IN PROPHETAM

^SEAM, REVERENDI VIRI D. IOANNIS

öRENTII expositio. ante trigin-

ANNOS GERMANICE AB IPSO AVTORE ÆDI ta. Nunc autemàftudiolb quodamTheolo-giæ Latinitatedonaca.

francoforti excvdb.

BAT PETRVS BRVBACHIVS,

Anno M. D. LXII.

PR.Æ.FATIO IN

OSEAM PR.OPHETAM.

VL^r o RVManimishçc opinio ob ¦j repRt, Propbetas Veteris Tcftarncndnbsp;' tantùm ludæis, qui ante Aduentumnbsp;C H MSTI uixcrunt,non item nobisnbsp;j Cbriftianis,boc tempore uitam de-gentibus, eflcconcionatos: ideoquenbsp;condones eorum prorfus nibil adnbsp;nospertinefcexiftimant. Operæprenbsp;inbsp;nbsp;dura. igituY me tattmum (pero, fi, antequam Oleam, diuina

1 afpirante gratia, interpretandum Rifcepero, oftendam omni-I uraPropbetarum qui olim in populo Ifrael extiterunt, conci-I ones, non folùmludæis, uerum etiam nobis Cbriftianis qui I exgentibus originemnoftram duciûius,diôlas atquepropob-I tas efle.NamquemadmodumDeus opt.Max.omnes uifibilesnbsp;I cveaturas,quæ uelin cœlo, uelinterralunt,creauit,atquead ,nbsp;I buncHnem ordinauit,ut exuifibilibus creaturisipGus ( quem-1 admodum Paulus ad Koma. j. teftatur quot;) inuiiibilis gloria, at-l lt;^ue maieftas aliquo mo do co gnofcer etur : Ita ex omnib. gennbsp;\ tibus amp;.nationibus, qu^lub cœlolunt, idem Deuspofterita-I tern Abrabami, non quidem propter ipfius iufticiam, 1 ed pronbsp;1 pterpromifsiones Abrabamo,lfaaco ôclacobo faÓlas,inpecu-1 barem populum clegit, Nonaliam ob caulam, quarnut nonnbsp;1 tantùm in bo c p opulo innotefcer et, uerum etiam uniuerlb ge-1 ncribumanoMagifteriumfuummanifeftaret,Et exemplaBe-l nignitatis quidem atquemifericordi^ergarebpifcentes-.ludidjnbsp;1 autem ôi leueritatisiræ fuæ crga impœnitentes, Ôcpræfraétosnbsp;I peccatores ftatueret,Atqueadeo omniutn Riorum operum exnbsp;l ^tnplar quafiob oculos poneret. Itaque quemadmodumfcnbsp;l tu genre amp; pofteritate Abrabæ, do élrina,Exbortatione,Mileri-I tior dia,lndignatione,longanimitate, amp; l'upplicijs gefsit : Ita cer-i tilsiraèlefe ergaquafuis genres, uel credulas,uelincredulas, de-1 daraturus eft. VndeôcMofes Deutero.uigeRmo fexto de po-1 ^britate Abrabami fcrib ens, ita ait : D ominus elegit te bo die,nbsp;\nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ei Populus Pecubaris, Rcutlo cutus eft tibi, ôc cufto dias

C[uas crcauit in laudcm, amp; nomen, gloriam iùam, ut fis po-pulus lànôtus Domini Dei tui,ficutlocutus eft. Etleremias ca-pite deçimotertio ; Sicut adhæretlumbare adlumbosuiri^fic adglùtinaui mibi omnem domumllfael,amp;omnemdômuinnbsp;luda, dicît Dominus,ut effentmibiin populum,amp;innomen,nbsp;amp; in laudem, amp; in gloriam.

Videamusergo opera Dei,quæînboc populo, ad often-dendam gloriam nominis lui, toti orbi terrarum propofuit. E-tenim ffraelem in tantùmdile5dt,ut omnibus eumbcncficijs affecerit. Dédit enim eis,iuxtapromilsioneslùas,nonfolùninbsp;peculiare Regnum, uerym etiam Sacerdotium fingulare, amp;Ccnbsp;remonias, quæ effent typusamp; figura uenturi VnigeniùfuifiHjnbsp;Domini noftri lefix Cbrifti: atque adeonuUo nonbeneficio-rumgenerceos obruit. Sed quemadmodum beftiae,fiquâJ'nbsp;do delicaüori pabulo iâginantur,non traôtabiliores,fedferocionbsp;resredduntur: Itapopulusnrael,quomaioribusà Deo donisnbsp;omabantur, eo fubinde ferociores effi ci ebantur, donee tandem reliéto uero Deo benefaétorefiio, Ôcabieétis diuiniscul-

fidem lùam in promiflum Semen Abrahç prçfcripfcrat,inftituc rent noua liera, amp; cultus uerbo Dei feuerifiimè probibitos.nbsp;Nunc enimBaal,nuneCbamos, nuncCbamarim,moxAfta-rotb lèruierunt,extruentesbis gentiumldolis inLucis,inualli-bus, amp;utScriptura loquitur, fubter omnem frondolàmarbo---nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;--A.

àDeoplerunquelecum trahit impicutem uitæ,iacilèconijcc rc poffumiis, quod amp; ipfi Propbetæ teftantur, lecutam effe omnbsp;nis generis iniquitatem. Principes eorum uariè pcccab^tii'

PPÆFATIO. tuSjiedpoQusconniuit, amp; nihilominus alia inlùperbeneficianbsp;cispræftirit. Nam dédit cis optimum pijlsimumcjue regemnbsp;Oauid, per quem reflaurauit collaplàm pene Religlonemdenbsp;Uenturo Chrifto,promittens ei, quod exfämiliaipfius efletna-fcicurus. Defunào Rege DauidjSalomonfilius in Regno diuinbsp;no iuflu «ScbonitateDeifijccelsit, cuius temporaadeo tranquil *nbsp;la, ab omni hoftium mctu libera, atque fœlicia erant,ue tanta ei'nbsp;let copia ärgenti, quanta ferèlapidum in plateis* Atque ut omnia fîmul di cam, nullis non beneficijs, corporalibus ôc Ipiritua-libus,Deushuncpopulumiùumobruit, hocnimirum confi-lio,ur impium ilium populum benefaciendo ad meliorem fru-gem amp;Rclipifcentiam inuitarct, Sed o meliorem frugem, amp;nbsp;Refipifcentiam. Quomaioribusfruebanturbenediólionibus,nbsp;amp; beneficijs Dei, eo détériorés reddebantur.

Aliai^tur ( cùmhæcnon procelsifl’ct) uiaaggreditur,acci-picns nimirum in manum uirgam amp;pœnam, quibus præuari-cantesadpœnitentiam cogeret. Nam poft obitum RegisSalo-^ monis, uniuerfum Imperium eorum per difcordiam in duonbsp;dillifit régna* Decern enim tribus déficientes à filio Salomonisnbsp;Rehabeam,conftitueruntiingulareregnum,eligentesin regemnbsp;lerobeam iertium Salomonis,quodregnumuocatumpofteanbsp;fuit resnum liraelis* DuiC uero reliquætribus, ludaÔcBenia-minlub Imperio Dauidicæfàmilise remanentes, iubiecerunt lenbsp;filio Salomonis Rebab earn,diélumque eft ipibrum Imperiumnbsp;Regnum luda. Diuilb itaque,utdiximus, propter ipforum feenbsp;leraiScimpietatcs, Regno, perfeuerarunt nihilominus non tarnnbsp;inliia erga Deum impieute, quam erga proximosluosiniqui-tate. Potuiffet ergo Deus optimo iure eos funditus delete,lednbsp;adhucparcens fiio populo, quemhaótenus, utfupràdemon-ftrauimus,lummabcnignitatecomplexus fuerat, noluitpeni-lus opprimere amp; deuaftare, ne à uicinis gentibus,tanquam cru-delis tyrannus,rnaleaudiret. Eft enim Deus natura fuatalis, utnbsp;inalitbominibus parcere, amp;benelacerc, quam contra fiiam na-turam, eos propter fuas impietates perdere. Sed quid dicas?nbsp;Tantum ab eft, ut homines in his duobus regnis leleemendanbsp;fint, amp; refipuerint,ut potius longanimitate amp; patientia Dei abunbsp;lerentur, atque fiibinde obftinatiores,excæcariores,lt;Scmultônbsp;détériorés fièrent* Et quia Deus non ftadm totamgenremde-a iij

uaftabât, exiftimabant (uosimpiosamp;ïdololatricos cukus fum mam eHe pietatem, ôciniufticias fiias, quas contraproxinaosnbsp;exercebant,efle lummam iufticiam: atque eo res ueniebant eo-rum, ut quo quisaftutius alteri imp onere «Sc fïias res iniquiusnbsp;augere pofTet, eo prudentior ab omnibus alijs haberetur.nbsp;Suramam ergo fibi promittebant fecuritatem, cogitantes intra (e ; Qui fieri poflet,ut bi noui noftri diuini cultus eflent im-pij: Aut noftri mores dilplicerentDeo, cum nunquam foelid'nbsp;orcsfucrimus, quam ciirn coepimusbos cultus diuinos,amp;ninnbsp;res noftros feótari amp; obleruare ? Mendaces igitur erunt noftri concionatores, qui banc noftramReligionem «Scuitanilo-lent reprebcndere.

Qucmadmodurn «Sc Papiftænoftri,hoc temporenoftro, ïeiuftificarelblent. CùmenimreprcbcnditurànobisPapifticÇnbsp;crolanótum iàcrificium Miflç improbant. Videmus enim abnbsp;boctempore,quo Miflàcœpit proSacrificio,propeccarisui'nbsp;uorum amp; mortuorum baberi, Ecclefiam Chrifti omnibusnbsp;lam efle.Et cùm tempora bad:cnus,duran te bocSacrificioMU'nbsp;læ,fiierint commoda «Sc tranquilla, quis aufit Miflàm Impietaö^nbsp;arguere?

geMofi primùm pecCata populi arguèrent, atque oftenderent» Dcumbaôtcnusadiplôrum Idololatricos cultus, ôcnequi^'nbsp;am non ideo conniuifle,aut eis benefccilFe , nt eos approbâ’^^^nbsp;fed potius ut ipfos bacfiia bonitate, longanimitate «amp; dilation^nbsp;pœnarumad pœnitentiam inuitaret. Conftatctenimhocconnbsp;fiiioDeumdifFerrepœnas, benefàcereimpiis, acinftitutacO'

P R JR FA 110. ^ûtcommendanda,fèdutadrefipilcentiaiùuocentur. Deindenbsp;^tdenunciarentfuturam deuaflationem,quaDeus utrumquenbsp;Regnum, lu’dæ amp; Ilraelis uifitare uelit ut non tantum ex repre-Henfionelùorumpeccatorum, uerum etiam ex denunciationenbsp;^nipendentis deuaftationis ad Refipilcentiam cogerentur. Sednbsp;(utdicitur) oleum amp; opera perierunt. Etenim exconcionibusnbsp;ï’rophctaruiTijamp;futurorum malorum denunciatione, adeonbsp;ï^on refipuerunt, ut etiam Prophetas contemplcrint amp; perlenbsp;cutilint, donecueltandem tota Gens deuaftata,amp;inmifèrrLnbsp;mam captiuitatem externorum Rcgum conieôtafit. Et nenbsp;quid lîipplicij omitteretur, nouilsimè etiam excæcacaeft,amp;adnbsp;æternum Gehennæ ignem deftinata.

Audiuimus, quæ opéra DOMINVS DEVS nofter ift populo Ilraelfecerit. Cùm ergo, utlùpra diximus, Deus Ma-^fterium, amp; ôpera manuum luarum,omnibus gentibus dcNa-uonibus, excmplo lùægentis, cognofcendapropolueric: Necnbsp;nonfcelera, quæludæiperpetrarunt, deuaftationem eorùmac-tulerint,atq;adeo contemptusPrbpheticar'um concionum cernbsp;ûlsimumfignum imminentis exifij ftierit, facile nunequiui^nbsp;etiam medio cri ingenio præditus, conijcereamp; fecum in animo reputarepoteft,Dominum Deum noftrum, omnium na-tionumamp;populorum, non tantum externaleelera, quibus lenbsp;fepares lïraelitis fàciunt, uerum etiam contemptumuerbilùînbsp;reuelati, exemplo populi ludaici, feuerilsimè ac grauilsimènbsp;puniturum.

ProindeetfiProphetæmiGitantummodo fùntadludæos, tarnen pertinent eorum conciones non ad ludæos tantùm,fednbsp;adomnes ubiuisterrarum Gentes, propterea quôd Deusnbsp;perafùa,atqueadeo gloriam Nominis lùiinllrael manifeftarenbsp;uoluerit.

Quaread omnesquoque pertinet, quodPropbeta Amos eapite terûo lcribens dicit: Nunquidrugiet Leoinfaltu, nifinbsp;^abuerit prædam?Nunquid dabitcàtulus Leonis uocem denbsp;cubili luo nifi aliquid appréhendent ? Nunquidcadet auisnbsp;inlaqueumterræabfqueaucupe? Nunquid aufereturlaqueusnbsp;de terra,antequàm quid ceperit?amp;c. Quafi diceret: Dominusnbsp;Deus nofter quando clamat per Propbetas amp; concionatoresnbsp;a iiij

ïuos, amp;ad pœnitentiam hortatur, certènon Éuftra clamat,fclt;l hocdamorc amp;reuelatione uerbilui fignificat præforibuscA®nbsp;pœnam, qua uifiutùrus fit peccaïaôc fcelerahominum.

SicrugiuitLeo iftcper Noham. Attulitergo rugitus illefe-cum diluuium,quo totusorbis terrarum uaftatusamp;fiibmcf-fiisfuit.

D eind e rugiuit hic Leo P er Lo thjamp; attulit lecum hic ru^cus incendiumZodomç.

Adhæc cum rugiret hic Leo per •fiiosProphetas antcpfl'

Chriftumfiliumfiium, necnon per Apoftolosante fecund^ deuaftâtionem, per Velpafianum Romanoriimlmpcratorcni»nbsp;mox lecuta eft deuaftatio gentis amp;: Regio nis.

uangeliumiùum,quod diuinafiia dementiareuelauit: nosàd pœnitentiam hortatur. Sed quia alijhocuerbumD^nbsp;malicioleperlèquunturjalij uero contcmnunt:atq-,adeopro^nbsp;lus fiimilia,interdum etiam atrocioraapud nos fcelerarcpcnuænbsp;tur,quàmôlimludæi perpetrarint, certilsimum eftmaxiina)^?nbsp;que grauifsima mala nobis impenderc. D eus OptimusMax^quot;nbsp;mus dementer à nobis auertat Amen.

Deinde ludæi propter fuam incredulitatem ex fru

PRÆF ATIO.

Adhæc, Paulus ad Roman, xv. amp;j. Corinth* x. nccnon îp Timoth.iij.fimiliterPetrus inlùapofterioriEpiftola cap..j .te-ftantur : quôd omnis fcriptura diuinitus inipirata utilis fit ad donbsp;élrinam, ad redargutioncm, ad correélionem, adinftitucio-nem,quç cft in iufticia,ad figuram,amp; admonitionem noftri: Adnbsp;lucernam apparentcm in obfcuro loco, donee dies illucelcat, *nbsp;amp; Lucifer exoriatur in cordibus noftris. Manifeftum igiturnbsp;quo d Prophetarum conciones (cùmamp;ipiçinlàcrafcriptunbsp;ta conrineantur)ad nospertineant, amp;magnam nobis utilita-teni afférant.

Cùmitaq; Ofeam, qui inter duodecim minoresProphe-tas primus numeratur,diuina clementiaadiuti,intcrpreunduni fufeeperimus, comprobabimus ante omnia autoritärem einsnbsp;exnouo tcftamento,utnontantùm cognofeamus ueritatefnnbsp;concionum eius,uerum etiam difcamus,quôdquicquidlu-dæis eft concionatus, idem nobis quo que fit diôfum. Êtenimnbsp;ôominus nofter lefiis Chriftus, ætemus filius D ei, Matthæi nonbsp;no adPharifæos, calumniantes ipfiim, quôd cum peccatoribusnbsp;^publicanis cibum fiimeret, exhoePropheta concionatur,di-cens: Ite,ôcdifcite, quid fit illud:Mifericordiam uolo,amp;nonnbsp;ûcrificium. Qua fententia Chriftusita eftdeleâ:atus,utapudnbsp;eundemEuangeliftam, capite duodecimo, eamiterumaddu-cat, dicens ad Pharifæos: Quôdfifciretis,quidfit: Mifèricor-diam uolo, amp; non fàcrificium, ncquaquàm condemnafletis in-lontes. Hæc autem lententialegitur in huiusProphetæ capitenbsp;fexto. Si igitur Chriftus, quieftueritas, huiusProphetætefti-tnonijs ad comprobandam fuamdoôtrinam utatur,certèuerbanbsp;^ophetæ huius non pro humanis, fed pro Dei uerbis fiintha-henda, amp; co magis obferuanda, quod Chriftus ipfe filius Detnbsp;cis ficdeleófatus.

Similiter Euangeliftæ amp; Apoftoli fiias condones authori-tatc huius Prophetæ confirmarunt. Matthæus capite fecun-do, probaturus Chriftum ,Mariæ filium, efle uerum MeC fiam,ex eo c^uodex Aegypto uocatuseflet,utlturOfeæ tefti-’nonio, dicens: Vt adimplereturquod diólüm eftperProphenbsp;^,dicentem: Ex Aegypto uocaui filium meum. Diuusnbsp;^lulus Apoftolusad Rom^i. cap.ix. ex hoc noftro Prophei^

PRÆFATIO.

Gentium (hoc efl:, noftram, quam ex gentibus oriÿncm dugt; ximus ) uo cationem ad Chriftum probat, di cens : (^os uo calt;nbsp;iiit,nimirum nos,non fbltim exIudæis,uerumetiamexgentibus, quemadmodum amp;ipie di cit; Vocabo populum,qui menbsp;us non erat populum meum, amp; earn quæ dileâa non erat, di-* leótam. Hoc ergo gratior nobis debet eflehiePropheta, quonbsp;de nobis uo candis ad fidem in Chriftum, clarius eft conciona-tus. Sed interea quæde Reieótione Iudæorumdicit,eaquo-que, quoniam æqualis peccatorum fords cum ludæisHirnus,nbsp;nobis nunc dióta efle exiftimemus,quemadmodumaperteionbsp;expofirioneProphetæindicabimus.

Aliud teftimonium citatur aPaulo in priori ad Corinthios cap. decimo quinto, ubi dicit : Tunefiet fermo qui Icriptus eftnbsp;ABfbrpta eft Mors in uióloriam. Vbi tu us Mors aculeus? Vbinbsp;tua Inferne uióforia ? Qui lermo in huius Prophetæ capite de- Inbsp;cimo tertio inuenitur. Quis igitur tarn impudens eflet,utdi-CcretjOleam tantùm ludæorum, non item Chriftianorum elfenbsp;concionatorem ?

Poftremo meminit huius ProphetæApoftolusineaEpi-ftola,quæadHcbræos feriptaeft capite tertio: Periplum (inquit) offerimus hoftiam laudislèmpcrDeo,hoceft,fruóhim labiorum confitentium nomini eius. Quæ uerba partim in hocnbsp;Propheta capite decimo quarto leguntur. Hæcuerôideo nobis tarn diligenterproponuntur,utexijsautoritatem huius nonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

ftriProphctæ cognofcamus. Proinde diligenteruerbaeiusat-tendamus,amp; Deum humano lono per ipftim nobilcum lo- I quentern agnolcamus. Hie enim nobis non SibyllarumnugaJ,nbsp;nbsp;nbsp;I

quæ apud uulgumin magno flint precio, proponuntur,led I cum diuino Ipiritu de futura calamitate Regni Ilrael uadcinatusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

fit,atqueexitus uaticinij eiusueritatem probauerit, exiftime-mus eum nobis multo certius deuaftationem Germaniæ annunciate , quam fiSibyllæ omnia ftiauadcinia amp; nugas confer-rent. Cæterùm quo tempore Ofeasprophetauerit, exdculo |

amp; inferipdone eius facile intelligi poteft .Ita enim fbnat:

CAR

* lt;

CAP VT L

^^^MeRBVM DOMINI QVOD FACTVM EST OSEAM FILIVM BEER.I, IN DIEBVSnbsp;Qui amp; Azarias didtur. IN DIEBVS IOnbsp;^^g^THAM, ACHAS,ETHISKIAE,REGVM IV-^A.De quibus fcriptum eftiij.Regumxv.xvj.amp;xvij.capitibus,nbsp;^ij.Paralipo.cap.xxvj.xxvij.xxviij.amp;xxix. ETIN DIEBVS lE-^ÓBEAM REGIS ISRAEL. Non illius,qui fuit filius Nebatb,nbsp;peccare fedtifrael, inftituendo aureos uitulos in Dan, amp;Bc-^d^cd illiuSjQui fuit de familia Iehu,amp; de quo Icriptum eft iij.nbsp;^cgumxiij.

Hæc eft Infcriptio condonum Ofeæ,è qua manifeftum fit, *plum propbetafle paulo ante deuaftationemllfaelis per Salmanbsp;*^2-flarem Regem Syriæ,quam amp;i. fore prçdixit,amp; quod «rwyxfnbsp;^eritElàiæ,Amos,Ionæ amp;Michæ,qui uno tempore, diuerfis tanbsp;ïnenlodsfuturamcalamitatem fuper Regnum Ifiael prædixe-•¦^int .Et quantum ex condonib us eius colligi poteft, prædica-^it ulq^addeuaftationemRegnillrael per Salmanaflarem Regem Syriæ. Appropinquante uero deuaftatione, autfugitadnbsp;Hiskiam Regem Iudæ,aut manfit inter illos,qui Regis Syriæ manbsp;nibus elapfi in terraIlrael remanferunt,quorum fit mentio ij.Pa.nbsp;fdip.xxx.Nibil tarnen certibïcaffirmareaufim.Hocueró certiCnbsp;firnum eft,quôd non Iblum de deuaftationeRegnillfaclis, Ve-nimeriamdeAbieélionc ludæorum inftinólu Spiritus lanótinbsp;fit concionatus. Audiamus igitur quid Deus per Spiritum ün-dum cum eo fitlocutus, amp;quomodo id quodprædixit,ipfonbsp;opéré fit impletum.

PRTNCIPIVM VERBI DOMINI IN OSHA. ET DIXIT DOMINVS AD OSEE, VADE SVME TIBI VXO-REM FORNICATIONVM. ET FILIOS FORNICA-RIOS, QVONIAM FORNÏCANS FORNICATA ESTnbsp;TERRA POST DOMINVM.

A ntcquam Propbeta aggredituruocationem fiiam, amp;pri-^fquamcondonariindpit, iubetur à Deo, utducat inbonc-^ni,amp;fornicariam uxorem, ut ex ealulcipiat liberos fornicari-os. Quid autem boc fibi uult, quod Dominus Olèam in Pro-pfietam eledturus, iub et ipfiim indpere boc fandtum fiium mu

IN CAP VT I. OSE Æ.

nus fcortatione ? Tarnen non fert paterfamilias à filio fuo, ut in^ honeftam mulierem ih uxorem du cat. Etlummus Paterfamilias Dominus Deus nofter iubet Prophetam fcortum ducere? Innbsp;ftimmo lacerdo te Icribitur : Virginem ducatnbsp;uxorem,uiduamaucem,amp;repudiatam,amp;lbrdidam,amp;;meretri-cem non ducacSiigitur non li cuit lacerdo timeretricem ducere, certcmulto minus honeftum fuit in Propheta, donis Sacer-dotesantecelIentijUtnonlblùm contra Legem laccrdotum,uenbsp;rumetiam contra publi cam honeftatemlcortum in uxorem dunbsp;eat.Quidigitur fibiuuk Deus præcipiendoProphetç,iitfecumnbsp;fcortocopiungatpNihilprorlus opus eft hike obieólionibus.nbsp;Dei amp;mû- Scimus cnimbocfolenne elTeDomino Deo noftro, ut contranbsp;mundi rationem opera lua incipiat.Prudentes huius leciili,lub'nbsp;limia lùa opera amp; excellentia,magnaprudentiaaggrediuntur,nbsp;led tandem in extremam ftüiticiam delînunt,quemadmodiininbsp;uidesinædificatoribusturris Babylonicæ . Deusautem,magnum feôlurus opuSjftultè quidem amp; ruditer incipit,definitaunbsp;tem prüdentilsimè, amp; quanto ftultiusapparet elTeprincipium,nbsp;tan to excellentior erit tandem finis .Exemplum babes in Daui-de,huncDeus olim in Regem erat eleólurus, led priulquamnbsp;urn in Regium folium coUo cet, per Saulem ex Regno in exilium abigit. Item in unigenito filio fuo Domino noftro lefunbsp;,Chrifto,Hunc cùm ad Gutem omnium credentium uoluilfetnbsp;in lummam maicftatem cœli amp; terræ collo care,quid fecit?con-iecit eum ante omnia in ignominiam,Mortem,amp; infemum.

Sic cum ueilet Dominus maxima amp; leuerilsima lua falt;fta,a-

E X P O S ITI O IOAN. BRENT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15

•A- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X

^Uin uerbis, fed adieótis uarijs fignis, quo aldus uerba eius me-^oriæ eorum infigcrentur,ad eos mint.Ea cnim quæ nudis tan turn uerbisproponuntur,nonadmodum Iblent animos ho-ïïiinum afficcre.Siciubet Dominus Elàiam nudis pedibus incenbsp;dere,amp;ait.Sicutambulauitferuus meus Elaias nudus amp; difcalci-atus,ficminabitRex Aßyriorum captiuicatem Aegypd,amp; tranCnbsp;niigradonem Aethiopiç,iuuencm amp; fenem,nudum amp; difcalci-Ätum dilcooperds nadbus ad ignominiam Aegypn.

Sicleremiæ præcepit Dominus,ut catenam collo geftet, lt;^uam dcincepsmittatRegibusMoabjEdom, Amon, ócTyri,nbsp;hilee uerbis : Omnia trader Dominus in manus Nebucadneza-ds Regis Babylonici. Quafi diceret, O uos increduli,amp; pertina-cesludçi : fi non uulds adhibere fidem uerbis meis,quibus uo-bisRiadeo dedidonem , làltemhis fignis credite.Ecce enim,nbsp;quemadmodumuidedsnuneme geftare catenam amp; uincula:nbsp;Ita omnes genres curuabunt colla fiia fiib iugo Regis Babylonici. Gensautem amp;Regnnm quod nonleruieritNabuchodononbsp;zor,in gladiOjSc in fame, amp; in p efte uifitabo,donee conlumamnbsp;cosin manu eius, dicit Dominus.

Itahocloco Dominus mandat Oleæ,ut ducat fornicariam uxoremrliocenimfignoDominusDeusnofterpopuIumIfiacnbsp;lidcum uoluit admonere fiiç fornicationisamp; IdoIolatdç.Senfiisnbsp;igiturhorum uerborum talis cft.Quantum ego Dominus Deus u elfer experior, nullauos incredulos amp; contumaces ludæosnbsp;boneftas mouet meorum Prophetarum ad refipilccndum,monbsp;Ueat ergo uos inhoneftas,Neccredids uos tarn longe à mere-eeßifleper Idololatriam,agite ergo dabo uobis(quoddicitur)nbsp;fidem in manum. Vade Olea,ducuxorcmfornicariam,utlfiaelnbsp;ßltem tuo fàd:o,fiiæfornicadonisadmoneatur,quiarepletacftnbsp;terra amp; uniuerlum Regnum Ifiael Ipirituali fornicadonc.

Et quemadmodum Deus loannem Baptiftam, amp; Chri-fium filium fiium propofiiit, diuerlàmuitæ radonem ledan-tes,ut fi quis Ioanni,qui uinum amp; ficcram non bibebat, led du-dfiimamin eremo uitamagebat,non crederet,Chrifto familia-

lt;4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;W 6 AP Vf I ÓJ ÉÂ,

ritercumhominibusuiucntiadhiberet fidem . Sed quid d^ Prophet« cam.doannempropterduriciem uitæ uocabant dæmoniacum;nbsp;ponnniul- ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r -i- •

^di cur Chriftum propter ramiiiantatem, humanitatem iuam,uoca-bant, helluonem, amp; combiboném. Ita Deus olim populo ftio uarios diuerlaq; uitæ generalèótantes Prophetas propofu-it,nealiquo prætextu impictatem amp;incredulitatemluam cxcu-larepofl'ent. Namquofdam,utleremiam amp;Ezechieleninoftnbsp;tantum làccrdotali digni täte,fed eriam doólrina excellcndpraf-ditos J dedit : quolHam uero, ut Amos j ex paftoribus indodisnbsp;excitauit in Prophetas. Idq; (ut diximus) hoc confiUo, nehabe-rent,quo le exculàrent. Cùm enim contemnerent dodorurtinbsp;Propnetarum condones, dicentes iplbs non concionari cxSpinbsp;ritulando,fcdafFerre lua lbmnia,quæ polTent lha eloquentianbsp;ornare amp; plaufibiliter proponere,ftatimproponebâteisDO'nbsp;minus indodum paftorem Amos, nullanec dignitatenecdo-xdrina excellentem.Ac fi dicere uelletSi do dis Prophetis crcdcnbsp;te non uulris,fidemlaltcmadhibcatis uerbis indodorum. Rutnbsp;Ills cùm indo dos Ip ernerent, acinlcitiam ipfis exprobrarent,nbsp;dicentes, quis indodo paftori ouium reuelaflet, quidnam cl-let agendum, confeftim(ut ne hacquidem parte fefe cxcuGrCnbsp;portent)mifitad eos dodum,atq; omni uirtutumgenereprae-llantem.

Similiter exdtauitProphetas partim honeflas ducentes ux-'ores,utEzechielem,parrim cœlibeSjütfi forte quis non place-ret propter contradum matrimonium, crederetlaltem cœlibi amp; extra coniugium honefte uiuenti.Ac li ad impœnitentem ponbsp;pLilum dicere uelleuSi uos nullahoneftas ad reupilcentiam monbsp;uithadenus,Agitemoueamini nunc inhoncftate.Etf non uulnbsp;tisperlapientiam agnolcereueftram Idololatriam,necefl'ehabet) itis nunc per ftultidam dilcere Sc Cognolcere, quam longenbsp;àme difcelfentis, Vade ergo tu Olea^ due uxoreiri fomieari-am, uteS tua fornicatione populus luàm Ipiritualemfornicate irgnific” Tonern cognofcat,quiarepleta eft terra fornicatione.

tur idoioJä nbsp;nbsp;nbsp;Eft autem ualfte familiare in fcrip tura,qu0 d per fomicatio-

'' UemIdololatriâfignificetur,utNume.dedmoquartO)Filijuc-ftri eruntuagiin delerto annis quadraginta, amp;portabuntfomi-cationem ueftram.Deuteronomij trigelimoprimo,Populus ifte conltirgens fornicabitur poft Deos alienos -, in terra, ad

EXPO S IT IO IOAN. BRENT.

quam ingredietur ut habitet in ea , ibi derelinquet me, amp;c. EtinEzech.capite decimofexto multis uerbis explicatur, quodnbsp;pcrfornicationemldololatriaintelligatur.Quemadmodume-nim fcorcatorcs fefc à fuis Icgitimis uxoribus auercunt, amp; totosnbsp;fele (uisfcortis ita addicunt,ut diu nodluque eafeâ:cntur.Prætcnbsp;reaomnesillos, qui eosàlùisicortisauellere conantut,peius canbsp;ncjamp;angue odiunt,amp; potius parentes,coniugem,liberos, Scnbsp;mnemluam iubftantiamrelinquerent, quamfcortum delère- Scortato»nbsp;rent.ltaldololatrælpiritualeslcortatores,corà cultu uerbo Deinbsp;inftituto proriusauertut,«amp;alienos deös,hoc eft, nouos cultus,nbsp;quosipfi in gloriam Dei finxerunt afTeólantur, Onanesq; illosnbsp;perfèquuncur,quiiplbsaduerumPeicultumreducere conannbsp;tur,imó adeo ipfisadhærent,ut potius uitamamitEerent,quamnbsp;fiditiosRios deosabijcerent.

Tales fcortatores fueruntllfaelitæ.Namquod ad Dcumatti-nct,adiunxitipièlele huicpopulo per cultus diuinos,quosper Mofen feruum luum prælcripferat.îpfi ueró cùm ftarentin radinbsp;cib.montisSinai,feleDominoDeonoftrodelponlàrunt,cùmnbsp;poUicercntur le omnia ftudiofe fa Au ros, quæcunq; Deus præ-cepiflet.Sed poftea dereliólo fponfo luo legitimo, fornicatinbsp;funt cum dijs alienis,hoc eft,abiecerunt diuinos cultus,amp;adhænbsp;leruntuitulisaureis,quosIerobeaminDan Sc Bethelinfticue-i^tderuierunt etiam gentium dijs Aftaroth, Baal,Molo ch,Cha-mosamp;alijsquibuldam,conftituendo eishincindeinlucis, innbsp;uàUibuSjamp;alijsamœnioribuslocislàcellâ amp; excella, Eilque nonnbsp;frigidq quodamalFeólu, fed tanto ftudiqatq; deuotioneadhænbsp;feruntjUt etiam Prophetas liios, iplbs ab his lcortationibus amp;I-dololatrijsauellere conantes,non tantum fint perfecuti,fed eti-2rn crudcliter trucidarint.

Seddicis,quidhaecadnosChriftianos?Multum per om-^emmodum.Diximus enim Ofeam,nonludæorum tantum, ^cd etiam noftrum efle conciönatorem. Sed neminem, ais, iu-^et Dominus lcortum in uxorem ducere ? Relpondeo,non o-pus eft,ut tale quid ad defignandam noftram Idololatriam præ-^piatDeus.Diabolus enim deushuiusleculi,iamanteafiibPa-p3.tu lads fignorum, quibus laris luperque noftra Idololatrianbsp;^^umbrata eft,inftituit. Nonne làcerdotes lub Papatuhaóle-^‘isinftinduSatanxlcorris cohabitarunt? Nonne amp;alij priuari,nbsp;b ij

ÏN CAPVT ï. GSE.Î

lt;lcrelïlt;ftalcgïrimauxore cumfcortis uixerunt? Quod certèGti^ figni fuit, homines legitimam , amp; ueram uxorem dereliquiiîe,nbsp;. Si. Ipiritualibus fornicationibus contaminatos efle. Quæ eft ig*-timachriZ turChviftianorum legitimaüxor, amp;quodnameftlcortunic-ÄiAftorum. orum?Quodadhocnoftrumpropontum facit, Légitima uxor eftuerus Dei cultus uerb o Dei man datus, ut eftFidesinlc-fumChriftum,Atque dilectio ergaproximum.His eniminB^nbsp;ptilmo defponlàti lumus .. Nam cum baptizaremur, promiü-mus Chrifto , quem induimus,nos præceptis amp; uerbis eiusnbsp;obfequium præftaturos . Hanc legitimam amp; honeftißimamnbsp;uxorem dçreUnqu entes, fequirnur feortum, quod cft,Cultusnbsp;Scoftain- citrauerbum Dei exnoftro.beneplacito inftitutus.SicMiflâP^nbsp;nobile feortum eft,amp; lànè làtis formolum y cui amatoresnbsp;lui, quorum magnaeft copia, ita adhærent, ut nullo uerbonbsp;Dei ab eo diuelli polsint. Similiter peregrinationes ad diuo-rumftatuas,amp;reliquæPapifticæfundationcs atque cultus,extra Verbum Deiinftitutijfcorta ilia funt, quæ multos in interi-tum corporis amp;animæconijciunt.

Etfi autem multi prædicatione Euangelij moti Papiftiea feortailiareliquerunt, interea tarnen non coniungunturlegiti-mæuxori ,lèd lèdanturaliaæquèfceleratalcorta, utluntEbrienbsp;tas,Auaritia,Adukerium,ïnuidia,Odium, Impoflura, Fœnus,amp;:nbsp;alia id genus leelera. Hi certè nullam habebunt exculàtionem,nbsp;neque poterunt effugere futura mala : Sed fi qui uolue-rint uitare calamitates, necelïe habebunt non Ibîum repudiate Papifhcumlcortum, uerum etiam reliqua quæenume-rauimuslceleradclerere,amp;lelèrurlus adiungere per fidemle-gitimæ uxori, Domino noftro lefii Chrifto y per quem omnisnbsp;làlus, amp; liberatio à Deo Pâtre noftro cœlefti impetratur.

Cæterùm hoc fignum, leu mandatumDei,de ducendo Icortoinuxorem, poteftetiamaliterintelligi,uidelicet,quôdnbsp;Deusnonloq^uaturdeperpetrata, lèd de perpetranda Idolo-latriapopulillraelitici . Namfi quis uoluerit hune locum lê-cundum ueritatem Heb rai cam interpretari, tune p o tins de futura quàm de præterita,amp;iam opéré iplb admiilàîdololatriae-, rit inxelligendus, ut fit lenfiis . Age Olea, duc Icortum in uxorem Si procréa ex eo liberos fornicationis, quia terra fbrnica-hiturpoftme, id eft, derelinquentmeHraelitæ, amp;prorlusàmenbsp;deficient.

EXPOSITIO IOAN. BRENT,

. Ego ueró uicifsim eos reijciam ,ita utabeantamp;alie-pis dijs feruiant.Hunc (enlûm uidcntur confirmare ucrba quæ tertio capite poftea fequentur,ubi inquitDeus, Filij Ilraeî fcgt;nbsp;^cbût fine Rege,fine Principe,amp; fine Gcerdotio,amp;c. quafîklice-’’ct.Video hune populum inebriatum prælenti rcrumftatu fœ-^ci,exiftimare,fieri non pofle, utàmeabijciatur,amp;alicnos deosnbsp;^equatur.perinde enim uiuunt,ac fi memanibus luis captiuumnbsp;tenerent,At ego eos prorlùsabijciam.Mando igitur tibi ôOfcanbsp;lit ducas uxoremfornicariam,uthoclàltem figno,amp;indicio conbsp;gnofeât quod fint abijciendi eo quôdfornicaturifintcùmdijsnbsp;alienis.Hæcbonaquidem eftfententia,fed quiaapudHebræosnbsp;frequenter præteritum pro futuro fumitur, place't mihi lèn-^entia prior.

ET ABUT ET ACCEPIT GOMER FILIAM DI-

BLAIM, QVÆ CON CEBIT ET PEPERIT El FILI VM. DIXITQVE DOMINVS AD EVM, VOCA NOnbsp;MEN EIVS lEZRAEL, Q^ONIAM ADHVC MODInbsp;CVM ET VISITABO SANGVINEM lEZRAEL SV-PER DOMVM lEHV, CESSAREQyE FACIAM REnbsp;QNVM DOMVS ISRAEL.

ERITQVE IN DIE ILLA CONTERAM ARCVM ISRAEL IN VALLE lEZRAEL.

ObfequiturPropheumandato diuino,amp; dudtin uxorcm filiam Diblaim,nomine Gomer. Et ni fallor, maxima fuitPro-phetæ cruxrpotuiflet enim inter ciues fiios reperire puellam ca-ftilsimâ,aut uiduamhoneftilsimam,qnamin uxorem duxiflet.nbsp;Sed cogiturfe cum inhonefto feorto coniugere, atq-, eô grauinbsp;Or fine dubio hæc crux fuit, quo d ante ducendum fuerit feor-tum,quàm munus fuum prophetandi aggrederetur. Timcn-dum enim ftiit,nepotiushocfi.io matrimonio inhonefto,uo-cationifuæ, amp;uerbo Dei obfuturus quàmprofuturusfit.Præ-dicatoribus enim uerbiDei melius eft nomen Bonum, quamnbsp;Unguentum preciofiimzatq^ fumma eft eis opera danda, ne fiianbsp;fenaa mala oftendiculum aliquo d uerb o D ei præb eant. Quid i-gitur animi fuifle Ofeæ putamus, qui ho c inhoneftifiimo fuo 'nbsp;uiatrimonio omnem fuamfamam,apud fuos auditores coa-^usfitperdere ? Diélum quidem eftaChrifto,Beati elEs cùmnbsp;probraiecerint in uos hominesamp;infedatifuerint,amp;dixerincnbsp;unanc malum uerbum contrauoS.Scdadditur:Si mendtifuc-

b iij

ciebacur,non erat falfum,fed uerum, duxerat enim fcortum amp; ^uamuispotuit fc diuinomandato exculare,uidelicet,quódnbsp;tioobedié- Deusiuffcrit, Anputasllraelitas credidilTe’Non adbibcbaninbsp;fidem legi Dei, miraculis confirmatæ, amp; crederentmidis iicr-bis,amp;turpibus faélis Propbetæ? SedquidfacerctbonusPro-pheta? Deusmandabat, diuino igitur mandato obfequen-dum erat,etiam periculo uitæ, amp;omnisboneftatis.Præâpicntcnbsp;cnimDco pater amp; mater,foror, amp;frater, uxor, amp;liberi, amp;ani-ma propria o dio habêda,amp; rcfignanda lunt, nedum bona internbsp;homines fama.Oriat lane fcandalum ex obedientia,uelnon orinbsp;atur,quid ttim poftea?oportetut obediamus Deo prçcipienti,nbsp;lîuepîaceat ucteri Adamo, line non placeat, quid turn poftea?

MandabatDeus olim PatriarchæAbrahæ,ut filium fuum tinigenitum maâatum ofFerret, erat quidem hoc Patri diffici*nbsp;îèjSed Deo mandanti non obedire, multo fuit difficiliusnbsp;riculofius. Man dabat D eus Moyfi,ut reliófa aula Pharaonis,connbsp;iungeret fe cum luis miferis,amp; opprelsis fratribus Ilraelitis. Difficile autem eft Relinquere Regnum, amp; fefe paupertau expo-nere,Sed aut obediendum eftDeo ,aLit per eundum .Quia ig?-tur ob edientia,lummus cultus D ci eft, Inob edientia autcm innbsp;’ xcernum exitium ducit homines,prompte(ut par eft)oblequi-turOfeas diuino man dato,amp;lûperatis omnibus tentarionibus,nbsp;amp; offendiculis, ducitfcortum uxorem.

Cæterùm,hic oblèruandum eft,quod uxorhæcfornicana, Ofex uxor poftnuptiasnonmanlbritimpudica,ledqu0d uixerit in ma-

nati lint,quæ prius fuerat fornicaria.

Sed quid libi (inquis) unit. Quod nomen fcorti hie tana exprelse ponatur, Cùm alias non litfcripturæ conluetudo , utnbsp;muliercularum nomina lo licite commémorer? Prælertimue-rb,nonoccupetur commemoratione lànclarum amp; honefta-rummulierum? Reipondeo,libentcrmeminitScripturaitn*.nbsp;Muliefutnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

impudica- pudicarummulierum, quemadmodumuidemusetiamin rucurfen- nealosiâChriftiapudMattheum,In quatreSmeretricesredtannbsp;pniramen ,»? 'T'Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r» inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i U- ici

tionemfa- tur, IcilicetThamar, Raab,dcBerleba^nommauero honeltus»-

EXPOSITIO IOAN. BRENT.

faciat fcriptura. Ec quantum quidem ad Genealogiam CEri-^«attinetjcommemoranturin eanomina inhoneftarum mulie ’’Um, utfciamus CEriftum proptcrpeccatores uenifTein Euncnbsp;^ündû,ut iplos ad pœnitentiâ uocaret,amp; faluos faceret. Quodnbsp;^ero ad fcorti illius quod Oleas duxicnomenattinet, ideo no-J^inatur unacum luo parente,ut certo fciamus,rciplaita conti-ginc,ficut Dominus Pr opEetæ mandauerat, Ne forte quis exEnbsp;ftiniet uiuonem autlomnium fuifle.

Poftquam autem con cepit uxor PropEetç Gomer,p eperit ci filium,amp;uocauiteumiulEiDeiIezreel. QuidpquodDeusiplenbsp;iiocct nomen filij. Num impofitio nominisalicuius eft mo- quæ dçu«nbsp;i^entirautquidrefert, fiuequisEocuelalionomineuocetur?

ProrlusniEilperle.Sicut.n.in CEriflo non eflludæus,neq; Græ cant aiigd. cus,non mas nequ e fœmina,ita niEil refert fiue Eo c Eue alio nonbsp;mine uoceris.Ciim autem ipfe Dominus nomen alicui irnpo-nit,certe utaliquid fignificet oportet.ExempIi gratia. Impofuitnbsp;OeusperarcEangelum Gabrielem.Ioan.Baptiftçfuum nomennbsp;quo fignificauit loreEunc Ioan, gratiolum ante faciemluam;nbsp;per eundem angelum impolEit nomen unigcnito Elio luo, amp;cnbsp;tioluit ut uo caretur Ielus,amp; addit ratio Euius nominis, quia,in-lt;Juit,làluabitpopuiuluumàpeccatisEiis.Sicamp;impoEtiohuiusnbsp;nominis lezreel ali qui d Egnificat,id quo d fcriptura ipla indicat,nbsp;lèquitur.n.QuiaadEucmodicum(inquit)amp;uiEtaboiànguinemnbsp;lezreel lup er domum leh u, cellareq; laciam regnu domus lEaelnbsp;amp;c.uthçcintelligamus,reuocanda eritin m,emoriâhiftoria quçnbsp;de AcEab amp;Iehu extatiij.Reg.xxj.Etiiij.Reg.ix.amp;x. quxEcleEa-het.Regnabat in Ilrael rex impius amp;idololatricus Achab,is aEibnbsp;dito luo NabothIezreeIitapetijt,utEbi uineamluam, quæ eratnbsp;regio palatio contigua,quantolibetprecio uenderet,quiacu-peretexeafacerehortumolerûznegat le id fadurumNaboth.nbsp;Erat.n.cauturn lege diuina,ne quis paternaluabonaahenisaluanbsp;fe.milia uenderet. Rex non aliter quam E Eiam omnem polTelsinbsp;onem amiElTet perturbatus,domum redit ad uxorem lüam tri-fns amp;furibSdus,relpuensq;omnem delicatiorem cibum.Ilabel Hiftori«

uerô(hoc.n.erat nome uxori)hortatur,ut magno fitanimo, amp; X Nioth. mœrorc milfo ad conEietam animi ]æticiam,amp; curam corporisnbsp;rcdeat,Moxq; lcriptis nomine regisliteris,adfèniores urbis lezreel, mandat eis, ut lùbornent uiros aliquot, nihil non auEiros,,

b iiij

zo

qui Nab och blafphemiæ in Deum, amp;. faétionis contra Regeni reum agerent, ipfi uer 6 horum teftimonijs conuiótum ôc con-demnatum, populolapidandumobijcerent. Idquodita,utnbsp;ReginapræcepcratjfaôlumeftàSenatoribusIezreelitis. Igitutnbsp;ubiRegiAchab de morteamp;interitu Naboth renunciatum cf-lètjlætilsimo animo inuadithæreditatem, amp; uin earn adle rapitnbsp;Iracus autem Deus Eliam Prophets uocat,amp;ad Regem ablegat,nbsp;Is cùm obuium haberct Regem, mandato diuino hifee ucrbisnbsp;eumalloquitur : HæcdicitDominus Deus, quiafeciftibancnbsp;rem,occidifti Naboth, amp;, pofledifti ipfius uineam .Ecce eo loco, ubica;;ieslinxerunclanguinem Naboth y ibilingent edamnbsp;tuum.Ilabellæuerôuxoristuæ impijlsimæ cames deuorabuntnbsp;canes in Agro lezreel, Imo to ta tua familia radicitùs cxtirpabi-tur,amp; miferabiliter interibit : Omnes enim de genere, amp; dofl^^nbsp;tua, qui in urbe ceciderinc, comedentur à canibus, qui uero ƒnbsp;agro occidentur,elca fient uolucribus cœli.Hæcfuitdiuinxllt;^nbsp;tentiæ adnunciado.. Mortuo i^tur Achab o, excitât Deusnbsp;(cumiam in regem unótus fuilîet per ElizeiProphetçpueruna)nbsp;in luæ fentenriæ executorem,mandatque ei,ut omnem cogn^-tionem AcliabinterfidatJehuigitur obtemperans diuino iul-fiii,primo omnium interfieitfilium Achab nomine loram in a-gro Nabothlezreelitæ . Deindepræcipitat Habeliamdefenc-ftra , ut comedantur cameseius a canibus.Adhæc,obuiumnbsp;quemq; de cognatione Achab trucidât. Poftremo lacerdotesnbsp;Baal,perinfidiascircumuentoslaniat. Dixit itaque Dominusnbsp;ad lehu, quia ftudiofe fecifti omnia quæ præcepi, Etfecifti do*nbsp;mui Achab omnia, quæ erant in cordemeo,filijtui ufqueadnbsp;quartam generarionem fedebunt Riper thro num iRael . Idnbsp;quoditautDominus promiferateftfaólumiquatuor enim denbsp;filijs lehu ex ordine in Regno IRael inuicem RiccelTerunt. Pfl-mus fuitlohaas,huncfequutus eftloas,poftloas regnauit Rater eius lerob earn. Rib quo Propbeta nofter Ofeasincepitconnbsp;donari. Quartus uo catus fuitZacbarias,ciui interfeótus effe fennbsp;bitur in feditione, quam mouerat Sallum alienus à familianbsp;lehu . Hie enim eripuic Regnum ex manibus poftentaQSnbsp;lehu.

Quo d igitur D ominus bo c lo co p er Propbetam di ci t, Ad-hucmodicum,amp; uifitabo lànguinem lezreel fuper domum.

EXPOSÏTIO IOAN.. BRENT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M

îchu, hanchabct fcntentiam.Promifi leliii progenieiti regnatu-

ulque ad quartarn generationem.Nuncautem quarta generatio inZacnaria complebitur,in quo uindicabo languinem Achab amp;cognationis luÇ,quernlehu impio amp;crudeli animo innbsp;nâlleIezreelefFudit,adhæctotumpoftea Regnum Ilraeldeua-ftsu dum tradam Regi Salmanallari. Atque reipla dcclarabo menbsp;falem eire,qualemmeLexprædicat,uidelicet, quodpeccatapanbsp;rentLim uifitem in fiÜjs in terriam amp; quartam ulque gencratio-nem.

Sedquomodo(inquis)conuenit,quodinlibris Regum ma-gnapromittuntur lehu propter obfequium, quod in interfici- amp; pium lt;Se endacognatione Achab Deo præftitit,hicautem pêr Prophe-tarn dicitur,quôd Deus ulcifci uelitlanguinem ilium man datonbsp;luo effufum,in tertia ôc quarta gen eratio ne? Relpondeo, feólanbsp;externa,quæà Deo mandantur, amp;ab hominibus Hunt, duplicinbsp;relpeótu confiderandalunt. Duplex etiam indiciumlubeunt.nbsp;Si enim conliderentur amp; computenturiuxta mandatum Dei,nbsp;leniperbonafunt.Etfi exfide eius,qui exequitur man data Dei,nbsp;fiuntjfimiliterbonalunt.Quod li ueroiuxtaanimumamp;exin-creduli täte fadorisfiunt, mala lunt. luxta illud di (Slum Pauli,nbsp;Quicquid non ex fidefit,peccatumeft,etiamfiperleindifFe-rens fit amp; Deo placcat. Exempli gratia. Præpepit Deus homini-busjutdentpauperibuseleemolynam.lamfirelpicias opus il-bperumnbsp;lud eleemolÿnæ iuxta Dcum præcipientem, Temper eft bo-rjfioq™«?nbsp;num. Siautemrefpiciasoperantem,nunc bonum, nunc malum opus fit,prout eft animus operands feu bonus leu malus.nbsp;Si enim quis largitur ex fiypocrifi, atq; ho c animo, ut uideatur,nbsp;8c laudeturab hominibus,impium erit opus,neque rémunéranbsp;bitura Deo.

Aliud exemplum, deuaftatio Hierulalem opus erat à Deo rnandatum , amp;perNebucadnezaremregemBabylonisexe-quendum.Siigituriplum opus computauerisad diuinumma-datum,iuftiisimum ôcæquilsimumfuit.Voluit enimDeus pu-nireimpietatem ludæorum, Vndeapudleremiamcapite xxv.nbsp;Nebucadnezarferuus Dominiuocatur .Sed quiahoc opusabnbsp;' executore faclum fit line fide, fine cognitione, amp; timore D ei,nbsp;^dum eft opuspelsimû, propter quodapudeundemlerem.nbsp;t^pite citato, D eus huic regi amp;lubditis luis exitiumminatur,di

» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN CAPVT I OSEÆ,

cens : Cum impleti fuerint (eptuaginta anni, uifitabo fiiperRegem Babel,amp;fuper gentem iilam iniquitatem eorum amp;lùpct terram Cbaldbîorum , ponamque illam in fblitudines xter-nas, amp;:c.

Idem dicendum amp;iudicandum eft de Géto Ichu. Vocatus enim èrat à Domino,ut inn ocentem Gnguinem Nabothulcil-ccretur,occidendototamfamiliamAcFiab, amp;omnes Geerdo-tes Baal.Iam fi ipfum faélum quatenus à D eo man datum fue-lehunôex wtjConfidcraucris,fuitïànèoptimum, «Scaîquifiimùm.Sedlinbsp;fide mâda- peipénderis animum ipfius ïehu, fuitimpijlsimus.-potius enimnbsp;quæfiiafiint , quàmquæadgloriam nominis diuini perrine-bant,quçfiuit,neque exfidehoc opusfecit.Deusigiturhaepd-üata cupiditate, amp;impietatelebu motus, minatur per Oleamnbsp;pofteris eius intemecionem.

Quôd uerô lehu non ex fide man datum Dei,deinterficici* daconïànguinitatcAchabfitexecutus, Gcilèquiuis intelligei^nbsp;poteft exijs quæ deiplb fcriptafilntnij .Regum capite decimo.nbsp;Ita enim aitlcriptura.Porro lehu non euftodiuit, ut ambularetnbsp;in lege Domini Deilfiael in toto corde fiio, non enim recefiicnbsp;à Peccatis Ierobeam,qui p eccare fecerat Ilrael. Fecit enim lehunbsp;quoddeGceto quodamhominefcribunt,quiexfingulisMo-nafticis ordinibusad conftituendum unum aliquem,lèligerea-liquid,quodplacerctuolebat, interrogatus quisnam is ordonbsp;cflet?Reipondit.Ex ordineBernhardinorum eligeremmagnosnbsp;caballos,quibusAbbatesiplbrumuterentur.Exordine Benc-diôlinorum magnos amp; bonos pifi:es,quibus illiuelcerentur.Exnbsp;Ordine Canonicôrum pingues præbendas. Ex ordine Carthu-fianorum tranquilliratemquailliffuerentur.ExordineFrancifinbsp;canorum deambulationes,quôd hi Ibleant aliquoties deambunbsp;landi gratia cxcurrere ulq; ad Hierulàlem. Ex ordine uerô Domini caftrorum preces, quôdhi dicanturmulto paucioresabjsnbsp;prcces recitare. AutquodGcere folentnoftro temporemulri,nbsp;qui exPapiftica,amp;Euangelicareligionealiquid feligunt amp;pecunbsp;liarem quandamreligioncm conitituuntExPapiftica.n.eliguncnbsp;MilGs.ExEuangelicalibertatemuefcendi carnibus,«amp;nonam-plius ofFerêdi pecuniâ.Sedhçcporius eft impietas, religiô.Itanbsp;tasïnTeU- exueterianteceflbrûfiiorûreligione eligebat, amp;retinebacnbsp;gion«. duosuitulosaureos, ^slerobeâinDanamp;Bethelconftituerat,nbsp;es

EXEOSÏTIO IOAN. ÔR.ENT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^

^Xnouauero placebat, quod Deuspræceperatper Prophetâm interfeóla pofteritace Achab , Regno eius potiretur. Sednbsp;“æc impietasiummafuit. Deus enim qui eftzeloteS, ferre nonnbsp;poteft,ut quis iuxta fe alienis dijs fèruiat, decreuit igitur, fe Regnum à pofteris lebu ad alios translaturum, amp; tö turn Regnumnbsp;^rael hoftibus dilacerandum amp; deuaftandum traditurum.

Sediterumbicmihiobijcis.Silehupcccauic impietace,lt;Slt; ^ncredulitate cordis fui,Cur promifit Deus,fe pro mercede hunbsp;*nsoperæefFeôt:urum,utfilij eiuslbliumRegni Ilrael tcneant,nbsp;^^quead quartam generationem? Relpondeo,Quod patresfa-Lilias facereIblent,in conducendis mercenarijs, hqc amp;uerus impioruntnbsp;^äterfamilias. Dominus Deus nofterfecerelolet. Patres enimnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“““

^^tnilias,fialicuius extranei,amp;mercenarij opera egent,condu- ner«ur^. ^Unteummercedeautftipendioaliquo.Itaqu« fi ille diligenter Opus fiium exequitur,non quidem adoptatur in filium, lednbsp;niercedem fiiam promilïâm,aut fi multum, aliquid fupra con-ftitutum præmium accipit : quia autem extraneus eft, nonnbsp;t^ollocatur in baereditatem Patrisfamilias. Ita et Dominus De»nbsp;ns nofter, non luos domefticos amp; fideles, fed extraneos, amp;imnbsp;pioshomines ad mandatalua exequenda uo cans, promittic e-’smercedem.Nam quiaimpij lunt,nonagnofcuntur tanquamnbsp;^æredeSjQuôd uero man datum luum exequuntiir,largitur eisnbsp;naercedem Mercenarij, amp;a fe aliö ablegat. Exemplis fit res illmnbsp;ftrior.Ezecb.uigefimonono,uult Deus'deuaftareTyrum, nonnbsp;intern utitur opera pij Regis lu da, fed impij Regis Nebucadnenbsp;^ris,amp; promittit ei pro mercede Regnum Aegypd dicens, Filjnbsp;^ominisjNebucadnezarferuire fecit exercitum fiium feruitutenbsp;naagnaaduerfiisTyrum.Omne caput decaluatum,amp; omnis bunbsp;naerus depilatus eif,amp;merces non eftreddita ei, neq-, exercituinbsp;^'Us deTyro, pro feruitute, qua feruiuit mibi aduerfus earn.nbsp;^roptereabæcdicitDominusDeus,Ecce ego daboNebucad-nezari RegemBabylonis in terra Aegypri,amp;acäpictmulritudifern eius, amp; deprædabitur manubias eius, amp; diripiet Ipolia cbnbsp;ns, Sc eritmerces exercitui illius,amp; operi, quo leruiuitaduerlus

. Dedi ei terram Aegypd,pro eo quod laboraucrit mibi.

Dominus Deus. Vides Regem Babylonis propter deua-J^fioncm Tyri à Deo accipere quidem præmium amp; mercc-^na, non autem adoptari in filium, quia non ex uera fide.

fed exambitione amp; libidine regnandi hoc opus perfecerat.ij.Pa ralip.ultimojUtEfdræ primo.

Præcipic Dominus Deus cùmiam feptuaginta annicap-riuitatis Babylonicæ eficnt finiri, Cyro Regi Perfarum,ut dimit-tatpopulumludaicum,amp;faciatci copiam,non untum intcr-ramfuamredeundijuerum eriam reftaurandi templi urbis. Sed utpromptiushuic diuino man dato ob e dir et, promictiteinbsp;Dcusmercedem,quemadmodum teftaturElàiæriv. Itaenimnbsp;ait:HæcdicitDominuschrifto meoCyro, cuiusapprehendinbsp;dcxteram,ut lubij ciam ante fàcicm eius genres,amp;doria Rcgumnbsp;ucrtam.Etapcriam coram eo ianuas, amp;portænon claudentur.nbsp;Ego ante te ibo,amp; glorioibs terræ humiUabo.Iterumaudis nu-gna quidem Cyro pro liberatione populi ludaici promitOjnbsp;non autem adoptari ipiiim in filium, propterea, quod non einbsp;uerafide amp; cognitione Dei fecerit.

datmercedem,uidelicctlaudem coram hominibus:hacauteni accepta,noneftquôdaliquidinluperàDeo expedient. Siedenbsp;lehu quoq; dicendum .Conduxit enim Deus ipftim tanquamnbsp;mercenarium,ad delendam familiam impij Regis Achab, de-diteimercedem, uidelicetimperium Regni Ilraelis,ufqueadnbsp;quartamgencrationem.Nihilominus tarnenreferuatfibinbsp;us impietatem amp; Idololatriam lehu liio tempore punicn*nbsp;dam,quemadmo dum nunc quidem per Prophetam minatur,nbsp;pofteauero, perSallumfiliumIabes,Regnumàpofteris lehunbsp;abftuIit.Salliim enim interfedlo Zacharia abnepotc lehu,

«cabatur perfiliumfeorti. Quisigitur hæc mirabilia faótaDei fconditur. lutnmè admiraretur?Et ianè mundus dignus eft hac erudi-öone.NonenimuulterudirilapientiaDei, cogiturergo cumnbsp;lt;iifcereperinfipientiam.

Sed quid,inquis,ad nosChriflàanos faótum lehu amp; deuafta Rcgniïlraelis? Multum per omnem modumrnam fi non ea no 1525.nbsp;lt;îem,certè fimilia amp; paria faóta apud nos reperiuntur. Superiorinbsp;lîusannisjuidimusfeditionem Rufticorum, uidemus amp; hocnbsp;tempore Anabaptiftas, partim gladio, partim ucro jgni necari.nbsp;Etfi autem negari non poteft,quinMagiftratus ex officio diuininbsp;tusfibi man dato debueritpro condirioneillorum temporumnbsp;fcditionilhmmisuiribus refiftere, quemadmodum Sc ipfile- cmdeliusnbsp;hu diuinitus man datum erat,ut fundi tusftirp em Achab deler et.nbsp;Negari etiam non poteft,quin feditiofi Rufti ci meritp ( quem-^ tiofos'.cöi-

amp;uero timoré Dei,ledpotius excupiditatepriiiatifiii commo uijpofteritatem Achab delcuit.Ita maxima parsMagiftratuum,nbsp;ieditioni non exuerapietate,fed ex priuata libidine uindiâzærcnbsp;ftiterunt, amp; multa millia multis in lo cis crudelifsime trucidaue-runt,atque(quodresiplaindicat) poftimpetratam contra ledi-tiofos uióloriam, multô quàmantea détériorés amp;nequiores lànbsp;lt;ftilunt.Clamat ergo fine dubio languisille inledidone cffufiisnbsp;adcœium,amp;nonceflâbit,donecDeus crudelitatem Magiftra-tuum, leu animum uindióhe cupidilsimum, punire Sc uindica-re inceperit,Semcl tantum miferi Agricolæ peccarunt,amp; tarnennbsp;ftuerilsimeluntpuniti.Non eft ergo, quod exiftimesDeumhinbsp;Ice impijs Magiftradbus,qui omni genere crudelitatis amp; impie-tatisfordidatifiint, parfiirumûmôfihoc in uiridi laólum eft,nbsp;quid putas futurum in arido ligno ? Et cum Deus non fiuerit innbsp;ultumanimum crudclemRegislehu, etiamfi iuffii fiio inter-feceritlamiKam Achab : Multô minus pareet Magiftradbus ge-rendbus animos uindióhe cupidilsimos etiamfi Ruftici ipfinbsp;iure fint mterfcdi.Non aliter ergo Magiftratus noftri hanc com

porealloqueretur, dicens: Vindicabo languinem Rufticorum c

ïfî CAPVT I. OSEI

intcrfeélorum (ùper domum Magiftracuum. Et ceflâre fed-* am Regnum eorum.

Dè Attaba- nbsp;nbsp;O códuntur nunc multis in locis Anabaptiftæ.Etfi autem nc

gari non pot eft, quin Anabaptifinus fit error cralHßimuSjimpb ißimus, atquc omni hypo crifi referüßimus. Tarnen quatcnusnbsp;non habet adiunâa externa, craflaamp;notoriafcelera,non licet

gt;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* J.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Xnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X

ligantjEt quod plus eft, Qui duplo,uel triplo détérioresfiinth pfis Anabaptiftis,quippe qui non Iblum una,aut altera, fednbsp;multiplicibushærefibus, amp;falfisopinionibusfuntinfedi.Pro*nbsp;cul dubio ergô,lànguis ille effufiis, horribili fonitu coclum amp;:u-niueriam Germaniam replebit.Non loquor nunc de coryphç*

ftrialiquidalunt,atq; turbas mouere conantur.Nam cùmnul-laReligioadeo fitlÿncerâ,irt quanon reperiantur nebulones, mirum non eft,fi Anabaptiftica Religio,quïe(ut dixi)per fefelß,nbsp;atqueHypocriticaeft,multosnebuloncs,amp;lpiritufèdiciolbnbsp;gitatos habeatadmixtöS.Horum condemnatio iufla eft,nequcnbsp;eft quod de Magiftratus leueraanimaduerfione conquerancur.nbsp;Seddefimplicioribusloquor, quinon malidofo animo, fednbsp;commun! errore amp;fella perfiiafione decepti,Anabaptifino nomen dedere .Nunc autem paßim fine omni difcriminc, tan-quam proditores patriæ crudelißime,ab impijsillis,amp; cxcxcâàsnbsp;hominibus,quiipfi non melius de religionequàm Anferesdenbsp;horameridiei (ut habet germanicum proueroium ) iudicafCnbsp;pofrunt,trucidantur,Nonigitur(inquam) impuneferenthaflCnbsp;fiiam crudelitatem5ed quemadmod um Oleas domui lehuin-ternedonemminatur.ItaDominus Deus noftcr impios illosnbsp;amp;languinarios perProphetam comp ellar,di cens. Adhuc modinbsp;cumamp;uindicabo fenguincm miferorum AnabapQftarum,^^nbsp;fiinem faciam Regni eorum, qui læuirc in miferos non ceflant-Refipifiamus ergo in tempore, certißima.n.noftris ceruidbns

EXPOSITIO IOAN. BRENT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X?

^cllem/quemadmodum Michças loquitur) utiftaprædjcans, ^uaticinansuiruanusamp;mcndaxeflem. Sedprofedo uereor,nbsp;jje uera prçdixerim.Deus optimus maximus noftri mifereatur,nbsp;auxilio nobis non defit,Amen.

ET CONCEPIT ADHVC ET PEPERIT FILIAM, ET DIXIT EI: VOCA NOMEN ElVS, ABSQVE MISEnbsp;RICORDIA, oyiA NON ADDAM VLTRA, VT MInbsp;SEREAR DOMVS ISRAEL, SED OBLIVISCENDOnbsp;OBLIVISCAR EORVM.

AC DOMVS IVDA MISEREBOR. ET SALVABO E-OS IN DOMINO, AC NON SERVABO EOS IN AR CV, ET GLADIO, ET IN BELLO, ET IN EQVIS,nbsp;et in EQVITIBVS.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cj

Multo conftatlabore,amp;impendio, uthypocricamadco-gnitionemfiiorumpeccatorum ducas.Ita multo lab ore con-ftatutIlraelitæperfiiadeantur,leàDeoabijâendos eire,amp; per perçjuàm Regem alienigenamabducendos amp; exterminandos efle .Siquinbsp;demDcus confederaueratfele cum hoe populo,cuius fœderisnbsp;fi^^num geftabant in carne drcumcifionem.Adhæc uocauerat i-pium primogenitum, dicens, filius meus primogenitus Ifiael.nbsp;l^ræterea tradiderat eis peculiare Regnum, exterminatis ab iplbnbsp;lebufçis amp; Cananæisjundeputabant fieri nullo modo pofie, utnbsp;quilquam eos èRegno,aDeo multis miraculis tradito,protur-bare poflet. Proindealiud deuaftationis fignum hoe loco ànbsp;öeo adijcitur,fi quo paólo fieri pofiet,utfiituræ calamitatis ad-ttioniü,ad Refipiicentiam feftinarent, amp;ie ad futuram deuafta-fionem præpararentConcepit enimiterum uxor Olèæ, amp;pe-periteifiliam.Sicutergo Deus in filio Ofeæpriuscompacremnbsp;egit,amp; ei nomen impofiiit,ita amp; nunc in filia comparer fit,amp; iu-bet,utuocetur NON MISERATA, amp;additrationemnbsp;liuiusnominis,quia(inquit)ultranonmiferebor domui Ifiael, serata.nbsp;^eddeuaftationedeuafiabo eos,amp;auferamab eisomnemme-ana milericordiam .Pauló antè beneficium eis Deus contuleratnbsp;pet Regem lerob earn, qui reftituitifiaelis termines ab Emathnbsp;^lque ad mare folitudinis, Quemadmodum teftatur quar-'^usRegum decimoquarto.Nuncuero (aitDominus) reuoca-omniameabeneficia,amp;ultranihileispra:termala,amp;deuaftanbsp;Jjonesinferam. Quo enim ( ut uideo)maiorabeneficia eis con-*cro, eo détériorés amp; obftinatiores redduntur, exiftimantes

c ij

împios ftios cultus cauGm efTc omnis Riæ fœlicitatis.

Primùmadrairabimur Audaciam amp; conftantiamProph^ tæOfeæinhabendahac concione, quod in nomine Peifan-'nbsp;étilsimo huic populo cam libcrè,tam aperto marte, omnc^'nbsp;milèricordiam Sc gratiam dcnegaucrit.Sanè,G ioco banc conci-oncmacccperunt, neceflebabuit plurima ferre ludibria:finucnbsp;ro fèrio ,necefle hab uitlub ire difcrimcn uitæ, amp; omnium Cuâquot;

D einde uidemus grauitatem iræ D ei amp; mînarum eius pofl

rûDci gra faelîsminatus eft,hocftatimreiplaeuenit poftZachariamR^ uitas quannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifPaelis, qui fuit ultimus de ftirpe amp; familialehu .lUo eniii^

ocdlb uariæfedidones in Regno Ilraeloriebâturamp;lubinder^^ gis magilque ad interitum uergebat.Alius Rex alium interfiq^*nbsp;tacîiaria# bat.Sallum cnim ocdditZachariam deinde Sallum intcrhci^'nbsp;mus^dc'ic- baturàMenahem.MoxPekahtruddabat PekahiafiliumMci^^nbsp;mena perpétua inter Reges fuit, donecaduentanteSalmanalia-te rege Alsyriorum to turn Regnum dcfolatum fit* ï nunc amp; dienbsp;Dei minas elfeuanas.

SienuneminaturDeus Adulteris, IdoIoiatris,Furibus,A. üaris, impoftoribus,Ebrijs, Rapacibus,maledids, öcc, æternamnbsp;damnationem, dicens, Qui taliaagunt Regni Dei hæreditatemnbsp;non accipient. Etli uero homines uanas elfe halbe minas exifH-mantjdicenteSjDiabolumnon elfe tarn atrum,quemadmo-

ardentern,quertiadmodum lacrinculi prædicant,tarnen noc loco uidemus grauitatem iræ Dei.Cœlum amp;; terra (inquitChrtnbsp;ftus)tranfibunt,uerbaautemmeanonpcribunt.lam it?^nbsp;grauitas tanta eft, ut propter peccatum non parcat pofteritadnbsp;Abrahæ,quanquàmfefeiplipromiferittotum, cum omnibusnbsp;fois bonis.Non eftautem ullus,uel totus populus, uelpduatusnbsp;homo,qui gratiorDeofit, quamolimfueritfernen Abrahs^,nbsp;proinde nullus p eccator Refipilcentiam contemn ens,

fibïpolliceatufiimólohgèillisatrocioraexpeólet. Sedpêrga-îïiusin textu.

Hraebambulauitenim in uijsïdololatriællraelisjquêadmodum S'amp;quot;iùdr tcftaturliber quartuSRegum cap. decimoleptimo ? Curergo diferimen.nbsp;liraeldeiblaturjudaiieroincolumis permanet ? Refpondeo,nbsp;planèfimilia erantpeCcatautriuiquéregni, Sedhoc erat diferi-men , QuodmultisProphetisin Ilraelprædicanoj?lis, nullusnbsp;prorfùs elTet qùirefipifceret,(edpotîusProphetâs,adnuncian-tes uerbum Dci,contemnerent, quemadmodum teftaturA-mos capiteleptimo. Inludaautem cum cœpiflet regnareHis-kiaS)amp; prædi caret Elàias unà cum reliquis coUegis fiiis,fècjueba-turRcfipifcentia j queniädrhödum lcribitur quarto Regumnbsp;decimooélauo, ôcfecundo Paralipo.uigefimonono. Hiskia e-nim primo anno, amp; primo menleRégnilùi,Idôlolatricos cultus abrogauit, lùftulit excella, amp; contriuitflâtuas,amp;luéîciditlu-eos,confregiCquelcrpentemarnèum,quemfeceratMoles,Rc-formauit atltem uefos cultus uerbo Dei præceptos. Quare amp;lînbsp;Saneheribjdeuaftatoiani Regno Ilraelis lerulàlémMetropo-lîmRegniludaobfideret,tarnenlummo dedecoreamp;ignomi-nianominis lui coaôtus eft difeedere, ScperinanfitRegnlimlu-daincolume.

Mirabileautcmeftinoculisnoftris,quôd uno Regno de- Regtiumif uaftato, alterumlàluummanferit ,præiertim ciim holles amp; il-lud fur ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

dens obflinatumamp;àdiriouitionem luam non refipifeentem, deferidénsàutemàciiberans Relîpilcentem obftinato,quan-tumadimpietatemattinet,lîmilem. Itaenimait, domuiludanbsp;inifèrebor.Sedquomodo?Saluabo eos in DominoDeOluo,nbsp;Ho inârcu,gladio,equis,amp; equitib.Quod impletum elljCÙminnbsp;ludaHiskiarerümpotiretur.Etlîenirnlextonuius Regis annonbsp;^syriorumRexdeüieiiret,amp; abduxifletllraelem, taménRe-gnumludalàluumamp;iricolume diuinitùs conferuatum fuerat.

î* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IK CA PVT I. ÔSEÆ,

üiribuSjâtquc colleóto omnilùo cxercitu HicrufiJem obfîJîô-neanxiffetjcertaipe concepta,quôd cùm alij aliarum gêna-um dij fibircfiftercnonpotuerintjfierinonpofle, uturbsHic-rufâlem potentiæfuærefifterepolsitTamen cùmiam iiiciire,amp; ciuiratem expugnalTepropemodum fibi uideretur,mifit Deusnbsp;Angelumin caftraeips, qui ftoélu occidit centum odogintanbsp;quinque millia uirorum,quo eafùRexpertcrritus, turpi fugaiînbsp;bi iâlutem quæfiuit.Hoc illud eft,qiioddicit.-Saluabo eosinnbsp;Domino Deoluo,boceft,liberabo cosnoninfortitudineeonbsp;rum,neque in gladio, cquis, aut equitibus,led mirabili, arquenbsp;cœleftimlt;è.do,tionquôd banc liberationemmeriti fintfiiaiu-fticia,amp;pietatc,æquèenimpeccatoreslùnt amp; Idololatræ, 3.Cnbsp;Ilraclitæ,Sedpartimideo, quiaadmonitiuerbo Dei, abiece-runtldololatriam, amp;:inafflidionibus fuis promißionibusdi^nbsp;uinis crediderunt,atque exuera fîde Deum inuocaiieruntjjquot;nbsp;cutfcriptum eft quarto Reg. decimonono capite. Partimuc-TÔ,ut Deus gloriam norainis fui tueretur. Nam Rablàces Regisnbsp;Alsyriorumarchipincerna, cùmiam urbs Hierufàlem obfellânbsp;vfTetjLegatisàRegeHiskiaadipiummifsis dicebat;Hæcrenunnbsp;ciateRégi utftroNon eft quôd feducas populum tuum Scdi-caSjEruensliberabitnosDominus, nondabitur ciuius iftainnbsp;manu Regis Aßyriorum,NunquidJib€räuerunt dij Gendumnbsp;unufquilqueterramfùam de manu Regis Aßyriorum ? Qyisnbsp;eft ex omnibus dijs terrarum iftarum, qui erueritterrara ftiamnbsp;de manu mea, amp; eruat Dominus Hierufàlem de manu mca?nbsp;tsioris no- Cùmigitur Deus bas blafpbemiasaudiret, amp; inteliigcretimpfnbsp;minis fui buncEthnicum fe cum dijs gentium conferre,atquenuncnbsp;quarcDcusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n

dcFendat. pencJitari gloriam nommislui, eccemittit Angelum in caltra Aßyriorum,quiunanode interficit centum odoginta quinque milliajbocnimirummiraculoalferuit Deus gloriam lùinonbsp;minis,qùemadmodum quarto Reg. decimonono dicit, protenbsp;gamurbembancamp;fàluabo earii propter me, amp;propterDauidnbsp;lèruum meum.Si enim hoc tempore Deus hancurbem amp;pogt;nbsp;pulum lùum defèruiftet, primo quidem malèapud gentesau-diuifret,namdixifrent,ipfùm efleimpotentiôrem, quàm quinbsp;potueritin neceßitate populo fîio lùbuenire. Deinde ipfepo-p ulus paulatim cœpiflent diffidere promißionib.amp; ipfùm mertnbsp;dacij arguiffent. Quare fufcipit Regnum luda defendendum,nbsp;non

neat gloriam diuini fui nominis,atqj hæc quidem dehaclibera-tioneregniluda.

Similiterpofteaabfq; gladio amp;arculibei'auit populum îuda liberos amp; mukis donis dimifit,atq5 mandauit,utreftaurarentfu „nbsp;amurbemamp;tempium.Præcipuèautem ucrumamp;fpiritualem taeft peri»nbsp;ludam per Chriftûfiliumfùum lib erauit.Quç lib eratio pulcber Hhki«?*nbsp;rimeadumbrata eftperliberationemHiskiç.Quemadmodumnbsp;.n.crudelilsimus tyranus Saneherib,fine omni humano auxilionbsp;fiue(utUrophetaloquit)abfq; gladio amp;arcu,equis equitibusnbsp;repuifùs cftàlerulàlem.ItaDominus nofterlefiis Chriftus nonnbsp;quide gladio,ar cu,amp; alijs belli cis armis,fed Iblafiia paßione crunbsp;cc amp; morte,crudclißimum tyrannumSatanam unà cum omninbsp;fiio exercitu,nimirumpeccato,affliólione, morte amp; inferno itanbsp;deuicitamp;profligauitjUtdeincepslùmmo cum dedeGore,amp; intamia, omnes credêtesinChriftûlâluos amp;incolumesrdinquenbsp;re necefle habeat. Deinde cum Olèas dicat,Dominum libera-in Domino Deofiio,atq;hæc liberatio temporibusHiskiæ fâ-quando^ponbsp;€la fit,difcamus nos, utin omni affliôlione amp;aduerfitateDomi «fsimum.nbsp;num Deumnoftru ex ucra fide inuo ceipus,amp; certô ftatuamusnbsp;nô effe opportunius tempus orandi,quàm cumaduerfis cruci-^mur.Et tune maxime omnium orandum cùm affiiôliones nonbsp;bis minantur exitium : quo enim aduerla fiint grauiora, amp; quonbsp;magis externo amp;bumano auxilio deftituimur,eô propiorfole-at Deus nobis adefre,amp; opem fuam offerte, ut nos in periculisnbsp;dementerferuet. Vide enim mihi exemplum Regis Hiskiæ. Innbsp;fiimmo enim diferimine uerfabatur. Nonhabebatfecuminnbsp;urbe magnum exer ci tum, deficiebat eum cum fuisnbsp;atus,atque deftitutus erat omni humano auxilio. Contra ue fidc perfe-roRexAßyrioruminnumerabiliexercitunon tantum urbemyquot;“^“’^nbsp;obfidebat,uerum etiam fiibditos Hiskiæ ad defeólionem iolli- ne oei.nbsp;citabat promittens cis libertatê,amp; fertiliorem regionem, quamnbsp;effet ipforum . Quid igiturfaceret Rex Hiskias ? Traderetnenbsp;bofti ciuitatem ? At deditionem Propheta Elaias de mandatonbsp;Öei diffuaferat: . Defenderet ne urbem ? Sed non poteratnbsp;potentiæ amp; exercitui Alsyriorum refiftere,nequepropulfàrc

hoftem à mcenibus ciuitatis. Quid ergo fecit ? Refpexit ex fide liera in promißiones diuinas/quibusrecepitDeus, le omnesnbsp;ipliim in aduerfitatibus,amp;tribulationibus inuocantes,libera-turum. Atqueexhacfide inuocauît Döminum Deum Ilium:nbsp;liberatus eft ergo mirabiliter,amp; quo periculoliori in loco res bnbsp;pfiusfuerant,eomaiorpofteafuitliberatio : Nam linegladionbsp;amp;arculaluauitipliimDominus. Reponamus ergo hocexemnbsp;plum alca mente, Et dilcamus inde, ut amp; nos in omni tribuKnbsp;tioneperleueremusinuocationeDei, amp;expeftemus exueranbsp;fide de manu Domini Dei noftri auxilium : Vocatur ènim Amnbsp;xiliatorinl^ecelsitatibus,amp;quamuisinterdumfôleat conniue^nbsp;readpericula,donccnullumampliusappareatauxilium,tarnennbsp;quo maior eftaffliótio,eópropiornobisadcfle, amp;opemma^nbsp;iorem nobis unit Ferre.

ludâkî pó Cæterùm . Quemadmodum ludaicus populus in dun lano col- akerum uero Regnum Ilrael uocabatur, Dominus autem pernbsp;Ofeamdicat,Regnilftaeliticinonmifcrebor, ludaautemlal-uabo in Domino Deo luo,non inarcu amp; gladioamp;in bello amp;C.nbsp;Ita hoc noftro tempore Chriftiani in duos populos dim-duntur,PrioruocaturPapifticus,quinon Iblum uerbumnbsp;contemnit, uerum etiam omnes illos , quiiplumadmelio-remfrugemexuerbo Dei hortantur,perlcquitur,amp; interficit,nbsp;neque uliis uel minis, ucl exhortationibus m ouctur, led(ut di-citur) Oleum amp; opera in eo pereunt, nequelpes ulla eftRchp^'nbsp;fcentiæ eius relida . Cùm igitur nihilo melior fit Regno ifnbsp;raeiitico,atque in eodem lu to hæreat, ladle quiiiis etiani medi-ocrisingenij intelligerepoteft,ipfiimuna cum Regno llraeliti-

tramilereri domuiIlrael) æquead Papifticum populumperm néant,acad llraeliticum Regnum.

Alter uero populus j up can tur Euangelici , non i^» * qui tantum ideo Euangelici fiint, ut liceat ipfis die Veneris carhibus uefid, aut ad le rapcre bona Ecclefiaftica ,nbsp;que in prophanos ulus uertere , led quiexprædicatione En-angelij refipilcunt,amp;abiclt;5tis impijs Papifticis cultibus ucrananbsp;obedientiam amp; cultus diùinitùs mahdatos reftaurâtJEtfiautemnbsp;hi olim una cumPapiftispeccarunt, amp; bmhe genus Idolobm^nbsp;defignarunr,

EXPOSITIO IOAN. BRENT.

^efignaruntjtamen cùmnunc exprçdicadoneEuangelij uîtam emendentjamp;nitantur dementi promißioneDci, condonbsp;^bitipfis Deus peccata eorum,amp;liberabit cos ex omniaduer-^nbsp;^tate, adeoqueiniplà morteconieruabiteosadæternamui-’^m.Etquemadmodumad Regnum luda aitjMifèrebor do-^uiIudaamp;:c.ÏEapromittitluamMifericordiam Sc dementiamnbsp;Omnibus ijs, qui credunt Euangelio j Sc uera fideuocatio-ûiipfiusobediunc.

ET ABLAGTAVIT ÈAM, QVÆ ERAT ABSC^VE MISERICORDIA, et CONCEPIT ET PEPERITnbsp;FILIVM, ET DIXIT, VOCA NOMEN ÊÏVS, NONnbsp;POPVLVS MEVS, QViA VOS NON POPVLVS ME-VS, ET EGO NON ERO VESTER DEVS.

Antea perfiliam, NON MTS ER AT AM, de corpora ü deuaftatione diclum eft, quæ compléta eft per Regem Àisy^nbsp;riorum. Nuncuero perfilium, qui uocatur NON FILIVSnbsp;Me VS, prophetatur deTpirituali reiedtione amp; excæcatiOnclCnbsp;raelitarum.Ita enim ait D ominus ad Ofeam, Vo ca filium tuumnbsp;recens natum,Non populus meus. Ratio : Quiauos non eflâsnbsp;populus meus,amp; ego non ero Deus ueftcr.

Sed fine dubio mirabilis amp; incredibilisbæcfuit concio in auribus auditorum Ofeæ.An non D eus Abrahæ promifit fe fo-reDeumbuiuspopuli-.Ita enim Gene.xvij.dicit,Ego cro Deusnbsp;tuusamp;feministuipoftte.Etipfeerit populusmeus’.Cur ergonbsp;Ofeas nunc inuertit,dicens : Non eritis amplius meus populus,nbsp;neque ego ero Deus uefter.Quafi dicereuQuemadmodumlfinbsp;rael ex omnibus corporalibus bonis terræ eijcieturamp; captiuusnbsp;abduceturperRegemAlsyriorum.Itaabijcietur ètiam eXomnibus Ipiricualibus amp; cœleftibus bonis, amp; priuabitur omninbsp;dementia amp; mifericordiaDei, neque confequetur aeternamnbsp;fielicitatem.Ethæc eft longe omnium ma^maaffliôtio, neque «juæ?nbsp;potuifietUraelimaioraccidere.Etfienimauferuntur ab ho mine cxterna,amp; corporalia,utfiint, potentia, Regnum, diuitiæ^ là-nitas , amp; libertas . Adhuc tarnen tolerabilis eft affliétio,nbsp;rnodo ut raaneat Chriftus,in quo,amp; perquem,quodforisnbsp;aufertur, intus per fidem redditur,ficut Chriftus iple apudnbsp;Matthæum capite decimonono oftendit . Aft ubi Ghri-fcsper incredulitatem xmittitur, hic iam nullus felinquitur

IN CAP VT n. OS EÆ

confblationis, aut filutis locus , etiam in maxima rerum ab-undantia . Quarc tune demum ludaicus populus extre-mæ miferiæ obieétus fuit, cùm omnibus flagitiorumgcncu-buslbrdidatiChriftum contempferunt amp; crucifixerunt, quia contempto Chrifto,repuleruntàfè omnemmilericordiam,amp;nbsp;clementiam Dei.Itaut non amplius fint populus Dei,neq; De-us iplbs ultra relpiciatHæc autem omnia nobis qui ex gentibusnbsp;fiimuSjdiélaamp;fcriptafiint.Dicit cnimPaulus Romanorumnonbsp;no.Si Deus naturalibusramis non pepercit, qui fieri pofietjUtnbsp;( cum eadempeccata cumifiaelitis defignamus) nobis infiticijsnbsp;ramisparcgret.Refipilcamus ergo, ne amp; nos unà cum ludxisanbsp;Dcoabijciamur.

CAPVT II.

Et erit nvmervs filiorvm Israel qvasi

ARENA MARIS, QVÆ SINE MENSVRA EST, ET NON NVMERABITVR. ET ERIT IN LOGOnbsp;VBI DICETVR EIS, NON POPVLVS MEVS VOS,nbsp;DICETVR EIS, FILII DEI VIVENTIS.

ET CONGREGABVNTVR FILII IVDA ET FILII ISRAEL PARITER, PONENTQVE SIBI CAPVT VNVM, ET ASCENDENT DE TERRA, QVIA MAGNVSnbsp;DIES lEZRAEL

Præfiimptio.Poiret enim quis obijcere,fi Dominus nullam amplius milericordiam Ilraeli uult exhib ere, amp; omnino aétumnbsp;erit cum hoc populo, ubi man ebitueri tas promißionis Abra-hamo faélæ? Scatuam (inquit Deus ad Abrahamum) paélumnbsp;meumintermeamp;te,amp;interfemen tuumpoftte,in generatio-nibusfiiis, FOEDERE SEMPITERNO, utfimDeusnbsp;tuusjamp;leminis rui poft te.Etin plàlmo nonagefimotertioNonnbsp;rep eilet Dominus plebem fiiam, amp;hæreditatem fiiam non de-reIinquet.Relpondetcrgo Oleasdicens,amp;erit numerusfilio-rum Ilrael ficut arena maris,quæ fine menfiira eft, ho c eft, CoU'nbsp;cionatusquidemantcafiim,quôd Deusprorfus reijeere uelitnbsp;popülum Ilrael, nequeamplius iliius milèrturus fit.Sed hoene-moitaintelligat, ac fi fœdus Dei irritum,atquemendax fieunbsp;poßit, permanetenimDeusuerax,etiamfi homines paôtumnbsp;infringant,amp;mentiantur.

Et quia priora diâa promißionibus contraria ui^ dentur,

EXPOSITIO ÎOAN. BRENT.

toidentur, uidendum eric , quomodo inter le conucniant. Eft igitur fernen Abrahæ^dupleXjCarnalcuideli cet, amp; Spiricua-ie,fie enimloannesBapdfta diftinguit cùm dicit, Ne dicatis in-trauos, Pacrem Abraham hab emus, po tens enimeft Deus denbsp;iapidibus hifce lufcitare filios ipfi Abrahae . Et Chriftus lo-annis oétauo5i efletis filij Abrahæ, opera utique Abrahæ fâcercnbsp;tisAperdlsimè autem Paulus in Epiftola ad Romanos capitcnbsp;nono.Non omnes qui lune ex Il'rael, hint Ifrael, Neq; quia lunenbsp;fernenAbrahæ,ftacimamp;filij,Sedinliaacuocabitur tibi fernen,nbsp;hoc eft,Nonfiint filij Dei,quilecundum carnem filij fiint,fednbsp;qui filij fiint promilsionis,æftimantur in femine. EtÇalacas tcr-doj Qui ex fide fiint, hj fiint filij Abrahæ.

Proinde,cùmftatuicDeus paótum cum Abrahamo, amp;le* mine eins,quod uidelicetuelitefTeDeus eorum ,amp;eosmulti-plicate ficut arenam maris,atquehæreditatemfiiam non rcpel-iere,Initio quidemintelligendum eft de carnali femine, quodnbsp;Deusiuxtapromilsionem multiplicauitficutftellas cœli, (Scare-nam maris,nec unquam in totum repulit, etiamfi nonnun-quam grauiter affiixerit,ufque ad uerum lemen, qui eft Dominus nofterlcfiis Chriftus, de quo Deus ad Abrahamum dixitnbsp;In femine tuo benedicentur omnes gentes terræ. Tunc enimnbsp;Uere impletum eft padum Domini cum lemine AbrahæNamnbsp;prior ilia carnalis impletio,quid quæfo magni momenti infcnbsp;continet? Nonne (Sc Gentes mulciplicatæ fiint? Et ali cuius po-puli carnalis multiplicatio nonliberaca.morte, nonapeccato,nbsp;non ab inferno, neque rebus noftrisufquc adeo confiiltumnbsp;cft,edamfi defeendamus à præclara familia.Vera igitur impletionbsp;fada eft in Aduentu Chrifti filij Abrahæ, quando multi exiudænbsp;is amp; Gentibus maximaamp;innumera mulritudineadChriftumnbsp;feftinarunt, amp; filij Abrahæ, imo filij Dei, per fidem in ipfiim fa-'‘ftifiint,fiquidem(ut Paulus fcribitjfilij Abrahæ funt,qui ex fidenbsp;^ti funt.

Relpondet ergo Oleas obieélioni di cens . Etfi Domi-pus Deus nofter carnalem Ifiaelem abijdet, nemo tarnen ïdeo exiftimet ipfum fore mendacem. Nihilominus enimnbsp;numerus filiorum Ifrael eritficut arena maris. Sed quando ( in-quis)hocfiet?Tuncnimirumfiet,quando Gentes amp;Iudæimaxinbsp;muiritudinead lelîim Chriftum feftinabunt, amp;ipfiun uera

IN CAP VT II. OSEÆ

fidclùlcipient.Nam tunc demum fient ipfi ucri filij AbrahæA Ilraelitæ,cùm crediderint in filium AbraKæ^Chriftum, amp; agno^nbsp;uerint Regem Ifiael,qui eft Chriftus lefus Dominus nofter.Nonbsp;luit enim Deus in tam arétum conftringi,quôd tantum è carnanbsp;lilemineAbrahæfiliosDeifibieligereuoluerit. Et clegit qui-itX^onfnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;communiter c carnali Ifiael, ante aduentum

arftumco- CErifti, Sed uoluit Deus, ut poft Chrifti filij lui aduentum, ftnngu exaltationem,eleââo filiorumDei etiam ex genÜbus quoq;

fieret, ut quemadmodum an tea filij Dei ex commuïiiïudxo-rum fàmilia eleôli fuerant,ita nunc deinceps ex commun! Gen-num congregationefilij Dei,amp;lemenipfiAbrahæ eEgatur, ut conftetid,quod dictum eft ad Abraham , Multiplicabiturfegt;nbsp;men tuum ficut ftellæ cœli amp; arena maris.Id qiio d Oleas tefta^nbsp;tur inillis,quçlequuntur,uerbis.Et erit(inquit)inloco,ubi dicenbsp;tur eis, Nonpopulusmeus uos,dicetur eis, Filij Dei uiuenôs.nbsp;Hoc eft,antea exllraelefaéla eft elcótio filiorum Dei.Vndenbsp;gale làcerdo tium,amp; populus lànôlus uo caban tur,non quidemnbsp;propteriprorumlanótitatem,fedproptereleótionem,amp;uocatinbsp;O n emD ei,in terca genres uo cabantur impiusp opulus,amp; à D eonbsp;reiclt;ftu$,quiancque Legèm, neque promißionem, aut uerosnbsp;cultus hab ebant . Nuncautem poftquàm Chriftus uenitinnbsp;huncmundum,inuertiturilleordo ,ita utrcieótis ex Ipirituali-bus bonis ludæis, qui nunc uerè dicunturpopulusà'^w?,sentes

amp;numerenturinterfilios Dei, etlî prius fiierunt reieôtæ amp;im-piæ.Ecceadeomultiplicabiturlemen Abrahæ,ut etiam contra omnium hominum opinionem,inter genres filios înueniat.

HancPaophetçlèntentiam explicat Paulus ad Romanos ix. ubi ita ait,Vt oftenderet diuitias gloriæ fiiæ in ualà mifericordiç,nbsp;quæpræparauitin gloriam.Quos amp;uocauit,nonlbium exiudçnbsp;is,ièd etiam exGentibus,licutin Olea dicit,Vocabo nonpopu-lum meum,p opulum meum,amp; non dileétam,dileôtam,amp; eritnbsp;inlocoubidiôtumeftcis , Nonpopulus meusuos,ibiuoca-

Si

EXPOSITIO IOAN. BRENT.

Si numerus filiorum Ifrael fuerit,quafi arenæ mari^,reliquiç con concilia-ocncntur ex eo.Ofeas autem hic dicat,Quôd numerus Eleóto- tioEfai«amp;. rnm amp; uocatorum filioru Deij lit quafi arena maris fine menfii- mcro fiSnbsp;WRelpondeo,bene conüenic.Eiaias enini loquitur de carnalinbsp;liracljèquo paruusadmodürn numerus in Chriftum crediditnbsp;amp;in filiosDeijtemporeChriftijeleätus eft. Öfeas autem loquitur dé Ipirituali Ilrael, ho c eft,de omnibus in Ghriftum creden-fibus,nohlblum exiudæis, uerumetiam ex Gentibus, quorum làn è maximus eft numerus.

Cæterùm quod fequitunC O N G RE G AB VN T V R FI Lu IVDA et ISRAEL PARITER. Etppnentfibinbsp;t^put unum amp;?\alcendcnt de têrra,quia rriagnûs diés Iezrael,amp;c,nbsp;Videtur quidem(fi ùerba nudè inlpiciantur) dé Reditü è captiuinbsp;Ute Babylonica intelligendum ; Nam Cyro rege Pcrlàrum régnante,Populusiudaicus excaptiuitatéliberatus^ interramlu-amredijtSed quia tune non Hrâel, fed tantum duæ tribus,ludanbsp;amp; Beniamin, Hierulàlemredierunt,neque unum Regem jini-Uerfiispopulusludaicushabuerun^ldeononad liberadopemnbsp;ex captiüicate Babylonica led pótiusad Chrifti tempora Pro- nus Rex,nbsp;phetarelpicitjUt fit lenlùs: Vos îudæi ho c quidem tempore duos hab etis Reges. Alterum inHierulàlem,alterurri iri Samaria,nbsp;Sed erit tempUs, quando uerus fcilicet uerieritMelsias amp; unicum duntaxat regem ïuda amp; Tfi-ael agnofeetis, hoc eft, Om-nes credentes ex ludæis amp; G itibus collédli àgnofeent Chriftum, congregabunturqpili non corporaliter,ledIpiritualiternbsp;infide,amp;lpiritu,amp;augebiturlémpef «Scubiq; nunieruscrederinbsp;tium in omnibus nationibus.Sic enim Elàias quoque capite ij.nbsp;Et Miches cap.iiij.fcribunt.Et eritinnouißimis diebus (inqui-unt)mons domus Domini, præparatus in uertice moritium,amp;nbsp;fiiblimis lùpér colles, amp; fluent ad eum populi, amp;pfoperabuntnbsp;genres multæ amp; dicent: Vehitéalcéndamus ad itiontem Dominbsp;ni,amp;ad domum Dei Iacob,amp;c.hoc eft, in diePentecoftes Hie-rolblymis reueîabitur prædicatio Euangelij de filio Dei Domino rioftrô lelu Chrifto.Etab illo loco Ipargetuf conciode Chrinbsp;ftoucro MeßiaperApoftolosin totunriorbemterrarum . Etnbsp;tune omnes credentes unanimiteragnolcentChriftum pro rénbsp;ge,Domiöö amp;laluatorefuo,amp;c.

Similiter Zacharias capite ó ólauo ; Iri dieb us illis appreheri^

d

IN GAPVT II. OSEÆ

dent decern homines ex omnibus Unguis gentium, amp; appre* hendent fimbriam uiriludæi,dicentes,ibimusuobiicum,audi-uimus enim,quia Deus uobifcum eft.

Quoduerofequit, QVIA MAGNVS DIES IEZREEL. Libentcr intcipretarer de prolpera fortuna,qua p oftea tempo-ribus ChriftillraeUs fîueSamariæ Regnum,in quo lezreelfitafunbsp;it,amp; uniuerlæ gentes,quæ per lezrecl intclliguntur,amp; Chriftuninbsp;uera fide fiilcepturi erant,quemadmodum liber Aóloium cap*nbsp;viij.oftcnditjufi fuerunt,ut eflet lenlus,adeó cxcrelcet numer^^^nbsp;filiarulftaeljUtetiam cxipfisgentibusinnumerabilcs futuriamp;tnbsp;Chriftianj^ueri Ilraelitæ, atq^ in illis ipfis locis,in quibusnuncnbsp;omnis impietas, amp;Idololatria regnat, habitaturi fint filij uiucfl'nbsp;tisDei.hoc eft,tanta beneficia conferetDcus terrçlezreel,idnbsp;uniuerlb populo llrael,ut præ multitudine futurus fi c inn u mirabilis,quip pc amp; iplç genres leleadiungcntludçis,amp;fient etia/pnbsp;ipfçlkaelicæ,amp;fruenturfimullummaiœlicicace. Atq; huic ftn-tentiæpatroânari uidenturiequentiahuiuslecundi capicisucrnbsp;ba^îtâ enim dicit Dominus.In die ilia exaudiam ego cœlos, amp;iî-li exaudient terram, ôc terra exaudiet triticum amp; uinum amp;nbsp;urn y amp; hæc exaudient lezrecl,

Sed facit uficataphrafis lcriptuTæ,ut banc lententiam nofl quar. Vfitateenim DIES pro ira amp; uindióla Dei lumitufjUtnbsp;Dies pro I- Elàiæ decimotertio, leremiæ trigefimo , loellecundo, amp;nbsp;ergo, ut fit epipbonemaa Prapbeta concionbsp;ni fiiæadditnm.Eritq; hare fententia.Tanta feueritatc amp; indignanbsp;none uindicabitDominus lànguineminnocentem, effufumnbsp;inlezreeljboc eft,omnem impietatem, crudelitatem amp;Idololanbsp;triam popuU Ilrael,tanta leueritate puniet,ut non Iblum ipfiu^nbsp;fit abieéturus,Verum etiam peregrinum populum in locumnbsp;ius fitaflumpturus, amp; pro uero femine Abrabæ , amp; populo lûunbsp;fitagniturus.Quod uerô per ciuitatem lezrecl öclanguinemiU'nbsp;nocentem ipfiusNaboth in ca effufiim,omnis impietas Reg^^Jnbsp;Ilraelitici inteUigatur, non eft contra fcripturam . Nara ufi^tcnbsp;pars pro toto in fcripturaftimkur. Quemadmodum ergonbsp;us ipfiim Achab, cùm non tantùm non aboleret uitulos, qui'nbsp;bus lerobeam peccare fecerat Iftael, ucrum etiam occideretnbsp;Prophetas, Idololatriam reprebendentes, effunderet langui'nbsp;nem innocentem,atqueadeo felc omniiniquitatis generepoi'

- - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;luerefj

EX P O S IT IO IOAN. BRENT, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5?

jp^fetjultuseftjatquereieólo ipfb,Iehu in Regem Ifrael con* intuit.IcaDeus Gentem Ilraeliticam propter fuam Idololatri-^niamp;impietatemabiecit, excæcaüif amp;exhæreclauit, Atqueutnbsp;Ö lES lezrael effetmagnushoc eft,ut effetira,atqueuindiétanbsp;pei Gtis feuera, amp; uehemens contra Ilraelem) elegit in locumnbsp;’pfius alienumpopulum, iplas nimirum ’Gentes, in cepitquenbsp;^æcultioamp;iraDei primo in Rege Achab j deinde tierôlatiusnbsp;progreflà in familia lehu . Tandem compléta amp; ablbluta eftnbsp;tempore AduentusChrifti, quando per praedicationem Eu-^ngelij Gentesad communionem cœleftiümbonorumaffumnbsp;ptæluntdeletis,abieâ;is,amp;cxcçcatisludæis.

Exhocloco difcamuspatientiam, amp;longanimitatcmbei, patUntj« quaaliquoties pœnam differrc in longum tempus Iblet, amp; de-

I T T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mitdtisOci

tnus op eram, ne eaad impietatem abutamur . Etfi enim A- exçmpiü. chab una cum lenatoribus lezreelitis grauilsime peccauerantnbsp;interficiendoinnocentem duem Naboth, tarnen Deus nonnbsp;ftatim puniuit, fed diftulitpœnam poft obitum Regis Achab.nbsp;Hocenimdcfun(fto,omnempofteritatem eius per lehu de-Icuit. Et cùm dues ïczreelitæ iam fibiimpune tuliffe lham cru*nbsp;delitatem, qua lapidibus obruerantNaboth,uiderentur,Ec-ce Deus fceleris eorum recordatur , Idcbque longo poftnbsp;tempore per Ofeamminatur cis non Iblum deuaftationem,nbsp;uerum edamabieôtioncmamp;excæcatiônempopuli Iudald,at-cjuercsipla teftatur, has minas non fuiffc irritas. Dilce ergonbsp;Óeum effe bonum amp;longanimem holpitem, poteft enim Ib-ludonem lymboli in multos annos differre , tandem ueronbsp;fummaleueritate exigere.

Quoniamuero Oleashocloco deRcicôtioneludæorum, ßtAffumptionefiucuocationeGentium, ex quibus nos no-ftramdudmus originem,concionatur, obijeere quis poffet:nbsp;Quid? Supra au diuimus, quod, cùmPropheta de ReicClioncnbsp;ludæorumuatidnetur,illo iplb ctiam nosnoftræ abieétionisnbsp;admoneat, Et quod condones eius æquè adnospertineant,nbsp;2colimadludæos.Nuncuerô exhoçlocomanifcftè uidemus,nbsp;lt;|uôd tantum Abieótionis ludæorum mentionem fadat, Etnbsp;tnanifeftißimisuerbisindicet, quod nos Gentes à Deoinnu-rnerum populilui fimus receprij Exültabimus ergo . Et cùmnbsp;*imfimus (üt Petrus loquitur) Regale lacerdotium, amp; Gens

lànéb, non eft qviôd uel à Turca, uelab alia quauis aut etianï reieétione à Dco nobis mctuamus?

Relpondeo.Scio cqui’dem banc efle Prophetæ lentennam, quôd uaticinetiir de Alîumptionc Gentium, hoc eft, noftri.nbsp;Sed interea eciam lcio,quid Paulus ad Romanos undeGinio,nonbsp;bis gentibus in popùlum Dei reccptis-,Gôcionctur.Quôd fi (in*nbsp;quit)aliqui ex R^mis confraôli fùnt, Tu autem cum oleafter elfes inlertus es in illis, amp; Ibcius radicis, amp;:pinguedinis oliuæû-étuses,noligloriariaduerlusRamos,Quôd fi glôriaris,non£Unbsp;radicem portas, fed radix te.Dices ergo, fraóti lunt rami ut egonbsp;incrcdÏÏr! inlcrar.Be!-ic,propter incredulitatemfiraéfilunt, tu autem fidcnbsp;tasamp; reie- ftas,nolialtumlàperc,fcd tim’e:fi enimÖeusnaturalibusramisnbsp;MO» ïw- nonpepercit, ne forte nee tibiparcat. Audis ex Paulo, caulâfflnbsp;Reieftionisludæorum, fuilfeincredulitatem . Quare cùma*nbsp;pud nos Chriftianos, qui ex Genubus, amp; Infititij rami furn^^

pcriuadeas,noseuafiiros eandem pœnamamp;Reieélioneni.£' mo prorfiis fic habeto, Quod fi Paulus nunc reuiuifeeret,nbsp;iuberet certe nos,ut timeremus nobis à Reieótione, led potiusnbsp;mandaret, utnosad deuaftationem Germaniæ,amp;ad Abie(^bo-

uennorifide,amp;charitatepræditifucruntpræcipitut fibi exem-ploludæorummetuant, quidputas,mandaret nobis,in quorum cordibus extinéfa fere eft ndes in Chriftum, amp; tepida ual-de facta eft chantas ? Fuimusquidem haétenus , amp; manfimus

EXPOSITIO IOAN. BRENT.

nosRefipifcentianoftra amp; bonis fruótibus pœnitentia* cone-tuur effugercpœnas,quas Deus contemptoribus minatur.

DICITE FRATRIBVS VESTRIS, POPVLVS ME-VS, ET SORORI VESTRÆ, MISERICORDIAM CONSECVTA, EXPOSTVLATE CVM MATRE VE-. STRA, EXPOSTVLATE. QVONIAM IPSA NONnbsp;EST VXOR MEA. ET EGO NON SVM VIR E-IVS. ET AVFERAT FORNICA TI ONES SVAS, ETnbsp;ADVLTERIA SVA DE MEDIO VBERVMnbsp;S V O R V M.

NE FORTE EXPOLIEM EAM NVDAM, ET STA-TVAM EAM SECVNDVM DIEM NATIVITATIS SVÆ, PONAMQVE EAM VELVT TERRÄMIN-VIAM, ET ENECEM EAM SITE

FItlORVM QyOQVE ILLIVS NON MISERE-AR, OyiA FILII FORNICATIONVM SVNT.

Dixit Propbeta unum fore populum exludæis amp;: Gcnri-buSjamp;utrolqueunum Regem Chriftum agniturosamp;uenera-turosjid quod reipla completum eftNuncigitur exhortatur lu Hæos,ad Chriftum conuerfbs,ut Genees non conremnant, fednbsp;bimmabeneuolêtiatanquàmfratresfuos compleótantur, amp;innbsp;Euangelium,amp; communionem cœleftium bonorum reäpi-piant.Eftaucemhæc'srfltfw^ff-ifadmodumneceflària, liquidemnbsp;ante Aduentum Chrifti, nulquam maior dilcordia, dinunótionbsp;animorum,atqueinimicitiainueniebatur, quam inter ludæosnbsp;amp; Gentcs.Iudæi hab ebant Gentes pro execratißimo hominumnbsp;genere,propterea quod aurum, argentum J lignum ,amp; lapidesnbsp;pro Dijs colerent,imo quod Dæmonia pro dijs uenerarentur,nbsp;ficut Icriptum eft Plalmo quinquagefimonono î Omnes dijnbsp;Gentium Dæmonia. Contra Gentes habebant ludæos pronbsp;ftultilsimisomnium nationum,proptereaquod circumciderent ur, amp;adorarent Deum quern luo nomine nominate ne-lît,âdeo que taminep ta uarietate colerent, Vnde inter ip lbsnbsp;plus quam Vatinianum odium nalcebatur.Etludaiiadeo con-tempfi à Gentibus habebantur , ut læpius in bellis multanbsp;tuillia ludæorum captorum, minimo predo uertdiderint.Ma^ amp; gentiumnbsp;^mi ergo miraculiloco habendum eft, quod per Chriftum,irt pui’um œînbsp;trrium Dooulnrn conlenrienres rnierint-Perinde enim eftiâcli tio.miràcu

IN CAPVT !V OSEifi

cumamo, ôiPardus cum Hcedo accubabit, Vitulus amp;Lco, amp; Ouis fimul morabuntur,amp; puer paruulus minabit eos amp;c.Poftnbsp;quam enim Cbriftus in huncmundum uenit,iaólus eft exludçnbsp;is amp;Gcntibus unusPaftor, amp; unum ouile, quia per carnemfu-iunftiftulitinimicitias,quæ propter legem inter Iudæos,amp; gen-Cphe.». tes erant ortæ,ita ut deinceps genres no amplius peregrini amp;adnbsp;uenæ,lèd dues Sand:orum,amp; domeftici Dei làéli fint.Hortatucnbsp;ergo Oleas ludæos, dicens, Nolite uos ludæi in pofterum cumnbsp;Gentibus contendere, led potius cos tanquam fratres, amp;foro-res ueftras omni qua poteftis bcneuolentia complediinini,nbsp;quia proper Chriftum filium D ei,iam non amplius Hint repu-diatZjlêd à Deo in populum luum,amp; in grariam una uobifcumnbsp;lùntreccptæ.

feftamh, tulcrintIudæi,Gentiû uocationem,amp; eleólionem. Paulus quo* queinEpiftoIa adRomanos cap.decimo, ex Prophetanbsp;de æmulationeludæorum contra gentes condonatur.Neniininbsp;i^tur mirum uidcatur, quod Spiritus lànâ:us, per Prophetamnbsp;hoe loco,tam fedulo conuerlös ludæos alloquatur,amp;hortecur,nbsp;\ ut depofita omni contentionc,amp; æmulationc,gcntes unà cumnbsp;ipfis,propterChriftumin communionem populi Dciaftum-ptasjhumanilsimè tradent.

Atq; hac exhortatione omnesChriftiani inter fc dilÏenticn-tes,amp;lïmultatcsinter lè excrcentes admoncntur,utauc odium fiium deponant, amp;lèmutuo feuorc compleólantur aut lciant lèalienos eflea Regno Chriffi pacific©. Inuenit quidemnbsp;Chriftus populum diftentientem, led facit conlcntientem. Ec

EXPOSITÏO IOAN. BRENT.

Ofèàs) matre, ex qua nati eftis, contendice.

Porro contenrio ilia cum externa amp; carnali Gentis ludaicæ Contentîo iTiatre, noncftcarnaliter intelligenda, quia propter fidem innbsp;Chriftum non eft carnaliter pugnandum, neque poteft quif-quam gladio ad fidem cogi, Sed loquitur Propneta de Ipiritua-licontentione,amp;eftlenfiis. Nolite cum matre ueftra, Gentenbsp;ludaica confentire in impietate, inldololatria, amp;inlceleribus,nbsp;nolite iugum cum ipla ducere, aut Religionem eius Icqui,nbsp;ledrelinquite,fugite, amp;reijcite,quicquideftludaifini. Confiait mater ilia in opera , in Legem, abominatur Chriftum,nbsp;perfequiturEuangclium,Ab his ergo moribus loçgèuosab-cfteiubeo.Imoomnemoperamdate, utadmoneatiseamluaenbsp;impietatis,amp;incredulitatis ,atque exhortemini earn, utreÜóhanbsp;ea,Chriftumagnofcat ôc effugiatpœnam, quæproptçr impi eta

I tem(finonrefipuerit)ipfiinfligetur.

Quare autem contendendum eft cum matre ludæa? Quia (inquit Dominus } non ultra lum maricus eius, nec h terquar©nbsp;pla eft uxor mea. Olim quidem delponlàui mihi Genternnbsp;iudaicam, tanquàm uirlegitimam uxorem Iblet fibi delponnbsp;lire. Genefis decimolepfimo , Statuam padum meum internbsp;me , amp; te, amp; inter fernen tuum poft te , in generationibusnbsp;fuis, fœdere fempiterno , ut firn Deus tuus, ôc Icminis tuinbsp;poft te, amp;c.

Sednunc fornicata eft à me, amp; commifit adulteriumi

‘ quia abieólo me , uerbo meo , fornicatur cum alienis, quos fibi elegit , dijs , uitulos nimirum aureos in Dan,nbsp;amp; Bethel, nec non Baal, Aftaroth, Moloch, Chamos, Cagt;nbsp;marimamare cœpit,atque apudillosluosamatores,omnemnbsp;fiiam quærit làlutem Ôc fœlicitatem. Repudiabo ergo earn,nbsp;ut non fit ultra uxor mea , Imo, quia meretrix ^lt;ftanbsp;eft, per Idololatriam amp; incredulitatem , neque uxoris ho-neftæ officio fungitur , non eligam mihi ultra ex ca fili -os Dei , Et licet fe itcrum mihi adiungcre cupiat, tarnennbsp;iusmeum effet, ut nunquàm in Coniugium meum recipe-rcm . Sic enim Lex habet Deuteronomij uigefimoquar-to . Cum Mulier egrefla domum , per Libellumnbsp;K.epudij , alterura Maritum duxerit , Et illc quoquenbsp;d iiij

44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN GAPVT II. OSEÆ

oderit earn, dederitq; Libellum repudij, amp; dimileric de domo lùa , non poterit prior maritus reciperc earn in uxorem,nbsp;quia polluca eft, amp; abominabilis feóla coram Domino . Etnbsp;leremiæ tertio, Vulgo dicicur fi uir dimilèrit uxorem fiiam,nbsp;amp;recedens ab co, duxerituirumalterum, nunquid reuerte-turad cam ultra? Nunquid non pollutaamp; contaminata eritmunbsp;lierilla?amp;c.

Cùm ergo camalis Gens Iudaica,reliól:o fiio legitimo mari-to ueroDeo , fornicata fit cum amatoribus, qui amp; ipfi earn nunc répudiant pofiem iuremeo iuxta Legem uti, Sgt;(. ultranbsp;nonrecip^CjNihilominus tarnen ( quiâfiipra Legem firm) di-Ipenlabo deLege,amp;infringam earn, committam que adulteri-um,amp;recipiam earn in uxorem, amp; omnibeneuolentia iterumnbsp;compleólar. Si modoadhuchodieabadulterioreucrla fuericnbsp;amp;auferatfiias fornicationes,amp;adulteria ab oculis mei^,hocelljnbsp;fiabieólaldololatriaamp;incretiulitatefiia,conuertatfead uerumnbsp;uiucntem Deum,per unicumfilium eius Domintim noftrumnbsp;IcfiimChriftum. Quodfinon reucrtatur ad mc,ftatuam earnnbsp;nudam, amp;ponam earn plane denudatamfecundum diemNanbsp;tiuitatis fiiæ, hoc cftjconrundam earn coram toto mundo. Etnbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;ponam earn quafi folitudinem, quod eft de deuaftatione di-

(ftum.Et ftatuam earn ficu't terrain inuiam, amp; interficiam earn fitijhoceftjpræ pudore amp; confufione delpcrabit, neque exnbsp;confufione poterit fe ampli us érigere . Et filiorum eius nonnbsp;miferebor,hoceft, quiaplerunquefilij fequuntur mores paren tuni fiiorum.Ideo abij ciam eOs una cum matre fiia répudianbsp;ta, à facie mea,nequ e ultra miftrebor illorum.

Exhisuerbisprimumnotanda eft ingens amp; immenlaMi-fericordiaDei, quapeccatorem,etiam inaximum,R.efipifcen-temrecipit,QucmadmodumChriftusip{c tribus Parabolisa-pud Lucam capite xv. quoque teftatur , quarum prior loquitur defilioPerdito,omhiabonafiiacummeretricibus dif fipante,altera de Mulierc drachmam recipiente.Tertia de Onenbsp;quæ p eri erat inu enta.

Deindereuelâtürnobis maîdma,amp;{euerifiima ira Dei fii-piî^diui-p^tpeccatores ad Verbum Dei hon refipifccntes JAtquc dc-ïcribitur his uerbis ( ftatuam camntidamlt;amp;c.) forma,fcn modus

EXPOSlTtO JOAM. BtENTr

Wödus fijpplicij, quo impij in iudicio Deiafficiuntur, Nam primo quidem pofteaquàm Deus impium, qui per irifidelita-tem à uiuificanteuerbo ad proprias adinuentionesamp;Idolola^nbsp;tricos cultus defecit,iudicare incipit, tuncrelinquiturab omnibus luis fióticijs làcris ôc dijs,adeoquc omnium creaturarum aunbsp;Xilio adeo deftituitur, ut prorliis nudetur omni iufticia, amp; propter peccatalùa in quibuS Conceptusamp;natus cft, amp; quæ opcrenbsp;iplb perpetrauit, coram omnibus creaturis, tanquàm fur, publice traducatur amp; perpétua ignominiaafficiatur.VndeElàias canbsp;piteulrimo,deimpijsiudidoDei obrutisitaait,Vermiseorumnbsp;non morietur amp; ignis eorumnonextinguetur, atqueadcoadnbsp;ûcietatem uifionis erunt omni carni.

Deinde ftatuiturquis’nudus amp; reuelantur pudenda eius, quandoDeusrcuelatimpioin confdentialuaMaledi(^ionemnbsp;amp;damnationem, quamhæreditateab Adamaccepitjamp;in qua modo anbsp;conceptusamp;natuseft . SicnudabaturAdaminParadifopoft^“’”*“’^’nbsp;pcrpetratum peccatum. Etfi autera nuditatem contegere nitè-batur perizomate nibilominus tarnen confundebatur. Sic et-fi nos noftras tranlgrelsiones, in confcientia noftra reuelatas,ocnbsp;cultare conamur noftris conatibus amp; proprijs adinuêtionibus.

ChriftusfiliusDeiuerumeft operculum peccatorum noftro-ius uerunt rum, quo fi quis careat,apparebitnudus coram Deo amp; omni-^rununbsp;buscreaturis.Contrauerôfi quisCbriftum pro operculo le-cumadduxeritab omnibus creaturis fiimmo afficietur bono*nbsp;re.Atque ho c illud efi:,quod Dominus per Oleam dicit. Si abienbsp;cerintludæiincredulitatêfuam,propiciusipfis ero.Quôd fi uerô rctinere luam impietatem amp; contemptum uerbi mei iiolucnbsp;rintjcertèinpcccatis fiiisinquibus concept!amp;natifiint, pcrbnbsp;buht,atque ponam eos quafi lblitudinem,amp;interfidam cos fi-ti, ho c eftjdelperabunt in fuis peccatis, amp; deftituentur omni aunbsp;xilioNamauferam ab eis Verbum amp; Euangelium meum, exnbsp;quo in omni affliclionis genere conlblationes haurire po-tuiflent

Cum hac comminadone conuenit quod Propheta A-mos cap.oótauo fcribit.Ecce dies(inquit)uenictdicitDominus, .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;emitta famcm in terram,non famé panis, neq; fitim aqua:,fed

4^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN CAP VT II. OSE'Æ,

tames uer audicndi 11 erb i Domini.Ncque fruftra fames Verbi Deb K’ Etiudaicuspopulüsiblitudini comparacur.Namquemadnionbsp;piicium. oum tempore liccitatis propter penunam pluuiarum terranbsp;nullos poteft producere fruótus,arque homines lîri enccantur,nbsp;Itauerbo Dei lùblato,nullaconlolatio,nulla lpescftreliqua,(èdnbsp;mera eft triftiria,delperatio amp; mors.Nulla ergo maior Óelèueri-o r p œna excogitari p o teft Gm e uerbi D ei. At ho c ftipplicio afnbsp;fi ciun tur, quo tquot lierbo D ei admoniri non refipilcunt, fednbsp;præfraôlè in pcccatis luis pergunt.

• Coepitautem hæcpœna tempore Chrifti, in carnalibus Iudæis,amp;p»ermanetadhuc, donee Chriftum uera fide^agno^nbsp;feent.ItaenimaitChriftusloannisquarto: Omnis quibiberitnbsp;ex aqua quam ego dabo ei, non fitiet in æternum : fed a-qua quam ego dabo ei , fiet in eo fons aquae lalientis innbsp;uitam aeternam.Ergo ubi non eft aqua ilia uiua,ibinihilquàn*nbsp;extrema fids amp;: aeterna damnatio remanet.

Similiter impleri cceptum eft tempore Chrifti,quod figt; quitur:Nonmifereborfiliorumeius,Tolerabile enimfiiiftet»nbsp;fi tantum corporali amp; externo fiio R.egno Iliaelitico Ôereliqui^nbsp;luis externis bonis per Salmanalfarem Regem.Syriae exuogt;amp;nbsp;dilsipatifuiflentjSedrelpicitPropheta non in hanc externamnbsp;^corporalemindignationem Dei, fedpotius loquiturdeae*nbsp;terna . NamcùmlalutempropofitamàDeo nunquamnonnbsp;reiecerint,iuftum Deo uilum eft, utinextremam caecitatemnbsp;amp;: damnationem corporis amp; animae conijeerentur. Fieri qui-dem poteft, quod Propheta occafione deuaftadönis Regninbsp;Ilrael per Regem Syriae faóbe, proruperit in hæc uerba, lednbsp;quia non multum afficitur amißione corporalium bonorumnbsp;quæ in hac deuaftârione lui Regni perdiderunt ludaei, Ideonbsp;de æternis potius cceleftibus bonis hoc loco agitur, quibusnbsp;priuatifiihtludær,cùmpropter contemptum Chrifti, aDeonbsp;îuntexcæcati. Quare minatur Deus per Prophetam ludansnbsp;ftimmam amp; extremam pœnam,cùmait,fcablaturumàipofterisnbsp;corum fiiam milèricordiam.

Nccatores QuodautcmOleas ad ludæosconcionatuseft,hocidcin feró pœni- nuncadnósquoq; conciönatur,quiEuangelio Chriftinonii-nanoftradedimus Jubet'cnimnonutcontendamus cum fia-cipienai.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n-i nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• »in-c

tribus noftns hoc eft, cum Papiftis, amp; ijs, qui haóren^* quidein

EXPOSITIO IOAN. BRENT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^

pcisimi fuerunt nunc uero, uel tandem ad Chriftum tonuerfi fiant., fed nt ijs tanquarn fratribus noftris omncmnbsp;Deneuolenriam, cxhib eamus,amp; pro eleébs p ei lufcipiainus, Si-cut etiamPaulus ad Titum tertio prædpic dicens : Admone il-ios,utfintadomneopus bonurn parati, non fintlitigiofi, fednbsp;inodeftijomnem oftendentes manfuetudinem ad omnes homines .Eramus cnimaliquando «Scnosinfipientesjlncredulijernbsp;rantes,leruiehtcs defiderijs, ôc uoluptatibus narijs,in malitia, ôcnbsp;inuidiaagentes,odibiles,odientesinuicem . Sedutcontenda-mus cummatrenoftra.Quæuero eftiftamater?EftEcclefiaPanbsp;pifticafineKpmana,in ea enim nati, ôc educatifÙMus,amp;fuitnbsp;fi^cEccIefiahaólenusuoeatamaterEcclpfiarum. Cumhaefin,nbsp;quam) matré;hoc eft Papiftica non cum uera’Ecclefia conten-damus,nonquidem extcrno,amp;carnalimodo;, fed utabim-pietatc,Idolólatria,impijs culcibys falfis dogmatibus eiusnbsp;deficiamus .Papiftæ enimin fiia opera, infiiasMilîas Vigiliasnbsp;amp;aliafacra confidunt, nobis àutem dpnfidendum eft in lefiimnbsp;Chriftum,amp; eius Pafsionem.

Quareautem cum ipla contendere amp;ab ea deficere debc- cum ccd« mus? Quia (inquit Dominus ) Ego non fum maritus eius, fi» Papjft«;nbsp;nee iplauxormea eft. Defp^nlàui quidem quondam mihi e- «Sendû»nbsp;am in uxorem, quando Petrum amp; Paulum ad Ro mam mifi, amp;nbsp;quando piosEpifeopos ei dedi. Quando etiam Paulus Apo-Holusmeusad earn fcribebat lüamÆpiftolam , in qua lauda-hat eorum fidem , dicensad Romanos primo. Gratias agonbsp;Peo meo perlefiim Chriftum pro omnibus uobis, quiafidesnbsp;ucftraannunciatur in uniuerfo mundo.Sed pofteaquam Papanbsp;Regnum mundi affeólare incepit, facia eft fornicatrix, me denbsp;relido, fequitur nunc amatorcsalienos, Millas uidelicet, perc-grinariones,inuocationes Sandorum ô(. omne genus Idolola-triæ. Et hab erem quidem ius, amp; p o teftatem ut earn to tarn re-ijcerem,iuxta Legem .Sed ut Mifericordiam meam in ea deda-rarcm,adhuchodiereuertatur à uia fua pelsima, ab Idolola-triaamp;impietate fiia, dignofcamei . (^od fi uero ad uer-bum meum refipifeere noluerit,ftatuam ego cam nudam,nbsp;ficut in die Nanuitatis fiiæ . Et coram omnibus creaturisnbsp;confundam . Hoc eft, Roma initio fuit habitatiuncula amp;nbsp;Tuguriolum Paftorum , poftea ab impijs amp; increduHt

48 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ îKü CApyir IL gseæ

Ethnicis fuit condita . Q^ate fi hoctêmpore fiiam Idololatrt» am relinquerè noluerit j faciam iterum ex ea habitaâonem Gennbsp;rium, Turcaruni, aut omnino reddam ex ea üaftam iblitudi-nem.Proponatfibióbóculos exemplum Ecclefiæ Orientalis,nbsp;fine Conftancinopolitariie: Art non in ea nuncTurca régnât?Annbsp;nori nudaca eftutin dieNâtiüitatis, amp; coram uniucrlb mundonbsp;pudc]amp;6hi? O nosiniàriosamp;infipientesjfi hochorribili exefli-plonortmoueamur ad Refipiicentiam amp; emendadonein w-tænoftrtC,

¦ t •

FORF-ICATÀ EST MATER EOflVM: PVDORE AFFECTA EST QVÆ CONCEPIT EOS,*DIX1T NAN-• QVE,’ VA DAM POST AMATORES MEÔS, :figt;ANTES PANEM MEVM, ET AQyAM MEAM Et LANAM JdE-AM, et LINVM M§jVM“.'ÖLEVM MEVM,''ET PO-tVM mevm; ¦ f-'

PROPTEREA Eli» EGOj.SEPIAM VIAM. TVAM SPINlS, ET SEPIAM SEPEM, ET ^SEMITAS SVÀS NON INVENlEtnbsp;SEQVEBAT.VR 'SVOS AMATORES,! SED NON APPREHEÎlt;-DEBAT EOS, QVÆ^BAT QVOQVE EQS, ET NON INVENlHnbsp;BAT ET DICEBâTEVADÀM ET RÉVERTAR AD 'VîRVM ME .nbsp;VM PRIOREM, oyiA BENE MIHI FVIT, QVAM NVNC. NO^nbsp;COGNOSCEBAT AVTEM QVOD EGq DEDlSSEM El FRV-MENTVM ET VINVM ËT OLEVM, ARGENTVM ET AVnbsp;RVM QVÆ FECERVNT IPSI BAAL*

À

Àntea exbortatus eft Spiritus fin élus Credentcs ôc conuet*-los cxludæis, utnon contcndant cum gentibusiam credufe fed fiifcipiant eas cum omni manfiietudine . Contendant^^'nbsp;tem cummatre,bocefi:, cumludaicagente,amp;moneantipbrti’nbsp;utrefipilcaufiirorem ènim Domini elfe magnum, amp;iram ciu^nbsp;grauem, quæ fi exarferit, omnes deuoret : atq^ ita argumentonbsp;nituris calami tatibus,duôta eftadmonitio.Nunc caufirn adij^^nbsp;Dominus,curiuftè earnpuniré uelit,fi non refipifcat, Qgi^’^nbsp;quitjfornicata eftmatereorum,hoceft, defeâtàuerboD^’’nbsp;ànimumadldola,id eft,ad excogitatitios cultus appulit.Adhnbsp;omniâbeneficia, quæ èmanu meaacceperunt, nonmihü^nbsp;dolislîiisacceptatulerunt.Etcum earn confurtderem,acfi;^.nbsp;uerfis obruercm,itautuideretamp;lentiret, lenihilpofleiu^^'^nbsp;fiiis Idolis, fèd tantum à me, atq; adeo fateretur fe porrônbsp;rum Deum culturam,tamen poftquam adiuueram eamd .nbsp;adIdolafiiafeftinauit, nequeünquamuerècognolcereuonbsp;quôd làlus rton à fiôlitijs cultibus amp;Idolis, led tantumnbsp;foDeoproueniret.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

EXPOSITIO IOAN. BRENT.

Videamusexordinequomodo ea quae ho do co comme- ludxonifft morant ab Ifraelitis fint fàéta. Initio,cùm iam ex Aegypto egref-nbsp;nbsp;nbsp;ex ordi

fifuiflent, amp;Mofesduxeorumàlceiidiflet in montem,allatu- he. nisLegem, confiaruncexinauribusuitulum aureum j in quonbsp;fornicatifunt,quaefornicatio quanquamtunc feueriter à Domino punita fit,tamen adiecit dicens,Ego in die uluonis tiifita-bo amp;hocpeccatum eorum.

DeindCjCÙm iam terram Canaan auxilio diuino occupaf fentjcolueruntBaalimamp;Aftarorh.Adhæc cùm iam Salomonnbsp;ternplum in Ierulalem aedifi calTet nihilomirtus tarnen feruiebâtnbsp;AfterrhafdeaeSidoniorum. Chamos deo Moabitrrum, Mo- Aftcrth«.

biis,adorabant duos uitulos aureos, Alterum in Dan, alterum inBethel inftitutos.Traducebantfilios per ignem,colebantBa-aljamp;uniucrlam militiam cœli,quemadmodumfcribitur.iiij.Renbsp;gum xvij. Et cum his làcris alTuefiebant eo tandem impietatisnbsp;deuencruntjUt qui equid externarum rerum fœlicitatis condn-gebat, id omnehis enumeratis cultibus adferibebant . Quic-quid uero infœliciter cadebat,negleótuihorum làcrorum tri-buebant.Et cùm âdmonerenturàProphetis,utrefipifcerent,amp;nbsp;adueralàcrareuerterentur,quaeàDeo eflenttradita, amp;prælcrLnbsp;pta,quafi èfublimi deridebantProphetas,dicentes : ( quemad-modumhocloco Ofeas oftêdit)fequamuramatôresnoftrOs,nbsp;quinobis dant pan em,aquam,lanam,linum, oleum, amp; po tumnbsp;noftrüm(hoceft)QuidadnosProphetarum conciones?repre-hendant lànè cultus noftrosfine non, condemnent quoq;nbsp;cranoftra,quaecelèbramusinlucis,in excelfis,inuallibus,amp;alijsnbsp;iocis,uel laudent,quid turn poftea? Seruiamus Baal, amp;feliqUosnbsp;diuinos cultus noftros perâgamus,etiamfi rumpantur Prophenbsp;tæ,amp;ad rauim ul'q- contrahos cultus clam ent.Nam cerd lùmusnbsp;nosperhaedacraimpetrarefrumêta,irrigadones,lanam,linumjnbsp;nleüm amp;uinum, nihil ergo moramurnouorumillorum con- ^er-donatorum clamores, ncq;âbiiciemusDroDter eos làcrano-quot;quot;^“® »*1

IN G AP VT il. OSEÆ

cepiffc,quôd ante bellum làcra neglexifient. Inuadendbus RO' mam Got this, clamabant pagani, fe ideo hæc pati, quôdneglCrnbsp;élaftiiflentmagnorumdeorum làcra.

Vituii au- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Inter ludæos, Exod. trigcfimofecundo, cùm inftituiflenü

aureum,clamabant, Hi lünt dij tui Ilrael qui te eduxc-' * ‘ runt ex Aegypto.hoc eft, Quis hune cultum improbaret, cuius auxiliojamp;meritoab omnibus hoftibuslumusliberatitlerenuxnbsp;Regina cœ colligunt ligna, ôc patres fuccendunt ignem, amp;nbsp;lieres conlperguntadipcm ut làciant placentas Reginæ ca:li,amp;nbsp;libêt dijsalienisjhoc eft, Omnis ætatishomines,totiin hocluntnbsp;ut retineat|jr impius amp; Idololatricus cultus, Et peraólo illo, ue-nerunt(inquitDominus)in domum meam,in quainuocatumnbsp;eft nomen meurn , ftcteruntque coram Domino , amp; dixe-runt,liberatilumus eo,quôdfecerimus omnesabominationesnbsp;iftas. Etiere.xliiij. dicitpopulusadProphetamleremiamrS^^'nbsp;monemquemlo cutuses ad nos in nomine Domini, nonaU-diemus ex te, led làcientes faciemus omne uerbum quod egrÇnbsp;dietur de ore noftro,ut làcrificemus Reginæ cœli, amp;libenius cinbsp;libamina,ficut fecimus nos amp; Patres noftri,reges noftri, amp;Priugt;nbsp;cipes noftri,in urbibus îuda, amp; in plateis Ierulalem,amp;làturati lunbsp;mus panibus, amp; bene nobis erat,malumquenonuidimus.Exnbsp;eo autem tempore quo ceftàuimuslàcrificare Reginæ cœlijamp;Hnbsp;bare ei libamina -, indigemus omnibus,amp; gladio, amp; fame con-lùmptilümus.

Internos Chriftianos non opus efthancperuerfitaternhu-mani ingenij multis pro bare: Luce enim meridiana clarior eft I-interchri^ dololatria noftra,cui omnem fœlicitatem adlcripfimus. Qui c-*««os. nimlummo manenonaudiuiiretMiflàm,nihilprolperitatislî-bi perintegrû diem pollicebatur.Et cùm forte neglexifletquis Millam,atq;illo die incommo dumaliquodlenfillet, ftarimadnbsp;Icribebatillud negleâ:æMillæ.Si forte poft Pafcha grandineaucnbsp;pruina uites, ac frumenta p eribant, adlcriptum fuit intermilf^Jnbsp;peregrinationi,autalijslàcris omilsis.Et quiuis priuatushomo»nbsp;lànélum aliquem ex chorodiuorùleleâ:umhabebat,cuinilinbsp;quotidie preculas certas Hinderet, nihil plane eo diefœlicicausnbsp;Iperabat. Atqueadeo hæc peruerlàopinio, tamaltas radicesmnbsp;hominumanimisegit, utBenediótionem amp; malediótionemnbsp;fuis làcris adferipferint, Benediótionem, fifedulo peregilfent,nbsp;Malediótioneni

EXP o s rtf o WAN; BRENT.

Malcdidtione ueró, fi uel data opera, uelcafii quo dam fiiiflent Benediaio intermifla.Exempli gratia,Si quis aflueuiflet mane à dextro late- j” jSô™’nbsp;refurgere, amp;fefigno crucisfignare,fortefortuna autemafini- cui adfcri-ftro fiirrexiflet, amp; eo die aliquid aduerfi accidifiet, Iblitus fuitnbsp;protinusaduerfitatêiUamfiirreólioni à latere finiftro tribuere.nbsp;Adeoperuerfumeft indicium hominum in in di candis caufisnbsp;Benedidtionisamp;maledidionis.Nos autem oporcetlongeali-terdeBencdidtionibusamp;malediólionibus iudicare. Non e-nim proueniuntillæ exlàcris excogitaticijs,uelcompletis,uelnbsp;inißis, Sed proueniunt exhoc,quôduerbum Domini Dei nonbsp;ftriobleruaturuelnegligitur, quemadmodum hajjes copio-bi ho die,uenient fiiper te uniuerlæ benedicf iones iftæ ôc appre ueniant.nbsp;hendêt te,fi tarnen præcepta eius audieris,Benediólus tu in ciuinbsp;tate,Benediótus in agro,bcncdictus frudlus uetris cui,amp;frucfusnbsp;terræ tuæ amp;c. Quod fi audire nolueris uocem Domini Dei tui,nbsp;ut cuftodias,amp;facias omnia mandata eius,Venientfiiper ce omnbsp;ties Maledidliones iftæ, Malediélus eris in ciuitate Malediólusnbsp;cris in agro,amp;c.Siaudieris(inquitMofes)VERBW DOMINInbsp;DEI TVI, Nonuerbumrationisautuoluntatistuæ,Nonfilonbsp;uiautMercurio feruieris.Non fi Aftaroth,aut Reginæ cœli lâcrinbsp;ficaueris.Non fi audieris Papifticas MilTas , aut cum crucibusnbsp;bine inde peregrineris,amp;c.Etfi autem aliquoties hic ordo inuernbsp;fitur amp; perturbatur,ut mala eue niant bonis,amp;bonamalis,ut uinbsp;des in IoB,amp;alijs ferè omnibus lànétis hominibus,underamp; uul-garenatum eftProuerbium,Quo peior, eo fortunatior^atquenbsp;Deus co nniueat propter caulas, quashocloco enumerarefii-

as non inucniet.Et (equeturamacores fiios,amp;non apprehcnJet cos,amp; quçret eos,amp; non inueniet,hoc eft, Sæpius populu Euncnbsp;afflixi amp; in manus hoftium (uorum tradidi,qui excella amp; Lugosnbsp;ipfius, in quibiis oEm fua lacra peregerunt diruerunt, eum^ucnbsp;durilsimaicruituteopprefreruntjitautnon amplius cum luisnbsp;amatoribus fornicari,uel excogitatitialuâlàcrafrequentarepo-tucrit.Ètfiigicurinaffliótioneluaconfugeret ad Äftaroth,autnbsp;ad Baalim , auxilium eorum imploraturus,ica tarnen Ipcluanbsp;fruftrabatut,utquantumad deosillosattinebat, plane aólumnbsp;cumiplb eflct^lummaautemnecclsitate dcanguftiaoppreflusnbsp;amp; computus,ad me uerum luiim Deum feftinabat, öc confite-TudæifuU batur mefölum ilium elTe^qui exafflidione SiC opprelsionehonbsp;rcuerfi ad ftium etipere poflec » PolUcebatur ergo fe ad priorcmluumnbsp;!olatrico°nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mc-

umreuerfiirum,quippequódnonficalius qui æquèexornnf tribulationelibcrarepolsitatqueego , Id quod præclarilsiiï''^nbsp;miraculis comprobatum elTe teftabatur.Sed cccc. ftatim atqucnbsp;ex hoftium manibus eum cripuiftem, ad priftinam luam Idolonbsp;latriamrelabcbatur, cultulque fiios impios maiori ftudiorc-ftaurabat, nec non obliuifcebatur, quod fiium frumchtum,nbsp;muftum,oleum,aurum amp;argentum, hoc eft, omncmfiiamji«nbsp;berarionem amp; foelicitatem,qua fruebatur, emanu mea lElcc-pilcet.NamDeosluoslaudabat,amp;in ipfis ornandis,nulloauro,argenco, amp;llimptui parcebat, cùm interea in luftentandisnbsp;pauperibusamp;reftaurandis cultibus à Domino Deolùoprçcc-ptis eflenclbrdidißimi. Exemplahuius reihabemusinlibro lu-dicum cap.ij.Â: capite decimo.Filij Ilrael(inquitlcriptura)pecca-tisueteribus iungentes noua , fecerunt malum in conlpedtunbsp;Domini,amp;leruieruntldolisBaalimamp;Aftaroth amp; dijs Syria^?^'^nbsp;Sidonis,amp;Moab,amp;filiorumAmmon , amp;Philiftijm,diniift-Sumfe-*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;coluerunt eum. Contra quosD^

pt« à Deo minus iratus, tradidit eos in manus PhiEftijm, amp; filiorum Am-^njs mo- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lunt,amp;: uehem enter oppreßi amp;c. Vides j quod

Deus fenierit uias IlraeUtarum fbinis. amp; maceria. Ilf n on DOtuc-

ftium

EXPOSITIO IOAN. BRENT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55

Äiutn poteftatc, umcn ftatim capite deciihoterriö fcriptura te ftatur, Iplbs iterum malum in conlpedu Dei fedfle,amp; ieruijflenbsp;dijsalienis.

Et tertioKegum decimoicprimo affligcbat Dominus Fame« ihp Regnum Ifrael diuturna fame propter impium cultumBaalim,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j*

amp;intcrfióebantur omneslacerdotesBaaljitautuia ad Baal el- wie«. fetprorfusfepita(pinisamp;maceria,amp;cogcbantur à IbloDomi*nbsp;noDcoluoauxiliumpetere.Etliautemimpetrauerant à Do-niino fertilitatem,amp;rerum omnium ubertatem, tarnen ne fienbsp;^uidem uerè ipfiim agnolcebant, led fiio Baal leruiebantScnbsp;cunieofomicabântur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' .

Aliud exeipplumbabes in hiftoriaRegislerobeam,fub 4.R^«4-Propbeta nofter Oleas concionatus eft. Nam buiusKegis temporibus præclufitDeusIlraelitisuiam ad fiios Deos, utnbsp;I non potuerintin eis fornicari .Immilerat enim eisafflictionemnbsp;amaramnimis , qua confiimebantur ufque ad claufos carcerisnbsp;amp; extremes ; neque erat qui auxibaretur Ilraeli. Etfi autem exnbsp;bacafflid:ioneiplosliberaflet per lerobeam,quireftituit cermi-nos tfraelab introitu Ematb,ulque ad termines Iblitudinis, ta-men-nibilo meliorcs fiebant,fçd continue oblici omnium be-nefiçiorum Dei reuertebantur ad lues impios,amp;Baaliticos culnbsp;tus .Contigit cum ipfis (utPetrus loquitur) illudueriprouerrnbsp;bij: Ganis reuerfus ad fiium uomitum, amp; lus lotain uolutabronbsp;luti. . .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:

Tolcrabile autem forfitan effet fi lb liludçi lubindcjnfiiaml-dolojatria rclapfi fuilfent, led bo c deplorandu, o? idê fieri apud chnftiani *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* rcu^rccccs

nosChriftianostiideamus. Audimus enim cxpublicis condo- adimpios nib.us uerbi Dei, deimpietateMiflæPapifticæ, ôcalijslâcris im-pijsjSed quid fit?Multos rcperias,qui dicunt.Quid ad me Nouinbsp;îHi condonatores,reprehendentes Millas amp; cultus hadenus u-fi^tos.’dicant quod uelint,nïïquàm mibi perfuadebunt, utMifnbsp;bm impiam elfe ducam, aut cam relinquam. Video, n. earn elfe caulam omnis Benediótionis. ExquoautemNouatoresil-fireprebendereamp; abrogate Millam coeperunt,nullaprolperanbsp;nfi fumus fortuna. Pro uirili ergo operam dabo,ut reftaurctur,nbsp;^fi rumperentur,quotquotMilfx contradicunt. Quid autemnbsp;Deus contra ladt ?Aliquoties lepit amp; præcludit illis impijsui-^gt;Morbis,Bellisj amp; alijs calamitatibus,utnonpolsintadlu-

e iij

/

H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN CAP VT II OSEÆ,

* asMïflâSjlpirîtualcsfùas fomicationcsacccdcrc,fcd potîuscô»nbsp;ganturpcrlôIumïefiimChriftum implorarcDcum, amp;aüïili'nbsp;um ab co pcterc.

Anfiönnoftro tcftipörc Deus pcrTurcas uiam Vngaris prædufitjamp;horribifitcr fepfit,utnon ultra, uclin fuaRegionenbsp;Miflasaudirci, ueladextcroslanólos peregrinari polsint, fclt;inbsp;nunccogantur Iblum Dominum Deum noftrum inuocarc?nbsp;SiautemDcusnosexmiferijsnoftris,quibus uiamadidolob’nbsp;triam Iblct præcludere, libérât, quid ladmus?lcquimur ne Donbsp;umamp;nosgratos erga ipfum declaramus ? Ncquaquàm, im^nbsp;multó redÿmur détériorés,quia condnuó feftinamus iteriiiflnbsp;adnoftram impietatcmS:IdoIolatriam,ncquc addud poffu-musutDcumucrè agnofeamus, Ergo eadem pœnanoscuiwnbsp;Ilraeliusmanet.

IDCIR-CO CONVEktAR. ET 5VMAM FRVMÊÎgt;t TVM MEVM in tempore SV O, ET VINVMnbsp;MEVM IN TEMPORE. SVO. ET LIBERABO LA-NAM MEAM, ET LIliVM MÈVM, QV ÔPERIEnbsp;BANT IGNOMINIAM EIV S. ET NVNC R E-VEiLABO STjVLTICIAM ËIVS IN OCVLIS AMATOnbsp;RVM EIVS, ET VIR NON ERVET EAM DE MAnbsp;NV MEA. ET CESSARE FACIAM ÔMNE GAV*nbsp;DIVM EIVS. SOLENNITATEM EiVS, NEOMENl-AM EIVS, SABBATHVM EIVS, ET OMNIA FE*nbsp;5TA TEMPORA EiVS.

DESOLABO QyOQVE VINEAS EIVS, ET Ft CVS EIVS, EO OyOD DIXIT, ÏIÆC MERGESnbsp;MEA QVAM DEDERVNT MIHI AMATORES MEI»nbsp;ET PONAM EAS IN SYLVAM, ET COME DET E-AS BESTIA AGRI.

ET VlSITABO SVPÉR EAM DÎES BAALlM, QVIBVS ADOLEBAT INCENSVM, ET ORNAÔATnbsp;SESE INAVRE SVA ET MONILI SVO, IBATQVEnbsp;POST AMATORES SVOS, MEl ÀVTEM OBLITAnbsp;EST, DICIT DOMINVS.

Rcdtâtô peccato, récîtatur edâm lupplicîurti peccad, tituel i tadem difcamu«,fcriam efle iram Dci » quarti femper mitiorcirtnbsp;P®quot;®, imaginamur,qüàm reipfà eft * Exiftimamus enim Satanam floonbsp;°'nbsp;nbsp;nbsp;efle tam deformem,quàm iplùfn piótóres pingant,nec infem“

adeo cfleardentem,quemadmodû làcrificuli prædicentæj tumautemîflaelis eft.Primùm q?reliôto uero Dei cultUjad*«^’nbsp;ïfmeiîtarû lolatriamconuerfilünt.Deinde,q?omnem fiiam fœlidtate^,nbsp;¦peceata. Eocefl:,benediôtionemffumentorum,olcîamp;reliquoruiU,nbsp;bsadfcripferût)amp;hos cultus exiftimarunteflefcelidcacemiua^j

ÊXPÔSITIO lÖAN. BRENT.

^ed profeólo Rimmaipfbru fucrunt infodidtas, id quod ex pcë quam minât cis Deus animaduerti poceft, Ica enim de pœnânbsp;concionatur Deus.Auferam frumentum meum,amp; uinum mC-^min temporeRiOjhoc eftjlRaelnon tâtum peccat contra menbsp;cotemptu uerbi mei,amp; cultu Riorum Idolorum,uerum etiamnbsp;ilio ipfo 1 qj omnem liiam fcelidtatem fuis impijs culribus acce-ptam fert. Na etfi ego ex immenfi amp; nariua mea milèricordia Sinbsp;clenientia,amp;propter promifsionesmeas nulla non conferoitinbsp;cum beneficia,tarnen bis omnibus meis beneficijs turpiterabu ,nbsp;tunt:dicunt enim,hæc omnia fibi propter Rios cultus,tanquàmnbsp;præmiadari. Quare cónuertar, atque fhimentumjmeum,Iatnbsp;’^ammeam,oleum rneum,uinum meum Si reliqua,in quibusnbsp;^nquampræmijsldololatriaè Rix gloriantur, Rio temporeadnbsp;ßie luraam, Siaffligam ipfbs famé, fiti, amp; nuditate ita ut famenbsp;Ä:fiti encccntur,amp; propter penuriamlini amp;lanæ,nonhabeancnbsp;quo ignominiam Riam coopérianhnon cnim pariar Rimmumnbsp;Runcbeneficiorum mcorumabüRimdèdreuocabo ea ad me,nbsp;ne amplius pofsintabuti adHypocrifin Si adidolafuaornan-da. Videmusautem hoc loco, Famém elfe pœnam contcm- pwsuerbi»nbsp;ptusuerbiDei amp;uerorum cultuumàDeô mandatoru, quamnbsp;Ôeus minatur in Lege Ria omnibus contemptoribus uerbi.Siçnbsp;cnim fcribiturLeuit.uigcfimofèxto : Quôd lîambulaucriris cxnbsp;aduerlb mihfego quoq; contra uosadiierRisinccdam, amp; comnbsp;Ringam baculum panis ueftri, ita ut deccm mulieres in uno di-bano CO quant panes, amp;reddant eos ad pondus, amp; comedetisgt;nbsp;amp; non ûturabimini.Et iterum : Dabo uobis cœlum deRiper fi»nbsp;eutferrurn,Et terram æneam. ConRimcturincaffum labor uc-Rer,non proferet terra germen,néC arbores pomapræbebunc.nbsp;^od ho cio CO Lex minatur uerbis,id comprobauitDeus ua»nbsp;fijs cxemplis.SubEliaPropheta,uteftlib.iij.Regum capitexvij.nbsp;tribusannisamp;fexmenfibusneq;ros,neq;pluuiaCeciditin ter»nbsp;^^,proptereaquôdRexAcbab non uelletabrogatecultumnbsp;^aaliticum,Et tanta fames in terra erat,ut etiam equiamp;muli prasnbsp;fatne atque fiti morcrentur * Sub Elizico, cum Bcnadad RexSy-næ ob fi debat Samariam, fadt eft femes magna in Samaria^nbsp;tam diu obfeflà eft,donec uenundaretur caputafini odogiftnbsp;argen tei$,amp;quarta pars cabi ftercoris columbarum,quinqucnbsp;^’¦genteis.Et mulier prç fame coxerit amp; comederit filium Rium»

c iiij

ôc contcmptusuerbiDcijamp;ùerorumûcrorum eius.VndeEze chïclis capjciiij aitDpminus,Terrafipeccauerii;niihiut prçuarinbsp;cctjprçyaricans J èxtendam manum meam liiper eam,amp; çontC'nbsp;ram uirgampanis eius, amp;p;nmictSirt eamfamem,amp;ini;enSciamnbsp;de eahomincm amp;iun^çtum'.,Çùm crgo Ilraelin fùmrao uiuacnbsp;conteipptu uerbi Dei ^lacrórum eiüs j iufto Dei iudidô fitutnbsp;puniatur amp; prematuriàn^c.

Neq; hactpitûpœna nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;çft,uerymeriâm, quiamukipli

cauit tr^fiigreïsionem, idco multiplicabit etiam pœna.Et nunc (inquit.Domipus)Rcuelabo ignominiam fiue tui-pitudincmnbsp;eiusjin côlpe^uamatox-um iuorungt;^ec eripiet earn quis^ denbsp;manu mea.Supràaudiujmus qui fincamatoresl(ra.çlis5unt,n.exnbsp;cejlà amp; cultus ablq; ucrbQ.j)dinftituti quorum mentis Iper^'nbsp;tcmptorû bantfeçor^txa boffiutnjpcurfîQnes amp;;uiresfore tutos,ideo^^nbsp;uerbi D« j)QminusfeprimQ qui dem pudelàdturunfi.eos coramfiiisldonbsp;inlege.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.t.' '1 • î 1 ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•! L

lis,amp;: taqquapinudoslinp^p'nçiniauxiliOj.dçnaenaQs omnibJio minib.proppîîturum.P;eindeue^o iplorumIdola quoqj unanbsp;cum cuïtopbusluis euerÊirS.Confugieflt quidemad fùaldobnbsp;^’çdelubr^ eotum,fed in ipfis trucidabunt. Eft hæcpœna connbsp;temptqribus uerb.i Dei in leg« denunciataNam Leui.cap.xxv’i.nbsp;itaaitDominus^Quod fî nec lie uolueritis recip ere difciplinam,nbsp;dexbuam.ego excella ueRra ôc fimulachra ueftra confringam,canbsp;detis inter ruinas,îdojorum ueftrofum,amp;abominabit uosanbnbsp;ipa mea,intan tu, ut redigam urb es ueftras in folitudinê Ôc defernbsp;ta, ficiâ lànôtuaria ueftra,nec recipiam ultra odorem liiauißimu-

Muîtipiicaturadhucpœna,ita.n.lcquitur.Etceflârefâciam o-mnegaudiuni eius,lblennitatem eius,Neomcniam cius,lâbbâ d}um eius, amp; omnia fefta tempora dus. Inftituerat Deus o*nbsp;Feftorum lim.fcllaludæorurn,utinijslætarenturôt omnium benefido'nbsp;apudVudæ tnm pèi ad alendam fidem fùam recordarentur, Atque legem

habet b4um.cap.x.Si quando habebitis epulu,amp; dies feftos Ôc a îédasjcanetis çubaiûper holocauftis,amp; pacificis uiétimis, ut fintnbsp;uobisinrecordationemDeiueftri,EgoDominusDeusuefter.nbsp;Sedqûo coUocabantur? Anteprandiumperagebant liiaimpi^nbsp;làcta,poft prandiû ferai cbât uentri.Mancleruiebant Baal,uelpcnbsp;ri ûtançMinat igit Dcusgt;feftorûabolitioncm. Hanc.n.poenam

ÊXPOSITIO ÏOAH. BRENT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ?

^oÏatöribusfcftorum olim Deus in lege fûa conftîtuit Leuic. '^igefimofèxto:Dilpergamuos in Gentes, eritqueterra ueftranbsp;‘ieferta,amp; urb es ueftræ defertæ: Tune placebunt terræ Sabbathanbsp;^a,cunéhisdiebusfolituclinis{uæ,quandofueritis in terra ho*nbsp;^li, Êbbatizabitamp;requiefcet in làbbathis folitudinisluæ, eonbsp;^uôdnonrequieueritinlàbbathisueftris, quando habitabansnbsp;’n ea.

Sic amp;apud Chriftianos fefta olim in hune ulum fuerunt in- Feftatur ftituta,ut non tantum requiefceremus à laboribus manUum àpud^chrinbsp;noftrarum,led etiam utaudiremusEuangelium, ôc dilceremusnbsp;pièuiuere.Sedquomodo collocamus? Non melius^ quàmo-lim Iudæi.Ecce enim ante prandiû inferuimus Miflæ,poft pran-inn ludojchoreis amp; conuiuijs. Ante prandium feruimus Id o lis,nbsp;poft prandium Satanæ. Sed quid?Num impunè feremus hunenbsp;ahufum?Nequaquàm,audimus enim quid minetur Deus luisnbsp;ïudçis.Sdmus etiam quidacciderit Græciæ,amp;totiEcclefiæ Ori-entali.Nonnelàbbatha amp; fefta eorum abolira lùnt,amp; régnâtnbsp;nuncapud cosimpiusMahumecizmus?Cùm ergo Romana fine O ccidentalis ecclefia,feftis luis ad Idololatriâ,amp; omne genusnbsp;peccatiabutatur, oportet, u^ exp eótet ctiamidemluppUcium.nbsp;Sequitaliafiipplicijaggrauacio,exquaanimaduerterclicetgra[2P°^quot;nbsp;nitatem peccati amp;feueritatem iræ Dei. dicit.n.Et uaftabo uineâ «iam ma-dus,amp;ficü eius de quibus dixit,Mercedeshçmeæfiint,quas denbsp;deruntmihi Amatores mei .Sed quid peccauerut uites,amp; ficus,nbsp;quód amp; iplç puniant’Nihil prorlus, led impietas tantum Icelusnbsp;^ftjUt propter iplàm, non ipfe impiustantum,lèd etiam omnesnbsp;iiripij poftelsionesàDeomaledicantur amp; uaftentur. Plàlmusnbsp;deDeo tcftatur,dicens.Cumimpio impius eris.Et cum peruernbsp;loperuerteris.Mirumigitureirct,finoncum impio poflelsio-nesquoqj eiusmaledicerentur.Tamen Pgt;^opterpeccatumcœ-^J^‘’p^^nbsp;lum fitferreûjUt non pluat,Et terra ænea,ut nullos fruólus pro- cótempwanbsp;ferat. Aer quoq; malis amp;noxijshumoribus propter peccatumnbsp;’nficitur, quibus deinceps corpora humana repleta fecilimènbsp;’ntereunt.C^omodoigiturfieripofletjUtnonetiam totamrcnbsp;^oncmlblittudineuaftaret?Minatus cftamp;hancpœnamDeusnbsp;’n lege lùa Leuitici uigefimofexto, dicens, Si ambulaueritisnbsp;ex aduerfomihi,nec uolueritis au dire me,addam plagas ueftras,nbsp;’’fquein feptuplum propter peccata ueftra,emittamque in uos

ç8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN CAP VT n. OSEÆ

Beftias agri,qua: conftimantuos,amp; pecora ueftra, amp;ad paudta-tatem cunóta redigantjdéièrtçquefiant uiæ ueftræ.

Quodautempeccatum illud eftpropter quod uites amp;fi-cus Dominus uuküaftarcPllJud eft quod Dominus his uerbis oftenditdicens.Dicunt dcuineisftiis : Hæ merces noftra eft,nbsp;quam dederSt nobis amatores noftri,ho c eft, propterea quodnbsp;fióbtijs fiiis cultibus acque mentis eorum tribuunt fertilita-temuinearumamp;ficuumftiarum,ideouaftabo eas, utuideancnbsp;le carerereólo lu di cio. Longe enim aliter quam ipli ego iudi-co .Nam quod ipfi indicant ftimmam efleiufticiam, pietatemnbsp;amp;fôelicita|^m,hocego dico eflelùmmaminiufticiam, impie^nbsp;tatem amp; maledi (ftionem.

Etutbreuilsimis omnia compleólar ( inquit Doniinus)Vp lîtabo contra earn DiesBaalim,quibus incenliim fecit,amp; orna»nbsp;monili,ac torque lùo,lecu ta eft amatores lùos, mei autero ûbHnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

tacft,hoceft,Ufaelfingitfibinouos cultus,quoslùmmadilig^^ * tia oblerUat.Et in quibus exornandis nullis facultatibus ne lUO'nbsp;nilibus aut torquibus qùidem luis parciqquin luum ipfius corpus hilce lpoliat,eisq; lùumBaalim ornat.Cultibus uero uerbonbsp;meo inftitutis, amp; uerbo lànôtificatis ne temncium quidemnbsp;largitur,imô obliuilcituruerbimeiamp; mandatorum meorum.nbsp;Et fi quartam partem carum fàcultatum quas inlùmplerunt innbsp;exornandis Idolis ftiis,paupéribus pro eleemolÿna dare debuifnbsp;fenqexiftimalTent fe omniumlùorumbonorum iaóturamfe-cilTe.Nonigiturimpunèferenthunclummum contemptuin,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

fed uifitabo dies iUos, in quibus ipfi Idolis fuis,me dereliôto,fef nbsp;nbsp;nbsp;|

uierunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Tolerabileautemeffet,fihocloco Oleas de corporalitantum pœnaloqueretur,quam Dominus regno Tlraeliticofcuius Ofeas cô donator fuit)per Regem Alsyriorum Salman eflareni,nbsp;inflixit,ficutfcriptum eftiiij.Re2umdccimofeptimo.Sedfireninbsp;Pûsna ex- penitiusinlpiciamus, manifefte cognolcemus, corporalemamp;nbsp;faSfafto” externam pœnam non elfelàtislàôtoriam pro peccato .Etfie-riapro pec nim homo ( qui eft extra Chriftum ) centiesmoriatur,nbsp;men ne pro minimo quidem peccato làtislàccre poteltnbsp;Quodlibet enim peccatum, etiamfi leuißimum apparet co-rarn mundo, maius eft coram Deo quam ut poßit corporaUnbsp;p œna expiari,Coram mundo quidem expiât p eccatum, atnonnbsp;coram

EXPOâlTIO IOAN. BRENT.

Coram Deo, in cuius conipedu omnis corporalis pœna minor eft , quàm ut làtisfaciat Iræ ftiæ contra peccatum.Quare cùm Dominus minaturpropter peccata corporalempcenam,nbsp;nonlioc fibi uult,^, peccatum bac pœna cxpietur,{èd minatur,nbsp;Sc infligic eam,ut fit admonitio amp; difdplina quçdâ inuitans nosnbsp;ad Refipifcentiam. Sic enim aitEfàiæ nono:Populus non eft re-ucrfus ad percutientcm le, ho c cft, Dominus ideo affligitpo-puîum iùum, non utaffliétiofte expier fua peccata, fed utadfli-dioneadrnonitusrefipifcat, ficut infra capitc iexto lèquetur.nbsp;Quicunque ergo,inquit, bac corporalipœnarefipifcit,bene:finbsp;autemobduratusmanferit, uifitaboin die lûo ætejna pœna,nbsp;boc eft,pœna à corpore deriuabiturin animam, amp;mutabiturnbsp;temporalispœnainæternam. EtfiigiturOfeas,boc loco tantum corporalempœnamreccnfet,relpicit tarnen ad æternamnbsp;quoc|ue,quæ opprimer uel tandem omnes eos, qui non meli-ores fed détériorés ex præfenti pœna redduntur.

PROPTER HOC ECCE EGO LACTABO EAM, ET LOQVAR AD COR EIVS, ET DABO El VInbsp;NEAS SVAS INDE, ET VALLEM ACHOR IN O-STIVM SPEI, CANETQVE IBI IVXTA DIES IV-VENTVTIS SVÆ, ET IVXTA DIEM QVO ILLAnbsp;ASCENDIT E TERRA ÆGYPTI.

Prædixit baétenus Propbeta deuaftationem amp; excæcatio-ncmliraelis.Quid ergo ? (obijceret aliquis) An perdet Dominus fimul iuftum cum impio ? Et ubimanebit æquitas Deiî Nullos ne ex perditione eripietpubi ergo manebunt mifericor-diæ eius antiquæ ? Et cur perdere illos quoq; uult,qui admoni-tirefipifcent,atque uerbo Rio obedient? Relpondet ergonbsp;nunc Dominus per Ofeam,Propter boc ego laólabo earn, amp;c.nbsp;b o c eft : Non obli tus 1 um æquitatis meæ, au t miferi cordiarumnbsp;mearumantiquarum,ut nonuelim libcrarc exfuturiscalami-utibus refipilcentes , amp;uitam fuam iuxu mandata meainfti-tuentes , Etfi enim Ilraelis impietatem ita puniam , utnbsp;primùm Gentem, amp; Regionem deuaftaturus, poftea excæ-caturus , amp; tandem æternæ damnationi obieéturus fim, tarnen opportuno tempore ad fimilitudinem liberationis exnbsp;Aeg)^pto,eripiam pios,amp;refipilcentes,ex omnibus calamitatib.nbsp;fuis.Non eftigit qjtefipifcentes dclpcrent,acanimum^umdc

IN CAP VT II. OSE Æ

Ipondeant. Minatus (ùm quidcm pef Ofeam hadenusgi^uifsi-ma quæqp fed ijs,qui uerbum meum cofttemnunt,amp; ininip^ race liia perfeuerâhtJR.efipi{cenribusautem,qui uerbo meo ad-inoniti, Baal, amp; reliquas impietatés, atqu e iiliquitates luas abij-ciuntatque exuerafideuitatnfuam emendant, exhibebonbsp;nemmilericordiam, amp; plane eos ad formam liberationis ö

Quis igitur fuit modus libchtionis ex Aegypto ? PrinOp’® mifitadpopulumÏÏrael, opprelTum durißimaieruituteinAC'nbsp;gypto,(efuumluumMofen atq; per iplum Ilraelitasblandibi'nbsp;inisuerbi^laâauit,dicéns:Vifitansuificâüîuos,amp; uidi oninJjnbsp;quæacciderunt uobis in Acgypto.Et dixi,ut educam uos dcai'nbsp;fliélione Aegypti,in terram Chananæi-, Ethæi ôc Amorrhxinbsp;adterramfluentemladc amp; melle.Et iterum:Dabo populonbsp;icgratiam coram Aegypdjs.Et cùm egrediemini, non cxib'^?nbsp;uacui ) fèd p oftulabit muUer à uicina lua, amp; ab hoipita lîianbsp;àrgentéa,amp;aurea,amp;ueftes,ponetifque ealuper filios Scfiliasd^quot;'nbsp;ftras, ôi. Ipoliabitis Aegyptum. Hifce inquam blandilsimisnbsp;bis,amp; magnificis promiEionibus,laétauitDominusIlraelita^nbsp;donee per mareRubrumaddefertum eosperduxilTet. Tranfnbsp;grelsiautem mare, can tau erunt Domino Epinicion dicentes:nbsp;Cantemüs Domino,gloriole enim magnifies tu s eft,equumnbsp;pto,figura afeenforem deiecit in mare amp;c.Cùmautem durißima quætj’nbsp;rïptr”’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paterentur,amp;nuncfame,nuncfiti,nuncfrigorc,nunc

chnftum. ignifis fef P entib us, amp; P efte, nu n c in curfio nibus boftium, alijl' que mails prenierentut,tünclocutuseft Dominusadeoreo-rum,boceft,confolatus eft eosinaduerlîs,amp;gaudio cordisafï^nbsp;cit eos,nunc enimmanifeftismiraculis,ut habet exemplumnbsp;Manna,in.aqua dcpetra,in coturnicibus,iftferpenteænèo,So^nbsp;uiétorijs Riper hoftes,ut in Amalecitis,amp;Madianitis, Sïuncalij^nbsp;beneficijs,nuncrenouationepriorüm promißionum adiut’**'nbsp;ôc. toniblâtusefteos. Deinde tranlgrcßisnunclordanem,d^nbsp;dit eisuineas,amp; olèas,quas ipfi non plan tau erant, quemadm^/nbsp;dum lolîiæ ultirnô Icripturn eft.Adhæc ad ftabiliendamfidi^^'nbsp;am,tradidit eis uallem Achor, in qua fita eratïericbo urbsnbsp;tilsimà.îoRiæ vij.quæ amp; mirabilitérab eis deuiéla eft, amp; bonau^nbsp;Ip ern eis fecit b ccupandæ to tins tefræ Ganaan.D e qua etiam^nbsp;gelus Domini ad loRie dixerat, Solué calceamétum tiiuin,lt;l^’^

«

EXPOSITIO IOAN. BRENT.

terra in qua ftas ûnéb eft. Atq; hie fere eft modus ( quantum ad ho c nego cium atcinet ) qu o D ominus lib erauit Hraelitas amp;nbsp;eis tradidit terram Canaan. Nunc igitur aie Dominus,ad eumnbsp;dem modumliberabo populum r efipilcentcm,impie catemq;nbsp;luamabijcientem,ex omnibusluis calamicatibus. Et tradam einbsp;promiflam terram Regni cœlorum,amp; uitæ ætemæ. Cùm enimnbsp;Ucncrit plenitudo temporis,mittam filium meum lelum Chrinbsp;ftum, qui nomine meo blandißimis, amp;omni coniblationcnbsp;plenißimisuerbiseoslaólabit amp; alIoquetur.Et quod Dominus ho cio co pro mißt,hoc etiamChriftusfidelilsimèpræftitit,nbsp;diccnsapudElàiam cap.lxj.Spiritus Domini lüpern:^e,eo quodnbsp;nnxerit mCjadannunciandum manluetis mißt me, ut mederernbsp;contritis cordc,amp;prædicarem captiuisindulgentiam, amp; claußsnbsp;Âpertionem,utprædicarem annum placabilem Domino,amp;c.nbsp;Quis non dicerethæc efle uerbablandißima,amp;iucudißima?Io-an.iij .Ita Deus dilexit hunc mundum,ut fiHum liium unigenitunbsp;darct,ut omnis qui creditin eum nonpereat,fedhabeat uitamnbsp;Çternam.Hifce amp; ßmilib.ucrbis blandilsimis Chriftus filiusDci,nbsp;plures italaólauitjUtalij ipßimin defertum fequcr€ntur,alij omnbsp;niaßiabona,uxorcs amp;liberosrclinquerêt.Alij deniq; nullanonnbsp;periculaßibirent, ut eflent cum Chrifto .Poftquamuero cumnbsp;Chrifto in delertum ueniflent,ecce omnibus periculis exponenbsp;bantur,Ad hunc quidem dices, fequere me reudis retibus, Adnbsp;ilium uero, Vade, amp; uende omnia, quæ poßides, amp; da paupe-ribus , MoxadaJios, Siquisuenitpoftme,necoditpatrem,nbsp;matrem,fratres,ftgt;rores,coniugem,amp;liberos,amp;c.non eft me dinbsp;gnus,amp;c.Item:Veniet tempus,in quo ß quis uos interfecerit punbsp;ubitleoblequiumDeopræftitille. CùmigiturChriftifeda-tores in tali defertOjgrauilsimaquæq; paterentur, loquitur adnbsp;cor corum,amp; confolatur eos primo dulcißimis promißionib.nbsp;diccnSjQui rcliquerit propter meagrum, fratres amp; ßjrores, pattern amp; matrcm,uxorem amp;libcros,redpict centuplum,amp; poftnbsp;hanc uitam æternam uitam.Et,Qui uitam luam perdet propternbsp;ftiCjinucnict cam.Et,Beati paupercs, quoniam eorum eft re-gnunl ccelorum. D einde uarijs fignis,amp; miraculis. Adhæc exaltanbsp;tione Icrpcnns ænei,hoc cft,ßia ipßus crucê,morte,amp;rcflirredinbsp;one, ita enim inquit.Sicut Moles exaltauitlèrpentem in deletenbsp;to. Sic exaltari op ortet filium hominis, ut omnis qui credit in

«X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ IM CAPVT ft. OSfiÄ

ipfuttt, ftOfi percat, (cd habcat uitam ætcrnam. Prâeterca dat eö Ilin cas fiiasjho c eft,largitur eis uaria beneficia, amp; dona, amp; inpti-mis coliocat cos in uincam illam, de qualoquitur loannisxv.canbsp;pite.Ego film uitis uera,pacer nero meus eft Agricola, omnemnbsp;palmicem in me non ferentem fruclum tollet eum,amp;omnemnbsp;qui fcrtfruóhim,purgabit eum,ut fruélus plus afferat. Poftrc-mo,ut fiducia confirmarentur dedit eis uallem Achor, hoc eftinbsp;quemadmodum olim Deus filijslftacl dedit uallem Achorini-tium poftelsionisjUtinde in cip erent occuparc terram Canaan,nbsp;Ita etiam omnes in filium ftium cred entes primitijslpiritus, tannbsp;quam arrabone.amp; figillo promiftionis luæ ornabit, atque ino-pitipfbspaulatim collocate in omnia bona cceleftia,donee cosnbsp;corona cœleftis fœlicitatiscoronet. Sicut ergo filij Ifracl cùninbsp;iam ex Aegypto liberati fuiflcntjatquepaulatim crclcerc c(xp^^'nbsp;lent, Domino Deo ftio Epinidumcccinerunt, amp;prægaudionbsp;cxultauerunLlta ctiam quotquot per Chriftum liberantur, pctnbsp;omnem uitamluamcantentDeo laudes, amp;gratiarum adio-ncs,quodfiet,cumin omni afflictione huius mundilætamh^nbsp;bucrint confeientiam coram Deo , atque ipftim uera fiducianbsp;cordis tanquampatrem,liberatorem,amp;auxiliatorem in omninbsp;tribulationcinuocauerinuhancenimfiduciamChriftus omninbsp;bus credcntibusinipfiim impctrauit. Atque hocmodo Dominbsp;nus fere ubique lu um atixilium déclarât, Nempc quod primonbsp;omnium laéfct homines amplißimis luis amp; blandilsimis pro-mißionibus,ducatquc eos in delertumpaupcrtatis,infirmita-tis,amp; mortis, Sed in his milerijs amp; delertis lods,non dclerit, ftdnbsp;conlblatur eos fiio Euangelio amp; dono Spiritus lanóti lui»nbsp;Htiem dat credentibus per uerbum fuum , donee eos pU*nbsp;tetuagari nc liberauerit, Sc. ad terrampromiflam,hoc eft, seternamui-in defcrto. j^nipevJuxerit.Si quis ergoIperetacternam uitam , priusco-gitct,fe op ortete cxemplo populi Ifrael in delerto huius feculinbsp;uagari Et cum premitur paupertate, infirmitate, morte deni*nbsp;que iplâjfdatle in delerto iam uerlari,non ut percat in co,lcd utnbsp;moxex eo,tanquàm ex Aegypto,in ætcrnâ patriam,amp; terram hnbsp;6leamp; melle fluentemfitmigraturus.Optimo enim iurcdco-mni credence in Chriftum,quipaupertate,mileriaautmortenbsp;premitur,didpoteft,quôdambuletinuia queipfum ducatadnbsp;Regnum ccelorum.

Sed

EXPO SIT 1 o IOAN. BRENT.

Scd mirabitur quis,qui fiat quod Ofeas luosauditores Re-^pifcentes conCblaturus amp;adnunciatunis ipfis libcrationcin «X dcuaflarionc Rgni Ifiacl, cocionctur de liberatione per Chrinbsp;ftum,qui longo poft temporc crat uenturus. Quid fi dixilTent:nbsp;^id?Tu concionarismagnifiée deliberatione, qua: futurafitnbsp;inUraeljScd quiahæc lib eratio in Ion gum tempus differetur, acnbsp;Undcm temporibusMelsiæreuelabitur, quid nobilcumfict, Liberati*nbsp;Htquisnosintereatemporis liberabit? Timendumnobis eft,nbsp;^cintcrea,dum uencrit Meßias,centies pereamus amp; funditus modo^fenbsp;deleamur?Relponfio,Longealiterfereshabet,cumealiberari-®nc,quæper Chriftum fit, quam cum liberadonel^ minis cu-^tifdamæ.tfi enim Chriftiliberario femel tantum amp; uno temponbsp;re Eidb, eft,nimirum quando paftus eft Hierofblymis lub Pon-tio Pilato praefidc ludææ , tarnen fruólum huius Palsionis, amp; li-berationis eius,a:quèad omnia huius mundi tcmpora,ad prætcnbsp;ritum fcili cet,prælens,amp;futurum pertinec.Nam cùm pcpenditnbsp;incruce,extenditunam manum ulqucad Adamum primumnbsp;boniinem,alteramuerôextenditufqueadnouilsimum hominem huius feculijho c eft,fruól:us Palsionis amp; liberadonis Chri-fti pcrtinetad omncs omnium temporum ho mines.Abrahamnbsp;(inquit Chriftusloanniso6tauo)uidit diem meum amp; gauifusnbsp;eft. Et Ap oftolus ad Hebræos, lelus Chriftus ho die amp; hcri, amp; i-pfe eft,qui eft in æternum.Quicunque ergo credidcrit in Chri-ftum,fiLieante fine poftAduentunneiusinhuncmundum,isnbsp;fiuiturbeneficio,amp;fru(ftu liberadonis eius per fi dem. Et quianbsp;Oominus Deus nofter,finefilioluoChrifto Domino noftronbsp;homines nonlbletliberare,falt;ftum eft ut Prophetæauditorcsnbsp;fiios in omni afflicdone metu hoftium, ex Aduentu Chriftinbsp;filij Dei fint conlblad,utuidesElàiæ capitelèptimo.Cùm enimnbsp;duo Reges,Syriaeamp;Ilfaelis,urbcmHicrolblymâobfidere uel-lent, Rex aut Achas fibi ualde m etueret ac auxilia externa quaere Prophet«nbsp;ret,coniblaturElaias Regem amp;lubditos ex Aduentu Chrifti,acnbsp;iubet eos bene confidere,fieri enim non pofte ait^uthoftes ur-bcpotiantur,amp;Regiumnomendeleant,eoquôdnondumna*’* **nbsp;tus fit Chriftus de familia Dauid, amp; Regum luda. Etfi enimnbsp;nondumhomofaétusfit, tamenfitRcgnum luda contra ho-ftes defenfiirus,neque paflurus, ut locus amp; genus,ex quibus eftnbsp;nalciturus, deuaftentur amp; exdrpent, Vndcait, non metuamusnbsp;f ij

^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN CAP VT It OSEÆ,

nobis,quia Emanuel nobifcum eft . Simili ergo radorte Ofcas EoclocoadRefipilcentes, flcadcredentesliiosauditorescoa-cionatur, 0lt;:hortatureos,utmaneant cum Chrifto.EdieUimnbsp;nondum natus fit,tamen leruaturus iplbrum fit corpus, ôçani-mam,non tantum à pradenti,led etiamabæterno exitio. Nonnbsp;ne amp; nos confblamur auditorcs noftrosaffliótos morte amp; Re.nbsp;lurrcólione CHrifti,cùm tarnen ante Iclquimille ann os mortu-us fit,amp; refijrrexerit ? Cùm ergo nos appellamus ad frudumnbsp;Palsionis amp; lib cradonis Chrifti, longe ante præteritæ, cur non linbsp;cuifletProphetis appellate ad futuram liberadonem,fiquidemnbsp;(utdiximys)bonaeiusad omniatempora,fiue præfentia, finenbsp;futura, fine prætcrita pertinent.

ET ERIT IN DIEBVS ILLIS (AIT DOMlN V$) VOCABIS ME VIR M E V S, NEC VOCABIS M£nbsp;VLTRA BAALIM. AVFERAM ENIM NOMINA BAAnbsp;LIM DE ORE EIVS NEC MEM O R AB V NT VR VLTRAnbsp;NOMINIS EORVM.

ET PERCVTIAM EIS POEDVS IN DIE ILLA CVM BESTIIS AGRI, ET CVM VOLVCRIBVS COELI,nbsp;ET REPTILIBVS TERRÆ. ET ARCVM, ET GLA-DIVM, ET BELLVM CONTERAM DE TERRA, DORnbsp;MIREQVE FACIAM EOS SECVRE.

ET DESPONSABO TE MIHI IN SEMPITERNVM. DESPONSABO TE MIHI (INQVAM) IN IVSTl-CIA, ET IVDICIO, ET MISERICORDIA, ET MISER ATION IB VS.

ET DESPONSABO TE MIHI IN FIDE, ET COGNOSCES DOMINVM.

; Perfeuerat Propbeta in defcribendo fiatu plenitudinis,quo aduenturus fituerus Meßias Dominus nofter lefiis Chrinus.nbsp;Nam cùmanteagrauiterinllraclem intonuiflet, ÖeceiTam fore deuaftationem prædixifTet, ne in illis minis boni ac refipiicennbsp;tes defperarent,aut exiftimarent, uerbum Dei dellfaele feruan-do efle uanum,necefle fiiit,ut diligentilsime delcriberetur tcmnbsp;pus Aduentus Chrifti, utpij certo cognofccrentllraelem uer5nbsp;nunquam interiturum,amp; ipfi in prælenti lua calami täte Ipem Ü'nbsp;berationis exuenturo Chrifto conciperent. HocigiturinpU'nbsp;mis hic no tandum cft,quö d quæ diäa hadcnus lunt de Ilraelbnbsp;deuaftatione,ad impios,obftinatos amp; carnalcs pertineantOü*^nbsp;autemnuncdeChrifti tempore atq; condone Euangelijnbsp;iequunt, eapropter pios öcrefipiftentcs efle dióta, uthabentesnbsp;conlolationem ex Chrifto,una cum impijs n5 périrent.

duni

EXPOSITIO IOAN, brent, dumamp;hoceft(utquodhicdiciturmelius intelligatur ) quodnbsp;ftatiis amp; conditio temporis Chrifti ( qui in hoc confiftit nimi-rum, ut abijciantur, amp;. dcrelinquantur Idola, ut ineatur pactum cumbeftijsagri,adhæc ut dclponfctur Hracl cum Deo,nbsp;poftremOjUtfitpax,amp;tranquillitasuitac,Etaliaqua:dam, quicnbsp;Roftcarecenfebuntur) non folum de tempore quo Chriftusnbsp;nomonatuseft,amp;debominibus,qui tunc temporisuixerunt, Fr«^snanbsp;fed ctiam de omnibus omnium ætatum hominibus fit intelli- îîbXtiôînbsp;gendus.Semei quidem Chriftushomo eft Gótus, atque femelnbsp;tantum manifeftatus, quemadmodum fiipra diximus, fed fru- Sw omnbsp;ftus Natiuitatisamp; liberadonis eius non tarn aróle c?)ncluditur,

I » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• iioîxiincs*

uthomincs eo tantum tempore, quo uenit,irui eiusliberacio-nepotuerintjfedextenditfeadomnes homines,fiuc uixerint ante Aduentum Chrifti, fine uióhiri funt ufque ad nouifsi-mum diem. Quare omnes pij amp; Refipifeentes auditorcsnbsp;fcæ,quifucrunt in Regno Ifrael,facile feipfos ex hac condonenbsp;de condidone amp;ftatu Regni Chrifti in omnibus affliclionibusnbsp;confolari amp; certo cognofcerepotucrunt,quódpropidumha-bcant unà cum omnibus ueris Ifraelids Dcum,qui fit ipfbs connbsp;feruaturus amp;liberaturus propter filium fuum lelum Chriftumnbsp;ex omnibus calamitadbus,etiamfi regnum Ifrael deuaftetur,nbsp;populus per AfsyriæRcgemabducatur.

PofTuntautem cxultarc amp;in confcienriafiia coram Deo Iç taridupliciradone.Primô quia lib crabuntur ( utfiipra didum Confo'en-cft)adrormamamp;modumiiberad5isexAegypto,hoccft,Deus ***nbsp;ladabit amp;. confolabitur eos in omni afflidione duldfsimis fuisnbsp;promilsionibus.Deinde,QuiainquitDominus,eritin die ilianbsp;(quando fcilicecuerus redemptor lefiis Chriftus filius meus re-tielabicur)auferam omniaIdolorumnomina, amp;non recorda-t eris ultra nominis corum, Et tu uocabis me Vir meus, amp;nonnbsp;no cabis me ultra Baalim.

Poteftautemhorumuerborum duplex efTc fcntcnda,ui-delicetuocabismeuirmeus, amp; non uocabis me ultra Baalim, ^oceft , nominabis tumeuirumfeumarimm, amp; non Magi-fttum tuum,quod cognomen odiofius amp;inhumanius eftinternbsp;t^oniuges. ifehenim apud Hebræos fignificatVirum de quonbsp;^mp ta eft mulier,quam u o cant Ifcha.Baal au tern fignificat qui- ifcha,nbsp;^cmmaritum,fedtalcm qui cr^uxorcm,duriorcmamp;inhumanbsp;f iij

IM CAP VT I!. öSEJß

niof èttife pficbet quàm par cftjamp; uxori fiiæ durißimnrn nit iuguni.Eft igitur fenius.T èmpor e illo quo rcuclabituf Cht*nbsp;ftusjuon geram me erga te Kraelem Ipiritualcm uxorcm mcamnbsp;inhumànîter,ncq; contendàm,aüt rixabor tecum, more ty’rafl-ni,qui importunitate lua moleftus eft uxori, ftd calem mepr^f'nbsp;ftabo erga te,ut cognoftas me elTe ucfum maritum,qui te omni bcncuolentia,bumariitate*amp; dilclt;ftionejadcoq; uero atqp’quot;'nbsp;denti amore compleétat.Non eft inconueniens huicloco lenten ti a ifta. Altera uero huius lo ci fenten tia p o teft hæc efte,nbsp;bis me uir meus amp; no Baalim, hoc eft, coles, amp; uencrabcrismenbsp;ultranonfiélitijs tuiscultibusBaal,quosautmutuoacccpiftiänbsp;gentibus,aut Humanaprudcntia contra mandatû mcum cxco-gitaftijamp;inlaudcmamp;gloriam meanipcrfedfti,led honorât»^nbsp;me cultibus uerbo meo præceptis,amp; approbatis, Sc prorliisnbsp;iiuilceris omnium cultuüm alicnorum à uerbo meo. Vidcti^’^nbsp;hæc conucnientior, ócmelior fenten tia, propterftquenuaucf-ba,Non recordabtris ultra nominis idolorum tuorum See.nbsp;tinebimus ergo eanh*

Sedquiànonïblum apudhunePrOphetam noftrurUjUC-mm etiam apud alios quoq; atque adeo in multis làcræfcdp^' rælocis crebrafit mentio alienorum dcorum,prçlèrtim ucrqi-nfiusBaal,de quo hocloco Oleas loquit, opcrepretiu fortalsisnbsp;fccero,fi quid nominealienorû deorum ucniat,oftedam, Atq;nbsp;de origine Bad amp; cultu cius nonnihil dica,partim, ne quis Hrae-litas prorliis, quantum ad Idololatriam attinct, limilcs Ethnicisnbsp;fuifle exiftimet, partim uero, ut etiam de noftris cultibus diui-nis reélèiudicare dilcamuSjUt cognolcamus,qui coram Deo a-bominabiles,«Stïdololatrici fintiudicandi.Vocabulûcrgo (Dc-bukimnbsp;nbsp;nbsp;us)uariè,muitisq; m o dis in lacris literis lumitur, quantum uero

piiciterfu-adnoftrumpropofitum facie, dupliciteraccipitur, Primo pro inuifibiliDeo,quiadminftrat,implctamp; cSlèruatomnia.Talemnbsp;Dcum etiam Gentes elfe credidcrunt amp;:agnbucrunt,ficutPau-lus Alt;fto.xvij. teftatur,dicens .Iniplb ftimus,uiuimus, amp;moue-mur,licutquidam ueftrorum Poetarum dixerunt.Ipliusenimnbsp;genus lumus.Et extant alij quGquePoetæ.Namhi olim Genü-um Theologi fuerunt,qui do cuerûit,Iouem, ho c eft,Iummumnbsp;Deum omnia implere .louis omnia plena, ait Virgilius,amp; Oui-diuSjEft Deus in nobis agitante calelcimusillo. Adhæctelbmrnbsp;“ “nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Paulus

EXPÔSÏTtO ÎÔAK. brent;

î*âüïusRoitîân.primo de Gentibus,quódDcum tXUifibilibus creaturis cognouerint i ïta crtim ait : Quod de Dco feiri poteft^nbsp;manifcftum eft in iUis,fcilicet Gefitibus.Dcus cnim reuclauit il*nbsp;lisamp;CvHunc crgoinuifibilcmDeüm, narijs modis nonludæinbsp;tantunîjuerilmetiaïn genres cokierunt.Deludæorum quidemnbsp;cultibusdiuinispofteadicemus, Gentes uerô amp;ipfefuisiàcris Gentîuntnbsp;Deuminuifibilem coluerunt,ficutteftatur Paulus ad Romand, opiniodtnbsp;dicens,mutauerunt gloriâ inCorruptibilisD ei in fimilitudinemnbsp;imaginis corruptibilis hominis, quadrupedum amp;ferpentium.nbsp;Et Adto.xvij.Genüs ergo cum firtius Dei,non deb emus æftimanbsp;re,auro,«Scargento, aut lapidi fculpturæ arris, amp; cogiationis hominis,Diuinum elle firftile. Ex his teftirfiônijs Pauli uides, Gen*nbsp;tes,quæolimlùmmalàpicntiaamp;prudentia cxcelluerunt,nonnbsp;adeo ftupidas, Scinlanasfuifle, utexiftimarint auream, autnbsp;argenteairjftatuam, amp;imaginem quoque ab artificeIculptam,nbsp;amp; elaboratam,uerum efleDeum. Viderunt enim aurum, amp; argentum ex terra efFoflà, non pofle Deum elfe. Statuas autemnbsp;amp; imagines aureas uel argenteas erexerunt ideo, lit hifee ue-rum Deum inuifibilem, uifibili ali quo cultu uencrarentur,uelnbsp;quia fimilitudo quædam(utipfi quidem exiftimabant) efletin*nbsp;terDeum,amp;aurum,uel quôd putauerut,quiaaurum,amp;argentum apud homines in magno eiTentpretio,placcret etiam ipfinbsp;Deo,amp; quo elFentimagines preciofiores, eô eflentDeo acce-ptioi'es.Sumitur ergo uocabulum (Deus) fecundo loco inferi-ptura, pro cultu quoque diuino. Cultus enim, qui præftaturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;afX

Deo,eft quafi uifibilisDeus, Ira, ut inuifibilis Deus is fit,qui o- no. rnniaimplet,uifibilisautemDeus, fit externusille) amp;uifibilisnbsp;Cultus,quo colitur inuifibilis Deus.HunCautem cullutn nomi*nbsp;ne Dei mtelligi,facilè pro'bari poteft ex uerbis illis, quibus llrae-iitæab Aaroneuituliaureiinftitutiônem,amp; confecrationem penbsp;tiJt,dicentcs,ut eft Exod.xxxij.Fac nobis deos, qui nos in ho c denbsp;ferto præcedant.Non.n.fènriendum eft j q? fiierint tarti ftupidi,nbsp;inlànijUt fcnferint,qt Aaro ip fis deos facere polsit.Et quæ mêsnbsp;humana tam ftupida eft utlentiat,q?homo quilpiani deos pofinbsp;htfacere?Quarehoclocopèrdeosintelliguntur diuinicultus,nbsp;quibus ucrüs Deus colitur,qUâfi dicerent,CünólatUr Moles fianbsp;ter tuus redire ad nos, neq; integrum nobis cft, ut fine culrib.amp;nbsp;^crisad terram noftramàDco nobis promiflàm pergamus.Tunbsp;f iiij

EXPOSITIO IOAN. BR.ENT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0

cultus lt;îiuinos,hoceft,fiiinatfib'ipoteftatem,^uapro Rialibi-^ineinftituereamp;abrogare diuinoscultus'poGit.Vnde,cû quis hierum amp; à Deopræfcriptum culcum præftat, dicitur uerutnnbsp;ôéiitn colere i Is ucro , qui cultum diuinum humana prv*nbsp;deiltia Sc intcntionecottfiôlût,a’utexemploalicuius lànéli’ ab€nbsp;que uocationeDei præftat,dicituralieno Dco fèruirc lt;3cldolônbsp;latriæadbærere. ¦

Et nos in quotidiana uitaamp;ufitataformaloqucndi utimur l^’6t nomine Dei pro cultibus diuinis.Cùm enim peregrèpro-ficiicirtiur ad amicos noftros,amp;illi nos hortatit,ut unà cum ip fisnbsp;îugrediamurTcmplum corum,rcfp5dercfolcmus^obisnonnbsp;cfTeintegrumjUtadoremusalienos Deos Quo relponfo nihilnbsp;aliud uoTumus,quàm qu6d contenu fimus domcfticis noftrisnbsp;làcris,neq; curare fiera ilia quæ alibiiunt in uiù.

Exhis(utfpero)manifeftèapparet, Quôdludæifîium Baal non pro inuifibili,amp;uero Dco coluerintfi'cd quôdBaal hier itnbsp;diuinus apud cos cultus,quo inuifibilem amp; uerum Deum ue-nerati fint . Dicamus igitur deinceps de origine huiusnbsp;cultus.

Initio autem, (quod etiam D. Hieronymus annotauit) ob-feriiandum eft,quod Baal,amp;Belunum amp; idem fint Idolum.Et- Baal à-Bei 'fi enim uocabulum Bel caretlitefaAin,quaalterumuocabulunbsp;Baallcribitur, tarnen quiaHebræifipius Ain pro ELatino legt; lum.nbsp;gunt, fit,ut cum Baal fine punóto fcribitur, pro Bel legatur, unde fit utBaal,amp;: Bel unius,amp; eiuldem Idoli(ut diximus) nominanbsp;fint.DeindecognoIcendum quisfuericBaal,fiueBel.Etfcribicnbsp;Berolus, QuodBel, quialionominelupiteruocatur,fueritfili-us primiRegisBabyloniæ,nomine Nimrotus, uel Saturnus.nbsp;Is igitur Belusreliquit poft fefiliumNinum,à quo ciuitasNini- Ninus.nbsp;ue nomen accepit, qui cum defunóto patri in Regno fiiccefinbsp;fiftet, patri fiao Belo ftatuam fine imaginem erexit, apud quamnbsp;ficros luos cultus,quos à maiorib. luis accep erat, peregit. Et cunbsp;proceftu temporis cultus illcapud ftatuam Beliau(ftus,atq- ua-rijscetemonijsiuxtaexternam Ipeciem plaufibilibus, ornatusnbsp;luiflet, cœpcrunt reliquat gen tes non lolum admirari, uerumnbsp;etiam imitari , amp; Deum tali ritu colère . Et quia Régi-hus Babylonicis , qui turn temporis potentilsimi Mo -narchæ erant, talis cultus placuit, putauerunt Gentes huic Re-

rentur, fokt cnim fere üulgus Religioncm Magiftratus k**'

Poftca hie cultus Baal, edam ab alijs Gcntibus rcccptusô^ obforuatus fuit. Legimus enim Numeri uigcfimofccundo»nbsp;quôdRcxMoabitarum prophctam duxerit ad extrema Baal«nbsp;Ex quo manifeftèapparetquôdMoabitæ cultumBaal fiucBt'nbsp;lirccepcrint.

Poftremo adlftaelitas quoque migrauit,amp;ab ipfis fumnaf ftudio celebratusfiiit.Videntes cnim apud Gentes omnianbsp;crafiimmß deuotione peragi,cœperunt amp; ipfi paulatim euna ftnbsp;cipcre, amp; iuxta excmplum Gentium hoc cultu uenerari uerun*

0 collegia,amp;: laccrdo tes huic culcui inftitueret, qui nihil rent, quam utDeohoccultuferuirent.Nam qjfueritnbsp;lienusamp; à Gentibusmutuo acceptus,oftendunt uerbanbsp;dicentis : Non uo cabis me Baalim,led uir meus, hil'cc cnim ƒnbsp;bisaperte oftenditludços Deumuerum uocafle Baal,ôcipl^^nbsp;hoc cultu Baaliti co coluifle.

Modus * nbsp;nbsp;nbsp;Modusautemamp;formahuiusdiuini cultus,quantum4^’'

‘^^’^^^l^ctisliteriscolligipoteftjtalis fuit.Initio enimhabuc-runtimaginemBclijpropequam lacrificabatur, amp;aemabam turuaccæ,incerdumquoquelibcri, ficut Icremiæ capitedeû-mononoIcribitur.Dcindeûcerdotesiritereadumlàcrificiaai'.nbsp;debant,tranfiliebantAltare,in Dei honorem cxultantesAdbÇ^nbsp;quômaiorem præftarent cultum Deo , incidebant Icculmsnbsp;atqueadeolpeciofilsimus, ac Religiofilsimus omnium ( uti*nbsp;pfis uidebatLir ) cultus erat, Hæc ( inquam) exferiptura cognO'nbsp;fcipofliint.

Herodotusautem libro ij.fàdt mentionem cuiuldam cw' ipud Aegyptios ufitati, Qui ad hune ferè modum fit obfo'nbsp;uatus.Poftquàm ieiunauerunt (inquit ) pridie fefti,atqj obtlof'nbsp;mîuerunt, uaccam immolant, eam^; corio exuunt,amp;totaalimnbsp;uacuant. Inteftina intra uentrcm,adipcmque Ünquunt, cruranbsp;truncant,amp; extcrnoslumbosarmof^;,ac ceruiccm.HisaébsrC'nbsp;liquum deindeuaccæcorpusflipantpanibuspuris amp;nbsp;uuapaflà,amp;ficis,ôcThure,amp;myrrha,atquc alijs odoribus. VWnbsp;hæc infarierunc,adoknc,multumuini »okiôucinfunde^^^

EXPÖSÏtïO IOAN. ÄRENt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I?«

iciuni timen priulquam làcrificent. Dum ßcrificium ardcr, omnesucrbcrantur, poftquàm epulauerunt,dapes cxiacrifi-dj reliquijs proponuntur,amp;c. Vtrumuerôhæcforma cultusnbsp;diuini ex Babylone in Aegyptum translata fit, ucl non, Et annbsp;fit cultus Baal, fiue alius,incertum eft. Hoc uerô ccrdßimumnbsp;eft, hune quem Herodotus defcripfitcultum, fiimmum, amp; Aiicflidf,nbsp;præcipuumapud Aegyptiosfuifte . Et ucrifimile eft, quia fa- cultuscx-cerdotes tempore oblati facrificij uerbcratifucrint, quod hienbsp;cultus mutuoacceptus fit à lacrificio amp;. cultu Baalirico: Sedutnbsp;cunquefehxchabeant,ucrifsimumtamenhoc eft ( quemad-modumOfeas often dit) quodludaducrumamp;uiuctitem Donbsp;minum Deum, hoc cultu uenerati fint, atquecoluerint. g r 6nbsp;moautemmiretur, quod computetur inter Idololatriasamp;a- fidumeurnbsp;licnos Deos.Supra enimoftendimus, quodomnes cultus di-uini extra, amp; contra Verbum Dei inftituti, etiamfi cclebrentur loktrif.nbsp;inhonoremamp;laudemDei,dicantur,amp;fintAlienidij,amp;Idolo-iatria.Probarihoc(quod diximus) poteft teftimonijsfcripturæ,nbsp;præfertimexhiftoriaSauliRegis, quæ extati. Regum capite xv.nbsp;Cùm enimSaul contra præceptum Domini pepercerat opti-’^i^gregibus ouium,amp;armentorum,amp;uniuerfisquæpulchranbsp;crant, ut imraolaret Domino Deo fiio in Gilgalis non fo-lum reprehenditur a Propheta Samuele, uerum etiam lacri-ficium eius, quod Deoftatuerat in gratiarum attionem of-ferre,uocaturpeccatum Ariolandi,«Sclcelus Idololatriæ. Ita c-nim ait : Melior eft obedientia , quàmuiôtimæ , amp; aufcul-tare, magis quam offerte adipem arietum, quoniam quafi pecnbsp;catum ariolandi eft,repugnarc, Et quafi fcelus Idololatriæ, nolle acquiefeere. Cur quæiofàcrificium Sauli uo cant Idololatriænbsp;fcelus ? An non lacrificauit ipfi Deo, amp; declarauithoclacrificionbsp;gratumfuum erga Deum animum ? IdeoIdololatria dicitur,nbsp;Quia contra man datum Domini lacrifi cauerat. Omnis cnimnbsp;cultus diuinus, qui non continetinfe Verbum amp; præceptumnbsp;öeijhabet intra le latentem Idololatriam, etiamfi homines adnbsp;bonorem, amp; gloriam nominis diuini inftituerint.Videmihi exnbsp;cellaapud Ilfaelitas, An non in his, uero Deo lacrificauerunt ÖCnbsp;feruierunt?Sic enimlcribiturfecudo Paralip.cap.xxxiij. Attamennbsp;3.dhucimmolabatpopulus in excelfis Domino Deo fiio.Etiiij,nbsp;l^eg. decimoodauo, dicit Rablaces ad Legatos Regis Hiskiæ:

IN C APVT nt OSEÆ

Quodfidixeritismihi, in Domino Deo habemus fidudam, Nonne eftifte, CVIVS abftulitEzcchias excella amp;altaria,amp;prac-cepit lu dç,amp; Icrulàlem, An te altare ho cadorabitis in lerulàlem?nbsp;Ex qvibus u erb is coUigitur quod ludæi uero Domino Deonbsp;» luoincxccIlîslàcrificauerint.Curigitur(inquis)reprehendun-turaProphetis.Et curhæclacrilîciauocanturldololatrica?ldeonbsp;non placent Deolàcrificia, quæiplènoanbsp;qui; præcepit. Quicquid enîm non eft exfide,peccatum eft.Nullusnbsp;autem,cultus diuinus Humana prudentia excogitatus,autàgen-tibus acceptus ex fide fieri potcft,quialunt inftituti extra amp; connbsp;traVerbupDei, quolblo uerafidesfemperniritur.Impijiÿ-tur amp;ldololatrici fint necefie eftNam fi talis cultus qui proprianbsp;adinucntione amp;intcndone (utloquuntur) Dco præftaturpiusnbsp;amp; Dco acceptus efletjequeretur crudelitatem illam,qua Impijnbsp;Apoftolos Chrifti trucidarunt,Deo quoqucacceptam elîe.Tcnbsp;ftatur enim Chriftus loannis xvj.fore ut qui interficiant Apoftonbsp;los exiftiment le cultum prxftitilFe Deo.

Habes qui fint dij alieni amp; cultus diuini ad laudem quidem Deiinftituti,lèdnonaDeo præcepti. Et quodludxi Dco quidem uero feruierinrcumluo Baal, fed fucritcoram DeoaoO-minado amp;Idololatria.

Seruansigitur Dominus cœptamMetaphoram deMatd-monioait,NonuocabismcBaalim,lèduirmeus,id eft,Tempore Aducntus Chrifti filij mei,u el cùm cœperis uerafide com

ueris, Auferam enim memoriam Baal, amp; omnium Idolorû, ut ne nominis quidem eorumampliusrecordcris. QuodChn-ftus apud loannem totidem fere uerbis fic explicat. Venict tctunbsp;pus,quando nec Icrolblymis, nec in hoc monte adorabids p^nbsp;trcm,Seduenithora,amp;nunc eft, quando ueri adoratoresaÿ;nbsp;butPatrem in Spiritu amp; uerirate, ho c cft,efficiemini per me niynbsp;Dei,amp;ideo inlpiritu inuocabids Pattern, dicen tes Abbanbsp;Oui enim ChriftumaQnolcit. amp;in eum credit, obliuilcitut ?quot;

EXPO s IT IO IOAN. BRENT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7 J

mentis fidit,non poteft uere dicerc,fc in Chriftum credere,fi e-nim crederetin Chriftum uere, ualediceret omnibus hiice Ido Iis,amp; elcólicijs làcris.

Quid amplius ( inquis) fiet tempore Chrifti? Percutiam in-quitDominus,eis fœdus cumBeftijs terræ, amp; cum uolucribus cœlijamp;cumreprili terræ.Etarcumamp;gladium,amp;bellum conte-ram de terra, amp; dormire eos faciam fiducialiter. Sumptahæcnbsp;lùntuerbaexLeuit.cap.xxvj.ubiitaait Dominus,ablqucpauo-rehabitabitis in terra ueftra,dabo pacemin finibus ueftris, dor-mietis,amp;non erit,qui exterreacAuferam malas beftias,amp;gladi- amp;fœiicitasnbsp;us non tranfibit terminos ueftros. Hæc uerba mutkVtm' Ol'eas, quot;ƒnbsp;amp;oftendit,qualia bcneficiaDeusperChriftum,uerisIlraelitis,nbsp;hoc eft,credentibus conferat.Percudt nobis.fœdus cum beftijsnbsp;agri,ne nobis no ceant. Hoc quid aliud eft, quam quod Paulusnbsp;adRoman.viij.fcribit.Scimus quod diligentibus Deum omnianbsp;cooperantur in bonum .EtElaias cap.un de cimo,Habi tab it lupus cumagno,amp;pardus cumhœdo accubabit,uitulusamp;leo,amp;nbsp;Ollis fimul morabuntur,amp; puer paruulus minabit eos.Et capitenbsp;lccundo:Conflabuntgladiosluos in uomeres, amp;lanceas Ibasnbsp;in lalces,non enimleuabit gens contra gentem gladium,ncquenbsp;exercebuntur ultra ad prælium.Sed quid eftquodProphetçdenbsp;mutatione feritatis bcftiarum uaticinantur? Habitant ne lupi amp;cnbsp;oues apudChriftianos fimuVAut non polTunt illi in Chriftianonbsp;rum numero eirequibellagerunt?Relpondeo,Delcribiturhisnbsp;uerbis Oiêæ,amp;ElâiænonMundanumRegnum,led Regnum Confcicn-Chrifti,quod non eftregniimMundi,lèd confciendæ,amp;indica quot;æ quot;âquilnbsp;tur pax ôi. tranquiUitas Conlcientiæ coram Deo, qua nihil eltin âc quan -hac terra b eatius.Vnde Salomon ait,fecuramens quafi iuge connbsp;uiuium.Imô conlcientiæ tranquillitas lùperat omnes diuitias,nbsp;Potentiamamp;Maieftacemhuiusmundi.Confcientia enim ilianbsp;quæ per Chriftum certificatur,quôd nihil neque in cœlo, neq;nbsp;in terra,neque infra terram nocereaut damnum aliquod fœlicinbsp;tatianimæ luæ afferrepolsit,repleta eft omnipace, amp;gaudio,nbsp;î^on m etuit fibi à paup ertate,quia fcit fe in Chrifto omnes diuinbsp;tias polsidereNon abhorrer ab infirmirate corporis : leit enim,nbsp;quod quanto magis corpus morbis deficiat amp; corrumpatur,nbsp;^ntoniagis internus homo renouetunNon exterretur exilio,nbsp;quia fcit Domini efle terram amp; omnem plcnitudincm eius»

g

^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;W CA^VT nt ÔSEÆ,

Non pèrtimcfcit infamiam,quiab eati eftis fi uos perfecuti rinthomines propter nomen meum.Non timet Turcam^autnbsp;aliumqucndamhoftem, quia non cadit capillus de capiteuc-ftro fineuoluntatePatris ueftriNon Mortem, quia audit Chri-ftum dicentem. Qui Icruaueritfermonem meum, non gufta-bit mortem in æternumNon Diabolum, quia Princeps huiusnbsp;mundi eieótus eftforas.Nonpeccatum,quiaperChriftum ci'nbsp;piatum eft.NonInfernum,quiaperChriflum extin élus eftjit^nbsp;ut non polsit eleólos retinere.

Breuitcr, quia ChriftianilblumDominum Deumfiium perlefiim Çhriftum uenerantur amp;metuunc, non ultra fibi ne-queàbeftijs,nequeàuolucribus,nequeabhomine,nequeabnbsp;jplàmorteamp;Satanain confcientia lua metuuntJn confcienrianbsp;Mctuere fc ^^^ir^HuamjUon metuunt fibiab eis.Fieri enim poteft,utfecunnbsp;«undû car- dum camem ab eis horreamus : hæc.n. eft natura carnis, ut do-Sî leauMetuereautemfecundum carnem naturalis eftaffeólusin-fticntiara. hærenspariterpijs,amp;:impijs,quemadmodumetiamin ipfofi-lioDeiuidemus:præ rimorenanque mortis in monte Oliuednbsp;languinemfiidauit,amp;cupLuit(ablque tarnen peccato) euitarcnbsp;mortem . Secundum conicientiamautemmetuere,eftfibii-deo à morte amp; inferno timere, quia putamus hæc noftræ làlutlnbsp;amp;fœlicitatinocumentumallatura.Atq; oritur quidem hicmc-tus expeccato,fed quia Chriftus peccatumfiiamorte expiauit,nbsp;reddidit eo ipib omnes in ipfiim credentes tranquillos in fiianbsp;conlcientia,ut non ampliusmetuant mortem amp;Infernum, lednbsp;lècuriatqjab omnib.curisliberi lub lua ficuamp;uitefiia habitent.

Exhacautem fecuritatc non lcquitur,quôd apud Chriftia-noslupiamp;ouesfimul debeanthabitare , autq? prohibitum fit Chriftianisjiufta amp; légitima b ella gerere .Sed quôd lupus Chri-ftianorum fiue credentium commo do,amp;fœlidtati çquèinlèr-uiredebeat,atq; ouis.Etfi enim beftiæadhucretinentlùam fednbsp;tatem amp;immanitatem, tarnen quia peccatum eft expiatû, nonnbsp;poftunt eiremalediôtio,autnocumentum inferrehis, quilhnenbsp;ïefu Chrifti per fidem. Adhæc,etfi Chriftiani bella gerunt, nonnbsp;tarnen làciunthoc,utChriftiani:quatenus enimChriftianilunt,nbsp;cum omnibus hominibus pacificè uiuunt, led tanquam Magi-ftratusàDeo ordinatus,aut tan^ lubditi, qui iulTu magiftratusnbsp;ftii arma arripiunt,atqj iniuftam uim propullànt. Si quis opifexnbsp;aut

I

EX POSITIO IOAN. BUENT, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7?

aut Agri cola agnofcitChriftum per fidetn, itibetur tattquam Chriftianus gladiurrtfuum conflare in uomerem,amp;luam uocanbsp;tioncm in tranquillitate,quantum quidem ad Chriftianilinumnbsp;attinct,leélarijSed quantumattinetadofficiumfubditi,«amp;ä-uis,qui eft in corporalibus rebus lubieólus mundano Imperio,nbsp;iubetur, fi Magiftratus mandauerit, uomerem in gladium con-flare, arma geftare,amp; patriam defendere.

Præterea tempore AduentusChrifti,Sponlabo (inqiiitDo minus)te mihi in fide,amp; fcies,quia ego Dominus amp;c.Quid quçnbsp;lo potuiflet Deus per filium luum lefiim Chriftum Dominum noftrum maius, ôc excellentius promittere, quam quodnbsp;p611icetur,le credentem propter Chriftum filium luum in uxo Matrimo-rem duéturumpQuid denique maius potuiftetChriftus effice- quot;'J condidnbsp;re,amp;impetrare, quam quodDeum amp; hominem credentemnbsp;Matfimonio quafi iunxerit,amp; copulaucrit.Vide enim mihi,quçnbsp;fint conditiones Coniugij,amp; legitimi Matrimonij, amp; intellige^nbsp;quantabenefiàacredend,per Matrimonium illud , quo pernbsp;Chriftum ipfi Deo iunétus eft, offerantur. Bona enim Coniu-gum fiut communia. Quæ mariti lunt,fiunt uxoris,quæ uxoris^nbsp;hunt mariti.Quid autem habet homo ? Nihil præter peccatum,nbsp;quod ranquamdotemad hoc matrimonium affert. Quidiie-tôDominusDeusnofterhabet?OmneBonum,amp;fœlicitatemnbsp;iplàm.lgiturcùmhæcBonahominiscredentis amp; Domini Deinbsp;noftri congerunt,tuncpeccatummilericordiaamp; clemetiaDeinbsp;per Chriftumablbrbetur,amp; confirmatur denique Matrimoninbsp;Um hac conditione,ut peccatum fit remiffiim,amp; fiat credens o-inniumbonotum Deiparticeps, ut ijs tanquamproprijs luisnbsp;bonis utatur.

Quomodo autem fiethæc delponlàtiorVulgo dici lolet,in Defponfa-copulandisnouisConiugibuSjUannos mendaciorum plenas alp ortâdas elfe. Sedlongilsimèabfitabhacdelponlàtioneom- per chri-nisimpoftura,fraus,dolus,amp;mendacium.Neq-, fit delponlàtionbsp;talis,qualis elfe folet leuiumhominum, qui poft cçlebratas nuptias mutuo fe deferunt, fed durabithæc delponlàtio in fempi-ternum.Delponlàt enim Dominus Deus nofter per Chriftumnbsp;filium fuum,fibi fiiam uxorem omni ueritate, dementia amp; mi-fencordia,amp;promittiteifempiternamfidem. Omne enim idnbsp;quod Dominus promittit,tantafirmitate amp; conftantia prçftat,

g ’j

7^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IM ÇAPVT II. OSEÆ

utpoüus cœlum atque terra périrent, quàm minimaîitera promißione eiusintercideret. Quis enimlcparabit(inquitPaunbsp;fus) nos à charitatc Chrifti? tribulario, an anguftia ? an £imes? annbsp;nuditas ? an pcriculum .gt; an perfccurio ? an Radius ? Certus fumnbsp;cnim,quôd nequemors, ncque uita,neq; angeli,neque principals,neque uirtutes,neque inftantia,neque Futura,neque for-titudo,nequealcitudo,neque profundicas nequecreaturaa-lia,poteritnosicparareàdiledioncDei, quæeftin ChriftoR-(u.Feftinemus ergo perpœnitentiamad talem maritum,amp;connbsp;iungamur ei, ut cum iplô æterna fœlidtacc fruamur, amp; nun-quam forn^idemus adueriâ.

Poftremô,quodadditur:Etfàes Dominum Öcc.Quidali-ud eft,quàm fi diceret, Habebis uitam æternam,fic cnim interprétât Cbriftus loan.decimofeptimo dicês:Haîc eft uitaætema, amp; cognofeant te uerum Deum, amp; quem mififti filium tuum lenbsp;fùm Chriftum. Per Chriftum enim cognofeitur Deus, iuxta il-lud loannis,Deumnemo uidit unquam, unigenitusautem,nbsp;qui eft infinuPatris,ipfeenarrauitnobis.

ET ERTT IN DIE ILLA, EXAV DI AM, DIGIT DO MINVS. EXAVDIAM, INQVAM, COELOS, ET IPSInbsp;EXAVDIENT TERRAM.

TERRA VERO EX’AVDIET TRITICVM, ET VINVM, ET OLEVM, ET HÆC EXAVDIENT IP5VM lEZRAEL.nbsp;ET SEMINABO EAM MIHI IN TERRA, MISEREnbsp;BORQVE EIVS, QVÆ DICTA EST (ABSQVE Ml-SERICORDIA) ET DICAM NON POPVLO MEO, POnbsp;' PVLVS MEVS ES TV, ET IPSE DICET, DEVS METS ES TV.

DixitPropbcta Dominum in dieilla, quando ucncritpîe-nitudo temporis,amp;reuelatus fuerit ebriftus,fibi delponiâtu-' rumEcdefiamcredentium.Nuncigiturquid ampliusbenefi-’nbsp;nbsp;nbsp;ciorum poft defpoiàtionem Ifiaeli eleélo conferre uelit,defcn'

bit.In dieilla (inquit Dominus} exaudiam cœlos, amp;illi exauau’ ent terram,amp;: terra exaudiet triticum amp;c.Sed quid ho c ? Nv.n-‘nbsp;Sattwarü cœlum,terra,Triticum, oleum, amp; uinum ad Dominumnbsp;^ual».nbsp;nbsp;nbsp;citant, amp; Dominus predbus eorum benignas aures przoct?

Relpondeo.Non lânè fie clamant,quemadmodum nos homines ore clamare folemus ,Sed clamor eorum fie fe habetJn j..e-geLeuit.uigefimolcxto dicitur,Sinon audieris uocemDomi-niDei tui,dabo cœlum defiiper ficut ferrum,amp; terram Tneam, Goniumetur

EXPOSITIO IOAN. BRENT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77

Coniiimetur incafTum labor ucftcr, non proférée terra ger-men,ncc arbores pornapræbebuntJEtlercmiæ terrio.PoUuifti terram in fornicationibus tuis, amp; in malicijs tuis. Quamobremnbsp;prohibitæ lunt ftillæ pluuiarum,amp; (crotinus imber non fuit amp;C.nbsp;His enim rebus Deus iram luam iuper peccatum de ccelo dedanbsp;rat, uidelicet, quod non pluat, ficut tempore HeliæProphetæ,nbsp;Quare cùm terra arefdt, utpræficcitatc dehilcat, dicitur cla-niaread Dominum pro pluuia quemadmodum edam languis Abel olim de terra ad Dominum clamauit.

Contra ucrô depropitio amp;placato Deo dicitur : Siaudic-risuerbameaamp; ambulauerisinuijsmeis, abundar-î te fàciam omnibusbonis,fruâ:u uteritui,fruâ:u iumentorum tuorum,nbsp;fniâu terras tuas,quam Dominus datums eft tibi. Item dabo tibi pluuias temporibus luis,amp;: terra gignet germ en lùum, amp;po-misarbores rcplebuntur,amp;c.Itaquc cum Dominus rurftis ncicnbsp;pluerccœlum,amp;terram germinate, ac uinum amp; ffumentumnbsp;crefcere,dicitur base omnia exaudire. Quod ergo Propbeta hicnbsp;dicit,talc eft,Deus non affliger credentes in Cbriftum ferne,lednbsp;Gue Gntinlczreel,boc eft,in Regno Ilracl,Gueinalijslocis terras,nbsp;fruentur tarnen omni benediótione Dei abundanrilsimè. Breuker, erit Deus ipGspropitius , amp;benedicet omnibus operi-busmanuumipforum . Hascautem omnia per Cbriftum luntnbsp;impetrata,ipGqueomniaaccepta ftint ferenda. Sicutferiptumnbsp;cft,De plenitudine cius accepimus omnes.

Ex bo c lo CO uidemus maximam autoritatem qua prasditus eft is,qui credit in ebriftumPro eo enimclamatccelumadDo writas.nbsp;minum,clamat terra, clamat tri ti cum, uinum,«amp; oleum, luo tarnen modo,qui IbU Deo cognitus eft,imó etiamangeli,Gcut tcnbsp;ftaturCbriftus Lucas decimoquinto,gaudentftiperuno pecca-tore pœnitentiam agente. Et adbucmaioraindicat Paulus Ro-man.odauo.Omnis crcaturacongcmifcitamp;expedat reuelati-onemfiliorum Deiamp;c. Nihil ergo nobilius in terra uiuit eo,nbsp;qui in Cbriftum credit, Gquidem omnes creaturas in cœlo amp; innbsp;terraiplum ucnerantur,eiq; feruiunt.

Sed obijcies,GpijsrcGpifcentibus,fiucinCbriftum creden tibus tanta beneficia promittuntur,curmilcrrimi in hac uitanbsp;lunt omnium hominum ? In Cbrifto enim incepit mifcria,ab i- ferijs obn*nbsp;pfo in Apoftolos dimanauit, abillisucró deriuaturin omnes,

g «j

IN CAP VT n. OSEÆ

qui plein CHrifto uiucre cupiunt? Nunquid igitur mendaees (untpromißiones diuinæ? Abfit. Omnishomo mendax,Dcusnbsp;autcm Iblus eft uerax. Sed quod tot miierijs obruuntur credennbsp;tes in Chriftum, fiiæfiint caufie. Initio cnim affliguntur in hocnbsp;mundo,utprobetureorumfides,anfitucra,amp; in aduerfitatcnbsp;conftans. Deinde ne proipcritatefortunæ uetus Adam indp-atluxuriari, amp;adpriftinapeccatarelabi. Poftremo, utmiTehj^nbsp;amp; calamitatibus huius feculi admonerenturreftare poft hanc,nbsp;aliam uitam.Quia enim Deus pollicitus eft refipifcentibus, huenbsp;ciedentibusprofperrimamfortunam, experiantur autem ad-uerfißimapi in hoc Ieculo,ftiantque Deum efle ueracilsimum,nbsp;certißimo argumcnto Gondudunt,futuram efle uitam,in quanbsp;omnes huius uitæ ærumnæ conftan ti at que p erp etua fœlicitatcnbsp;compenlàbuntur.

ET SEMINAB O MIHI EAM, Nonfolumbcoeß' cijs earn afficiam,fed etiam multiplicabo uerum Ifiaelem : muhnbsp;tiplicabo autem per Chriftum,fi cut arenam maris, amp; ftellas cœ*nbsp;n,amp; congregabo eos ex Iudæis,amp;genrib us. Atqueho c quidemnbsp;tempore uocanturIudæi,Nonmifcrata, fed temporeChrifiinbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnilercbor eorum, atque ex cis eligam mihi filios Dei. Gentes

tiocantur nunc,Nonpopulus meus.At per Chriftum di cam ad * eas,populusmeusestu.Etipfçdicentadme,Tu Deus mens*nbsp;Non intelligêdum autem eft hoc de oris fimplici di (ftione, fednbsp;defidcifermone,dequoPaulusIoquitur:Omnisqui nomennbsp;Domini inuocaueritfaluus erit.

Hocautem DICERE, quidaliudeft,quamfiimmafoeli-citas? Et quid potuiflet Chriftus nobis maius præflare, quàm quod nunc deinceps Deum tanquam Pattern amp; Deum no-i^euutPa- ftrumaudemus,amp;poflLimusinuocare?haGenim inuocarionenbsp;ear™ tcftaturPidcs, quod Deus nobifeum fit* Si ergo Deus pro nobis,quis Contra nos? qui proprio filio fuo non pcperric,fcd pmnbsp;nobis omnibus tradidit ilium, quomo do igitur non cum ipfonbsp;omnia nobis donaffet?

Hab emus iucudifsimam,atq; omnis generis confolarionis plenam concionem deaduentu amp;Rcgno Chrifti,qua Ofeasfhnbsp;os auditores,propter futuram deuaflationcm regni Iffaelis peßnbsp;tcrritos,confblatur.Oftendit enim,quôd etfi carnalisllfael propter peccatum per Afsyrix regem deuaftandus amp;abducendus

EXFOS.ÏTIO lOAM. BRENT.

tarnen Deum liberaturû amp; confcruaturiï uerum,cle6tutti amp; Çgt;^emlfiâelem, ex omnib.calamitatib.ad ù»ram foelidtatem.

CAPVT ÏIÏ.

Et DIXIT DOMINVS AD ME, ADHVC VADE* ET DILIGE MVLIEREM DILEGTAM AMIGO ETnbsp;ADVLTERAM, SIGVT DILIGIT DOMINVS FILI-OS ISRAEL ET IPS I RESPEGTANT AD DEOS ALIENOS, ET DILIGVNT VINAGIA VVARVM.nbsp;Et FODI ,EAM MIHI QJ’INDEGIM ARGENTEIS,nbsp;ET CORO HORDEI. ET CORO DIMIOIO HORDEI,nbsp;ET DIXI AD EAM, DIES MVLTOS EXPEGTABISnbsp;ME. NON FORNIGABERIS, ET NON ERIS VIRO,nbsp;SED ET EGO EXPEGTABO TE. QVIA DIES MVLnbsp;TOS SEDEBVNT FILII ISRAEL SINE REGE ET SInbsp;NE PRINGIPE, et SINE SAGRIFIGIO, EV SINEnbsp;ALTAR«, ET SINE EPHOD ET SINE THERAPHIM,nbsp;ET POST HÆG REVERTENTVR FILII ISRAEL,nbsp;ET QVÆRENT DOMINVM DEVM SVVM ET DAnbsp;VID REGEM SVVM, ET PAVEBVNT AD DOMINVM, ET AD BONVM EIVS. NOVISSIMO DIERVM.nbsp;ïnprioribus duobus capitibUS, amp;fignis, amp;(. uerbis déclarainbsp;tum eft,Dominum reieóturum liraelem carnalem,primuin denbsp;uaftadoncperSalmanaflàr.Deinde excæcarioneper Chriftum,nbsp;Scdhæc uteunque carnalillraeliaccidant, tarnen oftenftim eft.nbsp;SpiritualemIftaclem,ulqueadeonon defed:urum,utpotiusnbsp;Golligendus ueniat tarn exludaris,quàm cx Gentibus, amp; fiat numerus uerorum Ifiaelitarum ficut arena maris, propter quosnbsp;Dominus exaudire uelit cœlum, terram, triticum,uinum,amp; o -

nem,amp;pofteorumlùb Chrifto excæcarioriem? Anomnino delebitur,ut ne reliquiç quidem fiiperfint? Fieri enim non poCnbsp;reuidet,ut Deusbuncpopulum, quemab initio fibjinpeculianbsp;rem populû elegit,amp; ex quo tot orti fimtPatriarcbæ amp;Propbe-tæ,Ex quo itemiuxtacarnemnatus eft ffluator mundi Dominus nofter lefiis Cbriftus,in fempiternum abijciaüHanc quæftinbsp;onem,feu dubitationemtertiûboccaputfoluit,turn figno,tunbsp;uerbis,docens quid deiftaele carnali poft reieétionemipfiiis filnbsp;türum fit.Ait enim Dominus ad Ofeam, Vade dilige mulieremnbsp;à prorlmo adamatam amp; adulteram, amp; fie dilige, quemadmoi.nbsp;dum Dominus diligitfiliosl(rael,boc eft,faóto illo taquam ma^nbsp;nifefto figiio déclara , quomodo filij Ifrael à Domino diU«nbsp;§ «y quot;

Sö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN CAPVT ra. OSEÆ

Adultéra,fi gantur.Eftautem merctrix Adultéra commodumifraeliururn hura'ïudx catnalium fignum,necincrcnturhoncftiori mulieri aut Matronbsp;orum. næ comparartEtenim qucmadmodum Adultéra rclinquitle-gitirrtum luum marituinjamp; adhæret fornicatori. Ita amp; 'filijnbsp;relinquuntuerum Qeumamp;adlï2ercnt dijSjhoG eft,cultibus,ucrnbsp;bo Dei nullo modo priccepris^cd podus prohibitis, cum qui-bus fornicantur,diligentes non Deum uerum. Vnde poftcafif»nbsp;utfecuri genioliio indulgeant, conuiuijs ftudeant,atque fcuvnbsp;no noótelquediesque ingurgitent, amp; omnino uentrem pronbsp;Deoiiio colat, quafirebenegefta,fifuturacalamitateomninonbsp;nonafficiaqt.EtnuerôIdololatriaatq-,împictatelongèàmcniânbsp;Tito ïùo recéircrunt^Nibilominus tamcn(inquitDominus)adanbsp;mabo cos, amp; in nouißimis temporibus eorum milerebor,nbsp;Tu ergo Olea, Diligemulicremracrctriccm,utbocfigno cO'nbsp;gnofcant me uel tandem recepturum iplbs in giatiam.QuanfOnbsp;autem ftupore exaftimas Propbetam boe mandatum de diÜ'nbsp;gendamcrctriccaccepiire? quàmgrauiputasanimo obedijfic?nbsp;Incideruntprocul dubio uariæ cogitationes .Quidfadas? Quonbsp;te ucrtes?Antea iuflus fuifti ducere uxorem fomicariam,órmaxinbsp;mo famæ tuæ diferimine, illud quiequid fuit oneris fubijlb:nbsp;NuncucrópraecipiturtibiutalTumas in tuum contuberniumnbsp;adulteram.Quïs tandem malus genius te tot meretricibus uc-xarclbletpQuiddicentdcte Ifraclitac tui,quibus condonaris?nbsp;Certè bla]j)bemabunt amp; nomen tuum amp;ucrbum Domini:nbsp;Dicent pro cul dubio , prophetas omnes clTe homines fcele-ratos 5 Ëxfruólibus enim eorum cognoleipolTc, quales fint.nbsp;Iam,ctfidixcristc boneftè cum tua meretrice cohabitare, tarnen non credent dbi,led relpondcbuntjCUr ergo adamaftie-am?An nclcis quod fi tab omni mala Ipedeabftinendum? Connbsp;trà fi non obedieris uod Dei,ad:um crit de uita,amp; perpétua tuanbsp;foelidtatc.Quid facias ergo,aut,quo tc uertas? Sed bono fisani-mo,amp; obediasDomino Deo tuo.Melius enim eftamitterehunbsp;manam gloriam amp;: famam,quam diuinum feuorem.Qui offennbsp;ditur,oftendaturlànèhacmea obedienria.Iußis enim diuinisnbsp;eft obfequendum.Vadit igitur Olea, iuxta quod ei mandatumnbsp;erat, amp; conducit fibi adultcram, quindedm argenteis,nbsp;coro cum dimidio bordci, qui iuxta noftram menfiiramnbsp;Gomer, continent fere quinquaginta modios . Gomer enim apudnbsp;Hebrxos

EXPO s IT I o IOAN. BRENT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8lt;

Hcbrxos tnginta unum,apud Athcnicnfcs autem quadra^nta ünum continet modios. Et eft maxima difFerêtia inter Gomer,nbsp;cuiushoclocofitmentio,amp;inter Gomer de quoExod, decknbsp;niofexto. In Exo do enim fcribitur Gomer alia litera, in princi-pio uo cis, hoc lo co,amp; fignificat menluram frumenti, quamnbsp;Unushomo quotidieabfumcrepoteft.Tot ergo modijs (in^nbsp;conducit ftbi Oleas Adulteram,eique prolpicit, uthabcat,quonbsp;le luftentet. Conducit autem iplam hac conditione, ut diebusnbsp;inulris fic habite t amp; ipfum cxpeólct,nec cuiquam uiro commi-fteacur, fed amp;lcipfum fimiiiter cam expedaturum po|licetur.

Cùm autem confidcrarc uoluerimus,quæ fuerjj linens Pro phetæinconduccnda Adultéra,uidemus fornicationem eius Fomicati®nbsp;îuilïelànâamjamp;nuUomodouituperandam. Conduxitenimnbsp;earn man dato diuino,atquchoc confilio retinuit,non utimpunbsp;dice cum eauiuerct,fed utadpudiótiam earn conuertcrct, Sfnbsp;cutamp;ChriftusfiliusDei amat peccatores, non utapprobeti-plorura peccata,fed utad poenitentiam reuocct,

Sed quid hoc man datum Dei fibi uult? quid fignificat, aut quidcoadumbrat? Sequitur, Quiadiesmukos fedebuntfilij Fiiy ifradnbsp;krael fine Rcgc,amp; fine Prin cipe,amp; fine lacrificio ôc fine altari,fi- cdnquot;^fine*nbsp;nc Epho d,amp; fine Theraphim,amp;c. Hxc libenter fic interpretarcr Rege,fin«nbsp;acfiimplctacirent in Ilrael,quantum quidem ad primam par-temattinet,dcdcuaftationc Regni Ifiaelis per Salmaneflarem,nbsp;quantum autem ad pofteriorem partem attinet,dc temporenbsp;prædicationis Euangelij de lefii Chrifto.

His.n.temporibus fucruntllraclitç,prçfertim decc trib us, per Salmaneflarem dilperfi inter alias genres, amp;carucrunt,Rcgc,nbsp;Principe,lacerdotio,amp;alijs,quorumhicfitmcntio,Donccaponbsp;ftoli in omni terraEuangelium de lefii Chrifto prædicarunt.nbsp;Tunc enim multi conuerfifiint ex Ilraelitis, qui Chriftum ex le- *nbsp;mine Dauidisnatumagnoucrunt,amp;inipfiim crcdiderunt.Scdnbsp;alio uocatmeautoritas Apoftoli Pauli, qui ad Romanos, capi-teundecimo gentes , quæ ad Chriftianilmum conucriæ fuc-rant,hortatur,nc glorientur aut animo efferantur, fed in ti- lud^i hi-more Dei ambulcnc, Si non conteranant ludæos, tanquàmnbsp;prorfiisâDeoabîeétos.Nam amp;fihoc quidem tcmporcrecifi, nendûnbsp;amp;abieéti fint, propter incredulitatem, tarnen Deuspolsitnbsp;cos denuó inferere . Nam fi Deus Gentes, ex naturali

IN CAPVT in. OSEÆ

oleâftrô excißs , €ontranaturam,inbonamoliuaniinfcruit: quanto magisinièrenturludæi, qui lecundum naturam lùnt

ex parte, myftenum ho c (ut non fids uobis ipfis iapientes ) quia caccitas ex parte contint in Ifiael, donee plenitudo Gentium intraret,nbsp;amp; fie omnisïlraeliàJuus fieret, amp;e.Hiice uerbisPaulusapertèfi-gnifieat,quôdantenouilsimumdicm,quando lalicet numerus filioruftiDci ex Gentibus eligendorum completus fuerit)nbsp;ludæi amp;ipfi tandem Chriftûagnituri amp;inipfiim credituri fintnbsp;Pofluntetiamhæcuerba01èæ(mco quidemiudicio ) in-tclligi, parana,de tempore illo,quo eœperuntChriftus, amp; Apo

ali enos,quos agnoïcere, amp; quibus fèruirc neeelTe habebunt -, lub quibus fedebuntfineïàerificijs,amp;finealtari, quæ omniao-lim Hierôfolymis,amp;: in terra Canaan habuerant. Neque habe-buntSacerdotes, autReueladones,hoe eft,priuabuntur uemnbsp;fenfii,amp;intelleâ:u iàcræfcripturæ,amp;Prophetarum.Quod enimnbsp;Ofeashie dicit,partim reipià impleri uidemus,Initio enim,babinbsp;tantabhoetempore,quourbsHierulàlem deuaftatanbsp;Chriftianos,amp;Tureas,non hab entes ex fiia genre reges autPdonbsp;cipes.Deinde non iàcrificantuaccas, auc uituios. Adha^e carer^^nbsp;ûcerdotibiis ^SeProphetis. Partim u erô complebuntur, paulonbsp;ante temporanationum,hoeeft,quando omnes eleâiexgen-dbus fègregati fu crin t.Tunc enim amp;ipfi filij Ifiael,(quemadmonbsp;dum Propheta ho c lo eo dicit) conuertentur ad D o minum Denbsp;umfuum,amp;agnofccntfilium eius unigenitum Dominum nonbsp;ftrumIefiiihChriftumexfemiliaDauidnatum, eiqjtanquàmnbsp;uero ludæorumRe^adhærebunt.Atqueadeoadmirabunturnbsp;fiimmam clementiam amp; milcricordiamDci, qua complebti'nbsp;tur omnes in Chriftum credentes.Nifi enim ad fingulare qnodnbsp;dam faélumàDeo mirabiliter confèruarentur, fieri nullo rfto-do potuifletjUttam diuluperftites inter Ghriftianos,amp;Turcasnbsp;quibus omnibus abominationi fiint,pcrmanfi fient.

;; Etadhunemodumetiam D. Hieronymus amp;Auguftioo®

EXPOSÏTÎO IOAN. BRÉNT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sj

Kunclocuniinccrpretantur,acquc uerbishuius textus moucn-tur,uc fentiant, carnales ludæos ante nouiisimum diem ad ChriftumconuertendoSjfiuc autcmomnes, fine ueroaliquinbsp;tantum conuertendi fint, Dominus Deus nofternouit.

Exhoc loco notabis,Primo ingentem fcueritatem iræ di-üinæ,quôd tanto tempore peculiarem lüum populum tot mile rijs amp; calamitatibus opprefferit.Cui pareet Do minus, cum nc populo quidemfijo peccatisinquinatopepercerit’Deindeminbsp;IcricordiamimmenlàmDeiuides, quod tam abominabilemnbsp;populum,rurfiistmodo ut in Chriftum credatjrecipere, amp; omnbsp;uibus benefidjs afficere cupiat. Timeamus ergolt;peccantes,nbsp;Confidamus autem Refipifeentcs, ut in Chrifto lefu D ominonbsp;iioftro lalutem conlequamur.

CAPVT IIIl.

AVDITE VERBVM DOMINI, FILII ISRAEL, OyiA IVDITIVM DOM’NO CVM HABITATO-RÏBVS TERRÆ, NON EST ENIM VERITAS,nbsp;ET NON EST MISERICORDIA, ET NON EST SCInbsp;ENTIA DEI IN TERRA, MALEDICTVM, ET MENnbsp;DACIVM, ET HOMiCIDIVM, ET FVRTVM, ET A-DVLTERIVM IN VN DA VER VNT, ET SANGVIS SAN-GVINEM TETIGIT, PROPTER HOC LVGEBITnbsp;TERRA, ET INFIRMABITVR OMNIS QVI HABITAT IN EA. IN B E S TIA AG RI, ÉT INVOLVCREnbsp;COELI, SED ET PISCES MARIS CONGREGABVN-TVR. VERVNTAMEN VNVSQyiSQ.VE, ócc.

HadenusOlèasPropbetaiulTudiuinoinufitatam, amp;hor-rendam auditu concionem babuit,.in qua non Iblum oftendit Regnum Ilraefis ciTe deuaftandum,uerumctiam ludæos ex omnbsp;iiibusbeneficijs Deiabijciendos. Etfieniminterea pijs.quo-queEuangeliumadnunciauit,quoinaduerfis Ói. calamitatibusnbsp;conftarepolsint,tamen præcipuè eô relpcxit, quód Deus om-nem luam clementiam èc mifèricordiam à carnali Ilraelc fit ablanbsp;turus.Verifimile igitureft, Ilraelitas,quifcfolos pro populo,nbsp;ôcHæreditate Dei uenditabant, fumma admiratione, amp;in-dignatione banc concionem audiuifle . Et procul dubionbsp;narijs rumoribus amp; cogitationibus apud uulgus bac £ua

M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN CAPVT nn. oseæ

prædicâtione Ofeas occafîonem dédit. Alius.n.cogitauit,QuiS huic Ofèæ reuelafTetjquid Futurum eflet’An forte didicitàfcornbsp;to fuo,quôd nuper in uxorem duxit? Alius, Nunquid Ofeas eftnbsp;Aftronomus,qui ex Aftris uiderit,quid fit futurum? Alius,So tnnbsp;niauitfortalsisÓï^s.Alius, Quid?adeoneinclementerageretnbsp;Deus cum terràifta,quam Ilfaeli, peculiar! fiio populo,tâquamnbsp;propriampolsidendamtradidit?Apagefis cum tua concionc:nbsp;fieri enim non poteft,ut terra hæc deuaftetur ab hoftibus.Dîcatnbsp;lànè ofeas quod uelit,nunquàm tarnen perluadebit, utinducanbsp;mus in animum noftrum, qliôd Dominus fit populum luumnbsp;rcieâ:urusgt;His ergo uanis uulgi iaétationibus,Prophetainhocnbsp;quarto capiterelpondet,amp; enumeratlpecialiter eapcccataqu^nbsp;IlraelitædefignabantjUtbac cnumerationepeccatorum,qua:i^nbsp;Lege prohibita lunt, certo cognolcerentfuturam fuamnbsp;mitatem Scdeuaftationem.Audite (inquiens)filijfirael,No’^nbsp;meumfomnium , Non uxorismeænænias , Audite non A-ftronomiæ Régulas, leduerbumDomini.Et audite non ii^^'nbsp;quitatem Dei , led indicium amp; æquitatem Dei contra uoSnbsp;, propter ingentia üeftra peccata . Deus æquilsimys ôi. iun^'nbsp;fimus eft, null! fàciens iniuriam, lulhs habet caulas uosp^'nbsp;dendi . Nonne conuenit inter iplùm amp; uos ? An nonnbsp;xitaduos,fi audieritis uerbum Domini,ucnientlupcr uos oip'nbsp;nesBenedióliones, Quôdfiuerônonaudiueritis, uenientli^'nbsp;per uos omnes Malediôlioncs ? An non inijftis hoc palt;ftunrnbsp;cum Dominoquando dixiftisperMolbn: OmniauerbaD®'nbsp;mini,quæ locutus eft faciemus,amp; erimus obedientes ? Et

An non Mofes ad confirmandû hoc paélum, lànguinem luin* ptum relperfit in popülum, dicens : Hic eft languisfœdefls»nbsp;quod pepigitDominusuobilcum, luper cunéfislèrmonib^5nbsp;his. lam tu iplè uide, quomodo ho c fœdus amp; mandata Dei lef'nbsp;ues.Deusmandauit,utncminem decipias,fed omnes candidenbsp;P eôlore diligas. Ecce autem non eft ulla ueritas aut fides, Vnufnbsp;quilquead proximnmluummendacialoquitur,nullus eft ni'’nbsp;dusneque finisimpofturarum.Deus mandauit, utproxin^^nbsp;tuo benefaciaSjSed ecce nuUaulquàmapud uos reperiturnbsp;ricordia amp;beneficentia. Deus mandauit tibi,utiplum per nefquot;nbsp;bum luumdifcascognolGere.Scd ecce extremû contempt^^nbsp;uerbi D ei,uc amp; Icienûa D ei nuUa fit. Exrindus eft omnis dm‘’5nbsp;Del,

EXfOSîTiO lb'Alt BRENT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘Sj'

Dei, Si. duritas ersa proximum cuanuic. ProhibuicDeus bîa-iphcmiam feu maléaidum nominis lui, (èd ec^e malediétiô in undauic.Prohibuicmendacium, furtum, lïömiddium,adilltë-rium,amp; alia fadnora,lcd ecce,uitia fbrciuntur nunc riorrtiriä'Uir-tutum.Mendacium enim,iam non amplius pro uitio, fed pfônbsp;uirtutc amp; prudenriahabctur.Latrocinari amp; prædari quafi orna-in enta luntNobilium. Furtum amp; Adultcrium nemini expro-brâtur,fed potius laudi danturBreuiter languis finguinem un-gitjhoc eft, ubiuis inundarunt fumma amp; capitalia facinora, atq;nbsp;adeo lit capitalia facinora capitalibus facinoribus cumulent.T onbsp;Icrâbilcforfitaneflcc,fitantum Eypocritica aut dijilia peccatanbsp;admittercntur,fcdhocdeplorandum,quôdinteruos talia amp;nbsp;capitàliarepcrianturfcelera,quæeriam duilis Magiftratus Gla-dium amp; peen am merentur, ita Cnim inundauerunt ut eo-rumnullus neque modusneque finis fit. Quid ergo uicifsimnbsp;Deus uobis faceret? Aut,quid cxiftimatis futurum elfe ? Nihilnbsp;certè aliud,quam ut iuxta fœdiis, T erra ucftra lugeat, Sc babita-torcseiustriftentur.Necipfifolum,uerumenam omnes Be-ftiæagri,pifccs maris,amp; uolucres cœli,ptopter ueftralcelera connbsp;fumantur.Tanta enim eft feueritas iraî Dei contrapeccata, ut eunbsp;ca cxarferitjconlùmat non tantum homines peccatores,led eti-am omnes agri beftias.Et contemptus uerbi Dei tantum peccanbsp;tum,imo um peftiferum uenenum eft,ut non tantum inficiatnbsp;amp;interfidathomincs, uerum etiarriiumenta, pifees, uolucres,nbsp;amp; omne id,quo d uiuît.Audis quo d peccau aftra ilia fint, ex quinbsp;bus futuram calamiutem Oleas prædixit.Et quæ populo ilfae-litico commuutionem fore portendunt.

Sed quiaapud nos , his prælertim temporibus, idem a-ftrorum finis conlpidatur, eademque plané peccau inter nos reperiantur: quo magis enim, amp; diligentius nobis EuangelLnbsp;um, amp; uerbum Deiinculcatur, eo maiora defignamuslèeîc-ræcadem igiturpœna quam Ofeas Ifiaclitis fuis hoclocO» mina-tur,ctiam nobis expeôùndaeft.Lug€bitenimrcrraamp;habiutô-l’eseiustriftabuntur.Etquiseft,qui dicereaufit,Deum iniquenbsp;egifte cum Ilfaelitis?aut quo d iniqu è nobifeum aétürus fit,cumnbsp;Ptopedicm amp;noftra peccau uifiunirus eft?Etqüiaiuftam4i^nbsp;buit caulàm côtu ïltaelius propter peecata,habe^ ergo etiamnbsp;contra nos caulàm iuftam, amp; uîncct in iudido pfoptér pèceâtâ

m GA PVT nn. oseæ -

ïioftraJEcce auftm.cùiïi Gl^speccacallraelitaru cnumerare^ ea^; manifeftiora,amp; nodora effent qiiàm ut negari poffent ali-.us in alium culpana reijâcbat,populus nimirum in fàcerdotes,nbsp;iàcerdotes uicilsim in populum, Prindpés in iiibditos, lubdianbsp;ucrô inPrincip.eSïHæcenim eft natura ueteris Adami, ucàfe,ianbsp;alium culpam transférât, qucmadmodum uidemus Gen.iij. V-bi Adam in Euam,Eua in (erpentern culpam trâfgrelsionis cofl-ij dtHortatur igitur Propheta eos,ut nullus in alterum culpanxnbsp;perdidonis reij ciat,nec quilquam cum altero bac de re conten-dal,propterea quôd omncs in eodemluto bæreant » Populusnbsp;lt;ftficutlàçerdotes,Sacerdotes ficut populus,omncs dcclinaucnbsp;runtjfimül inutiles fa€ti (unt,neq; inucntus eft uUus qui facerecnbsp;bonum.Omnesftintncbulonesaminimo ulq; ad maximum,nbsp;amp; itcrum à maximo ad minimû. Gùm igitur fimul pcccent,p^-ftatim corruet populus,amp;corruetctiam Propbeta no de, hocnbsp;çft,pcribit unus poftalium,làcerdos poft populum:cùm enimnbsp;cæcus cæcum duxcris, ambo infoucam cadent, amp;utMofesâicnbsp;affumitcbriafitienteni. .

Sunt qui bunclocum itainterpretantur.Veruntamen un^ quilq; non iudicctaltcrum,amp; non arguatur uir. Populus «nimnbsp;tuusficuthi,quicontradicuntlàcerdori,utfitfcnlus, olcumôcnbsp;opera in illo populo pcreunt,neque mouetur ullis commina-donîbus,quinimôadeo contumaces lunt, ut etiam ipfislaccr-dodbusLcsem Domini docendbus contradiccrcaufint.Pra^

Cèrdotisimperio , qui eo tempore miniftrat Domino Dco tuo,exdecretoiudidsmorietur bomoiUc,amp; auferes malumnbsp;de brael. Nihilominus tamê peccati reprcbenfionem non uultnbsp;ferre,fèd excuâtfuapeccata,amp;contradidtamp;Deo,amp; ûccrdorinbsp;Icgcm Domini docenti.

Sequitur alia P œna, Tacerc ûdam matrem tuam,id eft, car-Iftaelem ob ricelcere làdam,nc poft bac polsic gloriari de ßioRegnoamp;Sacerdotio, eum^ue ita confandam,ut nefciac

BXPOSITIO IOAN. B-RENT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S7

ßiagnifice cxtoUcrc (uum Rcgnum Sc. Gcerdotium.Hanc enim Pœnamminatus eft Deus contemptoribusuerbi fui per Mo-ien,Exo.decimononodiccns,Siaudiericisuocemmeamamp;cu-ftodieritis padum meum,eritis mihi in peculium dc cudis ponbsp;pulis,mea.n.cft terra. Et uos critis mihi in Regnum làcerdo tale,nbsp;amp; gens lanóta. Ergo fi non audicris, non cris amplius inRegnunbsp;làcerdotaie,amp; gensiànda . Dicit ergo Dominus per Ofcam,nbsp;Quiarepuliftifcientiam,hoc cft,ucrbummeum,pcr quod co-gnolcor,amp; oblitus es Icgis Domini Dei tui,auferam à te Regnftnbsp;amp; làccrdo tium,atquc obliuifcar filiorum tuorum. Quod Do-minus ho cio co minatur cœpit implcri eo tempore, quandonbsp;Regnum IIraelis per Regem Alsyriæ deuaftatum eft. Et imple-tur adhuc ho die. Carent enim ludaci Regno amp; Gcerdotio proprio.

Eandem pœnam fentitnoftro temporcEcclefia orientalis, fiuc Conftantinopolitana.Habuit enim legem Dei ÔéEuange-lium de Chrifto,fcd quia contempfit amp; repulit uerbum Dei,abnbsp;ftulitDeusab eaMiniftcriumuerbilùi, itautcogaturnuncau-dire Alcoranum Mahumeris, neque recordetur Deus ampliusnbsp;filiorum cius.Eft amp;apud nos lummus contemptus uerbi Dei.nbsp;Proculdubio igit ad nos perProphetam dicit Dominus:Repelnbsp;km ego uos de làcerdotio,amp; obliuifcar filiorû ueftrorum. Démus itaque operam ut præueniamus per Refipi^centiampœ-nam,quam Deus folct contemptoribus uerbi lui, amp; inobedi-entibusinfligere.

Sequitur alia acculàtio contraIlracl, Secundum multitudi-nem eorum fie peccauerunt mihi,hoc cft,promifi huîc populo quod multiplicare uelim eum, ficut fteUas cœli, Sc quôd pofsi-dendas illi dare uelim urbes.Ecce autem, quo ma^s multiplicanbsp;fur,eô magis præuaricatunmultiplicantur enim unàcû ipfis fcc-Icra.Et quanto luntfœliciores tanto redduntur détériorés,amp;fi-cutleremiasdeludaaitcap.ij.fecündumnumerum ciuitatumnbsp;tuaru erant dij tui ô Iuda,Ita amp; de Ifi-ael dici poteft,fecûdum numerum hominujfuntldola tua 6 Ilraefquot homines, totïdo-k,Imôtotncbulones.Age ergo non impunè feres Idoloktriamnbsp;ßc impietatem tuam.Gloriam enim tuam in ignominiam tuamnbsp;commutab O,gloriaris nunc de multitudine tua j fed ego brcuinbsp;Udilpergam j amp;minuam.Supcrbisnunc quidem propter Rc-

saf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÎM CAPVT W. OSEJB

'gnttm tuum,amp;: uideris ribi quafi triumpharc,lèd CCCC égo te co ram toto mundo confundam,Confuno nanq; fequicur fupcr-biam:hac cnim contra uerbum Dei homines plerunqj fefe effenbsp;runt*

PÈCCATA POPVLÏ MËt COMBDVNT, ET AD INIQVITA TATEM EORVM SVBLEVABVNT ANIMAS SVAS. ET ERITnbsp;SICVT POPVLVS, SIC SACERDOS. ET VISITABO SVPERnbsp;EVM VIAS SVAS. ET COGITATIONES EIVS REDDAM Elgt;nbsp;COMEDENT ENIM ET NON SATVRABVNTVR, FORNICA-BVNTVR ET NON MVLTIPLICABVNTVR, QVONIAM DO-MINVM DERELIQVËRVNT CVSTODIRE.

FORNICATIO ET VINVM ET MVSTVM AVFERVNT COR.

r

Quemadmodum antca populusaccufitus fuit iniquita-tiSjItanuncfacerdotes quoqueaccufintur.Ita enimaitDon’^' huSjComeduntpcccatapopuli mei,hoc cft,inftituit Doniinii^nbsp;perfèruùmluum Mofênuarialàcrificiorum gencra,inxer qü«nbsp;præcipuumfcrèlocum obtinuitSacrificiumpro pcccato.Hocnbsp;autem non hoc confilio inftituit, ut cflet fàtisfadio pro pecca-tis ex opère operato, Quomodo.n.Bos,authircus peccatapofnbsp;fènt expiare ? Sed ut effet manifefta confefsio admilsipcccaoAnbsp;umbra futuri fâcrifiâjunigenitifilijfùilefu Chrifti, quinbsp;fuo fàcrificio pro peccatis làtisfàôlurus efTetJEtfi autem maflch-ucratfàcerdotibus, ut de fàcrificijs uiuerent amp; fùftentarentur,nbsp;quemadmodum fcribiturNume.decimooéfauo : Omnis ob-latio amp;fàcrificium,amp;quicquidpropeccato atquedeliôtorcd-diturmihi, amp; ceditinlanôùlànôlorum, tuum erit,amp;filioiuninbsp;tuorum.In fànôtuario comedes illud.Tamen eo res rediera^ utnbsp;Sacerdotesfàcrificarent quidem, fèd non utpopulus erudiret,nbsp;amp;ad rcfjpifccnciam cxcitaretur, fèd tantum utauaritiæfuæfâti^nbsp;fâcer ent,amp; uentrem fùum fàginarcnt. Merito igitur Dominus»nbsp;quafi coram publico iudicio eos acculât, di cens, Comeduntnbsp;pcccatapopulimeijhoc cft,fàcrificiapro delióto in fùum uct'nbsp;tuntcommodum£tforfitan tolerabile effet, ut comederencnbsp;ca, conceditur enim eis in Lege, fed hoc demum depIoraUquot;nbsp;dum,quôdadpeccatapopulimei eleuant animas fûas.Officium eorurn eft, utpopulum offerentem fiia fàcrificia profû^nbsp;peccato admonerenthii delidti, amp;ad refipifeentiam hortarent,nbsp;hocofi5ciumncgligunt,nequepcccatapopuli reprehendunj»

EXPOSITIO IOAN. BRENT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sp

fed potius ad peccata conniucnc, Sc hocfblum quærunc, hoc ambiunt, cupiunt,amp;defiderant, ut populus frequenter pec-cet, quo pluraneceflchabeant offerte lacrificia,ex quibus uen..nbsp;tremipfiluum laute curare poßint. Quo enim plus populusnbsp;peccatjcomagisaugetur lacrificiorum numerus. Non igiturnbsp;(fioptionealiquidimpetraretur)optarentfibi mcliorem po-pulum . Sicutin Papatu quoque expert! frimus . Audiui iplenbsp;Papifticos quolHam lacrificulos dicentes, le ne optare quidem confciTo-tncliores amp;c magispiosrufticos , quoniam fi meliores effent, «s^induinbsp;nô opus hab erent offerte numos.Et fibi uel tandem feme effetnbsp;pcreundum. Quid dicam de maiori parte Confefforum amp;:In-dulgentiariorum? non enim hoc quærebant, ut populus refi-pifecrctjfed defiderabant,ut plurimum peccaffet,quó multumnbsp;ófferte nummorum,autpro confeßione dare in ciftanilnffubnbsp;gentiariam magnam copiampecuniæ neceffehaberet.Vidiffesnbsp;læpius fecrificulos qui à Confeßionibus erant indignari,fi fortenbsp;quisnonatrociafcclcraadmiliffct. Contra uerolummadele-lt;^tioneaudiebantingentiaamp;horribilialcelera, non quidemnbsp;hocconfilio ut ad refipilcentiam uocarent, quemadmodumnbsp;Chriftus peccatores audiuit,fed ut fibiliceret eos emungere ar-gento,nonenimabfoluebanttalesnifi numerata aliqua frim-nïapecuniæ.Breuiter,incoPapiftarum quæftus maximus fuit,nbsp;ut effent quamplurimi infignes peccatores.Quidhocaliud eft,nbsp;quam quod Deus hoe loco dicitiComcdunt peccata populinbsp;mei, deleélantur pcccatis eïus. Quid ergo ent ? Quiapopu-lüs(inquit)amp;fecerdotes fimiliter peccant,fimiles quoq;, quantum ad pcenam attinetjcos feaarn. Sicut puniam populum, itanbsp;puniam quoque fecerdotes pro meritis autem amp; operi-bUs corumpuniam eos. Comedent enim, amp; non feturabun-tutjho c eft,Nunc quidem helluantur,inebriantur, atque in de-btijsuiuuntjcolligentcsfibimultas diuitias, fedecee ego ma-fedicam eorumfecultates,utaccidatcis quodinProuerbio di-citur,Malè parta male dilabuntur .Fomicabuntur amp;nonfiiccc-detjhoc eft, Quemadmodum immodica carnalis uenus eft in-frccunda,ita iplbrum Ipiritualis fornicatio^amp;Idololatriainfoeli-qßimaerit.Imaginanturamp;pollicentur nunc quidem fibi nel-óoquosfuccelÏus,propter fiios cultus,quoshincindefine ex-^nbsp;ptcffo mandäto D ei inftitucrunt,led longe errant: immergen-b iij

tuf cnim pix)ptcr cos de die in dicm alrius in pericula ^ccalami-taccs,ncquc prolperabuntur in eis.

Potcft hie textus aliter ad hunc mo dum intcUigiPafeent Io ipfbs,non aut confortabunt, ut fit fimilis fententia cum fiiperi-ori, S)C conueniens cum Lcgc, Lcuit. uigefimofexto, Confrin-gam baculumpanisucftri,itautdcccmmulieres in unodiba-no coquant panes, amp; reddant cos ad pondus, amp; comedetis,nbsp;amp;non iaturabimini,amp;c.

obferaare Sedcurhæc acddcteis calamitas?Quia(inquit) dcficrunt Dominix.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dominum. Quid ? An non uolujat efle ucri cuko-

res Dei, qui omnes fiios cultus ad gloriam nominis fui inftituc runt? Hic*bbferuandum eft, quid fit obferuarc Dominum*nbsp;Non cnim eft ore tantum amp; uerbis gloriari de Deo fed eftnbsp;uerbisDci oblequi, amp; mandata cius cuftodirc. Vera cnimpic-tasnon confiftitin externa, amp; Hypocriticauita,fed in rimot^nbsp;Dei, dcobleruationc mandatorum cius. Contra ucro non ob»nbsp;fcruarcDominum non eft nihil uerbis de Deo confiteri^c^nbsp;eft,mandads.,amp; Verbo eius non udlc obedirc. AtquchaecinO'nbsp;bedientia ( quemadmodum teftatur Moles öchocloco Oftas)nbsp;caula eft omnis Maledidionisdc calamitatis.

pS^funt iniquitatc partJe,male perierint, ucrum etiam proptcrirtipj-ïoaiediftæ. osamp;fiótitios{uos cultusmaledióti Ôc. omnigcncrc calamitaos iînt obruti. Initio cnim cxdtauit Dominus Ipiritum Phulnbsp;gis Aßyriorum. Deinde IpiritumTiglath Pnilafcr, qui muhnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

tasurbes Regni IftaelisjEtuniucrlàmtcrramNephtalimccpo runtjamp;captiuosIfraclitasinAlsyriostranftulerunc . Tandemnbsp;Salmaneflàr capuSamaria Metropoli Regni llraelis, Regem 0-Jêam coniedtin carccrem,(5c tranftulit Ilrael de terra fiiain Afsy-rioSjUirosautemdcBabylonc collocauit in duitatibus SanU-

EXPOSITIO IOAN. BRENT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pt

Quæ U er 6 ( inquis) caulàeft, ob quam homines Dominum Deum fuum obfcruare definunt ? Oleas hanc declarat breuißimoEpiphonematedicenSjFornicatiOjVinum Mu- Dominumnbsp;ftum,auferunt cor.Hoceft,impij,amp;fiótitij cukus,Abundan-iciaomnium rerum,Ebrictasamp;Crapüla,abducunt corliomi-nisa ueraobedientiaVerbi Dei, amp; adeo occupant, ut dein-çeps non recordetur eins amplius, ne dum obfequatur.Va:(m-quitElàiascapite quinto,)qui conlùrgitis manèadfcctandamnbsp;.cbrietatcm,amp;potandumulque ad ue{peram,utuino2éîbic-tis. Cithara amp; Lyra, amp;c tympanum, ôc. tibia -, amp; uinum in conuLnbsp;uijsueftris ,Et OPVS DOMINI non rclpiâr^s,Nec O-PERA MANVVM cius CONSIDERATE. Similiternbsp;Chriftus Lucæ uigefimoprimo : Caueteuobis, ne fortegra-uentur corda ueftra Crapulaamp;Ebrietatc, amp; cutishuiusuitæ,nbsp;amp;fuperueniatinuos dies illarepentina.

POOPVLVS MEVS LIGNVM SVVM INTERRO. GAT, ET BACVLVS SVVS, INDICAVIT El: SPI-RITVS ENÏM FORNICATIONVM DECEPIT EOS,nbsp;ET FORNIGATI SVNT A. DEO SVO: SVPERnbsp;CAPITA MONTIVM IMMOLAV ERVNT, ET SVPER COLLES ADOLENT, SVB QyERCV, SVBnbsp;POPVLO ET TEREBINTH O, Q.VOD BONA SIT VMBRA EIVS. IDEO FORNICABVN-TVR FILIÆ VESTRÆ^ ET SPONSÆ VESTRÆ A~nbsp;DVLTERIA COMMITTENT.

NON VISITABO SVPER FILIAS VESTRASCVM FVERINT FORNICATÆ, ET SVPER SPONSAS VEnbsp;STRAS oyVM ADVLTERIA COMMISERINT, QVOnbsp;NIAM DVM IPSI (PATRES) CVM MERETRICU,nbsp;BVS, DIVIDVNT SE (AB VXORIBVS) ET CVMnbsp;SCORTIS SACRIFICANT: POPVLVS AVTEM OJVl -'nbsp;NON INTELLIGIT CORRVET.

AÜa aceuGtio, populus meusLignum (ùuminterrogat, amp; baculus fous indicauit ci, Lignum tft Idolüm, quemadmo-dumIeremiæcap.ij.fctibitur.Adlignum,hoceft,adIdolum * ****nbsp;dicuntjTu pater meus es,amp;adlapidem ,Tume gcnuifttBacu-iuseftSacerdotium,ficut teftatur Mofes Numc, tapite deci-inofeptimo JKcculàt ergo Deus populum ifi:ael,quód in omi^

9* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN CAPVt un. OSEÆ

busfùisnegocijs,amp;rcbusagenclis,non conßilucritProphetas amp;. Sacerdoces ueros, qua: lie mens amp; uoluncas Domini, lelt;lnbsp;lequaturldola, amp; conlulatfalfosProphctas quid lit agendum-Idquodetiamleremias capice uigenmotertio tcftatur,dicens,nbsp;InProphetisSamariæ uidi fatuicatem,amp;prophctabantinBaal,nbsp;amp;decipicbantpopulum meum Ilrael. Similiter libro quartonbsp;Regum capitc primo Icribitur, quod Rex Ahazias cùm cecid^nbsp;let per cancellos cœnaculi quod nab ebat in Samaria,milericnu-cios dicensjlte conluliteBaalzebub Deum Accaron, utrum upnbsp;uere queam deinfirmitatc meabac?

Fropheta- ' Exiftii^o autcm duo fuifle genera turn temporis Propbe-ditû luo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tempore luncPapiibci,amp;Fgt;

genera, uangelici conciouatores.Qi^alisigitur quilqueauditorum cft talemcdam conlulitcondonatorem . Siquisadhçret Papiib-cæReligioni, conliilitinaffliótionefiiaPapifticosconcionato*nbsp;rcs.Hi autcm non conliiluntiuxta uerbum Dei, led iuxtaD^'nbsp;cretaPapXjdiccnteSjSi exaffliétione libcrari cupis, audi aliquotnbsp;Millas,his enim expiate peccata poteris.Aut lulcipe peregrina-tionem ad ftatuam ali cuius lànïti, Aut inftituc anniuerlarium,nbsp;ut eô citiiis expurgatörio igne libcrcris. Si uero quis Euange-lio Chriftinomen dedit, amp;exEuangelio renatuscft,isfeftinacnbsp;in omnibus luis rebus duBijs ad Euangelicum concionato»nbsp;rem, conftilens quid fadlo opus lit. Conliilicautem Euangeli-cus,amp;pius con€ionatornon.lecunduminucteratam confuetunbsp;dine^j.non fectindum Papæ doétrinam , neque lecundumnbsp;Miflàs,Seddax conliliumexuerboDei,uero luminc,quodlunbsp;ccti^ tencbris, atquc uiam ex omnibus p ericulis,amp;tcntadoni-bus euadendi oftendit.

Lignu aut nbsp;nbsp;nbsp;Itaapud Ilraelitas cxiftimo (utdixi) duplicesfuifleProphe-

confii«c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sacerdotes. Alios qui Idolo Baal, Aflaroth, Chamos, liuc

Molo ch leruiebant. Alios uero exGmiliaLeui, quiaDeo ordF ^uati erant, amp; Iblis cqltibus diuinitus inftitutis leruiebant.Sinbsp;quis ergo apud Ilraelitas Baaliucac erat Religionis, is feftinabatnbsp;mluaaffli0lioncadBaaliticumlacrificuIuiftautPropheum,quinbsp;pro rationeldoli lui relponlà dabat,atq; conlùlebat,utlâcrifici-um ofFerretBaal,autaliö qucndam cultiï,uerbo Dei prohibitifnbsp;præftaret.At quid hoc aliud eft,quam lignum,amp; baculû conlîilcnbsp;re ? Qui ueropius erat^atqilc Dominum Deum lîium timcbat^

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conlulcbai

eXPOSïTlÖ ÏÖAM. BRENT.

fçrto Domino fuo, hoc eft, Ideo deftruntuerbum Dei amp;ue-tosàDeopræceptoscultus, quia totos fele addixeruntldolis ftiis,eilquetarnpernnadteradhærent,utpotius omneshomines ad redam uiam iplbs reducere conantes inlerficerent,nbsp;quam ftialdola defererent. lufto igitur Dei iuaiciofit, ucnbsp;leducantur , amp; excæcentur . Hæc enim eft pœna Idolola-trarum , quemadmodum ipfe Dominus Deus nofter a-pud Ezechielem capite decimoquarto oftendit diccns : Homo de domo Iftael, qui poluerit immundicias hias in corde ftio,amp;fcan datum iniquitatis fuæ ftatuerit contra faciem fti-am,amp; uenerit ad Prophetam interrogans per cum mç,Ego Donbsp;minus relpondebo ci in multitudinc immudiciarum ftiarum,nbsp;ùtcapiaturdomusIftaelin cordefiio,quo receflerunt à me.I-dem ftntit Chriftus filius Dei loannisxvj.Veni in nomine Patrisnbsp;mei, uos autemmc non recepiftis, ucnietalius in luo nomine,nbsp;amp;recipietis eum.Et Paulus ij.Thefta.ij.Eo quod charitatem uc-ritadsnonreceperunt, utlä.uifiercnt,idcomittetillisDeuso-perationem erroris,ut credantMendacio,amp;c.

SVPER CAPITA MONTIVM SACRIFICANT ET SVPER COLLES ACCENDEBANT THYMIAMA; SVBTVS QVERCVM ET POPVLVM, ET TEREBINTHVM, QVIA BONA ERAT VMBRAnbsp;EIVS. IDEO FORNICABVNTVR FILIÆ VESTRÆ. ET SPON-SÆ VESTRÆ, ADVLTERÆ ERVNT.

Sequitur alia Acculatio,cuius fere hæc eftfententia. Quid ego (diät Dominus) demeisiftaelitis dicam? Pradcripfi qui-dem cis uarios eultus,quos uerbo mco inftitui, amp; landificaui,nbsp;Manifeftauieislegemeamentem uoluntatem meam.Ecccnbsp;autjomnes illos cultus, quos ego per leruu meumMolen inftinbsp;tui,amp;in quib.beneplacitû eft mihi, derelinquut,atq; Iblosillosnbsp;quos propria adinuenrioncexcogitarut,fequunt. Quod mihi

^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I’ IN CA PVT nn. oseæ

placctjillis dilplicct, condngîtillis fècundumProuerbium,Vnv cuiqucïuumpulchrum. Vthanc Accuûdonem fiuc expoftub-rionemiuftam cflc cognofcamus, reuocanda eruntin menao’^nbsp;ampræcepta, quæDeus, de uero cultu diuino populo Ifoclnbsp;denbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propoliiitjca enimfcribiturDeuter.cap. duodecimo Gentes

cultudiui- cuaspoflefluri eftis coluerunt Deosfùoslùpcr montes excellt; MUI ifra-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;colles,amp;lub ter omneKgnum frondolum. Non fâcietis

itaDominoDcoueftrOjlcdadlocum quern elegeric DoæJ' fius Deus uefter de cunóhis tribubus ueftris,ut ponat nomen lunbsp;um jbi,amp;habitée in eo,uenietis,amp; ofFcrctis in loco illo holocaunbsp;fta ôc uilt;3tir^ias ueftras, amp;c.Et poftea. Caue ne offeras in alio loco , quam quern tibi D ominus o ftend erit. Et Exo d. trigefim onbsp;præcipit Dominus Mofi, utlaaat Altäre Thymiamatum, 1Û-perquo mane amp; uelperi adoleaturThymiama:amp; leuerilsiiu^nbsp;pr«cipitur, nc in alio loco Thymiama adoleatur. Sed ecce»nbsp;hæcpraccepaDeillraelitænegligebant. Nam cùm Dominus i-pfislocumlàcriiîciorumofFerendoruminTemplo Hierofolynbsp;mitanoconftituiiret,ipfibocloco amp;templo reUcto,lacrifica-Exuerbo bant,amp;incenlùmoffercbantinfIimmitadDusMontium,in colnbsp;dicandum libus amp;fiibteromnemarborcm frondolam, contrapraicc-decuitudi ptumDomini,Exiftimantes Deoplaciturabæcloca, propternbsp;amœnitatem amp;umbram,quemadmodumipfis placerent. Sednbsp;longißime erraruntEtenimin præftando cultu diuino non iu-dicandum eft exnoftro bencplacico, led exLege, mandato ii-uerboDominiExempligraria, An nonapud nos Chriftianosnbsp;haôtoîusMifiàPapifticapro lùmmo amp; pracclarißimo cultu dhnbsp;uino habita, amp; in hunc ulum excogitatafuit,ut efletlacrificiumnbsp;iugepro peccads uiuorumamp;morcuorum? Certenon fuitnu-ior,autlpeciofior.Atfifcire cupimus,numhic cultus perindeacnbsp;ceptusutDeo uthominibus, exuerbo Dei id difeamusoportet,quod teftaturMiflam efleimpiißimam, ac Chriftum femelnbsp;pro peccads to dus humani generis larisfeciire,atq; æternamrenbsp;dempdonem unico luo lacrificio attuliflcEtfi igitur coram hunbsp;manoiudidolanÄißimusamp;cxccUendlsimus fuitcultus y tarnen coram Deo lummafuitabominado. Sic edam de Ifiaelitanbsp;rum lacris fendendum eft. Edi enim excella eorum non idolis,nbsp;led Deo ædificata erant,neqjGcrificarcntidolis, led Dominonbsp;Deoluo, tarnen quiahæcexcellaÓcGcrifidacorum, carueruntnbsp;uerbo

f

EXPOSITIO lÖAN. BïtfiMT.

Verb O Deî)amp; dtrahoc uerbum funt inftimta S)(. oblatä, fuerunt coram Deo abominabilia . Nihil i^tur aliud ûcrifidjsillis ift Poften feinbsp;iummicatibus monrium contra præceptum Domini oblatis»nbsp;cfFcGcrunt,quam quod filiæ quoque eorum fomicari, amp; nufusnbsp;moechari didicerunt,hoc eft,Non peccaruncfimplidter pro, Icnbsp;tantum^fedhifcc fuis in Içge prohibitis ficrific^s^ amp; peßimonbsp;luo excmploleduxeruntpofterosluos^tquc cx ipfis feceruncnbsp;Idololatras5olentenimplerunque pofteri maiorum fijorumnbsp;Religioncmamplcóti) dicentes,Maiorcs noftri non fucruncnbsp;ftulti,Sed habuerunt amp; ipfi ueram cogniäonem Religionis,nbsp;Aedocetexperienria Çlias macrum,amp; uberos parejtum luo-rum Rcligioncm imitari,Fit igicur, ut parentes, amp; Maioxes Ido-loktriaSjhabeant plcrunque Idololatricosliberosöc poftcros.nbsp;Quod cum italitjlcquitur Deumiufto iudido contêdere cumnbsp;llraelids.Quid igitur fadat iUis Deus ? Sequitur.

NEC VISITAftÓ SVPER FitlAS VESTRAS, QyOD FORNICATÆ SVNt, Äc,

Quid’ergo ncliberi amp; pofteri propter Idololatnam quam Moîafrîî à fuis parentibus amp; maioribus didiccruntnön punientur?Quidnbsp;igiturilludeft,quodiere.cap.vij.fcribitur.Filij colliguntligna,6c «s «n fienbsp;parentes lùccenduntignem, amp;mulieres conlpcrgunt adipem, P““*'“”***nbsp;utfaciant placentas Reginæ cœliamp;lib ent d^’Salicnis,dc mead i*-racundiam prouocent,Ideo hæcdicitDominus.Eccc furor mcnbsp;US amp;;indignatio mca conflatur luper locum iftum, luper uiros,nbsp;amp;fuperlumenta amp;fuper lignum regionis amp;c. quibus uerbis fi-gnificatDeus,quod nmul propterimpietatem perditurus fitnbsp;parentes amp; liberos? An non næc D ei ordinatio eft, ut paria deli-fta paribUS pœnis afficiantur ? Cur igitur hocloco didt Dominus le uifitaturum tantum parentum Idololatriam, amp; non fi-mul liberorum quoq;,qui à parentibus didicerant amp; ipfi Idolonbsp;latriam?Relpöndeo,Nonhocfibiuolunt uerba illa,acfiDeusnbsp;omninononuelitliberorumpeccatapunirc.Didtur enim innbsp;iege Deus uifitansiniquitatem parentum in filijs,in tertiam amp;nbsp;quartam generationem. Sedhifee uerbis denegatur Ilraelitisnbsp;ion^nimitas Dei,atq; oftenditur quod Deus non uelit pœnâp®quot;^”JJ|nbsp;diutius differrc. Eft itaque hæc lentcnriahorum uerborum, diffwri.nbsp;Cum le(inquit Dominus iij.Reg.xxj. ) Adiab impius rex coram

IN cAPvt nn. OSEÆ

Ine humiliarct, non induxi malum in diebus cius, fed ut often-; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;derem longanimitatcm meam, diftuli pœnam ufq; in dies filij

fui.Nunc ucro liön difFcram pœnaîninfilias fornicariasamp;Ido-lohtricas,fed quia parentes fecuri liint fornicationcm fuorum maiorum,Etrurfus liberi pauladm imitantur parentum Tdolo-latriam nèque fpcs ulla pœnitentiæ reliqua fit, non ultra diffc*nbsp;ram pœnam,fed feftinans feftinabo, ut inferam fiipplicium .Exnbsp;uno enim peccato ruuntin aliud,idco parentes una cum fiiisli'nbsp;beris,omnibuscahmicatibus obruam, incipiamque ab autori-bus,amp;perueniam ufqj ad poftcros qui impietatem maiorumnbsp;(uorum fîquuntur. Quod Ofeas hoc loco minatur Ilraelius,nbsp;Phul cœpturn eft impleri cùm ipfe adhuc ftiperftesfuicPhulc-nimRexAfsyriorumualido exercituirruensin Regnum IftacI,nbsp;multas cepiturbcs.Pofthuncafcendit in Regnum Ifrael Tightnbsp;Philafar. Tandem Sàlmanaflàr capta amp; occupata Samaria uniucrnbsp;lumRegnum dcuaftauitjMaioresque cum liberis fuis parrimnbsp;crudeliter truddauit,partim uero captiuosabduxit.

Timoris nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem in noftri do drinam fcripta flint,ut ex ipfis difea

Dei exera-müsuerum timoremDei,Etut Refipifeentia noftra feucrifsi-mamiramDei contrapeccatapræueniamus,atquclonganimi-tate cius,ad ueramfidci obedientiam erga mandata eins infti-gemur.

SI FORNICARIS TV ISRAEL, NON DELINQVAT SALTEM IVDA, ET NOLITE INGREDI IN GILGAL ET NE ASCENDE-RITIS IN BETHAVEN, NEQVE IVRAVERITIS, VIVIT DOMINVS,nbsp;OyONIAM SICVT VITVLA LASCIVIENS DECLINAVIT ISRAEL. NVNC PASCET’EOS DOMINVS QVASI AGNVM INnbsp;LATITVDINE. PARTICEPS SIMVLACHRORVM EPHRAIM. DI-. MITTE EVM. CONVIVIVM EORVM APOSTATARE ETnbsp;FORNICARI EOS FECIT. PRINCIPES El VS DILEXER VNTnbsp;IGNOMINIAM HANC.

. LIGABIT VENTVS EVM IN ALIS SVIS, ET PVDORE AFFI-CIENTVR A SACRIFICIIS SVIS.

VidensOlêasfèlatcrcmlauarcincxhortandisciuibusRc-gnilfraeliSjUcrtitfêad eines Rcgniluda, eof^ueexhortatur,nc eXemplo Ifraelis fînantfèfèduci.Neceflàriacxhortatio. CccpC'nbsp;rant cnim incolacRegni ludæ, cum uidiftent uarios cultus Deinbsp;in Ifrael,paularimijfdem ccremonijs Dominum Deum Iliumnbsp;colere,amp;peregrinariadGilgal, amp;Bethaucn,quemadmodurnnbsp;€cftaturliberiiij.Regum capitc odauo diccns,loramfiliusloh-

EXPOSITIO IOAN. BRENT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;07

ƒ

phatambulauitin uijsRcgumllrael, ficutambulauerat domus Achabjfilia cnim Achab crat uxor eiu$,Et fecit quod malum eftnbsp;inconlpe(ftuDomini.Etitcrum ; Oebofias filiusloramRegisnbsp;Iudæ,ambulauitinuijs domus Achab,amp;fecic quod malum eftnbsp;coram Domino , ficut domus Achab, gener enim domus A-chab fuit,amp;c.Neigitur Regnum ludæprorlus à uero Deo amp;Lenbsp;gc eius una c5 Ilraele ad impietatem Idololatriam deficeret,nbsp;atq; una cum regno liraelis dcuaftaretur,exhortatur Oleas inconbsp;las eius dicens,Cùm uideam Ifraelicas ruere ad interitum luum,nbsp;ncque minis irxDei^ fornicadonc fua abfterreri le patiatur, ÇOnbsp;nabor in uiamreuo care Regnum ludæ : Vos igitur .Reolas Re-gni ludæ omni quo polfum ftudio rogo,ut caueatis uobis à culnbsp;nbsp;nbsp;’

tibus fiólitijs Ufaelitarum .Non lulcipite peregrinationesad Gil gal amp; Bethau en .Neque iuretisfecundumritum iurandillfaeli-tarum . Habens enimuerosapud uos Hierofolymis cultus,nbsp;quos Deusipfein Lcge,amp;ucrbo fuo oftendit, amp; confirmauit,nbsp;HabensDccalogum,amp;aliaprieceptaDei,hifccrogo contend,,nbsp;non ultra proficil'caminiad Gilgal,amp;Bethauen.

De Gilgallolùæv.foibitur. Celebris enim eft locus à Cir- ciigai-cumcifione,quæ ibi lalt;fta eft.ltem à celebradonePalchæ,amp;à pri mo ingreflu in terram Canaan, uLi Angelus lolùæ apparuit, amp;nbsp;dixit,Solue calciamenta tua,locus enim in quo ftas landus eft.nbsp;Vnde eo loci cultus diuinus inftitutus eft, ad quern cateruatimnbsp;cxluda,amp;Ifiaelpcregrinadlunt:exiftimabantcnim cultumhu- cuitusianbsp;iusloci ereótumlongeacceptioremelTeDeo , quam aliorumnbsp;lo corumEtfi autem in honorem Dei, amp; gloriam lanóti lui nominis inftitutus erat,tamen quia fine uerbo Dei peragebatur,nbsp;coramDco(ficutSamuelait)fuitinobedientia,Idololatria, amp;c,nbsp;peccatum ariolandi.Vnde Ofeas poftea capite nono ait,Omnisnbsp;malitia Ilraelitarum inGilgal,quia ibi exolbs habui eos.Exiftimanbsp;bant Ifiaelitæ fe confecuturos lummam fiiam pietatem amp; iufti-ciam in Gilgal,ccce autem nufquam fuere iniuftiores:putabancnbsp;Deum eo loci eirepropicium,ecce autem ibi eos exolbshabu-it.Malcdicitur enirna Domino,qui coramiplb fidit excogitari-eijs cultibus,amp; operibus luis.

DeBethauen dubium cft,qualislocusfucnt,alij exiftimant Bethaueo. Bethel fic diólam elTehocloco aPropheta, led Bethaucn eft di-Hindus locus aBethel,quemadmodum fcribiturloluæ vij.Mi-

TN CAPVt Tffl. OSEÆ

fit (mlt;juit)lofiicdclerichouiros contraHai,quâîeftiuxuB6' thaucn ad Orientalem plagam oppidi Bethel.

Et fit quoquementio Bethauen i. Regum xiij.Gaftramcta-ti fiint in Michmas ad ofientem Bethauen. Et ( ni fallor ) Becha-uen fuit monsille, in quo Abraham Altäre ædificauit .Ita enim aitMofesGenefis duodecimo. Tranlgrediens inde Abrahamnbsp;ad montem,qui erat contra orien tem Bethel, tetendit ibi tabefnbsp;naculum ïuum,ab occidcntchabehsBethel,ab oriente Hai,x3inbsp;X^üini»in ficauitqueibiAltareDöminOjamp;inuocauitnomeneius.Vnlt;l^nbsp;l^thüueü. Ifiaclitxad exemplum AbraliædnftitueruntinBethauen culms

deindclequebanturincolçregniluda,amp;illucperegrinabantur-ExómpU Atuero non eft, quód{anlt;^orum Exempla citra uerbum uelis.Abrahamreétèfecitçdificando inhocloco AltarCjnbsp;Smitanda quod cnim fecit,iuffu Domini fecit. Draelitæautem impie ege-cultus diuinosin hoc loco, quia contrauer-bumDei,quodextatDcut.capiteduodecimo,Non in ommnbsp;loco,quem uideris,offeras holo caufta tua, fed in eo,qucninbsp;gerit Dominus in una tribuum tuarum,feccrunt.

turaniéntû nbsp;nbsp;nbsp;Sedquid eftquoddicit. Ne iuraueris,dicit Dominus?

mum'Sr non iurandum eft in nomine Dei’tamenMofcs Deuter, udiliegiti- prçcipit,utfblLim Dominum mctuamus,lpfifblifcruiainus,a^nbsp;que in nomine eius iuremus? Et alibi in feriptura prarcipitufj^*^nbsp;non iuremus in nomine alienorum deorum,fed in nomine ui-uentisDomini Dei noftri?Rclpondeo.Non loquitur Ofeas denbsp;iuramento quodfit in nomine Domini legitime, iuftc,amp;uc-rè,fèdde peruerfb Sc Idololatrico ritu iurandi apud Ifraelitas.nbsp;Per nomen enimDeiucrè,amp;legitimèiurare,nô eftpeccatum,nbsp;neque prohibitum eftaChrifto Matthæiv. Sed quemadmu*nbsp;dum prohiber quidem homicidium priuatu amp; tcmcrarium,in

Loens de nm,quopuniatamp;interficiatmalos. Atquereprehendit ^am iuMméto, interpretationem Pharifieorum dicenrium, quod tantum h^'nbsp;manu perpetratum,non autem inuidia, odiumnbsp;ruien tia prohibita effen t.Ita prohib et iuramentum tantumnbsp;noM« nni illecririmp -jKCiik» inlTii ßiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. fPlTlCr^m

lit abroger Legem,fed utimplcat,nequc contra præcep ta cœle ftisiiiiPatris docueritunquàm,uultutiuremus iuxtalegem innbsp;nomine uiuentis Dei.Adnæc ChriftusMatthîei quinto gt; ubi di-citjNon iurctis omnino,reprchendit fallam interpretationemnbsp;Pharifæorum, exiftimabantenim,amp;li quisfitlfb per coelum aucnbsp;terram iuraret, non tarnen peiuraflet. Chriftus autem do-cctpcriuriumeflcfiuepcrDeum,fiuepercreaturam falfo iuranbsp;ucris.Quare ficut nec Chriftus,ita ncque Oleas legitim urn iura-mentum prohiber. SeditaperDeumiurare , ut nomen eiusnbsp;cum falfis cultibus amp;alicnis dijs commilceatur,hoq^emum im dxMunvnbsp;pium,amp;ldololatricumeft, amp;a Domino, qui eft zelótcs,ferrinbsp;ncquitllraclitas autem ficiurafie exalijsProphetis manifeftumnbsp;cft.Amos olt;ftäuo,Iurant in deliélo Samarilt;e,óc dicuntViuit Denbsp;us tuus Dan, amp; uiuit conluetudo Berlabeac. Sopho. i. iurant innbsp;Domino,amp;iurantinMelchom.Ierc.v.iurantinhis qui non ftintnbsp;dij.Et paulo antè.Quód fi ctiam,uiuitDominus,dixerint,amp;hocnbsp;fallbiurabunt. Vides quôdllraelitæ iurarint quidem in nomine Dei,fed mutarintritum lurifiurandi in hancformam; Viuitnbsp;Dominus, quem colimus in Dan, Gilgal, Bethau en,uel Bethel.nbsp;taliaiuramentafuilTe opinor, qualiaapud nosfunthypocritarftnbsp;(ub Papatu. Affirmaturi .n. aliquid dicere Iblent, Ho c quo d di- irapiaChrinbsp;co,tam uerum eft, quam certum eft me hodie uidilTe Deumnbsp;in manibus lacrificuliin offido lànétæ Miftæmutari amp; traólari.nbsp;Aut,Idquoddico uerum eft, ita ut me Deus amp; omnes Sanóbnbsp;eius in cœlo iuuent.

Hortatur ergoOleas incolas Regni Iuda,ne iurent in nomine Domini,ficutlblêtllraelitæ,cum hacappendice,Cuilàcrifida innbsp;Gilgal, Bethau en autalijslods offeruntur, Deus cnim lit fortisnbsp;zelotes,quinullo modo ferre polsit,utnomen ilium commifnbsp;ceatur cum alienis lacris. Sed quemadmodum ipfi Ibli fit Icrui-endum,Ita eriam in folo ipfius nomine fit iurandum.

Quareautem(inquis)incolæludadebentàconlbrtio,leufii ludaquare

auiaDomini,Sicutlblctuitulalafciuicns,quæcurrum traliens aliodiuertit.Etfi enim monftratur eis quæfit uera uia,amp;im-ponitur eis iugum Legis diuinæ,tamen fcmperrepugnant,amp;fcnbsp;cundum defideria cordis lui üiuuntAdhæcEphraim,hoc eft,ia

wo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN CAPXT OSEÆ,

coIæRcgnilGaclis(Sicdiâ:iuclab 1er ob earn primo rcgtfüo» Ephnûm. quiextribuEphraimortusfuit^uclpropter Bencdiâ:ionem,anbsp;Patriarcha Iacob,ari Ephraim filium lofeph,dc Regno peculiaflnbsp;diótam ) adiunxit ic Idolis, adeo, ut ab eis diuelli fe non paria-turjdeo abiget eos Dominus procula fe in pa(cualata,amp; eijdetnbsp;costanquàmouesàterrafùa.Dcuaftatoenim Regno tradctc-os in manus hoftium fijorum, adeo que ab omni liia cura amp; ocnbsp;menrialecludet.Quarc cumuosincolæRegniluda fimilcm «•nbsp;nacumllraelitis Idololatriam fèólati fueriris, eandemquoquenbsp;pœnam expeótetis necefle eric.Sed cupio uobismelius confulnbsp;tum elle.R^linquite ergo Idololatriam eoru, ne unacumipfi®nbsp;Regnum ucftrumperdatis,amp;pereatis.

Vndeautemin Ilraelprouenit tanta impietas?Duæhocloco rccenfentur caulæ,quibus Ilraelitæ ad impietatem amp; Idololatrt'nbsp;ammotilunt.Priorcftcrapulaamp;rerumabundantia, cuius ctgt;nbsp;. amMofesDeut.xxxij.mentionemfadt,dicens,Incraflàtuscftlt;linbsp;S”iSoïa- ledus,amp; rccalcitrauitjincraflàtus impinguatus,dilaratus dereli-triac ifracii quitDeumfaôtorcmfumamp;reccl$itàDcolàlutarilîio.Ipfinbsp;tarutn due * .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tur

quitDominus)prouoc3uerutmeincoquinoneratDcusotu PoftcriorlîintPrincipeseorum,quildola, amp;fallbscultusinfti-Vituli duo cucrunt.Primus cnim Rexilraelislerobcam inftituit duos uitu-los,alterum in Dan,alterum in Bethel,quibus peccare fecitllt^nbsp;Achab. el.OeindeRcxAchab inftituit collegium GcrificulorumBaali-ticorum.Hoslecutialij Reges,addideruntalios cultus,quemadnbsp;modum teftantur libri Regum plurimis in locis.Vulgusautcmnbsp;plerunquelèquiturReligionemPrincipum lùorum, creditnbsp;id quod uidet lùum præfeôtum ( ut dicitur ) credere.Cùmigi-turSubditi unà cum Magiftratibus fuis fccfcentur Idololatriam,nbsp;ideo fimul cum illis punientur. Et fie proijdentur à fade Dominbsp;ni,quemadmo dû uêtus proijcit quifquilias à làde terræ,«^ ficutnbsp;uentus coturnicûalascompræhendens magno impetu easpcrnbsp;mare uehitjuel ficut uêtus plumas hinc inde proij dt,ita hinein-de dilpergent Ifiaelitç,amp;confundent à lâcrifidjs fuis,quibus IpÇnbsp;rantremilsionem pcccatorûlè conlccuturos. Vident nuncfibinbsp;propter Regnum amp;Sacerdotium fiiumfoelices,Sed eijdenturnbsp;cxRcgnofiio,amp;dißipabunturin omnes regiones terra:,atqucnbsp;drcumdabuntur omni genere calamitatum.Quid turn prode-runtipfisfualàcijfiçia?Nçigiturtalç aliquidamp;dbi ô ludaacci-

-- - • - • -

EXPOSITIO IOAN. BRENT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tOi

dat, cauc Ilraelem imiteris, qui enim fcfe comungunt cum im-pijs, cum cis quoque peribunt.

Ex ho do co itcrum difcimus ufumfcripturæ. Qucmadmo dum cnim exemplo Ifraclitarum Ofeas deterrct ludamab im-pietatejtanos exemplo amborumregnorum,quæ propter imnbsp;pietatemintericrunt, detcrreri debcmus à noftra îùperftitio-ne, neamp;nos, (ßherbo Domininon ex fide obediuerimus)nbsp;ijfdcm calamitatibus obruamur, amp;in eispercamus.

CAPVT V.

Avdite hoc sacerdotes et attendite do-MVS ISRAEL, ET DOMVS REGIS AVSCVLTATE. QVIA VOBIS U’DITIVM EST, QVONIAM LAQVEVSnbsp;FACTI ESTIS SVPER MONTEM MIZPA ET RETE EXnbsp;PANSVM SVPER THABOR, ET AD IMOLANDVM, QVI DECLINANT, CALLIDVM INIERVNT CONSILIVM, EGO AV-TEM ERVDITOR OMÎSUVM.

EGO NOVI EPHRAIM ET ISRAEL NON EST ABSCONDITVS A ME, QVIA TV EPHRAIM FORNICARIS. ET ISRAEL POLnbsp;LVIS TE.

NON DABVNT COGITATIONES SVAS, VT REVERTANTVR AD DEVM SVVM, QVIA SPIRITVS FORNICATIONVM IN MEDIO EORVM, ET DOMINVM NON COGNOVERVNT.nbsp;HVMILIABITVR AVTEM SVPERBIA ISRAEL IN FACIE EIVS,nbsp;ISRAEL ET EPHRAIM CORRVENT PROPTER INIQVITA-TEM SVAM. CORRVET ETIAM IVDA CVM EIS.

CVM OVIBVS SVIS ET BOBVS VADVNT AD QVÆRENDVM DOMINVM, SED NON INVENIVNT, SVBTRAXIT ENIM SE ABnbsp;EIS.

IN DOMINVM PRÆVARICATI SVNT, ET FILÎOS ALIENOS GE NVERVNT, CONSVMET EOS MENSIS CVM PARTIBVS SVIS.

Alia concio,qua Oleasamp;Sacerdotes,amp;Reges, amp; uniucr-fum deniquepopulumalloquitur,Fieri enim alias folet,ubi ui-tiaingenerereprehenduntur,ut alius in alium culpam reijci-ciensleipfiiminnocentem amp; immunem àfuturofiipplicio iu-dieet, Ideo,inquit, uobis indicium eft, Omnes animaduertite, omnés aures arrigite, quotquot adeftis fiuefacerdotes, fiucnbsp;Principes,huelubditi litis, ueftrum enim eftiudicium, hoc eft,nbsp;caula, Dclilt;ftum,fupplicium,futura calamitas,de qua uaticinatunbsp;rus lum,æquè ad uosomnesp ertinet. Nullus inno cens eft à manbsp;ion ulquead minorem, omnes declinauiftis. Præcipuèautemnbsp;uos Sacerdotes amp; Principes de regia familia,animaduertite,quaenbsp;nam ueftræfint tranl^eftiones, amp; quid propter easin uos ucn-

to* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÏN CA PVT V. OSEÆ

curum{ît.Namuosqui debuifleris populum Ifraeî CôftlefUi-* remRegno,quodDeusillidonauerac, autorcscftis omnisc-ius calamitatis, capriuitatis,amp;'deuaftationis. Vos cftis laqueus, amp;rece quibus capiuntur liraelitæ , Quemadmodum eniminnbsp;Vizpa. monte, ftiper quo fita eft ciuitasMizpa,quæ cft in Gilcad tribusnbsp;Gad,Iolîiædecimotcrtio(Nameft amp;aliaciuitas Mizpa, tribusnbsp;îudæ,Ioluædecimoquinto, ad quam Samuel uocauit populum,cùmuellet cligere Regem,primo Samuelis decimo )

Thabor. yi^^bor, qui cft mons Galilææ mira rotunditate (ublimis, U-queiad capiendasaues,amp; reda ad comprehendêdas feras exten duntur,Ita^oslàcerdotesamp; Reges Regni Ilfaelis ueluti laqueinbsp;amp;retia,extend eftis, quibus capicntur amp; deuaftabunturmifcnnbsp;enim non docent Legem Domini Dei no-iquei* re- ftri,{ed tantum pracdicant de cultu inftituto in Dan, amp; Bethd,nbsp;De Baal,de iacrificijs ofFcrendis in montibus,uanibus, ftib quctnbsp;cubus,amp;alijs à Deoprobibitislocis,illolque cultus tanquarnnbsp;làcrolànôtosôcDeoacceptiftimospopulo commcndant. Reges uero ^Principes inftituuntBanlicas due templa Dominicanbsp;in honorem quidem Dei,fed quæ coram Deo dimmaiuntab-tcrobeam. ominatio.lerobcam enim primus Rex nraelis,duo magnid-Achab. ca templaædiftcauit,alterum in Dan,alterum in Bethel,Huncftnbsp;cuti alij Reges,inftituerunt ôc ipd nouos cultus. Achab inftituitnbsp;cultumBaal,amp;: conftituit collegium lacridculoriimBaalitico-rum . Reliqui uero aut tuebantur maiorum luorum cultus, autdngularem amp; nouum aliquem à leipds excogitatumnbsp;adijeiebant. Quidfaceretuulgus? Pendebatàlàcerdotibus,amp;nbsp;Principibusdiis.Sacer-dotesenim erant docli,Principesueronbsp;potentesyDoólrina ergoGcerdotum, atque potentiaRegumnbsp;tanquarnlaquco amp;Reticapiebanturprimum nexibiis Satanac.nbsp;Deinde etiam uinculis externi hoftis, régis 1 cilicet Alsyriorum,nbsp;Ita uidcs,quôd illi ipd,qui debuilfent in lib errate feruinitis Deinbsp;^incolumesinRegno luos conieruare dibditos,pra:cipui au-tores fuerint captiuitatis amp; omnis calami tatis eorum.

öoÄrina nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quid dcSaccrdotibus amp; Regibus noftris dicam ? An non

liqucuT’ ^tinaPapiftica eftlaqueus conlcientiarum?do cent enim ft-cridculiPapifticiMiflamlatisfacerepro peccatis, Liberate animas expurgatorio ,peregrinationesaboIerepeccata,San(ftoru 3,uxilia efleimploranda, Ôc quis omnes abominationcs rcccn-ic

EXPOSITIO IOAN. BRENT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;ÔJ

ferepo{ret?ContràRegcsamp;Principcs inftituerunt ûcra collegia,Monaftcria amp; conftituerunt quotidianas Millas,amp;hæc omnia lummis uitibus tucntuf.Quid ergo fit?Vulgus hac plaufibili dod:rina,atquepotentia Principum detinetur,atque quafi la- Tnrcaur.nbsp;qucisjamp;retibus capitur,ac primum cradittirSatanæ.D einde honbsp;mexterno,fiueTurcæincorporato Sacanæ,crudelilsimètruci-dandumobijätur. Vidcsexhocloco,undehoc noftro tempore Turcauires Rias contra Chriftianos ftimat . Vides etiamnbsp;quifintautorcs captiuitatis noftræ, nimirum illi ipfi,qui diesnbsp;noótef(^ue gloriantur,fc elTePatronos Sc defenforesChriftianænbsp;RcligionisjEt d e defendenda Germania conRiltare mlent.

Hicronymus,amp;alij eum fecuti,hunclocumitainterpreranL tur,Nempe,quod Reges amp;làcerdotc$ Regni UraclinMizpa amp;nbsp;inmonteThaborlpeculaædificarintjin quibus conftituerut cunbsp;ftodes,amp; milites, quipios Ilraelitas reuncntes amp; uifitantesue-rum cultum in Ierulalem,obferuarent amp; rctrahcrent,ficucapudnbsp;nosPrincipcs amp; Epilcopifuisinterdicunt, nenoftras condones audiantautnobilcum integracœna Domini utantur.Sednbsp;quidfiadauaritiamSacerdotumamp;Prindpum Propheta relpi-cerct ? Nam de hac quoque conqueritur leremias capite v. dicens, Inuenti (untin populo meo impij, infidiantes quafiau-cupes,Laqueos ponentes,amp; pedicas ad capiendos uiros. Sicutnbsp;decipula plenaauibus, fic domus eorum plenæ dolo,ideo ma-gnificati (unt amp; ditati, incralTati funt Scimpinguati amp; prxterie-runtlermoncsmeospeldme.

Sed quid amplius m?lorum geritur in IlraehV IC T1M AS (inquit) DECLINASTIS IN PROFVNDVM,id eft,peruerfi feunbsp;recedentes abfcondunt fuas uidimas, hoc eft,illi qui Legem amp;nbsp;uerbumDeidereliquerunt,mad:ant quidem amp; (acrificant innbsp;gloriamamp;laudemDei,fuas uiótimas. Sed in profundo cordisnbsp;iui(cuiusDeusfcrutator eft)illo opere amp;(acrificio (uo non quçnbsp;runt gloriam Dei,fed utilitatem amp; celebritatem fuam:prætexûtnbsp;quidem gloriam Dei,fed in profundo cordis, fuaquærunt.Sic cujms quonbsp;lerobeam cultum duorum uitulorum aureorum , una cum refpexcrit.nbsp;alijs quibufdam lacrificijs in Dan , amp; Bethel inftituit , nomen quidem amp; gloriam Dei prætexens,Sedin profundo amp;rc-ceffu cordis(uipotiusluumcommodu amp;c rcgiam dignitatemnbsp;quam gloriam nominis diuini,quæfiuit.Cogitabat.n.intra fe :

i in).

I

104 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN CAPVT V. OSEÆ

popülus afccnderitHierololymam, oblaturus ibi Ria lacrificia, fecilc à Regibusludaad defeól:ionemperlüadebitur.Infticuamnbsp;ergo bos cultus, uthocprætextuuitam, Gentern amp; Regnumnbsp;rctineam.Itaquelcrobeam {ut diximus) non gloriam Dei,lednbsp;Regnum fiium in inftituendis amp; retin en dis nouis cultibus connbsp;fiderauitHunclccuti reliquiReges omnes, fiimma ui lerobc-ami cultus diuinos in Regno Ilrael defendcrunt, non q 11 idemnbsp;quodadeo curarent gloriam Dei, led ideo,utquibus aulpiojsnbsp;regnum incep turn enet,ijldem ctiam conferuaretur.

AdeundemmodumEthnici luorum Deorum lacra Ro-mæ conlèjuare ftudebant.Ambrolîus enim fcribit,Symachum urbis Romæ præfeôlum àSenatu milTum elTe ad Imperatoren!nbsp;Tbcodofium,utab iplb reftaurationem Deorum amp; lacrorumnbsp;luorum rituumimpctraret,borum enim Aulpicio amp; cuflodianbsp;Rem Romanam creuifle , atque baólenusprope mille annisnbsp;incolumcm conlêruatamefle. Non igitur præcipuè deorumnbsp;luorum,lèd potius,fiiampotentiam,amp;gloriam quæfiuerunt,anbsp;mebant enim ne una cum luis dijs Imperiumamitterent.

Eadem ratione Papilbe nunc lïias Miflas,amp; reliqua fua la era tuentur.Prætexuntquidem gloriam Dei, fèd in receffu cordisnbsp;lui,nonquæruntgloriamDei bis cultibus, quosiplimet con-temnunt,ledpotiusluampotendam conlbuareftudcnt.Namnbsp;cum ijs aulpicijs Religio Papiftica ortalit,metuuntnefi Religionbsp;cadat,décidât amp;(. ipforumgloriaamp;potentia. Etboceft, quodnbsp;bicPropbetauocatAblconderc in profundum luas uictimas.

Po teil amp; bic locus fie intelligi,quod Magiftratus multos in-îî?tyr?n- noccntcs Occidat,amp;tarneniuftas caulas lùæ Tyrannidis obuer-°*ftascau nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uidesill Acbab,interficiente Nabotb.Etfi enim Naboth

fas obuer-pijfiimus atque iuftilsimus effet ciuis,tarnen tanquàm reus cri-tentes. nbsp;nbsp;minis Içlæ diuinæatque Regiæ maieftatis,trucidabatur,Sic mul

ti Propbetæ tanquàm leditiofi amp; Rei criminis Içlæ Regiæ Maie-ftatisab impijs Regibus trucidatiliint.

Hisigitur omnibus uæintonat Elâias capite uîgcfimono-no dicens:Væ,qui profundi cftis corde,utà Domino ablconda tis confilium,quorum fiint in tenebris opéra, amp; dicunt : quis uinbsp;det nos?amp; quis nouit nos? Et Dominus boc loco per Ofeam e-is minatur dicens:Eso ero omniû eorum cruditor, boceftjC^nbsp;O

ftimant làcerdo tes le euafiiros fua eruditione,Magiftratus u^ro

EXPOSITÏO lOAM. BREN'T. ' ïö^ fuapotcntiX.Subditilperant fe forc tutos Prindputn {iiommnbsp;potentiate ego ( dicit Dominus ) uifiubo eorum impietatès^nbsp;amp; malos male perdam. Doótiquidemfunt,at ego multoillisnbsp;dodiorPo tentes funt,fateor,At ego longè potentiorfum .Et-fiautem baólenus conniui, tarnen quod differtur non aufer-tut. Nonneinterdum conniueo ad Latronum Iceleta, adfu-rum iniquitatesfCurigi turnon conniuerem ad impictatesManbsp;giftratuumamp;Principum?Seró tandem tacitis poena uenitpe-dibus.

Sed quid fi (inquis) refipifcerent Sacerdotes, Reges,amp;uuL guSjAn non ignolceretamp;parceretDeusillis ? Ma'lmè parce-ret, dicit enim : Viuo ego nolo morteip peccatöris, fêdmagis,nbsp;utconuertaturamp;uiuat.Sedaudituuicilsimquælb quid Dominus per Oleam loquatur .Ego,cgo ,inquam, qui fcrutor rênes amp; corda, nouiEphraim,boe eft, feio quales fintincolæRe-gniIlraelis,NouiingeniLim eorum, Tam altas enimfornicatio,nbsp;amp;impietasfiótitiorumluorumlacrorum,radicesegit, ut exi-pforumanimiseuellinullomodopoßit,nunquam ergo refi-pifcent,neque ad me reuertentur,eo quôdàlpiritufornicatio-nis plane ooießi, amp; in eo obftinati fint. Adbæc, cum contem-nantLegem,amp; uerbum meum,fieri non poteft,ut cognolcancnbsp;me,Cognofcorenimpcr folum uerbum meum, hoc igiturnbsp;contempto,ego ipfe contemnor,etiamfi deme glorientur bo-mines,fruftraigitur de refipifcenuallraelitarum uerba fiiunt.

Quid igitur præterea Ilraelitæ fceleris admittunt ? Quid? non opus eftmultainquifitione. Sunt enim elati amp; inflati,ni-mium fidentes luo Regno,amp; potentia. Sacra quoq; fua fidtitia,nbsp;tanquam landiftimaad aftra ulque tollunt,Idco inquit Dominus, HVMILIABITVR SVPERBIA Ifrael , VI-DENTIBVS IPSIS, hoccft:Nonfit eismora longa:nbsp;breui enim cognoftent, amp; uidebunt,mc pofte compefee-re amp; confundere luperbos , amp; eos qui elato fint animo dc-ijeere . Nam propter fuas impietates, iam enumeratas, uni-uerlus Iftael corruet. Imo non Ilrael tantum , fed corruet e-tiamluda, puniam Nebulones omnes , amp; procul à me ab-ijeiam. luftum enim eft , ut qui æqualiter peccant, æ-qualiteretiampuniantur. Quod Dominus ho do co minatur,nbsp;primo in Regno Ilraclimplçtum eft, co tempore, quando Ti.

»0^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÎN CAPVT V. OSEÆ

glâch Phikfler magnam Regni Ifîaclis partem,o ccupauic,amp;ppft cum Salmanafer Rex Aßyrionim,ultimum Ifîaclis Regem Olè-amin carcercm cónïccit,6ccaptö toto Regno, populum capti«nbsp;uumabdüxit,fîii{qüe Babylonijs terram ifîaclis pofîidendamnbsp;Regni lu- tradidit.DêifldcînRegnoIüdaquandoprimo quidem Sanc-d^deuaftâ jjêrib Rex Afîyriaè totu ludaâRegnu,excepta tantum urbelerulànbsp;lem,deuàftàùic, deindeuerô quâdoNebucadnczarrexBabylonbsp;his ctiamiplàmürbemlerülalem cepit, liberosZidekiæRe-gis coram parente maólaüit, pofteaparentem quoq-, oculis or-batum,catenilqüé uinétUmlecumBabyloniam duxicQuid eftnbsp;humiliare tiperboSjfibocnon cft?non enim corrucre tantum,nbsp;uétum Ctiam Crura,imo ceruicem quoq; iplàm fregerunt.

ScdquidtuOl^ais Principes amp; làcerdotcs ignorareDO' minum,amp;fornicariabco,amp;:penitus ab co recelsilFe? Nonnenbsp;quotidicDominoDeoin laudem amp; gloriam nominis eiusi-molantboucs,amp; oues,tarnen non parcunt,ucllabori,uelfiini-ptibuSjUtoftendantfèreligionis ftudiofilsimos Ôc Dei obfer-liantes efîc?Et fi (cirent impendere calamitatem aliquam ccrui-cibusfiiis,non dubito,qüin conaturi cITenr earn luis uidimisnbsp;auertereamp;Deumfibipropidumreddere? CurigiturtuOfea,nbsp;tradücis eos, perindeac fi Dominum Deumfiiumnon cognonbsp;Icerent,amp;quatrcrent? AdhocrelpondetOiêas ; Vaduntqui-dem ad quærendum Dominum gregibus luis, amp;armentis,lednbsp;noninuenientNam cùmipfidercliquerinteum, amp;Legemfine uerbum eius contemplerint, paólumq; quod inicrant cumnbsp;beu»qua- eoirritumfecerintjucqucobcdicrintücrbo eius,fiibduxitamp;nbsp;öeniatur?' iplèlêab cis.AdhçcfilioSalienosgcnuerunt,boceft,debuiflencnbsp;liberos fiios educate in timoré amp; obedientia Crga uerbumDei,nbsp;led edu carunt cos ad cultum,qui eft in Bethel amp; Dan,amp; inculcanbsp;tunt eis Baal,cultum fiium fiólicium Sc tdololatricum, Propternbsp;hancergo caulamnoninucnient Deum, edamfi ipfiim gregi-busamp;armentis fuis quœrant.Melior eft enim(inquitSamucl)o-bedientia quam uiâ:imæ,amp;aufcUltare magis,qüam offerreadi-pemarictum.NuquidunltDomitiUSholoCaufta Sc uidimas,nbsp;amp; non potius ut obediatur uoci DôminipQui unit Dominumnbsp;quærere Sc inuènire non quairat eum üitulo aut ouc, fednbsp;uera obedientia Verbi eius j Sc üera fide in unigenttumnbsp;filium eius, Dominum hoftrum lefîim Chriftum , Namnbsp;extra

extra uerbum amp; filium luum ihueniri (e non patituf.

Vadunt amp; Papiftæad quærendum Dominum cum (ùis ß-crificijs,amp;(ut uocanQoffido Gndçfuæ MiflxrSed quia uerbum amp; man datum Dei reijciunt,nQn inueniunt eum * Non cninriinnbsp;ßcrificio MilTçjfcd in lacrifido unigeniti filijDciDomini noftrinbsp;Iclu Chriftijfemelincruceoblato amp;pcradto^inucniriDeusponbsp;teft. Quia ergo Ilraelitæ non obcdiunt uerbo Domini, amp; gi»nbsp;gnuntfiliosalicnos,adulceros,amp;:{uperftirioibs,idco non eua-dentpœnam. DEVORABIT EOS MENSIS VNA CVMnbsp;PARTIE VS EORVM. Varie exponitur uocabulum MÈN-Mcnfîs

Ac fi Dominus dicere uellet, Non difFeretur ultra fupplidum, «o. quod propter fornication em amp;Icandalum ipforum quodfiiisnbsp;pofteris ponuntinferam:diftuli quïdemhaétenus aliquot centum annos,atquelonganimitatemea ad Refipifcentiam uoca-ui,fed quia lubinde détériorés redduntur,adeo ut etiam propanbsp;gare in pofteros luam Idololatriam conentur,brcui,amp; quafi intra unius menfis (padum Icelera eorum uifitabo. Alij interpre-tantur MENSEM de alsiduis Sc crebris incurfionibus hoftiumnbsp;in terram Ilrael,uidelicet,quód Uraelitæ pofthac propter lua Icenbsp;Icra,neMenIem quidemabhoftibus turi erunt,Non eftinconnbsp;uenicnsautineptainterpretatio. Tres enim Reges Alsyriorumnbsp;Phul,Tiglath Philezar, amp; Salmaneflàr alsiduis populationibusnbsp;RegnumIlfaeldeuaftarunt.Alijuero Menfem interpretanturnbsp;deiamc,qua Deus uifitaturus fit Ilfaclitasgt; itaut uno menic o-mneid conlumcndum amp;deuorandum fit, quod fiifficere de-buit integro anno.Sed utcunque exponatur, certum eft,quódnbsp;his uerbis Dominusminetur lubitamamp;improuilàm calamitanbsp;tern , fiuebelli,finefamis, quaomnisprouentusterra:fiibitonbsp;conliimendus amp; perdcndus fit.

CLANGITE BVCCINA IN GÎBAA, TVBA IN RAMA, VLVLA-TE IN BETHAVEN POST TERGVM TVVM BENIAMIN. E-PHRAIM IN DESOLATIONE ERIT IN DIE CORREPTIONIS, In TRIBVBVS ISRAEL OSTENDI FIDEM.

FACTI SVNT PRINCIPES IVDA, QVASI QVI TRANSFERVNT TERMINVM, SVPER EOS EFFVNDAM TANQVAM AQVAM FVnbsp;ROREM MEVM.

CALVMNIAM PAClENS EST EPHRAIM FRACTVS IVDICIO, OyONIAM COEPÎT ABIRE POST PRÆCEPTVM. ÉRO ITAnbsp;QVE TANQVAM TINEA IPSI EPEBIJUM, £T TANOVAM PŸnbsp;TPvEDO DOMVI IVDA.

tö8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN CÀPVt V. OSEÆ

In b ell O immin entib,iioftib.hæc fere confiietudo obfèruat, utlpcculatoresconftitüanïur^auiBucóna uel Tuba clalsicumnbsp;canant,quo militesîuturos holles fciantadefle amp;fclead armanbsp;parcnt,atq;ab incurfione amp; calami täte patriam defcndant.Ean'nbsp;dem coniuetudiriem oblèruant etiam Prophetæ {qui amp;; ipfi ui-gilcsamp;lpeculatoreslünt)in luisconcionibus amp; exhortationib.nbsp;ad populumNam èlcclcribus populi,inftinótu diuini Spiritusnbsp;uidcntes deuaftationemab hoftibus imminentem,clalsicumnbsp;concinunt,quafî iamàtergo hoftes ad effent, partim utaudito-

t minentenikalamitatemftuderent præucnirc, ÂzarmaturaDcinbsp;conarenturpropulfàre.Quemadmodumenim politici uigilesnbsp;ôclpeculatores incolas terræluo clamore ad carnaliaarma uo-cantjitaProphetæ Ipirituales Ipeculatores liios auditoresnbsp;câhturad Ipirîtualia arma,ho c eft,ad Refipifccntiam, qua foUnbsp;fugercomnemcaIamitatemlicet.SicIeremias lùo clamoreau-ditores lùos hortatur cap. fexto dicens,Confortamini filij Beu-iamin in medio lerulàlem, amp; in Thccua clangite Buccina, amp; li^'nbsp;pcrBethacaremleuatcuexillum, quia malumuilumeftabA-quilone amp; con tritio magnà.Et capite Ij.cùm annunciaret Babynbsp;loniltiarndeuaftationemait,Lcuatefignum in terra, clangicenbsp;Buccina in môtibiis, lânétificateluper èam genres amp;c.amp;Ioelfe-cundo.CanitetubainZion, ululate in monte lànd:omeo,connbsp;turbentur omneshabitatores terræ,quia uenit dies Domiuj»nbsp;amp;c.Idem plane agit Ofcashocloco.Cùm eniminlpirante Ipu^'nbsp;Scelerade- ûnlt;^o cx Iceletibus duorum Regnorum Ilrael amp; ludaco-uaftationis gnofccretamp;uiderctdeuaftationemcorum per Alsyriosamp;Ba-MUBcia. bylonios,clalsicu canitamp;adârmauocat,non aliter, quàmlib^'nbsp;ftes in tcrram iam impctum feciflent.Ita enim ait,Clangite Buccina in Gib ea,Tuba in Rama,quæfiint urbes tribus Beniamiu»nbsp;utcftlofiiæxvüj.amp;Iudicum xix. VlulateinBethauentribusEquot;nbsp;Î)hraim,infinibusBeniamin,Ioluæ xviij. Præparate nos ad bd-um,amp;clalsicum canite. Imminentenim hoftes, deuaftatur’nbsp;duo Regn3,Ilracl amp;Iuda, amp; deriuabitur deuaftatio ab uno Regno in altcrum. Prindpio nanqucEphraim, hoc eft, Reguuuanbsp;Ilrael luo tempore punietur,nonlblum prop ter fiipra enume'nbsp;ratas caulàsjled etiam propter banc, quod ndcliter amp; lùmu^^nbsp;ftudio præmonuerim,atqueperProphctasmeos calamiö^^^

EXPOS I TI o IOAN. BRENT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*0?

eorumpridem annunciauerim, Ipfi uero contemplerint minas, amp;iudiciummeum.Mifienimacl eos Prophetarrt Eliam, Mox Helizæum,amp;alios, qui fideliteriplbs præmonuerûc,fèd ccnbsp;cc,quo diligcntiuspræmonebantur, eó pertinatioresfiebant,nbsp;àc. quo fideliusper uerbum meum ad refipilcenriam uocaban-tur,comaioraamp;atrocioraipfifccleradefignabant,contemnen-tes amp; ridcntes minas,amp; indicium meum.

Adeundcmmodumnos Germani, nos gerere Iblcmus: Germana-Cùm cnim cxuerbo Domini admonemurnoftrom pcccato- Lï^inca-” rum,amp;adnunciaturnobis,quôd propter peccataàTurcaauta- pefcendanbsp;lia quadam calamitate opprimendi fimus, non fcricj afficimur,nbsp;i^cq; pucamus Deum tarn feuereanimaduerfurum,lecuri igit rinbsp;dcmus. Cùmautêaliquis ex Aftris uel uaricinijs Sibyllarum malum aliquod,aut diluuiumprædicic,quemadmodumlùperio-ribusannisfaólum eft,toto pcótore cxborrcfcimus, Sc commonbsp;uemur.Sed quid?putas Dominu Deum noftrum inultam poCnbsp;fc ferre banc noftram peruerfitatem, qua plus fidei Aftrologis,nbsp;amp;Sibyllarum uaticinijs tribuimus quam uerbo amp;minis iiiis?Ninbsp;bil ccrteminus, Quarcquam deuaftationemamp; delblationcmnbsp;bocloco DeusminaturEpbraim,eandem procul dubio nobisnbsp;quoqj minat,dicens:Gcrmartia in dcfolationem eric,in die cor-reptionis,prçmonui quidem earn fideliter,led quotulquilq; funbsp;it ) qui ferio de præmonitione cogitauerit, quare lubica calamitate circumucnietur,neq; fe poterit ex luis malis extricate.

Quæriautem poteft hocloco,unde Oleashabuerit, quod non aliter ad arma clamauerit, quamfiinconlpcCtu luohabu-iflet omnem hoftium apparatvtbcllicum ? tarnen tunc tempons omnia erant tranquiilarEt fieri poteft,ut rex Alsyrioru non-dum cogitauerit de dcuaftando regno Ilfaelis ? Relpondeo: lu- Prophet«nbsp;prà dixi prophetas fuifle Ipeculatores amp; uigiles populi, collo ca-Ulc igitur eos Deus in editiorem locum amp; Ipeculam,Nemp t innbsp;legem fiiam diuinam.Conftituti autem in hac,làcillimè ex con-temptu uerbi Dei,amp; cxpcccatis populi fiue auditorum luoru,nbsp;de aduentu hoftium amp; deuaftatione regionis indicate pofliint.nbsp;In lege cnim Deut. xxviij.dicitDominus.Si non audiucrisuo-cem Domini Dci tui,ut cuftodias,amp; facias omnia mâdata eins,nbsp;amp;ccrcmonias,quas ego prçcipio ribihodie,uenient liiper tc o-ùancs malediótiones iftæ,ducetqj te Dominus,amp; regem quem

IN CAP Vf V* OSEÆ

Spécula nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eccehæc eftipecula amp; turns illaduperquam eonftituti Emt

Propheu- Prophetç.Videntes igitur(ut diximus)auditoreslîiosadeo non audireuocem Domini,autobcdireuoJuntati diuinæ, utetiamnbsp;rideanCjnQnâliccradârmahorancur, quàmfihoftesiam obfi-dionc cinxiffent ciuitatem. Coram conipeôlu.n. Domini Deinbsp;noftri obfidio non^ilimâcuriuxa oculoshominum,iediuxtänbsp;ientendumDeil^tâm contrainobedientempopulû,amp;nbsp;feRo fadto^quod iuxta immutabilem ordinationem eft Riturir.

Deinde,DeioIationonfinieturinnrael,iedpermanebiturq; adIudam,EfFundam(inquitDominus)furorem meu tanquamnbsp;aquam luper Iudam,hoceft,abundanter effundamirammc-amin omnibus Io cis Regniluda,ita utnon reperiacangiilusjtinbsp;quo non icndatiramea.Quarc.^ QuiaPrincipes ludaj iimilesä'nbsp;âiïunr agri colis qui Iblent inuicpm transferre limites agroiv.

proximi Iui,Ec Deu.xxvij.Male,diôtus,qui trasfert terminospro ximi lui,amp;: omnis populus dicacAmen.Concrahas leges pecca-banüMagiliraçus amp;lubdid in Regno lu da. Su b did cranslerebâcnbsp;[€rminos,boceR,erancauaii,alienorûbonorum raptores,qtiosnbsp;uocare poûesfures fundi. MagiRracusaucem no curabaf,quàninbsp;iuRèjledquàmlarèregnareCf amp; Unes imperij lui contra uicinosnbsp;ïuospropagaret^ quod certènihilafiud cHquàtniniuRarapinanbsp;Scprxda. Cum igitur uuîgus unà cum KdagiRratu boclbluma-guntutfurenturamp;prædentur,uenietpropediemDominus,amp;nbsp;eijçièt principes unà cum uulgo, æquum enim eR, ut qui con^nbsp;tra leges plus bab ere cupit, omnibus luis bonis priuctur.

Alia caulà propter quam Epbraim^ feu iR'ael defolandusft.

^quitasrcperiî’,potendor opprimitirnpotendorem SçiuRiO' rem fe^peruertuturiudidayPrincipcsnoniudicantfecunduin le

EXPOSITIO IOAN. BRENT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;W

’gem diuinam,fed tantum iuxtafuabeneplacita amp; cdi6la.Deus Xtnim non folum ceremoniales fiucEcclefiafticas, uerum etiamnbsp;^olidcas fiuc ciuiles leges,populo Ilrael præfcripfit,iuxta quas innbsp;•duilib.caufisiudicarent.Vndcin cotonationeRegisliberDeu-teronomij regi in manus legendus tradebatur,ut ex eo difcerctnbsp;rcélè,atq; iuftefudicare.Sed quid fecerePrincipesrLegem à Donbsp;tninonegligebantjamp;luaedida fine berieplacita populo obtru.nbsp;dcbant,dicentcs5icuolo ficiubeo,fitpro rationeuoluntas.

Idemapud nosGcrmanosfieri uidemus, quod olim Ilraeliti eus Magiftratus feci t:babemus.n.leges ciuiles fiue Imp cratorias,nbsp;quçamp;ipfçlunt ordinationes Dei,Proptcrea q?iplu’ÿi Romanunbsp;imperiûàDeo ordinatuamp;:approbatumfit.Etiuxtahaslegesin äpud g«--eiuilib.caufis eft iudicandû.ïn ciuilibus,inquam, nam in diuinisnbsp;reb.iudiciu exuerbo Dei eft pctendum .Ecceautin quib. conftnbsp;ftorijs amp;iuditijs pro cedit lecGdum leges ciuilcs.-Certe minimanbsp;pars Magiftratuum aut iudicum fecundu leges pronunciat fen-tentiaSjled fuanituntur propria lapientia,opinione amp;affed:u,i-dco^;fit,ut interdum etiam innocentes capitis condemnen-tunneq; eft,quôd ft cxculatos exiftimentjpropterea quod fintnbsp;Dominiterræ,amp;penes iplbsfitucl ficuclaliteriudicare.Namnbsp;bocloco often dit Oleas,Deum talibusiudicibus uebementernbsp;nbsp;?

gt;Tald,Ita enimftquitur,Ero(inquitDominus) domui Ephraim tinea,amp;tanquam putredo domui luda. Perdam ambo regnanbsp;propter iftas Iudicum calumnias,amp; quemadmodum tinea: paunbsp;lacimarro dunt ueftes,amp; putredo fiue teredo ero dit ligna,ita e-^nbsp;gopaulatim ambo regna,inquibusiniquæferunturftntentia’,nbsp;proindeuaftaboHas minas Deus fiióto quoq-, adimpleuit,primo in regno Ilraelis,quod initio quidem per Syres,deinde pernbsp;Tiglath Pilçftr,poftremô perSalmanaflcr afflixit.Deinde regnunbsp;luda quoq; initio perSanehcrib,regem Alsyriorum,quandonbsp;regnum Ilraelis deuaftabat, pofteaiterum per Alsyrios tempo,nbsp;re Regis cui nomen erat Manalle.Mox p er regem Aegypti Pha.nbsp;raonem NechoPoftremo perSlebucadnezarem regem Baby-loniæ,fubindemagisatq;raagisafflixit,donecuel tandem fundi tus ambo regna deleuericSciamus ergo Romanum quoquenbsp;lmperiûDeo,propteriniquitatemIudicum pœnas tandem danbsp;mrum. Imo uidemus amp; fentimus reipla,iram Dei Romanu Imnbsp;ptrium paulatimconliimere. Græciæ enimamp; AfiæregnaàTut

IN CAPVT V. OSEÆ

cafiint occupâta:neq; potucrunt haólcnus rccuperari. Rhodul ccIcbcrrimainlùkolitnRomano Imperio fùbiacens^nucàTurnbsp;cis poßidetwr. Maxima quoq; pars Vngariæ mifcrrimcàTurcisnbsp;uaftacaeft.Et procul dubio maiorcs Icquentur calamitatcs,dQ-ncc paulatim uniuerlüm Imperium fundi tus dcleat.Deus Opt.nbsp;Max.iram fuaùi dementer à nobis auerterc uclh:,Amen.

Et VIDIT EPHRAIM LANGVOREM SWM, ET IVDAS VINCVL\’M SVVM, ET ABUT EPHRAIM AD ASSVR, ET MISIT AD REGEM IAnbsp;BES, ET IPSE NON POTERIT SANARE VOS. NEC SOLVERE POTEnbsp;RIT A VOBIS VINCVLVM.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

OyiA EGO QVASI LEÆNA EPHRAIM, ET QVASI CAT VL VS LEO NIS DOMÊT JVDA. EGO CAPIAM ET VADAM, TOLLAM ET NONnbsp;EST Oyi’feRVAT. VADENS REVERTAR AD LOCVM MEVM DO-NEC DEFICIATIS ET QVÆRATIS FACIEM MEAM.

IN TRIBVLATIONE SVA MANE SVRGENT AD ME; VENITR ET REVERTAMVR AD DOMINVM: QVIA IPSE CEPIT ET SANABlTnbsp;NOS, PERCVTIET ET SANABlT NOS.

VIVIFICABIT NOS POST DVOS DIES. IN DIE TERTIA SVSCITA-BIT NOS, ET VIVEMVS IN CONSPECTV EIVS.

5CIEMVS SEQVEMVRQVE VT COGNOSCAMVS DOMINVM. QVASI DILVCVLVM PRÆPARATVS EST EGRESSVS EIVS, ET VENIET QVAnbsp;SI IMBER TEMPORANEVS ET SEROTINVS TERRÆ.

Cùmigitur calamitasin utroq; regno lubinde crefccret,it3 utincolçiam inciperentaliquo modo intclligcrcfiium languo

- nbsp;nbsp;rem, uidelicet,q? propter pcccataluadeuaftandiamp;delblanûief

lent,Quid quælb fccerunt? Autàquibusauxilium contraluam calamitatcm pctierunt?HocipRim nimirum fecerunE,quodïbnbsp;Affliaionû lent hi,qui uoluntaeem lt;St confilium Dei in affligendis peccato-ribus non agnolcunt. Quando.n.Dciîs peccatores affligit, nonnbsp;facithocanimo,amp;propofico,utproriuseosperdat,repelîatâtgt;nbsp;queabi^ciat.Si.n.hæcipfius effet uoluntas,certè,nonpercutercCnbsp;autaflîigeretjèd fineret iplbs pro lualibidine in quæuis uitiariinbsp;ere, amp; prorlùs in eis perire.Vnde in Ezedi. ca.xvjad leruiâlcm a-it,Requiclcecindignatio meain te amp;auferetur zeliis meusate,nbsp;üc quiefeam, neciralcaramplius.Non crudit pater,nifi quem dinbsp;ligitfilium.Non caftigatpræceptor difcipulum,nifi quemfoel'quot;nbsp;cioris cernit ingenij. Medicus n ceflàtadhibere medidnam, denbsp;lànitate deïperat. Ita Dominus Deus nofter quando de Re-fîpilcentia peccatoris delperat,ceflâtaffligere,ulq; ad luum temnbsp;' pus.Affliclio ergo certilsimum fignum eft prompts uolunta-tisDei erga peccatorem:non enim affliótionealerepellcre,ie“nbsp;quafi torque uel catena propius adle uult traherc peccatorem»

ËTRO^ITIO IOAN. BRENT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»3

«trcfipi(cat,amp; uias fuas emendet.Nolo(inquit) mortem pcccagt; loris,led ut conucrutur amp; uiuat.Hanc uoluntatcm Dei in puninbsp;cndis peccatoribus, infidèles amp; contemptoresucrbi,ex quo lb Inßdcliuntnbsp;lohæcuoluntas Dei cognofcitur,ignorant. Igitur quograuiusnbsp;à Deo affligûtur,eo longius à Deo recedunt. Et quo plus Deusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

ipfos afflilt;^onibus uifitat,eo longius fe à facicDei ablcondunt. Àdhæc,quo plus D eus ipl'os per affliótiones inuitat, ut ad fe uc-niant amp; iuum auxilium implorent, eo magis peregrina amp;mun-danaauxilia quærunt.Sedad Ilrael amp;Iudamaccedcmus, qui eo.nbsp;dem excmplo primùm per Prophetas uerbis increpati fiint,nbsp;non utabijcerentur,fed utabieótionem cffugcrcnt^amp;propiusnbsp;ad Dominum adducercntur.Deinde cum uerbis nmil efficere-tur,paulatimincepit eosaffligere laótis,hoceft,cxternishofti-bus,itcrumnonhocconfilió,ucpcrderentur,fedutaperditio.nbsp;pe libcrarentunEcce autem,hoc confilium Domini nolueruntnbsp;intelligere,fcd derelido auxiHo Dei,ab alienigenis regib.petie.nbsp;iuntauxilium:miferunt enim ad Regem Afiyriorum,qucm di-cuntuocatumfiiifle larcb (quamuisalij exiftiraent larebfuiffe lareUnbsp;Metropolimregni Alsyriaci,in qua babitauerint regesAfsyrio-rurn)implorantcsauxilium eins, quo fiium regnum conierua.nbsp;reamp;àuihoftiumdefendercpoflent. DcMenahemrege Hrae- M«nahenvnbsp;lis,legituriiij.Regum decimoquinto, quod dedcritPhulRegi phui.nbsp;Alsyriorum mille talcntaargenti,ut effet ei in auxiliumjamp;firmanbsp;recRegnumeius.Ahazquoq;.rexIuda,amp;fiElàiasmandato diui Ahaamp;nbsp;no promififfet ipfi auxilium Dei,illudq; miraculo confirma-re u eilet, tam en mifsis legatis ad Tiglath Pilaelcr regem Afsyrio-rum, auxilium eius implorât, diccns : Seruus tuus,amp; filius tuusnbsp;egodum,Afcende, amp; Suum me fac de manu Regis Syria:, amp; denbsp;manu régisIlrael,qui confurrexeruntaduerfumme.Et cum colnbsp;legiffetaurum amp; argentum quod inuenirc potuit in templonbsp;Domini amp; inThefauris regis,mificregi Alsyriorum munera.

Sed quidadhaecpercgrinaamp;humanaauxiliadicitDominus? Ipfe(inquit)nonpoterituoslânafe, neefoluerepoteritauobisnbsp;uinculû.hoceft, Maledidusqui derclióto Domino Deo fiio,nbsp;confiditinhomine,confundeturenimueltandem amp; deftitu-ctur omni omnium hominumauxilio. Videtur quidem initio humanum auxilium ualde prodelfe^fed in fineadeo nihilnbsp;prodeftjUt maxime obfit amp; noccat.Dc externis auxilijs rede dilt;nbsp;k iij

ÏN CAPVT VL OSBÆ

Haman* ät RâbGccs apud Eûiam capitexxxvj. Acgyptum cfTcbacil* «uîusarulî ^umarundineum confraâ:um,cui fi quis innixus fticrit,intrabicnbsp;4io«u». in manum eius,amp; pcrforabit earn. Exemplum habes in Amazianbsp;rege iuda,ij. Parait xxv. Qui mercedc conduxic dellrael centumnbsp;milliarobuftorum centum t^entis argent!, fedilliipfi tandemnbsp;difFufiinciuicatibiisfiiiRegni, diripuerunt prædam magnam.nbsp;Et quid opus eft alienis excmplis,cumquotidiana doccatcxpcnbsp;rien tia aliéna auxiliapotius ob elfe quàm prode(re.Etfi.n.aliquonbsp;ties conlcribere iblemus exerdtû exmilitibus, tarnen non diu-papedefen dusiUüuuantquàm dumlperantlucrum, quo ceflamp;nte,quian*nbsp;fores,dcua teaiuuerant,peiorcs efficiunturhoftibus. Sperantboenoftronbsp;ternpoi’c Apifbe in caulafùa contra nos (quireliôlaimpietatcnbsp;Papiftica Euangelio Chrifti nomina dedimus ) non à D eo, aucnbsp;U erb O eins auxilia,lèd à ciuili magiftratu,quem maximis munc-ribus fibi conciliant. Accidetigitur eisiuxta uetercmmorem,nbsp;utadiuuentur, doneclpes nummorum affullerit.Et iuxtadi*nbsp;€tum illud.Papæ defcnlbres deuaftatores eius, Accidit id duo-busRegnisIudaamp;Ilraebluuabantur enim à Regibus Alsyrio*nbsp;rum,donee mittebant eis muncra,his autem cell^tibus, cefla-bant quoq; auxilia,ut eft uidere in Phul, qui Regnum quid cmnbsp;Menahem initio confirmauit,led idem pofteadeuaftauit. ECnbsp;in TiglatliPilazer,qui régi quidem Ahazauxilium tulit, lèd curtlnbsp;Ahaznonampliusquoddaretjhaberet,tandem iplè cumlùi*nbsp;pofteris Regnum luda deuaftaruneVides igitur humanaauxilixnbsp;initio quidem prodclTcjled quo magis ab initio profiint, conbsp;magis in fine oblunt.

Sed quare Alsyrius non potuit lànarelanguorcmEphraim amp; lu da? Quia(inquit ) ego lùm uelut Leo Ephraim, amp; uclut câ'nbsp;LeoniTom fulus Lconis domui luda * Leonum hæc eft natura, ut femenbsp;paretur. corrcpti more Tyrannorum, non in quæuis obuia animalianbsp;tantum læuiant, uerum etiamdilaniant homines,nequepuerisnbsp;parcunt, amp;nadi prædam, tanta uiolentia abripiunt, utab ho*nbsp;minibus prohiberi nullo modo poftint, His ergo le comparâtnbsp;Dominus , amp; ait lèfimili fæuitia grallàturum contra incoiainbsp;Regnorum Ilrael amp; Iuda.Et, (ut Iciant) læuiam contraeospefnbsp;Alsyriosamp;Babylonios { quorum opera, canquam carnificumnbsp;iitar)ôt dilcerpameos,amp;; tanquamLeofiiamprædani, Itaegonbsp;diiipiamamp;dilp£rgameos in cerramhoftiumlùorum, neqo*

EXPOSITIO IOAN. BRENT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»?

ericulbcrcatura quæ cos contra (æuidam meam iuuare poterie. Reuertar quoque domum , hoc eft , abfeoridatn ab eis öm-nerh meam clementiamamp;mifèricordiam , donee magnicudi-necâlâmitatum amp;^fliótionumlüarum,coganturamefolÓ au-Xilium petere, amp; mifèricordiam meam implorare.

Hiinc enim morem Deus obferuat, ut fi uidcrit populum Deimos id fiium,aut priuatum aliquemhominem,nihilrnoiieri uerbis, affiigcndlt;\nbsp;¦ • J* •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 n. r» • 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 II 1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- /• Iinrnorig«

aut minis luis ad Relipilcentiam -, amp; ad collo candam in ipio ros. ipemiuam,(ubindcipfumingrauiores conijeiat calamitates Scnbsp;miferias, ut uel tandem omni humano auxilio deftitutus ad Lnbsp;plum Iblum recurrat amp; auxilium eius implorer. .^c oppreCnbsp;fit llraelitas in Aegypto, amp;coegitcos , utad fe pro lib eratio-ne clamarent. Sic Manaften Regem, de quo fecundo Paralip. 'nbsp;trigelimotertio italcribitur:Manafteslcduxit ludam amp; habitatorcs lerublem , ut bccrenf malum luper omnes Gentes,nbsp;quas lubuertcrat Dominus à facie filiorum Ilrael. LocutuCnbsp;4ue eft Dominus ad cum, amp; ad populum illius, amp; attende-renolueruntjldcircoluperinduxit cis Principes exercitus Re-gis Alsyriorum,cœperuntqueManaften, amp;uin(ftum catenis,nbsp;atque compedibus, abduxerunt in Babylonem . Qui poft-quam coanguftatus eft , orauit Dominum Deum Ilium , amp;nbsp;cgit pœnitentiam ualde coram Deo, amp;c. Ita folet Dominus Deus nofterimmorigeros do cere Mores, ôc ira traólare,utnbsp;calamitatibusoppreßifadant id quodantca uerbis atquemi-nis moniti nunquam faciendum lulcipere uolucrunt.

Sicludam ftib Impcrio Babylonico leptuagintaannos tarn grauiterDpprelsir,uc tandem Daniel motus diuturno exilio,nbsp;pro populo cogeretur intercedere amp;folius Dei mifericordiamnbsp;irnplorare,ut eft Danielisix.Vides Dominum Deumnoftrumnbsp;efle optimum præcepcorcm, qui etiam contumaces amp; cos,quinbsp;nullis minis amp; promilsionibus ante fleóti poterant, compel-lit,ut laciant quod fui eft ofticij. Vnde hoc loco pcrOleamnbsp;dicit,Vadam ad locum meum, doneefunditus pcreant.In peri-culis enim conftituri,uenicntadmemanc,hoccft, cito amp; tem.nbsp;peftiuè,imploraturimcum auxilium, atque accidet cis quodnbsp;Prouerbium genuariicum dicit, Difeunt natare illi,quibus iamnbsp;inftat periculum luffocationis. Quod Dominus hoc lo.

, defuo populo didt j teftatur ucrum efle liber ludicum

— nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..y

multisinlocis.Nunquam.n.potuitDcus cos compelecr’é.amp;^^ adducerCjUt obcdircnc,amp;ip{b folo confidcrêt, doncc naderètnbsp;cos in manus hoftium füoru affligendos amp;. opprimendos;Coanbsp;étiigiturliimmispcriculis incipiebant ad ipîùm confugere,amp;nbsp;opem einsimpIorarcJdco inquitDeus: In cribulationeiuaaC'nbsp;celerabuntad mcjócfeinuiccm exhortabuntur,dicentes, Agite,nbsp;rcucrtamuradDominumamp;ipfiiisopcm implorabimus.acnnbsp;dicerennuidemus aólum efFe de humano amp; raundano auxilio»nbsp;Cum.n.illolïiaximcopuseft,dclèrimur ab co.Dominus autnbsp;Deusnofteriseft,quilblusuerèadiuuarc pot. Quarcamp;finosnbsp;dilaccrauirtanqlcOjtamen dilacerauit nos propter ialutcm flO'nbsp;^turnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftram,amp;hoc eft confiliu eius,utpcr dilacerationemillam cupiat

cioperiti nobisiàlucciTi conferre.Iplènos quidemuulncrauit, ergo ruf' chirurgi. ßjj {jj^^^j^j-foc.n.confilio percutit,amp;uulnerat,utpernbsp;rationemnosquafiadueramiànitacê amp;.61utem ducatatq-,tigt;nbsp;bat.Breuiter,omnino traób.bitnos,(Ïcutperitus Chirurgus,qninbsp;uulncratum fine omnimedi cam ento duos integrosdies iacC'nbsp;re fihitjdic au tem tertio curam ciuslu(cipit,amp;mcdicamcntaa(lnbsp;bib et. Ita Deus nos hadenus in noftris milerijs amp;afHilt;ftionibusnbsp;absq^ omniauxilio, amp; mcdicamento iaeentes dereliquit. Agitenbsp;ergo,reuertamur ad eûi : die cnim tertia uiuificabit nos, hoC cft,nbsp;milerebiturnoftri,amp;curabitnoftra uulnera,utpofthaccotaninbsp;ipfo lanam poftimus uitam agere.

Pulcherrimaha:ceftadmonitio,quaomncsafflilt;fti rcótèlt;5c U tiliter utipoflunt, ut in omnib. fuis afflidionib. ad folu Dnninbsp;Confolatîo Deum noftrum tâquam auto rem afHiôlionuluarum confiigi-afiîjaoru.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpfo liberationemamp;conlblationcm petant.Dcus.nJo

lus is eft,qui p ercu tit amp; libérât, Qui uulnerat,amp;iànat.hoc eft,ut Anna mater Sam U élis ait, Dominus mortificat amp; uiuificac, de-ducitad inferos amp; rcducit amp;c.Ideoq; proponitur nobisprimqnbsp;ut ex ea diftamus Deum cfleautoremaffliôtionum,quasinipijnbsp;^liàs Diabolo,aut malis hominib. adicriberc fblent. Deinde, utnbsp;folum Dominum Deum noftrum in omni tribulatione iniio-cemiis,Poftremô,utadpatientiam,amp; ucram fiduciam excite*nbsp;mur:ad patientiam quidem,eô quod Deus ex bona uoluntatcnbsp;fiia nos affligauad fiduciam ucrô,cô qjDcusiplemetchirur^snbsp;n öfter effeuelit.Eo enimipfb q?nosuulncrat,fignificatlecflcnbsp;cum,qui uelicnoslànare,amp; per uulnerationcm ad maiorcmnbsp;lànitatcin

EXPOSITJO LOAN. BRENT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«7

Ûnîtatemjatq-jlàlutempromoucre. -

Sequitur in mutua exhortarionc ïfraelicarum.Et fei emus,hoe cft,exliberarione Domini Dei noftri cogno{cemus,qj nos nonnbsp;animo hoftili,{èd exafFcólu paterno afHixerit. Non quidem in-terea dum uerberamur, beneuolcntiam amp;(. promptum eius er-ganosanimumfentimusjfed ex fequentiauxilio fedleinccUiginbsp;poteft,uerberaeiusmaximam præ le tuliffe demenuamamp;bc-ncuolenriam.Quare cùmaffligimur,non intucamur affliótio*nbsp;nes iuxta externam lpeciem,led iuxta uoluntatem Dei, ut in cisnbsp;conl^hterperlèucrcmus,amp;proptereasàDeononreccdamus ,

Quid præterca faciemus ? Incumbemus, inquiçnt, in id,ut cognofcamus Dominum. Vexario (inquiunc)dat iritetteÄum. in afflîftîonbsp;Cum enim nos Deus uarijs excrcet calamitatibusamp;ucxarioni-g^jJJ^’-bus,tuncincipim^us cognofeereDominum,id quod fit cùmnbsp;uerbu Domini ob oculos noftros ponimus, ôcuitam noftramnbsp;iuxta illudinftituimus . Habitat enim Deus in obIcura nubc,nbsp;nequepotefthomo pcrle,ipfiim cognofeere, uerbumautemnbsp;Dei lucema ilia eft,quæ nos non tantum dudt ad cognitionemnbsp;Dei,fed etiam oftendit,quæ mens amp;uoluntas Deint erganos,nbsp;amp; quid nobis agendum,utbencpladtum fit illi in nobis.

Sequitur.Quafi aurora præparatus eft egreflus eiu3,amp; uenL Ctquafiimbernobistemporaneus, amp;fcrotinus terræ. Vt nihilnbsp;eft iucudius amp;amabiliusaurora,amp;ut nihil eft omnibus ijs, qua:nbsp;ex terra naftuntur utilius imbre fcrotino.Ita egreftu fiuc auxilionbsp;Dei afHiólis nihil eft iucudius amp; utilius.Opera ergo fiimma dannbsp;da eftjUtin omnibus afflióÜonibus noftris,auxilium amp; conlblanbsp;donem ex uerbo Dei confequamur.

Hæc eftfimplicilsima,meo quidemiudido,(entcnria uerbo rum Cfeæ,quibusindicatludæosfemutuo exhortaturos,amp; di-lt;Sturos,Venite amp; reuertamur ad Dominû,quoniam iplclacera-uit amp;lanabit nos óetPofluntautem edam de temporibus Chrinbsp;ftifilij Deiintelligi,nempe,ut conueniantefi condone,quamnbsp;Elàiasij.amp;Micheas cajiij.habuerunt de Chrifti tcmporibus,itanbsp;enim di cunt. In nouilsimis temporibus,eritmons domus Domini præparatus inuerdee mondum, amp;cleuabiturfiipcr colles,amp; fluent ad cum omnes gcntes,amp; ibunt populi multi,amp; dieent , Venite,afcendamns ad montem Domini, amp; ad do-mum DeiUcob , do cebit nos uias fiias , Quemadmo«

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN CAP VT VI. OSEÆ

’ dura. n. apudEfaiam amp;c. Midicam gentcs fe inuicem exuicicartt ad cognolccndu Dominum Dcumnoftrumperfilium iuumnbsp;Chriftum,iu cxhortantur feinuiccm apud Ofeam hoc loco erenbsp;dcntcsiudæi) Utpofttotmileriasamp;cdamitatcsfùas, deincepsnbsp;Chrifto nomina dare,amp; ipfi adhäererc uelint. Hunc.n. (olum amp;nbsp;unicum efle,perqucmab omnibus ærumnis luis polsincliberanbsp;lii.Nam poftquamicrdadie rclùrrcxitàmortuis,Primô attulitnbsp;lùaRclùrrcôtione omnibus in ipfumcrcdcncibusconfokdo-ncm,auidlium ójibèfationcm.Deinde æternam uitam.Poftrc-xnôSpintuîàndoluôdonauit, cuius uirtuteatq;auxilio dein-ceps ucrum Deum, amp;promptam eius ergalc uoluntatcm,co-gnofcahtNamloan.Cap.xiiij.ChriftusipfeS.landum promificnbsp;diccnSjParacletus quem Parer uobis mittet in nomine meo donbsp;ccbituosjamp;luggeret uobis omnia,quç ego lo cutus lum uobis.

CAPVT VI.

QVID FACIAM TIBI EPHRAIM? QVID FACIAM TIBI H-’DA? Ml SERICORDIA VESTRA QVASI NVBES MATVTINA, ET QVA-SI ROS MANE PERTRANSIENS. PROPTER HOC DOLAVInbsp;IN PROPHETIS, ET OCCIDI EOS IN VERBIS ORIS MEfc ETnbsp;IVDITIA TVA QVASI LVX EGREDIENTVR.

QVIA MISERICORDIAM VOLO ET NON SACRIFICIVM, ET SC'EN TIAM DEI PLVS QVAM HOLOCAVSTVM.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IPSI AVTEM SICVT ADAM TRANSGRESSI SVNT PAGTVM, IBI PRu^

VARICATI SVNT IN ME.

NouamînhocCapîteinftituitOleasacCülàtioncm contrau-trumq; regnum liraelis amp; ludæ,propter iplo rum fimulatani,hy Hypocriie pocriticam^amp;inconftantcmiufticiam,amp;quouehemcndorfitnbsp;©s accufa- àcculâtio admirabundus quàli indpit,diccns. O uos in colx,re-gnorum luda amp;IlraeI,quid de u obis primo loco di cam ? Quo-modo me ergauos geram ? Q^id de uobis Icnuam? aut quanunbsp;uosxftimcm ? Quid dicam dêpcccatisucftris? Aut quid deuc-ftraiufticia lentiam?Confiderans enim pictatem amp; iulHciam uc-ftram,inucniö cam prorlus elTe nullam,imo nebuloncs eftis o-mnes intus amp;in cute.Lubcns quidem parcerem (inquitDeus)nbsp;uobis propter piecatem ueftram , led ecce inuenio apud uo«nbsp;meram amp; cralsilsimam hypocrifim, amp; qux uix umbra eft uc-rarpictatisjEt ( ut dicam quod rcscll) ueftra iulHcia^tbc'nbsp;ncncentia, quam ergaproximöS,mileros,affliólos,cgcnos,5£nbsp;innecelsitate conftitutos cxcfcctis,fimilis eft aurorae maturing

ExPOSITtO lÔAN. BRÈNT.

'quæ ciclßimc oriente foie euanelHt.Aut rori,qui breui quidem tempore terram humeôlat,ftatim autem,atq; iol oritur,ica eua-nefGit,utneIciasquoabicrit.Pauperibus quidem interdû élee-moiÿnam datis,fed talem,quæ uix obulo æftimatur,amplius ue Beneficef^nbsp;ro ne teruncium quidem exbibetis. Vicinis ueftris inferuirc quinbsp;aemuosinterduuideo , 1 ed n on diu tins tau eus eis, qipherganbsp;Uosfè bonos uicinos prçftiterint. Cû uero cœperint uobismi-nimadnreaduerßri, extremo odio eos prolequimini,amp;ne te-Hincio quidem(etiamG fieri poflet)exinferni igné rcdimeretis»nbsp;Inamicosueftrosinterdumcoi.fertisbeneficium aliquod,iednbsp;egoEthnicam,hyp o criticam amp; carnalem b eneficêtiam ueftramnbsp;approbarem.'Minimè gentium. Eft enim talis qûæ careat fide amp;nbsp;timoré Dei,neqj ex uero corde proficifcatur, Audiuifti quere,nbsp;lam deIudæ3rûbeneficentia,pietateatqjMi{ericordiabypocrinbsp;tica,lèdannonetiam nos Chriftiani eadem reprebenfionedl-gniiûmus’MaximèomniumNamÔcinternosbeneficentiaer- .nbsp;ga proximum pene cxtindta eft,amp; optandû effet, ut fàltem Eth-nicam illamamp; carnalem b eneficentiam exerceremusigrauamutnbsp;cnim cum pauperibus obulus pro eleemolyna cft dandus.Vicinbsp;nos noftros Omni beneuolentia nos compledtentcs, odio pronbsp;fequimur,amp;fiimus erga eosingrati.BenefacIorib. amp;amicis no-ftris,à quibus magna accepiraus ben eficia,nullam refcrimus granbsp;tiam.Quid igiturfaceremus erga malos uicinos,ôcinimicos no-ftros.'Ecce adeo receßimus à uera pietate,amp; iufticia,ut ne Etbninbsp;ca quidem,amp;Publicanorum iufticiaapud nos reperiat .Et quisnbsp;tandem lo eus maioriimpietadeftreliétuspCcrtè fi mores no-ftros(utdebemus)confiderauerimus,inueniemusnosmaiori,nbsp;'8lt;atrocioripœnadignos,quàmTyrum,Sidonem,Sodomitasnbsp;amp;Gomorritas . Sed quomodo Deus fc geßit erga ludæo-rum hypocriticam amp; euanidambcneficentiam, Autquid contra eos inftituit ? Propter ho c(inquit) primo dolaui incolas re-gnorûIftaelamp;IudaperProphetas,hoceft,Exciraui egoProphenbsp;tas,qLios ablegaui in utrunq-, regnum, ut concionib.luis dedo-latent hypocriticam eorum iufticiam, hoc eft,ad refipilcentiamnbsp;teuocarent,atq- indicarent eis, quod non tantum in manifeftis uetnbsp;fiais operibusmalis,uerum etiam in fummafiiaiufticia amp;pieta- booriso«nbsp;te P eccent,amp; iniquèagant. D eindefinquit) o cridi eos in uerbis

IN CAP VT VI. OSEÆ

oris mei,hoc eft,præcepiProphcris meis,ut exuerbo mco inco lisregnorumludaamp;Ilraelindicent, quodfiiuftiriaipforunonnbsp;fiieritmelior amp;perfcä:ior,certißimü efle utnon iiitam {quaranbsp;ipfi in ea quærût lp erac)fed porius mortem corporisamp;animçnbsp;niæ reportaturi fint. Corporis quîdê,quiahoftcs régna eorû denbsp;uaftaturi amp; ipibs occifiiri fint. Animæ uero, coq? imperfedilsi-ma,amp;fbrdidatifiimaipforum fitpietas,amp;iufticia.Notandûaiïcnbsp;hoc loco quoddicit, Occidi eos periierbum oris mei. Namnbsp;Prophetæ co iplb quod cxlege amp;uerbo Domini impijs amp;trâhnbsp;grcflbribus mortem minantur,optimoiurcamp; reueradeipfisnbsp;didpotefi^., quod occidanthomincs.Itaenim amp; Paulus ip 1'c denbsp;condone legis diuinæteflatur,dicens:Lexiram operatur.Eticc-rû:Literaocddit.Itadcdolauit Deus per ProphetamElaiam ca-pite i,amp; o cd dit eos,nifi refipifeant : Quo mihi multitudo uilt;^-marumueftrarum,dicitDominus?plenus film,holo cauftaancnbsp;tum,amp;adipem pinguium amp;languinem uitulorum, amp;agnorij,nbsp;amp;hircorum nolui amp;c.Etpauló póft, Lauamini, mundi eft ore,nbsp;auferte malum cogitationum ueftrarum ab oculis meis, quietnbsp;Dedoiare dtc agcre p eruerlà,difcite bcnelàccre,quæri te iudi ci um,fub u e-Jr^ter* opprcflb,iudicatepupillo amp;c,Quód fi uoluerids amp;meadnbsp;peccata. iracudiam prouocaueritis,gladius deuorabit uos. An non hocnbsp;eft dcdolarehomines propter fiiamimpcrfecftamamp;hypocriunbsp;cam iuftidam.Imo prorfiis propter inob edientiam ôc impœni-tentiam occiderc.Sicdedolauit Deus per Micheam hypocrifinnbsp;cap-vj.Quid dignum offeram Domino,Curuabo genu coramnbsp;Deo excellc)?Nuquid o He ram ei holo cauto mata amp;uitulosan-niculos?Nunquid placari poteftDominus in milHbus arietum?nbsp;autin multis millib. hircorum pinguium ? Et per Icrem.cap.vij.nbsp;HæcdidtDominus exercituu D eus Ilrael, Holo cautomataucnbsp;ftraadditcuiótimisueftrisjamp;comedite carnes. Quia nonfiimnbsp;locutus cumPatribusucftris,amp;no præcepi eis in die qua eduxinbsp;cos de terra Aegypti de uerbo holocautomatum amp;uiórimaru.‘nbsp;fed hocuerbum præccpi cis dicens. Audite uocem meam amp; Ç-ro uobisDeusamp;c.SimiIiterChriftus Matt.v.Nifi abundaucritnbsp;iuftitia ueftraplus quamScribarfi amp;Pharifieorum, non potetonbsp;intrare in regnum cœlorum.His uerbis Chriftus nihil aliud agit»nbsp;quam q? uult dedolarefiiosauditores propterhypocriticafnlhnbsp;am iufticiam,atqj cos,nifi refipilcantjin ætemum damnare.

Qliarc

EXPOSITIO IOAN. BRENT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ut

Quarcautem,amp; quo confilio IbletDcusica dedolarehomi- Affliaio-nes?Seqtiitur,Vt iufticia tua,quafi lux egrediatur,hoc eft,uc Icias manifcfte, ôc aperte cognofcas propter quid iudicerisamp;punia-ris.Nâfieximprouifoamp;ahfq;omni præmonitione uerbi meinbsp;te afflixiflem^cuiuis potius rei,quam peccatis tuispœnam adfcrinbsp;pfifleSjnequepotuilTescognofcerejquomodo expœnaemer-gendum elTetNuncautem quia pr^ifiProphetas,qui ex legenbsp;indicarutpeccata,amp;futurafupplicia,non potes alten rei, quamnbsp;peccaris tuis calamitatem adfcribcre.Dedolatio igitur profuit,nbsp;Primojutinlucemadducereturiniquitasllraelitarum, deindenbsp;ut manifeftarctur P œna,quç propter iniq uitat em c^^at Iccutura.nbsp;Alijhunclocuitareddiderunt:DolauiProphetas ,amp;occidinbsp;cos uerbis orismei. Quæ fi uera eft translati,o,ablqj dubio con-traPfeudoprophctas uaticinaf,amp; eritbæcfententia. Cum Ilraclinbsp;tarum pietas,amp;iufticia,prorlushypocriticafit, propbetas eorunbsp;ex quibus han c fuam hyp o crilin didi cerun t,primo qui dem p ernbsp;Eliam,deindeperlehuregem occidi,atq; hacoccifionededo-laui eos,ut co gnofcercnt audi tores Ilraelitæ, quæ eos pœnæ manbsp;nerent,fihypocrifimluamnonabijcerent,arqueab ea refipifccnbsp;rent.Si.n,Dominus non pepercit Prophetis fallas doótrinas pronbsp;poncntib.multo minus pareetauditoribus,fallam Pfeudopro-phetaru dodtrinamapprobantib.amp;fequentib. Sedpergamus.

Explicat.n.Propheta quæ fit ueraiufticia, amp; feparat earn à fal iufticia ue là amp;:hypocritica,dicensin perlbna Domini Dei noftri : Miferhnbsp;cordiamuolo,amp;nonlacrificium,amp;fcientiam Dei,plusquamnbsp;holocauftum.Breuehocdiôtû,Chrifto Domino noftro tantonbsp;pere placuit,utbis eo in luis concionibusfitulus,amp;:adillud pernbsp;difeendum Pharilæosablegauerit,ut ex eo d'ifcerent,qui ueri,amp;nbsp;Deo accept! fint cultus,dicens Mat.ix,Ite,amp; dilcite quidfit,Milenbsp;ricordiam uolo,amp; non làcrificium.Et ca.xij .Si feiretis quid illudnbsp;rit,Mifericordiam uolo, amp;non làcrificiû,non condemnauilTe-tis innocentes.Proindeprobeanimaducrtendum,amp;altamen-tereponendûerit.Dicit ergo Dominus,Mifericordiam uolo,nbsp;amp;non lacrificium,quafi dicaf.Iufticia uera,amp;réélus cultus,mihi Mifericórwnbsp;Îgt;laccns,amp;quem uerbo meo præcepi,non eftlàcrificiû,autbo- «i'sopera-ocauftum,fedMilericordia,id eft,Liberalitas amp;bcneficentia ernbsp;ga proximum,fiue amicum fiue inimicum, ut eft affliélos con-lolari,infirmos recreate,egenosadiuuare, contemptos honora

re,elùricntçs cibarc, fitientes potare, nudos ueîtire, erranribus ueram uiam monftrare,pro peccatoribus orare, innocentes denbsp;fcndere,impiosadpœnitentiam exhortari,amp;: pro luauocatio-ncreprehendere,amp;aliahisfimilia, quibus proximo inlerüitÇnbsp;poirumus.Hi.n.lîintpreciofi,amp;lànôti cultus diuini,adeoDogt;^nbsp;noDeo noftro placentes,utinnouilsimo Rio iudicio finguhfl

ftusMat.xxv.Cum hoc diólo conuenitquoq; relponfioScribç Marei xij.cui Chriftus dat teftimonium qgt; lapienter relpondc-rit.Ita.n.ait^nus eft Deus,amp; non eft alius præter cum JEtutdili-«nbsp;gatur ex to to cordc,amp;ex toto intelleótu, amp; ex to ta anima,nbsp;totafortitudinCjamp;diligereproximum tanquam l'eipliim,n^nbsp;ius eft omnibus holo cautomatibus amp;lacrificijs.

Deinde di ci t,Et Icientiam Dei plus quam holo caufta. In Ognitio ^mmum de excellcntißimum fuit làcrificiumholocaufti, nihi-Afeientia lominustamenhoclocoprçfertDeushuiclàcrificioIcientianbnbsp;uelcognitioncmDei.CognitioaSt Dei nihilaliud eft,quàm fides in Dominum Deum noftrum per lelum Chriftum.In qii^nbsp;cognitione confiftitætcrna noftralàlus,ita enim ait:Hæc eft uicsnbsp;æterna,utcognolcantteDeumuerum, amp;quemmififti filiumnbsp;lelum Chriftu.Nemo enimuiditDeum unquamrfilius autemnbsp;Unigenitus, qui eft in finu Patris enarrauit nobis. Aulpicet ergonbsp;à Chrifto amp; uerbo Dei reuelato,quilquis uere uult uerum De-umcognoftere.Cùmautemlermofit de cognoftendoueronbsp;Deojnon loquimur de elfentia Dei, hæc enim nullo modo innbsp;w ternanïfœlicitatem.Excmpli gratia.Cùm quis contumeliaalficinbsp;irahenda. tur à proximofiio,adeo ut periclitetur de lama nominis lui,nbsp;Quid facixt,ut in hac contumelia Deu cognolcat? Accipiat prX'nbsp;manibus uerbum,amp; promilsiones Dei,u el accipiat Dominumnbsp;noftrum lelum Chriftum, ærernum uerbum Dei, in quo om-nespromilsioneslunteciam,atqjamen,amp;uidebit,quodnamnbsp;cor,amp; quæ uoluntasDei lit.Primó enim uerbum italonatBeatinbsp;eftis 11 homines de uobis male propter nomen meum loquuntnbsp;DeindeChriftusiplèpercontumcliaSjamp;perlècutionesintrauic

EXPOSITÎO IOAN. BRENT.

txemplo 3ifccrcnunclicet,quôdhæcfituoluntasDei,nempè ¦ quod per calûniashominem uelic dücerein æternam gloriam.

Sumamusaliud exemplum. Opprimit quispaupertate,quo modo igitur in hac cognolcere pocéftsquçfic uoluntas Dei?Rcnbsp;(piciatin uerbum, amp;in ChriftûfiliumDci uc cognolcatquodnbsp;Ghriftus quidem adeo pauper fuerit,ut non habuerir,quo reclinbsp;naret caputluum, fed per paupcrtatem collocarit ipfumDeusnbsp;infummaseasq; cœleftes diuitias.QtiodcùmfeCcritDeus, illonbsp;ipio reuelauit uoluntatem Riam, q? uelitomnesinChriftumnbsp;ercdcntes ex pauperrate liberare ,amp; eos in cœleftes per Chri-ftum diuitias collocare.Sicdc alijs calamitatibusim^ de mortenbsp;quoq; iplaiudicaredebemuSjNempe ut per Chriftura ætcrnûinbsp;uerbumDei,difcamusuoluntatemDei cognofcere.Ato; placet bæccognitio ipfi Deo plus quam omnia lacrificia amp; nolo-sacrifidanbsp;caufta,etiamfi in unum omnia congererent.Fu erut quidem innbsp;legeuarialacrificiorum genera pracfcripta, nonautemfueruntnbsp;ueraiufticia,quemadmodum opinabanturhypocritæapud lu-dæos, fed fu erunt umbrae unici amp; perfecliftimiÛerificij Domini noftri lefu Chrifti,femel in cru ce oblati,amp;c.

Potefthæclentcntiaetiamadnoftratempora,amp;âd cultusno ftros accommodari.Dicit.n.etiam ad nos DomihUs:Milericor-diam uolo,amp; non Millam, in qua quotidic corpus amp; languisnbsp;Chrifti iterum Deo Patri pro peccatis offeruntur.Beneficentianbsp;erga proximum uerus cultus diuinus eft, ma^is placensDeo fidum’Snbsp;quamMifla.Vocaruntquidem patresMiflam lacrificiu,lednonnbsp;(quemadmodum Papiftici lacrificuli intclligunt)quôd fit expianbsp;tio peccatorum,fed quod fit R ecordatio unici lacrificij Chriftinbsp;filij Dei.Exhocautem loco,uide,quælb,quàm inique nos cal5nbsp;nienturaduerlarijjdicentes, nosabrogando amp;improbando Panbsp;pifticasMilfas abrogate ueros cultus diuinos. Verû quidem eftnbsp;nos improl^are amp;reijcereimpium amp; Idolatricum cultum Mifnbsp;læPapifticæ.Atin eiuslocum reftituimusmultospracclaros, amp;nbsp;Deoacceptifsimos cultus,hoc di óto,Nolo làcrifidû amp;c.Vnusnbsp;abro'^atur,amp; mille in eius locum reftituuntur. Quodautem clanbsp;rnant,noftros homines non ftatim hue cultfi milericordiac fiucnbsp;beneficentiæ præftare. Quidrideo ne dicendum eritMiflàm cfnbsp;fe piam,beneficctiam aût elfe impiam,amp;Deo dilplicejre? Abfit:nbsp;imo uerbum Dei manct ucrü,‘amp;praccipit ucros cultus, edamfi

I ij

IN CA PVT VI. OSEÆ

di'^bcquot;amp;mali. NoneftigitiircjuôclEuangelijHo-ncficcntiæ ôtrinam acçu(cs,led potiusunulquilque accufetfeipHini,quôd i-eliólaimpiaamp; PapitticaMiflà, non exerceat fein his culdbusanbsp;Deo præcepris. Verbum quidemDeinobisquotidieinculca.nbsp;tur, amp; admonet nos,ut malum ira derelinquamus,ut.Ip co ciusnbsp;b onum faciendum fufcipiamus.Quod igitur homines fùnc négligentes , non debet imp U tari uerbo ^fed noftræ ignauiac.nbsp;tur, ut diximupj in haefèntentia Prophetæ mandaturprædpu-us amp; Deo aeceptifsimus cultus,Nempè, rit proximo noftro ß-ueamicOjGucinimicobcnefaciamus.InprimisuerôjUtDcuninbsp;cognofcat^u^amp;; mandatis eius pblèquamur.

S.ed quid?Num Ifraelitæ hos cultus diuinitus præceptos a, qua oportuit, diligentia peragendos fulceperunt? Minime (io-quit)gentium,fedmore primi Adami palt;âum meum religi*^nbsp;runt,amp;meipreuerunt.Paâ:umDci eftLexeius,per quamD^nbsp;taftum Do pa'^tum cum Ifraelitis,amp; uicißim Ilfaelitæ cum Deo inicruoi^nbsp;mini. ut eftExodidecimonono .Negligitur autem, amp;frangiturbocnbsp;fœdus,quando negleôlis ijs quæ Lex præcipit,unulquiïqucfuasnbsp;cogitationes lequituf,quôd Jicut Adam qui man datum iUud,nbsp;quodacceperat de non uefeendo fruôlu arboris prohibitænc-gligens,amp; tranfgrediensjfaciebat quod concupilcentia, amp;tocor,nbsp;Imo quodDiabolus fùalèrant. Eodem ingenio prorlus pr^c-diti crant Ilfaelitæ . Nam exemplo lui parentis,ea quæ Deusnbsp;uerbo luopræceperatnegligebant , eaque uix digna æftinu-bant,quæaudirentur;proprias uerô Itiasadinuentionesadalhanbsp;ufque extollebant. Quidautemhocaliudeft,quàm ex feipfonbsp;Deumfacere,amp;peccare contrafècundum præceptum Decalonbsp;gijin quo præcipitur, ne nomen Domini inuanum lùmatuf,nbsp;autcontumeliaafficiatur ? Proculdubio ergo Deus hocpccca-turn feuerißime uifîtabit.

gtlead civitas operantivm idolvm. svpplantata

• vSANGVINE.

ET QVÀSI FAVCES VIRORVM LATRONVM. PARTICIPES SACERDOTVM, IN VIA INTERFICIENTIVM PERGENTfiSnbsp;D E SICHEM, OyiA SCELVS OPER ATI SVNT.

IN DOMO Iamp;RAEL VIDI HQRRENDVM, IBI FORNICATl-ONES EPHRAIM, CONTAMINATVS EST ISRAEL.

SED ET IVOA PONE MESSEM TIBI CVM CONVERTE-RO CAPTiVITATEM POPVU. MEL .p -

• »

AccuiâuiCantcapomjntispopuIum, quod fcedusEec^

/

EX P o s I T I o I o A N. BRENT.

initum fregerint, amp; præuaricati fuerint.Nûc per partes didu cit, oftendens aliquatenus, quitus reb. fœdus feu lex Dei contem-pta fit,Primùm in ficerdotibus,deinde in reliquis familijs Ifrael.nbsp;Gilead, inquit, eft ciuitas operantiu iniquitatem, ôc infidiatorû Gilead,nbsp;lànguinariorum. D e Ram o th (ni fallor) lermo eft. Ea eft duitasnbsp;in montanis Gilead, in tribu Gad fita. ïoluæxiij.amp;làcerdotibusnbsp;datainpoirelsionem,prætcrealànclificataad refugium homidnbsp;daru,qui languinem non fponte effuderunt.Ioluæxxj.Cùm iginbsp;turin eaurbe deb erent habitareSacerdo tes omniulandlißimi, Rcprebennbsp;ecce reperiuntin eanebulones omnium peftimi,amp; cum inno- fioconcio-ccntumhomiddarum refugium elfe deberet,nihil rjmenaliud eft conui-ibieft,quamfpeluncainfidiofelatrodnantium.Etquiftintillilanbsp;trônes amp; prædatores? Sacerdotes.Sequitur.n. Collegium lacer-do tum eft,fi cut aceruus uiroru latro dnantiu,amp; inftar eorû, quinbsp;ûd partes diuidentes,latro cinant.Quid potuilfet contumeliofi-usin ordinemlàcerdotû did?Nihilominus tarnen comparantnbsp;latronibusamp;prædatoribus,Et collegiaeorum Ipeluncæ latro-num.Audientesigiturhæcbominesdelicatiores inuehunturinnbsp;Propbetas amp;miniftros eccleliç,diccntes eos nihil aliud dididlTenbsp;quam calumniari Rios auditores.Sed quid facias? Quemadmo-dû ciuilis magiftratusa Deo ordinatus eft,uthomicidas gladionbsp;interfidat,quod quamuisuideat crudelitas amp; latro dniu, tarn ennbsp;quia Deus fic ordinauit amp; iufsit,opus diuinum eft.ltaPropbetçnbsp;a Deo uocantur,ut omnes homines à fummo ufq- ad infimumnbsp;depeccatisfuisarguant,quod quamuis uideatur conuitium,ta-meninProphecisamp;miniftris eft officium,ôc obedientia erganbsp;Deum.Quarenon conuiciaturhocloco Oleas, fed facit quodnbsp;eftluimunerisamp;uocationis.IulfuscnimaDeo eft,utpeccatorinbsp;bus fua peccata oftendat,quô refipifcant amp; feruentur.

. Quareaut comparatlacerdotes Gileadlatronib. amp; prçdatori bus?Quiainquit,fcelus operatilunt,hoceft, data operaamp;benenbsp;deliberato confilio,immaniaperpetrantfcelcra.Quantû exhocnbsp;loco colligi poteft, Sacerdotes in RamothGilead omnia luanbsp;confilia contuleriint,quomodo inuoluntarioshomicidas connbsp;fugientesadluam ciuitatêrefugij,degluberencatq; deprçdaren sacerdo«»nbsp;tur,prædicantes eis grauitatem peccati,amp;homicidij lui,quod li-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

cctnon Iponte perpetrarint,tamen grauius efre,cpquod poffiet buscompa ’^cmitti, nifi magnam uim pecuni^epro làcrificijs pro ipfis offe-

I iij

IN CAP VT VI. OSEÆ

rendis numeraflent . Pceuniam ergo illam , qua confu-ni entes ad fe , cmunxerant, inter fe, quafi latrones, dift^*-bucrunt, atque ita miferos homines non tantum nia iua Ipoliabant, üerum eriam impia perfùafione,quafii^'nbsp;crificia per fe peccata expiarent ( quantum ad animamnbsp;nct)interfîciebant. Aut communicato interfeconfilio -, cbninbsp;amp; infidiolc Homicidam propinquis intcrfeâd, pro numeralnbsp;pecunia, quam poftcainter fe diuidcbant, occidendum tradi-derunt,

Sanótus Hieronymus (cribitSacerdo tes regni Ilracl,tcniplt;’ rcPafchæ,^entecoftes, amp;fefti tabernaculorum quando pijnbsp;Rcgno Iliaelisicrololymam proficilccrentur,iuxta Legem D®nbsp;minilacrificaturi,conftituerintin uia aliquot latrones,qui retranbsp;herent peregrinantes, ne lerolblymam uenire, amp;Dominun’^nbsp;dorarepoflcnt,Atqueeos cogèrent redire ad adorandosuit'^'nbsp;, . los aureos in Dan amp; Bethel.

Sacerdotes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Germania SubPapatuidemapuQDOS fieri uidemus.In Germanic* confSun - quemadmodum olim in Ramath, multælunt ciuicaccsû-tur cum if cerdotalesjin quibusmagnislumptibus extruóla funt collegia»nbsp;raciiticis. ^|'u[uo(^pjj.)’pcrnplaDominica,inquibusmagnus eft numerus làcrificulorum,docentium defunólorumanimasin putg^-torioignellifhncre maximoscrudatus, amp;liberari non poflè,nbsp;nifi pecunia: quadam maxima lumraa numerata,Legantur pronbsp;ipfisMilïæ,inltituantur Anniuerlàrij dies,amp; alia quædamlacranbsp;pro liberatione earum peragantur . Hanc deinde pecuniam,nbsp;tanquamLatrones (uiatoreiam occilo amp; Ipoliato) interfedi-uid unt. Deinde fihoneftum amp; pium aliquem ciuem autEuannbsp;gelijprædicatoremreperiunt,qui cupiat uelaudireueladnunnbsp;ciare Euangelium, ftatim magiftratui interficiendum produnt.nbsp;Poflremó,uanimaduertuntluosfubditosadloca proficifeijnnbsp;8pc!«ncx qnibus fonat uera uox Euangelij, amp; diftribuuntur Sacramen-ktronum. conftituunt luos qui proficilcentes ad piaûcra, autper-cutiunt,aut in carceres conijeiunt. Quid ergo hæc Collegianbsp;amp; Templa Dominica facerdotum aliud elfe diceres, quamnbsp;Ipeluncas Latronum ? Et procul dubio fi Oleas hoc tempo-rereuiuilceretjijldem uerbis eos allocuturus atque diduruanbsp;effet : Societas Sacerdotum ueftitu fuo Iblenni ornatorum»nbsp;infiarturbæ Latronum eft,qui ad partes diuidentcsjlatrocinan'-

¦ ......

BXPOSITIO IOAN. BRENT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«ƒ

tur. Primo cnim fàllà fua doâtrina animas multornm ocd-dunt. Deinde crudelißimis foisconfilijs,innocentesmagiftra tui ciuili interficiendosprodunt. .

Atque hæc quidem de Sacerdotibus . Nunc de rcUquis familijs.lndomolirael(inquit)uidiMonftra, quæ fi quisui-dcat, toto pcólorc exhorrefcat, ncceiTc eft . Quae auKm (in-quis)font ilia monftra ? Oportet cnim ut fint atrocilsima ÔCnbsp;horribilißima -, cùm iplè Dominus Deus nofter abomine-turea ? Propbetalereniias, capite quinto, oftendit , qua:nbsp;nam fint, Ita enim ait ; Stupor amp; mirabilia faóla font in terra , Propbetæ propbetabant mendacium amp; Sacerdotes ap- coiieordi«nbsp;plaudebant manibus fois , Ôc populus meus âlexit talia,nbsp;Quid igitur fict in nouißimocius? Quid ? (inqiiis)Hæccinc pus,nbsp;font monftra, quæ Deus fe in Ifiacluidifle ait? Tu ne mon.nbsp;ftrumdiceresPacem amp; Concordiam illamlummam,Propbetarum,Sacerdotum,amp;uulgi, in cauß Religionis ? Relpondcö,nbsp;Coram mundo quidem uidetur concordia ifta res cfle pubnbsp;cberrima. Arfi ucrius de eaiudicare uolucris,cft indicium lum-mæ impietatis . Nam cum Satan intelligit foum Regnumnbsp;promoueri, fumma ope nititur, ut in Religione uel potiusnbsp;in errore conferuetur Pax, amp; Concordia. Id quod egregiènbsp;(ficut ex leremia audiuimus) temporibus Propnetarumpræ,.nbsp;ftitit. Similiter ante Aduentum Cbrifti, quando foilicet,nbsp;Scribæ, Pharißei öc populus in Religione pulcbre conuenic-bant. Sicpaulo antèliiæc noftra tempora lub Papatu conicr-uauit inter concionatorcs , Paroebos, Sacrificulos , Mona-cbos, amp;. plebem fommam tranquiUitatem , amp; concordiam.nbsp;Vidit cnimbacipß foumregnum dilatariamp;propagari,Icdbæcnbsp;concordia amp; tranc[uillitas fignum fuit fommæ impieutis, atque Regni ipfius Satanæ : alio qui cnim banc concordiamnbsp;non conlcruafter.Nam cumfortioripfo iicnit,direpturuslpownbsp;ba cius, ibi rum omnes tragocdias, fcdidones, difcordias amp; con-tentiones excitât, quibus conatur fortiori refiftere, Óeregnumnbsp;foum ftabilire.

Sic cum Propbetarum temporibus Deus reuelaret ucfbum s^tan« fta fuump er PropbetaSjfcntiebat Satan Regnum foum peri di tari, cumî'*”**nbsp;ideo excitabat cotentiones amp;rixas inter ludæos, qui tamêanteanbsp;focrunt cô cordes amp; unanimes in foa religione, Sic temp oribus

1 hij

-IN CAP VT VII. oseæ;

Chrifti amp; Apoft oio rum uarias moiiitfeditiones,nuncperTbc odam,nunc per ludam Galilçû,nunc per alios quolHam fedinonbsp;Satan au- fos,lperabat.n.fehacrationeinuidiam quidem condliaturumnbsp;ueróftium conleruaturum.Hocnbsp;cordiçquo quoq-, uoftro fèculo nullum non mouetlapidcm, quo dilcor-diaalat. Antehæc.n.temporaunulquilq; cûaltero inReligioncnbsp;conlentiebat. Nunc uerô nulla in re maior difcordia eft, quaninbsp;in Religione.Neqj dubium eft, quin quemadmodum Diabo-lus autor olim fuerit concordiæ,Ira nunc fit difcordiæ : concor-diç quidcm ftiperiorû temporum ideo, quia regnum lùum mnbsp;pace retinebat.Diflenfionis uero noftii temporis,eo q? predictnbsp;tioncEuan^elij clementiaDei reiielata,fcntiat caputamp;regnumnbsp;lùum conteri amp; deuaftari.Sed hçc dilcordia,fiimma eft piorui«nbsp;coram Deo paxamp; concordia.Nunc.n.etiamfimundusnobü^'^nbsp;non conueniat, nos tarnen cum Deo conuenimus Icientesnbsp;uerb O eius quid credendû, quid faciendum aut omittendù,nbsp;impîorum qua uia ingrediendû fit in Regnum cœlorum. Contra uero etl*nbsp;monftquot;rï* lacrificuli,prophetæ,amp;uulguspulchrèin luaimpietate confen^nbsp;fuS' tiunt, tarnen iplorum conlenlùs tam horribilis amp; monftro-fus eft,utfinemaximo horrorenecogitari quidcm polsit.V-bi cnim fallà eft Religio amp; doófrina, ibi nullam Iperare potc-ris milèricordiam Dei,ubiautem nulla milcricordiaDci,nbsp;nuUa fœlicitas , Vbi nulla fœliciras , ibi omnis perditio , Scnbsp;(quod horrendum auditu prorlùs eft ) homines catcruatimnbsp;ad infernum ulque detruduntur , amp; æterna mancipia Sata^nbsp;næ fiunt.Porro quod concordia, pax, amp; tranquillitas impixRc-ligionis,Monftrum amp;Horrendumilludfit,quod uideritDeusnbsp;in Ephraim, explicatipfe Oleas . Itaeniminquit:Ibienimfor-nicaturEphraim,ho c eft,Omnes incolæ regni Ilrael,Plèudopronbsp;phctæ,Sacerdotes,Reges,Principes, ôcuulgusin Ipirituali fornication e,impijs cultibus amp;Idololatria conueniunt,eamq; unaninbsp;mi lententia defendunt,neq; ullain refibi magis placent, quàrnnbsp;inidololatrialùa.lmô mille iuram en tis confirmarent,lèhis euhnbsp;tibus maximum præftareDeo oblequium . Non enimintelli-'¦ * guntDeumabiplbrûcultib.abhorrere.Videtetiamapudnosnbsp;MiiTa papi MiHâPapifticareligiofilsimusatq; Deo acceptifsimus cultus efinbsp;MiflàjPalsioDni noftri lefii Chrifti unàcù lùonbsp;merito obfcLirat,procul dubio coram Deo eftabominandurn

EXPO5ITIO IOAN. BRENT.

amp;cxccrandumldolum. Quodfireótè confiderarentChriftia-ni',fieri non poflct,quin uidentes, aut audientes MiflasPapifti-cas,toto peótorc cohorrefeerent.

Sequicur,EtpolluiturIfrael.quafi dicac:cxiftimatlfraclfe cogitatitijs fiiis cultibus mudari,amp; (andificari. Ecce autem remnbsp;admirationc dignam,potius poUuitur, contaminatur, amp;male-didcur.Exiftimant le coram Deo tanquam angelos, propternbsp;hos cultus lucere,ecce autSatanaiplbnigriores liinc. Eft amp; hocnbsp;unum exhorrendis illis quæ Deus in Ephraim uidiuSperaucracnbsp;Deus fe inllraele uilùrulànélicatem ,hoc eft, uerammandalt;nbsp;torum fuorum obedientiamjfidem,amp;: charitatcm.,^cceautcmnbsp;nihilaliuduidetin eispræterDiabolum, hoceft, execrabiles,amp;:nbsp;abominabiles cultus,quos citra uerbumóc man datum Dei in-ftituerant.

Atq uebase de Regno IftaeEQuid autem Regnum îuda?Eti am(inquit)ô ludaponis tibi plantarium, cum conuerterem ca-ptiuitatempopulimei.hoceft,Vosquihabitatis in Regno Juda, nihilorerèmelioreselHsîftaelitis . Ponitis quidem lurcu-lum,ledproferetloco dulcisfrudtus, omnia mala: leminatis ininbsp;quitatem, metetis ergo laborem : plantatis iniquitatem, ergonbsp;çoüigetiscundamala . Eo prxfertim tempore plantatis,cùmnbsp;per prædicationemProphetarum meorum futuram deuaftati-onem amp; captiuitatem conor impedire:amp; quo magisProphetænbsp;uobis concionantur,eó uos détériores reddimini .Neque ullisnbsp;minis aut exhortationibus mouemini. Ahquam uellemuosnbsp;eripere exfutura,atquciam iam imminence calamitate,fi ialtemnbsp;fidemProphetismeis uosadRefipilcenciam exhortantibusad-hiberecis.Sed furdis febula ( ut aiunt ) narratur.Infortunio dele*nbsp;clamini, accidat ergo uobiszplancads amp;feminatis, metetis ergonbsp;colligetis copioie,neque eft quod culpam perditionis ueftrçnbsp;iametransferatis.

CAPVT VIL

Z^VM SANARE VELLEM ISRAEL, REVELATA EST INlQVTTAS

I EPHRAIM. ET MALICIA SAMARIÆ: OyiA OPERATI SVNT MENDACIVM, ET FVR INGRESSVS EST SPOLIANS, LATRYNnbsp;CVLVS FORIS.

ET NON COGITANT IN CQRDE SVO QVOD TOTIVS MALÏCIÆ quot; ' EORVM RECORDOR. NVNC CIRCVNDABVNT EOS OPERA SVAnbsp;QVÆ CORAM FACIE MEA SVNT.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘nbsp;nbsp;nbsp;*

IN CAF VT VU OSEÆ,

MALIQA SVA EXHILARANT REGEM, ET MENDACHS PRIS-dP£S* OMNES ADVLTERANTES, TANQVAM CLIBANVS ACCENSVS Anbsp;COQVENTE. jQVIEVlT PAVLVLVM CIVITAS A COMESTIOnbsp;NE FERMENTI, DONEC FERMENTARETVR TÖTVM.

Haftcnus Ofcas Prophcta , pro more ic confiieniHi* ne omnium fiiorum coUegarum,Elàiæ, Artios, Michcæ, ali-orum,quiiùo tempore uaticinati fiint, populo Ilrael pccca-u 6c fcclcra lua indicauit, amp; perLegem rcuelauic, Videlicet,nbsp;quôdimpijsfuis cultib. defeccrintà Deo, Quôd regniimiplo-rum male4j^is,furcis,adulcerijs,homicid]ys amp; omni generc fccnbsp;Ierum,fitrefertum,Etquôd omhino nihillàni, ncc[; inEccIcü^nbsp;ftiâs,neq; in ciuilibus bominibus inueniatur. Fecit autem hoc

prehenfio- inuitaret^tq; modum amp;uiam oftenderet, quaab imminen^-buscalamitatibus tuti efle pofTent. Hoc enim Dei amp;Prophca^ xum fiiorum in reprehendendislceleribus amp;oftendendispcC‘nbsp;catis,necnonin proponendis minis confilium eft, nonquôlt;lnbsp;calumnia, inuidia,ôc perdicione hominum deleétet, fed quôdnbsp;benè cis confiiltum efle cupiat, amp; eos à futura calamitate libc*nbsp;rare ftudcatSic enim Dominus apiidEzcchielem ait. Viuo ego,nbsp;nolo mortem peccatoris,(ed magis ut conuertacur 6c uiu3t.Eonbsp;ce autem,quàm finiftrè impictas omnia acdpiac.Ex adm onitionbsp;nibus enim,quibusPropherælàIutem corporis amp;animæcorûnbsp;quærcbant,fiibindcin peius proficiebant.Et quanto magis chnbsp;peccata oftendebantur, tanto magis peccata peccatis cumu-fabant. DehacergoimpietateconqueriturDeusin principionbsp;huius capitis,dicêszQuid dicam de meisifi-aelitis ? HaÂenus pernbsp;Ofeæamp;aliorum meorum Prophetarum condones, conatuJnbsp;fui Ilraelem populum meum liberate,amp; eximminentibus cala-mitatibus eripere. Infiiper quoq; lànare eos uolui à cladibus,nbsp;quasabhoftib.infiio regno accep étant. Illisq; medijsufiisfiun,nbsp;Nempe quôd per Prophetarum meorum condones ipfis pcc-caufuaoftenderira ,arq;pœnamfiiis fccleribusTdebitafn pro-impm»nbsp;nbsp;pofuerim hoc confilio,quôd Iperauerim eos exagnitione luO'

peccatorum,6c denundationepœnæ pertcrritos,adiTgt;c proficit. ledituroSjdc opem mcam proliberarione imploraturos.Scd

EXPOSITIO IOAN, BRENT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;5*

amp;liberandishabitatoribus rcgnillrael (quod nunc prop ter Pa2 triarchæ lacob Prophetiam regnum Ephraim,nuncSamanæjCXnbsp;hiftoria quæ ernt iij.Reg,xvj.uocacur)cogito,ipfi quafi furijs aginbsp;tatijomnes meas admonicioncs relpuunt,amp; turn demum turn-moftudio incipiunc (ua Icclera cumulateamp;licentius peccare.nbsp;Quis unquaminanimum inducerc fiium potuiflet, cantosne-bulones habitare in regno Ilraebtunc cnim impietas, amp; peécatanbsp;magisaugelcebâtjCÙm ego per Prophetas conabar cos ad meli-oremfrugem conuercere.Alius dicebat,lenuncprimumuitu-losaureosinDan,amp;Betheladoraturum5amp;lub omnifrondolanbsp;arborelacrificaturum,quiaaudiret nouos Prophets hoscultus male hab ere. Alius in cipiebat præfraélè in peccatis Riis p ergenbsp;re,amp;;quæuisflagitiadefignare,amp; canto furiofius peccabac, cumnbsp;audiretProphecasexlege,amp;uerbo Deipeccataprohibcre. Ali-usperlèqucbatProphetas,aliusprorRisinterfióebac:erant, quinbsp;làcrificia quidcm impia omittebant,amp; crantboni( ut dici lole tgt;nbsp;Prophctici,fed interea omni gen ere pcccatorum iefe contamUnbsp;nabant^quemadmodum teflaturiiij.Reg.liber cap.xvij. dicens:nbsp;Dominus teftificatus eft inllraelamp;Iudapermanumomniumnbsp;Prophetaru,amp; uidentium, dicens,Reuertimini à uijs ueftris pefnbsp;Rmis,amp; cuftodite prarcepta mea, amp; ceremonias, iuxta omnemnbsp;legem quam præcepi Patrib us ueftris,amp;ficutmifiad uos in manu lèruorum meorum Prophetarum,Qui non audiuerunt,fcdnbsp;induraueruntceruicemluam,iuxta ccruicem patrum Riorum,nbsp;quinoIueruntobedireDomino Deoluo,Etabieccruntlegitinbsp;ma eius,amp;: paéhim,quod pepigit cu patribus eorum amp;c.Et ij .Panbsp;ra.xxxvj.Mittebat Dominus Patrum fuorumad illos, per manunbsp;nun cioru Riorum,de no été conRirgcns, Sc quotidic commo-ncnsjco quod parceret populo,amp;habitaculo Rio. AtilliRibûnnbsp;nabant nun ci os Dei, amp;paruipendebanticrmoneseius,illude-bantq; Prophetis amp;c.Itaqj quo clarius uerbum Domini à Pro-phctisprædicâbatur,côpeiores illi efliciebantur. Naturaenimnbsp;impiorum efl:,flcutcanisfuniculo alligariautinaquaperiditan-tis.Mordec.n.euquiljberarcipfum cxpericulo cupit.Sic Scim^nbsp;pij,quó plus conaris eos iuuare,eô raagis refifl:unt,amp;:impictatenbsp;luam produnt.SicGdu efl: tempore Nohæ ante diluuiu.Mani-fcflior.n.uerbi Dei prçdicatio faciebat multos pclsimos nebu- impiorun^nbsp;ioncs. Idcirco Dns dicebat, Non perman ebit Ipiritus meus ilt

IN CAP VT Vit OSEÆ,

homine,quia caro cft. Idem ingcnium fuitZodomkaru. Nain ex admonidonibusamp;cortcionibuspij Loch, quibus conaba-tureosàfutura calamitate liberate, détériorés reddebantur, dunbsp;centeSjTc iplûm magis quàm hos affligemus. Volebat olim Henbsp;lias totam familiam Achab à perditione conferuare, oftenden-do eipeGcatalua,amp;:impietatem,quainftitueratcultiim amp;làcri-ficulosBaal»Sed Achab unàcumuxoreliiallàbella tinqiiamfti-rijsagitati,perfequebanturEliam,utcogeretur fibi fugaconlU'nbsp;lere.Et quid opus eft aliunde exemplapetere, cum etiamnO'nbsp;ftro temp ore idem ingenium fit hominum impiorum. Cupitnbsp;cnimDeui nos quoque à futura calamitate liberate eo iplo,nbsp;Maiitia hu Quod uerbo fuo manifeftato,nobispeccata amp; Idololatriamnonbsp;V manaquâ- ftramhocconfilioreuelat,utuitamnoftramemcndemus amp;dinbsp;gnos fruólus pœnitennæ feramus,adeo q; futuram iramnbsp;mus.Sed quid fit?Annonhicquoqj reuelaturiniquitas amp; ma'bnbsp;tia,non in Papiftis tantum,uerum eriam in nobis ipfis,qui Euannbsp;geliciaudirecupimus?Papiftæaudientesuerbo Dei Miftasfualnbsp;rcprobari,nonabijciunt,fcdnuncleriôincipiunt defenderenbsp;lèólari, dicêtesfè celebrâturos,amp;audituroslûasMiftàs,rumpannbsp;tur utilia nouis prædicatoribus. Alij præfraélè in luis fcelcribusnbsp;pergunt amp;peccatapeccatis cumulant.Euangelici autem ualedinbsp;xerunt quidem MillæPâpifticæ,intereaautem fubinde deterionbsp;res hunt,neq; alcelcribusabhorrent.

Pœnaim- nbsp;nbsp;Quid ergo ftetran impune poterimus ferre noftram impicca^

tern amp;malitiam?Minimè gen riu,led obruemurpœna ilia quam hoclocoDominusperOleam Ilraelitisminatur dicens : Ideo

tur,Malcdictus eris Ingrediens,amp; egrediens.Etiterum:Forisua ftabit eos gladius,intus pauor,hoc eft, domi amp;foris uariè ucxa-buntur,amp; deripientur,nulquam tuti eruntaSatana, fed lingulisnbsp;momentisneceflehabebuntlibi ab incurfione eius metuerc.

’ Ecce hoc eftluppliciumeoru, qui ex condone uerbiDeinon cpaendant uitam luam , led lubindepeioresfiunt, ficutexem-pJ^ paulo ante citata manifcfte oftendunt.

-J. Acceditaliaimpietas longe omnium maxima . Noncogi-corde liio,neq; confitentur,quôdueliniquèagant,uel cogr^tïQ-* quod Deus malitiç eorum recordenir,peccataliiaaut nulla,aut

•EXPOSITIO IOAN. BRENT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»33

ptcr tantilliim peccatum?Etiamfi fub omni frondofi arbore aü reis uitulis (àcrificemus, Adulterium committamus, fornicc-mur,proximumdecipiamus,Mentiamür,bkfpbemefnus,amp;aiianbsp;lt;^uædam leuia peccata committamus,quid tum poftea,etiamfinbsp;taliapcrpetrcmus?NunquidDominusproptéfhaectamleüe-ritcrinnosanimaduerteret?Nonfacict j Neq; tamlèuériis eft,nbsp;quàm deipfb (acrificuli prædicant. Sed hacHincimpiOrumhó-minum cogitariones,quorum natura amp; irtgenium eftjtitnUn-quam inducant inartimum neq; credant quàm grauià fint peccata, Sed exiftimantirtfernum non efle tam ardentem, quaninbsp;pracdicatur,NccSatanam tam terribilem,qUam pi.^gitur,ficutnbsp;Mofe Deut.xxix.de impijsfcribit.Benedicunt fibi in corde fuo^nbsp;diccntes,pax erit nobis,amp;:ambulabimus in prauitatc cordis no*nbsp;ftri, Ôcc.

Sed etfi impijs pèCcata contra Deum uidentur aut nuÜa, -autleuifiima,tamen nos fclamus coram Deo eflegrauifsimaamp; ttrociisima id quod exfequentibus facile cognofci poteft.Itanbsp;çnimdicit: Nunc circundabünt cos opera ^ quae coram fadenbsp;m ca funt. ho c eft, blandiuntur fibi in peccaris luis,exiftimantes peccatorSnbsp;canullaautleuia efie,néqüémê eorurnrecordatUrumlt; led co*

.. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r .uT n \nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/jramDeo.

ram iudicio meo grauilsimalunt.Neq; eltqUodimagincnfurll biimpunitatem.Video enim omnia lcelera,idcoq; ieuedisimènbsp;capuniam. Ponant laltcm fibi ob oculos pcccatum Ada:, amp;nbsp;' cognofeent quàm feueriter puniam peccata qua: ipfileuia amp;nbsp;quot;nullo fiipplicio digna efle exiftimant.An non Adæpeccatùm Icnbsp;uilsimum uiliimmit coram oculishominum/Quis enim pu*nbsp;tatet multum referre, fi qui$ pomo Uefcat ?,Sed hoc pcccatumnbsp;Adae D eus tantafeUcritatc puniuit, ut propter illud,non folumnbsp;ipfiim AdarnjUerum etiam omnempofteritatem eius conicccnbsp;rit in corporis amp; animae interitu^ Ö terq;,quaterq; bcatum, qui •nbsp;exho cinteritupet Chriftiim lefum filium Dei elu6tatur.Exemnbsp;plo igitur Ad^ edöólus, quilibetfibià peccatis caueacqùàmuisnbsp;enim leuilsimUm appareat coram humano iuditio j tarnen nifinbsp;condonetur per Chiiftum filium Dei,aeterno crudatu punier.

Sed quid prçtcréallfâeilta: peccaruntpRefpondet Ofcas di-çcnsjLaetifiçant Regêm, amp;mendacijsPrindpes,amp;c.Procul dubio loquiturPropheta deobèdièntià âdulatione lubdito-nim, qua Regum amp;Prindpum fiidrumimpicutem amp;Idolola

44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN CAPVT vn. OSEÆ

triam approbarunt, amp; qua Reges maxime lùnt lt;lelelt;flari gfiitiïi :es ühijpfis tam ob edi entes lùbriitos.Videmusautemnatit*nbsp;ram amp;ingcnium uulgi in liraelirisln bis enim,qüib us minime Unbsp;cec,ôbcdientiafn prçftantliimmamdnalijsuerô quçluntlicica,nbsp;amp;uerbo Domini m*data,iiint rebelIes.Res fit exemplis iUuftri-or.PoftmorcemSalomonis,iurefiicceßionisRegnumdebebänbsp;xurRehabcamofilioSalomonisjlèd cum petitionifubditontnbsp;Jàtisfaccrenon ueUet,amp;iagiï,quod parens eius impofiierat,inl-minuererecuiàret,defeceruntabeo,cligentcsfibi peculiarcmnbsp;Regem lerobeamum. Hie cùm iam in regno Rio confirmaisnbsp;fuiffetjinftigiitduos aureos uitulos in Danjdlt;:Bethcl,amp;: uniucf-fb populo Rio mandabat, utpofthacnon proficilceroitutam-plius ad leruQlera, led manerent in regno ,amp;peragcrcntRiâfi-era in Dan amp; Bethel, coram uitulis aureis. Et ecce populus ob*nbsp;temperans Rio regi,fedt quod iulRjs fuerac.Pracpoftera prorlusnbsp;bæc Riic obedientiajn cioilibus enim oneribuSjdcbuiflcnt obenbsp;dire filio Salomonis,led Rinrinobediêtcs. In Idololatriaautcmnbsp;amp; impietatc régis Rii lèélanda Rint promptilsimi.Et quod plusnbsp;eft,obediuntnon tantum huicreö,led etiam omnibus RiiRc*nbsp;gni fiTCceftbribiis,Rimmiim in coiendis uitulis pr^eftiterunt obnbsp;iequium,amp;ucrè(lt;|uod‘hoclo€oxjicit) luosreges exhilararutV^nbsp;dès igitur uulgi ingeniiim elfe,utobediat, ubi non licet, contrinbsp;uerô,aduerietur-,quando lt;*ft obediendum.

Sumamusaliud exemplilCu Acbab rexiRaelis cultumBaaf, amp; collegium lacrificulorum BaaUcicorum inftitueret,uniucrRi/nbsp;populusRegiadulabatur,amp;nouohuiccultui in gratiam rcgjsnbsp;Rjiadhærebat,adco,ut Elias coram Deo conquererct^lclbhimnbsp;felit^m efleCreleruaucratautemOeus fibileptcminilliatHro-rum,qui genua Ria coiam Baal non curuauerantRnuniuciR) rcnbsp;gno, quiBaalitico cultui nomen non dcdifletRium. Adhaccinnbsp;omnium fereRegumbifto rijs additur, q uod ambulaucrint innbsp;uijs lerobeami, qui peccare fçcerat iRael. Qualis ergo Rex, talisnbsp;criaraeratpopulus, quirelièboueroDeicultu, lequebaciirinnbsp;gratiam Regum Riorum impios cultus dtra uerbumDei infti«nbsp;tutos.

Sed quid opus eftaliundc peterc excmpla, cumnideamus idemingenium efle uulgi,noftri temporis. Obediiint cnininbsp;MagiftratuifiloinlRs qtuc Rdigionislùnc, de fequunturillamnbsp;Rcligioncm»

EXPOSÎTÏO IOAN. BRENT.

Religion cm, quam uident fuosMagiftratus fcqui. CumMagi-ftracu Euangclico luntEuangelid cum Papiftico ucro, flint amp; jpfi Papiftid. In folii cn dis au tern amp; conferendis exadionibusnbsp;adco diflenriunt à Magiftratu iuo,üt interdüm ïes criam ad fedinbsp;tionem ipèdare üldéatut

Deinde (inquit) omnes lùnt Aduîtcn.C^id boc?Nulïushe inlirael caftus^utboneftusmaritus temporibus Ofèæ réperic- cUmàdui-batur?R.cfpondeo .Initio pofllintbaücuerba intèlligideïdolo-*'quot;’S“®“nbsp;latria, cui uniuerius populus adhærebat, licut lupra dictum clt. wiiigcn..nbsp;Deinde ucrô(meo quidem iudido) de carnali uel extetno adulnbsp;terio Hint acdpienda.Nam Propbeta de uniuerfis irÄ:olis Regnlnbsp;quafi deadulterisloquitur,non quod omnes,fed quod mad-ma pars fuerint Adulteri:Etfi enim multi bonefti mariti fueruntnbsp;inter Ilraelitas , tarnen quia maxima pars adulterio contami-nati crant,omnes dicunturadulteri.Sedquis (inquis) Ofexin-dicauit Ilraelitas fuiffc adulteros: ramen non uidit iplbs com-mittete adulterium?Quid cum poftea?Non uidit quidem ipf^nbsp;tarnen cxipfisaudiuit.Exiftimo enim eandeminconuiuijs,autnbsp;publids congrelsibus fullTe morum peruerfïcatem, tempori-busOleçpropbetç,quçamp;:bocnoû:ro tempore in ufu efleiblet.nbsp;Nam quoties etiam bonefti amp; maximæautoritatisuiri, uelinnbsp;conuiuijsuelinalijslods Co nueniu nt, nihil fete aliud loquuh* tmpuri fcrnbsp;tur, quàmdeâdulterijsnbsp;nbsp;nbsp;fornicadortibus. Haecluntfermoi™“^,^'quot;

num eorum prædpua argumenta, babentur^ue inteteosdb «ógrcfiiU deria de adulterijs,quafi ludi quidam,quibus tempus fallere fbnbsp;lent. Alius didt, Adulterium éfle pcccatum leue. AliuS ait, Nonnbsp;efte fortem uirum,qui no aufitadulterium commicterc, amp; quinbsp;bocnonaufitjuixquoqueaudeat comiteminitinere defendenbsp;re.Tertius aliud diderium affert dicens : li quifjiiam difeefteritnbsp;ab uxorefua,amp;traiecericflumen,tuncliccre ci adulterium comnbsp;mittcre. Quartus didt,Adulterium efte leue quidem amp; uenialcnbsp;pcccatu, donee quis uxorem fuam illud celarC poßit. At quah-do uxor refdfca^latim fieri pe*Ccatum mortale ,Êt quis omnianbsp;illauana amp;fcurrilia dida enumerate pöftct?Taliafortaßis Ofe-as etiam cxfiiis duibtis audiuit. Idcoque omnes uocat Adultc-ros. Nifi enim coradulterio plenum clTet, Cette ex orenonre-dundaret : Ec fi uiri tanto odio adultèria profequerentur,nbsp;quanto latrodnia Sefutta abominantUr, fine dubio non tanto

m ij

IN CAPVT Vn. OSEÄ

cum ri(u,amp; delcóUtionc çius ménrioncm facerent, fiquidem btrociniorum , amp; furtorum mentio notï admodum iucun-da efiTe folet,apud illos,qui honeftatis ôc iufticiæ lùnt araato*nbsp;res.Adhæc, Paulus ait : Corrumpunt bonos mores colloquianbsp;praua. Neceflàriô ergo ridiculi ifti de Adulcerijs fermones,nbsp;autiplùm Adùlterium là^lo admilTumprodunt, autad minimum prauas cupiditates concupilcenriam cordis mani-fèftant.

Et nequis exiftimarct,llraelitarum adulteria tantum leuitcr aut ex Humana quadam fragilitate ôc uerbo tenus tantum com-A^iiïterî fl rnidâ eire,4eclarat Olêas fimilitudine quadam, quàm ardentctnbsp;fuccen^ IpHitu adulterij inccnü fuerint,dicens,Quan tum ad adulteria amp;nbsp;lt;0-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fornicationes attiner, IlraeÜtç mei fimiles lunt clibano lùccenlû

per piftorem,qui quielcitab excitanda,amp; lubigendafanna.Td^ enim clibanus feruentilsimus eft amp; flammis undiq; repletus,utnbsp;qui introlpidt exiftimet le in ipRim infernum ardentem intue-ri.ltallraelitæquoqu€ non ampHustepidiaut frigidi,fed pror-lùsacccnfiamp;inflammariluntlpiritu atque igni adulterij,itautnbsp;cordeatquc omnibus COgitationïbus luis prorlus dederintlcnbsp;impudicitiæ, utquafi flammæexore erumpant.Nifi enim corda corum adulterijs accenlà elTent, non tam ardenter de eis lo-querentur.Etnifi oflà unà cummedullaadulterio lùccenlàcl-fent,ablque dubioflammæ per os corum non erumpcrent.nbsp;Sedquid?Num DominusHæc Adulterianon uilitarct? Lu-dunt quidem homines impudicitia amp; Adulterijs, Deusauteninbsp;nonludet,lèd lèucrilsimapœna eosobruct,de qua infra loquitur. Væ eis ( inqiiit) quia recefleruntà me, uaftitasacddetipfis,nbsp;quoniampræuaricatilùntinmc. Et quæ Hoc loco nudis ucr-bisminatur, pofteareiplàacciderunteis^Nara primo quidemnbsp;deuaftationeRegni lui,Deindeuero æterna damnationcanimae luntobruti. Videsleueritatemiræ diuinæ contra Adulte-tium, quam lî quisleriô, amp; lcdulôperpenderet, line dubionbsp;præfentilsimum remedium contra carnis prunginem Habe-rent.

DIE REGÏS NÔSTRI COEPERVNT PRINCIPES miE-RE A VINO. EXTENDIT MANVM SV AM CVM ILLV-SORIBVS.

OyiA APPLICAVÈRVNT QVASI CLIEANVM COR SVVM CVM BiSlDIARETVR EIS, TOTA NOCTE DORMIVlT

CO

EXPOSITIO IOAN. BRENT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;3?

COQVENS EOS, MANE IPSE SVCCENSVS QVASl IGNIS . FLAMMÆ.

OMNES CALEFACTI SVNT SICVT CLIBANVS, ET DEVO RAVERVNT IVDICES SVOS. OMNES REGES EORVM CEnbsp;CIDERVNT, NON EST QVI CLAMEt IN EIS AD ME.nbsp;Ephraim in popvlis ipse commiscebitvr. ephra*.nbsp;IM FACTVS EST SVBCINERICIVS PANIS, QVI NON RE^nbsp;VERSATVR.

Anteaarguic Oleas frcquentiam Adultcriorum, Nuncrcgt; prehehdit uinoletiam amp;Ebriecatcm: lblcnt.n.hçc duo uitiaplenbsp;runq; lefc mutuo comitari, amp;(ficut dicit Po eta), Sine Cererenbsp;Baccho frigetVenus .Loquitur autPropheta de conuiuijsMa*nbsp;gnatum quæinftituunt,quando celcbrantuel nataJfemluum dinbsp;cm,uel diem eleólionis fuæ,uelalioqui grande amp;lautum conuinbsp;uium parant, ut de Afluero teftatur libellus Eft er, de Baltazarenbsp;Daniel, amp; ficut de Hero de in Euangelio legitur: Ait etgo Ofcas,nbsp;die rc^s noftri hoc eft, quando Rexlautum conuiuiuapparatnbsp;luisPrindpib.tunc optimates incipiuntinterfe poculis certare, fio.nbsp;donecuinoprorfLisobruan£ur,amp;inlanire quodammodo prænbsp;.cbrietateincipiantAdhæcRlt;ç:xiple extehditmanumluam cumnbsp;.illulbribus.hoceftjampleóbturuelebrios,uelfemifatuos iamnbsp;uinofaclos,uclcirculatores,quibuscumludit,auttemptiste-rit,Pios aiitem amp; prudentes uiros negligit, ac neaudit quidem.nbsp;Vide mihi quæfo,an non mores noftri leculi pulchreadumbra- conuiiwa’nbsp;ti finthoclocofNam amp; noftri Principes ingurgitant fein conui- quomodonbsp;uijs luis uino,uoGantquead le non uiros lapientia præditos,fednbsp;moriones,amp;bibulos, qui ( lt;^d alij fummo ftudio non polTunt)nbsp;omniaquæuolunt ficilimeab eisimpétrant. Cæterùmuulgusnbsp;Principesimitatur egregiè. Cùm enim conuiuia celebrantutjnbsp;tunc clamor oritur uelutiniànorum,amp;nemo nifi benépotusnbsp;èconiiiuio difeedit. Acq;hocadeo commune eft,utinMagnagt;nbsp;tibus dicatur lætitia quædam ciuilis. In folis autem rufticis cogt;nbsp;gnominatur quidem uinolentia amp; ebrietas,anemineuero pronbsp;peccatoreputatur.Sedutcunqjmundus de Ebrietateiudicetjnbsp;certe tale peccatum eft, propter quod Deus to tarn g«ntem eftnbsp;pcrditurus,Id quod didis , amp; exettlplis lâcræ feripturæ com-probacur.Elàiæ quinto : Væuobis qui mane lürgitisadbiben-dum uinum, amp;potandumulque äduelpcram,utuino«ftuegt;nbsp;tis. Cithara amp; Lyra, amp; Tympanum, amp;Tibia amp; uinum in conui- Ebricttósnbsp;uijs ueftris',amp;: opus Domini non relpicitis, nee opera manuumnbsp;m iij

In capvt vn. oseä

tius confideratis.Proptcrca captiuus duótus eft populus

Ä:c.Amosfexto,Vacquicanitis aduocem Plàkerij ficut Dauid, putaueruhtfchabèré uaü cantid Bibentcs liihum in phialis^Ôcnbsp;Optimo unguento delibuti,amp; nihil pariebantur liiper contriti-onèlofeph.Quaproptcr nunc migrabunt in capiccmigranri-um,amp;aufcrctur faólio lafciuientium£zechiel capite decimole-xconumcratGrapuiam, amp;Ebrietatcm inter peccata,propternbsp;cjuæDeusigniamp;lùIphure deleuit Zodomam . Daniel capitcnbsp;cjuinto fcribit,quódBaltazar RexBabylonis propter Ebrieta-tem luamnon folum Regnum,fed etiam uitam luam amifcriunbsp;Atqu e hi c no ft er Pro ph eta paulo p oft di cet, Ephraim pr o p ternbsp;hocpeccatum dilpcrgcndum inter populos.Vidcs qui fint pronbsp;ditores amp; uaftatores Region urn, No ncertè hi funt, quiluerinbsp;lui gratiainterdum prodût patriam,lèdhi potilsimum, quitto-éles atquc dies (efe ingurgitant uino, atque inter fe poculis cev-tant.Debeientquidemdcfenderc Gcntemamp;Regiönem,atil-li ipfi I'll nt qui coram iudicio diuino, fua Ebrietate, patriam Scnbsp;produnt amp; ucndunt.

Nondum finis pcccatorum amp; iniquitatum Regni Ifiaclis, Sè» Â^hiipohênbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim aliud lcclus.Applicauerunt(inquit)quafi clibanum

tesproxi- corfiium,cùminfidiatentur.hoceft,quemadmodumMicheas ^Plànguincinfidiantur,Virfratrcmluumadnbsp;mortemucnatur.Vnulquilq-, alteriusinfidiaturbonis,amp;totusnbsp;inhpceftjutproximumdecipercpofsit.ldq; non faciunttepi-dêjlèd rotis uiribus,amp; re bene deliberata.Atq; in hocipfiim ftu*nbsp;dium(inquit)incenlum eft cor eorum,tanquaclibanus^dco^jnbsp;totiardenttanquam piftor, quipcrtotamnoiftemdormiuit,nbsp;Sc cùm manefiirrexerit,nec dum calefaótam fornacem inuene-rit,fiiccenditur Scipfcpraeindignatione, quafi ignis flamma,it3nbsp;amp; illi fernentißimealteralteri infidiatur, omncs luas cogitationnbsp;nes amp; confilia eo dirigunt, uralteralteri,uel uitam,uel opes,uelnbsp;famam nominis infidiole rapere,amp;auferrc polsitHocautcm fanbsp;cinustantuabeft ut propeccato reputctiir, utpotiusprofum^nbsp;ma lapientia amp; prud entia obferuetur. Cùm uidemus aliquemnbsp;qui fallaciteramp;callidèalijsimponerefeit,non reprehendimus,nbsp;led lau damns tanquàm nimm prudentem,qui Iciat colligerenbsp;opes, amp; lamiliam alere. Eoq; res redijt, ut fiunmafeelera uircU'nbsp;turn nomina fint Ibrtita»

Süd

EtPOSITiO IOAN. Blfeiït. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;3^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

SedputasCUDeum quoq;approbârcimpoftlirasj,„pbftu, asillas’Nullo modo,Nam propter infidias amp;impofturas Deusnbsp;punietgencem,amp;regionem.Siceniminlegcdieitur,Nonfure phna. • quot;nbsp;ris,Non ocddas,amp;non concupifcasrem proximi tulEt poftea:nbsp;Si uerba ifta no audieris,trader te Dominus corruêtem ante honbsp;ftestuosjamp;uenientfuperteomnesmalediólionesifbe, doneenbsp;çontcraris.Dilp ergam te inter gentes,eritq; terra tua delertaamp;c.

BreuitcromneSjtam Principes quam iubditi,ficutclibanus iudex calefaóli Itintad omnium fcelerum genera.Cordaeorumadeonbsp;cxarferut malitia,ut flammæ erumpant in os, in oculos, manus,nbsp;amp; omnia membra eorum. Et quemadmo du ignis l^na confu-mit,Itamalitia amp; iniquitas omnes illorü Indices confuiripfit, itanbsp;ut uixunus autalter inter eos reperiat iuftus ludex, qui iuxta leges iudicet:aut enim ipfi occiderunt Iubditos,aüt eoegerunt innbsp;malitiam amp;iniquitatem cófencire.Omnes quoq; reges eorumnbsp;corrueruntin impietatem,necinuentuseftullus,quiDöminunbsp;inuocaflet. A primo Rege lerob cam, ufq; ad ultimum Ofeamnbsp;filium Ela,omnes fuerunt impij,ita ut eréderes Regium löliumnbsp;Regnilfraelisfuiflenidumfeorpionum, ncque potuiHe ferre DçTSek.nbsp;pios Reges . Difcantexbocloco Reges ^Principes ucrumti- plum,nbsp;morem Dei amp; Refipilcentiam.Nam fi folium Regium Ilraelitanbsp;rum,quoddiuinaordinationeconftitutumeratj non potuicnbsp;ferrebonosamp; pios Reges, metuqndum lànèipfis eft, ne amp;fuanbsp;foliaaMaieftacediuinamaledicantur, ut bonos Principes nonnbsp;ferantamplius.

Sed quid eft quod Propbetaait, Nulluseorum eftquimc inuocaret? An non fummadiligcUtia pcregerunt fiia facrainnbsp;Dan amp;Bethel? Et fine dubio in pcragendis illis Dominum De-Um inuocarUnt?Refpondeo.Orarunt,amp;quidem (quod credinbsp;derim ) multis uerbis, Sed non inuo cauerun t Nomen DeiJ^onbsp;men enim Domini inuocare non eft multa uerbafacere in ora-do ne, fed eft Verb o Dei obfequi,amp;inobfequio ex ucraifidc 'are«erè,nbsp;auxiiium Dei implorare . Qui enim non obfequitur Deo, *nbsp;cum uult auxiiium eius implorare, is potius ridet , quamnbsp;inuocat Deum. Ec quidaliud facit,quam fi Latro inuocarctnbsp;Deum, ut profperarct latro cinium fuum, amp;fur furtum fiium?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦

Quisbancoradonem non impiam iu di caret ? Deus non præ- .,, ftat auxiiium fuum ilfis rebus, quæ contra man datum fuum

m iiij

Quidautempfo talibus fàcinoribus îlîaelitarüm, rétribua et uel tandem Deus? Sequitur. Ephraim ( quo nomine , Regnum Ilraclis uocatur ) in populis commifcebitunSic enim foinbsp;bitur Leuitici uigefimolextO.Si non audicris uoeem meam, di-Iperdam ufts in Gentes.Et D'euter.uigefimooótauo. Dilpergetnbsp;te Dominus in omnes populos à fummitate ter æ,ufqucadnbsp;terîninos eins,amp;c. Et teftatur quartusRegum, capite decimo-Icptimo, has minas reiplà impletas effe per Salmaneflàrem Regem Alsyriorum. Is enim capta Samaria,Ilraelitas dilperlit in uanbsp;tfpaetiiæ, tiasnationes. Tunc Ephraim fiet ficut lubcinericiuspanis, qui

nonreuerlatusamp;infipidus, contemnituramp;petit, itallrael erit inter Gentes contemptus, neque reuertetur unquam inTerram,amp; Regnum luum , led pdribit inter Gentes. Etfi enim tribus lu da lubCyro RegePerlarumredijtad Ilium Regnum,tanbsp;menUraelprorlusabieólus fuit, neque ullam fpem reditusfuinbsp;unquam habuiunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

comedent AtlENI ROBVR EIVS, ET ÎPSË NEx SCIT. PRÆTEREA CANICIES SPARSIT SESE IN EO, ETnbsp;NON NOVIT.

ET HVMILIABITVR SVPERBIA' ISRAEL IN FACIE EIVS, NEC REVERSI SVNT AD DOMINVM DEVM SVVM, ETnbsp;NON QVÆSIVERVNT EVM IN OMNIB VS HIS.

ET FACTVS EST EPHRAIM QVASI COLVMBA STOLIDA ARSQVE CORDE. ÆGYPTVM INVOCABANT, AD ASSY-RIOS ABIERVNT,

ET CVM PROFECTI FVERINT, EXPANDAM SVPER EOS RETE MEVM. QVASI VOLVCREM COELI DETRAHAMnbsp;EOS. CASTIGABO EOS IVXTA ID QVOD AVDIVITnbsp;COETVS EORVM.

ibflpîen»ilt; Vulgo dicitur,Inlîpîcntem effe eum, qui ex alicnisirlâlis •tempium non hat cautior,quanto ergo magis inlanit is, qui ex luo ipliusnbsp;incommodo non redditurprudentior, De hac ergo infipicn-

iüa amp;infinia conqueritur hocloco perProphctam Deus, Alie-ni(inquiens) deuorant Robur Ifraelis, Sc ipfè non intelligir, hoenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Syri amp; Aßyrij nunchane,nuncaliam Regionem amp; ei

uitatem Rcgni Ilrael inuadunt atque o ecupant, ica ut iam pen* derC)amp;nutarcuideatur uniucrlum Regnum, tarnen nihil hisnbsp;calamitatibus mouentur,neqj uid ent prop ediem prorfus aólunbsp;iri de luo regno.

Sparlitpræterea le canidés in eis, ipfiuerónonnoucninr. hoc eftjdccrclcuntpaulatim omnia,amp;in peius ruunt, quæcun-que funt inRegno Ilraelis.Et quemadmodum canidés manife-num fignum feneótutis amp;appropinquantis mortis^eft, ita cane Canicicsnbsp;fdt etiam Regnum Ilràei,eo ipfo,quôd omnes ordinationes,Icnbsp;geSjamp;aóliones fiibinde magis atque magis intercidunt, ex quonbsp;manifeftecognofei potefi, non longeabefTeintcritum amp; deuanbsp;ftationem.Sedhisomnibusnihilmoti,nelcio quam lecurita-tem fibi pollicentur, neque fcireautintelligereluamaUimpennbsp;dentia uolunt.

Infuper eriamProphetas mcos, de futura Calamitate prædi-eantes contemnunt.Adhæc,etfi uidentfiiam arrogantiam amp; fii-perbiam reiplaamp; coram facie luahumiliari amp;ab exteris Rcgib. contemni,Quia nunc quidem Phul j mox Tiglath Philæzcr Reges Alsyriorum potentiam eius contriucrunt,amp; maximam Re-gni partem occupauerut,quemadmodum teftatur iiij. Regumnbsp;decimoquinto.Et primo Paralip.lcxto, Tarnen non conuertutnbsp;lead Dominum, neq^ auxilium eius contrahoftesimplorant.

Quodhocloco de Regno Ilraelis didtur, id cxiftimetRo-manum Imperium etiam fibi diólum elfe. An non deuo-rantalieni Robur eius, ita,ut quotidiearéfius fiat? Conftan tino

Romani extareuidemus, led quotufquilq', eft,qui confideret atq- intelligat,unde oriatur illcinteritus,aut quô tandem fit euanbsp;lurus.Nemo eft fere qui refipifeat, Ócuerbo Dei obediat. imonbsp;uerbumDei contemnitur, amp;perlècüdonibus omnis generis'nbsp;fi.ibiacet,fieri igitur non poteft,ut Romani Imperij ftatusfitdiunbsp;turnus.

eritad unumquemq; priuatûhoîcmcEtfi.nTubindc decrefeunt

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN CAP VT vn. OSEÆ,

uircSjCanelcuntcapilIijÉidcsfitrügoG, amp;lùbindc propius äc-cedit iencólusjtamen nullus fere cft,qui fcrió de renpilcentia Sc cmendanda uiuïüa co^tct,amp; mandaris Dei oblèquatur. Qw-cunqüe ergö pocnicentiam (uam diflrcrt,amp; non in tempore fcnbsp;adDohiinutn conüettit,liideat nclubito amp; eximprouifointcnbsp;reat^qüemàdmodurn uidemus Regnum Ilraelis perijfle.Voluit enim Deus déuaftàtione buius regni fingulis etiam homimnbsp;bus cxemplum proponere, ex quo dilcerent^quid fibi propter uerbi,amp;paternafUmadmonitionum contemptumfitcxnbsp;pcéhandum. Qüod igitur non Geit tota Gensjunulquilque pernbsp;lè Gciatjamp;iidmonitus calamitatibus,uel publicis,uel priuaris,nbsp;refipilcat, utlaltem animamfiiam à perpétua damnationc H-beret.

Àudiuimus quod Ilraelitæ in luis calamitatibusle non sd ïfraei eolû Dominum conuertcrint.Ad quemigitur confugerunt,amp; cu-ba ftoiid*.nbsp;nbsp;nbsp;tandem auxilium implorarunt ? Sequitur. F A C T VS cft

Ilracl,quafîcolumbaftolida)ablque corde, quæ elcis decepta, nonintelligit pedicamüel rete lub elcislatere,fed clùsauidènbsp;dcuoranscapitutSicIlraelftolidus gt; amp;inlanuscft,lemelamp;itc-‘nbsp;rumab AegyptioRtgèadiutus ( Nam frequenter Ifraelitas a-pud Aegyptios auxiüa cjuælîuiirc in luis calamitatibus, indicatnbsp;EGias capite trigefimoamp;trigelîmoprimo)Et femel per Regemnbsp;Aßyriorum Phulliberatus eft. Is enim confirmauit Regnumnbsp;iplîMenahem Régi Ilraclis.Exiftimant ergo lchorumRcgumnbsp;auxilio perpétue loreaborrinibus luishoftibuS tutos* Ideoinnbsp;lùanecelsitate non ConfiigiüntâdDominum, nccimplorancnbsp;opem iplîus, cùm tarnen promilèrit, le uclle cos cx omnibus tribulatiohibus luis eripere amp; libcrare, Sed inuocantRc-gem Acgyptl,ôtâbeunt ad Alsyrios,ut aüxilia accipîant ab i-pfis,qui homines lùnt, amp; leiplbs Gluarc nequeunc.

Quid autem ad hæc Dominus ? Cùm profedi (inquit) fuennt ad uocanda auxilia Aegyptiorum SC Alsyriotum, cx-pandam friper eos rete meumiamp;quàlîüôlucremcccii detra-ham eoSihoceft, quahdoàuidilsimèefcâS âliénOrUmauxilio-auShato quæfiuerint,amp;deilorarèüoluerint, capiéfttur amp;pcrden-resfiuntde tur . Et crudiam coS j co modo , quem in cœtibus amp;nbsp;uaftatores. congrcgationibus luis ex Lége audiuerunt, aut qui eisnbsp;. cx Verbo DOMINI adnuncGtus cft. îd quod intelli-gicur

I

EXPOSITIO IOAN. BRENT.

^tUT uelgeneraliter de omnibus maledidionibus, quæ extant Leuit.xxvj.EtDeut.xxviij.uel, cumbîc fiat mcnrio auxilij Aegy-priorum Ipecialiter de eamaledicboneintelligi poteft, quæ denbsp;extat.Reducet(inquitMofes)nbsp;te Dominus cbßib. in Aegyptum per uiam, de qua dixi tibi,ucnbsp;eâm amplius non uideres,ibi uendêris inimicis tuisin fèruos ôcnbsp;an cillas,amp; non erit,qui emat. Et fie fiet, ut qui tibi auxilium initio præbfierunt,hipoftea erunttuiraptores, amp; deuaftatores.nbsp;Quemadmodum columbæ efcæ quædeliri2fuerant,fiunt einsnbsp;captiuitas. Ex ho c lo co difeendum nobis eft,imquum fàâ:umnbsp;contra Legem D ei,quod exiftimamus nobis maxintim utïlita-tem allarurum,pelsimè cedereJExempli gratia,fi quis nugis atq^ fta, maiedinbsp;impofturisopescongregat, amp; {peratbasfibiufiiifuturas,lâlli-^*nbsp;tuncertum erameft,illas (quiacontraflcgem Dei lunt acquifi-t3c)peisimè celTuras,quemadmodum uidemusauxilia Aegyptinbsp;orum, Â:A/syrioTum,initioquidemaliquomodo profuiflt,nbsp;Poftremô ucrô exitium fiimmum Ifiaelitis attuliffe, eo quôdnbsp;contra ucrbumDominiauxiliahxc conduxerant,

VÆ EIS OyONIAM RECESSERVNT K ME, VASTABVNTVR, oyiA PRÆVARICATI SVNT IN ME. ET EGO REDEMI E-OS ET IPSI LOCVTI SVNT CONTRA ME MENDACIVM.

ET NON CLAMAVERVNT AD ME IN CORDE SVO, QVAN-DO INGEMVERVNT IN CVBILIBVS SVIS, PROPTER TRITI-CVM ET MVSTVM RVMIMAEANT, ET TAMEN RECESSE-RVNT A ME.

ET EGO ERVDlVï EOS ET CONEÖRTAVI BRACHIA EO-RVM BT COGITAVERVNT IN ME MALICIAM.

REVERSI SVNT VT ESSENT ABSQyE IVGO, FACTI SVNT QVASI ARCVS DOLOSVS. CADENT IN GLADIO PRINCIPES EO-RVM, A FVRORE LINGVÆ SVÆ. ISTA SVBSANNATIO ÈORVMnbsp;IN TERRA ÆGYPTI.

Quomo do receditur àDomino?Primè cùm non creditur promilsionibuseius,quas dcliberationeexomnib.malispTO-poiùitjfed quaa:untorâuxiliaaliéna contra uerbum amp;. tnanda- ^ domino*nbsp;turn eius.DeiHde,quando réipb contra mandatum Dei agitur. quomodrfnbsp;Verbumenim Dei complelt;îtitur bæc duo,Promilaonem amp;nbsp;Mandatum,Quicunque ergo ex incredulitate amp; inobedien-tiaab bis recedic, ab iplb Deo rccefiifle dicitur. Habueruntau-tera Ifiaelitæin fiifcipiendis bellis contra boftes amplißimamnbsp;promiUioneinDeijquçcxtatDcutcrojiÂSicxierisadb^um

contrahoftes tuos, amp; uideris equitatus Sc currusamp;maiorcm quam tu habeas,aduèrlàrij exercitus mülntüdincm j non timc-his eos, quiaDöirtiiilusDeus tuuà tecum cA , qui eduxitte denbsp;terra Aegypti.Dominus Deus uefter in medio ueftri eft, Sc pronbsp;uobis contraAdueriarios dimicabit, uteruatuos de pcriculo,nbsp;amp;c5cdhancpromißionem cohtèmhentes implorabant auxi-liaAegypdorum amp; Alsyriorum)dicentcs,diu expeótandum nonbsp;bis elîet donecaflàta colümba(ut dicitur) in os inuolarct, con-Icribamus exercicum militum, Óeuocemusadnos Aegyptios,nbsp;boru enimauxiliouincemushoftesnoftros.Faciebantsauem-

liobumano,cohtrabofte^noftroS )fed utamur medijsamp;auxi-lijs uicinorum noftrorum , quosinfocietatem belli alTumc-mus.Fertitaq; Deus contra eos lententiam dicens.Væ eis,deua-ftabunturiboceft,omnemftiam Ipem liberationis collo cant in Aegyptios, Sc Aßyrios, led fruftrabürttur Ipe ftia. Nam ab illisnbsp;ipfis Aegyptijs,amp;: Alsyrijs deUaftabuntUtjhi enim non conleruanbsp;bunt Regnum eorumincolume,led diripient,amp;funditus delenbsp;bunt.Eccehic exitus fequit eos,qui non creduntuerbo amp;pro-milsionibus Dei, ledrelidto uerbo,aliéna auxilia contra uer-bum quærunt.

ingratitü - nbsp;nbsp;nbsp;Non lolum autem peccaruntllraelitæ,incredulitatc, fed eti

3.m lummaingratitudine contraDeum,ita enimait Dominus, Ego redemi eos. Ipfiuerolocutiftint contra me mendacium,nbsp;quafi di Cat, Redemi eos haótenus ex omnibus luis affliótioni-bus,cx Aegypto, à Gentibus Chananæis, à Pbiliftinis, Amalcci-tis,Amrnoniris,Moabitis^amp;ab omnibus luishoftibuSjNupernbsp;admodum liberauieos à BenadadRegeSyriæ, qui durilsimanbsp;oblidiöné eos premens, coegit eos nt præ fame ne libçris qui-derti luis parcerentLiberaüi quoq; eoS ftib Rege ïoallas de manbsp;nu Syrörum)iiij.Rcgum xiij.Et poftealub lerobeariijqui reftitunbsp;it Cerminos Ilfael ab Emath,ulq; àd mare folicüdinis.Etfi autemnbsp;liandibcradonem amp; redemptionem,immeritis ipfis prxftid,nbsp;tarnen ingrati fiint Sc loquuntur contra me mendacium.Ecquçnbsp;lùntiliamcndacia?Dicuntpalam quod quidemme inuocent,nbsp;ego autem non exaudiam eos.Iciunaüimus(inquiunc quemad

- modumilliapudElàiamcap.Iviij.) amp;nonalpexifti jhumiliaun

EXPOSITIO IOAN. BRENT.

mus noftrasanimas, amp;nefciuifti. Visautem dicam tibi,'quare oratîoqua non exaudiamjeos? Non clamantadme exucro corde:non o-rant exprop0fitobono,neq; exuerafideamp;fiducia,fed ululantnbsp;txntum,quemadmodumEiau quondam ululabat, amp;ficut omnbsp;ffesbypocritælblent .Et clamant non quôd inique egerint, (ednbsp;quôd calamitatibus obruti amp; oppreßi lint, Neq; orant lèd tantum propter prælens malum ululant,ideoq; non exaudio cos.nbsp;Clamant(inquit Dauid Plàlm.xviij.)fed non erat qui làluos facc-rct, ad Dominum,nec exaudiuit cos.

Vis præterca fcire,quid à me pétant? Non pietatem,non iu- Rcfipikea ftiâam,non Rcmilsionem peccatorum lùorum, fejl uinum,amp;nbsp;triticum.hæcfîuiliprecio u en deren tur, non curaient peccatanbsp;fuaneq; refipilccrent,lèdferrepoflent, uttotus mundus ipfosnbsp;pro hærericis,amp; nebulonibus haberct. Cùm premit amp; urgct c-os ncceßitas amp; omnium rcrum maxima eft penuria,promittûcnbsp;nclcio quam Refipifcentiam, amp; emendationem luæ uitæ .Sednbsp;cum ego tribuo eis omniû return copiam,itautpræabundan-tia eru ôtent crepitus oris,multô détériores reddunturamp;lubin.nbsp;de in maiora leelera ruunt,abutentes hilce donis meis ad crapu-lam,amp;ebrietatem.

Idem ferc nos facerc Iblemüs. In rcrum omnium abundan tia genio indulgemus,amp; mirum in modum,imô more porco-rum uoramus, amp;nemo nos in difciplinaaliquaretinercpotcft.nbsp;Tempore uerô famis,incipimus ululare, amp; eft querelarum no-ftrarü,nullus modus neq; finis. Sed Deus non exaudit has que-relas,amp;ululatum noftrum impium:non enim exfide,fed urgennbsp;tenecelsitatc clamamus. Si autem uoluerimus exaudiri,agnol-cendafiintpeccataamp;rcfipifcendum.

- nbsp;nbsp;Quid amplius malorum commiferuntIlfaelitæ?Tradidi,in ,rn,eiitçaa

quit,interdum Ifraelitas in manus hoftium luoru, ut uinceren- pUgas în-tur,amp;ab eisaffligerentur.Verbo quoq; mco peccata eorum læ-piusreprehcndi amp;ad meliorem frugem reuocaui.Idq;nonhoc animo,ut cos prorlus perderem, lcd uthacaffliôtione fiue pœ-naadmonitiadmereuerterentur,amp;uitam lùam emendarent,nbsp;amp;cgo perhancpœnitcntiam,ip{brum potentiam contralùosnbsp;hoftes confortarem.Sed ecce impietatem huiuspopuli,quonbsp;m^is ipfis fauebam, eô maiori me odio profequebantunnonnbsp;gellcrût le tanquàm obedientes libcri,led çanquàm ncbuloncs

n

ÏN CAPVT vn. OSEM

omnîuiïi pefsiiiii.Honefti enim, amp;probi HbennuHo odiopâ? rentes fuos,propter uirgam,qua ipibs caftigarclblet, proièquünbsp;turjimprobordnihoceft ingenium^ quod parentibus proptccnbsp;uirgam irafantur. Ita Ilraelicæ le gelTerût erga D ominum. Quonbsp;enim plus eos Dominus per eruditionem fortificare amp;adiuuanbsp;re conabatjCO longius ab iplb recedebant^S: maiori o dio proftnbsp;quebantur , amp; ex correptionc Domini fiebant duplo ncquio-res.Antea fimplici quafi perfiiafione leduéti peregrinabanturnbsp;in Dan,Beth el,amp; ad alios fiólitios cultusj Nunc uero ubi intelli-gûntlùalàcra uerboimprobarijmultopertinaciusamp;impudciinbsp;tius eis adl^rent,amp; non Iblum impietatem iiiam iuftificant,ucnbsp;rumetiam omnes pios,cultus eoruimpios reprehendentespefnbsp;fequunturamp;interficiunt. Breuiter, omnib us uiribus fcfcmihînbsp;opponunt,amp;ablqj iugo efieuolunt,hoc eft, rebelles lunt,amp;^nbsp;éli lunt ficut arcus dololus, qui minât quidem iólum, fed cùntnbsp;inten di tur ad eiaculandam làgittam, aut fàllit aut frangitâta Ifta-elitæetfifimulant externam quandam iufticiam, tarnen rcipûnbsp;ftinthypocritæ,amp; uerèdeipfis dixitDauid in lxxviij.Plàlmo JFilijnbsp;Ephraim intendentesamp;mittentcs arcum,conuerfi lùnt in diônbsp;beIli.Adhæc,Pnncipes eorum magnificè iaôtantluasuiresjglo-riantes le refiftere hoftib.amp; defendere ftibditos fiiospofte. Lo-quunturetiamtemcrè amp;c impie deuerbo Domini,imo cùmnbsp;audiunt uerbum meum allegari àProphetis y ftatim fiircrc ind-*nbsp;piunt,quemadmodûnoftro tempore multi primorcs ad nomen Euangelijinlàniunt. Tanto enim enim odio proftquun*nbsp;turEuangelium, utetiamabiplb nomincabhorreant, amp;:omnia malediôlionum genera in Euangelij doétrinam congerant-Ac profeóho Tartari aut Tureç uix contumeliofius lo qui de ucfnbsp;bo Deipoftent,quàm apudludæos Principes, amp;hocnoftrd»nbsp;tempore multi primores IblentScd putas tu Deum hanc malenbsp;dicentiam inultam pofte ferre?NuUo modo.Ita enim hoclocOnbsp;dePrincipibusIlraeliticisdicit: Cadent in gladio Principes co-rum,propter ftiperbiam, fine furorem linguæ ftiæ.ho c cft, nonnbsp;impuni ferent Principes fiias blalphcmias,quas contra uerbumnbsp;amp; Prophetas meos cuomunt.Cùm.n Erophetæ ex uerbo meOnbsp;ipfbs refipifcentiæ,atq; obedicntia:admonent,riderc lolenc,di-cêtes:Quid tu nobis de auxili o D ei amp; collo can da in ip fo Ipe nOnbsp;ftra ço.ndonaris?Vulgô dici Ibleclpem amp; expedadonem ûcercnbsp;'7nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;maxinio^

EXPOSITIO IOAN. BRENT.

maximos ftultos. Et, Is cui nimium fidcbam,abftulit mihi e-lt;juum.Etiterum,Diuexpeâiandum,donee de cœloanàtaço-lumba in os ueniar.Has (inquam ) blalphemias Sgt;c fiiblannatio-nes ulcil’car ego. In Aegypto enim,ex qua auxilium qua:runt,di-gnaspœnaspro eis dabunt.Loquiturautem (uc mihi quideiti uidetur) Deus de pœna, cuius paulo ante fàôla eft mentio,nbsp;quæ extat D eut.uigefimo o ólauo capite.Ilt;educet te(inquit Monbsp;fes) Dominiw clafsibus in Aegyptum per uiam, de qua dixit d-bi,ut earn amplius non uideres,ibi uenderis inimicis tuis in 1er-uos «Scan cillas,amp;non erit,qui emat.

Sedalijitainterpretantur.Talesfubfannationesdidiccrunt Subfanna. in Aegypto,erit itaque talis fenfus. Satis ridicule deabxilio meo Jàrà undèïnbsp;loquuntur dicentes:Agite uqs noui Pro ph etæ,Quan do uel tannbsp;dem ueniet Deus, erepturus nos exnoftrismalisrSed hæclub-lànnatio originem ducit ex Aegypto, in qua olim exulesamp;pegt;nbsp;•regrinifuerunt . Itaenim dicebat olim Pharao Rex Aegypti. -,nbsp;Quid ad me DominuSfiio noui eum. Siue didicerunt ex Aegy-ptijsab ipfisinauxiliu uocatis.Hi cnim tanquamEthniciDeumnbsp;Tina cum luo uerbo contemnunt, dicentes purum putum eflenbsp;mendacium,quodProphetædeDeo concionantur.Nifi enimnbsp;•ipfi coniunxillent uires luas cum Ilraelitis,iampridem aólum funbsp;ifTetcum eis. HasimpiasuocesPrincipesRegni Ilraelis didice-Tuntab Aegyptijs, quare omnes Prophetarum conciones con-tempferunt,quasdeexpe(ftando auxilio diuino habuerunt.I-deoque D ominus ait, Quia lublannant uerbum meum, amp; di-“feunt à præceptoribusfuis Aegyptijs, faciam ego,utferulisabnbsp;Aegyptijs caftigentur,pars enim feruient Aegyptijs,parsucrónbsp;“gladio interficientur.

quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAPVT VIII.

IN GVTTVRE TVO SIT TVBA QVASI AQVIT.A SVPER DO MVM DOMINI, PRO EO QVOD TRANSGRESSI SVNT FOEnbsp;DVS MEVM, ET LEGEM MEAM PRÆVARICATI SVNT.

ME INVOCABANT, DEVS MEVS, COGNOVIMVS TE ISRAEL, PROIECIT ISRAEL BONVM, INIMICVS PERSEQVETVR EVM. IPSI REGNAVERVNT, ET NON EX ME, PRINCIPES EXnbsp;TITERVNT ET NON COGNOVI, ARGENTVM SVVM ET AVnbsp;rem SVVM FECERVNT SIBl IDOLA VT INTERIRENT.nbsp;PROIECTVS EST VITVLVS TWS SAMARIA. IRATVS EST FV-ROR MEVS IN EOS. VSQVE QyO NON POTERVNT EMVNDARJ?

“ ¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n ij

QVTA ex ISRAEL ET IPSE EST, AKTIFEX FECIT ILLVM, ET NON EST DEVS, QVONIAM IN ARANEARVM TELAS E^nbsp;RIT VITVLVS SAMARIÆ.

Alia concio OleæProptietae. Principio autem præcipit ci Dotninus utadhibeat tubampalato luo, quod intelligi poteft,nbsp;uel quôd Oleas (quemadmodum etiam præcipiturElàiæ capi-teIviij. ) debeac clamarc, amp;c quafi tubauocemluam exaltareamp;nbsp;populo lùalceleraannunciarejidque uelodßim^quemadmo-dum aquila uolitat:uel quod præcipiatur Oleæ, ut clalsicum ca-nat,amp;adarmaexliorteturpopulum,co quôd holiesuelodlsbnbsp;mè,quafiaquila, inuadantdornumDomini, amp;iam iamqualînbsp;in foribus ^ntSic enim Deüt.uigclïmooólauo lcribitur : Addtnbsp;cet Dominus luper te gentem uelocilsimam de longinquo, amp;nbsp;de extremis terrælinibusin fimilitudinem Aquilæuolâtis cümnbsp;impetu,cuius linguam intelligere non poEis,amp;c.Cæcerùm Donbsp;DomusDomum Dominihocloco non intclligo Templum in lerulàlerrt.

Nam in principio huius capitis non contra ludam, lèd contra if raelconcionacur,Nififortèdicamustempore deuaftationisli-raelis immin uifle quidcm periculum domui Dei,quâdo Sane-,nbsp;nbsp;herib lerulâlem obfidionc cinxit,amp; oppugnauit,led non cxpu-

gnauit.Sed intelligo per domû Domini, familiam, T erram, uel Regnûllraelis,quod domus Domini dicitur, eo quôdDombnbsp;nuspromilsionibuslùislchuicregno qualî addixerat.Etlîcutnbsp;Deuc.undecimo lcribir,lèmper inuiferat,amp; oculi eiusin eo fuenbsp;rintà principio annijulque ad finem eius.Vnde in lèquenti capinbsp;te de Ilrael dicitunDe domo mea eijciam eos. Cùm tarnen Regnum Il raelis T emplum uel domû lerololymitanum nuquamnbsp;polTederit.lntelligiturigiturper domum DominiTerra,Re-gnum,aut làmilia D ei.

Sed cur(inquies)iubetur uocem luam exaltare,amp; clalsicum canere?Autcurholies üclocifsimèpopulum Ilrael oppriment?nbsp;Quia, inquit, fœdus meum,hoc cil. Legem meam præuaricatinbsp;l'unt.Ell enim lex fœdus,quo fefe Dominus Ilraeli,amp; uicißim Il^nbsp;rael Domino addixit,atq; deuouit.Vnde fit,ut quicunq; in fcnbsp;eladuerlus legem Deipcccabat,amp;promilsionibus diuinisnonnbsp;adhibebatfidem,lèdauxilium Aegyptiorum, aut aliorum,innbsp;Proditores luaneceßitate quærebat,coram Deo, pro proditore,amp; deuafenbsp;uen lt;jui. haberecurNamalij externi proditorçs, pro dunt Tcnam

IN CA PVT Vftl; OSE A

bet, quod Dauid, amp; pofteri de familia eius,debeant in ïfbél re^ gnarc.MortuoaûtSaiomonCjpetebant Ilraelitæ remîlsioncmnbsp;onerS quçimpolucrat Salomon,qua no irapetrata,deficiebanCnbsp;à fàmiKa Dauidis,contumelia earn affiäentes,amp; dicêtes:Quç nonbsp;bis pars in Dauid, amp; quæ hæredicas in filio liai ? Et eligebant fibgt;nbsp;peculiarem regem,cuinomen eratlerobcâ,cxfamilia Ephraim,nbsp;contra exprellum uerbû Dei, mandantis,ficut dixi,ut exfamilianbsp;Dauid eligerent reges, Adhçc,poftea reges Hf ael alter alterum innbsp;terficiebatjamp;regnum interfeétiad lerapiebat.SicBaelàinterfe-cit Nadab,Simri Elam,Iehu o ccidit loram, Sallû Zachariam,Mcnbsp;nahen inte^ciebatSallum,Pekath ocdditPekaiham, Ofea ulti-m us IlraelisrexinterfîciebatPekath. Regnum igiturllraclisnbsp;pit (éditione,amp; primus eins rexierobeam per feditionê creatusnbsp;cft in regem.Et omnes ferè eius pofteri Tyrânide,amp; féditionib.nbsp;Regnûoccuparunt,ideo inquithocloco Dominus. Regnaue-runt,lèdnon ex me. ConftituerûtPrincipes,fed non cognoui.nbsp;Regnumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cur aût dicit Dominus,Nullum exfe regnafte, cû tarnen iij.

jfracicum Reg.xij.dicat,Amefaôlûeftuerbûhoc.EtpauloantèdicitDo-natio Dei, miuus pcrProphetam Ahiam adIerobeâ,Hæc dicit Dominus, non'rcgnanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcindam regnum de manu Salomonis,amp; dabo tibi deeem

uerinc re- tribus.Erisq; i cx lùpcr Ilrael.Et poftea cap.xiiij.Exaltaui te de me gisexDeo.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;populi,amp; dedi te ducem(uper populummeumI(rael,amp;fd

di regnû domus Dauid,amp; dedi tibi Stc.Etad regem Baelà.Exal-taui te de pulucre,amp; côftitui te in Prindpem populi mei amp;c.Vn git quoq^ Ichu ab Elia (up er regnû Iftaefman dato diuino. Curnbsp;ergo hocloco ait,Reges conftituerunt,fed non exme? Relponnbsp;deo.Quatuorhicliintob(eruanda.Primo,Abfconditaamp;oïpó-tensad:ioDei.Secüdó manifeftaamp; légitima ordinatio Dei.Ter-tio per(bna,quæ eligebat in regem. Quarto, perfonalubditorünbsp;eligentium regem.Hifce ergo quatuorfingulisleorfim confidenbsp;ratis facilead quçftionem relpôderi poteft.Si.n. occultam amp;. genbsp;neralemDeiadminiftrationem confideraueris, dubiumnonnbsp;eft,quin à Deo fucritdefeóho decem tribuü à regno Dauidis:nbsp;line uoluntateenim Dei non cadit capillus de capitenoftro,Acnbsp;ne pafter quidem in terram. Permifitaüt Deus hanc defeótionênbsp;fieri,ur non lolii hac Ilraelem aftligerct,uerüetiam familiam Dauidis caftigaret,Et propter hanc caulam primo quidem lerobenbsp;am, deinde reîiqui in Ilrael reges à D eo eleód lûnt, Quni ctiam

EXPOSITÏO IOAN. BRENT.

dB Hane caufàm lehu in regem à Deo cligebat, ut p er cu fcmili-am Achab affligeret,atq; radiatus dcleretlâcerdotesBaaliticos.

Siautem confiderauerismanifeftam ordinationem Dei,quç €xtat ij. Sam. vij. EtPlal. Ixxviij. in qua Deus manifeftè fignificat,nbsp;^quot;egesliraclis exfamiliaDauidis eligi dcbcantjtuncifraelitæimnbsp;piè, amp; contra ordinationem Deifecerunt,eÏigendofibipecu-liarem regem, amp;rectè dicit hoe loco,Regnarunt,led non ex me.

Quod hrelpexerisadperfonameiusquiinregem eleélusfuc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

rat,amp; eorü qui regê elegerunt,tunc etfi eleólio régis amp; defeólio populi fuit opus Dei,quo pofteritatemSalomonis amp; pertinacinbsp;am populi punire uoluit,tamen quia reges,quanta jd iplorumnbsp;pcrlbnâattinet,impij erant,amp;non exfide,autpromilsioncDeinbsp;utdebuifientamp;propterfingularesDeipromilsióespotuiflenqnbsp;(prçlercimlerobea,amp;c5 co alij nonnulli)fed ex libidine amp;Tyränbsp;nide regnu Ilfaelis ab Iq; omni cognitione Dei,amp;adminiftrationbsp;nes eius,occuparunt,rcótè d e eis diät, qgt; regnauerint quidem,nbsp;fed fine ordinatione amp; uolutate Dei.Nam ad lalutem non luffi Ad falutinbsp;cit,Deum aliquid uelle,aut placere ei aliquid, fed requirit utho qu«drequinbsp;mo,qui uoluncatem,amp; opusDei exequif,ex fide illud faciat.D enbsp;uaftatio ürbisleruîàlem fuitamp;iplà opus, atq; ordinatio Dei,clenbsp;geratqj Deus regem BabyloniæNebucadnezarê, ut effet cxecunbsp;torhuiuslùeordinanonis,amp;uolutatis,fed quia Nebucadnezarnbsp;nullam fidem amp; cognitionem adionis,amp; ordinationis Dei ha-b ebat, nihil pro derat eiopushocad lalu tem,fed p o tius ob erat.nbsp;Sic multi inter genres inuenti fuçrut, qui uitam fuam maluerûtnbsp;perdere, quam fidem etiamhofti datâfallere.EtfiaûtDeusiplenbsp;prçcepit amp; ordinauit,ne ffangamus fidem,cn quiaEthnici opusnbsp;hoc fecerut non exfideaut cognitione uolùtatis,autprçcep told Dei,fed po tius exambitione,amp;ad conferuationem nominisnbsp;fui,non fiiit,quantu ad iplbru perlbnamattinet,opus Deo accenbsp;|5tum,neq; celsit eisinlalutem.Itactiam de regib.regnilffaeliu-dicandum eft. Regnum.n.perfcfuitordinatio Dei ( quemad-modûlùpràaudiuimuSjfed quantum ad ipfôrumperlonâ pcr-tinet,non regnauerunt exDeo.Impij enim fiierunt, ncq-, fecunnbsp;dum uoluntatem Dei regnum occuparunt, amp;adminiftrarunt,

Poftremo fi uoluerimus rcfpicerein perfonamfiib dito rum, qui defecerûtàpofteritateDauid,amp;fibi peculiaréregê elegerSt,nbsp;proculdubio impie,amp;fediciofe egerunt,Non.n.exnde,autpronbsp;n iiij

t

151 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN CAP VT vni. OSEÆ ,

pter diuinas cauGs,aDauidisfjmilia defeccrunt,fed ex mera libidine, ingratitiidine,amp; carnali,addo eciam cxauaralpe,remilsi onetum filöru duilium .Teftaturliberij^Samuelis, cjuodnbsp;régnante Salornone tartta fuerit copia aurî amp; argenti,quanta fu-criclapidutn,in plateis ciüitatis iacerttium,ôcqüôd lùbdici üixe-rintin lumma trariquillitate, amp;abündantia omnium return ne-celIàriariim,Nihilômiuus tamehingratosfefe exhibebât ^adeonbsp;, utà fe prorflis cxcuterc iugüm cupercnt.(Hoc enim eft ingeniunbsp;uuî^i,quôd non fit contentum ptælènti ftatu return toletabili,nbsp;fed lubindc affeôlét maiora, amp; cüpiatab omnibus grauaminib.nbsp;liberari)exl)^c (inquam ) ingtatitudine, Ôc cupiditatc carnalisli-bei'tatis,morefeditiolbrum hominum eligebantfibinouumnbsp;regem,non C3ifide,nullû enim extabatuerbumDei, quod mannbsp;dabatipfis dcfeófionemàfemiliaDauidis,amp; eleólioncm Nouinbsp;Regis.Autfibabuilfentaliquod mandatum, tarnen carebantfi-deinuetbum,amp;ineligendo Rege agebantomniapro fuacar-nali libidine libertatis. Quod autem non fit cxfide,peccatû eft,nbsp;etiamfi per le non fit malum.Vnde nullus pius Rex inllraelun-quam fuit.Diucrlb itaq; rcfpcétü eleôlio Regum Ilracliticorunbsp;pia Ôcimpia,exbeo non exDeo fuit.

Sequitur àlia exprobratio, Aurum luum,amp;argGntumfiium Auriamp;ar fcccruntfibiIdoIautinterirent.ingenshoceftpeccatum.Largitnbsp;genti abu- cifim Deusautüm amp;argentum in ufùm humanû,utproximusnbsp;Îatricuîf' îndeadiuuetur,atqj hic elf cius Uctus amp; legitimus ufiis.Cùmaunbsp;temidola exauro uelargento conficiunthomines,fiGUtfccerutnbsp;Ifiaelitæ ex eo duos aureos uitulos,amp;:alia quædâ Idola,Aut que-admodumnosChriftianihadenus aureas Se argentcas ïmagi-n es,amp;: quas uo can t Mo nftrantias fabri camus, tun C co nu crtiturnbsp;in abùfiim amp; impie pcrditur.Et quia Idola ex eo confiant, contra legitimum amp; à D eo deftinatum ulum, ab ripiûc lecum in in-tericum gèritenl amp;ftegionemJdcoq; ait Dominus: duo tuiaunbsp;rei uituli ô Ilfael,quos conftituifiainBethel,amp;ban,coramocu-lismeisabominabiles, amp;proiedilünt.Iratus eft fütormeusinnbsp;eos,nonpoflumultratantasimpietates ferre,idcirco auferen-tur . Nampofteafequitur capitc dccimo quod uituli illiau-rei,quos coluerünt Ilraelitæ,faôti fint præda hoftiüm,amp;trans-lati iw Alsyrios . In hac parte pulchrc præueniunt Magiftra-tus , amp; Principes Germaniæ , Turcam . Auferunt enim cinbsp;Templi*

EXPOSITIO !OAN. BREMT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«53

T emplis omamenta aureaamp; argcncea,amp;ptorfùs nihil relînquûc Tempiorô deprçdandumTurcæ.Hocautem tolcrabilefortalsis effet,li in fpoUatore»nbsp;¦ pios amp; ueros uius conuerterent: Quod fi non fecerint, magnonbsp;certè fiio malo auferunc.

DeBrcnnoduccGallorumfcribunt, quod Templum A-grçnno. pollinis conatus fuerit libidine Auaritiæ ôc cupiditateauri,cuius Gaiior«alt;nbsp;magna uis in illo templo crat,fpoliare, fed propterimpieta-temfiiamàDeo iplb tanta leueritatepunicus fit,ut omnis exer-cituseiusfundituSjamp;ulqueadintcrnecionemdeletusfit.Etfi ê-nim ApoUoIdolum cffet,amp;Templum eiusidololatricalpeiunnbsp;ca, tarnen quia Galli Apollinem uerum Deum effe exiuima-bant,amp; nihihilominus Ipoliare niterentur, non aliter Deus tu-Iit,quàmfiluumipfius Templum (poliandum lulcepiffent.I-deoquefeuerilsimèeosaduindicandam gloriam nominis luinbsp;afflixit:uultenim,utetiam in Idolisnomenfiiumhonoreaffi-datur. Caueatergo fibiquilquc,ne hifce bonis Ecclefiaftieisnbsp;tot modis inquinatis,abutatur, fed potius ad pium aliquem u-Eimexucrafideiobcdientia uertat. Et lànèmulta in hacre o-pus eft diligentiantialediélum enim eft aurum amp; argentum il- Aurû rdo-'nbsp;lud,quod haólcnus ad Idololatriam ufiirpatum fuit,amp;mul- maïcdîaû.nbsp;turn temporis in co repurgando infiimendum erit. VndePro-pheta nofter non immerito,diuturnitatem purgationis eius adnbsp;miratur, diccns.Vlque quo non poterunt emundari? hoc eft,nbsp;Longo tempore opus erit, donecaurum,amp;argentum, ex quonbsp;connati lunt uituli, à malediôlione, amp; fordibus Idololatriæ re*nbsp;purgentur.Neceffe eritutnon fepties,lcdmultotiesperignemnbsp;probcntur. Adeo enim per Idololatriam Ibrdidata lùnt, utnbsp;Gens amp; Regnum fordibus illis inquinent amp;: inficiantur. Quamnbsp;igitur prolperitatem cumhisbonis tibi promitteres?

Sedut manifeftè intelligeremus,uitulos illos delendos amp; abijciendos effe,defcribitProphetaquid fintamp;unde originem vituiorfinbsp;ducant,autquis fitautor eorum.ExIlrael(inquit) eft uitulus.Ar-nfexfecitillum,amp;non eft Deus.hoc eft, Deus non eftautorui-tulorumillorumaureorum, necfiint iuffu diuino conftituti,nbsp;fèdcxnraellunt,namlfiaelitæ excogitarunt.Ierobeam primusnbsp;corum reXjinftinélu confiliariorum fuorum,inftituithunc cul-tû,uolës eo retinerc populû fiium in regno, n e Hierofolymamnbsp;profidfccteSjàfe rurîus deficcrent.Côfilio igit huius regis, non

’ tN C'A PVT vut- O SE JE

5’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deijfuïcepitartifex,autaurifàberfabricandosamp;formandos.Bc

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quia manibusartificis ex auro conflatifunt, qui fieri polsit,uc

eflent dij,id eft,uerüs amp; legitimus cultus Dei, quo quis tuto fi-dere, aut cuius merito quis clem eft tiam amp;auxiiiumDci Iper^ fticJdeS ÏC poßit-EuCfttus taftdem demonftrabit, quam (tultc defipue-Égt;«o.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ririt IlraelitæNam ueniet tempus, Ut in fragmenta uituli illi rur-

lus conterantur. Ex fragmentis conflati flint) in fragmenta ergo rurflis itaflint comminuendi, ut nefciatur quo tandem etianu-érintOmnis enim (inquit Chriftus) palmes quern non planta-uitPatermeus cradicabitur,amp;inigncm conijeietur .Habes de-lcriptionemAureorumuitulorum,amp;autorcs,nec non artificesnbsp;corum. Similiterautem Miflarn Papifticam defcriberc poteris.nbsp;Mifla colla ^^n enim exDeo efi:MiflaPapiftica,ledexhominibus, Artifi-“cumnbsp;nbsp;nbsp;cesenim,quiflintRomaniPontificeSjfabricauerunteam.Cclc-

ritanis. ftinus primus artifex ordinauit, utPlalmi Dauidis quos Introi* tus uo cauit,canerefttiiràntiphonatim in principio Miflæ pro Innbsp;troitu . Gregorius ordinauit, utprecatio kyrieeleifonnouiesnbsp;poftlntroitumrepctatur. Tclelphorusaddidit Gloria in excel-fis. Gclaflusadiecitprecesquascolleófasuocant.Hieronymusnbsp;EpiftolaSjamp;Euangelia.Ierololymitàni Alleluia. Marcus eius nominis primus uoluit, ut magna cum uoce canereturSymbo-lum Nicçnum.PelagiusinftituitinMiflàmemoriam defunótonbsp;rû. Xyftus ordinauit,ut canereturSanólus. Breuiter alius boc,a-liusaliudinMiflaordinauitihicfabricauitinldolo Miflçaurem,nbsp;aliusnaflim,alius manus,aliuspedes, donectalem ciiltû, qualisnbsp;nuncin ufli efl:apudPapiftas,perfecerintamp;abfoluerint.Negarinbsp;quidem non poteft,quin nonnullaeorum quæ in Mifla habennbsp;tur,nonabhomînibus,ledàDeo fintorta,ütluntEpiftolæ,Eunbsp;angelia,preces,amp; cœnaDominica * Sed quid turn poftea? Tarnen amp;uituli Samaritaninonnullahabueruntinfe, quænonabnbsp;hominibus,ledaDeo originemlumplerant.Annonaurum exnbsp;quo conflati erant,bona eft Dei creatura ? An non forma uitulinbsp;à Deo creata, amp; per manum 'artificis ordinata eft? Nihilomi-nus tarnen , cultus ille , quem uitulis illis aureis inftituerancnbsp;Hfaelitæ, improbatur, amp; ftolidis hominibus adlcribitur . Sicnbsp;amp;fl in Miflà flint quâedam , quae per le flint bona, amp; à Deonbsp;ordinata , tarnen conneÓlio partium MiflÏe prorlùs huma-na,nondiuinaeftadinuentio. Addoctiamhoc,quôd cultus

EXPDSÏTÏÖ tOAN. BÄ.ENt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»55

tîleMifîæPapiftîcæ fitïdololatricus, amp;lummacontraChrifti u- Mîflà.ctjù' nicum faerindumblafphemia.Cùm enim Mifl'a Papiftica hoenbsp;confilio inftituta fit,amp; ( utüocant)celebretürhaeopinione,utnbsp;pcrillud facrificium in ipia öblatum,cxpicncurpeccatauiuo-rum,amp;mortuorum negari non poteftj quin (quantu in fc cft)nbsp;facrificinm Ghrifti lemel in cru ce oblatû fumma iniuria afficiat,nbsp;atquebla(phemet.Quare,cùm fit hu man o confilio inftituta,nbsp;nonpoteritêfleDeus hoecft, cultus diuinus, placensDeo,nbsp;cuius merito fibi quislàîutem tutó promittere poteft. Quin i-mó, qucmadmodüm exuarijs partibus confiita amp; conflata eft,nbsp;ita rurfiis ctiam diflbluetur, amp; prorfus in nihilum redigetur.Ac-queadeo omnes,quihuicimpio ócldololatrico cultuiadhadèi-rintjtandemficutllraelitæ, confundcntur.Quiautem fècutusnbsp;fueri t u eros cultus, hoc eft, Lcgi, aut uerb o Dei ob edierit, ilUnbsp;co nftabit,atque uitæ æternæ particcp'S fiet.

OyiA VÈNTVM SEMNAèVNt ÉY tVRBÏNEM METEMŸ. CVLMVS STANS, NON EST IN EÖ GERMEN, NON FACIETnbsp;FaRINAM: Q.VOD ETSI FECERIT, ÀLIENI COMEDENTnbsp;EAM.

DE VOR AT VS EST ISRAEL. NVNC FACTVS ÉST ÏN NATIONI-EVS QVASI VAS IMMVNDVM.

OyiA IPÓI ASCENDER VNT AD ASSVR: ONAGER SOLITA-RIVS SI BI EPHRAIM: MVNERA DEDEp.VNT AMATOR1BVS 5VIS.

SED ET GVM MERCEDE CONDVXERVNT NATIONES, NVNC CONGREGABO EOS, ET QVIESGENT PAVLISPER AB ONERE REnbsp;GIS, amp; PRINCIPVM.

Q^IA MVLTiPLICAVIf EPHRAIM ALTARIA AD PEGCANDVM, FA CTÆ. SVNT EI ARÆ IN DELICTVM,

SGRIBAM El MVLTIPLIGES LEGES MEAS, QVÆ VELVT ALIE-NÆ GOMPVtATÆ, SVNT.

HOSTIA5 OFFERENT, IMOLABVNT CARNES ET COMEDENT, ET POMINVS NON SVSGIPIET EAS, NVNC RECORDABITVR INIQVInbsp;TaTIS EORVM, et VISITABIT PECCATA EORVM, IPSI IN ÆGY-PTVM CONVERTENtVR.

Lt OBLItVS ESt ISRAEL FACtORIS SVI, ÉT ÆDIFICAViT DELVBRA, Et IVDAS MVLtIPLICAVIt VRBES MVNI-TAS, Et MIttAM IGNEM in ClVItAtES EIVS, ET DEVORABWnbsp;ÆDES .ILLIVS.

Commune,amp;uulgatuin cft diétum Cuiq; fiii mores fin- Quod quit gunt fortunam, amp;: quod quilq; feminat,idem edam meteufi fe- J“'nbsp;minauerit quis bonum triticujmctet quoq; bonum triticu:fi fe etiâ mete%nbsp;npiinaueritauenam,metet quoq-, auenam.Vnuquodq; granumnbsp;fertfrudum fccudumgcnusftium,.iicc cft quod quis Iperetfc

IN CAPVT Vilt OSEÆ,

funt femkiïwnatper cârnem,de carne metet corruptionem, led quiletnp “•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nat per Ipiricu,de Ipiritu metet uitamxtemam.Ita enim à Deo

eftordinatum,utpeccataamp;tranigrelsionescontra legem eius ftmina fint,quæftianaturaferunt tempore meßis malediólio-ncm,pcrditionem,amp;:ætcrnam damnationem. Ita cnim aitMo-fès Dcut.xxviij.Si non audieris uoeem Domini Dei tui, ut facias cunéta,qux prîEcepit tibi, Maledi élus eris in du ita te,in agro,nbsp;amp;c.EtPaulusadRo.ij.His qui funtcontentiofi,amp; ueritaci nonnbsp;ob tempérant,fed iniufticia:,uentura eftindignatio,ira,afriilt;ftio,nbsp;amp;anxictas.Et Chriftus loànnis v.Qui mala egeruntibunt in çternbsp;nam damnationem. Verbi gratia. Qui fornicat,lcminat malumnbsp;fernen amp; zizania. Quid ergo tempore Meßis metet? Nihil nifinbsp;maledióbonemamp;igneiriaetcrnum.Hoscnim frudhis profèrenbsp;fernenfornicationisjamp;intalibus (utuocant) Dedicationibus,nbsp;tales diftribuuntur In dulgentiæ.Qui proximo inuidet,aur ded-pit eum,malum fernen in agrum carnis lîiæproijcit. Quid ergonbsp;metet?æternam malediólionem. ContràFides,fiue iufticiafi-dei,à Deo ordinataeft, utfitfemenbonum, quod temporenbsp;Meßis proférât fruótum b en ediótionis,Maieftatis,amp;æternae focnbsp;lidtatis.kaenimfcribitMofcs.Siaudieris uoeem Domini Deinbsp;tuijBenedidus cris in ciuitate, in agro, amp;c. Et Paulus Roman.ij.nbsp;Qui fccundum confeientiam boni operis gloriam amp; honoremnbsp;amp; incorruptionem quacrunt,uitamæternam.

^^l'A^^nmlùisfruélibusSemini amp;Meßi comparatur. Quemad-rc compa- modum cnim inter Semination em, ócMenem, longum tem-pus eft, in quo fernen niuibusita obtegitur, utnifi tibi nota ef 1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;let rerum natura,exiftimares prorfusaélum effe de lèminc. Ita

etiam longum temporis in tcruallum eft inter peccatum amp;ma-i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ledilt;ftionem,interiufticiamamp;benedilt;ftionem,itautfiEpiusho

' mines cogitcnt,peccatum non maledilt;ftum,neq; iufticiam be-

EXPO S IT IO IOAN. BRENT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»57

ßjs milediólio fiucbcnedidio difFeruntur,eo grauiori uel tan dem pondéré compcnlâbuntur.

Ac uerô Iftael ucntum.fiue Ipiritum nequitiæ leminauic, pro inde,dicitPropheta,mcirurus eft tcmpeftatem,Turbinem, minantes.nbsp;Malcdidionem amp; omnes afttóiones,quarum unabocloco renbsp;cenfctur,Segesinquiteorumnon proreret germen,necdabitnbsp;farinam,Autfidederit,alicnitarnendcuorabunt earn, Nequenbsp;ftuentfeminatione lua fiue proférât fiue non proférât ftiiger.nbsp;Ita cnim ait Dominus per Mofen Deute, xxviij. Maledidus fro-élus tcrrætuæ, fem entern multam fad es in terra, amp; modicumnbsp;xongregabisjomn es arbores tuas, amp; fruges terræ..juæ rubigonbsp;conlumet.Icem,fru dus terræ tuæ,ôc omn es lab ores tu os, co m enbsp;dec populus quem ignoras, donee conteraris. EtLeuit.xxvj.nbsp;Confùmet in caffum labor uefter, non proférée terra germ en,nbsp;ncc arbores poma præbebunt.Et teftatur Propheta Aggæusnbsp;hancmaledidionemfiio tcmporeimpletamjitaenimaiccap.j.nbsp;Seminaftis multum,inculiftis autem parum.

, , Sedquidopusefthuiusmaledidionisimpletæexemplumj^jjjgjj^Q âb Ilraelitis petere y cum manifeftifsimum nobis exemplum ob nis exem-oculosfitpofitum. Anno enim fùperiori, qui fuit millefimusjn“nbsp;quingentefimus uigefimus nonus, apud nos, in ftiperiori Germania,loco tritici creueruntfteriles lpicæ, ex quibus farina con-fi ci non potuit.In Vngaria uerô, quicquid frugum fuit deuora-uit omneTurcicus exercitus. An non igitur Melsis indicat qua-lemfccerimus lementem?Hoc eft, Annonex afHidione,amp;nbsp;fupplicio iplb cognofei po teft y quæ ilia fint noftra peccata,quænbsp;contra Deum commifimus? Sed quotus quilque eft qui bac canbsp;lamitate,uellupplido admonitus refipifeat? Non ergo alia uelnbsp;meliorfortuna nob'is, quàm olim Ilraelitis eft expedanda.Sice-nim {equitur,DeuorabitIlfaelamp;dilpergeturinter genres,qua-fiuas immundum,quodproijcituradlocumlbrdidum,ucpe- Abduftionbsp;reatEft amp;boc luppîiciumftimptum exDeut.xxviij.Frudus ternbsp;ræ tuæ, amp; omneslabores tuos comedet populus, quem igno- pœna pec-rasjôc eris femper calumniam fuftinens,amp; opprelEus cundis dienbsp;bus,amp;ftupensadterrorem eorum , quæ uidebunt oculitui.nbsp;Acciditquoq; Ilraelitis bocfiipplicium eo iplb tempore, quannbsp;do Salmanezar Regno iplbrum expugnato atq; occupato,eosnbsp;in uarias nationesabduxit. Neqj adhuc ceflàtlupplicium illud,

O

Namdifpcrfî fiinthodicludæiinter omnes gentes, ftee rdtâl uUaipes redeundi in terram lîiam. Sed quæ eft caufàj ôb quamnbsp;rgt;eaorâtionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dcuoiandus ôc. diipergendus eft ? Generalis caulà eft tranÇ

autem caufærecenlcnturliocîocoab Ofea.Initio enimal'cendc runtad Aftiir^hoceft, A(syrios,conduccntcs operam eorumnbsp;contra lu os hoftes,atque ad cositapropcrarunt,qnafinudarinbsp;clFent Omni diuinoauxilio.Etquemadmodum Amatores felcnbsp;totosadglutinantluis lcortis,utab eisauellifenonpatiantur.Itanbsp;Ilraelitæ con temp to Domino Deo^Alsyrijs luis i ta adhælèrun^

tu lob cap.xxxix.italcribit,Quis dimifitOnagrum liberum?Et uinculaeiusquisfoluit? Cuidediinfolitudinedomum, amp;ra-bernaculaeiusin terrafalluginis.Contemnitmultitudincm ci-uitatisjclamorem exadloris non audit,circumlpicit montes pa-Icuæliiæ,amp; uirentia quæqj perquirit.Tali impetu Ephraim quonbsp;que ad Alsyrios propcrant,contcmncntcs5 amp;pro nihilo duceixnbsp;tesauxilium Dci quodpromiferat eis.BreuiccrJîcut onager cianbsp;raorem exactoris non audit,ita Ilraelitæ non audiunt,ncquc eunbsp;rant clamorem Dei amp; Prophetarum eius, conantium eosab Afnbsp;lyrijsad obediendum Domino Deo lùo abigere.Eadem lîmilinbsp;tudineàmoribus Onagri lùmpta utitur quoq; kremias cap jj.nbsp;ubi delcribit mores incolarum regni Iuda,dicens, Onager aftiicnbsp;tus in folitudine, in defiderio animæ fuæ attraxic uentum amo*nbsp;ris lui,n ullus auertet cam.

Vuigt inge Eft amp; noftro tempore maximus numerus eorum qui cîcu* rari le non patiunturjnitio cnim uulgus lub prætcxtu Euangc-Iij,tâtum carnalcm quçritlibertatcm, contemnit pariter nouoSnbsp;amp; ueteres(ut uocant)làcrificuIos.Deindc ita uiuunt, perindeaenbsp;ft ex le ipfis(ut dicitur ) haberent uitam ,autnon opushaberencnbsp;auxilio diiiino.Poftremô,omncm contemnunt honeftatem»nbsp;necpatiunturfcâcurari.Scdhocnon eftEuangclicCjlèdmorc

ïiïÖ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN CA?VT Vm. OSEÆ,

Quid ergo (inquis ) accidit Ifraeliris ? Id nimiruift CJuod atv tè î’ropheu dcnunciauit,quàm reipû, accidiflec,ita.n.ait.Ecfi au-xilia,fiuc Alsyriorum,fîuc Aegyptiorummercede conduxerut^nbsp;atq; corûauxilio tütos (cfore Ipcrant in fijo regno, ramen con-gregabo eos,nonautcm in regno Ifîael,led inter omnes nario-nes,amp;populos,ad gcntes(inquam) dilpergam,neq5 eritqui eosnbsp;defenderc contra genres potericatq; adeo eo calamitatis perucnbsp;nient, ut exiftimen t ben e lecum aélum elfe, fi làltem uitam fii-am retinere amp; conlèruare liceat*

tseaftîonû Prætcrea, conqueritur nuncpopulus quod exaôtionibus Rc purEfradi Principum expilent Si exhauriantur,lèd non fit eis moranbsp;ttsfrequés {onga.Breui.n.liberabo cositaab bis oneribus,utne terunciumnbsp;pofthac fiiis Regibus amp;Principibus tribucre teneantur,autlèr-uire eis debeant. Vêtus apudlîraeli tas querela fuitde exadioni-bus,amp; onerib.fuorumMagiftratuum,cœpit^; ftatim poft motnbsp;tcmSalomonis. Cùmenim Rehabeam nlius eius iam inboûnbsp;cfletjUt patri fiio in regno fiiccederet, conuemunteum,con- ,nbsp;querentcsacdiccntesrpater tuusSalomondurilsimumimpo-luit nobis iugum, tu igiturimminuepaululum deimperio partis tui durilsimo,amp; deiugo grauilsimo,quodimpofijit nobis,nbsp;amp;leruiemus tibi.CùmaûtRexpetitioni eorumlàtisGcercnonnbsp;uelletjperfeditionemnouumfibi elegeruntregem,Ipcrantesnbsp;apud cum ncfdo quamlibertatem.Sedlpefiialôgèfruftraban-tur,fiibinde enim à regibus luis maioribus oneribus premebannbsp;tur,amp;accidit cislècundumProuerbium : In ci dit in Scyllam cu-piens uitare Charyb dim.Nolen tes.njcruire Régi Rehabeamo,nbsp;tolerabilijferuiebantpoftea Regibus luis Tyrannis,amp; expilatorinbsp;bus.Quin ctiamillo iplb tempore quo RegiPhul perfoluendanbsp;eflet merces,pro auxilio fijo, Mçnanem Rex in dixit argentumnbsp;lil per Ilrael cunótis potentib.amp; diuitibus,ut finguli datent quinnbsp;quagintaficlosargeti.Procul dubio ergo conquefti luntdehacnbsp;exadione.Sed Dominus ho do co eosperProphetam ridet,di

MVraV ^^’^s-^^P^’^^f^^^^^^P^’^^^^P^b amp;puïchrèliberabouos ab lisiiberal nctibusueftris.Salmanczar.n.RcxAÎsyriæbrcui ueniet,atq; uosnbsp;tarumab* omnibusoneribus,abomnibus exactionibus, cenfibus,8inbsp;ÈxaÂiûni- tributis liberabit,amp; ueftro nomine perlbluet,itautRegibus uenbsp;ftrispofthacneobulum quidem dare necefte habeatis.Sedànbsp;miferabilcm iüam libcrarioncm,amp; lblutionem,pars enim internbsp;fidebantuî

fiXPOSITIO lOA-U. BRENT.

fidebantur crudeliter, pars uero abducebantur captiui mifera-biliter. Exuebantur omnibus fuis bonis, uxores ôc liberiuicia-bantur,atqueadeo Regnum eorum tradebatur peregrinisgen tibus,quarumlinguamipfiignorabant. Quideftcalamicas, finbsp;hæcnon eft?Libcrabantur quidemab oneribusRegum füoru, •nbsp;nequeopushabebancpofthac eis numerate,amp;periblueretrU ‘nbsp;buca,neque lanè poterant,eo quódomnibus bonis effentiamnbsp;fpoliari.Interea tarnen capiebantur, amp;interficiebantur. Atiuftanbsp;hçc calamitas fuincum enim nollent obedireluisRegibus fibi-ànbsp;Deo propofitisjcoaéfiluntin nomine diabQÜferuirc Regibusnbsp;Alsyriorum,amp;omneminiuriampati.

Sed quid dicam de noftri temporis hominibus?An non eo dem prorlùs ingenio peruerl'o præditi tibi effe uidentur?Tantanbsp;enim indignitate,amp;uirulcntialuis magiftratibuscenfus,tributa, tusamp; fub-cxadboncs,amp;aliaperlbluunt,utferrepoffentTurcamjUelDia-bolum iplum,in dominumluum,modo liberiab omnib.one- »aioncs.nbsp;xibuselfepoffent.Peccat quideni.Magiftratusgraviter coramnbsp;Deo,quando prouentus fuos helluationibus, luxu amp; conuiuiynbsp;'jspcrdit,Deindeautcmlubditosimmodicisexalt;5tionib. excrunbsp;ciat, neq; ferre poterit Deus impunitam illam crudelitatem, fi-cutuides Ezech.xix.Tame edam fubditi grauiterpeccant,quan-do propter exaótiones,amp; tributa,cupiunt lib eraria natu rail, amp;ànbsp;Deo propofitoMagiftratu,atquelocohuiusTurcæ immanilsinbsp;rno hofti Chriftiani lànguinis feruire.Sanè,fi non-carerentcom- Turcaquonbsp;munifènfti, ficilè exemple Ilraclitarumad melioremmentem ÎJ^sexa^^ônbsp;reduci poflent. Autfifortaßislongiuspetitum eft hocllraelita-nbsp;nbsp;nbsp;inVn-

rum exemplum,intueanturlaItemVngariam:InhacenimTur gaucrit. caliiperiorianno omnes cenlus,exaâ:iones,tributaamp;uediga-liaabrogauit,itautftibditi pofthacregi luo, etiamfi maxime uelnbsp;lenteaperlbluere,nontamcnpoßint. Sed vide mibiquælb,nbsp;quanti conftiterit Vngaros hæcliberado, uelabrogatio?Partimnbsp;cnim crudelilsimètrucidati,partim uerô,in perpetuam captiuinbsp;tatem amp;feruitutemmorc beftiarumabdult;fti, uirgines amp; uxo-res eorû conftupratæ,amp; occilæ, Omnibus deniq; bonis Ipoliadnbsp;funt.Et quç eft crudelitas illa,quam in Vngaria Turca non exer-cuit.gt;Athæc eft Fortuna eorû,qui ex delpcrataftiamente,noluncnbsp;oneraànaturaliluo magiftratuimpofîtaferre,lèdlùbindenousnbsp;reb.ftudentes mutationemMagiftratusluifèditiofcmoliunï.

O iij

rael eft dcuaftandurti, Quia(inquit)fabticauit fibi Ephraim alta-riaad iacrifica'ndum,lèd quid dieoadiacrificandum? Imo feÄ« ciaræâd deliótum .Sacrificiacnim quæliipcr aris fuisöffc*nbsp;modo fint funt,nonlïinccultus diuinus,fedpèCcatum.Ecquidemtalc)pronbsp;pcccatutn.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;terra eorum dcuaftan da cric. Vide autcmrcm admi-

rati ó n e di gnam .Ilrael cnim «difi cat altaria, ad lau d em,glo riam, amp; cultum diuini hominis amp; Iperat fè hifce conlcruaturum amp;nbsp;gcntem,ô^regiônem,DeuSuerôpror{usihücrtit,amp; diät quodnbsp;propter has Aras,amp;; cultus(üös illos fiditios, cora le fint maximinbsp;pólores amp;Bebuloncs, amp;quö magisattêti fintad colcndûDcu,nbsp;co grauiiis pecCarc, Si lubii^ magis, atq; magis in le prouoca-„ .,, re iram luàmzfôré.n. utpröpter liia làcrificia eijciant ex terra fiia.

cfuædoAri mus)gioriam ôclaudem nominis lui erexerint . Etproculdu*-indicalTet cis^quodhilccaris potiüspcccarent^quàm hcri ficarentjintermifilTcnt Sc rurlus deftruxi fient eas. Eft cnim natu»nbsp;rahumanaadeo conupta,Uthonadmodum deleâ:cturijs,quçnbsp;pia,uera Sc reâafiint. Ad han'c obicótionem relpondet Dominus per Ofeam » Scripfi ( inquit ) eis multiplices leges mcasgt;nbsp;quæ uehitalicnz computatâcfiint.quafi diceret.Etfi diesatq^nonbsp;ÄesperProphetasmeos eislegcmmeam propono,atq; cxeanbsp;oftendo,quôdaltaria,làcrificia,amp;Cultus eorum, co ram oculisnbsp;meisfiimmafintabominatio,atqjlummaldololatria,tamchisnbsp;' admonitionibusprorfijsnihilhalt;^cnusmoti,obdurueruntinnbsp;luis lùperftitionibüs.Etadeo legis mei obliti funt, ut cùm audi-rent eamjuifi fint fibi au dire no uam,atquchad:enusinaudi tamnbsp;do élrinamjdicentcs inuicem, quid tibi uidetur de noua ilia donbsp;^rina,quam afierût noftri Prophetæ? libenter lcirem,quis namnbsp;'fu turns fit euctus eius.Vides obftinatam Ilraelitariim mentcmgt;nbsp;LexenimDei,propterperucrlum iplorum intelleólum, pronbsp;noua iudicabatürdocftrina,dc quahad:enus nihil unquam extinbsp;tifletjideo cxcularinullo modo pofiiint.lidêprorlùs firn t mores noftri.Sub Papacu enimabfq; omni doétrinaamp;coanitioné

EXPOSITIO I0ÄN. BRENT. riümaclrtundantnouosprædicatorcs,quibusreb. nuinifeftèfunbsp;am produntinfcitiam,0£mdicant, qjnunquarcótèintcllexcrinrnbsp;Euâgelij doôtrinâ,cdamfiincalîrtteducati,Fitcrgo quiapronönbsp;uadoâ:rinàreputat,utalius contênatyaliusblalphemet, alius lunbsp;dibrio câ hab cat,alius difcat ex ea^neq; ucteri ncq- nouæ doótdnbsp;næ credere, Alius perfequat.Minimauero pars, üerâfidem ex ca.nbsp;difcat,atq5 uitâluamiuxtaeaminftituat.Quod cuicafir,quonit)nbsp;do nos cxcularepoterimus, qjEuangcliuChrifti cotemnamusnbsp;ÔC tâquam nouam atq-, inauditarn dodrinam rideamus?ProcuInbsp;dubioDeus ueterem pœnamlùam^qua olim affccitllraelitas renbsp;nouabitin nobis,neq; finethiic contemptûEùâffelij luiinukû«nbsp;SequicHoftias efferent amp;c.boc eft,tolerabile rotulsisaliquonbsp;modo cffct,fi Dominus ilia tant5ûcrificiaimprôbârct,amp;:rêijccnbsp;ret,quçfineuerboluo bine inde in excelfis lyluisamp;uallib .acq;nbsp;fub omni frondola arbore,fub quercub. tilijs amp;alijsarboribusnbsp;oblata haólenus Rm t (uper aris iUis,quæ in his lo cis cxtruóLe fu cnbsp;runtHocautem dcplorandum, q^etiamillalacrificia quçiuffunbsp;diuinæ lùælegis offerunt reprchendat,amp;: in iudicio fuo non re-lpiciat.Ita.n.ait per Prophetam Ol'cam.Etfi hoftias fuas efferent,nbsp;amp; carnes ad laudem amp; gloriam nominis mci, etiam (ccun dû legem meam comedcnt,tnnon placebut mihi,led quialemeldcnbsp;ercui me uifiatnrû amp; puniturû peccata corû,ipfi aûtin Aegyptûnbsp;abeant,quçfituri auxiliû,amp; non amplius recordent lui creatorisnbsp;amp; làluatoris. Inluper munitilsimas ædificêt quoq5,non Uraelitænbsp;tantû,ue;û etiam incolçregniludaurbes amp;arccs, in quib. côtranbsp;hoftiû uim le tueant, idco initio làcrificiaamp;: alia hypo critica corn opera,no agnol^m.Deinde muniras iplbru ciuitatesamp;arcesnbsp;ignilûccendam,poftremô çdes quoq-, eorûigni conlumam,ucnbsp;cognofcantreiplà,quanaconfidenria eorû fit,quircliâoDecgt;nbsp;luo,lûis mûris amp; munitionib.confidunt. Quemadmodum igicnbsp;Oleas Ilraelitis auxilio ante exprobrauitauxilia Alsyriorû, quib.nbsp;contra uerbû Dei innitebant,ïtanûcreprehendit eos non tantunbsp;propterauxiliaquçin Aegypto quçfiucrût,lcdctiâproptcrmunbsp;nitas urbes amp;arces,quib.plus ipli Deo fidebanc.Hociplb donbsp;cês nos,qgt;illi ipG qui deberêt tueri urbes amp;arces,autorcs fint denbsp;uaftationisjSt q? confidentia corû in arces amp;: urbes illç iplæ bomnbsp;bardefint,quib.expugnentarces,amp;propugnacula.Tutiquidcni,nbsp;elfe in propugnaculis p offunt,qui piè amp; redtè uiuunt,amp; in Dno

O jiij

IN CAPVT IX. OSEÆ fpemfuam collo cant. Sed impietas contra Dominuni^puluisnbsp;illc eftBombardicus J quo expugnantur, ôcdeuaftantururbes.nbsp;In omnibus igiturpericulis ad Dominum confugiendum.Ipfcnbsp;cnimarxfirmilsima eft, in quatud contra iplum Diabolum ui-uerepoterimus.

CAPVT IX.

Noli lætari Israel, noli exattare sicvt popvli, OyiA FORNICATVS ES A DEO TVO. DILEXISTI MERCED EM SVPER OMNES AREAS TRITICI.

AREA ET TORCVLAR NON PASCET EOS, ET VINVM MENTIETVH» EIS.nbsp;NON HABITABVNT IN TERRA DOMINI, REVERS VS EST E-PHRAIM IN ÆGYPTVM, ET IN ASSYRIJS POLLVTVM COME-DIT.nbsp;NON LIBABVNT DOMINO VINVM. ET NON PLACEBVNT El. SAnbsp;CRIFICIA EORVM QVASI LVGENTIVM PANIS, OMNES QVI COMEDENT EVM, CONTAMINABVNTVR. QVIA PANIS EORVM ANI-MÆ IPSORVM, NON INTRABVNT IN DOMVM DOMINI.nbsp;OyiD FACIETIS IN DIE SOLENNI, IN DIE FESTIVITATIS DOMINI?nbsp;ECCE ENIM PROFECTI SVNT A VASTITATE, ÆGYPTVS CON-GREGABIT EOS: MEMPHIS SE PE LIET EOS: DESIDERABILE AR-GENTVM EORVM VRTICA HÆREDITABIT. LAPPA IN TABERNAnbsp;CVLIS EORVM.

Pergit Ofeas in denuncianda futura deuaftarionc Ifiaelis» quæpofceaàSalmanazare Rege Afsyriorum faéla eft. Et quianbsp;ab initio liuiüs capitis monet, ut ab inlànalualætiria defiftant,lânbsp;eile conijeere poirumus,ftatumRegniIlraelis eo tempore,quonbsp;prædicauit Ofeas,làtis fœlicem fuiffe, uel ob uidoriamlerobeanbsp;mi filij Ioas,de qua quarto Regum decimoquarto: uel ob con-firmatum amp;ftabilicum Regnum perPhul Alsyriorum Regem:nbsp;uel (quodmihiuerifimiliusuidetur) ob rerum omnium ab-Vaigi gaü undantiam,quiadefrumendabundantia cius temporisftarimnbsp;dju quaicknbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim concionatur Olèas. Nolilætari ô ïftaclad ex-

ultationem,fedabftineabilioinlàno amp; beluino gaudio uulgî, quo înabtindantiarerum exultareïblet. Quodautem eft uul^nbsp;gauditim,amp;quomodo lèfe gerit in abundanda rerum? Obliufnbsp;Icicur Dei,fecure uiuir,Non curat proximum,helluatur, die amp;nbsp;nocte uorat,bibit,amp;prorfi]sinlanam, amp; belüinam ducit ui-tam , Neque poteft lætari nifi inlàniat, Atque adeo omnisnbsp;dilciplinæ atque correétionis impatiens eft: Quodes admo-netur lobrietatis , amp; honeftatis uitæ , clamat, Quid adnbsp;me ûcrificuli ? Quid ad iplbs, quod labore meo durilsfnbsp;xno

EXPOSITIO IOAN. BRENT.

ïnoparta abïumo,tarnen ipfinihilimpendîj mihi lar^untur. Conantur ex ciuitatc Monaftcrium facerc ,Etfîquæfùncnbsp;huius generis alia. Et omnino imitât uulgus mores ciuiumnbsp;domiç^de quibns Ezechiel ait.Hæc fuit iniquitaslbroris tuænbsp;domæ, liiperbia, ßituritas panis, amp;abunlt;mtia ôc oäum ipfiusnbsp;amp; filiarum eius.ho c eft, exabundantia rerum précipites in om-ne genus impictans ruebant. Quodes iplbs pius Loth ad hone-ftatem uitæhortabat,co des ipfi uiófiim clamabant,Quis te connbsp;ftituitludicemfiipernos?atqj ipfius monidonib^deo non monbsp;uebantjUt edam rares eius noétu effringere conarenf 5imilitcrnbsp;uulgus inAcgyptOjin feptem fertiliorib.annis,quo^Ioleph prç-dixerat,omniaabfiimebantamp;tanquâ porei deuorabant,nullusnbsp;erat finis helluadonis,donee omnia client abfiimpta. Etfi aûtionbsp;lèph eos ad frugalitatê hortabaf, Qc de lèptem alijs annis ftcrilib.nbsp;concionabatur,tamcn non curabant,fèa Bacchanalia uiucbant,nbsp;donee fterilitatc amp;omnium rerum fiimma penuria obrucrent. L#t{cia in^

Quæ itaq-, pœna inlànam banc amp;beluinam læddam lèquatur iam denunciâtOlèasIlraelidshoccapite,dicens,Nclçtcrisneuenbsp;exultes Ilrael ficut populi.ho c eft, Cum omnia nunc uili prerionbsp;emantur, atq; reliquus ftatus regni tui nunc fit, tuo quidem iu-diriojlàluus atq; incolumis,uidcris dbi prorfiis bcatus, amp; dudsnbsp;uitam inlànam ficüt uulguslôlet,in rcrum abundanda. Sed egonbsp;te fideliter hortor, amp;admoneo, ut ab hac tua inlànaamp;inhone-fta uita defiftas. Etfi enim ex hoc fœlid rerum ftatu prdmitds tibi fiimmû Dei fauorem,urnen infœlix te manctexitus. Quare?nbsp;Quiafomicatus esàDominoDeo tuo,id eft,relilt;ft:o ucro Dco,nbsp;fecutus es deosalienos,Abieétis edam culdbusàDco inftitutisnbsp;amp; confirmads findfti dbi nouos contra mandatum Dei, Et(utnbsp;dicam, quod rcs eft) quemadmodumadultéraIcgidmum fii-um maritum relinquit,amp; amatori fuo le adgludnat. î u tu ledd-mura Dominum Deum tuum relinquis,amp; defidsab co, fimi-lisq; faólus es meretrid,quæ corpus fiiüad omnem fceditaccRinbsp;proftituit.Inquibusaût rebus hocab IlraelcÊiôlum tftrNono-pus eft longa circumlpedione. Inter alia.n.ctiam hodnon mininbsp;mura eft,q? diligat mercedem fiipcr omnes areas tridd.hoc eft,nbsp;Quando Deus exmeralùa dementiadat ci uberemprouendïnbsp;tritici amp; uini,nô adlcribit diuinæbcnediétioni,lcd Idolis amp;pronbsp;priælùæiuftidîe5icai.fecundo capice dixcrunt,Ma:ecshçcmca

IN GAPVT IX. OSEÆ

eft,quam dederunt mihi amatores mei. Hane (inqoam)mercC' dem,quam(ftio quidem iudicio)amatoribus,hoc eft,fiólitijslunbsp;is cukibusacccptam ferunt,amp;: quam cölligunt copiofe in omninbsp;bus luis horreis,adeo amant , ut corlùum prorlus eiapponant,nbsp;Iperentqjineafeæternam deniq; uitam confecuturos . Cæte-rum de feôlanda uera pietate ne tantillû quidem curant,fed accinbsp;perentuini amp;tritici copiam amp;manerentperpetuo hæretici. Etnbsp;quiahocanno præfenti copiolàm collegeruntMeflem,prorlusnbsp;incaacquiefcunt,atq; exiftimant fe nuncdemumfœliccselfe.nbsp;tætîciæ in SedauditcDominiIudicium,quod contra uos fert. Areafin-

cum Aegyptij tempore fertiiitatis more porcorum omnia de-uorarcn^oppreßilunctantafterilitatejamp;lamejUtnecclTchabu-erint ad cm en da alim en ta no n 1 ua tan tu p e co ra,agr os, ôc o m nia quæpofsidebant, uerum etiam fèiplos uenderePliaraoni .luftanbsp;hæc eft amp; naturalis pcena, quainlblentia uulgi cocrcetur, ôchu-miÜatur. Non dico hæc, u t o ccafionem dem impoftoribus amp;nbsp;auaris frumentarijs omnia coemendi amp; rurlîis uendendi ftu*nbsp;mentamaiori precio,quàm conluetumfit.Autquodappro-bem opprelsionem pauperum. Quemadmodum enim inglu-uiesjamp;tpsodigalitasuulgiDeo dilplicet, Itaquoqj frumentarijnbsp;dcimpoPeoreSjamp;auari Dco non pIacent.Sed ideo hçc dicuntur,nbsp;utuideamus,quoiïîodoiuftoDei ludicio fiat,ut prodigaÜcas

inuehatur,donec unus lupus alterum deuorec,amp; ambo ad infer num tandem ab ij cian tu r.

pennria rc - Cxtciu fàcilimèpræuenircpolTemus pœnam penuriçin iplâ rumquo- reruq^abundantia.Primô,fiinrerumuilitate,omniacumgratianbsp;ue%enïa^' rqm aôlioiic, modeftia, temperantia atquc obedientia Deinbsp;in abundâ Ihm ercîpus.lnhac enim uilitate multo plus licet modeftiæftu-dere , quàra tempore penuriæ , liquidem tunc mediocrisnbsp;particula panis plus cibat,quam in penuria ^licut experientianbsp;ipiateftatur)multæpartes. Deinde fi diligenterpromilsioncsnbsp;« de uidu animaduertcrcmus,amp; reponeremus,utliccret tempo

EXPOSITIO 10 AM. BRÊNf.

tepenuriâîeas producere, eisó; nosipfbsinncccßitatccaritatis confökri. Poftrcmo, ut quac niperabundarcnt de b cnediótio-ne Do mini,partim diftribu eremus in egenos,partim tan quamnbsp;donaDcireferuaremusin futuruufum,ad cxcmplum lofcphnbsp;in Aegypto qui in fep tem fertilibus annis repofuit, ut tempore ncceßitatisamp;fterilitatis hab erentunde uicam luamiuftcnta-rent. Nee eft q? peccaremus in illud Euangelij, Nolite de crafti-no follidti cfle.Illic.n.impia amp;infidelisfollicitudo prohibita eft,nbsp;non piain futurum frumentiautaliarum rerum repofitio.Chri alia impisunbsp;ftus ipfe filius Dei cu cibaftet quinq; milliâhominu, quinq-, pa-nib. amp; duob.pifciculis,mandat fuis difdpulis, ut di^genter collinbsp;ßant fragmenta,quæ fuperfueranthis qui lâturad fuerut, collegenbsp;runtq;duodecim cophinos.Quo mandato manifeftèfignificar,nbsp;q? in abSdantiarerû, ea quæ lùpcrftint diligenter coUigi amp;ad fu-turos uftis referuari debeât.Non.n.R.efcruatio amp;Repofitio hçcnbsp;impialbllidtudojfed pia amp;îicitaRe(cruatio benediétionis diui xbnnd?«-næ did debet. Et quid eftabundantia ôc omnium rcrumuili- «a feudünbsp;tasaliud,quàmfeudumDominiDeinoftri?Feudorum autemnbsp;hiemos eft, quôd tantilpcr concedantur hominib. quantilpcrnbsp;le relt;ftè amp;honeftè gereutes non abutuntur eis.Ita Deuslargitur

' ftiambenediôtionemamp; abundantiamrerumtantilper, quam diu nos homines pie amp; prudenter ea tanquam donc Deiuti-mur,amp; non inutiliter aut pro digaliter ablùmimus.

ï-îis(inquam)medijs poftemus pracuenire famcm amp; confer uare uilitatem rerum,led quiahæc media contemnimus, amp; co-tos dies noételq-jinconuiuijs amp;compourionib. tranfigimus,nbsp;cogimurfrequenter poft feptem aut oétoannos penuriam,amp;nbsp;famem pari,neqj uiderepolTumus finem femishuiustempo-ris,eo quôd nullus finis amp; modus conuiuiorumamp;compota-tionum apud nos fit.

Sedreuertamurad Oféam.îta.n.ait,Non folum dcfidcntcos frumencum uinum, fed lèrpet pœnamultô longius.Non cgt;nbsp;nim habicabuncamplius in terra Domini,fed ex iplâ, hôc eft, cXnbsp;Regno Urael^quo d ho c lo co uo càtur terra D omini, tô quô d ànbsp;Domino fingulari gratia populo Ifiacl poÈidcndû datum efat,nbsp;proij dentur,partim in Aegyptum,pàrtim in Alsyriam, ubi praenbsp;inedia cogentur uetitos , amp; abominabiléscibos edere, hoc ài»nlt;ioult;nbsp;eft, contaminabuntur fordibusgcntium^Inllracl enim tantum ‘'^*quot;*^*

; IN CAF.VT' K. QSl^'Æ./

munda corrtedüa^rryâpüdgciîtcs autem omnia propter Mo-lolatriam funt immunda. Vndc dicitur : Mundis omnialîint mundajmmundisueró amp;;incredulis omnia finit immunda,imnbsp;munda enim corum cft confaenua^immundae etiam fiinc cogjnbsp;tauonescorum,Etqücmadmodum Olcashocloco dellraeli-,ti? aic,quôd apud genres cogantur uefci immudis,ica luda quo.nbsp;quePlal. cxxxvij. conqueritur q? cogatur in terra aliéna laudarcnbsp;Dominum,dicens: Quomodo cantabimus Domino canti-cum in tcrraalicna? qual'i dicar.Si quis, quid mundi comcdcrc,nbsp;aut Dominum laudarc uoluerit, non potcrit lànè hoc efiîcercnbsp;apud immyndas genres, fèd oportet eum-in lirael habitarc.nbsp;Qui ucrô fiintilli qui habitant in terra IlraeîrSunt hi qui crcduntnbsp;in fîlium Dei Dominum noftrum Iclum Clirifium. Qui ucrônbsp;.Chrifto abnegato j contra uerbum Dei amp; uiuunt,amp;aguntjimtnbsp;qui ex terraIfrael luntabieôli.Quare qucmadmodum illis om.nbsp;n/a lunt munda amp; læta, Ita his omnia lunt immunda,amp; obru en.nbsp;. tur tandem omnigcneretrifticiæatqjluôtus.

Sacrißcia ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amplius accidct Ifiacli? Primum làcrificia eorum,amp; Ih

amp; iibami- baminacellàbunt.lnlegcMofijNume.xv.amp;xxviij.capitib.Iudç. to^ceflatu- pr^ccptum erat,utfi quando ucllent ofFerreholocaufiaauta-liaIpontanealàcrificia,inter alia uinum quoq^libarcnt Domi.nbsp;no,in odorcm fuauitatis. Dicit ergo Moles Leuit. xxvj.Si ex ad.nbsp;uerfo ambulaueritis mihi,abominabitur nos anima mea,in tan.nbsp;turn,ut uibes ucftras redigam in Iblitudinem, amp; dcfertafaciamnbsp;ünóluaria ucftra,nec recipiam ultra odorem luauilsimum. Quinbsp;bus uerbis manifcftè fignificat Deus,fibi dilpjccre làcrificiaim.nbsp;piorum,)dcoque ca tanquamabominabilianonacccpturum.nbsp;Vnde Ofeas inter alia lupplicia, quæ accident Ilraelitis, etiamnbsp;lxiÇQommcmorat,diccns, Non ultra libabunt Domino ui-.num,nccplacebuntei làcrificia eoriim.Libabunt quidem amp;lànbsp;pificabunt,fedlibaminâamp;làcrificia corum crunttanquampa.nbsp;nislugentium,hoceft,pollucntur potius luis làcrificijs,quàmnbsp;lan^ébficabuntur,ncquc placebunt Deo, led quemadmodurnnbsp;Dominus poUutos funeribus in legeabominabatur, itaabominbsp;pabitur quoque pofthaclàcrificiallraeiitarum.Ipfi quidem for.nbsp;talsislœtabunturineis, atDominusprorlusabijciet àlàcielua,nbsp;r .nbsp;nbsp;nbsp;.... neque relpiciet.Brcuiter, Sacrificiacorum aut peribunt, aüC

maiedicentur.

Dilcaniu^

EXPOSiTIO IOAN. BRENT.

DircamusEocloco,omncm externarri pie tat cm, amp; iuftid-am,incrcdulitatc amp;inobedientia crga uerbum Domini Conta- , ' minari,amp; coram Deo cflcabominabilcm, æternaq; damnationnbsp;nc dignam.

Deinde,Non tantum Gcrificia, uerum etiam fblennia comm feftaaDominoreijcientur. Itaeniminquit,Quidfacietis soJennîa in die folcnni? Inftituta quidem flintfeftaab ipfo Deo, in lætiti- feftarcijci-am,amp;adrecordationcm maximorum bcneficiorum,quæo-lim contulitinmaioresueftros.Sed, quiauos propter ueftrasnbsp;iniquitatcsabijciemini in Exilium,amp;obruemini fiimma cordis triflicia,quid uobis proderunthæcfefta? întermittité quæfbnbsp;ueftra feftafolennia,nequc eft quod lætemini in eis. Ç^arc?nbsp;Quia terra ueftra deuaflabitur, ôc. difpergcmini inter genres, Scnbsp;propter uaftitatem celîàbit omnis læti cia ueftra. Imô Aegyptusnbsp;uos congregabit,amp;: in Mcmphi, quæ Metf opolis ôlinï mit Re-gniAegypti,morieminiinExilio,ncquepoteritis unquamredire in terram ueftram. Tanta enim erit uaftitas regni Ilraelis,utnbsp;ijs in locis ubi olim ædificatæfiicre domus delitiarum, quarumnbsp;trabes amp; parietes obdudi auro fuerunt, nunc urticæ Sc aliasnbsp;quædamherbæinutilescrefcant.Etubiquondam Tentoriafi-xerurtt uoluptatis gT-atia,ibi nunc crefcantlappæ amp;fpinæ.

I

YENERVNT DIES VISITATIONÎS, VENERVNT DIES RETRIBVTTO-MS. sen OTE ISRAEL STVLTVM PROPHETAM, JNSANVM VI-KYM SPîRITVALEM, PROPTER MVLTITVDINEM INIQVITATÏS TVÆ. ET MVLTITVDO AMENTIÆ.

SPECVLA1OR EPHRAIM CVM DEO MEO, PROPHETA LA-QV-EVS RVINÆ. FACTVS EST SVPER OMNES VIAS EIVS. IN 'z\NTA IN DOMO DEI EIVS.

PSOFVIJDE PECCAVERVNT, SICVT IN DIEBVS GABBAA. RE. CORDABi'IVPv INIQJITATIS EORVM, ET VISITABIT PECCA-1A EORVM.

An tea dixit futuram efle deuaftationcm Regni, Nunc didt caifi efte præ foril^us.Venerunt (inquit) dies uifitationis tempus quo Deus peccau ueftra uifîtabitappropinquat. Imminetnbsp;•iamiamhoftis.Etfiuerô nuncpro morehominumimpiorumnbsp;(qui in nullùm(ut dicitur) fânétum crcdunt,nifi edataliquodfi-gnum)non credids deuaftationcm in propinquo elTe, tarnennbsp;breui rcipfà uidebitis amp; fentietis.

Vtbæc mêliusintelligamus, cognofeendum crit quis co

tK CÀFVt n. OSKÆ lcrinporcfucntinrcgnollraclftatus minifterij prædîcatîôîsnbsp;Status re- biDei, cognofêcmusautcm facile, fi in tucamurrcgnumluda.nbsp;gni luda NampaulôantedeuaftationêEuiusregniyquæfaôùcftpcrNc*nbsp;Edonem' buGadnczarcm,Prophetæ quidem futurum malum,amp; deuafta-tionem terræ omniqua potucrunt diligentia adnunciarfic,prefer timueró 1er emias,multisuerbisamp;fignis de delblatione eftnbsp;uadcinatuSjfcd his fc oppofucrunt omnib.ingcnij uiribus Pftunbsp;doprophetæ,mendacijarguentesIeremiæamp;aliorumProphctanbsp;lUm concfones, dicentcl^ fieri non polTe, utleruGIem capia*nbsp;tur ÔC populus abducatur,liquidem non folum Templum Donbsp;mini lerol^lymis effet extruólum,uerum etiam ludçi elfentponbsp;pulusillc,quem Deus peculiari ter fibipræomnibinationib.tcrnbsp;rç elegiiret.Vndc clamabant fient Ierc.ca.vij.teftaf,T emplû Domini,T emplû Domihi. Et ca»viij.Pax,pax,cu non elTct pax.Qü®nbsp;clamorcPlcudoprophetæ uerorum Prophetarum condoni-busaducrlàbantur,amp; populo Ipem faciebant lecüntatïs, ne pœnbsp;nitentiaftuderet fiituram cakmitatem præuenire .Similiter iÿ-S'tatus te- tur in rcgno Ilfaelis paulo ante deuaftationem quæ per Salma-Regem Alsyriorum fada cft accidit, ficut exProphetanbsp;ftationenr Amos cap.ijîfaeilè colligi poteft. Nam cum ucri Prophetæ Ôfc*nbsp;as,Michæas,AmoSjamp; nonnulli alij, quorum paruus erat numerus,unanimi fententia de deuaftatione regni Ilraelis conciona-rentjoppofuitfcillis to tus grex Pfeudoprophetarum, amp;Saccr-dojunl,dôcthtcs, bon polfefieri, ütRegnum îlfaelis deuafte-turamp;peregrinisgentibiis detur, liquidem populus Ilracl fit ànbsp;Deo eleduSjiSchacRegiobcab iplb donatus, ut cxpulfis gend-busfemperin eahabitaret. Quomodo igitur contradonatio-nernDeî, Gentesterramillarn occupâre,amp;Ifraeliras expellcrcnbsp;polTent'Hisigitur clamoribus,amp; faills perfuafionibusPieudo-prophetarum,populus ledudus,non refipifeebat, neq^ mouc-baturuaricinijsautminisProphètarümdeimpendente calaminbsp;tatCjfedpotiuslùblànnabat ueros Prophetas uocans eos autnbsp;ftultôSàutinlànos.Vnde hocloco Ofeasait:ScitoteIlraelftuhnbsp;turn Prophétam,amp; inlànuiŸi uirum Ipiritualem.Quæ uerba pri-Ino quidemficintéIligipöfrunt.Veri,amp;Spiritulando prædidnbsp;-Prophetæ in Ilrael ab inlàno populo contemnunturamp;uelutinbsp;inlàniiudicantur, partim quia de futurâ deuaftatione concio-•Dantur,paftini uerô quôdrcliqui omncsProphetæ,amp;Sa£erdonbsp;tel

EXP OS ITI O IOAN. BELENT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*7^

tescisrefiftünt. Deinde ueró amp; melius (me o quidem iudicio) ficexponiamp;expliCatipofliint. Tempus uifitationisinptöpin^nbsp;quo eft.Etfèntiètt{ràelreipfa deuaftâtionemluam,eo quod ue mcndacesnbsp;risProphetisSpiritu lànôlo prædids j quorum paruus eftnbsp;merus,nöluèrUtic Ctedere. Reliqui autem omnes Prophetæ,û^nbsp;cerdotes6eipirituales uiri,quibusipfifidemadkibent,ûlt;fti fintnbsp;mendaces,feduótores,ftulti amp;in(àni.Nam polliccntur quidentnbsp;cis pacem,(ed ecce bellum eft.Promittuntipfistecuritatem pronbsp;pcerfiditioS cultus,fed tandem à Satana abripîèntur in «ternum cxitium.Quia enim à Domino Deo noftro amp; uerbo eiusnbsp;defecerunt,ldeo uicilsim perculsit eos amentia amp; cæcitateacnbsp;furore mentis, ut palp ent in meridie ficut palpareVolet cæcusnbsp;ill tenebris.Sed cur (inquis) bifadifiintinfani ócftulti, Menda-ces,ólt;fcduótores ? Caulàm adijcit Propheta dicens Propternbsp;multitudinem iniquitatis Sc cæcitatis fiuc amend« tuæ, hoc eft^nbsp;quiainlanus espopulus,ideo habesinlanos Prophetas.Etquianbsp;cæcus es,ideoàcæcis duceris.NeqUceft,quod culpam feduéti-onis tuç transferas in làcrificuloSamp;pfeudoprophetas tuos.Mulnbsp;titudo enim iniquitatis tuæ principalis caulà éft, propter quamnbsp;Deusirnmictit érroreS,amp;: deceptiones. Quod alias quoqj comnbsp;probâtur, üidcliCetiij.Règum uldmo*

Decipiebatur olim Rex uefter Achab,«amp; peribat inbello,eo . quôdDeusmififlet Ipiritùmmendàcem in os omnium Progt; Achab mé.»nbsp;phetarum eius.Dicite ergo mihi,An culpa deceptionis amp; perdinbsp;bonis ipfius Achab Regis ueftri, hier it in Prophetis an in ipfonbsp;Achab ? Certè fi quod uerum eft,relp onder e uolueritis, oportet ut dicads, prophetas propter Achabum deceptosfuilTe, A^nbsp;chah enim fuitIdololatra,impiusatque nebulo intus ôc in cute.nbsp;Propter multitudinem ergo iniqüitâtSfiiarum deceptusfuit ànbsp;Prophetis luis*

Hue Pertinet,quöd Ezechiel quoq- capite xiiij^ ait. Hæc di-citDominus,Homo de domolifael, quipofneritimmunditi- tniquîtas as luas in corde fuo i, ôcftandalû iniquitads fiiæ ftatüérit contra P'’? ““nbsp;faciem fiiam, dcueneritadProphetamintcrrogäspereiimme. ms.nbsp;Ego Dominus reipondebö ei in mtiltitudine immunditia-rum luarum,ut capiatur domus îirael in Corde fiio,quó receflenbsp;runtamein cunótisidolis fiiis.Etiterum.Pföphèta Cum errauenbsp;fit Ôclocutus fuerit uerbum,Ego Dominus decepi Prophetam

P ÿ

IN CA PVT IX. OSEX iUumamp;c.Manifcftè crgoapparet,iniquitatempopuli c^uùm ef-(cfeduótionisjamp;perditionis.

Atqj hoe loco uidemus caulam, ob quam lub Papatu popu* lus dcceptus fiieric, Sc eur crrorcs efficaces tam altas egerintradinbsp;CCS. Non enim poceft culpa tantum transferri in lacriheulos,fednbsp;potißimum in pcccata amp;iniqüitates populi transferri debet5anbsp;crificuli enim propteriniquitatê populi dati funt in reprobamnbsp;mentemjÄ: quia ipfe populus uerbum,amp; ueros cultus diuinosnbsp;faftidiuit^neq; admonitionibus uUisad obedientiamflcób potui tjideo amentia amp; câecitateàDco percuffusfuic.

Errorum Eadem caufaetiamhocnoftro tempore, quo diuino benefi porewuûnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Euangeßum deChrifto filio Deiprædicatur, tot errores, amp;:

hærcfcs debaptilmo ôc cœnaDomini oriuntur.Non enim in Iblos hærcticos reijci culpapotcft,lcd iniquitas,amp; ingratitude ilnbsp;lalùmma, quam ergaEuangelijprædicationem populus exercer,caulà eft tot errorum atquehacrelium,iuxtaillud Pauli,Quianbsp;charitatem ucritatis non rcccperunt,utlàlui ficrent,idco mittetnbsp;Deus illis opcrationem crroris,ut credantmendacio,«amp;:c.

Specuîato- Scquituralia caulà,proptcr quam IlraelàPlèudoprophctis Ä: furaSrcnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;leduétus eft. Quia Ephraim (inquit)lpeculator cum

Deo meo.hoceft,leipfumpro lpeculatore,Epifcopo,prædica-tore,doâ:ore,prophetaÇamp;làcerdoteelegit.Ideo faills eftledu lt;ftorjamp; mcndax,amp; doétrina eius laqueus ruinæ.Nam ficut uenanbsp;tores laqueis amp; retibus luis feras capiunt amp; intcrficiut, itaEphranbsp;im^quilciplumproEpilcopo clegit,luadoôlrinalbletirretirenbsp;hominesutfimulcorporeamp;animap er ean t,atqueadeoinlùisnbsp;templis aliud nihil printer inlànam Idololatriam inftituût. Quidnbsp;enim aliud làcerent, hi qui leiplbs eligunt contra mandatumnbsp;DeirNam cum diuilb regno lerobeam filiusNebath,decem trinbsp;IwobcÄtn busoccupaftet,atq;abeisin Regem eleclus eflet,elegitinitionbsp;làcerdotes,noniuxtaordinem Dei, defilijsLeui, fed de extremis amp;infimispopuli.Deindelucccflbres eius eligebat exfeipfisnbsp;ProphetasBaaliticos,amp; tales qui impietatem eorum approba-rent,neq; dabaturulluslocusueris lacerdotibus amp; Prophetis«nbsp;Quia igitur reges fibimet Epiftopos cligebant,amp; uililsimis ho-minibus làcerdotia conferebant,faólum eft iuftilsimo Dei iudinbsp;cio,utab ipfis in perniciem Si. exitium ducercnt.Sic enim cede*nbsp;rclbletjcupriuacalibidinehomines contra ordinationcm diui*nbsp;naQI

Ex'poSlTIO IÓ A N. BRENT. lumûcrainflituüntjamp;adminiftrant.Propcerkocinquit Ôleàsnbsp;profunÜèpeccaucruntamp;fcipfosperdiderunt, ficucolim dues q-JX*quot;

' in Gibca,ac quaKiftorialege ludicum ca.xix. Nam quemailmb dum in GibéàjCiueshorrendum fcelus cum uxore Leuicæ^'qùinbsp;ad ipfos diuertcrat,admilerant,quod cum Beniamiüæ ( ut par e-rat)ulciici debuiflcnt, exculabant,iuftificabant, Sc lummis uiri-' bus Gibeonitas defendebant. Etfi autem initio focliciter contranbsp;reliquosHraelitaspugnabant,tarnenueltandemitafiifi fugarinbsp;flint,ut de omni numero Beniamitarum fexcenri untum lupernbsp;fuerintjtaïlraelitæ deflgnent ingen tia flàgitia. Non enim tantunbsp;peccanteligendbfibîPièudoprophetasamp;doÂoÂîs, quosLexnbsp;Dciiubetlapidibusöbriiere. Verumeriamquodimpios (uos

* dodores iuftificcnt Sc fummis uiribus defendant, qucmadnao dum quondamBeniamitæ^ùeros autem Prophetas occidat. E-ritigitur tempus quopcribunt^ficut olim Beniamîtæ paucis reman en tibus.ExÊóc loco difcendum eft, non urn malum cfte Pwcawmnbsp;peccarc,lt;juam peccatumiùftificarc^ defendere. Ad peccatanbsp;nim Iblct Deus conniuerc,eaq; propter Gbriftuni condonare,nbsp;fed pcccare,amp; uelle peccatum iuftinéare,eft ficutboc loco dici-tur,Profunde peccare,In Euangelio uocaturpeccatuminSpiri-tumlänätum,quodfitirremilsibile.EtapudIoannem diciturnbsp;peccaturh ad rndrtcm, pro quo non fit orandum.

TANQVAM WAS’IN ' DËéERTO INVENI ISRAEL, QVAM PRIMA POMA F1CVLNEÆ. IN CACVMINE, VJDl PATRES EORVM, IPSI AVnbsp;TEMINTRAVERVNT AD BEELPHEGOR, ET ABALIENÄTI SVNTnbsp;IN CO^FVSIONEM, 'Et PaCtÎ SVNT- lt;ABOMINAB1LES SICVT EA .nbsp;OyÆ DILEXERVNT. .

EPHRAIM QVASI AVIS. AVOLAVlt.^ GLORIA EORVM A PARTV ET AB VTERO ÉT À CONCEPTV.

OyOD ET3I ENVTRIE^^JNT FILIOS .SVOS, ABSQVE LIBERIS FAQ AM EOS IN HOMINIBVS, ET VÆ EIS CVM RECESSERO AB EIS.nbsp;EPHRAIM VT VIDl, SOR ERAT FVNDATA IN PVLCHRITVDINE.nbsp;ET EPHRAIM EDVCET AD INTERFECTOREM FILIOS SVOS.

QuemadmodumlpintuslànôtusapudElàiam cap.v.delu dads conquérir, dicehs: Vineafaétaeftdileólo amp;patruclimeo,nbsp;in cornu filio olei,ôcfcpiuit earn,amp; lapides elegit ex illa,amp; plantanbsp;uituineam cleébLamp;ædificauitTurrim in medio cius.Ettorcu-vinçtDs.nbsp;lar extruxit in ea, amp; expeétauit, ut fàceret uuas,amp;fecitlabrufcas.nbsp;Quæ au tern fi t uin ea ilia, mox fequitur. Ita enim ait, Vinea D o-mini exerdtuu,Dornus Ifiael eft. lu bo do co Deus pcrPropbcnbsp;p iij

174 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;In Cap VT lï. ÖSe^

tam àc îGaelitis çwoq-, çonquenturjdiçensjtanquam Vuas jrt ferto inuenilfrael,quafi diccret.Cur cgôîriuanûtlaboro*« quç-ro iufticiam in filijs urael, cum iam înde ab iriitio à patribusnbsp;jum nihilboni colligerc potuerim?Etenirn phntaui dômunj unbsp;laaciitarû ’’^4 mibi ip uineam,amp;expeélaui uuaSjfed tempore autümnlin-KSoquot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îabrufcàs.Quæfiui in filijs îlrael tatiquam in ficu,amœnas

quaiefc dulces frudus, fèd ecce inueni irnmatutas Ôe, intcmpeffiuas Ij-

Gus,quarn nullus ulus éljcpoteftf oliorum quidem mültum^c ficorum parum reperi. Non igîtur mirû eltjfi neq^ in libèiîsbô-nos frudtusinueniam.Audi quælb,quid patres eófum cum ad-hue in defeat O eirenÉ,cômilèrinj:?Sutim enim poftquamnbsp;gypto eos eduxiiïem in derertum,inceperuntlcortarî,qucniàdnbsp;modumNumçri cap.xxv.lGribitur.Tlrael(inqüitMolès)habitâ-batinSetimjamp;populusfqrnicatuseftcumfiliabusMoab, quacnbsp;üoCauerunt eosad làcrificialua,Atilli cotnederunt, dcadorauc-ïunt deos cjofumjinitiatusq; eft llraclBeelPhegor.Quis non niinbsp;retur banc impietatem?*Öbiid enim omnium beneficiorumnbsp;quæaccepêrant, Sc miraçulorum quærecéns uiderant in Acgy-pt;o, amp;ç in def^rto, dereliqucrUntDeum , adhærentes îdolonbsp;Moabitârum,fçd magno iiiô malo,atqgt; confufione lumma.Wanbsp;xima enim i^ue|-rtârç amp; confufione una cum luis Icortis Moabinbsp;ticisquibusaâliæfil1cntjpunitilùnt.Etccciderunt unâ dieprO*nbsp;pterhancldololatriam,uiginâquatuormilliaîlraeliraru,amp;praf-ceperat Dominus,ut IIraelitac refiqui percutèrent Madianicas,amp;nbsp;holblitér contraeosagerent. Similiterigicüromnes perieruntnbsp;propter fornicationemamp;Idololatriana.Cùmitaq; patres ab inînbsp;tio um impie fegefferint ergaDeum, quid boni de filijs depo-fteris corum Iperandum erit?Non enim ferocesAquilç pauidasnbsp;pto créant Columbas , de Üëhîs didum eft, Mali corui malumnbsp;ouum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

t-eccahim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qufit, quôdpeccatumàparcntibusîn delertoadmifi

à parent!- film, exprobretur, poft lèpringentos fercannos liberis? tarnen D eus alias ueterum delidorum non folctrecordari, nedum C2nbsp;curexpro. puniregt;Relpondco.Non rccordaturquidem Deuspeccatoriînbsp;2^^*^ *' parcntum,neq; punit eain pofteris,Qiundofcilicetpoftcrircfinbsp;pilcunt denon imiunturiniquiutem maiorumfiiorum. Quannbsp;do uero filinsPatrisiniquiutem imitatur,autpofteri maiori-busluisinlceleribusfimiles fiunt, tune Deus recordatur om^nbsp;niumnbsp;a

IOAN. ^ïtEMT.

nïuni (fiekrum ßf iniquitatumn^onimjcaf^ucin poftcrisuL fitatlèuerifsimèju.cnim Chriftus ad Hiarijxosmaiorumluo-rum crudelitatem in perfèquendis pijs imitantes, aitMatthæinbsp;uigeiimotertio : EcCemittp ad uos Prophetas amp; Sapien tes amp;nbsp;Scribasgt;amp; ex illis o ccidctis,amp; crucifigetis, Óc ex eis flagellabicis innbsp;Synagogis ueftris,^: perfequemini de ciuitatein duitatem, utnbsp;ueniatfuper uos qippis ünguisiuftus, quiefFufus eft lÏiper ter^nbsp;ram à languine Ad el iufti, ulque ad Gnguinem Zachariæ,amp;c. Etnbsp;lolua capitc uigefimofecundo : Anparum uobis eft(inquit)nbsp;,q.updpeccaftis,inBeel Pbegor, amp;c. ulqueinhodiernum diemnbsp;. maculahuiusIcelerisin uobismanet? Exquibus manifeftè uEnbsp;demus,Deumtam diu recordari iniquitatum,qtiamdiunonnbsp;refipilcimus, aut eiiterum per ïclum Cnriftumfilium Ei urn re-conciliamur»

Hab es querelam Dei,de impietate tóaelitarürii. Sedan nón iuftilsimè etiam de noftris fceleribus conqueri Deus poteft? rumqua-Maiores enim noftri fuere partim Etbnici,parrim ueró Papiftæ.nbsp;Illi Idola^biuero_Ag,ticbriftum amp;operamanuum liiarum ado-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

rarUnt.Quid igitur putas Deum in nobis poftcris boni inuen-turum? Reueûuit quidem dementer Euangelium, hoc confi-liojUtEio temporede uineafua,quæ eft Ecclefia,poßituuas coUigete ,.lcd uixlabrulcasinuenit.Aliusenimexprædicatiounbsp;ne Euangelijinduratur, alius Ét peior, alius utitur ca ad licen- Ecdcfia.uinbsp;riam amp;libidinemluam,aliusirridet,aliusperfequitur. Etquis «caDoniUnbsp;undem finis, aut mo dus eft noftrorum fcelerum ? Qirid igitur pflXmnbsp;dicat Deus? Qmd aliud diccret , quam quod de liraelitisnbsp;eft conqueftus. Quid mibi boni de bis bominibus pollicc-ri polTum, quorun^ç. maiores parfim Etbriid , partim ueronbsp;Papiftat fiiere ? Omnia ( ut dicitur ) idem puluis. Et lunt ma-iorumcoruorummalaoua. Atqueuereineos quadrat,quodnbsp;dicitur: Abimpijsegredituriniquitas.Sednos terque quater-que inlanos atque infœlices,nifi ex mdis Ilraeliurum namusnbsp;cauti, amp; conemur per Refipifeentiam præucnire calamitates,nbsp;quænôn um proptermaiorum noftrorum, quam noftraiplbnbsp;ru m p e ccau fcelera, n oftris ceruicibus imp en dent. lu enimnbsp;Dominus bocloco minaturllraelitis. Etlane has minas pofteanbsp;reipla impleuit, dicens : Gloria Ephraim unquam auis auo- phriima-bit à partu , amp; ab utero , amp; à conceptione* Sed quæ eft ilianbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ' P *'0

*7^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ÎM dÀ^VT rx. OSÈiM

Gloria ? Eft ptötnißib rie multiplicarione Icminis, quæ olim ‘ 6da cft ipfi Âbndiaè, ita cftini ait D o minus ad Abraham:Multi-plicabo ïèmen tùu,fient fl:cUas,coeli,amp; fi eu t arenam maris. Et Salomon Proucrb.3tvij.Corönaiènum,filijfiliorum,amp;gÏóriafilionbsp;rum patres corü’rti.Haneiÿf gloriàm dieitÙôminusleablatu-rum proptcriniquitatem,dTcens,GloriaEpb'faim,boc eftidilsi-pabit multitudo Ephraim, amp;: cuancfeet, qücmadmodumauis,nbsp;'quæ demifiâ è manibus nulquam ampliùs eomparet. Primo Ji.nbsp;ctfimatres coneipiunt,tarnen ièmeh iLifFoeabitur.D einde eumnbsp;iam grauidæfiièrintjinterfieiam fœtumin utero. Adhæe quâdonbsp;iam in lucem æditi fuerint libcri,ftatim abripientur iterum mornbsp;tc.PoftremO, amp;fi'edu eau erirtt liberos fiios, tarnen faeiam ex eisnbsp;ôrphanos,partntibus interfeôris.Breuiter(inquit Dominus)u.tnbsp;illis ubireeeflero ab eis :maledieentur enim Ôc eorpore amp; anima,neq; uteritur P ofthac Fortuna aliquà prolpera. Quomôdonbsp;auterii (inquis)r'ècedit Dominus ab llraelitis?Non reeedit quannbsp;Domfnusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;filbftantiam omnipotentiam attinet, hac enim

ouomodo adeft omnibus ercaturis,cos^; implenfedRceedcrc dieit,quan aufert uerbum luum. Ablato aucem uerbo, nulla manetfi-des.Fides enim,utPaulusait,eftexauditu,auditus aucem exuernbsp;bo Dei.Vbiautcmnulla eftfides,ibinullaRcrtiißio peeeatoru,nbsp;Vbi non eft Remißio peecacorum ibi nullà eft clem entia amp; minbsp;(èricordia Deiiubi nulla milèricordia Deijibi omnis ira,indignanbsp;tiô,pœna, miferîa, amp;æterna damnario.Minatur ergo ho cio conbsp;D eus grauißimam atq- extremam pœnam. Quando enrm reccnbsp;dit,aufeitlècum omnembenediótionem,amp;fauorem,itautni-hillpei autlalutîs rclinquatur.

Scquitur.Èphraim(utuidi)Sor eratplantacain pulchritudi-zor. .ne,amp; tarnen educet ad madationem liberos fiios. Zor alio nomine uocaturTyrus,quæ eft conterminaIfiaeli.EtfiautcmIbIa Tyrushocloco nominatur,tamcn (mco quidem iudicio ) fiibnbsp;’camteHiguntuf omnes uicinicGentes. Vtfit lenfiis.Hadenusnbsp;Dominus, populum Ifiael, uineam luam,mulco diligentiusnbsp;amp; Jplendidius ædificauit , quàm aliarum uicinarum Gentium . Multiplicauit enim Ifraelitas fieut ftellas cœli , amp; Fecit eos excellentiores cunôlis Gentibus. Sed quiaabutun-tur hilce donis contra Dominum Deum fiium , amp; nuUa eftnbsp;Ipes Refipiftenciæ relida , reddentur calamitofißimi ,nbsp;mifcrabiliorc^,

EXPOSITIO IOAN. BRENT.

mifcrabilîores cundlis Gentibus . Adhæc, nunc multiplica tilunt, tarnen redigentur in paucitacem ab hoftibusfuis, qui eosiuntinterfeóluri.Nunc quia magnuseorum eft numc-rus,magnaamp; plurima defignantpeccata.Sed ecce ego tradamlinbsp;beroseorumhoftibusmaólandosjutillis in paucitatemrcda-ôisjpaucapofthac perpetrentur ftclera. Namubimultitudonbsp;hominum,ibi quoq; multitudo fcelerum eft.

Sunt qui hunc textum aliter interprétai!tur, Videlicet,Ephra-J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;im,(ut uidco)unà cum luis liberisad milcriam plantabitur, amp; e-

ducabitliberos luos interfeóloribus.Non improbo quidem banc interpretationem, idem enimferelcnftis eft ci^mluperio-ri.Nempe quod Regnum Ilraelis fiibinde maioribus milerijs amp;nbsp;calamitatibus fit obruendum,itaut parentes cumliberis,amp;libcnbsp;ri cumparentibus fint interficiendi,amp; ad paucitatem miram re-digendi.Attamen,ut conftetbicfenfiis,tuncproZoar(quæaliâSnbsp;Tyrus dicitur)mil'eria uelcalamitas.Etpro pulchritudine,Ar:gunbsp;ftia,uel Querela,legendum erit.Nam Hebrçum uocabulumNanbsp;lie,quod aNabahderiuatur,bene ferre poteft.

DA EIS DOMINE, QVID DABIS EIS? DA EIS WLVAM 5INE LIBERIS, ET VRERA ARENTÏA.

QuiaPropbetaprædixitfore,utfilij natiabftjue parentibus fierent,amp;aparentibusadinterfeólorcs adducerentur, uidecurnbsp;nunc compaticndoorare,utDominus det matribus fterilemnbsp;uuluam, amp;arentiaubera,uc, cum omnino decretumfit, filios sterîïîtàsnbsp;efte interficiendoSjid laltcm Iblarij babeant parentes,quod nul- benedici.nbsp;losgenuerintliberoSjSicutamp;CbriftusinEuangelio dicit,Beatç ’nbsp;fteriles,amp;uentres,qui non genuerunt,amp; ubera quç non ladauenbsp;runt,quia uæ prægnantibus amp;laâu.ntibus in diebus illis.Scimusnbsp;inter Benediiftiones Dei,b^c non efte ulcimam,fi nafcat multanbsp;loboles,Et omnium rerum uberrimus fitprouentus. Sed tempore affliótionis,Bencdióbo illamutatur in maledtólionem.Itanbsp;ut quo quæ eftfterilior,eó etiam fitbeatior.Et quo quæ eft paunbsp;perior,eo fitfortunatior.Sed quia Propbeta antea dixit Ilraelemnbsp;profi.indepeccafle,ficutin diebus Gibea,atqueadeo peccatumnbsp;in Spiritum lanólumcommifift'e,pro quo non eft orandum,nbsp;Accedit hue,quodamp;præccdentia amp; fequendahuius loci Itac

172 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN CAPVT IX. OSEÆ

plena iuntjideo non putOjlpiritümProphetæ uUam cum fcelo ratiscompatieritiamhabere 5 fèd quemadmodum grauiJsimanbsp;quæqué iupplicîaminatufj ïta etîam contra eos orat,ut maledi-cantur amp; fterilefcant.ïn lege cnim Deuter, vij. didtur, fi audierisnbsp;hæciudiciaamp;feceriseajnon eritapudteftérilis utriulque lexusnbsp;tam in bominibus quàm in gregibus tuis. împij quîdem ôc in-credulihomines multitudinemlbbolis pro malédiótione ha-bentjUerentur enim ne polsintliberosalere .InCredulitas enimnbsp;homines non tantum à uerbo Dei, led etiam ab iplatatione disante côpiolàm prolem elfe benediétionem Dei, abducit.Cunbsp;àutem îfraeljtæiudicia Dei non feciflentjimprecatur eis Prophenbsp;tafterilitatem,dicens,Da eisDne.Etpedem referens quafi quidnbsp;dam côtra charitatem proximi oraturus,fiibftitit,interrogandonbsp;mentem colligens,Num zelusfiius iuxtafcientiam fit.Quærit e-nim.Quid dabis eis Domine?quafi dicat, propofiii me populûnbsp;malediôlurij.Sed quiamalediôtio alias grauilsimum peccatumnbsp;clt,ac plane contra proximi charitatem, idco priulquam erum-paminuocem, deliberonumpiusfitzelusmeus, qüoaduer-fiispeccatalfiaelitarumferor. lam quiafentiopium, amp;lufiumnbsp;efle,ideo pergo. O bone Deus quàm uellem populo amp;auditonbsp;ribusmeisbonaprecan,atq; periculo uitæmeac ipfis prodelfc,nbsp;imo cuperem anathema elfe pro populo , amp; de libro ui-uentium deleri,utiplèinfcriberetUr.Sed quidlàciam?Velim nonbsp;lim cogor ipfis maledicere, amp; dirilsima qtiâsque imprecari,prx-fraélè enim agunt contra legem Domini, amp; îunt nebulones intus amp; in cute, nullas admittunt exhortation es , adeoqj operaamp;nbsp;oleum in eis pereunt.Dâ trgo eis Domine iiulüam ftérilem amp;nbsp;ub era arentia.hoc eft,malediâ:i fint,ut non gignantfilios,fed o-mnino pereant.

Quomodoautemhæc'imprecatio conuenit cum lege amp; præcepto Dei,quo iubemür omnibus precari bona, etiam ini-micifiimis ? An non Paulus nos monet, utante omnia fiant dc-precationes,oblècrationes,interpellationes amp; gratiarumaôtionbsp;nés pro omnibus hominibus?R.elpondeo .HæCpræcepta,Be-neprecéminideuoücntibusuos.Et, Fiant oblecrationes pronbsp;omnibus hominibusamp;c. fiintgeneralia, amp;indilcriminatimo-mnibusoblèruanda propofita,Sicut ilia, Nonoccidas, Nonnbsp;furaberis . Quemadmodum autem nonnulli üel officio

I

, EXPOSITtÖ lÔAM. ÂïlENt.

KlàgîflratUSjUelfingulâri aliquo Deimandato amp;iuditîo abhac Lege, Non O€ddas,exiniuncur, ita ut non peccent, etiamfi iu-xta mandatum Dei alios occidarit,qucmadmodum Moles,Phinbsp;neas,Samuel,Dauid,amp;hi, qui legitimo Magiftratu funguntur,nbsp;modô utfirttcértidelliauocationc,amp; deuoliintatediuina.Itanbsp;nonnulli cxhoc mandato j Bene precemini deuouentibus uosnbsp;amp;c.excipiunturfingulariquodamuérbo amp;præceptoDci,icautnbsp;malealijsprecando,non peecent i SicNohamaîedixitChamnbsp;filio lùo:Sic Mofes maledixit,amp; orauit eo liera Dathan,Chore ôcnbsp;Abyron.SicDauid orauit contra pérfecutores liios, ut uides innbsp;Plàîm.cix.SicpræcipiturIeremiæ,utnon oret pro populo luda.nbsp;Etcnim hi omnes inftinélu JSpiritus làndi ex uerto Dei co -gnoueruntIndiciumamp;lcntendam Dei contraImpios. Opor-tuitergo eos hancDci lèntentiam tanquam Indices,nominenbsp;D ci impijs,amp; præfraétis peccatoribus annunciate. Ita ho c lo conbsp;OleasinftinótuSpiritus finótieognolcitjamp;uidet luos Ilraelitasnbsp;peccareinSpiritumlanótumi Omcij ergo eiusfuitjudicium amp;nbsp;IcntentiamDeijContrahocpeccatum cis indicate;Imprecaturnbsp;autem cis fterilitatem externam. Et liib nomine huius ftc-rilitatis dam rclpicit in aeternam corporis amp; animæ perdici-onem.

OMNES NEQVITIÆ EORVM IN GILGAL, CiyiA IBI EXÖ-SOS HAB VI EOS, PROPTER MALITIAM ADINVENTIONVM E-ORVM. DE DOMO MÉA EHCIAM EOS, NON AD DAM VT Dl LIGAM EOS, ÖMNES PRINCIPES EORVM RECEDENTES.nbsp;PERCVSSVS EST EPHRAIM, RÀDIX EORVM EXICCATA EST,nbsp;Ï^RVCTVM NÉQVAQVAM FACIëNT, QVOD ETSI GENVERINTnbsp;ÏNTERFICIAM AMANTISSIMA VTERl EORVM.

ABIICIET EOS DEVS MEVS, QVIA NON AVDIERVNT EVM, ET ERVNT VAGI IN NATIONIBVS.

Quid fit Gilgal,fuprà capitc quarto diÄum eft. In illo ehim GiisaL io eo inftituti fuerant multi præclarilsimi cultus diuinî, amp; exifti-mabantlltaelitæfe p era élis hilce fummüm pracftitilTe cultumnbsp;Deo,amp; conlecutos clTelùmmâm iufticiam,atqueadeo feprornbsp;(usangelis fimiles elTe.Ecceautem Dominus Deus no Ret prornbsp;lus inuertit,amp;ait,Omnes nequitiæeorüm in Gilgal, qùiaibi ex-olbseoshabui.hoceft, exiftimantllraelitæ lènufquamiuftio-tes ehe,quam cum peragunt lualacra irii Gilgal.At ego dieö

I-Ä CÄfVT IX OSEÆ

ingenue, COS nufquam cfleiniuftîores amp; nequiores, quarrt il* io in loco.Spcrant quidem (c culribus eius loci impetraturos fanbsp;uoremamp;gratiam Dei.Seddicam quodres cft, nulquamDc-um magisadiram amp;indignationemprouocant.Qucmadmo-dum enimPapiftxuidenturfibilandißimiiuftilsimiquc, cùmnbsp;audiuntiuasMiflâs,amp;lperant Dcumnulquam efle magispro-picium quam apud facrificium Miflæ,cùm tarnen fintiniuftilsi-mi,amp;Deus nufquam Icngiusgratiaamp;£auorc fuo ab eisrcccdat,nbsp;quam in Milla. Ita Ilî’aelitæin peragendis luis cultibus j quos ex*nbsp;emp’o maiorum luorum in Gilgal inftituerant,faóti funt iniu*nbsp;Irilsimi, eyamli uiderenturfibi iuftilsimi. Primùm cnim cultibus il’ispræuari caban tur Legem Domini,qua omnes illi cultusnbsp;qui extra lerulàlem inftituebantur, amp;peragebantur erant prohinbsp;biti.Deinde cùm Propbetæ ex uerbo Domini manileftilsimènbsp;oftenderentjfiôtinoslùoscultus cflcïdololatricos,nonabie-cerunt,lèdpcrftiteruntinlùalententia,amp; ir? faci es fuas in durais erunt, ut amp; Pro phetas perlèquercntur, amp; cultus luos ficbtiosnbsp;contra uerbum Domini, perfrióla fronte iuftifi car ent, arque a-deo lummis uiribus defcnderent. Atqj boccft profunde,nbsp;fci enter fiat)in Ipiritum Gnófum peccare. Quam igitur pocnam

! Deus pro tanto fcelere infliger? Sequitur, Propter maliciam âdinuentionum luarum cijciam eos ex domo mea,boc eft,pri-uabo ecs omnibus beneficijs,quibus olim eosaffeccram.Et eijnbsp;pecc?nteènbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exterra,quam polsidendam eistradideram,itautnon

in tpii iru ampHus domePdci mei led prorlusalieni, uagi amp; errabundi fint “ ‘ ’ fituii,ncq;amp’iusuillt;)uelfauore,uelgratiacos compleólar.nbsp;Corporaliverquîdemhæcinîlfaeleimpletalunt fub Salmanafnbsp;lare Rege Alsyriorum, quemadmodum tcftaturIcriptura . Si*nbsp;gnificatur autcm hocloco nobis, quod hi, qui in fpiritum làn-éium peccant, (ficutolimIlraelitæ) perpetuôrcijciendoseficnbsp;ex numéro populi Dei,Ôt (quia nolunt peccatafua agnolcc-re, fcdpotius eauoluntiuftificare) nunquam peccatorum Riorum ueniam conlècuturos,quemadmodumChriftus aitMat-thæi duodecimo. Qui conuitium dicitin filium hominis, hujcnbsp;rerni ttetuî .Qui ucrô in Ipiritiim lânlt;ftum,liuic nec in hoc lècunbsp;lo,nec in futuro rcmittetutÉtrcus eft çtcrnç condemnationis.nbsp;Tfracv» re. Vf autcm fciatut quis fit autor fcelerum in Hfael, Olcasnbsp;cfter.ditdicens:OmiiesPrincipescorum delcrtores.A

ElfPOSITIO IOAN. BRENT, primo cnim Rege llfaelis Icrob eamo, ufq; ad ulcimum Regemnbsp;Hoicam filium Ela,omnes fuerunt impij, amp; nort tantum Idolonbsp;latria,uerum etiam cxternis,amp;notorijsl'celeribus contaminati.nbsp;Ab bis igitur deriuata eft: defedio à Deo,amp; omnîs iniquius,tannbsp;quam à capitcad membra,in fub di tos. Vulgo enim dicitur, Ninbsp;. caputlanum eftuitianturreliqüamembra.Quia igitür Princi-.pesamp;{ubditialteralteriautor eft peccati, erit etiamalteralterinbsp;dux ad Satanam amp; infernum amp; quia fimul p cccanc, iuft è fimulnbsp;pledcntur.

Quid ergo amplius?Eptiraim,fiueI{rael olim eratarbor fee-.cunda,duleesfcrensfrüótus.Iam uero (inquitOleas) eftatbof da. .putrida,amp; crolâàuermibüà,fiuc(iuxtaHebraicam fihralim) pernbsp;. cuflä, cuius radix cxaruit^ ut nullos amplius ferre poßit frudus.nbsp;Quemadmodumigituràrborà uermibuscrol^nullos fertfrünbsp;élus.Ica Iftael, quia à uèrmibus peccatOrum amp; iniqüitatum ero-lus,.amp; perculTus eft,prörlüs exarefcet,ita Ut non lolüm nülli fru. gt;nbsp;ctusjuerum etiam,nefolia quidemin co nal'caritUr.boceft,Eti-amfigenucrintfilios, tarnen ad maturitatem non peruenient,nbsp;fed ab höftibus interficientur. Repetitio eftj ad confirmation-nem luperiorum^qux de fterilitate prxdixerat.

BreuitetjAbij det eos Deus rtAèus, ita Ut uagi fint inter om-nes gcntes,amp; nationcs, ficut eft dies bæc. Nam ab eo tcmporcj quoàSalmanazaredeuaftatilunt,ùlq-,in hunc diem uaganturnbsp;jncertisfedibuSyUt omnespopuliueritatem diuinarum minàèaufa.nbsp;rum ob oculos pofitam babeant, amp; dilcant in timoré Deiam-bulare.Quare autem Ifiaelitis bo caccidicQuia, inquit, no audinbsp;uerunt Deüm.boc eft,malueruntlèqui fiias cogitationcs amp;adlt;-inuentioncsquamüerbumDei.Ïdeoabijciet éos Deus,utfi-ant(quemadmodumMofesaic)omnibusnarionibusamp;gcnti-bus parabola amp;fabula.Studiole ergo nos oblêquamur uÄbönbsp;Dci,ne fimiliterabijciamur.

CAPVT X.

VITIS FRONDOSA ISRAEL, FRVCTVS AJOÆQVATVS EST EI. SECVNDVM MVLTITVDINEM FRVCTVS SVI MVL-TIPLICAVIT ALTARÏA. IVXTA VBERTATEM TERRÆnbsp;SVÆ, EXVBERAVIT SIMVLACHRIS.

DIVISVM EST COR EORVM, NVNC INTERIBVNT. IPSE CON FRINGET 5IMVLACHRA EORVM. DEPOPVLABITVR ARAS BORVM.

kSx

(QŸIÀ NVNC DÏCÉNT, NON EST REX NOBIS, KOhJ ÈNlM TIMEMVS DOMINVM, ET REX QVID FACIET NOBIS?nbsp;LOQVIMINI VERBA VISIONIS INVTILIS, ET FERIETIS FOBnbsp;bVS CVM MENDACIjO ET GERMINABIT QVASI AMARITVDOnbsp;iVDICmd SVPER 5VLCOS AGRI;

Ofcç Prophet« perpétua lis,ôe contentio cft cum fuis Ifrac-litis propter peccata amp; ini qui tat es corum. herum enim exprO* brat eis ingradtudinem, qua immenfis amp; innumerabilibus be-nefidjs clemcntia,amp;bonitateDeiabutcbantur. AcfidiceretVinbsp;dete quæfb,quantis uos benefieijs Deus afFecerit.IfraeI.n.fedlusnbsp;eft,quafi uidsfrondofa, quæutpatulos amp; latos pro duxit palmt-tes,nc etianS magnos amp; multos protulit bo tros, ho c eft^Ifracl 6*nbsp;élus efl prædadfsimus præ muidtudine innumerabilis po«nbsp;pulu5,prçterea pofsidet terram lade amp; melle fluentem, hoc efl,nbsp;ferdlifsimam » Quomodo autem haefua profpera Fortuna u-tuntur? IniquifsimcNam quo plures colligebanc èferdlifùo fônbsp;Io frudus,eo plurafididalacrincia(dtrauerbumDci infHtura)nbsp;Idolisfuisexfrudibusobtulerunt * Adhæc adfcripfèrutit ferd-litatemamp;ubcrem omnium fruduum prouentum, non bo-niud amp; benedidioni Dei ncque flibuencrunt ca inopiz pauper um,fed podus fididjs fiiis culdbus acceptant fcrebant,amp;adnbsp;conferuan da fiera fùa contribuebant: pardm enim ad inftituettnbsp;daficrificianouafub quercubus frondofis élargiebantur,pardm ueró,ad uetera ficrificia Camarim,lt;5c aureorum uitulortininbsp;in Dan, amp; Bethel,conferuan da co nferebant.Sicut apud Chri-ftianosPapifticos,omnia bonahadenusadinftituendas iamp;connbsp;feruandas Miffis Anniuerfirias, horas Canonicas, Pcregrinado-nes amp;adMonafleriainFertiGonbus Óeamcenioribusloaszdifïnbsp;can da conferebantur.

-Ad quid autem hæc exprobrado prodeft ? Prïmó cört-ducit ad cognidonem peccad per quam deinceps perue-nitur ad ueram iuftificadonem . Eft enim cognitio peccad primusgradusadiuftificadontm. Deinde, ut cognofcamus,nbsp;nonefteuiriumhumanarum,uthuiusuitz commodis rede,nbsp;amp;:lcgidmeutamur:fiibindccnim ex ijs détériores reddimur.nbsp;Omnes quidem optamus dies habere bonos gt; amp; exiftima-mils nos longeiuftiores fore , fl omnia iuxtaanimi noftri fin-tentfim fiiccederent, quam fi uarijs calamitadbus fiibijcerc-. mur.

EXPOSITIO lOA'N. BRENT. mur. Sed quod hacperfuafionc,amp;lpenoftra fallamur, do eetnbsp;non tam præfèntis locicxcmplum,quam totiusSacræfcriptu-ræ teftimonium. Vide mihi quæfo Dauidem .Is enim cùm abnbsp;mimicis luis pateretur perfecudoncm,amp;nufquam loco rum tunbsp;tus efletjfuit pijlsimus. At ubi iam ex p ericulis eflet liberatus, 6c nos info.nbsp;inRegnoliio liimmafoelicitatefrucretur,faélus eft Adulter6cnbsp;Homicida.Eccehicnon erat tantum Rexlanótus,uerum etiamnbsp;Propheta, 6c tarnen pedes eius mundanam fœlicitatcm ferrenbsp;nonpotuerunt.

Ofias Rex ludæ, fanótitäte pollet, donce ab hoftibus fuis af-fligitnr,liberatus autem omni metuhoftium , in^pit contra Legem Domini peccare . Sichocloco Ofeaslffaelitiscxpro-brat, quodex fœlicitatehuiusuitæ,faâ:ifintmulto détériores.nbsp;Quis ergo tu es, qui confidiste multo fore iuftiorem in pro-fperis,quam nunc fis in aduerfis rebus?

Adhæc,propterrerumomniumabundantiam, 6cprofpe-ramfortunamnonfolum diuidimur, ócdeficimus à Domino amp;difcor-Deo noftro, uerum etiam contemnimus proximum no-abæSn-ftrum,Ideo ait OfeasDiuiliim eft cor eorum, hoe eft, Non «a; iuntunanimes,necquæritalter commodumalterius,fèd unul-quifque rebus ftiis negleólo proximo conlulere ftudet, óc quonbsp;maioribusbencficijsàDeo obruuntur, eó maiores iniurias, 6cnbsp;incommoda fibi inuicem inferunt, peccantque nunc rixis 6cnbsp;contentionibus, nunc imp ofturis, nugis, 6calijs rebus, nequenbsp;pofTunt pedes eorum fœlicitatem huius mundi ferre. Qua-propter Deus ad iram,6cindignationem (aitPropheta) comnbsp;mouebitur , ita ut uniuerfum Regnum eorum, unacum al-taribus 6c fimulachris fuis euertatur, id quodfaótum legimusnbsp;paulo poft,per Salmanezarem Regem Afsyriorum.

Conftituti itaque in p ericulis 6canguftijs, quid facient,aut quólèuertent?Defpcrabunt,dicentes, NoneftRexnobis,nbsp;quianonmetuimus Dominum . Quomodoigitur nos Rexnbsp;iuuare,6c ex periculis extrahere poffer ? hoe eft. Defperabunt innbsp;fuiscalamitatibus.Naturaliter enim contemptum Dei 6c uer-bi eius lequitur defperatio, 6cfieri non poteft, uthi, qui extranbsp;pericula, 6c in rerum profperitatc contempfèrunt, 6c calumni-( atifunt uerbum Dei, in aduerfis rebus conftare,aut auxilio Deinbsp;fidcre polsint.Si autemnonpofliint auxilio Deifidere, certènbsp;q ij

IN CA PVT X. OSEÆ

nihil eft quod lperent,feauxilio humano, autlmperatoris in pé riculis fore tutosrconftindcntur enim iuxuillud, Nolite confi-dereinPrincipibus,infilijshoniinum,inquibus non eftûlus.nbsp;Nunc (inquit Oleas) cùm funtextrapericulumôi. omnium rcnbsp;rumabunclantia,atquepace fruuntur, magnifica quidemia-Thrafonû lt;^äntmoreTliralbnum, maledicentcsliiishoftibusinterpocunbsp;*î«aso.nbsp;nbsp;nbsp;la.Adhæcineuntfœdcra iuramentis confirmata, quoduelint

coniunólisuiribus 5hoftibus refiftcre , periculo omnium rerum fuarum. Sed quando ad rem peruentum fuerit, moxani-musille fcroxin pedes cadet, amp;cauebunt libi poftprincipia. Etfi enim omnia fiia auxilia in unum conferrent, amp; firmilH-mis fœderibus Ic inuicem coniungerent, non tarnen cffu-gient pœnam,quaminfliâ:urus eft Deus eis propter iniquita-tes,amp; contcmptum uerbilui.Scd licut amarilsimæ herbæprx-ter lpeminagriscrcfcunt,Ita ex improuifo irruet Salman czarnbsp;SJmiiitu- perdituruseos.Elegans,amp;:aptilsimahæc eftfimilitudo,quainnbsp;doàfemi- afferthocloco Ofeas'. Namquemadmodumlæpeulu ueni-’ re IbletjUt homines poftquam fernen bonum in agros fuos le-minauerint, copiolam expedient quidem Meflem, inueniancnbsp;autem loco tritici lolium amp; zizania . Ita Ilraelitæ poUicenturnbsp;quidem fibi uiâ:oriam,amp;lecuritatem fed eccc loco fecuritatisnbsp;uiétoriæ crelcetMetus,Anguftia, Exilium, amp; omnisamarilsi-ma calamitas. Atquc hæc eft Fortuna eorum, qui contcmptonbsp;uerbo Deiconfidunthumanoauxilio , amp; fcedcribusluis, quaenbsp;contra Legem Domini perculTerunt.

AD VITVLAS BETHAVEN PAVEBVNT HABITATORES SAMAR1Æ: QVIA LVGEBIT SVPER EVM POPVLVSnbsp;El vs, ET SAGER DOTES EIVS, QVI SVPER EO EXVL-TANT OB GLORIAM EIVS, QVOD MIGRATVRA SITnbsp;AB EO.

ETIAM IPSE IN ASSVR DVCETVR IN MVNVS REGI lAREB, PVDOREM EPHRAIM CAPIET, £T PVDORE AFnbsp;FICIETVR ISRAEL A CONSILIO SVO.

TRANSIRE FACIET SAMARIA REGEM SWM, QVASI SPV MAM SVPER FACIEM AQyÆ.

DISPERDENTVR QyOQVE EXCELSA AVEN, PECCATVM ISRAEL, SI4NA ET TRIBVLVS ASCENDET SVPER ARASnbsp;EORVM, ET DICENT MONTiBVS, OPERITE NOS. ET COL-LIBVS, CADITE SVPER NOS.

Cùm nobis hæc uerba Prophet« ftmplicitcr proponun-tub

EXPO s IT I a IOAN. BRENT. tur, apparent prima amp;cic plane inutilia,amp; talia, quæ nihil ad nosnbsp;pcrtincantzfonantenimdeuiculisBethauen, amp;dc incolis Sa.nbsp;mariæ.Quidcnimilliadnos, quorum uix nomina ccnemus?nbsp;Sed quia fcriptura nobis hate icdulo folct proponere, Ideo o.nbsp;bediend corde amp;attcnrisanimishireaudiamus ut cognofca-musad quern ufiim fint nobis propofita.

Pergititaque Ofeas denunciarc futuram calamicatcm per partcs,amp;lpccialiter,diccns,Incolx,fiueaucs Saniariæ migra-ßethauen,nbsp;buntjunà cum Aureis luis uitulis Bethauen ( Loquitur enim,nbsp;quantum ego iudico, de uitulis in Dan amp; Bethel crcóds,alio- vîmiinbsp;qui .n. utfuprà diximus,Bethauen eft pcculiaris quidam locus,nbsp;nonproculàBetheldifsitus.)In alienam terram migrabunt,i-bique cruntperegrini.Quinamp;ipfiuituli Régi Alsyriorum la-reb,(cuiuslupràfaâaeftmenrio)prodono,amp;quot; munerc defe-rentur.Tunc autemuulgus,amp;facrificuli,qui21briâbantur denbsp;uitulisillisjlugebunt, eo quôd abladfintab ipfis uituliaurci, amp;nbsp;cogenturueltandemuitulinumfiium deum rclinquerc.Hæcnbsp;concio apudllraclitas perindefonuit,acfi quisapud Papîftas denbsp;Miflàcondonaret.EftcnimMiflàPapifticauitulusaureuSjhoCj^jljj, .nbsp;eft,cultus diuinus,non à Deo, led àPontificibus pro làrisfaétio- ftica.nbsp;ncpeccatoruminftitutus y amp;pofteaconfirmatus à Regibus amp;nbsp;Potentibushuiusmundi, qucmadmodumamp;uituliaurci,pernbsp;fiiccelsionem ab omnibus Regibus Tlraelis confirmad funt,nbsp;poftquàm efient à lerobeamo primo Regelfiaelis ereéd,nbsp;Quod igitur Propheta dehis uitulis, amp; cultoribus eius concio-natur,hocidemnosdcMiflàPapiftica intelligamus. Veniete-nim tempus, quando cultores Miflàrum, unàcumfiiis Mil-fispercgrinabuntur,amp;Mifiæpro ludo,acdelidjsàmorionibusnbsp;habebuntur . S do cultores Miflàrum cum talia audiunt, ri-dere cogitare intra fe,uanas has efle prædiédones. Fieri enimnbsp;nonpofleexiftimant,utMiflîE unà cum cultoribus fuis perçant, fiquidem à parte fiiahabeantftantcsPondfices,nbsp;nbsp;nbsp;Reges,

qui potentia fiiorum armorum conantur pro uirili Millas in fuo Papiftico ftatu incolumes conferuare. Sed memincrint,culnbsp;tores uitulorum quoque rififle Prophctas,prædicantcs deabo-lidone amp;interitu uitulorum, amp;certô fibipromififle, abroga.nbsp;rionem uitulorum luorum efle impofiibilcm y proprere^nbsp;quôd tot Icculis, amp; à totRegibus fint confirmad, amp; conlèrua-

q «j

iSrf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN CÀPVt X OSEÆ

ti. Sic enimfcriptura de Prophctis in lu da loquitur: Mittebif Dominus Deus ad illos per manum nunciorum lüorum,nbsp;öcc. at illi fublannabant nuncios Dci,amp; paruipendebanc fermo-nes eiusjUudebantqueProphctis, donee alcenderetfuror Donbsp;miniinpopulum)amp;c. Si hæc Prophetis acciderunt in Regnonbsp;luda, proculdubio in-Ilraelis fiue Ephraim Regno Prophetasnbsp;éxibilarunt.Notanterautcmhocloco dicitur, Populus, amp;là-crificuli eius lugebunt, qui prius gloriabantur de uitulis.Erat e-nimuitulinus ille cultus uulgo hominum plane diuinus amp;la-crolànôtus, ut cuiomnisgloria,benediótio,lalus,amp;omnebo-num tribue^etur . Si cuî deerat lànitas, uitulo ad recuperan-damlanitatem lacrificabat .Si quem paupertas urgebat, uitulonbsp;pro opibuscongicgandisferuiebat.Si quem mors infeftabat,nbsp;uitulo lacrum faciebat,utlicerct mortem effugere .Breuiter,Vinbsp;tulus Alylum uulgün omnibusaduerfis fuit.Sacrificulis ucro amp;nbsp;Monachis hic cultus erat gloria. Cùm enim quis laltem perdi-dicifletmoremlacrificandi uitulo , in fummo habebaturpre-cio,nequedeerantipfi diuitiæ,fedin fummis uiuebat delicijs.nbsp;Non igiturmirumq[uöd lugebunt, quandoab ipfis uitulusfuenbsp;rit ablatus.

Eiufdem fcre lànnæ eft MiftàPapiftica, quæ pro expiatione amp;latisfaótionc'peccatorum eftinftituta . Eftenim cultorumnbsp;quidem Alylum , Sacrificulorum uero gloria . Sed aiidiquidnbsp;hoc loco Propheta concionctur? Confufionem^inquitjaccipi-etEphraiinamp;confundetur in confilijsfuis.Eftenim confufionbsp;naturalisamp;iuftapœna,quædebctur fióbtijs amp; contra uerbumnbsp;Domini inftitutis cultibus.Sic primus Rex Ilraelis lerobearn,aunbsp;reos uituIoSjrton mandato diuino , led propria adinuentionenbsp;cxcogitauit,amp;ercxit.SichypocritçMiiram luam,non iulTu Chrinbsp;fti aiitApoftolorurri cius,fed proprijs luis confilijs inftituerunr,nbsp;ut efl'etexpiatiopcccatorum Alylum in omnibus aduerfisnbsp;huiusleculi.Mcritóigitur confundentur.

Et hæc de populo,atque lacrificulis. Quid autem de Rege? Tianfire(inquit Ofeas) faciet Samaria Regem luum, quafiIpu-mam luper faciem aquæ.Quemadmodum enim Ipuma quçfiinbsp;per aquas, magno quidem impetu fertur, mox autem ab a..nbsp;quaabripitur,amp; eijcitur,ut niilquam compareat. Ita Rex Sama-xiæ, magno quidemferturiinpctu,amp;uideturfibi folüsimpc-rare

EXPOSÏTIO IOAN. BRENT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7

me amp; dominari. At nihil aliad reuera eft, quamfpuma amp;aquae bulk,quæabripitLirabaqua.Eijcictiir enim è terra amp; Regnonbsp;fuo,nequepoterit fe tueri contra uimhoftiumfuorum in Regno Iiraelgranàntium.Sicutlcriptum eft quarto Regum deci-mo{eptimo.Aßyriorum enim Rex ultimum Ilraelis regem O-feam uinótum mifit in carcerem.

Quidautem faciet Deus cum phanis, leu excelfis amp;Mona-fterij s? Excella Au en,ho c eft, o mnia excella,quæ hin c in d e in regno luo extruxerant Ilraelitæ contra præceptum Dei,atquein ijsidolislacrificaueranc (Propheta enim tantum meminit unius loci,comprehendit autem lub eo omnia reliquorum locorum cxcellà)deftruentur,hoceft,quæfiueruntllraelitæinhis ex-cellis phanis pietatem luam,fed ecce inuenta eft in eis iniqui-taseorum.Exiftimarunt quoque ft hifte culribuslanótifican-dos.Quia uero contra mandatum Dei inftituerant cos,inquinanbsp;ueruntamp;polluerunt ft cis. Adhæc, crexerunthæcexcellalùainnbsp;laudc,amp; gloriam diuini iiominis,atq-, Iperarunt fieri non pofte,nbsp;ut deftruerent.Ecce autem fpinæ, tribuli creftent in èis, ho cnbsp;cftjdeftrentur: neque pofthaeperegrinabuntur ad ea homines: co rruent denique, neque erit qui reftauraturus fit ea .Elæcnbsp;cnim eftfortuna excelforumillorum,quæ fineuerbo,amp;fide,nbsp;cxlblahypocrifi,luperftitioneamp;bona(utloquuntur)intentio-ne ædificata lùnt. Quid amplius ? Tan tus ( inquit ) luôlus erit in ^„^„5 £nnbsp;Regn O lirael,ut homines pertæfihuiusuitæ, optaturifintfibij- ifraci.nbsp;plis mortem:tcrq; quaterque beatos prædicaturilunteos,quinbsp;ante aliquot annos tuerint mortui.Imô ad montes colles di-cent,Caditelupernos,dperitenos,necogamuruidereimmennbsp;las ôchorribiles ilks calamirates.Et quia mors tempore deuaftanbsp;tionis eorum inlucro deputabitur, necefte eft calamitatem fu-turam elft multó iplamortehorribiliorem . Sed fruftraopta-bunt mortem, referuabuntur enim durioribusmalis. Repentnbsp;ChiiftusLucæuigefimoftptimo hæcuerba Prophetie, cùm extra ciuitatem Icrulàlem crucifigendus ducerctur,amp;ad mulieresnbsp;uandnareturdecalamitatefiitura poft mortem fiiam. Et uti-murplerunquehoc modo loquendi,quandoingentcm calamitatem fignificare,amp; exaggerate uolumus.

A DIEBVS GIBEA ISRAEL PECCASTI, IBI STE-

IN CAPVT X OSEÆ,

TERVNT: NON COMPR.EHENDET BOS IN GIBEA PRÆLIVM SV* PER. FILIOS INIOyiTATIS.

Scio üariashuius loci interprccariones cflc, Abun-detcrgo unufquifqucfenßifuo .Ego quid fcntiam fimpliciter indicabo. Brcuibus quidcm feie expeditiicrbis Oleas, facilenbsp;aucem ex cis intelligi poteft, quæ fuerit obieélio uulgi aduer-ftis conciones cius .Poftquam cnira pracdixicimpendcnria mala, amp;:indicauit Ifraclis Regnum per Alsyrix Regem deuaftan-dum , procul dubio contra Prophetam murmurarunt, di-centcs,quid tu nobis fiibindc de dcuaftationc Rcgni noftrinbsp;conäonari»?Nülumustibiadhiberc fidem . Neque fieri poteft , ut Regnum funditus deuaftetur amp; deleatur. Etfi enim lern el aut iterum contra Alsyrios hoftes noftros infocliciter pu-gnabimusatqüc inferiores eis erimus,tarn en Iperamus nos uelnbsp;undemfiiperaturoshoftes, amp;ui6toriam exeis, quemadmo-dum olim in Gibea cxBeniamids qui amp;ipfi bis nos uicerant,lunbsp;dicum decimonono, reportaturos. Et quid nobis to ties inculnbsp;cas deuaftationem ? Tarnen Beniamitac, propter ne fan dam lù-am libidinem peiiè omnes deleti, rurfiis creuere in Gcntcm Scnbsp;tribum magnam .Speramus itaque amp; nos, etiamfi propter pecnbsp;catanoftraaffligendifortalsisfiimus, uiresiterumrecuperatu-ros, amp; in Regno noftro manfiiros. Apage igitur cum tuis dirisnbsp;imprecationibusNon cnim funditusdelcbimur. Adhancigitur obicôlionem relpondct Oleahoc loco,dicens, Concc-do atqüe fateor, uosIlfaelitas olim in Gibea iuftè egiirc,amp;probe conftiriire,pium erat zelo iufticiæ iniquitatempunirc, He-roicum erat, poft tot acceptas clades in prçlio conftarc,Religionbsp;film crat,Deiauxiliuminaducrfisinuocare,amp;uiâ:oriamab conbsp;petere.Sedquidoblecroab eô tempore unquam fedftis bo,-ni ? A diebus Gibea peccaftis, primùm iniquo iuramento,quonbsp;uosdeuouiftis,nc quilquam ueftrum daret filiam fiiam filijsnbsp;Beniamin in uxorcm. Deinde uarijs Idololatrijs uos contami-naftis . Adhæc repuliftis Deum , eligentes uobis Regem.nbsp;Infiiper à làmilia Dauidis dcfeciftis , amp; elegiftis Regemnbsp;lerobeam , qui autor fuit omnis Lieftræ, corporis amp; ani-mæ , perditionis . Deinde, Seruijftis Baalim . Prophetasnbsp;quoque,quotquotuos ad rcfipilccntiam,amp; ad ucros cultusnbsp;diuinos reuocare ftuducrunt , perl ecu ri cftis . Breuiter,nbsp;ab co

E XP o s IT I o IOAN. BRENT.'

ab co tempore, quo conftitiftis amp; uiciftisin Gibea, iubinde détériorés fadi eftis.Quarenoneft,quódiperetisuosexem-plo maiorum ueftrorum eualuros è manibus Alsyriorum.ƒ*-Longe alia ratio erit huius b elli,quo d contra uos geretAlsyrius,nbsp;quamfuitillius,quodmaioresueftri geflerunc cumGibeoni-tis.Maiores ^ueftri pugnauerunt contra maximos nebulones Ginbsp;beonitasj^osautem multonunc peiorescfbs Gibeonitis,Illi®'^'^quot;j[^nbsp;zelo iniquitatem amp; nephandas libidines puniucrunt. Vos ini-quitates amp; omnis generis Icelera defcnditis, tantum ab eft utnbsp;puniatis. Illiinuocabantauxilium Dei,uosautem contemni-tis Verbum,amp;promißionesDei, ideo non poteftisauxiliumnbsp;Dei inuocare.Itaque(utdixi)longealiud bellum uos appræ-hcndet, quam illud erat, quod geftum eft contra Gibeonitasnbsp;filios iniquitatis. Tametfi enimtunc femel atque iterum majores cerga uerterunt hoftibus, tarnen conftiterunt tandem,nbsp;amp;;uicerunt.Nuncautemirruente Aßyrio non conftabitis,fednbsp;ferapcr more ignauilsimorum militum fugietis, donee tandem deuaftabimini,atque conteramini.

rVXTA DESIDERIVM MEVM CORRIPIAM EOS, CÖN-GREGABVNTVR ENIM SVPER EOS POPVLI, CVM COLLIGABVNTVR PROPTER DVAS INIQVITATESnbsp;SVAS.

EPHRAIM VITVLA EST ASSVETA ET DILIGENS TRI-TVRARE, EGO AVTEM TRANSI BO SVPER COL-LVM EIVS PVLCHRVM, ASCENDAM SVPER E-PHRAIM, ARABIT IVDAS, CONFRINGET SIBI SVLCOS lACOB.

SEMINATE VOBIS IN IVSTICIA, ET METITE I\TCTA MISE-RICORDIAM: INNOVATE VOBIS NOVALE. TEMPVS RE-OyiRENDI DOMINVM, DONEC VENIAT ET DOCEAT VOS IVSTICIAM.

SED ARASTIS IMPIETATEM, IDEO INIQVITATEM MES-SVISTIS, COMEDETIS FRVCTVM MENDACII, QVIA CONF1SVS ES IN VUS TVIS IN FORTITVDINE FORTIVMnbsp;TVORVM,

PROPTEREA CONSVRGET TVMVLTVS IN POPV lO TVO, ET OMNES MVNITIONES TVÆ V A-STABVNTVR. SICVT VASTAVIT SALMAN BETH ARBELnbsp;IN DIE BELLI, QVANDO MATER CVM FILMS ALnbsp;LISA EST.

SIC FACIET VOBIS O BETHEL PROPTER MALICI-AM MAL1C1Æ VESTRÆ. IN. AVRORA SVCCIDENDO CIDETVR REX ISRAEL.

Haótcnus in p eruerfbs mores,amp; ftimma impietatc Iftaditaru

VO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN CAPVT X. OSEÆ

inucólus eft Oleas , Et quia uidec nullum apudeos cflemo-dum, ne que fin em impietatis, pergitfiio more eis denunciare pœnas,quas ipfis Deus fic inflifturus, amp; loquitur de eistan-quam de bobus,qui folentfub idem iugum copulari, amp;ait:Denbsp;uderio(inquit Dominus)mco oblequar, amp;fiimmaquadamnbsp;deleólatione coniungam eos tanquam boues fiib unum amp;i-i. demiugum, ut eximprouilbdeincepsabhoftibusluis obru-an tur,amp;prædaeorum fiant. Nequeiniuria.Ephraimenim,hocnbsp;eft,Rex,Princeps,Incolæ, amp;lubditiRcgninraelis,ucluti uitulanbsp;lafciuaeft,quæ non aratro , aut alijs arduis laboribus,fed tantum Triturçaflu-eta eft,Is labor iumentis leuis amp; gratus fuit,nonnbsp;enimalligata,noniugo,non onere prefla erant, lèdliberèdi-Icurrebantjamp;luppeditabat eis uictusabundantilsime, lecun-dum mandatum Domini in Lege Deutero .uigefimoquinto,nbsp;Boui trituranti nonalligabis os,hoc eft, non prohibebis quinnbsp;inter triturandum comedat,amp; laginetur.Ita Ilrael haólcnus nonnbsp;eftairuetusexilijs,direptionibus amp; totius Regni deuaftationi,nbsp;fed habitauit in Regno fuo fubficuamp;uite fua confidenter, amp;nbsp;retinuit fiia quæ poftedit in pace.Etfi enim interdum hoftiumnbsp;fuorum incurfiones fenfit, tarnen tantum ab fuit, utabhofti-bus oppreflus, Sc delctus fit, ut ctiam occafioneincurfionis hunbsp;ius,adlongemaioremgloriam,amp;:adampliorcs diuitiasperue-ncrit,atqueadeo tanquam uitulus,làginatusfuerit.Scd quem-admodumuitulus làginatus meliori pabulo , non manfiieti-orfèdlafciuior, amp;fcrociorrcddicur.ltallrael uiôtoria, contranbsp;hoftes,amp;abundantiaomnium rerum fiiarum non meliorlèdnbsp;multo detcriorfaôluseft,amp;incepit paulatim DominiDeifuinbsp;(cuius ope,amp;auxilio ab hoftibusliberatus, amp;à quo omni genenbsp;re beneficiorum affeólus fuerat)obliuilci. Sed non impune fe-ret lafeiuiam Sc ingratitudinem fiiam.Ita enim ait Dominus pernbsp;Propihetam.Ecce ego tranfibo fiiper pulchrum collum eins,nbsp;hoceft,macerabo euplusfatis,auferendoab co beneficiamea,nbsp;quibus haólenus faginatusfuerat.Et quemadmodum craflusnbsp;amp;impinguatus bos, cum ad durioreslabores Arationis, Sc oonbsp;cationis à tritura,aut è ftabulo ducitur,pingucdinem,amp;bene cunbsp;ratam cuticulamamittiqatqj macilentiorreddit,ita (aitDns) aunbsp;feram à duob.regnis luda fcilicct,amp; Ifracl,pabulum,amp; b cncficianbsp;mea,amp; eogâ cos perferre durifsimos quosq; labores:Equitabonbsp;enim

fitPOlITtÔ ÎOAN. BkSNt.

cnimfupcrcis. Etludaquidcm arabit, ïacob aùtcifl öecäbie, hoc eftjRegnum ïuda grauilsimèafHigctur, lirafclis autcm fundinbsp;tus delebitur,amp; deuaftabitür .Breiiitcr, cijäcntur in cxiliufh, ÎRnbsp;cjuo neceffe habcbunt(cruirclcruitutcmduri(simam,amp;omninbsp;bus molcftijs plenifsimam, Lafóuiorcs fàdti fùnt, cjuarti ut poCnbsp;fint iugum rccipcrc.Equitabo igitur lupcr cisjid eft, abijd-am cos incxilium,inquoararc,amp; glcbas frangcrcncceflcEa-bebuntà

Qua; ho G loco dicuncur,ErimÓ lt;|uidcftiîmplecâfùntirtRc gno llrael.Salmanaflàr enim Rcx AEyriorünijnoft tantum dcuanbsp;ftauit Rcgnum iliud,ucrufn cäam habitatores,amp;i»jColas dits canbsp;ptiuosabdudlospoiuit in Hailam ôc in Habor iuXta Auuiumnbsp;Gozan in ciuitanbus Mcdorum licutfcriptum eft quarto Rcrnbsp;gum decimofêptimo. Deinde ueró in Regno luda. Nam pri- -mo quidemSanchcrib omnes óuitatcs muniras huius Rcgni^nbsp;cxccpulcrolblymàjccpinpoftcâ uerô RexBabylonisNcbucadnbsp;Ticzar,uniuerium Rcgnum luda,unà cum Metropoli Icrofoly-maCcpitamp;fbloæquauit. Quid igitur eft à pinguipabuload A-rationcm amp; occarioncm abdüccre,fi hocnon eft?

Non dubito autcm quin incolae Regni Iftael j àüdicntcs (c-uerißimas minas bas, toto pedorc cxhorrucrint, amp; obftubue-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»T tuuiutuc

rint^tqueadeo cupiuenntcuitarerUturamcalamitatcm.Hor. impendut tatur crgo cos Oièasad emcndationern uitacfùîè, fiucad Refi- «»«‘***-pilcentîam'V qua ibla impcndcnccm dadem aucrtctc pof.nbsp;lintjdl cens5eibinatc uobis iufticiam,quafi dicat. Video uos ex-Cerritos minis iftis, quasiulîu Domini Dei noftri iàm uobisnbsp;propofui,neque dubito quin exanimo cupiaris cffiigerc deualt;rnbsp;ftarionem,amp; exilium. Agite ergo amidftimi, oftendam uobisnbsp;medium,quo fi ufi fueritis,pcrmanebicis in ueftro regno j neq^nbsp;potcruntboftesueftri minimum capillum capitis ueftri tedere.nbsp;Ecquod eft illud medium ? Scminate,inquit,iuftidam,amp;mc»nbsp;cite ad milcricordiamJnnouatc uobis houale, hoc efl^ Ante o-mnia nolitc inniti ueftra propria iuftida Sc pietatc . Sed crcgt;nbsp;dite in uenturum, Sc promifliim Meftiam. Nam propter huntnbsp;remitteruobisDominus Deus noftcr, omniaueftra pcccata,nbsp;amp;:uosiuftos reputabit. DeindeexbaefidebenefedteproM*nbsp;mis ueftriSjDileótio cnim proximi fruótus cft,quem exfide mfenbsp;tere debetisJPoftremo,Induite nouû hominém,amp; ambûUtc in

nauitatc uitæ ueftræ, Euclliteçx cordibüs üeftrisfpinas impicta tis,amp; pertinaciçjamp;prçparatc eaad excipicndüm ucrbum Dei amp;nbsp;adfaciendufru^^ntaccntuplum. Dico enimuobis,qüoniamnbsp;nunc tempus eftfuramö Audio amp; diligentia inquirere Dombnbsp;*num,donecadnos üeniat, amp;dlt;K:catnosiufticiam,boccft, donee ueniat ut nós iuftificet,dç ex omnibus calamitatibüs cripiat.nbsp;HocenimconfilioDetisProphetasfijosance calamitatcs iolccnbsp;mieterelatis manè, utadmoneat populum iiium impenden-dsnxaJijamp;utparcateijünxohicis Prophetarum obtempérer amp;nbsp;#çfipl(èat,amp;(ut dicam uobis quod res eft) Dei natura amp; Ingenium, eft hoiqinibus,parcerc,atque eisbenefecere,neq‘, deleétatnbsp;intcritu amp;perdiEiône eorum. Ideo mifitme quoque utadmo-neamjamp;horcerfuosad quærcndumeumjdquodfitperfidemnbsp;in verbum eiu$. Quæfitus autem ôc inueftigatus adueniet adnbsp;üosjaüaturusiècumueramiufticiam, liberationem ex omnibus malis,amp; uitarti ieterHam,

YtituraucemOïcashocIoeouocabulis Sererc, Metere amp; Avare,Mctaph0rice pro ijs^n quibus poftca eft uitaChriftiananbsp;ÔC u era pictas, Videlicet pro creder€’amp; diligere fiue b enefacerc,nbsp;.ejJ? quoj pauld ante dixeraqludam deb ere arare,Iacob au t fran-‘ gereglcbasjautOieçare. .{y» ;

’ .7oiPoftunçauE.Èôi hæc.uerbaOfèæetiamdeAduentu fiue in-- .capiationeDomini noftrilefiiChriftiihteiligi, quafi dicereue-lttiNoneft,quód (poftquamex Regno ueftro eieéti fuerids) Ipem uUam.reditus coneipiaxis, Date autem opcram iufticiæijsnbsp;jp iQci^i/i.quæ 4dpergemini^benefacitealterutrum,amp; exercenbsp;XjC iViUiccDi mifericordiam .Ham neeeßitas lùmma poftulabitanbsp;jjobiSjUt quitfads Dominumi amp; refipUcads,donee ueniat pro-milîus Meiaas Dominus nófter kfiis Chriftus amp; horn o fiat, amp;nbsp;^uvdatiyfti^iïm ueram .Cum cnim uencrit,afteret primo O'nbsp;iufticiamamp; pietatem^i Deinde omnem liberationem.

Ppftremo omnemialutcm\amp;fœlicitatem,quam coferetomni bu^ilsquifimtiniplumcredituri.Poterids ergo tunc tempo-fi^.liberari^ nQnquidem cxcorporali captiuitate ócfieruitute,nbsp;exfpiriCVAlibusaa-umniSiPacietenim ex uobis, fiinipfumnbsp;. çredideritisjçiucsregiii coelcftisiamp;: cohasredcs omnium ceeleftinbsp;.4Hnftibrumibçinorum.

rr Scquicur,Vosautcm;araftisiniquitatcm,hoceft,amp;fifepii’5

¦ efti^

EXROSITIO IOAN. BRENT.

«dis admoniti, amp;adhuc admonetnini ad Reiipifcendam^uc eFgt; T fugere futuram iram Dci,amp;auxäiuin eins impctrarc poßids, tarnen nullas admifîlHsadmonitioncs z* Nos quidem conäona- Arar«nbsp;mur uobis de cm en danone uice ócrcOpilcenda^xios ^iutcm ri»nbsp;deds nos amp; contem^ids uerbum Dei) acq; omnesianasadmo-hirioilcsrc(puids.Ab inirio araftisimpictatem,bQccft^ab irdrionbsp;fuiftis impij 6c mendaccs . Deinde mefluiltis iniquitacena^ocnbsp;eft, condnuaftis ucftram maliciam. Poftrcmô comediflasfru-¦€lummalidæ,ideft,quafifruôkumrcpofuiftisinaliciamamp;men ~nbsp;dadum ucftrum in horrea ucftra, amp; utiaftis uosperfidiaatqucnbsp;mendadjs. Impictas cracaratro exdndenda, lcd vx»s cam ftabi-lidSjUt radices agat. Dies nodesq; nihil aliud agids, quam ut denbsp;pcrfidcndisimpietaribus,ôcmcndadjsueftris cogicctis. iHocnbsp;ïicrô idc«gt; uos raccrc éxiftimo,quia Ipcraris uos concemptaRenbsp;fipilcenriajpolTe alijs medijs cfFugerc deuaftadonem. Aunenimnbsp;lpcrads,uos làpicnda ueftta cuafuros, aut uirtute fortium uiro-rum,amp;uiribus proprijs hoftium uim propuHâturos.Aut exifti-marisuosmcritoimpiorumucftrorumcultuum tutos fore.I-deo cowcioncmdcRefipilcenda,, quafolaeuiçaxeomniapcri-culapolîçris,contemniris,amp;ridcds5ed uos(ô bônilocij)longènbsp;eaads,amp; mentietur uobis Ipcs ueftra.Conlùrget cnim T umul-tus in populo,amp;omnesmunitioncsucftræ uaftabuntur. Ne-que critleuis aliquistumultus aut deuaftado fimpïexjfedtalis,nbsp;in qua non fexui,non ætad, non demum fœtui in utero parce-tiir4Sdds quid nuper uobis accident cum Salman tam crude- saiman.nbsp;liccrgraflàtus eft in Rçgione ueftra,prædpuè uero cumBcth Arnbsp;belcm uaftauitjln co cnim prælio, tanta ftrages eft aedita, Ut cri-am matres luper filios allilàc hicrint. Talis igitur uos manct cia-dcs,nequcpoterids effugere aut prudenda, aut ford tudine ex-erdtusucfe;ucquecft ,quQd polliccamini uobis cuafionemnbsp;propterfiôridosçultusjamp;hypocrilimucftram. Cætcrumhæcnbsp;hiftorùdcSalmana, cuius hîc Prophetamcminic non exutnbsp;(quod ego fdam) in làcra lcriptura,nequcpotçftintclligidcnbsp;Salmana,de quoludicum capitc oélauo lcribicur.Ille cnim Sal-mauain libro ludicum, alijs literis fcribitur,quàm hîcapud no-ftxum Olcam.Suntquircfcrunthanchiftoriamad Salmanaflà-rem,amp;^dduitaccruSamariæ.Sçd utcunqucfe^abçiit, certumnbsp;cft quo d Qfeas m^iCKme huiu^ hiftoriiænbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;calamU

T

^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ici. OS«Æ

cazem Sc crudeBtatcm Iftaelirisfignificarcnclit : Nàrn.qilciû4^ modum Salman in cxpugnaiionc Bcdi Arbel , jioiljfexuJgt;nbsp;non ætati,non dcniqucfœmi in uteralnatcrno exiftentipef^

* citdta Sâhîiaftaflcf non parfùtus erit ôbroiBetKel/fçd «îu d eli^ lt;nâ te propter madiciam tuach oadabicAidlwec Rexipljç Qtfiiam.nbsp;opul€ntia,amp;pdtcnda florrct,uidcturqüc fibJ optimèjinftrudlusnbsp;iniliribus;amp;?idij5'pràcfidijs,rcpcnte ôc irrmomento abripietur^ócnbsp;^uafiaurDTaörienreiantSolcfiibkópCTdetur, :

ißctKcl * f Magna eft c0gnatianoniirtumB«tlieLamp;BethArbcl.j ba., teeth Arbelnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim idem initium amp;fcandcm tcrminationcm.ConucHi-

enter igitur ab Olèa calafnitates utriul^c ciuitatis irHerjfc com parantur.Omniâ£crc co/nucniuntJnBcdi Arbcl maxima acciditnbsp;.X3alamitas,igitiiramp;in Bediel non crtt minor. Similia lùiit nomhnbsp;3iâ,Similes ctiam fùntiniquitatcs amp; maliciæ j Aequum iglcuinbsp;rcftucamp;pocnæiriiquitatumfintfimilcs; î

“iquot;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAPVT Xi, ¦ .

-e lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦;

Vïà ÀÔ^HVC PVER. ESSÉT ISRAEL, DILEW EVM, ÈT

4*1 . ÆGVPTO ,VOCAyi, FH4VM MEVM.

i CLAMAVERVNT AD ÉOS. SIC ABIVERA^T A FACIÊ ‘llir.'tr eORVM. RAALIM4gt;SÀGRinCAVERVNT, ET SCVLPTIU-

• * lôô ^A'^^^^ÂSVtARE’^’t^ci PEDIÈVS IPSVM, ET PÖR.nbsp;TA\T EOS IN BRACHIIS :gt; SVIS, ET NON COGNOVERVNT 'nbsp;OyOD SANÄVERIM EOS. i

FVNBVS AdÄM TRAXI EÔS.ÙN VlNCVLlR CHARITATiS. ET ‘

¦ , ? gt;, RO EIS QVASI. EXALTANS IVOVM SVPER MAILLAS EOR¥M^ET DECLINARE FECI AD EOS Q^VM.

REVERTEtVR in TÉKraM ÆOVPTI, Jçt ASSVR NON FIERET ’ REX EORVM;^EDNOLVERVNT ÇONVERTI..^

• pVÀRE IRRVET GLADIVS IN VRBES EIVS, ET CONSVMET FOR-

—TCS EIVS, PROPfER COSiSlUA tOKVMk- i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘nbsp;nbsp;nbsp;:

• • nbsp;; .lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. : ¦ u: ¦ tihj:i:: -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦

' ‘ ProphfetârulttfnunuscftfidquodéRVôndoftibnsèolürrt manîfeftüm eft,amp; de quo teftaturferiptura Gcra, cùm dicîtjTe^nbsp;ftificàCuséftDomihusin Ilratl amp;Iuda, per raanum ômniümnbsp;Ptophéùrunl, amp;ü!idéntium dicens : ReüHrtiinîni à uijs ùcftris^nbsp;CLiftodite priêdcpta mea,amp;c.)ad poêniccritiam hörtariaudirögt;nbsp;réSluos.Porrô'adpœniteiïtiam neceflàrîo reiqûiricur cogHitM^nbsp;pc^câ’tijpéCcàttiftiau'tem e^i Antithefi benefidôtumi^ûæDfe«®nbsp;rtiWôs milèrÔs^^êécatorfeS tó'ntuÏi^ exaggèrâtur . Itaqilenbsp;Ilratliob oeultwjaoftit ingeùdâ aliqüöcWfwftdaDeiy

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eos

EXPOSITIO IOAN. BRENT. eos contulitjUt exijs incipiant peccatum (iium agnolcerc, amp; exnbsp;a^itionceiusad ucram Refipifeentiam conuertancur.Dilexinbsp;(inquic in nomineDei ) lir^acl, cum adhuc puer erat, hoceft, raeicm.nbsp;cùm effent paueißimi numero, adeo dilexi eos, ut familias eo-rum tanquam ftellas cœli amp; arenam maris mulriplicauerim.nbsp;Deinde cùm effent in Aegyptoamp;uarijs eifque intolerabilibusnbsp;oneribusprcmerentur,Iibcraui cos, ut quanto plus preme-rcntur,unto magis multiplicarentur. Adhæc uocaui filium me-umIiraelexAegypto,atquemirabilitcr per mare Rubrum ßl-uum,amp;incolumemduxi, quod qualefitbenefiäum , nullusnbsp;prodignitateiudicarepoteft.

Hæcuerba(ExAegypto uocaui filium meum) repent ex cóciiiatïa hocnoftroPropheta,Mattbæuscapite fêcundo,Etaccommonbsp;dat eaad Dominum noftrum lefiim Chriftum.Ita enim aite lo-lephaffumpcis matre amp;puero lefii noä:e,lecelsiti’nAegyptum,nbsp;amp; manfit ibi, ufque ad obitum Hero dis,utadimpleretur,quo dnbsp;diétumeftà Domino perPropbetamdicentem: Ex Aegyptonbsp;uocaui filium meum . Quæritur autem quomodo conueni-ant Ofeas öi.Mattbæus cum ille deIfiaele, bic de Chrifto filionbsp;Deihaccuerbaintelligat? Relpondeo. Dominus Deus no-fter uocat uniuerfiim populum Ifiael, Primogenitum fili-umfuum . Exodilecundo.ldquc facit propter multas caußs,nbsp;præcipuè uerô ob banc, quod Gentern Ifiaeliticam propter mogemwsnbsp;unigenitum filium fiium dilexerit atque ex omnibus natio-nibus elegerit,atque decreuerit, utex bac Gentc Cbriftusfi-liusfiiusnaßeretur, amp; orbi reuekretur.Vocandoigiturllrae-lem filium fiium unigenitum, potiisimum in filium fuum Donbsp;minum noftrum lefiim Chriftum relpexit. Igitur quod bo donbsp;co dicit Dominus per Ofcam: Ex Aegypto uocaui filium meum, loquitur quidem de corporal!llraele, Etfuntiftafecun-dumliteram de externo Ifiaele qui per Mofen amp; Aaronem pernbsp;mare ex Aegypto de domo feruitutis eductus eft,intclligenda,nbsp;Sed quia Cbriftus eft uerus filius Dei,prop ter quern Ifiael quonbsp;queuocaturfibus,{entiamus Spiritum ßnclum potißimumnbsp;inCbriftum relpexiffc.Quid enim Bcneficij fiimmi loco o-pusfuiffet,reputareliberanonemcorporalisIfiaelis, fi nonamp;nbsp;Cbriftus ipfe ex boc populo nalaturus ex Aegypto de manunbsp;füorumboftiumfinffctbberatus ? Aut fi Cbriftus in Aegs^pto

• • r y

ÏM CÂPVT XI OSEÆ

întcrijfletjquid nobis profuiflet ? quis pro nobis rrt'örtnus fuif^ fet?Et quis nos Domino Deo noftro reconciliafletpQuid prægt;nbsp;tereacorporaliliraeli cx Aegyptoproficiiciprofuiflet, fiChri-ftus tacite in Aegyptoperijflet?neceflehabuifletmori, Sgt;i. poftnbsp;mortemæternædamnationi fubijci. Rectilsimè ergo amp;ueriCnbsp;fimè, addo etiam Spirituuerè Apoftolico Matthæus hoc di-étum ad Chriftum unigenitum filium Dei accommodauit.nbsp;Prophet«enimLinanimifenlù,atque inftinétu Spiritus làndinbsp;potißimum in Chriftum relpiciunt, amp;in alijs quoque præcipunbsp;is diótisfiais qu«x«7« tonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aliud fignificare uidentur , præ-

cipuèdéCbrifto uaticinantur.Quod cùmitaflt,erituerboruni Ofe«h«cfententia.Annon(inquitDominus)lùmmumhoc,nbsp;atque inenarrabile beneficium contuli in Iftaelitas, illo ip(bgt;nbsp;quod non Iblum eos ex Acgypto liberauerim, uerumetiamnbsp;poftquam impletum tempus promilsionis meæ fuerit, dile-lt;ftum quoquemeumfilium lefiim Chriftum , in Aegyptumnbsp;duóturus,ineaincolumem conlèruaturus,atque ex eaicerumnbsp;redu(fturusfiim,utpcripfiimnonlblum pofteri eius,uerurae-tiam hi,qui longeante Aduêtum eins in terris uixerunt,ab æter-namortelibercntur,amp;adæternamfœlicitatemducantur.Quidnbsp;eftbeneficiumlùmmum,fihocnon eft?

Non {blûmautem ho c(inquit Dominus ) inllraelitas con-îLili beneficium,uerum etiam gelsi me crgaEphraim,hoc eft,er ga uniuerfiim Regnum Iftaelis,quemadmodum fè gerit parensnbsp;erga tenerumadhuefiliolumfiium. Huneenim parensappræ-henfiim manu fua hin einde circumducit,donecadolefiat,amp; dinbsp;fcat per fe ablque duótore incedere. Ita Deus Regnum Iftaelis ànbsp;paruis initijs ad fummiim faftigium duxit ói. fiibinde auxit, donee laétum fit potens,amp; Horens Regnum.

Prætcreâ ( inquit Dominus ) Attraxi eos funiculis Adam, amp; dißima uerba, fumma quoque beneficia,amp; munera quibus denbsp;liniuiteos.His enim funiculis capitur Adam,amp;hilce uinculisitquot;nbsp;retiunturhomines. Muneribus amp; donis corrumpunturludices , ad iniquas ferendas lententias. Munera crede mihi plaçantnbsp;hominesq^ deosq.Muneribus pudicæ mouenturadimpudi-citiam . Muneribus mouentur fortes ad ignauiam . Bretiitetnbsp;munera funiculi flint ( ut dixi ) quibus capiuntur filij Adam.Dj^

EXPOSITIÖ IOAN. BRENT.

cit crgoDominus: ulus (urn amp; ego hoc medio, quo fblentho mines ad obcdicntiam ôc obfequium deliniri. Promifi enimnbsp;meis ïliaéOris omnebônum,præftiti quoque omnis generisnbsp;beneficia,amp;adhuccupio eisbenelacere.Polui eisfuniculosbenbsp;ncficiörum,amp; uincula munerum, idque hoc confilio, utijs ca-percnturadRefipifcentiamamp;emendârionemuitæfiiæ. \nbsp;Adhaec,quo d eft Agricola erga fiia iumenta, ego cram Tfiacnbsp;litis. Agricofa enim, ne iumenta lalsitudinc defi ciant leuat iu-gum de collo eorum,ducitad pabulum amp;potum, uthabeant.nbsp;undeuitam luam lu ft en tent. Ita ego me quoque gelsi erganbsp;Ifiaclitasmeos .Multoties enimliberaui eos à iugo captiuitatisnbsp;amp;^ruitutis. Annonrcpleui eosadlàtietatemulqûebonister-ræ?Imô dedi eis terram lade, amp; melle fluentem. Et hæc omnia ’nbsp;feci, ut in periculis fuis non ad Aegyptios, aut Afsyrios, fed tannbsp;tumadme confugcrent, amp;uerbo mco obfequerentur.

dem.Nam quo maioribus beneficijseosaffeci, colongiusa^’’^quot;“'“^. mcrcccflerunt.PrimùmenimuocabanturàMofe, 8lt;, Aharo-na»».

nc, Deinde à reliquis Prophetis ad obedientiam uerbi mei, Sed quo diligentius uocabantur, eo obftinatiusamerccede-b^int. Cum autem à Gentibus amp; à Moabitarum.filiabus ad Ido-lorumluorumiacrificiainuitarentur, dido citius eis obediue-runtjlicutfcriptum eft,Numeri uigefimo quinto ,abierunte-nim amp; more Gentium Idolo Baal lacrificabant * Quis noncx-pauefeeret toto pedore, cogitans de hac obftinatia corum,nbsp;qua approbarunt Gentium Idola, Deiautem præceptaluntnbsp;tranl^elsi ? Adhæc etiamfi fiepius auxilium meum eis contranbsp;boftesluospromifi , tarnen nunquam uoluerunt nitiauxilionbsp;meo,fed miferunt in Aegyptum, amp;ad Regem Alsyriorum,im.nbsp;ploranresauxiliumeorum,utconfirmarentRegnum eorum,nbsp;quemadmodum fcriptum eft quarto Regum decimoquinto.

Conferigitur nunc peccatallraelis, cum benefieijs quibus Deuseos affecit,amp;apparebunt multo grauiora, quam finu-da, amp; ablque confiderationc beneficiorum connderentur.nbsp;Etfiautem Deus hoc confilio hac ufus eft antithefi, utcauelnbsp;tandem ad Refipifeentiam mouerentur, tarnen ( ut dicitur)nul

JN CAPVT XL OSEÆ.

ritudine eîs infliólurus eft, ut uel Gkcm ex grauiutc eius cognoftere grauitatem peccatorum fuorum .Etait, Irruet Radius in urbcs eius, amp; confiimet omnia obuia^ Subditoss Milites, Regem denique ipfùm . Hoc nimiruni premium eric,nbsp;quod tarn beneficum Deum neglexerunt, amp;nialucrunt eogi-tati o nes amp; ftudia fua, quam D ei Verb um leq ui.

Proponuntur nobis ifta, ut fi holuerimus peccatanoftraîû gnofcere exbeneftcijs Dei,agnofcamus ßltem ex grauitate pcc-næ,quamDeusinfliduruseftpeccatis,amp; moueamur ad obe-dientiamuerbiDei, fine ad emendationem uicæ noftrac.Sic-nim neglexerimuspœnitentiam, amp; diftulerimus earn , doneenbsp;Deus incipiSt punire,a(ftum erit.de falute noftra, atque ncccfiçnbsp;habebimus tandem delperare,amp;perpetuó perire.

POPVtVS MEVS AEFIXVS EST AO AVERSIONEM -j MEAM: ET CVM VOCARENT EVM PROPHETÆnbsp;AD ALTISSIMVM, NE VNVS QVIDEM ERAT QVl SEnbsp;ERIGERET.

OyOMODO TE DABO EPHRAIM? ET QVOMODO TE PRÖ TEGAM ISRAEL? SICVT ADAMA DABO TE, ET PONAMnbsp;TE, SICVT SEBOIM. INVERSVM EST IN ME CORnbsp;¦mevm. PARITER INCALVERVNT POENITVDINESnbsp;MEÆ.

NON FACIAM SECVNDVM IRAM FVRORIS MEI. NON CON VERTAR, VT DISPERDAM EPHRAIM, QVONIAM DEVS EGOnbsp;ET NON HOMO, IN MEDIO TVI SANCI VS. ET NON IN-GREDIAR CIVITATEM.

POST DOMINVM AMBVLABVNT, CVM VELVTI LEO RVGI-ET. oyiA IPSE RVGIET, ET FILII MARIS FORMlDA-BVNT.

ET AVOLABVNT QVASI AVIS EX ÆGYPTO, ET CtVASI COLVMBA DE TERRA ASSYRIORVM.nbsp;ET COLLOCABO EOS IN DOMIBVS SVIS DIGIT DOnbsp;MINVS.

Itenim conqueritur Deus de populo luo, quod nonprac-fcriptum uerbum fuum,fedfuas cogitationeslequatur .Popu-lus(inquit)meusaffixus amp;c deuotus eft illis impictaribus,quibus fefe à me auerterunt. Præfcripferam quidem eis in lacra Icriptu-ra pcculiarem quendam cultum,atquepr3:ceperam eis,utinaf-flidionibus non ad externaauxilia confugerent, led ad mefeftinbsp;narent, amp;ameliberationemexomnibusmalispeterent.Adrnbsp;bæc, prxeepi cis, utobtempcrarent meis confilijs,luas adin-uentiones relinquerent. Ecce autem, omnia mea prxeeptanbsp;tranlgrediunturamp;præuaricantur. Primo enim excogitant iibinbsp;nouos

EXPOSITIO IOAN. BRENT.

houós cultus diuinos, ficnficantqucRipcrmonttbus,atc|uca-«lolent Thymiamata fuis uitulis aureis in Dan amp; Bethel. Deinde in omnibus fuis anguftijs amp; affliólionibus Legatos fuosad Regesexterosmittuntjamp;maluntaRegibus terrenis auxiliumnbsp;peterCj quàmàRegccœlefti,amp; omnisfàlutis autore. Adhæc,nbsp;propriasfùas cogitationes amp; adinuentiones anteferunt uerbonbsp;amp; promifsionibus meis, placentes fibijpfis in fuis confilijs .Po-ûremô ,prorius à me, amp; uerbomeo defecerunt,amp;neuntil-kimquidemcurant.Clamoquidem ad eos, utrefipifcant,amp;nbsp;admereuertantur,Nequeparcunt operas fùæ Prophetæ mci,nbsp;fed omni cura, ftudio,arque fedulitäte eosad Refipilcentiam,nbsp;ôc emendationem uitæ fùæ exhortantur, Sed n;?rratur fùrdisnbsp;fabula,âtque peritin eis oleum amp; opera.Quotus enim quifqucnbsp;eft, qui clamore Prophetarum meorum commotus , caputnbsp;fuum è proftindo fomno impietatisattollat amp;Refipifcat? Imônbsp;adeôdeditiamp;affiâ funtfiiisproprijscogitationibus, confilijs,nbsp;ócmftitutisfuisjutindefeauellinullo modo patiantur. Sed eftnbsp;hæcnatura Sringcnium hominum, quod omnibus fuis bo^nbsp;nis libentius cédât, quàm fuis adinuentionibus. Aurum,o- Hominûnbsp;pes,fupellex,amici,Gloria, proingentibus bonis in mundo quot;«turanSnbsp;«.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^‘iî’inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uelleccae-»

reputantur, his tarnen multos uides hbenuus cedere, quam in- re ingcni» genioaut propriaadinuentione.Dicam ego, quod plus eft,nbsp;Achitophelunusexlàpientifsimis confiliarijs Dauidis, potiusnbsp;uitam ipfàm amittere , amp; ex fe literam longamfaccreuoluit,nbsp;quàm pari ut fuum confilium, amp; fcntentia fua contemnerc-tur.Adeofùnt homines dediti amp; affixi fuis adinuentionibus.nbsp;Iuxtaillud:Vnicuiquefuum uideturpulchrum.Etcuilibet fa-tuo placet fuaclaua. Atque hæc quidem hominum morbidanbsp;natura eft. Sed cognofcendum,amp;difcendumeft,quomodo cogitatio.nbsp;medendumfît huicperucrfitati naturæ . Non autem eft me- nibus amp;nbsp;liormedela quàm fides in Chriftum,amp;oratio, quæfit in no- on^»”pquot;roZnbsp;mine eius.Etfi enim Chriftus unigenitus filius eft,amp;Thefàurus prijs quo-omnisdiuinçfàpientiæamp;fcientiæ,tamencumappropinquaret dcndum!'nbsp;pafsio eiusjamp;conciperet opinionem quandam contra uoluntanbsp;tem Dei,non perftiritinhacfua opinione,fedfubiecitfe uolûtanbsp;tiPatrislui,amp;dixit,Patcr,non ^d ego uolo,fed quod tu uis,illudnbsp;fiat.Certèfi ullus alius debuilTetperfiftere in fua côceptaopinionbsp;nc,Chrifto filio Deiilludlicuiffet.Cûaûtnolueritinfifterefuis

r iiij

cogftationibus y rcliquit nobis non lolum excmplum, (çdfî credidcrittiüsïn eum, uultnobisper fidem donate Spiricumnbsp;lânélum,cuius uirtutc nos facile amp;Iib en ter, ctiam contra natu«nbsp;rämnoftram deprauatampoterimusfùbijccrc uoluntati diui-liai. Vndein oratione Dominica iußit nos orarc : Fiat uoluncasnbsp;tuaintcrraquemadmodumfitincœlo . Sedde hisbaótcnus,nbsp;Redeamus ad uerba Olcæ.

Poftquamenimllraelàdco affixuscft fuis adinuendoni-

proptermaliciamamp;impietatemtuam : Dabo ne te hoftibus tuis ? Aut penitus teabijciam,amp;: perdam, quemadmonbsp;dum olimperdididuas ciuitatesAdama,amp;Seboim,quando i-gni amp; lùlphure perderem Zodomam, amp; Gomorrham? T efta«nbsp;tur enimMoles Deuteronomij uigefimonono, QuodDeusnbsp;in ira amp;;furore ftio unà cum Zodomaamp;Gomorrha, duas hasnbsp;uicinasurbesAdamam amp; Zeboimperdiderit,amp;mmaturpo«nbsp;pulo lùo Ilracl eandem perditionem, fi non oblèquatur diui-n O manda to .D elib erat ergo D o minus, An uelit Regnum Ifia«nbsp;eljquodiampridempaótumDei uiolauerat, ôc uerbum ciusnbsp;præuaricatum fuerat,iuxta exemplum Sodomæ amp; Gomorrhç,

gt; Adamæamp;Zeboimfiibuertere amp; deuaftare? Dignus quidena elfes ïlrael, ut te perderêJmo meritus elles,utmaiori teafflrgc-rem calamitate.Quia fi in Zodoma amp; Adama tanta miraculalà«nbsp;éta eirent,quantainllfael,quando Icilicctliberabantur cxAcgynbsp;pto,quandoluftentabanturinlblitudinc,amp;quando occupaucnbsp;runt terram Canaan, amp; quando uiôtoria contra hoftes fiiosnbsp;Mifericor. lùntpotitî. Aut fi Zodomitx, amp; Adamitæ Vcrbum Dci ex totnbsp;quemadmodumilrael, certèrefipuifinbsp;lcnt.Merirô igitur grauius affligendus amp; lèuerius perdendus elles quàm Zodomitæ amp; Adamitæ. Ecce autem immenlàm Dcinbsp;milericordiam. Dum lècum de pcrdêdo Ilfaele,ad exemplumnbsp;Zodomæ amp; Adamæ cogitat,mutatur cor eius,amp; uerritur pror-fiisinmilèricordiam,Itacnimait: Inucrlum eftinmecorme-um , pariter incaluerunt pœnitudines meæ . Hoc eft, Ce»

EXPOSITIO IOAN. BRENT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*0*

gîtabâm me funditus deleturum ÏÏraelem . Ecce autcm,cuni mihi cogitatio ifta inido incideret, non aliter affeótus eram,nbsp;, quam fi cor meum in me prorlus inuerteretur amp;i. mutarecur,nbsp;amp;mirabar,quomodo tales cogitadones de euertendo populonbsp;meo elc0to,amp; dileóto,potuerintin corde meo oriri ? Et quanto plus iralci uolebam tanto magis ad Mi(ericordiam,erga lira-clem inflammabar. Abieci ergo iram meam,Neque poteritnbsp;ulla creaturamihi perluadcrc, ut mercedera rependam, quamnbsp;meritus eft llrael, aut ut pcrdameos,quemadmodum olimnbsp;perdidi Zo domamamp;Adamam:Meriti quidemfunt, utpror-iuseosexcinderem,fedmitiuscum eisagam. Etfiio temporenbsp;rurftisreuocabo ad cognitionemChrifti.

Ho c certeloco proditfe Dominus Deus nofter,amp; apcrit cor fiium conlpiciendum amp;cognofcendum;Infignis efthic locusnbsp;amp; confoladone plenilsimus, fi uera fide confideretunqui enimnbsp;potuifletfeDcus melius cognofcendum præbere quam boc^crnu^in*nbsp;loco facit? Ccrte animum fiium paternum quantus quantus ocoquan-eft ap eruit. Nam pater, etiamfi pefsima quæque cogitât le filionbsp;fiio illaturum, tarnen quando cxequenda eft cogitatio, aut manbsp;num fiiam auertit, aut fi omnino deliélum filij cogitur punire,nbsp;grauius ipfc animo fuoafriigitur,quam filiusiplc, ideomoxnbsp;abijcit uirgam, qua caftigauit filium fiium dileóium .Breuiter,nbsp;animus paternus abfcondere fe non poteft, ôc quamuis uerbanbsp;fiintdurilsima, tarnen cor paternum eft molliisimUm amp; ami-cilsimum. Talis eft animus Dei erga dileótum fiium populum»nbsp;Etfi enim cogitat de pœna cis infligenda, tarnen rednetani-mum fiium paternum , amp; aut cogitadones fiias non exequi-tur, AutfiOmnino cogituraffligere,tarnen affliólio eft paterna aut materna,quæ non ex corde iplb proficifcitur. Hunc animum Dei cognouitMoles.Quoticsenim Deus proponerecnbsp;leKraelem deleturum, to ties Mole obijciebat ei animum paternum, dicens, Ah Domine, recordarc promilsionis tuæ,quanbsp;pollicitus es Abrahamo, Ilaaco, amp;Iacobo, te uelle fernen iplb-rum muldplicare,amp; conferuare.

Oleasquoquenon aliunde didicit hunc Dei animum paternum, quam ex promilsionibus,quas D O MIN V S Denbsp;us nofter huic populo fingulari dementia fecerat . Ideoau-det palam de Deo confiteri,quód Gentern Ilfaclidcamnon

IN CAPVT XII. OSEÆ,

penitus, qucmadmodum Zcboim, Sc Adamam fit delcturus. Et ad dit rauonem. Quia (inquit Dominus ) Deus film, Sc nonnbsp;homo,In medio tuilandus y eaamfi non ingrediar in duita.nbsp;tcm.hoceftjEgomchuicpopulo prorfiisaddixi, iuramentonbsp;obligaui,Et omnibus alijs genribusrefiótis,folihuicmetoturanbsp;ita’adiunxi,amp; findificaui, ut ipfiim ubique gentium, amp; in omnibus lo ds uelim dcfcndere.Etfii^turnon ingredianturaute-gredianturperlcrulalem ,nequein eahabitaucrint,lcd diiper-ii fuerint inter omnes Gentes, tarnen in medio eorum cro,nc-que deleram eos.Itaenim (cribitur Leuit.uigcfimolexto : Atta-men cùm eflent in terra hoftili, non penitus abied eos, nequenbsp;fic deipexijUt conlumerentur, amp;irritum facerem paótum me-urn cum eis, Ego cnirin fiim Dominus Deus eorum, Sc recor-daborfœderis mei priflini, quando eduxi eos de terra Aegy-ptiin conipeduGentium,ut eflem Deus eorum. Ego Do-minusDeus.Staboigitur(inquit Dominus ) promißismeis,nbsp;quiâDeusfiim,amp; nonhomo.InHebræo pro Homine legi-turfi'chjquod fignificat excellentem,amp;NobilemuirumJ,tpronbsp;Deo HebræuslcgitEl,quod non tantum'Deum,uerum etiamnbsp;fortem fignificat,Eritigitur fènfiis.MuIta promitterc, Sc parumnbsp;prarflire proprium eft Nobilium. Et qui confidit eis, fàUitur Scnbsp;fruftrabiturlpelua.Egoautem Non film tâlis,qui non præftet,nbsp;quod promifit,fedfumDeus.Etquidem talis,.qui fiim weraxnbsp;Sc omnipo tens. Quæ promifi, reiplà quoque præftabo,ctiam-fifradtusillabatur orbis. Cœlum Sc terra, omnesque aliæ créa-turæ tranfibunt,minimum autem Iota de promilsionibusme-isnontranfibit.VidemushocIoco, quôd Dominus Deus no-fterlè to tum uerbo, amp;:promii«onibusfiiis captiuumtradidc-rit.Quisigiturinpericulisconftitutus,habens promißionem,nbsp;delperaret ? Quis non patienter omnia aduerlà perferret,nbsp;cùm is qui auxilium amp;Iiberationem promifit,fidelis, uerax, fornbsp;tis. Sc omnipotensfit,amp;nontantumiuxta fiias promißionesnbsp;uclit, (cd etiam poßit libcrare?

Libenter ego pro uerbis illis, ( Etfi non ingrediar d-uitatem ) ponerem , Sc ita legerem . Non adducam animal, (cilicet, immundum . Nam Hcbræum uocabuliim,quodnbsp;hic ponitur, Beir, non tantum, ( in duitatc ) (ed etiamnbsp;Animal fignificat. Vt eflet calls (ententia. Ego in medio tuinbsp;landais»

ËXFdSlt-tór^ÖAk BRENT.

firtâtts j hoc égb me tibi totum addixi , proptereà lîn^fieabo te ,-^^»ttiékvpatiar-, üt immundum animal, uelali-cjui d immundi ad'tlt; p erü eniaù Sic enim Elàiæ trigefim oquirt-to^ült;W|iiC dicît^: Non ttórtfibit per cam pollutus , amp;hxc cricnbsp;'Uobft'dkeéhaüîAyilâ^ftülti iron errent per cam. Non critibinbsp;Leô ïrialà bcfiàa nbriofcèrtdet per eam,neq; inucnieturibjjâcnbsp;amblilabuntquilibcrarifiierint.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’’

’Séd qtiiàBeirVnon defèri^Ted pro domcftidsamp;ciciiribus aiiiÉnMibüS intelligituf, placet mihi prior intcrprctatio quaJitnbsp;gnificatur , quôdDôminuSpopnlum luum dcfenderc amp; b;*,nbsp;-ram cius agere uelit,ctiamtinon ingrcdiaturin urbem,id cftjCinbsp;tiamfi non in cxtérnôlerülàlcm, aut terra Canaan^abitaueric,nbsp;fed inter Gentes dilpëriiis fuerit .41» enim Deus habitarc iamp; ontnbsp;niât ûwplerc didtur, ubî habitatpopulus eius^ propterea cjuôdnbsp;in illo loco creditiif i'n D€um,adnundatur uerbum eius,ôcglo-rificaturnomen cius .'Quod uerôDominus eum populo luonbsp;manlùrusfit, ctiamfidilperfi fuçrint in^r Gentes, inde fadlènbsp;coliigi poteft . Primo , Quia unquam Leo rugiet, ôi. ipfinbsp;po(l,eumiambuUbunt,ièqueoEurquc.uoceip.^us, dopeç innbsp;t6rrairi',amp;ædcslüaspéTÙfeneiint ,'Er cùm‘ita(uü diximus) rdgi-et,tunçFilij Maris^ hoc elix^entes^juidem ti^epidabUnt, Àegy-ptij autem amp; Afsybj tariquam au es aut colürribæ territæ dé pa^nbsp;ftufeftinabuntadtcrram lirael. Deinde quia Dominus dixic^nbsp;Icâfîulufumïuo pöp'ülq ,Noriigitüt éft quod dubitctis quinnbsp;præftaturus fit quod promifit.

Quæriturautemquando tandem hæcquæhoclocopro-'mittutttür^ compléta fint ? Nóncertèhöctemporé,quando Cypu^Pétlàhim Monarcha libérüm rcditum lüdæis in terrantnbsp;fuamp;iit donccßit, turic enim tarttumKegnüm ludaréflauratunrnbsp;fuit5 Reghum autem ïfiaelis manfit in filo exilio Acccdichuenbsp;quod Gentes non lunt comitatiïudæos neque unà profeôtinbsp;funtîn teiTam Canaan ad reftaurândum Templum Dominhnbsp;Néééllàrîôigitur illo tâidem tempore i hoc Oféæ uatidniumnbsp;conipletum diéendum érit , quando Domirtüsnoftcrlclusnbsp;Chrifius Apoftolois fiios in uniuerlùnl orbem terrarum adnbsp;prædicândum Euangelium fiium mifit. Illo enim temporenbsp;D OMI N VS D E VS nofter, quémâdmodüm loel eapi-• te tertio ait, rugiuit de Zion^ amp; de lerulàlem dcdic uôcem

gt;04 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN CAP VT .Xi L OSEÆ,

fuam,quæ (bnuit in uniu«rG terra. Haç apccm uoce in fonantc primo conuertebantur uerilßaptoxÖ; profioftcban*nbsp;curmriusin terramfliam,nonquiriemextdrj^m,^^ corpora-icmjfedfruebanturpromißiöneilla, quam olimDominusDenbsp;us in terra eorum dederat.Oeinde conuert^bantqr erUm génies,quæhocloco rilij Maris uocantur, quorum Apoftolus fuitnbsp;Diuus Paulus.Adhæc multi ex Aegypto, amp;Afsyriaperpracdica-tiohcmEuangcIijitaconuctfiamp;: ex lua terra« cerriri,ad Braelemnbsp;confugerutjboc efl,per prçdicarionem Euangelij immucari npnbsp;uiriebancbomineMnibulahtesinuocacioneOei, çredentes^;nbsp;Euangelio omnium bonorum in Chrifto promiflbrumjverc-ditaris quoquccoeleftis participes fiebant. Vides Dominumnbsp;Deubi nöfirum cam magtûricèfuas promilsiones praeftiafTcyUtnbsp;ex uno Ilraclita per Salmanaflarem interfeâo centuoi alij pernbsp;prædicationem Euangelij de kfu Chrifto Ent enari.

CAPVT xn.

CIRCVMDEDrr ME MENDACIO EPHRAIM. iTf^^DO-LO DOMVS ISRAEL, IVDA AVJÏM ADHVC DOMINA. TVR CVM DEO. ET CVM SANCTIS FIDELIS EST.nbsp;EPHRAIM PASCIT VENTVM ET PERSEQVTTVR EVRVM:nbsp;MENDACIVM ET VASTITATEM MVLTIPLIC^T. ÉT FOEDVSnbsp;CVM ASSVR PERCVSSERVNT, ' ET DEPORTANT OLEVM INnbsp;^EGYPTVMnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ ‘

DISGEPTATIO AVTEM DOMINO CVM IVDA, SED VISITABIT ÏACOB IVXTA VIAS EIVS, ET IVXTA OPERA EIVS RED-DET EIS.

z*

Manifeftauic antea Ofeas ingeneem Dd mifericordiam St. paternum afTeâum crgalfrael,uidclicct,quod prop ofuerit quinbsp;dem fè Ifraelem ufq; ad internecionem deleturum, propter ui-kcra uero milèricordiæ fuæd^anc fèntenqam durißimam rctra-éhMcrit.Proptcr eledos autem banc conäon cm Propheta ha-buit,üt in fide promißionum diuinarum conftarent nec defi-cercniinaduerfisäDeo.Nuncauccmiterumlcrmonc fiiouernbsp;tit le ad Uraelitas carnales,amp; confert eos cum incolis Regni luda,nbsp;utproponatdilcrimen cucntuscorum, qui uerbum Domininbsp;contemnunt, amp; eorum quiuerbo Domini admoniti refipi-feunt. Et dicit, E|duaim circuipdedit me mendado amp; dolo.nbsp;Qijod efliUudmçndaqunvEtquis eRdolusillc?runxcrûtleniinbsp;hi fadere

hi fœdcfc in monte Sinai, qtiando eis Legem meam propOx nerem. Et polliciti funt, fe paólum meum in fempiternum ob^nbsp;leruaturoSjVjcifsim egopromifi eis me fore eorumDeum.Etnbsp;hocfœduspoftcafepenumero rcnouauertint.Sed eccefidefranbsp;gi faólijidquc dolis,amp; mendacijs .Nam uerbis quidem oris iuinbsp;¦inLegeacquiefcunt,deLegegloriantur,uerbum Dei iaólant,nbsp;•uoluntefle populus eleólusDei, amp;Patriarchas landlos maio-res fiios crepant.Et qui acculàuerit eos abnegationis, aut tranCnbsp;greßionis à Deo,iliumgrauilsimis tormentis excruciant, tan-quam rcum lælæmaieftatis I{racliticæ,fedreipla,amp;faôlis,Deumnbsp;quotidie negant,Verbum Dei pcrlequutur, amp; peiys cane langue odiunt. Dcniq;,ad auxilia in periculis fuis, non diuina, qua:nbsp;multipli citer eis promifi, led Aegyptia amp; Aßyriaca confugiunt,nbsp;Et cultus Ethnicos atque abominabiles in congregationibusnbsp;luis Ecclefiafticis lequuntur. Qi^od quid aliud eft, quam defe-.dlioaDominoDeonoftro?Ethocquidem modo le geruntnbsp;Ilraelitæ.Incolæautem Regni Iuda,adbucregnant cum Deo, amp;nbsp;cumlàndlofideli,hoceft,perfeuerantadbucin uerapictate, amp;sandusrf-ueris cultibus.Atq; permanetapudfidelem,amp; ueracem làndlû. raeiisamp;fannbsp;SoletfeDeusaliquotiesinlacralcripturauocare landlumllfae-lis,amp;bocloco uocatleIandlum fidelem,idquenon line caula.nbsp;Sandle enim atque fideliter feruat omne id quod promittit amp;nbsp;omnisquifidit promilsionibusciusnon confunditur . Sice-nim aitDauid Pfal.quinto :Lætentur omnes, qui Iperantin te.nbsp;Crediderim autem Ofeamhieloqui de Templo lerololymitanbsp;no,in quo làcraiuxtaprælcriptum Domini peragebantur,amp; uenbsp;rusadhucuigebat cultus Dei.Prçcipuè autem relpicereProphenbsp;morabilemEcclefiæ eiusReformationem, de quo italegimus Armansccnbsp;ïiij.Regumxviij.FecitEzechias,liueHiskias, quod erat bonumnbsp;coram Domino,iuxta omnia,quçfeceratDauid Pater eius,Iplenbsp;dilsipauit excella amp;contriuit ftatuas,amp;luccidit lu cos,confregit-q; lerpentem «xneü,quern fecerat Mofes,fiquidem ad illud ulq;nbsp;tempus filij Ilraeladolebant eiincenfum,uocauitq; nomen ei-usNehuftan ,Etin Domino Deo llraelfpcrauit.Itaq; poft eumnbsp;non fuit fimilis ei,de cun dlis regibus Iuda,led neq; in his qui annbsp;te cum Rierunt,amp;adh.rlit Domino,amp;non recefsita ueftigijs c-

ÏN CAPVT XÏI. OSEÆ,

Atq-, hæc lunt liera media,quitus ira Dei mitigariamp; futurum • malum præucniri poteft. Si igit regnû I(raelis,his medijs quoqjnbsp;uti uoluiflet, perinde luam deuaftationem potuiffet cnuge-re,arque regnum luda^fed ecce oleum amp; opera perijtin eis : Pa-perfequi ¦^c*^^i’’’^’^e’^tum,amp;perfequiturcurum,hoceft,fi'uftralabo-rantjamp;fiitunturmedijs amp;uijs)nihiladpræcauendam dcuaftati-•onemfacientibus. Nam qucmadmodumis,qui percutitautnbsp;perfequitur uentum,non tantum fruftralaborat led etiam fei-plum potius^quam uentumlædit. Ira Ephraim non tantumnbsp;lu os impios,amp; mendaces cultus diuinos cumulât,iierumetiamnbsp;in peri cull sjbelli cis, feed us in cunt cum Alsyrijs mendacibus, amp;nbsp;oleum ad AegyptiosmittuntjUthisdonis eos ad auxiliumlu-um alliciant.Hifce impijs amp; mendacibus medijs Iperant le in pcnbsp;riculisRiis tutosforeamp;elFugere polTc deuaftationem impen-dentem.Sedhilcemedijsadeo non uitabuntfua mala, utpori-USillisiplislernam periculorum grauilsimorum lint accerfiiri.nbsp;Impijs cnim amp; mendacibus luis cultibus,quitus confidunf,nbsp;M«îia ’*«-cQnfundent,ôcillisipfisauxilijs Aßyriorumatq; Aegyptiorum,nbsp;in quitusIpemliiaponuntjfundituseuertentur. Namhæceftnbsp;Fortuna impietatis amp; eorum qui mendaeijs nituntur. Quapro-pter(inquit Ofeas)controucrl]a quidem Domino Deo critcünbsp;lu da,ho c eft,non Hint omnino à peccatis immunes, iddreo af-fligam eos quidem perRcgem Alsyriorum.Saneherib.Nam o-mnes eorum muniras urbes oppugnabit,0lt; capiet,qucmadmonbsp;dumlcriptum eft iiij. Regum xviij . Non tarnen perdam eos,nbsp;led conferuabo regnum eorum, ItauthoftisSaneh erib neceftcnbsp;hab cat Ihmmainfamia nominis lui lerofolymam relinqucre,amp;nbsp;libi fuga con fill ere. lacob autem hue regnum Ilraelis uifitabitnbsp;Dominus ira,lit to tarn Gentem fitdeuaftaturus funditus,amp;ra-dicitus,proptereaquod relipilcere,amp;mendacia lua relinquercnbsp;tioluerincBreuiter iuxta opera eorum, retribuetur eis.

In vtero svpplantavit fratrem svvm. et in for TITVDINE SVA PRÆVALVIT DEO.

PRÆVALVir INQVAM ANGELO, ET SVPERTOR FVIT; FLE-VIT ET ROGAVIT EVM, IN BETHEL INVENIT NOS, ET IB! lOCVTVS EST NOBISCVM.

I DÖMINVS DEVS EXERCITVVM. DOMINVS MEMORIALE E- ‘ IVS.

•rv ERGO AD DEVM TVVM REVERTERE, MISERICOR--blAM. ET IVSTICIAM CVSTODI, ET FIDE IN DEO TVO SEMPER.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

E XP o s IT 1 o IOAN. BRENT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2-07

Exbisuerbis facile intelligi po tell, quid acdderit Pro plie- obîeevio tæconcionanti de futura deuaftatione Regni liraelis propternbsp;mendaces cultus diuinos.Populus enim procul dubio obiecitnbsp;ci SanâumPatriarcbam lacob, dicens ; Quid tu nobis tones denbsp;dcuaÖatione Regni noftri prædicas?Patriarcham habemuspi-um,Iacob,quiDeofuitaccepti{simus,amp; cuiuslcmini promi-fithancterram perpetuô pofsidendam? An non pollicituseftnbsp;Patriarcbæhuicnoftro le fernen ipfius tanquam ftellas cœli,amp;a-renam maris multiplicaturum?Quomodo igitur fieri pofletjucnbsp;ex bac terra noftra eij ceremur amp; fundi tus deuaftaremur ?Sino-ftroPatriarcbæDeustampropiciusfuitjUt ei preynitteret ter-ram amp;multiplicationem feminis, curnobispofteriseiusbancnbsp;promilsionemnonleruaret ? Ad banc ergo obieófionem O-leas relpondet,dicês,Verum eft,babuiftis quidem Patriarebam,nbsp;qui Domino Deo noftro fiiitacceptilsimus, amp; cui exbibuitlènbsp;Deusbeneuolcntilsimum, clemcntilsimumqj.Primùm enimnbsp;cùm nafeerentur fimulElàu amp; lacob, atqj Elàu primus ueniret,nbsp;tcnuitlacobplantamfratrisluiElàu.Vndeamp;lacob efluocatus,nbsp;Neq; id temere,led ficadminiftrante Deo làôtum elfe exiftimenbsp;mus.Naturaliter enim fieri non poteft,ut in Naduitate gemel-lorum alteralterius plantam manu arripiat amp;teneat, eo qgt;uiresnbsp;adbuc lint imbecilliores.Neceire igitur eft,quôd Deus (utdixi)nbsp;ficordinaueritjamp;bocfado fignificareuoluerit,qudd maiorfernbsp;uituruslitminorijamp;quôdhcobipofteripræualituri fint contra pofteros Elàu.

Deinde cùm ex Melôpotamiaunà cum uniuerlàluafàmi-lia proficifeeretur, metuit fibi àfratre fuo Elàu, amp; cùm fluuium traieciirct,lu6tatuseft(ficut fcribiturGcnefis cap.trigefimolè-cundo) cum uirOjfiue cum Angelo Deitotam noéfem , donee præualerct, uinceret,atqj cogerct eumadbenedicendumnbsp;fibi.VndeôcnomenIfiaelis reportauit, quod lignificat uiôto-remDei,Quoniam(inquit Angelus) fi contraDeumfordsfui-ifti, quanto magis contra bomincm præualebis . Non Icntia-musautemnos,bancluôtam tantum fuilTe corporalem amp;cx-in lacobnbsp;ternam,fedfuitardentifsimaamp; internaluôfa confeiendæ, quanbsp;colluéfatus eft cum promilsione Dei, amp; inimicitia quam Elàunbsp;contra eum conceperat.

Cùm enim mandato diuino iulTus clfetjUt unà cum familù

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s ij

IN CAPVT XH. OSEJE ,

amp; omnî fila fiibftâda in pacriam fiiam rediret,amp; iam îam in cort* Ipeétu habcretpatrios lares, Eccc caro uarias cogitation es innbsp;conlcicntiafiiggclsitNunc enim obijciebatur ci irafratris fui E-Gu uebementilsima qua olim mortem fibi minatus fuerat, amp;nbsp;Ibllicitabat eumad timorcm : Iciebat enim banc fratrisfiii iramnbsp;elfe pcrpctuam,amp; mulco ardentiorem quàm alieniNunc cumnbsp;uxores fiias, Sc chara pignora, liberos fiios, leruos an cillas, lumen ta, amp; omnia quæfecum ducebat, confidcraret, taies baudnbsp;dubiè ei inciderunt cogitationcs,Quid facias?Tolcrabilc fortal-fis elTct, fi te Iblum periculis mortis obijccres, lcd cur uxores amp;nbsp;bbcros tecur»ducis?Quid fi coram oculis tuisftuprarent,amp; de-nique occiderentur?Quid fi nun c tempus appetijlfet, de quonbsp;parens tuus ad fratremtuum ira amp; indignationc erga te accen-liimlocutus cft,diccns,Vcnicttempus,quando rurfiis excutiesnbsp;ïugum fratris tui de ceruicibus tuis? Cogitauititem,Quid fi Denbsp;us propter te unum non mutaret ucterem conluetudinem,nbsp;quafolctiuuare fortiorcs:frcquentius enimaccidit,utimbecil-lioruincaturà fortiori,quàm rortiorab imbecilliori?Hæamp;fiminbsp;les cogitationes procul dubio excrudaruntanimum lacobi pernbsp;totam noétem, Ôc. proFcdô fuerc telaacurilsima, quæ tranfucr-beraruntcorcius.

Sed ex altera parte Fides contra bas tentationcs colludata eft,rctinuitq; lacobumin uera obedientia mandat! Dei,amp;in fide liera erga promilsiones à Dco fibi datas. Et quo plus caro filas cogitationes deiraElàu exaggerabat, tanto magisFides obe-dientiam amp; promilsiones diuinas in confeientia lacobi exaggenbsp;rabatCogitauic enim intra le : Quid mibi moleftæ eftis uos car-nales cogitationes ? Et quid conamini me à uera obedientia,nbsp;amp; à promifsionibus Dei auertere ? An non obediendumefi:nbsp;Deo?Certè, nifiuelisperpctuo damnari,ncceirebabebismannbsp;datis eius oblequi.Exduobusmalisminimum eft eligendum.nbsp;Melius eft ergo in bocleculo temporalib. calamitatib. obijci,nbsp;propter inobedientiam æternos cruciatus fubire. Et cur inobe-dientia amp; tergiuerlationetuaDeum ad iram prouocares? Annbsp;nelcis, iralcente Deo,omnes creaturas tibi aduerGturas’imonbsp;nulquamamalisangelis, amp;aSatanatutus cris,nil!mandatumnbsp;Deiexequaris. Fortald^ exiftimasteinalijs locis lècurè uiuercnbsp;polfe, contempto mandato Dei, At Diabolus ubique eft do-

EXPOSITIO IOAN. BRENT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;31^^

mî,nccpatîctur te tranquillè uiuere,(èdcruciabi£ te’dies no-Âcique,adeo,utirafrâtris tui Elàupræ cruciatib us illis uidea-turluduspuerilis.Etquid ribi adeo metuis à fratre cùo EGu? Aut curfallo tibinefeio quæftupra, amp;perdiriones uxorum ,li-berorum, Sc. aliarum cuarum (ùbftandarum imaginaris ? Curnbsp;non potiusrccordaris mandat!, amp; promifsioriisDei ? An nonnbsp;Deus iußit ut reuertaris in patriam tuam ? An non audiuifti Denbsp;um dicentcmamp;promittentcm tibi : Surge, amp;egredere de terra hac,r eu er tens in terram natiuitaastuæ,amp; ad terram Patrumnbsp;tuorum,amp;adgenerationemtuam,Eroque ego tecum? Obli-tustam cito csampliGimæeiuspromifsionis,quâ tibi'Deus tunbsp;us poUicitus eft multiplicarionem leminis tui, ut fit innumera-bile futurum, quemadmodum numerus ftcllarum præ multi-tudinc eft innumerabilis? Cùm fugeresàfàcieEGufratris tui, Scnbsp;abircs in cxilium,quid quæfo. Dominus in Bethel apparens,tecum locutus eft? An non diccbat. Noli mi bcob metuere. Egonbsp;tecum film quocunque perrexeris, amp;reducam te in terram tuam cum magna fiibftantia? Cur non credishuie promilsioni?nbsp;AnexiftimasDeumefleinfidelcm, nonpræftaturumquodnbsp;tibi olim promiferat ? An dubitas de eiuspotenria, quafi nonnbsp;P ofiit præftare, quo d lemcl promifit ? Abfit à te pro cul hæc in-credulitas. Omnipotens enim eft Deus,amp;multopotentiorfranbsp;tre tuo Efau.Etpoteft tuumEGu, occurrentem tibihoftiliani-mo,autfubitomutare,autunonutuperdcrc. Quin potiusiunbsp;eo gites atqu e ribi p erfiiadeas,D eum clTe p o ten tem,homin emnbsp;efte impotentem,Deum efle ueraccm,omnes autem hominesnbsp;mcndaces,amp;quia ueraxeft, reducet te incolumem iuxta pro-mißionem fiiam ad te diétam. Quia uerô potens eft,liberabitnbsp;te à fratris metu, mutabitqueiram eius in bcneuolenriam. Ma-éte igitur uirtute efto,amp;in nomineDomini perge in profeélionbsp;netua,quamincepifti,amp;inquahaâ:enus te Deus mirabilitcrnbsp;conlcruauità tuo ibeero Laban.

Vides acerrimam luôtam carnis'amp; fidei in Patriarcha lacob. ^ternis enim pugnarunt, Et nunc caro iratum fratrem obijci-cns,conabaturiplius expugnare conlcienriam,Nuncucrô fidesnbsp;rurfus erigcbat,amp; confolabat cum rccordarionc uocarionisamp;nbsp;promilsionisDei.Atquehæcluétaulqucadaurorampcrdura-uit,nequçpaflàeft Ibmnumcaperelacobum, donccueltaivnbsp;• fij

»0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN CAPVT X!I. 0SEÆ,

d em mâximo fortißimo^; animo fcfê promißionib.amp;uocario ni Deijcontepris ömnib.malisamp;periculis quæin côfcientia obnbsp;ijciebantjamp;quçlànèmetuenda erant non tantufibi,uerûetianinbsp;Krad, uxorib.amp;liberisIIiis,dcdidit obfequenrifsimû.Merito igit uo-catus eftab angelo Domini nracLi.uiólor Dei, co qs cû ho mini-tiufta in bus amp; Deo luâ:atus eft,amp;prâeu^uit. Oriutur fimilesaliquodcsnbsp;confcicn- in conlcienriapiorû,præièrdm uero, quando impij Euannbsp;I pioru. Chrifti conanî delete amp;perfequi quotquot ci nominanbsp;lüa dederunt.Caro.n.cxaggerat omnia externa pericula amp; damna,dicens: Si manferis in confcßione Euangelij de Chrifto, primo excommunicab eris una cûuxore,amp;liberis,atqj omnib.tu-isfacultatib.exuerisDeindeuxorem amp;liberos duces in fiimmanbsp;pericula,nusq locorum tutus cris,fcdquilquisinueneritintcrfinbsp;ciet te impunè.Prætcrea quis leit an Euangeliuillud,quod con-fiteris,uerum fit Euangelium, fortalsis feduóhis es haólenus abnbsp;illis,quiprçdicanchocEuangeliû.Adhçc,an non potes in cordenbsp;tuo credere,quod rcótum amp; ucrum eft, amp; orc confiteri,quodnbsp;bominibus placuerit ? Næ tu inlànus es,qui te propter confeßünbsp;onemEuangelij tot exponispcriculis. Contra uero fidesaiunbsp;Quid?Tu ne abnegates Euangelium Chrifti filij D ci ? Tu nc uisnbsp;fœdifragus fieri erga Dominu Deum tuu? An nelcis quid Chri-ftus dicauQui me negauerit coram ho minib.n egab o ego cumnbsp;coram Patre meo cœlcfti?Nelcis te habere animam? An ignorasnbsp;efl'e perpetuam damnadonem ignemqj inferni inexdnguibile,nbsp;in quê conijeient omnes, quiabnegato Chrifto redeutadldo-lolarriam,amp;impictatcm?Si pericula cxtimilcendalunt,cur nonnbsp;potius times Dominum,^ homines? Vter plus nocere poteft,,nbsp;homo,anDeus?CerteDeus,ita.n.aitChriftus,Nolitemetuercnbsp;cos,quioccidunt quidemcorpus,animæuero nocerenopoCnbsp;funt,metuite potius Dcu,qui poteft corpus amp;animam perdc-re amp;in gehennam abij cere. Et quid prodeft uobis,fi conleruannbsp;do corpus,iplam animam perdatis? An non Chriftus manifeftànbsp;ait:Qui propter me relinquitaliquid,ccntuplum recipiet, amp; ui-tamæternam hæreditate accipiet .Fortaßis tibi Deus mendacijnbsp;lulpeólus eft.At non mentitur.Et cur dubitas de ueritateEuan-gelii?ConlÿderaquælbuerbaChrifti óc Apoftolorumeius, Sinbsp;ftadmuidebisueritatem Euangelij. Quid uero mihi de con-felsione oris amp; fide cordis obijeis? Nonlicct aliter loqui, quamnbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;credere«

EXPOSÏTÏO IOAN. BRENT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»»

crc4erc.Tamcn coram mudo uaniiudicant, quialiterloquun-rur,amp;aliter fentiut,amp; tu uis coram Deo conftare,fi aliter loqua-ris,amp;aliter credas.Paulus ait,Corde crcditurad iufticiam,orcfit confelsioadfilutem. Breuiter,confitcndum.eftquod credis,nbsp;aut Chriftus neq; te confitebitur coram patrc liio ccelefti.Videsnbsp;quomodo fides pugnet contra camem. Cum ergo uiceritin tcnbsp;fides, fiesamp;ip(clnael,hoc cftjuiólor Dei.

’ Similes ludtæamp;pugnæ ofiuntur in conlcientia hominum ctiam in alijsaduerfisamp;affliól:ionibus,uidclicet,infame,pau-pertate,infamia,infirmitate,peccatis,amp; morte,fedulo igitur dannbsp;da erit opera ut in his pugnis fidcs reporter uidtonam de came,nbsp;ficenimfietjUt fimusueri Ilraelitæ,amp;à Domino Deo noftronbsp;per Icfiim Chriftumbenedicamur. .

Sed redeamus ad Prophetam. Sic enim fequitur Angelus flebatamp;obfecrabatlacob, hoc eft, Angelus cùm uideretleui-élum amp;fuperatum alacobo,flcbili amp; querula uoce obfecrabacnbsp;Iacobum,utfe dimitteret,quia(inquit)aurora oritur. Significacnbsp;autemquodlacobiramDciin Eiau fibi propofitam amp; obic-dtamuicerit, amp; rcddidcrit fibi eutn beneuolentilsimum cle-mcntifsimumój.Eftamp;hocbenefiqiumlummum, quod Deusnbsp;finatleuincifiae,amp;fiat exiratoDeo elemens pater.

Adhæc ( inquit Ofeas ) In Bethel inuenit nos, amp; ibi locutus eftnobifcum,qucmadmodumfcribitur Gene, trigefimoquinnbsp;to.Cùm enimlacob exMefopotamia in Bethel redirec,apparu-it ei Deus fecundo benedicens ei.Ego(inquit)fiim Deus omninbsp;potens.Crefce amp; multiplicare.Gentesamp; populi nationum ex tcnbsp;crunt,Reges delumbis tuis egredientur.Terramq;, quam dedinbsp;Abraham amp;Ilaac,dabo tibi,amp;lemini tuo poft te .Sed cur Ofeasnbsp;ho c lo co utitur pluraU numero dicens, Inuenit nos, amp;lo cutusnbsp;eft nobiftum, c5 tarnen folilacobo Deus in Bethel apparuerit,nbsp;eiquclocutusfit?Relpondeo,IlraclitædelccnduntàIacobo, Sc.nbsp;pertinueruntad eos promifsionesa Deo ipfi lacobo fadtæ.Monbsp;re igitur feripturæ, delftaelitis intelligitur,quodad lacobum di'nbsp;dl:um,amp; ei promilfum fuit. Inuenit ergo Deus in BethelIftaeli-tas, cum inuenit lacobum, amp; locutus eft cum eis, cùmloculus eft cum lacobo. •

Hæc a5t lunt beneficia,quæ præftitit Deus Patriarchat lacob, cxquib.fadlè colligerepoflumuSjipfiinifuifleDeo acceptißunbsp;s iiij

mum, amp; fill) dileéliloco habitum.Sed quid hoc(inquit Oleas) ad uos? Ecfi cnim Pattern pium Patriarcham lacobum habeas»nbsp;tarnen quo magisipfe fuit pius, co uos eftis détériorés. Ideo-queimpictate ueftraperdius omnia beneficia, quæ olim collonbsp;cauit in Patriarcham ueftrum. Primo cnim,olim Fade ad fademnbsp;oftcnditlc eiDeus:auobisaurem prop ter impictatemauertetnbsp;fadcmfiiam. Deinde promifit quidem lacobo parentiueftronbsp;bane terram poßidendam, uos autem propter uarias ueftrasnbsp;iniquitates eijdemini ex ca.Poftrcmó promifit eimultiplicadonbsp;nemlèminisfuijlèd ueftrumfernen dclebitur. Non eft ergonbsp;quod dePatriarcha ueftro gloriemini.

Quid ergo(inquis)Num res noftræprorfiis dcploratæ fiint? RefpóndctProphcta,poteftis rebus ueftris.adhuc confulerc.nbsp;Non.n. pœnituit Deum promißionis fiuc quam olim lacobonbsp;amp; lemini eius fedt^fed cupit bonafide prçftare uobis quo d polnbsp;lidtuseft,Tantumuositageritcuos, ut poßitis promißionisnbsp;participes fieri.Deus.n. Zebaoth,qui fibi ipfi hoc memoriale fcnbsp;cit,uc uocct Dominus omnipotens, amp; Dominus omniu crea-turarum, ß inquam Dominus, uos uo cat, uos hortatur, uobisnbsp;man dar,ut refipilcatis,præcipuè uero regi ueftro, amp;aulids fiiis,nbsp;ait, reuerterc ad Deum tuum,milcricordiam Si. iufticiam cuftonbsp;bus amp; oppreßishominibus,Iuftusueroamp;leucrus iudex erganbsp;malefadorcs amp; tranfgreflbres legis diuinæ.ïmitarc tuum Patriarnbsp;cham,amp;in omnibus tuis peri cuus confuge, nonad Aegyptiosnbsp;aut Aßyrios,fedadlblum Dominum Deum tuum, tune enimnbsp;amp;ipfe prçualcbis Domino,ficut olimlacob, amp;auxilio eius po-tcrisrerinerc,amp;poßiderc gentem,amp;Regionem tuam.

Scuerißimam hancadmonirionem fuifte necefle eft, cum proponat ciProphetaNomenDeiZebaoth, Et Dominus mc

«fficitProphcca.Idco pergit dicens.

EXPOSÏTIO IOAN. BRENT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^9

CHANAAN IN MANY EIVS STATERA DOtOSA: CALVMNI* AM DÎLEXIT.

AITQYE EPHRAIM; VERVNTAMEN DITATVS SVM, INVENI DIVITIAS MIHI IN OMNIBVS LABOR(BVS MEIS, NON INVEnbsp;NIENT IN ME INIQVITATEM ET PECCAIVM.

AT EGO DOMINVS DEVS TVVS E TERRA ÆGYPTI. AD-HVC HABITARE FACIAM TE IN TABERNACVLIS, SICVT IN DIEBVS FESTIVITATIS.

ET LOCVTVS SVM AD PROPHET AS, ET IDEO VISIONEM MVLTIPLICAVI, ET PER MANVM PROPHETARVM PROPO-SVI SIMILITVDINES.

Poft€xhortationcm,deliberatlecum Ofeas.Vitlcnsautcni fummam impiecatcm Regni I{raelis,iterum ad inçrepationemnbsp;redit,quafi diceret. Quid multis opus eft exhortationc ad pietanbsp;tem?Vidco operam amp; oleum perdita cfle in hocimpio populo. Etfi enim millies exhorteris ad pietaccm,tarnen nihil melio-res fiunt fed redduntur ftibindc peiores, amp; degcneraruncnbsp;prorfùsàluoPatriarchaIacobo,amp;per omnia fàdi funt fimilcsnbsp;gencibus illis,quas deus propter multipliciapeccata eiedt ex tecnbsp;ra. Allufione autem quadam increpar Propheta populu, quodnbsp;præteralias iniquitates, dolis quoque amp; deceptionibus proxi-mum circumueniant.Etait: Quid plura dicamrHabitas in terranbsp;Chanaan,Et es Chanaan.hoc eft,Primum impietatem gentiumnbsp;illarum,quæin Chanaan olimhabitarunt,imitaris,nihilo csme-lior eis, ficut etiam Ezechiel cap. decimofexto de lerulalem ait.nbsp;Radix tua amp; generatio tua terra Chanaan,pater tuus Amorrçus,nbsp;amp; mater tua Chetæa. Deinde quia Chanaan Mercatorem figni-ficat,tu quoque pro more mercatorum ftateras babes iniquas,nbsp;amp; pondera dolola,quibus proximum circumuenis. Nulla repcnbsp;riturapudtcæc|uitas.Alceralterum circumucnit quoquo modo poteft,nequeeftapuduos modus aut finis impofturarum.nbsp;Et di cam lane quod adhuc grauius eft, quando obijciuntur uonbsp;bis Idololatria amp; impofturæ ueftræ, tantum ab eft ut refipila.tis,nbsp;ut etiä d e diuitijs quas Idololatria amp; iniquitate acquifiuiftis, glonbsp;riemini,dicêtes.Quid? qua fronte dicere audcs nos impiè,amp; ininbsp;quèhaólenus in Regno noftro egilfe? An non uidcs omniumnbsp;rerum noftrarum flatum fœlîcilsimum?Diuitcs faéb lumus ni-mis,Neccftquód nos impofturæ ali cuius accufes. Inncgocijsnbsp;enim amp; mercibus noftris, nulla eft iniquitas. Quod fi inique ageremus , putas Dcumhaótcnus nobis cot, tantas.

«4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ÏN C AP VT xn. OSEÆ,

qucdiuitias dediflc? An non Lex Dei dicit : Maledióïus qui non cufto dit ucrba legis Jvlalediélus inquit fit in domo,in hor-reis,inagro,^in omnibus uijs fuis? Nos au tem fruimur omninbsp;benediäiöncDeijiamp;abundamus diuitijs,quasculdbus,amp;ne-gociarionibus noftris parauimusJNon ergo impie,neqjiniufte,nbsp;fed pie,amp;prüden ter egimus.

Hoc loco defcribiturnobis perucrfiim humanac rationis ConatS ex iudicium.Solct enim ratio conatus luos ex euentu externo sritinbsp;euentu x- marc.Si euentusfuerit fœlix,iudicat conatumfuifle iuftum,finbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;’ fuerit infœlix iudicat conatum fuifie iniuftum . Hine Satan

fiimmisuiribusconaturimpietatem redderefœlicem : homines enimfœlidtatcfeduéli paulatim incipiuntiniquitatemiu-ftificarc5icamici lob, quiauidebant in iplb infœlicem rerum cuentum,pronunciabantfaótaipfius fuifle iniufta.SicPharifeinbsp;amp;ScribæuidenteseuentumChriftiefle infœlicem amp; turpem,nbsp;iudicabant caülam eiusiniquam , Ideo clamabant, Sieflfiliusnbsp;Dci,defccndat dc cruce, hoc eft, quiafeipfiim liberate non ponbsp;teftjimpius amp;hærericusfitnecefle eft.Contràllraclitæfuasim-pietatesiuftificabant, eo quodinhisomniproljïerafortuna u-terenrfieri enim non pofle exiftimabant, utimpieras efletfœ»nbsp;lix,quemadmodum etiamieremiæuigcfimoquarto, amp;fiipranbsp;dumdcrc capitclcCundohuiusProçhctæ,oftenfiimeft.Sedfidcslongènbsp;aliteriudicat. Non enimlecundiimcxtcrnam ucl fœlidtatem,nbsp;uel infœlicitatem,fed fccundum uerbum Dei de rebus iudicat.nbsp;Quod fi inuénerit uerbo Dei aliquid elfe mandatum, iudicat ilnbsp;ludpiumamp;iuftum,etiamfi cuentuseius fitinfœlicifsimuscoram mundo.Si uerô uideataliquid uerbo Dei prohibitum,iudicat efleiniquilsimum,ctiamfi euentus fueritfœlicifiimus.

’ Sed quiaIlraelitæ non tantum iniquèagunt,fed etiam impie tatemamp;iniquitatem fiiamiuftificant, uideamus quid uidlsimnbsp;Dominus Deusnofter, contra eos agendumfulcipiat. Ego,nbsp;inquit Dominus,cduxite de terra Aegypti.Quafidiceret.Et-fi ego optimo iure te propter tuas impictates amp; iniquitatesnbsp;Clementi« perdctc poflem , neque ulla dignus fis Mifericordia amp; cle-emphTm^quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;agam tecum fccundum tuas iniquitates,

fed fccundum uetercm ôc innatam meam milericordiam. Quemadmodum ergo ab exitu tuo ex Aegypto,ufqueadhocnbsp;tempus,orotii te dementia amp; bonitate fiim complexus, ita hoc

EXPOS IT I o IOAN. BRENT.

quoque tempore tibi benefaciàm, untummodo tu fefipifcas, cmendes uitam tuam,amp;ferues mandau mea^quod fi feceris,banbsp;bitare te faciam in terra tua, atque replebo te omni b onitate amp;nbsp;gaudio,ut|æteris tan quam infeftiuicatibus^utin feftoTaber-naculorum, quod maximo gaudio peragi fbiet,ficutlcriptumnbsp;eftDeuteronomijdccimolexto .Etutuideas me ex animo cu-pere tuis rebus coniulere, amp;omnis mar iniquitads uelle obliubnbsp;fci,ËcceProphétas meosantetcmpus deuaftationisadtehocnbsp;cohElio mitto^atqueSpiritu finóto meo uarijsuifionibusnbsp;gnisornOjUtte ad Refipifcentiamhortentur.Nonenim fumnbsp;Deusuolensmortempeccatoris,fed cupio utpçfcatoresrelbnbsp;pilcant amp;uiuant,Malo efleMifericors quam feuerns Iudex.Obnbsp;lequamini ergo Propberismeis Ôc refipifcitC) ut futurum malum deuaftadonisueftræeffugiatis.

Quod Dominus hoc locoIlraelitisluis conciohatur, exi-ftimemus etiam nobis Germanis dictum elTe. Quid enim ? An exiftimasDeum fruftra noftro hoc tempore reuelaffe Euan-geliumfuum.Aut putasNouos(utuocantur) concionatoresnbsp;temere amp;:fùo arbitrio Euangelium prædicarc ? Aut quid tan-dem deEuangelioiudicas? An nefciente Deo dices Euange-gnum im.»nbsp;lij curium incœpiife ? Imo fichabeto, HancEuangelij prædica-lionem,fignum eifeimpcndentis calamitatis,iuxtaillud Amosnbsp;Prophetæ : Nunquid rugiet Leo in ialtu, nifi habuerit praedam?nbsp;Nunquid dabit catulus Leonis uoccm de cubili fuo , nifi ali-quidapprehenderit?Coniulat ergo unuiquiiquefuis rebus,amp;nbsp;fibiab impendendbUs calamitadbus caueatzNon enim fruftranbsp;Rugit Dominus per prædicatoresEuangelij luffed ho cfiioRunbsp;gitu fignificat impendere ceruicibus noftris magna mala . Sednbsp;quia ante calamitat’em Pro phetas,hoc eft,concionatores Euamnbsp;gclijfui adnosmittit, fignificat eo ipfo. Quod finos refipifca-nius amp; uitam noftiam emendemus,paratus fitad exhibendamnbsp;nobis omnemluamclemcndara, ad abijciendam iram lu-am^quam contrapeccatanoftra conceperat.Refipifcamusergo,ut amp; fios in tabernaculis amp;fub uitenoftra quiecam amp; lactamnbsp;uitam, tanquam in fcftiuicatibus agcre poßimus.

IN GILEAD EST INlQVtTAS, PROFECTO VANITAS facti SVNT, in gilgal BOVES IMOLANT.nbsp;etiam ALTARIA EORVM SVNTi SIÔVT ACERVI

LAPIDVM IN SVLCIS AGR.ORVM.

ET lACOB FVGIT IN REGIONEM SYRIÆ. ET SERVIVIT ISRAEL PROPTER VXOREM, PROPTER VXOREM INQVAMnbsp;CVSTODIVIT GREGEM.

PER PROPHETAM EDVXIT DOMINVS ISRAEL EX ÆGYPTO, ET IN PROPHETA SERVATVS EST^

SED EPHRAIM AD IRACVNDIAM ME PROVOCAVIT IN AMARI-TVDINIBVS SVIS, ÏDEO SANGVIS EIVS SVPER EVM, ET OPPRO BRIVM EIVS REDDET El DOMINVS DEVS SV VS.

Jlraelicas enecit?Sipaucitatem piorumrefpicias,pukum:ncri nim non poteft,utuerbum Domini abfq; fruótu prædicetur,nbsp;etiamfimundusiifum,amp;fruétû ilium non uidcat.Deus cnimnbsp;data opera ablcondit luos eleólos à mundo neagnolcantur, Sinbsp;autemmukitudinemimpiorum, amp;: externamrerum fpcciemnbsp;confideres,nihil plané profeceruntProphetç luis concionibus,nbsp;fedquoftudiofiusllraeliras ad pœnicentiamluncexhortati,ecgt;nbsp;S'scekbS détériorés lubinde Hint redditi .Præcipuè uero in Gilgal régna-idoioJatria batlummaimpietas.ïncolæ enimhuiusloci,amp;alij quiillucperenbsp;grinabantur,erant propter Idolatricos luos cultus p-rorlus uani,nbsp;inutiles,amp;nibili homines. Quodintelligendumeft,ueldeRa-math Gilead ciuitatelacerdo tali, cuiuslupra capitc lexto faétanbsp;Gîkad ell;mentio;ueldemontcGilead,ubiquondamIacob cumlb-cero Itio Laban perculTeratfceduSjamp;hoftiasimolauerat. Vndenbsp;ad exemplum Patriarchæ Ilraelitæ etiam illic cultum lacrificijnbsp;infî:ituerant,lperantes,quialacobilàcrifiçiaillo in loco Deo planbsp;cuilTcnt, etiam luaacceptiora fore Deo, quam 11 in alijslocis offerrent. Alij aliter hunclocumintelligunt,Si Gilead uanafiet,amp;nbsp;deuaftabitur,non aliundèfiet, quam qjlàcrificantes illic uani la-

da ell, Iciamus nullam aliam caulam deuaftationis elfe , quam impios cultus illos, quibusle homines illo in loco inquina-Giigïîamp; runt,amp;inutiles ladi luntNon folumautem peccaturinGilead,nbsp;Gikad. uerumetiam in Gilgal. Etfi enim in eo loco populus Ilrael olimnbsp;circumcilus eft, quando fcilicetproficilcebatur in tcrram Ca-Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;naan,lofuç quinto, atque ibi celcbrans Pafcha,cultum turn tem

porisDeo gratilsimumpræftitit, tarnen cum Ilraelitæpoftoc-cupatamterramHiam,ineodemloco,fine expreflb mandato

I

EXPOSITIO IOAN. BRENT.

pei,amp; cxmcrahypocriG,(acrificarent,omnibusmodis Sifplicu itDcOjidco^uepro fummo fcelerehæcfâcrarepuauit.Mulri-plicantporropeccatafualfraelitæ,eo quodnon llint contendnbsp;contra man datum Dei in Gilgal amp; Gilead lacrificare, led omnibus in locis,in quibus copia effet lapidum, ædificantaltaria,adnbsp;laudern nominis diuini.Cultus præterea illos, quos Deusinnbsp;Legeluaprxfcripferat,faftidiebant,fuosueró ele^iriosadaftranbsp;ufque extollebant,eofque exemplo Patriarcharum Riorum de-fendebant, dicenteszCur non lacrificaremus illis in locis, innbsp;quibus conftat maiores noftros lacrificia obtuliffe? Et quia pla-cucrunteorumlacrificiaDeo,nondubitamusqivn Sc accepu cuitus dici fintnoftra,quçiplbrum exemplo Domino Deo noftro offenbsp;rimus’Sedtoto cœlo errarunt Ilraelitæ.Si enim uoluerisDeo icrbnmamp;nbsp;gratum amp; acceptum cultum præftare, nonfufficit, ut exem-plum Patriarchæ,autalteriuslànlt;fti imitcris,nequelùfficit,utadnbsp;îaudem,amp;gloriamnominis diuini,amp;(utloquuntur) exbonanbsp;intentionefiatjfedrequiriturexpreffum uerbum fine mandatum D ci .Etfi igitur Patriarchæ in Gilgal, amp; interdum in lulcis a-grorum ædificarunt Altaria non tarnen licuit poft cris exem-plum maiorum luorum fequi : his enim pracceperat Dominus ut non in quouis loco , led in illo tantum lacrificarent,nbsp;quern elegiffet Dominus.

Cæterùm,Impictatcs amp; iniquitates illç quibus peccaucrant îlraelitæ,eôdeteftabilioreslunt, quo maiorafueruntbeneficianbsp;quæDeus contulit cis. Quanto enim maius eft benefidum,nbsp;tantomaior eft iniquitas eorum,quibenefidum acceperunt Bcncficio.nbsp;amp; le non eratos often duntddeo enum erat Oleas beneficia que ‘¦“quot;’P«*.nbsp;Deus oiim llraelitis contulit,amp; conlert ca cum impictatc amp;ini- tateifraeiinbsp;quitate huius populi,utfiant conljjcdiores.Facitautemhocnbsp;confiliojUtuel tandem grauitatcmlcelerum luorum cogno-fccntcsrefipifcant. Itaergo ait : lacob fuit in Regione Syriæ.nbsp;hoc elt, Vide mihi quacfo, quibus miraculis Deus hunc popu-lum lira el ex paruis initijs, ad maximam amp; clarilsimam maiefta-tem euexcrit. Primum enim Patriarcha lacob*, qui amp; Ilrael,ànbsp;quo cognominanturllraclitæ, neceffehabuitpatriamlùamre triarcha.’nbsp;linquere,amp;propteriramfratrisluiElàu,qui ci mortem mina-tusfiicratjincxilium profidlci. Deinde tanu crat pauperratenbsp;onuftus, ut baculo tantum comitatus lordanem tranlierit.Li-

t

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fN CAPVt jtn. OSEÆ

b'entcnnagmsiïiuitijs caruiflet, modo uiótum (Scamidumliiquot; bere potuiflct,neq; aliud tunc tempons à Deo pederat.Adly^çnbsp;cùm ad auunculum luum Laban ueniflet, coaólus fueracpronbsp;duabus ukoribüs durißimam letuitutem l'eruire qiiatiiorde-tihîannis,propterea quôd dotem nullam à parentibus habc-tef. Breuiter,pijßimus quidcm ftierat lacob, lëd idem etiajft funbsp;crat pauperrimüs.Nihilominus tamenàDeo tamliberaliterô:nbsp;dementer fueratbenediótus ôc diratus,utipl'cmet ingénu^ connbsp;fiteretur coram Dec,le tantas diüitias ne fbmniare quidem pqnbsp;tuilTe. Ita enim ait, Minor lumn Domine omnibusmileratio-- ’ nibus iftis , (Sk ueritate tua, quàm expleuifti lèruo tuo Jnbornbsp;culomeo tranfiuî Iordanem iftum, amp;nunc cum duabusxypnbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;this regredior.yides quàm milcrabiliterDeuskuncpopulum

. . rclpeleritatqi multiplicâuérit? ’' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-•* :

* . . ' Præterea, Iftaelcùm ih Acgypto eflecidurilsima feruitutc Ægypto. lubRégePharaonepremebatür, præceperatque Rex, utom-ries malculiIfeeKtarum recens nati interficerentur .Propolue-fat enim fe tmtihi Iltaclem fùcccflu temporis deleturum .Nccnbsp;eratih uniuerlb mundo^qui exbagt;cTyrannide,amp;feruitutellracnbsp;litàsliberarephfuifletjfedprorlusaélumatque conclamatumnbsp;cum eis erat.Deusautem mifertus eorum , mißt Molen Pro-phetam, qui eos ex Aegypto ualidamanu educcretatquelibc-raret, nontantumabhoftibus,uerumetiamabiraDei.Nific-nimMofcsintercelsifletpro eis, iampridem propter Idololatrinbsp;amfuiffentà Deo deleti.

Poftrcmô,quarito magis mundus contrallraelitas inlânî-ebat amp; cuperet cos funditus extirpate, tanto magis Deus defen debàt,àtquemultipkeabat eos,tanquam ftellas cœliamp;arenamnbsp;rnarisDeniqueRibindelùosProphetasmifit,quieosinmedijsnbsp;lùishoftibüs ôdcalamitatibus confolarentLir. Quidluntbcnefinbsp;cia,fîhæcnon lunt?His autém omnibus contemptisamp;negle-élis, Ephraim fine Ilraelitæ, proiiocant Deum adiraciindiamnbsp;amarilsimisfiris^làcinoribus, hoceft, non fimpliciter peccant,'nbsp;fedtaliaadmittuntpeccata,quæoriginemluam ducuntexamanbsp;rilsimo corde,amp;quæDeum, ad amaritudinem quoquç pro-uocant.Quapropter.lànguiseorum (inquit Dominus)lupernbsp;iplbs dilpergetur, id eft, pàtientur pœnam dignam luis facino-ribus, amp; rétribuée eis iüxtâ meritafua. Nam hoftes, qui prop£lt;:nbsp;diem

/

EXPOSITIO IOAN. BRENT.

diem Regionemipfo rum dcuaftabunt,icacumipfis agent, ut Gnguis de capitibus eorum defluar.Et quiaingentia,amp; norribi-liaperpetraruntpeccata,ideoDeuseoshorribiliterc|uoq-, per-det.Namnon tantumcoramipl'oDeo, fed coram uniucrfbnbsp;mudo confundent, ficut minatus fuerat eis Deus Deut.caxcyj,

CAPVT xin.

/quot;gt;VM LOQVERETVR EPHRAIM HORRENDA EXTVLIT » CAPVT SVVM IN ISRAEL. DELlQVIT IN BAAL, ETnbsp;' MORTVVS EST.

NVNC VERO ADDIDERVNT, VT PECCARENT, QVIA FACIVNT SIBI CONFLATILE DE ARGENTO. Q^SI SIMILI-TVDINEM IDOLORVM, FACTVRA ARTIFICVM TOTVM EST,nbsp;ET DE EIS DICVNT: IMOLATE HOMINES VITVLOS ADORANTES.

IDCIRGO ERVNT VELVTI NVBES MATVTINA, ET SICVT ROS MATVTINVS ABIENS. SICVT PALEÆ QVAS. VENTVS INnbsp;AREA DISPELLIT, ET SICVT EVMVS QVI EGREDlTVR DEnbsp;F\quot;MARIO.

Teftatur liber tertius Regum capite duodecimo , Quod poft mortem régisSalomonisjuniueriusllfaelcongregaueritlcnbsp;adRebabeamum legitimum fucceflbrem Regni,amp;pecierintnbsp;ab eo,uc onus, quod Salomon parens eius impoiuerat ip{is,minbsp;tigaret.Cùm autem Rehab cam petitioni eorum latisfacere no-luerit,inceperinttumultuari,amp;leditionem horribilem moue-re,dicenteshorribilibusuerbis,Quæ nobis pars in Dauid, uelnbsp;quæbæreditas in filio IlairVade in tabernacula tua o I(rael,Nuncnbsp;uide domum tuam Dauid.

Dehocnegocio ergo fine dubio loquitur hoc loco Propbeta Ofeas. Nam cum Ephraim, hoc eft, lerob earn oriundus exfamilia amp; TribuEpbraim,populuminftigaret,uthorribili-busamp;feditiofisuerbisfamiliam Dauid alloqueret, conftitutusnbsp;eft hac occaGone, primum quidem in Regem Ifraelis. Deindenbsp;ucrô,excogitato conGlio,quopopuluminobedientiaretine-rct,ædiGcauitexcelfum,inquo colereturBaal.Mortuus eft ergo in pcccatis fuis,iuxta illud,Vita b eata,exitus beatus, uita ma-l^exitusmalus.Intraueratenim in Regnum ftium fraude amp;c. donbsp;lo.Regnaueratlumma cum impietate, amp; occaGo fuit extrem«nbsp;Idololatriæ quam iple (ut dixi ) ad conftrmandum, amp; retinen-dumRegnuminftituerat. Mortuuseft ergo una cum familia

- !N CAPVT xrrr. 6seæ, fua,itautnonfitreliólus cxea, quimingeretad parîctcm .Sîcüt

' aûtRexipfe miferèinterijt,ita etiam milèrè deuaftabitur amp; delc -bit uniuerlum Regnum eius. Etfi.n.Deusiplcitaordinauerat^nbsp;utdeccm tribus deficerentàftirpeSalomonis, tarnen populusnbsp;Iftaelitarü Ç^fide uerbiDei, fed temeritate quadam amp; per feditio-fcccata. ncm defecerunt,atquepeculiareRegnum conftituerunt. Ne-que hoc tantum,fèd inftituerunt quoque in ho c Regno Idolonbsp;latriamomnisgeneris,feruientes Baal, præcipuè uero RexA-chab,fient teftaturferiptura. Miferrimèergo amp;horribiliterpç-nbunt,amp;morientur.Nccin Baalfolutnpeccarunt,uerumeti-amaddidcruntâliudpeccatum.Nam feceruntconflatiliadcarnbsp;eento,fimilia uitulis aureis,quç proftaban t in B ethel amp; Dan,in-ftituentes ea,ut coram illis peragerentur làcra, dicentes infiipcrnbsp;Sloru*m''nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Golendos

uitulos imolaret, præftaret himmum cultum Deo. Et ut fiim-matim,quod res eft,dicam,fidicios luos cultus, amp; làcrificia fuapropria adi.nuentioneinftituta,adaftraulque extollebant,nbsp;amp; Deo acceptilsima elfe credebant, cùm tarnen nihil aliudnbsp;clfent, quam operaraanuumartificum. ingeniofequidem ócnbsp;artificiolefculpti,exornatiatque expreciofißimo métallo con-flati erant eorum uituli,fed quid aliud fuerunt, quam operaar-tificum?Imó quidaliud fuerequàmliimmacoram Deoabo-ininatiopNon enim placent Deo cultus illi,qui non fiintuerbonbsp;1'uomandati öc inftituri,proindenonpotuit cultus Deo gra-tus ex uitulis aut alijs imaginibus fieri.

kifta Papi Idem de Mifla Papifticadicendum eft. Etfi enim confiât mina^rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;partibus, atque ex eis ingeniofe confLita,atque ad

cor« Deo. gloriam nominis diuini, neenon ad expiationem peccatorum uiuorumamp;mortuorum,inftitutaeft,Tarnencoram Deo eftnbsp;abominatio,amp; blalphemia unici lacrificij Domini noftri lefiinbsp;ebrifti. Deus enim Pater unicum lacrificium, non illud quodnbsp;quotidiein Mifla offertur,fed quodlemclin crucefilius eius u-nigenitusperegit,accipitpro latisfaóbone,amp; expiatione peccatorum noftrorum .Pieri igitur non poteft, utplaceatei opusnbsp;Mefiiæad expiationempeccatorum cxcogitatum, amp; ab hominbsp;nibusconfilt;ftum.

Quidautem (inquis) fequiturimpios cultus Ätldololatri-am?Nihil aliud, quam perdicio, amp; deuaftatio,Ita enim inquic

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÈXPÖSITIO !ÖAN. BRENT.

Óf^:Erufttueluti nubesmaturina amp; ficut Ros matutïnus, hoe eft, Regnum ïfraelis propter multiplicem Riam ÏdoÏolatri-am euanefcct,ütn'efciai,quó tandem peruenctït.Matutinanu-bcs,amp; Ros matütinuSjbreui durant tempore, oriente enim foie euanefcunt,ut plane nihil iftorum reliqui fiat. Similiter pal exnbsp;auento dilsipantur,amp;hincindc difijeiuntur, utnulquam eom-parcantjumus quoque cum primum defumario emittitur,ficnbsp;dilatatur,amp; exaltatur,ut uideatur non tantum to tum acrem im-pletLiruSjUerumetiam cœlum confcenfurus,fed fi paruulo uen-toaffletur,ficuno momento dilpergituramp;dißipatur,utncue- simiikudinbsp;ftigium quidem eius reliquum maneat.Aptilrim^hæluntfimi- be,ror6, pânbsp;litudines,quibus Ofeas depingitinteritumimpij Regnillraelitinbsp;ci.Et quod accidithuic Regno, idem fere omnibus Monarchijs,Babylonicx, Perfi ex, Græcæ amp;i. alijs ulu uenit » Euanuerunt e-nim quemadmodumNubes,Ros,pâleæ,amp;fumûs,quorum nenbsp;ueftigia quidem apparent.

EGO AVTEM OOMINVS DEVS TVVS EX TERRA ÆGVPTÎ. ET DEVM PRÆTER ME NESCIES, ET SALVATOR NON ESTnbsp;PRÆTER ME.

EGO NOVI TE IN DESERTO IN TERRA SITIBVNDA. IV XTA PASCVA SVA SATVRATI SVNT. SATVRATI AVTEM E-LEVAVERVNT cor SVVM ET OBLITI SVNT MELnbsp;ERO ITAQVE EIS SICVT LEO, SICVT PAR D VS IN VIAnbsp;ASSYRIORVM.

OCeVRRAM EIS TANQVAM VRSVS ORBATVS CATVLIS SVIS. ET DIRVMPAM CLAVSVRAM CORDIS EORVM, ET CON-SVMAM EOS VELVTl LEO, B ESTI A AGRI DiSCINDET EOS.

Quafi dicat.Quid quæfo tibi deïfiaelitis meis boni pollicerip o teris,cùm ab initio Temper mali fuerint gt; Etfi enim Deus innumerabilia præftitit eisbeneficia, tarnen non afliirrexeruntnbsp;ex eis ad cognofeendum Deum, amp; emêdationem uitxfux,led tiberatîo-fafti funtlongè détériorés .Primo, cumliberarem eos olim ex quot;«ifraeh-durilsimaferuitute, qua in Aegypto opprelsi fuétant libera-ui eos non tam potenter quàm mirabiliter,ex qualânèliberati-oneficilècognofcercpotuerunt,non eiîealiumDeumamp;Sal-uatorem prxter me. Deinde in deferto uariè eorum necelsita-tiluccurri, pluendo manna de cœlo,aperiendo petram duriisi-mam,utlargam cffunderetaquam,dando eis ueftimenta ôc cal-ciamenta,qux non con{umebancur,aut ueterafeebant. Adhæc,nbsp;duxi eos uel tandem ad uberrimapalcua,ho c eft, in terram Ca-

t iij

ÏN CAPVT xm. OSEÆ

naân,în qua abundarunt omnibus rebus. Breuitcr, educauïeilt; ostanquamparcnsfiliumfuum, amp; defcndi eos tanquam pupillam oculi mei. Sed pro bis cantis bcneficijs, quam fero gra-tiamab eis? Nullam nimirum aliam,quambanc, dequaMo-fes in cantico lu o ( ex quo Ófcas bacc lua uerbaeftmucuatus)nbsp;loquitur: Incraflatus,amp;impinguatus,dilatatus,dereliquicDcnbsp;umfadoremluum,amp;reccÏsicaDeolalutariluo. Eumhono-rem^qucm debueruntmibi,tribuerunt IdolisGcndum,mcinbsp;autem lÏc obliti lunt,acfinunquam aliquideisbcnefcciircm.nbsp;Quales autem olim maiores Icfe crga me geflerunt, talesnbsp;!m ietatis pofteri eorum erga me oftcndunt : imitancur cnimnbsp;lt;3t ingrati- maiotum lu^rum ingratitudinem , Ïdololatriam amp; iniquita-nidmispœ tem .Et dc pœnitentiane cogitant quidem,nedumeam ageren t.Atq;adeo periode uiuunt,ac fi nunquam cum cis per Pro-pbctas eflem locutus.Proptereacro eis tanquam Leo ferox,nbsp;hoe eft, tyrannus læuilsimus, amp;. tanquam pardus, quod eltnbsp;animal ßimiliarc Alsyriæ : Nam telle Plinio multi in Alsyrianbsp;funt pardi, amp; tan quam urRis orbatus catulisfuis. Sumam deni-qucmihiomnesFcraSjamp;Beftiasagri, ad exequendum indicium meum contra hune impijlsimum amp; ingratilsimum po-pulum.Hæ cnim difeerpent uilcera eorum, amp;fæuilsimo généré mortis eos affident.

Sçpiusautem fitmentio in Sacra lcriptura liberationisllra-clitarum ex Aegypto ,Sæpe edam exprobrant eisProphctæbc-LiÎjeMtîo- nebcia,quætumtemporis acccpcruntquidemàDeo,ledma-his Ægyp-le coUocarunt. Quid autem (inquis) ad nos, qui cxGentibus îîoquamquot; originemnoftramdudmusliberatio ex Aegypto ? tarnen nc-que nos,ncque maiores noftri ex Aegypto liberari lumusrMulnbsp;turn per omnemmodum.Prophet« enim cùm faciuntmen-tionem liberationis ex Aegypto , rcfpiciunc ad liberationcmnbsp;longe præftantiorem amp; excellenriorem .Sic enimleremias capinbsp;tedecimolèxtoait:Ecee diesuenient, dicitDominus,amp;nonnbsp;diceturultra,uiuit Dominus;qui eduxit filios Ilîael ex Aegypto, fed uiuitDominus,qui eduxit Ilraclde terra Aquilonis,nbsp;amp;deuniuerfis terris, ad quas cicci eos, Óereducam eos in ter-ram luam J quam dedi Patribus eorum. Et capitetrigefimo-primo. Ecce dies uenient ( dicit Dominus ) amp;feriam domui Ifnbsp;rael,amp;domui îuda fœdus nouum.Non lecundumpadlum,nbsp;quod

EXPÔ5ITJ0 IGANL BRENT.

quod pepigî cuiuPatribusucftris in die, qua apprebendima-num €orum,ut educcrem cos de terra Aegypti : padum quod initum fecerunt, amp; ego dominatus fum eorum dicit Do mi-nus.Scdhoc crit paôtumquodferiam cum domo lirael poft per chri-diesilloSjdicîtDominus. Dabo Legemmcamin uiiccribuse-orumamp;in cordeeorum feribam earn, amp;c. Liberatio autem,nbsp;quæ præfertur liberationi Iftaclitarum exAegypto, ca eft, quaenbsp;nobis contigitperlefiimChriftum filiumDei.Is enimMortcnbsp;amp; Reliirreótione (ua cxmortuis , omnes filios Dci ex omnibus nationibus amp; Gentibus congregauit,amp;liberauit ex captiui-tateamp;TyrannidenonPbaraonis cuiufdam , fed ex Tyrannidenbsp;P eccati,Morris, Saunæ amp;Inferni,Atquc pepigit cum eis fœdus,nbsp;quo per Spiritum iànélum renouari, Legem cius fumma obe-dicnriaobferuant,amp; in quopromittitnobis,quod uelit no-fter efle clemens Deus,amp;adoparenosinfiliosfuos,achære-des cœleftium fuorum bonorum . Cùm igitur audiuerimusnbsp;Pofthac Propbetas populo fiio exprobrantes beneficia Deî,nbsp;quæiniquitatc amp;ingratitudine contaminarunt, cogicemus conbsp;ipfo nobis quoque exprobrari ingratitudinem noftram,quanbsp;contaminamusamp;fbrdidamus liberationem quæ fada eft pernbsp;ebriftum, Arque Idamusnosquoquecandem mancrepcc-nam,quamhocloco fuislftaeliris denundat Oleas.

PERDITIO TVA O ISRAEL. IN ME AVTEM AVXILIVM TVVM.

VBl EST REX TWS? VBI EST SALVATOR TV’VS IN O-MNIBVS TVIS VRBIBVS, ET IVDICES TVI, DE QVIBVS DI-XISTI. DA MlHI REGEM ET PRINCIPES?

DEDI TIBI REGEM IN FVRORE MEO. ET ABSTVLI E-VM IN IRA MEA.

Exculât Ofeas Dominum Deum noftrum, quôd non fitcaulà earum calamitatum, quæ impendebant ccruid-Vuslfraclitarum,amp; ait, Perdirio tua ô Ifrael, tantummodoinnbsp;meauxiliumtuum,boccft,Tutcipfum perdis,Non eft abbrenbsp;uiatamanusmea,utnonpolsitlcruare, nequeaurismea eftagnbsp;grauata, ut non audiat. Peccata tua oppofiierunt maccricmnbsp;inter me, amp; te, Tuaipfiusculpa péris. Etficnim uolebamnbsp;tibi ferre auxilium,iuxta promilsionesmeas,tarnen fempernbsp;xeicdftime. Primo præftiti tibi auxilium mepm per Molen,nbsp;t iiij

ïN c’ÂIgt;VT xm. 0SEgt;é

Deindeauxiliatus tibilum perlofiia, Sgt;c alios Duces, PoftrcmO liberaui te aliquoties per Propbetaril Samuelem . Et ut dicam quod res eft, Priulqüàm Regem cllgerecis , fui Rex amp;nbsp;laluatör uefter, amp; eligebam ex uobis talcs tantum duces, quinbsp;popuium non iuxta arbitrium, led iuxta uerbum meum rcgc-bant j defcndebamque uos ab omnibus ueftris aducrlarijs.Sednbsp;Ipreto return ueftrâtumftatu, qui lub ludicibus amp; Prophedsnbsp;u's'mâg?” tolerabiîisfuit,clegiftis uobis per feditionem Regem jdicen-itratüs m tcsadSamUclem,ConftitueuobisRegem,quirtosiudicct, 1Î-cut amp; uniuerfe habent nationes. Quibus uerbis nihil aliud fi-gnificareuol^iftis,quam(licut ipfcDeus Samueli interpréta-tut ) quödnonSamuclem,fed me ipRimabieceritis,ut nonnbsp;lim amplius Rex uefter. Nam ludiciarius ille Magiftratus, quonbsp;olimRelpub.IlracIis adminiftrata fu erat, fuit conftitutio amp;or-dinatio Deiqùâmita compofuit,utnon Indices, fedlolaLcxnbsp;Dei,inpopulo ifto dominaretur, Indices autem. Legis tantum miniftri, non Magiftri elTent .Itaque duplici nomine Dc-Us Ilraelis Regrtum tenebat .Primùm qUod ordinatione, nonnbsp;humanaled diuina Indices amp;Prophetät Conftituebantur. Deinnbsp;de,qUÖdnonarbitriaIudicumpro Legibus crant, fedlblumnbsp;arbitrium Legis amp; uolüntatisdiuinæperMolen,autaliosPro-phetas manifeftatæ, lulpiciebatur. Sed huncludiciarium Magi-ftratumllraelicæreiecerunt,amp;diffilî deDeiaduerlushoftesau-xilioRegempetierunt,qui eosab hoftibus defcnderet, amp;adnbsp;quemuelut ad tutum Alykim , in omnibus bellicis periculisnbsp;confugerent. Sed conicceruntfein maximaquæquepericula.

efteaad Tyrannidem , Et cum ipfius auxilio maxime indige-banc, confundebantur, amp; omni ope eins deftituebantur,pro-pterearidet eos hoc loco Deus per Prophetam,dicens: Vbi nunc Rex tuns, amp; Principes tui, de quibus dicebas,Dä nobisnbsp;moré Gentium Regem? Voluiftis habere Regem , habeatisnbsp;ergo. Sed dicite mihi cur uos non eripit ex periculis ? Curnbsp;uoS nontuetUrcontra Alsyrios?Curnonueftrabona,uxorcs,nbsp;amp; liberos ueftfôs défendit ? Vah quam bene conluluiftis rebusnbsp;ueftris eligendö Regem. Ccrtc uideo ueftras res peiori in loconbsp;éire,qfuerunthaótenus liib magiftratu iudiciario. Cum.n.regisnbsp;Äuxiiio maximè Opus hab etisjiplemet omni auxilio deftituitut,nbsp;nec

EXP o s IT IO IOAN. BRENT.

tiecîeipfiim tuen poteft .Eccehic eft cxitus, amp;hæcFortuna co. rum, qui deferto Domino, alio le conferunt. Non folum c-nim(iuxta germanicumProuerbium) confunduntur,ledeti- zu^dsnbsp;am in confufionefuaab omnibusludibriohabcntur. Ridetau fehaden.nbsp;tern Deus boelocoluosllraelitas hoc confilio, ut fignificet,nbsp;non efle Regum amp;Principum,ledIbliusDomini Deinoftrinbsp;a.uxilioamp; dementia confidendum, Atque medijs legitimisexnbsp;uerafideutendum. ,

Sequitur. Dédi tibi Regem in ira mea, amp;:auferam eum itc-rum in Furore meo . Cùm Ilraelitæ peterent Regem fibi dari

' more Gentium, ficutferiptum eft primo Regien odhuo, in-dignabaturDeus, eo quodfe contempto, uellent habere Re^ ifraeiitarfi gern: amp;deditquidem eis Saulcm,fed maxima ’^dignatione.nbsp;Poftca igitur in Furore Domini auFcrtur. Inprælio enim con- Domini,nbsp;traPhiliftinos,inmontanisGilboæ milèrè atque crudeliter in-terficitur .Quod de Sauleiamdiótum eft,de alijsquoqueRcnbsp;gibus, Imo de uniuerfo Regno Iftaelis intelligatur.Incepite-nim hoc Regnum in ira, propterea quod Ilraelitæ deficerentànbsp;femilia Dauid,amp; Fibi peculiarem Regem Icrobeam eligerent.nbsp;Definet ergo in Furore,quando fcilicct Ofeas ultimushuiusRcnbsp;gni Rex capietur amp; o ccidetur.Inter primum autem regem leronbsp;beam amp;ultimum Ofeam,nihilnifilanienaperpetuafuit.Aute-nimRegesmilerèinterierunt,aut crudeliter ab inlidiatoribusnbsp;fun t incerfecfci.Breuiter,quale habuit ho c Regnum initium, talc fuit éius medium amp; exitus.

l

COLLIGATA EST INIQVITAS EPHRAIM, ABSCONDEmi EST PECCATVM EIVS.

DOEORES PARTVRIENTIS VENIENT ET, IPSE FILIVS NON SAPIENS: ALIOQVI TEMPORE PARVO SEETISSET IN VVL-VA FILIORVM.

E POTESTATE INFERORVM REDEMISSEM EOS, A MORTE REDEMISSEM EOS, FVISSEM MORS TVA O MORS, FVlS-SEM MORSVS TVVS INFERNE, ET POENITVDO ABSCONDInbsp;TA FVISSET AB OCVLIS METS.

Haâ:enusEphraim,hoceft,Incolæ regnilfrael non tantum contempferant amp; dereliquerant Dominum Deum luû, confti pi ici j gra-tuendo fibi perleditionem peculiarem Regem, uerumetiamnbsp;alijs in rebus grauilsimè contra Dominum peccauerant.Quianbsp;uero Deus uindiélamluamlùlpenderat,nemo Ferè erat,qui re-œrdaretur amplius peccatorum, quæ in eleôlione ucl SauliSj

IN CA PVT xni. OSEÆ

uel îerobeamî contra Dominum defignata crant. Placebant igitur fibi Ilraclitæ, amp; ita in fuis peccatis libi blandicbantur, per,nbsp;inde ac fi omnino non peccalTent, autpeccataiam uctuftatcnbsp;«ti?coii obliteraca,amp;obliuioni tradita effent. Ofeasigitur hoe loco o,nbsp;igt;eo- ftenditlongèaliam efferationem coramDeo quam coram honbsp;minibus,eorum peccatorum, dc quibus nulla naólcnusaóla fitnbsp;pœnitentia : Homines enim cito obliuifcuntur peccatorum,nbsp;quæ contra Deum defignarunt, Deus autembonus(ucaiunc)ócnbsp;patiêsefthofpes,quifblutionemfumptusdiu quidem differt,nbsp;fèd non auferc,etiamfi expeólarit centum, aut mille annos. Vn-taamp;probèrccondita,utpofsittemporeuificationis depromi, .nbsp;hoe eft,Non amplius recordantur Ifraelicæ iniquitatis,quam dcnbsp;fïgnarunt maiores eorum in Eleéfione Regis,amp; excidit prorfusnbsp;exmcmorjaeörum.Deusautemcam tanta diligentia amp; in du-O

' ftria collegit,ut ne minima quidem particula de ea perierit quæ non fit tanquam in fafciculum colligata, amp; in abfconditum locum repofita, ut aliquandiu quidemàfuribus fit tuta,nonau-tem prorfiis obliterata,fèd ut earn fùo tempore iterum rcuela-re,amp;condignofiipplicio afficerc pofsit.Idquodprocul dubionbsp;fiet.Nam(utfequit)doloresparturientis obrucnteos,hoc eft^nbsp;Quemadmodum millier partuipropinqua,fubito amp; nihil talenbsp;Gogitans,obruitur doloribus partus.Italfraelitæ prætcr expeólanbsp;tionem,amp;cùm dixerintpaxamp;fecuritas,opprimentur repend-nis,üarijs adeoque tantis calamitatibus, utquid faóluri prorfiisnbsp;fint ignoraturi. Profcretur enim in apricü iniquitas diu abf'con-dita amp;adducenturiam olim meritæpœnæ.

Difcamusexhocloco,Deum quidem eorum peccatorum, pceftiten- dc quibusagimus pœnitentiam,obliuilci uelle,neq; recordatunbsp;tixbonu. eorumpropterlefiimChriftufiliumfuurn,quemadmodum in leremia aperte teftatur,Propiciabor,inquit,iniquitatic-orum,amp; peccati eorum non memorab or amplius. Eorum au- gt;nbsp;tem peccatorum,quæolim defignatalunt,amp;dc quibus nullamnbsp;hactenus egimus pGenitentiam,pforfus non obliuifcitur, fed innbsp;recendfemperrctinetmemoria,atq;fuo tempore diladonemnbsp;pœnæ grauitatc compenfabit.

unis doloribus partus obrucntur,amp; uarijs calamitadbus oppri-pacneur?

EXPO S i TI O IOAN. BRENT.

fnentùï^J'Aâhanc quæftîonem Deus iple perOfèam’rèÉpön* det, äice'n'stSilftael effetpuer inteUigens, ac Gltem aliquaguCfnbsp;tulaïdftâretlànæ ihtelUgentixin x;o, fecilèponetfibi in dolorsnbsp;bus ftii^'cônfuleré, amp;inüeniremodum, amp;rationem y utneadnbsp;paruum quidem tempus neccße' haberct ftarc in.tupcura amp;nbsp;grauiteran^,fed moxliberaretur amp; gaudio affiecret matrem: ,nbsp;bocé{ï,filtólit2e intelleólu aliquo diuino præditteflent, fa ci— a.nbsp;le iriiienirent rationemyqua fe exrôcgt;tantifque malis extricq?-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ’

Tent,uidelicetfi fe conüerterentad percutientem fe,amp; refipifee rent,tuncego me quoque adipfos conuerteremóc redime-rem cosàb Inferno amp;Morte,amp;bocnon tantum ^uerumetiatnnbsp;mortèrnamp;Infernumprorfusauferrem. Vel poffunt bæc uçr-ba ficîntclîigi ; O Mors ubi eft affliôfcio tua ? ô inferne ubi raancnbsp;bittüaperditio? Aclum entprorfiisdc uobis.Morti enimau-feretur'peftiS;, qua homines badenusperdidit. Inferno autemnbsp;perditio, quahomincs conatur inæternum perdere,adimetur.nbsp;Breüiter libèrarem ego eos,fi refipifeerent, ex omnibus calarninbsp;tatibus,fleqüe pœniteretme in æternum liberationis meæ.nbsp;Nuncautemquiaômnis fpesrefipifcendæeorumperijt, ideonbsp;obijcientur extremis calamitatibus. i.

Cætefùm DiuusApoftolus Paulus in priori fuaEpillolaad Corinthios y capitc decimoquinto,hæc Olèæ uerbaufurpat, amp;nbsp;dicit : Quando corruptibile hoc induct incorruptionem,amp;:nbsp;mortalehocinduetimmortalitatem, tunefiet lermo, qui feri-ptuseft; Abforptaeft Morsinuiétoria: ubi eft mors Victorianbsp;tuarubi eft mors ftimulus tuus ? Stimulus autem Morcispecca-tum çft,uirtusuerô peccari,Lex.

Sed quomodo conuenitPaulo cum Ofea,Longe enimali pauîi con. ter fonant uerba Ofeæ,quàm Pauli?Optimè conueniunt.Ofcasnbsp;enimllfaelirishisuerbis-concionaf, quod Dominus rederaiCnbsp;fet eos de morte,amp; inferno,atq; ademilfetmorti amp; inferno pernbsp;ditionesluas,fireiipuiftent,amp;uerboD^iobedijirent.Hocquidnbsp;aliud eft, q q? D eus uolucrit eis, fi refipuilfent, p eccata fiia con-donareamp;remittere?ubi.n.peccataremittuntur,ibimortifiiapcnbsp;ftis amp; ftimulus,amp;inferno luauiétoriaademptalunt, fiquidemnbsp;peccatum ftimulus eftMortis,amp; potentiaInferni.Peccatumaunbsp;tem non remittitur, nifi per lelum Chriftumds enim eft coramnbsp;Deo expiatio peccatorünoftrorum,lt;Slt;uerum propiciatorium.

IN CAPVT xm. OSEÆ

Cùm iglturOfeas concionctur quod mornablatus fuifletfiius ftimulus,amp;quód Ko e fieri potuiffet per fblum lefiimChriftir,nbsp;neceflarió fequitur,quód Ofeas Kis uerbis de CKrifto fit cond-onatus,uidelicet,quód Dominus Deus nofter Ilraelitis, fi refi-puiflcntjfiia peccataper lefiim Chriftum futurum Mefiiam re-chriftu» inififlct,atqueaperditioneamp;: mortelibera(ret.Poftquam ergonbsp;quaiisHc- Chriftusacfuenit,atquefiiamortepeftisfuitmortis, eamq; de-uicit, gratias agit Paulus Deo , qui dédit nobis uiótoriam pernbsp;CKriftu.Chriftus enim Heros ille eft,qui uiótoriam confecutusnbsp;eft contra mortem,amp; ei ftimulum liium abftulit, Ko c eft, CKri-ftusleftisisc^,qui expiauitpeccau noftra, amp; nos rurlus cumnbsp;Deo rcconciliauit,atq; uidoriam de morte reportauit. Quodnbsp;igitur Dominus in Olea tunGrcceperat,le erepturum nos exnbsp;morte amp; infemo,Ko c impletum eft partim, quando lefus CKrinbsp;ftiisfiliusDeimortuusamp;fepultus fuit,atque tertia dieamor-tuisrefiirrexit.EtKancliberationemoportetnosfidcappreKcnnbsp;dere amp; credere dum in Kac uita uerlamur .Non enim uidemusnbsp;nos à peccato liberatos, fed potius uidemus morte nosabripi,nbsp;amp;lentire dolores inferni.Partim uero amp;reiplaimplcbit, quando corruptibilehocinductincorrupdonem,amp; mortale Kocinnbsp;ductimmortalitatem,id quodfietin nouilsimo die.Tuncple-nilsimeimplebitur, ita utreiplauiluri amp;. experturifimus, quodnbsp;Chriftus uere mortem uiccrit,amp; infernu cxpugnauerit,amp; quodnbsp;nouiftimusKoftis,Morsuidelicet,una cum omniluadomina-tione amp; poteftate fitabolita,

INTER. FRATRES SVOS CREVIT. VENIET ERGO AVSTER DO. MINI E DESERTO ASCENDENS, ET SICCABIT VENAM EIVSnbsp;SICCABITVRQJ’E FONS EIVS, IPSE DIRIPIET THESAVRVM O-MNIVM VASORVM gt; EXPETIBILIVM.

DESOLABITVR SAMARIA, QVIA EX ACERB A VIT DEVM SV-VM, GLADIO CADENT. PARVVLI EORVM ALLIDENTVR, ET FOETÆ EORVM DISCINDENTVR.

Antcade peccatis Ilraelitarum Oleas dixit, qj fint colligata in falciculum, amp; depofitaapudDeum, ut luo tempore reuc-lenturamp;puniantur.Etquod non tantum potuerint deuitarcnbsp;pœnam,uerumcdamiplèDeus uoluerit eos à perditione amp;nbsp;Beneficianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liberare,modo prudentia quadamrem aggrelsifuilTent,

Dcierga amp;refipuilTcnt.Nuncautcm pergitPropKeta,atq; exaggeratbey ifrad. neficia,quæ Deus in Ephraim amp; Regnum cius contulit, often-dens

fiXPOrSlTIO IOAN. BRENT.

dens,quod quo maiorafueruncbeneficia, eohorribilioraforc ftipplicia quæ illaturus ei fit propter impietatcm amp; ingradtudi-nem.Ita enim ait,Ephraim inter fratres fiios creuit, amp;c .hoc eft,nbsp;propofiii haótenus tibi promifiiones Dei,quib.te ad refipiicennbsp;tiam pcrtrahere conatus fui', fed uideo hac non fuccelsiftc. Alianbsp;igitur aggrediar uia,amp; commemorabo beneficia quæaccepifti,nbsp;ut ex commcmoratione eorumad pcenitenriam amp;c. emendationbsp;nem uitætuæalliciaris.Ita.n.res le(e habet. Tu Ephraim inter alias tribus Iifaelualdeamp; fupra mo dum creuifti . Initio.n.cumPa- Rçgnumnbsp;triarchabcnedidfioneminfiliosfuos diftribucret,prçpofitus es Ephraim.nbsp;tu,qui poftcrior eras,primogcnito ManalTç. Deir^e creuifti innbsp;ternratres tuos in Regnum clarißimumamp; potcntilsimîî. Namnbsp;non folû primus rexllfaelis lerobeam ex tua familia eleólus fuit,nbsp;ucrum ctiam Regiam aulam fuamhabuit inSamaria,qux in tribu tua fita eft, unde amp; regnum llfaelis uocatum eft regnumE-phraim.Quid igitur fiint beneficia,fi hæc non luntrDcbuiftet ernbsp;go magnitudo horum benefidorSteadueramobedientiam,nbsp;amp;refipifccntiam cxcitarc:Sed uideo teneq-, minis,neq; denun-ciatione calamitatis futuræ,neq; magnitudine bcneficioru mo-ueri, fed potius abuti omnibus beneficijsad impietatem Ôc ini-quitatem.Propterea(dicitDominus)uenict Aufter è deferco a-fcendens,quiexiccabituenas,amp;: fontes tuos.LoquicuraûtOfe-as deEphraim tanquam uiridi prato, quodirrigat riuulis amp;;fœ-cundum reddit irrigatione. Commodeigitur addit, quod pernbsp;Auftrum riuuliilli, amp; fontes exiccandi fintuult enim fignificarcnbsp;regem Afsyriorumuniuerfiim regnumlfracladco direpturumnbsp;amp; uaftaturum,ut à tempore deuaftationis huius,inæternû nun-quam uircs fiias recuperate,aut reftaurari poßit.Et quo d hæc fitnbsp;fententiametaphoræiftius,quahocloco Ofeasutitur,intclliginbsp;facile poteft ex fequentibus.Ita.n.ait:Samaria dcfolabit. Quare?nbsp;quiaDeum iniquiute amp;Idololatriafiiaad iram, amp;indignatio-ncmprouocauit.Ideo ciueseiusgbd’o cadent-.fœtæmuliercsnbsp;difcindent,paruuli allident.Quod Deushocloco minatur, im-pletum eft per Salmaneflarem regem Afiyriæ, ficut teftatur iiij.nbsp;Reg.cap.xvij.

CAPVT xini.

CONVERTERE ISRAEL AD DOMINVM DEVM TWM, 0^0-NIAM CORRVISTI PER INIQVITATEM TVAM.

ÏN CAP VT Xïm. OS«Æ

TOLLÏTE VOBISCVM VERBA, ET CON^TRTIMINÏ AD DOMÏNVM, ET DICITE AD EVM, OMNEM AVFER INIQVITATEM ET ACCIPË BO-«VM, ET REDDEMVS VITVLOS LABIOKVM NOSTRORVM.

ASSVR NON LIBERABIT NOS, ET SVPER EQVVM NON ASCENDE-MVS, NEQVE DICEMVS VLTRA, DII NOSTRI, OPERA MANVVM NO STRARVM, oyiA TV DEVS NOSTER, PER TE MISERICORDIAM COHnbsp;SEQVETVR PVPILLVS.

Quid €rgo?Decretum rtc eft,qgt;Samaria fit deuaftanda?Nun-quidno cftlocus effugij?An nullum fiipereft medium,quo caa tam calamitatem amp; deuaftationcm uitare poterimus? Certè rc-liquus eft lo eus,quo tuti e(rejamp; effugere poteftisNam quç Pronbsp;phetç Goncionantjpfortiagna Rii parte fiint minæ de futuris manbsp;kciïpïrcen îisjquæpolT^’ntuitari perrefipifccntiam.Refipifcentianamq; i-tiaauferü- ram Deümpeditjamp;futurümalum uelmitigat, uelaufert,utte-ftant exemplauariainlcriptura. Ionas olim Niniuitis minatusnbsp;eft interim dicens,Adhuc quadraginta dies, amp;Niniue lubuercenbsp;tur.Cùm aûtrefipilccrcntNiniüitæ^incolumes lunt conleruati.nbsp;Vnde apud Iere.cap.x\nij.ait Dominus:Si gens ifta pœnicentiamnbsp;egeritàmalo fuo,agam amp;ego pœniterïtiâfiiper malo,quod conbsp;gitauiutfacerem ei.Etij.Parali.cap.ukimo:Mittebat DnsDeusnbsp;patrum fuorum,ad illos,pcr manum niïciorum lùorum,de nonbsp;ólc confurgens,amp; quotidie eornmonens, eo q? parceret popu-lo,amp;habitaculo fiio.Vides Prophetarum conciones efle minasnbsp;dc futuris,amp; impen dentib.calamitatib.quæ quidem implenturnbsp;propter impœnitentiamamp;obftinatiamhominûjuitariautemnbsp;poiTuntperpœnitentiam amp; emendationem uitæ. Vnde Olêasnbsp;inquithoclocojCouertercIlrael ad Dominum Deumtuum,nbsp;quoniam corruifti in iniquitate tua.Quafi diceret.Haólenus di-rilsimas minas uobis iufi'u Domini annunciaui,amp; dc futura calanbsp;mirate ueftra, qua potuilèueritatc prædicaui. Deniq; Satanamnbsp;amp; infernum uobis propofiiiNegari aut non poteft,quin(fi no-lueritisrefipilcere amp; uitam ueftra melius inftituere nolueritis)nbsp;pœnamultô hombilior fit futura amp; uos opprefliira) quam egonbsp;uerbis earn depinxi.Atfiuolueritis,quçadincolumitatem amp;panbsp;cem ueftram faciunt,cogitare,facilimèpotericis omnem calaminbsp;ratem,deuaftationem deniq; iplam,enugcre amp; cuitare. Couer-timini ad Dominum Deum ueftrum,amp; refipilcite.Hoc.n.lum-maà uobis poftulat necelsitas. Dcfcciftis.n. à Domino Deo uc-ftro,amp; corruiftis in iniquitate ueftra. T empus nCic eft refipilcennbsp;cTLSecuris enim ad radieem arb oris p ofita eft.Omnis arb or quçnbsp;non,

BXPOS.1TIO IQ AN. BRENT xionfertfruólumbonuin, fuccidetur, amp;in ignem conijcictur.nbsp;Date ergo apcrani, ut dignos pœnitendæ fruótus feratis.

Sed quomodo(inquis)dcbemus agere pœnitenriam amp;nos ad Dominum conuertercrNon requirit Dominusfinquit Ofcnbsp;as)a uobis pecora,non aureos uitulos,non lùmptuofàs hecato^ Pœnité«*nbsp;baSjfedtoUitetantum uobifcum ad Dominum uerba,bis.n.li-benter uult efle contcntus. Quçaûtlùnt uerbailla?Primû,Connbsp;feßio peccatorum ueftrom.confitcmini Deo, qjhaótenusim-piamamp;fceleratam uitam duxeritis amp;qjfitisnebulones intusnbsp;amp;incute.Deinde,preccs,Rogate Dominum utrccipiatuos innbsp;gratiam per benediótum fernen Abrabç, amp; ut uqßisMilericor-diaamp;bonitate fuafuccurrat.Adhæc,Gratiarumaôtio,Non ofFcnbsp;raris uitulos ftabulorum ueftrorüt, fed labiorû ueftrorum, bo cnbsp;eft, ucinterpretatur Apoftolus adHebræos j hoftiam laudis, 0£nbsp;frudum labiorum confitentiS nomini eins. Præterea ingenuenbsp;confitemini,qj non amplius uelitis confidere inAfsyrios leu hunbsp;manampotenriam, amp;qjnonuelitis equosafeendere,hoc eft,nbsp;fiduciamueftraminequitatum ueftrum collo care. Per fc qui-dem confeendere equosnon eftpeccatum,fed confidere in e-quo.rum fortitudinem,eft ex equis Idolü facerc. Accedit huc,^nbsp;rclinquere etiam debeatisldolaamp;opera manuum ueftrarum,nbsp;n^çcapro dijsueftriscolere.Breuitcr,oportecutbonospœni-teqtiæ fruÄus feratis,ut quod malum eft fugiatis,amp;quod bonûnbsp;eftfeóterpinhatq; in folum Dominum confidatis,eiq; in omninbsp;uicaueftraobedicntiamprçftctis.Dominus.n.eft,quimifereturnbsp;pupillijhoc eft,mifericors eft,amp; eum,qui tanquamorphanus,o-mniauxilio deftitutus eft,fummamifcricordia amp;beneuolentianbsp;tanquam parens filiumfuum dileâtum compleótitur .Et hunenbsp;paternum erganos affeólumDei impetrauit nobis Chriftus Ienbsp;(ùs Dominus noftenpropter hunc.n.omnibus in ipfiim lp erannbsp;tib.uult efte propicius, eosq; ex ornnib.periculis eripere cupit.

Pulcherrimuhoclocohabemusmodum agendæ pœniten-Modusâ-tiæ,fiue conuerfionis ad Dominum, qui nobis maxime eft no-undus.Aâ:uri.n.pœnitentiam,itanos geramus.Primô, utagno (camus peccatanoftra, eaq; coram Deo çonfiteamur. Deindenbsp;ut exuerafide in lefum Chriftû, inuocçinusDeum, utpeccatanbsp;noftra nobis per filium fuu remittat,atqjnos in gratiam fiiam renbsp;çipiat.Adhçc,ut gratias D eo agamus pro rcmilsione peccatorü*

U ij

1 nbsp;nbsp;nbsp;»3*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÎN CAPVT «m. OSEÄ

amp;mi)(criçor(lbfîja,qua nos propter Chriftû eft cot«p!exus.Pœ tcrea,utdeinccps nobis àpeccatis eau camus,amp;mandacisDei e;lt;nbsp;ucra fide obcdi3mus.Poftremô,utnon merids operum noftrlt;nbsp;rum, fed (oli Domino Dco noftro per lefum Chriftum filiun;nbsp;ftium unicum confidamus,amp;nos ci in omnibus pcricuîis tanlt;r 'nbsp;orphanosjiùmmo noftro parend fidcii oradonc commendi .nbsp;ïjnus.

SANABÖ REfeELLiONËM EORVM, DHIGAM EOS SPONTANEE, QVIA AVERSVS EST FX’ROR MEVS AB ÉIS.

ERO TANQVAM ROS ISRAEL. GERMINABIT TANQVAM LILIYM, ET PERTINGENT RADICES EIVS, VELVTI LIBANON.

IBVNT RAMI EIVS, ET ËRIT GtORIA EIVS TANQVAM O-LEÆ ET QPOR EIVS TANQVAM LIBANI.

REVERTENTVR IN VMBRA EIVS, VIVIFICABVNT SEIPSOS VT TRITICVM, ET GERMINVBVNT TANQVAM VITIS, MEMORIALE EIVS SICVT VINI LIBANLnbsp;EPHRAIM QVID MIHI VLTRA CVM IDOLIS? EGO EXAV-DIAM ET RESPICIAM EVM, EGO ERO El VT ABIES VIRENS, EX ME FRVCTVM TWM INVENIES.

Oyi SAPIENS EST. INTELLIGET ISTA, INTELLÏGENS SCIET ISTA. QVIA RECTÆ VIÆ DOMINI. ET IVSTI AMBVLABVNTnbsp;IN EIS. PRÆVARICATORES VERO CORRVENT in EIS.

Feftinat Ofeas uel tandem ad fincm concionum (uarum. Cùm autem haólcnus in ijs maxima ex parte fiilgurauerit amp; fui-minauerit contra Rcghumlftaelisamp;Incolas eîus, atq; defutu-ra deuafiatione eorum,tam(cucras ôcadeo borrendas caiamitanbsp;tesprædixerit, uteasfinc maximo dolore amp;horrorc cogitate,nbsp;ne dum rciplà fendre atq; cxpcririjquis pofsic.Nunc enim præ-dixit tantam fore calamitatcm deuaftadonis eorum, ut terquenbsp;quaterque fœlices prædicaturi fint,qui an te aliquo tannos mornbsp;tem obierint,Atq;adeo difturi fint monrib. cadite lûpcrnos,nbsp;amp; collibus operitc nos.Nunc comparauit cos paleis à uento difnbsp;fiparisjfignificans cos dilpergendos ablque omni fpc reditus innbsp;Minarum fuam terram.Nunc oftenditparuulos eorum allidcndos,amp; fœ-tas muliCresab hoftibus crudelifsime diffecandas.Breuiter,nul-craU rHiio»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z«.

lushaôlenusmodusautfinisminarumhorribilifsimarurii ftiif. Fuit autem Prophetçfuum confiliiiminproponendisbifccminbsp;nis.Voluiténimpopulumimpium,amp; obftinatumadRefipiCnbsp;centiam excitarc, qua fola potuiffent omnes prædiâas calami-tates effugere. Deus enim non uult mortem pcccatoris, fed ucnbsp;conuertatur amp;uiuat.In fine autem concionum fuarum, nona-gitampliusfèuerum,amp;truculentum concionatorcm,SedEu-angeliftam lùauifsimum.Etproponitprorfiis paternas,amicas.

EXPOSITIO IOAN. BRENT.

amp; dulcißimaspromifsiones Dei,c|uibusDcum ip(ùm,quan-tus quantus eft, cum omni (uaMifericordia amp; dementia gra-pEicedelcribitjEt nefcio an ufquam in Sacra 1'criptura Deus, quantum ad Mifericordiam amp;clementiam eins attinet, melius j^;p.ricor-depingatur.Habet autem iterum Prophetaaut Spiritus Ian-dixoeinbsp;ÄusinPropheta ftias huius dulcilsimæ defcriptionis Dei cau-““^''*nbsp;fas, quas operæprecium eft au dire. Prima eft, ut quosfeucrifsi-mæ minæ nippliciorum baólcnus non mouerunt ad refipifcennbsp;riam,eosuellàltem dulcilsimis amplilsimisq; promilsionibusnbsp;ad meliorem fruólumalliceret.Videmus enim prorfus idemnbsp;cum hominibusaccidere,quod cumarboribus^eril'olct.Quænbsp;dam enim arbores, utfunt nu ces amp; aliænonnullæ, nuUumfe-runtfruâ:um,nifîPercutiantur.Reliquat uero fi percutianturnbsp;pereunt, necpofliint ferre ut durius tradentur. Itahominesa-lij nil redè faciunt nifi arguantur amp;increpentur. Alij autemnbsp;blandisuerbis,amp;promifsionibus facilius ducantur, quàmuinbsp;trahuntur. Secunda, ut pij in Regno Ilfael,quorum fane pau^nbsp;cilsimus fuit numerus,haberent ex quo in periculis,amp; deuaftatinbsp;one totius Regni,feipfos confolarentur,ne in calamitatibus de-Ipcrarent, fedIcirenttemporalem illam fuam calamitatem cer-tilsimam fecum afferre làlutem . Tertia, Quia Refipifcentia Mandatisnbsp;humanis uiribus fieri nequit, ideo ho cio co addendæ erant ex-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pro

hortationi ad refipifcentiam, aliquot promifiiones ut ex fi- mifîiones. de earum uis concipiatur ad refipifcentiam agcndam,amp; uerosnbsp;fiuduseiusferendos.Hæcenim folennis eft confiietudo Dei,nbsp;ut mandatis,amp; præceptis fiiis, homini fadu impolsibilibus, ad-iungatdulcilsimaspromilsiones, ut fianthomini fidem adhi-bentipromilsionibuspoßibilia.Sic olim præcepïtAbrahæ,ucnbsp;relinqueretpatriam de cognationemfiiam,atqueproficifcere-tur in terram quam eflet ci oftenfiirus. Quia uerô impoßibilenbsp;eftuthomo ex uiribus luis parentes,amp; omnia quæ polsidetre-linquat,præfertim cumnon uideacrecompen(ationcm,amp; meliorem conditionemaliquam,ideoaddit Deus mandato,pronbsp;mißionem dulcißimam dicens. Ego ero tecum, quocunqucnbsp;perrcxeris,làciam te in gentem maximam.Et,Benedicambene-diccntibustibi,magnificaboq; nomen tuum amp;c. Audiens igi-tur Abraham promißionem hanc,eamq-, fideapprehendens,fànbsp;âlimèperfidempotuitpraeftareid quod priusafifq^fidcuide.

U iij

IN CAPVT Xffit ÔSEÆ

bacur uidbus Riis impofsibilc.

Sicaliàs præcipitur : Da ei, qui petit à te, amp;UoIentifflUj/ tuareàte,neaucrtaris. VetusautemAdamuidethocfiiisuiri-busefFeimpoßibile, amp;metuitegeftatem,fî huic mandato o-bediat atque Ria alijs largiatur . Adiecit ergo Dominus Huienbsp;mandato promißionem, dicens, Dominus efurientem cibat,nbsp;amp; dat ei efcam tempore opportuno. Qüicunqj ergo hanc pro-mißionem fide apprchenderit,is perfidem donabiturfpiritunbsp;Ipontaneo ad obediendum huic mandato amp; ad benefacien-dum paupert

Audiamiföaliud exempliim. ChriftusaitiSi quis uenitad me,amp;non oditpatremfiium, amp; matrem, amp;uxorem amp;filios,amp;:nbsp;Fratres,amp;fi)rores,adhucautem amp;animamluam,non poteftmenbsp;US efle difcipulus. Odifle autem parentes, uxo rem,liberos, fra^nbsp;tres amp;forores,atqiucadeo uitamiplàm relinquere, Adamo ue-teri impoßibiie prorfus eft. Additaigit eftàGhrifto promißionbsp;amplißima. Omnis(inquit)quireliquerit domum,uelfratreS|nbsp;aut lbrores,aut pattern,àur matrem, aut uxorem, aut filios,autnbsp;agros propter nomen meum,cêtuplum accipiet,amp; uitam ætergt;

Spirkus*° dicens:ConuertereIßaeladDominum,Sed conuertiadDomi fanfti. numhumanis üiribus perle eft impoßibiie, utteftatur leremi-äs cap.x.Scio Domine,quia nort eft hominis uia eins,nee uiri utnbsp;ambulet,amp; dirigat greftus luos.Et capite trigefimoprimo.Connbsp;uertemeDomine,amp; conuertar,quiatu Domine Deus meus,nbsp;poftquam cohucrtifti’me egi pœnitentiam.

D einde mandatum fuit Ilraeli,ut confi teatur peccata lua,amp; Dominum pro remißione peccatorum roget,atque ei pro benbsp;n eficijs gracias agat.Hæc omnia uerbis quidem oris, ab homincnbsp;fieripoftunt. Fiériautemnonpoteft,utexuero ôeferio corde,nbsp;homo proprijsfiiisLiiribus coftfiteatur.Vt enim peccata confi-tearis,Dominiauxilium implores, amp; ex animo gratiasagas,lpirinbsp;tu Undo opus eft . Nos autem carnales fiimus ablbue Spiritu

Iàn6l:o,îdcô proprijs uiribus ex nero corde perficerenonpoP ïumus,quo d Propheta ho clo co præcepic.

Præterealfi-aeli præccptum eft, üt hon conédat in Eumanain po tëriam equos,amp; ut abij dat Idola,o pera manuurti fuaruni,nbsp;atq; in folum Dominum pupillorum patrem confidat.Quæ fi-militer carni impoftibilia Punt. Quotidiaha enim experientia amp;nbsp;fcnftisipiehumanusdocent j auxilia Humana in affliótionibusnbsp;prodeiPe.Equitatüm in bello aliquid pofte,amp; quód foelices fintnbsp;qui operamanuum ftiarUmadorant,Hoceft,Idolisleruiunt.O-pusigiteritSpirituslanóriauxilio,amp;uirtute,utlèrio omnis connbsp;fidentia in auxilia Humana,equos Idola abij ciasuh Quare in finbsp;neperOfeammultæ aihplilsimæq; promilsiones adijciuntur,nbsp;utllraelitæ exfide in illas promifsiones concipiantSpiritum lànnbsp;€tum, cuius auxilioamp;uirtiite obediantpræceptisamp; exhortationbsp;nibus luperiorib.atq; Domino Deo fuo obcdianc Sanabo(imnbsp;quit)Rebellionem,uue tranlgrelsionem eorum,amp; diligam eos

ftones cius,Etquód ueliteoslpontaneeleuliberaliter,abfq- ul-lismeritisluisdiligere,nequepcGcatorum eorum inæternum recordari?Remift'oautenlpeccato quishos condemnabit?Etnbsp;quid eft quodHoihini à Deo dileélo^nocerepoterit? Auerlai-ta Dei,quidpoteritira mortis,Inferni,amp;;Diabolinocumentinbsp;inferre ? Cæterùm,quia Deus neminem a peccatis lanat, neminem diligit,ànemine deniq; auertitfurorem luu,nifi per Iclumnbsp;Chriftum filium ftium,quern tanto fauore compleótit,ut pro-

dunt,hocautemlocbpromittatremilsionem peccatorum,amp; auerfionem iræfua:.Idco hecefte eft,utPropHctahis uerbis ucHnbsp;terelpidatinleftim Chriftum uenturum,per quern Dominusnbsp;hæc omnia fit operaturus.Chriftus enim impetrauit nobis pro-piciumDeumjatq; eumnobisita reconciliauit, utuelitnuncnbsp;deinceps omnibus in Chriftum filium fimm credentibus de-mens,amp; mifericors Pater efte, qui propter Chriftum fide acce-ptum,peccatorumnoftrorum amplius non fitrecordaturusjnbsp;fed pro iuftis repu tat unis»

Scquic.Ero quaß Rosllraeli,genninabitigit tanqRoGjamp;agct al tas radices,uelutLibaniarbores.Rami quoqjeiusin Gespartesnbsp;difFundent amp;propagabunt,amp; erit gloria eius,quafi gloria oliuç,nbsp;de qua autores fcribunt,quôd non pucrefcat neq; ienefcac,amp; qjnbsp;propterfijccum luum ab omnib. hominibus commendctur.nbsp;Et odor eiustâquamLibani,cuius gratißimi odoris alias Icriptunbsp;rafacit mentionem,Ecclefxxxix.Et quid multis opus eft iierbis?nbsp;Iftael ucl tandem in tarn proceram,patulam amp; gloriolam excrc-feet arborem,utomnes,quiad umbram eius confugcrint,fidunbsp;cialiter amp;lccure lub ea fint habitaturi. Viuent enim de tritico amp;nbsp;abundabunt çtmnib.rebus.Germinabitinfuperlfiael tanquamnbsp;uitis.Etquemadmodfi uinumquod in monte Libani crefeit,nbsp;propter luauitatemfuam commendatur,atq; facile omnia alia

Vultautem Ofeasfimilitudinibusamp;metaphorisiftisquasabar boribus fiimit oftendere,llraelcm,(ubi fcilicet Deus in gratiamnbsp;cum eo redicritjamp;pcccata eius remiferit, nec non inceperitnbsp;cum omni dementia, amp; bonitate compleéli) fore populumnbsp;gloriofißimum,amp; cunólis gentibus terræ præftantiorem, Atq;nbsp;adeo fiia maieftate,amp; fœlicitate facile omnes homines fiip eratunbsp;rum. Porrôautemhæcpromilsio, tempore huius noftri Pro-phetæ impleta non fuit,In di es enim raagis atque magis,res Ufa-elitarum decrefcebant,donec tandem utrumque Regnum pe-nitus deuaftaretur. Neque compléta eft eo tempore, quando-ludæiexcaptiuitate Babylonica liberari,reuerfi fiint Icrofoly-mam . Magnus quidem eorum,qui redierunt, fu erat num e-

Quiauero Deusucraxeft, amp; reipû quodpromittitpræftat,i-deo neceffe eft,fiio tempore hanç quoque promilsionem elfe impletam.Nullumigituraliud tempus erit,præter illud,quonbsp;lefus Chriftus filius Dei in hue mundum uenit, amp; Euangcliuinnbsp;fiium in toto orbe terrarum Iparfit, quemadmodum Icri-ptum eft: In omnem terram cxiuit Ibnus eorum, amp; in finesnbsp;terræ uerba eorum. Tuncenim prædicatione Euangelijcon

uc

BXPOSITIO IOAN. BR.ENT.

»tnonfitnobilior, Deoacceptior,atqùcfœlicior populusiti uniucrlb mundo ipfisKraelitîs fiueChriftianis,Nonlt;|uidêni conbsp;ram mundo nobiÛtate amp;fœliâtatelùnt conlpicui, (èd contemnbsp;nuntur,amp; nullis non contumelijsafficiuntur,arquemifemmînbsp;iuntomnium hominum,Sed quôd perfidem in ïcfiimChri-ftumfiliumDci nobiliisimum, amp;fœlicifiimùm coram Dco,amp;nbsp;Omni cœlefti exercitu eius, perpétua nobilitate,gloria amp;fœlici-tarefruentur, cùm filijbuiusfeçuli ncceflchabuerintperpétuanbsp;infamianotariatqj perpetuo interire.

Nondum finis eft promilsionum, fèquitur enim ; Ephraim (inquit Dominus ) Quid mihi ultra cum Idolis ? Wo c efl^Nullusnbsp;ulus eft ld olorum,quare pofthac tibiab cis caueas,noli confide enda.nbsp;re in ca,neq; implores auxilium eorum, fed me Dominum Denbsp;um tuum iblumin omni necefiitate tuainuoccs.Ego enim ex-audiam,amp; dirigam te,eroq; tibiutabiesuirens,hoc eft, Virebonbsp;femper,neq; unquammarcefeam autarefiam .Sed omni tempore in me inueniesfrudum tuum .Suppeditabo tibinbsp;bonum,inomniquoqueafflidionctuameinuoces,amp;:confe- oeiampiifnbsp;queris defiderium cordis tui,Quotiefcunq; deniq; opushabu-crisbeneficioaliquo,admc propcra,amp;dabiturtibi quicquidnbsp;peticris. Hæceftamplifiimapromilsio,inquaDeustotumlcnbsp;nobis ciptiuum tradit,cum omnibus luis bonis. Quid enimnbsp;amplius defideramus? Deus qui mentiri aut fallerc non poteft,nbsp;dicit fe nos exauditurum,amp; quia promifit exauditionem, ideonbsp;potius fratftus illaberetuf orbis, quàm non præftarct, quo d fern elpromiferat. Cœlum amp; terra (inquit) potius præteribunt,nbsp;quàm uel minimum iota de promißionibus meis intercideret.nbsp;Simili ter apudElàiam ait zExaudiameos, antequam clamaue-rint,adhuc illis loquentibus ego audiam. Eftamp;hæcpromilsionbsp;tandem tempore Chriftiuerè impleta,amp;manifeftata.Ita enimnbsp;aiuQuicquid petieritis Pattern in nomine mco,dabit uobis. Etnbsp;iterumrPctite amp;accipieris,Quærite amp;inuenictis, pullàte amp;apc-rieturuobis.ChriftusIelus enim eft Mediator ille,qui nobis cœnbsp;leftemPatremitareconciliauit,ut non tantum uelit preces cre-dentiumexaudircjuerum ctiam cupiat eos in omnibus peri-culis conferuare, atque ad co ex iplà morte cripcrc,amp; ætema fœnbsp;li ci tat e donarc.

Propofids autem duläßimis , amplifsimil^uc pro-

ueftrisimpendeat.Hoc eftjhaélenus multas, easq; uariasad uos habui condones. Primo enim uaticinatusHim deRegni ueftrinbsp;lt;lcuaftatione,amp;denunciaui uobis omne genus calamitatis,nonnbsp;ex capite meo,fed ex uerbo Domini, quod uobis propter trâCnbsp;greßiones,amp;ingcntialceleraueftra, calamitates omnis generisnbsp;minauD einde exhortatus lum uos ad Refipifcentiam amp; emen-dationemuitæueftræ. Poftremo propolui uobis dulciïsimas

menaamamp;paternum lîium animumpromittit.Nondubito autem,quin infipientes,ftulti amp;impij homines,omnes bas connbsp;ciones meas ludibrio habituri,amp; pro innata fua contumacia di-â:urifint,peccatafùa,autnullaautleuioraefle, quàm quæmerenbsp;anturiram Dei,autfccum trahant deuaftationem totiusRegninbsp;lui. Exiftimant enim Satanam non tam terribilem efle, quàm i-plùm piôlores pingere (oient, neq; infern Lim tam feruentem (inbsp;cutlacrificuli de eo prædicant, Nullam deniq; fidem adhibitu-ri fint minis Dei, neqjuitam luam cmendaturi,Promilsiones

fcentiam fint contempturi. Breuiter,quo diligentius u erb um Dei eis propofitum haótenus fuit, eô ingeniofiores (e elTe exiftimant, cum egregièillüd eludercamp; contemnerelciunt. Hoenbsp;enim teftimoniüm deeisfertScriptura, QuodnundosDeiil-ludantamp;Prophetaseiusfiiblannent.SedquiexDeo amp; uerbönbsp;eius làpiunt,(àdlè cognolcentyiram Dei contra tranlgreßionesnbsp;multo maiorem e(re,quàm quæuerbis cxprimipoßit.Etcumnbsp;audiunt Deum per Prophetas fiios denfidare fiiam iram, amp;adnbsp;pœnitentiam exhortari, pro lua lapientia (àcilimè di(cent,iraninbsp;Viæ Deminbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^itari RefipifcentiapolTc.Credituri ergo uerbo Dei,refipi-

ngt;sux? fcant,amp; futuram calamitatem euitabunt. Viæ enim Domini re01:ae,amp; iufti ambulant in eis.Quæ nam fiint uiæ Domini ? Suntnbsp;mandata,amp; promißiones Dei,his.n.monftrat uiaad ueram libcnbsp;ratione amp; fœlici täte fiimmam.Viæ huius mudi fiint (padolæ, late,erroneæ,amp;:lôgifiimè errant, quiambulantin eis.ViæaûtDninbsp;(ut dixi)hoc eft uerbaamp;mandataDei rclt;fta amp; planafiint,q ambunbsp;latin eis, hic cft,q credit uerbo,amp; oblcquit mädatis Dei,is reóU

EXPOSITIO IOAN. BRENT. adlibcrâtîonem amp; ueramfœlicitatemproficifcitur. In Eîs uijsnbsp;autem ambulant iufti .lufti (ùnt credcntes.lta enim ait Abacuc:nbsp;luftus fide luauiuct.Et Paulus. Arbitramur hominem iuftificarinbsp;non ex operibus Legis, led Iola fide. Ambulantigitur iuftiinnbsp;uijs Domini, quia fide in Chriftumiuftificantur.Iuftificari autem obfcquuntur mandatisDei, amp; confequuntur liberatio-ncm,amp;fœlicitatcm.Præuaricatores autem, hoc eft, Incrcdulinbsp;corruuntin eis.Primo enim non creduntpromißionibusDei.nbsp;Deinde ludibrio hab ent minas eius. Poftremo non cuftodi-unt præcepta,uelLegem Dei. Necefte ergo eft, ut fiibinde im-plicatiorcs fiant, donee ulquead infemum peru^niant, amp; perpétué intereant.Sequamur ergo amp;nosuiam Domini, amp; oremus Dominum Deum noftrum, ut nos Spiritu fiio in uijsnbsp;fiais dirigat,quô reélàad fœlicitatem penctremus, per

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lefum Chriftum filium cius, qui eft D eus lau-

dandus in fecula feculorum,

AM E N.

, FINIS.

41lt;*Cmn lt; Wlr’lt;gt;î?9K~ cTtttfil^

OM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tti9tetp

fcfc Hçfixti9i^i^^nLamp;4n^ 'pt^^nt2^g|X4S/|B lt;gt;0icgi^2:îg^^ ion^^^nbsp;(^râÿ:,’^

^-51 a*

Rft^ ^c^lfe 4HïbîÂ:5ïgt;

b^tHi5gt;4^Aßjr^4W?f4iH

lt;amp;^o fu^Aquot;4^

ôp*4Pquot;fgt;f€0M SOHtf-tquot; c^rpPTt VciiwrTV'^^Anbsp;h-4rHnbsp;fTii^ lSilt;J Çi^tTi^Sil^ Stttttl-^4' Pnbsp;^4T4tyrgt;r^îai^Af^

?ie

-lt;^ F44ilt;l^|gt;fH)în4igt;t(trini;tn^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;w/VjÈ|H4''gbc’Xp4w4