcribentes in volumi-ne. Reuerfique fiint ad lofue in caftra Silo.nbsp;Qui mifit fortes coram Domino in Silo, di-uifîtque terram filijs Ifiael infèptem partes.nbsp;Etafcendit fors prima filiorum Ben-ia-min per familias fuas, vt poßiderent terramnbsp;inter filios ludaet filios lofèph. Fuitque terminus eorum contra Aquilonem à lordane:nbsp;pergens iuxta latus lericho fèptentrionalisnbsp;plagx,et indecontra Occidentem ad monta-na confeendens, et perueniés ad folitudinemnbsp;Beth-âuen, atquepertranfiens iuxta Luzamnbsp;ad Meridiem, ipfa eft Beth -el : defeenditq; innbsp;Ataroth-addar in montem qui eft ad Meridiem Beth-horon inferioris : Et inclina-turcircuiens contra mare ad Meridiem mon Cnbsp;tis qui refpicit Beth-horon contra Africum:nbsp;funtque

-ocr page 218-

Tcrrædiuifio.


lófuc.


fuàc^ueexitus eius in Gariath-bâaljtjua*vo.- lt; caturSc Canath-iarim,vrbcmfiliorumlujda. inbsp;»lt;gt;’.4. hsccft plaga contra marCj^ad’ Occidentem. 1nbsp;AMeridieautéexpartc Cariath-iarimegre- 1nbsp;ditur terminus contra mare,amp; peruenit vfq;nbsp;ad fontem aquarum Nephtôa.Defcenditqucnbsp;in partem montis qui reipicit Vallem - filio-rum- Ennom:amp;cft contra Icptentrionalemnbsp;plaga in extrema parte Vallis- raphaim.Def-cenditqueinGe-Ennom (ideft Vallis-En-nom , )'iuxta latus lebulæi ad Auftrum : Scnbsp;peruenit ad Fontem-rogel^tranliens ad Aquinbsp;lonem,amp; egredicns ad En-lemcs, id eft fonte fblis: amp;pertranfîtvfq; ad timulosqui luntnbsp;•è regione Afcenlus-adommim:defcenditquenbsp;Aben-Boehjideftlapidem Boènfilij Ruben.

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; pertranfit ex latere Aquilonis ad campc-

ftria:de(cenditqueinplaniticmjamp;prætergre-D ditur Côntra AquiloncmBet-hagla:funtquc exitus eius contra linguarn-maris-lalfißiminbsp;ab Aquilone in fine lordanis ad au ft rale pla-gam : quieft terminus illiusab Oriente, nxcnbsp;eft poflcßio filiorum Ben-iaminper termi-nos fiios in circuitUjamp; familias fuas. Fuerutrnbsp;que ciuitateseius, lericho 5c Bctb-hagla Scnbsp;Vallis-cafis,Bctharabaamp; Samaraim ßc Bcth-elSc Auim ScAphara amp;Ophcra,Villa-bcraonbsp;na amp; OphniSc Gäbec:ciuitates duodecim,8cnbsp;villx earum . Gabaon amp; Rama amp; Beroth 8cnbsp;Melphe^Sc Capbara 8c Amola 8c Recem ja-rephel 8c Tharela 8c Sela^Eleph 8c Iebus,quxnbsp;cft lerulalem, Gabaath 8c Chariat; ciuitatesnbsp;quatuordecim,8c villx earum. *Hxceftpof-filioru Ben-iamin iuxta familias fuas.

5. t^ißignanturfortesfextribubw Simeon,2^ bîiîonjljfachar, jil'er^^ephthalim, quot;Dan amp;nbsp;lofât

CAP. XIX.

T egrefiàeft fors lècunda filiorum Simeon per cognationes fuas:fuitque hæ rediras eorum in medio pofleßionis filiorum ludazBer-làbee 8c Sabee 8c Molada 8cnbsp;Hafcr-fualj Bala8cAlèm8cEltholad, Bet-hul 8c Harma 8c Sicelcç» Bet-marchabothnbsp;O

8c Hafcr-fufa 8c Bet-lebaoth 8c Sarobenzciui tares tredccim^Sc villx earum. Ain 8c Rem-mon 8c Athar 8cAfàn: ciuitates quatuor, 8cnbsp;villæ earum . omnes viculi per circuitum vr-biû iftarum vlque ad Baalath, Beer, Ramathnbsp;t?s‘'cMtatts auftralemplagam.’Hxc eft hæreditasnbsp;filiorum Simeon iuxta cognationès fùas, innbsp;pofl'eßioneSc funiculo filiorum luda : quianbsp;maior erat. 8cidcirco filij Simeon poftéderutnbsp;in medio hxreditatis eorum. Ceciditque lorsnbsp;tertia filiorum Zabûlon, per cognationesnbsp;fuas:8c fadus eft terminus pofleßionis eonlnbsp;vfque Sarîd.Afccnditqj demari 8cquot;Medalaa’,nbsp;8c peruenit in Debbâfèth: vfque ad torrenté.

qui cft contra Icconam. Et reuertitur de Sa-rid contra Oriente in finem Chelèletb^-Tha bor:8c egreditur ad Dabéreth,afcenditq; connbsp;tra laphie.Etindepertranfît vfqueadorien-gnbsp;talem plagam Geth-bepher 8c Tacafin:8c e-greditur in Remmon,Amthar 8c Noa.Et'circuit ad Aquilonem Hahatbon: funtq; egref-fiis eius Vallis-iephtabel 8c Cateth ScNaalolnbsp;8c Semeron 8c ledala 8c Beth-lchem : ciuitates duodecim,8c villæ earum. Hæc eft hæreditas tribus filiorum Zabûlon per cognationes ftias,vrbes 8c viculi earum.

IlTachar egreflaeft fors quarta per cognationes fixas zfuitque eius hæreditas lezrael 8c Caßloth 8c Sunem 8c Hapharâim 8c Seo 8cnbsp;Anaharath 8c Rabboth 8c Cefion, Abes , Scnbsp;Rameth 8c En-ganim 8c En-habda 8c Beth-phelès.Et peruenit terminus eius vfque Tha.nbsp;bor 8c Sehefima 8c Beth-femes: eruntq;exitus eius lordanis : ciuitates fèdecim, 8c villænbsp;earû .Hæceftpoflefiio filiorum Iflàchar pernbsp;cognationes fuas,vrbcs, 8c viculi earum. Ce-ciditq; fors quinta tribui filiorum Afèr per conbsp;gnationes fixas : fuitq; terminus eorum Hal-cath 8c Chah 8c Beté 8c Axaph 8c Elmélechnbsp;8c Amaad 8c Mcflâl:8c peruenit vlq; ad Car-melû maris 8c Sihor 8c Labanath.Acreuertitur côtra Orientem Beth-dagon : pertranfitnbsp;vfq; Zabûlon Vallem-Iephtael côtra Aquilo,nbsp;nem in Beth-émec 8c Nchiel. Egrediturq j ad Cnbsp;leuam Cabul,8c Abran 8c Rohob 8c Hamonnbsp;8c Cana, vfque ad Sidônem magnam: reuertinbsp;turq; inHormavfqueadciuitatcm munitifinbsp;fimam Tyrum, 8c vfque HoG: cruntque exitus eius in mare de funiculo Achziba: 8c Am-ma8c Aphec 8c Rohob:ciuitates vigintiduæ,nbsp;8c villæ earum.Hæc eft pofleßio filiorû Afernbsp;percognationesfixas, vrbesque8c viculiea-

danem contra ortumfolis. ciuitates munitif-fimæ, Afledim, Ser 8c Emath 8c Reccath 8c Cenéreth 8c Edema 8c AramajAfbr 8c Cedesnbsp;8c Edrai,Enhafor 8c leron 8c Magdalel, Hörern 8c Beth-anath 8cBct-Gmes:ciuitatcs decern 8c nouem,8c villæ earû.Hæc eft aoflefsionbsp;tribus filiorum Ncphtali per cognationesnbsp;fixas, vrbes 8c viculi earum.Tribui filiorû Danbsp;per familias fixas egrefla eft fors fèptima : 8Cnbsp;fuit terminus pofleßionis eius Saraa, 8c Eft-Dnbsp;baolj8cHir-femes,id cft ciuitas fblis.Se-Iebinnbsp;ficAialoa

-ocr page 219-

Terrædiuifio.

amp; Aialon amp; Icthela, Elon amp; Themna amp; A-croiij ElthscCj Gebbethon amp; Balaath 8c lud amp; Bane 8c Barac 8c Geth-rcmmozSc Mcaiar-con 8c AreconjCum tcrmino qui relpicitlopnbsp;pen,8c ipib fine concluditur. Alcendernntq;nbsp;filij Danj8cpugnauerunt contra LefcnijCepenbsp;runtqueeamzamp;psfcuflerûtcam in oregladij,nbsp;amp; pofîèdcruntjSc habitauerunt in ea, vocan-tcs nomen eius Lefèm-Dan^ex nomine Dannbsp;partis fui.Hxc cftpofleßio tribus filiorumnbsp;DaUjper cognationcs fuas^vrbes 8c viculi ea-rum.Cumq ue compleflet forte diuidere Ternbsp;ram fîngulis per tribus fitas, dederunt filij Israël poueßionem lofûe filioNun in medionbsp;fui Juxta præceptum Domini^ vrbem quamnbsp;poftulauit^Thamnath-làraain môte Ephraim: 8c ædificauit ciuitatcm j habitauitqueinnbsp;ea. Hæ funt pofleßiones quas fortediuifèrûtnbsp;Eleazar fàcerdoSjSc lofûc filius Nun,Sc principes familiarum,, ac tribuum filiorum Ilrael,nbsp;in SilOjCoram Domino ad oftium tabcrnacunbsp;liteftimonij^partitiquefuntTerram.

S. Sex refügij âuitates nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad caspoßint con

fusere: amp; quamdiu ibi remancre debeat, Ckp. w.

quot;1 T locutus eft Dominus adlofue,di-ccnSjLoquerefilijsIßael_,8cdiceis,Se-^parate vrbes fugitiuorum, lldequibus ’ ’ locutus fum ad vos per manum Moyfi^vt connbsp;fiigiatadcas quicunque animam percufleritnbsp;nefcius:8c poßiteuaderc iram proximi qui vlnbsp;tor eft fànguinisjcù m ad vnam harum confunbsp;gerit ciuitatum: ftabitque ante portam ciuitanbsp;tis, 8c loquetur (ènioribus vrbis illius ea quænbsp;fè comprobent innocentem : ficq; fufi;ipientnbsp;B eum.Scdabunteilocum adhabitandû.Cum-que vltorfànguiniseum fueritperfccutus^nônbsp;tradétin manus eius; quia ignorans percußitnbsp;proximum eius, necante biduum triduümvenbsp;eius probatur inimicus.Et habitabit in ciuitanbsp;te ilia, donee ftet ante iudicium caufiim reddens Eadi fui, 8c moriatur fàcerdos magnusnbsp;qui fucrit in illo tempore.-tunc reuertetur honbsp;micida, 8c ingredietur ciuitatem 8cdomumnbsp;fuam de qua fugerat.Dccreueruntquc Cedesnbsp;in Galilæa montis Nephthali, 8c Sichern innbsp;monte Ephrâim,8c Cariath-Arbejpla eft Henbsp;bron in monte luda.Et trans lordanem con-****•4.8. tra orientalem plagam Icricho, llftatueruntnbsp;Bofor,qux fita eft in campeftri fblitudine denbsp;tribu Ruben, 8c Ramoth iiiGalaad de tribunbsp;Gad, 8c Gaulon in Baßn de tribu Manafie.

j) Ha:ciu.i5atesconftitut.T: fiintcunéfis filijs Iß rael.Sc aduenis qui habitabant inter eos-.vt funbsp;gcret ad eas qui anima nefcius pcrcußifiet,8cnbsp;nd moreretur in manu proximi efFufiim fan-guinem vindicate cupientis, donee ftaret ante populum expofiturus cauGm fitarn.

lofâe.

5. Ltuitkis aßignantur ciuitates quodragjnta oSo cumfuburhanis:amp;compléta quot;Deiprontif-fionepax amp; refutes datur filijs Ifraèl.

CAP. XXI.

ACcefleruntq; principes familiarum A

Leui ad Eleazarum ßcerdotemj8c lo fue filiuni Nun,8c ad duces cognationbsp;num per fingulas tribus filiorum Ifi'aeblocu-tique funtadeos in Silo Tcrræ-Chanâan, atnbsp;que dixerunt, llDominus prxcepit per manü Num.jj.anbsp;Moyfi vtdarétur nobis vrbes ad habitandü,nbsp;8c fiiburbana earum ad alenda iumenta. De-

7?

deruntq ; filij Iftael de pofießionibus ftiis iu-xtaimperium Domini, ciuitates 8c fuburba-na earum, Egreflaque eft fors infamilia Ca-ath filiorum Aaron fàcerdotis de tribu luda 8c Simeon 8c Ben-iamin, ciuitates tredecim.nbsp;Et reliquis filiorum Caath,id eft Leuitis quinbsp;fupcrfuerantj detribubus Ephraim, 8c Dan,nbsp;8c dimidia tribu Manafie ciuitates decé. Porto filijs Gerfbn egrefia eft fors vt acciperentnbsp;de tribubus Iflàchar 8c Afèr 8c Nephthali, di-midiaq; tribu Manafie in Balàn ciuitates numero tredecim.Et filijs Merari per cognatio- Bnbsp;nés fuas de tribubus Ruben 8c Gad 8c Zabulon vrbes duodecim.Dedcruntque filij Ifiaelnbsp;Leuitis ciuitates 8c fùburbana earû, ficut prxnbsp;cepit Dominus per manum Moyfî, fingulisnbsp;fortetribuentes .Detribubus filiorû luda 8cnbsp;Simeon dédit lofueciuitateszdquarû ifta funt ».Par. ^.d.nbsp;nomina,filijs Aaron perfamilias Caath Leuinbsp;tici generis (prima enim fors illis egrefia eft)nbsp;Cariath-Arbe patris enac, qua: vocatur Hebron,in monte Iudaj8c fiiburbana eius per cirnbsp;cuitû. IlAgros veto, 8c villas eius dederat Ca- Supr.«4.ânbsp;leb filio lephone ad poßidendum.Deditergonbsp;filijs Aaron fàcerdotis Hebron cofugij ciuitanbsp;tem,ac fiiburbana eius : 8c Lobnameum fub-urbanis fuis:8c Icther,8cEftemo,8c Holo, 8cnbsp;Dabir,8c Ain,Sc Ieta,8c Beth-fames,cum fubnbsp;urbanis fiiiszciuitates nouem detribubus, vtnbsp;diiâum eft, duabus. De tribu autem filiorumnbsp;Ben-iamin, Gabaon 8c Gabae 8c Anathothnbsp;8c Almon,cum fuburbanis fuiszciuitates quanbsp;tuor. Omnes fimul ciuitates filiorum Aaronnbsp;fàcerdotis tredecim,cum fuburbanis fuis.Re-liquis Veto per familias filiorum Caath Le-uitici generis hæc eft datapofießio. De tribu Ephraim vrbes confugij Sichern cum fiib-urbanis fuis in monte Ephraim, 8c Gazer 8cnbsp;Cibfàim 8cBeth-horon,cû fuburbanisfuis,nbsp;ciuitates quatuor.De tribu quoqueDanzEl- qnbsp;theco 8c Gabathon 8c Aialon 8c Geth-rem-mon,cum fuburbanis fuis, ciuitates quatuor.nbsp;Porrô de dimidia tribu Manafie, Thanach 8cnbsp;Geth-remmo,cum fuburbanis fuis, ciuitatesnbsp;dus. Omnes ciuitates decc, 8c fiiburbana ea-x’um,dataî funt filijs Caath inferioris gradus,

Filijs


-ocr page 220-

Terrædiuifio.

lofûe.

Fllljs quoq; Gerfbn Leuitici generis dédit de dimidia tribu ManafTecofugij ciuitates. Gaunbsp;Ion in BaGn,amp;Bo{ran,cuni fuburbanis fuis,nbsp;ciuitates duas.Porrôde tribu Iflachar.-Cefiô,nbsp;amp; Dabereth,amp; Iaramoth,Sc En-gannim, cûnbsp;fuburbanis fuis, ciuitates quatuor .De tribunbsp;autem Azer, Maftl amp; Abdon, amp; Helcath amp;,nbsp;Rohob,cûfuburbanis fuis,ciuitates quatuor.nbsp;De tribu quoqueNephthali ciuitates confu-gij. Cedes in Galilæa, amp; Hammoth-dor , 8cnbsp;Carthan, cum fuburbanis fuis, ciuitates très.nbsp;Omnes vrbes familiarum Gerfbn, trcdecim,nbsp;cum fuburbanis fuis.Filijs autem Merari Lc-uitis inferioris gradus perEimilias fuas datanbsp;eft de tribu Zabûlon, lecnan, 8c Cartba 8cnbsp;Damna 8c Naalol, ciuitates quatuoren fub-p urbanis fuis.De tribu Gadciuitatesconfugij,nbsp;Ramoth in Galaad, 8cManâim 8c Hefebonnbsp;amp; lazer,ciuitates quatuor,cû fuburbanis fuis.nbsp;tgt;.». De tribu Ruben Yltràgt;Iordanem contra Icrinbsp;cho’ciuitates refugij,Bofbr in fblitudine. Minbsp;for 8c lazer 8c lethfbn 8c Mephaarh,ciuitatesnbsp;quatuorcum fuburbanis fuis.Omhcs vrbes finbsp;liorum Merari per familias , 8c cognationesnbsp;fuas duodecim. Iraq; ciuitates vniuerfæ Lcui-tarum in medio poffeßionis filiorum Ißaelnbsp;fuerunt quadragintaodo cû fuburbanis fuis,nbsp;fingulæ per familias diftributæ.Deditq; Do-minus Deus Ißaeli omnem terram,quam tranbsp;diturum fè patribus eorum iuraucrat : 8c poßnbsp;fèderunt illamjatque habitauerunt in ea. Da-taque eft ab eopaxin omnes per circuitumnbsp;nationesmullufque eis hoftium refiftere au-fus eft, fèd cunéti ineorum ditionem redadinbsp;funt.Ne vnum quidem verbumjquod illis prænbsp;ftiturum fc cftè promifèrat , irritum fuit, fednbsp;rebus expiera funt omnia.

J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad fuampoffeßionem trans lorda-

nsm tribus ‘É^be Gad amp; dimidta^Manaßsy ßtß)itionem tnouent cateris tribubus projeternbsp;extru^um altareßd tnißtlegatißtßißiunt tunbsp;ßam eorum exeußationsm.

CAP. XXII.

A I 2 Odem tempore vocauit lofueRubcni ^tas,8c Gaditas, 8c dimidiam tribu Ma-nafre,dixitquead eos. Feciftis omnianbsp;qua: præcepit vobis Moyles fiimulus Domini: mihiquoquein omnibus obcdiftis,necrcnbsp;liquiftis fatres veftros longo tempore, vfque.nbsp;in præfèntem diem,cuftodientes imperiû Donbsp;mini Dei veftri. Quia igiturdedit Dominusnbsp;Deus vefterfratribus veftris quictem 8c pace,nbsp;ficutpollicitus eft : reuertimini, 8citein ta-bernacula veftra, 8c in terram pofiefsionis,nbsp;^“gt;n. ji.f (Iquam tradidit vobis Moyfesfamulus Dominbsp;ni trans Iordanem,ita dunraxat, vt cuftodia-tis attente, 8c opcrecompleatis mandatum 8cnbsp;legem quarapraîcepit vobis Moyfes famulus.

Domini, Vtdiligatis DominumDcum ve-i ftrum, 8c ambuletis in omnibus vijs eius , Sc Bnbsp;obferuetis mandataillius, adhæreatisqueei,nbsp;acferuiatis in omni corde, 8cin omni anima.nbsp;veftra.Benedixitqueeis Iofue,8c dimifitcos.nbsp;Qm reuerfi funt in tabcrnacula fua.Dimidixnbsp;autem tribui Manaffe pofleßionem Moyfesnbsp;dederat in Balan:8c idcirco mediae quae fupcrnbsp;fuit, dedit lofûelortem intercaeteros fratresnbsp;fuos trans lordanem ad occidentalcm plaga.nbsp;Cumquedimittcret cos in tabcrnacula fua,nbsp;8cbenedixfleteis,dixit ad eos, Inmultafub-ftantia atque diuitijs reuertimini adledes vc-ftras,cum argento 8c auro,ære acferro,Sc vc-fte multiplici;diuidite prædam hoftium cumnbsp;faratribus veftris.Reuerliq ue funt,8c abierutnbsp;filij Rubcn,8cfilij Gad,8c dimidia tribus Ma-.nbsp;nalîc,à filijs Ifi ael de Silo,quaefitaeft in Chanbsp;naan,vt intrarent Galaad terram pofießionisnbsp;fuæ, quam obtinuerantiuxta imperium Domini in manuMoyli.

Cumque venifient adtumulos lordanis, C in Terram-Chanaan, ædificauerût iuxtalornbsp;danemaltare infinitae magnitudinis. Quodnbsp;cum audiflent filij Iftael, 8c ad eoscerti nutijnbsp;detulillentaedificaflc filios Ruben, 8c Gad,5C

dimidix tribus Manalîealtarc in Terra-Cha naan,fuper lordanis tumulos, contra filios ifnbsp;raehconuenerunt omnes in Silo, vtafeende-rent 8c dimicarent contra eos.Et interim mi-feruntadillosin Terram-GalaadPhineesfi-,nbsp;lium Eleazari quot;facerdotem’, 8c decern princi-pes cû eo,fingulos de fingulis tribubus. Quinbsp;venerunt ad filios Ruben,8c Gad,8c dimidixnbsp;tribus Manallc in Terra-Galaad, dixeruntq;nbsp;ad eos,Hxc mandat omnis populus D Qmini,nbsp;Quæ eft ifta tranlgreßio.’Cur reliquiftis Donbsp;minum Dcum Ilfaefxdificantes altare facri-legum,8c à cultu illius recedentes? An parum Dnbsp;vobis eft quod llpeccaftis inBcel-phegor, 8c Num.tf*nbsp;vfq; in prælcntem diem macula huius fcelcrnbsp;ris in’vobis’permanet,multiq; de populo cor Wù.tf.nbsp;ruerunriEt VOS hodie reliquiftisDominum,nbsp;Sc eras in vniuerfum Ißael ira eius defxuiet.nbsp;Qmàdli putatis imundam efle terram pofleßnbsp;fionis veftræ,tranfite ad terra in qua taberna-culum Domini eft,8c habitate inter nos: tannbsp;turn vt à Domino, 8c à noftro confbrtio nonbsp;rccedaris,xdificato altari præter altare Dominbsp;ni Dei noftri. liNónne Achan filius Zare prx Supr.;.«»nbsp;terijt mandatum Domini,8c fiiper omné po-pulum Ißael ira eius incubuit ? Etilleeratv-nus homo,atq; vtinam fblus perijfie|in fcele .nbsp;refiio. Relponderuntq; filijRuben, 8c Gad,nbsp;8c dimidix tribus Manafic principibus Icga-tionis Ißael, Fortißimus Deus Dominus,nbsp;*ipßnouit,8cIßael fimulintclliget, fi prxua Rnbsp;ricationis animo hoc altare coftruximus,nó.

cuftodiat


-ocr page 221-

lofue.

vefter cundis per circuitum nationibus, quo modo pro vobis iplepugnauerit:8c nuc quianbsp;vobis lortèMiuifît’ omnem terram,ab oricn- '’diuiß.t,nbsp;tali parte lordanis vlquc ad Mare-magnum,nbsp;multæqueadhucfiipcrfunt nationes-.Domi- gnbsp;nus Deus vefter difperdet cas,amp; auferet a facie veftra,8c pofidebitis Terram,ficut vobisnbsp;pollicitus eft tantum confortamini, 8c efto-te foliciti vt cuftodiatis cunda quæ Icriptanbsp;funt in voluminelegis Moÿfî:8c non declinenbsp;tis ab eis neque ad dexteram neq; ad finiftra:nbsp;ne poftquam intraueritis ad Gentes: qux inter vos futuræ. finit, iuretis in nomine deo-rum carum ,.8c lèruiatis eis, 8c adoretis illos:nbsp;Sed adhæreàtis Doniino DcO veftro, quodnbsp;feciftis vlque in diem banc . Et tune auferet Dominus Deus in conlpedu veftro genres magnas 8c robuftifiimas, 8c nullus vobisnbsp;refiftere poterit. Vnus c vobis perlequetur Gnbsp;hoftium mille viros:quiaDominus Deus venbsp;fter pro vobis iplè pugnabit, fîcut pollicitusnbsp;eft.Hoc tantum diligentifiimc præcauete, vtnbsp;diligatis Dominum Deum veftrum.Quodfînbsp;volueritis gentium harum quæ inter vos ha-bitant,erroribus adhærere,ScGumeis milccrenbsp;connubia,atqueamicitias copulare: iam nûcnbsp;Icitote quod Dominus vefter non cas deleat

aclaqueumjamp; ofFendiculum ex latere vcftro, amp; finies in oculis veftrisjdonecvosauferat atnbsp;que dilpcrdat de terra hac optima quam tra-didit vobis.En eço hodjc inarrediorviam vninbsp;ucrlæ terræj St toto animo cognolcetis quódnbsp;de omnibus verbis quæ le Dominus prælli- Dnbsp;turum vobis elfe pollicitus eft^vnû non præ-ferierit incalTuni. Sicutergoimpleiiit opérénbsp;quod promifîtj amp; prolpera euncia venerunt:nbsp;lie adducetfuper vos quicquid inalorum cô-minatus cft, donee vos auferatatquedifpei'nbsp;dat de terra hae optima quam tradidit vobis,nbsp;eo quodpræterieritis paétum Domini Deinbsp;vellri, quódpcpigit vobilcum, St leruieritisnbsp;dijs alienis,8c adoraueritis eos.-eito atque ve-lociter eonfurget in vos furor DominijSc aunbsp;rcquodextruxerantjTeftimonium noftrû, fercmini ab hae terra optima quam tradi-*'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dit vobis.

5. Commemorantur ieneßaa Ißraelitis d T)eo exhibita,fxilüspopulitum Domino,mors lo-föe,ßpuht(ra oßjum loßfh, mors Elea’^nbsp;rifacer do tis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c x x 1111.

COngregaüitq; lolue omnes tribus If - A rael in Siebern, Sc voeauit maiores nanbsp;tu, ac principes, St indices, Semagi-

lofue moritur.

cullodlat nos,fcd puniatnos in prælenthSclî ca mente feeiraus vtholocaufta,8c iàcrificiu,nbsp;Sepacifîcas viâimas fiiper eo imponeremus,nbsp;iplcqûærat 8c iudicetiSc nonca raagis cogitanbsp;tioneatq; traâ:atu,vt diceremus,Cras dieentnbsp;filij veftri filijs noftris. Quid vobis 8c D ominbsp;no Deo Ilraelîterminu pofiit Dominus inter nos amp; vos ô fîlij Ruben,8c fîlij Gad lordânbsp;nem fluuium; 8c idcirco parte non habetis innbsp;Domino. Et per hae occafioné auertent filijnbsp;vcftri filios noftros à timoré Domini. Puta-uimus itaq; melius,etdiximus,Extruamus nonbsp;bis altare,non in holocaufta, nequeadvidi-F mas olFercndas,lcd in teftimonium inter nos

amp; vos, 8c Ibbolem noftram veftraraque pro-genié, vt lèruiaraus Domino , 8ciuris noftri fit olFcrre 8c holocaufta,8c vilt;âimas,8c pacifinbsp;cas holl:ias:Sc nequaquam dicaiït eras filij vernbsp;ftri filijs noftris,Non cft vobis pars in Dominbsp;no. Quod fi voluerint dieere, relpondebuntnbsp;cis,EccealtareDomini quod fecerunt patresnbsp;noftri, non in holocaufta, neque in facrifi-cium,lèd in teftimonium noftrum ac véftrû.nbsp;Abfit à nobis hoC'lèelus vt recedamus .à Domino , 8c eius veftigiarelinquamus extrudonbsp;altari ad holocaufta, Sclàcrificia, 8c vidimasnbsp;ofterendas, prxter altare Domini Dei noftrinbsp;quod extruduai.eft ante tabernaculum eius.- antefaciem vcftra, lèdquot;finc’ vobis in foueam quot;eruitt.t.

Quibus auditis,Phinecs fiiccrdoSjSc princi pes legationis Ilrael,qui erant cum co, placa-ti funt:8c verba filiorum Ruben,8c Gad,8c dinbsp;midiæ tribus Manalîe, libentilsimc fulcepe-runt. Dixitque Phinees filins Elcazari làcer-Q dos ad eos, Nunc feimus quod nobilcum fîtnbsp;Dominus, quoniara alieni eftis à præuarica-tione hac, 8c libcraftis filios Ifrael de manunbsp;Domini.Reuerfusque eft cum principibus ànbsp;filijs Ruben St Gad deTerra-Galaad, ’finiû’nbsp;Chanâan ad filios Ifi-ael, 8c retulit eis.Placuitnbsp;q ue fermo cundis audientibus.Et laudauerûtnbsp;Deum filij Ifîael, 8c nequaquam vltrà dixe-runt vtalcendcrent contra eos atque pugna-rent, 8c delerent terrain poflelsionis coinim.nbsp;Vocaueruntquo filij Ruben,8cfihj Gadalta-] ¦nbsp;quod Dominus iplefît Deus.

•S- loßte finexiamjjmonbundiisexhortatur ß^ lios J frail ad ßruanda Dei frxeepta, amp; ta-uendamßiietatem cum Gentibus.

CAP. XXIII.

A Volutoautcmulto tempore,poftquani pacem dederatDominus Ilraeli,fubic-óds in gyro nationibus vniuerfîs, 8c Ionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

lue iamlongæuo,8cperlènilis a:tatis,vocauit ftros:fteterunt(j;inconlpedu Domirn,8cad ï°fi^®omné I{raelem,maiorelq;natu,8c prin populCi fîclocutuSjHxcdicitDominusDcusnbsp;‘'’P‘^^^^’^“'^^shS^''niagiftros’, dixitq; ad cos, Ifi-ael, lITrans fluuium habitauerunt patres Gene, n.dnbsp;’«•4.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; progrelsioris ætatis fumivofqj veftri ab initio , Thare pater Abraham 8c.

cernitis omnia qu« fecerit Dominus Deus Nachor îlèruieruntqiic dijs alienis. Tuli er

go pa-

-ocr page 222-

lofuemoritur.

go patrem Ycftrum Abraham de Meßjpota-mix finibus: Scadduxi cumin Terram-Cha-

Gen. ii.a. naanzmultiplicauiquclcmen cius,llamp; dedi ei Gen '' 1Î anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turfirm dedi lacob amp; Efau. HE

Gen.46.a quibus, Eßu dedimontem Seiradpofsiden-Exod.j.c. dum : lllacob vero, 8c filij eius deßenderunt Exod.ii.f, in Aegyptum. IlMifique Moyßn 8c Aaron,nbsp;8c pereußi Aegyptum multis fignis atq; pOr-

B tcntis.Eduxiquc VOS 8c patres veftros de Ac- Gndus 8c fortis emulator eft, ncc i Exod.gt;4,a gyptOj8c veniftisHad mare:perßcu tique funt

Aegyptij patres veftros cum curribus 8cequi tatu , vlqueadMare-rubrum. Clamaucruntnbsp;autemad Dominum filij IfraehquipofuittCr-nebras inter vos 8c Aegyptios •. adduxit fu-per eos mare, 8c operuiteos. Videruntoculinbsp;veftri cunéta qux in Aegypto fecerim, 8c ha-bitaftis in folitudine multo teinpore;8c intronbsp;duxi VOS in terram Amorrhxi ,qui habitabatnbsp;Num. xi.a trans lordanem . HCumquepugnarentcotranbsp;vos,tradidi eos in manus veftras, 8c pofledi-Num.xi.aftis terrameorumjatq;interfeciftis cos.HSur-rexit autemBalac filius SephorrcxMoab,8cnbsp;C pugnauit contra Ifi-aelem.Mifitque, 8c vocanbsp;uit Balaam filium Beor^vt malediceret vobisnbsp;amp; ego nolni audire cum, fed è contrario pernbsp;ilium benedixi vobis, 8c liberaui vos de ma-Supr.j.d. nueius. HTranfiftisq;lordanem, 8cveniftisnbsp;4S.a.ii.a. ad lericho . Pugnaueruntq ue contra vos virinbsp;ciuitatis eius, Amorrhæus 8c Pherezxus 8cnbsp;Chananxus ScHethxus 8c Gerefxus 8c He-uxus 8c Iebufxus:8c tradidi illos in manus vcnbsp;Supr.u.d. ftras. IIMifiq ue ante vos crabrones;8c eicci Cros de locis fuisjduos reges Amorrha’orû,nonnbsp;in gladio 8c in arcu tuo . Dedique vobis terram in qua non laboraftis8cvrbes quas nonnbsp;xdificaftiSjVt habitarctis in eis,vineas 8c oli-ucta quxnon plantaftis. Nunc ergo timetenbsp;Dominum, 8c ftruiteei perfeélo cordeatquenbsp;verißimo : 8c auferte deos quibus ftruieruntnbsp;patres veftri in Mcfopotamia, 8c in Aegypto, loluc 8c leniorum,qui longo vixerant tempo

J) ac ftruite Domino,Sinaute malum vobis vi- re poft lolue, 8c qui noucrant omnia opera detur vt Domino ßruiatis, optio vobisdar- Domini quz feceratin Ilfacl. Oflaquoquenbsp;turzeligite hodie quod placet, cui ßruirc po-» loßph, llquz tulerant filij Ilfael de Aegypto,nbsp;tißimum dcbcatis ,vtrum dijs quibus ftruic-runt patres veftri in Melopotamiagt;an dijs A-morrhæorum,in quorum terra habitatis:cgonbsp;autera 8c domus mea ftruiemus Domino.nbsp;Rcfponditque populus, 8cait,Abfit anobisnbsp;vt rclinquamus Dominum,8c ßruiamus dijsnbsp;alienis.D ominus Dcus’noftcr ipß cduxit nosnbsp;8c patres noftros dcTerra-Acgypti,dcdomo

lofâc.

{cruitutis:fecitque videntibu« nobis figna in-gentia, 8c cuftodiuit nos in omni via per qua ambulauimus, 8c in cundis populis per quosnbsp;tranfiuimus.Eteiecit vniuerßs gétes,Amor-rhxum habitatorem terrx quam nos intraui-mus.Seruiemus igitur Domino,quiaipft eftnbsp;Deus noftcr. Dixitquc lofucad populum,^nbsp;Nonpotcritis ftruire Domino ; Deus cnimnbsp;ignoftetnbsp;fteleribus veftris atque pcccatis. Si dimiftri-tis Dominum,8c ftruicritis dijs alienis,con--uertet ft, 8c affliger vos, atque fubuertet poftnbsp;quam vobis præftitcrit bona.Dixit^uc popunbsp;lus ad lofue, Nequaquam ita vtloqucris, lednbsp;Domino ftruicmus.Et loluc ad populu,Tc-ftes, inquit, vos eftis, quia ipfi elegeritis vobis Dominum vt ftruiatis ci.Rclponderunt-quc,Tcftes,Nunccrgo,ait, auferte deos alic-nos de medio veftri,8cinclinate corda veftranbsp;ad Dominfi Deum Ifi-acl, Dixitque populus Fnbsp;ad Iofu6,Domino Deo noftro ftruiemus, 8cnbsp;obedientes erimus prxeeptis eius. Pereußitnbsp;ergo lofue in die illo fœdus, 8c propoluit ponbsp;pulo prxeepta atque iudicia in Sichern.

Scripfit quoque omnia verba hxc in volu mine legis D omini: 8c tulit lapidcm pergran-dem, poftiitq; cum lubter qucrcum quæ eratnbsp;in lanftuario Domini,8c dixit ad omnera ponbsp;pulum,En lapis ifte erit vobis in teftimoniunbsp;quod quot;audieritis’ omnia verba Domini quznbsp;locutus eft vobisme fortè poftca negate velinbsp;tis,8cmentiri DominoDeo veftro. Dimifit-quepopulum, fingulos in polftßionem lua.nbsp;Et poft hæc mortuus eft lofue filius Nun ftr Gnbsp;uus Domini, centum 8cdecern annorum:ft-pelieruntquceum in finibus polftßionis luznbsp;in Thamnath-lare, quxcft lita in monte E-phraim, à ftptentrionali parte montis Gaas.nbsp;Seruiuitque Ilracl Domino cundis diebus

ßpelierunt in Sichern, in parte agri que erne-rat lacobllâ filijs Hemor patris Sichem,ccntii noucllis ouibus,amp; fuit inpofleßionem filio-rum loftph. Eleazar quoque filius Aaronnbsp;mortuus eft : amp; Icpclicrunt cum in Gabaathnbsp;Phinecs filij cius, quz data eft ci in montenbsp;Ephraim.

Liber

-ocr page 223-

Si


Liber Iuclicum,Hebraiœ

S op he tim.


bir, cuius nomen vêtus erat Cariath-fépher, id eft ciuitas literarum. Dixitque Caleb,Qmnbsp;percuflerit Cariath-fepher, Sc vaftaueritea,nbsp;dabo ei Axam filiam meam vxorem. Cumq;nbsp;cepiflet ca Othoniel filius Cenez frater Caleb minor, dcditeiAxam filiamluamcon-iugem. Quam pergentem in itinere monuitnbsp;vir finis vtpeteretapatrefuo agrûiQuæ cumnbsp;fiifpirafiet fedens in afino , dixit ei Caleb,nbsp;Qmd habes.’Atilla refpondit,Da mihi bene- Dnbsp;didionem, quia terram arentem dedifti mihi: da ôcirriguam aquis. Deditergo ei Calebnbsp;irriguumfuperius8c irriguuminferius.Filijnbsp;autem Cinæi cognati Moyfi afcenderunt denbsp;Ciuitatc-pa]marum,cumfilijs iuda indefcr-tum Ibrtis eius quod eft ad meridiem Arad,nbsp;Sc habitaueruntcum eo . Abijt autem ludasnbsp;CÜ Simeone fratre fuo, 8c pcrcuflerunt fimulnbsp;Chananæum qui habitabat in Sephath,8cin-terfecerunteum.


Ck P. I.

oft mortem lofue conftilue runt filij Iftael Dominumjnbsp;dicentes^ Quis aftendet antenbsp;nos contra Chananæum amp;cnbsp;eritdux bellirDixitqueDo-


minuSjIudas afcendet:ecce tradidi terram in manus eins. Et ait ludas Simcóni fratri fiio,nbsp;Alcende mecum in fortem meani amp; pugnanbsp;contra Chananæum^ vt amp;c ego pergam tecumnbsp;in fortem tuam.Et abijt cum eo Simeon. Af-cenditque ludas, amp; tradidit Dominus Cha-nanæum,ac Pberezæum in manus eorum; amp;nbsp;B percuftcruntinBezecdecem milliavirorum,nbsp;Inueneruntque Adoni-bezecin Bezec,amp; punbsp;gnauerunt contraeum, acperçuflerunt Chanbsp;nanæum amp; Pherezæura.Fugit autcm Adoni-¦bezcc:quem perfecuti comprehenderunt,cæ-fis fbmmitatibus manuum eins ac pedum.Dinbsp;xitque Adoni-bézec, Septuaginta reges am-putatis manuum ac pedum fummitatibus,colnbsp;ligebant fub menfa meaciborum reliquias:linbsp;cut fecijita reddidit mihi Deus.Adduxerunt-que eum in Ierufalem,amp; jbi mortuus eft.

luda Ierufalem,ce perunt eam,amp;;percufteruntin oregladij,tra-C dentes cunftam incendio ciuitatem. Et po-ftea defcendentes pugnauerunt contra Cha-nanæuiA qui habitabat in montanis,amp; ad menbsp;ridiem in capeftribus. Pergensque ludas connbsp;tra Chananæum qui habitabat in Hebron,nbsp;dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nomen fuit antiquitus Cariath-arbe)

llpercufsit Sefai, 8c Ahimam,amp; Tholmahat-queindeprofeftus abijt ad habitatores Da-

Vocatumquc eft nomen vrbis, Horma, id eft anathema. Cepitque ludas Gazam cumnbsp;finibus fins, 8c Afcalônem,atque Accaron cunbsp;terminis fuis. Fuitque Dominus cum Iuda,nbsp;8c montana poffedit: nec potuit delete habitatores vallis, quia falcatis curribus abunda-bant. Dederuntque Caleb Hebronjilficut di-xerat Moyles, qui deleuitex catres filios-c-nac.lebufæum autem habitatorem lerufalemnbsp;non deleuerunt filij Ben-iamin: habitauitq;nbsp;lebufæuscum filijs Ben-iamin in lerufalemnbsp;vfqueinprælèntemdiem.Domus quoquelonbsp;feph afcendit inBeth-el, fuitqueDominusnbsp;cum eis.Nam cum obfiderent vrbé,quæ priusnbsp;Luza vocabatur, viderunthomine egredien-tcm deciuitatCjdixeruntque ad eum, Ortende nobis introitum ciuitatis, 8c faciemus tecum mifericordiam.Qm cum ortendirteteis,nbsp;percuflerunt vrbem in ore gladij : hominemnbsp;auté ilium, 8c omiiem cognationem eius di-miferunt.Qui dimilTus ,abijtin Terram-He-thim,8c ædifit^uit ibi ciuitatem, vocauitquenbsp;earn Luzam : quæ ita appellatur vfq; in præ-fèntem diem . Manafles quoque non deleuit pnbsp;Beth-fàn,8c Tanach cum viculis luis,8c habinbsp;tatores Dor,8c Ieblaam,8cMageddo cum viculis fuis, cœpitq; Chananæus habitare cumnbsp;cis. Poftquam ante confortatus eft Iffacffc-cit eos tributarios, 8cdeletenoluit.Ephraimnbsp;etiam non intcrfecit Chananæumqui habitanbsp;batin Gazer,fèdhabitauitcum eo. Zabulonnbsp;non deleuit habitatores Cetton,8cquot;Naalon’:nbsp;fed habitauit Chananæus in medio eius, fa-L dufque


-ocr page 224-

lofûe. Lib.Iudicum. Othoniel.

âusqueeft ei tributarius. Afcr quoque non deleuit babitatores Accho amp; Sidônis^ Aha-

Q labjamp; Achazib, amp; Helba, amp; Aphec, 8c R.o-bob. habitauitque in medio Cbananæi ha-bitatoris illius terræjnec interfecit eû. Ncph-'*•4- thalioquoque’nondeleuit babitatores Betb-ßmeSj8c Beth-anath;amp; habitauitinter Cba-nanæum babitàtorem terræ, fueruntqueei Betbfcmit.Tj8c Bethanitæ tributarij.

Ardauitque Amorrbæus filios Dan in fflóte^ nec dédit cis locum vt ad planiora de-icenderent. babitauitque in monte Hares,nbsp;1 quodinterpretatur'teftatio’jin Aialo ScSalc-bim. Etaggrauataeft manns domus lolèph,nbsp;fadusq; elï ei tributarius. Fuitautem terminus Amorrhæi ab Afcenlu-lcorpionis,Petra,nbsp;fiiperiora loca.

S. Angeltn D'et beneficiarefiert, quo audito flet fopttbn: pofi mortem tarnen lojue amp; coatio-rum^ Ifiaelfrequeter liberatit!, fimper in Reiota reciâit. c kv. 11.

A Scenditq; angelus Domini de Gal-galis ad Locum-Hentium, 8c ait, E-duxi vos de Egypto, 8c introduxi in terrampro qua iuraui patribus veftris.-Scpobnbsp;licitus ium vtnon faccrem irritum paétumnbsp;meum vobilcum in lempiternum.- ita dunta-xat vtnon feriretisfœdus cum babitatoribusnbsp;terræ huius,8c aras eorû fubuerteretis : 8c no-luiftis audire vocem meam, cur hocfeciftis?nbsp;Quam ob rem nolui delete eos à facieveftra:nbsp;vthabeatisboftes,8cdij eorum iîntvobisinnbsp;ruinam. Cumque loqueretur angelus Dominbsp;ni hæc verbaad omnes filios Tfîael, eleuaue-B runtvocem fuam, Sc fleuerunt. ¦ Et vocatumnbsp;eft nomenloci illius,Locus flentium fiuela-cbrymarum : immolaueruntque ibi hoftiasnbsp;Iofu.i4.g Domino . IIDimifît ergo lofûe populum, 8cnbsp;abierunt fîlij Ifraelvnufquifquein poHefsio-nem fiiam,vtobtinerent eam:fèruieruntquenbsp;Domino cûdisdiebus eius,8cfèniorum, quinbsp;longo poft eum vixerunt tempore j8c noue-rant omnia opera Domini quæ fecerat cumnbsp;Iftael.Mortuus eft autem lofiie fîlius Nun,fanbsp;mulus Domini, centum 8c decern annorum,nbsp;8c fèpelieriinteû in finibuspofleßionisftiacnbsp;in Thamnath-fàre in monte Epbraim,à fèp-tentrionali plaga montis Gaas. Omnisq;illanbsp;generatio congregata cft ad patres fuos : 8cnbsp;fiirrexerunt alij^q ui no nouerant Dominum,nbsp;8copera quæ fecerat cum Iftael.Feceruntquenbsp;fîlij ïftael malum in confpedu Domini 8cnbsp;fèruierunt Baalim. Ac dimifèrût Dominumnbsp;Dcum patrum fuorum, qui eduxerat eos denbsp;Terra-Aegypti ; 8cfecuti funtdeosalienos,nbsp;dcosque populorum qui habitabant in cir-cuitu eorum, 5c adorauerunt eos;8c adiracunnbsp;diamconcitauerunt Dominum , dimittcn-tes eum,8cfèruientes Bàal 8c Aftharot. Ira-tusqj Dominus contra ïftael, tradidit eos innbsp;manus diripientiura:qui ceperûceos,8c ven-diderunthoftibus qui babitabantpergyrum:nbsp;nec potueruntrefiftere aduerfàrijs fuis , fèdnbsp;quocunq; pergere voluiflcntjmanus Domininbsp;fuper eos erat, ftcutlocutus eftj8c iurauit eis:nbsp;8c vehementer afflidi funt.Sufcitauitq; Do-minus iudices qui liberarent eos de vaftantiunbsp;manibus:fèd nec eos audire voluerunt,forni-cantes cum dijs alienis,8c adorâtes eos. Citonbsp;delerueruntviam per quam ingrefsi fuerantnbsp;patres eorum : 8câudiêtes mandata Domini,nbsp;omniafecêrecontraria. CumqueDominus Dnbsp;iudices fulcitaret, in diebus eorum flefteba-tur mifèricordia, 8caudiebat afflidorum gc-mitus, 8cliberabat eos decæde vaftantium.nbsp;Poftquàm autem mortuus eflêt iudex,reucr-tebantur, 8c multo facicbant quot;maiora’ quàm'f'quot;*^*’nbsp;fecerant patres eorum, fèquentes deos alie-nos,fèruientes eis,8c adorantes illos.Non di-mifèrunt adinuentiones fùas, 8cviam duriftinbsp;mam per quâ ambulare confùeuerant.Iratus-queeft furor Domini in Ift'ael, 8c ait. Quia irnbsp;ritû fecit gens ifta padum meum quod pepi-geramcum patribus eorum, 8c vocem meamnbsp;audirecontempfit. 8c ego non delebo genresnbsp;quas dimiftt lofiie, 8c mortuus eft: vtin ipftsnbsp;experiar ïftael, vtrùm cuftodiant viam Do-mini,8cambulent in ea,ficut cuftodicrunt panbsp;tres eorum,an non. Dimiftt ergo Dominusnbsp;omnes nationeshas, 8c cito fubuertere no-luit,nec tradidit in manus lofûe.

5. IJiraelfiodatur Gentibtts à T)omino dereliElii adij^fiits exeràtationemfidtojîtpius per extranbsp;neos reges affligitur, ßd refipïficesper Othoniel,nbsp;Aodamp;Sanzar liberatur.

O CAP. II I.

Aefiintgentes quas Dominus dcreli-A quit,vt erudiret in eis Iftaelem, 8c o-mnes qui non nouerant bel la Chana-

næorum : 8c poftea difterét ftlij eorum certa-re cum hoftibus, 8c habere confuetudiné præ-liandi’.quinq; fàtrapasPbilifthinorura, om-nemq; Chananæum, 8c Sidoniumatq; He-uæumqui quot;habitabat’in monte Libano, de monte Baal-hermon vfq; adintroitû Emath.nbsp;Dimifttq; eos,vt in ipfts experiretur Iftaelemnbsp;vtrù m audirent mandata Domini quæ præccnbsp;perat patribus eorum permanum Moyfî, annbsp;non. Iraq; ftlij ïftael habitauerunt in medionbsp;Chananæi,8c Hethæi,8c Amorrhæi, 8c Pberenbsp;zæi,8c Heuæi,Iebufæi:8c duxerûtvxlt;fres ftliasnbsp;eorum, ipftque ftlias fiias ftlijs eorum tradi-derunt, 8c fèruîerunt dijseorum,Feceruntq;nbsp;malum in confpedu Domini, Sc obliîi funtnbsp;Dei ftlijfèruientes Baalim 8c Aftharoth. Im-tusquecontra ïftael Dominus, tradiditeosnbsp;in ma-


-ocr page 225-

ièth-gentium. Clamàucruntq; fïlij Ifraelad Dominiun.nongentos enim habcbat falcatosnbsp;currus, oc per viginti annos vehementer op-prelîerateos.Erataût Debora prophêtis vxornbsp;Lapidoth, quæiudicabatpopuluminillo té-pore.Et lèdebat fub palma,quæ nomine il litisnbsp;vocabatur, inter Rama amp; Beth-el in montenbsp;Ephraim, alcendebantq; ad earn filij Ifi-ael innbsp;omne iudicium. Quæ mifit, amp; vocauit Baracnbsp;filiû Abi-noé de Cedes Nepthali : dixitq; ad

OthonîeL Lib. ludicû. Aod, Debora.

în manus Chulàn-ralàthâim regis’Melbpo- Icenderuntq; poft eum amp; occupauerunt va-B tamiæ,lèruierunt4; ei oâoannis.Et clamaue da lordanis quæ tranfmittunt in Moab:Sc .

runtad Dominumequi lufeitauit eis filuato- non dimilèrunt tranfire quenquam, jfèd per-rem, amp;iiberauiteos, Othoniefvidelicet filiû cuflêrunt Moabitas in temporeillo, circiter Cenez,fratrem Caleb minorem: fuitq; in eo decem millia,omnes robuftos amp; fortes viros.nbsp;Spiritus Domini,amp;iudicauit Ifi'ael.egreifus- nullus eorum euaderepotuit.Humiliatusquenbsp;queeftad pugnam, amp; tradidit Dominus innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t j:- m- r.k to . _i o

manus eius Chuian-rafathâim regem Sy-riæ, Scopprelsiteum. Quieuitqüe terra qua-draginta annis, amp; mortuus eft Othoniel fi-lius Cenez. Addiderunt autem filij Ifi-aelfa-cere malum in conlpetâu Domini : qui con-fortauit aduerfumeos Eglonregem Moab: quia fccerunt malum in conlpedu eius.Et conbsp;pulauiteifilios Ammon, amp;Amalec:abijtquenbsp;amp; pereufiit Ilraefatque poffèdit Vrbem-pal-marum. Seruieruntquefilij IlraelEglonréginbsp;Moab decem amp; oclo annis : Sc poftea clama-ueruntadDominum: quifiilcitauit eislàluar inmanus labin regis Chanaan ,quiregnauitnbsp;torem vocabuloAod, filium Géra filij lemi- in Albrihabuitqjducemexercitusfiiinomi-ni, qui vtraque manu pro dextera vtebatur. ne Silàram , iplè autem habitabat in Haro-ç,Milêruntq; filij Ifrael per ilium muneraEglonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;znbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

régi Moab.Qui fecit fibi gladium ancipitem, habentem in medio capulû longitudinis pal-mæ manus, amp; accimftus eft eo fiibter fàgumnbsp;in dextro femore.Obtulitque muneraEglonnbsp;régi Moab. Erat autem Eglon craflus nimis.

Cumque obtulilfet ei munera,pro{ècutus eft Ibcios qui cû eo venerant.Et reuerfiis de Gal-galis, vbi crant idôla,dixit ad regem,Verbumnbsp;fecretum habeo adteo rex. Etille impera-uit filentium : egreßisque omnibus qui circa eû,Præcepictibi Dominus Deus Ilfael, vadenbsp;eumerant, ingreifus eft Aodad eum. ièdebat amp; duc exercitû in montem Thabor, tollesq;nbsp;auté in æftiuo cœnaculo fblus,dixitq;,Verbûnbsp;Dei habeo ad te. Qui ftatim furrexitde thro-no.Extenditq; Aod finiftram manum, amp; tu-litficam de dextero femore fuo,infixitqucnbsp;earn in ventrem eius tam valide vt capulus lè-queretur ferrum in vulnere, aepinguißimonbsp;adipe ftringeretur.Nec eduxit gladium,lèd itanbsp;vtperculTerat, réîiquit incorpore, ftatimquenbsp;per lècreta naturæ alui ftercora proruperunt.nbsp;Aod autem claufis diligentißimc oftijs cœ-naculi,amp; obfirmatis fcra,per pofticum egref-fus eft. Seruiqueregisingrefsi videruntclaufis fores cœnaculi, atque dixerunt,Forfitannbsp;purgataluum in æftiuo cœnaculo. Expeiftan-tesqùe diu donee erubefierent, amp; videntesnbsp;quod nullus aperirGt,tulerunt dauern; amp; apenbsp;rientes inuenerunt dominum fuum in terranbsp;iacentem mortuum.Aod autem dumilli tur-barentur, elFugit, amp; pertranfijtLocum-ido-lorum vnde reuerius fiierat. Venitquein Sei-rath : amp; ftatim inionuit buccina in monte E-phraim: delcendsruntque cuni eo filij Ilrael,nbsp;iplb in fronte gradiente. Qui dixit ad eos,Se-quimini me : tradidit enim Dominus inimi-cos noftros Moabitas in manus noftras. De-

eft Moab in die illo fub manu Iftael: amp; quie-uit terra odoginta annis.

Poft hune fuit Samgar filiusAnath jqui pereufsit de Philifthijm lèxcentos viros vo-mere:amp; iplèquoque défendit Ilrael.

S. Deboraprophetiffa amp; quot;Barac aduerßu Sißi-ram principem regis labin dimicant, qtiem pro/ugum octîdit Iabely^or Âber Cintei.

CAP. 11 11.

ADdideruntque filij Ilfael facerema-A lum in conlpedu Domini poft mornbsp;tem Aod, amp; tradidit ilios Dominus

tecû decern millia pugnatorn de filljs Neph-thali,amp; de filijs Zabûlo; ego aût adducam ad te in loco torrentis Cifbn. Sifàra principemnbsp;cxercitus labin, amp; currus eius, atque omnem Bnbsp;multitudinenij amp; tradâ eosin manu tua. Di-xitq; ad earn Barac^Si venis mecum^vadainifinbsp;nolueris veniromecûjnonpergam.Q^æ di- gt;.lt;j.nbsp;xit ad eum, Ibo quidem tecum, ièdin bac vice viâoria non reputabitur tibi j quia in manu mulieris tradetur Sifara. Jurrexit itaq; Debora, amp; perrexit cum Barac in Cedes. Ç^i ac-citis Zabûlon amp;Nephthali,afcenditcum decern millibus pugnatorum, habens Deboramnbsp;in comitatu fuo. Haber autem Cinæus recef-lèrat quondam à cæteris Cinæis fratribus fuis filijs Hobab,cognati Moyfi : 8c tetenderatnbsp;tabernacula vlq; ad vallem quæ vocatur Sen-nim,amp;eratiuxtaCedes.Nuntiatumq; eft Si-faræ quod afcendiflèt Barac filius Abi-noem,nbsp;in monteiri Thabor : amp; congregauit non-gentos falcatos currus, amp; omnem exercitumnbsp;de Harofcth-gentiumad Torrentem-ciion.nbsp;Dixitque Debora ad Barac, Surge hæc eft e-nim dies in qua tradidit Dominus Sifiram innbsp;manus tuas;en ipfè duôtor eft tuus.Delcendit

L a itaquc

-ocr page 226-

Debora.

itaq; Baracdémonté Thabor, 8c decem mil-Piàl.Si.c, lia pugnatorumcum'CoJlPertefruitq; Domi nus SiGram,8c omnes currus eius^vniueriam-lt;]ue multitudinemin orcgladij ad conlpediinbsp;Baraczintatum vt Sifaradecurru defiliens^penbsp;dibus fugerctjSc Barac perfèqueretür fugientes cüfrus,8c exercitumvfq; ad Haroicth-gc-tium, 8c omnis hoftium multitudo vfqueadnbsp;internecionem caderef. Sifaraautemfugiensnbsp;peruenitad tentoriû label 'vxoris Haber Ci-næi. Erat autem pax inter labin regem Azor,nbsp;amp; domum Haber Cinæi.Egreflâ igitur labelnbsp;in occurfuni SifaraSjdixit ad eumjintra ad menbsp;Domine mi^intra ne timeas. Qui ingrclTusnbsp;tabernaculum eius, 8c Opertus ab ea paliio^di-xit ad eam^Da mibi obfecro paululum aquæ_,nbsp;D quia fitio valde. Qjjæ aperuit vtrem ladiSj8cnbsp;deditei bibere,8c operuitillum.Dixitque Si-lara ad earn, Sta ante oftiura tabcrnaculi : 8cnbsp;cum veneritaliquis interrogans te, Scdicens,nbsp;Nunquid hie eft aliquis?R.efpondebis,Nullusnbsp;eft. Tulititaque label vxor Haber,clauurnnbsp;tabernaculi, alTumens pariter 8c malleum; 8cnbsp;ingrefla abfcondité,8ccum ftlentio pofuit funbsp;t pra tempus capitis eius clauum,percufrumq;

inalleo defixitin cerebrum vlque ad terram: qui fbporem morti focians defecit, 8c mor-tuuseft. Et ecce Barac fequens Silaramvenienbsp;bat:cgreflaq; label in occurfum eius, dixit ei,nbsp;Veni, 8c oftendam tibi virum quern quæris.nbsp;Qui dim intraflêtad eam,'vidit Sifàram iace-tem mortufi, 8cclauum infixumin temporenbsp;eius. Humiliauit ergo Deus in dieillo labinnbsp;regem Chanaan coram filijs Iftael: qui creftenbsp;bant quotidie, 8c forti manu opprimebant lanbsp;bin regem Cban.aan donee delercnt cum.

5. Canticumgratiarum a^wnisDeborx^'Ba rac foß.'ViBoriam.

CAP. V.

Z’^^Ecincruntque Debora 8c Barac filius 1 J Abinóeminillodie,dicentes.

^^^Qm Iponte obtuliftis de Iftael animas veftrasadpericulu,benedicite Domino.

Audite reges, auribus percipitc principes : E-go (urn, ego ftim quæ Domino canam, plallam Domino Deo Iftael.

Domine cum exires de Seir, 8c tranfires per regiones Edom,terra mota eft,co;liqucacnbsp;nubes diftillaueruntaquis.

Montes fluxerunt.à facieDomini, 8c Sinai à facie Domini Dei Iftael.

In diebus Samgar filij Anath, in diebus label quieuerunt ftmitæ : 8c qui ingredie-bantur per cas , ambulaucrunt per calles deuios.

Ceflauerunt fortes in Iftael, 8cquieuerunt; donee furgeret Debora, furgeret mater innbsp;Iftael,

Lib.Iudicum.

Noua bella elegit Dominus, 8c portas boftiû iplèfubuertitxlypeus 8c bafta ft apparuc-runt in quadraginta millibus IftaeL

Cor raeum diligit principes Iftael : qui propria voluntate obtuliftis vos' dilcrimini B bcnedicite Domino.

Quialcenditisfijpernitctcs’aftnos^Sc ftdetis iniudicio 8c ambulatis in via, loquimini.

Vbi collifi ftint currus, 8c hoftium ftiffbca-tus eft exercitus,ibinarrenturiuftitia:Do-mini,8cdementia in fortes Iftaebtunc de-ftendit populus Domini ad portas, 8c ob-tinuit principatum.

Surge,furge Debora, ftirge,ftirgc, 8c loquere canticum:furge Barac,8capprehcnde cap-tiuos tuos filij Abinóem.

Saluatæ funtreliquiæpopuli,Dominus in for tibus dimicauit.

Ex Ephraim deleuit eos in Amalcc, 8c poft eum ex Ben-iamin in populos tuos d Amanbsp;lec:de Machir principes deftenderunt, 8cnbsp;de Zabulon qui exercitum duccrent ad belnbsp;landum.

Duces Iftachar fuerc cum Debora, 8c Barac veftigia funt ftcuti,quiquafi inpraecepsnbsp;ac barathrum ft diftrimini dedit: diuilonbsp;contra ft Ruben, magnanimorumrcpcr-taeftcontentio.

Quare habitas inter duos termines, vt audias C ftbilos gregum ? diuilo contra ft Ruben,nbsp;magnanimorum reporta eft contentio.

Galaad trans lordanem quieftebat. 8c Dan vacabat nauibus: Aftr habitabat in littorenbsp;maris,8c in portubus morabatur.

Zabulon vero 8c Nephthali obtulerunt animas fuas morti inregione Meromc.

Venerunt reges 8c pugnauerunt, pugnaue-runt reges Chanaan in Tanach, iuxtaa-quas Mageddo, 8c tarnen nihil tulerc præ-dantes.

Deccelo dimicatum eft contra coscftellxma nentes in ordine 8c curfti fuOjaduerfiis Siftram pugnauerunt.

Torrens Cifbn traxit cadauera comm, Torrens cadumim,Torrcns cilonxonculcaa-nima mea robuftos.

Vngulae equorum cecidcrunt,fugientibus im petu,8c per præceps ruentibus fortiftinftsnbsp;hoftium.

Maledicite Terræ-Meroz, dixit angelus Domini, malcdicitàhabitatoribus eius,quia non venerunt ad ^uxilium D omiy,in ad-iutorium fortiftitjiorumeius.

Bencdida inter miilieres label vxor Haber Cinci, ÔC benedicatur in tabernaculonbsp;ofuo*.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^***

Aquam petenti lac dedit, 8c inpbiala princi-pum obtulit butyrum.

Sini-


I

-ocr page 227-

ad fahr or um malleos , percußitq; Sifaram quaerens incapite vulneri locum, amp; tempus valide perforans.

Interpedes eins ruit^ dcfecit^Sc raortuus eft; voluebatur ante pedes eius^ amp; iacebat exa-nimis 8c milcrabilis.

Perfeneftram relpiciens^vlulabat mater eiu5: 8c de cœnaculo loquebatur^ Cur moraturnbsp;regredi currus eius?quaretardauerunt pedes quadrigarum illius?

Vnalàpientior cæteris vxoribus eiusj hxc fo-

criii verba relpondit.

Forfitan nuncdiuiditlpolia, 8cpulcherriiTia fœminarum eligitur ei; veftes diuerlbrumnbsp;colorum Silâræ traduntur inprædam^Scfunbsp;pellex varia ad ornanda colla congcritur.

Sic pereant omnesinimici tui Domine; qui autem diligût te^fîcut fol in ortufuo Iplennbsp;detjita rutilent.

’Qmeuitque Terra per quadraginta annos.

J. Ifraelitis à ’Madian ofpreßis Gedeon multis ßgnisauxiliodefignatur t qui pojljacrificiumnbsp;altare T)eo ereïium deßruxit aram' ‘Bdal,nbsp;rurßum daturßgnum in^ellere.

CAP. V I.

A ”1 Écérunt autem filij Ilrael malum in co- carnes 8c azymos panes^ 8c pone fupra petrani 1^ fpedu Domini: qui tradidit illos in ma-nu Madian lepte annis^ 8c oppreßi funtnbsp;valde ab eis.Feceruntque fibi antra 8c Ipelun-cas in montibusj8c munitißima ad rcpugnannbsp;dumloca. Cumqueßeuiflet Ifi-aef alccndc-bat Madian 8c Amalec, cxreriq; orientaliumnbsp;nationum:8capud eosfigentes tentoriajficutnbsp;erant in herbis^cunda vaftabant vlque ad in-troitum Gazæ:nihilq; omnino ad vitam per-tinens relinquebant in Ißaeß non oues_, nonnbsp;boues, non afinos. Ipfi enim 8c \’'niuerfi gre-ges eorum veniebant cum tabernaculis luis,nbsp;amp; inftar locuftarum vniucrß coinplebant,nbsp;innumera multitudo hominum,8ccamelo-rum,quicquid tetigerant deuaftantes. Humi-

® liatusque eft Ißael valdein conlpeétu Madian. Etclamauitad Dominumpoihllansau-xilium contraMadianitas.Qin mifitad eosvi arameft,fuccide;8cædificabisaltareDomino rum prophetam,8c locutus elt,Hæc dicit Donbsp;minus Deus Ißael, Ego vos feci conlcenderenbsp;de Aegypto, 8c eduxi vos de domo lêruirutis,nbsp;Sclioerauide manu Aegyptiorum 8c omnium inimicorum qui afUigebant vos : eieciq;nbsp;eos adintroitum veftru,Sctradidi vobis Ter-ram eorum.Etdixi, Ego Dominus Deus ve-fter,neXmeatis Deos Amorrhæorû , in quorum Terra habitatis. Et noluiftis audite vo-cem meam. Venir autem angelus Domini,8cnbsp;lèditfub quercu quæ eratin Ephra, 8c perd-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p

nebatad loas patremfamiliæEzri. Cumque fitumfuperaltarequodtuneædificatumétat.

Gedeon. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lib. ludicùm.

Siriiftram manuin mißt adclauH,Sc dextram frumenta in torculari, vt fugeret Madian, ap paruitei angelusDomini,8cait,Dominus tc^ Cnbsp;cum virorum fortißime.Dixitq; ei Gedeon,nbsp;Oblêcro mi domine J fi Dominus nobilcumnbsp;eft, cur apprehenderuntnos hæc omnia ? vbinbsp;funrmirabilia eius que narrauerunt patres nonbsp;ftri, atque dixerunt. De Aegj^pto eduxit nosnbsp;Dominus.'Nunc autem dereliquitnos Dominbsp;nus, 8c tradidit in manus Madiâ.Relpexitquenbsp;ad cum Dominus,8c ait, Vade in bac fortitu-dine tua, 8cliberabis Ilrael de manu Madian;nbsp;Icito quod milèrimte. Qm relpondensait,nbsp;Oblècro nii domine in quo liberabo Ilfaei?nbsp;ecce familia mea infima eft in Manalîe, 8c egonbsp;minimus in domo partis mei.Dixitque ei do-minus , Ego ero tecum, 8c percuties Madiannbsp;quafi vnum virum . Et ille. Si inueni,inquit,nbsp;gratiam coram te, da mihi fignum quod tu fisnbsp;qui loqueris ad me. Nec recédas hinc, donee Dnbsp;reuertar ad te,portans làcrificium,8c oftêrensnbsp;tibi.Qui relpondit. Ego præftolaboraduen-tum tuum.ingreirus eft itaq; Gedeon 8ccoxitnbsp;hœdum, 8c de farinæ modio azymos panes:nbsp;carnesqueponens in caniftro,8c ius carniumnbsp;mittens in ollam,tulitomniafub quercu , 8cnbsp;obtulitei. Gui dixit angelus Domini, Tollenbsp;illam. Seins defiiperfunde. Cumquefeciftetnbsp;ita, cxtendit angelus Domini fummitaté vir-gæ quam tenebat in manu,8c tetigit carnes 8cnbsp;panes azymos : alcenditque ignis de petra, 8cnbsp;carne5,azymosq; panes conßimpfit : angelusnbsp;autem Domini euanuitex oculis eius. Vidés-que Gedeon quod eli'et angelus Domini,ait,nbsp;Heu mi Domine Deus:quia vidiangelumnbsp;Domini facie ad faciem. Dixitqueei Domi-nus,Pax tecum:ne timeaSjOon rnorieris.

Aedificauitergoibi Gedeon altare Domi-no,vocauitq; illud,Dornini-pax,vfq; in prx- E Icntemdiem. Cumqueadhucefiet in Ephranbsp;quxeft familix Ezri, noéle illa dixit Dominus ad eumjTolle taurii patris tui,8c alterumnbsp;taurum annorum leptem, deftruesq ue aramnbsp;Baal quæ eft patris tui : 8c nemus quod circa

gt; Deo tuo in fummitate petræ huius,luper quanbsp;ante ßcrificium pofuifti: tolles^; taurum le-cundum,8cöfteres holocauftum fuperftruemnbsp;lignorum quæ de nemore fiiccideris. Aftum-ptis ergo Gedeon decem viris de leruis fuis^nbsp;fecit fient præceperatei Dominus. Timensnbsp;autem domum patris lui,8c homines illius chnbsp;uitatiSjper diemnoluit facere, led omnia nóde compleuit. Cumq; furrexiflentviri oppi-Fnbsp;di eius mane,vidcrunt deftrudam aram Baal,nbsp;lucumcj; luccifiim, 8c taurum alterum impo-

Gedeon filius eius excuteret atque purgaret Dixeruntque adinuicem , Qujs hoc fccit? L j Cumque

-ocr page 228-

Gedeon.

Cumq; perquircrcntauthoremfadi ,diiftum eftjGedeon films loas fecit haec omnia.Et di-xerunt ad loas, Produc filium tuum hue, vcnbsp;xnoriatur.quia deftruxitaram Baaljamp;iucciditnbsp;nemus.Qmbus illc refpondit. Nunquid vlto-res eftis Baal,vt pugnetis pro eo?qui aducrfii-rius eft eius, moriaturantcquàtn lux craftinanbsp;veniat. ft deus eft, vindicet ie deeo qui fuftb-dit aram eius.Ex illo die vocatus eftGedeon,nbsp;lerobaal, eo quod dixiflet loas, Vlciftaturfenbsp;de eo Baal, qui fodit aram eius.Igitur omnisnbsp;Madian ScAmalec, amp; orientales populi con-gregati funt fimul. Sc tranlcuntcs lordanem,nbsp;caftrametati funt in valle-Iezrael. Spiritus aunbsp;(5 tem D omini induit Gedeon, qui clangés buenbsp;cina conuocauitdomum Abi-ézer,Ytlèque-retur le. Mifitqüe nuntios in vniuerfum Ma-iiaflem,qui 8c iplè lècutus eft eû. 8c alios nunnbsp;tios in Azer 8c Zabulon 8cNephthali,qui oc-curreruntei. Dixitq; Gedeon ad Dominum,nbsp;Si Gluura facis per manum meam Ilfàcl,fîcutnbsp;locutus es, ponam hoc velluslanæ inareatfînbsp;ros in Iblo vellere fuerit, 8c in omni terra fîc-citas,(ciam quôd per manum mea,ficut locutus cSjliberabis iftaeLFadumq; eft ita.Et denbsp;node confurgens expreflb vellere, conchamnbsp;roreimplcuit. Dixitq^rurfus ad Dominum,nbsp;Ne iraftatur furor tuus côtra me fi adhuc lè-mel tentauero, fignum quærens in vellere.nbsp;Oro Yt lolum vellus ficcum fit, 8c omnis terra rore madens.Fecitque Dorainus node ilianbsp;vt poftulauerat : amp; fuit ficcitas in Iblo velle-re,8c ros inomni terra.

S. Trobatis ad a/juas lis ijui ad lellum effènt ^rogrejjurifiedeon audùo ynius è c^^ris^anbsp;dianitarumJômnio, in eosirruù:tubis, lagtnisnbsp;aclucernis armatus, quos cum Oreb amp;nbsp;^rincipibus eorum deuiât,

CAP. VII.

A quot;T Gitur lerobâal qui 8c Gedeon, de nolt;fte I confurgens,8c omnis populus cum eo, venbsp;“^nitadfontemqui vocatur Harad.étantnbsp;autera caftra Madian in vallcadlèptentrio-nalcm plagam collis excelfi. Dixitque Dominbsp;nus ad Gedeon, Multus tecum eft populus,nbsp;nec tradetur Madian in manus eiusme glorienbsp;tur contra meIfrael, 8c dicat, Meis viribus li-beratus fum.Loquereadpopulum,8ccunlt;âisnbsp;/g audientibus prædica,IIQui formidolofits 8c tinbsp;midus eft’reuertatur. Recefleruntq; de monte Galaad, 8c reuerfi funt ex populo viginti-duo millia virorum, 8c tantum decem millianbsp;remanlèrunt. Dixitq; Dominus ad Gedeon,nbsp;Adhuc populus multus eft:duc eos ad aquas,nbsp;ôc ibi probabo illos : 8c de quo dixero tibi vtnbsp;tccum vadat,ipfe pergat: quem ir^rohibue-ro,*reuertatur. Cumq; delcendiflet populusnbsp;adaquasjdixit Dominus ad Gedeon^Qui lin-

Lib.Iudicum.

gualambùérint aquas,ficutfi)lent canes îatù-bere, lèparabis eos lèorfiim: qui autem curua tis genibus bibennt,in alteraparte crunt.Fuitnbsp;itaq; numerus eorum qui manu ad os proij-ciente,lambuerant aquas, trccenti viri: omnisnbsp;autc rcliqua multitudo flexopoplitcbiberat.nbsp;Et ait Dominus ad Gedeon,In trecentis virisnbsp;qui lambuerunt aquas, liberabo vos , 8c tra-dam in manu tua Madian : omnis autem reli-qua multitudo reuertaturin locû fuum.Sum-ptis itaque pro numero cibarijs 8c tubis, om-nem reliquam multitudincabirepræcepitadnbsp;tabcrnacula fiia:8c iplè cum trecentis viris lenbsp;certamini dédit. Caftra autem Madian erantnbsp;fiibter in valle. Eadem nolt;fte dixit Dominusnbsp;ad eum. Surge,8c dclcende in caftratquia tra-didi eos in martu tua. fin autem Iblus ire for-midas, delcendat tecum Phara puer tuus. Etnbsp;cùniaudieris quid loquantur, tuncconforta-buntur manus tua;,8c lèeurior ad hoftium caftra deftendes. Deftendit ergo iplè. 8c Pharanbsp;puer eius in parte caftrorum,vbi erant arma-torû vigiliæ.Madianauté 8c Amalec,8comnesnbsp;orientales populi fufi iacebant in valle, vt lo-euftarum multitudo : cameli quoq; innume-rabiles erant,ficut arena quæ iacebat in littorcnbsp;maris. Cumq; veniflèt Gedeon, narrabat ali-quislbmniûproximofuo:8cin hune modumnbsp;referebat quod viderat, Vidi lômnium, 8c vi-debatur mihi quafi fubeineritius panis ex hornbsp;deo volui, 8c in caftra Madian delcendere;nbsp;cumq; perueniflèt ad tabernaculum,percußitnbsp;illud atque lùbuertit, 8cterr» funditus coac-quauit. Relponditis cui loqucbatur,Non eftnbsp;hoc aliud, nifi gladius Gedeonis filij loas viri Ilfaelitaî. tradiditenim Dominus in manusnbsp;eius Madian,8comniacaftra eius. Cumq; aunbsp;dilTet Gedeon fomnium, 8cintcrpretationemnbsp;eius, adorauit:8c reuerfus eft ad caftra Ilfael,nbsp;8c ait,Surgite,tradidit enim Dominus in manus noftras caftra Madian. Diuifitq; trecen-tos viros in tres partes, 8c dédit tubas in ma-nibus eorum, lagenasq; vacuas ,aciampadesnbsp;in medio lagenarum. Et dixit ad eos, Quodnbsp;me facere videritis, hoc facite: ingrediar partem caftrorû,8c quod fecero lèdamini.Quannbsp;do perlbnuerit tuba in manu mea, vos quoq;nbsp;per caftrorum circuitum clangite, 8c concla-matc,Domino 8c Gedeoni. Ingreflusque eftnbsp;Gedeon, 8c trecenti viri qui erant cum eo innbsp;partem caftrorum, incipientibus vigilijsno-dis mediae, 8c euftodibus fulcitatis,cœperuntnbsp;buccinis clangere,8c complodere intCr lèlagcnbsp;nas. Cumq ue per gyrum caftrorum in tribusnbsp;perlbnarét locis,8c hydrias confregifiènt, te-nuerunt finiftris manibus lâpades, 8c dextrisnbsp;''lbnâtcs’tubas,clamaueruntq;. Gladius Domini 8c Gedeonis: liantes finguli in loco fuo


-ocr page 229-

Gedeort. '

per circuirnm caftrorum hoftiliiim . Omnia itaq; caftra turbatafuntjamp;vociferantesjvlu-lantesqjfugerunf.amp;nihilominusinfiftebantnbsp;’'•81.C. trecenti viribuccinisperfbnantes.lllmmihtq;nbsp;Dominus gladium in omnibus caftrisj amp;. munbsp;tua (e cæde truncabant J fugientes viqiie adnbsp;quot;Beth-fèca’crcpidinem Abel-mehula innbsp;Q Tabbath.Conclamantes autem viri Ilrael denbsp;Nephthali amp;cA{ei', amp;c omni Manafle perie-quebantur Madian.Mihtq; Gedeon nuntiosnbsp;in omnem montem Ephraim^dicens^ Delce-ditein occurfum Madian, amp; occupate aquasnbsp;vfq; Beth-bera atq; lordane.Clamauitq; omnbsp;If,; nis Ephraim^ Scpræoccupauitaquas atq; lornbsp;danem viqj Beth-bera.IlAppreheniosq; duosnbsp;viros Madian Orcb Sc Zebnnterfecit Orebnbsp;in Petra-Oreb , Zeb veroin Torculari-Zeb.nbsp;Et perlecuti funt Madian^capita Oreb amp; Zebnbsp;portantes ad Gedeon trans fluenta lordanis.

lt;S. Ephraim inßtrgitaduerfum Gedeo, qui deui-£iis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; 5 almana, yiros Socoth^ Eha-

nuelperdidit, ex inaurihus alijs^populi do nisfeat Ephod^quod domuifue amp; Ifraelifnitnbsp;in ruinamipojlquam autem quadragmta an-nis pnefuit^generatis.yo.filijs ex yxorthus,amp;

gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yno ex concuhina^mortuus eß^ redipfj Ißael

ad Idololatriam.

CAP. VIII.

A 'PX Ixeruntq; adeum viri Ephraim^Qmd I lefthocquod facere voluifti^vt nosnbsp;no vocareSjCÙrnadpugnampergeresnbsp;contra Madian iurgantes fortiterj Scpropenbsp;vim inferentes. Quibus ille refpondit. Quidnbsp;enim tale facere potuEquale vos feciftis?no-nemelioreft racemus Ephraim , vindemijsnbsp;Abi-ézer i“ In manus veftras Dominus tradi-dit principes Madian^ Oreb amp;Zeb:quid talenbsp;facere potui^quale vosfeciftis.^ Qimdcum lonbsp;cutuseilet, requieuitfpintuseorum, quo tu-mebant contraeum.Cumq; venilTet Gedeönnbsp;ad lordanem/ranfiuit eumcum trecentis vi-ris qui lècum eranr:amp; præ laßitudine,fugiennbsp;tes perlèqui non poterant. Dixitque ad virosnbsp;Socoth,Date,oblècro,panes populo qui me-cuiTieft^quia valde defecerunt:vt pofsimusnbsp;perlèqui Zébee amp; Salmanareges Madian.Renbsp;Iponderûtprincipes Socoth,Forfitanpalma:nbsp;manuü Zébee amp; Salmana in manu tua funt,nbsp;amp; idcirco poftulas vt demus exercitui tuo panes.Qjûbus illeaitjCùm ergo tradiderit Do-minus Zébee amp; Salmana in manus meas, gt;amp;nbsp;cum reuerfus fuei'o vièlor in pace’,conteramnbsp;carnes veftras cum lpinis,tribulisquedelèrti.nbsp;Et inde conlcendcnSjVenit in Phanuehlocu-tusque eftad viros loci illius fimilia. Cùi amp;nbsp;illi relponderunt licut relponderant viri So-^nbsp;Coth. Dixit itaque cis, Cùm rcuerlus fiieronbsp;viétor in pace, deftruam turrim hanc, Zébee

Lib. ludicum. 84 autem amp; Salmana requielcebant cum omnînbsp;exercituluo. Qmndecim enim millia virire- qnbsp;manlèrant ex omnibus turmis orientaliumnbsp;populorum,cælis centum viginti millibus belnbsp;latorum,amp;educentium gladium.Alcendens- Ofee.io.dnbsp;que Gedeon per viàm eorum qui in taberna-ciilis morabantur ad orientalem partem No-be;amp; legbaa,pcrcußit caftra hoftium, qui lè-curi erant,amp; nihil aduerfî lulpicabantur. Fu-geruntque Zébee amp; Salmana,quos perlèquésnbsp;Gedeon comprehendit, turbato omni exer-citu eorum. Reucrtens^uede bello antelolisnbsp;ortum, apprehenditpuerum de viris Socoth;nbsp;interrogauitq ue eum nomina principum 8cnbsp;leniorum Socoth, amp; delcripfit lèptuagintanbsp;lèptein viros. Venitqjad Socoth,amp;dlxiteis,nbsp;En Zébee amp; Salmana liiper quibus exprobra-ftis mihi,dicentes, Forntan manus Zébee amp;nbsp;Salmana in manibus tuis funt, amp; idcirco poftulas vt demus viris qui laßilunt amp;defece-runt, panes . Tulit ergo lèniores ciuîtatis,amp; Dnbsp;Ipinas delèrti ac tribulos, amp; contriuit cû eis,nbsp;atq; comminuit viros Socoth.Turrim quoq;nbsp;Phanuel fubuertit,occills habitatoribus ciui-tatis. Dixitquead Zébeeamp; Salmana. Qualesnbsp;fuerunt viri quos occidiftisin Thabor ? Qmnbsp;relponderunt. Similes tui,amp; vnus ex cis qua-fi filins regis. Quibus ille rclpondit, Fratresnbsp;mei fuerunt,filij marris meæ.viuit Dominus,nbsp;quia fi lèruafietis eos , no vos occiderem.Di-xitque Tether primogenito fiio, Surge amp; in-terficeeos. Q^i non eduxit gladium: timebatnbsp;enim, quia adhuc puer erat. Dixeruntq; Zébee amp; Salmana,Tufi.irge,8cirruein nos:quianbsp;iuxtaætatem robureft hominis. IlSurrexitGepfj.gj.c.nbsp;deon, amp; interfecit Zébee amp; Salmana: amp; tulitnbsp;ornamenta ac bullas quibus colla regaliumnbsp;Camelorum decorari Iblent.Dixeruntque omnbsp;nés viri Ilrael ad Gedeo, Dominate noftri tunbsp;amp; filius tuns, amp; filius filij tui : quia libcraftinbsp;nos de manu Madian, Quibus illeait,Non donbsp;minaborveftri,nec dominabiturin vos filiusnbsp;mens, fed dominabitnrvobis Dominus. Di-xitq; ad eos, vnam petitioneni poftnlo à vo-bis. Date mihi inaures ex prædaveftra. Inan-res enim aureas Ifmaelitæ habere confueue-rant. Qm relponderunt, Libentiftimè dabi*nbsp;mus. Expandentesquefnperterram pallium,nbsp;proiecerunt in eo inaures depræda:amp; fuit pônbsp;dus poftulatarum inauriu, mille lèptingentinbsp;auri ficli,ablque ornamentis,amp; monilibus,amp;:nbsp;vefte purpurea,q uibus reges Madian vti foli^nbsp;ti erant,amp;præter torques aureas camelorum^nbsp;Fecitque ex eo Gedeon ephod,amp; pofuit illudnbsp;in ciuitate fua Ephra.Fornicatnsq; eft omnisnbsp;Ilrael in eo, amp; faftum eft Gedeoni amp; omninbsp;domui eins in ruinàm.Humiliatus eft autemnbsp;Madian coram filijs Ilfael, nec pqtuerunt vl-

L 4 ti’àcerui-

-ocr page 230-

Abi-mèlech.

tri cemices eîeuare: {èd quieuit terra perqua-dragintaannos quibus Gedeon præfuit.Abijt itaque lerobaal filius loas, 8c habitauit in donbsp;CTO fùazhabuitq; {èptuaginta filios^qui egrcßnbsp;fi funt de femore eius^eo quod plures haberetnbsp;vxores. Concubinaautem illius^quam habc-bat in SicheiUj genuitci filium nomine Abi-mélech. Mortuusq; eft Gedeon filius loasinnbsp;{ènednte bona_, 8c {epultus eft in {èpulchronbsp;loas patris lui inEpbra defiimiliaEzri.Poft-quàmaûtmortuuseft Gedeojauerfi funt filijnbsp;Ifrael, 8c fornicati funt in Baalim . Percuife-runtq; cum Baalfodus j vteflèt eis indcum:nbsp;nec recordati funt Domini Dei fui, qui eruitnbsp;cos de manibus inimicorum fiiorû omniumnbsp;per circuitum : nec fecerunt mifericordiamnbsp;cum domo lerobaal Gedeon iuxtaomniabonbsp;na q uæ fecerat Iftael i.

5 • Abi-mélech oacißs. 70. fratribas fuis : imperiumfibi tjrannicè 'tfurpat^ quipofiparabolA loatham fratris dus qui feruatus er at exerd-tum Gaal deuidt, turrimq^ 5 ichem exufit^ ei!'nbsp;à muliere tandem fragmine mol« opprejfus efi.

CAP. IX.

A A Bijt autem Abi-mélech filius lero-/-A bàalin Sichern ad fratrcs matris fuæ,

8c locutus eft ad eos J 8c ad.omnem cognationem domus patris matris fiix dices,nbsp;Loquimini ad omnes viros Sichern, Qmd vonbsp;biseft melinSjVt dominétur veftri {èptuaginta viri omnes filij lerobaal, an vt dominéturnbsp;vobis vnus vir? fimulq; confiderate quôd osnbsp;veftrum, 8c caroveftra fum.Locutique fiintnbsp;fratres matris eius de eo, ad omnes viros Sichern vniuerfos {èrmones iftos,8cinclinaue-runtcor eorû poft Abi-mélech,dicentes,Fra-ternoftereft. Dederuntqueilli {èptuagintanbsp;pondera argent! dephano Bâal-berith. Quinbsp;conduxit fibi ex eo viros inopes 8cYagos,fe-,cutiq;funteum.Etvenitin domum patris fuinbsp;in Ephra,8c occidit fratres fiios filios lerobaalnbsp;{èptuaginta viroSjfuper lapidé vnumireman-fitq; loatham filius lerobaalminimus, 8c ab-fconditus eft.Congrcgati funt autem omnesnbsp;viri Sichern, 8c vniuerlx familix vrbis Mel-loiabieruntque, amp;conftituerunt regem Abi-mélecfijiuxta quercum quæ ftabat in Sichern.

B Quod cùm nunciatum elfet loatham, iuit,8c ftetit in vertice montis Garizim : eleuataquenbsp;voce, clamauit 8c dixit. Audite me viri 5iché, bi-mélech, 8c quæ eft Sichern, vt lèruiamiisnbsp;it.a vt audiat vos Deus. lerunt ligna,vt vnge- ei ? nunquid non eft filius lerobaal, 8c content fuper lèregemidixeruntq; oliuæ,Impçra ftituitprincipem Zebul {èruum fuum fiipcrnbsp;nobis.Q^æ,re{pondit,Nunquidpoirumde{è- •nbsp;nbsp;nbsp;—nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

rere pinguedinem meam,qua 8c Dij vtuntur, 8c hommes, 8c venire vt inter ligna promouear? Dixeruntlt;^ue ligna adarborernficum,nbsp;Veni, 8c fiiper nos regnum accipe. Quæ re-{ponditeis, NunquidpolTüm dçîèrere dulcc-

Lib. ludicum.

dinern meam^frudusq; fuauißimoSj amp; ireYt inter cæteralignapromouear? Locutaqjfuntnbsp;ligna ad YitemjVenijamp; impcra nobis. Qux renbsp;{pondit eiSjNunquid poflum delererevinumnbsp;meumjquod IxtificatDefi 8c homines^ôc inter ligna cæterapromoucri? Dixeruntqj omnia ligna ad fhanû,Veni 8c imperalupernos.nbsp;QuærelponditeiSjSiverc meregé vobis con-ftitiiitis,venitej8c fiib vmbra raea requiefcite.nbsp;fi auténontgt;vultis\cgrediaturignisderhano,nbsp;èc deuoretcedros Libani.Nuncigitur firedé,nbsp;ôcabfque peccato conftituiftis fuper vos regem Abi-mélechj8c bene egiftis cû lerobâal,nbsp;8c cü domo eiuSj 8c reddidiftis vice beneficijsnbsp;eins qui pugnauit pro vobis, 8c anima fuamnbsp;dédit periculis vterueret vos de manu Ma-dian,qui nunciurrexiftis contra domum pa-tris raeijSc interfeciftis filios eins {èptuagintanbsp;viros fuper vniim lapidem_,8c conftituilïis renbsp;gern Abi-mélech filium ancillæ eius fuper hanbsp;bitatores Sichern jcô quôd frater veftcrfitifinbsp;ergo redtè, Si abique vitio egiftis cum lero-bâaf 8cdomo eiusjiodielætcminiin Abi-mc 'nbsp;lechjSc illelætetur in vobis, Sin aûtperuerfc,nbsp;egrediaturignisoex eo’, Scconfumat habita-1gt;-tores Sichcm^8c oppidum Mello:egrediatur-queignis de viris Sichem^ Sc de oppido Mel-lo^8c deuoret Abi-mélech.Q^æ cùm dixilfet,nbsp;fugit,8cabijtinBera:habitauitqueibi ob me-tum Abi-mélich fratns fui. Regnauit itaquenbsp;Abi-mélech fiiper Ilrael tribus annis. Milît-queDorainus fpiritum peßimuminter Abi-mélechj 8c habitatores Sichem:qui cœperuntnbsp;eum deteftarij 8c {ceins interfeélionis leptua-gintafiliorum lerobâaljôc effufioné ßnguinisnbsp;eorum conferrein Abi-mélechfratrem fiium,nbsp;8c in cæteros Sichimorum principes qui eumnbsp;adiuuerant. Pofiieruntque infidias aduerfum Dnbsp;eum in fummitate montium : 8c dum illiusnbsp;præ-ftolabantur aduentum, exerc.ebant latro-ciniajagentes prædas de prætereuntibus.nun-tiatumq; eft Abi-mélech , Venit autem Gaalnbsp;filius Obedcum fratribus fuis^Sc tranfiuitinnbsp;Sichimam. Ad cuius aduentum eredi habitatores Sichern , egreßi fiint in agros vaftantesnbsp;vineaSj vuasque calcantes ; 8c fadis cantan-tium choris ingreßi funt phanum dei fui, 8cnbsp;inter epulas Scpocula maledicebantAbi-mc-lechj clamante Gaal filio Obedj Quis efi: A-

viros É mor pa tris Sichern ? Cur ergo lèruie-mus ei ? vtinam daret aliquis populum iftum Hih manu mea.vt auferrera de medio Abi-mcnbsp;lech. Didumque efl: Abi-mélechj Congreganbsp;cxercitus multitudinemj 8c veni.Zebul enimnbsp;princeps ciuitatis auditis lèrmonibus Gaalnbsp;filij

-ocr page 231-

Abi-melecli. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lib ludicum

filij Obed, iratus eft valde, amp; mifitclamad pidfi Thebes,quod circundans obfidebatex-Abi-melech nuntios,dicens,Ecce,Gaal filius crcitu. Erat auté turris excel/à in media ciui-Obed venitin Sichimam cum fratribus fuis, täte, ad quam confugcrantfimul viri ac mu-amp; oppugnat aduerfiim te ciuitaté. Surge ita-quenodecum populo qui tecumeft,amp;latita F, in agro: amp; primo mane oriente /ble, irrue fu-

crcitu. Erat auté turns excel/à in media ciui-

per ciuitatem.illo autem egrediéteaduerfum te ciim populo fijo,fac ei quodpotueris.Sur-rexititaquc Abi-mélech cum omni exercitunbsp;fiio node,amp; retendit infidias iuxta Sichimanbsp;in quatuor locis .Egre/Tusqueeft Gaal filiusnbsp;Obed,amp;; ftetit in introitu ports ciuitatis.Surnbsp;rexirautem Abi-mélech, amp; omnis exercitusnbsp;cumeo deinfidiarura loco.Cumque vidifletnbsp;populum Gaal,dixitad Zebul,Eccedemon-tibus multitudo de/cendit.Cui illere/pondit,nbsp;Vmbras montium vides quafi capita homi-num,Sc hoc errore deciperis.Rurlumq; Gaalnbsp;ait, Ecce populus de vmbilico terræ deftédit,nbsp;amp;vnus cuneus venir per viam quæ relpicitnbsp;quercum. Cui dixit Zebul, Vbi eft nunc osnbsp;tuum quoloquebaris, Quis eft Abi-mélechnbsp;vt/èruiamusei? Nonne hic populus eft quenbsp;defpiciebas? Egredere, amp; pugna contra eum.nbsp;Abijtergo Gaal,/pedâte Sichimorû populo,nbsp;amp; pugnauit contra Abi-mélech, qui per/ècu-tus eft eum fugicntem,amp; in vrbem compulit:nbsp;cecideruntque ex parte eius plurimi,vlque adnbsp;portam ciuiratis, amp; Abi-mélech ftditinRu-E ma. Zebul autem, Gaal,Sc fbcios eius expulitnbsp;de vrbe, nec in ea pa/Tus eft commorari. Se-quenti ergo die egre/Tus eft populus in cam-pum.Q^d cùm nûtiatum cfiet Abi-mélech,nbsp;tulit exercitum fiium,amp; diuifit in tres turmas,nbsp;tendens infidias in agris. Vidensque quôde-grederetur populus de ciuitate , furrexit amp;nbsp;irruitin eos, cum cuneo fuo, oppugnans amp;nbsp;obfidens ciuitatem : dus autc turmæ palantesnbsp;per carapû, aduerlàrios perlèquebantur.Por-rô Abi-mélech omni dicillo oppugnabat vr-bem.-quam cepit, interfedis habitatoribus e-ius,ip/àque deftruda,ita vt fill in ea dilpergenbsp;ret. Quodcùm audifientqui habitabantinnbsp;, turre Sichimorum,ingreßi fiint phanum deinbsp;fui Berith, vbi fœdus cum eo pepigerat, amp; exnbsp;co locus nomen acceperat, qui erat munitusnbsp;valde. Abi-mélech quoque audiens viros turnbsp;ris Sichimorum pariter coglobatos, alcenditnbsp;in montem Selmon cum omni populo fiio:nbsp;amp; arrepta /ècuri,præcidit arboris ramum, imnbsp;pofitumque ferons humero , dixit adfocios,nbsp;Qimdmevidiftis facere, citofacite. Igiturnbsp;certatim ramos de arboribus præcidentes, lè-quebâtur ducem.Qmcircundantes præfîdiu,nbsp;Q fuccéderuntzatqueita fadum eft, vt fumo amp;nbsp;igne mille hominum necarenrur,viri pariternbsp;amp; mulieres,habitatorum turris Sichern. Abi-melech autem inde proficilceris venir ad op-

licresjamp; omnes principes ciuitatis, claufà fii-mißime ianua^ ScHiperturris tedum ftantes per propugnacuJa. Accedensq; Abi-mélechnbsp;iuxta tiirrimjpugnabatfortiter;amp; appropin-quans oftio^ ignemfùpponcrenircbatur;flamp;nbsp;ecce vna mulier fragmé molæ dèfuper iaciés,nbsp;illifît capiti Abi-mélech, amp;confregitcerebriïnbsp;cius.Qui vocauit cito armigeriim luum,amp; aitnbsp;ad cum, Euagina gladium tuum, amp; percutenbsp;memefortedicaturquôd à fœmina interfe’nbsp;élus fira.Qui iuflà perficiens, interfecit eum.nbsp;illoq; mortuo, omnes qui cum eo crat de Ißnbsp;raeßreucrfi liint inlèdes fuas: amp; reddidit De-us malum quod fecerat Abi-mélech contranbsp;pattern luum,interfeélis lèptuaginta fratribusnbsp;fuis. Sichimitis quoque qnod operati étant,nbsp;retributum eft, Scvenitluper eos maledidionbsp;loatham filij,Ierobâal.

S, Thola yua fun£lo lair duxßiccedit: IJraèli tteyeroinidololatriamlapfi traduntur Thi-üßhueu amp; Ammomiii, quilw piemtentihusnbsp;Dommji^ ingratitudinetn im^operat, tan-quot;nbsp;demj^ eorum mijèretttr.

CAP. X.

Poft Abi-mélech furrexit dux inIftael Tholafilius Phua patrui Abi-mélech,nbsp;vir delflachar, qui habitauit in Samirnbsp;quot;montis’Ephrâim:amp;iudicauitIlraeIé viginti '«»««.j.nbsp;amp; tribus annis,morcuusq; cft, .aclcpultus innbsp;Samir.Huicfiicceßitlair Galaadites, qui in-dicauit Iftaelem per viginti amp; duos anrios,nbsp;habens triginta filios fedentes fupcrtrigintanbsp;pullos afinarû, amp; principes triginta ciuitatu,nbsp;quæ ex nomine eins funt appellate Auoth-lair, ideft oppidalair, vlquein prælèntemnbsp;diemin Terra-Galaad.Mortuusq;eft lair lac®nbsp;lèpultus in loco, cui eft vocabulum Camon.nbsp;Frlij autem Iftael peccatis veteribus iungen-tes noua,fecerunt malum in côlpedu Donii-ni,amp; lèruierunt idôlis,Bâalim amp; Aftaroth, 8cnbsp;dijs Syriæ ac Sidônis amp; Moab amp; filiorû Ammon amp; Philifthijm : dimileruntque Domi-num,amp; non coluerunt eû.Contra quos Do-minus iratus , tradidit eos in manus Philifthijm amp; filiorû Ammo. Afdidiq; runt,amp;vehementer oppreßi per annos decem amp; o do,nbsp;omnes quihabitabat trans lordanê in Terra-Amorrhæi,qua: cft in Galaad: intantü vt filijnbsp;Ammon lordane'tranfiniflo vaftarent ludanbsp;amp; Ben-iamin amp; Ephraimzafflidusque eft Ißnbsp;rael nimis.Et clamantes ad Dominum,dixe-rüt,Peccauimus tibi,quiadereliquimusigt;Donbsp;minum’Deumnoftrû,amp;lèruiuiraus Baalim.nbsp;Quibuslocutus eft Dominus,Nunquid nonnbsp;Aegyptij ßcAmorrhsei,filij4j Ammo amp; Phßnbsp;lifthijm.

-ocr page 232-

lephte.

lifthijnij Sidonij : quoq; amp; Amalech Chaman opprefferunt vos nbsp;nbsp;clamaftis ad me,amp;

erui vos de manu corum ? Et tamé reliquiftis me^Sc coluiftis deos alicnos ; idcirco nonad-4am vt vitra vosliberem.itejamp; inuocate deosnbsp;quos elegiftis : ipfi vos libèrent in têpore an-gnftiæ.Dixeruntq; filij Ilrael ad Dominum,nbsp;Peccauimus,redde tu nobis quicquid tibi planbsp;cetrtantüm nunc libera nos.Qtiæ dicentes,o-mnia de finibus fuis alienorum deorumidólanbsp;proieceTunt,amp;; fèruierunt Domino Deo:quinbsp;doluitfupermilèrijseorum. Itaque filij Ammon conclamantes, in Galaad fixere tento-ria: contra quos cogrcgati filij Ifrael_,in Maf-D pba cafirametati fiint. Dixeruntq^ principesnbsp;Galaad finguli adproximos fuos,QÜi primusnbsp;ex nobis contra filios Ammon cœperitdimi-carCjCrit dux populi Galaad.

5. ïephte iudex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DeiJ^iritu accenfits^pri

mum ratione agit cum rege jimmonitarfim, deinde ybieos yicißet, ob '^otu temerèfa^umnbsp;ßham ßiam facrijicauit.

CAP. X I.

A T ^Vit itaq;illo in tempore lepbte Galaa-I’ dites vir fortißimus atque pugnator, fi-lius mulieris meretricis,qui natus eft de Galaad.Habuit autem Galaad vxorem,de quanbsp;fiifcepit filios;qui poftquamcreuerat, eiece-runt lephte, dicentes, Hæres in domo patrisnbsp;noftri efie non poteris , quia de altera matrenbsp;iiatus es. Quos illefugiensatq; deuitans, ha-hitauitin Terra-Tobxongregatique funt adnbsp;eum viri inopes,amp; latrocinates, amp; quafi prinnbsp;cipera fcquebantur.

In illis diebus pugnabant filij Ammo contra! ilrael. Q^ibus acriter inftatibus perrexe-nint maiores natu de Galaad, vt tollerent in auxilium fui dephte de Terra-T ob:dixerunt-queadeum,Veni,amp;efto princeps nofter, amp;nbsp;pugna contra filios Ammon.Qmbus ille ref-B ponV it, Nonne vos eftis qui odiftis me, amp; e-icciftis dedomopatris mei, amp; nuncveniftisnbsp;ad me neceßitate compulfi ? Dixeruntquenbsp;principes Galaadad lephte, Ob hanc igirurnbsp;caulamnuncadte venimils, vt proficilcarisnbsp;nobifcum, amp; pugrles contra filios Ammon,nbsp;fisque dux om'nium qui habitant in Galaad.nbsp;lephte quoquedixit eis , Siverè veniftisadnbsp;me , vt pugnem pro vobis contra filios Ammon , tradideritque eos Dorainus in manusnbsp;rBeas,ego ero vefter princeps.^ Qui refpOnde-riintei, Dominus qui hæcaudit,iplè mediator ac teftis eft quod noftra promifla facie-rniis. Abijtitaq; lephtecum principibus Ga-kadjfecitqueeum omnis populus principemnbsp;fui. Locutusqueeft lephte omnes Icrmonesnbsp;fuos coram Domino in Malpha . Et mifitnbsp;nuntios ad regem filioru^ Ammon, qui ex

Lib.Iudicutn.

perlona fua dicerent. Quid mihi amp; tibi eft, quia venifti contra me, vtvaftares terramnbsp;meâPQmbus illerefpondit, llQuia tulitlirael Num.n.f.nbsp;terram meam,quando alcendit de Aegypto ànbsp;finibus Arnon vlq; leboc atq; lordanem.-nficnbsp;ergo cum pace redde mihi eam.Per quos rur-fum mandauit lephte, amp; imperauit eis vt dicerent regi Ammon, Hæc dicit lephte, Nonnbsp;tulit Ifrael Tcrram-Moab, nec Terram filio-rum Ammon: led quado de Aegypto colcen-derunt, ambulauit per folitudinem vfque adnbsp;Mare-rubrum, amp; venit in Cades. JI Mifitquenbsp;nuntios ad regem Edom,dicens,Dimitte menbsp;vt tranleara terram tuam.Quinoluit acquie-Icereprecibus eins . Mißt quoque ad regemnbsp;Moab,' qui amp; ipletranfitum piæbere cótem-pfif. Mâfit itaq; in Cades amp; circuiuit ex latere TerramrEdom,^ Terram-Moab: venitq;nbsp;contra orientalem plagam Terræ-Moab, amp;nbsp;caftrametatus eft trans Arn o: llnec voluit in-trareterminos Moab : Arnoquippe confiniu £gt;nbsp;eft Terræ-Moab. Mifit itaque lirael nuntiosnbsp;ad Sehon regcin Amorrhæorum, qui,habita-bat in Hefcbon,amp; dixeruntei, Dimittevt tranbsp;learn per terram tuam vlq; ad fluuium . Quinbsp;amp; ipfe Ilrael verba delpiciens,non dimifit eunbsp;tranfireperterminos fuos;ledinfinita multi-tudinecongregata egrelTus eft contra eum innbsp;lala, amp; fortiter refiftebat. Tradiditquceumnbsp;Dominus in manus Ilrael cum omni exerci-tufuo, amp;percufsiteum, amp; polledit omnemnbsp;Terra Amorrhæi habitatoris regionis illius,nbsp;amp; vniuerlos fines eins de Arnon vfq; leboc,nbsp;amp; de lolitudine vlq; ad lordanem .Dominus Enbsp;ergo Deus IlraelfubuertitAmorrhæumjpu-gnante contra ilium populo fuo Ilrael, amp; tunbsp;nûc vis pofsidere terram eius.^ Nonne ea quxnbsp;pofledit Chamos deus tuus,tibiiure debétur?nbsp;Quæ autê Dominus Deus nofter viAor ob-obtinuit,in noftra cedent poflefsionem: llnifinbsp;forte melior es Balac filio Sephor rege Moab:nbsp;aut docere potes, quod iurgatus fitcontralf-rael,amp; pugnaucntcontraeum,quandohabinbsp;tauit in Helebon,amp; viculis eius,amp; in Aroer,nbsp;amp; villis illius,vel in cundis ciuitatibus iuxtanbsp;'lordancm’, per trecentos annos.Quare tan-to tempore nihil fiiper hac repetitione tenta-ftis?Igitur non egopeccoin te, led tu contranbsp;me male agis, indicens mihi bella non iufta.nbsp;ludicct Dominus arbiter huius diei inter 11-rael,^ inter filios Ammon, Noluitq; acqui-elcererex filiorû Ammon verbis Iephte,qu3t Fnbsp;per nuntios mandauerat. Fadtus eft ergo fu-per lephte Spiritus Domini,amp;circuiens Galaad amp; Manalie, Malpha quoque Galaad, SCnbsp;indetranfiens ad filios Ammo, votum vouitnbsp;Domino,dicens.Si tradideris filios Ammonnbsp;inmanus measiquicunq; primus fueritegref-


X

-ocr page 233-

tranlire permittaszrtxcebat ci vralaadita», IM un quid Ephrata?us es?Qùo dicéte^Non fum.'in-

lephte. Abefàn. Abdoîî. El on. Lib. ludic. Samfon. füs de forihus domus meae^mihiq ue occune- tranfire permittaSzdicebât ei Galaaditac, Nunnbsp;ritreucrtcnti çum paceàfilijs Ammon^ cum quidEphrata?us es?Qùo dicéte^Non fumân-hôlocauftû ofFeram Domino.tranfîuitq; le- terrogabateum,DicergoSchibbóleth, quod Cnbsp;phteadfiliós Ammon, Vrpugnaret contra interpretatur/pica.Quirefp5debat,Schibbó-cos ,• qiMÓs tradidit Dominus in manus eius. Jeth : eadem litera fpicam exprimere non va-Percufsitqueab Aroer vlquedum venias in lens. Statimqueapprehenfum iugulabantinnbsp;Mennith,viginti ciuitatcs, amp; vfque ad Abel, ipfb lordanis tranfitu . Et cecideruntin illonbsp;qua eft vineis cofita,plaga magna nimis.hu-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. - . •

miliatiq; funt filij Ammon à ftlijs Ilracl.Re-uertente autcm lephte in Mafpha domum fuam,occurrit ei vnigenita hliafuacurti tym-panis amp; choris. non enim hàbebat aliós liberos. Qua vila Icidit veftiméta lua, amp; ait, Heunbsp;me filia mi, decepifti me, amp; ipla decepta es.nbsp;aperui enim os meum ad Dominum,amp; aliudnbsp;çfacerenonpotero. Cui iliarcljjondit, Paternbsp;mijft aperuifti os tu5 ad Dominum, fac mihi quodcunquepollicitus es,concefla tibi vl-tione atque victoria de hoftibus tuis. Dixit-queadpatremjHoclolum mihi præftaquodnbsp;deprecor, Dimittc nievt duobus menfibusnbsp;circumcam montes,amp; plangam vitginitaternnbsp;mcam cum Ibdalibus meis. Cui ille relpodit,nbsp;Vade.Et dimifit earn duobus menlibuS.Curti-que abiÿfletcum focijs ac fodalibus fuis, flc-bat virginitatem luamin montibus. Explc-tisque duobus mefibus, rcuerla eft ad patremnbsp;fuum,amp; fecit ei ficut vouerat, qua? ignorabatnbsp;virum.Exinde raos increuit in Iftael, amp; con-fuetudo feruata eft,vtpoft anni circulû con-ueniant in vnû filij Ifrael, amp; plangant filiamnbsp;lephte Galaadita: diebus quatuor.

S. Efhratai aduerpa lephte infurgentes ai quot;^a-ia lordanis occiduntur, quutn 'vocemSchib-bolethproferre ndpoffent,quo quot;vitaptnUoßic~ cedunt duces Abeßin Elon amp; Abdon,

CAP. XII.

Cce aute in Ephraim orta eft leditio.

¦ nam tranleuntes contra aquilonem, di •*~-*xerunt ad lephte. Qwre vadcns ad pu-gnam contra nlios Ammon, vocarcnos no-j luiftijVtpcrgeremus tecum ? Igitur incende-‘fcr.i. mus'domum tua.Qmbus ille refpondit,Dif-ccptatio erat mihi amp; populo meo cotra filiosnbsp;Ammon vehemens-.vocauique vos vtpræbe-retis mihi auxilium,amp; facerenoluiftis.Q^odnbsp;cernens,pofui animam mea in manibus meis,nbsp;tranfiuique ad filios Ammon , amp; tradidit eosnbsp;g Dominus in manus meas. C^id commerui,nbsp;vtaduerlum me confiirgatis in prælium? Vo-catis itaquead le cunélis viris Galaad,pugna-bat contra Ephraim: percufieruntq; viri Ga-laad Ej.gt;hraim,quia dixeratjFugitiuus eft Ga- tris fuæ,vlquead diem mortis fiiæ.Orauit ita-*nbsp;laadde Ephraim, amp; habitat in medio Ephra- que ManueDominurnjamp;ait,Oblècro Dominbsp;im ScManafi'e.Occupaueruntque Galaaditx ne,vt virDei quern mififti, veniatiterum,amp;nbsp;vada lordanis, per qua: Ephraim reuerfurus doceat nos quid debeamus facere de pueranbsp;crat. Cumq;venifiet ad ea de Ephraim nu-mero,fugiens,atqucdixiiretj Obfecro vt me

86

tempore de Ephraim quadraginta duo millia. ludicattit itaque lephteGalaaditesIlfaellexnbsp;annis: amp; mortuus eft, aclepultus in ciuitatenbsp;fua Galaad. Poft hue iudicauit Ifi’ael Abelànnbsp;deBeth-léhem:qui habuittriginta filios,amp; tonbsp;tidem filias: quas emittes foras, marins dédit,nbsp;amp;eiüldénumeri filijs luis aceepit vxores, introducés in domum luam. Qm lèptem annisnbsp;iudicauit Ifi'aelj mortuusqueeft ,aclèpultusnbsp;inBeth-léhem.Gui fuccefiit 'Ahialon’Zabu- quot;tlanÀ,nbsp;lonites:amp; iudicauit Ifiael decem anriis : nior-tuusqueeft ac lêpultus in Zabulon.Poft hûcnbsp;iudicauit Ifrael Abdôn,filiusElel Pharatho-nires:qui habuir quadraginta filios, amp; trigin-t.a ex eisnepotes, alcendétesfuperlèpruagin-ta pullos aiinarum,amp; iudicauit Ifrael odlo annis : mortuusq; eft acfèpultus inPharathonnbsp;terræ Ephrâim,in monte Amelech.

5. Ifra'èlitx rurßtm in idololatriam lapß T hili-' Jihteds traduntur. Samfon nAciturw ab anpenbsp;lopradiciturmatri amp; deinde patri) nattnq^ànbsp;Domino benedicitur.

CAP. XIII.

RVrfumquefilij Ilrael fecerunt malum A in confpeélu Domini:qui tradidiceosnbsp;in manus Philifthinorum quadraginta annis. Eratautem quidam vir de Saraa,amp;nbsp;deftirpe Dan,nomine Manue, habens vxo-rcm fterilem.Cui apparuit angelus Domini,nbsp;amp; dixit ad earn, Sterilis es amp; ablq; liberis: fednbsp;cocipics amp; paries filium i caue ergo ne bibasnbsp;virium ac ficeram, nec immûdum quicq uamnbsp;comedas: quia concipies, amp; paries filium,nbsp;cuius non tanget caputnouacula:eritenininbsp;nazarxus Deiabinfàntia fua,amp; ex matris vtanbsp;ro , amp; ipfè incipiet liberate Ifrael de manunbsp;Philifthinorum. Quæ cùm venifTet ad mari-tum fuum,dixit ei,Vir Dei venir ad me,habésnbsp;vultumangelicum, terribilisnimis . Queinnbsp;cùm interrogafîem quis eilet, amp; vnde venif-lèt, amp; quo nomine vocaretur,noluit mihi dinbsp;cere:fèd hoc refpondit,Ecce concipies amp; pa- Bnbsp;ries filium;caue ne vinum bibas nec ficeram,nbsp;amp; ne aliquo vefearis immûdo:erit cnim puernbsp;nazaræus Dei ab infantia fua,amp; ex vtero ma-

qui nalcituruseft .Exaudiuitque Dominus deprecantem Manue,amp;apparuit rurfiim angelus

-ocr page 234-

Samfon.

gekisDei vxorieiüs fedenti in agro. Ma nue autcm maritus eius nó erat cum ca.Quæ cùmnbsp;vidiflèt angelum/eftinauitj amp; cucurnt ad vinbsp;rum kium’.nuntiauitque eijdiccnSjEcce appanbsp;ruit mihi vir quem ante videram. furre-xitjSc fècutus eft vxorem fuam; veniensq; adnbsp;Q virunijdixit ei. Tu es qui locutus es mulieri?

Et illérefpodit,Ego fum.Cui Manue,Qiun do, inqüit, ferm o tuusfueritexplctus, quidnbsp;vis vt faciat puer.’aut à quo fè obièruare debenbsp;bitPDixitq; angelus Domini ad Manue , Abnbsp;omnibus qux locutus fum vxori tuæ, abfti-neat fè:amp; quicquid ex vinei nafcituFjnon conbsp;medat: vinum 8c ficeram nó bibat, nullo ve-Icatur immundo:amp; quod ei præcepi ,impleatnbsp;atqjcuftodiat.Dixitque Manue ad angelumnbsp;Domini, Oblècro tcvt acquielcas precibusnbsp;meis,8c faciamus tibi hœdumde capris. Cuinbsp;refpondit angelus,Si me cogis,nó comedamnbsp;panes tuos; fi autem vis holocauftum facere,nbsp;offer illud Domino . Et nefciebat Manuenbsp;quodangelus Dominieflet.Dixitq;adeum,nbsp;Qjiod eft tibi nomen, vt fifèrmo tuns fueritnbsp;expletus. Honoremus te ? Cui ille refpondit,nbsp;Cur quæris nomen meum, quod eft mirabi-D le.’Tulit itaque Manue hœdum de capris, amp;nbsp;libamenta,amp; pofuit fuper petrâ,offerens Donbsp;mino qui facit mirabilianpfè autem amp; vxor e-ius intuebantur. Cumq; afcenderer flammanbsp;altaris in cœlîî,angelus Domini pari ter in dama afcendit. Quod cùm vidiffent Manue amp;nbsp;VKor eius, proniceciderunt irt terram, amp; vitra eis n O apparuit angelus D o mini.S tatim q ;nbsp;intellexit Manue angelû Domini efîe, amp; dixit ad vxorem fuâ,Morte moriemur,quiavidinbsp;mus Dominû. Cui refpodit mulier. Si Dominbsp;nus nos vellet occidere, de manibus noftrisnbsp;Holocauftû amp;libamenta non fufcepiftêt,necnbsp;oftédiflet nobis Hæcomnia,neq; ea quæfuntnbsp;vétura,dixifîet. Peperititaq; filiû, amp;vocauitnbsp;nomeeiûs Sâfbn.Creuitq; puer, amp; benedixitnbsp;ciDominus,Cœpitque Spiritus Domini efîenbsp;cumeo in caftris Dan inter Saraa amp; Efthaol.

lt;S'. Samßin'vxorem ductiThiUjlheam, quam chm yjßret komm lacerauit,in cuius ore foß-modu rebertomelk ßumpßt ab eoparabolam:nbsp;qua foaalibuspro^oßita^ iUi interfretatiommnbsp;^erSamßonis quot;^xorem intelkxerunt.

c A p. x 11 11.

T*^Efceditcrgo Sarafonin ThamnâtHa. I Ividensque ibi mulierem de filiabusnbsp;Philifthijm,alcendit, amp; nunciauit panbsp;tri fuo,amp; matri fua:,dicens, Vidi raulierem innbsp;Thamnatha amp; de filiabus Philifthinorum:nbsp;quant quarfovtmihi accipiatisvxorem. Cuinbsp;dixerunt pater amp; mater fua, nunquid nó eftnbsp;mulier in filiabus fratrum tuorutn,amp; in omni populo tuo f quia vis accipere vxorem de

Lib.Iudicum.

PHiliftHijm,qui incircuncifi funt? Dixitqu€ Samfon ad pattern fuum, Hanc mihi accipe:nbsp;quia placuitoculis meis.Parentes autem eiusnbsp;nefciebat quod res à Domino fieret, amp; quærenbsp;rctoccafionemcótraPhilifthijm.eo enim te-pore Philifthijtn dominabantur Iffaeli. De-fcendititaque Samfon cum patrefi.10 amp;ma-tre in Thamnatha. Cumque veniflent ad vi-neas oppidi apparuit catuhis leonis fàeuus, amp;nbsp;rugiens, amp; occurrit ei. Irruit autem Spiritusnbsp;Domini in Samfon, amp; dilacerauit leonem, Bnbsp;quafi hœdûin fruftra decerperet,nihil omni-no habens in manu : amp; hoc patri amp; matri nonbsp;luit indicate. Defcenditq; amp; locutus eft mulieri quæ placuerat oculis eius.Et poft aliquotnbsp;dies rcuertens vtaccipereream, declinauit ytnbsp;videret cadauer leonis, amp; ecce examen apumnbsp;in ore leonis erat ac fauus mellis. Qu^cm cùmnbsp;fumpfiflèt in manibus, comedebatin via:ve-niensque ad pattern fuum, amp; matrem, déditnbsp;eis partem,qui Scipficomederuncnec tarnennbsp;eis voluit indicate quod mel de’corpore’leo- '’»’¦mo«nbsp;nis affumpferat, Defcendititaque pater eiusnbsp;admulierem,amp; fecit filio fuo Samfon conui-uium,fic enim iuuenes faccre confueuerant.nbsp;Cùm ergo ciues loci illius vidiflent eum,de- Qnbsp;derunteifbdales trigintaqui effent cumeo.nbsp;Quibuslocutuseft Samfon, Proponavobisnbsp;problema : quod fi folueritis mihi intra feptenbsp;dies conuiuij,dabo vobis triginta findones,8cnbsp;totidem tunicas. fin autem non potueritisnbsp;foluerejVos dabitis mihi triginta findones,8cnbsp;eiufdem numeri tunicas. Qui refponderuntnbsp;ei,Proponeproblema,vt audiamus.Dixitquenbsp;cis. De comedente exiuit cibus, amp; de forti e-grefla eft dulcedo.necpotueruntper tres diesnbsp;propofitionemfoluere. Cumq; adefletdiesnbsp;feptimus,dixerunt ad vxorem Samfon,Blan-dire viro tuo, amp; fuade ei vt indicet tibi quidnbsp;fignificet problema. quod fi faccrenolueris,nbsp;incendemus te,amp; domum patris tui.an idcir-co vocaftis nos ad nuptias vtlpoliaretis?Quxnbsp;fundebat apud Samfon lachrymas, amp; quære-baturdicens, Odifti me, amp;non diligis, id-circo problema quod propofiiifti filijs popu-^nbsp;li mei,non vis mihi exponere.At ille refpon-ditj Patri meo, amp; matri nolui dicere : amp; tibinbsp;indicate potero ? Septem igitur diebus con-uiuij flebatante eum:tandemque die feptimonbsp;cùm ei eflet moleft.a, expofhit. Q^æ ftatimnbsp;indicauit ciuibus fuis . Et illi dixerunt ei dienbsp;feptimo ante folis occubitum. Qmd dulciusnbsp;melle,amp; quid fortius leone?Qui ait acf eos. Sinbsp;nonarafiefisinvitulamea, non inueniffetisnbsp;propofitionem meam.Irruit itaq; ineum Spinbsp;ritus Domini, defcenditque Afcalonem, 8cnbsp;percufiit ibi triginta viros : quorum ablatas veftes dedit ijs qui problema foluerant.

Ira-

-ocr page 235-

Sàmfon.

Iratusq’je tiîmis afcendit in domum patris fui .•YXorautem eius accepit maritum vnumnbsp;deamiciseius amp;pronubis.

Ter yuipium mrdtitudinem Samjon Thili-ßhaorum ßgetesincewlit, amp; fraiHf funihM ^uibut ligatM erat^milleThilßhtsos aßni manbsp;xillaproßrauit, ecuift^ dente molariaquxnbsp;fitientiflttxerunt. CAP. xv.

2^ T^Oftaliquâtulumautetn temporis,cùm I dies triticeæ meßis inftarent,A’^enit Samnbsp;“*• fôninui{erevolensvxoremfiiam,amp;at-tulitei hœdumde capris . Gumquecïïbicu-lum eius lolita vêlletintrare,pi'ohibuitillutnnbsp;pater illiüs,dicens, Putaui quôd odiflês earn,nbsp;amp; ideo rradidi iilam amico tuo; lèd habetfo-rorem,quæ iunior amp; pulchrior ilia eft,fît tibinbsp;pro ea vxor. Cui Samfon relpondit. Ab hacnbsp;die non erit culpa in me contra Philifthæos:nbsp;faciam enim vobis mala.

Pcrrexitq ue, amp; cepit trecentas vulpes, eau dasque earum iunxit adeaudas, amp; faces liga-uitin medio .-quas igné fuccendens dimifitvtnbsp;hucillucquedilcurrerent. Q^æ ftatim perre-xeruntin fègetes Philifthinorum. Ç^ibusnbsp;fuccenfîs, 8c comportatæ iara frugeSj8c adhucnbsp;ftantes in ftipula, concrematæ lunt, intantum vt vineas quoque,8c oliueta,flamma connbsp;B lumeret.Dixeruntque Philifthijm j Qms fecit hanc rem.’Quibus dictum eft, Samfon ge-ner Thamiiathæiiquiatulit vxorem eius, 8cnbsp;alteri tradidit, hæc operatus eft. Alcenderût-quePhilifthijm, 8c combufîêruttam mulie-rem quàm patrem eius . Quibus ait Samfon,nbsp;Licet hæc receritisjtamen adhuc ex vobis ex-petam vltionem,8c tune quiefcam.Percußit-que eos ingennplaga,ita vt ftupentes furamnbsp;femori imponerent. Et defeendens habitauitnbsp;in fpelunca petræ Etam. Igitur afeendentesnbsp;Philifthijm in Terra-Iuda caftrametati funtnbsp;in loco , qui pofteà vocatus eft Lechi, id eftnbsp;maxilla:vbi eorumfufus eft exercitus. Dixe-runtque ad eos de tribu Iuda,Cur afeendiftisnbsp;(2 aduerfum nos ? Qui refponderunt, Vtli-gemus Samfon venimus, 8creddamusei quænbsp;in nos operatus eft. Defeenderunt ergo trianbsp;millia virorum de Iudâ,ad fpécum filicis Eta,nbsp;dixeruntquead Samfon , Nefeis quôdPhi-*»¦{#,1. lifthijmimperentnobis? quare*hoc facercnbsp;voIuifti?Qmbus illeait,Sicut fecerunt mihi,nbsp;fie feci eis. Ligare,inquiût,te venimuSj8c tra-derc in manus Philifthinoru. Quibus Sam-fon,Iurate,ait,8c fpondete mihi quôdnonocnbsp;cidatis me. Dixcrunt,Non te occidemus ,fèdnbsp;vinftum trademus . Ligaueruntq; eum duo-bus nouisfunibus, Sc tulerunteum depetranbsp;Etam. Qui cùm venifîètad locum Maxillæ,nbsp;8c Philifthijm vociférantes occurrifîcnt eijirnbsp;ruit Spiritus Domini in eum ; Scficutfblent

87


Lib; ludicüm.


ad*odorem’ignis quot;ligna’confiimi, ita vincula ’«tr/or«». j quibus ligatuserat, dißipata funt 8cfölutä.nbsp;Inuentamq; maxiliam, id eft mandibulàm a-firii, quæ iacebat, arripiens, iflterfecitin eanbsp;mille viros, 8c ait,In maxilla afini,in mandi- Dnbsp;bula pulli afinarum deleui eos , ôc pereußinbsp;mille viros. Cumq; hæcverba canens com-pleflêt, proiecitmandibulam de manu,8c vonbsp;cauit nomen lociillius Ramath-lechi, quodnbsp;inrerpretatur eleuatio maxillæ.Sitiensqj val-de,clamauit ad Dominum, 8c ait. Tu dédiftinbsp;in manu fèrui tui fàlutem hanc maxiraam at-que vilt;ftoriam:8c en fiti morior,incidamq; i tinbsp;manus incircuncifôrum. Aperuititaq; Dominus molarem dentem in maxilla afîni, 8c,nbsp;egreflæ fiint ex eo aquæ. Quibus hauftis refonbsp;cillauitfpiritû 8c vires recepit.Idcirco appel-latum eft nomen loci illius, Fons-inuoeStis-de-maxilla,vfquein præfèntem diem.Iudica- rnbsp;uitque Ifiael in diebus Philifthijm viginti’nbsp;annis.

, Samßin obferttantilw eum eußodibu^ portât Ga^ yr bit in fnontem detulit: à quot;Dalila au-tetn^cuißpius illußratjCOgmta caufa fortitu-dtnüßetonßts^ exctecaturab boßibus^^uostannbsp;dem ynàßeutn interemit.

CAP. XVI.

A Bijt quoqjin Gazam, Sc vidit ibi mu A licrem merctricem, ingrefius^; eft ad:nbsp;eam.Quod cü audifient Philifthijm,nbsp;Scpcrcrebuifletapud eosintraflevrbem Samnbsp;fbn,circundederunt eumjpofitis in porta ci-uitatis cuftodibu s : 8c ibi tota noóte cum fi-len tio præftolantes, vt fado raane exeuntemnbsp;occiderent. Dormiuitaute Samfon vfqueadnbsp;medium noctis:8c inde confiirgens apprehennbsp;dit ambas portæ fores cû poftibus fiiis 8cfera,nbsp;impofitasq; humeris fuis portauitadverticenbsp;montis qui refpicit Hebró. Poft hæc amauitnbsp;mulieré,quæ habitabat in Valle-forec, 8c vo- „nbsp;cabatur Dalila.Veneruntq; ad earn principes^nbsp;Philifthinorum, atq; dixerunt, Decipeeum,nbsp;8c difce ab illo,in quo habeat tantam fortitu-dinem, 8c quomodo eum fuperare valeamus,nbsp;8c vindum affligereiquod fi feceris, dabimusnbsp;tibi finguli mille 8c centu argenteos. Locutanbsp;eft ergo Dalila ad Samfbn,Dic mihi,obfècro,nbsp;in quo fit tua maxima fortitudo, 8c quid fitnbsp;quo ligatus erumpere nequeas.Cui refponditnbsp;Samfon, Si fèptem neruiccis funibus necdûnbsp;ficcis,8c adhuchumentibusligatus fuero,in-firmus ero vt cæteri homines. Attuleruntquenbsp;ad earn fàtrapæ Philifthinorum fèptem fîmes,nbsp;vt dixeratiquibus vinxit eum, latêtibus apudnbsp;fèinfîdijs, 8cincubiculo fînem reiexpedan-tibusiclamauitque ad eum,Philifthij m fupernbsp;teSamfon. Quirupit vincula quomodo finbsp;rumpatquis filumdcftupa tortufputamine,nbsp;cum


-ocr page 236-

LiUIudicum.

fumptis iam epulis, præceperfit vt vocaretur Samfon, 8canteeosluderct.Qin addudus dçnbsp;carcere ludebat anteeos,feceruntq; eum flare inter duas columnas. Qm dixit puero.re-genti greflus fiios,Dimitte me,vt tangam columnas quibus omnis imminet domus,8c recliner fuper eas, 8c paululu® requiefcam.Donbsp;mus autem erat plena virorum ac mulierum,nbsp;8c erant ibi omnes principes PhilifthinOrû,nbsp;acdetedo Scfolario circitertria milliavtn-ufquefexusfpedaqtes ludentem Samfon. Atnbsp;ille inuocato Dom.ino ait,DomineDeus memento mei, 8c redde mihi nunc forti tudinemnbsp;priftinam Deus meus, vt vlcifcar medeho-ftibus meisj Sc pro amißione duorum lumi-num vnam vltionem recipiam.Et apprehen-dens ambas columnas, quibus innitebaturdonbsp;muSjalteramqueearum dextera,8calteramle-ua tenens, ait, Moriatur anima mea cum Phinbsp;Iifthijm.Concußisquefortitercolumnis,ce-cidit domusfuper omnes principes, Sccæte-ram multitudinem quæ ibi erat : multoquenbsp;plures interfecit moriens,quàm ante viuus ocnbsp;ciderap.Defcendentes autem fratreseius, 8cnbsp;vniuerfa cognatio tulerunt corpus eius , Scnbsp;fèpelierunt inter SaraaSc Efthaol in fepul-chro paths fui Manue.- iudicauitque Iftaelnbsp;viginti annis.

5. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'Muhx conflauitipfide feruato argen

to idolum, cm tileprimofilium ßtum, deinde Lernten ‘Bethlehemiten prcefecitjacerdotem.nbsp;CAP. XVII.

FVitqueeo tempore vir qtiidam de mote A Ephraim nomine Michas, qui dixit manbsp;tri fu£E, Mille 8c cetum argenteos quosnbsp;feparaueras tibi,8c fuper quibus me audientcnbsp;iuraueras, ecce ego habeo, 8c apud mefiint.nbsp;Cui iliarefpodir, Benedidus filius meus Donbsp;mino.Reddidit ergo eos matri fuæ, quæ dixe-rat eijConfecraui, Sc void hoc argentum Donbsp;mino, vt de manu mea fufeipiat filius meus,nbsp;8c faciat fculptileatq; conflatile:8c nuc tradonbsp;illud tibi. Reddidit igitur cos matri fuæ: quæ Bnbsp;tulit ducentos argenteos, 8c dediteos argen-tario, vt faceret ex eis fculptile atque confla-tile, quod fuit in domo Michæ. Quiædicu-1am quoqueineaDcofèparauit, 8c fecit e-phod, 8c theraphim, id eft veftem facerdota-lem,8c idola: impleuitq; vnius filiorum fiio-rum manum,8c fadus eft ei facerdos. In die-bus illis non erat rex in Ifrael, fed vnufquifq;nbsp;quod fibi redû videbatur, hoc faciebat. Fuitnbsp;quoque alter adolefcensde Beth-lehem lu-da,ex cognatione eius'.eratq; ipfe Leuites, 8Cnbsp;habitabat ibi. Egreffusquedeciuitate Beth-lehem,peregrinari voluit vbicunque fibi co-modum reperiffet. Cumque venifl'et in monnbsp;tem Ephraim iterfaciens, 8c declinaffet pa-,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rumper

Samfon.

eûm’otîorèfn’ighis acceperitsamp;noneftcog-Cnkniiïquoeflètforitudosius, Dixitq;adeü ’ DalilaEcce illußfti mihij, amp; falfiim locutusnbsp;es ïïiltemnunc indicamihi quo ligari debéas.nbsp;Cut ille refpddit;Sïligatus fuero nouis funi-bus^qui nunq-uamfuerunt in opere^infirmusnbsp;ero, amp;aliorunjJbominu fimilis. (^ibus rur-fum Dalila vinxiteuntj 8lt;,clamauitjPhiliftli7nbsp;ij® fuper teSa'mfondn cubiculo infidijs præ-paratis. Qui ita rupit vincula quafi fila tda-ru® .Dixitque Dalila rurfiim ad eumjVlque-quo decipis nie, amp; falfiiinloqueris ? oftcndenbsp;qiiovinciridpbeas.igt;Cuirefpondit Sarnfon’,nbsp;Sijinquit,lèptem crines capitis mei cum licionbsp;plexueris, amp; clauum bis eircunligatum terrxnbsp;fixens,infirnius ero.Quod cum feciflet Dali-la,dixitad eum,Pliilifthijm fiiper te Samlon.nbsp;Qvu confiirgens de Ibmno cxtraxit clauumnbsp;j) cumcrinibus amp;licio.Dixitque ad eumDalila, Q^omodo dicis quod amas me, cum animus tuus non fit mecum? Per tres vices men-titus es mifii,amp; noluifti dicerein quo fit maxnbsp;ima fortitudo tua. Curaque molefta effetei,nbsp;amp; per multos dies iugiter adhæreret, Ipatiumnbsp;adquietemnon tribuens,defccit animaeius,nbsp;amp; ad mortem vlquelaflata eft . Tunc aperi-ens veritatem rei, dixit ad earn, Ferrum nun-quam aftendit fuper caput meum, quia naza-rxuSjid eft, cólècratus Deo fiim de vtero matris meæ:fi rafùm fuerit caput meum, recedetnbsp;à mefortitudo mea,amp; deficiam, eroque ficutnbsp;cæteri homines. Vidensqueilla quod confef-fus ei effetomn,emanimumfuum, mifit adnbsp;principes Philifthinorum ac mandauit, Af-cendite adhuc femel, quia nunc mihi aperuitnbsp;cor fuum.Qui afeenderunt affumpta pecunianbsp;quam promifèrant. At ilia dormirc eum fecitnbsp;fuper genua fua , amp; in finu fuo reclinare ca-put.Vocauitquetonforem ,amp;rafitfèpté crines eius,amp; cœpit abigere efi. Sc ft fe repellere:nbsp;ftatim enim ab eo fortitudo difeeffit : dixitq;,nbsp;Philifthijm fuper te Samfon. Qm de fomnonbsp;conftirgens,dixit in animo fuo, Egrediar ficut ante feci, amp; me excutiam: nefeiens quodnbsp;recefsiftet ab eo Dominus.Q^em cum appre-hendiffentPhilifthijmjftatim crueruntocu-ioseius, Seduxerunt Gazamvindtûcatenis,nbsp;8c claufiim incarcéré molere fecerunt. lam-quccapillieius renafei cceperant, amp; principes Philifthinorum conuenerunt in vnumnbsp;vt immolarent hoftias magnificas Dagonnbsp;jp deo fuo, amp; epularentur, dicentes, Tradiditnbsp;deus noftcr inimicum noftrum Samfon innbsp;manus noftras.Q^odetiam populus videos,nbsp;laudabat deuni fuum,eademq; dicebat, Tradidit deus nofteraduerfarium noftru in manus noftras, qui deleuit terram noftram, 8cnbsp;oecidit plurimos, Letantesque per conuiuia.

-ocr page 237-

Lib. Tudicum.

88

rumpcr in Michæ, intcrrogatus eft ab co vndcveniflet. Qm rcfpondit, Leuitanbsp;futn de Beth-iéhein Iuda,amp; vado vc hxibitcmnbsp;vbi potuero, amp; vtile mihi eiîè profpexero.nbsp;Dixicquc Micbas, maneapudmejSc eftomi-bi parens ac làcerdos; dabo q ue tibi per annosnbsp;fingulos ftecem argcnreos ac vefteni diipli-cem^Sc quæ ad vidum fiint ncceflaria. Acquinbsp;euit^Scmanfttapitd hominem jfiiitqj illiqua-' fi vnusdéftlijs.IinpleuitqueMichas mariumnbsp;eins, amp; habuit pncrum üccrdotcm apud fe.nbsp;Nunc fcio, dicens^quod bcnefacietmihi Deus habenti Leuicici generis iacerdotem.

J. Jvl ißis ^nmian exploraiOTihus,ßquuii poßea ßff/U ßxcenti yiri di inhu 'Dan , ^Hxrentesnbsp;ßhipofßßione'm,^ ablaml\dichx tdölocumnbsp;ßaceralt;ite,'Virbcni Lavyiiaßienus inhabita-UÉTunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

C Â P. X V I 11.

A diebus ülis non erat rex in Iftaelj amp; tri-

I bus Dan quxrebat poflêlsioné fibi^vt ha-•^biraret in ca, vfq; ad ilium cnim dié inter cætcras tribus ibrtera no acceperat. Milèruntnbsp;ergo filij Dan/ftirpis Sc Familix fiix quinquenbsp;viros fortißimos deSaraaamp;EfthaoljVt cxplonbsp;Tarent terranij8c diligentéf inlpicerentj dixe-runtque eisj Ite, amp; confiderate terram. Quinbsp;cùm pergentes veniftentin monté Ephraim,nbsp;ôcintraÀent domum Michx, rcquieueruntnbsp;ibi: amp; agnolcentcs vocem adoleftentis Leui-tæ,vtentesq; illius diuerlbriOjdixerunt ad eû,nbsp;Qms tchuc adduxit.^quid hicagis.’quamobnbsp;® caulàmhuc venire voluifti.^ Qui reiponditnbsp;ciSjlîxc hæc prxftitit mihi Michas, amp; menbsp;mercede conduxit vt fimei iàccrdos. Roga-iierunt autem eum vtconfuleret Dominum,nbsp;amp; ftire poiTent an prolpero itinere perge-rent, amp;res habereteftedum. Qui refponditnbsp;eis,Irecum pace. Dominus relpicit viamve-ftranijöc iter quo pergitis.Euntcs igiturquinnbsp;que viri veneriint Lais: vidcruntq; populumnbsp;habitantem ineaabfque vllo timoré, iuxtanbsp;confuetudinem Sidoniorum,fecurum Sequienbsp;tvun,nullo eipenitus reliftente,magnarumq;nbsp;opum, amp; procul à Sidone atq; à cundis ho-minibus feparatum.Rcuerftlt;^; ad Fratres fuosnbsp;in Saraa ScEfthaoljSe quid egilîent fcilcitannbsp;tibus relponderuntjSurgite Sealcendamus adnbsp;eos.vidimus enim terrain valdeopulentam Scnbsp;hubercminolitc negligere, nolitc ceflare. ea-nius,amp; poßideamusearn, nullus eritlabor.nbsp;Intrabimus ad lecuros, in fegionem latifsi-mam, tiWetquenobis Dominus locum, innbsp;quo nullius rei eft penuria, eorum quæ gig-nuntur in terra . ProFcdi igitur funt deco-gnationc Dan,id eft,de Saraa amp; Efthâol ftx-ccnti viri accindi armis bcllicis,alcendentes-que manleruntin Cariath-iarim Iudæ:qui

locus ex eo tempore Caftrorum-Dan,homé acccpit,amp;eftpoft tergii Cariath-iarim,*Indenbsp;tranfierunt in nioritem Ephraim. CumqueDnbsp;veniflentad domuih Michx, dixerunt quinque viri, quipiius mißi Fucrantad conlide-randam Terram Lais, exteris Fratribus fuis,nbsp;Noftis quod in domibus iftis nt ephod, amp;:nbsp;theraphim, amp; Iculptile, atque conflatile: Vi-detc'quidvobisplaceat. Etcumpaululum de 'nbsp;clinaflent, ingreßi fiintdomum adoleftentisnbsp;Leuitx, qui erat in domo Michx : lalutaue- .nbsp;runtq ue cum verbis pacificis.Sexccnti autemnbsp;viri ita vt erant armati, ftabant ante oftium.nbsp;Atilli qui ingreßi Fuerant domum iuuenis,nbsp;Iculptile amp; ephod amp; tcraphim, atq; coHatilenbsp;tollere nitebantur, amp; ßcerdos ftabat ante o-ftium, ftxcentis viris fortißimis hand proculnbsp;expedantibus.Tuleruntigitur qui intraucrat Enbsp;iculptile,ephod,amp;idôla, atque conflatile.nbsp;Qmbus dixit ficerdos,QiiidFacitis.'Cuirelpónbsp;derunt, Tace, amp; pone digitum liiperostu-um : veniq ue'nobilcum, vt habeamus te pa-trem ac ftcerdotem . Quid tibi melius eft, vtnbsp;fis ficcrdos in domo vniuS viri, an in vna tribu amp; Etmilia in Iftael ? Quod cùm audiflet,nbsp;acquieuit fermonibus eorum , amp; tulit ephod ,nbsp;amp;idôlaaclculpfile, amp;profeduseft cum eis.nbsp;Qm cùm pergercnt,amp;: ante fe ire Feciflent parnbsp;uulos ac lumen ta, amp; omne quod eratpretio*nbsp;lumjiamq; à domo Michxeflent procul, virinbsp;qui habitabantinædibusMichx conclaman-tes lecutiflint, amp;poft tergum clamarccœpe-runt. Qui cùm reipexiflèntdixeruntad Mi-Fnbsp;cham, Qmd tibi vis.’cur clamas? Qm refpon-dit, DeOs meos quos mihi Feci, tuliftis amp; fa-cerdote, amp; omnia quæ habeo;amp; dicitis,Quidnbsp;tibi eft?Dixeruntque ei fllij Dan, Caucnc vlnbsp;tr.à loquaris àd nos, amp; veniant ad te viri animo concitati,amp; iple cum omni domo tua pe-reas.Et fle cœpto itinere perrexerunt. Videosnbsp;autem Michas quod Fortiores Ic eflent,reuer-fus eft in doinil fuam.Sexcenti autem viri tulerunt ficerdotem, amp; quæ fliprà diximusiA^e-neruntquein Laisad populum quielcentemnbsp;atque lecurum,amp; percuflerunt eos in ore gla-dijivrbemq; incendio tradidernnt, nullo pe-nitus Ferentepræfldium, eo quod procul ha-bitarent à Sidone, amp; cum nullo hominum hanbsp;berent quicquam focietatis ac negotij . Erat Gnbsp;autem ciuitas fltà in regione R ohobiqua rur-flimextruentes habitauer untin ea,voeäto nonbsp;mineciuitatis Dan , iuxta vocabulum patrisnbsp;flii quem genuerat Ifracfquæ prius Lais dice-batur. Pofuöruntq ue flbi Iculptile, amp; lona-than filium Gerlain filij Moyfi, ac filioseiusnbsp;flicerdotes in tribu Dan, vfque ad diem cap-tiuitatis fliæ. Manfitque apud eos idôlumnbsp;Michæ omni tempore quo fuitdomus Dei innbsp;Silo.

-ocr page 238-

Lib.Iudicium.

ruit homo lèncx,reuertens de agro 8c de opéré fuo velperi, qui Sciplè de mote erat Ephrâ im,8cpereghnushabitabatin Gabaa. homines autem regionis illius erant filij gemini.nbsp;Eleuatifque oculis, vidit lènex lèdentem hominem cum fàrcinulis fuis inplatea ciuitatis:nbsp;8c dixit ad eum, Vnde venis ? amp; quo vadis ? Qmnbsp;refponditei, Profeéhfumus deBeth-léhemnbsp;Iuda,amp;pergimus ad locum noftrum, qui eftnbsp;in latere montis Ephraim , vndeieramus innbsp;Bcth-léhem; amp; nunc vadimus addomû Dei,Enbsp;nullufque fub tectum fuum nos vult recipere, habentes paleas 8c fœnum inafinorum panbsp;bulum, 8c panem ac vinum in meos amp; ancil-læ tuæ vfus, amp; pueri qui mecum eftmulla renbsp;indigemus,nifî hofpitio.Cui refpodit lènex,nbsp;Pax tecum fit, ego præbebo omnia quæ ne-celTaha funt:tantum,quæfo,ne in platca maneas. Introduxitq ue eum in domum fuam,8cnbsp;pabulum afinis præbuit:ac poftquàm lauerûtnbsp;pedes fuos,recepit eos in conuiuiû. Illis epu-lantibus,'amp; poft laborem itineris,cibo 8c po-tu reficientibus corpora, venerunt viri ciuitatis illius filij beliafid eft,ablque iugo,amp; cirnbsp;cundantes domum lènis,fores pulfiirccœpe-runt,clamantes ad dominum domus, atqj di-centes,Educvirum qui ingrelTus eft domumnbsp;tuam,vt abutamur eo.EgrelTufqueeft ad eosnbsp;lènex, amp; ait,Nolitefratres, nolite Eicere malum hoc;quiaingrelTus eft homo holpitiumnbsp;meum,amp;cefiateab hac ftultitia:habeo filiamnbsp;virginem,amp; hic homo habet concubinam,e-ducaeas ad vos,vt humilietis eas, amp; vcftramnbsp;libidincm compleatis:tantum obfecro,ne fccnbsp;lus hoc contra naturam,operemini in virum.nbsp;Nolebât acquielèere lèrmonibus illius: quodnbsp;cernens homo, eduxit ad eos concubinamnbsp;iuam,amp; eis tradidit illudendam: qua cùm to-ta node abufi elîènt, dimilèrunt earn mane.nbsp;At mulierrecedentibus tenebris, venit ad o-ftiumdomus, vbimanebatdominusfuus, 8cnbsp;ibicorruit. Mane faélo,lurrexit homo, 8c a.''nbsp;peruitoftium ,vt cœptam expleretviam :8Cnbsp;ecce concubina eius iacebat ante oftium Iparnbsp;fis in limine manibus. Cuiille, pu tans earnnbsp;quiclcere, loquebatur. Surge amp; ambulemus. Gnbsp;Qiia nihil relpondente,intelligens quôd eratnbsp;mortua,tulit earn, amp;impoluitafino,reuerfiiTnbsp;q ue eft in domum fiiam. Qimm cùm elïèt in-greirus,arripuitgladium, 8c cadaucr vxorisnbsp;cum oßibus fuis in duodecim partes aefruftanbsp;concidens, mifitinomnes termines Ilfael.nbsp;Quod cùm vidilîènt finguli, concl^nabant,nbsp;Nunquam res talis fada eft in Ilfael ex eo dienbsp;quo alèenderunt patres noftri de Aegypto,nbsp;vlque in prælèns tempus:fertelèntentiamj8cnbsp;in commune decernitc quid fado opus fit.

5. Ob

Sila, in diebus illis non erat rex in Ifrael. •S.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Leuita /uam yxorem àfarentum do

mo reduceret, ipßi à Gabaonins ^uï tribus e-rant ‘Ben-iaminprodigiopilibidine extin^a, amp; à marito in duodedm partes corporeJed:o,nbsp;ad fingulas tribws ßngula portiones mij]«nbsp;flint.

____ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c A xr X.

A1 'Vit quidam vir Leuites,habitans in la-terc moiitis Ephraim, qui accepit vxo-remde Beth-léhemluda.-quærcliquit eû, amp; rcucrf'icft in domû paths fui in Bethlehem, manfitqucapudeum quatuor menfî-bus, Secutusque eft earn vir fuus, volens re-conciliari ei,atqueblandiri, Sc lècum reduce-re, habens in comitatu puerû amp; duos afinos:nbsp;quæfulccpiteum , amp; introduxit in domumnbsp;paths fui.Quod cümaudifTet Ibcer eiu5,eum-que vidiflêt,occurrit ei lætus, amp; amplexatusnbsp;eft hominem. Manfîtque gener in domo Ib-ceri tribus diebus,comedens cum eo,amp;; bibesnbsp;familiariter. Die autem quarto de node connbsp;lurgcnSjproficilci voluit.Quem tenuit fbcer,nbsp;B amp; ait ad eum, Gnfta prius pufillum panis, 8cnbsp;conforta ftomachum,amp; ficprofîcilcêris. Se-derüntquehmul,ac comederunt amp;biberunt.nbsp;Dixitque pater puellx ad generum fuum,nbsp;Q^æfo te vt hodie hic maneas, pariterque lænbsp;temur.At illc confurgens, cœpit veile proficinbsp;Ici.Et nihilominus obnixè eum focer tenuit,nbsp;amp; apud le fecit raanere. Mane autem fado,nbsp;parabatLeuitesiter. Cui focerrurfura,Oblenbsp;cro,inquit,vt paululum cibi capias,amp; afluni-ptis viribus, donee increfcat dies,pqftea pro-ficilcahs.Comederunt ergo fimul. Surrexit-que adolelcens, vtpergeretcum vxore ftiaamp;nbsp;puero .Cui rurfura locutus eft locer,Confi.-deraquôddies ad occafum decliuior fit, Sênbsp;propinquatadvelperum: mane apud mee-tiam hodie, amp; duc lætum diem, amp; eras profi-cifcêris vt vadasin domum tuam. Noluir gener acquielcere lèrmonibus eius : fed ftatimnbsp;quot;frrrtxitii, quot;perrexit’, amp;venitcontralebus, quaralteronbsp;nomine vocatur leruiàlem, ducens fecumnbsp;duos afinos onuftos,amp; concubinam,Iamquenbsp;aderant iuxta lebus, 8c dies mutabatur in no-dem : dixitq; puer ad dominum fuum, Veni,nbsp;obfècro,declinemus advrbem lebußeorü, amp;nbsp;maneamusinea.Cuirelpondit dominus,Nônbsp;ingrediar oppidum gentis alienæ, quæ no eftnbsp;defilijs Ifracl, led tranfibo vlqueGabaa, amp;nbsp;cùmillucperucnero, mariebimus inea,autnbsp;certè in vrbe Rama. Tranfierunt ergo lebus,nbsp;8c cœptum carpebantiter, occubuitq; eis fol

D iuxta Gabaa,quæ eft in tribu Ben-iamin : di-nerteriintq; ad eâ, vt manerent ibi. Quo cùm intrafl'ent,fedebant in platca ciuitatisiamp; nullus eos recipere voluit holpitio.Etecce,appa

-ocr page 239-

Lib.Iudicum.

89

quot; • 01 JjocJcelus fugnantes teliqua tribus aduer-fus ’Ben-iamin^emelatque iteru bello inferiores,tertio^ lommittentes iuf[u T)omim prteïi-um,tribum illam,praterfixcentos quiinfoli-tudinem fugerantpenitus deleuerunt.

c w. X X.

A quot;Tp Grefliitaq;jfuntomnes filij Ifraeljamp;pa ’•« riter congregatiquafivirvnuSjdeDannbsp;BerfabeCjScTerra-Galaafl ad Dominum in Maipha : omnefq; anguli populo-rü, amp; cundae tribus Ifrael in ecclefiam popu-li Dei conuenerunt quadringeta millia pedi-tum pugnatorum. Nec latuit filios Ben-ia-min quod afcendiflent filij Ilrael in Mafpha,nbsp;Interrogatufque Leuita maritus mulieris in-terfeftxj quomodo tantu Icelus perpetratumnbsp;eflet, refpondit, Veni in Gabaa Ben-iaminnbsp;cum vxore mea,illucq; diuerti.-amp; ecce, homines ciuitatis illius circundederunt noéle do-mum in qua manebam^volentes me occidere,nbsp;Scvxorem meam incredibili furorelibidinisnbsp;vexantesjdeniq; mortua eft.Quam arreptam,nbsp;in frufta concidi, mifique partes in omnesnbsp;terminos pofl'eßionis veftræzquia nunquamnbsp;tantum nefaSj amp;tam grade piaculumfadumnbsp;eft in inlffael.Adeftis omnes filij Ifraeljdecernbsp;nitequidfacere debeatis.Stansque omnis po-puluSj quafi vnius homiuisfermonerclpon-ditjNonrecedemus in tabernacula noftraj necnbsp;fuamquifquamintrabitdomum:(ed hoc connbsp;B tra Gabaa in commune faciemus^Decem virinbsp;eligantur è centum, ex omnibus tribubus If-raelj amp; centum de mille^ amp; mille de decê niil-libus, vtcomportentexercitui cibariaamp;pof-fimus pugnare cotra Gabaa Ben-iamin^Sc rednbsp;dereei pro fcelere quod meretur. Conuenit-que vniuerfus Ifrael ad ciuitatem , quafi homo vnus eadem mente vnoque confilio, amp;nbsp;mifcrunt nuntios ad omnem tribum Ben-ia-min^qui dicerent^ Cur tantum nefas in vobisnbsp;repertum eft? Tradite homines de Gabaa^quinbsp;hoc flagitium perpetrarunt, vt moriantur amp;nbsp;auferatur malum de Ifrael. Qui noluerût fra-trutn fuorum filiorum Ifiael audire mandatum , led ex cunftis vrbibus quæ lortis fuæ e-rant^conuenerunt in Gabaa^vt illis ferrent aunbsp;xiliUm_, amp; contra vniuerfiim populum Ifraelnbsp;dimicarent. Inuentiquefunt vigintiquinquenbsp;millia de Ben-iamin educentium gladium^nbsp;præter habitatores Gabaa, qui lèptingenti e-rant virifortifsimi, ita finiftra vt dextrapræ-liantes-.S^ficfundis lapides adeertum iacien-teSjVt capillum quoque poifent percutere, amp;nbsp;nequaquam in alteram partem iftus lapidisnbsp;deferretur. Virorum quoq; Iffaeljâbfque filijsnbsp;Ben-iamin^inuenta funt quadringenta millianbsp;educentium gladios, amp; paratorû ad pugnam.nbsp;Qm furgentes veneruntin domum Dei,hocnbsp;eft in Silo: confiilueruntq; Dominum, atqjnbsp;dixerunt, Quis erit in cxercitu noftro prin-ceps certaminis cotra filios Ben-iamin? Qui-bus rclpondit Dominus,Iudasfitdux vefter.nbsp;Statimque filij Iffaelfurgentes manèjCaftra-metati funtiuxta Gabaa.-amp;indeprocedentesnbsp;ad pugnam contraBen-iamin, vrbem oppu-gnarecœperunt. Egreßique filij Ben-iaminnbsp;de Gabaa, occideruntde filijs Ifrael die illonbsp;vigintiduo millia virorum.Rurfum filij Iffaelnbsp;amp; fortitudine,amp; numero confidenteSjin co-dem loco in quo prius certauerantjaciem di-rexerunt.’ita tamé vt prius afcenderent,amp; fienbsp;rent coram Domino vfq; ad nodem: confu- Dnbsp;lerentq; eum,amp; dicerent.Debeo vitra procenbsp;dere ad dimicadum contra filios Ben-iaminnbsp;fratres meos,an non? Quibus ille refpondit,nbsp;Afcenditead eos,amp; inite certamen.Cumquenbsp;filij Iffael altera die contra filios Ben-iaminnbsp;ad præliû proceßiflent, eruperunt filij Ben-iamin de portis Gabaa:amp; occurrétes eis tanta in illos cæde bacchati funt, vt decé amp; oélonbsp;milliavirorum educentiumgladium profternbsp;nerent.Quam obrem omnes filij Iffaelvenenbsp;runt in domum Dei, amp; fèdentes flebant coram Domino, ieiunaueruntquedie illo vfq;nbsp;advefperam,amp; obtulerûtei holocaufta, atq;nbsp;pacificas vidimas, amp; fuper ftatu fuo interronbsp;gauerunt.Eo tépore ibi erat area fœderisDonbsp;mini, SePhinees filius Eleazari filij Aaronnbsp;præpofitus domus.Confuhieriint igitur Donbsp;minum, atq; dixerunt, Exire vitra debemusnbsp;ad pugnamcotra filios Ben-iamin fratres nonbsp;ftros,an quiefcere?Quibus ait Dominus,Af-cendite : eras enim tradam eos in manusve-ftras.Pofucruntq; filij Iffael infidias per cir-cuitû vrbis Gabaa: amp; tertia vice, ficut femelnbsp;amp;bis,côtra Ben-iamin exercituumproduxenbsp;runt. Sed amp; filij Ben-iamin audadererupe- Enbsp;runt de ciuitate, amp; fugientes aduerfàrios Ionnbsp;gius perfècuti funt:ita vt vulnerarent ex eisnbsp;ficut primo die amp; fecûdo,amp;: cæderét per duasnbsp;fèmitas vertentes terga, quarum vna fereba-tur in Beth-el,amp; altera in Gabaa, atque pro-fternerent triginta circiterviros.putaueruntnbsp;enim folito eos more cedere. Qui fugam artenbsp;fimulantes inierunt confilium vt abftraherétnbsp;eos de ciuitate,amp; quafi fugientes ad fiipradi-lt;5fas fèmitasperducerent. Omnes itaque filijnbsp;Iffael furgentes de fèdibus fuis, tetenderuntnbsp;aciem in loco qui vocatur Baal-thamar. ïnfînbsp;diæ quoq; quæ circa vrbemerant,paulatim fènbsp;aperire cœperunt, amp; ab occidentali vrbis parnbsp;te procedere. Sed amp; alia decé millia virorumnbsp;de vniuerfô Iffael,habitatores vrbis ad certanbsp;mînaprouocabant .Ingrauatumqueeft bellum contra filios Ben-iamin: amp; non intel-lexerût quôd ex omni parte illis inftaret in-

M teritus


-ocr page 240-

Lib.Iudicum.

teritus. Percufsitq; eos Dominus in con-fpedu filiorum Ifrael, amp; interfecerunt ex eis in illo die viginti quinque millia, amp; centumnbsp;viros^omncs bellatores Sc educétes gladium.nbsp;Filij autem Ben-iamin cura feinferiorcs eflenbsp;F vidiflentj cœperunt fugere. Quod cernentesnbsp;filij Ilraeljdederunt eis ad fugiendum locumnbsp;vtadpræparatas infidias deuenirènt^quasiu-xta vrbem pofuerant.Qra cùm répété de La-tibulis furrexiflentj Bê-iamin tergacædennbsp;tibus daret,ingrefsi funt ciuitatem^Sc percufi-fèrunt eam in oregladij. Signum autem dedenbsp;rant filij Ifiael his quos in infidijs collocauenbsp;rant, vt poftquàm vrbem cepiflent, ignemnbsp;accenderent: vtalcendente inaltum fumo,nbsp;captam vrbem demon ftrarent.Qu^od cùm cernbsp;nerent filij Ilrael inipfo certamine pofiti(punbsp;taueruntenim filij Ben-iamin eos fugere, 8cnbsp;inftantius perfequebantur, cæfis de exercitunbsp;eorum triginta viris) Sc viderunt quafi columnbsp;nam fumi de ciuirate cofcendere,Ben-iaminnbsp;quoquerefpicicns retro, cùm captamcerne-ret ciuitatem,8c flammas in fublime ferri:quinbsp;prius fimulauerant fugam, veria facie fortiusnbsp;refiftebant.Quod cùm vidifient filij Ben-ia-rain,in fugam vcrfi funt. Sc ad viam delertinbsp;ire cœperunt, illuc quoq; eosaducrlarijs per-lequentibus . led Sc hi qui vrbem fuccende-rant,occurrerunteis.Atqueitafadum eft,vtnbsp;ex vtraque parte abhoftibus cæderentur,necnbsp;G erat vlla requiesmorientium.Ceciderunt at-que proftrati funt ad orientalem plagam vr-bis Gabaa.Fuerunt autem qui in eodem loconbsp;interfedi funt,decem Sc octo millia virorum,nbsp;omnes robuftifsimi pugnatores . Quod cùmnbsp;vidilTentjqui remanlerant de Ben-iamin,fu-geruntin folitudinem ; Sc pergebant ad petram , cuius vocabulum eft Remmon.ln ilianbsp;quoqj fuga palantes, Sc in diuerfa tendentes,nbsp;occiderunt qninque millia viros. Et cùm vl-' trà tenderent,perlècuti funt eos, amp; interfecerunt etiam alia duo millia. Et fie fadum eft,nbsp;vt omnes qui ceciderant de Ben-iamin in di-uerfis locis,eirent viginti quinque millia,pu-gnatores ad bella promptifiimi.Remanlèrûtnbsp;itaque de omni numero Ben-iamin, qui eua-dere potuerunt,8c fugere in folitudinem fex-centi viriilederuntq; in Petra-remmon mennbsp;Jibus quatuor . Regreß! autem filij Ilrael,nbsp;omnes reliquias ciuitatis à viris vlqueadiu-menta gladio percullcrunt, cunAasque vr-bes Sc viculos Ben-iamin vorax flamma connbsp;fumpfit.

5. Inflauratuï trilw ’Ben-iamtn ex.xoo.'vir-gtnthui incgde habitatorum labes-Galaad refiruatts, amp;exraptts ducentium choïoiinnbsp;Stilo yirginibus.

CAP. XXI.

IVrauerunt quoq; filij Ifiael in Malpha,A Sc dixerunt, Nullus noftrum dabit filijsnbsp;Ben-iamin de filiabus fuis vxorem, Venenbsp;runtlt;^ue omnes ad domum Dei in Silo : Sc innbsp;confpeAu eius ledentes vlque ad velperam,nbsp;leuauerunt vocem. Sc magno vlulatu cœperunt fiere dicentes,Quare Domine Deus if-rael faAum eft hoc malum in populo tuo, vtnbsp;hodie vna tribus auferretur ex nobis ? Altera autem diediluculo conlurgentes,extruxe-runt altare.obtuleruntq; ibi holocaufta,8cpanbsp;cificas viAimaSjScdixerunt,Quis non alcen-dit in exercitu Domini de vniuerfis tribubusnbsp;Ilrael ? Grandi enim iuramento fe conftrin-xerant, cùm eflent in Mafpha, interfici eosnbsp;qui defuilTent. DuAiquepœnitentia filij If-rael fuper fratrefiio Ben-iamin, cœperuntnbsp;dicere, Ablata eft tribus vna de Ifrael, vndenbsp;vxores accipientPOmnes enim in communenbsp;iurauimus non daturos nos his filiasnoftras.nbsp;Idcirco dixerunt, Quiseft de vniuerfis tribu- Bnbsp;bus Ifraefqui non alcenditad Dominum innbsp;MafphaPEt ecce inuenti funt habitatores la-bes-Galaad in illoexercitu nofuifle.Eo quoque tempore cùmeflentin Silo,nullusex eisnbsp;ibi repertus eft.Milerunt itaque dejem millianbsp;vi ros robu fti fsi mos. Sc præceperunt eis,T te,S£nbsp;percutitehabitatores labes-Galaad in oreglanbsp;dij, tam vxores quàm paruulos eorü. Et hocnbsp;erit quod obleruare debebitis. Omne generisnbsp;malculini,8c mulieres quæ cognouerunt viros , interficite, gt; virgines autem referuate.’nbsp;Inuentæquefunt de labes-Galaad quadrin-gentæ virgines, quæ nefeierunt viri thorum.nbsp;Sc adduxerunt eas ad caftra in Silo, in Ter-ram-Chanaan. Mileruntq; nuntios ad filiosnbsp;Ben-iamin qui erant in Petra-remmon, ScCnbsp;præceperunt eis vt''eas ’ fulciperent in pace.nbsp;Veneruntque filij Ben-iamin in illo tempore, Scdatæ funt eis vxores de filiabus labes-Galaad.-alias autem non repererunc, quas fi-mili modo traderent. Vniuerfusq; Ifrael val-dedoluit, Scegit pœnitentiam fuper interfe-Aione vnius tribus ex Ifrael. Dixeruntq; manbsp;iores natu,Quid faciemus reliquis,qui no acnbsp;ceperunt vxores ? omnes in Ben-iamin fœ-minæ conciderunt, Sc magna nobis curain-gentiq; Audio prouidendfieft,nevna tribusnbsp;deleatur ex IfiaehFilias enim noftras eis darenbsp;non polTuraus, coftriAi iuramento Sc male-diAione qua diximus.MalediAus qui dederitnbsp;defiliabus fuis vxorem Ben-iami^. Cepe-runtq ue confilium,atque dixerunt, Ecce fo-lénitas Domini eft in Silo anniuerfaria, quxnbsp;fitaeft ad leptentrionem vrbis Beth-el, adnbsp;orientalem plagam viæ quæ deBeth-el téditnbsp;ad Sichima, Sc ad meridiem oppidi Lebona.nbsp;Præceperuntque filijs Ben-iamin, atque dixenbsp;runt.

-ocr page 241-

Ruth.


90


J) runt,Tte,8i latitate in vineis. Cum que vide-ritis filias Silo ad ducendos chorosexmore procedere^ exite repente de vineis j amp;rapitenbsp;ex eis finguli vxores fingiilaSjamp; pergite in ternbsp;ram-Ben-iamin . Cumqjvenerintpatres ea-rum_,ac fratres, aduerfum vos queri cœpe-rint^atq; iurgari^dicemus eis ^Milèremini eo-rum : no enim rapuerunt eas iure bellantiumnbsp;atque viétorum , fed rogantibus vt acciperetjnbsp;non dediflis amp; .à veftra partepeccatum eft.


Feceruntq; filij Ben-iamin vtfibi fueratim-pefatum: SiC iuxta numerum fiium rapuerunt libi de his quæ ducebantchoroSjVXores fingiinbsp;las'.abieruntque in pofleßionem ftiam^ædifi-cantes vrbes amp; habitantes in eis.Filij quoquenbsp;Iftaelreuerß fùntper tribus^ amp; familiasin tanbsp;bernaculafiia. In diebus illis non erat rex innbsp;Ifraehlèd vnulquifquequod ßbi redum vide-batur^hoc faciebat.


Liber Ruth,




N diebus vnius iudicis, quan do indices præerantj fada eftnbsp;fames in Terra.Abijtquehomo db Beth-léhem luda^ vtnbsp;peregrinaretur in regione


Moabitide cum vxore fua, ac duobus liberis. iple vocabatur Eli-mélechjamp;vxor eins Noe-mi;amp;duo filij^ alter Mahalon, amp; alter Che-lion,Ephrathæi de Beth-lchem luda.Ingreßnbsp;fique regionem. Moabitidem , morabanturnbsp;ibi. Etmortuus eftEli-melechmaritusNoe-rni:remanfitqueipß cum filijs . Qui accepe-runt vxores MoabitidaSj quarum vna vocabanbsp;tur Orpha^alteraque Ruth . Manleruntq; ibinbsp;decern annis,amp; ambo mortui ftintj Mahalonnbsp;videlicet amp; Chelion:remanfitque raulier or-bata duobus liberis ac marito .Etfurrexit vtnbsp;in patriam pergeret cum vtraque nuru fua denbsp;rcgione^Moabitide:audierat enim quod refpenbsp;xiflet Dominus populum fuum^ Scdedifletnbsp;?•J- gt;eis’elcas. Egrelhi itaque de loco peregrina-ƒ«lt;*.$. tionis ftiæ cum vtraque nuru* : amp; iam in vianbsp;rcuertendi pohta in Terram-Iuda,amp; dixit adnbsp;cas_, Ite in domum marris veftræjfaciat vobifnbsp;cum Dominus milericordiam, ficut feciftis


cumnrortuisamp;mecum . Detvobisinueni-rerequiem in domibus virorum, quosforti-turæeftis.Et ofculata eft eas.QmE eleuata vo ' ce Herecceperuntjamp; dicere^Tecum pergemusnbsp;adpopulum tuum.Qmbus illarelponditjRenbsp;uertimini ftliæ mi_, cur venitis mecum ? numnbsp;vitra habebo Elios in vtero ineo, vt viros exnbsp;melperarepoßitis.'Reuerrimini filiæ mi amp;a- Qnbsp;bitenam enim lenedute confelt;ä:a fum^nec a-pta vinculo coiugali.etiam fi poflem hac node concipercj amp; parère filios^ß eosexpedarenbsp;velitis donee cre{cantjamp; annos pubertatis imnbsp;pleantj ante eritis vetulæ quam nubatis. No-lite quælo filiæ mi; quia veftra anguftia ma-gis me promit J amp; egreftâ eft manus Domininbsp;contra me. Eleuata igitur voce, rurfiim Herenbsp;cœperunt. Orpha olculata eft ibcrum, acre-ueria eft:RutIiadhæfît locrui fiiæ. Cui dixitnbsp;Noemi, En reucrß eft cognata tua ad populum fuum,amp; ad deos ftios, vade cum ea.Q^acnbsp;relpondit, Ne aduerferis mihi vt relinquamnbsp;te amp; abeam;quocunque enim perrexeris_,per-gam:amp;. vbi moratafuerisjamp; ego pariter moranbsp;bor. Populus tuus populus meus, amp; Deusnbsp;tuns Deus meus. Quæ te terra morientéfiifcel^nbsp;perit,in ea morianibîque locum accipiam le-pulturæ.Hæc mihi faciat Deus,amp; hæc addat,nbsp;fi non Iola mors me amp; te ieparauerit. Vidensnbsp;ergo Noemi,quôd obftinato animo Ruth denbsp;creuiflei lecum pergere_,aduerfari noluit,necnbsp;ad fuos vitra reditum perfuadere: profedæq;nbsp;funt fimul,amp; venerunt in Beth-léhem.Qui-bus vrbem ingreßis, velox apud cundos fa-ma percrebuit,dicebantq; raulieres, Hæc eftnbsp;ilia Noemi.Qmbus ait_,Ne vocctis me Noemi,nbsp;id eft pulchram: led vocate me Mara_,id eft a-maram, quia amaritudine valde repleuit menbsp;Omnipotens. Egrefla lum plena, amp; vacuamnbsp;reduxitme Dominus. Cur er^ovocatis menbsp;Noemi,quam Dominus humiliauit, amp; affli-xit Omnipotens ? Venir ergo Noemi cumnbsp;Ruth Moabitide nuru fua,de terra peregrinanbsp;tionis fuæ:acreuerlà eft in Beth-lchem,qua-do primiim hordea metebantur.


'I


-ocr page 242-

Ruth.

5. J^icas in agro afßnM loïügens, gratiam a^udeum inuemti amp;lata 'fej^erinbsp;adfocrtmt retierfa,multum frumenti amp; dect-lorum reli^mjseiadfm.

CAP. II-

A 1 R«^t aatem viro Eli-melech cofangui-neuSjhomo potens^amp; magnarum opü, ftomine Booz. Dixitque Ruth Moabinbsp;tis ad focrum ftiam. Si iubes^vadain in agrüjnbsp;amp;colligam fpicas quæ fugerinf manus me-tentium, vbicunque dementis in mcpatris-familiiis rcpcrero gratiam.C ui illa reipondit.nbsp;Vadefilia mi.AbijtitaquCj amp; colli gebat fpicas poft terga metentium . Accidit autern vcnbsp;agerillehaberetdominünomineBooz, quinbsp;erat de cognatione Eli-nielech.Et ccce, ipfcnbsp;vcnicbat de Beth-lehem, dixitque meflori-bus,Dominus vobifcum. Qui refpondcruntnbsp;ei, Benedicat tibi Dominus.DixitqueBooznbsp;iuueni qui mefloribus prxerat,Cuius eft hæcnbsp;g pucllaPCui refpondit,Haîc eft Moabitis quænbsp;vcnit cum Noemi, de regione Moabitide, amp;nbsp;rogauit vt fpicas colligeret remanentes, fe-quens meflorum veftigia : Scde marie vfqucnbsp;nunc ftat in agro : amp; ne ad momentum qui-dedomum reuerfa eft. Et ait Booz ad Ruth,nbsp;Audi filia,ne yadas in alterum agrum ad colligendum, nec recédas ab hoc loco : fed iun-gcrepuellis meis,amp;vbi mefluerint, fequere.nbsp;Mandaui enimpueris meis vt nemo mole-ftus fit tibi:fed etiam û fitieris, vade ad f'arci-nulas,amp;bibeaquas dequibus ßcpueri bibüt.nbsp;Qi^æ cadens in faciera fuam Sc adoransfii-per terram,dixitadeum, Vnde mihi hoc, vtnbsp;inucnirem gratiam anteoculos tuos, amp; noß-fe me dignareris peregrinam mulierem? Cuinbsp;ille refpondit,Nuntiata funt mihi omnia quxnbsp;feceris fbcrui tuæpoft mortem viri tui: amp;nbsp;quod reliqueris parentes tuos, Siterram innbsp;qua nata es,amp; veneris ad populum quem an-tea ncfciebas.Reddat ti bi Dominus pro opéré tuo, amp;plenam mercedem recipias à Domino Deo Ifrael,ad quem venifti,amp; fub cu-inueniam. i Jus confugifti alas. Quæait,quot;Inueni’gratiaranbsp;apudoculos tuos Dominerai, quiconfola-tuses me,amp;locutus es adcor ancillx tuæ,nbsp;‘nbsp;nbsp;nbsp;quæ no fum fimilis vnius puellarum tuarum.

Dixitq; ad earn Booz, Quado hora vcfcendi fuerit, veni hue, amp; comede panera, intin-gebuccellamtuam in aceto. Sedititaqueadnbsp;meftbrura latus, amp;congefsitpolentarafibi,nbsp;coraeditque,amp;; faturata eft, amp; tulitreliquias.nbsp;Atque inde furrexit, vt fpicas ex more colligeret. Prxcepit autemBooz puerisfuis di-cens, Etiam fi vobifcum meterc voluerit, nenbsp;prohibeatis earn : Sc de veftris quoque mani-pulis proijcitedeinduftria, Scremanereper-niitrite,vt abfq; ruborecolligat, 8c colligcn-temnemo corripiat. Colleglt ergo in agronbsp;vfque ad vefperam ; 8c qux collegerat virganbsp;cædens 8c excutiens, inueriit hordei quafi c-phi menfuram, id eft tres modios:quos por-tansreuerfaeft in ciuitatem, 8c oftendit fo-crui fuæ, infuper protulit, 8c dedit ei de reli-quijs cibi fui quo faturata fuerat.Dixitlt;^ue ei pnbsp;focrus fua,Vbi hodie collegifti, 8c vbi feciftinbsp;opusrfit benediefus qui mifèrtus eft tui.Indi-cauitq; ei apud quem effet operata.8c nomen ,nbsp;dixitviri,quôd Boozvocaretur. Cuirefpon-dit Noemi,BenediAus fit à Domino;quonianbsp;e.adem gratiam quam præbuerat viuis, ferua-uit8c mortuis. Rurfumqueait, Propinquusnbsp;nofter eft homo.Et Ruth, Hoc quoque, in-qiiit, prxeepit mihi, vt tamdiu mefforibus e-iusiungerer , donee omnes fegetes meteren-tur. Cui dixit focrus, Melius eft filia mi, vtnbsp;cum puellis eiusexeas ad metendura, ne innbsp;alienoagro quifpiam refiftat tibi, iunbta eftnbsp;itaque puellis Booz : 8c tamdiu cum eis mef-fuitjdonechordea 8c triticuminhorreiscon-derentur.

5. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;focrui lonßlio adfedes dormien-

iisrecumbes, acc^ro lato ref^onfô multas hordei menfuras adßcrum de/ert.

CAP. III.

Oftquàmautemreuerfaeft adfberumA fuam,audiuit ab ea,Filia mi, quaram tinbsp;bi requiem, 8c prouidebo vtbene fit ti

bi.Boozifte , cuius puellis in agro iunbfa cs, propinquus nofter eft,8c haenode area hordei vétilat.Lauare igitur,8c vngere,ôc induc-rc cultioribus veftimentis, 8c defeende in a-ream . non te videat homo, donee efum po-tumque finierit. Quando autem ieritaddor-miendnm, nota locum in quo dormiat ; vc-niefque, 8cdifcooperies pallium qno operi-tur .à parte pedum, 8c proijeies te, 8c ibi iace-bisnpfeaüt dieet tibi quid agere debeas. Quxnbsp;refpondit, Qmequid præceperis,faciam.Def-cenditq; in aream,8c fecit omnia quæ fibi imnbsp;peraueratfbcrus.CnmquecomediffetBooz, Bnbsp;8c bibiflet,8c fadfus effet hilarior, ifietque adnbsp;dormiendum iuxtaaceruum manipulorum,nbsp;venitabfcondite,8c difcooperto pallio à pedinbsp;bus eius fe proiecit. Et cccCjnofteiam medianbsp;expauit homo, 8c conturbatus eft:viditq; munbsp;lierem iacentem ad pedes fiios,8c ait illi,Qu«nbsp;es? Iliaquerefpondit, Ego fum Ruth ancillanbsp;tua:expande pallium tuû fiiper famulâtuam,nbsp;quia propinquus es.Et ille,Benedilt;fta^inquit,nbsp;esà Domino filia,8cpriorem mifèricordiamnbsp;pofteviore fuperafti;quia non es fècuta iuuc-nes pauperes,fiue diuites.Noliergo metuere,nbsp;fèdquicquid dixeris mihi, faciam tibi. Scitc-nim omnis populus qui habitat intra portasnbsp;vrbis mcæ,mulierem te effe virtutis. Necnbsp;abnuQ


-ocr page 243-

Ruth. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9t

delete debeó.tu meó vtere priuilegio,quo me libéter carerc proftteor. II Hic autem erat mos Dcu.xj.Wnbsp;antiquitus in Ilraelinter propinquos , vtftnbsp;quado alter alteri fuo iuri cedebacvt eflèt firma cÓcefiiOjlbluebat homo calceamehtfi fti-um, amp; dabatproximo fito. hoe erat teftimo-niü celsionis in Ifiael. Dixit ergo proqinquonbsp;fuo Booz,Tollecalceamentü tuü.Quod fta-tim lol uit de pede fuo. At ille maioribus natu,nbsp;amp;vniuerlopopulo, Téftes vos,inquit,cftïs qnbsp;hodie,quódpofiêdcrim om.niaquatfueruntnbsp;Eli-mélech amp; C helion amp; Mahal on, tradentenbsp;Noemi : amp; Ruth Moabitidem, vxprem Ma-halon,in coniugium fumplerim, vt fulcitemnbsp;nomen defundi in hærcditatc fua.ne voca-bulum eius de familia fua, ac fratribus amp; populo deleatur.Vos, inquam, huiusrei tellesnbsp;eftis.relpoditomnis populus qui erat in porta, amp; maiores natu, Nos telles fumus;faciatnbsp;Dominus hancmulieré,lt;quæingreditur do-mum tuam, ficut Rachel, amp; Liam,quæ ædi-ficauerunt domum Ifiael: vt fit exemplumnbsp;virtutis in Ephrata, amp;habeat celebfe nomeiinbsp;in Beth-lehem: fiatque domus tua, ficut domus Phares,llquem Thamarpeperit Iudæ,de Gen. j8,nbsp;leminequod tibi dederit Dominus ex hacnbsp;puella.Tulititaq; BoozRuth,amp;accepit vxo j)nbsp;rem:ingrcirufq; eft adeä,amp;: dedit illi Dominus vtconciperet amp;parererfiliü.Dixeruntq;nbsp;mulieres ad Noemi, Benedidus Dominusnbsp;qui non eft palTus vt deficeret fiiccefior faminbsp;liæ tuæ, amp; vocareturnomen eius in Ifiael; Scnbsp;habeas quiconlbletur animam tuam, amp; enu-triat lenedutem. de nuru enim tua natus eft,nbsp;qui tediligenamp;multo tibimelior eft, quamnbsp;fi feptem haberes filios. Sulceptumque Noemi puerum pofiiit in finu fiio , amp; nutricis acnbsp;gerulæ fungebatur officio. Vicinæ autem munbsp;lieres congratulantes ei,amp; dicentes,Natus eftnbsp;filius Noemi:vocaueruntnomen eius Obed;nbsp;hic eft pater Ilài,patris Dauid. Hæ Hint genenbsp;rationes Phares:liPhares genuit Efi-onjEfion Matth, x.*nbsp;genuitAram,Aram genuit Aminadab,A- ¦nbsp;minadab genuit NahalTon, Nahaf-fon genuit Salmon,Salmon ge-nuitBooz,Booz genuit O-bed, Obed genuit liai,nbsp;liai genuit Dauid*.

abnuo me propinquum, fed eft alius me pro-pinquior. Qmeice hac nolt;fte’: amp; fado mane, ft te voluerit propinquitatis iureretinere^bc-nercs ada eft: fin autem illenoluerit j ego tenbsp;abfque vlladubitatione fuicipiamjviuit Do-ininus.dormi vftjuemane. Dormiuit itaquenbsp;ad pedes eiuSjVfquead nodis abfeeflum.

D Surrexit itaque antequam homines fe cog-nofcerct mutuo_,amp;dixit BooZj Caue ne quis houerit quod hue veneris.Et rurfimijExpan-dcjinquitjpallium tuum^quo operins amp; tc-nevtraque manu.Qua extendente^ St tenen-te^menlus eft ftx modios hordei^ amp; pofui t funbsp;per eam.Quæ portans ingrefla eft ciuitatem,nbsp;amp;. venit ad locrum fiiara. dixit ei. Quidnbsp;cgifti filia?Narrauitqueei omnia quæ fibi fe-ciflet homo. Et ait^ Ecce lex modios hordeinbsp;-dédit mihi, amp; ait. Nolo vacuam tereuerti adnbsp;locrum tuam.Dixitque Noemi,Expeda filianbsp;donee videamus quern res^xitum habeat.ncnbsp;que enim ccflabit homo nift copleuerit quodnbsp;locutuseft.

'Boo'^ coram ßnior 'tbta àuitatis accipit poß-ßßionem E-li-mélech-amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;defunci'i

m’^xorem^ cedente aliojiroßn^uioreiurifro-finquùatu, ex qua genuit Obed auum T)a-uid regü. C A p. 1111.

A \ ScenditergoBoozadportam, amp;lè-/-A dit ibi. Cùmque vidiflet propinquu “^prætcrire,de quoprius lèrmo habitusnbsp;cft,dixit adeû,Declina paulifper,amp;; lede hic;nbsp;vocans eum nomine fuo, Qmdiuertit,amp;.ledit . Tollens autem Booz decem viros de lè-uioribus ciuitatis, dixit ad eos, Sedete hic.nbsp;‘M', Qidî’i’S refîdentibus locutus eft ad propin-quû,Parté agji fratrisnoftri Eli-mélechquot;ven-'nbsp;det’Noemi,quæ reuerlâ eft de regione Moabinbsp;tide.quod audire te volui,amp; tibi dicere coramnbsp;cundis lèdétibus amp; maioribus natu de populonbsp;meo.Si vis poßidereiurepropinquitatisteme,nbsp;amp; poftide.hnauté dilplicet tibi hoc iplum,in-dica mihi, vt Iciam quid facerc debeâ. nullusnbsp;enim eft propinquus excepto te, qui priores:

® Scine,quilècundus fum.Atillerelpûdit,Egô Agrum emam.Cuidixit Booz, Quado emerisnbsp;Agrum de manumulieris,Ruth quoq;Moa-bitidem,quæ vxor defundi fuit,debcs accipc-re:vt fulcites nomen propinqui tui in hære-ditatelua. Qmrelpondit, Cedo iuri prppin-*nbsp;quitatis:neque enim pofteritaté familiæ mex

*re^em.

ilicro-


I

-ocr page 244-

Hieronymîinlibros^egumprafatîû,

V'I QI N TI amp; duas literas effèapud Hebrxos,Syrorum quoq; amp;. Chaldxornm lingua teftatur,quçHe brxæ magna ex parte confinis eft.nam amp; ipfi,vigintiduo elementa liabent,eodem fono,ied diuerfîs chanbsp;raderibiis. Sariiaritanietiam pcntateucbu Moyfi totidem literis fcviptitant;figuris tantum,«amp; apicibus dif-crepantes.certùmqueeft Efdramfcribam , legisqjdoftorem , poftcaptam lerofolymam amp;. inftaurationemnbsp;templi fub Zorobabcl,alias literas reperiflè quibus nunc vtimurxum ad illud vfquc tempus ijdem Samarinbsp;tanorura amp; Hsbræorum charadteresfuerint.In libre quoque Numerorum hajc eadem fupputatio,fub Leuinbsp;tarum aclàcerdotum cenfu,myfticè oftenditur.Et nomen Domini tetragrammaton, in quibufdam Grx’cisnbsp;voluminibus vfq; hodie antiquis exprelTum literis inucnimus.Scd amp; pfalmi, tricefimulTextus , amp; centefî-mufdecimus,lt;Sc centeiinlufvndecimus,amp; cctelimufdecimufoitauus, amp;. centefimufquadragefimufquartus,nbsp;quanquam diucrfo feribâtur metro, tarnen eiiifdem numeritexuntur alphabeto. Et leremia: lamétationesnbsp;amp; oratio eius.-Salomonis quoq-, in fine prouerbia, ab eo loco in quo ait, Mulieré fbrtem quis inueniet?ijC- -dem alphabets vel incifionibus fupputantur.Porrô quinq^ literç duplices apud Hebrços funt:Caph,Mem,nbsp;Nun,Pe, Sade.aliterenimlcribunturperhas principiamedietatésque verborum, aliter fines. Vndeamp;quinnbsp;que à plerirquelibrij'duplicesxftimantur,Samuel,Malachim , Dibrehaiamim , Efdras, Ieremias,cum Ci- “nbsp;notb,id eft,(amentationibus fuis.Quomodo igitur vigintiduoelementafuntperquç feribimus Hebraicànbsp;omnequodloquimur, «feeoruminitijsvox humana comprehenditur; ita vigintidiio voluminafuppu-tantur,quibus quali literis «Stexordijsin Deidoftrina, teneraadhncamp; laftens viriiufti eruditurinfantia.nbsp;Primus apud eos liber, vocatur ß eresit H,quem nos Genefim dicimus.Secûdus,v eelle semoth,nbsp;qui E.xodus appelIatur.Tertius, v a i c a a,id eft Leuiticus . Quartus ,vaiedabber, quem Numerosnbsp;vocamus . Qyintus,E l lehaddebar in,qui Deuteronomium prxnotatur. Hi funtquinq;IibriMoynbsp;fi:quos propriè thora h,id eft legem appellant.Secundum prophetarum ordinem faciunt: amp; incipiütat»nbsp;lefn filio Naue,qui apud eos iehosva benmvm dicitur. Deinde fubtexunt s o p h e t i M,id eft,Iudicûnbsp;librum.Et in eundem compingunt r vt H:quiain diebus Iudicum,faéta eius narratur hiftoria. Tertius le-quituT s AM VE L,quemnos Regumprimumamp;fecundumdicimus.Quartus,m a l a c him, ideftregû:nbsp;qui tertio amp; quarto Regum volumine continetur.Meliûsque multoeÔM a t A c hi M,id eftregum,quàmnbsp;M A L A c H o T H,id eft rcgnorum dicere.Non enim multarum gentium defcribit regna:fed vnius Ifraeliticinbsp;populi,qui tribubus duodecim continetur. Quintus eft i s a i a s. Sextus ieremias. Septimus e z e-c H IE L.OiftauuSjliberduodecimprophetarumquiapudillosvocaturTHERE a s a r. Tertiusordo,hanbsp;giographapofsidet. Et primus liber incipit ab i o b. Secundus à D a viD,qué quinque incifionibus, amp; vnonbsp;pfalmorumvolumine comprehendunt.Tertius,eft s alomo N,treslibroshabens,Prouerbia,quçil!ipa-rabolas,id eft,M is e E appellant, Quartus, Ecclefiafié,id eft cokelet h Quintus, Canticûcanticorum,nbsp;quem titulo sir hass ir iMpraenotant.Sextus,eft igt; a n i e l .Septimus dibrehaiamim, id eftnbsp;verbadierum: quod fignificatius Chronicontotiusdiuinxhiftorix pcffumusappeilare,quiliber,apudnosnbsp;Paralipomenon primus dtfecundus inferibitur. Oftauus, e s d r a s : qui amp; iefe fimiliter apud Gratcos amp;nbsp;Latinos,in duos libres diuifus eft.Nonus,ESTHER. Atqueitafiuntpariter veteris legis libri vigintiduo:nbsp;id eft,Moyfi quinque, amp; prophetarum ofta,hagiographorum nouem. Qiianquam nonnulli r v t h amp; c i-NOT H inter nagiographafcriptitent, hoslibrosin fuoputent numero fupputandosiac per hoc elle priftasnbsp;legis hbros vigintiquatuor-.quos fub numero vigintiquatuorfeniorum Apocalipfis loanis inducitadorâtesnbsp;agnû,amp; coronas fuas proftratis vultibus ofFerétes,ftâtibuscorâquatuor animalibusoculatis retro amp; ante,nbsp;id eft,in prçteritû amp; in futurum refpjcientibus,iamp; indefelTi voce clamantibus, Sanftus,Sanaus,Sanétus Donbsp;minus Deus omnipotens.qui er3t,amp; qui eft,amp; qui venturus eft.Hicprologus,fcripturarum quafi galeatumnbsp;principunijonnubus libris quos de Hebrseo vertimus in Latinum,conucnire poteft: vt ftire valeamm qui«nbsp;Î^uidextrahoseft, inter apocryphaeflèponendum.Igitur Sapientia,qua: vulgo Salomonis inftribitur amp; le-u filij Sirach liber,amp;ludithjiS: Tobias,amp; Paftor,nonfuntincanone.Machabxorum primum librum,He-braicum reperi. Secûdus Grçcus eft: quod ex ipfa quoq-, phrafi probari poteft. Qux cûita le habeant,obfecronbsp;te Ieóior,ne laborem meum, reprehenfionem exiftimes antiquorum. In templo Dei offert vnufquifq; quodnbsp;potcft:aiij aurum amp; argétum amp; lapides pretiofos,alij biflum amp; purpuram amp; coccûofFerût amp; hyacinthum:nbsp;nobifciim bené agetur,fi obtulerimus pelles «Sc caprarum pilos . Et tarnen Apoftolis cótemptibilioranoftranbsp;magis neceflaria iudicat.Vnde amp;. tota illa tabernaculipulchritudo, amp; per fingulas fpecies Ecclefix prxfentisnbsp;futiirxquediftin(ftio,pellibus tegitur lt;amp; cilicijs: ardorémque folis «S: iniuriam imbriumeaqux viliorafuntnbsp;prohibent. Lege ergo primum Samuel Sc Malachim meum.mcum inquam,meum.quicquidenim crebriusnbsp;vertendo amp; emedando folicitius ife didicimus «Sc tenemus, noftrumeft.Etcum intellexcris quodanteane-feiebas: vel interpretem me exiftimato, fi gratus es.-vel paraphraften, fi ingratus. quanquam mihi omninonbsp;conicius non fim mutafleme quippiam de Hebraica veritate. Certè fi incredulus es,lege Grxeos codices amp;nbsp;Latinos: «fc confer cum his opufculis: Sc ybicunq-,dilcrepare inter ft videris, interroga^uemlibet Hebrxo-rum,cui magis acommodare debeas fidem- Et fi noftra firmauerit, puto quod eum no exiftimes coniefto-rem, vt in eodem loco mecum fimiliter diuinarit. Sed amp; vos famulas CJirifti rqgo, qux Domini diftum-bentis pretiofifsimo fidei myrrha vngitis caput, qux nequaquâ Saluatoré quxritisin lepulchfo,quibus iamnbsp;ad pattern Chriftus afcendit:vt cótra latrantes canes qui aduerfum me rabido ore defxuiunt,nbsp;nbsp;nbsp;circumeût

rfai.js.

ciuitatem,atque in eo ft doftos arbitrantur fi aUjs detrahanr,orationum veftrarum clypeqs opponatis. Ego feiens humilitatem meam, illius ftmper fententix recordabor, Dixi, cuftodiam viasraeas ; vt non delin-quam in lingua mea. Pofuiorimeo cuftodiam.cum «onfifteretpeccator aduerfum mejObmutuijamp;humiquot;nbsp;liatus fum : Sc filui à bonis.

t

-ocr page 245-

Liber Primus Samuelis,öuem nos

T^rtmumT^gumclicimus.

CAP. I.

duas vxoreSjnomen vniAnna_, 8cnomen le-

Vit vir vnus de Ramathâim-fophinîjde monte ElFrâimj 8c nomen eins Elcanajfiliusleronbsp;ham^filij Eliu^filij Thohu_, fi-lij SuphjEphratæus:8chabuitnbsp;ciindæ Phenenna.FueruntquePhenennæ fi-lij:Annæ autem non erant liberi. Et alcendc-bat virille deciuitate fua ftatutis diebus, vt

adoraret 8c facrificaretDomino exercituum in Silo.Erant autem ibi duo filij Heli^ Oph”nbsp;ni 8c Phinees,fàcerdotes Domini. Venit ergo dies, 8c immolauit Elcana, deditque Phe-nennæ vxori fua:, 8c cunAis filijs eins, 8c filia-bus partes : Anna: autem dedit partem vnamnbsp;triftis^quia Annatn diligebat.Dominus autcnbsp;® concluferat vuluameius. Affligebat quoquenbsp;catn aemula eius,8c vehementer angebat in-tantum vtexprobraret qudd Dominus con-clufiflct vuluam eius : ficque faciebatper fin-gulos annos, cum redeunte tempore afcendenbsp;rent ad templum Domini : 8cfic prouocabatnbsp;cam.Porro ill a debat, 8c non capiebat cibum.nbsp;Dixit ergo ci Elcana vir fuus, Anna cur fles?

ÔC quare noncomedis?8c quam obrem affli-gitur cor tuum? nunq uid-non ego melior tibi fum,^uàm decern filij ?Surrexit autem Anna poftquam comederet. Sc biberatin Silo. EtHelilaccrdote fedente fuper fellam antenbsp;poftes domus DominijCum eflet Anna ama-ro animo,orauit ad Dominum flens largitcr.nbsp;Sc votum vouitjdicensjDomine exercituum.nbsp;fi refpiciens videris affliAionem famulæ tuæ,nbsp;8c recordatus mei fueris -, nec oblitus ancillaenbsp;tuæ,dederifque lèruæ tuæ fèxum virilem:da-bo eum Domino omnibus diebus vitæ eius,nbsp;Scnouacula no afcendet fùper caput eius.Fa-ètum efl:autem cum ilia multiplicaret precesnbsp;coram Domino, vtHeliobfêruaret os eius.nbsp;Porro Anna loquebatur in corde fùo,tâtum-que labia illius mouebantur, 8c vox penitusnbsp;non audiebatur.Aeftimauit ergo earn Heli tenbsp;mulentam,dixitqueei, Vfquequoebriaeris? lt;nbsp;digéré paulifper vinum quo mades. Refpon-dens Anna,Nequaquam,inqiiit,Dominemi:nbsp;nam mulier infelix nimis ego fum, vinumqjnbsp;8c omne quod inebriare pofefl:,non bibi, fèdnbsp;eflaidi animam meam in confpeAu Domini.nbsp;Ne reputes ancillam tuam quafi vnam de filianbsp;bus Belial:quiaexmultitudinedoloris,8cmœnbsp;roris mei locuta fum vfquein præfèns.Tuncnbsp;Heli ait ei, Vade in pace,8c Deus Ifrael det tibi petitioncm tuam,quam rogafti eum. At ilnbsp;la dixit. Vtinam inueniat ancilla tua gratiamnbsp;in oculis tuis.Etabijtmulier in viam fuam,8cnbsp;comedit, vultufque illiusnon fùntampliusnbsp;in diuerfà mutati.Et furrexerunt manc, ÔC a-dorauerunt coram Domino:reuerfique funt,nbsp;8c venerunt in domtun liiam in Ramâtha.nbsp;Cognoit autem Elcana Annam vxoremnbsp;fuam:8c recordatus efl eius Dominus. Et fa-Aum efl poft circulum dierum, concepit Annbsp;na, ÔC peperit filium,vocauitqucnomeneiusnbsp;Samuel : eo quôd à Domino poftulaflct eû.nbsp;Afcendit autem vir eius Elcana, ôcomnis do 'nbsp;mus eius,.vt immolaret Domino hoftiam fonbsp;lenncm,Sc votum fuum,8c Anna non afeen-dit.-dixit enim viro fùo, Non vadam,doneenbsp;ablaAeturinfans,^8cducam eum, vtappareatnbsp;anteconfpeAum Domini,Ôc maneatibi iuginbsp;ter.E t ait ei Elcana vir fùus,Fac quod bonumnbsp;tibi videtur, 8c mane donee ablaAes eumzprænbsp;corque vtimplcat Dominus verbum fuum.nbsp;Manfit ergo raulier, 8c laAauit filium fuum,nbsp;doneeamoueret eum alaAe. Etadduxit eumnbsp;fècumjpoftqua ablaAauerat,in vitulis tribus,nbsp;Sc’^ibus modijs’farinæ,8camphora vini, ôcnbsp;adduxiteumad domû Domini in Sflo. Puernbsp;aût erat adhuc infantulus ; 8c immolaueruntnbsp;vitulum, 8c obtuleruilt puerum Heli, Et aitnbsp;igt;Anna’,Obfècro mi domine,viuit anima tuanbsp;domine: ego fum ilia mulier quæ fteti corâ tenbsp;hîcoransDominum.Propuero iftooraui,8cnbsp;dedit mihi Dominus petitionémeam, quamnbsp;poftulauieum.Idcirco 8c ego comodauieum

M 4 Domino


-ocr page 246-

Heli.

Domino cumftis diebus^quibus fneritaccom niodatus Domino. Et adoraueruntibiDominum. Et orauit Anna^amp; ait.

gt; Annus lAnûium 'm gmtiarum aBicnem, qua rurfum tres filios amp; duas filiasgeneramt •. ohnbsp;feccata autem filiorum Heli, amp; nimiampa-tris indulgentiam fit Uli amp; demui eius comminbsp;nativ jAC morsfiliorum pradicitur.nbsp;CkP.STi.

A T~^ Xultauitcor meumin Domino^St ex-ultatum eft cornu mcii in Deoomeo’.-—'dilatatum eft os meum ftiper inimicos meos:quiaiætataftim inialutari tuo.

Non eftfandus vteftDominuszneque enim eft alius extra tCjSc non eftfortis licut Dens nofter.

Nolitemultiplicarcloqui fubliraia, glorian-tes:recedant vetera de,ore veftro: quia Deus fcientiarum Dominus eft, 8i ipfi præpa rantur cogitationes.

Arcus fortium fuperatus eftjamp;infirmiaccin-lt;fti funt robore.

'J“««)'«- *Repleti’prius, pro panibus fe locauerunt;8c famelicijfaturatifunt: donecfterilis peperitnbsp;plurinios:amp; quæ multos habebat filios^in-firmataeft.

B IIDominus mortificat 5c viuificat, deducit ad inferos 5creducit.

Sapi.iö.b. Dominuspauperem facit 5c ditat^bumiliat 5c fubleuat.

Sulci tat de pulucre egenib de ftercore ele-uatpauperem : vt ißdeatcu principibus^Sc folium glorix teneat^ Domini enim funtnbsp;cardines terræ, pofiiit fuper eos orbem.nbsp;Pedes fànéfcorum fuorumferuabitjScimpij innbsp;tenebris conticefcent: quia non in fortitu-dinegt;fua’ roborabitur vir.

Dominum formidabut aduerfàrij eiusj fuper ipfbs incœlis tonabit;Dominus iudicabit fines terrx,6c dabit imperium regi fiiOj5c fubli-C mabit cornu Chriftifui. Et abijt Elcana innbsp;Ramâtbajn domum fuam ; puer autem eratnbsp;minifterin conlpeâu Domini antefaciemnbsp;Heli facerdotis. Porro filij Heli, filij Belial,nbsp;nefcientes Dominûjneq; officium làcerdotûnbsp;ad populum:fcd quicunque immolaflet vidi-niam, vcniebatpuer fàcerdotis dumcoque-rentur carnes, 8c habebat fufcinula tridentemnbsp;in manu fua,8c mittebat earn in lebetem, velnbsp;in caldariam,aut in ollam,fiue in cacabum:8cnbsp;omne quod Icuabat fufcinula, tollebat fàcer-dos fibi.fic faciebant vniuerfb Iffaeli venien-tium in Silo. Etiam antequam adolerent adi-pem,vcniebat puer ßcerdotis, amp; dicebat immolant, Da mihi carnem, vt coquam faccr-doti:non enim accipiama te te carné codam,nbsp;fed crudam.Dicebatqj illi immolans, Incen-datur primum iuxta morem hodie adeps’, 8c

Regum L

tolle tibi quantucunque defiderat anima tua. Qui refpondens aiebat ei,'Nequaquam: nuncnbsp;enim dabis,alioquin tollam vi. Erat ergo pecnbsp;catum puerofum grandenimis coram Dominbsp;no;quia detrahebant homines fiicrificio Donbsp;mini. Samuel autem miniftrabatantefaciemnbsp;Domini: puer, accindus cphod lineo. Et tu-nicam paruam faciebatei mater fua,q uam af-fcrebat ftatutis diebus, afcendens cum vironbsp;fuo,vt immolaret hoftiam folenncm.*Etbe- ƒ«««».nbsp;nedixitHeli Elcanx 5c vxorieius dixitqjei,nbsp;Reddat tibi Dominus fernen de mulicre hac,nbsp;pro fœnore quod commodafti Domino . Etnbsp;abicrunt in locum fuum. VifitauitergoDo-£nbsp;minus Annam,5c concepit,8c peperit tres filios , 5c duas filias : 8c magnificatus eft puernbsp;Samuel apud Dominum, Heli autem erat fè-nex valde,5c audiuit omnia quæfaciebât filijnbsp;fuivniucrfô Ifraeli:8cquomodo dormiebantnbsp;cum mulieribus qux obferuabant adoftiumnbsp;tabernaculijSc dixit eis, Quarefacitis reshu-iufcemodi, qùas ego audio, res pcßimas, abnbsp;omni populo ? Nólite filij mei:non enim eftnbsp;bona fama quam ego audio, vt tranfgredi fa-ciatispopulum Domini. Si peccauerit virnbsp;in virum, placari eipoteft Deus:fi autem innbsp;Dominum peccauerit vir,quisorabit pro eo?nbsp;Et non audierunt vocem patris fui:quia voluit Dominus occidereeos. Puerauté Samuel proficiebat,atquecrcfcebat. 8c placebat tamnbsp;Deo quam hominibus. Venit autem vir Dei pnbsp;ad Heli, 8c ait ad eum ,Hæcdicit Dominus,nbsp;Nunquid non aperte reuelatus fum domuinbsp;patris tui, cu client in Aegypto in domo Pha-raonis.' Etelegi cum ex omnibus tribubus Tfgt;nbsp;rael mihi in lacerdotem,vtalcenderct ad alta-re meum,8c adoleret mihi incenfum, 8c por-taret ephod coram me : 8c dedi domui patrisnbsp;tui omniadelacrificijs filiorumlfiael.Q^arenbsp;calceabieciftis vidimam meam , 8c muneranbsp;mea quæ præcepi vt offerrentur in templo.-8cnbsp;magis honorafti filios tuos, quam me,vt co-mederetis primitias omnis facrificij Ifi-ael ponbsp;puli mcitPropterea aitDominus Deus Ilfael,nbsp;IlLoquenslocutus fumjVt domus tua, 5c do-mus patris tui miniftraret in conlpecftu meo,nbsp;vfq; in fempiternum. Nuncautem dicitDo-minus,abfit hocà me:lèd quicunque honori-ficauerit mc, glorificabo eum;qui autem co- qnbsp;temnuntme,eruntignobiles. Ecccdies ve-niunt ; 8c præcidam brachium tuum, 8c brachium domus patris tui, vtnon fitlenexinnbsp;domo tua.Et videbis æmulum tuura*in tem-plo, in vniuerfis prolperis Iffael : 8c noneritnbsp;lenex in domo tua omnibus diebus. Veruntanbsp;men non auferam penitus virum ex teabal-tari meo:led vt deficiant oculi tui, 8c tabelcatnbsp;anima tua,8cpars magna domus tuæ morîeturnbsp;cùm


-ocr page 247-

Heli.

cùm ad virilem ætatem venerit.IToc aute erit tibi fignum quod venturum cft duobus filijsnbsp;Ophni 8c PhiiiecSj In die vno morietur am-bo.Etfiifcitabomihi lacerdotem fidelenl^quinbsp;iuxta cor meum j èc animam meam faciet : 5cnbsp;ædificabo ei domn fidelem, 8c ambulabit co-ram chrifto meo cundis diebus.Futurum eftnbsp;autem, vt quicunq; remanlcrir in domo tua,nbsp;veniatvcoreturpro eo, 8c ofFerat nummiimnbsp;argenteum,8c tortam panis,dicatq;, Dimictenbsp;meoblecro ad vnam partem fàcerdotalemjVtnbsp;comedam buccellam panis.

S. Samuel quater à ‘Domino yocatm reucla-tionemßbiaduerfum Heü failam, refert» CW. III.

AT^Vcrautem Samuel miniftrabatDomi-l^no coram Heli, (8c lermo Domini erat pretiofus in diebus illis, non erat vifionbsp;manirefta. ) Fadum cft ergo in die quadam.nbsp;Heli iacebat in loco fuo, 8c oculi eins caliga-ucrant, ncc potcrat vidcre lucernam Dei an-tequam extingueretur. Samuel autera dor-miebat in temploDominijVbi erat area Dei.nbsp;Et vocauit Dominus Samuel. Qm refpon-dens ait, Ecce ego.Et cucurrit ad Heli,8c di-B xitjEcceego.-vocafti enim nie. Qm dixit,Nónbsp;vocaui:*reuertere, 8c dormi. Etabijt,8cdor-miuit.Et adiecit Dominus rurfum vocarc Sanbsp;rauclem.Confiirgénfq; Samuel abijt adHeli,nbsp;amp; dixit j Ecce ego ; quia vocafti me. Qui re-Ipondit, Non vocaui te fili mi : reuertere amp;nbsp;dormi.Porro Samuel needum feiebat Domi-numjOeque reuelatus fiierat ei lermo Domi-ni.Etadiecit Dominus, Scvocauit adhuc Sa-muelem tertio.Quiconfurgens abijt ad Heli,nbsp;amp; ait, Ecce ego : quia vocafti me. Intellexitnbsp;ergo Heli quia Dominus vocaret puerum;8cnbsp;ait ad Samuelem, Vadc, 8cdormi:8cfi dein-ceps vocauerit te, dices, Loquere D omine,nbsp;quia audit fèruus tuus.Abijt ergo Samuel, 8cnbsp;dormiuit in loco fuo. Et venit Dominus, 8cnbsp;ftetit:8c vocauit ficut vocauerat lccundö,Sa-muelj Samuel. Et ait Samuel, LoqueroDo-mine’, quia audit lèruus tuns. Et dixit Do-C minus ad Samuelem, Ecce ego facio verbumnbsp;inIlrael,quod quiconque audierit, tinnientnbsp;ambæ aures eins. In die illa ftilcitabo aducr-fum Heli j omnia quæ locutus Ium fuper do-mum eius:incipiam 8c complcbo. Prxdixi e-nim ei quod iudicaturus eflera domum einsnbsp;inæternum, propter iniquitatê,eoquôd no-uerat indigne agere filios fiios, 8c non corri-puerit eos.Idcirco iuraui domui Heli, quodnbsp;no expietur iniquitas domus cius viótimis 8cnbsp;muneribus vlq; inæternum. Dormiuitauténbsp;Samuel vlq;mane,aperuitq;oftia domus Donbsp;mini. Et Samuel timebat indicate vifionemnbsp;Heli. Vocauit ergo Heli Samuelem, 5c dixit.

Regum I.

Samuel fill mi ! Qmrefpondsns,ait, Præftd fum. Etinterrogauiteum , Qmseft lèrriiónbsp;gt;quem Jocutus eft Dominus’ad te.^Oro te nenbsp;celaueris me hæc fiiciat tibi Deus, 8c hæc ad^nbsp;dat,fi ablconderis à me lèrmónem, ex orani^nbsp;bus verbis quæ diifta fiint tibi, Irtdicauit itaq;nbsp;ei Samuel vniuerlôs {èrmones,8c nonablconnbsp;ditab eo.Et ille relpôdit. Dominus eft:quodnbsp;bonum eft in oculis fiiis faciat.Creuit autemnbsp;Samuel,8c Dominus eratcumeOj8c noil ceci-dit ex omnibus verbis eius in terra. Et cognonbsp;uit vniuerfus Ilrael à Dan, vlque Ber-fibee,nbsp;quod fidelis Samuel prophetaeflet Domini.

Etaddidit Dominus vt appareret in Silo; quoniam reuelatus fuerat Dominus Samuelinbsp;in Silo,iuxta verbum Domini. Eteuenit lèr-mo Samuelis vniuerfo Ilraeli.

5. Cadiintur Ifraelitie à ‘Philifilixii ,rurfum^ adcluSla in caßra area eaduntur, capta^ areanbsp;duoßlij Heli oeeiduntur,quihusauditü Helinbsp;corruens oecumbit^nuru eiu^ inpartu morien-ÎC.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C A P. 11 11.

T falt;ftum eft in diebus illis,conucne-

P rilt Philifthijm in puguam’. Egreftus A eft nanque Ilrael obuiam Philifthijmnbsp;in prxlium, 8c caftrametatus eft iuXta Lapi-dem-adiutorij, Porto Philifthijm veneruntnbsp;in Aphec, 8cinftruxerunt aciem cdtra Ilrael.nbsp;Inito ante certamine, terga vertit Ilrael Phi-lifthxis.‘8c cælà funt in illo certamine palsimnbsp;per agrós,quafi quatuor millia virorû. Et re-uerlus eft populus ad caftra:dixeruntq ue majores natu de Ifi’acljQuare percufiit nos Do-minus hodie coram Philifthijm ? Alferamusnbsp;ad nos de Silo arcam foderis Domini, 8c ve-niat in medium noftri, vt laluet nos de manunbsp;inimicorum noftrorum. Mifit ergo populusnbsp;in Silo J 8c tulerunt inde arcam fœderis Domini exercituum ledentis fuper cherubim;nbsp;erantque duo filij Heli cum area fœderis Domini, Ophni 8c Phinees. Cumquevenifletnbsp;area fœderis Domini in caftra , vociféra- Bnbsp;tus eft omnis Ilrael clamore grandi,8c perlo-nuitrerra. Etaudierunt Philifthijm vocemnbsp;clamorisjdixeruntque, Qu^xnam eft hsc vox ¦nbsp;clamoris magni in caftris Hebræorum ? Etnbsp;cognouerunt quod area Domini venillet innbsp;caftra. Timueruntq ue Philifthij m, dicentes,nbsp;Venit Deus incaftra.Etingemucrunt,dicen-tes, Væ nobis : non enim fuit tanta exultationbsp;heri 8c nudiuftertius:væ nobis. Quis nos ler-uabitde manu Deorum fublimium iftorurn?nbsp;hi lunt Dij qui perculferunt Aegyptum omni plaga, in deferto.Confortamini, 8c eftotenbsp;viri,Philifthijm:nelcruiatis Hebræis, ficut Scnbsp;illileruierunt nobis : confortamini , Scbel-late. Pugnauerunt ergo Philifthijm, 8ccæ-fus eft Ilrael, 8c fugit vnufijuilque in taber-naculum


-ocr page 248-

Heli.

jlâculum fil um : amp; fada eft plaga magna ni-mis:amp; cecidcrunt de Iftael triginta milliape-ditum.Et area Dci capta eft:duo quoque filij Heli mortui fiintjOphni SePhinees. Currésnbsp;autem vir de Ben-iamin ex acie/lt;enit in Silonbsp;in die illa_, Icilîa vefte, amp; conlperfus puluerônbsp;caput. CumqueilIevenilTetjHeli lèdebat fu-per lèllam contraviamquot;expedans. Erat enirnnbsp;cor cius pauens pro area Dei, Vir autem illenbsp;poftquam ingrcfliis eft_,nuntiauitvrbi:amp; vlunbsp;lauit omnis ciuitas . Et audiuit Heli Ibnitumnbsp;clamoris^dixitq;^ Qms eft hiefonitus tumul-tus huius.Atillefeftinauit/ amp; venit,amp;nun-tiauit Heli. Heli auté erat Yionaginta amp; odonbsp;annorum, 8c oculi eius caligaucrantjamp; A'iderenbsp;non poterat. Et dixit ad Heli, Ego fum quinbsp;venideprælio, amp;ego quideaciefugihodie.nbsp;Cuiilleait, Quid adum eft fili mi.^Refpon-dés autem ille qui nuntiabat,Fugit_,inquit_,If-rael coram-Philiftliijm, amp; ruina magna fadanbsp;eft in populo : infùper amp;duo filij tui mortuinbsp;funtjOphni amp;Phinees;amp;arca Dei capta eft.

D GumqueillenominafletarcamDei, cecidit de ïèlla retrorfum iuxta oftium, amp; fradis cernbsp;uicibusmortuuseft . Senex enim erat vir amp;nbsp;grandxuus: amp;iplè iudicauit Ilfael quadraginnbsp;taannis. Nurus autem eius yxorPhinees^prænbsp;gnans erat, vicinaquepartui: Scaudito nun-tio quôd capta eflet areaDei, amp; mortuuseffet focerfuus,amp; vir fuuSjincuruauit le amp;pepenbsp;rit. irruerant enim in earn dolores lu bi ti. Innbsp;iplb autem momento mortis eius,dixerunt cinbsp;qux ftabant circaeam,Ne tiraeas,quia fîliumnbsp;peperifti. Qijænon relpondit eis, neque ani-maduertit.Et vocauit pucrumj-chabod, di-*zgt;ow»«;. cens, Tranflata eft gloria *de Ilrael, quia ca-,pta eft area Dei,amp;pro focero fuo, amp; pro vironbsp;fuo,*Ait.Trâ{lata eft gloria ab lfrael,eo quodnbsp;capta eflet area D ei.

5. 2)ago» coram areaJemel ac iterum corruit, abfeißii in limine caßte amp; manil)W, Thili-fihen quoque marißü amp; muribw^ereußij arnbsp;cam aße repellunt.

c A P. V.

A T^Hilifthijm autem tulei'unt arcam Dei, I amp; alportauerunt earn à Lapide-adiuto-rijinAzôtum .Tuleruntq; Philifthijmnbsp;arcam Dei,amp; intulerunt cam in templum Danbsp;gon,amp;ftatuerunt earn iuxta Dagon. Cum-que furrexiflent diluculo Azotij altéra die,ecnbsp;ceDagon iacebat promis in terra ante arcamnbsp;Domini; 8c tulerunt Dagon, Screftitueruntnbsp;eum in locum luû.Rurfumq; manediealteranbsp;confiirgcntes ,inuenerunt Dagon iacentemnbsp;fuper faciem luam in terra coram area Dominbsp;ni,caputaût Dagon, 8c duæ palmæ manuumnbsp;eiusablcilTæerantfuper limemporrô Dagonnbsp;B folus truncusremanleratinloco fuo.Propter

Regum I.

banc cauGm non calcant làcerdotes Dagon, 8c omnes qui ingrediuntur templum cius, lîi-perlimen Dagon in AzotOjVlque in hodier-nuni diem. Aggrauata eft autem manus Do-mini lîiper Azotios, 8c demolitus eft cos: Il 8cnbsp;percußitin lècretiori parte natium Azôtum,nbsp;8cfînes eius. oEtebullieruntvillæ Scagriin ' -iriedio regionis illius , 8^ nati Hint mures, 8cnbsp;fada eft confufio mortis magnæ inciuitate’.nbsp;Videntes autem viri Azotij huiulcemodi pla-gam,dixerunt,Non maneat area Dei Iftael a-pud nos : quoniam duraeft manus eius fupernbsp;nos,8cfuper Dagon deumnoftrum. Et mit-tentes congregauerunt omnes latrapas Phi-lifthinorum ad le, 8c dixerun t,Qind fâciemusnbsp;de area Dei Ilrael.^ Relponderûtque Gethaei,nbsp;Circunducaturarea Dei Iftael.Etcircundu-xerunt arcam Dei Iftael. Illis autem circun-ducentibus earn, fiebat manus Domini pernbsp;fingulas ciuitates interfedionis magnæ ni-rais : amp; percutiebar viros vniulcuiulq; vrbis,nbsp;àparuo vlquead maiorem, 8c computrelce-bantprominentes cxtales eorum. tgt;Inierûnt-que Gethæi confilium, 8c fecerunt fibi lèdesnbsp;pelliceas’.Milèrunt ergo area Dei iri Accarô.nbsp;Cumquevenilîet area Dei in Accaron,excla Dnbsp;mauerunt Accaronitæ,dicentes, Adduxeruntnbsp;adnos arcamDciIftael, vtinterficiat nos 8cnbsp;populum noftrum . Milêrunt itaque 8c congregauerunt omnes latrapas Philiftinorum:nbsp;quidixerût,Dimittite area Dci Iftael, 'Sc’re-uertatur in locum fuum, 8c non interficiatnbsp;nos cum populo noftro. Fiebat enim pauornbsp;mortis in lîngulis vrbibus, 8c grauilsima val-de manus Dei.viri quoq; qui mortui non fuenbsp;rant, percutiebantur in lècretiori partenatiû:nbsp;8c alcendebat vlulatus vniulcuiulque ciuitarnbsp;tis in cœlum.

5. Thilijlheei arcam cum muribin amp; anü aureM ßforum ßacerdotum conßlio à ß rcmitiuntÿernbsp;'vaccas lapantes nouum plattßrum yßquenbsp;‘Bethßamci : ‘vbi yaccas fuper ligna plaujlrinbsp;‘Bethßamitee immolatierunt^ plurimß depopulo ac pleebe aT)omino interemptß, quod aroomnbsp;‘Dei conßexifßnt.

CAP. VI.

Vit ergo area Domini in regione Phi- A lifthinorum leptem menfibus. Et*vocanbsp;uerunt Philifthijm ftcerdotes 8cdiui-noSjdicetes, Qmd faciemus de area Domini?nbsp;indicate nobis quomodo remittamus earn innbsp;locum fuum.Qm dixerunt. Si remittitis areanbsp;Dei Ifrael,nolite dimitterecam vacifam, lednbsp;quod debetis,reddite ei pro pcccato , 8c tuncnbsp;curabimini:8clcietis quareno recedat manusnbsp;eius avobis. Qui dixerût. Quid eft quod pronbsp;delido redderedebeamus ei ? Relponderunt-que illi,Iuxta numerum prouinciarum Phili-fthinorum


-ocr page 249-

h

Regum I.

ginta viros,8c quinquaginta millia plebis.Lü xitquepopulus,eoquöd Dominus percufsif«nbsp;let plebem plaga magna.Et dixerunt viri Be-thfàmitæ,Ôwis potent ftarein colpedu Domini D ei làntfti huius.^8c ad quem alcendetànbsp;nobis ? Milèruntquenuntios ad habitatoresnbsp;Cariath-iarim, diccntes ,Rcduxerunt Philifthijm arcam Domini,defccndite, 6cquot;'educi-te’cam ad vos.

J^ducinir arcam domum Abinadabw G a baa^amp; Samuelù hortata Ifraehtce adT)omi^nbsp;num conuerßjTlnlißhaos yiccrunt orante^ronbsp;ipßs Samuele. '

CAP. VII.

VEneruntergo viri Cariath-iarim , 8c A reduxerunt arcam Domini,8cintulcnbsp;runtcamindomum Abinadabin Ganbsp;baa; Eleazarum autem hlium eius lànâifica-uerunt,vtcuftodiret arcamDomini. Etfa-Bcth-làmes,iple fecit nobis hoc malum gran ftum eft,ex qua die manlit arcagt;Domini’ in gt;•*-Cariath-iarim, multiplicati liint dies, eratnbsp;quippeiainannus vicelimus ; 8c requieuic o-mnis domus Ili’ael poft Dominû. Ait autem 'nbsp;Samuel ad vniuerfim domum Ifirael, dicens.nbsp;Si in toto corde veftro reuertimini adDo-minum,auferre deos aliènes de medio veftri,nbsp;c-Baalim’Sc Aftaroth; 8c præparatccorda ve- ^*-1'nbsp;ftra Domino, I18cleruiteeifoli, Sc erbet vosnbsp;de manu Philifthijm. Abftulerunt ergo iilij Bnbsp;Ilrael Baalim 8c Aftaroth, Sc leruicrunt Domino lôli.Dixitaût SamneljCôgregate vni-uerfuni Ilrael in Malphath, vt oré pro vobis .nbsp;Dojninum.Etcoueneruntin Malphathdiaunbsp;feruntque aquam,8celFuderunt in confpedunbsp;Domini;8c ieiunauerunt in dieilla,atque dixerunt ibi,Peccauimus Domino. ludicauit-que Samuel filios Ilrael in Malphath. Et au-dierunt Philifthijm quod congregati clientnbsp;filij-Ilrael in Malphath, 8c alcenderunt fitra-pæ Philifthinorû ad Ilrael. Quod cum audif«nbsp;fent filij Ilrael, timuerunt à facie Philifthinonbsp;rum.Dixcruntq J ad Samuelem,Ne ceiTes pronbsp;nobis clamare ad Dominum Deum noftru,

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

vt füllet nos de manu Philifthinorum.Tulit G autem Samuel agnumlaftctem vnum, 8c ob-tulit ilium holocauftum integrum Domi-no;8cclamauit Samuel ad Dominum pro If-

5.

mures aurcos lecundum numerum vrbium Philifthijfh,quinque prouinciarum, ab yrbenbsp;niurata,vlque ad villam quæ erat ablque mu-vlquead Abel-magnum, fiiperquépo-fuerunt arcamDomini, quæorat vlq; in dienbsp;*X) .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lolue Bcthlaraitis ..Perculsit au-

te*de vins Bethlamitibus, eo quödvidilfènt accam DominiiSc pcrcufsit dcpopulo feptua

Samuel.

94

fthinorum quinque anos aureos facieti5,amp; quinque imures aurcos :quia plaga vnafuitnbsp;omnibus vobis,amp; fatrapis veltris. Facietilq;nbsp;fimulicudines anorum vcftrorum amp; fimili-tudines murium qui demoliti lunt terrarnjScnbsp;dabitis Deo Ifraelgioriamrii forte rcleuet manbsp;tium fiiam à vobis, amp; à dijs veftris^ 6c à terranbsp;veftra. Quare aggrauatis corda veftra ficutnbsp;aggrauauit Aegyptus, amp; Pharao cor fuum?nbsp;Ilnónnepoftquam percuflus eft^tunedimifitnbsp;cos, amp; abler un t ? Nuncergo arripite amp; facitenbsp;plauftrum nouum vnum: amp;c duas vaccas fee-tas,quibus non eft impofitura? iugum^iungi-tein plauftro, Se reel iidite vitulos earum do-mi.Tollctilqusarcam Domini, amp;ponctis innbsp;plauftro J amp; vafa aurea qux exoluiftis ei pronbsp;deliiäp, ponetisincaplellam ad latus cius ; 8cnbsp;dimittitc earn Aquot;t vadat.Et alpicietis;5cli qui-dem per viam finiû fiiorum alcéderit contranbsp;de.finautc minimc,lciemus quia nequaquamnbsp;manus eius tetigitnoSjledcaiu accidit. Fece-runtergo illihocmodo:8c.tollcntes duas vacnbsp;cas quæ laâabant vitulos, iunxeruntad plannbsp;ftrum,vitulofque earum concluferunt do mi.nbsp;Etpofucruntarcam Dei fupcr plauftrum, 6cnbsp;caplellam quæ habebat mures aurcos Sefimi-litudinem anorum • Ibant autem in diredumnbsp;xaccs per viam quæ ducit Beth -là mes, 8c innere vno gradiebantur, pergentes 8c mugiennbsp;tes: 8c non declinabant neque ad dextram nc-quead liniftram : led 8c làtrapæ Philifth’jninbsp;Icquebantur vlquead terminos Beth-lames.nbsp;Porro Bethlàmitæ metebant triticum in val-le: Sceleuantes oculos fuos,viderunt arcam,nbsp;amp; gauili funt cum vidillent.Et plauftrum venbsp;nitinagrum loluc Bethlàmitæ,,8cftetitibi.nbsp;Erat autem ibi lapis magnus, 8c concideruntnbsp;ligna plauftri, vaccafqueimpofuerunt fupernbsp;ea holocauftum Domino. Leuitæautem dc-pofuerunt arcam Dei, 8ccaplellam quæ eratnbsp;iuxta eam,in qu.a erant vala aurea, 8c pofuc-runt fiiperlapidem grandem. Viri ante Beth-famitæ obtulerunt holocaufta, 8c immolauenbsp;runtviftimas in dieilia Domino.Et quinquenbsp;làtrapæ PhilifthinoMim videront, 8c reuerfinbsp;funt in Accaron in die illa.Hi funt autem ani

I aurei,qnos reddiderunt Philifthijmpro deli- rael,8cexaudiuit eum Dominus. Faftum eft' âo,Domino:Azôtus vnum,Gaza vnum, Af autem, cum Samuelolferret holocauftum,nbsp;calon vnum, Geth vnum, Accaron vnum;8c Philifthijm iniêre prælium cotra Ifrael : intonbsp;nuit autem Dominus fragore magno in dienbsp;ilialuper Philifthijm,Sc exterruiceos,8c cælinbsp;funt à filijs Ifrael. liEgreßique viri Ifi-ael de ecc, 4«s'. 4nbsp;Malphath perlccuti funt Philifthæos, Sc per-cullerunteos vlque ad locum qui erat fubtej;nbsp;Beth-char.Tulitaüt Samuellapidemvnum,nbsp;6c pofuiten inter Malphath 8c inter Sen ; 8cnbsp;YÓcauirriomenquot;lóci illius’, Lapis-adiutorij. 'quot;«'«•î-

Dixitque

-ocr page 250-

Saul.

Dixitt^uSjHucufque auxiliatus eft nobis Do minus.Ethumiliatifunt Pbilifthijmjnec ap-pofijerunt vitra vt venirent in termines If-raehfafta eft itaq; manus Domini fuper Phi-Iifthæos,cunâ:isdiebus Samuelis. Etredditænbsp;funt vrbes quas tulerant Pbilifthijm ab If-raei,Ifraeli,ab Accaron vfque Ceth, 8c terminbsp;nos fiiQs : liberauitque Ifrael de manu Pbili-ftinorum, eratcjuepax inter Ifrael ScAmor-rbaeum. ludicabat quoque Samuel Ifraelemnbsp;cunétis diebus vitæ fuæ : 8c ibat per fingulosnbsp;annos curcuiens Beth-el 8c Galgala 8c Maf-phat,Sc iudicabat Ifraelem in fupradidis lo-cis. Reuertebaturquein Ramâtha . ibienimnbsp;erat domus eius,8cibi iudicabat Ifraelemtædinbsp;ficauit etiam ibialtare Domino.

5. Filljs Samuelis ad auaritiam declinantilus petitpopulusfibi regem, quibus Samuel iubennbsp;te Domino ius re^spr«diiit,{ed non auditur,nbsp;C A P. V I I ï.

AT^Aiftumcft auté cùm fènuifiet Samuel, g' pofiiit filios fuos indices Ifrael.Fuitq UCnbsp;nomen filij eius primogeniti loehSc nonbsp;men fêcundi Abia, iudicum in Ber-fàbee. Etnbsp;nonambulauerunt filij illius in vijs eius : fêd

nonambulauerunt hlij illius in vijs eins : fed nbsp;nbsp;—^*filij Aphia j filij viri lemini, fortis ro-

declinaueruntpoftauaritianijacccpcruntquc bore. EterateifiliusvocabuIoSaul^ eleclus munera, 8c periierteruntiudicium. Congre- Sc bonus:8c non eratvirdefilijs Ifrael meliornbsp;gati ergo vniuerfi maiores natu Ifrael, vene- illo. ab humcro 8c fiirfum eminebat fuper o-runtad Samuelemin Ramatha .Dixeruntq; mnem populum. Perierantautem afinsc Cisnbsp;ei, Ecce tu fênuifti’, 8c filij tui non ambulantnbsp;in vijs tuis.-ilconftitue nobis regem,vt iudicetnbsp;nos,fïcut 8cvniuerfæ habentnationes.Dif-plicuitq ; fêrmo in oculis Samuelis, eo quódnbsp;dixifïent,Da nobis regem,vt iudicet nos. Etnbsp;oraüit Samuel ad Dominum . Dixit autemnbsp;g Dominus ad SamuelemjAudi vocem populinbsp;in omnibus qiiæ loquuntur tibi, nonenim tenbsp;abiecerunt, fed me, ne regnem fupereos. lunbsp;xta omnia opera fua , quæ fecerunt .à die quanbsp;eduxi eos de Aegypto vfquead diem banc: fi-cut dereliqueruntme, 8c fèruierunt dijs alie-nisjfîcfaciunt etiam tibi. Nuncergo vocemnbsp;eorum audi : veruntamcn conteftare eôs, 8cnbsp;prædic eis ius regis qui regnaturus eft fiipernbsp;eos.Dixit itaque Samuel omnia verba Dominbsp;ni ad populum qui petierat à fe regem, 8c ait.nbsp;Hoc erit ius regis qui imperaturus eft vobis,nbsp;Filiosveftrostollet,8cponetincurribus fuis,nbsp;facietq; fibi équités 8cpræcurfbres quadriga-rum fuarû,8cconftituet fîbi tribunes 8ccen-turiones, 8c aratores agrorum fuorû, 8c mefîonbsp;res fègetum,8c fabros armorum 8c curruû fîionbsp;rum. Filins quoq; veftras faciet fibi vnguen-tarias, 8c focarias,8c panifîcas.Agros quoquenbsp;veftros,8c vineas,8c oliueta optima tollet 8cnbsp;dabit feruisfuis.Sed Scfegetcs veftras, 8c vi-nearu reditus addecimabit^vt deteûnuchis 8c

o fcc,

23 .c. Ado.


i.b.


Regum I.

famulis fuis.Seruos etiam veftros,8canclllàs, 8ciuuenes optimós, 8c afinos auferet,8cpo-Dnbsp;net in opéré fuo . Greges gt; quoque’ veftrosnbsp;addecimabit, vos q ue eritis ei ferui. Et clama-bitis in die ilia, à facie regis veftri quem ele-giftis vobis : 8c non exaudiet vos Dominusnbsp;in dieilla,c»quia petiftis vobis regem’.Noluitnbsp;autem populus audire voce Samuelis, fed di-xerunt,Nequaquam.rex enim erit fuper nos,nbsp;8c erimus nos quoque ficut omnes gentes.*nbsp;8c iudicabit nos rex nofter, 8c egrcdietur antenbsp;nos , 8c pugnabit bella noftra pro nobis. Etnbsp;audiuit Samuel omnia verba populi,8c locu-tus efteain auribus Domini. Dixit autemnbsp;Dominus adSamuelem,Audi vocem(eorum,nbsp;8c conftitue fuper eos regem. Et ait Samuelnbsp;ad viros Ifrael, Vadat vnufquifquc in ciuita-tem fuam

S. Saul ptarendo ^atrtf aßnas peruenit ad Samuelem, cumquofranßuießaenoSleboßitio recejxui.

C A P. I X.

Et erat virde Ben-iamin nomine Cis, A filius Abi-el,filij Seor, filij Bechorath, anbsp;* filij Aphia, filij viri lemini, fortis ro-patris Saul; 8c dixit Cis ad Saul filium fuum.nbsp;Toile tecum vnum de pueris, 8c confurgensnbsp;vade, 8c quære afinas. Qui cùm trâfiffent pernbsp;montem Ephraim, 8c per Terram-Salifà, 8cnbsp;non inuenifîent, tranfierunt etiam per Ter-ram-Salim,8c non erant : fèd 8c perTerram-lemini, 8c minimerepererunt. Cùm autemnbsp;veniffentin Terrâ-Suph, *dixit Saul ad pue-rum*qui erat cum eo,Veni,8c reuertamurjnenbsp;forte dimifèrit pater meus afinas, 8c folici-Bnbsp;tus fit pro nobis. Qui aitei, Ecce virDeieftnbsp;inciuitatehac,virnobilis: omnequodloquinbsp;tur,fine ambiguitate venir, nuncergo eamusnbsp;illuc,fi forte indicet nobis de via noftra propter quam venimus.Dixitq; Saul ad puerumnbsp;fuum,Ecce ibimuszquid feremus ad virû D ei?nbsp;panis defecit in ciftartijs noftris : 8c fportulanbsp;no habemus,vt demus homini Dei, nec quicnbsp;quam aliud.Rurfum puer refpondit Sauli, 8cnbsp;aitjEcceinuenta eft in manu meaquarfa parsnbsp;ftatêris argentijdemus homini Dei, vt indicet nobis viam noftra, (Olim in Ifiaelficlo-quebatur vnufquilq;,vadens confulere Défi,nbsp;Venite, 8c eamus ad Videntèm. Qùi enitnnbsp;propheta diciturhodie,vocabatup.oïim Vi'nbsp;dens.)Et dixit Saul ad puerfi fîium. Optimusnbsp;fèrmotuus:venijeamus.Etierunr inciuitatenbsp;in qua erat vir Dei, Gumque afeenderentnbsp;diuum


I

-ocr page 251-

Saul. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Regum I.


cliuumciuitatisj inucnerunt puellas egredié tes ad hauriendam aquam, amp; dixerunt eis.nbsp;Num hie eft Videns? Quae refpondenteSj dixerunt ilbs^Hic eft ecce ante te.fèftina nunc:nbsp;hodieenim venit in ciuitatem^quia facrificiiinbsp;eft hodiequot;populi’in excelfo.Ingredientes vr-bemjftatim inuenietis cum antequam afeennbsp;datexcelfumad veleend um. ne que enim co-niefturus eft populus donee ille veniat. quianbsp;iplè benedicet hoftixj Scdeinceps comedentnbsp;qui vocati luntjNunc ergo conlcendite^ quianbsp;hodicreperietis eum.Et alcenderunt in ciui-tatem. Cum que illi ambularet in medio vr-bis^apparuit Samuel egrediens obuiam eis^vtnbsp;alcenderct in excelfiim. IIDominus autem re

uelaueratauriculam Samuelis antevnadiem


quam veniret Saul^dicens^Hacipla hora,quat nunceftjcras mittam virum ad te de Terra-C Ben-iaminjamp; vnges eum ducem fuper popunbsp;lummeum Iftael; amp;laluabitpopiilum meuninbsp;de'manu Philifthinorum: quia relpexi popunbsp;lum meum,venit enim clamor eorum ad me.nbsp;' CumquealpexifletSamuel SaulemJ Dominus dixit ei, Ecce vir quern dixeram tibi, iftenbsp;dominabitur populo meo. Aceeßit autemnbsp;Saul ad Samuelem in medio portæ, amp; ait^In-dica, oroj mihi, vbi eft domus Videntis. Etnbsp;relpondit Samuel Sauli^diccns^ Ego fum Vi-dens.afcende ante me in excelfiim, vt come-datis mecum hodie,8c dimittam te mané : 5cnbsp;omniaquæ fiint in corde tuo indicabo tibi.nbsp;Et de afinis quas nudiuftertius perdidifti nenbsp;fblicitus fîsjquia inuentæ funt.Et cuius eruntnbsp;optima quæque Iftael ? nonne tibi Sc omninbsp;domui paths tui.'Refpondens autem Saul.ait^nbsp;Nunquid non filius lemini ego fum de minima tribu Iftael, Sc cognatio mea nouiftimanbsp;inter omnes familias de tribu Ben-iamin?nbsp;jj quare ergolocutuses mihi fermonem iftum?

Aflumens itaque Samuel Saulem Sc puerum eiuspntroduxit eos in triciiniunij 8c dedit eisnbsp;locum in capite eorum qui fuerât inuitati. e-rant enim quafi triginta viri. Dixitq; Samuel coco.Da partem quam dedi tibi. Sc præcepinbsp;quot;Vtreponeres feorfum apud te.Leuauitautemnbsp;cocus armum, 8c pofuit ante Saul.Dixitq; Sanbsp;niuef Ecce quod remanfit,pone ante te,^ conbsp;mcde:quia de induftria fèruatü eft tibi, quan-do populum vocaui. Et comedit Saul cumnbsp;Samuele in die ilia. Et defeendcrunt de excelnbsp;fb in oppidum, 8clocutuseft cum Saule innbsp;gt;.5- fblario.-oftrauitque Saul in fblario, 8cdorminbsp;I uit’.Cumq; mane ftirrexiftent, 8ciamclucef-feretj vocauit Samuel Saulem infblario,dicens jSurge,quot;vt’dimittam te.Et furrexit Saul:nbsp;egrefsiquefunt ambo,ipfe videlicet 8c Samunbsp;cl.Cumquc defeenderent in extrema parte cinbsp;uitatis, Samuel dixit ad Saul, Diepuerovenbsp;ante cedat nos, amp; tranleat: tu autem fiibftftenbsp;paulilpcr, vt indicem tibi verbum Domini.

95


Vlit autem Samuel lenticulamolei,8c effudit fuper capiit eins, ÔC dcofcula-tus eft eum,8c ait,IIEccCjVnxit teDo-minus fuper hæreditatem ftiam in principe,nbsp;gt;8cliberabispopulum fuum demanibus ini-micorii eius qui in circuitu eius funt.Et hocnbsp;tibi fignum, quia vnxit teDeusin principe’.nbsp;Cùmabieris hodieànie,inuenies duos vi-ros iuxta fèpulchrum Rachel in finibus Ben-iamin,in meridicjdicentq; tibi, inuentæ fimtnbsp;aftnæ,ad quas ieras perquirendas;8c intermif-fts pater tuus afînis, folicitus eft pro vobis,8cnbsp;dicit,Quidfaciam defilio meo.^ Cumqjabie-ris inde, 8c vitra trafieris, 8c veneris ad quer-cum Thabor, inuenient teibi tres viri afeen-dentes ad Deum in Beth-el, vnus portans tresnbsp;hœdos,5c alius tres tortaspanis, 8c alius portans lagenam vini . Cumquetefilutauerint,nbsp;dabunt tibi duos panes , 8c accipies de manunbsp;corum . Poft hæc venies in collcm Dei, vbinbsp;eft ftatio Philifthinorum : 8ccùm ingreffusnbsp;fueris ibivrbem,obuium habebis gregem pro-phetarum defeendentium de excelfb, 8c antenbsp;cos pfàlterium 8c tympanum,8ctibiam,8cci-tharam;ipfosqueprophetantes. Et infîliet in gnbsp;te Spiritus Domini, 8c prophetabis cum eis,nbsp;8c mutaberis invirum alium.Quando ergo e- .nbsp;uenerint lignahæcomnia tibi, fie quæcunq;nbsp;inuenerit manus tua : quia Dominus tecumnbsp;eft.Et defeédes ante mein Galgala:(ego quip-pe delcendam ad te ) vt ofFeras oblatio-nem, 8c immoles vidimas pacifîcas : fèptemnbsp;diebus cxpelt;ftabis:donec veniam ad te, 8c o-ftendam tibi quid facias. Itaque cùni auertif-fet huraerum fuum vt abiret à Samuele, im-mutauit


-ocr page 252-

Saul.

tnutàuit'ei Deus cor aliud Sivcnerût omnia ligna hæc in die ilia. Veneruntque ad pr2;dictum collem ?gt;(. eçce cuneus prophetarumnbsp;obuius ei; amp; infiluit Hiper eum Spiritus Do-minijamp; prophetauit in medio eorum.Viden-tes autem omnesquinouerantetiheri 8c nu-C diuftertiiis^quôdelTetcumprophetiSjScprotnbsp;Supr.to.d phetaret/dixeriint ad inuicem 11 Qnænam resnbsp;accidit filio Cis? Num amp;: Saul inter prophe-tas’Refponditq ue alius ad alterum^diccns,Etnbsp;'cispater quot;quis pater quot;eius’ i Propterea verfumeft innbsp;'ean^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.Num 8cSaul inter Prophetas?

Ceflauit autem prophetare, 8c venit ad excel fum.Dixitque patriius Saul ad eumj8c ad puenbsp;rumeius^ Quo abiftis ? Qui relponderuntjnbsp;Q^ærere afinas; quas cum non reperifleraus,nbsp;venimus ad Samuelem . Et dixit ei patruusnbsp;luuSjIndica mihi quiddixerit tibi Samuel.Etnbsp;ait Saul ad patruum fuum, Indicauit nobisnbsp;quiainuentæ eflent alînæ . Delèrmoneautem regni non indicauit ei quern locutus fuenbsp;rat ei Samuel. Et conuocauit Samuel popu-lum ad Dominum in Mafphat, 8c ait ad fi-lios Ilrael, Hæc dicit Dominus Deus llrael.nbsp;Ego eduxi Ilrael de Aegypto, erui vos denbsp;nianu Aegyptiorum , de manu omniumnbsp;regum qui affligebant vos. Vos autem hodienbsp;proieciftis Dcum veftrum, qui lolus laluauitnbsp;VOS devniuerfls malis 8c tribulationibus ve-ftris:8c dixiftis, Nequaquam^ led regem con-ftitue fliper nos. Nunc ergo ftate coram Do-p mino per tribus vefl:ras,8cperfamilias.Etap-

plicui Samuel ojnnes tribus Ilrael, 8ccecidit fors tribus Ben-iamin . Et applicuit tribumnbsp;Ben-iamin 8c cognationes eius,8c cccidit co-gnatio Metrij 8c pcruenit vlq; ad Saul filiumnbsp;Cis . Q^æfleruntergo eum, 8c non eft in-’»illic. uentus. * Er confuluerunt poft hæc Dominum vtrùmnam venturus eflèt illuc . Ref-ponditque Dominus, Ecceablconditus ellnbsp;domi. Cucurreruntitaque, 8c tulerunt eiimnbsp;indeilletitquein medio popiili : 8c altior fuitnbsp;vniucrfo populo ab humero 8c lurlum. Etaitnbsp;Samuel ad omnem populum , Certevidetisnbsp;quem elegit Dominus,quoniam non fit fiminbsp;lis illi in omni populo.Et clamauiromnis ponbsp;Supr.s.e. pulus,8caitjllViuatrex.Locutus eft autem Sanbsp;muel ad populum legem regni, 8c lcripfit innbsp;librOj8crepofuitcoramDomino : 8cdimifitnbsp;Samuel omnem populû,fingulos in domumnbsp;liiam.Sed 8c Saul abijtin domum fuamin Ganbsp;baa: 8c abijt cum eo pars exercitus, quorû te-tigerat Deus corda , Filij verô Belial dixerût.nbsp;Num làluare nos poterit iftePEt deljiexeruntnbsp;eum, 8c non attulerunr ei munera :ille verônbsp;difsimulabatfeaudire.

5. Saul irruente'in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Domini, diui-

ßsjjßiisboius populum ad bellum conuocat.

Regum I.

'vincit^ 'Haas regem Ammonharum, lober ratis'rsiris labes Galaadeâ^ regnum eius in-ßauratur in Galgala.

CAP. XI.

ETolâdum eft quafi poft menlèm, af-A cendit Naas Ammonites , 8c pugnarenbsp;cœpit aduerfura labes Galaad. Dixe-runtque omnes viri labes ad Naas, Habetonbsp;nos fœderatos,8clèruiemus tibi.Etrelponditnbsp;ad eosNaas Ammonites, In hoc feriâ vobifi-cum fœdus, vt eruam omnium veftrum ocunbsp;los dextros,ponamq; vos opprobrium in vninbsp;uerlo Ilrael. Et dixeruntad eum lèniores labes, Concede nobis lèptemdies,vtmittamusnbsp;nuntios advniuerlos terminos Ilrael:8cfi nonbsp;fuerit qui defendat nos,egrediemur ad tc.Vc-nerunt ergo nuntij in Gabaa Saulis .•8c locuti Bnbsp;funtverbaohæc’audiente populo; 8cleuauitnbsp;omnis populus vocemfuam,8c fleuit. Et ecce Saul veniebat,lèqués boues de agro, 8c ait,.nbsp;Quid habet populus quod plorat?Et narrauenbsp;runtei verba virorfi labes.Et infiliuit Ipiritusnbsp;Domini in Saul, cum audiflet verba hæc, 8cnbsp;iratus eft furor eius nimis.Etalfumens vtriirnbsp;quebouem, concidit infrufta, mifirqueinnbsp;omnes terminos Ifi'ael per manum nuntio-rum,dicens, Qu^icunque non exierit, 8clecu-tus fuerit Saul Sc Samuel, fiefiet bobuseius.nbsp;Inuafit ergo timorDominipopulum, 8ce-rnbsp;grefii Hint quafi vir vnus. Et recenftiit eos innbsp;Bezec: fueruntqj filiorum Ifrael trecenta milnbsp;lia: virorû autem Iud.i triginta millia. Et di-xerunt nuntijs qui venerartt. Sic dicetis virisnbsp;qui funt in labes Galaad, Cras erit vobis la-lus,cùm incalueritfol. Venerunt ergo nuntij , 8c annuntiauerunt viris labes ; qui læta-ti funt.Et dixerunt.Manè exibimus ad vos.-Scnbsp;Eacietis nobis omnequod placuerit vobis. Etnbsp;faétum eft,cum dies caftrinus venilletjConftinbsp;tuit Saul populum in tres partes : 8c ingreflus 'nbsp;eft media caftrain vigilia matutina, 8c per-eußit Ammon vlquedum incalelccretdies:nbsp;reliqui autem dilperfi funt, ita vt non relin- Dnbsp;querenturin eis duo pariter. II Et ait populus Sup«’®quot;'nbsp;ad Samuelem,Qms eft ifte qui dixit, Saul nunbsp;regnabitfupcr nosPDate viros, 8c interficie-mus eos.Etait Saul,No occideturquifquamnbsp;in die hac,quia hodiefecit Dominus làlutemnbsp;in Ifi'ael. Dixit autem Samuel ad populum,nbsp;Venite, 8ceamus in Galgala , 8cinnouemus.nbsp;ibi regnfi.Etperrexit otpnis populus in Galgala, 8c feceruntibi regem Saulcoram Dominoin Galgala,8c immolauerunt ibi viélimasnbsp;pacificas coram Domino . Et lætatus eft ibinbsp;Saul,8c cundti viri Ifrael nimis.

lt;S. Samuelpopuli iudieiogrobatm innoces, Ifrae lem ingratitudinis arguit, datii è ceelofignü,nbsp;hortatur^ yt Domino adhsfreant, non ceffansnbsp;ƒro


-ocr page 253-

Deum tuum, vt non moriamur. addidimus enim vniuerfis peecatis noftris malum, vtnbsp;peteremus nobis regem.Dixit au tem Samuelnbsp;ad populum,Nolite timere, vos feciftis vni-uerfum malum hoc: veruntamen nolite recenbsp;dereà tergo Domini, lëdleruiteDomino innbsp;Omni corde veftro . Et nolite declinarepoftnbsp;vana, quæ non proderunt vobis^neqj cruentnbsp;vos, quia vana fünt. Et non derelinquet Donbsp;minus popiilum fuum,propter nomen fuumnbsp;magnum : quia iurauit Dominus facere.vosnbsp;fibipopulum , Abiïtautem à mehocpecca-tum in Domino , vteeflem orare pro vobis,nbsp;amp; docebo vos viam bonam amp; reAam. Igiturnbsp;timete Dominû, amp; feruite ei in veritateo amp;’nbsp;ex toto corde veftro. vidiftis enim magnifi-ca J quæ in vobis geflerit,Quôd fî perlèuera-ueritis in malitia : amp; vos amp; rex vefter pari ternbsp;peribitis.

5. à Saule ThiWxid maximo abparatu

Saul. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Regum I. ^6

froipßsorarei CA Pi xii, bo Domirtu, Sedabit voces 8c pluuias:amp;fcie 'T'^Ixit autem Samuel ad vniuerfiimlA tis, 8c videbitis quia grande malum feceritisnbsp;I Brael, Ecce audiui vocem veftram iu- vobis in conlpeftii Domini j petentes ftipernbsp;xta omnia quae locuti eftis ad me, 8c vösregé. Et clamauit Samuel ad Dominum,nbsp;conftitui fijper vos regem.Et nunc rex gradi Sc dedit Dominus voces 8c pluuias in ilia die.nbsp;tur ante vos.-ego autem lenui,8cincanui:por Et timuitomnis populus nimis Dominumnbsp;rdfilij mei vobilcum funt. itaque conuerla- 8c Samuelem. Et dixit vniuerfus populus adnbsp;tus coram vobis ab adolefcentia mea vfq; ad Samuelem,Ora pro fèrüis tuisad Dominumnbsp;hanc diem, eccepræfto fiim. lILoquimini denbsp;me coram Domino, 8c corara Chrifto eius,nbsp;vtrum bouem cuiufqua tulerim,au t afinum:nbsp;fi quempiam calumniatus fum,fi oprefsi ali-quem,fi de manucuiufquam munus accepi;

amp; contemnam illud hodie,reftituamque vo bis.Etdixerunt,Nones calumniatus nosne-que opprefsifti,neque tulifti de manu alieu-ius quippiam.Dixitq; adeOszTeftis eft Do-minus aduerfum vos, 8c teftis Chriftus eiusnbsp;in die hac, quia no inueneritis in manu meanbsp;quippiam.EtdixeruntzTeftis. ^tait Samuelnbsp;ad populum.Dominus qui fecit Moyfen, 8cnbsp;B Aaro, Sc eduxit patres noftros de Terra-Ae-gypti,gt;adeft’.Nuncergo ftate,vtiudicio co-tendam'aduerfam vos corâ Domino de om-nibus mifericordijs Domini, quas fecit vo-quot;•4^.3. bifcuni,8c cvi patribus veftriszilquomodo la-cob ingrefTus eft in Aegyptum , 8c clamaue-runt patres veftri ad Dominum;8c mifit Donbsp;minus Moyfen 8c Aaron, 8c eduxit patres vcnbsp;ftros de Aegypto, 8c collocauit eos in loconbsp;hoc.llQuiobliti funtDominiDeifui,8ctra-didit eosin manus Sifàræ magiftri militiænbsp;*Hafor,8c in manu Philifthinorû, amp; in manu regis Moab,8c pugnauerût aduerfum eos.nbsp;Poftea autem clamauerunt ad Dominum,8cnbsp;dixerunt,Peccauimus quia dereliquimus Donbsp;minum, 8c feruiuimus Baalim 8c Aftaroth:nbsp;nunc ergo eruenos de manu inimicorum nonbsp;ftrorû,amp; feruiemus tibi. Et mifit Dominus

à SauleThilifilM maximo apparatu aduerß^ Ifraélem armantur^terrm Helrtsinbsp;in antris laùtant. Et Saul quia uon expe£la~nbsp;to Samuclis aduentu oltulit holocauflu, repronbsp;battu à Dito diâtur, de cautela 'Philißhaorunbsp;•Vt Ißa'elita armisßoliarentur. CAP. Xlll.nbsp;FIlius vnius anni erat Saul cùm regnare Anbsp;cœpi (Tet, duobus autem annis regnauitnbsp;fuper Ifi-ael.Etelegit fibi Saul tria mil-lia de Ifrael, amp; erant cum Saul duo millia innbsp;Machmas, amp;in monte Beth-el; milleautemnbsp;cum lonathainGabaaBen-iamin. porro cæ

¦ lephte amp; Samuel, amp; eruit vos de manuini- bernacula fua.Etpercufsit lonarhas ftationé micorû veftrorum per circuitum, amp; habita- Philifthinorum , quæ erat in Gabaa. Quodnbsp;ftis confidenter.Videntes aûtquôdNaas,rex cùmaudiflentPhilifthijm, Saulcecinitbuc-hliorû Ammon,venifletaduerfùm vos,dixi- cinain omni terra, dicens, Audiant Hebræi.nbsp;ftis mihijNequaqua,fèd rex imperabitnobis: Et vniuerfus Iftael audiuit huiufcemodi fa-cùm Dominus Deus vefter regnaret in vo- ma,Percuftit Saul ftationem Philifthinorû;nbsp;bis.Nunc ergo præfto eft rex vefter,quemelQ ScerexitfèIfrael aduerfus Philifthijm. Cla-giftisamp;petiftis:ecce dédit vobis Dominus re mauit’ergo’populuspoft Saul in Galgala.nbsp;gem.Si timueritis Doîninû, Sc feruieritis ei. Et Philifthijm congregati funt ad præliannbsp;amp; audieritis voce eius, amp; nô exafperaueritis dum entra Iftaeftriginta millia curruum, Bcnbsp;os Domini,eritisamp;VOS, amp;rex quiimperat fèxmilliaequitum,amp;reliquum vulgus,fientnbsp;vobis fèqpétes Dominum Deum veftrum.fi arena'quæ eft in littore maris plurima.Et af-autem non audieritis vocemDomini,led ex- cendentes caftrametati funt in Machmas ad jjnbsp;alperaueritis fermones eius, erit manus Do- orienté Beth-auen.Quod cüvidilfent viri îf-mini fuper vos,amp; fuper patres veftros.Sed 8c rael le in arélo pofitos(afflilt;ftus enim erat ponbsp;nunc ftate,8c videte rem iftam grandé,quam pulus)abfcoderunt le in Ipeluncis, Sein abdinbsp;fadurus eft Dominus in confpeôtu veftro. tis,in pétris quoq;,8c in antis,Sein cifternis.nbsp;Nunquid no mefiis tridei eft hodie? inuoca Hebræiaût tranfîeruntlordancm»in’terramnbsp;Gad Sc


*’^‘'^**- lerobaal amp; ^'Badan[gt;amp;:Samfbnjamp;Barac’, amp; terura populumremilïtvnumquenqueinta

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 1 Y 1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9* fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A I 1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a* AAnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« A 1 Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AA y*^ AA AA A Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Anbsp;nbsp;nbsp;^T AA AA lt;A Ab Ïa anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A A AA AA AA


-ocr page 254-

Saul.

Gad8cGalaad. Cumqueadhuccflet Saul in Galgala jVniiierfiis populus perterritus eft,nbsp;qui fequebatur eutn. Et expeftauit fèptê die-bus iuxta placitum Satnuelis, amp; non venir Sanbsp;muelin Galgala, dilapfusqueeft populus abnbsp;eo. Ait ergo Saul,Afterte mihi holocauftum,nbsp;amp; pacifica. Er obtulit holocauftum. Cumq;nbsp;complefletofFerens holocauftum, ecce Samuel veniebat .• amp; egrelTus eft Saul obuiamnbsp;eijVt falutareteum.Locutusq; eft ad eum Sa-mucl,Quid feciftirRelpondir Saul, Quia vidinbsp;quod populus dilaberetur à me,amp; tu non vénéras iuxta placitos dies, porro Philifthijmnbsp;congregrati fuerant in Machmas;dixi, Nuncnbsp;C delcendent Philifthijm ad me in Galgala, amp;nbsp;faciem Domini non placaui. Necelsitatenbsp;compulfus,obtuli holocauftum. Dixitq; Samuel ad SauljStulte egifti,nec cuftodifti mâ-data Domini Dei tui, quæ præcepit tibi:nbsp;Quod fi non feci lies, iamnunc præparafletnbsp;Dominus regnum tuum fuper Ifi-ael in lem-piternum, led nequaquam regnum tuû vitranbsp;confurget, Quæfiuit Dominus fibi virû iuxta corfuum;amp;; præcepitei Dominus vtefletnbsp;Afto.ij.d. fuper populum fuum, eo quod non ler-uaueris quæ præcepit Dominus.Surrexitau-tem Samueljamp;afcenditde Galgalisin Gabaanbsp;tgt;.6. Ben-iamin. tgt; Et reliqui populi afeenderuntnbsp;poft Saul obuiam populo ,qui expugnabantnbsp;eos venientes de Galgala in Gabaa , in collenbsp;Ben-iamin’. Etrecenfuit Saul populum,quinbsp;inuenti fuerStcura eo,quafi lexcentos viros.nbsp;Et Saul amp; lonathas filius eius, populusqucnbsp;qui inuétus fuerat cü eis, erat in Gabaa Ben-D iarain : porro Philifthijm cSfederant in Ma-chmas.Etegreßifuntad’præliandû’de caftrisnbsp;Philifthinorum tres cunei, vnus cuneus per-gebat cotravia Ephra ad Terram-Saul. porro alius ingrediebatur per viam Beth-horon.nbsp;tertius autem verterat le ad iter termini gt; innbsp;Terra-Sabaa’imminentis valli Seboim cotranbsp;delertum.Porro faberferrarius non inuenie-baturinomni Terra-Ilrael. cauerant enimnbsp;Philifthijm, ne forte facerent Hebræi gladiiinbsp;aut lanceam, Delcendebat ergo omnis Ifraelnbsp;ad P hili ft hij m, V t exacueret vn ulq uifq u e vonbsp;*e^ triden- merem fuum,amp; ligonem, amp; fecurim*amp; far-culum. Retulæitaqueerantacies vomerum,nbsp;amp; ligonumjtridentum , amp; fecurium, vfq;adnbsp;ftimulum corrigendum . Cumque venifletnbsp;dies prælij, non eft inuentus enfis amp; lanceanbsp;in manu totius populi qui erat cum Saule 8cnbsp;Ionatha,excepto Saul 8c lonatha filius eius.nbsp;Egrefla oft autem ftatio Philifthijm,vt tran-feenderetin Machmas.

S, lonathas Domino fidens, cam armigeroßto Thilifihxos di^erßt.yeriim pofi 'gt;DiÜorid,,melnbsp;legußatOfCl)ptrii ittramentum mortem com

Regum L

ntinatam,populi auxilio 'vixeuaßt.

CAP. X 1111.

Et accidit in quadam die vt diceret To-nathas filius Saul ad adolelcentem ar-migerum fiium.Veni 8c tranfeamus ad ftationem Philifthinorum, quæ eft trans lo-cumillum . Patri autem fuo hoc ipfum nonnbsp;indicauit. Porro Saulmorabatur in extremanbsp;parte Gabaa lub malogranato, quæ erat inquot;a-gro Gabaa.-’8c erat populus cum eo quafilex-centorum virorura.Et Achias filius Achitobnbsp;fratris I-chabodfilij Phinees, ilqui ortus fue- Supr.4.lt;l-rat ex Heli làcerdote Domini in Silo, porta-bat ephod.Sed 8c populus ignorabat quoi iTetnbsp;lonathas. Erantaute interalcentus,perquosnbsp;nitebatur lonathas tranfiread ftationem Phi /nbsp;lifthinorum, eminétes petræ ex vtraqj parte,nbsp;8c quafi in modum dentiü Icopuli hinc indenbsp;prærupti nomen vni Boles, amp; nomen alterinbsp;Sene.-vnus fçopulus prominés ad aquilonemnbsp;exaduerfo Machmas, 8c alter ad meridiemnbsp;contra Gabaa.Dixitautem lonathasad adolelcentem armigerum fuum , Veni, tranlèa- gnbsp;mus ad ftationem incircuncilorum horum,nbsp;fi forte faciat Dominus pro nobis ; quia nonnbsp;cftDominodifficilelaluarevclin multis,velnbsp;in paucis.Dixitqueei armiger fuus,Facomnia quæ placent animo tuo:perge quo cupis,nbsp;igt;8c’erotecum vbicunquevolueris. Etait lonbsp;nathas, Eccenos tranlimus ad virosiftos.nbsp;Cumqueapparuerimuseis, fi taliter locutinbsp;fuerint ad nos, Manete, donee veniamus adnbsp;vos:ftemus in loco noftro, nec alcendamusnbsp;ad eos.fi autem dixerint,Afcendite ad nos:af-ceildamus quia tradidit eos Dominus inmanbsp;nibusnoftris,*hoceritnobis fignum.

Apparuitigiturvterq; ftationi Philifthi-norum: dixeruntqj Philifthijm,En Hebræi egrediuntur decauernis, in quibusablcondi-ti fuerât. Et locuti funt viri de ftatione ad lonbsp;nathan, 8cadarmigerum eins, dixeruntque,nbsp;Alcéditead nos 8c oftendemus vobis rem.Etnbsp;ait lonathas ad armigerum fuum , Alcenda-mus,lèquereme.-tradiditenim Dominuseosnbsp;in manus Ifrael.Alcendit autem lonathas manbsp;nibus 8c pedibus reptas, 8c armiger eins poft *nbsp;eum.ltaque*alij cadebantante lonathan, a-lios armigereius interficiebat lêquens eum.nbsp;Et fada eft plaga prima, qua perculsit lona-thas 8c armiger eius,quafi viginti virorum innbsp;media parte iugeris,quâ par boum in die ara-reconlueuit.Et fadum eft miraculpm in caftris, igt;8c’peragros:lèd 8comnis populus ftanbsp;tionis eorû,qui ierant ad prædandum,obftu-puit,8ccôturbata’funtcaftra’,8cacciditqua- quot;efiiern-Anbsp;fi miraculû à Deo. Etrelpexerunt lj?eculatonbsp;res Saul,qui erStin Gabaa Bé-iamin, 8c eccenbsp;multitudo poftrata,8chuc illucqj dilFugiens.

Etait


-ocr page 255-

Saul.

Et ait Saul populo qui crat cum co^kequiri-te, amp; videtequisabierit ex nobis. Cùmque requifiiïènt, rcpertum eft non adeiïèlona-tban^Sc armigerû eius.Et ait Saul ad AchiarUjnbsp;Applicaarcam Domini.Eratenimibi areanbsp;Dei in die ilia cum filijs Ilrael. Cûnlque lo-querctur Saul ad làcerdotem , tumultus ma^nbsp;gnusexortus eftin caftris Philifthinorû:cre-loebâtq; paulatimj amp;clariùsrefc)nabat.Etaitnbsp;Sauladlàcerdotem^Contrahemanum tuam,nbsp;Conclamauit ergo Saul, 8c omnis populusnbsp;qui erat cum eo^ 8c veneruntvlquc ad locumnbsp;certaminis: 8c ecce verfus fuerat gladius vni-ulcuiulque ad proximum fuum^Sc cædes ma-gnanirais. Sed 8c Hebræi qui fueratcum Phinbsp;lifthijm heri Sc nudiuftertius, alcenderantq;

D cum eis in caftris, reuerß funt vt client cum

Ilrael* quierantcum Saul 8c lonatha. Om-nes quoque IlraclitîE qui lè ablcondcrantin monte Ephraim, audientes quôd higi lientnbsp;Philifthæi, fociauerunt le cum fuis in præ-c».5. lio . gt; Et erant cum Saul, quafî decem mil-liavirorum’. EtlàluauitDominus indieil-lallrael. pugna autem peruenit vfqucadBe-tha-uen . Et viri Ilrael fociati funt fibiinnbsp;dieilla;adiurauit autem Saulpopulum^dicés.nbsp;Maledidus vir qui comederit pancni vlqucnbsp;sd vel{)erara,doncc vlcilcar de inimicis meis.nbsp;Et non manducauit vniuerlus populus pa-nem; omneque terræ vulgus venitin làltum,nbsp;in quo ^'at mel fuper faciem agri. IngrelTusnbsp;eft itaque populus lâltum, 8c apparuit Iluensnbsp;mel, nullusq; applicuit man um ad os luum,nbsp;timebat enim populus iuramentum , Porronbsp;lonathas nonaudierat cùmadiuraret paternbsp;eiuspopulû: extenditq; lummitatem virgæ,nbsp;quam habebat in manu, 8c intinxit in fauumnbsp;niellis: 8c conuertitmanumfuam'adosfuû,nbsp;6c illuminati funt oculi eius.Refpondenfquenbsp;vnus de populo,ait, lureiurando conftrinxitnbsp;pater tuuspopulû,dicens ,Maledilt;ftus vit quinbsp;comederit panem hodie,defecerat autem po-pulus. Dixitque lonathas, Turbauitpaternbsp;meusterram-.vidiftis iplî quia illuminati funtnbsp;oculi mei;eô quôd guftauerim paululiimdenbsp;nielle ifto:quanto magis fi comedilfet populus deprædainimicorumfuorum, quam repenbsp;rit? nonne maior plaga faâ:a fuißetin Phili-fthijm ? Perculferunt ergo in die ilia Phili-fthæosàMachmis vlquead Aialon. Defati-gatus eft autem populus nimis, 8c verfus adnbsp;prædan^ tulitoues, 8c boucs, 8cvitulos, 8cnbsp;raaéfcauerunt in terra :comeditque populusnbsp;cum Gnguine.Nuntiauerunt autem Sauli di-centes quôd populus peccalîet Domino,co-medens cum lânguine .'Qui ait, Præuaricatinbsp;cftis: voluitead meiam nûclàxuin grande.Etnbsp;dixit Saul, Dilpergimini in vulgus, 8c dicite

Regum I.

eis vt adducat ad me vnulquilq; boue fuum ' 8carietem, 8cocciditefiiperiftud, 8cvelci-mini, 8cnonpeccabitis Dominocomedétesnbsp;cum fanguine. Adduxititaq; omnispopulusnbsp;vnulquilq; bouem in manu lua vlque ad no-ôtem,Et occideruntibi.Aedificauit autêSaulnbsp;altare Domino:tuncqueprimùm cœpitædi-ficarealtare Domino.Et dixit Saufirruamusnbsp;fuperPhililfhæos node, 8cvaftemus eos vf-quedum illucelcat mane,nec relinquamus exnbsp;eis virum.Dixitq; populus, Omne quod bo- pnbsp;num videtur in oculis tuis, fac. Et ait lacer-dos, Accedamus hue ad Deum . Et confuluitnbsp;Saul Dominû,Num perlequar PhilifthijmPfi *nbsp;tradeseosin manusIlrael? Etnonrelpohditnbsp;ci indieilla.Dixitq; Saul,Applicate hue vni-uerfos angulos populi:8clcitote,8cvidetepernbsp;quem acciderltpeccatû hoc hodie.Viuit Do-minus làluator Ifi’aefquia fi per Jonathan fi-lium meû fadum eft,ablq; rctradatione mo-rietur.Ad quod nullus contradixitei de omninbsp;populo.Et ait ad vniuerfum Ilrael.Separami-ni vos in partem.vnam, 8c ego cû lonatha fî-lio meo ero in parte altera . Refponditq; populus ad Saul,Quod bonum videtur in oculisnbsp;tuis, fac. Et dixit Sàul ad Dominum Deûlf-rael,cgt; DomineDeus Ifrael daindiciu, quidnbsp;ell quôd non relponderis lèruo tuo hodie. Sinbsp;in me autin lonatha filio meo eftiniquitasnbsp;hæc, daoftenfionem.autfi hæciniquitas eftnbsp;in populo tuo’dalànditatem.Et deprehenfiisnbsp;eft lonathas 8c Saul , populus autem exiuit.nbsp;Etait Saul, Mittitefortem inter me, 8c internbsp;Jonathan filium meum.Etcaptus eft lonathas, Dixit autem Saul ad lonathan, Indicanbsp;mihi quidfeceris. Et indicauitei lonathas,nbsp;8c ait, Guftans guftaui in fiimmitate virgx,nbsp;quæ erat in manu mea,paululû mellis 8c eccenbsp;ego morior.^ Etait SaufHæc faciat mihi Deus, 8c hæcaddat, quia morte moriêris lonatha. Dixitq; populus ad Saul, Ergône lona- qnbsp;thas morietur,qui fecit làlutem hâc magnamnbsp;in Ifrael? hocnefaseftiviuit Dominus, fi ce-ciderit capillus de capite eius in terram, quianbsp;cû Deo operatus eft hodie.Liberauitergo ponbsp;pulus lonathan, vtnô moreretur.Recefsitq;nbsp;Saul, nec perlècutus eft Philifthijm : porrônbsp;Philifthijmabieruntinlocafua.Et Saul con-firmato regno fuper Ifrael, pugnabat per cir-cuitumaduerfiim omnesinimicos eius,côtranbsp;Moab,8c filios Ammon,8cEdom,8c reges Sonbsp;baj8cPhilifthæos:8c quocunq; le verterat,fiinbsp;perabat.Congregatoq; exercitu pereußit A-malec, 8c eruit Ilrael de manu vaftatorû eius.nbsp;Fueruntautem filij Saul, lonathas, 8c lelTui,nbsp;8c Melchi-fua: Senomina duarum filfirumnbsp;eius,nomen primogepitæ Merob, 8c nomennbsp;fflinoris Michol.Et nomen vxoris Saul,Achi

N noam


-ocr page 256-

Regum. I.

auribuS meis, amp; armen torn ra quam ego au-dio?Et aitjSauljDeAmelecaddukerut ea; p« percit enim populus melioribus oiiibus ôc ar-mentis vt immolarentur Domino Deo tuOjnbsp;reliqua verb oecidimus. Ait autem Samuel adnbsp;Saulj SinemCj amp;indicabo tibi quæ locwtusnbsp;fit Dominus ad me node. Dixitque ci j Lo-quere. EtaitSamueb IINónne cum paruulusnbsp;elles in oculis tuiSjCaputin tribubus Ilraelnbsp;dus es? vnxitque te Dominus in regem fiipcrnbsp;Ilraelnbsp;nbsp;nbsp;mifit teDomihus in viam^Sc aitjVa-

interfeilo^ Ägag^Saulre^obatHsaSamus- de, interfice peccatores Amalec amp; pug“ nabis contra eos vlque ad internecionem eo-rum . Quareergo non audifti vocem Domi-ni'.led verlus ad prœdam es , amp; fecifli malumnbsp;in oculis Domini? Et ait Saul ad Samuelem.nbsp;Imo audiui vocem Domini, amp;ambulauiingnbsp;via per quam mifitme Dominus, ÔCadduxinbsp;Sc Amclecinterfeci. Tu-lit autem depræda populus oues amp; boues pri-mitias eorum quæ cælà funt, vt im molet D onbsp;minoDco quot;fuo’in Galgalis. Et ait Samuel,nbsp;Nunquid vult Dominus bolocaufta amp; vidinbsp;mas,amp;non potius vt obediaturvoci Do mini? Meliorcftenimobedientia quam vidi-pcde.^.Jnbsp;mæ:amp;autcultarejmagisquamolFerreadipcmnbsp;arietum. quoniam quafi peccatum ariolandinbsp;eft,repugnare: quafi Icelus idololatriæ,nolle acquielccre.Pro eo ergo quodabieciftilèr-monem Domini,abiccit tegt;Dominus’nc gt;4.nbsp;fis rex. Dixitq; Saulad Samuelem /»Peccaui,nbsp;quia præuaricatus fum lèrmonem Domini,nbsp;amp; verba tua, timens populum, Sc obediensnbsp;voci eorum.Sed nunc porta quælb peccatumnbsp;meum , Sc reuerteremecum vt adoré Dominum. Et ait Samuel ad Saul,Non reuertar te- Pnbsp;cura, quia proiecifti lêrmonem Domini, 5c

A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•*

Et conuerlus eft Samuel vtabiret: ille autem apprehenditfummitatem pallij cius , quæ Stnbsp;fcillàeft.Etaitadeum Samuel, Scidit Dominus regnum Ifiael .à tchodie, 8c tradiditil-lud proximo tuo meliori te. Porrô Trium-non fiedetur ; neque enim homo eft vt agat

Saul.

noam filia Achimaasiamp;nomen principîs mill tiæ cius Abner,filius Ner,patruelis Saul.Por rô Cis fuit pater Saul, 8c Ner pater Abner,fi-lius Abiel. Erat autem bellum potens aduer-fiim Philifthæos omnibus diebus Saul. Namnbsp;quemeunque viderat Saul virum fortem, 8cnbsp;aptum ad prælium, lociabat eum fibi.

iS. Saul miffus à Dominà ad delendum funditus ^malec,Agageorttmrzgemmultamqj frte-dam referuani , inoiedùntia argunur com-mendataobedientia, ideo^ àregno reijâtur,

Is lugetur. C A P. X V.

* T dixit Samuel ad Saul, Me mifit Do-l' minus, vt vngerem te in regem luper —*populum eius Ilraebnunc ergo audi vonbsp;cem Doraini,Hæcdicit Dominus exercituû,nbsp;Recenfui quæcunque fecit Amalcc Ilraeli.nbsp;£xod.i7.e llquomodo reftitit ei in via cùm alcéderet denbsp;Aegypto. Nunc ergo vade , 8c percute Amalec, 8c demolire vniuerla cius : non parcas ei,nbsp;tgt;Sc non concupilcas ex rebus ipfius aliquid’:nbsp;lèd interfice à viro vlquead muliercm,8c par-uulum atqueladantembouem 8c ouem , ca-melum Scafinum. Præcepit itaque Saul populo , 8c recenfuit eos quafi agnos : ducentanbsp;millia peditum, 8c decem millia virorü luda.nbsp;Cumq; veniiret Saul vfq; adciuitatem Ama-lec,tetenditinfidias in torrente.Dixitq; Saulnbsp;B Cinæo,Abite,recedire,atq; difeedite ab Amanbsp;lec:neforte inuoluam te cum eo. tu enim fe-cifti milèricordiam cum omnibusfilijs Ilrael,nbsp;' cùmalcenderentde Aegypto.Etrecefiit Ci-næus de medio Amalec.Percußitque Saul A-malec ab Heuila,donec venias ad Sur,quæ eftnbsp;è regione Aegypti. Et apprehendit Agag re-«2em Amalec viuum: omne autem vulgus in-

Q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Onbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-J.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;---- ------

terfecit in ore gladij. Et pcpercit Saul 8c po- proiecit te Dominus ne fis rex fuper Ilrael, pulus,Agag,8c oprimisgregibusouium8c ar- ”nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;

mentorum,8c veftibus,amp; arietibus,8c vniuer lis quæpulchraerant,nec voluerunt dilper-dere ea. q uicquid verô vile fuit 8c reprobum,nbsp;hoc demoliti fiint.Fadum eft autem verbum

C Domini ad Samuel,dicens,Pœnitet mequôd phatorin Ilrael non pareet, 8c pœnitudine conftituerim Saul regem;quia dereliquitme, non fledetui- ; neque enim homo eft vt agatnbsp;8c verba mea opéré non impleuit.Contrifta- pœnitentiâ.At ille ait, Peccaui: lèd nuncho-tusqueeft Samuelj8c elamauitad Dominum nora me coram lènioribus populi mei, 8c co-totanode.Cumquedcnodefurrexilfet Sa- ramifrael, 8creuertcrcmecum , vtadoreranbsp;muel,vt iret ad Saul mane, nunciatû eft Sa- Dominum Deumtuum . Reuerfus ergo Sa-mueli,eô quôd venilTet Saul in Carmelü, 8c muel lècutus eft Saule: 8c adorauit Saul Do- qnbsp;erexilîet fibi fornicem triumphalem, 8creuer minum. Dixitque Samuel, Adducite ad menbsp;?.î.fus tranfilîèt:dclcendiiretq;in Galgala.gt; Ve- Agagregem Amalec. Et oblatus eft^ei Agàgnbsp;nit ergo Samuel ad SauljSc Saul offerebat ho pinguifsimus^tremens’.Et dixit Agag.Sicci-iocauftû Domino de initijsprædarum quæ nelèparatamara mors? Et ait Samuel, Sicutnbsp;attuleratexAmalec’.Et cùm venilîèt Samuel fecit ablqueliberis mulieres gladius tuus, fienbsp;ad Saul,dixitei Saul,Benedidus tu Domino, abfq; libcris erit inter mulieres mater tua. Etnbsp;impleui verbum Domini. Dixitque Samuel, in frufta concidit eum Samuel cora Domi-Etquæ eft harc vox gregum quæ rclonat in no in Galgalis.Abijt au t Samuel in Ramâtha,nbsp;Saul

-ocr page 257-

Regum I.

mini malus^pGllat manu fua^ amp; leuius feras. Et ait Saul âd fèruos fuos, Prouidete ergonbsp;mihi aliquem benepGlIentcmjôc adducite eunbsp;ad me.Etrefpondens vnus depueris^ait^Ecce j)nbsp;vidi filium iGi Bethlehemitcm fcienté pfàl-lerCjamp;fortifiimum roborCj amp; virum bellico-fum , amp; prudentcm in verbis, amp; virum pul-chrum; amp; Dominus eftcumeo. Miiîrergonbsp;Saul nuncios ad liai dicens,M.itte ad me Da-uid filium tuum,quieftinpalcuis.Tulititaq;nbsp;liai afinum plenû panibus, Si. lagenam vini,nbsp;amp; hœdum de capris vnum, amp; mifit per ma-num Dauid filij fiii Sauli. Et venir Dauid adnbsp;Saul,amp; ftetit coram eo:at ille dilexit eû nimis,nbsp;nbsp;nbsp;*

amp; fadus eft eius armiger . Mifitque Saul ad IlàijdicenSjStet Dauid in confpedu meo:in-nenit enim gratia in oculis meis.Igitur quan-docunquefpiritus'Domini malus arripiebat’ quot;Jet^rrifitnbsp;SaufDauid tollebat cirharam,amp; percutiebatnbsp;manu fua,amp;refocillabatur Saul,amp; leuius ha-bebat. recedebat enim ab eo fpiritus malus.

J. î’htlifihteû contra Iß-aelem adpugnam con~ gregatii. Goliath gigantem in armt^ amp; forti-tuaineconfdentem, inermù T)au,id occidit^nbsp;prtecifumj^ caput diffußs ‘Philifihxil ad Sau-Umtulit. cKP. XVII.

aüt Philifthijm agmina A fuain prælium, couencrunt in Sochonbsp;Iudæ;amp; caftrametati fiint inter Sochonbsp;amp; Azeca in finibus Dommim. Porro Saul amp;nbsp;filij Ifrael congregati venerunt in Vallem-te-rcbinthi, Scdirexerunt acicm ad pugnandumnbsp;contra Philifthijm. EtPhilifthijm ftabatfu-per montem ex parte hac, amp; Ifrael ftabat fu-pra montem ex altera parte;vallifq’ erat internbsp;eos.Etegrefluseft virfpurius decaftris Philift hiivo rnm nomine Goliath,de Geth, altitu-dinis fex cubitorü amp; palmi : amp; caßis ærea fu-per caput eius amp; lorica hamata induebatur.nbsp;porro pondusloricæeius,quinq;millia ficlo-rum æris erat. amp; ocreas xréas habebat in cru-ribus: amp; clypeus ærcus tcgebat humeros cius.nbsp;haftilc autem hafta» eius erat quafi liciatorünbsp;tcxentium.ipfum autem ferru haftæ eius fcx-cétos ficlos habebat ferri:8c armiger eius an*nbsp;tecedebat eü. Stanfq; clamabataduerfum phanbsp;langas lfi-ael,amp; dicebat eis, Q^are veniftis panbsp;rati ad prxlium?Nunquid ego non fum Phi-

i quiuerit pugnarc mecum, amp; perculTerit me,nbsp;erimus vobis fèrui ; fi autem ego præualuero,nbsp;amp; percuftero cum ,vos ferui eritis, amp; feruietisnbsp;nobis.Et aiebat Philifthæus,Ego exprobraninbsp;agminibus Ifrael hodie, Date mihi virum, 8cnbsp;ineat mecum fingulare certamen. Audiensnbsp;autem Saul, 8c omnes Ifraelitx fèrmonesPhinbsp;lifthæi huiufcemodi, ftupebant, 8c metue-N a bantni-

SauL

Saul Ycrd afcedit in domum fiiam in Gabaa. *Et non vidit Samuel vitra Saul vfq; ad diemnbsp;mortis fuæ: veruntamenlugebat Samuel Saunbsp;lern, quoniam Dominum pœnitebat quodnbsp;conftituiflet regem Saul fuper Ifrael.

«Î. T^rohatoSaulpDauid interfratres in regem quot;^ngitur'.quo cithara pfallente cor am Saule a-gitato ffiritu malo^ die leuttn hahehat.

CAP. XVI.

A IxitqueDominusadSamuelem, Vf-qucquo tu luges Saufcüra ego proic-cerim eü ne regnet fuper IfraelPimple cornu tun oleo, 8c veni, vt mittam te ad Ifainbsp;Bethlehemiten : prouidi enim infilijs eiusnbsp;mihi regé.Et ait Samuel. Quomodo vadam?nbsp;audietenini Saul,8c interficietme.Et ait Donbsp;minus, Vitulum dearmento tolles in manunbsp;tua,8c di ces. Ad immolandum Domino veni.nbsp;Et vocabis Hai ad vidimam, 8c ego oftcdamnbsp;tibi quid facias,8c vnges quencunq; monftranbsp;uero tibi. Fecit ergo Samuel ficut locutus eftnbsp;ei Dominus.Venitq; in Beth-lehem,8c adminbsp;rati funtfeniores ciuitatis,occurrentes ei, di-xeruntque,Pacificùfhe eft ingreffus tuus.’ Etnbsp;ait, Pacificus:adimmolâdum Domino veni,nbsp;fàndificamini, 8c venite mecn vtimmolem.nbsp;Sandificauit ergo Ifài 8c filios eius, 8c voca-üit eos ad fàcrificium,Cumq; ingreßi effent,nbsp;viditEliabj 8c ait. Num coram Domino eftnbsp;chriftus eius ? Et dixit Dominus ad Samue-lem. Ne refpicias vultum eius, neque altitu-dincm ftaturæeius:quoniam abieci eum, necnbsp;iuxta intuitum hominis ego iudico.homo e-nim videtea qua: parent, Dominus autc in-tueturcor.Etvocauit Ißi Abinadab,8c addu-xiteum coram Samuele.Qui dixit,Nechuncnbsp;clegitDominus.Adduxit autem Ifài Sam ma.nbsp;fte quo ait,Etiam hune non elegit Dominus.nbsp;Adduxit itaque Ifài fèptem filios fuos coramnbsp;Samucle:8cait Samuel ad Ifài,Non elegit Donbsp;minus ex iftis. Dixitq; Samuel ad Ifài, Nun-quidiam complet! funt filij? Qm refpondit,nbsp;Adhucreliquus eft paruulus, 8cpalcitoues.

C Ht ait Samuel ad Ifài, Mitte, 8c adduc cû:nec enim difeumbemus prius quàm hûc ille vc-niat.Mifît ergo, 8cadduxit eum.Erat autemnbsp;rüfus,8cpulcherafpedu,decoraq; facie,8caitnbsp;Dominus, Surge, 8c vngeeum-.ipfèeft enim.

Tülit ergo Samuel cornu olei, 8c vnxit eum lifthæus, 8c vos fèrui SaulPEligiteex vobis vi

98

medio fratrum eius; amp;Ildirelt;äus eft fpiritus rum, amp; de ft en dat ad ftngulare certamen. fi ® 8nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tv» «nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y-1nbsp;nbsp;nbsp;lt; 11nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;A (Y« gt;4 Rr z4a« «-« /'c**xe • 4111quot;— ^iKiiA««*- nti/ni*!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÄZ n Adz'll /Tazi t- mzi

•j.ii; •


Domini à die ilia in Dauid, 8cdeinceps : fur-genfq; îj^muel abijtin Ramàtha.Spiritus autem Domini reeeßit à Saul, 8c exagitabat eü fpiritus nequam,àDomino.Dixeruntq; fèruinbsp;Saul ad eü, Ecce fpiritus Dei malus exagitatnbsp;«*• te. lubeat Dominus nofter, * 8cfèrui tui quinbsp;cora te fùnt, quærent horainé feientem pfàllenbsp;re citharaiYtquâdo arripuerit te fpiritus Do-

-ocr page 258-

Daùid. Regum I. Goliath.

bant ftimis. Daniel ant erat filins viri Ephra-

Supr.iiS. a. thæijdc quollftpra didum eft,deBeth-léhem Iiida^cui nomen erat Ilai^qui habebat odo fi-lioSj 8c erat vir in diebus Saul fenex, 8c gran-dxuus inter viros. Abiernnt ant tres fill) eiusnbsp;maiores poft Saul in prælium:8cnomina triûnbsp;filiorum eius qui perrexerût ad bellum^Eliabnbsp;primogenituSj 8c îècundus Abinadab_, tertiusnbsp;quoque Samma^Dauid autem erat minimus.nbsp;Tribus ergo maioribusiecutis Saulem,abijtnbsp;Dauid, reuerfus eft à Saul, vt palceret gre-gem patris fui in Beth-léhem.Procedebat veto Philifthæus mane 8c vefpere, 8c ftabat qua-draginta diebus. Dixit autem liai ad Dauid

C filium fùû, Accipe fratribus tuis epbipolétæ, 8c decem panes iftoSj8ccurre incaftra ad fra-tres tuos,8c decem formellas calèi bas déférésnbsp;ad tribunum.'8c fratres tuos vifîtabis, fi redenbsp;agant:8ccum quibus ordinati funt_,dilce.Saulnbsp;autem,8c illi,8c omnes filij Ifiael,in Valle-te-rebinthi pugnabant aduerfum Philifthijm.nbsp;Surrexit itaq; Dauid mane, 8c commendauitnbsp;gregem euftodi : 8c onuftus abijt, ficutprx-ceperat ei Ilâi.Et venit ad locum Magâla, 8cnbsp;adexercitumqui egreflus ad pugnam vocife-ratus erat in certaminc.Direxcratenim aciemnbsp;Ifiael, lèd 8c Philifthijm exaducrlb fuerantnbsp;præparati. Derelinqués ergo Dauid valà quænbsp;attulerat, fub manu cuftodis ad lârcinas, cu-currit ad locum certaminis,8c interrogabat finbsp;omniâ rede agerétur erga fratres fuos.Cum-que adhucilleloqueretur eis,apparuit vir ille

• fpuriusalcendens. Goliath nomine,Philifthæus, de Gcth,dc caftris Philiftinorû;8c lo-quenteeo hæceadem verba audiuit Dauid-Omnes autem Ifiaelitæ, cùm vidiflent virû, fugerunt à facie eiusjtimcntes eum valde. Etnbsp;dixit vnus quilpiam de Ifiael, Numvidiftisnbsp;virum hune qui alcendit ? ad exprobrandumnbsp;enim Ifi-aeli,alcendit. Virum ergo qui pereuf-Ièriteum,ditabitrex diuitijsmagnis,8c fiJiamnbsp;fuam dabitei, 8c do mû patris eius faciet ablq;

D tributo inlfrael. Etait Dauidad viros qui ftabant lècum,dicens. Quid dabitur viro quinbsp;percufîèrit Philifthæuniîiunc, 8c tulerit opprobrium de Ifiael ? quis eft enim hic Philifthæus incircuncifiis qui exprobrauit aciesnbsp;Dei viuentistReferebat auté ci populus eun-dem lèrmonem, dicens, Hæc dabuntur vironbsp;qui percufîerit eu . Quodcùm audifletEliabnbsp;frater eius maior,loquenteeo cum alijs, ira-tns eft contra Dauid,8c ait,Q£are venifti, 8cnbsp;quare dereliquifti pauculas oues illas in de-lèrtoPego nouifiiperbiam tuam,8cnequitiamnbsp;cordis tui:quia vt videres præliû, defeendifti.nbsp;Et dixit Dauid,Quid feci?nunquid non verbum eft ? Et declinauit paululum ab eo ad a-lium-.dixitqj eundem lêrrnonem. Et rcfpoditnbsp;ei populus verbû ficutprius. Audita Iunt'au4nbsp;tem verba quæ locutus eft Dauid, 8c,annun- •nbsp;tiatain conlpeftu Saul. Ad quem cùm fuifletnbsp;adduétus, locutus eft ei, Nonconcidat cornbsp;cuiulquam in eo : ego leruus tuns vadaó), 8Cnbsp;pugnabo aduerfiis Philifthæû. EtaitSaul;adnbsp;Dauid,No vales refiftere Philifthæo ifti,necnbsp;pugnare aduerfus eum;quia puer es, hic autcnbsp;virbellatoreftabadolelcentiafua.HDixitque Eccl.47‘nbsp;Dauid ad SaufPafiebatlèruus tuus patris lui Enbsp;gregem,8c veniebatleo vel vrfiis, 8c tollebatnbsp;arietem de medio gregis: 8c perlèquebareos,nbsp;8c percutiebam,eruebamq; de ore eorû.8cillinbsp;confurgebant aduerfum me, 8c apprehende-bam mentum eorû,8c fiiftocabamjinterficie-bamq; eos.Nam 8cleonem 8c vrfuminterfecinbsp;ego lèruus tuus:erit imtur 8c Philifthæus hicnbsp;incircuncifus,quafi vnïis ex eis. igt;Nûc vadam gt;.8»nbsp;8c auferam opprobriû populi : quoniam quisnbsp;eft iftePhilifthæus incircuncifus?’''qui’aufusnbsp;eft maledicere exercituiDei viuentis. Et aitnbsp;Dauid, Dominus quieripuit mede manunbsp;leonis, 8c de manu vrfi, iplê me liberabit denbsp;manu Philifthæi huius. Dixit autem Saul adnbsp;Dauid,Vade, 8c Dominus tecû fit. Et induitnbsp;SaulDauidveftimentis luis,8c impofuit ga-leam æream fiipercaputeius, 8c veftiuiteuranbsp;lorica. Accinétus ergo Dauid gladio eius fu-per veftem fua,cœpit tétare fi armatus polTstnbsp;incedereznon enim habebat conluetudinem.nbsp;Dixitqj Dauid ad Saul,Non pofium fie inccnbsp;dere,quia non vfiim habeo.Et depofiiit ea,8c:nbsp;tulit baculum fiium quem lêmper habebat innbsp;manibus : 8c elegit fibi quinq; limpidifiimosnbsp;lapides de torrente, 8c mifiteos in peram pa-ftoralem quam habebat fècû, 8c fundam manu tulit:8c procefiit aduerfum Philifthæum.nbsp;Ibat autem Philifthæus incedés 8c appropin-quans aduerfum Dauid, 8c armiger eius antenbsp;eum.Cumq)inlpexifletPhilifthæus,8cvidif- Fnbsp;fet Dauid, defpexit eum. Erat aüt adolefiensnbsp;rufus,8c pulcheraljjedu.Et dixit Philifthæusnbsp;ad Dauid, Nunquid ego canis fiim, quôd tunbsp;venis ad me cum baculo.’ Et malcdixit Phili-*nbsp;fthæus Dauid in dijs fuis:dixitqucad Dauid,nbsp;Veni ad me, 8c dabo carnes tuas volatilibusnbsp;cœli 8c beftijs ten-æ.Dixit aüt Dauid ad Phi-lifthæum,Tu venis ad mecû gladio, 8c haftîgt;nbsp;8c clypeorego aût venio ad te in nomine Domini exercituum,Dei agminû Ifiael, quibusnbsp;exprobrafti hodie,8c dabit te Dominus in m»nbsp;nu mea,8cpercutiam te,8c auferam cajput tuunbsp;àte;8c dabo cadauera caftrorum Philifthijmnbsp;hodie volatilibus cœli, 8c beftijs terræ:vt Iciatnbsp;omnis terra quia eft Deus in Ifiael.Et nouent vniuerlâ ecclefia hæc quia non in gladio,nbsp;nec in hafta fàluat Dominus: ipfius enim eftnbsp;bellum, 8c tradet vos in manus noftras.Cùm


-ocr page 259-

Regum L


Dauid.


Tergo furrexiflèt PhilifthanisA veniret_,amp;ap-propinquarec cÓtra Dauidjfeftinauit Daiiidj amp;cucurritadpugnaniexaduerfb Philiftliæi.nbsp;Ecniifit man um fliam inperam tulitqj vnünbsp;lapidem^amp;funda iecitjamp;gt;cirt;unducens’per-Cußit Philifthæû in fronte : amp;infixus eftla-- pis in fronte eius^ amp; cecidit in faciem fua fu-terra.llPræualuitq; Dauid aduerfumPhi-'*• liftliæû in funda SelapidCj percuflumq; Phi-lifthæum interfecit.Curnq;gladiumnou Ha-beret in manu DauidjCucurritjamp; ftetit fupernbsp;Philin:ha:umjamp; tulit gladium eins, amp; eduxitnbsp;eum de vagina fiia:amp; interfecit eû^præciditq ;nbsp;caput eins. VidentesautéPhilifthijm, quodnbsp;hiortuus effet fortißimus eorum , fugcrunt.nbsp;Et confîirgentes viri Iffael amp; luda vociferatinbsp;funtjSe perfecuti fiint.Philiflhxos vfquedumnbsp;veniretin vallem^ amp; vfq; ad portas Accaron,nbsp;cecideruntq; vulnerati de Pnilifthijm in vianbsp;Saraim/vfq; adGcth.amp;; vfq; adAccaron.Etnbsp;rcuertetes filij Iffael poftquam perfecuti fue-rant Pbilifthæos ^inuafèrunt caflra eorû. Af-

fumeiis autem Dauid caput Philifflisi^attu-îit illud in Ierufàlem:arma verô eius pofuit in tabernaculo fùo. Eo autem tempore quo vident Saul Dàuid egredientem contra Phili-Jtha:iim‘, ait ad Abner principemmilitiæj Denbsp;•*W.io qua ftirpe defeendit hic adolefcens*?Dixitq;

Àbner/Viuit anima tua^rex^fî noui.Et ait rex^ ïnterrogatUjCuius fîlius fitiftepuer.Cumq;nbsp;regreffus eflet Dauid, percufîo Philifthæo,nbsp;tulit eum Abner, 5c introduxit coram Saule,nbsp;caput Philifthæihabentenl in manu. Etaitnbsp;ad cura Saul,De qua progenie es o adolcfcés?nbsp;Dixitque Dauid, films ferai tui Ifài Bethle-hemitae ego fum.

JnitoT^auidcum lonatlafodire^ Saulau-dttafuî nbsp;nbsp;Dauid cotnpaTatione^tnalo fj^iïttu

apitatus nintur Dauid conß^ere, amp; jiliam ^uaerat Dauidipollicttustradit altertnbsp;^iicbolyero iuniore calltd'emediantibus ten-

tumprapUtijs 'Philißhinorum dcßimdet Da-uid in '^xorem. cap. x v i i i.

A quot;1 T faduin eff cum complefîct loquiad 1^ Saul, anima lonathæ conglutinata eftnbsp;' quot;^animsÈ Dauid, 8c dilexit eum lonathasnbsp;quafî animam fuam. Tulitq; eum Saul in dienbsp;ilia, 8cnon concefiit ei vt reuerteretur in do-mura patris fui.Inierunt autem Dauid 8c lonathas fœduscdiligebatenimeum quafî animam fîiam.Nam expoliauitfe lonathas tunica qua e^atindutus,8c dédit earn Dauid,8cre-liqua veftimenta fùa vfq; ad gladium 8c arcûnbsp;fuum,8c vfq; ad baltheû.Égrediebatur quoq;nbsp;Dauid ad omnia quæcunq; mifîfîèt eu Saul,nbsp;amp;pradenter leagebat.- pofuitque eum Saulnbsp;fîiper viros belli, amp; acceptus erat in oculis v-B niuerfîpopuli, maximequcinconfpedufa-

Saul.


99



mulorum Saul. (IPorrOcum reuerteretur percufîo PhilifthæoDauid,gt;8c ferret caput eius in Ierufàlé’,egrefîæ funtmuliercs devniuerfîsnbsp;vrbibus Iffael,cantâtes,chorofq; ducentes innbsp;occurfum Saul regis, in tympanis lætitiæ 8cnbsp;in fîflris. Etpræcinebant mulieres ludentes,nbsp;atq; diccntes,Percufîit Saul mille, 5c Dauidnbsp;decem millia.Iratus eft aut Saul nimis, 8c di-fplicuit in oculis eius fermo ifte:dixitq;,De-derunt Dauid decem millia,8c mihi millede-derunt:quid ei fuper efî:, nifî folum regnum?nbsp;Non réélis ergo oculis Saul «afpiciebat Dauid Cnbsp;a die ilia,Sc deinceps. Poff dicm aût alteram,nbsp;inuafîtfpiritus Dei malusSaul, 8c propheta-bat in medio domus fuæ;Daüid afît pfallebatnbsp;manufua, fîcutpcr fîngulos dies. Tenebatq;nbsp;Saul lanceam,8c mifît eam,putans quôd con-fîgcrepoflct Dauid cum pariete;8c declinauitnbsp;D.auid à ficie eius fccundo . Ettimuit Saulnbsp;Dauid:eo quod Dominus effet cum eo , 8c anbsp;fe recefsifîet.Amouit ergo eû Saul àfe, 8c fecit eum tribunum fuper mille viros ; 5c egre-diehatur J 8c intrabatin confpeélu populi. In qnbsp;omnibus quoq; vijs fuis Dauid prudéter age-bat,8c Dominus erat cum eo.Vidit itaq; Saulnbsp;•quôd prüdens effet nimis,8c cœpit cauerceû.

Omnis autem Ifî-ael 8c luda dilmebat Dauid;

C/

ipfeenim ingrediebatur 5c egrediebatur ante eos.Dixitq; SauladDauid,Ecce filiameamanbsp;iorMerob,ipfàm dabo tibi vxorem : tantum-modo eflo virfortis,8c præliare bella Domi-ni.Saul aûtreputabat, dicens, Nonfîtmanusnbsp;mea quot;in co^f^d fît fuper eû manus Philiflhi- quot;ineum.unbsp;norum.Ait aût Dauid ad Saul,Quis ego fîim,E. .nbsp;aut quæ eft vita mea, aut cognatio patris meinbsp;in Ifîaefvt fîani gener regiscFaélû eft autemnbsp;tempus cû deberet dari Merob filia Saul Da-uid,dataeft HadrieliMolathitæ vxor.quot; Dile- quot;oilcxitaStnbsp;xit aût Dauid Michol filiam Saul alteram’.Etnbsp;nunciatu eft Saul,8c placuit ei,Dixitq; Saul,nbsp;Dabo earn illi, vt fiat ei infcandalû 8c fît fuper eum manus Philifthinorû . Dixitq; Saulnbsp;ad Dauid, Induabus rebus gener meus erisnbsp;hodie. Et madauit Saul fèruis fuis,Loquimi-niad Dauidclam me,dicetes, Ecceplaces rc-

N 3 gi,£com-


-ocr page 260-

^fieeet rex Nc in JirxKinnbsp;fiuun.i.

Dauid.

Rcgutn I.

gi, 8c omhes Icrui eins diligunt te.Nunc ergo eftogener regis. Et locuti fiintlerui Saul innbsp;auribus Dauid omnia Verba hæc: 8c ait Da-jj uid. Num partim videtur vobis generum eftenbsp;regis? ego autem fum vir pauper 8c tenuis.Etnbsp;renunciauerunt firui Saul, dicentes.Huiulcenbsp;modi verbalocutus eft Dauid . Dixitautemnbsp;Saul, Sic loquimini ad Dauid,Non habet rexnbsp;Iponfilia neceife.nifi tantum centum prxpu-tia Philifthinorum, vtfiat vltiodeinimicisnbsp;regis . Porro Saul cogitabat tradcrc Dauid innbsp;manus Philifthinorum.Cumque renuntiaf-{èntfêrui eius Dauid verba quxdixerat Saul,nbsp;placuit fermo in oculis Daüid,vt fieretgencrnbsp;*¦*’*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regis.Et poft paucos dies fiirgens Dauid,abij t

*cü viris qui fiib eo erant.Et pereußit ex Phi lifthijmducetos viros : Scattuliteorum prx-putia, Scannumerauitearegi, vtefletgenernbsp;eius.DedititaqueSaul ei Michol filiamfiianbsp;vxorem.Etvidit Saul, Sc intcllexit quod Dominus eflet cum Dauid : Michol autem filianbsp;Saul,diligebatcum.Et Saulmagis cœpittimcnbsp;re Dauid: fadufqueeft Saulinimicus Dauidnbsp;cundis diebus.Et egrefiiprincipes Philifthinorum . à principio autem egrefsionis eo-rum, prudentius fegerebat D auid,nbsp;nes ferui Saul,8c celebrefadum eft nomen e - xitq; Saul ad Michol,Qmreficillufifti mihinbsp;jusnimis.

S. Saul Dauidoccidere yoUns’^oce Icnatla^la catur, quem coramß tithari^ntem, iterumnbsp;transß^ere tentât, amp; fugiintem indußria *}vlinbsp;chol in Tdaioth afud Samuekm^etßquutw,nbsp;pofl ternos nuntiospro^hetates etiam ifßpo-phetat, CAP. XIX.

A quot;F Ocutus eft autem Saul ad lonathan I filium fuum,8c adomnes feruos fuos,nbsp;- vt occiderent Dauid. Porro lonathasnbsp;filius Saul diligebat Dauid valde. Etindica-uit lonathas Dauid, dices, Qu^æritSaul paternbsp;meus occidere te:quapropter ob/erua te quœ-fi) mane,8c manebis clam,8c abfeonderis. E-go autem egrediens, ftabo iuxta j

Vwrii.j. in agro,vbicunquequot;fucrit’:8cegoloquardete ad patrem mcum:8c quodcunq; videro, nun-tiabo tibi, Locutus eft ergo lonathas de Dauid bona ad Saul patrem fiium : dixitq; ad eG,nbsp;’peccesrexinlèruum tuum’ Dauid, quianbsp;non peccauit tibi,Sc opera eius bona fiint tibi valde. Et pofuit animam fuä in manu fua,nbsp;8cpercußitPhilifth«um, 8c fecit Dominusnbsp;ialutcm magnam vniuerfi» Ifraeli. vidifti,8cnbsp;Iztatus es . Quarc ergo peccas in ßnguincnbsp;innoxio, inteificiens Dauid, quieftabfquenbsp;culpa ? Quod CÛ audifiet Saul, placatus vocenbsp;lonathx iurauit,Viuit Dominus, quia no oc muele, 8c cecinit nudus tota die illa 8c node.nbsp;cidetiir.Vocauititaq; lonathas Dauid,8c in- Vnde 8c cxiuitprouerbium,IINum 8c Saulin- Sup*nbsp;dicauit ei omnia verba hæc:8c introduxit Io- ter prophetas?

nathas Dauid ad Saul,amp; fuit ante eum, ficut . lonathaspofl re^etitum cum Dauidfetdut îÿ-ftm

Sauh

fuerat hcri amp; nudiuftertius. Motum eft atitê rurlum bellum: amp; egrefliis Dauidpugnauitnbsp;aduerfum Philifthijmzpercußitqueeos plaganbsp;magna Et fugcrunt à facie eius.Et faftus eftnbsp;fpiritus Domini malus in Saul : fedebat autenbsp;in domo fua, amp; tenebat lanceam : porro Dauid pfällebat manu lua.Nifulqjeft Saul con-figerc Dauid lancea in paricte, amp; declinauitnbsp;Dauid à facie Saul : lancea autem cafTo vul-nere pcrlata eft in pariete,8c Dauid fugit j amp;nbsp;ßluatus eft node illa.Mifit ergo Saul latelli-tes liios’in domum Dauid vtcuftodirenteüjnbsp;8c interficerctur mane. Quod ciim annun-tiaftct Dauid Michol vxor fiia, dicens, Nifinbsp;laluaueris te node haCjCras morieris:depofuicnbsp;cum per feneftram.-porro illc abijt 8c aufugit,nbsp;atque laluatus eft. Tulit autem Michol fta-tuam, 8c pofuit cam fuper ledum, 8c pellcmnbsp;pilolam caprarii poluit ad caput eius, 8c opc-ruit earn veftimcntis.Mifit autem Saul appa-ritores qui raperent Dauid: 8c refjjonftim eftnbsp;quod œgrotatet. Rurftim^ue mißt Saul nun-tios vt vidèrent Dauid, dicens, AlFerte eumnbsp;ad meinlcdo, Vt occidatur. Cum^ue venif-lent nuntij, inuentum eft ftmulacrum fupernbsp;quam om ledum^8c pelles caprarum ad caput eius. Di-

8c dimififti inimicum meum vtfugeret ? Et refpondit Michol ad Saul, Quia ipfc locutusnbsp;eft mihi, * Dimitte me,alioquin interficiamnbsp;tc.Dauid autem fugiensjaluatus cft,8cYcnitnbsp;ad Samuel inRamätha,8cnuntiauitei omni*nbsp;qua: fecerat fibi Saul ; 8c abierunt iplc Sc Samuel , 8c morati funtin Naioth. Nuntiaturanbsp;eft autem Sauli à dicentibus, Ecce Dauid iflnbsp;Naioth in Ramatha.Miftt ergo Saul lidores, Dnbsp;vt raperét Dauid: qui cum vidiftent cuneumnbsp;prophetarum vaticinantium , 8c Samuclcmnbsp;ftantem fiiper eos, fadus eft etiam Spiritusnbsp;Domini*in illis’, 8c prophetarccœpcrunt c-tiam ipfi. Quod cum nunriatum eilet Sauli,nbsp;_ o- inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k-.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem

—------------------------------------nuntios:

qui 8c ipft prophetauerut.o Etiratus iracun- gt;4» dia Saul’, abijt etiam ipfe in Ramatha, 8c venir vfq; ad cifternam magnam quæ eft in So-cho,8c interrogauit,8c dixit,In quo loco finitnbsp;Samuel 8cDauid?Didumque eft ei, Ecceiflnbsp;Naioth fiint in Ramatha. Et abijt in Naiothnbsp;in Ramatha, 8c fadus eft etiam fiiper eü Spiritus Domini,Scambulabat ingredies,8c pro-phetabat vfquedum veniret in Naiot|} in Ra-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

mätha Et expoliauit etiam ipfe le veftimen-tis fuis,8c prophetauit cum cæteris coram Sa-

patrcra men mißt amp; alios nuntiosmrophetauerunt aut »loquardete amp;illi. Etrurfum mint Saul tcrtios nunti

-ocr page 261-

Daùid. . Rcgum L Saut


lôo


Jum cumfaire reconâliare ßruflra conatttr, illum tarnen è mantbus àus triumfagittarumnbsp;ßgno libérât.

___ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. XX.

quot;T^Vgit autemDauid deNaioth eft ih 1^ Ramathavenienfq; locutus eft corainnbsp;lonathâjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• Sî’-’æ iniquitas

mea,amp; quodpeccatummenm in patreni tiiû, quia quæritanimam meâ?Qm dixit ei_,Abfit,nbsp;fton morieris ; heque enim faciet pater meusnbsp;quicquam grande vel paruum , nifi prins in-dicauerit mihi : hune ergo celauitme paternbsp;meus ièrm'onem tantummodo ?nequaquamnbsp;crit iftud . Et iurauit rurfum Dauidi ; amp; illenbsp;aitj Seit profedo pater tuus quia inueni gra-tiam in oculis tuis^Sc dieet, Nefeiat hoc lonanbsp;thas,ne forte triftetur. Qmnimd viuit Dorainbsp;nus,amp; viuit anima tua, quia vno tantum (vtnbsp;ita dicam)gradu, ego morfque diuidimur. Etnbsp;ait lonathas ad Dauid, Quodeumque dixeritnbsp;mihi anima tua,faciam tibi. Dixit aût Dauidnbsp;adlonathan, Eceecalendæfiint crafl:ino,amp;nbsp;ego ex more iedere foleo iuxta regé ad veiceiinbsp;B dum:dimittc ergo me vcabfcondarin agronbsp;tgt;.$. vfq; ad veiperamdiei tertiæ.Sicgt;reipicîens’re-quifierit me pater tuus,re{pondebis ei,Roga-iiit me Dauid,vt iret celeriter in Beth-léhemnbsp;ciuitatem hiam:quia vidimæ fôlénes ibi Hintnbsp;vniucrfis contribulibus Hiis.Si dixerit. Bene:nbsp;pax erit ièruo tuo.fi autem fuerit iratus,fcitonbsp;quia complétaeft malitia eius.Fac ergo milè-ricordiatn in ièruum tuum:quia fœdus Do-minime famulum tuum tecum inire fecifti.nbsp;fi autem eft iniquitas aliqua in me, tu me in-terfice, amp;ad patrem tuum ne introducas me.nbsp;Et ait lonathas, Abfit hoe’à me’zneque enimnbsp;fieri poteft,vt fi certe cognouero completamnbsp;elle patris mei malitia contra te,non annun-tiem tibi.Relponditquc Dauidad lonathan,nbsp;Quis renuntiabit mihi, fiquid forte relpon-derit tibi pater tuus duréodeme’PEtaitlo-gt;•(5. nathas ad Dauid, Veni, amp;egrediamurgt;foras’nbsp;in agrum.Cumq; exiflentamboinagrum,aitnbsp;lonathas ad Dauid, Domine Deus Ifiael, finbsp;inueftigauero fèntentiam patris mei craftinonbsp;vel perendie:amp; aliquid boni fuerit fiiper Da-üid,amp;non ftatim mifèro ad te, amp; notum tibinbsp;fecero,hæc faciat Dominus lonathæ, amp; hæcnbsp;addat.Si autem perlcuerauerit patris mei malitia aduerfum te,reuelabo aurem tuam,amp;di-mittam te, vtvadasinpace, amp; fit Dominusnbsp;tecum,ficut fuit cum pâtre meo.Et fi vixero,nbsp;facies mihi milèrico'rdiam Domini; fi verônbsp;mortuus fuero, non auferes milèricofdiamnbsp;tuam .idomo mea vfq; infempiternû, quan-do cradicauerit Dominus inimicos Dauid,nbsp;•7quot; vnuraquenque de terra : gt; auferat lonathannbsp;dedomofua, Serequirat Dominus de manunbsp;inimicorum Dauid’. Pepigit ergo lonathasnbsp;fœdus cum domo Dauid : amp; requifiuit Do-minus de manu inimicorum Dauid.Et addi- Dnbsp;dit lonathas deierare Dauid, eo quôd dilige-ret illumificùt enimanimam fùam,ita dilige-bat eum.Dixitquead eum Ionathas,Crasca-lendæ Hint,amp;requirêris:requireturenim lèHnbsp;fio tuavlqj perendie.Delcédes ergo feftinuSjnbsp;amp; venies in locû vbi celandus es in die quan-do operari licet,amp; lèdebis iuxta lapidera, cuinbsp;nomen eft Ezel. Et ego tres lagittas mittaninbsp;iuxM eum, amp; iaciam quafi exercens me ad fi-gnum.Mittam quoque amp; puerum,dicens ei,nbsp;Vade amp; after mihi ßgittas. Sidixero puero,nbsp;Ecce làgittæ intra te Hint,tolle eas.-tu veni adnbsp;me, quia pax tibi eft , amp; nihil eft mali, viuitnbsp;Dominus. Siautem fielocutus fuero puero,nbsp;Ecce fàgittx vitra te Hintivadein pace, quianbsp;diraifit te Dominus. De verbo autem quodnbsp;locuti fumus ego amp; tu,fitDominus intermenbsp;amp; te vlque inîempiternum.Abfcoriditus eftnbsp;ergo Dauid in agro, amp; venerunt calendæ, amp;nbsp;feditrex ad comedendum panera . Cumque p«nbsp;fèdiftet rex fuper cathedram Hiam(fecundumnbsp;conHietudincm)quæ erat iuxta parietem,Hir-rexit lonathas, amp; ledit Abner ex latere Saul,nbsp;vacuulqueapparuitlocus Dauid. Etnon eftnbsp;locutus Saul quicquam in die ilia : cogitabatnbsp;enim quôd forteeueniflet ei vt no eflêt mun-dus, nccpurifîcatus . Cumque illuxiftet diesnbsp;lècundapoft calendas,rurfus apparuit vacuusnbsp;locusDauid. Dixitq; Saul adlonathan fîliûnbsp;fuum,Cur non venit filius liai ncc heri, necnbsp;hodiead velcendum.’Relponditq; lonathasnbsp;Sauli,Rogauit me obnixe, vt iret in Beth-lé-hem,amp; ait,Dimitte mCjquoniam làcrificiumnbsp;Iblenne eft in ciuitate , * vnus de fratribusnbsp;meis accerfiuit me : nunc ergo fi inueni gra-tiam in oculis tuis,vadam cito,amp; videbo fra-tres meos. ob banc caulâm nô venit ad men-làm regis.Iratus autem Saul aduerfum lonathan, dixit ei, Fili mulieris viru vitro rapien- Fnbsp;tis, nunquidignoro quia diligis filiû liai innbsp;confufionera tuam, Scinconfufioneigno-miniolæ matris tuæ ? Omnibus enim diebusnbsp;quibus filius ïlài vixerit fuper terram, no fta-bilieris tu,neq; regnum tuum.itaq; iam nuncnbsp;mitte Scadduc eum ad me .-quia filius mortisnbsp;eft. Relpondens autem lonathas Sauli patrinbsp;fuo,ait,(^are morietui? quid fecit ? Et arri-puit Saul lanceam vt percuteret eu. Et intel-lexit lonathas quôd defiriitû eilet à pâtre Hionbsp;Vt interficeret Dauid.Surrexit ergo lonathasnbsp;à menlà in ira furoris, amp; non comedit in dienbsp;calcndarumlècundapanem.Contriftatuseftnbsp;enim Hiper Dauid, eo quôd confudiftêt eumnbsp;pater fuus.Cumq; illuxiftet mane, venit lonathas in agrû iuxta placitum Dauid,amp; puer

N 4, paruu-


-ocr page 262-

Dauid

paruulus cum eo, amp;ait ad puerum fiium, Va-G de,amp; after mihi ftigittas quas ego iacio.Cum-quepuer cucurriflct,iecit aliam iàgittam tras puerum. Venit itaque puer ad locum iaculi,nbsp;quod milèrat lonathas ¦: amp; clamauit lonathasnbsp;poft tergum pueri, amp; ait, Ecce ibi eft làgittanbsp;porro vitra te. Clamauitq; iterum lonathasnbsp;poft tergum pueri,diceSjFeftin.'i velociter,nenbsp;fteteris. Collegit auté puer lonathx ftigittas,nbsp;amp; attulit ad dominum fuû : amp; quid ageretur,nbsp;penitus ignorabat,tantummodo enim lonathas amp; Dauidrem nouerant. Dédit ergo lonathas arma fua puero,amp; dixit ei,Vade,amp; defer in ciuitatem.Cumque abijfletpuerjfurre-xit Dauiddeloco qui vrgebatadauftrum, amp;nbsp;cadens pronus in terram, adorauit tertio : amp;nbsp;ofculanres le alterutrum , fleuerunt pariter,nbsp;Dauid autem amplius. Dixit ergo lonathasnbsp;ad Dauid, Vadein pace: quæcunqueiuraui-musambo in nomine Domini,dicentes,Do- ftis hominem iniànumzquareadduxiftis cumnbsp;minus ftt inter me amp; tc,amp;inter fernen tuum,

amp; fernen meum vfq; in fèmpiternum.Et ftir-

¦ rexit Dauid,amp; abijt:lèd amp; lonathas ingreflus eft ciuitatem.

5. ‘Profugips quot;Dauid in quot;ïdloie, fame compulfn panesßanBißcatos comedit datos ab Acbimé-lechcoramDoeg Idumxo,nbsp;nbsp;nbsp;Goliathgladio

accepta, apud^chisregem Gethdementiant pra timoréßmulat.

CAP. XXI.

XEnit autem Dauid in Nobead Achi-\ / mélech fàcerdoté:amp; obftupuit Achi-* mélech, eo quôd veniflet Dauid. Et dixit ci,Quare tu folus,amp; nullus eft tecû ? Etnbsp;ait Dauid ad Achi-mélech fàcerdotem , Rexnbsp;præcepitmihi fèrmonem,amp; dixit,Nemo feiatnbsp;rem,propter quamiftus es à me,amp; cuiuftnodinbsp;præcepta tibi dederim: nam amp;pueris condixinbsp;in ilium amp; ilium locum.Nûc ergo ft quid ha-bcs ad manum, vel quinque panes, da mihi,nbsp;aut quicquidinueneris.Etrefpondens fàccr-dos ad Dauid,ait ilIi,Non habeo laicos panesnbsp;ad manum,fèd tantûpancmfàn(ftum:ftmun-B di funt pueri, maxime à mulieribus. * Et re-*mMiucët. fpondit Dauid fàcerdoti, amp; dixit ei, Etqui-dem fi de mulieribus agitur,continuimus nosnbsp;abheri amp;nudiuftertius, quando egredieba-mur, 8c fueruntvafàpuerorum fânôta. porrônbsp;viahæc,pollutaeft, fed Scipfâ hodiefandifî-Matt.ti.a. cabitur in vafts. Il Dédit ergo ei fàcerdos fàn-difteatum panem.neque enim erat ibi panis,nbsp;nift tantum panes propofttionis, qui fublatinbsp;fuerant .à facie Domini,vt poncrentur panesnbsp;calidi.Erat autem ibi vir guida deferuis Saul,nbsp;in die ilja, intus in tabernaculo Domini : 8cnbsp;nomeneius Doegidumæus, potentiftimusnbsp;* hit fßte- paftorum Saul;*Dixit autemDauid ad Achi-XÎlquot; mélech , Si habes hîc ad manum haftam aut

Regum I. Saul.

gladium?’ quia gladium mcunij amp; arma mea non tuli mecum. fermo enim régis vrgebat.nbsp;Et dixit lacerdos, Eccohic’gladius Goliathnbsp;Philifthæijquem perculsifti in Valle-tercbin-thij eft inuolutus pallio poft ephod : ft iftumnbsp;vis tollerejtolle.neq; enim eft alius ablq; co.nbsp;Et ait Dauid Non eft huic alter ftmilis, danbsp;mihieum.Surrexit itaq; Dauid,amp; fugit in dienbsp;ilia à facie Saul, amp; venit ad Achis regé Geth,nbsp;dixeruntq; ferui Achis ad eum gt; cii vidiflentnbsp;Dauid’,Nunquid non ifte eft Dauid rex Ter- Dnbsp;ræPnonne huic cantabant per choros, dicen-tes,Percuftit Saul mille,amp; Dauid decern mil-lia? Pofuit ante Dauid lermoncs iftos in corde ftio, Scextimuitvalde à facie Achis régisnbsp;Geth. Etimmutauit osftium coram cis, amp;Cnbsp;collabebaturinter manhs corum:amp; impinge-batin oftia portai, defluebantquelâliuæ einsnbsp;in barham. Etait Achis ad (èruosfuos, Vidi-

ad me? An deftint nobis furioft ,quôd intro-duxiftis iftum,vt fureret me pra:{ente?hicci-ne ingredietur domum meam?

5. T)aitid cumplurimü adß in^eluncam Odol-lamßißeptif^ inde ad regem “^oaiiprofieißei^ tur , ynde conßlio Gad prepheta in terramnbsp;luda retisrtitur. Saul quot;^ero cmnes facerdoteinbsp;quot;Hohe, prater Aliathar qui ad ‘Dauid con~nbsp;Hoeg Idumaum iußitinterimi.nbsp;CAP. XXII.

A Bijt ergo Dauid ihde,amp; ftigitin Ipe-luncam Odollam. Quodcùm audift-lent fratres eius,amp; omnis domus paths eins, defeenderunt ad eum illuc. Etcon-uenerunt ad eum omnes qui erat in anguftia conftituti, amp; opprefti ære alieno, Scamaronbsp;animo;amp; fadus eft eorû princeps : fueruntq;nbsp;cum eo quafî quadhngenti viri. Et profedtusnbsp;eft Dauid inde in Malpha, quæ eft Moab ; 5cnbsp;dixit ad regem Moab,Maneat oro pater meusnbsp;amp; mater mea vobifcum,donec ïciam quid fa-ciatmihi Deus. Et reliquit eos ante facicmnbsp;regis Moab : manfèruntq; apud eum cundisnbsp;diefeus quibus Dauidfuitin præftdio.Dixitq;nbsp;Gad propheta ad Dauid,Noli manere in prs-ftdio,profici{cere,amp;vade in Tcrram-Iuda.Etnbsp;profedus eft Dauid, amp; venitin Saltum-ha-reth . Et audiuit Saul quod apparuiflet Dauid, amp; viri quierantcum eo.Saul autem cùmnbsp;maneret inGabaa, Scefletin ncmorc quod gnbsp;eft in Rama,haftam manu tenens, cundiquenbsp;fèrui eius circunftarenteu, ait adiêr^ios fuosnbsp;qui aftiftebât eijAudite me nunc ftlij Icminiînbsp;nüquid omnibus vobis dabif ftlius liai agroinbsp;Sevineas amp; vniuerfôsvos faciet tribunos, 8cnbsp;centuhones: quoniam coniuraftis Qmnes ad-uerftimme , amp;non eft qui mihi renuntiet,nbsp;maxime cùm Se ftlius meus foedus iniericnbsp;cutn

-ocr page 263-

Dauid.

tutn filio iGi ? Non eft qui vicem mcam do-leat ex vobis^nccqui annfitiet mihi-.co quod fiifcitauerit lîlius meus feruum meum aducrnbsp;fumme, infidiantem mihi vique hodie. Re-fpondens auteDoeg Idumaeus qui afsiftebat,nbsp;amp; erat primus inter fèruos Saul^Vidi, inquit,nbsp;filium iGi in Noba apud Achi-mclcch filinnbsp;5* Achitob gt;Gcerdotem. Qui confuluit pro eonbsp;Dominum, amp; cibariadeditei-.lcd amp; gladiumnbsp;Goliath Philifthæi dédit illi. Mißt ergo rexnbsp;ad accerlendum Achi-melech Gcerdotem filium AchitobjSc omnem domum patris eins,nbsp;Gcerdotum,qui erantinNobe, quivniuerfinbsp;vefterunt ad regem. Etait Saulgt;ad Achi-mé-lech’,Audifili Achitob. Qui reipondit, Præ-ftô firmDomine.Dixitq;ad eum Saul, Qi£a-reconiuraftis aduerfiim me tuamp;filius lGijamp;nbsp;dedifti ei panes amp;gladium,8c confiiluifti pronbsp;CO Dominum, vt conlurgerct aduerfiim me,nbsp;infidiator vfijue hodie permanens ? Refpon-densque Achi-melech regi,ait,Et quis in omnbsp;nibus Icruis tuis,ficut Dauid fidelis, Sc genernbsp;régis,8c pergens ad imperium tuum,8c glorionbsp;fus in domo tua ? Nü hodie cœpipro eo con-filiere Dominum? abfit hoc à meine fulpice-turrexaducrfiis feruum fuum rem huiufce-inodi,in vniuerG domo patris mei. no enimnbsp;fciuit feruus tuus quicquam fiiper hoc nego-tio, vel modicum vel grande. Dixitque rex,nbsp;Morte morieris Achi-mélech,tu,8c omnis donbsp;muspatris tui.Etaitrex emiflarijs quicircunnbsp;ftabanteum,Conuertimini, ScinterficiteG-cerdotes Domini:nam manus eorum curanbsp;Dauideftfcientesquôd fugiflet,cgt;8c’nonin-dicauerunt mihi. Noluerûtautem ferui regisnbsp;cxtendere manus fuas in Gcerdotcs Domini.

D Etaitrexad Doeg,Conuerteretu,8c irrueih facerdotes.*ConuerfiifqucDoeg Idumæus,nbsp;irruitin Gcerdotes, 8c trucidauitin die ilia o-doointa quinque viros veftitos ephod lineo.nbsp;NoCeautem ciuitatem Gcerdotum percufsitnbsp;in ore gladij,viros 8c mulieres,5c paruulos,8cnbsp;ladantes, bouemq ue 8c afinuni, 8c ouem innbsp;orcgladij. Euadens autem vnus filius Achi-ï^clech filij Achitob,cuius nomeneratAbia-thar, fugit ad Dauid, 8c annunciauit ei quôdnbsp;occidifiet SaulGcerdotes Domini. Etait Danbsp;uidad AbiatharjSciebamindieilGjquod cùmnbsp;ibi eflèt Doeg IdumæiiSjproculdubio annunnbsp;tiaret Sauli : ego fum reus omnium animarnnbsp;••• *patris tui. Mane mecum, ne timeas : fiquisnbsp;quatfierit-janimam meam, quæret 8c animarnnbsp;tuam,mecumq ue fèruaberis.

•5« T)auidCeila, à ThilißhtsM hberajjet^ ne in manM Saul à yiris Ceila traderetur,nbsp;^ofugttsin defertum J^hfroditur ànbsp;pbxüifisdere autem inter Tiauid amp; Jonathannbsp;renouato, Saul eum perß^uitur 3 fed J^ro^ter

Regum I* Saut

Thilißh^orum irrupticnem liberatürt

lôl


Et annunciaucruntDauid,dicenteSjEc A cePhilifthijm oppugnant Ceilam, 8cnbsp;diripiunt areas.Confuluit ergo Dauidnbsp;Dominum, dicens. Num vadam, 8c percutianbsp;Philifthæos iflos?Et ait Dominus ad Dauid,nbsp;Vadej8c percuties Philifthæos,Sc Ceilam Gl-*nbsp;uabis. Et dixerunt viri qui erat cum Dauid,nbsp;ad eum,Eccenos hicinludæaconfiftentcs tinbsp;memus, quanto magis fi ierimus in Ceilamnbsp;aduerfum agminaPhilifthinorura ? Rurfiimnbsp;ergo Dauid confiiluit Dominum.Qm refpo-dens, ait ei,Surge, 8c vadein Ceilam : ego e-nim tradam Philifthæos in manu tua . Abijtnbsp;ergo Dauidj8c viri eius in Ceilam, 8c pugna-uit aduerfum Philifthæos, 8c abegit iumentanbsp;eorum, 8c percufsit eos pGga magna:8c fàkia-uit Dauid habitatorcs Ceilæ . Porro eo tempore, quoFugiebatAbiathar filius Achi-mé-lech ad Dauid in Ceilam, ephod Gcum habens deGenderat.Nuntiatum eft autem Sauli quôd vcniflêt Dauid in Ceila ; 8c ait Saul,nbsp;Tradidit eum Dominus in manus meaSjConBnbsp;clufiisq; eft introgrefl'us vrbemin qua porte ScGræfunt.EtpræccpitSaul omni populo vt adpugnamdeGendcret inCeilam, 8cnbsp;obfideret Dauid 8c viros eius . Quqd cùmnbsp;Dauid refcifîet quia præpararetci Saul clàmnbsp;malum,dixit ad Àbiathar Gcerdotem,Appli-Ca ephod.EtaitDauid,DomineDcus Ilrael,nbsp;audiuit famam Gruus tuus quôd difponatnbsp;Saul venire in Ceilam,vt euertat vrbem propter me. Si tradent me viri Ceilæ in manusnbsp;eius?8c fi defiendet Saul,ficut audiuit Gruusnbsp;tuus? Domine Deus Ifrael indica fèruo tuo.

EtaitDominus,DeGendet. Dixitque *Da- ’rurfioh uid.Si tradent me viri Ceilæ,8c viros qui funtnbsp;mecum,in manus Saul l Et dixit Dominus,nbsp;Trader,Surrexitergo Dauid 8c viri eius qua-fîGxccnti,8c egrefsi de Ceila,hucatque'illucnbsp;vagabanturincerti : nuntiatumque eft Sanlinbsp;quôd fugifiet Dauid de Ceila, 8c Gluatus effet: quamobrem difsimulauit exire.Moraba-turaût Dauid in deGrto in locis fîrmifsimis.


-ocr page 264-

Dauid. Regum I. Saul.


manfitq; in tnöntefolitudinis ZipKigt;inmo te opaco’^ quærebat eum tarnen Saul cuftdisnbsp;(3 diebus ; amp; non tradidit eum Dominus in manbsp;nus eius. Et vidit Dauid quodegrefTus efietnbsp;Saul yt quæreret atiimam eius. Potto Dauidnbsp;erat inDcicrto-Ziph in fÿlùa. Et furrexit Tonbsp;nathasfiiius Saul Scabijt ad Dauid in iylua,nbsp;amp; confortauit manus eius in Deo dixitquenbsp;ei jNe timeasmeque enim inueniet te manusnbsp;Saul patris mei, 8e tu regnabis fuper Ifi-ael,nbsp;amp; ego ero tibi fècviduSjlèd amp; Saul pater meusnbsp;Tcit hoc. Percufsit ergo vterque fœdus coramnbsp;Domino ;manfitqiieDauidinfj'lua, Jonathas autem retierfus eft in domum fuam. Af-cenderunt autem Ziphæi ad Saul in Gabaa^nbsp;dicentes j Nonne gt;ecce’ Dauid latitat apudnbsp;nos inlocis tutiftimisfyluæjn Colle-Hachinbsp;la^qtiæ eft àd dexteram deferti? Nunc ergo fient defÿdèrauit anima tua vtdefeenderes^de-Tcendemoftrum autem erit vt trademus eumnbsp;in manus régis. Dixitque Saul, Bcncdidinbsp;VOS à Domino, quia doluiftis vicem meam,nbsp;Abite ergo oro,amp; diligentius præparate,amp;cunbsp;’•ve/otîVfcnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;agite,amp; confyderatelocum vbi fit pes

*-rW»xiAquot;i eius *,vel quis viderit cu ibi,*recogitatenim D demequddcallide infidier ei. Coly’deratejSenbsp;vidcteomnialatibula eius,in quibus abicon-ditur : èc reuertimini ad me ad rem certam,vtnbsp;vadam vobifeum . quod fi etiam in terramnbsp;Jeobftruxerit J pericrutabor eum in cunótisnbsp;millibus Juda . Atilli furgentes abieruntinnbsp;Ziph ante Saul : Dauid autem amp; viri eius e-rantinDeftrto-maon , in campeftribus adnbsp;dexteram lefimon. luit ergo Saul amp; focijnbsp;eins ad quærendum eum : 8c nuntiatum eftnbsp;Dauid, ftatimque deftendit ad petram , 8cnbsp;veriabaturin Delerto-maon . quod cum au-diftet Saul, periecutus eft Dauid inDeftr-

  • - ; to-maon . Et ibat Saul * ad latus mentisnbsp;tiKs. ex parte vna, Dauid autem 8c viri eius erant

in latere montis ex parte altera : porró Dauid defperabatfe pofTe euadere â facie Saul : ita-que Saul , 8c viri eius in modum coronx einnbsp;gebaut Dauid, 8c viros eius, vtcaperent eos.nbsp;Et nuntius venit ad Saul, di cens : Feftina, 8cnbsp;veni, quoniaminfuderuntle Philifthijm fii-per terram. Reuerfiiseft ergo Sauldefiftensnbsp;perfequi Dauid, 8c perrexit in occurfum Phi-

  • - nbsp;- lifthinorum.propter hoc vocauerunt locum

ilium Petram-diuidentem.

5. Dauid in J^elunca Engaddi latitans warn chlamydûs 3 aulperßquentis abß,idit, amp; ne oc-àderetur ipßim liberauit : quare Saul culpamnbsp;agnofat, amp;ßciensDauidregnaturum,fufce-ab ipfo iuramenta eireconeiliatur.

CAP. XXI III.

A Seen dit ergo Dauid inde: 8c habita- A uit in locis tutifsimis En-gaddi.Cu-que reuerfus effet Saul, poftqua per-fècutuseftPhilifthæos, nuntiaueruntei, dicentes, Ecce, Dauid in deferto eft En^gaddi.nbsp;Affumens ergo Saul tria milliaeledorum vi-rorum ex omni Ifiael,perrexit ad inueftigannbsp;dum Dauid 8c viros eius, etiam fiiper abru-ptißimas petras , quæ folis ibicibus peruixnbsp;lunt.Et venit ad caulas ouiumjquæ fe öftere-bant vianti.eratq ; ibi Ipelunca, qtiam ingrefi-fiis eft Saul,vt purgaret vétrem;porrô Dauidnbsp;8c viri eius ininteriore parte fpeluncæ latc-bant. EtdixeruntleruiDauidadeum, Eccenbsp;dies de qua locutus eft Dominus ad te , Egonbsp;tradam tibi inimicum tuum,vtfacias ei ficutnbsp;placueritin oculis tuis.Surrexit ergo Dauid,nbsp;8c præffidit ora chlamydis Saul filenter. Poftnbsp;hæc pereußit corfiium Dauid,eo quodabßinbsp;differ oramchlamydis Saul. Dixitq; ad viros Bnbsp;fuos,Propitius fit mihi Dominus, ne faciamnbsp;hancrem domino meo Chrifto Domini, vtnbsp;mittam manummeam in éum,quia Chriftusnbsp;Domini eft.gt;Viuit Dominus, quia nifi Do-gt;.7*nbsp;minus percufferit eum,aut dies eius veneritnbsp;vt moriatuyaut defeendens in prælium perienbsp;rit: propitius mihi fit Dominus vtnon mittam manum meam in Chriftum Domini’.nbsp;Etconfregit Dauid viros fuos fermonibus,nbsp;*8c non permifit eos vt confurgeret in Saul:nbsp;porrd Saul exurgens de fpelunca, pergebatnbsp;cœpto itinere. Surrexit aût Dauid poft eum:nbsp;8c egrcffiis de fpelunca,clamauit poft tergumnbsp;Saul, dicens,Domine mirex.Etrelpexit Saulnbsp;poft fè : 8c inclinans le Dauid pronus in ter-ram,adorauit,dixitq; ad Saul,Quare audis vernbsp;bahominumloquentiura,Dauid quærit manbsp;lum aduerfum te? Ecce hodie viderunt oculinbsp;tui quod tradiderit teDominus in manu mcanbsp;in lpelunca:8c cogitaui vt occiderem te, fednbsp;pepercit tibi oculusmeus:dixi enim,Non ex- Cnbsp;tendam manum meam in dominum meum,nbsp;qui Chriftus Domini eft. Quin potius paternbsp;mi, vide 8c cognofee oram chlamydis tuæinnbsp;manu mea : quoniam cum præftinderemnbsp;fummitatem chlamydis tuæ, nolui extenderenbsp;manum meam in te . animaduerte, 8c videnbsp;quoniam non eft in manu mea malum, neq;nbsp;iniquitas,nequepeccaui in te:tu aût infidia-ris animæ meæ vt auferas eam.Iudicet Dominbsp;nus interme 8c te,8c vlcifcatur me Dominusnbsp;ex te manus autem mea non fit in tf, Sicut 8cnbsp;in prouerbio antiquo dicitur, Ab impijs egre-dietur impietas : manus ergo mea non fitnbsp;in te.Quem perfequeris rex Ifrael.''quem per-fequeris?canem mortuum perfequeris,8c pu-licemvnum. Sit Dominus iudex, 8c iudi-cetinter me ôc te : 8c videat, Sc iudicet cau-fàm


-ocr page 265-

viris quos nelcio vrtde fint?

Regreß! fiintitaque pucri Dauid perviam fuam, 8c reuerfi venerunt,8cannuntiaueruntnbsp;ei omnia verba quæ dixerat. T une ait Dauidnbsp;quot;pueris’fuis, Accingaturvnulquifque gladio '’wû.8/nbsp;fiiö.Etaccinéhi fiint linguli gladijs luisjaccin cnbsp;dufq; eft Sc Dauid enfe fuo:8c{ècuti funt Danbsp;uid quafi quadringenti viri: porro dueentinbsp;remanferunt ad làrcinas. Abigail autem vxo-ri Nabal nuntiauit vnus de pueris luis, diecs^nbsp;Ecce Dauid mifitnuntios dedclèrto, vtfae-nedicerent domino noftro, Scauerlàtus eftnbsp;eos.homines iftijboni làtis fueruntnobis, amp;nbsp;non moiefti:necquicquam aliquando perijtnbsp;Omni tempore quo fuimus conuerlàti cumnbsp;eisin deferto. pro muro erant nobis tam innbsp;node quàm in die, omnibus diebus quibusnbsp;pauimus apudeos greges. Q^am ob rem cô-lÿdera,Sc recogita quid facias;quoniam compléta eft maliria aduerfiim viruin tuura , 8cnbsp;aduerfum domum tuam, amp; iple eft fiiius Be-liafita vtnemopoßitei loqui.Feftinauit igi-tur Abigail, amp; tulit ducentos panes, 8c duosnbsp;vires vini,8ç quinque arietes cod:os,Sc quinque fiica polcntæ , 8c centum ligaturas vua:nbsp;palîæ,8c ducenras mafias caricarum,8c pofuitnbsp;luper afinos, dixitque pueris Fuis, Præcedite Dnbsp;me, ecce, ego poft tergumlêquar vos.vironbsp;autem fuo Nabal non indicauit. Cùm ergonbsp;alcendiflet afinum, ôc delccndcret adradi-cem montis , Dauid 8c viri eius delcende-bantin occurfiimeius:quibus 8c ilia occurrit.nbsp;Et ait D«iuid, Verè fruftra lèruaui omnia quxnbsp;huius erantin delèrto , 8c non perijt quic-quam de cundis quae ad eum pertinebant:nbsp;8c reddidit mihi malum pro bono. Hxefa-ciatDeus inimieis Dauid, 8c hæcaddat, fi

Dauid. Regum I. Saul. lox ßmmcatn, amp; eruatme de manu tua . Cura fpondes autem Nahal pueris Dauid,ait,Quisnbsp;autem compleflet Dauid loquens lermones eft Dauid?8c quis eft fiiius liai ? hodie incre-

D huiulcemodi ad Saul, dixit Saul, Niinquid ueruntlerui qui fugiunt dominos fuos. Tol-voxhæctuaeft fill mi Dauid?Etleuauit Saul lam ergopanes meos,8c aquas meas,Sccarnes vocem fiiam,8c fleuit,dixitque ad Dauid,Iu- pecorum quæ occidi tonlbribus meis,8cdabonbsp;ftior tu es, quam ego; tu enim tribuifti mihinbsp;bona,ego autem reddidi tibi mala.Et tu indi-cafti hodie quæfeceris mihibona;quomodonbsp;tradiderit me Dominus in manum tuam, Scnbsp;non occideris me. Quis enim cùm inueneritnbsp;inimicum fuum, dimittet cum in via bona?nbsp;Sed Dominus reddat tibi vicilsitudinem hacnbsp;pro eo quod hodie operarus cs in me. Et nficnbsp;quialcio quod certilsirnc regnaturus fis, 8cnbsp;habiturus in manu tua regnum Ifiael : iuranbsp;mihi in Domino ne deleas lernen meum poftnbsp;me, ncq; auferas nomen meum de domo patras niei. Et iurauit Dauid Sauli. Abijt ergonbsp;Saul in domum fuam : 8c Dauid, 6c viri eiusnbsp;afienderunt ad tutiora loca.

5. ’^iortum Samuslÿlangiiàr, T)aHid lgt;Ialgt;al yiÜutn neganti mortem imnatm^egregia^-bigttd oration:glaiattir , quam mortuo quot;Ida-bal tn (onnubmm accipit,(tmul amp; ^cbmóen,nbsp;Saul yer 'o7lt;/liehoï Thalti tradit.

C A P. X x V. ïcci A yî llOrtuus eft auré Samuel, 8c congre-

I 1 gatus eft vniueifus Ifiael. Sc planxe-“*'runt eum, 8c lepcliernt cum in domo fuainRamätha.Confiii-genlq; Dauid delcennbsp;ditin Defertum Pharan.Erat autem vir qui-fpiamin Solitudine-maon, Sepofleßio eiusnbsp;in Carmelo, 8chomo ille magnus nimisc-rantque ei oues tria millia,8c mille capræ : ôcnbsp;accidit vt tonderetur grex eius in Carmelo.nbsp;Nomen autem viri illius erat Nabal; 8c nonicnbsp;vxoris eius,Abigail.eratq; mulicr illa prüdennbsp;tißima 8c Ipeciofii ; porro vir eius duras , 8cnbsp;peßimus, 8c malitiofus:crat autem de gencrenbsp;Caleb . Cùm ergo audiHet Dauid in delèrtonbsp;quod tonderet Nabal gregem fuum,mifit de-cemiuuenes,8cdixitcis,AfcenditeinCarme-lutn, 8c venietisadNabal, Scfiilutabiris eum reliquero dc omnibus qux ad ipfiim perti-exnomine meo pacificc.Et diceti5,Sit fratri-B bus nieis,8c tibi pax,8cdomui tux pax, 8c om-nibus quxeunque habes, fit pax, gt; Ex multis

, annis faluos faciens tuos, 8c omnia tua’. Au-quodtonderent paftores tui*qui erant nobilcumin delèrto : nunquam eis moleftinbsp;fuimus, necaliquando défaitquiequameisnbsp;de grege,omni tempore quo fuerunt nobilcünbsp;in Carmglo. Interroga pueros tuos, 8cindi-cabuntrabi.NunccrgO inueniantpueritgt;tui’nbsp;gratiam in oculis tuis;in die enim bona veni-mus.quodcunq; inueneritmanus tua,da 1èr-uis tuis,8c filio tuo Dauid. Cumqj venifientnbsp;pucri Dauid,locuti funt ad Nabal omnia verba hæc ex nomine Dauid : 8c filuerünt. Re-

nent vlquemane, mingentera aci panetcin. Cum aiiteqï vidiffet Abigail Dauid, fefti-nauit^ amp; delcendit de afino j procidit cq-,ram Dauid fiiper facicm fuam amp;. adorauitnbsp;fupcr tcrrani,amp; cecidit ad pedes eius, amp; dixir,nbsp;In me fit domine mi næc iniquitas : loqiiaturnbsp;obfecro ancilla tuain aunbus tuis amp; audinbsp;verba famuli:^ tuæ . Ne ponat oro dominusnbsp;meus rex cor fiium fiiper virum iftum ini-quum Nabal : quoniam lècundum nomennbsp;fuum fiultus cfi, Sc ftultitia eft cum co:egonbsp;autem ancilla tua non vidi pueros tuos dominbsp;ne mijquos mififi:i.Nunc ergo domine rai vi-Enbsp;uitDominuSj Sc viuit anima tua, qui prohi-buit te ne venires in lànguiné,6c lâluauit ma-quot;num

-ocr page 266-

Saul.

nüra tuim tibi: 5c nunc fiant fient Nabal inî-mici tui, amp; qui quærunt domino meo malû. Q^apropter fiifcipe benedidioné hanc,quaninbsp;attulit ancilla tua tibi domino meo amp; da pue-ris qui ièquuntur te dominum meum. Aufernbsp;iniquitatem famulæ tuæ: faciens enim facietnbsp;Dominus tibi domino meo domum fide-lem^quia prælia Domini domine mi tu præ-liaris.-malitia ergo no inueniatur in te omnibus diebus vitæ tuæ.Si enim fiirrexerit aliquânbsp;do homo perlèquens te, amp;c quatrens animamnbsp;tuam, erit anima domini meieuftodita quafinbsp;in falciculo viuétium,apud Dominu Deumnbsp;tuumrporrô inimicorum tuorum anima ro-tabitur,quafi inimpetu 6c circulo funds. Cunbsp;ergo fecerit Dominus tibi domino meo omnia quæ locutus eft bona de te,8c conftitueritnbsp;te ducem fuper IlfaeljUon erit tibi hoc in fin-gultum, 8c in lcrupulû cordis domino meo,nbsp;quôd efFuderis lànguinem innoxium, aut ip-jîlète vltus fueris; amp;cû benefeceritDominusnbsp;fuient domino meo, recordaberis ancillæ tus. *Etnbsp;ƒ«»« ei.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dauid ad Abigail, Benedidus Dominus

Deuslfiael, quimifithodie te in occurfiim ineum,8c benedidum eloquium tuû,8c benenbsp;dida tu, qus prohibuifti me hodie ne iré adnbsp;fanguinem, 8c vlcifcerer me manu mea.Alio-quinviuit Dominus Deus Ifiael qui prohi-buit me ne malû facerem tibimifi cito venilîêsnbsp;in occurfiim mi hi, non remafi flet Nabal vfq;nbsp;ad lucé matutinam, mingens ad parieté.Suf-cepitergo Dauid de manu eius omnia qusnbsp;àttulerat ei, dixitq ; ei, Vade pacifice in dom ûnbsp;tuam, ecce audiui vocem tuâ,8c honoraui fa-ciemtuam.Venitautem Abigail adNabal ; 8cnbsp;ecce erat ei conuiuium in domo eius quafinbsp;conuiuium regis,8c cor Nabal iucundû ; eratnbsp;enim ebrius nimis; 8c non indicauit ei verbünbsp;pufillum aut grandevfq; mane. Diluculo au-lt;j tem cumdigefsilTet vinum Nabal, indicauitnbsp;ei vxor fiia verba hsc 8c eniortuum eft cor e-ius intrinfècus, 8c fadus eft quafi lapis.Cum-que pertranfîflent decem dies, pereufsit Do-nus NabaljSc mortüus eft. Q^od cû audifletnbsp;Dauid mortuû Nabal, ai t,Benedidus Domi-minùs qui iüdicauit caufâm opprobrij mei denbsp;manu Nabal, 8c fèruum fiiû euftodiuit àma-lo,8c malitiam Nabal reddidit Dominus in canbsp;put eius.Mifit ergo Dauid, 8c locutus eft adnbsp;Abigail, vt fumeret earn fibi in vxorem. Et venbsp;nefunt pueri Dauid ad Abigail in Carmelû,nbsp;8c locuti funt ad earn dicentes , Dauid mifitnbsp;nos ad te, vt accipiat te fibi in vxorem. Q^snbsp;confurgens adorauitprona in terrram, 8cait,nbsp;Eccefamulatuafîtinancillam, vtlauet pedes fèruorû domini mei.Etfeftinauit,8c fiir-rexit Abigail,8c afcenditfuperafinu,8c quinque pueils ierut cum ea,pedifrcqus eius 8c fe

Regum. I.

cuta eft nunrios Dauid : Sefada eft illi vxor. Sed 8c Achi-noani accepit Dauid de lezra-hel: 8c fuit vtraque vxor eius.Saulautem déditnbsp;Michol filiam fharn vxorem Dauid Phalti,fi-lio Lais,qui erat de Gallim.

S. ‘Dauidd Siphais a^udSaulfroditui} haßam amp; feyphum dormienti Saul abjlulit quodnbsp;agnofeens Saul, lulpamfatetur, reuocatoqutnbsp;‘Dauidißeuritatem pollicetur.

CAP. XXVI.

ET venerunt Ziphsi ad Saul in Gabaa, A dicetes,Eccc, Dauid abfeonditus eft innbsp;Colle-hachila,qus eft exaduerfb foli-tudinis. Et furrexit Saul, 8c defeendit in de-fertum-Ziph 8c cum eo tria millia virorumnbsp;de eledis Ifi’ael,vt qusrerct Dauid in delertonbsp;Ziph.Etcaftrametatus eft Saul inGabaa-hanbsp;chila, qus erat exaduerfofolitudinisin via:nbsp;Dauid autem habitabat in deferto. Vidés au-tem quod veniflet Saul poft fein defèrtum,nbsp;mifit exploratorcs,8c didicit quôdtgt;illuc’ve- p./»nbsp;nifletcertifsime.Et furrexit Dauidcgt;clam’, 8c p.3*nbsp;venit ad locum vbi erat Sauheumque vidifletnbsp;locum in quo dormiebat Saul,8c Abner filiusnbsp;Ner,princeps militiseius, 8c Saulem dor-mientem in tentorio,8c reliquum vulgus pernbsp;circuitum eius , ait Dauid ad Achi-mclechnbsp;Hethsum, 8c Abifài filium Saruis , fratremnbsp;loab, dicens, Quis defeendet mecum ad Saulnbsp;in caftra ? Dixitque Abifài, Ego defeendamnbsp;tecum.Venerunt ergo Dauid 8c Abifài ad ponbsp;pulumnode, 8cinuenerunt Saul iacentemnbsp;8c dormientem in tentorio, 8c haftara fixamnbsp;in terra ad caput eius; Abner autem 8c popu-lum dormientes in circuitu eius. Dixitque ßnbsp;Abifài ad Dauid, ConclufîtDeus inimicumnbsp;tuum hodie in manus tuas; nunc ergo perfo-diam eum lancea in terra, femel, 8c fècundonbsp;opus no erit.Et dixit Dauid ad Abifài,Nc in-terficias eum;quisenimextender manü fuamnbsp;inchriftum Domini,8c innocés erit?Et dixitnbsp;Dauid, ViuitDominus, quia nifi Dominusnbsp;percufïêrit eum, aut,dies eius vencrit vt mo-riatur, aut in prsliu defcendens pcrierit. pro-pitius fit mihi Dominus ne extendâ manumnbsp;meam inchriftum Domini.nuncigitur tollenbsp;haftara quseft ad caput eius,8c fcyphuaqus,nbsp;8c abeamus.Tulif igitur Dauid haftâ, 8c fcy-phü aqus,qui erat ad caput Saul,8c abierunt:nbsp;8c non erat quifquam qui vidcret,8c intelligcnbsp;ret,8ceuigilaret,fèdoranes dormie^ant, quianbsp;fopor Domini irruerat fuper eos. Cumquenbsp;trafifïêt Dauid ex aduerfb, 8c ftetiffet in ver-tice montis delonge , 8c eflet grande inter-uallnm intereos, clamauit Dauidad popu-lum, 8cad Abner filium Ner, dicens, Nonnenbsp;refpondebis Abner ? Etrefpondens Abner,


-ocr page 267-

Dauid.


Regum 1.

c ait,lt;^îs es tu qui clamas,8cinquiétas regem? rahelitis, amp; Abigail vxor Nabal Carmeli. Et Etait Dauid ad Abner ,Nunquid non virtunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

es?8c quis alius fimilis tui in Ilrael? quare ergo iwn enftodifti dominum tuum regem?in-grelTus eft enim vnus de turba vt interficeret regem dominum tuum . Non eft bonum hocnbsp;quod feciftis : viuit Dominus quoniam filijnbsp;mortiseftis vos, qui noneuftodiftis dominum veftrurn Chriftum Domini, nuncergonbsp;videvbifît haftaregis, 8cvbi fîtfeyphus a-quæ, qui erat ad caput eius. Cognouit autemnbsp;Saul vocem Dauid,8c dixit, Nûquid vox hæcnbsp;tua fili mi Dauid? Et ait Dauid,Vox mea donbsp;mine mi rex. Et ait, Q^am ob caufam domi-

]

ci?;

Saul.


103


gt;.i.

fecit Dciuid : amp; hoc erat decretum illi om-

nuntiatum eft Sauli quod fugiflèt Dauid in Gethjamp;'non addidit vitra quærere eum.Dixit 5nbsp;autem D auid ad Achis^ Si inueni gratiam innbsp;oculis tuisjdetur mihi locus in vna vrbium renbsp;gionis huius^vt habitem ibizcur enim manetnbsp;Icruus tuns in ciuitate régis tecum?Deditita-que ci Achis in die illa Siceleg : propter quanbsp;caufam fada efl Siceleg regum luda,vfqueinnbsp;diem hanc.Fuit autem numerus dierum qui-bus habitauit Dauid in regione Philifthinonbsp;rum^quatuormenfium. EtalcenditDauid^ Cnbsp;amp; viri eiuSjSc agebant prxdas de Gefluri, amp; hMttb't 8nbsp;de GerzijSc de Amalecitiszhi enim''pagiquot;habi

nus mensperlèquiturlèruumfuum? Quidfe- bitabantur’in terra antiquitus, euntibus Sur lt;‘»^lt;«»lt;•4 ¦ ci?autqnodcft malum in manu meaPNunc er vfquc ad Terram-Aegypti . Et percutiebatnbsp;go audi oro domine mi rex verba fèrui tui. Si Dauid omnem terram *. nee relinquebat vinbsp;Dominus incitât tcaduerfum me, odoretur uentem vi rum Sc mulicrem; tollens que oues,nbsp;làcrificium.lîautem fîlij hominu : maledióti Sc boues, Sc afinos, Sceamelos, Scveftes,nbsp;funtin conlpeétu Domini:quot;qui’eiecerunt me reuertebatur, Sc veniebat ad Achis. Dicebatnbsp;hodie, vt nonhabiteminhæreditatcDomi- autemei Achis,In quem irruillihodie? Re-£)nbsp;ni, dicentes, Vadc, lèruidijsalienis. Etnunc fpondebat Dauid, Contra meridiem ludæ,nbsp;no elFundatur languis meus in terram coram amp; contra meridiem leramecl, 8c contra me-Domino : qui egrelî'us eft rex Ilrael vt quæ- ridiem Ceni. Virum 8c mulicrem non viui-ratpulicem vnum,lîcutperlèquiturperdixin ficabat Dauid , necadducebat in Geth, di-montibus.Et ait Saul, Peccaui, reuerterc fili cens. Ne forte loquantur aduerfum nos.Hæcnbsp;mi Dauid; nequaquam enim vitra tibi male- fecit Dauid : 8c hoc erat decretum illi om-faciam, co quôdpretiolàfuerit anima meain nibus diebus quibus habitauitin regionePhinbsp;oeuhs tuis hodie; apparet enim quôd ftultc lifthinorum.CrediditergoAchisDauid,di-eçerim , 8c ignorauerim multanimis . Etre-Ipondens Dauid ait. Ecce haftaregisztranlêatnbsp;vnusdepueris régis,8c tollat earn. Dominusnbsp;autem retribuet vnicuique Iccundum iufti-tiamfuam 8c fidem:tradidit enim te Dominus hodie in manu meam, 8cnolui extende-re manum meam in ChriftumDomini. Etnbsp;lîcut magnificata eft anima tua hodie in ocunbsp;lis meis,nc magnifîcetur anima mea in oculisnbsp;Domini,amp;bberet me de omni anguftia. Aitnbsp;ergo Saul ad Dauid,Benedidus tu fili mi Danbsp;uid;8c quidem faciens faciès, Sc potes poteris.nbsp;Abijt autem Dauid in viam fuam, 8c Saul re-uerliis eft in locum fiium.

•S. quot;Dauid apud nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prof ugus 'vrlem Skeleg

ah eo obûnuitj aua ex eo fa£ia ejî in kteredita Tem regum Iuda,''vnde^lurimas agebat^ret-daSjim^onens régi Aebk.

CAP. XXV I I.

A I '' T ait Dauid in corde fuo , Aliquando I’ incidam vnadieinmanus Saubnonnenbsp;melius eft vt fugia, 8c laluer in Terra-Philifthi jorum, quot;vt’delperet Saul, cefletquenbsp;me quærere in cunctis finibus Ilrael ? fugiamnbsp;ergo manus eius.Et fiirrexit Dauid,8cabijt i-pfe, Sefexcenti viri cumeo, ad Achis filiumnbsp;Maqch regem Geth.Et habitauit Dauid cumnbsp;.i. Achis in Geth, iplè 8c virieius, *8c domus e-ius. DauidSeduæ vxores eius_,AchinoâIcz-

cens, Multa mala operatus eft contrapopu-lum luum Ilrael: crit içitur mihi lèruus fern-

O pirernus.

5. quot;P hili/lhai contra Saul armantur,ad quad bel lum Dauidfolliceturfidem Acbk.Saulocii-fs'MagM Tythoniffam confulit,fufcita,ri iahens Samuelem, à quofuamfuorumf^ÿroxi-mam mortem didicit.

CAP. xxviir.

FAdum eft autem in diebus illis,congre-gauerunt Philifthijm agmina fua , vt prepararentur ad bellum contra Ilrael:nbsp;dixitque AchisadDauid,Sciens nunclcito,nbsp;quoniammecum egredieris in caftris tu 8cnbsp;viri tui . Dixitque Dauid ad Achis , Nunc ’nbsp;Icies quæ fadurus eft lèruus tuus.Et ait Achisnbsp;ad Dauid, Et ego euftodem capitis mei po-nam te cundis diebus. IlSamuel autem mot- Supr.i5.»inbsp;tuus eft ,planxitque eura omnis Ilrael, 8c lè-pelierunt eum in Ramâtha vrbe fua. Et Saulnbsp;abftulit magoSj8c hariolos de terra:tgt;8c inter-feciteos, quipythones habebant in ventre.nbsp;Congregatiq; funtPhilifthijm,8c venerunt,nbsp;8c caftrametati lunt in Sunam ; congregauicnbsp;autè 8c Saul vniuerfiim Ifrael,8c venit in Gelnbsp;bôe.Etvidit Saul caftra Philifthijm, 8c ti-muit.8cexpauitcoreiusniniis. Confuluitqjnbsp;Dominum,8c non relpondit ei,neq; per Ibmnbsp;nia,nequc per lacerdotes, neque per prophe-

-ocr page 268-

Regum I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Saul.

mo,feftinauit,8c occidit cum: tollensquc fi-rinamjmilcuit eam,amp; coxit azyma, amp; pofuit ante Saul_,amp; ante feruos eins. Qui cum comenbsp;diflentjfiirrexeruntj Scambulauerunt py to-tam nolt;äem illam.

.S. ‘Dauidcum ‘Philißheii aduerfu4 Ifraelpro-ficifcens remittitur, quia metuciantfrincijiei ne infrtelio ßeretifßs aduerfaritn.

CAP. XXIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A

COngregata funt ergo Philifthijm vni uerfiagmina inAphec; led amp; I/raelnbsp;caftrametatus eftfuper fontemquic-rat iniczrahel. Etiàtrapæ guide Philifthijmnbsp;incedebantin centurijs amp;minibus:Dauidaunbsp;tern 5c viri eius erant in nouißimo agminenbsp;cum Achis. Dixerutq; principes Philifthijm ?•Pnbsp;gt;ad Achis’jQuidfibi voluntHebræiifti ? Etnbsp;ait Achis ad principes Philifthijm, Nunquidnbsp;ignoratis Dauid, qui fuit lèruus Saul regisnbsp;llfaefamp;c eft apud me raultisdiebus vel annis?nbsp;amp; non inueni in eo quicquam * ex die quanbsp;transfugitad me, vftjue ad diem hanc. Iratinbsp;funt autem aduerfus eura principes Phili-fthijm, Sc dixeruntei, (i Reuertatur vir amp;lè-®nbsp;deat in loco fùo, in quo conftituifti eum : amp;nbsp;non deftendat nobilcum in prælium , ne fiatnbsp;nobis aduerlàrius, cùm præliari cœperimus:nbsp;quomodo cnim aliter poteritplacaredominûnbsp;fuum,nifi in capiribus noftris?Nônne ifte eftnbsp;Dauid cui cantabant in choris, dicentes. Per-eufsit Saul in millibusfuis, amp; Dauidinde-^nbsp;ce millibus fuis ? Vocauit ergo Achis Dauid,nbsp;8caitei, Viuit Dominus, quia redus es tu,amp;nbsp;bonus in colpedu meo: ôc exitus tuus, amp; introïtus tuns mecum eft in caftris ; amp; non inueni in te quicquâ mali ex die qua venifti adnbsp;ces. Reuertereergo, amp; vade in pace, amp; nonnbsp;olfendas oculos fatraparum Philifthijm. Di-xitq; Dauid ad Achis,Qmd enim feci,5c quidnbsp;inuenifti in mefèruo tuo à die qua fui in co-fpedu tuo vfijue in diem hanc, vt non veni-am, amp; pugné contra inimicos domini mci re-gis.’Rclpôdens autem Achis ,loquutus eft ad _nbsp;Dauid, Scio quia bonus es tu in oculis me-is, ficut angelus Dei; fed principes Philifthi-norum dixerût, Non aftendet nobilcum innbsp;præliû. Igiturconfurgemane, tu amp; lèrui domini tui, qni venerunt tecum : amp; cùm de node fiirrexeriris,amp; cœperit dilucelccre, pergi- ,nbsp;te. S urrexititaque denode Dauid ^lê 5c viri eius, vt proficilcerétur mane, 8c reucrtcrc-turad Terram-Philifthijm : Philifthijm autem alcenderunt in lezrahel.

bßente T)auid Amaleàtx Siceleg intend«-^ rant ablatafrada,quos T)auid^erßquensoednbsp;dit receptaprada, quaItngulis Jbcijs ex aquonbsp;diuißt

Dauid.

tàs.Dixitque Saul fèruis. Quærite mihi mu-liercm habente py thonem, 8c vadam ad earn, amp; Icilci tabor per illam.Et dixerunt lèrui eiusnbsp;ad eum,Eft mulier pythonem habens in Endor. Mutauitergo habitum fuum,veftitusq;nbsp;eftalijs veftimétis, amp;abijtiplè,8c duo viri cûnbsp;eo, veneruntq', ad muliercm node, 8c ait illi,nbsp;Diuina mihi inpythone,8c fulcita mihi quenbsp;dixero tibi.Et ait mulier ad eum, Ecee tu no-fti quanta fecerit Saul, 8c quomodo cralèritnbsp;magos 8chariolos de terra : quare ergo infi-diaris animæ meæ, vt occidar ? Etiurauiteinbsp;Saul in Domino,dicês, ViuitDominus,quianbsp;noneueniettibi quicquam mali propter hacnbsp;rem. Dixitqueci mulier, Quem fulcitabo ti-bi?Qm ait,Samuelem mihifulcita. Cùm autem vidiflèt mulier Samuelcm , exclamauitnbsp;voce m3gna,8c dixit ad Saul,Qi£are impofui-ftimihi ? Tu es enim Saul, Dixitqueci rex,nbsp;Nolitimere: quidvidifti? Et ait mulier adnbsp;C Saul, Deos vidi alcendentes de terra. Dixit-/ queei,Qu31iseft formaeius? Qu2ait,Virlè-nexalcendit, 8c iplcamidus eft pallio. Et in-tellexit Saul quôd Samuel effet, inclinauit lenbsp;’•‘1 ftiperfaciem fuam in terra, 8c adorauit. llDi-xit autem Samuel ad Saul,Q^qrc inquietaftinbsp;me vt fulcitarerj* Et ait Saul,Coardor nimis;nbsp;fiquidé Philifthijm pugnât aduerfum me, 8cnbsp;Deusrecefiità me, 8c exaudire me noluitne-quein manu prophetarum, neque perfom-nia:vocauiergotc,Ytoftenderes mihi quidnbsp;faciam. Etait Samuel, Qmd interrogas me,nbsp;cùmDominus receffèrit à te, 8c tranfieritadnbsp;æmulum tuum?Faciet enim tibi Dominus fi-£ cutlocutus eft in manu mea, 5c 11 Icindet re-gnum tuum de manu tua, 8c dabit illud proximo tuo Dauid : quiano obedifti vociDo-mifti,neque feciftiiram furoris eius in Ama- me, vlquein diemhanc:lèdlàtrapis non pla-lec-.idcirco quodpateris, fecit tibi Dominus quot;nbsp;hodic.Et dabit Dominus etiam Ifiael tecumnbsp;in manus Philifthijm : eras autem tu Sc filijnbsp;tui mecum eritis : lèd 8c caftra Ifiael trader

Dominus inmanus Philifthijm. Statimque Saul ceciditporrcdus in terram: extimueratnbsp;enim *verba Samuclis, roburnoncratineo,nbsp;quia non comederat panem tota die ilia. In-grefla eft itaque mulier ilia ad Saul, (contur-batus enim erat valdejdixitquead eum, Eceenbsp;obediuit ancillatua voci tuæ, 8cpofuiani-.nbsp;mam meam in manumea; 8caudiui lèrmo-nes tuos quos locutuses ad me. Nuncigiturnbsp;audi 8c tu vocem ancillæ tuæ, 5c ponam cornbsp;ram te buccellam panis, vtcomedens conua-lelcas ,8c polsis iteragere. Qm renuit, 8c ait.nbsp;Non comedam. Coegerunt autem eum lèruinbsp;fui 8c mulier, 8c tandem audita voce eorumnbsp;furrexit de terra,8c lèditfiipcr ledum.Mulicrnbsp;*utem ilia habebat vitulum pafcualem in do-

-ocr page 269-

Saul.

diiißit, etiam ijs qui alfAïiinAi laßt reman-ßrant. ck p. x x x.

Vmque veniflent Dauid amp; viri cius

1 -in Siceleg die tertia^ Amalecitæ iinpe--tum fcccrant ex parte aiiRrali in Sicc-Icgj Sc percufierant Siceleg, amp; ßiccenderant cam igni. Et captiuas duxerât mulieres ex ca,nbsp;à minimo vlque ad magnum: amp; non interfe-cerantqiienquamj fed fecum duxerat^ amp; per-gcbant itinere luo.Ciimergo venißct Dauidnbsp;Scvijieius ad ciuitatera, Scinuenifîênt earnnbsp;• fiiccenßmigni^ amp; vxores fiiaSj amp;. filios ftioSjnbsp;fiiias duâas efle captiuasleuauerunt Dauid amp; populus qui erat cum eo^ voces fyas^Scnbsp;planxerunt donee deficeret in eis lachrymæ.nbsp;Siquidem amp;duæ vxores Dauid captiuæ du-ébefuerantjAchi-nóam lezrahelicis, amp; Abi-B gail vxor Nabal Carmeli. Et contriftatus eftnbsp;* Dauid valde:volebatenim eum populus lapidare, quia aniara erat anima vniufcuiulq; virinbsp;fuperfilijs fuis,amp;filiabus;'confórtatus eftau-tem Dauid in Domino Deo fuo. Et ait adnbsp;Abiathar facerdotem filiû Achi-mélech, Ap-plica ad me ephod . Etapplicauit Abiatharnbsp;ephod ad Dauid, amp; confhluit Dauid Domi-uû,dicens,Perfèquarlatruncu!os hos,amp; comnbsp;prehendâ eos,annon?Dixitq;eiigt;Dominus’,nbsp;Perlcquere:abfque dubio enim comprehédesnbsp;cos,Sc excuties prxdam.Abijt ergo Dauid ipfènbsp;amp; fèxcenti viri qui erant cum co,amp; veneruntnbsp;vlqueadTorrentem-belonSclaßi quidafub-C ftiterunt. Perfècutüs eft autem Dauidipfe Scnbsp;quadringenti viri*: fubftiterant enim duccti,nbsp;qui laßitranftre nonpoterant Torrentem-befor.Et inucnerunt virum Aegyptium in a-gro,8c adduxerutcumad Dauid: dedefuntq;nbsp;ei panem vt comederet,Sc biberet aquam, lednbsp;Sc fragmen maftx caricarum 3 Sc duas ligaturas vuæ paftæ. Qui cum comediflet, rcuerfusnbsp;cft Ipiritus eius, Sc refocillatus eft:non enimnbsp;comederat panem, nequebiberat aquam,tribus diebus Sc tribus noAibus. Dixit itaque einbsp;Dauid, Cuius es tu ? vei vnde? tgt; Sc quo per^nbsp;D gis’tQüi ait,Pucr Aegyptius ego fum, fcruusnbsp;¦'quot;iriAmalecitærdereliquitautem me dominusnbsp;, quiax’grotarecœpi nudiuftertius. Si-- quidénos erupimus adauftralem plaga. Ce^nbsp;rethi,8c cotra ludam, Scad meridiem Caleb,nbsp;Sc Sicelegfuccendimus igni.Dixitque ei Da-üid,Potes meducere ad cuneuni iftum ? Quinbsp;ait. Iura mihi per Deum ,• quzid non occidasnbsp;me j Sc nj^n tradas me in manus domini mei,nbsp;8c ego ducam te adcuneum iftum.c- Et iura-uitei Dauid’. Qui cum duxiflet eum , cccenbsp;illi dilcumbebant fuper faciem vhiuerfe terrae coraedentes Sc bibentes , Sc quafi feftumnbsp;célébrantes diem, pro cundta prxda Sclpo-Ï lijs qux ceperant de Terra-Philifthijm , Sc

Regum I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;104.

de Terra-Iuda. Et pereußit eos Dauid à ve-fpere vlquead velperam alterius diei, Sc non euafitex eis qui{quam,nifi quadringenti vjrinbsp;adolefcerttes,qui afeenderant camelos, Sefu-gerant. Eruit ergo Dauid omnia qüæ tuleratnbsp;Amalecitx,8c duas vxores ftias eruit. Nec de-fuit''quifquam’aparuo vlque ad magnii, tamnbsp;de filijs quam de filiabus,amp; de fpolijs:Sc qux-cunquerapuerant,omniareduxit Dauid . Ecnbsp;tulit vniuerfos greges Sc armenta,Sc minauitnbsp;antefticiemfliam:dixernntq;, Kxceft prxdanbsp;Dauid . Venit autem Dauid ad duceritös vi-ros,qui laßi fubftiterant,nec ièqui pötuerantnbsp;Dauid, Screfidere eos iuiieratin Torrente-belor:qui egreßi funt obuiam Dauid, Sc populo qui erat cum eo.Accedens autem Dauidnbsp;ad populum,ßlucauit eos pacificc . Refpon-deniq; omnis vir peßimus, Sc iniquus de vi-riî qui ierant cum Dauid,dixic,Qma non ve-ncruntnobilcum, nondabimus eis quicquanbsp;de prxda quam eruinius:fedfufhciat vnicuiq;nbsp;vxor ftia Sc fi]i),quos ciim accepcrintjrecedat.nbsp;Dixit autem Dauid, Non ftc facietis fratresnbsp;mei de his qux tradidit nobis Dominus , Scnbsp;cuftodiuitnos. Sc deditlatrunculos qui eru-perant aduerfura nos, in manus noftras, necnbsp;audiet VOS quifquS fupcr fermone hoc. xquanbsp;enim pars erit deïeendétis ad prxl'ium, Sc rc-manentis ad fareinas,Sc ftmiliter diuident.Etnbsp;Euftum eft hoc eî: die ilia,Sc dcinceps confti-tutum Sc præ.Enitû,5c quaß lex in Iftael vlq;nbsp;in diem hanc.Venit ergo Dauid in Siccleg,amp; Gnbsp;mißt dona de prxda ftnioribus ludaproxi-mis fuis, dicens, Accipite benedidionem denbsp;prxda hoftium Domini : His qui erant innbsp;Beth-el, Sc qui in Ramoth ad meridiem, Scnbsp;qui in Gether, Sc qui in Aroer, Sc qui in Se-phamoth . Sc qui in Efthamo, Sc qui in Rachal, Sc qui in vrbibus leraraeel,,Sc qui in vr-bibuS Ceni,Sc qui in Hararna, Sc qui in lacunbsp;Afin,amp; qui in Athach, 8C qui in Hebron : Scnbsp;reliquis qui eran tin his lociSjin quibus com-moratus fuerat Dauid Sc viri eius.

5. Saul cumßlijs inpugna cxß, corj)us truncaff caßtte in muro quot;Bctlßanßuj^endttttr, armâquenbsp;eiui in temßo ^ßanth : yiri autem lobesnbsp;ablotis Saulacfilirjrumeius corperibusiuxtonbsp;Jalsseaß^elierunt.

CAP. XXXI.

PHilifthijm afutem pugnabantaduerfum A

IftaehSc fugicrût viri Iß'ael anrehiciem Philifthijm , Sc cecidcrunt interfecli innbsp;monte Gelboe. Irrlierunt^ue Philifthijm innbsp;Saul Sc in filios eius’, Sc pereußerunt Jonathan ScAbinadabSc Melchifua filios Saul, ,,par.,o,inbsp;totumque pondus prxlij verfum eft in Saul:nbsp;Sc conlecuti funt cum viri lagittarij, Sc vul-

neratus


-ocr page 270-

Dauid. Regum. L Sàul.

neratus eft vehementer à fàgittarijs . Dixitq; rent interfeftoSjamp; inuenerunt Saul amp; très fi-Saul ad armigerum fuum, Euagina gladium lios eius iacentes in monte Gelbôe.Et præci-tuum, Sc percute me;ne forte veniant incir- derunt caput Saul, amp; expoliauerunt eum ar-cuncifi ifti^amp;interficiant me, illudentes mi-B hi.Et noluit armiger eius; fuerat enim nimio terrore perterntus .arrinuit itaque Saul gla-gt;.î.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diutn!gt;fuum’, amp; irruit niper eum.Q^od cùm

vidiflêt armiger eius, videlicet quôd mortuus eflêt Saul,irruit ctiam iple Hiper gladium iu-um,8c mortuus efteum eo.Mortuus eft ergonbsp;Saul,amp; très filij eius,amp;armigerillius, 8c vni-uerfî viri eius in die ilia pariter. Videntes au-•'yiri. f. tem'filij’Ilfaelqui erant trans vallem amp; transnbsp;lordanem, quôd fugiflent viri Ilraelitæ, 8cnbsp;quôd mortuus eflet Saul, 8c filij eius,relique-runtciuitates {uas,8c fugerunt; veneruntquenbsp;C Philifthijm,8c habitaueruntibi. Fada autem

' die altéra, venerunt Philifthijm, vt expolia-

Secundus Liber Samuelis, quem

nos Secundum SS^umdicimus,

mis : Scîniferunt in Terrain Philiftinûrum percircuitumjYtannûtiareturin temploido-îorum*jamp; in populis. Et pofiierunt arma e-ius in templo Aftaroth, corpus verô eius lu- Dnbsp;fpenderunt in muro Beth-ian. Il Quod cùm 'nbsp;audiflcnthabitatores labes-galaad, quæcun-quc fecerant Philifthijm Saui, furrexcruntnbsp;omnes vinfortißimij amp; ambulauerunt totanbsp;node,amp; tulerunt cadauer Saul,amp; cadaueranbsp;filiorum eius de Muro-bcthlàn;vene-runtque Iabes-galaad,amp; combufTe'nbsp;runt ea ibi igni: amp; tulerunt oflànbsp;eorum^ßc lepelierunt in ne-more Iabes,amp; leiunaue-runtfèptem diebus.

AAum eft autem poftquàm mortuus eft Saul , vt Dauidnbsp;reuerteretur à ctsde Amalec,8cnbsp;maneretin Sicelegduos dies.nbsp;Tn die autem tertia apparuitnbsp;homo veniens de caftris Saul

veftc conlcifla, 8c puluere conlpcrfus caput. 8c vt venit ad Dauid, cecidit fiiper faciem fii-.'im,8c adorauit.Dixitque ad eil Dauid, Vndenbsp;venis? Qui ait ad cum, De caftris Ifrael fugi.nbsp;Et dixit ad eum Dauid,Quod eft verbû quodnbsp;faôtum eftPindica mihi. Qui ait, Fugit popu-lus exprælioj amp; multi corruentes è populonbsp;mortui funnfèd amp; Saul ôclonathas filius eiusnbsp;interierunt. Dixitque Dauid ad adolcften-tem qui nuntiabat ei,Vndelcis quia mortuusnbsp;eft Saul 8c lonathas filius eius ? Et ait adole-feens qui nuntiabat ei,Cafù veni in monteranbsp;Gelbôe , 8c Saul incumbebat fiiper haftaranbsp;fiiam : porro currus 8c équités appropinqua-bant ei, 8c conuerfiis poft tergum fuum, vi-denfque me vocauit.Cui cùm relpondiflem, pnbsp;Adfum:dixit mihi, Quilham es tu? Et aio adnbsp;eum, Amalecites ego fum . Et loquutus eftnbsp;mihi,Sta fiiper me, 8c interfice me : quoniamnbsp;tenent me anguftia:,8cadhuc tota anima meanbsp;in me eft . Stanfquefiiper eum, occidiilium:nbsp;Iciebam enim quôd viuere non poterat poftnbsp;ruinam : 8c tuli diadema quod erat in capitcnbsp;eius,8carmillam de brachio illius, 8c attuli adnbsp;te dominum meumhuc. Apprehendens autem Dauid veftiméta fiia Icidit, omnefq; virinbsp;qui erant cum eo, 8c planxerunt, ôc fleucrunt,nbsp;amp; ieiunauerunt vlh; ad vefperam fiiper Saul,nbsp;8cfiiper lonathan filiura eius,8c fiiper popu-lum Domini,8c fiiper domum Ifi-ael,eô quôdnbsp;corruiffènt gladio.Dixitque Dauid ad iupe-nem qùînuntiauerat ei, Vnde es tu ? Qui re-Ipondit, Filius hominis aduenæ Amalecitaenbsp;ego fiim. Etaitad eum Dauid, Il Quare non Gnbsp;timuifti mittere manum tuam vt occidercsnbsp;chriftum Domini? Vocanfque Dauid vnumnbsp;depueris fuis,ait,Accedens irruc in eum.Qmnbsp;pereufiitilium,8cmortuus eft. Etait ad euronbsp;Dauid,Sanguis tuus fiiper caput tuum : os e-nim tuumloquutum eft aduerfiim te,dicens.nbsp;Ego interfeci chriftum Domini. Planxit autem Da-


-ocr page 271-

Dauid.

tem Dauid plandum huiufccmodi fïiper Sa-ul,amp;fuperlonathan filium éius:(amp; præccpit vt docerent filios luda arcum, ficutfcriptumnbsp;eft in Libro iuftorum.)nbsp;?EtaiCj Coniyderaliraelpro bis qui mortuinbsp;lune fiiper excella tua vulncrati,’ Inclyti,nbsp;lïrael, fuper montes tuosinterfedi funt:nbsp;quomodo ccciderunt fortes?

Nolite annuntiare in Geth^neque annuntie-tis in compitis Afcalonis.-ne forte Ixtentur filix Philifthijm,ne exultent filiæ incircunnbsp;ciforum.

Montes Gelboe^ nee ros, nee pluuiaveniant fuper vos,neq; fint agri primitiarum : quianbsp;ibi abieiftus eft elypeus fortium, clypeusnbsp;Saufiquafinoneflec vnftusoleo.

A lànguine interfedorum, abadipc fortium, làgitta ïonathx nûquamredijt retrorfum,nbsp;amp; gladius Saul non eft reuerfus inanis.

Saul amp; lonathas amabiles, amp; decóri in vita fua,in mortequoquenon funtdiuifi:aqui-lis velociores,leonibus fortiores.

Filiæ Ilrael fùper Saul Hete, qui veiliebat vos coccino in delitijs,qui prxbebat ornamen-taaureacultui veftro.

Quomodo ceciderunt fortes in prælio? lona pueris Dauid. Apprehenfbq; vnufquifq; ca-thasinexcelfîstuisoccifiiseft?

Doleo fiiper te frater mi lonatha dscore ni- trarij,amp; ccciderunt fimubvocatumq j'eftno-mis, amabilis fuper amorem mulierum.

t‘Sicut mater vnicum amat filium fuum, ita egote diligebam.’

Quqmodo ceciderunt robufti, amp; perierunt arma bellica?

S. ‘Dduid in Heiron fuper luda in regem To«-^'^iros I nbes-Galaad ob Saul fpultu-ram commenâat, Ifbôfiîh y erb in regemfuper JfasHnSiio, grauem peperit fsdttionem aepugnam.

CAP. II.

A y Gitur poft hæc confiiluit Dauid Domi-I num, dicens. Num afeendam in vnam de

“^ciuitatibusIuda?EtaitDominusad eiim,

Aftende. Dixitque Dauid, Quo afeendam? quin vrgereteum . Rurfiimque loquutuseft Et rclpodit ci,In Hebron. Alcendit ergo Da- Abner ad Alàel, Recede, amp; noli me lèqui, nenbsp;uid,amp; duæ vxores eins, Achi-noam lezrahc-litis, 8c Abigail vxor Nabal Carmcli:fi;d amp; vinbsp;rosquicrantcumeo, duxitDauid fingulosnbsp;cumdomofiia: ScmanlèruntinoppidisHe-f ’••f. bron. IlVeneruntque viri luda, 5c vnxerunt

ibi Dauid,vt regnaret fiiper domum luda.llEt nuntiatum cft Dauid,quôdviri ïabes-galaadnbsp;fcpclifl*e||t SauLMifitergo Dauid nuntios adnbsp;viroslaoes-galaad, dixitquead eos,Benedi-âi vos Domino, qui feciftis mifèricordiamnbsp;banccumDomino veftro Saul, 8clèpeliftisnbsp;g cum.Et nunc rétribuer vobis quidem Domi

nus milèricordiâ 5c veritatcmilcd 5c ego red-

Regum IL 105

Cofortenturmanus veftræ, 8c eftote filij fof titudinis:licet enim mortuus fît Dominus vänbsp;fter Saul, tarnen me vnxit domus luda in regem fîbi.Abneraût fîlius Ner princeps exercinbsp;tusSaul,tulit Ifibôfetb-filiû Saul,8c circundunbsp;xitcum perCaftra, regemq; conftituitfupernbsp;Galaad,6c fiiper Gcfluri,8c fiiper lezrahel, 8cnbsp;fiiper Epbrâim, 8c fiiper Ben-iamin,8c fupernbsp;Ifiael vniucrfum.Q^adraginta annorum craCnbsp;If-bolcth fîlius Saul, cû regnarc ccepifîet fuper Ilrael, 5c duobus annis regnauit:figt;la aûtnbsp;domus luda lèquebatur Dauid.Et fuit numenbsp;rus dierum quos commoratus eft Dauid,im- Cnbsp;perâs in Hebron fuper domum luda, lèptemnbsp;annorum,8clèxmenfîum.EgrelTufq; eft Abner fîlius Ner, 5cpueri Ifibofetb filij Saul denbsp;Caftrisin Gabaon. Porto loab fîlius Saruiæ,nbsp;6cpueri Dauidegrefii fiint, 8c occurrerut eisnbsp;iuxta pilcinam Gabaon. Et cumin vnû con-ueniflent, eregionelèderunt: bi in vna partenbsp;pilcinæ, 8c illi ex altcra.Dixitq; Abner ad lo-ab,Surgantpueri, 5cludantcoraninobis .Etnbsp;relpondit loabjSurgant.Surrexerunt crgo,8cnbsp;tranficrût numero duodecim de Ben-iamin,nbsp;ex parte If-bôlètb filij Saul, 8c duodecim de

pitccoparis fui, defixit gladium in latuscon-men loci illius,Ager-robuftorû, in Gabaon. Etortum eft bellum durum ßtisin die ilia:nbsp;fiigatufq; eft Abner 8c viri Ilraefià pueris Danbsp;uid.Erant autem ibi tres filij Saruiæ, loab, 8cnbsp;Abilài,8c Alàel; porrô Alàel curlbr velocilsi-musfuit, quafivnusdecapreis quæmoran-tur in Ijduis.Pcrlèquebatur autem Afael Abner, 8c non declinauit ad dextram neq; ad fî-niftram omittens perlêqui Abner. Rcljicxitnbsp;itaque Abner poft tergum fuum,8c ait,Tunenbsp;es Afiiel?Qui refi)ondit,Ego fum. Dixitq; einbsp;Abner,Vadead dextram , fiueadfiniftram,8cnbsp;apprebendcvnum deadolelcentibus,8c toilenbsp;tibi fpoliaeius. Noluit autem Alàel omitterc

compellar confodere te in terram, ôcleuarc non potero facicni meam ad loab fratremnbsp;tuum.Qui audire contempfit, 5c noluit declinbsp;nare: pereufsit ergo eum Abner auerlà baftanbsp;ininguinCjSc trasfodit, 5c mortuus eft in eo-demloco:'omnefq; qui tranfibant per locumnbsp;ilium in quo ceciderat Alàel,5c mortuus erat,nbsp;fubfiftebant. Perfèquentibus autem loab 8Cnbsp;Abifài fugientem Abner,lbl occubuit : 6c vc-nerunt vlque ad Collem-aquæduâ:us,quieft pnbsp;exaduerlb vallis, tgt;8c’ itincris defèrti in Ga-baon. Congregatiq; fiint filij Ben-iamin adnbsp;Abner:8c conglobati in vnum cuneum, ftetenbsp;dam gratiam, eo quôd feciftis verbum iftud. runt in fummitate tumuli ynius.Etexclama-O uit

-ocr page 272-

Regum I L If-bófeth. rentur, Fac mecum amicitias, Sc erit man 1rsnbsp;mea tecum Sc reducara ad te vniuerfum If-racl.Qui aitjOptimd:ego faciam tecum ami- qnbsp;citias ; led vnam rem peto à te diccns j Nonnbsp;videbis faciem meam antequam adduxerisnbsp;Michol filiam Saul : Sc fic venies, Sc videbisnbsp;me.Klifitautem Dauid nuntiosad If-bólèthnbsp;filium SauljdicenSjRedde vxorcm meam Minbsp;chol llquaradilpondi mihicentum præputijs ‘-R'S'

Dauid.

nit Abner ad loab, Scait/Num vlq; adinter-necioncrti tuus mucro delæuict ? an ignoras quod periculola fit dclperatio ? vfquequo nonbsp;dicis populo vt omittat perlequi fratres fuos?nbsp;amp; ait loab, Viuit Dominus, filoquutus fuif-les, mane reeeßiflet populus perlequens fra-trem Ilium.Infonuitergo loab buccina,Sc ftcnbsp;Ç tit omnis exercitus, iiecperlequuti lunt vltr.inbsp;' Ilrael, neque iniêm certamen. Abner aute Scnbsp;viriciusabierunt percampeftria, totanode Philifthijra.MifitergoIftbólèth,8c tuliteamnbsp;illaiSc tranfieruntIordanem,Scluftrataomni à viro fuo Fhaltiel,filio Lais.Sequebaturquenbsp;Beth-horon,venerunt ad Caftra.Porro loabnbsp;reuerfus omill'o Abner,congregauit omnemnbsp;populum: Sc defuerunt de pueris Dauid decenbsp;Sc nouem viri, excepto Alaele. Scrui autemnbsp;Dauid percullerunt de Ben-iamin,Sc de virisnbsp;•yinr.i. erant cum Abner trccentos ftxaginta*,nbsp;qui Sc mortui funt.Tuleruntque Alàel,8cfe-pelierût eum in lepulchro patris fui in Bethlehem : Sc ambulauerunt tota node loab. Scnbsp;viri qui erant cumeo, Sciniplo crepulculonbsp;peruenerunt in Hebron.

S. jilmr iratiii regi If-hoßthfailiu inttcum redtiSla dum congregaretnbsp;Ifraelitas adDauid,ouiditurà loab t cuinbsp;'Dauidiratitiamare deflet Âbner. cap.in.nbsp;longa cocertatio inter do-B’ mum Dauid,Sc inter domum Saulis:Danbsp;uid proficies Sc lemper leiplo robuftior,nbsp;1.Pan.J.a. domus autem Saul decrclcens quotidie. IlNa-tiquefuntfilij Dauid in Hebron.-fuitquc ptinbsp;raogenitus eius Amnon de Achi-noara lez-rahelitide. Et poft eum Cheleab de Abigailnbsp;vxore Nabal Carmeli:porró tertius Abßlomnbsp;filius Maacha filiæ Tholmai régis Geffur,nbsp;Quartus autem Adonias, ftlius Haggith : Scnbsp;quintus Saphatia, filius Abital. Sextusquoq;nbsp;lethraam de Egla vxore Dauid. hi nati funtnbsp;Dauid in Hebron. Cum ergo eflet præliumnbsp;interdomum Saul Sc domumDauid, Abnernbsp;filius Nerregebat domum Saul.Fuerat autemnbsp;Sauli concubina nomine Relpha, filiaAia.nbsp;*Dixitq; Ißboleth, ad Abner, Qiiare ingreßnbsp;Abntr. lus es ad concubinam patris mei i Qui iratusnbsp;B nimis propter verba Il-bólcth, ait. Nunquidnbsp;caput canis ego fum aduerfum ludam hodie,nbsp;quifecerimmilericordiam luperdomu Saulnbsp;patris tui,8c fuper fratres Sc proximos eius,Scnbsp;non tradidi te in manusDauid,Sc tu requifi-ftiinme quod argueres pro muliere hodie? indolo : Sc pereußit illumibiin inguinc, SCnbsp;Hæc faciat Deus Abner, Sc hæc addat ei, nifi mortuus eft in vltionem ßnguinis Alael fra-quomodo iurauit Dominus Dauid, fic facianbsp;cum eo, vt transferatur regnu de domo Saul,nbsp;Sc eleuetur thronus Dauid ftiper Ilrael, Scfunbsp;perludam,à Dan vfque Ber-ftbee.Etno po-tuitrelpondereeiquicquam ; quia metuebatnbsp;ilium, Mific ergo Abner nuntios ad Dauidnbsp;*pro ledicentes,Cuius eft terratEtvtloque-

'.It’S

earn vir fuus, plorans vfque Bahurim : Sc dixit adeum Abncr,Vade,8c reuertcre. Qui re-ucrfus eft. Sermonem quoque intulit Abncr ad lèniores Ilrael^dicenSjTam heri quam nu-diuftcrtiusquærebatis Dauid vt regnaret fli-pervos.Nücergo facice: quoniam Dominusnbsp;locutus eft ad Dauid dicens, In manu lèruinbsp;mei Dauid laluabo populum mcum Ilraelnbsp;de manu Philifthijm, Sc omnium inimico-rum eius. Locutus ell autem Abncr etiam adnbsp;Ben-iamin. Etabijt vtloqueretur ad Dauidnbsp;in Hebron omnia quæ placuerant Ifraeli Scnbsp;vniuerfo Ben-iamin . Venitque ad Dauidnbsp;in Hebron cum viginti viris : Sc fecit Dauidnbsp;Abner Sc viris eius qui vénérant cum eo,con-uiuium.Et dixit Abner ad Dauid,Surgam,vtnbsp;congregem ad tedominum mcum regem omnem Ifrael^ Sc in earn tecum fœdus^Sc impcrcsnbsp;omnibuSjßcut defyderat anima tua. Cura ergo deduxilTetDauid Abner^Scilleiflet in pace,nbsp;ftatim pueri Dauid Sc loab vcneruntcæhs la-tronibuSjCum præda magna nimisiAbncr autem non erat cum Dauid in Hebron, quianbsp;iam dimilèrateûj Scprofeótu.s fueratin pace,nbsp;hEt loab Sc omnis exercitus qui Grant cum eo,nbsp;poftea venerantmuntiatura eft itaque loab ànbsp;narrantibusjVenitAbncr filiusNerad regemj Enbsp;Sedimiftteum, Scabijtin pace. Etingrclfusnbsp;eft loab ad regem, Sc ait, Qiiid fecifti ? eccenbsp;venit Abncr ad teiquare dimiftftieum, Sca-bijt Screeeßit? ignoras Abner fliû Ner_, quoniam ad hoc venit gt; ad te’ vt deciperct te Scnbsp;feiret exitum tuum Sc introitû tuum j Sc nof-let omnia quæ agisEgrelTus itaque loab ànbsp;Dauid^mifttnuntios poft Abner, Screduxitnbsp;eu aCifterna-ftrajignoranteDauid. Cumq;nbsp;redij flet Abner in Hebron, feorluni adduxit.nbsp;eum loab ad medium portæ,vtloquercturci.

triseius.

Quod cum audiflet Dauid rcr^ iam gc-ftam^aitjMundus ego Him,Sc regnum mcutn apud Deum vlque in lempiternum à langui-ne Abner filij Ner^Sc veniatlupercaputloab.nbsp;Sc ßiper omnem domfi patris eins : ncc dcfi-ciat de domo loab fluxû lèminis fuftinensj Sc Fnbsp;IcproluSj

-ocr page 273-

J

tcrfecsrunt eam;fublatoque capite eins, aSi-e

Dauid* Regum IL If-bofçth.

leprofuSj 8t tenens fufum : 8c cadens gladio, tici, 8c percufTerunt eum in inguine Rechab ficindigenspane. Igitur loab 8c AbiGi frater ScBaana fratereius^Scfugerunt.Cumautemnbsp;cius.interfeceriint Abner, eo quod öccidiflet irigreßi fuiflentdomû, ille dormiebat fuper Cnbsp;AGel fratrem eorum in Gabao in pr.rlio.Di- ledum frium in conclaui, 8c percutientcs in-xitautcm Dauid adloab, Scadomnem po- terfecerunt eum;fublatoquecapite eins, abi«nbsp;pulum qui erat cum co, Scindite veftiraenta runt per viam dcfrrti tota nodCjSc acculeruntnbsp;veftra , 8c accingimilii Gccis , 8c plangitc caput If-bófèth ad Dauid in Hebron : dixc-antccxequias Abner . porro rex Dauid fe- riihtque ad regem, Ecce caput Ifrbófrth filijnbsp;quebaturfrretrum. Cumque frpeliflerit Ab-ner in Hebron, leuauit rex gt; Dauid’ voccmnbsp;fuam 8c fleuitfuper tumulum Abner: fleuitnbsp;^•4« autem 8c bmnis populus. Plangesquercxtgt;8cnbsp;lugcns’Abner, ait, Nequaquam vt mori fôlétnbsp;ignaui mortuus eft Abner .Mantis tuæ ligatinbsp;non frint, 8c pedes tui non fiint compcdibusnbsp;aggrauAti: frd ficut(blent cadcre coram filijs

G iniquitatis, ficcorruifti. Congeminansque omnis populus fleuit fuper eum. Cumq; vernbsp;niflct vuiuerfa multitudo cibum capere cumnbsp;Dauidjclara adhuc die,iurauit Dauid,diccn5,nbsp;Hæc faciat mihi Deus, 8c base addat, fl antenbsp;occafrim lolls guftauero pané vel aliud qüic-quam.Omnisque populus audiuit,8c placue-runt eis cunda qux fecit rexin confpedu to-tius populi.Et cognouit omne vulgus,8c vninbsp;uerfiis Ifrael in die illa quoniam non adumnbsp;fuiflet à rege vt occideretur Abner filius Ner.nbsp;Dixit quoquerex adleruos fuos, Nurn igno-ratis quoniam princeps 8c maximus ceciditnbsp;hodie in Ifrael ? Ego autem adhuc delicatus,nbsp;8c vndus rex:poriö viri ifri filij Saruix durinbsp;frint mihi: rétribuât Dominus fricicntimalünbsp;iuxta malitiam fuam.

S. quot;Saana amp; caput If-boßth quem dor mientem oaiderant ad T)auidattulerut^quosnbsp;pro mercede iußit interimi.

CAP. IIII.

t..7. A Vdiuit autem gt; If-bófeth’filius Saul A /A quod cecidiflet Abner in Hebron, 8cnbsp;-^diflblutæ funt manus eius,omnifquenbsp;Ifrael perturbatus eft.Duö autem viri princinbsp;pes latronum crant filio Saul, riome vni Baa-na,8c nomen alteri Rechab,filij Remmo Be-rothitædc filijs Ben-iamin : liquidem Sc Be-roth reputata eft in Ben-iamin . 8c fugeruntnbsp;Berothitac in Gethaim,fueruntq; ibi aduenænbsp;vlque ad tempus ill «d .Erat autem loriathxnbsp;filio Saul filius debilispedibus: quinquennisnbsp;B enim fuit,quando venit nutius de Saul 8c lo-natha ex lezrahcl. tollens itaque eum nutrixnbsp;fua,fugit;cumq; fellinaret vt fugerct,cecidit,nbsp;8c claiuj^s efibdus eft : habtiitq; vocabulumnbsp;Miphi-bólèth.Venientes igitur filij Remmonbsp;Berothitæ,Rechab 8c Baanajingrefsi frint fernbsp;uetediedomum Ifrbofeth: qui dormiebat lunbsp;gt;.1. per ftratü fuum meridie. tgt; Et oftiaria domusnbsp;purgans triticum,obdormiuit’. Ingreßi frint

to6

Saul inimici tui,quiquxrebat animam tuam: 8c dedit Dominus domino meo regi vltionSnbsp;hodie de Saul,8c delernineeius. Relpondensnbsp;autem DauidRechab, 8c Baana fratrieitis fi-lijs Renimon Berothitæ, dixit ad eos, Viuitnbsp;Dominus qui eruit animam meam de omninbsp;anguftia , flquoniam-«umqui annuntiauerat Supr.i.t»,nbsp;mihi,8c dixerat, Mortuuseft Saul : qui puta- Dnbsp;bat leprolperanuntiarCjtenui, 8c occidi eumnbsp;in Siceleg, cui oportebat mercedem dare pronbsp;nuntio ; Quanto magis nuncciim hominesnbsp;impij interfeceruntvirum innoxium in domo fua,fuper ledum fuum,nön quasram lan-guinem eins de manu veftra, Scauferam vosnbsp;de terracPrxcepit itaque Dauid pueris friis,8cnbsp;interfecerunteos:præcidentesq; manus 8c penbsp;des eorum, frilpenderunt eoS fuper pilcinamnbsp;in Hebron : caput autem If-bófeth tulerunt.nbsp;Sc lepelierüt in lepulchro Abner in Hebron.

5. ‘Dauid fuper totum Ifasl pulßs le-lufeis arcemSionceptt, ybtextru^a domo habitauit, alias ßipsrinducens 'vxores, jiliosj^nbsp;procrcans, amp; ‘Philißhaeos bis projhrncns.

CAP. V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

Et venerunt vniuerß» tribus Ifrael ad Dauid in Hebron, dicentes, Ecce nosnbsp;OS tuum,8c carotua fumus.Sed 8c herinbsp;8c niidiuftertius cum eilet Saul rex friper nosnbsp;tu eras educens 8c reducens Ifrael: dixit autenbsp;Dominus ad te, Tu palccs populum meumnbsp;Ifi-acl, 8c tu eris dux fuper Ifrael. Veneruntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

quoq; 8c leniores Ilracl ad regem in Hebron, 8c pereußit cum cis rex Dauid fredus in Hebroh coram Domino:vnxcruntque Dauid innbsp;regem fuper Ifrael . Filius trigintaannorumnbsp;eratDauid,cüm regnare cœpifl'et,8cl|quadra-infra.i..nbsp;ginta annis regnauit.ln Hebron regnauitfu-r^S *-per ludam leptem annis, 8c lex menfibusiinnbsp;lerufalemautemregnauittriginta tribus annis fuper omnem ifrael 8c ludam.Et abijt rex,nbsp;8c omnes viri qui erantcumeo,in Icrufalcmnbsp;ad lebulæum habitatorem terræ -.didumquenbsp;eft Dauid ab eis,Non ingredieris huc,nifi ab- Bnbsp;ftuleris cæcos 8c claudos,dicentcs,Non ingrenbsp;dietur Dauid huc.Cepit autem Dauid arcemnbsp;Siojhæc eft ciuitas Dauid. Pröpofuerat enimnbsp;Dauid in die illa præmiû, qui pereußiflet H-bulrum, 8c tetigifletdomatü fiftulas, 8cab-.nbsp;nbsp; ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftulilTetcæcos 8c claudosodientcs anima Da

B..J. autem domum^latenter’alfumcnteslpicas tri uid. idcirco dicitur in prouerbio, Cæcus 8c O 3 claudus

-ocr page 274-

b.c.d.

Dauid. Regum II. If-bofeth.

claudus non intrabunt in templum. Habita- cftnomenDominiexercituû,lcdentis in ehe uitautem Dauid in arce,*Sc vocauit earn,Cinbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ •

uitatem Dauidiamp;ædificauitper gyrumàMcl lointrinlècus.Et ingrcdicbaturproficiensat-quc fiiccrelcens,amp; Dominus Deus cxercituunbsp;I.Par. 14.» ®rat cum eo . IIMifit quoque Hiram rex Tyri

nuntios ad Dauid amp; ligna cedrina , amp; artifices lignorum, artificesquelapidumad paric-tes:amp; xdificauerunt domum Dauid. Et co-enouit Dauid quoniam confirmafiet efi Do

T1 nbsp;nbsp;«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

minus regem luper llrael, amp; quoniam exal-taflet regnum eius hiper populum fuum If-C racl.IlAccepitergo Dauidadhucconcubinas t.Par.j.b. Yxores de Ierufalem,poftquam veneratde

Hebroninatiqj hint Dauid Scalij filij amp; filix;

amp; hxc nomina eorum qui nati hint ei in le-rulalem, Samua amp; Sobab amp; Nathan 5c Salomo 5c iebahar Sc Elifua Sc Nepheg Sc laphia i.Para.14. ScElilàmaScEliodaScEliphâlct. liAudierûtnbsp;ergo Philifthijmquôdvnxiflènt Dauid in rcnbsp;gem hiper Ilfael; Sc alccnderunt vniuerh vtnbsp;quxrerent Dauid. quodcùm audiflet Dauid,nbsp;delcendit in prxhdium. Philifthijm ante ve-nientes,diffuh hint in Valle-raphaim. Et connbsp;hiluit Dauid Dominfi, diccns,Si alcedam adnbsp;PhilifthijmPSch dabis eos in manu mea? Etnbsp;dixit Dominus ad Dauid, Alcende, quia tra-Ifai.iS.f. dabo Philifthijm in manu tua.IIVeniternbsp;go Dauidin Baal-pharafim, Sc pcrcufsit eosnbsp;ibi,amp; dixit,Diuiht Dominus inimicos meosnbsp;coram me,hcut diuiduntur aqux. Proptereanbsp;D vocatu eft nomen loci illius Baal-pharahm.

Et reliquerunt ibi Iculptilia hiaiqux tulit Da uid, Sc viri eius . Etaddiderunt adhuc Philifthijm vt alccnderent,8cdilFuh hint in Valle-raphaim. Coluluitautem Dauid Dominum,nbsp;(gt;.4. tgt;Sialcendam contra Philifthxos , Se tradasnbsp;eos in manus meas’ ? Qm relpondit, non af-^•4- cendasgt;contraeos’, led gyra poft tergum eo-rum,8c venies ad cos exaduerlb pyrorum.Etnbsp;cumaudieris hmitum gradientis incacumi-ne pyrorum, tue inibis prxlium: quia tunc e-. gredietur Dominusantefaciemtua,'vtper-cutiatcaftra Philifthijm. Fecit itaque Dauidnbsp;hcutprxceperateiDominus,5cpercußitPhinbsp;lifthijm De Gabaa, vlqucdum venias Gezer.

S. 2^ ducente T)auid arcam à domo Abtnadab, O':^a T)ominooccißucß ^ubd tliam attigtß-fet i quart tam in domo Obededom reliquit',nbsp;foßmodum quot;vtroin Itrußtlem reduces amp; antenbsp;tarn ludens^a °Kdichol yxore rideturdn cuiwnbsp;^etnam nunquam illa deinceps Repent,nbsp;c A p. V I.

A Ongregauit autem riirhim Dauid o- rael ta yiro quam mulieri hngulis collyrida

I .mnes eledos ex Ilfael, trigintamillia; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—

i.Par.ij.b. ^(ISurrexitq;Dauid,8cabijt, Sc vniucr-lus populus qui erat cum eo dc viris luda, vt adducerent arcam Deij hipcr qua inuocatum

I

rubim fuper cam. Et impofueruntarcam Dei fuper plauftrum nouum : tuleruntq; cam denbsp;domo Abinadab, qui erat in Gabaa: Oza a fit,nbsp;amp; Ahio filij Abinadab,minabant plauftrii nonbsp;uum.llCumq; tuliflenteam de domo Abina- ,.Reg.7.J»nbsp;dab jqiii erat in GabaajCuftodiens arcam Deinbsp;Ahio prxeedebat arcam.Dauid afit,amp; omnisnbsp;Ifrael hl debant coram Domino in omnibusnbsp;lignis EibrcEi(äiSjamp; ci than s amp; lyris amp; tympa-nis amp; fiftris amp; cymbalis. llPoftquam aût venenbsp;runtad Aream-'Nachor’,cxtendit Ozamaniinbsp;ad arcam Deijamp; tenuiteam: quoniam calci-trabantbouestgt;amp; declinauerunt eâ’. Iratusq;nbsp;eft indignationc Dominus contra Ozam, amp; Bnbsp;percußit cum fuper temeritatc : qui mortuusnbsp;eft ibi iuxta arcam Dei. Contriftatus eft antenbsp;Dauid, eo quod percuisiftet Dominus Oza,nbsp;amp; vocatum eft nomen loci illius, Pereußio-Ozx: vfq; in diem hanc. Et extimuit Dauidnbsp;Dominum in die ilia, diccns, Quomodo in-gredietur ad me area Domini ? Et noluit di-uertcrc ad fc arcam Domini in ciuitatem Da-uidiled diuertit earn in domu Obed-edo Gc-thæi. EthabitauitarcaDominiindomoO-bed-cdom Gethæi tribus mefibus; amp; benedi*nbsp;xit Dominus Obed-edom, Scomnemdomunbsp;cius.llNuntiatumq; eft regi Dauid quod benenbsp;dixiflet Dominus Obed-edo,,amp;omniaeiusnbsp;propter arcam Dei.cDixitq; Dauid, Ibo, amp;nbsp;reducam arcam cum benedidioncin domumnbsp;mea’. Abijtcrgo Dauid, amp; abduxit area Deinbsp;de domo Obed-edom in ciuitatem Dauid cSnbsp;gaudio:tgt;amp; eratcum Dauidleptem chori, amp; c^.7,nbsp;vidima vituli’,Cumque tranK:cndiflcnt,quinbsp;portabant arcam Domini lex paflus, immo- Cnbsp;labatbouemgt;amp;ouem’amp;arictemj amp; Dauidnbsp;tgt;percutiebat in organis armigatis amp;’laltabatnbsp;totis viribus anteDominüiporrô Dauid eratnbsp;accindus ephod linco.Et Dauid,amp; omnis donbsp;mus Ilracl ducebant area teftaméti Domingnbsp;in iubilo,amp; in clangore buccinx. Cumq• in-trafletarca Domini in Ciuitatem Dauid,Minbsp;cholfilia Saul prolpicies perfeneftram, viditnbsp;regé Dauid fubfilientem, atq; faltantem coram Domino : amp; delpexitcum in corde fuo.nbsp;Etintroduxerunt area Domini, amp; impofue-rüt ea in loco fuo in medio tabernaculi,quodnbsp;tetenderat ci Dauid : amp; obtulit Dauid holo-caufta,amp;pacificacoramDomino. CumqU®nbsp;coplefl'ct olFerensquot;holocaufta’ amp;pacifica,benbsp;nedixit populo in nomine Domini exercitu- j*nbsp;um. Et partitus eft vniuerlx multitudini ll-

. A . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. . ^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• 1-!^

panis vna, Scaftaturam bubaLx carnis vna,Sc lîmilam frixam oleo;amp;abijt omnis populus, p 'nbsp;vnulquilq; in domum fuam. Reuerfusq; eftnbsp;Dauid vt bencdiceret domui luae ;amp; cgrella

Michol

-ocr page 275-

Regum II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toy

domû nomini meo, amp; ftabilia thronum re-gni eins vfq: infèmpiternû.llEgo eroei in pa '-Par.ii.e. ° X „ ¦ rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• rr- •• x f- Hebre.i, »

tre, amp; iplecnt mihi in nliu : qui u inique ali- q quid geftèrit, arguî eumin virga virorum, amp;nbsp;in plagis filiorumhominum.Mifericordiâaunbsp;tem meam non auferam ab eo, fîcut abftuli ànbsp;Saul, quem amouià facie''mea’. Et fidélisent '^^“**ï*nbsp;domus tua,amp; regnum tuum vfq; in æternumnbsp;ante fiiciem tuam,8c thronus tuuseritfirmusnbsp;iugiter.Secundùm omnia verba hæc, amp; iuxtanbsp;vniuerfiim vifionem iftam,fic locutus eft Nanbsp;than ad Dauid.Ingreffus eft auté rex Dauid,nbsp;amp; fèdit coram Domino ,amp;dixit, Quis egonbsp;fum D omine Deus amp; quæ domus mea, quianbsp;adduxiftimehucufquetSed Sthoeparum vi-fum eft in confpedu tuo. Domine Deus,nifinbsp;loquereris etiam de domo fèrui tui in longinnbsp;quû : iftaeft enim lex Adam Domine Deus.nbsp;Quid ergo addere poterit adhucDauid, vt lonbsp;quatur ad te?tu enim feis fèruum tuü Domine Deus.Propter verbum tuum, amp; fècûdùmnbsp;cor tuum fecifti omnia magnaliahæc, ita vt 'nbsp;notû faceres fèruo tuo. Idcirco magnificatusnbsp;es Domine Deus,quia no eft fimilis tui,neq;nbsp;eft Deus extra te,inomnibusquæaudiuimusnbsp;auribus noftris. Quæ eftaûtvtpopulus tuusnbsp;Ifrael, gens in terra, propter quam iuitDeusnbsp;vt redimeret earn fibiin populum, amp;ponerctnbsp;fibi nomen,faceretq; eis niagnaliajSc horribinbsp;lia fuper terrain à facie populi tui,qucm rede^nbsp;mifti tibi ex Aegypto,quot;gentem,amp; deum’eius.nbsp;Firmafti enim tibi populum tuû îfr.-iclin poquot;5«»*ecamp;*nbsp;pulum fèmpiternumiEt tu Domine Deus fa *•nbsp;drus es eis in Deuni.Nûc ergo Domine Deusnbsp;verbum quod locutus es fuper fèruum tuû,amp;nbsp;fuper domum eius,fùfcita in fèmpiternum: 8cnbsp;fac fîcut locutus CS, vt magnificetur nomennbsp;tuum vfq j infèmpiternum,atq; dicatur,Do-minus exercituum,Deus fuper Ifrael. Et domus fèrui tuiDauiderit ftabilitacoram Domino, quia tu Domine exercituum Deus Ifrael reuelafti aurem ferui tui,dicens,Domumnbsp;ædificabo tibi: proptercainuenitfèruus tuusnbsp;cor fuû vt oraret te oratione hac.Nunc ergonbsp;DomineDeus,tu es Deus,8c verba tua eruntnbsp;vera ; locutuses enimad fèruum tuum bonanbsp;hæc. Incipeergo,8c bcnedic domui fèrui tui,nbsp;vt fit in fèmpiternum coram te: quia tu Domine Deus locutus es, *benedilt;ftione tua be- •o-.tf.

Dauid.

Micholfilia Saul in occurfum Dauid^ait, Q^àm gloriofus fuithodic rexllrael dilco-opcriens fe ante ancillas feruorum luorum^Scnbsp;nudatus eft quafi fi nudetur vnusdefcurris.nbsp;^’•^•Dixitq; Dauid ad Michol^ tgt;Viuit Dominusnbsp;quialudam’, ante Dominum qui elegit menbsp;potius^quàm patiem tuum^Sc quam omnemnbsp;domum eins, amp; præccpit mihi vt eflem duxnbsp;fuper populum Domini in Ifraelamp;ludam^nbsp;amp; viliorfiam plus quam fadus Ium: amp;eronbsp;humilis in oculis meis:amp;cum ancillis, de quitus locuta eSjgloriofior apparebo.Igitur Mi-chol filis Saul non eft natus filius vlque innbsp;diem mortis (uæ.

5. ‘Dauidproponens tedißcare domum domino à lELatbanfrofbeta primum collaudatur,pofl-tnodum iubente T)ominobrohibetur,fcdfiliwnbsp;eipromittitur illam «dißcaturuf, quot;vnde dominbsp;no gratias agit.

___ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. VII.

A Aétum eft autem cùm fcdiflet rex in do 1^ mo fua,amp; Dominus dedifletci requiemnbsp;vndique ab vniuerfts inimicis luis dixitnbsp;^«.i7.a ad Nathan prophetam, Vidéfîie quod egonbsp;habitem in domo cedrina,amp; area Dei po-fita fit in medio pellium ? Dixitque Nathannbsp;ad regem^ Omne quod eft in corde tuo, va-defàc,quia Dominus tecum eft. Fadum eftnbsp;autem in ilia node:amp; eccclermo Domini adnbsp;Nathan, diccns, Vade amp; loquerc ad leruumnbsp;meum DauidjHæc dicitDominus^Nunquidnbsp;tu xdificabis mihi domum ad habitandum?nbsp;Neque enim habitaui in domo ex die illa^quanbsp;cduxi filios Ifrael de Terra-Aegypti,vfque innbsp;diem hanc-.led ambulabam in tabernaculo,amp;nbsp;in tentorio . Per cunda loca quæ tranfiuinbsp;cum omnibus filijs Iftael, nunquid loquensnbsp;locutus fum ad vnam dc tribubus Ifrael, cuinbsp;prxeepi vt pafeeret populum meum Ifrael, dinbsp;cens, Quare non ædificaftis mihi domum ce-

B drinam.’Et nunc hæc dices lèruo meo Dauid, Hæcdicit Dominus exercituum : II Ego tulinbsp;te de palcuis fequentem greges, vtelTes duxnbsp;fuper populum meum Ifrael :amp; fui tecum innbsp;omnibus vbicuq; ambulafti,8c interfeci vni-uerfbs inimicos tuos à facie tua: feciq; tibi nonbsp;men grande, iuxta nomen magnorfi qui funtnbsp;in terra.Etponam locum populo meo Ifrael,nbsp;Scplantabo eum, amp; habitabit flib eo, amp; non

turbabitur amplius:nec addent filij iniquita- nedicetur domus fèrui tui in fèmpiternum. tis vtafdigant eu ficutprius,ex diequacofti-tui indices fùpcr populum meum Ifrael;amp; rc-quié dàbo tibi ab omnibus inimicis tuis.præ-dicitq ; tibi Dominus,quôd domum faciat tibinbsp;^•R.e.5.e. Dominus.llCumq; copied fuerint dies tui,nbsp;amp;dormieriscum patribus tuis, fufeitabofè-j men tuum poft te, quod egredietur de vteronbsp;8'î'*. tuo, amp;firmaboregnumcius,lllpfeædificabit

J. E'iEorite'Dauidqui multos feàttrilutarios, ^uibus ßgt;lent Ifraelitapendere tributa : icn~nbsp;gratulatio Thou régis Emath dc rege Adar-é'^rdeuiÜo^a quo multafpolia Dauidabßu-Ut;officiarij quos habebat T)auid recenßentur.

CKT.

O 3


Fadum


-ocr page 276-

Dauid.

Regum IL

omnibus ad quæcunque profedus ek. Et reg .nauit Dauid luper omne Kraehfaciebat quo-que Dauid indicium Sciukitiam omni populo fuo.Ioab autem filius Saruiæ erat fuper cx-crcitum: porrô lokphat filius Ahilnd, erat ànbsp;commencarijs;amp;; Sadoc filius Achitob, amp; A-chi-mélech filius Abiatharj erant facerdotes:nbsp;amp; SaraiaSjkriba : Banaias autem filius loaidxnbsp;fuper cerethi, amp; phelethi : filij autem Dauid,nbsp;f ’

S.

fiicerdotcs erant.

j)ietatis exhluerit quot;Dautd^diph-r boßthßlio Jonatha claudo^ datis ommbm a-grtd Saul,ijuos colebat S iba cutn ßhjs açJ'mMnbsp;JutfJ^iiphi-bófèïh admcnßtm quot;Damd reapto.nbsp;CAP. IX.

Et dixit Dauid, PutâfiîC eft aliquis qui A remanferitde domo Saul, vtfaciam c5nbsp;eo mikricordiam propter Jonathan?nbsp;Erat autem de domo Saufkruus nomine Si-ba:qucm cum vocalktrex adkjdixit ei. Tune es Siba? Etillerelpondit, Egofumkruusnbsp;tuus, Et ait rex. Nunquid fupereft aliquis denbsp;domo Saul, vtfiiciam cum eo mikricordiamnbsp;DeirDixitque Sibaregi, Supereft filius Ionanbsp;thæ debil is pedibus.Vbi,inquit,eft?Et Siba adnbsp;regem, Ecce,ait,in domo eft Machir filij Amnbsp;miel in Lo-dabar.Mifit ergo rex Dauid,amp; tu ßnbsp;lit eum de domo Machir filij Ammiel deLo-dabar. Cum autem venifletMiphi-bókth filius lonathæ filij Saul ad Dauid,corruit in knbsp;cicm fuam,amp; adorauit.Dixitque Dauid,Mi-

us.Et aitei Dauid.Ne timca5,quia faciens fa- C ciam in te mikricordiam propter lonathannbsp;pattern tu urn, amp; reftituam tibi omnes agrosnbsp;Saul patris tui,amp; tu comcdes panem in menfa mea kmper. Qui adorans eum,dixit, Qiiisnbsp;ego fum kruus tuus, quoniam relpexifti fuper canem raorcuum fimilem mei?Vocauit i-

A quot;I 'Adum eft autem poft hæc percufsit D.i ’•Par.iS.c. 1^ uidPhilifthijm,amp;humiliauiteos,llamp;tunbsp;lit Dauid Frenum-tributi de manti Phinbsp;lifthijm.Et percukit Moab,amp; menfiis eft eosnbsp;funiculo,coæquans tcrræ:menfis eft afitduosnbsp;funiculoSjVnum ad occidendum,amp; vnum adnbsp;viuificandum ; fadufq; eft Moab Dauid fer-uiens fub tributo. Et percukit Dauid Adar-czer filium Rohob regem Soba,quando pro-feduseft vtdominaretur fuper Humen Eu-phraten . Et captis Dauid ex parte eius millenbsp;leptingentis equitibus, amp; viginti millibus penbsp;ß ditum, fubneruauit omnes ingales curruum:nbsp;dereliquit autem ex eis centum currus.Venitnbsp;quoqiic Syria Damaki, vt præfidium ferretnbsp;Adar-ézer regi Soba:amp;percukit Dauid de Synbsp;ria viginti duo millia virorum. Et pofuit Danbsp;uid præfidium in Syria Damaki;fadaque eftnbsp;SyriaDauid kruicns fubtributo'.kruauitquc phi-bokth?Qui refpondit,Adfum kruus tu-Dominus Dauid in omnibus ad quæcunquenbsp;profedus eft.Et tulit Dauid armaaurea, quænbsp;habebant ferui Adar-ézer, amp; detnlit ea inle-ruklem. Et de B ete, 5e de Beroth ciuitatibusnbsp;Adar-ézer tulit rex Dauid æs multum nimis,

?.C. gt;dc quo fecit Salomon omnia vak æreain tcmploiSc mare æneum,amp; columnas, amp; alta-re.’Audiuitaute Thou rcx Emath,quôd per- taquerex Sibam puerum Saul,amp;dixit ei,om-cukilkt Dauid omnerobur Adar-ézer,amp; mi nia quæcnnqj fuerunt Saul:amp; vniuerkm do-fit Thou loram filium fuiim ad rege Dauid, mum eius,dedi filio domini tni.Operare igi-vt klutaret eum congratulans,amp; gratias age- tur ei terram tu,amp; filij tui,amp; krui tui.-amp; infe-ret:co quod expugnalkt Adar-ézer,amp; percuf res filio Domini tui cibos, vt alatur : Miphi-filTeteu.FIoftisquippeeratThou Adar-ézer, bókth autem filius domini tui comedet km-amp; in manu eius erant vak aurea, amp; vafa ar-gentea, amp; vak ærea ; quæ Scipk knólificauitnbsp;rcx Dauid Domino cum argeto amp; auro,quænbsp;kndificauerat de vniuerfis getibus quas fub-egerat de Syria,amp;Moab,amp; filijs Ammon, amp;nbsp;Philifthijm,amp; Amalec,amp; demanubijs Adar-D ézer filij Rohob régis Soba. Fecit quoque fi-bi Dauid nomen cûm reuerteretur capta Sy-ria in Valle-klinarum, cæfis quot;decern amp; odo’

gt;.(S. millibus: t5-amp;in Gebelem ad viginti tria mil-lia’:amp; pofuitin Idumæacuftodes,ftatuitque præfidium : amp; kda eft vniuerk Idumæa kr-uiens Dauid. Sikruauit Dominus Dauidin

ini tui cibos j vcaiacur : Mipm* I filius domini tui coniedet km-perpané fupermenfain meam . Erantaut Si-Dnbsp;bæquindecim viginti krui. Dixitqucnbsp;Siba ad regem, Sicut iußifti domini mi rcxnbsp;kruo tuo, fic faciet kruus tuns ; amp; Mipbi-bókfh comedet kiper menkm’meam * qua/ïnbsp;vniis de filijs regis.HabebatantMiphi-bókthnbsp;filin pariiuln nomine Micharomnis verôcognbsp;natio domus Sibæ feruiebat Miphi^bôkth*nbsp;Porrô Miphi-bôkth habitabat in lerukîem:nbsp;quia de menfa regis iugirer vekebatur: amp;nbsp;claudus vtroque pede.

lt;S. Hanonrex Ammonùarum foßillatam ßr^ uii Vauid itdurid^ ^uosad nnjolandn de^a--tris

-ocr page 277-

Dauid. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Regum IL f Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;io8

trif morte mißrat^ contracts quinque regwm fiuit lordanerri^venitq; in Helatn: amp; direxe-copijs'profli^aturfemelac iterum» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;runtaciem SyriexaduerfoDauid,5cpugna-

cAp. X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ueruntcontraeum.Fugieruntqj Syriàftcie

FAlt;ftu eft aût poft hæc, vt morereturrex Ifrael, 8c occidit Dauid de Syris feptingentos filiorû Aminon,8cregnauit Hano filius currus,8cquadragintaniilJia equitum: 8c So-ciuspro eo.flDixitq; Dauid,Faciani mi bach principem militiæpcrciiriit, qui ftatimnbsp;fcricordiacum Hano filio Naas,ficut fecit pa mortuus eft . Videntes autem vniuerft regesnbsp;ter eius mecum mifericordia.Mifit ergo Da- qui erant in præfidio Adar-ézcr,(è vidos eftênbsp;uid,confolans eum per feruos fuos fuper pa- ab Ifrael, gt;expauerunt 8c fugeruntquinqua- **nbsp;tris intcritu. Cùmaûtveniflentferui Dauid, ginta 8c odo millia coram Ifrael. Et’ fecerutnbsp;in terrafiliorumAmmOjdixerut principes fi- pacemcumlfi-ael;5c/èruierunteis,rimuerût-liorum Ammon ad Hanon dominum fuum. due Syri auxilium præberc*filijs Ammon.


Putas quod propter honoré patris tui miferit '* Dauid ad tecofolatoreSjamp;nonideo vt*inuenbsp;ftigaretjamp;explorarctciuitate 5c eusrteretea,nbsp;mißt Dauid (eruos fuos ad te ? T ulit itaq; Hanbsp;B non fcruos Dauid/afitquedimidiam partemnbsp;barbæ eorû, 8c præfcidit veftes eoriim mediasnbsp;vfq; ad nates,8c dimifit eosi Qiiod cfi nuntianbsp;turn eflet Dauid,mifit in occurfum corum :c-ratenim viri cofufi turpitcr valdc, 5c mandavit eis DauidjManete in lericho, donee cref-cat barba veftra,5c tuncreuertimini. Videtesnbsp;aût filij Ammon,quod iniuriam fcciflentDanbsp;uid, miferunt, 8c conduxerunt mercede Syrtinbsp;Rohob, 8c Syru Soba, vigintimilliapeditu,nbsp;amp; à rege Maacha mille viros,8c ab If-tobduoinbsp;dccim milliaviro rum.Quod cii audiflet Dauid, mifitloab 8c omnem exercitum bellato-rum.Egrelsifunt ergo filij Ammon , 8cdirc-xeruncaciem anteipfumintroitum portæ.-Synbsp;rus autem Soba, 8c Rohob, 8clf-tob, 8c Maacha feorfiim erant in campo. Videos igiturnbsp;loab quod praeparatu effet aduerfum fepræ-lium, 8cex aduerfo 8c poft tergum, clegit*exnbsp;omnibus eleétislfrael,8c inftruxitaciem contra Syrum : reliquam autem partem populinbsp;tradidit Abifai fratri fuo, qui direxit acié ad-uerfus filios Ammon.Et ait Ioab,Si præualu-crint aduerfum me Syri, eris mihiin adiuto- meridiem, 8c deambularetin Iblario domus (nbsp;rium; fi autem fill) Ammon præualùerint aduerfum te, auxiliabor tibi. Efto virfortis, 8cnbsp;pugnemus pro populo noftro,8cciuitate Deinbsp;noftriîDominus autem faciet quod bond eftnbsp;in confpeótu fuo . Inijt itaque loab 8c populus qui erat cum eo , certamen contra Syrosnbsp;qui ftatim fugcrunt à facie eius . Filij autemnbsp;Ammon videntes quiafugiffent Syri, fuge-runt 8c ipfi à facie Abifai, 8c ingreisi funt ci-«¦»iiw uitatem:reuerfufq;eft loabà filijs Ammon,

Sc venir Icrufalem. quot;Videntes igitur filij Am tor mon quoniam Syrus expauit, 8c quonia cor-coralfrael, congregati funt pariter.

Mifitque Adar-ezér, 8c eduxit Syros qui erat

D trans Fluuium, 8c adduxit corumexercitum; Sobacb aute magifter militiæ Adar-ézer, e-ratprinceps eorum. Qjmd cum nunciatû effet Dauid,contraxit omnem Ifraelem, 8c trâ-

Ohfeffa ‘J^ibaàu'ïtate j^mmonttarum “Dauid adiilterto “Beth-fabce adiunxit, adïdee-landum homiàdium yiri illiw yrite, aue-ftaj^ilia in’^xorem^^ nato exeafilio,Domi num commouit ad iram.

CAP. XI.

FIlAdum eftautemjVertenteanno,co té pore quo fblent reges ad bella procédé-1. Par.xo.anbsp;rc,mifitDauidIoab,5c feruos fuos cum

eo,8c vniuerfum Ifrael, 8c vaftauerunt filios J’ ’ Ammon,8c obfederunt Rabba:Dauid aût rc-manfit in lerufalem.Dum haec agerentur, ac-cidit * vtfurgeret Dauid de ftratu fiio poft

rcgiæ:viditq; mulieremfelauantem,ex aduer fb fiipcr fblarium fuum,erat aute mulierpul-ebra valde.Mifit ergo rex, 8c requaefiuit qua:nbsp;effet mulier.Nûtiatumq; eft ei quod ipfà eflecnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Beth-fabeefiliaElifam,Yxor Vriæ Hethæi. Mifsis itaq; Dauidnuntijs tulitea: quae cumnbsp;ingreffa effet ad ilium ,dormiuit cum ea;flfta- L®“*^»'***nbsp;timq; fandificata eft abimmunditiafua;8crçnbsp;uerfàeftdomum fiiamconcepto fœtu. Mit-tensq; nuntiauitDauid,8cait, Cocepi.Mjfitnbsp;aût Dauid ad loab, dicés,Mittead me Vriamnbsp;Hethæû.Mifitq; loab Vriam ad Dauid.Etvcnbsp;nit Vrias ad Dauid ; quæfiuitqj Dauid quàm Bnbsp;reékc ageret loab, 8c populus , 8c quomodonbsp;adminiftrareturbellum.Et dixit D^uidad V-riam, Vadeindomum tuâ,Sclaua pedes tüos.nbsp;Et egreffus eft Vrias de domo regis, fècutuffnbsp;. queefteum cibusremus . Dormiuitautem

O 4. Vrias

-ocr page 278-

Dauid.

Vrias ante portam domus régis, cum aîijsfèr uis domini fiii, amp; non defcendit ad domumnbsp;fuam.Nuntiatum^ue eft Dauid à dicentibus,nbsp;Noniuit Vrias indomum Riam.Et ait Dauidnbsp;ad VriamjNunquidnon de via venifti? quaienbsp;non deicendifti in domü tua? Et ait Vrias adnbsp;Dauid,Arcagt; Dei’ amp; Ifrael, amp; luda habitantnbsp;inpapilionibus, amp; dominus meus Ioab,amp;fèrnbsp;ui domini mei fiipcrFaciem terrs manent: amp;nbsp;bibamjamp;dormiam cumvxore mea?per Salu-tem tuam, amp;c per Salutem anims tuæ non fa-ciam rem hanc. Ait ergo Dauid ad Vria,Ma-nc hiceriamhodic,amp;cras dimittamte.Mafitnbsp;•«/f w. t. * Vrias in lerufalam in die illa amp; altera, amp; vonbsp;cauit eum Dauid vt comederet coram lè amp; binbsp;beretjamp;inebriauitcum: qui cgreflus vefpere,nbsp;dormiuit in ftratu ftio cum fèruis domininbsp;G fui, St in domum fuam non defcendit. Fadûnbsp;eft ergo mand , amp; Icripfit Dauid epiftolamnbsp;ad loab: mifttquc per manum Vris, icribensnbsp;in cpiftola. Ponite Vria ex aduerfb belli, vbinbsp;fortißimu eft prxlium : amp; derelinquitc eum,nbsp;J vtpercufliisintereat.Igitur ciirn loab obfide-rec vrbem, pofuit Vriaminloco vbiftiebacnbsp;viroseffe fortißimos . Egrcßiq; viri deciui-tate,bellabat aduerfiim loab, amp; ccciderunt denbsp;populo lèruorum Dauid, amp; mortuuus eft c-tiam Vrias Hethæus.Mifit itaque loab, amp; nS-tiauit Dauid omnia verba prxlij,prxcepitquenbsp;nuntio,dicens. Cum complcueris vniuerfosnbsp;lermoncs belli ad regem, n eum videris indi-gnari, amp; dixerit, Q^are aceeßiftis ad murum,nbsp;vtprsliarcmini ? an ignorabatis quod multanbsp;Iudie.9 .g. defuper ex muro tela mittantur ? 11 Quis per-¦quot;/crpiepZA.cufsit Abi-melech filium quot;lerobaal’? nónnenbsp;** millier mißt ßiper eû fragmen mois de mu-ro, amp; interfecit eum in Thebes ? quare iuxtanbsp;murum acceßiftis?dices,Etia fèruus tuns V-rias Hethæus occubuit.Abijtergo nuntius,amp;nbsp;venit, amp; narrauit Dauid omnia quæ ei prsccnbsp;perat loab.Et dixitnuntius ad Dauid, Præuanbsp;luerunt aduerfum nos viri, amp;egreßifuntadnbsp;hos in agrummos aût faefto impetu perlccutinbsp;ëos fumus vß}; ad porta ciuitatis. Etdirexe-riint iacula ßgittarij ad lèruos tuos ex muronbsp;defupenmortuiq; funt defèruis regis, quine-tiâ ßruus tuus Vrias Hethæus mortuus eft.Etnbsp;dixit Dauid ad nuntium,Hsc dices Ioab,Nonbsp;tefrangatiftaresivarius enim cuentus eftbelnbsp;li,amp;nûchunc, amp;nuncillû cofiimit gladius;nbsp;confortabellatorestuos aducrfiis vrbem, vtnbsp;deftruas eam,amp;exhortareeos.Audiuitautemnbsp;vxor VriSjquôd mortuus eßet Vrias vir ßius,nbsp;amp; plaxiteû. Tranlàtftoq; ludu mißtDauid,nbsp;Scintroduxit cam in domum fuam, amp; fadanbsp;filiü:amp; difplicuit ver-D auid,corâ D omino.

eftei vxor,peperitq;ei bum hoc quod fecerat

Regum II.

Z, Dauidfiti parabola à quot;i^atban fropoßtaiiii ßipßtm tuinfententiam : ynde ISlatban muhanbsp;Uli minatur incommoda, quibm compunblonbsp;tulpa condonatur manentepana : amp; moriuonbsp;puero naj'citur 5 alomon,ac ciuitas l^bba cumnbsp;mapna yhione diruitur , accepta diademattnbsp;precioßßimo régis ipfiw.

CAP. XII.

Mißt ergo Dominus NathaadDauid: A qui cum veniflet ad eû,dixit ei,*Duonbsp;viri erant in ciuitate vna, vnus diues,nbsp;amp; alter pauper. Diues habebat ones amp; boucsnbsp;plurimos valde. Pauper autem nihil habebatnbsp;omnino,prster ouemvnam paruulam quamnbsp;emerat Senutrierat, amp;quxcreueratapudeumnbsp;cum filijs cius ßmul,de pane illius comedens,nbsp;amp; de calice eins bibens, amp; in ßnu illius dor-miens;eratq j illi ßcut filia. Cum autem pere-grinus quidam venißet addiuitem, parcens ilnbsp;leßimeredcouibus amp; debobus fuis, vtexhi-beretconuiuium peregrinoilli quivencratadnbsp;fe,tulit ouem viri pauperis, amp; præparauit ci-bos homini qui venerat ad le. Iratus aute in- gnbsp;dignatione Dauid aduerfus hominem iliumnbsp;nimis,dixit ad Nathan, ViuitDominus,quo-niam filius mortis eft virqui fecit hoc.Oucmnbsp;rcddïtllin quadruplum, eo quodfecerit verbu £«•**•*•nbsp;iftud,amp; non pepercerit. Dixit autem Nathannbsp;ad Dauid,Tuesille vir.*Hæc lt;dicit Dominus •?«’ƒ«’/*nbsp;Deusißael , Ego vnxite in rege ßiper Ißael,nbsp;Scegocruitedemanu’Saul,amp;'dedi tibi domnnbsp;domini tui, Sc vxores domini tui in ßnu tuo,nbsp;dediq; tibi domum Ißael Sc luda: Scß paruanbsp;funtifta,adijcia tibi muItomaiora.Quareergo contempßfti verbum Domini vt faccresnbsp;malum in cófpedu meoFVriam Hethsii per-cußiftigladio, 8c vxorem illius accepifti innbsp;vxorem tibi,Sc interfecifti eumgladio filiorßnbsp;Ammon. Quam ob rem non recedet gladius Qnbsp;de domo tua vß]ueinlempiternum,eo quodnbsp;delpexeris me. Sc tuleris vxorem Vriæ He-thei, vteifetvxor tua. Itaquehxc dicitDominus. Ecce ego fußitabofuper tc malum denbsp;domo tua, Sctöllam vxores tuas in oculisnbsp;tuis, lISc dabo proximo tuo. Sc dormiet cumnbsp;vxoribus tuis in oculis fölis huius. Tu cniranbsp;fecifti abftonditéiego autem faciam verbumnbsp;iftud in confpcclu omnis Ißacl,8c in conlpe-lt;ftu ß)lis.*Et dixit Dauid ad Nathan, llPecca- •Itàas.nbsp;ui Domino. Dixitque Nathan ad Dauid,Do 47*nbsp;minus quoq; tranftulit peccatum tuum: nonnbsp;morieris.Veruntamen quoniam Ela/phemarenbsp;fecifti inimicos’Domini propter veibü hoc, •»«ms»nbsp;filius qui natus eft tibi,morte morietur. Et renbsp;uerfus eft Nathan in domum fuam. Pereußit

quoqueDominus paruulum quem pepere-rat vxor Vriæ Dauid, Sc delperatus eft.Depro catusq; eft Dauid Dominum pro paruulo:8cnbsp;ieiunauic


-ocr page 279-

Regum IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X09

Adumeft autem poft hæc vt Abfâlom A filij Dauid fbrorcm fpeciofißimam vo-cabulo Thamar, adarnarct Amnô ftlius

Dauid, amp; deperiretin eamgt;valdé’,îra vr pro- gt;.1^

Dauid.

ieiunauit Dauid ieiunio^et ingrefTus fèorfiim, iacuit fuper terram. V'enerunt autem fèniöresnbsp;domus eins, corentes eum vt furseret de ter-ƒ onbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o

ra:qui noluit^neccomeditcumeis cibum.Ac-cidit autem diefeptima vr morerctur infans: timueruntqueferui Dauid nuntiareei (]uôdnbsp;E mortuus eflet paruulus.dixerunt enim j Eccenbsp;eum paruulus adhuc vi ueret loquebamur adnbsp;çunîjSc non audiebat vocem nofiram: quanto magis fi dixeriraus^ Morruus eft puer_,fe afnbsp;fliget?Cùmcrgo Dauid quot;audiftet’lèruos fuosnbsp;mußitantesjintellexitquod mortuus ciïct infantulus.dixitque ad lèruos fuos, Num rnorynbsp;tuus eft puer.’ Qui refponderunt ci, Mortuusnbsp;cft.Surrexit ergo Dauid de terra,amp; lotus vn-eft: cumque mutaftêtquot;veftern/ingrefnbsp;fuseft domum Domini;amp; adorauit, Scvenirnbsp;in domum fùamjpetiuitquc vr ponerent ei panbsp;ncm,amp;comêdit.Dixerunt autem eifèruifui,nbsp;Quis eft fermo quem fecifti.’propter infante^nbsp;cùm adbuc viueret, ieiunafti amp;Hebas : mor-tuo autem puero furrexifti, amp;comedifti pa-nem.Qui ait,Propter infantem dum adhuc vinbsp;J? uerctjeiunaui amp; fleui : dicebam enim, Qmsnbsp;fcitfi forte donet eum rnihi Dominus, amp; vi-tiat infans.’Nunc auté quia mortuus eft,quarenbsp;ieiuno?nunquid potero reuocare eum ampli-us.'eçro vadam mams ad eü:ille vero non reuernbsp;Onbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O

tenir ad me. Et confolatus eft Dauid Beth-fàbee vxorem fuamjingrcffnfque ad eam, dor i.j æiuit cum ea:llquæ genuit filium, amp; vocauitnbsp;nomen eius Salomon^amp;Dominusdilexiteû.nbsp;Mifîtqiie*in manu Nathan prophera:,amp; vocanbsp;uit nomen eius Amabilis-Domino, co quodnbsp;‘•^’•10.* diligereteû Dominus.illgitur pugnabat loabnbsp;cótra Rabbath filioru.m Am mon,amp; expugna-bat vrbem regiam.Mifttqj loab nûtios ad Danbsp;ind,diccns,Dimicaui aduerfum Rabbath , amp;nbsp;Q cap’snda eft Vrbs-aquarum. Nuncigitur connbsp;grega reliquam partem populi,amp; obftdc ciui-tatem,amp; cape eam.nccum à me vaftata fueritnbsp;vrbs,nomini mcoafcribaturvicftoria. Congrenbsp;gauit itaque Dauid omné populura, amp; profenbsp;dus eft aducrfîim Rabbath.-cumque dimicaf-fct, cœpit cam. Et tulit diadema regis eorumnbsp;décapité eius, pondo auri talcntum,habensnbsp;gemmas prxtiofilsimas, Scimpofitum eft funbsp;per caput Dauid. Sed amp; prædam ciuitatis af-portauit multam valde, populum quoq;eiusnbsp;adducens fèrrauit, amp;circumegit fùper eos fernbsp;rata carpenta;diuifitq ue cultris,amp; traduxit innbsp;typo laterum: fîc fecit vniuerfîs eiuitatibus fi-liorum 'iimmon: amp; reuerfus eft Dauid, amp; o-mnis exercitusin Icrufilem.

S. nbsp;nbsp;nbsp;hßilom,propter inceßutn eufbrore

fratre Amnm oeàdit, irato^ pâtre profugu4 *d regem GeJJur, tribus annis ibipermanfit.

CAP. X H I.

pter amorem eius ægrotaret : quia cùm eflêc virgo,difficile ei videbatur vtquippiaminhonbsp;nefte ageretcum ca. Eratautem Amnon aminbsp;eus, nomine lonadab filius Sémaa fratris Danbsp;uid,virprudens valde.Qui dixitadeum, Qi^anbsp;re fîc attenuaris macie fili regis, per ftngulosnbsp;dies.’curnonindicas mihi? Dixitque ei Amnon, Thamar fijrorem fratris mciAbfàlomnbsp;amo.Cuirefponditlonadab, Cuba fiipevledum tuum , amp; languorem fîmulaicamqj VC-nerit pater tuus vtvifttet te,dicei,VeniatorOjnbsp;Thamarfbrormea, vtdetmihi cibum, amp;;fa-ciat pulmentum, vtcomedam demanueius.

Accubuit itaque Amnon,amp; quafîægrotare ® cœpincumque veniftet rex ad vifirandû eum,nbsp;ait Amnon ad regem, Veniat obfecro, Thamar loror niea, vtfaciat in oculismcis duasnbsp;forbitiunculas,amp;cibû*capiam de manu eius.nbsp;Mifît ergo Dauid ad Thamar dora« , dicens.nbsp;Veni in demû Amnô fratris tut, amp; fac ei pulmentum. Vcnitque Thamarin domum Amnon fratris fui :illeaût iacebat: quæ tollens fanbsp;rinâcomifcuit,amp; liqueficiés,in oculiseius conbsp;xit forbitiûculas. Tollensq; quod coxefac,cf-fudit,amp; pofuitcona eo,amp; noliiit comedere: dinbsp;xitq; Amnon,Eijcite vniuerfos a me.Cumq;nbsp;eiecilîent omnes , dixit Amnon ad Thamar,nbsp;Infer cibum incôclaui,vt vefcar de manu tu.^.nbsp;Tulit ergo Thamar fbrbitiunculas quas feee-rat, Scintulitad Amnô fratrem fuurn ift con-claui,Cumq; obtuliftèt ei cibum, apprehen-Cnbsp;dit eam,amp; ait,Veni, cuba mccum fôror mea-Q^x rcfpondit ei,NoIi frater mi, noli oppri-mere me; neq; cnim hoefas eft in Iffael :nolinbsp;facerc ftultitia hanc. Ego enim ferre non potero opprobrium meû , amp; tu eris quaft vnusnbsp;deinftpientibus in Ifi'aebquin potins loquerenbsp;ad regé, amp;non negabit me tibi.Noluit autemnbsp;*âcquiefcefc prxcibus éius, fed præualés viri-bus oppreßiteam,amp;cubauitcü ea.Etexoßmnbsp;eâ hàbuit AmnÔ odio magno nimis; ira vt manbsp;ius effet odiû quo oderat eä:amore quo antenbsp;dilcxerat,Dixitq;ciAmnon, Surgeamp;vade.nbsp;Qi£x refponditei, Maius eft hoc main quodnbsp;nûcagis aduerfum me, qua quod anti.' fecifti,nbsp;cxpelles me.Et noluit audire earn : fed vocatonbsp;puero,qui miniftrabat ei, dixit, Eijce hanc ànbsp;me foras : amp; claude o ft in poft eâ.Quæ indutanbsp;crat talari tunica:huiußemodi eninj fîiiae regisnbsp;Virgines veftibus vtebâtur.Eiecit itadj eâ mi-nifterillius foras:claufitq; fores poft eâ. Qu«nbsp;afpergens cinerem capiti fuo,fcifia talari tunica, impoßtisq; manibus fuper caput fuü, ibacnbsp;Ingrediens,amp; clamas. Dixit ante ei Abfàloinnbsp;frater

-ocr page 280-

Regum II. Abfalom.

mis. Porro Abfalom fugienSjabijt adTholo-mai filium Ammiud resem Geffur. Luxit er-— ¦ - ° .........

fit itaq; Thamar contabefeens in domo Ab- lorn autem cum Fugifiet, amp; veniflet in Gefi-falomfratris fui.Cùmaûtaudifletrcx Dauid fur^fuitibi tribus annis.Ceflauitquerex Da-f.j. verba hxc, contriftatus eftvalde, gt;amp;noluit uidperfequi Abfalom,eoquodconfblatus effet fuper Amnon interitu.


Dauid.

frater fiiusj Nunquid Amnon frater tuns co-cubuit tecum?fed nuneforor tacc_,frater tuus cflmcque affligas cor tuum pro hac re. Man- go Dauid filium fuum*quot;multis’diebus.Abfa-fit itaq; Thamar contabefeens in domo Ab- lorn autem cum Fugifiet, amp; veniflet in Gefi-falomfratris fui.Cùmaûtaudifletrcx Dauid fur^Fuitibi tribus annis.Ceflauitquerex Da-

I contriflare fpiritu Amnon filij fui, quoniamnbsp;diligebat eû, quiaprimogenitus erat ci.’Por-ro non eft locutus Abfàlô ad Amnon nec manbsp;lum, necbonum:oderat enim Abfalom Amnon, eo quod violaflet Thamar fbrorem fuâ.

E Faélum eft autem poft tempus biennij, vt tonderetur oues Abfalom inBaaI-hafc)r,qusenbsp;eft iuxta Ephraim ; 8c vocauit Abfalom om-nes filios régis,venitq; ad regem,8c ait ad eû,nbsp;Ecce tondentur oues ferui tui:veniat oro rexnbsp;cum feruis fuis ad feruum fuum. Dixitq; rexnbsp;ad Abfalom,Noli fili mi,noli rogare vt venianbsp;mus omncSjSc grauemus te. Cum autem co-geret eum,8c noluiflet ire,benedixit ei. Et aitnbsp;*4iDMid. Abfalom*, Si non vis venire, veniat obfecronbsp;nobifeum faltem Amnonfratcr meus.Dixit-que ad eum rex, Non eft necefie vt vadat tecum. Coegititaque Abfalom eum, 8cdimifitnbsp;?.«. cum co Amnon 8cvniuerfos filios rcgis.tgt;Fe-ceratque Abfalom conuiuium quanconui-uium regis.’Præceperat autem Abfalom pue-ris fuis,dicens, Obferuate cû temulentus fue-rit Amnon vino, 8cdixero vobis, percutitenbsp;eû,8c interficitemolite timerezego enim fura

INtelligesautem loab filius Saruiæ, quod A corregis verfum effet ad Abfalom,mifitnbsp;Thecuam,8c tulit inde mulierem fapien-quipraecipio vobiszroboramini,8ceftote viri tern,dixitquead eam,Lugere tefimula,8cin-fus Amnon,hcut praeceperat eisAbfalomzfur quafi mulier iara plurimo teporelugens mornbsp;tuum;8c ingredieris ad regem, 8c loquêris adnbsp;eum fermones huiufeemodi. Pofuit autemnbsp;loab verba in oreeius.Itaq; cum ingrefla fuifnbsp;fêt mulier Thecuitis adregem, cccidit coramnbsp;eo fuper terrS,8c adorauit, 8c dixit, Serua menbsp;rex.Et ait ad earn rex,Quid caufic habcs?Quafnbsp;rcfpódit,Heu mulier vidua ego fiimzmortuusnbsp;eft enim vir meus.Et ancillæ tux erant duo finbsp;lijzqui rixati funtaduerfumfeinagro,nulluf-q ue erat q ui cos prohibcre poflbtz 8c pereußit

F fortes . Fecerunt ergo pueri Abfalom aduer- duere vefte lugubri,8c ne vngaris oleo, vt fis gentefqueomnes filij régis afeenderuntfin-guli mulas fuas,8cfugerunt. Cumqueadhucnbsp;pergeret in itinere, Fama peruenit ad Dauid,nbsp;dices, Pereußit Abfalom omnes filios régis,nbsp;8c non remanfit ex cis faltem vnus. Surrexicnbsp;•Dauid, itaque rex,*8c feidit veftimenta fua.-8cceciditnbsp;fuper terram: 8comnes ferui illiusqui aßifte-bant ei,fciderunt veftimenta fua. Refpondesnbsp;autem lonadab filius Semmaa fratris Dauid,nbsp;dixit,Ne xftimet dominus meus rex,quód o-mnespuerifilijrégisoccififintzAmnon fblus alteraIterum,8cintcrFeciteum.Eteccecofur- gnbsp;mortuus eft, quoniam in ore Abfalom erat gensvniuerfa cognatio aduerfum ancillamnbsp;pofitus exilic qua oppreßit Thamar fbrorem . . • — lt;nbsp;eins. Nunc ergo ne ponat dominus meus rexnbsp;fuper cor fuum verbum iftud,dicens,Omncs

tuam, dicit. Trade eu m qui pereußiefratrem fùum^vt occidamus cum pro anima fratris fuinbsp;queminterfecitjamp;deleamus hæredem:amp; quaenbsp;runt extinguere fcintillam meam qus relifft^nbsp;eftjVtnon fiiperfit viro meo nomen, amp;. reli-quix fuper terram.Et ait rex ad mulicrcj Va-de in domum tuam,amp; ego iubebo pro te.Di-xitquc mulier Thecuitis ad regem, 1[n me donbsp;mine mi rex fit iniquiras,amp; in domum patrisnbsp;mei : rex autem amp; thronus eins fit innocens.

G filij régis occifi funt: quoniam Amnon folus mortuus cft.Fugit autem Abßlom, 8c eleua-uit puer fpeculator oculos fuos, 8cafpcxitz 8cnbsp;ecce populus multus veniebat per iter deui-u m ex latere montis.Dixit au tem lonadab adnbsp;regcm,Ecce filij régis adfuntziuxta verbû ferui tui fie Faktum eft.Cumqueceflaflctloqui,nbsp;apparuerunt 8c filij regisz 8cintrantcs leuaue Etaitrcx,Qui contradixerittibi ,adduceumnbsp;runt vocerii fuam, 8c fleuerunt ; fed 8c rex 8c ad me,8c vltr.à non addet vt tâgat te.Quæ ait,nbsp;omnes ferui eins fleuerût ploratu magno ni- Rccordeturrex Domini Dei fui, vtnó mul- Cnbsp;tiplicen-

*

-ocr page 281-

Dauid. Samuel II. Abfalom. uo

bus annis,amp; faciem régis non vidit.Mifir itaque ad Ioab,vt mittetet eum ad regem:qui no luit venire adeum . Cumq; fècundó mififict:nbsp;amp; ille noluiflet venire ad eû, dixit fetuis fuis,nbsp;Scitisagrum loab iuxta agrum meum,haben Gnbsp;temmefiem hordei:ite igitur, amp; fuccenditenbsp;eum igni. Succenderunt ergo ferui Abfalomnbsp;fegetemigni.oEtvenientes ferui loab, feifsis gt;.8.nbsp;veftibus fuis,dixerunt,Succenderi'itferui Ab-fiilom parte agri igni’ .Surrexitq; Ioab,amp; ve-nit ad Abfalom in domum eius,amp; dixit. Quanbsp;re fuccéderunt ferui tui fegetem meam igni?nbsp;Et refpondit Abfiilom ad Ioab,Mifi ad te ob-fecrans vt venires ad me, amp; mitterem te ad renbsp;gem,amp; diceres ei, Q^are veni de Gelfur.^ melius mihierat ibi efie;obfecro er^o vt videamnbsp;faciem régis : quod fi memoreft iniquitatisnbsp;meæ,interficiat me. IngrefTus itaque loab adnbsp;regem,nûtiauiteitgt;omnia’: vocatufq; eft Ab-falom,amp;intrauitadrcgcm, amp; adorauitfupernbsp;faciem terræ coram eo.-ofculatufque eft rexnbsp;Abfiilom.

5. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conàliatoßbipofJuli fawre, adutyy-

(in patretn conturat in H:hron , quempater fiiucis cum area remißti, amp; inter alioinbsp;ChuJ'ai remittitur, dißipaturus conßltumnbsp;ebi-tophel,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. xv.

IGiturpoft hæcfecit fibi Abfalomcurrusj!^

amp; equites,amp; quinquaginta viros qui præ cederent eum. Et manè coufurgens Abfànbsp;Iom,ftabat iuxta introitum port3egt;in via,’ amp; gt;.4.nbsp;omnem virumqui habebat negotium vt veninbsp;ret ad régis indicium, vocabat Abfalom ad fè,nbsp;amp; dicebat,De qua ciuitate es tu?Qui refpon-des aiebat. Ex vna tribu Iftael ego fum feruusnbsp;tuus.Refpondebatqueei Abfiilom, Videnturnbsp;mihi fermonestui boni amp;iufti,fèd nóeft quinbsp;te audiat conftitutus à rege. Dicebatque Abfalom, Quis me conftituatiudicem fuper ter-ram, vtad me veniant omnes quihabent nc-gotium,amp; iuftèiudicc.^Sed amp; cùm accederecnbsp;ad eum homo vt fàlutaret ilium , extendébatnbsp;manum fuam, amp; apprehendens, ofculabaturnbsp;eum. Faciebatque hocomni Ifiael venientiBnbsp;ad indicium vtaudiretur à rege,amp; folicitabatnbsp;corda virorum Ifrael. Poft quot;quadra gin ta’ au-tem annos,dixit Abfalom ad regemgt;Dauid,’nbsp;Vadam, amp; reddam votameaquæ voui Domino in Hebron. Vouens enim vouit fer nusnbsp;tuus,cùm efictin GefTur Syriæ, dicens. Si re-duxeritmeDominus in Ierufiilé,fàcrificabonbsp;Domino.Dixitqueei rex Dauid,Vadein pa-ce.Etfurrexit,amp; abijtin Hebro. Mißtautemnbsp;Abfàlom cxploratores in vniuerfàs tribus Ifrael, dicens, Statim vt audieritis clangoremnbsp;buccinaf, dicite, Regnabit Abfàlom in Hebron.Porto cum Abfàlom ierunt ducenti vi-ride lerufàlem vocati,çuntes fimplici corde,

amp; eau-

triplicentur proxinii fànguinis advlcifcen-diijSc nequaqiiam interficiant filium meum. Qui ait.Viuit Doniinus,quia nó cadet de ca-pillis filij tui fuper terram.Dixitergo mulier^nbsp;Loquatur ancilla tua ad doininuni meum renbsp;gern verbum. Et ait, Loquere. Dixitquemu-lier, Qwrecogitafti huiu/cemodi rem contra populum Dei, Sclocutus eft rex verbumnbsp;iftud vt peccet, amp; nó reducat eieétum fiium?nbsp;g Omnes morimur, amp;quafiaquædilabimurinnbsp;nonreuertunturJlnec vult Deusnbsp;perire animam,fcd retradat, cogitans nepe-nitus pereat quiabiedus ell.Nunc igitur ve-nivtloquarad dominum meum regem verbum hoe prælènte populo . Et dixit ancillanbsp;D tua, Loquar ad regem, fi quo modo faciat rexnbsp;verbum ancillæ fux .Et audiuitrex, ‘vtlibe-raret ancillam fiiam de manu omniü quivo-lebant de hæredirate Domini delete me,amp; filium meum fimul.Dicat ergo ancillatua, vtnbsp;fiat verbum domini mei regisficutlàcrificiû.nbsp;Sicut enim angelus Domini, fic eft dominusnbsp;meus rex,vt nec bencdi6tione,nec maledidionbsp;ne moueatur : vnde amp; Dominus Deus tuusnbsp;eft tecum. Et refpondens rex, dixit ad mulie-remjNe abftodas .à me verbum quod teinter-rogo.Dixitq; ei mulier, Loquere domine minbsp;rex.Et ait rex, Nunquid manus loab tecumnbsp;E eft in omnibus iftis ?Refpondit mulier, amp; air,nbsp;Perfàlutem aniraæ tuæ domine mi rex,necadnbsp;finiftram, nec ad dexteraeft ex omnibus hisnbsp;qux locutus eft dominus meus rex: lèruus e-nim tuus Ioab,iplcprxcepitmihi,amp;ipfepo-fuitin os ancillæ tux omnia verba hæc. Vt vernbsp;terem figura fèrmonis huius,ièruus tuus loabnbsp;prxcepit iftud: ruafit domine mi rex, Gpiensnbsp;cs,ficut habet lapicntiâangelus Dei, vt intelnbsp;ligas omnia fuper terra.Et ait rex ad Ioab,Ec-ccplacatus feci verbu tuu:vadeergo,amp;reuo-ca puerû Ablalo. Cadesqj loab fuper faciemnbsp;fuam in terra, adorauitjamp; benedixit regi:amp; dinbsp;xit Ioab,Hodie intellexit feruus tuus quiain-ueni gratiam in oculis tuis domine mi rex;

»»ntI»». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim lermoncm*rcx ferui tui.Surrexit

ergoloab,amp;abijt in Gefiur,amp;:adduxit Abfalom in lerufiilem.Dixit autem rex, Reuerta-turin domum fuam,amp;faciem meam non videat. Rea erfiis eft itaque Ablalom indomum fuam,amp; fiiciem régis non vidit. Porto ficutnbsp;Ab{alom,virnó eratpulchcrin omni Ilrael,nbsp;amp; decor us nimis : .à veftigio pedis vfqueadnbsp;verticem.^ion erat in eo vlla macula.Etquannbsp;do tondebatcapillum ( femel autem in annonbsp;tôdebatur, quiagrauabateû cæfaries)pondc-rabat capillos capitis fui ducentis ficlis, pondéré publico . Nati fiint autem Abfilom filijnbsp;tres: amp;filia vna, nomineThamar: elegantisnbsp;formx.Manfitq; Abfalom in lerufiilem duo

-ocr page 282-

Dauid.

C amp; caulàm penitns ignorantes.Accerfîuit quo que Ablàlom Achi-tóphel Gilonitem confi-^citimmolit liariumDauïd, de ciuitatcfua Gilo. quot;Cumq;nbsp;i’^niolaret viÄimas:fada’eft coniuratio valida, populufque concurrens augebatur cumnbsp;Ablalom.Venit igitur nuntius ad Dauid, di-ccns, Toto corde vniuerfus Ifrael fèquiturnbsp;Ablalom.Etait Dauid fèruis fuis qui crant cûnbsp;coin Ieru{àlé,Surgite,fugiamus;ncq; enim e-rit nobis efFugium à facie Abfàlo: feftinate q-gredi,ne forte veniés occuper nos,amp;quot;impleatnbsp;fuper nos ruinam,amp; percutiat ciuitatcm in o-re gladij.Dixeruntque lèrui regis ad eum,O-mniaquæcunquepræceperit dominus nofternbsp;rex,libenterexequeraurfèrui tui.Egreifus eftnbsp;ergo rex,amp;vniuerladomus eins pedibus fuis:nbsp;. 5c reliquit rex decem mulieres cocubinas adnbsp;cuftodiendam domum.Egreffufq; rex 8c om-nis Ifrael pedibus fuis, ftetit procul à domo:nbsp;8c vniuerfifèruieiusambulabantiuxta eum,nbsp;8c legiones ccrethi 8cphcletbi, 8c omnes Genbsp;thæiigt;pugnatores validi’lèxcentiviri qui lècunbsp;ti eum fuerant de Geth pedites, præcedebantnbsp;regem. Dixit autem rex ad Ethai Gethæura,nbsp;Curvenis nobiicum? reuerterc, 8chabita cûnbsp;rege,quia peregrinus es,8c egréfius es de loconbsp;tuo.Heri venifti, 8c hodiecompcllêris nobif-cum egredi? ego autem vada quo iturus fum:nbsp;reuertere,8c reduc tecum fratrcs tuos,8c Do-, minus faciet tecum milèricordiam 8cverita-tem,tgt;quia’oft:édiftigratiam 8c fidé.gt; quot;Et ref-pondit Ethai regi,dicenSjViuit Dominus, 8cnbsp;viuit dominus meus rex;quoniam in quocunnbsp;quelocofueris domine mi rex,fiue in morte,nbsp;fiue invita, ibieritlcruus tuus . Et ait Dauidnbsp;E Ethai,Veni,8c tranfî. Et tranhuit Ethai Ge-thaeus,8c omnes viri qui cum eo étant, 8c relinbsp;qua multitudo.Omnelque flebant voce magnbsp;na,5c vniuerfus populus tranfibat: rex quoq;nbsp;tranlgrcdiebatur Torren tcm-cedron, 8c cun-

0.7. dus populus incedebat contra viamgt;oliuæ’ vinum autem vtbibatfiquisdefecerit in defer quærefpicitad defèrtû.Venitautem ScSadocnbsp;gt;.j. ofàcerdos’,8cvniuerfi Leuitæcumeo,porta-tcs arcam fœderis Dei,8c depofueruntarcamnbsp;fœderis Dei:8c afcendit Abiathar, donee ex-pletus effet omnis populus qui egreffus fue-rat de ciuitate.Et dixit rex ad Sadoc, Reportanbsp;arcam Dei in vrbemzfi inuenero gratiaminnbsp;oculis Domini,reducet me,8c oftendet mihinbsp;cam 8c tabernaculum fuum . Si autem dixeritnbsp;mihi,Non placesiprxftô fum,faciat*quod bonbsp;F num eft coram fe.Et dixit rex ad Sadoc fàcer-dotem, O videns rcuertere in ciuitatem in panbsp;ce;8c Achimaas fîlius tuus,8clonathan fîliusnbsp;Abiathar duo filij veftri,fint vobifeum. Eccenbsp;ego abfcondar in campeftribus defêrti,donecnbsp;veniatfcrmo à vobis,indicas mihi. Reporta-veruntergo Sâdoc ÔC Abiathar arcamDei in

Regum IL Abfalom.

Ierufalem,8c manferunt ibi. Porto Dauid af-cendebat Cliuum-oliuarû,fca.ndens 8c flens, nudis pedibus incedens, 8c operto capite, fednbsp;8c omnis populus qui cratcum eo, operto capite afcédebat plorans. Nuntiatum eft autemnbsp;Dauid quôd 8c Achi-tóphel eilet in coniura-tione cum Abfalom,dixitqucDauid, Infatuanbsp;quxfo Domine confîliû Achi-tóphcl.Cum- Gnbsp;quealcenderetDauid fummitatem montis innbsp;quo adoraturus erat Dominum,ecce occurritnbsp;ei Chufai Arachites, fcifla vefte, 8c terra pic-no capite.Et dixit ei Dauid, Si veneris mecû,nbsp;eris mihi oneri; fî autem in ciuitatem reuertanbsp;ris, 8c dixeris Abfalom, Seruus tuus fùm rex,nbsp;opatere meviuere: ’fîcutfui fèruuspatris tui,nbsp;fie ero feruus tuus : difsipabiscôfilium Achi-tóphel. Habes autem tecû Sadoc 8c Abiatharnbsp;fàcerdotes.-8c omne verbum quodeunque au-dieris de domo regis,indicabis Sadoc 8c Abianbsp;thar faccrdotibus.Sunt enim cum eis duo filijnbsp;eorum Achimaas filius Sadoc,8c lonathan finbsp;lius Abiathar:8c mittetis per eos ad me omnenbsp;verbum quod audieritis.Veniente ergo Chufai amico Dauid in ciuitatem, Abfàlom quo-quæ ingreffus eft lerufàlem.

5. 5 iba àbana adfercnti at detraÜbri cdfirt T)A uid bona'^lipJn-boßth, Semcimaledictntemnbsp;occidi quot;ymat. Abjaltm lerufaltm ingrcjßuinbsp;confilio Âchi-toßieladetneubinai ^atris Jitinbsp;j)ublicè ïngredittir.

c A P. X V I.

CVmq; Dauidtranfilîetpaululùmmo-A. tis vcrticé, apparuit Sibapuer Miphi-bôfèthjn occurfumeius, cumduobusnbsp;afinis,qui onerati étant ducentis panibus, 8cnbsp;centum alligaturis vuæ paflæ, 8c centum mafnbsp;fis palatharum,8c quot;duobus vtribus’vini.Et di «ytn.nbsp;xitrex Sibæ,Quidfibi volunt hæc?Refp5dit-que Siba,*afini,domefticis regis vtledeant,5cnbsp;panes 8c palathæ ad vefeendum puerisgt;tuis’, X'.u quot;

to.llEtait rex,Vbi eft filius domini tui? Ref- Infrautf.® ponditq; Siba régi, Remarifit in lerufàlem,nbsp;dicens,Hodie reftituet mihi domus Ifraelregnbsp;num partis mei.EtaitrexSibæ,Tuafunt omnbsp;niaquæ fuerunt Miphi-bôfeth.Dixitq; Siba,nbsp;Oro vt inueniamgratiam coram te dominenbsp;mi rex.IlVenit ergo rex Dauid vfq; Bahurim:nbsp;8c ecce egrediebatur inde vir de cognationenbsp;domus Saul,nomine Scmei,filius Géra, pro-cedebatqucegredicns,8c malcdicebat.Mitte- gnbsp;batq; lapides contra Dauid, 8c conya vniucrnbsp;fos feruos regis Dauid : omnis autej)opulus,nbsp;8c vniuerfi bellatores à dextro 8c à liniftro lanbsp;tere regis incedebât,Ita aût loquebatur Semcinbsp;cum maledicetetgt;regi,’Egredere,egtederc virnbsp;fànguinumjScvirbelial.Reddidittibi Dominus vniucrfum fànguiné domus Sauhquonianbsp;inuafîfti

-ocr page 283-

Dauid. Regum IL Abfaloiü. ni

inuäßfti régnumpro eo, amp; dcdit Dominus rcgnû in manu Abfàlom filij tui; amp; cccô prc-munt te mala tua, quoniam AÙr languinû es.nbsp;Dixit autem Abilài filius Saruia:,rcgi, Quarenbsp;maledicit canis hicmoriturus domino mconbsp;regitvadâjSc amputâbo caput cius.Et ait rexjnbsp;C^idmibi amp; vobiseft inlij Saruiæ? dimittitenbsp;eum vt maledicat ; Dominus cnim præcepitnbsp;ci vt malcdicerct Dauid:amp; quis eft qui ande-fltdicercquarelîc teccritrEt aitrcx Abilai, êcnbsp;C Vniuerlîs leruis fuis , Ecce filius meus, qui c-grefliis eft de vtôro mco,quæritanimam me-•«««t-î. anvquanto magis’bichlius lemini*? dimittinbsp;*nitleiiicit te eum Vt maledicat iuxtapræeeptû Domini,nbsp;ii forte reipiciat Dominus afHidioncm mea,nbsp;amp;reddar mihi Dominus bon um pro maledinbsp;ôionehac,dic hodierna.Ambulabatitaq; Danbsp;uid,amp; fbcij cius per via cum eo: Semei autemnbsp;periugum moncis ex latere, contra ilium granbsp;diebâtur,maledicés,6c mittens lapides aduer-’Di^wijfum eum,tcrramq;{pargcns.Venititaq; rcx*,

amp; vniucrfus populus cum co lairus,amp;''refocil lati funt’ ibi. Ablàlom aût ôc omnis populusnbsp;quot;eius’ingrelsi funt lerufàlem, led amp; Achi-tó-pbelcunï eo. Cùm autc veniflet Chufii A-raebites amicus Dauid ad Ablàlô,locutus eftnbsp;ad cü,Saluc rcx,làlue rex.Ad quem Abfdom,nbsp;Haeceft,inquit,gratia tua ad amicü tuû?qua-rc non iuifti cû-amico tuo.'Refponditq; Chunbsp;P Gi ad Ablalom, Nequaquam : quia illius eronbsp;' ¦ ¦ quemelegitDominus,amp; omnis hicpopulus

amp; vniucrfus IftaefSc cum eo manebo.Scd vt

amp; hocinferam,cui ego Gruiturus fum? nonne filio regis? lîcut parui patri tuo,ita parebo amp; tibi.Dixt afit Ablalom ad Achi-tôphcl,In-ite confilium,quid agerc debeamus.Et ait A-chi-tôphclad AbGlom,Tngrederead concu-binas patris tui, quas dirailit adeuftodiendûnbsp;domum;vtcû audierit omnis Ifrael quôdfœ-dauens pattern tuum,roborentur tccum ma-nus corü : Tetenderiint ergo Ablalom taber-O

^“pt.u.c, naculum in lolario, (lingrelTulq; eft ad con-çubinas patris lui cora vniuerlo Iftacl. Concilium autéAchi-tóphel , quod dabat in die-Cgt;us illis,quafi fiquis confulerct Dcum: fic e-ratomne confilium Achi-tóphel, Scciim cf-Gt cum Dauid, amp; cùm eilet cum Ablalom.

S. Chttjài dißipaf ccnßliim Âchi-to^Kl, fernuntwsindtcat T)auid^qmconßlw Chußainbsp;tranßt Iord(insm,(juareßßußendit Ädn-tonbsp;phtl: tres atnid Dauid munera adferunt nenbsp;ein^populw neeeßfArijs egens dtßceret.

CAP. XVII.

T'^Ixitergo Achi-tóphel ad AbGlo, Eli I Igam mihi duodecim milli.a virorum,nbsp;amp; confurgens perGquar Dauid hacnbsp;node.Etirrucnsfiiper cum(quippequilafiusnbsp;eft^Sc Glutis manibus)percutiam eum: cum-que fugerit oihnis populus qui cû eo eft,pcr*nbsp;cutiam regem delolatum.Et reducam vniuernbsp;fum populum,quomodoquot;vnus homo’reuei tinbsp;lolcnvrtum enim viruin tu quaeris * amp; omnisnbsp;populus eritin pace.Placuitq; Grmo eius Abnbsp;lalom,amp;cundis maioribusnàtuIlrael.Aitaunbsp;tem AbGlom,Vocare*ChuGi Arachiten, amp; ’{P-.-f.nbsp;audiamus quid etiam ipGdicat.Cumque vc-nifletChuiaiadAbfiilom,ait Ablalom ad eü^nbsp;HuiuGemodi fermonelocutus eftAchi-tó-phehfacere debemus an nonrquod das conh-lium?Et dixit ChuGi ad AbGlom, No eft bo Bnbsp;num confilium quod dédit Achi-tóphel hacnbsp;vice.Et rurfum intulit ChuGi, Tu nofti pa-trem tuum,amp; viros qui cum eo funt,clîe fornbsp;tifiimos amp; amaro animo , veluti fi vrfa rap-tis catulis in Gltu læui.'»t:Gd amp; pater mus virnbsp;bcllator eft,nec tnoidbitur eum populo. FOrnbsp;firan nuiic latitat in foueis, aurin vno quonbsp;voluerirloco,,amp; cùm ceciderit vnus quilibecnbsp;in principio,audietquicunqUcaudierit, amp; dinbsp;cet,Faôti eft plaga in populo qui fequebaturnbsp;AbGlom . Et fortilsimus’quilque’, euius cOr ''iffe.i,nbsp;eft quail leonis,-pauorefoluetur: Gitenim o-mhise-populus’ Ifi-acl fOrtem elfe pattern tu- gt;.i.nbsp;um, 8c rObuftos omnes qui cum eo funt.Sednbsp;hoc mihi viderur reiîtum elle confiliû, Con- (3nbsp;gregetutad teA'niuerlus *Ilfael ,àDanYlque '»fofulHt.nbsp;BetGbee,quafi arena itiaris inriumerabilis: 8cnbsp;tu cris in medio eorum.Et irruemus fiiper cûnbsp;in quocunqucloco inuentusfuerit:Scoperienbsp;mus eum,licut cadere Iblctros fiipcr terram:nbsp;amp; nonrelinquemus de viris quicum eo funt,nbsp;nevmim quidem.Qu^od fi vrbem aliquâ rue-rit ingrelTus, circundabit omnis Ifrael ciuita-ti illi funes,84 trahemuscam in torrentcm,vtnbsp;non reperiatur ne calculus quidem ex ca.Di-xitque Ablalom, 8c omnes viri IfiaefMeliusnbsp;eft confiliû ChuGi ArachitæjConlilio Achi-tôphel.DominiauténutudiGipatum eft eô-pnbsp;filium Achi-tóphel vtile, vtinduccret Dominbsp;nus fuper AbGlom malum.Etait ChuGi Sa-doc Sc AbiatharGcerdotibus,H,oc amp; hoemonbsp;do confilium dédit Achi-tóphel AbGlom, 8cnbsp;Gnioribus Ifrael:Sc ego talc 8c taie dedi cofi-lium.Nunc ergomittitecito, 8cnuntiateDanbsp;uid,diccntcs,Ne moreris node hacin campe-ftribus defertfled ablq; dilatione tranlgrede-rc:ne forte abforbeaturrsx, 8c omnis populusnbsp;qui cumeo elblonathan aût ScAchimaas ftanbsp;bant iuxta-Fontem-rogehabijt ancilla 8c nunnbsp;tiauit eis.’Sc illi profèdi finit, vt referrét ad renbsp;gern Dauid nuntifnnon cnimpoterant vide-ti,aut inrroireciuitatem, Vidit auté eos quidam puer, 8c indicauit AbGlom:illi veto co-cito gradu ingrefii fiint domunl cuiuldam vinbsp;ri in Bahurim,qui habebat puteum in veftibnnbsp;lo fuo,8c deGenderunt in eum. T ulit autem,nbsp;mulier


-ocr page 284-

Dâuid. Regiim IL Abfalom.

nïulicr, amp;. expandit velamen fiiper os putei, q uafî lïccans pti{ànas;5c fie latuit res.Gumq ;nbsp;veniiîènt ferui Abfàlom in domum ad mulienbsp;rem,dixerût, Vbi eft Achitiiaas amp;. lonathan?nbsp;Etrefponditeis mulier, Tranfieruntfeftinâ-tcr,guftata paululum aqua. At hi qui quatre-bant,cùm non reperiflent, reuerfi îunt in Ic-rulalem. Cumqueabijflent, aicenderuntillinbsp;de puteo,amp; pergentes nuntiauerunt régi Da-uid,8c dixerunt, Surgite, amp; tranfite cito flu-uium ; quoniam huiufcemodi dédit côfili umnbsp;cotra vos Achi-tóphel.Surrexit ergo Dauid,nbsp;8c omnis populus qui cum eo erat, 8c tranficnbsp;• MtcqMm runt Iordané,donec dilucelceret,* 8c ne vnusnbsp;deautUretur quidcm refiduus fuit, qui non tranfiflet flu-yerbum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Porrô Achi-tophel videns quôdnon

fuifletfaétum côfilium fiium,ftrauit afinum fuum,furrexitque,8c abijt in domum fuam 8cnbsp;in ciuitatem fuam:8c dilpofita doipo fua,fuf-pendio interijt, 8c fèpultus eft in fèpulchronbsp;paths fiii.Dauid auté venir in Caftra, 8c Ab-(àlom tranfijt lordanem, ipic 8c omnes virinbsp;Ifrael cum eo. Amalam verô conftituit Abfalom pro loab ftipcr cxercitum: Amafà autemnbsp;erat hlius viri,qui vocabatur letrade Iczraeli,nbsp;qui ingrefius eft ad Abigail filiam Naas, foronbsp;G rem Saruiæ quæ fuit mater loab. Et caftramcnbsp;tatus eft llrael eu Ablàlom inTerra-Galaad.nbsp;Cumq; veniflèt Dauid in Caftra, Sobi filiusnbsp;Naas deRabath filiorum Ammon 8c Machirnbsp;filius Amihel de Lo-dabar,8cBerzellai Gala-adites de Rogelim, obtulerunt ei ftratoria 8cnbsp;taperia,8c valâ fidilia,frumentû 8c hordeumnbsp;8c farinam 8c polentam 8c fabam 8c lentem,nbsp;•elft. 8c frixum *cicer8cmel8c butyrum,oues8cnbsp;pingUes vitulos.dederuntq; Dauid,8c populo qui cû eo erat,ad velcendn: fulpicati enimnbsp;fiint populum fame 8cfiti fatigari indelcrto.

S. ÂbfalomyiElusprttlio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fendens ab

Joabtransfoditur, ^uodaudtesi)auidansa-rieumfleuit.

CAP. XVIII.

Gitur cofyderato Dauid populo fuo con I ftituit fuper eos tribunos 8c centurioncs.nbsp;Sc dedit populi tertiam partem fiib manunbsp;Ioab,8c tertiam partem fub manu Abilai filijnbsp;Saruiæ fratris Ioab,8c tertiam partem fub manbsp;iiu Ethaijqui crat de Geth:dixitquerex adponbsp;pulum.Egrediar 8c ego vobifeum. Et relponnbsp;dit populus. No exibis:fiueenim fugerimus,nbsp;non magnopere ad eos de nobis pertinebit:nbsp;fine media pars ceciderit é nobis,non latis cunbsp;*ƒ#/«ƒ. rabuftt.-quia tu vnus*pro decern millibus c5-putaris : melius eft igitur vt fis nobis in vrbenbsp;præfidio. Ad quos rex ait,Qimd vobis videturnbsp;redum,hocfaciam.Stetitergo rex iuxta portam; egrediebaturq; populus per turmas fuasnbsp;centeni 8c milleni. Et præccpit rex loab 8cnbsp;Abilai 8cEthai,diccns,Seruate mihi puerutnnbsp;AbGlo.Et omnis populus audiebatpræcipic- Bnbsp;tern regem cunftis principibus pro Ablàlom*nbsp;Iraq; egrelTus eft populus iii campu.contrallrael, 8c fadum eft prælium inlàltu Ephraim.nbsp;Etcælus eftibi populus llrael ab exercitu Danbsp;uid,fadaqj eftplaga magna in die illa,vigintinbsp;millium.Fuit autibi prælium dilperfum lupcrnbsp;facie omnis terræ,8c mulfo plures erant quosnbsp;laltus confumplerat de populo,quàm hi quosnbsp;voraueratgladius in die ilia. Accidit autevtnbsp;occurreret Ablàlom lèruis Dauid, lèdens munbsp;lo: cumq; ingrefliis fuilîêt mulus lubter con-rnbsp;denlàmquercum 8cmagnam, adhæfitcaputnbsp;eius quercui : 8c illo fiifpenfo inter cœlum 8cnbsp;terram,mulus cui inlederat,pertranfiuit. Vi-dit autem hoc quilpiam,8c nuntiauit loab, dinbsp;ccns,Vidi Ablalom pendere de quercu,Et ait Cnbsp;loab viro qui nuntiauerat ei,Si vidifti, quarenbsp;non confodifti eum cum terra, 8c ego dedif-1cm tibi decern argentificlos, 8c vnum bal-theumPQm dixit ad Ioab,Siappenderesinra3nbsp;nibus meis mille argcnteos,nequaquam mit-tercm manum meam in filium regis:audien-tibus enim nobis præcepit rex tibi, 8c Abifai,nbsp;8cEthai,dicens,Cuftodite mihipuerum Ablàlom. Sed 8c fi feciflem cottra animam mc-am audader,nequaquam hoc regem latere ponbsp;tuifietjSe tu ftares ex aduerlo. Et ait Ioab,Nónbsp;ficut tu vis,lcd aggrediar eum coram te. Tu-litergo *tres lanceas in manu fua, 8c infixitnbsp;eas in corde Ablàlomzcumqueadhucpalpitanbsp;ret hærens in quercu, cucurrerunt decern iu-uenes armigeri loab, 8c percutientes interfc-cerunteum. Cecinit autem loab buccina, amp; pnbsp;retinuit populum, ne perlcqucrctur fugien-té Ifrael,volens parcercmultitudini.Et tule-runt Ablalom,8cproieccrunt eum in làltu,innbsp;foueam grandem, 8c comportauerunt lupcrnbsp;eum aceruum lapidum magnum nirais : omnis autem llrael fugit in tabernaculalua.Pornbsp;rd Ablàlom crexerat fibi,cumadhucviueret,nbsp;titulum,qui eft in Vallc-regis : dixeratenim.nbsp;Non habeo filium,8c hoceritmonimentumnbsp;nominis mei. Vocauitque titulum nominenbsp;fuo, 8c appenatur,Manus-Abfalom;vlquc adnbsp;hancdiem.Achimaas autem filius Sadoc,ait^nbsp;CurramSc nuntiabo regi quia indicium fe-cerit ci Dominus de manu inimicorum eius.nbsp;Ad quern loab dixit,Non cris nuntius in hacnbsp;die,led nuntiabis in alia : hodie nolo te nun-tiare,filius enim regis eft mortutis.^ait loab £nbsp;Chufi,Vade,8cnuntia regi quæ vidifti. Ado-rauitChufi loab,8c cucurrit.Rurfus autemnbsp;Achimaas filius Sadoc dixit ad loab,Quid imnbsp;pedit fi etiam ego curram poft Chufi.'Dixit-que ci loab, Quid vis currcrc fili mi ? ?veni t».4»nbsp;hue’, noneris boni nuntij baiulus . Qui ref-pondit*


-ocr page 285-

Dauid. Rcguni IL Abfalom. ux

poditjQuidcnim fi cucurrcroPEtait ei^Cur-re. Gurrens ergo Achimaas per viam compé-dijjtranfiuit Chufi. Dauidautem fedebat inter duas portascfpeculator vero qui erat in fa ftigio portæ fupsrmurum J cleuans oculos_,nbsp;vidit hominem currentem folum . Etexcla-mansindicauitregiidixirque rex^Si folus eft,nbsp;bonus eft nuntius in ore eius. Properante annbsp;tern illo,amp; accedente propius, vidit fpecula-p tor hominem alterum currentem, 8c vocife-rans in culmine, ait, Apparet mihi alter homo currens folus . Dixitq;rex, Et ifte bonusnbsp;eft nuntius,Speculatorautem,Contemplor,nbsp;ait, curfum prioris, quah curfiim Achimaasnbsp;filij Sadoc.Et ait rex, Vir bonus eft:5c nuntiilnbsp;portans bonum,venit.Clamans autem Achinbsp;niaas,dixit ad regem. Salue rex.Et adorans renbsp;gem coram eo pronus in terrain, air, Bcnedi-dus Dominus Deus tuus, qui concluftt homines qui leuauerunt manus fuas contra donbsp;G tuin uni men regem. Et ait rex, Eftne pax puenbsp;ro Ablàlom? Dixitq; Achimaas,Vidiquot;tumul-tum’magnfi, cum mitteret loab (èruus tuus,nbsp;o rex,me leruum tuuinelcio aliud. Ad quemnbsp;rex,Tranfi,ait:8c fta hïc. Cumque ille tran-fiflet, Sc ftaret,apparuit Chufi:amp; veniens ait,nbsp;Bonum apporto nuntium domine mi rex; iunbsp;dicauitcnim pro te Dominus hodie de manu omnium qui furrexcrunr contra te. Dixitnbsp;autem rex ad Chufi , Eftne pax puero Abla-iom?Cui relpondens Chufi,Eiant,inquit,lï-cut pucr,iniinici do mini mei régis, Sc vniuernbsp;ft qui confurgunt aduerfus eum in inalum.nbsp;Contriftatus itaquerex,.afcenclitcœnaculuinnbsp;portæ,amp; fleuir.Et ftc loquebatur,vadens,Filinbsp;mi Abßlom, Ablâlom nli mi : quis mihi tribu at vt ego moriar pro te Ahlalom fili mi,filinbsp;niiAbfilom.^

S. Vauid Ioal3y^rlisc(lmnlottl^,ßi!)S(onfj)^ra-toresßbi recontilidt, amp; 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;luda in leru

ßalem riduatur, ac Semet ycrdamprecanti i-gnoßat, amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reâpù, iuhewyta-

gros cum S iba diuidat, yalediär ipfi lai reimens ßecum Chamaam. Jfrael dutemnbsp;cum ludapro Dauid cantendit.

CkP. XIX.

A quot;TVntiatum eft autem loab quod rex

I fleret,5c'lugerctfilium fuum; Severfa ’ eft viäoriainluftum indieilla omninbsp;populoiaudiuit enim populus in die illa dici,nbsp;Doletrex fuperfilio ftio.Etdeclinauit populus in diegla ingredi ciuitate , quomodo de-clinare fólet populus verfus,Sc fugies de præ-lio. Porto rexoperuit caput fuum , Scclama-hat voce magna,Fiii mi Abfalom, Abfalom ftnbsp;’ItigrefTus ergo loab ad rege in domü,nbsp;dixit, Confudifti hodievultus omniumfer-uorum tuorum qui fäluani fecerunt animam

tuam,Scanimam filiorura tuorü Sc filiarum tuarura, 8c animam vxorum tuarum, Sc animam concubinarum tuarum • Diligis odien-tes te,8c odio habes diligentes te : 8c oftendi-fti hodie quia non curas deducibus tuis,8c denbsp;fèruis tuis:8c vere cognoui modojquiafi Abfalom viueret. Sc omnes nos occubuifîêmus,nbsp;tunc placcret tibi.Nunc igitur furge , 8c pro- ßnbsp;cede : Sc alloquens fatisfac feruis tuis : iuro e-nim tibi per Dominum, quodftnonexieris,nbsp;nc vnus quidem remanfurus fit tecum nodhenbsp;hac:8c peiuscrithoctibi ,quàm omnia malanbsp;quæ venerunt fuper te ab adolefcentia tua vf-quein præfèns. Suriexit ergorex, Sefeditinnbsp;porta; 8comnipopulonuntiatum eft quodnbsp;rex federet in porta:venitq ue vifi uerfà multi-tudo coram rege, Ifrael autem fugit in taber-nacula fùa. Omnis quoque populus certabatnbsp;in cundtis tribubus Ifrael,dicens, Rex libera-uitnos de manu inimicorum noftrorum, ip-fèlaluauitnos de manu Philifthinorum : 8cnbsp;nunefugit de terra propter Abftló. Abfalomnbsp;autem quem vnximus fuper nos,mortuus eftnbsp;in bello: vfquequo filetis,8c nonreducitis re-gem?cgt;Et confilium totius Ifrael venit .ad re- cgt;.iï,nbsp;gé:’ Rex verô Dauid mifit ad Sadoc 8c Abia-thar fâccrdotes,dicens, Loquimini ad maio-res natu Iuda,diGentes,Curvenicisnouifiimi qnbsp;ad reducendum regé in domumfuam.’Sermonbsp;aût omnis Ifrael peruenerat ad regem in domo eius,gt;quia dixerat rcx,Hæc dicetis ad po-pulum luda’jFratres mei vos,os meû,Sc caronbsp;mea vos:quarenouißimi reducitis regem.^Ecnbsp;Amafæ dicite,Noneos meum,8ccaro mea es.^nbsp;Hæcfaciat mihi Deus, amp; hæcaddat,finômanbsp;gifter militiæfueriscora me omni tépore prO'nbsp;loab.Etinclinauitcor omnium virorum lu-da,quafi viri vniusimifèruntque ad regemjdinbsp;centes,Reuertere tu,8c omnes fèrui tui.llEt re j.Reg.ub,nbsp;uerfus eft rex:8c venit vfque ad lordanem, 8cnbsp;igt;omnis’Iuda venit vfq; in GalgalajVt occur- gt;¦«.nbsp;reret regi,8c traduccret eum lordanem.Fefti-nauit aût Semer filius GerafiJij lemini deBanbsp;hurim,etdefcenditcûviris ludain occurfumnbsp;regis Dauid cum mille viris de Ben-iamin,8cnbsp;Siba puer de domo Saul: 8c quindecim filij e-iuSjac viginti fèrui erant cû eo;8c irrumpètesnbsp;lordanem, ante regem tranfierunt vada, vt Önbsp;traducerent domum regis, 8c facerét iuxta iufnbsp;fionem eius:Semei autem filius Géra profitanbsp;tus coram rege,cùm iam tranfifict lordanem,nbsp;dixit ad eum,IINe reputes mihi domine mi ini Sup.nbsp;quitatem, ncq; memineris iniuriaru fèrui tuinbsp;in die qua cgrefTus es domine mi rex de leru-ßlem,nequeponas rex in corde tuo. Agnofeonbsp;enim fèruus tuus peccatum raeiini : Sc ideir-co hodie primus veni de omni domo lofcph,nbsp;defeendiquein. occurfum domini mei regis.

Relpon-

-ocr page 286-

Dauid. Regum 11. Abfalom.


Refpondens vero Abifài filins Saruiâc, dixit. Nunquid pro his verbis no occidetur Semei,nbsp;quia nialedixit Chriftó Domini? Et ait Dauid. Qmd mihi amp; vobis filij Saruiæ? cur effi-cimini mihi hodie in fatan? ergonc hodie in-terficieturvirin IfraelPan ignoro hodie me fanbsp;ftum regem fiiperllracltEtaitrex Semei,N5nbsp;E raorieris.Iurauitqueei. Miphi-bófèth quoq;

filius Sauldelcenditinoccurfum régis illotis pedibus, amp; intonfi barba : veftesq; fuas nonnbsp;lauerat à die qua cgreihis fuerat rex, vfqueadnbsp;diemreuernonis eius in pace. Cum que leru-filem occurrifletregi,dixitei rex, Q^are nonbsp;venifti mecum Miphi-bófèth.’ Et refpondésnbsp;ait,Domine mi rex, (cruus meus conrempfitnbsp;me; dixiqueeiego famulus tuus vt fternerctnbsp;mihi afinum , amp; afeendens abirem cum rege:nbsp;Sup.iÄ.a. claudusenim fumieruus tuus. IllnfiiperScnbsp;accufiuit me feruum tuum ad te dominumnbsp;meum regem ; tu autem domine mi rex ficutnbsp;angelus Dei es, fac quod placitum eft tibi.nbsp;Neque enim fuit domus patris meijnilî mor-ti obnoxia domino meo rcgi:tu autem pofui-fti me leruum tuu inter couiuas meniæ tux:nbsp;quid ergo habeo iuftæ quærelætaut quid pof-fum vitra vociferari ad regem? Ait ergo ei rex,nbsp;Supr.iU.a. Qtnd vitraloqueris?fixum eftllquodlocutusnbsp;fum:tu amp; Sibadiuiditepoftcßiones.Refpon-ditqj Miphi-bólèth régi, Etiam cunfta acci-p piat,poftquam reuerfus eft dominus meus rexnbsp;j.Rc.x. b. pacified in domum fiiam. OBerzellai quoquenbsp;•/e»f*Galaadites,*defcendens deRogelim, tradu-xitregem Iordanem,paratus etiam vitra flu-Supr.i/.g. uiumproftquieum. II Erat autem Bcrzellai

Galaaditcs fenex valdc,ideft oâ:ogenarius,amp;: ipfe præbuit alimenta regi,cùm morareturinnbsp;Caftris:fuitquippe vir diues nimis. Dixit i-taq; rex ad Berzellai, Veni mecum, vt requi-efcas lecurus mecum in lerulalé.Etait Berzelnbsp;lai ad rege,Quotfuntdies annoru vita: meae,nbsp;vt aftendam cum regain lerufalem? Odoge-nariusfumhodieznunquid vigent/enfus meinbsp;ad dilcernendum fiiaue aut amarum aut de-leétarepoteft leruum tuum cibus autpotus ?nbsp;velaudirepoflum vitra voce cantorum atq;nbsp;cantatricum?quare fcruus tuus fit oneri dominbsp;f'frtieidt.i. no meo regi?Paulülum quot;procedam* famulusnbsp;tuusablordanc tecum:nó indigeo hacvicif-fitudine, fed oblecro v treuertar leruustuus,nbsp;egt;.*. amp; moriarin ciuitate mea, gt; amp; lepeliar’ iuxtanbsp;lepulchrum patris mei amp; matris mex. Eft aunbsp;G tem lèruus tuus Chamaam,ip{è vadat tecumnbsp;dominemi rex, amp;facciquicquid tibi bonumnbsp;videtur.Dixit itaqueeirex,Mecum tranlèatnbsp;Chamaam, Sc.egofaciam eiquicquidtibiplanbsp;cucrit;amp; oranc quod petieris à me, impetra-bis.Cumquetranfifiet vniuerfus populus amp;nbsp;•«yb’nv. rex lordancnij *olculatu5 eft rex Berzellai,nbsp;Sebenedixit ei: amp;illcreuerfus eft in locumnbsp;fuum.Tranfiuitergorexin Galgalâ,amp; Chamaam cum eozomnis aute populus luda tra-duxerat regem,8c media tantum pars alFueratnbsp;de populo Iftael.Itaquc omnesviri Ilrael co-currentes adregem,dixerunt ei, Quare tefu-rati ftint fratres noftri viri luda, 8c traduxe-runt regem 8c domum eius Iordanem,omnefnbsp;que viros Dauidcum eo?Et relpondit omnisnbsp;vir luda ad viros Ifiael, Quia mihi propiornbsp;eft rex’.cur iralceris fiiper hac re? nunquid conbsp;medimus aliquid ex rege, aut muncra nobisnbsp;data fùnt?Et relpondit vir Ilrael ad viros luda, 8c ait. Decern partibus maiorego lumapud regem, ’magisq; ad me pertinec Dauid, *e*?quot;*^nbsp;qu.àm ad te.-curfeciftimihi iniuriam, 8cnonnbsp;mihi nuntiatum eft priori, vt rcducerem regem meum?Durius autem relponderunc virinbsp;Tuda viris Ilrael.

ACcidit quoque vtibielTet virbelial A nomine Sebafilius Boehri,vir Icmi-neus: 8ccecinitbuccina, 8c ait. Nonnbsp;eft nobis pars in Dauid,nequehæreditas in finbsp;liollai.c-reuertere’in tabernacula'’tua’Ilrael.nbsp;Et leparatus eft omnis Ilrael à Dauid,lecutufnbsp;que eft Seba filium Bochri : viri autem ludanbsp;adhæferunt régi lîio à lordanc vlquc Icrulâ-lem . Cumq; venilîêtrexindomumfuaminnbsp;Ierulàlem,tulit deeem mulieres concubinas,nbsp;quas dereliquerat ad euftodiendam domum,nbsp;8c tradidit eas in cuftodiam,alimcnta eis prat-bens:8cnoeft ingrelTusadeas, fed erantclaanbsp;lævlque indiem mortis fuæin vi(^itatevi-uentes.Dixit autem rex Amafic, Couoca mi- gnbsp;hi omnes viros ludain diem tertium, 8c tu a-defto pratfens.Abijt ergo Amalà vt conuoca-rctludam, 8c moratus eft extra placitû quodnbsp;ci conftitueratgt;rex.’ Ait autc Dauid ad Abi- *nbsp;làij Nunemagis affiilt;fturus eft nos Seba filiu«

Bochri,


-ocr page 287-

l.ï

*Q*wor-

Dauid. Regum II. Saul. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tij

Bochrî, quàm Ablàlom:tolleigiturlèruos do amp; reccfieruntahvrbe,vnuquilq; in tabernacu mini tui,amp; pcrfequere eum,ne forte inueniat la fuailoab autem rcucrfus eft lerulàlem ad renbsp;ciuitates munitas,amp;elFugiat nos.Egrefsi fiint gem.ilFuitergo loab fuperomnemexercitum Supri.S.d.nbsp;ergocumeo viriloab,cerethi quoque, amp;phenbsp;lethi: amp; omnes robufti exierunt de lerufalcmnbsp;adperfequendum Seba filium Bochri. Cum-queilli client iuxta lapidem grandem qui eftnbsp;in Gabaon, Amalà veniens occurrit eis.Porronbsp;loab veftitus erat tunica ftrida ad menfuramnbsp;habitus fui,amp;défuperaccindus gladiodepennbsp;dente vlque ad ilia, in vagina, qui fabricatusnbsp;leui motu egredi poterat, amp; percutere . Dixitnbsp;itaque laob ad Amalàm, Salue mi frater . IIEtnbsp;tenuit manu dextera mentum Amalæ, quafinbsp;olculans eum. Porro Amalà non obfcruauitnbsp;gladium,qué habebat loab:qui percußiteu innbsp;latere, amp; eftudit inteftina eius in terram,*necnbsp;lècundum vulnus appofuit.Ioab autem , amp; Anbsp;bifii frater eius perlècuti funt Seba filium Bo-

D chri.Interea quidam viri,cùm ftctifientiuxta cadauer Amalæ,delbcijs Ioab,dixerunt, eccenbsp;qui elle voluit pro loab comes Dauid, Amalànbsp;autem conlperlus lànguine, iacebat in medianbsp;via.Vidit hoc quidam vir quôdlubfifteretomnbsp;nis populus ad videndû cura,amp; amouit Amalàm de via in agrum : operuitque eumvéfti-mento , ne fubfifterent tranlèuntes, propternbsp;eura.Amoto èrgoillo dévia, tranfibat omnisnbsp;K vir lèqucns loab ad perfequédum Seba filiumnbsp;Bochri. Porro ille tranfierat per omnes tribusnbsp;Iftael vlquein Abelam, amp; Beth-maacha:om-nesque viri eledi congregati fuerantad eum.nbsp;Venerunt itaque, amp; oppugnabanteum in A-bela ’ amp; in Beth-maacha, amp; circundederuntnbsp;munitionibus ciuitatem, amp; oblèflàeft vrfis;nbsp;omnis autem turba quæ erat cum Ioab,molie-batur deftrucre muros. Et exclamauit muliernbsp;fapiensdeciuitate,Audite,audite, dicite loab,nbsp;Appropinqna hue, amp; loquar tecum. Qui cùmnbsp;acceßilTet ad earn, ait illi, Tu es loab ? Et illenbsp;relpondit,Ego. Ad quemficlocuta eft, Audinbsp;lèrmones ancillæ tuæ. Qui relj?ondit. Audio.

heu Rurfumq;illa,Sermo,inquit, dicebaturinve-teri, prouerbio,llQi£i interrogantjinterrogent m Abela: amp; fie proficiebant .Nonne ego fumnbsp;quærelpondeo veritatcminlfi-ael, amp; tu quæ-ris fubuertereciuitaté amp; eucrtercmatréin Ißnbsp;rael?Quarepræcipitas hæreditaté domini?Re-Ipondenlq j loab, àit,Abfit,abfit hoc à me;nonbsp;præcipito,neq; demolior. No fie fe habet res,nbsp;lèd homo de monte Ephraim Seba, filius Bochri co^^omine , leuauit manutn fuam cotranbsp;Q regem Dauid; tradite ilium Iblum, amp;recéde-mus àciuitate.Etait mulier ad loab, Eccecaput eius mittetur ad te per murum. Ingrelîànbsp;eft ergo ad omneni populum,amp; locuta eft eisnbsp;làpienter ; qui ablcifliim capütSebæ filij Bochri proiecerunt ad loab. Et ille cecinit tuba,

-.b /J.-

4^

ïfrael: Banaias autem filius loiadæ luper cere-thæos amp; phelethæos : Aduram vero luper tri-buta.-porrô lolàphatlîlius Ahilud^àcommen-tarijs:Siuaautemjlcriba: Sadoc vcro amp; Abia-thar J làcerdotes: Ira autem lairircs erat làcer-dos Dauid.

S. ImmjJJa propter Saulis in Gahaonitos pec-catumfame menni, ad illorum peiitionent T)a uid S aulis reliquiasprater ^liphibófeth traditnbsp;yt crucißgerentur^tjuariim oßa ynà cum Saunbsp;lu amp; lonatha oßthus iubst fepultura tradt:nbsp;narrantur quatuor bella T^anid aduerßusnbsp;ThiliUhaos.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. x x î.

F Ada eft quoquc fames in diebus Dauid tribus annis iugiter: amp; confuluit Dauidnbsp;oraculum Domini. Dixitq; Dominus,nbsp;Propter Saul ,amp; domum gt; eius ’ ßnguinum,nbsp;quia occidit Gabaonitas. Vocatis ergo Gabaonbsp;nitis rex,dixit ad eos. (Porro Gabaonitæ nonnbsp;erantde filijs Iftael, fed reliquiæ Amorrbæo-rum; lllîlij quippelfraeliuraueranteis, amp; vo-luit Saul pereutereeoszelo,quafi pro filijs Iß-rael amp;Iuda.) Dixit ergo Dauid ad Gabaonitas, Quid faciam vobis ? amp;c quod crit veftrinbsp;piaculum:vtbenedicatis hæreditati Domini?nbsp;Dixeruntque ei Gabaonitæ, Non eft nobisnbsp;fuper argento amp; auro quæftio, cgt;lèd’ contranbsp;Saul, amp; contra domum cius : nequevolumusnbsp;vtinterfîciatur homo deIftael. Adquosigt;rex’nbsp;ait, Quidcrgo vultis vt faciam vobis Qmnbsp;dixerunt régi, Virum quiattriuitnos, amp;op-preßit inique, ita delere debemiis ,’vt ne vnusnbsp;qindem rclîduus fit de ftirpe eins in cundis finbsp;nibus Iftael.Dentur nobis lèptem vin de filijs gnbsp;eius, vt crucifigamus eos Domino in Gabaa-Saul quondam eledi Domini.Et ait reXjEgonbsp;dabo. Pepercitque rex Miphi-bôlètb filio lo-nathæ fîlij Saul, llpropter iufiurandura Domi j.Re. ,g.anbsp;ni quod fuerat incerDauid,amp; interlonathannbsp;filium Saul.Tulit itaq; rex duos filios Relphanbsp;filiæ Aia,quos peperit Sauli, Armoni, amp; Mi-phi-bôlètti:amp; quinque filios Michol filiat-^i^nbsp;ul, quos genuerat Hadrieli filio Berzellai, quinbsp;fuit de Molathi,amp;dédit eos in manus Gabaonbsp;nitarum ; qui crucifixcrunt cos in monte coram Domino : amp; ceciderunt hi lèptem fimul •*nbsp;occifi in diebus mefiis primis,incipiente meßnbsp;fione hordei.Tollens autem Relpha filia A’iâ,nbsp;cilicium,fiibftrauit fibi fiipra petram ab înitionbsp;meßis,donec ftillaret aqua fiiper eos de cœlo:nbsp;amp; non dimifit aues lacerare eos per diem, ne-que beftias per nodem. Et nuntiatalùnt Da-uid quæ fecerat Relpha,filia Aià, concubinanbsp;Saul.Et abijtDauid,amp; tulit oftâ Saul, amp; olîa Cnbsp;lonathæ filij eius à Viris Iabes-Galaad,qui fu-

P rati

-ocr page 288-

Dauid.

.Reg. jt.c j-ati fuerantea de'platea BctK-fanJltn qiiafu-fpenderant eos Philiftbijin cum interfecif-fent Saul in Gelboe amp; afportauit inde ofla lonatlix filij eius, amp; colligentes ofla corura,nbsp;qui affixi fusrant^ fepelierunt ea cura oßibusnbsp;SauljSc lonathæ filij eins in Terra-Béiamin_,nbsp;inlaterCjin fcpulchro Cispatriseius:fecerüt-que omnia quæ præceperat reXj amp;c repropitianbsp;tus eft Deus terræ poft hæc. Faétû eft autemnbsp;rurfum prælium Philifthinorum aduerfuranbsp;Ifraelj amp; defeendit Dauid amp; ferui eius cû eo.nbsp;Si pugnabant contra Philifthijm.Deficientenbsp;autem Dauidjlefbi-bcnob^qui fuit de generenbsp;arapha^cuius ferrum haftæ trecentasvnciasnbsp;appendebatjSc acciiuâus eratenlènouo^nifusnbsp;eft percuterc Dauid.Præfidioq ue ei fuit Abi-làifilius Saruixj Sipereuflum Philifthæumnbsp;D interfecit.Tuneiurauerunt viriDauid, di-centes J lam nonegredieris nobilcum inbel-i.Pa.io.e. lum^ neextinguaslucernam Ifirael . IlSccun-dum quoque bellum fuit in Gob contra Phi-lifthæos: tune pereußit Sobochai de Hulathi,nbsp;gt;.x. Saph de ftirpe araphagt;de genere gigantum.’nbsp;Tertium quoque fuit bellum in Gob contranbsp;Philifthæos Jnquo pereußit Adeodatus fi-lius Saltus polymitarius Beth-lehemitcs Gonbsp;liatlî GethxumjCuius haftilehaftæ erat qua-11 liciatorium texentium. Quartumbellumnbsp;fuit in Gethnnquo virfuitexcelfus quiiènosnbsp;in manibus pedibu{q;habebat digitos ƒ id eftnbsp;vigintiquatuor,amp; erat de originearapha. Etnbsp;blalphemauit Ißaebpercußit autem cum lo-. nathan filius Sama fratris Dauid.Hi quatuornbsp;nati funt de arapha in Geth,8i ceciderunt innbsp;manuDauidjSi lèruorumeius.

5. Canttcumgratlarumii^îionisDauid ÿro ßta abommlus'tnimiâslihsrAîione.

CAP. X XI I.

quot;T Ocuttis eft auté Dauid Domino ver-I nbsp;nbsp;nbsp;ba carrainis huiuspn die qualiberauit

;-'®*~~^eum Dominus de manu omnium ini .micorum fuorum,amp; de manu Saul.Et ait.nbsp;Dominus petramea, amp; roburmeum,amp; làl-uator meus.

P eus fortis meus Iperabo ineum:lcutum mc-um Si cornu làlutis mex:eleuator meus. Si refugium meum: faluator meus, de iniqui-tate liberabis ms.

Pfal. »7. a. ÜLaudabilem inuocabo Dominû,8c ab inimi cis meislàluusero.

Quia circundederunt me cotritiones mortis: torrentes belial terruerunt me.

Funes inferni circundederunt me : præuene-runt me laquei mortis.

In tribulatione meainuocabo Dominum,8c ad Deum meû clamabo:8i exaudiet de temnbsp;plo gt;lànlt;fto’ fuo vocem meam, ôc clamornbsp;- meus veniet ad aures eius.

Regum II.

Commotaeft amp; contrerauit terra,fundame-ta montiura coneufla fimt Si conqualTata, quoniam irarus eftgt;eis.’

Alcendit fumus de naribus eius,Si ignis de o-re eius vorabit.-carbones fuccêfi funt ab eo.

Et inclinauit cœlos,Si delcendit:Si caligo fub pedibus eius.

Et alcendit fuper cherubim. Si volauit: Si lap ftis eft fiiper pennas venti.

Pofuit tenebras in circuitufuo latibulumrcri brans aquas de nubibus cœlorum.

Præ fulgore in conlpedu eius,*luccenfi funt carbones ignis.

Tonabatdecœlo Dominus , Si excellus da-bit vocem fuam.

Mifitfiigittas*8idißipauitcos:fulgur,8i con *ƒlt;quot;• fumpfiteos.

Et apparuerunt effufiones maris, Si reuclata funt fundainéta orbisab increpationeDonbsp;mini, ab inlpirafione Ipiritus furoris eius.

Mifit de cœlojSi aflurapfit me. Si extraxit me deaquis multis,

Liberauit me ab inimico meo potentißimo. Si ab his qui oderantme:qHoniara robufti-ores me erant.

Præuenit me in die affli«îEonis mcæ, Si là-lt;ftus eft Dominusfirmamentum meum.

Et cduxit me in latitudînédiberauit me, quia complacui ci.

Retribuetmihi Dominus lècundum iuftitia meam, Si lècundum munditiam manuumnbsp;mearum reddet mihi.

Quia euftodiui vias Domini, Si non cgi im-pic,àDeomeo.

Omnia enim indicia eius inconlpcélu meo.

Si præccpta eius non amoui à me.

Etero perfeÄus cum eo, Si euftodiam me ab iniquitate mea.

Et reftituet mihi Dominus fecundum iufti-C tiam meam;5i lècndum munditia manuumnbsp;mearum, in conlpedu oculorum fuorum.

Cum fando lànftus cris, Si cum robufto per fedus.

Cum cleèto cledus eris. Si cum peruçrfoper uertêris.

Et populum pauperem làluum faciès, oculil-que tuis excellos humiliabis.

Quia tu lucernamea Dominc,5i tu Domine illuminabis tenebras meas.

In te enim curra accinôtus, in Deo meo tran filiam murum.

Dcus,immaculataviaeiuSjCloquiutÂDomi-ni igné examinatum : Icutum eft omnium Iperantiumin le.

Qmseft Deus prxtcr Dominum: Siquis for tis,præter Deum noftrum?

Deus qui accinxitmc fortitudine,8icompla-nauit perfedam viam meam.

Coxquans


/

-ocr page 289-

ta in Valle-gigantum. Et Dauid erat in præ-

a.

Dauid. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Regum 11.

Coaequanspedes meos ceruis, amp;fijperexcel Scligno lanceato,ignequefuccenlæ combti-fa mea ftatuens me.

Docens manus meas ad prxlium, amp; compo- tium Dauid. gt;Dauid’ lèdens in cathedra la-nens quafi arcum æreum brachia mea.

Dedifti mihi clypeum lalntis tuæ,amp; manfue-

*'«.1. tudo“mea’multiplicauit me, Dilatabis greffus meos fubtus me, amp; non deficient tali mei.

D Perlèquar inimicos meos,amp; conteram, amp; no conuertar donee confiimam eos.

Confumam eos Scconfringam, vtnon con-furgant.-cadentfub pedibus meis.

Accinxifti me fortitudinead prælium,incur-uafti refiftentes mihi flibtus me.

Inimicos meos dedifti mihi dorfum : odien-

tes me,amp; dilperdam eos;

Clamabunt,amp; non erit qui laluet, ad Dorai-nura,amp;nonexaudict eos.

Delebo eos vt puluere terrx : quafi lutû platearum comminuam eos atque cofringam. Saluabis medcontradidionibus populi mei:nbsp;cuftodies me incaputgétium:pópulus quenbsp;ignoro, lèruiet mihi.

Filij alicni refiftent mihi,auditu auris obedi- lam: caftr.a autem Philifthinorum erant pofi ent mihi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tain Valle-gigantum. Et Dauid erat in præ-

Filij alieni defiuxerunt, amp; contrahentur in fidio: porro ftatio Philifthinorum tunc crat anguftijs fills.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- in Beth-lehem . Delvderauiterffo Dauidamp;a-

Viuit Dominus, lt;

amp; cxaltabitur Deusfortis falutis meæ. Deus qui das vindidas mihi, Sedeijeis populos fub me.

Qui educis me ab inimicis meis,amp; à refiften-tibus mihieleuasmet.a viroiniquo libera-bis me. llPropterea confitebor tibi Domine in gen-tibus,amp;: nomini tuo cantabo.

Magnificans falutes regis fui, amp; faciens mife ricordiam chrifto fuo Dauid, amp;femini e-iusin lempiternum.nbsp;5. l^erba nourßima “Dauid, catalogus yirorunbsp;ipfius illufirium. cap. x x i i i.nbsp;'Iquot; y Aec alitfunt verba nouifsima quæ dinbsp;I*quot;’ I xit Dauid filius Ilai:Dixit vircuico-

-^ftitutfi eft de chrifto DeiIacob,egre gius pfiiltes Ifrael, Spiritus Domini locutusnbsp;eft per me, amp; lermo eius per linguam meam.nbsp;Dixit Deus Ilrael mihi, locutus eft Fortis Tf-rael,Dominator hominum , iuftus domina-torin timoré Dei. * Sicutluxauroræ orientenbsp;fole,mane ablcg nubibus rutilât, amp; ficlit pin-uijs gerçjiinat herba de terra.Nec tanta eft domus mcaapud Deum, vt padum æternum i-niret mecum firmum in omnibus atque mu-nitum.Cunda enim lalus mea, Scomnis vo-'’¦** luntas;neceft quicquam exquot;ea’ quod no gcr-minet. Præuaricatores aute quafi fpinæ euel-Icntur vniuerfi-.quæ nontolluntur manibus.nbsp;Et fiquis tigere volueriteas, armabitur ferro

ÏI4

jenturvfqueadnihiliim. IIHscnominafor-’’^^’’^-quot;-^ pientißimus princeps inter treSj ipfeeft quail tenerriraus ligni vernliculus, qui odingennbsp;tos interfscit impetu vno.Poft hunc Eleazar gnbsp;filiusPatrui-eius Ahohites inter tres fortes^nbsp;qui erant cum Dauid quando exprobraucrfitnbsp;Pliilifthijm amp;congregati funt illucin præ-lium.Cumq; afcendiflentviri Iftaelppieftc-tit amp;, percuisit Philifthæos donee dcficerctnbsp;nianus eiuSjamp; obrigefceretcum gladio:fecit-que Dominus fàlutem magnam in die iilazScnbsp;populus qui fugeratjreuerllis eft ad cxforuninbsp;îpoliadetrahéda.Et poft liunc_, Semma filiusnbsp;Agede Atari.amp;c5gregari funtPhilifthijmininbsp;ftationc;cratquippeibiager leteplenus. Clique fugifletpopulus à faciePhilifthijm,, fte-tit ille in medio agri, amp;. tutus eft eum^percufnbsp;fitquePliiliftlixos.-amp;fecitDorainus lalutcmnbsp;magnam . Nec non amp; ante delcenderat tres^nbsp;qui erant principes inter trigin ta, amp; vénérantnbsp;tempore mefsis ad Dauid in Ipelücam Odol

' in Beth-lehem . Defyderauit ergo Dauid!gt;a-amp; benedidus Deus meus, quam de lacu,’amp; ait, O fi quis mihi daret po tum aquæ de cifterna quæ eft in Beth-lclicranbsp;iuxta portam. Irruperunt ergo tres fortes ca- Cnbsp;ftra Philifthinorum, amp; hauïerunt aquam denbsp;cifterna Beth-lcbenijquæ erat iuxta portam,nbsp;amp; attulerunt ad Dauid : at ille noluit bihere,nbsp;lèd libauit cam Domino,dicens,Propitius fitnbsp;mihi Dominus, ne faciam hoc: num fiingui-nem hominum iftorum qui profedi funt, amp;nbsp;animarum periculum bibam? Noluit ergo binbsp;bere,hæcfecerût tres robuftißimi.Abifai qsonbsp;que frater loab filius Saruiæ,princeps crat denbsp;tribus*:iplèeftqui leuauithaftam fuani connbsp;tra trecentos’, quos interfecit, nominatus innbsp;*tribuSjamp;inter tres nobilior, eratque eorumnbsp;princeps, léd vlqueadtres primos non peruenbsp;nerat.Et Banaias filius loiadæ viri forti Is imi,nbsp;magnorum opcrfide Cablèel : iplè pereußitnbsp;duos leones Moab, amp; iplè defeendit, amp; percuisit leonem in media cifterna in diebus ninbsp;uis. Iple quoq; interfecit virum Aegyptium,nbsp;virum dignum Ipcdaculo, habefitem in manu haftam : itaq; cum delcendiflet adeum innbsp;virga, vi extorfit haftam de manu Aegyptij,nbsp;amp; interfecit cum hafta fua, hæc fecit Banaiasnbsp;filius loiadx.Et iplè nominatus inter tres ro- Dnbsp;buftos,qui erant inter triginta nobiliores: venbsp;runtamcn vlq; ad tres non peruenerat: fecit-que eum fibi Dauid auricularium, à lecreto.nbsp;Alacl frater loab inter triginta,Elihana filiusnbsp;Patrui-eius de Beth-lehem, Semma de Haro-P z di,Elica

I

-ocr page 290-

Dauîd. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Regum IL

di,ElicadeHarodi,Hclcs dcPhaIti,Hirafilius Domine, vt transferas iniquitatcm fèruî tui,quot; Acces de Thccua, Abi-ezer de Anatboth,Monbsp;bonnai de Hufàti, Sclmon Ahohites,M.aha-râi Netophatites, Helcd filius Baana, amp; ipfcnbsp;NetophathiteSjIthai filius Ribai de Gabaathnbsp;filiorum Bcn-iamin, Banaia Pharathonites,nbsp;Heddai de Torrente-GaaSjAbi-albon Arba-thites, Azmauetb de Beromi, Eliaba de Sala-fioni. Filij Iaften,Ionatban.Semma de'Oro-di’, Ahiam filius Sarar Ararites, Eliphélct filius Aafbai filij Macbati, Eliam filius Achi-thophel Gelonites, Helraidecarmelo, Pha-rai de ArbijigaalfiliusNathâde Soba. quot;Bon-ni’de Gadi,Selecde Ammoni,Naharai Beronbsp;thites armigerloab filij Saruiæ,lralethritcs,nbsp;Garcb amp;ipfè Iethrites,Vrias Hetbxus, Om-nes triginta fèptcm.

S. quot;Dauidob numeratumpopulum à Gad corre-ptus, ex tribus oblatis peflem triduana elegit^ qua inpopulumpeuisnte, ac 70000. interem-ptisorat Dauid dominumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;à Gadprophe-

ta admonitus, in area Areuna datopretio al^ tare erigit^ P

CAP. XXI III,

A I T addidit furor Domini iralci contra Ilrael,commouitq; Dauid in eis dicen

^aiiQ»b. —*tem*, Vade,numera Ifrael amp; ludam. Dixitq; rexad loab principem excrcitus fui,nbsp;Perambula omnes tribus Iffacl à Dan vfqucnbsp;Ber-fàbee,amp; numerate populû,vt fcia numenbsp;rum eius. Dixitq; loabrégi, Adaugeat Do-minus Deus tuus ad populum tuû ,quantus ei,Afcende, ßcconftituealtarcDominoina-nunccft, itcrumq;centuplicetin confpedu quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

domini mei regis:fèd quid fibi dominus meus rex vult in re huiufcemodi? Obtinuit autem fèrmo regis verba Ioab,amp; principum ex-crcitusregreffusq^ tum à facie regis,vt numerarent populum if-nbsp;nbsp;nbsp;_

rael. Cumq; pertranfifTent lordancm, venc- ad fèruum fuum?Cui Dauidait,Vtcmam à te , runtin Aroeraddexteram vrbis, quæcftin aream,amp;ædificem altareDomino,amp;celïctnbsp;Valle-Gad;amp; per lazer tranfieriït in Galaad, interfedio quæ gralîâtur in populo. Et ait A-5c in tcrram inferiorem Hadfi, amp; venerunt reuna ad Dauid,Accipiat, amp; offerat dominusnbsp;in Dan ßdueftria. Circumeuntesq; iuxta Si- meus rex, fîcut placet ei;habes boues in holo-dôncm,tranfieruntpropcmœniaTyrijamp;om cauftumjamp;plauftrû amp;iugaboûinvfumlig-nem terram Heuæi amp; Cbananæi, venerunt- norum; Omnia dédit Arcuna regi:dixitq; A-que ad meridiem IudainBer-fàbee;Scluftra- reunaad regé. Dominus Deus tuus fùfcipiatnbsp;tavniuerfàterra afFucrunt poft nouem men- vofum tuum.Cui refpondens rcx,ait,Ncqua-

® fès amp; viginti dies, in lerufàlem. Dédit ergo quam vt vis,fcd cmam prætio à te, amp; non of-loab numerum defcriptionis populi régi, amp; feram Domino Deo meo holocaufta gratui-inuentafuntde Iffaeiôdingcnta millia viro ta.Emitcrgo Dauidaream 8c boue«, argenti rumfortium,qui educerentgladium:amp;dclu fîclisquinquaginta:8cædificauitibi Dauid alnbsp;da quingenta millia pugnatorum. Percuf- tare Domino,8c obtulitholocaufta 8c pacifi-fitautem corDauid eum, poftquamnumc- ca:8cpropitiatuseft Dominus tcrr«,8c cohi-ratus eft populus :8c dixit Dauid ad Domi- bita eft plaga ab Iftael.

num, Peccaui valdcin hoc fado : fèdprccor

quia ftultc egi ni mis. Surrexit itaque Dailid manè, amp;. fermo Domini fadus eft àd Gadnbsp;f)rophetam amp; videnté Dauid^dices^ Vade,amp;nbsp;oquerc ad DauidjHæcdicit DominuSjTriûnbsp;tibi datur optio^clige vnum quod volueris exnbsp;his,vt faciam tibi. Cum^ue veniflet Gad ad.nbsp;Dauid,nuntiauit ci,dicens,Aut (èptem annisnbsp;veniet tibi fames in terra tua: aut tribus inen-fibus fugies aduerfarios tuos amp; illi tcperfè-quétur :aucccrtê tribus diebus erit pcftilcn-tia in terra tua. Nunc ergo délibéra, amp; videnbsp;quem refpodcameijqüi me mifît^ïèrmoncm,nbsp;Dixit autem Dauid ad Gad^Coardor nimis:nbsp;fèd melius eft vt incidam in manus Domininbsp;(multaî enim milèricordiæeius fimt)qu.tminnbsp;manus hominHm.Immifitlt;^ue Dominus pc-ftilentiam in Iftaeljde manê vlquc ad tempusnbsp;cóftitutum, amp; mortui funt ex populo à Dannbsp;vlq; ad Ber-làbee lèptuaginta millia virorum.nbsp;Cumque extendiftet manum fuam angelusnbsp;Domini fuper lerufàlera vt difperderet cam^nbsp;mifèrtus eft Dominus fùper afflidionem,nbsp;amp; ait angelo percutienti populum, Suftîcit:nbsp;nunc contine manum tuam, crat autem angelus Domini iuxta aream Arcuna lebulæi.nbsp;Dixitque Dauidad Dominum cùmvidiflctnbsp;angelum ca-dentem populum. Ego fum qui.nbsp;peccaui,amp;egoiniquè egi:ifti quiouesfunt,nbsp;quid fecerunt ? vertatur obfècro manus tuanbsp;contra me, amp; contra domum patris mei. Ve- «/r»/***nbsp;nit autem Gad* ad Dauid in die ilia , amp; dixit D

rea Areuna lebufxi. Etafcendit Dauid iuxta fèrmonem Gad, quem præceperat eiDominus. Confpiciensque Arcuna, animaduertitnbsp;¦^is yerba loab,öc pnncipum ex- regem 8c feruos eius tranfircadfè: 8c cgrcfTusnbsp;fiusq; eft loab,8c principes mili^ adorauit regem prono vultu in terram,8c air,nbsp;• Quid caufàî eft vt veniat dominus meus rex

norum; Omnia dédit Arcuna rcgi:dixitq; Ä-

Liber

-ocr page 291-

I

Liber Regum tertius: Secundum


Hebraos, primus (SM'alachim.


CKV. 1.


T Rex Dauid fenucrat^ habe-batque ætatis plurimos dies: cumque operiretur veftibus,nbsp;non calefiebat, Dixerimt ergonbsp;ei fèruiïui. Q^æramus^Domi-no noftro regi adoleicentulam virginem_, amp;

, ftetcoramrege^amp;foueateiimjdormiatquein finuquot;fuo’^amp;calefaciatdominum noftruin regem . Qi^xfierunt igitur adolefcentulam jfpe-eiofam in omnibus finibus Ifi-ael, amp;. inuene-runt Abifag Sunamitidemj èt. adduxerüt earnnbsp;ad rcgem.Erat aute puella pulchra nimis, dornbsp;miebatquecum rege, Seminiftrabat ei,rex venbsp;ronon cognouitcara.Adoniasaut filius Hagnbsp;gith eleuabaturjdicenSjEgo regnabo. Fccitq;nbsp;nbi currus-8c équités, amp;c quinquaginta virosnbsp;qui currerent ante eum.Nec corripuit eiirn panbsp;ter fuus aliquandOjdicenSj Quare hoc fecifti?nbsp;Erat autem amp; ipfe pulcher valde^fecundus nanbsp;• -B to poft Abfalom . Et fermo ei cum loab filionbsp;Saruiæ,amp; cum Abiathar (acerdotc, qui adiu-oabant partes Adonix.Sadoc vero facerdos^Scnbsp;Banaias filius Ioiada:,amp;Nathan propheta^ Scnbsp;Semei,Sc'cerethi Sc phelethi\8c*robur exercinbsp;¦ tus Dauid non erat cum Adonia. Immolatisnbsp;ergo Adonias arietibus Sc vitulis,Sc vniuerfisnbsp;pinguibiï^ iuxta Lapidera-zoheleth, qui eratnbsp;vicinusFoti-rogel, vocauit vniuerfos fratresnbsp;fuos hlios régis,Sc omnes viros ludaferuos renbsp;gis.Nathan autem prophetam,Sc Banaiam,5cnbsp;robuftos quofq;, amp; Salomonern fratré fuumnbsp;non vocauit. Dixit itaque Nathan ad Bet-la-bce raatre Salomonis, Nurn audifti quod re-gnauerit Adonias filins Haggith,8c dominusnbsp;nofter Dauid hoc ignorat?Nunc ergo veni,acnbsp;cipe confilium à me. Sc ftilua animam tuara,fi *nbsp;lijquetuiSalomonis.Vade, Scingrederead renbsp;gern Dauid,8c die ei, None tu domine mi rexnbsp;iurafti mihiancillæ tuæ, dicens, Quqd Salomon filius tuus regnabit poft me,Scip{è fède-bitin folio meorquare ergo régnâtAdonias?nbsp;Etadhuc ibi teloquentecû rege,ego veniam-poft te,8c complebo fèrmones tuos. Ingrefîa Cnbsp;eft itaque Beth-fabee ad regem in cubiculo;nbsp;rex autem fenuerat nimis, amp; Abifag Sunaminbsp;tis miniftrabat ei,inclinauit fè Beth-fabee,Scnbsp;adorauit regem. Adquam rex. Quid tibi,in-quit,vis.*Qiia:refpondcns ait,Domine mi*tu *rex.nbsp;iurafti per Dominum Deum tuum ancillænbsp;tuæ,Salomon filius tuus regnabit poft me, 8cnbsp;ipfèfèdebit in folio meo . Et eccenunc Adonias regnat,te domine mi rex ignorante. Ma-dauit boucs 8c pinguia quæque,8c arietes plunbsp;rimos,Sc vocauit omnes filios regis,Abiatharnbsp;quoquefiicerdotem , 8c loabprincipem mili-tiæ: Salomonern autem leruum tuumnon vo'nbsp;cauit.Veruntamcn domine mi rex,in te ocu-li refpiciûttotius Ifrael, vt indices eis quis federe debeat in folio tuo dominemi rex'poftnbsp;te.Eritque,cùm dormierit dominus meus rexnbsp;cum parribusfuis, erimus ego 8c filius meusnbsp;Salomon peccatores. Adhucilla loquentecûnbsp;rege,Nathan propheta venit.Et nunciauerûtnbsp;regi,dicentes,Adeft Nathan propheta.Cum-que introiflet in confpeftum regis^Sc adoraf-fèteumpronusin terram, dixit Nathan, Domine mi rex, tu dixifti, Adonias regnet poftnbsp;me, 8c ipfe fèdeat fuper thronummeu? Quia Dnbsp;delcendit hodie, 8c immolauit boues 8c pinguia 8carietesplurimos,8cvocauit vniucrfbsnbsp;filios regis., 8c principes exercitus , Abiatharnbsp;quoquefàcerdotemnllisq; vefeentibus 8cbi-bentibus corarn eo 8c dicétibus, Viuatrex Agt;-donias,Mefêruum tuum 8c Sadoc fàcerdoté,nbsp;8c Banaiam filiumloiadæ,8c Salomonernfa-mulum tuum nonvocauit.Nunquidà Dominbsp;no meo rege exiuit hoc verbum, 8c mihi nonnbsp;indicafti feruo tuo quis fèffurus effet fupernbsp;thronum doraini mei regis poft eum? Et ref-pônditrexDauid,dicens,Vocate admcBeth-fabee.Quæ cùm fuiffet ingrefîa coram rege,8cnbsp;ftetifretantceû,iurauitrex,8cait,ViuitDominbsp;nus , qui eruit animam meam de omni angu-ftia,quia ficut iuraui tibi perDominu Deumnbsp;Ifrael dicens. Salomon filius tuus regnabitnbsp;poft me, 8c ipfe fèdebit fuper folium raeum

P ; pro

‘I


-ocr page 292-

Dauid. Regum III. Salomon.

jpro me:fic fâciam hodic. SummifloqjBeth-labce in ter-ram Vultu^adorauit regem,dicens, Viuat Dominus meus Dauid in æternura.Dinbsp;xitquoque rex Dauid_,Vocate mihi Sadoc fa-cerdotem,amp;Nathan prophetam^ßc Banaiamnbsp;filium loiadæ. Quicümingreßi fuiflent co-ram rege, dixitadeos, Tollitc vobifcum ler-uos doraini veftri, amp; imponite Salomonernnbsp;filium raeum fiiper mulam meam : amp;ducitenbsp;eum in Gihon, amp; vngatcum ibi Sadoc facer-dos,amp; Nathan prophetainregéfupcrlfi-ael*;nbsp;Sc canctis buccina,atque dicetis,Viuat rex Sanbsp;quot;'ftniet.i. lomon. Et alcendctis poft eum, Sc^venictis’,nbsp;fiiper folium meum,8c ipleregna-bitpro menllique prxcipiam vt fit dux fiipernbsp;Ifiael Scfuper ludam .EtrefponditBanaiasnbsp;filius loiadæ, régi, diccns. Amen ; fic loqua-tur Dominus Deus domini mei rcgis. Qfio-modo fuit Dominus cum domino mco rege,nbsp;ficfit cûSalomone, Scfiiblimiusfaciatloliûnbsp;cius à folio domini mei régis Dauid. Dcfinbsp;ccndit ergo Sadoc facerdos Sc Nathan pro-pheta,8c Banaias filius loiadæ , Sccerethi, Scnbsp;phelethi: Scimpoluerunt Salomonern fiipernbsp;mulam régis Dauid , Scadduxcrunt cuminnbsp;Gihon. Sumpfitque Sadoc fiiccrdos cornunbsp;olei de tabernaculo, Sc vnxit Salomonern; Scnbsp;cccinerunt buccina, Sc dixit omnis populus,nbsp;j7 Viuat rex Salomon.Et afiendit vniuerîà mulnbsp;titudo poft eum, Sc populus canentium ti-bijs , Sc lætantium gaudio magno, Sc info-nuit terra à clamore eorum. Audiuit autemnbsp;Adonias, Sc omnes qui inuitati fuerat ab eo,nbsp;iamque conuiuium finicum erat;fed Sc loab,nbsp;audita voce tubæ,ait,Quid fibi vult clamor cinbsp;uitatis tu.multuatis?Ad hue illoloqucnte,Ionbsp;nathan filius Abiathar laccrdotis venit:cui dinbsp;xit Adonias, Ingrederc, quia vir fortis es , Scnbsp;bonanuntians.Refponditquc Jonathan Adonbsp;' jiiæ,Nequaquam: Dominus enim nofter rexnbsp;Dauid regem conftituit Salomonem:mifitq;nbsp;cum eo Sadoc facerdotem,Sc Nathan prophenbsp;tarn, ScBanaiam filium loiadæ, Sccerethi Scnbsp;phelethi, Sc impofuerunt eum fiiper mulamnbsp;-a^îgis. Vnxeruntqj cum Sadoc lacerdos,5c Nanbsp;than propheta regem in Gihon : Sc alcende-runt indelætanteSjSc inlônuitciuitas.hæc eftnbsp;vox quam audiftis. Sed Sc Salomon fidet fu-per Iblium regni.Et ingrefii lerui regisibenc-dixerunt domino noftro regi Dauid, dicen-tes, A mplificet D eus no men Salomonis fiipernbsp;nomen tuum,Sc magnificet thronum eius fitnbsp;perthronii tuum. Etadorauit rexinleâulonbsp;fuo, infupsr Sc hæclocutus eft, Benedidusnbsp;Dominus Deus Ifiaefqui dedit hodie ledennbsp;tem in folio meo,videntibus oculis meis.Ternbsp;riti funt ergo, Sefurrexerunt omnes qui inuinbsp;tatifucrantab Adonia^amp;iuit vnufquifqueinnbsp;viamfuam. Adonias autem timens Salomo-

ƒ nem,fiirrcxit. Sc abijtoin tabernaculum Do-mini, tenuitque cornu altaris . Et nuntiaue-runt Salomoni,dicentes,Ecce Adonias timesnbsp;regem Salomonern, tenuitcornualtaris, dicens, luretmihi rex Salomon hodie quod nonbsp;interficiat leruum fiium gladio . DixitqueSanbsp;lomon. Si fuerit vir bonus,non cadet ne vnusnbsp;quidem capillus eius in terram;finautem malum inuentum fueritineo, morietur. Mifitnbsp;ergo rex Salomon,5c eduxit eum ab altari. Scnbsp;ingreflus adorauit regem Salomonern : dixit-queei Salomon,Vade in domum tuam.

5. ‘Dauid datis Salomoniyarijsprxceptü nmi-tw, •^ddoniaspctens nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m yxorem ocàdi

à Salomone iubetur, abiathar facerdotiofri-uatur, c2r tandem loab in tabernaculo tnterfi-atur,Scmei quocjue, quia cotraprxfcripttim e~ greßni efl leriifalem.oceiditur. CAP. 11.

APpropinquauerutautem dies Dauid A Vt moreretur, præccpitque Salomo-ni filio fuo, di cens, * Egoingredior *Bueinbsp;viam vni uerlæ rerræ: con fortarc, Sc efto vir.nbsp;*Et obferuagt;vt’cuftodiasgt;madata’ Domininbsp;Dei tui, vt ambules in vijs eius, Sc cuftodiasnbsp;ceremonias eius ,8cpræcept.a eius. Sc indicia.nbsp;Sc tcftimonia,ficut lllcriptLim eft in lege Moynbsp;fi-.vtintelhgas vniuerla quæ ficis,8c quocun-que te verteris: Vt cofirmet Dominu^ Icrmonbsp;nes fuos, quos locutus eft de me, dicens. Sinbsp;cuftodierint filij tui * vias meas’, Sc ambula-ucrintcoram mein veritatc, in omni cordenbsp;fuo. Sc in omni anima fua,non auferetur tibinbsp;vir deloho Ilrael.Tu quoquenofti quæfecc-rit mihi loab filius Saruiæ,quæ fecerit duobusnbsp;principibus exercitus Ifi’aefliAbner filij Ncr,nbsp;Sc 11 Amalæ filio lether: quos occidit. Sc elfu- i-Re.io«lt;nbsp;ditfiinguinerp belli inpace J Sc pofuit cruo-®nbsp;rem prælij in balthco fuo, qui erat circa lum-bos eius. Sc in calceamento fuo quod erat innbsp;pedibus eius. Facies ergo iuxta lapientiamnbsp;tuam , Sc non deduces canitiem eius pacificcnbsp;adinferos. Sed Sc filijs Berzellai Galaaditisnbsp;reddes grariam,eruntq; comedentes in men-la tua:lloccurreruntenim mihi quando fugicnbsp;barna facie Ablalom fratris tui. Habes quoq;nbsp;apud te Semei filium Gera filij lemini de Ba-hurim,llqui maledixit mihi maledidfionc pel-fima,quando ibam ad Caftrailedquialldelce-dit mihi in occurfiim cum tranfirem lorda-nem,8ciurauiei per Dominu,dicens, Non tenbsp;interficiam gladio;tu noli pati eunl’tfle innonbsp;xium.Viraûtlàpienses,''vtlcias quæ facies ci, quot;a-fdtt.g,nbsp;deducesqj canos eins cû lànguine ad inferos.nbsp;IIDormiuit igitur Dauid cura patribus fuis,8cnbsp;lepultus eft in Ciuitate-Dauid.Dies aut qui-bus regnauit Dauid fiipcr Ifiacl, quadragintanbsp;anni funtiin Hebron regnauitllfeptem annis: »•Par.»»/.

in Icru-


-ocr page 293-

Dauid.

tribu». llSalomon au-

C tem (edit fiiper thronutn Dauid paths fiii, 8c firmatum eft regnum ems nimis.Etingreflusnbsp;eft Adonias filius Haggith ad Beth-fibee manbsp;trem Salomonis.dixit ei,Pacificulhe eftnbsp;ingreflus tuusrQui re(pondit,Pacificus.Addinbsp;ditq;,Sermo mihi eft ad te. Cuiait,Loquere.nbsp;Etille, Tu, inquit, nofti quia meumerat regnum, 8cme præpofiierat omnis Ifiael fibi innbsp;regem:fed tranflatum eft regnum, 8c fadu eftnbsp;fraths mei :àDomino enim conftitutum eftnbsp;ci.NGc ergo petitionem vnam precorà te, nenbsp;confundas faciem meam. Q^æ dixit ad eum,nbsp;Loqucre,Etille ait, Prccor vtdicas Salomon!nbsp;rcgi(neq; enim negaretibi quicquapoteft)vtnbsp;det mihi Abifag Sunamitidem vxorem.Et aitnbsp;' Beth-Gbee,Bene,ego loquarpro tcregi. Ve-nitergo Beth-fabee ad regem Salomonem,vtnbsp;loqueretur ci pro Adonia : 8c furrexit rex innbsp;occurfiim eius,adorauitq; earn, 8c (edit fupernbsp;thronu fuum:pofitusq; eft thronus matri re-gis,qux (edit ad dextera eius. Dixitqj ei,Petinbsp;tionem vnam paruulam ego deprecor à te, nenbsp;cófundas faciem mea.Et dixit eirex, Pete manbsp;ter mea: neq; enim fas eft vtauertam faciemnbsp;tuam.Q^ae ait,Detur Abifiig Sunamitis Adonbsp;niz fratri tuo vxor.Re(ponditq; rex Salomo,nbsp;Cc dixit math fiiz, Quare poftulas Abi(ag Su-tiamitidê Adoniz ?po ftula ei 8c regnû :ip(è eftnbsp;enim frater meus maior me,8c habet Abia tharnbsp;faccrdotcm,8c loab filiu Saruiæ.Iurauit itaq;nbsp;rex Salomon per Dominû,dicens,Hæcfaciatnbsp;mihi Deus,8c hzc addat, quia cotra animamnbsp;fuam locutus eft Adonias verbû hoc. Et nûcnbsp;viuit Dominus qui fîrmauit me, 8c colloca-uit mefiiperfoliû Dauid paths mei,8c qui fecit mihi domû, ficut locutus eft', quia hodicnbsp;occidetur Adonias. Mifitq; rex Salomon pernbsp;manu Banaiz filij loiadæjqui interfecit eu,8c

J^mortuuseft. Abiatharquoq; (àcerdoti dixit ris’huc8cilluc,(citotcc(îcmoriturum.’ 8crc-rcx,Vade in Anathoth ad agrtim tuû, 8c qui- (podifti mihi,Bonus (ènno que audiui.Quadern virmortiscs:(cdhodictenonintcrficia, reergononcuftodiftiiufîurandûDomini,8c quiaportaftiarcam DominiDei cora Dauid præceptum quod przeepera tibi? Dixitq; rexnbsp;pâtre mco,8cfuftinuiftilaboremin omnibus ad Semei, Tu nofti omne malum : cuius tibinbsp;in quibus laborauit pater meus. Eiecit ergonbsp;Salomon Abiathar, vt non elfet (àcerdos Donbsp;‘8‘ x.f. minijilvt irapleretur (èrmo Domini quem lonbsp;* cutuseft fiiperdomû Heli in Silo.Venitauténbsp;nuntiusadquot;Salomonem’quôd loab declinaf-(ct poft Adoniam, 8c poft Salomonern nonnbsp;dcclinalTet: fugitergo loab in tabcfnaculumnbsp;DominR^capptehendit cornu altaris. Nun-tiatumq; eft regi Salomon! quôdfugilTet loab in tabernaculuDomini, 8c elîèt luxta altanbsp;rcumifitq; Salomon Banaia filiu loiadæ, di-

«

tabernaculutn Domini,8c dixit ei, Hzcdicit

Regum III. Salomon. nd moriar . Reniinciauit Banaias regi ferm one,nbsp;dicenSjHasc locutus eft loab, amp; hxcc refpon-dit mihi.Dixitqj ei rex^Fac ficut locutus eft;nbsp;amp; interlace cfijSc fepelij amp; amouebis (anguine innocente,qui effufus eft à loab^a me, amp; ànbsp;domo paths mci.Et reddet Dominus fangui- quot;nbsp;nc eiusfupcr caput eius, quia interfecit duosnbsp;virosiuftos,melioresq; fe, 8c occidit cos gla-dio,patre meo Dauid ignoranteJIAbner filiu »-Reg.j.c.nbsp;Nerprincipem militiæ Ifracl, I18c Amafam fi- i.Re.io.snbsp;lium letherprincipeexercitus Iuda:8c reucr-tetur (anguis illorfi in caput loab, 8c in caputnbsp;feminis eius in (empiternum ; Dauid ante 8cnbsp;(emini eius, 8c domui 8c throno illius fit paxnbsp;vfq; in atternum aDomino. Afcendit itaqiicnbsp;Banaias filiusToiadaî,8c aggrefl'us eum interfecit J fepultusq; eft in domo fua in deftrto.nbsp;Etconftituitrex Banaiam filium loiadæpronbsp;eo fuper exercitum, 8c Sadoc laccrdotem ponbsp;ftiit pro Abiathar.Mifit quoq; rex,8c vocauitnbsp;Scmeijdixitq; ei, Aedifica tibi domumin le-rulalem, 8c habita ibi: 8c non egredieris indenbsp;huc,atque illuc.Quacunque auteni die egref-fus fueris,8c tranfieris Torrente-cedron,fcitonbsp;te interficiendum;fiinguis tuus erit fuper caput tuum.Dixitq; Semei regi,Bonusfermo: Gnbsp;ficut locutus eft dominus meus rex, fie facietnbsp;feruus tuus. Habitauititaqj Semei in Icrufa-lem diebus multis.Falt;ftumeft autem poft anno s tres vtfiigeret ftrui Se'meiad Achis filiunbsp;Maacharegem Geth:nuntiarumq; eft Semeinbsp;quod ferui eius iflentin Geth.Etftirrexit Semei, 8c ftrauit afinum fuum, iuitq; ad Achisnbsp;in Gcth ad requirendum fern os fuos,8c addu-xit eos dé Geth.Nuntiatum eft autem* Salo- •»¦‘'x«.nbsp;moni quod iffet Semei in Geth de lerufalem,nbsp;8c redijflet. Et mittens vocauit eum, dixitq;nbsp;illi,Nónnc teftificatus film tibi perDominG,nbsp;8c praedixi tibi.Quacunque dieegrcfliis quot;fuc- quot;»«r«. 4.

coftium eft cor tuÛ, quod fecifti Dauid patri meo:reddidit Dominus malitiam tuaincaputnbsp;tuu.Etrex Salomo benediftus,8c thronus Danbsp;uid erit ftabiliscora Domino vfq; inftmpi-ternum.Iufiititaquc rex Banaiæ filio loiada::nbsp;quiquot;aggrefius*, percufiit eum,8cmortuuseft:.

S. Salomon ÀcceftA inyxortm filia TharAünis ßip'tenüam infomno fetit, quam ynà cum di-ttitijs amp; gloria accipit, amp; ftrimum in meretri-

turn dirimendalite ofiendit. ,, -nbsp;nbsp;nbsp;--------- , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. III.

cens,Vade,interficeeG. EtvenitBanaias ad y^^^HOnfirmatum eftigitur regnûinma tabernaculutn Domini,8c dixit ei, Hxcdicitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nu Salomonis,8c affinitatecoiundus

f^’^^Egredere, Qm ait. Non egrediar, fed hie ^“^eft Pharaoni regi Aegypti:accepit na-P 4 que


C AP. II I.

-ocr page 294-

Salomon.

quefiliam eius^Scadduxit in ciuitaté Dauid, donee compleret ædifîcâs domû fuam, amp; do-mum Domini^Sc murîi Icrulalempcrcircui-tum» Attamen populus iramolabatin excel-fis:non enim aîdificatum erat templum nominbsp;ni Domini vlque in diem ilium. Dilexitaucnbsp;Salomon Dominum^ambulans in præceptisnbsp;Dauidpatris fui, excepto quod in excclfis imnbsp;molabat, amp; accendebat thymiama.Abijtitaq;nbsp;^Salamt».nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gabaon,vt immolaret ibi.-illud quippe e-

rat excelfum maximii: milleboftias in holo-*ƒ« Glt;iba»n cauftum obtulit Salomo fuper altarc illudquot;in Gabaon.Apparuitautem Dominus’Salomonbsp;ni per {omnium node,dicens, Poftula quodnbsp;VIS vtdem tibi.Etait Salomo, Tufecifticumnbsp;fcruotuo Dauidpatremeomilcricordiam manbsp;gnam,ficut ambulauit in confpedu tuo in ve-ritate Sc iu{litia,8credo corde tecum: cufto-difti ei mifericordiara tuam grandem. Sc dedinbsp;{li eum filium ledcntem fuper thronum eins,

U ficut eft bodie.Et nunc Domine Deus, tu re gnarefeciftileruu tuGproDauid patre meo;nbsp;ego aut film puer paruulus. Sc ignoras cgref^nbsp;fum Sc introitû meû . Et lèruus tuns in medionbsp;eft populfquem elegifti,populi infini«, quinbsp;numerari Sefupputari non poteft præ multi-tudine.Dabis ergo fèruo tuo cor docile,vt ponbsp;pulum tuum iudicarepofiit, Scdifcernere inter bonum 8c raalum. quis enim poteritiudi-care populum iftum, populum tuum hunenbsp;multumPPlacuitergo lèrrno coramDomino,nbsp;qudd Salomonpoftulaflethuiufcemodirem.nbsp;Et dixit Dominus Salomon!, Quia poftula-fti verbum hoc, 5c non petifti tibi dies mul-tos,nec diuitias, aut animas inimicorum tuo-rum J led poftulafti tibi {àpientiam ad dilcer-nendum iudicium: ecce feci tibi {ecundû (èr-mones tuos, Se dedi tibicor fàpiens Scintelli-gens, in tantum vt nullus ante te fîrhilis tqinbsp;Sapi-7.b. fueritjHec poft te fiirredurus fi« llSed 8c hsepnbsp;quæ non poftulafti dedi tibi, diuitias fcilicqtnbsp;Scgloriani, vtnemo fucrit fimilis tui in regVnbsp;bus cunôtis retro diebus.Si autem ambulaue^

ç ris in vijs meis,8c euftodieris praecepta m,ea 8ç mandata meajfîcutambulauic*patcrtuüs;lôrnbsp;gos faciem dies tuas. Igiturcpigilauit Salp^nbsp;niö,8c intellexit quod eftêt foniniura: cumq jnbsp;veaifietlerufàlem,ftetitcoram arcafœderis ,nbsp;Dbmini,8c obtulitholocaufta, 8c fecitvixfti- nimmenlesin.annOjfingulineccflariamini-mas pacificas Scgrandeconuiuium vniuerfis ftrabant.Et h^c nomina eorum;Ben-hur, innbsp;famulisfuis.Tuncvenerûtduaî muliercs ine- monteEphrâim.Ben-décar,in Macces^ 8c innbsp;retrices ad regem, fteterûtqj çorâeojquarum Sâlebim,8c in Beth-làmes Sein Eld,‘t,5cin Benbsp;vna.ait J, Oblècro midomine, ego8c mulier th-hanan.Beth-hé{èdinArüboth:ipfius*eratnbsp;hæchabitabamusindomovna:Scpeperiapud Socho,8comnisterraEpher.Ben-abinadab,nbsp;cam in cubiculo. Tertia aüt diepoftquaego cuius omnis Nephath-dor,Tapheth filiâSa-peperi, peperit 8c hæc: 8c e^amus fimul, nul- lomonis habebat vxorem.Banafilius Ahüudnbsp;lufq; alius nobifeum in domo^exceptis nobis regebat Thanach amp; Mageddo, 8c vniuerûmnbsp;duabus.Mortuus çft autem.filiusmulieris hu Bèth-làn^quœ eft iuxtaSârrhana fubter lea-rahclj

Regum II I.

i«s nolt;fte;dormiens quippe opprefiit eum.E t confürgens intempeftæ nodis fîlentio, tulitnbsp;filium meû de latere meo ancillæ tux dormi-entis,8ccollocauitin finu fuo,fijum aût filiû,nbsp;qui erat mortuus,pofuit in finu meo.Cumq;nbsp;{urrexiflem mane vt darem lac filio meo,appanbsp;ruit mortuus:quem diligentius intuens claranbsp;luce deprehendi non efte meum que genue-ram.Refpohditq; altera niulier,N0 eft itaovtnbsp;dicis’,{èd filius tuns mortuus eft,meusautemnbsp;viuit.Econtrario ilia dicebat, Mentiris; filiusnbsp;quippe meus Yiuit,8c filius tuus mortuus eft.nbsp;Atq; in h une modum cotendebant cora rege.nbsp;Tune rex ait,Hæc dicit, Filius meus viuit, 86nbsp;filius tuns mortuus eft; Et ifta relpódit.Non,nbsp;jfèd filius tuus mortuus eft,meus au tem viuit.nbsp;Dixit ergo rex, AlFertemihi gladiu. Cumq;nbsp;attuliflêntgladiû cora rcgc,Diuidite,inquit,nbsp;infantem viuum in duas partes, 8c diraidiamnbsp;partem vnfSedimidiam partem alteri.Dixitnbsp;autem mulier cuius filius erat viuus, adre-gemfeommota fiint quippe vilceraeius fupernbsp;filio fuOj) Oblècro domine,date illi infantemnbsp;viuu m, 8c no] ite interficere eum. Econtrarionbsp;ilia dicebat, Nec mihi,nec tibi fit, led diuida-tur.Rclpondit rex,8c ait,Datehuic infantemnbsp;viuu, Seno occidatur.'hæc eft enim mater e-ius.Audiuit itaque omnis Iftacliudiciu quodnbsp;iudicaftet rex,8ctimuerût regem,videntes {a-pientiam Dei efleineoadfaciendumiudiciu.nbsp;umeraturprincipes ac prafi^iSalomonif,nbsp;AppArAtM cUforum ipßiK ,pAcis^fecitritAteonbsp;regnAnteiamp; numeruspArubolArum At^ut cA/rnbsp;minumeitn.

CAP. 11II.

ERat autem rex Salomon regnansfuper omnem Ilrael: 8c hi principes quos hanbsp;bebat:Azarias filius Sadoc * làcerdotis;nbsp;Elihoreph 8c Ahia filij Sila, {cribx : lolaphatnbsp;filius Ahilud,.àcommentarijs; Banaias filiusnbsp;Ioiadx,{uper exercitü: Sadoc autem 8c Abia-.thâr,{àcerdotes: Azarias filius Nathan, fupernbsp;eos qui alsiftebantregizZabud filius Nathan,nbsp;ficerdos amicus regi : Sc Ahifar præpofitusnbsp;domus;6c Adoniram filius Abda luper tribu-ta. Habebat autem Salomon duodecim prx-fedos fuper omnem Ilrael qui prxbcbant an-nonam regi, 8c domui eins : per fingulos c-

5.

-ocr page 295-

Salomon. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Regum II I.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ny


raliel, à Bet-fan vfque Abel-mchula ê regió^ nelecmaan .Ben-gâber in Ramoth-galaad:nbsp;habebat Auoth-iàir fîlij Manafîc in Galaad,nbsp;ipfè præerat in omni regione Argob^ qnæ eftnbsp;in BaGnjfcxaginta ciuitatibus magnis atquenbsp;muraris^qQæ habebant feras æreas. Ahinadadnbsp;filius Addo præeratin Manaim.Achimaas innbsp;Nephthalizfed amp; ipfè habebat Bâfèmath filianbsp;Salomonis in coniugio. Baana filius lîufijnnbsp;Afèr, amp;in Baloth. lofaphat filius P'haruc_, innbsp;IfiacbarzSemei filius ElaJnBe-iamin.Gabernbsp;•o*. filius Vrijin terra GaLiad^’in terra Sebon régis Araorrhæij amp; ög regis Balan, fuper omnia quae erat in ilia terra. luda amp; Ifrael innu-merabilcs, ficut arena inaris in multitudinenbsp;C comedentes,amp;bibentes,atquelaetantes. IlSa-^’*•47.«. iomonautcmcratinditionefua, habens omnbsp;nia régna sgt;fècum’ à flumine Terræ-Phili-fthijm vfqueadterminum AegyptizofFeren-tium fibimunera^amp;fêruientiûci cunólisdie-bus vitxeius, Erat aute cibus Salomonis pernbsp;dies fingulos triginta cori fimilx,amp; fexagin-ta cöri farinæjdccera boues pingues,ôc viginnbsp;ti boues pafcuales, amp; centum arietes,exceptanbsp;venatióne ceruorum,caprearum, atque bubanbsp;lorum,amp; auium altilium. Ipfe enim obtine-bat omnem regionem qua: erat trans Flume,nbsp;?.I. oquafi’a Thaphfavfque ad Gazam,amp; cüótosnbsp;reges illarum regionum;amp;; habebat pacem exnbsp;omni parte in circuitu.Habitabatque luda amp;nbsp;Ifraelabfque timoré vllo,vnulquifque fub vinbsp;te fua j amp; fub ficu fua,a Dan vfque Bcr-fabeenbsp;cumftis diebus Salomonis. Er habebat S.iló-».Par.p f mon llquadraginta millia præfepia cquorum

’ i) currilium,amp; duodecim millia equeftriü .Nu-triebantque eos fupradidi régis præfedi : fed amp;neceflaria menfæ.rcgîs Salomonis cum in-genti cura præbebantin tempore fuo. Hordenbsp;um quoque, amp; paleas equorum amp; lumento-rum deferebant in locum vbi erat rex, iuxtanbsp;'‘•47.lt;. conftitutum hbi. lIDedit quoq; Deus fapiennbsp;tiam Salomonfamp; prudetiam multam nimis,nbsp;amp; latitudincm cordis,’ quafi arenam quæ eftnbsp;in littore maris.Et.prxcedebat fäpientia Salonbsp;mohis fapientiam omnium Orientalium, amp;nbsp;Aegyptiorum, Sieratfajiientiorcunäisho-minibus : fapientior Ethan Ezrahite, amp; Hernan amp; Chalcol,amp;;Dorda filijsMahol: Seerat nominatus in vniuerfis gentihüs per cir-cuitum. Locutus eft quoque Salomon trianbsp;milliaparabolas amp; fuerfit carmina eins quinque millii.Et difpurauit.fiipcr lignis .à cedro,nbsp;qux eft in Libano, vfquerad hyffbpuni que e-grediturde parietezamp;.difleruit de iumentis 8cnbsp;volucribus,8creptilibus amp; pifcibus. Et venienbsp;bahrdecunétis populis ad audiendam lapi-cntiam Salomonis,Scab vniùerfîs regibus ternbsp;r«,qui audiebant fàpientiam eius. ¦

MTiit quoque Hir.-inl rex Tyri feruos fuosadSalomonézaudiuitenimqUüdnbsp;ipfum vnxiflcncregem *pro patree-ius : quia amicus fuera'r Hiram Dauidomninbsp;tempore.Miht aût Salomon ad Hiram;dicês,nbsp;Tu feis voluntatem Dauid patris mei,amp; quianbsp;no potuerit xdificare domii nomini D omininbsp;Dei fui propter bella imnlirtentia per circui-tum J donee daret Dominus eos fub veftigionbsp;pedum eius.hfiicautem requiem dedit*Deus *olt;gt;mitiu,nbsp;mens mihi per cireuitum: amp;nóeftfatanjne-que occurfus malus.Quam ob rem cogitoæ-dificare templum nominülDomini Dei mei. x.Reg./.knbsp;ficutlocurus eft Dominus Dauidpatri meo,nbsp;dicens, Films tuus quem'dabo pro tefiiper lo ßnbsp;lium tun, iplêædificabit dofnû nomini meo.nbsp;Praecipe igitur vt præcidâtmihigt;fèrüi tui’ce- gt;.8.nbsp;dros de Libano, 8c lerui mei fint cum (eruisnbsp;tuiszraerccdcm aüt feruorum tuorû dabo tibinbsp;quameunq; petierisdeis enim quomodo^nonnbsp;eft in populo meo vir qui nouerit lign.a cxdenbsp;re ficut Sidonij. Cü ergo audiflet Hiram verba Salomónis,lxtatus eft valde, amp; ait, Bene-diCtUs Dominus Deus hodie, qui dédit Da-tiid filium lapientilsimum fuper populumnbsp;hiinC plurimum. Et mifit Hiram ad Salomo-netïl,dicens,Audiui quæcunque mandafti minbsp;hi ; ego faciam omnem voluntatem tuam innbsp;lignis cedrinis 8c abiegnis.Serui mei deponetnbsp;ea de Libano ad mate : 8c ego compona ea innbsp;ratibusin mari, vfquead locum quern figni-ficaiieris mihi, Sc applicabo eaibi, 8c tu tolles ea : præbebifque neceflaria mihi, vt deturnbsp;cibus domui mex. itaque Hiram dabat Salo- Gnbsp;moni ligna cedrina, Sc ligna abiegna, iuxtanbsp;omnem voluntatem eius.Salomon ante prx-bebat Hiram viginti millia coros tritici in cibum domui eius, 8c viginti coros purißimi o-leizhxc tribuebat Salomon Hirâper fingulosnbsp;annos , Dedit quoque Dominus fapientiam

Salomo-


-ocr page 296-

Salomon.

STuprt.j.b. SalotnoniJIßcutlocutuseft ei:amp;erat pax inter Hiram amp; Salomonemjamp; percuflcrunt am bo fcedus . Elegitquerex Salomon operariosnbsp;de omni Ifrael^Sc crat indidio triginta millianbsp;virorum.Mittebatqjeos in Libanum^ decernnbsp;millia per mêles lingulos vicifsini^ ita vt duobus menfibus eflent in domibus fuis : Sc Ado-niram erat fuper huiulcemodi indidionem.

D Fueruntque Salomon! leptuaginta millia eo-rum qui onera portabant: amp;odoginra millia , - latomorum in monte : ablque præpofitis quinbsp;I præerant fingulis opcribus, numero triû mil-lium,amp; treccntorum præcipientium populo,nbsp;amp; his qui faciebant opus.Præcepitque rex vtnbsp;tollcrent lapides grandes, lapides pretiolbs innbsp;fundamétum templi,amp; quadrarent eos : quosnbsp;dolauerunt cjcmentarij Salomonis,amp; cæmennbsp;tarij Hiram: porro Giblij præparaucruntlin-gna amp; lapides ad a:diflcandam domum.

5. Figura amp; fabrica templi quo ad^racipuai e-iusfartes interiores amp; exteriores.

CAP. VI.

A ”1 IIAétû eft ergo quadringetcflmo amp; odo i.Par.j. a. |—5 gefimo anno egreßionis filiorum llraelnbsp;de Terra-Aegypti, in anno quarto (mennbsp;fe Zio , iple eft menfls lecundus) rcgni Salo-monis fuperIlrael,a:dificare cœpit domii Donbsp;mino. Domus autem quam ædificabatrex Sanbsp;lomonDomino, habcbat lexaginta cubirosnbsp;in longitudine,amp; viginti cubitos in latitudi-ne,amp; triginta cubitos inaltitudine. Etporti-cus cratantetemplum viginticubitorum Ionnbsp;gitudinis,iuxta mcnfurarn latitudinis templi:nbsp;amp; habebat decern cubitos latitudinis ante fa-ciem templi. Fecitq; in templo feneftras obliquas. Et ædificauit fuper parietem templi tanbsp;bulata pergyrumjin parietibus domus percirnbsp;cuitum templi amp; oraculi,amp; fecitlatera in cir-cuitu.Tabulatum quod fubtererat, quinquenbsp;cubitos habcbat latitudinis, amp; medium tabu-latum lexcubitorum latitudinis,8c tertium tanbsp;bulatum leptem habens cubitos latitudinis.nbsp;Trabes autem poluitin domo percircuitumnbsp;forinlècus,vtnó hærerent mûris templi. Donbsp;mus autem cum ædificarctur, de lapidibus donbsp;latis atque perfedis ædifîcata eft : amp; malleus,nbsp;amp; lecuris,amp; omne ferramentum non flint aunbsp;ditaindomo cum ædificarctur. O Ilium late-ris medij in‘'pariete’cratdomus dextrx: amp;pcrnbsp;cochleam afeendebant in mediu cœnaculum,nbsp;amp; à medio in tertium.

ß Et ædificauit domum, 8c cofummauitcam: texit quoquedomum laquearibus ccdrinis.Etnbsp;ædificauit tabulatum fuper omnem domumnbsp;quinq;quot;cubitis altitudinis, Scoperuit domumnbsp;lignis ccdrinis.Et falt;ftus eft'lermo Domini adnbsp;Salomonem,dicens,Domus}iæc quam ædifi-eas,fi ambulaucris inpræceptis meis, ôciudi-

Regum III.

tur,nec omnino lapis apparere potcrat in pariere . Oraculum autem in medio domus, in interior! parte fecerat,vt poneret !b! area foederis Domini.Porro oraculum habebat viginnbsp;t! cubitos longitudinis, 8c viginticubitoslatitudinis,8c viginti cubitos altitudinis;8copenbsp;ruitillud atque vcftiuit auro purißimo.lcd 8cnbsp;altare vcftiuit cedro. Domum quoq; ante o-raculum operuit auro purißimo,8c affixitla-minas clauis aurcis. Nihilque erat in templonbsp;quod non auro tegeretur: led 8c totum altarenbsp;oraculi texit auro. Et fecit in oraculo duos

cia mea feceris,8c cuftodieris omnia mandata mea, gradiens perea:firmabo lèrmoné meumnbsp;tibi, llquc locutus fum ad Dauidpatre tuum.nbsp;Et habitabo in medio filiorum Ifrael, 8c non b.e.nbsp;derelinquam populum meumlflael, Igiturnbsp;ædificauit Salomon domum, 8c confumma-uitcam. Et ædificauit parietes domus intrin-Iccus, tabulatis cedrinis : à pauimento domutnbsp;vfque adfummitatem parietum, 8c vfquc adnbsp;laqucaria, *operuit lignis cedrinis intrinle-cus;8c texit pauimentum domus tabulis abic-gnis.Aedificauitque viginti cubitorum ad ponbsp;fteriorem partem templi tabulata cedrina, ànbsp;pauimento vlque ad fuperiora:8c fecitintcri-orcmdomumoraculiinSamftumlamftorum. cnbsp;Porro quadragin ta cubitorum erat iplum tê-plum pro foribus oraculi. Et cedro omnisdonbsp;mus intrinlècus vcftiebatur,habens tornatu-ras,8ciuntfturas fuas fabrefadas, 8c cælaturasnbsp;eminentcs:omnia cedrinis tabulis veftieban-cherubim de lignis oliuarum, decern cubitorum altitudinis.Qmnquccubitorum ala cherub vna,8c quinque cubitorum ala cherub al-tera:ideft deccm cubitos habentes, alummi-tate alæ vnius vlq; ad alæ altcrius fummitatc.nbsp;Decern quoq; cubitorum erat cherub Iccun-dus:in menflira pari,8c opus vnum erat in duonbsp;bus cherubim, id eft altitudiné habcbat vnusnbsp;cherub decern cubitorum, 8c fimiliter cherubnbsp;lecundus. Pofuitq; cherubim in medio templi interioris:extcndebat autem alas fuas chc-rubim,8c tangebat ala vna parietem,8c ala ehenbsp;rub lecundi tangebat parietem alterumialæ aunbsp;temigt;alter«’in media parte templi fe inuieem q**nbsp;contingebat.Texit quoq; cherubim auro. Etnbsp;omnes parietes templi percircuitum Iculpfltnbsp;varijs cælaturis 8c torno:8c fecit in eis cherubim, 8c palmas,8c piduras variaSjqiiafi prominbsp;nentes de pancte,8c egredientes. Sed 8c paui-mentfi domus texit auro intrinlècÜts 8c extrinnbsp;lecus. Etin ingreflu oraculi fecit'oftiola delinbsp;gnis oliuarum,poftelq; angulorum quinque.nbsp;Et duo oftia de lignis oliuarum.-8c Iculplit innbsp;eis piduram cherubim, 8c palmarum Ipcciei,nbsp;Sc anaglypha valde prominentia, 8c texit ca a»nbsp;ro:8c operuit tarn cherubim, quaro palma$,8cnbsp;extera^


-ocr page 297-

Salomon.

caetera auro.Fecitq; in introitu tcmpli portes de lignis oliiiarum quadrangulatos:amp; duo o-ftia de lignis abiegnis altrinlecus ; amp; vtrunq;nbsp;ortium duplex erat, Stfe inuicem tenens apenbsp;riebatur. Et fculpßt cherubim, amp; palmas, amp;nbsp;cælaturas valde eminentes : operuitq; omnianbsp;laminis aureis opere quadro ad regulLEt ædinbsp;ficauit atrium interius tribus ordinibuslapi-dum politorum, amp;: vno ordinelignorum cs-dri.Anno quarto fundataert domus Domininbsp;in menie Zio ; amp; in anno vndecimo, menienbsp;Bul (iplèert menlîs olt;äauus) pcrfeóta eft domus in omni opere luo,amp; in vniuerfis vtcnfinbsp;libus luis:xdificauitqueeam annis leptem.

5. Talatiu Salomonis, domusfaltus nbsp;nbsp;nbsp;quot;vxorü

eius^yaria ßimptuoßßima templißtpellcx. CAP. VII.

Omum autem fuam xdiftcauit Salo-I Binon lltredecim annis Sc adperfedum vfq; perduxit. Aedificauit quoq; do-mum laltus Libanicentfi cubitorumlongitunbsp;dinis,8c quinquaginta cubitoru ra latitudinis,nbsp;amp; trigintacubitorum altitudinis: 8c quatuornbsp;deambulacra inter columnas cedrinas: lignanbsp;quippe cedrina excideratin colfinas. Et tabunbsp;latis cedrinis veftiuit tota cameramiquæ qua-draginta quinque columnis fuftentabatur.nbsp;Vnus aût ordo habebat columnas quindecimnbsp;contra le inuicem politas,8c eregione le relpinbsp;cicntes,xquali fpatio inter colûnas, 8c fupernbsp;colunas quadrangulata ligna in cundtis æquanbsp;lia. Et porticû columnarû fecit quinquagin-tacubitorum longitudinis,8c triginta cubitonbsp;rum latitudinis: 8calteram porticumin facienbsp;maioris porticus,8c coirinas,8cepiftiliafupernbsp;*ƒ«!gt;. columnas*.Porticum quoque folij,in qua trinbsp;bunal eft,fecit: 8c texit lignis cedrinis .à paui-mento vfq; ad fummitatem. Etdomücula innbsp;qualêdcbatur ad iudicandum, erat in medianbsp;J B porticu lîmili opere.Domuni quoque fecit finbsp;“bj.». ijæ pharaonis (llquam vxorem duxerat Salo-mon)tali opere,quali 8c hancporticum. Omnbsp;nialapidibus prctiofis,qui ad normam quannbsp;damatque menfuram tamintrinlècus quàmnbsp;, cxtrinlècus lèrrati erant:à fundamento vlquenbsp;ad lummitatem parietum j Scquot;intrinlecus’vf-que ad atrium maius. Fundamenta autem denbsp;lapidibus pretiofis, lapidibus magnis decemnbsp;fine odto cubitorum. Et défuper lapides prx-tiofi æqualis menfuræ lecSli erant,fimiliterquenbsp;de cedro. Et atrium maius rotundum triumnbsp;ordinurtiue lapidibus lêlt;âis, 8c vnius ordinisnbsp;de dolata cedro : ncc non 8c in atrio domusnbsp;Domini interior!,8cin porticu domus.Mifitnbsp;quoq; rex Salomon, 8c tulit Hiram de Tyro,nbsp;filium mulieris viduæ de tribu Ncphthali,parnbsp;te Tyrio,artificcm óerarium, 8c plenum làp-i-entia, ôcintelligentia, èc doôtrina adfacien-

Regum Iir. n8 dum omne opus ex ærc. Qui cùm venifiet adnbsp;regem Salomonem,fecit omne opus eius. Etnbsp;finxit duas columnas æreaSjdecem 8c oélocunbsp;bitorum altitudinis columnam vnam : 8c (lli-nea duodecim cubitorum ambiebat columnam vtranque. Duo quoque capitellafecit, Cnbsp;quæ ponerenturfiiper capita columnarû, fu-filia e.x æreiquinque cubitorum altitudinis canbsp;pitellum vnum,8c quinquecubitorum altitunbsp;dinis capitcllum alterum; 8c quafiin modumnbsp;retis, Sc catenarum fibi inuicem miro operenbsp;contextarum. Vtrunq; capitellum columnarum fufile erat : lèptena verluum retiacula innbsp;capitello vno, 6c lèptena retiacula in capitel-lo altero.Et perfecit columnas, 8c duos ordi-nes,per circuitum retiaculorum fingulorum,nbsp;vt tegerent capitella quæ erantfuper fummitatem, malogranatorum : codé modo fecit 8cnbsp;capitellolècundo . Capitella autem quæ eratnbsp;fupercapita columnarum, quafi opere lilij fanbsp;bricat.a crant,in porticu,quatuor cubitorum.nbsp;Et rurfiim aliacapitella in fiimmitate columnbsp;narum défuper iuxta menfura columnæ connbsp;tra retiacula:malogranatorum autem ducen-ti ordincs erant in circuitu capitclli lècundi.nbsp;Etftatuitduas columnas in porticu rempli:nbsp;cumque ftatuiftet columnam dexteram, vo-cauit earn nomine lachim :fimiliter erexit conbsp;lumnam lècundam, 8c vocauit nomen eiusnbsp;Booz.Et fuper capita columnarum opus innbsp;modum lilij pofuit:perfedumq; eft opusco-luronarum. Fecit quoque marc fufile decem Dnbsp;cubitorum .1 labio vfque ad labium,rotûduninbsp;in circuitu : quinq; cubitorum altitudo eins,nbsp;amp; rcfticula triginta cubitoru cingebat illudnbsp;per circuitum, Et Iculptura fubter labium cirnbsp;cuibatilluddecem cubitis ambiens mare:duonbsp;ordines Iculpturarum hiftriatarum erat fufi-les. Et'ftabant’fuper duodecim boues, è qui-bus tres refjîiciebant ad Aquilonem,Serresnbsp;ad Occidentem, 8c tres ad Meridiem, 8c tresnbsp;ad Orientem: Semare fuper cos déluper erat.*nbsp;quorum pofteriora vniuerla intrinlècus la-titabant.Grofiitudo autem lutêris,trium vn-ciarum eratilabiumque eius, quafi labium ca-licis, 8c folium repandi lilij .-duo millia baros capiebat, gt; 8c tria millia metretas’. Etnbsp;fecit decem bales æneas quatuor cubitorumnbsp;longitudinis baies fingulas, 8c quatuor cubitorum latitudinis,8c trium cubitorum altitudinis . Et iplum opus bafium, interrafilcnbsp;erat :8c Iculpturæ interiunduras . Et internbsp;coronulas Scpleftas, leones 8c boues 8c cherubim: 8c iniunôfuris fîmiliter défiiper : 8cnbsp;fubter leones 8c boues quafi lora ex ære de-pendentia . Et quatuor rotæ per bales fingu-las,8c axes ærei:8c per quatuor partes quafi hunbsp;meruli fubter lutéremfufiles, contra fe inuicem ref- ,


-ocr page 298-

Salomon.

E cem reïpeftântcs.Os quoquelutêrisintrinlè-cus erat in capitis fnmmitate:amp; quod forinfe eus apparebatjVnius cubiti erat^totiim rotunnbsp;dunijpariterque habebat vnum cubitiim 5e dinbsp;midiumnn angulis autem coiumnarum varixnbsp;cælaturæ erant:amp; media inter columnia^ quanbsp;dratanon rotunda.Quatuor quoq; rotö^quaenbsp;per quatuor angulos bafis erant, cohxrebantnbsp;Îîbi {ubter bafim:vna rota habebat altitudinisnbsp;cubitum amp;c ferais.Tales autem rotx erant quanbsp;les lolent in curru fieri: amp; axes earum , amp; ra-dij,amp;canthi,amp; modioli, omnia fufilia. Namnbsp;amp;humeruliilli quatuorperfingulos angulosnbsp;bafis vnius,cx ipfii bafi fufiles amp; coniundi c-rant. In fiimmitateautem bafis erat quxdamnbsp;rotunditas vnius amp; dimidij cubiti, ira fabrefanbsp;lt;fta,vt luter défuper poflêt imponi,habens cænbsp;laturas fiias, variafque fculpturas e'x fèmetip-j? fa. Sculpfir quoque in tabulatis illis quæ eratnbsp;ex ære,amp; in angulis, cherubim, amp; leones, Scnbsp;palmaSjquafi infimilitudinem hominis ftan-tis,vtnon cxlata,{ed appofitaper circuitn vi-derentbir.In huncmodum fecit dcccm bales,nbsp;fufura vna,8c mefura, fculpturaq; confimili.nbsp;Fecit quoque decern luteres æncos:quadraginnbsp;ta baros capiebatluter vnus, eratquequatuornbsp;cubitorum:fingulos quoquelutêres per fingunbsp;las,id eft decem balès,pofuit. Et eóftituit decern balèsjqainquc ad dexteram partem tem-plijamp; quinqueadfiniftram : mareautem po-liiitad dexteram partem tépli, contra Orien-tem ad Meridiem. Fecir'ergo’Hiram lebetes,nbsp;Sc lcutras,8camulas,5c perfecitomne opus renbsp;gis Salomonis in templo Domini.Columnasnbsp;duas,8cfuniculos capitellorum fuper capitel-la columnarum duos:8c retiacula duo, vt öpcnbsp;rirent duos funiculos, qui erant luper capitanbsp;columnarum. Et malogranata quadringentanbsp;in duobus retiaculis: duosverfus malograna-torum in retiaculis fingulis,ad operiendos funbsp;niculos capitellorum qui erant fuper capitanbsp;G columnarum.Et bales decé, Sc luteres decemnbsp;fup er bales. Et mare vnum, Sebouesduode-cim fubtermare.Etlebetes,8clcutras, Sc amunbsp;laSiomnia valà quæfecit Hiram régi Salomonbsp;ni in domo Domini, de aurichalco erant. Innbsp;capeftri regione lordanis fudit ca rex in argilnbsp;Iola terrajinterSpehoth ScSarthan.Etpofuitnbsp;*«» Jaw» Salomo omnia vala*; propter multitudinemnbsp;sw»»». ninaiam non erat pondus æris. Fecitq;

Salomon omnia vala in domo Domini:alta-re aureum,Sc menlam fuper quam poneren-tur panes propofitionis,auream : Sc candela-bragt;aurca’,quinquead dexteram,Scquinque adfihiftram contra oraculum exauropuro:nbsp;Sc q.uafi lilij flores, Sc lucernas defiiper aure-as:8c forcipes aureos, Sc hydrias, Scfulcinu-laSjScphialas, 6c mortariola, Sc thuribula de

Regum III.

auropurilsimo : Sc cardines oftiorum domus interioris Sanéti làndorum , Scoftiorum domus rempli, exauroerant. llEtperfecit omnenbsp;opus quod faciebat * Salomon in domo Do-mini,8c intulitquæ landificauerat Dauid pater fuus,argentum. Sc aurum, Scvala, repo-fuitque in thelauris domus Domini.

lt;S. Temflum introduBain ifßimarta dedica-tur^mhula illud implente ; Salominpoß Iongam orationem populo benediiit^ numerui bo um amp; ouium immolatarum hac celebri fefii-uitate.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

CAP. V I 11.

TVncllcongregati flint omnes maiorcs A natu Ilrael cumprincipibus tribuum,nbsp;Sc duces familiarum fiiioru Ifrael adnbsp;regem Salomonern in lerulalem.-vtdeferrentnbsp;arcam fœderisDomini, de ciuitateDauid,idnbsp;eft de Sion.Conuenitque ad regem Salomonern vniuerfus Ilrael in menie quot; Bethanim’,nbsp;in lolenni die iple eft menfis leptimus.Venc-runtquecundi lenes deIlrael,Sc tuleruntar-cam lacerdotes. Sc portauerunt arcam Dominbsp;ni. Sc tabernaculumfœderis, amp; omnia valànbsp;lamäuarij quæerantin tabernaculo;Scferebatnbsp;ea ficerdotes Sc Leuitæ. Rex autem Salomo,nbsp;Scomnis multitudo Ilrael quæ conueneratnbsp;adeum, gradiebaturcum illo antearcam. Scnbsp;immolabant ones Sc boues ablqueæftimatio-neSc numerum. Et in tuier un t lacerdotes arcam feederis Domini in locum fuum, in oraculum templi, in Sandum fiindorum fubternbsp;alas cherubim. Siquidem cherubim expande-bantalas luper locumarcæ. Sc protegebat ar-cam,8c veétes eins défuper. Cumq; emineretnbsp;vecles,8capparerentfummitates eorumforisnbsp;fanduamim ante oraculum, non apparebantnbsp;vitra extrinlècus, qui Sefuerunt ibi yfque innbsp;prælentem diem. In area autem no erat aliudnbsp;Ilnili dux tabulæ lapideæ liguas pofuerat in eanbsp;Moyles in Horeb, quando pepigit Dominus 'nbsp;fœduscum filijslfi-ael,cùm egrederenturdenbsp;Terra-Aegypti.Faétum eft autem, cùm exif-lent lacerdotes de lànduario , nebula implc-uit domum Domini, Sc non poterant lacerdotes ftare Sc miniftrare propter nebulam:nbsp;impleuerat cnim gloria Domini domum Donbsp;mini.

llTunc ait Salomon, Dominus dixit vt ha-bitaret in nebula. Aedificâs xdificaiii domum in habitaculum tuum, firmißimu fólium tuûnbsp;in lèmpiternum . Conuertitque rexfaciemnbsp;lùam, 8c benedixit omni ccclefiæ Ilrael : om-nis enim eeelelîa Ilrael ftabat. Et ait gt; Salo-mo’,Benedi!ftus Dominus Deus Ifrael quilonbsp;cutus eft ore fiio ad Dauid pattern mcü , Sc innbsp;'manibus eius’perfecit,dices, A die quaeduxinbsp;popu-


-ocr page 299-

Salomon.

populum meumlfracl deAegyptOjnoii elegi ciuitatôiti ds vniuerfis tribubus ifraeljVt ffidi-ficareturdomus,8c effet nomémeumibi: fednbsp;clcgiDauid vt effet fuper populum meumnbsp;™^'*’lffacl. (i Voluit/^; Dauid pater meus ædificarenbsp;domum nomini Domini Dei Ilraebamp;aitDonbsp;minds ad Dauid patrem meum. Quod cogi-tafti in corde Cuo asdiffcare domum nomininbsp;mco, bene fecifti hoc ipfurti mente traótans.nbsp;Veruntamentunonxdificabisoinihi’ domû,nbsp;fèdfiliustuus qui egredietur derenibiis tuîs,nbsp;iplè xdificabit domû nomini meo.Conffrmanbsp;dit Dominus fermonemfuum, que locutusnbsp;eft:ftetiq; pro Dauid pâtre meo, amp; lèdiffipernbsp;thronum Ilraeljficut locutus eft Dominus:Scnbsp;îcdifîcaui do'mû nomini Domini Dei Iffael.

Et conftitui ibi loeû arcæ in qua fcedus Do^ mini eft,quod percuffitçum patribus noffrisnbsp;quando egrelsi funt de Terra-Aegypri.Stetitnbsp;auté Salomon ante altare Domini in contpe-duecclefix Ifrael, Scexpandit manus fuasinnbsp;cœlumjamp; aitjIlDomincDeus iG'ael, non eftnbsp;ffmilis tuideusin cœlo dcffipcr, amp;. fuperter-ram deorfum : qiffcuftodis paclum St milèri-' cordiam lèruis tuis qui ambulant coram te innbsp;toto corde fuo.Qui cuff odiffi Icruo' tuo Da-liid patri mco quælocutus es ei : ore locutus es,amp; manibus perfeciffi_, vt hæc dies pro-bat.Nuncigitur Domine Deus Ifraef confernbsp;üa fâmulo tuo Dauid patri meo quæ locutusnbsp;CS eij dicenSj II Nonauferetur de te vit coramnbsp;me,qui fèdeat fuperthronn Iffael: ita tamé finbsp;cuftodierintfilij tui viam fuam^ vt ambidentnbsp;corâ me ficut tu ambulaff i in confpsôtu meo.nbsp;Et nunoDomine’Deus Ifrael fîrmenturvernbsp;ba tua quæ locutus es fêruotuo Dauid patrinbsp;meo. Ergóne putandum eft quôd verèDeusnbsp;habiter fuper terramPfî enim coelü^amp; cœlicœnbsp;lord te caperc non poffiint^quanto magis donbsp;mus hæcquamædificaui ? Sed refpice ad ora-tionem fèrui tui, amp;ad preces eius Dominenbsp;Deus meus : audi hymnu Scorationem quamnbsp;feruus tuusorat coram te hodie^Vt fint oculinbsp;tui apertifiiper domura hanc node ac die: fiinbsp;per domû de qua ditifti, IIErit nomen meumnbsp;ibitvt exaudias orationc^quaorat in loco iftonbsp;ad te fèruus tuus^ Vt exaudias deprecationemnbsp;fcrui tui amp; populi tui Ifi’ael quodcunq; ora-üerint in loco ifto, amp; exaudies in loco habi-taculi tui in cœlo: amp; cû exaudieris, propitiusnbsp;D eris. Si pecçauerit homo in proximum fuum,

amp; habuerit aliquod iuramentû quoteneatur aftridus:amp; venerit propter iuramentum coram altari tuo in domum tua, tu exaudies innbsp;cœlo:amp; facies,amp; iudicabis fèruos tuos, con-demnans impium, amp; reddens viam fuam friper caput eius, iuftificansqueiuftum, amp; rétribués ei fècundum iuftitiam fuam,Si fuge-

Regum Iir.

rit populus tuus Iffael inimfcos fiios ( quià peccaturus eft tibi)amp; agentes pœnitentiâ, amp;nbsp;confitétes nomini tuo venerint,amp; orauerint^nbsp;amp; deprecati te fuerint in doino hac : exaudinbsp;in cœlo, amp; dimittcpeccatû populi tui ifrael,nbsp;2creduces eosin terram quamdediftipatribusnbsp;eorum. Siclaufum fuerit cœlum, amp; non pluenbsp;rit propter peccata eorum , Siorantes in loconbsp;ifto pœnitentiain cgerint nomini tuo , Sednbsp;peccatis fiiis cOnuerfî fuerint propter affli-dionem fuam: exaudi eos in cœlo, amp; dimittenbsp;peccata fèruorum tuorum, amp; popufi tui Iffa-el: amp; oftende eis viam bonam per quant ara^nbsp;bulent, amp; da pluuiam fiiper tCrram tuara quanbsp;dedifti populo tuo in poffefsionem . Fames-fi oborta fuerit in terra,aut peftilêtia, aut cor-fuptus aer,aut ærugo, aut locufta,vel rubigo,nbsp;amp; affiixerit eû inimicuseius portasobfidens,nbsp;omnis plaga, vniuerfi infirmitas,,cunda de-iiotatio,amp;imprecatioquæacciderit omni honbsp;mini de populo tuo Ifi-ael : fiqiris cognoueritnbsp;plagam cordisfui,Scexpanderitmanus luasiftnbsp;domo hac, tu exaudies in cœlo in loco habi-tationis tuæ,amp; repropitiaberis,8c faciès vt des.nbsp;vnicuique fècundum omnes vias fuas,ficutnbsp;videris coreius ( quia tu noffi folüscb'r omnium filiorumhominum) vttimeant tecun-cris diebus quibus viuunt fuper facicm terrx ,nbsp;quâ dedifti patribus noftris.Infuper amp; alieni-gena,qui nô eft de populo tuô Ifracl,cû venenbsp;rit de terra longinqua propter nomen tinimnbsp;(audieturenimnomen tuû magnû,amp; manusnbsp;tua fortis, 2cbrachium tun extentnm vbiq;)nbsp;cû venerit ergo,amp; oraucrit in hoc loco,tu exaudies in cœlo, in firmaméto habitaculi tui,nbsp;amp; faciès omnia pro quibus înuocauerit tealienbsp;nigena : vt difeat vniuerfi populi terrarû nomen tuû timere, ficut populus tuns Ifiael, 6cnbsp;probet quia nométuû inuocatû eft fuper domû hancquâædificaui. Si egreffusfuerit populus tuus ad bellû contra inimicos fuos, pernbsp;viam,quocunq; mifèris eos,orabunttecôtranbsp;viam ciuitatis qua elcgifti,8c contra donjumnbsp;quâ ædificaui nomini tuo,8c exaudies in cœlo orationes eorû, 6c preces eorum , 6c faciesnbsp;iudicium eorû. Quodfipeccauerinttibi(llnQ i.Par.tf.g.nbsp;eft enim homo qui no peccct) 6c iratus tradi- Ecae^'.'c.*nbsp;deris eos inimicis fuis,amp; capriui duéri fuerintnbsp;in terra inimicorû loge velpropè, 6cegerintnbsp;pœnitentiâ in corde fuo inloco capriuitaris,nbsp;6c couerfi deprecati te fuerint in captiuitatenbsp;fua,dicétes,Peccauimus,iniquê egimus, impie geffimus: 8c reuerfi fuerint ad te in vniuernbsp;fb cordeliio,8c tota anima fua in terra inimicorû fiiorû,ad quâ capriui duéri fuerint;8cora 'nbsp;uerint te contra via tcivæ fuæ qu-a dedifti pa-tribus eorû,8cciuitatis qua clegifti,6c remplinbsp;quod ædificaui nomini tuoicxaudies in cœlo,nbsp;in firmx-


-ocr page 300-

Salomon.

infirmanientolblij tui orationes eoruna^ amp; præces corûj amp; facies luclicium corû:amp; propinbsp;tiaberis populo tuo qui peccauit tibi,Ôc omninbsp;bus iniquitatibus eorum quibus præuâricâ-tifuntin te:amp; dabis mifericordiam coram eisnbsp;quicos captiuoshabuerint, vt mifereanturnbsp;eis.Populus enim tuus cftjSc hæreditas tua,nbsp;quos eduxifti de Terra-Aegyti, de medionbsp;fornacis ferreæ.Vt fîntoculi tui apcrti adde-precationem lerui tui,amp; populitui Ifrael, 6cnbsp;cxaudias eosin vniuerfispro quibus inuocanbsp;uerint tc.Tu enim feparafti eos tibi in hære-ditaté devniuerfis populis terra;, ficut loculus es per Moyfen ieruum tUH,quando eduxifti patres noftros de Aegypto Dominenbsp;Deus. Faâum eft autem, cum compleflet Sanbsp;lomonorans Dominû oninem orationem 6cnbsp;deprecationem banc, furrexit de conlpçÂunbsp;altaris Domini: vtrunq; enim genu in terranbsp;fixerai, 8c manus expanderat in cœlû . Stetitnbsp;ergo, 8c benedixit omni ecclefiæ Ifiael vocenbsp;magna,dicens,Benediâ:us Dominus quidedit requiem populo fuo Ifrael, iuxta omnianbsp;quælocutus eft; non cccidit ne vnus quidemnbsp;lermo ex omnibus bonis quælocutus eft pernbsp;Moyfen lèruû fuum.Sit Dominus Deus no-fter nobilcum ficut fuit cû patribus noftris,nbsp;non derelinquensnos neq; proijcies.Sed in-clinet cordanoftraadle, vt ambùlemusinnbsp;vniuerfis vijs eius , amp; cuftodiamus mandatanbsp;eius,8cceremonias eius, 8c indicia quxcunq;nbsp;mandauit patribus noftris. Et fint lèrmonesnbsp;meiifti quibus deprecatus fum coram Dominbsp;no,appropinquates D omino D eo noftro dienbsp;ac nolt;fte,vt faciatiudiciu leruo fijo, 8c popu-lo fuo Ifrael per fingulos dies: quot;,8c’lciant om-nes populi terræ,quia Dominus iplè eft Deus,^ non eft vitra abfqueeo. Sit quoquecornbsp;noftrû perfeótumcü Domino Deo noftro,nbsp;vtambulemus in decretis eius, 8c cuftodiamus mâdata eiuSjficut 8c hodic. Igitur rex 8cnbsp;omnis Ifiaelcumeo, immolabant vidlimasnbsp;coram Domino.Madauitq; Salomo hoftiasnbsp;pacificas,quas immolauit Domino,bourn vinbsp;gintiduo millia,8c ouiii centu viginti millia;nbsp;8c dedicauerût templum Domini rex 8c * filijnbsp;Ifrael.In die ilia fandtificauit rex medifi atrij,nbsp;quod erat antedomum Domini; fecit quip-pe bolocauftumibi,8cfacrificium,8c adipemnbsp;pacificorum:quoniam altare xreum quod e-rat coram Domino,mirius crat, 8c capere nonbsp;poterat bolocauftum,8cfacrificium,8c adipenbsp;pacificorum.Fecit ergo Salomon in temporenbsp;illo feftiuitate célébré, 8c omnis’lfiael cû eo,nbsp;multitudo magna ab introitu Emath vfquenbsp;ad Riuum-Aegypti, coram Domino Deo nonbsp;ftro, feptem diebus 8c feptem diebus, id eft,nbsp;quatuordecim diebus.Et in die odaua dimifit

Regum III.

pOpulos: qui benedicentes regi profcAi amp;nt in tabernacula fualxf.inteSj8c alacri corde.funbsp;peromnibus bonis qux feceratDominusDanbsp;uid feruo fuo, 8c Ifiael populo fuo.

iS. Dominus Salomonißcundo apparens, iulet fuaßeruarepracefta., addita cominatione nißnbsp;ßruoMßterint .Salomonflures «dißcat ciui~nbsp;tAtes,gentesßbi faàt trihutarias, amp; claße innbsp;Ofhir mißßa pluri^um auri reäßt.

c AP.I X.

F Adlum eft autem cum perfeciflet Salo-mon xdificium domus Domini,8cædifî cium regis, 8c omne quod optauerat 8cnbsp;volueratfacere, apparuit ei Dominus fècûdonbsp;llficut apparuerat ei in Gabaon. Dixitq; Do-minus ad eum, Exaudiui orationern tuam 8cnbsp;deprecationem tua, quam deprecatus es coram me: fandlificaui domumhancquaædifi-cafti, vt ponere nomen meum ibi in fimpitcrnbsp;num,8c erunt oculi mei 8c cor meum ibi cunnbsp;dis diebus.Tu quoq; fiambulaueris cora me,nbsp;ficut ambulauit * pater tuus, in fimplicitatç *olt;«^**nbsp;cordis 8c in xquitatc: 8cfcceris omnia quxnbsp;prxcepitibi , 8c légitima mea 8c indicia mcanbsp;lèruaueris,ponâ thronû regni tui fiiper Ifiaelnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

in Icmpiternu, llficut locutus fiimDauidpa-tri tuo,dicens,N0 auferetur vir de generetuo de folio Ifiacl.Si aute auerfione auerfi fueri-tis VOS 8c filij veftri, non Icquétes me,nec cu-ftodientes mandata mca, 8c ceremonias measnbsp;quas propofui vobis, fid abieritis 8c colueri-tis deos alienoSjSc adoraucritis eos;aufera ifrael defuperficie terræ quadedi cis^ 8c teplumnbsp;quod làndlificaui nomini mco proijeia à con Bnbsp;Ipedlu meo,erit(j; Ifiael in prouerbium. Seinnbsp;fabulam cundtis populis . Ét domus hæc eritnbsp;in exemplum:omnis quitranfieritper eä,ftu- pju.»»'nbsp;pebit 8cfibilabit,8c dieet, I!Quare fecit Domi ler»«*****nbsp;nus fie terræ buic 8c domui buic.’Et refpódc-bunt. Quia dereliqueruntDominum Deuranbsp;fiium, qui eduxit patres eorum de Tcrra-Ae-gypti,8c fècuti fiint deos alienos, 8c adoraue-runteos,8c coluerût eos: idcirco induxitDonbsp;minus fupereos omne main boc . IlExpletisnbsp;autem annis viginti poftquam ædificaueratnbsp;Salomon duas domos,id eft domum Domininbsp;8c domum regis,(Hiram rege Tyri præbentcnbsp;Salomon! ligna cedrina 8c abiegna,8c aurumnbsp;iuxta omne quod opus babuerat) tune déditnbsp;‘Salomon Hiram viginti oppidain Terra-*’¦'*'**nbsp;Galilææ.Et egrefl'us eft Hiram de^Tyro,vt vi-deret oppida quæ dederatei Salombn, 8c nonnbsp;placuerunt ei, 8c ait, Hæccinefunt ciuitatesnbsp;quas dedifti mibi,frater?Et appellauit easTernbsp;ram-cbabul, vfq; in diem banc. Mifit quoqjnbsp;Hiram ad regemgt;Salomonern’ cétum vigin- p..|.nbsp;ti talentaauri. Hæc eftfumma expenfàrum,nbsp;quam obtulit rex Salomon ad ædincand.a do-

niura


-ocr page 301-

Salomon.

Mum Domini 5c domum fiiam ScMello^Sc murum Icrufilcm^ 5c liefer, 5c Mageddo 5cnbsp;Gazer. Pharao rex Aegypti alcendit, 5c cepitnbsp;Gazer^fticceditcj; earn ignirSc Chananæû quinbsp;habitabatin ciintate, interfecit,5c deditca innbsp;doremfiliæ luæ vxonSalomonis.Aedificauitnbsp;ergo Salomon Gazer, Beth-horon interiorc,nbsp;ôcBaalath 5c Palmiram in terra lolitiidinis.nbsp;Etomnes vicosqui adle pertinebant, 5c eratnbsp;ablq; muro,muniuit,5c ciuitates curruuni, 5cnbsp;ciuitates equitum,5c quodcunq; ci placuit vtnbsp;ædificaret in IeruGlem,5c in Libano 5c in o-rani terra potellatis fuæ. Vniuerfum populnnbsp;qui remanlèrat de Amorrhris,5c Hethæis,5cnbsp;Phereza:is,6c Heiiæis, amp; Iebulæis,qui no ßmtnbsp;defilijs Ilrael.-horum fiiios, qui rcmanlerantnbsp;in terra, quos Icilicet non potuerant filij If-D raelexterminate:fecit Salomon tributarios,nbsp;viq; in diem hanc.De hlijs autem Ifi-ael nonnbsp;conftituit Salomon leruire quenquam, led e-rant viri bellatores 8c miniftri cius, 5c principes 8c duces, 5c præfedi currufi 5c equorum.nbsp;Etant autem principes fiiper omnia opera Sanbsp;lomonis præpofîti quingenti quinquaginta,nbsp;‘gt;Pi s habebât lubiectû populum, 5c ftatutis o-

’¦ petibus imperabant. IFilia autem Pharaonis. alcenditde Ciuitate-Dauidindomumfuamnbsp;quam ædifîcauerat ei igt;Salomon’:tûca:difica-nitMello. OlFerebat quoq; Salomon tribusnbsp;vicibus perannos lîngulos holocaufta,5cpa-cificas viÂimas fuper altare quod ædificaue-ratDominOj5c adolebatthyraiama corâ Donbsp;minoiperfeâumqjefttemplû. Claflem quo-' quefecitrex Salomon in AJîon-gâber, quænbsp;cft iuxta Ailath in littorc Maris-rubri,in Ternbsp;ra-Idumææ.Mifitq; Hirain clafleilla lèruosnbsp;fuosvirosnauticos Segnaros maris,cum lèr-uis Salomonis. Qui cùm veniflênt in Ophir,nbsp;fumptum inde aurü quadringentorn vigintinbsp;talentorum, detulerunt ad regem Salomone.

5. yénitreginaSahaad regem Saîomone, qtite àus mir atafapientiam^magnificentiam amp; gunbsp;hernatione, datisacceptis^^ amplis muneribtisnbsp;dijeeßit'. Salomon multtim tributum ac aurunbsp;aliunde accipit, yafa amp;fcuta, magnißeum^nbsp;thronum conßruit, multam aepreeiofam habet fupellcililem in yafis, curribus ö* equii,nbsp;in abundantia argenti ac cedrorum.

CAP. X.

j A EdllSc regina Saba audita fama Salomo-nomine Domini, venit tentare eîi ’»'.ii.j/ inæn'^matibus. Et ingrefla Icrufalemnbsp;multo cum comitatu,5c diuitijs,camelis por-untibus aromata,8c aurû infinitum nimis,5cnbsp;gemmas ptæciolàs,veniradgt;regé’Salomoné,nbsp;Scloçutaeft ei vniuerlaquæhabebatin cordenbsp;fiuô.lt;Etdocuit earn Salomon omnia verbanbsp;quæ propofuit; nô fuit lèrtno qui regem pof-

/

Regum III. 110 fètlatere, 5c non relponderet ei. Vidés autemnbsp;regina Saba omnem fàpienriam Salomonis,nbsp;5cdomum quam xdificauerat, 8c cibos menlà;nbsp;eius,5c habitacula lèruorum, 8c ordines mininbsp;Iîrantium,veftefq; eorum,5c pincernas,8c honbsp;locaufla quæ ofïèrebat in domo Domini:nonbsp;habebatvitraIpititum, dixitlt;^j adregé. Vêtusnbsp;elf lèrmo quem audiui in terra mea fùperlèrnbsp;monibus tuis,8cfuper làpientia tua;5c nô crenbsp;debam narrantibus mihi, donee ipla veni, 8cnbsp;vidi oculis meis, ôc probaui quod media parsnbsp;mihi nuntiatanon fuerit:maioreft làpientia,nbsp;5c opera tua,quam rumor quem audiui.Bea- gnbsp;ti viri tui,8c beatilerui tui hi,qui liant coramnbsp;te lèmpetjôc audiût fipientiam tuam.Sit Do-minus Deus tuus bencdiôlus,cui complacui-lli,5c pofiiit tefuper thronum Ifi'ael,eo quodnbsp;dilexerit DominusIlrael inlèmpiternum, 8c:nbsp;conftituit te regem, vt fàceres indicium 8c iunbsp;ftitiam. Dédit ergo régi centû viginti talen-ta auri,5caromata multanimis, 8c gémas prænbsp;ciolasrnonluntallata vltràaromata tam mut.nbsp;ta, quàni ea quædedit regina Saba régi Salomon!.(Sed 5c clalsis Hirara,quæ portabatau-rumde Ophir,’attulit ex Ophir ligna thyinanbsp;multanimis,8cgemmas prxciofas. Fecitqucnbsp;rex delignis thyinis fulcra domus Domini,nbsp;5c domus regiæ, 8c citharas lyrafque cantori-bus:non funt allata huiulcemodi ligna thyina, nequevifii vlquc in prælcntem diem.)nbsp;Rex autem Salomon dédit reginæ Saba omnia qux voluit, amp; petiuitab eo:excepris his,nbsp;qua: vitro obtulcrat ei munere regio. Quænbsp;reuerfi eft, 8c abijt in terram fuam cum fer-uis fuis.Etat autem pondus auri quod olFere- Cnbsp;batur Salomoni perannos fingulos,lèxcen~nbsp;torum lèxaginta lex talentorum auri : excc-pto eo quod aftèrebant viri, qui fiiper vedi-galia erantj5c negotiatores vniuerfiquelcru-ta vendentes,8c omnes reges Arabix, diicefq;nbsp;terræ.Fecitquoquerex Salomon ducétalcu-ta de auro purilsimo , fexcétos auri liclos de-dit in laminas Icuti vnius.Et trccentas peltas.nbsp;èxauro probato:treccntxq; minx auri vnamnbsp;peltam veftiebant : pofuitq; eas rex in domonbsp;laltus Libani.Fecit etiam rex Salomon thronum de ebore grandem:8c veftiuit eum auronbsp;fuluo nimis,qui habebat lèx gradus;5c fiimminbsp;tas throni rotunda erat in parte pofteriori:8cnbsp;dux manus hincatq; inde tenentes fedile : ôcnbsp;duo leones ftabant iuxta manus lingulas. Et **nbsp;duodccim leunculi liantes fuper lexgradusnbsp;hincatqueinde : non eft fiidum taie opus innbsp;vniuerfis regnis. Sed 8c omnia vafa, de qui- pnbsp;bus potabatRex Salomon,erant aurea: 8c v-niucrlà fupellex domus làltus Libani de auro puriftimo : non crat argentum, nec alicu-ius præcij putabatur in diebus Salomonis,nbsp;quÎA


-ocr page 302-

Salomon. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Regum I IT.


quia clafsis regis per mare cum clafle Hiram ïèmel per tres annos ibat in Tharfis^defereiisnbsp;indeaurum amp; argentum, Sc dentes elephan-torum^amp;tßmias, amp;pauos . Magnificatus eftnbsp;ergo rex Salomon fuper omnes reges terra: dinbsp;uitijs Si fapientia. Et vniuerfa terra defydera-bat vultum Salomonis j vt audiret lapictiamnbsp;eius,quam dederat Deus in corde cius. Et finnbsp;guli deferebâtei munera^vafa argen tea Si au-rea^vefteSjSi arma bellica^ aromata quoq;. Sinbsp;equos Si mulosper annos fingulos . Con-gregauitque Salomon currus Siequites^ Si fanbsp;lt;ai hint ci mille quadringenti currus^Si duo-decim millia equitum:Sidifpofi.iiteos perci-uitas munitaSjSi cum regein lerulalem. Fe-citque vttanta efiet abunduntia argenti in lenbsp;lalem^quataSilapidum; Sicedrorum præbuitnbsp;multitudinem quali ficomoros^ qux nafeun-tur-in campeftribus.Et educebantur equi Salomon! de Aegypto Si de Coa.Negotiatoresnbsp;enim régis emebantde Coa^Siftatuto precionbsp;perducebat. Egrediebaturaut quadriga ex Aenbsp;gypto (excentis ficlis argenti,, amp; equus centilnbsp;quinquaginta. Atq; in huncmodu cundi reges Fïethæorum Si Syriæ equos venundabât.

S, Salomon plunmii tungitur multeribus alie-nigenis^ ah eis infatuatus ad tpfarum idola lonuertitur, in quem iratuî Dominus fitfeitatnbsp;ei aduerfarios Jidad, 7{a'^n^ amp; Ieroboa,cmnbsp;ferprophetamjihidpromittitregnum Ißrael^nbsp;Jèruata 'Vna tribu Salomonisfilio, moritur Sanbsp;lomon poft quadraginta regni annos luifutee-dit filius l^boam. .

CAP. XI.

A lEx autem Salomon (ladamauitmulic-PeuM^'dquot; i \ alienigenas multas, filiam quoque •‘7' • J, ^p}jai-^onis,Si MoabitidaSjSi Ammoninbsp;tidas,Idumæas,Si Sidonias,Si Cethæas;degénbsp;tibus fuper quibus dixit Dominus filijs Ifrael,nbsp;Exo. J 4. b, llNon ingrediemini ad eas,neqne de illis ingrenbsp;dientur ad veftras : certifiimè enim auertentnbsp;cordaveftravt lèquamini deos carum.Hisnbsp;itaque copulatus eft Salomon ardentifiimonbsp;?.tf. amore,Fueruntq; ei vxores!gt;quafi’ reginæ lê-ptingentæ,Sc concubinæ trecentæ: Siauerte-runt mulieres coreius. Cumqueiam eflet fè-nex, deprauatum eft coreius per mulieres,nbsp;vt lèquerctur deos alienos ; neceratcor eiusnbsp;perfedum cum Domino Deo fiio, ficut cornbsp;Dauidpatriseius . Sedcolebat Salomon A-^,6. ftarthen deam Sidonorum , gt; Si Camos deûnbsp;,Moabitarum’,Si Moloch idôlum Ammonitanbsp; rfi.Fecitq; Salomon quod no placuerat coranbsp;Domino , Si non adimpleuit vt fequereturnbsp;Dominû,ficut Dauid pater eius. Tîic ædificanbsp;uit Salomo phanum Chamos idôlo Moab,innbsp;môte qui eft cotra lerulàlé. Si Moloch idolo

¦ filiorû Ammo.Atq; in hune modû Fecit vni-

uerfis vxoribus fins alienigenis,quæ adolehât thura Si immolabant dijs fuis. Igitur iratuseftnbsp;Dominus Salomoni, quod auerlàefiet mes e-ius a Domino Deo Ifi-ael, llqui apparuerat einbsp;{ècûdô,Si prcceperat de verbo hoc ne lèquerenbsp;tur deos alienos. Si non euftodiuit quæ man-dauit ci Dominus . Dixit itaq; Dominus Salomoni, Quia habuifti hoc apud te,Si non eunbsp;ftodifti padum meum, Si præcepta mca quxnbsp;mandaui tibi, difrumpensllftindam regnumnbsp;tuum.Sidabo illudlèruo tuo. Veruntameninnbsp;diebus tuis nonfaciam propter Dauid patremnbsp;tuum: de manu filij tui Icindam illud, ncc to -tum regnum auferam, lèd tribum vnam dabonbsp;filio tuo propter Dauid lèruum meum. Si IC'nbsp;rulàlemquam elcgi.Sulcitauitautem Dominus aduerfarium Salomoni Adad Idumæumnbsp;de lèmine regio,qui erat in Edom, IlCû enimnbsp;efiet Dauid in Idumæa,8iafcêdiflet loab prinnbsp;ceps militix adlepelicndum eos qui fuerantnbsp;interfedi, Si occidiflet omne mafeulinum innbsp;Iduraæa (fèx enim menfibus ibi moratuseftnbsp;Ioab,Si omnis Ifrael, donee interimeret ora-ne mafeulinum in Idumæa) fugit Adad ipfc.nbsp;Si viri Idumæi de fêruis patris eius cum eo,vtnbsp;ingrederetur Aegyptû : erat autem Adad puernbsp;paruulus.Cumqj furrexiffent de Madian,ve-neruntinPharan, tuleruntlt;^; fècum viros denbsp;Pharan, Si introicrunt Aegyptum ad Pharaonbsp;nem regem Aegypti: qui dédit ei domum, SCnbsp;cibos conftituit,Si terram delegauit.Et inuc-nitAdadgratiam coram Pharaorte valde,innbsp;tatum vt daret ei vxorem, fôrorcm vxoris fiixnbsp;germanam Tapîmes reginæ. Genuitque ei fo pnbsp;ror Taphnes Genubath filium. Si nutriuit eilnbsp;Taphnes in domo Pharaonis;eratque Genubath habitans mud pharaoné cum filijs eius.nbsp;C umq ue audiflet Adad in Acgypto,dormifl0nbsp;Dauid cum patribus fuis. Si mortuû efie loabnbsp;principe militiæ, dixit Pharaoni, dimittemegt;nbsp;vt vadam in terram meam . Dixitque ei Pharao, Qua enim re apud me indiges, vt quærasnbsp;ire ad terram tuam.’Atillerefp5dit,Nulla; fèdnbsp;obfècro te vt dimittas me. Sufeitanit quoque ,nbsp;ei Deus aduerfarium Razoh filium Éliada,quinbsp;fugerat Adar-ézerregem Sobadominû fuum:nbsp;Si congregauit contra eum viros,Si fadus eftnbsp;princeps latronum cum interficeret eos Dauid: abieruntque Damafeum Si habitaueruntnbsp;ibi. Si conftituerunt eumregem in Damafeo,nbsp;eratque aduerfàrius Ifrael cünélis^iebus Salonbsp;monis:Si hoc eft malüm Adad, Si’odium connbsp;tra Tfrael,regnauitquein Syria.Ieroboaquoq; Enbsp;filiusNabat,Ephratæus,de Sâreda,fèruüs Sàlonbsp;monis, cuius mater erat nomine Seruâ, mu-lier vidua:leuauit manum contra regé.Et hxcnbsp;eft caufàrebcllionisaduerfus eum, quia Salomon «dificauit Mello, Sicoæquauitvoragi-nem

-ocr page 303-

Regumllr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lil

Semeiamfrophetam dißifat. leroloMn *vtro Aweoi erexunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adorados, tonfinutufo-

lennitate,altari acßacerdotilu!.

CAP, XII.

VEnitautemRoboamin Sichern:illuc A enim congregatus eratomnis’lftael’nbsp;adcÓftituendum eum regem. IIAtve i.Par.io.a

roboam, amp; omnis multi tudo Ilrael^ amp; locuti fùnt ad Roboam^dicenteSjPater tuus durifsi-mü iugum impofuit nobis: tu itaqjnuncim-minuepaululü de imperio patris tui durißi-mOjamp;deiugo grauißimo quod impofuitnonbsp;bis^amp; fèruiemus tibi.Q^i ait cis^ Ite vfque adnbsp;tertium diéjamp;reuertimini adme. Cumqjab- Bnbsp;ijfl'etpopuluSj inijtcófilium rex Roboacuranbsp;fenioribus^qui aßiftebant co ra Salomone panbsp;tre eius^cum adhuc viueretjamp; ait^Quod datisnbsp;mihi confiliüjVtrelpondea populo huic?Quinbsp;dixerüteijSi hodieobcdieris populo huic,amp;nbsp;lèruieris^amp;petitioni eorü ceflerisjocutusq;nbsp;fueris ad eos verba lenia, crût tibi ferui cun-ctis diebus. Qm dereliquit confilium lènumnbsp;quod dederant ei^Sc adhibuitadolefcetes quinbsp;nutriti fuerant cum eo_,amp;aßiftebant illi, di-xitq; ad eos.Quod mihi datis confiliü, vt re-Ipondea populo huic^quidixerunt mihi, Le-uius faciugum quodimpofïiit pater tuus ßi-per nos? Et dixerüt ei iuuencs qui nutriti fue

Salomon.

ncm cïuitatisDauid patris lui.Eratautcm Ie roboam vir fortis 8c potens, videnfque Salo- *nbsp;monadolelcentem bonæindolis 8cinduftriû,nbsp;conftituerat eum præfedum fuper tributa v-niuerlx domus lolèph . Fadum eft igitur innbsp;tempore illo,vt leroboam cgrederetur de le-ruGlem, 8c inueniret eü Ahias Silonites pro-pheta in via, opertus pallio nouo : erant au- ro leroboam fïlius Nabath cum adhuc efletnbsp;F temduo tantum in agro , Apprehendenfque in Aegyptoprofugus à facie régis Salomonis,nbsp;Ahias pallium fuum nouum, quo coopertus audita morte eins, reuerfus eft de Aegypto.nbsp;eratjlcidit in duodecim partes.Et ait adlero- Milerûtq;, 8c vocauerunt eum:venitergolenbsp;boara. Toile tibi decem ftifluras : hæc enimnbsp;dicitDominus Deus Iftael, Ecceego ftindânbsp;regnum de manu Salomonis, 8c dabo tibi de-cé tribus. Porto vna tribus remanebitei propter lèruum meum Dauid,8c lerulàlem ciui-tatem quam elegi ex omnibus tribubus Iftael;nbsp;CO quod dereliquerit me, 8c adorauit Aftar-thendeam Sidoniorum, 8c Chamos deumnbsp;Moab, 8c Moloch deum filiorû Ammon: 8cnbsp;non ambulauerit in vijs meis vt faceret iufti-tiam coram me, 8c præceptamea,8c indicia finbsp;eut Dauid pater eius . Nec auferam omne re-gnum de manueius, lèdducemponameumnbsp;cundis diebus vitæ fiiæ, propter Dauid 1èr-uum meum quem elegi, qui euftodiuit mandata mea 8c præcepta mea.Auferam autem renbsp;gnum de manu filij eius, 8c dabo tibi decemnbsp;tribusefilio autem eius dabo tribum vnam,vtnbsp;remaneat lucerna Dauid lèruo meo cundisnbsp;diebus coram me in lerulàlem ciuitatequamnbsp;G elegi vt eflet nomen meumibi. Te autem af-

lumam,8c regnabis luper omnia quæ defyde- rantcum eo,Sicloquerepopulo huic: qui lo- C rat anima tua,erisque rex fuper Ifrael. Si igi- cuti funt ad te,dicétes, Pater tuus aggrauauitnbsp;turaudieris omnia quæ præcepero tibi,8cam iugum noftrum,tu releuanos ;llSicloqucris^lt;:^'47-‘**nbsp;bulaueris in vijs meis, 8c fcceris quod redum ad eos, Minimus digitus meus großior eftnbsp;eft coram me, cuftodiensmädata mea 8cpræ ’ -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ -

cepta mea,ficutfecit Dauid lèruus meus : ero tecum,amp; ædificabo tibi domum fidelé, quo-modo ædificaui Dauid domum,8c tradam tibi Ilrael: 8c affligam lèmen Dauid lu per hoc,nbsp;veruntamen non cundis diebus. Voluit ergonbsp;Salomon interficere leroboam iquifurrexitnbsp;amp; aufugit in Aegyptum ad Selàc regem Ae-gypti,8c fuit in Aegypto vfijj ad mortem Salomonis , Reliquum autem verborum Salomonis, 8c omnia quæ fecit, 8cfapientia eius:nbsp;eccevniuerlà lcripta luntin libro verborumnbsp;tgt;dierum’Salomonis.Dies autem quos régnanbsp;uit Salomon in lerulàlem luper omnem If-rael,quadraginta anni fiint.Dormiuitque Salomon ciiîh patribus luis,8c lèpultus eft in Cinbsp;uitäte Dauid patris fui', regnauitque Ro- liumNabath. Videns itaq; populus quod nonbsp;boam filius eius pro eo.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;luiflet eos audire rex relpodit ei,dicens, Quæ

•5gt; itiuenum fecutiu conßlium patitur nobis pars in Dauid?vel quæ hæreditas in fi-reg«i d'tuifionem, amp; leroboam rexfuper de- lio lßi?igt;Vade’in tabernacula rua Ilf.iel,nunc eew tribus confiituitur , exereitum ^uo^ue vide domum tuam Dauid.Etabijt Ilrael in tanbsp;^^04»! aduerßts leroboam Dominus per bernaculalua.Superfiliosautélfiaefquicun-Q^ que

dorfo patris mei. Et nunc pater meus pofuit fuper vos iugum graue,ego auté addam ftipernbsp;iugum veftrum:patermeus cæcidit vos flagelnbsp;lis,ego auté cædam vos lcorpionibus.Venit ernbsp;go leroboa, amp; omnis populus ad Roboa dienbsp;tertiajftcut locutus fueratrex,dicens, Reuer-timini ad me die tertia.Relponditq j rex popunbsp;lo dura, derelido confilio lèniorum quod einbsp;dederant, amp; locutus eft eis lècundum confi-liumiuuenü, dicens. Pater meusaggrauauitnbsp;iugum veftrum,ego auté addam iugo veftro;nbsp;pater meus cæcidit vos flagellis, ego auté cæ-dam vos Icorpionibus. Et non acquieiiit rexnbsp;populo;quoniaauerfatus fuerateum Dominus, vt fiilcitaretverbumfuumllquodlocutus Supr».«.f.nbsp;fuerat in manu Ahiæ Silonitæ, ad leroboa fi-

-ocr page 304-

lu.Roboam. Regum. Ill IfJefoboam lt;]iie Habitabant in ciuitatlbus luda j regnauitnbsp;Roboa. Mißt ergo rex Roboam Aduram quinbsp;erat fuper tributa: amp; lapidauit eum oninis If-E raeljamp; morruus eft.Pörro rex Roboam fefti-nus afcendit currumjamp; fugit in lerufaleni^renbsp;ceßitq; Ifraelàdoino Dauidjvfq; in praefen-tein diem. Faâuin eft autcm cum audifiér o-ninis Iftael quod reuerfiis efletleroboanijminbsp;leruntj 8c vocauerunt eum congregato cœtu,nbsp;ßcconftitucrunt eum regem fùper omnêlf-raelj nec fècutus eft quiipiam do'aium Dauidnbsp;præptertribum ludalolam.

Venit autem Roboam leruialem^ 5c cogre gauit vniuerlàm doraum Tuda^ 8c tribu Ben-iarain^centum oftoginta millia eleôtorum vi

ruerat,Janitati reflituuur rediens auteinpr»-pheta à leone ocetditur^ quod T)ei 'ierbo ino-hediensjuijjet, amp; leroboamßtam auget tm-piet'atem. cap. x ill.

ET ecce vir Dei venit de luda in fei'mo ne Domini inBeth-el,leroboam ftan-te fiiper altare, 8c thus iaciente. Et ex-clamauit contra altare in ferm one Domini,nbsp;8c ait,Altare, altare, hæC dicit dominus^ IIEc-ce filius nafeetur domui Dauid, lofias nomine, 8c immolabitfuper te lacerdotes excelfo-rum,qui nuncin te thurafiicccndunt, Sc-oflanbsp;hominu fiiper te incendet.Deditq; in ilia dienbsp;fignum, dicens. Hoc erit fignum quod locutus eft Dominus,Ecce altare feindetur, 8c ef-

rorum,8cbellatorum,vtpugnarent cotrado- fundetur cinis qui in eo eft . Cumq; audillet mum Iftael j 8c reducerent regnum Roboam rex lermoné hominis Dei que inclamaueratnbsp;i.Pir. ii.a filio Salomonis.lIFactus eft autem ièrmo Do ~nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- - -

mini ad Semeiam virum Dei^dicens^Loque-p rc ad Roboam filium Salomonis regem luda, 8c ad oranem domum luda^ôc Ben-iamin, 8cnbsp;reliquos de populo, dicens,Hîec dicit D omi-nuSjNon àicendetis,neq; bellabitis contra franbsp;très veftros filios Iftael; reuertatur vir in domum fuam.à me enim fadtum eft verbû hoc.nbsp;Audierût ïèrmonem Domini, 8c rcuerfi funtnbsp;de itinere ftcut eis præceperat Dominus. Ae-dificauit autem leroboam Sichern in montenbsp;Ephraim,8c habitauit ibi: 8c egreflus indeæ-dificauit Phanuel. Dixitq; leroboam in cor-Sup.n.f. fuo,(INunc reuertetur regnum ad domum

Dauid, fi aftenderit populus ifte vt faciatfii-crificia in domo Domini in Ieru{àlem,8c có-uertetur cor populi huius ad dominum fiium Roboam regé luda, interficiérq; me,8c reuernbsp;tentur ad eü.Et excogitate cofiliojfecit duosnbsp;vitulos aureos,8c dixit eis,Nolite vitra afcen-derein leruftleJlEcce dij tui Iftael,qui te edunbsp;Exod.jx.b xerunt de Terra-Aegypti. Pofuitqj vnum innbsp;Beth-el 8c altcrum in Dan: 8c faótum eft verbum hocinpeccatum;ibat enimpopulusad Deiilladie inBeth-cl, 8cverbaquælocutusnbsp;adoradum vitulumjv/q; in Dan.Et fecitpha-s.Pa.tt. C. na in excelfis, (18c ftcerdotes de extremis populi, qui no erant de filijs Leui * Conftituit-quediem Iblennem in menft O(ftauo,quinta-decima diemenfis,in fimilitudinem folenni-tatis quæ celcbrabatur in luda Et alcendensnbsp;altare, fimiliter fecit in Bcth-el, vt immola-ret vitulis quos fabricatus fuerat : conftituit-

que in Beth-el lacerdotes excelforum quæ fe Ego fiim.'Dixitqfadeum, Veni mecum do-cerat. Et afcendit fuperaltare quod extruxe- mum,vtcomedas pane.Qm ait,Non pofl'ura rat in Beth-el quintadecima diemenfis oda- reuerti,neq; venire tecum, nec cori;edam pa-ui,quemfinxeratde corde fuo; 8c fecit fblen- nem,neq; bibam aquamin locoifto: quialo-nitatem filijs Iftael,8cafcenditfuperaltarevt cutus eftDominus adme in fermone Dominbsp;adoleretincenfum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ni,dicens,Noncomedespanem,5cnonbibes

5. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propheta de luda ad lenboam de al aquam ibi, nec reuerteris per viam qua ieris.

iarisfubuerfione amp; natiuùate loßa regispro Çmi ait illi, Et ego propheta fum fimiiis tui: phe(a(,^tiO arantÿ marnt:lenboams^iuie esça- 8c angelus locutus eft mihi in fermone Domini,

cotraaltarein Beth-el, extenditmanfi fuam dealtari,dicés. Apprehend! te eum. Et exaruit Bnbsp;manuseius quaextenderatcotra eum; nec vanbsp;luitretrahere earn ad fe.Altare quoq; feiffumnbsp;eft, 8cefFufus eft cinis de altari, iuxta fignumnbsp;quodprædixerat vir Deiinfermone Domini.Et ait rex ad vir Dei,deprecare facie Dominbsp;ni Dei tui, 8c ora pro me, vt reftituatur ma-nus’meamihi. Orauitq; vir Dei facie Domini, 8c reuerfa eft manus régis ad eil, 8c fada eftnbsp;ficut prius fuerat. Locutus eft autrex ad vininbsp;Dei, Veni mecum dornii vt prandcas, 8c dabonbsp;tibi munera.Refpoditq j vir Dei ad regem,Sinbsp;dederis mihi media parte domus tuæ, no venia tecumjUec comedampanem, neq; bibamnbsp;aquamin locoifto : ficenim mandatum eftnbsp;mihiinfermoneDomini præcipicntis, NonCnbsp;comedes pane,neq; bibes aquam, nec reuertenbsp;ris per viam qua veni fti. A bijt ergo per aliamnbsp;via, 8c no eft rcuerfus per iter quo venerat innbsp;Beth-el. Prophètes autem quidam fènex ha- .nbsp;bitabatin Beth-el,ad quemquot;venerunt filij fui,nbsp;8c narrauerut’ ei omnia opera quæ fecerat vir rnuit-j*

fueratad regem,tgt;5c’narraueruntpatri fuo.Et pgt;.4. dixit eis pater eorum , Per quam viam abijt?nbsp;*Oftenderunt ei filij fuiviam perquam abie- *Et.unbsp;rat virDei qui venerat deluda. Et ait filijsnbsp;fuis,Sternite mihi afinu.Qui cum ftrauiflent,nbsp;afcendit,8c abijt poft viru Dei,8c inuenit eu Dnbsp;fèdenté fubtus tercbinthurn;8cait illi. Tuncnbsp;es vir Dei quiveniftideludatRcfponditille,nbsp;_ z- , ¦ . , . .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, quot;Dixit.}»

-ocr page 305-

gt;.!•

' P rtf he tlt;t (jUtiuus.i

Iu.Roboam. RegumlII. nbsp;If .leroboam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ni

mini, dicens, Rcduc eum tecum in domum tuam,vtcomedatpanem,8c bibat aquam.Fe-fellit eum,8c reduxit lècumzComedit ergo panbsp;nem in domo eius,8c bibit aquam.Cumqj fédèrent admenlàm, faôtus eft lèrmo Domininbsp;ad prophetam qui reduxerat eum.Et exclamanbsp;uit ad virum Dei, qui venerat de luda, dices,nbsp;Hæc dicit Dominus,Qma non obediens fui-ftiori Domini, 8cnoncuftodifti mandatumnbsp;quod prxcepit tibi Dominus Deus tuus: 8cnbsp;reuerfus es, 8c comedifti pané 8c bibifti aquanbsp;in loco in quo præcepit tibi ne comederesnbsp;paneiTijneque biberes aquam, non infereturnbsp;cadauertuum infèpulchrum patrû tuorum.nbsp;Cumque comedifiet 8c bibifiet, ftràuitafi-nuragt;fiium’quot;propheta’ quem reduxerat. Qmnbsp;cùm abijfîètjinuenit eumleoin via, 8c occi-dit,8ceratcadauer eius proieétum initinere:nbsp;alinusautem ftabatiuxtailium, 8cleo ftabatnbsp;iuxta cadauer. Et ecce, viri tranfeuntes vide-runt cadauer proiedum in via, 8c leone ftan-tem iuxta cadauer.Et venerunt,8c diuulgauenbsp;runt in ciuitatem in qua prophètes illelenexnbsp;habitabat. Qimdcùm audifiet propheta illenbsp;qui reduxerateum de via,ait,Vir Dei eft,quinbsp;inobediens fuit ori Domini, 8c tradiditeumnbsp;Dominus leoni,8cconfregit eum, 8cocciditnbsp;iuxta verbum Domini quod locutus eft ei.

F Dixitq; ad filios fiios, Sternitemihi afinum. Qui cû ftrauifient,5c ille abij fiét, inuenit cadauer eius proieótum in via,8c afinum 8c leo-nem ftanres iuxta cadauer ; non comeditleonbsp;dccadauere,nec Ixfit afinum.Tulitergo prophètes cadauer viri Dei, 5cpoluitilludfüpernbsp;afinum,8c reuerfus intulitin ciuitatem ''pro-/«M. phetæ fcnis’,vtplangcrent eum. Et pofiiit canbsp;dauer eius in fêpulchro fuo;8c planxerunt eil.

«gt;•gt;• Heuoheu’mi frater.Cumque planxiflent eil, dixit ad filios fi.ios,Cu mortuus fuero, fèpelinbsp;te me in fêpulchro in quo vir Dei fèpultus eft;nbsp;iuxta ofia eius ponite olTa mea.Profeóto enimnbsp;veniet lêrmo quem prædixit in lèrmone Donbsp;mini contra altare quod eft in Beth-el,8cnbsp;contra omnia phana excelfórum qua: funt innbsp;Vrbibus Samariæ. Poft verba hæc non eft re-uerftis leroboam de via fiia pelsima,lêd econnbsp;trario fecit de nouißimis populi lacerdotesnbsp;cxcclforum:quicunquevolebat,impjebatmanbsp;numfuam,8c fiebat facerdos excelfórum . Etnbsp;propter hanc caulam peccauit domus lero-boa,8c euerla eft,8c deleta de luperficie terrae.

«S. nbsp;nbsp;nbsp;iiiaspropheta ah yxore leroham fuper filto

A hia eegrotante interrogatus prcedi tit filium moriturum, amp; domutn lerohoam penitus e~nbsp;ttertenda, quo mortuoficceditfilius Nadah:nbsp;autemjiegypti diripit domum T)omininbsp;lerujalem^cÿ mortuo ‘J^hoam ßtcceditf-lius Ahia. c A p. X1111.

IN tempore illo ægrotauit Abiafiliusie-A roboani. Dixitque leroboam vxori fiiæ,nbsp;SurgCjßc commuta habitum^ ne cognof-caris quôd fis vxor leroboamiamp;vadein Silo,nbsp;vbi eft Ahias propheta llquilocutuseft mihi Supra.n.f.nbsp;quôdregnaturus eflêmfiiperpopulumbunc.nbsp;Toile quoque in manu tua decem panes, amp;nbsp;cruflulam,amp;vas mellis', amp; vadead illumiip-lè enim indicabit tibi quid euenturum fit puenbsp;ro huic.Fecit vt dixerat, vxor leroboam ; amp;nbsp;cônfurgens abijt in Silo, amp; venitin domumnbsp;Ahiæ:at ille non poterat videre, quia caliga-uerant oculi eius præ lènedute. Dixit autemnbsp;D ominus ad Ahiam , Ecce vxor leroboa in-greditur,vt confulat te fupcr filio fuo qui æ-grotat.-hæcamp;hæclôquêris ei.Cùm ergo ilia Bnbsp;inrraret, amp; difiimularct le efle q uæ erat,audi-uit Ahias fbnitum pedum eius introeunrisnbsp;per ofi:ium,amp; ait,Ingredere vxor leroboam,nbsp;quare aliam te elle fîmulas?égo autem miirusnbsp;fum ad te durus nuntius.Vade,amp; dic leroboam,Hæc dicit Dominus Deus Ilrael,Qtfia e-xaltauitedemediopopuli, amp;dedi teducemnbsp;fuperpopulum meùm Ifiael:amp; Icidi regnumnbsp;domus Dauidjamp;dedi illud tibi, amp;non luiftinbsp;ficut leruus meus Dauid,qui cuftodiuit mannbsp;data mc^amp;lècutus eft me in toto corde fuo,nbsp;faciens quod placitû efletin conlpeótu meo:nbsp;led operatus es male fiipcr omnes qui fuerûtnbsp;ante te, 5cfecifti tibi deosalienos 5c conflatinbsp;les, vt me ad iracundiàm prouocares, me aûtnbsp;proiecifti poft corpus tuumddcirco ecce ego Cnbsp;inducam mala luper domum leroboam, amp;nbsp;percutiam de leroboam mingêtem ad pariere, 8cclaufiim,8cnouifiiraûinllrael: Semunnbsp;dabo reliquias domus leroboam, ficut mun-dari folet fimus vfquead purum. Qui mortuinbsp;fuerint de leroboam in ciuitate, comedét eosnbsp;caneszqui autem mortui fuerint in agro, vo-rabunteos aues cœli; quia Dominus locutusnbsp;eft.T U igitur ftirge,6c vade in domum tuam:nbsp;8c in iplo introitu pedum tuorum in vrbem,nbsp;morieturpuer, 8cplangeteum omnis Ifrael,nbsp;8c lèpeliet; ifte enim lolus infereturde lero-boam in lèpulchrum, quia inuentus eft fuper

3 eolèr-

-ocr page 306-

lu. Roboam. RegumlII. If.leroboam.

^uï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;Baaßin regtth Jß-aelpraliatUT,

impetrato à Tien-adad rege Syrie attxtlio. ÂjA morienti Jiicceditfilius lojaphavat quot;Bettnbsp;ßi Hadaißlium leroboam cum '^niuerfa conbsp;gnatione occidit amp; pro eo regnatßtper Ifraelnbsp;yigintiquatwor annü^impititpojl impium.

C A P. X V.

IGiturin Odaüodccimo anno regni leroA boam filij Nabath, regnauit Abiam fupernbsp;ludam.Tribus annis regnauit in lerulâlé:nbsp;nomen matris eius Maachafilia Abefîalom.nbsp;Ambulauitqjin omnibus peccatis patris fui,nbsp;quæ fecerat ante eumrnec erat cor eius perfe-dumcum Domino Deofuo,ficut corDa-uid patris eius.Sed propter Dauid dédit ei Donbsp;minus Deus fuus luccrnam in Ierulâlé,vt fii-fcitaret filium eius poft eum, 8c ftatueretle-rufâlem:eo quodfeciflèt Dauid reclumino-culis Domini, 8c non declinaffet ab omnibus quæ præceperat ei,cunlt;ftis dicbusvitæ luxnbsp;llexcepto fèrmone Vriæ Hethæi.Attamen bel ’••R«'«*'*’nbsp;lum fuit inter Roboâ 8c leroboam omni temnbsp;porc vitæ eius. Reliqua autem fèrmonum A- Bnbsp;biam, 8c omnia quæfecit, nonnehæclcripfanbsp;fiintllin libro verborum dierum regum luda?nbsp;Fuitq; prælium inter Abia Scinter leroboam.nbsp;Et dormiuit Abiam cum patribus fuis:8c fèpenbsp;lierunt eum in Ciuitate-Dauid: regnauitq ucnbsp;Afâ filius eius pro eo.Inanno ergo vicefimonbsp;leroboam regis Ifrael regnauit Afâ rex luda: Gnbsp;8c quadraginta 8c vno anno regnauit in lerunbsp;falem. Nomen matris eius Maacha,filia Ab-efîâlom.Et fecit Afâ rectum anteconfpeclun»nbsp;Domini, ficutDauid patereius; 8c abftulitnbsp;effœminatos de terra, purgauitque vniucrfâsnbsp;fordes idolorum,quæ fecerant patres eius.In-fimer 8c Maacham matrem fùam amouit, nenbsp;effètprinceps infâcris Priapi, Sein lucoe-ius quemcôfècraucrat : fiibuertitque fpecumnbsp;eius,8c confregit fimulachrura turpißimum,nbsp;8c combußitin Torren tc-cedro; excelfâ autem non abftulit. Veruntamen cor Alâper-fedum erat cum Domino cudis diebus fuis:nbsp;8c intulit ea quæ fândificauerat pater fuus, 8cnbsp;voueratin domumDomini,argentum 8cau-rum J 8cvafâ. Bellum autem erat inter Afânbsp;8cBaafâ regem Ifraelcundis diebus eorum.nbsp;Afcendit quoque Baafâ rex Iftael in ludam,nbsp;6c ædificauitRama, vtnon poflet quifpiamnbsp;egredi vel ingredi de parte Afâ regis ludx.nbsp;Tollens itaque Afâ omne argentum 8c au-rum quod rcmanferat in thefâuiis domusnbsp;Domini, 8c theGuris domus regiæ , déditnbsp;illudin manus fèruorum fuorum: 8c mifît adnbsp;Ben-adad filium Tabremon filij Hezion,re-jjnbsp;gern Syris qui habitabatin Damafeo, dicens,nbsp;Fœduseft inter me 8c te , 8c inter pattern

^*'^0 bonus*!Domino Deo’Ilracljindo ’ mo leroEoam.Gonftituet autcm fîbi Domi*-nus regem fuper Ifraeb qui percutiet domumnbsp;leroboam in hac die, amp; in hoc tempore , Sc,nbsp;percutiet Dominus Deus I{rael_,ficut mou ennbsp;folet arundo in aqua: 8c euellet Ifracl de Terra bona hac J quam dédit ^atribus eorum, 8cnbsp;Ventilabitcos trans Flume :quiafecerunt fibinbsp;lucos^vt irritarent Dominum. Ettradet Do-minus Ifi’ael propter peccata leroboam, quinbsp;peccauitj8c peccare fecit Ifrael. Surrexititaq;nbsp;vxor leroboam 8c ahijt, 8c venit in Therfa :nbsp;cumq UC ilia ingrederetur limen domus, puernbsp;E mortuuseft, Sclèpelierunt eum. Etplanxitnbsp;eu omnis Ifi-acl iuxtalèrmonêDominiquemnbsp;locutus eftin manufèrui fui Ahiæ prophe-tæ.Reliquaautem verborû Ieroboam,quomonbsp;do pugnauerit, 8c quomodo regnaucrit,eccenbsp;fcriptafuntin libro verborumdierumregumnbsp;Ifrael.Dies autem quibus regnauit leroboamnbsp;vigintiduo anni funt: Scdormiuitcumpatri-bus fuis : regnauitq; Nadab filius eius proeo.nbsp;i.Par.ü.d liPorrô Roboam filius Salomonis regnauit

O

in luda: Quadraginra 5c vnius anni erat Ro-boam,cùm regnarc cœpiH'etzdccem 8c feptcm annos regnauit in lerufilem ciuitate, quamnbsp;clegit Dominus vtponeret noméfiiumibi,nbsp;ex omnibus tribubus Ifrael. Nomen autemnbsp;matris eius Naama Ammanitis.Et fecitludasnbsp;malum coram Domino, 8c irritauerunt eumnbsp;fuper omnibus quae fecerantpatres eorum innbsp;peccatisfiiis quæ peccauerunt.Aedificauerûtnbsp;cnim 8c ipfî fîbi aras, 8c flatuas, 8c lucos fuper omnem collem excelfum, 8c fiibter om-nem arborem frondofàm : fed 8c efFœminatinbsp;fuerant in terra, feceruntque omnesabomi-nationes gentium, quas attiiuit Dominusnbsp;antefaciem filiorumifiael. In quinto autemnbsp;anno regni Roboam, afcendit Sefic rex Ae-gypti in lerufàlem, 8c tulit thefâuros domusnbsp;Domini, 8c thefâurosregios, 8cvniuerfâdi-iup.io.c, ripuit; fcuta quoque aurea if quæ feccrat Salomon; pro quibus fecit rex Roboam fcutanbsp;ærea, Sctradiditea in manum ducum fcuta-riorum , 8c eorum qui excubabant ante o-ftium domus regis . Cumque ingredereturnbsp;rex in domum Domini,portabantca qui præ-cundi habebant officium : ôc poflea reporta-bant ad armentarium fcutariorum. Reliquanbsp;autem fèrmonum Roboam, 8c omnia quæ fenbsp;cit, eccefcripta fiantinlibro fèrmonumdie-rumregumluda. Fuitque bellum inter Roboam 8c leroboam cundis diebus.Dormiuit-que Roboam cum patribus fuis ,8cfèpultusnbsp;cfl cum eis in Ciuitate-Dauid : nome autemnbsp;matris eius Naama Ammanitis; 5c regnauitnbsp;Abiam filius eius pro eo.

lt;S. Impiojilixrcgiludxßicudif^Mfiliuf^ßtf meum Sc patremtuum: ideomifittibimu-nera«

-ocr page 307-

Iu.Abiam. ^tfaphat. RegumllL IfJeroboam.

nera, argentum amp;aurum: 5(. pcto vt venias, amp; irritum facias fœdus quod habes cû Baalànbsp;rege Ifraetamp; recedat à me. Acquielcens Ben-adad régi Afa mifit principes exercitus fiii innbsp;ciuitates Ifrael, amp; percuflerût Ahion amp; Dannbsp;amp; Abel-domum-Maacbaj amp; vniueriàm Gennbsp;neroth, omné (cilicet Terrâ-Nephtali.Quodnbsp;cùm audiïïêt Baafà j intermifit ædificare Rama, amp; rcuerfus eft in Therfà.Rex autem Tliànbsp;nuntium mifit in omnem ludam^dicens^Ne-mo fit excuIàtus.Et tulerût lapides de Rama,nbsp;amp;ligoaeius, quibus xdificaueratBaalà, amp;e-xtruxit de eis rex Alà, Gabaa-Ben-iamin, Scnbsp;Mafpha. Reliqua autem omnium Icrmonumnbsp;Alà, amp; vniuerficfortitudines eius, ßtcundanbsp;quæ fecit,amp; ciuitates q uas extruxit,nône hæcnbsp;lcriptafuntinlibro verborum dierum regumnbsp;luda.'Veruntamen in tempore lènedutis fuænbsp;doluit pedes.Et dormiuit’cum patribus fuis,nbsp;amp; lepultus eft cum eis in Ciuitace-Dauid panbsp;tris lui.Regnauitque lolàphat filius eius pronbsp;CO. Nadab verd filius leroboam regnauitlii-pcr Ilfael anno lècûdo Alàregis luda: regna-uitq; fuper Ilfael duobus annis.Et fecit quodnbsp;malum eft in conlpeâu Domini,amp;ambula-uitin vijs patrisfui,amp; in peccatis eius quibusnbsp;peccarefecit Ilfael. Infidiatus eft autc ei Baa-là filius Ahiae de domo Ilîàchar, amp;percußitnbsp;cum in Gebbethon,quæ eft vrbs Philifthinonbsp;rum:fiquidem Nadab, Scomnis Ilfael obfidenbsp;bant Gebbethon. Interfecit ergo ilium Baalànbsp;in anno tertio Alà régis Iuda,amp;regnauitpronbsp;co. Cumqucregnaflet,percußitomnem do-mum leroboam : non dimifit ne vna quidcmnbsp;animam de leraine eius,donec deleret eûlliu-xta verbum Domini quod locutus fueratinnbsp;manu lèrui fui Ahiæ Silonitis,propter pecca-ta leroboam quæ peccauerat, amp; t^uibus peccanbsp;re fecerat Ilfael; amp; propter deliâum quo irri-taueratDominum Deum Ilfael. Reliqua autem fiirmonum Nadab, amp; omniaquæopera-tus eft : nonne hæc lcripta Ifint in libro verborum dierum regum Ifi'ael? Fuitquc bellumnbsp;inter Alà ScBaalàregem Ilfael cundis diebusnbsp;eorum. Anno tertio Alà regis luda regnauitnbsp;Baalà filius Ahiæ,luper omné Ifrael in Ther-là vigintiquatuor annis. Et fecit malum coram Domino,ambulauitq; in vijs leroboam,nbsp;amp;in peccatis eius quibus peccare fecit Ilfael.

•S. lehufrophetat regis ‘Baaja nbsp;nbsp;domus ipßus

lubt^ßonem, cui mortuofuccedit filius JEila, impius .^mlri oiddit^ regnum in-uadete eîegit Ifrael igt;î.mri^ quo impio regnumnbsp;obtinente, ^^mbri f cum domo regiaßtccen-dit ; quot;Mortuo autem Âmri fiiccedttfilius im-fjfiimus Achab, qui lest^belduxityxorem,nbsp;amp; nus tempore readificatur leritho.

CAP. XVI,

FAdus eft autem lèrrao Domini ad lebu A filium Hanani cotra Baalà, dicens,Pronbsp;eo quôd exaltaui te de puluere, amp;pofuinbsp;teducem luper populum meum Ifracl,tu au-tcmambulafti in via Ieroboam,amp;peccare fe-cifti populum meum Ilfael,vt me irritaresinnbsp;peccatis eorum:ecce,ego demetam pofterio-raBaafa,amp; pofteriora domus eius: amp; faciamnbsp;domum tuam II fîcut domum leroboam filijnbsp;Nabat. Qiii mortuus fuerit de Baalà ciuitate,nbsp;comedéteu canes.-amp; qui mortuus fuerit’exeonbsp;in regione,comedenr eum volucres cœli. Re-liquaautemlèrmonum Baalà, amp; quæcunqucnbsp;fecit,amp; præliaeius:nônne hæc lcripta fiintllin 2- Par.itf.anbsp;Libro verborum dierum regum Ilrael i Dor- ßnbsp;miuitergo Baalà eu patribus fuis, fepultusq;nbsp;eft in Therlà : amp; regnauit Ela filius eius pronbsp;eo . Cùmautem in manu lehu filij Hanani,nbsp;Prophetæ verbum Domini faólum eflet contra Baafii,^ contradomum eius, Stcontrao-mne malum quod fecerat coram dominonbsp;ad irritandum eum in operibus manuum fua-rum,vt fieret ficut domus Ieroboam:ob bancnbsp;caulàm occiditeum,cgt;hoc eft lehu filium Ha gt;. j.nbsp;nani,prophetam’. Anno vicefimolèxto Afanbsp;regis luda regnauit Ela filius Baalà fuperIfrael in Therla duobus annis. Et rebellauit cô-tra eum feruusfuus Zambri, dux mediæ partis equitumieratautem Ela in Therfa bibens,nbsp;amp; temulentusin domo Arlàpræfedti Therlà. Gnbsp;Ilirruens ergo Zambri, pereußit, amp; occciditnbsp;eum anno vicefimo lèprimo Alà regis luda,nbsp;amp; regnauit pro eo.Cumq; regnaflct,amp; lèdif-lèt fuper folium eius,percufsit omné domumnbsp;Baafa, amp; non dereliquit exea mingentem adnbsp;parietem,amp;propinquos amp; amicos eius.Delenbsp;uitq;Zambri omnemdomum Baalà, iuxtanbsp;verbum Dominiquodlocutus fuerat ad Baalà in manu lehu prophetæ, propter vniuerlànbsp;peccata Baalà,amp; peccata Ela filij eius,qui pecnbsp;cauerunt, amp; peccare fecerunt Ilfael, prouo-cates Dominum Deum Ilfael in vanitatibusnbsp;fuis.Reliqua autem lèrmonumEla,amp; omnianbsp;quæ fecit, non ne hæc lcripta funt in Libronbsp;verborumdierum regumifi-ael.^Anno vicefi-molèptimo Alà regis luda, regnauit Zambrinbsp;lèptem diebus in Therlà: porro exercitus ob-fidebat Gebbethon vrbem Philifthinorum.nbsp;Cumqj audilTet rebellalTeZambri, amp; occi-difle regem,fecit fibi regem omnis Ifrael Amnbsp;ri,qui erat princeps militiæ luper Ilfael in dienbsp;illa,incaftris.Alcenditergo Amri, amp; omnisnbsp;Ifraelcumcode Gebbethon , amp; obfidebantnbsp;Therlà. Videns autem Zambri quod expu-nanda elîet ciuitas,ingreirus eft palatium, amp;nbsp;lùccendit le cum domo regia: amp; mortuus eftnbsp;in peccatis fins quæ peccauerat faciès malumnbsp;coram Domino,amp;ambulans in via leroboâ.

-ocr page 308-

lu.Afkp,;,,, Regum.

E amp;în pcccaro eius quo fecit peccarcTfrael.'Re liqua autem lcrmonû Zambh^ 8c infidiarutnnbsp;cius, amp; tyrannidisj nónne hæc Icripta funt innbsp;Libro vcrborurn dierum regû Ifrael.^Tunc dinbsp;uifus eftpopulus Iftaelinduas partes: medianbsp;pars populi fequebatur Thebni filium Gi-TiethjVtconftituereteum rege: amp; media parsnbsp;Amri.Prxualuitautem populus qui erat cumnbsp;Amri, populo qui lèquebatur Thebni filiumnbsp;Gineth: morniusqueeft Thebni, Scregnauitnbsp;Amri. Anno tricefimoprimo Ala régis ludanbsp;regnauit Amri fuper Iftael, duodecim annis:nbsp;in Therla regnauit lex annis.Emitque mon-tern Samariæ à Somer duobus ralentis argen-ti:amp; ardiheauit eum, amp; vocauit nomen ciui-tatis quam extruxeratjUomine Semer Domini montis Samariæ.Fecit autem Amri malumnbsp;in conlpcdu Domini,amp; operatus eft nequi-terfupcr omnes quifuerunt anteeum.Ambunbsp;lauitqjinomni via Jeroboam filij Nabat, 8cnbsp;inpeccatiseiusquibuspeccarefecerat Ilfael;nbsp;vt irritaret Dominu Deum Ilrael in vanitati-bus fuis. Reliqua autem lermonum Amri, 8cnbsp;prælia eius quae gefsitjUonne hæc Icripta liintnbsp;in Libro verborû dicrum regum IftaeP Dor-miuitque Amri cum patribus fuis,8c lepultusnbsp;eft in Samaria: regnauitq'ue Achab filius eiusnbsp;pro eo. Achab vero filius Amri, regnauit fii-_ per Ilrael anno tricefimoodauo Ala régis lu-da.Etrcgnauit Achab filius Amri fuperIlraelnbsp;in Samaria viginti amp; duobus annis. Et fecitnbsp;Achab filius Amri malum inconlpedu Domini fiiper omnes qui fuerunt ante eum. Neçnbsp;luffecitei vtambularetinpeccatis leroboamnbsp;filij Nabat : infiiper duxit vxorem Iczabel fi-liam Eth-baal regis Sidoniorum . Et abijt,8cnbsp;leruiuit Baal, 8c adorauit eum.Et pofuit aramnbsp;Baal in templo Baal, quod ædificauerat in Sanbsp;iharia, 8c plantauit lucufn : 8c addidit Achabnbsp;in operefuOjirritans Dominum Deum Ifraelnbsp;fuper omnes reges Ifi-acl, qui fuerunt antenbsp;eum. In diebus eius ædificauit Hiel de Bethel, lericho : in Abiram primitiuo fiio funda-uit cam,8cinScgubriouiftimofuo pofiiitpornbsp;Iofue.6,lt;j. tas ejus.lliuxta verbum Domini quodlocutusnbsp;fuerat in manu lofûc filij Nuii.

S. Elias calum tnennio claudit, primum^paf'-citiir à coruis, deinde à muliere Sare^thana, cuius hydria farime amp; lethjtus olei non mi-nuuntur, ßlius autem ipßus, orations Elitenbsp;reßiß,itatur.

CAP. XVII.

A quot;1 nbsp;nbsp;T dixitElias Thesbites de habitatori-

lacoVfd a nbsp;nbsp;bus GalaadadAchabjIlViuitDominus

¦—^Deuslfi’ael,in cuius confpedu fto, fi erit annis his ros 8c pluuia,nifi iuxta oris meinbsp;verba. Et fadum eft verbum domini ad eum.

III. If.EIa.

dicens,Recede hinc, 8c vade contra orientem, 8c ablcondere in Torrente-carith,qui eft connbsp;tra lordanem, Scibi detorrentebibes-.coruis-quepræcepi vt palcant te ibi. Abijtergo, 8Cnbsp;fecit iuxta verbum Domini: cumque abijflet,nbsp;leditin Torrente-carith, qui eft contra lordanem. Corui quoque deferebantci panemnbsp;8c Carnes mane,limiliter panem 8c carnes ve-Iperi, 8c bibebatde torrente. Poft dies autemnbsp;ficcatus eft torrens:nó cnim pliierat fuper ternbsp;ram . Fadus eft ergo lermo Domini ad eum,nbsp;dicens,flSurgej 8c vade in Sareptha Sidonio-rum, 8c manebis ibiipræcepienim ibi mulierinbsp;viduæ vtpalcatte. Surrexit, Scabijtin Sarep- Bnbsp;tha. Cumq5 veniflet ad porta ciuitatis, appa-ruit ei mulier vidua colligens ligna , 8c vocauit eam,dixitq; ei,Da mihi paululum aquæ innbsp;vafe,vt bibam.Cumqueilla pergeret vt alFer-ret, clamauitpoft tergum eius dicens. Afternbsp;mihioblecro Scbuccellam panls in manu tua.

Quæ relpondit, Viuit Dominus Deus tuus, Ecd.4®' quia non habeo panem, nifi quantum pugil-luscapere poteft farinæ in hydria, 8c paululum olei in lecytho : en colligo duo ligna,nbsp;vtingrediar,8cfaciamillud mihiSefilio meo,nbsp;vt coraedamus, 8c moriamur. Ad quam Eliasnbsp;ait. Noli rimere, led vade, 8c fac ficut dixifti:nbsp;veruntamen mihi primiim fac de ipla farinu-la fubcinericium panem paruulum , 8c afternbsp;ad me:tibi autem, 8c filio tuo facies poftea.nbsp;Hæcautem dicitDominus Deus Ilrael, Hy-Cnbsp;dria farinæ non dcficiet, nee lecythus olei minbsp;nuetur vlqj ad diem in qua Dominus datumsnbsp;eft pluuiam luper faciem terræ. Quæ abijt,8cnbsp;fecit iuxta verbum Eliæ;8c comedit iplc,amp; ilia, amp; domus eius : 8c ex illa die hydria farinænbsp;non defecit, 8c lecythus olei non eftimminu-tus,iuxta verbum Domini quod locutus fuerat in manu Ehæ. Fadum eft aute poft *hæc,nbsp;ægrotauit filius mulieris matrisfamiliàs, Se c-rat languor*forrißimus,ita vt non remaneretnbsp;in eo halitus.Dixit ergo ad Eliam,Quid mihinbsp;8c tibi vir Dei.ringreftus es ad me,vt rememonbsp;rarentur iniquitates meæ, 8cinterficeres filiu pnbsp;meum ? Et ait ad eamgt;EliaSj’Da mihi filium p-.f*nbsp;tuum.Tuiitque eum de finu eius,8cportauitnbsp;in cœnaculum vbi iplè manebat,8c pofuit luper ledulum fiiû, gc clamauit ad Dominum,nbsp;8c dixit. Domine Deus meus, etiâmne vidu-am àpud quam ego vtcunquefuftentor, aflli-xifti,vt interficeres filium eius.^Et expadit fe,nbsp;atq; menfus eft fuper puerum tribus vicibus,nbsp;Scclamauitad Dominü,8c ait,DomincDeusnbsp;meus reuertatur oblècro anima pueri huius in,nbsp;vifceracius.EtexaudiuitDominus vocéEliæînbsp;8c reuerla eft anima pueri intra eû,8c reuixit..nbsp;Tulitq; Elias pueril, 8c depofuit eu de cœna-culo in inferiore domü, 8c tradiditmarrifuæ.


-ocr page 309-

luJofâphat. RegumlII. JC Achab, amp;aitilIi,Enviuitfîliustuus. Dixitquemu-lier ad Eliam, Nunc inifto cogn.oui quoniam vir Dei es tu, amp; verbum Domini in orenbsp;tuo verum eft.

5. InirefccntcfameEliasjdbdiaherbampeco-ribusqueerentioccurrit,cui agï'eper/uadetyt ^^s Baal quadringentos quinquaginta, prô


nuntiet Achabje adejje^ejui recurrent Elite ab • phetâfquclucoriimquadringentos^quicome ipjo corripuurtdet Elias pßudojro- dmit de menfa lezabel. Mifit Achat ad om-

ßhetas oeàdi lubet dato de ctslo igné ad conßtm matione bolocaußi, plumam à deo im^etràt.

CAP. XVIII.

Oft dies multos fadtum eft verbîi Do-I mini ad Eliam, in anno tertio dicens,

Vade, amp;oftende te Achab, vt dem plu-uiam fuper faciem terræ.Iuitergo Elias vt o-ftenderet fè Achab : erat aût fames vehemens in Samaria . Vocauitque Achab Abdiam dif-penfàtorem domus fuæ: Abdias autem time-bat Dominum valde . Nam cùm interficcretnbsp;lezabel prophetas Domini, tulit ille centumnbsp;prophetas, amp; abfcondit eos quinquagenos 5cnbsp;quinquagenos in fpeluncis, amp; pauit eos panenbsp;amp; aqua. Dixit ergo Achab ad Abdiam, Vadenbsp;in terram ad vniuerfos fontes aquarum,amp; innbsp;cunâas valles; fi forte pofsimus inuenire hernbsp;bam, amp; faluare equos amp; mulos,amp;: non peni-tus iumentaintereant.Diuifèruntquefibi re-giones,vtcircuirenteas: Achab ibatper viamnbsp;vnam,amp; Abdias perviam alteram fèorfiim.nbsp;Cuinqueefiet Abdias in via,Elias occurritei:nbsp;qui cùm cognouifl'eteum, cccidit fuper faci-g era fuam,amp; ait.Non tu es,domine mi, Elias?nbsp;Cui ille refpondit,Ego.*Vade,amp; dic dominonbsp;tuo,Adeft Elias.Et ille. Quid peccaui,inquirynbsp;quoniam tradis meferuum tuuminmanu A-chab,vt interficiat me.’Viuit Dominus Deusnbsp;tuns,quianon eft gens autregnum, quo nonnbsp;raifèrit ct^minus meus te requirens;amp; refponnbsp;dentibus cun(ftis,Non eft hîc; adiurauit régnanbsp;fingula amp; gentes,eo quod minimé reperireris.nbsp;Et nunc tu dicis mihi, Vade , amp; dic dominonbsp;tuo,Adeft Elias. Cumque recefiero à tCjSpi-ntus Doraini afportabit te in locum quemnbsp;ego ignoro ; ScingrelTus nuntiabo Achab, amp;nbsp;non inueniens te,interficietme:fèruus autem

9 ..

tuus timet Do min uni ah infantiafüa. Nuiî-quid non indicatu eft tibi domino meo quid fecerim cùm interficeret lezabel prophetasnbsp;Dominijquôd abfconderimdeprophetis Donbsp;mini centum viros, quinquagenos amp; quin- -quagenos in ipeluncis amp; pauerim eOs panenbsp;amp;aqua? Et mine tu dicis^ Vadc,amp; dic domino tuOjAdeft Elias:vt interficiat mc.Et dixitnbsp;Elias_,Viuit Dominus exercituunijante cuiusnbsp;vultum fto^quia hodieapparebo ci.Abijt ergo Abdias in occurfum Achab^amp;indicauit ei;nbsp;venitque Achab in occurlum Eliæ; Et cùmnbsp;vidiiïet eum , ait. Tune es illequi conturbasnbsp;Ifrael? Et ille ait, Non ego turbaui Ilrael, lèdnbsp;tii_,amp; domus patris tui,qin dereliquiftis mandata Domini, èc (ècuti eftis Baalim . Verun-tamen mine mitte, amp;congrega ad me vni-uerfum Ifrael in monte Carmeli, amp; prophe-

nes filios Ifrael, amp; congregauir prophetas in monte Carmeli.Accedes autem Elias ad om-nem populum, ait, Vfquequo claudicatis innbsp;duas partes.’ h Dominus eft Deus, fèquimininbsp;eum:li autem Baal,lèquimini illuni.Et no re-fpodit ei populus verbum. Et ait rurfus Elias D*nbsp;ad populum,Ego remanfi propheta Domininbsp;folusiprophetæ autem Baal, quadringenti amp; *nbsp;quinquaginta * viri funt. Dentur nobis duonbsp;nbsp;nbsp;Lcorum

boues, amp; illi eligant fibi bouem vnum, amp; in ^u^rin^âi. ffufta cxdentes ponant Eiperligna,ignem aunbsp;tem non ßipponant;amp; ego faciam bouem al-terum,amp;: imponam fuper ligna,ignem autemnbsp;nonfupponam. Inuocate nomina deorû ve-ftrorum , amp; inuocabo nomen Domini mei:nbsp;amp; Deùs qui exaudierit per ignê,ipfê fît Deus,nbsp;Refpôdens omnis populus ait. Optima pro-pofitio*.Dixit ergo Elias prophetis Baal.Eli *^«4« lee»nbsp;gitc vobis bouem vnum,8c faciteprimi, quianbsp;vos plures eftisamp; inuocate nomina deorumnbsp;veftrorum,ignemquenon fupponatis. Quinbsp;cùm tuliflent bouem quem dederat eis , fece-runt;amp; inuocabant nomen Baal de manc vPnbsp;que ad meridiem, dicentes, Baal exaudi nos.nbsp;Et non crat vox,necquirefponderet: tranfî-liebantqüe altare quodfecerant.Cumqueef-fèt iam meridies,illudebat illis Elias, dicens,nbsp;Clamate vocemaiore:deus enim, amp; forfitannbsp;loquitur, aut in diuerforio eft ,aut in innere, auteerte dormit, vt excitctur.Clamabantnbsp;ergo voce magna, amp; incidebant feiuxta ri-tum fuum cultris,amp; lanceolis,donec perfun-derenturfànguine. Poftquàm autem tran/îjtnbsp;meridies, amp; illis prophetatibus vencrat tempus quo facrificium ofTerrifolet, necaudie-baturvox, nec aliquis refpondebat, nec at-tendebat orantes ; dixit Elias omni populo:

4 Yenite


-ocr page 310-

Regum in. If. Achab. lezaiwii

, Iebu in regem Ifrael, Et Elifiwn prephetam.

CAP. XIX.

NVntiauit autem Achab lezabel omnia quæ fecerat Elias, 8c quomodo occidifnbsp;RtvniuerRsprophetas*gladio.Mifit- *stuLnbsp;que lezabel nuntium ad Eliam,dicens, Hscnbsp;tgt;mihi’faciant dij,8c hæcaddat, nifi hachoranbsp;eras pofiiero animam tua ficut animam vniusnbsp;ex illis.Timuit ergo Elias,8cRrges abijt quo-cumqueeum ferebat voluntas : venitqueinnbsp;Berlàbeeluda,8c dimifitibi puerum fuum,8cnbsp;perrexit in deRrtum viam vnius diei.Cumq;nbsp;venilîèt, ßcRderet fubter vnamiuniperum,nbsp;petiuitanimæfuæ vt raorcretur,8cair, Sufli-cit mihi DominCjtolleanima meam: neq; c-nim melior Rim quam patres mei.Proiecitq;nbsp;R, 8c obdormiuit in vmbra iuniperi: 8c eccenbsp;angeluscgt;Domini’tetigit eü, 8c dixit illi, Surnbsp;ge,8c comede. *Re{pexit,8c ecce ad caput Riû 1^*'^**nbsp;Ribcincritius panis,8c vas aqiue : comedit cr-go,8cbibit,8c rurfum obdormiuit. Reuerfus-

lu. lofaphat, f,;„.

Vcnitcad mc.Etaccedentc ad lè populo, cu-l’auit altare Domini quoddcftrudum fuerat. Et tulit duodecim lapides iuxta numerumnbsp;tribuum filiorum lacob, adquem fadus cftnbsp;Gen.jx,. Domini, dicens, Il ïfrael erit nomennbsp;tuum.AedifîcauitdcIapidibus altarein nominbsp;ne Domini : fecitquc aquxdud:um,quafi pernbsp;duas aratiunculas in circuitu altaris, amp; com-pofuit ligna : diuifîtquc per membra bouem,nbsp;amp; pofuit Riper ligna,amp; ait. Impiété quatuornbsp;hydrias aqua, amp; fundite Riper holocau ftum,nbsp;amp; Riper ligna.RurRimque dixit, Etiâ fècun-dô hocfacite. Qui cùm feciflênt{ècundô,ait,nbsp;Etiam tertio idipfiim facite. Feceruntquc ternbsp;tiô,§C currebant aqux circum altare , Êc foflanbsp;aquædudus repletaeft. Cumqueiam tempusnbsp;eflet vt ofi*erreturholocauftum,accedés Eliasnbsp;propheta, ait, DomincDeus Abraham, amp;nbsp;Ilaac, amp; iRael, oRendc hodie quia tu esnbsp;Deus iRael, amp; ego lèruus tuus, amp; iuxta præ-ceptum tuum feci omnia verba hæc. Exaudinbsp;me Domine,exaudi mcivt diRat populusiftenbsp;quia tu es Dominus Deus ,amp;tu conuertifti queeft angelus Domini Rcundó, ßetetigitnbsp;cor eorum iterum . Ceciditautem ignis Do- eum,dixitque illi,Surge, comede : grandis e-mini,amp;: vorauit holocauftum,8c ligna,amp; la-, nim tibi reftat via.Qm cùm furrcxiflêt,comenbsp;pides, pulueremquoq; amp;aquamqua:erat in ditamp;bibit,amp;ambulauitinfortitudinecibiil-lius quadraginta diebus amp; quadraginta nodinbsp;bu5,vfque ad montem Dei Horeb.

Cumque veniiRt ill uc, maßt in fpeluncaî ScecceRrmo Domini ad eum, dixitque illi.nbsp;Quid hic agis Elia?Et ille rcfpondit,llZelo tænbsp;lattis Rim pro Domino Deo exercicuû, quianbsp;dereliquerunt padû''Domini’filij iRaehalta- *‘*‘*'**nbsp;ria tua deftruxerunt,amp; prophetas tuos occidcnbsp;rîît gladio,amp; derelidus Rim ego folus,amp;qua:-runt animam meam vt auferant earn . Et aitnbsp;ci,Egredere, amp;fta in monte coram Domino.- amp;ecce Dominus tranfit,amp;Ipiritus gran-dis,Sc fortis fubuertens montes, amp; conterensnbsp;petras anteDominummonin fpirituDominbsp;nus,amp; poft Ipiritum cômotio; no in commo

V

pides, puluerem quoq; amp; aquam qua: erat in aqux’dudu lambens.C^od cùm vidiflet om-nis populus,ceciditin faciem fuam;amp;ait,Donbsp;minus ipReft Deus,Dominus ipReft Deus.

G Dixitque Elias adeos, Apprehenditeprophe tas Baal, amp;nevnus qiiidem elFugiat exeis.nbsp;Quos cùm apprehendilRnt, duxit cos Eliasnbsp;adTorrentcm-cifon, Scinterfcciteos ibi. Etnbsp;ait Elias ad Achab, ARende,comede, amp; bibe:nbsp;quia fonus multæ pluuiæ cft. ARédit Achab,nbsp;vt comederet amp; biberet: Elias autem aRenditnbsp;in verticem Carmsli,5c pronus in terram ponbsp;Riit faciem fuam inter genua fua, 8c dixit adnbsp;puerum fuum, Afcende, 8c profpice contranbsp;mare.Qui cùmaRendilRt, 8c contemplatusnbsp;eiRt,ait,Non eft quicquam. Etrurfum aitil-lijReuerterc Rptem vicibus. In Rptima autc tioneDominus,8c poftcommotioncmignis:nbsp;vice, Eccenubecula parua quafi veftigium non in igné Dominus, amp; poft ignem fibilusnbsp;hominis afeendebatdemari.Qui ait, ARen-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. -nbsp;nbsp;nbsp;. -nbsp;nbsp;nbsp;.

de,8c die Achab,lungegt;currum tuum’Scdefi-cende,neoccupet tepluuia. Cumq; R verte-ret hue atque illuc, eccecœli contenebrati funt, 8c nubes, 8c ventus , 8c fada cft pluuianbsp;grandis. ARendens itaque Achab abijtin leznbsp;rael,8c manus Domini fada eft fuper Eliam,nbsp;accindisquelumbiscurrebat ante Achab, donbsp;nec veniret in lezrahel.

S. E.liasfugtens le's^bel in deßrtOjaßmno exà tatw,panem diuinitM miyum edit, aquam^nbsp;bibit,amp; ita ad montem Orebpcruenit,ibi^ innbsp;ßeluncu querens ße ßolum domini propbetamnbsp;reltÜum,auditfeptemmilliaeffereliUa,mit- __________ ______

titurqwad'^ngendum Hu'^^lin regemSy- ges propheta pro te.llEt crit,quiconque fuge-

aura: ten ui s. Quod cû audiïïêt Elias, operuit vultum fiium pallio,amp; egreflus ftetit in oftionbsp;fpeluncæ,amp; ccce vox ad eutn^dicés, Qmd hicnbsp;agis EliaPEtillerelpondit j Zelo zelatus fumnbsp;pro Domino Deo exercituum, quia dereli-querunt padum tuum filij lirael : altaria tuanbsp;deftruxerunt, amp; prophetas tuos occideruntnbsp;gladio,amp;derelilt;âusfuni ego iôlusj quserütnbsp;animam meam vt auferant çam. Et ait Dominbsp;minus ad eum, Vade amp; reuertere in via tuamnbsp;perdelèrtû inDamafeum; cumq; peruenerisnbsp;illuc,vnges Hazael regem fuper Syriam^ amp; lenbsp;hu fili û Namfi vnges rege fuper Ifracl; Elileûnbsp;aûtfiliû Saphat,qui eft deAbel-meula, vn-

rit gla-

-ocr page 311-

diftindus. Faélum eft autem cum audiftcc tgt;Ben-adad’verEiim iftud, bibebat ipfè amp; re- '’•4«nbsp;ges in vmbraculis J amp; ait feruis J Circundatenbsp;ciiiiratem. Et circundederunt earn .Et eccenbsp;prophet.! vnusaccedens adAchab regem lE-raeJ, aitehHæc dicit Dominus^ Certc vidifti Cnbsp;omnem rriultitudinem hanc nimiam? eccenbsp;ego tradam earn in manû tuam hodie.-vt ftiasnbsp;quia egofumDominus. Et aitAchab, Pernbsp;quem.^ Dixitqusci^Hæc dicit Dominus,Pernbsp;pedillequos principum prouinciarfi. Et ait,nbsp;Qms incipiet præliari ?Etilledixit,Tu . Re-cenftiit ergo pueros principû prouinciarum,nbsp;Streperitnumerum ducetorum trigintaduo-rum ; St recenfuit poft eós popnium, omnesnbsp;filios Iftael, ftptcm minia:amp; egrefti funt mc-ridie.Ben-adad autem bibebat temulentus innbsp;vmbraculo ftio, reges trigintaduo cumeo,nbsp;qui ad auxiliiini eius A^enerant.Egrefsi funtnbsp;autem pueri principum prouinciarum in prima frôte.Milicitaque Ben-adad.Qui nuntia-ueruntefdiccntcsj Viri egreßi funt de Samaria. At illeaitjSiue pro pace Yeniunt,apprehe-dite eos viuos:fiue vt prælientupviuos eos canbsp;pite. Egreßi funt ergo pueri pnncipum pro-uinciarunijacreliquusexercitus fcquebatur'';

amp; percußitvnufquifque virum qui contra fc vcniebat: fugeruntq ue Sy ri, amp; perfccntus eftnbsp;eos Iftael. Fugit quoqtieBen-adadrex Syriæ p

Iu.rofaphat. Hi„. Regumlll. KAcliab.,;„w. »^5

Tit gladium Hazael,occidetcum iehu;amp; qui-cunqjfugerit gladium lehu, interficiet eum Eliftus. JIEtderelinquam mihiin Iftaelftptenbsp;ininia''virorum,’quorum genua non funt in-curuata ante Baal, amp; omne os quod non adonbsp;raueriteum oftulans manum.Profeâus ergonbsp;indc Elias,repcrit Eliftum filium Saphat, a-ranteinduodecimiugis boum,amp;ipftin duo-’ dccimgt;iugis boum,arantibus vnus erat:cum-queveniflet Elias adeum,mifitpalliumfuumnbsp;fuper ilium. Qui ftatim relidis bobus cucur-rit poft Eliam,amp;ait,Oftiiler,oro,patrem me-um,amp; matrem meara,amp; ftclequarte.Dixitq;nbsp;ci , Vade,amp;rencrtere:quod enim raeum erat,nbsp;feci tibi. Reuerfus autem ab co,tulitparboû,nbsp;amp; maâauit illud, ßc in aratro boum coxit carnbsp;nes. Sc dedit populo, amp; comederunt:confurnbsp;gensque abijt, Sc ftcutus eft Eliam, Sc mini-ftrabat ei.

S. SyriSamariam olfidentescadunturapu^rii jfrincjfum prütânâartim,rurfumj^ anno altere in cam^eßrihus cxduntur, rex autem A-thab afropheta reprehenditur, ^uodfadus titnbsp;'Ben-adaarege Syriainieritjilluinq^yitiumnbsp;dimißrit,

CAP. XX.

POrro Ben-adad rex Syriæ, congregâüît omnem exercitu fuum, Sc trigin taduosnbsp;reges fecum,Scequos,5c currus;8c aftennbsp;déns pugnabat contra Samariam,Sc obfidebat in equo cum equitibus ftiis. Necnon egreflusnbsp;cam.Mittenfqucnuntios adAchab regem If-rael in ciuitatemjait,Hæcdicit Ben-adad, Arnbsp;gcntiim tuum Scaurum tuum meumeflzamp;tv-xores tuæ,8c filij tui optimi,mci fiint.Refpo-ditquerexIftael, luxta verbum tuum domine mi rex, tuns film ego,Sc omnia mea.Reuernbsp;tentefq; nuntij, dixerfit, Hæc dicit Ben-adad,nbsp;qui mißt nos ad te,Argétum tuunl,amp; aurumnbsp;tuum,amp; vxores tuas,8c filios tuosdabis mihi.nbsp;Cras igitur hac eàdem hora mitta feruos me-os ad te,8c ftrutabuntur domum tuam,8c do-mumftruorum tuorû: 8c omne quod eis pla-cuerit, ponent in manibus fuis, 8c auferent.nbsp;Vocauit autem rex Iftael omnes ftniores ternbsp;ræ,8cait, Animaduertite Sc videte quonianlnbsp;infîdietur nobis.milit enim ad me pro vxori-bus meis, 8c filijs, 8c pro argento Scauro ; 8cnbsp;non abnui. Dixiernntqueomnes maiores na-tu,8CYniuerftis populus ad eum,Nonaudias,nbsp;neqj acquieftas illi.Refpondititaque nuntijsnbsp;Ben-adacj,Dicite domino meo régi, Omnianbsp;propter qua: mififti ad mcftruû tuum in ini-rio,faciam: hanc afit rem facere non pofliim.nbsp;Reuerfiq; nuntij retuleruntei.Qui remifit,8cnbsp;ait,Hæc faciant mihi dij,8c hæc addant, fi fufnbsp;fecerit piiluis Samari.æ pugillis omnis popu-^nbsp;li qui ftquitur me. Et relpondehs rex Iftael,nbsp;ait,Dicitcei,iqeglori6turaccinéIus æque vt nu tua, 8cftietisquia ego fumDominus. )

Dirige-

rex Iftael percußit equos amp; currus;amp;per-cußit Syriam plaga magna.fAccedcns autem prophetaad regc lftaefdixit,ei,Vade_,amp; con-fortare, amp; feito, amp; vide quid facias : fequentinbsp;enini anno rex Syria: afeendet contra te.)Ser-ui vero regis Syriæ dixerunteiiDij montiumnbsp;flint dij eorumjdeo fuperauerunt nos.-fed menbsp;litis eft vt pugnemus contm eos in campe-ftribuSj amp; obtinebimiis eos.Tii ergo verbumnbsp;hoc Etc,Arnone reges Engulos ab exercitunbsp;tuOjamp; pone principes pro eis:amp; inftaura nu-mcriini militum qui cecideruncdctuis, amp;c-quos fecundum equos priftinos, amp; currusnbsp;fecundum currusqUos ante habuifti:amp;pu-gnabimuscontra eos incampeftribus,amp; videnbsp;bis quod obtinebimiis eos. Crcdidit confilionbsp;eoruiti J amp;fecirita. Tgitur poftquam annusnbsp;tranfierat,recenfiiit Bcn-adad Syros, amp; aftennbsp;dit in Aphec,vtplignarct contra Iftacl. Por- Enbsp;rô filij Iftael recenfiti ftint,amp; acceptis cibarijsnbsp;profecli ex aduerfo, caftraq; metati funtcontra eos, quaß duo parui greges caprarumiSyrinbsp;atitereplcucrunt terram.(Et accedensc-vnus’ o.i,nbsp;vir Defdixit ad regem Iftael, Haec dicit Do-minus, Quiadixerunt Syri, Deus montiumnbsp;eft Dominus,amp; non eft Deus valhum: dabonbsp;omnem multitudinem hanegrandem in ma-

-ocr page 312-

.• rf»A-CHab. lejjabèî,

qüo ipß Âihab ad occupandatn yineafn froperatui Elias plurima comminatur mala,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tagten Achab fehumiliando euadit»

CAP. XXI.

Oft verba autem hæc,gt; tempore illo’vi nea erat Naboth lezrahelitæ, quæ eratnbsp;in Iczrahel iuxta palatium Achab régisnbsp;Samariae.Locutus eft ergo Achab adNaboth,nbsp;wnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

dicens,Da mihi vineam tuam,vt faciam mihi

rantin Apliec jnciui *1^ fuperviginti fèptem |

k .A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M A Aa 1 1 «A •«

mum mea, daboq; tibi procavineam mclio-remcauth commodius tibi putas^argenti pre-

lu. lofaphat. Regumlll

Dirigebantqueleptemdicbus ex aduerfo hi, atq; illi acics, leptima autem diecommiflumnbsp;eft bellum: percufleruntquefilij Ilfael de Sy-ris centum millia peditum,in die vna. Fuge- -runt autem qui remanlèrantinnbsp;tatem : 8c cecidit murusJnbsp;milliahominum quiremalerant. PorroBen-adadfugicns ingrell'us eft ciuitatem, incubi-cu'um quoderat intracubiculum,dixeruntq5 ujivilt;iis,xyii umi»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ludiu, vt iduidiu luntx

F ei lerui fui, Ecce, audiuimus quod reges do- hortura olerum,quia vicina eft, 8c prope dor musIlfael dementes fint , ponamus itaque mum mea, daboq; tibi procavineam mclio-laccos in lumbis noftris,8c funiculos in capi- remiaut fi commodius tibi putas,argenti pre-tibus noftris, 8c egrediamur ad regem Ilfael: tium quantum digna eft. Cuirelpondit Na-forfiranlaluabitanimas noftras. Accinxerüt both ,Propirius fit mihi Dominus, nedemnbsp;faccis lumbos fuos,8c pofucruntfuniculos in hæreditatcm patrum mcorum tibi. Veniter-capitibus fiiis, veneruntquead regem Ilfael, go Achab in domum fuam indignas, 8c fren-8c dixerunt ei,Seruus tuns Ben-adad,dicit,Vinbsp;uat, oro te,anima mca.Et illcait. Si adhuc vinbsp;uit, frater meuseft. Quqd acccpcrunt virinbsp;pro omine: 5c feftinantes rapuerunt verbumnbsp;ex orc eius,atquedixerunt,' Frater tuns Ben-

•v»w7, adad.*Et dixit eis, Ite, 8c adducitc eum ad me. EgrelTus eft ergo ad eum Bcn-adad, 8c leua-uiteum in currumfuum.Qui dixit ci,Ciuita-tes quas tulit pater meus à pâtre tuo, reddam:nbsp;8c plateas fac tibi in Damafco, ficut fecit pater meus in Samaria, 8c ego fœderatus recedanbsp;à tc.Pepigitergo fœdus,amp;dimifit eum.Tunenbsp;vir quidam de filijs prophetarum dixit ad fo-cium fuum in lèrmone Domini, Percute me.nbsp;At illc noluit percutere.C ui ait,Quia noluiftinbsp;audire vocem Domini, ecce, recedes à me, 8cnbsp;C percutiette leo.Cumqjpaululumrecelsifiêtnbsp;abeo, inueniteumleo, atque percülsit. Sednbsp;8c altèrum inueniens virum, dixit ad eum.nbsp;Percute me. Qui pereufsit eum, 8c vulnera- habitabant cum Naboth. Litcrarum autemnbsp;uit. Abijtergopropheta, 8coccurric regi innbsp;via, 8c mutauit afperfione pulueristgt;os 8c’ocu

*’**'* losfuos.Cumq; rextranfihet,clamauit ad rege, 8c ait,Seruus tuus egrelTus eftadprælian-dum cominus:cumq ue fugiflet vir vnus, ad-duxiteumquidamadmc, 8cait, Cuftodi virum iftum: qui filapfus fuerit,crit anima tua pro anima eiuSjaut talentum argenti appen-des . Dum autem ego turbatus hucillucqucnbsp;me verterem, fubito non comparuit. Et aitnbsp;rex Ilfael ad eum , Hoc cft iudicium tuum,nbsp;quód iplè decreuifti. Atille ftatim abfterfitnbsp;puluerem de facie fiia , 8ccognouit eumrcxnbsp;Ilfael quód eflet de prophetis.Qmaitad eum,nbsp;Infr.xx.f, HxcdicitDóminus, II Quiadimififti virumnbsp;dignum morte de manu tua, erit anima tuanbsp;pro animaeius, 8cpopulus tuus pro populonbsp;eius. Reuerfus cft igitur rcx Ifrael in domumnbsp;fuam,audire contemnens, 8c furibundus ve-nitin Samariam.

. Tsf abotb ob negata regs A cbab 'vineam à

dés fiiper verbo quod locutus fueratadeum Naboth Iezrahelites,dicéSjNon dabo tibi hænbsp;reditatem patrum meorum . Etproijciens {è Bnbsp;in leólulum fiiumjauertit fàciem fuam ad pa-rietem, amp; non comeditpanem. Ingrefïaeftnbsp;autem ad eû lezabelvxor fiia,dixitq;ei,Quidinbsp;cft hoe, vnde anima tua contriftataeft ? amp;Cnbsp;quarcnon comcdis panem?Qui refponditci,nbsp;Locutus film Naboth lezrahclitæ, amp; dixi ei.nbsp;Da mihi vineam tuam, accepta pecunia: autnbsp;fi tibi placeatjdabo tibi vincagt; meliorem’pronbsp;ca.Etilleait, Non dabo tibi vineam meatn.nbsp;Dixit ergo adeum lezabel vxoreius,Grandisnbsp;authoritatis cs, 5c. bene régis regnum Ifrael;nbsp;fürge,6c comedepanem,Sc equoanimo efto,nbsp;ego dabo tibi vineam Naboth lezrahelitz,nbsp;Scripßtitaquelitcras ex nomine Achab,6cfi-gnauit eas annulo eins,6c mißt ad maiores nanbsp;tu j S)C optimates qui erant in ciuitate eius, 8c

i hacc erat fentcntia,Prxdicate ieiuniü, 8c ledere facite Naboth inter prim os populi, 8c fub-mittite duos viros hlios belial contra eum,8cnbsp;falfum teftimoniumdicant,BcnedixitDeumnbsp;8c regem. 8c educite cum, 8c lapidate, ßcquenbsp;moriatur. Fecerunt ergo ciues eius maioresnbsp;natu 8c optimates qui habitabant cum eo innbsp;vrbe,ficut præceperat eis Tezabel, 8cßcut lcrinbsp;ptumeratinliteris quas mifèratadeos: prædinbsp;cauerunt ieiunium, 8c ledere fecerût Naboth Dnbsp;inter primos populi.Etadduôlis duobus virisnbsp;filijs diaboli, fecerunt eos ledere contra eum:nbsp;at illi,Icilicet vt viri diabolici, dixerunt contra eum teftimonium coram multitudinc,.Bcnbsp;nedixit Naboth Deum 8cregé : quam ob remnbsp;eduxerunt eum extra ciuitatem, 8c^iapidibu8nbsp;interfecerunt.Milèruntq; ad lezabel, dicen-tcs,Lapidatus eft Naboth, 8c mortuus cft.Fanbsp;dum cft autem, cùm audillet lezabel lapida-tum Naboth,8c mortuü,locuta eft ad Achab,nbsp;\fal- Surge,8cpofsidevineam Naboth lezrahelirx,nbsp;ftsteflibsn iujjtt Je^elMcufAtm lapidatuTt qui noluit tibi acquiclccrc, 8c dare earn acce^nbsp;pta

V

-ocr page 313-

Ihn t; 8c équités meijéquités tui’. Dixitq;Iofà^Jo^7Xx' phat ad regem lirael.Qnærc^oro te^hodieïcr- tuusjetjùutnbsp;. monem Domini. Cogregauit ergo rex Ifraelnbsp;prophetas_,quadringentos circiterviros^Scaitnbsp;adeoSj Ire debeo in Ramoth-Galaad ad bel-landum^an quiefcere?Qui refponderunt, Af-ccndCjSc dabiteam Dominus in manu regis.nbsp;Dixitautcm loiaphatNon eft hic prophetanbsp;Domini quifpiam^vtinterrogemus pereum?nbsp;Etait rex Ifraelad loiàphat , Remanfit virnbsp;vnus^per quem polTumus interrogate Dominum: led ego odio cumyquia non prophetatnbsp;mihi bonum, led malumjMichæas filius lemnbsp;la. Cuiloßphatait^Neloquaris ita rex.Vo-gnbsp;c.iuitergo rex Ilraeleunuchum quendam^ 8cnbsp;dixit ci J Feftina adducere Michæara filiumnbsp;lemla.Rcx autem Ifrael^Sc lolàphat rex ludanbsp;té ad parietem,8c clauliimjôc vltimum in lira lèdebant vnufquilq; in folio fuo veftiti cul-tu regio_,inarcaiuxtaoftiumportæ Samariæ,nbsp;8c vniuerfi prophetæ prophetabant in cofjîe-(ftu eorû.Fecirquoq; libi Sedecias filins Chanbsp;naana cornua ferrea^Sc ait^ Hæc dicit Domi-nuSjHis ventilabis Syriam^donec deleas earn.nbsp;Omnesqueprophetæ fîmiliter prophetabat,nbsp;dicentes^Afcendein Ramoth-Galaadj 8c va-de profj?erà,Sc tradetDominus in manus régis . Nuntius verô qui ierat vt vocaret Mi-chæam, locutus eft adeum dicens j Ecce fèr-mories prophetarum ore vnorégi bona præ-dicant: fitergo*lêrmo tuus lîmiliseornmjScnbsp;loquerebona.Cui Michæ.is aitj VinitDominbsp;nus J quia quodcumque dixerit mihi Domi-

Iu.Iofaphat. eb,,. RegumIII. If.Achab.,,n6 ptapecuniamon enim viuitNaboth,fcd mor ita 8c tu^populus meus, 8cpopulus tous vnûnbsp;Tuuseft. Quod cùm audiflet Achab, mortuûnbsp;F videlicet Naboth, furrexit, 8c delcendebat innbsp;vineâNaboth Iczraheiitæ, vtpoßidereteam.nbsp;Faftus eft igitur fèrmo Domini ad Elia Thef-bitenjdicens. Surge, 8c delccndein occiirfumnbsp;Achab regis Ifrael,qui eft inSamaria:ecce adnbsp;vineam Naboth defcendir, vt polsideat earn:nbsp;Scloquêrisad eum,dicens, HæcdicitDomi-nus,Occidifti,infuper 8cpolîedifti. Etpolinbsp;hæcaddes,Hæc dicit Dominus, In loco hocnbsp;in quo Imxerunt canes .fànguinem Naboth,nbsp;lambent quoq; fànguinem tuû. Etait Achabnbsp;*««»(«»»». adEliam.Num inuenifti mc'inimicum tibi?’

P Qm dixit,Inueni,eoquôdvenundatus fîs,vt ^^^®tes malû inconlpectuDomini.*llEcce e-^ominus, go inducam ftiper te malum,8c demetam po-‘gt;•^.«.5.1). fteriora tua,8c interficiam de Achab mingen-r ¦

^“p.ij.g. el,Et dabo domum tuâhftcut domum lerobo ^“Pr.10,1 amfilij Nabat,ll8cftcut domu Baafàfilij Ahia:nbsp;quiaegifti, vt me ad iracundiara prouocares,nbsp;£(. peccare fecifti Ifrael. iIScd 8cde Iczabel locutus eft Dominus, dicens,Canes comedentnbsp;lezabelinagro lezrahel.Si mortuus fuerit A-chab in ciuitate, comedent eum canes : fi autem mortuus fuerit in agro , comedent eumnbsp;volucres cœli. Igitur non fuit alter talis ficutnbsp;Achab, qui venundatus eft vt faceret malumnbsp;in confpcctu Domini : concitauit enim eumnbsp;lezabelvxor fiia, 8c abominabilis fâétus eft,nbsp;in tantum vt lequeretur idola quæ fecerantnbsp;Amorrhæi, quos conftimpfit Dominus à facie filiorum Ilfael. Itaq;cum audiflct Achab nus, hoc loquar. Venititaquead regem, 8cnbsp;lermones iftos,fcidit veftimenta fua, Scope- ait illi rex,Michæa, iredebemusin Ramoth-

xniuit in facco , 8c ambulauit demilTo capite. Et faâus eft fèrmo Domini ad Eliam Thef-bircn,dicens, Nonne vidifti humiliatum A-chab cora me : quia igitur humiliatus eft metnbsp;caula,no inducam malum in diebus eius^, lednbsp;Ilin diebus filij fui inferam main domui eius.-lt;S. Achab amp; lofaphat reges,fßudoprof hetarumnbsp;’Vandnio decepti ad jtugnam frocedunt innbsp;l^moth Galaai, acyincuntur, occifo A- .domum fuam in pace. (Dixit ergo rex Ifraelnbsp;'ihab,qui‘^ichaamyerafrofhetantem ear-cere inelußrar.imßo A ehabßtetedußlius im-fiui 0choyas, pio autem loßaphatßueeeditnbsp;imßwfilittsIbram. CAP. xxil.

A ’Tanficruntigitur tres anni ablq;bel-I lo inter Syriam 8c Ifrael. In anno au-tefii tertiOjdefcendit lofaphat rex luda ad regent Ifrael.(Dixitq; rex Ifrael ad fer-uos fuos,Ignoratis quod noftra fit Ramoth-Gakad, Scnegligimus tollere earn de manu regis Syriæ)Et ait ad lofâphat, Veniéfheme-i ptæliandum in Ramoth-Galaad? Di-¦* xitq; lofaphat ad regemIfrael,Sicut ego fum.

'ruitciliciocarnemfüam,ieiunauitq;, 8c dor- Galaadadpræliandumjancefîâre.^Cuiillere-fpondit. Afcende^ 8cvadcprofperè, 8ctrader Dominus in manus regis. Dixit autem rexadeumjterum atqueiterumadiuro te,vtnbsp;non loquaris mihi nili quod verfi eft, in no-mineDomini. Etilleait, Vidi ciindutn Ifrael dilperfum in montibus quafi oues nonnbsp;haben tes paftorem;8c ait Dominus^Nonha-bent ifti dominum : reuertatur vnufquifq- innbsp;ad lofàphatj Nunquid non dixi tibi quia nonnbsp;prophetat mihi bonum^ fèd lèmper malum.^)nbsp;Illevero addens^ait^ Proptereaaudifèrmonênbsp;DominijVidi Dominum fèdentem ftiper folium fuum» 8c omnem exercitum cœli aßi-ftentem ei à dcxtris 8cà fîniftris ; 8c air Do-minuSjQuis decipiet Achab regem Ifiael^ vtnbsp;afcendat, 8c cadatinRamoth-GalaadrEt dixitnbsp;vnus verba huiufcemodi,8c alius aliter.Egref-fus eft autem lpiritus_, 8c ftetit corâ Domino,nbsp;8cait,Ego decipiâilium.Cui locutus eft Donbsp;minus,Inquo.’Etilleait,Egrediar, 8c ero fpinbsp;ritus mendaxin ore omnium prophetarumnbsp;cius.Et

-ocr page 314-

lu.îofaphat. efus. Regum.Ill IfAcliab.

D eius.Et dixit DominuSjDecipieSjSc præuale-bisægrederCj amp; fac ita. Nunc igitur cccededit Dominus Ipiritum mendacij in ore omniumnbsp;prophetaru tuorum, qui hicftint, Zc Dominus locutus eft contra te malum. Acceftitau-tem Sedecias films Chanaana,amp; percuftit Minbsp;chæam in maxillam,amp; dixit^Menc ergo diminbsp;£t Spiritus DominijSe locutus eft tibi’Et aitnbsp;MichæaSj Vifurus cs in die ilia quando ingre-dieris in cubiculum intra cubiculum^vtablconbsp;daris.Et ait rex IftaebTollite Micbxa,amp; ma-neatapud Amo principem ciuitatis, Sc apudnbsp;loas filium Amélech diciteeis, Hæc dicitnbsp;rex^ Mittite virum iftum in carccrem Sc fu-ftentate eum pane tribulationis j Sc aqua an-guftiæ, donee reuertar in pace. Dixitq; Mi-cbæaSjSi reuerftis fueris in pace^non eft locutus in me Dominus. Etait, Audite populio-mnes. Alcédit itaq; rex Ifrael, lolapbat rexnbsp;luda in Ramoth-Galaad.Dixititaqj rex Ifta-el ad lolapbat, Sumearma, Scingredcre prae-lium,Sc induere veftibus tuis.porro rex Iftaelnbsp;mutauit babitum luum, Sc ingreftus eft bellum. Rex autem Syriæ præceperat principi-bus curruum trigintaduobus,dicens,Non pu-gnabitis contra minorem Semaiorem quern-piam, nifi contra regem Iftael, ftjum. Cumnbsp;ergo vidiflent principes curruum Iolapbat,funbsp;Ipicati funt quodiple eflet rex Iftael, Scimpe-tu fado pugnabant cotra eum; Sc exclamauitnbsp;loGpbat. Intcllexeruntq; principes curruumnbsp;qudd no eflet rex Iftael, Sc ceflaueruntab eo.nbsp;'-»»«.8. quot;Vir’autem quidâretendit arcû. Inincertumnbsp;fagittam dirigens, 8c cafu pereuftit regem If-rael inter ptümonem 8c ftomaebum. Atillenbsp;dixit aurigæ fûo. Verte manum tuam,8ceijcenbsp;me de exercitu,quia grauitervulneratus fum.nbsp;CommilTumeft ergoprælium in die ilia, 8cnbsp;t».8. rex tgt; Iftael’ ftabat incurru fuocontraSy-ros,8c mortuus eft vclpere:fluebat autem languis plagæ in ftnum currus, Sc præco infonuitnbsp;in vniuerlô exercitu antequamlôl occumbe-ret, dicens ,Vnulquilq; reuertatur inciuita-tem*, 8c in terram fuam. Mortuus eft autemnbsp;rex,8cperlatus eft in Samariara:lcpclicruntq;

regem in Samaria, 8c lauerunt currum eius ift pilcina Samariæ, 8c linxerunt canes làngui-nemeius,8c babenas lauerunt,(liuxta Verbum Sup.nbsp;Domini quodloctitus fuerat.Reliqua autem Fnbsp;fermonû Acbab,8cvniuerlâ quæ fecit, 8c domus eburnea quamædificauit,cun(3:arumq;nbsp;vrbium quas extruxit,nônne bæc lcripta funtnbsp;in libro lermonum dierum regum IftaelrDornbsp;miuit ergo Acbab cù m patribus luis,8c regna-uit Oebozias filius eius pro eo. lolàpbat veto filiusAlà regn are cœperat luper ludâ an-no quarto Acbab regis Iftael. Trigintaquin-que annorum erat cùm regnare cœpiflet, 8cnbsp;vigintiquinq; annis regnauit in lerulàlem:nbsp;nomen matris eius Azubafilia Salai.Etambunbsp;lauit in omni via Alà partis fui, 8c non decli-ijauit ex ea : fecitq; quod redum erat in con-Ipedu D omini. Veruntamen excella non ab- qnbsp;ftulit:adbuc enim populus làcrificabat, Sca-dolebat incenfuni in excclfts. Pacemque ba-buit lolàpbat cum rege Iftael. Reliqua autemnbsp;verborum lolàpbat, 8c opera eius quæ gefsit,nbsp;8c prælia,nônne bæc lcripta funt in libro ver,-borum dierum regum luda ? Sed 8c reliquiasnbsp;elFœminatorum, qui remanlèrant in diebusnbsp;Alà partis eius,abftulit de terra.Nec erat tunenbsp;rexcoftitutusinEdom.Rexvero lolàpbat fenbsp;cerat dalles in mari, quænauigarétinOpbirnbsp;propteraurum;8c ire non poterant, quia connbsp;fraétæfuntinAfion-gàber. Tuncait Oebozias filius Acbab ad lolàpbat, Vadant lèruinbsp;mei cum lèruis tuis in nauibus. Et noluit lolàpbat. Dormi uitque lolàpbat cum patribusnbsp;fuis, 8c lèpultus eft cû eis in Ciuitatc-Dauidnbsp;partis fui:regnauitq; loram filius eius proeo.nbsp;Oebozias autem filius Acbab regnare cœperat fuper Iftael in Samaria, anno lèptimodecinbsp;mo lolàphat regis luda , regnauitq; luper II-rael duobus annis. Et fecit malum in conlpc-ótu Domini, 8c ambulauit in via patris lui 8Cnbsp;matris rua:,8c in via leroboam filij Nabat, quinbsp;peccare fecit Iftael. Seruiuit quoque Baal, SCnbsp;adorauit eum, 8c irritauit Dominum Dcumnbsp;Iftael,iuxta omnia qux fcccrat pater eius.

Quartus

-ocr page 315-

Quartus Regumliber:Secundum

Hebraos, lt;i5\dalachim fecundus.

Oclo'^as ßiper agrhttdine ß(a 'Bcel-':^bub (onßilere'volemab Eliaincrepa,tur, àcfnori-turus prxdiàtur.duos qutriquagenarios prin-âfes ad Eliam miffoi ignis cctleßis deuorat eunbsp;ipforum militibus, tertiopfincipefua modeßianbsp;ßeruato, cum quo Elias ad A chah deß:endit,nbsp;tui tnortuoßuecedit frater loram.

C A P. I4

Ræuaricatus eftâuterii Moab in Ifracl, poftquana mortiiusnbsp;efl Achab.Ceciditque Ocho-Izias per cancellos cœnaculinbsp;fui quod habebat in Samaria^

amp; ægrotauinmilîtq; nuntios, dicens ad eos, Ice^confulite Beel-zebub deum Accaron, v-


trnm viuere queamdeinfîrmitâte mea bac. Angelus autem Domini locutuseft adEliainnbsp;ThefbitenjdicenSj SurgCjSc afeende in occurnbsp;fum nüriorum regis Samariæ,amp; dices ad cós^nbsp;Nunquid non cft Deus in Ilrael, eatis adnbsp;confulendum Bcel-zebub deum Accaron?

Quam ob rem hæcdicit DôminuSjDelédu-lo fuper quem afcendifti_, non delcendes,, lèd mortemorieris.Et abijt EliaS.Rcucrfîq; funrnbsp;niitij ad Ochozia. Qui dixit eiSjQMrereuernbsp;® lî eftis? Atilli refponderuntei, Vu’ occurritnbsp;nobis,amp;; dixit adnos,Ite,amp;; reuertiminiadrenbsp;gern qui milît voSjamp; dicetis eijHæc dicit Donbsp;minuSjNunquid quia no erat Deus in Ifrael^nbsp;mittisvt confulatur Beel-zebub deus Acca-ron?Itîcirco de ledulo fuper quem afeendiftinbsp;non delcendesjfèd morte morieris. Qm dixitnbsp;eis. Cuius figuræ amp; habitus eft vir ille qui ocnbsp;curritA'obis, Sclociltus eft verba hæc ? At illinbsp;dixerunt, Virpilofiis, amp;zonapelliceaaccin-ôus rcnibus.Qui ait,Elias Thefbites eft.Mi-fttqueadeum quinquagenarium principem,nbsp;amp; quinquagintaqui erantfubeo. Qui afeen-ditad eum; ledentique in verticemontis,ait,nbsp;Homo Dei,rex prxcepit vt delcendas.Refpdnbsp;^ denfque Elias, dixit quinquagenario, Si homo Dei fum,defcendat ignis de cœ1o,amp; deuonbsp;ret te,amp; quinquaginta tuos.Delcendit itaquenbsp;ignis de cœlo , amp; deuorauit eum amp;quinquaginta quittant eum eo. Rurfumque milît adnbsp;eum principem quinquagenarium alterû. Senbsp;quinquaginta en eo.Qui locutus cft illi,Ho-mo Dei.-hæc dicit rex,Feftina,defcende .Ref-pondens Erus,ait,Si homo Dei ego fum,defnbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cendat ignis de cœlo , amp; deuoret te, amp; quin-

**’¦ 4- quaginta tuos.Delcendit ergo ignis*decœlo.

amp; deuorauit illum,amp; quinquaginta eiüS.Ite-ruffl milît principem quinquagenarium ter-tium,amp; quinquaginta qui erant cuni eo.Qui cùm veiliftèt, curuauit genua contra Eliam,nbsp;amp; præcatus eft eum, amp; ait, Homo Dei, nolinbsp;delpicereanimam meam amp; animas lèruorum’nbsp;tuorum qui mecum funr. Ecce delcenditig- Dnbsp;nis de cœlo, amp; deuorauit duos principes quinnbsp;quagenarios primos,amp; quinquagenos qui eunbsp;eis erant; fed nunc oblecro vr milêrearis ani-mæ meæ. Locutus eftautem angelus Domt-ni ad Eliam, dicens, Delcende cum eo,ne ti-meas;Surrexic igitur J amp; delèendit cum eo adnbsp;regem,Sc locutus eft ei,Hæc dicit Dominus,nbsp;Quia milîfti nuntios ad confulendum Beelzebub deum Accaron, quafi non cfiet Deusnbsp;in Ilrael à quo polîcs interrogate lermoncm,nbsp;ideo de leélulo fuper quem alcendifti, no defnbsp;ccdes,lcd morte morieris. Mortuus eft autem •nbsp;iuxtà fermonem Domini quem locutUs cftnbsp;Elias, amp; regnauit loram frater eins pro 60,3«nbsp;nolècundo loram filij lolâphat regis ludæ:nbsp;non enim habebat filium.Reliqua autem vernbsp;borû Ochoziæ quæ operatus eft, nonne hæcnbsp;IcriptafuntinLibro iermonum dierum re-gum Iftael.

FAiftum eft autem; cùm Icuare vellet Do minus Eliam per turbinem in coèlùm,i-bantElias amp; Elifeusde GaIgaljs,Dixit-queElias adElileu, Sedehic, quiaDominusnbsp;mifit


I

-ocr page 316-

lu. lofaphat. “quot;'s. Rcgumllll. If. loram


miïît me v/que in Beth-el. Cui ait Elifeusj Viuit Dominus^amp; viuit anima tua, quianônbsp;clerelinquam te. Cumq; deicendillênt Bethel, egreßi funtfilij prophetarum,qui erantinnbsp;Beth-el,ad Elifeum,8c dixerunt ei, Nunquidnbsp;nofti quiahodie Dominus tollet dominumnbsp;tuum à te?Qin re{pondit,Et ego noui; filete,nbsp;Dixit autem Elias ad Elifeum,Sede hic, quianbsp;D ominus mißt me in lericho .Et ille ait,Vi-uitDominus,amp;; viuit anima tua, quiano de-relinquam te.Cumque veniflent Icricho,ac-celTerunt filij prophetarum qui eraht in lericho , âdElilèunl, Scdixeruntei, Nunquidnbsp;nofti quia Dominus hodie tollet dominumnbsp;tuum à te?Et aitjEt egonoui:filete.Dixitautnbsp;B ei Elias,Sedchic quia Dominus mißt me vß-que adlordanem.Qui ait, Viuit Dominus,8cnbsp;.viuit anima tua,quianon derelinquam te.Ic-runt igitur ambo pariter. Sc quinquaginta vinbsp;ri de filijs prophetarum fecutißinteos,qui Scnbsp;fteterunt econtra,longe:illi autem ambo fta-bant ßiper lordanem. Tulitq; Elias palliumnbsp;ßium, amp; inuoluit illud,Sc percufsit aquas quænbsp;diuifæ funtin vtranq; partem, Sc tranßeruntnbsp;ambo per ficcum.Cumque tranßßcnt, Eliasnbsp;dixit ad Elifeum, Poftula quod vis vt faciamnbsp;tibi antequatollar ate.Dixitq;Elifeus, Ob-ßero vt ßat in me duplex Spiritus tuus. Qui-relpondit,Rem dißcilem poftulafti: attamennbsp;ß videris me,quando tollar à te,erit tibi quodnbsp;petifti:ß autem non videris,non erit.Cumq;nbsp;pcrgerent,Sc incederes ßrmocinarentur, eccenbsp;currus igneus, Scequiignei diuißruntvtrunnbsp;«.Mac.i.f. quell Sc aßedit Elias per turbinem in cœlum,nbsp;Ecel.48^. £|ifæus autem videbat. Sc clamabat, Pater mi,nbsp;pater mi, currus Ifrael Sc auriga eius; Et nonnbsp;viditeum amplius ; apprehenditque vefti-mentaßia,Sc feidit illa in duas partes.Etleua-uit pallium Eliæ,quod ceciderat ei:reuerfuf-queftetit ßiper ripa lordanis, Sc pallio Eliænbsp;quodcecideratei,percußitaquas,cgt;8cno ßintnbsp;diuißei’Sc dixit,Vbi eft Deus Eliæ.^etia nunc.nbsp;Percußitque aquas. Sc diuißeßinthucatquenbsp;*»««».1. iiluc,8ctranßjt Elißus. Videntes autem *ßlijnbsp;prophetarum qui erant in lericho econtra,dinbsp;xerunt, Requieuit Spiritus Eliæ fuper Eli-ßum.Et venientes inoccurfumeius ,adora-uerunt eum proni in terram, dixeruntqueil-li.Ecce, cum ßruis tuis ßint quinquaginta vinbsp;rifortes,qui poffiint ire. Sc quærere dominünbsp;tuum, ne forte tulerit eû Spiritus Domini,Scnbsp;proiecerit eum in vnü motium, aut in vnamnbsp;vallium. Qui ait,Nolitemittete. Coegerunt-que eum,donecacquicfceret, Scdiceret,Mit-tite. Ét mißrüt quinquaginta viros:qui cumnbsp;quxßßerit tribus diebus, noninuencrunt.Etnbsp;reuerfi funt ad eum : at ille habitabat in leri-chojSc dixit eis^Nunquid non dixi vobis,No-litc ’mittete’.^Dixerunt quoque viri ciuitatisnbsp;adElißum, Ecce habitatio ciuitatis huiusnbsp;optima eft, ßcuttuipßdomine perfpicis; ßdnbsp;aquxpeßimx ßint,Sc terra fterilis.At ille ait,nbsp;AiFcrte mihi vas nouß. Sc mittiteinillud ßl. ’nbsp;Qimd cum attuliflent, egreftiis ad fontem a-quarum, mißt in ilium ßl. Sc ait, Hæcdicitnbsp;Dominus,Sanaui aquas has, Sc non erit vitranbsp;in eis mors,neque fterilitas.Sanatæ funt ergonbsp;aquæ vfque in diem hanc,iuxta verbum Eli-ßi quodlocutus eft . Aßendit autem inde innbsp;Beth-el: cumqueaßenderetperviam, puerinbsp;parui egreßi funt de ciuitate,Scilludebant ei,nbsp;dicentes, Aßende calue, aßende calue. Quinbsp;dim relpexiflet, viditeos, Sc maledixit eis innbsp;nomineDomini; egreßiqueßntduo vrß denbsp;ßltu,Sc lacerauerunt ex eis quadraginta duosnbsp;pueros.Abijt autem inde in montem Carmcnbsp;lij Sc inde reuerfus eft in Samariam.

5. Ohpneuaricatum 4 rege '^ioahfoedw qued cum rege Ifiaelhahehàt, ajeendunt adnerßiinbsp;ilium rex Iß-ael, rex luda, e^rrex Edo^qui-hus dominutper Elifeum apuamfine pluuianbsp;promittit, amp; quot;vi^oriam de rege 'fdoah ^uinbsp;ßiumprimogenitum immolât.

CAP. III.

I Oram veto filius Achab regnauit fupcr A Ifrael in Samaria anno decimooélauo lo-ßphat regis ludæ. Regnauitq; duodecimnbsp;annis.Et fecit malum coram Domino,fednonbsp;ßeutpaterfuus Sc mater: tulitenim ftatuasnbsp;Baal quas fecerat patereius. Veruntamenmnbsp;peccatis leroboam filij Nabath , quipeccarcnbsp;fecit Iftael,adhxßt,nec reeeßit ab eis. Portonbsp;Meß rex Moab, nutriebat pecora multa , SC'nbsp;foluebatregi Ißael centum millia agnorum.nbsp;Sc centum millia arietum velleribus ßis;Cü-q ue mortuus fuilßt Achab, præuaricatus eftnbsp;fœdus quodhabebat cu rege Ißael. Egreßusnbsp;eft igiturrex loram in die ilia de Samaria, Scnbsp;recenfuit vniuerfum Ißael. Mißtqjad loß--phat regem Iuda,dicens, Rex Moab reeeßi t ànbsp;me,veni mecum contra eum adprælium.Quinbsp;refpondit, Aßendam: qui meus eft, tuus eft:nbsp;populus meus,populus tuus:Sc equi mei,equinbsp;tui.Dixirq;,Perquam viamaßendemus? Atnbsp;ille relpondit. Per deßrtum Idumææ. Perre- Bnbsp;xerunt igitur rex Ißael, Sc rex luda, Sc rex E-dom, Sc circuierût per viam ßptem dierum,nbsp;nee erat aqua excrcitui Sciumentis quæ ß-quebâtureos.Dixit rexIßael,Heucgt;heu heu’,nbsp;congregauit nos Dominus tres reges, vttra-deretin manu Moab.Etait loßphat, Eftnenbsp;hic propheta Domini,vtdeprecemur Domirnbsp;numper eß.^Et relpondit vnus deßruis régisnbsp;Ißael.Eft hic Elißus ßlius Saphat,qui fundcnbsp;bat aquam fuper manus Eliæ.Et ait loßphat,

Eft apud


-ocr page 317-

Klofaphat. Infens. RegumllIL If.Ioram. uS

Eftapud eü lèrmoDomini.Defcéditqjadeïï rcx lÏraelj lofaphatorex ludaj ’amp; rex Edó.nbsp;Dixit auté Elifèus ad regem Ifiaelj Qmd mihi amp; tibi eft? vadead prophetas patris tui Scnbsp;matris tuæ.Et ait illi rex Ilrael^Quare côgre-gauit Dominus tres reges hos^vt tradereteosnbsp;in manus Moab?Dixitq ue ad eum Eliféus^Vinbsp;uit Dominus exercituumjin cuius conipéârunbsp;fto, quod fi non vultum loßphat regis ludænbsp;crubeiceremjnonatténdiftem quidem te,necnbsp;reipexiftèm.Nuncautem adducite mihipfal-tem.Cumque caneret pßltes faftacft {upernbsp;cum manus Dominijamp;ait, Hæcdicic Dominbsp;nus, Fâcitealucum torrentis huius foftas Scnbsp;foiFas.Hæcenim dicit Dominus, Non videbinbsp;tis ventum,neq; pluuiam:8c alueusiftereple-bituraquis, Scbibetis vos, 8c Eamiliæ veftræ,nbsp;Sciumenta veftra. Parumquecft hoc in con-Ipsftu Domini : infuper trader ctiam Moabnbsp;in manus veftras.Et percutietis omnem ciui-tatem muniram,8c omnem vrbem elelt;ftam,8cnbsp;vniuerftim lignum fruâ:iferumfuccidetis,cû-dofque fontes aquarum obthurabitis,8c omnem agrum egregium operietis lapidibus. Fanbsp;dum eft igitur mane,quando fàcrifîcium of-ferri folct, 8c ecce, aquæ veniebant per viamnbsp;Edom,8crepleta eft terra aquis. Vniuerfi au-tcm Moabitæ audientes quod aicendiftentnbsp;reges vt pugnarentaduerftim eos,conuocauenbsp;runtomnes qui accinéli erant baltheo dcfi.1-D per,8c fteterunt interminis.Primoque manenbsp;furgentes, 8c orto iam fbleex aduerfo aquarû,nbsp;viderunt Moabitæ econtra aq uas rubras,qua-.nbsp;fi fanguinem, dixeruntq;,Sanguis gladij eft:nbsp;pu^nauerunt reges contra iè, 8c csefi funt munbsp;tuô:nunc perge ad præda Moab.Perrexerunt-que in caftra Ifrael: porrô confurgens Ifrael,nbsp;percuisit Moab:atilli fugerunt coram eis.Venbsp;nerunt igitur qui vicerant, 8c percufleruntnbsp;Moab, 8c ciuirates deftruxerunt : 8c omnemnbsp;agrum optimum,mittétes finguli lapides, re-pleuerunt : 8c vniuerfbs fontes aquarum ob-thurauerunt:'8c omnia ligna frudifera fucci-derunt,ica vt mûri tantum fidiles remancret:nbsp;amp; circûdata eft ciuitas à fundibularijs, 8c manbsp;gna ex parte percufla. Quod cùm vidiflet rexnbsp;Moab,præualuifteicilicct hoftes,tulit fècumnbsp;fèptingentos viros educentesgladios,vtirrû-perent ad regem Edom : 8c non potuerunt.nbsp;Arripienfq; hlium fuum primogenitum, quinbsp;regnaturus erat pro eo, obtulit holocauftumnbsp;fupermuiùm: 8c fada eft indignatio magnanbsp;in Ifrael, ftatimque receflerunt ab eo, 8c re-uerfîfuntin terram fuam.

5 • Elïfeus y'idnxfaupercuîa oleum impetrat quo foluat creditoribus^S unamùidi ho/pitaßtteß-, quem foflea. mortuum ßifdtat, farinanbsp;quoque pulmento infufa, aufert atna ¦

ritudinem, faudifanihus multos faàat. CAP. 11 II.

MVlier aurem quædâdevxoribuspro- A phetarum clamabat ad Elifeum , dicens , Seruus tu us vir meus moftuusnbsp;eft, Sctunofti quia feruus tuus fuit timenänbsp;Deum: 8c ecce creditor venir vt tollat duos finbsp;lios raeos ad lèruiendü fibi.Cui dixit Eli/èus.nbsp;Qu^id vis A^t faciam tibiPDic mihi,quid habesnbsp;in domo tua?At ilia refpondit,Non habeo annbsp;cilia tua quicquam in domo mea, nifi pammnbsp;olei quo vngar. Cui ait,Vade,pefe mutuo abnbsp;omnibus vicihis tuis va/à vacua non pauca.nbsp;Etingfedere,8cclaudeoftium tuum,cum in-rrinfccus fueris tu 8c filij tui:8c mitteinde innbsp;ómnia valahæc; 8c cùm plenafuerint, tolles,nbsp;luititaq; mulier,8c clauntoftium fùperlè 8Cnbsp;fuper filios fuos ; illi offerebant vaG, 8c ilianbsp;infundebat.Cumq; plena fuiflentvafa, dixitnbsp;ad filium fiium, Affer mihi adhuc A’^as. Et il le Bnbsp;relpondit,Non habeo.Stetitq; oleum . Venirnbsp;auté illa,8c indicauit homini Dei.Et ille,Vâ-de, inquit, vende oleum, 8c redde creditorinbsp;tuo:tuautem 8cfilij tui viuitedereliquo.Fanbsp;da eft autem quædam dies, 8c tranfibat Eli-lèus per Sunam*: erat autem ibi mulier mag- ^ùtAtue.nbsp;na quæ tenuiteum vt comederctpané : cum-que frequenter inde tranfiret,diuertebat adnbsp;eam vtcomcderet pané. Qiiæ dixit ad virumnbsp;fiium,Animaduerto quod vir Dei (àndus eft:nbsp;ifte,qui tranfitper nos frequenter. Faciamusnbsp;ergo ei cœnaculum paruum:8c ponamus ei ittnbsp;eo ledulum, Scmenlàm, Sc lèllam, 8c candelabrum , cùm venerit ad nos,maneat ibi. Fada eft ergo dies quædam, 8c veniens diuertitnbsp;in cœnaculum,8crequieuitibi. Dixitque adnbsp;Giezipuerum fuum, Voca Sunamitidem i-ftam.Quicùm vocafleteam, Scillaftetifietnbsp;coram eo,dixit ad puerum fiium, Loquere ad Cnbsp;eam, Ecce, lêdulê in omnibus miniftrafti nonbsp;bis, quid vis vt faciam tibi?nunquid habes nenbsp;gotium,8c vis vtloquarregi,/ïuéprincipi minbsp;litiæ ? Quæ relpondit, In medio populi meinbsp;habito.Et ait,Quid ergo vult vt faciam ei?Dinbsp;xitque Giezi, Ne quæras:filium enim non hanbsp;bet,8c vir eius fènex eft. Prxcepitque itaqj vtnbsp;vocaretcam:quæ cùm vocatafuiflet,8c ftetifnbsp;let ante oftium,dixit ad eam,In tépore ifto innbsp;haceadem hora,fi vita comes fuerit, habebisnbsp;in vtero filium.At ilia relpondit. Noli quæfonbsp;domine mi vir Dei,noli mentiri ancillæ tuæ.nbsp;Et concepit mulier, 8c peperit filium in tempore, 8c in hora eadem qua dixerat *Elilèus. *quot;• *•nbsp;Creuitautetnpuer. Etcùm eflecquædâdies,nbsp;Sc egreflus iflet ad pattern fiium ad meflb-res,aitpatri luo, Caputmeum odoleo’, ca-!gt;«î.’‘nbsp;put meumgt;doleo’.At ille dixit puero. Toile, 'gt;4* 'nbsp;duc cum ad matrem luam. Qui cum tulilTet,nbsp;ôcduxiflct

-ocr page 318-

lu.Iofaphat. Regum. III. If.Ioram.


amp; duxiflet eum ad matrem fiiamjpofuit eum ilia fiiper genua fua vfq; ad meridiemjamp;mornbsp;U tuus eft.Alcenditautemjamp;collocauiteumß.inbsp;per leâulum hominis Dei_, amp; claufit oftium:nbsp;amp; egrefla vocauit virum fiium^ amp;; ait Mittenbsp;mecumjoblècrOjVnum depueris, Siafinam^nbsp;vt excurram vfq; ad hominem Dei, amp; reuer-tar. Qui ait illi Quam oh caufam vadis adnbsp;cum?hodie non funt Calendae,neque Sabba-’rrf/Mo. thum. Quærelpondit/Vadam’.Strauitqjalînbsp;nam,amp; præcepit puero, Mina, amp; propera, nenbsp;mihi moram facias in eundorSc hoc age quodnbsp;prxcipio tibi. Profeda eft igitur, amp; venitadnbsp;virum Dei in montera Carmeli: cunique vi-'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diflet cam vir Dei econtra, ait ad Giezi pue-

rum fuum , Ecce Sunamitis ilia . Vade ergo in occurfum eiuSjßc die ei, Reéténe agitur cirnbsp;cate,6c circa virum tuum, amp; circa filium tu-umPQua: refpondit. Rede. Cumq ue venif-let ad virum Dei in montera, apprehendit penbsp;des eius,amp;acceßit Giezi vt amoueretcam.Etnbsp;ait homo Dei, Dimitte illam:anima enim e-ius in amaritudine eft, amp; Dominus celauit ànbsp;me,8c no indicauit mihi.Q^ dixit illi,Nun-quid petiui filium à Domino mco? nunquidnbsp;non dixi tibi,Ne illudas me? Et ills ait ad Gienbsp;zijAccinge Ifibos tuos,amp; toile baculu meumnbsp;in manu tua,8c vade,Si occurrerit tibi homo,nbsp;no lalutes eum : amp; fi falutauerit te quiipiam,nbsp;non reljjondeas illi;amp; pones baculum meumnbsp;fuper faciem pueri.Porro mater pueri ait,Vi-uit Dominus,amp; viuit anima tua,non diniit-tam te.Surrexit ergo, 8c lecutus eft eam.Gie-zi autem præceflerat ante eos, 8c pofiierat baculum ftipcr facie pueri, 8c non erat vox,ne-que Icnfusireuerlufquceft in occurfum eius,nbsp;amp;nuntiauitei,dicens,Non furrexitpuer. In-greflus eft ergo Elileus domum,ôc ecce, puernbsp;mortuus iacebatinledtulo eius: ingrelTufquenbsp;claufit oftium fuper le,8c fuper puerum:8c o-F rauitadDominum. Etafcendit, 8cincubuitnbsp;fuper puerum:pofuitque os fiium fuper os c-ius, 8c oculos fuos fiiper oculos eius, 8c ma-nusfuas fiiper manus eius : 8cincuruauit fcnbsp;fuper eum, Sccalefada eft caro pueri. At illenbsp;reuerfiis,deambulabat in domo, femel hue atnbsp;que illuc:8cafcendit, 8c incubuit fuper eum:nbsp;amp; ofcitauit puer fèpties, aperuitq ue oculos.nbsp;Et ille vocauit Giezi, 8c dixit ei,Voca Sunaminbsp;tidem hanc. Quævocata,ingrefla eft ad eum.nbsp;Qm ait,Tolle filium tuura.Venit illa,8ccor-ruit ad pedes eius, 8c adorauit fuper terram:nbsp;tulitque filium fuum, 8c egreffa eft, 8c Eli-feus reuerfus eft in Galgala.Erat autem famesnbsp;in terra, amp; filij prophetarum habitabant co-ram eo,dixitq ue vni de pueris fuis, Pone ol-p lamgrandem, 8ccoque pulmetum filijs prophetarum .Et egrefTus eft vnus in agrum vtnbsp;colligerct herbas agreftes ; inuenitque quafinbsp;vitera fylueftrem,8c collegitex ea colocynti-das agri, 8cimpleuit pallium fiium, 8creuerfus confciditin ollam pulmcnti, nefeiebat e-nim quid eflet.Infuderunt ergo fbcijs,vt co-mederent:cumq; guftafient decolt;ftione,cla-tnaucruntdicentes,Mors in olla vir Dei. Etnbsp;nonpotueruntcomedere. Atille,AlFerte,in-quit,farinam. quot;Cumque tuliflent,mifit’in olnbsp;lam, 8c ait, Infunde turbx, vt co medant. Etnbsp;nonfuit ampliusquicquam amaritudinisinnbsp;olla. Vir autem quidavenit deBaal-falifa deferens viro Dei panesprimitiaru, igt;8c’vigin-ti panes hordeaceos, 8c frumentu noiium innbsp;pera fua.Atille dixit,Da populo,vt comedat.nbsp;Refponditque ei minifter eius. Quantum eftnbsp;hoc, vtapponam coram centum viris? Rur-fiim ille ait,Da populo,vt comedar:hxc enimnbsp;dicit Dominus,Comedent, 8c fuper erit. Po-fiiit itaque coram eis:qui comederunt, 8c fu-perfuit iuxta verbum Domini.

5. Scidit rex Ißrael yeßimejitafua ^uodtußif-fet rex Syria yt 'dgt;Iaaman leprofum curaret, ^uem E-lifeuifeptena in lordane lotione munnbsp;dat à lepra,Gie^ propter munerafufeep-tA,ab Elifeojpreta,perpetuo adhxßt.

CAP. V.

NAaman’princeps militix rex Syrix,c- A rat vir magnus apud dominum fuum, *quot;'*‘** ’*nbsp;8c honoratus:perillû enim dedit Do-minus falutem Syrix:erat autem vir fortis 8cnbsp;diueSjfed leprofus. Porro de Syria egrefsi fuenbsp;rant latrunculi,8c captiuam duxerant de Tcr-ra-Ifiael puellam paruulam,qux erat in obfe-quio vxoris Naaman, qux aitad dominamnbsp;fuam , Vtinam fuiflet dominus meus ad pro-phetam qui eft in Samaria : profedo curafletnbsp;eum à lepra quam habet. Ingreflus eft itaquenbsp;Naaman ad dominum fiium, 8c nuntiaujt ei,nbsp;dices,Sic 8c fic locuta eft puella de Terra- If-rael.Dixitq; ei rex Syrix,Vade,8c mittam litc-ras ad regem Ilrael. Qui cum profedus effet, Bnbsp;8c tuliffetfecum decern talenta argenti, 8c fêxnbsp;milliaaureos, 8c decern mutatoria veftimen-toriudetulit literas ad regé Ifiael, in hxc verba, Cüm acceperis epiftola hanc, feito quodnbsp;mifèrim adte Naaman feruum meum, vt cures eu à lepra fua. C umq j Icgiflet rex Ifi'ael li-tcras,fcidit veftimeta fua,8c aitjNûquid Deusnbsp;ego film, vt occidere poßim, 8c viuificarc,nbsp;quiaiftemifitadme, vt eurem hominem anbsp;lepra fua?animaduertite,8c videte i]^iód occa-fiones quxrat aduerfum me.Q^d curaaudifnbsp;fèt Elifèus vir Deffcidilfe videlicet regem Ifnbsp;rael veftimeta fua,mifit ad eum,dicens,Qua-rc feidifti veft.imentatua ? veniatadme, 8cnbsp;feiat effc propheta in Iffael. Venit ergo Naa- cnbsp;man cû equis Securribus, 8c ftetitad oftiumnbsp;domus


-ocr page 319-

Ittc,

lu Jofaphat. Eupeus. Regum 111L If.Ioram.

domus Elifei: mifitque ad euraElifèus nun- qiiando reüerftiseft homodeçurrufuoin oc tium,dicens,Vade, 8clauarefèptiesinlorda- curfumtui.^Nuncigituraccepifiiargentum,nbsp;ne,8c recipiet fànitatcm caro tua, atque mun 8caccepifii vefies, vt emas oliueta,8cvineas

lepra Naaman adhærebit tibi, 8c fèmini tuo, vfque in fèmpiternum. Et egrefTus efi ab eonbsp;Icprofusquan nix.

5. Elißwferrnmfecuriinatarefacit^regisSyria milites dtteuntur excxcati in Samaria ab Eli-Jeo,quem ob regts fuifecreta rcgi Ifraelpatefa-Eacaperenitebantur'.at poßmodum Syfis ob-ßdentibus Samariam, maires ob inediam fliosnbsp;ßios comedunt,propter quod Elifuf à rege lu-betur occidi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c A p. v l.

Dlxerunt autem filij prophetarum ad A Elifèum, Ecce, locus in quo habita-mus coram te,angufius efinobis. Daraus vfqj adlordanem, 8c quot;tollant’ finguli de quot;teUimus.inbsp;fj'lua raaterias fingulas: vt ædificemus nobisnbsp;ibi locum ad habitandum.Qu^i dixit , Ite. Ecnbsp;ait vnus ex illis, Veni ergo 8c tu cura feruisnbsp;tuis.Refpondit,Ego veniara.Etabijtcumeis.nbsp;Curaq; venifient ad lordanem , cædebant ligna. Accidir auté, vt cûm vnus materiam fuc-

tium,dicens, Vade, amp; lauare fèptiesin lorda- curfum tui.^ Nunc igituraccepifii argentum, ne,amp; recipiet fànitatcm caro tua, atque mun amp;accepifii vefies, vt emas oliueta,amp;vineasnbsp;daberis.Iratus Naaman recedebat, dicens,Pu- amp; ones amp; boucs amp; fèruos amp; ancillas. Sed 8cnbsp;tabam quod egrederetur adme , 8c ftans in-uocaret nomen Domini Dei fui, 8c tangeretnbsp;manu fualocumlepræ, 8ccuraretme. Nun-quid non meliores funt Abana 8c Pharpharnbsp;fluuij Damafci omnibus aquis Ifraefvt lauernbsp;ineis,8c munder?ilCùm ergovertifiètfè,8ca-biretindignans,accefrcrunt adeû fèrui fuij8cnbsp;locuri funtei,Pater,cgt;8c’fi rem grande dixifiètnbsp;tibi prophcta,certe facerc dcbueras:quâto manbsp;gis quia nunc dixit ribi,Lauare,8c mundabe-ns? Defèendit, 8c lauitin lordane fepties iu-xta fèrmonem viri Dei,8c refiituta eft caro e-ius,ficut caro pueri paruuli, 8c mundatuseft.nbsp;Reuerfusqjad virum Deicum vniuerfoco-mitatu fuo,venit,8c ftetit coram eo, 8c ait,Venbsp;ré Icio quod non fitgt;alius’Deus in vniuerfanbsp;terra,nifi tantum in Ifiael. Obfècro itaquevtnbsp;accipias benedidionem à fèruo tuo. At filenbsp;refpondit,Viuit Dominus ante que fto, quia

£ nonaccipia.Cumq; vimfdceret,penitusnon acquieuit.Dixitq; Naaman, Vtvis;fèdobfe- cidiflèt,caderet ferrum fècurisinaquam:ex-cro,concede mihi fèruotuo, vttollam onusnbsp;duorum burdoniim de terra, non enim facietnbsp;vitrafèruus tuus holocauftum,aut vidimamnbsp;dijs alienis, nifi Domino. Hocautem folumnbsp;eft de quo deprecerisDominu pro fèruo tuo,nbsp;Quando ingredietur dominus meus templûnbsp;Remmo,vt adoret: 8c illo innitête fuper manum meam,fi adorauero in templo Rem mo,nbsp;adorante eo in eodem loco, vt ignofcat mihinbsp;Dominusfèruo tuo pro hacre. Qmdixit ei,nbsp;Vadein pace. Abijt ergo ab eo elcdo terræ té-f pore.Dixitque Giezipuerviri Dei,Pepercit

dominus meus Naaman Syro ifti, vt no acci-peret abeo quæ attulinviuit Dominus, quia curram poft eura, Sc accipiam ab eo aliquid.nbsp;Et fecutus eft Giezi poft rergû Naama; quemnbsp;cü vidifîèt ille currentem ad fè,defilijt de cur-ru in occurfum eius,8c ait, Redénefuntom-nia?Et ille ai t,Redé.dominus meus mifit menbsp;adte,dicens,Modô veneruntad me duo ado-lefcentes de monte Ephraim, ex filijs prophe

clamauitq; ille, amp; ait, Heu heu heu domine mi,amp;hocipfiim miituôacceperam. Dixit au ®nbsp;té homoDei,Vbi cecidit.’Atillemonfirauitnbsp;ci locunupræcidit ergo lignum,amp; mifit ill ne:nbsp;natauitq; ferrum, amp;ait,Tolle. Qui extendit^nbsp;manum amp; tulit illud • Rex autem Syriæ pu-gnabat contra Ifrael, confiliumq; inijtcumnbsp;îèruis fuis J dicens, Inloco illoamp;il]opona-musinfidias. Mifit itaque virDei ad regemnbsp;Ifrael, dicens, Cauene tranlèas in locum il-lum:quia ibi Syri in infidijs funt. Mifititaq;nbsp;rex Ifrael ad locum quem dixeratei virDei,nbsp;amp; præoccupauit eum, amp; oblêruauit fè ibi nonbsp;femel neque bis. Conturbatumq; eft cor régis Syriæ pro hac re:amp; conuocatis Ièruis fuis,nbsp;ait, Quare indicatis mihiquis proditor meinbsp;fit apud regem Tfi-ael?Dixitq; vnus fèruorum Cnbsp;eius,Nequaquam domine mi rex, fed Elifèusnbsp;propheta qui eft in Ifi'ael, indicat régi Ifraelnbsp;omnia verba quæcunque locutus fueris innbsp;conclaui tuo. Dixitqueeis , Ite,amp;Yidetenbsp;¦tarui-n;da eis talen turn argenti, amp; vefies mu- vbi fitivt mittam,amp;capiam eum. Annuntia-

• tatoriasduplices.Dixitq;Naaman,Mcliuseft ueruntqueeidicentes,EcceinDothain.Mi--vtaccipiasduotalenta.Etcoegitcum,liga-uitqueduo talenta argenti induobus fàccis, amp;duplicia vefiimenta, amp; impofuit duobusnbsp;pueris fui’;,qui amp; portauerunt coraeo.Cumque venifletiamvefperi, tulit de manueorû,nbsp;Screpofuit in domo,dimifitqueviros, amp; ab-¦ierüt: ipfè aût ingreffuSjfietitcoranadominonbsp;fuo.Et dixit Elifèus, Vnde venis Giezi? Quinbsp;refpondit,Non iuit fèruus tuus quôquam. Atnbsp;ille, ait. Nonne cor meu m in præfènti erat.

fit ergo illiic cquos amp; currus^ amp; robiir exerci tus;qui cùm venifient noôte, circundcderuntnbsp;ciuitatem. Confurgens autem diluculo minifier viriDeijegreflusefi,viditqj exerci turnnbsp;in circuitu ciuiratis, amp; equos amp;currus:nun-tiauitq-ueei dicenç^ Heu heu heu domine mi,nbsp;quidfaciemus?Atillerclpôdit, Noli timere:nbsp;plures enim nobifcum funt, quàm cum illis.nbsp;Cumque oraflet Eli{èus,ait, Domine, aperinbsp;oculos.huiuSjVtvideat.Et aperuit Dominusnbsp;R oculos

î

-ocr page 320-

ntj iuxta ver- |

ElifeuSjNon | 1

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m rvi i tv 1nbsp;nbsp;nbsp;—

lu.Iofaphat. E„r„,.

oculos pueri, 8c vidit;8c eccs mons plenus e-quorum, 8c curruum igneorum j in circuitu Elifö.Hoftcs veró delcenderunt ad eum:pofnbsp;ró Eliièus orauit ad Dominum^ dicens Per-cute^obfècro^ gentem hanc cæcitate. PercuPnbsp;/ïtque eos Dominus,ne vidèrent^ iuxta vernbsp;bum Elifèi. Dixit autem ad eos ;

efthxc via^nequeifta eft ciuitas ; fcquimini me^Sc oftendam vobis virum quem quæritis.nbsp;Duxitergo eos in Samariam.-cumque ingrefnbsp;£i fuilïentin Samariam, dixit Elifèus^Domi-ne aperi oculos iftorum^vt vidcant. Aperuit-que Dominus oculos eorum, 8c viderunt fenbsp;E eflein medio Samaris.Dixitque rexlfraeladnbsp;Elilèum, ciim vidiflet eos^Nunquidpercutianbsp;eos pater mi.’Et illeait^Non percutiesmequenbsp;enim cepiRieos gladio,8c arcu tuo^vt perçunbsp;tias:lèd pone panemj8c aquam coram eis j vtnbsp;comedantj 8c bibant, 8c vadant ad dominumnbsp;fuum.Appofitaq; eft:eis ciborum magna pracnbsp;paratioj8ccomederunt,8c biberunt^ 6c dimi-ftit eoSj abieruntque addominum {uumj8c vlnbsp;tra non venerunt latrones Syriæ in Tcrram-Ift-ael.Fadumeft: autem pofthæc, congrega-uit Ben-adad, rex Syria: ,vniuerfum exercitünbsp;fuum,8c alcendit,8cobfidebat Samariam.Fa-daqueeft:fames magnain Samaria:8c tandiunbsp;oblêfta eft, donee venundaretur caput afininbsp;odoginta argenteis, amp; quarta pars cabi fter-jj, coris columbarum,quinqucargenteis.Cum-q ue rex Ilrael tranfiret per murüjnulier quænbsp;dam exclamauit ad eum,dicens,Saluame domine mirex. Qui ait,Non:tefaluct Dominus;nbsp;vndete poflum üluare?dearea, vel detorcu-laritDixitque ad earn rex,Quid tibi vis?Q^ænbsp;refpondit, Mulier ifta dixit mihi, Da filiumnbsp;tuum, vt comedamus eum hodie, amp; filiumnbsp;meumcomedemus eras. Coximus ergo filiünbsp;meum, 8c comedimus. Dixique ei die altera,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;

Da filium tuum vt comedamus eum.Qi^æ ab eulum,8c inde fimiliter auferentesabfeonde-(conditfilium fuum.Quod cum audifletrex, ] leidit veftimeta fua, 8c tranfibat per murum.nbsp;Viditqj omnis populus cilicium,quo veftitusnbsp;tgt;.j, erat ad carnéintrinfècus.Etaitigt;rex’,Haec minbsp;Q hi faciat Deus, Schæcaddat, fi fteteritcapuc

Elifei filij Saphatfuperipfum hodie. Elifeus autem fedebat in domo fua,6c lenes fedebantnbsp;cum eo.Præmifititaque virum, Scantequamnbsp;veniret nuntius ille, dixitad fenes ,Nunquidnbsp;fei tis quod milerit filius homicidæ hic,vt prænbsp;cidatur caput meum? videte ergo,cùm vene-ritnuntius,claudite oftium,8c non finatis eünbsp;introire; ecce enim fonitus pedum domini c-ius poft eum eft.Adhucillo loquentc eis,ap-paruit nuntius, qui veniebat ad eum . Et ait,nbsp;Ecce, tantum malum à Domino eft: quidnbsp;amplius expedabo à Domino.^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;

Elifem in Samaria ^radiiitfrumenti aiun- cquos,qui remanferunt in vrbe (quia ipft tantuxn

Regum 1111. IfJoram. dantiam,^ualefroßqttatuw in Samaria an-nuntiantjterritis à Veo Syris, ac omniitu rt^nbsp;liÜü obfidionemJbluentibta, dux auttm £ ü-feiyerbo inmdulw dturla coniulcaturin^ornbsp;ta Samaria.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cap. vu.

Ixit autem Elifèus, Audite verbfi Do JV mini,Hæcdicit Dominus, In temponbsp;rehoc eras modius fimilæ vno ftatê-

re erit,8cduomodij hordei ftatêrevno,inpor ta Samarix.Refpondens vnus deducibus,fii-per cuius manu rex incûbebat, homini Dei,nbsp;ait,SiDominus fecerit etiam cataradas in cœnbsp;lo,nunquid poterit eflequodloqueris ? Quinbsp;ait,Videbis oculis tuis, 8c inde non comedes.nbsp;Quatuor ergo viri crant leprofi iuxta introi-tum portæiqui dixerunt adinuicem,Quid hicnbsp;efle volumus donee moriamui? Siue ingredinbsp;voluerimus ciuitatem,fame moriemur : finenbsp;manlêrimus hic,moriendum nobis eft: venire ergo, 8c trâsfugiamus ad caftra Syriæ.fi pe-percerintnobis, viuemus .-fiautem occiderenbsp;voluerintjoihilominus moriemur. Surrexe-runt ergo vefperi vt venirent ad caftra Syrix.nbsp;Cumquex’eni fient ad principium caftrorum Bnbsp;Syriæ, nullum ibidem repererunt. Siquidemnbsp;Dominus fonitum audire fecerat in caftrisnbsp;Syriæ,curruû 8c equorum,cgt;8c’exercitus plu-rimi; dixeruntque adinuicem, Ecce mercedenbsp;conduxit aduerfiim nos rex Ifi'ael reges Hc-thæorum, 8c Aegyptiorum, Seveneruntfu-per nos. Surrexerunt ergo, Sefugeruntin te-nebris,8c dereliquerûttentoria lua,Sccquosnbsp;8c afinos in caftris,fugeruntquc, animas tantum fuas làluarecupientes.Igitur cùm venif-fènt leprofi illi ad principium caftrorum,in-grefii funt vnum tabernaculum, 8c eomede-runt 8c biberunt:tuleruntque inde argentum,nbsp;8c aurum,8c veftes,8c abierunt, 8c ablconde-runt:8crurfura reuerfi funt ad aliud taberna-

runt.Dixeruntqueadinuicem, Non rede fa-cimus : hæc enim dies boni nuntij eft. Si ta-cuerimus,8c noluerimus nuntiare x-^lque ma-ne,lcelensarguemur:venite,eamus,8cnuntic mus in aula regis. Cumque veni fient ad pornbsp;tam ciuitatis,narraucrunt eis, dicentes , lui-mus ad caftra Syriæ, 8c nullum ibidem repe-rimus hominem,nifi equos, 8c afinos alliga-tos,8c fixa tétoria.Ierû t ergo portarij,8cnun-tiauerunt in palatio regis intrinlècus.Qui furnbsp;rexitnode,8caitad{èruos fuos,Dico vobisnbsp;quid fccerint nobis Syri, Sciuntqnjafamel»nbsp;boramus,8c idcirco egrefii fiint de caftris, 8Cnbsp;latitant in agris diccnteSjCùm egrefii fuerintnbsp;de ciuitate capiemus eos viuos, 8c tune ci-uitatem ingredi poterimus. Reïpondit autem vnus lèruorum eius, Tollamus quinque

t*

-ocr page 321-

Iu.Iofani. Eiifeus.

tantum fiint invniuerfa multitudine Ifiael, alij enim confumpti fiint) amp;mittentcs,explonbsp;rarepoterimus.^dduxerut ergo duos equos,nbsp;mifitque rex in caftra Syrorum, diccns,Ite,amp;nbsp;D vidcte.Qui abicrunt pofteos vlquead lorda-nem:ecce a-utem omnis via plena erat vefti-buSjamp;vafis,quæ proiecerant Syfi cum turba-rentur ; reuerfique nuntij indicauerunt regi.nbsp;Etegreftus populus diripuit caftra Syriæ: fa-étufq; eft modius fimilæ ftatêre vno , amp; duonbsp;modij hordei ftatêrevno, iuxta verbum Domini. Porro rex ducem ilium, in cuius manunbsp;quot;incubuerat’ conftituitad portam:quem có'nbsp;culcauit turba in introitu portx, amp; mortuusnbsp;eft,iuxta*quod locutus fuerat vir Dei,quan-do defienderat rex ad eum.Fatftumque eft le-cundum lermoneni viri Dei,quem dixeratrenbsp;ghquando ait,Duo modij hordei ftatêre vnonbsp;erunt,amp; modius fimilæ ftatêre vno, hoc eo-dem tempore eras in porta Samariæ : quandonbsp;relponderat dux ille viro Dei,amp; dixcrat,E'tianbsp;fi Dominus fecerit cataraâas in cœlo, nunquid poterit fieri quod loqueris Et dixit ei,nbsp;Videbis oculis tuis, amp; inde non comedes. E-uenit ergo ei ficut prædidum eratjSe concul-cauit eum populus in porta,amp; mortuus eft.

. Toß ßftennemfamem ab Elißo Jfra^î^am, S unamttisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipfius confilîo peregrinata erat,

reuerßaßuos agros cumßuBibusrecuperaf.E-lißeus Êen~aaad tegrotantem reßondet moritu rum, amp;impiumregnaturum:loramnbsp;rex ludafercußif Idumeos qubd à ße reießiß-ßent, cut imßo {uccedit Otbo'^asfilius imßus.nbsp;CAP. VIII.

A Lileus autem locutus eft ad mulierem M llcuius viuerefcccratfilium,dicens,Surnbsp;—^ge,vade,tu amp; domus tua, amp; peregrinate vbicunque repereris: vocauit enim Dominus famenij amp; veniet fuper terram leptem annbsp;nis.Quæ furrexit,amp;fecit iuxta verbum hominbsp;nis Dei:amp; vades cum domo fiia, peregrinatanbsp;ftp. eft in terra Philifthijmquot;diebus multis’.Cum-que finiti eflent anni{eptem,reuerlaeft muhet de terra Philifthijm : amp; egreftii eft vtin-terpellaret regem pro domo fua amp;proagrisnbsp;B fuis.Rex autem loquebatur cum Giezi pueronbsp;viri Dei,dicens, Narra mihi omnia magnalianbsp;quæ fecit Elilèus. Cumqueille narraret reginbsp;quomodo mortuum fulcitaflet,apparuit mu-licr cuius viuificauerat filium,clamans ad regem pro domo fua, amp; pro agris fiiiszdixitquenbsp;Giezi, Djimine mi rex, hæc eft mulier,amp; hicnbsp;eft filius eius que fiifcitauit Elileus. Et inter-

’¦»Winw.l

Regum 1111. Kloram. 130 adad rex Syriac ægrotabat : nuntiaueruntquenbsp;eijdiceteSjVenit vir Dei huc.EtaitrexadHanbsp;zael J Tolle tecum munera, amp; vadein occur-fiim viri Dci^amp; confide Dominum per eum,nbsp;dicenSj Si euadere potero deinfirmitate meanbsp;hac?Iint igitur Hazael in occurfiim eins, babes fecum munerajamp;oia bona DamafcijOnenbsp;ra quadraginta camelorum.CumquedetiiTetnbsp;coram eo^aitTdius tuns Ben-adad rex Syriac,nbsp;mißt me ad te,dicens, ^i lanari potero de in-firmitate mea hacPDixitque ei Eldeus,Vade,nbsp;die ei,Sanaberis:porró oftenditmihi Dominus quia morte morietur.Stetitq^ cum eo, 8cnbsp;conturbatus eft vlquead fulFufioncm vultus:nbsp;fleuitque vir Dei. Cui Hazael ait, Quare do-minus meus flet.’At die dixit, Qidafcioquæ Dnbsp;faóturus fis ftlijs Iftaelmala.Ciuitateseorumnbsp;munitas ignefticcedes, amp; iuuenes eorum in-terficies gladio, amp;paruuloseorum elides, amp;nbsp;prægnanres diuides. DixitqucHazael, Qiiidnbsp;enim fiim feruus tuus canis, vtfaciam rem i-ftara magnam.Ttait Elifeus, Oftendit mihinbsp;Dominus te regem Syriæ fore.Qui cùin recefnbsp;fiftet ab Elilèo, venitad dominum fuum; quinbsp;aitei,Quid dixit tibi Elilèus.^Atille relpodit,nbsp;Dixit mihi,Recipies fanitatem.Cumque ve-nift'et dies altera, tulit ftragulum, amp; infuditnbsp;aquam, amp; expadit ftiper fticiem eiustquo mornbsp;tuo regnauit Hazael pro eo.II Anno quinto Ionbsp;ram filij Achab regis Iftael, amp; lofaphat regisnbsp;Iuda,regnauit loram filius ïofiphat rex luda.nbsp;Triginta duoriim annoriim eratcùm régna- £nbsp;re cœpifl’et, amp; odto annis regnauit in lerulà-lem.Ambulauitquein vijs regum ïlraeff eutnbsp;ambulauerat domus Achab; filiaenim Achabnbsp;erat vxor eius:amp; fecit quod malum eft inco-Ipeftu Domini. Noluit autem Dominus dif-perdere ludam propter Dauid leruiimftium,nbsp;lllicutpromdcrat ei, vt daret illi lucernam, amp; x.Reg. y.bnbsp;filijs eius cuneftis diebus.In diebus cius recef-fit Edom,ne eflet fiib Iuda,amp; coftituit fibi renbsp;gem.Venitq; loram Seira,amp;omnescurrus cu ,nbsp;eo:amp; furrexitno(fte,percufiitq; Idumacos quinbsp;eum circundederat,amp;principes curruum,ponbsp;pulus autem fugit in tabernacula fua. Recef- Fnbsp;fit ergo Edom neelTetlub luda, vfq; ad diemnbsp;hanc. Tunc recefiit amp; Lobnainteporeillo.nbsp;Reliqua autemlermonum loram, amp; vniuer-la quæ fecit, nonne hæc Icripta fiint in Libronbsp;verborum dierum regum luda ? Et dormiuitnbsp;loram cum patribus luis,lepultufque eft cumnbsp;eis in Ciuitate-Dauid, IIamp; regnauit quot;Qcho-zias’filius eius pro eo. Anno duodecimo Io- amp;infrnnbsp;rogauitrex mulierem:quæ narrauit ei.Dedit- râ filij Achab régis Ilrael regnauit Ochozias A”’!quot;”'’nbsp;que ei rex eunuchum vnum, diccns,Reftitue filius loram regis ludac. Viginti duorum an-ei omnia quæfiia fi]nt,amp; vniuerlbs reditus a- norum erat Ochoziascum regnare cœpifiet,nbsp;grorum adic quareliquitterramjvfq; ad prac- amp;vnoanno regnauit in Icrufalem : nomennbsp;lens.Venitquoq.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Damafefj, amp;Ben- matriseius AthaliafiliaAmri regis.Ifiael. Et

R z arabulauit

-ocr page 322-

lu. Ochozias. Regum 1111. If. lehu.


arobulauit in vijs domus Achab : ßc fecit lt;juod malum eft; coram Domino, fîcut domus Achab : gener enim domus Achab fuit.nbsp;Abijt quoqj cum loram filio Achab, ad prx-liandum contra Hazael regem Syriæ in Ra-moth-Galaadj amp; vulnerauerunt Syri loram:nbsp;qui reuerfus eft: vtcurareturjn lezrahehquianbsp;vulneraucrant eum Syri in Ramoth prælian-tem contra Hazael regem Syriæ. Pond O-chozias ftlius loram rex luda^defccndit inui-ferc loram filium Achab^in lezra^el^quia x-grotabat ibi.

5. lehn in regem Iß'oel'VnUo mandat quot;Domi-mn yt deleat demum Aehah'. oatdit ergo Io ram yna cum Ocho-^a rege Itida, amp; corpusnbsp;leghel à fenefiraipfiuiiuHit praei^itatie canes comederunt^iuxta Elie'^aticinium.

CAP. IX.

A Lifèus autéprophètes vocauit vnum j.Re.ip.c. ^de hlijs prophetarum,amp; ait illiJlAccinnbsp;ge lumbos tuos, amp; toile lenticulam o-lei hanc in raanu tuaj 8c vadein Ramoth-Ganbsp;. laad.Cumque veneris illuCjVidebis lehu fill urn loiaphatfilij Namfi: amp; ingreflusfufeitanbsp;bis eum de medio fratrum fiiorum, amp; introduces in interius cubiculum . Tenensquenbsp;jg lenticulamolei/undes fiiper caputeius, amp;dinbsp;ceSjHæcdicitDominuSjVnxi te regem fupernbsp;Ifi-ael. Aperiesque oftium, amp; fugies j 8c nonnbsp;.ibi fiibfiftes. Abijt ergo adolelcens puerpro-phetæ in Ramoth-Galaadj8c ingremis eft il-luc: Ecceautem principes exercitus ledebant,,nbsp;8c aitjVerbum mihi ad ted princeps.Dixitq;nbsp;lehu-.Ad quem ex omnibus nobis? At ille di-xitjAd te d princeps.Et fiirrexit, amp;c. ingrelTusnbsp;eft cubiculum:at ille fudit oleum fuper caputnbsp;eius, 8c ait,Hæcdicit Dominus Deus Iffael,nbsp;Vnxite rege fuper populü Domini IfiaefScnbsp;percutics domü Achab domini tui,8c vlcilcarnbsp;fanguinem leruorum meorum prophetarum,nbsp;8c fenguinem omnium lèruorum Domininbsp;j.Reg.ii.f. Ilde manu lezabel. Perdamqueomnera do-mum Achab : 8c intefficiam de Achab rain-gentem ad parietem, 8c claufum, 8c nouißi-j.Re.i^.g. mum in Ifrael.Et dabo domum Achab,!lficutnbsp;j.Reg.Ki.a domumleroboam fili) Nabat, II 8c ficutdomum Baafa filij Ahia. lezabel quoque corae-dent canes in agro Iezrahel,nec crit qui Icpe-liateam.Aperuitq; oftium 8c fugit.lehu au-tem egreflus eftad Icruos domini fui:qui di-xerunt ei,Relt;äene funt omnia?quid venitin-C lanus ifte ad te?Qui ait eis,Noftis hominem,nbsp;quidlocutus fit.Atilli refponderunt, Falfumnbsp;eft,fed magis narra nobis. Qui ait eis, Hæc Scnbsp;hæc locutus eft mihi:8c ait, Hæc dicit Dominbsp;nus,Vnxi te regem fuper Ifi-ael. Feftinauerûtnbsp;ita^ue, 8c vnufquifque tollens pallium fuumnbsp;poluerunt fub pedibus eius,in fimilitudinem

tribunalis, 8ccecinerunt tuba, atque dixe-runt,Regnauit lehu. IlConiurauit ergo lehn filius lolàphat filij Namfi contraïoram:por-rd loram obfèderat Ramoth-Galaad, ipfe 8Cnbsp;omnis Iftael contra Hazael regem Syriæ : 8cnbsp;reuerfus fuerat vt curaretur ,in lezrahel, propter vulnera,qliiapercufterantcumSyri,præ-liantem contra Hazael regem Syriæ . Dixit-quelehu. Si placet vobis, nemo egrediaturnbsp;profugusdeciuitate, nevadat, Scnuntictinnbsp;lezrahel. Et alcendit, 8c profeftus eft in Icz-rael.-Ioram enim ægrotabatibi, 8c Ochoziasnbsp;rex luda deftenderat ad vifitandum loram.nbsp;Igiturfpeculator qui ftabat fuper turrim Icz pnbsp;rahcfvidit globum lehu venientis, 8c ait,Vinbsp;deo ego globum. Dixitque loram. Toilenbsp;currum, 8c mitte in occurfum eorum, 8cdi-cat vadens, Redéne funt omnia ? Abijt ergonbsp;quialcenderat currum,in occurfiim cius, 8cnbsp;ait,Hæc dicit rex,Pacatâne funt omnia ? Dixitque lehu. Qui tibi 8cpaci?tranfi,8c lèque-re me. Nuntiauit quoquè {peculator, dicens,nbsp;Venit nuntius ad eos,8c non reuertitur. Mi-fitetiameurrumequorum fecundum : venit-queadeos, 8c ait,Hæcdicitrcx,Nunquidpaxnbsp;eft?Et ait lehu. Quid tibi 8c paci?tranfi,8c Ic-quereme.Nuntiauit autem {peculator, di-cens, Venitvlqucadeos , 8cnonreuertitur; ßnbsp;eft autem incclTus quafi incelfus lehu filijnbsp;Namfi, præceps enim graditur. Etait loram,nbsp;lunge currum . Tunxeruntque’currum eins,nbsp;8c egrelTus eft loramrex Ifrael, 8c Ochoziasnbsp;rex Iuda,finguli incurribus fuis,cgreßiquenbsp;funtin occurfum Iehu,8cinuenerunteuminnbsp;agro Naboth lezrahelitæ.Cumq; vidiflet loram Iehu,dixit,Pax eft lehu ? At ille rcfpon-dit,Qu^æ pax?adhuc fornicationes lezabel manbsp;tris tuæ, 8c venificia eins multa vigent. Con-uertit autemloram manum fuam, 8c fugiensnbsp;ait ad Ochoziam, Infidiæ Ochozia.Porto lenbsp;hu tetendit arcum manu, 8c pereufsit loramnbsp;inter Icapulas; 8c egrefià eft fagitta per cor e-iuSjftatimque corruit in curru fuo.Dixitquenbsp;lehuadBadacerducem,Toile, proijeeeum Fnbsp;in agro Naboth lezrahelitæ; memini enimnbsp;quando ego 8c tu {èdentes in curru {èqueba-mur Achab pattern huius,qudd Dominus o-nus hoc Icuaueritfupereuni, dicens. IlSi non j.Reg,«.fnbsp;pro {anguine Naboth, 8c pro {anguine filio-rum eius,quern vidi herfait Dominus, reddam tibi in agro ifto, dicit Dominus. Nuncnbsp;ergo toile, 8c proijee eum in agrun^uxta vernbsp;bum Domini. Ochoziasautem rex luda vi-dens hoc, fugit per viam domus horti:per{è-cutufq; efteumIehu,8cait,Etiam hunc pcr-cutitein curru fiio . gt;Et perçufierunt eum’nbsp;in alcenfu Gaber qui eft iuxta Ieblaam:qui funbsp;git in MageddOjSc niortuus eft ibi. Et impo-fuerunt

-ocr page 323-

lu. Ocho^ias

fiieruntcum ferui eiusfupercurrumfuura,

amp; tulerunt inlerulàlem.’fèpelieruntque eura inlepulchro cum patnbus fuis in Ciuitate-Dauid . Anno vndecimo lorain filij Achab^nbsp;Ochozias ftipcr ludam j venitquenbsp;lehu in lezrahel.Porrö lezabel introitu eiusnbsp;auditOjdepinxit oculos ßios ßibio Sc orna-uit Caput fuum^Sc rcfpcxit per fencßrnm in-gredientem lehu per portanij Sc ait^ Nunq uidnbsp;J-Rt.iö.c. paxpoteft efleZambri^ llgui interfecit Dominum fuum?Leuanirque lehu faciem fuamnbsp;ad feneftram^Sc ait,Quae eft ifta ? Et inclina-ueruntfe adeuinduovel treseunuchi . *Atnbsp;ille dixit eis j Præcipitate earn deorfum.Etnbsp;præcipitauerunt cam.afperfiisq ue eft fanguinbsp;ncparies,8c equorum vngulæ conculcauerûtnbsp;eàm.Cumque introgrelTus efl'et vt comede-retjbiberetquCj aitj Ite, Sc videte malediótamnbsp;illam^Sc fcpelite eam-.quiafilia regis eft. Clique iftent vt fèpelircnteamjnon inuenerunt eo reliquiæ.Et furrexit^Sc venitin Samariam:nbsp;nificaluariam, Sepedes^ Sefuramas manus. cumqueveniftetad Caineram-paftorum innbsp;Reuerftquenuntiauerunt ei.Et ait lehu. Ser viainuenitfratres Ochozix régis Iuda,dixit-j.Rt.ii.f. mo Domini eft, llquemlocutus eft perferuü queadeos,Qmnam eftis vos?Qui refponde-fuum Eliam Thesbiten,dicens,In agro lezra runt,Fratres Ochoziæ fumus. Sc defeendimusnbsp;hei comedent canes carnes lezabel Sc eruntnbsp;carnes lezabel ficut ftercusfuper faciem terrain agro lezrahel, itavtprætereuntes dicat,

Hæccine eft ilia lezabeD

S, lehu.’^o.ßliosjichal aires Ocho^a necan iubet, totamj^ Âchab fropeniem delet.

amp; omnespteerdotes ‘Baal callid'e cenweatos

lt;

'Verp^attamenpropterpeccata lebu yehemen ter dsfut eß Ißael ab Hae^ael^mortuo autemnbsp;lebußucceditfiliitseiw loacha'^

CAP. X.

A 'I~' Rant autem Achab lèptuaginta filij in |-lt; Samaria : fcripfitergo lehu literas, 8cnbsp;—^mifitiri Samariam, ad optimates ciuitanbsp;tis,8c ad maiorcs natu,8c ad nutritios Achab,nbsp;dicens, Statim vt acceperitis literas has, quinbsp;habetis filios domini veftri, 8c currus 8c c-quos,8c ciuitatcs firmas,8c arma, eligite me-horem,8c eum qui vobis placuerit de filijs donbsp;mini veftri, 8c eum ponite fuper folium pa-tris fui amp; pugnate pro domo domini veftri.nbsp;Timueruntilli vehementer,8c dixcrunt,Ec-ce duo reges non potuerunt ftare coram eo,nbsp;8c quomodo nos valebimus refîftere ? Mile-runt ergo præpofiti domus, 8c præfeôti ciuitanbsp;tis, Sc maiores natu,8cnutricij,ad lehu, dicennbsp;tes,Serui lui fumus, quæcunque iuflêris facienbsp;mus,nec conftituemus nobis regemiquæcunnbsp;B que tibi placet, fac. Relcripfît autem eis literas fècundô, dicens, Si mei eftis 8c obeditisnbsp;mihi,tollite capita filiorum domini veftri, 8cnbsp;venite ad me hac eadem hora eras, in lezra^

Regum 111L If. lehu. iji primates ciuitatis nutrîebantur. Cumq; ve-niflentliteræ ad eos,tulerunt filios reois, 8cnbsp;occiderut fèptuaginta viros, 8c pofiierunt capita eorum in cophinis, 8c miferunt ad eü innbsp;lezrahel. Venit autem nuntius , 8c indicauitnbsp;ei,dicens, Attulerunt capita filiorum regis.nbsp;Qui refpondit,Ponite ea ad duos aceruos iu- ,nbsp;xta introitumporrævfque mane.Cumq; di-luxifret,egrefrus eft, 8c ftans dixit ad omnemnbsp;populum, lufti eftis:fiego coniurauicontranbsp;dominum meum , Scinterfeci eum,quisper-eußit omnes hos ? Videteergonûc quoniamnbsp;noncecidit de fèrmonibus Domini in ter-ram , liquos locutus eft Dominus fuper do-mum Achab,8c Dominus fecit quodlocutus j.Rc.u.gnbsp;eft in manu fèrui fui Elise. Pereußit igitur le Cnbsp;hu omnes qui reliqui erant de domo Achabnbsp;in lezrahel, 8c vniuerfôs optimates eius,8c nonbsp;tos Scfàcerdotes, donee nön remanerent ex

ad ßlutandos filios regis,8c filios reginæ.Qut'* ait,C5prehendite eos viuos. Quos cùm cornnbsp;prehendifîènt viuos, iugulauerunt eos in ci-fterna iuxta Cameram,quadragintaduos vi-lt;e ros,8cnonreliquitex eis quenquam.Cumq;nbsp;-, abiffetinde, inuenitlonadabnliûRechabinnbsp;occurfum fibi,8c benedixit ei. Et ait ad eum,nbsp;ocàdit.exufia illiusfiatua, amp; templo in cloaca Nnquid eft cor tuum redum, *fîcut cor meûnbsp;ter cisfut eß Ißaelab Hae^ael^mortuo autem

cum corde tuoFEt ait Ionadab,Eft.Si eft,in- *(KWrtrlt;fc quit;da manum tuam. Qm dedit ei manumnbsp;fuam.Atilleleuauiteum ad feincurrum,di-xitqueadeum, Veni mccum, 8c videzelumnbsp;meum pro Domino. Et impofttum in currunbsp;fuo,duxit in Samariam. Et pereufsit omnesnbsp;qui reliqui fucrant de Achab in Samaria,vfq;nbsp;ad vnû, iuxta verbum Domini quod locutusnbsp;eft per Eliam. llCongregauit ergo lehu om-nem popuîum,8c dixit ad eos , Achab coluit J-Re.«lt;î.gnbsp;Baalparum, ego autem colam eum ampliùs.nbsp;Nuncigitur omnes prophetas Baal, 8c vniuernbsp;los fèruoseius, 8c cundos facerdotes ipfiusnbsp;vocate ad me : nullus fit qui non veniat, fa-crificium enim grande eft mihi Baal:qui-cunque defuerit,non viuet. Porrô lehu facienbsp;bat hocinfidio{e,vtdi{perderet cultorcs Baal, j.nbsp;Et dixit, Sandificate diem folennem Baah ’^nbsp;Vocauitque, Semifitin vniuerlbs terminosnbsp;Ifiael,8c venerunt cundi fèrui Baal : non fuitnbsp;refiduus ne vnusquidem qui non veniret.nbsp;Et ingreßi fiint templum Baal : 8c repleta eftnbsp;domus Baal,â fummo vlque ad fummum.Dinbsp;xitque his qui erant fuper veftes, Proferte ve-_______________ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftimentavniuerfislêruisBaal.Etprotuleruntnbsp;hel.Porro filij regis, fèptuaginta viri apud o- eis veftes, Ingreflusquc lehu, 8c lonadab fi-

R 5 lius

-ocr page 324-

Iu.Ocho5ias.Ioas. ReguniIIII. Ifleliu.

lius Rechab rempln Baaljaitcultoribus Baal, Perquirite, amp;. videte ns quis forte vobilcû fitnbsp;de lèruis Domini, led vt fint ièrui Baalfoli.nbsp;Ingreßi fiint igitur vt faccrét vidi mas amp; ho-locaufta : lehn autem pratparanerat fibiforisnbsp;odoginta viros,amp;dixerateisj Qmcunque funbsp;gerit de hominibns his q nos ego adduxeroinnbsp;manus veftras, anima eins erit pro anima il-F lius. Fadum eft autemxum completum effetnbsp;holocauftum,præcepit lehu militibus,8c du-cibus fuis, Ingredimini,amp;percutitccos, nullus cuadat. Percufleruntq; eos inorcgladij,nbsp;amp; proiccerunt, milites ßc duces ; amp; ierunt innbsp;ciuitatem tcmpli Baal,Sc protulerfitftatuamnbsp;dephanoBaal, SccombufTerunt, Sccommi-nuerunt ea.Deftruxerunt quoq; adem Baal,nbsp;fecefuntpro ealatrinas,vfque in diehanc.

Deleuititaquelchu Baal de Ifraei : verunta-men à peccatis leroboam filij Nabat, qui pec care fecit Ifiaeljnon recefsit,nec dereliquit vinbsp;tulos aureos qui erant in Beth-el amp;in Dan.nbsp;Dixitautem Dominus ad lehu,Quia ftudio-ß egifti quod redû erat, amp; placebat in oculisnbsp;mcis, amp; omnia qua crant in corde meofeci-I»fra.i5.a*fti contra domum Achab : lifilij tui vfquc adnbsp;quartamgenerationem fedebunt fuper thro-lt;3 num Iftael.PorroIehu non cuftodiuit vt amnbsp;bularet in lege Domini Dei Ifi-ael in totonbsp;' corde fuo; non enim receßit à peccatis lero-boam^qui peccarefecerat Iffael.

In diebus illiscœpit Dominus tædcre fuper Ifi-ael:percußitquc eos Hazel in vniuerfis finibus Ifiael,à lordane cotra Qrientalem planbsp;gam,oranemTerram-Galaad amp;Gadamp;Ru-ben amp; Manafle,ab Aroer quæ eft fuper Tor-rentem-Arnon,amp; Galaad, ôcBafàn. Reliquanbsp;autem verborum lehu, Scvniucrfaqua: fecit,nbsp;amp; fortitudo eius,nónne hæc fcripta f unt in linbsp;bro verborum dierum regum IfiaePEt dorminbsp;'uit lehu CÜ patribus fijis,fepe]icruntqueeumnbsp;in Saraaria;amp;regnauitloachazfilius eins pronbsp;’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ eo. Dies autem quos regnauit lehu fuper If-

rael,Yiginti amp; odo anni funt,in Samaria.

5. Athalia, omni femins regio prater loas per iffimextin^o^ regnum fibi'vjurpat^fdpra-tijgt;iete loiada finer dote occiditur,amp; loas rexnbsp;luda conjlituiturjdefiru^isaris amp; imagini-. lus 'Baal.

CAP. XI.

A Æ llThaliavero mater OchoziSjVidcns t.Pxii.d. /“y mortuum filitim fun, furrexit, amp; in-“^terfecit omne lemen regium.Tollensnbsp;autem lofaba filia régis loram, foror Ocho-zia:,Ioas filium Ochoziae,furataeft eu de menbsp;dio filiorum régis qui interficiebantur,amp; nu-tricem eius de triclinio.- 8c abfeondit eum à fanbsp;cie Athalia:,Vt no interficeretur. Eratq; cumnbsp;ca lex annis clam in domo Domini.-porro A-


thalia regnauit fiiper terram*. IIAnno autem feptimo mi fit loiada, 8c affumcns centurio-nes. Sc milites inrroduxitad fèin t'cmplû Donbsp;mini, pepigitque cumeis fœdus : Sc adiuransnbsp;eos in domo Domini, oftenditeis filium re-gis,8c præcepit illis,dicens,Ifte eft fermo quenbsp;faccre debetis,Tertia pars veftru introeat labnbsp;batho,8c oblèruetexcubias domus regis. Ter-Bnbsp;tia autem pars fit ad portam Seir:8c tertia pars ,nbsp;fît ad portam quæ eft poft habitaculum leu-tariorum:8c euftodietis excubias domus Mcfnbsp;là.Duæ vero partes d vobis,omncs egredien-tes làbbatho,cuftodiant excubias domus Donbsp;mini circa regem.Etvallabitis eum,habcntesnbsp;arma in manibus veftris:fiquis autem ingref-fus fuerit lèptum rempli, interfîciatur : eritif-quecumrege introeuhte 8cegrediente. Et fènbsp;cerunt centuriones iuxta omnia quæ præce-perat eis loiada làcerdos:8c affumentes fîngunbsp;li viros fuos:qui ingrediebanturlàbbathojcSnbsp;his qui egrediebantur è làbbatho, vencrût adnbsp;loiadam làcerdotem. Qui dédit eis haftas, 8Cnbsp;arma regis Dauid, quæ crant in domo Dominbsp;ni. Et fteterunt fînguli habentes arma in manu fua à parte rempli dextera, vlque ad partem fîniftram al taris, 8c ædis, circum regem.

Produxitq; fîlium regis, 8c pofuit fuper cum C diadema 8c teftimonium:feceruntqueeum rcnbsp;gem,8cvnxerunt: Scplaudentes manu dixe-rût,Viuatrex. Audiuit autem Athaliavocemnbsp;populi currentis:Sc ingrefîâ ad turbas in tem-plum Domini, vidit regem ftantem fuper tribunal iuxta morem,8c cantores 8c''tubas pro-pe eum, omnemq; populum terræ lætantéjSCnbsp;canentem tubis:8clcidit veftimenta fiia, cla-mauitque,Coniuratio,coniuratio. Præccpitnbsp;aût loiada’centurionibus qui erant luper ex-ercitum, 8c ait eis,Educite ea extr»lèpta temnbsp;pli, 8c quicunqueeam lècutus fuerit, feriaturnbsp;gladio. Dixerat cnim làcerdos, Non occida-turin templo Domini.Impofueruntq; eim*nbsp;nus, 8c impegerunt cam per viani introitus c-quorum, iuxta palatium*, 8c interfeda cft ijnbsp;bi, Pçpigit ergo loiada fœdus inter Dominfi


I

-ocr page 325-

lu.Ochoi^iàs.Ioas. Regum 1111. If. lehu*

.Ji

amp; regem, 8c interpopulum, vt eflet populus in fabris lignorura, 8c in cxmentarijs ijs qui Domini,8cinterregem8cpopulum.Ingreß operabanturindomo Domini, 8cßrtateclanbsp;fusq; cftomnispopulus terrx templum Baal, faciebant:8cin ijs qui cxdebantßxa , 8c vte-amp; deftruxerunt aras eius,8cimagines contri- merent ligna 8c lapides qui excidcbaritur : itanbsp;uerunt valide ; Alathan quoque ßcerdotem vrimpleretur inftauratio domris Domini innbsp;Baal,occideruntcoramaltari.Etpofuitßcer vniuerfis quxinbsp;doscuftodias in domo Domini. Tulitquenbsp;céturiones,8c cerethi 8c phelethi legiones, 8cnbsp;omnem populum terrx , deduxeruntque regem de domo Domini:8c venerunt per viamnbsp;portx fcrutariorum in palatium,8c ßdit fupernbsp;thronum rcgum.Lxtatusqueeft omnis popunbsp;lus terrx,8c ciuitas coquieuit.Athaliaautemnbsp;oceißefi: gladio in domo regis. Septemquenbsp;annorum erat Ioas,cùm regnare cœpifiet.

merent ligna 8c lapides qui excidcbaritur : ita ndigebant expenß ad muni-endâ doraum. Veruntameri no fiebant ex ea-dem pecunia hydrix rempli DoiTiini,amp; fußi-nulx 8c thuribula 8c tubx,8c omne vas aureunbsp;Sc argenteum, depecuniaquxinferebatur innbsp;templum Domini. Ijsenim quißciebanto-pus,dabatur,vt inftauraretur’templiim Do- *exei.t,nbsp;mini : 8c non fiebat ratio ijs hominibus quinbsp;accipiebant pecuniam vtdifiribuerent earnnbsp;artincibus,ßd in fide traélabateam . Pecunia

lt;S. loasga'^phylacijpscuniamadfariate^atem vero pro deli^Io,8c pecuniam pro peccatis no pli inftauranda expendit, Hn’^ieli autem i quot; 'nbsp;régi Syritebellum contra leruj'alcmgaranti

inferebant in templum Domini, quiaiacer-docum erat. Tunc afcendit Hazael rex Syrix, amp;pugnabat contra Getb,cepitq; eanl: amp;di-'.nbsp;rexit faciem fuara vt afcenderet in leruialem.nbsp;Quamobrem tulitloas rexluda omnia ßn- Dnbsp;élificata, qux conlecrauerant loßphat, amp; Ionbsp;ram, amp; OcHozias patres eins reges luda, amp;nbsp;quxipßobtulerat:amp;vniuerfum quot;argentum’nbsp;quodînueniri-potuitin theßuris rempli Donbsp;mini,amp; inpalatio regis; mifitqueHazaelirégi Syrix,amp;rccefsitab lerußlem. Reliqua au-tcm ßrmonum loas ,, amp;vniuerßqux fecit,nbsp;nonne hxcßriptafunt in libro verborü die-,nbsp;rum rcgû luda.^Surrexeruntautemßrui eiu's,nbsp;amp;cóiurauerunt inter ß,percufleruntq; loasnbsp;in Domo-raello in defceniii Sella. loßcharnbsp;nanq; Hlius Scinaath,amp;;Iozabad filius Somernbsp;ßrui eins, pereuflerûtcum, 8c mortuus eft:Scnbsp;ßpelierunteü cum patribus fuis in Ciuitate-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;miîtit omnes templi amp;palatij Tbefauros, tan

demjjàferuisfuis otciditur,cui jucccditfilitu eiu^.^maßas. CAP. xii.

A Nno ßptimo lehu rcgnauit loas; quadragintaannis regnauit in lerußlem . nomen matris cius Sebia, de

Ber-ßbee.Fecitque loas redum coram Domino cunótis diebus quibusdocuit eum lo-iada ßcerdos. Veruntamen excelßnon abllu lit : adhucenim populus immolabat,8c adolenbsp;bat in excelfis iricenfum. Dixitque loasadnbsp;ßcerdotcs, Omnem pecuniam ßndorü quxnbsp;illatafuerit in templum Domini à prxtcreunnbsp;tibus,quxofFertur propretio animx, 8c quanbsp;Iponte 8c arbitrio cordis fiiiinferunt in templum Dominicaccipiantillam ßcerdotes iu-xta ordinem fuum,8c mftaurentfartateda donbsp;mus, fiquid neceflanu viderint inftauratio-. Dauidjtegnauitq; Amafias filinseius pro eo.nbsp;ne. Iaiturvfq;ad vicefimumtertium annum -nbsp;nbsp;nbsp;- gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-- -

5. loacha’;^ rex Ifael propterpeccata ßiagra-uißime afli^usa rege Syrix,conuerßis ad T)o minuliberatur,cuimortuofucceditßilius loas,nbsp;qui iuxta Elifei morientis yaticinium Syrosnbsp;terdeuicif.mortui autem Elifeißpulclero inie-Hus quidam mortuusfufettatur.

C AP. x I I I.

Nno vicefimo tertio loas filij Ocho zix régis Tudx , regnauit loachaz fi-lius lehu fuper Ißael in Samaria, de-

reais ïoas,non inftaurauerunt ßcerdotes làr tateÄa rempli. Vocauitquerex loas loiadain

3 pontifice 8c ßcerdotes,dicens eis,Quare ßr-tateda non inftauratis tepli.’nolite ergo am-plius accipcre pecuniam iuxra ordinem vc-ftrum,ßdadinftaurationem rempli reddite earn. Prohibitique ßint ßcerdotes vltrà accinbsp;pcre pecuniam à populo, 8c inftaurare ßrta- zix régis Tudx , regnauit loachaz fi-teftaquot;domus’. Et tulitloiada pontifex gazo-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iß., _nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;2_______1„,

petjScpofuit illud iuxtaaltareaddextramin- mino, fecutulque eft peccata leroboam filij

~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i peccare fecit Ifrael, 8c non déclina

in eo ßcerdotes qui cuftodiebant oftia,om- uitabeis. Iratufque eft furor Domini cotra


philacium vnum, aperuitque foramen-defu- cem Seßptem annis.Et fecit malum co ra Do petjScpofuit illud iuxtaaltareaddextramin- mino, fecutulque eft peccata leroboam filijnbsp;gredientium domum Domini,mittebantque Nabat,qui peccare fecit Ifrael, 8c non déclinanbsp;ineo ßcerdotes qui cuftodiebant oftia,om- uitabeis. Iratufque eft furor Domini cotranbsp;nem pecuniam qux deferebatur ad templum Ifi-ael,8c tradidit eos in manu Hazael régis Synbsp;Domini.Çumq; vidèrent nimiam pecuniam rix,8c in manu Ben-adad filij Hazel, cundisnbsp;efle in gazophylacio, aßendebat ßriba régis diebus.Deprecatus eft autem loachaz faciemnbsp;amp;pontifcx,eftundebantque,8c numerabant Domini,8caudiuiteü Dominus .‘viditenimnbsp;pecuniam quxinueniebatur indomo Domi anguftiam Ißael, quia attriuerat eos rex Sy-ni; 8c dabant earn iuxta numerum atque men rix: 8c dedit Dominus ßluatorem Ifi-aeli,8c linbsp;furam in manu eorumqui prxerant exmen- beratus eft de manup-regis’Syrix : habitaue-

C tarijsdomus Domini:qui impendebant earn rûtqj filij Ißael in tabernaculis fuis ficut he-

R 4 ri8c

-ocr page 326-

If. Amafias. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Regum tl 11.nbsp;nbsp;nbsp;If.Ioachaç»

loâs. ri 8c niidiuftcrtius.Veruntamennonrecefle- cere penitus,vfquein præfens tempus,Mor-runt à peccatis domus leroboam quipeccare tuns eft autem Hazael rex Syriæ, 8c regnauitnbsp;fecit Ilfael, fèd in ipfis ambulauerunt.* fiqui- Ben-adad filius eius pro eo.Porto loas filiusnbsp;g dé 8c lucus permanfît in Samaria. Et nô fiint loachaz, tulit vrbes de manu Ben-adad filijnbsp;derelifti loachazde populo, nifi quinquagin Hazael, quas tulerat de manu loachaz patrisnbsp;ta equites,8c decem currus,8c decem milliape fuiiureprælij : tribus vicibus pereußit eumnbsp;ditumnnterfecerat enim eos rex Syriæ,8cre-degeratquafi puluerem in tritura areæ. Reli-quaautem lermonumloachaz, Scvniuerlànbsp;quæfccit,8c forti tudo eius,nônneh3cc lcriptanbsp;funtinlibrofermonum dierûregum Ifrael?nbsp;Dormiuitquc loachazcumpatribus fuis, 8cnbsp;lèpelierunt eum in Samaria: regnauitq; loasnbsp;filius eius pro co . Anno tricefimo fèptimonbsp;loas regis luda regnauit loas filius loachaznbsp;fuper Ifiael in Samaria lèdccim annis,8c fecitnbsp;quod malum eft inconlpedu Domini : nonnbsp;declinauit ab omnibus peccatis leroboa filijnbsp;Nabath , qui peccare fecit Ilrael, led in ipfisnbsp;ambulauit. Reliqua autem lermonum loas,nbsp;ÔC vniucrlaqux fecit,8c fortitudo eius, quo-modo pugnaueritcontra Amafiam regemlunbsp;da, none haec Icripta funt inlibro fermonumnbsp;dierum regum Ilrael ? Et dormiuit loas cumnbsp;patribus fuis; leroboam autem ledit luperfonbsp;lium eius. Porto loas lepultus eft in Samarianbsp;C cum regibus Ilrael. Elileus autem xgrotabatnbsp;infirmitate,qua 8c mortuus eft;delcenditquenbsp;ad eum loas rex Iftael, 8c flebat coram eo,di-cöbatq;,Pater mi,pater mi,currus Ilrael 8c aunbsp;riga eius.Etait illi Elileus, Alfcr arcum 8c la-gittas. Cumq; attulifietad eum arcum 8cla-gittas, dixit ad regem Ilrael, Pone manumnbsp;tuam fuperarcum. Et cum pofuiffet ille manum liiam , fiiperpofiiit Elileus manus fuasnbsp;manibus regis,8cait,Aperifcncftram orientale. Cumq; aperuifiet, dixit Elifeus, lace fa-gittam.Eticcit.Etait Elileus, Sagittalalutis fitAmafiasnuntiosadloas filiumIoachaz,fi Cnbsp;DominijSc lagitta lalutis cotra Syriam:percu lij lehu régis Ilrael, dices, Veni, 8c videamusnbsp;tiesq; Syriam in Aphec, doneccofiimas earn.nbsp;Et ait,Tolle lagittas. Qui cum tuliflet, rur-fum dixit ei, Percute iaculo terram. Et cumnbsp;pereußifiet tribus vicibus, Se ftetifiet, iratusnbsp;eft vir Dei contra eum, 8c ait. Si pereußifiesnbsp;quinquics,aut fexies, flue lepties,percufsiiresnbsp;Syriam vlqucad confummationem: nunc au

D tern tribus vicibus percuties earn. Mortuus eft ergo Elilcus,8c fepelierunt eum. Latrun-culi autem de Moab venerunt in terram in i-pfo anno. Quidam autem lepelientes homi-né,viderunt latrunculos,8cproieccruntcadanbsp;X«l. 48.bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Elifei.HQuod cum tetigilTet

ofla Elifei, reuixithomo,8cftetitlupcrpedes fuos. Igitur Hazael rex Syriae affiixit Ilraelnbsp;cundis diebus loachaz: 8c milertus eft Dominbsp;nus eorum, 8c reuerfus eft ad eos propter pa-

8c Iacob;8cnoluit dilperdere eos,neq; proij- cubitus.Tulitque omneaurum8c argentum.

loas, 8c reddidit ci ui tates Ilrael.

5. A mafias interfiÜü oceifiribjts^atrisfiii loas^ fercutit Edom ,fiedproueeans ad bellnm loasnbsp;regem Ifirael^ab eo cajjitur, amp; lerufidsm diri-fitur:at loas régi Ifiaelfueeedit filim lero-ioam : qui ab angufiifi libérât Ifiael^cuifiuc-ceditfdius 2^barias:porrofa^a cdiurationenbsp;aduerfiui A mafia regem luda à fiuis occiditurtnbsp;iuifucceditfilius Asi^rias impiui.

CAP. XI III.

INannolècundo loas filij loachaz regis A

Ifrael regnauit Amafias filius loas regis luda.Vigintiquinqueannorum eratcumnbsp;regnare cœpiflet:viginti autem 8cnoucm an-nis regnanit in lerulàlem: nome *matris einsnbsp;Ioadan,de lerulàlem. Et fecit rcdlum coramnbsp;Domino, veruntamen no vtDauid patere-ius.Iuxta omnia qu.!: fecit loas pater finis fe-cit;nifi hoc tantum quod excella no abftulit:nbsp;adhucenimpopulus immolabat8c adolebacnbsp;incenfum in excelfis.Cumque obtinuiflêtrc-gnum,percußitferuos fuos qui interfecerantnbsp;regem pattern luum: filios autem eorum quinbsp;occiderant, non occidit,iuxta quod Icriptumnbsp;eft in librolegis Moyßjßcut præcepit Domi Bnbsp;nus,dicens,IINó moriéturpatres pro filijs,ne-que filij morictur pro patribusclèd vnufquilq;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

in peccato fuo morietur.Iplè pereufsit Edom in Valle-Salinarum, decem millia, 8c appre-henditPetraminprælio, vocauitqj nomée-ius ledehefvlq; inprxlèntem dié.Tuncmi- -

nos.Remifîtqj loas rex Ifrael ad Amafiarn rc gem luda^dicês, Carduus Libani mißt ad ce-drum, quæ eft in LibanOj dicens^ Da filiam lt;nbsp;tuam filiomeovxorem.Tranfieruntq-befti«nbsp;làkus^quaî funt in Libano^Sc conculcaueruntnbsp;carduum. Percutiens inualuifti fuper Edom,nbsp;8c (ubleuauit te cor tuum: côtentusefto gloria, lède in domo tua: quare prouocas ma-lum,vr cadas tu 8cludas tecû?Et non acquicnbsp;uit Amafias ; Alcenditq.ue loas rex Ilrael,8Cnbsp;viderunt lèjplè 8c Amafîas rex luda in Beth-lames oppido ludæ.Percuflusq; eft luda coram Uraelj 8c fugcrunt vnulquifqu|in taber-nacula fiia. Amafiam vero regem luda filiumnbsp;loas filij Ochoziæ , cepit loas rex Iß'acl innbsp;Beth-làmes, 8c adduxit eum in lerulàlcm : 8Cnbsp;intcrrupitmurum lerulàlem, à porta Ephrâ-âûfiiumqnod habebat cum Abraba 8c Ifaac im vlque ad portam anguli, quadringcntisnbsp;8c Iacob;8cûoluit dilperdere eos,neqj proij- cubitus.Tulitque omneaurum8c argentum,nbsp;8c vniucrli

-ocr page 327-

lu. Amafias.^Sln.R^gum11II.If.loas.leroboam.

ANno vicefîmofèptimo leroboam re- A gis Ifraelregnauit Azârias fîlius Amanbsp;fiæ regis luda. Sedecim annorû erat,nbsp;cum regnarecœpiflet, amp; quinquaginta duo-bus annis res^nauit in lerüfàlem: nomen ma- •nbsp;tris eius lecheliaj delerufalem. Fecitqj quodnbsp;eratplacitum coram Domino^ iuxta omnianbsp;quæ fecit Amafias pater eius. Veruntamê excella non eft demolitus.adhuc populus fàcri-ficabatjamp;adolebatincenfuminexcclfis.HPer- Pa.iiî.dnbsp;cufiit autem Dominus regem^Scfuitleprofusnbsp;vfquein diem mortis fuæ^amp; habitabatin do-moquot;libera’fèorfum:Ioatham vero filius regisnbsp;gubernabatpalatium^amp; iudicabat populû ternbsp;ræ.Reliqua autem fèrmonû Azariæ amp; vniuernbsp;fa quæ fecir_,nône bæcfcriptafuntin libro vernbsp;borumdierû regû Iuda?Et dormiuit Azarias Bnbsp;cum patribus fuis.-fèpclierûtq; eû cum maio-ribus fuis in Ciuitate-Dauidjamp; regnauit loanbsp;tha filius eius pro eo.Anno tricefimooôtauonbsp;Azariæ regis ïudxj regnauit Zacharias filiusnbsp;leroboâ fuper Iffael in Samaria fèx méfibus:nbsp;amp; fecit quod malîl eft coram DominOj ficutnbsp;feccrat patres cius:nô recelsit àpeccatis leroboam filij Nabat_,qui peccare fecit Ifrael.Co-iurauitauté contra cum Sellum filius labes;nbsp;percufiitq; eû palàra,amp; interfecit.regnauitq;nbsp;pro eo . Reliqua autem verborum Zachariæ,nbsp;nonne hæc fcripta fiint in libro fèrmonû die- qnbsp;rumregu Ifrael? Ilifte eft fèrmo Domini que Supr.io.fnbsp;locutus eft ad Ichu, dicens, Filij tui vfque adnbsp;quartam generationemfèdebunodete’ffipernbsp;thron um Iffael. Fatäumqj eftita. Sell û filiusnbsp;labes regnauit tricefimonono anno Azariænbsp;régis Iudæ:regnauit aût vno menfe in Saraa-ria.Et afcédit Manahem filius Gadi deThcr-fa;venitq;in Samariam^ amp;percufsit Sellumnbsp;filium labesin Samaria^Siinterfecit eum^re-

amp; vniuerfà vafà quæ inuenta fùntin domo Domini amp; in thefàuris regis, amp; obfides, amp;nbsp;reuerfus eft in Samariam. Reliqua autem vernbsp;borum loas quæ fecit, amp; fortitudo eins quanbsp;pugnauit contra Amafiam regem luda^non-ne hæc fcripta funt in libro fèrmonum dierûnbsp;regum Iffael.^ Dormiuitq; loas cum patribusnbsp;fiiis, amp; lèpultus eft in Samaria cum regibusnbsp;Iffael :amp; regnauit leroboam filius eius pronbsp;eo.Vixit autem Amafias^filius loas rex luda^nbsp;poftquam mortuus eft loas filius loachaz renbsp;n, gis Ifraelquot;vigintiquinque’annis. Reliqua autem fèrmonum Amafiæj nonne hæc fcriptanbsp;fùnt inlibro fèrmonum dierum regum luda?nbsp;Faétaqueeft contra eum coniuratio inleru-fâlem: at ille fugitin Lachis . Milèruntquenbsp;poft eum in LachiSjamp;interfeccrunteûibi.Etnbsp;afportauerunt in equis^fèpultusque eft in lenbsp;F rufàlem cum patribus fuisinCiuitate-Dà-uid. 11 Tulit autem vniuerfùs populus ludænbsp;Azariam annos natum fcdecimjamp; conftitucnbsp;runt cum regem pro pâtre eius Amafîa . Ipfènbsp;'• ædificauit quot;Ailam’j amp; reftituit ealudæ, poftquam dormiuit rex cum patribus fuis. Apnonbsp;quintodecimo Amafiæ filij loas regis luda^nbsp;regnauit leroboam filius loas regis Iffael innbsp;Samaria , quadraginta amp; vno anno : amp; fecitnbsp;quodmalum eft coram Domino.Non rccef-fit ab omnibus peccatis leroboam filij Nabat^nbsp;qui peccare fecit Iffael.Ipfè reftituit terminosnbsp;Iffael ab introituEmath, vfque ad Mare-fo-litudinis, iuxta fèrmonê Domini Dei Ifiaehnbsp;G quemlocutus eft per feruumfuumionam fi-•' lium Amathi quot; prophetàm ’ qui erat de Gethnbsp;quæ eft in Opher . Vidit enim Dominus af-flidionem Ifrael amaram nimis, amp; quôdconnbsp;fumpti efîènt vfq; ad claufos carcere amp; extrcnbsp;mos,amp; non effet qui auxiliaretur Ifraeli.Necnbsp;locutus eft Dominusvtdeleret nomen Iffael gnauitque pro eo. Reliqua autem verborumnbsp;de fiib cœlojfèd faluauit eos in manu leroboa Sellumj amp; coniuratio eius per quam retenditnbsp;filij loas. Reliqua autem fèrmonum lero- infidiasinonehæcfcriptafuntinlibrofèrmonbsp;boamjamp;vniuerfaquæfecitj amp; fortitudo e- nû dierum regû Iffael? Tune percußit Mananbsp;ius qua præliatus eft, Sequomodo reftituit hé, Thapfàmjamp; omnesquierantinea, amp;ternbsp;Damafeum, ScEmath ludæin Ifi'ael: nonne -------j -'t'U»../'. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;------;

hæc fcripta funt inhbro fèrmonum dierum regum Iffael ? Dormiuitque leroboam cumnbsp;patribus fuis regibus Iffael regnauit Zacharias filius eius pro eo.

5. A'^^ria leprofo fuaedit ßliw loatham in luda. JS^iharix autem in Ißael Jiicieditnbsp;Sellum, amp; huit ’Manahem ^uifit trihutariusnbsp;reg;^ßyriorum, amp; huit Thaceia, amp; huicnbsp;'Phacee,cuiw temporihus Theglath-phaldfarnbsp;deuiU;am magnam partem Ißaelitarum trännbsp;fiulit in AIfyrioi'. huicßiccedit Ofee: in ludanbsp;uutem moriuo loatham fuccedit filita A-tha^.

CA?, XV.

minos eins de Therfà,noluerant enim aperi-reei:amp;interfecit omnes prægnates eins, amp; Ici dit eas .Anno tricefimonono Azariæ regis lu pnbsp;dæ regnauitManahcm filius Gadi fiiper Ifra-el decemannisin Samaria. Fecitq; quoderatnbsp;malum coram Domino: non receßit à peccanbsp;tis leroboam filij Nabat, qui peccarefecit If-rael quot;cunétis diebuseius. VeniebatPhuP rex ''csdisdie^nbsp;Aflyriorû in quot;Therlâm’ St dabat Manahemnbsp;Phul mille talétaargéti/vteflet ei in auxiliû, ** ’nbsp;Scfirmaret regnum eius. Indixitque Mana- quot;»'»¦’¦‘‘w-«»nbsp;hem argentum fiiper Ihaelcnôtis potentibusnbsp;amp; diuitibuSjVt daret régi Aflyriorih quinquanbsp;gintafîclos argétiperfingulos: rctierfusq; eftnbsp;rex Aflyrioruj amp; nô ell moratns in quot;Therla’ • quot;terrn.tf

Relmua

-ocr page 328-

X**» a. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JLVVguiu

E Reliqua autélèrmonum Manahem, amp; vni-uerlà qux fecit, nónnehxc lcriptafuntin li-bro lèrmonum dierum regum Ilfael? Et dor-miuit Manahem cum patribus fuis:regnauit-que Phaceia filius eius pro eo.Anno qninqua gefîmo Azariæ regis ludxregnauitPhaceia finbsp;lius Manahem fuper ïfrael in Samaria, bien-nio : amp; fecit quod erat malum coram Dbmi-no:non recelsit à peccatis leroboam filij Na-bat,quipeccarefecitIfi-ael. Coiurauit autemnbsp;aduerfus eum Phacee filius Romelix, dux e-ius, amp; pereußit eum in Samaria in turre domus regix iuxta Argob, amp; iuxta Arie, amp; cum

eoquinquagintavirosdefilijsGalaaditarum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cap. xvi.

amp; interfecit eumjtegnauitq; pro eo. Reliqua A Nno decimo Icptimo Phacee filij Ro A autem fermonumPhaceia,amp;;vniuerfa qnxfe ZA melix,regnauitAchazfiliusloatham x.P»****’’nbsp;cit, nonnehxcfcriptafiintinlibro lèrmonû quot;^regis luda. Vigintiannorum erat A-dierum regum Ilrael?Anno quinquagefimo- chaz cùm regnarecœpilîèt, amp; lèdecimannisnbsp;fecundo Azarix regis ludx, regnauitPhacee regnauit in lerufalem : Non fecit quod eratnbsp;filius Romelix fuper Ilrael in Samaria, vigin ‘ 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- . -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . - .

F ti annis. Et fecit quod erat malum coram Do mino : non reeeßit a peccatis leroboam filijnbsp;Nabatjquipeccarc fecit Ilrael.In diebus Phacee régis Ilrael venit Theglath-phalâlàr rexnbsp;Alfur, Sccepit Aion, amp; Abel-domum-Maa-cha,amp; Ianoe,amp; Cedes,amp; Afor,amp; Galaad, amp;nbsp;Galilxamjamp;: vniuerfam terram Nephthali;8enbsp;tranftulit eos in Aflyrios.Coniurauit autem,nbsp;amp; retendit infidias Olee filius Ela cotra Phacee filium Romelix, amp; pereußit eum , 8c in-terfeeit ;rcgnauitque pro eo vicefimo annonbsp;loathani filij Ozix. Reliqua autem fermonunbsp;Phacee,8c vniuerfa qux fecit,nónne hxclcrinbsp;ptafunt inlibro fermonum dierum regfi II-a.Pa.17.^ raelPIlAnno lecundo Phacee filij Romelix renbsp;gis Ißael,regnauit loatham filius Ozix régisnbsp;ludà.Viginti quinque annorum erat cùm regnbsp;nare cœpilîet, 8c lèdecim annis regnauit in lenbsp;rulàlemmomé matris cius,Ierula filia Sadoc.nbsp;Fecitque quod erat placitum coram Domi-no:iuxta omnia qux fecerat Ozias pater fixusnbsp;operatus eft.Veruntamen excella non abftu-• lit:adhuc populus immolabat, 8c adolebat in-cenfum in excelfis: iple xdificauit portam donbsp;mus Domini fiiblimißimam.Reliqua autemnbsp;lèrmonum loatham, 8c vniuerla qux fecit,nbsp;nonne hxclcripta luntin libro verborumnbsp;dierum regum Iuda?In diebus illis cœpit Donbsp;minus mitterein ludam Rafin regem Syrix,nbsp;8c Phacee filium Romelix. Et dormiuit loatham cum patribus fuis, lèpultulqueeft cumnbsp;eis in Ciuitate-Dauid patris fui, 8c regnauit Damalco,ita fècit lacerdos Vrias,dfgt;nec veninbsp;Achazfilius eius pro eo.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;retrex Achaz de Damalco.Cumquevenilfet

S. Ächd^^filiumßiumper ignem cofecrat ,regiJgt;us rex de Damalco,viditaltare,8cveneratus eft quo^ IfiaelSyrix lerufalem ebfiderttibus, illud:alcenditque, 8c immolauit holocaufta,

I auxtlitt d,rege Afyriorumiftf muneribuiobii 8clacrificiumluum,8clibauitlibamiha,8c fu netjn cuiusgratiam ablato Vei cultu dijs.Afy dit lànguinem pacificorum qux obtulcrat funbsp;riorufacrificatiCtiifucceditfiusfilius lEs^clnas, per altare.Porro altare xreum, quod erat corap

placitum in.conlpeélu Domini Dei fui^ficut Dauidpater eius.fcd ambulauit in via rcgumnbsp;Ifraebinfiiper amp; filin fiium confècrâuit^tranfnbsp;ferens per ignem fecundiim idola gentium,nbsp;quædilsipauit Dominus coram filijs ïfrael.nbsp;Immolabat quoque vidimas,amp; adolebat in-^nbsp;cenfum in excelfis, amp; in collibus,amp; fub omni ligno frondofi). IITuncalcendic Rafin rexnbsp;Syriæ, amp; Phacee filius Romelix rex Ilrael innbsp;lerulalem adpræliandum: cumqueobfîderécnbsp;AchäZjUon valuerunt luperare eum. In tempore illo reftituit Rafin rexSyrix Ailam Sy-rix,amp; eiecit ludxos de Aila:amp; Idumxi*venenbsp;runt in Ailam ,amp; habitaueruntibi vlque innbsp;diem hanc.Mifit afit Achaz nuntios ad The- gnbsp;glath-phalâlàr regem Aflyriorum,dicens,Sernbsp;uns tuus, 8c filius tunsegofumtalcendcjamp;lalnbsp;num me facdemariu regis Syrix,amp; de manunbsp;régis Ifrael, qui côfurrexerunt aduerfum me.

Et cùm collegiflet*argentum amp; aurum quod .4 ïnueniripotuit in domo Domini, amp;inthe-fauris regis ,mifit régi Aflj'riorû munera. Quinbsp;amp; acquieuit voluntati eius : afeendit enimnbsp;rfix Afij^iorum in Damalcum,amp; vaftauit eâ: ’nbsp;Sctranilulithabitatores eius Cyrenen,Rafînnbsp;auteminterfecit.Perrcxitq; rex Achaz in oc-curfum Theglath-phalâlàr régi Afiyriorumnbsp;in Damafeum, cumq; vidifîet altare Damafi-ci, mifitrexAchaz adVriam làcerdotemc-xemplar eius,amp; fimilitudinem iuxta omne o-pus eius. Extruxitque Vrias lacerdos altare: Cnbsp;iuxta omniâ qux præceperat rex Achaz,de

-ocr page 329-

lu. Acha;;. Regum 1111 ram Domino, tranftulit de facie templi, amp; denbsp;loco altaris, Sc de loco templi Domini : po-fuitqueilludex latere altaris ad aquilonem.nbsp;Præcepitquoquerex Achaz Vriæ facerdoti,nbsp;dicens,Super akaremaius offer hölocauftumnbsp;matutinum, Sc facrificium vefpertinum , Scnbsp;holocauftum regis, Sc facrificium ciuSjSc honbsp;locauftum vniucrfi populi terræ,Sc facrificianbsp;corum,Sclibaraina eorum: Sc omnem languinbsp;nem holocaufti,8c vniucrfum fiinguinem vinbsp;dimæfuperilludcftundes:altarc vero æreum eorum.-feceruntqusverbapefsima irritantesnbsp;erit paratum ad voluntatem meam.Fecit igi- Dominum,Sc coluerut immunditiasde qui-turVriasfacerdos iuxta omnia quæ præcepe- ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ¦ _nbsp;nbsp;nbsp;•

rat rex Achaz. Tulit autem rex Achaz cæla-tas bales, 8clutcrem,qui erat dcfhpenSc mare depofuit de bobus æreis, qui fiiftentabantil-lud, Scpofiiitfùperpauimentura ftraturri lapide. Mulàch quoque làbbathi ,quod ædificanbsp;uerat in templo;Sc ingrelTum regis exterius,nbsp;cóuertit in templum Domini propter regem

* Aflyriorum. Reliqua autem verborü Achaz ’quæfecit, nonne hæc lcriptafiint in libronbsp;lèrmonum dierum regum luda? Dormiuitq;nbsp;Achaz cum patribus fuis, Sclèpultus eft cumnbsp;cis in Ciuitate-Dauid, Sc regnauit Ezechiasnbsp;filiuseiusproeo. *

S, Toß multafiliorum Ifrael qua commemoran rurfaànora, Salmanâfarßth Ofee recufantenbsp;antiquum A ffyrio péndere tril uturn, transfert Israelin jiffyrios : amp; quia Äßyrijinnbsp;Samariam mißi^eultum Dsi ignorantes, ds-uoraldtur à leonibus,mittttur eisfteerdos If-raeliticus quiipfos inßituat,fichait um eß,'Vtnbsp;0 Deo amp; idolisßruirent.

c A P. X VI r.

Nno duodecimo Achaz regis tuda, regnauit Olèe films Elain Samaria

/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuper Ifî-ael nouem annis.Fecitq; ma

lumcofam Domino : lèdnon ficut reges If-racl qui ante eum fuerant. Contra hune af-cendit SalmanalàrrexAlîyriorum, ScfaAus cft ci Ofee lèruus,reddebatq ; illi tributa.Cû-que deprehendilfet rex Alfyriorum Olèe,nbsp;qudd rebellare nites, mififlèt nuntios ad Suanbsp;regem Aegypti,ne præftaret tribüta régi Aflÿnbsp;î riorû ficut fingulis annis Iblitus erat, oblcditnbsp;CH, 5c vinôtum mifit in carceré.Peruagatusqjnbsp;eftomnem terra:8calcendens Samariam,ob-lèditeam tribus annis .11 Anno autem nononbsp;Olèe, cœpitrex Alfyriorum Samariam, 5cnbsp;tranftuli-'Ifraelin Alïyrios: pôfuitqueeosinnbsp;Hala,8c inHaboriuxtafluuium Gozan,incinbsp;uitatibus Medorum. Fadum eft enim, cùmnbsp;peccaffent filij Ilrael Domino Deo fuo,quinbsp;eduxerateos de Terra-Aegypti,de manu Phanbsp;B raonis regis Aegypti,coluerunt deos alienos.

£t ambulauerunt iuxta ritum Gentium quas

ICOfee.

confumplerat Dominus in confpelt;ftu filio-rum Ifrael, Sc regum Ifrael.-quia fimiliter fece rant.Et’oftenderunt’filij Ifrael verbis non re ''e^eruerüf»nbsp;«ftis Dominum Deumfiium: Sc ædificauerût ï'nbsp;fibi excella incunótis vrbibus fuis à Turre-cunbsp;ftodum vlq ue ad Ciuitatem-munitam. Fecenbsp;runtque fibiftatuas 8c lucosin omni collenbsp;fublimi,fubter omne lignum nemorofum; 8cnbsp;adolebant ibi incenfuni fuper aras in moremnbsp;gentium quas trariftulerat Dominus à facie

bus praîcepiteis Dominus ne fiicerent verbû hoc.Et teîbifîcàtus sft Dominus in Ifrael 8cnbsp;inlutlaper maniim omnium Prophecarum.

amp; VidentiuijnjdicensJIReuercimini à vijs ve- lerc.aj.b, ftrispelsimisj amp;cuftoclite.pfxcepta fneä ßcnbsp;ceremoniaSj iuxta omncm legem quam præ-cepi patribus vefths : amp;. iicut mih ad vo s in Cnbsp;manu leruorummcorum Prophetarum. Quinbsp;nonaudierunt, fed indurauerunt ccruicemnbsp;fuam iuxta ceruicem patrum füorum^qui no-luerunt obedireDomino Deofiio.Etabiece-ruritlégitimaeiüs J amp;padum quod pepigitnbsp;cum patribus eorum amp; teftificationes qui-bus conteftatus eft eos: fècutiquefunt vani-tates J amp;vanè égerunt: Scfècuti iunt gentesnbsp;quæ erantper circuitum eorum^fiiper quibusnbsp;præceperat Dominus eis vt non Eicerent fient amp; illæ faciebant.Et dereliquerunt omnianbsp;prxcepta Domini Dei fui; feccruntq; fibiconbsp;flatilesduos vitulosj amp; lucoSjamp;adoraueruntnbsp;vniueriàm militiam cœli: fèruieruntq; Baal,nbsp;amp;confècrauerunt filios fuoSjSc filias fuas pernbsp;ignem; Sc diuinationibus infèruiebant amp; au-gurijs; Sc tradideruntfe vt facerent malum conbsp;ram DóminOjVt irritarent eum. Iratusq; eft:nbsp;Dominus vehementer Ifiaeli,amp; abftulit eosnbsp;à conlpcdlufiio, Senonremanfit nifi tribusnbsp;luda tantummodo. Sed nec i pfe luda cuftodinbsp;uit mandata Domini Dei fui:veruntame amnbsp;bulauit in erroribus lEaefquos operatus fuenbsp;rat.Proiecitq; Dominus omne fernen Tfrael,nbsp;amp; afflixit eos,Sc tradidit cos in manu diripié-tium,donec proijeeret eos à facie fua : ilex eonbsp;iam tepore, quoicifius eft Ifrael à domo Da-uid,amp;conftituerunt fibi regem leroboam fi-lium Nabat ; feparauit enim leroboam Ifraelnbsp;à Domino, Scpeccare eos fecit peccatum manbsp;gnum.Etambulauerunt filij Ifrael in vniuernbsp;fis peccatis leroboam quæ fecerat: gt;amp;’non re »-J*nbsp;cefleruntabcis, vfquequo Dominusauferretnbsp;Ifrael à facie fi.ia,llficut locutus fuerat in manunbsp;omnium fèruorü fiiorum Prophetarum; trâfnbsp;latusq; eft Ifi'ael de terra fua in AftjTios, vf-quein diem hanc.Adduxitautem rex Afijuionbsp;rum*deBabylone, Sc de Cutha, Sc de Auah,nbsp;Sc de Emàth , Sc de Sepharuaim, Sc collo-cauiteos

-ocr page 330-

IC Ofee.

s. E'^^cJjtas pietate exîmiui^ dißipatu idolorttm delubris^ ac aneonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßrpente confra^o^fer

cuüt Edom,lt;amp; quumÄßyrijsrebellaJJet^rex ^ßyriorum eß^ugnatis ciuitatibus luda,nbsp;E’s^chia yeniamprecati magno,pecunia yimnbsp;imponit, mißa quoque manu yalida lerufalenbsp;obfidet, multis probris in Es^eebiam amp; blaß-phemijs in Deumper E^pßacen ia^atis.

CAP. XVIII.

ANno tertio Olèe filij Ela régis Ilrael, A regnauit Ezechias filius Achaz régisnbsp;luda. Vigintiquinqueannorum eratnbsp;cùmregnarecœpilTet: 8c vigintinouem an-nis regnauit in lerulalemmomen matris eiusnbsp;Abi filia Zacharix.Fecitque quod erat bondnbsp;coram Domino,iuxta omnia quxfeceratDanbsp;uid pater eius.Iple difsipauit excella, 8c cotri-uit ftatuas,8c fi.icciditlucos,confregitq; lèrpénbsp;tem æneum,llquem fecerat Moylès;fiquidem Num. xtnbsp;vlq; ad illud tepus filij Ilrael adolebant ei in-cenfum: vocauitq; nomen eius Noheftan.Innbsp;Domino Deo Ifrael fperauit; iraqj poft eumnbsp;non fuit fimilis ei de cûètis regibus luda, lednbsp;neque in his qui anteeum fuerunt : Sc adhx-. .nbsp;fit Domino,8c non reeeßita veftigijs eius,fenbsp;citque mandata eius qux prxeeperat Dominus Moyfi.Vnde 8c erat Dominus cum co,8c ®nbsp;incuneftis ad qux procedebat, lapienter Ica-gebat.Rebellauit quoque contra regem Ally-riorum, 8c non leruiuit ei.Iple percufsit Phi-lifthxos vlquead Gazam,8c omnes terminos

Iu.E!5echias. Regum 1111.

cauit cos in ciuitatibus Samariæ pro filijs If-raebqui poflederunt Samariam^ amp; habitaiie-runt in. vrbibiis eius.Cumqueibi habitare cœ piflèntj non timebant Dominum:amp;iminifitnbsp;in eosDominus leones quiinterficiebat eos.nbsp;Nuntiatumqueeftregi Aflyriorum, amp;diâ:û,nbsp;Gentes quas tranftulifti^Sc habitarefecifti innbsp;ciuitatibus Samariæ, ignorant légitima Deinbsp;terræ amp; immifitin eos Dominus leones ; 8cnbsp;ecce, interficiut eos^eo quod ignorent ritumnbsp;Dei terræ^Præcepit autemrex Aflyriorunij dinbsp;cesj Ducite illuc vnum de facerdotibus, quosnbsp;inde captiuos adduxiftis^ 8c vadat, 8c habitetnbsp;cumeis:amp;doceat eos légitima Dei terrx.Igi-tur cum veniflet vnus de lacerdotibus his quinbsp;captiui duâi fuerant de Samaria^habitauit innbsp;Beth-el, Sc docebat cos quomodo colerentnbsp;Dominum.Et vnaquxque gens fabricata eftnbsp;deumfuum.- polueruntque eos in phanis cx-celfis quæ fecerant Samaritx gens Segens innbsp;vrbibus fuis in quibus habitabat.Viri enim Banbsp;bylonij fecerunt Socoth-benoth : viriautemnbsp;Cuthxi fecerunt Nergel: Sc viri deEmath fe-F cerunt Afima. Porro Heuxi fecerunt Neba-haz Sc Tharthac. Hi autem qui erant de Se-pharuaim^comburebât filios fuos ignijAdra-melech Sc Anamelechdijs Sepharuaira^ Sc ninbsp;hilominuscolebantDominum.Fecerunt autem fibi de nouiftimis facerdotes excellorum.nbsp;Sc ponebat eos in phanis liiblimibus. Et cumnbsp;Dominum colercntjdijs quoquefuisferuie-bantiuxtaconfuetudinem gentium, de qui- eorum, à Turre-cuftodum vfquead Ciuita-bus tranflati fuerant Samariam.Vlque in prx tem-munitam . Anno quarto régis Ezechixnbsp;lentem diem morem lequuntur antiqu u:nonnbsp;timent D ominum,neq he cuftodiunt ceremonbsp;nias eins, atq j indicia Sc legem Sc mandatumnbsp;i-f- quodprxeeperat Dominus filijs lacob, ilquenbsp;cognominauit Ilraeb.Sc perculferat cu eis pa^nbsp;lt;aum,8c mandauerat eis,dicens,Nolite timerenbsp;deos alienos,8c non adoretis eos,nequecola-G tis eoSjSc non immoletis eis. Sed Dominumnbsp;Deumveftrum qui eduxitvos dcTerra-Aernbsp;gypti in fortitudine magna. Sc in brachio ex-tentoiipfum timete,8cillG adorate,8cipfiimnbsp;molate.Ceremonias quoque. Sc indicia Scle-gem Sc mandatum quod Icripfit vobis,cufto-dite,vt faciatis cundis diebus:8c non timeatisnbsp;deos alienos. Et padum quod percuftit vo-bilcum,nolite obliuilci.-nec colatis deos alie-nos,ledDominumDeum veftrum timete,8cnbsp;iple eruet vos de manu omnium inimicorumnbsp;veftrorum.Illi veto non audierunt, led iuxtanbsp;conluetudinem fiiam priftinam perpetrabat.nbsp;Fueruntigitur genres iftxtimentes quidemnbsp;Dominum, led nihilominus Scidolis luis lèrnbsp;uientesmam Sc filij eorum, Sc nepotes, ficutnbsp;fecerunt patres lui, ita faciunt vfque in prx-

lèntetn diem.

qui erat annus lèptimus Ofee filij Eia regis Ifi-ael,alcendit Salmanâlâr rex Allyriorum innbsp;Samariam,8c oppugnauiteam,8c cepit.IlNamnbsp;poft an.nos tres,anno fexto Ezechix,id eft nonbsp;no anno Olèe regis Ilrael, capta eft Samaria:nbsp;8c tranftulit rex ÀlTyriorû Ilrael in AlTyrios,nbsp;collocauitque eos in Hala, 8c in Habor flu-uijs Gozan,in ciuitatibus Medoru: quia nonnbsp;audierût vocem Domini Dei fui, lèd prxtcr-grelsiluntpadum eius, omnia quæprxcepe-ràt Moylès lèruus Domini, non audierunt,nbsp;neque fecerunt. IIAnno quartodecimo regis Cnbsp;Ezcchix, alcendit Sennacherib rex Alî'yrio- jffj/.*-rum, ad vniuerlàs ciuitates luda muniras : Sc eccï. 4Snbsp;cepiteas. Tunemilît Ezechias rex Iuda,nîi-tios ad regem Alîÿ'riorum in Lachis, dicens,nbsp;Peccaui,recede à me:8c omne quod impofue-ris mihi,feram.Indixititaquerex Allyriorumnbsp;Ezechiæ régi Iudæ,trecenta talenta^rgéti, 8cnbsp;triginta talentaauri.Deditquc Ezechias omne argentum quod repertum fuerat in domonbsp;Domini, 8c in thelàuris regis. In tempore il-lo confregit Ezechias valuas templi Domini, 8c laminas auri quas iple affixerat, 8c dédit eas régi Allj'riorum. Mifît autérex Alîy-riorum

-ocr page 331-

lu.E^echias.

p riorum Tharthan, 8c Rab(aris,8c Rabfàcé de Lachis ad regem Ezechiam cum manu validanbsp;Isrufàlcm:qui cùm afcendiftent, venerunt Ienbsp;rufalem, 8c fteteruntiuxta aquæ duAum pif-cinæ fuperioris, quæeft in via Agri-fullo-nis.nbsp;Vocaueruntquei'egem:cgreflus eft autemadnbsp;cosEliacira ftlius Hclciæ præpofîtusdomus,nbsp;amp;Sobna fcriba,8cloahe filins Afàph,àcom-mcntarijs.DixitqueadeosRabfàceSj Loqui-mini Ezechix.Hæc dicit rex magnus,rex Af-ß'riorü,Qiix eft iftafiducia qua niteris'For-fitaninifti conidium, vtpræparcs te ad præ-lium. In quo confidis, vtaudeasrebellarePannbsp;fperasin baculo arundineo atque confradonbsp;Aegypto, fiiperquéfi incubuerit homo,cornnbsp;minutus ingredietur manum eius,8c perfora-biteam.^ fie eft Pharao rex Aegypti,omnibusnbsp;g quiconfidunt infè. Quodfi dixeriris mihi.nbsp;In Domino Deo noftro habemus fiduciam:nbsp;nonne ifte eft cuius abftulit Ezcchias cxcel-ià 8c altaria ; 8c præcepit ludx 8c lerulàlem.nbsp;Ante altare hocadorabitis in leruiàlem? Nûcnbsp;igitur tranfite ad dominum msum regem Afnbsp;fyriorum, 8c dabo vobis duo milliaequorû,nbsp;amp; videte an haberevaleatis afcenlores eorû,nbsp;Etquomodo poteftis refiftere ante vnum ia-traparade feruis domini raei minimis.’An fiduciam habes in Aegypto propter currus8cnbsp;cquitcs.’NunquidfineDomini voluntateaf-cendi ad locum iftum,vt demolirer eum?Donbsp;minus dixit mihijAfcendead terram banc,8cnbsp;deraolire earn. Dixcrût autem Eliacim filiusnbsp;Helcix,8c Sobna,Sc loahe Rabfiici,Precamurnbsp;vt loquaris nobis ferais tuis Syriacè ; liquidénbsp;intelligimus hanclinguara: nonloquaris nonbsp;bisludaicc audientepopulo qui eft fuperraunbsp;F rum.Refponditqueeis Rabfaces,dicens,Nunnbsp;quid ad dominum ruum,8c ad te mifit me donbsp;minus meus,vt loquererfèrmones hos,8c nonbsp;potiusad virosqui fèdentfuper murutn, vtnbsp;comedant ftercora fua, 8c bibant vrinam fuam vobilcumPStctit itaque Rapfiices,8c exclanbsp;mauit voce magna ludaice, 8cait,Audite vernbsp;ba regis magni, regis Aftyriorum . Hæc dicitnbsp;rex,Non vos lcducat Ezcchias: non enim ponbsp;terit eruere vos de manu mea. Neq; fiduciamnbsp;vobis tribuatfuper Dominum, dicens,Eruésnbsp;liberabit nos Dominus,6c rion tradetur ciui-tas hæcin manu regis Aftyriorum.Noliteau-dircEzechiam . Hæcenim dicit rex Alfyrio-rum,Facite mecum quod vobis eft vtile,8c c-grediminiiRd me.-8c comedet vnulquilquc denbsp;AÛnea fiia, 8cde fieu fua:8c bibetis aquas decinbsp;fternis veftris, donee veniam, 8c transferamnbsp;vos in terram quæ fimilis eft terræ veftræ,innbsp;terrain fruâ:iferam,8cfertilcm vinijterram panbsp;nis 8c vinearum, terram oliuarum, 8c olei acnbsp;msllis : 8c viuetis, 6c non moriemini. Nolite

Regum UIL nbsp;nbsp;If O fee.

auJirc Ezednum^qui vos decipit, dicens,Dó minus liberabitnos .Nunquid liberaueruntnbsp;dij gentium terram fuam de manu regis Aïïynbsp;riorum.^ Vbi eft Deus Emath amp; Arphad.'vbinbsp;eft deus Sepharuaim, Ana amp; Aua ? nunquidnbsp;liberauerût Samariii de manu mea? Qmnaninbsp;illi funtin vniuerfis dijs terrarum, qui crue-runt regionemfuam de manu mea, vtpofsitnbsp;aruere Dominus leruGlemdemanu mea?Tanbsp;cuit itaque populus, 8c non refponditei quicnbsp;quam: fiquidem præceptum régis acccperantnbsp;vtnon relponderentei. Venitque Eliacim finbsp;lius Helciæ,præpofttus domus, 8c Sobnalcrinbsp;ba,8cloahe ftlius Afaph, à comenfarijs, adnbsp;Ezechiam ftißis veftibHS,8c nuntiauerunt einbsp;verba RabGcis.

5. E^echla amp; Ifaia tcnusrßi ad T)ommum, amp; pro libérations prccantib us.propter E.abfanbsp;cis bla/jfsmiaSypercutitangelus T)ni, iS^ooo.nbsp;ßmerum, f itgiens Sennaeherib in tsm-plo idolorumßuorum àßlijsßuM ocfiditur.

CAP. xrx.

QVæ cùm audiftet Ezechias rcx,lcidit veftimenta fua,8c opertus eft lacco,in-bk, greftufq; eft domum Dorriini.Etnbsp;mifit Eliacim præpofitum domus, 8c Sobnamnbsp;feribam,8c lènes de ficerdotibus opertos fac-cis,ad Kàiam prophetam filium Araos. Quinbsp;dixerunc*,Hæc dicit Ezechias, Dies tribula- ‘«-inbsp;tionisj6c increpationis,8cblalphemiæ dies i-fte:vcneruntfilij vlqj ad partum,8c vires nonnbsp;habet pattiriés.Si forte audiat Dominus De-us tuus vniuerla verba Rabfiicis, quem mifitnbsp;rex Aftj'riorum dominus fuuSjVt exprobraretnbsp;Deum viuentem, 8c argueret verbis quæ au-diuit Dominus Deus tuus : 8cfac orationemnbsp;pro reliquijs quæ repertx fùnt. Venerût ergo gnbsp;fèrui regis Ezechiæ ad Ilàiam. Dixitq; cis I-fàias, Hæcdicetis domino veftro, Hæcdicitnbsp;Dominus,Noli timerc à facie lermonû quosnbsp;audifti, quibus blalphemaueruntpueri regisnbsp;Aftÿ'riorum me. Ecceego immittam ei Ipiri-tumj8caudiet nuntium, 8c reuertetur in terranbsp;fua,8c deijciam eû gladio in terra fua.Reuer-fus eftergo Rabfaces,8c inuenit regem Afty-riorura expugnatem Lobnam:audicrat enimnbsp;quodrecefsiftêtdeLachis.Cumque audiftetnbsp;deTharaca rege Aethiopix ,dicentes, Ecce,nbsp;egreft'useft vrpugnetaduerfum te:8ciretcô-tra eû,mifit nuntios ad Ezechia, dicens,Hæcnbsp;dicite Ezcchix régi Iuda,Nô telèducatDeusnbsp;t uus,in quo habes fiduciam:ncq; dicas, Nonnbsp;tradetur lerufilem in manus regis Aftyriorû.nbsp;Tu enimipfeaudifti quxfecerunt reges A,ftynbsp;riorû vniuerfis terris, quomodo vaftaueruntnbsp;eas;quot;uum’ergo foluspoterisliberarièNûquidnbsp;liberaue-


-ocr page 332-

lu. Ei^echiaö.

libcrauerunt dij gentium fîngulosj quös va-ftauerunt patres mei^Gozan videlicet, amp; Ha-raUjSc Re{eph_,amp; filios Eden, qui erât in The iaflar?Vbieft rexEmath,amp; rex Arphad,amp;rexnbsp;ciuitatis Sepharuäim,Ana Sc Aua? Itaque cünbsp;accepifletEzechias literas de manu nuntio-rum,8c legiflet eäs, alcendit in domum Do-mini,amp; expandit eas coram DQmino,amp; ora-uitin conlpeélu eins, diccns. Domine Deusnbsp;I{rael,quiledes fupercherubim,tu es Deus fonbsp;lus rcgum omnium terras; tu fecifticœlum Scnbsp;tcrram.inclina aurem tuam Sc audi: aperi Donbsp;mine oculos tuos. Sc vide,Sc audi omnia ver-gt;.). ba Sennacherib,quimifitvtexprobraretgt;no-D bis’Deum viuentem.Vere Domine dißipauenbsp;runt reges Aflyriorum genres,Sc terrasigt;orh-nium.’Et mifèrùnt deos eoruminignem; nonbsp;cnim erant dij,{ed opera manuum hominumnbsp;ex ligno Sc lapide, amp; perdiderunt eos. Nuncnbsp;igitur Domine Deus nofter,làluos nos fac denbsp;manu eius, vt Iciant omnia régna terræ quianbsp;tu es Dominus Deus lolus. Mifit autem Ila-ias filius Amos adEzechiam, dicens,Hxc di-cit Dominus Deus I{rael,Q£æ deprecatus esnbsp;me fuper Sennacherib rege Afiyriorû , audi-ui.Ifte eft fèrmo quem locutus eft Dominusnbsp;deeo,Spreuitte, Sc fiiblànnauittevirgo filianbsp;Sion:poft tergum tuum caput mouit,nlia le-rulalem. Cui exprobrafti , Sc quem blalphe-mafti ? contra quem exaltafti vocem tuam,nbsp;Sceleuafti in exceifum oculos tuos? contranbsp;landum Ifrael .Per manum feruorum tuo-rum exprobrafti Domino,8c dixifti, In mul-titudine curruum meorum alcendi excellanbsp;montiû , in fummitate Libani ,Sc luccîdi fu-blimes cedros eius,Sc eledtas abietes illius. Etnbsp;ingreflus fum vlquc ad terminos eius ,08c*nbsp;laltumcarmeli eius ego fuccîdi.Et bibi aquasnbsp;aliénas, Sc ficcaui veftigijs pedum meorumnbsp;omnes aquas claulas. Nunquid non audiftinbsp;quid ab initio fecerim ? Ex diebus antiquisnbsp;plalmaui illud, Sc nunc adduxi : eruntque innbsp;ruinam coIlium conpùgnantiû ciuitates mu-nitæ.Et qui lèdentin eis,humiles manu;conTnbsp;tremueruut Sc cófulï funt,fadi lunt velut fœ-jium agri,Sc virens herba tedorum, quæ are-fadaeft antequam veniret ad maturitatem.nbsp;Habitaculum tuum,Sc egrelTum tuum, Scin-troitum tuum, Sc viam tuam ego prælciui,8cnbsp;furore tuum contra me.Inlanifti in me,Sc lu-perbia tua alcendit inaures meas:ponam ita-que circulum innaribus tuis, Sccamuminnbsp;labijs tuis, Sc reducam te in viam perquamnbsp;venifti.Tibi autem Ezechia hoc erit lignum,nbsp;Comedehoc annoquæ repereris : in lecun-.. do autem anno quæ Iponte nalcuntur : por-ro in tertio anno leminate Sc metite ; planta-*ƒ»¦«««. i. vinças, Sc comeditc quot;frudum’ earum. Et

Regum in I.

quodcunque reliquum fuerit de domo luda, mittetradicemdeorlum. Sc faciet frudumnbsp;furfum. De lerulalem quippeegredienturrenbsp;liquiæ. Sc quod laiuetur de monte Sion:zelus qnbsp;Domini exercituu faciet hoc. Quam ob remnbsp;hxc dicit Dominus de rege AlIyriorum,Nonnbsp;ingredietur vrbem hanc nec mittet in earn lànbsp;gittam,nec occu pabit earn clypeus, nec circunbsp;dabit cam munitio.Per viam qua venitjteuernbsp;tetunSc ciuitatem hanc non ingredietur, dicit Dominus.Protegamq; vrbem hanc. Sc lainbsp;uabo earn propter me, Sc propter Dauid ler- Tobu.d.nbsp;num meum. IlFadumeft igitur in node ilia,nbsp;venit angelus Domini, Sepereußit in caftrisnbsp;Aflyriorum centum odlt;^intaquinq; millia.

Cumq; diluculo lurrexiflet,vidit omnia cor- i.Mae.S/» pora mortuorum;Sc recedensabijt, Scllreuer-fus eft Sennacherib rex Afl}Tiorum,8c manlitnbsp;in Niniue. Cum adoraret in templo Neftochnbsp;deum fuum, Adramelech Sc Saralar filij eiusnbsp;percuflerunt eum gladio , fugeruntq; in terram Armeniorum J Sc regnauit Aßr-haddonnbsp;filius eius pro eo.

S. Ifaias agrotantem E^eeJnam moriturum de-nutiat,at illeßia orationefanitatem cumpro-rogationeyita adquindetim annos à Deo im-petrat, datofanitatis ßgno perJolts regrejjum: »ittnera deferentibus theßturos 0-Jlendit^amp; ob id per Ijaiam reprehenßo captiui-tas 'Babylonica denuntiatur, cut impiui ßuc~nbsp;cedttßlius’^danajßes.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. xx.

IN diebusillis aigrotauit Ezechias vlquc A ad mortem : Sc venit ad eum Ißias filius i.Par.P'nbsp;Amos,propheta,dixitq; ei,Hæc dicit Donbsp;minusigt;Deus’, Præcipe domui tuæ ; morierisnbsp;enim tu, Senort vines. Qui conuertit faciemnbsp;fuam ad parietem,8c orauit D ominû,dicens,nbsp;Obfecro Domine, memento quælo quomo-do ambulauerim corâ te in veritate,8c in corde perfedo. Sc quod placitfi eft coram tefeccnbsp;rim.Fleuititaq; Ezechias flctu magno.Etan-tequa egrederctur Ißias mediam parte atrij,nbsp;fadus eft lermo Domini ad cum, di cens, Re-uertere,Sc die Ezechix duci populi mei,Ha;cnbsp;dicit Dominus Deus Dauid paths tui.Audi-uiorationem tuam,5cvidi lachrimam tuam:nbsp;tgt;8c’ ecce lanaui te, die tertio alcendes tem-tgt;.iinbsp;plum Domini, Etaddam dieblis tuis quin-decim annos ; led Sc de manu regis Aflj'ho-Bnbsp;rum liberabo te,Sc ciuitatem hanc, Seprote-gam vrbem iftam propter me. Sc propter Dauid leruum meum. DixitqueHaiti, Alfertcnbsp;maflam ficorum. Quam cum attuliflent. Scnbsp;pofiiiflentluperhulcus eius,curatuscft.Dixenbsp;rat autem Ezechias ad lGia,Quod erit fignumnbsp;quia Dominus meßnabit, Sequia alcenlu-rus film die tertia templum Domini.’ Cui aitnbsp;Ißias, Hoc erit fignum à Domino, quod fa-durus

-ocr page 333-

Iu.E?echias.M,„,ir«. Regum I II L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;136

ôurus fît Dominus fcrmoncmqucmlocutus rael:8cadorauit omnem militiam cœli, 8c co eft; vis vt afeendat vmbra dccemlineis, an vt luitcam.Extruxitquearas in domo Domini,nbsp;reuertatur totidem gradibus?EtaitEzechias,nbsp;Facile eft Vmbram crefeere decem lineis : necnbsp;hoc volo Vt fîat, fed vt reuertatur retrorfumnbsp;decem gradibus. Inuocauit itaque Ifàias pxo-pheta Dominum, 8c rcduxit vmbram perli-

C neas, quibus iam defeenderat in horologio a. Achaz,retrorfum decem gradibus. If In temponbsp;reillo mifîrBerodach Baladan filius Baladannbsp;rex Babyloniorum,literas 8cmunera ad Eze-chiam : audiera^ enim quôd a’grotafîct Eze-chias. Lxtatus eft autem in aduentu eorumnbsp;Ezechias, 8c oftendit eis domum aromatum,nbsp;8c aurum, 8c argentum, 8c pigmenta varia,vnnbsp;guenta quoque,8cdomum vaforum fuorum,nbsp;amp;omniaqux habere poteratinthefiiuris fiiis.nbsp;Non fuit’quodnon monftraret eis Ezechiasnbsp;in domo fua,8c in omni poteftatefua . Venitnbsp;autem Ifàias propheta ad regem Ezechiam,nbsp;dixitque ei, Quiddixeruntviriifti?autvn-dc vencruntad te? Cui ait Ezechias,De ter-ralonginqu.! veneruntgt;adme’, deBabylo-ne.Atille refjjondit. Quid viderunt in domonbsp;tua?Ait Ezechias, Oraniaquæcunq; funt innbsp;domo mea,viderunt:nihil eft quod non mo-ftrauerim eis in thefàuris meis. Dixit itaquenbsp;Ifàias Ezechiæ,Audi fermonem Domini,Ecnbsp;ce dies venient,8cauferentur omnia quæ funtnbsp;in domo tua,8cquæ condiderunt patres tuinbsp;vfque in diem hanc, in Babylonem : non re-manebit quicquam, ait Dominus. Sed 8c denbsp;filijs tuis qui cgredientnr ex te, quos genera-*'lt;w. 5. bisquot;tollentur’,8c erunt cunuchi in palatio rc-gis Babylonis.'Dixit’Ezechias ad Ifaiam,Bonbsp;•*«•«4»». æmj fèrmo Domini,quem locutus es: fit*paxnbsp;8c veritas in diebus meis. Reliqua autem fer-nionutn Ezechiæ,8c omnis fortitudo erus,8cnbsp;quomodo fecerit pifeinam, ôc aquæduftû, 8cnbsp;introduxerit aquas in ciuitatem , nonne hæcnbsp;feripta funtiinlibro fermonum dierum regumnbsp;Iuda?Dormiuitq; Ezechias cû patribus fuis,nbsp;8cregnauit Manafîes filius eius proeo.

5. Tropter abotninandam '^danaßif impieta-tempratlicit T)omintisß ludam ac Ierufa~ lem deleturum, cuifuccedù impiuifiliuiÂ-Ikc àferuis ocàfo^regnatju^er ludamnbsp;pîM ßliu^ lofias.

CAP. xxi.

1 quot;X Vodecim annorû erat ManafTes cùm ' I Äregnare cœpiflet, 8c quinquaginta-qvtnqueannis regnauit in leruGlem:nbsp;nomen matris eius Haphfiba, Fecitq; malumnbsp;in confpeftu Domini, iuxta idôla gentium,nbsp;quas deleuit Dominus à facie filiorum Ifrael.nbsp;Conuerfusqueeft, 8cædificauit excelfa quænbsp;difiipaueratEzechias pater eius:8cerexitarasnbsp;BaaljSc fccitlucos fient fecerat Achab rex If-

de qua dixit Dominus,IIIn lerufàlem ponam ‘«Reg- 7,1» nomen mcum .Etextruxit altaria vniuerfænbsp;militiæ cœliinduobus atrijs rempli Domini.nbsp;Ettraduxitfîlium fuum per ignem : amp;ario-latiiseftj amp; obferuauit auguria, amp; fecit py-thones, amp; arufpices miiltiplicauit , vt fa-ceret malum coram Domino , amp; irritaretnbsp;eum. Pofuit quoqueidôlum luci quem fece-rat, in templo Domini, Il fuper quo locutus Re 7 j,nbsp;efl Dominus ad Dauid^Sc ad Salomonern fi-3.Reg,8.bnbsp;lium ciusJn templo hoc 8c in lerufalé quamnbsp;elegi decundis tribubus llfael, ponam nomen meum in {èmpiternum.Et vitra non fa-ciam commoueri pedem Ifraelde terra quamnbsp;dcdi patribuseorum ; fi tarnen cuftodierintnbsp;opéra omniaquæpræcepi eis, amp; vniuerfàmlcnbsp;gern quam mandauit eis fèruus meus Moy-fes.Illi veto non audierunt; lèd fèduôfi funt ànbsp;ManafiCjVt facerent malum fuper gétes quasnbsp;contriuit Dominus à facie filiorum lifael.nbsp;Locutusque eft Dominus in manu fèruo-rum fuorum prophetarum, dicens, llQuia fe-cit Manalîès rex luda abominationes iftas *'*^'**nbsp;pefiimas,fupcr omnia qux fecerüt Amorrhæinbsp;ante eum,8c peccare fecit criam ludam in im-munditijs fuis;propfereahæcdicit Dominusnbsp;Deus Ifiael,Ecceegoinducammala fuper le- Cnbsp;rufiilem, 8c ludam, vt quicunque audierit, tinnbsp;niant ambæ aures eius. Etextendam fuper lenbsp;rufâlem funiculum Samariæ, Scpondusdo-mus Achab; amp; delebolerufàlem, ficutdelc-ri folcnttabulæ: delens vertam,8c ducam crcnbsp;brins ftylum fuper faciem cius.Dimittam veto reliquias hæreditatis meæ, 8c tradam eas innbsp;manus inimicorum ciuszeruntque in vaftitanbsp;tem, 8c in rapinam cunôlis aduerfàrijs fuis:eonbsp;quôd fecerint malum coram me, 8cperfeueranbsp;uerintirritantes me, ex die qua egrefsi funtnbsp;patres eorum ex Aegypto , vfque ad hancnbsp;diem. Infiiper amp; fànguinem innoxium fu-dit ManafTes multum nimis, donee impleretnbsp;lerufàlem vfque ad os : abfque peccatis fuisnbsp;quibus peccare fecit Iudam,vt facerat malumnbsp;coram Domino. Reliqua autem fermonumnbsp;ManafTe, 8c vniuerfà quæ fecit, 8c peccatumnbsp;eius quod peccauitmônne hæc feripta fiint innbsp;libro fermonum dierum regum luda ? Dor-miuitque Manafîes cum patribus fuis, 8cfè-pultuscft in horto domus fuæin horto Oza: Dnbsp;8crcgnauit Amon filius eius pro co. Viginti-duorumannorum erat Amô cum regnare cœnbsp;pifîêt : duobus quoque annis regnauit innbsp;lerufàlem. nomen matris eius Meffalémethnbsp;filiaHarus de leteba.Fecitque malum in connbsp;fpedu Domini, ficut fecerat Manafles paternbsp;eius. Et ambulauitin omni via per quam

ambula»

-ocr page 334-

Ill Manaffes. ^tfiaT Regum II IL

ambulauerat pater eius : feruiuitquc immun- voluminis iftius quod inuentutneft : magni ^itijs_,quibus leruierat pater eius, Sc adorauit enim ira Domini fuccenfa eft cotra nos.quianbsp;€as,Sc dereliquit Dominum Deum patrum nonaudieruntpatresnoftriverbalibri huius,nbsp;fuorum^Sc no ambulauit in via Domini.Te- vt facerét omne quod Icriptum eft nobis. Ic-tenderuntqueei infidiasferuifuijScinterfece runt itaqueHelciasßcerdos, Sc Ahicam, 8cnbsp;runt regem in domo fua.Percufsit autem po- AcJiobor^Sc Saphan,8c Alaia ad Holdam pronbsp;pulusterræomnesqui coniurauerant contra phetidem vxorem Sellum filij Thecuæ, filijnbsp;regem AmoUjSc conftitueruntfibi regem Io Araas cuftodis veftium,quæ habitabatin le-fiam filiumeius proeo . Reliquaautéfèrmo- rufalemin Secundarlocutiquefiintadeam.Etnbsp;num Amon qux fecit, none hæc fcripta funtnbsp;in libro fermonum dieru regum luda ? Sepe-lieruntquc euminfepulchrofuo, in hortonbsp;Oza:Sc regnauit lofias filius eius pro eo.

5. lofiai tem^lum ac Dei cultum inßaurat, dominum fuper reperto Deuteronomij lihro con-ßilem, refponfumacàpitfinducenda fuper lu-damfcripta in eo malapropter negleBum à pa tribus Dei lultum, ipßem tarnenprius inpace moriturum.

CAP. XXII.

A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ctoannorumcratlofiascumregna-

i.P«. 34.a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;recœpiflêt,8c trigintavnoannoreg

nauit in lerufalem : nome matris eius Idida, filia Hadäia de Befecath.Fecitq; quodnbsp;placitum crat coram Domino, Sc ambulauitnbsp;peromnes vias Dauidpathsftn:non déclina- tua,8c fleuifti cora me,Sc ego audiui,ait Do-uit addexteram,ftue ad finiftram . Anno autem odauodecimo régis loftæ, mißt rex, Sa-

• phan filium Aflia^filij Meffulam Icribam tern pli Doniini,dicens ei, Vade ad Helciam facernbsp;dotem magnum, vt conflcturpecunia quænbsp;illata eft in templum Domini,quam collège-funtianitores rempli à populo, deturquefa-4 per præpofîtosquot;domus’Domini: qui Sc dinbsp;ftribuant earn his qui operantur intemplonbsp;Domini,ad inftauranda lartateda templi-.tignbsp;B narijs videlicet Sccæmétarijs, Sc ïjs qui inter-ruptacomponunt;Sc vt emantur ligna,Sc lapides delapicidinis adinftaurandum templûnbsp;tgt;Domini’. Veruritamen non fupputetur eisnbsp;argentum quod accipiunt,fed in poteftate hanbsp;beant,amp; in fide. Dixit autem Helcias pontifex ad Saphanfcribam,Librum legis reperi innbsp;domo Domini. Deditque Helcias volumennbsp;Sapha, qui Sc legit illud.Venit quoq; Saphannbsp;fcriba ad regé,8c renuntiauit ei quod præcepcnbsp;rat,8c ait, Conflauerunt lerui tui pecuniam,nbsp;quæ reporta eft in domo Domini : Scdederfitnbsp;vt diftribuerctur fabris à prxfedis operumnbsp;rempli Domini.Narrauit quoqjSapha fcribanbsp;rcgi,diccns, Librum dedit mihi Helcias facernbsp;dos. Q^em cum legifTet Saphan coram rege,nbsp;amp; audilfet rex verba libri legis Domini,fciditnbsp;veftimentafua.Et præcepit Helcix faeerdoti,nbsp;amp; Ahicam filio Saphan, Sc Achobor filio Minbsp;cha,amp; Saphan fcribæ,Sc Afaix feruo régis, dinbsp;cens,Ite,amp;confulite Dominum fuper me,Scnbsp;“nbsp;nbsp;nbsp;fuper populo,Sc fuper omni luda, de verbis

ilia refpondit eis, Hxc dicit Dominus Deus D Ifi-ael, Dicite viro qui mifit vos ad me, Hxcnbsp;dicitDominus. Ecce, ego adducam malafii-perlocum iftum,8c fiiper habitatores eius, o-mnia verba legis quæ legit rex Iuda:quia derenbsp;liquerunt me. Sc facrificauerunt dijs alienis,irnbsp;ritantes me in ciidis operibus manuum fua-rû; Scfuccédeturindignatio raea inloco hoc.nbsp;Sc non extinguetur. Regi autem luda qui mi 'nbsp;fit VOS vt confiileretis Dominum, fie dicetis.nbsp;Hxc dicit Dominus Deus Ifrael,Pro eo q uodnbsp;audifti verba voluminis, Se perterritu eft cornbsp;tuum, Schumihatus es coram Domino, au-ditis fermonibus contra locum ifturh,Sc habinbsp;tatores eius, quod videlicet fierent in ftupo-rem Sein malediAum : Sc feidifti veftimenra

ET renuntiauerunt regi quod dixerat. i Qui mifit: Sccongregatifhnt ad eum*quot;nbsp;omnes fenes ludain lerufalem. Afcen-ditqucrex templum Domini, Scomnes virinbsp;luda, vniuerfiqjquihabitabantin lerufalemnbsp;cum co facerdotes ôcprophetx,Sc omnis populus

-ocr page 335-

lu. lofias.

pulus à pariio vfque ad magnum: legit^uc cundis audientibus omnia verba libri fœde-ris,qui inucntus eft in domo Domini. Stetit-que rex fupergradiim:amp; fœdus perciißit coram Domino J vt ambularent poft Domi-1., numjamp; cuftodirent præcepta eiuSjamp; teftimonbsp;nia, amp;ceremonias in omm corde, amp; in tola anima, amp; fùfcitarent verba fcedcris bu-ius, quæ ftriptaerant in libroillo: acquieuit-qucpopulus pado . Et præcepit rex Helcixnbsp;£(.^1 pontifici, amp; fàcerdotibus fecundi ordinis, amp;nbsp;ianitoribusjlvtproijcerentde temploDomi-ni omnia vafà quæ Eida fuerant Baal, amp;gt;in'nbsp;luco, amp; vniuerîæ militiæ cœli : amp; combußitnbsp;ea foris lerufalem in Conualle-cedron, amp; tunbsp;® litpuluerem eorumin Beth-el.Et deleuitarunbsp;fpices quos pofuerant reges ludaad ûcrificâ-dum in excelfts per ciuitates Iuda,amp; in circuinbsp;tu Ierufalem:amp; eos qui adolebant incenfumnbsp;Baal,amp; Soli amp; Lunæ,amp;duodecim lignis, amp;nbsp;omni militiæ cœli. EtefFerri fecit lucum denbsp;domo Domini foras lerußlemin Conualle-cedro;amp; combußit eum ibi,amp;redegitin pul-uerem,amp;proiecit fuper lèpulchra vulgi. De-ftruxitquoq; ædiculas cfFœminatorum,quænbsp;erant in domo Dominfpro quibus mulieresnbsp;texebant quali domunculasluci. Congrega-uitq; omncsßcerdotes deciuitatibus Iuda:amp;nbsp;contaminauit excelßjvbi ßacnficabant ßcer-dotcsdeGabaavlq;Berßbee:amp; deftruxitarasnbsp;portarum inintroitu oftij lofue principis cinbsp;uitatis, quod erat ad ftniftram portæ ciuita-tis. Veruntamen non afcendebant ßcerdotesnbsp;excelforumad altareDomini in lerufalem:nbsp;fed tantum comedebantazymain medio fra-trum fuorum . Contaminauit quoqucTlio-pheth,quod eftin Conualle-fili-Ennom:vtnbsp;nemo confecraret hlium fuum aut filiam pernbsp;ignem,Móloch.Abftulitquoqueequos quosnbsp;dedcrant reges ludæ, Soli,inintroitu remplinbsp;Domini, iuxtaexedram Nathan-mélech eu-nuchi,qui erat'inPbarurim-.currusautem Sonbsp;lis cöbußit igni. Altaria quoq; quæ erant fuper teda cœnaculi Acliaz, q uæ fccèrant regesnbsp;luda, Sialtariaquæfecerat Manafles in duo-busatrijs rempli Domini,deftruxitrex:amp;cu-curritinde,amp; difperfitcinercm eorumin Tornbsp;rentem-cedron. Excelß quoque quæ erant innbsp;lerufalem ad dextcram parte Montis-often-D^e.n.b. ßonis, llquæ ædifîcauerat Salomonrex Ifi'ael

Aftarotb idolo Sidoniorum, amp;Chamos of-fenfioni^oab , amp; Melchorn abominationi filiorum Aramon,polluit rex. Et cotriuit ftanbsp;j) tuaSjSc fticciditlucos ; repleuitqjlocaeorumnbsp;J'Re.u.g. oßibus mortuorum. HInfuper amp; altare quodnbsp;erat in Beth-el, cgt; amp;.’excelfum quod feceratnbsp;leroboam films Nabath, qui peccare fecit If-rael; amp; altare illud excclfura deftruxitatquc

Regum 1111.

’57

combußit, amp; comminuit in puluerem, fuc-cenditqueetiamluctim.

Etconuerftis lofias , viditibi fepulchra quæ erant in monte:mifitque, amp; tulitofia denbsp;fepulchris, amp; cöbußit ea fuper altare, amp; polluit illud iuxta verbum Domini quod locutusnbsp;eft vir Dei, qui prædixerat verba hæc.Et ait,nbsp;Quis eft titulus ille quem video? Reiponde-runtq; ei cities vrbis illius, ilSepulchrû eft ho j.Re.ij.».nbsp;minis Dei, qui venitde luda, amp; prædixit vernbsp;ba hxcquæfecifti fuper altare Bet-hcl.Et ait,nbsp;Dimitte eum,nemo commoueat ofla eius.Etnbsp;intada manfèruntoflaillius ,cû oßibus pro-phetæ qui venerat de Samaria.Inftiperamp;omnbsp;niaphanaexcellorum, quæ erant in ciuitati-bus Samariæ,quæ fecerant reges Iftael ad irri-taiidum Dominum, abftulit loflas : amp; fecitnbsp;eis ftcundû omniaoperaquæ feceratin Beth- Enbsp;el.Etoccidit vniuerios ßcerdotes excelfôrû,nbsp;quierant ibifuperaltaria.- amp;combußit oflanbsp;humana fuper ca: reuerfusqueeft lerufalem.

IIEt præcepit omni populo,diccs, Facite Pha * feDomino Dco veftro,fecundum quod fcri-ptum eft in libro fœderis huius.Nccenim fa-dû eft Phafè taie à diebus iudicum,qui iudicanbsp;ucrunt Iftael, amp; omnium dieriim regum If-rael,amp; regum Iuda,ficut in odatiodecimo annbsp;no regis lofiæ fadum eft Phafè iftud Domino,! n lerufalem . Sed amp; pythones amp;ariolos,nbsp;amp; figuras idolorum Scimmunditias, amp; abo-minationes quæ fuerant in terra luda, amp; le-ruftlem,abftulit lofïas: vt flattieret verba legis, quæ fcripta flint in libro quem inuenitnbsp;Helcias (acerdos in templo Domini. Similisnbsp;illinon fuit ante eum rex, qui reuerterettir adnbsp;Dominû in omni cordefùo,amp; in tota animanbsp;fua, amp; in vniuerft vittite ftia iuxta omnéle-gem Moyfi :neque poft eum furrexit fimilisnbsp;illi. Veruntamen non eft auerfus Dominus pnbsp;ab ira furoris fui magni, quo iratus eft furornbsp;eius contra ludam : propter irritationes quibus prouocauerateum Manafles. Dixititaq;nbsp;Dominus, Etiam ludamauferâ.à fiicie mea,nbsp;fîcut abftuli Iftael : ôcproijciam ciuitatemnbsp;hancqiiamelegilerufalem,amp;domum de quanbsp;dixi, Èrit nomen metim ibi. Reliqtia auteranbsp;fèrmonum lofiæ, amp; vnitierfa quæ fecit,nonne hæcfcripta fiint inlibro verborum dierumnbsp;regum Itida’llln diebus eins aftendit Pharao Inf.»4.a.nbsp;Nechao rex Aegypti contra regem AfTyrio-rum ad flumen Euphraten: amp; abijt lofias rexnbsp;in occurftim eius, amp; occifus eft in Mageddonbsp;cum vidifler eum.Et portauerunt efi ferui fuinbsp;mortuum de Mageddo: amp; pcrtulerunt in le-rußlemjSc fepelicrunteum in fepulchro fuo.nbsp;IlTulitque populus terræ loachaz filium Io- ,nbsp;fiæ : amp;vnxerunt eum, amp; conftituerunt eum sc.jö.c.nbsp;regem pro patrefuo. Vigintitrium annorum

S eratloa-

-ocr page 336-

Regum II IL

mino,iuxta omnia quæ fecerat pater eins. Hitt temporeillo afcenderunt lerui Nabuchodo-nofor régis Babylonis in Ieru{alcmjamp; circunnbsp;dataeftvrbs mtinitionibus . VenitqueNabu- Cnbsp;chodonofbrrex Babylonis ad ciiiitatemquot;eumnbsp;feruisfins vtoppugnarent’eam. EgrelTufque f^^unxtAnbsp;eft loachin rex luda ad regem Babylonis, ip-le amp; mater cius,amp;lerui eins,amp; principes eins,nbsp;amp; eunuchi eins: amp; fufccpiteum rex Babylonis anno oitauo regni lui.Etprotulitinde o-mnes thelauros domus Domini,amp; thelaurosnbsp;domus regiæ; amp; concidit vniuerfavalaaureanbsp;qua: fecerat Salomo rexIfiacl in templo Domini iuxta verbum Domini. Et tranftulito-mnem lerufalem, amp; vniuerfos principes, amp;nbsp;omnes fortes exercitus,decem millia, in captinbsp;uitatem ; amp; omnem artificem Scinclulorera:nbsp;nihilquereliólum eft,exceptis pauperibus ponbsp;puli terra:,HTranftulit quoque loachin in Ba pnbsp;bylonem, amp; matrem regis, amp; vxores régis,amp; jLfth.i.a.nbsp;eunuchos eius:amp; indices terræ duxit in capti-uitatem delerulalem inBabylonem.Et omnes viros robuftos,feptem millia, amp; artificesnbsp;amp;inclulores mille,omnes viros fortes amp;belnbsp;latores: duxitqueeos rex Babylonis captiuosnbsp;inBabylonem, HEtcoftituit Matthaniam panbsp;truumeius proeo:impofuitque nomen ei Senbsp;deciam . Vicefimum Scprimum annum æta-tis habebat Sedecias cum regnarecœpiftêtjScnbsp;vndccim annis regnauit in Ierulalem:nomennbsp;matris eius erat Amitaljfilia leremiæ de Lob-na.Et fecit malum coram Domino,iuxtaoninbsp;oniSjSc fadus eft eiloachim ler nia quæfecerat loacim.Iralcebatur cnim Donbsp;minus contra lerufalem amp; contra Iudam,donbsp;nec proijcereteos à facie fua; receßitque Sedecias à rege Babylonis.

5. Oltfeffa à quot;ÎQ^abuchodonofor lerufalem,Stde~ das cxcus ac 'vinÜus,necatis coramfifilijs, innbsp;quot;Babylonem ducitur cum reliquo populo : qai-bufdam tarnen ad exercendam terram relildù:nbsp;pofl exußa ynà cum templo omnia magnificanbsp;tedifciapreefecit quot;Habuchodonofor Godoliam,nbsp;quo ab Ifmaële interempto ,fugit populus innbsp;quot;Babylonem, loachin autem in captiuitatefubnbsp;limatur à rege ^gypti.

CAP. XXV.

FAdum eft ante anno nono regni eius, A menfe decimo,decima die menfis,venit I®'nbsp;Nabuchodonofor rex Babylonis,ipfe amp;

dederunt earn; amp; extruxerunt in circuitu eius munitiones.Et claufa eft ciuitas at^; vallata,nbsp;vfq; ad vndecimum annum régis SedeciæjUOnbsp;na die menfis, præùaluitq; fames in ciuitate,nbsp;nec eratpanis populo terra:,Et intterrupta eftnbsp;ci uitas:amp;omnes viri bellatores node fugerutnbsp;per viara portæ, qux eft inter duplicem mu-rum adhortura regis(porró Chaldæi obfide-banc

T|1 loachaz. loachin. Eliacim qui amp; loâcîm.nbsp;loachaz cum regnare cœpifletjamp; tribus men-fibus regnauit in lerufâlé: nomen matris eiusnbsp;Amital, filia leremiæ de Lobna. Et fecit malum coram Domino, iuxta omnia quæ fece-rant patres eius. Vinxitqueeura Pharao Nec-inquot;Reblata’, quæ eft in terra Emath, nenbsp;regnaret in lerufalem : amp; impofuit muldamnbsp;terræ centum ralentis argenti,amp; talen to auri.nbsp;Regémque conftituit Pharao Nechao Elia-cim filium lofiæ, pro lofia patre eius, vertit-que nomen eius Ioacim:porrô loachaz tulir,nbsp;amp; duxit in Aegyptum. Argentum autem, amp;nbsp;au rum dedit loacim Pharaoni,cumindixifretnbsp;terræ per fingulos , vtconferreturiuxta præ-ceptum Pharaonis : amp; vnumquenque iuxtanbsp;vires fuas exegit, tarn argentum quam aurumnbsp;de populo terræ ivtdaret Pharaoni Nechao,nbsp;Vigintiquinque annorum erat loacim ciimnbsp;regnare cœpifîèt; amp;vndecim annis regnauitnbsp;in lerufalem: nomen matris eius Zebida filianbsp;Phadaia de Ruma. Et fecit malum coramnbsp;Domino iuxta omnia quæ fecerat patres ei us.

5. loacim triennio fruit regt quot;Babylonis deinde •Variaspatitur latrunculos, quo mortuojucce-ditfilius loacbin, quem cum thefauris templinbsp;ac domus regia yntuerlb^robore habitatorumnbsp;lerufalem ducit quot;Kabuchodonofr in quot;Babylonem, fuffeBo in regem illiuspatruo quot;Matthanbsp;nia quem yocauit Sedeciam.

CAP. XXIII I.

A TN diebus eius afeendit Nabuchodonofor

I rexBabyl uus tribus annis; amp; rurfum rebellauit connbsp;tra eum . Immifitque ei Dominus latrunculos Chaldæorum Sislatrunculos Syriæ, amp; latrunculos Moab, amp; latrunculos filiorû Am-mon;amp; immifit eos in ludara, vt dilperderetnbsp;eumiuxta verbum Dominiquodlocutus fuenbsp;rat per feruos fuos prophetas. Faólum eft autem hoeperverbum Domini contra ludam,nbsp;vt auferret eum coram fe propter peccata Manbsp;naffe vniuerfa quæ fecit:amp; propter fanguinenbsp;innoxium q uem effudit, amp; impleuit lerufalem cruoreinnocentium:amp; ob hanc rem no-B luit Dominus propitiari. Reliquaautem fer-monum loacim,Sc vniuerfa quæ fecit,nónnenbsp;hæcfcriptafuntin libro fèrmonum dierumnbsp;regumIuda?EtdormiuitIoacimcumpatri-bus fills : Scregnauit Toachin filius eius pro omnis exercitus eius in lerufalem. Sc circun-eo. Et vitra no addidit rex Aegypti vt egredenbsp;retur de terra fua:tulerat enim rex Babylonisnbsp;à riuo Aegy'pti, vfque ad fluuium Euphratennbsp;omnia quæ fuerant régis Aegypti. Deccm Scnbsp;odo annorum erat loachin cum regnare cce-piflet:Si tribus menfibus regnauit inlerufa-lemcnomen matris eius Noheftha filia Elna-than de lerufalem,Et fecit malum corara Do

-ocr page 337-

NlattllâmaS, quiSc Sedecîas. bantincircuituciuitafëm ) fugititaque Se-decias per viam quæ ducit ad campeftria fô-g litudinis . Et perlecutus eft excrcitus Chal-dcorum regem , comprehenditque eum innbsp;planifie tericho : amp; omnes bellatores quie-rant cum eo dilperfi funt, 6c reliqueruntnbsp;eum. Apprehenfùm ergo regem duxeruntadnbsp;regem Babjlonisin Reblâtha:qui locutusnbsp;eft cum eo indicium. Filios autem Scdeciænbsp;occidit coram eoj8c oculoseius effodit : vin-xitqueeum catenis_, amp; adduxitin Babylone.nbsp;Menie quinto^lèptinia die menfisjiplè eft annus nonuldecimus régis Babylonis; venir Nanbsp;buzardanprinceps exercitus^ leruus régis Banbsp;bylonispn lurufalem . llEt fuccenditdomumnbsp;domum régis: 8c *domos lerula-

RegumlllL 58 vnum qui eratpræfedus fiiper bellatores vi-ros;amp; quinque viros de his qui fteterant coram rege^quos reperit in ciuitate : Sopher Enbsp;principem exercitus, qui probabat tyrones denbsp;populo terræ.-6cquot;lex’viros è vulgo^qui innennbsp;ti fuerant in ciuitate. Quos tollens Nabuzar-dan princeps militum^ duxitadrcgem Babylonis inReblatha. Perculsitqueeos rex Babynbsp;lonis , 8c interfecit eos in Reblathain terranbsp;Emath.-Sc tranflatus eft luda de terra fiia.IlPo le.4o.b.cnbsp;pulo ante qui reliâus erat in terra luda^quemnbsp;dimilerat Nabuchodonolor rex Babylonis,nbsp;præfecit Godoliam filium Ahicam filij Saphan. Qjwd cum ail dillent omnes duces mi-litumppli 8c viri qui erant cum eis, videlicetnbsp;quod conftituiflet rex Babylonis Godoliam;

Ç lem_,omnemquedomum*combulsit igni. Et veneruntad Godoliam in Malpha,Ilmahel fi muros lerulalem in circuitu deftruxit omnis lius Nathaniæ,8c lohanan filius Caréc,8c Sa-exercitus Chaldæorum,qui erat cum princi- raia filius Thanehumeth Netophathites, 8c Fnbsp;pe militum.Reliquam autem populi partem, lezonias filius Maachathi, ipfi 8c Ibcij eoru.nbsp;quæremanlèrat inciuitate, Scperfugas qui ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' '

transfugerant ad regem Babylonis , 8c reli-quum vulgus traftulit Nabuzardan princeps militix. HEt de pauperibus terræ reliquit vininbsp;tores 8cagricolas. Columnas autem æreas,nbsp;quæ erant in templo Domini, 8c bales, 8c manbsp;re æreum quod erat in domo Domini, cofrenbsp;gerunt Chaldæi,8c tranftulerunt æs omneinnbsp;Babylonem.Ollas quoque ærcas,8c trullas,8cnbsp;tridentes,8clcyphos,8c mortariola, 8c omnianbsp;vala ærea,in quibus miniftrabant jtulerunt.nbsp;Necno 8cthuribula,8c phialas;quæ aurca,au-rea: 8cquæ argentea,argétea,tulit princeps minbsp;litiæ’.id eft columnas duasjmarevnû, 8c balesnbsp;quas fecerat Salomo in teplo Domini.non e-rat podusæris omnium vaforum. liDcceraScnbsp;odocubitos altitudinishabebatcolûna vna:nbsp;Sccapitellum æreum fuper le altitudinis triunbsp;cubitorum:8c retiaculum:8c malogranata fuper capitellu columnæ, omnia ærea ; fimilemnbsp;amp; columna lecunda habebat ornatum. Tu- lempinbsp;I’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

temprimum,8c Sophoniam facerdotem fecu termifiione, quæ 8c dabatur ei a rege per fin-

lurauitquc Godolias ipiïs amp; fôcijs eoruiTij di cenSjNolite timerefèruire Chaldæis; manetenbsp;in terra,amp; (èruiteregi BabyloniSj Scbeneeritnbsp;vobis.FaAum eft autem in menlèfeptimo^venbsp;nit Ifraabel filius Nathaniæ filij Elifàma denbsp;fcmine regiô_,amp; decem viri cura eo.-pcrcuflc-runtque Godoliam,qui amp; mortuuseft:{èd 8cnbsp;Indæos amp; Chaldæosquierantcû eoinMaf-pha.Confiirgenfque omnis populiis àparuonbsp;vfque ad magnum, Sc principes militum ve-neruntin Aegyptum timentes Chaldæos.Fa Gnbsp;élum eft verô in anno triceftmoieptimo trafnbsp;migrationis loachin regis ludæ ^menfè duodecimo^ vicefîmalèptima diemenfis: fubleuanbsp;uit Euil-merodach rex Babylonis anno quonbsp;regnare cœperat j caput loachin regis luda denbsp;carcere. Et locutus eft ei benignè : amp; poluitnbsp;thronum eius fiiper thronum regum qui erâtnbsp;cum eo in Babylone. Et mutauit veftes eiusnbsp;quas habueratin carcere^ amp; comedebat panénbsp;per in confpeAu eius cunélis diebus vitxnbsp;litquoqueprincepsmilitiæ Saraiam facerdo- fuæ.Annonam quoque conftituit ei fine intern primumjamp; Sophoniam facerdotem fecu termifiione, quæ amp; dabatur ei a rege per fîn-dum, amp; tres ianitores.Et de ciuitate eunuchû gulos dies omnibus diebus vitæ fuæ.

B.Hiero-

-ocr page 338-

B. Hierönymi in librum Paralipo-

menon T^ræfatio.

SI SEPTVAGINT A interpretum,pura,amp; vt ab eis inGrçcum verfa eft, cditio permaneret,fuper-fluèrae, Chromati epifcoporum fanélifsime atq; dodifsime, impelleres vt Hebrxa tibi volumina latino fermon e transferrem. Quod enim femel aures hominum occupauerat, 6c naftétis ecclefia: roborauerat fi-dem: iuftum erat etianoftro'filentiocomprobari.Nunc verôcùm pro varietate regionû diueftaferatur ex-emplaria,amp; germana ilia antiquâq; trâflatio corrupta fir,atq; violata:noftri arbitrij putas,aut è pluribus iu*nbsp;dicari quid verum fit,aut nouum opus in veteri opere condere,illudentibùfq- Iudxis,cornicum (vt dicitur)nbsp;oculos configerc.Alexandria 6c Ægyptus in feptuaginta fuis Hefychium laudat authorem.Conftantinopo-lis vfq; Antiochiàm Luciani martyris exemplaria probat.Medix inter has prouinciç Palçfthinos codices le-gunt;quos ab Origine elaborates Eufebius lt;amp; Pamphilus vulgauerunt,totûfq;orbis bac inter fe trifarianbsp;rietate compugnat. Et certe Origenes non fblùm exemplaria compofuit quatuor editionum,eregione fingunbsp;la verba defcribens,vt vnus dillentiens,ftatimcxteris inter le cófentientibus arguatur:led,quod maioris aunbsp;daeix eft, in editione feptuaginta Theodotionis editionem mifeuit, afterilcis defignans qux minus fuerant,nbsp;amp; virgulisqux exfuperfluo videbanturappofita.Siigitur alijs licuit non teuere quod femel fufeeperant: 6cnbsp;poft feptuagintacellulas, qux vulgo fine authore iadantur,fingulas cellulas apperuere, hocq^in ecclefijs le-gitur quod feptuaginta nelcierût.xur me no fulcipiant Latini mei,qui inuiolata editione veteri ita noua connbsp;didi, vt laborem meû Hebrçis, amp;,quod his maius eft, Apoftolis authoribus coprobem? Scripfi nuperlibrûnbsp;de optimo genere interpretandijoftendens ilia de EuâgeIio,ExÆgypto vocaui filiummeum:amp;, Quoniamnbsp;Nazarxus vocabitur:amp;,Videbuntin quem compunxerunt: 6c illud Apoftoli,QuxocuIusnon vidit,necau quot;jnbsp;risaudiuit,nec in cor hominis afeenderunt, qux prxparauit Deus diligentibus ilium: exterâq^his fimilia innbsp;Hxbrxoruinlibrisinueniri, Certè ApoftoIiamp;Eu5geIiftx,leptuagintainterprètes noiicrât:amp; vndeeishxcnbsp;qux in feptuagintainterpretibus no habetur.^c h r i s t v s Dominus noftervtriufq;teftamÊticonditor, innbsp;Euangelio fecundum Iohannnem,Qu^i credit,inquit,in me,ficut dicit fcriptura:flumina de ventre eius fluétnbsp;aqux viux. Vtiq; fcriptum eft,quod Saluatorfcriptum elfe teftatur. Vbi fcriptum eft ? Septuaginta non ha-bent : apocrypha nefeit ecclefia. Ad Hebrxos igitur reuertendum eft vnde 6c Dominus loquitur,amp; difei-puli cxempla prxfumunt.Hçc pace veterum Ioquor. amp; obtreftatoribus meis tantùm refpondeo, qui Caninonbsp;dente me rodunt,in publico detrahentes,amp; legentes in angulis, ijdem amp; accufatores amp; defenfore?, cum innbsp;alijs probent quod in me rcprobant:quafi virtus amp; vitium non in rebus fit,fed cum authore mutetur. Cx-terùm memini editionem feptuaginta tranflatorum, olim de Grxco emendatam, tribuiffeme noftris:neenbsp;inimicum deberc exiftimari corum quos in conuentu fratrum femper edilfero . Et quod nunc d i-B REH A IA M IM, id eft verba dierum,interpretatus fum : idcirco feci.vt inextricabiles moras, 6c fyluamnbsp;nominum,qux fcriptorum confufa funt vitio,lenfufimq; barbariem apertius, 6c per verfuum cola digere-rem,raihimetipfi 6c meis iuxta Ifmeniam canens.fi aures furdx funt exterorum.

AdT)ommonem(^^gatianuminlibrumT!^aralipomenon

Trafatio T^.Hieronymi,

Q^ O M O D O Grxeorum hiftorias magis intelligunt qui Athenas viderint ; amp; tertium Virgilij librä qui à Troadeper Leucaten,amp; Acroceraunia,ad SiciIiam,lt;Scindead oftiaTyberis nauigauerint : itafanaanlnbsp;(cripturam lucidius intuebitur qui ludxam oculis cótemplatus fit,amp; antiquarum vrbium memorias,Ioco-rfimque,veleadem vocabula,vel mutatacognouerit* Vnde amp; nobis curxfuit cum eruditifsimis Hebrxo-rumhunclaborem fubire,vt circumiremus prouinciam,quam vniuerfx c hr i sTi Ecclefixfonat.Fateornbsp;enim mi Domnion 6c Rogatianecharifsimi,nunquammein diuinis voluminibus,proprijs viribuscredi-dille:nechabuiffeopinionemmeam, fedeaetiam de quibus feire me arbitrabar, interrogate me fblitum,nbsp;quanto magis de his fuper quibus anceps eram.'“ Deniq-„cùm à me nuper literis flagitafretis,vt vobis hbruntnbsp;Paralipomenon Latino fermone transferrem,de Tyberiade quendam legis doétoré, qui apud Hebrxos ad-mirationihabebatur,aflumpfi:amp; contulicum eoà vertice(vt aiunt)vfq; ad extremum vnguem: amp; ficcon-firmatus,aufus fum facere quod iubebatis.Libere enim vobis loquor:ita in Grçcis ôc Latinis codicibus hienbsp;nominum liber vitiofus eft, vt non tarn Hebrxaquam Barbara quxdam, amp; Sarmaticanominacóieftaarbinbsp;trandum fit.Nechoc feptuagintainterpretibus,qui Spiritu lanfto pleni,ea qux verafuerunttranftuleruiit:nbsp;fed fcriptorum culpx afcribendum,dum de emendatis inemendata fcriptitat: 6c fxpe tria no.mina,fubtrafti$nbsp;è medio fyllabis,in vnum vocabulum cogunt:vel eregione vnum nomé,propter latitudinem fuam, in duonbsp;vel tria vocabuladiuidunt.Sed amp; ipfx appellationes, non homines,vtpleriq; exiftimant:fed vrbes,amp; regionbsp;nes,amp; faltus,amp; proyinrias fonant:amp; obliqué fub interpretatione 6c figura eorum,quçdam narrantur hiftonbsp;rix.dequibus in Regnorû libro dicitur,Nónne eccehxc fcripta funt inlibro verborû dierum regû luda.^quxnbsp;vtiq-, in noftris codicibus non habetur- Hoc primùm fciendu,quöd apud Hxbrxos.Paralipomenó liber, v-nus fit: 6c apud illos vocatus dibre h ai ami M,id eft verba dierû; qui propter magnitudinem,apud nofnbsp;diuifus eft.quod nonnulli etiam in Bruto. Ciceronis dialogo faciunt.vt eumin tres partes fecent,cùm vnusnbsp;àfuo authore fit editus.Deinde etiam illudattendendum,quöd frequenter nomina, non vocabula hominû,nbsp;fed rerum (vt dixi)fignificantias fonant. Ad extremû quôd omnis eruditio feripturarû in hoc continetur :nbsp;hiftorix qux vel prxtermiflx funt in fuis locis, vel perftridx Ieuiter,hic per quxdam verborum« ompendianbsp;explicentur. Orationum itaq; veftrarum adiutus auxilio,mifi librum beneuolis placiturum, tarnen inuidisnbsp;difpliciturumefTe non ambigo.Optima enim quxq; (vtait Plinius)maluntcontemnere pierig;, quàmdifcenbsp;re. Si quis in hac interpretatione voluerit aliquid reprehendere, interroger Hebrxos,fuam cofeientiam rc-colat, videat ordinem textfimq-,fermonis:amp; tue noftro Iabori,fi potuerit,detrahat. Vbicûqjergo afterilco^nbsp;id eft ftellas,radiate in hoc volumine videritis tibi feiatis de Hxbrxo additum quod in Latinis codicibus nonbsp;habetur.vbi verb obelus,tranfuerlafcilicet virga prxpofita eft,illicfignatur quid feptuaginta interprétésad-diderintjvcl ob decôris gratia, vel ob Spiritus fanéli authoritaté, licet in Hebrxis voluminibus no legatur.

LIBEI^

-ocr page 339-

»59

Liber Paralipomenon primus

Adam

Hebraicè, Tgt;ihre haiamirii^.

lij autem Abraham, Ilàac Sc Ilhiahel. Ethx generationes eorum.HPrimogenitus Ifmahe- Gen.is.bnbsp;lis,Nabaioth Sc Cedar Sc AbbeelSe Mablàmnbsp;Sc Mafma Sc Duma,Maira,Hadad ScThema,nbsp;lachur, Naphis, Cedma.hi ftint filij Ifmahe-lis.Filij autem Ceturæ concubinæ Abraham,nbsp;quos genuit:Zamran,Iecßn,Madan,Madiä,nbsp;lesboc, Sc Sue.Porró filij Iecßn:Saba,5cDa-dan. !gt;Filij autem Dadan ; Alfurim Sc Latußnbsp;firn Sc Laomim.’IIFilij autem Madian: Ephanbsp;ScEpher Sc Henoch Sc Abida ScEldaa. om-nesni,filij Ceturæ. liGenuitaûtAbrahäIfa- Gen.i^.c.nbsp;ac-.cuius fuerût filij Eßu ScIßael.HFilij Efau;nbsp;Eliphaz,Rahuel,Iehus,Ihelom Sc Core,Filijnbsp;Eliphaz:Theraan,Omar,Sephi,Gatham, Cenbsp;nez,Thamna,Amalec.FiIij Rahuel: Nahath,nbsp;Zara,Samma, Meza. Filij SeinLotan, Sobal,nbsp;Sebeon,Aua,Dilon,Eler,Dißn.FiIij Lotan:nbsp;Hori,Homam.Soror aute Lotan fuit Tham-na. Filij SobahAIian, Sc Manahath, Sc Ebal,nbsp;Sephi Sc Onam.Filij Sebeon: Aia Sc Ana.Fi-

DAM, Seth j Enos, Cainan, Sephi Sc Onam.Filij Sebeon: Aia Sc Ana.Fi-Malaleel,Iared,Henoch,Ma- lij AnarDilon.Filij Dilon:Hamram, amp; Ele-thulale, Lamech, Noe, Sem, ban Sclethran Sc Charan, Filij Eier : Balaan Cham,ScIapheth. IlFilij la- Sc Zauan Sclacan. Filij Difon; Hus Sc Aran.nbsp;pheth : Gomer Sc Magog Sc Ifti funt reges qui imperauerût in terra-Edó, Dnbsp;Madai Sc Iau5,Thubal,MólbchjThiras.Por antequamelTetrex fuper filios Ilfael. Bale fi-ro filij Gomer; Alcenez Sc Riphath Sc Tho- -lius Beor : Sc nomen ciuitatis cius, Denaba.nbsp;gorma.Filij autem iauä:Elilä Sc Tharfis, Ce :nbsp;thimScDodanim.Filij Cham:Chus ScMeß :nbsp;raim 8c Phut ScChanaan. Filij autem Chus: :

Ç Saba8cHcuila,Sabatha8cRegma8cSabatha ‘'•iD.l) cha.Porro filij Regma:SabaSc Dadan.llChusnbsp;autem genuit Nemrod: ifte cœpitefl'e po tensnbsp;in terra.Mefrâim veto genuit Ludim Sc Ana-mim Sc Laabim 8cNephtuim,Phetrufim quonbsp;que, Sc Calluim:dc quibus egreßi lunt Phili-fthijm Sc Caphtorim. Chanâan verô genuitnbsp;Sidonem primogenitum luum.Hethæû quoque , Sc lebufeum Sc Amorrhaeum Sc Gerge-® ßeum,Heuxumque,5c Aracæum,8c Sinæum,nbsp;Aradium quoq;, Sc Samaræum,8c Hamathx-iimiüFilij Sem:Aelam Sc alTur Sc Arphaxad Scnbsp;Lud Sc Aram. Hus Sc Hul Sc Gether Sc Mo-foch Arphaxad autem genuit Sale,qui Sc iplenbsp;nomen vni Phaleg, quia in diebus eius diuilanbsp;eft terra:îi: nomé fratris cius ledan.Tedan aunbsp;té genuit Elmodad Sc Saleph,8c Aßrmoth Scnbsp;lare, Adoram quoq; ScVzal Sc Decla,Hebalnbsp;ctiâ Sc Abimâel Sc Saba, neenon Sc Ophir Scnbsp;HeuilaScIobab.oésifti filij leôtan.Sem, Arphaxad, Sale, Heber, Phaleg, Ragau, Scrug,nbsp;Nachor,Tharc,Abram ifte eft Abraham.llFi-


Mortuus eft autem Bale, amp; regnauit pro co lobab filius ZaredeBofra.Cumque amp;lobabnbsp;fuifletmortuus,regnauitpro eo Hulam denbsp;Terra-Themanorum. Obijtquoque ócHu-fam,amp; regnauit pro co Adad filius Badad,quinbsp;percußit Madian in Terra-Moab : amp; nomen,nbsp;eiuitatiseius Auith . Cumque amp; Adad fuif-let mortuus, regnauit pro eo Semia de Mafi'Cnbsp;ca. Scd amp; Semia mortuus eft,amp; regnauit pronbsp;eo Saul de Rohoboth, qux iuxtaamnem fitanbsp;efl.Mortuo quoque Saufregnauit pro eoBanbsp;lanan filius Achobop.Sed amp;hie mortuus eft,nbsp;Scregnauitproeo Adad: cuius vrbis nomennbsp;fuitPhau, Scappellata eft vxor eius Meeta-bel filia Matred filiæ Mezaab. Adad autemnbsp;mortuo, duces pro rcgibus in Edom elle cœ^nbsp;perunt:duxThamna,dux Alua, dux letheth,nbsp;genuit Hcber.Poarô Hebernati funt duo filij dux Oolibama,dux Ela,dux Phinon,dux Cenbsp;nez,dux Theman,dux Mabßr,dux Magdiel,nbsp;dux Hiram.hi duces Edom.

5. Gentalogtn ludapatrurcha yfqw ad Ißti fatrem T)auidfrMrum^ acfororum eius.

CAP. II.

S Î Filij


-ocr page 340-

lacob Dauid.

Filij autem Ilrael :IIRuben,Simeó, Leui, luda, Iftachar ScZabulo, Dan,Iofeph,nbsp;Beniamin,Nephthali, Gad 8c Aler .ilFi-

A Gen.tp.g.nbsp;amp; jo.a.Scnbsp;5$.c.d.nbsp;nbsp;..nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..

óV* Iuda:Hcr,Onan,8c Sela.hi tres nati funtei Infra.4.a. defilia Sue Chananitidis .Fuitautem Her prinbsp;Matth.i.a. mogenitus luda, mainscorâDomino,8coc-cidit eû .Thamar autem nurus eins peperit einbsp;PharesScZara. omnes ergo filij luda.quinq;.nbsp;Filij autem Phares : Flelron 8c Hamul. Filijnbsp;quoq; ZaræiZamri 8c Ethan 8cEmari,Chalnbsp;chai quoque, 8c Darda fimul quinque. Filijnbsp;lofue.z-a. Charmi;Achar.dqui turbauir Ilrael,8c pecca-uit in furto anathematis. Filij Etha Azarias.nbsp;Filij aût Helron qui nati funt ei; lerameei 8cnbsp;Rut.4.d, Ram 8c Calubi.ilPorro Ram genuit Ainina-® dab.Aminadab autem genuit Nahaflon prin-cipem hliorû luda . Nahafion quoq; genuitnbsp;Salma, de quo ortiisefi; Booz. Booz veto ge-i.Re.i6.b. nuitObed,qui 8cipfe genuit Ifai.llllai autemnbsp;amp; 17. tgt;,nbsp;*.yibinadab.

I.

genuit primogenitum Eliab,lccundumquot;Ami nadab’,tertium Simmaa,quartum Nathanael,nbsp;quintfl Raddai,fextum Afom, feptimum Da-uid.quoru lorores fuerunt, Seruia 8c Abigail.nbsp;Filij Saruiæ.-Abifai,Ioab 8c Afael,tres Abigailnbsp;autemgenuit Amala, cuius pater fuit lethernbsp;Ifmahelites.Caleb vero filiusFlelron accepitnbsp;vxore nomine Azuba, de qua genuit lerioth:nbsp;fueruntque filij eius laler 8c Sobab 8c Ardon.nbsp;Q Cumque mortua fuilîèt Azuba, accepit vxo-rem Caleb,Ephrath:quæ peperit ei Hur.Por- thei 8c Maferei. Ex his egrefsi hint Saraita: amp;nbsp;rdHurgenuitVri;8cVrigcnuitBezeleel.Poft Efthaolitæ.Filij Salma:Beth-léhem,8cNetonbsp;hæc ingrefluseft Helron ad filiam Machirnbsp;patris Galaad, 8caccepit earn cumefietanno-ru lcxaginta;quae peperit ei Segub. Sed 8c Se-gub genuit lair, 8c pofiedit viginti tres ci-uitatesin Terra-Galaad.Cepitque Geflur 8cnbsp;Aram oppida lair, 8c CanathSc vieuloseiusnbsp;lexaginta ciuitatum . omnes ifti, filij Machirnbsp;patris Galaad. Cùm autem mortuus effetnbsp;Hefron , ingrefiiis eft Caleb ad Ephratha.nbsp;P Flabuitquoq; Hefron vxorem Abia,qua: peperit ei Ashur patre Thecuæ.Nati funtautemnbsp;filij lerameel primogeniti Hefron, Ram primogenitus eius,8cBuna 8c Aran, 8c Alom 8cnbsp;Achia.Duxit quoq; vxorem altera lerameel,nbsp;nomine Atara,qux fuit mater Ona.Sed 8c filij Ram primogeniti lerameel, fuerüt Moos,nbsp;lamin 8c Acar.Onam autem habuit filios Senbsp;mei 8c lada.Filij aût Sem.ei:Nabad 8c Abifur.nbsp;Nomen veto vxoris Abifur, Abihail quæ pe-peritei Ahobban, ScMolid . Filij autNabad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;

fuerunt Saled,8c Apphaim. Mortuus eftaute gnauit in lerulàlem.üPorrô in leruhilem nati Saled ablq;liberis.Filius vero Apphaim,lefi; funtei filij Simmaa,8cSobab,8cNatha,óc Sa- Bnbsp;qui lefi.genuit Selan.Porro Selangenuit O- lomon, quatuor dequot;Beth-labce’filia Ammielnbsp;holai.Fihj aût Jada fratris Semei;Iethcr 8c Io lebaarquoq; 8cElilàmaScEliphalet8cNogenbsp;nathan. Sed 8c lether mortuus eft ablq; libe- 8cNepheg 8c laphia, necno Elilàma 8c Eliadanbsp;ris, Porrdlonathan genuit Phaleth 8cZiza. 8cEliphélet,noué.omncs hi,filij Dauid,abf-Ifti fueruntfilij lerameel. Selan autem no ha que filijs cocubinarûzhabucrûtq; IbrorêThanbsp;mar»

Verba dierum.

buit filioSjfèd fîlias:amp; ïèruû Aegyptin^notni-ne leraa. Dcditq; ei filiam (iiam vxoré: qiiaî peperiteiEthei.Ethciaût genuitNathan, 8^nbsp;Nathan genuit Zabad, Zabad quoq;genuicnbsp;Ophlal,amp; Ophlal geniiit Obed,Obed genuitnbsp;lehu, lehu genuit Azaiiâ,Azariasgenuit Helnbsp;les_,amp;Helles genuit Elaià, Elafa genuit Sifâ-moi.Sifàmoi genuit Scllû,Sellum geneuit Icanbsp;miâ Icamia aüt genuit Elilàma . Filij aût Caleb fratris lerameel; Melà primogenitus eins,nbsp;âplè eft pater Ziph : amp; filij Marela patris He- Fnbsp;bro . Porto filij Hebron, Coreèc Taphuaamp;nbsp;-Recem amp; Samma.Samma aût genuitRaham

O . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

pattern lercaam, amp;Recem genuit Sammai. Filius*Sammai, Maon.amp;Maon pater Beth-fiur.Epha autem concubina Caleb pcperitHanbsp;ran amp;Mo{aamp;Gezez . Porto Haran genuitnbsp;Gezez.Filij autem lahaddai, Regoni amp; loa-than amp; Gefàn amp; Phalet 8c Epha Sc Saaph.nbsp;Concubina Caleb Maacha, peperit Saber 8cnbsp;Tharana.Genuit autem Saaph pater Â4admenbsp;na. Sue pattern Macbena, 8c pattern Gabaa.nbsp;Filia veto Calebjfuit Achfa. Hierat filij Caleb, filij Hur primogeniti Ephrâtha, Sobal qnbsp;pater Cariath-iarim, Salma pater Beth-lé-hem,Hariph pater Beth-gader. Fuerunt auténbsp;filij Sobal patris Cariath-iarim,Qiii-videbat-dimidium-rcquietionum. Et de cognationcnbsp;Cariath-iarim, lethrei 8c Aphuthei 8c Sema-phathi,Coronæ-domus-Ioab,etDimidium-requietionis-larai.Cognationes quoqueferinbsp;barum habirantium in Iabes,Cancntcsatqucnbsp;Rcronantes,etln-tabernaculis-commoran-tes. Hi funt Cinxi, qui veneruntdc Calorcnbsp;patris domus Rechab.

5. Generationcs “Pauzd regum Itidlt;t expra^ ^enie Dauïd cumßlijs acßltahus corum.

CAP. III.

n T’X Auid vero hos habuit filios, qui ci na A - I ltifuntinHebron:primogenitum Amnbsp;c mon rex Achinoam Iezrahelitide:le-cundum Daniel de Abigail Carmelitide,ter-tium Ablalo filium Maacha filiæ Tholmai renbsp;gis Geffur, quartû Adoniam filium Aggith,nbsp;quintum Saphatiam ex Abitaflexcum lethranbsp;ham de Egla vxore fua. Sex ergo nati lunteinbsp;in Hebron, vbi regnauit leptem annis 8c IcXnbsp;menfibus. Trigintaautem 8c tribusannis re-



-ocr page 341-

Dauid. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Paralip. I.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14.0

mar.FiliUS.autem Salomonis,Roboatil;cuiiis liathi genuit Ophra.Saraiaautégenuitloab Abia filius,genuit Ala . De hoe quoq; natus pattem Vallis-artificum : ibi quippe artificesnbsp;eft lofaphat pater loram : qui loram genuit étant. Filij veto Caleb filij Fephone, Hir Scnbsp;Ochoziä,ex quo ortus eft Ioas:5c huius Ama Eia Naham.Filij quoqj Ela,Cenez.Filij quo-fias filius,genuit Azariam.Potro Azariæ filius que laleleebZiph Sc Zipha,Thiria Sc Afi’ael.nbsp;loathamjptocreauit Achaz patte Ezechiæ,denbsp;quo natus eft Manafies. Sed Sc Manafiês genuit Amon pattem lofix . Filij autem lofixnbsp;Mut 1 b fuerunt,primogenituslohanâ,lècundusloa-

Et filij Ezra; lether Sc Méred Sc Epher Sc la-lon, genuitque Mariam Sc Sairimai Sclesba pattern Efthämo . Vxorquoqueeius ludaia,nbsp;peperit lared pattern Gedor Sc Heber patrenbsp;Socho, Sc Icuthiel pattern Zanoe . hi autemnbsp;filij Bethiaî filiæ Pharaonis^quamaccepitMcnbsp;red.Etfihj vxoris Odaiæ fororisNaha patrisnbsp;Ceila^GarmijSc Efthamo qui fuit de Macha Dnbsp;thi.Filij qiioq; Simo; Amino Sc Rinnafiliusnbsp;Hanan,Sc Thilon.Et filij Iefi:Zoheth ScBen

¦ cim,tertius Sedecias,quartus Sellum.llDe loa cim natus eft lechonias Sc Sedecias. Filij le-chonix fuerunt:Afir, Salathiel, Melchiram,nbsp;Phadaia,Senneler Sc lecemia, Sama Sc Nada-bia.DePhadaia orti lunt Zorobabel Sc Semei. Zorobabel genuit Molbllam , Hanani-am, Sc Salomith fororem eorum ; Halabam zoheth, IIFilij Sela, filij ludx: Her pater Le- Gen.jî.j,nbsp;quoque Sc Ohol 5cBarachiam,8c Hafadiam,nbsp;lolabhcfed, quinque. Filius autem Flananixnbsp;Phaltias pater Ielèiæ,cuius filius Raphaia.hunbsp;ius quoque filius Arnan, de quo natus eftnbsp;Obdia, cuius filius fuit Sechenias. Filius Se-chenix,Semeia: cuius filij Hattus Sc legaal Scnbsp;*¦•7- Baria Sc Naaria Sc Saphat,tgt;Sc Sela,’ lex numenbsp;ro.Filius Naariæ, ElioenaiiSc Ezechias Sc Ez-ricam,tres.Filius Ehoenai, OduiaScEliafubnbsp;amp; Pheleia Sc Accub Sc lohanan Sc Dalaia Sc

cha,Sc Laada pater Marefa amp; cognationes do mus operantiü byflum in Domo-iiiramenti.nbsp;Et Qui ftare feeit folem, viriqj Mendacij, amp;nbsp;Sccurus Sc IncendenSjqui principes fucrût innbsp;Moab,amp; Q^i reuerfiiiint in Lahem.hæcautnbsp;verba vetera. Hi funt figuli habitantes in Pla-tationibus amp; in Sepibus^apud regem in operinbsp;bus eius^commoratiq; funtibi.llFilij Sirrieori Gen.4lt;s.lgt;nbsp;NamuelSc Iarain,Iarib, Zara^Saul.Sellumfinbsp;liuseius^Mabfam filius eius^ Mafma filius c-ius.Filij Mafrna;Hamuel filius eius^ Zachurnbsp;filius eius, Semei filius eius.Filij Semei fede-cim,amp; filiæ fèx:Fratres autem eius non habue

Ananijleptem,

5. poßeritas ludtsac Stmsonis amp; ha~ bitationes eorum ,fiirps Cham delstur à ßlijsnbsp;Simeonis^maleätie quoqueab ifßspercu- tunt filios multos. Sc vniuerla cognatio nonnbsp;ttuntur. CAP. IUI.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;potuitadæquarefummamfiliorumluda. H.t

A ^r^Ilij Iuda;IIPhates,Helron Sc Charmi Sc birauerunt aüt in Ber-labee ScMolad.i Sc Ha 1^ Hur Sc Sobal.Raiavero filius Sobalge- fiir-fuhal. Sc in Bala Sc in Afon, ScinThö-nuit lahath, de quo nati funt Ahumai lad,8c in Bathuel, Sc in Florma, Sc in Siceleg,

ftirps Etäzlezrahel Sc lelema Sc ledebos.No-nuclautem pater Gedor,8cEzer paterHofi,

rant dux VXores,Halaa Sc Naara. Peperit aute ci Naara, Oozam ScHepher Sc Themani Scnbsp;.Q Ahaflhari,ifti funt filij Naara.Porro filij Hanbsp;laa:Screth,Sc Sahar Sc Ethna.Cos autem ge*nbsp;nuit Anob et Soboba, Sc cognationé Ahare-hel filij Arum.Fuit autem labes inclytus prxnbsp;fratribus fiiis, Sc mater eius vocauit nomennbsp;illius Iabes,dices,Quia peperi eum in dolore.nbsp;Inuocauit veto labes Deum lFrael,dicens,Sinbsp;benedicens benedixeris mihi. Scdilatauerisnbsp;terminos meos,Sc fuerit manus tua mccum.nbsp;Scfeceris'me à malitianó opprimi.Etprxfti-titDeus qux precatus eft.Caleb autem Fraternbsp;Sua,genuit Mahir ,q ui fuit pater Efthon.Pornbsp;ro Efthon genuit Beth-rapha Sc Phefle Scnbsp;Tehinna pattern vrbis Naas, hi funt viri Re-C cha. Filij aüt Cenez; Othoniel Sc Saraia.Pornbsp;ro filij OthoniefHathath ScMaonathi.Mao

amp; Laad.hxcognationes Sarathi. Iftaquoq^ ScinBech-marchaboth,8cin Halär-fufim,Sc ftirps Etäzlezrahel Sc lelema Sc ledebos.No- inBeth-berai,8c in Saarim.Hæ ciuitates eorfinbsp;men quoq; Ibroris eorum, AfiilelphunfPha- vlq-ad regem Dauid. Villx quoq; eorum-.E-nuclautem pater Gedor,8c Ezer pater Hofi, ta Aen, Sc Remmo Sc Thochen Sc Afin, ciuinbsp;ifti funt filij Hur primogeniti Ephratha pa- tates quinq;. Et vniuerfi viculi eorü per cir- pnbsp;tns Beth-lehem. Alfur vero patri Thecuæ e-' cuitû ciuitatum iftarum vlq; ad Baal.hxceftnbsp;habitatio eorü. Sc lediü diftributio.Molbbabnbsp;quoq; Sclemlech , Sc lola filius Amafix, Scnbsp;loel. Sc lehu filius loläbix filij Saraiæ filij A-fiel,8c Elioenai Sc lacoba Sc Ifuhaia Sc Alaianbsp;ScAdielSc Ifmiel8cBanaia,Zizaquoq; filiusnbsp;Sephei filij Allo filij Idaia filij Semri filij Sa-maia.Ifti funt nominati principes in cogna-tionibus fuiä,8c in domo affinitatum fuarumnbsp;multiplicati funt vehemeter.Et profedi funtnbsp;vtingfederetur in Gador vlq; ad orienté vallis, Sc vt quærerétpalcua gregibus fuis. Inue- Qnbsp;nerütq; pafeuashuberes Sc valde bonas,8c ternbsp;ra latifsimam et quietam Sc fertile,inqua ante habitauerät de ftirpe Cham.Hi ergo vene-runt quos fùprà delcripfimus nominatim,innbsp;diebus Ezechix régis Iuda:Scpercufierunt tanbsp;bernacula eorum. Sc habitatores qui innentinbsp;fucrant ibi, Scdeleuerunteos vlq; in prælèn-S 4 tem

-ocr page 342-

lacob nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vcrba dierum.

tctn Jiem. hàbitaueruntq; pro eis, quoftîatn huberrimas pafcuas ibidem repererunt. Denbsp;filijs quoque Simeon abieruntin montemnbsp;beir vin quingentijbabçntes principes Phal-tiam amp; NaariâctRapbaiam amp; Oziel filios lenbsp;fi: Scpercuflcrntreliquiasquaecuadcrepotucnbsp;rant Amalecitarum, amp; habitauerunt ibi pronbsp;cis vfque ad diem banc.

5. Catalogw filiorum ^len Gad amp; dimidia trihwnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hahitatio eorutn, qui per-

luffèrunt Ägarenos,ßd tandem du^ißunt ad AIJjrios oh idolûlatriam i^forum.

CkV. V.

A quot;Ï^Ilij quoque Ruben primogeniti Tfrael Gen.jjd. M ( Il ipfe quippe fuit primogenitus eius:nbsp;fed cùm violaflettbofum patris {ui_,datanbsp;funt primogenita eius filijs lofèpb filij Ifiael,nbsp;Senoneft illc reputatus in primogenitum.nbsp;Porrô ludasqui crat fortifiimus inter fratresnbsp;fuosj deftirpé eius principes germinati fiint;nbsp;Gen. 49.b prîmogenita autereputatafunt lofcph) Hfilijnbsp;prirnogeniti Ifrael: Enoch amp;nbsp;PhallujEfron 8c Cbarmi. Filij loebSamiafi-lius eius^Gogfilius eiuSjSemcifiliusciuSjMi-cha filius eiuSjReia filius eius^Baal filius eius,nbsp;Beera filius eius,quem captiuum duxit Thel-gath-pbalnâlàr rex Afij^iorum, 8c fuit prin-ceps in tribu Rubé.Fratres autera eius,8c vni-uerfà cognatio eius quando numerabanturnbsp;per familias fuas, babuerunt principes lehielnbsp;_ 8cZachariâ. Porrô Bala filius Azaz, filij Sam-ma,filijlocl,ipfèhabitauitin Aïoer vfque adnbsp;Nebo 8c Beelmeon.Contra orientalem quoque plagambabitauit vfque ad in troitume-rémi 8c flumen Euphrâten . Multum quippenbsp;iumentorum numerum pofsidebât in Terra-Galaad. In diebus auté Saul præliati funtentra AgarenoSj 8c interfecerunt illoSjbabitaue-rûntque pro eis in tabernaculis eorû, in omni plaga quæ refpicit ad ori entern Galaad,Filij vero Gaderegiôrie eorum habitauerunt innbsp;Terra-Bafàn vfque Selcha : loel in capite, 8cnbsp;Sapham fècundus : lanaiautem 8c Sapbatinnbsp;Bafàn. Fratres verô eorum fècundum domosnbsp;cognationum fuarum, Michael 8c Mofollamnbsp;8c SebeScIorai 8c lachan 8c Zie 8c Heber,nbsp;fèpté .Hifilij Abihâil,filij Huri,filij Iara,filijnbsp;Galaad,filij Michael,filij lefèfi, filij Ieddo,fi-lij Buz . Fratres quoque filij Abdiel,filij Gu-nfiprinceps domus infamilijs fuis.Ethabita-uerüt in Galaad 8cin Bafàn 8c in viculis eius,nbsp;8c in cun€tis fuburbanis Saron, vfque ad ter-minos. Omnes hi, numerati funt in diebusnbsp;loatham regis Iuda,amp; in diebus leroboa regisnbsp;Ifrael. Filij Ruben 8cGadct dimidiæ tribusnbsp;ManafîêjViri bellatores,fcuta portates,8cgla-dïoSj Sctendentesarcum, eruditiq; adpra;lia,nbsp;quadragin ta quatuor millia, 8c fèptingenti.

fexaginta procedentes ad pugnam. Dimica-uerunt contra Agarenoszlturæi verô , 8c Na-phis J 8c Nodab præbuerunt eis auxiliû . Tra-ditiq; funt in manus eorum Agareni, 8c vni-uerfi qui fuerant cum eis, quia Deum inuo-caueruntcùm præliarentur ; Seexaudiuiteos, eo quôd credidifTent in eum. Ceperuntquenbsp;omnia qux pofîedcrant, camelorum quin-quaginta millia, 8c ouium ducenta quinqua-ginta millia, 8c afinos duo millia, 8c animasnbsp;homirium centum millia. Vulnerati autemnbsp;multi cOrrucrunt.fuit enim bellum Domini.nbsp;Habitaueruntq; pro eis vfq; ad tranfmigrationbsp;nem. Filij quoq; dimidiæ tribus Manafle pof Dnbsp;federût terram à finibus Bafàn vfq;Baal,Hernbsp;mo 8c Sanir, 8c monté Hermon, ingens quipnbsp;pe numerus erat.Ethi fuerût pincipes domusnbsp;cognationis eorum,Epher, 8c Iefî,8c Eliel,8cnbsp;Ezricl,8c Ieremia,8c Odoia, Sclediel viri fornbsp;tißimi ScpotenteSjScnominatiduces infaminbsp;lijs fiiis.Reliquerunt aût deû patrum fuorû,etnbsp;fornicati funt poft deós populorû terræ,quo$nbsp;abftidit Deus coram eis . 8cfufeitauitDeus'nbsp;Ifrael fpiritû Pbul regis Aftyriorum, 8c fpiri-tum Thelgath-phalnâfàr regis Afrur:8c tran-ftulit Ruben 8c Gad 8c dimidiam tribum Ma-nafîe,8cadduxiteos in Lahela,8cinHabor,8cnbsp;Ara,8c fluuium Gozan, vfque addiem banc.

J. Gsnealogia filiorum Leui, et q^os ex eis ton-flùuerit T)auid cantores ac rmnijiros in dornt ‘Domini: item generatio filiorum Aaron cuntnbsp;yrhihits fitifin fingulii trihuhMnbsp;qutefiuerint tiuitatesrefiigij.

VI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- y .

Ilij Leui:liGerfôn-Caath, 8c Merari.Fi A lij Caath;Amra,Ifàar, Hebró, ScOziel.nbsp;Filij Amrâ:Aarô,Moyfès 8c Maria.Filij

Aaro-.Nadab 8c Abiu, Eleazar 8c Ithamar.Elc azar genuit Phinees, 8c Phinees genuitAbi-fue,AbifùeverôgenuitBocci,8cBocei genuitnbsp;Ozi,Ozi genuit Zaraia,8c Zaraias genuitMenbsp;raioth. Porrô Meraioth genuit Amariâ,8c A-marias genuit Achitob , Achitob genuit Sa- tnbsp;doc,8cSadoc genuit Achimaas,Achimaas genuit Azaria, Azarias genuit Iohanan,8clohanbsp;nan genuit Azariâ.ipfè eft qui fàcerdotio funnbsp;dus eft in domo, quamædificauit Salomonnbsp;in lerufàlem. Genuit autem Azarias Amari-am, 8cAmarias genuitAchitob, Achitob genuit Sadoc,8c Sadocgenuit Sellfi,SeIlumgenuit Helciam, 8c Helcias genuit Azaria,nbsp;rias genuit Saraia, 8c Saraias genuit lofedec.nbsp;Porrô lofèdec egrelTus eft, quando tranftu-litDorainus ludâ 8c lerufàlêper maniis Na-buchodonofbr.Filij ergo Leui :HGerfon,Ca- Exo4.«.c»nbsp;ath,8cMerari.Etbæc nomina filiorû Gerfon:nbsp;Lobni,8c Semei.filij Caath:Amrâ,8c Ifàargt;.8Cnbsp;Hebró,8c Oziel.FiliJ Merari:Moholi 8cMufi.

Hæ autem


-ocr page 343-

laCODif^el/

Hæaûtcognationes Leuifècundum families eorum.Gerfon^Lobni filius eius^Iahath filiusnbsp;eiuSjZamma filius eius^loha filius eius^Addonbsp;filius eiuSj Zara films eius^ lethrai filius eius.nbsp;Filij Caathj Ami nadab films eius_, Core filiusnbsp;cius, Afir films eius^ Elcana filius eius, Abia-faphfiliusciuSjAfirfilius eius,Thahath filiusnbsp;ciuSjVnel filius eius^Ozias filius eius^Saul filius eius.Filij Elcana:Amaßijamp; Achimoth,etnbsp;Elcaha.Filij Elcana^Sophai filius eius^Nabathnbsp;filius eius, Eliab filius ciuSj leroha filius eiuSjnbsp;. Elcana filius eius. Filij Samuehprimogenitusnbsp;C Vafl'cni_,amp;Abia.Filij antMerari^MoholiiLobnbsp;ni filius eiuSjSemei filius eius^Oza filius eius^nbsp;Sammaa filius eius^Haggia filius eius^Afiiia finbsp;lius eius. Ifti lunt quos conftituit Dauid fu-per cantores domus Domini,, ex quo collocanbsp;, ta eft arcaiSc miniftrabant coram tabernacu-lo teftimonij, canetcs donee ædificaret Salomon domû Dominiinlerulàlemiftabant aûtnbsp;iuxta ordinc fuum in minifterio.Hivero funtnbsp;qui aßiftebat cû filij s fuisjde filij s Caath^He-man eâtor filius loel^filij Samuel filij Elcana^nbsp;filij leroha, filij Eließfilij Thohib filij Suph,nbsp;filij Elcana, filij Mahath, filij Arnalai, filijnbsp;Elcana,filij loheljfilij Azarix,filij Sophonix,nbsp;fill) Thaharh,filij Afir,filij Abialaph, filij Conbsp;re,filij Ifiar;, filij Caath, filij Leui, filij Ifta el.nbsp;Et frater eius Aftph^qui ftabatadexteris eius,nbsp;Àlàph filius Barachix,filij Samaajfilij Micha-cl,filij Balaix, filij MelchiXjfilij Athanai,filijnbsp;Zara,filij Adaia,filij Ethan,filij Zamma,filijnbsp;Semei,filij Ieth,filij Gerfon,filij Leui.Filij aunbsp;•p. tem Merari fratres eorum, ad finiftra, Ethannbsp;filius Cufi, filij Abdi, filij Maloch,filij Hafa-bixjfili, Amafix,filij Helcix,filij Amafti,filijnbsp;Boni,fili) Somer, filij Moholi, filij Mufi,filijnbsp;Mer^i'ijfilij Leui.Fratresquoque corum Leuinbsp;tx,qui ordinati funt in cumftum minifteriumnbsp;tabernaculi domus Domini. Aaron veró,amp;finbsp;lij eius adolebant incenfum fuper altarc holonbsp;caufti, amp; fiiper altare thymiamatis, in omnenbsp;opus Sandi landorum.- amp;vt precarentur pronbsp;Iftael iuxta omnia qux prxeeperat Moyfes lernbsp;uus Dei.Hi funt autem filij Aaron.Elcazar filius eiuSjPhinees filius eius,Àbifùe filius eius,nbsp;Bocci filiuseius,Ozi filius eius,Zarahia filiusnbsp;eius,Meraioth filius eins, Amarias filius eius,nbsp;Achitob filius eius,Sadoc films eius, Achima-£ as filius eius.Et hxc habitacula eorum per vi-cos atque confinia , filiorum fcilicet Aaron,nbsp;iuxta cognationes Caathitarfr.ipfis enim forte contigerant.Dederuntigitureis Hebron innbsp;b. Iuda,amp; fuburbana eius per circuitumillanbsp;gros aût ciuiratis,8c villas,Caleb filio lepho-ne.Porro filij s Aaron dederutciuitates ad connbsp;fugiendum Hebron amp;Lobna, amp; fuburbananbsp;eius, lether quoque amp; Efthemb cum fubur-

Paralip. I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;141

banis fuis, fed amp; Helon amp; Dabir cum fub'ur-banisfiiis. Afanquoqj amp;Beth-fémes amp;ftib-urbana earum. De tribu autem Ben-iamin: Gabce amp; fuburbana eius,amp; Alraath cum fiib-urbanis fuis, Anathoth quoque cum fubur-bariis fuis.omncs ciuitates tredecim,per cog-nationcs fuas. Filijs autem Caathreiiduis denbsp;cognatione fua dederunt ex dimidia tribu Manbsp;nafiein poffefsionem vrbes decern . Porto filijs Gerfon per cognationes fuas de tribu If.nbsp;fachar, amp; de tribu Afêr,amp;de tribu Nephthali,nbsp;amp; de tribu Manaffein Bafin, vrbes''trede-cim’. Filijs aute Merari per cognationes fuas p 'nbsp;de tribu Ruben, amp; de tribu Gad, amp; de tribunbsp;Zabulon, dederunt forte ciuitates duodecim.nbsp;Dederunt quoq; filij Iftael Leuitis ciuitates,nbsp;amp;fuburban.a earumidederuntqueperfortem,nbsp;ex tribu filiorumluda,amp; ex tribu filiorumnbsp;Simeon, amp; ex tnbu filiorum Ben-iamin, vrbes hasquas vocauerut nominibus Inis, Sc hisnbsp;qui erat de cognatione filiorum Caath , fue-runtque ciuitates in terminis eorumde tribunbsp;Ephraim. IIDederunt ergo eis vrbes adconfunbsp;giendû. Sichern cum fuburbanis fuis in monte Ephraim :amp; Gazer, cum fuburbanis fuis,nbsp;lecmaam quoque cum ftiburbanis fuis, 8cnbsp;Beth-hororri fimiliter, necnon amp; Helocumnbsp;fuburbanis ftiis,amp;Geth-remon in eunde monbsp;dum. Porto ex dimidia tribu Manaffe, Anernbsp;amp; fuburbana eius, Balaam amp; fuburbana eius:nbsp;his videlicet qui de cognatione filiorum Ca--ath reliqui erant. Filijs ante Gerfbm decognatione dimidix tribus Manaffe, Gauloninnbsp;Bafan,amp; fuburbana eius, amp; Aftaroth cum fuburbanis fuis.De tribuIffachar, Cedes amp;fu- Gnbsp;burbana eius,8cDaberethcu fuburbanis fuis,nbsp;Ramoth quoque amp; fuburbana eius, amp; Anemnbsp;cum fuburbanis fuis.De tribu vero Afer. Ma-fil cum fuburbanis fuis, 8c Abdon fimiliter,nbsp;quot;Afach’quoque amp; fuburbana eius, 8c Rohobnbsp;cum fuburbanis fuis. Forto de tribu Nephthanbsp;IfCcdes in Galilxa 8c fiiburbana eius, Hamonbsp;cuni fuburbanis fins,Sc Cariathaim, amp; fiiburnbsp;banaeius.Filijs autem Merari refiduis.- de tribu Zabulon,Remmono 8c fuburbanaeius,8cnbsp;Thabor cum fuburbanis fuis.trans lordanemnbsp;quoque ex aduerfb lericho contra orienteranbsp;lordaniSjde tribu Ruben, Bofor in fblitudi-necum ftiburbanis fuis, 8c lafia cum ftiburbanbsp;nis fuis, Cademoth quoque 8c fuburbana e-ius,8c Mephaath cum fuburbanis fuis.Necnonbsp;8c de tribu Gad, Ramoth in Galaad 8c fuburbana eius,8cManaim cû fuburbanis fuis ,fednbsp;8c Hefebon cum fuburbanis fuis, 8c lezer cumnbsp;fuburbanis fiais.

5. Genealogia Ißachar,’Ben-iamin, lÆsÿhtîia-lij'ManajJe,Ephraim

C A P. V I I.

Porro


-ocr page 344-

lacob Sî

A Orrô fîlijIflâchar;Thola,ScPhuajIa{ub I ScSimeron^quatuor. Filij T hola: Ozi

Si. Raphaia j 8c leriel, 8c Icmâi 8c leb-fèm,8c Samuebprincipes per domos cognati-onum fliarum. De ftirpe Thola viri fortifsi-mi numerati fùntin diebusDauid^viginti duo 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;millia lèxcenri.Filij Ozi: Izrahia, de quo nati

funt Michaelj8c Obadia^Sc loel etlefia^quin que:oês principes. Cumq; cis per familias, 8cnbsp;populos fuos, accindiadpræliû , virifortißi-mij triginta lèx millia; multas enim babuerûtnbsp;vxoreSj 8c filios.Fratres quoqjeorum per omnbsp;né cognationé Iflachatj robuftißimi ad pug-nandûj oélogintalèpté millia numerati funt.nbsp;Gen.4p.c. ligt;Filij’Ben-iamin;Belaj8cBechorj8cIadihel,nbsp;B tres.Filij Bela:Esbon 8c Ozi 8cOziel 8c leri-'*•5- moth et Vrai^quinq; principes familiarum,8cnbsp;ad pugnandum robuftißimij numerus aût eo

C rn^viginti duo millia 8c trigintaquatuor. Por rô filij Bechor: Zamira, 8c loas, 8c Eliézer,8cnbsp;Elioenâi_,8c Amri,et Ierimoth,et Abia,et Ananbsp;thoth,8c Almath.omnes hi,filij Bechor. Nu-raerati funt autem per familias fuas principesnbsp;cognationû fuarû ad bella fortißimi, vigintinbsp;millia 8c ducenti. Porrô filij ladihel: Balan.nbsp;Filij aût Balan:lehus, 8c Ben-iamin, 8c Aod,nbsp;8c Chanaana, 8c Zetham, 8c Tharfis, Ahi-{àhanomneshijfilij ladihel,principes cogna-tionum fuarum^viri fortißimi, decern 8c fep-tem millia, 8c ducenti adprælium proceden-tes. Sepha quoq ue 8c Haphâ filij Hir : 8c ha-fîm filij Aher.Filij autem Nephthali:lafiel,8cnbsp;Guni,8c lélèr 8c Sellum, filij Bala. Porrô'fi-lius’ManalTe, Efriehconcubinaqudeius Syranbsp;peperit Machir patré Galaad. Machir aût ac-cepit vxorem filijs fuis Happhim 8c Sapham:

P 8c habuitloForc nomine Maacha;nomen aût lècundi Salphaad, natæque funt Salphaad fi-liæ.8c peperitMaacha vxor Machir filiû, vo-‘ cauitqj nomen eiusPhares:porrô nomen fra-tris eius,Sares.8c filij eius,Vlâ,8c Recé, Filiusnbsp;aût Vlam,Badan.hi funt filij Galaad,filij Ma-chir,filij Manafle.Sororaûteius Reginapepenbsp;ritVirum-decôrû,et Abièzer.8c Mohola,Eratnbsp;aût filij Semida;Ahin 8c Séché, 8c Leci, 8c A-nia.Filij aûtEphrâim:Suthâla,Bared filius e-ius,Thâhath filius eius,Elada filius eius,Thânbsp;hath filius eius,8c huius filius Zabat,8chuiusnbsp;filius Suthàla,8c huius filius Ezer 8c Elad:oc-ciderunt autem eos viri Geth indigenæ, quianbsp;defcéderant vt inuaderent poflèfiiones eorû.

E Luxit igitur Ephraim pater eorû multis die-bus,8cvenerunt fratres eius vt conlôlarentur eum.Ingreflulque eft ad vxoréfiiâ; quæ con-cepit, 8c peperit filium, 8c vocauit nome eiusnbsp;Beria,eo quôd in malis domus eius ortus efiet:nbsp;filia auté eius fuit Sara , quæ ædificauit Beth-horon inferiore 8c luperiorem,ôc Ozen-làra.

Verba dierum.

Porrô filius eius Raphâ 8c Refèph, amp; Thaïe, de quo natus eft Thaan, qui genuit Laadan;nbsp;huius quoque filius Ammiud,qui genuit Eli-fiima,de quo ortus eft Nun, qui habuit filiuffl pnbsp;loluo. Pofießio autem eorum 8c habitatio,nbsp;Beth-el cum filiabus fuis,8c contra orientemnbsp;Noran, ac occidentalem plaga Gazer 8c filixnbsp;eius,Sichem quoque cum filiabus luis, vlquenbsp;ad Alà cum filiabus eius . luxta filios quoquenbsp;Manafte Beth-lan 8c filias eius, Thanach 8Cnbsp;filias eius,Mageddo 8c filias eius,Dor 8c filiasnbsp;eius:in his habitauerût filij Iolèph,filij Ilfael.nbsp;llFilij Alèr.’Iéna, 8c Iefua,et lelTui, 8c Baria,8cnbsp;Sara fororeorû.Filij aût Baria.-Hebcr, 8cMelnbsp;chiel.-iplè eft pater Barfàith. Heber autem genuit Iephlat,8c Somer,8cHothâ, 8c Suaa lo-rorem eorum.Filij Iephlat:Phofech, 8c Cha-maal, 8c Aloth;hi filij Icphlat. Porrô filij So- qnbsp;mer:Ahi,8cRoaga,8cHaba,8cAram.Filij aûtnbsp;Helé fratris eius:Supha,etIemna, et Selles,8cnbsp;Amal.Filij Supha:Sue, Harnapheret Suai, etnbsp;Beri,et Iamra,Bolor,et Hod,et Samma,8c Sa-lulà,Sc lethrâ 8c Bera, Filij Iether:Icphonne,nbsp;8c Phalphaj8c Ara.Filij auté Olla: Aree,8cHanbsp;niel, 8c Refia. Omneshi filij Alèr, principesnbsp;cognationû, eledi atque fortißimi duces du-cum : numerus autem eorum ætatis quæ aptanbsp;eflêt ad bellum,viginti lèx millia.

5. T^rßitngenealogia quot;Ben-iamin amp; SaulfiUo-rum^ueipßus. cap. v i 11.

BEn-iamin autem genuit Baie primoge- A nitum fuum,Asbel lècundû,Ahara ter- Gen.49.lt;nbsp;tium, Nohaaquartum,8c Rapha quin-tum.Fueruntque filij Baie: 8c Addar,8c Ger^,nbsp;8c Abiud, Abifue quoque, 8cNaaman, 8c A-hôe,lêd 8c Géra 8c Sephuphan,8c Huram. Hinbsp;funt filij Ahod, principes cognationum ha-bitantium in Gabaa, qui trallati funt in Ma-nâhath.Naaman autem 8c Achia,8cGcraiplcnbsp;tranftulit eos, 8c genuit Oza 8c Ahihud. Porrô Saharâim genuit in regioneMoab , poft-quâ dimifît Hufim 8c Bara vxores fuas . Ge-nuitautédeHodosvxorefualobab, et Sebia,nbsp;etMolà,etMolcho, lehusquoqucet Sechia,]^nbsp;et Marma. hifunt filij eius principes in fami-lijs fuis. Mehufim verô genuit Abitob,et El-phâal. Porrô filij Elphâal:Heber,etMiGâ,ctnbsp;Samad : hic ædificauit Ono, et Lod, et filiasnbsp;eius. Baria autem et Sama principes cognationum habitantium in Aialon:hi fugaue-rût habitatores Geth.Et Ahio,ct Selàc,et Icrinbsp;moth,et Zabadia,et Arod,et Hede^, Michaelnbsp;quoque et lelpha, et loha filij Baria. Et Za-badia,et Mololla,et Hezeci,ct Heber, et lelà-mari,etlezlia,et lobab filij Elphâal,et lacim,nbsp;et Zechri,et Zabdi,et Eliocnai,ct Sclethâi,ctnbsp;Eliel,et Adaia,et Baraia, et Samarath filij Se-mei.Et Ielphâ,etHeber, et Eliel, et Abdô,ct Cnbsp;Zechri,


-ocr page 345-

lacob

ZechnjSc Hanan, amp; Hanania, A.Gi2L,Sz. A.-nathothia, amp; lephdaia, amp; Phanuel filij Sefac. amp; SamGri,amp; Sohoria,amp;Orholia,amp;Ieriïa,amp;nbsp;Elia,amp; Zecliri,filij Ieroham.hipatriarchæ,amp;;nbsp;cognationum principes,qui habitauerunt innbsp;ff.f. lerußlem. Hin Gabaon autein habitaueruntnbsp;Abi-aabaon, amp; nomen vxoris eins Maacha;nbsp;filiulqueeius primogenitus Abdon, amp; Sur,nbsp;amp; Cis, amp; Baal,amp; Nadab,Gedor quoq; amp; A-hio,amp; Zacher, amp; Macelloth :amp; Macelloth genbsp;nuit Samaa: habitaueruntque ex aduerfo fra-, trumfuorüin lerulalem cum fratribus luis.nbsp;'INer auté genuit Cis,et Cis genuit Saul. Pornbsp;rô Saul genuit Ionatha,amp; Melchi-fua,amp; Abinbsp;nadab amp; Efbàal.Filius autem Ionarhan,Me-rib-baal .• amp;Merib-baal gcnuit Micha.Filijnbsp;Micha, Phithon, amp; Melech,amp;Tharaa,amp;A-haz,amp; Ahaz genuit loada-.Sc loada genuit A-math, amp; Azmoth,amp; Zamri; porro Zamri genbsp;nuit Mofa, Mola genuit Banaa ,cuius filiusnbsp;Rapha, de quo ortus eft Elafii, quigenuit A-lel. Porro Alel lex filij fuerunt, his nominibus, Ezricara, Bochru,Ifmahel,Saria,Obdia,nbsp;amp; Hanan:omnes hi,filij Alael.Filij autem E-lèc fratris eius. Vlam primogenitus, amp; lehusnbsp;lecudus,amp;Eliphalet tertius.Fueruntque filijnbsp;Vlam viri robuftißimi,amp; magno robore ten-dentes arcum;amp;raultos'habentes filios acnenbsp;potes,vfquead centumquinquaginta!gt;mil-lia’ .Omnes hi filij Ben-iamin.

5. primi ßliorum Ifrael halitauerint in Jeriijalem amp; officiaffacerdotum ac Leuita-rum, generation?! quoque Said ac filiorumnbsp;titurepetuntur. cap. ix.

A ¦ Yquot; 7quot;Niuerfus ergoIfraeldinumeratus eft: \/ amp; fummaeorum Icripta eft in Libronbsp;regum Ilrael,amp; Iuda:tran(latiq; funtnbsp;inBabylonem propterdelidum fuum .Qmnbsp;ante habitauerunt primi in poirefsionibus,8cnbsp;in vrbibus fuis:Ifi’acl, amp; lacerdotes, amp; Leui-tæ,amp;Nathinei. Commorati Hint in lerulàlénbsp;de filijs luda, amp; de filijs Ben-iamin, de filijsnbsp;quoqj Ephraim.amp; Manalle.Othei filiusAm-miud,fihj Amri,filij Omrai,filij Bonni,de filijs Phares filij luda.Etde Siloni:Alaia primonbsp;genitus,amp; filij eius.De filijs aûtZaraftehuel,nbsp;amp;fratreseorû,lèxcéti nonagin ta. Porro de filijs Bé-iamin:Salo filius Mololla,filij Oduia,nbsp;filij Alana: amp; lobania filius leroham : amp; Elanbsp;filius Ozi,filij Mochori : amp; Mofollam filiusnbsp;Saphatiæ.fili) Rahuel, filij lebaniæ. amp; fratresnbsp;eorum pér familias fuas, nongenti quinqua-ginta lex.Omnes hijprincipes cognationumnbsp;per domos patrum fuorum . Defacerdotibusnbsp;autem;Iedaia,loiarib,amp; Iachin:Azarias quo-que filius Helcix,filij Molbllam, filij Sadoc,nbsp;filij Maraioth,filij Achitob, pontifex domusnbsp;Dei.Porrô Adaias filius leronam, filij Phaf-

Paralip. L

fur, filij Melchiæ: amp; Maalai filius Adiel, filij Iezra,fiiij Molbllam, filij Mofollamith, filijnbsp;Emmer. fratres qitoque eorum principes pernbsp;familias fiias,milleleptingenti fexaginra;for-tifsimi robore ad faciendum opus minifterijnbsp;in domo Dei.De Leuitis autem:Semeia filiusnbsp;Halfub filij Ezricam,filij Halebia de filijs Menbsp;rari.Bacbäcar quoquecarpentarius,amp; Galal^nbsp;amp; Mathania filius Micha, filij Zechri, filijnbsp;Alaph,amp; Obdia filius Semeiæ filij Galal, filijnbsp;Idithun : amp; Barachia filius Ala, filij Elcana,nbsp;qui habitaiiit in atrijs Netophati.Ianitorcs annbsp;tem:Sellum,amp; Accub,amp; Telmon,amp; Ahima:nbsp;amp; frater eorum Sellumprinceps. vlquead il-lud tcmpus,in porta régis ad orientem, obiernbsp;uabant per vices fuas de filijs Leui.Sellum venbsp;ro filius Core filij Aabialaph,filij Core, cumnbsp;fratribus fi.iis,amp; domo paths fui, hi funt Co-ritæ fuper opera minifterij,cuftodes veftibu-lorum tabernaculi : amp;familiæ eorum per vices caftrorum Domini cuftodientes introitû.nbsp;Phinees autem filius Eleazari, erat dux eoriinbsp;cora Domino. Porro Zacharias filius Molblnbsp;lamia, janitor portât tabernaculi teftimonij.nbsp;Oes hi elediin oftiariosper portas, ducentinbsp;duodecim:amp;delchpti in villis proprijs: quosnbsp;conftituerunt Danid,^: Samuel Videns,in ftnbsp;deluatam iplbs, quàm filios eorum in oftijsnbsp;domus Domini,amp;in tabernaculo vicibus fuis.Per quatuor ventos crant oftiarij ; id eft adnbsp;orienté, amp;ad occidentem, amp;adaquilonc,8cnbsp;ad auftrû.Fratres atiteorum in viculis mora-bantur,amp; veniebantin labbathis fuis de teponbsp;revlq; ad tépus.His quatuor Leuitis creditus Enbsp;eratomnis numerus ianitorum , amp;. erat fupernbsp;cxedras,amp;thefauros domus Domini.Pergy-rumquoq; tepli Domini morabaturincuftonbsp;dijs fLiis,vt cum tempus fuilîêt,ipfi manèapenbsp;rirent fores. De horum 'grege’erant amp; fuper lonbsp;valà minifterij : ad numerum enim amp; infere-bâtur valà amp; elîèrebâtur.Deipfîs amp; qui credinbsp;ta habebât vtenfili.a lànduarij,præcrant fimi-læ,8i; vino, amp; oleo, amp; thuri, amp; aromatibus.nbsp;Filij auté làcerdotum vnguéta ex aromatibusnbsp;conficiebant.Et Mathathias Leuites primogenitus Sellû Corritæ, præfedus crat eorumnbsp;quæ in làrtagine frigebâtur.Porrô de filijsCànbsp;ath fratribus eorum luper panes étant proponbsp;fitiônis,vt lèmper nouos per fingula fibbathanbsp;præpararent.Hi Hint principes cantorû per fanbsp;milias Leuitarûjqui in éxedris morabatur, vtnbsp;die ac node iugi ter fuo minifteriodeleruirét.nbsp;Capita Leuitarû, perfamilias luas principes,nbsp;manlèruntin lerulâlem . Illn Gabaonautem jup.j.c»nbsp;cômorati funt pater Gabaon lehiel, amp;noménbsp;vxoris eius Maacha.Filius primogenitus eîusnbsp;Abdon,amp; Sur, amp; Cis,amp; Baal, amp; Ner, amp; Nadab, Gedor quoquc,Sc Ahiojamp; Zachanas, amp;

Macelloth.

14^


-ocr page 346-

ifti habitaiierunt eregione fratrum fuorn in Sup. 8.d. lerijIaletrijCum fratribus fuis. llNer autero gc-nuitCis:amp; Cis genuit Saul:amp; Saulgenuit lonbsp;nathan^óc Melchifua.Sc Abinadab^ Sc Efba-.il.Filius autem lonathan^ Meribbaal:amp;Me-ribbaalgenuitMicha.Porro filij MichajPhi-thon Sc MelecbjSc Tharaa^Sc Ahaz. Ahaz antnbsp;genuit lara; Sclaragenuit Alamath ,nbsp;inoth, Sc Zaniri. Zamriautemgenuit Mola:nbsp;Mola veto genuit Banaa: cuius fiJius Raphanbsp;ia j genuit Elalazde quo ortus eft Afel. Portonbsp;Alèl lex filios habuithis nominibus Ezrica,nbsp;BochruJfmaheljSana^Obdia^Hanan.hifuntnbsp;filij Alael.

Verba dierum.

Macelloth . Porto Macelloth genuit Samaa: centcs in mote Gelbóe. Cumque Ipoliaflent eü Sc amputalTentcaput,armisq; nudalîênt,nbsp;milèrunt in terram fuam, vt circunferretur.nbsp;Sc oftendereturidolorum templis Sc populis:nbsp;armaautem eins côlècrauerunt in phanoDeinbsp;fui,Sc caput affixerunt in templo Dago. Hocnbsp;cum audifient viri labes-Galaad, omnia fcilinbsp;eet quæ Philifthijm fecerant fuper Saul, co-furrexerunt finguli virorum fortium,Sc tule-runtcadauera Saul Sc filiorum eius; attule-runtqjea in labes. Sc lepelierunt oflaeorumnbsp;fubter qucrcum quæ erat in labes, Scieiuna-ueruntleptem dicbus.Mortuus eft ergo Saulnbsp;propter iniquitates fuas, eo quod prxuarica-tus fitlimandatum Dóminiquod prxceperat,nbsp;Sc non CLiftodierit illud: led inlüpcr etiamnbsp;llpythonifiamconfuluerit, necIperauerit innbsp;Domino, propter quod interfcciteum. Scnbsp;trän ft u lit regn um eius ad Dauid filium Hai.

5. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T)auidtn regem^dtut^is lebvßttis ba

bitauitlerußaltm, Jlipatuspotcntißimui ac ßernwßimi militibus, quorum hereicageßlt;tnbsp;narrantur: nolutt quot;Dauid defyderatam biberenbsp;aquam ,eo quod cumßortium J'uorumpericu-lo allata eßßt.

C A P. X I.

COngregatus eft igituromnis Hrael ad nbsp;nbsp;nbsp;j.*

Dauid in Hebron,dicens, Os tuum fii mus Sc caro tua.Heri quoque Sc nudiunbsp;ftertius cum adhuc regnaret Saul, tu eras quinbsp;educebas Sc introducebas Ifrael: tibienim dixit Dominus Deus tuus,Tu pafees populumnbsp;meurallrael, Scru erisprinceps fupereura.nbsp;Venerunt ergo omnes maiores natu Hrael adnbsp;quot;l^Hilifthijm autem pugnabant contra If regem in Hebron,ScinijtDauid cu eis fœdusnbsp;i.Re.ji.a. I rael,fugeruntq;viri Hrael Palxfthinos,nbsp;Sc ceciderunt vulnerati in monte Gelbóe. Cumque appropinquaflent Philifthxinbsp;perlequentes Saul Sc filios eius, perculTeruntnbsp;lonathan, ScAbinadab, ScMelchi-fua filiosnbsp;Saul. Etaggrauatum eft prælium cótra Saul,nbsp;inueneruntque eumlàgittarij, Sc vulneraue-runt iaculis.Et dixit Saul ad armigerum fuü,nbsp;Euagina gladium tuum , Sc interfice me : nenbsp;forte veniant incircuncifi ifti, Sc illudant mi-

® hi.Noluit autem armiger eins hoefacere, timoré perterritus:arripuitergo Saul cnlèm,Sc irruit in eum. Q^odciim vidifletarmigere-ius, videlicet mortuum efie Saul,irruit etiamnbsp;iplêin gladiumfi.1 urn,Sc mortuus eft. Interijtnbsp;ergo Saul,8c tres filij eius,Sc omnis domus il-

coram Domino: vnxeruntq; eum regem lu-per Ifrael,iuxta lermonem Domini quem lo cutus eft in manu Samuel.AbijtquoqueDa- ®nbsp;uidj Scomnis Ifrael in lerulalem. hxc eft Ic-buSjVbi étant Jebulæi habitatores terræ.Dixcnbsp;runtqjqui habitabantinlebus adDauid, Nonbsp;ingredieris h uc. Porto D auid cepit arcé Sion,nbsp;quæeft Ciuitas-Dauid, dixitq;, Omnisquinbsp;percuflerit lebufieum in ptimiSjCrit princcpsnbsp;Sc dux.Afcenditigitur primus loab filius Sarnbsp;uix,Sc fiidus eft princeps. Habitauit ante Danbsp;uidin arce, Scidcirco appellatacft Ciuitas-Dauid. Aedificauitq; vrbe in circuitu à Mello , vlq;,ad gyrum : loab autem reliqua vrbisnbsp;extruxit.Proficiebatq; Dauid vadens Sc crcf- cnbsp;cenSjSc Dominus exercituum erat cu eo. IlHi i.R«**!***

lius panter concidit.Quod cum vidilîêntvi- principes virorum fortiû Dauid, qui adiuuc-ri Ifrael qui habitabantincampeftribus,fuge rütcum vf rex fieretfiiper omne Ilraeliuxta runt:8c Saul ac filijseius foortuis, dcrelique- verbum Domini quod locutus eft ad ifiacl.nbsp;runt vrbes luas,Scbucillucq;dilperfi lunt:vc Et iftenumerusrobuftoru Dauid: lesbaafi-neruntqj Philifthijm, Sc habitaueruntineis. lius Hachamoni princeps inter triginta : iftcnbsp;Ç Dieigituraltero detrahetes Philifthi|m Ipo- leuauitbaftamlua fuper trecetos vulncratosnbsp;liacacforurajinuenerunt SauljSc filioseiusia- vna vice.Etpofteü Eleazarfilius Patrui-ciusnbsp;Ahohitcs,


-ocr page 347-

Paralip. T.

Nathan,Mibahar filins Agarai.Selec Ammonites Nahârai Berothites armiger loab filij Saruiæj Ira letbræuSj Gareb letbræus Vriasnbsp;Hethæus^Zabadfilius Oholi^ Adina filins Sinbsp;zaRubenites princeps Rubenitarum, amp;cumnbsp;eo triginra:Hanan films Maacba^amp;Iofiipbacnbsp;Mathanites,Ozia Aftarotfiites^ Samma amp; lenbsp;hiel filij Hotham Arorites^Iedihel filins Samnbsp;rfiamp; loha frater eins Tholàites,ElielAlahu-mites,amp;Ieribai Silolaiafilij Elnaê^amp;fethmanbsp;AIoabiteSjEliel amp;c Obed^ Sc laficl de Mafôbia.

5. Qm DauidfuerantJèquut't fugientsin Saul,

amp; ^uîpoßea ex omnibus tribubus yencrunt yt eum regem conßituerentin Plebron.

CAP. xxr.

I quoque veneruntad Dauid in Sice-legjCÛm adhuc fngeret Saul filiû Cis, qui erantfortifiimi Sgt;c egregij pugna-

Dauid;

Ahohites,qui eratinter tres potétes.ifte fuit cum Dauid in Phef-domim , quandoPhili-fthijm congregati funt ad locum ilium in prænbsp;liû:8c erat agerregionis illins plenus hordco,nbsp;fiigerati^ue populus à facie Philifthinorum.nbsp;'Hi fteterunt’in medio agri, 8c''defendcrunt’nbsp;curti'cumq; percufiifient’Philifthæos , déditnbsp;Dominus ßlutem magnîun populo fùo.Def-’nbsp;nbsp;nbsp;cenderunt autem tres de triginta principibus

ad petram, in qua erat Dauid, ad fpelnncam Odollam, quando Philifthijm fuerant caftranbsp;metati in Valle-raphaim . Porto Dauid eratnbsp;* inpræfidio,8c ftatio Phili/lhinorû in, Beth-*î**»»- léhem.Delÿderauit igitur Dauid*8cdixit,Onbsp;fiquis daret mihi aquam de cifterna Beth-lé-hem,quæ eft in porta . Tres ergo ifti per media caftraPhilifthinorû perrexcrunt,8c hau-lèrunt aquam de cifterna Beth-léhem, quænbsp;cratin porta, 8c attulerunt ad Dauid vt bibe-ret:qui noluit,(ed magis libauit illam Domino, dicens. Ab fit vt in conlpedu Dei mei hocnbsp;faciam, 8c languinemiftorum virorum biba;nbsp;quia in periculo animarum fuarum attulerutnbsp;mihi aquam.Et ob hanc caulam noluit bibe-E re.hæc fecerunt tres robuftifsimi. Abilài quonbsp;que frater loab iple erat princeps trium,8c ip-leleuauit haftam fiiam contra trecentos vul-

’4-3

tores,tcndentes arcum,amp; vtraque manu fun-dis làxa iacienteSjSc dirigentes lagictas: defra tribus Saul ex Ben-iamin. Princeps Ahiezer,nbsp;amp; loas filij Samaa Gabaathites : Sc laziel 8cnbsp;Phalletfilij Azmothj 8cBaracha 8c lehu Ananbsp;thotites.Samaias quoque Gabaonites fortifiinbsp;mus inter triginta 8c fuper triginta . Icremiasnbsp;8c leheziel 8c lohanan 8c lezabad Gaderothinbsp;tes.8c Eluzai 8c lerimuth, 8c Baalia 8c Sama-

neratos,8c iple eratintcr tres nominatifsimus, ria 8c SaphatiaHaruphites.Elcana 8c lefiaSc Sc inter tres fecundus inclytus , 8c princeps Azarcel 8c loézer 8c lefbaa de Carehim;Ioe-corum ; veruntamen vlque ad tres primes laquoq; 8c Zabadia filij leroham deGedor.nbsp;?•wrroi«- non peruenerat.Banaias filius loîadæ quot;viri ro Sed 8c Gaddi transfugernntad DauidjCum la Rnbsp;qui multa opera perpetrarat, de teretin delerto,viri robuftißimi,8c pngnato-

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..... • res optimijtenetes clypeum 8c haftam; facies

corn qnafi facies Iconis , 8c veloces quafi ca-preæ in montibus tEzer princeps, Obdias le-cudus, Eliab tertius, Malmana quartus,Iere-mias quintus,Ethi lèxtus.Eliellèptimus . lohanan oâauus, Elzebabnonus,Ieremias deci mus, Machbanai vndecimus .hidefilijsGadnbsp;principes exercitus;nouißimus, Centn militi-buspræerat, 8cmaximus mille. Ifti lunt quinbsp;tranfieruntlordané menfèprimo, quando innbsp;undare confiieuit fuperripas fuas:8coesfuganbsp;uerunt qui morabanturin vallibus ad orienta

Cablèel.-ipfè percufsitduos ariel Moab; 8c ip fe defcendit 8c interfecit leonem in media ci-fterna tempore muis. Et ipiê percuisit virumnbsp;Aegyptium^cuius ftatura erat quihque cubi-torum^ôc habebat lanceam Vt liciatorium te-xentium : delccndit igitur ad eum cum virga,nbsp;ôc rapuit haftam quam tenebat manu, 8c in-pterfcciteum haftafua. Hæc fecit Banaias fi-lius loiadæj qui erat inter tres robuftos nominbsp;natifiimuSjinter triginta primus veruntamênbsp;ad tres vfquenon peruenerat: pofuit autemnbsp;eum Dauid ad auriculam fuam.Porto fortifsinbsp;nti viri in exercitu,Afiihel frater loab 8c El- le plagam 8c occidêtalem.Venerunt aût 8c de qnbsp;chananfilius Patrui-eiusdeBeth-léhemj Sâ-moth Arorites, Helles Phalonites, Ira filiusnbsp;Acces ThecuiteSjAbiézer AnathothiteSjSobnbsp;bochai Hulathites^ liai Ahohites Maharainbsp;NetophathiteSjHeled filiusBaana Nctopha-thites^Ethai filius Ribai de Gabaath filiorumnbsp;Bcn-iamih, Banaia Pharatonites, Hurai denbsp;Torrente-Gaas, Abiel Arbathites, Azmothnbsp;Bauramites, Eliaba Salabonites . Filij AlTemnbsp;Gezonites^ lonathan filius Sage Atari tes, A-hiam filius SacharArarites.Eliphal filius Vr,nbsp;Hepher Mecherathites,Ahia Phelonites,Hef


Ben-iamin Scdeluda adpræfidiû in quo mo rabatur Dauid.Egrefiufq; eft Dauid obuiamnbsp;eis, et ait. Si pacifice veniftisad me vtauxi-liemini mihi,cormeum iungaturvobis. fiaunbsp;tem infidiamini mihi pro aduerlarijs meis,nbsp;cum ego iniquitatem in manibus non habea,nbsp;videat Deus patrum noftroru, et iudicet. Spi.nbsp;ritus veto induit Amafai principem inter triginta ,'et ait, Tui ftimus ó Dauid,er tecum filinbsp;IlafpaXjpax tibi,er paxadiutoribus tuis, tcc-nim adiuuatDeus tuus.Sulcepit ergo eosDanbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;_ uid, etconftituit principes turma: • Porro de

ro Carmclites,Naârai filius Azbai,Ioelfrater Manafte transfugcrunt ad Dauid, quando venicbat

-ocr page 348-

Dauid. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Verba dierum.

veniebat cum Philifthijm aduerlus Saul vt veicendum:Farinamj palathaSj vuam paftani, i.Re. xtf.b pugnaret:amp; non dimicauit cum eis. Ilquia ini vinumj oleum boues,, arietes ad omnem co-to confilio remifèrunt eum principes Phili- piam.gaudium qnippe erat in Ilrael.nbsp;fthinorum J dicentes J Periculo capitis noftrinbsp;reuerteturad dominum lu um Saul. Qi^andonbsp;igiturreuerfuseftin Siceleg^ transfugerûtad

D eû de Manaflcj Ednas^ScIozabad^ amp; ledihel, gt;•«. amp;Michaeligt;amp;Ednas’amp;Iozabadj StEliu,, amp;cnbsp;fmtlmm.s. 5alathijprincipesquot;militû’in Manalfe. hipræ-bucruntauxilium Dauid aduerfus latruncu-los:omnes enim erant viri fortifiimi amp;faAinbsp;funtprincipes inexercitu.Sed amp; per lïngulosnbsp;dies veniebant ad Dauid ad auxiliandum ci^nbsp;vlque dum fieret grandis numeruSjquafi exernbsp;citus Dei.Ifte quoqueeft numerusprincipûnbsp;exercitus, qui venerunt ad Dauid, cùrri eiletnbsp;in Hebron, vt transferrent regnum Saul adnbsp;eumjiuxtaverbû Domini. Filij luda portantes clypeum amp;haftam,lèx milliaoAingentinbsp;expeditiadprælium.De filijs Simeo virorumnbsp;fortißimorumadpugnandum, lèptem millianbsp;E centum. De filijs Leui,quatuor millia lèxcé-ti.Ioiadaquoque princeps de ftirpe Aaron^Scnbsp;cumeo triamillialeptingenti.Sadoc etiâ puernbsp;egregiæ indolis^ amp; domus patris eius^princi-pes viginti duo.De filijs auté Ben-iamin fra-tribus Saut tria millia. magna enim pars eorûnbsp;adhuclèquebaturdomum Saul.Porrô de filijsnbsp;Ephraim viginti millia oAingenttfortifsiminbsp;robore, viri nominati in cognationibus luis.nbsp;Et ex dimidia tribu Manalîe, decem amp; oAonbsp;millia^linguli per nomina fua venerunt vtcônbsp;char viri eruditi qui nouerant fingula temponbsp;ra J ad præcipiendû quid facere deberet Ilî'aetnbsp;principes ducenti : omnis autem reliqua tri-F bus^eorura confiliû lequebatur. Porrô de Zanbsp;bûlon qui egrediebantur ad prælium 8c fta-bant in acie inftruAi armis bellicis,quinqua-gintamillia venerunt in auxiliû.non in cor-de duplici.Et de Nephthal^principes mille amp;nbsp;cum eis inftruAi clypeo Schafta^ triginta amp;nbsp;lèptem millia.De Dan etiâ præparati ad præ-lium^ vigintioôlo millia lèxcenti. Et de Alèrnbsp;egredientes ad pugnamj amp;in acie prouocan-tes quadraginta millia. Trans lordanem auténbsp;de filijs Ruben, amp; de Gadj amp; dimidia partenbsp;tribus ManalTeinftruAi armis bellicisj, centûnbsp;viginti millia.Omnesifti viri bellatores expenbsp;diti ad pugnandum, cordeperfeAo venerunt muieius,amp;omnibus quæhabebat.nbsp;in Hebron jVtconftituerent regem Dauid fil *nbsp;nbsp;~

pervniuerfum Ifrael: fed amp; omnes reliqui ex ifiaeljVno corde erat vt rex fieret Dauid.Fuenbsp;runtque ibi apud Dauid tribus diebus come-dentes amp; bibentes..præparauerât enim eis fianbsp;tres fui.Sed amp; qui iuxta eos erant^vlque ad Ifnbsp;làchar amp; Zabûlon amp; Nephthalf afferebat panbsp;nés in afînisj amp; camelis,, amp; mulisj ôc bobus ad

J. A Chartath- tarim reducitur area Domim di domo tAbinadab^omm Ifrael cum ‘Dauidannbsp;te earn ludenttbusßd quianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;arcam lontin

gens àTyomino pereußuseß^auertiteamDa-uidin domum Obed-edom. lui ex eo tempore benedtxit‘Dominus.

CW. yi-s s s.

INijt autem confilium Dauid en tribunis amp; céturionibuSjamp;vninerfis principibuSjnbsp;amp;aitadomnécœtum IfiaeljSi placetvo-bis^amp;àDominoDeo noftro cgredinirfermonbsp;que loquor;mittamus ad fratres noftros reliques in vniuerlàs regiones Ilraeljamp; ad facer-dotes amp; Lenitas qui habitatinfùburbanis VFnbsp;biüjVt congregentur ad noSjamp; reducamus arnbsp;câ Dei noftri ad nos: non enim requihuimusnbsp;ea in diebus Saul.Et relpondit vniuerlà multi tudo vt ita fieret: placuerat enim lèrmo omnbsp;ni populo. Congregauit ergo Dauid cunAunbsp;Ilrael à Sihor Aegypti^ vlq; dum ingrediaris ,nbsp;Emathjlvt adduceret arcam Dei de Cariath-iarim.Et alcenditDauid amp;quot;omnisigt;vir’Ilraelnbsp;ad collera Cariath-iarim^ qui eft in luda , vtnbsp;alFerretindearcam Domini Deilêdentis fii-percherubim,vbiinuocatum eft nomen eius.nbsp;Impofueruntquearcam Deifuper plauftrumnbsp;nouûjdedomo Abinadab:Ozaautemj amp; frater eius minabant plauftrum.Porrô Dauid amp; qnbsp;vniuerlus Ifrael, ludebant coram Deo omninbsp;ftituerent regem Dauid. De filijs quoq; IlFa- virtute^in canticis amp; in citharis^ amp; pGlterijs,

amp; tympanisjamp; cymbalis^amp; tubis. Cùmautc perueniflent ad Aream-chidon/etendit Ozanbsp;raanum fuamjVtfuftentaretarcam:bos quip-pelalciuienspaululnm inchnauerat eam.Ira-tus eft itaque Dominus contra Ozam^Sc per-eufsit eumjleo quod tetigilTet arcam:amp;: mor-tuus eft ibi coram Domino . Contriftatufq; Dnbsp;eft DauidjCO quoddiuififlet Dominus Oza:nbsp;vocauitq ne locum ilium Diuifîo Ozaî^vlq;nbsp;in prælèntem die. Et timuit Deum tune temnbsp;porisjdicens,Quomodo polTum ad me intro-ducere arcam Dei?Et ob hanc caulàm no ad-duxit eâ adfcj hoc eft in Ciuitatem-Dauid,nbsp;fèdauertitin domum Obed-edom Gethxi-Manfit ergo area Dei in domo Obed-edomnbsp;tribus menfîbus : amp; benedixit Dominusdo-

s. Dauid acceptis à regeTyri lignis amp; bus ad extruendamßbi domum,à^îasducitnbsp;xores ac multosgignit hbsros, Ö; conßiltonbsp;mino bis ixdit ^hilijîhaos.

CW. XI11 r.

Ifitquoque Hiram rex Tyrinuntios \ ad Dauiâj amp; ligna cedrina, amp; artifices parictum lignorumquc:vt «difi-carcnt

/.

-ocr page 349-

Dauid.

carent ei óontinm. Cognouitque Dauid, eó lt;]uód confirmafiet eum Dominus in regemnbsp;fuperlfraeljamp;lubleuatumefl rcgnum fuumnbsp;fuperpopulum eins Ifrael.

‘•Re 6 Acccepic quoqiie Dauid alias vxores in Ie rußlem;genuitquefilio5 Stiîlias. IIEthæcnonbsp;minacûrum qui funt ei in lerufalem: Samuanbsp;9^^^. ® amp;Sobad,Nathan 8e Salom5,lebahar, amp;Eli-fûa,* amp;Eliphalet,Nogaquoque,8eNapheg,nbsp;8c Iaphia,E]ißima,8c Baal-iada, 8c Eliphaler.nbsp;llAudientes, autcmPliilifthijmeoquôdvn-duseflet Dauid in regem fuper vniuerfumnbsp;Ifrael^afcenderunt omnes vt quærerent eum;nbsp;quodcùm audilîct Dauid, egredus eftob-uiam eiSjPorrô Philifthijm venientes, difFu-fi funt in Valle-raphaim. Conluluitque Dauid Dominum dicens. Si alcendam ad Pnili-fthæoSjSc fi trades eos in manu mca ? Et dixitnbsp;C ei Dominus, Alcende , ôctradam eosin manu tua. Cumque illi alccndifient in Baal-pharafim,percufsic eos ibi Dauid, 8c dixit, Dinbsp;uifit Deusinimicos meospermanummeam,nbsp;ficut diuiduntur aquæ. 8c idcirco vocatumnbsp;eft nomen illius loci, Baal-pharafim. Derelinbsp;queruntqueibi deos fiiôs,quos Dauid iufsitnbsp;exuri. Alia etiam vice Philifthijm irruerunt,nbsp;8c diffufi funt in valle.Confuluitquerurfumnbsp;Dauid Deum:8c dixit ei Deus,Non afcendasnbsp;poft eos, recede ab eis, 8c venies contra ill osnbsp;exaduerfo pyronim.Cumqueaudieris loni-tum gradientis in cacumine pyrorum, tunenbsp;egredieris ad bellum, egrelfuseft enim Deusnbsp;antete,vtpercutiatcaftra Philrfthijin. Fecitnbsp;ergo Dauid ficutpræccpcrat ci Deus, 8c per-cuîsit caftra Philifthinorum, de Gaboo vlq;nbsp;Gazera. Diuulgatumque eftnomenDauidnbsp;in vniucrfis reeionibus , 8c Dominus déditnbsp;pauorem eius fuper omnes gentes.

5. ‘Deduâtur magno cum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;area T)si

in lerufalem comitante omnï Urael, faeer-doùiuiyero ac Leuiîis iuxta juaoffeiami-nifiranttbiii, eâ' ^icholdeß^Kit quot;Dauid coram area Jaltantem indutum flola bif ina amp; E-____fhodlineo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ckv. xv.

A Ty ft“oq^ fibi domos in Ciuitate-Da-''•4.a.b, fï uid:8c xdificauit locum arcæ Dei, teten ditqueei tabernaculum. Tune dixit Danbsp;uid, Illicitunieft vt à quocunque porteturnbsp;area Dei,nifi à Leuitis;quos elegit Dominusnbsp;ad portandum earn, 8c ad miniftrandum fibi,nbsp;vlq; insternû.Congregauitq; vniuerfum if-rael in IerÂlàlé,vt alferretur area Dei in locûnbsp;fuum quem prxparauerat ei. Neenô 8c filiosnbsp;Aaron 8c Leuitas. de filijs Caath, Vriel prin-^®psfuit; 8cfratreseiusquot;centum’viginti. Denbsp;^lt;^rari,Afuaprinceps:8c fratres eius dunbsp;*'•**•¦} centi quot;viginti’. De filijs Gerfom, loelprin-ceps:8c fratres eius centum’triginta’. De fi-

Paralip. I.


144.


lijs Elifâpha,Semeias princeps:8c fratres eius ducenti.De filijs Hebron, Eliel princeps : 8cnbsp;fratres eius odhoginta.De filijs Oziel,Amin.anbsp;dab princeps ; 8c fratres eius centum duode-cim.Vocauitque Dauid SadoeSC Abiathar lànbsp;cerdotes,8c Leuitas,Vri21,Âfaià,Ioel, Seme-iam, Eliel 8c Aminadab: 8c dixit ad eos, Vosnbsp;qui eftis principes familiarum Leuiticarum,nbsp;lànérificamini cum fratribus veftris, 8c alfer-te arcaiTl Domini Dei llrael ad locum qui ei

n II \ nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- Supr.ij.d.

præparatus elt;neltvtapnncjpio,quiano era-tis prælcntes, pereußirnos Dominus ; he 8c nunc fiat,illicitû quid nobis àgencibus.Sail-dtificati funt ergo lacerdotes 8c Leuita:,vt pornbsp;tarent arcam Domini Dei Ifrael.Et tuleruntnbsp;filij Leui arcam Defhcutpræceperat HMoy-lesiuxta verbum Dominfhumeris fuis,in vcnbsp;ctibus. Dixitque Dauid principibus Leuita-ruin, vt coftitucrent de fratribus fuis catorcsnbsp;in organis muficorum,nablis videlicet,8c ly-ris 8c cymbalis , vr relonaretin exceliis fi'ini-tus hrtitix. Conftitucruntquc Leuitas; Hemani filium Toel, 8c de fratribus eins Alaphnbsp;filium Barachiæ.de nlijs verb Merari, fratribus eorum : Ethan filium Cafiix. Etcura cisnbsp;fratres corum,in lecuodo ordinCjZachariamnbsp;8cBen Sc laziel 8c Semiramoth , 6c lahiel,8cnbsp;Ani, Eliab ScBanaiam 8c Maafiâ 8c Matha- Gnbsp;thiam 8c Eliphalu 6c Macenia 8c Obed-edonbsp;8c lehiefianitores, Porrocantores, Hernan,nbsp;Afiiph, 8c Ethan:in cymbalis æneis cóerepannbsp;tes.Zacharias ante 8c Ozicl, 8c Semiramothnbsp;8c lahiel 8c Ani 8c Eliab 8c Maafias 8c Bana-ias in nablis arcana cancabant. Porro Mathanbsp;thias 8c Eliphalu 8cMaceniasamp; Obed-edomnbsp;8c lehid ôc Ozaziu;in citharis pro odaua canbsp;nebant epinicion, Choncnias ante princepsnbsp;Leuitarum,prophetiæ præerat, ad prX’cincn-dam me}odiam;eratquippe valdefipiens. Etnbsp;Barachias 8c Elcana’.ianitorcsarcx.Porrd Se-benias 8c lofaphat 8c Nathanael 8c Amafài 8c j-jnbsp;Zacharias 8c Banaias ScEliczer lacerdotes,nbsp;clangebat tubis coram area Dei;8cObed-edonbsp;8c quot;lehias’erant ianitoresarcæ. il IgiturDa-uid Scoomnes’maiores natu llrael,amp; tribuni, i.Re.6.c.nbsp;iefiint ad deportandam arcam fœderis Dominbsp;ni deDoino Obed-edo cum lætitia . Cumq;nbsp;adiuuifiet Deus Leuitas qui portabatarcamnbsp;fc-fœderis’Domini, immolabatur lepte taurinbsp;Zi. lepte arietes, Porro Dauid erat indutus ftonbsp;labyßina, Scvniucrfi Lcuitæ qui portabantnbsp;arcâ,cantoresq;,Sc Chonenias princeps pro-phetiæ inter cantores.-Dauidauf etiam indutus eratephodlinco.Vniuerfusq; Ifrael dedunbsp;cebâtareâ fœderis Domini in iubilo. Sc loni-tu buccinae, 8c tubis, 8c cymbalis, 8c nablis 8cnbsp;citharis cocrepantes.Cumq; pcrucnidetarcanbsp;fœderis Domini vfque ad Cimtatem-Dauid,

Michol


-ocr page 350-

Dauid. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Verba dîerum.

S. Cbnfluuta arcatn tabernaculo fædensobla-tisj^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;populo à T)amd bsnedi^o,

ordïnamur yana Leuitarum minifieria co-ram arca^interpoßto cantico diuinx Uudii.

Ckv. XVI.

A nbsp;A Ttuleruntigiturarcam Dei^Sccon-

t.Reg. 6.d ftituerunt earn in medio tabernaculi A quodtetêderat ei Dauid:Sc obtulerütnbsp;holocaufta Sc pacifica coram Deo. Cumquenbsp;comp'eiTetDauidolFerés holocaufta Sc paci-fica, benedixit populo in nomine Domini.nbsp;Et diuifit vniuerfis per fingulos^à viro vfquenbsp;ad mulierem tortam panis^ Sc partem aftæ carnbsp;nis bubalæ, Sc frixam oleo fimilam. Confti-tuitq; coram area Domini de Leuitis^qui mi-niftrarent : Screcordarentur operum eins Scnbsp;glorificarentj atqj laudarent Dominum De-um Iftael : Alàph principem^Sc fecundû eiusnbsp;Zachariam. Porrô lahiel 8c Semiramoth 8cnbsp;lehiel 8c Mathathiam 8c Eliab 8cBanaiam 8cnbsp;Obed-edom, 8c lehiel fuperorgana Pfalterijnbsp;8c lyras; Aiaph autem^vt cymbalis perfonaret.nbsp;Banaiam verô 8c laziel facerdotes^ cancre tuba iugitercoramarcafœderis Domini. Inil-lo die fecit Dauid principem adçonfitendumnbsp;DominOjAfàphjScfratres eius.

IQDominoj 8cinuocate nomeeius: notas facite in populis adinuentiones eius.nbsp;Cantate ei^Sc plàllite ci;Sc narrate omnia mi-rabiliaeius.

JJ Laudate nomen làndû eius:lætetur cor quæ-rentium Dominum.

Quærite Dominum,8c virtutem eius:quæri-te faciem eius Temper.

Recordamini mirabilium eius quæ fecit : fîg-norum illius,8c iudiciorum oriseius.

Semen Iftael fèrui eius:filij lacobeledi eius. Iple Dominus Deus noftenin vniuerfà terranbsp;ludiciaeius.

Recordamini in (èmpiternum padi eius: fèr-monis que prxcepiyn mille generationes.

Quem pepigit cum Abraham: 8c iuramenti il lius cum Ilàac.

Et conftituit illud lacob in præceptum: 8c If-rael in padum lempiternum,

Dicens,Tibidabo Terram-Chanâan,funicu lum hæreditatis veftræ.

C û eflênt pauci numero,parui 8c coloni eius. Et tranfterunt de gente ingentem, 8c de regno ad populum alterum.

Non dimifit quéquam calumniari eos; lèd in-crepauit pro eis reges.

IlNolite tangere chriftos meos : Sein prophe- Pfal.jT*' tis meis nolite malignari.

Cantate Domino omnis terra : annunciate ex die in diera falutare eius.

Narrate in gentibus gloriam eius : in cundis populis mirabilia eius.

Quiaraagnus Dominus, Sc laudabilisnimis: 8c horribilis fuper omnes deos.

Omnes enim dij populorum,idöla:Dominus autem cœlos fecit.

Confefsio 8c magnificentia coram eo:fortitu do 8c gaudium in loco eius.

Aft'erte D omino familie populorum : afferte Domino gloriam 8c imperium.*nbsp;Dateigt;Domino’gloriamj nomini eius,leuatenbsp;lâcrificium, 8c venite in confpedu eius:8cnbsp;adorate Dominum in decore lando.nbsp;Commouèaturàfacie eius omnis terra: iplcnbsp;enim fundauit orbem immobilem.

Lætétur cttli,8c exultet terra:8c dicant in na-tionibus,Dominus resnauit.

Tonet marCjSc plenitudo eius; exultent agri, Sc omnia quæ in eis funt.

Tunc laudabûtligna Taltus coram Domino: quia venir indicate terram.

Confitemini Domino,quoniam bonus;quo niam inæternum milèricordia eius.

Et dicite. Salua nos Deus làluator nofter; 8c p congrega nos,8c crue de gentibus, vt confi-tearaur nomini làndotuo, 8cexultemusinnbsp;carminibus tuis.

Benedidus Dominus Deus Iftael ab æterno, vlqucin æternum; 8c dicat omnis populus.nbsp;Amen 8c hymnum Deo.

Dereliquititaq; ibi coram arcafœderis Do mini Alàph 8c fratres eius: vtminiftrarenfinnbsp;confpedu arcæiugiter per fingulos dies, 8c vinbsp;ces Tuas. Porrô Obed-edo, 8c fratreseius lêx-agintaodo : 8c Obed-edom filium Idithun,nbsp;8c Holà conftituit ianitores.-Sadoc autem là-cerdotem,8c fratres eius lacerdotes,coram ta-bernaculo Domini incxcello quod erat innbsp;Gabaon: vt olFerrent holocufta Domino lu-per altare holocautomatis iugiter,manè 8c venbsp;Tperè, iuxta omnia quæ lcripta funt in leg«nbsp;Domini, quam præcepitiftaeli. Etpoft eumnbsp;Hernan Sc Idithun^ôc rcliquos eledos,vnum-quenqu«

-ocr page 351-

Paralip. L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14-y

tuOjideoquelocutus es ftiper dotnûïèrui tui etiâinfuturû-.amp;fecifti me Ipetäabilem fiipernbsp;omnes homines Domine Deus. Quid vitranbsp;adderepoteft Dauid , cùmitaglorificauerisnbsp;lèruum tuumjamp;cognoueris eum ? Dominenbsp;propter fain alum tu um iuxta cor tuum feciftinbsp;omnem magnificentiam hanc amp;. nota eflenbsp;voluifti vniuerla raagnalia.Dominenoneftnbsp;fimilis tui; amp; non eft alius Deus ablquete^exnbsp;omnibus quos audiuimus auribus noftris.nbsp;Quis'enim ’ eft alius, vt populus tuus Iftael,nbsp;gens vnain terra ad quam perrexitDeus, vt Dnbsp;liberaretjamp; faceret populum fibi, magnitiinbsp;dine fua^ atque terroribus eijceret nationes ànbsp;facie eius , quem de A.e^yto liberarat?Et po-fuifti populum tuum Iftael tibi in populumnbsp;vlque in æternûjamp; tu Domine faclus es Deusnbsp;eius J Nuncigitur Domine, lèrmo quemlo-

Dauid.

quenque vocabulo fiiOjad confitendum Domino, Quoniam in æternû milèricordiaeius. Heman quoque Scidithun canentes tuba’, amp;nbsp;quatientes cymbala;5c omnia muficorum organa ad canendum Domino ; filios autemnbsp;Idithun fecit elle portarios. Reuerlufqueeftnbsp;omnis populus in doraum fuam:amp; Dauid,Ytnbsp;benediceret etiam domui fuæ.

«J. Co^ùanti ‘Dauid xdificare domum Domino fromittitur qui illamfit adificaturM^nbsp;quot;^nde Dauidgratias agit, Dei ergafi honita-temextollens. cap. x v i i.

CVm autem habitaret Dauid in domo fua,dixit ad Nathan prophetam, Eccenbsp;ego habito in domo cedrina : area autem fœderis Domini fub pellibus eft. Et aitnbsp;Nathan ad Dauid, Omnia quæ in corde tuonbsp;fiint fac-.Deus enim tecû eft. Igiturnoôle ilianbsp;fadus eft lèrmo Domini ad Nathan ,dicens, cutus es famulo tuo, amp; fuper domum eius,nbsp;Vade,amp; loquere Dauid lèruo meoiHæc dicit confîrmetur in perpetuum, amp; fàc ficutlo-Dominus,Nonædificabis tu mihi domum ad cutus es. Permaneatque,amp;magnificeturno-habitandum. Neque enim manlî in domo ex men tuum vlque in lèmpiternum: amp; dicatur.nbsp;eo tempore quo eduxilftaePvfque ad diem Dominus exercituum Deus Ilfael, amp; domusnbsp;hanc;lèd fui lèmper mutans locatabernaculi, —nbsp;amp; in tentorio manens cû omni Iftael. Nun-quid locutus fum làltem vni iudicum Iftael,nbsp;quibus præceperâ vt palcerent populum me-um, amp; dixi, Quare non ædilîcaftis mihi domum cedrinam ? Nunc itaque ficloquêris adnbsp;lèruum meum Dauid,Hæc dicit Dominusnbsp;exercituum, Ego tuli te, cùm inpalcuisfe-quereris gregem,vt elles dux populi mei Ifta-el.Etfui tecum quocunq; perrexifti: amp; inter-feci omnes inimicos tuos coram tCjfeciqj tibinbsp;nomen qualîvnius magnorum qui celebran-tur in terra.Et dedi locum populo meo Iftael:nbsp;plantabitur, Schabitabit ineo , Scvltrà nonnbsp;commouebitur.’nec fîlij iniquitatis atterentnbsp;cos, lient à principio, ex diebus quibus dedinbsp;indices populo meo Ift'ael, amp; humiliaui vni-uerlbs inimicos tuos.Annûtio ergo tibi,quôdnbsp;xdificaturus lit tibi Dominusdomum.Cum-que impleueris dies tuos vt vadasad patresnbsp;tuos, lulcitabo lerne tuum poft te, quod eritnbsp;de fîlij s tuis;amp; ftabiliam regnû eius. Ipfe ædi-ficabitmihi domum. amp; lîrmabo folium eiusnbsp;vlque in æternum. Ego ero ei in patré,amp; iplcnbsp;erit mihi in lîlium : amp; milericordiam meamnbsp;nonauferamab eo, licutabftuliabeoquian-regno meo vlque in lèmpiternum:amp; thronusnbsp;eius erit îîrmilsimus in perpetuum . Iuxtanbsp;omnia verba hæc, amp; iuxta vniuerfàm vilîo-nemiftam, lîc locutus eft Nathan ad Dauid.

; Cumque venifletrexDauid, ôdèdilTetcoram Domino, dixit, Quis egofum Domine Deus, amp; quæ domus mea, vt præftares mihinbsp;talia? lèd amp; hoc parum viftini eft in colpedu

Dauid 1èrui eins permanens coram eo .Tu e-nim Domine Deus meus reuelafti auriculam lèrui tui, vt ædificares ei domum : amp; idcirconbsp;inuenit feruus tuus fiduciam vt oret coramnbsp;te^Nunc ergo Domine tu es Deus: amp; locutusnbsp;es ad lèruum tuum tanta beneficia. Et cœ-pifti benedicere domui lèrui tui,vt fit lèmpernbsp;coram te:te enim Domine benedicente, benenbsp;dida erit in perpetuum.

5. Tralia Dauid ôr triluta gentilui imfo/îta atque offteiarij dw. CAP. x v 111.nbsp;FAétum eft autem poft hæc, vt percute- A.

ret Dauid Philifthijm , amp; humiliareti.Reg.S.a. eos,amp; tolleret Geth,et filias eius de manu Philifthijm ; percuteretqueMoab, et fieret Moabitæ lèrui Dauid, olferétes ei mimera . Eo tempore pereuftit Dauid etiam Adar-ézerregem Soba regionis Hemath,quandonbsp;perrexit vt dilataret imperium luum vlque adnbsp;Humen Euphrâten. Cepit ergo Dauid millenbsp;quadrigas eius, amp; feptem millia equitum,nbsp;ac viginti millia virorum peditum : fubner-uauitque omnes equos curruû, exceptis centum quadrigis quas relèruauit fibi. Superue- Bnbsp;nit autem 8c Syrus Darmalèenus,vtauxiliumnbsp;præberetAdar-ézer régi Soba:lèd et huius perte te fuit. Et ftatuameumin domo mea.amp;in euftit Dauid vigintiduo millia virorum . Etnbsp;poluit milites in Darmalèo, vt Syria quoquenbsp;lèruiret fibi, et offerret munera . Adiuuitquenbsp;eum Dominus in cundis ,ad quse perrexerat.nbsp;Tulit quoq^ue Dauid Pharetras aureas, quasnbsp;habuerant lèrui Adar-ézer: amp; attulit eas in le-rulàlem. Nec non de Tebath et Chun vrbi-bus Adar-ézer æris plurimum, dequo fecitnbsp;Salomon mare æneum, amp; columnas 8c valà

-ocr page 352-

Dauid.


Verba dierum.


C ænea.Quod cùm audifiet Thou rex Ilcmith, percußiHe videlicet Dauid oinnem exercitûnbsp;Adar-ézer régis Soba mißt Adoram filiurnnbsp;fiium ad regem Dauidj vtpoflularetab eo panbsp;cem^Sc congratularetur ei quod percufsifiet,nbsp;amp; expugnaîlet Adar-ézer.-aduerfàrius quippenbsp;erat Thou Adar-ézer, Sed amp; omnia vala au-rea, amp;argenteaj amp; ænea confccrauit Dauidnbsp;rex Domino cura argento amp; auro quod tule-rat ex vniuerfîs gennbusjtarii deldumæaamp;nbsp;Moabjamp;s filijs Ammon^ quàm de Philifthijmnbsp;D amp; Amalec. Abifai verô filius Saruiæpercuèitnbsp;Edom in Valle-lalinarunij decem 5c odo milnbsp;lia:8c conftituit in Edomprcefidium^vt fèrui-ret Idamæa Dauidzfàluauitque Dominus Danbsp;nid in cundis ad qux perrexerat. Regnauit ernbsp;go Dauid fuper vniuerfum Ilraeß ôc faciebatnbsp;indicium atque iuftitiam cunfto populo fuo.nbsp;Porto loab filius Saruiæerat Riper exercitû^nbsp;5c lolàphat filius Ahilud à comêtarijs. Sadocnbsp;filius Achitob^ 6cquot;Ahi-mélech’filius Abianbsp;Z«A,7, thar^lacerdotes;5c Sulà,fcriba. Banaias quoq;nbsp;filius loiadxïuper legiones cerethi 5c phele-thi:porrô filij Dauid priraiad manum regis.

5. Hanon rex Amntan,ßrms ‘Dauid, ^ui ad co ßolandum depatris morte y entrant, contume-lia affeÜîS,à T)auidinuaditiir ac yincttur ¦gt;»-na cum Syris auxiliaribus.

CAP. XIX.

A \ Cciditautemvtraorerctur Naas rex î.Rc.to.a filiorum Am mon, 6c regnaret filiusnbsp;¦^eius proeo.DixitqueDauidjFaciamnbsp;milèricordiam cû Hanon filioNaas : preftiticnbsp;enim mihi pater eiusgratiam. Mifitq; Dauidnbsp;nuntios adconlblandum eum fuper morte panbsp;tris fui.Qm cùm peruenifient in terram filio -rum AramoiijVt confolarentur Hanon^dixe-runt principes filiorum Ammon ad Hanon,nbsp;TuforhtanputaSj quôd Dauid honoris cau-fa in pattern tuum, milèrit qui confolarenturnbsp;temecanimaduertisjquód vt explorent, 6c in-uefiigent, 8c lcrutétut terram tuam venerintnbsp;adteierui eius.Igitur HanonpuerosDauidnbsp;decaluauit 5c rafit, 6c præcîdit tunicas eorumnbsp;g à natibus vfque ad pedes 8c dimifit eos . Quinbsp;cùm abijfient,5c hoc mandaflent Dauid, mi-fit in occurfiim eorum (grandem enim contunbsp;meliam fuftinuerant) 6c præcepit vt maneretnbsp;in Iericho,donec crelceret barba eorû,8c tunenbsp;reuerterentur.Videntes autemfilij Ammon,nbsp;quod iniuriam fecifient Dauid, tam Hanonnbsp;quàmreliquus populus, milèrunt mille talennbsp;ta argent! vt conducerent fibi de Mefopota-mia,ôcde Syria-Maacha, 8c de Soba currus 8cnbsp;équités.Conduxeruntque rrigintaduo millianbsp;curruum,8cregem Maâcha cum populo eins.nbsp;Qui cùm venifient caftrametati funt eregio-iieMedaba,Filij quoque Amraon congregatinbsp;de vrbibusfuis.veneruntad bellum. Qu^odefinbsp;alidiflet Dauid,mifit loab, 8c omnem exerci-tum virorumforcium:egreßiquefilij Amtnßnbsp;direxerût aciem iuxta portam ciuitatis : regesnbsp;autem qui ad auxilium eius vénérant, ièpara-tim in agro fteterunt.Igitur loab intelligensnbsp;bellum ex aduerlb , 8c poft tergura contra lènbsp;fieri, elegit viros fortifsimos de vniuerfo Ißnbsp;rael,8cperrexit cotra Syrum. reliquam autemnbsp;partem popuîi dédit fub manu Abißi fratrisnbsp;îuirSc perrexerunt contra filios Ammon. Di-xitque,Si vicerit mcSyrus,auxilio erismihiüinbsp;aût fuperauerint tcfilij Arnmon, erotibiinnbsp;pra;lidium.Côfortare,8c agaraus viriliter pronbsp;populo noftro,8cpro vrbibus Dei noftri;Donbsp;minus autem quod in conipedlu fuo bonurnnbsp;eft faciet. Perrexiv ergo loab, 8c populus qui Dnbsp;cum eo erat,contra Syrum ad prælium: 5c fu-gauit eos.Porto filij Arnmon videntes quodnbsp;fugifiet Syrus,ipfi quoq; fugerunt Abilai fra-trem eius,8cingreßi funt ciuitatem,reuerfi.ißnbsp;queeftetiamioabin lerufilem. Vidés autemnbsp;Syrus quod cecidilTet coram Ilracfmifit nuntios, 8cadduxir Syrumquierat tras Fltiuium:nbsp;Sophach autem princeps militiæ Adar-ézer,nbsp;eratdux eorum. Quqdcùm annuntiatum eßnbsp;let Dauid, congregauit vnitierfiim Iftael, 8cnbsp;tranfîuit Iordanem,irruitq ; in eos, 8c direxitnbsp;ex aduerlb aciemjillis contra pugnantibus.Funbsp;gît autem Syrus Ifi-ael:Sc interfecit Dauid denbsp;Syris fèptem millia curruum, 8c quadragintanbsp;millia peditum, 8c Sophach exercitus princi-pem.Vidcntes autem lerui Adar-ézer le ab Ißnbsp;tael eiramp;fuperaros,transfugerunt ad Dauid,8cnbsp;lèruierunt ei: noluitqiie vitra Syria auxiliumnbsp;præbcrefilijs Ara mon.

5. ‘Bella à Dauidproßere a^a aduerßum Am-monitasac ‘Philiß^ljaos, 'amp;'!nhisocciditurgi~ gasßnos habens digitQS,hoc eß fimtil.tsif.,

C A P. X X.

Adum eft antem poft annicirculum,eo tempore quololent reges ad bella procenbsp;dere, congregauit loab exercitum 8c ro-bur militiæ, 8c vaftauit terram filiorum Am-^nbsp;mon,perrexitque8cobßditRabba: porro Danbsp;uid manebat inlerußlem , quando loab per-cußitRabba, 8cdeftruxiteam.quot; Tulit autemnbsp;Dauid coronam Melchorn de capite eius, SCnbsp;inuenit in ea auri pondo talentum,8c precio-fißimas gemmas, fecitque fibi inde diadem^nbsp;nianubias quoqj vrbis plurimas tuîit.Populu ,nbsp;aût qui eratin eajeduxit;8c fecit fuper cos tri-bulas,8c trahas,8c ferratacarpenta tranfire,ita Bnbsp;vtdiftecarentur 8c contererentur: fie fecit Da -uid cundis vrbibus filiorû Ammon:8c reuer-fuscftcûomni populo Rio in lerußle. llPoft j.Re.i»’“’'nbsp;hæc initû eft bellû in Gazer aduerRim Phili-fthxos;


/

-ocr page 353-

Dauid.

C fthÿosàiî quo pcrcußit Sobochai HuGitbi-tes;Saphîi de genere raphaim , amp;humiliauit eos. Aliud quoque bellum geftungt;eR aduer-fus Philifthæos, in quo percußit Adeodatusnbsp;filius Saltus''Beth-lchemites’fratrem Goliathnbsp;Gethæi ycuius haftæ lignum erat quafilicia-torium texentium. Sed amp; aliud belluhi accidie in Geth , in quo fuir homo longifsimus,nbsp;(çnos habens digitos^id eft fimul vigintiqua-tuonqui amp; ipfède Rapha fuerac ftii pe gene-ratus.Hicblalphemauit Ißael:amp; percußit eünbsp;Jonathan filius Samaa fratris Dauid. Hi fontnbsp;filij Raphain Geth^ quicecideruntin manunbsp;Dauid amp; lèruorum eius.

; nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• 5. T)auidpoj)ulumnumerando T)eumoffendes,

i- nbsp;nbsp;nbsp;peße qua,m ex tribus elegeratpertutttur, doneç

'Deum orationsplacaret, amp; altarein area Or-nan Jebufai erigeret. cap. x x i.

Onfurrexitautem Satan côtra Ißael: *•^*.»4.3 1-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; incitauit Dauid vt numeraret Ißa-

^el.Dixitque Dauidad Ioab,amp; ad prin * -cipes populiste; amp; numerate Ilrael à Rcr-fi-bee_,vîque Dan : amp; afFerte mihi numerum^ vtnbsp;lciam.RefpónditqjIoab J Augeat Dominusnbsp;populum iuum centuplum, quàm furit:nÔn-nedominemi rex^ omnesfèrui tui funt?qua-rc hoc quærit dominus meuSj quod in pecca-tura reputetur Ißaeli? Sed fermo regis magisnbsp;præualuit : egreflufq; eft loab, amp; circuiuit v-niuerfum Iftael ; Sc reuerftis eft lerulàlem.nbsp;Deditq'ue Dauidi numerum eorum quos cir-cuierat ; 8c inuentus eft omnis numerus Ifra-èl, mille millia^ 8c centum millia virorum c-‘•'«rtii.ij ducentium gladium:de ludaautem’quadrin-genta’lèptuaginta milita bellatoru.Nam Leutnbsp;8c Ben-iaminnon numerauit : eo quôd loabnbsp;inuitus exequeretur regis imperium . Dilpli-cuit auté Deo quodiulTum erat; 8c percußitnbsp;Iftael. Dittitque Dauid ad Deum^peccaui ni-mis vthoc facerem : oblecro auferiniquita-.j^ temfèrui tui^quia infipienter egi. Etlocurusnbsp;eft Dominus ad Gad VidentemDauidis , di-cens, Vade 8c loquere ad Dauid, èc dietgt;ei\nbsp;Hæc dicit Dominus, Trifi tibi optionem do:nbsp;vnum quod volueris elige,Sc faciatibi.Cum-queveniflêtGadad Dauid,dixitei, hæc dicitnbsp;, Dominùs.Elige quod volueris:aut tribus an-nis peftilentiam:*auttribus menfibus te fu-gere hoftes tuos, 8c gladium eorû non poftenbsp;euadcrc : aut tribus diebus gladium Domini,nbsp;8c morte ycrlàri in terra, 8c angel um Domininbsp;interficere in vniuerfts finibus Iftael : nuncnbsp;igitur vide quid relpondeam ei qui mißt me.nbsp;Et dixit Dauid ad Gad,Ex omni parte me an-guftiæ premunt : led melius mihi eft,vtinci-dam in manus Domini, quia multsc funt mi-lerationes eius; quàm in manushomihum.nbsp;Mißt ergo Dominus peftilentiam in Iftael:

/

Paralip. I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;146

8c ceciderüt de Iftael leptuaginta millia virorum.Mifttqüöquean^elum in lerufalem, vt perCuteret earn : cum que percuteretur, viditnbsp;Dominus: 8c milertus eft luper magnitudinenbsp;màli:8cimperauitangeloquipercutiebat,Sufnbsp;ficit,iâceflèt manus tua.Porrô angelusDo-mini ftabat iuxtaaream Oman lebulæi. Le- Cnbsp;uansq; Dauid oculos fuos, vidit angclum Donbsp;mini ftantem inter cœlum 8c terrain , 8ceua-ginatumgladiû in manu etus,8c verfum co-tra lerulalem:8c cectderunt ta iplè,quàm ma-iores natu veftiti cilicijs,proni in terram.Di-xitq5 Dauid ad Deum . Nonne ego ftim quinbsp;iußi vt numeraretur populus.^ Ego qui peccanbsp;uijcgo qui malum feci:ifte grex quid commenbsp;ruit i Domine Deus meus vertatur oblecrönbsp;manus tua in me,8cin domû patris mei:popunbsp;lus autem tuus non percutiatur. Angelus aût 'nbsp;DominipræcepitGadvt diceret Dauidi, vtnbsp;afeenderet, extrueretq; altare DominoDeonbsp;in area Oman lebufei. Aicendit ergo Dauidnbsp;iuxtalermonem Gad,quem locutus ei fueratnbsp;ex nomine Domini. Porrô Oman cüm fufpenbsp;xiftet,5cvidilletarigelum, quatuorqj filij eiusnbsp;cum eo, ablcondcrunt le:nam eo tempore tc-rebat in area tritiçum, Igitur cùm veniret Dauid ad Ornan,conlpexit etim Oman, 8c pro-eeßit ei obuiamdearea,8c adorauit cum pro-nusinterra . Dixitqjei Dauid, Damihilocûnbsp;areæ tuæ, vt ædificem in ea altâre D omino:itanbsp;vt quantum valet argent! accipias ,8c cefletnbsp;plaga à populo. Dixit aût Ornam ad Dauid,nbsp;Toile, 8c faciatdominus meus rex quodcûq;nbsp;ei placet: led 8c boues doinfiolocauftiim, amp;nbsp;tribulas inligna,8c tritiçum in làcrificiû,Omnia libcnspræbebo . Dixitqueei rex Dauid,nbsp;Nequaquam ira fiet,lèd argentum dabo quannbsp;tum valet: neque enim tibi auferre debeo, 8cnbsp;ficoftèrre Domino holocaufta gratuita.De-ditergo Dauid Oman pro loco , lîclosaurinbsp;iuftißimi ponderis lèxcêtos. Etædificauit ibinbsp;altare Domino;obtulitq ue holocaufta, 8c pa-çifica; 8c inuocauit Dominum, 8c exaudiuitnbsp;cumin ignede cælo fuperaltare holocaufti.nbsp;PræcepitqueDominus angelo; amp; conuertitnbsp;gladium fuum in vagina. Protinus ergo Dauid, videns quôd exaudiftèteum Dominus innbsp;area Oman Iebufæi,immolauit ibi vidimas.nbsp;Tabernaculum autem Domini,quod feceratnbsp;llMoylès indelèrto,8c altareholocauftorû,ea Exo.jtf.b.nbsp;tempeftate erat in excello Gabaon . Et nonnbsp;præualuit Dauid ire ad altare,vtibi oblècraretnbsp;Deum: nimio enim fuerat in timoréperterri-tus,videns gladium angeli Domini.

S. 'Praparat Dauid neceffariaadadificandum tetnplum Domini) quod Salomoni pracipit 'vtnbsp;extruat)Deumjjlsmper feduîo colat) exhortainbsp;principes quot;Vt illijtnt auxilio.

T i

CAP.


-ocr page 354-

Dauid. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V erba dierum.

CAP. XXII.

Ixitq; Dauid , Hxc eft domus Dei_,amp; hocaltarein holocauftum Ifrael.Etnbsp;praeccpit vt cogregarentur omnes pronbsp;fèlyti de terra Ilrael, amp; conftituit ex eis lato-

mos ad cedendos lapides amp; poli en dos vt ædi-ficaretur domus Dei.Ferru quoq; plurimum ad clauos ianuarum, Sc ad commifluras atq;nbsp;iunéturas praeparauit Dauid : Sc «ris pondusnbsp;innumcrabile.Ligna quoq;cedrina no pote-rant æftimari.quaî Sidonij amp; Tyrij deportaucnbsp;rat ad Dauid.Et dixit Dauid, Salomon filiusnbsp;meus puer paruulus eft amp; delicatus ; domusnbsp;autemqua ædificarevolo Domino, taliseflcnbsp;debet vt in cûÆtis regionibus nominctur: prænbsp;parabo ergo ei neceflaria. Et obhSc caufam,nbsp;ante mortem fuamomnes prKparauitimpen-B las. Vocauitque Salomonê filium fuü;8c prae-cepiteivt ædifîcaretdomû Domino Deo Israel. Dixitq; Dauidad Salomonern, Filimi,nbsp;voluntatis meæ fuit vt ædificarem domû nomini Domini Dei mei. Sed fadus eft fermo

Domini ad mejdicens, Multû languincm ef-fudifti,8c plurima bella bellafti:nópoteris x-dificare domû nomini meo, canto efFufofan-guine coram me.-filius qui nafcetur tibi, erit vir quietißimus: faciam enim eu requiefcerenbsp;ab omnibus inimicis fais per circuitum:8c obnbsp;hanc caulam Pacificus vocabitur: Sc pace. Scnbsp;i.Reg.j.a. otifi dabo in Iftael cundis diebus eius. Illplenbsp;^Reg.'^'.b ædificabit domum nomini meo ; Sciple eritnbsp;mihiin filium,Scego eroilli in pattern: firmanbsp;boquefolium regnieius fupcrIlraclin æter-C num.Nunc ergo fili mi, fit Dominus tecü Scnbsp;prolperare, Sc ædificadomum Domino Deonbsp;tuo,ficut locutus eft de te.Det quoq; tibiDonbsp;minus prudentia 8c fenfum, vt regere poßisnbsp;Ifrael,8c cuftodire legéDomini Dei tui.Tûcnbsp;enim proficerepoteris,fi cuftodieris madata,nbsp;Sciudicia quæpræcepit Dominus Moyfi vtnbsp;doceret Ilrael.-coforrare amp; virilitcr age, ne ti-meas,neq; paueas.Ecceego in paupertatc meanbsp;præparaui impenfas domus Domini, auri ta-lenta centum millia, 8c argenti mille millianbsp;talentorum:æris veto, 8c ferri non eft pôdus:nbsp;vincitur enim numerus magnitudine ; lignanbsp;amp; lapides præparaui ad vniuerlà impédia. Hanbsp;bes quoq; plurimos artifices, latomos, 8ccæ-mentanos,artificesq; lignorum, 8c omniumnbsp;artium ad faciendum opus prudentißimos innbsp;auro Scargento 8cære 8c ferro, cuius noneftnbsp;numerus.Surge igitur,8cfac Sc erit Dominusnbsp;tecum.Præcepitquoq; Dauid cundis princi-pibus Ilrael, vt adiuuaret Salomonern filiumnbsp;fiium,Cernitis,inquiés, quod Dominus Deus vefter vobiß:ü fit,8c dederit vobis requiemnbsp;per circuitum, Sctradiderit omnestgt;inimicosnbsp;?.10. gt;veftros’in manus veftras, 8c fiibieda fit terra coram Domino, 8c corä populo eius. Prx-beteigitur corda veftra 8c animas veftras ; vtnbsp;quæratis Dominum Deum veftrum: Sccon-furgite 8c ædificate ßnduariu Domino Deo;nbsp;vt introducatur area fœderis Domini,8c valànbsp;Domino con{ècrata,in domum quæ ædifica-tur nomini Domini.

S. Dauidfènex,Salomonê rege deßgnato,nume~ ratorum Leuitarum ofßcia deßgnat^^Moyfi^nbsp;ßlij Leuitis annumerantur. CAP. x x 111.

IGitur Dauid fenex 8c plcnus dierum, re- A gem conftituit Salomonern filium fiiumnbsp;fuper Ilrael.Et congregauit omnes principes, Ißael,8c ßcerdotes atq; Leuitas.Numcnbsp;ratiq; funt Leuiræà*viginti’annis,8cluprà;8cnbsp;inuenta fiint triginta odo millia virorum.Exnbsp;hiselefti funt, amp;diftributi in minifteriü domus Domini viginti quatuor raillia;præpofinbsp;torumautem 8ciudicû,lèxmillia.Porro quatuor millia ianitores: 8c totidéplàltcscanétcsnbsp;Domino in organis quæ fecerat ad canendu.nbsp;IIEtdiftribuiteos Dauid per vices filiorû Le-ui,Gerlon,videlicet,8c Caath,8c Merari.cgt;Finbsp;lijGerfon: Leedan, 8cSemei. Filij Lccdan;nbsp;princeps labiel Sc Zethan,8c loci, tres . Filij Bnbsp;Semei : Salomith 8c Hofiel Sc Aran, tres: iftinbsp;principes familiarum Leedan. Porto filij Semei; Leheth, Sc Ziza, Sc laus, 8cBaria.ifti filij Semei, quatuor.Erat autem Lcbetb prior,nbsp;Ziza lècüdus.'porró laus Sc Baria non nabucnbsp;runt plurimos filios,8c idcirco in vnafamilianbsp;vnaq; domo coputatifunt.Filij Caath.Amrinbsp;8cIßar,Hebron Sc Oziel,quatuor.IIFilij Am g’. '**nbsp;ram,Aaron 8c Moyles. IISeparatusq;cft Aaronbsp;vtminiftraretin San(ftolandorum,ipfe Scfilij eius inlempiternum, Scadolerct incefumnbsp;Domino lècûdum ritumluû, acbenediceretnbsp;nominieius in perpetuum. Moyfi quoq; hominis D ei filij annumerati funt in tribu Lcui,nbsp;Filij Moyfi:Gcrfom Sc Eliezer. Filij Gerfom:nbsp;Subuel primus. liFuerunt autem filij Eliezer;nbsp;Rohobia primus: 8c no erant Eliezer filij alij.nbsp;porro filij Rohobia multiplicati funt nimis. Cnbsp;Filij Ilaar.-Salomith primus.Filij Hebron;le-riau primus,Amarias lecundus, lahaziel ter-tius,Iecmaam quartus.Filij Oziel.Michapri-mus,Iefia lecundus. Filij Merari ; Moholi 8Cnbsp;Mufi.Filij Moholi; Eleazar Sc Cis. Mortuusnbsp;eft autem Ele.azar, Sc non habuitfilios,ledfi-lias.-acceperuntquecas filij Cis fratres earum.nbsp;Filij Mufi.’Moholi Sc Eder Sclerimoth,nbsp;Hi filij Leui in cognationibus Sc familijs fins,nbsp;principes per vices, Sc numerum capitû fin-gulorum qui faciebant opera miniftcrij domus Domini à viginti annis, Sc fupr.à. Dixitnbsp;enim Dauid,Rcquiem dedit Dominus Deusnbsp;Ilfael populo fuo,Sc habitationem leriißlcninbsp;vlq; in æternû. Nec erit officij Leuitarum vtnbsp;vitra


-ocr page 355-

Dauid.

vitra portent tabernaculum, amp; omnia vaG e-ius ad rtiiniftrandum.Iuxtapræcepta quoque Dauid nouißima fupputabitur numerus fi-D liorum Leuia viginti annis amp; fuprà. Et crûtnbsp;(ub manu-fill o rum Aaron in cultum domusnbsp;Dominijin veftibulis amp;. in exedris^amp;inloconbsp;purificationisjamp;in lanótnario, amp;in vniuer-fisoperibus minifterij rempli Domini. Sacernbsp;dotes autemjfuper panes propolitionis^ amp; adnbsp;fîmilæ facrificiu^Si ad lagana amp; azima amp; fiir-ad’earrendu’amp;fuper omne pon-’ dus atq; menfurarn. Leuitæ veró vt ftent manbsp;neadconfitendumj Sccanendum Domino:nbsp;fimiliterqj ad verlperamjtam in oblationebonbsp;iocauftorum Doming quàm inlàbbatliis amp;.nbsp;Calendis amp; Iblennitatibus reliquis iuxta nu-merum 8c ceremonias vniufcuiufquerei, iu-giter coram Domino.Eteuftodiant oblèruanbsp;tiones tabernaculi fœderiSjSc ritum Gnélua-rijj 8c oblèruationemfiliorum Aaro fratrumnbsp;fiiorum, vt miniftrent in domo Domini.

5. Familiarum Eleó^r amp; Ithamar yices. 24. in minißsrio Domini à Dauid deßgnantur,nbsp;reliquorwnjj Leuitarumfamiliaßmiliterßrnbsp;te aißribuuntur.

CAP. XXI II I.

A Orrô filijs Aaron hæ partitiones étant.

I Filij Aaro:Nadab amp; Abiu amp; Ele.izar 8c '•* Itbamar. Mortui funtautem Nadab 8cnbsp;Abiu ante pattern fuum abfq; liberis: Geerdonbsp;tioq;funélus eft Eleazar amp; Itbamar. Et diuinbsp;fit eos Dauid_,quot;id eft’Sadoc de filijs Eleazari,nbsp;amp; Ahi-mélecb de filijs Itbamar lecundu vices fuas amp; minifterin . Inuentiq; funt multonbsp;plures fill) Ele.azarin principibus viris.quàmnbsp;filij Ithamar.DiuifitautciSjboceft filijs Eleanbsp;zar principes per familias ledecim : amp; filijsnbsp;Ithamar per familias 8c domos fuas oâo.Pornbsp;,rô diuifit vtralq; inter Ic familias fortibus:eratnbsp;enim principesfiinâuarij^amp; principes Deltanbsp;B defilijs Eleazar^qua defilijs Ithamar^Defcri-pfitq; cos Semeias films Nathanael Icriba Le-uitesj cora rege 8c principibus., amp; Sadoc Geernbsp;dote,8c Achi-melech filio Abiathar^principinbsp;bus quoq; familiarum Geerdotaliu amp;Lcuitinbsp;Carum:vnam domû^quæ cæteris præerat.,Eleânbsp;zar:amp; alteram dom û, quæ fub G habebat cæ-teros Jthamar. Exiuitautem fors prima loia-ribjGcunda ledei^tertiaHarimj quarta Seo-rim,quinta Melchia^ Gxta Maiman., Gptimanbsp;Accos^oé^uà Abia^nona lefuajdécima Sechenbsp;nia^vndecima Eliafib^duodecima lacim, ter-tiadecima Hoppha^decimaquartaj Isbaab^de-C cimaquintaBelgajdecimafextaEmmerjdeci-maftptimaHezirjdecimaoélauaAphGsjdeci-manona Pbeteia^vicefima Hezechief vieefi-ma prima lachiiij vicefimaGcunda Gamulnbsp;vicefimatertia DalaiâujviccfimaquartaMaa'

Paralip. L 14.7 ziâu. Hævices eorum fecundum minifterianbsp;ftia^vtingrediantur domum Domini amp;iuxtanbsp;ritum fuum fub manu Aaron patris eorum:nbsp;fient præceperat Dominus Deus iGael. Porto filiorum Leufqui reliqui fuerantj de filijsnbsp;Amram crat Subael; amp; de filijs Subael, lehe-deia.Defilijs qnoqj Rohobiæprinceps lefias,nbsp;iGari veto filins Salemoth:filiusq) Salemothnbsp;labath-.filiusqj eiusIeriauoprimusbAmarias igt;-9«nbsp;Gcundus^Iahaziel rertiuSjIecmâam quartus.nbsp;Filius OziefMicha-.filius Micba., Samir.Fra-terMicha4efia:filiusqj lefixjZacharias.Filijnbsp;Merari:Moboli amp; Mufi. filius Oziâu; B éno.nbsp;Filius quoqj Merari: Oziâu amp; Soam amp; Zac-ebur 8c Hebri.Porrô Moholi filius: Eleazar^nbsp;qui non habebat liberos.Filius veto Cisjeranbsp;meel.Filij Mufî:Moholi ^Eder amp; lerimoth.nbsp;Ifti Filij LeuiGcundum domos familiarumnbsp;luarum. MiGruntq; amp; ipfi fortes contra fra-tresfuos filios Aaron coram Dauid rege^ 8cnbsp;SadoCjôc Ahi-mclecbj 8c principibus familianbsp;rum Geerdotalium ScLeuiticarumj tam ma-iores, quamminores, omnesforsæqualicernbsp;diuidebat.

5. Exßlijsj^ßaph^Hemanamp;Iditbuncanto-rtbw^f 'altti ac citharœdii ,yigintiqtiatuorfa milia ac 'vicesß)rtc dißribuuntur.

CAP. XXV.

IGitur Dauid 8c magiftratus exercitus G- A gregauerunt in minifterium filios AGphnbsp;8c Heman 8c Iditbun:qui prophetarentnbsp;in citharis.,8c pGlterijs, 8c cymbalis Gcûdumnbsp;niimerum fuum dcdicato fibi officio feruiennbsp;tes.Defilijs AGph:Zacchur 8cIoGph 8cNa-thania 8c AGrela^filij AGph.-fub manu AGphnbsp;quot;propbctantes’iuxta regé.Porro Idirhun:filij ipraphetM-Idithû^GodoliaSjSorijIeGiaSj8c HaGbiaSjScnbsp;MathatbiaSjGx, fub manu patris fui Idithun,nbsp;qui in citharaprophetabat fuper confitentesnbsp;8c laudantes Domiiium. Heman quoq; ; filijnbsp;HemanjBocciâujMathaniâujOzief Subuef Bnbsp;8c lerimothjHananias^HananhEliatha., Gednbsp;delthi ,8c Romemthi-ézerj8c lesbacalfa, Melnbsp;lôthi,Othir,Mahazioth : omnes ifti filij Heman quot;Videntes’regis in Grmonibus Dei.vt ,nbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 J- / Tx

exaltaret cornu.-dcditquc Deus Hernam nlios quatuordecim,8c filias tres. Vniuerfi fub manu patris fuiadeantandum in templo Dominbsp;ni diftributi erant in cymbalis,8c pGlterijs,8cnbsp;citharis, inminifteria domus Domini iuxtanbsp;regem: AGph videlicet Sc Idithun 8c Heman.nbsp;Fuit autem numerus eorum cû fratribus Gis,nbsp;qui erudiebant canticum Domini,cundi donbsp;doresducenti oâogintaoclo . MiGruntquenbsp;Grtes per vices fuas, exæquo ta maior quamnbsp;• minor, doctus pariter 8cindodus. Egrefiaq;

eft Grs prima loGph, qui eratde AGph. Se-• cunda Godoliæ, ipfi 8c filijs eius, 8c fratribus

3

-ocr page 356-

Verba diefum.

in domo Domini. Miflæ funtergo fortes ex

orié taliSj Selcmiæ. Porrô Zachariæ filio eius.

Dauid.

eins duodecim.Tertia Zachur^filijs 5cfratri-bus eius duodecim. Quarta Hari, filijs amp; fra- xquo^Sc paruis amp; magnis per familias fiias in tribus eius duodecim. QmntaNathanix^filijs vnamquanque portarum. Cecidit ergo lorsnbsp;amp; fratribus eius duodecim.Sexta Bocciau^fi- orietalisj Selemix. Porrô Zacharix filio eius,nbsp;, lijs amp; fratribus eius duodecim.Septima Ifree- viro prudentifiimOjamp; eruditOjlortitö obtigitnbsp;la,filijs 8c fratribus eius duodecim. Odlaua le plaga leptentrionalis.Obed-edom verö 8c fi-làix, filijs 8c fratribus eius duodecim . Nona lijs eiuSjad auftrumün qua parte domus, eratnbsp;.Mathanix, filijs 8c fratribus eius duodecim. feniorum concilium.Sephim 8c Holà ad occi Cnbsp;Deciraa Semeix,filijs 8c fratribus eins duode lt;nbsp;cim.Vndecima Azareel,filijs 8c fratribus eiusnbsp;D duodecim.Duodecima Halabix, filijs 8c fratribus eins duodecim. Tertiadecima Subael,nbsp;filijs 8c fratribus eins duodecim.Quartadeci-ma Mathathix, filijs 8c fratribus eius duodecim. Quintadecima lerimoth, filijs 8c fratribus eius duodecim.Sextadecima Hananix, finbsp;lijs 8c fratribus eiusduodecim. Septimadeci-ma lesbacafix, filijs 8c fratribuseius duodecim.OAauadecima Hananijfilijs 8c fratribusnbsp;eius duodecim. NonadecimaMellóthi, filijsnbsp;8c fratribus eius duodecim . Vicefima Elia-thajfilijs 8c fratribus eius duodecim . Vicefima prima Othir,filijs 8c fratribus eius duodenbsp;cim.Vicefimalecunda Geddelthi,filijs 8c fratribus eius duodecim. Vicefima tertia Maha-ziothjfilijs 8cfratribus eius duodecim. Vecefinbsp;ma quarta Romemthi-ezer, filijs 8c fratribusnbsp;eius duodecim.

5. 'Temßi taninres deßgnantur,amp;• queeporta làuroslàndorû, quælàndificauitDauidrex, à qua fatniliaßt cuflodiendaßorte dißomtur,nbsp;item qui theßauros amp; yaßa ßacra eußodiant.

CAP. XXVI.

A Tquot;*VIuifiones ante ianitorum . de Coritis I Ï M.elelemia,filius Core,de filijs Alàph.

Filij MelèlcmixzZacharias primoge-nitus,Iadihel lècûdus,Zabadias tertius Jatha nael quartus,Aelam quintusjohanan fextus,nbsp;Elioenai leptimus.Filij aute Obed-edom.-Se-meias primogenitus,Iozabad lecundus,Ioahanbsp;tertius, Sachar quartus, Nathanael quintus,nbsp;Amniiel lextus, Ifiachar leptimus, Phollathinbsp;odauuszquia benedixitilliDominuszSemeixnbsp;autem filio eius nati funt filij, prxfeöti fami-liarum fuarumzerantenim viri fortißimi. filij ergo Semeix.'Othni, 8cRaphael,8c Obed,nbsp;Elzabad, 8c fratres eius viri fortißimi z Eliunbsp;quoq;j8c Samachias.omnes hi,de filijs Obed-edom z ipfi 8c filij8c fratres eorum fortißiminbsp;ad miniftrandum,lexagintaduo de Obed-e-dom. Porrô Melèlemix filij, 8c fratres eorumnbsp;ß robuftißimijdecem 8c odo. De Holà autem,nbsp;id eft de filijs MerarizSemri princeps (non e-nim habuerat primogenitum, 8cidcirco po-luerateum pater eius,in principemz) Helciasnbsp;lecüdus, Tabelias tertius,Zacharias quartus:nbsp;omnes hi filij,8cfratres Hoßjtredecim.Hi di-uifi funtinianitores,vt lèmper principes cu-ftodiarum,licut 8c fratres eorum miniftrarctnbsp;in domo

dentem iuxta portam quæ ducit ad viam aJgt; cenfionis; cuftodia contra cuftodiam. Ad o-rientemvcrôj Leuitælèx : amp; ad aquilonem,nbsp;quatuor per diem : atque ad meridiem fîmili-terin die_,quatuor.-amp; vbi eratconcilium^ bininbsp;amp; bini. In cellulis quoque ianitorum ad occinbsp;dentem quatuor in via : binique per cellulas.nbsp;Hæfuntdiuifîones ianitorum filiorum Co-rCjSc Merari. Porrô Acbias erat luper thelau-ros domus Dei^ amp; valalanótorü. Filij quoq;nbsp;Ledan^filij Geribnni; deLedan principes fa-miliarum^Ledan amp; Gerfonni, lehicli.Filij Ienbsp;hielizZatha amp; loeP'fratres’eius fiiper thefau-ros domusDominijAmramitis amp; Ifàaritisjamp;nbsp;Hebronitis amp;Ozihclitis.Subael autem filiusnbsp;Gerfom^filij Moyß^pr«poßtus tbefàuris.Tranbsp;ter’q uoq ue eius EliezetjCuius filius Rababia,nbsp;amp; huius filius Ifiûas^Sc huius filius loramjhunbsp;ius quoq; filius Zechri, amp; huius filius Sele-mith. ipfe Selemith, amp; fi-atres eins fiiper the-

J amp; principes familiarûjamp; tribuni,amp; centurio-ncSjamp; duces exercitus^ de bellis, amp; manubijsnbsp;præliorura qux confècrauerant ad inftaura-tionem amp; fiipelleélilem rempli Domini.Hxcnbsp;autem vniuerfii /àndificauir Samuel Videns,nbsp;amp; Saul filius CiSj amp; Abner filius Ner.Sc loabnbsp;filius Saruiæ ; quot;omnelque’fànôtificauerantea '»fir }«.»}•nbsp;per manum Selemith, Si. fratrû eius. Ilaaritisnbsp;veto præerat Chonenias^Sc filijs eius ad opéra forinfècus fuper Ilrael ad docendum amp; iu-dicandum eos.Porrô de Hebronitis Hafabias,nbsp;èi. fratres eius viri fortifiimi^mille fèptihgen-ti præerantlfraeli trans lordanem contra oc-cidentemjncunâisoperibusDomini amp;innbsp;minifterium regis.Hebroi^itarum autem prinnbsp;ceps fuit leria iecundum familias, cogna-tiones eorum.Q^adragefimo anno regni Danbsp;uidrecenfîti lunt; amp; inuenti funt viri fortifiinbsp;mi in lazer Galaad, fratrelque eius robuftio“nbsp;ris ætatisjduo millia fèptingenti principes fa-miliarum . Prajpofuit autem eos Dauid rexnbsp;Rubenitis amp; Gadditis^dimidix tribuiManaf-fèjin omne minifterium Dei amp; regis.

5. T^cenß:Mur diiodeitm^rincipe^i ^ttorutnß^~ guitßio menß yigmttquatuof mtlhbusnbsp;rant, adhteiprincipesßu^riefcÜi tribuum thenbsp;faurorum,reli^tt^jy lubßantia régis recenßtt-quot;nbsp;tur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. XXVII. .

Fihj

-ocr page 357-

Dauid.

AT^lUj àutem IGael fecundum numcrum fuurrijprincipes familiarum, tribuni 6£nbsp;centurioties 6c præfeftij quiminiftra-bant regi iuxta turmas fuasjngredientes amp;e-gredientes per ßngulos menfes in anno : vi-gintiquatuor millibus finguli præerant. Pri-înæturmæin primo menfè lesboam præerar finbsp;iius Zabdiel: amp; fub eo viginriquatuor millia.nbsp;Defilijs PhareSj princeps cunftorum princi-pum in escercitii méfè primo. Secundi menfisnbsp;nabebat turmam Dudia Ahohites, amp;: poft fènbsp;alter nomine Macellotb, qui regebat partemnbsp;exercitus viginriquatuor millium . Düxquo

' iasfilius Ioiadæ'’lacerdos’ : 8c in diuifioncfiia viginriquatuor millia.Ipfèeft Banaias fortif-fimus inter triginta,Sc fiiper triginta. præeratnbsp;auté turmx ipfius Amizabad filius eius.Qm*’'nbsp;tus^menfe quarto, Azabel frater loab^Sc Za-badias filius eius poft eü : óc in turma eins vi-B gintiquatuor millia.QnintuSj menlcquinto^nbsp;princeps Samaoth Iczerites : Sein turmaeiusnbsp;viginriquatuormillia. SextuSjmcfêlextOjHi-ra filius Acces Thecuites: Sc in turma eius vi-gintiquatuormillia. Septimus, raéfèfèprimo.nbsp;Helles Pballonites de filijs Epbraim.-Sc in turnbsp;ma eius viginriquatuor miIlia.Olt;ftauus,méfênbsp;odauo, Soboebai Hufathites de ftirpe Zara-hi:8c in turma eius viginriquatuor millia.N’onbsp;nus,menfè nono, Abiezer Anathotites de filijs lemini : Sc in turma eius viginriquatuornbsp;millia.Dccimus,menlè decimo Marai, Sc ipfènbsp;Netophathites de Jtirpe Zarahi : Sc in turmanbsp;eius vigintiquatuor millia^Vndecimus, men-fevndecimo, Banaias Pharathonites de filijsnbsp;Ephraim:amp; in turma eius viginriquatuor milnbsp;lia.Duodecimus,menfeduodecimo, Holdainbsp;NetophatiteSjde ftirpe Gothoniel : Sc in tur-

C ma eius viginriquatuor millia.Porró tribubus præerant in Ifrael, Rubenitis, dux Eliezer filius Zechri: Simeonitis, duxSapbatias filiusnbsp;Maacha:Leuiris,Hafabias filius- Camuel.-Aa-ronitis, Sadoc:Iuda, Eliu frater Dauid ; Ifla-char,Amri filius Michael, Zabulonitis,Iefmanbsp;ias filius Abdiæ:Nephthalitibus, lerimoth films Ozriel: filijs Ephraim, Olee filius Oza-zimdimidix tribui Manafïe,Ioel filiusPhadanbsp;ix;8c diraidix tribui Manafle in Galaad, lad-do filius Zacharix : Ben-iamin autem , lafielnbsp;filius AbnenDan veró, Ezrihel filiusleroha.nbsp;hi princip'bs filiorü Iffael. Noluit aüté Dauidnbsp;numerate cos à viginti annis inferius : quianbsp;dixerat Dominus vt multiplicaret Ifrael qua-fi ftellas coeli. loab filius Saruix cceperat nu-“PiXi.a, metare,llneccompleuit: quia fiiperhocirair-ruetat in Iftael : Scidcirco numerus eorïi quinbsp;fuerant rccenfiti^ non eft relatus in faftos régis Dauid.

Paralip.I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14.S

Super thefauros autem regis fuît Azmoth D filius Adiel. hi s autem thefauris qui erSt in vr-bibus,8cin vicis,8c in turribusprxfidebatlo-nathan filius Ozix. Operi autem ruftico, Scnbsp;agricolis qui exereebant terram, prxerat Ezrinbsp;filius Chelub : vinearumqj cultoribus, Seme-ias Romathites:cellis autem vinarij|s,Zabdiasnbsp;Aphonites. Nam fiiper oliueta Sc ficeta, quxnbsp;erantin campeftribus,Balanan Gcdcritcs: f«-per apothecas autem olei,Iöas. Porró armen-tis qux pafcebantur in Saron,prxpófitus fuitnbsp;Setrai Saronites,8cfiiper boues in valIibus,Sanbsp;phatfilius Adli:fupercamelosveró,Vbil Ifinanbsp;elites:Sc fuperafinoSjIadias Meronaçhites: funbsp;peroues quoqueïaziz Agarenus .omnes hi,nbsp;principes fubftantix regis Dauid. lonathannbsp;autem patruus Dauid,confiIiariuSjvir prudésnbsp;Sc literatus : ipfè Sc lahiel filius Hachamoni,nbsp;erant cum filijs regis. Achitophcletiamconfinbsp;liarius regis Sc Chufiii Arachites amicus régis . Poft Achitophel fuit loiada films Bana-ix, Sc Abiathar/Princeps autem exercitus regis eratloab.

J. Dauidÿraparaîisad tsmpli adificaMnëom-nibtis necejjar ijs,Salomonern ynitterfosj^prin^ cipes conuocatos exhoriatur ad mandata T)etnbsp;Cuflodienda ipraßribens forma temßixdif-candi. cÄp. xxviii.

Onuöcauit igitur Dauid omnes prin- A cipes Ifrael, duces tribuum,Sc prxpofinbsp;tos turmarum, qui miniftrabant régi;

tribunes quoq; Sc ceturiones, Sc qui prxerât fubftâtiæ Scpolfeßionibusregis: filiofqj fuosnbsp;cum eunuchis,6c potentes. Sc robuftifsimosnbsp;quoique in exercitu lerufajem. Cumquefur-rexiflet rex. Sc ftetiftèt, ait. Audite mefratresnbsp;mei,Sc populus meus eogitaui vtxdificaremnbsp;domum in qu.! requiefeeret area fœderis Domini, Sc fcabcllum pedum DeinoftriîSc adx-dific3ndum,omniaprxparaui. Deus aût dixitnbsp;mihi, IlNoiixdificabis domum nomini meo: a.Reg, 7.bnbsp;eo quod fis vir bellator. Scfânguiné fudcris.nbsp;Sedelegit Dominus Deus Ifrael me de vrii-Bnbsp;uerfadomopatris mei,vtefrem rex fuper Ifrael in fempjtfTnum: de luda enim elegit prinnbsp;cipestporrodexlomo luda, domû partis mei:nbsp;Sedefilijs patris mei, plaçuitei vt meeligeretnbsp;regem fuper cunéium Iffael (ISed Sc de filijs Sapi.s.b»nbsp;mcis (filios enim mihi multos dédit Domi-nus)elegit Salomonern filium mcum,vt ftde-retin thronoregni Domini,fuperIfrael,dixicnbsp;que mihi Salomon filius tuus xdificabit domum meam , 8£quot;atria’mea : ipfuni enim elegi quot;altariA.titnbsp;mihi in fili,û,Sc çgc) ero ei in patremÆtfirma-bo regnum eins ÿfque in æternum, fi perfèuenbsp;rauerit facereprxcepta meajSc iudi,cia,ficut Scnbsp;hodie.Nunc'çrÆO coram vriiuerfi) ecttu Ifraelnbsp;audiente Deonoftrojcuftodite 8c perquirite

T 4 cunda

-ocr page 358-

Dauid.


Verba dierum.


cunàa mandata Domini Dei noftri; vt pof-ßdcatis Terra bonam j amp; relinquatis earn fi-lijs veftris poft vos vfque in fèmpiternum. Tu autem Salomon fili mi, fcito Deum pa-tris tuijamp; ferai ei corde perfedOjSc animo vonbsp;Pfalm.7, luntariodiOmniaenim corda fcrutatur Do

minus j amp; vniuerfas mcntium cogitationes intelligit.Si quæficris cum^inuchies:ft autemnbsp;dereliqueris eü^ proijciet tcin æternum. Nücnbsp;ergo quia elegit te Dominus vc xdificares donbsp;mum lanétuarij, confortare amp;perfice. Deditnbsp;autem Dauid Salomoni filio ftio deftriptio-nem porticuSjSc remplisse cellariorum^Sc cœnbsp;naculi, Sccubiculorum in adytis, 5cdomusnbsp;propitiationis,nccnó Sc omnium quæ cogitanbsp;uerat atriorum , 5c exedrarum per circuitumnbsp;in thefauros domus Domini Sc in thefaurosnbsp;fanétorum^ diuiftonumque facerdotalium Scnbsp;Leuiticarum^in omnia opera domus Domi-nij ÔC in vniuerfa vaia minifterij templi Domini. Aurum in pondère per ftngula valà minbsp;nifterijjArgenti quoq; pondus pro vaforumnbsp;ÔC operum diuerfttatc.Sed Sc in candelabra aunbsp;rea 5c adlucernas corum,aurum promenfuranbsp;vniufcuiufquc candelabri 8c lucernarum. Similiter amp; incandelabra argentea, Sc in lucer-nas eorum pro diuerfttate menfuræ, podus arnbsp;''»»Mfon.ij genti tradidit. Aurum quoq; dedit in'menlas’nbsp;propofttionis pro diuerfttate 'menfarum’;

U ftmiliter Sc argentum in alias mcnlas argen-teas. Ad fulcinulas quoq; Sc phialas,8c thuri-bula ex auro puriftimo, Sc leunculos aurcos pro qualitate menfuræ pondus diftribuit, innbsp;leunculü Scleunculü.Simili ter Sc in leones arnbsp;genteos diuerfum argéti pondus lèparauit.Alnbsp;tari autem in quo adoletur incenfum,aurumnbsp;purifsimum dedit;vt ex iplb fieret fimilitudonbsp;quadrigæ chérubin extendentium alas^Sc ve-lantium arcam fœderis Domini. Omnia (inquit) venerunt Icripta manu Domini ad me,nbsp;vt intelligerem vniuerla opera exemplaris.

Dixit quoq; Dauid Salomoni filio luo,Vi-riliter age,8c cofortarCjSc fac.-ne timeas^Sc ne paueaSjDominus enim Deus meus tecûerit,nbsp;Sc no dimittet te, nee derelinquet,donec pernbsp;ficias omne opus miniftrij domus Domini.nbsp;Ecce diuiftones lacerdotum Sc Leuitarum,innbsp;quot;«fwwiw- omne'minifteriumjdomus Dominiaftiftuntnbsp;/fenj'.ji. tibi,5c parati funt,8c nouerut tarn principes;nbsp;quam populus facereomnia præcepta tua.

S. ^cenfentur impen/àà ‘Dauidin xd^ißcium templi prxparata^quibui principes acpoptilusnbsp;plurima adijeiunt donaria: T)auid benedicensnbsp;quot;Dominum or atpro Salamone ac populonbsp;ßtcrißdijs cum ingenti Ixtitia oblatis , 'V»-gitur ficundo Salomon in regem pro patrenbsp;^auid, cpui anno regni quadragefimo inpate quieuit.

CAP. XXIX.

LOcutusque eft Dauid rex ad omn'ein A ecclefiam, Salomonern filium meuwnbsp;vnum elegie Deus, adhuc puerum SCnbsp;tenellum: opus enim grande eft, nequeenimnbsp;hominipræparaturhabitatio, led *Deo.Ego »pjwinMnbsp;autem totis viribus meis præparaui impenlasnbsp;domus*Dei mei.Aurum ad valà aurea, Sc ar- »puniä*nbsp;gegturn in argentea,æs in ænea, ferrum in fernbsp;rea,ligna ad lignea; Sc lapides onychinos, ÔCnbsp;quafi ftibinos, Scdiuerforumcolorum , om-nemquepretiofumlapidem , Semarmorpa-rium abundantiftime.Sc fuper hæc quæ obtu-li in domum Dei mei,de peculio meo aurumnbsp;6c argentum do in templû Dei mei, exceptisnbsp;his quæ præparaui in ædem fanétam.Tria mil Bnbsp;lia talenta auri de auro Ophir:8c lêptem mil-lia talentorum argent! probatiftimi; ad deau-randos parietes templi. quot;Et’vbicunqueopus «n-i*nbsp;eft aurum',deauro,5cvbicunque opuseftar-gentum deargento opéra fiant permanus ar-tificCuSc ftquis lponteolFerr,impleat manuranbsp;fuam hodie, Sc ofiêrat quod voluerit Domino. Polliciti funt itaq; principes familiarum,nbsp;Scproceres tribuum Ilfael,tribuni quoque 8cnbsp;centuriones , Sc principes gt;principum’ pof- p-.tf*nbsp;lèlsionumregis. Dederuntque inoperado-mus Domini auri talenta quinque millia, ÔCnbsp;Iblidos decem millia ; argent! talenta decentnbsp;millia,Sc æris talenta decem 8c odo milliaifernbsp;ri quoq; centum millia talentorum. Et apudnbsp;quencunque inuenti funt lapides, dederuntnbsp;in 'tbelàuros’ domus Domini,per manum lanbsp;hiel Gerfonitis.Lætatusq; eft populus, cùm Cnbsp;vota * Ipontepromitterent: quia corde totonbsp;olFerebant ea Domino; lèd Sc Dauid rex lætanbsp;tus eft gaudio magno. Etbenedixit Dominonbsp;coram vniuerlàmultitudine;8cait, Benedic-tuses Domine Deus Ifrael patris noftriabnbsp;æterno in æternum. Tua eft Domine magni-ficentia, 8c poten tia,8c gloria, atque viétoria,nbsp;Sctibilaus-.cunûa enim quæ incœlo funt, 8cnbsp;in terra, tuafuntztuumDomineregnum, ÔCnbsp;tu CS fuper omnes principes. Tuæ diuitiæ, ÔCnbsp;tua eft gloria: tu dominaris omnium : in manu tua virtus Sc potentia,in manu tua magninbsp;tudo Scimperium omnium.Nuncigitur De-us nofter confitemur tibi, amp; laudamus nomenbsp;tuû inclytû. Qms ego, Scquispopulus meus, pnbsp;vtpoßimus hæc tibi vniuerlà promittere?tuanbsp;lunt omnia: Sc quæde manu tuaa2:cepimus,nbsp;dedimus tibi . Peregrin! enim fumus coramnbsp;te Sc aduenæ,ficut omnes patres noftri.llDies jjpi.t.b»nbsp;noftri quafi .vmbra fuper terram , Sc nullanbsp;eft mora. Domine Deus nofter, omnishæcnbsp;copia quam parauimus vt ædifîcaretur domus nomini lânâo tuo , de manu tua eft, ÔCnbsp;tuafunt omnia.Scio Deus meus quodprobesnbsp;corda.

-ocr page 359-

Dauid.

eordâ, amp; /împliciratem diligaSjVftde amp; ego in fimplicitate cordis mei lærus obtuli vniuerfànbsp;hæc:amp; populum tuum^qui hicrepsrtus eft^vinbsp;E di cû ingenri gaudio tibi ofFerre donaria. Donbsp;mine Deus Abraham,, amp; Ilâac^ amp; Ifi-ael patrûnbsp;noftrorumjCuftodi in sternum banc volun-tatcm cordis eorum,, Sc lemper in veneratio-nem tui mens ifta permaneat.Salomoni quonbsp;quefiliomeo da cor perfedum^ vtcuftodiatnbsp;mandata tua, teftimonia tua, amp; ceremoniasnbsp;tuasjamp; faciat vniuerfâ;amp; ædifîcet ædé , cuiusnbsp;impenfàs paraui.Præcepitautem Dauid vni-ucrfs ecclefîs^Benedicite Domino Deoquot;no-ftro’. Et benedixit omnis ecclefia Dominonbsp;Deo patrum fuorum.- amp; inclinauerunt fe, amp;.nbsp;adoraueruntDeumjamp; deinde regem.Iinrao-plaueruntque viâimas Domino; amp;obtulerûtnbsp;holocauftadiefèquenti, taurosmillCj ariètesnbsp;millcjagnos mille cum libaminibus fuis,amp;nbsp;niuerfo ritu abundantißimein omnem Ifrael.nbsp;Et comederuntj amp; biberunt coram Dominonbsp;jjg jJJq çyJP grandi læntia. IIEt vnxerunt lenbsp;cundo Salomonernfilium Dauid. Vnxeruntnbsp;autem eum Domino in principem, amp; Sadocnbsp;inpontificem . Seditque Solomon fuperfo-

Paralip.I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14p

îium Domini in regem pro Dauid pâtre fuo, amp; cundis placuit: 8c paruitilli omnis Iß-ael.nbsp;Sed 8c vniuerfi principes 8c potentes,8c eun-di filij regis Dauid dederiint raannm, 8cfub-iedi fuerunt Salornoni régi. Magnificauit ergo Dominus Salomonern fuper omnem 11-rael.-8c dédit illi gloriam regni^qualem nullusnbsp;habuit ante eum rexllrael. Igitur Dauid fi- Gnbsp;lins liai regnâuit fuper vniuerfum Ifrael. Etnbsp;dies quibus regnâuitfiiperIlraeffueruntquanbsp;dragintaanniùn Hebron regnâuit leptem annbsp;nisj 8c in lerulàlem annis trigintatribus . Et j.Reg.i.Cinbsp;mortuus eft in lènedute bona^ plenus dieru,nbsp;8c diuitijsj8c gloria. Et regnâuit Salomon filins eiuspro eo.Geftaauté Dauid regis prio-ra 8c nouilsima lcripta fiint in libre Samuelisnbsp;Videntis,,8c in libro Nathan Prpphetæ,a*-que in volumine Gad Videntis: vni-uerfiqueregni eins 8c fortitudi-nis,8c temporum quæ tran-

fierunt fiib eo^ fiue in Ifrael , fine in cundis regnis terrarum,

Secun-


-ocr page 360-

Secundus Liber Paralipomenon

Hehraicè^ibreHaiamini-j.

5. Ollatis mille hoflifi à Salomone in Gabacn do pientiam additü diuitifi glorianbsp;currut amp; équités congregat.nbsp;nbsp;nbsp;c A P. i.

onforTAtvs eft ergo Sa lomon filius Dauid inregnonbsp;fuOj8cDominus*eratcum eo,nbsp;8c magnificauit eum in excel-lum.Præcepitq; Salomo vni-

ucrfo Ilraelijtnbunisjamp;centurionibuSjamp;du-cibus^ Sciudicibus omnis Ifraelj Scprincipi-bus familiarum: amp; abijt cum vniucrfa multi-tudine in Excelfum Gabaon, vbi erat taber-naculu fœderis Domini, quod fecit Moyles famulus Dei^in folitudine. Arcain autem Deinbsp;adduxeratDauid de Cariath-iarim in locumnbsp;quern pratparaueratci, amp;vbi fixcr.it illi tabernbsp;naculum^hoc eft in lerulalem. Altäre quoq;nbsp;g æneum.ilquod fabricatus fueratBeleleel filiusnbsp;B Vri filij Hur,ibi erat coram tabernaculo Domini: quod amp; requiliuit Salomon 8c omnisnbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eccIefia.Alcenditq; Salomon ad altare æneû,

co ram tabernaculo fœderis D omini,amp; obtu-lit in eo mille hoftias. Ecce aut in ipla nolt;fte apparuit ei Deus^dicens^Poftula quod vis,vtnbsp;demtibi.Dixitque SalomonDeo, Tufeciftinbsp;cum Dauid patre meo milericordia magnam:nbsp;amp; conftituifti me regem pro eo. Nunc ergonbsp;Domine Deus impleatur fermo tuus, quemnbsp;pollicitus es Dauid patri meo; tu enim me fenbsp;ciftiregem fuperpopulum tuum multii, quinbsp;i.Par.iS.b tainnumerabiliseft^quam puliiis terrât, IIDanbsp;Sapi. j).l^ mihi lapientiam 8c intclligentiam, vt ingre-diar amp;cgrediar coram populo tuozquis enimnbsp;poteft huncpopulum tuumdigne, qui tamnbsp;grandis eft,iudicare.’Dixit autemDeus ad Sanbsp;lomonê,Quia hoc magisplacuit cordi tuo,5cnbsp;non poftulafti diuitias,8cfubftantiam,8cglonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i -

riam,neque animas eorum qui te oderant,led quiIciatIculperecxlaturas cum hisartificibus

hec dies vitæ plurimos : petifti autem lapientiam 8c Icientiam , vt iudicarepoßis populG meum,fuperquemconftitui te regem, Sapi-entia 8c feientia data funttibi:diuitias autemnbsp;8c fubftantiani 8c gloriam dabo tibi,ita vt ntilnbsp;lus in regibus nec ante te,nec poft te fuerit fi-milistui.IlVenit ergo Salomo ab excellb Ga- j.R*’’®*nbsp;baon in lerulalem coram tabernaculo fœde- Pnbsp;ris,8c regnauit fiiper Ifiael. Cogregauitq; fi-bi currus 8c équités, 8c fadi funtei mille qua-dringéticurrus, 8cdüodccim milliaequitum;nbsp;8c fecit eos elle in vrbib us q uadrigaru m, 8c cunbsp;regelnïerulàlem. Praebuitquerex argentum 'nbsp;8c aurum in lerußle quafi lapides j 8c cædrosnbsp;fninusilli noBe afparens datezpetitamfa- quafi fycomoros,quaenalcunturincampeftrinbsp;bus multitudinemagna.llAdducebanturautenbsp;ei equi de Aegypto, 8c de Coa à negotiatori-bus regis,qui ibanc,8c emebant pretio,quadrinbsp;gam equorum lexcentis argeteis, 8c equitumnbsp;centum quinquaginta : fimiliterde vniuerfisnbsp;regnis Cethæorum,8càregibus Syriæ emptionbsp;celebrabatur.

lt;S. Ordinatispro templo adificando operarzjs^Sa-lomon cum rcpe Hiram conuerzit de mittend» erudito artifice lignis^ ad templifiru^uratnnbsp;ctedendis. CAp. i i.

DEcreuit autem Salomon ædificaredo A mû nomini Domini,8c palatium fibi.nbsp;Et numerauit leptuaginta millia vironbsp;rum portantium humens,8c odoginta millianbsp;qui cæderantlapides in montibus, præpofi-tosqj eorumtriamillialèxcentos.Mifîtquo- .g»nbsp;que ad Hiram regem Tyri,dicenS5llSicut egi-fti cum Dauid patre meo, 8c mififti ei lignanbsp;cedrina,vtædificaretfibi domum,in qua Schanbsp;bitauit;fîc fac mecum vt ædificsm domum nonbsp;mini Domini Del mei,vt conlècrem eam adnbsp;adolendum incélumcoramillo, Scfumigan-da aromata, amp; ad propofîtionem panum lèmnbsp;piternam, 8c ad holocauftomata manc 8c ve-iperè,làbbathis quoq;,8cneomenijs,8c folen-nitatibus Domini Del noftri inlempiternibnbsp;quæmâdata funtifraeli. Domus enim quam gnbsp;ædificare cupio, magna eft;magnus eft enimnbsp;Deus nofterfuper omnes deos. Qms ergonbsp;poterit præualerc , vtædificetei d’^gnarndo-mû?fi cœlum, 8c cœli cœlorum capereeu ne-queunt:quantus ego fiim,vtporsimxdificar©nbsp;ei domûclèd ad hoc tantum, vt adoleatur in-cenfum corâ illo, Mitte ergo mihi virû erudinbsp;tü, qui nouerit operari in auro 5c argéto, ærenbsp;ôeferro, purpura, coccino, Schyacintho, 8c

quos

z

-ocr page 361-

Salomon. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Paralip. IL 15^0

qnosmeenm habeoin ludæa amp; IcruGlem, intrinlècus auro mundißimo. Domum quo-B quos præparauit Dauid pater meus. Sed amp; li- que maiorem texit tabulis ligneis abiegnis amp;nbsp;gnacedrinamittemihi, Scarceuthina, amp;pi- laminasauri obriziaffixitpertotumißulpßt-nea de Libanoilcio enim quôd lèrui tui noue que in ea palmas, amp; quafi catenulas le inuicénbsp;tint cædere ligna de Libano, amp;erunt lerui compleôlentes. Strauit quoque pauimentumnbsp;meicum (èruis tuis,vtparétur mihi ligna plu-rima.Domus enim quam cupio ædificare,nbsp;magna eft nimis amp;inclyta.Prætereaopcrarijsnbsp;qui cæfuri fùnt ligna,{èruis tuis dabo in ciba-ria tritici coros viginti millia,amp;hordei corosnbsp;totidem,*olei quoq; ßta viginti millia.Dixit

quot;ctretoi.i. autem Hiram rexTyn per literas, quas mile-rat Salomoni, Quia dilexit Dominus popu-lum ßium, idcirco te regnare fecit fuper eum. Et addidit,dicés, Benediftus Dominus Deusnbsp;Ißael, qui fecit cœlum amp; terram, qui déditnbsp;Dauid régi filium ßpientem SteruditumSenbsp;lenßtum atqueprudentem,vtædificarec domum Domino amp; palatium fibi.Mifi ergo tibi virumprudentem Seßienrißimum Hiramnbsp;pattem meum,filiû mulieris de filiabus Dan;nbsp;cuius pater fuit Tyrius, qui nouerit operarinbsp;in auro 8c argento, ære amp; ferro 5c marmore,nbsp;8c lignis,in purpura quoque 8c hyacintho 8cnbsp;byfib 8c coccino ; 8c quifeiat cælare omnemnbsp;fculpturam, 8cadinuenire prudenter quod-cunq;in opere necefiarium eft cum artifici-bus tuis, 8c cum artificibus domini mei Dauid patris tui.Triticumergo, 8c hordeum, 8cnbsp;oleum, 8c vinum, quæ pollicitus esâominenbsp;mi,mitteßruis tuis .Nosautem cædemus ligna de Libano, quot neceflaria habueris 5cnbsp;applicabimus ea ratibus per mare in loppe:nbsp;tuumautem erit transferre ea in lerußlem.nbsp;Numerauit igitur Salomon omnes viros pro-felytos qui erant in terra Ifrael,poft dinume-rationem quam dinumerauit Dauid pater e-ius; 8c inuenti funt centum quinquaginta trianbsp;millia 8c ßxcenti.Fecitque ex eis feptuagintanbsp;millia, qui humeris onera portarent, 5c octo-ginta millia qui lapides de monribus cæde-rent;triaautem millia, 5c fexcentos præpofî-tos operum populi.

• Templum extruitur eufortieu, yelo, amp; dua-____ biti colwmnü ante fores tepli. CAP. lïl. A I T cœpit Salomon ædificare domumnbsp;l’ DominiinIerufalem,inMote-moria,nbsp;qui dcmonftratus fucrat Dauid patri e-ius,in loco que parauerat Dauidin areallOr-•gt;hr.\td ’^^^^^bulæi. Cœpit autem ædificare mefeß-cundo, av»o quarto regni fui. Et hæc funtnbsp;fundamenta quæ iecit Salomon,vtædificaretnbsp;domû Dei, longitudinis cubitos in menßranbsp;primaßxaginta,latitudinis cubitos viginti.nbsp;Porticum verb ante frontem,quæ tendeba-tiir in longutn iuxta menfuram latitudinisnbsp;domus,cubnovurn viginti.-porrô altitudo cennbsp;tum viginti cubitorum erat;8c dcaurauit eam

rempli prcciofißimo marmorejdecôre multo. Porrô aunim eratprobatißimum_, de cnius lanbsp;minis texit domnm_, amp; trabes eins, amp; poftes,nbsp;amp; parietes^ÔC oftia.-8c cælauit cherubim in panbsp;rietibus. Fecit quoque domum Sandilando-ruradongitudinem iuxtalatitudinem domus,nbsp;cubitorum viginti:amp; latitudinem il militer vinbsp;ginti cubitorum; amp; laminis aureis texit eam,nbsp;quafi ralentis fexcentis. Sed amp; clauos fecitnbsp;aureos, ira vt fînguli claui fîclos quinquage-nosappenderenticœnacula quoque texit au-ro.Fecit eriam in domo Sandißndorum ehe Gnbsp;rubim duos,opere ftatuario:amp;texit eos auro.nbsp;Alæcherubim viginticubitis extendebantur,nbsp;ita vt vna alahaberet cubitos quinque, amp; tannbsp;geret parictem domus ; amp; altera quinquecubitos habens, alam tangerer alterius cherub.nbsp;Similirercherubalterius ala,quinquehabebatnbsp;cubitos,Si tangebat parietemiSc ala eius altéra quinque cubitorum,alam cherubalteriusnbsp;contingebat. Igitur alæ vtriußjue cherubimnbsp;expanfæ erant, amp; extendebanturper cubitosnbsp;vigintiûpfî autem ftabanteredis pedibus, Sznbsp;facies eorum erant verfead exteriorem do-Dnbsp;mum.Fecit quoquellvelum ex hyacintho,purnbsp;purajCocco,amp;byflo: amp;intexuitci cherubim,nbsp;ante foresetiam teraplillduas columnas, quæ ler.ji.e.f*nbsp;triginta amp; quinquecubitos habebant altitudinbsp;nisiporro capita earuin, quinque cubitorum.nbsp;Neenon amp; quafi catenulas inoraculo, amp; fu-perpofuit eas capitibus columnarum : malo-granata etiam centum,quæ catenulis interponbsp;fuit.Ipfds quoque columnas pofùit in veftibunbsp;lo rempli,vnam à dextris, amp; altéra à finiftris;nbsp;earn quæ à dextris erat,vocauit Iachin,amp; quænbsp;ad læuam,Booz.

5. Confiru^io altar'ts xnei,marisfiißlis,dece con charum^candelabrum.menfarum.phialarunt^nbsp;ac (.æterorum qM ad templum sius^ ornatumnbsp;pertinsbant.

CAP. 111r.

FEcit quoque altare æneum viginticubi A torum longitudinis, amp; viginri cubitorû j.Reg-7«e»nbsp;latitudinis,amp; deeem cubitorum altitudinbsp;nis. Mare etiam fufîle deeem cubitis à labionbsp;vlquead labium, rotundum per circuitum:nbsp;quinq; cubitos habebat altitudinis,amp;funicunbsp;lus triginta cubitorum ambiebat gyrum eius,nbsp;Similitudo quoque boum crat Ribterillud;8Cnbsp;deeem cubitis quædam extrinfècus cælaturæ,nbsp;quafi duobus verhbus aluum maris circui-bant.Boues autem erantfufiles: amp; ipfum manbsp;re fuper duodecim boues impofitû erat,quo-

rum tres

-ocr page 362-

Salomon.

rum tres refpiciebant aclaquiloné,, amp;alij tres ad occidentenij porró tres alij meridié, amp; tresnbsp;quireliqiii erantj orientenijhabentes marefunbsp;perpofitum: pofterioraautemboum erat in-B trinfècus fub mari. Porró vaftitas cius habe-bat menfura palrai, amp; labium illius crat qua-filabium calicis^vel repandililijicapiebatquenbsp;tria millia metretas.Fecit quoq; conchas decern-.Se pofuit quinque à dextris^ amp; quinquenbsp;à fîniftris^vt lauarentin eis omnia quæ in honbsp;locauftum oblaturi erant : porró in mari Ea-cerdotes lauabantur. Fecit autem Secandela-'’iuffatrSt.i bra aurea dccem^ lècundum Ipeciem quaquot;iuf-lcrat’fieri : amp; poEiit eain templo, quinque ànbsp;dextrisjSc quinque à finiftris.Necnon Se mennbsp;fis decem: Se pofuit eas in temploj quinque ànbsp;dextriSjSe quinque à finiftris.Phialas quoquenbsp;Q aureas centum.Fecitetiam atrium lacerdotû,,

Se bafîlicam grandem:8e oftia in baflica^quæ texit ære. Porró mare pofuit in latere dextronbsp;contra orientem ad raeridiem.Fecit auté Hiram lebctesjSe creagras, 8ephialas:Secomplenbsp;uit omneopus regis indomoDei:Hoc eft^conbsp;lumnas duas:8e epiftylia. Se capita, quaanbsp;quædam retiacula, quæ capita tegerent fu-'^«rfiMgw-perepiftylia. Malogranataquoquequot;quadrin-genta’j 5c retiacula duo ita vt bini ordinesnbsp;malogranatorum fngulis retiaculis iunge-rentur, quæ protegerent epiftylia, Se capitanbsp;coluranarum. Baies etiam fecit Se conchas^nbsp;quas fîiperpofùit baftbus: mare vnunij boues quoque duodecim fub mari.EtlebeteSjScnbsp;creagraSjSephialas.Omnia vafà fecit Salomonbsp;ni Hiram pater eins in domo Domini exærenbsp;mundißimo. In regione lordanis fudit ea rexnbsp;inargillofa terra inter Socoth, 5e Saredatha.

D Erat autem multitudo vaforum innumerabi liSj ita Yt ignoraretur pondus æris, Fecitquenbsp;Salomon omnia vafà domus DeijSe altare aunbsp;reum:8e menfàsj Se fuper eas panes propofitionbsp;nis. Candelabra quoquecum lucernis fuis vtnbsp;lucerentante oraculum iuxta ritum, ex auronbsp;purifsimo.- Se Horentia quædamj Selucernas,nbsp;Se forcipes aureos. omnia de auro mundifsi-mo faóta funt.Thymiateria quoque^Se thuri-bula^Sc phialaSjSe mortariola ex auro purißi-mo. Et oftia cælauit templi interioris, id eftnbsp;in Sanâofànélorum: Sc oftia templi forinfè-cus aurea. Sicque completum eft omne opusnbsp;quod fecit Salomonin domo Domini.

?

5. Oilatisplurimh donar'ijs area continens taiu las°gt;AQyßin oraculum iniucitur,'xndeglorianbsp;T)omini impleuit templum.

CAP V.

quot;T Ntulit igitur Salomon omnia quæ voue-j.R.eg,7.g. I rat Dauid pater fuus^ argentum 8e au-8.a. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gj vniuerfà vafà pofuit in thefàuris

Verba dierum.

domus Dei.Poftquæ congregauit maiores natu Iftael, 5e cunäos principes tribuum,nbsp;capita fiimiliarum de fili’s Tfrael, in lerufàlê:nbsp;vt adducerent arcam fœderis Domini de ci ui'nbsp;tate-Dauid,quæ eft Sion.Venerunt itaque adnbsp;regemomnes viriIfrael indie fblenni men-fis leptimi. Cumque venificnt cunlt;fti fenio-rum Ifi-aef portauerut Leuitæ arcam^Se intu-lerunteanij Seomnemparatura tabernaculi.nbsp;Porró vafifinduarij, quæ erant in tabernacunbsp;lo^portaucruntfàcerdotescumLeuitis .Rex ßnbsp;autem Salomon^Se vniuerfus cœtus Ifrael, 5enbsp;omnes qui fuerunt congregati ante arcam,nbsp;immolabant arietes 5e boues abfque vllo numero; tanta enim erat multitudo vidimarum.nbsp;Etintuleruntfacerdotcs arcam fœderis Domini in locum fuumjid eft ad oraculum tem-plfin Sandafandorum fubter alas cherubim:nbsp;ita vt cherubim expanderent alas fuas fupernbsp;locum in quo pofta crat arca^Seiplàm arcamnbsp;tegerent cum vedibus ftiis.Vedium auté qui-bus portabaturarca, quiapaululum longio-res erant, capita parebant ante oraculum ; ftnbsp;veróquis paululum fuiffet extrinfeeus,eosnbsp;videre non poterat.Fuit itaque area ibi vfqucnbsp;in præfèntem diem.Nihilq ue erat aliud in area nili duæ tabulæ, quas pofuerat Moyles innbsp;Horeb, quandolegem deditDominus filijsnbsp;Ifi'ael egredientibus ex Aegypto.Egreffus autem facerdotibus defanduario (omnes enimnbsp;fticerdotes qui ibi potuerant inueniri, fàndiftnbsp;'cati func:nec adhucin illo tempore vices,, 5cnbsp;minifteriorum ordo inter eos diuifus erat) tanbsp;Leuitæ,quàm catores, id eft Sequifub Afaph pnbsp;erant, Se qui fub Hernan, Se qui fub Idithun,nbsp;filij Se fratres eorum veftiti byfsinis, cymba-lis,5e pfalterijs,Secitharis concrepabant, fiâtes ad orientalem plagam altaris, Se cum eisnbsp;facerdotes centum viginticanentis tubis.Igi-gitur cundis pariter,5e tubis,Se voce,5e cym-balis,Se organis,5ediuerft generis muficorumnbsp;concinentibus,5e vocem in fublime tollenti-buSjlonge fonitus audiebatur; ita vt cum Donbsp;minum laudarecœpiffentjSe dicere,Confite-mini Domino quoniam bonus, quoniaminnbsp;æternû milericordiaeius : impleretur domusnbsp;Dei nubcjne poflent fàccrdotes ftare Se mininbsp;ftrare proptercaliginem. Compleuerat enimnbsp;gloria Domini domum Dei.

J. ‘Benedicit Salomo populo Ißael,grattas 2^^® agens de impletione promißionis

coram multitudine yt orantt-um eo in temployota T)euicxaudiat.

CAP. VI. ,

TVnc Salomon ait J Dominus pollici-A tus eft vt habitaret in caligine:ego au- 5«^'^nbsp;tem ædificaui domum nomini eius;

vt ha-


-ocr page 363-

Salomon.

vt habitAret ibi in perpernum . Et conucrtit gt;.4. gt;rex’faciem fuarrij amp; bencdixit vniiicHae mulnbsp;titudini Ifrael (nam otnnis turba ftabar intennbsp;ta) amp; ait, Benediétns Dominus Deus Ilraelgt;nbsp;qui quodlocutus eft Dauid patri meo^ opérénbsp;compleuitjdicens, A die qua eduxi populumnbsp;meum de Terra-Aegypti, nô elegi ciuitatemnbsp;de cunétis tribubus Ifracl vt ædificarctur innbsp;ca domus nomini meo:nequc elegi quenquanbsp;alium virum , vt eflèt dux in populo meo Iß-racb.ledelegi lerufalem vt fit nomen meû innbsp;ca,amp; elegi Daiiid^vt conftituerem eum fupernbsp;populum meum Ifrael. Cumq;fui{ret volunnbsp;tatis Dauid patris mei, vtædificaret domumnbsp;nomini Domini Dei Ifrael, dixit Dominusnbsp;B ad eum, Quia hæc fuir volûtas tua,vt ædificanbsp;res domum nomini meo,bene quidem feciftinbsp;huiufcemodi hàbere voluntatemilèd no tu æ-difîcabis domum, veruntamen filins tuus quinbsp;egredieturde lûbis tuis , iplèædificabir domûnbsp;nomini meo.Copleuit ergo Dominuslèrmonbsp;nemfuum,quem locutus fuerat: amp; ego furrenbsp;xi pro Dauid pâtre meo, amp; fèdi fuper thronunbsp;Ifrael,lîcut locutus eft Dominus; amp;ædifica-ui domum nomini DominiDeilfrael.Et ponbsp;fui in ea area, in qua eft palt;ftû Domini quodnbsp;pepigit cum filijs Ifrael.Stetit ergo cora alta-ri Domini ex aduerlo vniucrfc multitudinisnbsp;Ifrael,amp; extendit manus fuas.Siquidem fecc-rat Salomon bafim æneam, amp; pofuerat eâ innbsp;medio bafilicæ,habenté quinque cubitos Ionnbsp;gitudinis, amp; quinque cubitos latitudinis, amp;nbsp;tres cubitos altitudinis: ftetitq; ftiper earn, amp;nbsp;deinceps ftexis genibus côtra vniuerfam mulnbsp;titudinem Ifrael, amp;palmis in cœlum leuatis,nbsp;ïe.i. b (iDomineDeus Ifrael, non eft fimilis tui

Deus in egelo amp;in terra : qui cuftodis paétü amp; mifericordia cum feruis tuis qui ambulantnbsp;coram tein toto corde fuo.Qmpræftitifti fernbsp;uo tuoDauid patrimeo quæcunquelocutusnbsp;fueras ei;amp;: quæore promileraSjOpcre comptenbsp;fti,ficut amp; præfèns tempus probat. Nunc ergo Domine Deus Ifi'ael, impie fèruo tuo patri meo Dauid quæcunque locutus es, dices.

Paralip.il.

Non deficiet ex te vir coram me,qui fèdeat fa per thronum Iftael : ita taaien fi euftodierintnbsp;filij tui quot;vias meas’, Scambulauerint in ]ege*^'X/“^-4*nbsp;raea,ficut amp; tu ambulafti coram me. Et nuncnbsp;Domine Deus iftael, firmetur fèrmo tuusnbsp;qué locutus es fèruo tuo Dauid. Ergónecre-dibile eft vt habiter Deus cum hominibus funbsp;pef rerramPSiccielum amp; cœli ccelorum non tenbsp;capi«nt;quanto magis domus ift.-i quam ædifinbsp;cauiPSed ad hoe tantum fada eft, Vr refpiciasnbsp;orationem fèrui tui, amp; obfèerationéeius Donbsp;mine Deus meus:amp;audias preces quasquot;fildit’nbsp;famulus tuus cora te ; vt aperias oculos tuosnbsp;fuper domum iftam diebus ac nodibus,fiipernbsp;locum in quo pollicitus es vt inuoearetur nonbsp;men tuum:amp; exaudires orationem quam fèr-uus tuus orat in eo, amp; exaudias precesfamulinbsp;tui,ôcpopuli tui Ifrael. Quicunque oraucritnbsp;in loco ifto, exaudi de habitaculo tuo , id eftnbsp;de cœhsjamp;propiriare.Si peccaucrit quifpiamnbsp;in proximum luum,amp; iurare contra eum pa-ratus venerit,leque maledidoconftfinxeritnbsp;coram altari in domo ifta; tu audies de ccelo,nbsp;amp;fiicies indicium feruorum tuorum,itavtnbsp;reddas iniquo viam fuam in caput proprium,nbsp;amp; vlcifcaris iuftum, retribuensei fecundumnbsp;iuftitiam fuam * Sifuperatus fuerit populusnbsp;tuns Ifrael abinimicis (peccabunt enim tibi)nbsp;amp; conu'erfi egerint pœniteritiam, amp; obfècra-uennt nomen tuum, amp; fuerinr deprecati*in *lt;'•*•nbsp;loco ifto , tu exaudies de côelo, amp; propitiatenbsp;peccato populi tui Ifrael, amp; reduc eosin tcr-ram quam dedifti eis, amp; patribus eorum . Si ßnbsp;claufo cœlo pluuia non fluxeritpropter pec-cata populi, amp; deprecati te fuerint inloco i-fto,amp; confeßi nomini tuo, amp;conuerfi à pecnbsp;catis fuis,cuni eosafflixeris , exaudi de cœlonbsp;Domine,amp; dimittepeccata feruis tuis amp; populi tui Ifrael, amp; doceeos viam bonam pernbsp;quam ingrediantur, amp;d.a pluuiam terra: quanbsp;dedifti populo tuo ad pofsidendum . liFamcs Infr.io.b.nbsp;fi orta fuerit in terra, amp; pcftilentia, ariigo amp;nbsp;aurugo,amp;locufta,amp;bruchus,amp; hoftes vaftanbsp;tis regionibus,portas obfederint ciuitatis,omnbsp;nifq; plaga,amp;infirmitas preflerit.-fiquis de ponbsp;pulo tuo Ifi-acl fuerit deprecatus, cognofeensnbsp;plagam, amp;infirmitatem fuam, Scexpanderitnbsp;manus fuas in domo hac;tu exaudies de cœlonbsp;de fublimi Icilicet habitaculo tHO,amp; propitianbsp;re,amp;redde vnicuique fècundü viasfuas quasnbsp;nofti eum habere in corde fuo:(ru enim folusnbsp;nofticorda filiorum hominum.) Vt timeantnbsp;te,amp;ambulentin vijs tuiscundis diebus qui-bus viuunt fuper faciem terrx quam dediftinbsp;patribus noftris. Externumquoquequi nonnbsp;eft de populo tuo Ifrael, fi venerit de terranbsp;longinqua, propter nomen tuum magnum,nbsp;amp; propter manum tuam robuftam , amp; brachium


-ocr page 364-

Salomon.

cRium tuum extentunij amp; adorauerit in loco iftoztu exaudies de ccelo firmifsimo habitacunbsp;lo tuOj Sc facies cunda pro quibus inuocaue-• rit te ille peregrinus' : vt Iciant oranes populinbsp;terra: nomen tuumjSc timeant tefcut populus tuus Ifrael, Sc cógnoleant quia nomennbsp;tuum inuocatum eft fuper domum hanc quanbsp;xdificaui . Si egreftus fuerit populus tuus adnbsp;bellum contra aduerlarios fuos per viam innbsp;qua milèris eos, adorabuntte contra viam innbsp;qua ciuitas hæc eft quam elegifti, Sc domusnbsp;quam ædilîcauinomini tuo, tu exaudies denbsp;cœlo præces eorum^Sc obfecrationem. Sc vl-cilcaris.Siautem peccauerint tibi ll(nequee-i.loh. i.d. nimeft Romo qui nonpeccet) Sciratus fiie-G ris eiSjSc tradideris hoftibus, Sc captiuos du-xerint eos in terralonginquam vel certe quænbsp;iuxta eft : Sc conuerft in corde liio in terra adnbsp;quam captiui dudifuerantjCgerint poeniten-tiamjSe deprecati te fuerint in terra captiuita-tis fuæjdicenteSjPeccauimuSjiniquè fecimus,nbsp;iniufte egimus: Sc reuerfi fuerint adte in toto corde luo^Sc in to ta anima lua^ in terra capnbsp;tiuitatis luæ ad quam dudi funt, adorabut tenbsp;contra viam.terra: fuæ quam dedifti patribuS'nbsp;çorura, Sevrbis quam elegifti, 8c domus quanbsp;ædifîcaui nomini tuo : tu exaudies de cœlo,nbsp;Roc.eft de firmo Rabitaculo tuo preces eorü.nbsp;Sc faciasiudiciû, Se dimittas populo tuo qua-uis peccatori.Tu es enim Deus meus^aperia-tur quælb oculi tui, Sc aures tua: intenta: lintnbsp;rfaJ.iji.c. ad orationemquæ Rt in locoifto. IINuncigi-tur confurge Domine Deus in requiem tua,nbsp;tu Sc area fortitudinis tuæ.'Sacerdotes tui Donbsp;mine Deus induantu r làluté. Sc fandi tui la:-tentur in bonis. Domine Deus ne auerlèrisnbsp;facieni chrifti tui:memento milericordiarumnbsp;Dauid lerui tui.

5. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deuorata cœlefli ignepicrifiâa. ‘Dei maie-

ßas templumimfletjamp;flurimisimmolatis ho-ßijs temßi dedicatwße^tem dteius ceklratUTj die^ oÜatiofit colleÜti. Dominusautem Salo-. moni reuelatßiffiusorationemexaudiße.

CAP. VII.

A X’^VraquecomplelTet Salomon fundens I. b ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;præces, ignis delcendit de cœlo. Sc de-

uorauitholocaufta Sc vidimastSc ma ieftas Domini impleuit domvi. Neepoterantnbsp;lacerdotesingredi templum DominReo quodnbsp;implellet maieftas Domini templum Domini. Sed Sc omnes filij Iftael videbant delcen-dentem ignem, Scglonam Domini fuper do-mum:Sc corruentes proni in terram fuper pa-uimentum ftratum lapide,adorauerut;Sc lau-dauerunt Dominum, Quqniam bonus,quo-niam inlèculûmilèricordiaeius. Rexautern,nbsp;Sc omnis populus immolabat vidimas eoramnbsp;3.Reg.8.g Domino. IIMaélauitigiturrex Salomon bo

Verba di erum.

ft ias , bourn vigintiduo millia, arietum centum viginti millia : Sc dedicauit domum Dei rex Sc vniuerfus populus. Sacerdotes autemnbsp;ftabâtin offieijs fuis; Sc Leuitx in organis carnbsp;minum Domini, quæ fecit Dauid rex adlau-dandum Dominum,Quoniain æternum mi- Bnbsp;lèricordia eius, Rymnos Dauid canentes pernbsp;manus fuas : porro lacerdotes canebant tubisnbsp;ante eos, cundufque Ilfael ftabat.Sandifica-uitquoque Salomon medium atrij ante templum Domini:obtuleratenim ibi Rolocauftanbsp;Sc adipes pacificorum: quia altare æneû quodnbsp;feeerat,nonpoteratfuftinere Rolocaufta Scnbsp;lacrificia Sc adipes. Fecit ergo Salomon Iblennbsp;nitatem in tempore illo leptem diebus, 8c omnbsp;nis Ifrael cum eo,ecclelîa magna Yalde,ab in-troitu Emath vlque ad Torrentem-Aegypti.nbsp;Fecitquedie odauo colledam,eo quod dedi-caftet altarefeptem diebus. Sc Iblennitatc celenbsp;brallet diebus leptem. Igitur in die vicefimo-tertio menlis leptimi dimifit populos ad ta-bernacula fua,lætantes atque gaudentes lupernbsp;bono quod fecerat Dominus Dauidi,Sc Salonbsp;moni,ScIlraeli populofiio. IlCompleuitquenbsp;Salomon domum Domini, Sc domumrégis.nbsp;Sc omnia quæ dilpoluerat in corde luo vt fa-ceret in domo Domini,Sc in domo fua,Scpronbsp;Iperatus eft. Apparuit autem ei Dominus no-de,Sc ait,Audiui orationem tuam. Sc elegi lonbsp;cum iftuhi mihi in domum fàcrifîcij. Si clau-lero cœlum,Sc pluuianon fluxerit,Sc manda-uero Sc præcepero locuftæ vt deuoret terram.nbsp;Sc mifero peftilentiam in populum meu: connbsp;uerfus autem populus meus,fuper quos inuocatum eft nomen meum, deprecatus me fuerit. Sc exquifierit faciem meam,Scegeritpœninbsp;tentiam a vijs fuis peßimis:Scego exaudiädenbsp;cœlo,Sc propitius ero peccatis eor^m, Sclänanbsp;bo terrameorum. Oculi quoquemei erunta-perti. Sc aures meæ eredæ ad orationem eiusnbsp;qui in loco ifto orauerit.Elegi enim,8c fandinbsp;ficaui locum iftum,vt lit nomen meum ibi innbsp;lempiternum. Sc permaneat oculi mei. Sc cornbsp;meum ibi cundis diebus. Tu quoqueli ambunbsp;laueris coram me, lîcut ambulauit Dauid pa-


-ocr page 365-

Salomon.

Û ter tùus, amp; feceris iuxta omnia quæ præcepi tibi^amp;iuftitias meas^iudiciaqj ièruaueris: fii-Icitabo thronû regni tui^ ficut pollicitus fumnbsp;Dauid patri tUo^dicenS;,Non aufèretur de ftirnbsp;petua vir^quionon’ fitprinceps in Ilrael. Sinbsp;autemauerfîfueritisjamp;dercliqueritisiuftitiasnbsp;meas amp; præcepta mea quæ præpofui vo-bisjamp;abeuntes lèruieritisdijs alienis_,amp;ado-raueritis eosreuellam vos de terra mea quam

Paralip. IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttjz

uid regis Ilraef eo quôd làndifîcata fit : quia ingrefià eft in cam area Domini.Tunc obtu-lit Salomon holocaufta Domino fiiper altarenbsp;Domini J quod extruxerat anteporticumj vtnbsp;per fingulos dies oftèrreturin eo iuxta præce-ptum Mofijin làbbatbis, amp; in calendis, amp;. innbsp;feftis diebus terperannum^ideft in Solenni-täte azymorum amp; in Solennitâte bebdomadanbsp;J rum^amp;inSolennitâte tabernaculorû.Etconnbsp;. dedi vobis, Sc domum banc quam quot;findifi- ftituitiuxta dilpofitionem Dauid patris fuinbsp;caui ’ nomini meo proijciam à facie mea, amp; officialàcerdotum in minifterijs fuis: amp; Leuinbsp;tas in ordinefiiOjVtlaudarent J Seminiftrarét , -coram làcerdotibus iuxta ritum vniufcuiulqjnbsp;diei:amp;ianitores in diuifionibus fuis per portam amp; portam:fic enim præceperat Dauid honbsp;mo Dei.Necprætergrefti fiint de mandatis re p)nbsp;gis tam làcerdotes^quàm LeuitæjCX omnibusnbsp;quæ præceperat^ amp;in cuftodijs tbcfaurorüm.nbsp;Omnes impenlas præparatasbabuit SalomO,

que in diem quo perfecit earn. Tune abijt Salomon in Afion-gaber Sein Ailatn ad oram Maris-rubrfquæ eft in Terra-edom.Mifitaitnbsp;temei Hiram per manus lèruorum fuorumnbsp;naues, amp; nautas gnaros maris abieruntnbsp;cum leruis Salomonis in Ophir : tulerunt-queinde quadringenta quinquagintatalentanbsp;auri^amp;attulerunt adregem Salomonern.

5. Saha Salomonis admirata /apientia, datis acceptis^ munerihus dißceßit.pondus au-ri quodSalcmoniquotanmsadferehatur, ha~nbsp;ßasßuta^ omnia jue conuiuijyaßa aurea, amp;nbsp;folium ehurneum auro yeßitum extruxit: de-fcrihiîur quoque amßitudo diuitiarum,faß-entix eÿ' poteßatis Salomonis,qui annoregni~nbsp;fui quadragefmo moriturfutcedenteßlio 'ßp-boam.

tradameam in parabolam, amp; in exemplü cun ôis populis. Et domus ifta erit in prouerbiûnbsp;vniuerfîs tranfèuntibus: amp;dicent ftupentes.nbsp;Quare fècit Dominus fie terræ huic , domui huic ? Reipondebuntquej Qraa dereli-querunt Dominum Deum patrum fiiorum^nbsp;qui eduxit eos de Terra-Aegypti^Sé apprehennbsp;deruntdeos alicnos, Scadorauerunteos , Slt;.nbsp;coluerunt.-idcirco venerunt fupereos vniuer ex eo die quo fundauit domum Domini, vf-fàhxcmala.

5. y£.tlißcatis à Salomow 'Vanjs àuîtattlîiSjre-liquias Gentiumßbi j'acit tributarias, eßert bolocaußa, amp;ßacerdotum acleunarum rntni-ßeria luxta dißgt;oßtwn(m T)auid conßitmt:nbsp;mißaj^ilaßßeplurimum aurïex Ophirreßer-tur adSalomonem.

CAP. VIII.

j A Xpletis autemvigintiannispofiquam ædificauit Salomon domum Domini

amp; domum fuara.'ciuitates quas dederat Hiram Salomon!, ædificauit amp; habitai e ibinbsp;fecit filios Ifi'ael.Abijtquoq; in Ematb Suba,nbsp;amp; obtinuit eä . EtædificauitPalmiram inde-ferto, amp; alias ciuitates munitilsimas ædificauit in Ematb. Extruxitqiie Beth-horon fu-periorem,amp;Beth-boro inferiorem^ ciuitatesnbsp;muratas habentes portas amp; vedes amp; feras.-Banbsp;laath etiani amp; omnes vrbes firmifsimas, quænbsp;fueruntSalomonis^cundasq; vrbes quadriga 0nbsp;’’l'iie.}. rum_,amp; vrbes equitum. omnia quot;quæcunque* —

B voluitjSalomonatq; dilpofuitj ædificauitin gnis opibus amp; camelis^qui portabant aroma leruGlem amp; in Libano j amp;invniuerfii terra taamp;auriplurimHjgeramasq; pretiolas. Cumnbsp;poteftatis fiiæ. Omnem popiilum qui dereli-dus fuerat de Hethæis^amp; AmôrrhæiSjamp; Phenbsp;rezæis^Sc HeuæisjSc lebulæis qui non erantnbsp;de ftirpe Ifi-aef de filijs eorum; amp; de pofterisnbsp;quos non interfcccrant filij Ilfaef fubiugauitnbsp;Salomon in tributarios^ vlque indiera banc.nbsp;Porrode filijs Ilrael non pofuit vtlèruirentnbsp;operibus rggis; ipfi enim erant viri bellatores^

amp;duces primi amp; principes quadrigarum See- pincernas quoque amp; vefies eorum amp; vidi-quitum eius. Omnes autem principes exerci- mas quas immolabat in domo Domini : non tus regis Salomonis fueruntducéti quinqua- eratpræftupore vitra in ealpiritus.Dixitquenbsp;ginta^qui erudiebant populum . Filiam veto ad regem j Veruseft lèrmo quem audierara innbsp;Pbaraonis tranllulit de Ciuitate-Dauid in terrameadevirtutibusamp;fipientia tua. Non Bnbsp;C domum quam ædificauerat ci . Dixit enim credebamnarrantibus, donee ipfi venifiem,nbsp;tgt;rex’jNon habitabit vxormea in domoDa- amp; vidiflent oculi mei :amp; probaßem vix.me-dietatem

C A P. I X.

REginaquoque' Saba cura audiflet fa-A

raam Salomonis.venit vttentareteura j-Re-io.a. ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Matt.ii.d.

in ænigmatibuSjin leriilalem: cum ma i ^çæ j,

que venißet ad Salomonem^locuta eft ei quæ cunq^erantincordefiio.Etexpofiiit ei Salomon ornnia quæ propofucrat ; nec quicquamnbsp;fuitquodnon peripicun eifecerit.Quæ poft-quam viditjfàpientiam fcilicet Salomonis_, amp;nbsp;domum qiiam ædificauerat^necnon amp; cibarianbsp;menfæ eiuSj amp; babitacuJa {èruorum, amp; officia miniftrorum eiuSj amp;vcftimenta eorunij

-ocr page 366-

lu. Roboam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V erba dierum.

dietatem làpientiæ tuæ mihi fuiflenarratam: rütn inftabuliscetcumiumjCquitumqueduo- Ç vicifti fatnam virtutibus tuis.Beati viri tui^ amp; decim millia:conftituitq; eos in vrbibus qua-beati (èrui tui^bi qui aßiftunt coram te omni dngaruni.ct vbi erat rex in leruiàlem, Exer-temporCjSc audiunt fàpientiam tuam. Sit Do cuit etiam poteftatem fiiper cundos reges ànbsp;minus Deus tuus benediéluSj qui voluit te or flumine Euphrate vfque ad terram Philifthi-dinarefîiper thronum fiium regem Domini norum etvfqueadterminosAegypti. Tan-Dei tui;Quia diligit Deus Ifrael^ amp; vult lèr-uare eum in æternum : idcirco pofuit te ftipernbsp;eum regem,vt facias iudicia atque iuftitiam.nbsp;Dédit autem régi centum viginti talentaau-rijamp;aromatamulta nimis^Si gemmas pretio-fißimas; non fuerunt aromata talia, vt hæcnbsp;quæ dédit regina Saba régi Salomon!. Sed amp;nbsp;leruiHiram cum fèruis Salomonis attuleruntnbsp;aurum de Ophir^ amp; ligna thyina Sc gemmasnbsp;pretiofißimas. De quibus fecit rex de lignisnbsp;icilicet thyinis^gradus in domo Domini amp; innbsp;domo regiaxitharas quoque amp; plâlteriacan-toribus:nunquam vilàfuntin Terra-Iudalignbsp;na talia.Rex autem Salomon dédit reginæ Sanbsp;bacunda quæ voluit J amp;quæ poftulauitjamp;nbsp;multo plura quàm attulerat ad eum : quæ re-jQ uerfà^abijt in terram fuamcum lèruis fuis. E-

rat autem pondus auri quodaffercbatur Salo moni per fingulos annoSj fèxccnta lèxagintanbsp;fex talentaauri:exceptaeafiimmaquam leganbsp;ti di uerlàrum gentium j amp; negotiatores affer-reconfueuerant^ omnefque reges Arabiæ, 6c audifletleroboam filiusNabat,qui cratin Ae-fatrapæ terrarum J qui comportabant aurum gypto (fugerat quippe illucante Salomone)nbsp;amp; argentum Salomoni.Fecit igitur rex Salo- ftatim reuerfus eft . Vocaueruntque eum , etnbsp;mô ducentas haftas aureas de fiimma (excen- venit cû vniuerfo Ifi-ael^et locuti funt ad Ronbsp;torum aureorum qui in fîngulis haftis Qxpen boam^dicêtes^ Pater tuus durißimo iugo nosnbsp;debantur.Trecenta quoqj ß;uta aurea trecen- prefsit: tu leuiora impera pâtre tuo^qui nobisnbsp;torum aureorum quibus tegebantur fingula impofuit grauem lèruitutem, et pauîulum denbsp;(cuta.-pofuitq; ea rex in armamentario, quod onere fubleua^vt leruiamus tibi.Qm ait^Poftnbsp;erat conßtum nemore. Fecit quoque rex fo- tres dies reuertimini ad me. C um que abijfletnbsp;lium eburneum grande :6c veftiuitilludau- populus^inijtconfiliumcumfènibusquifte-E ro mundifsimo . Sex quoque gradus, quibus terât coram pâtre eius Salomone^dum adhucnbsp;afeendebatur adlblium-; 6c fcabellum aureû,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

ßcbrachiola duo altrinlècus^ 6c duos leones liantes iuxta brachiola:{èd 8c alios duodecimnbsp;leunculos Hantes ßiperfex gradus ex vtraquenbsp;parte.non fuit taie ß)lium in vniuerfis regnis.nbsp;Omniaquoque valà conuiuij regis erantaurea; 8c vaßdomus ßltus Libani ex auro purifnbsp;fimo.Argentum enim in diebus illis pro nihinbsp;io reputabatur.Siquidem naues regis ibant innbsp;Tharfis cum leruisHiramjlèmel in annis tribus : 8c deferebant inde aurum 8c argentum,nbsp;amp; ebur, 6c fimias, 8c pauos. Magnificatus eftnbsp;igitur Salomon ßiper omnes reges terræ prænbsp;pdiuitijs 8cgloria. Omnefquereges terrarum

defyderabant videre faciem Salomonis: vt au dirent ßpientiam quam dederat Deus in corde eius. Et deferebant ei mimera, vaß argen-tea et aurea, et veftes,et arma, et aromata, e-quos et mulos , per fingulos annos. Flabuitnbsp;quoque Salomon quadraginta millia equo-

tamquccopiam præbuitargent! in lerulàleni quafi lapidum:etcedrorum tantam multitu-dinem velut fycqmororû quæ gignuntur innbsp;campeftribus.Adducebantur autem ei equi denbsp;AegyptOjCundifquc regionibus.Reliqua autem opera Salomonis priorum etnouißimonbsp;rum feripta Hint in verbis Nathan prophetx,nbsp;et in libris Ahiæ Silonitis, in vifione quoquenbsp;Addo Videntis, contra leroboam filium Na-bat. Regnauit autem Salomon in lerußlemnbsp;fuperomnem Ifrael quadragintaannis. Dor-miuitque cum patribus fuis:et fepelierunt eunbsp;in Ciuitate-Dauid: regnauitque Roboam fi-lius eius pro eo.

5. T^boam ßreto ßniorum conßlio amp; tuuenile ßequutusßßädit regnum in duo, elejUo in regemnbsp;lerohoamßuper decem tribus.

c'a p. X.

PRofedus eft autem Roboa in Sichern: A illuc enim cundus Ißael conuenerat, j.R«'nbsp;vt conftituerenteum regem.Quod cum

viueret_,dicens,Qmd datis confilij,vt relpon-deam populoFQui dixerûtci,Si placueris po- B pulo huic ,et linieris eos verbis clementibus,nbsp;lèruient tibi omni tempore. Atille reiiquitnbsp;confilium fenum, et cum iuuenibus tradarcnbsp;cœpit,qui cum eo nutriti fuerant, et erant innbsp;comitatu illius. Dixitqueadeos, Qmd vobisnbsp;videtur.^vel relpondere quid debeo populonbsp;huic, qui dixit mihijSubleuaiugum quodimnbsp;pofuit nobis pater tuus? At illi refponderuntnbsp;igt;vt’iuueneSj etnutriti cum eo in delicijs, at- P’.*«nbsp;quedixerunt, Sicloquêris populo qui dixit tinbsp;bi, Pater tuus aggrauauit iugum noflruin, tunbsp;fubleua:et fie reïpondcbis ei,Minimus digitus.,nbsp;meus großior eft 1 û bis patris mei.Pater meusnbsp;impofuit vobis graueiugum,et ego maius ponbsp;dus apponam : pater meus cecîdit vos flagel-lis,ego verô cædam vos Icorpionibus . Venitnbsp;ergo leroboam, et vniuerfus populus ad Roboam die tertio.ficutpræceperat eis.Rcfpon-ditquc

-ocr page 367-

lu. Roboam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Paralip. IL

ditquerex dura, dereliÂo confîlio lèniorum, ciflêteos Ieroboam,amp;pofteri eius, ne ûcér-locutusqjeftiuxtaiuuenumvoluntaté,Pater dotio Domini fungerentur. Qm conftituit meus graue vobis impofiiitiugum, quod ego fibi fàcerdotes excelforû,amp;dæmoniorumjvi-grauius faciam.- pater meus cecidit vos flagel tulorumq; quos fecerat.Sed amp; de cunôlis tri-lis,ego veto cædam vos ftorpionibus.Et nonnbsp;acquieuitpopuli precibus; erat enim voluntanbsp;î'Reg.ii.f, tis DeijVtcompleretur lèrmo eius,llquemlo-

bubus Ifi'ael, quicunq; dederant cor fuum vt quærerent Dominum Deum Ilfaefveneruntnbsp;in lerulàlem ad immoladum viétimas fùas cOnbsp;ram DominoDeo patrum fuorum.Etrobo-rauerunt regnum luda ; amp; confirmaueruntnbsp;Roboara filium Salomonis per tres annos;aranbsp;bulauerût enim in vijs Dauid amp; Salomonis,nbsp;annis tantum tribus. Duxit autem Roboamnbsp;vxorem Mabalath, filiam lerimoth filij Da-uid;Abihâil quoq; filiam Eliab filij liai, quænbsp;peperit ei filios Ieus,amp; Somoriam,amp; Zoom.nbsp;Poft hanc quoq^ accepit Maacha filiam Ab-làlom,quæ peperit ei Abia, amp; Ethai,amp; Ziza^nbsp;amp; Salomith . Amauit autem Roboana Maa-cha filiam Abfàlom fuper omnes vxores fuas,nbsp;amp; concubinas: nam vxores deeem amp; oéto dunbsp;xerat,concubinas autem ièxaginta; amp; genuitnbsp;vigintioâo filios, amp; lèxaginta filias. Confti-

D cutus fuerat per manum Ahiæ Silonitis adle roboam filium Nabat-Popt^ius autem vniuernbsp;fus rege duriora dicente,fic locutus eft ad eû.nbsp;Non eft nobis pars in Dauid, neq; hæreditasnbsp;in filio liai. Reuertere in tabernacula tua If-rael,tuautempaftedomum tuamDauid. Etnbsp;abijtifrael in tabernacula fua.Super filios autem Iftaéfqui habitabant in ciuitatibus luda,nbsp;regnauit Roboam.Mifitqjrex Roboam Adunbsp;ram,qui præerattributis amp;lapidauerunt eumnbsp;filij Iftael, amp; mortuus eftiporro rex Roboamnbsp;currum feftinauit aftendere, Sc fugit in lerunbsp;fàlem.Receftitq; Iftael,àdomo Dauid vfquenbsp;ad diem hanc.

S. Trxcipit “Deuf nepugnet J^boam contra Iß-raeLextruÜùs autem à I^boam multis ciuita tuit veto in capite,Abiam filium Maacha du tibus, confiuunt ad eum Leuitxacfacer dotes cem fuper omnes fratres fuos: ipfiim enim re-abieBiàIeroboam,cxteri^^T)eicultores,‘Pp~nbsp;boam autem multas duxit yxores ac concubinas.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c A P. X I.

A nbsp;nbsp;nbsp;yquot; Enit autem Roboam in Ierulàlem,amp;

¦'* \/ conuocauit vriiuerfàm domum luda

* nbsp;amp; Ben-iamin,centum oôtoginta mil-

lia eleclorum,atque bellantium, vt dimicaret cotra lftael,amp; conuerteret ad ft regnum fuû.nbsp;Faiâusq; eft ftrmo Domini ad Semeiam hominem Del, dicens, Loquere ad Roboam fi-lifi Salomonis regÊ luda, amp; ad vniuerfum If-rael qui eft in luda amp; Ben-iamin , Hacc dicitnbsp;Dominus, No aftendetis, neque pugnabitisnbsp;t».j. contrafratres veftros: gt;reuertaturvnufquif-que in domum fuam, quia mea hoc geftumnbsp;eft voluntate.’ Qui cùm audilTent fermonemnbsp;Domini,reuerfi funt, nec perrexerunt contranbsp;Icroboam.Habitauit autem Roboain lerufa-1cm, amp;ædificauitciuitates muratas in luda.

5. ‘Propter peccata ^boam ac popopuli luda tradiditillosVeus régi ^egypti, tjuicaptisnbsp;munitißitnis duitatibfH luda^diripit lerußtnbsp;UmßMato regts ac tepli thefauro ßßeutis quo-^ueaureis amp; argentets ,pro ^uilns xnea fecitnbsp;d^boAin,quo mortuoßtcceditßlius Abia.

Ck'P. XII.

CVmdj roboratum fuiflet regnum Ro-boam amp;. confortatUj dereliquit legem Domini,amp; omnis Iftael cû eo.HAnno 3.Re.j4.g^nbsp;autem quinto regni Roboam alcendit Seßcnbsp;rex Aegy'ptiinlerulàlem ( quia peccauerantnbsp;Domino)cum mille ducentis curribus, amp; Ce-xaginta millibus equitum: nec erat numerusnbsp;vulgi quod venerat cum eo ex Aegypto, Lv-

V bics

X Extruxitq; Beth-léhem,ScEtam,amp;Thecue, Beth-fur quoq;,amp; Socho,amp; Odolla,necnonnbsp;amp; Geth, amp; Marefà,amp; Ziph : ftd amp; Adura,amp;nbsp;Lachis,amp; Azeca.'Saara quoque, amp; Aialon,amp;;nbsp;Hebron,quæ erant in luda amp; Ben-iamin:ciuinbsp;tares munitiftimas. Cumq; claufiflet eas munbsp;ris,pofuitin eis principes,ciborumq;horrea,nbsp;hoceft olci Sc vini.Sedamp; in fingulis vrbibusnbsp;fecit armà^étariaftutorum amp; haftarum: fir-mauitqueeas fùmma diligentia, amp;imperauitnbsp;C fuperludam amp;Ben-iamin.Sacerdotes autem

amp; Leuitæ qui erant in vniuerfo Ifrael, vene-runtadeumdc cûélis ftdibus fiiisjtelinquen-tes fuburbana,8c pofîêfsiones fuas, amp; tranft-untes ad ludam, amp; Icrufalem ; eo quod abie-

-ocr page 368-

lu. Roboam.

Verba dierum.


bies ïcilicetjSc Troglodytrejamp; Aetbiopes.Ce pitque ciuirates munitifsimas in huia^ amp; ve-nit vfq; in lerufalera.Semeias autem prophc-ta ingreflus eft ad Roboam, amp; principes lu-da^qui congregatifuerant inleruialenij fugi-entes Sefac: dixitq; ad eos, Hæcdicit Domi-nuSj Vos reliquiftis me^ amp; ego reliqui vos in.

® manu Sefac.Confternatiqj principes lirael, amp;rex,dixeruntjluftusèft Dominus.Cnmqjnbsp;vidiflet Dominus quod humiliati efl'ent fa-âus eft ièrrno Domini adSemeiam, dicens.nbsp;Quia humiliati funt^ non dilperdam eos ; da-boque eis pauxillum auxilij, amp; non ftillabitnbsp;furor mens fuper Icrulalcm per manti Selac.nbsp;Veruntamen ieruicntei-.vtfciant diftantiamnbsp;feruitutis raeæ,amp; fèruitutisrcgni terrarum.nbsp;Recefsititaq; Sefac rex Aegypti ab lerufalem,nbsp;fublatisthefauris domus Domini, 8c domusnbsp;regis,oraniaq;fcciim tulit : Scçlypeosaureosnbsp;quos fccerat Salomon, pro quibus fecit rexnbsp;æneos. Sc tradidit illos principibus ftrutario-ruin qui cuftodiebant veftibulû palatij. Cû-queintroiret rex domum Domini,veniebantnbsp;fcrutarij,8c tollebanteos.nterumq j referebantnbsp;cos ad armamentarium fuum . Veruntamennbsp;quia humiliati funt,auerG eft abeis ira Domini, necdeleti hint penitus:fiquidem in lu-3.Re.i4.f, da inuenta funtoperabona.IlConfortatus eft

ergo rex Roboam in Ieru{alem,atq; regnauit: quadraginta autem ôc vnius anni erat cum renbsp;gnare cœpiflet ; 8c decern 8c feptem annis rc-D gnauit in lerufale, vrbe qua elegit Dominusnbsp;vt confirrftaret nomen fuum ibi, de cundisnbsp;tribubus Ifraebnomen autem matris eius Naanbsp;ma Ammanitis . Fecit autem malum, 8c nonnbsp;præparauitcorfuum vtquæreret Dominum.nbsp;Opera veto Roboam prima 8c nouiftimafcrinbsp;pta funt in libris Semeix Prc^hctx, 8c Addonbsp;Videntisj 8c diligenter expofita.-pugnauerût-que aduerfum fèRoboa 8cleroboam cundisnbsp;diebus. Etdorraiuit Roboam cum patribusnbsp;fuis.'fepultusq; eft in Ciuitate-Dauid. Et regnauit Abia filius eius pro eo.

5. AVia ad bellum contra leroloam accedens dehortatur exercitum leroboam à belle cotranbsp;fe,quum Deum baberent ducem^quem Uli ab-iecerantyC^f J^erans in T)omino '^iilor euadit^nbsp;ac diuerjas ccepit ciuitates,plurimos^ ex yarijsnbsp;yxoribusprotreatliberoi.

CAP. XIII.

A A Nno oótauodecimo régis leroboam 3.Reg.j5.a regnauit Abia fuper ludam . Tribusnbsp;annis regnauit in lerufalera: nomen-qiiematris eius Michaia, filia Vriel deGabaa:nbsp;j.Reg.ij.a ßj;ecat bellu inter Abiam 8cleroboa.IlCumq;nbsp;inijflet Abiacertamen, Schaberetbellicofiftinbsp;mosviros, ôceleârorura quot;quadraginta’raillia:nbsp;leroboam inftruxit econtra aciem’odogin-ta’millia virorû, qui 8c ipft eledi erant, amp; adnbsp;bella fortißimi. Stetitergo Abia ftiper mon-tem Semerom,quierat in Ephraim,8c ait,Annbsp;di Ieroboam,8c omnis Ifrael, Num ignorätisnbsp;quod Dominus Deus Ifrael dederit regnumnbsp;Dauid fuper Ifrael in lempiternum,ipft 8c fi-lijseius inpadu filis.’ (Etfurrexit leroboamnbsp;filius Nabat, feruus Salomonis filij Dauid:nbsp;ilScrebellauic coijtradominum fuum. Con-gregatiqtie funt ad eum viri vanißimi. Scfilijnbsp;Belial: 8c præualuerunt contra Roboam filiûnbsp;Salomonis.Porro Roboam erat rudis, 8c corde pauido,nec potuit refiftere eis. ) Nunc er- Bnbsp;go VOS dicitis quod refiftere poßitis regnonbsp;Domini, quod poßidetper filios Dauid: ha-betisquegrandem populi multitudinem, at-que vitulos aureos quos fecit vobis leroboamnbsp;in deos'.IIEt eieciftis facerdotes Domini,filiosnbsp;Aaron,atque Leuitas ; Sc feciftis vobis facerdotes ficut omnespopuli terrarum: quicun-que venerit, 8c initiatierit manum fuaminnbsp;tauro de/bobus , 8c in arietibus feptem, fit fa-cerdos eorum qui non funtdij. Nofter autemnbsp;Dominus Deus eft, quern non relinquimus:nbsp;facerdotesque miniftrant Domino de filijsnbsp;Aaron.-8cLeuitæfiintin ordinefuo. Holo-caufta quoque offerunt Domino per fingu-los dies mane 8c vefperc : 8c thymiama iuxtanbsp;legis prxeepta confeétû, 8c proponuntur panes in rnenfa mundißima,eftq;apudnos cannbsp;delabrum aureu, 8c lucernx eius, vt accedan-turfemperad vcfperam: nos quippecuftodi-muspræcepta Domini Deinoftri, quern vosnbsp;reliquiftis.Ergoin exercitu noftro dux Deusnbsp;eft, Scfacerdotes eius, qui clangunt tubis, 8cnbsp;refonant contra vos: filij Ifiael nolitepugna-recontra Dominum Deum patrum veftro-rum,quia no vobis expedit. H.'ce illo loquen-te,Ieroboam retro moliebatur infidias.Cum-que ex aduerfo hoftium ftaret, ignorantemnbsp;ludam fuo ambiebat exercitu . Refpicienf-que ludas, vidit inftare bellum ex aduerfonbsp;8cpoft tergum , Scclamauitad Dominum:nbsp;ac facerdotes tubis canere cœperunt. Omnes que viri luda vociferati funt; Sccccc il-lis clamantibus perterruit Deus leroboam,nbsp;8c omnem Ifi’aelqui ftabat ex aduerfo Abianbsp;8c luda. Fugeruntque filij Iftael ludam gt; jjnbsp;tradidit eos Deus in manu eorum . Pereußitnbsp;ergoeos Abia, 8c populus eius plaga magna:nbsp;8c corruerunt vulnerati ex Ifrael quot; quinqua-ginta’millia virorum fortium .Hulniliatiquenbsp;funt filij Ifrael in tempore illo .- 8c vehemen-tißime confortât! filij luda, eo quod fperaßnbsp;fentin Domino Deo patrum friorum.Perfe-cutus eft autem Abia fugietem leroboam ; 8cnbsp;cepit ciuitates eius,Beth-el 8c filias eius: 8c Icnbsp;fana cum filiabusfuis:Ephronquoqj ôcfiliasnbsp;eius.


-ocr page 369-

Paralip.IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;154

circuitum Gérara: : grandis qiïippe cundos terror inuaièrat,-8c diripuerunt vrbes,8c multam prædam alportauerunt. Sed 8c cauLiso-uium deftruentes tulerunt pecorum infini-tam multitudinem,8c caraelorum:reuerfiquenbsp;funt in lerulàlem.

5. Avarias prophetat Ißael futurum multd tempore abßque dco yeroßacerdote amp; lege,cu-itti prophetx exbortatione confortatu^ Aja aunbsp;JertJordes idolorumßuamq^ matre idololatramnbsp;imperio priuat, popului autem iurat Je Deonbsp;feruiturum.

CAP. X V.

ilZarias autem ftlius Obed, lâdo in A fèlpirituDei, egreft'useft in occur-J-^^**^’*^*nbsp;fum Ala, 8c dixit ei,Audite me Afà, 8c

Abia.Afa.

ci iis .Nee val uit vitra refîftere leroboam in diebus Abia: que pereußit Dominus amp; mornbsp;tuus eft.Igitur Abia_,confortato imperio fiio,nbsp;accepit vxores quatuordecim, procreauit vi-ginti duos filiosj amp; iedccim filias.Reliqua aunbsp;tem fermonum Abia^ viarumejue amp; operuranbsp;eins, fcriptafuntdiligetißime inlibro Addönbsp;Prophetæ.

S. Abix ßicteditßlius Afa^a 'ipace à Deo con-eeßa iaolorum ctiltum ßibuertit, amp; ciunates luda xdißcatac munit^Z^Team^ regem Ae-thiopumcum exerettu mille millium aiuino aunbsp;x'ilio deuitit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

CAP. XIII I.

A Ormiuit autem Abia cum patribus , I Äiuis, Scfepelierunt eura in Ciuitate-Dauid .• regnauitq; Afa hlius eius pronbsp;eOjin cuius diebus quieuit terra annis decem.nbsp;Fecit autem Aia quod bonum amp; placitü eratnbsp;confpeétu’Dei fliijSc fiibuertit altaria pe-regrini cultuSjamp; excelfà_,amp; confregit ftatuas^nbsp;lucosq; fuccidit. Etpræcepit ludæ vt quxre-ret Dominum Deura patrura fuorum^Sc facenbsp;ret legem, Sevniuerfa mandata. Etabftulit denbsp;cudis vrbibus luda aras amp; phana^Se regnauitnbsp;inpace.Aedificauit quoque vrbesmunitasinnbsp;luda^quia quietus erat^Sc nulla téporibus ciusnbsp;bella furrexerant, p'acem Domino largiente.nbsp;B Dixit auté ludæ, Aedificemus ciuitates iftas,

amp; vallemus muris^Sc robpremus turribus amp;. portis, amp;fèris donee à bellis quietafuntom-nia,eô quôd quaçfierimus Dominum Den panbsp;trum noftrorum, amp; dederit nobis pacem pernbsp;gyrum . Acdificauerunt igitur, amp; nullum innbsp;extruendo impedimentum fuit. Habuit auténbsp;Aia in exercitu fuo portätium Icutä ßchaftas^nbsp;de luda trecenta miHia.-de Ben-iamin veronbsp;ferutariorum 8c {agittariorum^ducentaquot;odonbsp;ginta’millia.-omnes ifti viri fortißimi.Egref-C fus eft autem contra eos Zara Aetbiops cumnbsp;exercitu fuo j decies centena millia, 8c eurri-bus trecentis : 8c venit vfque Marefa. Porronbsp;Aia perrexit obuiam ei 8c inftruxit aciem adnbsp;bellum in Valle-Sapbathajquæ eft iuxta Ma-refa. IlEtinuocauit Dominum Deum^Sc ait,nbsp;Dominenon eft apud te vlladiftatia, vtrumnbsp;inpaucis auxilieris_,anin pluribusiadiuuanosnbsp;Domine Deus nofter : in re enim, 8c in tuonbsp;nomine babentes fiduciam venimus contranbsp;banc multitudinem.Domine Deus nofter tunbsp;cs,non prxualeat contra te bomo . Exterruitnbsp;itaq; Doiftinus Aetbiopes coram Afi Scluda:nbsp;fugeruntq; Aetbiopes . Et perfecutus eft eosnbsp;All populus qui clim eo erat,vfque Gcra-ra;8c ruerunt Aetbiopes vfquead internecionbsp;nein, quia Domino cedente contriti funt, 8cnbsp;exercitu illius præliante . Tulerüt ergo fpolia _______ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_______

multa. Et percuflerunt ciuitates omnesper cham matrem Afa regis ex augufto depoluit

omnisluda 8c Ben-iaminjDominusvobifcû, quia fuiftis cum eo.Si quæfîeritis eum, inue-nietis: ftautemdereliqueritiseû, derelinquetnbsp;Vos.Tranftbunt auté multi dies in Iftael abf-que Dco vero, 8c abiqueiàcerdote dodore,Scnbsp;ablq; lege.Cumq; reuerfi fuerintinanguftianbsp;fu3,*ad Dominum Deum Ifi'ael, 8c quælie- *ei^cîttma-rint eû,reperient eum.In tempore illo nonnbsp;ritpax egredienti 8c ingredient!: fed terroresnbsp;vndiq; in cundis babitatoribiis terrarû . Pu- gnbsp;gnabit enim gens contra genre, 8c ciuitas co-trâ ciuitaté;quia Dominus cóturbabit eos innbsp;omnianguftia.Vos ergo cofortamini.-Senori

£9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£9

diftoluantur manus veftræ : erit enim merces operi vcftro. Qipodcùm audiflet Afà, verbanbsp;icilicetjSc prophetiam Azariæ filij Obed Prophète, confortatuseft, 8cabftulit idôla deo-mni ferra luda,8c de Bé-iamin, 8c ex vrbibus,nbsp;quas ceperat,montis Epbràim.-8c dcdicauit alnbsp;tare Domini,quod erat ante porticum Dominbsp;ni.Congregauitq; vniuerfum ludam 8c Ben-iamin,8c aduenas cû eis de Ephrâim,8c de Manbsp;nafte, 8c Simeon: plures enim ad eum confu-gerât ex Iftaefvidentes quod Dominus Deusnbsp;illius efletcum eo. Cunique veniflentin le-rufàlem menie tertio, anno decimoquinto rcnbsp;gni Afi, immolauernnt Domino in die ilianbsp;demanubijs 8c prædaquamadduxerât, bouesnbsp;ièptingenros,8c arietes ièptem millia. Et in-trauitex moread corroborandumfœdus . vtnbsp;qua:rerentDominumDeum patrum fuorumnbsp;in toto corde,8c in tota anima fua. Siquis autem, inquit, non quæfierit D ominum Deumnbsp;Ifracl, moriatur, à minimo viq; ad'maximû,nbsp;à viro viq;ad mulierem. luraueruntque Do- pnbsp;mino voce magna in iubilo,8c in clangore tunbsp;|)æ,8c in fonitu buccinarum omnes qui erantnbsp;in Iuda,cum execratione:in omni enim cordenbsp;fuo iurauerunt, 8c in tota voluntate quæfie-runt'eum,8cinuenerunt.-præftititqueeis do-minus requiem per circuitum . Sed amp; Maa-

V a imperio^

-ocr page 370-

Afa.

Verba di enim.

impcriOj eo quód feciflct in luco fÏmulachru Priapi.-quod otnne contriuit^Sc in fruftra co-minuens combußitin Torrente-cedron.Ex-cella autem derelióta fiint in Ifrael : attamennbsp;cor Afaerat perfedn cundis dicbus eiiis. Ea-quequx vouerat pater iuus, Sc iplè, intulit innbsp;domuni Domini: Sc argentum amp; aurum, Va-forumq; diuerfam fupelleólilem.Bellum vcronbsp;quot;triußmum non fuit vfque ad 'tricefimum’annum reeni

5. Tugnante ‘Baafa. re?e Ipael contra A'^o canit A'i^ ’Ben-aaad regem Syria in atixi-lium^ Hananiproßhetam ißjitm ol td tn~nbsp;creßantem in neruu coniecit, at dolore ßedumnbsp;cruciattts in medicorum arte f^emßonens^ anno regrnßti.^\.moritur.

CAP. XVI.

IlNno autem tricefimofexto rcgni e-ius afcédit Baafa rex ifrael in ludam. Sc muro circundabat Rama, vt nul

lus tutepofletegredi Scingredideregno Ala. Pro tulit autem Ala argentum Sc aurfi de tbe-lauris dotnus Domini, Sc de thelauris rcgijs;nbsp;mifitquc adBen-adad regem Syrix^qui habi-tabat inDarmalcOj dices, Fœdus inter me Scnbsp;te eft J pater quoque meus Sc pater tuns ha-buere concordiara: quam ob rem miß tibi argentum Sc aurum, vt rupto fœdere quod babes cum Baafa rege Iftaeffacias eum à me re-cedere. Qi£o comperto Ben-adad mißt principes exercituum fuorum ad vrbes Ilfael: quinbsp;percuflerunt Ahion, Sc Dan, ScAbel-maim,nbsp;® Sc vniuerlas vrbes Nephthali muratas; Qimdnbsp;ciim audiflet Baala, deßjtxdificare Rama, Scnbsp;intermifit opus fuii. Porro Ala rex aflumpfitnbsp;vniuerfum ludam. Sc tulerunt lapides de Rama, Sc ligna qux ædificationi præparaueratnbsp;BaaGzxdificauitque ex eis Gabaa,8c Mafpha.nbsp;In tempore illo venit Han^i Propheta adnbsp;Alam regem luda, Sc dixit ei, Qina babuiftinbsp;fiduciam in rege Syriæ, Sc non in Dominonbsp;Deo tuo: idcircoeuaßc Syriæ regis exercicusnbsp;Supr.i4.c. demanutua . II Nonne Aetbiopes Sc Libyesnbsp;plyries erant quadrigis Sc equitibus.nbsp;Sc multitudine nimia; quos cum in Domino credidilles, tradidit in manu tua ? Ocu-li enim Domini contemplantur vniuerlamnbsp;Ioan,7.f. terram. Sc praebent fortitudinem bisliquicornbsp;de perfedo credunt in eum.Stake igitur egi-fti, Sc propter bocex prælènti tempore ad-uerlum te bella conlurgent. Iratusq j Ala ad-uerlus Videntem,iußiteummitti in neruumnbsp;valde quippeluper boc fueratindignatus ; Scnbsp;interfecit de populo in tempore illo pluri-mos. Opera autem Aßi prima Sc nouißimanbsp;D Icripta funt inlibro regum luda Sc Ißael.Ae-grotauit etiam Ala anno tricefimonono re-gni lui,dolore pedum vebemetißimo. Sc nec

ininfirmitatateßia queßüit Dominum, led magis in medicorum arte confilus eft. Dor-miuitq; cum patribus fuis: Sc mortuus eft an- p. y,nbsp;no quadragenmotgt;primo’regni lui.Et lepelicnbsp;runt cum in lepulcbro luo quod foderat fibinbsp;in Ciuitate-Dauid: polueruntqueeum lupernbsp;ledum ßium plenum aromatibus Sc vnguen-tis meretricis, qux erantpigmentariorum arte confeda, Sc combuflerunt fuper eum amnbsp;bitione nimia.

5. Pitci JoßißlatßatriAßi ßtctedens, diuitiji ßotens amp;armis, mittit doäores legtt Deißernbsp;•^niuerßtm ludam, cuius ßrincißes recenjen-tur cum numeroßtbie^orum militum.

CÀP. XVII.

Egnauit aute lolapbat filius eins pro eo , Scinualuit contra Ilrael. Confti-tuitqj militum numéros in cundis vr-


bibus Iuda,quæ erât vallatæ mûris. Præfidia-que dilpoßiit in terra luda, Scin ciuitatibus Épbrâim quas ccperat Alà pater eins. Et fuitnbsp;Dominus cum lolapbat, quia ambulauit innbsp;vijs Dauid patris lui primis : Scnon Iperauitnbsp;in Baalim,lèd in Deo patris fui, 8c perrexit innbsp;præceptis illius,Scnoniuxtapeccata Ifrael.nbsp;Conhrmauitq; Dominus regnum in manunbsp;eius : 8c dédit omnis luda mimera lolàpbat:nbsp;fadxq; luntei in finitx diuitiæ, 8c multa glonbsp;ria.Cumq; fumpßlletcoreius audaciam propter vias Domini,etiam excella Sclucosdenbsp;luda abftulit. Tertio autem anno regni fuinbsp;mißt de principibus fuis Ben-bail, 8c Obdia,nbsp;Sc Zacbariam, 8c Nathanaël, 8c M.icbæam,vtnbsp;docerét in ciuitatibus luda; Sc cû cis Leuitas,nbsp;Semeiam, 8c Nathaniam, 8c Zabadiam, A-làel quoq; 8c Semiraraoth Sc lonathan, Ado-niamq; 8cTobiam ScThobadoniaLeuitas;nbsp;8c cum eis Elilàma 8c loram làcerdotes: docenbsp;bantque populum in luda, babentes librumnbsp;legis Domini.-Sc circuibantcundas vrbes lu-da,atq; erudiebantpopulum. Itaq; fidus eftnbsp;pauor Domini fiiper omnia régna terrarumnbsp;qux erant per gyrû Iuda,ncc audebant bella-re cotra lofaphat. Sed 8c Pbilifthæi lolàpbatnbsp;munera deferebat,8c vedigal argent!: Arabesnbsp;quoqj adducebant pecora arictum, lèpté mil-lia lèptingentos,8cbircos totidem.Creuit ergo lofaphat, 8c magnificatus eft vlq; in liibliquot;nbsp;me:atque ædificauit in luda domos adinftarnbsp;turriû,vrbesq; muratas.Et multa opéra para-uit in vrbibus Iuda:viri quoque beflatores,nbsp;robuftierantinlcrulalcm,quorum»ftenumcnbsp;rus per domos atq;familias fingulorû:In lUquot;nbsp;da'princeps’ exercitus. Ednas dux, Sc cum eonbsp;robuftißimiviritrecentamillia . Poft hunenbsp;lohanan princeps, 8c cum eo ducenta odo-ginta millia.Poft ilium q uoq; Amaßas filiusnbsp;Zechri,conlècratus Domino, 8c cum eô,du-cenM


-ocr page 371-

Paralip. IL

re.’Cui ille relpondit,Alcendite:cunlt;fta enim prolpera euenient,8c tradentur holies in ma-nus veftras.Dixitque rex,Iterum,atq; iterumnbsp;te adiuro,vt mihi non loquaris,nifi quod verum eft in nomineDomini. At ille ait, Vidinbsp;vniuerfum Ilrael dilperfum in montibus, fi-cutouesablquepaftore; 8c dixit Dominus,nbsp;Non habet ifti dominos: reuertaturvnulquifnbsp;que in domum luam in pace. Et ait rex Ilraelnbsp;ad Iofaphat,Nónne dixi tibi quod no prophenbsp;tarer ifte mihi quicquam boni, led eaquæ manbsp;la fun t? At ille, Idcirco,ait,audite verbum Donbsp;mini, Vidi Dominum lèdentem in loJio ftio,nbsp;8comnemexercitum cœliafiiftentcmei .ade-xtris Scafiniftris.Etdixit Dominus,Quis de- Enbsp;cipier Achabregem Ilrael, vt afcendat8ccor-ruatinRamoth-Galaad.’Cumq;diceretvnusnbsp;hoc modo, 8c alter alio:proceßit Ipiritus, 8cnbsp;ftetitcoram Domino , Scait, Ego decipiamnbsp;eum. Cui Dominus,In quo,inquit,decipies?nbsp;At illerelpondit,Egrcdiar,8c ero Ipiritus mennbsp;dax in ore omnium prophetarum eins. Dixitque Dominus,Decipies,8c præualebis: egre-dere 8cfacita.Nunc igirur, ecceDominus denbsp;dit Ipiritum medacij in ore omnium prophetarum tuorum: 8c Dominus locurus eft de tenbsp;mala. Aceeßit autem Sedecias filius Chanaa-na,8c percufsitMichææ maxillam, 8c ait. Pernbsp;quam viam tranfiuit Spiritus Domini à me,nbsp;vt loqueretur tibi?Dixitq ue Michæas, Tu ip- pnbsp;fc videbis in die illo, quando ingrelfus fuerisnbsp;cubiculnmdecubiculoj vtablcondaris.Præccnbsp;pit autem rex lftael,dices, Tollite.Michæam,nbsp;8c ducite eum ad Amon principem ciuitatis,nbsp;8c ad loas filium Amelech.Et dicetis,Hæc di-cit rex,Mittite hunc in carcerem, 8c date ei panbsp;nis modicum 8c aquæpauxillum,donecreuernbsp;tar in pice.Dixirque Michæas,Si rcuerfus fuenbsp;ris in pace, non eft locutus Dominus in me.nbsp;Et ait. Audite omnes populi . Igitur afeende-runt rex Ilrael, 8clolàphat rexluda inRamoth-Galaad. Dixitq; rex Ilrael ad lolàphat,nbsp;Murabo habitum , 8c ficadpugnam vadam:nbsp;tu autem induere veftibus tuis. Mutatoq; rexnbsp;Ilrael habitu,venit ad bellum. Rexautem Sy-riæ præceperat ducibus equitatus fui, dicens.nbsp;Ne pugnetis contra minimum,aut contra manbsp;ximum,nificontralcgt;lum regem Ilrael. Itaq; Gnbsp;cùmvidilîent principes equitatus lolàphat,nbsp;dixerût,Rex Ilrael eft ifte.Et circundederuntnbsp;eum dimicantes:at ille clamauit adDominn,nbsp;8cauxiliatuseft ei, atque auertit eosab illo.nbsp;Cû enim vidilîènt duces æquitatus quod nonnbsp;elïetrex Ilrael,reliquerunteum. Accidit antenbsp;vtvnusê populo làgittam in incertum iacc-rct, 8c percuteret regem Ilrael inter ceruicemnbsp;8c Icapulas’.at illeaurigæ fuo ait,Conuerte manbsp;num tuam, ôceduc me de acie, quia vulnera-

V 3 tus

lofaphat.

centa tnillia virorum forti iim. Hunc fèqueba tiir robuftus ad prxlia Eliada, amp; cum eo tenénbsp;tium arcum 8c. clypeutn ducenta millia. Poftnbsp;iftutn etiam lozabad: 8c cum eo centum oólonbsp;ginta millia expeditorum milicum.Hi omnesnbsp;erant ad manum regis,exceptis alijs quos po-fticrat in vrbibus muratis jin vniuerfo luda.nbsp;«Sk loßibhatimpio ^chab affimtateiunBus,apnbsp;lenatt cum eo contra T^moth- Galaad. 400.nbsp;fßudoprophetis yiÜoriapromùtentibus, ''Mi -chaos autem contrartumÿrophetans incarcéranbsp;tur,fed A chah iuxta '^ichaa froÿhettam innbsp;heîlo ocdditur. c A ?. x v 111.

A T Vit ergo lolàphat diues 8c inclytus mul t’ tum_,8caffinitateconiunétuseftAchab.

Deftenditquepoftannos ad eum in Sa mariam.-ad cuius aduentum mactauit Achabnbsp;arietes, 8cboues plurimosipfi 8c populo quinbsp;vénérant cum eo : pcrfuafitq ue illi vt afcendenbsp;retin Ramoth-Galaad. Dixitque Achab rexnbsp;Iftael ad lolàphat regem luda, Veni mecumnbsp;inRamoth-Galaad. Cui ille refpondit, Vt c-go J 8c tmftcut populus tuus, fie 8c populusnbsp;meus;tecumquecrimus inbello. Dixit lolà-phatad regem llrael, Confulé oblècro in prænbsp;g fentiarum fermonem Domini. Congregauitnbsp;igitur rex Ilrael prophetarum quadringentosnbsp;viros, 8c dixit ad eos, In Ramoth-Galaad adnbsp;bellandum ire debemus_,an quielcere? At illi,nbsp;Alcende,inquiunt,8c trader Deus in manu renbsp;gis.Dixitque lolàphat, Nunquid non eft hîcnbsp;prophètes Domini, vt ab illo etiam requira-mus.’ Etait rex Ilrael ad lolàphat, Eft vir v-nus à quo polTumus quærereDomini volun-tatera: led ego odi eum , quia non prophetatnbsp;niihi bonum, fed malum omni tempore ; eftnbsp;ailt Michæas filius lemla.Dixitque lofaphat,nbsp;rex hoc modo. Vocauit ergo rexnbsp;Ilrael vnum de eunuchis,8c dixit ei,Voca citonbsp;Michæam filium lerala.Porro rex Ilrael,8c Ionbsp;faphat rex luda vterque fedebant in folio fuo,nbsp;veftiti culturegio. fedebant autcin area iuxranbsp;porta Samariæ, omnefq; prophetæ vaticina-Dantur coram eis.Sedecias vero filius Chanaanbsp;pa fecitfibi cornua ferreaj8caitjHæcdicit Donbsp;minus,His ventilabis Syriam,donec conterasnbsp;eam.Omnefque prophetæ fimiliter prophetanbsp;bant,atq; dicebant, Afcende in Ramoth-Ga-laad,8cprolperaberis, 8c trader eos Dominusnbsp;in manu rcgis.Nuntius autem qui ierat ad vonbsp;candum Michæam,aitilli,En,verba omniumnbsp;prophetaAim vno ore bona regi annuntiant:nbsp;quæfo ergo te vt amp; lermo tuus ab eis non dif-fcntiat,loquarifque prolpera. Cui refponditnbsp;Michæas,ViuitDominus, quia quodcunquenbsp;dixerit mihi Deus meus, hoc loquar. Venit ernbsp;^o ad regé. Cui rex ait, Michæa, ire debemusnbsp;in Ramoth-Galaad adbellandum,an quielce-

-ocr page 372-

lofaphat.


tus fum.Et finita eft pugna in die illo; porro rex Ifrael ftabat in curru fuo contra Syros vfi-lt;iue ad vefperâjamp; mortuus eft occidente fble.

5. lofaplat à lehu pro^heta correptu^ ileprtc-ßito auxilio conßitutosa fiiudices admonet de ßeruanda lußitia, Leuitai denbsp;fromouendo cultu dittino^pe^ulo^ reÜeinßi-tuendo.

Ch.-P. XIX.

A Euerfiis eft autetn lofapfiat rex luda in domum fuam pacificè^in lerufàlem.nbsp;Cui occurrit lehu filius Hanani Vi-dens^Sc ait adeum^impio prxbes auxilium^amp;nbsp;his qui oderunt Dominum amicitiaiungeris:nbsp;amp; idcirco iram quidem Domini mercbaris;nbsp;fed bona opera inuentafiint inte, eo quodnbsp;abftuleris lucos de terra luda, amp; præparaue-tgt;.4. tis cor tu5 vt requireres gt;Dominum’ Deumnbsp;gt;.j. tgt;patrum tuorum’. Habitauit ergo lofaphatnbsp;in lerufalem; rurfumqj egrefl'us eft ad popu-lum de Ber-fabee vfq; ad montem Ephraim^nbsp;amp; reuocauiteos ad Dominum Deum patrunbsp;® fuorum. Conftituitq; indices terrrxin cun-dis ciuitatibus luda munitis, per fingula lo-caA præcipiens iudicibus,Videte,ait_,quid fanbsp;ciatis.-non enim hominis exercetisiudiciumjnbsp;fed Domini: Scquodcunqueiudicaueritisjinnbsp;VOS redudabit. Sit timor Domini vobifcu:amp;nbsp;CÛ diligentia cunda facite:non eft enim apudnbsp;Deu.to.d. Dominum Deûnoftruminiquitas, llnecpernbsp;Roma.i.^ fonarum acceptio^ nec cupido munerum. Innbsp;Galat lb lerufalemquoqjconftituitloGphatLeuitasnbsp;£phe.«.b. amp; facerdotes amp; principes familiarum ex If-Afto^o'dquot; indicium amp;cauGm Domini iudica-i.ret.j.e.* rcnthabitatoribuseius. Prxcepitq; eis^dicés,nbsp;Sicaoetis in timoreDomini fideliter,amp;cordenbsp;perfedo. Omnem caufam quae venerit ad vosnbsp;fratrum veftrorum qui habitant in vrbibusnbsp;fuisj inter cognationc Sc cognationem, vbi-cunque quacftio eft de lege, de mandato , denbsp;ceremonijsj de iuftificationibus: oftedite eis,nbsp;vt nonpeccentin Dominum, amp;nevcniatnbsp;ira fuper vos amp; fuper fratres veftros : fic ergo

D agentes no peccabitis. Amarias autem facer-dos amp; pontifex vefter, in his quxad Deum pertinent, præfidebit : porro Zabadias filiusnbsp;Ifmahel, qui eft dux in domo luda, fuper eanbsp;opera erit quæ ad régis officium pertinent: hanbsp;betisqjmagiftros Leuitas coram vobis, con-fortamini, amp; agite diligenter ; amp; eritDomi-^cSbtnis,^. nusquot;vobifcum in bonis’.

5. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ac Syris contra loßa-

phat inßtrgenübuidpfi pradicato iciunio 'Vna, cum pofuloßofupplexnbsp;nbsp;Deum confugit,ßc^

ab eu!ß mutuo ceedenubm liberatueßolia col ) yerum obfodut cum impio Oebo^a ànbsp;propheta corripitur.

Verba dierumgt;

CAP. XX.

Oft hæc congregati funt filij Moab, amp; A-filij Ammonjamp;cumeis de Ammonitis, ad lofaphat, vt pugnarentcontra eum.

Veneruntque nuntij, Scindicauerunt lofaphat, diccnteSjVenit contra te multitudo mag na de his locis quæ trans mare funt, amp; de Sy-ria,amp; ecce confiftunt in Afafon-thamar,quxnbsp;eft En-gaddi. lofaphat autem timoré perterrinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î

tus,totumfecontulitadrogandum Dominü: amp;prxdicauit ieiunium vniuerfb luda.' Con-gregatusq; eft ludas ad deprecandum Dominum : fèd Scomnes de vrbibus fuis veneruntnbsp;ad obfecrandumeum.CumqueftetifTct lofa- Bnbsp;phat in medio cœtu ludæ, amp; Ierufàlem,in donbsp;mo Domini ante atrium nouum, ait. Domine Deus patrum noftrorum,tu es Deus incoenbsp;lo,amp;dominaris cundis regnis gentium:in manbsp;nu tua eft fortitude amp; potentia, nec quifquanbsp;tibi poteft refiftere.Nónne tuDeus nofterinnbsp;terfeciftiomnes habitatores terræ huiuscoranbsp;populo tuo Ifrael,amp;dedifti earn fèmini Abranbsp;ham amici tuiin fèmpiternum?Habitaucrût-q ue in ea,amp;; extruerunt in ilia fiinótuarium nonbsp;mini tuo,dicentesj IlSiirruerint fuper nos ma Sup«^'*nbsp;la,gladius iudicij,peftilentia, amp; fames, ftabi-mus coram domo hac in cofpedu tuo,in quanbsp;inuocatum eft nomen tuum ; amp; clamabimusnbsp;adte in tribulationibusnoftris,amp;exaudies,falnbsp;uofque facies.Nuncigiturccce filij Ammon,nbsp;amp;Moab,amp; mons Seir,liperquos non concef®*“’*’**nbsp;fifti*Iffaelvttranfirentquando egredieban-tur de Aegyp to,led declinauerunt ab eis,amp; nonbsp;interfecerunt illos:econtrario agunt,amp; nitunnbsp;tureijeerenosdepoffeßione quam tradidiftinbsp;nobis. Deus nofter,ergo noniudicabis eos? Cnbsp;In nobis quidem non eft tanta fortitude, vtnbsp;poßimushuicmultitudini refiftere,quæir-ruit fiiper nos.Sed cum ignoremus quid age-re debeam us, hocfolû habemusrefidui,vto-culos noftros dirigamus ad te.Omnis vero Innbsp;daftabatcoraDomino cu paruulis,amp; vxori-bus,amp; liberis fuis.Erat auté lahaziel filius Zanbsp;chariæjfilij Banaiæ,filij lehieljfilij Mathâniaf,nbsp;Leuites de filijs Aßph, fûper quem fiidus eftnbsp;Spiritus Domini in medio turbæ , amp; ait, At-tendite omnis luda, amp; qui habitatis in lerufânbsp;lcm,amp;turex loGphat.-hæcdicit Dominus vonbsp;bis,Nolite timere,nec paueatis hanc multitu-dinem ; non eft enim veftra pugna, fèd Dei.nbsp;CrasMefcendetis’contra eos : afeenfuri enim v ’ ’nbsp;fiint per cliuû nomine Sis, amp; inueftetis illosnbsp;in fummitate torrentis,qui eft contra folitudinbsp;né leruel. Non eritis vos qui dimicabitis, fèd Dnbsp;tantummodo confidenter ftate, amp; videbitisnbsp;auxilium Domini fuper vos,ô Iuda,amp; leru-ßlem:nolitetimere, necpaueatis terasegre-dieminicontraeos,ScDominus erit vobiß

cura


-ocr page 373-

Paralip. li. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;156

Deumpatrum fuorum. Reliqua autem gefto rum lolaphatpriorum 8c nouißimorura,ß:rinbsp;pta fiint in verbis lehu filij Hanani,quæ digefnbsp;fit in libros regum Ifrael. Poft hæc in ij t ami-citias lolaphatrexludacum Ochozia rege Ißnbsp;raefeuius opera fueruntimpijfsima,Etpartß

lofaphat.Ioram.

cum. loGphat ergo, 8c luda, 8c omnes habi-tatores lerußlerh ceciderunt proni interram coram Domino,8c adoraiierunt eum. Porronbsp;Leuitæ de filij s Caath, 8c de filij s Corelaudanbsp;bant Dominum Deum Ifrael voce magna,nbsp;in excelfiim.Cumq; inane furrexifient,egref-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

fîfuntperdefèrtumThecuaiprofedisqueeis, ceps fuit vtfacerét naues quæirentin Thar-ftans loQphatin medio eorum,dixit,Audite fis;feceruntque cia (fern in Afion-gaber. Pro-^•B«megt;viri’luda, 8coranes habitatoresleruß- ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

lern, creditein Domino Deô veftro, Scfecu-rieritisicrcdite prophetis eius, 8c cunda eue-nientprofjjera. Deditqueconfilium populo, ôc ftatuit cantores Domini, vt laudarét enmnbsp;inturmisfiiis, 8cantecederentexercitum, acnbsp;voceconfbna dicerent, Confitemini Domino quoniam in æternum miftricordia eius.nbsp;E Cumque cœpifient laudés cancre,vertit Do-minus infidias eorum inlèrnetipfôs, filiorumnbsp;fcilicet Ammon, 8c Moab, 8c montis Seir,nbsp;quiegreßi fuerantvt pugnarent contra lu- '1 !ICnbsp;dam, 8cpereußi ftint. nanque filij Ammon, | Bbunbsp;8c Moab confùrrexeruntaduerfumhabitato-res montis Seir, vt interficerent, 8c delerentnbsp;eos.-cumq ue hoc opéré perpétrafient,etiam innbsp;femetipfos verfi, mutuis concidere vulneri-bus. Porrô luda cùm venilfet ad quot; Ipeluncam’nbsp;quæ refpicit folitudinem , vidit procul om-nem latè regionem plenam cadaueribus , necnbsp;ftiperefie quenquam qui necem potuifiet euanbsp;dere. Venit ergo loßphat, 8c omnis populiisnbsp;cum eo ad detrahenda fpolia mortuorum:nbsp;inueneruntque inter cadauera, variam ftipel-ledilem, veftes quoque, 8c vafàpretiofifsi-maiSc diripuerunt, ita vt omnia portarc nonnbsp;pofiênt,nec per tres dies fjjoliaauferre prænbsp;P prædæ magnitudine . Dieautem quarto con-o-regati funt in Vallc-benedidionis : etenimnbsp;quoniamibibenedixerant Domino, voca-uerunt locum ilium Vallis-bertedidionis,vßnbsp;que in præfentera diem.Reuerfusque eft omnis vir Iuda,8c habitatores Ierußlcm,8c lola-phatanteeos in lerußlem cû lætitia magna,nbsp;eo quod dedifieteis Dominus gaudium denbsp;inimicis fuis. Ingrefsiqiiefunt inlerußlemnbsp;cum pfalterijs,8ccitharis, 8c tubis in domumnbsp;Domini. Irruit autem pauor Domini fupernbsp;vniuerfa régna terrarum,cùm audifientqiiodnbsp;pugnafiet Dominus contra inimicos ifrael.nbsp;Qmeuitque regnum lofaphat, 8c præbuit einbsp;Deus paeem percircuitum . Regnauit igiturnbsp;loßphat fuper ludam, 8c erat trigintaquin-queannm’um cum regnarecœpiilet : vigintinbsp;autem 5c quinque annis regnauit in lerußle:nbsp;8c nomen matris eius Azubafilia Selahi. Etnbsp;ambulauit in via patris fui Aß,hec declinauitnbsp;ab ea,faciens quæ placita erantcora Domino.nbsp;Veruntamen excella non abftulit , 8cadhucnbsp;populus non direxcrat cor luû ad Dominum

phetauit autem Eliezer films Dodau de Ma-rela ad lolaphac^dicens^ habuilli fœdus cum Ochozia^percußit Dominus opera tua,nbsp;contritæquelunt naues, riecpotueruftt ire innbsp;Tharfis.

5. ImptM loram filiui loptplat ùcàditfratres fuos,amp; quofdatnfrinàpes Jndaicut Eüas pernbsp;liter as peßsmam eegritudtne, ai mortem, amp; donbsp;muspiee ac regni direptionempnedicit^ijux tannbsp;dempibjequutaßmt.

CkV. XXI.

ÜOrmiuitautcm lofiipliatcuu) patri- A isfuis,amp; (èpultiis eft cumeis in Ci- j.Re.xi.g.nbsp;uitate-Dauid:regnauirq; loiam filiusnbsp;eius pro eo.Quihabuitfratres filios lofàphat,nbsp;Azariam_,amp;labiel.amp; Zàchariam amp; Àzariam,nbsp;8c Michael,8c Saphatiam.’omnés hi, filij lolanbsp;phat regis luda. Deditq; eis pater fuus multanbsp;muneraargenti,8c aiiri, 8c quot;pcnfàtiones’cumnbsp;ciuitatibus munitißimis in Iuda,regnum aûtnbsp;tradidit lorâzeo quod eflet primogenitus. Surnbsp;rexit autem loram fuper regnum patris fui;nbsp;cumq; fè confirmaflet, occiditomnesfratresnbsp;ßiosgladio,8cquofHam deprincipibus Ißael.nbsp;llTrigintadiiorum annorum erat lorâcùm renbsp;gnare cœpifiênôc odo annis regnauit in ïerunbsp;falem. Ambülauitq; in vijs regum Tfraefficutnbsp;egerat domus Achab : fiha quippe Achab eratnbsp;vxor eius-.Sc fecit malum in confpeélu Domi Bnbsp;ni. Noluit alité Dominus difperdere domumnbsp;Dauid prôpter padum quod inieratcum eo:nbsp;8c quia promifèrat vt daret ei lucernam , 8c fi-lijs eius Omni temporc.llln diebus illis rebellanbsp;lût Edom,neeflèt fiibditus Tudæ,8c coftituitnbsp;fibi regem.Cumq; tranfiflet loram cum prinnbsp;cipibus fuis,8ccundo equitatii qui erat fecû,nbsp;furrexit node, 8c pereußit Edó qui fe circun,.nbsp;dedera t, 8c o m nés d U ces eq U i ta t U s èi U 3. At tarnen rebellaiût Edom,ne efièt fiib difioneluda, vfq; ad banc diem;eo tempore ScLobna renbsp;ceßit, né elîèt ßib rnànu illius. Dereliqueratnbsp;enimDominumDeum patrum fuorû, infu-per 8c excella fabricatus eft in vrbibïis Iudaj8cnbsp;fornicarî fecit habitatoreslerußle, 8c præua-ricari ludâm. Allatæ funt autéei litëræ ab Elia Cnbsp;propheta, in quibus ftriptum erat, Hxc dicitnbsp;Dominus DeusDauidpatris tui, Quoniamnbsp;non ambulafti in vijs I-oßphat patris tui,nbsp;in vijsAfaregis ïuda,fèd ineeßifti periter re-gum lßael,amp;fornicari fecifti Iudam,8c habi-

V 4 tatores

-ocr page 374-

loram.Ocho^ias.Ioas.

tàtores Icrußdcm, imifatiis fornicationem domus Achab : infupcr amp; fratres tuos domunbsp;patris tui y meliores te occidifti : ecce Dominus percutiet te plaga magna cü populo tuo,nbsp;amp; filijsj amp; vxoribustuisjVniuerlaqueftibftannbsp;tia tua.tu autem ægrotabis peßimo languorenbsp;vteri tui, donee egrediantur vitalia tuapau-latim per fingulos dies.

Sulcitauit ergo Dominus contra loram fpiritum Philifthinorum,amp; Arabum,qui co-fines funt Aethiopibus.Sc alcederunt in terranbsp;Iuda,amp;; vaftauerunt earn: diripueruntq; cun-étam fiibftantiara quæinuenta eft in domonbsp;rcgis,infuper Scfilios eins, amp; vxores; necre-D manfit ei nlius,Nili loachaz, qui minimus nanbsp;tu erat. Et luper hæc omnia perculsiteû Dominus alui languore inlànabili.Cûq; diei fiicnbsp;cederetdies, Setemporum fpaciavolueretur,nbsp;duorum annorum expletus eft circulus.-amp;ftcnbsp;longa confumptus tabe,ita vt egereret etiamnbsp;vilcera fua_,laguorepariter,amp; vita caruit.Mornbsp;tuusq; eft in infirmitate peßima,amp; non fecitnbsp;ei populus fècundû morem cobuftionis exe-quias, ftcut fecerat maioribus eius. Triginta-duorura annorum fuitcùmregnarecœpiflêt:nbsp;amp; odo annis regnauitin lerulalcm. Ambulanbsp;uitq; non reétè,amp;ïèpelierunt eum in Ciuitanbsp;te-Dauid: veruntamen no in fepulchro regri.

5. Impium Ocholt;^atn filium loram occidit le-]}u,ßmul amp; loram regem Ißaehoccidente au temÄthalia filios regu, feruauit loßabethnbsp;Joos riatu minimum.

CAP. XXII.

A Onftituerunt autem habitatores leru 4.Re.8.f. ¦ .falem Ochoziamfiliumeius minimu,nbsp;regem pro eo’.omnesenimmaiores nanbsp;tUj qui ante eum fuerat,interfecerant latronesnbsp;Arabum,qui irruerant incaftra; regnauitquenbsp;Ochozias filius loram régis luda.Quadraginnbsp;taduorum annorum erat Ochozias cum re-’ ' gnareccëpiftet, amp;vnoanno regnauitinlerunbsp;ialcm:amp; aomen matris eius Athalia filia Amnbsp;ji. Sed amp; ipfeingreflus eft per vias domus A-chab ; mater enim eius impulit eum vt impienbsp;g ageret. Fecit igitur malum in confpeélu Do-.mini,ficut domus Achabûpfî enim fuerunt einbsp;confiliarij poft mortem,patris fiiijin interitünbsp;eius.Ambulauitq; inconfilijs eorum.Etper-rexit cum loram filio Achab rege Ilrael,in beinbsp;Ium contra Hazael regem Syriæ,in Ratnoth-Galaad: vulneraueruntq; Syri loram.Qm re-uerfus eft vt curaretur in.Iczrahel ; multas e-nim plagas acceperat in fupradido certami-ne. Igitur Ochozias filius loram. rexluda,nbsp;dalcendit vt inuiferet loram filium Achab in

C lezrahel ægrotantem. Voluntatis quippe fuit Dei aduerfus Ochoziam^jVtveniretadloram:nbsp;pquot;- amp; cum venilictj igt; amp;’ egrederetur cum eo ad-

Verbadienitti.

uerfiim lehu filium Namfi, quem vnxitDo-minus,vt deleret domum Achab . Cum ergo euerteret lehu domum Achab,inuenitprincinbsp;pes Iuda,amp; filios fratrum Ochoziæ, qui mininbsp;ftrabant ei, amp; interfecit illos . Ipfiim quoqucnbsp;perquirens Ochoziam,comprehendit latitannbsp;tem in Samaria:addHlt;ftumq; ad le, occidit, 8cnbsp;lèpelierût eum; eo quôd eilet filius lolàphat, pnbsp;qui quæfierat Dominum in toto corde fiio.nbsp;ncc crat vitra Ipes aliqua vt de ftirpe quis re-gnaret Ochoziæ. Illiquidem Athalia mater e-ius videns quodmortuus ellèt filius fuus,lur-rexit, 8c interfecit Omnem ftirpem regiam donbsp;mus quot; loram’. Porrô lolàbeth filia regis tulit quot;lui*'**nbsp;loas filium Ochoziæ, 8c furata eft eum denbsp;medio filiorum regis,cùm interficerentunab-Iconditque eum cum nutriceluaincubiculonbsp;leôlulorum: lolàbeth autem quæ ablconderatnbsp;eumjCrat filia regis loram, vxor loiadæpon-tificis,foror Ochoziæ.8c idcirco Athalia nonnbsp;interfecit eum. Fuit ergo cû eisindomo Deinbsp;ablconditus lèx annis, quibusregnauit Athalia luper Terram.

.S. loiadapontifex quot;^nxit loas in regem ludaj curauit^'^t Âthalia octideretur, amp; cultusnbsp;T)ei reflitueretur, populus autem defiruit do-‘nbsp;mum^altariaatfimulachra quot;Baal,

CAP. XXIII.

ANno autem feptimo edfortatus loia- A da, aflumpfitcenturiones, Azariara 4gt;^**‘*nbsp;videlicet filium leroham, 8cllmahelnbsp;filium Iohanan,Azariam quoq; filium Obed,nbsp;6c Maafiam filium Adaiæ,8c Elilàphat filiumnbsp;Zechri.Sc inijtcum eis fœdus.Qm circumeû-tes ludam, congregauerunt Leuitas de cun-dtis vrbibus Iuda,8c principes familiarum Ifi-raebveneruntq; inlerulàlé. Inijt ergo omnisnbsp;multitudo paétum in domo Dei cum rege:di-xitq; ad eos loiada, Ecce filius régis regnabit,nbsp;ficutlocutus eft Dominus,fuper filios Dauid,nbsp;Ifteeft ergo lèrmo quem facietis.Tertia parsnbsp;veftrumqui veniuntad Sabbathum,làcerdo-tum, 6cLeuitarum, 8c ianitorum eritin por-tis;tertia veto pars ad domum regis : 8c tertianbsp;ad portam quæ appellatur Fundamenti:omnenbsp;verô reliquùm vulgus fit inatrijs domus Domini . Nee quilpiam alius ingrediatur domum Domini, nifi làcerdotes, 8c qui mini-ftrâf de Leuitis; ipfi tantummodo ingredian-tur, quia làndificati funt; 8c omne reliquumnbsp;vulgus oblèruet euftodias Dominé. Leuitæ Bnbsp;autem circundentregem,habentes finguli arma fua : ( 6c fi quis alius ingrefliis fuerit tem-plum,interfieiatur) fintq; cum rege 6c intrannbsp;te 8c egrediente.Fecerût ergo Leuitæ, 8c vni-uei-fiis ludaiuxta omnia quæ præceperat loianbsp;da pontifex; 8c alî umpler unt finguli virps qui


-ocr page 375-

Paralip. IL ripîuntur, amp; loos à ßruis ßiis oictdnur.

C. KV. X X 1111.

eratloas cum regnareA jinaannisregnauitin 4-Re-gt;i.3.nbsp;lerußlem : nomen matris eius Sebia denbsp;Ber-fâbee . Fecicqnc quod bonum eft: coramnbsp;Domino cundtis diebus loiadæ ßcerdotis.Acnbsp;cepirautem eiloiadavxores duas_,e quibusgenbsp;nuit filios amp;nlias.Poft: quæ placuitloas vtinnbsp;ftaurarct domum Domini. Congregauitqucnbsp;facerdotes amp;LeuitaSjamp;dixit eis^ Egredimini

dederuntque in manu eius rael pecuniam ad fartate^a templi Dei quot;no- quot;'fißi-i. u. ftri’jper fingulos annos_, feftinatoquehoc Ei-cite.-porro Leuitæ egêre negligentius, 'Voa- ® 'nbsp;uitq; rex loiadam principcmjamp; dixit eijQuanbsp;re tibi non fuit curæ vt cogérés I.enitas infernbsp;re de luda^Sc de lerufalem pecuniarriquæ con.nbsp;ftituta eft aMoyfeleruo Domini^vt inferretnbsp;earn omnis multitudo Iffael in tabernaculu

loas ‘ nbsp;nbsp;nbsp;quot;

fübfèerant, amp; veniebant per ordinem fiib-bathijCurq bis qui impleueranr làbb3tbum,amp; quot;egrelsi’erant. fiquidem loiada pontifex non Eptem annorum er;nbsp;dimilèrat abircturmas, quæ fibiperfîngulas ^^ccepilîet.amp;quadraginbsp;bebdomadas fuccederecofueuerant. Deditq; *¦*-'nbsp;loiada làcerdos centurionibus lanceas, clype-ölq^ amp;peltas regis Dauidquas conlècraueratnbsp;în domo Domini. Conftituitq; omnem po-pulum tenentium pugiones à parte repli dex-trajvlq; ad partem rempli finiftram coräalta

C ri,amp;cemplo,per circuitumregis. Et eduxerût

'*’‘3-filiumregis, Scimpofueriintei diadema, gt;amp; ad ciuitatesluda, Sccolligitede vniuerfoll-^•’’teftimonium’, gt; lt;

tenendam legem’:amp;: conftiruerunt eum regé; vnxitquoque ilium loiada pontifex, Scfilijnbsp;eiusûmprecatiq ue funt ei,atque dixerunt^ Vi-uat rex.Quod cùm audiflet Athalia,voce fei-licetcurrentium atq;laudantium regem ,in-greftaeftadpopulumin templum Domini.nbsp;Cumq; vidiflet regem ftanterh fuper gradumnbsp;in introitu,amp; principes, turmafq; eircaeirtn, teftimonij.^AthaIiacnimimpijßima,amp;filij e-omnemq; populum terræ gaudentem , atque ius dcftruxeruntdornum Dei, amp; de vniuerfisnbsp;clangentem rubis, Sedinerfigenerisorganisnbsp;concinentem, vocemque laudantium ,lciditnbsp;veftimeta fua,Sc ait,Infidia:,infidia:.Egrelîusnbsp;autem loiada pontifex ad centuriones amp; prinnbsp;cipes exercitus, dixit cis, Educite illam extranbsp;lèpta templi,amp; interficiaturforis gladio. Prænbsp;cepitq; làcerdos ne oceideretur indomo Domini.Et impofuerunt ceruicibus.eius manus;nbsp;cumq; intralîet portam equorû domus regis,

D interfecerût eam ibi.Pepigit autem loiada fœ dus inter lè,vniuerfumquepopulum Si regé,nbsp;vt elîet populus Domini . Iraq; ingrelEus eftnbsp;omnis populus domum Baafamp;deftruxeiuntnbsp;eam.-amp; altaria ac fimulachra illius eonfrege-runt;Mathan quoquelàcerdotem Baal inter-feceruntantearas. Conftituit autemloiadanbsp;præpofitos in domo Domini,fub manibus lànbsp;cerdotum amp; Leuttarum, quos diftribuit Da-.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uidindomoDomini:vtolFerrentbolocaufta

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Domino,fîcut Icriptumeftin'lege’Moyfi, in illi conducebantex ea cælbres lapidum,amp;ar-

gaudio Sccanticis, iuxtadilpofitioné Dauid. Conftituit quoq; ianitores in portis domusnbsp;Domini, vtnon ingrederetur earn immundusnbsp;in Omni re.AlTumplîtquecenturiones amp; for-tilsimos viros ac principes populi , amp; om-ne vulgus terræ, amp; fecerunt defeendereregem de domo Domini, amp; introireper medium portæ fupêrioris in domum regis, amp; colnbsp;locauerunt eum in folio regali . Lætatusque

. eft omnis'populus Tcrræ,amp; Vrbs quieuit.-por ro Athalia interfecla eft gladio.,

**

. 5. loas yiusnte loteidAbonus aißius, itißit ad r fartate^a temfh congregaftpecuniam, deinde faEltts ^fl^p^t^s iubet (itcädiZ^ibariamß- _____________

Hum loiada;!uda in' lerujîdcm à Syrijs di- lêpelicruntq

’?7

quxßndificata fuerant in templo Domini, orauerunt phanum baalim.Præcepit ergo rex,nbsp;Stfecernntarcam : pofueruntquc earn iuxtanbsp;portam*Domini forinlecus. Etprædicatumnbsp;eft in luda amp; lerufalem vt deferrent fingulinbsp;pretium Domino , quodllconftituic Movies Exo.jo.b.nbsp;icruus Dei fuper omnem I{rael,in deierto.Læ Cnbsp;tatiquefuntcuncli principes, amp; omnis popunbsp;lus:amp; ingrefti contuleruntin arcarac-Domi-ni’,atqiic miierunc, ita vtimpleretur. Gum-q lie tempus ôfletvt deferrent arcam coramnbsp;rege per manus Leuitarum (videbant enimnbsp;multam pecunia) ingrediebatur Icriba régis,nbsp;amp; quem primus làcerdos conftituerat;effun-debantq ue pecuniam quæ erat in area : porronbsp;arcam reportabant ad locum fiium:ftcque fa-cicbant per fingulos dieSjamp; congregata eft innbsp;finita pecunia. Quam dederuntrex amp; loiadanbsp;bis qui præerant operibus domus Domini.-atnbsp;tifices operum fingulorum,vt inftaurarétdonbsp;mum Domini:fabros quoque ferri amp; æris: vtnbsp;quod cadere cœperat, fulciretur.Egeruntque Dnbsp;bi qui operabantur induftriè,amp; obducebatiirnbsp;parietum cicatrix permanus eorum;ac feule»nbsp;taiierunt domum Domini in ftatum prifti-num,amp;.firmiter eam ftarefecerunt.Cumqucnbsp;comple’flent omnia opéra, detulerunt coramnbsp;rege Silbiadareliquam partem pccuniæ; de :nbsp;quafadla funt valà templi in minifteriumadnbsp;bolocauft:a,pbialæ quoque,amp; cætera vafi au-rea amp; argentea:amp; otterebantur holocauft.ainnbsp;domo Domini iugitercundis diebus foiadaî.nbsp;fartate^a temfh congregartpeciitiiam ^ dein-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Senuit autéloiada plenus dierum,amp; mor- g

lt;/(? faEltts iulet fitcdd,iZ^chariamß~ tuns éft cùmelTet centum triginta annorum; lerttjîdcm à Syrijsdi^ lêpelicruntqueeum in Ciuitate-Daûid cumnbsp;regibus.

-ocr page 376-

loas i“-

regibus, eo quod feciflet bonum cum llfael, amp; cum domo eius. Poftquamaute obijt loia-da , ingreßi funt principes luda, amp;adoraue-runt regem.-qui delinitus oblequijs eorum,acnbsp;quieuit eis. Ecdereliquerunt templum Dominbsp;ni Dei patrum fiiorum,leruieruntquclucis amp;nbsp;Iculptilibus : amp; fada eft ira contra ludam 6cnbsp;lerulalem propter hoc peccatum.Mittebatq;nbsp;eis prophetas, vt reuerteretur ad Dominum:nbsp;quos proteftantes,illiaudirenolebant. Spiritus itaque Dei induit Zachariarh filium loia-P dæ fàcerdotem, 6c ft etit in confpedu populi,nbsp;6c dixitcis,Hæc dicitDominusDeus. Ç^arenbsp;tranlgredimini praeceptum Domini,quod vonbsp;bis nonproderit: 6cdereljquiftis Dominum,nbsp;vt derelinqueret vos ? Qui congregati aduer-fus eum,milerunt lapides iuxta regis imperiu,nbsp;in atrio domus Domini. Et non eft recorda-tus loas rex, milèricordiæ quam feceratloia-da pater illius fecum, led interfecit filium e-MatMj.d. ^“5. llQm cùm moreretur,ait. Videat Dominus 6c requirat.

Cumq; euolutus effet annus,alcendit con tra eum exercitus Syria; :venitque in ludamnbsp;8c lerufalem, 8c intcrfecit cundos principesnbsp;populi, atque vniuerßm prædam milèrunt renbsp;G gi in Darmalcum. Et certe cùm permodicusnbsp;veniffet numerus Syrorum,tradiditDominus in manibus eorum infinitam multitudi-nem’.eo quod dereliquiffent Dominum Definbsp;patrum fuorum:inloas quoque ignominio-laexcrcuere indicia. Et abeuntes dimileruntnbsp;eum in languoribus magnis.fiirrexerunt antenbsp;contra eum lerui fui,in vltionem ßnguinis finbsp;lij lofadae ßcerdotis, 8c occiderunteum in lenbsp;dulo fuo, 8c mortiius eft : fepelieruntq; eumnbsp;in Ciuitatc-Dauid, led non in lepulchris re-gum.lnfidiati vero funt ei Zabad filius Sernanbsp;ath Ammanitidis, gclozabad filius Semarithnbsp;Moabitidis. Porro filij cius, acfumma pecu-niæ quae adunata fuerat fub eo,8c inftaurationbsp;domus Dei Icripta fiint diligentius in Libronbsp;reginregnauit aut Amafias filius eius pro eo.

5. Amafiaspatri loasfitccedens interfecit eos ^ui patrem occiderant,amp;pofi habita de Idumteisnbsp;yi^oridjodorauit deos idloru, ob id capiturnbsp;à loas rege Ifrael que adpraliumprouocauenbsp;rat^ac lerufale deripitur^tadem^ loas in Lanbsp;chisfugiensotciditur. CAP. xxv.nbsp;A 'X’ Xlgintiquinque annortl erat Amafiasnbsp;4.Re,i4.a \/ cùmregnarecœpiiret,8cvigintinouenbsp;annis regnauit in lerulalem : nomennbsp;quot;itadan.i. matris eius'Ioiadan’de leruGlem.Fecitq; bonum inconfpedii Domini, veruntamen nonnbsp;in cordeperfedo.Cumqueroboratumfibi vinbsp;deretimperium iugulauit leruos quioccide-rant regem pattern fuum. Sed filios eorû nonnbsp;interfecit, ficut Icriptum eft in Libro legis

Verba dîerum.

Moyfî^vbipræccpit Dominus, dicens, llNon occidentur patres pro filijs,neque filij\pro pa Ezec.»8.c.nbsp;tribus Riis:fèd vnufquifq; in fuo peccato rao-rictur.Congregauit igitur Amafîas Iudam,amp; Bnbsp;conftituit eqs per familias, tribunoiq; amp;cennbsp;turiones in vniuerfb luda amp; Ben-iarain; Scnbsp;recenfuit à viginti annis furlum, inuenitquenbsp;'triginta’millia iuuenum qui egrederenturadnbsp;pugnam,amp; tenerent haftam Scclypeura.Mcrnbsp;ccdequoque conduxit deIfrael centum mil-liarobuftorum,centum ralentisargenti. Venir autem homo Dei ad ilium, amp; ait, O rcx,nbsp;neegrediatur tccumexercitus Ilrael : non eftnbsp;enim Dominus cum Ifrael amp; cundis filijs E-phrâim.Qmàd fi putas in roboreexercitus belnbsp;la confiftere, fuperari te faciet Deus ab hofti-bus:Dei quippc eft amp; adiuuafe,amp; in fuga connbsp;uertere, Dixitque Amafias ad hominem Dei,nbsp;Quid ergo fiet de centum talctis quæ dedi mi- Cnbsp;litibus Iïrael?Etrefpondit ei homo Dei, Habet Dominus vnde tibi dare poßit multo hisnbsp;plura. Separauititaq; Amafias exercitum quinbsp;venerat ad eii ex Ephraim, vt reuerteretur innbsp;locum fiiumiat illi contra ludam veheméternbsp;irati,reuerfi fiinf in regionem fuam.Porro A-mafias confidentcreduxitpopulumfiium, 8Cnbsp;abij t in V allem-falinarum,percußitq ue filiosnbsp;Seir,decem millia. Et alia decern millia viro- Dnbsp;rum ceperunt filij luda, amp; adduxerunt ad pracnbsp;ruptum cuiufdam petræ,præcipitaueruntquenbsp;eos de fummo in præceps,qui vniuerfi crepucnbsp;runt. At ille exercitus quern remilerat Ama-fias,ne lecum iret ad prælium, dilFufus eft innbsp;ciuitatibus Iuda,a Samaria vfquead Beth-ho-ron,amp; interfedis tribus millibus,diripuitprxnbsp;dam magnam. Amafias vero poft cædem Idiinbsp;niæorum,amp; allatosdeosfiliorum Seir,ftatuitnbsp;illos in deos fibi,amp; adorabat eos, amp; illis ado-lebatincenfiim . Qitam ob rem iratus Dominus contra Amafiam, mifitad ilium prophe-tam,qui diceretei,Curadorafti deos qui nonnbsp;liberaucrunt populum fuum de manu tua?nbsp;Cumq; haec ille loqueretur, relpondit ei,NH £nbsp;confiliarius régis es ? quielce, ne interficiamnbsp;te.Dilcedenlque prophcta,Scio,inquit,quôdnbsp;cogitauerit Deus occiderete, quiafecifti hocnbsp;malum, Scinfiiper non acquieuifti confilionbsp;meo. IgiturAmafias rex luda inito peßimonbsp;confilio, mifit ad loas filium loachaz filij le-hu regem Ilrael, dicens, Veni, videamus nosnbsp;mutuo. At ille remifit nuntios, dicens, Carduus qui eft in Libano mifit adc^drum Li-bani,dicens. Da filiam tuam filio meo vxore:nbsp;amp; eccCjbeftiîB quæ erant in lylua Libani tran-fierunt,amp;conculcauerunt carduum.Dixiftij Fnbsp;Percufii Edom ; amp; idcirco erigitur cor tuumnbsp;in fuperbia, lede in domo tuajCur malum ad-uerfum te prouocas.vt cadas amp; tu amp; ludas te-

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cum?


-ocr page 377-

Paralip. IL tam vallis, Sc reliquas,in eodem muri latere,nbsp;firmauitq; eas. Extruxit etiam turrcs in foli-tudine_,8c elFodit cifternas plurimas,eo quodnbsp;haberet multa pecora tam in campeflribus,nbsp;quam in eremi vaftitate : vineas quoqueba- .nbsp;buit amp; vinitores in montibus amp; in Carmelo;nbsp;crat quippe homo agriculturæ deditus. Fuitnbsp;autem excrcitus bellatorum eius, qui proce-

fiaequedodoriSjSc fub manuHananix qui e-rat de ducibus régis.Omnifque numerus prin cipum per familias, virorum fortium, duorunbsp;millium lexcctorum. Et fub eis vninerfus ex-ercitus trecentorum amp;lèptem millium quinnbsp;L gentorum.-quierantaptiadbella, Scpro regenbsp;contra aduerlarios dimicabant. PræparauitCnbsp;quoquccis Ozias_,id eft cundo exercitui,clynbsp;peos Schaftas 8cgaleasamp;loricas,arcufque,8cnbsp;fundas ad iaciendos lapides. Et fecit in lerulanbsp;Ié diuerfi generis machinas , quas in turribusnbsp;collocauit,amp; in angulis murorum, vt mitte-rent lagittaSjSc laxa grandiazegrelfumque eftnbsp;nomeneius procul,eo quod auxiliaretur einbsp;Dominus,5c corroboralTet illum.Sed cum ronbsp;boratus eflet, eleuatû eft cor eius in interitunbsp;luu , Sc neglexit Dominum Deumfuumdn-grelfufque templum Domini,adolere voluitnbsp;incenfum fuper altare thymiamatis.Statimq;nbsp;ingrelTus poft eum Azarias lacerdos,8c cri eonbsp;lacerdotes Domini 'oftoginta’, viri fortifsi-mi,reftiteruntregi,atquedixerunt,No eft tuinbsp;officij Ozia, vtadoleas incenfum Domino;nbsp;fed facerdotum^hoc eft filiorum Aaron, quinbsp;confecrati funt ad huiulcemodi minifterium:nbsp;egredere de landuariOjUe contempferis; quianbsp;non reputabitur tibi in gloriam hoc à Domino Dco.Iratufque Ozias, Sc tenens in manu Dnbsp;thuribulum vt adoleret incenfum,minabatur

lu.Amafias.

cum?Noluit*audire Amalias, eo quod Domi ni eflet voluntas vttraderetur in manus ho-ftiû propter deos Edom. Alcenditigiturloasnbsp;rex Ifl'ael, Sc mutuos fibi præbuere conlpe-étus: Amalias autem rex luda erat in Beth-la-mes ludæ.Corruitque ludas coram Ilfael, Scnbsp;fugit in tabernacula fua. Porro Amaliam regem luda filium loas filij loachaz, cepit loasnbsp;rex Ifrael in Beth-lames,Sc adduxit in lerula- debant ad proclia ftib manu lehiel fcribæ,Maanbsp;lem;deftruxitque murumeius à porta Ephra- f ’nbsp;im vfque ad portam anguli, quadringentis cu inbsp;Q bitis. Omnequoqueaurum, Sc argentum, Sc inbsp;vniuerfa vafa quæ repererat in domo Dei, Scnbsp;apud Obed-edom ,in thefauris etiam domusnbsp;regiæ,necnon Sc filios obfidum reduxitin Sanbsp;mariam . Vixit autem Amalias filius loas rexnbsp;Iuda,poftquam mortuuseft loasfilius loachaz rex Ilfael,quindecim annis.Rcliqua autem lermonum Amafiac priorum Sc nouifsi-morum Icriptafunt in libro regum luda Sc Ifnbsp;rael.Qtn poftquamrecefsit à Domino, tetennbsp;deruntei infidias in lerulalem . Cumquefu-gilTet in Lachis,milerunt,Sc interfecerunt c-um ibi.Reportantefq; fuper equos, fepelierfitnbsp;eum cum patribus fuis in Ciuitate-Dauid.

0-x^afilij Amaßa pietas commendatur qui miuerfius Thilifthijm Arahes amp; Ammenitoinbsp;triumphat, muhafi^ extruit ciuilates^atfofi-modum ob nitniamfœlicitate elatus ^rxfium-ffitincenjum adolere, quatn ob rem ad diemnbsp;'rtfique mortis à Domino leprapercufius efi,gunbsp;bernante regnumfilio I oatham qitifitccefiitinnbsp;regnum.

CAP. XXVI.

A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mnis autem populus Iuda,filium eius

1 f Oziam annoTum ledecim, conftituit regem pro Amalia patre fuo. Iple ædinbsp;ficauit Ailath, Sc rcftituit earn ditioni ludæ,nbsp;poftquamdormiuitrex cumpatribus fuis.Se- lacerdotibus.Statimq; ortaeft lepra in frontenbsp;decim anno rum erat Ozias cum regnarecœ- •'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z, .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;. . z-

pilTet, Sc quinquaginta duobus annis regna-uit in lerulalem ; nomen matris eius lechelia de lerulalem.Fecitq j quod erat return in ocunbsp;lis Domini,iuxta omnia quæ fecerat Amaliasnbsp;pater eius.Etexquifiuit Dominum in diebusnbsp;TSachariæ intelligentis Sc videntisDeû;cum-que requireret Dominum,di rexit eum in omnbsp;nibus.Denique egrelTus eft,Sc pugnauit contra Philiftbijm,Scdeftruxit murum Geth, Scnbsp;murum Iabniæ,murumque Azoti: ædificauitnbsp;quoqueoppida in Azoto, Sein Philifthijm.nbsp;Et adiuuiireum Deus contra Philifthijm, Scnbsp;contra Arabes qui hibitabant in Gurbaal,8cnbsp;B contra Ammonitas.Appendebantq ue Ammonbsp;nitæ munera OziæiSc diuulgatum eft nomennbsp;eiiis vfquead introitum Aegypti, propter erenbsp;bras viftorias.Aedificauitque Ozias turres innbsp;lerulalem fuper portam anguli, Sc fuper por-

eius coram lacerdotibus,indomo Domini fu-per altare thymiamatis.Cumq; refpexifiet ciï Azarias pontifex,amp; onines reliqui laccrdotcs,nbsp;viderunt lepram in fronte eius amp; feftinatónbsp;expulerunt eum. Sed amp; ipfc perterritus acce-lerauit egredi eo quodfenfiflet ilico plagamnbsp;Domini. llFuitigitur Ozias rcxleprofusnbsp;ad diem mortis fuæ^ Sc habitauit in domofe^anbsp;rata plenus lepra, ob quam eiedus fuerat denbsp;domo Domini .Porróloathaifilius eius rexitnbsp;domum regis,8c iudicabat populum terrae.Renbsp;liqua autem fèrmonum Ozix priorura amp; nonbsp;uifsimorum fcripfit ïfaias filius Amos, pro-'¦ pheta. Dormiuitq; Ozias cum patribus fuis,

amp; fepeliernt eum in agro regalium fcpulchro rum,eo quod eilet leprofus;regnauitque loa-thamfilius eius pro eo.

iS. 1 oatham^etaj commedatur, qui dcwilo rege ^mmon

-ocr page 378-

loatham.Achai;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Verba dierutn.

¦Ammon ma^Am aI eo mul^Atn Accepît, tut ÎZechri vir potens ex Ephraim, Maalîam lium reo-ilt;Sc Ezricam ducem domus eius,Elnbsp;canam quoq; lecundum àrege.Ceperuntquenbsp;filij Ilrael defratribus fuisducentamillia-mü-iierum,puerorum,8c puellarum, amp; infinitamnbsp;prædanï : pertuleruntq; eam in Samariam.Ea ßnbsp;tempeftate erat ibi propheta Domini, nominbsp;ne Obed;qui egrelTus obuiam exercitui veni-enti in Samanam,dixit eis,Ecce iratus Dominbsp;nus Deus patrû veftrorum contra Iudam,tranbsp;diditeos in rnanibus veftris, Scoccidiftiseosnbsp;attrociter, ita vt ad cœlum pertingeret veftranbsp;crudelitas. Infuper filios luda, amp; lerufàlemnbsp;vultis vobis fubijcere in feruos, 6c ancillas,nbsp;quod nequaquam fado opus eft. peccaftis e-nim fuperhoc Domino Deo veftro. Sed audite confilium meum, 8c reducite captiuosnbsp;quosadduxiftis de fratribus veftris;quia ma-gnus furor Domini im minet vobis .Steterûtnbsp;itaq; viri deprincibus filiorum Ephraim, A-zarias filiusIohanan,Barachias filius Molbl-lamoth,Ezechias filius Sellum , 8c quot;Amafiasnbsp;filius Hadali , contra eos qui veniebant denbsp;prælio, 8c dixerunt eis. Non introducetis huenbsp;captiuos,ne peccemus Domino . Quare vultis adijeere fuper peccata noftra,8c vetera cumulate delida? grande quippe peccatum eft,nbsp;8c ira furorisDomini imminet fuper IlfaeLnbsp;Dimilèruntq; viri bellatores prædam,8c vni-uerlàquæ ceperant coram principibus 8comnbsp;nimultitudine. Steteruntq; viri quos fuprànbsp;memorauimus:amp; apprehendentes captiuos,nbsp;omnesq; qui midi erant, veftierut de Ipolijs:nbsp;cumque veftiflent eos, 8c calceaflent,8c refe-cilfcnt cibo acpotu,vnxiflentq 5 propter labo .nbsp;rem,8c adhibuiftent eis curam.-quicunqueamnbsp;bulare non poterant, 8c erant imbecillo cor-porejimpofiierunt eos iumentis, 8c adduxe-runt * lericho Ciuitatem-palmarû ad fratresnbsp;eorum,ipfiq;reuerfi funtin Samariam.Tem-pore illo mifit rex Achaz ad regem Affyriorû,nbsp;poftulans auxilium. Veneruntq; Idumæi 8cnbsp;pereuflerût multos ex Iuda,8c ceperunt prx-dam magnam.Philifthijm quoq^ diffufi funtnbsp;per vrbes campeftres, 8c ad meridiem luda:;nbsp;ceperuntq; Beth-fames, 8c Aialon, 8c Gade-roth,Socho quoque,8c Thamnan,8c Gamzonbsp;cum vieillis fuis:amp; habitauerunt in eis.Hunn

ßiaedit impius filius AthAquot;^

CAP, XXV II.

TTIgintiquinqueannorum erat loatha y/ cùm regnarecœpiflet, 8c lèdecim an-’nbsp;nbsp;nisregnajiit in lerufàlem: nomen ma

tris eius lerufa filia Sadoc.Fecitquequod re-dum eratcoramDomino iuxta omnia quæ fecerat Ozias pater finis, excepto quôdnonnbsp;eftingreffustemplum Domini; 8cadhucpo-pulus delinquebat. Ipfe ædificauit portam donbsp;musDomini excelfàm.-8c in muro Ophel mulnbsp;ta conftruxit. Vrbes qnoq; ædificauit in monnbsp;(2 tibus luda.-Sein fàltibuscaftella,8cturres.Ip-fè pugnauit contra regem filiorum Ammon,nbsp;8c viciteos'.dederuntqj ei filij Àmmonin temnbsp;pore illo centum tal en ta argent!, 8c decé mil-lia coros tritici,ac totidem coros hordei ; hæcnbsp;eipræbuerunt filij Ammonin annofècundonbsp;8c tertio . Corroboratufque eft loatham ,eonbsp;quôd direxifiet vias fuas corâ Domino Deonbsp;fiio.Reliquaautem fèrmonum loatham, 8c o-mnes pugnæ eius, 8c opera, feripta funt in li-D bro regum ifrael Sc luda. Vigintiquinque an-norum erat cùm regnare cœpiffet, 8c fedecimnbsp;annis regnauitin lerufàlem. Dormiuitq; loanbsp;tham cû patribus fuis, 8c fepelierunt eum innbsp;Ciuitate-Dauid-.Scregnauit Achaz filius e-ius pro eo.

iS. TropterßelerA AclA^muîtipUciter Affligitur IuâA,primum aI) Affyrijs, deinde Àßlijs Ißnbsp;ïAel, qui ob id trudelitatis Arguti À ^roÿhetA,nbsp;remittunt I udaos CAptiuos cumpreedu, rurßmnbsp;ttium Ab Idumceis amp; Tbilifiteis: Acba'^ tAmenbsp;poftomnempUgAm adhuc AUget imßetatemjnbsp;cuißiusßucceditßliui E^echias.

CAP. XXVIII.

A 'T'Iginti annorum erat Achaz ciimreg 4.Re. i5.a y / ^3^0 cœpifîèt : 8c fedecim annis reg-’ nauit in lerufàlem ; non fecit redumnbsp;in confpedu Domini ficut Dauid pater eius.nbsp;Sed ambulauitin vijs regum Ifraefinfuper 8cnbsp;ftatuas fudit baalim.Ipfèeft qui adoleuit incênbsp;fum in Valle-benenno: Scluftrauitfiliosfuosnbsp;in igné iuxta ritum gentium, quas interfecitnbsp;Dominus in aduentu filiorum Iffael. Sacrifi-cabat quoq;,8c thymiama fuccendebat in ex-celfis,amp;in collibus, 8c fubomni ligno fron- liaueratenim Dominus ludam propter A-dofb.Tradiditquceum Dominus Deus eius chas regem luda, eo quodnudafleteumaUquot;nbsp;in manus régis Syriæ,qui percufsiteum,mag- xilio,8ccontemptuihabuifretDominû. Ad-namqueprædaincepitdeeiusimpcrio,8cad-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mncnoHm 'TbAlrr-..k_.-.gt;Mlr.nßrrc-

duxitin Darmafeum ; manibus quoqueregis Ifrael traditus eft 8cpercufTus plaga grandi.nbsp;Occiditq; Phacee filius Romeliæ,de luda cennbsp;tum viginti milliain die vno,omnes viros beinbsp;latores: eo quodreliquiflent Dominum De-um patrumfuorum .Eodem tempore occidit

duxitq’j contra eum Thelgath-pR'âlnafàr regem Aflyriorum^ qui amp; afflixit eum j amp; nul-lorefiftente vaftauit. Igitur Achazipoliata domo Domini, amp;domo regum, acprinci-pum,dedit régi Aflyriorum munera ; amp; tamenbsp;nihil ei profuit.Infuper Sc tempore angufti«nbsp;luæauxit contemptum in Dominum, ip^nbsp;perl«

z

-ocr page 379-

E^echias.

Paralip. 11.

pérfc rcx Achaz, immolauit dijs Darttiafci vi üimas percüflöribus fuis^ Scdixit^Dij regunlnbsp;Syriæ auxiliâtur eis^quos ego placabo hoftij s,nbsp;amp; aderunt mihi. cum econtrario ipli fuerintnbsp;ruinæcijamp;vnîuerlblfrael. Direptis itaq; A-chazlt;3omiiiSus’vafis domus Dei j atque con-fracäiSjClaufitianuas téph Dei;amp;fecit fîbi altanbsp;ria in vniuerfis an oulisleru{àlem.-ln omnibusnbsp;lt;}uoquevrbibus Indaextruxitarasad cremannbsp;dumthuSj atqtiead iracundiam prouocauitnbsp;DominumDeumpatrum fuorura . Reliquanbsp;âutem fèrmonum eius J amp; omnium operumnbsp;fuorum priorumjamp;nouißimoi'ü {criptaluntnbsp;in libro regum luda amp; Ifrael . Dormiuitquenbsp;Achazcum patribus fuis^ amp;: iepelierunt cumnbsp;inciuitate lerufàlem: nequeenirâreceperuntnbsp;eum inièpulchra regum Ilrael. Regnauitquenbsp;Ezechias filius eins pro eo.

5. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abolitum cuhum,af)ert6 templo

reflitutif^ßicsrdoülius , Leuhis amp; câtoribùs ii^aurduît:oblansfgt;lurimi5 holocaufijs amp;ßi-trißcijstumingennlaütia.

CAP. XXIX.

GiturEzechias regnarecœpit,cùni vigirt tiquinqueeflet annorû, Scvigintinouenlnbsp;annis regnauit in lerufalcmmomé matris

AT

eins Abia^filia Zachariæ .Fecitquequod erat , placitum in confpcdu Domini^ iuxta omnianbsp;quae fecerat Dauid pater eins. quot;Ipfo’ anno amp;nbsp;menie primo regni fui apcruit valuas domusnbsp;Dominf amp; inftaurauiteas.Adduxitqueficernbsp;8, doteSjatqueLeuitaSj amp;cogregauit eos in''planbsp;tcam’orientalem.Dixitquead eos^ Audite menbsp;Leuiræ^amp; iàndificaminijmundate domû Donbsp;mini Del patrum veftrorum, amp; auferte om-néimmunditiam deiandtuano. Peccaiieruntnbsp;patres noftri, amp; feccrunt raalum in confpe-du Domini Deinoftrfderelinquentes eum;nbsp;auerterunt facies fiias à tabernaculo Domini^nbsp;® amp; præbuerunt dorfum. Claufèrunt oftia quænbsp;crant in porticu^Scextinxerunt lucernas : in-cenfumquenon adoleueruntamp;holocauftanbsp;no obtulerunt in iànduario Deo ifi-ael.Connbsp;citatus eft itaquefuror Domini fuper ludaninbsp;amp;Ierufalem : tradiditquecos in commotio-ncm^Sc in interitum, amp; in lîbilum fîcut ipfînbsp;ccrnitis oculis veftris. En^ corruerunt patresnbsp;noftri gladijs-.filij noftrf amp;filiænoftræjamp;conbsp;iugescaptiua: dudæ funt propter hoc fcelus.nbsp;Nuncergo placetmihi vt ineamus fœduscurhnbsp;Domino Deo Tfi-aef amp; aüertet à nobis furo-rem iræ fuâFilij mei nolite negligerc;vos elenbsp;gitDominus vt ftetis coram co j amp; miniftre-tis illi J colatifque eum amp;creraetis ei incen-fiim .Surrexerunt ergo Leuitæ:Mahach hliusnbsp;Amalai,amp;loel filius Azariæ, de filijs Caath.nbsp;Porto de filijs MerariiCis fîlius Abdf amp; Azarias filius lalaleetDe filijs autem Gerfouilo-

ah filinsZemma^amp;Eden filius loah.At veto de filijs Elilàphan : Samri amp;Iahiei. De filijsnbsp;quoque Afàph.-Zacharias amp; MatEanias.Nec-hon de filijs Hemanjlahiel amp; Scmei.lèd amp; denbsp;filijs Idithun^Sèmeias amp; Oziel. Congregatienbsp;runtque fratres fuos/amp; làndificatifiintjamp;innbsp;grefii funt iuxta mandata regis amp; imperiumnbsp;DominijVt expiarentdomum Dei. Sacerdo-tes quoque ingreßi templum Domini vt fannbsp;dificarentillud, extuleruntomnemimmun-diriam, quam intro repererant in veftibulonbsp;domus Domini:quam tuIeruntLeuitst^ amp;afnbsp;portauerunt ad Torrctem-cedron foras. Cœ-perunt autem prima die menfis primi mundanbsp;rCj amp;in dieodauoeiuldem menfis ingreßinbsp;funt porticumrempli Domini; expiauerunt-que templum diebusodoj amp; in die {èxtadecinbsp;m.i menfis eiùldemj quod cœperant impleuenbsp;riint.Ingreßi quoquefiintad Ezechiam regé,nbsp;Stdixeruntei, Sandificauimus omnemdo-mum Dominij Scaltareholocaufii, vafiquenbsp;eius J neenon amp; rnenfàm propofitionis cumnbsp;omnibus vafis fuisj tundamque rempli fiipelnbsp;ledilem quam polluerat rexAchaz in regnonbsp;füôjpoftquampræuaricatus eft;amp; ecceexpo-fitafiintomnia coram altari Domini. Con-furgenfque diluculo Ezechias rex, adunauitnbsp;omnes principes ciuiratis amp; afeendit in do-mum Domini : obtuleriintque fimul taurosnbsp;lèptem J amp;; arietes fepteni, agnos feprem , amp;nbsp;hircos fèptem propeceâto^pro regno^pro lànnbsp;duario^pro luda; dixitque facordotibus filijsnbsp;Aaron vt olferrent fuper altarc Domini.Ma- £nbsp;dauèrüt igitur tauros, amp; fulceperunt fiingui-nem facerdotes, amp; fuderunt illtim fuper alta-retmadaueruntetiam arietes ,amp; illorum fan-guinem fuper altare fuderunt; immolaueruntnbsp;queagnos, amp; fuderuntlupcr altare ßngui-nem.Applicuerunt hircos propeccato coramnbsp;rege,8c vniuerlà multitndine: impofùerunt-que manus fiias fuper eos. Et immolaueruntnbsp;illos ßcerdoteSjSca/per/erunt ïânguinem eo-rumgt;coram’alrari propiaculo vniuerfi Ifiac- gt;3*nbsp;lis.-pro omni quippelfiael præceperat rexvtnbsp;holocàuftum fieret amp; pro peccato. Conlli-tuit quoqueLeuitas in domo Domini cumnbsp;cymbalis amp; pfàlterijs,amp; citharis lecundumdinbsp;Ipofitionem Dauidgt;regis’, amp; Gad Vidétis*,nbsp;amp; Nathan prophetæ: liquidem Domini præ-ceptum fuit per manum .-prophetarum eins. Fnbsp;Steteruntq; Leuitæ tenenres organa Dauid,nbsp;amp; ßcetdotes tubas.Et iußit Ezechias vt offernbsp;rentholocaufta fuper altare; cumq j offerren-tur holocaufia, cœperût laudes cancre Dominbsp;ho,amp; clangere tubis,arqueindiuerfisorganis 'nbsp;quæ Dauid rex Ifi'aelpræparauerat concrepanbsp;rc. Omni autem turba adorante, Gatorcs,amp; ijnbsp;qui tenebât tubas,étant in officio fuo, doneenbsp;corople-

-ocr page 380-

E^;ecbias.

compieretur holocauftû. Cùmq;finitaeflet oblatiojincuruatus eft rex, amp; omnes qui eratnbsp;cum eo,amp; adorauerunt.Præcepitq; Ezechias,nbsp;amp; principes Leuitis vt laudarét Dominu ler-monibus Dauid 8c Alaph Videntis:qui lauda-ucruteum magna lætitia, 8cincuruato genunbsp;adorauerunt.Ezechias autem etiam hxc addinbsp;dit^Impleftis manusveftras Domino^accedi-te^Sc ofFerte viélimaSjSc laudes in domo Do-G mini.Obtulit ergo vniuerfa multitudo bofti-as J 8c laudes, 8c holocau fta mete deuo ta.P orronbsp;numerus holocauftorum quæobtulit multi-tudo,hic fuit,Tauros leptuaginta, arietes cc-tum,agnos ducentos.Sanélificauerûtque Donbsp;mino boues lèxcentos_,8c cues tria millia. Sa-cerdotes vero pauci erant, nee poterant fuffi-cere vtpelles nolocauftorü detraherent:vndcnbsp;8c Leuitæ fratres eorum adiuuerut eos, doneenbsp;impleretufopus, 8c fiinólificarentur antifti-tes : Leuitæ q uippe facilio ri ritu fandificatui*,nbsp;quàm làcerdotcs.Fuerût ergo holocaufta plunbsp;rima,adipes pacificorû, 8c libamina holocau^nbsp;ftorum;8ccopletus eft cultus domus Domini. Lætatulque eft Ezechias 8c omnis popu-lus,eo quod minifterium Domini effet expienbsp;tum.derepente quippe hoc fieri placuerat.

S. Ezechias mißis inomnem Ifraelamp; ladam nuntijs.populum conuocat,amp; ßiaoratione ex^nbsp;hortatur ad immolandu Thafe, quofaBo cele^nbsp;Irarunt foUnnitatea^ymorubif feptediebitinbsp;cum ingenti llt;etttia,plunm'tsoblatM'vidimus.nbsp;CAP. XXX.

A Ifit quoque Ezechias ad omnemiff. I \ /1 rael 8c Iudara;lcripfitque epiftolas adnbsp;“*“Ephrâim8cManaflên vt venirentadnbsp;domum Domini in Ierulàléj8c facerent Pha-fe D omino Deo Ifi-ael.Inito ergo confilio régis, 8c principum , 8c vniuerfi coetus lerufalé,nbsp;decreuerunt vt facerent Phale menie lècundo.

5 Nonenimquot;occurrerant’facerein tempore fiio: quialacerdotes qui poflent fufficere, landifi-cati non fuerant,amp;popiilus nondum congre-gatus fueratin lerulalem. Placuitque lermonbsp;regij 8c omni multitudini. Et decreuerunt vtnbsp;mitteten t nfitiosin vniuerfum Ilrael de Ber-labee vlqueDan,vt venirent^ facerent Pha-le Domino Deo Ilfacl,in lerufalem; multi e-nim non fecerant ficutlege prælcriptum eft.nbsp;Perrexeruntque curlores cum epiftolis ex régis imperio, 8c principum eius in vniuerfum Ifra'el ScIudamiuxtaidquodrexiulTerat,nbsp;prædicantes,Filij Ilrael reuertimini adDominbsp;numDeum Abraham, 8c Ilaac,8c Ifi-ael:8cre-uerteturad reliquias qux effugerunt manusnbsp;régis Alîj'riorû.Nolitefieri ficut patres veftrinbsp;8c fratres qui recellèrût àDomino Deo patrunbsp;fuorum,8ctradiditeosininteritum,vtipficernbsp;® nitis.Nolite indurare ccruices veftras,ficutpa

Verba dierum.

tres veftrijtradite manus Domino, 8c venitc ad landuarium eius quodlanéiificauitinxternbsp;num:lèruite Domino E)eo patrum veftrorfi,nbsp;8caucrteturà)Vobis ira furoris eius. Si enimnbsp;vos reuerfi fueritis ad Dominum, fratres veftri , 8c filij habebunt milèricordiam coramnbsp;dominis fuis qui illos duxerunt captiuos, 8cnbsp;reuertentur in terram hanc: pius enim 8c Clemens eft Dominus Deus vefter, 8c nonauer-tet faciem fuam à vobis , fi reuerfi fueritis adnbsp;eum .Igitur curfores pergebant vclociterdenbsp;ciuitate in ciuitatem per terri\pi Ephraim 8cnbsp;Manaffe, vfque ad Zabülon, illis irridenti-bus 8c fublannantibus eos. Attamen quidamnbsp;viri ex Aler 8c Manaflæ 8c Zabulon acquicl-centes confilio, venerunt lerulalem, In ludanbsp;vero falt;9:a eft manus Domini,vt dater eis cornbsp;vnumvt facerent iuxta ptæceptum regis 8Cnbsp;principum,verbum Domini.Congregatiquenbsp;funtin lerulalem populi multi,vt facerent fonbsp;iennitatem azymorum in menlc lècundo . Et Cnbsp;liirgentes deftruxerunt altatia qux erant in lenbsp;tulalem; atque vniuerla in quibus,idölis ado-lebaturincenliim, fubuertentes, proieccruntnbsp;in Torrentem-cedron.Immolauerunt autemnbsp;Phale quartadecima die menlis lecundi.Sacernbsp;dotes quoqj atque Leuitæ tandem lanótifica-ti obtulerunt holocaufta in domo Domini. lt;nbsp;Steteruntq; in ordineluo iuxtadilpofitionenbsp;8c legem Moyfi hominis Dei:lacerdotes veronbsp;fufeipiebant elFundendum languinem de manbsp;nibus Leuitarum:eo quod multaturba ländinbsp;ficata noneiret:8cidcirco immolarent Leuitænbsp;phale his qui non occurrerSt lànétificariDomino. Magna etiä pars populi de Ephraim 8Cnbsp;Manaffe 8c iGchar 8c Zabûlon,quæ landificanbsp;ta non fuerat,comedit phale,non iuxta quodnbsp;Icriptü eft:8c orauitpro eis Ezechias, diccns.nbsp;Dominus bonus ptopitiabitur cunftis qui innbsp;toto corde requirût Dominû Deum patrumnbsp;fuorû, 8cnonimputabiteisquôd minus làn-dificati funt.Qué exaudiuit Dominus, 8c planbsp;catus eft populo. Feceruntque filij Ilrael quinbsp;inuenti lunt in lerulâlem Iblennitate azymonbsp;rum lèptem diebus in lætitia magna, laudâtesnbsp;Dominum perfingulos dies,Leuitæquoq}2Cnbsp;làcerdotes per organa quæ luo officio cogruenbsp;bant. Et locutus eft Ezechias ad cor omnium pnbsp;Leuitarumquihabebantintelligentiam bonanbsp;fuper Domino:8ccomederuntleptem diebusnbsp;Iblennitatis immolantes vidimas pacificorû.nbsp;8claudantes Dominum Deum pfätrum fuo-rum. Placuitq; vniuerlæ multitudini vt celc- 'nbsp;brarentetiam alios dies lèptem: quod 8c fece-runt cum ingenti gaudio.Ezechiasquot;aîit’rexIunbsp;da præbuerat multitudinimille tauros,8clèp- 'nbsp;tem millia ouium:principes vero dederant ponbsp;pulo tauros mille, Sc oues decem milliadândinbsp;ficata


-ocr page 381-

Paralip. IL i6o nus populo fuo; reliquiarum autem copia eftnbsp;ifta,quam cernis. Præcepitigitur Ezechias yt Cnbsp;præpararent horrea in domo Domini. Quodnbsp;cum fecifîênt,intulerunt tam primitias quamnbsp;décimas, 8c quæcunque vouerant, fideliter.nbsp;Fuitautem præfeéfuseorum Chonenias Le-uita,8c Semei frater eius fècundus,poft quemnbsp;Iahiel,8cAzazias, 8cNahath,8cAfael,8c leri-moth, lozabad quoque 8c Eliel,8c lefinachi-as, 8c Mahath, 8c Banaias, præpofiti fub raa-nibus Choneniæ 8c Semei fratris eius, ex im-

Ezechias.

ficata eft ergo fàcerdotum pliirima multitu do. Et hilaritate pcrfuia omnis turbaluda tanbsp;ßcerdotum amp;. Leuitarum,qnam vniuerlæfrenbsp;quentiæ qur venerat ex Iftael : profelyrorumnbsp;quoque de terraIftasl_, amp; habitantiumin lu-da.Faftaq; eft grandis celebritas in leruialeni,nbsp;qualis à diebus Salomonis fîlij Dauid regis Ifnbsp;rael in ea vrbe non fuerat.Surrexeruntautemnbsp;Gcerdotes atq- Leuitæ benedicentes populo;nbsp;amp; exaudita eft vox eorum, peruenitq5 orationbsp;in habitaculum ianctum cœli.

lt;S, Topulus idèîa in luda amp; Ephraim de- perio Ezechiæ regis amp; Azariæ pontificis do-~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mus Dei^adquos oniniagt;pcrtinebant.’Core 0.1.

verô filius lemna Leuites,amp;ianitor orientalis portæ^præpofitus erat ijs quæ fpote ofFerebannbsp;tur DorainOjprimitijsq; amp; conlccratis in Sannbsp;da fàndorum. Et fùb cura eius Eden amp; Ben-iamin^ lefue 8c Semeias, Amarias quoque 5cnbsp;Sechenias^ in ciuitatibus làcerdotum.-vt fide-liter diftribuerent fratribus fiiis partes, mino-ribus atque maioribus : exceptis maribus abDnbsp;annis tribus Scftiprà, cundis qui ingrediebannbsp;turtemplurn Doraini,8c quicquid perfingu-los dies conducebatin minifterio atque ob-lèruationibus iuxta diuifîones fuas, fàcerdo-tibusperfamilias, 8c Leuitis à vicehmo annonbsp;8c fuprà per ordines Sc turmas fuas vniuer-

molitur,E':^chiasfàcerdotes !amp;• Leuitas compo-»it in ordinem miniflerij,populo auteabundan tißime offerente coflituunturffa^is horreis, quinbsp;feruarent ac dißrthuerent Leuitico generi quienbsp;oilata erant. CAP. x X X i.

Vmque hæc fuiflènt rite celebrata, e-grefFus eft omnis Ifrael, qui inuentus fuerat in vrbibus luda, 8c fregcrunt fî-mulachra,fuccideruntq; lucos, demoliti funtnbsp;cxcelfâ,8c altaria deftruxerunt: non folum denbsp;vniuerfoluda 8c Ben-iamin,fed 8c de Ephiânbsp;im quoque 8c Manafre,donec penitus euertenbsp;rent:reuerfîque funt oranes fîlij Ifrael inpof-fcftiones 8c ciuitates fuas.

Ezechias autem conftituit turmas fàcer-dotaIes,8cLeuiticas perdiuifionesfuas. vnû- fæque multitudini tamvxoribus quàmlibe-quenquein offîcio proprio, tara fàcerdotum ris eorum vtriufque fèxus, fideliter cibide his

pacifîca, vt miniftrarent 8c confiterentur ca- filioru Aaron per agros,8c fuburbana vrbium nerentque in portis caftrorum Domini. Pars fîngularuni dilpofiti erant viri, qui partes di-autem regis erat, vt de propria eius fubftantia ftribucrent vniuerfo fèxui mafculino, de fà-

5,8c Calendis,8c folcni- niuerla quæ diximus in omni ïuda:operatuf-

mino Deofuo in vniuerfacultura miniftcrij domus Domini, iuxta legem 8c ceremonias,nbsp;volens requirere Deum fuum in toto cordenbsp;fuo:fecitque, 8c profperatus eft.

5. Sennacherib ludaminuadente E's^chiaspo-pulu bortaturfidere in Domino^à quo ille minis amp; blafpbemijs nititur eum auertere, oran-tibus autem E'^chia amp; Iftia angelus dißi-pat exercitum Sennacherib, quifugtens àfilijs ocnditur,porro E'^chias nimiaftelicitate ela-Tus Deum offendit, eut tmpiusfilius'^lanafnbsp;fesfuccedit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. x xx 11.

Poft quæ Schuiufcemodi veritatem, ve- \ nit Sennacherib rex AfFyriorum, 8c in- 4.Re. i8.enbsp;greffus ludam, obfêdit ciuitates muni- Irii.jix.a-tas,volens eas capere. Quod cûra vidifîet Ezenbsp;chias venifîefcilicet Sennacherib,8c totû belli impetum verti côtra lerufàlem: inito curanbsp;principibus confilio virisquefortilsimis,vtnbsp;obthurarent capita fontiû qui erant extra vr-bem:8c hoc omniû decernente lenten tia, connbsp;gregauitpluriraâmultitudinemj amp; obthura-uerunt

videlicet_,quàm Leuitarum, ad holocaufta 8c quæ fàndificata fuerantpræbebantur. Sed 8c pacifica, vt miniftrarent 8c confiterentur ca- filiorû Aaron per agros,8c fuburbana vrbiumnbsp;nerentque in portis caftrorum Domini. Pars fîngularuni dilpofîti erant viri, qui partes di-autem regis erat, vt de propria eius fubftantia ftribucrent vniuerfb fèxui mafculino, de fà-ofFerretur holocauftum manè fèmper 8c yef- cerdotibus 8c Leuitis. Fecit ergo Ezechias v-perc, Sabbathis quoq;, 8c Calendis,8c folcni- niuerla quæ diximus in omni liida:oj.________~

tatibus cæteris,ficutfcriptum eftinUgequot;Moy queeftbonum 8c redumj8c verumcora Do-lî.’Præcepit etiam populo habitantium leru-fàlem,vt datent partes facerdotibus 8c Leui-tis,vtpofrent vacate legiDomini.Quodcùm percrebuifFet in auribus multitudinis, pluri-B mas obtulêreprimitiasfilij Ifrael,frumenti,vinbsp;ni, 8c oleij mellis quoq;; 8c omnium quæ gi-gnit humus, décimas obtulerunt. Sed 8c fîlijnbsp;Ifrael 8c Iuda,qui habitabant in vrbibus luda,nbsp;obtulerunt décimas boum 8couiû,decimasq;nbsp;fàndorum quæ voucrantDomino Deofîio:nbsp;atq; vniuerfa portantes, fecerunt aceruos plunbsp;rimos.Menfè tertio cœperunt aceruorum ia-cere fundamenta, 8c menfè fèptimo comple-uerunt eos. Cumque ingrcfsi fuiflent Ezechias 8c principes eius,viderûtaceruos,8c be-nedixerun^omino ac populo Ifrael. Inter-rogauitq; Ezechias fàcerdotes 8c Leuitascurnbsp;ita iacerent acerui. Refpondit illi Azarias fà-cerdos primus de ftirpe Sadoc,dicens,Ex quonbsp;cœperunt offerfiprimitiæ in domo Domini,nbsp;comedimus, faturati Fumus, 8c remanfè-runt plurima.- eo quôd benedixerit Domi-

-ocr page 382-

Verba dierum.

meorum^confèquentcr nee Deus vefterpo-teriteruere vos de rnanu mea. Sed amp; alia mul ta locuti funt fêiui eins contra Dominumnbsp;Deumjamp; contra Ezechiam lèruum eius. epi-ftolas quoq; Icripfit plenas blalphemiæ in Donbsp;minumDeumIfi'aeljamp;locutus eft aduerfumnbsp;eum^Sicut dij gentium cæterarum nonpotuenbsp;runt liberate populum fuum de manu mea,nbsp;fic amp; Deus Ezechiæ eruere non poterit popunbsp;lum fuum de manu ifta. Infuper amp; clamorsnbsp;magno^lingua Iudaica,cotra populum qui Isnbsp;debat in mûris Ierufàlem,perlbnabatjVt terrenbsp;ret eos,amp; caperet ciuitatem . Locutusque eft E

Deum quot;Iftael’,, ficut aduerfum deos populorum terræ, opera manuum hominum.nbsp;Orauerunt igitur Ezechias rex,amp; Ilaias filmsnbsp;Amos prophetes^aduerfiim hanc blalphemia,nbsp;ac vociferati funt vlq; in cœlum.Et mifit Donbsp;minus angelum qui pereußit omnem virumnbsp;robuftum,amp; bellatorem,amp; principem exercinbsp;tus régis Aflyriorum. Reuerfusq; eft cum ig-^nbsp;nominia in terram fiiam. Cumque ingrelfusnbsp;eflet domum dei fiiffilij qui egrefsi fuerant denbsp;vtero eius, interfecçrunt eu gladio. Saluauit-que Dominus Ezechiam amp; habitatores lerunbsp;falem, de manu Sennacherib régis Afiy'riorû,nbsp;amp;de manu omniû,amp;præftitit ei quiêtem pernbsp;circuitum.Multi etiam deferebant hoftias,amp;nbsp;facrificia Domino in lerufalem, amp; muneranbsp;Ezechiæ régi luda: qui exaltatus eft poft hæcnbsp;coram cundisgentibus. Ilindiebus illis ægro ƒƒnbsp;tauit Ezechias vfq; ad mortem, amp; orauit Donbsp;minum:exaudiuitq; eum, amp; dédit ei fignum.nbsp;Sed non iuxta beneficia quæ acceperat, retri- Anbsp;buitjquia eleuatu eft cor eius; amp; fada eft con ,nbsp;tra eum ira,amp; contra ludam amp; lerulàlem.Hunbsp;miliatusque eftpoftea, eo quôd exaltatumnbsp;fuiifet cor eius,tam ip(è,quàm habitatores lenbsp;rufiilem .• amp; idcirco non venit fijper eos iranbsp;chias diucs,amp;; inclytus valde, amp; thefauros fi-bi plurimos congregauit argent! amp;auri amp; la-pidis pretiofi, aromatum, amp; armorum vni-uerfi generis, amp; vaforum magni prætij. Apo-thécasquoq;frumcnti,vinijamp;oleij amp; prælê-piaomnium iumentorum ,caulasq; pccoru,nbsp;amp; vrbes gt;lèx’ ædificauit fibi. habebat quippenbsp;gregesouium Scarmentorum innumerabilesnbsp;eo quod dedilTet ei Dominus fùbftantiamnbsp;multamnimis.Iplè eft Ezechias qui obthuranbsp;uitfuperiorem fontem aquarum Gihon,5£nbsp;auertit eas fiibter ad occidétem Vrôis-Dauid;nbsp;in omnibus operibus fuis fecit prolpere quÄnbsp;voluit.Attamen in legations principum Ba-bylonis,qui mifsi fuerâtad eum, vt interroga^nbsp;rent deportéto quod acciderat fuper terram,nbsp;dereliquit eum Deus vt tentaretur, amp; notanbsp;fièrent omnia quæ erant in corde eius. Reh^

qua

Ezechias.



ueruntcûdos fontes, riuum qui fluebat in contra medio terræ,dicentes,Ne veniant reges Aflÿ-riorum,amp; inueniant'aquarum abundantiam.nbsp;Aedificauit quoque agens induftriè omnemnbsp;murum qui fuerat difiipatus, amp; extruxit tur-res défuper,amp;forin{ècusalterummurum; in-ftaurauitqueMcllo in Ciuitate-Dauid amp; fecit vniuerfi generis armaturam amp; clypeos.

B Conftituitqueprincipes bellatorum in exer-citu. Et conuocauit vniuerfos in platca portae ciuitatis, aclocutus eft adcoreorum, di-ccns,Viriliter agite,amp; confortamini,nolite,ti mere nec paueatis regem Aflyriorum, amp; vni-uerlàm multitudinem quæ eft cumeo:multonbsp;enim plures nobilcum fùnt, quàm cum illo.nbsp;Cum illo enim eft brachium carneum,nobif-cum Dominus Deus nofter, qui auxiliatornbsp;eft nofter,pugnatq; pro nobis. Confortatuf-que eft populus huiulcemodi verbis Ezechiænbsp;regis luda . Quæ poftquam gefta funt, mifitnbsp;Sennacherib rex Aflyriorum feruos fiios innbsp;lerulalem ( ipfe enim cum vniuerlb exercitunbsp;obfidebat Lachis ) ad Ezechiam regem luda,nbsp;amp; ad omnem populum qui erat in vrbe,dices,nbsp;Hæc dicit Sennacherib rex Aftyriorü, In quonbsp;habentes fiduciam, fedetis oblèfîè in lerula-lem?Num Ezechias decepit vos, vttradat mor Domini in diebus Ezechiæ. Fuit autem Eze-ti in fame amp; fiti, aftirmans quod Dominusnbsp;Deusvefter liberetvos de manu régis Aflyriorum ? Nunquid non ifte eft Ezechias quinbsp;deftruxit excelfaillius, amp; altaria, amp; præcepitnbsp;ludæ amp; lerufiilem, dicens, Coram altari vnonbsp;adorabitis, amp; in îplb comburetis incenfiim?nbsp;An ignoratis quæ ego fecerim, amp; patres meinbsp;cunäis terrarum populisPnunquid præualue-runt dij gentium,omniumque terrarum liberate regionem fuam de manu mea ? Quis eft

Î) de vniuerfis dijs gentium, quas vaftauerunt patres mei, qui potuerit eruere populum fuünbsp;de manu mea , vt pofiit etiam Deus vefter e-ruere vos de hac manu Nó vos ergo decipiatnbsp;Ezechias,nec vana perfuafione deludat, neq;nbsp;credatis ei.Si enim nullus potuit deus cunfta-'«XWÄ.i. rum gentiumatquequot;regionum’liberarepopulum fuum de manu mea, amp; de manu patrum

/

-ocr page 383-

Paralip. IL i6i fetDeus. Poft hæc ædificauit murum extranbsp;C iuitatem-Dauid, ad occidentem Gihon innbsp;conualle: abintroitu portæ pifeium percir-cuitum vfquead Ophel,Scexaltauit ilium venbsp;hementer: conftituitq; principes exercitus innbsp;cundis ciuitatibus luda munitis . Et abftulitnbsp;deos alienos, Sc flmulachrum de domo Do-mini:aras qUoque quas fecerat in monte domus Domini, Sc in Ierulalem:Sc proiecit omnbsp;nia extra vrbem.Porro inftaurauitaltare Domini, Sc immolauit fuper illudvidimas,Sc panbsp;cifica, Sclaudem:præcepitq;Iudævtlèruiretnbsp;Domino Deo Ifrael. Attamen adhuc populus immolabat in excelfls Domino Deo fuo.nbsp;Reliqua autem geftorum Manaflæ : Scobfè-cratio eius ad Deum fuum ; verba quoquenbsp;Videntium quiloquebantur ad eum in nominbsp;ne Domini Dei Iffael , continentur in ferra onibus regum Ifi’ael. Oratio quoque eius Dnbsp;Sc exauditio , Sc cunda peccata, atque con-temptus, loca etiam in quibus ædificauit ex-


lu.Manaffes Amon.

«juaautem fermonum Ezechiæ^amp;mifcricor-diarum eius fcriptajfuntin vifione lïàiæ filij Amos Prophetæ, amp;c in libro Regum luda amp;nbsp;lirael. Dormiuitque Ezechias cum patribusnbsp;fuis, Silcpclierunt eum fuper fcpulchra blio-rum Dauid; amp; celebrauiteius exequias vniuernbsp;fus luda, amp; omnes habitatores leruialé ; reg-nauit^ue ivlanafles filius eius pro eo.

S. 'Managesuïgt; juasimpietâtes captiuus lylonem ducittir, in qua afjliElione ad TPeumnbsp;conuerfusßto regno rejUtmtur, amp; idolis abie-Üii Dei cultum reflattrat, cui impiw filiwnbsp;A mon ßtteedit:amp; hoe àßtii interfc^o regnatnbsp;pint eiw ßliu^ loßas.

___ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. XXXII1.

A 1 Vodecim annornerat Manaflescum I ^rcgn.a.TQ cœpiflet : amp; quinquaginta-quinque annis regnauit in lerufalem.

Fecitautem malum coramDomino, iuxta abominationes gentiumjquas fubuertit Dominus coram filijs Ilrael.EtconuerfusJnftaunbsp;rauit excella quæ demolitus fuerat Ezechias celfa,Sc fecit lucos, amp; ftatuas antequam age-patereius,conft:ruxitque aras Baalim, amp; fecit retpœnitentiam, fcripta funtin lèrmonibusnbsp;lucos;amp; adorauit omnem militiam cœlijScco Hozâi.Dormiuit ergo Manalfes cû patribusnbsp;luit eam . Aedificauit quoq; altaria in domo

*¦^'6.7.1. Domini, de qua dixeratDominus,IIIn lerulà lemeritnomen meuminæternum.Aedifica-uit autem ea cunélo exercitui cœli,in duobusnbsp;atrijs domus Domini. Tranfireq; fecit filiosnbsp;fuos per ignem,in Valle-ben-ennom;obferuanbsp;bat fomnia,fcdabatur auguria, maleficis artinbsp;bus inleruiebat : habebat fecum magos amp; in-cantatores: multaq j mala operatus eft coram

® Domino,vtirritareteum.Sciilptilequoq;, Sc ius:8cmulto maiora deliquit.Cumqueconiu


conflatile flgnumpofuitin domo Domini,

T-.b. Hde qualocutus eft Dominus ad Dauid, Sc ad

Salom onem filiu eius, dicens, In domo hac. Sc in lerufalem quam elegi de cundis tribu-bus Ifrael,ponam nomen meum in fempiter-num.Et mouere non faciam pedem Ifracl denbsp;terra quam tradidi patribus eorum : ita dun-taxat fl cuftodierint facere quæ præcepi eis,nbsp;, cundamq; legem. Sc ceremonias atq; indicianbsp;’per manumMoyfl. Tgitur ManafTes feduxitnbsp;luda Sc habitatores lerufalem, vt facerent manbsp;Id fuper omnes getes quas fubuerterat Dominbsp;nus à face filiord Iffael. Locutusq; eft Dominbsp;nus ad eum,Sc ad populum illius:Scattenderenbsp;noluerunt.Idcirco fuperinduxit eis principesnbsp;cxercitus regis AfljTiorum; ceperuntq; Ma-naflen,Sc^indum catenis, atq;compcdibusnbsp;duxeruntin Babylonem . Ç^i poftquam co-anguftatus eft,orauit Dominum Deum fud;nbsp;8^ cgit pœnitentiâ valde coram Deo patrumnbsp;fuorum.Deprecatusque eft eum. Sc obfecra-, uitintente.'amp;exaudiuit orationem eius,redu

Xltque eum lerufalem in regnum fuum . Sc cognouit Manafles quod Dominus ipfe ef-fiiis. Sc fepelierunt eum in domo fua : regna-uitque pro eofilius eins Amon . Vigintiduo-rumannorum erat Amon cum regnarecœ-piflenSc duobus annis regnauit in lerulalem.nbsp;Fecitque malum in confpedu Domini, ficutnbsp;fecerat Manafles pater eius: Sc cundis idolis quæ Manafles fuerat fabricatus, immola-uit,atquefertnint.Et non eft reueritus faciemnbsp;Dominijflcutreueritus eft Manafles pater e-

t ralTent aduerfus eum ferui fui, interfeceruntnbsp;eum in domo flia.Porro reliquapopuli multinbsp;tudo:cæfis ijs qui Amon percuflèrant,conftinbsp;tuit regem lofiam filium eius pro eo.

5. loßas idolorum luïtußullato templum inßau rat^reperto^ legts libro conter ritus eß, amp; con-uocato populo leSlo^ libro,fœdus cum Dominesnbsp;pereußit.

CAP. XXX II II. quot;

O Cto annorum erat loflas cum régna-A re cœpiflet; Sc triginta Sc vno anno 4gt;Rc-«.a.nbsp;regnauit in lerulalem.Fecitque quodnbsp;erat redum in conlpedu Domini,8c ambula-uit in vijs Dauid patris fui.-non declinauit nenbsp;que ad dextram,neque ad finiftram . Odauonbsp;autem anno regnifui, cumadhuceflTet puer,nbsp;cœpit quærere Deum patris fui Dauid:Sc duonbsp;decimo anno poftquam cœperat, mudauit lunbsp;dam Sc lerufalemab exoelfis, Sc lucis, fimula-chrifquejScfculptilibus. Deftruxeruntqjco-rameoarasbaalim-.Scflmulachra quæ fuper-póflta fuerant, demolitifunt; lucos etiam,Scnbsp;fculptilia fuccidit atq; cominuit; Sc fupertu-X mulos


-ocr page 384-

lu. lôfias*

mulos corum qui eis immolare confueucratj Ê fragmenta ditperlit • Ofla prasterea lacerdotünbsp;combufsit inalraribus idolorum, mundauit-queludamamp;Ierulalem.Scd amp;invrbibusManbsp;naflæ^Sc Ephrâimjamp; Simeon vfque Nephthanbsp;li cunófa (ubuertit. Cumquealtaria dißipaß-lctjamp; lucos amp; fculptilia contriuifîêt in fru-fta cunäaq ue delubra démolitus. eflet de y-niuerla terra Ifraeß reuerfus eft in lerufalem.nbsp;Igitur anno odtauodecimo regni fui^munda-taiam terrajamp;templo Domini^mifit Saphannbsp;filium Efcliæ, Sgt;c Maafiam principem ciuira-tisjamp;loha filium loachaza commentarijs.-vtnbsp;inftaurarcnt domum Domini Dei fui.Qui venbsp;neruntad Helciam ficerdotem masrnum; ac-ceptamqueab eo pecuniam^ quæ ilia ta hier atnbsp;in domumDominf amp; quam congrcgauerantnbsp;Eeuitæ,amp; ianitores de ManalTe^St Ephrainijnbsp;amp; vniuerfis reliquijs Ilraef abomniquoquenbsp;luda^ßc Ben-iamin amp; habitatoribus lerußle,nbsp;tradiderunt in manibus eorum qui præerantnbsp;operarijsin dompDomini vt inftaurarent ténbsp;plum^Si infirma quæque farcirent. Atilli dederunteam artificibusjamp;cxmcntarijs^vt ernenbsp;rent lapides de lapicidinis, amp; ligna ad com-niifl'uras ædificij Scadcontingnationem do-jnorum quas deftruxerant reges luda.Qui fi-deliter cunda faciebant.Erantautem præpo-fitiopcrantium,Iaharh amp; Abdias defilijs Menbsp;rari; Zacharias amp; Mofbllam de filijs Caathjnbsp;qui vrgebantopusiomncs Leuitx fcientes or-ganis canere.Supcr eos vero, qui ad diuerfosnbsp;vfus oncra portabant, erant fcribæ J amp; magi-D fti i de Leuitis, ianitores. Cum que efferrentnbsp;pecuniam quxillata fueratin templum Doming rcperit Helcias facerdos librû legis Do-minf permanura Moyfi.Etait ad Saphan fcrinbsp;bam^ Librum legis inueniin domo Domini.nbsp;Et tradiditei. At ille intulit volumen ad regem amp; nuntiauitefdicenSjOmnia quæ dedi-fli inmanuferuorum tuorum, eccc coplen-tur. Argentum quod repertum ell in domonbsp;D omini^conflauerunt : datumque eft prxfe-dis artificum, amp; diuerfa opera fabricantium.nbsp;Præterca tradidit mihi Helcias facerdos huncnbsp;librum. Q^em cum rege præfènte recitaflêtjnbsp;audiffctqueilletverba legis^ fcidit veftimentanbsp;fua : St praecepit Helcix, amp; Ahicam filio Sa-phan,8c Abdon filio Micha^ Saphan quoquenbsp;fcribæ^St Afàæfèruo regis^dicens^Ite,St oratenbsp;Dominû pro me^amp;pro reliquijs Ifrael Sc lu-da^fiiper vniuerfis fcrmonibus libri iftius quinbsp;repertus eft; magnus enim furor Domini ftilnbsp;lauit fupernos J eo quod non cuftodicrint panbsp;tres noftri verba Domini vt facerent omnianbsp;quæfcripta funt inifto volumine.Abijt ergonbsp;HelciaSjSc hi qui fimularegemifiifucrat, adnbsp;Oldam prophetideinj vxorem Sellum filij

Verba dierum.

Thecuath^ filij Hafi'a cuftodis veftiiim : qua? habitabatin Icrufalem in Sccunda : Sclocutinbsp;funt ei verba qux fuprànarrauimus*Atilla refnbsp;pondit eis, ETæc dicit Dominus Deus Ifi-ael,nbsp;Dicite viro qui rnifit vosadme^Hxc dicit Donbsp;minus, Ecce^ ego inducam mala fuper locumnbsp;iftum^Scfuper habitatores eiusicundaq; ma-Icdida quæ fcriptafunt inlibro hoe, quemlenbsp;geruntcoram rege luda ; quiadercliqueruntnbsp;me,Sc facrificauerunt dijs alienis, vt me ad i-racundiam prouocarent in cundis operibusnbsp;manuum fuarum.-idcirco ftillabit furor meusnbsp;fiiper locum iftum,Sc non extinguetur.Ad re Fnbsp;gem autluda, qui mifit vos pro Domino de-precando,fic loquimini, Hæc dicit Dominusnbsp;Deus Ifrael, Quqniam audifti verba volumi-nis, atq; emolhtum eft cor tuum; Sc humilia \nbsp;tus es in colpedu Domini fuper his quæ didanbsp;funt contra locum hunc,Sc habitatores lerufalem,reueritufque fiicicm mcam,{cidifti veftimenta tua. Sc fieuifti coram me : ego quoque exaudiui te,dicit Dominus.lam enim colnbsp;ligam tead patres tuos , Sc inferêris in fepul-chrumtuum in pacemec videbunt oculi tuinbsp;omne malum quod ego indudurus fum fuper locum iftum. Scfuper habitatores eius.nbsp;llRetulerunt itaque regicundaquæ dixerat. 4«^*'nbsp;At ille conuocatis vniuerfis raaioribus natunbsp;luda ScIerufalem,afcenditindomum Domini, vnaqueomnes viri luda Sc habitatores le- Gnbsp;fufàlem,fàcerdotes Sc Leuitæ,Sc cundus po-pulus a minimo vfque ad maximum.Qmbusnbsp;audientibus in domo Domini, lernt rex om-nia verba voluminis.Et ftas in tribunal! ftio,nbsp;percufsitfœdus coram Domino, vt ambula-ret poft eura,8c cuftodiretpræccpta. Sc tefti-monia, Sciuftificationes eius in toto cordenbsp;fuo,5c in tota anima fua,faceretq ue quæ fcri-pta funt in volumine illo quodlegerat.Adiu-rauit quoq; fuper hoc omnes qui reperti fuenbsp;rant in lerufalem Sc Ben-iamin:5cfeceruntnbsp;habitatores lerufalem iuxta padum Domininbsp;Dei patrum fuorum.Abftulit ergo lofias cunnbsp;das abominationes de vniuerfis regionibus ,nbsp;filiorum Ifrael; Sc fecit omnes qui refidui eratnbsp;in Ifrael, feruire Domino Deo fuo. Cundisnbsp;diebus eius non recefîèruftt à Domino Deonbsp;patrum fuorum.

5. Immolatti plaß maxima, cum ßolenni-tatepluftmifque yi^itmis, loßas a^morumßptem dielus cele‘amp;rauitßeiitnbsp;de contra regem yEgy^ti pugnare tentant grauiter^ ’Aulnerattu moriturcumnbsp;ingenti omnium lu^u amp; frßßrtitri le-remite.

CAP. XXXV.

Fecit


-ocr page 385-

Paralip. IL

Iu.Iôïias.s°â*â.

4 Re nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lofîas in lerußlem Phaïc taeftin die illa^vt facerent Phafè,, 8c ofïèrrent

DominOjquodimmolatûeftquartade-cimadiemènhs primi.Etcôftituitfècer dotes irt ôfitcijs fuisihortatusq; eft eos vt mi-niftrarént in domo Dômini.Leuitis quoque^nbsp;ad quorum eruditioriem omnis Ifi ael fànôlifînbsp;cabatur Domino,, locutus eft, Ponite arcamnbsp;infènduario templi,quod àidificauit Salomonbsp;filiusDauid rex ifèàelmequâquamenimeamnbsp;vitraponabitis; nunCautem miniftrateDo-rnino Déo veftro , amp; populo eius Iftael. Etnbsp;præparatevos per domos 8ccognationes ve-ftras in diuifîonibuslîngulorum, fient præccnbsp;pitDauid rex Ifèaelj8c defèripfit Salomon filins eius.Et miniftrate in fènânario per faminbsp;lias tnrmasq; LeuiticaSj 8c fànétificati iramonbsp;late Phafè; fratres etiam veftras^ vt pofsint innbsp;xta verba quaèlocutus eft Dominus in manunbsp;Moyfifacere^ præparate. Deditpræterealo-

*¦•1. fias omni populo quigt;ibi’fueratinuentus in lolennitatePhafèj agnos 8c hœdos de gregi- tijfèdpræparauitcontraenmbelluminecac-buSj8creliqui pecoris triginta mi]lia,boû qno-B que tria millia. hæc de regis vniuerlà fubftan-

'*•^lt;«,8 tia.Duces quoq; eins Ipote quod ‘'vouerant’j obtülerunt, ta populo, quàm ßcerdoribus 8cnbsp;Leuitis. Porto Helcias 8c Zacharias 8c lahiélnbsp;principes domus Domini, dederuntfacerdo-tibus ad faciendum Phafè. pecoraeômixtumnbsp;duo milliafèxcenta,8c boues trecenros. Chonbsp;nenia$autem,8c Semeias etiam,8c Nathanaelnbsp;fratres'eiusinec non Haßbias,8c lehicl, 8c lonbsp;làbad principes Leuitarum, dederuntcæterisnbsp;Leuitis ad celebrandum Phafè quinq; mihianbsp;pecorum,8c boues quingentos.Præparatum-que eft minifterium , 8c fteterunt facerdotesnbsp;in officio fuo : Lenita: quoq^in turmis iuxta fèricordiarû eius,quælegepræcepta funt Do-rems imperium.Et immolatû eft Phafeiafper • ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.....

fe°untquefècerdotes manu fuafanguinem:8c •Leuitæ detraxeruntpellesholocauftorn. Etnbsp;fèparauerunt ea vt darét per domos 8c fami-lias fingulorum,8c ofterentur Domino, ficutnbsp;feriptum eft in libro Moyfi. de bobns quoq;nbsp;feceruntfimiliter. Et afianerunt Phafèfupernbsp;ignem,iuxta quod in lege fèriptnm eft;paclfinbsp;cas vero hoftias coxerunt in lebètibus, 8c ca-cabis, 8c ollis: 8c feftinato diftribnerunt vni-uerfie plebi.Sibi autem,8c fècerdotibus poftcanbsp;parauerunt. nam in oblatione holocauftorûnbsp;8c adipum, vfq; ad noftera fècerdotes fuerutnbsp;occupa«: vnde Leuitæ fibfScfècerdotibus fi-lijs Aaro parauerunt nouißimis. Porto cantores filij kfèpb ftabant in ordine fuo, iuxtanbsp;t % Anbsp;nbsp;nbsp;ptæceptû Dauid, 8c Afàph, 8c Heman,8c Idi-

^^“n'prophetarum’regis. ’lanitores veto per portas fîngulas obfèruabant, ira vt nec pnn-do quidem difèederent à minifterio : quâ obnbsp;rem 8c fratres eoru Leuitæ parauerunt cis ci-bos.Omnis igiturcultura Domini,rite copie

i6x

holocaufta fuper altare Domini^ iuxta præce ptura regis lofiæ.Feceruntq; filij Ifrael qui renbsp;perti fueratibi Phafèin téporeillo^8ciblenninbsp;tatem azymorû lêptem diebus. No fuitPhafènbsp;fimile huicin Ifi-ael^à diebus Samuelis prophcnbsp;tæ:{ed nec quifquam decundis regibns iRaclnbsp;fecit Phafè ficùt lofias,fàcerdoribusjamp; Lcui-tiSjamp; Omni ludæ^amp;Ifrael qui repertus fuerat,nbsp;8c habitantibus inîerufàlé. OÄauodecimo annbsp;noregniloßx^hocPhaiecelebratü eft.HPoft-quam inftauraiteratlofias templunij afeenditnbsp;Nechao rex Aegypti àd pugnandum in Charnbsp;camis iuxta Euphrâten: 8cproceßitinoccurnbsp;film eius lofias. At ille mißis ad eum nuntijsjnbsp;ait^Quid mihi 8c tibi eft rex Iuda?non aduer-fum te hodie venio, fèd contra aliam pugnonbsp;domum_,ad quam mcDeusfeftinato irepræ-cæpif.deftnt aduerfum Deum facere^qui me-cum eft,he interficiat te. Noluit lofias reuer- D

quieuit fèrmonibus Nechao ex ore Dei : llve-Zich.«i.d.. rum perfexit vt dimicarêt in campo Maged-do.lbiq; Viilneratus à fàgittarijs j dixit puerisnbsp;fuisj Edlicite me de prælio^ quia oppido vul-neratus fiim.Qui tranftulerunt eum decurrunbsp;inalterum currû , qui fèquebatureum morenbsp;regio.'amp;afportauerûteiim in lerufâlem^ motnbsp;tuusq; (èpiiltusin maufóleó patrû fuo-rum:amp; vniuerfus luda amp; leriifàlem luxeruntnbsp;eû. lercmias maxime: cuius omnescantoresnbsp;atq; cantatrices, vfq; in præiêntern diélamennbsp;rationes Riperloiïa replicant,8c quafi lex ob-tinuit in Ifrael.-Ecce lèriptum fertur in lamétanbsp;tionibus. Reliqua aût fermonum lofiæ 8c mi

mini opera quoque illius prima amp; nouißi-ma, Icripta funt in libro rcgnm luda amp; Ifrael.

5. loßxßfccedit ctus filiw Ioachalt;^, rex transfert in Âegy^tum ßfratrem^nbsp;Eliacim que loacim nominat j'ubßituit, quonbsp;in quot;Baijlonem du^o régnâtßlitt^ Ioachin,amp;nbsp;hunt rex ^ßfßriorum ynà cum y afis tcmplinbsp;in^abylQneabducit,^atruumq^illîUitmf)iuinnbsp;Sedeâam ßubfiuuit,qm a4ßyrijs rebellant^nbsp;templo ae lerußalemincenßs^tranßrtur ynànbsp;cumfopulo in Habyhntm propter regum amp;nbsp;ÿopuli ^eccata,donee per Qyrum regem Terßanbsp;rvm redeundi datur facultas.

CW. XXXVI.

Vlitergopopulus terræ, loachaz filiû lofiæ: amp;conftituitregé pro pâtre fùo 4.Re.îj.enbsp;in leruialem. Viginrirrium annorumnbsp;erat loachaz cùm regnare cœpiflêt ; amp; tribusnbsp;menfibus regnauit in Icruiàlcm. Amoiiit au-tem eum rex Aegypti cùm veniflet in lerufànbsp;lemj amp; condemnauit terrant centum ralentisnbsp;argenti, 8ctalento auri. (IConftituitque pro Matth.i.b.nbsp;X Z eorc-

-ocr page 386-

luIofias.lTdîS.

eo regem, Eliacim fratrem eius,fîiperludam ÔC lerufalem, amp; vertit nomen eius loacim.nbsp;ipfum verd loachaz tulit fêcum, amp; abduxitnbsp;in Aegyptum. Vigintiquinque annorum eratnbsp;loacim cum regnare cœpiflet,amp;vndecim an-nis regnauitin lerufalem: fecitquem^um conbsp;rara Domino Deo fuo. Contra hunc afcen-dit Nabuchodonofór rex Chaldæorura : 8cnbsp;B vindum catenis duxit in Babyloné.Ad quam

amp; vafa Domini tranftulit,8c poftiit eain tem plo fuo.Reliqua autem verborum Ioacim,8cnbsp;abominationüeius quasoperatuseft, 8cquænbsp;*««««lt; X. quot;inuenta’funt in eo, continentur in libro re-gum luda 8c Ifrael. Regnauitautem loachinnbsp;nlius eius pro eo.Odo annorum eratloachinnbsp;cum regnare cœpifTet, 8c tribus menfibus, acnbsp;decem diebus regnauit in lerufalem :fecitquenbsp;malum in confpedu Domini. Cumq ueanninbsp;circulus volueretur, mifït Nabuchodonofórnbsp;rex,qui 8cadduxeruteuminBabylonem,af-pórtatis fÏmulpretiofïfsimis vafis domus Donbsp;Ie«' *.!'ƒnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IIRegem vero conftituit Sedeciam quot;pa-

^'fratrem.z. truum’eius fuper ludam 8c lerufalem. Vigin-ti 8c vnius anni erat Sedecias cum regnare cœ piflet: 8c vndecim annis regnauit in leruGlé.nbsp;Itre.js.a. (IFecitque malum in oculis Domini Dei fui;

C nee erubuit facie leremiæ prophetæ loquentis ad fè ex ore Domini.A rege quoq; Nabuchodonofór recîfsit,qui adiurauerat eû per Deû;nbsp;8c induraui t ceruicem fùam 8c cor, vt non renbsp;uerteretur ad Dominum Deum Ifracl.Sed 8cnbsp;vniuerfî principes fâcerdotum 8c populus,nbsp;præuaricati funt iniquê iuxta vniuerfàs abo-minationes gentium ; 8c polluerunt domumnbsp;Domini, quam fàndificaueratfîbiin lerufalem. Mittebat autem DominusDeus patrum

Verba dienjm.

fùoramadillos^permanumnuntiorumfuo-runijde node confurgenSj amp; quotidie'cótno-nens: eo quodparceret populo amp; habitaculo fiio.At illi fubfannabantnuntios Dei,amp; par-uipendebat lermones eius, illudebantq j pro-phetis;donec alcenderet furor Domini in ponbsp;pIlium eiuSjamp; eflet nulla curatio. Adduxite-nim Hiper eos regem Chaldæorûjamp;interfecitnbsp;iuuenes corn gladio indomofanduarij^fiii/nbsp;non eft milertus adolefcentis, amp; virginis j amp;nbsp;feniSjUec decrepit! quidem .• fed omnes tradi-ditin manibuseius.Vniuerfaquevafa domus Dnbsp;Domini tä maiora^quàm minora, Scthefau-ros templi,amp; régis amp; principum tranftulitinnbsp;Babylonem. Incenderunt hoftes domu Dei,nbsp;deftruxeruntq; murum lerufalem : vniuerfasnbsp;turres combufTerunt, amp; quicquidpretiofumnbsp;fuerat,demolitifunt. Siquis euafèratgladiû,nbsp;dudus in Babylonem feruiuit regi amp; filijse-ius,donec imperarct rex Perfarum.Vt cople-retur fermo Domini ex ore leremiæ; ôccele-braret terra fabbatba fiiaicundis enim diebusnbsp;defbiationis egitfabbathum, vlquedum comnbsp;pleretur feptuaginta anni.llAnno autem pri-mo Cyri régis Perfarum, ad explendum fer-monem Domini, quem locutusfueratperosnbsp;leremi«, fiifcitauit Dominus fpiritum Cyrinbsp;régis Perfarum: qui iuftit prædicari in vniuernbsp;fo regno fùo,etiâ per fcripturam,dicens,HæCnbsp;dicit Cyrus rex Perfarum, Omnia régna terrae dédit mihi Dominus Deus cœlûamp;ipfèpraenbsp;cepit mihi vt aedificarem ei domum in lerufanbsp;lern, quæ eft in ludæa: quis ex vobis eft in olt;nbsp;mni populo eius? fît Dominus Deus fuiu»nbsp;cum eo,5c afcendat.


O ratio Manafïæ

captus teneretur Domineomnipotens Deus patrûno-ftrorum. Abraham, 8c Tßac, 8c lacob,nbsp;8c fèminis eorum iufti,qui fecifti cœ-lum 8c tefram cum omni ornatu eorum, quinbsp;ligafti mareverbo præcepti tui,quicôclufîftinbsp;abyfTum, 8c fîgnafti earn terribili 8c laudabilinbsp;nomine tuo : quem omnia pauent, 8c tremûtnbsp;à vultu virtutis tuæ: quia importabilis eft manbsp;gnificentia gloriæ tuæ, 8c infuftentabilis iranbsp;comminationis tuæfuperpeccatores:immennbsp;ßverö8c ininueftigabilis mifèricordiapro-mißionis tuæ:quoniam tues DominuSjaltifnbsp;Hmus,benignus,longanimis, 8ç multum mi-fèricors,8c pœnitens fîiper malitias hominû.nbsp;Tu D Offline, fècundum multitudinem boni-tatis tuæ profflifîfti pœnitcntiam,8c remißionbsp;regis luda, cûm

inTSahjlone,

nem ijs quipeccauernnt tibi, 8c multitudinc mifèrationum tuarum decreuifti pœnitentianbsp;peccatoribus,in fàlutem. Tu igitur Dominenbsp;Deus iuftorum,non pofuiftipœnitétiam iu-ftis,Abraha,8c IßaCjamp; Iacob,ijs qui tibi nonnbsp;peccauerunt; fèd pofùifti pœnitentiam, propter me peccatorem: quoniam peccaui ßiquot;nbsp;pernumerum arenæ maris multiplicatæ fùntnbsp;iniquitates meæ Domine, multiplicatæ funtnbsp;iniquitates meæ, 8cnon fum digrus intuennbsp;8c afpicere altitudinem cœli,præ multitudincnbsp;iniquitatum mearum. incuruatus ftim mul tonbsp;vinculo ferreo,vt non poßim attollerè caputnbsp;meum,8cnon eft refpiratio mihi.- quiexcita-ui iracundiam tuam, 8c malum coram te feci:nbsp;non feci voluntatem tuam, 8c mandata tuanbsp;non eufto*


-ocr page 387-

non cuftodiuij ftatuiabpminationes Sc mul tiplicaui ofFenfiones. Et riuc fledo genu cornbsp;dis meijprecSs a te bonitatem.Peccaui Dominbsp;ne/peccaiiijSc iniqui tarés meas agnofco.

re peto rogans te^ remitte mihiDomine, re-mitte mihi; amp; ne fîmul perdas mecum iniqui-

térrae loca : quia tu es Deus, Deus inqnam pœnitentium;amp;inme oft en des omné boni-tatem tuam, quia indignum faluabis me fe-cundum magna mifèricordiam tuâ,amp; lauda-bo te (èmper omnibus diebus vitæ meæ: quo-liiam te laudat oinnis virtu s cœlorum, amp; tibinbsp;tatibus meis, neq; in æternum, iratus, refer- eft gloria in fæcula fæculorum.Amen.nbsp;ues mala mihi, neque damnes me in infitxia

/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l

B.Hieronymus ad Domnionem amp;

^gatianum^in Eßram nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prafatio.

V T R V M difficilius fit,facere quod ppfcitis,an negate,necdum ftatùi.Nam neq; vobis aliquid imperâ-tibus abnuere,{èntentiæeft.amp; magnitude) oneris impofiti itaceruices premit, vt antèfub faiteruendüm fit, xjuàm leuandiira. Accedunt ad hoc inuidorum ftudia, qui omne quodfcribimus reprehendendum putant:nbsp;amp; interdum contra fe confeientia répugnante, publice lacérant qu® occulté legunt : intantum vt clamarenbsp;côpellar,amp; dicere,Domine,bberaanimam meamàlabijs iniquis,amp; à lingua dolola.Tertius annus eft quodnbsp;femper feribitis atq; relcribitis vt Efdr® librum, £c Efther,vobis de Hebræo trausferam :quafi non habeatisnbsp;Grxca amp; Latina volumina:aut quicquid illudeft qUodànobis vertitur, non ftatim ab omnibus conipuen-diim fit. Fruftra autem (vt ait quidam)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^tigandonifi odium qu®rere,extremx dementi®

' eft. Itaq-jobfecro vos mi Domnió,amp; RogatianecharifsimijVtpriuataleftionecotentidibrumnoncfferatis in publicum, neefaftidiofis cibosingeratis ; vitetisqtie eorumfupercilium quiiudicare tâtum de ali)s,amp; ipfinbsp;facere nihil.nouenint. Siquiautem tratrum funt quibus noftranon difplicent,his tribuatisexemplarzadmonbsp;neqtes Vt Hebrxa nomina,quorum grandis in hoc volumine copia eft,cliftinftê amp; per interualla tranfcribat.nbsp;Nihil ehim prodéritemendalle librum, nifi emendatio,Iibrariorum diligentia conferuetur. Nec quenquamnbsp;ïnoueat quod vnus ànobis liber editus eft: nec apocryphorum tertij amp; quartilibrifomnijs delcftetur:quianbsp;apud Hebrxos Efdr® Nehemi'xq; fermones in vnunl volumen coarétantur : amp; quæ non habentur apudnbsp;illos,nec.de vigintiquatuor (enioribus funt, procul abijcienda. Si quis autem feptuaginta vobis oppofueritnbsp;interprétés, quoruexemplaria varieras ipfa lacerata amp; inuerfii demonftrat: nec poteft vtiq; verû afleri quodnbsp;dittcTThni eft: mitite eum ad Euangelia:in quibus multa ponuntur de veteri teftamento,qu® apiid feptuaginnbsp;ta interprètes nonliabentur, veIutillud, Qiioniam NazarseuS voCabitur; lt;S:,ExÆgypto vocaui filiu meum,

- amp;,.VidebMnt in quern compunxerunt:multiq;alia,quçlatioçi operi referuamus: amp; quærite ab eo ybiferi- ] , pta fuhtjCÛnaqyproferr'e non pqtuerit, vos legite jle his exemplaribus qu® nuper à nobis ædita: maledicorünbsp;¦ qubtidielihgths CofodiUntur. Sed Vt ad cópendium veriiam,cèrtè qiiod illaturusfum,çquiisimû eft. Edidinbsp;aliquidiqtiod non habetur in gr®cö,aut aliter habetur quàm à nié verfiim eft. Quid interpretem laniât.'’in-terrogept Hehr®os:amp; ipfis authoribus, tranflationi me® vel arrogent vel dérogent fidem. Pon’ô aliud eft finbsp;Haufis(quoddicitur)oculis mibi yolunt malediçere, amp; non imitantur.Grxcorû ftudium amp; beneuolentiâ,nbsp;qui poft feptuagïnta tranflatores iam c hri s t i Eiiangelio corufeante, ludæos amp; Hebionitas legis veteris interprétés, A quilam videlicet,amp; Symmachüm, amp; Theodotionem, amp; curiofe legunt, amp; per Origenisnbsp;laborem inhexaplisjeccltfijs dedicarunt.Quantomàgjs latinigrati elfe deberét, quod exultantem cernerencnbsp;Grxciam à fe aliquid mutuarft Primü enim niagnorû fumptuûeft amp; infinit® difficultatis,exemplaria polTenbsp;habere Omhia.'deirideétiâni qùthabueriht,Si Hèbrxi lermonis ignàri funt magis eriabunt,ignorantes quis ènbsp;multis veriusdixerit. Quodetiam fapientifsimo cuidarn nuperapud Grxcos accidit,vtinterdum ftriptur®

' nbsp;nbsp;fenfum relin.quens,vniufcuiuflibet interpretis fcqueretur errorem . Nos autem qui Hcbræ® lingu® lâltem

paruambabem us fçientiam,amp; latinus nobis vtcunque ferjno non deeft, amp; de alijs magis poflumus iudica-re,amp; fea qnxîpfi intèHîgirtiùs,ih nôftra lingua promete. Itaque licet hydra fibilet,vilt;ftórque Sinon incendia iaéfcet:nuquam tttóüm luuarite« il r i sf t 6,filebit eloquiumzetiam prxcilà lingua balbutier,Legant qui vonbsp;lunt;qui nqluBtabijcianti EuentilentajnceSjliterascalumnientunmagis veftracharitateprouocabor ad ftunbsp;«um,quàm illorum detraâîone amp; odio deterrebor.

/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V, .¦ Vnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..............

'. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-v-’i

¦ ¦ i, ¦ '

• : ’s

X 3.

HSDRÆ

•v;

Cquot;’- •.

y-

i-..

••-S-v î:i. ..

-ocr page 388-

5. Cyrugt;5 dtuimtus inßiratui reâdiw 'vafis.tem fli Salomonis. cajniuitatem IJraelitùnbsp;relaxat^concedcns templi readificationem.

CAP. I.

N ANNO primo Cyri régis Pcrlàrura,vt compleretur verbum Domini ex ore lere-miæ,fiilcitauit Dominus fpi-ritum Cyri regis Perfarum:8cnbsp;traduxit voce in omni regno


fuo,etiamper (cripturam, dicens, Hæc dicit Cyrus rex Perlàrum, Omnia régna terræ de-dit mihi Dominus Deus cœli, Sciple præce-pit mihi vt xdificarem ei domum inlerulâ-B lem, quæ eft in ludæa. Quis effc in vobis denbsp;vniuerlô populo eius ? Sit Deus illius cumnbsp;iplb . Alcendat in lerulàlem quæ eft in lu-dæa,Seatdificet domum DominiDeilfiael.nbsp;iplè eft Deus qui eft in lerulàlem. Et omnesnbsp;reliqui incundis locis vbicunque habitant,nbsp;adiuuent eum viri deloco fuo,argento Se auro, Se fubftantia, 8epecoribus,excepto quodnbsp;(2 voluntariè offerunt templo Dei, quod eft innbsp;lerufalem. Et furrexerunt principes parrumnbsp;de luda Se Ben-iamin, Se làcerdotes amp; Leui-tæ,Sc omnis cuius Deus fulcitauit Ipiritû, vtnbsp;alcenderetad ædificanduni templum Dômi-ni,quoderàtin lerulàlem.Vniuerfiq; quierâtnbsp;in circuitu,adiuueruntmanus eorum in vafisnbsp;argenteis Se aureis,in fubftantia Seiumentis,nbsp;in fupelleâ:ili,exceptis hisquæ Iponteobtulenbsp;rant.Rex quoqj Cyrus protulitvalà tépliDonbsp;mini,quæ tulerat Nabuchodonolôr de lerulànbsp;lem. Se pofuerat eain templo Dei fui. Protu-lit autem ea Cyrus rex Perlarum per manutnnbsp;Mithridatis filij Gazabar, Seannumcrauiteanbsp;SalTabalàr principi ludæ. Et hic eft numerusnbsp;eorum, Phialæ aureae triginta, phialæ argen-teae mille, cultrivigintinouem Icyphi aureinbsp;trigintajlchyphi argentei lêcundi quadringé-ti deeem : vala alia raille. Omnia vafii aurcanbsp;Se argen tea, quinq; millia quadringenta:vni-uerlà tulit Safiâbalàr cum his qui akendebantnbsp;er primus.

de tranfinigratione Babylonis in IcrofaleiO. . umertu reuertentium ducenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eM

ftiuitate ‘Bahylonica in Ierufalem,at: in rtxdißcationcm temÿli oblatwum.

c AP. 11.

HI funt autcm prouinciie filij,lt;jui âfcê-derunt de captiuitate quam tranftule rat Nabuchodonofbr rex Babylonisnbsp;in Babylonem,amp;; reuerfi funt in leruGlemnbsp;ludam^vnufquiiquein ciuitatefn fuam . Quinbsp;venerunt c5 ZorobabelJefùajNeheniia,Saranbsp;iajRahelaia,Mardochai^Belian_, Mefphar^Bcnbsp;guai,Rehïim,Baana. Numerus virorû popülinbsp;IfraehFilij Pharos duo millia centum leptua-gintaduo. Filij Sephatia, trecéti fèptüaginta-duo.Filij Area, iêptingéti fèptuagintaquinq;.nbsp;Filij Phahath-moab,filiorum lofâe loab duonbsp;milliaquot;óö:ingenti’duodecim. Filij Aelam,milnbsp;leducétiquinquagintaquatuor.Filij Zethua,nbsp;nongêti quadragintaquinq;. Filij Zachai,fè-ptingenti lèxaginta.Filij Bani,fèxccti quadranbsp;gintaduo. Filij Bebai,fexcéti vigintitres.Filijnbsp;Azgadjmille diicêti vigintiduo.Filij Adonica,nbsp;ïèxcenti fèxagintalex. Filij Beguai, duo millia quinquagintafèx.Filij Adin,quadringentinbsp;quinquagintaquatuor . Filij Athcr qui erantnbsp;ex Ezechia/nonaginta’ôào. Filij Befaijtre-'aw^ftf'Mnbsp;centi vigintitres.Filij lora, cetum duodeçim. ßnbsp;Filij Hafum, ducenti vigintitres. Filij Geb-bar, nonagintaquinque . Filij Beth-léhem,nbsp;centum vigintitres. Viri Netupha, quinqua-gintafèx.Viri AnathothjCentumvigintiodo,nbsp;Filij Azmaueth , quadragintaduo. Filij Ca-riath-iarim, Cephira, amp; Beroth, leptingentinbsp;quadragintatres.Filij Rama amp; Gabaa,{èxcen-ti viginti vnus. ViriMachmas, centum vi-gintiduo.Viri Beth-el amp;Hai,ducenti vigintitres.Filij Nebo,quinquagintaduo.FilijMegnbsp;bis,centum quinquagintaièx. Filij Aetam al-terius, mille duçéti quinquagintaquatuor. Finbsp;lij Harim,trecéti viginti.Filij Lodhadid amp;O-nOjfêptingenti vigintiquinque.Filij lerichojnbsp;trecenti quadragintaquinque.Filij Senaa,trianbsp;millia lèxcenti triginta,Saccrdotes:Filij lada-iain domo lefuc, nongéti ïèptuagintatres.Finbsp;lij Emmer,mille quinquagintaduo.Filij Phefnbsp;hur,milleducétiquadragintafèpté. Filij Ha-rim,mille deeem amp;fèpté. Leuitæ; Filij lefue,nbsp;amp; Cedmiel filiorum Odouiæ Icpti'agintaqu»nbsp;tuor.Catores; Filij Afaph, centû vigintioÂo,nbsp;Filij lanitoru : filij Sellum,filijAter^fîlij Tel-mojfilij Accub,filij Hatita,filij Sobai-.vniuer-fi cétum trigintanouem.Nathinæi; filij Siha, Cnbsp;filij Hafupha, filij Tabbaoth, filij Ccros,filijnbsp;Siaa^ filij Phadon, filij Lebana, filij Hagciba,

filij


-ocr page 389-

Templi ædifi.

filij Accub,filij Hagab,filij Semlaijfilij Hana, filij Gaddefifilij'Gaher,filij Raaia,filij Rafim,nbsp;filij Necoda, filij Gaza, filij Aza, filij Phafea,nbsp;filij Belee,filij Afènajfilij Munimjfilij Nephunbsp;fim,filij Bacbuc, filij Hacupha,filij Harhur,finbsp;lij Belluthjfilij Mahida, filij Harla, filij Ber-coSjfilij Sifara,filij Thema,fiiij Nafia,filijNa;nbsp;tipha, filij feruoru Salomonis, filij Sotai, filijnbsp;Sophéreth, filij Pharuda, filij lala, filij Der-con,filij Geddefifilij Saphatia,filij Hatil, filijnbsp;Phocherèth, qui erant de Afebaim filij Ami.nbsp;omnes Nathinæi, Sc filij feruorû Salomonis,nbsp;trecenti nonaginta duo. Et hi qui afcenderûtnbsp;deTel-mcla,Thel-harfà, Cherub,8c Adon,Scnbsp;Emer.-Et non potuerunt indicate domum pa-trum fuorum Sc fernen fijum, vtrum ex Ifraelnbsp;elTent. Filij Dalaia, filij Tobia, filij Necoda,nbsp;fèxcenti quinquagintaduo. EtdeFilijs ßcer-j) dotum : Filij Hobia, filij Accos, filij Berfêl-lai qui accepit de filiabus Berzellai Galaa-ditis vxorem, Sc vocatus eft nomine eorum.nbsp;hi quæfierunt fcripturam genealogiæ fuæ, Scnbsp;non inuenerunt, Sc eieâi funt de lacerdotio.nbsp;Et dixit Atherfàtha eis vt non comederentdenbsp;Sanélofànôlorum , donee fiirgeret fâcerdosnbsp;doôtus atq; perfeôtus.Omnis multitudo quafi vnus, quadragintaduo millia trecenti fèxa-ginta:exccptis fèruis eorum Sc ancillis, quie-rant lèptem millia trecenti trisintafèotem : Scnbsp;m ipns cantores atque cantatrices ducenti.E-qui eorumquot;lèxcenti’ trigintalèx. muli eorum,nbsp;ducenti quadragintaquinque. cameli eorum,nbsp;quadringenti trigintaquinque. afini- eorum,nbsp;fex millia fèptingenti viginti. Etde principi-bus patrum cum ingrederentur templum Donbsp;mini quod eft m lerufalem, fponte obtule-runt in domum Deiad extruendam cam innbsp;loco fiio . Seçundum vires fuas dederuntim-j,. ^,penfasoperis,aurilolidosquot;quadraginta’millia

’ Sc mille,argenti mnas quinque millia , Sc ve-ftes fàcerdotales centum. Habitaueruntergo facerdotes,Sc Leuiræ,Sc de populo, Sc cantores, Sc ianitores, Sc Nathinæi in vrbibus fuis,nbsp;vniuerfusq- Ifrael in ciuitatibus fuis.

. Conuocatopopulo in lerufalem extruitur alta re fùper tjuo yiElimx of^eruntur, celebraturnbsp;^uoqusßeptem diebwfeßum tabernaculorum:nbsp;ficundo reuerßonii anno templumfundatur,nbsp;populo Vociferate partim ex gaudio partim exnbsp;fletu.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. III

AT Anque venerat menfis fèptimus,Sc erant 'j.Efdr-s.c I filij Ifraelin ciuitatibus fuis:congregatusnbsp;eft ergo populus.quafi virvnus in lerufanbsp;lem.Et fiirrexit lofïie filius Iofèdec,Sc fratresnbsp;cius ficerdotes, Sc Zorobabel filius Salathiel,nbsp;Sc fratres eius.- Sc ædificauerunt altareDei If-racl,vt ofFerrentineo holocautomata, fientnbsp;feriptum eft in lege Moyfi viri Dei.Colloca

Efdre. I Cyrus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;164

ueruntautem altareDei fuperbafès fïiaSjdc-terrentibiis eos per circuitumpopulis terra-rum : amp;obtuleriint fiiper illudholocauftum Domino mane Sc vefpere. Feceruntoyfolcninbsp;ratem tabernaculorumjficut fcriptuni eft : amp;nbsp;holocauftum diebus fingulis per ordinem (è-cundum præceptiim, opus diei in die fuo. EtBnbsp;poft hæc holocauftum iuge^ tam in Calêdis^nbsp;qua in vniuerfis folennitatibus Domini quænbsp;erant confecratæ^ amp; in omnibus in quibusnbsp;vitro offerebatur munus Domino. A primonbsp;die menfis feptimi cceperunt ofFerrc holocaunbsp;ftum Domino ; porro templum Deinodumnbsp;fundatum erat.Dederun^utem pecunias la-tomis amp;cæmêtarijs:cibum quoqjjSc potûjScnbsp;oleum Sidonijs j Tyrijsq;, vt deferrent lignanbsp;cedrina de Libano ad more loppe,iuxta quodnbsp;præceperat Cyrus rex Perlarum cis. Anno annbsp;tern fecundo aduentus eorum ad tempiû Deinbsp;in lerufalenij menfe fecundo^ cceperunt Zo-robabel filius Salathiel, Sclofue filius lofe-Gnbsp;deCjamp; reliquide fratribus eorum iacerdotes,nbsp;ScLeuitæ amp; omnes qui venerajit de captiui-tatein Icrufalem : amp; conflituefunt Leuitas à.nbsp;viginri annis^Sc fîipràjVt vrgerent opus Domini. Stetitq ; lofue Sc filij eius^Sc fratres eius,nbsp;Cedmihel Sc filij eius, Scfilij luda^ quafi virnbsp;vnus^ vt inftarét fuper eos qui faciebant opusnbsp;in téplo Dei: filij Henadad^Sc filij corn Sc franbsp;tres eorû Leuitæ.Fûdato igiturà cæraentarijsnbsp;templo Dominij fteterût làcerdotesin ornanbsp;tu fuo cû tubis; Sc Leuitæ filij Afàph in cym-baliS;,vtlauclarét Deum per manus Dauid régis Iffacl.Et concinebant in hymniSj Sc con-Fefsionc Domino, Quoniam bonus, quonianbsp;in æternum mifèricordiaeius fuperIfrael.O-Dnbsp;mnisquoq;populus vociferabatur clamorenbsp;magno inLaudâdoDominum,eo quôd fun-datum efiet templîi Domini. Plurimi etjamnbsp;de fàcerdotibus Sc Leuitis 8c principes patrû,nbsp;Sc fèniores qui vidcrant templum priuscumnbsp;fundatum efîètjSc hoc templum in oculis eo- ,nbsp;rumjflebant voce magna;5c multi vociférantes in lætitia, eleüabant vocem. Nec poteratnbsp;quifquam agnofcere vocem clamoris lætan-tium,Sc vocem fletus populi : commixtira e-nim populus vociferabatur clamore magno,nbsp;Sc vox audiebatur procul.

5. Ißaelis hoßes nbsp;nbsp;nbsp;ab j4Jßur mißtfuerant ad

inhabitandas'^rbes Samarits impediut temßi yrbis inflaura,tione^qubdnon admitteren-tur quot;vtfimtilxdificarent, amp; yfque adßectindttnbsp;Darij annum intermittiprocurant.

CAP. 11 11.

AVdierunt autem hoftes ludx ScBcn- A iaminquia filij captiuitatis xdifica-rent templum Domino Deo Ifrael.nbsp;Etaccedcntesad Zorobabel, Sc ad principesnbsp;X 4. patrum.

-ocr page 390-

Templi ædifi. Efdre I. Cyras.


S.Efd.1,

pâtrutn^dixerunteisj Acdificsmus vobifcum, quia ita vt vos quaerimus Deum veftrumcec-cenos imraolauimus viótimas à diebus Afor-hadda régis Afliir^qui adduxit nos hue. Et dinbsp;xit eis Sorobabel, amp; lofue amp; reliqui principes patrum Ifrael, Non eft vobis amp; nobis vtnbsp;ædincenaus domum Deo noftro (ed nofipfinbsp;fbli ædificâbimus Domino Deo noftro^ficutnbsp;præcepit nobis Cyrus rex Per Gru m. Fadtumnbsp;eft igiturvt populus terræ inipediret manusnbsp;populi ludac, amp; turbaret eos in ædificando.nbsp;Conduxerunt autemaduerfus eos confilia-tores, vtdeftnierent conftlium eorum omnibus diebus Cyri régis PerGrum, amp;c vlq; adnbsp;regniim Darij régis PerGrum. Ilin regno au-tem Aflueri in principio regni eius fcripl'crûtnbsp;accuGtionem aduerftis habitatores ludae amp;nbsp;B leruGlem.Etindiebus Artaxerxis Gripfit be-

Glam Mithridates, amp; Tabeel, Sc reliqui qui erant in confilio eorum, ad Artaxerxem regem PerGrum . epiftola autem accuGtionisnbsp;Icripta erat Syriace amp; legebatur Grmonenbsp;Syro. Reum Beel-teem^ Sc SamGi Griba Gri-plerunt epiftolam vnam de leruGlem Arta-xerxi regi huiuGemodi. Reum Beel-teemjnbsp;Sc SamGi Griba Sc reliqui confiliatores eorum, Dinæi, Sc ApharGthachæi, Terphalæi,nbsp;ApharGij Erchuæi, Babylonij, SuGnechæi,nbsp;DieuijSc Aelamite:8c cæteri de gentibus quasnbsp;tranftulit AGnapharmagnus Sc gloriolus:5cnbsp;habitareeas Geit in ciuitatibus Samariæ, Scnbsp;in reliquis regionibus trans Flumen in pace:nbsp;(Hoceft exemplar epiftola:, quam miGruntnbsp;ad eurn) Artaxerxi regi Grui tui viri qui fun tnbsp;trans Fluuium, Glutem dicut. Notum htreginbsp;quia ludæi qui aGenderunt à te ad nos, vene-runt in leruGlera ciuitatem rebellem 8c peGnbsp;fimam, quam ædifîcant extruentes muros e-C ius,8c parietes componentes.Nunc igitur no -tû fît regi quia fî ciuitas ilia a:dificata fuerit,nbsp;Sc rnuri eius inftaurati,tributum , Sc vedigal,nbsp;annuos reditus non dabunt, Sc vlque ad reges hæc noxa perueniet.Nos autem memoresnbsp;Glis quodinpalatio cornedimus , Sc quia læ-fiones regis videre nefas ducimus: idcirco minbsp;fimus Sc nuntiauimus rsgi, vtrecenGas in li-bris hiftoriarum patrum tuorum, Sc inueniesnbsp;Griptum in commentarijs : ScGies quoniamnbsp;vrbs ilia, vrbs rebellis eft, Sc nocens regibusnbsp;Sc prouincijs , Sc bella concitantur in ea exnbsp;diebus antiquis,quam ob rem Sc ciuitas ipGnbsp;deftruéta eft.Nuntiamus nos regi quoniam finbsp;ciuitas ilia ædificatafuerit Sc mûri ipfîusin-ftauratfpofießionem trans Fluuiumjnon hanbsp;bebis. Verbum mißt rex ad Reum Beel-teem,nbsp;Sc SamGi Gribam, Sc ad reliquos qui erantinnbsp;confilio eorum habitatores Samariæ,8c cæte-ris trans Fluuium, Glutem dicens Scpacem.

AccuGtio quammififtisadnos,manifefté D ledta eft coram me. Sc à me prxeeptum eft.-Senbsp;recenfuerunt,inueneruntque quoniam ciuitas ilia à diebiisantiquis aduerlum reges rebelnbsp;lat; Sc Gditiones Scprælia concitanturin ea.nbsp;Nam Sc reaes fortifiimi fuerut inleruGlem:nbsp;qui Sc dominati funt omni region! quae trasnbsp;Fluuium eft.Tributum quoqj,8c vedtigal. Scnbsp;reditus accipiebant. Nunc ergo audite lentennbsp;tiam, Prohibcatis viros illos, vt vrbs ilia nonnbsp;ædificetur, donee fi forte à me iulTumfuerit.nbsp;Videte ne negligéter hoc impleatis, Sc paula-tim crcGat malum contra reges.Itaqueexemnbsp;plum cdióti Artaxerxis régis ledlum eft coram Reum tgt; Beel-teem’ Sc SamGi Griba, SC p-.j*nbsp;confiliarijs corum. Sc abierunt feftini in lerunbsp;Glem adludæosj Sc prohibueruntcos in bra-chio Sc roborc. Tunc intermilFum eft opusnbsp;domus Domini in leruGlem, Sc nonfiebatnbsp;vfquead annum Gcundum regni Darij régisnbsp;PerGrum.

J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxhortaüone îetnpli gdi-

ßcatio repetitur fruflra conantibtis hoc impe-direprincipihus ^ui trans flumsn in Samaria conßittfti erant à rege jiJJyriorum.

C A P. V.

PRophetauerunt autem Aggxus prophe A ta,Sc Zacharias filius Addo proplietan^nbsp;tes ad ludxos qui erant in ludxa Sclerunbsp;Glem,in nomineDei iGael.Tunc fiirrexertit .nbsp;Zorobabcl filius Salathiel, Sc lofucfilius lo-Gdsc: Sc cœperunt ædificare templum Deinbsp;in leruGlem, Sc cum eis prophetæ Dei adiu-uantescos. Iniplb autem tempore venit adnbsp;eos Thathan.ai qui erat dux trans Flumen, 8Cnbsp;Sthar-buzanai,8c confiliarij eorunufieque dinbsp;xerunt cis. Quis dedit vobis confilium vt donbsp;mum hanc ædificarctis,Sc muros eius inftau-raretis.’Ad quod relpondimus eis, qux eflentnbsp;nomina horainum authorum ædificationis JBnbsp;illius.Oculus autem Dei eoruro fiiÆus eft fii-per Gnes ludæorum. Sc no potuerunt inhibenbsp;re eos. Placuitque vtres adDarium referre-tur. Sc tuncGtisfacerent aduerfus accuGtio-nem illam. Exemplarepiftolæ qua mifit Thanbsp;thanai dux regionis trans Flumen, Sc Sthar-buzanäi,8c cofiliatores eius ArphaGchxi qainbsp;erant trans FlHmen,ad Darium regem.Serm®nbsp;que miGrâtei,ficGriptus erat, Dario regi paxnbsp;omnis. Notu fit regi ifie nos ad ludxam pro-uinciam,ad domum Dei magni, que ædificanbsp;tur lapide impolito, Sc ligna ponuntur in pa-rietibus:opusq; illuddiligéterextruxuitur,SCnbsp;creGit in manibus corum . interrogauimusnbsp;ergo fenes illos,amp; ita diximus cis, Qms dedienbsp;vobis poteftatem vtdomum hanc xdificarc-tis, Semuros hosinftauraretis?Sed8cnommanbsp;corum


/

-ocr page 391-

Templi ædifi.

C eorû quxiîuimus ab eis vt nuntiaremus tibi: fcripfimusque nomina eorum virorumquinbsp;funt principes ineis^Huiufcemodi aurem fèrnbsp;monem refponderiint nobis^ dicentes. Nos funbsp;mus fèrui Dei cœli amp; terræjamp;ædifîcamus té-plum quod erat extrudum ante hos annosnbsp;multos; quodquerex Ifrael magnus ædifica-ueratamp;extruxerat.Poftquamaût ad iracun-diarn prouocauerunt patres noftri Deum cœnbsp;lijtradidit cos in inanus Nabuchodonofor renbsp;gis BabylonisChaldxi: domumquoq; hancnbsp;deftruxitjSt populum eius tranftulitin Babynbsp;lonem. Anno autem primo Cyri régis Babynbsp;lonis Cyrus rex propofuit edidlum vt domusnbsp;DDei ædificaretur. Nam amp;vafa templi Dei aunbsp;rea amp;argentca,qux Nabuchodonofor ruleratnbsp;de templo quod erat in Ierufàlera,amp; afporra-uerat ea in templum Babylonis^protulit Cyrus rex de téplo Babylonis^Se datafunt Saflanbsp;balar vocabulo^quem amp; principe conftituit,nbsp;dixitq; ef Hæc vafa tolle, amp; vade: amp; pone eanbsp;in templo quod eft in Ierufalé,amp; domus Deinbsp;xdificeturinloco fuo. Tuncitaq; Saflabafarnbsp;ille venit ; amp; pofiiit fundaméta templi Dei innbsp;Ierulalem,amp;ex eo tempore vlquenunc ædi-ficatur,amp;necdum completum eft. Nunc ergo fi videtur regi bonum, recenlèat in biblionbsp;theca regis,quac eft in Babylone,vtrumnam ànbsp;Cyro regeiulTum fuerit vt ædificaretur domus Dei in Ierufalem,amp; voluntatem régis fiinbsp;per hac re mittat ad nos.

S. quot;DariHt Cyrideiïetum de templo extruendo in bibliotheca ßta tnuetum iubet complèrinbsp;peditatoßimptu,templum autefexto ‘Darijannbsp;no abfolutum cum ingentt latitia plurimuq^ ytnbsp;Simü dedicatur,ac Tafcha /èptem diebw telenbsp;bratur.

CAP. VI.

r |“^Vnc Darius rex præcepit;amp; recenfue-J'Efd.ö.c I runt in bibliotheca librorum,qui erat repofiti in Babylone,amp; inuentum eftnbsp;in Ecbaranis,quod eft caftrü in Medena pro-uincia, volumen vnura talisque Icriptus eratnbsp;ineocomentarius ; Anno primo Cyri régis,nbsp;Cyrus rex decreuit vt domus Deiædificare-tutjquæ eft in lerufàlem, in loco vbi immolent ho ftias, amp; vt ponant fundaméta fuppor-tantia altitudinem cubitoru fexaginta, Sclatinbsp;tudinem cubitoru fexaginta, ordincs dclapi-dibus impolitis tres, amp;fic ordines delignisnbsp;nouis'.fumptus ante de domo regis dabuntur.nbsp;Sed amp; vafgt; tepli Dei aurea amp; argétea,quæ Nanbsp;buchodonofor tulerat de templo Icrufalem,nbsp;amp; attulerat ea in Babylonem,reddantur,amp; renbsp;ferantur, in templum in lerufàlem in locumnbsp;fuum, quæ amp; pofita funt in téplo Dei.Nuncnbsp;ergo Thathanài dux regionis quæ eft tras Flunbsp;mé,Sthar-bufanài^ Sccofiliarij veftri Aphar-

Efdre. I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;165

Gchæi,qui eftis trans Flumen,procul recedite B ab illis, ScDimittire fieri templum Dei illudànbsp;duce ludæorum amp; à fenioribus eoru,vt domûnbsp;Dei illam ædificétinlocofuo.Sed meprænbsp;ceptum eft quid oporteat fieri àpresbyteris lunbsp;dæorum illis,vtædificetur domus Deffcilicetnbsp;vt de area regis, id eft de tributis quæ dantur •nbsp;de regionetrâs Flumen,ftudiofèfumptus dennbsp;tur viris illis,ne impediatur opus.Quod fi ne-ceirefuerit,amp;: vitulos , amp;agnos, amp; hœdosinnbsp;holocauftû Deocœli,frumentum,fàl,vinum,nbsp;amp; oleû,fècundum ri turn fàcerdotû qui funt innbsp;lerufàlem, detureis perfingulos dies.-ne fitinnbsp;aliquo quærimonia. Et ofFerant oblationesnbsp;Deo cœli, orentq; pro vita regis, amp; filiorû c-ius. A me ergo pofitum eft decretum, Vt om-nis homo qui hanc mutauerit iufsionem,tol-laturlignum de doinoipfius,amp;: erigatur,8£conbsp;ngaturineo, domus autem eius publicetur,Cnbsp;Deus autéqui habitarefecit nomenfuumibi,nbsp;difsipet omnia régna, Stpopuluni quiexten-derit manum fuam vt répugner, amp; difsipet donbsp;mum Dei illam quæeftin lerufàlem.Ego Danbsp;rius ftatui decretum,quod ftudiofè impleri vo j ,,nbsp;lo .Illgitur Thathanài dux regionis trans Flu-mc,amp; Sthar-buzanâi,amp;; confiliarij esus,fècunnbsp;dum quod præceperat Darius rex,fic diligenter cxecuti fiint.Senioresautem ludæorum æ-dificabàt,amp;profperabantur iuxta propheriamnbsp;Aggæi prophetæ,amp; Zachariæ filij Addo;amp; æ-dificauerunt amp;conftruxerunt iubente Deonbsp;IfraefSt iubente Cyro amp; Dario,.amp;:Artaxerxenbsp;regibus Perfàrum : amp; côpleueruntdomû Deinbsp;iftam,vfquead diem tertium méfîs Adar, quinbsp;eft annus fèxtus Darij regis. Feccrunt autemnbsp;fiiij Ifrael fàcerdotes amp; Leuitæ, amp; reliqui fili-orum tranfinigrationis dedicationemdomusnbsp;Dei in gaudio . Et obtulerunt in dedicatione Dnbsp;domus Dei,vitulos centum,arietes ducentos,nbsp;agnos quadringentos , hircos caprarum pronbsp;peccato totius Ifrael duodecim, iuxta nume-rum tribuum Ifrael. Et ftatuerunt fàcerdotesnbsp;in ordinibus fuis amp; Leuiras in vicibus fuis fiinbsp;per opera Dei in Ierufàlem,ficutfcriptum eftnbsp;in 11 libro Moyfi . Fecerunt autem filij Ifraelnbsp;tranfinigrationis, Pafeha, quartadccimadie8.b.nbsp;menfis pnmi.purificati enim fuerant fàcerdonbsp;tes amp; Leuitæ quafi vnus;oés mundiad immonbsp;landû pafeha vniuerfis filijs tranfinigrationisnbsp;Scfratribus fuis fàcerdotibus amp; fibi. Et come-derunt filij Ifrael qui reuerfifuerant de trafminbsp;gratione,amp;oés qui fêfèparaiierantàcoinqui-natione Gentiû terræ ad eos vt quærerét Dominum Deû IfraefEt fecerunt Solennitatemnbsp;azymorum fèptem diebus in lætitia , quonianbsp;lætificauerateosDominus,amp;conuerteratcornbsp;regis Alfur ad eos vt adiuuaret manus eorumnbsp;in opéré domus Domini Dei Ifrael.

5. Eßrai


-ocr page 392-

Templi ædifi.

i. Eßdrasßcriba aßumptis comitibiii lerußaletn aßtendit cum ediElo regts magntsq^muneribwnbsp;kgem Dei doEiuruspopidum^re^iurit5,e!i;r re-. ßrtur regts xdiSum, CAP. v 11.nbsp;j Efd 8 a 1') ® autem verba in regno Artaxer

quot; I xis régis Perlàrum,Efdr4s filius Saraiæ, filij Azariæ,filij Helciæ,filij Sellum,fi-lij Sadoc,filij Achitob,filij Amariæ,filij Aza-riæ,filij Maraiothjfilij Zarahiæ, filij Ozi,filijnbsp;Boccijfilij Abifue, filij Phinecs, fihj Eleazar,nbsp;filij Aaron facerdotis ab initio.Ipfe Edrasaf-cenditde Babylone,8ciplc fcribaveloxin lege Moyfi, quam Dominus Deus dedit Ilrael:nbsp;öcdedic ei rex fecundum manum Domininbsp;Dei eius fuper cura,omnem petitionem eius.nbsp;Et afcenderunt de filijs Ifrael,8c de filijs lacernbsp;dotum,8c de filijs Leuitarum,8c de catoribus,nbsp;8c de ianitoribus, ScdeNathinæis in lerufàlénbsp;anno'fèptimo Artaxerxis regis.Etveneruntinnbsp;lerufalem menfè quinto, ipfe eft annus fèpti-mus regis.Quia in primo diemélis primi cœ-pit afcenderedeBabylone,8cinprimo die menbsp;fis quinti venitin Ierufàlem,iuxta manu Deinbsp;fui bonamfuperle. Efdras autem parauit cornbsp;fuum,vt inueftigaret logera Domini,8c face-B ret 8c doceretin Ifrael præceptum 8ciudiciH.nbsp;Hoc eft ante exemplar epiftolæ edióH, quodnbsp;dédit rex Artaxerxes EfHræfàcerdoti, fcribæ

¦ erudito in fèrmonibus 8c præceptis Domini, 8c cèremonijs eius in Ifrael.

Artaxerxes rex regum Efclræ fàcerdoti,fcri bæ legis Dei cœli dodifsimo, fàlutem. A menbsp;decretum eft:,vt cuicunque placuerit in regnonbsp;meo de populo Ilrael,8c de fàcerdotibus eius,nbsp;8c de Leuitis ire in Ierulàlem,tecû vadat, A fanbsp;cieenimregis,8cfèpté confiliatorum eiusmifnbsp;fus es, vtvifites ludæam 8c lerufalem in legenbsp;Dei tui,quæ eft in manu tua.-8c vt feras argê-tum 8c aurum quod rex 8c confiliatores eiusnbsp;fponte obtulerunt Deo ifrael,cuius in lerufanbsp;lem tabernaculum eft. Et omne argentum 8cnbsp;aurum quodcunqj inuenerisin vniiierfà pronbsp;uincia Babylonis, 8c populus offerte volue-rit, 8c de Gcerdotibus qui fpote obtulerint donbsp;mui Dei flii quæ eft in lerufalem,libéré acci-pe,8c ftudiofc eme de hac pecunia vitulos, a-rietes,aghos, 8cfacrificia 8c libamina eorum,nbsp;8c offer ea fuper altare terapli Dei veftri quodnbsp;C eft in lerufalem.Sed 8c fiquid tibi 8cfratribusnbsp;' tuis placuerit de reliquo argento 8c auro vt fanbsp;ciatis,iuxta voluntatem Dei veftri facite.Va-fa quoque quæ dantur tibi in minifterium donbsp;mus Dei tui,trade in confpeiflu Deiin lerufànbsp;1cm. Sed 8c cæteraquibus opus fueritin do-mumDei tui quantumcunque neceffeeft vtnbsp;expendas, dabis de thefàuro, 8c de fifco regis' gad,Iohanan filius Eccetan:8c cum eo cêtumnbsp;8cà me. Ego Artaxerxesrex ftatuiatq;decre- 8c decem viri.Defilijs Adonicam,quierantnbsp;ui omnibus cuftodibus arcæpublicæ,qui funt nouißirai, 8c hæc nomina eorum, Eliphélct,nbsp;8c lehiel.

Efdre r.

trans Flumen^ vt quoHcunq; petierità vobis Eßras (acerdos^lcribalegis Dei cceli, ablquenbsp;mora detis_, vlque adargenti talenta centum,nbsp;amp; vfque ad frumenti coros centum, amp; vlquenbsp;ad vini batos centum,amp; vfq; ad batos olei cenbsp;tum,làl verôabfque mcnfura.Omnequod adnbsp;ritum Dei cœli pertinet, tribuatur diligenternbsp;in domo Dei cceli: nefortè irafcatur contranbsp;regnum regis,amp;filiorum eius. Vobis quoquenbsp;notum facimus de vniuèrfis: lacerdotibus,nbsp;Leuitisj amp; cantoribus, 8c ianitoribus, Nathi-næis,amp; miniftris domus Dei huius, vt vedi’nbsp;gal 8c tributum, 8c annonas non habeatis ponbsp;teftatera iraponendi fiiper eos. Tu autem Eß-dra lecundumlapientiam Dei tui, quæ eft innbsp;manu tua,conftitueindices 8cprxfides, vtiunbsp;dicent omni populo qui eft trans Flumen,hisnbsp;videlicet qui noueront legem Dei tui, led 8cnbsp;imperitos docete libéré. Et omnis qui non fenbsp;cerit legem Dei tui,8clegem régis diligehter,nbsp;iudicium erit de eo,ftue in mortera,fiue in e-xilium, fine in codemnationem fubftantiæ e-ius,vei certein carcerem. Benediélus Dominus Deus patrum noftrorum, qui dédit hocnbsp;in corde regis vt glorificaretdomum Domini quæ eftinlerulalem,8cin meinclinauit minbsp;lericordiam fuam coram rege 8c confiliatori-bus eiuSj8c vniuerfis principibus régis poten-tibus : Sc ego confortatus manu Domini Deinbsp;mei quæ erat in me,congregaui deIftael principes quiaftenderent mecum.

5. J^cenfentur qui de quot;Babylonc afcenderunt cu E/'dra^qui indi^o ieiunio pro dire^ione itine-rts T)euprecantes,j)rojpereperuemuntin lerunbsp;falem^ac y aßt quxfetum attulerunt in tempi»nbsp;adjerunt cum yi^imis. CAP. v 111.

I ftint ergo principes familiarû 8c ge- yv nealogia eorum quiafcenderunt me-cumin regno Artaxerxis régis, deBa-

bylone.DefilijsPhinees,Gerlom. De filijs I-thamar,Daniel,Dc filijs Dauid,Hattus.De ft lijs Secheniæj8c de filijs Pharos,Zacharias;8cnbsp;cum eo nutneratiflint viricentum quinqua-ginta.Dc filijs Phahath-moab,Elieonaifiliusnbsp;Zarehæ: 8c cum eo ducenti viri. De filijs Se-cheniæ.filius Ezechiel: 8c cum eotrecenti viri.De filijs Adan, Abed filiuslonathan:8ccumnbsp;eo quinquagintaviri.Defilijs Alam,lfaias fi-litis Athaliæ:8ccum eo feptuagintaviri.Defi-lijs Saphatiæ, Zebedia filius Michael.-Sc cu eonbsp;odtogintaviri.Dcfilijs Ioab,Obedia filiusla- Bnbsp;hiel:8c cu eo ducenti decern 8c odocfiri, De filijs Selomithjfilius Iofphiæ:8ccumeo centum,nbsp;lexaginta viri.De filijs Bebai, Zacharias filiusnbsp;Bebai;8c cumeo viginti odo viri. Defilijs Az

-ocr page 393-

tribus diebus:qua:fiuiq; in populo^amp;in làcer-

Artaxerxes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Efdre L

ïehiel, Sc Samaias : Sc cum eis fexaginta viri. nos de manu inimîci Sc infîdiatoris in via. Et C DefilijsBeguijVtliai, ScZacIiur.- Sccum eis venimus lerufalé^Sc manfîmus ibi tribus die-fèptuaginta viri. Congregaui autéeosad flu- bus.Dieautem quartaappenfum eft aigentü^ Gnbsp;uiumqui decurritad Ahaua, Semanfimus ibi ScaurumjScvafàindomoDeinoftriperma-tribusdiebus:qua:lîuiq; inpopulo^Scinfacer- num Mereniotli filij Vriasfacerdotis , ôceumnbsp;dotibusde lîlijs Leui, Sc non inueni ibi.Ita- eo Eleazar filius Phinees,cumcj;.eis îozabcdnbsp;quemifiEliézer,5c zïrief 8c SemeiSj 8c Eina- filius lofuejôcNoadaiafîlius Bennoi Leuitæ,nbsp;than,8c Iarib,8calterum Elnatîiâ,8c Nathan, iuxta numerum Sc pondus omnium, deferi-ScZachariamj8c Mofollam principes: 8c lo- ptumqj eft omne pondus in téporeillo . Sed ,nbsp;iarib,8c Elnatha fàpientes.Et mifî eos ad Ed- 8c qui vénérant de captiuitate filij tranfini-do J qui eft primus in Cafphiæ loco : 8c pofui grationis,obtuleruntholocautomata Deo If-in ore eorû verba quæloquercntur ad Eddo, rael, vitulos duodecim pro omni populo If-£c fratres eius Natliinæos in loco Chafphiæ, raefarietes nonagintafex,agnos fèptuaginta-vt adducerent nobis niiniftros domus Dei feprem,hircos pró peçcato duodecim.omnianbsp;noftri. Et addaxerunt nobis per inanum Dei in lioîocauftum Domino. Dederunt autemnbsp;noftribonara fuper nos, virumdodifsimum edida regis fitrapis quierantdeconfpedu renbsp;de filijs Moholi filij Leui filij IfraefiSc Sarabia gis amp; dticibus transflumeiijSceleuaueruntponbsp;5c filios eius, 8c fratres eius decem 8c odo: 8cnbsp;Hafàbiam, 8c cum eo Ifàiam de filijs Merari,

D fratresque ci U s, 8c filios eius vigiiiti.Et de Na thinæis quos dederat Dauid, 8c principes adnbsp;minifteriaLeuitarum. Nathinæos ducentosnbsp;viginti.omnes hi fuis nominibus vocabantunnbsp;Etprædicauiibi ieiuniura iuxta fiuuiû Aha- .nbsp;fc..,. ua,vtaffligeremurcoramçgt;Domino’Deo no

ftro,8cpeteremus ab CO viam redam nobis 8c Leuitæ,à populis terraru,8c deabominationi filijs noftris, vniuerfequefubftantiæ noftræ. bus eorum,Chananæi videlicet,8cHethæi,6cnbsp;Erubuienimpetere regem auxilium 5c equi- Pherezei,8c lebufæi,8c Amtnonitarû,8cMoa-tes,quidefcnderét nos abiniraico in via.quia bitarû,8c Aegyptiorum, 8c Ammorhæorum.nbsp;dixeramus regi,Manus Dei noftri eft fuper o- tulerunt enim de filiabus eorum fibi, 8c filijsnbsp;mriesquiquærunteû inbonitate: Scimperiû fuis,8ccommifcueruntfemenfandumcûpo-eius 8c fortitudo eius , 8c furor fuper omnes pulisterraruni.ManusetiamprincipîïScnia-E qui derelinquûteum.Ieiunauimus autem, 8c gi.ftatuum fuir in tranfgrelsione bac prima.

rogauimusDeuni noftrum pro hoc, 8c euenit Cumq; audifi’emfermonemiftumjfcidipal-nobis profperè. Et fèparaui deprincipibus fâ cerdotum duodecim,Sarabiam,8cHafàbiam,nbsp;8ccum eis de fratribus eorum decem: appédj-que eis argentum 8c aurum, 8c vafà conlecra-ta domus Dei noftri,quæ obtuleratrex 8c c5-filiatores eiuSj8c principes eius,vniuerfusquenbsp;. Ifrael eorum qui inuenti fuerant. 8c appendinbsp;inmanibus eorum argent! ralenta fexcenta-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IIUnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*-* 1. LI et Ll Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lu Vit J VC U A UUllUt

quinquaginta,êc vafà argentea centum, auri nianus meas ad Dominum Deum nieum, 8c

166

pulum amp; Homum Dei.

5. udiens Efdras ludcios matrimonia contra -xiße atm genttbv-s Jcindit yeßämcnta /iia^ eiir popiiliÿeccata ccnJitctur,lugetq,coram'Domi~nbsp;tto.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c A P. i X.

Oftqium aüt hrc compléta finit, àccefj\_ fèrunt ad mcprincipes^dicenres_,Nôcft j.Efdr.s.enbsp;feparatus populus Ilrael amp; iacèrdotes amp;

lium meum amp; tunicam, amp;eLielli capiUos. capitis mei amp; barbæ^ glt; fèdi moetens.Conuene-runt autem ad meonines qui tiniebât verbum DeilGael, pro tranigreßione corn qui deca-ptiuitate vénérant;amp; ego fedebam triftisjvfq;nbsp;adlacrifcium vefpertinû.Etin lacrificio vef-pertino furrexi de afflidionem ea^Sc Iciflo palnbsp;lio amp; tunicajCuruaui genua mea , amp; expandinbsp;dixi, Deus meus confundor amp;t erubeico le-uare Eiciera meam adte, quoniam iniqiiitatesnbsp;nortræ multiplicatæ funt fuper caput gt;no-gt;.tf.nbsp;ftrum\8lt; delicta noflra creuerunt vfq; ad cœnbsp;lum,à divbus patrum noftrorum. Sed amp; nof--ipfi peccauimus grauiter vfq ue ad diem lianc^nbsp;amp;quot;in’ iniquitatibus noftristradiri fumus ipfij fproai

centum talenta:8ccratères aureos viginti,qui babebantfolidos millenoSjamp;vafaæris fulgennbsp;tis optimi duo pulclirajVtaurum.Et dixi eis^nbsp;Vos (andi Dominbamp; vaQiandajamp; argeturanbsp;amp;aurum quod {jionteoblatum eft Dominonbsp;*yefinrS.ÿ Deo patrum''noftrorum’;vigilate;amp; cuftodinbsp;te^doneeappendatis epram principibus façernbsp;dotum, amp; Leuitarum J amp; ducibus farailiarurn amp; reges noftri amp; facerdores noft ri in manu renbsp;Ifraelin^rufalera,in tbefaurum domus Do- gum terrarumjamp;ingladiu,gt;amp;’incaptiuiratC;, o.i.nbsp;minij Sufeeperût autem facerdotes amp; Leuitæ ¦amp;(i.in’rapinam,amp;; in cpnfulione vultus, ficut o. lt;•nbsp;pondus argentij amp; auri^ amp;vaforumjVt defer- .-gedie hac. Et nuncquafi paru amp;ad momen-rent lerufalem ittdomum Dei noftri. Pro- tû fada eft depreeatio noftri apud Dominu'^nbsp;mouimus ergo a fluraine Abaua duodecimo Deum noftrû^vt dimitterétur nobis reliquiæ,nbsp;die menfisprimijVt pergeremus lerufalem? 5cnbsp;nbsp;nbsp;darcturnobisquot;pax illius’in loco fando eiuSj

mantis Dei noftri fuit fuper noSj ôcliberauit Sc illuminaret oculos noftros Deus nofter: =nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sc daret


-ocr page 394-

Artaxerxes.

8c daret nobis vitani modica in (efuifutc rto-ftrâj quia (erui fiiinus, amp; in feruitute noftra nondereliquit nos Deus nofter:8c inclinauicnbsp;fiiper nos mifericordiam coram rcge PcrGru,nbsp;vtdaret nobis vitam j Sc fublimaret domumnbsp;Dei noftrijSc extrueret folitudines eius^vt danbsp;rernobis''{pem’in luda Sc lerufalem.Et nuncnbsp;quid dicemus Deus nofter poft hæc?quia de-reliquimus mandata tua quæ præcepifti in manbsp;nuleruorum tuoruni propbetarumjdicens,nbsp;Dcu.z.i. IlTerra ad quam vos ingredimini vt pofsideanbsp;tis earn, terra iramunda eft iiixta iramunditianbsp;populorum_,cæterarumque terrarum^ abomi-nationibus eorum qui repleuerunt cam ab o-gt;.!• re vfque ad ostgt;in’coinquinationc fua. Nuncnbsp;ergo fîlias veftras nedetisfîlijs eorum^Sc filiasnbsp;eorum ne accipiatis filijs veftris: Scnon quæ-ratis pacem eorum^Sc profperitatem eorû^vf-que in æternumjVt conforteminij 8c comedanbsp;tis quæ bona funt terræ, Sc hæredes habeatis finbsp;lios veftros vfque in fèeuluni. Et poft omnianbsp;quævenerunt fupernosin operibus noftrisnbsp;peßimis 8c in delido noftro magno, quia t«nbsp;Deus nofter liberafti nos de iniquitate noftra , Scdedifti nobis làlütem ficut eft bodic,nbsp;vt non conuerteremur, 8c irrita faceremus manbsp;datatuajnequematrimonia iungeremus curanbsp;populis abominationumiftarum;Nunquid i-ratus CS nobis vfque adconftimmationemjnenbsp;dimitteres nobis reUquiasâd fàlurera? Dominbsp;ne Deus Iftael iuftus es tivquoniam derelidinbsp;fumus, quifaluaremur ficut die bac.Ecce coram te fumus indelido noftro.nonenini fta-ri potcft coram te fuper boc.

J. Efdras conuocatisyniuerßs filijs tranfinigra tionis, pracepitrepudiari yxores alienigenas^nbsp;qiiodquumfiefaBurosfiiopondifient, recenfien-tur huîc cpert priant,nbsp;nbsp;nbsp;qui huiufinodt

matrimmia contraxerant. C A P. X.

rT* lergo orate Efdra,8cimplorate^Denm’, quot;ea.i. 8cfiente, Sciacenteantetemplum Dei,nbsp;8-g* colledus eft afi eum de Ifiael cœtus gra^nbsp;dis nimis virorum 8c mnlierum 8c puerorum:nbsp;8c fieuitpopulus fietu multoÆtrefpondit Senbsp;cbcnias filius lebielde filijs Aelam, 8c dixitnbsp;Efdræ J Nos præuaricati fumus in Deum no-ftrum : 8c duximus vxores alienigenas de populis terræ.:8cnunc fi eft penitentia in tfraelnbsp;gt;•1. fuper boc, percutiamus fœdus cumoDomi;-no’Deo noftro,vt proijciamus vniuerßs vx-ores,8c eos qui debis nati fimt,iuxta voluntanbsp;tem Domini, 8c eorum.qui timétpræceptumnbsp;Domini Dei noftri.-fècundum legemfiat.Surnbsp;ge,tuum eft difcernere; nosq; erimus tecum:nbsp;confortarCjSc fac.Surrexit ergo Efdras, 8c ad-iurauit principes fàcerdotum 8c Leuitarum,nbsp;8c omnem Ifrael, vt facerent lècundum ver-j.Efdr.ÿ.a bociôc iuraucrunt.llEtfurrexit Efdras an-

Efdre I.

te dottium Dei, 8c abijt ad cubiculû lohanatt filij Eliafib, 8cingreflus eft illuc:panem nonnbsp;comedit, 8c aquam non bibit : lugebat enitûnbsp;tranfgreßiönem eorum qui vénérant dé cap-tiuitate. Et mifla eft vox in luda 8c in lerufa- Bnbsp;lem omnibus filijs tranfinigrationis,vtcôgrenbsp;garentur in lerufaletri . Et omnis qui non venbsp;neritin tribus diebusiuxta confiliumprinci-pum 8c fèniorum,auferretur vniuerfà fiibfta-tiaeius,8c ipfê abijcietur decœtu tranfinigrà-tionis. Conueneruntigitur omncs viri Iiidanbsp;8c Ben-iamin in lerufàlem tribus dicbus,ipfcnbsp;eft menfîs nonus,vicefimadiemenfîs: Scfé-dit omnis populusin platéadomus Dèi, tre-mentes pro peccato 8c pluuijs.Etfiirrexit Efdras fàcefdos,8c dixit ad eos,Vos trangrelsi e-ftiSjScduxiftis vxores alienigenas, vtadderê-tis fuper deliélum Ifiael.Et nunc dateconfefnbsp;fionem Domino Deo patrum veftrôriim, 8cnbsp;facite placitum eiuS ; 8c fèparamini à populisnbsp;terræ,8c ab vxoribus alienigenis . Et refpoditnbsp;vniuerfà multitudojdixitque voce magna, Iiinbsp;xtâ verbum tuum ad nos,fic fîat.Veruntamennbsp;quia poptilus multus eft,8c tempus pluüiæ,8fnbsp;nonfuftinemps ftareforis:8copus noneftdicnbsp;ei vnius velduorum(vebementer quippépèc-cauimus in lermone ifto) conftituantur prinnbsp;cipes in vniuerfà multitudine:8comnes inci-uitatibus noftris quiduXcrunt vxÔres alieni-genas,veniantintemporibus ftatutis, 8c eumnbsp;bisfèniores perciuitatem 8c ciuitatem;,8c'iült;-Cnbsp;dices eius,donecauertaturiraDei noftrià nonbsp;bis fuper peccato boc. Igitur lonatban filiù»nbsp;Azabel, 8c laazia filitis Tbecuæ fteterunt fuper boc,8c Mefollam 8c SebetbaiLeuites ad-iuûcrunt eos;feceruntqucfiefilij tranfmigrà-tionisiEt abierût Efdras Gcerdos,8c viri priiinbsp;cipes familiarum in domos patrum fuorum,nbsp;8c omnes per nomina fua : 8c fèderunt in dienbsp;primo menfisdecimi,vt quærerentrem.EtcSnbsp;fummati fimt omncs viri qui duxerant, vxores alienigenas, vfque ad diem primam menfiinbsp;primi. Et inuenti funtde filijs fàcèrdotumfnbsp;qui duxerant vxores alienigenas.De filijs Id-fue filij lofèdec, 8c fratres eiuSjMaafia 8c Elié^nbsp;zer 8c larib 8c Godolia. Et dederunt mahùgt;nbsp;filas vt eijeerent vxores fiias , 8c pro delilt;Sdnbsp;fiioarietem de ouibus ofFerrent. Etde fibj®nbsp;Emmer, Hanani 8c Zebedia . Et de filijs 'nbsp;rimjMaafia 8c Elia 8c Semeia, 8c lébiel-Sc O-zias.Et de filijs Pbefbur,Eliôenai, MaàfiaJ^nbsp;mael,Natbanael,Iozabed 8c Elafà'.t£t dénbsp;Leuitarü,Iozabed 8c Seméi 8c Célàiàjipfbeftnbsp;Calita.Phathaia,Iuda 8cEliézer; Et de cantO^nbsp;ribus,Eliafîb.Et de ianitoribusj Selîum amp; 'fô Dnbsp;lem 8c Vri.Etex Ifi'aefdefilijs Pbâi’ôSjRenié-ia 8c lezia 8c 'Meicbià 8c Miamin 8c Ebèz^nbsp;Sc Melcbia 8c Banéai E t de-filijs AélSjMatbâ-nia^


-ocr page 395-

nia, Zacharias ScTeEiel ScAbdi Sclerimoth amp; Elia.Etdé filijs Zethua,Elioenai, Eliafib,nbsp;Klathania amp; lerimuth amp; Zabad amp; Aziza. Etnbsp;defilijs Bebai,Iohanan,Hanania_, ZabbaijA-tbalai.Et de filijs Bani,Klofollam 8c Melluchnbsp;amp; Adaiajafub 8c Saai Sc Ramoth. Et de filijsnbsp;Phahath-moab,Edna 8c Chalal,Bananias 8cnbsp;Maafias, MathaniaSjBefeleeljBennui 8c Ma-naflê.Et de filijs Herein, Eliézer, lefue, Mcl-Ghias,Semeias, Simeon,Ben-iaminjMaloch,nbsp;Samarias. Etde filijs Halbm, Mathanai, Ma-tbatba,Zabad,ElipbeIetjIermai,ManalÏe,Se-mei.Defilijs Bami, Maaddi, Amram 8c Vel,nbsp;Baneas et Badaias,CheIiaUjVaniajMarimuthnbsp;8c Eliafib,Mathanias,Mathanai,8cIafi,8c Banbsp;ni 8c Bennui, Seraei 8c Salmias ScNathan, 8cnbsp;Adaias,8cMechnedebai,Si{ai, Sarai,Ezrel, 8cnbsp;Selemiau, Semeria, Sellum, Amaria, lofèph.nbsp;De filijs Nebo,Iehiel,Matliathias,Zabad,Zanbsp;bina,Ieddu,8c Ioal,8c Banaia. Omnes lii accenbsp;perant vxores alienigenas, Sc fuerunt ex eisnbsp;mulieres quæ pepererant filios.


LiberNehemiç, quiamp;Efdræ

ßcundus dicitur.

ro corain te bodic, node 8c die pro filijs Ifia-el leruis tuis; Sc confiteor pro peccatis filiorti Ifracl,quibus peccauerunt tibi:amp;ego, 8c domus patrismei peccauimus, vanitate lèduétinbsp;fiimiis. Sc non cuftodiuimus mandaturaotu-um’, Scceremonias, Sc indicia quæ præcepiftinbsp;Moyfi famulo tuo. Memento verbi quod ma Dnbsp;dalli Moyfi leruo tiiö,dicens, Gum tranlgrefnbsp;fi fueritis, ego dilpergam vos in populos. Ecnbsp;fi reuertamini ad me. Sc cnflodiatis præceptanbsp;mea. Sc faciatis ea:etiam fi abdudi fueritis adnbsp;extrema coeli,inde congregabo vos, Scredu-cam in locum quem elegi vl habitaret nomennbsp;meum ibi. Et ipfi lerui tui, Sc populus tuns,nbsp;quos redemilli in forcitudine tuamagna,öcnbsp;in manu tua Valida. Oblècro Domine,fit au-ris tu.aatcendens ad-örationem lerui tui, 8c adnbsp;orationem feruorum tuorum qui voluntti-mere nomen tun : 5c dirige feruum tuum bo-die j Sc da ei milericordiamante virum bunc.nbsp;ego enim eram pincerna régis.

5. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ehemias zmfstratis à rege literie yenit /ero~

Iblymam ad mworum trißaurattonera hortatur.

CAP. II.

FAdum eil autem in menie Nilàn, anno vicefimo Arfaxerxis regis,8c vinum erat

C A P. I.

auQæis qui rciiiaiuciaiiL,tx. lupcitiant ut vap- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ante eilm, 8c leuaui vinum. Sc dedi regi:

B riuitate,8clerulalera. Etdixeriintmibi, Qui 8c eram quafi languidusantefaciera eius.Di-’ remanlerunt, Sc derelidi funt de captiuitate xitque mibi rex,QH.^’'*2 vultus tuus tri ft is eil, ibi in prouinciaiin afflidione magna funt. Sc cum te ægrotum non videam non eil bocnbsp;inopprobrio; Sc murus lerulalem dißipatus frullra , fed malum nelcio quod in corde tuonbsp;ell,8cportæeiuscombullæfuntigni.Cumq; ell.Ettimui valde,acnjmis, Scdixiregi,Rexnbsp;audiflem verba buiulcemodi,fedi, 8c fleui. Sc in æternum viue : quare non mœreat vultusnbsp;luxidiebus multis,8c ieiunabam,8c oraba an- meus, quia ciuitas domus lepulcbrornm pa-ie.p.a. tefaciem î)ei cceli. Et dixi, flQuælb Domine tris mei delèrta ell, Sc portæ eius combuflaenbsp;C Deus cœlifortis, magne atque terribilis, qui funt igni ? Et ait mibi rex,Pro qua re pollu-cullodis padum, 8c mifericordiam cum bis las ? Et oraui Deum çœli : Sc dixi ad regem,nbsp;quitediligunt, Sccuftodiunt mandata tua: Si videtur regi bonum , Sc fi placet lèruusnbsp;fiant aures tuæ aulcültantes,8coculi tui aper- tuus ante faciem tuam, vt mittasmeinludæ-ti,Yt audias orationem fèrui tui,quam ego o- am ad ciuitatera fepulchripatris mei, Sc .ædifi-cabo

-ocr page 396-

lerufalem ædifi.


Efdre IL


B cabo cam. Dixitque tnibi rex, regina qus fedebat iuxta eum, Vfque ad quod tempus e-rir iter tuumjamp; quando reuerterisPEt plaçaitnbsp;ante vnltum regis, amp; mifît me;amp; conftitui einbsp;tempus .Et dixi regi,Si régi videtur bonum,nbsp;epiftolas det mihi ad duces regionis trans Flunbsp;men, vt traducant me, donee veniam in lu-daeam:amp;epiftolamad Alàpb euftodem faltusnbsp;regis, vtdetmihiligna,vttegerepofsim portas templi,turres domus,amp; muros ciuitatis,amp;;nbsp;domum quam ingrefTus fucro. Et dédit mihinbsp;rex iuxta manum Dei mei bonam mecum.Etnbsp;veni adduces regionis trans Flumen,dediquenbsp;eis epiftolas regis. Miferat autem rex mecumnbsp;principes militum,amp; equites.Et audierüt Sa-naballat Horonites,amp; Tobias feruus Amma-nites, Secontriftati funt afftidione magna,nbsp;quod veniftèt homo qui quæreret prolperitànbsp;C ternfîliorum Iftâel.Etvenilerulàlern, ôcerânbsp;ibi tribus diebus : amp; fiirrexi node ego, amp; virinbsp;pauci mecum, ôcnonindicauicuiquamquidnbsp;Deus dediftètin corde meo vt facerem in le-rulalem ; amp; iumentum rton erat mecum, nifînbsp;animal cui fèdebam.Et egreflus ftim per portam vallis node, Scanterontem draconis, 8cnbsp;ad portam ftercoris:8c confîderabam murumnbsp;Ierulâlemdiftipatum,8c portas eius confumpnbsp;tas igni.Et tranfiui ad portam fontis, 8c ad a-quædudum regis, 8c non erat locus iumentonbsp;cuilèdebam,vt tranfiret.Etafcendi per torré-tem node,8c conlÿderabam murura.-8c reuer-fus veni ad portam vallis,Sc redij .Magiftratusnbsp;autem neftiebant quo abijflem,auc quid egonbsp;facerem;lèd 8c ludxis 8clàcerdotibus, 8c optinbsp;matibus,8c magiftratibus, 8c reliquis qui facienbsp;bant opus, vfq; ad id loci nihil indicaueram.nbsp;D Et dixi eis. Vos noftis afflidionem in qua fu-mus,qoia lerulalem delèrta cft, 8c portae eiusnbsp;conftiniptæ funt igni : venite , 8c ædifîcemusnbsp;muros lerufalem , 8c non ftmus vitra opprobrium. Etindicaui eis manum Dei mei quodnbsp;eflet bona mecum,amp; verba régis quælocutusnbsp;eflèt mihi,amp; aio,Surgamus,8c ædifîcemus.Etnbsp;confortatx funt manus eorum in bono . Au-dierunt autem SanaballatHoronites, amp; Tobias lèruus Ammanites, 8c Golem Arabs : Scnbsp;fubQnnauerunt nos, 8c delpexerunt,dixeruntnbsp;que, Qux eft haec res quam facitis ? nunquidnbsp;contra regem vos rebellatisPEt reddidi eis lèrnbsp;monem,dixiquead eos,Deus cœli iplè nos iunbsp;uat,8c nos lerui eius fumus:furgamus,8cædi-fïcemus:vobis autem non eft pars,8c iuftitia,nbsp;Sc memoria in lerulalem.

T furrexit Eliafib (acerdos magrius, amp; A fratres eins lacerdotes.-8c ædificaueruntnbsp;portam gregis; ipfi làndificâuerunt ea,nbsp;8c ftatuerunt valuas eius, 8c vlque ad turrimnbsp;centum cubitorum làndificâuerunt earn, vlque ad turrim Hananeel. Et iuxta eum ædifi-cauerunt viri lericho: 8c iuxta eum ædificauitnbsp;Zacchur filius Amri. Portam autem pilciumnbsp;ædificâuerunt filij Alhaanpfi texerunt eam,8Cnbsp;ftatuerunt valuas eius, 8c feras, 8c vedes.Et iunbsp;xta eos ædificauit Marimuth filius Vriae, filijnbsp;Acciis.Etiuxta''eum’xdificauit Molollamfi-lius Barachia:,filij MelèzebehSc iuxta eos xdinbsp;ficauit Sadocfilius Baana. Etiuxta eos ædifi- Bnbsp;cauerunt Thecueni.-optimates autem eorumnbsp;nonfuppofiierunt colla lua in opereDomini ftii.Et portam veterem ædificâuerunt loianbsp;da filius Phalèa, 8c Molbllam filius Belodia:nbsp;ipfi texuerunt eam,8c ftatuerunt valuas eius.nbsp;Scieras 8c vedes. Etiuxtaeos ædificâueruntnbsp;Meltias Gabaonites, 8c ladon Meronathites,nbsp;viri de Gabaon 8c Malpha : pro duce qui eratnbsp;in regione trans Flumen. Et iuxta eum ædifi-cauit Eziel filius Araia aurifex : 8c iuxta eumnbsp;isdificauit Ananias filius pigmentarij: 8c diminbsp;lèrunt lerulalem vlque ad murum plateæla-tioris. Et iuxta eum ædificauit Raphaia filius Qnbsp;Hur, princeps vici lerulalem. Et iuxta'eum*nbsp;ædificauit ledaia filius Haromaph contra dorn um fiiam;8c iuxta eum ædificauit Hattus filius Halèboniæ. Mediam partem vici ædificanbsp;uit Melchias filius Heré, amp; Hafub filius Pha-hath-moab,8c turrim furnorum. Et iuxta eunbsp;ædificauit Sellum filius Alohes princeps media partis vici Ierulalem,iplê 8cfiliæ eins. Etnbsp;portam vallis ædificauit Hanun,8c habitato-res Zanóenpfi ædificâuerunt earn, 8c ftatue-rüt valuas eius,8c lèras 8c vedes,8c mille cubinbsp;tosin muro,vlque ad portam fterquilinij.Etnbsp;portam fterquilinij ædificauit Melchias filiusnbsp;Rechabjprinceps vici Bct-acharam;iple ædifinbsp;cauit eam,amp; ftatuit valuas eius,8c lèras amp; vedes.Et portam fontisædificauit Sellum filius D,nbsp;Chol-hoza, princeps pagi Malphanpfe ædifinbsp;cauit eam,8ctexit,8c ftatuit valuas eius, 8c lèras 8c vedes, 8c murospilcinæ Silóein hortunbsp;régis, 8c vlque ad gradus qui delcendunt denbsp;Ciuitate-Dauid. Poft eum ædificauit Nehc-mias filius Azboc princeps dimidiæ partis vici Bet-fiir, vfquecontralèpulchrum Dauid,nbsp;amp; vlque adpilcinam quæ grandi operecon-ftruda eft, 8c vlque ad domum fortóum. Pof^nbsp;cum ædificâuerunt Leuitæ, Rehû filius Benni: poft eum ædificauitHalèbias princeps dimidiæ partis vici Ceilæ in vico fuo. Poli eumnbsp;ædificâuerunt fratres corum Bauai filius He-nadab,princcps dimidiæ partis Ceilæ .Etædi- *nbsp;ficâuit iuxta eum Azer filius lofûæ, princeps


-ocr page 397-

lerufalemædifi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Efdre It

Malplia mcnfiiram lecundam, contra aften- da eos in delpeiftionem in terra captiuitatis* fum firipißimi anguli. Poft eum in montenbsp;ædifîcauit Baruch filius Zachai meluram'lè-cundam, ab angelo vfque ad portam domusnbsp;Eliafib làcerdotis magni.Poft eum ædifîcauitnbsp;Merimuth filius Vriæ filij Haccus_,menfiiramnbsp;Iccundam à porta domus Eliafib donee ex-tenderetur domus Eliafib. Et poft eum ædi-ficauerunt làcerdotes viri de câpeftribus lor-danis.Poft eum ædificauit Bcn-iamin 8c Ha-fub contra domum fuam:8c poft eumædificanbsp;uit Azarias filius Maafiæ filij: Ananiæ contranbsp;domum fuam . Poft eum ædificauit Bennuinbsp;filius Henadad menfuram lècundam^à domonbsp;p Azariæ vfquæ ad flexuramj8c vlque ad angu-

• Ium. * Phalel filius Ozi contra flexuram 8c iißetmt. turrim quæ eminet de domo régis excella, id

168


Ne operias iniquitatem eorum, 8c peccatu m eorum coram facie tua non deleatunquia irrinbsp;lcrunt ædificantes. Itaque ædificauimus mu-rumj8c côiunximus totum vlq; ad partem di-midiam:8c prouocatum eft cor populi ad openbsp;randum.Faétum eft autem^ cùm audilîet Sa- Bnbsp;naballat^8c Tobia's,8c Arabes, Ammanifæ,nbsp;8c Azotij^quod obducla eflet cicatrix muri Ienbsp;rulàlem^Sc quod cœpilî'ent interrupta conclunbsp;di:irari funt nimis.Et congregati funt omnesnbsp;pari ter vt venirent^ 8c pugnarent contra leru-làlem , 8c molirentur infidias . Et orauimusnbsp;Deum noftrum, 8c pofuimus euftodes fiipernbsp;murum die ac node contra eos. Dixit autemnbsp;ïudaSjDebilitata eft fortitudo portâtis, 8c Eunbsp;mus nimia eft,8c nos non poterimus ædifica-eft in atrio carceris : poft eum Phadaia filius re murum.Et dixerunt Eoftes noftri^Nefeiatnbsp;Pharos. Nathinæi autem habitabant in O- 8c ignorent, donee veniarausin medium co-phel,vlque contra portam aquarum, ad ori-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;-

cntem,8c turrim quæ prominebat. Poft eum ædificauerunt Thecueni menluram lècundanbsp;eregione, à turre magna 8c eminéte vfque adnbsp;•iftru.n. murum tcmpli. Surfum autem quot;ad portam’e-quorum ædificauerunt làcerdotes, vnufquifque cotra domum fuam. Poft eos xdificauitnbsp;Sadoc filius Emmer contra domum fuam.Etnbsp;ç poft eum xdificauit Semaia filius Secheniæ,nbsp;euftos portx orientalis. Poft eum xdificauitnbsp;Hanania filius Selemiæ, 8c Hanun filius Se-leph,lèxtus menluram Iccundam : poft eumnbsp;xdificauit Molollam filius Barachiæ,contranbsp;gazophylacium fuum . Poft eum xdificauitnbsp;Melchias filius aurificis , vlque ad domiunnbsp;Nathinxorum, 8c quot;fcuta’vendentium contranbsp;portam iudicialem,8cvfq; adcœnaculum an-guli. Et quot;inter’ cœnaculum anguli in portanbsp;gregis ædificauerunt* artifices’ Senegotia-

tores,

S. ÂduerJantîlM Sanalalïat amp; Tclfia eu cte- mo luda ædificantiû in muro,8c portantium terts gentilles, Judtei altera, manu «â'ificant, onera,8c imponentium : vna manu liia facie-alteragladium tenent,amp;T^ehemia contra il- bat opus, 8c altera tenebat gladium.ædifican-lorurnj'ubfariationes amp; inßdtas Deum orante ofw perficitur.

C A P. 11 I I.

A | ^Adum eft autem, cùm audillèt Sanabal latquodxdificaremus murum,iratus eftnbsp;valde :8c motus nimis fublànnauit lu-dxos,8c dixit coram fratribus liiis, 8c frequennbsp;tia Samaritanorum,Qmd ludæi faciunt imbenbsp;cilles?num dimittent eos getnes? Num làcri-ficabunt,15complebuntin vna die.^Nunquidnbsp;ædificare poterunt lapides deaceruis pulueris,nbsp;qui combufti funriSed 8c Tobias Ammanitesnbsp;proximus eius, ait, Aedificent : fi alcenderitnbsp;•ïïii/xif vulpes,tranfîEet murû eorum lapideum.*Aunbsp;f emits, Deus nofter , quiafadi fumus defpedui:nbsp;conuerte opprobrium fuper caput eorum, 8c

nim,amp; interficiamus eos^ amp; ceiiare faciamiis opus. Faólunï efi: autein venientibus ludæis Gnbsp;qui habitabant iuxtaeos^ amp;lt;iicentibus nobisnbsp;per decê viccSjCX omnibus locis quibus vénérant ad nos J ftatuiin loco poft murum pernbsp;circuitum populumin ordinem cum gladijsnbsp;fuis, ßclanceis, Scarcubus. Etperlpexiatquenbsp;furrexi: amp; aio ad optimates amp; magiftratus, Sz,nbsp;ad reliquam partem vulgij Nolite tim'erc à facie eorum. Domini magni amp; terribilis me-mentotCj amp; pugnate pro fratribus veftris^fi-lijs veftrisjSc filiabus veftris, amp; vxoribus ve-ftris J 8c domibus veftris . Faótum eft autem,nbsp;cum audiftent inimici noftri nuntiatum eflenbsp;nobis, dilsipauit Deus conftlium eorum . Etnbsp;reuerfi fumus omnes adrauros, vnufquifquenbsp;ad opus fuum. Et faétum eft à die ilia, medianbsp;pars iuuenum eorum faciebat opus^8c medianbsp;parata eratad bellura^Sclanceæ^ Scfcuta^Scarnbsp;cuSjScloricæj 8c principes poft eos in omni donbsp;mo luda ædificantiû in muro,8cportantiumnbsp;oneraj8c imponentium ; vna manu ftia facie-tium enim Vnulquilque gladio erat accindlusnbsp;renes. Et ædifîcabant, 8c clangebantbuccina £gt;nbsp;iuxta me.Et dixi ad optimatesj ôc ad magiftranbsp;tuSj8c adreliquam partem vulgij^Opus grande eft 8c latum^Sc nos feparati fumus in muronbsp;procul alter ab altero.-in loco quocunque au-dieritis clangorem tubæ iHuc concurrite adnbsp;nos. Deus nofter pugnabit pro nobis . Etnbsp;nofipfi faciamus opus.-8cmedia pars noftrumnbsp;teneat lanceas abalcenfti auroræ, donee e-grediantur aftra. In tempore quoqueillo dixi populo , Vnulquilquecum puero fuo ma-neatin medio Terufàlem, 8clint quot;vobis’vicesnbsp;pernofftem, 8c diem j adoperandum. Egonbsp;autem 8cfratres mei 8cpuerimei, 8ccufto-des qui erant poft me non deponebamus •nbsp;veftimen-

-ocr page 398-

lerufalem ædifi. nbsp;nbsp;Efdr e IL Nehemias.

veftimentanoftra:vnufqui{que tantumnuda temprimi,qui fuerantante me,grauauerunt batur ad baptifinum.

S. In magna famx Nehemias liuites auaros in-crepat, 'vj'uraj'^pïohihet,ftiaindigennhusj^on te elargiens.

C A P. V.

A y nbsp;nbsp;Tfaâus eft clamorpopuli, 8c vxorum

I' eius magnus aduerfus fratres fuos lu-““^^dæos^Et erant qui dicerentj Filij noftri 8c filiæ noftræ multæ fiint nimis : accipia- degentibus quæincircuitunoftrofùnt,inmcnbsp;mus pro pretio eorum frumentum, 8c come- {a mea erant. Parabatur autera mihi per diesnbsp;damus,8c viuaraus i Et erant qui dicerent, A-gros noftros ,ôc vineas, 8cdomos noftras op-ponamus.-Scaccipiamus frumentum in fame.nbsp;Et alij dicebant,Mutuo fumamus pccunias innbsp;tributa régis, demusque agros noftros 8c vineas: 8c nücfîcut carnes fratrum noftroru,ficnbsp;carnes noftræfunt:8cfîcutfîlij eorum,ita 8cfinbsp;iij noftri.eccenos fiibiugamus filios noftros,nbsp;8c filias noftras in feruitute,8c de filiabus no-ftris fiint famulæ, nec habemus vnde pofsintnbsp;redimi, 8c agros noftros, 8c vineas noftras alij

B poßident. Et iratus fum nira'is,cd m audiflem clamorem eorum fecundum vetSa hæc,cogi-tauitquecor meum mecum,8cincrepaui optinbsp;mates 8c magiftratus,8c dixi eis, Vfurafne finnbsp;guli à fratribus veftris exigitis?Et congregauinbsp;aduerfum eos concionem magnam, 8c dixi e-is,Nos,vt fcitis,redemimus fratres noftros lunbsp;dæos qui vendit! fuerantgentibus,fêcundumnbsp;poßibilitatem noftram:Sc vos igitur vendetisnbsp;fratres veftros,8c redimemus eos? Et filuerûtnbsp;nec inuenerunt quid refponderent. Dixiq uenbsp;ad eos. Non eft bona res quam facitis : quarenbsp;non in timoré Dei noftri arabulatis,ne expronbsp;bretur nobis à gentibus inimicis noftris?Etnbsp;ego 8c fratres mei 8c pueri mei, commodaui-mus plurimis pecuniam 8c frumentum : nonnbsp;repetamusincommuneiftud,æs alienum cô-cedamus quoddebetur nobis.Redditeeis ho-die agros fuos,8c vineas fuas,8c oliueta fua,8cnbsp;domos fuas : quin potius 8c cétefimam pecu-niæ,frumenti,vini 8colei,quamexigerefble-tis ab eis,datepro illis.Etdixcrût,Reddemus,nbsp;8c ab eis nihil quæremus : ficque faciemus vtnbsp;loqueris.Et vocaui làcerdotes,8cadiuraui eosnbsp;vt facqj-ent iuxta quod dixeram.Infuper excufnbsp;fi finummeum, Scdixi,SicexcutiatDeus o-mnem virumqui non compleuerit verbumnbsp;iftud,de domo fua 8c delaboribus fuis: fie ex-cutiatur, 8c vacuus fiat.Et dixit vniuerlà mulnbsp;titudo. Amen. Et laudauerunt Deum. Fecitnbsp;ergo populus ficut erat diótum . A die autemnbsp;ilia qua præceperat rex mihivt efiemduxinnbsp;terra Iuda,abanno vicefimo vfqj adannfi trinbsp;cefimumlecundu Artaxerxis regis,per annosnbsp;duodecim,ego 8c fratres mei annonas quæ dunbsp;cibus debebanturjnoncomedimus.Duces au-

populum jamp;acceperuntabeis in pane, amp; vino , amp; pecunia quotidie ficlos quadraginta; fèd 8c miniftri eorüm depreflèrunt populutn.nbsp;Ego autem non feci ita, propter timoré Dei: Dnbsp;quin potius in opere muri ædificaui 8c agrunbsp;nonemi 8comnes pueri mei congregati adnbsp;opus erant.Iudæi quoque 8c magiftratus cen-tu quinquaginta Yirijamp; qui veniebant ad nos

fingulos bos vnus, arietes fex eledi, exceptis volatilibus, 8c inter dies decern vina diuerfa,nbsp;8c alia multa tribuebam : infijper 8c annonasnbsp;ducatus mei non quæfiui.valde enim atténuanbsp;tus erat populus. Memento mei Deus meusnbsp;in bonum fecundum omnia quæ feci populonbsp;huic.

S. 'SanahallatcüJotijsludttisadfadusinßdio^-ßs Uteris inuitans, ac ßc xdißcationem impedi re nitenSj nonterret, necimmutat propoßtumnbsp;Nehemix-.completoq^muro timuerunt omnes

, ßnitimx genres.

CAP. VI.

FA(ftum eft autem, cum audiflet Sanabal A lat,8c Tobias,8c Gofiem Arabs,8ccæte-ri inimici noftri, quôdædificaftem egonbsp;murumj8c noneftet in ipfo refidua interruptio (vfque ad tempus autem illudvaluasnonnbsp;pofueram inportis) miferunt Sanaballat, 8cnbsp;Gofiem ad me,dicentes,Veni,8c percutiamusnbsp;fœdus pariter in’vitulis’in Campo-ono. Ipfinbsp;autem cogitabant vt faceret mihi malum.Mi-fi ergo ad eos nuntios, dicens. Opus grandenbsp;ego facio,8cnon poflum defcendere:ne fortenbsp;negligatur cum venero,8c defcendero ad vos.nbsp;Miferunt autem ad me fecundum verbû hoc,nbsp;per quatuor vices: 8c refpondi eis iuxta fermonbsp;nem priorem.Et mifitad me Sanaballat iuxtanbsp;verbum prius quinta vice puerum fuum,8c e- ”nbsp;piftolam habebat in manu fua fcriptam hocnbsp;modo,iN GEN TIB vs auditumeft,8cGofnbsp;fem dixit quod tu 8c ludæi togitetis rebella-re, 8c propterea ædifices murum, 8c leuare tenbsp;velis fupereos regem:propterquam caufatnnbsp;8c prophetas pofueris qui prædiccnt de te innbsp;Ierufalem,dicentes,Rexin ludæaeft.Auditunbsp;rus eft rex verba hæc:idcirco nuncveni,vtin-eamus confiliumpariter.Etmifiad eos,dicés.nbsp;Non eft fa(3:um fècundum verba hæc qux tunbsp;lôqueris.decordeenim tuo tu com^onis hæc.

Oés enim hi terrebant nos, cogitanfes quôd Q cefTarent manusnoftræabôpere,8cquiefcere ''nbsp;mus.Quam ob caufàm magis confortaui ma-nus meas:8c ingreflus fum domum Semaiæ finbsp;lij Dalaiæ filij Metabcelfècretô. Qui ait,Tra-dlemus nobifcuinin domo Dei in medio temnbsp;pli, 8c claudamus portas ædis:quia vétiiri funtnbsp;vtinter-

-ocr page 399-

lerufalem ædifi. ’ lôÿ hamani, Mardochæus, Belfàn, Mefpharath,nbsp;Begoai,Nahum,Baana.Numcrus virorû po-puli iftael, Filij Pharos , duo millia centumnbsp;feptuagintaduo.Filij Saphatia,treceti feptua-gintaduo. Filij Areajfexcenti quinquaginta-duo. Filij Phahath-moab filiorum lolue 8cnbsp;loab, duo millia oótingenti decem 8c oéfo.

» quatuor.Filij Zethua, odingenti quadragin- Cnbsp;taquinque.Filij Zachai, feptingenti fexagin-ta. Filij Bannui, fexcenti quadragintaoäo.nbsp;Filij Bebai,fexcenti vigintioélo.Fihj Azgad,nbsp;duo millia trecéti vigintiduo. Filij Adonica,nbsp;fexcenti fèxagintafêptcm . Filij Beguai, duonbsp;millia fexagintafeptem . Filij Adin , fexcentinbsp;quinqtiagintaquinqj.Filij Ater,filij Hezeciæ,nbsp;quot;nongentiodo’.Filij Hafem,treóenti viginti-odo.Filij Befai,trecenti vigintiquatuor.Filijnbsp;HarephjCentum duodecim.Filij Gabaon,nonbsp;nagintaquinque. Filij Beth-lehem ScNetu-pha,centum oótogintaoéto . Viri Anathoth,nbsp;centum vigintioólo.ViriBeth-azmoth, qua-dragintaduo.Viri Cariath-iarim,Cephira, 8cnbsp;Beroth,feptingentiquadragintatrcs.ViriRa- ''nbsp;ma 8c Geba, fexcenti vigintivnus. ViriMa-chmas,centumvigintiduo. Viri Beth-el8cnbsp;Hai,ccntum vigintitres. Viri Nebo alterius,nbsp;quinquagintaduo.Viri Aclam alterius, mille Dnbsp;ducenti quinquagintaquatuor. Filij Harem,nbsp;trecenti viginti. Filij lericho, trecenti quadranbsp;gintaquinque.Filij Lod-hadid 8c Ono, fep-tingenti vinginti vnus . Filij Sen,ia, tria millia nongenti triginta. Sacerdotes : Filij Idaianbsp;in domo lefua, nongenti feptuagintatres.Fi-lij Emmer,mille quinquagintaduo.Filij Phafnbsp;hur j mille ducenti quadragintafeptem .Filijnbsp;Arem,niille decem amp; fèptem.LeuitæiFilij Io

• fue Sc Cedmicl filiorum Oduiæ, leptuaginta quatuor. Cantores; Filij Afiiph,centumqua-dragintaodlo. lanitoresiFilij Sell um, filij A-ter,filij Telmon, filij Accub, filij Hatita,filijnbsp;Sobai; centum trigintaoóto . Nathinæi : Filij £nbsp;Soha, filij Hafiipha,filij Tebbaoth, filij Geros,filij Siaa,filij Phado, filij Lebana,filij Hanbsp;gaba,fili| Selmai,filij Hanä, filij Geddel, filijnbsp;Gahei'jfilij Raaia,filij Rafin,filij Necoda,filijnbsp;Gezéjfilij Aza,filij Phafea,filij Befai,filij Munbsp;nim,filij Nephufsim,filij Bacbuc , filij Hacu-pha,filij Harhur,filij Befloth, filij Mahida,nbsp;filij Harfà , filij Bercos, filij Sifara, filij The-ma,filij Nafia,filij Hatipha,filij feruorum Sa-lomonis .filij Sotaijfilij Sophérethjfilij Pha-ridajfilij lahala, filij Darcon,filij leddel, filijnbsp;Saphatia,filij Hatil,filij Phocheret, qui eratnbsp;ortus ex Sabaim filio Amon. Omnes Nathi-næi,8c filij feruorum Salomonis, trecenti nonbsp;nagintaduo. Hi fiint autem qui afcenderuntnbsp;deThelméla,Thel-harfà, Cherub ,Addon,8cnbsp;Y Emmer.

Artaxerxes. Efdre IL

vt înterficiant te,amp; node venturi funt ad oc cidendum te. Etdixi^ Num quifqiiam ßmilisnbsp;mei fugit ? 8c quis vt ego ingrediecur t ep himnbsp;8c viuet ? non ingrediar . Et intellexi quodnbsp;Deus non mififlet eum, fed quafi vaticinansnbsp;locutus effet ad me, Sc Tobias 8c Sanaballatnbsp;conduxiffentcum . acceperat enim pretium,nbsp;vt territus facerem, 8cpeccarcm, 8c haberent Filij Aelam, mille''oftingenti’quinquaginta- quot;Jucenti.i.nbsp;malum quod exprobrarent mihi. Memento inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;--nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

mei Domine pro Tobia Sc Sanaballat, iuxta i operaeorû talia : fed ScNoadiæprophetæ, Sc inbsp;cæterorum prophetarum qui terrcbant me, ;

D Completus eft autem murus vicefimoquin- . to die méfis Elul, quinquagintaduobus die- :nbsp;bus.Fadum eft ergo cum audiffent omnes ininbsp;mici noftri,vt timerent vniuerfæ gentes qua inbsp;crant in circuitu noftro. Sc concidercnt intranbsp;fèmeipfoSjScfcirentquôd à Deo faftum effetnbsp;opus hoc. Sed Sc in diebus illis muhæ opti-raatura ludaeorum epiftolæ mittebantur adnbsp;Tobiam,Sc à Tobia veniebant ad cos. Multinbsp;cnira erant in ludæa habentes iuramentumnbsp;eins,quia gener erat Secheniæ filij Area, 8cnbsp;lohanafiliuseius acceperat filiam Mofollamnbsp;filij Barachiae. fed Sclaudabant eum cora me,nbsp;amp; verba mea nuntiabant ei;Sc Tobias mitte-batepiftolas vt terreret me.

5. quot;Per î^lehemiam conßituuntur lußodesin Ie rußalem : deinde conuocata populo recenßnturnbsp;hi qui primus aßenderant lertißtlem ^nà cumnbsp;tnntentisipßrum, dancur^ munira ad opusnbsp;^dißcationis.

C A P. V 11.

j^TT^ Oftquam autem ædificatus eft murus 1-^ gj, pofui valuas, 8c recenfui ianitores,8cnbsp;cantores,8c leuitas:præcepi Hanani fra-tri me, oamp;c Hananix principi domus de leru-falem (ip^^ enim quafi vir verax Sc timensnbsp;¦ Deum plus cxteris videbatur ) Sc dixi eis,Nónbsp;aperiantur portæ lerufalem vfqueadcaloremnbsp;folis. Cumque adhuc afaifterent, claufx portæ funt. Sc oppilatæ; Sc pofui cuftodes de ha-bitatoribus Icrufalem,fingulos per vices fuas,nbsp;vnumquenquecontra domumfuam. Ci^nbsp;uitas autem erat lata nimis Sc grandis. Sc populus paruus in medio eius, 8c non erant do-j.Efdr.i.a musædificatx. 11 Deus autem dedit in cordenbsp;meo,8ccongregaui optimates,8cmagiftratusnbsp;amp; vulguSjVt recenferem eos:8c inueni librumnbsp;cenfiis eorum qui afcenderant primum. Scnbsp;inuentiim eft fcripttim in eo.

B Ifti filij prouinciæ,qui afcenderunt de ca-ptiuitate migrantium, quos tranftulerat Na-buchodonofor rex Babylonis, Sc reuerfi funt in Icrufàlem,8c in Iudæam,vnufquilquein cinbsp;^-reHcrXt.r uitatcmifiiam. Qui 'venerant’ cum Zoroba-,bcl,lofue, Nehemias, Azarias, RaamiaSjNa-

-ocr page 400-

Nehemias.

populi erat erecftæ ad îibrum.Stetît autcm Ef-dras icriba fuper gradiim ligneum, quem fecc rat ad loquendü; amp; fteterunt iuxta eum Ma-thatbiaSjamp; Semeia, 8c Ania, 8c Vriay ScHel-ciaj8c Maalia^ad dextra eius: 8c ad finiftram,nbsp;Phadaia, Mifael, 8cM.elchia, 8c Hafum, amp;nbsp;HasbadänajZacharia^Sc Mofollam. Etape-ruit Eldras librum coram omni populo:fupernbsp;vniuerfura quippepopulü eminebat.Etcumnbsp;aperuiflet eum_,ftetit omnis populus. Et be-nedixit Efdras Domino Deo * voce magna’: quot;’»'ff’**’«nbsp;8c reipondit omnis populus ,Amen,amen;e-leuans manus fuas.amp;incuruatifunt, 8c ado-rauerut Deum proni in terram. Porro lofüe,nbsp;8cBani 8c SerebiajIaminjAccub^Sebthäi^O-dia^MaafiajCelitajAzariaSjIozabed, Hanan,nbsp;Phalaia^Leuitæ, filentium faciebant in popunbsp;lo ad audiendam legem : populus autem fta-bat in gradu fuo . Et legerunt in libro legisnbsp;Dei diftinde,8c aperte ad intelligendum : 8cnbsp;intellexerunt cum legcretur . Dixit autemnbsp;Nehemias (iple eft Atherlata) 8c Eldras laccr-dos Sclcriba, 8c Leuitx interprétantes vni-uerlo populOjDies länftificatus eft Dominonbsp;Deo 'noftro’, nolitelugere, 8c nolitc Acre.nbsp;Flebatenim omnis populus^cum audiretvernbsp;ba legis.Et dixit eis,Ite comedite pinguia, 8cnbsp;bibitemulRim, 8c mittite partes *his qui nonnbsp;præparauerunt’fibi, quiaunétusdies Domi-nieflj 8c nolite contriftari. gaudium etenimnbsp;Domini eft fortitudo *noftra’. Leuitæ au-tem filentium faciebant in omni populo, di-ccntes,Tacete,quia dies lanÄus eft, 8c nolitenbsp;dolçre.Abijt itaquc omnis populus, vt comenbsp;deret,8c biberet, 8c mitteret partes, 8cfaceretnbsp;lætitiam magnam : quia intellexerant verbanbsp;quæ docuerat eos. Et in diefecundo congre-gati funt principes familiarum vniuerfi populi j läcerdotes 8c Leuitæ ad Eldra ftribam,nbsp;vtinterpretaretureis verbalegis. Et inuene-rutlcriptum inlege,præcepifle Dominum in.nbsp;manu Moyft, vt habitent filij Iftael in taber-naculis, in die ftdenni, menfe ftptimo: Sc vtnbsp;prædicent, 8c diuulgent vocem in vniuerftsnbsp;vrbibus fuis, 8c in Ierulàlem,dicentes, Egre-T vcnerat menfis ftptimus; filij autem dimini in montem, 8c aftèrte frondes oliuæ,nbsp;8c frondes lignipulcherrimi, frondes myrti,nbsp;8c ramos palmarum, 8c frondes ligni nemo-rofi, vt fiant tabernacula, ficut ftriptum eft.nbsp;Et egreftiis eft populus, 8c attulerunt. Fe-ceruntque fibi tabernacula vnufquilque ii*nbsp;domatefiio,8cinatrijs fuis,8cinatri*3domusnbsp;Dei,8c in platéa portæ aquarum, 8c in platéa

Emmer; amp; non potuerunt indicate domum patrum fuorum,8c fernen fuum,vtrum ex If-rael eflent.Filij Dalaia,filij Tobia,filij Neco-da fexcenti quadragintaduo. Et de lacerdoti-F bus filij Habia, filij Accos, filij Berzellai,quinbsp;accepit de filiabus Berzellai Galaaditis vxo-rem:8c vocatus eft nomine eorum.hi quæfienbsp;runt ßripturam ftiam in cenfti, 8c non inue-nerunt:8c eiedi lunt de fäcerdotio. Dixitquenbsp;Atherßtha eis vt non raanducarent de San-disßndorumjdonec ftaret ßcerdos dodus 8cnbsp;eruditus . Omnis multitudo quafi vir vnusnbsp;quadragintaduo millia quot;(èxcenti’ fèxaginta;nbsp;abfqj feruis 8c ancillis eorum , qui erant fep-tem millia trecenti triginta feptem ; Sc internbsp;eos cantores. Sc cantatrices, ducenti quadra-gintaquinquc. Equi eorum, ftptingenti tri-gintaftx.- muli eorum, duccnti quadragin-taquinque : cameli eorum, quadringenti tri-gintaquinquc : afini, fex millia leptingentinbsp;viginti.

Ç HVCVSQVE REFERTVR quid in commentarioftriptum fuc-rit:exin Nehemiæ hifto-

Q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ria texitur.

Nonnulli autem de principibus familiarum dederunt in opus. Atherßtha dedit in theßurum,auri drachmas mille,phialas quinnbsp;quaginta, tunicas ßcerdotales quingentas trinbsp;ginta.Et de principibus familiarum dederuntnbsp;in theßurum opcris, auri drachmas vigintinbsp;millia, Sc argent! mnas duo millia ducentas.nbsp;Et quod deditreliquus populus, auri drachmas viginti millia,8c argent! mnas duo millia , 8c tunicas ßcerdotales ßxagintafeptem.nbsp;Habitauerunt autem ßcerdotes 8c Leuitæ,nbsp;8c ianitores 8c cantores, 8c reliquum vulgus,nbsp;8c Nathinaei, 8c omnis Ifrael in ciuitatibusnbsp;fuis.

5. Efdras dißin^epopuloyerlalegis récitât, fa Hojier Leuitasßlintw,amp; contrtfiatumpoptt-lum lgt;lehenMi conßlatur,a.lUtü^frondilusnbsp;celebrantßptetn diebuf fefium tabernaculo-rum, legenteßngulis diebuf Eßdra in libronbsp;legis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. VIII.

A y? Tver

Ifrael erant in ciuitatibus fuis.Congre -*“^gatusque eft omnis populus quafi virnbsp;vnus ad plateam quæ eft ante portam aqua-rum; 8c dixerunt Efdrx feribae, vt afferret librum legis Moyfi, quam præceperatDominus Iftaeli. Attulitergo Efdras ßcerdos legenbsp;coram multitudine virorum 8c mulierum,nbsp;cunclisq; quipoterantintelligere,in diepri- portxEphraim. Fecitergo vniuerßecclcfianbsp;ma mefis ßptimi. Et legit in eo aperte in pla eorum qui redierant de captiuitate tabema-tca quae erat ante portam aquarum, de manc cula, 8c habitauerunt in tabernaculis : nonnbsp;vfqj ad mediam diem in confpedu virorum, enim fecerant à diebus Tofuc filij Nun talitcrnbsp;8c mulierum, amp; ßpientium : 8caures omnis filij Ifrael,vfquead diem illum.Et fuit lætitûnbsp;magna

-ocr page 401-

Artaxerxes. Efdre II. lerufalem ædifi.


magna nimis. Legit äuteiri in libro legis Dei per dies fingulos j à die primo vfque ad diemnbsp;nouisfimum. amp;fecerunt fblennitatemfeptcnbsp;diebus,amp; in die oftauo colleftam iuxta ri tum.

S. ?ofulus inieiunio amp; faccisfxenitewfsparatß ai akenigenis: Efdrasconßtetur T)ei bénéficianbsp;IfirAelitatumj^ßelera,amp;fro populo brat atnbsp;itafcedtn cum ‘Domino firiunt.

IX.

AHRN die autem vicefimoquarto mehfTs hu-j.sü.p.e. I iyj conueneruntfilij Inael inieiunioj amp; '^quot;inGccis, amp; humus fupercos. Etfepara-tum eft fernen filiorum Ilräel ab omni filio a-lienigena;8c ftetcrunt^ Scconfitebanturpec-cata fua, amp; iniquitates patrü fuorum.Et con-furrexerunt ad ftandum;amp; legerunt in volu-minelegis Domini Deifiii, quater in dieamp;nbsp;quater cofitebantur,8c adorabant Dominumnbsp;Deum fuum. Surrexcruntaütfnpergradumnbsp;Leuitarum Iofüejamp;Bani,amp; Cedmiel, Saba-nia^Bonni,SarebiaSjBani,amp; ChananiiSc cla-mauerunt voce magrta àdDominum Deumnbsp;fuum. EtdixeruntLeuitælofue^ Se Cedmiefnbsp;BönfHafcbnia,Serebia,Odaiaj Sebnia^Pha-thahiazSurgite^Bcnedieite Domino Deo'venbsp;ftro’ab Äterno vfq; in æternum : amp; benedicatnbsp;nomini gloriæ tuæ excelfo in omni benedi-

B dione amp; laude.TuipfeDomine folus tu feci fti cœlûj amp; cœlumcœlorumjamp; omné exerci-tum eorû: terrara, amp; vniuerlàquæineafunt;nbsp;maria,amp; omnia quæ in eis fùnt:Sc tu vinificasnbsp;omnia hæCjSc exercitus cœli te adorat.Tuip-Gtoe.iij, fè Domine Deus^qui elegifti Abraha, amp;!ledunbsp;xiftieum.deIgne-Ghaldæorum : Sc pofuiftinbsp;nomeneius Abraham. Etinuenifti cor eiusnbsp;fidele coram te ; Sc percufsifti cum eo fœdus,nbsp;vt dares ei terram Chananæi^Hethæi, amp; He-uxi,8cAmorrhæbamp; Pherezæi^amp;Iebulæi, ècnbsp;GergefxijVt^^^^® ïéminieius: Sc implefti vernbsp;batua^quoniam iuftus es.Et vidifti afflidio-nem patrumnoftrorum in Aegypto : clamo-rcmq; eorum audiftifuper Mare-rubrum. Etnbsp;dedifti figna atq; portenta in Pharaone, amp; innbsp;vniucrfis feruis eius,amp; in omni populo terrænbsp;ihius; cognouifti enim quia fuperbè egerantnbsp;contra eos: Scfecifti tibi nomen, ficut amp;innbsp;haedie. Et mare diuifîfti ante eos, Setranfie-runt per medium maris in fîceo : perfecutoresnbsp;autem eorum proiecifti in profundum,quafî

C lapidé in aquas validas. Et in columna nubis dudor eorum fuifti per diem; amp; in columnanbsp;ignis per node: vt appareretei^ via per quamnbsp;ingrediebantur. Ad montera quoque Sinainbsp;defeendifti, amp;locutus es cumeis decœlo : amp;nbsp;dedifti eis indicia reda,8c legem veritatis,ce-remonias, Scpræceptabona. Etfabbathumnbsp;ûndificatuin tuum oftendifti eis, amp; mandatasse ccrcnionias,Sclege prxcepifti eis in manu Moyfî (efui tui.Paném quoq; decœlo de-difti eis in fame eorum, amp; aquam de petrae-duxiftieis fîtientibus:amp;dixiftieis vtingredenbsp;rentur amp;poßiderent Terram fuper quam le-uafti manum tuam vt traderes eis. Ipfi verdnbsp;Sepatres noftri fuperbè egeruntjamp;induraue-runt ceruices fuas, amp; non audicrunt mandata tua.Et noluerunt audire:amp; non funt recornbsp;dati mirabilium tuorura quæfcceras eis. Etnbsp;indurauerunt certiicesfuas,amp;dederunt caputnbsp;vt conuerterentur ad feruitutem fuam, quafinbsp;per côtentionem. Tu autem Deus propitius,nbsp;clemens. amp; mifèricors,Ionganimis, amp;multxnbsp;miferationisnonderehquifti eos, amp;quidemnbsp;cum feciffent fibi vitulum conflatilem, amp; di-xiflent,IfteeftDeus tiius,qui eduxit tede^nbsp;Âegypto.- Feceruntqueblafphemias magnas,nbsp;Tuaûtin mifèricordijs tuis multis non dirainbsp;fifti eos in defèrto : columna nubis no recef-fit ab eis per diem,vt duceret eos in viam : amp;nbsp;columna ignis pernodem, vt oftendefeteisnbsp;iterperquod ingredcrentur.Etfpiritû tuû bonbsp;num dediftiqui docereteos,amp;jTianna tuû nonbsp;prohibuifti ab ore eorû, amp; aquam dedifti eisnbsp;ih lîti. Quadraginta annis pauifti eos in de-fèrto,nihilq;eis defuit.-veftimenta eorum nonbsp;inueterauertint, amp;pcdes eorum non funtat-triti.Et dedifti eis régna amp; populos, amp; parti-tus es eis fortes: SepofTederunt terram Seho,nbsp;8c terram regis Hefèbon,8c terra Og regis Ba-fàn.Et multiplicafti filios eorum ficut ftellasnbsp;cœli, 8c adduxifti eos ad terra de qua dixerasnbsp;patribus eorum vt ingrederentur 8c poßide-rent.Et venerunt filij,8c poffederunt terram, Enbsp;6c humiliafti cora eis habitatores terræ Cha-nanxos,8c dedifti eos in manu eor um,8c regesnbsp;eorum,8c populos terræ, vt facerent eis ficutnbsp;placebat illis. Ceperuntitaq; vrbes munitasnbsp;8c humum pinguem, 8c poffederunt domosnbsp;plenas cûdis bonis; cifternas ab alijs fabrica-tas, vincas,8c oliueta,8c ligna pomifera mul-ta:8c comederuntjamp; fàturati funt, 8c impin?-guati funt, 8c abundaucrunt delicijs in boni-tate tua magna. Prouocauerunt autem te adnbsp;iracundiam, 8c recefferunt .à te, 8c proiecerûtnbsp;legem tuâpoft tergafua;8c prophetas tuos ocnbsp;ciderunt, qui conteftabantur eos vt reuerte-rentur ad te:feceruritq; blafbhemias grandes.nbsp;Et dedifti eos in manum hoftium fuot'um,nbsp;8cafflixerunteos. Et in tempore tribulatio-nis fuæ clamauerunt ad tc,8c tu de cœlo audinbsp;fti,8cfecundum mifèrationes tuas multas dedifti cis,fàluatores,qui fàluarenteos de manunbsp;hoftium fuorum.Cumquerequieuiflcnt, re- Fnbsp;uerfi funt vt facerent malum in confpedunbsp;tuo; 8c dereliquifti eos in manu inimicorumnbsp;fuorum,8cpofIederunteos.Conuerfiqjfiint,nbsp;ÔC clamauerunt ad te;tu autem de cœlo exau-

Y 2 difti.

jyo



-ocr page 402-

Neheniias.

îiberafti ôos in mifcrîcorSijs tuisjnul tis temporibus.Et contcftatus es eos vt reuernbsp;terenturad legetn tuam. Ipfi verôfuperbéC'nbsp;gerunCjSc no audierunt mâdata tua^Sc in iu-dicijs tuis peccauerunt, quæ facict homo, Scnbsp;viuet in eis;5c dedsrunt humerum recedente,nbsp;Scceruiccm fiia induraucrunt,ncc audierunt.nbsp;Et protraxifti fupcr cos annos multos,Sc co-teftatuses eos in Spiritu tuo per manutn pronbsp;phetaruin tuorum .• Sc non audierunt. Sc tra-didiftieosin tnanura populorum terrarutn.nbsp;-In mifericordijs autem tuis pluritnisnonfe-cifti eos in confumptionem nec dereliquiftinbsp;eos:quoniam Deus miferationum. Sc demesnbsp;es tu.Nuncitaque Deus no ft er magnc,fortisnbsp;Sc tcrribilis,cuftodiens padum Scmiièricor’nbsp;diam, ne auerfas à facie tua omnem laboremnbsp;qui inuenit nos, reges noftros, Sc principesnbsp;Ç noftros. Sc Qcerdotes noftros, Scprophetasnbsp;?.J. noftros_,gt;Scpatres noftros’, Scomnem popunbsp;lum tuum à dicbus régis Aflur, vlque injdiemnbsp;hac.Ettu iuftusesin omnibus qua» veneruntnbsp;fuper nos:quia veritatem fecifti, nos ante imnbsp;piê egimus.Regesnoftri,principcs noftri,/a-cerdotes noftri,8c patres noftri nonfeceruntnbsp;legem tuam, Sc nonattederunt mandata tua.nbsp;Sc teftimonia tua qua: teftificatus es in eis.Etnbsp;ipfi in regnis fuis gt; bonis’. Sc in bonitate tuanbsp;multa quam dederas eis, Sc in terra latiftimanbsp;Sc pingui quam tradideras in conlpedu corum , non leruierunt tibi, nec reuerft funt ànbsp;ftudijs fuis peßimis.Eccc nofîpfi hodie fèriiinbsp;fumus: Sc terra quam dedifti patribus noftrisnbsp;vt comederent panem cius Sc quæ bona funtnbsp;eius,Sc nofipfi ferui fumus in ea.Et fruges e-ius multiplicantur regibus, quos pofuifti fu-pernos propter peccata noftra,8ccorporibusnbsp;noftris dominatur,Sc iumentis noftris fecunnbsp;dum voluntate fuam, Sc in tribulatione magna fumus . Super omnibus ergo his noftpfinbsp;percutimus fœdus, Scfcribimus, Sc fignantnbsp;-principes noftri,Leuitæ noftri. Sc Gcerdotesnbsp;noftri.

' .S. T)eßgnantur qui f«du4 initumßgnarut, quo follicentur feßeruaturos yniuerßa T)à frace-pta,maxime de non lommißcendo tum alienigenbsp;nis,deßeruadisßabbatho,annoßptimo,ollationbsp;nibus^primitijsatdetimis. CAP. x.

Ignatores autem fuerunt, Nehemias,A-^^Stherfatha filius Hachelai,Sc Sedecias,Sa ^“^raias, Azarias, leremias, Pheshur, Ama-rias,Melchias,Hattus,Sebenia,Melluch,Ha-rem,Merimuth.Obdias,Daniel,Genthó,Ba-ruch,Mofollam,Abia, Miamin,Maazia, Bel-gai,Semeia: hi iacerdotes. Porrö Leuitae, lo-jüe ftlius Azaniæ, Bennui de filijs Henadad,nbsp;Ccdmiel: Sc Fratres eorn,Scbenia, Odaia,Ce-lita,Phalaia,Hanan,Micha,Rohob,Haïèbi3,

iZachur, Serebia, Sabänia, Odaia,B ani,B am-nu.Capita populi, Pharos, Phahath-moab. AelamjZcthu,Bani,BonnijAzgad,Bebai,A-’nbsp;donia,Begoai,Adin,Atcr,Hezecia, Azur,O-daia,Haftim,B efai ,Hareph, Ana tho th,N ebai,nbsp;M.egphias,M.o(bllam, Hazir, Meftzabel,Sa-doc,Iedd ua,Pheltia,Hanan, A naia, O {ee,H3nbsp;nania,Hafub,Alohes,Phalea,Sobec,Rehum,nbsp;Maali a, E chaia,Hanan,Anan, Mell uch, Hara, Baana: Sc reli qui depopulojfàcerdotes,Le- Bnbsp;uit2c,ianitores, Sc cantores, Nathin3ei,8c om-nes qui le feparauerunt de populis terraruninbsp;adlegem Dci vxoreseorum,filii eorum,Scfi- ,nbsp;onbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• r r *lt;S**‘'

lix eorum, omnes qui poterant lapere Ipon dentes pro fratribusfüis,optimates eorum,Scnbsp;Sc qui veniebant ad pollicendum Sc iurandunbsp;vt ambularent in lege Dei, quam dederat innbsp;manu Moyfi ferui Dei, vt facerent Sc cufto-dirent vniuerfa rnadata Domini Dei noftri,nbsp;Sciudiciaeius Scceremonias eius. Sc vtnonnbsp;daremus filias noftras populo terrrae, Scfiliasnbsp;eorum non acciperemus filijs noftris,Populinbsp;quoq; terra: qui important venalia,Sc omnianbsp;ad vfum, per diem fiibbathi vt vendant, nonnbsp;accipiemus ab eis in fabbatho Sc in die (àndi-ficato.Et demittemus annum lèptimû,Sc exanbsp;âionem vniuerfie manus.Et ftatucmus fupernbsp;nos præcepta, vtdemus tertiam partem ficlinbsp;per annum ad opus domus Dei noftri,ad panes propofitionis,8c ad làcrificium lèmpitcr-num. Sein holocaftum lempiternum infab-bathis,in calendis,in fblennitatibus. Sc in lännbsp;dificatis, Sc pro peccato .• vt exoretur pro if-rael, Sc in omnem vfiim domus Dei noftri.nbsp;Sortes ergo mifimus fuper oblarionem lignonbsp;rum inter lacerdotes,tgt;Sc’Leuitas,Scpopnlu, c».*nbsp;vtinferrenturin Dornum Dei noftri per domos patrum noftrorum, per tempora,à tem-poribus anni vfquead annum;vtarderent fuper altare Domini Dei noftri, ficut ftriptum .nbsp;eft in lege Moyfi. Sc vt alferemus primogeiânbsp;ta terra: noftra:, Seprimitiua vniuerfifrudusnbsp;omnis ligni ab anno in annum,in domo Donbsp;mini. Sc primitiua filiorum noftrorum. Sc penbsp;eorum noftrorum ficut feriptum eft in lege, Pnbsp;Seprimitiua boumnoftrorum,Sc ouium no-ftrarum,vt oflèrentur in domo Dei noftri,!^nbsp;cerdotibus qui miniftrant in domo Dei no-ftri.Et primitias ciborum noftrorH,8c libaminbsp;num noftrorum,8c poma omnis ligni, vindenbsp;miae quoq;. Sc olei afferem us läcerdotibus adnbsp;gazophylacium Dei noftri. Sc décima partemnbsp;terrx noftra: Leuitis.Ipfi Leuitæ décimas ac-cipient ex omnibus ciuitatibus operum noftrorum . Erit autem lacerdos filius Aaronnbsp;cum Leuitis in decimis Leuitarum, Sc Leuitæ offêrent decimam partem decimæ fuæ innbsp;domo Dei noftri, ad gazophylacium in domo tfi-


-ocr page 403-

Nehemias.

too thefauri.Ad gazophylacium enitn depor-tabut filij Ifraelj amp; filij Leui primitias frume ti,vinijamp;olei:amp;ibi erunt valafandificatajScnbsp;ücerdotes, 8c cantores, amp; ianitorcs, 8c mini-ftri, Sc non diniittemus domum Dei noftri.

^cenfenturincolx Ierufalemamp; ciuitatum

I uda ^oß infiaurationem.

A “JP quot;y Abitaueruntauté principes populi in rquot;| lerufàlê; reliquavero plebs mifît for-tem,vt tollerent vna partem de decemnbsp;qui habitaturi eflent in lerulâléciuitatefàn-da,nouem vero partes in ciuitatibus. Benedinbsp;xitautempopulus omnibus viris qui le fponnbsp;, teobtulerant vt habitarentin lerufàlem.Hinbsp;funt itaque principes prouinciæ qui habita-werntin Ierufalem,amp;in ciuitatibus luda. Hanbsp;bitauit autem vnufquifq^ in pofleßioneiua,nbsp;in vrbibus fuisJ{raeI,fàcerdotes,Leuitæ, Nanbsp;thinæi,8c filij lèruorum Salomonis. Etinlenbsp;rufàlem habitauerunt de filijs luda, amp; de fi-lijs Ben-iamin : de filijs luda, Athaias filiusnbsp;Aziam,filij Zachariæ^filij Amarix,filij Saphanbsp;tiæjfilij Malaleel. de filijs Phares, Maafia fi- ________

lius Baruch, filius Chol-hoza, filius Hazia, ba,M.echmas,8c Hai,8c Beth-el,8cfiliabus e-filius Adaia, filius Ioiarib,filius Zachariæ,films Silonitis.omncs hi,filij Phares,qui habitauerunt in leruGIem, quadringcnti fèxagin ta’''nouem’viri fortes. Hi funtauté filij Ben-

5.

® iamintSellum filius Mofollam, filius Ioed,fi lius Phadaia,filius Colaia, filius Mafîa,fîliusnbsp;Etheel, filius iGia, 8c poft eum Gebbâi, Sel-lâi.-nongenti vigintiodo : 8c loel filius Ze-chripræpofîtus eorum, 8c ludas filius Senuanbsp;fnperciuitatcm {ècûdus. Et de làcerdotibus,nbsp;Idaia filius loarib, lachin, Saraia filius Hel-ciæ filius Ivlofollam,filius Sadoc,filius Meranbsp;iotîi, filius Achitob princeps domus Dei, 8cnbsp;fratres eorum facientes opera tcmpli : odin-genti vigintiduo.Et Adaia filius Ieroham,fi-lius Phelelia,filius Amfi, filius Zachariæ, filius Phcfhur, filiusMelchiæ, 8cfratres eiusnbsp;principes patrum : ducenti quadragintaduo.nbsp;Et Amafsai filius Azreel, filius Ahazi, filiusnbsp;Mofollamoth,filius Emmer,8cfratres eorum bia,IudajMathanias,fuperhymnos ipfî 8c franbsp;potentes nimis’.centum viginti odo. 8c præ- tres eorum; 8c Becbecia atque Hanni, 8c fra-pofîtus eorum Zabdiel filius potentium. Et tres eorum vnulquilque in officio fuo. lofûenbsp;de Leuitis Semeia filiusHafiib, filius Azari- autem genuit Ioacim,8cloacim genuitElia-cam, filius Halàbia, filius Boni, 8c Sabathâi, fib, 8cEliafib genuit loaida, 8c loiada genuit

C 8cIozabed,fiiper omnia opera quæ erantfo- Ionathan,8clonathan genuitleddoa.In die-rinlècus gi domo Dei, à principibus Leuita- bus autem loacim erant làcerdotesgt;8c’ prin- gt;. »• rum.Et Mathania filius Micha, filius Zebe- cipes familiarû:Saraiæ,Maraia.-Icremia;, Ha-dei, filius Alàph princeps adlaudandû, 8c ad nania:Eldræ,Mofbllam:Amaria;,Iohanâ:Minbsp;confitendum in oratione,8c Becbecia lècun- licho,Ionathan:Sebeniæ,Iofeph;Haram, Ednbsp;dus defratribus eius, 8c Abda filius Sammûa, na; Maraioth, Held: Adaiæ, Zacharia: Gen-filius Galal,filius Idithun. omnies Leuitæ in thon, Mofollam; Abiæ, Zechri : Miamin 8cnbsp;ciuftate fanda , du^;:enti odoginta quatuor. Moadix,Phelti;Belgæ,Sammôa:Scmaiæ, lo-Et ianitorcSjAccub,Telmon,8cfratres eorû^ nathan:Ioiarib,Mathanai:Iodaiæ, Azzi: Sel-Y 3 laijCc-

Efdre IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tyi

quicuftodiebant oftia: centum fèptuaginta-duo.Et reliqui ex Ifrael làcerdotes 8c Leuitæ in vniuerfîs ciuitatibus Tuda,Ynu{quifque innbsp;polèsione fija. EtNathinæi qui habitabSt innbsp;Ophel,8c Siaha,8c Galpha de Nathinæis. Etnbsp;epifcopus Leuitarum in lerufâlc. Azzi filiusnbsp;Bani, nlius Halàbiæ, filius Mathaniæ, filiusnbsp;Michae.De filijs Alàph, cantores in minifte-rio domus Dei. Præceptum quippe regis fii-pereos erat, Scordo in cantoribus per diesnbsp;fînguloSjSc Phathahia filius Melèzebel de filijs Zara filij luda in manu regis, iuxtaomnenbsp;verbum populi, 8c in domibus per omnes regiones eorum.Dcfilijs luda habitauerunt innbsp;Cariath-arbe Sein filiabuseius, 8cinDibonnbsp;8c in filiabus eius, 8c in Cabfèel 8c in viculisnbsp;eius,8c in Iefiie,8c in Molada,8cin Beth-phanbsp;let,8cin Hafèrfiial,8cinBer-fàbee,8cin filiabus eius:8c in Siceleg,8c in Mochona,8cin filiabus eius, ScinRemraon ,Sein Saraa,Seinnbsp;lerimuth, Zanóa. Odollam 8cin villis earn,nbsp;Lachis 8c in régionibus eius, Azeca 8c in filianbsp;bus eius.Et manlèrunt in Ber-labee vfque adnbsp;vallem-Ennon. Filij autem Ben-iamin,à’Genbsp;ius : Anathoth,Nob,Anania,Albr,Rama,Genbsp;thâim,HadidjSeboim, 8c Neballat,*8c Ono-*^®*^’**nbsp;valle-artificum.Et de Leuitis portiones ludænbsp;8c Ben-iamin.

, omina amp; ofßcia facerdotitm ac Leuitaru ^ut cum 2d^robalgt;el in Jerußtlem aßenderut,nbsp;tir lùflodes thefaurorum . magna ßlennitattnbsp;comiocatis indique Leuitis celebrant dedica-nem mûri lerufalem.

CAP. XII.

HI funt autem fàcerdotes 8c Leuitæ qui ¦ aftenderunt cum Zorobabel filio Sa-lathiel,8c lofûe: Saraia, leremias ,Ef-dras, Amaria,Melluch,Hattus, Sebenias,Re-hum, Merimuth,Addo,Genthon, Abia,Mianbsp;min,Madia,Belga, Semeia, Scloiarib, Idaia,nbsp;Sellum, Amoc,Helcias,Idaia.Ifti principes/ànbsp;cerdotum, 8c fratres eorum in diebus lo fûe.nbsp;Porro Leuitæ, Iefiia,Bennui,CedmieljSarc-

4

-ocr page 404-

Efdræ n.

lai, C elai : A m O c,Heber :I Tclci ae,Hafebia;I da-iæjNathanael.Leuitæ in diebus Eliafib,8£ lo-iada, amp; lohanan , leddoa (cripti principes faniiliarum,amp; fàcerdotes in regno Darij Per-fæ.Filij Leui principes familiaruin feriptiinnbsp;libro verbom m dicrum,amp;Yfqueaddies lona-than filij Elialîb.Et principes Leuitarum,Hanbsp;fèbia,Serebia, amp; lefue filins Gedmiel: amp; fra-.nbsp;tres eorum per vices fuas,vt laudarent Sc connbsp;fiterentur iuxta præceptum Dauidviri Dei,nbsp;amp; obfèrnarent æquè per ordinem. Mathania,nbsp;amp;Becbecia,ObediajMofi)lIam,Telmon,Ac-cub,cu{^odes portarum amp; veftibulorum antenbsp;portas.Hiin diebus loacim filij lofûæ^filij lonbsp;îèdec, 8c in diebus Nehemiæ ducis, 8c Efdrænbsp;facerdotis Ifcribæque. In dedicatie ne autemnbsp;mûri lerufàlem requifîerût Leuitas de omnibus locis fuis ,vtadducerent eosin lerulàlem,nbsp;amp; facerent dedicationem 8c lætitiam in adio

ne gratiarum,8c canti co, 8c in cymbalis, pfal-terijSjôccitharis. Congregati fiintautem filij cantorum,de campeftribus circa lerufilem,8cnbsp;de villis Nethuphati,8c de domo Galgal,8c denbsp;regionibus Geba 8c Azmauethrquoniam villas ædificaueruntfibi cantores incircuitu le-rulàlem.Etmundatifunt lâcerdotes 8c Leui-tæ, 8£ mundauerunt populûjSc portas, 8c mu-Ç rura.Afcendere autem feci principes luda fu-

per murû, 8cftatui duos magnos choros lau-dantiû. Etieruntad dexteram fiipermurû ad portafierquilinij. Et iuit poft eos Ofiias, 8cnbsp;media pars principû luda, 8c Azarias,Eßras,nbsp;8c Mofôllâ, luda, 8c Ben-iamin,8c Semeia,8cnbsp;leremias.Et de filijs facerdotû in tubis Zachanbsp;rias filius Ionathâ,filius Semeiæ, filius Mathanbsp;niæ,filiusM.ichaiæ,fîIiusZechur,filiusAlàph,nbsp;etfratreseiusSeraeia,etAzareel,Malalai,Galanbsp;lai,Maai,Nathanael,8c luda, 8cHanani,in vanbsp;fis canticiDauidviriDei; 8cEfdras Icribaannbsp;te eos in porta Fontis.Et contra eos afeende-runtingradibusciuitatis Dauid in afccfu munbsp;ri fiiper domum Dauid,8cvfqj ad portam A-quarum ad orientem.Etcborus fècundusgranbsp;tias referentium ibat ex aduerlb, 8c ego poftnbsp;eum,8c media pars populi fiiper murum 8cfiinbsp;per turrim furnorum, ÔC vfque ad murum la-tißimum, 8c fiiper portam Ephraim, 8c fiipernbsp;porta antiquam,8cfuper porta piftium 8c turnbsp;rim Hanan eel, 8c turrim Emath,8c vlq; ad pornbsp;ta gregis:8c fteterunt in porta euftodiæ, ftetenbsp;runtq; duo chori laudantiû in domo Dei, 8cnbsp;egOj amp;dimidiapars magiftratuû mecum. Etnbsp;D fàcerdotes, Eliacim, Maafia, Miamin, Mic-

héa,Elioenai,Zacharia, Hanania in tubis, 8c Maafia, 8c Semeia, 8c Eleazar,8c Azzi, 8c lohanan, 8c Melchia, 8c Aelam 8c Ezer. Et clarènbsp;cecinerunt cantores, Sc lezraia præpofîtus; 8cnbsp;iramolauerunt in die ihâ vidimas magnas, 8cnbsp;lætati funt.'Deus enim l^tifîcauerat eos Ixtî-tia magna. Sed 8c vxores eorum 8c libéra gatunbsp;fi funt, 8c audita eft lætitia lerufalera procul.nbsp;Rcccnfuerurit quoquein die ilia viros fiipernbsp;gazophylacia thefauri,ad libamina, 8c adpri-mitias, 8c ad décimas, vt introferrent per eosnbsp;principes ciuitatis in decôregratiarumadio-nis,{àcerdotes 8c Leuitas.-quia lætificatus eftnbsp;Iuda,in fàcerdotibus 8c Leuitisaftantibus.Et finbsp;euftodierunt obfèruationem Dei fui,8c obiernbsp;uationem expiationis,8c cantores, 8c ianito-rcs iuxta præceptum Dauid, 8c Salomonis filij eius. quia in diebus Dauid 8c Afàph abex-ordio erant principes conftituticantorum innbsp;carmine laudantium, 8c confitentium D,eo.nbsp;Et omnis Ifrael in diebus Zorobabel , 8cinnbsp;diebus Nehemiæ dabanc partes cantoribus,nbsp;8cianitôribusperdies fingulos , 8cfiinâ:ifica-bant Leuitas, 8c Leuitæ iànclificabant filiosnbsp;Aaron. „

LeBo ‘Detiteronotnw eijciuntur aîieni^enat fartes Leuitis aßignantur, è tj^uo tarnen ga-t^fhylacio yaja aomus Tobiafroijciunturtnbsp;amp; SabbatJn yiolatores funiuntur tincrepatnbsp;*tLehemias ludaos ^ui yxores duxerat alie~nbsp;nigenas.

C A P. X111.

IN die autem illo ledum eft in volumine

Moyfi audientepopulo:II8cinuenturaeft Deu.»P* icriptum in eo,quôd non debeant introi-reAmonites 8c Moabites in eeelefiam Dei,nbsp;vfijuein æternum :eoquôdnonoccurrerintnbsp;filijs Ifiael cum pane 8c aqua : 8c conduxerintnbsp;aduerfiim eos Balaam ad maledicendum eis,nbsp;8c conuertir Deusnoftermaledidioneminnbsp;benedidioné. Fadum eft autem, cùm audif-fènt legé, leparauerunt oêm alicnigenâ ab If-rael.Et fuperhoc erat Eliafib fàccrdos qui fuenbsp;rat præpofîtus in gazophylacio domus Deinbsp;noftri,8cproximusTobiæ,Fecitcrgofîbiga-zophylaciiim grande, 8c ibi erant ante eum renbsp;ponentes munera, 8c thus, 8c vafi, 8c decimamnbsp;frumenti,vini 8c olei,partes Leuitaru,8ccan-torura,8cianitorum,8c primitiasfàcerdotalcsnbsp;In omnibus autem his non fui in lerulàlem,nbsp;quia anno tricefîmolècundo Artaxerxis regisnbsp;Babilonis veni ad regem:8c in fine dierum ronbsp;gaui regem.Et veni in lerufàlem, 8cintcllexinbsp;malum quod fecerat Eliafib Tobiæ vtfàceretnbsp;ei thelàurum in veftibulis domus Dei. Etma Bnbsp;lum mihi vifiim eft vâlde. Et proiepi vafà domus Tobiæ foras de gazophylacio. Præcepi-que,8c emundauerunt gazophylacium: Sc re-tuliibi vaià domus Dei, fàcrifîcium 8c thus.nbsp;Etcognoui quod partes Leuitarum non fu-iflênt datæ ; 8c fugiflèt vnufquiique in re-gioncmfiiarade Leuitis, 8c cantoribus, 8c denbsp;his qui miniftrabant.*8c cgi caulàmaduer-futn


-ocr page 405-

I IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jyx

ritis,manum mittam in vos.Itaque ex tempo re illo non venerunt in Sabbatho.Dixi quo-que Leuitis vt mfidarentur,8c venirent ad cunbsp;ftodiendasportas, ScfanÄificadam diem Sabnbsp;bathi ; 8c pro hoc ergo memento mei Deusnbsp;meus,8c parce mihifècundum multitudineninbsp;iniferätionum tuarurn.Scd 8c in diebus illis vinbsp;di ludxos ducentes vxores Azotidas, Ammonbsp;hitidas, 8c Moabitidas. Et filij corum ex media parte loquebantur Azoticè,8c riefciebantnbsp;loqui ludaicê, 8cloquebanturiuxta linguartinbsp;populi 8cpopuli.Et obiurgaui eos, 8c maledinbsp;xi.Etcecidi ex eis viros, 8c decaluaui eos, 8cnbsp;adiuraui in Eico vt nori darent filins fuas filijs eorum,8c nonacciperent de.filiabus cornnbsp;filijs fuis, 8cfibimctipfis, dicens, HNunquid j.Reg.j.Unbsp;no in huiufcemodi re peccauit Salomon rexnbsp;Iffael.-^ 8c certe in gcntibus raultis no erat rexnbsp;fimilis ei: Scdileólus Deo fuo erat, 8c pofuitnbsp;eum Deus regem fuper omncm TffaehllScip.- J-Re- lt;!•«?nbsp;fum ergo duxerunt ad peccatum miilieres a-lienigenæ . Nunquid 8c nosinobedientes fa-ciemus omne malum grande hoc,vtpræuari-cemurin Deonoftro,8c ducamus vxores pe-regrinäs ? De filijs autem loiadafilij Eliafibnbsp;facerdotis magni, genererat Sanaballat Ho-ronites,quem fugaui à me.RecordareDominbsp;ne Deus meus aduerfum eos qui polluunt fanbsp;cerdotium,iufque facerdotale 8c Leuiticum.nbsp;Igitur mundaui eos ab omnibus alienigenis:nbsp;8c conftitui ordines facerdotum, 8c Leuita-rum,vnumquejique in. miriifterio fuo : 8c irinbsp;oblatione lignorum in temporibus conftitunbsp;tis,8c in primitijs: memento mei Deus mensnbsp;in bonum. Amen.

Efdre

fam ma^ftratuSjSc (îixijQuare dereliquinius lt;Joniütn Dci?Etcongregaui cos : amp;feci flare in ftationibus fuis.Et omnis luda apportanbsp;bat deciniam frumenti^vini amp; olei in horrea.nbsp;Et conftituimus fuper horrea Selemia facer-idotcm,amp; Sadoc fcribam, amp; Phadaiam de Lenbsp;uitisj amp; iuxta eos Hanam filium Zachur/fi-¦îiuni Mathaniæ:quoniani fidelescomproba-ti funt^amp;ipfis crédita: funtpartcs fratrîi fiio-rü.Meméto mei Deus meus pro hoc^Sc ne denbsp;leas mifêrationes meas quas feci in domo ncinbsp;meijamp; in ceremonijs eius. In diebus illis vidinbsp;inluda calcantes torcularia in Sabbatho,pornbsp;tantes aceruos^ôc onerâtes fuper afinos vinû,nbsp;amp; vuas,8cficus,8comneonus.- amp; infcrentesnbsp;C in lerufalem die Sabbathi. Et cotcflatus fumnbsp;vtin diequa vendere licerct, venderêt.EtTynbsp;rij habitauerunt in ea^inferentes pifces,amp; omnbsp;niavenalia : Scvendebant in Sabbathis filijsnbsp;luda amp; lerufàlemiamp;obiurgaui optimates Tunbsp;da, amp;. dixi eis, Quæ eft hæc res mala qua vosnbsp;facitisjamp; prophanatis diem Sabbathi ? Nun-*'**M», quid non hæc fecerunt patres''noftri,’ amp; ad-duxit Deusnôfler fuper nos omne nlalumnbsp;' hoc,8c fiiper ciiiitatem hanc ? Et vos additisnbsp;iracundiam fuper Ilrael violando Sabbathû.nbsp;Fatâum eft autem,cùra quieuiflent portx le-rufàlem in die Sabbathi, dixi: 8c claufcrant ianbsp;nuas, Scpræcepivtnon aperirenteas vfquenbsp;poft Sabbathum ; 8c de pueris meis conftituinbsp;liiper portas,vt nullus inferret onus in’die Sabnbsp;-bathi.Et manferunt negotiatores, 8c vendennbsp;tes vniuerfa venalia foris lerufalem femel 8cnbsp;bis.Et conteftatus fum eos, 8c dixi eisjQuarenbsp;manetis ex aduerfo mun?fi fecundó hocfece

Liber Efdre tertius.


^agnificttmThaJeqnodlofias, immolait, celehrando fe^tetn dieius fefium A^ymoru:nbsp;cuißitießerunt in regno ludx lechoniasAo^nbsp;tim,toachin,amp;Sededai :eorumque,acpopulinbsp;captiuitas propterßiaßcelera^'vrbisq^ßibuerßonbsp;dcßeribuntur. CAP. I.


âosin t^mplo Domini: 8cdixit Leuitis fà-cris feruis Ifrael,vt fànélificarent fe Domino

in pofîtionefànélæarcæ Domini, in domo, quam ædificauit Salomon filins Dauid rex.nbsp;No erit vobis tollere fuper humeros earn. Etnbsp;nunc deferuite Domino veftro, 8c curam aginbsp;te^cntisillius Iffael, ex parte fecundum pa


ges 8ctribus quot;veftras’, fecundum fcripturam Dauid régis Iffael,8c fèctindum raagnificcn-tiam Salomonis filij eius, omnes in templojnbsp;Sc fecundum parriculam priricipatus paternanbsp;veftram eoru qui ftant in confpeétu fratrumnbsp;filiorum Ifrael.Immolate Palcha,Sc facrificia

Y 4 parate


-ocr page 406-

Efdre III.

parate fratribus veftris^Sc facite (êcundû prx g ceptum Dôminijquod datum éft Moyfï. Etnbsp;donauitlofias inplebemquteintietitaeft , o-üium^agnorunijamp;htedorunijamp;ciprarutn trinbsp;ginta millia^vituios tria millia. hæc dercgalinbsp;bus data funt fècundum promißionem popunbsp;lo: amp; fàcerdotibus inPafcha, oucs numeronbsp;- duo millia, ac vituli centum.Et Icchonias,8c

Semeias,8c Nathanaël fratres, 8c Halàbias,8c

Ozielj 8c CôrabainPhalè,oues quinque mil liajvitulos quingcntos.Ethieccûm fièrent e-leganter, fteterunt làccrdotes 8c Leuitie, ha-bentes azyma per tribus. Et fècunduîn partesnbsp;principatus pâtrum,in conlpeélu populi offenbsp;rebant Domino, fècundum ea quæ in libronbsp;Moyfi Icripta fùnt : 8c aflauerunt Phalê igninbsp;'àwkZ/x,*»». prout oportebat; 8c hoftiascoxeruntin'emonbsp;j.Äf.7. ƒ. Ès^Sc in ollis cum bencuolentia:8c attuleruntnbsp;omnibus quæ erant ex plebe: 8c poft hæc pa-rauerunt fibi 8c fàcerdotibus. Sacerdôtese-nim ofFerebant adipes,vfque dum finita efîètnbsp;hora: 8c Leuitó paraueruntfibi, 8c fratri-bus fuis filijs Aaron.Et facri cantorcs filij A-fàph erant per ordinera fccundû præceptumnbsp;DauidjSc Afàph, 8cZacharias , 8cleddimus,nbsp;qui erat à rege. Et oftiarij perfingulasia-nuas, ita vtnon præuaricarctur vnufquifqucnbsp;fuam : fratres enim illorum parauerunt illis.nbsp;Et confummata lunt qux pcrtinebant adfà-crificium Domini.In ilia die egerunt Phafe,nbsp;8c ofFerebant hoftia fuper Domini fàcrificiû,nbsp;fecundum præceptum regis lofiæ.Et egeruntnbsp;filij Ifraefqui inuenti funt in téporeillo Phanbsp;fe : 8cdiem feftum azymorû per dies fêptem:nbsp;8c non eft celebratum Phafè taie in Ifrael, ànbsp;temporibus Samuelis prophetæ:8c omnes reges Ifrael non celebrauerunt taie Pafcha,quanbsp;le egit lofias, 8c facerdotes, 8c Leuitæ, 8c lu-dæijSc omnis Ifraefqui inuenti funt in com-morationelero/blymis. Odauodecimo an-no,regnantelofia, celebratumeft Phafè. Etnbsp;direÂa funt opera lofixinconfpedu Domi-ni fui in corde pleno'metuentis’rSc quæ circanbsp;ilium quidem confcriptafuntinpriftinis té-poribusdecis qui peccauerunt, quiqueirrclinbsp;giofi fueruntin Dominum præ omni genre,nbsp;amp; qui non quæfierunt verba Domini fupernbsp;c- Ifrael.llEtpoftomnem adum hunclofiæ,af-D cendit Pharao rex Aegypti,vcniens in Char-camis ab itinere fuper Euphratenj8c exijt obnbsp;uiam illi lofias. Et mifit rex Aegypti ad lo-fiam, dicens. Quid mihi 8c tibi eft rex ludæ?nbsp;Non film miffusà Domino vt pugnem contra te: fuper Euphrâten enim bellum meumnbsp;eft,feftinans defcende.Et non eft reuerfus Ionbsp;fias fuper currum : fed expugnare eum cona-batur,non attendons verbum propheræ ex o-rc Domini : fed conftituit ad eum bellum innbsp;campo Mageddo. Et defcefiderunt prîiïcîpc*nbsp;ad regem lofiani. Et dixit rex pueris^uis, A-mouete me à præliOjinfirmatusfumenim Vâlnbsp;de. Et ftatim amouerunt eum pueri ipfiuS denbsp;acic. Et âfcendit fiiper currum fècuridariün»nbsp;fuum.'Sc perueniens lerofolymam, vita fundus cft,8c fèpultus eft iïi paterno fèpulchroinbsp;Et in tota ludæa lugebant Iofiam;8c qui pr«nbsp;fidebant, cum vxoribus lamcntabant eumnbsp;vfque in hune diem . Et datum eft hoc fieri Ënbsp;fèmper in omne genus Ifmel. Haec autemnbsp;præfcripta funt in libro hiftoriarum reguranbsp;ludæ.-8c fingula gefta adus Iofîæ,8c eius glonbsp;ria, 8c intclledus cius in lege Domini : qux-que gefta fiintab co, 8c quæ nonferipta funtnbsp;in libro regum Ifrael 8c ludx . llEt affumen-tes, qui erantex genre lechoniam filium lo-fiæ,conftituerunt regem pro lofîa pâtre fuo,nbsp;cùm efîètannörum tringintatriû. Et regna-uit fiiper Ifrael menfibus tribus .Etamouitnbsp;eum rex Aegypti,ne regnaretin lerofolymis:nbsp;8c multauitgentem argen« talcnta centumnbsp;8c auri talentum vnum.Et conftituitrex Ae-g)'pti loacim fratrem ipfius, regem ludæ 8cnbsp;Ierufalem:8c alligau Jt magiftratus loacim, 8cnbsp;Zaracelem fratrem fuum,8c appréhendons rcnbsp;duxit in Aegyptum . Annorum erat loacimnbsp;viginti quinque,cùm regnare cœpifîètin terra luda 8clerufalem : 8c fecit malum in con-fpedu Domini. Poft hunc autem afeenditnbsp;Nabuchodonoforrex Babylonis, 8c alligansnbsp;eumin æreo vinculo, perduxitin Babyloni-am:8cfàcravafà Domini accepitNabuchodonbsp;nofor, 8ctulit, 8c confècrauitin templo fiionbsp;in Babylonia. Nam de immunditia illius, 8cnbsp;irrcligiofitate fcriptii eft in libro temporû renbsp;gum. Et regnauit loachin filius eius pro co. pnbsp;Cùm aût conftitutus efîèt rcx,erat annorumnbsp;*decem 8c odo’.Regnauit aût menfes tres,8cnbsp;dies decern in lerufàlem, 8c fecit main in connbsp;fpedu t)omini;8£ poft annum mittens Nabunbsp;chodonofor, tranfmigrauit euminBabylo-niam fimul cum facris vafis Domini. Er connbsp;ftituit Sedeciam regem Iuda,8c lerufalemjCUnbsp;efîèt annorum viginti vnius. regnauitaut annbsp;nis vndecim.Et fecit malum in confjsedu Do ,nbsp;mini,8c noeft veritus â verbisllquæ dida funt lere.nbsp;ab leremia propheta ex ore Domini.-8c adiu-ratus à regeNabuchodonofor, periurans dif-ceßit; 8c indurata ceruice fua, 8c corde fuo,nbsp;tranfgreffus eft légitima Domini Pei Ifrael,nbsp;Et duces populi Domini multa inique gef-fèrunt,8c impi^ egerunt fiiper omnes immunnbsp;ditias gentium: 8c pollucrunt remplum Do-minfquod fàndû eratin lerofolymis.Et mi- Qnbsp;fit Deus patrum ipfbrum per angelum fuumnbsp;reuocare eos,propter quod parccret illis, 8c tanbsp;bernaculo fuo, Ipfi veto fubfannabantin an-gelii


-ocr page 407-

Iw.;.

Efdre I ir.

gclis : 8c qua die locutüs eft Doifiinus, dringentæ, Scalia vala mine.omnia autem va erant illudentes prophetis eius. Qi^i vfque ad la aurea 8c argentea, 'quinque millia oiftin-iracundiara concitatus eft fiiper gentera fua, genta fexagihta’. Et enumerata funt Salma- drin^ëiafi-propter irreiigiofitatem luara,8cpræcepitaf- naßro fimulcum his qui excaptiiiitateBabynbsp;eendere reges Chaldæorum*. Hi occideruhtnbsp;inuenes eorurain gladio,in circuitu laridi te-plieorunj, ßcnon peperceruntiuueni, 8c le-ni,8c.virgini,8c adolefcenti; led omnes tradi-tifimtin manus iplbrum, 8c orania lacra vala Doraini, Sc regales apothecas refumentes,nbsp;tuleruntin Babyloniam, 8c incenderunt do-raum Domini,8c demolierunt muros lerulä-leracSc turres eius incenderunt igne, 6c con-furamauerunforania honorifica eius, 8cadnbsp;nihilumredegerunt,8creliquos àgladiodux-erunt in Babylonera. Et erantlerui illius vf-’ï.e. que dum regnarentPerlæ Hin repletione verbi Domini in ore leremiæ : quoulque benigne ageret terra, làbbatha fua. omni tempore delertionis fuæ labathisrauit in applicario-neannorumTeptuagintaleptem.

S. Cyrnsrex Terßarumludecosin regnofuo cap tiuos remittitinterramjuam,eiui quum reßaunbsp;rarem lerußalcmjpnhüuifient abj/irtax-erxepropter qaorundam delationetn. 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i.

CAP. II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o

p A Egnante Cyro rege Perlàrum in con-iX nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;verbi Domini in ore le-

' ' ^remiæ, fiilcitauit Dominus Ipiritum Cyri régis Perfàrùm,8cprædicauit in toto regnbsp;no fiio nmul per lcripturamjdicens,Hæc dicitnbsp;Cyrus rex Perlàrum,M.e conftituit regem or-bi terrarum Dominus IfiaefDominus excel-fiiSj 8cfignificauir mihi ædificare doraum fi-bi in Ierulalem,quæeft in ludæa.Siquis eft exnbsp;genere veftro,Dominus ipfius alcendat cumnbsp;eo in lerulalem.Q^otquot ergo circa loca hanbsp;bitant, adiuuent eos qui funt in loco ipfo, innbsp;auro 8c argento, in dationibus cum equis 8cnbsp;iumentis, cumquealijs quælecundum votanbsp;apponuiiturin ædem Domini quæ eft in le-rulàlem.Et liantes principes tribuum, pago-rum, 8c ludææ ex tribu Ben-iamin, 8c làcerdonbsp;tes,8c Leuitæ, quos excitauit Dominus alce-dere,8cædificare domum Domini, quæ eft innbsp;lerulàlem, 8c qui erat in circuitu eorum, ad-iuuerunt in omni auro 8c argento eius,8ciu-mentis, 8c votiscompluribus multi,quorumnbsp;B lenlus excitatus eft.Et Cyrus rex protulit vala lacra Domini,quæ tranftulitNabuchódo-nolôr rex ^abylonis ex lerufilem,8cconfecranbsp;uit ea idólo fuo.8c profetes ea Cyrus rex Per-farum,tradidit M.ithridato,qui erat fuper thenbsp;làuros ipfius. Per hunc aute tradita funt Sal-raanalaro præfidi ludææ. Horum autem hicnbsp;numerus; Libatoria argentea duo millia qua-dringenta,athilcæargcteæ triginta:phialæau-rcætriginta,item argenteæ duo milliaqua-

«lt;?*• lonjæ vénérant in lerofolymam.Hin Artaxer-xis anteinrogis PerGrum temporibus Icripiè-runteidehis qui Habitabaritinludæa amp;Ie-rufalem, Balfàmus^amp; Mithridatus^ amp;c Sabel-lius,amp; Rathimus, BalthemuSj Sameliuslcri-ba,amp; reliqui habitantes in Sarnariajöccxrerisnbsp;locisjfiibiedtam epiftolam regi ArtaxerxiiDo Cnbsp;mine^pueri tui Rathimils ab accidentibus^ amp;nbsp;Sabellius lcriba,amp;reliqui curiæ tuæ indices innbsp;Ccelefyria amp; Phcenice.Et nnc notuni fir domino regi, quoniam ludxi qui afcenderunt ànbsp;vobis ad nos, venientesin lerufàïem ciuita-temreftigam amp; pefsimam,ædificantfHrnosnbsp;eius,amp;.ftatuiint muros,amp;templum fufcitant.nbsp;Quod fi ciuitas iftajSc muri confummatifue-rint, rion tantum tributa non fuftinebuntnbsp;pendere, fed etiam regibus refiftent. Et quianbsp;id agitur circa tempium^reétè haberi arbitra«nbsp;fiimus,non defpicerc hoc ipfum : led notantnbsp;facere domino regi,Yt fi videbitur,rex,quæra.-tur inlibris patrum tuorn , amp; inuenies in ad-monitionibus Icriptade hi s, Sc Icies quoniamnbsp;ciuitas ifta fuit refuga, amp; reges amp; ciuitatesnbsp;concutiens, amp; ludæi refngx, amp; prxlia com-mittentcs in ea ab æterno, ob quara caulàmnbsp;ciuitas ifta delèrta eft.Nunc ergo notum faci-mus domine rex, quoniam fi ciuitas hæc ædi-ficatafuerit,amp;huius muri ereâri fuerint, del-cenfiis tibi noneritin Cœlefyriam amp; Phec-nicem.Tunclcripfitrex Rathimo,qui Icribe-bat accidentia,amp; Balthemo, amp; Sabellio fcri-bæ, 8c cæteris conftitutis, 8c habitantibus innbsp;Syria 8c Phcenice, ea quefubiecla funt. Leginbsp;epiftolam quam mififtis mihi. Præcepi ergonbsp;inquiri,8c inuentum eft quoniam ciuitas ilianbsp;eft ab æuo regibus refiftens,8c homines refu-gæ,8c prælia in ea efficientes,8c reges fortisfi-mi cranrin lerulàlem dominantes, Sc rributanbsp;exigeâtes à Cœlelyria 8cPhœnice.Nuncergonbsp;præcepi prohibere homines illos ædificare ci-uitatsm,8c prohibere nequid vitra hæc fiant:nbsp;fed nec procédant in plurimiim, ex quo funtnbsp;raalitiæ, itavtregibus moleftia importetur.nbsp;Tune recitatis his quæ à rege Artaxcrxe lcripnbsp;tafuerâtjRathirauSj 8cSabellius lcriba,8c quinbsp;cura his conftituti erant iungentes feftinan-tervenerunt in lerufalem cumequiratu, 8cnbsp;turba, 8cagmine: cœperuntque ædificantesnbsp;prohibere, 8c vacabant abædificatione rempli in lerulàlem , vlque lècundo anno regninbsp;Darij regis Perlàrum.

5. J)ario^poßIplendidam catna omnihtti fidsƒr« fi^üfaäam^dormiente, tres corporis eius cu~nbsp;ßt/desprahltmamouerunt, nttnc’vinum, rex,nbsp;mulïer^

-ocr page 408-

Efdre in.

lem'vt Ittite»dettir ïilertat txtru^ionem lerufalem.nbsp;CAP. 1111.

T inchöauitlèquens dicere, qui dixit de fortitudine regis: O viri, num prx-cellunt homines, qui terram 6c marc

obtincnt,6c omnia quae in eis funt? Rex autc fiiper omnia præcellit, Sc dominatur eorum:nbsp;6c omne quodcunque dixerit iIlis,faciunt.Etnbsp;fi mileritillos ad bcllatores,Yadunt,6cdemonbsp;liuntur montes,6c muros,6c turres. lugulan-tur,6c iugulant,8crégis verbum non prætere»nbsp;unt.nam fi viccrint,afferunt regi omnia quaenbsp;cunque prædati fuerint. Similiter 6calij odi-nes,8c quotquot non militant,necpugnanr.

mulier,an yentaspraßent^ amp;primion de ¦noj^robatUY.

C A P. 11 I.

A Ex Darius fecit cœnam magnam om-nibus vernaculis fuis, 8c omnibus ma-^-giftratibusMediæ 6cPerfidis,5c omnibus purpuratis, 8c prxtoribus,5c cofulibus, 8c præfedis fub illo ab India vfque Aethiopiam,nbsp;centum viginti l^téprouincijs.Etcùm mannbsp;ducalîênt 8c bibiflent, 8c Gtiati reuerterentur,nbsp;tunc Darius rex afeendit in cubiculum liium,nbsp;8c dormiuit, 8c expergefadus eft. T ûc illi tresnbsp;iuuenes corporis cuftodes, qui cuftodiebantnbsp;corpus regis dixerunt alter alter!, Dicamusnbsp;vnufquifquenoftrum fermonem qui prxccl-lat: 8c cuiulcunque apparuerit fermb lapien- led colunt terramzrurfum cum fuerint meté-tioralterius,dabit illi rex Darius dona magna, tcs,afièrunttributa regi : 8ciple vnus Iblus finbsp;B purpura cooperiri, 8c in auro bibere, 8cfuper dixerit occidite,occidunt:dixerit remittite,renbsp;aurum dormire,8c currum aureo fræno,8c cy- mittunt:dixerit percutite,percutiunt: dixeritnbsp;darim bysfinam,8c torquem circa colIum : 8c exterminate, exterminant : dixerit ædifîcate,nbsp;lecundo loco ledebit à Dario propter lapien-'^ ædifîcant : dixerit excidite,excidunt : dixeritnbsp;tiam fiiam,8c cognatus Darij vocabitur.Tucnbsp;fcribentes finguli luum verbum fignaucrunt,nbsp;8c pofucrûtfubtusceruical Darij regis,8cdixenbsp;runt ,Cùm furrexeritrex,dabimus illiIcriptanbsp;noftra : 8c quodcunqueiudicauerit rex c tribus, 8c magiftratus Perfidis,quoniam verbumnbsp;eins làpientius eft, ipfidabitur vidoria ficutnbsp;Icriptumeft. Vnus Icripfit,Forte eft vinum.

Alius lcripfit,Fortior eft rex. Tertius Icripfit, Fortiores funtmulieres : fuper omnia autemnbsp;C vincit veritas. Et cum furrexiflet rex,accepe-

runt Icripta fna ,8c dederunt illi, 8clegit. Et mittens vocauit omnes magiftratus Perlàrû,nbsp;8c Medos,5c purpuratos, 8c prætores, 8c præ-fedos:8c lederunt in cofilio: 8cledalunt Icripta cora ipfis. Et dixit, Vocate adolelcentes,nbsp;8c ipfi indicabunt verba fua . Et vocati fiint,nbsp;8c introierunt.Et dixitillis,Indicatenobis denbsp;his quæ Icripta funt.Et cœpit prior, qui dixerat de fortitudine vini,8cdixit,Virijquaraprænbsp;ualet vinum omnibus hominibus qui bibuntnbsp;illudrlêducit mentem.Itemqueregis 8c orphanbsp;ni facit mentem'vanam. Item lèrui ac liberi,nbsp;pauperis ac diuitis, 8c omnem mentem con-uertitin lècuritatem 8ciucunditatem, 8c nonnbsp;meminit omnem triftitiam 8cdebitum,8comnbsp;nia præcordia facit honcfta, 8c non meminitnbsp;regem,nec magiftratum,8c omnia per talentanbsp;loqui facit. Et non meminerunt, cum bibe- mulieres dominantur veftri. Nónne doletis?nbsp;runt,amicitia,nec fraterniratem/lèd non mulnbsp;tum poft luraunt gladios:8c cum à vino mer-Icrint 8c furrexerint, non meminerunt quænbsp;geflerunt. O viri,num præcellit vinum?quisnbsp;fic cogitat facerc? Et tacuit hoc dido.

J. quot;‘Probat»rexcellensfortitudoregis,mulieruamp; ____________ _______

'^eritatisßddata'^er'ttanbalma, quot;Dariusad Et multi dementes fadifunt propter vxores ^etitionemZ^sbsiiitlttdaitßurayaßa ,ßri~ luas:8c lèruifadifuntpropterillas, 8c muiu

plantatCjplantant;amp;omnis plebs, amp; virtutes eum obaudiunt, amp; fupcr hoe iple recumbit, Bnbsp;amp; bibitjßc dormit.Hi aüt cuâodiurit in circunbsp;itu eum,amp;non poflïintire finguli, amp; facer«nbsp;opera fiia,ledin dido obaudientes lunt ei. Vinbsp;ri, quomodo non præcellit rex, qui iîc dilfa-matur?Ettacuit.Tertius qui dixerat de mulicnbsp;ribus amp; veritatCjhiceft Zorobabel,ccepitlo-qui.Viri,nonmagnusrex, Si multi homines,nbsp;neevinum præcellit.Quis eft ergo,qui dorainbsp;natureorum?Nónne mulicresgenuerunt regem, ôtoranem populum,qui dominatur m*nbsp;ri amp; terraî:amp; ex illis nati fiint,amp; ipßs educauenbsp;runt eos qui plantauerunt vineas ex quibusnbsp;vinum fit.^Et iplæ faciuntftolas omnium honbsp;minum, 8cip{æfaciuntgloriam hominibus,nbsp;5c no poflunt homines lèparari à mulieribus.nbsp;Si congregauerint aurû amp; argentum, 5com-nem rem Qieciolam, amp; viderintmuliercm v-nam bono habitu amp; bona fpecie, omnia hxcnbsp;relinquentes in earn intendunt, 5c aperto orenbsp;confpiciunt,6c earn alliciunt magis quàm aunbsp;rum 6c argentum, 5c omnemrem pretiofàm.nbsp;Homo patrera fùum relinquit qui enutrijt ilnbsp;lum,Sc fiiam regionem,amp; ad muliercm Ce co-iungit.Et cum muliere remittit anima: 5c ne- Cnbsp;que patrera meminit,neque matremjueq; re-gionem.Et hinc oportet vos lcire, quoniau»

Et accipit homo gladiu fuum, 6c raditin via facere furta,6chomicidia,amp; marenauigare 8cnbsp;flumina,6cleonem videt,6c in tenebris ingrenbsp;ditur:5c ciim furtü fecerit,6c fraudes, 6cr3pi*’nbsp;nas,amabili fuæ effert.Et iterüpdiligit homonbsp;vxorem fuam magis,quam patremautmatre.

pcrieriint

-ocr page 409-

Nehemias.

perierunt amp; iugnlati funt,amp; peccauerüt pro-pterraulieres. Etnunccredite mihi_,quia mag nus eft rex in poteftate fiia; quoniam omnesnbsp;regiones verentur tangere eum. Videbam tarnen Apemen filiam Bezacis, mirifici concu-binam régis fèdentem iuxta regem ad dçxte-ram^Sc auferentem diadema de capite eiusyScnbsp;imponentem fibi Sc palmis cædebatregé denbsp;D finiftramanu.Etfuperhæcaperto oreintue-batuream:5c fi arrilèritei^ridet.nam fi indignbsp;nata ei fuerit, blanditur, donee reconcilieturnbsp;in gratiam. O viri.cur non funt fortiores munbsp;terraj amp;c excelfiiin eft cœlü:nbsp;î*w.8, * 'quis ifta agit’? Ettnnc rex, amp; purpurati in-tuebantur inalterutrii.Etinchoauitloqui denbsp;veritate. O viri^nónne fortes funt mulieres?nbsp;Magnaeft terra, amp;excelfumeftcœlum:amp;venbsp;lox curfus ïolis conuertit in gyro cœlü in locum luum in vna die. Nonne magnificus eftnbsp;qui bate facit, amp; veritas magna,amp; fortior prænbsp;omnibus?Omnis terra veritate inuocat, cœ-lum etiâ ipfam benedicit,amp; omnia opera monbsp;uenturSc tremuteam,amp;noneftcum eaquicnbsp;«juam iniquum. Vinum iniquû, iniquusrex,nbsp;iniquæ mulieres,iniqui omnes filij hominû,nbsp;Sciniquaillorum omnia opera, amp;non eft innbsp;ipfis veritas,amp; in fua iniquitate peribunt: amp;nbsp;veritas manet,8cinualelcitin atternum, amp; vinbsp;uit, amp; obtinet in (ecula feculorum.Nec eft a-pud earn accipere per{bnas,neq; difterentias;nbsp;fed quae iufta funt facit omnibus, iniuftis acnbsp;malignis,8{ omnes benignantur in operibusnbsp;eius.Et non eft in iudicio eius iniquum , fednbsp;fortitudo,amp; regnû,amp; poteftas,amp;;maieftas o-mnium aeuorum. Beneditftus Deus veritatis.nbsp;Et defijt loquedo. Et omnes populi clamaucnbsp;runt, amp; dixerunt, Magna eft veritas, amp;præuanbsp;let.Tunc rex ait illi,Pete,fiquid vis amplius,nbsp;quam quae ftripta fiintjamp; dabo tibi, lecudumnbsp;quod inuentus es làpiétior proximis, amp; pro-ximus mihi fedebis,amp; cognatus meus vocabenbsp;ris.Tuncaitregi, Memorefto voti tui, quodnbsp;vouifti,ædificare Ieru{alem,in die q ua regnfinbsp;accepifti;8c omnia vafa quae accepta funt exnbsp;Ierufàlé,remittere,quæ fèparauit Cyrus, quanbsp;do maAauit Babyloniam, amp; voluit remitte-re ea ibi.Et tu vouifti ædificare templûjquodnbsp;incendèrunt Idumæi, quado exterminata eftnbsp;ludaeaà Chaldæis.Etnuncboceft quodpo-ftulo D omine,amp; quod peto,hoc eft maieftasnbsp;quod à tepoftulo, vtfacias votum quod vo-F uifti régi cœli ex ore tuo. Tune furgens Darius rex,oj(culatus eft illû:8c lcripfît epiftolasnbsp;ad omnes difpélàtores, amp; pr3efeétos,amp;purpunbsp;ratos,vt deducerent eum,amp; eos qui cura illonbsp;erant, omnes afeendentes ædificare lerulàlé.nbsp;Et omnibus præfeôtis qui étant in Syria, amp;nbsp;Phctfnice, amp; Libano ïcripfit epiftolas,vt tra-

Efdre III. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;174

berent ligna cedrina à Libano in Terußle, vt ædificarent cum eis ciuitatem. Et fcripfitoranbsp;nibus ludæis qui alcendebant à regno in lu-dæam pro libertate,oém potentem, amp; magi-ftratum, amp; præfetftum non luperuenire ad ianbsp;nuasipfbrum,amp;; omnemregionem quâobtinbsp;nuerant immune eflê eis, amp; Idumæi relinquatnbsp;caftella quæ obtinent ludaeorû, amp; in ftrudu-ram rempli dare per fîngulosannos talentavinbsp;gintijvfq; dum perædincaretur:8cfiiper làcranbsp;rium holocautomata vftulare quotidie, fîcutnbsp;babent præceptum : alia talenta decé offertenbsp;per fingulos annos,amp; omnibus qui procedûtnbsp;à Babylonia condere ciuitatem: vt efïet libernbsp;tas tam ipfis qua filijs eorü, amp; omnibus facetnbsp;dotibus qui præcedü t. Scripfit aut amp; quanti- qnbsp;taté,amp; facram ftola iußit dari in qua delèrui-rent,amp; Leuitis fcripfit dare præcepta, vlq; innbsp;diem qua confummabiturdomuSjamp; lerulàlénbsp;extruetur:amp; omnibus euftodientibus ciuita-téjfcripfit dariei fortes amp; ftipédia.Etdimifitnbsp;omnia vafa quæcunq; lèparauerat Cyrus àBanbsp;bylonia, amp; omnia quæcunq; dixit Cyrus, 8cnbsp;iplèpræcepit fieri,amp; mitti lerulàlem.Et cùmnbsp;procefsiffetille adolefcens,eleuans faciéin lenbsp;rufalemjbenedixit regem cœli,amp; dixit,Abs tenbsp;eft vidoria, amp; abs te eft fàpientia amp; claritas.nbsp;Et ego lèruus tuus fum. Benedidus cs,qui denbsp;difti mibi làpientiam, amp; tibi confitebor Domine Deus patrum noftrorû.Etaccepitepi-ftolas, amp; profeÄus eft in Babyloniam. Et venbsp;nit,amp;nuntiauit fratribus fuis omnibus quinbsp;fuerunt in Babylonia : amp; benedixerunt Deûnbsp;patrum fuorum,quoniam dédit illis remifsionbsp;nem amp; refrigerium,vt afeenderent amp; ædificanbsp;rent lerufàlem, amp; templum vbinominatumnbsp;eft nomen eius in ipfo, Scexultauerunt cumnbsp;muficis amp; lætitiadiebus fèptem.

5. l^deuntes à “Babylonica capàuitate m leru-falem ludam recenfentur, amp; refiituunt T)ei cultwn,Jid tandem à cœpto opéré ad tempus impediuntur. cap. v.

Poft bæcautem eleôti funt, vtafeende- A rent principes pagorum per domos, amp; i.Efdr.i.a;nbsp;tribus fuas,amp;vxorcs illorum, amp; filij 8cnbsp;filiæeorum,amp;lèrui amp; ancillæiplbrum, Sepenbsp;cota eorum. Et Darius rex mifit vnà cum eisnbsp;équités mille, donee deducerent eos in lerufànbsp;lé cum pace,amp; cum muficis amp;cû tympanis Scnbsp;tybijs:amp; oês fratres ératludétes,amp;fecit eos afnbsp;cédere fimul eu eis.Et bæc funt nomina vironbsp;rû,qui alcenderût per pagos fuos in tribus,8cnbsp;in parte principatus iplbrum.Sacerdotes:Filijnbsp;Pbinees,filij Aaro,Iefus filins Iolèdec,Ioacimnbsp;filius Zorobabel filij Salatbiel de domo Da-uid,ex progenie Phares,de tribu luda, qui lo-cutus eft fub Dario rege Perlàru fèrmones minbsp;rifiços in lècûdo anno regni ipfius menlè Ni-


-ocr page 410-

Efdræ III.

fan primo.Sunt autem Hi, quiafcenderunt ex ludxa de captiuitare tranfmigrationis, quosnbsp;tranlmigrauit Nabuchodonofbrrex Babylo-niaein Babylonem,amp; reuerfus eft in lerufàlé.nbsp;Etrequifiuit partem ludææ vnufquilque innbsp;ciuitatem fuam qui veneruntcum Zoroba-bel amp; leftijNehemiaSjAreoreSj Elimeo, Em-manio, Mardocbeo, Beelftiro, Mechpiato-chorjOliorOjEmonia vnns deprincipibus eonbsp;rum. Et numerus à gentilibus eorum,ex præ-polîtis eorum filij Phares, duo millia centumnbsp;feptuagintaduo; filij AreSjtria millia centumnbsp;quinquagintalèptem.'fîlij Phœmo,centn quanbsp;B dragintaduodn filijs lefti Scloabes, mille tre-centiduo:filij Demu,duo millia quagringen-tifèptuaginta.-fîlij Choraba^ducentiquinque:nbsp;filij Banica^centu lèxagintaofto:filij Bebech,nbsp;quadringentitres: filij Archad,quadringentinbsp;vigintileptem:filij Chan, trigintafeptem.-filijnbsp;Zoroar,duo millia fèxagintafêptc, filij Adin,nbsp;quadringenti fèxaginça vnus : filij Aderedis,nbsp;centumolt;fto:filij Cialo Sc Zelas, centumlep-tem: filij Azoroc, quadringenti trigintanoue;nbsp;filij Iedarbone,centum trigintaduo: filij Ananbsp;niæ, centum triginta.-filij Afbni, nonaginta;nbsp;filij Marlar,quadringentivigintiduo:filij Za-barus,nonagintaquinque: filij Sepolemon,cénbsp;tum vigintitresîfilij Nepopas, quinquaginta-quinque; filij Hechanatus, centum quinqua-gintaodo.-filij Cebethamus, centum trigintanbsp;duo;filij Crearpatros^qui Enocadies,amp; Mo-diæ,quadringenti vigintitres : qui ex Gramasnbsp;amp; Gabea, centum viginti vnus; qui ex Befle-lon,amp; Ceagge,{exagintaquinque.- qui ex Ba-ftarojcentû vigintiduo. Qiiiex Bechenobes,nbsp;quinquagintaquinque: filij Liptis , centumnbsp;quinq uagintaq ui nq ue:filij Labonni,trecentinbsp;quinquagintalepté;filij:Sichem,trecéti lèptuanbsp;ginta:filij Suadon,amp; Cliomus, trecetilèptuanbsp;gintaodo.filij Ericus,duo millia centum quanbsp;dragintaquinq;;filij Anaas,trcceti leptuagin-C ta.SacerdoteszFilij Ieddus_,filij Euther,filij E-liafibjtreceti leptuagintaduo; filij Emerus,dunbsp;centi quinquagintaduo: filij Phafiirij, trecetinbsp;quinquagintaæpté:filij Caree,ducenti viginti lèpté. Leuitae:Filij lefu in Caduhel, amp;Ba-mis,amp; SerebiaSjSc Edias,leptuagintaquatuor.nbsp;omnis numerus à duodecimo anno, trigintanbsp;millia quagringeritilexagintaduo. Filij, amp;fi-liæ,amp; vxqres,omniscompu ratio, quadragin-tamillia duccnti quadragintaduo. Filij lacer-dotura,qui plallebant intemplo : filij Alaph,nbsp;centû vigintiolt;äo.Oftiarij verô:filij Efinéni,nbsp;filij Azer,filij Amon, filij Accuba, Topafilijnbsp;Tobi, omnes centum trigintanoue. Sacerdo-tes lèruiétes in téplo: filij Sel,filij Galpha,filijnbsp;Tobloch, filij Cariæ,filij Su, filij Hellu, filijnbsp;Labana, filij Armacha, filij Accub,filij Vtha^nbsp;filij Getha,filij Aggab, filij Obai, filij Ananbnbsp;filij Cânajfilij Geddu,filij An,filij Radin,filijnbsp;Delanô, filij Nachobajfilij Calèba,filij Gaze,nbsp;filij Ozui,filij SinonCjfilij AttrCjfilij Haftem,nbsp;filij Afiana,filij Maneijfilij Nafîfiim, filij Ac-cufii,filij Agifta,filij Azui,filij Fauo, filij Phanbsp;fàlonjfilij Meedda,filij Phulâ, filij Caree,filijnbsp;Barcus,filij Saree, filij Coefî,filij Nafîth, filijnbsp;Agifti,filij Pedon. Salomon filij eius filij Afonbsp;phot,filij Phazidajfilij Celi,filij Dedon, filijnbsp;Gaddaheljfilij Sephegi,filij Aggia, filij Sachanbsp;reth,filij Sabathen,filij Caroneth, filij Mal-fith,filij Amæ,filij Safus,filij Addus, filij SU’-bajfilij Eura,filij Rahotis,filij Phalphat, filijnbsp;Malmon.omnes làcro lèruientes,amp;pueri Sa-lomonis,quadringenti oélogintaduo.Hi fiintnbsp;filij qui alcenderûtà Thel-mela,Thel-harlà:nbsp;principes eorum, Carmellam , amp; Careth :SCnbsp;non poterant edicere ciuitates fuas, amp; progenies luas,quemadmodum fint ex Ilrael. Filijnbsp;Dalari,filij Tubal, filij ISlechodaici, ex ïàcer-dotibus, qui fungebantur fàcerdotio ; Sc non .nbsp;funtinuentifilij Obia,filij Achifos, filij Addin , qui accepit vxorem ex filiabus Pharge-leu;8cvocatifunt nomineeius.amp; horG quae-fita eft generis fcriptura in pædatura, amp; nonnbsp;eft inuéta, amp;prohibiti funt làcerdotio fungi.nbsp;Et dixit illis Nehemias amp; Aftharas,Ne parti-cipétur fànftajdonec exurgat pontifex dewSlusnbsp;in oftenfîonem amp; veritatem. Omnis autemnbsp;Ilrael erat, exceptis feruis amp; ancillis, quadragintaduo millia trecenti quadraginta. Seruinbsp;horum amp; ancillæ, fèptem millia trecenti tri -gintalèptem.Cantores amp;cantatrices,ducentinbsp;lèxagintaquinque.Cameli, quadringenti tri-gnbsp;gintaquinque.Equi, fèptem millia triginta-fèx.Muli,ducéta millia quadragintaquinque.nbsp;Subiugalia, quinque millia vigintiquinque.nbsp;Et depraepofîtis ipfîs per pagos,dum venirêtnbsp;in templum Dei, quod eratin lerulâlem, in-nouare amp;fufi;itare templum in loco fuo, lè-cundum fuam virtutem : amp; dari in templumnbsp;thelàurum operum làcrum auri mnas duode-cim millia,amp; mnas argent! quinque milia, 8Cnbsp;ftolasfàcerdotales cétum. Et habitaueruntfânbsp;cerdotes amp; Leuita»,amp; qui exierant de plebe innbsp;lerulâlem amp; in regione, amp; lâcri cantores, 8Cnbsp;oftiarij, amp; omnis Ilraelin regionibusluis. . .nbsp;Ilinftanteautem lèptimo menlè, cumqueePnbsp;lent filij Ifrael vnufquilquein fuis rebuSjConnbsp;uenerunt vnanimes in atrium,quf^ erat antenbsp;ianiiam orientalem. Et liantes lefiis filius lo-lèdec, Sefratres eius lâcerdotes, amp; Zorobabelnbsp;filius Salathieï, amp; huius lratres,parauerHt al-tare,vt offerer fùperilludholocautomata,lè-cundum quæ in libro Moyfi hominis Deinbsp;lcripta funt.Et conuenerut ibi ex alijs natio-nibus terræ, amp; erexerunt làcrarium in loc®


-ocr page 411-

Efdre fiioömnes gentes terrae^ ScofFerebathoftiaSjnbsp;amp;holocautoinata Domino matutina. Etegenbsp;runtfcenopegiâ^amp;diemiolennem^fîcutpræ-ceptum eft in Iege.-amp; Gcrihcia quotidiejïcutnbsp;oportebat:amp; poft hæc oblationes inftitutas^nbsp;ic hoftias fabbatborumj amp; neortieniarui-njamp;nbsp;dicrumfbleiinium onintum iandificatoriini.nbsp;F Et quotquotvouebant Domino aneomenianbsp;fèptimi mcfisj cœperunt hoftias ofFerre Deo,nbsp;amp; tem plum Domini nondum eratædifica-tû.Et dederunt pecuniam lapidarijs amp; fabris^nbsp;le potum amp; pabula cumgaudio.Et dederuntnbsp;carraSidonijs amp; Tyrijs.vt tranfueherent illisnbsp;de Libano trabes ccdrinas^amp; Ercerent rates innbsp;loppc portUjlêcundum decretum quod Icri-ptum erat éis à Cyro rege Perfàrum.Et in (è-cundo anno venientes in téplum Deiinlerunbsp;ßle/nenfe ïècundo inchoauit Zorobabel filins Salathiel,8clofue filius lolèdec^Sc fratresnbsp;iplbrû^Sc làcerdotes amp; Leuita:_, 8c omnes quinbsp;vénérant de captiuitate in lerulàlé; Se funda-uerunt ternplum Dei nouilunio (ècundi mé-fis fècundi anni^ cum veniflent in ludæâm 8cnbsp;lerufalê. Et ftatuerunt Leuitas à viginti an-nisjfuper opera D omini : 8c ftetit lefùs 8c filius eius, 8c fratres oés Leuitæ confpirantes,nbsp;amp; executores legis , facientes opera in domonbsp;Domini.Et fteterût facerdotes.habentes ftonbsp;las cum tubis:8c Leuitæ filij Alaph^ habentesnbsp;cyrabalacollaudantes Dominum^ 8c benedi-centes fecundum Dauid regem Ifrael.Et cannbsp;tabaiit câticum Domino, quoniam dulcedonbsp;eiuSj 8c honor in fecula fiiper otnnem Iftael.nbsp;:G Et omnis populus tuba cecincrunt, amp; proclanbsp;mauerunt voce magna^ collaudantes Dominum infulcitatione domus Domini.Etvenenbsp;runt ex facerdotibus 8c Leuitis^ 8c præfidêti-bus fecundum pagos fenioribus^qui viderantnbsp;priftinadomum : 8câdhuius ædificationeranbsp;cum clamore 8cpla(ftu magno^ Sc multi cumnbsp;tubis 8c gaudio magnofintantum vt populusnbsp;non audiret tubas propter plandum populi.nbsp;Turba enim erat tubis canens magnifice Jtanbsp;,^,jVt longe audiretur.üEt audierunt inimici tribus ludæjScBen-iaràinj 8cvenerût feirequænbsp;eflet vox tubavum.Eteognouerût quoniamnbsp;qui erant excaptiuitate ædificant téplum Donbsp;mino Deo Ifrael.Etaccedentes ad Zorobabel 8c lefum, præpofitos pagorum dixeruntnbsp;ciSjAedificabimus vnà vobifeum: fimiliter e-nim audiuimus Dominum veftrum , 8c ipfinbsp;pariter iribediraus à diebus Asbazareth régisnbsp;AflTyriorumjqui tranfmigrauit nos huc.Et dinbsp;xit illis Zorobabeb amp; lefus^Sc principes pagonbsp;rum Ifrael, Non eft nobis 8c vobis ædificarenbsp;domutnDei noftri .nos enim foli xdificabi-mus Domino Iftael {ecundum ea quæ præcenbsp;pit nobis Cyrus rex Perfarum.Gentes aucem

III.

terra: incumbentes his qui funt in ludæa, leuantes opus xdificationis 8c infidias, 8c ponbsp;pulos adducentesjprohibebant eos ædificare,,nbsp;Sc aggrefiiiras e.xercentes impedierunt, ne conbsp;fumraarctur ædificium omni tempore vitænbsp;Cyri régis, 8c protaxerunt ftruduram pernbsp;biennium vfque ad Darij regnum.

5. ludxi annumte Dario Dei extruut inlerujdlem,

C A P. V I.

IN fecundo autem anno regni Darij pro-phetauit Aggæus, 8cZacharias filius Ad- ij dinprophetæapud ludæam Sclerufàlemnbsp;in nomini Dei Ifi’aelfuper eos. Tunc ftansnbsp;Zorobabcl filius Salarhiel,8c lefiis filius lolcnbsp;dec, inchoauerunt ædificare domum Domini, quæ eft in lerufalem : cu adeflent eis pro-phetæ Domini,8c adiuuarenteos.In ipfo té-pore venitad il 1 os Sifennes fubregul us Syriæ,nbsp;8c Phœnicis, 8c Satrabuzanes,8clodalcs eius,nbsp;8c dixerunt eis,Quo præcipiente vobis domûnbsp;hanc ædific3tis,8c teâum iftud,8c alia omnianbsp;perficitis.'Et qui funtftrudores qui hæcædi-ficât? Et habuerunt gratiam yifitatione fadanbsp;fuper èos,qui erant ex captiuitate à Dominonbsp;lèniores ludæorum, 8c no funt impediti ædificare, donee fignificaretur, Dario de omnibus iftis,8c refponfum acciperetur.Exemplûnbsp;epiftolæ quam milerunt Dario Silennes fub-regulus Syriæ, 8c Phûenicis,8cSatrabuzanes,nbsp;8c fôdales eius in Syria 8c Phœnice præfides,nbsp;régi Dario faluté. Oinnianota fint dominonbsp;régi, quod cum venifiemus in regionem lu-dææ,8c introiffemus inlerufalemjinuenimusnbsp;ædificantes domuniDei magnam; 8c templû Bnbsp;ex lapidibus politis,8c magnis 8c prætiofis manbsp;terijs in parietibus,8c opera ilia inftanter fie-n,8c fufFragare,8c profperarein manibus eo-rum, 8c in omni gloria quam diligentifsimenbsp;pcrfici.Tunc interrogauimus feniores,dicennbsp;tes, Qjyo permittéte vobis ædificatis domumnbsp;iftam.8c opéra hæc fundatjs rideo autem in-terrogauinius eOs, vt notum faceremus tibinbsp;homines 8c præpofîtos, Senominum feriptunbsp;ram præpofitorum poftulauimus illos. At il-li refponderunt nobis, dicentes, nos fumusnbsp;lèrui Domini, qui fecit cœlum 8C terram, 8cnbsp;ædificabatur hæc domus ante annos iftos mulnbsp;tos à rege Ifrael magno 8c fortißimo,8c con-fummata eft. Et quoniam patres nôftri exarnbsp;cerbantes erant 8c peccauerunt in Deû Ifrael,nbsp;tradidit eos in manus Nabuchodonofor regisnbsp;Babyloniæ, regis Chaldæoru, 8c domii iftamnbsp;demolientes incenderunt, 8c populum capti-üum duxeruntinBabylonem.In primo annonbsp;regnâte Cyro rege Babyloniæ, fcripfit Cyrusnbsp;rex dom um hanc ædificare : 8c ilia fàcra vafànbsp;aurea ôcargentea quæ extulerat Nabuchodonofor


-ocr page 412-

Efdre in.

S. T)omus T)ei extruÜa dedicatur amp; tonßerA-tur,in edque ßflum A^morum ceUbratur. Ç A P. V 11.

TVnc Silennes fiibregulus Cœlelÿrix 8c Phœnicis,8c Satrabuzanes, 8c föda ‘‘nbsp;les oblecuti his quæ à Dario rege eratnbsp;decfeta,infiftebant làcrolànAis operibus dilinbsp;gentißime, coopérantes cum lenioribus lu-dæorum principibus Syriæ, 8c prolperata fiintnbsp;làcrolànda opera, prophetantibus Aggæ'o 8Cnbsp;Zacharia prophetis.Et confummauerunt o-mnia per præceptum Domini Dei Ifiael, 8cnbsp;ex confilio Cyri,8c Darij,8c Artaxerxis régisnbsp;Perlàrum. Etconfiimmataeft domus noftra Bnbsp;vlque ad tertiam 8c vicefim'am diem menfisnbsp;Adar,lexto anno Darij regis.Etfecerunt filijnbsp;Ifiael, 8c lacerdotes 8c Leuitæ, 8c cæteri quinbsp;erant excaptiuitate, qui appofitifunt fecun-du ca quæ Icripta funtin libro Moyfi. Et ob-tuleruntin dedicationemtepli Domini,tau-ros centum,arietes duccntos,agnos quadrin-gentos, 8c hœdos pro peccatis vniuerfi Ifiaelnbsp;duodccim, lecundum numerum tribuum if-rael.Et fteterunt lacerdotes 8c Leuitæ amidi C

nolôr de domo quæ eft in Terufàlem, amp; coiï fècraueratea in fuo templo, rurfus protulitnbsp;ea Cyrus rex de templo quod erat in Babylonbsp;niajamp; tradità fiint Zorobabetamp; Salmanalà-ro lubregulo. amp; præceptum eft eis vt offerrent hæcvalàjamp; reponerentin templo^quodnbsp;erat in lerulàlem^Sc ipfum templum Dei âédinbsp;ficare in loco fuo. T une Salmanafarus fubie-citfundamenta domus Domini, quæ eftinnbsp;lerulàlem ; amp; exinde vlque nunc ædificatur,nbsp;amp;nonaccepitcon{ummâtionem. Nûcergonbsp;fi iudicatur à te ô rex, perquiratur in regali-bus bibliothecis Cyri regis quæ fiint in Babynbsp;lonia:amp; fi inuentum fucrit confilio Cyri régis cœptam elle ftrudturam domus Domini,nbsp;, quæ eft in Ieru{alem,amp; iudicatur à Dominonbsp;i.Efd.iJ.a. regenoftrOjlcribatde bis nobis . llTunc Darius rex præcepit inquiriin bibliothecis, amp; innbsp;uentus eft in Êcbathanis oppido,quod eft innbsp;media regione locus vnus in quo lcripta e-rant iftâ,Anno primo régnante Cyro rex Cynbsp;rus præcepit domum Domini quæ eft in le-rulàlem ædificare, vbi incendebant igni aßi-duo,cuius alcitudo fit cubitorum decem , amp;

latitudo cubitorum lèxaginta, quadratum la ftolis per tribus,fuper omnia opera Domini pidibus politis tribus, amp; meniano ligneo eiuf Dei Ilrael lècundû librum Moyfi, amp; oftiarijnbsp;dé regionis, amp; meniano vno nouo,amp; impen per fingulas ianuas. Et egerut filij Ifiael cumnbsp;dia dari de domo Cyri regis: amp; làcra vafii domus Domini tam aureaquâm argentea, quænbsp;extulit Nabuchodonofor in domum Domi-ni,quæ eft in lerulàlem, vbi erant pofita, vt

D ponantur illic:amp; præcepit curam agere Silèn nem fubregulum Syriæ,amp; Phœnicis,8c Satranbsp;buzanem,amp;fi)dales eiusjamp; qui ordinati erantnbsp;in Syria 8c Phœnice præfides, vt abftinerent manducauerunt filij Ifi-ael,qui erant ex captinbsp;(èabeodemloco .Etego quoquepræcepi innbsp;totum ædificare;8c profpexi,vt adiuuent eosnbsp;qui funt ex captiuitate Iudæorum,donec cô-fummetur templum ædis Domini.-8c à vexa-tione tributorum Cœlefyriæ 8c Phmnicis, dinbsp;ligenter quantitatem dari his hominibus adnbsp;làcrificium D omini,Zoro babel præfedo, adnbsp;tauros,8c arietes,8c agnos, fimiliter autem 8cnbsp;frumentum,8c làl,8c vinum,8c oleum inftatinbsp;ter per fingulos annos, prout fàcerdotes quinbsp;fiint in lerufalemjdidauerunt confiimi quo-tidie fine vlla dilationc,vt ofFeranturlibationbsp;nés fiiramo Deo pro rege 8c pueris eius,8c o-rentpro iplorum vita:8cdenuntictur,vtqui-cunque tranlgrefii fuerint aliquid ex his quænbsp;feripta funt, aut Ipreuerint, accipiatur lignûnbsp;de fuis proprijs,8cfiilpendantur J 8c bona ip-(orum régi afcribantiir. Propterea 8c Domi-nus,cuius nomê inuocatu eft ibi,exterminetnbsp;oém regem Sc genté,qui man um fiiaextendenbsp;rit prohiberejaut male tradare domîl Domini ilia quæ eft in lerulàlem . Ego Darius rexnbsp;decreui qua diligetifiime ficundû hæc fieri, in lege Mofi^quæ data eft à Domino Deo Ifi

his qui erant ex captiuitateilludphalèqüarta decima luna menfis primi, quando landificanbsp;ti fiint lacerdotes 8c Leuitæ.Omnes filij cap-tiuitatis non fiint fimul lanftificati, quia Lcnbsp;uitæ omnes fimul landificati funt.Et immo-lauerunt phale vniuerfi filij captiuitatis, 8Cnbsp;fratribus fuis làcerdotibus,8c fibimetipfis. Et Dnbsp;uitate omnes qui remanlèrant ab omnibusnbsp;exccrationibus gentium terræ quærentesDonbsp;minum, 8c celebrauerunt die feftum azymo-rum leptem diebus epulâtes in conlpeâu Donbsp;mini,quoniamconuertitconfiliû regis Afly-riorumineos,confortaremanus eorum adnbsp;opera Domini Deillrael.

•S. Aßendenti E/dree à ^Babylonia leroßlymi traduntur jirtaxerx'ulitera^ quteheneficUnbsp;ludtsif prafiita continent, retenßntur quifi-mul aßenderunt, amp; ^ttto ac argentoßtcerdo'nbsp;tibus commißßo, EßdrasfaUa oratione comnf^nbsp;net populum adp(itnitentiam,quod ab aüettig^nbsp;niiß nonßeparaß[ent.

CAP. VIII.

Et poft hunc régnante Artaxerxe Per-GriiregeaccelsitEldras filius Azariæ, filij Helciæ,filij Solome,filij SadoCj filij Achitob,filij Ameri, filij Azahel, filij Boc-ci,filij Abifue,filij Phinees,filij Eleazari,filijnbsp;Aaron primi làcerdotis ; HicEldras alcenditnbsp;de Babylonia, edm eilet Icriba 8c ingeniöfi^

rad

-ocr page 413-

Efdre

rael Mocere* amp; fàcere,amp; Hedit ei rex gloriam, ^uodinueniflet gratia in omni dignitateScnbsp;deß'derio in confpcdu eins .Ec alcenderuntnbsp;limul cum ipfo cx filijs IfraelA^^cerdotibus,nbsp;Sc Leuitis, amp; iacris cancoribus tepli,amp; oftia-rijs, amp; feruis rempli in leruiàlem. Anno lep-rimo régnante Artaxerxein quinto rnélê^ hicnbsp;annus fcptimus eft regni, cxeuntes de Babylonia nouilunio quinti menfis, venerunt le-rolblymam iuxta prarceptum illius (ècûdumnbsp;proljjeritatem itineris à Domino ipforumnbsp;datam eis.In his enim Eldras magnam dilci-plinam obtinebat^ne prætermitteret quicquanbsp;eorum, qux eftent ex lege Domini amp; prxce-ptis,amp;docendo vniuerfum Ifiael orané iuftinbsp;tiam amp; indicium.Accedentes autem,qui (cri-bebät Icripta Artaxerxis regis^tradiderut Icri-ptû quod obuenerat ab Artaxerxe rege ad Eß-dra làcerdotem, amp; le«âoré legis Domini^cuius exemplû fubieóku eft. R ex Artaxerxes Ef-drælàccrdoti amp;leftori legis Domini fàlutê.nbsp;Huinanior ego iudicas in beneficijs, præcepinbsp;cis qui defyderatcx gente ludæorû fua fpon-te,amp; ex {acerdotibus,amp; Leuitis,qui Hint in renbsp;gno meOjComitari tecû in lerulale. Siqui ergo cupiiit ire tecu conueniant,amp; prohcilcannbsp;tur ficut placuit mihi amp; lepte amicis meis conbsp;filiarijSjVt vilîtent ea quæ agunturfecundumnbsp;® ludæam amp; lerulàlêjOblèruâtes ficuthabes innbsp;lege Domini,amp;ferantmuneraDomino Deonbsp;Iftael^quac voui ego amp; amici lerufaléjSc om-ne auru amp; argentûjquod inuentum fuerit innbsp;regione Babyloniæ Domino in Jerulàlê cumnbsp;illo, quod eft donatû pro ipla gente in tem-plu Domini eorum quod eft in^erulalem:vtnbsp;collioatur hoc aururo amp; argentti ad tauroSjScnbsp;arietes,8c agnos,amp;hcedoSjamp; quæ his luntconbsp;gruentia, vt ofFerat hoftias Domino fuperalnbsp;tare Domini ipforû quod eft in lerufale . Etnbsp;omnia quxcunq; volueris cum fratribus tuisnbsp;facereauro 8c argento, perfice pro voluntatenbsp;tualecundu præceptû Domini Dei tui:8cla-crolânéta vaià^quæ data lunt tibi ad opera donbsp;mus Domini Dei tui, quae eft in Terulale: 8cnbsp;caetera quaecunq; tibi fubuenerint ad opera tenbsp;pli Dei tuijdabis de regaligazophylacioxumnbsp;volueris cum fratribus tuis facere auro 8c ar-gento,perfice lècundû voluntate Domini.Etnbsp;ego quidé rex Artaxerxes praecepi cuftodibusnbsp;thelaurorum Syriæ 8c Phœnicisj vt quaecun-que Icriplerit ElHras lacerdos , amp; ledor legisnbsp;Dominijdi^igérer detur ei vfq; ad argenti ta-lenta cetum^nmiliter 8c auri;8c vlq; adfrumenbsp;ti modios cetum,8c vini amphoras cétum, 8cnbsp;alia quaecunq; abundant fine taxatione. Omnbsp;nia lecundum legé Dei fiant Deo altifsimOjnbsp;ne forte exurgat ira in regno régis, 8c filij^ amp;nbsp;filiorum cius. V obis autê dicitur^ vt omnibus


lacerdotibus ScLeuitis, 8c lacris cantoribus, 8c{eruis templi, 8c Icribis rempli huius nullîinbsp;tributum, neque vllaaha indiftioirrogstur,nbsp;ncc habeatquilquam poteftatem obijcere eisnbsp;quicquam.Tu autem Eldra lecundum lapien Cnbsp;tiam Dei conftitue iudices 8c arbitres in to-ta Syria 8c Phœnice:8c omnes qui legem Deinbsp;tui no nouerunt,doce;vt quotquot tranfgrefnbsp;fi fuerint legé, diligenter pleftantur fine mornbsp;te,fiue cruciatu,fiue etiam pecuniæ multationbsp;ne vel abduâione.Et dixit Eflras Icriba, Be-nedieftus Deus patrum noftrorum, qui déditnbsp;hanc voluntatem in cor régis, clarificare do-mum fuam qux eft in Ierulalem,8c mehononbsp;rificauitin cólpeótu régis,8c confiliariorum,nbsp;8c amicorum, amp; purpuratorum eins. 8c egonbsp;conftans animo fiuftus fum lecundum opitunbsp;lationem Domini Dei mei,8ccongregauiexnbsp;Ilfael viroSjVC fimul afcenderét mecû. llEt hi‘-Eflt;lr.8.anbsp;funt præpofiti lecundum fuas patrias,8c prinnbsp;cipatus portionalcs corum qui mecum alcennbsp;derunt de Babylonia in regno Artaxerxis. Etnbsp;ex filijs Phares,Gerlomus:ex filijä Siemarith,nbsp;Amenus : filiorû Dauid, Acchusfilius Sceci-liæ.-cx filijs Phares,Zacharias,8c cu eo reuerfi -hint viri cétum quinquaginta:ex filijs duótonbsp;ris Moabilionis Zaraei,8ccum ipfo viri ducenbsp;ti quinquaginta:ex filijs Zachues, lechoniasnbsp;Zechoeli:8c cum ipfo viri duceti quinquaginnbsp;ta:ex filijs Sala,Maafias Gotholiae,Sc cum ip-lo viri Icptuaginta.-ex filijs Saphatiæ, Zarias,nbsp;Micheli, amp; cum ipfo viri oAoginta : ex filijsnbsp;lob, Abdias leheli, 8c cum ipfo viri ducentinbsp;duodecim:ex filijs Baniac,Salimoth, filius Ionbsp;làphiæ, 8c cum ipfo viri centum fexaginta.-exnbsp;filijs Beer, Zacharias Bcbei, 8c cum iplo virinbsp;ducentioélo: cx filijs Ezead,Iohanes Ecceta,nbsp;8c cum ipfo viri centum decem:ex filijs Ado-nicaipfis poftremis, 8chæcfiint nominaeo-rum,Èliphalâ,filius Gpbel,8c Semeias,8c cumnbsp;ipfo viri lèptuaginta.Etcógregaui cos ad flunbsp;Ilium qui dicitur Thia, amp; metati fuimus illicnbsp;triduo,8c recognoui eos. Et ex filijs facerdo-tum 8c Leuitarum no inueni illic.Et mifi ad qnbsp;Eleazarü ,8c Eccel5,8cMafinan,8c Maloban,nbsp;8c Enaath.a, 8c Samea, Sc Ioribum,Natha,En-uaga,Zachariam,8c Mololamum ipfos duétonbsp;res 8c peritos: 8c dixi eis vt veniret ad Loddefi,nbsp;qui erat apud locum gazophylacij.Et mandanbsp;ui eis vtdicerétLoddeo 8c fratribus eius,8cilnbsp;lis qui erâtin gazophylacio,vtmitterét nobisnbsp;eos qui lacerdotio fungerentur in domo Donbsp;mini Dei noftri,8c adduxerût nobis lècundûnbsp;manu valida Domini Dei noftri viros peritos: ex filijs Moholi,filij Lcui,filij Ilrael, Se-bebian,8c filios 8c ffatres,qui erant decé 8c o-do-.Asbiam 8c Amin ex filijs filiorum Ghananbsp;nxi, 8c filij corum viri viginti. Et ex his quinbsp;templo

Z

-ocr page 414-

Efdre

tcmploferuieîjant^quos dédit Dauid principes adoperationéLeuitis templo fèruinbsp;enriû ducêti viginti. Omnia nominanbsp;ca ta funt in fcripturis. Et voui illic ieiuniumnbsp;iuucnibus in confpedu Dei, vt quærerem abnbsp;eo bonum iter nobis j amp; qui nobiicum étant,nbsp;amp; filijs,amp; pecoribus propter infîdias. Erubuinbsp;enim petere à regc pedites amp; équités in corai-tatu, tutelæ gratia contra aduerfàrios noftros.nbsp;Diximus enim régi, quoniam virtus Domininbsp;erit cum eis qui inquirût eum in omni aiFedu.nbsp;Et iterum deprecati fiimus Dominum Dcumnbsp;noftrum fecudumhxc: quem Scpropitium hanbsp;buimus, 8c compotes fadifiimus Deonoftro.nbsp;Et fèparaui ex pLebis præpofitis, amp; fàcerdoti-bus têpliviros duodecim,Sc Sedebiâ,8c A.fàn-nam,amp; cum eis ex fratribus eorum viros decê.nbsp;Sc appendi eis aurum amp; argentû amp; vafàfaccr-dotalia domus Dei noftri,quæ donaucrat rex,nbsp;amp; cofiliarij eius,amp; principes, amp; omnis lirael.

E Etcum appendiflem, tradidiargenti talenta centum quinquaginta,amp; vafà argcntca talen-torum centum, amp; auri talenta centum, amp; va-forum aureorumfèptiesviginti, Scrafaærcanbsp;de bono æramento fplendentia,duodccim,au-ri fpeciem reddentia:amp; dixi eis, Et vos fàndinbsp;cftis Domino, amp; vafà funt fànéla, amp; aurum,nbsp;amp; argentum votum efl Domino Deopatrûnbsp;noftrorû.Vigilate 8c cuftodite,donee trada-tis ex plebis præpofitis,8c ficerdotibus,8c Le-uitis, amp; principibus ciuitatum Ifrael in leru-fàlé, in paftophorio domus Dei noftri. Et hinbsp;qui fufceperût fàcerdotes 8c Leuitæ aurum 8cnbsp;argentû 8c vafà,intuleruntin lerufàlem in té-plû Domini.Et promouimus à fluuio Thia,nbsp;die duodecima raefis primfvfquequo introiuinbsp;mus in lerufàlera. Et cum fadus fuiflêt terti-us dies,quartaautem die ponderatura aurum,nbsp;8c argentum traditum eftindomo Domininbsp;Dei noftri Marimoth filio lori facerdoti : 8cnbsp;cum ipfoerat Eleazar filius Phinees: 8cerantnbsp;cum ipfis lofàdus filius lefu , 8c Medias, 8cnbsp;Banni filius Leuitat ad numerum,8cad podusnbsp;vniuerfa.Et feriptum eft pondus ipforum ea-dem hora. Quiautem veneruntcxcaptiuita-te, obtulerunt facrificiû Domino Deo Ifrael,nbsp;tauros duodecim pro omni Ifrael, arietes oftonbsp;gintafex, agnos feptuagintaduos, hircospronbsp;peccato duodecim,8cpro làlute vaccas duode-çim,omnia in fàcrificium Domini.Et relege-runt præcepta regis regalibus difpéfàtoribus,nbsp;8c fubregulis Cœlefÿriæ, 8c Phœnicis ; 8c ho-norificaneruntgenté,8c templû Domini. Etnbsp;confiimmatis his, accefleruntad meprxpofi-•Efdr.p.a. ri,dicentes,!INon fègregauerunt genus Ifrael,

E 8c principes, 8c fàcerdotes, 8c Leuitæ,8calieni genæ gentes, 8c nationes terræimmunditiasnbsp;fuas à Chananæis 8c Hethæis ôc Pherezæis, 8cnbsp;ni.

Icbuzæis ScMoabitis ScAegyptijsScIdumaris. coniundi enim funt filiabus eorum 8c ipfî, amp;nbsp;filij eorum .• 8cniiftum eft fernen fanduma-lienigenis gentibus terræ:8c participes erantnbsp;præpofiti, 8c magiftratus iniquitatis eius abnbsp;initio ipfius regni. Et mox vt audiui ifta,connbsp;feidi veftimenta 8c fàcram tunicam ; 8c lace-rans capillos capitis 8c barbam, fedi dolens 8Cnbsp;mœftus.Et conuenerunt quotquot tune mo-uebantiir in verboDomini Deilfiael ad menbsp;lugentem fuper iniquitatem iftam, 8c fède-bam triftis vfque ad fàcrificium vefjjertinum.nbsp;Et confiirgens àieiunio, confeifîa habens veftimenta 8cfàcram tunicam, ingeniculans,nbsp;8c extendens manus ad Dominum dicebant.nbsp;Domineconfufus fum, 8creueritus fum antenbsp;faciem tuam. Pcccata enim noftra multiplicanbsp;ta funt fuper capita noftra, 8c iniquitates no-ftræ exaltatæ funt vfque ad cœlum, quoniamnbsp;à temporibus patrum noftrorû fumus in ma«nbsp;gno peccato vfque ad diem hune. Et propternbsp;pcccatanoftra, 8c patrumnoftrorumfumusnbsp;traditi cum fratribus noftris,8ccum fàcerdotinbsp;bus noftris regibus terræin gladium 8c capti-uitatem,8c deprecationem cumeonfufionenbsp;vfquein hodiernum diem.Etnuncquantumnbsp;eft hoc quod contigit nobis mifèricordia absnbsp;teDomineDeus, 8crclinquenobisradieem, ,nbsp;Benomen in locum fàndificationis tuæ,de-tegereluminare noftrum in domo Dominïnbsp;Dei noftrijdare nobis cibum in omni tempore fer ui tu tis noftræ. Et cum fèruiremus, nonnbsp;fuimus derelidi.à Domino Deonoftro; fëdnbsp;conftituit nos in gratia, ponens nobis regesnbsp;Perfàrum dare cibum, 8c clarificare templumnbsp;Domini Deinoftri,8c ædificare defèrta Sion,nbsp;darc nobis ftabilitatem in Iudæa8c lerufàlc.nbsp;Etnunequid dicimiis Domine habetes hiEdnbsp;Trafgrefsi enim fumus præcept.a tua, quæ dc-difti in manus puerorum tuorum prophetarum,dicens,Quoniam terra^ in quaintroiftisnbsp;pofiidere hæreditaté eius,terrapollutaeft co-inquinationibusalicnigenarum terræ , 8c im-munditiæ illorû repleuerunt earn totâimmûquot;nbsp;ditia fila. Etnunefilias veftras noncôiungetisnbsp;filijseorum, 8cfilias eoru non accipietis filij®nbsp;veftris, 8c no inquiretispacem habere cû db®nbsp;omni tépore,vt inualefcentes manducetis optima terræ, 8c hæreditaté diftribuatis filijs ve*nbsp;ftris vfq; in æuum.Et quæ contingunt nobisgt;nbsp;oninia fiunt propter opera noftra maligna, 8Cnbsp;magna peccata noftra.Et dediftî nobis talemnbsp;radicé, 8c rurfum reuerfi fumus trafgredi leginnbsp;ma tua,vti comifeeremur immunditiæ aliem*nbsp;genarum gentiû terræ huius. Nonne irafceri*nbsp;nobis perdere nos,quoad vfq; no relinquatig^nbsp;radix 8c nomen noftrum ? Domine Deus I '•nbsp;rael verax es. Derelida eft enim radix vfqu®nbsp;in ho-


-ocr page 415-

Efdre III.

in hodiernum diem.Ecce^nunc fiimus in co- amp; indices, vfquequo foluant ira Domini negorij huius.Ionathas ante filius Ezeli^ amp; Ozi as Thecam fnfccperuntfccundn liæc;amp;Bofbnbsp;ramiis,amp; Leuis, Sc Sabbathæus fimulcoope-rati fimtcum illis.Etfteteruntfècundumhæcnbsp;omnia vniuerfi qui erat excaptiuitate.Et ele- Cnbsp;git fibi viros Efdras lacerdos principes mag-nos depatribus eorum fecundum nomina: Scnbsp;confederunt nouilunio menfis decimi examinbsp;nare negotium iftud.Et dcterrairtatum eftlle,nbsp;viris qui habebant vxores alienigenas, vlquenbsp;ad neomeniam primi menfis : Sc inuenti funtnbsp;ex facerdotibus permifti qui habebant alieni-genas vxores.Ex filijslefii filij loledec. Sc franbsp;tribus eius:MafèaSj8c Eliozerus,Sc loribuSjScnbsp;loadeus, Sciniecerunt mantis vt expellerentnbsp;vxores fuas: Sc ad litandum in exorätionearienbsp;tem pro ignorantia fua . Sc ex filijs Semmeri;nbsp;M aleas ScEfles Sc leelech Azarias. Sc ex filijsnbsp;Fofere:Limofias,Hifmaenis,8cNathanee,Iufnbsp;fio,Reddus,8c Tahas.Sc exLeuitis,Iorabdus,nbsp;Sc ScmciSjSc Colnis,8cCa]itas, 8cFaâ:eas,8cnbsp;ColuaSjSc Elionas.Sc ex lacris catoribuSjElianbsp;fibjZaccarus.ScexoftiarijSjSalumuSjScTolbajjnbsp;banes.Sc ex Iffaehex filijs Foro,Ozij8c Reminbsp;as Sc Geddias Sc Melchias Sc Michelus, Elea-zarus Sc lammebias Sc Bannas-.Scex filijs Iolanbsp;mâ-.Chamas Sc Zacharias Sc lezrelus. Sc lod-dius Sc Erimoth Sc Helias. Sc ex filijs Zatho-imiEliadas Sc Liafiimus,Zochias ScLarimothnbsp;Sc Zabdis Sc Tebedias.Sc ex filijs Zebes:Iohânbsp;nes Sc Amanias Sc Zabdias Sc Emeus. Sc ex finbsp;lijs Bani.- Olamus ScMaluchus Sc leddeus 8cnbsp;lafubSc Azabus Sc lerimoth.Scex filijs Addin;nbsp;Naathus ScMoofias Sc Galeus 8cRaanas,Maanbsp;feas, Mathathias Sc Befèel Sc Bonnus Sc Ma-nafl'es.Sc ex filijs NuaezNoneas Sc Afeas ScMelnbsp;chias Sc Sameas Sc Simó,Ben-iamin ScMal-chus Sc Marras. Sc ex filijs Afom ; Carianeus,nbsp;Mathathias Sc Bannus Sc Eliphalach Sc Ma-nafles Sc Semei.Sc ex filijs Banni: leremias Scnbsp;Moadias Sc Abramus Sc lohel Sc Baneas ScPe-lias Sc lonas Sc Marimoth Sc Eliafib Sc Mathanbsp;neus Sc Eliafis Sc Orizas Sc Dielus Sc Semc-dius Sc Zambris Sc lofêphus.Sc ex filijs Nobei:nbsp;Idelus Sc Mathathias Sc Sabadus 8c Zccheda,nbsp;Sedmi Sc leflèi, Baneas : omnes ifti coniuxe-Enbsp;runt fibi vxores alienigenas,8c dimilèrunt easnbsp;cum filijs.EtinhabitaueruntGcerdotes Sc Lenbsp;uitaïiSc qui erant ex Iffael in lerulalem, Sc innbsp;tota vna regione nouilunio menfis leptimi.nbsp;Et erant filij Ilfael in commorationibus fuis.nbsp;Et congregata eft omnis multitudo fimul innbsp;aream,quaî eft ab oriente portæ làcræ: Sc dixenbsp;runt Efdræ potifici, Sc lelt;ftori,vt affèrret legênbsp;Moyfîjquæ tradita eft à Domino Deo IlfaeL

*77

Ipcdutuoin iniquitatibus noftris. Non eft *‘^Q.io.a enim adhuc ftareante te in his.llEtcùm ado-rando confiteretur Efdras flcns,humi proftranbsp;tus ante templum, congregati funt ante eumnbsp;ex lerufàlem turba magna valde, vin Sc mulienbsp;res Sciuuencs Sc iuuenculæ. Flctus enim eratnbsp;magnus inipfà multitudine. Etcû clamaflet,nbsp;lecnonias leheli ex filijs Iffael, dixit Efdræ,nbsp;Nos in Dominum peccauimus, quôd collocanbsp;uimus nobis in matrimoniura mulieres alic-nigenas ex gétibus terræ.Et nunc es fuper omnbsp;nemlffael,lnhis ergo fitiufiurandumàDo-mino expeUere omnes vxores noftras quæ exnbsp;alienigcnis funt cum filijs earum . Sicut tibinbsp;decretum eft à maioribus fècundum legé D o-mini exurgcns explica.Ad te enim fpeélat ne-gotiumjSc nos tecum fumus. viriliter fac. Etnbsp;exurgens Efdras adiurauit principes fàcerdo-tum Sc Leuitas,8c omnem Ifi-ael facere fècunnbsp;dum hxCjSc iurauerunt.

5. Jubmtur abijcere'vxores aîicmgenas atm filijs , amp; reeenjentur qui exfiacerdotibus ac Le-uitü iun^i tilts erant. Efdras legit legem do-mini (Qram populo i quibwpera^is iubetur ad propria digrcfiijetum diem agant,nbsp;CAP. IX.

’•ïfd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exurgens Efdras ab ante atrium tem

H pli^abijtin paftophorium lonathæ filij ^Nafâbi, Sc hofpitatus illic non guftauitnbsp;panem,nec aquambibit fiiper iniquitaté mulnbsp;titudinis. Et fada eft prædicatio in omni lu-dæa. Sein lerufàlem omnibus qui erat ex capnbsp;tiuitatein lerufàlemc5gregati,vr qnicunquenbsp;non occurrent biduo vel triduo dieifècundunbsp;indicium afsidentifi fcniorum,tollerentur fa-cultates fuXjScipfèalienus iudicaretur à mulnbsp;titudine captiuitatis.Et cogregati fiint omnesnbsp;qui erant ex tribu luda, Sc Ben-iamin in tribus diebus in lerufàlem. hic méfis eft nonus,nbsp;dies menfis vicefimus. Et fèdit omnis multitudo in area rempli trementes propter hyeménbsp;prxfèntem. Et exurgens Efdras dixit illisVosnbsp;inique feciftis collocantes vobis in matrimo-nium vxores alienigenas,vt adderetis ad pec-B cata Iffael .Etnunc date confefsioné, Sc magnbsp;nificentiam Domino Deo patrum noftrorû:nbsp;Sc perficite voluntaté ipfius, Sc difeediteà gennbsp;tibus terræ.Sca^ vxoribus alienigenis.EtcIa-mauit omnis multitudo, Sc dixerût voce ma-gna,Sicut dixifti,faciemus.Sed quoniam mulnbsp;titudo m^gna eft, Sc tempus hybernum,Sc nonbsp;pofTumusinfubfidiati ftare: Schoc opus nonnbsp;eft nobis vnius diei,neque bidui:multû enimnbsp;mhis peccauimus:ftentpræpofiti multitudi-nis, 5c oés qui nobifeum inhabitant, Sequot- nbsp;quot habent vxores apud fè alienigenas,8c af Et attulit Efdras pontifex legem omni mul-fiftätaccepto tépore exomniloco presbyteri, titudini eorum à viro vfquead mulierem, Scnbsp;Z omnibus

1^

-ocr page 416-

EfdrcIIII.

omnibus ûcerdotibus audire legem nouilu-nio mcnlïsfcptimi.Eclegcbatin arca^quæ eft ante facram portam rempli, à prima luce vf-quead velperam coram viris amp; rnulieribus.nbsp;F Et dederunt omnes fènfum ad legem. Et ftc-tit Efdras làccrdos, 8élelt;âor legis fuper lig-neum tribunal quod fabricatuin erat. Etfte-terunt adeû Mathatbias, amp; Samus^Ananias,nbsp;Azarias, Vrias,Ezechias J amp; Ballàmus ad dex-teram.-ßc ad finiftram Faldeus,Mi(àel, Malachias, Abu fthas ,Sabus, Nabadias, Sc Zacha-rias.Et aflumpfit Efdras librum coram omninbsp;multitudine: præfidebatenim in gloria in conbsp;fpeólu omnium.Et cum abfoluiflet legem,o-nines ereâi fteterunt: 8c benedixit Efdras Donbsp;minum Deum alriftimum, Deum Sabaothnbsp;omnipotentem.Etrelponditomnispopulus,nbsp;Amen.Etcleuatis ftirfum manibus procidennbsp;tes in terram,adorauerunt Dominum. lefusnbsp;amp;Banaeus ScSarebias 8c laddimus 8c Accu-bus amp; Sabbathxus ScCalithes amp; Azarias 8cnbsp;loradus 8c Ananias 8c Philias Leuîtæ,quinbsp;cebant lègem Domini, 8c in multitudineU'nbsp;gebaut legem Domini, 8c præferebant fîngwnbsp;ii eos,qui intelligebant ledionemiEt dixitnbsp;tharathes Efdræ pontifici, 8clelt;ftori,8c Leui-tis,qui docebant multitudinem, dicens,Diesnbsp;hic lànélus eft Domino. Et oés flebant, cuiunbsp;audiflentjlegé,gt;Etdixit Efdras’, Digrcfsier-go manducate pinguifsima quæq; ,8c bibitenbsp;dulcißima quæq;, 8c mittite munera his quinbsp;nonhabent. Sandusenim eft hic dies Dominbsp;ni,8c nolite mœfti eflè.Dominus enim clarifînbsp;cabit vos. Et Leuitædenuntiabatin publiconbsp;omnibus,dicenteSjDies hic finâus eft,noli-te mœfti efîè . Et abierunt omnes manduca-re,8c bibere,8c epulari,8c dare munera his quinbsp;non habebànt, vt epularentur, Magnihce e-nira ftint exaltati verbis quibus edodi funt.nbsp;Et congregati funt vniuerfî in lerufàlem celebrate lætitiamjfècundum teftamentum Donbsp;miniDeilftael.


Liber Efdre quarru s.

5. ^dittîtur Efdrasa T)onnno multa ingrate ludai} exhiîta lenefiàa exprobraturM.

CAP. I.

Iber Efdræ prophete fècû dus, hlij Sarei,hlij Azarei,lîlij Helnbsp;ciæ,filij Sadaniæ,filij Sadoch,nbsp;filij Achitob, filij Achiæ, fîlijnbsp;Phinees, filij Heli, filij Ame-

riæ, filij Afîei, filij Marimoth, filij Arna, filij Oziæ,filij Borirh,filij Abifei,filij Phinees,fi-lij Eleazar,filij Aaron ex tribu Leui, qui fuitnbsp;captiuus in regione Medorum, in regno Artanbsp;xerxis regis Perfàrum.Et fiidû eft verbum Donbsp;mini ad me, dicens, Vade, 8cnuntiapopulonbsp;meo facinora ipfbrum, 8c filijseoru iniquita-tes, quas in me admifèrunt, vt nuntient fîlijsnbsp;fîliorum.-quiapeccataparentû ipforum in illis creuerût. Obliti enim mei fàcrificaueruntnbsp;dijs alienis.None ego eduxi cos deTerra-Ae-gypti de domo fèruitutis.’Ipfîautirritauerûtnbsp;me,8cconfiliameafpreuerunt. Tuautem exnbsp;cute comam capitis tui, 8c proijce omnia manbsp;la fuper illos: quoniam non obedierunt leginbsp;g meæ.Populusautemeftindifciplinatus. Vßnbsp;quequO eos fuftinebo,quibus tanta beneficianbsp;contuli? Reges multos propter eos ftibuerti.nbsp;Pharaonem cum pueris fuis,8c omnem exer-citum eius percufii. Oés genres à facie eorumnbsp;perdidi, 8c in oriente prouinciarum duarumnbsp;populos Tyri ôc Sidonis dißipaui, 8c omnes

aduerfàrios eorum interfeci. Tu veto loque-re ad eos,dicens,Hæc dicit Dominus.’Nempc ego vos per mare tranfmeaui, amp; platéas Vobis initio muniras exhibui:ducem vobis dedinbsp;Moyfèn, 8c Aaron fàcerdotem : lucem vobisnbsp;per columnam ignis præftiti,8c magna mira-bilia feci in vobis:vos autem mei obliti eftis,nbsp;dicit Dominus.Hæc dicit Dominus omniponbsp;tens: Coturnix vobis in fîgno fuit, caftra vobis ad tutelamdedi, 8cillicmurmuraftis: 8cnbsp;non triumphaftis in nomine meo de perdi-tione inimicorum veftrorum, fèd adhuc nûcnbsp;vfquemurmuraftis. Vbi funt beneficia, quænbsp;præftiti vobis ? Nonne in defèrto cùm efùri-retis, proclamaftis ad me, dicentes, Vt quidnbsp;nos in defèrtû iftudadduxiftiinterficerenos?nbsp;melius nobis fuerat fèruire Aegyptijs, quantnbsp;mori in defèrto hoc. Ego dolui gemitus ve-ftros,8c dedi vobis manna in efcam. Panem Çnbsp;angelorum manducaftis. Nonne cùm fitire-tis, petram excîdi,8c fluxeruntaquæ in fiiturinbsp;tatc?Propteræftus folijsarborum vos texi.Dinbsp;uifi vobis terras pingues: Chananæos,8cPhenbsp;rezæos, 8c Philifthæos àfacicveftra proieci:nbsp;quid facia vobis adhuCjdicit Dominus? Hæcnbsp;dicitDominus omnipotens ; In delerto cùmnbsp;effetisinfiumine Amorrhæo fitientes,8cblafnbsp;phemantes nomen meum, non ignem vobisnbsp;pro blafj?hemijs dedi, fèd mittens lignum innbsp;aqua,dulce feci flume. Quid tibi facia lacob?nbsp;Noluifti obedire luda.Trasferam mead aliasnbsp;genres, 8c dabo eis nomen mcum, vt cufto-

gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diant

-ocr page 417-

EfdrelIII.

lt;îiânt légitima mea. Qiioniam medereliqui-ftis,amp; ego vos derelinqua. Petentibus vobis à me milencordiamjiion miferebor.Quandonbsp;inuocabitis me^ego nonexaudiam vos.Macunbsp;laftis enim manus veftrasfanguinCj amp; pedesnbsp;veftri impigrifiint ad committenda bomici-dia.Nonquafi medereliquiftis , fèd vofipfosnbsp;dicit Dominus.Hæcdicit Dominus omniponbsp;tens/Nónne ego voi rogauijVt pater filios, ècnbsp;Vt mater filiaSj amp; vt nufrixparuulos (uos, vtnbsp;efletis mihi inpopulumj amp; ego vobisin De-um ; Sc vos mihi infilios, Scego vobis in pa-tre?Ita vos collcgi_, vt gallina pullos fuos fubnbsp;D alas fiias. Modo aute quid faciam vobisfProijnbsp;ciam VOS a facie mea. Oblationem cum mihinbsp;attuleritisjauertam facie meam à vobis.Diesnbsp;enim feftos veftros^Sc neomenias Sc cirunci-fiones repudiaui. Ego mifipueros meos pro-phetas ad voSj quos acceptes interfeciftis, Scnbsp;laniaftis corpora eorum^ quorum lànguinemnbsp;exquiram^dicit Dominus, Hæc dicit Dominus omnipotens : Domus veftra delèrta eft.nbsp;proijciam vos fient ven tus ftipulam, Sc filijnbsp;procreationem non facient.- quoniam mada-tum meumneglexerunt, 8c quod malum eftnbsp;coram me^fecerunt. Trada domos veftrasponbsp;pulo venienti^qui me non audiences credunt:nbsp;quibus fîgna non oftendij facient quæ præcenbsp;pi.Prophetas non viderû t^ 8c mem orabunturnbsp;iniquitatum eorum.Teftor populi venientisnbsp;gratiam,cuius paruuli exultant cû lætitia,, me plebo filios tuos. Viduam iuftifîca pupillonbsp;non videntes oculis carnalibus^fed ipiritu crenbsp;dentes quæ dixi.Etnûc frater afjsice^ quae gionbsp;ria : Sc vide populum venientem ab oriente^nbsp;quibus dabo ducatû AbrahamjIlàaCjScIacobjnbsp;Sc Ofee, Sc Amos, Sc Michææ, Sc loei, ScAb-diæ Sc Ionæiamp; Naû,8cHabacuc, Sophoniæ,nbsp;AggxijZachariæ, Sc Malachiæ, qui Sc angelus Domini vocatus eft.

5. Synagogafuh figura matris reiiocatur A mailsfitis ad quot;^itam re^iorem.

CkV. ss.

Aec dicit Dominus. Ego eduxi popu |~| lum iftum deferuitute, quibus mada-dedi per pueros meos prophetasnbsp;quos audirenoluerunt, led irrita fecerut meanbsp;conhlia.Mater quæ cos generauit, dicit illis :nbsp;Ite filij,quia ego vidua fum Sc derelida .Edu-caui VOS cum lætitia, Sc amifi vos cum lu6tunbsp;Sc triftitia, quoniam peccaftis coram Domino Deo veftro. Sc quod malum eft coram eonbsp;feciftis.^odo autemquid faciam vobisPEgonbsp;vidua fum Sc derelidta;itefilij,5c petîteà Domino milericordiam. Ego autem te pater te-ftem inuoco fuper matrem filiorum,qui no-luerunt teftamétum meum leruare, vt des eisnbsp;confufionem Sc matrem eorum in direptio-nemj ne generatio eorum fiat. Dilpergantur monte Oreb, vt irem ad Ifraehad quos cùmnbsp;Z a venirem^

in gentes nomina eorum, deleantur à terra: quoniam fpreueruntlacramentum meu . Vænbsp;tibi Afliirjqui ablcddis iniquos penes te.Gensnbsp;mala,memorarequidfecerim Sodomæ 8c Gonbsp;morrhæ, quorû terra iacet in piceis glebis amp;nbsp;aggeribus cinerifu.fic dabo eos, qui me nonnbsp;audieruntjdicitDominus omnipotens.Hæcnbsp;dicit Dominus ad EfilrS_,nuntiapopulo meo,nbsp;quoniam dabo eis regnum lerufiilem, quodnbsp;datums eram Ifiael. Et fumam mihi gloriamnbsp;illorum,Sc dabo eis tabernacula æterna, quænbsp;præparaueram illis. Lignum vitæ erit illis in Bnbsp;odore vnguenti, 8c non laborabunt,neq^ fatinbsp;gabuntur.Ite,8c accipietis. Rogate vobis diesnbsp;paucos, vt immorentur. Tam paratum eft vobis regnum :vigilate. Teftare cœlum 8c terra.nbsp;Contriui enim malum,8c creaui bonum,quianbsp;viuoegodicjitDominus, Mater amplefterenbsp;filios tuoSj educa illos cû lætitia.Sicutcolumnbsp;ba confirma pedes eoruzquoniam teelegi di-citDominus.Etrefufcitabo mortuosde locisnbsp;fuiSjamp; de monumentis educam illos, quonianbsp;cognoui nomen meum in Iftael. Noli timersnbsp;materfiliorum,quoniam te elegi dicit Dominbsp;nus. Mittam tibiadiutorium pueros meos I-laiam 8c Ieremiam,ad quorum confilium fannbsp;dificauij 8c paraui tibi arbores duodecim gra-uatas varijs frult;ftibu?,8c totidem fontes fluennbsp;tes lac Sc mel-.Sc montes immenfos feptem,hanbsp;bentes rofam Sc lilium, in quibus gaudio im-

iudica,egenti da,orphanum tuere, nudum ver fti,confralt;aum 8c debilem cura,claudum irri-dere noli,turare mancum, 8c cæcum ad vifio-nem claritatis meæ admitte. Senem Sc iuue-ncm intra muros tuos ferua ; mortuos vbi in-ueneris fignans commenda fepulchro. Scdabo tibi prima fèfsionem in refurrexione mea.nbsp;Paula Sc quiefee populus meus, quia venietnbsp;requies tua.Nutrix bonanutri filios tuos,connbsp;firrna pedes eorum.Seruos quos tibi dedi,ne-mo ex eis inreriet. cos ego enim requiram denbsp;numero tuo.Noli fatigari. Cùm enim vene- Gnbsp;rit dies, prefluræ Sc anguftiæ, aiij plorabuntnbsp;Sc tri ft es erunt: tu autem hilaris 8c copiofâ e-ris.Zelabunt gentes, Sc nil aduerfus te pote-runt, dicitDominus. Manus meæ tegeht te,nbsp;ne filij tui gehennam videant.Iucundare mater cum filijs tuis, quia ego te eripiam , dicitnbsp;Dominus.Filios tuos dormientes memorare,nbsp;quoniam egoeos educam delateribus terræ^nbsp;Sc milèricordiam cum illis faciam : quoniamnbsp;mifericors fum, dicit Dominus omnipotens.nbsp;Ampledere natos tuos vfque dum venio, 8cnbsp;præftem illis milèricordiam:quoniam exuberant fontes mei,8c gratia mea non deficiet.E-go Eldras præceptum accepi à Domino in

-ocr page 418-

Efdre nil.

'veniré^reprobauerunt me,amp;reipueruiit man datum Domini. Ideocjue vobis dico gentes,nbsp;lt;}U3e auditis amp; intelligitis; Ex peda te paftorcnbsp;veftrum^requiem æternitatis dabit vobis;quonbsp;niam in proximo eft iUe qui in fine fcculi adnbsp;ueniet.Paratieftoteadpræmia régni^quia luxnbsp;perpétua lucebit vobis per æternitateni répons.Fugite vmbrâ fcculi huius:accipite iucun-ditatem gloria: veftræ.Ego teftor palàm fâluanbsp;JJ toremmeum.Commendatum donum accipinbsp;te amp; iucundamini, gratias agentes ei qui vosnbsp;adcœleftia régna vocauit.Surgitejamp; ftate, amp;nbsp;videtenumerum fignatorum in couiuio Do-mini. Qui fè de vmbra fèculi tyanftulerunt,nbsp;Iplendidas tunicas à Domino acceperunt.Renbsp;cipe Sion numerum tuum^ßc conclude candinbsp;datos tuos qui legem Domini compleuerût.nbsp;Fiiiorum tuorum quos optabas plenus eft nunbsp;merus.Roga imperium Domini j vtfandifi-eetur populus tuus qui vocatus eft ab initip.nbsp;Ego Efdras vidi in monte Sion turbam mag-nam^quanumerare nonpotui^Scomnes can-ticis collaudabant Dominum.Et in medio e-orum eratiuuenis ftatura celfus , eminentiornbsp;omnibus illis^Sc fingulis eorum capitibus imnbsp;ponebat coronaSj amp; magis exaltabatur. Egonbsp;autemmiraculo tenebar.Tunc interrogauinbsp;angelumj amp;dixi, Qm funt hi Domine ? Qmnbsp;refpondenSjdixitmihijHifunt qui mortalemnbsp;tunicam depofueruntjamp;immortalem fump-fèrunt,amp; confcfsi funt nomen Dei.Modo conbsp;ronanturjSe accipifitpalmas. Et dixi angelo,nbsp;111e iuuenis quis eft,qui eis coronas imponit,nbsp;amp; palmas in manus tradit? Etrefpondensdixit mihi.Ipfè eft filius Def quem in fêculo conbsp;feßilunt : ego autem magnificareeos cœpi,nbsp;qui fortiter pro nomine Domini fteterunt.nbsp;Tunc dixit mihi angelus,Vade,annuntia populo meo, qualia Sc quanta mirabilia Domini Dei vidifti.

5. In omnibus Alapoßeris maxime in genti lus infidflibus abundat mahtia.

CAP. III.

A Nno tricefimo ruinæ ciuitatis cram in Babylone, amp; conturbatus fum fu-per cubiculo meo recumbens, co-gitationes meæ afeendebant fupcr cor meum;nbsp;quoniam vidi defertionem Sion, amp; abundannbsp;tiam corum qui habitabant in Babylone. amp;nbsp;ventilatus eftfpiritus meus valde_,amp; cœpi lo-qui ad Altißimum verba timorata,amp; dixi, Onbsp;dominatorDomine,tudixifti ab initio,quannbsp;do plantafti terram,amp; hoc lblus,amp; imperaftinbsp;populo,amp; dedifti Adam corpus mortufi .‘fednbsp;amp; ipfum figmentum manuum tuarum erat,nbsp;amp; infufriafti in eumfpiritû vitae, Sefadus eftnbsp;vines coram te, amp; induxifti eum in paradifo,nbsp;quern platauerat dextera tua antequam terranbsp;aduentaret.Et huic maiidafti diligcrc via tu-am, Sepraeteriniteam, Seftatiminftituiftiinnbsp;'eo’morte,8cin nationibus eius,8cnatas funtnbsp;géteSjôc tribus,8cpopuli, Sccognationesquanbsp;rum non eft numerus.Et ambulauit vnaquaînbsp;quegens in voluntate fua,8c mira agebant conbsp;ram te,8c fpernebant prxeepta tua. Iterura aunbsp;tern in tempore induxifti diluuium fuper in-habitantesfeculum,8cperdidiftieos.Et fadfi ßnbsp;eft in vnoquoque eorum,ficut Ada; mori,ficnbsp;his diluuium . Dereliquifti ante vnum ex hisnbsp;Noe cum domo fiia, 8cex eo iufti omnes. Etnbsp;faÄum eft, cum cœpifTent multiplicari, quinbsp;habitabant fuper terram,8c multiplicaueruntnbsp;filios,8c populos,8c gentes multas;8ccœperfitnbsp;iterate) impietatem facere plus quam priores.nbsp;Et faAum eft , cum iniquitatem facerent coram te, elegifti tibi virum ex his cui nomennbsp;erat Abraham. Et dilexifti eum, 8c demon-ftrafti ci foli voluntatem tuam;8c difpofuiftinbsp;ei teftamentum xternum, 8c dixifti ei vtnonnbsp;vnquam derelinqueres fernen eius.Et dediftinbsp;ei Ifaac,8clfaac dedifti lacob 8c Efau. Et fc-gregafti tibi lacob, Efau autem feparafti. Etnbsp;faAus eft lacob in multitudinemagna.Etfa-Aum eft cum educcres lemen eins ex Aegyp-to, adduxifti fuper montem Sina.Etinclina- Cnbsp;fti cœlos, 8c ftatuifti terram, 8c commoiiiftinbsp;orbem,Sc tremere fecifti abyfloSjSc conturbanbsp;fti leculum, 8c tranfijt gloria tua portas quatuor ignis 8c terræmotus, 8cfpiritus 8c gelu,nbsp;vt dares lemini lacoblegem,8c generation! Ifnbsp;rael diligentiam. Et non abftulifti ab eis cornbsp;malignfi,vt facerct lex tuain eis friiAfi . Cornbsp;enim malignfi baiulans primus Adam tranf-greffus 8c viAus eft , fed 8c omnes qui de eonbsp;nati funt. Et faAa eft permanens infirmitas.nbsp;Sc lex cum corde populi, cum malignitate ranbsp;diciSj8cdifceßit quodbonfi eft,8c manfit manbsp;lignum.Et tranfierunt tempora, 8c fini ti funtnbsp;anni:8cfufcicafti tibi feruumnomineDauid,nbsp;8c dixifti ei ædificare ciuitatem nominis tui,nbsp;8c ofFerre tibiin eadem thus 8c oblationes.Etnbsp;faAum eft hoc annis multis, 8c dereliquerfitnbsp;qui habitabant ciuitatem, in omnibus facicnnbsp;tes ficut fecit Adam 8c omnes generationesnbsp;ciiis.vtebanturenim Scipficordemaligno.Etnbsp;tradidi fti ciuitatem tuam in manibus inimiconbsp;rum tuorum.Nfiquid meliora faciunt,qui hanbsp;bitant Babylonem.'Et propter hoc dominabi £gt;nbsp;tur Sicn.TaAum eft,cum venifiem hue,8c vinbsp;difiera impietates,quarum non eft'nuraerus;nbsp;8c delinquentes multos viditanima mea hocnbsp;tricefimo anno,8c excefiitcor meum:quonianbsp;vidi quomodo fuftines eos peccates,8c pepernbsp;cifti impie agentibus, 8cperdidifti populumnbsp;tuum,8cconferuaftiinimicos tuos,8c no fig-nificafti.Nihilmemini quomodo debeat dersnbsp;linqui


-ocr page 419-

vt amp; ibi confummeraus nobifmetipfîs aliam regionem.Et faéfus eft cogitatus fyluæ in va-num.venit enim igniSj8cconfumpfit eam.Similiter 8c cogitatus fluétuum maris. ftetite-nim arenajScprohibuiteos . Si enim efTes iudex horum^quem inciperes iu ftificarCjaut quenbsp;condemnarePEt refpondi^8c dixi, Vtique va-nam cogitationécogitauerunt.terraenim data eft fyluæ 8c mari locus portarefludus fuos.nbsp;Et refpondit ad mej8c dixit^Bene tu iudicafti,nbsp;8c quare non iudicafti tibimetipfi ? Quemad-

bus fuis.-fic qui fupcr terram inhabitant j quæ funt fuper terram intelligerc folummodo pofnbsp;funt ; 8c qui fiiper cœlos, quæ fuper altitudi-ncm ccelorum.Et refpondi^8c dixi', Deprecornbsp;te Domine^vt mihi detur fènfus intelligôndi.nbsp;non enim volui interrogate de fuperioribusnbsp;tuisjfèd dehis quæ pertranfeunt per nos quo-ticlie.propter quid Iftaeldatus in opprobriumnbsp;gentibus .• quem dilexifti populum , datlis eftnbsp;tribubus impijs , Sclex patrum noftrorum innbsp;interitum deduda eftj8c difpofitiones fcriptænbsp;nufquam funt : 8c pertranfiuimus de feculo,nbsp;vt iocuftæ^ 8c vita noftra ftupor 8c pauor, 8cnbsp;nec digni fiimus mifèricordiam confèqui.Scdnbsp;quidfaciet nomini fuo quodinuocatum eftnbsp;fuper nosPEtde his interrogaui.Etrefjjonditnbsp;ad mej8c dixit, Si fueris plurimum fcrutatus.

Efdre IIIL

»7?

ïinqui via hæc. Nunquidmeliora facit Baby-lon_,quàm SionPautalia gés cognouit tepræ-ter IfraelPautquæ tribus crcdiderût teftamen-tis tuis,fîcut lacobp Quarum merces non corn parauit, neq; labor frudifîcauit. Pertranfiensnbsp;enim pertranfîui in gcntibuSj 8c vidi abûdan-tes eaSj 8c non memorantes mandatorum tu-orum . Nunc ergo pondera in ftatéra noftrasnbsp;iniquitates, eorum qui habitant in feculo:nbsp;8c non inuenieturnomen tuum,nifi in Iftael.nbsp;Aut quando non peccauerunt in confpedunbsp;tuo.qui habitant terramPaut quæ gens fie ob- modû enim terra fyluæ data eft,8c mare Audinbsp;fèruauit mandata tuaPHos quidem per nominbsp;na inudhies fêruaffe mandata tua, genres autem non inuenies.

S. ^tundztur curioßßrutatortsfrxßimptw^ad-duäis yarijsfimilùudinïbM.

___ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. un.

A 1 '' T refpondit ad me angelus^ qui miffus I’ eft ad mCjCui nomen Vrielj8c dixit mhnbsp;••—^hbExcedens excefsit cor tuum in fêculonbsp;hoc, 8c comprehendere cogitas viam altifsi-mi. Et dixi, Ita Domine meus. Et refjsonditnbsp;mihi,8cdixit. Tres vias mifîus finn oftenderenbsp;tibi,8c tres fimilitudines proponcre coram te;nbsp;de quibus mihi fi renuntiaueris vnam ex his,nbsp;Scego tibidemonftrabo viam quam defj^de-ras videre, 8c docebo te vnde fit cor malignû.nbsp;Et dixi, Loquere Domine meus. Et dixit adnbsp;me, Vade,ponderamihiignispondus,aut me- frequentermiraberis:quoniam feftinansfefti-furamihi natum vend ,'autreuocamihidiem natfèculum pertranfire, 8c non capitportarenbsp;quæ præterijt.Et refpondit8c dixi,Quis nato-rurn poterit facere,vt me interroges de hisPEtnbsp;dixit ad me , Si effem interrogans te, dicens,nbsp;Qwntæ habitationes funt in corde maris,autnbsp;quâtæ venæ funt in principio abyßi,aut quannbsp;tæ venæ funt fuper firmamentum, aut quinbsp;funt exitus paradifi : diceres mihi fortaßisjinnbsp;àbyffum non defeendi, neque in infernumnbsp;adhuc,neque in cœlum vnquam afeendi. nûcnbsp;àùtcm non interrogaui te nifi deigne,8c vente, 8c die,per quem tranfifti, 8c à quibus fepa-fari non potes : 8c no refpondifti mihi de eis.

Et dixit mihi,Tu quæ tuafunt,tecum coado- turn frudum irapietatis generauit : quando lefeentia,non potes cognofcere:8c quomodo fècatæ fuerint fpicæ, quarum non eft nume-poterit vas tuum caperealtißimi viam,8ciam rus, quàm magnam aream incipient facere?nbsp;exterius corrupto feculo intelligerecorrupti- Etrefpondi, 8c dixi, quot;Quomodo, ’8c quandonbsp;ônem euidentem in faciemeaPEt dixi illi,Mc hæcPQuaremodici 8c malianni noftriPEt refnbsp;lius erat nos non elfe, quàm adhuc viuentes pondit ad me, 8c dixit mihi, Non feftines tunbsp;viuereinimpietatibus,8cpati, 8cnonintelli- fuperalfißimum .Tuenim feftinasinaniternbsp;gère de qua re. Et refpondit ad me, 8c dixit, effe fuper ipfum. nam exceffus tuus multus.nbsp;Proficifce»5s profeeäus fum adfyduam ligno- Nonne de his interrogaueruntanimæ iuftornnbsp;rurn campi,amp; cogitauerunt cogitationem,8c inpromptuarijs fiiis,dicentes,Vfquequo fpe-dixerunt,Venitc,8ceamus,8cfaciamus ad ma- ro fiePSequando venietfruétusareæ mercedisnbsp;rcbellum,vt recédât coram nobis,8c faciamus noftræPEt refpondit adea leremielarchange-

5 ncÆis alias fyluas.Et fimiliter fludtus marisSc lus,8c dixit, Quado impletus fueritnumerus ipfi cogitaueruntcogitationem , 8c dixerunt, feminum in vobis, quoniam in ftatéra pon- Hnbsp;Venite alcendentes,debellemus fyluas campi, derauit lèculum,8c menfura menfurauit tem-Z 5 pora.

quæ in futuris temporibus iuftis repromifla lunt: quoniam plenum ininftitia eft fèculuninbsp;hoc amp; infirmitatibiis.De quibus autem internbsp;rogaSjdicam; leminatum enim eft malnm 8c.nbsp;necdumvenitdeftrudio ipfius.Si ergo nonnbsp;inuerftim fuerit quod fèminatum eft 8c difcefnbsp;feritlocusvbi lèminatu eft malum^no venietnbsp;vbi feminatum eft bonum.Q^oniam gramennbsp;fèminis mali feminatum eft in corde Adam abnbsp;initio;8c quantum impietatisgenerauitvfquenbsp;nunCjSc générâtvfquecùm veniat area?Aeftinbsp;ma autem apud te gramen mali fèminis^quan

-ocr page 420-

Efdrc un

porà, 8c numero numerauit tempora, 8cnon commigrationem facient; 8cmare Sodomitf commouit, nec cxcitauit vfquedumimplea- cumpiftes reijciet,8c dabit vocem nolt;3:u,quanbsp;turprœdiéla menfura.Et refpondi,amp;dixi, Onbsp;Dominator Domine,lèd 8c nos omnes pleninbsp;fumus impictatc.Et ne forte propter nos nonnbsp;impleantur iuftorum arex, propter peccatanbsp;inhâbitantium fuper terrain. Et refpondit adnbsp;me,8cdixit, Vade, 8cinterroga prægnantem,nbsp;fiquando impleuerit nouem menlès fuos,ad-huc poterie matrixeius retinere partum in le-metiplà? Et dixi,Non poteft Domine. Et dixit ad me,In inferno promptuaria animarumnbsp;matrici aftirailata fiint. Qiiemadmodum e-nim illafeftinatquæ parit,effugere neeeßita-tem partus : fie 8c hæc feftinat reddere ea quænbsp;commendata lunt. Ab initio tibi demonftra-bitur de his qux concupilcis videre.Et refponnbsp;fti,8cdixi.Si inuenigratiam anteoculos tiios,nbsp;8c fi poßibileeft,8c fi idoneus fum, demon-ftra mihijfi plulquam prxteritum fit habet vcnbsp;nire,autplura pertranfieruntfupra quàm futurum eft. Quid pertranfîuit,lcio:quid autemnbsp;futurum fitJgnoro.Et dixit ad me, Sta fupernbsp;dexteram parte, Scdemonftrabo tibi interprenbsp;tationem fimilitudinis.Etfteti,8c vidi:8ceccenbsp;fornax ardés tranfijtcoram me. 8c fadum eft,nbsp;cùm tranfiret flamma, vidi : amp; ecce fuperauitnbsp;fumus.Poft hæc tranfijtcoram menubes ple-naaquæ,8c immifît pluuiam impetu multam.nbsp;8ccùm tranfiflèt impetus pluuiæ, fuperaue-runt in ea guttx.Et dixit ad me, Cogita tibi,nbsp;ficutcreftitpluuiaamplius quàm guttæ, 8cnbsp;igriis quàm fumus:fic luperabundauit quæ non appropies ad me.Etaudiuit,vtdixi: 8c renbsp;tranfiuit menfiira. Superaueruntautem gut- ceßita me.8c ego ieiunaui diebusfèptem vlu-tæ,8c fumus;8c oraui,8c dixi, Putas viuo vlq; lans 8cplorans,ficut mihi mandauit Vrielan-in diebus illisFvel quid erit in diebus illis?Ref-ponditadme, 8cdixitj Defignis,dequibusnbsp;me interrogas,ex parte polTum tibi dicere: denbsp;vita autem tua non fum mifius dicere tibi,nbsp;ièd neftio.

S. l^ariaßgna de future re])us Edfra^er ange-lumofienduntur^ro ca^tiunrum/^e m lonfo-laîione.

CAP. V.

A T\E fignisautem;ecce dies-venient,in I Bquibus apprehendentur qui inhabitâtnbsp;terram in cenfii multo: 8c abfconde-

igrationem tacient; ce mare bodomiti-feesreiieiet,8cdabit vocem nodu.qua non nouerant multi. omnes autem audientnbsp;vocem eius, 8c chaos fietper loca multa,8c i§nbsp;nis frequenter remittetur, 8c beftiæ agreftesnbsp;tranfmigrabunt,8c mulieres menftruatæ parient monftra,ôc in dulcibus aquis làlfæ inueninbsp;entur , 8c amici omnes lèmetiplbs expugna-bunt; 8c abftondetur tune lènfiis, Scintelle-dus leparabiturin promptuarium fuum : 8cnbsp;qitóreturà multis, amp; nô inuenictur:8c multinbsp;plicabiturin iuftitia, 8c incontinentiafupernbsp;terram .Etinterrogabit regio proximam fu-am,8c dieet. Nunquid per tepertrâfijt iuftitianbsp;iuftum faciens.^Et hoc negabit.Et crit in illonbsp;tempore,Sc{perabunthomines,8cnonimpe-trabunt;laborabunt,8cnon dirigenturviæco-rum. Hæc figna dicere tibi permifTum eft mi-hi:8c fi oraueris iterum 8cploraueris, fient 8Cnbsp;nûc,8c ieiunaueris lèptem diebus, audies i terato horum maiora . Eteuigilaui, 8c corpus j»nbsp;meum horruit valde:8c anima mea laborauit,nbsp;vt deficeret : 8c tenuit me qui venit angelus,^nbsp;qui loquebatur in me, 8c confortauit me, 8Cnbsp;ftatuit me fuper pedes.Et fadum eft in nodenbsp;fccunda,8c venit ad me Salathiel dux populi,nbsp;8c dixit mihi, Vbi eras?8c quare vultus tuusnbsp;triftis? An nelcis, quonia tibi creditus eft 11^nbsp;raelin regione tranfmigrationis eorumPEx-urge ergo,8c gu fta panem,amp;; non derelinquasnbsp;nos, ficutpaftorgregé fuum in manibus luponbsp;rum malignorum. Et dixi ei, Vade à; me, 8C

gelus. Et fadtuin eft poft dies fèptem, amp; ite-rum cogirationes cordis mei raoleftæ erant mihi valde, amp; refumpfit anima mea ipiritumnbsp;intelledus: amp; iteruni cœpi loqui coram altiß-ftmolêrmoneSjamp;dixi, Dominator Dominenbsp;ex omni ß'lua terræjamp; omnibus arboribus c-ius, elegifti vineam vnicam:amp; ex omni terranbsp;orbiSjClegifti tibifoueam vna.- amp; ex omnibusnbsp;floribus orbisjclegifti tibi lilium vnum: Scex.nbsp;omnibus abyßis maris, replefti tibi riuura V-nû:amp; ex omnibus ædificatis ciuitatibuSj fan*nbsp;difîcaftitibimetipfi Sion;amp;ex omnibus cre*nbsp;tur veritatis via:8c fterilis crit à fide regio : amp; tis volatilibus^nominafti tibi columbam vn^:nbsp;multiplicabitur iniuftitia fuper hanc quam amp; ex omnibus plafinatispecoribusjprouidiftinbsp;ipfètuvides,amp;fuperquamaudiftiolim:amp;e- tibiouem vnam :Sccx omnibus niultiplica-ritimpofitio veftigio quam nunc'vides reg- tispopulis^ acquifiuifti tibi popnium vnum:nbsp;nare regionem,amp;videbunt earn defèrtam . Si amp; ab omnibus probatam legem denaftibuicnbsp;autem tibidederitaltißimus viuerevidebis quem defyderafti populo. EtnuncDomi-poft tertiam tubam , relucefcet fubito loi ne,vt quid tradidifti vnum pluribus? Et pr«-nodu J Scluna ter in die, amp; de ligno languis parafti fiipervnam radicem alias j amp;difper-^nbsp;ftillabitjamp; lapis dabit vocem fuam, amp;populi didiftivnicum tuum in multis:amp;conçulca-coramouebuntur:amp;regnabit,quem nonlpc- ucruntcum, quicontradicebant fponfîoni-rant qui inhabitant fuper terram, amp; volatilia bus tuis, quiquetuis teftamentis non crede-

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bant.

-ocr page 421-

Efdre nil.

t

bäht. Et fi odicns odifti populum tuutn, tuis manibus debet caftigari. Et fadum eft, cùtnnbsp;îocutus eflem fcrraonesjamp; milTus eft: angelusnbsp;ad me^qui ante yenerat ad mepræteritanodCinbsp;amp; dixit rnihijAudime,amp;inftruamte;amp;intennbsp;de mihijamp; adijciam coram te.EtdixiXoque*nbsp;reDomine meus.Et dixit ad me, Valde tu innbsp;exeeflu mentis fadus es pro Iftachan plus di-lexifti eum^quàm qui eum fecit.’Etdixi ad e-üm J Non Domine J fèd dolens Iocutus fura.nbsp;Torqucnt enim me renes mei per omnem honbsp;ram^quærcntem apprehenderefémitam Altif-fimijSc inueftigare partem iudicij eius.Et dixit ad me,Non potes.Et dixi. Quare Domine?nbsp;Ad quid nafcebar, aut quare non ficbat hia-trix matris meæ mihi lèpulchrum^ vtnon vi-derem laborem lacob, 8c defatigationem ge^nbsp;neris Ifi-ael?Et dixit ad me^NumeramihiquÂnbsp;necdum yencrant, 5c collige mihi djlpeflasnbsp;guttas,8c reuirida mihi aridos ftores, 8c aperinbsp;mihi claulapromptuaria^ 8cproduc mihi in-clulôs in eis ftatus^demonftramihi vocis imanbsp;ginenj;8c tuncoftendam tibi laborem^ quemnbsp;rogas viderc . Etdixi gt; Dominator Domine.,nbsp;quis enim eftqui poteft hæclcircjnift qui cûnbsp;hominibus haGitationem non habet? Ego aunbsp;tem inftpiens ; 8c quomodo potero diceredcnbsp;his, quibus me interrogafti.’ Et dixit ad me,nbsp;Quomodo non potesfacere vniim dehis.qua:nbsp;diôlafynt; ftc non poterisinuenireiudiciumnbsp;meû^autin finecharitatem^quapopulo pro-D inifi.EtdixijSed ecccDomine.tupropecs hisnbsp;qui in fînem funt:.5c quid Eaciét.qui ante menbsp;fucruntj aut nos, authi qui po.ft nos?Et dixitnbsp;ad me,Coronæ afsimilabo indicium meû.Si-ciitnon nouißimorü tarditas,lîenecpriorumnbsp;yclocitas. Et refpopdijßc dixi, Nec poteras.fanbsp;cere eos qui faéli funt^Sçquiftint,5cqui futü-ri funt, in ynum yvt eelerius indicium tuumnbsp;oftendas.’Etrelpqnditad me,5cdixit,Non ponbsp;tcft feftinare creatura fuper creatorem, necnbsp;fuftinere (èculum eosqui in eo.ereandi-flintynbsp;in vnû.Et dixi, Quotnodo dixifti lèruo tuo,nbsp;quoniam viuiftenas yiuifîcafti à te creatamnbsp;creaturam in ynurngt;8c.fuftinebat creaturaiponbsp;terit 8c nuncportarepræfentes in vnum.Etnbsp;dixit ad me.Intcrroga man icem mulieris, 8cnbsp;dices ad eanijEt fi pdris,quare per tempus.’Ronbsp;ga ergo earn, vt det dècem ill vnum , Et dixi.nbsp;Non Ytiquepotcrit^ledlècundum tempus.Etnbsp;dixit ad me, Et e’gô .dedi matricem terræ hisnbsp;qui lèmiiftti funt fùpér earn per tempus. Quenbsp;admodum enim'ihfanx'non parit ea, qux fe-num funt:fic ego diipofiii à me creatumfecü-lum.Et interrogaui, 8c dixi, Cura iara dédè-ris mihi viam, loquar coram temam maternbsp;noftra,de qua dixifti mihi,adhuc iuueniscft;nbsp;iam lèneduti appropinquat. Et refpondit ad

me,8c dixit, Interroga earn quae parit,8c dieet tibi.Dices enim ei. Quare quos peperiftfnûcnbsp;non funt fimiles his qui ante te, fèd minoresnbsp;ftatura.’Et dieet tibi amp; ipfà, Alijs funt qui innbsp;iuuentiite virtutis nati funt;8c alij qui fub té-pore ièneélutis déficiente matrice funt nati.nbsp;Coniydera ergo 8c tu,quoniam miriori ftatitnbsp;ra eftis pi æ his qui ante vo5.amp; qui poft vos,nbsp;minori quàm yos,quafi iahi fèneicentescrea-turæ, 8c fortitiidinem iuuentutis prætereun-tes.Et dixi,Rôgo Domine, fi inueni gratiamnbsp;anre;OGulostuos,demoftra lèfuo tuoper quénbsp;vifites creaturam tuam.

5. Dew omniànouit antequAtnfiant nbsp;nbsp;nbsp;oninia ,

treamtpropter hominemomniumq^fines con-fiidcràti CAP. VI.

Et dixit ad inc , Initio terreni orbis, 8c A antequam ftarentexitus ièculi,8cante-quam Ipirarcnt conuentioncs yento-*nbsp;rum,8c antequam Ibnarentvoces tOnitruum,nbsp;8c antequam fplenderent nitores cortifcatio-rtum,8c antequam confirmarenturfundamé-taparadifi,8cantequam viderentur decoriflonbsp;res,8cantequamconfirmarenturmot£fe virtu-tes, 8c antequam colligerentur innumerabilesnbsp;militiæangelorum , amp;antequamextolleren-tur altitudines aeris,8c antequam nominarertnbsp;tur menfurx fîrmamentorùm, 8c antequamnbsp;æftuarent camini in Sio,8c antequam inuefti-garentur præfentes anni,8c antequam abalic-narentur eorum qui mine peccant adinuen-tioneSjSc confignati eftentqui fidera thelàu-rizauerunt:runccogitaui,8c facta funtpermeinbsp;folum,8c non per alium-.Sc finis per me,8c nonbsp;per aliura,Etrefpondi,8c dixi,Quæ eritfèpa-ratio temporum.’autquando prioris finis, 8cnbsp;ièquentis initium?Etdixitad me, Ab Abraham vlque ad Ilâac, quando nati funt ab ednbsp;lacob .8c Elàujmanus lacoib tenebatab initionbsp;calcanéum Eiàu finis enim huius {èculiElàujnbsp;8c principium iequentis lacob. Hominis ma-nusinter calcanéum 8c manum. Aliud nolinbsp;quærere Eldra.Et refpondi,8c dixi.O Dominator Domine,fi inueni gratiam ante oculosnbsp;tuos, oro vt demonftrcs îcruo tuo finem fîg-norum tuorum,quorura partem mihi demô-ftrafti noffte præcedenti.Et refpondit, 8c dixitnbsp;ad me,Surge fuper pedes tuos, Scaudi vocemnbsp;plenißimam fonitus.Eterit ficutcommotio,nbsp;nec comraouebitur locus, in quo ftes fupernbsp;euni. Ideo cùm loquitur, tu non expaueas,nbsp;quoniam de fine verbum 8c fundamentumnbsp;terræ intelligitur,quoniam deipfis fermo tre-milcit 8c commOuetur.fcit enim quoniam fînem eorum oportet commutaii.Et factû eft,nbsp;cu audilTem, furrexifuperpedes meos,5cau-diui, 8c ecce vox loquens, amp; Ibnus eius fientnbsp;Z 4 fonus

-ocr page 422-

Efdre.ini.

aquas, vt pars quaèda fürfutn recedcretjpart VC ró deorlïim maheret.Et tertia cï'ieimperafti â-quis cogregari ih (èptima parte terræ;(cx verónbsp;partes ficcafti,amp; cófèruafti vt ex his fint coranbsp;te miniftrantiafeminata à Deo^Sc ciü ta. Verbum enim tuurn proceßit,amp; opus ftatim debit. Procc flsi t enim fiibito frudu s multitudi-nis immenfiis,amp; concupifcentiæ guftus multiformes, amp; flores coloreimmutabili,amp;odo-res odoraméti inueftigabilis. amp; die tertia hxcnbsp;fada funt. Quarta au tem dieimperafti fieri fi) Dnbsp;lis fplehdorem, luna: lumeiijftellarum difpo-fitionem:amp; imperafti eis, vt delèruirent futunbsp;ro plafinato homini. Quinto autem die dixi-

procrearetanimaliâ, 6c volatilia, amp;pifces ; SiC ita fiebat. aqua muta, amp; fine anima quæ Deinbsp;nutu iubebantur,animalia faciebat, vt ex hoenbsp;mirabilia tua nationes enarrent.Ettunc con--fêruaftiduas animas: nomen vni vocafti Henoch, amp; nomen lecundae vocafti Leuiathan,nbsp;amp; lèparafti eaab alterutro .Non enim potcratnbsp;lêprima par5,vbi erat aqua congregatajCapercnbsp;ea; Et dedifti Henöch vnam parcem,quae fic-cata eft tertio dic,vt habitet in ea vbi font monbsp;tes mille. Leuiathan autem dedifti lèptimamnbsp;partem humidam,amp; fèruafti ea, vt fiat in dc-uorationem quibus vis,amp; quando vis. Sextonbsp;aut die imperafti terræ, vt createt coram te iu-menta,amp; beftias,amp; reptilia : amp;fiiperhis Ada,nbsp;quem conftituifti ducem fuper omnibus fa-dis quæ fecifti,8£ ex eoeducimurnosomnes,nbsp;quemque elegifti populum. Hæc autem omnia dixi coram te Domine, quia propter nosnbsp;creafti Icculum.Refîduas autem gentes ab A-damnatas dixiftieas nileflêjamp;quoniam làli-uæ aftimilatæ fiint, 5c quafi ftillicidium denbsp;valèfimilafti abundantiara eorum.Et nuncnbsp;Domine, ccce.iftæ gentes quæ in nihilum de-putatx funt,cœperuntdominari noftri,ôc.de-uorarc:nos autem popülus tuusquem voca-

Tonus âquarum multarum,8c dixit,Êcce dies veniunt, 6c erit quando appropinquate inci-piara,vt vifîtem habitantes in terra : 5c quando inquirere incipia ab eis qui iniufté nocue-runtiniuftitia fiia, Sc quando fiippleta fucritnbsp;humilitas Sion. 6ccùm fuperfignabicur Iccu-lum quod incipiet pertranfire, hæcfigna fa-ciam, Libri aperiétur ante faciem firmamen--ti,6c omnes videbunt fimul,6c anniculi infànnbsp;tes loquentur vocibus fijis, 6c prægnantesimnbsp;matures parient infantes trium ôc quatuornbsp;menfîum,6c viuent,ôcfufcitabuntur. Etfübi-tôapparebunt feminata loca non fèminata,nbsp;8c plena promptuaria fubitô inuenientur va-cua:8c tuba canet cum fbno, qüam cùm om- fti fèptimæ parti,vbi crat aqua congregata,vtnbsp;nés audièrint, fubitô expauefeent. Et erit innbsp;ill O terapore,debellabunt amici amicos Vt ininbsp;mici,8c expauefeet terra cum his:5c venæ fon-tium ftabunt, 8c non decurrent in horis tribus. 8c erit,omnis qui derelidus fuerit ex omnibus iftis quibus pricdixi tibi,ipfèfàluabitur,nbsp;8c videbit falutare meum, 8c finem fcculi ve-ftri. Et videbunt qui recepti funt homines,nbsp;qui mortem no guftauerunt ànatiuitate fiia,nbsp;6c mutâbitur cor inhabitantium, 8c conuet-tetur in fênfum aliura.Delcbitur enim malû,nbsp;ôc extinguetur dolus. Florebit autem fides,nbsp;ôcvincetur corruptela, Scoftendetur veritasnbsp;quæ fine frudu fuit diebus tantis . Et fadumnbsp;eft cùm loqueretur mihi,8c ecce paulatim in-tuebar fiiper eum ante quem ftabam, 8c dixitnbsp;ad me hæc, Veni tibi oitendere tempus ven-turæ nodis. Si ergo iterum rogaueris, 8c ite-rum ieiunaueris feptem diebus , iterum tibinbsp;renuntiabo horum maiora per diem quàm au

Q diui. Auditaeft enim voxtua apudaltifiimû. vidit enim fortis diredionem tuam , 8cpro-uiditpudicitiamjquamaiuuentutetuahabuinbsp;fti : 8c propter hoc mifit me demonftrare tibi hæc omnia,8c dicere tibizConfide, 8c nolinbsp;timere, 8c noli feftinarecum prioribus tem-poribus cogitate vana,vt nÔ properes à nouif fti primogenitum vnigenitum æmulatoremnbsp;fimis téporibus.Et fadum eft poft hæc, 8c fle tuum, traditi fumus in manibus eorum.*8c finbsp;ui iterû: 8c fimiliter ieiunaui leptem diebus, propter nos creatum eft fêculum, quarc nonnbsp;vtfuppleam tres hebdomadas,quæ didæ funt hæreditatem pofsidemus cum lêculo?VfquC-mihi.Et fadû eft inodauanode, ôc cor meû quo hæc.nbsp;turbabaturiteratô in me, 8c cœpi loqui coramnbsp;Altifsimo.Inflammabaturenim fpiritus meusnbsp;valde,8c animameaanxiabatur,8cdixi,O Donbsp;mine, loques loquutus es ab initio creaturænbsp;in primo die,dicens,Fiat cœlû 8c terra : 8c tuum verbum opus perfedum.Et erat tunc fpiritus, 8c tenebræ circunferebantur,ôc filentiû ,nbsp;fonus vocis hominis nodum cratabs te.Tuncnbsp;dixifti de thefàuris tuis proferrilumen lumi-nofum, quo appareret opus tuum . Et diefe-cundo creafti fpiritû firmament!, 8c imperafti ei Yt diuideret amp; diuifionem faceret inter

triMatwnibtti non perttenittir ^mortaknt 'fîtam: amp; nunc quidet»profundnbsp;^rationes iuflorum^^fi tfctremum aute iudi-cium nihil immutalùur. 'varijsyitijsfuhij^^“nbsp;untß homines,ßd “Dominus efl t^lßcricof^*nbsp;CAP. V n.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5’

Et fadum èft,cùm finiflemloqui verba hxc, miflus eft ad me angelus qui mil-fus fuerat ad me primis nodibuSjôc dixit ad me,furgeEfilra, amp;audi fermoncsquosnbsp;veni loqui ad te.Et dixi,LoquereDcus meus.

-ocr page 423-

Efdre

Et dixit ad trie. Mate polît um eft in fpatio-ß Iöcö,vteftècaltum amp;. imraenfuin: eritau-tem ci introitus in angnfto loco pofitus, vt eflet firriilis£urninibus.Qms cnim volens vonbsp;luerit ingredi marc, amp;videreeum vcl domi-harieiusift non trarifteritanguftüm,inlatitunbsp;dindm quomodo venire poterit? Item aliud,nbsp;Ciuicas eft aidificata,amp;poftcain loco campenbsp;ftri.-eft aocem plena omnium bonorum ; introitus eins anguftus amp;iri præcipiti jîofitus,nbsp;Vccfletà dextfis quidern ignis,à fîniftrisaquanbsp;alta.-fèmitâautem eft vna fbla inter eos pofi-ta, hoc cft interignem 5caquâm , vc non capiat {êmita,niïî Iblutîimodo veftigium hominbsp;nis . Si autem dabitur ciuitas homini inhai-reditatem, ft nunquartiantepöfitum pericu-lum pertranfterit, quomodo accipiet hairedi-tatem ftiam?Et dixi,Sic Domine. Et dixit adnbsp;me,Siceft 6c Ifrael pars.Propter eos enim feci lèc«iû;6c quando trangreïTiis cft Adam cô-ftitutioilcs meas, iudicafum cft quod faétumnbsp;eft. Et fatâifunt introitushuiusfeculiangu-fti, 8c dolentes, amp;laborioft : pauci autem 8cnbsp;niali,8c periclilorum pleni, 8c Labore magno-P«ré fulti. ftâ maioris feculi introitus fpatiofînbsp;amp; lècurijSc facientes immortâlitàtis frudû.Sinbsp;ergo ingredientes nonfueruntingrefsi qui vinbsp;uû t,angüfta 8c vana hatcino poterunt recipenbsp;re quæ lunt repofîta.Nunc ergO quarc tu connbsp;turbaris,cùm fis corruptibilis?8cquid mouê-ris tu,cô fis mortâlis, Et quare non aceepiftinbsp;in corde tuo quod eft futurum, fed quod innbsp;pnEfênti?Refpondi8cdixi,DominatorDominbsp;ne,eccedifj3ofuifti Içge tua.quoniam iufti Hænbsp;rcditabuntliÄC,impij autem peribunt: iuftinbsp;autem ferentai^ufta, fperantesfpatiofii. qui

B enim impie geficrunt, 8c angufta pafsi fnnt, 8c fpatiofa rioAvidebunt.Et dixit ad me,Nonnbsp;eft iudex fuper Deum gt; neque intclligens fu-per Altifsimum. Pereuntenim multi prasfen-tes, quianegligitur quæ antepofita eft Deinbsp;lex. Mandans enim mandauit Deus venientinbsp;bus,quando vencrunt^quid facientes viueret,nbsp;8c quid obferUantes non punirentur. Hi autenbsp;non funt perfitafij SicotfadixcrurtteijScconnbsp;ftitucrunt fibicogitaftlen VänitatiSjSc pröponbsp;fùcruntfîbi circuniienfiones deltôorum, 8cnbsp;fuperdixerunt Altißimo non efl'e,8c vias eiusnbsp;non cognouerunt/8C legem eiusfpreuerunt,nbsp;8cfponfton,es eius abnegauerunt,8c in legiti-mis eius ftdem non habuenunt. Sc opera eiusnbsp;non pçrfccerunt. propter hoc Eflra vacua vanbsp;cuis, 8c plena plenis. Ecce tempus veniet, 8cnbsp;eritquando veniet fi-gnaqur prædixi tibi, 8cnbsp;apparebit fponfii, 8c apparelcCns oftendeturnbsp;quæ nunc fubducitur-terra: 8c omnis qui libenbsp;beratus eft de prædiftis malis,ipfe videbit mi-rabilia meA, Reuelabiturenim filiusmeus le-

nil.

fus cum his quicutri eo funt,8c iiicöndab{ïtur quirelidi funtinannis quadringentis.Et éritnbsp;poft arinos hos,8c morieturfiliiis meus Chrinbsp;ftus, 8coes qui fpiramentum habet homines:nbsp;8c conuertetUr feculum in antiquii filentiumnbsp;diebus feprem, ficutin prioribus iudieijs, iranbsp;vt nemo derelinquatur. Ec erit poft dies fep-tem,excitabitur quOdnonduni vigilar feculumnbsp;8c morieturcorriiptum.5c terra redder quæ innbsp;cadormiuhr,8c puluis qui in eo filéntio habinbsp;tant, 8c promptuâria redder quæ eis coiflmennbsp;datx funt animæ. Et reuelabitur Altißitnusnbsp;fuper federn iudicij,8c pertranfibunt mifèriæ,nbsp;8c lónganimitas cöngregabituf. lüdiciura aunbsp;tem fblùni rertianebiti veritas ftabit, 5c fid.esnbsp;conualefcet, 8c opus fubfequetur, 8c mcrcesnbsp;oftendetur, 8£ iuftitiæ vigilabunt, 8c iniufti-tiæ non dominabuntur.Ét dixi,Primus Abra Cnbsp;ham propter Sodomitas orauit, 5C Moyfèsnbsp;pro patribus qui in defèrro peccaileruiït, 8cnbsp;qui poft en piO Ifi’ael indiebüs Achaz,8c Sa-muelis, 5c Dauidpro confradtione, 8c Salomon pro eis qui vinerUnt in fànélifîcatio-nein, 8c Elias pro his qui pluuiam accepe-runt, 8c pi ömörttio vt viueret, 5c EzechiaSnbsp;pro populo in diebus Sennacherib , 8c multinbsp;pro multis. Si ergo modo quando Corrupti-bile increuit,8c in iuftitia multiplicara eft, 8cnbsp;oraueruntiufti pro impijs : quare 8c nunc fienbsp;noneritPEt fefponditad me,5cdixit,Præfèn5nbsp;fèeulumnon eft finis, gloria in eo fi-equensnbsp;maner : propter hoc orauerunt pro inuâHdis,nbsp;Dies enim iudicij erit finis témpóris huius,nbsp;Sc initium temporis futuræ immortalitafis,nbsp;in quo tranftuitcorruptcla: fóltitaeft intem-perantia,abfcifra eft increduHtas : creuit autem iuftitia,ortaeft veritas. tiinc enim nemo poterit fàluare eura quiperijc, neque de-niergere qui vicit.Et refpondi, 8c dixi,Hic eftnbsp;fèrmO meus primus 8cnouifiimus, quoniamnbsp;melius erat non dare terram Adam , vel cûmnbsp;iam dediflet J coercere eiiin vt non peecaret.nbsp;Qmd cnim prodeft hominibus in præfcnti vinbsp;u'ere in triftitia, 8c mortuos fperare pUriitio-nem.’Cgt; tu quid fecifti AdamtSi enim tu pec-caftijUon eft faftus folius tuus cafus,fed 8c nonbsp;fter qui ex re aduenimiis. Quid enim prodeftnbsp;nobis fi promiflum eft nobis immortale ternnbsp;pus: nos aut mórtalia opera egimus'Etquo-nia prædiéfaeft nobis perrénisfpesmos veronbsp;peßimi vanifadifumus.Etquonia repofitanbsp;funt nobis habitacula fariitatis 8c Iccuritatis:nbsp;nos veto malcconuerfatifuraus.Et quoniamnbsp;repofita eft gloria Altifsimi protegereeos quinbsp;tarde eonuerfatifuntinosautem pefiimis vijsnbsp;ambulauimus.Et quoniamoftendetur para-difus, cuius frutftus incorruptus perfeuerat,nbsp;in quo eft fecuritas 8c medelamos' vero n o in-»nbsp;grediemut

-ocr page 424-

Efdre im,

grcdiémöt. in iflgrâtis enim locis conuerfàti D fumus.Et quoniam fuper ftellasfulgebuntfanbsp;cies eorum qui abftinentiam habuerunt: no*nbsp;ftræ autem facies fuper tenebras nigræ. no e-nim cogitauimus viuentes quando iniquita-tem faciebamus, quôd incipiemuspoft mortem pati.Et refpondit,amp; dixit. Hoc eft cogi-tamentum cerraminis quod certabit qui fupernbsp;terram natus eft homo,vt fi vidus fuerit, pa-tiatur quod dixifti .* fi autem vicerit, recipietnbsp;qïiod dico:quoniam ha:c eft vita quam Moyles dixit cùm viueret,ad populum,dicens,Elinbsp;' gé tibi vitam,vtviuas. Non crediderûtaût ei,nbsp;led neepoft cum phrophetisifed nec mihi quinbsp;locutus film ad eos:quonia non eftet trdftitianbsp;in perditione eorum, ficut futurû eft gaudiûnbsp;fuper eos,quibus perfuafa eft lalus.Et refponnbsp;di, amp;dixi, Scio Domine, quoniam vocatusnbsp;eft Altifiimus mifericors ineo, quód milèreanbsp;tut his qui hondum in feculoaduenerunt, 5cnbsp;quod miferetur illis qui conuerfionemfaciûtnbsp;in lege eiiis; amp; longanimis eft, quoniam loganbsp;Jiimitatem præftat his qui pcccauerunt quafinbsp;fuis operibus:5c munificus eftjquoniam qui-dem donate vult pro cxigcntijs.-amp; multæ mi-lèricordiæ,quoniam multiplicat magis mile-ricordias his qui pr^lèntcs lunt,8c qui prætc-rierunt,amp; qui futuri funt.Si enim non multi-plicaueritmifericordias fiias, non viuificabi-tur fèculum cum his qui inhæreditabâtineo.nbsp;Sc donat.-quoniam fi non donauerit de boni-täte fua,vt alleuenturhi qui iniquitatem feccnbsp;runt, de fuis iniquitatibus nort poterit deciesnbsp;millcfima pars viuificari hominum. amp; iudexnbsp;fi no ignouerit his quicurati funt verbo eius,nbsp;amp; deleuerit multitudinem contentionû.monnbsp;fortafsisderelinquerenturin numerabili mulnbsp;titudinCjnifi pauci valdc.

5. quot;Deus in hocJeculo nfißricors agnoßeitwrpropter feccatores^f lurimi.tarnen damnantttr, at iußis premiafunt reßofita,

C A P. V 111.

ET rcfponditadrae,8cdixit,Hocleculu fecit Altißimus propter multoSjfuturfinbsp;autem propter paucos.Dicara aute coram tefimilitudinem Efdra. Quomodo autenbsp;interrogabis terram,6c dieet tibi,quoniam d/inbsp;bit terram multam magis vnde fiat fidile,p^rnbsp;num autem puluerem vndeaurum fit : fic Scnbsp;adus præfèntis leculi. Multi quidem creatinbsp;fimt,pauci autem faluabuntunEtrefpondi, Sinbsp;dixi, Abforbe ergo anima fenfum, Sc deuoranbsp;«^uod lapit.conuenifti enim obaudirc,5c pro-phetaFequot;volcns’.Necenim tibidatura eft fpa-tiunijnifi folummodo viuere. O Domine, finbsp;non permittes lèruo tuo, vt oremus coramnbsp;tCj Sc des nobis lemen cordi. Sc lenfum cultu- res mifericors vocabcris.Si enim defj^deraue-ris vt

_ ____

ram^vnde frudus fiati vnlt;ïe vÏuere poßit ofll nis corriiptùs, qui portabjt locum hominij?nbsp;Solus enimes, amp; vna plaßnatio nos fûniusnbsp;manuum tuarûjficut locutus es; amp; quotnódonbsp;nûcin.matriceplaïrnatû eftcorpus^amp;praeftasnbsp;membra: conlèruatur in igné amp; aqua tua créanbsp;tio;amp; nouem menfîbus patitur tua plafinationbsp;tuacrcaturam quæ in ça creata eft .• ipfum aûtnbsp;quod fcruat amp; q uod lèruatur, vtraque lèrua-buritunferuataque quandoque it er um redditnbsp;matrix, quæ in ea creuerunt. Imperafti enimnbsp;ex ipfis membrisjhoc eft mamillis præberelacnbsp;frudui mamillarûjVt nutriatur id quod plal-matum eft vlquc in tempus aliqirod, amp;po-fteadifponaseum tuæ milericordiæ, Enutri-ftieum tua iuftitia, amp;erudifti eum in lége®nbsp;tua,amp; corripuifticum tuointellelt;ftu:amp; mor-tificabis eum , vt tuam çreaturam; amp;viuifi-cabis eum vt opus tuum. Si ergo perdide-riseum qui tantis laboribusplafmatüs eft:tuonbsp;iuffii facile eft ordiipri, vt amp; id quod fiebatnbsp;lèruaretur.Et nunc Domine dicam, de omninbsp;homine tu magis fcis : de populo autem tuo,nbsp;ob quem doleo;amp; de bæreditate tua, propternbsp;quam lugeo.-amp; propter Ilfael, propter quemnbsp;triftis fum:8c de lacob, propter quem doleo:nbsp;idco incipiam orare coram te pro me, amp; pronbsp;eis.' quoniam video lapfus noftros qui habitanbsp;mus terrara. Sed audiui ccleritatera iudicisnbsp;qui futurus eft. Ideo audi vocem meam,amp; innbsp;tellige lèrmonem meum,amp; loquar coram te,nbsp;Initium verborum Eldræ priulquam afliime-retur;amp; dixi D omine,q ui inhabitas fèculum,nbsp;cuius oculi eleuati in nipérna amp; aere; amp; cuius thronus inaîftimabilis, amp; gloria incom-prehenfibilis : cui aftat excrcitus angelorun»nbsp;cumtremore, quorum lèruatio in vento 8cnbsp;igni conuertitur:cuius verbum verum , amp;di-lt;äa pcrfèuerantia: cuiusiußio fortis,amp; difponbsp;fîtio terribilis:cuius afpedus arefacit abyflos,nbsp;amp;indignatio tabefterefacit montes, amp; veritas teftificatur:exaudior3tionemlèruituij 8Cnbsp;auribus percipe precationem figmenti tui,nbsp;Dumenimviuo,loquar: amp;dum fàpioji-efpo-debo.Nec refpicias populi tui delida, fèd quinbsp;tibi in veritate lèruiunt. Nec intendas impianbsp;gentium ftudia, lêd qui tua teftimonia eumnbsp;doloribus cuftodierunt.Neccogites qui in conbsp;Ipedu tuo Falle couerfati ftint, îed memorarenbsp;quiex voluntatetuatimorem cognoucrunt,nbsp;Neque volueris perdere,qui pecudum moresnbsp;habucrunt : led refpicias eos qui Ic^em tuamnbsp;fplendidè docuerunt. Nec indigneris èis quinbsp;beftijspeiores iudicati funt.* fèd diligas cosnbsp;qui femper in tua iuftitia confidunt, amp; gloria. Quonianoÿ !amp;patres noftritalibus mor- Cnbsp;bis languemus:tu autem propter nos peccato

-ocr page 425-

Efdre I III. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t8*

ris vt noftri miftrearis/unc mifericors voca-beris, nobis autem nonhabentibus opera iu-ftitiæ.Iufti enim, quibus funt opera multa re pofita, ex proprijs operibus recipient merce-detn. Quid eft enim homo, vt eiindigneris;nbsp;aut genus corruptibile, vt ita amarus ns de ipnbsp;fo?In ven täte enim nemo degenitis eft quinbsp;non impie gefsitjSe deconfitentibus qui nonnbsp;deliquit. In hocenim annuntiabitur iuftitianbsp;tuajamp; bonitas tua Donnne,cùm mifèrtus fuenbsp;ris eis qui non habentfubftantiam bonorumnbsp;operum.Et refpondit ad me_,amp; dixit.Kéfte lonbsp;cutus es aliqua ; amp; iuxtafèrmones tuos hc Scnbsp;fiet. quoniam non verè cogitabo fuper plaf-ma eorum qui peccauerunt ante mortem^annbsp;te iudiciumj ante perditionem : ftd iucunda-bor fuperiuftorum fîgmentum Sememora-borperegrinationis quoque,amp; faluationis amp;nbsp;mercedis receptionis. Quo modo ergo locu-tus fum^fc amp; eft.Sjcut enim agri cola fèrit funbsp;per terram fèmina multa,amp; plârationes mul-titudinis plantat^fèd no in téporeomnîa quænbsp;lèminata fùnt, ûluantur, fèd nec omnia quænbsp;plant ata ftirit, radiçabunt.-fc amp;quiin feculonbsp;lèminati luntjuon oranés fàluabuntur.Et refnbsp;pondi,amp; dixijSi inueni gratiam,loquar.Quonbsp;modofemen a^ricolx fi non afeenderit aùtnbsp;non acceperit pluuiam tuam in tempore, autnbsp;fi corruptum fuerit multitudine pluuiæ, fienbsp;perif.Sc fimiliter homo qui rnanibus tuis plaf-matus eft,êf tu ei imago nominatus : quoniânbsp;fimulatus es eijproptcr quem omnia plafraa-fti,amp; fimilafti femini agricolæ. Non irafearisnbsp;fuper nos, fèd parce populo tuo, amp; mifererenbsp;hareditati tuæ. Tu autem creaturæ tuæ milè-D reris.Et refpondit ad me, amp; dixit, Quæfuntnbsp;prælèntia pta:fèntibus,amp; quæ futura futuris.nbsp;Multum enim tibireftat, vtpofsis diligerenbsp;mcam creaturâfuper me.-tibi autem frequenter amp; ipfi proximaui,iniuftis autem nunqua.nbsp;Sedamp;inhoc mirabilis es coram Altifiimo,nbsp;quoniamhumiliafti teficut decet te:amp;; no iu-dicafti te,vt inter iuftos plurimura glorifice-ris . Propter qiiod mifèriæ multæ, amp; milèra-biles efficientur eis qui habitant feçulum innbsp;jiouifsimis-.quiain multa fuperbia ambulaue-runt.Tu autem pro teintellige, Scdefimili-bus tuis inquire gloriam. Vobis enim apertusnbsp;cft paradifus, plantata eft arbor vitæ,præparanbsp;tum eft futurum tempus,præparata eft abun-datia,ædificata eft ciùitas,probata eft req uies,nbsp;perfeéta cft bonitas amp; perfeâiafiipiétia.Radixnbsp;Juali fignata eft à vobis : infirmitas,amp;: tinea ànbsp;vobis abfconlâ eft: amp; in infernû fugit corrupnbsp;tio in obliuione.Tranfierunt dolores, amp; ofténbsp;fus eft in fine thefàurus immortalitatis .Nolinbsp;ergoadijeere inquiredode multitudinç eorunbsp;quipereunt.Nam pfi aceipicnteslibertaté.

fpreucrunt Altißimuni,amp;.Iegem eius cotemr p{èrunt,amp;viaseius dereliquerunt.Adhuc aûenbsp;iuftos eius coculcauerunt,amp; dixerunt in corde fuo non elle DeumrSc quidefeientes qno-niam moriuntur. Sicutenim vos fufeipient gt;nbsp;quæ prædiélafunt : fie eos fitis amp; cruciatus,nbsp;quæ præparata fiint.non enim voluit hominenbsp;difperdi.Sed amp;ipfi qui creati fuhr,coinquinanbsp;uerunt nome eius qui feciteos:amp; ingrati fue-runt ei qui præparauit eis vitam.QMpropternbsp;iudicium ineum modo appropinquat. Quænbsp;non omnibus demonftraui,nifî tibi,amp; tibi fi-milibus paucis.Et relpôdi,amp; dixi, Ecee nuncnbsp;Domine demonftrafti mihi multitudinemnbsp;fignorum, quæ incipies facere jn nouiisimis:nbsp;fèd non demonftrafti mihi quo tempore.

J. ludiàa Deißeut alia eiui dpera egre^iai pneceder^t alujuaßgna.

CAP. IX. •

Et relpondit ad me, amp; dixrt, Metiens A metire tempus in lemccipfoiamp; erit cùmnbsp;videris,quando tranfieritpars quædamnbsp;fignorum quæ prædiÂa funt, tune intclligesnbsp;quoniam ipfura eft tempus, in quo incipietnbsp;Altifsimus vifitare féculum quod ab eofaftnnbsp;eft.Et quando videbitur in feculo motiolo-corum,amp;populorum tuid^atio ,,tuncintelli-ges quoniam dehiserat Altißimus loeutus ànbsp;diebus qui fueruntante te ab initio. Sicutenim omnequodfadum eftinfèculoinitiumnbsp;habet,pariter amp;confummationem,amp;cÔfum-matio eft manifefta.- fie 5è Alciftiini temporanbsp;initia fiabent manifefta in prodigijs amp; virtu-tibus,amp; confummationes in aélu amp; infignisinbsp;Et erit, omnis qui fàluus faélus fuerit, amp; quinbsp;poterit effugere per opera fua amp; per fidem,innbsp;qua credidiftis relinqueturdc prædiéiis peri-culis, amp; videbit fàlutare meum in terra mea,nbsp;amp;in finibus meis, quoniamfàndificaui me anbsp;feculo. Et tune mifèrebuntur qui nunc abufinbsp;funt vias meas:amp;in tormentis commorabuiinbsp;tur hi qui eas proieceruntin ccntemptu.Quinbsp;enim non cognouerunt me, viuentes beneficia confêcuti:amp; qui faftidierût legem meam,nbsp;cùm adhuceranthabentes libertatem, Sccùmnbsp;adhuc effet eis apertus pœnitentiæ locus nonnbsp;intellexerunt,fed fpreuerût; hos oportet poftnbsp;mortem in cruciamento cognofcere. Tu er^nbsp;go noli adhuc curiofus efle, quomodo impijnbsp;cruciàbuntur; fed inquire quomodo iufti fal-uabuntutjSc quorum fèculû, amp; propter quosnbsp;feculum,6cquando . Efrefpondi, amp; dixi, O-Bnbsp;lim loGutus film, amp; nuncdico , amp;pofteadi-cam:quoniamplures funt qui pereunt,quamnbsp;qui fàluabuntur: ficut raultiplicatur fludusnbsp;fuperguttam.Et refpondit adme, amp;: dixit.nbsp;Oralis ager, talia amp;femina: amp; quales flores^nbsp;tales ôctinduræ : Sc qualis operator, talis Sçnbsp;créa-

-ocr page 426-

Efdre un

creatio:amp;qualis agricola, tails cultura:quo-niam tempus erat fèculi. Et nunc cum effêm parans eis his qui nuncfunt^antequam fieretnbsp;fèculum, in quo habitarcnnSc nemo mihi çonbsp;trtainr.ti tradixit.tunc enim quifque, 8cnuncquot;creator’nbsp;in mundo hoc parato, mefle indeficientigt;nbsp;ßclege inueftigabili corrupt! funt mores eo-rum.Et confideraui feculum^ amp; ecce erat pe-riculum propter cogitationes quæ in co aduenbsp;nerunt.Sc vidi, amp; peperci ei valde: amp;; feruauinbsp;mihi acinum de botro,amp; plantationem de trinbsp;bumulta.Pereatergo multitudoqtiæ finecaunbsp;fanata eftjamp;feruetur acinus meus, Stplantanbsp;tio mea : quiacum multolaboreperfeci. Tunbsp;autem fi adhuc intromittas feptem dies alios,nbsp;fed non ieiunabis in eis: ibis in campum flo-rum, vbi domus non eft: ædificata; amp; mandu-cabisfolummodo de floribus campi, amp; carnénbsp;non gufi:abis,amp; vinum non bibes, fed folumnbsp;modo flores.deprecare Altifsimuin fineinternbsp;Q mißione. Sc veniam,amp;loquar tecum.Etpronbsp;fedus film, ficut dixit mihi in campum , quinbsp;vocatur Ardath, Sc fedi ibi in floribus . Et denbsp;herbis agri manducaui,amp; faéta eft efca earumnbsp;mihi in fàturitatem.Et fadü eft poft dies fepnbsp;tem . Sc ego difcumbebam fupra fœnû, Sc cornbsp;meïiiterum turbabaturßcutante iEtapertûnbsp;eft os meum, Sc inchoaui dicere coram Altifi-fimOjSc dixi, O Domine, te nobis oftcndensnbsp;oftenfus es patribus noftris in defèrto, quodnbsp;non calcatunSc infruduofo,quando erant exnbsp;euntes de Aegypto;Sc dicens dixifti,Tu Ifraelnbsp;audi me, Sc lemen lacob intende lèrmonibusnbsp;meis. Ecceenim ego fèmino in vobis legemnbsp;mea,Sc faciet in vobis frudü,8c glorificabiminbsp;ni in eo per fèculri.Nam patres noftri accipiennbsp;tes legem, non feruauerunt, Sc légitima meanbsp;non cuftodierunt, Scfadus cftfruclus legisnbsp;non parens;nec enim poterat, quoniam tuusnbsp;erat.Nam qui acceperunt, pcrierunt, non eunbsp;ftodientes quod in eis fèminatum fuerat. Etnbsp;ecce, confiietudo eft, vtcùm acceperit terranbsp;fernen, vel nauem mare, vel vas aliquod ef-cam vel potum:cùm fuerit exterminatumid,nbsp;in quo fèminatum eft,vel in quod milTumnbsp;cft:fimul id quod fèminatum, vel mifTum eft,nbsp;vel quæ fufeepta funt,exterminantur, Sc fuf-cepta iam non manent apud nos. fed nobisnbsp;D fie non fadum eft. Nos quidem qui legem acnbsp;cepimus peccantes periuimus,8ccornoftrumnbsp;quod fufeepit eara.mam lex non perijt,fèd pernbsp;manfît in fiio labore.Et cùm loquerer hæc innbsp;corde meo,rcfpexi oculis meis,amp; vidi mulie-rem in dextera parte. 8c eccehæc lugebat, 8cnbsp;plorabat cum voce magna, 8c animo dolebatnbsp;valde, 8c veftimenta eius difeifla, 8c cinis fii-per caput eius. Et dimifi cogitatus,in quibusnbsp;cram cogitans, 8c conuerfus fum ad eâ, 8c dixinbsp;ci,Vt quid fles?8c quid doles animo ? Et dixitnbsp;ad me,Dimitte me Domine meus,vtdefleamnbsp;me,8c adijciam dolorem:quonia valde amaronbsp;fum animo,8chumiliata fum valde.Et dixi ei.nbsp;Quid pafla es.^dic mihi. Et dixit ad rae,Steri-lis fui ego famula tua, 8c non peperi, habensnbsp;maritû annis triginta. Ego enim per fingulasnbsp;horas,8c per fingulos dies,8c annos hos triginnbsp;ta deprecor Altifsimumnode acdie.Etfadunbsp;eft,poft triginta annos exaudiuit me Deus annbsp;cilla tuam,8c vidit humilitatem mea, Scattennbsp;dit tribulationi meæ,8c dédit mihi filiû, 8c iu-cûdata fum fiiper eum valde ego,8c vir meus,nbsp;8c oés dues mei, 8c honorificabamus valdenbsp;Fortem.Etnutriui eum cumlaboremulto.Etnbsp;fadurn eft cùm creuifTet, 8c venifîètacciperenbsp;vxorem,feei diem epuli.

S. ‘PermulisremflentemrurfuJ^refulgeMemv^ ßenditurfigurari lerujklem,nbsp;c AP. X.

Et falt;aum eft,cùm introifietfilius meus A inthalamo fuo,cecidirj8c mortuus eft;nbsp;8ceuertimus omnes lumina, 8c furre-xeruntomnesciues mei adconfolandum me,nbsp;Scquieuivfque in alium diem vfquenoftc.nbsp;Et fadum.eft, cùm omnes quieuiflent Vtmcnbsp;cofolarentur vt quiefeerem; 8c furrexi noôte,nbsp;8c fugi;8cveni ficut vides in hoccampo:8c conbsp;gito iam non reuerti in ciuitatem,fèdhic connbsp;fiftere.-8c neque manducare,neque bibere,fèdnbsp;fineintermilsione lugere, 8c ieiunare vfqucnbsp;dum moriar.Etdereliquifermones in quibusnbsp;eram,amp; refpondi cum iracundia ad eam,8c dinbsp;xi,Stuka fuper omnes mulierés, non vides lunbsp;dum noftrum,8c quæ nobis cótingunt.^Quonbsp;niam Sion maternoftra omni triftitia contrinbsp;ftatur,8chumilitate humiliata eft,8cluget vanbsp;lidißime.Et nunc quoniam omnes lugemus,nbsp;8c triftes fumus : qiioniam omnes contriftatinbsp;fLimus,tu autem contriftaris in vno filio?In-terroga enim terram , Sc dicct tibi : quoniamnbsp;hæceft, quæ debeatlugere cafum tantorumnbsp;fuper earn germinantium.Etex ipfaab initionbsp;omnes nati,8c alij venient:8c ecce, pené ora-nes in perditionem ambulant, Scextermini-um fit multitudo eorum. Etquis ergo debetnbsp;lugere magis, nifi hæc quæ tam magnam mulnbsp;titudinem perdidit,quàm tu,quæ pro vno donbsp;les?Si autem dicis mihi. Qu^oniam non eftnbsp;plandus meus fimilis terræ ; quoniam frUquot;nbsp;dura ventris mei perdidi, quem cum mœro-ribus peperi, 8c cum doloribus gelnui : terranbsp;autem fècundumviam terræ,abijtqueinnbsp;multitudo præfèns,quo modo euênit: 8c egonbsp;tibi dico,ficut tu cû labore peperifti,fic 8c ternbsp;radat frudum fuum homini ab initio ei qmnbsp;fecit earn.Nunc ergo rétine apudtemetipfântnbsp;dolorem tuum, Sefortiter fer qui tibi con-tigerunt


-ocr page 427-

Efdre un.

tîgerunt cafus. Si enim îuftifîcaueris termi-num Dei^ßc confilium fuum recipies in tem-B pore,amp; in talibus collaudaberis.lngredere ergo in ciuitatem ad virum tuum. Et dixit ad me, Non faciam, neque ingrediar ciuitatem,nbsp;fed hicmoriar. Etapofuiadhucloquiadeam,nbsp;amp; dixi,Nolifacerehunc fermonem,fed cofennbsp;ti perfiiadeti. Quot enim cafus Sion.^Confo-lare propter dolorem lerufalem . Vides enimnbsp;quoniâfàndifîcatio noftra defèrta efFeda eft,nbsp;amp; altarenoftrum dcmolitum eft,amp; templumnbsp;noftrum deftruótiimefljamp;pfalterium noftrûnbsp;hurailiatum eft,amp; hymnus conticuit,amp; exulnbsp;tatio noftra diftbluta eftjamp; lumen candelabrinbsp;noftri extinftum eft,amp; area teftamenti noftrinbsp;direptaeft,amp;fanlt;fta noftra contaminatafunt,nbsp;amp; nome quod inuocatum eft fupernos, pencnbsp;prophanatum eft:amp; liberi noftri cotumeliamnbsp;pafsi flint, amp;facerdotes noftri fuccenfi fiint,nbsp;amp; Leuitæ noftri in captinitatem abierunt, amp;nbsp;Yirginesnoftra:coinquinatæfunt,amp;mulieresnbsp;noftræ vim pafîæ funt, amp; iiifti noftri raptinbsp;funt,amp; paruuli noftri perditi funt,amp; iuuenesnbsp;noftri fèruierût, amp; fortes noftri inualidi fadinbsp;funt:amp;quod omniû maius,fignaculum Sion,nbsp;quoniam relîgnata eft de gloria fua.nara amp;nbsp;tradita eft in manibus eorum qui nos oderut.nbsp;T U ergo excute tuam triftitiam multam,amp; depone abs te multitudinem dolorum, vt tibinbsp;repropitieturFortis,amp;requiem faciet tibi Al-tifsimus requietionem laborum . Et fàdumnbsp;eft,cùm loquebaradeam, facies eius fulgebatnbsp;fiibito amp;fpecies, corufeus fiebatvifùs eiiis,vtnbsp;cfîêm pauens valdead cam, amp; cogirarem quidnbsp;efîèt hoc.Et ecce,fubito emifit fonitum vocisnbsp;magnum timoré plenum, vt commouereturnbsp;terraà mulierisfono.amp; vidi:8c ecce, ampliusnbsp;mulier non comparebat mihi,fèd ciuitas ædifinbsp;cabatur, amp; locus demoftrabatur de fu ndamennbsp;tis raagnis;amp; tiinui, amp; clamaui voce magna,nbsp;amp; dixi, Vbi eft Vriel angelus, qui à principionbsp;venitad me? quoniam ipfè me fecit venire innbsp;multitudine in excefiu métis huius, amp; fadusnbsp;eft finis meus incorruptioné,amp;oratiomeainnbsp;jmproperium , Et cû efîem loquens ego hæc,nbsp;ccce venit ad me,amp; vidit me;amp; ecce eram pofinbsp;tus vt mortuus, amp; intelledus meus alienatusnbsp;qùæ non feiebam, 5c audio quæ nonfcio.Aufnbsp;nunquidfènfus meus fallitur, amp; anima meanbsp;fbmniat ? Nunc ergo dqirecorte vt damon-ftresfèruo tuo deexceftuhoc* Et refponditnbsp;ad me, amp; dixit, Audi me amp; doceam te , 8c di-cam tibi de quibus times:quoniam Altißimusnbsp;reuelauit tibi myfteria multa. Vidit redamnbsp;viam tuam,qHoniara fineintermißione con-triftabaris pro populo tuo 8c valde lugebasnbsp;propter Sion . Hic ergo intelledus vifionisnbsp;quæ tibi aparuit antepaululum . Quam vidi-fti lugentera,inchoafti confblari eam. Nuncnbsp;autem iam fpeciera mulieris non vides,fèd ap-paruit tibi ciuitas ædificari;8c quoniam enar-rabat tibi de cafu filij fui, hæc abfblutio eft.nbsp;Hæcmulierquam Yidifti,hæccft Siort;§cquoDnbsp;niam dixit tibi quam 8c nunc confpicieSjVt cinbsp;uitatem ædificatam . Et quoniam dixit tibigt;nbsp;quia fterilis fuit triginta annis : propter quodnbsp;erantannifcilicet triginta, quandono eratinnbsp;ea adhucoblatio oblata . Etfâdum eft poftnbsp;annos triginta,ædificauit Salomon ciuitatem,nbsp;Sc.obtulit oblationes:tunc fuit qnandopepe-rit fterilis filium. Et quod tibi dixit,quoniamnbsp;nutriuit eum cum labore, hoc erat, habitationbsp;in lerufàlem.Et quoniam dixit tibi quod filins meus veniens in fuo thalamo mortuus effet, 8c contigifîet ei cafus, hoc erat, quæ fadanbsp;eft ruina lerufalem. Et ecce, vidifti fimilitu-dinem eius:8ç quoniam filium lugeret,inchoanbsp;fti confblari eam : 8c de bis quae contigerunt,nbsp;hæc crant tibi aperienda.Et nunc videt Altifi-fimus, quoniam ex animo contriftatus es, 8cnbsp;quoniam ex toto corde pateris pro ea, often-dit tibi claritatem gloriæ eiàs, amp; pulchritudi-nemdecôris eius.Proptereaeninidixi fibivtnbsp;maneres in campo vbi domus non eft ædificanbsp;ta. Sciebâ enim ego, quoniam Altißimus in-cipiebat tibi oftédere hæc: propterea dixi tibinbsp;vt venires in agrumvbinon eftfundamen-tum ædifîcij. Necenim poteratopus ædificijnbsp;hominis fuftineri in Ioco,vbi incipiebatur Alnbsp;tißimi ciuitas oftendi. Tu ergo noli timere,nbsp;neque expauefcatcor tuum,fed ingredere, 6cnbsp;vide fplendorem 8c magnitudinem ædificij,nbsp;quantum capax eft tibi vifus oculorum vide-re ; 8c poft hæc audies quantum capit auditusnbsp;aurium tuarum audire.Tu enim beatuses prænbsp;multis , 8c vocatus es apud Altißimum fîcutnbsp;8c pauci.Node autem quæ in craftinum futu-ra eft, manebis hic : 8c oftendet tibi Altißimus eas vifiones fupremorum,quæ faciet Altißimus his qui habitant fiiper terram à no-uißimis diebus. Et dormiui illam nodemnbsp;aliam,ficut dixerat mihi.

crat,amp; tenuit dexteram meam,amp; confortauit me, 8c ftatuit me luper pedes meos, amp; dixitnbsp;mihi, Quid tibi eft? amp; quare conturbatus eftnbsp;intelledus^tuus,amp; fènfus cordis tui ? amp; quarenbsp;conturbaris ? Et dixi, Quoniam dereliquiftinbsp;me, amp; ego quidem feci fècundum fèrmonesnbsp;tuos,amp;exiui in campum:amp;ecce vidi,amp; videonbsp;quod non pofTum enarrare. Et dixit ad me,nbsp;Sta vt vir,8c‘'commouebo’te.Et dixi, Loque-*»•*• re Domine meus tu in me, noli me derelin-querc, vt non fruftra moriarquoniam vidi

5. »Apparet Eßrain^tfione aquila tum'vniuerp quot;Y/ur^ant.

CAP. XI-

Etvi-


-ocr page 428-

Efdre nil.

A quot;l' ƒ Tt vidi (omnium, Sc ecce afcendebat I’ de mari aquila^ cui erant duodecim alænbsp;* quot;^pennarumj Sc capita tria.Et vidi^Sceccenbsp;expandebat alas fiias in omnemterram^Sc omnbsp;nes venti cœli infufflabant in eam^ Sc coliige-bantur.Et vidij Sc de pennis eius nafcebanturnbsp;contraria? penna:, Sc ipfx ficbant in pennacu-lis minutis Sc modicis. Nam capita eius erantnbsp;quiefcêtia,8c dimidium caput erat maius alio-rum capitum, lèd ipla quiefcebat cum eis. Etnbsp;vidi, Sc ecce aquila volauit in pennis Riis Scnbsp;regnauit Ei per terram, Sc fuper eos qui habitant in ea.Ét vidi, quoniam fubieda erant einbsp;omnia lub cœlo Se. nemo illi contradicebat,nbsp;neque vnus de creatura quæ efi fuper terram.nbsp;Et vidi, Scecce furrexit aquila Eipervnguesnbsp;fuos,8c mißt vocem pennis luis,dicés, Nolitenbsp;omneslîmulvigilare,dormit6vnulquifqueinnbsp;loco fuo, Sc per tempus vigilate. Capita auténbsp;innouilsimolèruentur.Etvidi, Scecce voxnbsp;non exibatde capitibus eius, led de medietatenbsp;corporis eius.Etnumeraui contrarias pennasnbsp;eius,Sc ecce iple erant octo . Et vidi, Sc eceeànbsp;dextera parte furrexit vna penna, Sc regnauitnbsp;B luper oranem terram. Et fadtum eft cùm reg-naretjVenit ei finis, Sc no apparuit locus eius:nbsp;Sc lèquens exurrexit,Sc regnabat. Ipfa multûnbsp;tenuit tempus. Et faâum eft cùm regnaret,8cnbsp;veniebat finis eius,vt non appareret ficut pri-or.Et ecce vox emifla eft illi, dicens, Audi tunbsp;quæ tanto tempore tenuifti terram. hæc an-nuntio tibi antequam infipias non apparere.nbsp;Nemo poft te tenebit tempus tuum, led necnbsp;?.$. dimidium eius.Etleuauitgt; lè’tertia, Sc tenuitnbsp;principatum ficut Sc priores: Sc non apparuitnbsp;Sc iplà.Et fie contingebat omnibus alijs fingunbsp;latim principatum gerere,Sciterum nufquamnbsp;comparere.Et vidi, Sc ecce in tempore lèqué-tes pennæ erigebantur à dextera parte,vt tenenbsp;rent Sc iplæprincipatum : Sc ex his erant quænbsp;tenebantjlcd tarnen ftatim non comparebar.nbsp;Nam Sc aliquæ ex eis erigebantur, lèdnon te-nebant principatum.Et vidi poft hæc,Sc eccenbsp;non comparuerunt duodecim pennæ, Sc duonbsp;pennacula:Sc nihil fupereratin corpore aqui-læ,nifi duo capita quielcentia Sc lèx pennacunbsp;la.Et vidi, Sc ecce lex pennaculis diuilæ fùntnbsp;duæ, Sc manlèrunt fub capitequod eft ad de-

C xteram partem. Nam quatuor manlèrunt in loco luo.Et vidijSc ecce liibalares cogitabantnbsp;3 • le erigere Sc tenere principatus.Et vidi,5C!gt;ecnbsp;ce’ vna ereda eft, led ftatim non comparuit.nbsp;Etlècundæ velocius,quàm priores non cotn-paruerunt.Et vidi,8c ecce duæ quæ fiiperauc-. runt apud lèmetipfas cogitabant Sc iplæ reg-nare:8cin eoeùm cogitarent,eccevnumqui-elcentium capitum quod erat mcdium,euigi-labat. hocenim erat duorum capitum maius.nbsp;Et vidi quoniam compléta finit duo capitalenbsp;cum:Scecceconuerfumeft caputcum hisquinbsp;cum eo erant, Sc comedit duas fubalares quatnbsp;cogitabant regnare.Hoc autem caput perconnbsp;terruit omnem terram, Sc dominabatur in eanbsp;his qui habitant terram cumlabore multo, 8Cnbsp;potentatum tenuit orbis terrarum fuper oin-nes alas quæ fuerunt.Etvidi poft hæc,Sc eccenbsp;medium caput lubito non comparuit, Sc hocnbsp;ficutalæ.Superaueruntautcm duo capita,quænbsp;Sc ipla lîmiliter regnauerunt fuper terram, Scnbsp;fuper eos qui habitant in ea.Et vidi,Sc ecce denbsp;uorauit caput à dextera parte illud quod à læ-ua.Et audiui vocem dicentem mihi, Conlpi- Pnbsp;ce contra te,Sc confydera quod vides.Et vidi,nbsp;Scecceficutleo concitatusdeIjdua rugiens.*nbsp;Sc vidi quoniam emittebat vocem hominis adnbsp;aquilam.Et dixit,dicens,Audi tu,8c loquar adnbsp;te,8c dieet Altißimus tibi, Nonne tu es qui fiinbsp;perafti de quatuor animalibus, quæ feceramnbsp;regnare in îèculo meo,8cvtper eos veniret finis temporum eorumrEtquartus venions de-üicit omnia animalia quæ tranfierunt. Sc po-tentatu tenuit leculum cum tremore multo.nbsp;Sc omnem orbem cum labore pclsimo. Scin-habitauittottemporibus orbem terrarum efinbsp;dolo . Et iudicafti terram non cum veritate,nbsp;Tribulaftienim manluetos,Sclæfifti quielcé-tes,8c dilexifti mendaces. Sc deftruxifti habi-tationes eorura qui frult;ftificabant,5c humilianbsp;ftimuros eorum quite noninocuerunt. Etnbsp;alcendit cotumelia tuagt;vlque ’ ad Altifsimu,nbsp;Sc fuperbia tua ad Portern. Er relpexit Altifii-mus fiiperba tempora, Sc ecce finita funt, Scnbsp;Icelera eius compléta funt.Propterea non ap-pareas tu aquila,Sc alæ tuæ horribiles. Sc pen-nacula tua peßima. Sc capita tua maligna, 8Cnbsp;vngues tui peßimijSc omne corpus tuum va-num, vti refrigeretur omnis terra, Screuerta-tur liberata de tua vi,8c fperet indicium Sc minbsp;lericordiam eius qui fecit earn.

5. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EJdra orationem huïus yißoms datur tx-

ÿlicatio cum memhris iffius.

CAP. XII.

Et faiftil eft, dum loqueretur leo verba hæc ad aquilam:Sc vidi. Sc ecce quodlhnbsp;perauerat caput. Sc comparuerunt q«®nbsp;tuor alæ illæ quæ ad eum trafierunt, Sc eref^^enbsp;funt vt regnarent: Sc erat regnum eorum eXquot;nbsp;ile, Sc tumultu plenum. Et vidi, Sc ecceiplÄnbsp;nonapparebant. Sc omne corpus aguilæ incenbsp;debatur. Sc expauelcebat terra valde, Scego anbsp;tumultu Sc exceflu mentis,Scàmagno timorénbsp;vigilaui, Sc dixi Ipiritui meo, Ecce tu præfti-tifti mihi hoc in eo,quód Icrutaris vias Altifinbsp;fimi. Ecce adhuc fatigatus fum animo,8c Ipi-ritu meo irtualidus fiim valde, Sc nec modicanbsp;eft in me virtus à multo timorejquam expauinbsp;noä«


-ocr page 429-

Efdre UIL


»84-


Hofte Eac. Nunc ergo orabo Altißimum, vt meconrortet vfque in finem.Etdixi, Domi-nator Domine^ fi inueni gratiam ante oculosnbsp;tuoSjSc fi iuftificatus fura apud te præ multisjnbsp;Sc fi certè afcendit deprecatio mea antefacienanbsp;tuamjConforta me^ Sc oftendc fèruo tuo mininbsp;interpretationem Sc diftindionem vifiis hornbsp;ribilis huius, vtplenißimecofbleris animamnbsp;meatn. Dignum enimme habuifti oftenderenbsp;mihi teporumnouißima.Et dixit ad me,Hæcnbsp;eft interpretatio vilionis huius.Aquilam quanbsp;vidifti afcendenteinde mari boceft regnumnbsp;quod vifum eft in vifïone Danieli fratri tuo.nbsp;Sed non eft illi interpretatura, quoniam egonbsp;nunc tibi interpréter. Ecce dies veniunt, Scnbsp;exurget regnum fuper terram, Sc erit timornbsp;acrior omnium regnorum quæ fuerunt antenbsp;B eum.Regnabuntautem in ea reges duodecim,nbsp;vnus poft vnura.Nam fècundus incipiet reg-nare,8cipfè tenebitamplius tempus præ duo-decim . Hæc eft interpretatio duodecira alarum quas vidifti.Etquam audiftivoeem quænbsp;locuta eft j non de capitibus eius exeuntem,nbsp;ièd de medio corporis eius^ hæc eft interprétanbsp;tio^quoniam poft tempus regni illius naîcen-tur contentiones non modicæ^Sc periclitabi-tur vt cadat:8c non cadet tunc^fèd iterum connbsp;ftitueturinfuum initium.Et quoniam vidiftinbsp;fubalarcs odo cohærentes alis eiuSjbæceft in^nbsp;terpretatio,exurgent inipfbodo reges j quorum erunt tempora leuiaj Sc anni citatie Sc duonbsp;quidem ex ipfis perient. Appropinquante au-tem tempore medio quatuor fèruabuntur innbsp;tempore,CU m incipiet appropinquate tem pusnbsp;cius vt finiatur : duæ veto in finem feruabun-tur.Et quoniam vidifti tria capita quielcentia,nbsp;hæc eft interpretatio,in nouifsimis eius fufeinbsp;tabit Altifiimus tria régna, Screuocabit in eanbsp;’multa.Sc dominabuntur terram, Sc qui habitant in ea,cum labore multo fuper omnes quinbsp;fuerunt ante hos.propter hoe ipfi vocati funtnbsp;capita aquilæ. Iftienim erunt qui recapitula-bunt impietates eius,Sc qui perficient nouißinbsp;ma cius.Et quoniam vidifti caput maius nonnbsp;apparens,hæc eft interpretatio eius.quoniamnbsp;vnus ex eis fuper leéfum fuum morietutjSc tanbsp;men cum tormentis. Nam duo qui perfcuera-€ uerint,gladius eos comedet. Vnius enim gladius comedet qui cum eo : fed tarnen hic gla-dio in nouißiniis cadet. Et quoniam vidiftinbsp;duas fubalares traijcientes fuper caput quodnbsp;eft in dextera parte, hæc eft interpretatio. hinbsp;funtquoscôlèruauit Altißimus in finem fh-um,hoceftregnum exile. Sc turbationisple-num.Sicut vidifti Sc leonem, quem vidifti denbsp;fylua euigilantem Sc rugientem, Sc loquen-tem ad aquilam,8c arguentem earn. Sc iniuftinbsp;tjas ipfius per omnes fermones eins ficut au-

difti:hic eft ventus quem feruauit Altißimus in finem ad eos,8c impietates ipforum : Sc ar-guct illos, Sc incutiet coram ipfis difterptio-nes eorum.Statuer enim eos iniudicio vinos:nbsp;Scerit, cum argueriteos, tunccorripiet eos.nbsp;nam refiduum populum meum liberabitcumnbsp;mifèria, qui fàluatifiint fuper fines meos, Scnbsp;iucundabit eos quoadufque veniet finis diesnbsp;iudicij,de quo locutus fum tibiab initio.Hocnbsp;fomnium quod vidifti. Sc hæ interpretationes.nbsp;Tu ergo folus dignus fuifti feire Altißimi fè-cretum hoc. Scribe ergo omnia ifta in libronbsp;quæ vidifti,Sc pone ea inloco abfeondito: Scnbsp;docebis eafapientes de populo tuo, quorumnbsp;corda feis pofle capere Sc feruare fecreta hæc.nbsp;Tu au tem adhuc fuftine hic alios dies feptem,nbsp;vt tibi oftendatur quiequid vifum fuerit Altifnbsp;fimo oftendere tibi.Etprofedus eft à me. Etnbsp;faiftu eft, cum audiflèt omnis populusquonianbsp;pertranfierunt feptem dies, Scego no fuifîemnbsp;reuerfus in ciuitatem, amp; congregauit fe omnis.à minino vfque ad maximum : Scvenitadj^nbsp;me,Sc dixerunt mihi dicentes, Q^id peccani-mus tibi,8c quid iniuftc egimus in te, quoniam derclinquens nos fèdifti inlocohoc? Tunbsp;enim nobis fiiperes folus ex omnibuspopulis,nbsp;ficut botrus de vinea, Sc ficut lucerna in loconbsp;obfturOjSc ficut porrus Sc nauis ßluata à temnbsp;peftate. Aut non liifficiunt nobis mala qusnbsp;contingunt.^Si ergo tu nos dereliqueris,quannbsp;to nobis eratmeliusfiefiemusfiiccenfiScnosnbsp;cum ineendio Sion.'Nec enim nos fiimus me-liores eorum qui ibi mortui funt.Et ploraue-runt voce magna.Et refpondi ad eos. Sc dixi,nbsp;Cofidelfiael, Senolitriftari tu domus Tacob.nbsp;Eft enim memoria veftri coram Altifsimo,Scnbsp;Fortis non eft oblitus veftri in tenratione.E-go enim non dereliqui vos,neq; exceßi à vo-bis.fed veni inhunc locum,vt dcprecarer pronbsp;defolatione Sion, vt quærerem mifcricordianbsp;pro humilitate fanftificationis veftræ.Et nûcnbsp;ite vnufquifqueveftrum in domum fiiam. Scnbsp;ego veniaad vos poft dies iftos. Et profedusnbsp;eft populus,ficutdixi ei,inciuitatem:ego au-tem fediin campo ßptem diebus, ficut mihinbsp;mandauit:Sc manducabam defloribus folum-modo am-i.de herbis fada eft efta mihi in die-

Ö *

bus illis.

5. Altera yißo Eßrx oßenditur cum ijgt;ßus în-ter^retaîione.

GAP. XIII.

Et fadum eft poft dies feptem, Sc fbm-niauifomnium node. Eteccedema-ri ventus exurgebat , vt conturbaret omnes fludus eius. Et vidi,8c ecce conualef-cebat ille homo cum millibus cœli : ßc vhinbsp;vultum

-ocr page 430-

derelilt;fti,fuper cos qui mortui funt.Hæ inter-prctationes vifîonisjquia vidifti virum afcc-dcntem de corde mariSj ipfè eft quem confer uat Altißimus multis temporibuSj qui per fênbsp;metipfum liberabit creaturam fuam: amp;ipfenbsp;difponet,qui derelidi funt.Et quoniam vidi-fti de ore eius exire^vt fpiritum, amp; ignem, amp;nbsp;tempeftatem: amp; quoniam non tenebat phra-mæâ^neq; vas bellicofum: corrupit cnira impetus eius multitudinemj quæ veneratexpug^nbsp;nare cum.hæc e ft interpréta no. Ecce dies ve-niuntj quandoincipiet Altißimus liberate c-os qui ßipel terrain ßint: amp; veniet in exceflunbsp;mentis fuper eos qui inhabitant terram.Et a.-lij alios cogitabunt debellare ; ciuitas ciuita-

dierintomnes gentes vocem eius; 8c derelin-quet vnußjuifque in regione fua bellum fuû, quod habent ad alterutrum : 8c colligetur innbsp;vnum multitudo innumerabilis,fîcuc volen-tes venire,8c expugnare eum.Iplè autem fta-bit fuper cacumenmontis Sion. Sion auté vcnbsp;niet, oftendetur omnibus parata 8c ædifi-cata,ficut vidifti motem fculpi ßnemanibus.nbsp;Iple autem filius meus arguet quæ adinuencnbsp;runt GenteSjimpietates eorum has quæ tem-peftati appropinquauerunt propter mala co-gitamentaeorum 8ccruciamenta quibus incinbsp;perdeteos fineîabore per legem quæ igni aßinbsp;mulata eft. Et quoniam vidifti eum colligcnnbsp;tem adfè aliam multitudinem pacificam, hscnbsp;funt decem tribus,llquæ captiuæfadæ funt denbsp;terrafuain diebus Oïêe régis, quem captiuîînbsp;duxit Salmanalarrex Aflÿriorum:8c tranftu-lit eos trans flumen, 8ctranflati funt in terranbsp;aliam. Ipfl autem fibi dederunt confiliû hocnbsp;vt derelinquerent multitudinem gentium, 8Cnbsp;profieißerenturin vlteriorem regionem, vbinbsp;nunquam inhabitauit genus humanum : vcl

Efdrc lin

vultum fuum vertebat vt conß^deraret, tre-mebant omnia quæ fub eo videdantur:8c vbi cunque exibat vox de ore eius,ardelcebant o-mnes qui audiebant voces eius,fîcut quieftitnbsp;terra quando ßnferit ignem . Et vidi poftnbsp;hæc, 8c ecce congregabatur multitudo homi-num, quorum non erat numerus de quatuornbsp;ventis cœli, vt debellarent hominem qui aßnbsp;cenderat de mari. Et vidi, 8c ecce fibimetipfînbsp;fculpferat montera magnum,8cvolauit fupernbsp;eum.Ego autem quæfiui videre regionem,vclnbsp;locum vnde fculptus eflet mons, 8cnon po-tui.Etpoft hæc vidi,8c ecce, omnes quicon-gregati ftint ad eum, vt expugnarent eum,ti-mebant valde, tarnen audebant pugnare . Etnbsp;ecce, vtvidit impetum multitudinis venien- tera,8c locus locum, 8c gens aduerftisgétem,nbsp;tis,nonleuauitmanumftiam,nequephramæ 8cregnumaduerfusregnum.Eterit,cùm fiétnbsp;am tenebat,neque aliquod vas bellicofum ni hæc, 8c contingent figna quæ ante oftendi tinbsp;fi ßlummodo vt vidi,quoniam emifitdeore bi:8c tunereuelabiturfiliusmeus,quem vidi-fuo ficutflatumignis,amp;delabijseiusfpiritus fti,vt virum afeendentem.Et erit quando aunbsp;flam mæ, 8c de lingua eins emittebat ßintillasnbsp;8c tempeftates,8c cômifta funt omnia fimul,nbsp;hic flatus ignis,8c fpiritus flammæ,8cmultitunbsp;do tempeftatis ; 8c côneidit fuper multitudinem in impetu,quæ præparata erat pugnare,nbsp;8c fuccendit omnes, vt fiibito nihil videreturnbsp;de innumerabili multitudine, nifî folummo-do puluis,8c fumi odor:8c vidi,8c extimui.Et

® poft hæcvidiipfijmhominem deßendentem de monte, 8c voçantem adßmultitudinemnbsp;aliam pacificam, 8c accedebat ad eum vultusnbsp;hominum multorum quorundam gauden-tium,quorundam triftantium:aliqui verôal- pientcruciari:quæaftimilaræfuntflammæ,8£nbsp;ligati,aliqui adducentes ex eis qui oftèreban-tur. 8c ægrotaui à multitudine pauoris, 8c ex-pergefaiftus fum, 8c dixi,Tu ab initio demonnbsp;ftrafti feruo tuo mirabilia hæc,8cdignum menbsp;habuifti vt fußiperes deprecationem meam;nbsp;8c nuncdemonftra mihi adhuc interprætationbsp;nem ßmnij huiüs.Sicutenim exiftimoin ßnnbsp;fit meo, væ qui dereliâi fuerût in diebus illis;nbsp;8c multo plus væ his qui no funt derelidi.Quinbsp;cnim non funt derelilt;fti,triftes erant. Intelli-go nunc quæ funt repofitain nouifsimis diebus , 8c occurrent eis, fed 8c his qui dereliôti ibi obßruare légitima fiia, quæ non fucrantnbsp;funt. Propter hoc veneruntenim inpericula ßruantes in regione fua.Per introitus autem pnbsp;magna,8cneeeßitates multas, ficut oftendût anguftos fluminisEuphrâten introicrunt.Fenbsp;ßmnia hæc.Attamen facilius eft périclitante cit enim eis tune Altißimus figna, 8c ftatuitnbsp;venire in hunc,quàm pertrafire,ficut nubem venas fluminis vlquequo tranfirent.Per camnbsp;à ßculo, 8c nunc videre quæ contingunt ’in enim regionem erat via multa itineris, anninbsp;nouifsirao. Et relpondit ad me,8c dixit,Et vi vnius 8c dimidij ; nam regio ilia yocatur Ar-fionis interpretationem dicam tibi:8cdequi- ßreth,Tuncinhabitaueruntibi vfqueinno-buslocutus es, adaperiamtibi. Quoniam denbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* '

his dixiftiqui derelidifunt, hæc eft interpre-tatio.Quiaufertpericulum illo tempore, hic ß euftodiuit. qui in periculo inciderunt, hinbsp;funt qui habet opera 8c fidem ad Fortifsimîi.nbsp;Scito ergo quoniâ magis beatificati funt qui

uißimo tempore: 8c nunc iterum cùm cœpc-rint venire, iterum Altißimus ftatuet venas fluminis,vt poßint tranfire ; propter hæc vidifti multitudinem cum pace. Sed 8c qui deronbsp;lilt;fti funt de populo tuo,hi fiint qui inueniunnbsp;tur intra terminummeum. Fadum erit ergo,nbsp;quando

-ocr page 431-

Efdre

«juando incipietpcrderc multitudinemearü, collcâæfuntgentes^protcget eos qui fu-perauerunt populum: amp; tune oftédet eis mulnbsp;ta plurima portenta. Et dixi ego^Dominatornbsp;Domine^hoc mihi oftende^propter quod vidi virurn afeendentem decorde maris. Et dixit mihi:Sicat non potes hæc vcl fcrutarijVélnbsp;Icirequaî funt in profundo maris:fic no potenbsp;nt quifque fuper terram videre fîlium meumjnbsp;veleos qui cum eo/unt^ nifi in tempore diei.nbsp;Hæc eft interpretatio fotnnij quod vidifti_, 8cnbsp;propter quod illuminatuses hîcfolus.Dereli-quifti enim tuam^amp; circameam vacaftilege,nbsp;amp;quæfifti: Vitam enim, tuam difpofuiftiinnbsp;fàpientia^Sc fènfum tuumvocafti matrcm,-8£nbsp;propter hoc oftendi tibi merces apud Altißi-mura. crit enim poft alios tres dies, ad te alianbsp;loquar, amp; exponam tibi grauia amp; mirabilia.nbsp;Et profeeftus fumjamp; tranfij in carnpunijrriul-tum glorificans amp; laudans Altißimum deminbsp;rabilibus qua: per tépus faciebat: amp; quoniamnbsp;gubsrnatipfum J amp; quæ funt in temporibusnbsp;illatajamp;ièdi ibi tribus diebus.

5. K^ipparet T)ominus Efdrx in ^uxdani arcana reuelat.

CAP. X III r.

Et faéhum eft tertio die^Sc ego ftdebam fub quercu.Etecce^voxexiuit cotra menbsp;de rubo^amp; dixit : Efdra Efdra . Et dixi,nbsp;Ecce ego Domine.Et fiirrexi ftiperpedes me-,nbsp;^’f84.3.b. os. Et dixit ad me, 0 Reuelans reuelatus ftimnbsp;fuper rubum,amp; locutus fum Moyfi, quandonbsp;populus meus fèruiebatin Aegypto , amp; mifinbsp;eumjamp;cduxi populum meum de Acgypto,8cnbsp;adduxi eum fuper montem Sina, amp; detinebanbsp;eum apud mediebus multis; Scenarraui ei minbsp;rabilia multa,amp; oftendi ei temporum fecrctanbsp;Sc fincm:amp; præcepi ei, dicens ; Hæc in palàmnbsp;faciès verbajamp; hæcabftondes.Et nuiic tibi dinbsp;co.-Signa qua: demonftraufamp;fomnia qus vinbsp;difti,amp; interpretationes qnas tu vidiftfin cornbsp;de tuo repone ea:tu enim recipieris ab omnibus , conuerteris refîduus cum conftlio meonbsp;amp; cum fîmilibus tuis, vlquequo finiantur tc-pora; quoniam ièculum perdiditiuuentutemnbsp;fuam, amp; tempora appropinquant iènefeere,nbsp;Duodecim enimpartibus diuifumcft fècu-lum, amp; tranfîerunt eius décima amp; dimidiumnbsp;JJ decimæ partis:fuperftint autem eiuspoft medium decimx partis. Nuncergo difpone do-mum tu^ip,8c corripe populum tuum,amp; connbsp;folare humiles eorumjSc renûtiaiam corrup-telæ, amp; dimitteabs te mortales cogitationes,nbsp;Scproijceabs te pondera humana, amp;exuetenbsp;ïam infirmam naturam , amp; repone in vnamnbsp;partem moleftißima tibi cogitamenta, amp; fe-ftina tranfmigrare à temporibus his ; quæ e- .nbsp;nim vidifti nunc contigifle mala,iterum ho-

un. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tSy

rum détériora facient;quantum enim inuali-dum fiet fèculum à fênedute, tantum multi-plicabîîtur.fuper inhabitantes mala.Prologa-uitenim fe magis veritas, Scappröpinquauit mendacium.Iam enim feftinat venire, quamnbsp;vidifti Vifionem.Et refpondi,amp; dixi çoram tenbsp;Domine,Ecce enim ego abibo, ficut præçe-pifti mihi,amp; corripiam præièntem populum.nbsp;Qui autem iterum nati fuerint,quis commo-nebit i Pofitum eft ergo lèculum in tenebris,nbsp;amp; qui inhabitat in eo fine lumme. Q^oniantnbsp;lextua infenlàeft, propter quod tiemo leitnbsp;quæ à te fatlafunt,velquæincipientôpera,Sinbsp;enim inueni in tegrâtiam,immitte in me fj?i-ritum làn(ftum.-amp; Icribam omne quod fadturiinbsp;eft in feculo ab initio , quæ erantin lege tuanbsp;fcripta,vt poßint homines iniienireïèmitam:nbsp;amp; qui voluerint viuere in nouißimisjviuant.nbsp;Etrefpondit ad me,amp;dixit: VadenS congre- Cnbsp;ga populum, 8ê dices ad eos vt non quærantnbsp;te diebus quadragin ta. T u autem præpara tibi buxos multos,amp; accipc tecum Saream,Da-briam,Salemiam,Echanum,amp;Afîel,quinquenbsp;hos qui parati funt ad lcribendû velociter ; amp;nbsp;venias huc,amp; ego accendâ in corde tuolucernbsp;na intelledus, quæ no extinguetur quoaduiq;nbsp;finiantur quæ incipies Icribere. Et tune perfenbsp;dis quædam palâ facies, quædam iàpientibusnbsp;ablconle.trades. ih craftinum enim hac horanbsp;incipies fctibere.Et profedus fum, ficut mihinbsp;præeepit,amp; congregaui omnempopulum,8cnbsp;dixi, Audilftael verba hæc: Peregrinati funtnbsp;patres noftri ab initio in Aegypto,amp; liberatinbsp;funt inde : Scacceperunt legem vitæ, quaranbsp;non cuftodierunt,quam amp; vos poft eoî tranfnbsp;greßi cftis ; amp; data eft vobis terra in fortem,nbsp;amp; terra Sion, amp; patres veftri, amp; vos iniqui-tatem feciftis, amp; non ièruaftis vias quas præ-cepitvobis Altifsimus : ôciuftus iudex cumnbsp;fit,abftulità vobis in tempore quod donauc-rat.Et nunc vos hîc eftis, amp; fratres veftri in-trorfum veftrû funt.Si ergoiraperaueritisfènnbsp;fui veftro , amp; erudieritis cor veftrum , viuinbsp;confèruati eritis, amp; poft mortem miiericor-diam cÓlèquemini. Indicium enim poft mornbsp;tem veniet, quando iterum reuiuilcemus, amp;nbsp;tunciuftorum nomina pafebunt, amp; impio-rüm fada oftendcntur.Adme igitur nemo ac £gt;nbsp;credatnunc, neq; requiratme vfq; dies qua-draginta.Et accepi quinque viroSjficut man-dauit mihi,amp; profeéti fumus in campum, amp;nbsp;manfimus ibi.Et fadus fum in craftinum, Scnbsp;ecce vox vocauit mc,dicés,Eldraaperios tu-üm,amp; bibe quo te potauero. Et aperui osme-um, amp; ecce calix plenus porrigebatur mthi.nbsp;Hoe erat plenum neut aqua : color auteme-, iüs vt ignis fimilis. Et accepi, amp; bibi;amp; irteonbsp;cum bibiflem, cor meum cruciabatur intelle-A a du,S:

-ocr page 432-

Efdre IIII.

ic iîîpcâus toeum increfcebat Gpientia. Nam Ipiritus meus confèruabatur memoria»nbsp;Et apcrtum eft os meunijSc noneft claufumnbsp;amplius. AkiGimus dcditintellediim quinque viris,amp;ïcripfèrunt qux diceban turexcef-fioftcs nodis^quas nonfciebant.Nofte autcmnbsp;manducabant panem^ego autem per diem lonbsp;quebar , Sc pernodem non taccbam. Scriptinbsp;lunt; autem per quadraginta dieSjlibri duceïi-ti quatuor. Etfadtum eft cdmcompleuiflentnbsp;quadraginta dies, locutus eft AltiGimus, di-cens, Prioraquœ ftripfifti, in palam pone, amp;nbsp;legant digni amp; indigni ; nouiGimos autemnbsp;lèptuaginta confcruabis,vt tradas eos fapien-tibus de populo tuo.In bis enim eft vena in-celledus, amp; fapientiæ fons, 8c Gientiœ flume.nbsp;Et feci fie.

5. ‘Prxiùuntw mukx caîamitxtts fetulo fi^er-ttentttrx.

CAP. XV.

A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ccc loquere in aures plebis me« Icrmo

ncspropbetix,quosimmi{èroinostu-^um,dicit Dominus : amp; fac vt in charta fcribantur,quoniamfldelcs amp; verifunt.Ne tinbsp;meas à cogitationibus aduerftim te, nec tur-bent te incredulitates dicentium, Quoniamnbsp;omnis incredulus in incredulitate Gia moric-tur. Ecce ego induco ,dicit Dominus , fupernbsp;orbem terrarum mala,gladium, amp;famem, amp;nbsp;mortem,amp; interitum: propter quod fuperpolnbsp;luit iniquitas omnem terram, amp; adimpletanbsp;funt opera nociuaillorû.Propterea dicit Do-minus; lam non fllebo de impietatibus eorûnbsp;quæ irreligiofcagut,neç fuftinebo in bis quænbsp;inique exercent : ecce Gnguis innoxius amp; iu-ft us clamat ad me, amp; aniroæ iuftorum clamâtnbsp;perleueranter. Vindicans vindicabo illos,di-cit Dominus, 8c accipiam omnem Gnguinénbsp;innoxium ex illis ad me.Ecce populus meusnbsp;quafi grex ad occifîoncmducitur,iamnonpanbsp;tiar ilium habitarein Terra-Aegypti:lèd edu-cam eum in manu potenti 8cbrachio excellb,nbsp;percutiam plaga lîcut prius, 8c corrumpamnbsp;omnem terra eius.Lugebit Àegyptus, 8c fun-damentaeius plaga verbera ta, 8c caftigationenbsp;quasinducetei Deus. Lugebunt cultorcs openbsp;rantes terram, quoniam deficient feminaeo-rum ab vredine 8c grandine, 8c a ß'dcre terri-bili.Væ fcculo, 8c qui habitant\in co: quia ap-propinquauit gladius 8c contritio eprum, 8cnbsp;exurget gens contra gentem ad pugnam, 8cnbsp;rhomphæa in manibus eorû.Erit enim inconnbsp;ftabilitiohominibus, gcalijalijs inualefcen-tes non curabunt regem fuum, 8c principesnbsp;B viæ geftorum fuorum in potentia fua. Con-cupilcctenim homo iîi ciuitatem ire, ôc nonnbsp;potcrit.Proptér fiipcrbiàra enim eoruttî ciui*nbsp;tates turbabuntur, domus exterentur, homines metuciit. Non milèrebitur homo proxi-mum fiium ad irritum faciendum domos eo-rum in gladium,ad diripiendas fiibftantias eonbsp;rum propter famcm panis 8c tribulationemnbsp;multam. Ecceego conuoco, dicit DeuSjOm-nes reges terr« ad me verendum, qui funt abnbsp;oricnte,8càbauftro, ab euro , 8c à Libano,adnbsp;conuertendos in le, 8c reddere quæ dederuntnbsp;illis.’ficut faciunt vlque hodie cledtis meis, fienbsp;faciam 8c reddam in finu corû.Hxc dicit Dornbsp;minus Deus, Non pareet dextera mealupernbsp;peccatorcs, nec ceflabit rhophæ.i fiipcr eftiinnbsp;dentes lànguinem innoxium fuper terram.nbsp;Exijt ignis ab ira eius,8c deuorauit fundamé-taterr«,8c peccatores quafiftramen incen-fum.Vxeis qui peccant, 8c non obfcruantnbsp;mandata mea,dicit Dominus. nó parcam il-lis.Diftedite filij à poteftate.Nolite contamjnbsp;narefandificationem meam,quoniam nouftnbsp;Dominus omnes qui delinquunt in ilium,nbsp;propterca tradidit eos in mortcm,8cinoccifi-onem.Iam enim venerunt fuper orbem terra-rum mala,8c manebitisin.illis.nonenim libenbsp;rabit vos Deus, propter quod pcccaftis in e-um. Eccevifio horribilis, 6c facies illiusabnbsp;oriente. Etexientnationes draco num Ara-bum in curribus multis,8c ficut flatus,eoruninbsp;numerus fertur fuper terram, vt iam timeantnbsp;8c trépident oranes qui illos audient carmo-nij infanientes in ira,8c exict vt apri dcß'lua,nbsp;8c aduenient de virtute magna, 8c conftabuntnbsp;in pugnam cum illis,8c vaftabun t portionemnbsp;terr« Aflyriorum.Et poft h«c fuperualelccntnbsp;dracones natiuitatis fux memores,8c conuer-tent fe conlpirantcs in virtute magna ad per-fequendos eos.Ifti turbabuntur 8c filebuntinnbsp;virtute illorum, 8c conuertent pedes fuos innbsp;fugam, 8c .à territorio Aflyriorum fubfeffornbsp;obfidebit eos,8c confumet vnum ex illis,8c e-rittiraor 8c tremorin excrcituillorum,8c co-tentio in reges ipfbrum.Ecce nubes ab orien Cnbsp;te,8c à feptentrione vfijue ad mendianum,8cnbsp;facies earum horrida valde, plena iræ 8c procell«, 8c collident fe inuicem, 8c collident fy-dus copiofum fuper terram,8c fydus illorû,8cnbsp;erit Gnguis .à gladio vfq; ad ventre, 8c fimusnbsp;hominis vfq; adfubftramen cameli, 8c erittinbsp;mor 8c tremor multus fuper terram,8c horre-buntqui videbûtiram illam, 8c tremor apprenbsp;hendet illos;8cpoft h«c raouebûtur nimbi conbsp;piofi à meridiano 8c feptetrione, 8c portio a-lia ab occidéte : 8c fuperinualefcét vend ab ó-riente, 8c reeludét earn, 8c nubc quamfuGitanbsp;uit in ira, 8c fydus ad faciedam exterritationcnbsp;ad orientalem ventum 8c,occidentem viola-bitur: ÔC exaltabuntur nubes magnx Sc valid«


-ocr page 433-

T allident ciuttatemquot;occifam , 8c exterent ’ ali-*cöiurßim. tux exterminabunt, rurflim reuertentcs quot; ad $. - - -


Efdrelin

plénaîiræ^Sc (yduSjVt öxterreant omncm ter-ratn^Sc inhabitantes earn, 8c infundent fiiper omnem locum altum 8c eminentem fydusternbsp;nbilCjignem 8cgrandinemj8crhomphacas volantes, 8c acjuas multas, vt etiam impleantiirnbsp;omnes campi,8c omnes riui plenitudine aquanbsp;rum multarum. 8c demolienturciuitates, 8cnbsp;muros,8cmontes,8ccolles,8clignafyluarum,nbsp;êcfœnumpratorum, 8cfrumentaeorum. Etnbsp;tranfibunt confiantes vlqucBabylonem, 8cnbsp;exterent eam:conucnient ad ipfam, 8c circui-buntearn,8c efFundent ß'dus 8c omnem iramnbsp;fuper eam,8c fubibitpuluis 8cfumus vfque innbsp;cœlum , 8c omnes in circuitu lugebunt earn:nbsp;amp; qui lub ea rem'anlèrint,lèruiét his qui externbsp;ruerunt.Et tu Afia concors in fpem Babylo-nis, 8c gloria perfbnx eius’.væ tibi mifèra propnbsp;ter quodaßimilafii ei,8c ornafii filias tuas innbsp;fornicationead placcndum 8c gloriandum innbsp;amatoribus tuis,qui tecum cupierunt (empernbsp;fornicari. Odibilêimitata es in omnibus openbsp;ribus eius,8c in adinuctionibus eius:proptereànbsp;dicit Deus,Immittä tibi mala,viduitate,pau-pcrtatem,8c famé 8c gladium, 8c pefie, ad de-uafiandas domos tuas à violationc,Sc morte,nbsp;amp; gloria virtutis tuæ.Sicut flos ficcabitur,cûnbsp;cxurget ardor qui cmilTus efi fuper te, infir-maberisvt paupercula plagata8c caftigataanbsp;mulieribus,vt non pofiint te fiifcipere poten lido lagittario: fic non reuertentur mala quaenbsp;tes Sc amatores. Nunquid ego fic zelaborte, miflafuerint in terram.Vxmihi,vscmihi:quisnbsp;dicitDominus,nifioccidifleselcftosmeosin me liberabit in illis diebus? Initium dolorfinbsp;omni tempore,exaltas percufiionem manu- 8c multi gemitus,initiû famis 8c multi interinbsp;iim,8c dicens fiiper mortem eorum,cùm ine- tus, initium bellorum 8c forfflidabunt pote-briata efl*es,Exornafpeciem vultus tui? Mer- fiâtes,initium malorum 8c trepidabunt om-ccs fornicationis tuæin finu tuo,propterhoc nes. In his quidfaciam cum venerint mala?nbsp;redditionem accipies.Sicut faciescledis meis, Ecce fames 8c plaga 8c tribulatio 8c angufiianbsp;dicitDominus:fic faciet tibi Deus, 8c tradet milfi funt flagella in emendatiohe, 8c in hisnbsp;teinmalum.Et natituifameinterient: 8ctu -nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;......

rhomphæa cades, 8c ciuitates tuæ conteren-tur,8comnes tuiincampogladio cadent. Et qui funt in montibus,fameperibunt,8c man-ducabunt Carnes luas, 8c{anguinem bibent ànbsp;famepanis 8c fiti aqux. Infelix per maria ve-nics, 8c rurfum accipies mala. Et in tranfitunbsp;quam portionem terra: tuæ, 8c partem gloriæ

______ nbsp;nbsp;nbsp;. - Jnbsp;Babylonem fubuerfam.’Etdemolita cris illisnbsp;pro fiipula,amp; ipfi erunt tibi ignis;8c deuora-bunt te 8c ciuitates tuas,terram tuam 8c monnbsp;tes tuos,lt;j}iines ßduas tuas 8c lignum fruótifenbsp;1 ¦ ¦ ’

centjamp;cenfum tuuminprædam habebunt, né videre,vel vocemeius audire.Relinquetur

186

VAe tibi Babylon 8c Afia,va: tibi Aegy A pte 8c Syria. Præcingite vos ßccis 8cnbsp;cilicijs, Sc plangite filios vefiros, Scnbsp;dolete ; quoniam appropinquauit contritionbsp;veftra.Immiflus efi vobis gladius, 8cquiseftnbsp;qui auertat illurlmmiifus efi in vöbis ignis, 8cnbsp;quis efi qui extinguatilJum?ImmiflafuntŸonbsp;bis mala,8c quis efi qui repellat ea.’Nüquid renbsp;pellet aliquis Iconem efurientem in ßdua,autnbsp;extinguet ignem in ftipula mox quando coe-pefitardere ? Nunquidrepellet aliquis fagit-tam à fagittarioforti miflam.^Dominusfortisnbsp;immittit mala,8cquis efi qui repellatea?Ex-ijt ignis ex iracundia eins, 8c quis efi qui ex-tinguat eum? Corufiabit, 8c quis non time-bit.^Tonabit,8c quis non pauebit? Dominusnbsp;comminabitur,8c quis non fundituscoiiterc-tur à facie ipfius?Terra tremuit8cfundamen-taeiusjmare fluduar de profundo, ÔC fludusnbsp;eius difiurbabuntur, 8c pilces eius .à facie Dönbsp;mini,8c à gloria virtutis eius: quoniam fortisnbsp;dextera eiusquæ arcum tendit.-fàgittæ eiusnbsp;acutæ quæabiplo mittuntur, noti deficientnbsp;cùm cœpcrint mitti in fines terræ . Ecce mittuntur mala, 8c non rcuertétur, donee veniâtnbsp;fuper terram.Ignis fuccenditur,8c nonextin-guetur, donee coniumat fundamenta terræ.nbsp;Quemadmodum non reditfagitta mifla ava

omnibus lenonconuertentabiniquitatibus fuis, neque flagellorum memores erunt fem- 3nbsp;per.Ecce,eritannona: vilitas fuper terra, ficnbsp;vt purent fibi efle direéta paccm, 8c tunc ger-minabunt mala fiiper terra,gladius, fames, 8cnbsp;magna confufio.A fame enim plurimi qui innbsp;habitant terram in teriét, 8c gladius perdet cæ-teros qui fiTperaucrint à fame,8c mortui ficutnbsp;ftercoraproijcientur,8cnoneritqui confolenbsp;tureos. Derelinqueturenim terra delerta, 8cnbsp;ciuitates eius deijcientur. Nonderelinqueturnbsp;qui colat terram, 8c qui lemineteam . Lignanbsp;dabunt frudus, 8c quis vindemiabit illa.’Vuanbsp;matura fiet, 8c quis calcabit illa?Erit enim lorum igni comburent.Filios tuoscaptiuosdu- cis magna delcrtio.Cupietenim homohomi

8c gloriam faciei tuæ exterminabunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim de ciuitatedeccm,8cduode agro quiab-

Iconderintfein denfis nemoribus,8cfcifluris

Horrende •tniuerfo ovli defolatio in fine nbsp;nbsp;nbsp;petrarum. quemadmodum derelinqunrur in

oliueto,8c fingulis arboribus tres aut quatuor CAP. XVI.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oliuæ,autficutinvinea vindemiata racetni

Aa 2 relinquun--

is

-ocr page 434-

EfdrelIII.

Telifiqünturab kis qui diUgeter vineam fcru-tatur ; fic relinqucncur in diebus illis tres aut quatuor ab fcrutatibus domos corn in rkom-phafa.Et rclinquecur terra defèrta,amp; agri eiusnbsp;inueterabunt j amp; vias eius,amp;omnesfèmitæ e-ius germinabunt fpinas, eo quod non tranfi-cnt konaines per earn. Lugebunt virgines nonbsp;habcntes fponfôs; lugebunt mulieres non kanbsp;bentes viroSjlugebunt filiæearum non habites adiutorium: fponfi earum in bello conlu-mentur^Sc viri earum in fameexterentur. Audite vero ifta^amp;cognölciteea lèrui Domini.nbsp;Eccc verbum Domini, excipiteilludme dij snbsp;credatis dequibus dicit Dominus. Ecccap-Ç propinquantmala,amp;non tardant. Qj^mad-modum prægnans cûm parit in nono menienbsp;filium fuum,appropinquantekora partus e-ius ante horas duas vel tres, dolores circum-eunt ventrem eius,amp;prodeunte infante denbsp;ventre, non tardabunt vno pundo : fienonnbsp;morabuntur mala ad prodeundum fuper ter-ram,amp; lèculum gemetjSc dolores circumtencnbsp;bunt illud. Audite verbum, plebs mea: paratenbsp;vos in pugna, Sc in malis fic eftote,qua{ï ad-uenæ terræ.Qm védit, quak qui fugiat;amp;quinbsp;emit,quafi qui perditurus.Qm mercatur,quanbsp;k qui fruAumnon capiat:amp; qui ædikcat,quanbsp;k non kabitaturus.Q^ileminat,quak qui nonbsp;metet:kc Sc qui vineam putatjquak non vin-demiaturus.Qui nubunt, kequak klios nonnbsp;falt;äuri;amp; qui non nubüt,kc quak vidui.Pronbsp;pter quod qui laborant, kne caula laborant.nbsp;Eruftus enim illorum alienigenæ metent,5cnbsp;fubkantiamillorumrapient. Sc domos euer-tent,Sc klios eorum captiuabiint,quiaincap-tiuitate Sc fame générant natos fuos. Et quinbsp;negotianturin rapina,quantum diu exornantnbsp;ciuitates 8c domos fuas^Sc pofleisiones 8c pernbsp;fonas fuas , tanto magis adzelabor eos fupernbsp;peccata fua,dicic Dominus. Quo modo zela-tur fornicaria mulierem idoneam amp; bona valnbsp;de, kc zelabitur iuftitia iniquitaté cura exor-nat le,8c acculât ea in facie, cùm venerit quinbsp;defendat exquirenté omne peccatû liiper ternbsp;ram.Propterea nolitekmilariei,nec operibusnbsp;eius:quonia adhuçpukllum, 8c tolletur ini-quitas à terra, 8c iuftitia regnabit in vos.Nonnbsp;dicat peccator lèno peccake: quoniam carbonbsp;nes ignis comburet fuper caput eius qui dicit:nbsp;Non peccaui coramgt;Domino’Deo 8c glorianbsp;ipkus. Ecce dominus cognolcet omnia opera kominum , 8c adinuentiones illorum, 8cnbsp;cogi tationes illorum,8c corda illorum. Dixitnbsp;enim,Fiat terra, Sc falt;ftaeft:katcœlum,amp;fâ*nbsp;âû eft.Et in verbo illius ftellæ fundatælunt,nbsp;8c nouit numerum ftellarum. Qm Icrutaturnbsp;Abyflum,8ctkelauros illarum .-qui mefus eftnbsp;mare,8c conceptum eius.Qui conclukt marenbsp;in medio aquarum, 8c kifpendit terram lupernbsp;aquas verbo fuo. Qui extendit cœlum quaknbsp;cameram,fuper aquas fundauit eum.Qui po-fuit in. delerto fontes aquarum, 8c kiper ver-ricem montium lacus ad emittendû fluminanbsp;abeminenti petra,vtquot;potaret’terram. Qui ßnnbsp;xit hominem, Sepofuit corkium in medionbsp;corporis,8c miktei lpiritum,vitam 8c intel-leduiiijSc fpiramen Dei omnipotentisqui fcnbsp;cit omnia,8clcrutinat omnia ablconki in ab-Iconks terræ.Hic nouit adinuentioné veftra,nbsp;8c quæ cogitatis in cordibus veftris , peccan-tes,8c volentes occultare peccata veftra. Propter quod Dominus lcrutinando Icrutinauitnbsp;omnia opera veftra,8c traducet vos omncs,SCnbsp;vos confuk eritis cùm procekêrint peccatanbsp;veftra coram hominibus,8c iniquitates erunt,nbsp;quae acculatores ftabunt in die illo. Quid fa-cietis ? autquoraodo ablcondetis peccata veftra coram Deo 8c angelis eius ? Eccc iudexnbsp;Deus,timetecû.Dekniteàpeccatisveftris,Scnbsp;obliuifcamini iniquitates veftras iam agerenbsp;eas in lempiterno,8c Deus educet vos, 8clibenbsp;rabit de omni tribulatione.Ecce enira incen-ditur ardor kiper vos turbæ copiolîc,8c rapietnbsp;quoldam ex vobis,8c cibabunt idolis occilbs:nbsp;8c qui conlènlèrint eis,erunt illis in dcrifum,nbsp;8c in improperik,8c in conculcationem. ericnbsp;enim locis locus, 8c in vicinas ciuitates exur-redio multa fuper timétcs Dominum. Eruntnbsp;quak inlàni nemini parcentes: ad diripiendunbsp;8c deuaftandum adhuc timentes Dominum,nbsp;quia deuaftabunt 8cdiripient fubftantias, 8Cnbsp;de domibus fuis eos eijeient. Tûc parebit pronbsp;batio elcdorum meorum,vt aurum quod pronbsp;batur ab igne.Audite dilefti mei^dicit Dominus: Ecce adkint dies tribulationis, 8c de hisnbsp;liberabo vos.Ne timeatis, neckxktetis, quoniam Deus dux veftcr eft. Et qui lèruatmannbsp;data 8c præcepta mea, dicit Dominus Deus,nbsp;ne præponderent VOS peccata veftra, ne lupcfnbsp;eleuent le iniquitates veftrx.Væ qui conftrinnbsp;guntur à peccatis luis, 8c obteguntur ab ini-quitatibus luis,quemadmodum ager coftrinnbsp;gitur à lylua, 8c fpinis tegitur leraita eius pernbsp;quam non trankt homo,8c cxcluditur, amp;nbsp;titur ad deuorationem ignis. *'


-ocr page 435-

nçoiTtvj^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TotZ IcüZl«.

Kyg (% 7r«vf OKpaTÂiç S ©tàî 76» TTa^tç« P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ASfUcifi Kj Kj Kj Tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„’^^7 3:

à 7roiiitStyplt;îùe«V6p,«5ÙTHp 7Hp,lt;rùp7r«vIlt; quot;JsijS Kocrua mr.i mJlnläs t«p 3(xXkw«p XÓrtó T TTgOfCcJ^tetjof (TK^Ónbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;THp «ÇvftropjKjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«VTHp Jtj Ja‘cPc|« ^VO|U«ff a«.

piuii «Ttè nfoffänis dwjK^iwt (rn,oTi «S'tKT’0^«iwtr«\ß7rp‘.7rlt;j«7® ZÓjHs êv,Kj «vvtib'-y«(^ MÓpfH T^tTTf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«ttJXhînbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;KJ KVifexyT®nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iTrayp.Xf'aî lt;rsr. trt rV M

Kupioj «¦4.:$©^,^57rX«Jxv©^gt;M«gt;teóóUjLt^,Kj weXvixt©^,Kj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;KaKi'o/f Àvfp«7rlt;i.-p. aù KvÿH

X«7«757rXMfloj7®J(gHS'0rHl»f lt;^t7rKrfiZXlt;Jü ^ttf«V0|«p,Kj «CptJ'lp (^ïsÜjUÜCgjKKOat (p(,Kj TTXhÉ«! TOiKjlg, nSptrsSgiSr lufldvoi«!' aMlt;’'éTlt;^Xcïï ‘.(ç (ra7»e'«P-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;/ljK«tlt;i)p,cvK tó» p'i]«voi«p c/lt-

KcdotÇjTa AÇ^eiàia Kj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kj I«K4j6,(p!f ov}^H^«pq«KÓ(rinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^usfavo/ap tTt’ ijuci Ta ajaaglfeXa,«?«»

TlHjaagjop Ù7rte«gi6MÔp4‘^MM*6«X«{«‘K{,WXH6vv«p« «vojaiouM^jKUgitjl^XHÖvv^pc« ftV0,u/öapb,gt;Cj0i3K Ùgînbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ît/'^P'JO ?CVg«vS,«7rÔ T TTXrSoVÇ T «/iKtÙp/^S^KK^KXfiTilÔ/mVCfTroMa AtTpS

ci/vgajiif 70 «ï«Vtuo^ th'p Ktlt;pfltXKp (UbjKj ÓVK (aoi »vilt;riç,J'iÔTi 7r«gûéfhir« y fivMopT® SHçopçY»7tiôpa^t7ïoiK(r«,(ax7ron!îlt;r«s-pô'.XKM«0’i$,Kj giitpuXix^aj r« TTgOîdrjuaqairüjS-Htftç SAXafju«!«,nbsp;KJ TtXKâûvat 7rfOlt;ro](Ôirjacÿf«, Kj vUp kKivm yévv Hxf/ixfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7r«p« aü ^(Phs'oth'Icç. H,uffgTHx«

H/xag^HX«, KJ tkç «vo^iatçp» ifri nvwcrxeü, «XX’ xiTooiixt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(pu, «vtç p.6t KugH, »viç ngà

/XM riWflCTTcXtO'HÇ iUt Toîiç xy/afitMç iagt;s, hhJÏ ‘¦.tç 70p «tSva ^uHvZcTÂÇjTHgiîcrxç k«x« iJ.oi,iaHjï kxtxJïikx^ yvToiç KKlcàlcit^iç lt;j^ yüç, c/liÔTï crû 0iôç,O4cç 4^ M^7«vaouv(amp;p, »(od kl^oi T^Ktrapnbsp;Txp «r«ôioO’ûvHp crbjOTi «vâ^iop ovr« irâ(rlt;jç/^i^KC(Tx -p Tsoxù tXsdç (^u,kj «(vtlt;ramp; «rt dli« 7Cxv-fgt;ç,7!Klt;rxçnbsp;TxÇ RjaîgflCÇ iuU,0T/ afc TSxdîc K dlôvx/aiç T oùg«v«p,Kj irS H (/lô£lt;x ùç To'tç «i®v«ç.

,87

Hieronymus ad Chromatium amp;

Heliodorum in T^obiam Træfatio,

MIrari non defîno exaftîonis veftræ inflantiam.Exigitis enim vt librum Chaldxo fèrinone conferi- , ptura,ad Latinum ftylum traham,librum vtiq;Tobiæ:quem Hebrxide catalogo diuinarum fert-pturarum lècante6,his qux hagiographa memorant,manciparunt. Feci laris defÿderio veftro,nortnbsp;tarnen meo ftudio. Arguant enim nosHebrçorum Iludia: amp; imputant nobis,contra luum cano-nem Latinisauribusifta transferre.Sed melius elle iudicans Pharilçorum dilplicereiudicio,amp; epilçoporumnbsp;iufsionibus deferuire inftiti vt potui. Et quia vicinaeff Chaldxorum linguafermoniHebraico, vtriufquenbsp;linguæ peritifsimum îoquacem reperiens,vnius diei laborem arripui:amp; quicquid ille mihi Hcbraicis verbisnbsp;expreßit,hoc ego accito notario fermonibus Latinis expofui. Orationibus veftris mercedem huius operisnbsp;corn penfabo,cùm gratum vobis didicero me,quod iubere eftis digtiatijComplefle.

Liber Tobiæ.

1. Tobias in captiùitate conftiîutus, à lege T)ei vt omnia quæ habere poterat^quotidie cônes nonreceditj amp;fiHumTubi^m exÂnna'^- ptiuis fratribuSjqui erantex eius genere;,im-xorefufeeptum, T)etim timere docet, gratus pertiret.Cumque eflet iunior omnibus in trinbsp;régi Salmanafarfiergit quotün^ueyult^tofra buNephthali^nihiltamêpuerilegefsitinope .nbsp;tres.captiw)scûnfûlatur:Gabelofmitnatdecemnbsp;argenti talenta : Sennacherib, qubd mortuosnbsp;Jt^eliretjeum perfequitur,

CkV. I.

O B IA s ex tribu Sc ciuitate Nephthali, quætft in fuperionbsp;Galilææ fupra Naaflon,nbsp;poft viam quæ ducit ad occi-dentem^in finiftro habens ciuitate Sephet; cùm captus eflet indiebus Sal-manalàr regis AfTyriorum, in captiuitate ta- nbsp;men pofîtus,viam veritatis non deferuit, ita lium^nomcn fuum imponens ei^quem ab in-Aa 3 fantia

rc. Denique cùm irent omnes ad vitulos au-reos, llquos leroboam fecerat rex Ifrael hicj.Re« folus fugiebat confbrtia omnium : amp; perge- Bnbsp;batinlerufalem ad templum Domini, ßcibinbsp;adorabat Dominum Deum Ifrael^omnia prinbsp;mitiua fua^ amp;c décimas fuas fideliter ofFerens,nbsp;ita Yt in tertio anno profclytis ôc aduenis minbsp;niftrarct omnem decimationem, Hæc amp; bisnbsp;fimilia fècundum legem Dei puerulus obler-uabat.

Cùm verô fadus fuiflet vir, accepitvxo-rem Annam de tribu fua: genuitq«® ex ea fî-

-ocr page 436-

Tobias.

fefti veftri conuertenturin lamentationem Scludum. Cum verófoloccubiflêtj abijt, 8Cnbsp;lepeliuit eum. Arguebantautem eum omnesnbsp;proximieiuSjdicentes Jam huius rei caufa in-terfici iufliis es^ amp; vix effugifti mortis impc-rium^ amp;iterum fèpelismortuos? SedTobiasnbsp;plus timens Deum quàm regcm^rapiebat cornbsp;poraoccilbrum amp; occultabat in domo fiia,nbsp;amp; medijsnocftibus fcpeliebatea.Contigitaiit,nbsp;Yt quadam die fatigatus à iepultura, veniens

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k UiOnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;UV WVWXIXd JLV^UlUUlctlli lUXIVUUS VAlll“nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»r*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;w wnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;------- _ _

£cc.48J^ bebat. llDenique cum reuerfus eflet rex Sen- tionem ideo permifit Dominus euenireilli f^Macfugiens à ludæa plagam , quam cir-ï.,Ma.8,equot;. ca eum fecerat Deus propter blafphemiamnbsp;fiiamjamp; iratus multos occideret ex filijs Ifra-el J Tobias fepeliebat corpora eorum. At vbinbsp;nuntiatum eftregi^ iußiteum occidi, amp; tulitnbsp;omnera fubftantiameius.Tobias verocumnbsp;filio fuOj 8c cum vxore fugiens^nudus latuitjnbsp;quia multi diligebâtcum.Poft dies verb qua-dragintaquinque occiderunt regem filij ip-fiuSj amp; reuerfus eft Tobias in domum fuam,nbsp;omnifque facultas eins reftituta eft ei.

S. ToHas inortwrum defatigatus fepultura, hi-rundinisfiercore in J)aiientiafrobationem ex-(acatttr,amp; ab yxore ac amiwipfum irriden-tibus affatur opprobrio.

CAP. II.

A I 'J Oft hæc vcro cum effet dies feftus Do-4.Re.i9.g I mini, amp; faiftum effet prandium bonum 2gt;.Pa,j».e. J. in domo Tobiæjdixit filio fuo^VadCjScnbsp;adduc aliquos de tribu noftra timentes Deû,nbsp;vt epulentufnobifcum.Çumque abijfiet, re-uerfiis nuntiauitei,vnum exfilijs Ifraeliugunbsp;latum iacercin platea. Statimque exiliens denbsp;accubitufuo, relinquens prandium, ieiunusnbsp;peruenit ad corpus:tollensque illud portauitnbsp;ad domum fuam occulte, vt dum fbl occubu-iflet,cautcfepeliret eum . Cumqueoccultaf-fet corpus, manducauit panem cum luftu amp;nbsp;B tremore, memoransilium fermonem quernnbsp;Arao», s.c dixitDominus per Amos prophetam, IlDies-

fantiatimere Dcum docuit, Scabftinereat» omni peccato. ïgitur cum per captiuitatemnbsp;deuenifiet cum vxore fua Sc filio in ciuitatenbsp;Niniuen,cum omni tribu fua ; Sc cum omnesnbsp;ederent excibis gentilium,iftecuftodiuitaninbsp;mam fuam, Scnunquam contaminatus eft in

C efcis eorum.Etquoniammemor fuit Domini in toto corde fuo , dédit illi Deus gratiam in confpedu Salmanafar régis;Sc dedit illi ponbsp;teftatem quocunque vellet, ire, habens liber-tatcm quaecunque facere voluiffet. Pergebatnbsp;*««¦«.13. *ei-go’ad omnesquierantincaptiuitate,8cmonbsp;nita falutis dabat eis. Cum autem veniflet innbsp;Rages ciuitatem Medorum , Sc ex his quibusnbsp;honoratus fuerat à reae.habuifi'et decern talénbsp;ta argenti ; Sccuminmulta turba generis fuinbsp;Gabelum egentem videret, qui erat ex tribunbsp;eius , fub chirographo deditilli memoratumnbsp;pondus argenti. Poft multum vero temporisnbsp;mortuo Salmanafar rege, ciim regnaret Sennacherib filius eius pro eo. Sc filios Ifraelexonbsp;gt;. 8. foj haberet in confpeftu fuo, Tobiasoquoti-die’pergebat per omnemcognationem fuam, ¦ - t----------------o-------r.........---------

SiC confolabatur eos, diuidebatque vnicuique m domum fuam,ialt;ftaflet fè iuxta parietem,5C prout poterat, defacultatibus fuis, efurientes obdormifiet: Sc ex nido hirundinum dormi-alebat,nudisque veftimenta præbebat,Scmor end illi calida ftercora inciderent fuper ocu-tuisatquc occifis fepulturam fblicitus exhi- los eius,fieretque cxcus .Hanc autem tenta-bnbsp;vtpofterisdareturexemplum patientiæ eius,nbsp;ficut Sc fandi lob . Nam cum abinfantiafuanbsp;femper Deum timuerit. Sc mandata eius cu-ftodierit,non eft contriftatus contm Deum^nbsp;quod plaga caecitatis eueneritei:fedimmobi-lis in Dei timorepermafir,agens gratias Deonbsp;omnibus diebus vitæ fùæ.Naficut bcato lobnbsp;infilltabant reges : ita ifti parentes Sc cognattnbsp;eius irridebantvitam eius , diccntes, Vbieftnbsp;fpes tua,pro qua eleemofynas Scfèpulturas fanbsp;ciebas tT obias vero incrcpabat eos,dicen s,Nonbsp;litcitaloqui,quoniamfilijfandorum fumus,nbsp;amp; vitam illani expedamus, quam Deus datanbsp;rus eft his qui fidem fuam nunquam mutant _nbsp;ab eo. Anna vero vxoreius ibatad opus tex- 'nbsp;trinum quotidie: Sc delabore manuum fua-rum vidum,quem confequi poterat, defere-bat.Vnde fadum eft, vt hcedum caprarum acnbsp;cipiens detuliffetdomi.Cuius cum vocem b*nbsp;lands vir eius audiflet, dixit, Videtc ne fortenbsp;furduusfit; reddite cum dominis fins, qm^nbsp;non licet nobis aut edere ex furto aliquid,autnbsp;contingere.Ad ha:c vxoreius ira ta refpondit,nbsp;Manifeftc vana fada eft fpes tua,8é'elcemofynbsp;næ tuæ modo apparuerunt.Atque his, 8c alijsnbsp;huiufcemodi verbis exprohrabat ei.

5. Tobia moripetentis oraùo ad quot;Deum, amp; Sa-rx jilix ^^guelis kumilis eum triduano ie-iunio oratio, ad analla improperium pip~ pter feptem ipßui maritos à dxmcnie in-teremptot:

-ocr page 437-

Tobias.

lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem prêtes eicaudittn fucrif,liberabitur : 8c fi in corruptione Aient,

twr, Angelo J^phaéleadeos curandos tnifßo, ad mi^ricordiam tuam venire licebit. Non enimdeledaris in perditionibus noftris iquiànbsp;Tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. III.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poft tempeftatem tranquillumfacis,8cpoft

Vnc Tobias ingemuit, 8c cœpit orare lachrymationem 8cfletum, exultationem in-cum }achrymis,dicens,IuftusesDomi fundis. Sit nomen tuum Deus Ifrael benedi-ne, 8c omnia iudicia tua iufta funt ; 8c oinnes viæ tUiaf,mifèricordia,8c veritas,8ciu-dk'ium.Et nuncDomine memorefto mei,8cnbsp;ne -vindidam fumas de peccatis meis, nequenbsp;rem inifearis dejida mea, vel parentum meo-rura . Quoniam non obediuimus præceptisnbsp;tuis,ideo traditifumus in direptionem,8c ca-ptiui tatem, 8c raortem,8c in fabulam,8c in imnbsp;properium omnibus nationibus, in quibusnbsp;difperfifti nos.Et nunc Domine magna iudinbsp;cia tua'.,quianon egimus fècundum præceptanbsp;tua,8c .non ambulauimus fynceriter coram te.nbsp;Et nun c Domine fècundum voluntatem tu-

•mîftri- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tï^ecum*, 8c præcipe in pace recipi fpi

uriitm.i ritum meum.Expedit enim mihi mori magis

B quàm viwere.Eademitaque die contigitvt Sa ra filia Raguelis in Rages ciuitateMedorum,nbsp;Sc ipfà audiret improperium ab vna ex ancil-lis patris fui, quoniam tradita fuerat fèptemnbsp;viris,8cdîcmonium nomine Afmodæus occi-derat cos,mox vt ingrefii fuifient ad eam.Er-go cùm pro culpa fua increparet puellam ,rc-fpondit ei,dicens, Amplius ex te non videa-mus fiiium,aut filia fuper terramputerfedrixnbsp;virorum tuorum.Nunquid 8c occidere me vis,nbsp;ficutiamoccidifti fèptê virosPAdhanevoeemnbsp;perrexit infuperius cubiculû domus fuæ-.Sctrinbsp;bus diebus, Sc tribus nodibus non manduca-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

uit,neq; bibit;fed in orationc perfiftens cû la efto mifèricors. Si multüm tibi fuerit, abun-erhymis deprecabaturDeû,vtabifto impropc ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

rio liberaret eam.Fadû eft aût die tertia,dum compleret orationem,benedicés Dominum,nbsp;. C dixit,Bencdidum eft nomen tuumDeus pa-trum noftrorum.-qui cùm iratus fueris, mifè-ricordiam faciès, Sc in tempore tribiilationisnbsp;pcccata dimittis his qui inuocat te. Ad te Domine faciem mcam conuerto, ad te oculosnbsp;meos dirigo . Peto Domine, vtde vinculonbsp;improperij huius abfbluas me,aut certè defu-perterram cripias me.Tufcis Dominc,quianbsp;nunquam concupiui virum, Sc mundam fèr-uaui animam mcam ab omni concupifeentia.nbsp;Nunquam cum ludentibus mifeui me;ne-que cum his qui in leuitate ambulant, parti-cipem mçipraebui.Virû autem cû timoré tuo,nbsp;noncü libidine meacolènfi fufeipere. Etantnbsp;ego indigna fui illis,aut illi forfitan mihi nonnbsp;fucruntdigni: quia forfitan viro alij confer-uafti me.Non eft enim in hominis poteftatc

D confiliu tuum.Hoc auté pro certo habet omnis qui te colit,quôd vitaéius ,fi in probatio-nc fuerit, coronabitunfi aute in tribulatione

188

élum in fccula.In illo tempore exauditæ funt preces ainborufn in confpedu gloriæ fumriiinbsp;Dei;amp; mifluseft angelus Domini fandusnbsp;Raphael,vt curraret eos ambos,quorum vnonbsp;tempore fiint orationes in confpeduDomini recitataf.

Tobias quum ß breui fvîaret morùuru, ßlifi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

fijßima ßilutis monita incukat, eleemojynd yirtutem déclaras, sä'de decem artend talen ~nbsp;tis Gabelimutuo datisindicat.

CAP. 1111.

IGitur cum Tobias putaret Öfätione fua ex A audiri.vt mori potuilîèt, vocauit ad fe To Ecdhj.tnbsp;biam filium fuüm,dixitqucei,Audifiliminbsp;verba oris mei,Sc ea in corde tuö quafi fundanbsp;mentum conftrue.Cùm acceperit Deus ani-mam meam, corpus mcü fèpeli ; Sc honoremnbsp;habebis matri tuæ omnibus diebus vitae eius.nbsp;memor enim efÏè debes,quse Sc quanta peri-cuïa pafla fit propter te in vtero fuo.Cumau-tem Sc ipfa copleuerit tempus vitœ fiiæ, fèpe-lias ea circa me.Omnibus aiït diebus vîtæ tuaenbsp;in mente habeto Deum:8c caué ne aliquandonbsp;peccato confèntias, Sc prætermittas praeccpta ,

• n • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r T n 'nbsp;nbsp;nbsp;• T Lucæ.jÀ t

Domini Deinonri JlEx lub/tantia tua fac j,. elcemofynam , amp; noli allertere fàciem tuam EccH,4.ainbsp;abvllopaupereritacnim fiée vthec à te auertanbsp;tur facies Domini. Quo modo potueris, itanbsp;dantur tribuerfi exiguum tibi fuerit, etia exi-guum libenter impertiri ftude, Pratmiu enimnbsp;bonum tibi thefàurizas in die necefiitatisgt;nbsp;Jlquoniâ elem-ofyna ab otririi peccatOjSc à mor EecH,î^.énbsp;te libérât, 8c non patieturanimam ire in te-nebras. Fiducia magna eritcorafummo Deonbsp;eleemofÿna omnibus fâcietibus cam.Attendenbsp;tibi fili mi ab omni fornicatione : Sc præternbsp;vxorem tuanxnunquam patiaris crimen feire.nbsp;Superbiam nunquam in tuo fènfujàu t in tuanbsp;verbo dominaripermitfàs.’iri ipfàenim initi-um fumpfit omnis perditio.flQuicunque tibi Leuît.iÿ.énbsp;aliqaid operatus fuerit, ftatini ci mercedemnbsp;reftitue,8c mcrccs mercénarij tui apud te om-nino non remaneat.llQuodabàlio oderis fieri Math.7.nbsp;tibi,vide ne tu aliquando alteri facias.Panefiinbsp;tuum cum efiirientibus 8c egenis comede:8£nbsp;de veftimentis tuis nudos tege, Panem tuuninbsp;amp; vinum tuum fuper fèpulturam iuftinbsp;ftitue,8c noli ex eo manducare Sc bibere cumnbsp;peccatoribus.

Confilium fèmper à fàpientc perquire. Omni tempore benedic Deum: 8c petc ab conbsp;Aa 4. vt vias

-ocr page 438-

Tobias;

tuo eat ? Sed ne forte folicitum te reddamj 620 fum Azarias Ananiæ magni filius. Etnbsp;Tobias refpodit. Ex magno gencre es tu.Sednbsp;peto neirafearis quod voluerim eugnofeerenbsp;genus tuum. Dixit autem illi angelus, Egonbsp;fànura ducam, 8c fanum tibi reducam filiumnbsp;tuum. Refpondens autem Tobias, ait. Benenbsp;ambulcris,8cfîtDeus in itincre veftro, 8c an.-gelus eius comitetur vobifeum. Tune para-tis omnibus quæerantin viaportanda, fecitnbsp;Tobias vale patri fùo êcmatrifux, 8c ambula Pnbsp;ueruntambo fimul.Cumque profedi cff.ênt,nbsp;cœpit mater eius flerc,8c dicere, Baculû f.ene-ftutisnoftræ tulifti, Sc tranfmififtiànobis .nbsp;NunquamfuifTetipfàpecunia, pro qua mifi-fti eum. SufFiciebat enim nobis paupertas nonbsp;ftra,vtdiuitiascomputaremus hoc, qqodvi-debamus filium noftrum.Dixitque ei Tobi-

8c faluus rcuertetur ad nos, 8c oculi tui vidc-bunt ilium. Credo enim quod angelus Dei bonuscomiteturei, 8cbenedifponat oranianbsp;quæ circa eum geruntur, ira vt cum gaudio renbsp;uertatur ad nos. At hanc vocem ceflauit mater cius flere,8c tacuit.

S. Ângeti bortatu Tobias inuadenttmpifiem ap prhendit exenteraî,cor eius,fel amp; iecur adnbsp;medicamenta referttaus,camp; ad l^guele diuernbsp;tHnt,^ iußu at^elipetat in yxorem illius fi~nbsp;liam Saram^ cuiusßptem yiros ocâderat da^nbsp;monium dißcens ab angelo quoßnefiißcipien~nbsp;dum aeßruandum ßt coniugium,

CAP. VI.

PRofcÄus eft autem Tobias,8c canis fè- X cutus eft eum,8c manfit prima manfio-nciuxt.a fluuiü Tigris.Et exiuitvtlaua-ret pedes fuos, 8c ecce pifeis immanis exiuitnbsp;ad deuorandum eum.Quem expauefeens Tonbsp;bias,clamauit voce magna, dicens , Domine

vt vias tuas dirigat, 8c omnia Confîlia tua in. ipfo permaneant.Indico ctiam tibi fili mi de-difle raedecem talentaargentbdum adhuc innbsp;fantulus efleSjGabelo, in Rages ciuitatc Me-doru m J amp; chirographum eins apud me h abeo :nbsp;amp; ideoperquirequomodo ad eum peruenias^nbsp;amp; recipias ab eo fuprâ mcmoratum pondusnbsp;argenti, amp;, reftituas ei chirographum fuum.nbsp;Noli timere fili mi, paupercm quidem vitamnbsp;gerimuSj fed multa bona habcbimus fi timuenbsp;rimus Deû, Screccflerimusab omnipeccato,nbsp;amp; fecerimus benc.

5. TobiteIbcittm acducem îttnerts in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'Me

dorum qu«renti ^pbaêl angelus igr.otusoc-eurrit,cuipater filium lommittit, ^uibus pr(i~ fe^tis materfilij deflet abßntiam»

C AP. -V.

I ^Vnc refpondit Tobias patri fuo,8c as^Noli flere^ fàluus perueniet ^lius nofter,

I dixit. Omnia quaîcunque præcepifti mihi faciam pater. Quomodo autcmnbsp;pecuniam hanc rcquiram,ignoro.ille me nefi-cifj amp; ego eum ignoro.'quod fignum dabo ei?nbsp;Sed neque viam,per quam pergaturilluc,ali'nbsp;quando cognoui. Tune pater fiius refponditnbsp;illi,8cdixit, Chirographum quidem illius a-pud me habeo: quoddum illi oftenderis,fta-tim reftituet.Sed perge nunc, 8c inquire tibinbsp;aliquem fidelem virum, qui eat tecum fàluanbsp;mercede fua:dum adhuc viuo, vt recipias earn.nbsp;Tunc egrefiîis Tobias,inuenitiuucnem Iplé-didum, ftantem, præcindum, Sc quafi para-tum ad ambulandum.Et ignorans quôd angenbsp;lus Dei eflêt,{àlutauit eû,8c dixit, Vnde te hanbsp;heraus bone iuuenis?Atille refpondit, Ex fi-B lijs Ifrael. EtTob’as dixit ei, Nofti viam qu«nbsp;ducit in regionem Medomm?Cui refpondit,nbsp;Noui,8c omnia itineraeiusfrcouentcrambu-laui , 8c manfi apud Gabelum fratrem noftrûnbsp;quimoraturinRagcsciuitatcMedorura,quæ inuadit me. Et dixir ci angelus, Appréhendenbsp;pofira efl in mote Ecbatanis.Cui Tobias ait, brâchiam eius,8c trahe eum ad te. C^od cùmnbsp;Suftinc me oblècro,donec h?sc ipfa nuntie pa fecifîet,attraxit eu in ficcum, 8c palpi tare cœ-'nbsp;tri meo.TûcingrefTus Tobias, indicauit vni-* pitantepedes eius.. Tûcdixiteiangelus,Éx-uerfà hæc patri fuo. Super quæ admiratus pa- entera hune pifcem;8c cor eius,8c fiel,8c iecurnbsp;ter,rogauit vt introiret ad cum.ïngrefTus itaq; repone tibi. funt enim hæc neceflaria ad me-fàlutauit eum,8c dixit, Gaudium tibi fit l^m- dicamenta vtiliter.Q^od cùm fecilîêt, aflauitnbsp;per. Et ait Tobias, Qj^legaudium mihi erit, carnes eius,8cfècum tulerunt in via;cæterafànbsp;, qui in tenebrisfèdeo, 8c lumençœli non vi- lieruntqux fufFicercnteis,quoufqueperue-deo.'Cui ait iuuenis,Fortianimoefto,in proxi nirent in Rages ciuitatcm Medorum. TuncBnbsp;tno eft vt à Deo cureris. Dixit itaqueilliTo- interrogauitTobiasangelumj8cdixitei,Ob-hias,Nunquid poteris perducere filium meum fècroteAzariafratcr,vtdicasmihi,,quodre-C ad Gabelum in Rages ciiiitatem Mcdorum?8c ‘medium habebuntifta quæ depiiee fèruarenbsp;cùm redieris , reftituam tibi mercedem tuara. iußifti.^8crefpondensangelusdixitei,Cordisnbsp;Et dixit ei angelus, Ego ducam, 8c rcducam cius particulam fi fuper carbones ponas, fu«nbsp;7. eum*ad te.Cui Tobias refpondit,Rogo te,in mus eiusextricatomnegenus dæmoniorum,nbsp;dica mihi,de qua domo,aut de qua tribu es tu? fine .à viro,fîueà muljerc, ira vt vitra non ac-Cui Raphael angelus dixit,Genus quxris mer cédât ad eos. vE*: ^®^ valet ad vnguendos ocunbsp;cenarij:an ipfum ràcrcenarium qui cum filio losin quibusfueritalbugo,8cfànabuntur. Et

-ocr page 439-

Tobias. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;189

nifi prius petitionemmeamcönfirmeSjamp;pro mittas mihi dare Saram filiam tuam.Quo au-dito verbo Raguetexpauit/eiens quideuene-ritillis fèptem viris quiingrefsi funt adeam:nbsp;amp; timere ceepit ne forte amp; huic firailiter connbsp;tingeret.Eteüm nutaretjamp;nondaretpetenti Gnbsp;vllum refponfunijdixit ei angelüSjNoli timere dare earn ifti^quoniam huictimenti Deumnbsp;debetur coniunx filia tua:propterea aliusnônbsp;potuit habere illam.Tunc dixit Raguel, Nonnbsp;dubito qudd Deus preces amp; lachrymas mcasnbsp;in confpedu fuo admifèrit. Et credo quoni-am ideo fecit vos venire ad mejVtifta coniunnbsp;geretur cognationifiiæ II lecundum legem Num.jiî.enbsp;Moyfi : amp; nunc noli dubium gerere quod tibi earn tradam.Et apprehendens dextéram fi-liæ fux^dextrae Tobiæ tradidit, diceils, Deusnbsp;A.brahamjamp; Deus Ifaac^Sc Deus lacob vobifpnbsp;cumfitjamp;ipfèconiungatvos^irnpleatquebe-

dixit ci TóbiaSjVbi vis vt mancams? Refpojï denfque angelus^aitjEft hîc Raguel nolnine,nbsp;vir propinquus de tribu tua, amp; hic habet filianbsp;nomine Saram, fed neque mafculum, nequènbsp;fœminam vllam habet aliam præter earn. Ti-^bi debetur omnis fubftantia eins, amp; oportetnbsp;earn te accipere coniugem . Pete ergo earn ànbsp;pâtreeius,amp; dabit tibi earn in vxorem. Tunenbsp;refpondit Tobias amp; dixit,Audio quia traditanbsp;eft fèptem viris,Si mortui funt:fed amp; hoc au-diui,quia dæmoniurn occîdit illos.Tiraeo er-go,ne forte Si mihihæceucniant: Sccùnafimnbsp;vnicus parentibus meis, deponam fenedtu-tem illorum cum triftitia ad inferos.Tune annbsp;gelus Raphael dixit ei,Audi me. Si öftendamnbsp;tibi qui font quibus prœualere poteft dæmo-nium . Hi nanquequi coniugiumita fufei-piunt,vtDcum àfè,Scàfoamenteexcludant,nbsp;Sifoxlibidini ita vacent, ficutequus Scrau-nbsp;nbsp;nbsp;, —-j-

lus,quibus non éft intelleélus,habet po tefta- nediétionem fuam in vobis. Et accepta char-tem datmonium fuper eos. Tu autem cùm ac ta,feccruntconfcriptionem coniugij.Et poft ceperis eam,ingreirus Gubiculum,per tres dies hæc spulati funt,benedicentes Deum. Voca-continens efto ab ea, Si nihil aliud nifi ora-tionibus vacabis cum ea.Ipfà autem node,nbsp;incenfo iecore pifeis, fugabitur dæmoniurn.nbsp;Secunda verô node, in copulatione fàndo-rum patriarcharum admictêris. Tertiaautemnbsp;node benedidionem confèquêris, vt nlij exnbsp;vobis procreentur incolumes. Tranfàda autem tertia node,acGipies virginem cum timônbsp;rc Domini.amore filiorum magis quàm libidine dudus,vt in fèmine Abrahæ benedidionem in filijs confèquaris.

S, T^guel petitam à Tobia Saram ßliam in “V-xorem traditcertßlio d^pha:élisßriptis to-nuptiee celebranîur^

CAP. VIII.

Ngrefsi font autem ad Raguelem,8c fiifoe I piteos Raguelcürrt gaudio.ïntuensquenbsp;-^TobiamRaguel, dixit Annæ vxori foæ,nbsp;Quàm fimilis eft iuuenis iftecófobrinö meo.nbsp;Et cùm hæc dixifict, ait, Vnde eftis iuuenesnbsp;fratres noftri.'At illi dixerunt. Ex tribu Nephnbsp;thalifumus,ex captiuitateNiniue. Dixitquenbsp;illis Raguel, Noftis Tobiam fratrem meuifi?nbsp;Qui dixerunt,Nouimus. Gumque.multa bona loqueretur deeo j dixit angelüs ad Rague-lemjTobias dequointerrogas,patoriftiuseft.nbsp;Et mifit fèRaguel, amp;cum lachrymis ofoula-tus eft eum.amp;plorans fiiprà co]lümeiiis,dix-it,Benedi?lio fît tibi fîli mi, quia boni St op-Btiiniviri filiuses. Et Anna vxor cius, ScSarà nitas daretïireis. Dixitque Tobias, Domine gnbsp;ipforum filia lachrymatæ funt.Poftquamautem locuti funt,præcepit Raguel occidi arie-tcm,ôcparari conuiuium. Gumquehortare-tur eos difeumbere ad prandiû, Tobias dixit.nbsp;Hic ego hodie non manducabo neque bibara.

rntque Raguel ad fè Annara Yxorem fuamjSc præcepitei vt prxpararetalterum cubiculum.nbsp;Et introduxit illuc Saram filiam fuam , amp;Ia-cbryitiata eft.Dixitque eijFort'i animo efto finbsp;lia mea .• Dominüs cœli det tibi gaudium pronbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

tædio quod pérpefla es*

5. Tobias thalamüingreßus partentiecorufif-tis aßat, amp; dxmonio à 'J^phaële ligato To^ bias amp; Sara firhuloranics no£lcm tranßguntnbsp;incolumes : qua^ropter repleto quodparatumnbsp;erat ßpulchro, aêlisque T)eo gratijs à Sardnbsp;parentibus j laium appararur conuiuium amp;nbsp;pro cote medietas bonorum aßgnattir/.cden-teeamp;reliqua medietate poßparentu obisum.

CAP. VIIn

POftquam vero eœnaucruntj introdnxe runt iuueneni ad earn . Recordatus ita-qlie Tobias lerftionum angeli: protulitnbsp;de caßidili ßio partem iecörisjpofiiitque earnnbsp;luper carbones viuos. Tune Raphael angelusnbsp;apprehendit dæmoniurrij Sc religauit illud irtnbsp;deferto fuperioris Aegypti.T une hortatus eftnbsp;virginem Tobias,dixitquc ei, Sara^ exurgCjScnbsp;deprecemur Deum hodie amp; eras amp; lècun-dum eras : quia his tribus noólibus Deo iun-gimur;tertia auterii tranlafta node^in noftronbsp;•erimus coniugio. Filij quippe landoruni fo-muSjSc non poflumus ita eoniungi fient genres ,quæ ignorant Deum. Surgentes autemnbsp;pariter^inftariter örabant ambo fimul, vtfa-

Deus patrumnoftrorum, benedicant te cœli amp; terræ,marcque8cfontes,amp;fiumina,5tom-^^^^nbsp;nes creaturæ titó. quæ in eis funt JlTu fecifti'nbsp;Adam de limo terræ, dediftiq; ei adiutoriumnbsp;Heua.Ec nüc Domine tu fcis quianó luxuria:nbsp;caufa

-ocr page 440-

Tobias.

adiuramentum (pernerenon pofTiiin. Tunc Raphael aflumens quatuor ex leruisRague-liSjSc duos cameloSj in Rages ciuitatem MÇquot; Cnbsp;dorum perrexit:amp;: inueniens Gabeluni jdeditnbsp;ei chirographum fuum, Scrccepitab eo otn-nem pecuniam. Indicauitqueeide Tobiafi- ¦nbsp;lio Tobiæ, omnia quæ gefta funt:fecitq ue cunbsp;lecutn venire ad nuptias . Cumque ingreflusnbsp;eflet domum Raguelis, inuenit Tobiam dif-cumbentem:amp; exiliens, ofculati funt le inui-ccm fleuit Gabelus, benedixitque Deum,nbsp;amp; dixit, Benedicat te Deus Ifrael ,quia filiusnbsp;es optimi viri, amp; iufti, amp; timentis Döum,S£nbsp;eleemolynas facientis : Sc dicatur benedidionbsp;fuper vxorem tuam,amp;fuperparentcs veftros. pnbsp;Sc videatis filios veftros,amp; filios filiorum vc-ftrorum, vlquein tertiapi Scquartam gene-rationem: amp;fit lernen veftrum benedidum xnbsp;Deo Ilraelj qui regnat in lecula leculorum.nbsp;Cumque omnes dixident Amen,acceflerun£nbsp;ad couiuium .-led amp; cum timoré Domini nu-ptiarum conuiuium exercebant.

S. Tarentes Tobix longam eius moram anxie qusrutur.ille autem ggrè obtinet, quot;vt à Ti^guenbsp;le dimittatur,accept a dote ûquot; yxoreporronbsp;guel illu beneprecando^admonetfiliam de ofjinbsp;CIO matrisfamilids.

c A p. X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

CVm verd moras faceret Tobias caufa . nuptiarûj folicitus erat pater eius To-bias,dicens, Putasquare moraturfi-lius meus, autquare detentus eft ibi? Putasncnbsp;Gabelus mortuus eft, amp; nemo rcddetilli pecuniam ? Cœpit autem contriftari nimis iplcnbsp;amp; anna vxor eius cum eo:amp;cœperuntambonbsp;fimul flere.-eo quod die ftatuto minime rcuernbsp;teretur filius eorum ad eos. Flebat igitur mater eius irremediabilibus lachrymis,atque di-cebatjIlHcu heu mefili nii,vt quid temifimusnbsp;peregrinari,lume oculorum noftrorum,bacu gnbsp;liim fenedutis noftræ,/blatium vitæ noftræ,nbsp;Ipem pofteritatis noftræ? Omnia ftmul in tenbsp;vno habentes,te non debuinius dimittere irenbsp;anobis.Cui diccbat Tobias,Tacc,amp;noli turnbsp;bari,lànus eft filius nofter; làtis fîdelis eft virnbsp;ille cum quo mifimus eum. Ilia autem nullenbsp;modo confolari poterat,fed quotidic exiliensnbsp;circunfpiciebat Sccircuibat vias omnes pcfnbsp;quas Ipes remcandi videbaturjVt procul videnbsp;ret eum, fi fieri poftet, venientem. At verônbsp;Ragueldicebat ad generum fiium, JMane hÎGnbsp;Sc ego mittam nuntium làlutis de te ad To-

cauià accipio fbrorem meamigt;coniugcm,*lcd fola pofteritatis diledione, in qua benedica-tur nomen tuû in lècula fèculorû. Dixit itaq;nbsp;Sara,Milèrere nobis Domine,milererenobis,nbsp;amp; conlènelcamus ambo pariter làni. Et fadûnbsp;eft circa pullorum cantumjaccerfîri iufsit Ranbsp;guel lèruos fuos, Sc abierunt cum co pariternbsp;vtfoderentlèpulchrîi.Dicebatenim, Ne forte fîmili modo euenerit ei,quo amp; cæteris illisnbsp;feptem viris qui funt ingrefii ad cam.Cumq;nbsp;paraftent foflam, reuerlus Raguel ad vxoremnbsp;fuam, dixt ci, Mitte vnam ex ancillis tuis, 5cnbsp;videat fi mortuus eft, vt fèpeliam eum ante-quam illucelcat dies,At ilia mifit vnam ex annbsp;cillis fuis . ingreflâ cubiculum , reperitnbsp;cos làluos Scincolumes, fècu pariter dormiennbsp;tes.Etreucrlà nuntiauit bonum nuntium, Scnbsp;benedixerunt Dominum,Raguel videlicet ÔCnbsp;Anna vxor eius,8cdixerunt, Benedicimus tenbsp;Domine Deus Ifi-ael,quia non contigit que-admodum putabamus. Fccifti enim nobif-cum miféricordiam tuam, 8c exclufifti à no-bis inimicum perlèquentem nos. Milèrtus esnbsp;autem duobusvnicis. Faceos Domine ple-rnbsp;niusbenedicerete: Sclàcrificium ribi laudisnbsp;tuae,5c fuæ fànitatis oftèrre,vt cognolcat vni-uerfitas gentium,quia tu es Deusfôlus in vninbsp;uerla terra. Statimq; præcepit feruis fuis Raguel, vt replerent foftàm quamfecerant,priufnbsp;quàm elucefeeret. Vxori autem fiix dixit vtnbsp;inftrueret conuiuium, Sc præpararet omnianbsp;quæincibos erantiteragentibus neceftaria.nbsp;Duas quoquepingues vaccas,8c quatuor arienbsp;tes occidi fecit,8c parari epulas omnibus vici-nisfuis,cundisque amicis .Etadiurauit Raguel Tobiam,vt duas hebdomadasmorarcturnbsp;apud le. De omnibus autem quæ poßidebatnbsp;Raguel, dimidiam partem dédit Tobiæ , 8cnbsp;fecit hanclcripturam,vt pars dimidia quæ fii-pererat poft obitum eorum, Tobiæ dominonbsp;oeueniret.

’Raphael TobiarogatuadGabelum pergit^ ^uem recepta pecunia ad Tobi« nuptias ad-ducit,ille autem Tobi« acSar«benedicit,

CAP. IX.

TVnc vocauit Tobias angclum adle, quem quidem hominem exiftimabat:nbsp;dixitqueei, Azaria frater, peto vt au-Icultcs verba mea:Si meiplum tradam tibi fer-uum, non ero condignus prpuidentiæ tuæ.nbsp;Tarnen oblècro te,vtaftumas tibi animalianbsp;fiueferuitia, Sevadasad Gabel um in Ragesnbsp;ciuitatem Medorum : reddasqueei chirogra- biam patrem tuum.CuiTobias aitjEgonouinbsp;phû fuum, amp; recipias abeo pecuniam,Scro- quia pater meus Sc mater meamodô dies cornnbsp;ges eû venire ad nuptias meas. Scis enim iplè putant, Sc cruciatur Ipiritus eorum in ipfis,nbsp;quonia numerat patermeusdies:8cfi tardaue- Cumque verbis multis rogarct Raguel Toro vna die plus, cotriftatur anima eius.Et cer- biam, Sc ille eum nulla ratione vellet audirc,nbsp;te vides quomodo adiurauit me Raguel,cuiu$ tradidit ci Saram, amp; dimidiam partem omnitnbsp;fubftanti«

-ocr page 441-

Tobias.

fiibftàntiæluæinpucris,in puellisjinpccudi- videlicet amp;vxoreius,amp; omnes qui feiebant bus,incamelis,amp; in vaccis,amp;in pecunia mul éum.DicebatqueTobias, BenedicoteDomi Dnbsp;J) ta:amp;làluum atque gaudentem dimilît eum à

lè,dicens. Angelus Domini lanótus fit in iti-nere veftro, perducatque vos incolumes, amp; inueniatis omnia reàfè circa parères veftros,nbsp;amp;videant oculi raei filios veftros priulquamnbsp;moriar. Etapprehendentes parentes filiamnbsp;fiiam,olculati lunt cam,Scdimilèrunt ire;mo-nentes earn Honorare lôceros, diligere mari-tum, regere familiam, gubernaredomum, amp;nbsp;lèipGm irreprchenfibilem exhibere.

in itinere Sara, reli^ua^ familia, Tobias amp; D^phaelj)racedcntes, latè àÿaren-tibus Tobi/e exciffuntur, quo patris oculosfelle iecoris liniente, ille 'vijiim recifit, quaprop-ter aiiis Deogratijs, poß aduentum Sara acnbsp;familiaffftem diebus lati epulantur.

C A P. X I.

quot; Vmq; reuerterentur , perueneruntad

1 Charan,quæ eft in medio itinere con-—^traNiniuen, vndecimodie. Dixitque angelus,Tobiafrater,lcis quemadmodum re-liquifti patrem tuum.Si placetitaq; tibi,præ-cedamus,amp;lento gradu inlêquanturirer no-ftrum familiæ,fimul cum coniugetua, 8ccûnbsp;animalibus.Cumquchoc placuiflet vt irent,nbsp;dixit Raphael ad Tobiam,Tolle tecum ex felle pileis; erit enimnecefiarium . Tulit itaque lèbeneficijseius ? Meduxit amp;reduxitlànumnbsp;Tobias ex felle illo,amp;abierunt.

Anna autem làdebat lècus viam quotidie in lupercilio montis, vnde relpicere poteratnbsp;de longinquo.Et dum ex eodem loco Ipeculanbsp;retur aduentum eius,viditàlongè,amp;ilico ag-nouit venientem filium fiium : currensquenbsp;nuntiauit viro fùo, dicens, Ecce venir filmsnbsp;tuus.Dixitq; Raphael ad Tobiam,At vbi in-troiens domum tuam, ftatim adora Dominum Deum tuum ; amp; gratias agens ei accedenbsp;ad patrem tuum, amp; olculare eum.Statimquenbsp;liniluper oculos eius ex felleifto pilcis,quodnbsp;portas tecum. Scias enim quoniam mox ape-rientur oculi eius, amp;. videbirpater tuus lumênbsp;cœli,amp;in alpeâu tuo gaudebit.Tunc præcu-currit canis, qui fimul fucrat in via : amp; quafînbsp;nuntius adueniens, blandimento fuæ caudænbsp;gaudebat.Et conftïrgens cæcus patèr eius,cœ-pit offendens pedibus currcre:amp; data manunbsp;puero,occurrit obuiam filio fiio.Et fulcipiésnbsp;olculatus eft eum cum vxorc fiia, amp; cœperunt ambe^ere præ gaudio.Cumque adoraf-lènt Deum. amp; gratias egiflènt, confederunt.nbsp;Tunefumens Tobias de fellepilcis, liniuitnbsp;oculos partis lui. Et fuftinuit quafi dimidiamnbsp;ferchoram : amp;cœpit albugo exoculis eiusnbsp;quafi membrana oui,egredi.Quam apprehennbsp;dens Tobias traxit ab oculis eins , ftatimquenbsp;vilumrecepit.Etglorificabant Deum ,iple mortuosablcondebasperdiemindomotua.

lÿO

ne Deus Ifi-ael^quia tu caftigafti me^amp; tu {^1-uaftirrie;amp; ecce^ego video Tobiam fîliurn rneum.Ingrêiîà eft etiam poft ïcpcem dies Sara Yxorfilij eius , Sc omnis famiîia amp; pecoranbsp;fànajamp; cameli, amp; pecunia multa vxoris, ftânbsp;amp;illa pecunia quam rec ep erat à Gabeloamp;nbsp;narrauit parentibus fuis omniabeneficia Deinbsp;quæ feciflet circa eum per hominem qui eumnbsp;duxerat. Venerûtque Achior amp; Nabath con-fbbriniTobiæjgaudentes ad Tobiam,amp;congratulantes ci de omnibus bonis quæ circa ilnbsp;lum oftenderatDeus.Etperfèptem diesepu-lâteSjOmnes cum gaudio magno gauifi funt*nbsp;S. Tobias luwfilio de mercede T^phacîis tonßsl-tans, auditis quteßbi acfilio praßiterat bene-ßäjs, medietatem offert omnium quie attule-ranf. at illeße Dei angelttm declarat, amp;poßnbsp;reuelataalia myßeria in calum fubleuaturinbsp;^uofaHo illi in terramponi ruentes Deutnnbsp;lenedicunt.

CAP. XII.

TVnc vocauit ad le Tobias filiütn fuû, A dixitque ei, Qmd poftiimus dare vironbsp;ifti làndo^qui venir tecum? Relpon-dcns TobiaSjdixit patri ftio_,Pater,quam mernbsp;cédé dabimus ei?aut quid dignum poterit ef-pecuniam à Gabelo iplè rccepit,vxorem iplsnbsp;mehaberefecic,amp;dæmonium abea ipfè comnbsp;peftuitjgaudium parentibus eius fecit, meip^nbsp;film àdeuoratione pileiseripuit, te quoquenbsp;viderefecit lumen cceli,amp;bonis omnibus pernbsp;eum repleti fumus. Quid illi ad hæc poteri- ßnbsp;mus dignum dare? Sed peto te pater mi, vt ronbsp;ges eum, lî forté dignabitur medietatem de:nbsp;omnibus quæ allata lunt, lîbi alTumere.Et vonbsp;cantes eum,paterlcilicet amp; filius,tulerunteûnbsp;in partem ; amp; rogare cœperunt vt dignareturnbsp;dimidiam partem omnium quæ attuleranf,nbsp;acceptam habere.Tunc dixit eis occulte. Bénédicité Deum cüeli,amp; coram omnibus viué-tibus confitemini ei,quia fecit vobilcum mi-fêricordiamlùam.Etenim làcramentuiii regisnbsp;ablcondere,bonum eft:operaautem Dei reuenbsp;lare amp;confiteri,honorificurn eft.Bona eft o-ratio cû ieiunio : amp; eleemoßma magis quàmnbsp;thelàuros auri recondere. quoniam eleemo-fÿna à morte libérât, amp; iplà eft quæ purgatnbsp;peccata,amp; facitinuenire gt; milèricordiam’ amp;nbsp;vitam æternam.Qui autem faciuntpeccatumnbsp;amp; iniquitatem,hoftes funtanimæ fuæ.Maninbsp;fcfto ergo vobis veritatem, amp; non ablcon-dam à vobis occultum lèrmonem . Quan-do orabas cum lachrymis, amp; lèpeliebasmor-tuos , amp; derelinquebas prandium tuum; amp;

amp;nodç

I

-ocr page 442-

Tobias.

amp; node fepcliebas cos,ego obtali orationctn tcs,adorabunt ïn te Dominuraij amp; terram tua tuam Domino.Etquia acceptas eras Deo,ne in fàndificationem habebunt. Nomen cnimnbsp;celle fuitvt tentatio probarct te.Et nunc mi- magnum inuocabunr in te . Malediéti eruntnbsp;iît me Dominus vt curarem te,5c Sarani vxo- qui contemplèrint te : amp; condemnati eriintnbsp;remfilij tuiadæmonio liberarem . Egocnim omnesquiblafpbemauerint te: bcnedicliqucnbsp;fum Raphael angelus vnus ex fèptcmjquiafta erunt qui ædificauerint te. Tu autemlætabe-lîîus ante Dominum. Cumq; hæc audiflent, ris in filijs tuis, quoniam omnes benedicen- Dnbsp;turbatifunt,amp;trcmentescccideruntfupcrter tur,amp;congregabuntürad Dominum . Beau


D raminfaciem fuam.Dixit^j cis angelus. Pax Yobis,nolite timere.Etenim cum eflêm vobifnbsp;cum,per voluntatem Dei eram : ipfum bénédicité, Se cantate illi.Videbar quidem vobifcûnbsp;manducare, amp; biberezlèd ego cibo inuifibili,nbsp;amp; potu,qui ab hominibus videri non potcft,nbsp;vtor,Tempus eft ergo vtreuertar ad eum quinbsp;me mißt:vos autem bénédicité Deum,amp; narrate omnia mirabilia eius.Et cùm hæc dixifict,nbsp;abafpedu eorumablatus eft,amp; vitra eum vi-dere non potucrunt. T une proftrati per boras tres in faciemjbenedixerunt Deû:amp; exurgentes narrauerunt omnia mirabilia eius.

S. Tobias fenîor bsnedicit ac confitetur domino, tt 'Vniuerfbsadidipjum horiatur,profhetat i^uonbsp;quederèftitutione amp; magna falicitate futur a

. Jerufalem,

CAP. XIII,

Periens au tem Tobias fini oros ftiü, / Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dominum , amp; dixit, Mag-

Sip.Tö.b’ '^nusesDomincinxtcrnum,6£inomnia ficula regnum tuum : quoniam tu flagel-las,amp;filuas:deducisadinferos,amp; reducis: amp; non eft qui effugiat manura tuam . Confite-mini Domino filij Ifrael, amp;inconfpelt;9:u gé-tium laudate eum.-quoniam ideô difperfit vosnbsp;inter genres,quæ ignorant eum, vt vos enar-retis mirabiliaeius, amp;faciatis feireeos quianbsp;non eft alius Deus omnipotens præter eum.nbsp;Ipfi caftigauitnos propter iniquitates no-3 ftraS jScipfe faluabit nos propter mifiricor-diamfuam.Alpicite ergo quæ fecit nobifium,nbsp;amp;,cum timoré amp;tremoreconfiteminiilli:re-gemqueficuloruni exaltatein operibus ve-ftris.Ego autem in terra captiuitatis mes connbsp;fiteborilii; quoniam oftenditmaieftatem fuânbsp;in gentempeccatricem.Conuertimini itaquenbsp;peccatorcs,5c facite iuftitiam coram Deo,crenbsp;dentes quôd faciat vobifium mifericordiamnbsp;fuam . ego autem,amp; anima mea in eo lætabi-mur.Benedicite Dominum omnes eleóki eius:nbsp;agite dieslætittæ^5c confîtemini illi. Icrufilénbsp;ciuitas Dei, caftigauit te Dominus in operi-C bus manuumtuarum. Confitere Domino innbsp;bonis tuis,amp;benedic Deum ficulorum,vt rc-xdificet intetabernaculum fuum, Screuocetnbsp;ad te omnes captiuos,amp;gaudias in omnia ficula ficulorum . Lucefplendida fulgebis, ßcnbsp;omnes fines terrx adorabunt tc.Nationcs exnbsp;longinquo ad te venient: amp; muncra deferen-omnesquidiliguntte, amp;quigaudent fiipernbsp;pace tua.Anima mea benedic Dominû, quoniam liberauit lerufàlé ciuitatem fuam àcunnbsp;dis tribularionibuseius Dominus Deus no-fter. Beatus ero , fi fuerint rcliquiæ fiminisnbsp;mei ad videndam claritatem Ierufilcm,IIPor' Apoc**’*nbsp;tx lerulalem ex fipphiro amp; fmaragdo ædificanbsp;buntur : amp;ex lapide pretiofo omnis circuitusnbsp;murorum eius.Ex lapide candido, amp; mundonbsp;omnes platex eius fternentur; amp;pcrvicosc-ius hallelu-ia cantabirur. Benedidus Domi- _nbsp;nus, qui exaltauit earn, vt fit regnum eius innbsp;ficula ficulorum fuper earn.Amen.

S. Tobiasfeniormoriturus complet^ .iQZ.xtatis ßtx annis,flium ac nepotes adpietatem horta-tur, ytg ue fcfultis farentib usnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iniue mi^

grent, quameuertendam dicit, «ÿ lerufalcm inflaurandam, quodfilius obf ruant tandemnbsp;adfoceros reuertitur,ibique {omfletis. pp. an-nis moritur.

CAP. XI II I.

Et confummati funt firmoncs Tobix. A Etpoftquam illuminatus eft Tobias,nbsp;vixit annis quadragintaduobus, amp; vi-dit filios nepotum fuorum.Completis itaquenbsp;annis centum duobus,fipultus eft honorificènbsp;in Niniue. Quinquaginta nanque amp; fix an-norumlumen oculorumamifit:fexagenariusnbsp;verô recepit.Reliquum verô vitx fux in gau-dio fuit, amp;cum bono profedu timoris Deinbsp;perrexitin pace.In hora autem mortis fux vonbsp;cauit ad fi Tobiam filium fuum,amp; fipté iuucnbsp;nés filios fuos nepotes fuos,dixitque eis,Pronbsp;pè erit interitus Niniue.non enim excidit vernbsp;bum Domini : amp; fratres noftri qui difperfinbsp;funt à terra Ifi-ael,reucrtcntur ad earn.Omnis .nbsp;autem defirta terra eius replebitur, amp; domusnbsp;Dei,quæin eaincenfàeft,iterum rexdificabi- ®nbsp;tur:ibiquc reuertentur omnes timentes Detijnbsp;amp; rclinquent genres idôla fua, amp; venient innbsp;Ierufilcmjamp; inhabitabunt in ea:amp;gaudcbûtnbsp;in ea omnes reges terrx,adorantes Regem ifinbsp;rael. Audite ergo filij mei pattern yeftrum:firnbsp;uite Domino in veritate, ßcinquiritcvt facianbsp;tis qux placitafuntilli:amp; filijs veftris mandanbsp;te vt faciant iuftitias amp; eleemofÿnas, vt fintnbsp;memores Dci,amp; bcnedicant cum in omni tc-porc in veritate, amp;in tota virtutcfiia. Nunc Cnbsp;ergo filij audite me, amp; nolitc mancre hîc : fednbsp;quacunque die fipelieritis matrem vcftramnbsp;circa


-ocr page 443-

f'


ludith.

circa tnc in vno (èpuIcEro^ex co Hirigite gref-fus veftros vt cxeatis Eine. Videoenim quia iniquitas cius finem dabit ei. Faâum eft au-tem poft obitiim matris fua;, Tobias abfcefsitnbsp;CK Niniue cum vxore fiiaj SsC filijs, Sc Eliorumnbsp;filijsjamp;reuerfiis cft ad fbceros fuos. Inuenit-^ueeos incolumes in fèneAute bona : amp; cu-ram eorum gefsit, amp;ip/è claufit oculos eorü:nbsp;amp; omnem Ezreditaccm domus Raguelis ipiènbsp;percepit:viditquc quintain gencrationem,fi-lios filiorumftiorum.Etcompletis annis no-nagintanouem in timoré Domini cum gau-dio fèpelierunt eura.Omnis autem cognationbsp;eius,amp; omnis generatio cius in bona vita, amp;nbsp;in lànda conuerfàtione permanfît j ita vt ac-cepti eflênt tarnDéo, quàm Eominibus, amp;nbsp;cunétis habitantibus in terra.


Hieronymi præfatio in librû lüdith.

A P V D Hebrasos,liber ludith interhagiographa Iegitur:cuiu$ authoritas ad roboranda illa qux in con-teniionera veniunt,minus idoneaiudicatur.Chaldxo tarnen fermone con{criptus,inter hiftorias computa-tur.Sed quia hune librum fynodus Nicena in numéro fanélarum feripturarum Iegitnrcomputafle,acquieui pollulationi veftrx,imô exaélioni:amp; fèpoGtis occupationibus,quibus vehementer arftabar,huicvnam lu-cubratiunculam dedi,magis fenfum è fenfu, quàm ex verbo verbum transferens.Multorum codicum varienbsp;tatem vitiofifsimam amputaui:{bla ea, qux intelligcntia integra in verbis Chaldxis inuenire potui, latinisnbsp;exprefsi, Accipite ludith viduam caftitatis exemplum, amp; triumphali laude perpetuis earn prxconijs déclaranbsp;te. Ha ne enim non (qlum fœminis,(ed amp; virisimitabilem dcdit,qui caftitatis eius rcmuncrator,virtutemeinbsp;calem tribuit,vt inuiftum omnibus hominibus vinceret,amp; infuperabilem fuperaret.

Liber ludith.

5. ^alnihodonoßr rtge 'Medorum,tun-Sis regnis imber are eugiens, nuntios ad ea mit tit,^uibus abßue honore remißis, ifidignatusnbsp;iuratfeid'^lturum, CAP. i.

RpEaxad itaqj rex Medorum fubiugauerat multas gétes im-perio fuo,amp;jplêxdihcauit ci-uitatem potentifiiraam,quamnbsp;appcllauit Ecbatanis. Ex lapi-dibus quadratis amp; feâis fecit muros eius in al-titudinem cubitorum feptuaginta,ôcinlati-tudinem cubitorum triginta:turres vero eiusnbsp;® pofuit in altitudinem cubitorum centum. Pernbsp;quadrum veto earum latus vtrunque viceno-rumpedum (patio tédebatur.pofuitq; portasnbsp;eius in altitudinem turrium. Et gloriabaturnbsp;quafî potens in potentia exercitus fui, amp; innbsp;C gloria quadrigarum fuarîi. Anno igitur duodecimo regni lui,NabucEodonolbr rex Afly-riorum, qui regnabat in Niniue ciuitate magna, pugnauit contra Arphaxad ; amp; obtinuitnbsp;cum in campo raagno,qui appcllatur Ragau,nbsp;circa EupEraten,amp;Tigria,amp;Iada{on in camnbsp;po Erioch régis Elicorum. T une exaltatu eftnbsp;rcgnum N5buchodono(br, amp; cor eius eleua-tuin eft; Semifit ad omnes qui Eabitabant innbsp;Cilicia,amp; Damafto, amp; Libano ; amp; ad gentesnbsp;quz funt in Carmelo,amp; Cedar,amp; inhabitan-D tes Galilæam in campo magno Efdrelon ; amp;nbsp;ad omnes qui erant in Samaria amp; trans flumenbsp;lordanem vfque ad Ierufalemjamp; omnem tcr-ram leflô, quoufqueperueniatur ad terminosnbsp;AetEiopix. Ad Eos omnes mißt nuntios Na-bucEodonolor rex A flyriorum , qui omnesnbsp;vno animo contradixeruntjSc remflerunt eosnbsp;vacuos,amp; flneEonoreabiecerunt. Tuncin-dignatus Nabuchodonolbr rex ad omnemnbsp;terram illam,iurauit per thronura amp; regnumnbsp;fuum quod defênderet(c de omnibus regio-nibus Eis.

J, Holofernes a Hahuchodonoßr mittitur, om--nia régna amp;fofulos yaßaturus, defcrihitur fotetia exertitus ipfus, mttltisjj Ucis per ipßimnbsp;exjiugnatis yehemens timor *^ni»erfos inuafit.nbsp;QKV.SI.

Nno tertiodecimo NabucEodonofbr regis, vicefima amp; ftcunda die menfisnbsp;primi/adu eft verbu in domo Nabu-

cEodonolbr régis Aflyriorû,vt defenderet le* V oca-»


ix

«

-ocr page 444-

ludith.

interitii noftro ipfi feruitutis noftrre damna patiamur . Omnis ciuitas noftra j omnisqiic Bnbsp;poflefsio, omnes montes^ 8c collesj8c campbnbsp;ßcarraenta boum^gregesqueouium ßccapra“*nbsp;rum^ equorumqj 8c, catnelorum, 8c vniucrfxnbsp;facilitates noftræ atquc familia: in conlpedunbsp;tuo funt.fint omnia no ft ra fub lege rua. Nosnbsp;etiam 8c filij noftri^lèrui tui fumus. Veni no-bis pacificus dominus, 8c vtere léruitio no-ftro, ftcut placuerit tibi. Tune defeendit denbsp;montibus cum equitibus in virtiite magna,8cnbsp;obtinuic omnem ciuitatem, 8c omnem inha-bitantem terram.De vniuerfîs autem vrbibus Qnbsp;alTumpftt fibi auxiliarios viros fortes, 8c elc'nbsp;ôtos ad bellû. Tantusq; metus prouincijs illisnbsp;incubuit,vt vniuerfarum vrbium habitatorcsnbsp;principes,8c honorati fimul cum populis exi-rent in obiiiam venienti, excipientes eû cumnbsp;coroniSjSclampadibus du ce tes chorosintym

Vocauitque omnes maioresnatu, omnesque duces,8c bcllatores fuos,8c habuitcum cis mynbsp;fteriûco-nfilij fui.Dixitq;cogitationemfuamnbsp;in eo efle vt omnem terra fuo fubiugaret ini-perio.Quod diétum cùm placuiflet omnibus,nbsp;vocauit Nabuchodonofor rex Holofcrnemnbsp;principem militiæ fuac, 8c dixit ci, Egrederenbsp;aduerfum omne regnum occidentis ; 8c cotranbsp;eos præcipue qui contemplèrunt imperiumnbsp;B meum.No pareet oculus tuus vlli regno,om-nemq; vrbem munitam fubiugabis mihi.Tficnbsp;Holofernes vocauit duces, 8c magiftratus vir-tutis Aflyriorum;8cdinumerauit viros in ex-peditionem, lîcut præcepit ei rex, centum vi-ginti millia peditum pugnatorum, 8c équitésnbsp;îagittarios duodecim millia. Omnemque ex-peditionem ftiam fecit præirein multitudinenbsp;innumêrabilium camelorum ,cû bis quæ ex-ercitibus fufficerentcopiolèiboum quoq; ar-menta,gregesque ouium, quorum non erat panis 8c tibijs.Necifta tarnenfacientes,fero-C numerus.Frumentum ex omni Syria in tran- citaté eins pedoris mitigare potuerunt.Nâ 8cnbsp;fitu fuo parari conftituit. Aurum verô 8c ar-gentum,dedomo regis afliimpfît multumni-mis. Et profeélus cft ipfe 8c omnis excrcitus,nbsp;cum quadrigis 8c equitibus, 8clàgittarijs,quinbsp;cooperuerunt faciem terra; , ficut locuftae-Cumq; pertranftffêc fines Aflyriorum, venitnbsp;ad magnos montes Ange, qui fiint à fi ni ft ronbsp;Ciliciæ ; alcenditq; ontnia caftclla eorum, 8cnbsp;obrinuir omnem munitionem . ElFregit autenbsp;ciuitarem opinatifsimâ Melothi, prædauitq;

omnes filios Tharfis 8c filios Ifinahel qui e-rant cotra faciem defèrti, 8c ad auftrum terra: D Cellon. Et tranfiuit Euphrâten, 8c venit innbsp;Mefopotamiâ:8c fregit omnes ciuitates excelnbsp;fàs quæcrant ibi,à torrente Mâbre,Ylquequonbsp;perueniatur ad mare : occupauit terminosnbsp;eius, à Cilicia vfq-, ad fines lapheth, qui funtnbsp;adauftrum. Abduxitq; omnes filios Madian,nbsp;8c prxdauit omnem locuplétationem eorum,

Etpoft hæc deiccnditin campos Damalci in , tcmplo Domini, quod fecerat cætcns ciuita-que arbores 8c vincas fecit incidi,8cccçidit ti- Samariam percircuitum vlq; Icricho,8cprx-mor illius fuper omnes inhabitantes terram. occupauerunt omnes vertices montium. Et •î. Holoferni fe quot;^îtro dedunt 'vniuerfdrum Tir- mûris circundederunt vicos fuos, 8c congre-libresfibi aß’umit, tarnen forum àuùatesnbsp;ac Deos dejlruit, quo folus ’î^abuchodonofornbsp;Tientbabeatur. CAP. 111.

'I ^Vncmileruntlegatosfùos vniuerGrîî

I vrbium, ac prouinciarû reges ac prin-C’pes, Syriæ Icilicet 8c Melbpotamiæ^

amp; Syriæ Sobal,8c Libyx,atqj Ciliciæ, qui Ve-nièntes ad Holofernem,dixcrût:.Definàtin-dignatio tua circa nos.Melius cft enim vt vi-uentes fèruiamus Nabuchodonofor régi magno, Sefubditi firaus tibi, qua morientes cum

ciuitates eorû deftruxit,8c lucos eorû excidit. Præccperat enim illi Nabuchodonolor rex, vt Pnbsp;omnes deos terræ exterminaret, videlicet vtnbsp;iplc (blus diceretur Deus ab his nationibusnbsp;quæ potuiftent Holofernis potétia fubiugari.nbsp;Pertranfiens autem Syriam Sobal, 8c omnemnbsp;Apameam,omncmq; Mefopotamia, venit adnbsp;Idumæos in terram Gabaa,accepitq; ciuitatesnbsp;eorum,8c fedit ibi per triginta dies, in quibusnbsp;diebus adunari præçepit vniuerfum exerci-tum virtutisfuæ.

5. Filij Iß'ael'yiebementer Holofernem metuen-tesjbortatu Eliacbim facerdotii fefe ieiumjsac orationebumiliant amp; affigunt^ auxiliumq,^nbsp;Dominoimplorant.

CAP. II11. .

Vnc audientes hæc filij lirael, qui ha- A bitabantin terra luda, timueruntval-de à facie eius, Tremor etia 8c horrornbsp;omnesq; refiftentes fibi occidit in orcgladij. inuafit ftnfus eorü,ne hocfaceret leruGlé 8cnbsp;diebus msßis, 8c fuccedit omnia Gta,omnef- tibus 8c templis earû. Et milèrunt in omnemnbsp;que arbores 8c vincas fecit incidi,8cccçiditti- Samariam percircuitum vlq; Icricho,8cpræ-mor illius fuper omnes inhabitantes terram. occupauerunt omnes vertices montium. Etnbsp;•î. Holoferni fe quot;^Itro dedunt 'vniuerfarum 'vr- mûris circundederunt vicos fuos, 8c congrç-Inum atprouinciaruprincipes^ex quibus auxî gauerunt fruraéta inpræparationé pugnæ.Sa-' ''nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cerdos etiam Eliachim Icripfit ad vniuerlôs

qui crat contra Efdrelon,quæ cft cotra faciem campi magni,iuxta Dothain,8cvniuerfospcr Bnbsp;quos viæ trâfitus elle potcrat,vt o.btineret afgt;nbsp;cenfus montiû per quos via elle poterat ad le-ruGlé,8c illiccuftodirêt vbianguftn itereflenbsp;poterat inter montes. Et fecerût filij Ilrael lê-cundû quod con ftituerat eis lâcerdos Domi-ni Eliachim. Et clamauit omnis populus adnbsp;Dominû inftantia magna, 8c humiliaucruntnbsp;animas fuas in ieiunijs gt; 8c orationibus,’ ipfînbsp;8c mu-

-ocr page 445-

ludith* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;192,

amp; ttiulîercs eomm.Et induerunt fê Gcerdotes cilicij$,amp;infantes proftraueruntcontra facienbsp;templiDominijamp;altare Domini operueriintnbsp;cilicio. Et elamaueruntad Dominum Deumnbsp;|frael vnanimiter^ne darentur in prxda in fannbsp;tes eorum^Sc vxores eorumin diuihonenij amp;nbsp;ciuitates eortim in externiinii^amp;fànâa eörünbsp;in pollutionemjamp; Herent in o^robriü Gen-.tibus. Tune Eliachim lacerdos Domini raa-gnus circuiuit omnem Ifraelj allocutusq; cflnbsp;eos, dicés^ Scitote quonia exaudiet Dom.inusnbsp;preces vsftras^fi manêtcs permanferitis in ic-

D iunijs 8c oratiónibus in confpeéiu Domini. üMemores eftote Moyfifèrui Domini, quinbsp;Amalcc confidente in virtute fua, amp; in potennbsp;tia fua,8c in exercitu fuo,8c in clypeis fuis,8cnbsp;in curribus fins,8c in equitibus fuis, no ferronbsp;pugnado, fed precibus fandis orando deiecit.nbsp;ficerunt vniuerfi hoftes Ifraeffi perfcucrauenbsp;ritis in hocoperequodcœpiftis.Ad hancigi-tur exhortationem eius deprecantes Domi-num,permanebantin confpedu Dorainfitanbsp;vtetiamhi quiofferebât Domino holocau-fta, prsecinâi cilieijs offerrent fàcrifîcia Do-mino,8c erat cinis fupra capita eorum . Et exnbsp;toto corde fuo omnes orabant Deum , vt vi-iitarct populum fuum Ifracl.

oloferne A chiot dux Artirno-mtarum ds gsnsrs IJraelitarutn, enarrat ‘Dsi mirabilia circapopulum Ifrdêliticum.tnonetj^nbsp;ns tsmeri cotra illospugnet, quihus auditis in-dignantur ipfi .Aclnorprinci^ss Holo/emis.

CAP. V.

AX T'^n«atumquceft Holofernl principi 1^1 militiæ Aflyriorû,quôd fîlij Ifrael prxnbsp;pararent fe ad refîftcndum,âcmontiûnbsp;itinera côclufîfîent:-8c furore nimio exarfit innbsp;iracundia magna; vocàuitq; omnes principesnbsp;Moab Seduces Ammon, 8c dixit eis, Dicitcnbsp;mihiquis fit populus ifte,qHi montan.a obfi-det;aut quæ,8cqualeSj8c quantx fint ciuitatesnbsp;eorum ; qusc etiara fit virtus eorum, aut quænbsp;fit multitudo eorum,vel quis rex militiæ illo-rum;8c quare præ omnibus qui habitant in o-riente,ifti contempferunt nos,0cn5 exieruntnbsp;in obuiam nobis,yt fufciperét nos cifm pace?nbsp;Tune Achior dux omnium filiorum Ammonnbsp;rcfpondcns,aitjSi digneris audire domine mi,nbsp;dicam veritatem in confpedu tuo de populonbsp;iftojqui inmontanis habitat, Senoegredieturnbsp;verbum Mfum ex orc mco. Populus ifte exnbsp;»n.tj.d. progenie Chaldæorum eft, 11 hie primum innbsp;Mefbpotamia habitauit,quoniam nolueruntnbsp;fequi deos patrum fuorum, qui erant in terranbsp;Chaldæorum. Defèrentes itaque ceremoniasnbsp;patrum fuorum, quæ in multicudinedeorumnbsp;®«ö. Ilia. Çrant, vnum Deum cœli coluerunt, qui !l 5cnbsp;præcepit eis vtexirent inde, 8c habitarent innbsp;Charan, Cumque operuiflet oranem terram Bnbsp;fames,lldefcenderunt in Aegyptum, illicque Gen.40.anbsp;per quadringetos annos fic multiplicati funt,nbsp;vt diniimerari eorum non pofiet exercitus.nbsp;Cumquegrauarcteos rex Aegypti , atqueinnbsp;ædificationibus vrbium fuarum in iuto 8c latere fubiugaffet eos, clamauerunt ad Dominum fuum, 5c percufsit totam terrara Aegyptinbsp;plagis varijs.liCumq; cieciflent eqs Aegyptij E50.14.C.nbsp;à fc,8c ceffafiet plaga ab eis,Sc iterû eos velletnbsp;capere. Sc adfufi feruitium reuocafe, fugien-tibus his Deus cœli mare aperuit, ita vthincnbsp;indeaquæquafi murus fölidarétur,Sciftipedcnbsp;ficco fundu maris perambulado tranfirent.Innbsp;quo loco dum innumerabilis exercitus Aegy-ptiorum' eos perfeqiieretur, ita aqiiis cooper-tus eft,vtnon remaneretvel vnus qui fadumnbsp;pofteris nuntiaret. Il Egreßietiam mareru-J^^o«“^-’*nbsp;brum , deferta Sina montis occupauerunc,nbsp;jnquibus riunquam homohabitare potuit,nbsp;vcl filius hominis requieuit.lllic fontes ama- Gnbsp;ri obdulcati fünteisädbibendum, amp; per annos quadraginta annonam de ccelo confecu-ti funt. Vbicunque ingreßi funt fine arcu Scnbsp;fagitta,8c abfque feuto Sc gladio , Deus eorunbsp;pugnauit pro eis,8cvicit. Et non fuit qui in-ihltaretpopulo ifti,nifiquando reeeßit à cuïnbsp;tu Domini Dei fui. Q^otiefeunq; auté prêter ipfiira Deum fuum,alterumcoluerunt,danbsp;ri flint in prædani,8c in gladium. Sein opprobrium. Quotiefeunqueautem pœnitueruntnbsp;lerecsßifle à cultura Dei fiii, dedir eis Deusnbsp;cœliviftutem refiftendi . 11 Denique Ghana-Num. »i.fnbsp;næû regem,8c Iebufæura,8cPherezærT,8c He-thæum,§c Heuseum,8c Amorræhum, 8c omnes potentes iniîefèbonproftrauerunt,8c ternbsp;ras eorum 8c ciuitates eorum ipfi poflcdcrût:nbsp;8c vfq; dura non peccarent in confpclt;ftu Deinbsp;fuferantcum illis bona. Deusenim illorumnbsp;odit iniquitate. Nam Scan te hos annos cumnbsp;reeeßiffent à via quam dederat illis Deas, vtnbsp;ambularent in ca, exterminati funt prælijs ànbsp;multis nationibus, 8c plurimi eorum captiuinbsp;abdudi funt in terram non fuam. IINupcr au- i.Efdr.».«nbsp;tem reuerfi àd Dominum Deu fuum, ex dif- Dnbsp;perfione quà difperfi fuerant,adunati funt,8cnbsp;afeenderunt montana hæc omnia, 8c iterumnbsp;pofsidét IcruGlem, vbifunt Sandafàndorû.nbsp;Nunc ergo mi domine, perquire fi eft aliquanbsp;iniquitas eorn in confpeftu Dei eorum:8c aßnbsp;cendamus ad illos,quonia tradens trader illosnbsp;Deus eorum tibi,8c fiibiugati erunt fub iugonbsp;. potentiæ tuæ. Si veto non eft offenfio popuEnbsp;huius coram Deo fuo,non poterimüs refifte-.reillis, quoniam Deus eorum defender illos , 8c erimus in opprobrium vniuerfæ terras . Et fadum eft cura cefiaflêtloqui Achiornbsp;verba


-ocr page 446-

I / ludîth.

verba hæicirâti funt omnes magnates Holo- liter populus Holofernis voîuiflet p'roptef fernis,amp;cogitabant interficcre eum,dicentesnbsp;ad alterutrum, Quis eft ifte, qui filios Ifraelnbsp;pofic dicat refifterc régi Nabuchodonofor 8cnbsp;exercitibus eius,homincs incrmes,8c fine vir-tute, 8c fine peritia artis pugnas ? Vt ergo ag-nofeat Achior quoniam failit nos, afeenda-mus in motana: 8ccùm capti fucrintpotétes fahæc expofui'flct, omnis populus ceciditinnbsp;corn, tunc cû eifdem gladio trafiierberabitur: faciem,adorantes Dominum, 8c communi lanbsp;vtfeiat Omnis gens quoniaNabuchodonofor mentatione 8c fletu vnanimes precesfuas Donbsp;Deûs terras eft,8c præter ipfum alius non eft. mino efFuderunt,dicêtês,Domine Deus cœlinbsp;5. Iraîus Holofernesiubet Âchîorduâin’Be- 8c tcrræ,intuerefupcrbiam eorûjScrefpice adnbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~ noftram humilitatem, 8c faciem fàndoruïn

tuorum attende, 8c oftendc quoniam non de-relinquis præfumuentes de te ; 8c præfumétes de fe, 8c de fiia virtute gloriantes,humilias.Finbsp;nito itaque fletu, 8c per totam diem óratiönenbsp;populorum compléta,corifblati funt Achior,nbsp;dicentes, Deus patrum noftroru,cuïus tu vitnbsp;tutem prædicafti,ip{e tibi hanc dabit vicifsitunbsp;dinem, vtccrum magis tuintèritum videas.nbsp;Cum veto Dominus Deus nofterdederit hacnbsp;libertatc fêruis fuis, fit 8c tecum Deus in medio noftri;vt ficut placuerit tibi, ita Cum tuisnbsp;omnibus conuerfêrisnobifcum.TuncOzias,.nbsp;fini to cófilio, fiifcepit eum in do mum fuam,nbsp;8c fecit ei ccenam magnam. Et vocatis Omni-


hoc verbum intcrhccrc enm,amp; qutf madtnodû ipfe Holofernes iratus iiifl'crit euin Ifraelitisnbsp;hac de caufa tradi:vt dum vicerit filios Iftael,nbsp;tunc amp; ipfum Achior diuerfis iubeat ifiterirenbsp;fupplicijs, propter hoc quod dixiflet. Deusnbsp;cœh defenfor eoru eft.Cumq ; Achior vniuer

iS. Holofanes quot;BethnUdm olfidet acpraàjô A“ quHuHu iuiet fontes omnes cuflodiri,quapr9nbsp;j^terciwsßttcruciati àttùatetradere cnßitf,nbsp;Oßas tarnenprinceps populi perßsadtt It Adnbsp;quinijue dies hoc difaeratur.

CAP. VII.

Holofernes autem altera Sic prscccpit exercitibus fuis vt afcendcrent contranbsp;B eth uliam .Era t ' a H tem pcdi tes bélla-torum centum viginti millia, amp;c. équités vi-ginti duö millia, praeter prsparatioiies virorunbsp;illörum quoS óccupauerat captiuitas^ amp; abdiinbsp;di fucrantdeprouincijs, Scvrbibus vniuerßenbsp;iuucntutis. Omnes paraucruht fepariter adnbsp;pugnam contra filios Ih'ael amp;veneruntpcfnbsp;crcpidinem möntis vfque ad apicem^qui refpinbsp;citfuperDothain, a loco qui dicitur Bel manbsp;vlq; ad Ghelmonjqui eft contra Efdrelon.Finbsp;lij autem Ifrael,vtviderunt multitudincrri il*nbsp;lorum^proftrauerunt fe fuper tcrram, mitten

thwliam,'VteadeHiüaßmtiilpuniatttr,d4t ßr ui àßundibularijs repulß eum arhori alligat,nbsp;quem folutumßlij Ißael co^nita caußa benigne confolantur, T)eum humiliter implorantes.

c A. p. y s.

I ' Adum efb autem cum ceflafient loqui, 1^ indignatus Holofernes vehementerjdi-xit ad AchiorjQuqniam prophctafti nonbsp;bisjdices/quod gens Ifrael defendaturàDeonbsp;fuOjVtoftendam tibi quoniam non eft Deus,nbsp;nifi Nabuchodonofor: cü percuflerimus eosnbsp;omnes ficut hominem vnum,tûc amp; ipfe cumnbsp;illis Afiyriorum gladio interibis, amp; omnis Ifrael tecum perditione difperiet: amp; probabisnbsp;quoniä Nabuchodonofor dominus ht vniuernbsp;fäe terrXjtuncque gladius militias meat tranfiet bus presbyteris, fimul expleto ieiunio refece-per latera tua, amp; confixus cades inter vulnera runt. Poftea vero conuocatus eft omnis po-tos Ifrael,amp; non refpirabis vitra, donee exter pul us, amp; per totam nodem intra ccclefiamnbsp;mineris cum illis.Porro autem fi prophetiam orauerunt petentes auxilhim à Deo Ifrael.nbsp;tuam veramexiftimas, non concidat vultus:nbsp;tuus:amp; pallor qui faciera tuam obtinet, abfeenbsp;dat à te, fi verba raea base putas impleri non

B poffe. Vtautem noueris quia fimul cum illis hæc experieris, ecce ex hac hora illorum populo fôciaberis:vt dum dignas mei gladij pœ-nas exceperint, ipfe fimul vltioni fubiaceas.nbsp;Tunc Holofernes prscépit fèrüis fuis vtcomnbsp;prehenderent Achior, amp;perducerentcuminnbsp;Bethuliam , amp; traderenteum in manus filio-rumïfrael. Etaccipientes eum fèrui Holo-fernis,profedi funt per capeftria; fed cum ap-propinquaflènt ad montana, exierunt contranbsp;eos fundibularij. Illi autem diuertétes à laterenbsp;montis,ligauerunt Achior ad arboremmani-bus Sepedibus, amp; fie vindum de reftibus di-mifèrunt eG,6c reüerfî funt âd dominum fun.

Porto filij Iffael dcfccndentcs dcBcthulia, venerunt ad eum. Quem fblùentes duxerunt-ad Bethuliàm,atque in medium populi iliumnbsp;ftatuentes, pcrcundati funt quid rerum effet tes cinerem fuper capita fùa, vnanimes oran-C quôd ilium vindum Aflyrij reliquifîent.In tes vt Deiisïfraelmifèricordiàmfuam ofteh-diebus illis étant illic principes, Ozias filius deret fuper populum fuum. Etaflumentesafnbsp;Micha de tribu Simeô,amp; Charmi,qui amp; Go- mafua bellica,fèderunt per loca quae adahgü*nbsp;thoniel.In medio itaq; fèniorum, amp; in cofpe fti irineris tr^amirem dirigunt inter montofa,nbsp;du omniû, Achior dixit omnia qua: locutus amp; erant euftodientes ca tota die Scnodc.Pornbsp;ipfe fucrat ab Holofcrnc interogatus : amp; qua- rô Holofernes^ duiri circuit per gyrum, repc- Bnbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rit

-ocr page 447-

ludith.

bit gloriaih nomini fuo. Si autem tranßdis quinque diebus non venerit adiutoriumj fa*nbsp;ciemus hæc verba qux locuti eftis.

5. ludith, cuiui laM deßril/ltur i'^Millantes presbytezos, ^pneangußiadeditioiKMnbsp;ro die méditantes obiurgat, (juodtempus‘Domini mißrationi prxßripßrint ees^ borta-tur 'Vtpatru exemplopopulutn adpatientiamnbsp;animent, acproß Deumprecetur,necfaSumnbsp;ßiump.rutentur. CAP. V 111.

ET fadum eft , cum audiiTet hxc verba ludith vidua quæ erat filia Merari^filijnbsp;IdoXjfilij Ioftph, filij Ozix, filij Elai,nbsp;filij lamnor^filij Gedeon, filij Raphaim, filijnbsp;Achitob,filij Melchiæ,filij Enan,filij Natha-

ritquod fons qui influebat, aquxduélum il-ïorum à parte auftrali extra ciuitatem dirige-ret, amp; incidi præcepit aquxduétum illorum. Erant tarnen ho longe a mûris fonteSjCx qui-bus furtim videbaritur haurire aquam .ad re-focillandum potius, quam ad portadum.Sednbsp;filij Aramon amp; Moab acceftèrunt ad Holo-fernem, dicentes, Filij Iffael non in lancea,nbsp;nccin fàgitta confidunt, fèd montes defen-duntiilos, amp; muniunt illos colles in præcipi-tio conftituti. Vt ergo fine congrefsione pu-gnx pofsis fuperarc eos, pone euftodes fon-tium,vt nón hauriant aqua ex eis, amp; fine gla-dio interficies cos ,vel certe fatigati tradét ci-uitatera fuara, quam putant in montibus po-fitam fijperari non pofle.Etplacueruntverba nix,filij Salathiel,filij Simeon, filij Ruben:8cnbsp;hxccoram Holóferneamp;coram fiitellitibus virciusfuitManafres,quimórtuuseftindie-cius,amp;conftituit per gyrum centenarios per bus mefiis hordeaceæ . inftabat enim fupernbsp;fingulos fontes.Cumq; ifta euftodiaper dies alligantes manipulosincapo, amp; venit seftusnbsp;viginti fuiflet expleta,defccerunt cifternx, amp; fuper caput eins, 5c mortuus eft in Bethulianbsp;collecriones aquarum omnibus habitantibus ciuitate fua,5c fèpultus eft illiccum patribuSnbsp;Bethuliam, ita vt noneflêt intra ciuitatem fuis.Erat autem ludithreliéla eins viduaiamnbsp;vnde fiitiarentur vel vnadie,quonia ad men- annis tribus,6c menfibus fèx.Et in ftiperiori-furamdabaturpopulis aqua quotidie. Tunc bus domus fuæ fecit fibi fèeretu Cubiculum,nbsp;ad Oziam congregati omnes viri , fœminæ-qiic, iuuenes, * ßeparuuli, omnes fimul vnanbsp;voce dixerunt , ludicet Deus inter nos 6cnbsp;te, quoniam fecifti in nos mala , nolens lo-qui pacificcciim Aflyrijs, 5c propter hoe vennbsp;didit nos Deus in rnanibus eorum. Etideonbsp;non eft qui adiuuet,cum profternamur antenbsp;oculos eorum in fiti 5c perditione magna.Etnbsp;nüccogregatevniüerfbs qui inciuirate funt,nbsp;vt fponte tradamus nos omnes populo Holonbsp;fernis. Melius eft enim vt captiui Benedica-mus Dominu viuentes,quam moriamur,8c finbsp;mus opprobriu omni carni, cum vidérimüsnbsp;vxores noftras Scinfantesnoftros raori antenbsp;oculos noftros. Conteftamur hodie cœlumnbsp;5c terrain, amp; Deum patriim noftrorum, quinbsp;vlcifciturnos fecûdum peccatanoftra, vtiamnbsp;tradatis ciuitatem in manu militiæ Holofer-nis, vt fit finis nofter breuis in ore gladij, quinbsp;longior efficitur in ariditate fitis. Etcum

in quo cum puellis fuis claufà morabatur : amp; habens fuper lumbos fiios ciliciumjieiunabatnbsp;omnibus diebus vitæ ftTX,prxeerßbbatha, 5cnbsp;neomenias, amp;fefta domos IlraehErat autemnbsp;eleganti afpedtu nimis, cui vir fuus reliqueratnbsp;diuitias multas,amp;familiam copiofam,acpofnbsp;fefsiones armentis boum amp;t. gregibus ouiumnbsp;plenas . Eterathxc inomibus famofißima,nbsp;quonia timebat Dominû valde : necerat quinbsp;loqueretur deilla verbum maîum. Hate itaq;nbsp;cum audifletquonia Ozias promififlet quodnbsp;tranfaefto quinto dietraderet ciuitatein, mi-fit ad presbyteros Chabri amp; Gharmi. Et ve-®nbsp;nerunt ad illam, amp; dixit illis. Quod eft hocnbsp;verbunijin quo conftnfit Ozias,vt tradatci-uitatem Afiyrijs, fi intra quinque dies nonnbsp;venerit vobis adiutoriiim ? Et qui eftis vosnbsp;qui tèntatis Dominum ? Non eft ifte fermonbsp;qui milèricordiam prouocet : fed pótius quinbsp;iram excitet, amp; furorem accendat. Pofuiftis

fixe dixifrent,faâ:us eft fletus 6c vlulatus ma- vos tempus mifêrationis Dominijôc in arbi-gnus in eeelefîa omnibus,6c per multas horas trium veftrüm diem conftituiftis ei. Sed quia vna voce clamauerunt àd Deu,dicentes,llPec pariés Dominus eft,inhoc ipfo pœniteamus,nbsp;'‘®’‘* cauim.us eu patribusnoftris,iniufteegimus, Scindulgentiameiusfufislachrymispoftulc-iniquitatéfecimus. Tu quiapius es,miferere mus. non enim quafi homo,ficDeuseom-noftritautintuo flagello vindica iniqùita- minabiturinequeficutfiliushominisadira-tes noftr,^f, 6c noli tradereconfitentes te po- çunJiam inflainmabitur . Et ideo humilie-pulo qui ignorât te, vtnon dicant inter gen- mus illi animas noftras : in Ipiritu confti-^es, Vbieft Deus eorumtEt cum fatigati his tuti hurailiato,fèruientesilli dicamus fientesnbsp;clamoribussCthis fietibuslafiati filuiflent,ex- Domino, vt lecundum voluntatem fuam fienbsp;urges Ozias,infufus lachrymis,dixit. Aequo faciatnobifeum cito mifèricordiam fuamivt

- eftotefratres,8chos quinque dies ex- ficut conturbatum eft cornoftrumin fuper-pedtemus à Domino mifèricOrdiam.Forfîtan bia eorum, ita ctfarnde noftrahumilitateglo enim indignationem fuam abfcindet Ôc da- riemur,quoniâ non ftnnus fccuti peccata pa-r - . .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• —nbsp;nbsp;nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B b trum no-

-ocr page 448-

ludith.

tfum noftrorum qui dereliquerunt Dcutn fuunij Scadoraueruntdeosalicnos : pro quonbsp;lcelcre dati Hint in gladiumjamp; in rapinam^Scnbsp;in confufiönem inimicis fuis, nos autem altenbsp;rn Deû nelcimus praeter ipfum . Expedcmusnbsp;humilesconfolationem cius,amp;cxquiret ßn-guinem noftrum de afriidionibus inimicorfinbsp;noftroruni:amp; humiliabit omnes getes, quae-cunqueinfurgunt contra nos, amp; facietillas finbsp;ne honore Dominus Deusnofter. Et nuncnbsp;fratrcs quoniam vos cftis prcsbyteri in populo Dci,amp;ex vobis pendet anima illorura, adnbsp;eloquium veftfum corda corum erigitc_,vtnbsp;memorcs fint quia tentati funt patres noftri,nbsp;vt probarentur fi vere colerent Deum fuum.nbsp;Gen.zi.a. Memo res efle debent, llquomodo pater no-fter Abraham tentatus cft,amp; per multas tribunbsp;lationes probatus, Dei amicus efFedus eft.Sicnbsp;Ißac,fic lacobjfic Moyles; amp; omnes qui pla-cuerUftt Deo, per multas tribulationes tran-Num.ii.b fieriint fideles.IlllJi autem qui tentationcs nonbsp;fulceperunt cum timorc Domini, Ccimpati-entiamfuam, Scimproperium murmuratio-i.Co.io.b nis fuae contra Dominumprotulcrunt,llcxtcrnbsp;D minati funt abexterminatorc, amp; à lêrpétibusnbsp;perierunt.Et nos ergo no vicifcainur nos pronbsp;his quæ patimur ; led reputantes peccatis no-ftris hxc ipß fupplicia minora efle flagellanbsp;Domini, quibus quafi ferui corripimur,ad c-mendationc,amp; non ad perditionem noftramnbsp;cuenifle eredam us. Etdixerunt illi Ozias 5cnbsp;pres by teri. Omnia quæ locuta cs,verafunt,amp;nbsp;non eft in fermonibus tuis vlla reprehenfio.nbsp;NÛC ergo ora pro nobis,quoniam mulier ßn-da es,amp; timens Deum.Et dixit illis Iudith,Sinbsp;cutquod potui loqui,Deieflecognoftitis;itanbsp;quodfaccrcdilpofui, probate fi ex Deo cft:amp;nbsp;oratCjVt firmum faciat Deus cofilium meum.nbsp;Stabitis VOS ad porta node ifta,amp; ego exeamnbsp;cum abra mea:amp; oratc,vt ficut dixiftis,in diebus quinqj rclpiciat Dominus populum fufinbsp;Ifiael. Vos autem nolo vt Icrutemini adumnbsp;meum ; amp; yfijuedum renuntiem vobis, nihilnbsp;aliud fiat, nifi oratio pro me ad Dominumnbsp;Deum noftrum. Et dixit ad earn Ozias prin-ceps ludæ, Vade in pace, amp; Dominus fit tecum in vltionem inimicorum noftrorum. Etnbsp;reuertentes abierunt.

S. JuditJjßß afßigens M hwniüant ,frofofuU liierationefrofirauprecatur^ yt^bi yirtiHnbsp;detur ettertendi Holofernem»

CAP. IX.

A Z^^Vibus aftendentibus, ludithinCTcfla eft oratorium fuum: 5c inducnslecili*nbsp;cio,pofuitcineremfuper caputfuum: 6c profternens le Domino, clamabat adnbsp;Dominum,dicens, Domine Deus patris meinbsp;Simeon II qui dedifti illi gladium in defenfio-nem alienigenarum qui violatores extiterunc.nbsp;in coinquinatione fua, 6c denudauerunt femur virginis in confufionem : 8c dedifti mu-lieres illorum in praedam, 5c filias illorum innbsp;captiuitatem ; 8c omnera pratdam in diuifio-nem ßruis tuis qui zelauerunt zelum tuum:nbsp;fubueni quæfo te Domine Deus meus mihinbsp;vidui.Tu enim fecifti priora, 6c illa poft illanbsp;cogitafti : 8c hoc fadum eft quod ipß volui-fti.Omnes enim viætuæparatæ fi]nt,8ctuaiunbsp;diciain tuaprouidentia pofuifti. Refpiceca-^*®*^nbsp;ftra AlTyriorum nunc,ficut tune caftra Aegynbsp;ptiorum videre dignatus es,quando poft ßr-uos ruos armati currebant , confidentes innbsp;quadrigis,5c in equitatu fuo, 8c in multitudi-ne bellatorum. Sed afpexifti fiipcr caftm eo-rum,8c tenebræfatigauerunteos . Tenuit pedes corum abyflus, 8c aquae operuerunt cos.nbsp;Sic fiant 8c ifti Domine qui cofidunt in mul- Cnbsp;titudinefua,8cincurribus fuis, Scincotis, 8cnbsp;in feutis, 6c in ßgittis fuis,5c in läceis glorian -tur,8cnelciunt quia tuipß es Deusnofter quinbsp;coteris bella ab initio, 8c Dominus noméeftnbsp;tibi. Erige brachium tuû,ficutabinitio:8cal-lide virtutem illorum in virtute tua:cadat virnbsp;tus eorum in iracundia tua qui promittunt lenbsp;violare fanda tua, 8cpollucre tabernaculumnbsp;nominis tui, 8c deijeere gladio fuo cornu al tanbsp;ris tuj.Fac Domine, vt gladio proprio eius funbsp;perbia amputetur, capiaturlaquco oculorumnbsp;fuorum in me,8c pcrcuties eum ex labijs charinbsp;tatis mcæ.Da mihi in animo conftantiam,vt Dnbsp;contemnam illum:8c virtutem,vt cuertam ilium .Erit enim hoc memoriale nominis tui,nbsp;cum manus fœminæ deiecerit eum. Nô enimnbsp;inmultitudinemeft virtustua Domine,ne-que in equorum viribus voluntas tua eft, neenbsp;fiiperbi ab initio placuerunt tibi : ßd humi-liura,8cmanfuetorum ßmper tibi placuitde-precatio. Deus cœlorum, creator aquarum,nbsp;8c Dominus totius creatur3c,exaudi me mife-ram deprecantem,8c de tuamifericordiaprx-fiimcntem . Memento Domine teftamentinbsp;tui,8c da verbum in ore meo,8c in corde mconbsp;confilium corrobora, vt domus tua, in fan-dificatione tua permaneat : 8c omnes igentesnbsp;agnolcant quia tues Deus, 8c non eft aliusnbsp;praeter te. -

5, ludithpulcherrim^aptißime ornntoBetbuTtA €Umßta nnàlla egreditur, ör ab'ïxploratori-bus deprehenfa ^citur ad Holofernemnbsp;tnox nus capiturpulchritudine.

CAP. X.

F Adum eft autem, cum celTaflct clamare A ad Dominum, fiirrexit de loco, in quonbsp;iacuerat proftrata ad Dominum • Vo-câuitq;


-ocr page 449-

ludith.

eius mirabantur nimis. Et dixerunt ad earn, Confèruafti animam tuam , eo quqd tale re-perifti confilium, vtdefcenderes ad Dominunbsp;noftrum.Hocautem fcias, quoniam cùm fte-teris in confpecftu eius,bene tibi faciet, amp; erisnbsp;gratißima in cordeeius. Duxeruntque illamnbsp;ad tabernaculum Holofernis, annuntiantesnbsp;earn. Cumque intraffetantefaciemeius, fta-tim captus eft in fuis oculis Holofernes. Di-reruntq; ad eü fatellites eius, Quis cótemnatnbsp;populum Hebræorum qui tam décoras mulicnbsp;res habent,vt non pro his raerito pugnarc cónbsp;tra eos dcbcaraus?Videns itaque ludith Holonbsp;fernem fèdentemin conopœo, quod erat exnbsp;purpura,amp; auro,et fmaragdo,amp; lapidibus prenbsp;tions intextum : amp; cùm in faciem eius inten-diftet,adorauit eum,profternens fè fuper tcr-ram.Et eleuauerunt earn ferui Holofernis, iu


cauitqueabram fuam , Scdefcendens in do-mum fuam, abftulit à fè cilicium, amp; exuit fè vçftimentis viduitatis fuæ, amp; lauit corpus fu-xim,amp; vnxit le myrto optimo, amp; difcrimina-«itcrinem capitis fui,amp;impofuit mitram fu-percaput fuum ,amp; induit fè veftimentis iu- bentedomino fuo.nbsp;cunditatis fuæ,induitque fandalia pedibusnbsp;fuis, airumpfttquedextraliola,amp; lilia,amp; inaunbsp;res, Scannulos, amp; omnibus ornamerftisfuisnbsp;ornauit fc.Cui etiam Dominus cótulit fplennbsp;dorem.-quoniam omnisifta compofîtio nonnbsp;ex libidine, fèd ex virtute pendebat; amp; ideonbsp;Dominus hanc inillam pulchritudinem am-pliauit,vtincôparabili décoteomniû oculisnbsp;B appareret.Impofuititaque abræ fuæ afeopamnbsp;vini, amp; vas olei, amp; polentam , amp; lapates, amp;

panes,amp;cafèum,amp; profedaeft.Cumq; venif lus autem tuus fi non contempfiftetme, non fèntad portam ciuitatis,inueneruntexpe(ftannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

tem Oziam,amp; presbyteros ciuitatis.Qui cùm vidilfent earn, ftupétes mirati funt nimis pulnbsp;chritudinem eius. Nihil tarnen interrogantesnbsp;cam,dimiferunt tranfîre, dicentes, Deus patrum noftrorum det tibi gratiam,amp; omne conbsp;filiii tuicordis fua virtute corroboret,vt glo-rietur fuper te lerufalem, amp; ft nomen tuumnbsp;in numero fândorum amp; iuftorum . Et dixe-runthi qui erant omnes vna voce ; Fiatnbsp;fiat. ludith veroorans Dominum , tranfiuitnbsp;per portas ipfa amp; abra eius.Faótum eft autem,nbsp;cùm defeenderet montem, circa ortum diei,nbsp;occurrerunt éi exploratores Aflyriorû, amp; to-nuerunt eam,dicentes, Vnde venis ? aut quo

C vadis.^Q^s refpondir,Filiafum Hebræorum, ideo ego fugi à facie eorum , quoniam futurum agnoui quod dentur vobis in depræda-tionem, pro eo quod contemnentes vos,no-luerunt vitro tradere feipfos, vt inuenirentnbsp;mifericor^iam in confpeólu veftro. Hac denbsp;caufa cogitaui mecum,dicens, Vadam ad fa*nbsp;ciem principis Holofernis, vt indieem illi fe-creta illorum, amp; oftendam illi quo aditu pof-fit obtinere eos: ita vt non cadat vir vnus denbsp;cxcrcitu eius. Et cùm audiftènt viri illi verbanbsp;cius,conß'derabant faciem eius: amp; erat in ocunbsp;lis eorum ftupor, quoniam pulchritudinem

5. litdùlj al) Holofcrneßtper cattßi fugueßtte in-terrogata imponit Uli, Jf eciofampolUiens yi-Sioriam,

CKV. XI.

Vnc Holofernes dixit ei, Aequo ani- A mo ello J Si. noli pauere in corde tuo:nbsp;quoniam ego nûqüam nocui viro quinbsp;voluit feruire NabucEodonolorregi. Popu-

I alleuaflem lanceam nieam fuper eum . Nuncnbsp;autem dicmihijquaex caulareceßifti abillis,nbsp;8c placiiit tibi vt venires ad nos ?Et dixit illisnbsp;ludith . Sume verba ancillæ tuæ ; quoniam fînbsp;lecutus fueris verba ancillæ tuæ^ perfeélatn rénbsp;faciet Dominus tecum. ViuitenimNabuchonbsp;donofor rex terræ, amp; viuit virtuseius quæeilnbsp;in read correptionem omnium animarum ernbsp;rantium; quoniam non lolum homines ler-uiuntilli perte, fed amp; beftix agri obtempérant illi. Nuntiatur enim animi tui induftria Bnbsp;vniuerfis gcntibus,amp; indicatum eft omni fe-culo quoniam tu folus bonus amp; potens esnbsp;in omni regno eius,amp; difciplina tua omnibusnbsp;prouincijs prædicatur. Nec hoc latetquod Ionbsp;cutus eft Achior, necilludignoratur quod einbsp;iuftcris euenire.Conftat enim Deû noftrumnbsp;fic peccatis ofFenfum,vt mandaueritper pro-phetas fuos ad populii, quod tradat eum pronbsp;peccatis fuis.Et quoniam fciuntfè ofFendiftènbsp;Deum fuum fîlij Ifiael/remortuus fuper ip-fbs eft.Infuper etiam fames inuafîteos, amp;abnbsp;ariditate aquae iam intermortuos tomputan-tur.Denique hocordinant, vt interficiantpcnbsp;corafua,amp; bibantfànguinem eorum, amp;nbsp;ôta Domini Dei fui quæ præcepit Deus non Gnbsp;contingi,in frumentOjVino, amp;oleo,hæccoginbsp;tauerunt impenderc, amp; volunt confumcrcnbsp;Bb î quæ

-ocr page 450-

film , Vf contradicam Domino meo ? Omnfi quod eritante oculos eiusbonum Scoptimd,nbsp;faciam.Qui equid autem illi placuerir^lioc mihi ent optimum omnibus diebus vitæ meje.nbsp;Et furrexic J Sc ornauit fe veftimento fuo , Sinbsp;ingrefla ftetit ante faciem eius. Cor autemnbsp;Holofernis cocuflumieR erat enim ardens innbsp;concupifeentia eius.Et dixitadcam Holofernes, Bibcnunc, Scaccumbein iucunditatc:nbsp;quoniaminucnifti gratiam coram me. Etdi-

ludith.

quae nfic manibus deberent contingcre, ergo culo,v(que dum acciperet clcam fuam invef-quoniam hatefaciunt,certum eft quod in per ~ ditionem dabuntur. Quod ego ancilla tuanbsp;cognofeens, fugi ab illis, Sc mifît me Dominus hæc ip(à nuntiare tibi. Ego enim ancillanbsp;tua Deum colo, etiam nunc apud te: amp; exietnbsp;ancilla tua,8corabo Dcu,Sc dieet mihi quan- rideat virum agendo,vt immunis ab eo tran-do eis reddat peccatum fuum. Sc veniens nun (eat. Tunc introiuit Vagao ad ludith , Sc di-tiabo tibi, ita vtego adducam tc per mediam xit. Non vereatur bona puella introiread Donbsp;lerulàlem, Sc habebis omnem populu Ifi-ael, min urn meum, vt honorificctur ante faciemnbsp;lîcut ones quibus non eftpaftor,8cnon latra eius, vtmanducet cum eo. Sc bibat vinuminnbsp;bitvel vnuscanis contra tc, quoniam hæc mi iucunditatc.Cui ludith refpondit, Q£æ egonbsp;j^hididafuntperprouidentiamDei.Etquo-

niam iratus eft illis Deus, hæc iplàmiifafum nuntiare tibi. Placucrunt autem omnia verbanbsp;hæccoram Holofernc, Sccorapueris eius. Scnbsp;mirabantur ad (apientiameius,8c dicebant alter ad alterû,Non eft talis mulier fuper terramnbsp;in a(pelt;ftu,in pulchritudine,8cin (en(u verbonbsp;rum. Et dixit ad illam Holofernes, Benefecitnbsp;Deus qui mißt te ante populum,vt des iliumnbsp;tuin manibus noftris. Sc quoniam bona eftnbsp;promißiotua,fifeceritmihi hocDeustuus, xitIudith,Bibam Domine, quoniam magni-erit Sc Deus meus, Sc tu in domo Nabucho- ficata eft anima mea hodie præ omnibus die-donofor magnaeris,5cnomen tuumnomina- bus meis. Etaccepit, Sc manducauit, Sc bibitnbsp;bitur invniuerfa terra.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;coram ip(b ca quæ parauerat illi ancillaeius.

Et iucundus fadus eft Holofernes ad cam,bi-ludith in locum tlefaurortim Hokfernii in- bitquevinum multum nimis, quantum nun-troduSlaifacultatem obtinetproprijsquot;vsfeendi quam bibcrat in vita fua.

perc. Et Euflum eft in quarto die Holofernes C fecit ccenam fcruis fuis, Sc dixit ad Vagao eu-nuchum fiium, Vade, Sc fuade Hebrxam il”nbsp;lam vt (ponte conlentiat habitare mecum.nbsp;Fœdum eft enim apud Aflyrios,li feeminair-

cibis, noÜe^adortitioncm egrediendi : quarto autem die in conuiuium induEîa, coram Ho-loferne comedit ör bibit,qui eius concupißentianbsp;ardens,yehementer inebriatur,

CAP. XII.

A I quot;^Vne iu(sit earn introire vbi repoliti c-

I rant thelauri eius. Sc iufsit illic mane-re earn. Sc coftituit quid daretur illi de conuiuio fuo. Cui relpondit ludith, Sc dixit,nbsp;Nuhe no potero manducare ex his quæ mihinbsp;præcipis tribui,nc veniatlîiper me o(Fenßo.-exnbsp;hisaûtquæ mihidetuli,mâducabo.Cui Holonbsp;fernes ait,Si defeccrint tibi iftaquæ tecû detunbsp;lifti,quid facieraus tibi.’Et dixit Iudith,Viuitnbsp;anima tma domine meus,quoniam no expen-, detomnia hæcancilla tua, donee faciat Deusnbsp;in manu mea hæc quæcogitaui.Etinduxerûtnbsp;illam (èrui eius in tabcrnaculû quod præcepenbsp;B rat.Et petijtdum introiret,vtdareturei copianbsp;node 8c antelucem egrediendi foras ad ora-tionem,8cdepræcandi Dominum. Et præce-pitcubicularijs fuis, vt fîcut placeret illi, exi-ret 8c introiret ad adorandum Deum fuumnbsp;per triduum. Et exibat nodibus in vallem Benbsp;thuliæ, 8c baptizabat (e in fonte aquæ . Et vtnbsp;afeendebat, orabat Dominum Deum Iftael,nbsp;vt dirigeret viam eius ad liberationem populi


VT autem (èro fadum eft,feftinauerut A (èrui illiiis ad hofpitia fua,Sc conclu-ftt Vagao oftia cubiculi,Sc'àbijt.erantnbsp;autem omnes fatigati à vino. Eratquc ludithnbsp;(bla incubiculo.Porrô Holofernes iaccbatinnbsp;ledo,nimia ebrietate (opitus. Dixitq j ludithnbsp;puellæ (îix vt ftaretforisantecubiculum, 8cnbsp;,_________ oblêruaret.Stctitq; ludith ante ledum,orans

fui. Et introiens.mundâmanebatin taberna curalachryrais^Sclabiorum motu inftlentio, 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicens^

-ocr page 451-

ludith* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;195


dicens, Confirma me Domine Deus Ifräel, refpice in hac hora ad opera manuum mea-rum,vt ficutpromififti, lerufalcm ciuitatemnbsp;tuam crigas;8c hoc quod credens per te poflonbsp;fieri cogitauijperficiam.Et cum hæc dixiflet,nbsp;accefsit ad columnam, quae erat ad caput le-duli eiuSj öcpugioneni cius qui in ea ligatusnbsp;pendehatjCxoIuit. Cumque euaginaflet illü,nbsp;apprehenditcomam capitis eins,amp;ait. Confirm^ me Domine Deus in hac hora . amp; per-cufsit bis in ceruicem eius, abfcidit caputnbsp;eius, Scabftulitconopœumeius acolumnis.nbsp;Ci. euoltiit corpus eius truncum. Et poft pu-fillum exiuitjamp; tradidit caput Holofernis annbsp;cillxfux, Sciufsit vt mitteretillud in peramnbsp;fuam.Et exierunt duæ, fècundum confuetu-lt;finem fham quafi ad orationem, amp; tranfie-

B runt caftra: 5c gj’^rantes vallem , veneruntad portas ciuitatis.Et dixit ludith à longé cuftonbsp;^fifjus murorum,Apcriteporta8,quoniamnonbsp;bifcfi eft Deus qui fecit virtutcm * in Ifrael.nbsp;Et fadura eftjCum audi fient viri vocem eius,nbsp;vocauerut presbyteros ciuitatis. Et occurre-ru.ntadeamomnes,àminimo vfq;ad maxi^nbsp;mum : quoniam fperabant earn iam non efienbsp;ventura. Et accendentes luminariacogyrauenbsp;runt circa earn vniuerlnilla an t afcendens innbsp;cmincntiorem locum iuftit fieri filentium*nbsp;Cumque omnes tacuiflent, dixit Iudith,Launbsp;date Dominum Deum noftrum,qui non déférait fperantes in fe;8c in me ancilla fua ad-impleuitmifericordia fuam,qua promifit donbsp;mui Ifrael: 5cinterfecit in manu mea hoftemnbsp;populi fui in hacnode. Etproferensde peranbsp;caput Holofernis, oftendit iIlis,dicens,Eccenbsp;caput Holofernis principis militia: Aftyrio-rii.Et ecceconopœumillius in quo recumbenbsp;bat in ebrietate fiia, vbi per manum fceminxnbsp;percufsitilium Dominus Deus nofter. Viuitnbsp;lt;3 aûtipfè Dominus.quoniam cuftodiuit me annbsp;geluseius Schinceinem , ôcibicômorantem,nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; inde hue reuertentem: 5c non permifit me

Dominus ancillam fuam coinquinari,fedfi-pollutione peccati reuocauit me vobis gaudentem in vidoria fua, in euafione mea,nbsp;pW.io^a liberationeveftra.IIConfitemini illi oranbsp;Sc.ioó.a. nes,quoniambonus,quoniaminfèculum minbsp;fericordia eius.Vniuerfi autemadorantes Donbsp;minum,dixeruntadcam, Benedixit te Do-minus in virtutefua, quia per te ad nibilumnbsp;redegit iÄmicos noftros. Porro Ozias prin-ceps populi Iffael,dixitad earn, Benedidaesnbsp;tu filia à Domino Deo cxcelfb prx omnibusnbsp;mulieribus fuper terram. Benedidus Dominus qui creauitcœlum 5c terram : qui tedire-xit in vlnera capitis principis inimicorum nonbsp;ftrorum,quiahodie nomen tuum ita magi.ifinbsp;cauit,vtnorecedatlaus tuade ore hominum

qui mcmores fuerint virtutis Domini in æterÛ num, pro quibusnon pepercifti animx tuxnbsp;propter anguftias 5c tribulationem generisnbsp;tui,fed fubuenifti ruinx ante cofpedum Dei -noftri.Et dixit omnis populus,Fiat fiat.For-ro Achior vocatus venit, 5c dixit ci Judith,nbsp;Deus Ifrael cui tu teftimoniumdediftiquódnbsp;vlcifcatur fè de inimicis fuis, ipfè caput omnium incredulorum incidit in hac node innbsp;manu mea. Et vt probes quia ita eft, ecce caput Holofernis,qui inconteptu fiiperbix fuxnbsp;Deum Ifrael contempfit, 5c tibi interituthnbsp;minabatur,dicens. Cum captus fuerit populus Ifrael, gladio perforari prxeipiam lateranbsp;tua.Videns autem Achior caput Holofernis,nbsp;anguftiatus prx pauore cccidit in faciem fuanbsp;fuperterram, Sexftuauitanimaeius. Pofteanbsp;veto qua refumptofpiriturecreatus eft pro-cidit ad pedes eius,6c adorauit earn, 6c dixit,nbsp;Benedid.1 tu à Deo tuo in omni tabernaculonbsp;lacob, quoniam in omni gente qux autjiericnbsp;nomen tuum, magnificabiturfuper teDeusnbsp;Ifrael.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A

S. Holofernis capite in Muro fujf ênfo, .Achior^ circuneiß, ludxi in .Affyrios irruunt, quinbsp;Holoßrnem excitantes mortuUmque inue~nbsp;Mentes,yehementi timoré concutiuntUTi

C AP. X 1111.

Dixit autem ludith ad omnempopu-A lum,Audite me fratres: Sufpendite canbsp;put hoc fuper muros noftros.-amp; erit,nbsp;eiim exierit fol,accipiatvnufquifq; arma fua,nbsp;amp; exite cum impetu:non Vt defeendatis deor-fum, fedquafiimpetum facientes.Tuncex-ploratoresriecefiecritvtfugiant ad principenbsp;fuumcxcitandum ad pugnam. Cumque duces corum cucurrerintad tabernaculum Holofernis , Scinuenerinteum truncum infuonbsp;fanguinc volutatum,décidet fuper eos tirnor.inbsp;Cumqj cognOueritis fugereeos,ite poftillosnbsp;fecuri, quoniam Dominus conteret eos fub'nbsp;pedibus veftris. Tunc Achior videns virtute Bnbsp;quam fecit Deus Ilfael,relido gentilitatis ri-tu,credidit Deo, 6c circuncidit carnem prx-putij fui, 5cappofitus eft ad populum Ifrael,nbsp;ôcomnis fuceeßiogeneriseius vfqueinho- Inbsp;diernum dierri. Mox avit vt ortus eft dies,fu-fpenderunt fuper muros caput Holofernis,nbsp;accepitq; vnufquifque vir arma fua, 5cegref.nbsp;fi flint cum grandi ftrepitu 8c vlulatu. Quodnbsp;videntes exploratores, ad tabernaculum Holofernis cucurrerunt. Porro hi qui in tabernanbsp;culo erant venientes,8canteingrefrum cubi-culiperftrepentes,cxcitandigratia,inquietu-dinem arte moliebantur,vtnon ab excitanti-bus,fed à fonantibus, Holofernes euigilaret.nbsp;Nullus cnim audebat cubiculum virtutis Afi Qnbsp;fyriorum pulfando aut intrando aperire. Sednbsp;Bbq ciimve-


-ocr page 452-

5.

TVnc can tau it can

ludithjdicens.

ludith*

cum venilTentcius duces actribunijamp; vniiicr fi maiores excrcitus régis Afly riorum,dixerStnbsp;cubicularijs ilntrate, amp; exci täte ilium, quo-¦ niam egreisi mures de cauernis fuis, aufî fùntnbsp;prouocare nos ad prælium. Tune ingreflusnbsp;cubiculumeius, ftetitante cortinam,nbsp;amp;. plaufiim fecit manibus fuis : ftilpicabaturnbsp;enim ilium cum ludith dormire.Sed cum nulnbsp;lummotum iaeentis fênfii aurium caperet,nbsp;acceftit proximans ad cortinam, amp; eleuansnbsp;earn, vidensque cadauer abfquecapite Hologt;nbsp;fernis in fuo languine tabefaôtumiacêret fu-per terram, exclamauit voce magna cum fle-P tu,amp; icidit veftimenta fua.Et ingreflus taber-naculum ludith, non inuenit earn, amp; exi-lijt foras ad populû,amp; dixit,Vna mulief He-bræa fecit confufloné in domo regis Nabiichonbsp;donofbr.ecce enim Holofernes iacet in terra,nbsp;amp; caput cius nÔelHn illo. Q^odcùm audif-lent principes virtu ris Aflyriorum, feideruntnbsp;oranes veftimenta fua, amp; intolerabilis timornbsp;amp; tremor cecidit friper eos, amp; turbati fîint a-nimieorum valde. Et faduseft clamorin-comparabilis in medio caftrorum eorum.

5. AIfyrjj^erfe^uentes Hebraosomnibusreli^M fugiunt,aî ïlli J^olijs coleÜis fluritnum ditatinbsp;ßint. ludith autem àpontifice amp;fofulo bene-dicitur,^ qua Holofernisfro^riafuerant ipnbsp;fitraduntur. cap. xv.

h Z'~^Vmque omnis excrcitus decollatum

1 .Holofernem audiflet, fugit mens amp; ^^cÔfllium ab eis, amp; folo tremore amp; me-tu agitati, fugæ præfidium fumunt,ita vt nullus loqueretur cum proximo fuo, fed inclina-to capite,relictis omnibuSjCuadere feftinabatnbsp;Hebræos, quos armatos fuperfè venireaudienbsp;rant, fugientes per vias camporum amp; fèmitasnbsp;coUium.Vidcntes itaque fiUj ïfrael fugientes,nbsp;fecuti funt illos. Defcenderuntq;clangentesnbsp;tubis,amp; vlulantes poftiplbs.Etquoniam Af-ß'rij nonadunati, infugamibantpraîcipites:nbsp;filij autem ïfrael vno agmine perfèquentes,nbsp;debilitabât omnes quos inuenirepotuiflent.nbsp;Mifît itaque Ozias nuntios per oranes ciuitanbsp;tes 8c regiones Ifrael.Omnis itaque regio, o-mnisque vrbs,eleôtam iuuentutem, armatamnbsp;mifit poft eos, amp; perfècuti funt eos in ore glanbsp;dij, quoufqueperuenirent ad extremitatemnbsp;fînium fuorum • Reliqui autem qui étant innbsp;Bethulia, ingrefsi funt caftra Aflyriorum, 8c Exuit enim fè veftiméto viduitatis, 8c induitnbsp;prædam quam fugientes AfïjTij reliquerant,nbsp;nbsp;nbsp;fè veftimentolætitix in cxultatiiftie filiorô

abftulerunt, 8c onuftati funt valde. Hi verô qui vieftores reucrlî funtadBethuliam,omnianbsp;quæ erant illorutn abftulerunt fecum, ita vtnbsp;non eflèt numerus in pecoribus, 8c iumentis,nbsp;8c vniuerfîs mobilibus corum, vtà minimonbsp;vfque ad maximum omnes diuites fièrent denbsp;prædationibus eorum*loâchiniautemfum-

mus pontifex de lerufàlem, venît in Bethu-liam cum vniuerfîs presbyteris fuis,vtvideret ludith. Quæ cùm exiflèt ad ilium, benedixe-runteam omnes vna voce, dicentes. Tu gloria lerufàlem,tu Ixtitia Ifl'ael, tu honorificertnbsp;tia populi noftri,quia fecifti viril i ter, 8c con-fortatura eft cortuum, eo quôd caftitatemnbsp;amaueris,8cpoft virum tuum,alterumncfcienbsp;risndeô 8c manus Domini confortauitte, 8Cnbsp;ideô eris benediâa in xternum . Et dixir omnis populus,Fiat fiat. Per dies autem triginta*.nbsp;vix colleAa funt fpolia Aflyriorum .à populonbsp;ïfrael. Porto autem vniuerfà qux Holofernisnbsp;peculiaria fuifle probata funt, dederût ludithnbsp;in auro,8c argento,8c veftibus,8c gemmis, 8Cnbsp;omni fupelleélili, 8c tradita funt omnia illi ànbsp;populo.Et omnes populi gaudebantcum munbsp;lieribus, 8c virginibus, 8ciuuenibus, in orga-nis,8c citharis.

Cantiium ludith ob 'vi£{oriatn:'vemtfofuîut lerufàlem holocaußa cum gratiarum aBioninbsp;bus oblaturus. tandem^j Judith plena dierutnnbsp;moritur,amp; dies huiusyi^oria perpétua apudnbsp;ludaos in numero fanBorum dierum célébranbsp;tur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. XVI.

“Vnccantauitcanticum hoc Domino

Incipite Domino in tympanis,canta-te Domino in cymbalis, modulamini illi pfàlmum nouum, exultate 8cinuocacc nomen eius.

Dominus conterens bella. Dominus nomen eft illi.

Qui pofuit caftra fua in medio populi fui, vt eriperet nos de manu omniu inimicorumnbsp;noftrorum.

Venit AlTur ex montibus ab aquilone in mul titudinefortitudinis fuse : cuius raultitudonbsp;obthurauit torrentcs,8c equi eorum coopenbsp;ruerunt valles,

Dixitfèincenfurum finesmeos,8c iuucnes meos occifurum gladio, infantes meos dare in pra:dam,8c virgines in captiuitatem.

Dominus aût omnipotens nocuiteum,8c tra didit eu in manus fœminae, 8cquot;c5fodit’ eu. *gt;*nbsp;Non enim cecidit potens eorum .à iuuenibus, Bnbsp;nec filij.Titan pereuflerunt eum, nec excelnbsp;fi gigantes impofuerunt fè illi,fèd ludith finbsp;liaMerariinfpecie faciei fùæ difToluiteîî.

Hraek

Vnxit facicm fuam vngucnto, 5c colligauic cincinnos fuos mitrâj accepit ftolâ nouanxnbsp;ad dccipiendum ilium.

.Sandalia eius rapuerunt oculos eins, pulchri-tudo eius captiuam fecit animam ci us, am-putauit pugionc ccruicem eius.

Horruc-

-ocr page 453-

Horruerunt Perße conftantiam ciusj amp; Mcdi audaciam eius.

Tuncviulaueruntcaftra Aflynorum quado apparuerunt humilcs mei^arefcentes in ßti.nbsp;Filij pucllarutn compuxei ût eos, amp; ficutpnenbsp;rosfugicntcs occiderunt eos^ perieruntinnbsp;prarlio à facie Jomini Dei mei.

Hyninum cantemus Domino ^hymnum no-uuin cantemus Deo noftro.

C Adonai Domine magnus es tu, 5c præclarus

  • - in'virtu te tua^ 6c que fuperare nemo poteft.nbsp;Tibi icEuiat omnis creatura tua: llquia dixifti,

amp; faAafunnmififtiipiritum tuum, 5c créa

  • - taluntjôCnoneftquirefiftatvocituæ.nbsp;Montes à fundamcntis mouebuntur cum a-

  • - quis,petræ fîcut ceraliquelèentante faciemnbsp;tuam.

lt;^iautem timentte, magni erunt apudtc per omnia.

Vxgenti infurgenti fuper genus meum : Do-minus enim omnipotens vindicabit in eis, in dieiudicij vifitabit illos.

Dabitenim ignem 6c vermes in carnes eorü, Yt vrantur amp; ientiant vfq; in fcmpiternum.nbsp;Et fadü eft poft hxCjOmnis populus poftnbsp;vidoriamvenit in lerufàlemadorareDomi-

ludith.

196 num .• 6c mox vt purificati funt, obtuleruntnbsp;omnes holocaufta,8c vota^êc repromiftioncsnbsp;fuas. Porrô ludith vniuerlà vafa bellica Holonbsp;fernis quæ dédit illi populus, conopœümnbsp;quodiplàfuftuleratode cubili ipfius^obtulit’ •nbsp;in anathema obliuionis. Erat au tem populus Dnbsp;iucundus lècundum faciem fàndorumjêcpernbsp;très menlès gaudium huius vidoriæ celebra-tum eft cum ludith.Poft dies aut illos vnuf-quilque redijt in domum fuam^ßcludith magna fada eft inBethulia, êcpræclarior eratnbsp;vniuerix terræ Iftael. Erat etiam virtuti caftinbsp;tas adiundajita vt non cognofceret virû omnibus diebus vitæfuæ^ ex quo defundus eftnbsp;Manafles vir eius , Eratautcm diebus feftisnbsp;procedens cum magna gloria. Manfîtautemnbsp;in domo viri fui annoscentum quinque, 8cnbsp;dimifit Abram ftiam liberam, 6c defundacftnbsp;ac fèpulcaçum virofuoinBethulia. Luxitq;nbsp;illam omnis populus diebus fèptem. In omninbsp;autem fpatio virxeius non fuit qui perturba-ret Ifrael, 6c poft mortem eius annis multis.nbsp;Dies autem vidoriæ huius feftiuitatis, ab Henbsp;bræis in numero làndorum dierum accipitur,nbsp;6c eolitur à ludæis ex illo tempore vfque innbsp;præfentcm diem.


Hieronymi in librum Efther

prafatio,

T Ibrum Efthervarijs tranflatoribus conftat eße vitiatum;quem ego dearchiuis Hebrçorum releuâs,ver JL/ bum è verbo exprefsius trâftuli. Quem librum editio vulgata, laciniofis bine inde verborum funibusnbsp;trahit,addens ea quç ex tempore dici poterant, amp; audiri : ficut folitum eft fcholaribus difciplinis’, fumptonbsp;themate,excogitarequibus yerbisvti potuit qui iniuriam paflus eft, vel qui iniuriam fecit. Vos autem ônbsp;Paula amp; Euftochium,quoniam tantumbibliothecas Hçbrxorumftuduiftisintrare,amp; interpretumeertamînbsp;na comprobaftiSjtenentes Efther Hebraicum librum, per fingula verba noftram tranflationem aipicire : vtnbsp;pofsitisagnofcere, me nihil etiam augmentafiè addendo, fed fideliteftimonio fimpliciter, ficut in Hebræonbsp;babctur,hiftoriam Hebraicam Latinx linguçtradidifle.NecafFeftamus laudes hominü,nec vitupérations«nbsp;expauefeimus. Dco enim placere curâtes,minashominüpenitus nô timemus:quoniam *Deus difsipat oflà pfal.sx.b.nbsp;eorum quihominibus placeredefyderant : amp;fecundum Apoftolum * quieiufmodifunt,ierui Chriftieflê Galat.i,lgt;»nbsp;non poflupt. Rurfum, in libro Efther alphabetum ex minio vfque ad Teth literam fccimus diuerfis in lo-cis,volentes fcilicetfeptuaginta interpretum ordinem per hoc infinuare ftudiolb leCtori.Nos enim iuxta monbsp;fern Hebraicum,ordinem profequi,etiam in feptuaginta editione maluimus.

-ocr page 454-

».

5. jißuero adfotentta amp; gloria Jua ttflentatM cntesquiexmorercgio fèffipereiaderanftyfi^ 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.....- ' nbsp;nbsp;nbsp;---------- rr illofurn faciebat cunAa conßlio yrcietiduni

leges,ac iura maio^üm:(efanraüténi primi 5C proximi, Charfena amp; Sethar amp; 'Adtïiâtka 8Cnbsp;Tharfis amp; Mares amp; Marfàûa amp; Mamucban,nbsp;ïèptê duces Perlaruniyatq; Medorti qui-vi^e* '¦nbsp;bant facie regis^St primi poft eu reüderalbli-ti erât) cui lèntétiæ Vafthi reginïvfubiaCefctinbsp;quæ Aftùeri regis imperium^ qnod per euriu-chos mâdaueratjfacerenolaiften Refpohdit-que Mamuchaaj audientCTCgeparque prinXnbsp;cipibus, Non folum regenida:iït' regina Va-fthijfcd amp; omnes populos principes quinbsp;funr in cundis prouincijs régis Affuen.-Egwnbsp;dietur enim fèrmo reginx ad omnes mulieres,nbsp;vc contemnant viros fuos,amp; dicantjlt;ex Al?nbsp;fuerusiuftit vt regina Vafthi in tratet ad eum,nbsp;amp;illanoluit.Atquehoc éxemplo omnes prinnbsp;cipum coniuges Perlârum arqueMedorum,nbsp;paruipendent imperia maritorum.vnde regisnbsp;iulha eft indignario.*Si tibi placetjCgrediaturnbsp;ediAum à facie tua, amp;-fcrihaturiuxta legemnbsp;Perfarum atque Medorunijquam prxteriri ilnbsp;licitifm eftjVt nequaquam vitra' Vafthi ingrenbsp;diatur ad regem^Ied regnum illiuSjaltera quxnbsp;melioreft iIla,accipiat.Ethocin omne(quodnbsp;latilsimum eft)prouinciarum tuarum diuul-getur imperiumj amp;: cunlt;âæ vxores tam maio-rum quàm rpinorum déférant maritis fuis honbsp;norem.Placuit confîlium eius régi amp; princi*-pibus: fecitquerex iuxtaconfilium Mamu-chan,amp; milît epiftolas ad vniuçrlàs prouin-

ne ^lendidum ceUbrante conuiuiü,regina Va-ßhi accemta yenire reeufat, ideo^ue repudia-. i. J... tuer', tisrßaptentum confilto edtUumpromulga-tür,yt yxores maritii dßerant honorem.

' CAP. K

N DI EB VS Affueri qui reg nauit ab Indiavlquc Aethio-piam ftiper cétum vigintilêpnbsp;rem prouincias:quando leditnbsp;in folio regni fuiySufan ciui-.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'' tas regni eius exordium fuir.

’ï'ertioigitur’^anno imperij ftii fecit grande côiiuiuium cunchs principibusjamp;pueris fuis,nbsp;förtißimis Perfarum,amp;Medorum inclytis,amp;nbsp;prxfeâis prouinciarum coram fè,vt oftende-ret diuitias gloriæ regni fui, ac magnitudine,nbsp;atque iadantiam porentix fux,multo temponbsp;re,centô videlicet Sc oótogintadiebus.Cum-que implerenturdies conuiuij,inuitauitom-«em pppulum.quiinuentuseft in SuGn à manbsp;ximo vfquc ad minimum: amp; iufsit fepteni dienbsp;busconuiuium prxparari in veftibulo horti,nbsp;amp; nemoris, quod regio cultu amp; manu corifî-tum erat. Etpendebant ex omni parte tento-riaquot;xrei’coloris, amp; carbafîniac hyacinthini,nbsp;fuftentata funibus byfsinis , atque purpureisnbsp;quieburneis circulisinfèrti étant,amp;colum-jj nis marmorejsfulciebâtur. Leduli quoq; aunbsp;rei Stargétei, fupsr pauimentum fmaragdinonbsp;amp; pario ftratunl lapide, difpofiti erant: quodnbsp;mira varietatepidura decorabat.Bibebant aunbsp;temqui inuitatierant, aureis poculis. Stalijs cias regni fui, vt quxque gens audire amp;lege-àtquc alijs vafis cibi inferebâtur. Vinum quo re poterat,diuerfîs linguis St literis,efle virosnbsp;quejVtmagnifîcentiaregiadignumerar,a-bundans amp; prxcipuum ponebatur. Neccratnbsp;qui nolentes côgerèt ad bibendum ; fed fîcutnbsp;rex ftatuerat, prxponens menfîs fîngulos denbsp;principibus fuis, vt fumeret vnufquiiq; quodnbsp;vellet. Vafthiquoq;regina fecitconuiuiumnbsp;fœrainarum in palatio ,vbi rex AfTuerus ma-Q nereconfueuerat.Itaque die feptimo,cùmnbsp;rex effet hilarior,5t poft nimiam potationemnbsp;incaluiflet mero, prxcepit MaumanSt Ba-zatha St Harbona St Bagatha, St Abgatha Stnbsp;Zethar St Charchas, feptem eunuchis qui innbsp;confpedu eius miniftrabant, vt introduce-rent reginam Vafthi coram rege,pofîtofupcr fêt.dixeruntque pueri regis, ac mimftri eius,nbsp;caput eius diademare, vt oftenderet cundis Quxrantur régi puellx virgines ac fpeciofx,nbsp;populis 8t principibus pulchritudincm il- St mittantur qui confîderent per vniuerfasnbsp;lius:eratenimpulchravalde. Qux renuit, St prouincias puellas fpecioßs,St virgincs:5t adnbsp;ad regis imperiû, quod per eunuçhos manda- ducant eas ad ciuitatem Sußft, St tradant casnbsp;uerat, venire contempfît. Vnde iratus rex,' in domû fœminarûfub manu Egxicunuchi,nbsp;amp;niiniofurorefuccenfuSjinterrogauitfapi- qui eft prxpolîtus St euftosmulierû regiar«;

Stac-

principes acmaiores in doraibus fuis : amp; hoc per cunâos populos diuulgari.

S. 'Pracateris'^irgmibusÄjluero qufißtif

' ßhcrneptis oiculta‘\îardochlt;ei ludet places, regina loco raflhifaEla eß^celebrato nuptia'nbsp;rum magnifico conuiuio ac datis muneribusgt;nbsp;Torro ’^lardoehaus ad oßtum palatijmanettsnbsp;etinuchos régi inßdiantesprodit, quodnbsp;’^ÿlardochai annaltbw inßcribittir,

CAP. II.

Is ita geftis, poftquam regis Alfueri A indignatio deferbuerat.recordatus eftnbsp;Vafthf amp; quxfecifletjVel qûxpaflà cf

-ocr page 455-

Efther.

erant, qui cone u bi nis régis prælîdebat: habebat poteftatem ad regem vitra redeundiinbsp;nifi voluiflet rex 6c eam venire iufsifl'et exnbsp;nomine.ÈUoIutöautera tempore perordinéjnbsp;inftabat dies quo Eftherfilia Abihâil fratrisnbsp;Mardochæijquam ßbiadoptauerat in filiam^nbsp;deberet intrare ad regem. Quæ non quænuitnbsp;muliebrem cultum,led quæcunque voluit E-gæus eunuchus culbos virginu, hæc ei ad or-naturn dedit.Erat enim formofä valde^ amp;in-eredibili pulchritudine ; omnium oculis gra-tioia amp; amabilis videbatur. Duda eft itaquenbsp;ad cubiculumrégis Afl'ueri méfè decimo quinbsp;vocatur Tebethjleptimo anno regni eius.Ecnbsp;adamauit eam rex plus quam omnes mulie-res,habuitque gratiam 8c milericordiam co-ram cofuper omnes rauheres, 8cpofuitdia-dema regni in capiteeius, fecit^; eam regna-rein locoVafthi.Etiußitconuiuiu præparari Dnbsp;permagnificum cundis principibus,8c feruisnbsp;fuis pro coniundione, ßenuptijs Efther. Etnbsp;dedit requiem vniuerfis prouincijs, ac donanbsp;largituseft iuxta magnificentiam principale.nbsp;Cumq; 8c fecundo quærercntur virgines 8cnbsp;congregarentur, Mardochæus manebat ad ianbsp;lt;i nuamregis. needum prodideratEftherpatriä

tre,Mardochæusfibieamadoptauitinfiliam. quidenim ille prxcipiebat,obferuabatEft-xta mandatum illius multæ pulchræ virgines erat quo eam paruulam nutriebat. Eo igitur adducerentur Su{an,8c Egæo traderentur eu- tempore quo Mardochæus ad regis ianuamnbsp;nucho .’Efther quoque inter cæteras puellas morabatur,iratifuntBagathan8cTharesduonbsp;‘ eunuebi régis qui ianitores erat. Sein primonbsp;palatij limine præfidebant : voluerùntq; in-furgerc in regc,8c occidere eum.Quod Mar-dochænm non latuit:ftatimq;nuntiauitreginbsp;næ Efther; 8c illa regi ex nomine Mardochæinbsp;qui ad lè rem detulerat. Qi^æfitum eft,8c in-uentum;Sc appenfiis eft vterque eorum innbsp;patibuIo.*Mandatumqueefthiftorijs,8can~nbsp;nalibus traditum coram rege,

, -J J. ®. J., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i T oro memortt

5. jiman a regeJubUmatusindignâtür, quodjo Hferiberetuf lu!°l\/lardochieui ludausipfùm non odoret,

y 7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, futialiquid

quapropter Omnium 1 udxorum internum ub repenfurettii ^ljueroimpetrat,mittit^ad yniuerßispro-uineiai liter as régis annulaßgnatas,yttertio~nbsp;decimo die menßs duodecimi yniuerß'vbiquenbsp;Judßi occidantur.

CAP. Ill*

Poft hxc rex Aftlierusexaltäuif Aman A filiû Amadathi qui erat de ftirpe Agag,nbsp;8c pofùit folium eiüs fuper omnes prin-

amp; accipiant mundu muliebrem j amp; cetera ad vfiisnecefiaria . Etquxcunq; inter omnes o-culis régis placuerit, ipfa regnet pro Vafthi.nbsp;Placuitfermo regi; 8c ita vt fuggefferant,iuf-fitfieri.Erat vir ludæus in Sufanciuitate,vo-cabulo Mardocbæus,filius Iair,filij Semei, fi-lij Cis,de ftirpe lemini qui tranflatus fueratnbsp;de lerufalemlieo tempore quo lechoniam re-• gern luda, Nabuchodonofor rex Babylonisnbsp;tranftulerat, quifuitnutritius filiæ fratris fuinbsp;Ediihc,quæ altero nominevocabatur Efther:nbsp;ßevtrunque parente amifèrat; pulchra nimis.

amp; decora facie.Mortuifque patreeius ac ma- 8c popuirifuum,iuxtamandatum eius.Quic-1 ' * ' ’ ¦ ’ ¦ ¦ ...... . . . .

B Cumquepercrebruiflet régis imperium,8ciu her;8c itacuneftafaciebatvt eo temporefolita adducerentur Su{an,8c Egæo traderentur eu-eitraditaeft,vt ftruaretur in numero Fœminanbsp;rum.Quâî placuit ei,8c inuenitgratia incon-fpeÄu illius. Et præcepit eunucho vt accéléranbsp;ret mundum muliebrem, 8c traderet ei paitesnbsp;fuas, Scleptem puellas Ipeciofifsimas de domo régis, 8c tarn ipfam, qua pediflequas einsnbsp;ornaret atque excolcret.Quæ noluit indicarenbsp;ei populum 8c patriam fuam.Mardochæus e-nim præcepcrat ei,vt de hac re omnino reticenbsp;ret; qui deambulabat quotidie ante veftibulünbsp;lt;lomus,in quaeleÂæ virgines feruabantur,cunbsp;ram agensfalutis Efther, 8c feire volens quidnbsp;ei accideret.

Cum aut veniflet tempus fngularum per ordinem puellarum,vt intrarent'ad regem,exnbsp;pletis omnibus quæ ad cultum muliebre per-tinebant, menfts duodecimus vertebatur : itanbsp;duntaxat.vtfèxmélîbus oleo vngerentur mirnbsp;tino,8c alj?js ftx quibuldam pigmentis 8c aro-C niatibusvterentur. ingredientefq; ad regem,nbsp;quiequid poftulaflentadornatum pertinens, cipes quos habebat . Cunftique ierui régisnbsp;accipiebant; 8c vt eis placuerat, compoftta, qui in foribus palatij verfabantur, fleäebantnbsp;de triclinio fœminarum ad régis cubiculum gcnua,8cadorabant Aman.'fic enim præcepenbsp;tranfibant.Et quæintrauerat velpere,egredie rat eis imperator.Solus Mardochæus non flenbsp;'’ianc, atque indein fècundas ædcs’de- debat genu, neque adorabat eum . Cui dixe-ducebantur’quæ lub manu Sulàgazi eunuchi runtpueri regis qui ad fores palatij præfide-bant.

-ocr page 456-

Efther.

bant. C nr prætcrcæ terns non obicruas mandatum regis?Cumque hoc crebrius dicerentj amp; ills noUet audire, nuntiaucrunt Aman,fcinbsp;re cupientes vtrum perfeueraret in (ententia.nbsp;dixerat enim eis fe efle ludæum. Quod cumnbsp;audiflet Aman,amp;experimero probaiTetquodnbsp;Mardochæus non flefteret fibi genu j nec fenbsp;adoraretjiratus eft valde, St pro nihilo duxitnbsp;in vnfi Mardochæum mietere manus fuas.aunbsp;dierat enim quod eftet gentis ludææ. magif-que voluit omnem ludæorum , qui crantinnbsp;regno AlTueri perdere nationem. Menie pri-mo(cuius vocabulum eft Nilan)anno duodecimo regni Alfucri, mifla eft lots in vrna,nbsp;quæ Hebraico dicitur phur, coram Aman,nbsp;quo die amp; quo menie gens ludæorum deberet interfici:amp;exiuitmenlis duodecimus quinbsp;vocatur Adar. Dixitque Aman regi Alfuero,nbsp;Eft populus per omnes prouincias regni tuinbsp;difperlusjöc a le mutuo leparatus, nouis vtésnbsp;legibus amp; ceremonijs Jnluper amp; régis feitanbsp;contemnens. Et optime nofti quod non expédiât regno tuo vt infolelcat per licentiam.nbsp;Si tibi placec,dscerne vt pereat, amp; decern railnbsp;liatalentorura appendam arcarijsgazæ tuæ.nbsp;Tiiîitergo rex annul um quo vtebatur,de manbsp;nil lua,8i dedit eum Aman filio Amadathi denbsp;progenie Agag, hofti ludæorum , dixitq; adnbsp;cum. Argentum quodtu polliccris,tuû lif.denbsp;populo*age quod tibi placet.Vocatique funtnbsp;Icnbx régis menie primo,Nilàn, tertia décima die eiufdem men lis :amp; lcriptum eft, vt iufnbsp;ferat Aman,ad omnes lâtrapas regis, St indices prouinciarum, diueflarûrnque gentium,nbsp;vt quæque gens legere poterat, amp; audire pronbsp;varietate linguarum, ex nomine regis Alfue-ri:amp; literx fignatæ iplîus annulo, miflæ funcnbsp;per curlbres regis ad vniuerlas prouincias,vtnbsp;occiderent atqj delerent omnes ludæoSjà puenbsp;ro vlquead feriem, paruulos amp; mulieres, vnonbsp;die, hoc eft tertiodecimo menlîs duodeciminbsp;qui vocatur Adar, St bona eorum diriperent.nbsp;Summa autem epiftolarum hæc fuit, vt omnbsp;nés prouinciæ Icirent St pararent lead præ-didam diem. Feftinabatcurlores qui mifsi c-rant,regisimperium explere.Statimq;in Su-lânpependitedidum, rege amp; Aman celebrannbsp;te conuiuiiirr»,amp; cundiscludæis’ qui in vrbenbsp;erant,llentibus.

«S. LuÜus '^lardochai ac reliquorum ludao-rum cb paratum iffis interùum : Efiber du-tem 'Vt itifiu ^Kdardotbcei ludxorwm neci oc~ currat, amp; wn 'Vocata. ad regem ingrediatur,nbsp;iübet cum ieiunio ^roß triduo orarifidtm igßtnbsp;fadente,

C A p. 11 n.

QVat cum audiflet Märdochaeus , nbsp;nbsp;nbsp;A

veftimenta fua, Scindutus eft ^cco, Ijiargens cinerem capiti.-amp;in pl^'nbsp;téa mediæ ciuitatis voce magna clamabat, o-ftendens amaritudinera animi fui,Si hoc eiunbsp;latu vlque ad fores palatij gradiens.Non enimnbsp;erat licitum,indutum lacco aulam régis intranbsp;re.In omnibus quoque prouinci|s , oppidisnbsp;ac locis,ad quæ crudele regis dogma peruenenbsp;rat,plandus Ingens erat apud ludæoSjiciuni-ura,vlulatus,amp; fletus,facco Sccinere multisnbsp;proftratu vtecibus. Ingreflæ autem funt puelnbsp;læ Efther St eunuchi , nuntiaueruntque ei.nbsp;Quod audiens confternata eft; St veftem minbsp;fir,vt ablato lacco’inducrct eam:’quam acci-pere noluit.Accitoque Athacheunucho,quc^‘nbsp;rex miniftrum ei dederat, præcepit ei vt irec Bnbsp;ad Mardochæum, St dilceretab eo cur hoc fanbsp;ceret.Egrelfusq; Athach,iuitad Mardochæum ftantem in platéa ciuitatis, ante oftiumnbsp;palatij, qui indicauitei omniaquæ acciderat,nbsp;quomodoAman promifilîct vt in thelàurosnbsp;regis pro ludæorum nece inferret argentum,nbsp;exemplar quoque edidi quod pendebatin Sunbsp;lan,dedit ei vt reginx oftenderet,amp; moneretnbsp;earn vt intfaret ad regem, amp; deprecaretur eiinbsp;pro populo fuo.Regrelfus Athach.nuntiauit Cnbsp;EftherjOmniaquæMardochæusdixerat.Quxnbsp;relpondit ei, St iußit vt diceret Mardochxo,nbsp;Omnes lerui regis,amp;cundx quæ fub ditionenbsp;eius funt norunt prouinciæ, quod flue vir,nbsp;flue mulicr non vocatus, internis atrium régis intrauerit,ablque vlla cundatione ftatimnbsp;interficiatur: nifl forte rex au ream virgamadnbsp;eum tetenderit pro flgnoclementix,atque itanbsp;pofsit viuere.Ego igitur quomodo ad regemnbsp;intrare porero quæ triginta iam diebusnonnbsp;fum vocat.a ad eum’Quod cum audiflet Marnbsp;dochxus , rurfum mandauit Efther, dicens, pnbsp;Ne putes quodanimam tuam tantum libérés,nbsp;quia in domo regis es præ cundis ludæis. flnbsp;enim nûc filueris, per aliam occaflonem libenbsp;rabûtur ludæi:amp; tu,amp; domus patristui peri-bitis.Et quis nouit vtrum idcirco ad regnumnbsp;veneris, vt in tali tépore parareris.^Rurfumq;nbsp;Efther hæc Mardochæo verba madauit, Va-de, amp; cogrega omnes ludæos, quos in Stiiännbsp;repereris,amp; orate pro me. Non comedatis,5cnbsp;nô bibatis tribus diebus,amp; tribus nodibus:8£nbsp;ego ciim ancillis meis flmiliter ieiunabo, amp;nbsp;tûc ingrediarad regem,contra legem faciens,nbsp;non vocata , tradenfqj me morti amp; psriculo.nbsp;luit itaq; Mardochæus,amp; fecit omnia quæ cinbsp;Efther præceperat.

5. Efiher ad rege ingreßßt poflulat, 'Vt eu Âm* ddfiuü 'vettiat (duiuiumfinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exbilarato^ _

rege defua getitione interrogdta^rurfitm 'Vtrtt que adßequetis diet couiuium inuitat :¦ interednbsp;Aman

-ocr page 457-

liiurn in cofiftorio palatij, contra oftium do tiutn. Q^od cum äudiflct rex, ait, Quid pro hae fide honoris ac prxmij Mardochæus cq~nbsp;fcciitns efi ? Dixerunt ei feruiillius ac mini-ftrijNiliil omnino tnercedis accepit.

Statimquerex J Qifis eftpnquit, in atrio? Araan quippe interius atrium domus regiæ ®nbsp;intraueratjVtfiiggereret regij amp;iuberet Marnbsp;dochæum affigi patibulo quodei fueratpræ-paratum. R elponderunt pueri j Aman flat in.nbsp;arrio.Dixitqnerex,Ingrediatur.Cumqueefi!nbsp;fet ingreifus^ait illi^Qmd debet fieri viro^quenbsp;rex honorare deß'derat ? Cogitans autem innbsp;corde fiio Aman, amp; repu tansquod nullumnbsp;alium rex,nifi fe,Vcllet honorare, relpondit.nbsp;Homo quern rex honorarecupir,debet indu»nbsp;veftibus regijs : amp; iraponi fuper equfi qui denbsp;fella régis accipere regium diadeitia fuper caput fuum,8c primus de regijs principi-busac tyrannis teneat equurii eius:8c perplanbsp;team ciuitatis incedens,clamet 8c dicat. Si ho Cnbsp;norabitur,quenennque Yoluerit rex honora-re.Dixitqueei rex,Feftina,8£fumpta ftola 8cnbsp;cquo, facvtlocutuses, Mardochæo ludxonbsp;qui fèdetante fores palatij. Caue ne quiequanbsp;que Aman ftola 8cequuffl, indutumqj Mar-dochxurn,inplatéaciuitaïis,8cimpófitume-quo prxcedebat,atq; clamabat, Hoc honorenbsp;coiidighus eft, quencunq; rex voluerit hononbsp;rare. Reuerfufque eft Mardochæus ad ianuanbsp;palatij: 8c Amafeftinauitircin domum fua,nbsp;lugens 5c operto capite.-narrauitq; Zaresvxonbsp;ri fuæ , 5c amicis omnia quat euçniiTent fibi.nbsp;Cui relponderut fapientes quos habebat innbsp;confilioj8c vXor eius,Si de fèmine ludacorum

‘0.

Efther* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ips

man indignât us ß à^îardocJnio nanio' ’^^'TÖAém illam duxit rex infomnem, norari^crutem illiparat.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iußitlt;jue fibi afferri hyftorias 8c an- A

c A P. V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Xnbsp;nbsp;nbsp;yjgjgg priofum temporum. Qu^æ cum

Die autem tertio indutaeft Eftherrcga illo prxfènte legerentur,ventum eft ad ilium libus veftimentis,8cftetitinatrio do- loçum vbiIcriptum erarqoomodonuntiafletnbsp;tnus regiré.quod crat interius, contra Mardocha^us infidias Bagatha amp; Thares éu-bafilicam regis:atille fedebat fuper folium nuchoruttj,re»emAftuerum iugularecupié-fiiuraincofiftoriopalatij,cc“‘—-----

mus. Cumq; vidilîctEftherreginàm ftanté, placuit oculis eius,5c extçndit co tra earn vir-gam auream quam tenebat manu.Quæ acce-dés,ofi;ulata eft fummitatévirgr eins. ï)ixit-queadeam rex,Quid vis Eftherregina? qu£nbsp;eft petitio tua.*eïiam fi dimidiam parte regninbsp;petieris,dabirur tibi.Atilla relpondit. Si reginbsp;P placet,oblccro vt venias ad me hodie,Sc Amanbsp;tectim ad conuiuium quod paraui. Statimq;nbsp;rex,Vocate,inquit,cito Aman,vr Efther obe-diat voluntati. Venerunt itaq; rex 8c Amannbsp;ad couiuium quod eis regina paraucrat.Dixitnbsp;que ei rex, poft quam vinum biberat abundanter, Qmd petis vtdetur tibi? 8c pro qua renbsp;poftulas ? etiam fi dimidiam parte regni meinbsp;peticris,impctrabis.Cui relpondit Efther,Penbsp;titio mea, Scpreces funt iftæ.-Si inueni ineÓ-Ipedu régis grati5,8c fi regi placet vl det mihinbsp;quod poftulo, 8c meam impleat petitionem:nbsp;veniat rex 8c Aman ad conuiuium quod paraui eisj8c eras aperiam regi vol tin ta tem mea.

C EgrclTus eft itaq; illo die Aman lætus 8c ala-cer.Cum q; vidilTet Mardochæum lèdcntem ante fores palatij, 8c non aflurrexilic fibi, feft dehis quælocutus es prsetermittas.Tulit ita-neemotum quidem delocolèfiionis fuæ,in--dignatus eft valde: 8c difsitnukta ira reuerfusnbsp;in domum lua,conuocauitadlèamicos fuos,nbsp;8c Zares vxorem fuam:8c expofuit illis mag-nitudinemdiuitiarumfuarum, filjorumqucnbsp;turbam, 8c quanta eum gloria fuper omnesnbsp;principes 5c feruos fuos rex eleualTet . Etnbsp;poft hæc ait, Regina quoque Efther nullum alium vocauit ad conuiuium cum rege,nbsp;prêter me:apud quam etia eras cum rege pran

P furus fum.Et cum hæc omnia habeam, nihil eft Mardochæus , ante quem cadcre cœpifti, me habere puto,quandiuvideroMardochæû nonpoferis ei rcfiftere,fed cades in cófpedunbsp;ludæum fedentem ante fores regias. Relpon- eius.Adhuc illis loquentibus,Yenerunt eununbsp;deruntque ei Zares vxor eius, 5c cæteri ami- chi regis, 8c cito eû ad conuiuiü quod reginanbsp;ci, lube parari excellàm trabem,habentem al- parauerat,pergere eompulerunt.nbsp;titudinis quinquaginta cubitos : 8c die mane ^ßher in conuiuio regem proßa populînbsp;régi vt appendatur fuper cam Mardochæus, ƒlt;? yitaprecatur, amp; j^man ludeeornm ad^nbsp;'‘î?nbsp;nbsp;nbsp;fie ibis cumrege lætus ac conuiuium.quot;Pla-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'tterßartum aeeufat, ^uemrex in cruce ai ilh

cuit’ei confilium,8c iußit cxcellam præpara- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;parato quot;^vlardochxoßußpendi iuiet.

ri crueem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C A p. v 11.

^xinle^tsßiinoUe annahius*M.arâocixi ‘T'Ntrauititàquerex 8c Aman , vtbiberent A fidehiatem in detects aduerfus regem etinueho I cum regina. Dixitqjeirex etiam fecundanbsp;^^tninßdijsreperientßuietipßimytßcundu die, poftquam vino incaluerat,Qusceftnbsp;* per Aman honorari.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;petitio tüa Efther, vt detur tibi?8£ qmd vis

CAP« VI« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fieri ? etiâ fi dimidiam parte regni mcipetic-

ris,impetrabis.Ad que ilia relpondit. Si inueni gratiana

eius.Adhuc illis loquentibus^venerunt eunii

-ocr page 458-

Efther. quot;

ni gratiam in oculis tuis ô reXj amp; fi tibi placet, dona mihi animain meâ pro qua rogo,amp; po-pulum meum pro quo obfecroTraditie nimnbsp;fiinius ego amp; populus meus, vt conteramuf,nbsp;B iugulemur,amp;pereamus.Atquevtinam in fer-uos famulas venderemur,eflet tollerabilenbsp;malum,amp; gemens tacerem. Nuncaure hoftisnbsp;nofter eft, cuius credulitas redûdatin regem.nbsp;Refpondensque rex Afluerus ait, Quis eftnbsp;ifte, amp;cuiuspotentiæ, Vt hæc audcat facere?nbsp;DixitqueEfther, Hoftis amp;inimicus nofternbsp;pefsimus ifte eft Aman.Q^od illeaudiens,ilinbsp;coobftupuitjVultum régis ac reginæ ferre nonbsp;Q fuftinens.Rexaucem iratusftirrexit, amp; de loco conuiuij intrauitin hortumarboribus co-fitum . Aman quoque Jurrexit, vt rogarecE-fther reainam pro anima fua . intellexitenimnbsp;à rege fibi paratum malum.Qui cum reuerlusnbsp;eflecde horto nemoribus conhto,amp;intraftètnbsp;conuiuij locum , reperit Aman fuper leftu-lum corruilîèjin quo iacebat Efther, amp; ait,E-tiam reginam vult opprimere, me præfente,nbsp;in domo mea. Necdii verbum de ore régis exienbsp;D ratjamp;ftarim operueruntfaciem eius.Dixitq;

Harbona, vnus deeunuchis qui ftabatin mi-nifterio régis : En lignum quod parauerat Mardochæo,qui locutus eft pro rege, ftatinnbsp;domo Aman,habcns altirudinis quinquagin-ta cubitos. Cui dixit rex , Appendice eum innbsp;eo. Sulpenfus eft itaque Aman in paribu-lo quod parauerat Mardochæo ; amp; regis iranbsp;quieuit.

.S. Efiher exaltato^ardochao, yctemAmun lheras noUis irritans, ludeü fecuritatem im-fjtrat, räquot;^tfe defuii inimicis ylcifcanturnbsp;de maxima ybi^ Ixcitia exoritur.

CAP. VIII.

A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifto dedit rex Afluerus Efther regi-

I Inæ domum Amâaduerlârij ludæorû, amp; Mardochæus ingrefliis eft ante fa-ciem régis.Confefla eft enim ei Efthetjquodnbsp;eflet patruus fuuSiTulitqiie rex annulum quenbsp;ab Aman recipi iuflerat, amp; tradidit Mardo-chxo.Eftherautem conftituit Mardochæumnbsp;luper domum fuam.Nec his contenta, proci-ditad pedes régis:fleuitque, Sclocutaadeumnbsp;orauifjVt malitiam Aman Agagitæ,amp; machi-nationes eius peßimas,quas excogitauerat conbsp;traludæos,iuberet irritas fieri. Atille ex morenbsp;Iceptrum aureum prætendit manu,quo fignum dementia: monftrabatur.Illaq; confur-gens ftetit ante eum,amp; ait,Si placet regi, amp; finbsp;inueni gratiam in oculis eius, amp; deprecationbsp;mea non ei videtur contraria, oblêcro vt no-B uis epiftolis veteres Aman liters infidiatoris

amp; hoftis ludsorum, quibus eos in cunétis re gis prouincijs perirepra:ceperat,corrigantur.

Q^omodo enim potero fuftinerenecem amp; interfedionem populimei ? Relponditqjnbsp;AlTuerus Efther reginæ, amp; Mardochæo lUquot;nbsp;dæo, Domum Aman concefsi Efther : amp; ip'nbsp;fum iufti affigi cruci, quia aufus eft rnanumnbsp;mitterein ludæos.Scribiteergo ludsis, ficutnbsp;vobis placetjCX regis nomine, fignantes lite-tas annulo meo. Haec enim confuetudo erat,nbsp;vt epiftolis quæ ex régis nomine mittebatur,nbsp;amp; illius annulo fignacs erant, nemo auderetnbsp;contradicerc . Accitisque Icribis amp; librarijsnbsp;régis ( erat autem tempus tertij fnenfis quinbsp;appellatur Siban ) vicefima amp; tertia die illiusnbsp;fcriptæ funtepiftolæ, vtMardochæus volue-rat.-adludæos amp; ad principes,proeuratoresq;nbsp;amp; iudices,qui centum vigintiièptem prouincijs ab India vfque ad Aethiopiam præfide-bant: prouinciæ atqùe prouinciæ, populo 8cnbsp;populo,iuxta linguas amp; literas fuas,amp;IudiEis,nbsp;prout legere poterant,8c audire.Ipfieq; epiftonbsp;læ,quæ ex regis nomine mittebantur, annulonbsp;ipfius obfignatæ funt, 8c miflæ per vereda-rios.-qui per omnes prouincias difcurrétes, venbsp;teres literas nouis nûcijs prtcuénirent.Qmbusnbsp;imperauitrex, vtcoucnirentludæos per fin-gulas ciuitates, amp; in vnum præciperent con-gr3gari,vt ftarentpro animabus fuis, 8c omnes inimicos fuos cum coniugibus ac liberisnbsp;8c vniuerfis domibus interficerenc atque delenbsp;rent . Et conftituta eft per omnes prouincias vnavltionis dies^idcftxertiadecimamennbsp;fis duodecimi Adar. Summaqueepiftols hæcnbsp;fuit, vt in omnibus terris acpopulis, qui régis Afliieri fubiaccbantimperio,notum fieret Dnbsp;paratos eflêludæosad capiendam vindidamnbsp;dehoftibus fuis. Egreßiq; funt veredarij celenbsp;res nuntia perferentes,8cedilt;ftum regispepennbsp;dit in Sufàn. Mardochæus autem de paîâtio,nbsp;8c de Conlpeétu regis egrediens, fulgebat ve-ftibus régijs,hyacinthinis videlicet 8cærinis,nbsp;coronam auream portans in capite, 8c ami-dtus fèrico pallio atque purpureo.Omnisquenbsp;ciuitas exultauit,atq; lætata eft.ludæis autemnbsp;noua lux oriri vifa eft,gaudium,honor,8c trinbsp;pudium.Apud omnes populos, vrbes, atqucnbsp;prouincias, quocunque regis præcepta veni®nbsp;bantjmiraexultatio,epulæatqueconuiujaj^nbsp;feftus dies: intantum vt plures alteriusnbsp;8c {èdæ,eorum religion! 8c ceremonij s iunge-rentur. Grandis enimcundos ludaici nomi-nis terror in uafèrat.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

•S. Iudt^i^aßim Loßesßtos trucidant, amp;ßißen^ ßsdecernfilijsAman ,diemELurim, ùteßnbsp;Sortium,ferfetuoßtlennem ‘iA.ardocLeus in-ßituit.

C A P. I JE.

Igitur

-ocr page 459-

Efther. lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- 199

A T Gitur^uôdccimi menfis^qucm Adar vo-I cariant^ iam diximus, tertiadecima die, quot;^•quandocunAis ludæis interfedio para-batur, amp; hoftes eorum inhiabant Gnguini,nbsp;verfà vice ludæi fupcriores eïTc cœperunt, amp;cnbsp;fcdeaduerGrijs vindicare.Congregatiqj fiintnbsp;per fîngulas ciuitates amp;. oppida Siloca^vt ex-tenderentmanum contra inimicoSj amp; perfe-cutores fiios.Nullusque aufus eft refiftere^eonbsp;quod omnes populos magnitudinis eorumnbsp;fonïiidoquot;pcnetraret.’Nam amp; prouinciarum iunbsp;diccs,amp; duces,amp; procuratores, omntsq j dig-nitas, qux fîngulis locis acoperibus præerar,nbsp;cxtollebant ludæos timoré Mardochæi : quenbsp;principem eflc palatij,amp;plurimü pofle cog-nouerant. fama quoquenominis eius crelce-bat quotidie^Sc per cundorum ora volitabat.

B Itaquepercufleruntludæiinimicos fuos pla-gamagna, amp; octiderunt eos , reddentes eis quod iîbi parauerant faceredntantum vt etiînbsp;in Sulan quingentos viros interfîcerent.extranbsp;decem filios Aman Agagitæ hollis ludxorû;nbsp;quorum iftafunt nomina, Pharlàndâtha, amp;nbsp;Dclphon,amp; Elphâtha,amp; Phorâtha, amp; Ada-lia, amp; Ari datha, amp; Pherméfta,amp; Arilai, 5c Arinbsp;dai,Sc lezatha.Quqs cùm occidi lient ,Prædasnbsp;defubftâtijs eorumùgere’nolucrunt.Statim-quc numerus eorum qui occifî crât in Sulàn,nbsp;ad regem relatus ell.Qm dixit reginæ, In vr-be Sulàn interfeceruntludæiquingentos viros, 8c alios decem filios Aman.-quantam pu-taseos exercere catdem in vniuerlîs prouin-

C cijs? Quid vitra poftulas ? 8c quid vis vt fieri iubeam?Cui ilia relpondit.si régi placet, de-turpotcftas Iudzis:vt ficut fccei unt hodic iiinbsp;Sulan,fic Sccras facianr, 8c decem filij Amannbsp;in patibulis fufpendantur. Præcepitq ; rex vtnbsp;itafierct. Statimquc in Sulàn. pependitcdi-dum,8cdecem fîlij Amanfulpenfîfunt.Çonnbsp;greoatis ludxis quartadecima die menfisA-dar,interfedi lîintin Sulàn trecenti viri : necnbsp;eorum ab illis direpta fubllantia eft . Sed Scnbsp;per omnes prouincias quæ ditioni regis lub-iacebant, pro animabus fuis fteterunt ludæi,nbsp;interfedis hoftibus ac perfecutoribus fuis: innbsp;tantum vtlèptuagintaquinque millia occifo-rum implcrcntur,5cnullus de fubftantijs eorum quicquam contingerct . Dies autemnbsp;tertiufdecimus menlîs Adarvnus apud omnes interfedionis fuit, amp; quartadecima dienbsp;P cædere dejfierunt. Quem conftitueruntclîenbsp;Iblcnnera, vtin eoomni temporedeincepsnbsp;vacarent epulis, gaudio atque conuiuijs . Àtnbsp;hi qui in vrbe Sulàn cxdem cxercuerant, ter-tiodecimo 8c quartodecimo dieeiufdem mennbsp;fis in caide verlàti funt:quintodecimo autemnbsp;dicpcrcuteredefierunt. Etidcirco eundé dienbsp;conftituerunt Iblennem cpularum atque læ-

titiæ.Hi verdiùdæi quiitt oppidis non mura tisac villis morabantur , quartumdecimuranbsp;diem menlîs Adarconuiuiorum Segaudij de*nbsp;creucruntjita vt exultentin eOj8c roittantfi-^nbsp;bi mùtuo partes epularum 8c ciborum.Scrip-fit itaque Mardochæus omnia hæc, 8c literisnbsp;coprehenlà mifitad ludæos qui in otnnibusnbsp;regis prouincijs mörabatur,tä in vicino pofi Enbsp;tis quàprocul,vtquârtâdecimam 8cquintamnbsp;decimam diem mefis Adar pro feftis lulcipe-rent,8c reuertetc lèmpcranno lolenni célébranbsp;rét honorezquia in ipfis diebus le vlti funt lunbsp;dæi de inimicis fuis, 8c ludus atq; tri Ai tia iiïnbsp;hilaritaté gaudiumqj conuerfi funt, elîentq;nbsp;dies ifti epularû atq; lætitiæ, 8c mitterent fibinbsp;inuicem ciborum partes, 8c pauperibus mu*nbsp;nulcula largirentur. Sulceperuntq; ludæi innbsp;folenncm ritum cundaquæ eo tempore face-re cœperSt,8c quæMardochæus literis faciennbsp;da mandauerat.Aman enim, filius Amadathinbsp;ftirpis Agag, hoftis 8c aduerlarius ludæorîî,nbsp;cogitauit côtra eos malum,vt occideret illos,nbsp;atquedeleret.'ScmifitlIphur, quodnoftra lin Supra, j.cnbsp;gua vertitur infortem.Et pofteà ingrelTa eft pnbsp;Efther ad regem, oblècrans vt conatus eiusnbsp;literis regis irriti fierent:8c malum quod contra ludæos cogitaueratjreUèfterctur in capuCnbsp;eius.Denique8cipfum 8c filios eiusaffixerûtnbsp;cruci,atque ex illo tempore dies ifti appellatinbsp;funt phurim,id eft Ibrtium: eo quôd phiir, idnbsp;eft lors, in vrnam miflà fuerit.Et ciinâa quænbsp;gefta funt,epiftolæ,id eft libri huius volumi-necontincntunquxque fuftinuerunt,5c quænbsp;deinceps immutatafunt, fulceperunt ludæinbsp;fuperfe 8c lèmen fuum, 8c fuper cundos quinbsp;religione eorum voluerunt copulari,vt nüllinbsp;liceat duos hos dies ablque fidennitate tran-figere-.quos fcripturateftatur,8cquot;cæterâ’expcnbsp;tunt tempora annis fibi iugiter fuccedenti-bus.Iftifunt dies, quos nulla vnquam delebitnbsp;obliuio : 8c per fingulas generationes cundæ _nbsp;in toto orbe prouinciæ celcbrabunt; neceftnbsp;vllaciuitasgt; in qua dies phurira , id eft lor-tium,non oblcruenturà Iudxis,8cab eorumnbsp;progenie, quæ hiscéremónijs obligata eft.nbsp;Scripferuntque Efther regina filia Abihail,nbsp;5c Mardochæus ludæus etiam lècundam epi*nbsp;ftoIamjVtorani ftudio dies ifta lolenni làncinbsp;retur in pofterura.Sc milefuntad omnes ludæos, qui in centum vigintifeptem prouin-eijs régis AlTueri verlàbantur, 8c vt haberentnbsp;pacem, 8c fulcipercnt veritatem, obleruantesnbsp;Dies fortium,amp; fuo tempore cum gaudio ce-lebrarent : ficut conftituerant Mardochæusnbsp;5c Efther; 8c illi obleruanda fufeeperunt à le,nbsp;8c àlêmine fuo ieiunia, 8c clamores, 8c Sor-tium dies. 8c omnia quæ librihuius, qui voca*nbsp;tur Efthcr,hiftoriacontinentur.

*!


-ocr page 460-

Efther.

5. Somnij^ardoümeidetlaratiOjredu^oItidxo- beSulîs,virmagnus,amp;interprimosaulaeró-rumpopulo in libertatem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;giæ.Erat aût deeo numero captiuorom quos

CAP. X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tranfluleratNabuchodonoforrcxBabylonis

A “rgt; Ex vero AlTuerus omnem terram J amp; de lerufalem cum lechonia rege luda: amp; hoc cundas maris infulas fecit tributarias: cius fomniii fuit,Apparuerutvoces,amp;tumul Cnbsp;Vuis fortitudo amp; imperium,8c digni- tus,amp;tonitrua,8cterræmotus,amp;:conturbationbsp;tas atq; fubliraitas,qua exaltauit Mardochæ-. ruper terra^Sc ecceduo draconcsmagni,para-um, fcriptafunt in libris Medorumatqj Per-farum;8£ quomodo Mardochxus ludaici generis fècûdusàregeA{ruerofuerir.-amp;magnusnbsp;apud ludæo's, amp; acceptabilis plebi fratrû fuonbsp;rum, quaeres bona populo fuo, amp; loquens eanbsp;quæ ad pacem feminis fui pertinerent.

g Quæ habenturin Hebræo,plenafide exprefsi. Hxc autem qu.T /equuntur,fcripta repcri in editio-ne vulgata, quae Graccorum lingua 8c literis conti-nentur ; 8c interim poft finem libri hoc capitulumnbsp;ferebatur,quodiuxtaconfuetudinemnoftramobe-lo,id eftjVeru praenotauimus,

Dixitque Mardochæus,A Deo fada funt ifta. Recordatus fum fomnij quod.videram,nbsp;hæc eadem hgnificatismec eorum quicquamnbsp;irritum fuit.Paruus fons qui creuit in fluuiû,nbsp;8cin lucem,folemque conuerfus eft, 8c in a-quas plurimas redundauit : Efthereft, quamnbsp;C rexaccepitvxoré,8cvoluiteftèréginam.Duonbsp;autem dracones.-egofum, 8cAman. Gentesnbsp;qua» conuenerant;hi funt qui conati funt delete nomen ludæorum. Gens autem mcaalf-rael eft,quæ clamauit ad Dominum,8c faluunbsp;fecit Dominus populum fuum : liberauitquenbsp;nos ab omnibus malis, 8c fecit figna magnanbsp;atq; portentaintergentes : 8c duas fortes eftcnbsp;præcepit, vnam populi Dei, 8calteram cun-rftarumgentium.vcnitque vtraque fors in ftanbsp;tutum ex illo iam tempore diem coram Deonbsp;vniuerfis gentibus : 8crecordatus eft Dominus populi ftii,ac mifertus eft hæreditatis fuæ.nbsp;Etobfèruabûturdies iftiin menfe Adar quarnbsp;tadecima,8c quintadecima dieciufdem men-fis,cum omni ftudio, 8c gaudio in vnum cœ-tum populi congregatij in cundas deincepsnbsp;generationis populi Iftael.

J. 5 Omnium '^ardotbai.

CAP. X I.

A Nno quarto regnantibus Ptolemato 8c Cleopatra, attulerunt Dofitheus,nbsp;“^qui fe Geerdotem,8c Leuiticigenerisnbsp;fercbat, 8c Ptolemaeus filius eius hanc epi-ftolam phurim , quam dixerunt interpreta-tum efl'e Lyfimachum Ptolemati filium in lenbsp;rufalem.

Hoc quoq; principium erat in editione vulgata, quod nec in Hebraeo, nec apud vllum fertur inter-pretum.nbsp;Anno fccudo, régnante Artaxerxe maximo,nbsp; prima die menlis NiGn,vidit fomniii Mardo

tiq; côtra leinprælium.Adquorû clamorem cûdæ cocitatæ funt nariones.vt pugnarêt eonbsp;tra gentem iuftorum.Fuitq; dies ilia tenebra-rumamp;dilcriminiSjtribalanonis,amp;anguftiægt; .r'nbsp;ingens formido fuper terram . Contürba-tadueefl gens iuftornmtimentium mala fua,nbsp;amp; præparataad mortem. Clamaueruntq’ ad pnbsp;Deum ; amp; illis vociferantibuSj fons paru u'snbsp;creuit in fluuium maximum^amp; in aquas plu-rimas redundauit.Lux Sc fol ortus eft, amp; hu-miles exaltati funt^ amp; dcuoraueruntinclitos.nbsp;Quod cùm vidiflet Mardocha:uSjamp; furrexif-fètde ftratUjCOgitabat quid Deus facere Vel-Iet;amp;fixum habebatin animo, Icirecupiensnbsp;quid fignificaret fomnium.

J. ^anifcflatw inßdiarum etmuchorum în fe^ gern à id.ardQchao^exßcundo caßte refetita»nbsp;CAP. xri.

MOrabatur autem co tempore in aula A regis cum Bagatba Sc Tbara eunu-chis regis,qui ianitores erantpalâtij.nbsp;Cumq-intellexiflet cogitationes eorum , amp;nbsp;curas diligentius peruidiflêt,didicitquôd co-*nbsp;narentur in regem Artaxerxem manus mitte-rc,amp;nuntiauitfupereo régi. QuidevtroqUfi Bnbsp;habita quæftione,cofeiros iußit duciad motnbsp;tem.Rex autem quodgeftura erat, fcripfit ittnbsp;commentarijs;fèd amp; Mardochæus rei merrt'onbsp;riam literis tradidit.Præcepitque ei rex, vtinnbsp;aula palatij moraretur, datis ei pro delationsnbsp;muneribus . Aman verô filius Amadathi bu-geus erat gloriofifsimus coram rege,8c voluitnbsp;nocere Mardochæojamp; populo eius pro duo-bus cunuchis regis, qui fuerant interfeâi. pnbsp;Hucufque proœmium.

Quæ{cquuntur,ineolocopofita crant,vbi ierî-ptû elt in volumine. Et diripuerunt bona, vel fiib-ftantias eorum, qux in fola vulgata cditionc reps* rimus.

Epiftol« autem hoc exemplar fuit.

S. Exemplar, cßflolte quam mißt Aman principesprouinciarum ßupcrctede ludttorunf»nbsp;tä' '^ardothai oratio pro eorum liberation*nbsp;CAP. XIII.

REx maximus Artaxerxes afi India viq; Aetiopiam,cétum vigintifêptera Pro-uinciarum principibus,amp;lt;lnc‘bus,quxnbsp;eins iraperio fiibiedi funt, fàlutem.Cum plunbsp;y------ ------------- --------J...... «V.,.,.....rimisgentibusimperarem,

® chxus,filius Iairi,filij Semei, filij Cis de tribu bem meae ditioni lubiugaffeni, volui nequa-Bé4aniin:homo ludæus, qui habitabatin vr- quam abuti potentiæ magnitudine, fed c c-


Bé4aniin:homo ludæus, qui habitabatinvr-

-ocr page 461-

Either. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;20G

mentiâ Sclenîtate çubcrnarc fubieâ:os;vtabf que vllo terrore vitam filentio tranfigentes,nbsp;optata cundis mortalibus pace ffucrentur.nbsp;Quxrenteaurem me à confiliarijs meis^quo-modo poflet hoc impleri, vnus qui fàpientianbsp;amp; fide cæteros praecellebat,amp; erat poft regemnbsp;fècunduSj Aman nomine, indicauit mihi innbsp;toto orbe terrarum populum efle difpcrfiim,nbsp;B qui nouis vetereturlegibus,amp;contra omninnbsp;gentium confuetudinem facicns,regum iulTanbsp;eontemncret,amp; vniuer/ànim concordiam nanbsp;tionum lua diflenfione violarct. Quod cùmnbsp;didicifletnus, vidcntes vnam genre rebellemnbsp;aducrfus omnehominum genus peruerfis v-tilegibus, noftrisqueiuftionibuscontraire,nbsp;amp; turbare fubiedarum nobis prouinciarumnbsp;pacem arque concordiam : iußimus vr quof-cunquc Aman,qui omnibus prouincijs præ-pofituseft,amp;fecundus àrege,amp; quem patrisnbsp;lococolimus,monftrauerit:cumconiugibusnbsp;ac liberis dcleanturab inimicis fuis, nullusq;nbsp;eorum mifèreatur quartadecima die duode-C cimi menfis Adar, anni prarfèntis : vt nefarijnbsp;homines vno die ad inferos defcendentes,rednbsp;dant imperio noftro pacem, quam tuiba-uerant.

Hucufquc exemplar epiftolsc.

Quæfequuntur , poft eum locum feripta repe-rijvbilegîtur, Pergensque Mardochxus, fccit omnia qu.x ci rflandauerat Efthcr, Nec tarnen haben-turin Hebraico, amp;apudnuUumpenitus feruntur interpretum.

Mardochasus aurem dcprecacus eft Do-minum,memoromnium operum eius, amp; dixit,Domine Domine rex omnipotens,in di-tioneenim tua cunda funr pofita:amp; non eft qui poßit tu« refiftere voluntati, fi decreue-risuluare Ifrael.Tu fecifti cœlû amp;terram,8cnbsp;quicquid cœli ambitu continetur: Dominusnbsp;omnium çi,neceft quirefiftatmaieftati tuæ.nbsp;Cüda nofti, amp; (cis quia non pro fuperbia amp;nbsp;D cotumelia,amp;aliquaglorixcupiditatefecerimnbsp;hoc,vt non adorarem Amanluperbißimum.nbsp;Libenterenim pro faluteïfiael ecîam vefti-gia pedum eins deoftulari paratus eftêm : lednbsp;timui ne honorem Dei mei transferrem adnbsp;hominem,amp; ne quenquam adorarem excep-to Deo meo. Er nunc Domine rex Deus A-braham milererepopuli tui, qui volunt nosnbsp;inimici noftri perdere, amp;hæreditatem tuamnbsp;delete, Ncjlefpicias partem tuam quam redi-mifti tibi de Acgypto.Exaudi deprccationemnbsp;ineam,amp; propitius efto forti amp;funiculotuo,nbsp;Äcconuertcludum noftrum in gaudium, vtnbsp;viuenteslaudemus nomen tuum Domine,0cnbsp;ncclaudas oratecanentium.Omnis quoquenbsp;Ifraelpari mente Scobfecrationeclamauit adnbsp;DominH,cô quod eis certamorsimpendêret.

5. Ttdhgît Eßlcr^Venm înJpiritH kü»nlitâ‘’ tiioltßiran!.

C A P. XI111.

Esther quoque regina confugit ad Do-A minum pauens periculum quod imminbsp;nebat. Cumque depofuilfet veftes réglas , fleribus amp; ludui apta indumenta fufee-pit,amp; pro vnguentis varijs cinere amp; ftercorenbsp;implcuit caput,amp; corpus fuû humiliauiticiunbsp;nijs-.omniaq; loca in quibus anteaIxtari connbsp;fueucrat,criniû lacerationecompleuit.Et de-precabatur Dominum Deum Ifrael, dicens.nbsp;Domine mi, qui rex nofter es folus, adiuuanbsp;me lolitariam, amp; cuis prxter tc nullus eft aunbsp;xiliator alius. Periculum nieiim in manibusnbsp;meis eft.Audiui àpatre meo quod tu Domine tulifles Ifrael de cundis gentibus,amp; patresnbsp;noftros ex omnibus retro maioribus fuis, vtnbsp;poftideres hæreditaté lèmpiternam, feciftiq;nbsp;eis fientlocucus es.Peccauimus inconfpedu ®nbsp;tuo,5tidcirco tradidifti nos in manus inimi-corum noftrorum : coluimus enim deos eorum.luftus esdominc.Etnuncnon eis fuffi-citquod durißima nos opprimuntlèruitute,nbsp;fed robur manuum fuarum,idolorum poten-tix députantes ,volunttua mutars promifia.nbsp;Sc delete fixreditatem tuS amp;, amp; claudere oranbsp;laudantium te, atq; extingueregloriam rempli 8c al taris tui, vt.aperiant ora gentium, ÔCnbsp;laudentidolorum fortitudinem,8cpraîdicentnbsp;carnalem regem in fempiternum . Ne cradasnbsp;DomineIccptrum tnum his qui nonfuntjnenbsp;rideant ad ruinam noftram : led conuertenbsp;cönfilium eorum fupereos , 8c eum qui innbsp;nos cœpitfieuirc,difperde. Memento Do-Cnbsp;mine, 8c oftende te nobis in tempore tribulanbsp;tionis noftræ, 8c da mihi fiduciam Dominenbsp;rexdeorum, 8c vniuerfxpoteftatis ; tribuelernbsp;moncm compofituminore meo in confpe-duleonis, 8c rransfercorilliusin odium ho-ftis noftri , vt 8c ipfe pcreat, 8c exteri qui einbsp;conlcntiunt. Nosautem libera in manutua,nbsp;8c adiuua me, nullum aliud auxilium haben-tem ,nifi teDomine,quihabes omnium feie-tiam, 8c nofti quia oderim gloriam iniquo-rn, 8c dcteftercubileincircunciforum, 8c o-mnisalicnigcnaf.Tulcisneceßitatem meam, Qnbsp;quod abominer fignum fuperbiæ 8c gloriænbsp;mex, quod eft fuper caput meum in diebusnbsp;oftentationis mex, 8c detefterillud quafi panbsp;num menftruatx,8c non portera in diebus finbsp;lentij mei,8c quod non comederim in menlanbsp;Aman, nec mihi placuerit conuiuium régis,nbsp;8c non biberim vinum libaminum : 8c nun-quam Ixrata fir ancilla tua, ex quo hue rran-llata fum vfque in prxlentem diem,nifi in tenbsp;Domine Deus Abraham. Dcus fortis fupernbsp;omnes ,exaudi vocem eorum qui nullam a-liam


-ocr page 462-

aliam Ipem habcnt^Sc libera nos de manu ini-quorümjamp; erue me à timoré mco.

5. andante °M.ardochao, intrat Efiher ad re-gcm/vultuillitisexterrita.

CAP. XV.

Haec quoq; addita reperi ih cditionc vulgata.

A quot;1 ' T mandauir ei (baud dubium quinE-1^ fther Mardochæus )vt ingredereturad-Qr ..ZVZVAKA«* «rAnAntllA Ïll/V Âr

Efther.

Exemplar epiftoîacregîs Artaxerxis,quam pro ludçis ad totas regni fui prouincias mifit, quod amp;nbsp;ipfumin Hebraico volumine non habetur.nbsp;R Ex magnus ArtaxerxeSjab India vlquenbsp;Aethiopiam centum vigintifeptemnbsp;-prouinciarum ducibus ac principus,nbsp;qui noftræ iufiioni obediunt , falutem di-cit. Multi bonitate principum amp; honore quinbsp;—*regé, amp; rogaret pro populo fuo amp; pro in eos collatus eftjabufi funt in fuperbiam:8cnbsp;patria fua.memorare(inquit) dicrum humili- non folum fubiedos regibus nituntur oppri-tatis tuæ, quomodo nutrita fis in manu mea, mere^fed datam fibi gloriam non ferentes, innbsp;quia Amanlècundusà rege locutus eft con- iplbsquidederunt,moliuntur infidias. Necnbsp;tra nos in mortem ; amp; tu inuoca Dominum, content! funt gratias non agerc beneficijs, 85nbsp;amp;lo quere régi pro nobis, amp; libera nos de humanitatis in le iura violate, léd Dei quoq;nbsp;morte.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;- z' rr r

Neenon 8c ifta quît fubdita funt.

g Die autem tertio depofiiitveftimentaor-natus fui, amp; circundata eft gloria fua . Cum-queregio fulgeret habitu, ScinuocalTet om- . niumredorcm 8cfaluatorem Deum,alTtim-pfit duas famulas; 8c fuper vnam quidem in-nitebatur, quafi præ delicijs 8c nimia teneritunbsp;dîne corpus lîium ferre non fuftinens : alteranbsp;autem famularum lequebatur dominam, dc-fluentiainhumum induméta fuftentans. Ip-là autem roléo colore vultum pcrfufa, 8c gratis ac nitentibus oculis triftem celabat ani-mum, 8cnimio timorécontraftum.Ingrefla exanimi noftri venireleuitatCjlèdpro quali-igitur eunéta per ordincm oftia ftétit contranbsp;regem, vbi ille refidebat fuper folium regninbsp;fiii j indutus veftibusregijs ,auroquefulgensnbsp;8cpretiofis lapidibus, eratque terribilis alpe-

C du. Cumque eleualTetfaciem, 8c ardentibus oculis furorcm pedoris indicalîet, reginacornbsp;ruit,8c in pallorem colore mutato,laflum fuper ancillulam reclinauit caput. Conuertitq;nbsp;Deus Ipiritum regis in manluetudinem: 8c fenbsp;ftinus ac metuens exiliuit de folio: 8c fuften-tans eam vlnis luis,donec rediret ad lé;his vernbsp;bis blâdiebatur J Quid habes Efther?Ego furanbsp;frater tuus, noli metucre.Non morieris : nonnbsp;enim pro te,lèd pro omnibus hæc lex côftitu-ta eft. Accede igitur,8c tange Iceptrum.Cum-que ilia reticeret,tulit auream virgam, Sc po-fiiit fuper collum eius, 8c olculatus eft eam,

J) 8c ait, Gur mihi non loqueris ? Quæ rclpon-dit, Vidi te Domine quafi angelumDei gt; 8c conturbatum eft cor meum præ timoré glo-riæ tuæ.Valde enim mirabilis es Domine, 8cnbsp;facies tua plena eft gratiarum. Cumque lo-queretur, rurfus corruit, 8c penè exanimatanbsp;eft. Rex autem turbabatur,8c omnesminiftrinbsp;eius confolabantur eam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;______________ ___________________

5. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;epiflola fro ludteorum falute cttm ritas.Pro quo leelere anteportas huius vrbjs,

initntcorumßtorum interemptione, adßngu- id clbSulàn,8c iplè qui machinatus eft ,,8^o-las regni froùinàat ßrritando eßfitilatn niif- mniscognatio eius pendet in patibulis : non famabjdrrian.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nobis,lcd Dcoreddcnte eiquodmeruit.Hoc

C A P. X VI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem cdidum quod nunc mittimus,in. cun-

dt4

eu da cernentis arbitrâtur fe pofle fugerefèn-tentiam. Et in tantum vefàniæ proriiperuntgt; vt eos qui crédita fibi officia diligenter obiernbsp;uant, èc ita cunda agunt vt omnium laudenbsp;digni lînt, mendaciorum quot;cuniculis’conen-tur fubuertere, dum aures principum lîm-plices, amp; ex fua natura alios aeftimantes, cal-lida fraude decipiunt. Qua; res amp; ex veteri-bus probatur hiftorijs, amp;ex bis quæ gerunturnbsp;quotidiCj quomodo malis quorundam luggcnbsp;ftionibus regum ftudia deprauentur. Vndenbsp;prouidendum eft paci omnium prouincia-rum.Nec putare debetiSj fi diuerfa iubeamus^nbsp;täte amp;ncceßitate temporum, vt reipublicacnbsp;polcit vtiîitas, ferre lèntentiam.Et Vt manifenbsp;ftius quoddicimus intelligatis. Aman filiusnbsp;Amadathi, Sc animo amp; gentc Macedo ¦, alie-nulque àPerfirum lànguinejamp; pictatem no-ftram fua crudelitate commaculans, peregri-nus à nobis fulceptus eft: amp; tantam in lenbsp;pertus humanitatem vt pater nofter vocare-tur^Sc adoraretur ab omnibus^ poft regem lè-cundus : qui in tantum arrogantiæ tumoremnbsp;fublatus eft,vt regno priuare nosniterctur amp;nbsp;Ipiritu. Nam Mardochæum, cuius fide amp; be-nefîcijs viuinius, ßcconlbrtem regni noftrinbsp;Eftber cum omni géte fua nouis quibufdamnbsp;atque inauditis machinis expetiuit in morte;nbsp;hoc cogitans vt illis interfedis infîdiaretuTnbsp;noftræ folitudinijamp;regnum Perlàrum tranf-ferret in Macedonas.Nos aût à pclsimo raof'nbsp;talium,ludæos neci deftinatospn nulla peni-tus culpa reperimuSjlèdecotrario iuftis vten-tes lcgibus,amp; filios altilsimi amp; maximi, lèni-perqueviuentis Dei^cuius bcneficio amp; patrinbsp;bus noftris amp; nobis regnum eft tr^ditum , ÔCnbsp;vlque hodie euftoditur. Vnde eas literas,quasnbsp;lub nomine noftro ille direxcratjlciatis elîèir

-ocr page 463-

dis vrbibus proponatur, vt liceat Tudæis vti D legibus fuis.Quibus debetisefic adminiculo,nbsp;vt cos qui fc ad necetn eorutn paraucrat^pof-fint interficere tçrtiadecima die menlîs duo-deciflii, qui voçatur Adar.Hancenim diem,nbsp;Deus omnipotens,mœroris amp;ludus eis vertit in gaudiutn. Vnde amp; vos in ter cæteros fe-ilos dieSjhac habetote diem, amp; celebrate eaninbsp;cum omnilaetitia,vtamp;inpofteru cognofca-tur,omnes qui Jfîdeliter Perlîs oLediunt, di-gnam pro fide recipere merccdem;quiautemnbsp;infidiantur regno e.orum, perire pro Icelere*nbsp;Omnis autem prouincia amp; ciuitas quæ no,,nbsp;lueritfolennitatishuiusefleparticeps^gladionbsp;amp; igne percat, 8c fic deleatur^ vt non folutnnbsp;hominibus, fed etiam beftijs ihuia fit in femnbsp;piternum,pro exemplo contemptus, 8c ino-bedientiae.


Hieronymi in librum lob præfatiô.

COgor per fingulos fcripturde diuin» libros aduerlariorfi refpóderc maîediftis, qui interpretationent meant, reprehenfionem (eptuaginta interpretum criminantur ; quafi non amp; apud Græcos Aquila,nbsp;Symmacnus,amp; Theodotio,vel verbum è verbo, vel fenfum èfênfu, vel exvtroque commixtum,nbsp;amp; mediæ tejnperatum genus tranflationis expreflerint : amp; omnia veteris iniiium^Sti volumina O-rigenes obelis ,aiterircÜque diftinxerit, quos vel additos, vel de Theodotione fumptos traiiflationi antiquenbsp;înferuitjprobansdefuiffè quodadditum eft. Dilcant igitiirobtreéiatores mei recipere in toto quod in partibus fufceperunt,aut interpretationem meam cum afterifcis fuis rädere. Neque enim fieri poteft vt quos plunbsp;raintermifilTefufceperint, non eofdem etiam in quibufdam erraflê fiiteantur, præcipuèin job: cuifi ea quaenbsp;fubafterifcisadditafuntjfubtraxeris,pars maximadetruncabitur, amp; hocduntaxatapud Grçcos . Cxterumnbsp;apud Latinos,ante earn tranflationem,quam fub afterifcis amp; obelis nuperedidimus, feptingfcntj fermé autnbsp;oftingenti verfus défunt, vtdecurtatus amp; laceratus, corrofiilque liber fœditatem liii publice legentibusnbsp;prxbeat.Hxcautem tranflatio nullum de veteribus fequitur interpretem:fed ex ipfo Hebraico, Arabicóquenbsp;fermone,(S: interdum Syro ,nunc verba,nunc fenfus,nunc fimul vtrumq;refonabit. Obliquus enim etiamnbsp;apud Hebrxos totus liber fertur amp; lubricus : amp; quod Qræci rbetores vocant,llt;JX’'A'aT/ff^?i-os,dum qui aliudnbsp;loquitur,aliud agit: vt fi velis anguillam vel murenula ftriftis teuere manibus , quato fortius prefleris,tan-to citius elabitur. Memini me ob intelligentiam huiuS voluminis, Lyddxum quendam prxceptorem , quinbsp;apud Hebræos primus haben putabatur,non paruis redcmilTe nûmis:cuius doólrinaan aliquidprofecerim,nbsp;nefcio.Hoc vnum (cio, no potuiffemcinterpretari, nifiquodantèintellexeram.A principio itaque voluminbsp;nis, vfque ad verba Iob,apud Hebrxos prola oratio eft. Porrô à verbis lob, in quibus ait. Pereat dies in quanbsp;natusfum, lt;amp;noxinquadi(ftumeft. Conceptus eft homo; vfque ad eum locum vbi antefinem volumini«nbsp;ftriptum eft, Idcirco ipfe me reprehcndo,amp; ago pœnitentiam in fniilla amp; cinere: hexametri verfus fHnt,da-^ylo,fpondxôquecurrentes:amp; propter lingux idioma,crebrorecipientes amp; alios pedes,non eariindem fyl-Iabarum,led eorundem temporum.Interdum quoque rhytbmus ipfe dulcis amp; tinnulus fertur numeris pedum (olutis:quod metrici magis, quàm fimplex leiftor intelligunt. A fupradiéto autem Verfu vfq^ ad finemnbsp;Jibri,paruum*comma quod remanet,proC-i oratione contexitur. Quod fi cui videtur incredulum,metra fci-licetefleapudHcbrxos,amp; in mortenoftri Flacci, Grxciq; Pindari,amp; AlcaEi,amp; Sapphus,vel Pfalterium,velnbsp;îamentationesleremiçjvel omniafermêfcripturarumcanticacomprehendi,legat Phi!onem,lofcphum,0-rigenem, Cxfarienftm Eufebium, amp; eorum teftimonio meyerum dicerecomprobabit. Audiaut quapro-pter canes mei idcirco me in hoc volumine laborafle, nori vt interpretationem antiquam reprehendsrem,nbsp;fed vt ea quxin iliaautobfcurafunt, automifla, autcertèfcriptorum vitio deprauata, manifeftioranoftranbsp;interpretatione fièrent, qui amp; Hebrxum fermonem ex parte didicimus, amp; in Latinis pene ab ipfis cunabilisnbsp;inter grammaticos amp; rhetores amp; philofophos detriti fumus. Quod fi apud Grxeos poft leptuaginta edirio-nem,iam c H R i s t i Euangelio corufeante, ludxus Aquila amp; Symmachus ac 1 heodotio ludaizantes hç-reticifuntrecepti, quimultamyfteriafaluatorisftibdolainterpretationecela'’unt, amp; tamenin ‘qa's-Xo/sha-bentur apud ecclefias, amp; explanantur ab ccclefiafticis viriszquanto magis ego Chriftianus, amp; deparentibusnbsp;Chriftianis natus, amp; vexillum crucis in mea fronte portans (cuius fttidium fuit omiftii repctere, deprauatanbsp;corrigere,amp;. facramenta ecclefix puro amp; fideli aperire fermone) vel à faftidiofis,vel à malignis leftoribus no«nbsp;debeo reprobari?Habeant qui volunt veteres Iibros,vel in membranis purpureis aiiro argentóq^ defcriptos,nbsp;vel vncialibus(vt vulgo aiunt)literis, onera magis exarata qua codices:dummodo mihi,meisqjpermittantnbsp;paupereshabere fcedulas,amp; non tarn pulchros codices quàm emendatoS. Vtraque autem editio, amp; feptua-ginta iuxta Grxcos,«Sc mea iuxta Hebrxos, in Latinum meo labore tranllata eft. Eligat vnufquifque quodnbsp;VuItziSc ftudiofum me magis,quàm maleuolum probet.

Aliaeiufdemfri^efatió,

SI aut fiftellam iunco texerem,aut palmarum folia complicarem, vt in fudore vultuS mei comederem pa-nem,amp; ventris opus folicita mente pcttraélarem:nullus mordetet ,.nemö reprehenderet, Nuncaütent quiaiuxta (èntentiam Saluatotis volo operari cibunri qui non périt, amp; antiquam diuiriorum voluminurrinbsp;viam fentibus vjrgultisq; purgare,errormihi geminus infigitur:correftor vitiorum,falfariHS Vocor, amp; erronbsp;res nó auferre,!^ lerere.Tanta eft enim vetuftatis confuetudo, vt etiam confella plerifq; vitia placeanf.dumnbsp;magis pulvbros habere volunt codices,quàm emendatos. Quapropter ô fratres dileftifsimi, vnicum nobili-tatis amp; humilitatis exemplar,pro flabello^âlathis,fportellifque munufculis monachorum, fpiritaliahxc amp;nbsp;manfura dona fulcipite,ac beatum lob qui adhuc apud Latinos iacebat in ftercore, amp; vermibus {catebatérgt;nbsp;rorum,integrum immaculatltmq; gaudete. Quo modo enim poft probationem atque viftoriam, dupliri*nbsp;lunt ei vniuerlà reddita:itaego in lingua noftra,vt audaéter loquaf, lêci eum habere quxamiferat.Tgituramp;nbsp;vos,amp; vnumquenque leftorem lolita prxfatione commoneo, lt;Sc in principijs librorum eadem lèmpet an-neiftens,rogq:vt vbicunq;lèmperprxcedétes virgulas videritis,lciatis ea qux fubie(ftafunt,in Hxbraicis vonbsp;luminibus n5 haberi. Porto vbi ftelte imago prxfullèrit,ex Hebrxo in lèrmone nofttoaddita funt. Necnoiinbsp;amp; illa qux haberi videbantUr, amp; ita corrüpta étant vt fenfiim legentibus tollerent, orantibus vobis magnonbsp;Ubore .correxi ; magis vtile quid ex otio laeo eçclefijs CHRISTI venturû ratus, qu.^m ex aliorû negotio.nbsp;Ce

-ocr page 464-

Argumentum in Librum lob.

TN terra quidem habitaflc lob Hufitidi,in finibus ldumaeae,amp; Arabia: fcrtur:amp; erat ei antea nomen lobab. AEtaccepit vxorem Arabiflam:amp; genuit filium quem vocauit Enno. Erat autemipfe filiusquidem Zarae,nbsp;de Eamp;u filijs filiuside matre verb Boira.'ita vt fit quintus ab Abraham. Et hi funt reges qui regnauenint innbsp;£dom,in qua amp; ipfe regnauit,fed primus in ea regnauit Bela filius Beor: amp; nomen ciuitatis eiufdera Denà-ba. Poft hunc autem Bela,lobab,qui vocatur lob. Poft lob autem Hufam, qui erat dux ex Themanorum rcnbsp;gione.Et poft ilium regnauit Adad filius Badad,qui excidt Madian in campo Moab : «S: nomen ciuitatis eiusnbsp;Auith. Porro liber lob patientiam amp; reliquas virtutes ipfius commendat, difputationem quoque lob cumnbsp;amicis habitam continet,qui licet ad conlolandum veniflent,iniuriofi tarnen amp; contumeliofi in lob fuerüt.nbsp;Nam audientes quöd lob in grauifsima affliftione conftitutus,malediceret diei natiuitatis fu«,(e quoque in-nocentem à Deo tarn acerbè affligi afl’ereret,ipfum arguunt impatienti2B,arrlt;^ätia:, blafphemix,multorüm'nbsp;que aliorum criminum:propter qux contendunt ipfurti à Deo meritb affliä:um,cum Deus {vt im-piè volebant)hic tantum malos flagellet,ideóque vt lob le obfua peccata à Deo affligi agnofcat,

amp; ab illis refipilcens ad Deum fe conuertat, iuftitix quoque diuinx humiliter fe mbijciat, multisrationibusexhortantur. Deipotctiam,làpientiam,iuftitiam,amp; bonitatem af-fiduè ad hoc commendantesätem quöd Deus in prxfenti vita tantum malis mala,amp; bonis bona dilpenlet.quamobrem lob refipilcenti liberationem à fla-gellis, lt;Sc bona quaeque promittunt. At lob fuamconftanter tuetur iu-ftitiamr* amp; in præfenti vita vniuerfa xquè euenire iufto amp; impio,fednbsp;Veram iuftorum retributionem poft hanc vitam effe expeftan-dam aflerit,nempe futuram rcfurreftionem. cum demumnbsp;ipfius lob à Deo correptionem,amp; reftitutam felici-.tatem,amicos quoque per ipfius orationemnbsp;Deo reconnliatos hic liber explicat.

Liber lob.

S, lolßtnUw Ó* diues, frofilijs 'vicißim cenuiuia celebrantibtti ‘Domino fitcrifi-cat, cuiuspoßeßionespetenti Satana Donbsp;minus diripiendas exponit,fer quem per-dita omAiillius fitbfiantia, interemptis^nbsp;filijs, ipfi cumfignis motfiitiet patiens, innbsp;Dei laudes prorumpit.

CAP. I.

IR E R A T in Tcrra-Hus, nomine lob: amp; erat vir illcnbsp;fitnplcx amp; redus, ac timensnbsp;Deum,amp; rccedens à malo.Nanbsp;tiq; ei ieptem filij amp; tresnbsp;filiæ.Etfuitpoflelsio eius fêptcm milliaouînbsp;um , amp; tria millia camclorum , quingentanbsp;quoque iugaboum,amp; quingentaeafin«, aefanbsp;milia multa nimis : eratq'; vir ille magnus inter omnes orientales. Et ibant filij eius, amp; fb-ciebant conuiuium per domos, vnulquilquenbsp;in die fiio . Et mittentes vocabat tres fôrorcsnbsp;fuas, vt comederent amp; biberent cunr.eis.C 5-quein orbem tranfiflentdies couiuijgt; mitte-batad eos Iob,amp; Gndificabat illos.’ confiir-gensq; diluculooffcrebatholocaufiaper fin-gulos,Dicebatenim,Ne forte peccauerint filij mei,amp; benedixerint Deo in cordibus fiiis.nbsp;Sicfaciebat lob cudis diebus. Q^adam autcnbsp;die.cum


-ocr page 465-

lob.

201

ftulit:gt;ficut Domino placuit^ita fadum eft:’ fit nomen Domini beneditäum.In omnibusnbsp;bis non peccauit lob egt; labijs fuis/neque ftulnbsp;tum quid contra Deum locutus eft.

• lt;


O.I.

lgt;.7.

dic^cùm vcnifient'filij Dei vt aßiflerentco-ram Domino , affuit inter eos etiam Satan. Cui dixit Dominus, Vnde venisiQui refpÓ- ,nbsp;dens,ait, Circuiui terram, amp; perambulaui e-àm.DixitqueDominus ad eum,Nüqiiid connbsp;fyderafii feruum meum lob, quod non fit cinbsp;limilis in terra,homo fimplex amp; rcdus ac timens Deum,amp;recedens à maIo?Cui rcCponnbsp;dens Satan, ait. Nunquid lob fruftrà timetnbsp;Deum?nónnetuvallaftieum,acdomume-ius, vniueriàmq; fubftantiam per circuitum:nbsp;operibus manuum eius benedixifti,amp; poffcf-fio eius creuit in terra ? Sed extendc paululunbsp;quot;infMetut tuam, amp; range cunda quæ poßidet;nbsp;nifi 'in fiiciem’* benedixerit tibi. Dixit ergonbsp;Dominüs ad Sata,Ecce,vniuerfii qux babet,nbsp;inmanutua funt ; tantum in eum neextcn-das manum tuam.Egreffusque eft Satan à facie Domini. Crimautem quadam die rilij amp;nbsp;filiæ eius comederent amp;bibcrent vinum innbsp;domofratris fiii ,nbsp;ad lob, qui dicerct, Bones arabant, amp; afinænbsp;paicebantur luxta eos.8c irrueiunt Sabæi,tu—nbsp;Icrunqiie omnia, amp; pueros percufferunt g!a-dio ; 8c euafi ego folus , vt nuntiarem tibi.nbsp;Cumqueadhucilleloqueretur,venitalter,8cnbsp;dixit.Icnis Dei cecidit è ccelo,8c talt;ftas onesnbsp;puerosqueconfumpfit;5c cffugi ego folus,vtnbsp;nuntiarem tibi.Sed 8c illo adhucloquente,ve

- nit alius, 5c dixit, Cbaldxi fecerunt tres tur-mas, 8c inuaferunt camelos, Sc tulerunt eos, nccnon 8c pueros percufferunt gladio:8cegonbsp;fugifi)lus,vtnunciaretibi.Adbucloquebaturnbsp;quot; . ille, Sceccealius intrauit,8cdixit,FiIijstuisnbsp;Sc filiabus veffentibus 8c bibentibus vinii innbsp;doniofratris fui primogeniti,repente ventusnbsp;vehement irruit à regione delerti, 8c concuf-fit quatuor angulos domus,quæ corruens opnbsp;prefsit liberos tuos, 8c mortui funt : Sc effugi

»tMjMwƒ«- ego folus,vt nuntiarem tibi.Tüc furrexit lob, Tpv lt;)». 10.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feidit’ veftimenta fi]a,’8c tonfo capite cor-

bTimoVei) terramjadorauit, 8c dixit,llNudus e-Infu.i.c. greffus fum de vtero matris mex, 8cnudus rcucrtarilluc.Dominus dedit. Dominus ab-

Û pritnogeniri, nuntius venir de ftultisgt;mulieribus’locuta cs.fi bonafufce-

SAtanas cbtentaaVeofacultats^^eramtlob ylcerepeßimo, cui etiafroprta yxor tnßiltat:nbsp;1res autem ipftus amici mm yißtantes ,ßptemnbsp;diibus compatientes in terra cum eo tacitiß-dent.

FAdtum eft autem,cùm quadam die ve-nifl'entfilij Dei, 8c ftarent coram Domino, veniflet quoque Satan inter eos, 8c ftaretin conipedtu eius, vt diceret Dominus ad Satan, Vndevenis.'’ Qui refpondensnbsp;ait,Circuiui terram, 8c perambulaui earn. Etnbsp;dixit Dominus ad Satan,Nunquidconfideranbsp;fti feruum meum lod, quod nonfiteifimilisnbsp;in terra, vir fimplex 8c réélus, ac timens De-um,8c rccedens à malo,8c adbuc rctinens in-nocentiam.''Tuautem commouifti meaduernbsp;fus eum,vt affligerem eü fruftrà. Cui refpon Bnbsp;dens Satan,ait, Pelle pro pelle,8c cundla quænbsp;babet bomo, dabit pro anima fua : alioquinnbsp;mitte manum tua,8c tangeos eius 8c carné,8cnbsp;tunevidebis quodquot;in faciem ’bencdicat tibi, ninf^tcittuanbsp;Dixit ergo Dominus ad Satan,Ecce,in manunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« •3gt;

tua eft,veruntamen ani mailbus fcrua.Egref-fus igitur Satan à facie Domini,percufsit lob vlccrc peßimo à planta pedis vfque ad verti-cem eius,qui tefta faniem radebar , ièdensin.nbsp;fterquilinio. Dixit autem illi vxor fua , Adbuc tu permanes in fimplicitate tua.' benedicnbsp;Deo Semorere. Qrnaitadillara, Quafi vna

1 rt 1 . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;......nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;.1,

pimus de manu Dei,mala quare no fufeipia-raustln omnibus bis non peccauit loblabijs fuis.Igitur audiétes tres amici lob omne malum quodaccidiflet ei,venerfit finguli delo-cofuo,Elipbaz'Themanites,8c Baldat Subites, 8c SopharNaamathi tes.Condixerat enimnbsp;vt paritervenientes vifitarenteum,öccorlfb-larentur. Cumque eleuaflentprocul oculosnbsp;fuos,non cognouerunt eum.Sc exclamantesnbsp;plorauerunt, feiffeifq; veftibus fparferüt pulnbsp;ueremfupcrcaputfuumin cœlû.Etfèderuritnbsp;cum eo in terra feptem diebus 8lt; feptem no-lt;ftibus,8c nemo loquebatur ei verbum;vide-bant enim dolorem effe vebementem.

5. lob maiediat diei natiuitatisßux,fralentiqj yita,oßendens à quot malis liberatur^^tiui bacnbsp;lutefiatimpriuattiseß.

CAP. III.

Oft bæcaperuit lob os fuum,8c male- A dixit diei fuo,8c locutus eft,nbsp;liPereat dies in quanatus fum,amp;noxnbsp;in qua diä:umeft,Conceptiis eft homo.

Diesille vertaturin tenebras ; non requirat

C c a eum

-ocr page 466-

Lib.

dêfuper, • 8cfton*illuftretur’lu- Vacillalites confîrmaucrunt fêrmohcs tuî,^S nu ne.

Obfcurent eû tenebrae 8c vmbra mortis; occu pet cum caligo, Scinuoluaturamaritudine.

Noftem iliam tenebrofiis turbo poßideatmo computeturin diebusanni, nec numercturnbsp;in menfîbus.

B Sit nox ilia fblitaria, neclaude digna: raaledi


5c càtuii ieonis clifsipari fiint.

8c cjuafi furtiué fufcepit auris mea vcnas fufurrij eins.

In horrorevifïonis nodurnæ^quando folct fopor occnpare homines,

Pauorteniiitme,8ctremor,8c omnia oflâ mea perterritafunc.

Et cum fpiritus me pratfènte tranfiret,inhor-rucruntpili carnis meæ.

Sretit quidam,cuius non agnofcebam vul tu, imago coram oculis meis, amp; vocem quafinbsp;aurælenisaudiui.

Nunquid homo, Dei comparatione iuftifica^ bitur,aut faftore fiio purioreric vir?

Eccc qui fèruiunt ei, nonfunt ftabiles,ll8cin angelis fïiis reperitprauitatem.

Quanto magis hi qui habitant iomos lutcas, qui terrenum habent fundamentum, con-fumenturveluta tinea?

genua trementia confortafti.

Nunc autera venir fuper te plaga, 8c defeciftiî tetigit te,8c cOnturhatus es.

Vbi eft timor tuus, fortitudo tua, *patientia tuaj8c perfedio viarum tuarum.’

Recordare obfêcro te, quis vnquam innocés perijt?aut quando redi deleti funt?

cant ci qui malcdicuntdiei, qui paratifunt Qmnpotius vidieos quioperantur iniquita-fufeitare Lcuiathan. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tem, 8c fèminant dolores,8c metunt cos,

Obtenebrentur ftcllæ caligine cius : expedét plante Deo perifîe, 8c fpiritu iras eius elle co-lucé,8c no videat, nec ortû furgétis auroræ lûmptos.

Quia non conclufît oftia vétris qui portauit Rugitus îeonis 8c vox Ieænæ,8c dentes catu-rae,ncc abftuiit mala ab oculis meis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lorum leonum contriti funt.

Qi^arc non in vulua mortuus fum, egrefTus Tigris perijt, eo quôd non haberet praedam: ex vtero non ftatim perij?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SC càtuii Ieonis dißipati funt.

Quarc exceptus genibus ? cur ladatus bube- Porro ad me didum eft verbum abfconditû, C ribus?

Nunc cnimdormiens fîlerem,5c fbmno mco requiefcercm.

Cum regibus 8cconfulibus terra:, qui «difi-cantfibi fblitudines;

Autcum principibus quipoßidentaurumjSc repleut domos fuas argento:

Aut fîcut abortiuum abfconditum non fub-fîfterem, vel qui concepti non viderunt lucem.

Ibi impij ceflàuerûta tumultu, 8c ibi rcquie-uerunt feßi robore.

Etgt;quondam’vindi pariter fine moleftia,no audierunt voccra exadoris.

_ Paruus 8c magnus ibi funt, 8c fcruus liber a domino fuo.

Quare mifero data eft lux, 8c vita his qui in amaritudinc animx funt?

Quiexpedant mortem, 8c non venit ; quafî De manê vfquead vefperam fuccidentur: 8c effodientes thefaurum,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quia nullus intelligit,in atternum peribut.

Gaudentque vehementer cum inuenerint fe Qui autem reliqui fuerint, aufèrcntur ex cisJ niorientur,5c non in fàpientia.nbsp;S. Elipha^^rurfum arguhIcbimqtthatù,^wdnbsp;w.mofine culpaßta a TJeopumatur ; ideo^ucnbsp;bortatur Job ad quot;Deum conuertatur,amp;i(anbsp;(unBafore illipro/ferapoüicttur, ac dtuituBnbsp;prouideniiit opera tir ca creaturai extoUit.

CAP. V.

VOca ergo fî eft qui tibi rcfpondeat,amp; A’ ad aliquem fàndorum conuerterc.nbsp;'Virum’ftultum interficitiracundia,nbsp;Scparuulum occîdit inuidia.

Ego vidi ftultum firma radicc, 8c maledixi pulchritudini eins ftatim.

pulchrum.

Viro cuius abfeonditaeft via, 8ccircundedit

eum Deus tenebris?

Antequam comedam fufpiro:5c tanqua inun-dantes aquæ,fîcrugitusmeus:

Qma timor quern timebam, eucnit mihi : 8t

quod verebar accidit.

Nonne difsimulauirnónne filui’nónne quie ui?8c venir fuper me indignatio.

5. Elifha^ argttit Job itnpaiientite, quod^ue frojterpeaataßtaflagelletur à J) to, ^uiin-noanti aduerfa non immitiit.

CkP. I II I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J-.........—........

Efpondens autem Eliphaz Thcitiani- Longe fient fîlij eins à fàlute, 8c conterentur tes,dixit,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inporta,8c non erit quicruat.

Si cœperinaus loqui tibi, forfîta mole- Cuius mefîêm famelicus comedet, 8cipfunt ftèaccipies. fedconceptum fermonemte- rapietarmatus, Sebibent/îtientesdiuitiasnbsp;nere quis poterit?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cius.

Ecce,docuifti multos,8c manus laflâsrobora Nihil in.terra fine caufà fît, 8cde humo non fti.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;orictur dolor.

Homo


-ocr page 467-

lob.

B Homo nafeitur ad laborcm, amp; àuis ad vola- Nunquid rugiet onager cûm habueritherba.^ turn.

Quam ob rem ego deprecabor Dominum,8c

ad Dcum ponam eloquium raeum.

Qm facit magna 8c inferutabilia 8c mirabi-

liajabfque numero.

Qui datpluniam fuper faciem terræ, Sc irri-

gat aquis vniucrfii.

Qui ponit humiles in fublinie, 8c mœrentes

erigitfijfpitate.

Qui dißipat cogitationes nîalignoriî,ne pofi fint implere manus eorum quod eoeperant.nbsp;llQ^iapprehendit Gpientes in aftutiaeorü,nbsp;C Scconfilium prauorum difsipat.

Per diem incurrent tenebras, 8c quafi in no-

de,fic palpabunt in meridie.

Porrolaluumfaciet gt;egenuni ’à gladio oris corum,ócdemanu violenti pauperem.

Eteritegeno (peSjiniquitas autemcontrahet

os fuum.

llBcatus homo qui corripitur aDeoiincrepa

tionem ergo Domini ne reprobes:

Quia iplè vulnerat,8c medetunpercu tit,Sc ma

nus eins lânabunt.

In fex tribulationibus liberabit tCjSc in fèpti-

ma non tanget te malum.

In fame,cruer te de mortc:8c in bello, de ma-

D quot;ugladij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

A flagello linguae ablcondêris ; 8c non time- Tempörequo fuerint difiipati, peribunt: amp; bis calamitatera cùm venerit.

In vaftitate 8c fame ridebis : 8c beftias terrx

non formidabis.

Sedeum lapidibus regionum paétum tuum:

amp; beftiæ terrx pacifîcx erunt tibi:

Et fcics quôd paeem habeat tabernaculum tuum:8c vifitans fpeciem tùam,non pecca-bis.

Scies quoque quoniam multiplex eritfernen tuum, 8c progenies tua quafî herba terræ.nbsp;Ingrediens in abundantia lèpulchrum, ficutnbsp;infertur aceruus tritici in tempore fuo.nbsp;Ecccjhocvt inucftigauimuSjitaeftiquodau-ditum,mente pertraâa.

S. Ofiendit loiJè longe grautüra fati ^uame~ ritusßt, conquerensß ah amiâs d(ßeri,graui-ter arguons oir hos tres qui adße générant, acnbsp;ß qw^uepatienter audiripetit.

CAP. V ï.

A *1 Efpondens autem Iob,dixit,

1^ Vtipam appenderentur peccata mea, Veruntamen quod cœpiftis cxplete; præbctc quibusiram merui:8ccalamitas quâ aurem,8c videtean mentiar.

patior,in ftatéra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Relpondete oblccro abfquecontentione: 8c

*^^?»».1. arena maris hxc grauior*appareret;’vn loquentes id quod iuftum eft,iudicate.-

de 8c verba meadolore funt plena, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Etnoninuenietis in lingua mea iniquiraté,

Qma fagittæ Domini in me funt : quijirû in- nbsp;nbsp;nec in faucibus meis ftultitia perfpnabit,

dignatiq ebibit fpiritum meum,8c torrores 5. loh humante ’ritteßuasque lalamitates 'rart~ Domini militant contra me,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;asexplieatfnec reditumßhißre'rerißmilem .

C t î adprte^

aut mugietboSj cum ante præfèpe plenum ftcterit?

Aut potcrit comedi infullum, quod non eft fale condîtum ? aut poteft aliquis guftarc,nbsp;quod guftatum afFert mortem?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g

gt;llAnimaeenim efurienti etiam airiara dulcia o.i.o. efle viderttur?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pto.zj.t,

Quæ prius nolebat tangere anima mca^nunc pra; anguftia^cibi mei funt.

Qins det vt veniat petitio mea;amp;: quod expe-d:Ojtribuatmihi Deuâ?

Et qui cœpitpplè meconterat;fbluat raanuni fuamjamp; fuccîdat me?

Et hxcmihi fit confolatio , vtaffligensme dolore,non parcat,neç contradftamlcrmônbsp;nibus SamSti.

Q^ajeft enim fortitudo mea, vtfùftineam? autquis finis meus,vt patienter agam?

Nec fortitudo lapidum fortitude mea, nec ca ro meaæneaert.

Ecce, non eft auxilium mibi in me,Sc necef- C farij quoque mei receflèrunt à me.

Qui tolli t ab amico fuo mifèricordiarajtimo-rem Domini derelinquit.

Fratres mei præterierunt me, ficut torres qui raptim tranfit in coriuallibus.

Qui timentpruinam,irruet fuper eos nix.

vtincaluerint,{oluenturde locofiio.

Inuolutæ funtfemitægrciïuum eoruin.ambu labunc in vacuunijÔC peribunt.

Conß'derateiemitas Thema,itinera Saba,8c expedate paulilper.

Confufî funt,quiaquot;lperaui’:venerût quoque vlque ad me, amp; pudorc cooperti Hint.

Nunc veniftisiSc modo videntes plagam me-am timetis.

Nunquid dixi, Afferte mihi, amp; de fubftantia veftra donate mihi?

Vei,Liberate me de manu hoftis, amp; de manu robuftorum eruite me?

Docete me,amp;ego tacebo:8cfiquid forte igno raui,inftruite me.

Quare detraxiftis lèrmpnibus veritatis, cum è vobis nullus fit qui pofiit arguere gt; me?’nbsp;nbsp;nbsp;•

Ad increpandum tantum cloquia concinna-tisjamp; in ventum verba profertis.

Super pupillum irruitis,amp; fiibuertere nitimi-ni amicum veftrum.

-ocr page 468-

Lib.

itipralenüs’^txfttliätatem ^ae^ue a T)eo libermn à mifiriji, admiram T)n erganbsp;miferum hominem prouîdentiam,

CAP. VII.

Ilitia eft vita hominis fiiper terram: ficut dies mercenarijjdics eius.

Sicutfèruus defîderat vmbra, amp; ficut

Efpöiidèns autêBaWadSuhitesjdixît, Vfquequo loqucris talia, amp; fpiritusnbsp;multiplex {èrmonis oris tui?

Nunquid Deusfupplantat iudicium? aut om nipotcns fubuertit quod iuftum eft?

Etiam fi filij tui peccauerunt ei^Sc ditnißteos in manu iniquitatis fuœ:

T U tarnen fi diluculo confiirrexeris ad Défi, SiC Omnipotentcrti fueris deprecatus;

Si mundus amp; redus incefl'eris,ftatim euigila-bit ad te, amp; pacatum reddet habitaculuni iuftitix tuæ.

In tantum vt priora tua fuerintparua,amp;no-uißima tua multiplicentur nimis.

Interroga enim generationem priftinam, 8C diligenter inueftiga patrum memoriam:

Il (Hefterni quippefumus^Sc ignoramus quo-niam ficut vmbra dies noftri fiint fuper ter ram)

Et ipfi docebunt tedoquentu r tibi, 5c de corde fuo profèrent eloquia.

Nunquid virerepoteft feirpus abfquc humo-re?aut crefeere caredum fine aqua?

Cùmadhucfit in flore, nec carpatur manu, ante omnes herbas arefeit:

Sic viæ omnium qui obliuifeuntur Deum,8C fpes hypocritæ peribit:

near ura fiducia ei us.

mercenarius præftolatur finera operis fui: Sic ôc ego habui menfes vacuos, 6c nodes lanbsp;quot;¦' boriofàs enumeraui mihi.nbsp;Si dormiero,dicam,Quandoconfurgam ? amp;nbsp;rurfum expedabo vefperam,6creplebordonbsp;loribus vfque ad tenebras.

Induta eft caro mea putredinc 5c fôrdibus pulueris:cutis mea aruit,5c contradaeft.

B Dies mei velocius tranficrunt,quàm àtexéte tela fiicciditur, ôc confumpti funt abfquenbsp;vllafpc.

Memento quia ventus eft vita mea, Senon reuertetur oculus meus vt videat bona,nbsp;Ncc afpicietme vifus hominis .’oculi tui innbsp;me, 5c non fubfiftam.

Sicut confiimitur nubes,5c pertranfit; fie qui defeenderit ad inferos non afeendet,

Nec reuertetur vitra in domum fuam, neque cognofeeteum amplius locus eius.

C Quapropter 5c ego non parcam ori meo, lo-

quarintribulationefpiritus mei: confabu- Non ei placebit vccordiafua, 6c ficut tclaara labor cum amaritudinc animæ mea.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nearura fiducia eius.

Nunquid mare ego fum,autcetus,quiacircu- Innitetur fuper domum fuam, ôc non ftabit; , dedifti me carcere.’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fulciet cam,6c non confurget:

Si dixero,Confblabitur meledulus meus,amp; Humedusvideturantequamveniatfbl,8cin releuabor loquens mecum in ftratu meo: ortu fuo germen eius egredietur.

Terrebis me per fbmnia,ôc per vifiones hor- Super aceruura petrarum radices eius denfà- P rore concuties.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;buntur,ôc inter lapides commorabitur.

Quam oh rem elegit fufpendium anima mea. Si abfbrbuerit eum de loco fuo, negabit cum Ôc mortem ofTa mea.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ôc dicet,Non noui te.

Defperaui,nequaquam vltràiam viuam: par Uæceft enim lætitia viæ eius, vtrurfiimdc ce mihi,nihil enim fiint dies mei.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tetra alij germinentur.

Quid eft homOjquia magnificas eû? aut quid Deus non proijcietfimpliccm, nec porriget apponisergaeum cortuum?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;manum malignis,

Vifitas

, vfquequo no’parcis mihi, nec dimittis me

vt glutiam fàliuam meam?

Peccaui,quid faciam tibi o euftos hominum? t quare pofuifti me contrarium tibi, ôc fa-dus fùm mihimetipfi grauis.’

.î.

Curnon tollis peccatum meum, 6c quarc no aufers iniquitatem meam ? ecce, nunc innbsp;pulueredormiam:5c fi mane me quaefieris,nbsp;non fubfiftam.

iS. ‘Baldad lob de impio fermone arguitieif eum yt adTi eum meliotem^ue 'citantJe conuertatnbsp;hortatUr, atque ita fore omnia, illi Joelicioranbsp;promittit i explîcat etiam ^uàm fit quot;^ana fiesnbsp;hypocritaram, ajferens T) eum bonis bona^ ô*nbsp;médis mala tribuei e

CAP. VIII.

apponis erga eum cor tuum? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;manum malignis,

ntas eum diluculo, 5c fubito probas ilium: Donee impleatur rifix os tuum, 8c labia tua.

...... ¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iubilo.

Qui oderunt te,induentur confufionc:8ctâ-betnaculumimpiorumnon fitbfiftet. Homo,induit lob, comparatus quot;Deo nonpo-tefi iufiificari:diuinetpotentia acfapietiama~nbsp;gnitudo ofiediîuf, yttumo ei refitfiere aut rt“nbsp;fipondere yaleat'.porrb quot;Deus amp; impiumpet^~nbsp;(Utit amp; innocentem :fiuam quo^ue innoten-tiam contra amicos tuetw , commemoransjù^nbsp;amaffii^ionem.

CAP. IX.

Et rcfpondens Iob,ait, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A

Verè fcio quôd ità fit, 6c quod non iu-ftificeturhomo compofitus Dco.

Si voluerit contéderc cum eo, non poterie« rcfpondcrc vnum pro mille.

Sapiens

-ocr page 469-

lob.

Sapiens corde eA,Scfortisrobore,*quisrefti- turmeveftimefitatileà.

tit ei, 8c pacem habuit.’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Neque enim viro qui fimilis mei eft refpon-

Qui tranftulit montes,8c nelcierunt hi quos nbsp;nbsp;debo:necqui mecurain iudicio ex æquô

fubuertit in furore fiio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pofiit audiri.

Quicommouet terram de loco fuo, 8c colu- Non eft qui vtrumque valeat arguere, 8c po-nacciusconcutiuntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ncremanum fuaminambobus.

Qui præcipit lbli,8cn5 oritur:8c Hellas clau- Auferat à me virgam fuam,8cpauoreiusnon dit quafi fub fignaculo.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;me terreat;

Quiextendit cœlosfolus, 8cgraditur fuper Loquar, 8c non timebo eum:neq; enim pofi. fluftus maris.

Qui facit Aréturum,8c Oriona,8c Hyadas, 8c interiora auftri.

5 Qui facit magna, 8c incomprehenfibilia, 8c mirabilia,quorum non eft numerus.

Si venerit ad me, non videbo eum : fi abierit

non intelligam.*

Si répété interrogée, quis refpondebit ei ? vel quis dicere poteft,Cur ita facis?

Deus cuius iræ nemo refifterepoteft, 8c fiib

quo curuantur qui portant orbem.

Quantus ergo fum ego,vt relpondcam ei, 8c loquar verbis meis cum co?

Quietiara fi habuero quippiam iuftum,non rclpondebo, fed raeum indicé deprecabor.

Et cum inuocantem exaudierit me,non cre

do quod audierit vocem meam.

ïn turbine enim conteret me, 8c multiplica-

bit vulnera mea etiam fine caulà.

Nonconcedit requielcere fpiritum meum, 8c implet me amaritudinibus.

C Si fortitudo quæritur,robuftifiimus eft;fi x~

quitas iudicij,nemoaudetpro meteftimo- Et icias qui.i nihil impium fecerim, cum fit nium dicere.

Si iuftificarc me voluero,os rneum condem-nabit mc:fi innocentem oftedero, prauum mecomprobabit.

Etiam fi fimplex fuero, hoc ipfum ignorabit

anima mea,8c tædebit me vitæ mex.

Vnum eft quod locutus fiim, 8c innocentem

8c impium iplè confumit.

Si flagellât, occidat lemel, 8c non de pœnis innocentum rideat.

Terra data eft in manus impij, vultumiudi-

cum eius operit.quôd fi non ille eft,quis er

quot; go eft?

Dies mei vclociores fuerunt curlbre : fuge-runt,8c non vidc-unt bonum.

D Pertranfierunt quafi nauespoma portantes,

ficut aquila volans ad efeatn.

Cum dixero,Ncquaquam italoquar.comuto faciem.pieam,8c dolore torqueor.

Verebar omnia opera mea, feiens quôd non Et propter fuperbiam quafi'leænam ’ capies parcercs delinqucnti.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;me,reuerfûfquemirabiliter mecrucias.'

Si autem 8c fieimpius fum, quarc fruftra la- Inftauras teftes tuos contra me, 8c multipH-^boraui? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cas iram tuam aduerfum me, 8c pœnx mi-

Si lotus fuero quafi aquis niuis,8cfullèrint vc litant in me.

lût mundifitmae manus mex: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q^re de vulua eduxifti mc?qui vtinam con

Tarnen fijrdibus intinges me,8cabominabû- nbsp;nbsp;fumptus eflêm,nc oeulus me videret. ¦

Ce 4 Fuiflens

fum metuens refpondere.

S. lobßiatn affliiîionsm lamsntaturlait-fam à ‘Deo inquirens^quAm oßenditnonfujfjs fuam malîtiam, T)ei ignorantiam, quinbsp;treatum àß hominem exa^è nouit, rurßini -quefropter fxnarum exuierantiamplangitnbsp;Jenatum. cap. x.

Aedetanimam meamvitx meæ,di-mittam aduerfiim me eloquiiim meum, loquar in amaritudine ani-mæ mes.

Dicam Deo,Noli me condcmnarenndica mi hi cur me ita iudices.

Nunquid bonum tibi videtur, fi c«àiurnnieris me, 8c opprimas me opus manuum tuarû,nbsp;8c confîlium impiorum adiuues?

Nunquid ocûli carnei tibi funt:aut ficitt videt homo, 8c tu videbis?

Nunquidficut dies hominis dies tui, 8c anni . tui ficut humanafunt tempora,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦“

Vtquxras iniquitatem meam, 8cpeccatum meum fcruteris?

nemo qui de manu tua pofsiteruere.

Manus tuæ fcccrunt me, amp; plafmauerunt me totqmin circuitu :nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;repente précipi

tas me?

Memento quæfb quôd ficut lutû feceris me, amp; in puluerem reduces me.

Nonne ficut lac mulfifti me, 8c ßcutcaleum mecoagulafti?

Pelle Sccarnibus veftifti me, *ofsibus Sener- G uis compegifti me.

Vitam 8c miïericordiam tribuifti miJii, 8c vi-fitatio tua cuftodiuitfpiritum meum.

Licet hæc celes in corde tuo, tarnen fcio quia vniuerfôrum memineris.

Si peccaui,8cadhorâ pépercifti mihi ; cur ab iniquitate mea mundû me elle no pateris?

Et fi impius fuero, yx mihi eft ; 8c fi iuftus, non leuabo caput, làturatus affliôtione 8cnbsp;miferia.

-ocr page 470-

um peribit ab eis, 8c Ipes illorum abomina-tioanimæ.

5. lob yt amicortm lonfitndat iit neminem ignorare Deifotentiam acnbsp;tiam ex ereaturariim gubernationt quaruiftnbsp;flatus pro flto yariat arbitrio.

C KV. Wl, Efpondens antem lob^dixit,nbsp;Ergo VOS eftis fbli homineSj amp; vobif-cum morieturlapientia?

Et mihieft corlicut 8c vobis^nec inferior ve ftrifumz quisenimhocc quæ noftisigno-rat?

HQui deridetiir abamico fuo ficutego, inuo-cabit Deum,8c exaudiet cum : deridetur c-nimiitfti fimplicitas.

Lib.

Fuiflem quafi non eflem, de vtero tranflatus Oculi antem impiornm deficient. Si adtumulum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;--------’’ nbsp;nbsp;' '¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;------’---

Nunquid non paucitas dicrum meorum finie tur breui? dimitte ergo mc, vt planga pau-lulum dolorem mcun).

Antequam vadam,8c non reiicrtar,ad terram tenebroläm,8c opcrtam mortis caligine,nbsp;Terram milerix amp; tenebrarum , vbi vmbranbsp;mortis,8c nullus ordo,led lempiternus hörnbsp;^inhtibitat j rorquot;inhabitans.’ -

/

S. Sophar inique afferit lob pro^fter multa ip-fius peccata,qua recenflet,fluifle à quot;Deopercuf-jum, oflendens T)eum incomprehenflbilem:rs-flpiflenti tarnen lobfleltcißima quaque pol-licstur.

C A P. X I.

A Efpondens autcm SopharNaamathi- Lampas contempta apud cogitationes diui-tes, dixit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tum,parata ad tempus ftatutum.

^Nunquidquimulta loquitur,non8c Abundant tabernaculaprxdonum, 8cauda-Äer pro uocant Deum,cum iplc dcderit om nia in manus eorum.

Nimirum interroga iumenta, 8c docebuntte; ® 8c volatilia cœli, 8c indicabunt tibi.

Loquere terræ,8c relpondebit tibi : ßc narra» bunt pilces maris.

Quis ignorât quod omnia harc manus Domini fecerit.

In cuius manu anima omnis viuentis, 8c Ipi-ritus vniuerixcarnis hominis?

Nonne auris verba dijudicat,8c fauces comc-dentis,fiiporem?

In antiquis eft fapicntia, amp; in multo tempore prudentia.

Apud ipfum eft fiipientia 8c fbrtitudojipleha bet confilium 8cintelligentiam.

USi deftruxerit nemo eft qui ædificct:fi indu Icrit hominem,nullus eft quiaperiat. quot;nbsp;i- Si continucritaquas,omnia ficcabuntur;8cfinbsp;emiftrit eaSjftibuertent terram.

R

audiet?aut virverbofusiuftificabitur?

Tibi loli tacebunt homines ? 8c cum cxteros

irrifèris,à nullo ccnfutaberis?

Dixiftienim,Purus eft fcrmo meus,8c mun-

dus ftim inconfpeiftutuo.

Atquc vtinam Deus loqueretur tecum, Scu-pcrirct labia fua tibi,

B Vt oftenderet tibi lecreta Gpientiæ, 8c quod

ra ul tiplex eftet lex ei us,8c intelligeres quod m ulto minora exigaris ab eo, quam mere-turiniquitas tua.

Forfiran veftigia Dei comprehendes, 8c vlq; ad perfe(ftum,Omni potentem reperies?

Excelfior cœlo eft, 8c quid facies ? profundi-

or inferno,8c vnde cognoftes?

Longior terra menftira eius,8c latior mari.

Si fubucrtcrit omnia,vel invnumcoarÄauc-tereeipoteß rit, quis contradicet cif* Cur tta f,i- _ z-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«nbsp;nbsp;nbsp;-

jit» Ipfe enim nouit hominum vanitatem, amp; vi-Q dens iniquitatem,ncgt;nneconß^derat?

Virvanusinfiiperbiara erigitur, amp; ranquam Apudipfum eftfortitudo8c(àpiétianplèno-pullum onagri feliberumnatum putat. uit 8c decipicntcm,8ceum quidccipitur.

Tuautem firmafti cor tuum , 8c expandifti Adducitconfiliariosinftultumfinenijamp;iu-adcum manus tuas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dices in ftuporem.

Si iniquitatem qux eft in raanu tua abftule- Baltheum regum difloluit, 8c praicingit func ris à tCj 8c non manlerit in tabernaculo tuonbsp;iniuftitia,

D Tune leuare poteris facicm tuam abfijuc ma cula,8c eris ftabilis,Sc non timebis.nbsp;Miftrix quoque obliuifccris, 8c quafi aqua-rum quæ præterieruntrecordabcris.nbsp;liEt quafi meridianusfulgorconfurgettibiad

VclperamzSc cum tc confuraptum putaue- Q^i reuelat profunda de tenebris, 8c produ» ris,orieris vt lucifer.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cit in lucem vmbram mortis.

Et habebis fiduciam propofita tibi fpe,8c de- Qui multiplicat gentes 8c perdit cas , Sc fiib-foflus lècurps dormies. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uerlàs in integrum reftituit.

RcquiefceSjScnoneritqui tecxterrcat:8cdc» Quiimmutatcorprincipumpopuli tcrr«,8c precabuntur faciem tuam plurimi,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;decipit eos vtfruftra iucedant perinuium.

Palpa-

rencseorum.

D licit fâcerdotes inglorios^ optimatcs fiip plan tat,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

Comrautans labium vcracium,8cdolt;ïfrinani len um auferens.

Eftiindit dclpedione fiiper principes, co# qui oppreßi fueranc relcuans.

cit in lucem vmbram mortis.

-ocr page 471-

lob,

Palpabunt quafi in tenebris, amp; non in luce,

amp; errare eos faciet quafi ebrios.

5. loi amcosßios ex ipforum yerlis confutans, •

« T)eQ arguendos ajjcrit,ßiam quoque iußi-tlam acpatienüam contra amtcos tuetur,^it£-rens à Deo ^ro^ter quafectata tamgrauiter affligatur.

CkV. XIII.

A I ''' Cce omnia hæc vidit oculus meus amp; l* audiuitauris mca, amp; intellexi fin-gula.

Secundum Icientia veftram amp; cgo noiii: nec inferior veftri fum.

Sed tarnen ad omnipotentem loquar, amp; dif-putareciim Deocupio:

Prius VOS oftédens fabricatores mendacij, amp; cultoresperuerlorum dogmatum.

Atque vtinam taceretis, vt putaremini efle fa pientes.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—

B Audite ergo corrcptiones mcas, Sciudicium Etdignum ducisfiiperhuiufcemodi aperire labiorum meorum attendite.

Nunquid Deus indiget veftro raendacio, vt

pro illo loquamini dolos?

Nunquid faciem einsaccipitis, amp; pro Deo iu dicare nitimini.’’

Aut placebit ei quem celare nihil poteftfaut decipietur^vt homo, veftris fraudulentijsr*

Ipfê VOS arguet,quoniam inablcondito faciem eius accipitis.

Statim vtfecommouerit,turbabit vos:amp; terror eius irruet fupcr vos.

Memoria veflra comparabitur cineri, amp; re-digenturin lutum ceniices veftrac.

Tacetepaulifper,vt loquar quodcunqj mihi mens fu^geflcrit.

Quare lacero carnes mcas dentibus meis, amp; animam meam porto in manibus meis/’

C Etiam 1Î occiderit ine,in iplo lperabo:verun-tamen vias meas in conlpeäu eius argua. Etipfè eric làluator meus; non enim venietnbsp;in conlpedlu eius omnis hypocrita.

Auditelèrmonem meum,amp; aenigmataperci-

pite auribus veftris.

Si fuero iudicatus,{cio quod iuftus inueniar.

Quîs eft qui iudicetur mecum.'’veniat: quare tacens confumor.*’

Duo tantum ne facias mihi, amp; tune à facie

tua non abicondar:

Man um tuam longe fac à me,amp; formido tua

non me terreat.

B) Voca me,*8c ego refpondebo tibi:aut certc lo quar,amp;tu reljjonde mihi.

Quantas habeo iniquitates amp; peccata,lcelera

' mea amp; delilt;fta*oftendc mihi.

Cur faciem tuam ab{condis,amp; arbitraris me inimicum tiium.*^

Contra folium quodvento rapitur, often-

dis potentiam tuam, amp; ftipulâ ficcàm per^ ftqueris.

Scribis enim contra me amaritudines,amp;con-lumere me vis peccàtis adolelcentiæ meæ* Pofiiifti in neruo pedem mcum,amp; obferuaftinbsp;omneslèmitas meas,amp; veftigiapedû meorum cOjnfyderafti.

Qm quaftputredo confiimédus lum, amp; qua-

11 veftimentum quod comedituràtinea.

5. loi confideratafragtlttate iumana admira-^ tur ^Dei in hominem^ouidenüam, qwdpofinbsp;hanc '^itam expe£iet aliam^ amp; corporum ya~nbsp;ticinatur reßtrre^ionem»

GAP. X 1111.

HOmonatusde muliere, breui viucns tempore, rcpletur multis miferijs.

Qui quafî flos egreditur amp; conteri-tur, amp; fugit velutvmbra, amp; nunquamin eodem ftatu permanet.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

I

oculos tuoSjSc adducerc eum tecum in ludicium?

llQuispoteft facerc mundurade immundo Pfal.jû.a, conceptum lèmine? nonne tu qui folus es?

Breues dies hominis lunt,numerus mcnlîum ciusapud teeft:conftituifti tcrminoseiusnbsp;qui prætcriri non poterunt.

Recede* paululum ab eo vt quiclcat, doncG optata veniatjficut mercenary, dies eius. B

Lignum habet Ipem: lî præcifum fuerit, rur-fum virelcit, amp; rami eins pullulant.

Si lenueritin terra radix eius,amp; in puluere e-mortuus fucric trunciis illius.

Ad odorem aquæ gerrainabit, amp; faciet co-mam quafi cum primùm plantatum eft;

Homo verô cùm raortuus fuerit, amp; nudatus atque confumptus,vbi quælb eft?

Quomodo lî recedant aquæ de mari,amp; fluui-us vacuè faÂus arelcat:

Sic homo cum dormierit non relurget, do- q nec atteraturcœlû non euigilabit,neccon.nbsp;furgetde lomno lîio.

Qmsmihi hoc tribuat,vt in inferno prote-gas me,amp;ablcondas me, donee pertranlè-at furor tuus, Scconftituas mini tempus in quo recorderis mei?

Putafne mortuus homorurfum viuet.-cun-lt;5tis diebus,quibus nunc milito,expedo donee veniat immutatio mea.

Vocabis me, amp; ego refpodebo tibi;operi raa-niium tuarum porriges dexterani.

lITu quidem grellus meos dinumerafti, led Pro.î.d, quot;parce’ peccàtis meis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ptrus, j

Signafti quafi in lacculo delida mea, led cu-rafti iniquitatem mcam.

Mons cadens defluit,5claxutn transfertur de locofuo.

Lapides

-ocr page 472-

Lib.

Rapides excauantaqux, amp; alluuione paula-tim terra confumitur ; amp; homines ergo fî-militcr perdes.

Roborafti eum paululum, vt in perpetuum tranfiret ; immutabis faciem eiusj amp; emit--tes eum.

Siue nobiles fuerint filij eius, fîue ignobilcs, non intelliget.

Attamen caro eius dum viuet^dolcbit, amp; ani ma illius fùper lèinetipfo lugebit.

S. Elipha^Iob arguit iaifantidj impatientite amp; bUjßemia in ‘Dettm^apHd qiiem diät neminem mttndum inueniri, deferibens impio-rum ac Jr^poeritarum malediüionem.

CAP. XV.

Efpondens autem Eliphaz Themani-tes,dixit,

Nunquid fapiens refpondebit quafi in ventum loquens, amp;imnbsp;machum fuum?

Arguis verbis eum qui non eft aequalis tibi, amp; loqueris quod tibi non expedit.

Quantum in te eft,cuacuafti timorem, amp; tu lifti precescoram Deo.

Docuit enim iniquitas tua os tuum, amp; imi-taris linguam blafphcmantium.

Condemnabitteos tuum,amp;non ego; amp; labia tua refpondebunt tibi.

Nunquid primus homo tunatus cs, amp;ante colles formatus?

Nunquidconfilium Dci audifti, amp; inferior te erit eius fapientia?

Quidnofti quod ignoremus? quid intelligis quod nefeiamus?

Scci.tS.b. lIEtfenes Scantiqui funtin nobis raulto vc-B tuftiores quam patres tui.

Nunquid grande eftvt confoleturte Deus? fed verba tua praua hoc prohibent.

Quid te cleuatcortuum,amp; quafî magna co-gitans,attonitos habes oculos.?

Qmd fumet contra Deum fpiritus tuus, vt proferas de ore tuo huiufcemodi fermo-nes?

Quidefl homo, vtimmaculâtus fît, amp; vtiu ftusappareatnatus demuliere?

IlEcce inter làndos eius nemo immutabilis,

Sc cœli non funt mundi in confpeftu eius; Q^anto raagis abominabilis amp; inutilis ho-mOjqui bibit quah aquam iniquitatem?

Oftendam tibij audi me : quod vidi narrabo tibi.

Sapientcs cofitcnturjSc non abfcondunt pa-tres fuos,

Quibus folis data cft terra, amp; non tranfîuit alienus per cos.

Cunâis diebiis fuisimpius fùperbit, amp;nu-merus annorum incertus eft tyrannidis eius.

Sonitus terroris fcmper in auribus illius: amp; cû pax fît, illcgt;fêmper’ infïdias fîifpicatur. P'-J*nbsp;Non credit quôd reuerti poßitdc tenebrisnbsp;lt;ad lucem,’ circûfpcŸtans vndique gladiû.

Cùm fè moueritad quærêdumpanem,nouit quodparatus fît in manu eius tenebrarumnbsp;dies.

Terrebiteum tribulatio, amp;angufl:ià vallabit eum, fîcut regem qui praeparatur ad præ-lium.

Tetendit enim aducrfùs Deum manu fuam, amp; contra omnipotentem roboratus eft,nbsp;Cucurrit aduerfùs eum eredo collo, amp; pjn-gui ceruicc armatus eft.

Operuit faciem eius crafsitudo, amp; de latcri-bus eius aruina dependet.

Habitauit in ciuitatibus defoîatis, amp; indomi bus defèrtis, qu2 in tumulos funt redadæ.nbsp;implebit ardore fto- Nonditabitur, necperfèuerabit fubftantiac-ius,ncc mittet in terra radieem fuam.

Non recedet de tenebris.-ramos eius arefaciet flamma,amp;aufererurfpirituorisfui.

Noncredet fruftra errorc dcceptus, quoda-liquo prerio.rcdimendus fît.

Antequam dies eius impleantur,peribit: Sc lt;-.0 manus eius'arefcent’.

Lxdetur quafî vinca, in primo flore botrus ciuSjamp;quafîoIiuaproijcicns florem fùura.nbsp;edgregatioenim hypocritæ fterilis, 5c ignisnbsp;deuorabit tabernaculacorum qui muneranbsp;libcnter accipiunt.nbsp;llConcepit dolorem amp; peperit iniquitatem,nbsp;6c vterus eius prxparat dolos.nbsp;Job amicorum außeritate commotus,doîoremnbsp;ß(umpLtnpit,caiamitatis magnitudintm o-ßendens,fe^pati titra iniquitatem:tutus tonquot;nbsp;ßiume^e’beum aßerit.

CAP. XVI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

R Efpondens autem Iob,dixit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A

Audiui frequenter talia: confolatores onerofî onincs vos eftis-Nunquidhabebunt fînem verba vcntofâ.ùutnbsp;aliquid tibi moleftum eft fi loquaris.*nbsp;Poteram 8cego fimilia veftriloquitatqucv-tinam efîêt anima veftra pro anima mca,nbsp;Con-

S.



-ocr page 473-

eius deficient.

Pofuirme quafi in prouerbium vulgi, ex-emplum fum coram eis.

Caligauitab indignatione oculus rrieus, ic membra mea quafi in nihilum redada funt.

Stupebunt iufti fiiper boe, Sc innocens con

tra bypocritam fufeitabitur.

Et tenebir iuftus viam fuamj8cquot;mundis’ma- , nibus adder fortitudinem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Igitur omnes vos couertiinini, Sc venite, amp;c non inueniam in vobis vllum lapientem.

Dies mei tranfierunt, cogitationes meædifsi patæ funt,torquentes cormeum.

Nodem vertcrunt in diem, Sc rurfum poft te nehras fpero luccnl.

Si fiiftineOjinfernus domus mea eft,8c in te-nebris ftraui ledulum meuni.

Putredini dixi,Patermeus es:Matcrmea, Sc forormeàjVermibus. )

Vbi eftergo nunc præftolatio mea, Sc patien tiam meam quis cönß'derat?

In profundifsimum infernum defcendent o-mnia mea; putafiiefaltemibi erit requies mihi?

5. Tialâad arguens loi laxantia amp; ianpatien-ÜttideJ'cribit imgicru malediêtiones , tj;ßtatn contra loifintentiam flatwat, ntmgèigjumnbsp;tantum propterpsccata fuapunirù

CAP. X V111. E^ondensauté BaldadSubites,dixit,nbsp;Vlquead quem finem verba iadabitis?nbsp;intelligite priuSjSc fieloquamur.

Qu^are reputati lumus vtiumcnta,8c{brduiw mus coram ^vobis?’

Qui perdis animam tuam in furore tuo, nun quid propter te dcrelinquetur terra,Sc trâf-fcrentur rupes de loco fiio?

lob. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;206

ConfblarcrSc egó vos fermonibus,Sc moue- Libera me, *amp;ponemeiuxtate,Sc cuiuluis »ijwwf.u rem caput meum fuper vos.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;manus pugnet contra me.

B Roborarem vos orc mco : Sc moucrem labia Cor corum longe fecifti i difciplina,8c pro-mea,quafi parcens vobis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pterea non exaltabuntur.

Sed quid agam? Si Jocutus fucro, non quief- Prædam pollicctur foeijs, amp; oculi fiborurri B eet dolor meus ; Sc fi tacuero, non recedetnbsp;à me.

Nunc autem oppreßit me dolor meus, Sc in nibilum redadi flint omnes artus mei.

Rugæ meæ teftimonium dicunt contramc,Sc fulcitatur falfiloquus aduerfus faciem meanbsp;contradicens mibi.

Collegitfurorem fiium in me. Sc comminas mibi infrerauit contra me dentibus fuis:nbsp;boftis meus terribilibus oculis meintuitusnbsp;eft.

Aperuérût fuper me ora fua. Sc exprobrantes percuflerunc maxillam meam, fàtiati funtnbsp;pœnis meis.

Conclufit me Deus apud iniquum,Sc mani-

bus impiorum me tradidit.

C Egoillequondam opulentus repentecontri-

CÜS fum:teauit ceruicem meam , confregit mc,8c pofuit me fibi quafi in fignum.

Circundedit melanceis fuis., conuulnerauit lumbos mcos, * nonpcpercit. Sc eftudit innbsp;terra vifeera mea.

Confciditmevulnerc fuper vulrius, irruit in me quafi gigas.

Saccum confui fiipercutem meam. Sc operui cinere carnem meam.

Facies mea intumuit à fletu,Sc palpebra: mea caligauerunt.

Hate paffus fum abfq; iniquitatc manus mex, cum habcrem mundas ad Deum prcces.

D Terra ne operias fanguinem mefi, neq; inue-

niat in te locum latendi clamor meus.

Ecce enim in cœlo teftis meus, Sc confeius meus in excelfis.

Verbofi ainici mei, adDeum ftillat oculus

meus.

Atque vtinam fic iudicaretur vir cum Deo,

quomodoiudicaturfibus hominis CÛ col- Nonne lux impij extinguetur, nee fplende-legafuo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bit flamma ignis eius?

Ecce enim breues anni tranfeuntiSc femitam per quam non reuertar ambulo.

i, I ob ex affltStionisßtx Àiaghitttdinefil't Itc m

l) 'dprater mortem reßare çontendit^ amp; urnttos prxßentem tatum remtinerationemflatuentetnbsp;inßpientia argues,ipfe futur am requiem pra~nbsp;ßtßttur,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

CAP. xv-ii?

A ^^^Piritus meusattenuabitur,diesmeibre- ________ __________

uiabuntur, Scfolummiihi fupereftfe- Vndiqueterrebunteum formidines. Scinuol Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pulchrum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uent cum pedes eius.

Non pcccaui, ßcin amaritudinibus’moratur’ Attenuetur fame robur eius. Sc inedia inua-oculusmeus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;datcoftas illius.

Lux obtenebrefcet in taberfiacuio illius: amp; B lucernaqua: fuper eum eft^extinguetur.

Ardabuntur grefliis virtutis eiuSjamp; prsecipi-tabiteurti confilium fuum.

Immifit cnim in rete pedes fuoSj amp; in màcu-lis eius ambulat.

Tencbitur planta illius laqueo, exardefcet contra eum fîtis.

Abfcondita eft in terra pedicà élus, Sc decipula illius fuper fèmitam.

Deuorct


-ocr page 474-

'-feji

Lib.

fui in oculis coruin.

Seruum meum vocaui,8cnon rclpondit,ore prdprio deprecabar ilium.

Halitum meum.exhorruit vxor mea, 8c ora-bam filios vteri niei.

Stulti quoque delpiciebant mc;8c cum ab CIS recefilTem, detrahebant mihi.

Abominati fiint mequodam confiliarij mci; 8c quem maxime diligebam, quot;auerfatus eftnbsp;me.’

Pelli meæ, confumptis camibus, adhaefit os meum, 8c derelidafunt tatummodo labianbsp;circa dentes meos.

Mileremini mei, mileremini mei,Gltcm vos D amici mei, quia manus Domini tetigitnbsp;me.

Q^are perlequimini me ficut Deus,8c carni bus meis Gturamini?

Qms mihi tribuat vt fcribantur Icrmoncs mci?quis mihi det vt exarentur in libronbsp;Stylo ferreo, 8c pl urn bi lamina, vel certé Icul-pantur in filice?

Scio cnim quod Redemptor meus viuit,5cin nouißimo die de terra lurredurus fum.

Et rurfum circundabor pelle mea, 8c in car- -ne mea videbo Deum.*

Quem vifurus fum egoiple, 8c oculi mei co-Ipeduri fiint, 8c non alius.repofitaeft hacc Ipes mea in finu meo.

Quareergo nunc dicitis, Perfequamur eum, Scradieem verbiinueniamus contra cum?

Fugite ergo à facie gladij, quoniam vltor j, *inquitatum’gladius eft, 8c Icitote efleiu-dicium.

S. Sofiur 'verbk lob motus^correftknem ifßus fi diät Auditurunii amp; quAfit Afud J) eufATSnbsp;imfij multk 'Verbisfrofie^uitur, ,

C DeuOretpuIcbritudiftem cutis eius, confu’ mat brachia illius primogenita mors,nbsp;Auellatur de tabernaculo fuo fiduciaeius, amp;nbsp;calcet fhper eum,quafi rex interitus.nbsp;Habitent in tabernaculo illius focij eius quinbsp;noncftjalpergatur in tabernaculo eius ful-phur.nbsp;Deorfiim radices eius ficcentur, furfum auténbsp;atteratur meßis eius.nbsp;Pro.i.d. IlMemoria illius pcrcat de tcrra^ ic. non cele-gt;nbsp;bretur nomen eius in plateis.nbsp;Expellct eum de lucé in tcnebras, de orbenbsp;transférer eum.

Non eri t lemen eius, nequc progenies in populo liio nee vllæ reliquiae in regionibus eius.

In die eius ftupebunt nouißimi, 6c primos inuadet horror.

Haec funtergo tabernacula iniqui, Seide locus eius qui ignorât Deum.

ó. loi crndelitatts amkoi tir^aenSjft « quot;Deöfitt-gellari dkit iminerito,ofiendensaff,iBioms a-ceriitatem, amp;feAi Amick deßitutum, ACßt-fer futur A refurreBionefe iffum confoÏAXur,

CAP. XIX.

AT^ Elpondensautem lob, dixit, 1^ Vlquequoaffligitis animam meam,8cnbsp;arteritis me fermonibus?

En,decies confunditis me, 8c non erubelcitis opprimentes me.

Nempe etßignoraui, mecum erit ignorantia

mea.

At VOS contra me erigimini, amp;arguitis me opprobrijs meis.

Saltern nuc inteUigite quia Deus non rquo iudicio afflixerit me., ßcflagellis fuis me

fx''arbori’abftulit Ipcm meam.

Iratus eft contra me Furor eius, amp; lïc me ha-buit quafi hoftem Gum.

Simul venerunt latrones cius, amp; feccrunt fi-bi viam per me,amp; obfcderuntingyro taber naculum meum.

Fratres meos lógè fecit à mc,amp; noti mei qua-fi alieni rcceflerunt à me.

Dereliquerunt me propinqui mei: amp; qui me noueratitjobliti fiint mei.

Inquilini domus meæ,amp;ancillæ mcæfîcut a-lienura habjicrunt me, amp; quafi pcrcgrinus

cinxerit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c A p. x x.

g Ecce, clamabo vim patiens, amp; nemo audiet: TJ Elpondens autem Sophar Naamathi- Supr«'*’* vociferabor,8cnon eftquiiudicet. 1^ tes,dixit,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A

Semitam meam circunlepfit, amp; tranfîre non nbsp;nbsp;nbsp;^Idcirco cogitationcs me« varia: fucce

poflum, 6c in calle meo tenebras pofuit. dunt fibi,8c mens in diuerla rapitur.

Spoliauit me gloria mea, 8cabftulitcoronam Dodrinam qua me arguis audiam , 8c Ipiri-de caipite meo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tus intelligenti« me« relpondebit mihi.

Deftruxit me vndique,8cpereo,8cquafi euul Hoc Icio à principio, ex quo pofitus ed homo fit per terram,

Qmidlaus impiorumbreuis fit, 8cgaudiuni hypocrytaeadinftar pundi.

Si alcendcrit vlquead cœlum fiiperbia eius, 8c caput eius nubes tetigerit.*

Quafi fterquilinium in fine perdetur.‘8c qui eum vidcrant,dicent,Vbi eft?

Velut lomniumauolansnoninucnietur, trâ B fiet ficut vifio nodurna.

Oculus qui eum viderat, non videbit: neque vitra intuebitur cum locus fiius.

Filij eius atterentur egeftatc,8c manus illius reddent

-ocr page 475-

lob. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toy

AttenJite nie,amp; ôbfttipcfcitc, 8c fiiperponx-te digitum ori veftro.

Et ego quado rccordatus fuerOj pertimefco, 8c concutit carnem meam tremor.

llQuarc ergo impij viuunt^fubleuati funtjCo fortatiquediuitijs.^

Semen eorum permanet coram eis, propin-quorii turbaj8c nepotu jn confpedu corn.

Domus eorum fecutæ fiint amp;c paCatXj 8c B non eft virga Dei fuper illos.

BoS eorum concepitjScnonabortiuit: vacca pcpGrir,8c non eft priuata fœtu fuo.

Egrediuntur quafi greges paruuli eorum, amp; infantes eorum exultantlufibus.

Tenent tympanumjSccitharam^ Segaudent ad fonitum organi.

Ducuntin bonis dies fuos, Scinpunóto ad inferna defcendiint.

Qm dixeruntDeOjRecedea nobis, 8c feien-tiam viarum tuarum nolumtis.

IIQuis’cft Omnipotens, Vtleruiamusei ? 8c quid nobis prodeft ft orauerimus ilium.’

I bona fua,conftliû impiorum löge fit à me.

Quqties lucerna impiorum extinguetur, 8c G fuperuenieteis inundatio, 8cdolores diui-det furorislui?

Erunt ficut pal ex ante facieni venti, 8c ftciit fauilla quam turbo difpergit.

Deus feruabit filijs illius dolorem patris : amp; cum reddiderit,tuncfciet.

VidebuntocuH eius interfelt;ftionem ftiam, 8c de furore Omnipotentis bibet.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

Quid enim ad cti pertinet de domo fua poft fe?8c ft numerus menftum eius dimidietur?

NiiriquidDeumdocebit quifpiam ftieciamj qui excelfos iudieat?

Iftemoriturrobuftus 8clanus,diues 8c felix, Viftera eius plena ftint adipe, amp; medullis of-la illius irrigantur.

Alius vero moritur in amaritudine anima; abfquevllis opibus:

Et tarnen ftmul in puluere dormient, 8c ver- D mes operient eos.

Certenoui cogitationes veftras, 8c fenten-tias contra me iniquas.

Dicitis enim,Vbi eft domus principis?8c vbi tabernacula impiorum?

Interrogate quemlibet de viatoribus. Sc bæc eadem ilium intelligerccognolcetis.

Qma in diem perditionis leruatur malus, 8c diem furoris ducetur.

Quis arguet coram co viam eius?8c qux fecit, quis reddetilli?

Ipfe ad Icpulcbra ducetur, 8c in congerie mor tuorum vigilabit.

Dulcis fuit glarcis Cocyti,8cpoft leomnenx hominem trahet,8cante le innuraerabiles.

Quo-

reddent ei dolorem fuum.

Olla eius implebuntur vitijs adolelccntix cius,8c cum eo in puluere dormient.

Cum enim dulce fucrit in ore eius malum, ablcondetillud fub lingua ftia:

Pareet illi,8c non derelinquet illud, 8c cela-bitinguttiireluo.

Panis eius in vtero illius vertetur in fel alpi-

dum intrinlecus.

Diuitiasquas deuoraditeuomet,8c de ventre

illius extrahet eaS Deus.

C Caput alpidum fuget, 8c occideteum lingua

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;viperx.

Non‘''videat’riuulos fiuminis, torrentes mcl

lis,8c butyri.

Luet qux fecit omnia, nec tarnen conftime-tur.’iuxta multitudinem adinuentionum fuarumjftc 8c fuftinebit:

Qjmniam confringens nudauitpauperc5:do mum rapuit,Sc non xdificauit earn.nbsp;lINec eft latiatus venter eius:8ccum habueritnbsp;qux concupierat,pofsidere non poterit.

Non remanfit de cibo eius, 8c propterea ni- Veruntamen quia non funt in manu eorum hil permanebit de bonis eius.

Ciim latiatus fuerit, arótabitur, xftuabit. Sc oranis dolor irruet fuper eura.

Vtinam impleatuf venter eius, vt emittat in eum iram furoris fui, 8c pluat fuper iliumnbsp;bellum fuum.

D Fugietarmaferreaj8c irruet inarcumxreum. ¦*Edudus’,8c egrediens de vagina lua, Sc ful-*»•«.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gurans in amaritudine fua:vadent, 8c veni-

ent fuper eum horribiles. Omnes tenebrxablconditæfuntin occultisnbsp;cius:deuorabit cum ignis qui non luccen-ditur,afriigetur reliólus in tabernaculo fuo.nbsp;Reuelabunt cœli iniquitatem eius, Sc terranbsp;confurget aduerfus eum.

Apertum erit germen domus illius, detrahe-

turindiefurorisDei.

Hxc eft pars hominis impij à Deo, 8c hcre-ditas verborum eius à Domino.

5. lol patienter al amieis au^ire poßulans,cau fam inquirit quare impiorum nonnulli inf-nem yfqne 'fita projperentur, alij eontrhad-uerfis ctedantur. amp; refpondetimpium in diemnbsp;perditionis à Tfeo feruari ,faljam amicorumnbsp;tonfolationemper hoc conuellens,

CAP. XXI.

A Elpondens autem lob, dixit. Audite quxlb lermones meos, 8cagite pœnitentiam.

Suftinete me,vt 8c ego loquar : 8c poft mea,

ft videbitu r,verba ridete.

Nunquid contra hominem dilputatio mea eft,vt merito non debeam contriftari?

-ocr page 476-

Lib.

Quomodoigitureonfoîamini mefruftrà., cû EritqueOmnipotens contra hólles tuos,8c reiponfio veftra repugnare oftenla fit verinbsp;tati?

S. Eli^M':{^arguh loi imtnißricordia in paupe-mm eplgt;reßione,amp; aïiorum facinorumtoßen-dem ij^ßum de diuina preuidentia non re^èßn tire,acJxenhenti lonapromittens.

CAP. XXII.

A I 'x ElpondcnsautemEliphaz Themani- lIQmenim humiliatus fuerit,eritingloria;SCPro«'*^ 1^ teSjdixit,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui inclinaueritoculos,ipfelàluabitur.

-*¦ ^Vnnniiid Den nnf-(*n- rnmnarari bn_ SaluabiturinnocenSjlàluabiturauteminmû ditiamanuum fuarum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’’

loi diuinum indicium lumiliter inuocans,o~ ßenditß non puniripropter peccata ßa,re-Se^ueßntire de prouiden lia Dei incoprelen-ßlilis,omnia pro ßta 'voluntateßadenth,

CAP. XXIII.

RElpondens autem Iob,ait, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A

Nunc quoque in amaritudineeft ler-mo meus, 8c manus plag« meæ ag-grauata efl: fuper gemitum meum.

Quis mihitribuat,vt cognofea 8c inueniam ilium,8c veniam vlque ad lolium eius?

Ponam coram eoindicium, 8c os meum re-plebo increpationibus,

Vt Iciam verba quæ mihi relpondeat, 8c intel-® ligam quid loquatur mihi.

Nolo multa fortitudine contendat mecum^ ncc magnitudinis fuæ mole me premat.

Proponatæquitatem contra me,8cperueniet ad viótoriam iudiçium mevm.

Si ad Orientem iero,non apparet:fiad Occi-dentemjUon intelligam eum.

Si ad finiftram, quid agam?non appréhenda eum.fi me vertam ad dexteram,non videbonbsp;ilium.

argentum coaceruabitur tibi.

Tunc fuper Omnipotentem delicijsafHues,

amp; eleuabis ad Deum faciem tuam.

Rogabis eumjamp;exaudiet tCj amp; vota tua rcd-des.

Decernesremjamp;vcniettibi, amp;invijs tuis fplendebit lumen.

5.

teSjdixit,

Nunquid Deo poteft comparari ho-mo_,etiam cum perfeftæfueriticientiæ? QmdprodeftDeofiiuftus fueris?aut quid einbsp;confers fi immaculata fuerit via tua?

*/e.8. Nunquid timens*arguet te, 8c venict tecum

in indicium.

Et non propter malitiam tuam plurimam, 8c infinitasiniquitates tuas?

Abftulifti enim pignus Ifatrum tuorum fine caula,8cnudos fpoliafti veftibus.

® Aquamlafib non dedifl:i,8c cfurienti fubtra-

xifti panem.

Infortitudinebracbij tui pofiidebas terram,

8cpotentißimus obtinebas earn.

Viduas dimifîfti vacuas,8claccrtos pupillo-

rum comminuifti.

Propterea circundatus es laqucis, Sccontur-

bat te formido fubita.

Et putabas te tenebras non vifurum,8c impe

ril aquarû inundantiû non oppreïTum iri?

*An’cogitas qiiôd Deus excelfior cœlo fit,8c fliper ftellarum verticcm fublimetur?

Et dicis,Quid enim nouit Deus?8c quafi per

calimnemiudicat.

O

Nubes latibulum eius,necnoftra conlÿderat,

8c circa cardines cœli perambulat.

Nunquid femitam feculorum cuftodire eu- Ipfevero feit viam mea, 8c probabit me qua-pisjquam calcaueruntviri iniqui, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß aurum quod perignem tranfit.

C Qui fublati fiint ante tempus fuum, 8cflp- Veftigia eiusfecutus cft pes meus, viameins uiusfubuertitfundaraentumeonira, euftodiui , Scnondeclinaui ex ea.

Qui dicebant Deo,Reccde à nobis ; amp; quafi A mandatis labiorum cius non recefii,8c in fi nihilpofsit faccre Omnipotens, æftima- nu mco ablcondi verbaoris eius. pnbsp;banteum,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ipfeenim(oinscft, 8cnemoauerterepoteft

Cùmilleimplefletdomoseorumbonis?quo cogitationemeius: 8c anima eius quodcuix ' rum fententia procul fit à me. •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;que voluit,hoc fecit.

Pfal.joö.d llVidebuntiufti 8clætabuntur, 8cinnocens Cumqueçcpleueritin mevoluntatemfiiaifl#

- fubfannabiteos.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8caliamulrafimiliapræftôfùntci.

- Nonne luccilà eft eredio eorum,8c reliquias Et idcirco à facie eius turbatus fum:8c confi-eorum deuorauit ignis? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;derans eum,timore lolicit or.

Acquiefeeigitur ei, 8chabeto paeem, 8cper Deus molliuit cor meum, 8c Omnipotens hæchabebisfruétus optimos.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conturbauit me, '

r • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;

eius in corde tuo.

D Si reuerfiis fueris ad Omnipotente, ædifica-beris, amp; longe facies iniquitatemà taberna culo tuo.

Dabit pro terra filicem , 8cpro filicc torren-

tes aureos.

Sufcipe ex oreilliuslegem^ amp;ponefcrmones Non enim perij propter imminctes tenebras^, nec faciem meam operuitcaligo*nbsp;iS. Job'VtreBeJ'eßntireoßenJat dediulnapro-iàdcntia, dich T)co nota e/ße K»tJgt;ora: ho^nbsp;minutn varias recenßtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipßo]^*f

nhtfdas.

CAP, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

ABOm-

-ocr page 477-

lob. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;io8

Quod fi rioneft ita,quis rae poteft arguere ef fe mentituih, 8c pohere ante Deum verbanbsp;mea.’

5. Deddadex Deißtblimitate nbsp;nbsp;bominis humi-

litate^negat hominem Deo eomparatnm iufii-ficaripojfie.

CAP. XXV.

REfpondens autem Bäldad Subites, Ä (fixit.

Poteftas 8c terrorapud efi eft qui facit concordiara in fublimibus luis.

Nun quid eft numerus militum eius? 8c fuper quem non quot;furget’luinenillius?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fulgtt.ti.a.

[INunquidiuftificari poteft homo compara-Sup.4-‘J-tus Deo,aut apparere mundus natus de® muliere?

Ecceluna etiam non Iplendet, 6c ftellæ non funt mund«in conlpeótu eius;

f\ ® Omnipotente non ftintabfcondi-/quot;A ta tempora : qui autem nouerunt cum,ignorant dies illius.

Alij termines tranftulerunt,diripuerunt greffes, 6c pauerunteos.

Ahnum pupillorum abegerunt,8cabftulerüt P^°P*Snorebouem viduæ.

Subuerterunt pauperum viam, 6c opprefle-runt pariter manfuetos terrte.

Alij quafi onagri in delerto egrediuntür ad opus fuum, vigilantes ad prædam, préparant panem liberis.

Agrum nonfuura demetunt;Sc vineam eius, quem vi opprefterunt,vindemiant.

® Nudos dimittunt homines,induraenta tolle-tes,quibus non eft operimétum iii frigore:

Quosimbres montium rigant: 6c non haben tes vclamen,amplexantur lapides.

Viril fecerunt deprædantes pupillos, 8c vul- Quanto magishomo putredo,öc filius homi gum pauperem Ipoliauerunt.

Nudisigt;6c’incedentibus abfque veftitu, 6c c-furientibus tulerunt Ipicas.

Inter aceruos eorum meridiati funt, qui cal-

catis torcularibus fitiunt.

Deciuitatibus fecerunt viros gcmere,6c anima vulneratorum clamauit, 8c Deus inul-Q tumabirenonpatitur.

Ipft fuerunt rebelles lumini, nefeierunt viaS ciusmecreuerfi lunt perlemitas eius.

Mand primo confurgithomicida,interficit egenum 8cpaupcrem:pernoélem vero eritnbsp;quafi für.

¦Oculus adulteriobleruat caliginem , dicens.

Non me videbit oculus .• 6c opcrict vultuni fuum.

Perfodit in tenebris domos, heut in die con- Nudus eft infernus coramillo, 6c nullum eft dixerant fibi,8cignoraucrunt lucem.

Si fubito apparuerit aurora, arbitrantur vm-bram mortis :8c ftc in tenebris quali in luce ambulant.

Leuiseft fuper facie aquanmaledida fit pars eius in terra, nec ambulet per viam vinea-rum.

D Ad nimiü calorem tranfeat ab aquis niuiü, Terminum circundedit aquis vlquedum fi-8c vfque ad inferos peccatum illius.

Obliuilcatur eius milericordiazdulcedo illius vermes:non fit in recordatione, fed conte-inbsp;ratur quafi lignum infruduofum.

Pauit enim fterilem 8c quæ non parit, 8c viduæ bene non fecit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

Detraxitf^rtes in fortitudinefua;8ccùm fte-terit,non credet vitæ fuæ.

•f- llDedit ei Deus locum pœnitétiæ,5cillcaburi tur eo in fuperbiam : oculi autem eius funtnbsp;in vijs illius.

Elcuati funt ad modicum, 8c non fubfiftent,

8c humiliabuntur ficut omnia, Scauferen-tur. Sc ficut fummitates fpicarü eonterétur.

nis vermis?

S. lob dicit nullum Deo ab honiine atfxilium frxßaripoffe, Del incomprehenßbilempoten-tiam exipjius operibus demonfir ans.

Efpondens autem lob,dixit, A Cuius adiutores?nunquidjmbecillis?nbsp;6c fuftehtas brachium eius qui nonnbsp;eft fortis?

Quidedilti confilium ? forfitanilli qjiinon habet fapientiam,Scprudentiam tuam oftenbsp;difti plurimam.

*Quem docere voluifti } nónne eum qui fe-cit ipiramentum? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B

Ecce gigantes gemunt fub aquis,6c qui habitant cum eis.

operimentum perditioni.

Quiextendit Aquilonem fnpervacuum, amp; _ appendit terram fupernihilum.

Qui ligat aquas in nubibus fuiSjVt non crum pane panter deorliim.

Qui tenet vultum fblij fui, Si expandit fiiper illudnebulam fuam.

'niantur lux 6c tenebræ.

Columnæ cœli contremilcunt, 5c patient ad nutum eius.

In fortitudinc illius repente maria congrega- p tafünt, 8cprudetia eius percufsit fuperbü.

Spiritus eius ornauit cœlos ; 6c obftetricantc manu eiusjcduftus eft coluber tortuofus.

Ecce, hæc ex parte diâia funt viarum eius : 6c cumvixparuam ftillam lermoniseius au-dierimus,quis potcrit tonitruum magnitu-dinis illius intueri?

S. Jobperpetub eonfians infiui iufiificationt^re-iecla amicoTum calumnia ofiendit tpuo modo impij exprafiends yittebreui projperitate innbsp;mortem

-ocr page 478-

»

Lib.

HAbet argetum jvenarum fuarum nbsp;nbsp;nbsp;A

cipia; 6c auro locus eft in quO cön-flatur.

Ferrum de terra töllitur:5c lapis folutus calorein æs vertitur.

Tempus pofuit tenebris, 6c vniuerforum li* nem ipfe confîderat, lapidem quoque cali-ginis,6cvmbram mortis.

Diuidit torrens à populo percgrinanre, cos quos oblitus eft pes egentis hominis 6c in-uios.

Terra de qua oriebatur panis inloco fuo,igfls fubuerfaeft.

Locus lapphiri lapides eius, 6c glebæ illius au rum.

Semitam ignorauit auis,ncc intuitus eft cam oculus vulturis.

Non calcauerüteam filij inftitorum,ncc per- ß tranfiuit per earn lexna.

Ad filicem extenditmanumfuam,fubuertità radicibus montes. ‘

In petris riuos excidit.5comnc,prctiofum vi-dit oculus eius.

Profunda quoque fluuiorum ferutatus cft,-6c abfcondita in lucem produxit.

Sapientia vero vbi inucnitur ? 6c quis eft locus intelligentix?

Nefcit homo pretium eius, nec inucnitur in terra fiiauiter viuentium.

AbyfTus dicit, Non eft in mc : 6c mareloqui- C tur,Noneft mecum.

IINo'n dabitnr aurum obrizum pro ea,necap- Prooer.»! jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. r b.amp;.s.b.

pendetur argentum in comutatione eius. sjp,»,;.* di fardonycho pretiofifsimo, vcl fapphiro,nbsp;commutabunturproea vafaauri.

comparatione eius.- trahitur autem fapicn-tiade occultis.

Non adxquabiturci topazius de Aethiopia, ncc tindurx mundißimx componetur.

Vnde ergo fipientia venit ? 6c quis eft locus intelligentiæ?

Abfcondita eft ab oculis omnium viuentiib P volucres quoquecœli latct.

Perditio 6c mors dixerunt, Auribus noftris audiuimusfamam eius.

Deus intelligit viam eius, 8c ipfe nouit locum illius.

Ipfe enim finesmudi intuetur:8comnia qo« fub ccelo funt refpici t.

Qui fecit ventis pond us, 5c aquas appendititt menfura.

Quâdo ponebatpluuijslegem, 8c viampro-cellis fonantibus:

T une vidit i lia. Sc enarrauit, 8c przparauit,8c inueftiaauic.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ .

Etdxxu

mwtemrapiaHtura’Deoa^ßtppliäa,

CAP. XXVII.

A Ddidit quoquelobj affumcris para-

AA bolam fiiam,amp; dixit,

¦ quot;^ViiiitDeus,(qui abftulit indicium meum, amp; Omnipotens qui ad amaritudi-nern adduxit animam meam.)

Quiadônec fupereft halicusinmc,amp;(piri-

tus Dei in naribus mcis.

Non loquentur labia mea iniquitatcra, nec lingua mea meditabitur mendacium.nbsp;Abfità me vciuftos vos efle iudicem: doneenbsp;deficiam, non recedam abinnocentia mea.nbsp;B luftificationemmeam quamcœpi tenercjoónbsp;ilelèram : nequecnim reprehendit me cornbsp;raeum in omni vita mea.

• Sit vt impius , inimicus meus: amp; aduerfarius

meus,quafi iniquus.

Q^æ efl enim fpes hypocritx E auare rapiat,

amp; nonliberet Deus animam eius?

Nunquid Deusaudiet clamorem eius, cum veneritfupereum anguftia?

Aut potent in Omnipotente deleélari,5cin-uocareDeum omni tempore?

Docebo VOS per manum Dei quae Omnipo

tens habeat,nec abfeondam.

•vi.i. Ecce, VOS omnes noftis, amp;*quid ßnecaufa

lt;3 vana loquimini?

Hæc ejl pars hominis impij apud Deum, 5c hxrcditas violentorum, quam ab Omniponbsp;tente fufeipient.

Simultiplicatifuerintfilij eius, in gladioc-

runt, 5c nepotes eius non fàturabûtur pane.

Qui rcliqui fiicrintex eo,lepelientur in inte- No cófereturtinólis India; coloribus,neclapi ritu,5c vidux illius non plorabunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;di fardonycho pretiofilsimo, vcl lapphiro.

Si comportauerit quafî terram argentum’, 5c Non adxquabitur ei aurum vcl vicrum, ncc ficutlutUm præparaueritveflimenta:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;commutabunturproea valà auri.

Prxparabit quidem, fed iuflus veftietur illis; Excelfa Sc eminentia non memorabuntut 6c argentum innocens diuidet.

D Aedificauitfjeuttinea domum fuam,5c ficut

cuftos fecit vmbraculum.

Pfal.48.d. jißiues cum dormicritjnihilfecumauferet,a-perict oculos fuos,6cnihilinucniet.

Apprehendet cum quafî aquainopia, node

opprimet cum tempeftas.

Toilet cum ventus vrens,5c auferct,6c velut turbo rapiet cum de loco fuo.

•’lt;»»««1.14 mittet’fuper eum,6c non pareet: de manu

eius fugiens fugiet.

Stringer fuper cum manus fuas, 5c fibilabit

fupcrillumjntuens locum eius.

5. Jobfapientiam oßenditauro longe ejjepra^ ßantiorem, tum origine tum rei dignit ate,nbsp;^Deo autemperße^a eßfe quaijue occultißimanbsp;natur« 3 amp;fdpientiam ecalodari nonauronbsp;emu

CAP, X X v'l 11.

I

-ocr page 479-

5. quot;Plangit loifrifiinam ilUmfœlùîtatem/^r famfiii ^ermitteme T)eo in fiimntam cala-mitatem.

¦ CW. xyiyi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Vncâutem déridant meiuniöres té-pore, quorum non dignabar patres ponere cum canibus gregis mei;

Quorurh virtus manuum mihi erat pro nihi lo,amp; vita ipfa putabantur indigni.nbsp;Egeftate 6c fame fteriles, qui rodebant in (ô-litudine,(quallentes calamitate amp;C miferia.nbsp;Et mandebant herbas, amp; arborum cortiCcs,Scnbsp;radix iuniperorum erat cibus eorum.nbsp;Qui de conuallibus ifta rapientes, cum fîn-gula reperiflent, ad ea cum clamore curre-bant.

In defèrtis habitabant torrentiuln,amp; in cauer nis terræ,Yel fuper glaream.

ientibus delicias computabant.

Iob.‘

^ßluio b' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;homini,Ecce timor t)omin-bipfa eft

fàpientia: amp; rccedere à maloi irrtelligentia.

5. loiprifiintie cx^iens refiitià fxlicitatii mültis 'Verbis illam enarrat, 'vnà cum bonisßiis operinbsp;lus, quo Jè de contraria amicorum calumnianbsp;'vindicet. cap. xx^rx.

A A Ddidit quoque lob, aflumens paraZD bolam fuam,ôc dixit; Qiÿs tnihi tribuat, vt fim iuxta mennbsp;fts priftinos , iècundum dies quibus Deusnbsp;euftodiebatme, : j

Quando fplendebat lucerna eius fuper caput meum, 8c ad lumen eius ambuiabam in te-nebris?

Sicut fui in diebus adolefcentiæ mes, quado iècreto Deus erat in tabernaculo meö.’

Quando erat Omnipotens mecumiÇc in cir-cuicu meo pucri mei.'’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- i c.

Quando lauabam pedes meos butyro,amp; pe- Qu^i inter huiulceraodi lætabâtur, Sceftè fiib B trafundcbatmihiriuosolei.'’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftntibus delicias computabant.

B Quando procedebam ad portam cluitatis 8c Filij ftultorum amp; ignobiiium, 6c in terra pein platca parabant cathedram mihi? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nitus non parentes.

Videbant me iuuenes,8c abfcondebantur; 6c Nuncin eorum canticum verfus fum, 8c fa-fenes affurgentes ftabant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;âus fura eis in prouerbium.

Principes ceflabant loqui, 6c digitum fuper- Abominantur me, 8c longe fugiunt à me , 8c ponebant ori fuo.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faciem meam conipuere non verentur.

Voeem fuam cohibebant duces, 8c lingua eo Pharetram eiiim fuam aperuit, 8c afdixit mC| rum gutturi fuo adhærebat.

Auris audics beatificabat me, Scoculus vidés teftim onium red debat mihi,

Eoquôd liberaflem pauperem vociférante,

8c pupillum cui non effet adiutor.

G Benedidio perituri fuper me veniebat,amp; cor

viduæ confolatus fum.

îuftina indutus fum; 6c veftiui me, ficut ve-ftimenco 8c diademateiudicio meo.

Oculus fui cxco,6c pes claudo.

Pater erani pauperum : 8ccaufàm quamne-feiebam diligentifimè inueftigabam.

Conterebam molas iniqui,5c de dentibus il-

li,us auferebam prædam.

Dicebamque,Innidulo meo moriar, Sclicut palmamultiplicabo dies.

Radix mea aperta eft fècus aquas, 8crosmo-rabitur in meftione mea.

D Gloria meafèmperinnouabitür,8carcus me

us in manu mea inftaurabitur.

Qui me audiebant, expedabant fêhtcntiam,

8c intend tacebant ad confiliura meum.

Verbis meis addere nihil audebant,8cfuper il los ftiliabat eloquiutn meum.

Expedabant me fient pluuiam,8c os futim a-periebant quafi adimbremferotinum.

Siquandoztidebam ad eos , non credebantjSc lux vultus mei non cadebat in terrant.

Si voluiftèm ire ad eos, fèdebam primus;cum ^uc ftderem quafi rex circunftante exerci-tu,cram tarnen mœrentium confolator.

XOÿ

amp; frænum pofuit in os meum.

Addcxteram oncntis calamitatis mc«e ilico fiirrexerunt : pedes tneos fubuerterunt, SiCnbsp;oppreffcrunt quafî fluAibus^fcmiris fius.

Dißipaueruntitinera meajnfidian funt mihi; prxualuefunt, amp;c non fuit qui ferret auxilium.

Quafi rupto muro^ amp; aperta ianu?. irnienint C

1 uper me^amp; ad ineas miferias deuolnti funt. Redaôhus him in nihilum: abftulitquafi vennbsp;tiis deß^derium meum; amp; velut nubes per-tranfijtßlus mea.

Nuncautem in memetipfo rriarcefcitanirnà mea^Sc pofsident me dies affliótionis.

Notäe os meum perforatin' doloribus : amp; qui me comedunt^non dormiunt.

In multitudine eorum confumitur veflihlé-tum meu,amp; quaiî capitio tunicæ fuceinxe-runt me.

Comparatus fum Into, amp; aßimilatus (um fa-uillsfe amp; cinefi.

liClartio ad te,amp;:non exaudis meifto^ Sc non Sufira.jp.« reipicis me.

Mutatus es mihi in crudelê, amp; in duritia ma-nus tuæ aduerïàris mihi.

Êleuafti me, ôc quafî (uper ventum ponés 6-lififti me validé.

Scio quia morti trades me, vbi conftituta eft doitiusomrti viucnti.

Verûtan7en no ad cofumptionemeam emit-tis manîi tua:Sc ü corruerint ,ip{ê faluabis«

D d Flebata

Z

-ocr page 480-

. /

Lib.

plebam quondam fuper eo qui afflidus erat,

amp; compatiebatur anima mea pauperi. Expedabam bona, 8c venerunt mibi mala:nbsp;prxftolabar lucem,8c erupUerunt tenebræ?nbsp;Interiora mea efferbueruntabfqj vUarcquic,nbsp;praîueneruntmedies afflidionis.

Mcerens incedebam,ftnc furore,confurgcns,

in tuba clamabam.

Frater fui draconum, 5c focius ftrutbionum.

Cutis mea denigrata eft fuper me, 5c ofla meaaruerunt prx caumate.

Verfa eft in ludum citbara mèa, 8c organum meum in vocem flentium.

5. loiytdeamicorum calumtitaßpnrget, fum-mum iudicem innocentia nbsp;nbsp;nbsp;teflem inuocanSf

fuas enarrat quot;virtutes.

CAP. XXXI.

T^Epigi fœduscum oculis, vtnecogita-

1“^ rem quidem de virgine.

Q^am enim parte baberct in me Deus


perem?

Sinon benedixéruftt tnihi latera eius, amp;HeC vellcribus ouium mearum calefadus cft?

Si leuauifuper pupillum manum mea,ctiani cutn vidcrem me in porta fuperiorem?

Humerus meus àiundura fua cadati’Sc bra-ehium meû eumfuis oßibus cofringStur. A Semper enim quafitumentes fuperme flu-dus timui Deum,amp; pondus eius ferre nonnbsp;potui.

Siputaui aurumroburmcum: amp; obrizo dixi, Èiducia mea? '

Si lætatus füm fuper multis diuitijs meis, 8c quia plurima reperit manus mea?

Si vidi folem eum fulgeretjamp; lunam inccdcn tern dare:

Et lætatum eft in abftondito cor meum, 8c oftulatus fum manum meam ore meo,

Qme eft iniquitas maxima,amp; negatiocontra Deum altißimum?

defuper, 5c bæreditatcm Omnipotens de Si gauifus fum ad ruinara eius qui me oderat: excelfis?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; exaltaui quod inueniflet eum malumf

Nunquid non perditio eft iniquo, 8c aliéna- Non enim dedi ad peccandum guttur meum, D tio operantibus iniuftitiam?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vt expeterem maledicens animam eius.

Prou.$.d. Nónneipfèconfyderatviasmeas, 8ccundos Sinondixerutviritabernaculimei,Qmsdet greffus meos dinumerat?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de carnibus eius, vt faturemurf

Si ambulaui in vanitate, 8c feftinauit in dolo Foris non manflt peregrinus, oftium meum pes meus;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;viatori patuit.

Appendat me in ftatéra iufta, 5c feiat Deus Si abfeondi quafl bomo peccatum meum, 8C fimplicitatem meam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;celaui in finumeo iniquitatem meam?

Si declinauit greflus meus de via, 8c fi * fecu- Si expaui ad multitudine nimia, 8c defpedio ecuietmets. tus eft oculus meus’cormcum,0c flin ma-

nibus meis adbæfît macula:

Seram,8c alius comedat:8c progenies mea era dicetur.

Si deceptum eft cor meum flipcr muliere, 8c fiad oftium amici mei infidiatus fum:

B Scortum alterius fit vxor mea, 8c fiiperillam incuruenturalij.

Hocenim nefas eft, amp;: iniquitas maxima. Ignis eft vfquead perditionem deuorans, amp;nbsp;omnia eradicans genimina.

Sicotempfifubireiudicium cum feruo meo,

ÔC ancilla mea,cû difeeptarét aduerfum me.

Quid enim faciam cum furrexeritadiudican-dum Deus?5ccum quæfierit, quidrefpon-debo illi?

Nunquid non in vtero fecit me, qui 8c ilium operatus eft;8cformauit me in vulua vnus.**nbsp;Si negaui quod volebant paupcribus, 8c ocu-los viduæ expcâare fèci.

Si comedi buccellam meam folus,8c non co-medit pupillus exea?

(Q^ia ab infantia mea creuit mccum mifèra-tio:5c de Vtero matris meæ egreflâ eft me-cum.)

Si defpexipereuntem, eo quôd non babuerit mduraentum^ amp; abfque operimento pau-

propinquorum terruit me: 5c non magis ta cuijncc cgreflus ftim oftiumf

Qms mibi tribuat auditorem, vt deß^deriuro meum audiat Omnipotcns: Sclibrum Icri-bat ipfe qui iudicat,

Vtin numero meo portem ilium, 5c circun-dem ilium quaft coronam mibi?

Perfingulos gradus meos pronutiabo illum^ 5c quafi principi offeram cum.

Si aduerfum me terra mea clamat, amp; cum ip» fa fulci eius defl ent?

Si frudus eius comedi abfque pccunia,0c ani mam agricolarum eiusafflixi;

Pro frumento oriatur mibi tribulus, 8c pro hordeo fpina.

Ftnita funt 'verla loi.

S. loi filentio amicisimpoßto^ arguitnr cum illisinßpienüit ui Eliu, ^uifuamnbsp;ßt^ienüam.

CAP. XXXII.

OMiferunt autem tres viri ifti rcfpon- A dere lob, eo quodiuftus flbi videre-tur. Et iratus, indignatufque eft Eliunbsp;filius Baracbel Buzites,dc cognatione Ram;nbsp;iratus eft autem aduerfum lob, co quod iu-ftum fe efle diceret coram Deo. Porro aduerfum amicoseius indignatus cft, co quodnbsp;non

-ocr page 481-

non înuenifleiit relpÓfioncm rationabilem, led tantummodo condcninaflentlob. Igiturnbsp;Eliu expcdauit lob loquentem : eo quod fe-tiiores*eflent qui loquebantur.

B Cum autem vidifl'et quod tres rcfpondereno potuiflentjiratus eft vehementer.Rcfpon-denfque Elm fill us BarachelBuziteSjdixit,nbsp;luniorfum tempore, vos autem antiquiores:nbsp;idcirco demiuo capite veritus fum vobisnbsp;indicate meam fententiam.

Sperabamenim quôdætas prolixiorloquere tur,8c annorum raultitudo doceret fapien-tiam.

Sed vt video,Spiritus eft in hominibus,amp; in-fpiratio Omnipotentis dat intelligentiam.

C Non funt longscui Gpientes,nec fenes intelli guntiudicium.

Idco dicam ,au dite me,o ftendam vobis etiam ego meam fapientiam.

Expedaui enim fermones vcftros,audiui pru dentiam veftra, donee difeeptaremini ftr-monibus:

Et donee putabam vos aliquid dicere,conß'-derabam:lêd vt video, non eft qni poßit ar guere lob, amp; refpondere ex vobis îèrmoninbsp;bus eius.

Nee forte dicâtis,Inuenimus fapietttia. Deus proiecit cum,non homo.

D Nihil locutus eft mihi , amp; ego non fccûdum fèrmones veftros refpondebo illi.

Extimuerunt,ncc refponderuntvitra, abftu-leruntqueàfccloquia.

Quoniam igitur expeftaui, amp; non funt locu ti:fteterunt,ncc vltrà refponderunt:

Refpondebo Scego partem meam. Sc often-dam feientiam meam.

Plenus fhm enimfèrmonibus,amp;coarlt;ftatme fpiritus vteri mei.

^En venter meus quafi muftum abfquc fpira-culojquod lagunculas nouas diftumpit.

Loquar,8c refpirabo paululunuaperiam labia mea,8c refpondebo.

Nonaccipiam perfonam virigt; Sc Deum ho-mini nonæquabo.

Nefcio enim quadiu fubfiftam. Sc ft poft mo di cum tollat me faftor meus.

5. Eliti exßrrnombtis lob oßenäere nttitur eum non eße iußumßocens quomodo quot;Deus homininbsp;loquatnr'Vt erudiat amp; increpet^ac reßpißen-ti prophietur.

CAP. XXXIII.

Vdi igitur lob eloquia mea,Sc omnes fermones meos aufculta.

Ecce,aperui os meum, quot;loquatur’hn-

nica in faucibus raeis.

tntttm.i Simplici corde meo fermones mei, Sc'/enten tiam’ puram labia mea loquentur.

Spiritus Dei fecit me. Sc fpiraculü Omnipo

tentis viuificauit me.

Si potes, refponde mihi, Sc aduerfus fàcieiri meamconfîfte.

Ecce, Scmeficut Sctefecit Deus, Sc de eodé luto ego quoque fbrmatus fum.

Veruntamen miraculum meum non te terre-at,Scquot;eloquentia mea non fît tibi grauis. ’ quot;eloquHintii Dixifti ergo in auribus mcis.Sc vocem verbonbsp;o ...

rum tuorum audiui,

Mundus fum ego,Scabfquedelido: immacu latus,8c non eft iniquitas in me.

Quia querelas in me reperic, ideo arbitratus eft me inimicum fîbi.

Pofuitin neruo pedes meos, euftodiuit omnes femitas raeas.

Hoc eft ergo in quo non es iuftificatus.refpd-debo tibi,quia maior fit Deus homine.

Aduerfus eum contendis, quod non ad omnia verba refponderit tibi?

Semel loquitur Deus , Sc fecundd id ipfum non repetit.

Per fomnium in vifioneno(aurna,quando ir ruitfopor fupcr hominesquot;. Sc dormiuntinnbsp;ledulo;

Tuncaperit aures virorum, Sc erudiens eos, p, inftruit difciplina,

Vtauertat hominem ab his quæ*fecit,’Scli-7lt;«Ht.Sii beret eu m de fuperbia:

Éruens animam eius à corruptione: 8c vitam illius,vt non tranfèat in gladium.

increpat quoque per dolorem in leótulo, Sc omnia oflâcius marcefeere facit.

Abominabilis ei fit in vita fiià panis, 8c ani-mæillius cibusantô defÿderabilis.

Tabefcet caro eius, 8c ofîà quæ tefta fuerant,i nudabuntur,

Appropinquauit corruptioni anima eius, Sc vita illi us mortiferis.

Si fuerit pro co angelus loqucns''vnus’dcmil libus,vtannuntiet hominis æquitatem,

M ifèrebitur eiuSjSc dicet,Libera eum,vt non defeendat in corruptionem : inueni in quonbsp;ei propitier.

Confumpta eft caro eius à fiipplicijs, feuer- Ö tatur ad dies adolefcentiæ fùæ.

DeprecabiturDeum, Scplacabilis ei erit; 8c videbit faciera eius in iubilo, 8c redder homini iuftitiam fiiam.

Refpiciet horaines,ôc dieet, Peccaüi,8c verè deliqui:Sc vt cram dignus,non recepi.

Liberauit anima fuamne pergeretini'nteri-tum,fcd viucns lueem viderct.

Ecce, haec omnia operator Deus tribus vicî-busperfingulos:

Vtreuocet animas eorumd corruptione Se illuminer luce viuentium.

Attende lob,8c audi mc:5ctace,dum cgolo-quor*

D d t Si au-


-ocr page 482-

Lib.

Si’autem hab es quodloquans, refponde mi- Nequcenim vitra in hominis poteftate cftjVt hi,loquere.-volo enimteapparere iuftum. veniatad Deum iniudicinm.

Qiwd fi non habes ^audi me; tace^ amp; docebo Conferee multos^ inniimerabileSjamp;ftare fate iàpientiam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciet alios pro eis.

5. Eliururßtmexyerüs loiaccujateumllaf- Nouitenim opera eoriim; amp; idcirco inducct ^hernia alwrum^ criminum, ^equitatem oßen nodem, amp;c con terentur.nbsp;densdiuiniiudicij,eius quoque fotentia amp; no Quafi impios pereußit eos inloco videntiu.nbsp;tttix cun^afuiejje.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qiu quafi de induftria receflerunt ab eo, amp;

CAP. XXXIII1. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnes viaseius intelligerenoluerunt,

A T^RonuntiansitaqueEliujetiamhæclo- Vf peruenire facerent ad cum clamorcm ege-1“^ cutuseftgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ni,amp;audiret vocem pauperum.

Audite fapientes verba mea, amp; eruditi Ipfo enira concedente paceni^quis eft qui co aufcultate me.-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;damnet .'’ex quo abfeonderit vultum, quis

liAuris enim verba probat,Sc guttur efcas gu- nbsp;nbsp;eft qui contempletur eum Sc fuper gentes

Supra.ii. diiudicat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sc fuper omnes homines?

ludicium eligamus nobisjSc inter nos videa- Qui regnare facit hominem hypocrita pro-mus quid îît melius, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pter peccata populi.

Qma dixit lobjluftusfum, ScDcusfubuertit Quia ergo egolocutus fum ad Deu, tequo-iudicium raeum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quenon prohibebo.

In iudicando enim me, mendacium eft : vio- Si erraui, tu doce me.- ii iniquitatem locutus lentalagittameaabfqucvllo peccato.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fum,vitra non addam.

Quiseft vir vteftlob,qui bibit fubûnnatio- Nunquid à te Deus expetit cam,quia difpli-nem quafî aquara,

Quigraditur cum operantibus iniquitatem.

Sc ambulat cum viris impijs?

Dixitenim,Non placebit virDco, etiamfi

cucurreritcumeo.

Ideo viri cordati audite me, abfttaDeoim-

jj pietas,Sc ab Omnipotente iniquitas.

Opus enim hominis reddetei. Sc iuxta vias fingulorum reftituet eis.

Vere/enim Deus non condemnabitfruftra,

nec omnipotens fubuertetiudicium.

Quern conftituitalium fuper terratautquem

pofuit fuper orbem quern fabricatus eft?

Si direxeritadeum cor fuura, fpiritum illius

Sc datum ad fe trahet:

Deficiet omnis caro fimuljSc homo in ciiie-

rem reuertetur.

Si habes ergo intelleófum, audiquod dicitur.

cuit tibi?tii enim cœpifti loqui,8c non ego; quod liquid nofti melius,loquere.

Viri intelligentes loquantur mihi, Sc vir fà-piensaudiat me.

lob autem ftulte locutus eft, 8c verba illius non fonantdifciplinam.

Pater mfprobetur lob vfqueadfinem-.nc de-finas ab homineiniquitaris.

quot;C^i’addit fuper peccata fua blafphcmiam: «w internos interim conftringatur. Sc tunc “ fi'‘nbsp;adiudiciu prouocctfermonibusfuis Deii. * ‘nbsp;5. E/iu colligens loidixiße quot;Deo non flaarenbsp;qtiod return eß, oßendit non Deoßd homininbsp;tÿ ßetatem prodeßße amp; imfieiatem oieß^e.

CAP. XXXV.

IGitur Eliu hæc rurfum locutus eft, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A

Nûquidæqua tibi videtur tua cogitatio, txduicunavuvcniciuqujjnicj.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vt diceres,Iuftior fum Dco.'’

Nunquid qui non amat indicium, lanari po- Dixifti enim,Nó tibi placet quod redum eft: vel quid tibi proderit,fi ego peccaucro.^nbsp;Itaque ego refpondebo fermonibus tuis, amp;nbsp;amicis tuis tecum.

Suf pice cœlum Sc intuere,Sc contemplate x-thera quodaltior teilt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;

Si peccaueris, quid ei nocebis.'’8c li multipli-cats fucrint iniquitates tuæ,quid facies co-traeum.*’

Porto 1Î iufteegcris,quiddonabis ei,autquid de raanu rua accipiet?

Homini quilimilis tuieft,noccbit impietas tua : Sc filium hominis adiuuabit iuftitianbsp;tua.

Propter multitudinem calumniatorum cla-mabunt; Sceiulabunt propter vim braeWj C tyrannorum.

Et non

teft?Sc quomodo tu cum qui iuftus eft,in-tantum condemnas.

Qui dicit regi, apoftata: qui vocat duces impies?

Deut.io.d llQui non accipit perfonas principum; nec s 6 bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tyrannum,cum difeeptaret con-

‘ ' tra paupere:opus enim manuum cius funt vniuerfi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''

C Subito morientur, Sc in media node turba-Rom’i^b^ huntur populi,8c pertranfibunt, 8c aufcrét Galat, i.b. vlolcntum abfque manu.

Ephef.tf.b Qculi enim eius fuper vias hominum, 5c om Colof.J.d.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r- ,

Aa.io. c. nes gfeii^s eorum confyderat.

».Petr.t. e, funttenebræ. Sc non eft vmbra mortis, vt abfeoridantur ibi qui operantur iniquitatem.

-ocr page 483-

Idh.

Et non dixit, Vbi eft Deus qui fecit me, quî Depone magnitudinem tuam ab/qne tribti-dédit carmina in node.'’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;latione,0c omnesrobuftosfortitudine.

Qui docet nos fuperiumenta terrae, 6cfupct Ne protrahas nodem, vt afcendant populi pro eis.

- Cane ne declines adiniquitatem : hanc enim cœpifti fêqui poft mifèriam.

Ecce,Deus excelfus in fortitudine fua,amp;nul lus ei firailis inlegiflatoribus..

Quis poterit fcrutari vias eius ? aut quis po-teftci dicere,Operatus es.iniquitatem.^ Memento quôdignores opus eius de quo cenbsp;cinerunt viri.

Ill

volucres cœli erudit nos.

Ibi ciamabunt, amp; non exaudiet, propter fu-pérbiam rnalorum.

Non ergo fruftra audiet Deus, amp; Omnipo*

D tens caufas fingulorum intuebitun

Etiam cum dixeris,Non confyderat; iudicare coram illo,amp;expedtaeum.

Nunc cnim non infert furorem fuum, nec vl cifciturfccliisvaldc;

Ergo lobfruftra aperit osfuum,8iab{quefei Ömnès homines vident eum,vnuftjuifqxîô cntia verba multiplicat.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;intuetur procuL

Eliutejuitatemdiuiniiudicijtuetur^quipe^~ Ecce Delis magnusvincens .fcientiam no-cutit'vteriidiat,loquitur adß redeant,re- ' ftram.'humerus annorii ciusinæftimabilis. deutes à flagedis liberal: bortatur itaque lobnbsp;ad reßpißcentiam promittens cunda proßsra.

CkP. XXXVI.

ADdens quoqueEliu,hæclocutus eft. Suftine me paululum,amp; indicabo tibi: adhuc enim habeo quod pro

Deoloquar. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ ¦ ¦

Repetam fcicntiam meam à principio,8c ope ratorem raeum probabo iuftura.

Vere enim abfque mendacio lermones mei,

amp;perfeóta{cierttia probabiturtibi.

•f’w.s. Deus’potentes’non abijcit, cum amp; ipfeftt potens.

Gluatimpios, amp; indicium paupeii-bus quot;tribuit’.

g Non auferet à iufto oculos fuos, amp; reges in

'^'.1. folio collocat in perpetuum, amp; * illic’ eri-guntur.

Et ft fuerint in catenis,amp; vinciantur funibus

C\P. XXXVIT

paupertatis,

Indicabit eis opera eotum amp; Icelera corum,

quia violent! fuerunt. ’quot; 0 Reuelabit quoq; aurem eorum , vt corripiat:nbsp;8cloquetur,vt reucrtantur ab iniquitate.

Si audierint 8c obfernauerint, complebunt dies fuos in bono,amp; annos fuos in gloria.

Si autem non audierint,tranfibuntpergladi-um,0c confumentur'in ftultitiä.

Simulatóres 8c callidi prouocant fram Dei , neque clamabunt cum vindti fuerint. ¦nbsp;Morietur in tempdftate anima eorumj Sc vita eorum inter eftceminatos.

Qui aufert ftillas pluuiæ; Sc efFundit imbres ad inftar gUrgitum.

Quidenubibus quot;fluunt’^quæprætexunt cun--éta defliper.

Si voluerit extendere nubes qnafi tentorium fuum,

Ec fulgurare lumine fuo 'dcfuper, cardines “ quaquemaris'operiet.

Per hæc enim iudicat populos amp; dat efcas multis mortalibus. gt;

In manibus ablcondit lucem,amp; præcipit ei vt rurfus adueniat.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Annuntiat deea amico' foo j qudd poflèfsió Î öius fit^amp; ad earn pofs-it afcendcrc. ¦

lt;S. JEltu ex mirabilibus T)ei pperibus dedarat T)djapienttdm,potcnttam\j ac iußitiam, amp;nbsp;iufcrutabileiudieiwn,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^V.lbuS ^ult Jab

Ehu ex mirabilibus T)ei operibus deiUrat

detraxilße. c;.

SVper hocexpauitcor meum,8cemotum A eft de loco fuo.

Audite auditionem îri térrorevocis eius, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Sclbnuindé orcillius procedentem. ¦ nbsp;nbsp;nbsp;.

^ubteromnescœlôsip{econfÿderat,8clum»' -îllius ftiper terminos terra».

^fteumrUgiét/brtitus,tônabitvoceniag-' P nïtudinisfu2E,8c non inueftigabitur, eumnbsp;; auditafuerit voxeius.

Tonabit Deüsin vocefua mirabiliter, qui fa, . cit magna Scinlcrutabilia.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' i‘

Q^præcipit riiui ytdeîéendatin terram, 8c g r wkuiuiuuuviv-.^uu..a.v..nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h^emispluuijsJSciTnbrifortitüdinisftiat^

Êripietdeànguftia fùa pauperem, Screuel^- QmîA tnahü omnîürn hoïhi'nlitn ftgnà,t,.vc bitintribulationeaurem eius.

Igitur G^abit te de ôre angufto latifsimc,8c non habente fundamentum ftibtér G; re-quies âutem merifö t-ute erit pleni' pingiiô-dine.

Q CauG tua quafî impij iudicata eft,caüGtri iu dicium^uerecipies. 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'.•in

No té ergo Hiperet ira,vt aliquéni bpprinias:

bit in tribulationeaurem eiiis.^’ * ?

nec raultitudo donoruminclinet’te. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gunt lumen ftntm. '

nouerint ftnguli operà'fùa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ lt;

ïngfcdiéèurbeftia r3tibuluiTi,-amp; in àntro fuo morabitur. ..nbsp;'Ab’interiöribufé^édietdr^ièmpéftas, 8C âb

Arduro frigus, • ¦

Riante DéOfÜOnçrefcït gblugt;amp;fuifurn îatif-ftmèfiin'dühtófxqua:.¦

Prttménfutrtdelydérat riubéX'SÇ-riubes (pa gunt lumen ftrum. • •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. *

Dd 5 Qw^

-ocr page 484-

Qux ïuftrant per circuitum quocunqueeas voluntas gubcrnantis duxerit, ad omncnbsp;quod præceperit illis fuper facietn orbisternbsp;rarum.

Siue in vna tribu,fïuc in terra fiiâjfîuein quo cun que loco mifericordi« fux eas iufleritnbsp;inueniri.

Aulculta bxc loKfta^amp;confydera mirabilia Dei.

Nunquid leis quando prxcepit Deus pluüijs, vr oftenderent lucetn nubium eius?

Nunquid nofti lèmitas nubium magnas, 8c perfeÄas feientias^

3D Nonne vellimenta tuàcalida funt, cum per-flata fuerit terra Au ftro?

Tu'forßtancum cofabricatus es cœlos,qui lolidiß i mi q uafi ære fu fî fii n t» ;

ortende nobis quid dicaraus illimos quippe inuoluimur tenebris.

Quis narrabitei qua: loquor? etiam fi locu-tus fuerit homo,deuorabicur,. .

A.t nunc non vident lucem : fubito aer cogc-tut' in nubeSiSc ventus träficns fugabit easi Ab Aquiloncaurum venit, Sc ad Dcutn for-midolola laudatio.

Digne euminuenirenonpolTutttusï raagnus fortitudine;amp; iudicionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuftitia , amp; enart

rari non po teil.

»Ideo timebuftt eutn' viri,5c non audebunt eß templari öês qui fîbi videntur efle ïàpiétcs.nbsp;5; Déiis argüit loh, oßende^ excond'ttß dße o-fcrihtis noii^oßs ilium dtuinatn ^otentiam acnbsp;fapièntiamcbm^fehendere.

CAP. XXXVII I.

.autem\Dominus lob. de

rlt; ' turbine,dixit,,,. ,,,;T..rgt;î :.,i ifteiinuoiueqs ^ptentias fernbsp;monibus imperitis?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-op,

Accinge lîcut vic lumbos tuos., interrogé ^te,amp;reïp^demibi.

Vbi eras quädq ponebatn fu.ndamentatçrrx^ mdica mihbfî babes inteVigpntiani.

Qms pofuit m.çnfuras cius h nolUr’yei quis tetcnditïupéreamlineam?.-,nbsp;nbsp;nbsp;, !

Super quo bales illius folïdatxlùntfautquis demi fît lapidera angularem cius, ‘

Cum me laudarent fîmul aftra matutina, iubilarent omnes filij Dei ƒ

Qms conclufît oftijs mare, quando erumpe-batquàli devulua procedens.

Cum ponerem nubem veftimentum eiuSjSC caliginß illud quafî pannis infantix obuolnbsp;uerem?

Circundedi illud terminis incis, amp; pofui ve-demamp;oftia,

£t dixi, Vlque hue venies, amp; non procedes ß àmplius,S£ hicconfringes tumentes fludusnbsp;tuos.

Nunquid poft orturn tUurh prxcepiftidilu-culo,amp; oftendifti auibrx locum fuum? ...

Et tenuifticoncutiens extrema terrx,amp; quot;ex-cufsiftPimpios ex cat

Reftituetur vt lutum fîgnaculum,8c ftabit cutveftimentum.

Auferetur ab impijs lux liia,amp; brachium ex-celfum confringetur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦

Nunquid ingreftus es profunda maris, amp; in nouilsimis abyßi deambulafti?

Nunquid apertx funt tibi portx mortis, amp;

., oftia tenebrola vidifti?

Nunquid confîderafti ’ latitudinem’ terrx? indilt;:amihi,fînofti,omnia, ,

In qua via lux habitet, amp; tenebrarum quis lo eus fîç,;

Vtducas vnumquodquead terrtiinos fuoSjamp; intelligas lemitas domus eius.

Sciebastdne quod naftiturus eflestamp;nume- C rum dierura tuorum noueras?

Nunquid ingreftus es thelàuros niuis,auc the fauros grandiras alpexifti?

Quæ præparaui in tempus hollis, indiem pu gnx amp; belli?

Per quam viam Ipargitur luXjdiuidltur xftus fuper terram?

Quis dedic vehementißimo imbri curfum,8c

. Vdamlbnantistonitruij

Vt plueret fuper terram, abfquehomine in defèrtô,.vbi nullus mortaliû commoratur,nbsp;Vtimplôret inuiam amp; defôlatam,S£ producenbsp;ret herbas virentes.

-Quis eft pluuix pater? vel quis genuitftill^’ roris?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: pr

Decuiuî! vtrerp egreftaeft glacies ? amp;gelu de cœloquisgenuit?

In fîmilitudinem lapidis, aqux durantur, amp; p fuperftcies abyfsi conftringitur.

Nunquid eöniungerevalebis naicantes ftel-las PleiadaSjaut gyrum Arduri poteris dil-î^^pàre? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:r,

Nunquid producis Luciferum in tempore fùo,amp; Velperum fuper fîlios terrx confur-gcrefacis?

Nun-


-ocr page 485-

lob.,

gt; ftralaborauitnullo timoré cögente;

Priuauitenim eam Deus fiipientia, necdedit illi intelligentiam.

Cum tempus fuerit,in altum alas erigit:deri-G detequuih SCalcenlbremeius.

Nunquid præbebis equó fortitudinem, aut circundabrs cólló eius hinnitum.’

Nunquid fulcitabis eum quafi locuftas? gloria nari um eius terror.

Terram vngula fodit,exultat äudaderzin öc-curfiim pergit armatis.

Contemnitpauorem,necceditgladio.

I

8c clypeus.

Nuhquidnofti ordinem cœli, amp; pones Tä-tioném eins in terra?

Nunquid eleuabis in nebula Vocem tUam, amp; impetus aquarum operiet te?

Nunquid mittes fulgurajScibunt.-Sc reuerteri

tia dicent tibijAdnimus?

Quis pofuitin vifceribus hominis Gpientia?

vel quisdedit gallo intelligentiam?

Qms enarrabit cœlorum rationem, 8c conce-tum cœli quis dormirefaciet?

Quando fundebatur puluis in terraj 8c glebx compingebantur?

Nunquid capies leænæ prsdam^ Scanimam Sllpéripfumfónabitpharetra,vibrabit hafta catulorum eiusimplebis,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8c clypeus.

Qwndo cubant in antrisj 8c in fpecubus infi Feruens Sc fremens forbet terram, necrepu-diantur? ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tattubæfbnareclangorem.

.i64.bllQuis præparat coruo efcamfuam j quando Vbiaudierit buccinam,dicit,Vah.procul odo pulli eius clamant ad Deum, vagantes, eonbsp;quod non habeantcibos?

5. T)ettsi^fi lob ofiendù miralilù o^era'fiiain ibicibia, onagro, rhinocerote, ßruthione,eqnonbsp;amp; aejmlti:argttens eum t^u'adiumipfo contendere yolueru: quibu^ lob commoties agnojcitnbsp;ß temerè loquutum.

CAP. XXXIX.

Vnquidnófti tempus partus ibicum in petrisjVel parturientes ceruas obnbsp;lêruafti.'’

Dinumerafti menles conceptus earum,8c lei

fti tempus partus earum.'’

Incuruantur adfœtumjScpariunt, 8c rugitus Nunquid qui contendit cum Deo, tarn facile emittunt.

Separatur filij earum, 8c pergunt ad paftum: egrediuntur,8c non reuertuntur ad eas.

Quis 'dimifit onagrura liberum , 8c vincula

eins quis fbluit.quot;

Cui dedi in folitudine domum, 8c tabernacu la eius in terra lalfuginis.

BContcmnir multitudinem ciuitatis, clamo«

rem exaétoris non audit.

Circunfpicit montes palcuæ fuæ, Sc virentia quæq; perquirit.

Nüquid volet rhinoceros fèruire tibi, aut mo rabitur ad prælèpe tuum.’

^^wnquid alligabis rhinoccrota ad arandum

loro tuo.'’ aut confringet glebas vallium

poft te.'’

Nunquid fiduciam habebis in magna forti-tudine eius, 8c derelinques eilabores tuos?

Nunquid credes illi quoniam fementem red dat tibi^Sc aream tuam congreget?

Penna ftruthionis fimilis eft pennis herodij,

8c accipitris.

Qiundo derelinquit oua fua in terra, tu for-htari in puluere calefacies ea?

Obliuilcitur quod pes conculcetea,autbe-

ftia agri con terat.

D uratur ad filios fuos quafi non fint fiii,fru-

tat tubæ Ibnare clangorem.

ratur bellum,exhortationem ducum,8c vlu latum exercitus.

Nunquid per fapientiam tuam plumelcit ac-Gipiter,expandens alas fuas ad Auftrum?

Niinquid ad præceptum tuum eleuabitur a-quila,8c in arduis ponet nidum fuum.'’

In petris manet,8c in prxruptis filicibus com moratur,atque inaccefsis rupibus.

Inde conterriplatur efcam , 8c délonge oculi eiusprolpiciunt.

Pulli eius lambent làngüinemt 8ç vbicunque cadauer fucritjftatim adeft.

Etadiecit Dominus,8clocutus eft ad lob, conquiefcit.'’vtique quiarguit Deum, debet refpondere ei.

Refpondens autem lob DominOjdixit, Qui leuiterlocutus fum,refpondere quidpofnbsp;fum.'’manum meamponamfuper os men.nbsp;Vnumlocutus fiim,quod vtinam non dixif-lem;8c alterum,quibus vltrà hon addam.

5. 2)«« arguent lob quodyifiesßt iuflitiaip-ßw detraxtjße^o^endit eiJuam fotentiam in 'Behemoth amp; Leuiathan ,ßlentium ei imÿo-nens.

CAP. XL.

RElpondens autem Dominus lob dc turbinCjdixit,

'Accinge ficut virlumbostuoszinter-rogäbote,8cindica mihi.

Nunquid irritum facies indicium meum: 8c condemnäbis me,vt tu iuftificeris?

Et fi habes brachium ficut Deus, 8c fi voce fimili tonas.’’

Circunda tibi decorem, 8c in fublime erige-re,8c efto glofiofus,öc Ipeciofis induere ve ftibus.

Dilperge luperbos in furore tuo, 8c relpicies omnem arrogantem humilia.

Relpice cundos fuperbos, 8c confonde cos, Sccontcre impios in loco fuo.

D d 4 Ablcoa-

-ocr page 486-

Lib.

Ablcoadceos in pultiere fimul^.amp; feciés eorii Vna vniconiuhgitur_, amp; ne fpîracuîüm qiü-détnergein foueam: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dem incedit per eas;

Et ego confitebor quod {àlüare te pofiit de- quot;Vm alteri adhærebit, amp; cenentes (è nequa- g xteratua.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quamfèparabiintur.

Ecce, Behemoth quem feci tecum, fœnum Sternutatio .eius ipiendor ignis, amp; oculi eius vt palpebral diluculi,.

De ore eius lampâdes ; prpeedunt feut tedx ignis açeeniàe. ,

De naribus eins procedit fumus ficut ollee fuc cenlæ atque feruentis.

Halitus eius prunas ardere facit, Seflamma de oreeius egreditur.

In collo eius morabitur fortitudo, facieni eins prxeedit egeftas.,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Membra cafnium ciiis cohærentia fbi; mit-tet contra cum flumina,amp;adlocumaliura nonferentur. /,

Cor eius indu rabitnr tanquam iapisr,amp; ftrin-getur quafi malleatoris incus.

Cum fublatus fuerit timebunt angcli, amp;,ter-c riti purgabuntur.

Cum apprehenderiteum gladius, fubfftere non poteritnequehafta,neque thorax:

lignum putridum,æs.

verli funt ei lapides fundæ.

debit vibrantem haftamii

quafi bos comedet;

Fortitudo eiusin lurabis eius, amp;virtus illius

in vmbilico ventris eius.

Stringit caudam fuam quafi eedrum, nerui tefticulorum eius perplexi flint.

Ofl*a eius velut fiftulæ æris, cartilago illius quafi laminœ ferreæ.

C Ipfeefi principium viârû Dei qui fecit cum,

applicabitgladium eius.

Huie montesherbas ferunt: omnes beftiæa-griludent ibi.

Sub vmbra dormit in fecreto calami, amp; in lo

cishumenribus.

Protegunt vmbrae vmbra eius, circundabunt

eum lalices torrentis.

Ecce,ablorbebit fluuiii, amp; non mirabitur: amp; habet fiduciam quod influât lordanis innbsp;os eius.

In oculiseiusquafi hamo capieteum,amp; infu Reputabit enim quafi paleas ferrum, amp; quafi dibus perforabit nares eius.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lignum putridum,æs.

AnextraherepoterislcuiathanhamOjamp;fune Nonfugabit eum virfagittarius,in ftipulam ligabis linguam eius?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;verfi funt ei lapides fundæ.

D Nunquid ponescirculum in naribus eius,aut Quafi ftipulam æftimabit malleum, amp; deri- D armilia perforabis maxillam eius.'’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;debit vibrantem haftamii

Nunquid multiplicabit ad tc preces, aut lo- Subiploerunt radij Iplis,amp; fternet fibiaurn quetur tibimollia.^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quafi lutum.

. Nunquid feriettecurnpadura, Scaccipies cfi Feruefcerefaciet quafi ollam,profundum ma feruum fempiternum.^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re:amp;ponetquafi cumnbsp;vnguenta bulliunt.

Nunq uid illuJes ei quafi aui, aut ligabis eum Poft eum lucebit femita, æftimabit abyfliira ancillis tuis?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quafi fènefcen rem.

Concident eum amici, diuident ilium nego- Non eft luper terram poteftas quæ cÓparetur tiatores?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ei,quifalt;ftus eft vt nullum rimeret.

Nunquid implebis fagenas pelleeius,amp; gur- Omne fublime videt, ipfeeft rex fuper vni-rmii-p illmc’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uerlbs filios fuperbiæ

guftium pilcium capite illius.’

Pone fuperciim manum tuani;memento bel li,nec vitra addas loqui.

Eccc,fpes eius fruftrabitur eum, amp; videnti-bus cunólis præcipitabitur.

5 ‘^dalitia Tiehemoth arguitur iuxta illiuimem Iraßuritiam amp;ßiperbiam,

CAP. XL I.

quafi crudelis fiifcitabo eumtquis enim refifterepoteft vultui meo?nbsp;Quis antê dédit mihi, vt reddam ei.’nbsp;omnia quæ fub cœlo furtt,mea funt.

Non parcam ei,amp; verbis potentibuSjSc ad de-precandum compofitis.

Quis reuelabitfaciem indu menti eius?amp; medium oris eius quis intrabit.'’

Portas vultus eius quis apcriet.'’per gyrum dé tium eiusformido.

Corpus illius quafifeuta fufilia, compadu Iquamis fè preuientibus;


-ocr page 487-

Pfal.

tetcogitâtiof

Quiscftifte qui celât confîlium abfque fcientia?ideo infipienter locutùs funij amp;C,nbsp;quæ vitra rnodücxcsderent (cisntia rricâ.nbsp;Audi,amp;ego loquar; interrogabo te^èc ortende mihi.

Audituauris audiui te, nunc autem oculus meus videt te.

B Idcircoiplè me reprehendo_,amp;ago pœniten-tiam in fauilla cinere.

Portquam autem locutusert Dominus vcrhâ hæc ad lob^dixit ad EliphazThemani-ten Jratus ert furor meus in te, amp; in duos a-¦’•f - micos tuos^quoniamnonertis locuti coramnbsp;me redunijfîcut icruus meus lob.Sumite ergo vobis feptem tauroSjamp;lèptéarietes,8é itenbsp;adrtruum meum lob amp; offerteholocaurt5nbsp;pro vobis; lob autem fèruus meus orabit pronbsp;*‘o’'Smete. vobisffaciem eins fufcipiam^vt non vobis imnbsp;putetur rtultitia : neque enim locuti ertis'adnbsp;C mereda’rtcutfcruus meus lob . Abicrunt ergo Eliphaz Themanites, ScBaldad Subites,nbsp;amp; Sophar Naamathites: amp; fccerunt ficut lo-cutus fuerat Dominus ad eos amp; fufcepitDo-ihinus facie lob. Dominus quoq; conuerfusnbsp;ert ad pœnitentiâ lob eum oraret illepro aminbsp;cis fiiis.Et addidit Dominus omnia qua:cuq;nbsp;fuerat Iob,duplicia. Venerunt autem ad eumnbsp;omnes fratres fuijamp;vniuer/æ for ores fuae, amp;nbsp;cunéti qui noueranteum prius;amp;comederûtnbsp;cum eo panêin domo eins : amp; mouerunt fu-pêr eum caput, amp; confolati lunt eiim fupernbsp;omni malo quodintulerat Dominus fùpcrnbsp;eum . Et dederunt ei vnufquilqj ouem vna,nbsp;amp;inaureraauream vna.Dominus autem be-nedixit nouißimis lob magis quàra princi-pio eius. Et fréta funt ei quatuordecim mil-lia ouium, amp; (ex millia camelorum, millenbsp;iuga boum, amp; mille afinæ:Et fuerunteifèpténbsp;fîlij,amp; tres fîliæ.Et vocauit nomen vnius Dinbsp;em, amp;(. nomen fècundæ Caßiam, amp; nomennbsp;tcrtiæ Cornurtibij.Non fiint autem inuentxnbsp;mulieres Ipeciortï ßcut filia: lobin vniuerßinbsp;terra: deditq; cis paterïuus hæreditateinternbsp;fratres earum, Vixit autem lob port hæc,cennbsp;turn quadragintaannis,8c vidit filios fuos,amp;:nbsp;filios filiorû fuorum,^^]; ad quartam generanbsp;tionem,amp; mortuus ert feneXjSc plenus dierû*


Prologus B.Hieronymi in Pfal te-

riurrij quodfecundumßptuaginta editionem Correxit.

PS A LTE RIVM Roms dudum pofitus emcndarS;amp; iiixta fiptuaginta interprètes, licet curfîm,m.tgx na tarnen ex pane correxeram. Quod quia rurfum videtis ô Paula amp; Euftochiiirn,fcriptorum vitio depraua-tum,plHSqueantiquum errorera, quàm nouam emendationem valere:mecogitis vt veluti quodam nouali,nbsp;feiflum iam aruiim exerceam,lt;amp; obliquisfulcisrenafcentes fpinas eradicem :xquum effedicenteSjVtquod crenbsp;bro male pullulât crebrius fuccidatur. Vndeconfueta prxfationecomoneo tâ vos quibus fonè labor ifte défitnbsp;dat,quàm eosqui exéplaria iftiufinodi babere voluerint,vt quç diligenter emendau!,cû cura amp; diligentia trâ-fcribStur.Notet fibi vnufqudque vel iacenté lineâ,vel radiâtia fîgna, id eftobelos,vel afterifcos.Et vbicunquenbsp;viderit virgulam prxcedenté,ab ea vfque ad duo punétaquæ imprelsimus, fciatinfèptuaginta tranflatoribusnbsp;plus haben. Vbi autem perfpexerit ftellæ fîmilitudinem, de Hebræis voluminibus additum nouerit xquè vC-que ad duo punéta,iuxta Theodotionis duntaxateditionem:qui fimplicitate (ermonis à feptuaginfa interprenbsp;tibus non difcordat.Hxc ergo amp; vobis^amp; ftudiofo cuique fecifle me feiensmé ambigo multos fore qui velin-uidia, vel fupercilio malintcontemnere videri præclara,quàm difcere:amp; de turbulente magis riuo, quàm denbsp;purifsimo fonte potare.

LiberPfalmorum.

E A T V S virqui ndabijtin confilio impiorum, amp; in vianbsp;peccatorum non rtetit, amp; innbsp;cathedra pertilentiæ no ledit.nbsp;Sed in lege Domini voluntas,nbsp;eius: amp; in lege eius meditabi-

turdieac node.

«te,i7.e llEterittanquam lignum quod plantatuert fecus decurfus aquarum:quod frudum funnbsp;dabit in tempore luo.

Et folium eius non defluet;amp;omnia quæeû-que facietjprolperabunfur.

Non lie impij ,non lîc.lèd tanquam puluis quern proijeit ventus à facie terræ.

Ideo non refurgunt impij in iudicio ; neque peccatores in conrtlio iurtorum,

Quoniam nouit Dominus viam iurtorum: amp; iter impiorum peribit. psal ii.nbsp;QllVarefremuerunt Gentes : Scpopulinbsp;meditati funt inania?

Artiterut reges terræ,amp; principes conueneruntin vnum aduerfus Dominûnbsp;amp; aduerfus Chrirtum cius.

Dirumpamus vincula eorû: amp; proijeiamus à nobis


-ocr page 488-

Lib.


nedidiotuâ.

Infinem in cartniniiuSi ’Pßilmus Dauid.

1111.

Vm inuocarem exaudiuit me Deus iuftitix meæ:in tribulatione dilata-fti mihi:

Miftrere meij 8c exaudi orationem meam.

Filij hominu vlqucquo graui corde.^ vt quid diligitis vanitatem^ 8c quæritis mendaci-um?

Et ftitote quoniam mirificauit Dominus Sa dumluumzDominus exaudiet meeum clanbsp;mauero ad eum.

Wralcimini, Sc nolitc peccafe ; quæ dicitis in EpfeeC4.f. cordibus veftris^Sc in cubilibus veftris, co-pungimini.

Sacrificate ßerißeium iuftitiæ j 8clperatein Domino.multi dicunt^ Quis oftendit nobisnbsp;bona.'’

Signatum eftfupernoslumevultus tui Do-mine:dedifti lætitiam in corde meo.

A fruótu frumentijvinij 8c olei ftii multiplica-tifunt.

In pace in idipftim dormiam 8c requieftam, Quoniam tu Do mine ftngulariter in fpeco-ftituifti me.

Infinem,pro ea qttee hareditatem conß^uitur, Tßtlmtis quot;Dauid.

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V.

Erbameaauribus percipe Domine^ intellige clamorem raeum.

Intede voci orationis raeæ^ rex mens 8c Deus meus,

Quoniam ad te orabo ; Domine mane exau-dies voeem meam.

Maneaftabo tibi 8c videbo ; quoniam non Deus volensiniquitatem tues.

Neque habitabit iuxta te mahgnus rneqjper-manebuntiniufti anteoculos tuos.

Odifti omnes qui operantur iniquitatem: perdes oranésqui loquuntur mendacium.

Virura ßnguinum 8c dolofum aborninabi-tur Dominus.

Multi dicunt animæ mcæjNoneftfalusipft Ego autem in raultitudine milcricordiæ tuae in Deo eius.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;introibo in domum tuam; adorabo ad tem

Tu autem Domine lulceptormeus es,gloria plum fanótum tuumin timoré tuo.

mea,8c exaltans caput nieura. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Domine deduc me in iuftitia tua:propterini

VocemeaadDominumclamaui; Scexaudi- micos meos dirige in confpedu'tuo viam quot;mtt-t'uM uitmedemontefandofuo.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meam.’

lohan.i.d. llEgo dormiuij8cftjporatus fum ,8c exurrexi: Quoniam non eft in ore eorum veritas : cor quot;fufeifiet.t. quia Dominus,quot;fulcepit’me.

Non timebo millia populi circundantis me; exurge Domine , ûluum me fac Deusnbsp;meus.

Quoniam tu pereußifti omnes aduerlantes mihi fine caula:dentes peccatorum contri-uifti.

Domini eft ialus;5c fuper populura tuum be



nobis iugum ipforum.

Qui habitat in cœlis irridebit eos : 8c Dominus fublànnabit eos.

Tune loquetur adeos inirafua: Sein furore fuo conturbabit cos.

Ego autem conftitutus fùmrexab eo ftiper Sion montera fan(ftumeius:prædicans prænbsp;ceptura eins.

Aft.ij.e. ilDominus dixitad me.Filius meus es tu.-ego Heb.i.b.Sc 1 J- •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;°

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nodie genui te.

Poftula .à me J 8c dabo tibi Gentes hæredita-tem tuanij Sepofleßionem tuara terminos terra:.

Apo.i.g.^^ cos in virgaferrea:8c tanquam vas fi-guli confringes eos.

Et nuncreges intelligite:erudimini qui iudi-catis terram.

Seruitedomino in timore;8c exultateei cura tremore.

Apprehendite diftiplinam.nequando irafea-tur Dominus:8cpereatis dévia iufta.

Cum cxarlerit in breui iraeius, beati omnes qui confîdunt in eo.

quot;Pfalmus ‘Dauideum fugeretà fade Alfd-

111.

Omine quid multipJicatifuntqui tri-bulant me ? multi infurgunt aduer-fum me.




micos m eos dirige in confpeétu'tuo vinæ meam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’


eoriim van um eft.

IlSepulchruni parens eft guttur corn Jinguis fuis dolofè agebantjiudica illos Deus.

Décidant à cogitationibus fuis j ftcundum multicudinem impietatum eorum expellenbsp;eos^quoniam irritauerunt te Domine.

Etlætentur omnes quifperant in tennaîtcr-num exultabunt.Sc habitabis ineis.

Etgloru-


-ocr page 489-

PfaL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iizfi

Confumeturnequitiapeccatorum^ 6c diriges iuftum^ H Icrutans corda Serenes Deus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b

luftum adiutorium meum à Domino,, qui i7.bamp;.xlt;ie fàluos facit redos corde.

Deus Iudex iuftus,, *fortis, 6c patiens nun-quidiraftitur per fingulos dies?

Nili conuerfî fueritis^ gladium fuum quot; vibra-uitj’arcum fuum retendit, 8c parauitilluni.

Etgloriabuntur in teomnes qui diliguntno men tuum: qnoniam tu benedices iufto.

’“•ï' DominCjVt fciito bonæ voluntatis gt; tuæ’co* ronafti nos.

înfinemtn carminibuSjTfialiMii’Dauid^ïQ

eblauai VI.

DOminc, ne in furore tuö arguas me:

nequein iratuacorripias nié. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;,

Milèrere mei Domine,quoniam înfir 1^^ parauit valà mortis: fagittas luas ar-nnis lum:làna me Doraine,quoniam con-

, turbata funtolîa mea. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

‘ Et anima mé.i turbata eft valde.-''8c’tu Domi

ne vfquequo?

Conuertere Domine, 8c eripe animâm meam : faluura me fac propter railèricordiam tuàm,

Quoniam no eft in morte qui memor fit tui: in inferno autem quis confitebitur tibi?

Laboraui in gemitu meo , lauabo per fingu-

Iasnolt;ftes leftum meum, lachrjnnis msis ftratum meum rigabci.

Turbatus eft à furore oculus meusûnuetera-

ui inter omnes inimieos meos.

llDifceditc à me omnes qui operamini ini-quitatem : qnoniam exaudiuit Dominus voeem fietus mei.

Exaudiuit Dominus deprécatlónemmcam:

Dominus orationem meam fulcepit.

Erubefi:ant,,8c cönturbentur veheriienrér om

nes inimici mei: conuertantur 8c erubefeat

valde vélocité?.

‘Pfialmus‘rgt;a.uidijuem lanrautt i)omjhopro

'verbis Chufifihj lemini.z-

' VII.

DOmineDeus meus in te lperaui:Gluü me fac ex omnibus perfcquentibusnbsp;méjScfiberame;

Nequando rapiat vt léo animam meam, dum non eft qui redimat, neque qui fàluum Ei-ciat.

DomineDéus meys fifeei iftud,fi eftiniqui

tasin manibus meis,

^1 mddidi retribuentibus njihi mala:decidam

’Heritô ab irtimiçts, niéjs inanis.

Perlèquatur inimiçus animam meam,8c corn y* prehendât, Sc'CônCulcét in terra vitàm meam , amp; gloriam meam in puluere deducat.

Exurge Domine.inira tua:8c cxaltare in fini

bus ipimicqrnm meorumi

Et exurge Domine, Deus meus in præcçptô lt;ïup,d mandafti:; amp; iÿnagoga populorû cir*-Cundabitte«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦

Etpropterfiancirt âîtuni regredere .•Donii-nus iudica t populos • , -, o CI j. '

Iudica me Domine j^qundum^uftitiam meam , amp;lccunduffl ipqôcentiam, meam fuper me«

¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• • • • ¦ 'î .IC - . ’

dentibus cffecit.

liEcce parturit iniuftitiam, concepit dolorc:

amp; peperitiniquitatem. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïo.c,

Lacuni aperiiit amp; cffodit eüm : 6c inciditin foueam quam fecir.

Conuertetur dolor eius in caput eius ; 6c in verticem ipfius iniquicas eius delcehdet.

Confitebör Domino fècundum iuftitiam

eius: 8c plallam nomini Domini aitilsimi.

Infinemtorcularibus^Tpilmui ‘Dawdi ,

viii.

DOmine Dominusnofîer^quàm admi rabileeft nomen ttium in vniuerfànbsp;terra.

Quoniam eleuata eft magnificsntia tua fùper eçelos.

llEx ore infantium 8c iaâentium perfecifti ^^“‘'^**•*•** laudem propter inimieos tuos : vt deftrûasnbsp;inimicum 6cvltorem.

Quoniam videbo cœlos tuôs opera digitorû tuorum:lunam ftéllàs quae tufundafti:

Quid eft hômo,quôd.memor es eius? aut fi-

¦lins hominisj,quoniam vifitas cum?

liMinuifti eura paulominus ab angelis ; glo-ria 8c honore coronafti eum^ëc conftitui-fti eum fuper opera manuum tuarum.

llOnlnia fiibiecifti fubpedibus eius .-oues 6c'’iCor.ij.d ' boues vniuerfàsnnfuper 8c pccora campi,nbsp;Volucres cœli 6c pilces maris, qui perambu-lantfèmitas maris.

Domine Dominus nofter^ quàm admirabi-r le eft homen tuum in vniuerfâ terra.

in finit» ^70 oauîtîs fiHj, Tfialmui Tgt;aùidi

COafitebortibi Domine in toto cor

de roco : narrabo omnia mirabilia tua.

Lætaborôc exultabo in te , pGllam nomini

• tuo Altifiime,

înconuertendo inimicum meum retrorfum: infirmabuntur, 8c peribunt à facie tua.

Quonidm fecifti iudiciunl meura ôccaufàm meam : fèdiftifu per thron uni quiiudicasnbsp;iuftitiam.

Incrcpafti GenteSjamp;perijtimpius.-nomen eo ruifi delefti înæternum 8c in feculû fèculii

Iniinici defecerunt framcæ in finem; 6c ci uita

tcsgt; co-

-ocr page 490-

gt;.7. test-eorum’dcftruSifti.

Perijt memoria eorum cum fonitu, Et Dominus inæternum permanet.

Parauitiniudicio thronum luum:amp;ipfeiu-dicabit orbemi terrae in a:quitate,iudicabit populos in iuftitia:

Et fadus eft Dominus refugium pauperi:ad-iutorinopportunitaribus, in tribulatione.

Et Iperent in te qui nouerunt nomen tuum: quonia non dereliquifti quaercntes te Domine.

Pfallite Domino qui habitat in Sion; annun tiate inter Gentes ftudia eius:

Quoniam requirens languinem eorum rec or

quot;tu

•K

Lib.

Infidiatur vt rapiat pauperem; rapcre paupe- D rem dum attrahit eum

In laqueo fuo.-humiliabitcum^ inclinabit ft, amp; cadet cum dominatus fuerit pauperiirn.nbsp;Dixit enim in corde fuo, Oblitus eft Deus:nbsp;auertit faciem fuam ne videat in finem.

Exurge Domine Deus,*exaltetur manus tua: ne obliuiftaris pauperura.

Propter quid irritauit impius Deum?dixit e-nim in corde fuo^Non requirct.

Vides, quoniam tu laborem amp; dolorem con Ij-^deras.-vt tradas eos in manus tuas.

Tibi derelidus eft pauper.-orphano tu eris ad

datus eft:non eft oblitus clamorem paupe- Co tere brachium peccatoris Sc maligni:qu3t-rum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;returpeccatumilliuSjScnoninuenietur.

MiftreremeiDomine:videhumilitatemmc Dominus regnabitin aeternum Sein ftculu am de inimicis meis,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftculizperibitis Gentes de terra ijlius.

Qui exaltas me de portis mortis, Vt annun- Deß'derium pauperum exaudiuit Dominus: tiem omnes laudationes tuasin portis filiaenbsp;Sion.

Exultabo in lalutari tuo : infixae funt Gentes in interitifquem fecerunt.

In laqueo ifto quem abftonderunt, compre-henlus eft pes eorum.

Cognoftetur Dominus iudicia faciens:in o- T. peribus manuum fiiarum comprehenfus Inbsp;eft peccator.

Conuertantur pcccatores in infernum, om-nesgentes quæ obliuiftuntur Deum.

Quoniam non infinem obliuio erit paupe-ris:patientia pauperum non peribit in fine. ExurgeDominc,nonconforteturhomo;iu-dicentur Gentes in confpedu tuo.

Conftitue Domine legiflatorem fuper cos: feiant Gentes quoniam homines flint.

PS«lt;£.tO.

praeparationetn cordis eorum audiuit au-ris tua,

ludicare pupillo amp; hutnili ; vt non apponat vitra magnificare lè homo fuperterram.

In finem,Tßdmus DawI.

N Domino confido : quomodo dicitis animæ mcac, Tranfmigra in montera fînbsp;cut pafler?

Quoniam cccepeccatores intenderunt arcu: parauerunt Ggittas fuas in pharetra j vt fa-gittcnt in oblcuro redos corde.,

Quoniam quae perfccifti deftruxeruntâuftus autcm quid fecit?

IlDominus in templo fandofuQ,Dominus Absf«*quot; ' in cœlo fedes eius:

Oculi cius in pauperem refpiciunt; palpebrac eius interrogantfilios hominum.

Dominus interrogat iuftum amp;impium;qui 'nbsp;nbsp;nbsp;’ opportunitatibus,in tribulatione?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autera diligit iniquitatem, odit animam

Dum fuperbitimpius,inccnditur pauper; co fuam.

prehenduntur inconfilijsquibus cogitant. Pluetfuper peccatorcs Iaqueos.-ignis,tgt;8c’ful Quoniam laudatur peccator in defyderijsani pbur,amp;fpiritusprocellarum,pars calicis eonbsp;mæ fuæ:8ciniquus benedicitur.

Exacerbauit Dominum peccator, ftcundum multitudinera iræ fux non quæret.

Non eft Deus in confpedueius : inquinat« funt viae illius in omni temporc.

Auferuntur iudicia tua .4 facie eius:omnium inimicorum fuorum dominabitur.

Dixit enim in cordéfijo,Non mouebor à gc-nerationc in generationem,fine malo.

Infra.y.b. IlCuius raalediftione os plenum eft, amp;ama- Vanalocuti funt vnufqoifqueadproximum. Rom.j.b. ritudine, Sc dolo: fub lingua eius labor Scnbsp;nbsp;nbsp;fiium:labia doloft,in corde Sc corde locuti

dolor: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funt.

Sedetininfidijscumdiiiitibus:inoccultis vt Difperdat Dominus vniuerfâ labia dolofà interficiat innocentera.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igt;Sc’linguammagniloquam.

öculfeius in pauperem rclpiciuntiinfidiatur Qui dixerunt. Lingua noftram magnificabi-inabfconditoqiufileoinlpeluncafua. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mus, labia noftrai nobis fiint,quis «öfter

Domi-

rum.

Quoniam iuftus DominustiSc’iuftitias dile- ''*** xit:a:quitatem vidit vultus eius.

InfinemirooHaua^TfalmuiD^Md.

XI.

SAluum me facDomine, quoniam'Refecit fandus,quoniam diminuta* funt veritates à filijs hominum.,

L\

-ocr page 491-

PfaL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z15

Q^niaDotninus in generatione infta eft, confilium inopis confudiftis:lt;juoniam D onbsp;minus Ipes ciuseft.

Quis dabit ex Sion ialutarc Ifi-ael? cum auer ceric Dominus captiuitatem plebis fiiar^ex -ultabic lacobj Sc lætabitur Ifrael.

*Pfalmus‘Dauid.

X I 111.

Omine quis habitabit in tabernacu-lo tuo ? aut quis requiefcet in mon te fanéto tuo?

Dominus eft?

Propter mileriam inopum Sc gemitum pau-

. nbsp;nbsp;perum nunc exurganijdicit Dominus.

Ponam in Glutari-.fiducialiter agam in eo.

Eloquia Domini, eloquia cafta: argentû igné examinatum,probatum terra:,purgatum fèptuplum.

Tu Domine feruabis nos: 8c cuftodies nos à generatione hac in æternum.

In circuitu impij ambulant: lècundum altitu dinem tuammultiplicaftifilios hominum.

InfinemdPptlmu! Dawd,

xn.

VSquequo Domine obliuilcéris me in finem?vfquequo auertis faciem tunbsp;am à me?

QMndiu ponam confilia in anima mea, dolorem in corde meo per dicm?

Vlquequo exaltabitur inimicus meus fûper

me ? relpice, Sc exaudi me Domine Deus

meus.

Illumina oculos meos ne vnqua obdormiam

in morte : nequando dicat inimicus meus,

Præualui aduerfus eum.

Qui tribulant me exultabunt fi motus fuero:

ego autem inmifericordia tua Iperaui.

Exultabitcor meum in Glutari tuo:cantabo

Domino qui bona tribuit mihi:8c pGllam nomini Domini altifsimi.

In finmlPfalmui Dauid.

XIII.

Dixit infipicns in corde fuo. Non eft

Deus.

Corrupt! fiint. Sc abominabiles fadii

funt in ftudijs fiiis:non eft qui faciat bonii,

non eft vfijue ad vnum.

Dominus de cœlo profpexit fuper filios ho-

Xoia.j.1,. minum; IIvt videat fi eftintelligens aut re-quirens Deum.

Omnes declinauerunt, fimul inutiles fadli fiint:non eft qui faciat bonum, non eft vf- Funes ceciderunt mihi in præclaris : etenimnbsp;Sunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;advnum.

patens eft guttur corum: linguis

fùis dolofe agebant,venenumalpidum fub

labijs eorum.

llQuorum os maledidlione Sc amaritudine

*•35.1. plenum' eft:veloces pedes eorum ad elFun-

dendum Gnguinem.

Cotritio^ infoelicitas in vijs eorum. Sc via

pacis no cognouerunt; llnon eft timor Dei ante oculos eorum.

Nonne cognolcent omnes qui operantur ini quitatem,qui deuorantplebem meam ficutnbsp;efcam panis?

Dommum non inuocauerut,illic trepidauc-

runt timore vbi non. erat timor.

Qui ingreditur fine macula,8c operatur iufti tiam;

Qm loquitur veritatem in cords fiiOj qui no eg it dolum in lingua fua;

Nec fecit proximo fuo malum, amp; opprobrin non acccpit aduerfiis proximos fuos:

Ad nihilum dedudtus eft in conlpedlu eius malignus,cimentes autem Dominum glo-rificat:

Qui ilirat proximo fuo, nbsp;nbsp;non decipit, qui

pecuniam fuam non dedit ad vfuram , Sc munera fuper innocentem non accepit:nbsp;Qm facit hxc,non mouebiturin aeternum,

Tjiuli inßrtptio ipfi Tiauid.

Xy, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HES.iC*

COnftrua me Domine, quoniam Ipe’ raui in te.dixi Domino,Deus meu®nbsp;es tu , quoniam bonorum meorumnbsp;non eges.

Sandtis qui funt in terra eius mirificauit onnes voluntates meas in eis.

Multiplicatx fiint infirmitates eorum-.poftea acceleraucrunt.

Non congregabo conuenticulaeorum de Gn guinibus : nec memor ero nominum eorfinbsp;per labia mea.

Dominus,parshxreditatis mex Sc calicis mei: tues quireftitues bæreditatem meam mihi.

I hxreditas meapræclara eft mihi.

Benedicam Dominum qui tribuit mihi intel ledl:um,infuper Sc vlqueadnodlem incre-puerunt me renes mei.

llProuidebam Dominum inconlpedtu meo^^’*'’quot;^ lemper;quoniam à dextris eft mihi,ne co-mouear.

Propter hoc laetatum eft cor meum, Sc exul-tauitlingua meannfuper Sc caro mea requi elcet in Ipc.

llQuoniamnon derclinquesanimam meam Aftu.i.«* in infernomec dabis Gndlum tuum viderc B-e.nbsp;corruptionem.

Notas mihi fecifti vias vitae : adimplebis me lætitia cum vulcu tuo ; deledlationes innbsp;dextera

-ocr page 492-

dextera tua vfqiie in fihetn.

Oratio quot;Dauid. quot;X-NI»

Pfal.

fi s s. »7.

Dolores inferni circundederunt me : praeoc-paueruht me laquci mortis.

Xaudi Domine iuftitiammeamànten In tribulationemea inuocaui Dominum, 8c I mcam:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adDeum meiim clamaui:

Auribus percipe orationem ûieam, no Et exaudiuit de templo fànfto fîjovocem mea; 5c clamor meus in conlpeâu cius, in-troiuitin aures eins.

Commocaeft 8c contremuit terra: * funda-menta montiû conturbata funt,8£ comota lunt^quoniam iratus eft eis.

Afcenditfumus in ira eius: 8c ignis à facie c-iusexarfif.carbones fuccenfi funtab ço.

EXaudi Domine iuft de deprecationemnbsp;A ItriRlIC

in labijs dolofis.

De vultu tuo iudicium meura prodcat: ocu-

li tui videant æquitates,

Probafti cor meum , 8c vifîtafti node : igné meexaminafti, 8cnon eftinuentain menbsp;iniquitas.

Vtnonloquatur os meum opérahominum;

propter verba labiorum tuorum ego cufto Inclinauit cœlos, 8cdelcendit:8c caligo fub pedibus eins.

Etalcenditfuper cherubim_, 8c volauit; vola-uit fuper pennas ventorum.

Etpofuit tenebras latibulum fuum , in tir- B cuitu eius tabernaculû eius:tencbro(à aquanbsp;in nubibus aeris.

Præfulgorein confpeftu eius nubes tranfîe-runt^grando^8c carbones ignis.


diui vias duras.

Perfice grelîus mcos in femitis tuis : vt non moueantur veftigia mea.

Ego clamaui, quoniam exaudifti me Deus; inclina aurem tuam mihi, 8c exaudi verba

mea.

Mirifica mifèricordias tuas, qui faluos facis

Iperantes in te:

Arefiftentibus dexteræ tU2:cuftodi me vtpu Et intonuit decœlo Dominus,8c Altiftimus pillam oculi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dédit vocem ftia: grando 8c carbones ignis.

Sub vmbraalarum tuarum protege me:à facie Et mifît fàgittas fuas, 8c dilsipauit cos;fulgu-impiorum qui me afflixerunt.

Inimici mei animam mcamcircundederunt; adipem fuumconclufèruntjos eorumlocunbsp;turn eft fùperbiam.

Proijcientes me,nunccircundedcrunt me.-o-culos fiios ftatucrunt declinare in terram.

Sulceperunt me ftcut leo paratus ad prædam, Scficuc catulus leonis habitans inabditis.

Exurge Domine,præueni eum, 8c fupplanta eum:eripeanimam meam ab impio^framc-am tuam ab inimicis manus tuæ.

Domine, à paucis de terra diuide eos in vita

* eorum: * de abfconditis tuis adimpletus eft

venter eorum.

Saturati funt filijs : 8c dimifèrunt reliquias

fuas paruulis fuis.

Ego autem iniuftitia apparebo confpedui tuoifâtiabor cum apparuerit gloria tua.

In fine puera Domini Dauid^ qui loiutut ejl Domino 'verba lantici huius, in die qua eri~nbsp;fuit eum Dominin de manu omnium inimi-eorum eiw^tiT de manu Saul^e^ dixit

XVII.

A V quot;^Tligam teDominefortitudomea;Do

I minus firmamentum meum, 8c rc-fugium meum,8c liberator meus.

® ‘ Il Deus meus adiutor meus: 8cfperabo in eû: Protedor meus,8c cornu falutis meæ,8c fuf-ceptormeus.

Laudans inuocabo Dominum ; 8c ab inimi

cis meis faluus ero.

Circundederunt me dolores mortis, 8c torrê

tes initjuitatis conturbauerunt me.

ra multiplicauit,8c conturbauit eos.

Et apparuerunt fontes aquarum, 8c rcuclata fiintfundamentaorbis terrarum.

Ab increpatione' tua Domine^ ab inlpiratio-ne Ipiritus iræ tuæ.

Milît defiimmo, 8c accepit me: gt; 8c ’ afîum- c».«* pfit medeaquismultis.

Eripuitmcdeinimicis meis fortißimis, 8cab bis qui oderuntme:quoniâ confortatifunCnbsp;fuper ms.

Præuenerunt me in die afflidtionis mcae ; 8c faétus eft Dominus protcdor meus.

Et eduxic me in latitudinem : faluum me fc-cic^quoniam voluit me.

Et rétribuer mihi Dominus lècundum iufti-tiam meam, 8c lècûdum puritatem manun mearum rétribuer mihi:

Quiacuftodiui vias Domini, nec impie gef-fiàDeo meo:

Quoniam omnia iudicia eius in confpeâu meo.-8c iuftitias eius non repuli à me.

Etero immaculatuscum eo;amp;obferuabo me C ab iniquitate mea.

Et rétribuer mihi Dominus lècundum iuftitiam meam:8c fècundum puritatem manuu mearum in confpeôu oculorum eius.

Cum lândto fin élus eris, Sc cum yiro innocente innocens cris.

Et cum cledo eledus eris:5c cû peruerfô per-uertêris.

Quoniam tu populum humilcm Gluum facies; Sçocul um ftiperborum humiliabis.

Quoniam tu illuminas lucernam meam Domine; Deus meus illumina tenebras mcas, Quoniam

-ocr page 493-

Pfal. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;216

Quonîanïin teeripfâr^térâtibiîcjamp;inDeo Hin omnem terramexiuitfbnuseorurn^amp;in Rom.io.d. raco tranfgrediar murum. ; i ¦ fines orbis terræ verba corum.

Deus meus impolluta via eius : eloquia Do^ In jfôlepofiiit tabernaculum fùum:amp; ipfè tj?’ mini igné examinatac proitedor eft omniûnbsp;iperantiuminïè. ¦

quâm iponfüs procedens de thalamo fùo, llquot;ExuItauit’vt2isas adcurnepdâviam.àlum- quot;exultabii.tnbsp;mo cœlo egrelsio eius; ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ¦

Et occurfus eius A^fque ad fiimmumeius:nec eft qui fè abfcondac a calore eius.

Lex Domini immaculatajconuertamp;aninias: teftimoniuni Domini fidele^ iàpientiamnbsp;Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;præftans paruulis.

BQui docetmanus meas adprælium:amp; pôfui luftitiæDominiredæjætificantescordà.-prx ceptum Domini lucidum, illuminas ocu-los.

Timor Domini fànétUs permanens in lècn-lum lèculiûudiciaDomini A’^erajuftificata in lèmetiplà.

Delyderabiîiafiiperaurum amp;lapidem pretio fum multu .• amp; dulciora fuper mel amp; fauG.

dis illis retriburio multa. :

Quoniam quis Deus præter Domihn ? quot;aut, qui» Deus præter-Deum noflrum?

Deus qui praicinxitme-virtute: amp;pofuit ini-maculatam viam meam. 1.

Qui perfeci t pedes meos tanquam ceruorum;

amp; fuper excella ftatueiis mé.nr!

fti vtarcum æreuril brachia mdar

Et dedifti mi hi protedionem Glutis tuæ, amp; dextera tua fufeepit me;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Et difeiplina tua correxit meinfinem, amp; diG ciplina tua ipG me docebit.

D Dilatafti grefiiis meos iùbtusme:amp;: non fùnt

infirmata velligia mea:

Perfcquarinimicos meos,amp; comprehendam EtenimGruus tuuscuftoditea,in cuftodic-illos:amp; non conuertar donee deficiant,

Confringam illos ,necpoterunt ftare.-cadcnt Delida quis intelligitfab occultis meis mün fubtus pedes meos.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;da me,amp; ab alienis parce Gruo tuo:

da me,amp; ab alienis parce fèruo tuo:

tus ero,amp; emundabor à delido maximo.

Et eront vt complaccant eloquiâ oris mei: amp; meditatio cordis msi in eonlpedu tuo fèmnbsp;per, _nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ ¦

Doraine adiutor meus amp; redemptor meus, Infinem^TpilmusTittuid.

ï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«£5.19.»

EXaudiat te Dominus in die tribulatio nis:protegat tenömeri Deilâcob.

Mittat tibi auxiliû defândo:amp; de Sion tueatur te.

Et præcinxifti me virtute ad bellnm:amp; fiipplâ Si mei non fuerintdomina«, tune immacula tafti infùrgcntes in me fubtus me;

Etinimicos meos dedifti mihi dorfura,amp;o-dientesme dilperdidifti.

Clamauerunt, ncceratquiGluos Gceret :ad Dominum,neccxàudiuiteos.

Et comminuam eos vt pulucrem ante faciê venti.’Vtlutum platearum delebo eos.

Eripies me decontradidionibus populi; co-ftitues me in capüt Gentium:

Populus quem non cognoui, feruiuit mihi:

in auditu auris obediuit mihi.

Pilijalienimentitifuntmihi,fiiij alieniinue- Mernorfitomnis Gcrificij tui'.amp;holocauftû teratifunt,amp;cIaudicaucrunt àGmitisfuis. tuum pinguefiat.

ViuitDominuSjamp;benedidusDeusmeuSpôc Tribuat «biGcundum cortuum: amp;omnc exaltetur Deus Glutis meæ.

confiliutn tuum confirmée.

Laetabimur infalutari tuo;amp; in nomine Dei noftri magnificabimur.

Impleat Dominus omriespetitiones tiiasmiic cognoni quoniam faluum fecit Dominusnbsp;C HR ï S T V M fuum.

Exaudiat ilium decœlo iànélo fiionn poten-tatibus falus dekteræ eius.

Deus qui das vindidas mihi, Sefubdis populos fub mCjliberator meus de inimicis meis iracundis.

Et ab infurgentibus in meexaltabis me:àvi to iniquo eripies me.nbsp;contebor tibiin Nationibus Do-

* nbsp;• inine:amp; noraini: tuo pGlmumdicam.

Magnificans Glutes regis cius,amp; faciens mi- Hi in curribus, amp; hi in equis:nos aute in no-Gricordiam Chrifto fuo Dauid, amp; femini eius vfqueinGculum.

mine Domini Dei noftn inuocabimus. Ipfi obligati funt amp; ceciderunt ; nos auteranbsp;furreximus amp; eredi fumus.

Domine làluum fac regem, amp; exaudi nos in die qua inuocauerimus te.

In ünem.lpfalmui ‘bauid.

Domine in virtute tua lætabitur rex: amp; fuper Glutare tuum exultabit venbsp;hementer;

Infinem^TfAlmusDatad.

• XVIII.

COeîi enarrat gloria Dei,amp; opéra ma-nuum eius annuntiat firmamen-tum.

Dies diei crudat verbum : amp; nox nodi indi-cat Gientiam.

D eß'de-


-ocr page 494-

1

Pfàl.

Delyderium cordis eius tribui ft i ei:8c volun ' Fadum cftxor mcunfi ;tanquam cera liquef-täte labiorumeius non fraudaftieum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cens in medio ventris mei.

Quoniam prjeuenifti eumin benedidioni- Aruit tanquam tefta virtus mea , Scling’’^ bus dulcedinis:pofuiftiincapiteeius coro- mea adhœât faucibus meis : 8cin pulue-nam de lapide pretiolbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rem mortis deduxifti me.

Vitam petijtd tc:5c tribuiftieilongitudinem* Quoniam circundederunt me canes multi;

• dierum in feculum Scinfèculura Icciili. confilium malignantium obfedit me. Magna eft gloria eius in fitlutari tuo ; gloria HFoderunt manus meas 8c pedes meosjdinu-iohi.

8c magnum decorem impones fuper eum. merauerunt omniaofla mea.

Quoniam dabis eum in benedidionem in fe- Ipfi vcroconlyderauerunt, Scinfpexerutme: • culum feculi ; Ixtificabis eum in gaudio CÛnbsp;vultu tuo.

Quoniam rex fperat in Domino; Scinmile-

ricordia Altißimi non commouebitur.

Inueniatur manus tua omnibus inimicis tuis;

dextera tuainueniat omnes qui te oderût.

Pones eos vt clibanum ignis in tempore vul-tus tui:Dominus in ira fua conturbabit eos. Sc deuorabit eos Ignis.

Frudumeorum de terra perdes:8cfernen eo-

rum a filijs hominum.

Quoniam dcclinauerunt in te mala : cogita- Qui timetis Dominum laudatecum:vniucr-fum fernen lacob glorificatc eum.

Timeat eum omnefemep Ifraehquoniam no fpreuit,neque defpexit dcprecationem paanbsp;peris.

Nec auertit faciem fiiam à me, 8c cùrh clama-rem adcum,cxaudiuit me.

Apud telaus meain ecclefiamagna'.votamca reddam in confpedu timentium eum.

Edcnt paupercs Sefaturabuntur: Sclaudabut Dominum qui requirunt eum: viuent cornbsp;da eoriim in feculum feculi:

Reminifeentur 8c conuertentur ad Dornin« vniuerfi fines terra:.

diuilèruntfibi vcftimentameajamp;fuperve-ftem meani-miïèrunt fortem.

Tu au tem Domine ne clongaucris auxilium tuumc-a me’ ; ad defenfionem meam con-fpicc.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

Erueà framea tgt; Deus’animam racara : 8cdc manu canis vnicam meam.

Salua me ex ore leonis; amp; à cornibus vnicor-nium humilitatem meam.

ilNarrabo nomen tuum fratribus meisünme Hcb.i.c dio ecclefiæ laudabo te.

uerüt confilia quaenopotuerunt ftabilire.

Quoniam pones eos doruim:inreliquiis tuis præparabis vultum corum. 1nbsp;Exaltare Domine in virtute tua;cantabimusnbsp;8c pfallem us virtutes tuas.

Infinem^ÿrofufcej^tienematutina, Tpdmui

HSS.tt. ‘Dauid. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XXI.

Eus Deus meus refpice inme; llquarc Mat.x?-«- I 1 medereliquifti ? longeàfalutcmeanbsp;verba delidorum meorum.

Deus meus clamabo per diem , 8c nonexau-dies:8cnode,8c non ad infipientiam mihi. Tu autem in fando habitas, Laus Ifrael.

In te fperauerunt patres noftri; fperaucrunt. Et adorabunt in confpedu eins vniuerfie fa-8c liberafti cos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;miliæ Gentium.

Ad te clamauerunt, 8cfalui fadi funt:in te Quoniam Domini eft rcgnum:8c ipfedomi fperauerunt, 8c non funtconfufi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nabitur Gentium.

Ego autem fum vermis 8c non homo; oppro Manducauerunt Sc adorauerunt omnes pin-brium hominum 8cabiedio plebis.

Omnes vidétesme,derifèrunt me:locutifunt

Mat.iT.d. - labijs,ll8c moueruntcaput.

Sperauitin Domino.eripiat eum:faluum fa-ciateum,quoniam vult eum.

B Quoniam tu es qui exrraxifti me de ventre: fpes mea ab vberibus matris mcae, in tenbsp;proiedus fum ex vtero;

De ventre matris mea: Deus meus es tu.nc di cefTeris à me;

Qi^oniara tribulatio proxima eft, quoniam

non eft qui adiuuet.

Circundederut me vituli raulti:tauri pingucs Deduxit me fuper femitas iuftitix , propter obfederunt me.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nomen fiium.

Aperueruntfiipermcos fuum, ficutleora- Nam etfi ambulauero in medio vmbrxmorpions 8c rugiens nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tis,non timebo mala:qnoniam tu meen cs.

Sicutaquaefrufus fùm : 8c difpcrfà funt om- Virga tuaSc baculus tuus ,ipfà me confôlata aiaoflâmw.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funt.

Faraiti

gues terræ:in confpcdu ciu$ cadet ómncs lt;]uidcfcenduntin ter ram.

Et anima mca illi viuct: amp; lemen mcum fer-uieriplï.

AnnuntiabiturDomino gencratio ventura, Scannuntiabuntocceli’iuftitiam ciuspopunbsp;lo lt;jui nafcetur^quem fecit Dominus.

Tfalmus Dauid. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kg g.iii

DHOminus regit me,8c nihil raihi dee- ifa.40. rit:inlocopafcuæibimccollocauit.

Super aquam refedionis educauit me: ioh»n. io.t animam meam conuertit.

-ocr page 495-

Parafti in conlpedu meo menfim aduerfus eos qui tribulant me.

ïmpinguafti in oleo caput meum: 8ccalix meus inebrians quàm præclarnseft?

Et milericordia tua lublèquetur me omnibus diebus vitæ meæ:

, Et vtinhabitem in domoDomini,in longi-tudinem dierum.

Tfalmus Dauidfrimafallathi,

XXIII.

Pfjl”quot; Y 1 O mini SI eft terra, 8c plenitudo eins ; ’ 1 ß orbis terrarüm 8c vniuerlî qui habinbsp;tant in eo.

Quia iplê fuper maria fundauit eum;8c fuper ftumina præparauit eum.

Qmsalcendetinmontem Domini? aut quis ftabit in loco lànélo eius?

Innocens manibus 8c mundo corde, qui non accepit in vano animam luam , nec iurauitnbsp;in dolo proximo fuo.

Hicaccipict benediélionem à Domino,8c mi fericordiam à Dco làlutari fuo.

Hæc eft generatio quærentium eum: quæren tium faciem Dei lacob.

Attollite portas principes veftras, 8c eleuami ni portæ atternales:8c introibit rex gloriæ.

Qmseftifterexglorix f Dominus fortis 8c potens,Dominus potens in prælio.

Attollite portas principes veftras,8c eleuami niportææternales: Scintroibit rex gloriæ.

Qmseft ifte rex gloriæ? Dominus virtutum ipfe eft rex gloriæ.

I nfinzm,Tfalmt(s Dauid,

XX II II.

AH A D te Domine leuaui animam mea: ZA Deus meus 3 in te conlîdo nonnbsp;erubelcam.

Neque irrideant me inimici mei: Setenira v-niuerft qui fuftinent te, non confundétur. Confundanturomnes iniqua agentes fuper-uacue.

'5 Vias tuas Domine demonftra mihi: 8c lèmi tas tuas cdoce me.

Dirige me in veritate tua, 8c doce me: quia tu es Deus faluator meus, 8c te fuftinui to-ta die.

iReminilceremiferationum tuarum Domi-ne,8cmilcricordiarum tuarum quæ.àlëcu-

«£s.î4.

’•Coruo.f

PfaI* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îty

? Vniuerfà: vix Doming milericordia amp; ve- C ritas^requirentibus teftamétum eius, amp; te-ftimoniaeius.

$ Propter nomen tiium Domine propitiabe ris peccato meo:miiltum eft enim.

ta Qnis eft homo qui «met Dominum? lege ftatuit ei in via quam elegit.

a Anima eins in bonis clemorabitur;amp; lemen eins hæreditabit terram.

ÖFirmamentum eft Dominus timentibus eum; amp; teftamentum ipfius vt manifefte-tur illis.

y Oculi mei lemperadDominum;quoniara iple euellet de laqueo pedes meos.

Ö Relpicein me amp; rriilerere mei: quiavnicus

amp; pauper fum ego. yTribulationes cordis mei miiltiplicatx funt:nbsp;de neceßitatibus meis erue me.

* Vide humilitatemeam amp; laborem meum:

amp; dimitte vniucrla delida mea. Relpice inimicos meoSjquoniam multiplinbsp;cati funt_,amp; llodio iniquo oderuntme. loan.ij.d,nbsp;ta'Cuftodi animam meam, amp; erue me: nonnbsp;erubelcam,quoniamfperaui inte.

ri Innocentes amp; refti adhælèrunt mihi: quia luftinui te.

Libera DeuSjIlrael,ex omnibus tribulatio-nibus fuis.

In finzm Tpilmus Dâmd,

IVdicameDominejquoniaego iftinnoce tia mea ingreftus lum ; amp; in Dominonbsp;fperans non infirmabor.

Probame DominCjSc tétame:vre rcnes meos

amp; cor meum.

Qiioniam milericordia tua ante oculos meos eft;amp; complacui in veritate tua.

Non ledi cum conftlio vanitatis, amp; cum ini-qua gerentibus non introibo.

Odiui ecclefiam malignantium: amp; cum im-pijs non ledcbo.

Lauabo inter innocentes manus mcas;amp;cir-cundabo altare tuum Domine, . Vraudiamvocemlaudisjamp;enarretn vniuer-la mirabilia tua.

Domine dilexi decorem domus tuæ. Selo-cum habitatiopisgloriætuæ.

Neperdascum impijsgt;Deus’animam meam, lo funt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; cum viris fanguinum vitam meam:

5 tj Delifftaiuuétutis meæ,amp;ignorantias meas In quorum manibus iniquitates liint.* dexte-ne memAieris.

Secundum milèricordiam tuam memento mei tu,propterbonitatem tuam Domine.

üDulcis amp; réélus Dominus: propter hoc le

gem dabit delinquentibus in via.

Dirigée manfuetos in iudicio:docebit mites

vias fuas.

ra eorura repleta eft muneribus.

Ego autera in innocentia mea ingreftus lum: redime mé,Sc milèreremei.

Pes meus ftetit in diredo: in ecclefijs benedi cam te Domine.

‘Ppilmus Dauid prius qitàm liniretur^ ti e s,vft

'x.y.y X.

E e

Dominus


-ocr page 496-

Ominus illuminatio mea, amp; Qlus Da illislecundum opera eorum,amp;lccundunl I 1 mea:quem timebo?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nequitiam adinucntionum ipforum;

Dominus protedor vitx meæ: à quo Secudum opera manuum eorum tribueilbs; trepidabo.'’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;redde retributionem eorum ipfis.

Bum appropiant fuperme nocentes,vtedat Quoniam non intellexerunt opera Domini, carnes meas:

Qm tribulant me inimici mei, ipfi infirmât!

flint amp;ceciderunt.

Si confiftantaduerfummecaftra, non timebit cormeum.

jß Si exurgat aduerlum me prælium,in boc ego Iperabo.

Vnam petij à Domino,banc requiram,vt in-babitem in domo D omini omnibus diebus vitæ meæ,

•'yoluftitte. Yf viJeJ 'Yoluntatem’Domini,8c vifitem replum eius.

Quoniam ablcondit me in tabernaculo fuo: in die malorum protexit me in ablconditonbsp;tabernaculi fui.

In petra exaltauit me;amp; nunc exaltauit caput raeum fuper inimicos meos.

Circuiui,amp; jmmolauiin tabernaculo eius bo ftiam vociferationis: cantabo amp; plalmumnbsp;dicam Domino.

C Exaudi Dominevocem meam qua clamaui pad tc’:milerere mei,amp; exaudi me.

Tibi dixit cor meû,exquifiuit c-tc’ facies mea: faciem tuam Dominerequiram.

Ne auertas facicm tuam à me: ne declines in ira à lèruo tuo.

Adiutormeus efto:nederelinquas me,ncque defpicias me Deus filutaris meus.

Quoniam pater meus amp; mater mea dereli-queruntme;Dominus ante aifumpfitme. Legem ponemibi Domine in via tua; amp; dirige me in lemita recta propter inimicosnbsp;meos.

Ne tradideris me in animas tribulantium me: quoniam infurrexerunt in me teftes iniqui,nbsp;amp; mentitaeft iniquitas hbi.

Credo videre bona Domini in terra viuen-tium.

ExpedaDominum,viriliter age: amp;conforte Dominus virtutçm populo fuo dabit: Domî turcortuum,amp; fuftine Dominum.

Tfalmtn huic quot;Dauid.

[lEi.ii- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XXVII.

Dte Domine clamabo,Deus meus ne fileas à me.-nequando taceas ànbsp;me, amp; aftimilabor delcendentibusnbsp;in lacum.

Exaudi Domine vocem deprecationis meæ dum oro ad te,dum extollo manus meas adnbsp;tempi urn landum tuum.

Ne fimul 'tradas’ me cum peccatoribus:amp; c5 operantibus iniquitatem ne perdas me:nbsp;Qui loquuntur pacem cum proximo fuo,manbsp;la autem incordibus eorum.

amp; in opera manuum eius : deftrues illos 8C non ædificabis cos.

Benedidus Dominus: quoniam exaudiuit vocem deprecationis mex.

D ominus adiutornaeus, amp; proteftor meus;

gt; amp;’in ipfo Iperauit cor meum, amp; adiutus p.4’ fum.

Et refloriiit caro mea ; Sc ex voluntate mea confitebor ei.

Dominus fortitudo plebis fux : Scprotedor faluationum Chrifti fui eft.

Saluum fac populum tuum Domine^ amp; be-nedic hxreditati tuæ:amp; rege eos amp; extolle illos vfque in æternum.

Tj'almui Dauid in (onfummatione tabernactdu

A Fferte Domino filij Deicaflertc Domino filios arietum.

Afferte Domino gloriam amp; bono-rem^afferte Domino gloriam nomini eius: adorate Dominum in atrio fanfto eius.

Vox Domini fuper aquas. Deus maieftatis intonuit.-Dominus fiiper aquas multas.

Vox Domini invirtute: vox Domini inma-gnificentia.

Vox Domini confringentis cedros; Sccon-fringetDominus cedros Libant.

Er comminuet eas tanquam vitulum Libani: amp; dilecftus quemadmodum filius vnicör-nium.

Vox Domini intercidentis flammam ignis: vox Domini concutientis defertum, amp; conbsp;mouebit Dominus defèrtum Cades.

Vox Domini præparantis ceruos, amp; reuela-bit condenla: amp; in templo eius omnes dicent gloriam.

D o min us di 1 u uiu m inbabi tare faci t : amp; fedc-bitD ominus rex in æternum.

nus benedicet populo fuoin pace.

‘Pfalmui cantici in dedicatione domut quot;Dautd, .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XXIX.

Xaltabo teDomine, quoniamfiifccpi-j^ fti me:ncc delcÄafti inimicos meosnbsp;fuper me.

Domine Deus meus clamaui ad teiScGnafti me.

Domineeduxifti ab inferno animam meamî laluafti me à defcendentibus in lacum.

Pfàîlitc Domino Gndi eius : Scconfitemini memoriæ lànélitatis eius.

Quoniam ira in indisnatione eius : amp; B in VO-

-ocr page 497-

Pfal

118

audiui vituperationem miiltorum commo rantium incircuitu.

Ineodum conuenirent fimul aduerfummCj C accipere animath meam conßliati funt.

Egoautem intefperaiii Dominezdixi^Deus mens es tiijn manibus tuis fortes mex.

Eripe me de manu inimicorum meorum^ amp; à perfequentibus me.

Illuflra faciem tuam fuper ferunm tuum^ Gl-uum mefac in milericordia tua:

Domine non confnndar_,quoniam inuocaui te.

Erubefcant impij^ amp; deducatur iiTinfernum: muta fiant labia doloia.

Quæ loquuntur aduerfus iuftum iniquita^ tern in fuperbia amp; in abufione.

Qnàm magna multitudo dulcedinis tute Do mine,quam abfcondifti timentibus te,

Perfecifti eis qui fperant in te, in confpedu D filiornm hominumi

Abfcondes eos in abfcondito faciei tuæ aeon turbatione hominum.

Proteges eos in tabcrnaculo tuo à contradi-o dione linguarum.

Benedidus Dominus: quoniam mirificauit mifcricordiam fuam mihi in ciuitate munira.

Ego autem dixi in exceffu mentis meat, Pro-iedus fum .afacieoculorum tuorum.

Ideo exaudifli vocem orationis meæ,dum clamarem ad te.

Diligite Dominum omnes Gndi eiuszquo-ni.im veritatem requiret Dominus,amp; retri-buct abundanter facientibus fuperbiam.

IlViriliter agite, amp; confortetur cor veftrum, omnes qui fperatis in Domino.

Jfß ‘Dauid intelleilus,

XXXI.

BIIEati quorum remifiæ funt iniquita-tes,amp; quorum teda luntpeccara. Roma. 4.» Beatus vircui non imputauit Dominus peccatunijnec eft in fpiritu eins dolus.

Quoniam tacui jnueteraucrnnt ofia mea,dû clamarem tota die.

Quoniam die ac node grauata eft fuper me manus tuazconnerfiis fum in xrumna mca,nbsp;dnm con figitur Ipina.

Delidum meum cognitum tibi feci: amp; iniu- B ftitiam meam non abfeondi.

llDixijConfitebor aduerfum me iniuftitiam IDi.tf meam Domino;8c turemififti impietatemnbsp;peccati met.

in voluntateeius.

Advefperumderaorabiturfletus: amp;ad matu-tinumlætitiai

Ego autem dixi in abundantia mea,Non rao-.ueborinæternura.

C Domine, in voluntate tua præftitifti decori

meo virtutem;

Auerriftifaciem tuam à me,amp; fadus fum co

turbatus.

Ad te Domine clamabo, ScadDeummeum deprecabor.

Quæ vtilitasinGnguinemeo dum defeendo incorrnptionem?

D Nunquid confitebitur tibi puluis, aut annun

tiabit veritatem tuam.’

Audiuit Dominus,amp; milertus eft mei : Do-minus fadus eft adiutor meus,

Conuertifti plandum meum in gaudium mi bizconcidifti Gccum meum,amp; circundedi-fti me lætitia.

Vt cantet tibi gloria mea,amp; non compungar: Domine Deus meus in æ tern um confite-bor tibi.

Inßnent, Tfalmin Dauidpro exuß.

XXX.

'T’N te Domine fperaui .non confundarin a I æternum.- in iuftitia tua libera me.

Inclina ad me aurem tuam; accéléra vt e-

ruas me.

Efto mihi in Deum protedorem,8c in dornii refugijzvt Gluum me facias.

Quoniam fortitudo mea amp; refugium meum

es tuzSr propter nomen tuum deduces me

amp; enutries me.

Educes me de laqueoboc quern abGonde- ] runt mihi: quoniam tn es protedor mens.

B.fflln manus tuas commendo fpiritum meum: rederaifti me Domine Deus veritatis.

3 Odifti obferuantes vanitates fiiperuacue.

Ego autem in Domino fjjeraui : exultabo amp; lætabor in mifericordia tua.

Quoniam refpexifti humilitatem meam, Gl-uafti de necefsitatibusanimam meam:

Nec coriclufifti mein manibus inimici:fta-tuifti in loco fpatiofb pedes meos.

, MiGrere raeiDomine quoniam tribulorzcon turbatus eft in ira oculus rneus,anima rnea,nbsp;amp; venter meus:

Quoniam defecit in dolore vita mea, amp; an-

ni mei in gemitibus.-

Infirmata eft in paupertate virtus mea, amp; oG

G mea conturbata funt.

Super omnes inimicos meos fadus fum op- Prohacorabitad te omnis Gndus in tempo re opportuno.

Veruntamen in diluuio aquarum multarum, •* ad eum non äp'proxim.abunr.

Tues refugiummeum àtnbulationequæcif cundedit me; exultatio mea, erue me àcir-Ee a cundan-

probnum * viciriis meis valdc^ amp; timor no tis meis.

Qui videbant me, foras fugerunt à me: ob-liuioni datus fum tanqua mortuus à corde. Fadusfum tanquam vas perditum: qiioniam

-ocr page 498-

Lib.

mine ßndo eins fperauîrrtus.

Fiat mifèticordiâ tua Domine fuper nos, quemadmodum /perauimus in te.

Dauidi cum mmutauk 'bulturn fitutn toYAtn

XXXIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

Enedicam Dominumih omni tenv A 1^ porezfêmper laus eius in ore meo.

In Domino laudabitur anima mea: audiant manfîietijbc lætentur.

amp; Magnificats Dominum mecum : amp; exalte-mus nomen eius in idipfum.

•^Exquifiui Dominum^ amp;exaudiuitme : Si. ex omnibus tribulationibus meis eripuitnbsp;me.

h Accedite ad eum^ amp; illuminamini:5c facies veftrænon confiindentur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g

ï Ifte pauper clamauitj Sc Dominus exaudi-uit eum:5tde omnibus tribulationibus eius ßluauiteum.

tî Immittet angelus Domini in circuitu time tium eum:amp;cripieteos.

to Guftate,amp; videte quoniam fuauis eft Do-minus;beatus vir qui iperat in eo. Timete Dominum omnes fànâi eius: quo-niani non eft inopia timentibus eum.

SDiuites eguerunt amp;efurierunt:inquircntes autem Dominum non minuentur omninbsp;bono.

$ Venite filij,audite mc:timorem Domini do cebo VOS.

la'lQuis eft homo qui vult vitam^diligit dies vidcre bonos.'’

a Prohibe lin^uam tuam à maloj 8c labia tua ne loquanturdolum.

cundantibus me.

ïntelleftum tibi dabo, 8c inftruam te in via

hac qua gradieris: firmabo fuper te oculos

meos.

Nolite fieri ficut equus 8cmulus: quibus non

eft intelledus.

P In camo 8c fræno maxillas eorum con firin

gs qui non approximant ad te.

Multa flagella peccatorisilperatem autem in

Domino mifericordia circundabit.

Lartamini in Domino 8c exultatc iufti:8cglo riamini omnes reóli corde.

Jn fintm, Tfalmus T)attidf

HEB.ii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XXXII.

T ' Xultateiuftiin Domino:redos dccct

collaudatio.

—'Confitemini Domino in cithara: in pfalterio decern chordarum pfalliteilli.

Cantate ei canticum nouum: bene plallite ei

in vociferatione.

Quia redum eft verbum Domini, 8comnia

opera eius in fide.

Diligit milericordiam 8c iudicium-.miftricor

dia D omini plena eft terra.

p Verbo Domini cœli firmatifunt: Sefpiritu

oris eius omnis virtus eorum.

Congregansficutin vtreaquas maris:pones

in theiauris abylTos.

Timeat Dominum omnis terra;ab eo autem commoueantur omnes inhabitantes orbe.

flQuoniam ipft dixit, 8cfadafunt;ipftman-dauitjSe creata fiint.

Dominus dilsipatconfilia gentiumrreprobat

autem cogitationes populorum, 8c repro-bat confilia principum.

Q Confilium autem Domini in æ tern urn ma-

net.-cogitationes cordis eius in generatio- 13 Diuerte à malo, 8c fac bonum: inquire pane 8c generationem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cem,8c perlequere earn.

Beatagens cuius eft Dominus,Deuseius:po 5?IlOculi Domini fuperiuftos: 8c aurcseius pulus quern elegit in hærcditatem fibi. in preces eorum.

Decœlo relpexit Dominus: vidit omnes G- tS Vultus autem Domini fuper facientes ma-iios hominum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ba:vt perdat de terra memoriam eorum.

De præparato habitaculo fuo relpexit fuper ïClamaueruntiufti,8c Dominus exaudiuitD omnes qui habitant terram.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eos:8c ex omnibus tribulationibus eorum

P Qm finxit figillatim corda eorum : qui intel- nbsp;nbsp;liberauit eos.

ligit omnia operaeorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pluxtà eft Dominus ijs qui tribulato funt

Non làluaturrex per multam virtutcm;8c gi- corde;8c humiles Ipiritulaluabit.

gas non laluabitur in multitudine virtutis *) Multæ tribulationes iuftorum: 8c de omnilux. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bus his liberabit eos Dominus.

Fallax equus adftlutem:inabundatia autem Cuftodit omnia ofla eorum.* vnum ex his virtutis lux non laluabitur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non conteretur.

Ecce oculi Domini fuper metuentes eum,8c h Mors peccatorum pefiima; 8c qvi oderunt in eis qui Iperant fuper milcricordia eius,nbsp;Vt eruat à morte animas eorum,8c alat eos innbsp;fame.7

Anima no ftra fuftinet Dominum, quoniam adiutor 8c protedor nofter eft.

Quiaineolsetabitur cor noftrum: Sein no«

iiiftum delinquent.

amp; Redimet Dominus animas (èruorumfuo-rum:8c non delinquent omnes qui fperant in co.

*Pfaîmw iuk Dauid.

XXXI III.

KB tu» ludicâ

-ocr page 499-

ATVSica Domine nocentes me.* expugna

I impngnantes me.

Apprehéde arma amp; icutum: amp; exurge in adiutorium mihi.

' EfFundc frameam , amp; conclude aduerfùs eos qui perfèquuntur me: die anima: meæ Sa-lus tua ego fum.

reuereantur quærentcs animam meam.

Auertantur retrorlum amp;confundantur cogitantes mihi mala.

Fiant tanquam puluis ante faciera ventij Sc angelus Domini coardans eos.

Fiat via illorum tenebræ amp; lubricum; amp; angelus Domini perlèquenseos.

B Q^oniam gratis abiconderunt mihi interi-tum laquei lui: luperuacue exprobrauerut animam meam.

Veniatilli laqueus quem ignorât, amp; captio quam abfcondit appréhendât eum: amp; in lanbsp;queum cadat in ipfum.

Anima autem mea exultabit in Domino:

gt; amp;’delelt;9:abitur fuper falutari fuo.

Omnia ofla mea dicent, Domine,quis lîmi-listibi?- ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

Eripiens inopem de manu fortiorum eins:

' egenum amp; pauperem à diripientibus eum.

Surgentes telles iniquijQuæ ignorabam inter rogabant me.

Retnbuebant mihi mala pro bonis: fterilita-tem animæ meæ.

Ego autem cura mihi raolefti eflent, indue-barcilicio,

C Humiliabam in ieiunio animam meam: amp; oratio mea in fou meo conuertetur.

*lt;gt;'• Quafi proximum, * qualî fratrem noftrum, ne complacebam : qualî lugens amp; contri .nbsp;ftatus ßc humihabar.

Et aduerfû me lætati funt amp; couencrunt:co gregata ftint fuper me flagella,amp; ignoraui.

Dilsipati funt nee compundi, tentauerunt me,fubfannauerût me fubfinnatione:fren •nbsp;duerunt fuper me dentibus fuis.

Domine quando relpicies? reftitue animam ¦ meam à malignitate eorum, .à leonibusnbsp;vnicam meam.

Confitebor tibi in ecclefîa magna, in populo graui laudabo te.

Non fupergaudeant mihi qui aduerlàntur ’'“quot;.15.d mihi inique,ll qui oderunt me gratis amp; annbsp;niiunt Qculis.

Quoniam ^ipihi qiiidem pacifîcc loqueban-tur; amp; in iracundia terræloquentes, dolos cogitabant.

Et dilatauerunt fuper me os fuum:dixerunt, .^“o®jeuge,viderunt oculi noftri.

Vidifti Domine,ne fîleas: Domine ne difcc-das à me.

PfaK

Exurge Scintende iudicio meo : Deus meüs.» amp; Dominus meus in caulâm meam.

ludica rae/ècundum iuftitiam tuam Domi-ne Deus meus,amp; non fîipcrgaudeant mihi.

Non dicant in cordibus fuis,Euge,euge,ani-mæ noftræ:nec dicant, quot;Deuorabimus’eû. quot;DenoraKi-i Erubelcant amp; reuereanturfîmul qui gratu-*”“^'^'nbsp;lanturmalismeis.

Induantur confulîone amp; reuerentia qui quot;ma *«'*S*‘-*« ligna’loquunturfuperme.

Exultent amp; lætentur qui volunt iuftitiam meam:amp;dicant lèmper, Magnifîcetur Donbsp;m,inus,qui volunt pacem lèrui eius.

Et lingua mea meditabitur iuftitiam tuam, tota die laudem tuam.

I« jinsm,ßruo ‘Dotnini i^ß Dauid,

Txitiniuftus vt delinquat in fèmet-iplo, non cft timor Dei ante ocu-loseius.

Quoniam dolofe egit in conlpeétu eius : vt inueniatur iniquitas eius ad odium.

Verba oris eius iniquitas 8c dolus: noluit in-telligere vt beneageret.

Iniquitatemmeditatus eftincubili fuo:afti-tit Omni viæ non bonæ,malitiam autê non odiuit.

Dominein cœlç milèricordia tua: 8cveritas tuavlque adnubes.

luftitia tua lîcut montes Dei:iudicia tua abyf fus multa.

Homines amp; iumêta làluabis Domine (qué-admodum multiplicafti milèricordiam tuam Deus.)

Fili] autem hominû in tegmine alarum tua-rum fperabunt.

Inebriabuntur ab hubertate domus tuæ : 8c to trente voluptatis tux potabis eos.

Quoniam apud teeft fons vitæ;gt;8c’in lumf ne tuo videbimus lumen.

Prxtende milèricordiam tuam Icientibus te,

5c iuftitiam tuam his qui reôto lîint corde.

Non veniat mihi pes luperbiæ: 8c raanus pec catoris non moueat me.

Ibi ceciderunt qui operantur iniquitatem.-ex pullîfunt,necpotuerunt ftare.

7falmMifßT)awd.

K'I^'T’Oli æmulari in malignantibus, ne-A, quezelaueris facientes iniquitatê,nbsp;Quoniam tanquam fœnum veloci-ter arelcent:8c qüemadmodum olera herbanbsp;rum cito décident.

5 Spera in Domino,8c fac bonitatem, 8c în-habita terram,8c palcêris in diuitijs eius.

Deledare in Domino; amp; dabittibi petitio-nés cordis tui.

Ec î Reue-.

-ocr page 500-

Lib

cïusloqueturiudicium^

Lex Dei eius in corde ipfius:8c non fiipplart-tabuntur grcflus eius.

y Conß’derat peccator iuftu: amp; quærit mor-tificare eum.

SReuela Domino viàm tuam, 8c fpera in eo:

amp; ipfè faciet.

Xteducetquafi lumen iuftitiam tuàm, amp; iu-dicium tuum tanquam meridiem:‘',fubdi-tus efto Domino^Sc ora eum.

Noli æmulari in eo qui profperatur in via Dominus autem non derelinquet eum in ma nibus eius;nec damnabit eum cum iudica-bitur illi.

pExpeda Dominum, 8Ceuftodi viameius: Scexaltabit te vt hæreditate capias terrara:nbsp;cum perierint peccatores videbis.

*3 Vidi impium fuperexaltatum, 8c eleuatum fîcut cedros Libani.

Et tranfîui,8c cccenonérat gt; Sc’ quæfîuieû, 8c non eft inuentus locus eius,

Ti? Cuftodi innocentiam,8cvide æquitatem: quoniam funtreliquiæ homini pacifico.

Iniufti autem difperibunt fimuhreliquiæ im-piorum interibunt.

Salus autem iuftorum à Domino: 8c protc dor eorum in tempore tribulationis.

Et adiuuabit eos Dominus, Scliberabit eosj 8c eruet eos àpeccatoribus, 8c fàluabiteos:nbsp;quia fperauerunt in eo.

Tfalmut T)auid in rememorationt die Jàh bathi.

XXX vu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/iSÂ.}**

Domine, ne in furore tuo arguas me, A neq; in ira tua corripias me.

Qijoniam fàgittæ tuæ infîxæ funt mi hi,8c confirmafti fuper me manum tuam.

Non eft finitas in carne mea à facie iræ tuæ: non eft pax oßibus meis à facie peccatorum meorum.

Quoniam iniquitates meæ fiipergreflx funtp.,^, caput meum:igt;8c’fîcut onus graue grauatænbsp;funt fuper me.

Putruerunt 8c corruptæ fünt cicatrices mcæ, à facieinfîpientiæmeæ.

Mifèr fiidusfum Securuatusfum vfq; infi-nem; tota die contriftatus ingrediebar. nbsp;nbsp;nbsp;„

Quoniam lumbi mei impleti funt illufîoni-^ bus:8c non eft fanitas in carne mca.

Afflidus fum 8c humiliatus fum nimisiruçie

1 • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

bam à gemitu cordis mei.

Domine,antc te omne defîderium meum:8^ gemitus meus à te non eft abfconditus.

Cor meum conturbatum eft *,dereliquic me virtus mea:8c lumen oculorum meorum 8cnbsp;ipfum non eft mecum.

fuajin hominefaciente iniuftitias. Define ab ira, Sederelinque furorem; nolinbsp;aemulari vtmaligneris.

Qi£onia qui raalignacur,extermihabuntur;fu ftinentcs autem Dominum ipfi Eæredica-bunt terram.

Et adhuc pußllum, amp; non erit peccator; amp; quæres locum eius,amp; non inuenies.

Matth.$.a. ilManfueti autem hæreditabunt terram,amp;;de-ß ledrabuntur in muititudine pacis.

3 Obfèrüabit peccator iuftum: Scftridebitfu per eum dcntibus fuis.

Dominus autem irridebiteum:quoniam pro fpicit quod veniet dies eius.

H Gladium euaginaueruntpeccatoresjnten-deruntarcum fuum,

quot;JtijciMtu Vt’decipiant’paupercm amp; inopem, vt trucident reólos corde.

Gladius eorum intret incorda ipforum: amp; ar eus eorum confringatur.

Ü Melius eft modicum iuftofuper diuitias peccatorum multas.

QÏmniam brachia peccatorum conterentur; confirmât autem iuftosDominus.

•^Nouit Dominus dies immaculatorura : amp; hxreditas eorum in xternum erit.

Non confundentur in tempore malo, amp; in Q diebus famis faturabuntur:3 quiapeccato-res peribunt.

Inimici veto Domini mox vt honorificati ..nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuerint amp; exaltati: déficientes quemadmo-

'Mutnatur. , _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, r ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦*

I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;num rumus dehcient.

V quot;Mutuabitur/ peccator. Si non fbluet .-iu-ftus autem miferetur amp; tribuet.

ffdiri^ïtnr.t Quia bcncdiccntes ei hæreditabunt terram: maledicentes autem ei difperibunt.

loApud Dominum greffus hominis 'dirige-tur.-’amp; viam eius volet.

Eecle. z.e. Cum ceciderit, non collidetur: quiaDomi-nus fupponit manum fuam.

5.IIIuniorfui,etenimfenui; amp;no vidi iuftum derelilt;aum,necfernen eius quærertspanem.

TOta die miferetur Sc commodat; 8c fernen il lins in benediélione erit.

ODeclinaà malo,Sefaebonum, 8cinhabita Amicimci Seproximi mei,aducrfumme ap-propinquaucrunt8c fteterunt.q Etquiiuxtameerant, dclongc ftcterunt.-amp;nbsp;vim faciebant qui quærebant animam meä.nbsp;Et qui inquirebant mala mihb locuti funt vanbsp;nitates,Sc dolos tota die meditabantur.nbsp;Ego autem tanquam fiirdus non audiebamînbsp;8c fîcut mutus non aperiens os fuura.

in (cculutnfeculi.

Quia Dominus amat iudiciu: amp; no derelin-quetßn0tos fuos.inxtcrnû cóièruabütur. Iniufti punientur.-amp;fernen impiorû peribit.nbsp;y iufti autem hæreditabunt terram; amp; inha-bicabuntinfeculumfeculifuper earn.

ira.5i.f. qllOsiufti meditabiturfapientiain,amp;lingua

-ocr page 501-

Pfal.

amp;peregrinuSjfîcut omnes patres mei. RemittemihijVtrefrigererprius quàm abea,

amp;ampliusnonero.

Jn finerhj'Pfalmus ipß T)awd.

Xpeétans expedlaui Dominum^ amp; in-’ : mihi.

Et faftus fùm Êcut Homo no audicnSjSc non habens in ore fuo redargutioncs.

Quoniam in te Domine fperauijtu cxaudies mcDomine Deus meus.

Quia dixijNéquando ûipérgaudeant mihi ini miçi mcKamp;dum commouétur pedes mei.nbsp;fîiper me magna locuti funt.

Qt^oniam ego in flagella paratus flim:amp;do-lor meus in confpcdu meo fèmper.

Quoniam iniquitatem meamannuntiabo;amp; Et ftatuitfuper petram pedes nicàs, amp;dire-cogitàbo pro peccato meo.

D Inimici auté mei viuunt, Sc confîrmati fiint fuper me: amp; multiplicati lunt qui oderuntnbsp;meinique.

Qu^i retribuuntmala pro bonisj detrahebant mihi,quoniam fèquebar bonitatem.

Ne derelinquas me Domine Deus meus :ne difcefleris à. me.

*.4. Intende in adiutorium meûjDominc tgt; De-

us’ fàlutis meæ.

7wfinempro Idithttn canticum Dauïd.

XXXVII I.

ij 'S ' Xpeétan

I* tendit

17 avilir

*quot;8.Î5.

----Etexaudiuit preces meas^Se eduxit me delacumiferixjamp;delutofæcis. 'gt;nbsp;xit greflus meos.

Et immiflt in os meum canticu nouum,carmen Deo noftro.

Videbunt multi,amp;timebunt: amp;fperäbunt in Domino.

Beatus vir cuius efl riorilen Domihi fpes e-iu3:amp;non refpcxitin vanitaresamp; infanias falîàs.

Multafecifli tu Domine Deus metis mirabi ß lia tua : Secogitatiönibus tuis non efl quinbsp;fimilis flt tibi.

Annuntiaui Sclociitus furri.multiplicati funt fuper numerum.

IxijCuflodiam vias meas;vt non de- Sacrificium amp;oblation6mholuifti:aures an linquam in lingua mea.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teni pcrfecifli mihi.

Pofui ori meo cuflodiam J cum con- Holocauflum amp; pro peccato hOnpoflula-fifteretpeccatoraduerfum me. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fli:tunc dixi,Ecce venio. .

Obmutui amp; humiliatus fum,amp; filui à bonis; |1 In capitc libri fcnptti efl de me vt facererii Heb.io.di amp; dolor mens renouatus efl.

Concaluitcor meum intra me; amp; in médita

tione mea exardefcet ignis.

Locutus lum in lingua mea, Notum fac mi

hi Domine finem meum.

Et numerum dierum meorum quis efl:vt ici am quid defit mihii

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; ...nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- - -

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...

flantia mea tanquam nihilum ante te.

Veruntamen vniucrfa vanitas: omnis homo

viuens.

Veruntamen inimagine pertrafit homo: fed

amp; fruftra conturbatuf.

Thefaurizat : amp; ignorât cui congregabit ea.

Et nunc qux efl expedatio mea?nónne Do-minus?amp; fubflantia mea apud te efl.

Ab omnibus iniquitatibus meis erue me:op-probriurrt infipienti dcdifli me.

Ob inutui,amp;non aperui os meumjqurniara

tu fecifti:amouc à me plagas tuas.

A fortitudine mantis tux ego defeci:in incre pationibus propter iniquitatem, corripui-fti hominem.

Et tabefcwre fecifli ficut araneam animam eius : veruntamen vanc cocurbatur omnisnbsp;homo.

Exaudi orationem meam Domine, amp; depre cationem mea atiribus percipe : lachrj^masnbsp;meas

Ne fileas: quoniam aduena ego fum apud te.

voiuntatem tuarn^Deusmcus volui,amp; legem tuam in medio cordis mei. Annuntiaui iuflitiam tuam in ecclefla mà-gnàjCCcelabia nieanonprohibeboj Domine tu icifli.

Iuflitiam tuam non ablcóndi in corde iheo;

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Veritatem tuam amp; falutare tuum dixi.

Ecce menfurabiles pofiiifti dies meos .'amp;fub- Non ableondi milericordiam tuarn amp; verita tern tuahi àconcilio multo.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Tu autcm Domine ne longe facias milèrà-tiones tuas à me:mifericordia rua amp; veri-^ tas tua lèmper fulccperunt me.

Quoniam circundederunt me mala quorum non eflnumcrus.-comprehederunt me ini-quitates mex^Sc non potui vt viderem.nbsp;Multiplicatx funt fuper capillos capitis mer.

amp; cor meum dereliquit me. Complaceat tibi Domine vt eruas me; Domine ad adiuuandum rrie refpice.nbsp;Confundanturamp; reuereatur fimufqui quæ-runt animam meam vt auferant eam.nbsp;Conuertanturretrorfuni amp; reuereantur qui Dnbsp;volunt mihi mala.

Eerant confcflim confufioncrii fuamjqui di-cunt mibijEugOjCuge.

Exultent amp; lætentur fuper te omnes quæreti tes te:amp; dicantlèmpetj MagnificeturDo-minus^qui diligunr filutare tuum.

Ego autem mendicus fum amp; pauper;Dominus (blicitus eft mei.

È e 4 Ad-

'I

-ocr page 502-

Lib.

pterea memor ero tui de terra Iordanï$,5c Hcrmonijm,à monte modico.

AbyiTus abyflum inuocatin voce catarafta-rumtuarum.

Omnia excella tua Sc fludus tui fiiperme tra lïerunt.

indie mandauitDominus milcricordiaßia, Sc node canticum eius

Apud me oratio Deö vitae meæ:dicam Deo, Sulceptormeus es,

Q^are oblitus es mei ? Sc quare contriftatus incedo, dum afdigit m e, inimicus?

Dum confringuntur olïa mea, exprobrauc-runt mihi qui tribulant me inimici mei:

Dum dicuntmihiper lïngulos dies, Vbi eft Deus tuns ? quare triftis es animamea ? amp;nbsp;quare conturbas me?

meam,quia pcccaui tibi.

Adiutor meus Sc protedor meus tu es: Deus meus ne tardaueris.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Infinem,I^falmusipfiDoMid,

BEatus vir qui inteliigit fîiper cgènum

SiC pauperem : in die mala liberabit

eum Dominus.

Dominus conlèruet cum, Scviuiftcct cum,

Sc beatum faciateumin tcrrazScnon tradat eumin animaminimicorumeius.

Dôminus opem Ferat illi fuper ledum dolo-îis eius;vniucrfumftratumeius verlàftiin infirmitateeius.

Ego dixijDomine mïlcrerc mei; ûna anima meam, quia pcccaui tibi.

Inimici mei dixerunt mala mihi, Quado mo-rietuf,Scperibit nomen eius?

Et lî ingrcdiebatur vt viderct, vana loqueba Spera in Dco,quoniam adhucconfiteboril-li; làlutare vultus mei,Sc Deus meus. Tfiaïmtts

XL II.

IVdica me Deus, 8c dilceme càuûm raea de gcnte non Gnda,ab homine iniquonbsp;amp; dololô eruc me.

Quia tu es Deus fortitudo mea: quare me re-pulift;i?8c quare triftis incedô,dum affligit me inimicus?

Emitte lücem tuaift, Sc Veritatem tuam : iplà me deduxeruÂt,8cadduxerunt, in montemnbsp;landum tuum,8c in tabernacula tua.

rietur,Sc peribit nomen eins?

tur,coreiuscongregauit iniquitatem lîbi.

Egrediebaturforas,amp;loqucbatur;in idipfiï.

Aduerlîim melîilurrabât omnes inimici mei:

aduerfum me cogitabant mala mihi.

Verbum iniquum conftituerunt aduerïum

me, Nunquid qui dormit non adijciet vt relurgat?

Etenim homo pacis meæ in quo lperaui,qui edebat panes meos:magnificauit ftipermenbsp;fupplantationcra.

Tu autem Domine milèrete mei, Sc relufci-

ta me; Sc retribuam eis.

In hoc cognoui quoniara voluifti me; quo- Et introibo ad altare Dci,ad Deum qui Isetî-nia non gaudebit inimicus meus fuper me.

Me autem propter innocentiam lulcepifti:5c confirmafti me inconlpedu tuoinatter-num.

Benedidus Dominus Deus Iftael à lèculo 8c

vlqj in lèculum:fiat,fiat.

In finem,intelle^nsfilüs Core.


\ meanijquoniam tranfibo in locum taber- Tu es iplê rex meus amp; Deus meus : qui man-y naculi admirabilis, vlquead domum Dei,

In voce exultationis amp; cofeßionis, fonus e-pulantis.

amp; Vb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anima mea?amp; quare contur

* bas mef

Spera in Deo,quoniam adbucconfitebor il-ii:ülutare vultus mei,amp; Deus meus.

Ad meipfütn anima mea conturbata eft:pro-

ficat iuuentutem meam.

Cónlïtebor tibi in cithara Deus Deus meus: quare triftis es anima mea? Sc quare conturnbsp;bas me?

Spcra in Deo,q uoniam adhuc confitcbor illii lalutare vultusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deus meus.

In finem frofilijs Core ad intelleClum.

XL III,

Vemadmodum delydcrat ceruus ad I '^Eus auribus noftris audiuiraus ; pa-A I J fontes aquarum:ita delj^deratanima I tres noftriannuntiauerunt nobisnbsp;mea ad te Deus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Opus quod operatus es in diebus eo-

*ƒ»««»». 8. sitiuij.anima meaad Deum*fontcm’viüum: nbsp;nbsp;rum,gt;8c’in diebus antiquis.

quando veniamSc apparebo antefaciera Manus tuagentesdilperdidit,Sc plataftieos: Dei?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;afflixifti populos,amp; expulifti eos.

Fuerunt mihilachrymaï meaepanes dieacno Necenim in gladio fuo poflederunt terram, de; dum dicitur mihi quotidiCjVbi eft De-nbsp;nbsp;nbsp;Sc brachium eorum non laluauit eos,

ustüus? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Seddextcratua,8c brachium tuum, Scillumi

Hxc recordatus fum,8cefi*udi in me animam natio vultus tui ; quonia cÖplacuifti in «s.

das lalutes lacob.

In te inimicos noftros vcntilabimus cornu. Sc in nomine tuo fpernemus ihfurgcntesnbsp;quot;m nobis :

Il Non enim in arcu meo Iperabo; Sc gladius •• meus non laluabit me.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B i

liSaluafti enim nos de affligentibus nosiSc o- ».Re.i«*' dientes nosconfudifti«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

..................... In

-ocr page 503-

tu

In Deo laudabimur tota die i amp;in nothine tuo confitebimurin feculum.

Nunc autem repulifti Sc confudifti nos;Sc no egredierispgt;Deus’in virtUtibus noftris,nbsp;Auertifti nos retrorfum poft inimicQs no-ftros: 8c qui oderunt nosi,d;iripiebant ftbi.

Dedifti nos tanquam dues efcarûjScin Gen-tibus difperftfti nos. , or *-

Vendidifti popUlum tuu fine pretio : Si non fuit multitudo in commUtatiooibus eorû.

C Pofiiifti nos opprobrium vicinis noftris,fub fannationem Sc derifum his qui funt in cirnbsp;cuitunoftron

Pofuifti nos in fimilitudinem Gentibus: co-motionem capitis in populis.

Tota die yerecundia mea coptra me eft , 8c confufi.o.faciei mexcooperuitme. ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«-un..

h. voce exprobrantis 8c obloquentis , à facie Et filix Tyri, in muneribus vultufri tuum de inimici Sc perièquéntis.

Hxc omnia vencrut fupernos , nec obliti fu-mus te;Sc inique non eginius in teftartien-to tuo,

Et non recefsit retro cor noftrum:8c dcclina-fti iemitas noftras à via tua.

Quoniam humiliafti nosin loco afflióiiönis,

8c cooperuit nos vmbra mortis.

Si obliti fumus nomen Dei noftri,8c ft expa-dimus manus noftras ad Deum alienum?

NónneDeusrcquiretifta?ipfeenimnouitab-fcondita cordis.

llQ^oniam propter te mortificamur tota die: aeftitnati fiimus ficut oues occifionis.

Exurge,quare obdormis Domine.^ exurge,8c

nerepellasinfinem:

corda iiiimicorum régis.

llSedes tua Deus in feculumfèculizvirga dire- Heb.l.é dtionis virgaregni tui.

Dilcxifti iuftitiam,amp;; odifti iniquitatê : pro-pterea vnxit te Deus Deus tuus oleolœti-tiæ præ confbrtibus tuis.

Myrrha amp; gutta amp; cafia à veftiinentis tuis gt; à domibus eburneis,ex quibusdelcâaueruntnbsp;te filiæ regum in honore tuo.

Aftitit rcgina à dextris tuis in vefticu deaura- C to,circundata varietate.

Audi fiiia,8c vide, ôc inclina au rem tuarti : amp; . ¦ nbsp;nbsp;-3

obliuifcere populum tuum, amp; donium pa-tris tui.

Et coneupifcet rcx decorern tuum; quoniam ipfe eft Doniinus Déus tuus,amp; adorabunt

euffl. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦

. precabuntur,igt;onines’diuites-plebis. •; ^•4* -Omnis gloria cius fîliæ regis ab intus,in fim-brijs aureis circumamiéla variecatibus.

Adducentur régi virgines poft eani:proximæ eins afferentur tibi.

Afterentur in lætitia Si exultatione:adducen-tur in templum regis

Pro patribus tuis nati funt tibi filij ; confti-tucs eos principes fupcr omnem terram. l'Memar 'Memorcs erunt’nominis tui*in omnigene- ers.s.nbsp;ratione amp; senerationem.

propcerea populj conntebnntur.tihi in ætér-nurOjScinlèculum féculi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. r

In nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Corepro arcanis ^ßilmus.

hE6.^lt;Si

Quarefaciem tuam auertis, obliuftcens ino- ’¦quot;quot;^Eus nofter refugiu virtus : adiutor piænoftræ amp;ttibulationisnoftræ.’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I a in tribulationibus lt;^uæ inuenerunt

Quoniamhumiliataeftinpuluereanimano nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nos nimis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: x

ftra : conglutinatus eft in terra venter no- Propteféa non timebinius dum turhabitur

Exuro-eDomine adiiiuanos : amp;redime nos

o proptermomen tuum.

Jnfinempro ijs qui cotnmutaiuntur,filiji Co re adintelkClum^cantiium pro dileClo.

X LI I I I.

Buftauit cormeum verbum bonum: dico ego opera mearegi.

Lingua mea calamus fcribæ velociter fcribentis.

Speciofus forma præ filijs hominum, diftiiG eft gratia in labijs tuis: propterea benedixitnbsp;te Deus inæternum.

terra, Sctransferentur montes in cor maris.

Sonuertint 8c turbatx funt aqux eoruin: con turbati funt montes infortitudine eins.

Fluminis impetus lætificat ciuitarem Deij fanftificauit tabernaculum fuum Altiftinbsp;mus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.,

Deus in medio eius,non commoueUtur.’ad-iuuabit earn Deus mane d^uculo.

Conturbatx funt getes , amp; inclinata funt re-gna:dedit vocem fuam,mota eft terra.

Dominus virtutum nobifcuraifufeeptor nofter Deus lacob.

Accinger^gladio tuofuper femur tuum jpo- Venite,8c videte opera Domini jquæp tentißime,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prodigia fuper terra:auferens bella vfq


B Specie tua amp; pulchritudine tua intends, prof perc procede,amp; régna,

Bropter veritatem amp; manfuctudinem amp;iu-ftitiä; amp; deducet te mirabiliter dextera tua.

Sagittæ tUÄ açutæ (populifub te) cadent in

»ofuit ^ueadnbsp;hnem terræ,

Arcumconferet,5i cónfringet arrna: amp; Icuta comburct igni.

Vacate,8c videte quOniam ego fum Deu$:ex-altabor in gentibusgt;8c exaltabor in terra. Dominuf

-ocr page 504-

Lib.

AVditehascomnes gentes:auribus per cipiteomnes qui habitatis orbem,nbsp;Quique terrigen« 8c filij hominum:nbsp;ofimul’in vnum diues 8c pauper.

riam in plalterio propofitionem meam.

moriétes; fimul infipiés amp;. ftultps peribut.

eorum domus illorum in «ternum.

Tabernacula eorum in progenie SiC progenie, vocauerut nomina fua in terris fuis.

tgt;Et’homocûin honore eflet^nonintcllexit: comparatus eft iumentis infipientibus, 8cnbsp;(îmilis fadus eft illis.

M Agnus Dominus 8c lau in çiuitateDei noftrijn monte fannbsp;do eins.

Fundatur exultationc vniuerfie terras mons Sion,Iatera Aquilonisjciuitas Regis magni.

Deus in domibus cius cognofcctur^cum fuf-cipiet earn.

gt;,ij. Quonum ecce regesgt;terr«’congregati funt: conuenerunt in vnum.

Ipfi videtes ficadmirati funt, coturbati ftint, commoti (unt;tremorapprehenditeos

Ibi dolores vt partunentis ; in Ipiritu vehe-menti contercs naues tharfis.

Sicut audiuimus,fic vidimus,inciuitate Domini virtutumjinciuitateDeinoftri:Deus fundauiteam in xternum.

Sulcepimus Deus railericordiam tuam in me dio templi tui.

Secundum nomen tuumDeus^fic 8claus tua in fines terræziuftitia plena eft dextera tua.nbsp;Laetetur mons Sion, amp; exultent filias lud«,nbsp;propter iudicia tua Domine.

Circundate Sion^Sccompledimini eammar-rate in turribus eius.

Ponite corda veftra in virtutc eius: 8c di ft ri-buite domos eius, vt enarretis in progenie altera.

Quoniam hie eft Deus^Deus nofterinæter-num 8c in feculum ftculi : iple reget nos in lecula.

ƒ» Core Tfalmtti,

XLV III,

Dominus virtutum nobilcum.-fufceptorno-fter Deus lacob.

Infinenijprofilîji Core Tfahnns.

1 i OMnes gentes plaudite raanibus: iubi- Os meumloquetur lapientiam: Si meditationbsp;lateDeoin voceexultationis, cordis mei prudentiam.

Quoniam Dominus excelfuSjtcrribi- llinclinabo in parabolam aurem meam, ape-lis,Rex magnus fuperoranem terram. riam in plalterio propofitionem meam.

, Subiecit populos nobis:8c gentes fubpedibus Curtimeboindie malaf iniquitas calcanei noftris.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meicircundabitme.

mei circundabit me.

Elegit nobis hæreditatem fiiam, Ipeciem Ta- Qui confidunt in virtutefiia, 8c in multitu-cob’quam’dilexit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dinediuitiarum fiiarum gloriantur.

».Rcg.tf.c. llAlcendit Deus in iubilo. Dominus in voce Frater non redimit,redimet homo; *non da- **'’'^* tub«.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bit Deo placationem fuam,

Pfallite Deo noftro,pfàllitezpfàllite Regi no Etpretium redemptionis anim« fii«: 8c labo

¦ ftro^plallite. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rabitinæternum, 8cviuetadhucin finem,

Quoniam Rex omnis terr« Deus:p(allite fa- Non videbit interitum^cum viderit fapientes pienter. •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;morietes; fimul infipies 8c ftultus peribut.

* RegMwV. quot;Regnabit’Deus fuper genteszDeus fedetfu- Et relinquétalienis diuitiasfuaszSc fepulchra perfedem fandamfuam.

. Principes populorum congregati funt cum Deo Abrahamzquoniatndij fortes terr«,venbsp;hementer eleuati funt.

Tfalmus canticifiliji Coreßcandaßahiatln,

SSB.^3. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XL VI I.

quot;X 4 Agnus Dominus 8c laudabilisnimis H«c via illorum fcandalum ipfis : 8c poftca in ore fuo complacebunt,

Sicut cues in inferno pofiti funtzmors depaf-cet eos.

Et dominabuntur eorum iufti in matutino; 8c auxilium eorum veterafeet in inferno anbsp;gloria eorum.

Veruntamen Deus redimet animam meam, de manu inferi cum acceperit me.

Nc timueris cum diues fadus fuerit homozSc cum multi plicata fuerit gloria domus eius.

il Quoniam cum interierit, non fumet omnia: neque defeendet cum eo gloria eius.

Quia anima eius in vitaipnus benedicetur: confitebitur tibi cum benefeceris ei.

introibit vfque in progenies patrum fiiorum: tgt;8c’vfque in «ternum non videbit lume.nbsp;Homo cum in honore eflèt, non intcllexit:nbsp;comparatus eft iumentis infipientibus, 8cnbsp;fimilis fadus eft illis.

Tfalmus ^faph.

XLix.

DEus deorum Dominus locutus eftz8c vocauit terram

A fblis ortu vfque ad occafum; ex Sion fpecies decoris eius.

Deus manifeftè venietzDeus nofl^r, 8c non filebit.

Ignis in'confpedu eius exardefeet : 8c in cir-cuitu eius tempeftas valida.

*Aduocauit’co:lum défurfum ; 8cterràm dif-cernere populum fuum.

Congregate illi fandos eius:qui ordinant te-ftamentu®

cordis mei prudentiam.

- - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pfilnj.Tr«

JSf4P*

-ocr page 505-

Pfal.

ÎX2

ftamentutneîua fùper fàcrîficia.

Et annuntiabuntcœli iuftitiam eius:quoni-am Deus index eft.

Audi populus meus amp; loquarJirael^Sc teHi-ficabor tibi:Deus Deus tuus ego fum.

Noninfàcrifîcijs tuis arguam te : holocaufta autem tua in conlpedu nieo funt fèm-per.

Nonaccipiam de domo tua vitulosmeque de gregibus tuis Eircos.

Quoniam meæ funt omncs ferae ß’luarumj iumenta in montibus amp; boues.

Cognoui omnia volatilia cœli; amp; pulchritu-do agri mecum eft.

Si efurierOjHon dicam tibi:meus eft enim or-bis terræ,5c plenitudo eius.

Nunquid manducabo carnes taurorum ? aut Gnguinem hircorum potabof

Immola Deo làcrificium laudis ; amp; redde Al-tißimo vota tua.

.7. Etinuoca mein die tribulationis:!gt;8c’eruam tejamp;bonorificabis me.

Peccatori autem dixit Deus Quarc tu enar-ras iuftitias meas, amp; affiimis teftamentum raeum per os tuum?

T U verô odifti difciplinam: amp; proiecifti fèr-mones meos retrorfum.

Si videbas furem^currcbas cû eo; amp; cum adul teris portionem tuam ponebas.

Os tuum abundauit malitia;amp; lingua tua co Onbsp;cinnabat dolos.

Sedens^aduerfiis fratrem tuumloquebaris, amp; aduerfus fîlium matris tuæ ponebas fcandanbsp;lum:hæc fecifti^amp;tacui.

Exiftimaftiiniquè quod ero tui fîmilis;arguâ te^amp; ftatuam contra faciem tuam.

Intclligite hæc qui obliuifcimini Deum ; ne-quando rapiat,amp; non fit qui eripiat.

Sacrificiumlaudis honorificabitme : Scillic iter,quo oftendam illi làlutare Dei.

In jinent, Tfalmus Dawd cum nbsp;nbsp;nbsp;ad eu

Hathaprolheta^qtiando intrauitad ‘Beth-ßt bse.z.I^gaz.

A A /I Ifèrere mei Deus fècundum magna I I ^i^èricordiam tuam,

’ “^Et fecundum multitudinera mifèra-tionum tuarum deleiniquitatem meam.

Amplius laua me ab iniquitate mea: 8c à pec-câto meo munda me,

Quoniaq^ iniquitatem meam egocognofco: amp;peccatum meum contra me eft lemper,nbsp;Tibi loii peccauL, 8c malum coram te feci:vtnbsp;iuftificçris in fermonibus tuis, 8c vincas eunbsp;Ecce enim veritatem dilexifti ; incerta Se oc

iudicaris.

BEcceenim in iniquitatibus conceptus fum; Scinpeccatis concepit me mater mea.

culta làpientiæ tuæ manifeftafti mihi.

Afperges me* byfibpo,8c mundabonlauabis *Demint me, 8c fiiper niuem dealbabor.

Auditui meo dabis gaudium 8cletitiâ.-8c exul tabunt ofla humiliata.

Auertefaciern tuam à peccatis meis : 8c om-nes iniquitates meas dele. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

Cor mundum créa in me Deüs, 8c /piritum redum innoua in vifteribus meis.

Neproijcias me à facie tua, Sc Spiritûm fan-

«ftum tuum neâuferasà me.

Redde mihi lætitiam lalutaris tui : 8c Spirit« principali confirma me.

Docebo iniquos vias tuas:8cimpij ad te con-uertentur.

Libera me de fânguinibus Deus, Deus fàlu-tis meæ : 8cexultabitlingua meaiuftitiam tuam.

Dominc,labia mea aperies;8c osmeumannû D tiabitlaudem tuam.

Quqniam fi voluifles Gcrificium, dedifiera vtique:holocauftis non deleôtaberis.

Sacrificium Deo,fpiritus contribulatus ; cor contritum amp; humiliatum, Deus, non de-fpicies.

Benignè facDominein bona voluntatetua Sion:8cædifîcenturmuri lerufâlem.

Tune acceptabis fàcrificium iuftitiæ,oblatiQf nés 8c holocaufta;tunc imponent fuper al-tare tuum vitulos.

JnfinemßnielleEiusDauid , cumyentt Doeg Idutn«us,amp; annuntiauit Sauîi,nbsp;amp; dîxit, l^enit Dauidin domum''^bi-tnélech.t.Ii^.zz.b,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïech.i.

LI.

QVid gloriaris in malitia, qui potens es in iniquitate.^

Tota die iniuftitiam cogitauit lingua tua: ficut nouacula acuta fecifti do-ïum.

Dilexifti malitiam fuper benignitatem ; iniquitatem magis , quam loqui æquita-

tem.

Dilexifti omnia verba præcipitationis, '’lin- “lingtrn guadololà’:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loftm.i,

Propterea Deüs deftrüettein finem : euel-let te, 8c emigrabit te de tabernaculo tup, 8c radicem tuam de terra viuentium.

Videbunt iufti 8c timebunt , 8c fuper eum jidebunt : 8c dicent, Ecce Homo qui nonnbsp;pofuit Deum adiutorem fuum,

Sed fperauitin multitudinediuitiarum fiia- ' rum:8c præualuitin vanitate fua.

Ego autem ficut oliua fruftifera in domo Dei, fperaui in mifèricordia Dei in xter-num,8c in fèculumlèculi.

Confite-


-ocr page 506-

Libi


In finentj pro Amaleth intelligentia Dau'id. LI I.

Ixit infipiensin corde fiiOj Noneft pfal.ij.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deus.

Corrupt! funt amp; abominabiles fadi ftint ininiquitatibusmon eft qui faciatbo-

nura.

Deus de coelo profpexit ftiper filios bominu; Yt videat fi eft intelligens , aut requirensnbsp;Deum.

Rora-J-b (lOmnes declinauerunt,ftmul inutiles fadi funtmon eft qui faciat bonumjUon eft vf-queadvnum.

Nonne ftient omnesqui operantur iniquita tem i qui deuorantplebem meam vt cibumnbsp;panis?

Deum non inuocauerunf.illic tpepidauerut *• * timoré vbi non erat timor,

Quoniam Deus diftipauit oflacorü quibo-minibus placentxonfufi funt quoniam Deus fpreuiteos.

Quis dabit ex Sion falutarc Ifrael ? cum con-uerteric Deus captiuitatem plebis fuse, ex-ultabit Iacob,8c lætabitur Ifrael.

Infinem, in carmMus intelle^usDauiäcü '^enißeni .^i^hai, amp; dixißent ad Saul,H ón-ne ‘Dauid^fcondituseßapudnos!^nbsp;d.amp; z6.a.

LIII.

DEus in nomine tuo laluum me fac;8c invirtutc tua iudica me.

Deus exaudi orationemmeam.-auri-bus percipe verba oris mei.

Quoniam alieni infurrexerfit aduerfum mc, ?.j. fortes quæfierunt animam meam : gt;nbsp;non propofuerunt Deum ante confpediinbsp;fuum.

?.Î. Ecce enim Deus adiuuat mc: gt;8c’ Dominus fufeeptor eft animæ meæ.

Auerte mala iniraicis meis ; * in veritate tua difperde illos.

Voluntaric facrificabo tibi, gt; 8c * confitehor gt;.5. nomini tuo Domine,quoniam bonum eft;

Qiwniam ex omni tribulationeeripuifti me: 8c fuper inimicos meos defpexit oculus


meus.


Infinem,in carminiiut intelleSlusDauid. L I I I I.

EXaudi Deus orationem meam, 8c ne defpexeris deprecationem meam:in--tende mibi, 8c exaudi me.

Contriftatus fum in exercitatione mea: 8cco turbatus fum à voce inimici, 8c à tribula-tione peccatoris.

Quoniam declinauerunt in me 'iniquitatcs’: 8c in ira molefti erant mibi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Cor meum conturbatum eft in me:8c formi-do mortis cecidit fuper me.

Timor 8c tremor venerunt fupermc: 8c con-texerunt me tenebræ

Et dixi,Quis dabit mibi pennas fîcut colum-ba;;8c Yolaboj8c requiefcam?

Ecce elongaui fugies: 8c manfi in fblitudinc. ® Expedabam eum qui fàluum me fecit à pufilnbsp;lanimitate fpiritus,8c tempeftate.

Præcipita Domine,8cdiuidelinguas corum: quoniam vidi iniquitatem 8ccontradidio-nem in ciuitate.

Die ac node circundabitea fuper muros eius iniquitas,8c labor in medio eius, 8c iniufti-tia.

Et non defecit de plateis eius vfiira 8c dolus. Quoniam ft inimicusgt;meus’maledixiflet mi-bi,fuftinuiftem vtique.

Et ft is qui oderat me, fuper me magna locu-tus fuiflef.abfcondiftem me forfttan ab eo.

Tu veto homo vnanimis, dux meus 8c notus C

meus.

Qui ftmul mecum dulces capiebas cibos : in domo Dei ambulauimus cum confenfu.

Veniat mors fuper illos: 8c defeendant in in-fernum viuentes:

Quoniam nequitiæ in habitaculis eorum in medio eorum.

Ego autem ad Deum clamaui : 8c Dominus 'faluabit’me.

Vefpere,8c mane,5c meridie narrabo,8c.annft tiabo,8c exaudiet vocem meam.

Redimet in pace animam meam ab bis qui appropinquant mihi ; quoniam inter multos crant mecum.

Exaudiet Deus,8c humiliabit illos,qui eft an te fecula.

Non enim eft illis commutatio,8c no timuC” runt Deum:extendit manum fuam in retri-buendo.

Contaminaueruntteftamentum eius, diuifi funt ab ira vultus eius : 8c appropinquauitnbsp;corillius,

Molhw


-ocr page 507-

quot;BB. J5.

Pfaià?

Mollitifunticrmones êius fupcroleum.: amp; Filij hotninum,denteseorumarma Scftigit-

^âtth.ff.d ipflftint iacula. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tæ;amp; linguaeorum,gladius acutus.

Luc.ii.e.

«.Petr.s.k II ladafuper Dominum curamtuam, amp; ipfè ExaltarefupcrcœlosDeus:amp;inomnemter te enutriet:*nondabit in sternum fluduanbsp;tionemiufto.

Tu vero Deus deduces eos in puteum inte-

ritUS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- ¦

Viri Gnguinum Sc dolofi non dimidiabunt

' diesfiios.-egoautem iperabo in teDomine.

Inßnem,pro.populo qui à ßin^is longe 'facits cfl,T)auid in tituli inßeriptioneßu ttnue-runî eum Allophyli in (reth.

LV.

Mlfcrere mei Deus, qtioniam concul-

cauit mehomoitotadie impugnas Quoniam magnificataeft vique adccelos mi tribulauit me.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lericordia tua,amp;vfq; ad nubes veritas tua;

Conculcauerût me inimicimei totadie:quo ExaltarefiipercœlosDeus; Sefuper omnem niam multi bellantes aduerfum me.

Ab altitudine diei tiraebo; ego veto in te fpe rabo. .

ïn Deo iaudabo fèrmoncs meos,in Deo fj)e-raui:non timebo quid ficiat mihi caro.

Tota die verba mea execrabantur : aduerftim

me omnes cogitationeseorum, in malum.

Inhabitabuntamp;ablcondent: ipfi calcanéum meum oblèruabunt.

Sicut fuftinuerunt animam meam pro nihi- Alieuati funt pcccatores .à vulua: errauerunt lo (àluos fiicies illos.'in ira populos confrinnbsp;g«-

Deus,vitam meam annuntiaui tibi ; pofuifti lachrymas meas in confpedu tuo,

Sicut 5c inpromißionctua: tunc conuerten turinimici mei rctrorfum.

In quacunque die inuocauero te,ecce cogno

ui quoniam Deus meus es. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;---------------

In Deo laudabo verbum, in Domino lauda- Ad nihilum deuenient tanquam aquade-bo lèrmonem:in Deo fperauijnon timebo quid faciat mihi homo.

ZIJ

ram gloria tua.

Laqucum parauerunt pedibus meis.'Sc incur-uaüerunt animam raeam.

Foderun t ante faciem meam foueam:amp; inci-deruntirieam.

llParatum eor mcum Dcus^paratuni cor me- quot; ¦'7’** urn cantaboj amp; pfalmum dicam*.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^omiao

UEx urge gloria mea^exurgepfalteriü amp; citba loan.i.d, ra; exiirgam diluciilo.

Confitebor tibi in populis Dominc.'amp;Sc’pfal m um dicam tibi in gentibus:

terram ^loria tua.

I n finein^ne dijjicrdas, Tiauid in titnli inßri-^iiöne.

'LVll. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HEB.^3.

Slverè vtiquciuftitiamloquimini/refte* indicate filij hominum.

Etenim in corde iniquitates operaraini: in terra iniuftitias manus veftrae concin-nant.

ab vrero^ocutifuntfalfâ.

Furor illis fecundum firnilitudinem fèrpefl' tis:ficuta{pidis furda:,amp; obthurantis auresnbsp;fuaSj

Quæ non cxaudict vocem incantantiuni j amp; venefici incantantis lapienten

Deus conteretdenfescorum in oreipfórum.’ molasleonum confrinoet Dominus.

currens:intendit arcum fiium donee infir-

-------------- n'icntur.

In me funt Deus vota tua^quæ redd5,quot;Iauda- Sicut cera qiiæ fluit auferentur ; fupercécidit .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ignis,amp; non videruhtfblera*

Priufquam intelligerent ipinæveflraf rham-nfuficut viuetes quot;ficut ’in iraabforbeteos. quot;ßc.ij, Lxtabitur iuftus cum videric vindiftam.-ma-niis fuaslauabit in fanguine peccatoris.nbsp;Et dieet homo . Si vtique eft frudus iufto?nbsp;vtiqueeftDeus indicanseos in terra.nbsp;Infinsin,ne differ das,T)awd in tituli inßri-ptione,tjuando mißt Saul,amp; cußudiuit domunbsp;eiusminterßtereteu.s.'^R^.s^, l v 11 bnbsp;ERipe me de inimicis meis Deus meus; Anbsp;amp; abinlurgentibus in melibera me*nbsp;Eripe me de operantibus iniquitatem:

amp; de viris ianguinum falua me. Quia ecce ceperunt animam meara, irruerfitnbsp;in me fortes:

Neque iniquitas mca, neque peccatum men Domine;fine iniquitate cucurri amp; direxi.nbsp;Exurgc in occurfum meura, amp;vide:amp;tunbsp;Domine


*•57.

tiones’tibi.

Quoniam eripuifti animam meam de morte, amp; pedes meos de lapfu, vt placeam coramnbsp;Deo inlumine viuentium,

1 nfinem , ne dißperdas, quot;Dauidin tituli in-ßt‘gt;'iptionc,\\tufiigeret à facie Saul, inßeluta.

CAP. L A' I.

Mllerere mei Deus, mifercre mei;qH0-niam in te confidit anima mea.

Et in vmbra alarum tuarum fperabo, donee tran/eat iniquitas.

Clamabo ad Deum altißimum : Deum qui benefetJlt mihi.

Mifit de ccelo,5c liberauit me;dedit in oppro brium conculcantes me.

Mifit Deus milcricordiam fuam Sex^eritate fuam,ôceripuit animam meamde medionbsp;catuloruin leonum : dormiui conturba-tus.

-ocr page 508-

Domine Deus virtutum, Deus Ifracl

B Intende ad vifitandas omnes gentes;non mi-/erearis omnibus qui operantur iniquitaté.

Conuertentur ad vefperam;5c famem patien tur vt caneSjSc circuibunt ciuitatem.

Eccc loquétur in ore fuo_, amp; gladius in labijs eorum:quoniam quis audiuit?

Et tu Domine deridebis eos: ad nihilum de

duces omnes gentes.

Fortitudinem meam ad tecuftodiam j quia Deus fufceptor meus es:Deus meus^ mi(è-ricordia eius præueniet me.

C Deus oftédit mihi fuper iniraicos meos : ne occidas eos,nequando obliuifcantur popunbsp;li mei.

Difperge illos in virtute'tua : Sc depone eos proteótor meus Domine:

Dclidumoriseórum , fèrmonemlabiorum ipforum, Sc comprehendanturin fuperbianbsp;fua.

Etde execratione Sc mendatioannuntiabü-

tur in confummatione:in iracófummatio-niSjScnon erunt.

icient quia DeusMominabitur’ lacob, Sc

tur.i. fini urn terræ.

D Conuertentur ad velperam^Sc famem patié-

¦ tur vt canes:8c circuibunt ciuitatem.

Ipfi dilpergcntur ad manducandum :fi vero

non fuerint (àturati^Sc murmurabvit.

Ego autem cantabo fortitudinem tuam , Sc

'txnltaie.tf quot;exaltabo’mane milèricordiam tuam:

Quia fadus es fufceptor meus, Sc refugium meum indie tribulationis meat.

Adiutor meus tibi plallam, quia Deus fulce-ptor meus es.-Deus meusmifèricordia mea.

Infinem,pro ijs qui immutaburitur in tituli injiriftiane ipfi Dauid in do£lrinam,cum fucnbsp;tendit '^efopotamiam Syrixnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;co-

uertit Ioab,amp;fercufsit Idumxam in yaUe Veruntamen pretium meum cogitaueruntre SalinArumduodeeimmillia.2.‘^g.Z.amp;.\o.

TaralipA^. Lix.

DEus repuliftit nos,Sc deftruxifti nos: iratus es,8c milèrtus es nobis.

Commouifti terram ; Sc conturbafti eam:fana contritiones eius, quiacommotanbsp;eft.

Oftendifti populo tuo dura:potafti nos vino compundionis.

Dedifti metucntibus te fignificationem : vt

fugiant à facie arcus:

Vtliberentur diledi tui:laluum fac dextera

tua,8c exaudi me.

Infra.io7c iiD^“^\ocutus eft in ïando fuo, Lietabor,Sc

}iei. 6o.

Lib.

In Idumieam extendam calceamentuni inéuï mihi alienigenx fubditi funt.

Quis deducet meinciuitatem munitam?qui5 deducet me vfque in Idumæam?

Nonne tu Deus qui repulifti nos:Sc non egre dieris Deus in virtutibus noftris ?

Da nobis'auxilium de tribulatione:quot;Sc’ vana fàlus hominis. I gt; '

In Deo faciemus virtutem : Sc ipfè ad nihil« deducet tribulantes nos.

Infinettt,inhymnisT)attid. L x. .

EXaudi Deus deprecationem meam.-in-tcnde orationi meæ.

A finibus terræ ad te-clamaui.*.dum anx iaretur cor meum in petra exaltafti me,nbsp;Deduxifti me, quiafadus es ipes mea : turrisnbsp;fortitudinis à facie inimici.

Inhabitabo in tabernaculo tuo in fccula:pro teçar in velamento alarum tuarum.

O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P*»**

Q^oniam tu Deus gt; meus’exaudifti oratio-nem meam.-dediftihæreditatem tithentibus nomehi tuum.

Dies fuper dies regis adijcies:annos eius vlq; in diem generationis 8c generationis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

quot;Permanet’in æternum in confpedu Dei; mi fèricordiam 8c veritaté eius quis requiretf ,nbsp;Sicpfàlmum dicamnomini tuo in feculumnbsp;lêculi:vt reddam vota mea de die in diem.nbsp;Inßnem,pro Idithun,TJdlmusT)auid.

LXI.

OnneDeo fubieda erit anima mea? ab ipfo enim fàlutare meum.

Nam 8c ipfe Deus meus, 8c làlutaris meus:fulceptor meus , non mouebor ampli us.

Quoulque irruitisin hominem ?interficiti5 vniuerfi vos:tanquam parieti inclinato, 8Cnbsp;maccriæ depulfæ?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

pellerc,cucurri in fiti:ore fuo benedicebat, Sc corde fuo maledicebant.

Veruntamen Deo fiibieda efto anima mea: quoniam ab ipfo patientia mea.

Qma ipfe Deus meus Sc fàluator meus:adiu-tor meus,non emigrabo.

In deo fàlutare meû,8cgloria mea : Deus aü-xilij mei,8c fpes mea in Deo eft.

Sperate in eo omnis eôgregatio populi,efîun dite Goram illo corda veftra; Deus adiutornbsp;nofterin æternum.

Veruntamen vani filij hominum, mendaccs filij hominum in ftatéris:vt decfpiant ipfînbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, devanitateinidipfum.

partibor Sichimam , Scconuallem taber- Nolitcfperare in iniquitate,8c rapinas nolite naculorum metibor:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;concupifcere;diuitiæ fi afduant,nolite cor

Meus eft Galaad,8c meus eft Manafîes:8c E- apponere.

phràim fortitudo capitis mei, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Semcl locutus eft Deus, duo hæc audioi,

ludaRex meus;Moab ollafpei mcæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quia poteftas Deieft,8c tibi Domine mi-

fsricor»

-ocr page 509-

Pfal.


lèricordia:Itquiatu reddes vnicuiqueiuxta opera fua.

Tpilmus quot;Dawdcum effet in deßrto Idumeex.

’• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LXII.

DEuSj Deus meus ad te de luce vigilo. Sitiuitin te anima mea^quam mulci-pliciter tibi caro mea

In terra defèrta, amp; inuia, amp;inaquoß. ficin ßndo apparat tibi , vt viderem virtutcmnbsp;tuam amp; gloriam tuam.

Quoniam melior eft mifèricordia tua fupcr vitasdabia mea laudabunt te.

Sicbenedicam te in vita mea; amp; in nomine tuo Icuabo manus meas.

Sicuc adipe amp; pinguedine repleatur anima mea:amp; labijs exultationis laudabit os meû.

quot;Sic ’ memor fui tui fiiper ftratum meum , in matutinis meditabor in tczquia fuifti adiu-tor meus.

Et in velamento alarum tuarum exultabo, adhæfit anima mea poft tezmefufcepit de-

xtera tua.

Ipfi verô in vanum quæfierunt animam mea, introibuntin inferioraterræ ztradentur in.

manus gladij,partes vulpium erunt. verôlætabiturinDeo/'laudabunturomnbsp;’’«.J. nesquiiurant’ineo, quia obftrudum eftnbsp;os loquentium iniqua.

Infinem.’P/almusVauid. ““•«4.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A,,,.

EXaudi Deus orationé meam cum de-preconà timoré inimici eripe anima meam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .

Protexifti me à conuentu malignantium :a multitudine operantium iniquitatem.

Quia exacuerunt vt glaciium hnguas fuaSjin.-tenderunt arcum rem amaram : vt fagittét in occultis imraaculatura.

Subito fagittabunt eum,amp; non timebunt: fir mauerunt fibi fèrmonem nequamr

Narraucrunt vt abftôderent laqueos:dixerût, Quis videbiteos.^

Scruta« funtiniquitâtes; defecerunt Icrutan *¦^**'’¦».•4.4 tesquot;fcrutinio\

Accedet bomo''ad’ cor altum : amp; exaltabitur

Deus.

Sagittæ paruulorum fadæ fiintplagaseorum; amp; infirmatæ funt contra eos Hnguæ corû.

Conturbati funt omnes qui videbant cos: 5c timuitqmnis homo.

Et annunhaueruntopera Dei.-5c fada eius in rellexerunt.

Lærabituriuftus in Domino, 8cfperabit in eo.-Sc laudabuntur omnes refti corde.

In ffneni,7fftlmitsT)auid, Cantitum gxi, Isremix amp; E':^chielpopido tranßnigrn-tionis^^uando incipiebant ^roficijci.

Lxn 11.

E decet Hymnus Deus in Sion:amp; tibi reddeturvotum in lerufàlem.

Exaudi orationem meam; ad te om*-nis caro veniet.

Verba iniquorum præualuerunt fiipernos: amp; impietatibus noftris tu propitiaberis.

Beatus quem elegifti amp; aflijmpfifti.inbabita bit in a trijs tuis.

Replebimurin bonis domus tuæ:Gnlt;Stum eft templum tiium^mirabile in æquitate.

Exaudi nos Deus làlutaris nofter : Ipes omnium finium terræ.amp;in mari longe.

¦r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®

Præparans montes in virtutetua, accindus poten riazqui conturbas profundum maris,nbsp;ïbnum fluôtuum eius.

ÎÎ4


Turbabuntur Gentes, 5c timebunt qui habitant terminos à fignis tuis:exitus maturini 5c vefperæ deledabis.

Vifitafti tcrram,5c inebriafti eam:multiplica fti locuplctareeam.

Plumé Dei replctumeftaquis.-parafticibum illorum ; quoniam ita eft præparationbsp;eius.

Riuos eius*inebria’ multiplica genimina e- quot;indriiua, ius : in ftillicidijs eius lætabitur geimi-nans.

Benedices coronæ anni benignitatis tua: : 6c campi tui rcplebuntur hubertatc.

Pingueftent fpecioG delèrti : 5c exultatione colles accingentur.

Induti funt arietes ouium, 8c valles abunda-bunt frumento:clamabunr,etenim hymnii dicent.

In finem, Canticum pffilmi reffurreWianis.

LXV.

IVbilate Deo omnis terra,pfâlmum dielte A nomini eius.dategloriam laudi eius.

Dicite Deo, Quàm terribilia funt opera tua Domine.’in multitudine virtutis tuasnbsp;mentientur tibi inimici tui.

Omnis terra adoret te, Sc plàllat tibi zplâlmû dicat nomini tuo.

Venite,8c videte opera Dei:terribilis in con-filijs fuperfilios hominum.

Qui conuertitmarein arida, in flumineper-tranfibunt pede.'ibi lætabimur in ipfo.

Qui dominatur in virtute fiia in æternum,o- B culi eius fuper Gentes refpiciuntzqui exaf-perantnon exaltenturin femetipfis.

Bénédicité Gentes Deum noftrum, 5c audi-tam facite vocem laudis eius.

Qui pofuit animam meam ad vitam : 8c non dédit in commotionem pedes meos.

Qiioniam probaftî nos Deus : igné nos exa-minafti ficut examinatur argentum.

Induxifti nos in laqueum,pofuifti tribulatioQ nés in dorfo noftro : impofuifti hominesnbsp;fuper capita noftra,

Tran-


-ocr page 510-

Lib.

Tranfiuimus per ignem amp; aquam: amp; cduxi-fti nos in refrigerium. ,

Introibo in domum tuam in holocauftis:red dam tibi vota mea, qua: diftinxerunt labianbsp;mea.

Et locutum eft os meum in tribulations

mea.

D Holocaufta medullata ofFeram tibi cum in-cenlb arietum : ofFeram tibi boues cum

hircis.

Venite, audire:8c narrabo omnes qui timetis Deum^quanta fecit animæ meæ.

Ad ipfumoremcoclamaui, Scexultaui fub lingua mea:

Iniquitatem fi afpexi in corde meo, non ex-audiet Dominus.

Propterea exaudiuitDeus, amp; attendit voci deprecationis raex.

Benedidus Deus qui nonamouit oratione meamjßc mifèricordiam fuam à me.

Infinem^in IjmmsTfalmuscantid ‘Dauid.

HEB,€7, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LXVI.

DEus mifereatur noftri, amp;. benedicat nobis ; illuminer vultum fuum fu-per nos,amp; mifereatur noftri;

Vt cognofcamus in terra viam tuam:in omni bus gentibus falutare tuum.

Confiteantur tibi populi Deusxonfiteantur tibi populi omnes.

Lætentur amp; exultent genres, quoniam iudi-cas populos in æquitate, amp; genres in terra dirigis.

Confiteantur tibi populi Deus, confiteantur tibi populi omnes,terra dédit fruélum Fuû.

Benedicat nos Deus Deus nofter, benedicat nos Deus:amp;metuanteû omnes fines terræ.

Infinem,7falmus cantid ifß ‘Dauid.

HEB. 68. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LX VII.

Xurgat Deus,amp; difiipeturinimici eius; amp;fugiantqui oderunteum, àfacienbsp;eius.

Sicutdeficitfumus, defîciant;ficut fluit cera àfacie ignis , fie pereant peccatores à facienbsp;Dei.

Et iufti epulentur, amp; exultent in confpedu Dei: amp; deledentur in Jætitia.

CantateDeo, pfàlmu dicitenomini eius:iter facite ei qui afeendit fiiper occafiim Dominbsp;nus nomen illi.

Exultate in confpedu eius , turbabuntur à facie eius,patris orphanorum, amp; iudicis vinbsp;duarum.

Deus in loco fàndto fuo:Deus qui inhabitare facit vnius moris in domo;

Qui educit vinétos in fortitudinc ,fimiliter eos qui exafperat,quibabitatinfèpulchris.

Deus cum egredereris in confpedu populi tui,cnm pertranfires in deferto:

Terra mota eft, etenim coeli diftillauerunt à facie Dei Sinai,à facie DeiIftael.

Pluuiam voluntariamfcgregabis,Deus,hxre ® ditati tuæ:amp;infirmataeft, tuveroperfeci-fti earn.

Animalia tuababltabunt in ea;parafti in dul-cedine tuapauperi,Deus.

D ominus dabit verbum euangelizantibus virtute multa.

Rex virtu turn diledi diledi: amp; fpeciei domus diuidere fpolia.

§i dormiatis inter medios clcros, pennæ coin bæ deargentatæ,amp; pofteriora dorfi cius innbsp;pallore auri.

Dum difeernit cœleftis reges fiiper eam,niuc dcalbabuntur in Se]mon:mons DeijUionsnbsp;pinguis.

Mons coagulatus,mons pinguis: vt quid fiifi-picamini montes coagiilatos?

Mons in quo beneplacitum eft Deo babita-re in eoietenim Dorainus habitabit infi-nem.

Currus Dei decern millibus multiplex, millia lætàtiü.Dominus in eis in Sinai in fando.

IIAfcendiftiin altum , cepifti captiuitatem: accepifti donain hominibus:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C

Etenimnoncredentes,inhabitare Domina Deum.

Benedidus Dominus dicquotidie.-profpera iter faciet nobis, Deus falutarium noftro-rum.

Deus nofter Deus faluos faciendi; amp; Do mini Domini exitus mortis.

Veruntamen Deus confringet capita inimi-corum fuorum; verticem capilli perambu-lantium in delidis fiiis.

Dixit Dominus,Ex Bafanconucrtam,coucr ram in profundum maris:

Vt intingatur pes tuus in fanguine ; lingua canum tuorum ex inimicis,ab ipfo.

Vjderuntingrefliis tuos Deus, ingreflus Dei mefregis mei qui eft in fando.

Prxuenerunt principes coniundi pfàllenti-buSjin medio iuuencularum tympaniftria-rum.

In ecclefij s benedicite Deo Domino,de fon-tibus Ifrael.

IbiBen-iamin adolefcentulus in mentis ex-rl^ ceu'u;

Principes Iuda,duces corum;principes Zabu lon,principes Nephthali.

Manda,Deus,virtuti tua:;cofirmanoc,Deus, quod operatus es in nobis.

A templo tuo in lerufalem, tibi offerent reges munera.

Increpa feras arundinis, congregatio tauro-rum in vaccispopulorum;vtexcludanteo« qui probati funt argento.

Dißipa


-ocr page 511-

1*

ricordiatua; ftcundum müîtitudinem mi-ftrationum tuarum refpice in me.

Et ne auertas faciem tuam à puero tuO: quoniam tribulor_,velociter exaudi me. PftlliteDeoqui aftendit fuper cœlum cœli, Intertdeanimæ meæ, Sclibera eam : propter Gnbsp;inimicos meos eripe me.

Tu ftis improperium meum , 8cconfuftoné meam,8c reuerentiam meam:

Inconfpedu tuofunt omnes qüi tribulant me, improperium expedauit cor meum 8cnbsp;miftriam.

Et fuftinui qui ftmul contriftaZetur, 8c non fuit: 8c qui confolaretur,8c non inueni.

Et dederunt in efeam meam fel: il 8c in ftti mea potaucrunt meaceto.

Fiat mehfaeorum coram ipfts in laqueum,8c in''retributiones,’8c in feandalum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2w^l**'**^

Obfturcntur oculi eorum ne videant: 8c dor film eorum ftmper incurua.

Effundc fuper eosiram tuam:8c furor irætuæ comprehendat eos.

IIFiat habitatio eorum dçftrta: Sein taberna--^^-*''^* culis eorum non fit qui inhabitet.

amp; fuper dolorem vulnerum meorumaddi derunt. '

Appone iniquitatcm fuper iniquitatem eo-D rum.'amp;noninrrcnt in iuftinam tuam.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;griniis filijs mams meæ.

H***'**^* llQ^oniam zèlus domus tuæ comêdit me ; amp; Hopprobriaexprobrantium tibijcecideruntnbsp;lïiperrae.

Et operui in ieiunio animam meam; amp; fadü eft in opprobrium mihi.

Etpofui veftimentum meum cilicium;amp; fa-óhus fum illis in parabolam.

Adueffiim me loquebantur qui (èdebant in porta :amp;in me[nbsp;num.

Ego Veto orationein meam ad te Domine; tempus bencplaciti Deus.

In multiuQidinemiièricordiae tuæ exaudi me, in veritate fàlutis tus:

Eripeme deluto^vt noii in fîgar; libéra meab ijs qui oderunt me,amp; de profundis aquarû.

Non me demergat tempeftas àî^us, nequeab forbeat meprófundumrneque vrgeat fupernbsp;meputeusosfuiim.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

-Exaudi me Domine quoniâ bchigna eft mile

Pfal

Dißipa gentesquac bclla volunt: venieht le-gati ex Aegypto; Aethiopia præuenietma-nuseiusDeo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Régna terrs cantate Deo : pfàllitc Domino,

ad orientem.

Ecce dabit Voci fus voeem virtutis, date glo riam Deô,fuper Iftàel magnificentia eius,nbsp;amp; Virtus eius in nubibus.

Mirabilis Deus in ianftis füis,Deus Ifrael ip ft dabit virtutem amp; fortitudiné plebifux:nbsp;bcnedidlus Deus.

Jn flnemjprt) tjs tjui commutaluntur, T)auid. LXVIII.

A Aluum mefac Deus, quoniam intrâue-runtaquæ vfquead animam meam.

^^Infixus fum inlimoprofundiiamp;non eft ftibftantia.

Veni in altitudincm maris ; amp; tempeftâs déni erft t me.

Eaboraui damans ; raucæ fadæ funt fauces meæ : dcfecerunt ocüli mei, dum Ipcro innbsp;Deurameum.

Multiplicati funt fuper capillos capitis meî Quoniam quem tu percufsifti,perfecutifunt qui oderunt me gr.itis.

Conforta» funt qui pcrfecuti funt me inimi ci mei iniuftè : quæ nonrapui, tune ex-oluebam.

Deustuftis inftpientiam meam: amp; delida Deleantur de libro viuentium ; amp;cura iuftis mea à te non funt abftondita.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non ftribantur.

non fcribantur.

Non erubeftant in me qui eXpedant te Do- Ego fum pauper amp;dolcs;ftlus tua Deus fùf^ mine:Domine virtutum,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cepit me.

Nonconfundanturfuper mequi quæruntte, Laudabo nomen Dei cum cantico: amp; niag-

Deus Ifrael: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nifîcabo eum in laude:

Quoniam propter tefuftinui opprobrium: Et placebit Deo fuper vitulü nouellum cor-operuitconfufto fâcicm meam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nua producentem 8c vngulas..

B Extraneus fadus fum fratribus meiSjSc perè- Videant pauperes amp;lætcntur: quærite Deum ôcviuet anima veftra:

Quoniam exaudiuit pauperes Dominus : Sd vindos ftios nondefpexit.

Landet ilium cœli amp; terra, mare J amp; omnii reptilia in eis.

Qu oniam Deus ftluam faciet Sion : amp; ædifi cabiintur ciuitatcs ludæ.

Etinhabitabuntibi, amp;hæreditate acquirent earn.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: x '

pftllebant qui bibebant vi- Et ftmen ftruorum eius poßidebit earn , 8c qui diligunt nomen eius habitabunt irtnbsp;ea.

InfinempPptlmus T)auid,mrememoratione quodlaluumfwrit‘'eun{‘DommtiSinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

LXlX.

DEusinadiutorium meumintcde:Do- fupra.34.i mine ad adiuuandum mè,feftina. *nbsp;. Confundantur 8c rûuereâtur qui quænbsp;runt animam meam,''nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*’

Auertantur retrorfum 6cerubeftant quivolut mihimala.

F F Auer-

-ocr page 512-

Libi.

Auertantur Äatirti erubelcentes : tqui-diciinc mihi,Euge,euge.

Exultent amp; iattenturin te omnes quiiquærnt tc: 6c dicantfèmper, Magni ficetur Domi-nus,quidilignnt{aiutaretuum.

Ego veróegcnus óc pauper fiim;Deusadiuua

me.

Adiutor meus 8c liberator meus es tu: Domi nenemorêris,nbsp;’Pj'ahnus‘Daüid,ßiÄorum lonadah, amp;prw-rum captiaorum.

LXX.

A nbsp;nbsp;N te Domine (pcraui, non confundar in

‘ I æternum;iniuftitia tua libera me, 8c eri pe me.

Inclina ad meaurem tuam:5c (àlua me.

Efto mibi in Deum protedorem, 6c in locû manitum:vc faluum me facias,

Qmoniam firmamentum meum, 8c refugiu mcumestu.

Deus meus eripe me de manu peccatoris, 8c ' de manu contra legem agenris 8c iniqui:

Quoniam tu es patientia mea Domine, Domine ipcs mea à iuuentute mea.

ß In tcconfirmatus fum ex vtero:de ventre ma

tris mcæ tu es protedor meus:

Intecantatio mea lèmper tanquam prodi- Etpermanebit cnm foie 8cante lunam in gc giû faétns fum multis, 8c tu adiutorfortis.

Rcpleatur os meum lande .-vt cantem glori am tuam,tota die magnitudinem tuam.

Ne proijcias me in tempore fèneólutis : cum defecerit virtus mea,nederelinquas me:nbsp;Quia dixerunt inimici mei mihi;amp; qui cuftonbsp;diebant animam meam, confilium fecerûtnbsp;invnuriiy., '

Dicentes,Dcus dereliquiteum:perlèquimi-ni,8ccomprcbenditeeum:quia no eft qui eripiat.

Deus neelongeris à me: Deus meus iii auxi-

lium meum relpice.

C Confundantur amp; defieiaût detrabcntcs ani-

raæ meæ.'opcriantur confufione Sc pudore

qui quatrunt mala mibi.

Ego autem fèmperlperâbo:8c adijciara fuper omnem laudem tuam.

Os meum annuntiabit iuftitiam tuam : tota

die (àlutare tuum. ,

Quoniam nod cognoui literaturam/introibo in'potcntiam’DominicDomine mcmora-bor iuftitiai tuae folius.

Deus docuifti me à iuùentute mea: 8c vlque

V quot;nunc pronunciabo rairabilia tua.

Etvlquein lèneftam 6c feniumjDeus,4ie de- Sif-nomeneiusbenediiäumip fccula:,antefigt; relinquasme, jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.'lempermanqt nomen eius.

Donee anriunticm brachium tuum^gcnera^ E.fJîenedicentur in ipfo omnes tribus terrx* *' tionioniniquæventuraeft: :,in' i-omncsgentesmagnificabunteum»^ ;nbsp;jj-Pôtentiatntuam 8c iuftitiam tuam, Deus,'vf Benedid'us Dominus Deus'Iffael.,

queiaaltilsiraaquiefeciftimagnalia,Deus d tpirabilialbluSr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i • i 1-^' , '

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;':'Tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ÈtbC-

s-tjuis fimilis*tîbi? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*ß.

Quantas oftendifti mihi tribulatiôncs multas 5c malas:5cconuerfiis viuificafti me:6c deabyßis terrâttteriimreduxifti me:.

Multiplicafti magnificentiam tuam; Sccon-iicrlusconfblatuses me.

Nam Sc ego confitcbor tibi invafis pfalmi veritacemtuam,Deus : Pfidlam tibiin ci-thara,fandus Ifrael.

Exultabunt Jabia mea cum cantauero tibi: 6c anima mca quam redemifti.

Sed Sc lingua mea tota die meditabitur iiifti-tiam tuam.-cum confufi 6c reueriti fuerint «qui quxruntraalamihi.

Tl'almas in SAÎomonetn.

LX XI.

DEus indicium tuum regi da:5c iuftitia tuam filio régis.

Indicate populum tuum in iuftitia,8c pauperes tuos in iudicio.

Sufcipiant montes pacem populo,amp; colles iuftitiam.

ludicabit pauperes populi, 6c ßluos faciet fi lios pauperum.' 6c humiliabitcalumniato-rem.

nerationequot;amp; generationcm’. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;«ener^'i*’

Defcendet ficütpkiuiain velluszamp;ficutftilli cidia ftillantiafnper terram.

Orietur in diebus eiusiuftitia amp; abundantia pacis:donçc auferaturluna,

Et dominabiturà mari viqucadmare.-Sçà flu mine vfque ad terminos orbis terrarum.

llÇoram illo procident Aethiopeszamp;inimici eius terramlingent.

Reges Tkarfis amp; inrulx muneraoffercnt^rc-ges Arabum amp; Saba dona adducent:

Et adorabunteum onnes reges*:omncsgcn

•tes fèruientei. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C

Quia liberabitpauperem àpotentCjScpaupe-rera cui non erat adiutor.

Parcetpauperi amp; inopi:Sc animas pauperum jfaluas faciet.

Ex vfuris 5c iniquitate rediraet animas corn: ¦amp; honorabile, nomen corum coraniillo.

Et viuet,5c dabitur ei deaurQ;Arabiæj!Sc ado-rabuntdeipfo fêmpentota die beneciiçétei.

Et-eijit firmament« in tecraân/iimmiim.on- D tium, fuperexfolletur ^pcr Libanuin frunbsp;eius:8cfloi^büt de ciqjtatq fic't fœnuninbsp;terræ.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

-ocr page 513-

Pfal.

iió

Et benedidum no mé maicftatis eins in acter

num,amp; rcplebitur maieftate eins omnis ter ra.fiatjfiat.

Defecerunt laudes Dauidfilij leflc.

‘Pj'iilmus j4japh.

LXXII.

Vam bonus Ifrael Deus bis qui redo y fiint corde?

Mei autë pene motifuntpedes, pene efFufi funtgreflus mei,

Quiazelaui fuper iniquos, pacem peccatorü videns.

Quia non eft refpedus rriorti eorum ; amp; fir-mamentum in plaga eorum.

In labore bominum non funt, amp; cum bomi-nibus non flagellabuntur;

ideo tenuit eos fiiperbia,operti funt iniquita te amp; impietate fiia.

Prodijt quafi ex adipe iniquitas eorum : tran fieruntinaffedum cordis.

B Cogirauerunt,Sc locutifuntnequitiam: ini-quitatem in exccllo locuti funt.

Pofuerunt in coelum os fuum:amp; lingua corn trän buit in terra.

Ideo coruertetur populus meus bic ; 8c dies pleni inuenientur in eis.

Etdixcrunt,Quomodo leit Deus,5c lï eft fci entia in excelfo.'’

Ecce ipfi peccatores 5c abundantes in (èculo, obtinuerunt diuitias.

Et dixi,Ergo fine caufà iuftifîçaui cor meû, 8c laui inter innocentes fnanus mcas:

Et fui flagellatus tota die, 8c caftigatio mea inmatutinis.

C Si dicebam,Narrabo /îc:ecce nationem fîlio-rum tuorum reprobaui.

Exiftimabam vtcognofeerem boc : labor eft

ante me.

Donee intrem in ftnduariumDei: Scintelli gam in nouifsimis eorum.

Veruntamen propter dolos pofuifti eis:deie-cifti eos dum alleuarentur.

modo fadi funt in defolationem? ftibi-to defecerunt.-perierünt propter iniquita-

Velut (omnium furgentium Domine, in ci-uitatc tua imaginem ipfbrum ad nibilüra rédigés.

Quiainflammatum eft cormeum , Serenes mei commutati funtrSc ego ad nibilum renbsp;dadus’fumjSc neftiui,

D Vt iumentum fadus fumapud te;5c ego fèm per tecum.

Tenuifti nianum dexteram rrieam;8c in volû täte tua deduxifti me, 8c cum gloria fufee-pifti me.

Quid enimmibi eft in cœlo?8c à tequid vo-, lui fuper terram?

Defecit caro mea 8c cor meum: Deus cordis mei,8c pars mea Deus in æternum.

Quia ecce,qui elongant fèà tc,peribunt:per-didifti omnes qui fornicantur .abs te.

Mihi autem adbxrere Deo boniim eft,pone-re in Domino Deo Ipem meam:

Vt annunticm omnes prædicationes tuas in portis filiæ Sion.

JntelleSlus ^ßtph.

LXXIII.

VT quid Deus repulifti infînem: ira-tus eft furor tuus ftiperoues paf-cuæ tuæ?

Memor efto congregationis tuæ, quam pof-(èdifti ab initio.

UE B.7^. A

Rcdemifti yirgâ bæreditatis tuæ/mons^Sion in quo babirafti in co.

Lena manus tuas in fuperbias eorum in fine: quanta malignatus eft inimicus in fando?

Et gloriati funt qui oderunt re: in medio fo-lennitatis tuæ.

Pofucrunt fign.a fua,figna : 8c non cognouc-runt fient in exitu fuper fnmmum.

Quafi infylua lignorum fecuribus excide- B runt ianuas eius in idipfum:in fecuri 8c af-cia deiecerunteam.

Ilincenderunt igni fànduarium tuum.-in ter-rapolluerunt tabernaculum noministui.

Dixerunt in corde fiio cognatio eorum firn ni, Quiefccre faciam us omnes diesfeftos D ei à terra.

Signa noftra non vidimus, iam non eft pro-phcta:8c nos non cognofeet amplius.

VfquequoDensimproperabitinimicns,irri-tataduerfàrius nomen tuum in finem?

Vtqnidanertis manuni tnam, 8c dexteram tuam de medio finu tuo in finem?

llDeus autem rex nofter ante fecula : opéra- Luc.i.g. tus eft falutem in medio terræ.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?

Tu corifîrmafti in virtute tua mare.-contribu lafti capita draconum in aqnis.

Tu corifregifti capita draconis .• dedifti cum efcam popnlis Aetbiopum.

Tu dirupifti fontes 8c torrentes : tu ficcafti fluuiösetbani.

Tuns eft dies, 8c tua eft nox:tu fabricatus es auro ram 8c folem.

Tufecifti omnes terminos terræ : æftatem 8c ver tu plafmaftiea.

Memor efto buins , inimicus improperauit D Domino:8c populus innbsp;men tuum.

fipiens incitauit no


Ne tradasbeftiis''animaamp;’confifcntes'' tibi : 8c ''MtmUcofi-animas pauperum tnorum ne obliuiicaris «tojitétiii. 4 in fincm.

Refpicein teftamentum tiium ; quia rbpleti funt,qui obfeurati funt terræ domibuS ini-tjuitatum.

( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ff Î Neauer-


-ocr page 514-

Lib.

Ne auertatür Rumilis faélus confufus-.pauper amp; inops laudabunt nomen tuum.

Exurge Deusjudicacaufamtuamzmcmorc-fto itnproperiorum tuorum,eorum quae ab infipientc fiint tota die.

Neobliuifcaris voces inimiconim tuorum; fuperbia eorum qui te odcrunt afcenditnbsp;femper.

Jnfinem nequot;corrumpas , Tfalmut canttei KSS.j^inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lx XI III.

COnfitebimurtibi Deusxóhtebimur, amp;inuocabimus nomen tuum.

Narrabimus mirabilia tua:cum acce-pero tempus,ego iuftitias iudicabo.

Liquefaftaeft terra , amp; omnes qui habitant in ea.'Cgo confirmauicolumnas ci us.

Dixiiniquisj Nolite inique agere: Sc delin-quentibuSjNolite exaltare cornu:

Nolite extollcre in alcum cornu veftrum: no liteloquiaduerfus Deum iniquitatem;

Quia neque ab oriente, nequeab occidente, nequeà delertis montibus : quoniam Deusnbsp;iudex eft.

Hune humiliât,amp; hune cxaltat:quia calix in manu Domini vini msri plcnus raifto:nbsp;Etinclinauitexhocinhocrverûtamêfæx eiusnbsp;non eft exinanita : bibent omnes pcccato-res terrx.

Ego autem annuntiabo in fèculum: cantabo Deo lacob.

Et omnia cornua peccatorum confringam: amp; exaltabuntur cornua iufti.

In finem in Uudibus^Tlalmus ÄfAfh^canti-Bsa.js. (umad Aßyrios. lxxv.

Otus in ludxa Deuszin Iftaelmagnû nomen eius.

Etfaétus eft in pacclocuscius:amp;ha bitatio eius in Sion.

Ibi confregitpotcntias'arcum,’fcutum, gla-dium,amp; bellum.

Illuminans tu mirabiliter à montibus atter-

nisnurbati funt omnes inftpientes corde. Dormierunt fbmnum fiium: amp; nihil inuenenbsp;runt omnes viri diuitiarû in manibus fuis.

Ab increpatione tua Deus lacob dormitauc-runt qui afeenderunt equos.

Tu terribilis es , amp; quis refîftct tibiPcx tune ira tua.

De cœlo auditum fecifti iudicium : terra tre-muitamp;quieuic

Cum exurgeret in iudicium Deus, vt làluos faceret omnes manfuetos terræ.

Quoniam cogitatio hominis confitebitur ti-bi:amp; reliquiæ cogitationis diem feftum a-genttibi.

Vouete,amp; reddite Domino Deo vcftro;om-nes qui in circuitu eius affertis munera

Terribili ßcei qui aufcrtlpiritumprincipum.

terribili apud reges terrât.

Jn finem^ro Idithun , TJalmns jifiefib*

LXXVI

IlOce mca ad Dominum clamaui: vo infrj.Hi-« ce mea ad Dcum,amp;intcndit mihi. A

In die tribulationis meat Deum cx-

quifîui, manibus mcis node contra cum; amp;non fum deceptus:

Renuit cofolari anima mea, memor fui Dci, amp; deledatus fum,amp; exercitatus fum; amp; dc-fecit fpiritus meus.

Anticipauerunt vigilias oculi mei : turbatus fum,amp; non fum locutus.

Cogitaui dies antiquos:amp; annos «ternosin mente habui.

Et meditatus fum node cum corde meo ; 8c ® cxercirabar J amp; feopebam Ipiritum meum.

Nunquid inæternum proijciet Deus, *aut’quot;lt;gt;*•** non apponet vt complacitior fit adhuc?

Autin finem mifèricordiamfuam abfcindct^ à generationein generationem?

Aut obliuilcetur milèrcre Deus?autcontine bit in ira fiia milèricordias fuas?

Et dixi,Nunccœpi:ha;c mutatio dexterz Excel fi.

Memorfuioperum Domini: quia memor ero ab initio mirabilium tuorum.

Et medirabor in omnibus operibus tuis;8c in adinuentionibus tuis exercebor.

Deus in làndo via tua:quis Deus magnus fi eut Deus nofter? tu es Deus qui facis mirabilia.

Notam fecifti in populis virtutem tuam ; re-demifti in brachio tuo populum tuunij fî-lios lacob amp; lolèph.

Viderunt te aquæ Deus,viderunt te aquz : amp; tim uerunt, amp; turbatz funt abyfsi.

Multitudo fonitus aquarûivocé dederût nu-bes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D

E tenim làgittæ tuæ trafeû t;vox toni trui tui in rota.

llluxcrunt corufeationes tuz orbi tcrrxtcom mota eft amp; contremuit terra.

In mari via tua, amp; lemitz tuz in aquis mul-tis:amp; veftigiatuanoncognofeentur.

llDeduxifti ficut oues populum tuum in ma-nuMoyfiamp;Aaron.

JntelleUusLXXV11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

ATtenditepopuIemcuslegémcâ:incli A nate auré veftra in verba oris mci.

IIAperiam in parabolis os meum : lo-quar propofitiones ab initio.

Quanta audiuim us Sccognouimus ea: amp; patres noftrinarrauerunt nobis.

Non funt occultata à filijs eorum in genera-tione altera.

Narrantes laudes Domini,amp; virtutes eius, amp; mirabilia eius quz fecit.


-ocr page 515-

reeafilijsfuiscvtcognolcatgeneratioaltera, Etoccidit pingues eorum ,6c eledos Iffael impediuit.

In omnibus his peccauerunt adhuc: Senon crediderunt in mirabilibus eius.

Et defecerunt in vanitate dies eorum: Sc anrti eorum cum feftinatione.

Pfal.

227

Et fufcitauitteftimoniuminlacob:amp;lcgcm dad adefiderio fuo.

pofuit in Ifi-ael, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IIAdhuc cfcx eorum erant in ore ipforumiSc Nume.n.g

•’Qi^anta mandauit patribus noftris nota face ira Dei afcendit fupereos,

Filij qni nafcentur,Sc exurgcnt, amp; narrabunt

¦ filijsfuis,

Vtponant in Deoipem fiiam,8cnon obliuif cantur operum Dei,amp; mandataeius exquinbsp;rant.

Ne fiant fîcut patres eorum, generatio praua Cum occideret eos,quxrebant eum; Sc reucr Sccxalperans,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tebantur; Scdiluculo veniebantad quot;eum’.

Generatio quæ non direxit cor fiium,amp; non Et rememorati funt quia Deus adiutor eft g eft creditus cum Deo fpiritus eius.

Filij Epbrem intendentes Sc mittentesareu, conuerfi fiint in die belli.

Non cuftodierunt teftamentum Dei: Sc in le

ge eius noluerunt ambulare.

Et obliti funt benefadorum eius , Sc mirabi-liumeius, quæ oftendit eis.

Coram patri bus eorum fecit mirabilia in ter-

j ra Aegypd,in campo Taneos.

lllnterrupit mare,8cperduxiteos:8c ftatuit a-

K 104.4 quas quafi in vtre.

i7.b llEt deduxit eos in nube diei; Sc tota node in illuminatione ignis.

Interrupit petram in eremo: Scadaquauit eos

velut in abylfo multa.

Et eduxit aquam de petra;Seededuxit’tanqua

flumina aquas.

Et appofuerunt adhuc peccare ei: in iram ex-citauerunt Excelfum in inaquold.

Et tentauerunt Deum incordibusfuis vtpe-

terent eftas animabus fiiis.

fiEt male locuti funt de Deo.-dixerunt, Nun-

quid poterit Deusparare mêfàm in delerto?

lIQuOniam percufiit petram , Sefluxerunta-

qux,8c torrentesinundauerunt;

Nunquid Sc panem poterit dare, aut parare

J menlara populo fuo?

'’’“‘•ii.i lildco audiuit Dominus, Sc di ft uli t ; Sc ignis

accenfus eft in lacob , Sc ira afcendit in If- Et tradidit grandini iumenta eorum : Sc pof-rael:

Quia non crediderunt in Deo, nec Ipcraue- Mifit in eos iram indignationis fui; indigna runt in Glutari eius.

Et mandauit nubibus defuper,Sc ianuas cœli

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aperuit,

IlEt pluitillis manna ad manducandum,Sc pa ncm coeli dedit eis.

¦ HPanem angelorum manducauithomoiciba riamifiteisinabundantia.

IlTranftolit Auftnim de ccelo ; Sc induxit in virtutefiia Africum.

Etpluitfupcreos ficutpuluercmearnes : Sc ficut arenam maris volatilia pennata.nbsp;Et ceciderunt in medio caftrorum eorum,nbsp;circa tabernacula eorum.

Etmanducauerunt Sc faturatifunt nimis. Sc delyderium eorfi attulit eisinon fiint frau-

corum:Sc Deus ex cel fus redemptoreorum

, eft.

Etdilexerunteum in ore fuo , Sc lingua fu«!

; mentiti fiint ei;

Cor aurem eorum non erat rcdtuni cum co: nec fideles habiri flint in teftamento eins*nbsp;Ipfèautetn eft mifericors, Scpropitius fietnbsp;peccatis eorum:amp; non difperdetCos.

Et’abundauit’vt auerteret iram fuam: amp; non ''mitltipliet» accenditomncmiram fiiam.

Et recordatus eft quia caro funt: Ipiritus va-dens^Sc non rediens.

Q^oties exacerbauerunt eum in deftrto ,in E iram concitauerunteum in inaquofb?

Etconuerfi funt, tentauerunt Deum : Sc fiinÊtum Ifrael exacerbauerunt.

Non funt recordati manus eius^die qua redemit eos de manu tribulantis,

Sicut pofiiit in Aegypto figna fiia St prodi-gia fua in carapo Taneos.

llEtconuertitin fanguinem fluminacorum^ Exod.7.di Sc imbres eorum^nebiberent.

tlMifit in eos cynomyiam, amp; comedit cos:5c Exod.s.a.f ranamjSc difpcrdidit eos.

llEtdeditasrugini fruófcuS eorum ; Sc labores eorum locuftx.

llEtocciditin grandine vineas corum.-Scmo- Exo.p.a.c ros eorum in pruina.

feftionem eorum igni.

tionem,8c iram. Sc tribulationem ; quot;immif-fiones’ per angelos malos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;««».iz.

Viam fecit lèmitæ irx fuae, *non pepercit à morte animabiis eorum,Sc lumenta eorumnbsp;in morte conclufit.

lIEtpercußit omne primogenitum in ra-Aegypti : primitias''omnis laboris’eorfi pnbsp;L in tabernaculis Cham.

llEtabftulitficutoucspopulumfuumiSc per- Exod.14.« : duxit eos t^nquam gregem in deferto.

Et eduxiteosinfj5e,amp;nontirauerunt.-8cini-

, micos corum opcruit mare.

Et induxit eos in montem faneftific^ifionis

: fuae,montem quern acquifiuit dextera eius. llEtciccit à facie corum Gentcs.-amp;fortediui-iofue.ij.l».

F f 5 fit eis

-ocr page 516-

Lib

Êteis terram in funiculo diftributionis.

Et habitare fecit in tabernaculis eorum, tribus Ifrael.

Et tentauerunt,8c cxacerbauerunt Deum cx-celfum:amp; teftimoniaeiusno euftodierunt.

Et auerrerunt le, amp; non feruauerunt padû: quemadmodum patres eorû, conuerfifuntnbsp;inarcum prauum.

In iram concitauerunt eum in collibus luis;

amp; in ïculptilibus fuis ad æmulationem eu prouocaiierunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;___.....

Audiuit Deus,amp; fpreuit:8c ad nihilum rede- Vltio Gnguihis fèruorum tuorum qui cfFiï* git valdeiftael.

G Et repulit tabernaculum Silo, tabernacülum fiium vbi habitauit in hominibus.

Et tradiditin captiuitatem virtutem eorum:

8c pulchritudinê eorum in manus inimici.

Et conclufit in gladio populum fuum; 8c hx reditatem fiiam Ipreuit.

luuenes eorum comâdit ignis: amp; virgines eo

rum non funtlamentatx.

Sacerdotes eorum in gladiocccidcrunt:8c vi- ïn generationera ôcgenerationem annuntia dux eorum non plorabantur.

Etexcitatuseft tanquamdormions Domi-nus,tanquâm potens crapulatus à vino:

Et pereuftit inimicos fuos in pofteriora; opprobrium lèmpitcrnum dédit illis.

Et repulit tabernaculum lolèph: 8c tribum

Ephraim non clegit;

Sed elegit tribu Iuda,monté Sio que dilexit.

Etxdincauitfîcut vnicornium Gmftificium fuum in terra,quam fundauit in iècula.

».Reg.iff.c HEt elegit Dauid lèruum fuum, 8c fuftulit eû degregibus ouiû.-depoftfœtâtes accepiteû,nbsp;Palcerelacobfèruum fuum,8c Ifrael hæredi-tatem fuam.

Etpauit eos ininnocétia cordis fui: amp;in in-telleftibus manuum fuarum deduxit eos.

âæâ.79. ‘PfalmusAfaph. Lxxviii.

T'X Eus, vencrunt Gentes in hæreditaté

I 1 tuam, pollucrunt tcmplum fànârû tu um : pofuerunt lerufalem in po-morum euftodiam.

Pofuerunt morticina fèruorura tuorum efeas volatilibus cœlitcarnes fàndorum tuorumnbsp;beftijs terrx.

Effuderunt fanguinem eorum tanquam a-quam in circuitu Ierufalem;8c non crat qui fèpelirct.

B Fadti fumus opprobrium vicinis noftriszfub-fannatio 8c illufîo his qui in circuitu no-ftro funt.

Vfquequo Domineirafcêris in finem,acce- Exterminauit earn aper defylua: Scfingula-detur velut ignis zelus tuus? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ris férus depaftus eft earn.

lauerunt.

IINe memineris iniquitattim noftrarum antî-^****’’ quarum j,cïto anticipentnos mifericordi»nbsp;tux;quia pauperes fafti fumus nimis.

Adiuua nos Deus fàlutaris nofter: gt; ôc’ pro ptergloriam nominis tui Domine libéranbsp;nos, amp; propitius eftopcccatis noftris pro-^nbsp;ptcr nomen cwum: ,

Ne forte dicantin gencibus , VbieftDcus eorum?amp; innoteîeat in nationibus coramnbsp;ocuîis noftris

fils eft : introeat in confpeclu tuo gemitüs compeditorum. ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦

Secundum magnitudinem brachij tui pofii-dc filios mortifîcatorum.

Et redde vicinis noftris fèptupliim in fînu co rum zimproperium iplorum quod expro-brauerunt tibi Domine.

Nos autcmpopulus tuns 6c oucs pafeux tuz confîtebimur tibi in lèculum.

bimusiaudem tnam.

ƒ « finem,pro ijs ^ui commutalgt;unt»r,ttfiirM~

A Vi regis lfrael,intende;qui dcducis vc A lut ouem,Tofeph.

Qui fèdes fuper cherubim, mani feftarecoram Ephraim,Ben-iamin Sc Ma-nafle.

Excita potentiam tuam, amp; veni vt faluos facias nos.

Deus conuerte nos: amp; ortende faciem tuam, 8c fàlui erimus.

Domine Deus virtutum, quoufqueiraicêris fùperorationem fèrui tuif’

Cibabis nos panelachrymarum;amp;potum da B bis nobis in lachrymis in menfura?

Pofuifti nos in contradiélionem vicinis no-ftris:amp; inimici noftri fublànnaucruntnos. Deus virtutum conuerte nos ; Sc ortende faciem tuam amp; fâlui erimus.

Vineam deAegypto tranftulirti:ciecifti Gen tes,amp; plantafti earn.

Dux itineris fuirti inconlpedu eius,amp; plantafti radices eius,amp; impleuit terram.

Operuit montes vmbra eius : amp; arbufta eins C cedrosDei.

Extendit palmites fuos vfque ad mare: amp; vf-quead flumen propagines eius.

Vt quid deftruxifti maceriam eius, amp; vindc-mianteaomnes qui prætergrediûtur via?

ris férus depaftus eft earn.

lere.io.d. IIEftunde iram tuam in Gentes quætenon Deus virtutum conuertere; rclpiccdecoelo, nouerunt: amp; in régna quæ nomen tuum amp;vide,amp;vi(îta vineam iftam.nbsp;non inuocauerunt:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Etperficceamqua plantauit dexteratua;^

Quia comederunt Iacob;ó{locum eius defô- nbsp;nbsp;fuper filiû gt; hominis’quê confirmafti tibi. ?.ƒ«

Inccnw


-ocr page 517-

Efal

D incenfaigni 5c fufFofla,ab increpatione vul-tus tui peribunt.

Fiatmanus tuafupervirum dexter« tuæ :8c fuper filiû hominis quem confirmafti tibi.

Et non difeedimus à tezviuificabis nos, amp; no men tuuminuocabimus.

Domine Deus virtutum conuerte nos: 8c o-ftendefaciem tuam,8c fâluierimus.

Infinempro wrcularibus Tpilmin ipß ^quïntajMath't.

”8«. «J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LX XX.

A. 1 gt; Xultate Deo adiutorinoftro: iubilatc Deolacob.

¦^~^Sumite fpalmum, 8c date tympanum: pfaltcrium iucundum cum cithara.

Buccinatein Neomenia tuba, ininfignidie Iblennitatis veftrx.

Quia præceptura in Ifrael eft, 8c indicium Gent f Öeolacob.

JlTellimonium inlofèphpoHiitillud ,cum exiret deTerra-Aegyptr.linguani quam nonbsp;nouerataudiuit.

® Diuertit ab oncribus dorfum eius: manus e-

ius in cophino feruierunt.

In tribulatione inuocafti me, 5c liberaui te, b exaudiui te in abfcondito têpeftatis: lîpro-. baui te apud aquam contradidionis.

ambu]ant;mouebuntur omnia fundamch-

ta terræ.

l|Ego dixijDij eftis^Si filij excelfi omncs. loan.io.g Vos autemfïcuthornines moriemini:amp;ficut

vnus deprincipibus cadetis.

Surge Deus^iudica terram; quöniam tu hære ditabis in omnibus Gencibus.

Canttium T falmi (aph. tlEB.Zt.

L X X X 11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

DEus quis fimilis erit tibi^ne taceas^ne q ue compeicaris Deus,

Q^oniam ecce iniraici tui fonuerunt:

amp; qui oderunt te,extulerunt caput.

Super populum tuum malignauerunt confï lium : amp; cogitauerunt aduerfiis landlosnbsp;tuos.

Dixerunt,Venite,amp;; difperdamus eos de gen-te:amp; non raeraoretur nomenIfrael vitra.

Qu^oniam cogitauerunt vnanimiter .- fimul ® aduerfum te teftamentum diipoiuerunt^tanbsp;bernacula Idumæorum amp;Ifinabeliræ,

Moab,amp;Agareni,Gebaljamp; Ammon,amp; Ama lec:alienigenæ cum habitantibus Tyrum.

Etenim AiTur venit cu iliis .• fadi funt in ad-iutoriumfilijs Lot.

IIFac illis ficut Madian 5c Siïàræ: llßcut la-

bin in torrente Ciflbn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iudi.4.d.

ïxod.îo.a. ilAudi populus meus,8c conteftabor te;lfi’ael Difperierunt in Endor ; fadi fùnt vt ftercus C fîaudieris me, noneritin teDeus reeens, terræ.

_ nequeadorabis Deura alienura. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;llPone principes corumiîcut Oreb Sc Zeb, 5c ludi.7-g.

Zébeê,8c Salmana,

Omncs principes éorura.-qui dixerunt,Hærc , ditate poßideamus {ànduarium Dei.nbsp;Deus meus poneillos vtrotam , ôclîcut fti-. pulam ante faciem ventî.

Sicut ignis qui combürit ßduam, 8c ficut flâ- D ma comburens montes:

Itaperfèquêris illos in tempeftate tua , 8c in ira tua turbabis eos.


Ego enim fum Dominus Deus tuus qui edu- , XI te de Terra-Aegypti : dilata os tuum,8cnbsp;implebo illud.

Et non audiuit populus mens voeem meam: 8c Ifrael non intendit mihi.

IlEtdimifieos fècundnm defyderia cordis eo rum,ibunt in adinuentionibus fuis.

^’ruc.i b nsi populus meus audiffet me:Ifrael fi in vijs


Aftu,


*‘Mu

meisambulanet;

Pro nihilo forfitaninimicos eorumbumiliaf Impie facies eorum ignominia .• 8c quxrent fem; 8cfuper tribulantes eos mifiiTem ma- nomen tuum Domine.

num mcam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Erubefeant 5c conturbentur in fèculum (è-

Inimici Domini mentitî funt ei : 5c erit tem culi;8c confundantur 8c pereant.

pus eorum in fècula. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Etcognofeant quia nomen tibi Dominus,

Eteibauit eos ex adipe frumentî; ôedepetra, tu foins altißiniusquot; in omni terra’, quot;fuperëitc)» jnelie laturault eos.

Tfalmus Âfaph.

LXXXI.

Eus ftetit in fynagogadcorum:in me

^Hioautem dcosdiindicat.

Vfquequo iudicatis iniquitatem:8c fa

cies peccatorum fnmitis?

Indicate egeno 8c pupillo:humilern 8c paupe

^^0.1 remiuftifîcatc.

IlEripite pauperem; 8c egenum de manu pec

catoris liberate.

Nefcierunt,nequeintellexerunt, in tenebris

In finem fro torculaûhuifihjs Core Tfalmui.

LXXXI II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;//£S.34.

QVàm dileda tabernacula tua Domine A virtutû: concupifeit 5c deficit animanbsp;meain atria Domini.

Cor meum 8c caro mea exultauerunt in Deû viuum.

Ètenim pafler inuênit fibi doinum: 8c turtur nidum fibi vbi ponat pullos fnos,

Àltaria tua Domine virtutum, rex meus 8c Deus meus.

Beati qui habitant in domo tua*; culorum laudabunt te.

Ff 4.

.•infècula fe

B

Beatus

-ocr page 518-

tæ mifèricordiæ omnibus inuocantibus te.

Auribus percipe Domine orationem raeam: g amp; intende voci deprecationis mex.

In die tribulationis meæ clamaui ad te : quia exaudifti mé.

Non eft fimilis tui in dijs Domine:amp; non eft fècundum opera tua.

Omncs genres quafcunque fecifti, venient, amp; adorabunt coram te Domine:amp;glorifi-cabunt nomen tuum;

nocentia;Domine virtutum, beatus homo qui fperat in te.

Jn finem filijs Core TfalmUs. Lxxxini.

Enedixifti Domine‘terramtuam;auet-tifti captiuitatem lacob.

Remififti iniquitatem plebis tuæ;ope-ruifti omnia peccata eofum.

Mitigafti omnem iram tuam: àuertifti ab ità indignationis tua;.

Conuerte nos Deus Glutarîs nôfter:8c auer-te iram tuam à nobis.

B Nunquid in xternum ifalcêris nobis?aut entendes iram tuam à genêrâtioiié in gônera-tionem?

Deus tu conuerfus viuificabis nos :8C plebis tualætabiturin te.

Oftende nobis Domine milèricordiam tüâ; 8c lalutare tuum da nobis.

Audia quidloquatur in mé Dominus DcUsi quoniam lOquetur pacem in plebem fiiam.

C Et fuper ßndos fuos, 8c in eos qui conuer-tuntur ad cor,

Veruntamen prope timentes eum làlütate ip fius:vtinhabitet gloria in terra noftra.

Milericordia 8c veritas obuiaucrunt fibi: ju-ftitia 8c pax olculatx fußt.

D Veritas de terra orta eft : 8c iuftltiade cœlo prolpexit.

Etenim Dominus dabit benignitatem: 8c ter ra noftra dabit frudum fuum.

luftitia ante eum ambulabit : 8c ponct in via greffus fuos.

Oratio ipß T)autd,

Lxxxv.

A T” Nelina Domine aurem tuam, 8c exaudi

•t

Lib.

Ôcatüs vir cuiüs eft auxilium abs te;afcenfîo- Mifèrere mei Donline,qüôniatn ad te'clama hlimiH-}* nés in corde fuo difpofuit, in valle lacbry-nbsp;nbsp;nbsp;ui’tota diedætifica animam lcrui tuij quo-

marum in loco quem pofuit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niam ad te Domine animam meam leuaui.

’Zj»«i»ff;o«e£tefjim'’benedidiones’dabitlegiflator,ibunt fiQuoniâ tu Domine fuauis amp; mitîs,amp; mul- loti.*.®» de virtutein virtutenuvidebitur Deusdeonbsp;rum in Sion.

Domine Deus virïutum exaudi orationem meamzauribus percipe Deus lacob.

Pr O tedor n O fter a (pice D eu s, amp; relpicc in fà ciemChrifti tüi;

Quia melior eft dies vna in atrijs tuis fuper millia.

Elegi abiedus elle in domo Dei mei : magis quàmhabitare in tabernaculis peccatorû.

•©««/»»ƒ.» Q^ia milèricordiamSc veritaté diligit*Deus: Qu^oniam magnus es tu,8c faciens mirabilia: c gratiam Scgloriam dabit Dominus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tu es Deus folus.

Nonpriuàbit bonis eos qui ambulantinin- Deducme Dominein via tua, 8c ingrediar ”nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» in veritatetüaUæteturcor meum vttime-

at nomen tuum.

Confitebor tibi Domine Deus meus in toto corde mco,8c glorificabo nomen tuum innbsp;æternum;

Qma mifèrieordia tua magna eft fuper me; 8ccruifti àhimam mea ex infetno inferiori.

DeuSjinîqui inlurrexerunt fuper me, 8cfj'na D gôga potentium quxfiefunt animàm mea;nbsp;8c non propoluerunt te in confpedu fuo.

Et tu Domine Deus miicrator 8c milèri-cors,patiés,Sc multæ mi{èricordiæ_,8cverax.

Refpice in mejôcmifèrere mei, da imperium tuum puero tuo:8c (àluumlàcfilium ancilnbsp;Ix tuæ.

Fac mecum iïgnum in bonum, vt videat qui oderunt me,8c confundantur, quoniam tunbsp;Domine adiuuifti me 8c confôlâtus es me.

Filÿs Core 'Tfaîmuizantià.

Lxxxvi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a

FVndamenta cius in montibus lândis: diligit DominliS portas Sion liipcrnbsp;omnia taberhacula lacob.

Gloriolâ dida fùnt de te,ciuitas Dci. Memorero Raab 8c Babylonislcientium me.nbsp;Ecce alienigenæ, 8c T yrus,8c populus Acthi-opum,hifueruntillic,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' '

Nunquid Sion dieet, Homo, amp; homo natus eft in ea: 8c ipfefundauiteara Altifsimus?nbsp;Dominus narrabitin feripturis populorum,nbsp;8c principumjhorum qui fuerunt in ea.nbsp;Sicut Ixtantium omnium habitatio eft in te.

Cantùum TJalmißlijs Core pro lelethad rej^ondendum , intelle^us Emartnbsp;E^ailta:.

LXXXVlI.

Omine Deus iàlutis mex, in die clamaui 8c node coram te:

Intretin conlpcdütuo oratio mcaî inclina aurem tuam ad precem meam:nbsp;Quia

INcIina Domine aurem tuam j amp; eXaüdi me;quoniam inops amp; pauper fum ego.

Cuftodi animam meam, quoniamfàn- | 1 âusfiim.' fàluumfacferuum tuum Dcusnbsp;meus Iperantem iß te.

-ocr page 519-

PfaL

es Domine, amp; veritas tua in cirenitu tuo. Tu dominaris poteftati maristmotuiUauteninbsp;fluâuum cius tu mitigas.

in brachio virtutis tuæ difperfifti inimicos tiios.

ItTuj funt cœli, amp; tua eil terra, orbem terræ Geneu.ä. Scplenitudinem eius-tu fundafti: aquilo-nem amp; mare tu creafti.

Thabor 8c Hermon in nomine tuo exulta-bunt:tuum brachium cum potentia.

Firmetur mantis tua,Scexaltetur dextera tua: iiiftitia 8ciudicium præparatio lèdis tua:.

Miièricordia8c veritas præcedentfaciétuam: C beatus populus qui feitiubilationem.

Domine, in lumine vultus tui arabulabunt, 8c in nomine tuo exultabunt tota die, 8cnbsp;in iuftitia tua-exaltabuntur.

Qma tepletâ cil malis animamca: 8c vita mea inferno appropinquauit.

Aeflimatus fumeum defeendentibus inlacû: ___________________________-

faôtus fumiîcut homo fine adiutorio, in- Tuhumiliaili ficut vulneratum, fuperbum: ter mortuos liber.

Sicut vulneratidormientcs in fèpu]chris,quo turn non es raemor amplius : 8c ipfi de manu tuarepulfi fiint.

® Pofuerunt me inlacu inferiorizin tenebro-

fis,8c in vmbrâmortis.

Super me confirmatus cft furor tuns : 8c om-nes fludus tuos induxifli fuper me.

Longe fecifii notos meos à me: pofuerunt meabominationem fibi.

Traditus fura, 8c non egrediebàr : oculi mei languerunt præ inopia.

Clamaui ad te Domine tota die : expandi ad

temanusmeas.

C Nunquid mortuis fiicies mirabilia: aut medi- Quoniam gloria virtutis eorum tu es,8cin be cifulcitabunt,8c confitebuntur tibi?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;neplacito tuo exaltabitur cornunollrum.

Nunquid narrabit aliquis in lèpulchro mifèri Quia Domini efi: afiumptio noftra,8c iandi cordia tuam,8c veritaté tua in perditione? -------n._:

Nunquid cognolcentur in tenebris mirabi

lia tua:8c iuftitia ttia in terra obliuionisi“

Et ego ad te Domine clamaui : 8craane oratio mea præueniet te.

Vtquid Domine repellis orationem meam:

D auertis faciem tuam .à me.'’

Pauper fum ego, 8c inlaboribus àiuucntute mea: exaltatus autcm,humiliatus fum 8c c5 Nihil proficiet inimicus in eo:amp; fîlius iniquinbsp;turbatus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tatis nonapponetnocere ei.

In me tranficrunt irac tuæ: 8c terrores tui con Et concîdam à facie jpfius inimicos eius : Sc turbauerunt me.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;odientes eum in fugam conuertam.

Cireundederunt me fictif aqua; tota die cir- Et veritas mca,8cmifericordia meacum ipfo: 8c in nomine meo exaltabitur cornu eius.

Et ponam in mari manum eius:8cin flumini bus dexteram eius.

Ipfè quot; inuocauit’ me, Pater meus es tu : Deus quot;inuocabin meus 8c fufècptor lalutis meæ.

Et ego primogenitum ponam ill5 ; excelfùm præ regibus terra:.

In æternû lèruabo illi milericordiam meam: 8c teftamentum meum fidele ipfi.

Et ponam in lèculum lèculi fernen eius: ôc je thronum eius ficut dies cœlî.

Si autem dereliquerint filij eius legem meam, 8c in iudicijs meis non ambulauerint:

Si iuflitias meas prophanauerint, 8c mandata mea non euftodierint:

Vifitabo in virga iniquitates eorum,8cin ver beribus peccata corum.

Mifericordiamautem meam non difpergam ab eó,neque*nocebö’in veritate mea,nbsp;Neqjprophanabo teflamétum meum,8c quxnbsp;proceduntdelabijs meis nonfaciam irrita.nbsp;Semeliuraui ih fàndo mco.fi Dauid métiar:nbsp;(Ifèmen eius in æternum manebit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lohan.u.c

Ifrael regis noftri.

Tunclocutus es in vifionelândis tuis ,8c dixi ili',Pofùiadiutorium quot;in potente’: gt; ôc’nbsp;àltaui eleétum de plebe mca.

lilnueni Dauid fèruum meum ; oleo iànAo D mcovnxieum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i.Reg.i6-.c

Manus enimmeâàuxiliabiturei:8c brachium ƒ meum’confortabit’eum.

cundederunt me fimul.

Elongafti .à me amicum 8c proximum,8c no-jjj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tos meos à mifèria.

Intelïe^^i EthanE'^ahïta. lxxxv 1 n.

A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifèricordias Domini in æternum can

tabo.

In generationem Sc gencrationem

annuntiabo veritatem tuam inoremeo.

Quoniam dixilli, In æternum mifèricordia ædificabitur:in cœlis præparâbitur veritasnbsp;tuaineis.

8’7.c. Difpofui teftamentum eleélis meis. Il iuraui

Dauid feruo meo,Vfquc in æternum præ-parabo fernen tuum.

Et ædificabo in generationem 8c gencratio

nem federn tuam.

Confitebïlntur cœli mirabilia tua Domine: etenim veritatem tua inccclefiafandoru.

Qupniam quis i'n nubibus æquabitur Domi no,fimilis crit Deo infilijs Dei?nbsp;B Deus qui glorificatuf in cocilio fàndforUm:nbsp;magnus 8c terribilis fuper omnes qui incirnbsp;cuitü cius funr.

Domine Deus Yirtutû,quis firailis tibi?potés Et tbronus eius ficut fol in eonfpeôtu meo, F Seficut

-ocr page 520-

Lib.

Sc ficut luna perfeda in îeternum: Sc teftis Si autem in potentatibus,odoginta anni; Sc C in cœlo fidelis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amplius eorum,labor Sc dolor.

Tu vero repulifti 8c delpexifti: diftulifti Qlioniam (uperuenit manfuetudo, 8c corri-Chriftum tuum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;piemur.

»Suertijli.s quot;Aucrtifti’teftamentum (erui tui : prophana- Quis nouit poteftatem iræ tu«, Sc præ timo-fti in terra (ànduarium eius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re tuo iram tuam dinumerare?

Deftruxifti omnes lèpes eius: pofuifti firma- Dexteram tuâ fie tiotam fac:Sc eruditos cor-mentum eius formidinem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de in fapientia.

Diripuerunt eum omnes tranfèuntes viam: ConuertereDominCjvlquequo? Scdepreca-bilis efto (uper (eruos tuos.

Repletifumusmane mi(èricôrdia tua; Stex-^ ultauimus, Sc deledati (umus in omnibusnbsp;diebus noftris.

L«tati fumus pro diebus quibus nos humili-afti;annis quibus vidimus mala.

Refpice in feruos tuos,5c in opera tua: Sc dir» ge filios eorum.

Et fit fplédor Domini Dei noftri fuper nos. Sc opera manuum noftrarum dirige fupernbsp;nos;8c opus manuum noftrarum dirige.nbsp;Laut cantici DauiJ.

xc.

QVi habitat in adiutorio Alti(simi, in A protedione Dei cœli commorabi-tur.

Dieet Domino fufeeptor meus es tu. Sc refugium meum,Deus mens (perabo in eum.

Quoniam ip(eliberauit me de laqueo venan tium,8cà verboafpero.

*Scapulisfuis obumbrabittibi : Sc fub pennis eius fperabis,

Scuto circundabit te veritas eius ; non time-B bis à timoré nodurno,

A (agitta yolanre in die, à negotio perambulate in tenebrisjab incurfu Sc demonio me-ridiano.

Cadent à latere tuo mille. Sc decem millia a dextris tuis.-ad teauté nonappropinquabit,nbsp;Veruntamen oeulis tuis conlyderabis;8c retrinbsp;butionem peccatorum videbis.

Q^oniam tu es Domine (pes mea; Altißimu C pofuifti refugium tuum.

Nonaccedet adtemalum, Sc flagcllumnon appropinquabit tabernaculo tuo.

Quoniam !1 angelis fuis mandauit de te vt cu ftodiant tein omnibus vijs tuis.

In manibus portabunt te : ne forte oftendas ad lapidem pedem tuum.

Super afpidem Sc bafili(cum ambulabis,Sc co D culcabis leonem Sc draconem.

Quoniam in mefperauit,liberabo àum; pro-tegam eum, quoniam cognouit nomen meum.

fadus eft opprobrium vicinis fuis.

Exaltafti dexteramquot;deprimentium eum’; lae-

tiui.i. tificaftiomnesinimicos eius.

G Auertifti adiutorium gladij eius; amp; non cs au

xiliatus ei in bello.

Deftruxifti eum ab emundatione: amp; fedem eiusquot;in terra collififti.

Minorafti dies temporis eius; perfudifti eum

confufione.

Vlquequo Domine auertis in fine m ; ex ar-delcet ficut ignis ira tua?

Memorare quæ mea fubftantia; nunquid c-

nim vane conftituifti omnes filios homi* num?

Quis eft homo qui viuet, amp; non videbit mor temceruet animam fuam de manu inferi?

Vbi funt mi/êricordiæ tuxantiquae Domine: t»Reg.7.c. üficut iurafti Dauid in veritate tua?

Memor efto Domine opprobrij (eruorum tuorum (quod continui in finu meo) multarum gentium.

Quod exprobrauerunt inimici tui Domine, quod exprobrauerunt, commutationcmnbsp;Chnfti tui.

Benedidus Dominus in æternum:fiat fiat.

Oratio %/oy/; hominü Dei.

tiSB.ÿo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L X XX IX.

A Omine,refugium fadus es nobis à ge

I ¦ nerationein gcnerationem.

Priufquam montes fièrent, quot;aut’for-

maretur terra amp; orbis:a feculo Sc vfque in feculum tues Deus.

Neauertas hominem in humilitatcm;8c dixi-fti,Couuertimini filij hominum.

Quoniam milleanniante oculos tuos,tan-quam dies hefterna quae praeterijt. Et cuftodia in node; qux pro nihilo haben-tur,eorum anni erunt.nbsp;B Mane ficut herbatran(eat,manefloreat amp;nbsp;tran(eat:vefperc decidat,induret,8c arelcat.nbsp;Quia defecimus in ira tuajSeinfurore tuo turnbsp;bati (umus.

Pofuifti iniquitatesnoftrasin c5(j5edu tuo: fèculü noftrum in illuminatione vultus tui.

Quoniam omnes dies noftri defecerunnamp;in Clamauitad me,8r exaudiam eum;cum ip(o ira tua defeci^mus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' fi,m in tribulatione:eripiam eum Sc glori-

Ï«le.i8.a. (IAnni noftri (icut aranea meditabuntundies nbsp;nbsp;ficabo eum.

annorumnoftrorurain ipfis, (eptuaginta Longitudine dierum repicbo eum:Scoften-anni. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dam illi lalutare meum.

Tfabntti

-ocr page 521-

Pfal.

fff a.9». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TfalmiucantKÜndiefalbathL xcx. tributionem luperbis.

BOnum eft confiteri Domino, amp;plalle Vlquequo peccatores Domine, vfquequö re noraini tuo Altißime:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peccatoresgloriabuntur.

Ad annuntiandum mane milcricordia Elfabuntur amp; loquentur iniquitatem, loque tuam,amp; veritatem tuam per nodem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tur omnes qui operanturiniuftitiam?

In decachordoplalterioj cum cantico, in ci- populum tuum Dominehumiliauerunt; amp; thara.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hæreditatem tuam vexauerunt.

Quia deledafti me Domine in fadura tua:Sc Viduam amp;aduenam intcrfecerunt; amp;pupiL B los occiderunt.

Et dixerüntjNon videbit Dominusinec intel liget Deus lacob.

Intelligite infipientes in populo 8c ftulti ali-quando lapite.

Qui plantauitauré,non audiet?aut qui finxic oculum,non conlÿderat?


niam van^ fiint.

Beatus homo quem tu erudieris Dômine, amp; G de lege tua docueris eum.

Vt mitiges ei adiebus malis: donee fodiatur peccatorifouea,

Quià Jion repcilet Dominus plebem fuani,8c hæreditatem fuam non derelinquetsnbsp;Quoadufqueiuftitia conuertaturin iudiciü:nbsp;qui iuxta illam omnes qui refto funt cornbsp;de.

Quis confiirgct mihi aducrfus malignantes? aut quis ftabit mecum aduerfus opérantesnbsp;iniquitatcra?

Ï habitadet in inferno anima mea.

in operibus manuum tuarumexultabo.

j.«. BQuara magnificata Hint opera tua Domine? nimis profund« fad« funt cogitationesnbsp;tuæ.

Virinfïpiens non cognofcet, amp;ftultusnon intelliget hæc.

Cum exorti fuerint peccatores deut fœnum,

amp; apparuerint omnes qui opefantur ini- Qm corripitgentes^nonargUet^qui docet ho qujtatem,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minem leien tiamf

î Vtintereant inlcculumlèculi_, (tuautem al- Dominus feit cogitationes hominum quo-tißimus in æternum Domine)

Quonia ecce inimici tui Domine? quoniam ccce inimici tui peribunt: amp; dilpergenturnbsp;omnes qui operantur iniquitatem.

Ecexaltabiturficut vnicornis cornu meum:

amp; lènedüs mea in mifericordia huberi.

Et defpexitoculus meus inimicos meos: amp; * inllirgentibus in memalignantibus^audietnbsp;auris mea.

luftus vt palraa do rebit; * heut eedrus Liba-

ni multiplicabitur.

Plantatiindomo Dornini, in âtrijs domus

Del noftri florebunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.........

Adhuc multiplicabunturin feneda huberi. Nid quia Dominus adiuuit me: paulominus

amp; bene patientes erunt; vt annuntient nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habitalTet in inferno anima mea.

Quoniam redus Dominus Deus nofter, amp; Si dicebam,Motus eft pes meus:milèricordia D non eft iniquitas in eo,

Laui cantiäipß ‘Damdin die antefalbatlü,

quando fundata eß terra.

XCII.

DOminiis fegnauit, decôrem indutus eft:indutus cft Dominus fortitudinbsp;nemjamp;præcinxit le.

Etenim firmauit orbem terrae, qui non corrt-mouebitur.

Parata Cedes tua ex tunc:à leeuto tu es.

Eleuauerunt flumina Domine, eleuauerunt fluminavocem fuam;

Eleuauerunt flumina fludus fuos à vocibus aquarum multarum.

Xlirabiles elationes maris: mirabilis in altis Dominus.

Teftimania tua credibilia fada funt nimis; domum tuam decet lànditudo Domine innbsp;longitudinedierum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Tfalmui ifß Dauid quarta faibatht»

XCIII.

Eus vltionum DominusiDeus vltio-

num libéré egit.

Exaltare qui iudicas terrain:rcdde re

tua Domine adiuuabat me.

Secundum multitudinem doloruni meorum in corde meo^conlolationes tuæ lætificauenbsp;runtanimam meam.

Nunquid adhæret tibi lèdes iniquitatis: qui fingis''Iaborem’inpræcepto?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ilt;gt;î«rttn.7a

Captabunt in animam iufti .• amp; lànguinem innocentera condemnabunt.

Etfadus eft raihi Dominus in refugiumj amp;

Deus meus in adiutorium fpei meæ..

Et redder illis iniquitatem iplorum; amp; in ma licia eorum dilperdeteos^dilperdet illos donbsp;minus Deus nofter^

Lain cantici ifß Dauid, xciiiï*

VEniteexultemusDomino,iubilemus Deo lalutari noftro:

Præoccupemus faciem eius in con-fefsione;amp;in pGlmis iubilemus ei;

Quoniam DcusmagnusDominus,8crexma

gnus fuper omnes deos:

Quiain manu cius funt fines terræ;amp;altitu-mnes raontium ipfius funt.

Quoniam

• igt;4.

A

-ocr page 522-

Lib.

Quoniam ipiïus eft mare, 8c ip(ê fecit illud: Ignis anteipfum prxcedet: 8c inflammabitin 8c fîccam manus eins formauerunt.

Venite,adoremus, Scprocidamus, 8c plore-mus ante Dominum qui fecit nos:quia ip-fêeft Dominus Deus nofter.

Et nos populus palcux eius, 8c ones manus

cius.

* nbsp;nbsp;* HHodiefîvocem eius audieritis,noliteobdu

rate corda veftra.

Sicut in irritarione lècundum diem tentatio-

nisindelêrto,

Vbi tcntauerunt me patres veftri : probauc-runt,8c viderunt opera mea.

H«b.4. llQuadraginta annis ofFcnftis fui gencratio-

ni illi:amp; dixi,Semper hi errant corde.

Et ifti non cognouerunt vias meas: vt iuraui

in ira mea,Si introibût in requiem meam.

CanMum 'îpfiT)atiidquandodomuiadijica- IIQuidiligitis Dominn,odite malum; cufto-batur^oficaptiuitAtem. t.’ParAl.ió.c.

tl s s, ytS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Y c V

i.Par.iÂ.c.

X^lAntate Domino canticum nouum:

1 nbsp;nbsp;. cantateDominoomnis terra.

Cantate Domino, 8c bénédicité nomini eiuszannuntiatc de die in diem faluta-reeius.

Annuntiateinter Getes gloriam eius: in omnibus populis mirabilia eius.

Quoniam magnus Dominus,Sclaudabilis ni mis;terribilis eft fiiper omnes Deos.

Quoniam omncs dij Gentium dxmonia :Do

minus autcm cœlos fecit.

Confcßio 8c pulchritudo in conlpcdu cius: Recordatus eft milcricordiæ fuæ, 8c vcritatis fàndimonia ôc magnificcntia in làndifica fuæ domui Ifrael;

tione eius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Viderunt omnes termini terrx fàlutare Dei

Afferte Domino patriæ Gentium,afFerte Do noftri.

mino gloriam amp; honorem, alfertc Domi- lubilate Domino omnis terrazeantate, 5c exno gloriam nomini eius.

Tollitehoftias,5cintroitcin atria cius: ado-ratcDorainum in atrio lândo cius.

Commoucaturà facie eius vniucrlà tcrra:di-

cite in Gentibus quia Dominus regnauit. lubilate in conlpeélu regis Domini : niouca-

Etenim correxit orbem terræ qui non corn- tur mare 8c plcnitudo eius : orbis terrarum mouebitur; iudicabit populos in xquitatc.nbsp;nbsp;nbsp;8c qui habitant in eo.

Lætentur cœli 8cexultet tcrra,commoueatur Flumina plaudent manu,lîmul montes cxul mare8c plenitudoeius;gaudebuntcampi, -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

8c omnia qux in eis fùnt.

T une exultabunt omnia ligna lÿluarum a fa cic Domini,quia Yenit,quoniam venit iu-dicarc terra m.

ludicabit orbem terrx in xquitatc,5cpopulos

in veritate fua.

Huic ‘DAuidq^utundoterrAnui reßitutA

ei.

circuitu inimicos eius.

Alluxeruntfulguraeius orbi terrx:viditj8cco mota eft terra.

Montes ficut ccra fluxerunt à facie Domini: à facie Domini omnis terra.

Annuntiauerunt cœli iuftitiam eius,8c viderunt omnes populi gloriam eius.

ÜConfundantur omnes qui adorant Iculpti-lia,8cquiglorianturinfîmulachrisfuis. , ,

Il Adorate eum omnes angeli eius ; audiuit, 8c djui. $.i« lætata eft Sion.

Et exultaucrunt filix ludx propter indicia tua Domine;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. -

Quoniam tu Dominus altißimus luper om-nem terram, nimis exaltatus es fupcr omnes deos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Amoj.f.o«

dit Dominus animas fandorum fiiorum, dcmanu*peccatoris’liberabiteos.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;fecttttrf»

Lux orta eft iufto:8c redis corde Ixtitia. Lxtaminiiufti in Domino; 8c confitemininbsp;meraorix fandificationis eius.

Tßtlmus iffi ‘DAuïd.

X c V11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ats.f^*

CAntate Domino canticumnouum;

quia mirabilia fecit. Saluauit fîbidexteracius; 8c brachiumnbsp;làndumeius.

lINotum fecit Dominus fàlutare fuum:in co-Ipedu Gentium rcuelauit iuftitiam luam. ’’ ’

ultate,amp; pfallite.

Pfallite Domino in cithara^in cithara 5c voce piàlmiân tubis dudilibus, 5c xocq tubx cornex.

KSB, S7,

XCVI.

DOminus regnauit,exultet terradxten tur infulx multx.

Nubes amp;c caligo in circuitu cius; iufti-. tia 8c indicium corrcdio fèdis eins.

tur mare 8c plcnitudo eins : o ibis tcrraruna 8c qui habitant in eo.

tabuntàconfpeótuDomini; quoniam ve nit indicate terram.

ludicabit orbem terrarnminiuftitia, 8cpopu los in xquitatc.

/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tfilmus ipfi T)auid.

XCVI II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u ff»

DOminus regnauitj irafcantir popnli; qui'lèdes’fupcrcherubim, mouca- '/titt-t,nbsp;tur terra.

Dominus in Sion magnus: 8c excelfus fupcr omncs populos.

Confiteantur nomini tuo magno, quoniam tcrribilc 8cfandum cft:8c honor régis iudinbsp;cium diligit.

Tupa-

-ocr page 523-

Pfal

Oratio pauperif cwn anxiutfuerit, nbsp;nbsp;cor am

Domine ^uderitpreamfuam,

CI.

DOnline cxaudiorationem meam ; 8c ^^^****’ clamor meus ad te veniar. ¦

Non auertas faciemtuam à me: in qua cunquedie tribulor^ inclina ad me aurcmnbsp;tuam.

In quacunque die inuocauero tejVelociter exaudi me.

Qma defccerunt ficut fumus dies mci;8cofla mea ficut cremium aruerunt.

PercufTus fum vtfœnum, Scaruiteor meum: quiaoblitus fum comedere panem mcum.

Avoceçremitus meiadhæfit os meum carni o

meæ.

Similis faótus fum pellicanó fblitudinis ;fa-ftus fum licut nióiicorax in domicilio.

Vigilaui 8c fadus fumficut palfer folitarius intedo.

Totadie exprobrabant mihi inimici mei: 8c quilaudabant meaduerfum me iurabanunbsp;Quia cinerem tanqua panem manducabamjnbsp;Sepotum meum cum fletu mifeebam.

A facie iræ ’indignationis tuæ : quia eleuans alliffti me.

Dies mei f cut vmbra declinaucrunt : amp; ego ficut foenum arui.

Tu autem Domine in æternum permanes:amp; memoriale tuum in generatione 8c gene.*nbsp;rationem.

Tu cxnrgens •mi/ereberis Sion:quia tempus milerendi eius, quia venit tempus.

Quoniam placuerunt leruis tuis lapides eius:

amp; terræ eius miferebuntur.

Et timebunt Gentes’nomen tuum nomine/ '«o«« èc omnes reges terræ gloriam tuanK ntm.i-

Tu paralli dircdiones^udicium amp; iuftitiam inlacobtufccifti.

Exaltate Dominum Deum noftrunij amp; ado-rate (cabellum pedum eius : quoniam fan-dum eft.

Moyles amp; Aaron in lacerdotibus eius ; Sc Samuel inter eos qui inuocant nomen eius:

Inuocabant Dominum, 8c iple exaudiebat eos.-in colunina nubis loquebatur ad eos.

Cuftodiebantreftimonia eius,8c præceptum quod dédit illis.

Domine Deus nofter tu exaudiebas eos:De-us tu propitius fuifti eis^8cvlcilcens in oni nes adinuentiones eorum.

Exaltate Dominum Deumnoftrum, 8c ado-rate in monte lando eius:quoniam fandus Dominus Deus nofter.

Tfalmin in confeßione.

XClX.

IVbilate Deo omnis terra: leruite Domi

no inlætitia:

Introite in conlpedu eius in exultatio-

ne.

Scitote quoniam DominuS iple eft Deusnp-

le fecit nos,8c non ipli nos.

Populus eius 8c ones palcuæ eius. introite portas eius in confeftionc,atria eius inhymnbsp;nis.-confitemini illi.

Laudato nomen eius:quoniam fuauis eft Do minus,in æternum mifericordia eius,8c vf-que in generationem 8c gencrationem veritas eius.

h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DfalmtuipfiDaui^.

‘•’o*. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c.

MIfericordiam 8c indicium cantabó ti

bi Domine: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;___________ ________

plàllam,8c intelligam in via immacu Quia ædificauit Dominus Sion: ôe videbitur lata quando venies ad me.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in gloria fua.

Perambulabam in innocentia cordis mei, in Relpexit in orationem humilium : 8c non medio domus meæ.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpreuit precem eorum.

Non proponebam ante oculos meos rem in- Scribantur hxcquot;in generatione altera;’ 8c pô-iuftam.-facientes prxuaricationes odiui. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pulusquicreabiturlaudabit Dominum,

Non adhælît mihi cor prauum: declinantem Qmaprolpexit deexcelfo lando fuo,Domi-à me malignum non cognolcebam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nus de coelo in terram alpexit:

Dctrahentemlecreto proximo fuo hunc per- Vt audiret quot;gemitus compeditorum.vt folue-fequebar. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Superbo oculo 8c inlatiabili corde cum hoc nonedebam.

Oculi mei ad fideles terræ, vt fedeat mccum: ambulai.« in via Immaculata, hic mihi mini ft rabat.

Non habitabit in medio domus meæ qui facit fuperbiara: qui loquitur iniqua,non direxit in conlpedu oculorum meorum.

In matutino interficiebam omnes peccatores terræ:vt difperdere de ciuitateDomini omnbsp;nes opérantes iniquitatem.

ret filios interemptorum :

Vt annuntient in Sion nomen D omini J amp; laudem eins in lerufalem.

In conuenicndo populos in vnum, amp; rcgcs vtleruiant Domino.

Refpondit ei in via virtutis fuse, Paucitatem dicrum mcorum nuntia mihi.

Ne reuoces me in dimidio dierum meorum: ingencratione amp;generationcm anni tui-

Itinitio tu Domine tcrram fundafti; 5c opera manuum tuarura fiint cœli.

Ipfi pcribunt/u autem permanc$.-amp; omncs fi 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cut-

-ocr page 524-

Lib.

ni loco dominationis eius benedic anima mea Domino.

Jfß Dauid,

cm.

BEnedic anima mea Domino: Domine A. Deus meus magnificatus es vehementer

Confeßionem Sc decorem induifti : ami-dus lumine fieut veftimento.

Extendés cœlum ficut pellem;qui tegis aquis luperioraeius.

Qui ponis nubcm alcenlum tuum:qui am-bulas fuper pennas ¦ventorum.

ÜQuifacis angelos tuos Ipiritus.-Sc miniftros Heb.i.«» tuos ignem vrentem.

Qui fundafti terram fuper ftabilitatem liiarn;

non inclinabitur in leculum lèculi.

eût veftimentum vcteraïcent.

Et ficut opertorium mutabis, eos amp; mutabîî turitn autem idem iplè es, 5c anni tui nonnbsp;deficient.

Fili; lèruorum tuorum habitafcunt: 8c fernen eornm in lèculum dirigetur.

‘Dauiâ.

CII.

Enedic anima mea Domino: 8c omnia qux intra me funt nomini fàndonbsp;cius.

Benedic anima mea Domino: 8c noli obliuif-ci omnes retributiones eins.

Qoi propitiatur omnibus iniquitatibus tuis;

qui Gnat omnes infirmitates tuas.

Qui redimitdeintcritu vitam tuamiqui coro natte in mifèricordia Semiferationibus.

Qui repletin bonis defy den um tuum ; reno- Abylfus fient veftimentum amidus cius; fu-uabiturvtaquilxiuucntustua. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;per montes ftabuntaqux.

Faciens milericordias Dominus; Sc indicium Ab increpatione tua fugient;à voce tonitrui omnibus iniuriam patientibus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tui formidabunt.

g Notas fecit vias fu'as Moyfi:filijs Ifiael volu- Afeendunt montes, 8c delcendunt campi in tâtes fuas.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;locum quem fundafti eis.

Nuin.i4.c ÎÎMilêrator 8c mifericors Dominus; longani- Terminum pofiiifti quem non tranfgredien B mis 8c multum milericors.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tunneque conuertentur operire terrara.

Non in perpetuum iraftetur ; neque in xter- Qui emittis fontes in conuallibus : inter mc-num comminabitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dium montium pertranfibunt aqux.

Non lecundum peccata noftra fecit nobis; Potabunt omnes beftix agri ;expedabunt o-nequelecunduminiquitates noftras retri- nagri in fiti fua. buit nobis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Super ea volucres cœli habitabunt: de medio

Q^oniam fecundum altitudinccoelia terra: petrarum dabunt'voces.’ corroborauit milericordiam ftiam fiiperti Rigans motes de fiiperioribus luis, de frudunbsp;mentes le.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;operura tuorum Gtiabitur terra;

Quantum diftatortus ab occidente: longé fe Producens fœnum iumentis, 8c herbam ler-cit à nobis iniquitates noftras.

Quomodo mileretur pater filiorum ,miler-tus eft Dominus timentibus fc; quoniam iplecognouitfigmentum noftrum.

Rccordatus eft quoniam puluis fumus,homo ficut fœnum dies eius’.tanquam flos agri fienbsp;efflorebit.

Quoniam Ipiritus pertranfibitin illo, 8c non lubfiftet:8c non cognolcet amplius locumnbsp;' fuum.

Milericordia autem Domini ab xterno Sevf-que in xternura fiiper timentes cum;

Etiuftitia illius in filios filiorumjhisqui 1er-

uant teftamc^tum eius,

P Etmemores lunt mandatorum ipfius adfaci endum ea.

Dominus in cœlo parauit ledern fuam: Sc re-gnum ipfius omnibus dominabitur.

Benedicite Domino oomncs’angclieius: po tentes virtute, facientes verbum illius ,adnbsp;audiendam vocem fermonum eius.

Benedicite Domino omnes virtutes cius: mi niftri eius quifacitis voluntatem eius.

Benedicite Domino omnia opera eius:in om

uituti hominum,

Vt’educas’ pancm de terra: amp; vinum ’lxtifi-

eet’cor hominis; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;ütiftn-

Vt exhilaret faciem in oleo;amp;: panis cor bonis confirmet.

Saturabuntur ligna cam pi, amp; cedri Libani quas plantauitàilic pafieres nidificabunt.

Herodij domus duxcft corum, montes excel C

fi ceruis:petra refugium herinacijs.

Fecit lunain tcmpora:{blcognouit occafum (iium.

Pofuifti tenebras,amp; fada eft noxnn ipfa pcr-tranfibunt omnes beftix fyluar.

Catuli leonum rugientes vt rapiant, Sc qux-rantà Deo elcam fibi.

Ortus eft fol,amp; congregati funt^Sc in cubili-

bus fuis collocabuntur.

Exibithomo ad opus fuum: Scad operation« fuam vftjue ad velperum.

Q^àm magnificata funt opera tuaDomine? omnia in lâpicntia feci/lnimpleta eft terranbsp;pofleßione tua.

Hoc mare magnum,amp; fpatiofum manibus:il lie reptilia,quorum non eft numerus.

-ocr page 525-

PfaL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

HHumiliauerunt in coiiipedibus pedes eius, Gen. i7.f. ferrum pertranfijt animam eius, donee ve-nirct verbum eius.

Eloquium Domini inflammauit eum:llmifit Gcn.4«.b. rex,8c foluit eum: princeps populorum, Sc.nbsp;dimifireum.

llConftituit eum dominum domus fiiæ, glt;;Gcn.4t.e. principem omnis polîelsionis fuæ:

Vterudiret principes eius ficut fimetipfumj ôc fines eius prudentiam doceret:

Anitoalia-punila cum magnis: illicfiatics per tranfibunt:

jj Draco ifte qiiem formafti ad illudendùm ei; omnia à te expeélant vtdes illis elcam innbsp;tempore.

Dante te illis^colligent.-aperientc te manum

. tuam^omniaimplebunturbonitate.

Auertenteautem te faciem^turbabuntur; aii-

1 feres fpiritum eorum,amp; deficient^ Sc in piil

. uerem iinim rcuertentur.

Emittes fpiritum tuum, Sccreabuntur; amp;re- HEtintrauit Ifraelin Aegyptum, Sclacob ae- Gen.4lt;f.A nouabis iàciern terræ.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cola fuit in Terra-Cham.

Sir gloriaDomini in fècLilurndætabitur Do- Et aiixit popiilum fiium vehementer: Sc firminus in operibus fuis: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mauiteum fiiper inimicos eius.

Qui refpicit terram^Sc facit earn tremere: qui IIGonuertit cor eorum vt odirent populura Exod.i, b. laf? tangit montes Sc fumigant.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eius^Scdolum facerent in leruos eius. M-c.4.d.

liCatabo Domino in vita mea: pfàllam Deo IlMifit Moyfen feruum fiium: Aaron quern Exod./.a. m^o quamdiu film.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;elcgitipfum.

lucundumficei eloquium meuin; ego verd flPofuit ineis verba fignorumfiiorum Sepro-Exod.io.f deleâabor in Domino.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;digiorum in Terra-Cham.

quot;Deficiant’peccatoresaterra.Sciniquij itavt IlMifit tenebras^Sc obfeurauit: Sc no exacer- Exod./.d. non fintibenedic anima nica Domino.

Hallelu-ia.

C II I I.

CH Onfitemini Domino , Sc inuocate nomen eius: annunciate inter^ Gennbsp;tes opera eius.

Cantate ei^Sc pfillite ei:narrate omnia mira-bilia eius.

Taudamini .in nomine fiindo eius : lætetur

cor quærentium Dominum.

Quærite DominumjScconfirmaminiiquæri-

- tefaciem eius fèmper.

Mementote mirabiltumeius qux fecit : pro-

digia eius Sc indicia oris eius.

Semé Abrahâ/crni ciusifilij lacob eledieius.

Ipfi Dominus Deus nofterfin vniuerfa terra indicia eius.

Metnor fuitin fcculum teftatnenti fui, verbi e çj .^«94 mandauitin mille generatiçnes.


luciinJuinßrei^loquiiim meuin; egoveró îlPofuit ineis verba fignorumfuorum amp;pro- Exod.io.f

bauit firmones fuos.

llConucrtit aquas eorum in fiinguinem:8coc

cidit pifies eorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Exod.S.b

ir'Edidît’terra eorum ranas in penetralibusre gumipforum.

llDixit,Sc venir cynomya,Sc cinifesin omni- Ex.8f.8c.lt;?i bus.finibus eorum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Pofuit pluuias eorum grandinem.ùgnem co-burentem in terraiplôrum.

Et perçu(sit vineas eorum Sc ficulneas eorû:

6c contriuirlignum finium eorum.

IIDixit,Sc venitlOcufta Scbruchus,cuius no ‘°’ erat numerus:

Etcomêdit omnefœnumin terra eorum: Sep comêditomnem fruâum terræ eorum.

IlEt pereufiit omne primogenitum in terra Exo. li. d. eorum,primitias omnis laboris eorum.

IlEt Eduxit Gos cum argento 8c auro: Sc non Exo'd.ij.d erat in tribubus eorum infirmus.

HQiioddifpofiiit ad Abraham: Sc iuramenti Lx’tata efi A.egyptus in profeâioric eorum: fniadrfaac.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quia incubuit timor eorum fuper eos.

Et ft.atuitillu^Iaeob in præeeptum, 8c Ifrael || Expandit nubcm in protedionem eorum: Esod. ij.d in teftamefiturn æternum,_ „nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ôcignerii vt lucereteis pernodem.

Dicßns,Tibidabo Tcrram-Chanaan,funieu llPetierunt,8c venir coturnix;8c pane cceli fi-pfai.77.brf lum hæreditatis veftræ.r-.r ¦.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turauitcos.

Cuili clfint numéro breufipaucifsimi, 8c in- HDirupit petramiSc fluxerunt aquæ.-abierunt Exod.nî.c Golæeius:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inficco flümina.''nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nu.io.c.

B Et pertranfierunt de genre ingentem, Se de HQmjniammemor fuit verbi fiiiâi fui quod ce.ii.c.d regno ad populum alterum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habuit ad Abraham puerum fuum.

,, s P Non reliquit hominem noccre eis : 8c corri- llEt eduxit populum fuum in exultatione, 8c jofue.j.d, puit pro eis ceges,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eleétos fuos infititia.

'•d.iiNf}hte.tangefc Çhriftos mcos; 8c in prophe HEt dédit illis regiones Gentium, 8c labores

fis meisnoli’te malignari., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Populorumpofiederunt:

¥ƒ ypeauitfam,émlùper^terr^m:8comnefir- Vt cüftodiantiuftificatidnes eius, 8clegem 'ipi’penturnpanKcontriuit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eius requirant.

Mifitanteeósvirumiinferuum venundatus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hallelu-ia. gv.

eftIlt;^pUj-,pU..:fiauo.-. .

¦siuir'. “ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Confite-

-ocr page 526-

A rtOnfitemini Domino quonia bonus: îudith.ij.cff quoniâinfèculummifcricordiaeius.nbsp;J ^''^•iQuis loquetur potentias Domini^aunbsp;’ ditas faciet omncs laudes eius?

Beat! qui cuftodiunt iudicium^Sc faciunt iu-ftiriam in omni temporc.

Memento noftri Domine in benepladtopo puli tuiîvifîta nos in Glutari tuo:

Ad videndum in bonitatc eleâorum tuorum: ad Ixtandiim in Isetitia gentistux: vtlau-deris cum bxreditatc tua.

Iiidith.y.d llPeccauimus cum patribus noftris: iniufte cgimus:iniquitatcin fecimus.

Patres noftri in Aegypto nonintellexerunt mirabilia tua: non hierunt memores mul-

titudinis milericordix tux.

jg Etinitaucruntalcendentes in marc,Marc-ru brum.

Et Gluauit eos propter nomen fuum : vt noram faceretpotentiam fuam.

Exod.«4.c HEt increpuit Mare-rubrura , amp; exiccatum eft: Scdeduxiteosiaabyftis ficucindelèr-to;

Et Gluauit eos de manu odicntium : amp; rcdc-init eos de manu iniraici.

Exo.i4.g. llEtoperuitaqua tribulantescos: tnusexeis nonremanfit.

Etcredideruftt verbis eius:8tlaudaucruntlau dem eius.

Cito fèccrunt,obliti font operum cius: amp; no fuftinueruntconfiiiura eius.

CJlEtconcupicruntconcupilcentiam in defor-Exod.»7.a to:8c tentaucrunt Deum in inaauofo: Nuna.u.g liDeditcis pctitionem ipforura;amp; mint Gtu-ritatem in animas eorum.

Et irritauerunt Moyfen in caftris: Aaron Gn âum Domini.

Num.ttf.e fiAperta eft terra^Sc diglutiuit Datban;amp; ope ruit luper congregationcm Abiron.

Etexarfit ignis in lynagoga corum; âararaa corabuGit peccatores.

Exod.ji.e ilEf fccerunt vitulum in Horcb: Scadoraue-runtlculprile.

Et mutauerunt gloriam fuam in fimilitudi-nem vituli comedentis feenum.

Obiiti font Deum qui laiuauit cos, qui fecit magnalia in Aegypto, mirabilia in Tcr-ra-Cbam;tcrribilia in Mari-rubro.

Exod Ji c nbsp;nbsp;nbsp;lt;^î^’tvtdilperdcrcteos:fi non Moyles ele

âus eius ftetiflet in confradione in con-Ipedu eius,

Vtauerteret irameiusne dilpcrdetet eos ; 8c pro nibilo babuerunt terram delÿdcrabilé;

Noncrediderunt verbo eius : 8c murmuraue-runt in tabcrnaculis fois: non exaudierunt vocetn Domini.

Num,14.6 llEtelcuauit manum foam fopereos : vtpro-ftcrnereceos indelqrto^

Et vt deijeeret lemen eorum inNationibus,

amp; dilpergerct eos in regionibus.

Etinitiati font Beei-pbegor: 8c comederunt g Gcrificia mortuorum.

Et irritauerunt cum in adinuentionibus fow-'

8c multiplicata eft in cis ruina.

HEt ftetit Pbinecs,8c placauit;8cccflauit quaf Nuia.*t.k Gtio.

Et reputatum eft ei in iuftitiam in generatio nc 8c gcnerationem,vlq; in lèmpiternum-

IIEtirritauerunteum ad Aquas-contradidio- Nua.i«’’ nis.-8c vexatus eft Moyles proptereos,quia •nbsp;exacerbauerunt Ipiritum eius.

Etdiftinxit inlabijs fois, nondilpcrdidcrunt gentes quas dixit Dominus illis.

Et commifti font inter gentes, 8cdidiccrunt operaeorum:8c leruierunt foulptilibus eo-rura:8cfadum eft illis in Icandalum. *

Et immolaueruat filios foos, 8c filias foas dx monijs.

Eteffuderunt Gnguinem innocentem, Gn- f guinem filiorum foorum 8c liliarum foa-rumjquas Gcrificauerunt foulptilibus Chanbsp;naan.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Et*interfeda’ eft terra in Gnguinibus, 8c con taminata eft in opcribus corum:8cfornica-ti fontin adinuentionibus fois.

Et iratus eft furore Dominus in populum foum: 8c abominatus eft hxreditate fuam.

Et tradidit eos in manus gen rium;8c domina ti font eorum qui oderunt eos.

Et tribuîaucrunt eos inimici eorum,8c bumi liati font fob manibus eorum : Gpe Ubera-uiteos.

ïplî autem exacerbauerunt eum in confilio foo;8cbumiliati font in iniquitatibus fois.

Et vidit cum tribularentur; 8c audiuit orati- ö onem eorum.

ilEt tnemor fuit teftamenti foi:8cpœnituiteu D«“*'!*’* focundum multitudinem miforicordix fox.

Etdedit eos in raiforicordias in colpedu om ni urn qui ceperant eos.

Saluos nos fac Domine Deus nofter:8ccon-grega nos de Nationibus*

Vtconfiteamur nomini Gndo tuo:8c gloric-mur in laude tua.

Benedidus Dominus Deus Ilracia foculo vlque in foculum .’Scdicct omnis populus,nbsp;Fiat,fiat.

Hallelu

C V !• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

CllOnfitemini Domino quoniam bo- , nus;quoniam in feculum miforicornbsp;diaeius.

Dicant qui redempti font à domino,quos re demit de manu inimici:* de regionibus co- ’nbsp;gregauitcos,

A fobs ortu 8c occafo,abaquilone 5c man.

Errau«-


-ocr page 527-

Pfal

Erraueruntin lolitudineininaquofo : viam ciuicatis habitaculi non inuenerunt,nbsp;Efurientes 8cfiticntes: anima eorum in ipfisnbsp;defecit.

Et clamaucrunt ad Dominum cùm tribüla-rêtur : 8c dcnecclsitatibus eorû eripuit eos.

Et deduxit eos in viam redam: vt irent in ciuitatem habitationis.

Confiteantur Domino milèricordiæ cius: 8c mirabiliacius filijs hominum.

Quia làtiauitanimam inanem: 8c animam e-furientem làtiauit bonis.

Sedentes in tenebris 8c vmbra mortis.-vindos in mendicitate 8c ferro.

Quia acerbauerunteloquia nei.-Sc confilium Altißimi irritauerunt.

Et humiliatum eft in laboribus cor eorum: infirmati funt,ncc fuit qui adiuuaret.

B Etclamaucrunt ad Dominum cùm tribula-rentur; 8c de ncceßitatibus eorum libera-uitcos.

Et eduxit eos de tenebris 8c vmbra mortis: 8c vincula eorum difrupit.

ConfiteanturDomino milèricordiæ eius: 8c mirabilia eius filijs hominum.

Quia contriuitportas æreas: 8c vedes ferreos confregit.

Sulcepit eos de via iniquitatis eorum.-propter iniuftitias enim fiias humiliati funt.

Orancmclcamabominata eft anima eorum: diluculo.

Si appropinquauerunt vlq; ad portas raor- Confitebor tibi in populis Domine,8c p/âl-tis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lam tibi in nationibus.

Et clamaucrunt ad Dominum cùm tribula- Qma magna eft fiiper cœlos mifcricordia tua: rétur: 8c de necefiitatibus eorû libcrauit cos.

Alifit verbum fuum,Sclànauit eos: 8c eripuit eos de interitionibus eorum.

Confiteantur Domino mifericordiæ eius; 8c mirabilia eius filijs hominum:

EtGcrificcntfacrificium laudis: 8cannunti-ent opera eius in exultatione..

Qui dclcendunt marein nauibus, facientes operationem in aquis multis,

C Ipfi viderunt opera Domini, 8c mirabilia eius

in profundo.

Dixit, 8c ftetit Ipiritus procellæ : 8c exaltati

funt fludus eius.

Alcendunt v^ue ad cœlos,8c defeendunt vf-queadabylfos.-anima eorum inmalis ta-belcebat.

Turbati funt,8c moti funt ficut ebrius:8c om nis làpientia eorum deuorata eft.

Et clamaucrunt ad D ominum cùm tribula-rctur:8c de necefiitatibus eorû eduxit eos.

Et ftatuit proccllam eius in auram:8c filuerût fludus cius.

Et lætati funt quia filuerunt: 8c deduxit eos

in portum voluntatis eorum.

Confiteantur Domino milèricordiæ eius: 8c

mîrabilia eins filijs homînuniî

Et exaltent eum in ecclefîa plebis.-amp; in cathe dra fèniorum laudent eum.

Pofuit flurninà in defcrtuni:amp; exitus aquarû infîtim:

Terrain fruAiferam in Glfuginem, àmalitia D inhabitantium in ea.

Pofuit defèrtum in ftagna aquäru : amp; terram fine aqua in exitus aquarum.

Et collôcauit illic efurictes; amp; conftituctunt ciuitatem habitationis.

Et lèminauerunt agros, 8c plantaucrünt vi-neas;8c feccrunt frudum natiuitatis.

Et benedixiteis,8c multiplicati funt nimis;8£ ' iumentacorum non niinorauit.

Et pauci fadi funt, 8c vexati funt à tribula-

tione malorum 8c dolore.

Elïulà eft contentio fuper principes.* amp;crra-re fecit eos in inuio,8c non in via.

Etadiuuit pauperem de inopia: 8c pofuit fi-* eut ouesfamilias.

llVidcbunt redfSe lætabuntur; Scomnis ini-Iob.ii^ quitas oppilabit os fiium.

Quis fàpiens, 8c cuftodict ha:c? 8c intelligct mifericordias Domini?

Citwn’cKffî TÇaîtniipß ‘Dauid. c v 11. //£s.toS Aratum cor meum Deus, pâratum corSup.^lt;.$fnbsp;meumicStabo 8c plàlla in gloria mea.

Exurgepfalterium 8c cithara: exurgam

8c vlquc ad nubcs veritas tua.

Exaltare fuper cœlos Deus, 8c fuper omnerti terram gloria tuacvtliberentur diledi tui.

Saluum fac dextera tua, 8c exaudi me:Deus lo cutus eft in fàndo fuo,

Exultaboj8c diuidam Sichimam:8c couallem tabernaculorum dimetiar.

Meus eft Galaad,8c meus eft Manaflês: 8c Ë-phrâim fùlccptio capitis mei.

ludirex meuszMoab lebes fpei mea*.

In Idumæam extendam calcaamentum mc-um:mihi alienigenæ amici fadifùnt.

Qitis deducet me in ciuitatem munitam.'’qui$ deducet me vlquc in Idumæam.'’

Nonne tu Deus qui repulifti nos,8c non exi-bis,Deus,in virtutibus noftris?

Danobis auxilium de tribulatione:quia vana falus hominis.

InD eo faciemus virtütem : 8c iplè ad nihilû deducet inimicos noftros.

Inßnsm’PßtlmtuTiauidi

CVIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HESA69

DEusIaudem mcam ne tacueris : quia os peccatoris,8c os dolofi fupér menbsp;apertum eftlt;

Gg

Locuû


\

-ocr page 528-

Lib.

Locutifimt aduerfijtn me lingua cïolola^ amp; ïèrmonibus ocîij circundederunt me; amp; ex-pugnauerunt me gratis.

,Pro eo vt me diligerent^detrahebat mihi: ego autera orabam.

Et pofuerunt aduerfum me mala pro bonis, amp; odium pro dilcótionemea.

Conftituefupcreura peccatorcm: diabolus ftet à dextris eius.

Cum iudicaturjexeat condemnatus:8c oratio eius fiat in pcccatum.

lohan.i/.e Fiant dies eius paucidlßcepifcopatumciusac«. Aâu. 1. d. cipiat alter.

B Fiant filij eius orphanijamp; vxor eius vidua.

Nutantes transferantur filij cius^Sc mendicet; amp; eijeianturdehabitationibus fuis.

Scrutetur fœnerator omnera fubftantiacius; Sidiripiant alicni labores eius.

Non fit illi adiutor : ncc fit qui milercatur pu pillis eius.

Fiant nati eius in interitum ; in gencratione vna deleatur nomen eius.

In memoriam redeatiniquitas patrura eius in cófpeélu Domini: amp; peccatura matris eiusnbsp;non deleatur.

Fiant contra Dominum fèmpcr, 5c difpcrcat de terra memoria eorum: pro eo quod nonnbsp;eft recordatus facerc milericordiam.

Et perfèquutus eft hominem inopem amp; men dicum^ôc compunótum corde mortificare.nbsp;^Etdilexitmalcdilt;ftionem,amp;vcriictei:5c no-luitbenedidionem^Sc elongabitur abeo.

Et induit maledidtionem ficut veftimentum, Scintrauit ficut aqua in interiora eius, Scnbsp;ficut oleum in ofijbus cius.

Fiat ei ficut veftimentum quo operitur:5c ficut zona qua fèmper prxcingitur.

Hoe opus eorum qui detrahunt mihi apud Dominum: Sc qui loquuntur mala aduer-fusanimam meam.

Et tu Domine, Domine, fac mccum propter nomen tuum:quiafuauis eft milericordianbsp;tua.

Libera mc,quia egenus 8c pauper ego fum:8c cor meum conturbatum eft intra me.

Sicut vmbra cumdeclinat,ablatusfum:8ccx-culTusfum ficut'locufta:’.

Genua mca infirmatafunt à ieiunio : Sc caro mea immutata eft propter oleum.

P Et ego faâus fum opprobrium illis: vidcrunt me,8c mouerunt capita fua.

Adiuua me Domine Deus meus : faluum me fac fecundum milericordiam tuam.

Et feiant quia manus tua hxc:8c tu Domine ***•’’• feci fti’earn’.

Maledicent illi,Sc tu benedices: qui infiirgfit in me,confundantur:lèruus autem tuus iæ-tabitur.

Induantur,qui detrabu t mihi pudoreiSc ope-riantur ficut diploide confufione fua.

Confitebor Domino nimis in ore meo:8c in medio multorum laudabo eum;

'Qma’aftitit à dextris pauperisjvtlaluam fà-*û«.'-quot;î« ceret .à perfequentibus animam meam.

lllxit Dominus Domino mco,Sedc à dextris meis;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Heb.i.d.

Donee ponaminimicos tuos fcabel-lum pedum tuorum.

Virga virtutis tux emitter Dominus ex Sion: dominate in medio ini micorura tuorum.

Tecum principium in die virtutis tux in fplc doribus lanlt;ftorum;ex vteroanteluciferumnbsp;genui te.

Illurauit DominuSjSc no pœnitebitcum:Tu Heb.f-*quot; csfàcerdos in xternumjlecundum ordinemnbsp;Mclchi-Mec.

Dominus à dextris tuis, confregitin die ir® fiiæ reges.

ludicabitin nationibus,implebit ruinas:con-quaflabit capita in terra multorum.

De torrentc in via bibet;propterca exaltabit caput.

Hallela -ia.

ex.

K OnfitebortibiDomineintotocor-de meo : a in confilio iuftorum 8c congregationc.

jMagna opera Domini;*;exquifita in omnes voluntates eius.

tî Confeftio 8c magnificentia opus eius;ySC iuftitiacius manetin ftculum feculi.

7Memoriam fecit mirabiliura fuorumjh mi-fericors 8c miftrator Dominus efeatn dedit timentibus le.

*gt; Mcmorcritin feculum teftamenti fiifa vif tutem operum fuorum aiinuntiabit populo fiio:

Vt det illis hxrcditatem gentium : la opera manuum eius,vcritas Sc indicium.

3 Fidelia omnia mandata eius.-O cofirmata m fccu-


-ocr page 529-

PfaL

i34

îèculû {èculi_,J? fada in veritate amp; xqui- Mare viditamp;fugit:iordanisconuer/us eft fé täte.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trorfum.

•dowimkj. Éi Redemptionern mißt*populo fuo:ÿ mada Montes exultauerütvtarietes: amp; colles ftcuÉ lî.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

uit in æternum teftamentiim fuum. P SanAum amp; terribile nomen eins: *1 Ilinitiû

agniouiiim.

Quidefttibi marcquod fugifti;5ctu lorda* nis,quia conueHus es retrorfum:

Montes exulcaftis ficut arietes^amp; colles ficut agniouiura?

A facie Domini motà eft. terra^à facie Dei Ia cob.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

Q^i conuertit petram in ftagna aquaruni, amp; rupem in fontes aquariim,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

NO N NOBIS DOMI N^uon nobis.'lèd * noiiiinituo dagloriam.

Super milèricordia tua amp; veritate tua.-nequa do dicant Gentes^Vbieft Deus eorum.

Deus autem nofter incœlozomniaquxcunq; voluit fecit.

Simulachra gèntium^argentum amp;aurû^opera maniium hominum.

Prou.I.a.

p.c

Eccle.i. b. fapientixjtimor Domini.

Intelleóhis bonus omnibus facientibus eû:

P. laudatio eius manet in fèculum lèculi.

Hallelu-ia^reuerßonis^ggtei amp; Sachante.

Eatus vir qui timet Dominum: S in mandatis eius volet nimis.

Potens in terra erit lèmen eius : ‘î ge-nerario reAorum bcnedicetur.

h Gloria amp; diuitix in domo eius ySi iuftitia eius manet in fèculum fèculi.

I Exortum eft in tenebris lumen reAis:}^ mi-fèricors.Scmiferator, Sciuftus. lucundus homo qui mifèretur amp; commo-darj*difponetfèrmonesfuosiniudicio: a îlOs habent amp; non loquentur: oculos habet, S3pie.i5.dnbsp;quia in æternum noncommouebitur. amp; non videbunt.

In memoria æterna erit iuftus : quot;babaudi- Aures habent amp; non audient : nâres habeni, tione mala non timebit. 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; non odorabunt.

3 Paratumcor eius fj-)erareinDomino,ôco- Manus habent amp; non palpabunt : pedes ha-G fîrmatumeftcor eius:noncommoucbitur,nbsp;nbsp;bcnt,amp; non ambulabût.non clamabunt in

donecdefpiciatinimicos fuos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gutture fuo,

fc Difpcrftt, dédit pauperibus : ï iuftitiaeius Similes»illis fiant qui faciunt ea:amp; omnes qui manet in fèculum fèculi;p cornu eius çxal-nbsp;nbsp;nbsp;confidunt in cis.

tabitur in gloria. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Domus Iffael fperauit in Domino : adiutor

Peccator videbit, amp; irafcctur, dentibus nbsp;nbsp;eorum amp; proteAor eorum eft.

fuis fremet amp; tabefeet: Jn defyderium pecca Domus Aaron fperauit in Domino : adiutor torum peribit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corum amp; proteAor eorum eft/

Hallelu-ia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qui timent DominumJperaueruntinDomi

c X11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;no: adiutor eorum Sc proteAor eorum eft.

LAudate pueri Dominum laudate no- Dominus memorfuitnoftri,8cbenedixit no men Domini.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bjg.

Sitnomen dominibenediAum ex hoc Benedixit domui Iffael , benedixit domui nunc amp; vfque in fèculum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aaron.

A folis ortu vfqueadoccafumjaudabile no- Benedixit omnibus qui timent Dominum, men Domini. •.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pufillis cum maioribus.

flExcelfus fuper omnesgenres Dominus, Sc Adijciat Dominus fupervos: fuper vos 8c fiiper cœlos gloria cius.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuper filios veftros.

Quis ficut Dominus Deus nofter qui in altis BenediAi vos à Domino,qui fecit coelum 8c habitat, Sc humilia refpicit in cœlo Sc innbsp;terra?

terram.

Cœlum cœli Domino:terram autem deditfi-lijs hominum.

HNon mortui laudabunt te Domine, neque omnes qui delcendunt in infernum:

Sed nosquiviuimus, bencdicimus Domino, exhocnunc Scvfquein fèculum.nbsp;HalUlu4a. C XI111.

DIlexi^quoniamexaudietjDominus vo cem orationis mex.

Quia inclinauit aurem fiiam mihi : amp; in diebus meis inuocabo.

— FaAa eft ludxa fanAificatio eius , Iffael Circundedcrunt me dolores mortis: amp; peri-poteftas eins. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cula inferni inuenerunt me.

Gg 2

Sufcitans à terra inopem, Sc de ftcrcore eri-

gens paupcrem:

Vt collocet eum cum principibus, cum prin-cipibiis populi fui.

Qui habi^are facit fterilem in domo, matrem nliorum lætantem.

Hallelu-ia.

c X 11 I.

1.,^^ TNil exitu Iffael de Aegypto, domus lacob

I de populo barbaro:

17T__ J__P- _ A *

Tribu^


-ocr page 530-

Eib.'

rc in principibus. '

Omnes gentes circuicrunt me: amp; in nomine Domini quia vltus fum in eos.

Circundantes circundederunt me;amp; in nomi

ne Domini quia vltus fum in eos.

Circundederunt me fîcut apes, amp; exarferunt fîcut ignis in fpinis; amp; in nomine Domininbsp;quia vltus fum in eos.

Impulfus euerfîis fum vt caderem: 5c Dominus fufeepit me.

llFortitudo mcaamp;laus mca,Dominus; 5cfà-Ixod.ip» «ïtus eft mihi in fàlutem.

Vox exultationis Sefalutis in tabcrnaculis iu c ftorum.

Dextera Domini fecit virtutem,dcxtera Domini eXaltauit me, dextera Domini fecit virtutem.

Non moriar,fèd viuam;8c narrabo opera Do mini.

Gaftiganscaftigauit me Dominus : 5c morti non tradidit me.

Aperite mihi portas iuftitiæ, ingreffus in cas confiteborDomino;haec porta Dominijiunbsp;fti intrabunt in earn.

Confîtebor tibi quoniam exaudifti me: 8c fi dus es mihi in fàlutem.

IlLapidem quem reprobauerunt ædifîcantes, hic fadus eft in caput anguli.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aa

ADomino fadumeft iftud:5ccft mirabile in Rom.pgt;î' oculisnoftris.

irai.

‘^D

Tribulationem amp; dolorem inucni;amp; nomen

Domini inuocauij

O Domine libera animam meara;mifèricors

Dominus Sc iuftus, nbsp;Deus nofter milè-

retur.

Cuftodiens paruulos Dominus ; humiliatus fum,8c liberauit me,

Conucrtcre anima mea in requiem tua:quia Dominus benefècittibi.

Quia eripuit animam meain de morte, ocu-los mcos à lachrj'mis,pedes meos à lapfu. Placebo Domino in regione viuorum.nbsp;Hallelu-id,

«.Cor. 4.e ? gt; IIRedidi, proptcr quod locutus fumi Roma.j.«. 1 ego autem humiliatus fum nimis.

^*“-^Ego dixi in exceflu meo, Omnis homo mendax.

Qiiid retribuam Domino_,pro omnibus qujc

retribuit mihi?

Calicem lalutaris accipiam; Sc nomen D omi

ni inuocabo.

Vota mea Domino reddam coram omni po

pulo eius : pretiofa inconlpcélu Domini

mors fandorum eius:

O Domine quia ego lèruus tuus, ego fèruus tuuSjSc fïlius ancillae tua:.

Dirupifti vincula mea-.tibi iacrifïcabo hoftia

laudiSjSc nomen Domini inuocabo.

Vota mea Domino reddam in confpcftu om

nis populi eius.’inatrijs domus Domini, in Hæc eft dies qua fecit Dominus; exuitemus medio tui lerulâlcm.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sc lætemur in ca.

Hallelu-ia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O Domine fàluum me fac, A Domine bene

»EB,u7. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex VI.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;profperare;bcnediótusquivenitinnomi-

Rom.iî.c.'T* llAudateDominû omnes Gentes: lau- ne Domini.

lohao.ix.e I dateeum omnes populi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Benediximus vobis de domo Domini : Deus

‘¦^“¦^Quqniam cófirmatacft fupernosmi- Dominus,8c illuxit nobis.

{ericordia cius’.Sc veritas Domini manet in Conftituitc diem lolcnncm in condcnlîs vf-æternum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;que ad cornu altaris.

HaUelu-ia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deus meus es tu, amp; confîtebor tibi: Deus

ex VII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meuses tu,8cexaltabo tCj.

Onfitemini Domino quonîS bonus, Confîtebor tibi quoniam exaudifti me;amp; fa« Ä . quonia infcculû mifcricordia cius. élus es mihi in fâlutem.

^““^Dicat nunc Iftael quoniam bonus, Confiteraini Domino quoniam bonus:quo« quoniam in feculum mifcricordia cius. niam in fcculum mifcricordia cius.

Dicat nnne domus Aaron; quoniam in fccu- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxviir.

lum mifcricordia eius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Alcph K

Dicant nunc gt; omnes* qui timent Domi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eatiimmaculati in via:quiambulant

num:quoniam infcculû mifcricordiaeius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inlcgeDomini.

Detribulationeinuocaui Dominum:amp;exau nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bcati qui ferutanturteftimonia eius;

diuit me in latitudine Dominus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in toto corde exquirunt cum.

Heb. IJ. a. ilDominus mihi adiutor.mon timebo quidfâ Non enim qui operantur iniquicatem, i» ciat mihi homo.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'j

g Dominus mihiadiutor;8i e^o defpiciamini-micos nieos.

B*onum eft confîderc in Doniino,quàm con

fîderein homine:

Bonum eft fperare in D omino^ quàm fpera-

vijs eius ambulaucrunr.

Tu mandafti mandata tuacuftodiri nimi». 4^ Vtinam dirigantur vi« meac ad cuftodien-das iuftifïcationcs tuas.

•K Tuncnon confundar, cüm perlpcxer*’^® omnibus mandatis tuis.

-ocr page 531-

Pfab

KConfitebortibi in cïircclionc cordis;in co quód didici indicia iuftitiætuæ.

Hluftifîcarioncs tuas cuftôdiam:non niedc-relinquas vfqucquaque.

Beth 3

3 In quo corrigit adolefcentior viàm fuam? in cuftodicndo fèrmones tuos.

5 In toto corde meo exquifiui te ; ne rcpellas me à mandatis tuis.

3 In corde meo abfcondi eloquia tua : vt no peccem tibi.

3 Benediftus es Domine: doce me iuftihca-tiones tuas.

3 Inlabijsmeis pronuntiaui omnia indicia oris tui.

3 In via teftimoniorum tuorum dcledatus fum^ficut in omnibus diuitijs.

3 In mandatis tuis exercebor: amp;confj'dera-bo vias tuas.

3 In iuftificationibus tuis meditabonnon ob liuiicar fèrmones tuos.

Gimel 5

Ä Rétribuéferuo tuo, viuifica me; amp; cufto-diam fèrmones tuos.

Ä Rcueia oculos meos:amp;confyderabo mira-biliadele^e tua^

Incola ego funi in terra; non abfèondas a me mandata tua.

Ä Concupiuit anima mea defj'derare iuftifi-cationes tuas in omni tempore.

Ä Increpafti fiiperbos : malediéti qui déclinant a mandatis tuis.

Aufera me opprobrium amp; contemptum: quia teftimonia tua exquifiui.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;

Ä Etenim fèderunt principes , amp; aduerfum meloquebatur.-feruus autem tuus excrce-batur in iuftificationibus tuis.

Ä Nam amp; teftimonia tua.meditatio mea eft:

Sc confïlium meum.iuftificationes tuæ. Daleth

Adhælît pauimêto anima mea; viuificame fecundum verbum tuum.

*•, Vias mcas enuntiauijamp;exaudifti me; docc me iuftificationes tuas.

Viam iuftificationum tuarum inftruc me: Sc exercebor in mirabilibus tuis.

Dormitauit anima mea prse txdio; confirma me in verbis tuis.

Viam iniquitatis amoue à me:5c delege tua mifèrere mei.

Viam yçritatis clegi: indicia tua non fum öblitus.

Adhxfi teftimonijs tuis Domine; noli me confundere.

Viam mandatorum tuorum cucurricumdi latafticor meum.

He n

tiLegem pone mihi Domine viam iuftificationum tuarum.-Scexquiram earn lempèr* h Da mihi intelledum, amp; ferurabor legemnbsp;tuam: Sc cuftodiam illam in toto cordenbsp;meo.

tj Deduc mein fèmita madatorum tüorumJ quia ipfam volui.

Inclina cor meum in teftimonia tua. Sc no in auaritiam.

h Auerte oculos meos ne videant vanitatem: in via tua viuifica me.

}^ Statue fèruo tuo eloquium tuum in timoré tuo.

t! Amputa opprobrium meum quod fufpica-tus fiimrquia indicia tuaiucunda.

tjEcceconcupiui mandata tua: inxquitatc tua viuifica me.

Vau n lEtveniatfuperme mifericordia tua Domi-^nbsp;ne,falutare tun fecundum eloquium tuuminbsp;¦} Et refpondebo exprobrantibus mihi verbü,nbsp;quia fperaui in fermonibus tuis.

*5 Et ne auferas de ore meo verbum yeritatis vfquequaqp.quia in iudicijs tuis fuperfpe-raui.

'5 Et cuftodiam legem tua fèmpenin fèculum Sc in fèculum feculi.

‘jEtambulabamin latitudine: quia mandata tua exquifiui.

1 Et loquebar in teftimonijs tuis in cofpedu regum. Sc non confundebar.

lEt meditabar in mandatis tuis, quædilexi.i ¦jEtleuaui manus meas ad mandata tua quxnbsp;dilcxi : amp; exercebor in iuftificationibusnbsp;tuis.

Zain

I Memor efto verbi tui fèruo tuo, in quo mi- ' hi (pern dedifti.

I Haec me confolata eft in humilitate mea; quia eloquium tuum viuificauit me.

I Superbi inique agebant vfquequaque;a lege autem tuanon declinaui.

T Memorfui iudiciorum tuorum à feculo Do mine:8cconfolatus fum.

Defedio tenuitmc pro peccatoribus dere« linquentibus legem tuam.

t Cantabiles mihi erant iuftificationes tuæ in loco peregrinationis mcæ.

iMemorfui node nominis tui Domine; Sc cuftodiui legem tuam.

1 Hæc fada eft mihi, quia iuftificationes tuas exquifiui.

Heth tl

h Portio mea DominCjdixi, cuftodire legem tuam.

h Deprecatus fum faciemtnam in toto corde meo: mifèrere mei fecundû eloquiû tuum.nbsp;tiCogitaui vias meas;8ceonuerti pedes meosnbsp;in teftimonia tua.

G g 3 Tl Para-


-ocr page 532-

Lib

Î1 Paratus non fumturbatus; vtcufto diam mandata tua.

Funes peccatorum circumplexi funt me:5c legem tuam non fum oblitus.

h Media node fnrgcbam ad confitendutn tibi fnperiudicia iuftificationis tuae.

h Particeps ego fiim omnium timentium te: amp; cuftodicntium mandata tua.

Milericordia tua Domine plena eft terra: iuftificationes tuas doceme.

Teth D

t5 Bonitatem fecifticum fcruo tuo Domine, /êcundum verbum tuum.

Bonitatem,ôc diftiplinam, Sc ftientiam do ce me:quia mandatis tuis crcdidi.

Priufqua humiliarer,ego deliquvpropter-ea eloquium tuum cuftodiui.

VBonus es tu:amp; in bonitate tua docc me iuftificationes tuas,

to Multiplicata eft fuper me iniquitas fiipcr-borum:ego autem in toto corde meo Icru-tabor mandata tua.

to Coagulatum eft ficut lac cor eorum ; ego vcro legem tuam meditatus fiini.

üBonum mihi quiahumiliaftime: vtdifta iuftificationes tuas.

to Bonum mihi lex oris tui fuper millia auri amp; argenti.

lod n

Manus tuas fecerunt me, amp; plafmauerunt me:da mihi intelledum, vt difcam mandata tua.

Qui timentte,vidcbunt me,amp;laetabuntur.* quia in verba tua fuperlperaui.

Co^oui Domine quia æquitas indicia tua',amp; in veritate tua humiliafti me.

** Fiat mifericordia tua vt confoletur me, le-cundum eloquium tuum Icruo tuo.

h Veniant mihi miftrationes tux : amp; viuam; quia lex tua,meditatio mea eft.

*gt; Confundanturfuperbijquiainiufte iniqui tatem fecerunt in me:ego autera cxercebornbsp;in mandatis tuis.

Conuertantur mihi timen tes te: amp; qui no-uerunt teftimonia tua.

Fiat cor meura immaculatum in iuftifîca-tionibus tuis, vt nonconfundar.

Caph

ïlf Defccit in làlutare tuum anima mea : amp; in verbum tuum fuperlperaui.

Defccerunt oculi mei in eloquium tuum: dicenteSjQuando confolabcris me?

i Quia fadus fum ficut vtcr in pruina:iufti-ficationes tuas non fùm oblitus.

5 Quot funt dies ièrui tui, quando faciès de periêquentibus me indicium?

a Narrauerunt mihi iniqui fabulationes ; iêd nonvtlextua«

a Omnià mandata tua veritas:''iniqui’perfe-cuti fùnt me,adiuua me.

ä Paulominus confijmmauerunt me intcr-ra:egoautcm nondercliqui mandata tua.

ïi Secundum milèricordia tuam viuifica me: amp; cuftodiam teftimonia oris tui.

Lamed b

^In sternum Domine verbum tuum perma net in cœlo.

In gencratione amp;gcncrationé veritas tua: fundafti terram,amp;perraanet.

^Ordinatione tua perlèucrat dies : quoniara omnia feruiunt tibi.

b Nifi quôdlex tua, mcditatio mea eft .• tune forte perijflcm in humilitate mea.

^Inxternum non obliuifcar iuftificationes tuas:quia inipfis viuificafti me.

qTuuS fumego,Iàluum me fac:quoniam iuftificationes tuas exquifiui. îgt;Mecxpedaueruntpeccarores vt perderentnbsp;mc:teftimonia tuaintellexi.

gt; Omnis confiimmationis vidi finem: latum mandatum tuum nimis.

Mcm 13

Quomodo dilexi legera tuam Domine.*® tota diemeditatio mea eft.

  • 12 Super inimneosmeos prudente me feciftinbsp;mandate tuo;quia in æternum mihi eft.

  • 13 Super omnes docentes me intcllexi : quianbsp;teftimonia tua,meditatio mea eft.

13 Super fènes intellexi:quia mâdata tua qux-fîui.

Ab Omni via mala prohibui pedes meos: vt cuftodiam verba tua.

13 A iudicijs tuis no declinauizquia tu Icgem pofiiifti mihi.

13 Quàm dulciafaucibusmeis eloquiatua,fii per mel ori meo?

13 A mandatis tuisintellexi : propterea odiui omnem viam iniquitatis.

Nun 5

3 Lucerna pedibus meis verbum tuum.*amp; lumen femitis meis.

3 luraui, amp; ftatui euftodire indicia iuftitix tuæ.

3 Humiliatus fiim vlquequaque Domine:vi-uifica me Iccundum verbum tuum.

3 Voluntaria oris mei beneplacita fac Domi' nc:amp; iudicia tua doce me^

3Animameainmanibusmeisfcmper:amp; Ic-gem tuam non fum oblitus.

3 Pofuerunt pcccatores laqueum nfihi ; amp; de mandatis tuis non erraui.

3 Hxreditate acquifiui teftimonia tua in zter num:quia exultatio cOrdis mei fiint.

3Inclinauicor meum ad faciendas iuftificationes tuas in aeternu propter retribution^. Samech onbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

toint-


-ocr page 533-

Pfal. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1}6

Olniqüos odiöhabubamp;legem tium dilèxi. ÿ Ignitum eloquiuhi tuutn vehementer: amp; öAdiutor Scfufceptor raeuses tmamp;in ver- feruus tuusdilexitillud.

bum tuum fuperfperaui. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'y Adolefcentulüs fum ego amp; contemptusnu

Ö DÈclinate à me maligni: amp; (erntabor man ftificationes tuas non lum oblitus.

data Dei mei. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s* luftitia tua.iuftitia in sternum: Sc lex tua

Ö Sufeipe me fècundum eloquium tuum , Sc viuam;amp; non confundas me ab expeétati-one mea.

O Adiuua me^Seialuus ero;amp;meditabor in iu ftificationibus tuis fèmper.

• OSpreuiftiomnes dilcedentes à quot;iudicijs’ tu-is;quia iniufta cogitatio eorum.

OPrxuaricantes reputaui omnes peccatores terræûdeo dilexi teftimonia tua.

tgt; Configc timoré tuo carnes meas:à iudicijs enim tuis timui.

Ain T?

5?Feci indicium amp; iùftitiam ; non tradas me calumniantibus me.

*? Sufeipe fèruum tuum in bonum :non ca-lumnientur me fuperbi.

3? Oculi mei défecerunt in falutare tuum\ amp; in eloquium iuftitix tux.

5?Faccum fèruotuo fècundum mifèricordia tuam;amp; iuftificationes tuas doce me.

JP Seruus tuns fum ego; da mihi intelledum, 'vt fciam teftimonia tua.

3? Tempus faciendi Domine:difsipauerunt Ic gern tuam.

J? Ideó dilexi mandata tua fuper aurum amp; to pazion.

3?Propterea ad omnia mandata tua dirigc-bar;omncm viam iniquam odio habui.

Phé Ö

fa Mirabilia teftimonia tua : idco fcrutata eft ea anima mea.

b Declaratio fèrmonum tuorum illuminai amp; intelleófum dat paruulis.

b Os meum aperuif Sc attraxi fpiritum : quid mandata tua defj'derabam.

b Afpicein rrie,amp; mifèrere mei fècundum iii dicium diligentium nomen tuum.

bGreffus mebs dirige fècundum eloquium tuum;amp;non dóniinetur mei ömfiis iniuftinbsp;tia.

b Redime^ca calumnijs hominum;quot; vt’ cu* ftodiam mandata tua.

b Faciemtuam illumina fuper fèruu tuum*: amp;doce me iuftificationes tuas.

b Exitus aquarum deduxerût oculi mei:quia non cuftodierunt legem tuam.-

•'Sade y

y luftus es Domine: 8c rctftüm iudicium tùum. ncî. ;

y Mandafti iùftitiam teftimonia tua:8c veri^ tatem tuam nimis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

ÿ Tabefcere me fecitzclus meus :quiaoblKi fiint verba tua inimicî mei.'

veritas.

y Tribulatio Scanguftiainuenerunt me;ma-data tua meditatio mea eft.

y Aequitas teftimonia tua in æternura:intel-ledum da mihi,8c viuam.

Coph P

P Clamaui in toto cordo meo’, exaudime Dominenuftificationes tuas requiram.

P Clamaui ad te^ fàluum mcfac.-quot;vt’cuftodiâ mandata tua.

P Prxuéni in maturitatej8cclamaur.gt; ‘'quia’, in verba tuafîtperfperaui.

P Prxuenerunt oculi mei ad te diluculo : vt meditarer eloquia tua.

P Vocem meam audi fècundû mifèricordia tuam Domine : 8c fècundum iudicium tuum viuificame.

P Appropinquauerunt perfequentes me ini-quitati:à lege autem tua longe fadi funt.

p. Propè es tu Domine:8c omnes vix tuæ veritas;

P Initio cognoui de teftimonijs tuis quiaîrt æternum fundafti ea.

Res

gt;3 Vide humilitatem meam^Secripeme: quia legem tuam non fiira oblitus.

“î ludica iudicium meum, 8c redime me.-prO-ptereloquium tuum viuificame.

*3 Longe à pcccatoribus falus; quia iuftificationes tuas non exquifierunt»

*1 Mifèricordiæ tuæ multæDomineifècundu iudicium tuum viuifica me.

*i Multi qui perfèquuntur me, 8c tribulant me,à teftimonijs tuis non declinaui.

*3 Vide præuaricantes,8c tabefcebam,quia elo

- quia tua non cuftodierunt.

¦3 Vide quoniam mandata tua Dilexi Domi ne:in mifèricordia tua viuifica me.

*3 Principium verborum tuorum veritas : *

• in æternum omnia indicia iuftitiæ tuæ.

Sin tl?

Principes perfècuti funt me gratis : 8c à ver bis tuis formidauit cor meum.

tjÿLætabor ego fupereloquia tua :ficut qui inuenitfpolia multâ.

^jjlniquitatem odio babui, 8c abominatus fum.-legem autem tuam dilexi.

Tïî Septies in die lau dem dixi tibi fuper i tidi-, ciaiuftitiæ tuæ.

fr Pax milita diligentibus legem tuam: 8c no éft illis fcandalura.

tî7Expedabam falutare tuum Domine, amp; mandata tua dilexi.

G g 4

-ocr page 534-

Lib.


f U? Cuftodiuitanima mca teftimonia tua: Sc dilexit ea vehementer.

Xï, Scruaui madata tua Sc teftimonia tua;quia orancs vise mcæ in confpedu tuo.

Thau n jflAppropinquet dcprccatio mca in confpe-lt;ftutuoDomine;iuxta eloquium tuum danbsp;mihi intelleAum.

Intret poftulatio mea in confpedu tiioï iecundum eloquium tuumeripeme.nbsp;t\Eru(ftahunt labia mea hymnum, cumdo-cueris meiuftificationcs ciias.

nPronuntiabit lingua mca eloquium tuum: quia omnia mandata tua æquitas.

t*. Fiat manus tua vt laluet me.-quoniam man data tua elegi.

tlConcupiui falutarc tuum Domine : Sc lex tua meditatio meaeft.

Viuet anima mea^ Sc laudabit te: Sc indicia cuaadiuuabunt me.

flErraui ftcut ouisquæ pcrijt; quaere fcruum tuum^quia mandata tua non fum oblitus.


Aetatus ftim in his qu« dida funl mi‘ hi,In domum Domini ibimus,nbsp;Stantes erant pedes noftriin atrijs tuisnbsp;leruGlem.

leruGlem qux ædificatur vt ciuitas ; cuius participatio eius inidipfum.

lUuccnim alcenderunc tribus, tribus Domi-nieteftimonium Ifrael,ad confitend um no mini Domini.

Quia illic ledcrunt /cdes in iudicio, fcdcs fii-per domum Dauid.

Rogate quæ ad pacem fiint leruGlem: Sc abu dantia diligencibus tc:

Fiat pax in virtute tua:8c abundantia in turri-bus tuis.



Propter fratres meos Sc proximos meos loquebar pacem de tc:

Proptisr domum Domini Dei noftri quaefiui bona tibi;


Canticum graduum,

c X X 11.


Canticum grtiduum.

***-‘*®' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exit.

D Dominum cumtribularer^clama-ui^Scexaudiuitme.

Domine libera animam meam â la-



Ad teleuaui oculos meos, qui habitas in cœlis.

Ecce, ficut oculi ftruorum in mani-bus dominorum fuorum.


Sicut oculi ancillae in manibus dominx fiix:


bijs iniquisjSc à lingua dolofa.

Quid detur tibi_, aut quid apponatur tibi ad linguam dolofam?

Sagittae potentisacutae, cum carbonibus de-folatorijs.

Heu mihi quia incolatus meus prolongatus eft:habitauicum habitatibus Cedar: mul-tum incola fuit anima mea

Cum his qui oderunt paccm^cram pacificus: CÛ loquebar illis , impugnabant me gratis.nbsp;CAttticum gr^iduum.


USB. ui.

a.Pai.io.e


cxx.


LliEuaui oculos meos in montes vnde Venice auxilium mihi.

Auxiliummeum d Domino qui fecit coelum Sc terram.


Non det in commotioncm pedem tuum : nc-que dormitet qui cuftodit te.

Ecce non dormiabit neque dormice qui cu-^ ftodie Tftacl,


Dominus cuftodieee. Dominus proeedio tua fuper manum dexteram tuam.

Per diem fol non vree tc:ncque luna per no-dcm.


Dominus cuftodit tcab omni raalo:cuftodiat animam tuam Dominus. '5

Dominus cuftodiatintroitum tuum Sc exi-tum tuum, ex hoc nunc amp; vfque in feculu. Canticum

BSt.azi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CXXl.


ita oculi noftri ad Domint?m Dcum no-ftrum,doncc miftreatur noftri.

Mifercrc noftri Domine, miftrere noftri; quia multumrcpleti fumus delpedionc.

Quia multum repleta eft anima noftra ; opprobrium abundantibus, Sc delpcdio fu-perbis.

Canticum graduum ipß Tiauid. ex XIII.

NIfi quia Dominus erat in nobis, dicat nunc Ifrael,nifi quia Dominus c-rat in nobis.

Cum exurgerét homines in nos, forté viuos deglutifient nos:

Cum iralceretur furor eorum in nos,forfitan aqua abfttibuifietnos.

Torrentem pertranfiuit anima noftra: forfi-tan pertranfiflet animanoftra aquam into Icrabilcm.

Benedidus Dominus, qui non deditnos i» captioncm dentibus eorum.

Anima noftra ficut pafl'er erepta eft de U-queo venantium;

Laqueus contritus eft. Sc nos liberati fumos* Adiutorium noftrum in nomine Domini/nbsp;qui fecitcoelum Sc terram,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ ’

Canticumgradunm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxxiixi»

QVi confidunt in Domino, ficut mons Sion.mon commouebitur in «ternn,nbsp;qui habitat in lerufalcm.

Motes in circuitu cius;Sc Dominus in circus tu populi fui/ ex hoc nSc Sc vfqj in Icculu.


-ocr page 535-

Pfal.


Quianon relinquet Dominus ïirgam pec-catorum fuper fortem iuftorum: vt nó ex-tendantiufti ad iniqiiitatein manus fuas. Bcncfac Domine bonis amp; reAis córde.nbsp;Déclinantes autemin obligationes adducet

Dominus cum opcrantibus iniquitatem: pax fuper Ifrael.

C^nticHmgraJuum.

CX X V.

i?7

Cdntitumgraâuum. cxxviii*if£«.i»ji* SAepe cxpugnauerunt me à iuuentutcnbsp;mea^dicat nunc Ifrael,

Sx’pe cxpugnauerunt me à iuuentutc mea:ecenim non potucrunt mihi.

Supra doifum nieum Eibricauerunt peccato-res:prolongaiieruht iniquitatem fiiain.

D ominusiuftus concïdet ccruices peccato-rum:confundantur amp;. conuertanturretror fum omnes qui oderunt Sion*

Fiant ficut fœnum tedorum, quodpriufqua cuellatur exaruit:

De quo non quot;implebit’manum fuam qui me-tit^amp; finuni fuum qui manipulos colligit* Etnon dixeruntqui prætcribant^Benedidionbsp;Domini fupervos: benediximus vobis innbsp;nomineDomini.

Cdtiticum gra^uumi

CXXIX.

DEprofundis clamaüi ad te Domine;

Domine exaudi vocem raeam:

Fiant aurcs tuæ incédentes in vocem deprccationis mcæ.

Siiniquitates oblèruaueris Domine; Domi

ne quis fuftinebit?

Quia apud te propi tiatio cft ; amp; propter legé tuam fiiflinui te Domine.

IN conuertendo Dominus captiuitatem

Sion ,fadi fumus (îcut confolati;

Tune repletum cftgaudioos noftrum,

5c lingua noftra cxultationc.

Tune dicentinter Gentc5_,M.agnificauit Do minus facerc cum cis.

Magnificauit Dominus facere nobiïcum; fa-

di fumus lætanteSb

Conuerte Domine captiuitatem noftram,(i-

cut torrens in Auftro.

Qui feminant in lachrymis ,in exultationc

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;metent.

^•««««, Euntes ibant 8c debant/mittêtes’fèminafua.

Venientes autem venient cum exultationc, portantes manipulos fuos.

Cdnticum gradnum S dlomonü. c X X V I.

Nl(î Dominus ædificaucritdomum,in vanura laborauerunt qui xdificant Suftinuit anima mea in verbo eius ; (perauitnbsp;eam;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~

Nifi Dominus euftodierit ciuitatcra, fruftra vigilat qui euftodit cam.

Vanum e(i vobis ante lucem furgure: furgitc poftquam (ederitis qui manducaris panemnbsp;doloris,

Cum dederit diledis fuis fbmnum; cccc, hac-reditas Domini, filij : merces, frudus ventris.

Sicut (àgittæ in manu potentis : ita filij cx-cufTorum.

Beatus vir qui impleuitdôfidefium Kium ex ip(ïs:non confundetur cumloqueturiniminbsp;cis fuis in porta.

Cdntîcumgrddttttm»

c XX V 11.

BEati omnes qui riment Dominû, qui ambulant in vijs eius;

Labores manuum tuarum quia mandn cabis:beatuses,8cbenetibi erit.

Vxor tua (îcut vitis abundans in latcribus do

mus tuar.

Filij tui (îcut noucllæ oliuarum in circuitu menfà: tuaî.

Eccefîç bencdicctur homo qui timet Domi

num.

Benedicat tibi Dominus ex Sion: öevideas bona Ieru(alcm omnibus diebus vit« tuæ.

Et videas filios filiorum tuorum, pacem fu

per Ifracl.

anima mea in Domino

Acuftodia matutina vïque ad nodem: (perce Ifracl in Domino.

Quia apud Dominum mifèricordia; amp; eepi-o(à apud eum redemptio.

Et ip(c redimet Kracl ex omnibus iniquitati-buseius.

CantÙHmgrdduum,‘DduiJ4

Omine non c(t exaltatum cornieum, neque elati funt oeuli mei;

Neque ambulaui in magnis,neque in mirabilibus ftipcrmc.

Si nonhumiliter Icntiebam^fed exaltaui ani-mam meam:

Sicut abladatus cft fuper matre fua, ita retri-butio in anima mea.

Speret Ifracl in Domino, ex hoc nunc 5c vß que in (cculùm.

Cdnticumgrddunmi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cx x 11.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,jj„

MÜEmento Domine Dauid, 8c omnis manfuetudiniseius,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x.Reg.7.*

Sicut iurauit Domino, votum vouit

Dco lacob;

Si introiero in tabernaculum domus mcae, (î afeendero in ledum ftratimei.

Si dederO (omnum oeulis mois, 8c palpebris meis dormitationem, •

Et requiem temporibus meis; donee inuenia g locum Domino,tabernaculum Deo lacob. znbsp;£cce

-ocr page 536-

Lib.

Quoniam lo.cob elegit fibi. Dominus, Iftael in pofTeßionem fibi.

Quia ego cognoui quôd magnus eft Dominus amp; Deus nofter præ omnibus dijs.

Omnia quæcunquc voluit Dominus fecit in cœlo amp; in terra, in mari, amp; in omnibus a-byßis.

IIEducens nubes ab extreme terræ.’fulgura in ß pluuiam fecit.

Qra producit ventos de thefauris fuis: 11 qui pereußitprimogenita Aegypti ab hominenbsp;vfque ad pecus.

'Emifit’ figna amp; prodigiain medio tui Aegy pte,in Pharaoncm,amp; in omnes feruos eius.nbsp;ilQin pereußit genres multas:amp; occidit regesnbsp;fortes,

Sehon regem Amorrh.xorum, amp; Og regem Bafàn,amp; omnia régna Chanâan.

IIEt dédit terram eorum h«reditatcm,h«redi- C tatem Ifrael populo fuo.

Domine nomen tuum in æternum: Domine memoriale tuum in generationem amp; genenbsp;rationem.

Quiaiudicabit Dominus populum fuum, amp; in fèruis fuis deprecabitur.

Simulachra Gentium, argentum amp; aurum, opera manuum hominum.

ïH

lÿ*

«1

luc.i.e. A£t.i.e.

Ecceaudiuimus eam in Ephrâtha.-inueni-mus earn in campis fylu«.

«wJer»««- Introibimus inquot;tabernaculum’cius: adorabi-mus in loco vbi fteterunt pedes eius.

i.Paf. tf.g. flSurgc Domine in requiem tuam, tu amp; area fàndifîcationis tuæ

Sacerdotes tui induatur iuftitia: amp; fàndi tui

exultent.

Propter Dauidfèruum tuum,non auertas fa-ciem CHRISTI tui.

lûrauit Dominus Dauid veritatem, amp; non fruftrabitureum,HDefru6tu ventris tui ponbsp;nam fuper fédéra tuam.

Si euftodierint filij tui teftamentum meum,

amp; teftimonia mea hæc quæ docebo eos: Et filij eorum vfque in fcculum fedebunt fuper fèdem tuam.

P Quoniamelegit Dominus Sion: elegiteam inhabitationem fibi.

Hæc rcquies mea in fèculum fèculi: bîc habi-tabo,quoniam elegi cam.

Viduam eius bencdicens bcnedicam : paupe-reseius fâturabo panibus.

Sacerdotes eius induam fàlutari; amp;fàndi tui cxultationc exultabunt.

quot;illic. 4. li’IIluc’ producam cornu Dauid, paraui lucer

Maîae a nam C H R IS T O meo.

Luc.i.b^ ” Hïnimicos eius induam confufione;fuper ip- llOs habent amp;nonloquentur:oculos babent, fum autem efflorebit fàndificatio mea. amp; non videbunt.

CAntùumgraduHmTgt;auid, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aureshabent,amp;non audient.-ncqueenimcftD

ffXS.tjS.

C XXXII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpiritusin oreipfôrum.

ECee quàm bonum amp; quàmiucundum Similes illis fiant qui fàciuntca,amp;omnes qui habitarefratresinvnum:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confiduntineis.

Sicutvnguentumincapitc,quoddefcé Domus Ifrael bénédicité Domino: domus dit in barbam Aaron.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aaron bcnedicite Domino.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

Quod defeendit in oram veftimenti eius : fi- Domus Leui bénédicité Domino: qui «metis Dominum,bencdicite Domino. Benediélus Dominusex Sion, qui habitat innbsp;lerufalem.

Halklu -ia. eXXX V.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J ÄÄÄ.lj ‘

V£S,t}4.

Onfitemini Domino quonia bonus: quoniam in æternum mifèricordianbsp;eius.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦

cut ros Hermon^qui dcfcendit in montem Sion.

Quoniam illic mandauit Dominus bênedi-dionem^Si vitam vffjue in {èculiim.

Canücum graduunt. c.xxxin.

Ccenuncbenedicitc Domino, omnes

fcrui Domini,

Qui ftatis in domo Domini, in atrijs Confitemini Deo deorum: quoniamin attcf domus Dei noftri,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;num mifèricordiaeius.

Innodibus extollite manusveftras in fan- Cofitemini Domino dominorum;quoniaiB da,amp; bcnedicitc Domino.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in atternum miièricordia eius.

Bencdicat te Dominus ex Sion,qui fecit cœ- Qui facit rairabilia magna fblus: quonianà iô lum amp; terram.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«ternum mifèricordiaeius.

Halldu-ta. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liQuifecitcœlosininteUedurquoniam inx*

cXXXIIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ternum mifèricordiaeius.

LAudate nomen Domini, laudate fèrui II Qui firmauit terram fu per aquas: quoniaiil Dominum,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;æternum mifèricordiaeius.

Qui ftatis in domo Domini, in atrijs llQui fecitluminaria magna:quonia in «ter- «.!gt;•' domus Dei noftri.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;num mifèricordia eins.

, Laudate Dominum, quia bonus Dominus, Solemin poteftatem diei : quoniam in «ter-f B pfàllitcnominieius,quoniamfuauceftknbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;num mifèricordiaeius.

Lunam

-ocr page 537-

Pfaî.

238

Eunam amp; Hellas in poteftatem nodis : quo- Qui diCunt, Éxinanite, exinanite v/que ad niam in æternum milèricordia eius.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fundamentum in ea.

° I'QHÎ psrcußitAegyptumcum primogenitis Filia Babylonis milèra : beatus qui retribuet tibi retributionem tuam, quant tetribuiftinbsp;nobis.

llBeatus qui tenebit 8callîdet paruulos quot;fuos’/,^®^‘'^î-'^* ad petram.

IffiVauid. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eXXX VI

COnfîtebor tibi Domine in toto corde meo.-quoniâ audifti verba oris mei.

Inconlpedu angeloriim plallam tibi: adorabo ad templû làndum tuum , 5c con-fitebornomini tuo.

Super milèricordia tua 5cverifate tua : quö-niam raagnificafti fuper orane, nomen làn dum tuunii

eorum:qu0ni5 in æternû mifèricordia eius.

ilQui eduxitllrael de medio corum:quoniam

in æternum milericordiacius.

In manu potend Scbrachio excello.-quoniam

inæternum milèricordiaeius.

Qui diuifitMare-rubrum in diuihones.-quo-

niam in æternum milericordiaeius.

Etcduxitlfrael per medium eius ; quoniam

t in æternum milericordiaeius.

° ’M-g ÜEtcxcußit Pharaoné amp; virtuté eius in Ma-ri-i-iibro:quonia in æternû milèricordia eius. Qui traduxit populum fuum per delèrtum:nbsp;quoniam in æternum milèricordia eius.nbsp;Qui pereußit reges magnos; quoniam in æ- In quacunquedié iniiocauero te, exaudi me:nbsp;ternum milericordiaeius.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;multiplicabis in anima mea virtutem.

IlEt occiditreges fortes.-quoniam in æternû Confiteantur tibi Domineomnes reges ter-milcricordia eius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ræ,quia audicrunt oomnia’ verba oris tui: gt;.$.

Schon regem Amorrheorum.- quoniam in æ- Et cantent in vijs Domini: quoniam magna ternum mifericordia eius.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;êft gloria Domini.

i'iEt Ogregem Balan : quoniam in æternum Quonia excelfus Dominus:5c humilia relpi-mifericordia eius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cit,5calta à longe cognofeit.

IIEt dedit terrain eorum hæreditatem.-quonia Si ambulauero in medio tribulationis, viuifi-in æternum milèricordia eius.

Hæreditatem Ifrael feruo fuo: quoniam inae-

ternum milericordiaeius.

D Quia in humilitate noftra memor fuit no-llri:quoniam in æternû milèricordia eius. Et redemit nos ab iniraicis noftris; quoniamnbsp;in æternum milèricordia eius.nbsp;Qui dat clcam onini carni: quoniam in æter-nura milèricordia eins.nbsp;Conlîtemini oeo cœli.-quoniam in æternumnbsp;milericordiaeius.

cabis me.-amp; fuper iram inimicorum mco-rum extendilli mänum tuamj8clàluum me fecit dextera tua.

Dominus retribuet pro me.-Dominc milèricordia tuâ in lèculum,opcra manuum tua-» rum nedelpicias.

In jinem ‘PJaïtnti^ Dauid.

C XXX VI II.

Domine probafti me, amp; cognouifti meitucognouifti leßionem meatnnbsp;8c relurredioncm mcam.

Côfîcemini Domino dominorum; quoniam Intellexifti cogitationes meas dclonge.-lèmi-in æternum milèricordia eius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- . -

Tfalmw Daiiidfropter lerennam.

*0.137. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxxxvi.

SVper flumina Babylonis illic ledimus 5c llcuimuSjdum rccordaremur’Sion:

In lalicibus in medio eius fufpendimus organa noftra:

Quia illic interrogauefunt nos qui captiuos duxerunt nos, verb.! cantionum.

Et qui abduxerunt nos, Hymnum cantate

nobis decanticis Sion.

Quomodo cantabimus Canticum Domini

in terra aliéna.’

Si oblitus fuero tui lerulalem, obliuioni de-turdextera mea.

Adhæreat lingua mea faucibus meis, fi non mcminero tui.

Si non propofuero Icrufalcm in principio læ titiæ nicæ.

Memorefto Domine filiorum Edom, in die lerulalem:

t.'.m meam amp; fiiniculum meû inueftigafti. Et omues vias meas præuidifti: quia non. eftnbsp;lèrrno in lingua mea.

EcceDomine tu cognouifti omnia noiiißi-ma amp; antigua ; tu formafti me, amp; pofiiifti fuper me manum tuam.

Mirabilis fada eft feientia tua ex mexonfor-tata eft,amp; non potero ad eam.

Quôibo àlpiritu tuo? amp; quo à facie tua fu-

IlSi afcendefo in cœlunijtu illic es:fî defeende to in infernum,ades.

Si fumplêro pennas meas diluculo,5c habita-ucro in extremis maris:

Etenim illuc manus tua deducet me, 8c tenc-bit me dextera tua.

Et dixi,Forlïtantenebræ conculcabuflt me: ’ amp; nox illuminatio meain delicijs meis.

Qiiia tenebræ non obfcurabuntur à te,8c nox ficut dies illuminabitunficut tenebræ eius^nbsp;ita 8c lumen eius.

Quia


-ocr page 538-

Lib.

Quia tupofledifti renes in cos : fufcepifti me de vtero matris meae.

Cófitebor tibi quia terribiliter magnificatus es : mirabilia opera tua.amp; anima mea * co-gnofeet’nimis. ’

Non eft occultatum os meum à te quod feci-fti in occultoiSc fubftatiameain inferiori-bus terræ.

Imperfedum meum videruntoculi tui^ amp;in libro tuo onines ftribentur: dies formabunnbsp;tur_,amp;nemo ineis.

Mihi autem nimis honorificati ftint amici * cenfarttui tui Deusmimisquot;confortatus eft ’ principa-tuseorum.

Dinumerabo cos,8c fuper arenam multipli-cabuntur;exurrexi,8c adhuefum tecum.

Si occideris Deus peccatores:viri fanguinum declinate à me.

Quia dicitis in cogitatione, accipient in va-nitate ciuitates fuas.

Nonne qui oderunt te Domine, oderam: 8c fuper inimicos tuos tabefeebamf

Perredo odio oderâillos: * inimici fadi funt mibi.

Proba me Deus,8c feito cor meum: interroga me,8ccognofce{cmitas meas:

Et vide fi via iniquitatis in me eft : 8c deduc mein via æterna.

ZZ£â.i4o InfinemjTfalmusTyauid^ cxxxix. Ripe me Domine ab hominemalo, ànbsp;viro iniquo eripe me.

Qm cogitauerunt iniquitates in cor

de, to ta die conftituebant prælia.

Rom.j. b. IIAcueruntlinguam fuam ficutfèrpentes: ve-upr.ij.b. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alpidum fub labijs eorum.

Cuftodi me Domine de manu peccatoris: 8c ab hominibus iniquis eripe me.

Qm cogitauerunt fupplantare greflus meos; abfconderupt fuperbi laqueum mihi:

Etfunes extctiderunt in laqueum, iuxta iter ftandalum pofuerunt mihi.

Dixi DominOjDeus meus es tu:cxaudi Domine vocem deprecationis meæ.

Domine Domine virtus làlutis meæ : obum-brafti fuper caput meum in die belli.

Ne tradas me Domine à deß'^derio meo pcc-catori.-cogitauerunt contra me, ne derelin-quas me,ne forte cxaltentar.

Caputcircuitus corum,laboi*labiorum ipfb-rum operieteos.

Cadent fuper eos carbones: in ignem deijcics eos,in miferijs non fubfiftent.

Vir linguofus non dirigetur in terra : virum

‘ iniuftum mala captent in interitu.

Cognoui quiafaciet Dominus indicium in-opis,8c vindidtam pauperum.

Veruntameniufti confitebûtur nomini tuo: ôc babitabuntredi cum vultu tuo.

Tlalmus T)auii. CXL.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

DOmine,clamaui ad te, exaudi mc:ih-tende Yoci meæ,cum clamaueroad te-

Dirigatur oratio mea fient incenfiim in con fpedu tuo:eleuatio manuum mearum (àcrinbsp;ncium vefpertinum.

Pone Domineeuftodiam ori mco,8coftiurai circunftantiæ labijs meis.

Non declines cor meum in verba malitiæ, ad excufàndas exculàtiones in peccaris,

Cum hominibus operantibus iniquitatem: 8cnon communicabo cum eledis eorum.

Corripiet me iuftus in mifèricordia, 8c incre pabit me:oleum autem peccatoris non im-pinguet caput meum.

Quoniam adhuc 8c oratio mea in beneplaci-tis eorum; abfbrptifùnt iundi petræ indices eorum.

Audient verba mea quoniam potucrunt: fient crafsitudo terræ erupta eft fuper terra.

Difiipata funt ofla noftra fecusinfernum ; quia ad te Domine Domine oculi mei, innbsp;tefperauijuon auferas aniraam meam.

Cuftodi me à laqueo quem ftatuerunt mihi; amp; à fcandalis operand um iniquitatem.

Cadent in retiaculo eins peccatores; fingula-riter fum ego donee tranfêam.

Intelle^us ‘Dautd, lum ejjet in^elunta oratio. t.jÇ^.24-

CXLI.

VOce mea ad Dominum clamaui, voce mea ad Dominum deprecatus fum:

Effundo inconfpedu eins orationem meam, 8c tribulationem meam ante ipfum pro-nuntio.

In deficiendo ex me fpiritum meum,8c tu co gnouifti fèmitas meas.

In via hac qua ambulabam,abfconderunt la- D queummihi.

Confÿderabam ad dexteram, 8c videbam ; 8c nonerat quicognofeeret me.

Perijt fuga à me; 8c non eft qui requirat ani-mam meam.

Clamaui ad te DominCjdixfTu es fpes mea, portio mea in terra viucntium.

Intende addeprecationem meam: quia huni liatus fum nimis.

Libera me à perfequentibus me:qui^ confortât! funt fuper me.

Educ de euftodia animam meam,ad confite-dum nomini tuo : me expedant iufti, donee rétribuas mihi.

Tfalmm Dauid, quandoperfiqueiatur ttim jibfalomfiliMeitts.

CXLlï-Domine


-ocr page 539-

Pfal.

Domine exaudi brationé ihea:auribus Qui das fàlutcmregibus : qui redemifti Da-, percipe obfccrationcm meam invcri uid fèruû tuu de gladio maligno:eripe me.nbsp;täte tua exaudi mein tua iuftitia. Eteruemeddmanu filiorûalienorum,quo-Etnôincresiniudiciumeumlèruo tuo;qui.a rumos locutum eft vanitatem:8cdexteranbsp;noniuftificabiturinconfpedu tuo oranisnbsp;viuens.

Quia perfccutus cft inimicus animam meam; humiliauic in terra vitam meam:

Collocauitmein oblcuris fîcut mortuos fe-culf 8c anxiatus elt fiipcr me fjjiritus meus, in me turbatum eft cor meum.

Memor fui dierum antiquorum, meditatus fumin omnibus operibus tuis ; infadismanbsp;nutim tuarummcditabàr.

Expandi manus measad te, anima mca lîcut terra aqua tibi:

Velociter exaudi me Dominc,deFeçit fpiritus

meus.

Non auertas faciem tuam à me : Sefimilisero dclcendentibus in làcum.

Auditam fie mihi mane milcricordiam tua; quiain te fperaui.

Notam fac mihi viam in qua ambulem:quia aPerfingulosdiesbenedicamtibi: Sclauda-ad te Icuaui animam meam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bo nomen tuum in feculum, 8c infèculum

Eripe me de inimicis meis Domine,ad te cô- fêcüli;

fugi.-docemefacére volûtatem tuam,quia Magnus Dominus Sclaudabilis nimis; 8c Deus meus es tu.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;magnitudinis eius non cft finis.

Spiritus tuus bonus deducet me in terram re- .*3 Generatio 8c generatio laudabit opera tua^ «ftam.-propter nomen tuum Domine viuifinbsp;cabis mejn æquitate tua.

Educes de tribulatione animam meam: Sc in •*gt;««. milèricordiâ tua difperdes* inimicos meos.

Et perdes omnes qui tribulant animam mea: quoniam ego lèruus tuns fum.

TfalmjiS aduerßis Goliath. *^«.144nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c XL I II.

A Enedidus Dominus neus meus qui do cet manus meas ad prxlium, Sc digi-tos meos ad bcllum.

uid fèruû tuu de gladio maligno:eripe me.

rum os locutum eft vanitatem : 8cdextera eorum dextera iniquitatis;

Quorum filij ficutnouellxplantationesiniu uentute fuâ.

Filix eorum compofitæ; circumornatx vtfi-militudo rempli.

Promptuaria eorum plena; eruftantia ex hoc in illud.

Oues eorum fœtofic, abundates in egrefsibus fuis.'boues eorum crafiæ.

Non cft ruina maceriæ,neque tranfitus, ncqj clamorin plateis eorum.

Beatuni dixerunr populum cui hæc funubea-tuspopulus cuius Dominus Deus einSè Laudatio ipß T)auidi

CXLIIIIi

Xaltabo te Deus meus ReX;Sc benedi c.im nomini tuo in feeuiü, 8c in le-Culum (eculi.

amp; potentiam tuam pronuntiabunt: DMagfiihcentiam glori« fanditatis tuæ lo-quentiir, amp; mirabilia tua narrabiint;

*3 Et virtutcm terribilium tuonim dicent, amp; magnitudincm t«am narrabunc.nbsp;iMemoriamabundantiæ {ùauitatis tuxcru-â:abunt:8c'iuftitia tua’exultabunt.

tlMifèrator ôc mifèricors Dominus ; patiens

amp; tnultum mifèricors.

Ugt; Suauis Dominus vniuerfîs:Sc miiêrationcs eius fuper omnia opera eius.

Klifèricordia mea amp; refugium mcum: fuicc- »1 Confîteantur tibi Domine omnia opera ptor meuSj 8c liberator meus:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuajamp; fànôli tui bcncdicant tibi:

Proteôlor meus Scinipfo fperaui;qui quot;fubdit’ Gloriamrcgni tui dicent, 8c potentiatuam populum meum fub me.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loquentur:,

Vt notam faciantfilijsEominum potentiara tuam, Scgloriam magnificentiæ regni tui.nbsp;te Regnum tiium regnum omnium feculo-rum:8cdominatio tua in omni generatio-né 8c generatione*

3 Fidelis Dominus in omnibus verbis fuis; Sc finólus in omnibus operibus fuis.

O Aliénât Dominus onines qui eorruunt, 8c èrigit omnes clilos.

T? Oculi omnium in te fperant*:8c tu das clcâ •Dm'w. illorum in tempore opportuno.

amp; Aperis tu manum tua; 8c impies orane animal bcnedidionc.

ÿluftus Dominus in omnibus vijs ftiis: Sc famous in omnibus operibus fuis.

P Propc

B Domine quid eft homo, quia innotuifti cii’ autfilius hominisjquiareputas eum?

Homo vanitati fimilis fadus eft : dies eius fient vmbra prætereunt.

Domine inclina cœlos tuos,8c delcendcitan-gc montes,8c fumigabunt.

Fulgura corufeatione, 8c diftipabis eos:emit-teiagittas tuas, 8c conturbabis eos.

Emitté manum tuam de altOjCripe me, 8cli-bcr.i me deaquis multis, de manu filiorum alienorum;

C Quorum os locutum eft vanitatem:8c dexte-ra eoriim dextera iniquitatis.

Deus canticum nouüm cannibo tibitin pfàl-terio decachordo plàllam tibi

-ocr page 540-

Lib.

P Propc eft Dominus omnibus inuocanti- coruoruminuocantibuseum.

bus eum:omnibus inuocantibus cum in VC Non in fortitudine cqui voluntatem habe-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ritate.

Voluntatem tirnentium G faciet, 8c depre-catione eorû exaudiet. Sc Gluosfaciet cos.

XyCuftodit Dominus omnes diligentesG:

Sc omnes peccatores difperdet.

tlLaudationcm Domini loqueturos meum:

Scbenedicat omnis caro nomini Gndo e-ius in feculum,8c in Gculum feculi. Hallelu-ia,Âggxi amp;

BSt.^S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eXLV.

LAuda anima mea Dominum,laudabo Dominum in vita mca,pGllam oeonbsp;meo quaradiu fuero.

•««. Nolite confidere in principibus:* in filijs ho-minum,in quibus non eft Glus.

Exibit fpiritus eius. Sc reuertetur in terram fuam:in ilia dieperibunt omnes cogitatio-nes eorum.

Beatus cuius Deus Tacob adiutor eius,fpes c-ius in Domino Deo ipfius, 11 qui fecit cœ-Apo.J4.b. him Sc terram, mare. Sc omnia quae in eis hint.

Quicuftodit veritateminfeculum, facit indicium iniuriam patientibus; dat eGam efu rientibus.

Dominus Gluit compeditos; Dominus illuminât cæcos.

Dominus crigit eliGs : Dominus diligit iu-

ftos.

Dominus cuftoditaduena$,pupillum Sc vi-•'yiim.s, duam fuGipiet;Sc'vias’peccatorum difper det.

Regnabit Dominus in Gcula Deus tuns Sio, in generatione Sc generationem.

Hallelu -ia.

exLVi.

Audate Dominum, quoniam bonus eft pGlmus Deo noftro:fit iucundanbsp;decoraq; laudatio.


bit:necin tibijs viri beneplacitum erit ci; Beneplacitum eft Domino fuper «mentesnbsp;cam, amp;in cis qui fperant fuper mifcricor-dia eius.

Zf£B.!47.

Ide pfalin’ jûgjturprçnbsp;cédentinbsp;ap'jd He-brsos.

Halklu -ia.

LAuda Icrufalem Dominum, lauda De urn tuum Sion:

Quoniam confortauit feras portarum tuarum benedixit filijs tuis in te.

Qui pofuit fines tuos pacem;8c adipe frumen ti Qtiat te.

Qui emittiteloquiura fuum terra»; vclocitcr curritfcrmoeius.

Quidatniuem ficutlanam:nebulam ficutci nerem fpargit.

Mittitcryftallum fiiam ficut buccellas; ante faciem frigoris eius quis fiiftincbit?

Emitter verbum fuum, amp; liquefacict ea : fla-bit fpiritus cius,amp; fluent aqux.

Qui annunciat verbum fuum lacob: iuftitias amp; indicia fua Ifiael.

Non fecit taliter omni nationi: amp; indicia fiia non manifeftauit eis.Hallelu-ia.

Hallein-la. CXLVIII.

LAudate Dominum de coelis; laudate cuminexcelfis.

Laudate earn omnes angeli cius.lauda te eum omnes virtutes eius.

Laudate cum fol amp; luna.daudate cum omnes ftellae amp; lumen.

IlLaudatc eumcoeli cœlorum:amp; aqux quae fu per cœlos funt,laudent nomen Domini.

Quia ipfe dixit,amp; fadafunt:ipfcmandauit,8c creata flint.

Statuit ca in xternumSc in fcculum fcculi; pracccptum pofuit,amp;non prxteribit.

Aedificans lerufalem Dominus; difjjcrfiones LaudateDominum de terra, dracones amp; om Ifraelis congregabit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ncs abyfii:

Qui Gnat contritos corde;Scalligat contriti- Ignis,grando,nix,glacies, fpiritus procellaru, ones eorum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quae faciunt verbum eius;

Qui numeratmultitudinem ftellarum:8com Montes amp;omnescolies, ligna fruaifcra,8C nibus cis nomina'vocans.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnes cedri.

Magnus Dominus nofter, amp; magna virtus BcJliae,amp; vniuerG pccora, ferpentes, amp; vol“ eius;amp; Gpientiae eius non eft numerus. cres pennatx;

SuGipiens manfuetos Dominus : humilians Reges terræ,amp; omnespopuli,principes,amp;om autem peccatores vfquc ad terram.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ncs iudiccs terras;

Prxcinice Domino in confeßione : pGllite luuencs amp;virgincs,Gnei cum iunioribus,bu Deo noftro in cithara.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dent nomen Domini: quia cxaltatura eft

Qm operitcœlum nubibuSjamp; parat terras plu nomen eius folius.

uiam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Confeßio eius fiipcrcœlum Sc terram;8c ex-»

Qui producit in montibus Genum, amp; herba altauit cornu populi fui.

Gruituti hominum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hymnus omnibus Gnftis eius: filijs Ifiael po

Qui datiurawitis efeam ipforum: Sc pullis puloappropinquantifibi.Hallelu-ia.

-ocr page 541-

24®

nobiles eorum in manicis ferrejs;

Vtfaciantincis indicium conicriptum .-gloria hæceft omnibus laniäis eius.Hallelu-ia, Halleltt-ia,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C L.

Audate Dominum inlandis eiusdau-I dateeum in firmaraecovirtutiscius* **—^Laudate eum in virtutibus eius: laudanbsp;tecum fecundummultitudinemmagnitu-diniseius.

Laudate eum inlbnotubæ: îaudateeumin pfàlterio amp; cithara.

* - 1 • euminchordis Scorgano.

Antate Domino canticum nouum : laus eius in cccefia landorum.

Læteturlfrael ineo qui feciteum:amp;*fi

liae’Sion exultent in rege luo.

Laudent nomen eins in choro, in tympano

amp;pfalterio plàllant ei:

Quia bene pläeitum eft Domino in popülo fuojamp;exaltauitmanfuetos in falutem.

Exultabunt GnÄi in gloria;Iætabuntur in cu

bilibus fuis.

quot;Exultationes’Deiin gutturecorum, Scgla- Laudate eum in tympano amp; choro :laudate dij ancipitesin manibus eorum:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eumin chordis amp; organo.

AdfaciendamvindidaminnationibuSjincre Laudate eum in cymbalis benefonantibus, pationes in populis:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;laudate eum in cymbalis iubilationis .• om-

Ad aihgandos reges eorum in compedibus^Sc nis {piritus landet Dominum.Hallclu-ia*

Hieronymiprof at io in Ithros Satomonis,

1 VN G A T epiftoia quos iungit (ïicerdotiumzimö charta no diiiidat qiios c h R i s T i nedit amor. Co mentariosin Ofee, Amos, Zachariam,Malachiam quos pofcitiSjfcripfiffèm fi licuilTetprx valetudine.Mit-titis folatia fumptuurn; notaries noftros amp;. librarios fuftentatis,vt vobispotifsimum noftriim defudet in.-genium. Et ecce ex latere frequens turba diuerfapöfcentium:quafiautæqinim fît,me vobis efurientibusj a-hjs laborarc:aut in ratioile dati amp; accepti,euiqiiam, prxter vos, obnoxiiis firn. Itaque longa ægrotatiorienbsp;fraftus,ne penitus hoc anno reticerern,amp;: apud vos mutus elTemjtridui opus nomini veftro confecraui, in-terpretationem videlicet trium Salomonis voluininum,M i s l E,quas Hebræi Parabolas, vulgata autemnbsp;editio Prouerbia vocat;c omelet h,quern Grxcè Ecclefiaften,Latinèconcioriatorem polTumus dicere:nbsp;SIR. M A s iRi M,quod innoftramlinguam vertitur Canticum canticorum.Fertur amp; Panxretos Icfufilijnbsp;Sirach liber,amp; alius pfeudepigraphus,qui Sapientia Salomonis inferibitur, Quorum priore hebraicum re-pcrimon Eccle(iafticum, vtapud Latinos,fed Parabolas prxnotatum.cuiiunfti erant Ecclefiaftesamp; Canticum canticorum: vt fimilitudinem Salomonis,non folum librorum numero, fed etiam materiartim generenbsp;coxquaret.Secundus apud Hebraeos nufquam eft,qu'!n de ipleftylus Grxeam eloquentiam redoletzdc non-nullifcriptorum veterum huncefleludæi Philonis affirmant. Sicut ergo ludith, amp;Tobix, amp; Machabeorûnbsp;libres legit quidém Ecclelîa,fedeos inter canonicasfenpturas non recipit:ficamp;hxc duo volumina légat adnbsp;xdificationem plebis,non ad authoritatem ccclefiafticorum dogmatum confirmandam.Sicuifind Septuaginta interpretum magis editio placet.habet earn à nobis olim emandatam.Nequeenim nouaficcudimus,nbsp;yt Vetera deliruanius. Et tarnen cum diligentifsimclegerit,lciat magis noftrafcriptaintenigi,quxnon in ternbsp;tium Vas transfufi coacuerint,fed flatim de prelo purifsinixcomniendata teft^ifuum fàporeæ ferUauerint«nbsp;Li ber Prouerbiorum,quem He-hraï Mtß^ appellant.

5. Taralolarttm ^tilhav.auditusppzentix cotn-mtndAtiirplius adnwnetw mJteccatorump-quatur hlandziias:papienMadßii ampexum inuitat^ amp; ((intemptoniui minatur exhium,

CAP. I.

A R A B O L AË Salomonis fi-lij Dauid régis Ilraefad ftiendä


; lapientiä 6c difciplina, ad intel-ligenda verba prudentiæ,amp;fufèi piendam cruditionem doâ:rinæ,iuftiriam, amp;nbsp;iudicium,amp; æquitatêtvt detur paruulis aftu-tia,adole{ceftti feientia amp; intelleftus. Audiésnbsp;ûpiens fapîentior erit: amp;inteiligens,guber-T gratia capitiruo,amp; torques collo tuo.Filimi^nbsp;nacula pofsidebit. Animaduertet parabolam fitelaótaucrintpeccatores.neacquiclcas eis.nbsp;8cinterpretationem, verba fapiencum,amp;a:ni Sidixerint, Veni nobilcum,infidiemur fan-§™ata eorü. llTimor Domini principium fa- guinfabfcondamus tendiculas contra infbn-pientiæ. Sapicntiam atquc dodtrinam ftulti tem fruftra:deglutiamus eum ficut infernusnbsp;defpiciunt.Audi fili mi difciplinam patris tuij viucntcm, amp; integrum quafi defcendsntetnnbsp;8cne dimittas legem matris tux: vt addatur inlacum.Omnemprctiofamftibftantiamrc^nbsp;perietnus^

viticnrcm, amp; integrum quafi delcendsntem

-ocr page 542-

Lib.

1. à viamaIa,gt;8c’abhominequîperuerGloqui p-,7«

t per vias tenebroGs:qui lætantur cum malcfe-cerint,5c exultant in rebus peßimis : quorum

»

Vt cruaris à muliere alicna,5cab extranca qu« mollit fermones fuos,5c relinquit ducem pu-bertatis fu«. Scpafti Dei fiii oblitaeft. incli-nata eft enim ad morte domus cius, Sc ad in-feros femit« ipfius. omnes qui ingrediunturnbsp;ad ea non reuertentur,ncc apprehendet feminbsp;tas vitæ.Vtambulcs in via bona .‘Sc calles iu-ftorumeuftodias . Qui enim redi funt, ha-bitabunt in terra, Sc fim plices permanebuntnbsp;in ea. Ilimpij veto de terra pendentur : Sc qui lob-'*'nbsp;inique agunt,auferentur ex ea.

•S. Saßientia yitam frolongat: mißrtcordia amp; Veritas non deßerendaßducia in T)eum:timornbsp;T)ei:honorandus Dew.corre^io quot;Dei cum la-titia fcrendaßaßientiee laut ßaßentiamßequennbsp;tibtti omnia großer a: amicoßatim danaum,nbsp;WC ei malefaciendumtnon contendendum: ini-qui non imitandi: imßorumperditio, amp;pio~nbsp;rumbenediBio.

CAP. III.

F Ili mi,nc obliuißaris legis me«. Sc prx- A ceptameacor ruumeuftodiat. Illongitunbsp;dinem enimdicrum,Scannos vit«,8cpa *nbsp;cem apponent tibi. Mifericordia Sc veritas

periemuSjimplebimus domos noftras fpolijs.

Sortent mitte nobifcum,marfupiumvnü fit tun qui rcljnquunt iter redum, Sc ambulant C omnium noftrum.Fili mi nc ambules cu cis,

Ifaiæ.jp.b, prohibe pedem tuum a fêmitis eorum.llPcdcs enim illorum ad malum currunt, Sc feftinant vise peruerfàe funt, Sc infames greffus eorum.nbsp;vt efFundant fanguinem. Fruftra autem iaci-tur retc ante oculos pennatorti. Ipfi quoquenbsp;contra fanguinem fuum infidiantur, Sc mo-liuntur fraudes contra animas fuas. Sic fc-mitae omnis auari, animas poßidentium ra-

C piunt. Sapientiaforisprædicat, in plateis dat vocem fuamnn capitc turbarum clamitat, innbsp;foribus portatum vrbis profert verba fua, di-cens,Vfqucquo paruuli diligitis infantiam,8cnbsp;ftulti eaquac fibi funtnoxiacupiét,Scimpru-Ifai. tfj.b. dentes odibuntfcicntiam.^llConuertimini adnbsp;lerem.y.c. correptionem meam ; en proféra vobis fpiri-tummeum,8c oftenda vobis verba mca.Quianbsp;vocaui,8c rcnuiftis;extendimanum meam,8cnbsp;non fuit qui afpiceret.Defpcxiftis omne connbsp;, filiummeum, Scincrepationes meas neglexi-ftis.Ego quoque in intcritu veftro ridebo, Scnbsp;fubfannabo,cum vobis id quod timebatis ad-uenerit,Cùm irruerit repentina calamitas, Scnbsp;interitus quafi tempeftas ingruerit ; quandonbsp;p venerit fuper vos tribulatio Sc anguftia. Tücnbsp;inuocabunt mCjSc non exaudiamemanc con-furgent,Sç noninuenientme: co quodexo-fam habuerint difciplinam, 5c timorem Domini non fufeeperintjuee acquieuerint confi te non déférant, circunda eas gutturi tuo, Scnbsp;lio raeo,amp; detraxerint vniuerfæ correptioni defcribe in tabulis cordis tui; Sc inuenies gra-meæ.Comedentigiturfrudus viæfuæ,fuisq; tiam Sc difciplinambonam coram Deo Schonbsp;confilijs faturabuntur. aucrfio paruulorum minibus. Habefiduciam in Domino exto-interficiet coSjSc profperitas ftultorum per- to corde tuo, Sc neinnitaris prudentia: tu«,nbsp;det illos. Qui autem me audierit, abfquc tcr-rorercquiefcetjSc abundantia perfructur , timoré malorum fublato.

S. Sa^tentite acquifitio quanta bona conjirat, tif quanta mala auertat,cum qua quot;Dei dona ye-niunt,amp;ßne quayhiqueerratur. ,

CAP II.

Ili mi, fi fiifceperis fermones meos, 5c mandatamea abfconderis penes tc,vtnbsp;audiatfapientiam auristua; inclina cornbsp;tuum ad cognofcendam prudentiam.Si cnimnbsp;fapientiaminuocaueris, Sc inclinaucris cornbsp;tuum prudenti«,fi quæfîcris cam quafi pecu-niam,5c ficut thelauros cfFodcris illam : tune cius negotiationc'auri 8cargenti,primi Sc punbsp;anteiliges timorem Domini,Sc fciétiam Dei rißimi’frudus eius. |nbsp;inuenics.quia Dominus dat Gpientiam,5ccx opibustSc omnia qu« dcß'derantur,huic non '

In omnibus vijs tuis cogita illum^ amp; iple di-riget tuos. II Ne fis fapiens apud te-metipfum.'time Deum,amp;recede à malo.lani-tas quippe erit vmbilico tuOjamp; irrigatio oßifi tuorum.llHonora Dominum de tua fubftan- B b»nbsp;tiajamp;dcprimitijs omniumfrugum tuarum*;nbsp;èc implebuntur horrea tua faturitate^ Sc vinonbsp;torcularia tua redundabunt. II Difcipfinamnbsp;Dominij fili mi^ne abijcias.-nec dcficias cumnbsp;ab co corripcris. que cnim diligit Dominus,nbsp;corripit: Scquafipaterinfilio complacet fi-bi. Beatus homo qui inucnitfapientiam, SCnbsp;qui'affluit prudentia’. melioreft acquifitio

Al tl r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«t ftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vx «•« » ft r* vx

lt;tXV'Xaa liji pretiofior eft cundisnbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• * a*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d

orecius prudentia amp;fcicntia. Cuftodietrc- valent comparari. Longitudo dierum in dc-dorumfalutcm, Scprotcgct gradicntcs firn- xtcra eins, Sc in finiftra illius diuiti« Sc glo-


inuenics.quia Dominus dat (àpientiamjamp;cx

B' ’ • — nbsp;nbsp;nbsp;- —

pliciter,feruans fèmitas iuftitiaejSc vias fando rum cuftodiens.Tuncintelliges iuftitiamnbsp;iudicium,amp;«quitatem Sz omnem fèmitamnbsp;bonam . Si intraucrit fapientia cor tuum, amp;nbsp;fcientiaanimæ tuæplacuerit,-confilium cu- cœlos prudentia. Sapientia illius erupemntnbsp;ftodiettc.amp;prudentiafêruabit tc.vteruaris abyßi.amp;nubcsroreconcrefcunt. Fili fflijOc

• nbsp;nbsp;nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;effluant

ria. Vi« eins viæ pulchræ, amp; omnes fèmitx illius pacific«.Lignum vitae eft his qui apprcnbsp;hcndcrint ca;amp; qui tcnuerit eam^beatiis.Do-minus lapientia fundauit terram, ftabiliuit

-ocr page 543-

Prouef. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;241

crelcit vfquead perfedam diem iViaimpio-rum tenebrofa : nelciunt vbi corruant piH mi, aüfculta ïèrmones mcos 8c äd eloquianbsp;mea inclina aurem tua. ne recedant ab oculisnbsp;tuisjcuftodi ca in medio cordis tui:vita enim qnbsp;fiintinuenientibus ca, 8c vniueriæ carni ïani-tas. Omnicuftodiafèrua cor tuum, quia esnbsp;ipfo vita procedit. Remoue à te os praiium,,nbsp;8c detrahentia labia fint procul à te.Oculi tui _nbsp;reda videant,8cpalpebræ tuæ præcedant grefnbsp;fus tuos.Dirige femitam pedibus tuis,8com-nesviæ tuæ ftabiliêtur.Ne declines addeStera,nbsp;ncqj ad finiftram ; auercepedé tuum à raalo.nbsp;cgt;vias enim quæ à dextris funt, nouit Domi-nus: perucrlæ verofunt quæ à finiftris funt.nbsp;Ipfèautéreftos facietcurfus tuos, itinera au- 'nbsp;tem tua in pace producer’.

Pitare iulet meretricenr. ör ne litiores amp; an-niperJanîur:pro^riayxQr diïïgaturiamp;fugiii tur aliéna.

CKT?. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Fill mijattendead fiipientiam earn, 8c pru-dentiæ meæ inclina aurem tua ; vt eufto dias cogitationes , 8c difciplina labia tuanbsp;confèrucnT.*Fauusenim ftillans labia meritrinbsp;cis,8cnitidiusoleo guttureius.nouißima auténbsp;illiusamara quafiabf)'nthiû,8caGuta quafi glanbsp;diusbiccps.Pedes eius defeenduntin morte,8cnbsp;ad inferos grefiuseius penetrant. Per fêmicâ ¦nbsp;vitæ non ambulant, vagi fiint grefTus eius Scnbsp;inueftigabilcs.Nunc ergo fili niiaudi me, Scßnbsp;ne recédas .à verbis oris mei. Longefacabeanbsp;viam tua, 8c neappropinques foribus domus

5.

effluant bæcab oeulis tuîs.Cuftodi legemat-que confilium:8c eritvita animæ tuæ,8c gratia faucibus tuis.tune ambulabis fiducialirer in via tua,8c pes tu us noimpinget.fi dormie-ris,non timebis; quiefees, 8c fuauis erit fom-nus tuus. nepaueas repentino terrore, 8c ir-ruentes tibiquot;pocentias’impiorum. Dominusnbsp;enim erit in latere tuo, 8c euftodiet pedê tu-um ne capiaris. Noli prohibere benefaccre eûnbsp;qui poteft: fi vales,8c ipfè benefac. Nec dicasnbsp;amico tuo,Vade,8creuertere,8ccras dabo tibi:nbsp;cumftatim poßis dare.Ne moliaris amico tuonbsp;malH,cum illeinte habeatfiduciam.Nc con-tendas aduerfus hominem fruft:ra,cumipfénbsp;mali fecerit. IINe æmuleris hominénbsp;iniuftum,nec imiteris viaseius : quia abomi-natio Domini eft omnis illufor, 8c cum fim-plicibus fermocinario cius.Egcftas .à Domino in domo impij :habitacula autem iuftorünbsp;benedicentur.ipfè deludetillufores, 8c man-, fuetis dabitgratiam.

Gloriam fapientes poßidebunt.-ftultoru'exul tatioj’ignominia.

«S. Sapiesfuo exemple hortatttrquxrercfapienti-am.tuiu^explicat'Vtilitates-. yjaimpiorum de clinanda:û‘ ittßorum ample^cnda : de inßo-dia cordü^orM^amp;greJßuum.

CAP. un,

A

AVdite filij dilciplinam patris,8c atten dite: vtfeiatis prudentiam. Donumnbsp;bonum tribuam vobis , legem meamnbsp;nederelinquatis. Nam 8c ego filins fui patrisnbsp;mei,tcnellus 8cvnigenitus coram matrs mea;nbsp;8cdocebatme,arquedicebac, Sufeipiat verba. eius.Ne desalienis honorem tuum, 8cannosnbsp;mç.1 cor tuum,cuftodi præcepta mea,8c viues. tuos crudcli.ne forte impleantur extraneï vi- -Pofside fàpientiam, poßide prudentiam. ne ribus tuis, 8c labores tui fint in domo aliéna,nbsp;obliuifcàris, nequedeclines a verbis oris mei. Scgemasin nouifsimisquando confumpfe-Ne dimittas eam , 8c euftodiet te.-diligeeam, f

jj 8c confêruabit te : Principiû fàpientix, poßi deteftatus fum difeiplinam , 8c increpationi-de {àpientia,8cin omni pofiefsionetuaacqui busnon acquieuiccor meû , rcprudentiam.arripcillâ, 8c exaltabit te.-glo- docentium me, 8c magiftris non inelinaui aunbsp;rincaberis ab ea,cû eam fueris amplexatus.dar rem meam:’ Penè fui in omni malo,in medio,nbsp;bit capiti tuo augmenta gratiarû,8ccoronain-clyta protegette.Audi fili mi, 8c fufeipe verbanbsp;mea,vt multipliccrur tibi anni vîtæ.Viafapicnbsp;iriæ mon.ftrabo tibi,ducam te perfèmitas æquinbsp;taris :quas cum ingrelTus fueris, nonartabunnbsp;turgrelfus tui,8c currens nonhabebis olfen-diculum.Tene di{ciplinam,ne dimittas cam:

C euftodi illam, quia ipla eft via tua. Ne dele- omni tempore, in amorc eius deleólare iugi-deris inlLVnitis impiorû,nectibiplacQatma- ter.Qnarclèduccrisfili miabaliena, 8cfouc-lorum via.Fuge ab ea, nec tranfeas per illam, risinfinualterius? 11 Refpicit Dominus vias lob.H«®* déclinafedefereeam.non enim dormiunt ni hominis, 8comnes grefiuseius conß^derat.nbsp;fi malefecerint : 8c non rapitur fomnus ab eis Iniquitates fuæ capiunt impium, 8c funibusnbsp;nififiipplantauerint.comeduntpanemimpie peccatorum fuorum conftringitur.Ipfemo-taris, 8c vinuminiquitatis bibunt. luftorum rietur, quia non habuit difeiplinam ,amp;innbsp;autem feniita,quafi lux fplendens,procedit8c multitudineftultitiæfuæ decipietur.

ris carnes tuas amp; corpus tuum, 8c dicas, Cur C

, ncc audiui voce docentium me, 8c magiftris non inelinaui au

J ecclelîæScfynagogæ.Bibeaquamde cifternànbsp;tua, 8c fluenta putei tui. Deriuentur fontesnbsp;tui foraSj8c in plateis aqnastuas diuide. Ha-beto eas folus, nee fint alieni participes tui.nbsp;Sit vena tua benediélajSc lætarecum muliere jjnbsp;adolefcentix tu«: cerua charißima, 8c gratif-fimus hinnulus . huberaeius incbrientte in

-ocr page 544-

Lib.

henfus quoquè redder feptuplum, fc omnein fubftantiam domus fuæ trader, *. Qui autemnbsp;adulter eftjpropter cordis inopiam perdet aninbsp;mam fuam .• turpitudinem amp; ignominiamnbsp;congregat fibijSt opprobrium illius non delenbsp;bitur.quiazelus amp; furor viri no pareet in dienbsp;vindidæ, nec acquielcet cuiulquam precibus,nbsp;nec fulcipet pro redemptione dona plurima.

J. Hortatur adolefcentem adfafientix atnfle-xum,amp; mandator urn eußodtam c'vtfuefcor-torum blanditias,quas late deßribit,eultet.

C A P. V 11.

Fili mi,cuftodi lermones meos,amp; præce- A pta mea rcconde tibi.oFili, honora Do-minum,amp; valebis : præter eum verô nenbsp;timueris alienum.’Serua mandata mea, amp; vi-ues;amp; legem meam quafi pupillam oculi tui.nbsp;liga’eam’in digitis tuis,lcribeillarn in tabulis »«.*•nbsp;cordis tui.Die lapientis foror mea es; amp; pru- ßnbsp;dentiam vocaamicam tu am , Vtcuftodiat tenbsp;à muliere extranea,amp; ab aliéna quæ verba fuanbsp;dulcia facit. De feneftra cnim domus mexnbsp;per cancellos pro{{jexi,amp; video paruülos,có-Ij'dero vecordê iuuené, qui trän fit per plateasnbsp;iuxtaangulum,amp;prope via domus illius gra-ditur in obfcuro,aduelperafcete die, in noólisnbsp;tenebrisamp;caliginc. Etecceoccurrit illi mulier ornatu meretricio, præparata ad’decipien ,nbsp;das’animas, garrula amp; vaga , quictis impa- 4'‘nbsp;riens, necvalensin domo confifterepedibusnbsp;fuis,nuncforis, nunc in plateis, nunciuxtanbsp;angulosinfidians.Apprehenfumquedeolcu-laturiuuenem,amp; procaci vultu blanditur,di-cens.Vuäimas pro lalutcdeuoui,hodiercddi- Cnbsp;di vota mea. ideirco egrefia fiim in oecurfumnbsp;tuum,deß’derans te videre, amp; reperi. Intexuinbsp;funibus le(äulum meum, ftraui rapetibuspi-Ais ex Aegypto.afpcrficubile meum myrrha,nbsp;amp;aloe,amp;cinnamómo.vcni inebrieniurhubenbsp;ribus, amp; fruamurcupitis amplexibus, doneenbsp;illucefcat dies, non eft enim vir in domo fua,nbsp;abijt vialongißima.ßcculum pecunije fecumnbsp;tulit : in die plenx lunx rcuerfurus eft in do-mum fiiam.Irretiuiteum multis fermonibiis,nbsp;amp; blanditijslabiorum protraxit ilium.Statininbsp;cam fequitur quafi bos duAus ad vidimam,nbsp;amp; quafi agnuslaftiuiens, amp;ignorans qu«dnbsp;ad vincula ftultustrahatur: donee transfig®^nbsp;fagittaiccur eius : velutfi auis feftinetadla-queum, amp; neftit quod de periculo animæ il-lius agitur.Nunc ergo fili mi,audi uiCjamp; artennbsp;de verbis oris mei.Ne abft rahatur in vijs illiusnbsp;mens tua,ncque decipiaris lemitis cius. multos enim vulncratos deiccit,amp; fortifsimi qui-que interfeifti fiint abca. Vix inferi domusnbsp;ciusjpenetrantes intcriora mortis.

S. Safte»-

«î. 5fonfori ytfidem iaUm liieret taloran^um: figrum formica exemflo excitât ad lahorem:nbsp;afojlatam defcribit:fex auce ‘Dominus oiif.nbsp;exhortaturad legis cufloaiam, ytfue ntulier^nbsp;fulchritudinemnon concufifcus^ßd confortiumnbsp;^ites adultéra.

cw. VI.

A quot;I 'Hi mi,fi fpoponderis pro araico tuo.de-I’ fixifti apudextrancum manuni tuam^il-laqueacus es verbis oris tni , Sccaptus proprijs fcrmonibus. Fac ergo quod dico filinbsp;mi,amp; temeripfum libera,quia incidiftiin manbsp;num proximi tui.Difcurre.feüina, fulcita a.~nbsp;micum tuummc dederis fomnum oculis tuis,nbsp;nccdormirent palpebræ tuæ.Eruere quafî danbsp;quot;inßJüjs.xl. mul3 de manu,amp; quafi auis de’manu aucupis.nbsp;Vade adformicam o piger, amp; conß’dcra viasnbsp;eius,amp;difcefapienriam.' qux cum non habe-at ducera , nec præccptorem, nec principem,nbsp;ß parat in æftate cibumlïbijamp;cógregatin mef-Ißfr3.X4.d le quod comcdat. (IVlquequo piger dormies.’nbsp;quando conlurges elbmno tuo.'’ Paululumnbsp;dormies,paululum dormitabis,paululum connbsp;leres manus vt dormias .• amp; veniet tibi quafinbsp;viator egeftas,amp; pauperies quafi vir armatus.

I. oSi vero impiger fueris,venict vt fons mefsis tua,amp; egeftas longe fugiet à te’. Homo apo-ftata,virinutilis,gradituroreperuerlb,annuicnbsp;oculisjterit pede,digitoloquitur,prauo cordenbsp;machinatur malum, amp; omni tempore iurgianbsp;feminat.huic extemplo veniet perditio fua,amp;nbsp;fubito conterctur, ncc habebit vitra medici -nam. Sex funt qux odit Dominus , amp; lepti-mum deteftatur anima eius , Oculos fubli-mcs,Linguam mcndacem,Manus elFunden-Ctesinnoxium languinem , Cor machinansnbsp;cogitationes pefiimas , Pedes veloces ad cur-rendum in malum,Proferenten-i mendaciatenbsp;ftemfellacem, Eteum qui ferainat inter Fratres dilcordias. Conlerua fili mi præcepra pa-tris tui,amp; ne dimittas lege matris tuæ.Ligacanbsp;•M.4.in corde tuo iugiter,amp; circunda*gutruri tuo.nbsp;CÛ ambulaueris,gradiantur tecü.'cu dormic-ris,cuftodiant te, amp;euigilansloquerecüeis.nbsp;quia mandatum lucerna eft,amp; lex lux. amp; vianbsp;vitæincrepatiodilciplinæ, Vtcullodiantteànbsp;mulieremala, amp; à blanda lingua extraneae.nbsp;Non concupifeat pulchritudincm eius cor tunbsp;um, necapiaris nutibus illius. pretium cnimnbsp;Fcorti vix eft vnius panis : mulier autem virinbsp;P prctioGim animam capit.Nunquid poteft honbsp;mo ablcondere ignemin finu fuo, vtvefti-menta illius non ardeantr’autambiilare fupernbsp;prunaSjVt non comburantur plantæ eius ? ficnbsp;qui ingreditur ad muliercm proximi fui, nonnbsp;ent mnndus cum terigerit cam. Non grandisnbsp;eft culpa cum quisfuratus Fucrit, Furarur e-n ra vt efuiienteni implcat animam .-depre-

-ocr page 545-

nbsp;

A

cere eam.Beatus Homo qui audit me, qui vi-gilat ad fores meas quotidie,8cobfêruat ad po fies oftij mei.Qm me inueneritpnuenict vi-tam,8c haurietlalutem«àDomino:quiautetnnbsp;in me peccauerit, lædet animam fuam. Om-nes qui me oderunt,diligunt mortem.

5. Sapientta domofibi xdificata omms àdß alliât,’ygt;ùamprorogat,amp; à mültereflidtaacya . galibtrat:porro eruditionem amp; correptionemnbsp;nonfiifiipiet impiui ac derijor,jid iufias amp;/dnbsp;fient.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. IX.

SApientia aîdifîcauitfibi domum, excîdit A columnas feptem. Immolauit vidimasnbsp;fuaSjinifcuit vinum J Sepropofuit meii-famfuam. Mifitancillas fuas vt vocarentad

8c viuite^Scambulate per vias prudentix.Qi£i

Prouerb.

5. SapïentlaadfiiiiAmplsxuminttitat,Jè^uoque difciplinamjSceftotcfapiêntés, Scnoliteabij mttltâ modii iommcndat,qu(idqusfit quot;Deo lO-atcrna,aim ipfio lunâla comfonens: quaque-

• reiiîe^i-haîi-.fipernentesyero ,miltri tandem

¦ euadent.

CK?. VIII.

V nq üid non lapientia clamitat, 8c pru dentia dat voeem fuamIn fummisnbsp;excelfis«^; verticibus fiipra via, in me^nbsp;dijs fèmitis ftansjuxta portas ciuitatis in ip-fis foribus loquitur,diccns. O viri ad vos cla-mito_,5c voxmea ad filios Iiominum, Inteîü-gite paruuli aftutiâjSc infipientes animaduernbsp;tite.Audite,quoniam de rebus magnis locu-tura fum;5caperiétur labia mea, vt reefa præ-dicent.Veritatem meditabiturgutturmeû, 5cnbsp;labia meadeteftabunturimpium. lufli funt ârcem,5c ad mœnia ciuitatis,Siquis eft paruunbsp;oés fermoncs meijno eft in eis prauum quid, lus,vcniaradmc.Et infipientibus locuta eft,nbsp;® neqj peruerfum. redi funt intclligentibus,5c Vcnite,comeditc panem meum, 8c bibite vi- Bnbsp;æqui inuenientibus feientia.Accipite difcipli num quod mifeui vobis.Relinqtiite infantiâ,nbsp;nam meam,8c nonpecuniam:dodrinam ma- 8c viuite,Scambulate pervias prudentix.Quinbsp;gis,quàm aurum eligite. Melior eft enim fà- érudit deriforera, ipfê iniuriam fibi facit : 5cnbsp;picntiacundisopibuspretiofifsimis.-Scomne quiarguit impium,fibimaculam geherat.Nonbsp;defyderabileei non poteft côparari.Ego fàpié li arguere deriforein, ne oderit te. Argue fa-^nbsp;tia habito in confilio, 8c cruditis interfum co pientem, 8c diligette. Da fapienti occafio-gitationibus.Timor Domini oditmalû; arro nem,8c addetur ei fapientia.Doce iuftum, 8cnbsp;gantiâ Sefuperbiam 8c via prauam,8c os bilin feftinabit accipere. liPrincipium fàpientiæ,nbsp;guedeteftor.Meum eftconfiliumScæquitas,nbsp;meacftprudentia,meaeft fortitudo. Per menbsp;reges regnant,8c legum coditores iufta decer-nunt.Pcrme principes imperanr, 8c potentesnbsp;decernunt iuftitiam. Ego diligentes me, dili-go-.8c qui mane vigilant .id me,inuenientmc.nbsp;Àlecum funt diuitiæ 8c gloria , opes fuperbænbsp;Sciuftitia.Melioreftenim frudus meus auronbsp;8c lapide pretiofo, 5c genimina mea argentonbsp;clcdo.In vijs iuftitiæ ambulo,in medio femi-tarum iudicij,vt ditem diligentes me,8c tbe-

S’pi'n.p. {»ui-os eorum repleam. 11 Dominus poflcdit ’nbsp;---nbsp;nbsp;nbsp;'.IX

quam faceretà principio . Ab æterno ordi- applicabitur illfdefcédet ad inferos: nam qui natalum , 8c ex antiquis antequam terra fie- abteeflerit ab ca,faluabitur?

Parabolç Salo-

5. Alternat fiermontm defitioßapiente^ßulto, iußo amp; impio , opérante amp; otiofio ,fimplicinbsp;prauo'.de cbaritate odîotde bono lingua e-iusq^nnalo.

CAp. X.

Fllius fapiens lætificat patremtfilius verô A ftultus mœftitiaeft matris fuæ.

Nil proderunt tbefàuriimpietatis'.iufti-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ tia verôliberabit à morte.

fe cum filijs bominum. Nuncergo filij audi- Non afdiget Dominas fame animam iufti, te mc,Bcati qui euftodiunt vias meas. Auditenbsp;nbsp;nbsp;8c infidias impiorum fubuertet.

Hh a Egefta-

upra. ï.ié «mor Domini: ôcfcientia îànétorum prù- scdaX. *nbsp;dentia. Pernicenjm multiplicabuntur dies Gnbsp;tui, Sc addentur tibi anni vitæ . Si fàpiens fuenbsp;riSjtibimetipfi eris: fi autem illufor, îolus pornbsp;tabis malum.Millier Unira 8c clamofà_,plena-que illecebriSj 8c nibil omnino feiens fèdit innbsp;foribus domus fuæ fuper fellam in excelfo vr-bislocOjVt vocaret tranfeuntes perviam 5cnbsp;pergentesititierefuo .Quiseft paruulus, de- Dnbsp;clinet ad me.Et vecordi locuta eftj Aquæ furnbsp;tiux dulcioreamp;funtj8cpanisabfconditus fua-uior.Et ignorauit cjuôd ibi fint giganteSjSc innbsp;mein initio viarum fuarutn ,antequam quic- profundis inferni conuinæ eius. amp; Quienim

ret. Nondum erant abyfsi^ 8c ego iam concepts eram-.needum fontes aquarum eruperant. Necdurn montes graui molc confliterant,an-**’quot;*’' te* colles ego parturiebar;adbuc terram nonnbsp;fecerat, 8c flumina, 8c cardines orbis terræ.nbsp;Qttando præparabat cœlos,aderam;quâdocernbsp;ta lege 8c gyro vallabat aby fios: quando æthenbsp;ra firmabat furfum.Sc librabat fontes aquarn.

D quando ç^rcûndabat mari terminumfuum^Sc legem ponebat aquis, ne trâfirent fines luos:nbsp;quando appendebat fundaménta terræ,Cumnbsp;eo eram cunda componcns;8c deledabar pernbsp;fingulos diesdudens coram eo omni tempo-re.-ludens in orbe terrarum.-Sc deliciæ meæ,ef-

-ocr page 546-

Lib.

«

Egeftatem operata eft manus remiftà:manus Os iufti parturiet fâpîentîam,*lingua pratiô-autem fortium, diuitias parat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rum pcribir.

gt;.«î. tgt;Qui nititur mcndacijs,hic pafeitvcntos,ide Labiaiufti considérant placita, 5c osimpio-autem iplë lèquitur aues volantes.’

Qui congregât in mc(re,filius fàpiens eft:qui autem ftertit æftatc,filius confufîonis.

tgt;.j. Bcncdid:iogt;Domini’fùpercapuiiufti:os au

tem impiorum operit iniquitas.

Memoria iufti cum laudibus : 6c nomen impiorum putrcfcct.

Sapiens corde prxcepta fiilapiet : ftultus cx-

diturlabijs.

Qm ambulat fimpliciter, ambulat confiden-ter.- qui autem deprauatvias fiias, manife-ftus erit.

Eccl.17. e. llQui annuit oculOjdabit dolorem: 6c ftultus

labijs verberabitur.

Vena vitx,os iufti:8cos impiorum operit ini quitàtem.

«.Pet.4.b. llOdium fufcitatrixastSc vniucrlàdeliftaope

».Cer.ij b rit chantas.

In labijs làpicntis inuenitur fàpientia, 6c vir-ga in dorlo eius qui indiget corde.

Sapientes abfconduntfcicntiam:os autê ftul-

ti confufioni proximum eft.

C Subftantia diuitis, vrbs fortitudinis cius : pa-

uor pauperum,egeftas eorum.

Opus iufti,ad vitam; frudus autem impij, ad pcccatum.

Via vitx, Guftodienti dilciplinam : qui autem increpationes relinquit,errat.

Abfcondunt odium labia mendacia: qui pro-fertcontumcliam,infipicns eft.

In multiloquio non décrit pcccatum:qui ante moderatur labia ftia, prudentifsimus eft. Argentum elcétum,linguaiufti: corautemnbsp;impiorum pro nihilo.

Labiaiufti erudiunt plurimos: qui autem in-doôti funr,irt cordis egeftate morientur.

Benedidio Domini diuites facit, necfociabi

*«.». tur''eis’afflidio.

D Quafiperrifiim ftultus operatur/cclus.-Gpié-tia autem eft viro prudentia.

Quod ti met impi us, veniet fuper eum:dc(ÿde rium fiium iuftis dabitur.

Quafi tempeftas tranfiens non erit impius:iu

rum pcribir.

rum peruerfa.

S. ^quitatis amp;iufliti/t citterarum^'vïrtututa commoda fä' 'vitiorum ac yanarum diuitia-rum incommoda,

CAP. XI.

S Tâtera dolofà abominatio eft apud De- A urrij amp; pondus aequum voluntas cius.

Vbi fuerit fiipcrbia, ibi erit amp; contumc-lia.'vbi autemeft humiliras, ibi amp;làpicntia. Simplicitas iuftorum diriger eos, amp; fupplan-ratio pcruerfôrum vaftabit illos.

lINon proderunt diuitiæ in die vltionisâufti-tia autem liberabir à morte.

luftitia lîmplicis diriger viamcius : amp;in im-pieratc fua corruct impius.

luftitia reftorum liberabir eos :amp;in infîdijs fuis capienturiniqui.

llMortuo hominc impio nulla erit vitra fpes, amp;cxpedatio fblicitorum peribit,nbsp;luftusde anguftia liberatuseft: ÔCtradetur®nbsp;impius pro co.

Simulator ore decipit araicum fùumûufti autem liberabuntur feientia.

In bonis iuftorum'exaltabitur’ciuitas .• amp; in'***^** perditioneimpiorum eritlaudatio.

Bcnediétionc iuftorum exaltabitur ciuitas: ore impiorum fubuertetur.

Qiudelpicit amicura fuum,indigens corde eftzvir autem prudens tacebit.

Qui ambulat fraudulenterjrcuelatarcana.-qui autem fidelis eftj celât amici commiflum.

Vbi non eft gubernaror^populus corruet ; fà-lus autem,vbi multa conlîlia.

Afftigetur malo, qui fidé facit pro cxtranco: qui autem cauet laqueos,lccurus erit.nbsp;Muliergratiofti inueniet gloriam, 5c robuftinbsp;habebunt diuitias.

Benefacit animx fuæ vir mifèricors ; quiautc C crudelis eft,etiam propinquos abijcit.

Impius facit opus inftabile: feminanti auteni iuftitiam mcrces fidelis.

Clementia pratparat vitam; amp; ledatio malo-rum mortem.

ftus autem quafî furidamentura fèmpiter- Abominabilc Domino cor prauum,amp; volurt ƒ um.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tas cius in ijs qui fimpliciter ambulant.

Sicutacetumdcntibus,8cfumus oculis,ficpi Manus in manu non erit innocens malus:/«' i» gör bis qui mifêrunt cum*.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;men autem iuftorum fàluabitur.

Timor Domini apponct dies, Scanni impio- Circulus aureus in naribus fuis, mulier pul-rum breuiabuntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;chraamp;fatua.

ExpeÂatio iuftorum lxtitia:{pcs autc impio- Defÿderium iuftorum omncbonuni eft: pr« rum peribit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftolatio impiorum furor.

Fortitudofimplicis,viaDomini:8cpauorhis Alij diuidunt propria, Seditiores fiunt: alij quioperantur malum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rapiuntnofua,8cfempcrinegeftatcfiint.

luftusinacternumnoncommouebiturrim- Anima qux bcncdicit : impinguabitur : Sc pij autem non habitabunt fuper terrara.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui inebriat, ipfe quoqueinebriabicur.

-ocr page 547-

Pfouer. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Î4J

Qtjiabfcoftditfrumentajmarediceturin popu Qui quodnouit loquitur,‘'iudex’iuftitiae eft,* qui autem mentitur,teftis eft fraudulentus.

Eft quipromittit,amp;quafigladio pungiturco leientixzlingua autera Gpicntiü lânitas eft.nbsp;Labium veritatis firmû erit in perpetuu : quinbsp;aûtteftis eft repentinus , concinnat Iin-guam mendacij.

Dolus in corde cogitantium mala:qui autera pacis ineunt cônlia,lèquitur cos gaudium.nbsp;Noncontriftabitiuftum quicquidei accidc-ritnmpij autem replebuntur malo.

Abominatio eft Domino labia mcndacia:qui D autem fideliter agunt,placentei.

Homo vcrliitus celât Icientiam : amp; corinft-pientium prouocat ftultitiam.

Manus fortium dominabitunqux autem rc-miflaeft,tributis lcruiet.

Mœror in corde viri humiliabit illum,amp; lèr-monc bono lætificabitur.

Qui negligit daranû propter amicum, iuftuj eftûter autem impiorum decipieteos.

Non inueniet fraudulentus lucrum: amp; fubfta tia hominis erit auri pretium.

s.

Iis; benedidio autem fuper caput venden-tium.

Bene confurgit diluculo qui qua’ritbona:qui autera inueftigator malorum eft,opprime-tur abeis.

Qui confidit in diuitijs fuiSjCorruetiufti autem qualî virens folium germinabunt.

Quiconturbat domum fuam, poßidebit ven tos:amp; qui ftultus eft,lêruiet làpienti.

'¦ /Frudus iufti lignum vitæ;amp;-qui fulcipitani-

mas fapiens eft.

' IlSi iuftus in terra recipit, quanto magis im-

pius amp; peccator?

5. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loquitur de diligente diftiplinam

earn odiente:de impie amp; iußo, opérante amp;o-tiofoßulto amp; Japiente, ôr de bonis ac malis lin

CAP. XII.

A Vi diligit dilciplinam, diligit Iciétiam; qui autem odit increpationes inlï-piens eft.

quot;'pu. Qra bonuseft,hauriet’gratiam à Domino;

qui autem conhdit in cogitationibus fuis, Inlèmitaiuftitiæ,vita;iter autem deuium du impie agit.

Non roborabitur homo ex impietatc;8c radix iuftorum non commouebitur.

Mulier diligens,corona eft viro fuo;amp; putre-doinoßibus eius qus confufîone res di-gnas gerit.

Cogitationcs iuftorum,iudicia;amp; côfilia im-piorum,fraudulenta.

Verba impiorum infîdiantur lànguini : os iuftorum liberabit eos.

Verte impios,amp;non erunt; domus autem iuftorum permanebit.

Ê Dodrina fua nofeiturvir; qui autem vanus amp;excors eft,patebit contemptui.

' tlMelior eft pauper Scfuffîciés fîbi, quàm glo

riofus amp; indigens pane.

Nouit iuftus iumentorum fuorum animas;

vifeera autem impiorum crudelia.

llQm operatur terram fuam, làtiabitur,pani-bus;qui autem lèdatur otium, ftultißimus eft.

* t-Qui fiiauis eft *in vini’ moderationibus, in fuis munitionibus relinquit cótumeliam.’nbsp;Defyderium impij monimétumeftpeftimo-rum:radix autem iuftorum proficiet.

Propter pcccata labiorum ruina proximat ma lo:efFugit autem iuftus de anguftia.

Ç Defrudu’oris fui vnulquifqj replebitur bonis, amp; iuxta opera manuum fuarura retri-bueturei.

Via ftulti reda in ocülis eius ; qui autem lâ-

piens cft,audit conlîlia.

Fatuus ftatim indicat irarn fiiam : qui autera dißimulat iniuriam,callidus eft.

citad mortem.

quot;Defiliopipiente: de oris eußodia, tÿ inconjÿ-derate ad loquendumtde paupere diuite amp;di uitepaupereßueerna impiorumßubßantia fe-ßinata amp; dilationej^ei. omnia tum conßlionbsp;agenda, eix tumßtpientibusgradiendum: denbsp;parcente yirga,nbsp;nbsp;nbsp;inßnturabili 'ventre imßj»

CAP. XIII.

Filius ßpicns,dodrina patris: qui autem A illuforcft,non audit cum arguitur.

De frudu oristgt;fui’homo latiabitur bo- o.y, nis; animaautem prxuaricatorum iniqua.nbsp;Qui cuftoditosfuum, cuftoditanimam fua:nbsp;qui autem inconß'dcratus eftadloquen-dum,lentiet mala.

Vuk amp; non vult piger: anima autem operan-tium impinguabitur.

Verbum mendax iuftus deteftabitur: irapius autem confunditjamp; confundetur.

luftitia cuftoditinnocetis vianr.impietas autem peccatorem fupplantat.

Eft quafi diues cum nihil habeat:amp; eft quafi pauper,cum in multis diuitijs fit.

Redeptio animae viri, diuitiæ luæ; qui autem g pauper cft,increpationem non fuftinet.

Lux iuftorum laetificat:lucerna autem impiorum extinguetur.

Inter fuperbos lemper iurgia fu nt: qui autcirt agunt omnia cû côlîlio,reguntur làpientia.

Subftantia feftinata minuetunquae au ré pau-latim colligitur manu,multiplicabitur.

Spes quæ diftertur, affligit animam : lignum vitae delÿ’derium veniens.

Qra detrahit alicui rei, iple Ic in futuru obli-Hh 3 gat;

-ocr page 548-

Lib.

gat:quî autem timet pratceptu^ in pace ver- Domns impioru delcbitur,tabernacula * itt-labitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftorum germinabunt. ..

o.ij. gt; Animæ dolofæ errant in peccatis ; iufti au- Eft via quæ videtur homini iufta; nouißima C tern mifericordes funt amp; iniftrantur? autem eius deducunt ad mortem. ' ¦ -Lexfapicntis fonsvitatj vtdcclinetà ruina Rifus dolore mifcebiturjöc-extremagaudij lunbsp;mortis.

Dodrina bona dabit gratiam.-in itinere con-temptorum vorago.

Aftutus omnia agit cumconfilio: qui autem fatuus eft apcrit ftultitiam.

Niitius impij cadet in malum: legatus autem fidclis,lanitas.

Egeftas amp; ignominiaciquideftrit difcipli-nam:qui autem acquiefcitargueti, glorifi-cabitur.

J) Defyderium ft compleatur , deledat ani -mam : deteftantur ftulti cos qui fügiunt mala.

Qincum lapicntibus graditur j lapicns crit; amicus ftultorum ftrailis efficictur.

Peccatorcs perftquitur malum; amp; iuftis rctri buenturbona.

Bonus relinquit hxrcdes filios amp; ncpotes; 8c cuftoditur iufto ftibftantia peccatoris.

Multi cibiin noualibus patrura;8c quot;alijs’ con gregantur abfqueiudicio.

jQui parcit virgXj* oditftlium ftium;quiau-

- tern diligit iliumjinftantercrudit. iuftus comedit,Sc replet animam fuam: venter autem impiorum inlàturabilis.

5. Sapient ja amp;flulcitia y art a con^itiones. pru-äentia quitwfiattts délité reguldtttr,qua quit admifertcordiammouetuT amp;ajfe^iones mo-deraîurtyitia autem per dunt homines.

C A.P. XI I II.

A Apiens mulier xdificat domum fuam : inftpiens extruétam quoquCjmanibusnbsp;' deftruet.

îob.iï.a. liAmbulans reéto itinere^ 8c timens Dcum, delpiciturab co qui infami graditur via.

dus occupât.

Vijs fuis replebitur ftultusiy '8a Euper eum erft vir bonusi'r: ; ¦ quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

innocens credit omni verbo: aftutus conly* derargreflusiamp;os. f !nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:

tgt;Filio dololö nihil crit boniilêruo autem ft-pienti prolperi erunt adus_,8c dirigetur via eins.’

Sapiens timet,8c déclinât à malo:ftultus tran filit 8c confidir.

Impatiens operabitur ftultitiam;8c vir ‘verfti tus’odiofus eft, .

Poßidebuntparuuli ftuïtitiâ Sc expedabunt aftuti ftientiam. i - ¦nbsp;laccbunt maliantc bonos;amp; impij antepor Cnbsp;tasiuftorum.

Etiam proximo fuo pauper odiofus''erit;*ami’'^' * . ci verô diuitum multi.

Qui deipicit proximum fuum, peccat:qui au tem miftreturpauperisjbeatus erit.

gt;Qui credit in DominOjraiftricordiam dili-o-it.’

O**'quot;

Errant qui opcranturmalura:miftricordia 8c veritas préparant bona.

In Omni operobono’erit abundantia.-vbiau té verba funt plurima,ibi frequétur egeftâs.

Corona ftpientum, diuitiac eorum:fatuitas ftultorum imprudentia.

Libérât animas teftis fîdelis: 8c profert men-dacia verftpellis.

In timoré Domini fiduciafortitudinis, 8c fî-lijseius eritfpes.

TimorDomini fons vitXjVtdecIinctaruina mortis.

In multitudine populi dignitas regis, 8c in D paucitatc plebis ignominia principis.

In ore ftulti virga fuperbiæ : labia autem ft- Quipatiens eft,multagubernaturprudcntia.’ pientumeuftodiunteos.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quiautem impatiens eft, exaltât ftultitiam

Vbi non ftint boues,praeftpc vacuum eft; vbi fuam.

autem plurimac ftgcteSjibi manifefta eft for Vita carnium,ftnitas cordis.putredo oßium, titudo bonis.

Teftis fîdelis non mcntictur: profert autem

mcndacium dolofus teftis.

Quærit derilbr ftpientiam, 8c non inucnit;do

lt;ârina prudentium fiicilis.

^ntfeite. 4.Vade contra virum ftultum 8c quot; neftit ’la

bia prudentiæ.

Sapientia callidi eft intclligcre viam fuam:8c imprudentia ftultorum errans.

Stultus illudet peccatum,8c interiuftos mo-

rabitur gratia.

fe Cor quodnouit amaritudincm anima; fuæ,

in gaudio eiüs non milccbitur extrarieus*

inuidia.

IlQui calumniatur egentem, exprobrat fado-Infr».iygt; ri eius; honorât autem eum, qui miftreturnbsp;pauperis.

Inmalitia fuaexpelleturimpius: fperataute iuftus in morte fua.

In corde prudentis requieftit ftpichtia, 8c ift-dodos^quolque’erudiet. .

luftitia cleuat gentem; mileros autem facit populos peccatum.

Acceptus eft régi minifter intelligens:iracutt diarà ciusinutilisftiftinebit.

J,

-ocr page 549-

Prouefb. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;144,

Semita vîtx fiipeterüdituhi, vt declinet de inferno nouifsimo.

Domum fuperborum dcmoîictur Dominus;

8c fitmos faciet terminos viduæi

Abominatio Domini cogitationes malæ ; 8C parus fèrmo pulcherriraus gt; firmabitur abnbsp;eo.’

Conturbät domum fuam qui fèdatür auari- D tiara.-qui autem odit munera,Yiucùnbsp;l|tgt;Per milèricordiam Sc fidem purganturpecnbsp;cata: per timorem autem Domini déclinâtnbsp;omnis à malo.*

Mensiufti medimbitut ''obedientiam:’osim-piorum redundat malis.

Longe eft Dominus âb impijs.’ 8corationes iuftorumexaudiet.

Lüxoculorum lætificat ahimara:famabona impinguat Ofîâ.

Aurisquæ audit increpationcs vitx, in medio ßpientum commorabitur.

Qui abijcit dilciplinam, defpicit anima fiiam; qui autéacquiefcitincrepationibus,pofîèf-foreftcotdis.

mollis'.linguaßtpunüs, amp; immode-rata-.firtitudo domus iußrmi^imx impiorum sngratx-.omnia T)eo now.corgaudsnsCdiespaunbsp;pens malißcura mës'.'^oetirï adolera-.'vir ira-cundin nxüßuidaw pattentM : tter fgt;tgro~nbsp;tumzdomusfuperhorum : fide amp; mifiricordtanbsp;purganturpeccata, deabtjàente dificipUnaminbsp;latu timons quot;Domini amp; humilitatis.

CkV. XV.

A. Efponfio mollis frangit iram : fèrmo durus fulcitat furorcm.

^Lingua fàpientum ornâtfcicntiam:os

Fatuorum ebullit ftultitiam.

In omni loco ocüli Domini çontcmplantur bonos amp; malos.

Lingua placabilis, lignû vita:;quaè autem im-moderata cft,contcret Ipiritum.

Stultus irridetdifciplinam patris fuiiqui auté cuftodit increpationes,aftutior fiet.

gt;In abundanti iuftitia vii tus maxima eft: co gitationes autem irapiorum eradicabûtur.’nbsp;Domus iuftj plurima fortitudo; 6c in frudi-bus impij conturbatio.

Labia lâpientum difleminabunt Icicntiam: TimorDomini, difciplina{àpientiæ'.6cglo-cor ftultorum difiimileerit.

J B llVidimæimpiorumabominabiles Domino;

5.

quot; 'M*' vota iuftorumplacabilia.

Abominatio cft Domino via impij, qui (c-quitur iuftitiam,diligiturab eo.

gt;.d. Dodrina mala defèrentium viam ovitæ:’ qui increpationcs odit,morictiir.

Infern us 6c perditio coram Dominoiquanto magis corda filiorum hominum?

Non amat peftilens eumquifcconipit, nec

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad lapientes graditur.

d. IlCor gaudens exhilarat faciem: in mœrorc a-nimi deijciturlpiritus.

Corfapientis qusritdodrinam:6c os ftulto-rumpafciturimperitia.

Omnes dies pauperis,mali:fècura mens quafi

iuse conuiuium.

riam præcedit humilitas.

Homo amm^mpneparat, Dein fiirituutfi ponderator, linguam '^iasq^ hominum dirigit^nbsp;omnia propter fiipjum operans,cui aheminatidnbsp;efi omnis arrogans : myericorâia redimunturnbsp;peccatapondus G!“fiatêra Dei iudicia-.indipminbsp;tio amp; dementia regis-, laus fitpientiee^pruden-ti(e,eruditi,acdKÎâsin'verhojamp;patientis-.'vi-tuperatur infitpiens amp;peruerjustfirtes à Dominbsp;no temperantuTi

C Â P. X VI.

HOminis eft animam præparare,8cDo A mini gubernare linguam.

Omnes viæ'hominis’pateiit oCuîis e-ius:fpiricuumponderatoreft Dominus. Reuela Domino opera tua, 8c dirigentur eo- 'nbsp;gitationes tuæ.

Melius eft parum cum timoré Domini, quàm VniuerG propter fcmctipfiim operatus eft thefiuri magni 8c infàtiabiles.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Melius eft vocari ad olcra cû charitate:quàm

ad vituluni faginatum cum odio.

(3 Vit iracundus prouocat rixas:qui patiens eft,

,, mitigatfufcitatas.

quot;*^•gt;•lt;(»1, Iterquot;pigrorum’quafi lepes fpinarumivia iu-

ftorum abfque ofFendiculo.

Filius fâpiens lætificatpattern: 8c ftultus ho

mo defpicit matrem fuam.

Stultitia gaudium ftulto: 8cvit prudens ditl-

git grelVus fuos.

Dilsipanturcogitationes vbinon cft confi-liura:vbi veto fiant plûtes confiliarij,confir niantur.

Lætatur homo in lèntentia oris fui : 8c fèrmo opportunus eft optimus.


Dominusâtnpium quoquc ad dicra malii. Aboniinatio Dominiert omnis arrogansjetianbsp;fi manus ad manû ftierit, non eft innoces.nbsp;gt;Initium viæ bonxjfacerciuftitiam: acceptanbsp;cft autem apïid Detim magisjquàm immolate hoftias?

lIMifericordia amp; veritate rcdimitur iniquitas: sapraj, d» 5c in timoré Domini declinatur à malo.

Cum placiierint Domino viæ honiinisjini-micos quoque ems conuertet ad pacem.

Melius eft parum cum iuftitiaj qüàm multi g fruftus cum iniquitate.

Gor hominis dilponit viam fiiam^ fcdDomx ni eft ditigere grefl'us eiüs.

Diuinatio in labijs régis, in iudicio non erra bitoseius,

H h 4 Pondus


-ocr page 550-

Pondus amp; ftatêra indicia Domini funt.-amp; o-t/Accuh. 4. pgj.^ gjyj omnes lapides’ièculi’.

Abominabiles regi qui agunt impie : quonia iuftitia firmatur (blium.

Voluntas regum labia iufta; qui rcda loqui^ quot;diligttuf.x tur/'dirigetur?

Indignatio regis^nuntij mortis: amp; vir Gpicns placabiteam.

ius quafi imber Icrotinus.

acquire prudentiamj quia pretiofior eft ar-gento.

Semita iuftorum déclinât mala, cuftos ani-mæ fuîE lëruat viam fuam.

Contritioncm præcedit fuperbia,amp; ante rui-nam exaltatur Ipiritus.

Melius eft bumiliari cum mitibus, quam di-uidere Ipolia cum ftiperbis.

Eruditus in verbo reperiet bona:amp; qui Ipcrat in DominOjbeatus eft.

Qui fapiens eft corde, appcUabitur prudens; amp; qui dulcis eloquio,maiora reperiet.

Fons vitae eruditio poftidentis:do«ârina ftul-torum,fatuitas.

CorGpietis erudiet os eius, Sclabijscius ad-det gratiam.

Fauus mellis comporta verba , dulcedo ani-mæ*Gnitas oftium.

P IIEft viaquîc videtiirhominireâ:a,amp;''nouifsi maciusducunt’ad mortem.

S«pr.gt;4. b Animalaboratis laborat ftbi, quiacompulit

Lib.

interfratres batreditatem diuidet.

Sicutigne probatur argentum, amp; aurum ca-mino:ita corda probat Dominus.

Malus obedit linguae iniquae: amp; fallax obtem peratlabijs mcndacibus.

II Qm defpicit pauperem, exprobrat fadori e- Supr-H* ius; amp;qui ruinalactaturaltcrius, noncritnbsp;irapunitus.

In bilaritatevukusregis,vita:amp;: dementia e- Corona Gnumjfilij filiorum :amp; gloria filio-ius quafi imber Grotinus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rum,patres eorum.

CPoGideGpientiam,quiaauromelioreft .- 8c Non decent ftultum verba compofita, nccB principem labium mentiens.

Gemmagratißima, expedatio przftolantis: quocunque G vertit,prudenter intelligit.

Qm cclatdelilt;ftum,quaerit amicitias:qui alte-ro Grmonc repetit,Gparat fœderatos.

Plus proficitcorreptio apudprudétem,quàm centum plagæapud ftultum.

Semper iurgia quaerit malus : angelus autem crudelis mittetur contra eum.

Expedit magis vrfte occurrere raptis foetibus, quam fatuo confidenti fibi in ftultitia fua.

IIQm reddit mala pro bonis, non recedet ma- Rom.o.^' Ium de domo eins.

Qm dimittitaquam,caput eft iurgiorum : 8c q antequampatiaturcontumcliam,iudiciumnbsp;deGrit.

IIQui iuftificat impium, 8c qui condemnatlft-J**' iuftum, abominabilis eft vterque apudnbsp;Deum.

Quid prodeft ftulto habere diuitias, cum G-pientiam emere non poßit?

cum OS fuum : vir impius fodit malum, 8c gt;Qm altam Gcit domum Gam,quaerit ruina; in labijs eins ignis ardeGit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sc qui euitatdiGcre, incidet in mala.’

Homo peruerfus fuGitat lites, SeverboGs Omni temporediligitqui amicuseft, Sefra-Gparat principes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ter in anguftijs comprobatur.

Viriniquus ladat amicum fuG, 8c ducitcum Stultus homo plaudet manibus,cum Ipopon per viam non bonam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;derit pro amico fuo.

Quiattonitis oculis cogitat praua, mordens Qm meditatur diGordias,diligitrixas;8c qui labia Ga pcrficit malum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exalratquot;os Gum’,quærit ruinam.

Corona dignitatis Gnedus quae in vijs iufti- Qui peruerß cordis eft, no inueniet bonum: D tia* reperietur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8cquivertitlinguam,incidet in malum.

Melioreft patiens viro forti:8c qui domina- Natus eftftultusin ignominiam Gâ; Gd nee tur animo Go, expugnatore vrbium.

Sortes mittuntur in finum,Gd à Domino té-perantur.

.S. 'BuccelU ficca cumgMdw:feruHsfa^iens:1gt;o~ mintu lordafrobat : dejj^icienspauperetn:g4ttnbsp;dens de alterius ruina ; corona Jenum ; celansnbsp;deliElum ; fatuus inßultitia confidens:ßultonbsp;inutiles diuitia: altam faciens domum ßiam:nbsp;omni tempore diligit amicus: animusgaudensnbsp;amp; Jßiritus trßis'ßultus tacens.

CAP. XVII.

Elior eft buccella ßcca cum gaudio, IIQui modcratur Grmones Gos,dolt;ftus 8cpru iieob.i.*« quàm domus plena vidimis cum dens eft:8c pretioft Ipiritus vir eruditus.nbsp;iurgio.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Stultus quoque ft tacucrit, Gpiens reputabi-

lo.d USeruus Gpiens dominabitur filijs ftultis, amp; tur;8£ fi compreiGrit labia Ga, intellige^-

8c qui vertit linguam,incidet in malum.

pater in fatuo lætabitur.

IIAnimusgaudens ætatem doridam facit: fpi-supr.i$-^‘ ritus triftis exiccatolG.

Munera de finu impius accipit, vtperuertat Gmitas iudieij.

Ilin facie prudentis lucct Gpientia ; oculi ftul Ecde.*, torum in finibus terræ.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'**

Ira patris filius ftultus,8c dolor matris qux ge nuit cum.

Non eft bonum, damnum inferre iufto, nec pcrcutere principem qui reda iudicat.

dens eft:8c pretiofi Ipiritus vir eruditus.

tur; 8c fi compreiGrit labia Ga, intellige^«