Prouerb.
5. 2)r receßßu ab amicoide incorrigtbirvno deuia- Cum oblecrationibus loquitur pauper,amp; di-dum dyeritate:osßulti:iuflusßaccußans:ßa ucs effabitur rigide. ter iuuans fratrem:ßuBüi oris : mulier bona Vir amicabilis ad Ibcietatcm, magis amicusnbsp;eir maladocutio dtuitts eitpauperis: ytr ami-cabilts,
CAP. XVIII.
A Ccafiones quærit qui vult recederé
I f ab amico_, omni tempore erit expro brabilis.
Non reeipit ftultus Verba prudentiæ, nift ea dixeris quæ verlantur in corde eius.
Impius cum in profuridum venerit peccato-rum,contemnir:led lequitur eum ignomi-nia amp; opprobrium.
Aqua profunda verba ex ore viri : torrens
rediindans fons lâpientiæ.
Accipere perlbnam impij gt; in iudicio’ nori eft bonum,vt declines à veritateiudicij.
Fabia ftultimilcentlerixis, amp; os eius iurgia
prouocat.
B Os ftulti contritio eius, amp; labia ipfius ruina animæeius.
Verba bilinguis,quafi fimplicia, amp;:ipfàperue
niunt vfquead interiora ventris.
•17. gt;Pigrum deijeit timoranimæ autem elFœmi
natorumefiirient.’
Qui mollis amp; diflolutus eft in opéré fuOjfra-
ter eft fùa opera dißipantis.
Turris fortißima nomen Donlini:ad quot;iplàm*
currit iuftus,amp; exaltabitur.
Subftantia diuitis vrbs roboris eius, amp; quaft murus validus circundans eum.
Antequam cóteratur,exaltaturcor hominis: Falfus teftis noneritimpunitus.’amp;quiloqui-
amp; antequam CTlôrificetur,humiliatur.
ii.i. llQui priüsrefpondetquàmaudiat, ftultum
fe elfe demonftrat, amp; confufione dignum.
C Spiritus viri fuftentat imbecillitatera fuam; fpiritum verô ad irafeendum facilemquisnbsp;poteritfuftinere?
Cor prudens poßidebit Icientiam, amp;auris la pientium,quærit doftririam.
Donum hominis dilatât viam eius, amp;ante
principes Ipatium ei facit.
luftus prior eft aceufator fui : venir amicus
eius,amp; inueftigabiteum.
Contraniftiones comprimit fors, amp; inter po
tentes quoquedijudicat.
Frater qui adiuuatur àfratre, qualî ciuitas fîr
ma.-8£ indicia qualî veétes vrbium.
D De fruétu oris viri replebitur venter eius, amp; Fœneratur Domino, qui milèretur paupe-genimiçalabiorum ipfius faturabunt eum. ris,amp; vieißitudinem fuam redder ei.
Mors amp; vitam''manu’linguæ;qtii diligünt ea, Erudi filium tuum,nedelperes;ad interfedio comedentfruétuseius.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nem autem eius neponasanimam tuam.
Quiinuenitmulierembonam, inuenitbonû, Qui*impatiens eft,fuftinebit damnû:amp;cum *#»»«, amp; haurietiucunditatem à Domino.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rapuerit,aliud apponet.
?.IJ. gt;Qiiiexpellitmulicrem bonam,expellit bo- Audi confilium,amp; fufeipedifciplinam,vt fis D numzqui autem tenetadulteram,ftultuscft làpiensin nouifsimis tuis.
amp;infipiens.’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Multæ cogitationes in. corde viri.‘voluntas au
erir,quàm frater.
5. ’Pauper amlulans inßmplicitate: diuitia ad-duntamicos: yerbaß^ans : falßus teßü : nori decent ßultum deliiite:doÜrina per paüetiamnbsp;probatur.-ira amp; hilaritai regts: muiter Ittigtcr-ßa: yxorprudens datur d ^eo:pigritta :prte-cepti eußodia: mißrtcordia inpauperem: eru-ditioßlij:acceptio conßlij : yir tnendax: timornbsp;T)omini:pigritia: peßilens:inobediens parenti-biti:teßis iniquustderißores.
CAP. X Ï X.
Elioreft pauper qui ambiilatin ßm- A plicitate fua,quam gt; diues’torques gt;-î.nbsp;labia ofua amp;’infipiens.
Vbi non eft Icientia animæj non eft bonum:
amp; qui feftinus eft pedibus^ofFendet.
Stultitia hominis fupplantat greflus eius : amp; contra Deum feruetanimo ftio.
Diuitiæ adduntamicos plurimos : à pauperc autem amp;hi quos habuit leparantur.
IITeftisfalfus non eritimpunitus:6c qui men Dan.ij.gi dacia loquitur^non eftugiet.
Multi colunt perfonam potentis, amp; amici funt dona tribuentis.
Fratres hominis pauperis oderunt cum^inlu-per amp; amici procul receflerunt ab eo.
Qm tantum verba fedaturjuihil habebit: qui B autem pofleftbr eft mentisjdiligit animamnbsp;fuamjamp; cuftos prudentiæ inueniet bona.
tur mendacia peribit.
Non decent ftultum delici^j.nec feruum do-minari principibus.
Doftrina viri per patientiam nolcitur^ amp; gio ria eius eft iniquapractergredi.
Sicut fremitus leonisjita amp; régis ira:amp; ficut ros ftiper herbam^ita amp; hilaritas eius.
Dolor patris filius ftultus;amp;telt;ftaiugiterper-ftillantiajitigiola mulier.
'Domus amp; diuitiæ dantur à parentibus^à Domino autem proprie vxor prudens.
Pigredo immittit foporem^Sc anima diflolu- G ta efuriet.
Qm cuftodit mandatum, cuftodit animam fiiam.-qui autem negligitMam fuam* mor-
¦ tificabitur.
Lib.
Eft àurutn amp; multitudô gefntnârumîvas au- C tem pretiofum labia fticnti«.
Toile vcftimentum eius qui fideiuflbr extitit alicni,amp; pro extraneis aufcr pignus ab eo.
Suauis eft homini panis mendacij, amp; poftea implcbitur os eius calculo.
Çogitationes confilijs roborantur, amp; guber» naculis tradanda funt Bella.
Ei qui rcuelat mifteria, amp; ambulac fraudulcn ter,8c dilatât labia luajUe commiftearis. Exod.Ji.c«nbsp;i maledidt patri fuo 8c matri, extingue-tur lucerna eius in medij’s tenebris. Supr.i7.t’nbsp;i.Pet.j.b.nbsp;i.Th»f.5.d
pondus.-ftatêradololà non eft bona.
A Domino diriguntur greflus viri : quis autc hominumintelligere poteft viam fuam?
Ruina eft homini deuotare fàndos: amp; pôft, vota retradare.
Dißipat impios rex (àpiens^Sc incuruat fupcr eos fornicem.
Lucerna Dominifpiraculum hominis, quz inueftigat omnia fècreta ventris.
Mifericordia amp; veritas cuftodiunt regem, amp; roboratur dementia throniis eius.
tem Domini’permancbit.
Homo indigens miferiçors eft : 8c melior eft
*‘gt;*ß‘*^ pauper,*quàm virmendax.
Timor Domini ad vitam :8cin plenitudine commorabitur,abfqu0 vifttatione pefsimi.nbsp;Abfcondit piger manurti fuani fub aicella,nccnbsp;ad os fiium applicat earn.
Infn.zi.b llPeftilente dagellato ftultus (apientior crit; fi autem corripueris lapicntcm, intelligetnbsp;diftiplinam.
Qui afHigitpatrcm,8cfugitmatrcm,ignomi- llQui niofus eft Scinfoclix.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
Non celles fili audire dodrinam, ncc ignores Hæreditas ad quam feftinaturin principio, lermoncslcientiz.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in nouilsimo benedidione carebit.
Teftisiniquus deridctiudicium:8cosimpio- IINe dicas, Reddam malum * cxpcdaDomi-rum deuorat iniquitatem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;num,8c liberabit te.
Parata funt deriloribus iudicia,5c mallei per- Abominatio eft apud Dominum pondus 8c cutientes ftultorum corporibus.
5. Luxuriofa rei '^inum: de peccante în recent, eir relin^uéndïi conunmnibus :pi^erfrofternbsp;/rigus non labor am: rex infolio : nemo potefinbsp;dieere mundum fe habere confondus amp;pon~nbsp;dm:fomnusnon diligendus:’\lalumejl diâtnbsp;emj)tor:patiis mendacij :reuelam myfleria:nonnbsp;reddendum malum pro malo: deuotare fan-ibosfeflinata hareditat:mifericordia^ 'viritasnbsp;tir dementia roborant thronum régis,
CAP. XX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;______________ ______
A T Vxuriofa res vinum, 8c tumultuofa Exultarioiuuenumfortitudoeorum,8cdiCTni I cbrietas : quicunquc his deledatur, ''nbsp;non eric fapiens.
Sicut rugitus leonis, ica 8c terror rcgis : qui prouocateumjpeccatin animam fuam.
Honor eft homini qui Icparat Ic à contentio-nibus : omnes autem ftulti milcenturcon-tumelijs.
Propter frigus piger arare noluit.-mendicabit ergo 3cftate,ôc non dabitur illi.
Sicut aqua profunda, lie conlilium in corde viri.-led homo lapiens exhauriet illud.
Multi homines milericordes vocantur.-vi-rum autem fidelem quis inucniet.'’ luftus qui ambular in fimplicitate fiia,beatosnbsp;poft fe filios derelinquet.
B Rex qui lèdct in folio iudicij, difsipat omne malum intuitu fuo.
j.Reg-8 .e HQms poteft diccre, mundum eft cor meum, purus fumd pcccato?
i.Ioan.i.a. ilPondus 8c pondus, menfura 8cmcnfiira, v-i.Para.tf.g trunqucabominabilceft apud Deum.
cc es. 7. ftudijs fuis intelligitur puer, fi munda 8c reda fint opera cius,
Aurem audientem 8c oculumvidcntera,Do-minus fecit vtrunque.
.Noli diligere Ibmnum, ne tc egeftas oppri- Rapinat impiorum detrahent cos, quia nolue mat:aperi oculos tuos, 8c laturarc panibus. runt facere iudicium.
Malum eft,malum cft,dicit omnis cmptonSc Peruerla via viri,aliena eft : qui autem mun-cum reccflerit.tuncgloriabitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dus cft.rcdum opus eius.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
tas lenum canities.
Liuor vulneris abfterget mala,8c plagæ in fe-cretioribus ventris.
5. for régis in manu Domini, cui mifericordia iudicium magisplacent quàm yidimatini-^uèthefauriet^ns'.meliws efi federein angulonbsp;domatis ^uam amp;cx'.obthurans aurempauperinbsp;tire: diligent epulaspro iujlo dabitur impiuilt;nbsp;qm eußodit osßtum:dcfderia occidunt pigru:nbsp;non ejl fapientia contra ‘Dominum: e^uuspa-ratur ad bellum amp;c. cap. x x I.
Sicut diuifiones aquarum, ita cor rcgis in A manu Domini:quocunqivoluerit,in-clinabit illud.
Omnis via viri reda fibi videtur:appcndit au tem corda Dominus.
Facerequot;milêricordiam’ 8c iudicium magis pla »inUfiif. »• cet Domino,quàm vidimat.
Exaltatio oculorû quot;eft’dilatatio cordis,luccr-
na impiorum pcccatum.
Çogitationes robufti ftmper in abundantia: omnis autem piger Icmper in egeftate eft.
Qui congregat thelauros lingua mendacij,va nus 8cexcorseft, Scimpingcturadlaqueosnbsp;mortis.
Pfoùef*
B ilMelius eft federe în angulo domatîs quàm Dîues 8c pauper obuiauèrunt ßbi .• vtrîufque Infra.I5.d cum muliere litigiofa, 8c in domo comuni. operator eft Dominus.
Animaimpij defyderat malum^non mifèrebi- Callidus videt malura^Scabfcondit fè: inno-tur proximo fuo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cens pertranfîjt;gt;8cafftidus eft: damno.
Supr.ip.d.iiJvluldatopcftilentefàpientior erit paruulus: Finis modeftiæ timor Dominij,diuiti3e 8c glo 8c fi fedetur Gpientem Xumetfcientiam.
Excogitatiuftus de domo impij, vt decrahat impios‘'à malo’.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;
Qui obthuratauremfuam adclamorem paugt; Prouamp;rbium eft,Adolefcés iuxta viam fuara, péris, 5c ipfè clamabitjScnon exaudietur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etiam cum lênuerit,non recedetab ea.
Munusabfconditum cxtinguitirasiSc donum Diues pauperibus imperat; 8c qui accipit mu in fînu indignationem maximam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuum,fèruus eft fœnerantis.
çGaudium iufto eft facere iudicium:8cpauor Qiji fèminatiniquiratera,metet*mala,’5c vir operantibusiniquitatem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ga irx fuæ conîummabitur.
turidôpanibus enim fuis dédit pauperi. Ecde.ji.ci O Vidoriam 8c honorem acquirer qui dat gt;.14»nbsp;munerd: animam autem aufert accipien--tium.’
Eijce derifbrem,8c exibit cumcoiurgiumjcef fàbuntq; caufæ,8c conturnélix.'
Qui diligit cordis munditiam, propter gratia labiorum fuorum habebit amicum regem.
Oculi Domini euftodiunt feientiam, 8c fup-plantanturverbainiqui.
ria amp; vita.
Arma amp; gladij in via'pcnierfi’: cuftos autera ''fu/erM« animæ ïuæ longe recedit ab eis*
etiam cum fen u cri non recede tab ea.
Vir qui errauerità via doâirinæ in cœtu gi- IlQu^i promis eft ad milèricordiaoïjbenedice- ß gantum commorabitur.
Qui diligit epulasjin egeftate erit.-qui amat vi num amp;pinguiajnon ditabitur.
Pro iuftodabitur impius: 8c pro redis ini-quus.
Ecck.ij.e. ilMelius eft habitare in terra delerta^quàm cu Infr».i5. dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rixola 8c iracunda.
TEcläurus defyderabilis 8c oleum in habita culo iufti;8c imprudens homo dißipabit ilnbsp;lud.
occidendus fum.
Qmlcquitur iuftitiam 8c mifericordiara, in- Dicit piger, Leo eft foris^ in medio platcaru ucniec vitam/uftitiam 8cgloriam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;occidenduslum.
D Ciuitatem fortium afeendit lapicnSj 'deftru- Fouea profunda os alicnæj cüi iratus eft Do-xitque’robur fiduciæ eius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minuSjincidct,in earn.
Quicuftodit os fuum,5c linguam fuanijCU- Stultitiacolligata eft in cordepüeriy 8c virga^ ftoditab anguftijsanimam fuam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dilciplinxfugabiteam.
Superbus 8carrogansvocaturindoduSjquiin Qui calumniatur pauperem, vt augeac diui-ira operatur fuDerbiam.
Delyderia occidunt pigrummolueruntenim quiequam manus eius operariitotadie connbsp;cupilcitScdelyderat; qui autem iuftuseftnbsp;tribuetj 8cnon ceftabit.
Ifa.t.d ilHoftiæimpiorum abominabiles/quæ’offc-runturex Icelerc.
Teftis mendax peribitivir obediens loquetur vidoriam.
Vir impiusprocaciter obfirmat vultü ftiura: qui autem redus eft^corrigit viam fuam.
Non eft lapientia, non eft prudentia^non eft conftlium contra Dominum.
Equus paraturad diembelliiDominus autem falutem tribuit.
5. Luus bom nomtnió’. callidus 'videtis malum', adolefccnsiuxta y tant ßiam'.ßmtnans iniqui~nbsp;tatem'. deriforem eijee : diligens cordis mundi-~nbsp;tiam'-diätfiger Lso r^c: os aliéna'.ßultitia innbsp;(orSefueri: calumnianspauperem: audiendanbsp;japier,tsa : yitandi fponßores'.tcrmini anti~nbsp;quißeruandr.yeloxin opereßuo eÿ'C.
CVP. XXII.
’ A IlEliuseft nomen bonumj quàmdiui E«le. 7.a.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiæ multæ.-fupcr argentum * ôc au-
rum^gratiabona»
difeiplinæ hl ga bit earn.
tias luaSjdabit ipfè ditiori, 8c egebit.
oFili mi/ inclina auré tuam,amp; audi verba la- gt;.uï pientium.-appons autem cor ad doftrinamnbsp;meamiquæ pulchra erit tibi cum lèruaueriinbsp;earn in ventre tuo; 8c redundabit in labijsnbsp;tuis.Vt fit in Domino fiduciatuajvnde Scnbsp;oftendi earn tibi hodic. Eccedefcripfieamnbsp;tibi tripliciterjin cogitationibusScfcientia,nbsp;vt oftenderem tibi firmitatem amp; eloquia venbsp;ritatisj relpondcre ex bis illis qui mifêrunt
te.
Non facias violentiampauperi, quia pauper ßi eftrneque conteras egenum in porta, quianbsp;iudicabit Dominuscaufàm eins Scconfi-get eos_, qui confixeruntanimam eius.
Noli elle amicus hominiiracündo^nequeatn bules cum viro furioloine forte dilcas leminbsp;tas eiuSj amp; fumas Icandalum animat tuæ. .
Nolieflecum Eis qui defigunt manüs fuas_,8c qui vades le offerunt pro debitis.ß enim nonbsp;habes vnce reftituas, quid càufæ eft vt tol-latoperimentum*decubilituor’
Ne tranlgrediaris termines antiquoSj,quos po fuerunt patres tui.
Vidifti virum velocem in operefiiof corana regibus ftabit^nec erit ante ignobiles.
Lib.
5. ^omlsdoßt edendumcum principe: nonap-petendg diuitie^nec cibi inuidorum : nonoppri tnendi pupilli:cafiiganduspuer:quarenda fa-pientia:fugiendipeccatores amp;gula dediti-.ho-norandiparentes-.fugienda meretrix eir ebrie-^nbsp;tas. CAP. XXIII. A Vando fèderis vt comcdas cum princi-pc, diligenter attende qux appofita funt ante faciem tuam : amp; ftatuenbsp;cultrum in gutture tuo, fi tarnen habes innbsp;poteftate animam tuam, ne defyderes de cinbsp;bis eiuSjin quo eft panis mendacij. Noli laborare vt diteris;fèd prudentiæ tux po nemodum. ncerigas oculos tuosad opesnbsp;quas non potes baberc:quia facient fibi pé-nas quafiaquiliCjamp;volabuntin cœlum. Ne comcdas cum homine inuido, Sc ne deß'-deres cibos eius:quoniam in fimilitudinem arioli amp; coniedoris «ftimat quod igno-rat.Comede amp; bibe,dieet tibi; 6c mens einsnbsp;non eft tecum.cibos quos comederas euo-mcs,amp;perdes pulchros lèrmones tuos. g In auribus inpifientium ne loquaris’.quiade-(picient dodrinam eloquij tui. Ne attingas paruulorum terminos, 6c agrum pupillorura neintroeas: propinquusenimnbsp;illorum fortiseft;6cipfciudicabit contra tenbsp;caufam illorum. ingrediatur ad dodrinamcor tuum, 3c aures tuae ad verba feientiæ. Supr.ij. flNoli fubtrahere à puero difciplinam.-fi enim Eide, jo.a pgrcqffgfij jj, virga,non morietur.tu vir-ga percuties cum: 6c animam eius de inferno liberabis. Fili mijfi fapiens fueritanimustuus,gaudebit tecum cormeum.-Scexultabunt renes mei,nbsp;cum locuta fuerint reda labia tua. Infr.»4.e. llNon æmuletur cor tuü peccatores,led in timoré Domini efto totadie: quiahabebis ïpem in nouifsimo, 6c præftolatio tua nonnbsp;auferetur. Audi fili mi,6c efto /apicns, 6c dirige in via a-nimumtuum. C Noli eflein conuiuijs potatorum,nec in com meflationibus corum qui carnes ad vefeennbsp;dura conferunt : quia vacantes potibus, 8cnbsp;dantes lymbola confumentur, 8c veftieturnbsp;pannis dormitatio. Audi patrem tuû qui genuit te: 5c ne contem nas cura fènuerit raater tua. Veritatem eme,amp; noli vcnderclàpicntiamj6c dodrinam,6c intelligcntiam. Exultât gaùdio pateriufti: qui làpientcm ge-nuit,lætabiturin eo.gaudeat pater tuus , 8c mater tua,8c exultet quæ genuit te. |
Præbc fili mi cortuum mihi,8c oculi tui vias meas euftodiant, fouca enimprofunda cftnbsp;merctrix, 8c ppteus anguft us aliéna. infî-diatur in via quafi latro, 6c quos incautosnbsp;viderit interficiet. Cui vx.'’ cuius patri vx? cui rixx? cui fouex? D cui fine caufa vulnera.^cui quot;fuftufio’ OCulo- ’'fitffiffsiS.nbsp;rum?nônne his qui commorantur in vino,nbsp;8cftudentcalicibus epotandis? Ne intuearis vinû quando flauefeit, cùm iplç . dueritin vitro color eius ; ingreditur blande, led innouißimo mordebit vt coluber,nbsp;8c ficut regulus venena dilfundet.: Oculinbsp;tui videbuntextrancas, öc cor tuum loque-turperuerla.Eteris ficut dorraiens in medio mari,8c quafi Ibpitus gubernator amif-fo clauo,8c dices, Verberaucrîît me led nonnbsp;dolui-.traxerunt me,8c ego nonlènfî. Quannbsp;do euigilabo,8c rurfus vinareperiara? «S. Æ.mulatio malorum : fapientia amp; eruditio: cogitatio plulti:eruendi oppreßi: doBrina Vtnbsp;melle ytendum:non inßdiandttm iußo :¦ caCnsnbsp;inimicv.detraBores: iuflè iudicandum : nullusnbsp;•verbis la^andus,nec malum malo reddendum:nbsp;ager pigri:dormitanti pigro 'venit egeßas.^ CAP. XXIIII. HE xmuleris viros malos, nee defyde- A res elfe cum eis:quia rapinas méditanbsp;tur mes corum,amp; fraudes labea co- rum loquuntur. Sapientia xdificabitur domus, 8c prudentix roborabitur.in dodrina replebuntur cella-ria,vniuerlà fubftantia pretiola 8c pulcber-rima. Vir làpiens,fortis cft:6c vir dodus, robuftus 8c valid us. Quia cum dilpofitione initur bellum.' 8c erit làlus vbi multa confilia funt. Excella ftulto lâpientia,in porta non aperict osfuum. Qui cogitât mala faccrc,ftultus vocabitur. Cogitatio ftultipeccatum cft;8c abominationbsp;hominum detrador. Si delperaueris 'lapfus’ in die anguftiæâtnnii '/*ƒ*'* nuetur fortitudo tua. IIErueeos qui ducunturad mortem:8c qui tra buntur ad interitum liberate ne celîès. Si dixeris,Vires nonfuppctunt:qui infpedorB eft cordis,iplè intelligit,8c lèruatorem ani-mx tux nihil fallit, reddetqj homini iuxtxnbsp;opera lua. Comedefili mi mel,quia bonu eft, 6c fauum dulcifiimum gutturi tuo.-fic 8c dodrina fa-picntiæ,animxtux.'quam cùm iftucneris,nbsp;habebis in nouifsimis lpemj8c Ipes tua nonnbsp;peribit. Ne infîdicris,8c quxras impietate in domo iu ftijOcq; vaftes requiem eius. lèpties enim •mamp;Jnbsp;cadet iuftus, 6c rclurget : impij autem cor-ruent in malum. Cum |
..
Cura cecide’rit inimicus tiius^nc gaüdeas, 8c in ruina eius ne exulter cor tuum; nefortènbsp;videatDominuSjamp;difpliceatei aufèratnbsp;ab eo iramfuam.
Ne contendas cum pefsimis nec ^muleris impios : quoniam nonhabent futurorumnbsp;fpein mali, amp; lucetna impiorum extingüe-tur*
Time Dominum fîli mî,éc regem:8£cum de-tradtoribus nocommifeearis; quoniam repente confurgit perditio eorum; amp; ruinam vtfiufque quis nouir?nbsp;Hxcquoquelàpicntibus.
^’Cogî^ofecre pcrfbnamin iudicio jUon eft ^quot;le.4x.a bonum.
Qui dicunt impio, Iuftus es : maledieent eis 1 . ' - ’ ' '
gt;•»0. guunttgt;eum\Iaudabunturjamp;luper ipfos vc niet benedieftio.
Labia dsofculabitur, qui reéla verba rélpon-dst.
D Pràpara foris opus ttium^amp; diligenter exerce Niibes 5c ventusjamp; pluüiæ non lèqucntes^vir agriim tuum J amp; poftca ædifices domum inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rr
tuam.
Ne fis teftis fruftra contra proximum tuum,
- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nec lades quenquam labijs ruisi
liNc dicàs, Quo modo fecit mihi, ficfaci-am ei : reddam vnicuique fecundum opus fuum.
Proüerb.
i47
gis, 8c firmäbituf iuftitia thronus eius. Negloriofus appareas coram rege, amp;in loconbsp;magnorum nefteteris. melius eftenimvtnbsp;dicatur tibi, Afcende huc;qüàm Yt humilie-ris coram principe.
Quæ viderünt oculi tui ne proferas in iurgio B cito: nepoftea emendarenon poßis, cumnbsp;dehoneftaucris amicunituum.
Caufäm tuam tradacum amico tuo, 8c feere tum exträneo ne reueles : ne forte infultetnbsp;tibi cum audieritjSc exprobrare noneefi-fet
!gt;Gratia amp;amicitiä libérant, quas tibiferua, necxprobrabilis fias.’
Mala aurea in ledisargeteisjq ui loquitur ver
_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bum in tenipórefuo.
populi,8cdeteftabuntureos tribus, qui ar- Inauris aurcajSemargaritum fulgens,qui ar-guit fàpientem 8c aurem obedientem.
Sicut frigus niuis in die meßis, ita legatus fi-delis ei. qui mifiteum, animam ipfius rê-quicfcerefaciti
gloriofus,8c promifia non complens. llPatientiâ lenietur princeps,8c lingua mollis Supra, ts.fnbsp;confringet duritiam.
Mcl inuenifti, comede quod fufficit tibi : ne C forte fatiatus ctiomas illud.
Subtrahepedem tuum dedomoproximi fui, nequando làtiatüs oderit te.
Per agrum hominis pigri tranfiui, 8c per vi- laculû,8c gladius, 8c fàgitta acuta, homo qui ncam viri ftulti; Sceccetotum repleuerant loquitur contra proximum fuum falfumnbsp;vrticîE, Sc operuerant fuperficiem eius fpi- teftimonium.
næ,8c maceria lapidü deftrudacrat. Quod Dens pufridus,8c pes lafTus, qui fperat fuper cum vidiflem^pofui in corde meo,8cexem-
lt;s.b plodidici difeiplinam. Il oVfquequo piger dormies ƒ vfqucquo de fomno confurges?’nbsp;Parum inquam dormies, modicum dor-mitabiSjpauxillum manus confères vt qui-clcas:8c veniet tibi quali curfor egeftas tua,nbsp;8c mendicitas quafi vir armatult;nbsp;J. Glor 'ui Dei amp; regumicor regis: ruVtgô qua amp;nbsp;impieus ejl : ne te exaltes: ne detrahas:jeiretAnbsp;tuaßrua:mala aurea, amp; inauris aurea : fri-gue in mejje:nulgt;esßnepluuia : hngua tnollü:nbsp;nielinuentum:pignta acuta:densputrtdus'.acenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;------------------
turn: tinea:ltmfac inimico: angului dbmatis: llMelius eft federe in angulo domatis, quàm Supr».n.l» aquafrtgidatßns turbatus: tnultton mellts lonbsp;mcßutn-.yrbs abßque murOt
CAP. XXV.
A AE quoq; parabolae Salomonis, quàs tranftulerunt viri Ezcchiæ repris lu-•da.
Gloria Dei eft celare verbû, 8c gloria regUm inueftigare fèrihônem.
Cœlü furfum,8c terra deorfum, 8c cor regum infcrutabilc.
Aufer rubiginem de argètOjSc egredietur vas purifsimum;aufcrimpietatem de vultu re-
infideli in die anguftiæ. S; amittit pallium in die frigoris.
Acetlim innithrOj * quicantat càrmina eor- *ô*-lt;îï di peßimo.
tgt;Sicut tinea veftiraento,8c vermis Jigno : ita tri flitia viri nocet cordi’.
llSi efiirierit inimicus tiiuSj ciba ilium ; fî ß-Rom.ts.d* tieritjda ei aquam bibere:priinas enira con-gregabisfuper caput eiuSjamp;Dominus red~nbsp;ddt tibi.
VentusaquilodißipatpluuiaSjßc facies triftis £gt; linquatn detrabentem.
cum muliere litigiofà J amp; in domo com-muni.
Aquafrigida animæfitieti, amp; nuntius bonus de terra longinqua.
Fons türbatus pcde_, amp;£ vena corrupta, iuftus cadens corara irapiô.
liSicut qui melmultufncômedit, noneft ©i bonumafic qui ferutator efl maieftatis, op-primetur a gloria.
Sieut vrbs patens amp; abfque murorum ariibi-tUjita vir qui non poteft in loquendo eohi berelpiritum fuum.
Glo-^
Lib.
Je traÄaucrit Jol o s. quan Jo fubmifèrit vo-cem fuam,nc creJideris ei;quoniam Icptcni nequitix funt in corJc illius.
Qui operitodium frauJuIentcrj reuelabitur malicia eins in confilio.
IIQjn fodit foueam,incidetin eam:amp; qui vol-uitkpideiUjreuercetur ad eum.
Lingua fallax non amat veritatcm : amp; os lu' bricum opcratur ruinas.
5. nbsp;nbsp;nbsp;ongkriandum in crafiinumine temetipfum
laudaueris: irafiulti qtiamßt grauit'.manife-ßa (orre^iotyulnera diligentis: ammaßatvra ta:'viiinut iuxta:ßondenspro extraneo : liti-gio fa mulier:inf(rnus inßtiabilis:probatur bonbsp;mo ore laudantüßultus contußts: yultumpe-corii agnoßedac caprarum in âbum.
CkV. WN
E gloricris incraftinû, ignorans quid fuperuentura pariac dies.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ecch**'**
IILaudet te alicnuSjamp;no os tuum; ex-
rij:ita qui tribuit inßpicnti honorem.
3. Gloriain fiulto'.auis 'Solans : flagellum efjuo: refliondereflulto'.nuntiusflultus'.parabclafitdnbsp;ti:honor infipientis: imponensflulto (ilentium;nbsp;cams ad y omitumfapitnsproprio iudicioicomnbsp;mifieri rixx:nocens amito; fiifurro iracundus:nbsp;labia tumantiadnimictu : opérions odium: fo~nbsp;diensfoucam:linguafallax.
CAP. XXVI.
A. VomoJo nix in æftatc, amp; pluaise in
1 / meflê:ficindecens eft ftulto gloria.
ij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sicutauis ad alta tranfuolanSj amp;
pafler quo libetvadens;fic malcJidum fru-ftrà prolatum in quempiam fupcrueniec.
FlagelJum equo, amp; camus afino, Sevirgain
dorlo imprudentium.
Nerelpondeas ftulto iuxta ftultitiamfuam,
ne efficiaris ei lîmilis.
Refponde ftulto iuxta ftultitiam fuam,ne fi-
bi lapiens eflevideatur.
Claudus pedibus, 8c iniquitatcm bibens, qui mittit verba pernuntium ftultuni.
2 Quomodo pulchras fruftra habet claudus ti bias:nc indecens eft in orc ftultorum parabola.
Sicutqui mittit lapidem in aceruum Mcrcu-rij:ita qui tribuit infipienti honorem.
Quomodo ß fpina nalcatur in manu temule- Mclior eft manifefta correptio, quim amor ti;ßc parabola in orc ftultorum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abfeonditus.
ti;ßc parabola in orc ftultorum.
ludiciumdéterminât caufas; Scquiimponit Mcliorafuntvulncradiligentis, quamfrau- ‘ dulenta ofcula odientis.
IIAnima ßturatacalcabitfauum;8c anima efu^*’^' ' riens etiam amarum pro dulci fumet.
Sicut auis tranfinigras Je nido luo, fic vir qui B derelinquit locum fuum.
Vnguento 8c varijs odoribus deleólatur cor; 8c bonis amici confilijs anima dulcoratur.
Amicum tuum,8c amicum patris tui ne dimi lcris;8c domum fratris tui ne ingrediaris innbsp;die afflidionis tuæ.
Melior eft vicinus iuxta, quàm frater procul. Stude fapientiaï fili mi,8c lætifica cor meum,nbsp;vt pofsira exprobranti relpondere fermo-nem.
Aftutus vidensmalum,ab(conditus eft:paruu li tranfeuntes fuftinuerunt difpendia.
IlTollevcftimentum ciusqui Ipoponditpro extraneo, 8c pro alienis aufer ci pignus.
Qmbencdicit proximo fuo voce grandi, de node confurgens malediccnti fimilis erit.
Teda perftillantia indiefrigoris, 8clitigiola mulier comparantur.-qui retinet eam,qua-ß qui ventum tcneat,8c oleum d^terxnbsp;quot;vocabit.’
Ferrum ferro cxacuitur, 8c homo exacuit.fa-ciem amici fui.
rraneuSjamp; non labia tua.
Graue eft faxunijamp;onerofa arenazlcd ira ftul ti Ytroque grauior.
Ira non habet mifericordiam , nec erumpens furor:amp; impetum concitati igt;fpiritus ’ ferrenbsp;quis poterit?
abfeonditus.
ftulto ßlentium,iras mitigat.
».Pct.x.d. II Sicutcanis qui reuertitur advomitu ßium, ßc imprudens qui itérât ftultitiam ßiam.
Vidifti hominemßipientem ßbi videri ? raa-gis illo fpem habebitinßpicns.
Dicit piger, Leo eft in via,8c Icæna in itine-ribus. ßcut oftium vertitur in cardine fuo, ita piger in ledulofuo.
C lIAblcondit piger manus ßjb afcella ßia,8c la-Supr.i^.d. borat fî ad os fiium cas conuertcrit.
Sapientior ßbi piger videtur Icptem vins lo-quentibus fententias.
Sicut qui apprehendit auribus canem,ßcqui tranßtimpatiens, 8c commiß:etur rixat al-terius.
Sicut noxius eft qui mittit Ggittas,8clanceas in mortem : ita vir qui fraudulentcr nocetnbsp;amico fuo,8c cum fueritdeprehenfus dicit,nbsp;Ludens feci.
Cum Jefecerint ligna, extinguctur ignis ; 8c fufurronefiibtrado,iurgiaconquieß:unt.
E«cl.j8.b. JISicut carbones ad prunas,8c ligna aJignem,
ßc homo iracundus fuicitat rixas.
D Verba fufurronis quaß ßmplicia, 8c ipfa per-ueniunt ad intima ventris.
Quomodo ß argento fordido ornare vclis
vas fidile, ßc labia tumentia cum peßimo Qm feruat ficum,comedet frudus eius;8c qui corde ßjciata.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ cuftos eft Domini fui glorificabitur.
Labijsfuisintelligitur inimicus, cum in cor- IIQuo modo inaquisrcfplendent vultus pro’ fpicien-
Proues
•
nantibus impijs ruina: bomînum.
Qui abfcondit fcelera fùa,non dirigetur ; qui autem confelTus fueritjSc rcliquerit ea, mi-fericordiam confequetur.
Beatus homo qui fèmper eft pauidus;qui vé-
' rô mentis eft duræjCorruet in malum.
Leo rugiens, amp; vrfus efuriens, priiiccpsim-pius fùper populum paupeiem.
Dux indigens prudentia, multosopprimetC percaluraniam: qui autem odit auaritiam,nbsp;long! fient dies eius.
Hominem qui calumniaturanimæ languiné, fi vfque ad lacum fugerit^nemo fiiftinet.
Qui ambulat fimpliciter, laluus erit.-qui per-uerfis graditur vijs^cóncidet lernet
!lQui operatur terram fuam, làtiabitur pani-bus:qui autem lèâaturotium^replebiture-geftate.
Virfidelis multumiaudabiturjlqui autem fc- Supra.ix.b ftinat ditarijHon erit innocens.
Qui cognofcit in iudicftj fàciem , nonbene-facitjifte amp;pro buccella panis delènc ve-ritatem.
^icientium, fie corda bominum manifefta
hint prudentibus.
Infernus amp;perditio nunquam implentur,fî-militer amp;oculi bominum inlatiabiles.
îccle.i4-*’ilQuo modo probatur in conflatorio argen-
V tum,amp; in fornace aurum ; fieprobatur homo orelaudantis.
p..!}. igt;Coriniqui inquirit mala^cor autem rcéfcum inquirit Icientiam.’
Si contuderis ftultum in pila quafi ptifanas fe riente défuper pilo^no auferctur ab eo ftul-titia eius.
Diligenter agnolcc vultum pecoris fui_, tuof-que greges conlydera. non enimhabebis in •nW. giter poteftatem, lèd corona tribuetur * innbsp;generatione amp; generationem.
Aperta funt prata^apparuerunt herbx viren-tes, amp; colleda funt fœna de montibus.
tuum.-Schœdt *agri
pretium.
Sufficiat ribi lac caprarum in cibos tuos,8i in neceflaria domus tuæ^amp;ad viftum ancillisnbsp;tuis.
.S. “Defuga nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;fecuritate iußi :ÿropterpec- Vir qui feftinat‘dltari^amp;alijs inuidet, ignorât
CAta terne mulei principes eius : pauper paupe- nbsp;nbsp;quod cgeftas fiipcrueniet ei.
rem calummanspauperßipplex,lt;amp; diuespra- Qui corripit bominemjgratiam poftea inue-uus:nolens audire legem : exultatio iußorum: nbsp;nbsp;nier apud eum magis^quàm ille qui per lin-
abfeondensfceleraßtaebeatwßmper pauiel»s: nbsp;nbsp;guæ blandimenta decipit.
princeps impiuf yt leoedux indigeruprüden- Qui fubtrabit aliquid à pâtre fuo,amp; à matre, tiaeterramCuamoperanseàpAtrefubtrahens.
CAP. XXVIII.
A Vgit impiusnemine perlèquente-.iuftus autem quafi leo confidens^ abfque ternbsp;roreerit.
Propter peccataterrx multi principes eius; 8c propter hominis làpicntiam 8c horum Icientiam quœ dicuntur,Yita ducis lÔgior erit.
imbrf vehementi in quo paratur fames.
Qui derelinquunt legemjaudant impiû; qui cuftodiuntjfuccenduntur contra eum.
Viri mali non cogitant iudicium : qui autem inquirunt Dominum^animaduertunt omnia.
Supr.i,.». IIMelior eft pauper ambulans in fimplicitate fua^quam diues in prauis itineribus.
B Qui euftodit legem,filius làpicns eft:qui autem commelîàtores pafeit, confondit pattern luum.
Qm coaceruat diuitias vfiiris 8c fœnore libe-ralijn pauperes congregat eas.
Qui decli.lat aures fuas ne audiat legem, ora
tio eius erit execrabilis.
Bgt;.«. Qui decipit iuftos in via mala, in interitu fuo corruet,8c fimplices polfidebût bonagt;eius.*nbsp;Sapiens fibi videtur vir diues : pauper autemnbsp;pvudens Icrutabitur eum.
Inexultationeiuftorum multa gloria eft: reg
248
quod cgeftas fiipcrueniet ei.
nier apud eum magis^quàm illc qui per lin-
»
i fubtrabit aliquid à pâtre fuo,amp; à mafre, amp; dicit Hoc non elle peccatum ; particepsnbsp;homicidæeft.
Qui fe iaâat amp; diJatatJurgia concitat: qui ve rô Ipcrat in Domino^lànabitur.
Qui confidit in corde fiio^ftultus eft: qui autem graditur lapientetjiple’laudabitur’.
Qui dat pauperi non indigebit ; qui defpicit deprccantcmjfuftinebit penuriam.
propter hominis làpicntiam 8c horum lei-
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I: -....x.-Mnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hn/'ir I /\
Vir pauper calumnians pauperes, fimilis eft Cum furrexerint impij ,ablcondentur homi-
ncs:cfi illi perierint,multiplicabunturiufti.
S, 2donaudiens corripientem : multiplicatioiu-ßorum:amorfapientiee-.rexiußui:blandus ami cus'.peßilentes'.coneendcre cumfiulto'. 'viriftrt-guinumetotumprdferensßgt;iritum: '^erba mennbsp;daeißpauper amp; creditorerex iußus : corre£li0inbsp;multiplicatio impiorumeerudiflium : prophe-tia:'»elox ad loquendurn: delicateferuum nu-trien seiracunam:ßtperltis'.tum ftre particinbsp;pans : timens hominemdußt abominantur imnbsp;piumj tèrediuerfo,
CAP. XXIX.
VIro qui corripientem dura ceruice co temnit J repentinus ei fuperuenietnbsp;intcritus: 8c eû lànitas no fequetur.
In multiplicatione iuftorum lætabitur vul-gus.-cum impij fumplerint principatumge met populus.
Virqui amat Gpietia,la:tificat patre fuu; Ilqui^^*^’ autem nutrit fcorta, perdet fubftantiam.
Rex
Lib.
|
Rexiuftuserigit terram, vir au ar us deftruct earn. Homo qui blandis fidisqjfermonibusloqui-tur amico fuOjFete expandit greisibns eius. Peccatcm virum iniquum inuoluet laqueus, amp; iuftus laudabit atquegaudebit. B Nouit iuftus caufatn pauperumpmpius ignorât fcientiam. Homines peftilentes diftipant ciuitatem, fn-pientes vero auertunt furorem. Vir fapiens ft cum ftulto cotendcrit^ftue iraf-catur^ftuerideat^non inueniet requiem. Viri fanguinum oderunt ftmpliccra.-iufti au-tem quærunt animam ci us. Totum fpiritum fuum profert ftultus:fapicns difFert amp; reftruat in pofterum. Princeps quilibenter audit verba mendaeij, omnes miniftros habet impios. Pauper amp; creditor obuiauerunt ftbi:vtriuftj; illuminator eft Dominus. Rex qui iudicat in veritate pauperes^thronus cius in æternum firmabitur. C Virga atque cofreptio tribuitFapientia : puer autem qui dimittitur voluntati fuæjConFunnbsp;dit matrem fuam. In multiplicafioncimpiorum multiplicabun turfcelera, amp;iufti ruinas eorum videbunt. Erudifilium tuum^Sc refrigerabit te, amp; dabit delicias animae tuae. Cum prophetiadefeceritjdiftipabiturpopu-lus:qui vero cuftodit legem beatus eft. Seruus verbis non poteft erudiri : quia quod dicis intclligit,amp;relponderecontemnit. Vidifti hominem velocem ad loquendum? ftultitia raagis fperanda eft^quam illius cornbsp;reptio. Qui delicate à pueritia nutrit Feruum fuum, poftea lentiet eum contumacem. Vir iracundus prouocatrixas .* amp; qui ad indi-gnandum facilis eft, erit ad pcccadum proeft uior. lob.zi.d. (ISuperbumftquiturhumilitas, amp; humilem Ipiritu fulcipiet gloria. Qui cum fure partici pat ,odit animam fuam: adiurantem audit,amp; non indicat. Qui timet hominem,cito corruct: qui (perat in Domino,fubleuabitur. Multi requirutfaciem principis, amp; iudicium à Domino egreditur ftngulorum. Abominantur iufti virum impium; amp; abomi jgt;. 7. ^antur impij eos quioin’reda funt via.nbsp;gt;.ii. tgt;Verbum cuftodies ftlius, extra perditionemnbsp;erit’. 5. Homo T)eo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iudicatfeinß^entem, dr |
opera quot;Dei incombrehenfihiliaßrmo Dei igni-tuSjCui nihil addendum: deprecatur Sanitate, 'Verba mendacij,mendicitatem diuitias : ndnbsp;accußindKsßruus apud dominumßtum : aliquot gener ationesexetrabiïef.duafangwfug^'.nbsp;tria infaturabilia: oculuspatremßtbßannans:nbsp;triadifficilia-.per triamouetur terra:quatuornbsp;minima terrx:triabenegradientia: quot;Vehemen-ter emungens. CAP. XXX. Erba Congregantis filij Vomcntis.A Vifto quam locutus eft vircû quonbsp;eft Deus, amp; qui Deo fccum moran te confortatus,ait; Stultiftimus fum virorum,amp;{àpientia homi-num non eft raecum .Non didici làpientia, amp;* noui fcientiam lânétorum. Qms aften- **’*'^'nbsp;ditincœlum, atquedeftendit ? quisçonti-nuitfpiritum inmanibusfuis.’quis colftga-uit aquas quaftin veftiméto?quis fuftitauitnbsp;omnes terminos terræPquod nomé eft eius,nbsp;amp; quod nomen ftlij eius,ft nofti? llOmnis fermo Dei ignitus, clypeus eft fpc- rl*' rantibus in ft: line addasquicquam verbisnbsp;illiuSjSc arguarisjinueniarisque mendax. . Duo rogauite, nedeneges mihi antequam B moriarjVanitatem, amp; verba mendacia longe Fac à me. Mêdicitatem, amp; diuitias ne de-deris mihi: tribue tantum vidui meo necefnbsp;ftria. ne forte fttiatus illiciar ad negadum,nbsp;amp; dicam, Quis eft Dominus .’’autegeftatenbsp;compulfus furer amp; periuré nomé Dei mei.nbsp;Neaceufes ftruum ad dominum fuumjUe fornbsp;té maledicat tibi amp; corruas. Generatiô quæ patri fuo maledicit,amp; qux ma tri fuæ non benedicit. Generatio quæ ftbi munda vldctur, amp; taracii; non eft Iota à fôrdibus fuis. Generatiô cuius excelft funt oculi, amp; palpe? bræ eius in alta furredæ. Generatiô quæpro dentibusgladioshabet^amp; çommandit molaribus fuis, vt comedat in-opes de terra, amp; pauperes ex hominibus. Sanguifugæ duæ funt ftliæ, dicentes, After, After. Tria funt infaturabilia, amp; quartü quod nun-qua dicit fufficit, Infernus, amp; os vuluæ, amp; terra quæ nô fàtiatur aqua:ignis vero nun-quam dicit fufficit. Oculum qui fubfànnat patrem, amp; qui defpi-cit partum matris fuæ, effbdiant cum cor-ui de torrentibus, amp; comedant eum filij a-quilx. Tria funt difficilia mihi, amp; quartumpenitus C ignoro,Viam aquilæ in cœlo, viam colubrinbsp;fuper terram,viam nauis in media mari,nbsp;viam viri in adolefcentia. Talis eft amp; via mulieris adultcræ, quæ comc-dit,amp; tergens os fuum dicitjNon fum opc-rata malum. Per tri.1 mouetur terra, amp; quartura no poteft fuftinere,Per ftruû cum regnaucrir:pernbsp;turn |
Prouerb
tum cum faturatus fuerit cibo ; per odio-Gm mulierem cum in matrimonio fuerit aflumptaiSc per ancillam cum fuerit hæresnbsp;dominx lux.
Qi^atuorfunt minima terrx,5ciplafuntlàpié ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiora lapientibus ; formiex populus infir-
mus/qui prxparat’in mclTe cibumquot;fibi’.lc-*^**^•4. pufculus plebs inualidagt;qui collocat in pe-tra cubile luü: regem locufta non habet. Sc egreditur vniuerfaperturmasfuas; ftellionbsp;manibus nititur,8c moratur in xdibus régis.
Tria flint qux bene gradiuntur, Scquartuiri quod incedit fœlicitenleo fortifsimus beftinbsp;arum, ad nullius pauebit occurfum : gallusnbsp;fuccinduslumbos: Scaries, neceftrex quinbsp;refiftatei.
Et qui ftultus apparuit poftquam eleuatus eft in fublime; fi enim intcllexiflet, ori luonbsp;impofuilTet mantim. Qui autem fortiter X^Guftauit gt; Scvidit’quiabona eftnegotia-'^'’*nbsp;premithuberaadeliciendum lac, exprimit tioeius,non extingueturin node lucernanbsp;butyrum:8c qui vehementer emungit,elicit eius.
fanguinem: Sequiprouocatiras, producit Manum fuam mifitadfortia, Sedigiti eius difcordias.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apprehenderunt fufam.
S Manum fuam apefuit inopi,amp; palmas fuas C extenditad pauperem.
V Non timebit domui fux à frigoribus niuis; omnes enim domeftici eius veftiti funt du-plicibus.
'i2 Stragulatam vefté fecit fibi, byflus 8c purpura indumentum eius.
3 Nobilis in portis vireius, quando federit c« fenatoribus rerrx.
O Sindonem fecit 5c vendidit, 8c cingulu tra-didit Chananxo.
Î? Fortitudo Sc decor indumentum eius,8c ri- jy debit in die nouifsirao.
Os fuum aperuit lapientix, Sc lex clemen-tix in lingua eius.
y Confyderauitlèmitas domus fuæ,8c panen» otiolà non comedit.
P Surrexerunt filij cius, Sc beatilsimam prx-dicauerunt.’vir eius, 5c laudauit earn.
• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^49
cerne quod iuftum eft, Sc. 'iudica* inopeirt quot;yinjiui Sc paupercm.
K Mulierem forten! quis iiiuenict? procul, amp; B de vltimis finibus pretiurn eius.
Û Conhdit in ea cor viri fuijSc fpolijs no in-digebit:
Ä Redder ei bonum,8c non malum, omnibus diebus vita: fuæ.
*5 Quæfîuit lanam amp; linum,5c operata eft co-* filio manuum fuarum.
h Fada eft quafi nauis inftitoris délongepor tans panemfu urn.
*} Et de node furrexir,deditq; prxdam domc-fticis fuis. Sc cibariaancillis fuis.
T Conf)'derauitagrum,8cemiteû, defrudii manuum fuarum plantauit vincatn.
h Accinxit fortitudinelumbos fuos,amp; robo-rauit brachium, fuum.
Verba Lamuelis régis. Vi
fio qua erudiuit eum mater fua.
•S. Exlortatur ne multerilgt;u4 dederis fubßan-uam tuam^nec regibusymumßd meereübw: apert os tuum muio:ymdica inopem. Laus amp;nbsp;raritas muüeris fortis: pnlthritudo fallaxnbsp;gratia,
CkV. TUX
A Vid dilede mi, quid dilede yteri mei, quid dilede votorum meorüf’Ne de-deris mulieribus fubftantia tuam,nbsp;8cquot;diuitias’tuas ad delendos reges.Noli reginbsp;bus o Lamuel,noli regibus dare vinû: quianbsp;nullum lècretum eft vbi regnat ebrietas. nenbsp;forte bibant. Sc obliuilcantur iudiciorum,nbsp;5c mutent caulam filiorum pauperis.
Date ficheram moerentibus,5c vinum his qui Multæ filia: congregaucrunt diuitias: tu fii« amaro fuut animo bibant Sc obliuilcan- pergreflà es vniuerlas.
tur egcftatis fux. Sc doloris fui non recor- XI? Fallax gratia,8c vana eft pulchritudo: mu-denturamplius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lier timens Dominum,ipla laudabitur.
Apcri os tuum muto, Sc cäufis omnium fi- Jn Date ei defrudu manuum fijarum. Sc lau* liorum qui pertrâfèunt,- aperi os tuum,def- dent earn in portis opera eius.
li Eccle-
-Ci
-ocr page 10-|
Ecclefiafles, qui heleth ç Omnia’vana^amp;' nHilßtlffik nouu:‘^unBariini quoque rmim difiicilent ejje in^uifitionemnbsp;eamj^ 'vanam amp;fifivitKS affii^kncm. GAP. I. ERBA Ecclefiaftx filij Däuid régis Icriifàlem. Vanitas vani’nbsp;tatinn,dixit Eeclelîaftes.-vani-tas vanitatum gt; amp;’ omnia va-nitas.Qmd habet amplius homo de vniucrfo labors fno cjuo laboratfub fole? Generatio prxterit, amp; generatio aducnit, terra autem in xternumnbsp;flat. Oritur loljSc ócciditjamp;ad locum fuumnbsp;reuertitur.’ibiq; renafcens, gyrat per Mcridié,nbsp;8c fleditur ad aquilonernduftrans vniuerß innbsp;circuitupergitlpirituSjamp;in circulosfuos re-B uertitur. Omnia fluminaintrant in mare,8cnbsp;marenonredundat:adlocum vrideexeunt flunbsp;mina, reuertuntur, vt iterum fluant. Cun-élæ res difficiles,non poteft eas homo expli-cafe lèrmonSi Noh laturatur oculus vifu, nccnbsp;aurisauditii impletur. Qtiideft quod fuit?nbsp;ipfiim quod futurum eft. Q*i.id eft quod fa-lt;àum eftr’ipftim quod faciendum eft. Nihilnbsp;fub foie nouum, nee valet quifquam dicere,nbsp;Ecce J hoc recens eft. iam enim praeeeßit innbsp;C leculis quæfuerunt ante nos. Non eft priorünbsp;memoria'.lèd nee corum quidemquæ pofteanbsp;futurafunterit recordatio apud eos qui fu-turi funt in nouißimo. EgoEcclefîaftes fui rex Iftaelin lerufalé, amp; propofui in animo meo quærere Sc inueftinbsp;gare fapienter de omnibus quac fiunt fub fole.nbsp;Hanc occupationem pelsimam dedit Deus finbsp;lijshorainum, vt occuparentur in ea. Vidinbsp;cunda quae fiunt,fub foICjSc ecce vniuerla vanbsp;nitas, Sc afflidio fpiritus. Peruerft difficilenbsp;corriguntur, Sc ftultorum infinitus eft niimenbsp;Drus. Locutusfumincordemeo,dicenSjEc-ce magnus effedus fum, Sc praeeeßi omneslanbsp;pientia,qui fuerunt ante meirt lerufalem, Scnbsp;mens mca contemplata eft multa fapienter,8cnbsp;didici. Dediq; cor meiim vt ftirem prudentianbsp;atque dodrinam, erroresq; Sc ftultitiam: Scnbsp;agnoui quod in his quoque efïêt labor, Scnbsp;afflidiolpiritus, eó quod in multa lapientia,nbsp;multa fit indignatio : Sc qui addit fcientiam,nbsp;quot;«lo/ortw.S.jgj-fgjqaborem’. Ç ƒ« afflumtiadelkiarum,dimtiarum^adifiäo-runt, amp; horum labors efi yamtas (ÿ affli-Bio : dicit etiam quantafit quot;vanitatts congngars fvturo haredi, qui qualü fiuiurttinbsp;fiitignoratnr. |
ab Hebræis Co' J afipellatur, CAP. li. DIxi’ergo’in corde meo, Vadam, Sc af-fiuafndelicijs, Se fruar bonis. Et vidi quôdhocquôq; efletvanitas. Rifumnbsp;reputaui errorem: 5cgaudio dixi, Quid fru-ftra deciperis?Cogitaui in corde meo abftra-here à vino carnem mea, vt animum meumnbsp;transferré ad làpientiam, deuitarcmq; ftultitiam, donee viderem quid eflet vtile filijs ho-minum, quot;quo’fado opus eft fub foie nume-rodierum vitæ fuæ. Magnificaui opera mea,nbsp;ædificaui raihi domos, 8c plantaui vineas.feci hortos Sc pomaria. Sc cófeui ea cundi genenbsp;ris arboribus. Et extruxi mihi pilcinas aqua-rü,vt irrigarem fylualignorum germinantiu.nbsp;Pofledi feruos Sc ancillas, multamque fimi- Bnbsp;liam habuizarmenta quoque Semagnos ouiûnbsp;greges vitra omnes qui fuerunt ante me in Ienbsp;rufalem. Coaceruaui mihi argentum Sc au-rum, Sc fubftantias.regum Sc prouinciarum.nbsp;Feci mihi cantores, Sc cantatrices, Sc deliciasnbsp;filiorum hominum,Icyphos, Sc vreeos in mi-nifterio ad vina fundenda. Et fupergrefiiisnbsp;fum opibus omnes qui ante me fuerunt in Ienbsp;rufaleni. ßpientia quoque perfèucrauit nie-cum . Et' omnia qux dcfydcraucrunt oculinbsp;mei,non negaui cis : nee prohibui cor meumnbsp;quin Omni voluptate frueretur, amp; obledaretnbsp;fe in his quæ præparaueram : Sc hanc ratusnbsp;fum parte meahi, fi vtererlabore meo . Cûq;nbsp;mecomiertifl'em ad vniuerla opera quæ fecenbsp;rant manus meæ, Sc ad labores in quibus fru-ftra fudauera,vidt in omnibus vanitatéScaffiinbsp;dionem animi, Sc nihil permanere fub fole.nbsp;Tranfiui ad contemplandam làpientiâ,erro-resq; Scftultitiam(quideft,inquam,homo vtnbsp;lèqui poßit regem fitdorem luum? ) Sc vidinbsp;quod tantü præcedçret làpientia ftuItitiarOjnbsp;quantum dinertlux a tcnebris.üSapiétis ocu-liincapiteeius : ftultusin tenebris ambulat.nbsp;Et didici quod vnus vtriulqueeffet interitus.nbsp;Et dixi in corde meo. Si vnus Sc ft ui ti Scnbsp;meus occafus erit, quid mihi prodeft quodnbsp;maiorem fàpientiæ dedi operam ? Locutusq;nbsp;CU mente mea,animaduerti quod hoe quoq;nbsp;efiètvanitas.Non enim erit memoria fapiétisnbsp;fimiliter vt ftultiin perpetuum,Sc futura temnbsp;pora obliuionecundapariteropcrient ; mo-ritur dodus fimiliter vtindodus . Et idcirco Dnbsp;tæduitmevitæ mex videntem mala vniuerlanbsp;elle fub fole, Sc cunda vanitacem Sc affli-dionem fpiritus. Rurfus deteftatus fum omriem induftriam meam, qua fubfole ftudio-fifsimè |
pietatem, ßcinlocö iuftitiæ irtiquitatem. Et dixi in corde meo, Iv.ftum Sc itnpium iudica-
Idcirco vniis interitiis eft hominis,Sciumen-torum,amp; æqua vtriufque conditio, ficut mo ritur homo Jic amp; illa moriiintur. fimiliter fpinbsp;rant omnia amp; nihil habet homo iumento amnbsp;plius. cunda fubiacent vanirati. Et omnianbsp;perguntadvniim locum: de terra fada funt,nbsp;amp;. in terram pari ter reuertuntur. Quis nouitnbsp;fi fpiritus filiorum Adam alcendat furfum, amp;nbsp;ß fpiritus iumentorum defcendat deorfum?nbsp;Et deprehendi nihil efle melius quam lattarinbsp;hominem in operc fuo, Sc hanc eftè partem
Ecclefiaftes*
fiftimelaboraui, habiturus hasrede poft me, quam adderc,nec auferrè.'quæ fecittJeusvtti quern ignore, vtrum lapiens aft ftultusfutu- meatur. Quod fadlum eft, ipfum permanet;nbsp;rus ftt 8c dominabiturin laboribus meis qui- quæ futurâ filntjam fuerunt ; 8cDeusinftaunbsp;¦ bus defudaui 8c folicitus fui.8c eft quicquam fat quodabijt. Vidi fublole inlocoiudicij imnbsp;tarn vanum Vnde ceflaui, renuntiauitque pietatem, 8cinlocö iuftitiæ irtiquitatem. Etnbsp;cor meum vitra laborare fub foie. Nam cum dixi in corde meo, luftum 8c itnpium iudica-alius laboret in fapientia 8c doArina 8c loli- bit Deus,8c tempus omnis rei tunc erit.Dixinbsp;citudine,homini otiofo quæfita dimittit. 8c incorde meode filijs hominum,vt probaretnbsp;hoc quot;ergo^vanitas 8c magnum malum . Quid cos Deus, vtoftenderet ftmiles efte beftijs. Dnbsp;cnim proderit hominidevniuerfb labore fuonbsp;8c afilidtione fpiritus, qua fub foie cruciatusnbsp;cft?Cuncti dies eius doloribus 8c ærûnis ple-ni funt, nee per nodem mente requielcit. 8cnbsp;hoc nónne vanitas eft? Nonne melius eft co-medere,8c bibere,8c oftendereanimæfuæbo-nadelaboribus fui5?8c hoc de manu Dei eft.
Qms ita deuorabit, 8c delicijs affluet vt ego? Homini bono in confpedu fuo dedit Deusnbsp;fapientiam 8c fcienciam,8c lætitiam:peccato-riautcmdeditafftidionemSccuramfuper-fluam, vt addat Sccongrcget 8c tradatei qui illius.Quis enim eum adducet, vtpoft'fefutunbsp;placuit DeOjfed 8c hoc vanitas eft 8c cafl'a ra cognofcatr*nbsp;iolicitudo mentis.
omniaßw protteniant fempore óquot; tran-, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feant, quodq^ in nullis hisfluxtsßt mentis quies'.
ynus^uo^usßihominis at iumentorum inte^ ritus.
CAP. III.
A. /^quot;XMnia tempus habent, 8c fuisfpatijs ftranfeunt vniucrfafub ccelo.
Tempus naftédi, 8c tempus moriédi.
Tempus plantâdi, 8c tempus eucllendi quod plantatum cft.
Tempus occidendi,8c tempus fanandi.
Tempus deftruendi,8c tempus xdificandi. Tempus flendi,8c tempus ridendi.nbsp;Tempus plangcndi,8c tempus faltandi.
Tempus fpargendi lapides,óc tépus colligédi, , Tempus amplexandi, 8c tempus longe fierinbsp;ab amplexibus.
Tempus acquirendi,8c tempus perdendi.
Tempus euftodiendi, 8c tempus abijciendi. Tempus fcindendi,8c tempus çonftiendi.
B Tempus tacendi,8c tempus loquendi.
Tempus diledionis,8c tempus odij.
Tempus belli,8c tempus pacis.
Quid habet amplius homo de laborc fuo?
Vidi affiidtonem quam dedit Deus filijs ho-minumjVt diilendantur in Ciinda fecit bona in tempore fiio, amp; mundum tradiditnbsp;difj?utationi eorum, vtnon inueniat homonbsp;opus quod operatus eft Deus ab initio vfquenbsp;ad finem. Et cognoui quod non eflet meliusnbsp;C nifi lætari,8c facere bene in vita fua. Omnisnbsp;enim homo qui comedit 8c bibet, 8c videt bonbsp;num de laborefuo,hoc donum Dei cft. Didinbsp;ci quod omnia opera quæ fecit Deus,perfeue piam prxualucrit contra vnum ,duo refiftuenbsp;rent in perpetuum. non pofTurauseis quic- eufuniculus triplex difficile riipitur. Meliornbsp;H Î eft
5. Varùtatem huiua yitx arguât ßapiens ex iii^ nocentum obpreßione,amp;quodinaußria humanbsp;na ßt inuiaieobnoxid'.item qubdfiultMßeu-re in otio agit, alio qui hceredem non habet thenbsp;ßauri';^nte,explicat commodaßcietatis, regunbsp;regfwrumq^ 'quot;vanitatem, amp;obedientiampreßrtnbsp;ßultorum yi^lim^,
CAP. IIII.
Erti mead alia,8c vidicalumnias qux -A flib fole gcruntur, 8c lachrymas innonbsp;centium, 8c neminem confolatorem;nbsp;nec pofte refiftere eorum violentiæ, cundo-rum auxilio deftitutos.Et laudaui magis mornbsp;tuos, quam viuentes ; amp; fœliciorem vtroquenbsp;iudicaui qui needum natus cft,necvidit ma-laquæ fub fole fiunt. Rurfum contcmplatusnbsp;fum omnes labores hominum , 8c induftriasnbsp;animaduerti patère inuidiæ proximi. 8c innbsp;hoc ergo vanitas, 8c cura fuperflua eff. Stul- Bnbsp;tus complicat manus fuas, 8c comedit carnesnbsp;fuas,diccns, Melioreft pugillus cum requie,nbsp;quam plena vtraque manus cum labore, 5c afnbsp;ftidioneanimi. Conß'deransreperi 8c aliamnbsp;vanitatem fub fole. vnus eft, 8c lecundum nónbsp;habet,non filium,non fratrem,8c tarnen labonbsp;rare non ceftat, nec fatiantur oculi eius diui-tijs:ncc recogitat,diccns,Guilaboro,8c frau-*nbsp;do animam meä bonisfin hoc quoqj vanitasnbsp;eft, 5c afriidio pefsima. Melius eft ergo duos Cnbsp;efle fimul, quam vnfnhabent enim emolumsnbsp;tum focietatis fuæ:fi vnus ceciderit, abalteronbsp;fiilcietur.væ foli;quia cd ceciderit, non habetnbsp;fubletiantem fe.Etfi dormierintduo, fouebunbsp;tur mutuo:vnus quomodo calefiet?Et li quifgt;
|
eft puer pauper amp; fâpiens rege (ene amp; ftulto, D tjui nefcitpr^uiderein pofteriun. Quod nenbsp;carcerSj catenifque interdum quis egrediariirnbsp;ad regnum: amp; alius natus in regno j inopianbsp;confumatur. Vidicundos viuentes qui ambulant ftib folecumadoleftcntc lecundo quinbsp;confurget proeo. Infinitus numerus eft po-puli omnium qui fuerunt ante eum.- amp; quinbsp;poftea futuri funt^nonlætabuntur in eo. fednbsp;amp;hoc Vanitas amp; afflidio fpiritus. Cuftodinbsp;pedem tuum ingrediens domum Dei amp; ap-’•Reg.i$.e propinqua vt audias.llMulto cnim nielior eftnbsp;Ofee. tf.e. Q^edientia, quam ftultorum vidima:, quinbsp;neftiunt quid faciunt mali. 5. 2diiltemerè de quot;Deo eittgt;sprowdentta loque duw.yotareddendaznon mirandum deegino-rum c^preßione, cum iniqui iudictm habeant:nbsp;item quamßtmißeraconditioauarinunquamnbsp;intfleti,?^ diuitis coaceruantis diuitiaSjinpro-frium nonnanquam maltim. CAP. V. A'’^'TE temerè quidloquaris^nequecortuu I fit velox ad proferendu fermonem conbsp;ram Dco.Deus enim in Gcelo, amp; tufunbsp;per terram, idciico fint pauci fermones tui.nbsp;Multas curas fèquunturfômnia,, amp;in multisnbsp;D.ut.ïj.d /^jrmonibus inuenietur ftultitia. IlSiquidvo-uifti DeOj ne moreris reddere. dilplicet enimnbsp;ei infidelis amp; ftulta promißio. fed quodcun-que voueris redde. multoque melius eft nonnbsp;vouerc, quam poft votum promifla non B reddere. Ne dederis os tuum vt peccare facias carnem tuam.neque dicas coram angelo. Non eft prouidentia; ne forte iratus Deusnbsp;contra iermones tuos dißipet cunda operanbsp;manuum tuarum . Vbi mulca funt (bmnia,nbsp;plurima: funt vanitates, amp; fermones innu-meri : tu vero Deum time. Si videris ca-luranias egenorum 8c violenta indicia , 8cnbsp;fubuertiiuftitiam in prouincia, non mire-risfuperboc negotio/quiaexcelfb excelfiornbsp;eft alius, Scfiiperbos quoque eminentioresnbsp;funt alij, amp; infuper vniuerfæ terræ rex impe- C rat feruienti. Auarus non implebitur pecunia: amp; qui amat diuitiaSj frudum noncapiet ex eis. amp;bocergo vanifas. Vbi multæfuntnbsp;opes, multi amp; qui comedunt cas. Et quidnbsp;prodeft polîellori, nifî quôd cernit diuitiasnbsp;oculis fuis. Dulcis eft fbmnus operand,nbsp;fine parum, fiue multum comedat : làturitasnbsp;Job.io.ç. autem diuitis non finit eum dormire. IIEftôcnbsp;aliainfîrmitas pefiima, quam vidi fub Iblc;nbsp;diuitia; confèruatæ in malum domini fui.nbsp;Pereunt enim in afflidione peßima. genera-lob.i.d. uit filium,quiinfummaegeftatcerit. IlSi-i.Tim. tf.b eut egreffus eft nudus de vtero matris fuXjficnbsp;reuertetur j amp; nihil auferet fècum de laborenbsp;fuo, Mifèrabilis prorfus infirmitas ; quomo-do vênît, lie. reuertetur. Quid ergo prodeftnbsp;ei quôdlaborauit in ventum? Cundis diebusnbsp;vitæfiiæ comeditintenebris amp; in curis mul-tis, 8c in ærumna atquetriftitia. Hoc itaquenbsp;vifumeft mihi bonum vtcomedatquis amp; bi-rnbsp;bat, amp; fruatur Ixtitia ex * labore fuo quo la-borauit ipfè fiib foie numero dierum vit»nbsp;fiiæ^quos dédit ei Deus Sc hæc eft pars illiusinbsp;Et Omni horainicui dédit Deus diuitias,at-qucfubftantiamj poteftateraqueei tribuit vtnbsp;comedat ex eis^ amp; fruatur parte fua y amp; la-te-tur de labore fuo : hoc eft donum Dei.No e-nim làtis recordabitur dierû vitæfuæco quôdnbsp;Deus occuperdelicijs cor eius. |
5. '\tißra elÇ auari 'Manilasqui ne in neeeßd-rijs quidem audetpartis'fti. C À P. V I. quid pauper, nifi vt pergatilluc vbi _ lelius eft viderequod cupias.quàm ST 8c aliud malum quod vidi fublole, quot; 8c quidem frequens apud homines^Virnbsp;cui dedit Deus diuitias, amp; fubftanti-am j 8c honorem , 8c nihil deeft anim» fii»nbsp;ex omnibus qu» defyderat; nec tribuit ei po-teftatem Deus vt comedat ex eo, fed homOnbsp;extraneus vorabit illud. hoevanitas, amp; mife-ria magnaeft. Si genuerit quifpiam centum Bnbsp;liberos,8c vixerit multos annos,8c plUresdiesnbsp;xtatis habuerit, amp; anima illius lion vtaturnbsp;bonis fubftântiæ fïicc, fepulturaqne careat: denbsp;hoc ego pronuntio quôd melior illo fit abor-tiuus. Eruftra enim venit, 8c pergit ad te-nebras, 8c obliuione delcbitur nomen eius.nbsp;Non vidit lolem, neque cognouitdiftätiamnbsp;boni 8c mali.-etiam fi duobus millibus annisnbsp;vixerit, 8c non fuerit perfruitus bonis, non-ne ad vnum locum properant omnia? Omnisnbsp;labor hominis in ore eius:fcd anima eius nonnbsp;implebitur. Qiiid habet amplius ßpiens ànbsp;ftulco.gt;8cnbsp;eft vita?înbsp;defÿderare quod nefeias.led 8c hoc vanitasnbsp;eft, 8c prsfumptio fpiritus. Qui futurus eft,nbsp;iam vocatum eft nomeneius: Sefeitur quôdnbsp;homo fit, ÔC non poßit contra fortiorem lenbsp;in iudicio contendere. Verba funt plurima,nbsp;multamque in dilputando habentia vanita-tem. Vanum elÇ altiora fe qtMrf:rej amp; inter mul' ta qu« quibtn magis Jint eligendaßic (jßaßiennbsp;tia ytilior eß cum diuitijs'. dies maluspraca'nbsp;ucndw.ns flta quam oportetßapieru aut iußi*^nbsp;ßs: quamßt mulieris conßrttum ai'narumnbsp;periculoßm : quödque homoßt à Deo creatti*nbsp;reBus. CAP. VII. Vid nccelle eft homini maiora fe qtC' A rc,cû ignorer quid côducat fibi in vitanbsp;fua numéro dierû pcrcgrinatiôis fuat,^nbsp;tempos* |
Ecclefiaftes.
rum , vtinuenirem rationem quam adhuc quærit anima mea^ amp;non inueni. Virum denbsp;mille vnum reperi ; muliefem ex omnibus nônbsp;inueni.Solummodo hoe inucni^quodfeeericnbsp;Deus hominem redum: amp; iplê (ê infinitis mifnbsp;cuerit quæflionibus.Quis ta’is vt làpiens eft.’’nbsp;Sc quis cognouit folutionera verbi.'’
5.
Quare i ta facis.'Qui cuftodit præceprum, no cxperietiirquicquam mali.Tempus amp; refponnbsp;fionemcor (apientis intelligit. Omni nego-tio tempus eft,amp; opportunitas, amp; multa hominis affliótio:quia ignorât præteritaj Si futunbsp;ra nullo fcire poteft nuntio. Non eft in hominbsp;nis poteftate prohibere fpiritiim , nec habet
têpore quod velut vmbra præterit ? Aut quis Pro ci poterit indicate quid poft cum futurumnbsp;fub foie fitIlMelius eft nomen bonû, quàmnbsp;vnguenta pretiola? 8c dies mortis die natiuitanbsp;tis.Melius eft ire addomum Indus, quàm adnbsp;domum conuiuij. in illaenim finis cundorûnbsp;’Amnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hominum,8c viuens cogitat quid
'futurum’fit. Melior eft ira rifij; quia per tri-ftitiam vultus corrigitur animus delinquen-tis.Cor lapientium vbi triftitia eft,8c cor ftul torum vbi lætitia. Melius eft à lapiente cor-ripfquàm ftultorum adulatione decipi: quianbsp;ficut fonitus fpinarum ardentium fiib olla, ficnbsp;rifusftulti.led 8c hoc vanitas.Calumniacon-turbat làpienté, 8c perdet robur cordis illius.nbsp;Melior eft finis orationis,quam principium.
® Melior eft patiens arrogante. Ne fis velox ad irafcendum: quia ira in finu ftulti rcquieftit.nbsp;Nedicas , Quidputas caulæeft quôdprieranbsp;tempora meliorafuerequàm nuncfunt?ftul-taenim eft huiufcemodi intcrrogatio.
Vtilioreft làpientia curadiuitijs , 8cmagis quod volueritfacietjamp;lèrmo illius poteftate prodeft videntibus folem. Sicut enim prote- plenus eft : nec dicere ei quifquam poteft,nbsp;gitlàpientiajficprotegitpecunia, hocautemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'' 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• n _ i
plus habet eruditio 8c lapientia, quôd vitam tribun t poflelfori fuo. Conß^dera opera Dei.nbsp;quôd nemo pofsit corrigere quem ills defpe-xerit.In die bona fruere bonis,8cmalam diemnbsp;prxeaue. ficut enim hanc,fic Scillam fecitnbsp;Deus, vt non inueniat homo contra eum iu-ftas querimonias.Hæc quoque vidi in diebus poteftatemin die mortis,nec finitur quiefte-vanitatismeæ: luftus peritiniuftitia fua, 8c rcingruente bello, neque filuabit impietasnbsp;impiusmulto viuit tempore in malitiafua. impium . Omnia hæc conß'dcraui , 8c dedi Bnbsp;C Nolieflèiuftusmultum : nequeplus ïàpias, cormeurain cundis operibus quxfiuntfubnbsp;quàm nece(reeft,neobftupefcas.Ne impie a- foie: Interdum dominaturhomo horaini innbsp;gasmultum: 8c noli elfe ftultus ,nemoriaris malum fuum.Vidiimpiosfepulcos: quietiamnbsp;in tempore non tuo.Bonum eft tefuftentare cum adhucviuerent,inlocolando erant, 8cnbsp;iuftum,lèd 8cabillo ne fubcrahas manum tu- laudabantur inciuitate qnafi iuftorum ope-am:quia qui timet Deum,nihil negligit. Sa-pientia confortauit lapientcm , fuper decernnbsp;principes ciuitatis . liNon eft enira homo iu-ftusin rcrra,qui faciat bonum,8c nonpeccet.nbsp;bed 8c cundis lermonibus qui dicuntur, nenbsp;accommodes cortuumme forte audias ler-uum maledicentem tibi. feitenim confeietianbsp;tua quia 8c tu crebro maledixfti alijs. Cun-da tentaui inGpientia.Dixi,Sapiens efheiar:nbsp;5c ipla longius recefsit à me multo magisnbsp;quàm erat: Scaltaprofunditas,quisinuenietnbsp;D eamPLuftraui vniuerfa animo meo,vt Icirem
8c conlyderarem. 8c quærerem fàpientiam 8c rationen? , amp; vc cognofeerem impietatemnbsp;ftulti, 8cerrorem imprudentium : 8cinueninbsp;amariorem morte mulierem,quæ laqueus vc-natorum eft,8c lagena cor eins, vincula fontnbsp;nianus illius. qui placet Deo, effugiet illam:nbsp;qui autem peccator eft,capietur ab ilia. Eccenbsp;hocinueni, dixit Ecclefiaftes ,vnum Scalte-
ip
In'vûltulucet fapientia-. àVet manda-tis non recedendum : homo nouit tantnm prßfentia mortempoteß enadere'.nbsp;imfij oh Det tndulgsntiam Itheritu pec- ¦nbsp;cant, yanißimumyidetur quod iußts amp; •nbsp;jmpijs ßmilia hîccuemunt : eiroperumnbsp;Dei ratio non eß inueßiganda.
CAP. VIII.
SApientia hominis 1 ucet in vultu cius, 8c A. potentifsimus faciem illius com m utabit.
(lEgo os régis obfèruo, 8c præcepta iura- Pro.i;.«], menti Dei. Ne feftines recederc à facie eius,nbsp;nequepermaneas in opere malo : quia omne
rum.lèd amp; hoc vanitas eft. Etenim quia non profertur cito contra malos lêntentia^ablquenbsp;timoré vllo filij hominum perpétrant mala.nbsp;Attamen peccatorex eo quod centies facitQnbsp;malum J amp; per patientiam fuftentatur, egonbsp;cognoui quôd erit bonum timentibus Deumnbsp;qui verentur faciem eius.Non fit bonum ira-piojncc prolongentur dies cius, lèd quafi vninbsp;bra tranftant qui non timent faciem Domi-ni.Eft 8e alia vanitas, quæ fitfuper tcrram.nbsp;funtiuftiquibus malaproueniunt, quafi openbsp;raegcrintimpiorum; 8efunt impij quiitafe- qnbsp;curi funt^quafi iuftorum fada habeant.fed 8cnbsp;hocvanifiimumiudico. Laudaui igirurlaeti-tiam, quôd non efiet homini bonum fub lo-le^nifi quôd comedcret,amp; biberet,atquegau-deret : amp; hoc folum lècum auferrct de laborsnbsp;fuo indiebus vitæ fuæ quos dédit ei D.eusnbsp;fub lole.Et appofui cor meum vt fcirem fàpi-entiam , 5c intelligerem’diftentionem ’ quæ quot;diß^ßtnfi
li 3 verfa-
Lib.
|
verfàtur in terra.cft Homo qui diebus 5c no-dibus fomnum non capit oculis.Et intellexi quod omnium opevum Dei nullam pofsitnbsp;homo . inuenire rationem eorum qux fi-untfublole: amp; quanto plus laboraucrit adnbsp;quaercndum , tanto minus inueniat: etiam finbsp;dixerit fapiensfe node , nonpoterit repe-rire, 5, nbsp;nbsp;nbsp;^emo fcit an quot;Dei odio ‘Velamorcßt di- gnta: quod eadem tunElis Ijtc eutniunt : amp; cum poß hanc Ireucnt amp; incertainnbsp;yitam non reßet tempus operandi ,monetnbsp;nuncopertbus inßanter incumlendum'.nbsp;er licet ßapientia preeßet fortitudine, innbsp;paupere tarnen non reßimatur. QKV. IX. A Mnia hæc traólaui in corde mco,vt cu Ä Iriofc intelligerem; Suntiufti,atquenbsp;fapientes , 6c opera eorum in manunbsp;Dei: 8c tarnen nclcic homo vtrum amore,nbsp;an odio dignusifit; fed omnia in futurumnbsp;feruantur incerta, eo quod vniuerfa æquenbsp;eueniant iüfto 6c impio, bono 6c malo,nbsp;mundo 6c immundo, immolanti vidimas.nbsp;Sc /acrificia contemnenti. deut bonus, fienbsp;amp; peccator; vtperiurus, ita öcillequi verum deierat. Hoceftpeßimum inter omnia quæ fub foie fiunt, quia eadem candis eueniunt. vnde 8c corda filiorum ho-minum implentur maliria , 8c contemptunbsp;B in vita fua , 8c poft hxc ad inferos dcducen-tur. Nemo eft qui lemper viuat ,0c qui hu-ius rei habeat dduciam:melioreft canis viuusnbsp;leone mortuo . Viuentesenim Iciuntleedenbsp;morituros, mortui vero nihil noueruntam-plius,nec habent vitra mercedem : quia obli-uioni tradita eft memoria eorii . Amorquo-que,8c odium,Scinuidix dmul perierunc,necnbsp;habentparte in hoc ftculo, 8c in opere quodnbsp;fub fole geritur.Vade ergo, 8c comede in Ixtinbsp;tia panemtuum j 8c bibe cum gaudio vinumnbsp;tuum:quia Deo placent opera tua. Omni té-Cporefunt veftimenra tua Candida, 8c oleumnbsp;de capiteruo non deficiat.Perfrucre vira cumnbsp;vxore quara diligis,cundis diebus vitæ inftanbsp;bilitatis tuæ, qui dati flinttibi fubfoie oraninbsp;tempore vanitatis tuæ . hxc cft enim pars innbsp;vita. Sein labore tuoquo laboras fub foie.nbsp;Quqdcunque facere poteft manus tpa, inftâ-ter operare-.quia nec opus,nec ratio,nec iâpicnbsp;tia,nec{cientiaerunt apudinferos , quo tunbsp;properas. Verti meadaliud, 8c vidifub foie,nbsp;nec velocium elle curfuni, nec fortium bellum , nec fâpientium panem, nec dodoruranbsp;diuitias, nec artifîcum gratiatn tfed tempus,nbsp;cafumque in omnibus. Neftithomo finemnbsp;fuum, led deut pifcescapiuntur hamo, 8c d-cut aûes laqueo comprehenduntur ; de capi-untur homines in tempore malo , cum eisnbsp;externplo fuperuenerit. Hanc quoque fub fo pnbsp;le vidi fapientiam,8c probaui maximam ; Ci-uitas parua , 8c pauci in ea viri. venir contranbsp;eam rex magnus,êc valjauiteam,extruxitquenbsp;raunitiones per gyrum,8cperfedaeft obddio.nbsp;Inuentûfque eft inea vir pauper amp; fapiens,nbsp;6c liberauit vrbem per dipientiam luam , 6cnbsp;nullus deinceps recordatus eft hominis illiusnbsp;pauperis.Et dicebam ego,meliorcmefiedipiénbsp;tiam fortitudine : quomodo ergo fàpientianbsp;pauperis contempta cft,8c verba cius no dintnbsp;audita? Verba lapientiumaudiunturind-lentio plus quàmclamorprincipis inter ftul-tos. IIMelior eft fàpientia, quàm arma bel-^*?*'quot; 'nbsp;lica; 6c quiin vno peccaucrit, multa bonanbsp;P erdet. |
5. Sapisntis a ßulto differentia : tentationi-buspotentisffiritiu reßßendumtdeßulto acßruo eleuaxis, amp; diuite aeprincipe bu~nbsp;miliatis: occultus detrablorferpenti com-paraturede regepuera amp; prtncipibit-s manbsp;ne comedentibus: ncque régi neque diuitinbsp;detrabendum. CAP. X. Vfcx morientes perdunt fuauitatem^ vnguenti .Pretiodoreft fapientia 6cnbsp;gloria,paruaad tempus ftultitia.Cornbsp;fàpientis in dextera eins, 8c cor ftultiin dni-ftra illius. Sed 8cin via ftultus ambulans, ennbsp;ipfèindpiens dt,omnes ftultos xftimat.Sifpinbsp;ritus poteftatem habentis afeenderit fupernbsp;te,locum tuum nedimifèris : quiacuratio fa-cietcedarepeccatamaxima.Eft malum quodnbsp;vidi fub foie, quad pererrorem egrediens à fanbsp;cie principis; podtum ftultum in dignitategnbsp;fublimi, Sediuites federe deorfum . Vidi fer-uosin equis ; 8c principes ambulantes fupernbsp;terram quad fèruos,îl(^i foditfoueam, inci-detineam : 8c qui difsipatfèpem , mordebit^'^’^nbsp;cum coluber.Q_i£j transfert lapideSjaffligcturnbsp;in cis;8c qui ftinditligna,vulncrabitur ab cis»nbsp;Si retudim fuerit ferrum , 8c hoc non vt pri-us, fèd hebetatum fuerit, muko labore exa-çuetur , 8c poft induftriam fequetur fàpientia . Si mordeat fèrpens in dlentio, nihilnbsp;eo minus habet qui occulte detrahit. Verbanbsp;oris fàpientis , gratia : 8c labia indpicn -tis prxcipitabunt eum . Initium verborumnbsp;eius ftultitia 8c nuuifsimum oris illius errornbsp;pefii- |
Ecclefiaftes.
peßimus. Stultus verba multiplicat. Ignorât homo quid ante fè fucrit:8c quid poft fe futunbsp;rü fit,quis ei poteritindicare?Labor ftultorünbsp;affliget eos : qui neftiunt in vrbem pergere.nbsp;Væ tibi terrajCuius rex puer eft^Se cuius principes mane comedunt. Beata terra cuius rexnbsp;nobilis eft ƒ amp; cuius principes veftuntur innbsp;temporcfuo, ad reficiendum^ amp;non adlu-D xuriam . Inpigritijs humiliabitur contigna-tio, 8c in infirmitate manuum perftillabitnbsp;domus. In rifum faciunt panem j 8c vinumnbsp;vtepulentur bibcntes : 8c pccuniæ obediuntnbsp;omnia . In cogitatione tua regi ne detrahas,nbsp;8c inlecreto cubiculi tuine maledixeris di-uiti: quia 8c auescœli portabunt vocem tu-âm, 8c qui habet pennas annuntiabit ftnten-tiam.
: ¦ 5. dienet no ßr aalijs impartiri, ^ßmferiene eße operamlum'.^îiod hominis ittdicium po^nbsp;ehici'.mßt immutahile ßutnri ejuoque zudicijnbsp;tnemoriam retincndar/ißn quo de omnibns iu-dicandißumnsnram amp; malniam à corde au-ßrendam.
C A*P. X I.
quot;X /i panem tuumfuper tranftimtes |\/1 aquas: quia poft tempora multainuenbsp;¦*“ quot;^nies ilium . Da partem (êptcm, neenbsp;nonScoéto: quia ignoras quid futurum fitnbsp;mail luper terram.Si rcpletæfuerintnubespmnbsp;brem fuper terrara effundent. Si ceciderit lignum ad Auftrum^autadAquilonéjin quo-cunque loco ceciderit, ibi erit. Qiû obfèruatnbsp;ventum non fèminat:8c qui confyderat nu-B bes,nimquam metet.Quomodo ignoras quænbsp;fieviafpiritus, 8cquaratione compinganturnbsp;ofiain ventre prægnatiszficnefcis opera Deinbsp;qui fabricator eft omnium. Mane femina lemen tuum, 8c velpere ne celîet mantis tua:nbsp;quia nefeis quid magis oriatur, hocautillud: giftnbsp;8c fi vtrunquefimul,mcliuserit.Dulcelumc,nbsp;iC 8c deleôlabile eft oculis videre folem.Si annisnbsp;roultis vixerit homo, 8c in bis omnibus læta-tus fucrit,meminifie debet tenebrofi temporis, 8c dierum multorum : qui cum venerint,nbsp;vanitatis arguentur præterita.La:tare er^o iu-iienis in adolelcentia tua, 8c in bono lit cornbsp;tuum in diebusiuuentutis tux , 8cambula innbsp;D vijs cordis tuij8c in intuitu oculorum tuorû;
8c Icito quôd pro omnibus his adducetteDè us in iudicium. Aufer iram à corde tuo, 8ca-moue malitiam à carne tua. Adolelcêtiaeninlnbsp;8c voluptas vana funt.
5. Deumpra oculis haheto in iuuentute^pnußqua ßuccedat molefia ßeneÜus, tandemq^ nouißimanbsp;mors: qiiumque omnia funf^anitas quot;Deipree~nbsp;cepta obßrua nam de omnibus eß reddendanbsp;ratio.
CAP. XII.
MEmento creatoris tui in diebus iuue-tutis tux’jantequam veniat tempus af fii(aionis,8capprópinquentanni,denbsp;quibus dicas, no mihi placent, antequam te-nebre(cantlol,8c lumen, 8cluna, 8cftellæ, 8cnbsp;reuertantur nubes poft pluuiam, quando co-mouebuntur cuftodes domus,8c nutabunt vinbsp;ri forrifsimi, 8c otiofe erunt molentes in mi-nuto numero,8c tenebrelcent videhtes per fonbsp;ramina,Et clauden t oftia in platea, in humili Bnbsp;tatevocis molentis, 8c conlurgent ad vocemnbsp;volucris, 8c oblurdelcentomnesfiliæ carminis.Excella quoque timebunt,5c formidabiitnbsp;in via,florebit amygdalus,impinguabitur lo-cufta, 8c difsipabitur capparis : quoniam ibitnbsp;b|)mo indomum æternitatis fuXjSc circuibütnbsp;in platéa plangentcs. Antequam rumpaturnbsp;funiculus argenteus,8c rccurrat vitta aurea,8cnbsp;conteratur bydria fiiper fontein, 8c confrin-gatiir rota fuper cifternam,8c reuertatur pul-uis in terrarh fuam vnde erat, 8c Ipiritus rede-at ad Deu qui dédit ilium. Vanitas vanitatum Cnbsp;dixit ecclcfiafteSjtgt;8c’omniavanitas. Cumqj gt;•»*nbsp;eilet läpientißimus Ecclefiaftcs,döcuit popunbsp;lum,8cenarrauit quæ fecerat .* Scinueftigansnbsp;compofuit parabolas multas, Quaefiuit verbanbsp;vtilia,8c conlcriplit fermones redilsimos, acnbsp;veritate plenos.Verba lapientium ficutftimu Dnbsp;li,8c quafi clauiin altum defixi, quæ per ma-:rorumquot;cófilium’data funt à paftore vno.
His amplius fili mi ne requiras.Faciendi plu- ’conàliS.it res libros nullus eft finis: frequenlque méditanbsp;tio,carnis affiidio eft. Finem loquendi pari-ter omnes audiamus.Deum time, 8c mandatanbsp;eins oblèrua; hoc eft enim omnis homoi
Et cumfta qux fiunt, adducet Deus in iudicium pro omni’errato’nbsp;fine bonum, finenbsp;malum fit.
^’abfcSditS.ib
li 4
Can-
Canticum Canticorû S alom on i s, quod hebraice dicitur Sir ha/trint S, Hoe cantkum totumefi myflkttm,plenißi-mum incomprehenßlilti amoris Chrißi erga ßfonßamßttamj ae •vkißimf^onja erga Chri-^umß^onßim. £l scvLETVRmc’ofculo’oris fui ; quia meliora funt hubcranbsp;tua vinOj fragrantia vnguentisnbsp;optimis.Oleum efFufum noménbsp;tuum;ideo adolefcentuJa: dile-tgt;,j. xertitte.Trahemetpofl: tccurremus cgt;inodonbsp;rem vnguentorum tuorum? Introduxit menbsp;rex in cellariafiia; exultabimus amp; l^ctabimurnbsp;in te,memores huberuin tuorum fuper vinû;nbsp;redi diligunt te. Nigra fum, led formola filiænbsp;Ierufalem,licut tabernacula Cedar, ficut pel-B les Salomonis. Nolite meconliderare quodnbsp;fulca fim,quia decolorauit me Ibl; filij matrisnbsp;meaepugnaucruntcontra mc,pofueruntmcnbsp;cuftodem vineisivincam meam non cuftodi-ui.Indica mihi, quern diligit anima mea, vbinbsp;pafcas, vbi cubes in meridie, ncvagari inci-C piampoftgregeslodalium tuorum. Si ignoras teo pulcherrima inter mulieres, egrede-rc,amp; abi poll velligia grcgum*, amp; palce hœ-dos tuos iuxta tabernacula pallorum. Equi-tatui mco in curribus Pharaonis aßimilauinbsp;te arnica mea. Pulchra: funt genae tuœ ficutnbsp;turturis: collum tuum ficut monilia.Murenunbsp;las aureas faciemus tibi, vermiculatas argen-to.Dum elietrcxinaccubitu fuo,nardu$ meanbsp;dedit odorem fuum. Fafciculus myrrhac dile-dus meus mihijnter hubera mea commora-bitur. Botrus cypri dilcdus meus mihi, in vineis En-gaddi.Ecce tu pulchra es arnica mea,nbsp;cccc tu pulchra es, oculi tui columbarum.nbsp;Eccetu pulcher es dilcde mi,amp; dccorus. Lc-dulus nofter fioridus ; tigna domorum no-ftrarum cedriiia, laquearia noftra cyprcßina. CAP. H« |
Go fios campi, amp; lilium conuallium. A Sicut lilium inter lpinas,fic arnica meâ Knbsp;inter filias. Sicut rnalus inter ligna fyl-uarum,fic deledus meus inter filios. Sub viûnbsp;brailliusquerndeß'deraueram,ledi.-amp;frudusnbsp;cius dulcis gurturi meo . Introduxit me * innbsp;cellam vinariam, ordinauit in me charitate.nbsp;Fulcite me floribus, llipateme malis; quianbsp;amore langueo. Læua eius fub capite meo, amp;nbsp;dextera illius amplexabiturme. Adiuro vo$^^nbsp;filiæ lerulalcm per capreas,ceru01que campo j.k,nbsp;rum,ne fulcitetis,nequeeuigilarefaciatis dilenbsp;dam,quoadulque ipfa velit. Vox diledi mei,nbsp;ecceilic venit laliens in montibus, tranfihesnbsp;collestSimilis elldiledus meus capreæ,hinnunbsp;loque ceruorum . en iplellat poll parieteinnbsp;noilrum rclpicicns per fenellras,prolpiciensnbsp;per cancellos.’Et* diledus meus loquitur mi-hi. Surge , propera arnica mea, gt; columbanbsp;mea’, formola mea, amp; vcni.iam enim hyemsnbsp;tranfijt,imbcr abijt,amp; recefsit.Flores apparuenbsp;runt in terra igt;nollra’, tempus putationis ad-uenit:vox turturis audita ell in terra nollra;nbsp;ficus protulit grollos luos, vincaî florétes de-derûcodoré*.Surge,*amicamea,lpeciofa meanbsp;amp; veni.Columba mea in foraminibus petrx,nbsp;in cauerna maccriæ,oftende mihi facie tuam,nbsp;fonet vox tua in auribus mcis ; vox enim tuanbsp;dulci5,amp; facies tua decora. Capite nobis vul- 'nbsp;pcs paruulas qux demoliuntur vineas. namnbsp;vinea nollra floruit. Diledus meus mihi, amp;nbsp;ego illi,qui palcitur inter Ulia, donee afpiretnbsp;Dies,amp;incIinenturvmbrx.Reuertere:fimili$nbsp;ello dilede mi caprex,hinnuloqueceruorumnbsp;fuper montes Bethel.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. 111. IN ledulomeo pernodes quæfiui quem A diligitanima mea: quæfiui ilium, amp; non £nbsp;inueni.Surgam,amp;circuibo ciuitatem:pernbsp;vicos amp; platéas quæram quem diligitanimanbsp;mca.quæfiui ilium, amp; non inueni.Inuenerutnbsp;mevigiles, qui cullodiuntciuitatem. Numnbsp;quediligit animamea vidillis.'’ Paululumcu gnbsp;pcrtranfillem eos, inueni que diligit animanbsp;meaitenui eum:nec dimittam, donee introdunbsp;cam ilium in domum matris mcæ,amp; in cubi-culum genitricis meæ. IIAdiuro Vós filiæ lerUnbsp;làlemper capreas, ceruofque camporum, nenbsp;fufeitetis, neq; euigilare faciatis dilèdam,do-necipfii velit. Quæellilla quæalcendit per Cnbsp;delcrtü,ficut virgulafumi exaromatibus myrnbsp;rhæ, ßethuris, amp; vniuerfi pulueris pigmentanbsp;rijPEn ledulü Salomonis fexaginta fortes amnbsp;biütcx fortißimis Ilrael.ocs tenétes gladios,nbsp;amp; ad bclla dodißimi : vniußuiufque enfisnbsp;fwper |
Canticum cànticorum. \
fupcr femur fùutn propter timorés rioótur-jp nos. Ferculum fecitfibi rex Salomon de li-gnis Libani.CoIumnas eins fecit argéteas, re dinatorium aureum, alcenfnm purpureuhr.nbsp;media,charitate conftrauit propterfihas lernnbsp;filem. Egredimini amp; videte filiæ Sion regemnbsp;Salomonern in diadematc^quo coronanit ilium mater fiia in die delponfàtionisilliuSj Scnbsp;in dielætitiîB cordis eins. ’
CAP. Ill ï.
QVàmpulchra es arnica mea,quàm pnl-crhacs? Ociili tui columbarum , abfq;
eo quod intrinfècus latet.liCapil li tui lîcut greges caprarum quæ alcendcruntnbsp;de monte Galaad.Dentes tui fient grebes ton
Ö O fàrum,quæafccnderuntdelauacro^omnc3ge-mellis fœtibus,8c fierilis non cfi inter easj Si-cut vittacoccinealabia tua, êccloquium tu-iim dnlce. Sicutfragmen malipnnici ,ita ge-
B eut turris Dauidcollum tnum , quæ ædifica- Icfto/â pulchcrrima muliernm ? qualis cft diV ta eft cum propugnaculis.mille dypcipendêt ledns tuns ex dileélo , quia fie adiurafii nos?nbsp;ex ea,omnis armatura forcium . Dno hubera Dileâus meus Candidas 8c rubiciindus , de-tua,ficut duo hinnuli capre.T gemelli, qui paf dlusex millibus.Caput eins aurnm optimum,nbsp;cunturinlilijs,donecafpiretdies,8cinclinen- Comxeius ficutelatx palrnarum,nigrar qaufinbsp;cornus. Oculi eins fient columbatfuper riuu-los aquarum, quæ lade funtlot±, amp; refidencnbsp;inxtafluéta plenilsima.Genæ illius ficut arednbsp;læ aromatum confitx à pigmentarijs. Labia qnbsp;eins liiia difiillantia myrrham primam . Ma-nus illius tornatiles anreæ, plenæ hyacinthis^nbsp;Vêtereiusebnrneus,diftincias iàpphiris. Crunbsp;ra illius colnnÆ inarmoreæ quæ fiindatife (unt
mei pullàntis, Aperi mihi Ibror mea, arnica mea,eolumba mea,immaculata mea.- quia ea-put meum plénum eft rore, amp; cincinni meinbsp;guttis nodium . Expoliaui me tunica mea,nbsp;qnomodo induarillaflaui pedes meos , quo-modo inquinabo illos.'’Diledus meus mifit-inanum luam per foramé, 8c venter mens in-tremuitad tadum eius. Snrrexi, vtaperireninbsp;diledo meo ; manus meæ ftillanerunr myr-rham , 8c digiti mei pleni myrrha probatißi-ma-PelTnlnm oftij mei aperui dileélo mco ratnbsp;ille declinanerat, atquetranficrat.Anima meanbsp;liq uefada cft,Yt*loeutus eft:!!quæfiui,Sc ïlon *diltaut.nbsp;inneni illnm:vocaui, Sc non refpondit mihi.,^“P'’®‘i-*’»nbsp;Inuenernnt meenftodes qui cirenmeunt ci-nitatemperculTerunt me, óc vulncraueruncnbsp;me ; tulerunt pallium menra mibi euftodesnbsp;murorum.Adiuro vos hliæ lernfalem, fi inucnbsp;neritis diledum meuni, vtnuntietis ei quia *nbsp;na: tuæ,abfquceo quod intrinlccus latct. Si- amore langueo.Qualis eft dilednstnusexdi-B cut turris Dauidcollum tnum ,
ta eft cum propugnaculis.mille clypcipendêt ledus tuns ex diledo , qui.n fic adiurafti nos? tua,ficut duo hinnuli capre.T gemelli, qui paf dus ex millibus.Caput eius avnnm optimum,nbsp;turvmbrx.Vadam ad montera myrrhæ, 8c adnbsp;collem thuris.Tora pulchra csamicamea, 8cnbsp;macula non eft in te. Veni de Libano fpon-fa mea,vcni de LibanOjVenicoronaberis de
C capitc Amana,de vertice Sanir ScHermon,de cubilibus lconum,de montibus pardorura.nbsp;Vulnerafti cor meum loror mea Iponfii, vul-nerafticor meum in vno oculorum tuorum,nbsp;Sein vno crinc colli tui. Qmirn pulchiæ func fuper bales aureas.Species eins vt Libani, ele-mammæ tuæfbrormea fponla : pulchriora dus vt cedri.Guttnr illius fuaüifsimnm, 8c tonbsp;funt ’nuberatua vino, 8c odor vngnentorum tusdefyderabilis.talis eft diledns mens,8cip-tuorum fupcr orania aromata.Fauus diftillas ß eft amicus meus,filiæ lerulalem. Qmo abijcnbsp;labia tua fponlà, mei Sclac fub lingua tua; ôc diledus tuns ô pulchcrrima mulierû.^quo de-odor veftimentorum tuorum fient odor thu clinauit diledus tuuSj8c quæremuseum teefunbsp;ris. Hortus conclufus foror mea Iponfii, hornbsp;tus conclufus,fons fignatns. Emilsiones tuænbsp;paradifus malorum punicorum cum pomo-
D rum frudibus . Cypri cura nardo, nardus 8c crocus, fiftula 8ccinnamomum cum vnincr-fis lignis Lybani, myrrha 8c aloe cum omnibus primis vnguentis.Fonshortorum : pute-us aquarum viuencium , quæ fluunt impetunbsp;de Libano.Surge Aqnilo,8lt; veni Aufter, per-fla hortum meunijSc fluant aromata illius.
c AP. V.
A yquot; Eniaf diledns meus in hortnmfnîi, \/ Vcomedat frudum pomorum fuo-rum . Veni in hortnm meum forornbsp;mea fpon{a,meirui myrrham meam cum aro-tnatibiis rneis:comedi Eîuum cum niellemeo,nbsp;bibi vinum meum cum lade meo : comeditenbsp;amici,8c bibite,8c inebriaraini charifsiini. E-go dormio, ßc cor meum vigilat ; vox diledi dtcauerunt, reginæ §c eoncubinæ , 8c landa-«eruac
c A P. V I.
Dlledüs meus defeenditinhortû fuum A ad areolam aromatiim , vt pafeatur innbsp;hortis, amp; lilia colligat. Ego dilcdonbsp;meo,amp; diledus meus mihijqui pafeitur internbsp;lilia.Pulcbra es arnica mea,lnanis amp; decôrafinbsp;eut Ierufiilem:terribilis vt caftrorum acies or-dinata.Auerte oculos tuos à me,quia ipfi menbsp;auolare fecerunt.IlCapilli tui fient grex capra Supra.4.«»nbsp;rnm, quæ apparuern t de Galaad.Dentes tui finbsp;cutgrexouium quæ alcenderuntdelauacro,nbsp;omnes gemellis fœtibus, amp; fterilis noneft innbsp;eis.Sicutcortex mali puniei,ficgenæ tuxabfi-que occultis tnis .Sexaginta fifntrcginæ ôco-doginta concnbinœ , 8c adolefcentularû nonnbsp;eft numerUs . Vna eft colnmba mea, perfedanbsp;mea : vna eft matri fuæ , eleda genetrici fiiæ.nbsp;Vidernnt earn nliæ , amp; bcatifiimam præ-
Lib.
ueriint.earn. Quæ eftiftaquæ progreditur rajdiledarafleruauitibi. C A P. V II I.
QVis mihi det te fratré meum^fugentetti hubera marris meæ, vtinueniam tefo-snbsp;risj 8c deolculer te. 'Sc iam’ me ne-mo delpiciat? Apprehendam te, 8c ducam iftnbsp;domum matris meæ’.Ibi me docebis,8cdabonbsp;tibi poculum ex vino cohdito,8c muftuni ma ‘tHcuJu,nbsp;lorum granatorum mcorum. IlLæuaeius fubnbsp;capitc meOjSedextera illius amplexabitur me.nbsp;IIAdiuro vos filiæ lerulalem,nefufcitetis,ne-que euigilare faciatis dileda donee ipla velit.nbsp;Quæ eft iftaquæ alcendit de delerto, delicijsnbsp;affluenSjinnixafuper diledum fiium? Subar- Bnbsp;bore malo fulcitaui te.ribi cofrupta eft maternbsp;tua, ibi violata eft genitrix tua. Pone me vtnbsp;fignaculum fuper cor tuum, vt fignaculumnbsp;fuper brachium tuum: quia fortis eft vtmorsnbsp;diledio: dura licut infernus æmulatio, 1am-pades eius lampades ignis atque flararaarum.
Aquæ multæ non quot;poterunt’ extinguere cha- /J”'*quot;*“'' ritatem, neeflumina obruentillam: fidede-rit homo omnem fubftatiam domus fuæ pronbsp;diledione, quafi nihil quot;delpicict’ earn. So-rornoftraparua, 8c hubera non habet, quidnbsp;faciemus forori noftræin diequando alloqucnbsp;da eft?Si murus eft ædificemus fuper eu pro-
lt;5uafî aurora confurgenSjpulchra vt luna^ele Äa vt fbljterribilis vt caftrorum acies ordinanbsp;ta? Defcendi in hortum''nucum ,’vt videremnbsp;quot;toHuillis, poma^conuallium, amp;’in{picercm fi floruifletnbsp;vinea^Sc germinaflent malapunica. Nelciui;
_ anima mea conturbauit me propter quadri-'J»/«»/«/. Ami-nadab. Reuertercreuertere'Sunami tis^reuertere reuerterCjVt intueamur te.
CAP. VII.
A Z^”\Vid videbisin ’ Sunamite’nifi cEoros ^snlamite.z caftrorumPQuàm pulcbri funt grelTusnbsp;tui in calceamentis, filiaprinci-pisfluhdur« fœrainum tuorunijfîcut moni*nbsp;lia quæ fabricata funt manu artificis. Vmbili-cus tüus crater tornatilis, nunquam indigensnbsp;populis.Venter tuus fcutaceruus tritici, val
B latus lilijs.Duo hubera tua,ficutduo hinnu-li gemelli caprex, Gollum tuum ficut turris eburnea. Oculi tui ficut pifcinac in Hefèbon,nbsp;quÆ lut in porta filiæ niultitudinis. Nafus tuus lïcut turris Libani^quæ relpicit contra Danbsp;malcum.Caput tuum vt Carnielus : 8c comxnbsp;capitis tuf ficut purpura regisMuda’ canali-
C bus.Quàm pulchra es:8c quam decora charif fimain delicijs? Statura tuaaßimilata eft palnbsp;mæjSc hubera tua botris. Dixi j Alcendam innbsp;palmam,8c apprebendam frudus eius;5c crût pugnacula argentea: ß oftium eft, compin-hubera tua ficut botri vineæ : 8c odor oris tui gamus illud tabulis cedrinis. Ego murus ; SCnbsp;•»ifor.ficut’malorum.Guttur tuum ficut vinum op hubera mea ficut turriSjCx quofadafiim co- -timumjdignum diledo mco ad potandum, la ram eo quafi pacem reperiens. Vinca fuit Pa- Dnbsp;bijfque amp;dentibus illius adruminandum. E- cifico^ in ea quæ habet populos: tradidit earnnbsp;godiledomeOjScadmeconuerfioeius. Veni cuftodibus, vir alFertpro frudu eius millenbsp;diledemf egrediamurinagrum,commore- argenteos. Vineameacoram me eft. Millenbsp;murin villis.Manèfurgamus ad vineaSjVidea tui quot;Pacifief ’ 8c ducentihis qui cuftodiuntnbsp;mus fi floruit vinea,fi flores frudus parturi- frudus eius. Quæ habitas in hortisjamici au-untjfiflorueruntmala punica; ibidabo tibinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
hubera mea. Mandragoræ dederunt odorem. In portis noftris omnia poma; noua 8c vetc-
Icultant, fac meaudire vocem tuam. Fuge dilede mi Sc aßimularc capreæ ninnuloquenbsp;ceruorum fuper montes aromatum,nbsp;Sapientiæ.
5. nbsp;nbsp;Indicesfint iufit : ‘Domtnus inuennurfifim-
fliâ corde 1^!^¦fide^uctraiur,fug^t autemapec-catoriiui 'vanis cogitationibus : omnia, repleat^nihil eum laterepotefl-.murmu-rano,detra^io^amp;mendacium detefiandaxomnbsp;nia fecit T)etti ad yitam^non mortem intendes^nbsp;q»am ^ii peccatores accerfierunt.
c A p. I.
Hili GITE iuftitiam , qui iudicatis terram.SentitedeDonbsp;^8 minoinbonitate,8cinfimpli-citate cordis quærite illû: quonbsp;niam inuenitur ab his qui nonbsp;tentant ilium japparetautem
cis qui fidem habet in ilium, peruerlæ enim cogitationes lèparantà Deo:probata autem .nbsp;virtus corripit infipientes.quoniam in male-uolam animam non introibit lapientia, neenbsp;habitabit in corpore fubdito peccatis. llSpiri- Bnbsp;tus enim landus dilciplinæ eftugiet fidum,8c lerem^-**nbsp;auferet lea cogitationibus quæ funt fine in^nbsp;telledu,8c corripietur à fuperuenie'^teiniquinbsp;tate.Benignus eft enim Ipiritus lâpientiæ , 8cnbsp;non liberabitquot; maledidum’à labijs fuis ; quo-niam renum illius teftis eft Deus, 8c cordisnbsp;illius Icutator eft verus, 8c linguæ eius adiu-tor. Qiæniam Ipiritus Dominirepleuit orbenbsp;terrarum; ôc hoc quod cotinet omnia, feien-tiam
-ocr page 19-Sapientiæ.
tiam habet voeîs. Propter hoc qui loquitur iniqua, non poteft laterOjOec præteriet iliumnbsp;C corripiensindicium. In cogitationibus enimnbsp;impij interrogatio erit; lèrmonum autem illius apditio ad Deum veniet, adeorreptionénbsp;iniquitatum illius. Qu^oniam auris zeli auditnbsp;omnia, 8c tumultus murmurationum nonnbsp;abfcondetur. Cuftoditeergovosà murmu-ratione quæ nihil prodeft, Sc à detradtionenbsp;' parcite linguæ . quoniam lermo oblcurusinnbsp;vacuum non ibit:os autem quodmcnricur,ocnbsp;cîdit animam. Nolite zelare mortem in erro-re vitæ veftræ,nequc acquiratis perditionemnbsp;inoperibus manuû vcftrarû.Qurmiam Deusnbsp;mortem non fecit, nec lætatur in perditionenbsp;viuorum . Crcauit enim, vt eflent, omnia:nbsp;8c lànabiles fecit nationes orbis terrarum : 8cnbsp;nonéft in illis medicamentum exterminij,nbsp;nec inferorum regnum in terra.Iuftiria enimnbsp;perpétua cft 8cimmortalis.-* impij autem rqanbsp;nibus 5c verbis accerfierunt illanuSc æftimannbsp;//no. tesillam amicam, defluxerunt, 8c fponfionesnbsp;pofuerunt ad illam; quoniam digni funt quinbsp;luntex parte illius.
«S. Qmnii imptorum quot;vka ßituraßem non ha' benttumßopta ejlßut htdui^ntce yoluptatt-buaddeoa^ tujlum cjui d'tuerßum r.ßitcußnemnbsp;ferrene^ucumßdad mortztn quot;yifi^ue ptrfe^uunbsp;turßeut amp; T)iabolt tnu’d'ta homo à quot;Deo créanbsp;tus immortalis fafîus (ßmortalis.
CAP. IT.
A Txerunt enim * cogitantes apud fc no ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;redc.Exiguum, 8c cum tædio eft tem
pus vitx noftra:, 8c no cft refrigerium in fine hominis,8c non eft qui agnicus fit re-uerfus ab inferis: quiaexnihilo nati fumus,nbsp;8c poft hoccrimus tanquam non fuerimus:nbsp;quoniam fumus flatus eft in naribus noftris;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; lermo Icintillæ ad coramouendum cor no
***'’’^‘*. 7 ftrum; quia quot;extimftus’cinis erit corpus no-ftrum,5cipiritus ditfundeturtanquam mollis aer,8c tranfibit vita noftra tanquam veftigiûnbsp;nubis, 5c ficut nebula difloluetur, qua: fuga-ta eft à radijs folis, 8c à caloreillius aggraua-ta; 5c nomen noftrum obliuionem accipietnbsp;per tempus, 8c nemo memoriam habebitnbsp;’•Par I d noftrorum.llVmSrx’ enim Cranfitusnbsp;cft tempus noftrum, 8c non eft reuerfio finisnbsp;Ifjbjj J noftri: quoniam confignataeft, 5c nemo re-uertitur.il Veniteergo,8c fruamur bonis quxnbsp;funt,8c vtamurcreatura tanquam in iuuen-tute cele.iter . Vino pretiofo 8c vnguentisnbsp;nos impleamuSjSc non prætereat nos flos tê-poris. Coronemus nos rohs,antequam mar-celcantmullum pratum fit quod non pertrannbsp;feat luxuria noftra. Nemo veftrum exors fitnbsp;luxüriæ noftra: : vbique relinquamus fignanbsp;lætitiæ ; quoniam hæc eftpais noftra, ôc hæc
2^4 eft fors.•llOppriraamus panperetn iiiftum^amp;nbsp;non parcam us viduXjnecquot;veterano, nec rcue quot;^etentni rtfnbsp;reamurcanos multi temporis. Sitaureai for-titudo noftra lex iniuftitia:. quod enim m-çjnbsp;firmoraeft, inutile inucnitur. Circumue-niamus ergoiuftum, quoniam inutilis eftnbsp;nobis, amp; contrarius eft opcribus noftris, amp;,nbsp;iinproperat nobis peccata legis,amp; diffamat in.nbsp;nos peccata difeiplinæ noftræ. Proinittit lenbsp;lcientiam Dei habere, amp; filin tn Dei fe Dominât. Faóhus eft nobis in tradiidionem cogi-tationura noftrarum. Grauis eft nobisetjamnbsp;ad vklendum, quoniam diftimilis eft a!i;snbsp;vita illius, amp; immutatæ fiint viæ eins. Tari-quam nugaces æftimati fumus ab illo, amp; ab-ftinct le à vijs noftris tanquam ab imrnundinbsp;tijsjamp;prafert nouifsima iuftorum, St gloria-turpatrem le habere Deum . VideamusergOnbsp;ftIcrmonesillius verifint,amp; tentemus quKnbsp;ventura funt illi,amp; Iciemus quæcrunt nouifi-fima illius. tISi enim eft verus filius Dei, fufei Matt. î/-®»nbsp;piet ilium,amp;liberabit ilium de manibus contrariorum.Contumclia amp; tormento interro-gemus eum, vtlciamus reuerentiam cius, 8cnbsp;proberaus patietiamillius. Morte turpifsimanbsp;condemnemuseum.'eritcnimei refpeftus exnbsp;fermonibusillius.Hæccogitaueruntj amp; erra-uerunt;excæcauitenim illos malitia eorum.nbsp;Et nefeierunt facramenta Dei,neque merce-dem Ipcrauerunt iuftitix, nec iudicaueruntnbsp;honorem animarum lànétarum . Quoniamnbsp;Deus II creauit hominem inexrerminabilem,^,^^ ,nbsp;Scadimaginem fimilitudinis fua: fecit jllum. b.$.a.nbsp;Illnuidia autem diaboli mors introiuitin or-bem terrarum. imitantur autem ilium, qui *nbsp;funtex parte illius.
S. T)efxlïàtate iußorim, ijui tn lac yua al im-ßjs contemptijtentatwmbw à T)eo^robatifue runt:amp; de infæliàtate impiorum: teem de ca-ßitatif bonorum operum mercedc^ac infœli-ittate pliorum adukcrorum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
CAP. III.
IllVftorum autem anima: in manu Dei A. funt,amp;nontangetillos tormentum morDeut.sj.anbsp;tis.Vifi funt oculis infipientium mori ; 8cnbsp;xftimata eft affliélio,exitusillorum. Etab itinbsp;nereiufto abieruntinexterminium, 8c quodnbsp;à nobis eft iter exterminij ; illi autem funt innbsp;pace.Et fi coram hominibus tormenta pafsinbsp;funt,fpes illorfi immortalitate plena eft. * Innbsp;paucis vexati,in multis bene difponentur:nbsp;quonia Deus tentauit eos, 8c inuenit illos dinbsp;gnos lê.Tanquâ aurû in fornace probauit illos,8cquafi holocaufti hoftia accepit illos, amp; ßnbsp;in tepore erit refpedus illorû.llFulgebûttgt;iu-fti’,amp; tanqua fcintillæ in arundineto diftur- gt;.2.nbsp;rét.Iudicabût nationes,8cdominabutur popunbsp;lis, 8cregnabit Dominus illorû in perpetuû,
Qui
cutionem. 'Nationes’ enim iniquæjdiræ funt acîuerfo iniquitates jpfbriim.
Lib.
Qui confidunt in illo ,intelligent veritatem: tia mutaret intelledum eîus, aut ne fidio de* 8c fideles in diledione acquielcent illi: quoni ciperet animam illius.Falcinatio enim nuga-am donum 6cpaxeft elediseius.Impij autemnbsp;fccundum qux cogitauerunt, correptionemnbsp;habcbunt.'quineglexeruntiuftum,5càDomi
C no recefl'erunt.Sapientiam enim, 8c difcipli-nam quiabijcit,infœlix eft : 8c vacua eft Ipes ïllorum,8c labores finefrudu,8c inutilia openbsp;raeorura.Mulieres corum inlènlàtæ funt, 6cnbsp;nequifsimi filij illorum. Maledida creaturanbsp;eorum: q'uoniamfœlix eft fterilis 8c incoin-quinata quæ nefciuitthorû in delido, habe-bit frudum in refpedione animarum lànda-rum 8c fpado qui no operatus eft per manusnbsp;D luas iniquitatem,nec cogitauit aduerfus Deiinbsp;nequifsima,dabitur enim illi fidei donum elenbsp;dum,8c (orsin templo Dei acceptifsima. Bonbsp;norum enim laborum gloriofus eft frudus,nbsp;8c quæ non concidit radix fapientiæ. Filij autem adulterorum in confummatione eruntnbsp;6c ab iniquo thoro lemen exterminabitur. Etnbsp;fi quidem longæ vitæ erunt,in nihilum com-putabuntur,8c fine honore erit nouilsimalè-nedus illorû. Et fi celerius defundi fuerint,nbsp;non habebunt lpem,nec in dieagnitionis allo
*«»/«»»»gt;lt;» «confummarionis’. o«»», I.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .nbsp;nbsp;nbsp;ƒ•»»»•
s, Caßagenerate tn multtt ab aauîterina diß't-dtf. derejrigerio tufti morte prteoaufati: ßtßneBus yenerabilii, ö* quoi iußi fapitti ènbsp;mundo tolluntur à quot;Deo, ne ab intpijsßducannbsp;tur,amp; quantum ßnts mrorumque dißet,
CArP. 1111.
V.
A Q^àm pulchra eft cafta generatio cu
1 Iclaritate.-immortalis eft enim memo-riaillius:quoniam 5c apud Deum nota eft apud homines.Cum prælèns eft, imita-turillamrScdcß'dcrant earn cum le eduxerit, buntur in fubitatione inlperatælàlutis,di-8cin perpetuum coronatatriumphat incoin- centes intra le, pœnitentiam agentes, 8c prx quinatorum certaminum prxmium vincens. anguftia fpiritus gementes,Hi funt quos ha-Mnltigenaautem impiorum multitudo non buimusaliquandoinderifum, 8cinfimilitu-•’tinUtritta zv\t vtilis, 8c ' Ipuria vitulamina’non dabüt dinem improperij. Nos inlenfati vitam il-radices altas, nec ftabilc firmamentum col- lorum æftimabamusinlaniam, 5c finern illo-locabunt. Et fi in ramis in tempore germi- rum fine honore; ecce quomodo computatinbsp;naucrint : infirmiter pofita .à vento corn- funtinter filios Dei,8c interlândos fors illo-mouebuntur, 8c à nimietate ventorum era-
B dicabuntur.Confringenturenim rami incô-fummati, 6c frudus illorum inutiles, 8c acer- tiæ non eft ortus nobis. Laflati fumus in via bi ad manducandum, 8c ad nihilum apti. Ex iniquitatis 8cperditionis,8cambulauimus vi-iniquisenim omnes filij qui nalcuntur,teftesnbsp;funt nequitiæ aduerlùs parentes in interroganbsp;tione fua.ïuftus autem fi morte præoccupa-tus fuerit,in refrigerio erit. Senedus enim venbsp;nerabilis eft non diuturna, neque annorumnbsp;numero computata. cani autem funt lènfusnbsp;hominis:8c æCAS lèncdutis vita Immaculata.nbsp;Placens Deo fadus diledus, 8c viuens internbsp;peccatores tranflatus eft. raptus eft, ne mali-
citatis.oblcurat bona, 5c’inconftantia’ concu pilcentiae tranfuertit lènlum finemalitia.Conbsp;fummatus inbreui expleuit tempora rnulta.nbsp;placita enimerat Deo anima illius : propternbsp;hoc properauit educere ilium de medio ini-quitatum. populi autem videntes, 6c nonnbsp;intelligentes, nee ponentes in præcordijs ta^*nbsp;lia.Qiwnia gratia Dei 5c milericordiain lan-doseius,5crcfpedus in eledos illius. Con-
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...
demnat autem lultus mortuus viuos impios, Sciuuentus celcrius confummata longam vinbsp;tam iniufti. Videbunt enim finera lapientis,nbsp;5c non intelligent quid cogitauerit de illonbsp;Deus,8c quare munierit ilium Dominus.Vi-debunt enim, 6c contemnent eum ; illos autem Dominus irridebit. 6c erunt poft hæcnbsp;decidentes fine honore, 5c in contumelia inter mortuos in perpetuum:quoniam difium-pet illos inflates fine voce,6c commouebit illos à fundamentis,8c vlque ad fupremum de-Iblabuntur: 6c erunt gementes, 6c memoria ilnbsp;lorum periet. Venient in cogitatione pecca-torum fiiorum timidi, 8c traducent illos ex
S. Impijin iudicioatimiratesgloriam iußorum, ^MOshïc contempßerant, défientJiiam mtfertA,nbsp;quodq^ tota eorum feeliettasfuerit momenta-neanußorum auttm eritferfettta :porro ‘De-y wtiimper creatttrai tum^erße armatnr ainbsp;puniendos imßos.
CAP.
TVnc ftabunt iufti in magna conftan-tia aduei'fuseos qui lè anguftiauerüt, 5c qui abftulerunt laborcs eorum. Vi-dentes turbabuntur timoré horribili,6c mira-
centes intra fèj pœnitentiani agentes, amp; prx
rum eft.Ergo errauimus à via veritatis, amp; iu-ftitiæ lumen non luxit nobis, amp; fol intclligc
as difficiles, viam autem Domini ignoraui-mus. Quid nobis profuitliiperbia ?àut diui-tiarum iadantiaquidcontulitnob^^Tranf® runt omnia ilia tanquam vmbra, 5c tanquamnbsp;nuntius præcurrens; 5c tanquam nauis quaenbsp;pertranft fluduantem aquam; cuius, cumnbsp;prætericrit,non eft veftigium inuenirc, neqgt;nbsp;femitam carinx illiiis in fludibus, aut * auisnbsp;quae tranfuolatin aere,cuius nullum inuem-tur
SapieqSx.
tucargumentumitnieris ilhusj-föd tantum,fb antem potentertörmentapatientur. tINone- Deut.io.d densper vim itineris aerem, commöds alis
. - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ «.I’et.i.c*
te ergo ferraones meos^diligitcillosj öc habe-bitis difciplinam. Clara eft amp; quæ nunquanl hiarccfcitlapiétia, Sc facile videtur ab his quinbsp;dilïgunt eamjScinucniturabhis quiqiiæruntnbsp;illatB.Pr^eoccupatquifèconcupifcun.t^ytilIjs :nbsp;ïè prioroftendat. Q^i.de luce vigilauerir ad C 'nbsp;illam, non laborabic : alsifteutem enim illamnbsp;foribusfuisinueniet . Cogitareergo deilla,nbsp;fènlus eft c5fumrnatus;Slt;.qui yigilauerit propterillanij cito fècurus erit. Quoniam dignosnbsp;îe ipft circuit,quÄrchs, St in vijs oftendet ienbsp;illis hiiariter^Ôtin omniprouidçntiaoccurré^nbsp;illls.Initium enim illius verifsimaeft difcTpli
tiam , Sc accipiet pro galea iudicium eertum. ledio eft;8c dilediOjCuftodialegum illius eft: fumet feutum inex^nbsp;autem dirarairaminlancearn, 8cpugnabitcü
direde emifsiones fulgurum,
Scadcertumlocum infilient. Et à pètrofii ira
los aqua maris, amp; flumina concurrent duri- eftis popuhs.Quideft autefapientia, quot;Sc quê-diuidet illos: Sc ad cremum dam à vobis facramenta Dei,fed ab initio na-tiuitatis inueftigabo,8c ponam inlucem feie-tiamillius,8c nonprxteribo veritvitem.- neqj
nitus alarum verberas leuem ventum;6cIcin- nira.fubtrahet perfonam cuiulqu2Deus,*nec
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. «in daminit^
cens per vim itiiiens aerem, commötis ans nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ ............
tranfuolauit,. SiC poft hoc nullum fignum.ijn-uenitur itineris illius., aut tanquam ià,gitM emiflâ in locum deftinatum, diuifus aer connbsp;tinuo in fè rcclufus cft,vtignorctur tranfitusnbsp;illius : fie amp; nos naticontinuo dofiuimus ef-fe, amp; virtutis quidem nullum fignum valui- xiam,iuftè iudieabuntur-.St qui didicerint iu-mus oftendere, inmalignitate àutem noftra fta,inuenient quidrelpondeant.Concupilci-îro.ii.». ¦ confyp^pj.jimyjyj .m'^ljadixeruntirîinferno
'' hi qui peccauerunt; quon.i-am Ipeü itnpij.*tan-quam lanugo eft,quæ à vento tollitur: amp; tan quam fpumagracili^quæ à procella difpergi-tur.'Cc tanquâ fumus qui à vento difFufus eft;
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; tanquâ memoria hofpitis vnius diei priste-
Teuntis.luftiauté in perpetuü viuct, Siapud D ominû eft merces eoruniißc cogitatio illo-rüapud Altifsiriium.Ideo-accipiét regnû de-córis, amp;diademafpeciei de manuUomini;nbsp;quoniam dextera fua teget cos^ amp; in brachionbsp;?•5- (àndo fuo defender illos,gt;Et’ accipiet arma-turam zelus illius,amp; armabit creaturam ad vlnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r
tionem inimicorum.Induetpro thoraceiufti næ concupifeentia. Cura ergo dilciplina:, di-
»
I pugnabilexquiracé: acuet euftoditio autemlegum,confumraatio incor
ruptionis eft ; incoiruptio autem, facit efie
I ruptionis eft ; incorruptio aütem, facit elle illo orbis terrarum contra infenfatos . Ibunt proximum Deo. Concupifeentia itaque fa-diredè emifsiones fulgurum, Sc tanquam a pientix deducit ad regnum perpetuum.Si er- Dnbsp;bene curuato areu nubium exterminabûtur, go deledamini fèdibus, amp; feptris ô reges po-Stadcertumlocum infilient. Età pètrofii ira puli,diligite fàpientiam, vt in perpetuum rc- ;nbsp;plcnæ mittentur grandines,excandefcetin il- gnetis.diligitelumen lapiétix omnesquiprærnbsp;los aqua maris, Sc flumina concurrent duri- eftis popuIis.Quideft autéfapientia, amp; quê-ter.Contra illos ftabit fpiritus virtutis,Sc tan admodum fada fit, referam ; Sc nonabfcon-quam turbo vend cnbsp;perducet omnemterram’iniquitatis’illorurn,nbsp;Sc malignitas euertet fèdes potentium.
5. ^^es amp; indices adßaßcnüatneii' iußitiam cum inuidia tabefeente iter habebo:quoniam Jèhandam exhortatur , ofiendenscjtiàmgra- talis homo non erit particeps fapientiæ.Mulnbsp;uemaneatiniußisre^oribusßuftßiciumtitcm i ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot; 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;
quam ßt obiiidßaßientia qiuerentibus earn: i
« non eß inuidtts.
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. VI.
A 4 quot;Elior eft fapientia,quàm vires;amp; vir
’ '^g2s,6£intelligite,difcite iudices finifi terrx.Prxbeteaures vos qui continetis multinbsp;tudines, 8c placetis vobis inturbis nationum;nbsp;llquoniain data eft à Domino poteftas vobisnbsp;Sc virtus ab Altifsimo, qui interrogabit ope-' ra veftra,^ cogitationcs ferutabitur ; quonianbsp;cumefletis miniftvi regni illius,non redeiu-dicaftis^neccuftodiftis legem iuftitix,nequenbsp;fttcundum voluntatem Dei ambulaftis. Hör- gulatus fum in fanguine,exfeminehominis,nbsp;tende Sc cito apparebit vobis: quoniam iudi- Sc deledamento fomni côueniente.Èt ego nanbsp;cium durifsimum inhisqui præfunt,fiet.Exi- tusaccepicômunemacrem,5£ infimiliterfa-¦guo enim conceditur milericordia; potentes dam décidi terram, Sc primam voce fimilerhnbsp;omnibus
ycrebitur magnitudinemeuiulquam; quoni- tar. am.pufillum Sc magnum ipfefecit^Sc æquali- i.Para..^»«nbsp;ter cura eft illi de omnibus. Fortioribus ante ®nbsp;fortior inftar ciuciatio . Xd vos ergo regesnbsp;fpnt hi fermones mei, v*t difcatis fapientiam,
non excidatis. Quienim cuftodicrint iufti nphcifö.b
titudo autem fapientium, fanitas eft orbis ter rarum.-Screx fapiens ftabilimentum populi
iiuod^tieeiusacquißtioßt'ftiUs,cuiuicapx eft.Ergo accipite difciplinam per fermones
meos,8c proderit vobis.
5. (
Cum yntisßt omnibus introïtus ad yitam ßmilü exùus,^r a omnibus eligenda eß faßten-tia adferensßcum cun^a bona habens /^iritunbsp;intelltgenM multißicem^tis' qute btcmirum tnnbsp;modumextollùur.qtiamqueabund'eautorfuenbsp;rat affeeutuSi
CÂP. VII.
SVm quidem St ego mortalishomo_,fimi- quot; lis omnibus , Sc ex genete terreno illiusnbsp;qui prior fadus eft. Sein ventre matris finbsp;gufatus fum caro, decé menfium tépore eoa-
omnibus cmifi plorans.in inuolumentis nu- per nationes in animas iândas fè transfcrt,a-tritusfum,8c curis magnis.Nemo enim ex re micosDci Scprophetasconftituir. Neminem gibus aliud habuit natiuitatis initium . Vnusnbsp;ergo introitus eft omnibus ad vitam, amp; fimi-lis exitus.Propterhocoptaui,5c datuseft mihi lenlus:amp;inuocaui ,amp; venit in me Ipirittrenbsp;lapientiæ . amp; præpofiii illam regnis amp; ^èdi-bus,amp; diuitias nihil efle duxi in comparatio-Xob.tS.c. ne illius. Jince comparaui illi lapidem pretio-fum:quoniam omneaurum in comparationenbsp;illius arena eft exigua,5c tanquarn lutum æfti
B mabitur argentum in conlpedu illius . Super lalutem, amp; fpeciem dilexi illam, amp; propofuinbsp;pro luce habereillam:quoniam inextinguibi-j.Reg.j.b. le eft lumen illius.Il Veneruntautem mihi oranbsp;nia bona pariter cum ilia , Scinnumerabi-lis honeftas per manus illius, Sclætatus fumnbsp;in omnibus ; quoniam antecedebat me iftanbsp;fàpientia , amp; ignorabam quoniam horumnbsp;omnium matereft .Quam fine fidione didici, amp; fine inuidia communico , amp;honefta-tem illius non abfeondo. Infinitus enim thenbsp;faurus eft hominibus:quo qui vfi funt, participes fadi funt amicitiæ Dci,proptcrdifcipli-næ dona comendati. Mihi autem dedit Deusnbsp;dicere ex fententia, amp;præfumere digna horûnbsp;quæ mihi dantur : quoniam ipfe Gpiétiæ duxnbsp;eft, 8c fapientium emendator. in manu enimnbsp;illius 8c nos,8c fermones noftri, amp; omnis fa-pientia,8c operum feientix difciplina. Ipfee-nim dedit mihi horum quxfunt, feientiamnbsp;veram : vtfeiam difpofitionem orbis terrarum 8c virtutes clementoriim,initium 8c co-fiimmarionem Semedietatem temporum,vi-cifsirudinum permutationes,8c‘'eófummationbsp;nes teporuin^morum mntaciones, Scdiuiiio-nes temporum, anni curfus, 8c ftellarum dif-pofitiones.naturas animalium, 8c iras beftia-rum,vim ventorum,8ccogirationes hominû,nbsp;diftquot;eretias''virgultorum’j amp; virtutes radicum,nbsp;8c quæcunquc funtabfconfà 8c improuifa,dinbsp;dici.omnium enim artifex doemt me fapien-tia.Eft enim in illafpiritus intelligentiæ, fannbsp;dus,vnicus,multiplex,fubtilis,difertus,mobinbsp;lis, incoinquinatHS,certus,fuauis, amans bo-num,acutus,qui nihil vetat benefaccre,humanbsp;nus, benignus, ftabilis,cerrus,fecurus, omné titudine videbor bonus,8c in bello fortis. In-habés virtute, omnia prolpicies, 8cqui capiatnbsp;omnes fpiritus;intelhgibilis,mûdus, fubtilis.nbsp;Omnibus enim mobilibus mobilior eft fa-pientia : atringit autem vbique propter luamnbsp;munditiam. Vaporeft enim virtutis Dei, 8cnbsp;emanatio quædameftclaritatis omnipoten-tis Dei fyncera ; 8c ideo nihil inquinatum innbsp;Heb.i.s. earn incurrit. Ilcandor eft enim lucis æternæ,nbsp;8cfpeculum fine macula Dei maieftatis, 8cnbsp;imago bonitatisillius.Etcum fitvna, omnianbsp;potefttôc in fè permanens omniainnouac ^8c
enim dilign Deus ^nifi eum quicum fapien-tiainhabirat.Eft enim hæc fpeciofiorfolc, amp; fuperomnem difpoficionem ftellarum , lucinbsp;comparata iniienicur prior.Illi enim fucceditnbsp;nox,fapicnfiam autem non vincit malitia.
5. Cumfapientiam comnenturomfâa deJyderA-r iHia,fuminè amlienda efi'. amp; à Deo petenda:nbsp;à q^uojolo datur continentù»
C A P. V I 11.
Ttingit ergo à fine vfquc ad finem forciter, amp; difponit omnia fuauiter.nbsp;Hanc amaui, amp; exquifiui cam à iuucnbsp;tute mea^ amp; quæfiui fponiâm mihi earn afin-mercjamp;araator fadus fum formæ illius. Ge-nerofitatem illius glorificac , contuberniumnbsp;hab cns Dei:{ed amp; omnium Dominus dilexitnbsp;illam.dodrix enim eft diftiplinx Dei, amp; elc-Arix opcrum illius. Ec fi diuitia: appetunturnbsp;in vira;quid fapientia locupletiusjquæ opera-tur omnia? Si autem lenfus operatunquis honbsp;rum quae funt,magis quàm ilia eft artifcx? Etnbsp;fiiuftitiaquis diligit : laboreshuius magnasnbsp;habent virtutes:{obrietatem enim, amp; prüdennbsp;tiam docetjSc iufticiam, amp; virtutem , quibusnbsp;vtilius nihil eft in vita hominibus. Et h mul- 5nbsp;titudinem feientiæ defyderat quis : leit praetc-rita,amp; de futuris aeftimat.-feit verfutias fermonbsp;numjamp;difiolutiones argumentorum ; fignanbsp;amp;mOnftrafeitantequam fiant, amp; euentusnbsp;temporum amp; fèculorum.Propofùi ergo hancnbsp;adducere mihi ad conliiucndum; feiens quo-niaramecum communicabit de bonis, amp;critnbsp;allocutio cogitationis 8c tædij mei. Habebonbsp;propter haneelaritatem adturbas , 8e honorem apud leniores iuuenis;amp; acutus inueniarnbsp;in iudicio,amp; in confpedu potentium admira »nbsp;bilis ero,amp; facies principum mirabuntur me.nbsp;tacentem me fuftinebunt, amp;loqi.icntem menbsp;refpicientj amp; fermocinante me plura, manusnbsp;ori fuo imponent.Prarterea habebo per hanc, Cnbsp;immortahtatem : amp; memoriam aeternam hisnbsp;qui poft mefuturi fùntrelinquam . Difponänbsp;populos:amp; nationes mihi erunt fubditæ. Timebunt meaudientes reges horrendinn mul-trans indomum meam,conquielcam cum il'nbsp;la.non enim habet amaritudinem conuerla-tio illius,nec tædium conuidus illius,fedlaetinbsp;tiam amp;gaudium. Hæccogitans apud me,nbsp;commcmorans in corde meo quoniarn’ini'f^f.;nbsp;mortalis’eft in cogitatione quot; fàpientiæ’, amp;nbsp;amicitia illius deledatio bona,amp; in operibus •nbsp;manuum illius honeftas finedefedionc.amp; mnbsp;certamineloquelæ illiusfàpientia, amp; præcla-ritas in communicationc iermonum jpfius:nbsp;circuibam quaercns.vt mihi illam aflumerem.
puer
Sapientiæ.
4 malit lileraucrit AdamßHoe, Alroham^ Lot, lacob, lofephßAopjiJen 4 per quem filiosnbsp;Jßraelde Ægypto duxitper mare rubrum,nbsp;aemerßs in eo jLgyptijs. C A.P. _x.
Aec, ilium qui primus formatus efl à A
Deo pater orbis tcrrarum^cum folus .bi effet creatuSjCuflodiuit, Si eduxit ilium à delido fuo* , Sc dedit illi virtutem co-tinendi omnia. Ab hacvtrecefsitiniuflus in
''ranrnitai tà-4-
ff nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
ipfum quot;erat* fapientia’^fcire cuius
tuOj Sc fapientia tua coflituifli homi nein, vt dominaretur creaturæ quæ à te fadanbsp;efljVt-difponat orbem terrarum in æquitatenbsp;Sciuflida, Sein diredione cordis iudiciumnbsp;iudicct.-damihi fedium tuarum afsiflricem fanbsp;piendam , Si noli me reprobare à pueris tuis;nbsp;quoniâ feriius tuns fum cgo,8c filius ancillxnbsp;tuæ,homo infîrrauSjSc exigui temporis,Sc minbsp;noradintelleôlumiudicij 8clegum.Ec fî quisnbsp;critconfummatus inter filios hominum , finbsp;ab illo abfucritfapientia tua,in nihilum cornnbsp;» Pa putabitur.IlTuclegifti meregem populo tuo,nbsp;x.p^r’i.^b*^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;filîorum ruorumjScfiliarû . Sedi-
xifli me ædificare tempîum in monte fando tuo,8c in ciuitate habitadonis tuæ altare, fi-militudinem tabernaculi fândi tui quod prænbsp;. rou. 8.C. parafli ab initio:il8c tecum fapientia tua,quxnbsp;‘®»n, i.a. -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f
nouit opéra tua , quæ Sc arluit tune cum orbem terrarû faceres,8c feiebat quid effet pla-citum oculis tuis, Sc quiddiredumin præcc-pds tuis.Mitteillam de cœlis fandis tuis Sc à fede magnitudinis tuæ, vt mecum fit Sc me-cum laborer, vt feiam quid acceptum fit apudnbsp;C te.fcic enim ilia omnia, Sc intelligit, Sc dedu-cet me in opedbus raeis fobrie, 5c cuflodietnbsp;me in fua potctia.Et crût accepta opera raea,nbsp;jfj Sc difbonam populum tuum iufte, Sc cro di-J* gnus fedium patrismci.HQuis cnira hominûnbsp;i,.d poterit feire confilium Dei.^ aut quis poreritnbsp;cogitare quid velitDeus'? Cogirationese-nira mortalium timidæ.Sc incertæ prouiden-*nbsp;dæ noftræ. Corpus enim quod corrumpiturnbsp;aggrauat animam: Sc terrenainhabitado de-D priraitfènfiim multa cogitantem.Etdifficilenbsp;æflimamus quæ in terra funt : Sc quæ in pro-fpedu funt inuenimus cum labore. Qu,ænbsp;tem in ccçîis funt,quisinuefligabit? Senfumnbsp;autem tuum quis feiet, nifi tu dederis fapiennbsp;dam,8c miferis fpiritftm findum tuum de alnbsp;dfsimis: Sefi corredæfint femitæ eorumquinbsp;funt in terris , 5c quæ dbi placent didicerint
cunq; placuerunt tibi Domine à principio. cemmanumtuam laudaueruntparicer.quo-
Puer autem eram ingeftiofus,amp; förtitus funi animambonam. Et cum eflem maeis bonus,nbsp;veni ad corpus incoinquinatum . Etvtfciuinbsp;quonia aliter no pofséefiecotinés^nifi Deus
donütadij Dotninü, Sc deprecatus fumilluin,8cdixi ex totis prxcordijs meis.
. Oratioptpientis tum agnitioneprofria imle-ciilitatis, ad impetrandam à Domino fapienti atn,q^i{x cum ommousneeeß'ariafit,potißimu ira fiiajlper iram homicidijquot;fraternicas’depe- quot;frattmitainbsp;tarnen re^oribuspopulonm: incerta eßenim rijt.Propter quod llcum aqua deleret terram, Ge,K4. b.nbsp;bumanafapiemia.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cw. ix. fanauit iterum (apientia j per contemptibile Gen.7.b.
A ¦y^V Eus’patrum meorum’, Sc Domine lignumiuftiigubsrnansJlHxcScinconfen-Gen.ii.ai ^««»(11.1. I Äniifericordix^quifecifti omnia verbo fufuperbiæ^cum fènationes extuliflenr^ fei-
Rr Argt;,f.rgt;KT fm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c, 1 ü-, lirgt;mi uitiuftum, amp; conlèruauit finequerela Deoj
Sc in filijs^mifericordiam’ fortem euftodiuit. quot;miferleor-i llHæCjiuftum àpereuntibusimpijs liberauitnbsp;fugientem, delcendenteigne inpentapolim;nbsp;quibus in teftimoniumnequitiæfumigabû-da confiât delèrta terra, Sc incerto temporenbsp;fruólus habentes arbores, Sc incredibiiis anima: memoria flans figmeiitü fàlis. Sapientianbsp;enim praetereuntes non tantum in hoe lapfïnbsp;funtvt ignorarentbona : fed Sc infîpientiænbsp;fux rcliquerunt hominibus memoriam. vt in
a
hisquæpeccauerunt,nec latere potuilïènt. Sapientia autem hos qui fe obfcruant,à dolonbsp;ribus liberauit * llHæcautem, profugum iræ Gen.iS.b*nbsp;fratris iuflum deduxit per vias redas, Si. o-ftendit illi regnum Dei j, Scdeditilli feientiânbsp;fândorumj honeftauit ilium inlaboribuSj Scnbsp;compleuitlabores illius.Tn fraude circumue-nientiumiilumafFuitilli, Sc honeftum fecitnbsp;ilium. Cuftodiuitilium ab inimicis, Sc à fe- cnbsp;dudoribus tutauit ilium Sccertamen fortenbsp;dédit illi vt vinceret^Scfcirct quoniam omni-^nbsp;urn potentior eft fapientia. llHaec j venditum Î7*nbsp;iufturanondereliquit, fèdapeccatoribus liberauit eum : dcfcenditque cum illo in foue-am, Sein vinculis non dereliquitillü, doneenbsp;aiïcrret illi fceptrum regni jSc potcnciam ad-uerfus eos qui eum deprimebant: Sc mendacesnbsp;oftendit qui maculauerûcilium , Sc dédit illinbsp;claritatem xternara.IlHxc, populum iuftum, Exod.i, k'nbsp;Sc fernen fïnequerela liberauit .à nationibusnbsp;quæ illüdepriracbant. ÜIntrauitinanima-fèr- Exod.j. binbsp;ui Dei Se ftetit cótra reges horrendos in portends Scfxgnis.Et reddidit iuftis mercedé la- Dnbsp;borum fuorum,8c deduxit iilos in viamirabinbsp;li: Sc fuit illis in velaméto dieijSc in luce fteUnbsp;laru per nodem.I|igt;Sc’trafliülit illos per Ma-re-rubrum^Sctranfuexitillos per aqu-a nimi- p..«.nbsp;am.Inimicos autem illorü demerfit in mare,
-Sc ab altitudineinferorum eduxit illos. Hldeo E^od.ü. e iufli tulerunt fpolia impioruJlSc dccantaue-Exod. ij.anbsp;¦homines? Nâ per fapientiamfanati funt^qui- runtDomine nomé fandum cuü, Setidri-cunq; placuerunt tibi Domine à principio. cemmanumtuam laudauerunt pari ter. quo-
5. Commendaturßtpientia^utidßeruauerit niam fapientia aperuitos mutorum, Sc lin-guas infandum fecit difèrtas, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S, S4-
5, Sa-
Lib.
lt;î. Sapîenttaflios Jfaèlper defertum deduxit, rat’fèmper;amp; virtutibraebij tuiquisrcfîftet? deuidis intmicis, tnbsp;autem multiplici flagella idololatris Ægyptijs.nbsp;cum tarnen Deus omnium quarens falutemnbsp;longanimiter toleretpeccatores yt reflpiflant,nbsp;^uos 'vniuerfosfolo fuo nutu continuo perderenbsp;pofet.
C A P. XI.
1 llirexit opera eorum in manibus pro- conftituifti aut fecifti.Quomodo autem pof Exod.|6.a Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßjndi .Iter feceruntper delèrta, lêt aliquid permanere, nifi tu voluifles ? aut
* -- quæ non habitabantur: amp; in locis de- quod à te vocatum non efiet, conleruaretur.^
datis^èpetraaquis'.punitis Quoniamtaiffjuam momentum ftatcrx , fie lageîlo iaololatrùÆgyptijs: eft ante te orbis terrarum j 8c tanquam gutta
roris antclucani^qua: defcenditin terram.Sed milèreris omnium^quia omnia potes^Se difsi-mulas peccata hominum propter pœnitentiâ.nbsp;Diligis enim omnia quæ fùnt, amp; nihil odiftinbsp;corum quæ fecifti : nec enim odiens aliquic^
[permanere^nifituvoluifles? aut quod à te vocatum non eftet, conferuaretur?nbsp;Parcisautem omnibus.-quoniam tuafuntDonbsp;mine^qui amas animas.
S. Oßendit quanta dementia longanimitate 'Deus corripueritfeccateres terrtej'andte into-, las:nonßibitoeosdelens: cumnon illostantvmnbsp;fed omnes nationes,nulli illata iniuriajan~nbsp;quamfolus omnium Domtnusperdere pofet :nbsp;hacvidelicet erga inimicos demetiaeledos fuosnbsp;defefuajj bonitate benefperare faeiens, cos^j ètnbsp;peccatis reuocans.
CAP. Xïî.
Qu.àm bonus amp; fuauiseft Domine A fpiritus tuns in omnibus? Ideoqjeosnbsp;qui’exerrant partibus,corripis’ :nbsp;quibus peccant^admones amp; alloqueris:vt relin/«-*’nbsp;lt;fta malitia,credant in te Domine. Illos enimnbsp;antiquos inhabitatores terræfàndæ tuæ,quosnbsp;, exhorruifti^quoniam odibilia opera tibi facie
Eod.ir.c. fertis fixeront calas.IlSteterunt contra hoftes. Nu. 10.b. Je inimicis Cs vindicauerunt.llSitieruntj amp;nbsp;inuocauerunt te , amp; data eft illis aqua de pe-traaltißimaj amp;requies fitis de lapide duro.nbsp;Per quæ enim pœnas pafii funt inimici illo-•/» eis rumj.à defeâione potus fui;*cum abundatentnbsp;filij Ilraeljlætati funt.Perhæc, cura illis deef-fentjbene cum illis adume ft. Nam pro fontenbsp;quidem lèmpiterni fluminis;humanum làn-guinem dedifti iniuftis. Qm cum minucren-turin tradudioneinfantium occilbrum, dedifti illis abundantem aquaminlperatè:oftcnnbsp;dens per fitim quæ tunefuit^quemadmodumnbsp;tuos exaltares^amp;aduerlàrios illorum necares.
B Cum enim tentati funt, amp; quidem cum mife ricordia dilèiplinam accipiétes, Icierunt que-admodum cum ira iudicati impij tormentanbsp;paterentur. Hos quidem tanquam pater mo-nens probaftizillos autem tanquam durus rex bant per medicamina, amp; facnficia iniufta, SCnbsp;interrogans condemnafti. Ablèntes enim amp; filiorum lùorum necatores finemilèricordia, .nbsp;præfentes fimiliter torquebantur. Duplex e- amp; comeftores vilcerum hominum,amp;deuoranbsp;nim illos aeceperat tædium, amp; gémi tu s en in tores lànguinisà medio facramento tuo SCnbsp;memoria præteritorum . Cura enim audirent authores parentes animaruminauxiliatarumnbsp;per fuatorment.! benelêcum agi,commemo- perdere voluifti per manus parctum noftro-rati funt Dominum,admirantes in finemexi- rum, vt dignamquot;pcrcipcrent’ peregrinationé ,nbsp;tus.Quem enim inexpofitione prauaproie- puerorum Dei, quæ tibiomnium charioreftnbsp;dura derilèrunt, in finemcuérus miratifunt; terra.Ssd amp; his tanquam hominibus peperci-non fimiliteriuftisfaeiens : pro cogitation!- fti, amp; mififti antccefibres exercitus tui vef
C bus autem inlènlàtis iniquitates illorü.Qmgt;d pas,vr illos paulatim exrerminarent. No quia quidam errantes colcbant mutos lèrpentes, impotés erasin bello fubijeereimpios iuftis,nbsp;amp; beftias fùperuacuas,immififti illis multitu autbeftijs læuis, autverboduro fimul exter-dinem mutorum animalium in vindidararvt minare:lèd partibus iudicas dabas locum pœ-feirent quia per quæ peccat quis, per hæc amp; nitentiæ, non ignorans quoniam nequam eftnbsp;torquetur.Non enim impoftibiliserat omnir natio eorum,amp; naturalis malitiaiplorum, SCnbsp;potens manus tua,quæ creauit orbem terrarû quoniam non poterat mutari cogitatio illo-ex materiainuifa, immittere illis multitudi- rumin perpetuum.Semen enim erat maledi-nem vrlbrum , aut audaces leones, aut noui dura ab initio, nec timens aliquem ; venian*nbsp;generis ira plenas aut ignoras beftias,aut va-porem igneum Ipirantcs,autfumi odoreninbsp;proferentes, aut horrédas ab oculis Icintillasnbsp;emittentes ; quarum non folum læfura poterat illos exterminate, lèd Scalpedus per timo
D rem occidere.Sed amp; fine bis vnolpiritupote-rant occidi perlècutionem pafti ab ipfis fadis fuis, amp;dilperfi per Ipiritum virtutis tuæ : fednbsp;omnia in menfura amp; numero amp; pondéré dif-*A^fr«.j.pofuifti. Multû enim valere tibi foli'fupcre-
dabas peccatis illorum . Quis enim dieet tibi. Quid fecifti?aut quis ftabit contra indiciumnbsp;tuum.ùutquis’in confpeétu tuo ’ yeniet vin*nbsp;dex iniquorum hominumPaut quis tibi imp^nbsp;tabitjî perierint natioÂes quas tu fecifti.'^Nonbsp;enim eft alius Deus quàm tu Jlcui cura eft de i.Petf.î‘nbsp;omnibus j vt oftendas quonîam non iniuftenbsp;iudicas indicium .Neque rex^neque tyrannusnbsp;in confpeôtu tuo inquirent de bis quos pet *nbsp;difti.Cumergo ftsiuftusjuftè omnia dftp^’quot;
Sapientiæ.
nisdpfiim quoque qui non debet puniri,con intelligant ab illis quonia qui hxc fecit, for-demnare^exterum æftimas à tua virtute.Vir-tus enim tua, iuftitiæ initium eft : amp; ob hoc quôdomnium Dominus es, omnibustepar-cere facis. Virtutem enim oftédis tu,qui nonnbsp;crederlseflêinvirtute confùmmatus, amp; ho-rumqui te nelciunt, audaciamtraducis. Tunbsp;autem dominator virtutis, cum tranquillita-te iudicas,amp; cum magna teuerentiadifponisnbsp;nos. fubeft enim tibicum volueris , pofte.nbsp;Docuifti auté populum tuum per talia opera, quoniam oportetiuftum efte amp; huma-nam, amp; bonæ fpei fepifti filios tuos; quoni-amoiudicans ’ das locum in peccatis pœni-tentiæ. Si enim inimicos fèruorum tuorum,nbsp;amp; débites morti,cum tanta cruciafti attenti-one, Sc liberafti, dans tempus amp; locum pernbsp;quæpoftent mutari à malitiazcum quanta diligentia iudicafti ftlios tuos, quorum paren-tibus iuramentaamp;conuentiones dedifti bo-narumpromißionüf’Cum ergo das nobis dif uerlàtionem vitæ,reliquijs autem eius operisnbsp;ciplinam, inimicos noftros multipliciterfla- ad præparationem efcæabutatunScreliquuninbsp;gellas,vtbonitatétuam cogitemus iudicates: horum quod ad nullos eft vfus,faciat lignumnbsp;amp;cum denobisiudicatur, fpereraus milèri- curuum, amp;verticibus plenum ftulpat dili-cordiam tuam.Vnde Stillis qui in vitafuain- genter pervacuitatem fuamjSt per feientian»nbsp;fènlàte amp; iniufte vixerunt, per hæc quæ co- fuæ artis figurer illud , St afiimilet illid ima-luerunt,dediftifumma tormenta. Etenim in ginihominis, aut alicui exanimalibus illud ,nbsp;errorisviadiutius errauerût,deosæftimantesnbsp;hæc quæ in animalibus fiint fiiperuacua, in-fantium inlênfàtorum more viuentes. Propter hoc tanquampueris inlenlàtis indicium
J in derifum dedifti. Qui auté ludibrijsquot;amp; in-•crepationibus’nonfuntcorrepti, dignû Dei indicium expert! funt.in his enim quæ patie-bantur, molefteferebant-.inquibus patientesnbsp;indignabantur, perhæc quos putabant Deos,nbsp;in ipfis cum exterminarentur videntes, illûnbsp;quem olim negabant fe nofth, verumDeumnbsp;agnouerunt : propter quod St finis condem- pro vira rogat mortuum, St in adiutoriû.in-nationiseorum venietfuper illos.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;utilem inuocat: amp; pro itinere petit ab eo qui
5. PaniquidemfitntquiexcreatwisT)eumnon ambularenon poteft.-St deacquirendo, ôede agnoßentes, ipjasÿotius creaturaspro dijs CO-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘
luerunt; at illt longeßnlttores, qui opus arti-ficis Deum dicunt, ab inßnfato idolo futura interrogantes.
CAP. XIII.
Ani autemfunt omnes homines, in quibus non fiibeft Icientia Dei,St denbsp;his quæ vidétur bona, no potueruntnbsp;intelligere eu qui eft, neq; operibus attendenbsp;tes agnoiærunt quis elTet artifexilèd aut igné,nbsp;aut fpiritu , aut citatû aeré,aut gyrû ftellarû,nbsp;aut nimiam aquâ, auf lolem St lunam,redo-rcs orbis terrarum deos putauerunt.Qu^orumnbsp;fi Ipecie deledati deos putaueruntifciâtquannbsp;to his dominator eorum fpeciofior eft, Ipc-cici enim generator hæcomnia conftituit.nbsp;Aut fi virtutem, St operaeorum mirati funt,
1
tioreft illis. à magnitudine enim fpecieiSc crcaturæ, cognolcibiliter poterie creator ho-rum videri.lêdtarnenadhucin his minoreftnbsp;querela.Ethi enimfortaïïeerrâtjDeum quæ- Bnbsp;rentes’Sc volentes inuenire.llEtenim cum in Rom.i.c.nbsp;openbiis illius conuerlèntur, inquirunt :8cnbsp;perfiiafum habent quoniam bonafuntquænbsp;videntur. Irerû autem nec his debet ignofei.nbsp;Si enim tantum potuerunt feire, vt poflencnbsp;æftimarefêculumzquomodo huius Dominûnbsp;non Eicilius inuenerunt ? Infœlices autemnbsp;funt, amp; inter mortuos Ipes illorum eft, quinbsp;appellaueruntdeos opera manuum hominû,nbsp;aurum amp; argentumjartis inuentionemjamp;fi-militudines animalium ,autlapidem inuti-lem opus mahus antiquæ. llAutfîquis arti-ifi.nbsp;fex faberde ß'lua lignum rectum lècuerit, amp; Cnbsp;huius doôtè eradat omnem corticem^ amp; artenbsp;fua vfus diligenter fabricet vas vtile in con-
comparet,perliniens rubrica, St rubicundum faciens fuco colorem illius, St omnem ma-culam quæ in illo eft perliniens* ; St faciat ei *terra»nbsp;dignam habitationem, 8c in pariere ponensnbsp;illud, tgt; amp;’ confirmans ferro, ne forte cadat Dnbsp;prolpiciens illi,fciés quonia non poteft adiunbsp;uarefè. imago enim eft,St opus eft illi adiu-torium. Et de fubftatia fua,8c de filijs fuis, Stnbsp;denuptijs votum faciens inquirit. Noneru-belcit loquicum illo qui fine animaeft : Stnbsp;ptQ fànitate quidem infirmum deprecatur,Stnbsp;utilem inuocat : amp; pro itinere petit ab eo quinbsp;operando, St de omnium return cuentu petitnbsp;ab eo qui in omnibus eft inutilis.
5. nilis inuentio nauis, qua etiam tempore dt-luuijßmen hmianum ßruatum efl. idolum autem maledi^umeficumßiO fabricatore;amp;nbsp;quod fuerit idolorum idololatrixq^ exordiumnbsp;ac progre^us, item qux mala ex idololatrianbsp;procédant.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cap. x i i i i.
ITerum aliusnauigare cogitans,St per fe- A ros fludus iter facere incipies, ligno portante le fragilius lignum inuocat. Illudnbsp;enim cupiditas acquirendi excogitauit,Sc ar-tifex fiipientiafabricauit fua .Tua autem pater , prouidétia* gubernat:quoniâlldedifti Stnbsp;in mari viaiTijSt inter fluétus fèmitam firmif-fimâ,oftendens quonia potens es ex omnibusnbsp;.fanare, etiam fi fine rate aliquis afleat mare.
Ssd
Lib.
iurium,tumultus bonorûjDeiimmemoratio, animarum ihquinatio, natiuitatis immiita-tio,nuptiarum inconftantia,inordinatioquot;mœ 'meehiinbsp;chix 8cimpudicitix’. Infiindorum enim ido- »»»?lt;«lt;»«gt;»lt;'nbsp;lorum cultura,omnis malicauGeft, 8c inititinbsp;8c finis. Autenimdumlxtantur, inGniunt:nbsp;aut certc vaticinantur falfa, aut viuunt iniu-ftc.aut peierant cito.Dum cnim confiduntinnbsp;idólis qux fine anima funt, male iurantes nonbsp;ceri G non fperant.Vtraqj ergoillis euenientnbsp;digne,quoniam male GnGruntdeDeo,attcnnbsp;dentes idólis,8c iuraueruntiniufte in dolo conbsp;temnentes iuftitiam.Non enim iuratium eft
Sed vt non eflent vacua fâpientiæ tuæ opera: propter hoc ctiam amp; exiguo ligno crediintnbsp;homines animas fuas, 8c tranfeutes mare pernbsp;Cenc.7. ratem liberati funt.Sed 8c ab initio cum perirent fupcrbi giganteSj fpesorbis terrarum adnbsp;ratem confugienSjtcmifitfecuIo fernen natinbsp;uitatis_,quæ manu rua erat gubernata. Bene-* diétum eft enim hgnû per quod fit iuftitia.
Per manus autem quod fitidolum, malcdi-lt;5tum cft 8c ipfum,8c qui fecit illud : quia ille quidem operatus eft: illud auté cum efletfra-gilcj Deus cognominatus cft. Similiter auté
B odio funt Deo, impius 8c impietas eius.Ete-
nim quod fadum eft,cum illo qui fecit, tor- virtuSjftd peccantium pœna perarabulat fern menta patietur. Propter hoc 8c idolis natio- periniuftorum praniaricationem.nbsp;num non eritrefpeótus : quoniamcreaturænbsp;Dei in odium fadx funt. Sein tentationemnbsp;animabus hominum,Scin muftipulam pedi-bus infipientium . Initium cnim fornicatio-nis , eft exquifitio idoloruni : Scadinuentionbsp;illorumjCorruptio vitæ eft.ncqueenim erantnbsp;ab initio,neque eruntin perpetuum. Super-fhomiifum uacuitas enim'horainum hæcadinuenit’innbsp;«dwewM. orbem terrarum: 8c ideö breuis illorum finisnbsp;eft inuentus. Acerbo enim ludu dolens pater,nbsp;cito fibi raptifilij fecit imaginem: 8cillumnbsp;tgt;.i. quitunoquafi’homo mortuus fuerat, nuncnbsp;tanquam Den colere cœpit, 8c conftituit inter fèruos ftios fàcra 8c facrificia . Deinde in-terueniente tempore, conualeftente iniquanbsp;confuetudine, hic error tanquam lex cufto-ditus eft, 8c tyrannorum imperio colebanturnbsp;figmenta.Ethos quos in palam homines ho-norare non poterat, propter hoc quod longenbsp;clîent,c longinquo figuraeorum allata,euidc bentin talibus,8c qui fiiciunt illos, 8cqui diiinbsp;tem imaginé régis,quem honorare volebant, gunt, 8c qui colunt. 11 Sed 8c figulus möllern Ko»-?'nbsp;, fecerunt: Vtilium quiaberat, tanquam præ-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- n.
fentem colerent fua fblicitndine. Prouexit autem ad horum cultura 8c hos qui ignora-bant,artificis eximiadiligentia.llleenim vo-lensplacereiniquileairumpfic,elaborauitar-tefua, vt fimilitudinem in melius figuraret.
(2 Multitudo aut hominü abduda per fpeciem operis,eum qui ante tempus tanquam homonbsp;honoratus fuerat, nunc Deum æftimauerût.nbsp;Et hæc fuit vitæ^humanæ deceptio,quoniamnbsp;aut aftèdu^aut regibus dclèruiétes homines,nbsp;in communicabile nomen lapidibus 8clignisnbsp;impofuerunt. Et non fiiffeceraterrafte eosnbsp;circa Dei ftientia, led 8c in magno viuentesnbsp;' infeientiæ bello,tot 8c tarn magna mala pacénbsp;appellat. Autenim filios fuos facrificates, autnbsp;oblcura facrificia facietes, aut infàniæ plenasnbsp;vigilias habctes:neq;vitam neq; nuptias mû-das iäcuftodiuntjfed alius aliû pcrinuidia ocnbsp;D cîdit,auradulterans contriftat.-8c omnia cornnbsp;miftafunt, fanguis, homicidium, furtum 8c
5. Kox fiddium ßianitatem amp; mißricordiat» ‘Dei commendanttum, aàwgratta ab idolo-latria funt ßruati : mire quotjue fubfannatnbsp;idolorum artifices ac cultores.
c A P. X V.
TVautem Deus nofter, fuauis Sc verus A es,pariens,8c in mifêricordia difponésnbsp;omnia. Etenirafi peccauerimus, tuinbsp;fumus,fcientes magnitudinem tuam:8c fi nonbsp;peccauerimus, feimus quoni^m apud te fu-nius computati.Nofiè enim te, confummatanbsp;iuftitia cft: Sc feire iuftitiam,8c virtutem tuanbsp;radix cft irpmortalitatis. Non enim in errorénbsp;induxit nos hominum malæ artis excogita-tio,ncc vmbra piduræ labor fine fruclu , effigies fculptaper varios colores, cuius afpe-dus infenfàto dat concupifeentiam , 8c di-ligitmortuæ imaginis effigiem fine anima.nbsp;Malorum amatores,digni funt,* qui fpem ha
terram premens laboriofè fingit ad vfus no-® ftros vnumquodq; vas, Scdeeodéluto fingitnbsp;quæmunda funt in vfum vaG, 8c fimiliternbsp;quæ bis funt contraria, horum auté vafbrumnbsp;quis fit vfus,iudexeft figulus. Etcû laborevanbsp;no nefi fingit de codé 1 uto:ille qui paulo antenbsp;de terra fadus fueratj8c poft pufillum reducitnbsp;fè vndeacceptus eft, repetitus animæ debitfinbsp;quam habebat.Sed cura eft illi, non quia la-boraturus eft, nec quoniabreuis illi vita eft,nbsp;fed concertatur aurificibus 8c argentarijs : fêdnbsp;8c ærarios imitatur, 8c gloriam præfert, quo-niâ res fuperuacuas fingit.Cinis eft enim cornbsp;eins, 8c terra fiiperuacua fpes illius, 8c lutonbsp;vilior vita eins: quoniam ignorauit qui fcnbsp;finxit, 8cquiinfpirauit illi animam qu« o-qnbsp;peratur, qui infufflauit ei fpiritura vitalem. Sed 8c a:ftimauerunt lufum efle vitaranbsp;noftram, ScconuerGtionem vitæ conipofi-tam ad lucrum, Scoportere vndecunqucc-tiam ex malo acquircre. Hicenimfcit fèfu-fi(ftio,corruptio amp;infidelitas,turbatio 8c per-, per oés delinquere, qui ex terræ materia frag»
gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liavafa^
liaVafà, 8c fculptilia fîngit. Omnes enim in-fipiétes,8c infœlices fupra modum animæjfii-perbi funt, inimici populi tui, 8c imperantes illi; quonia omnia idôla nationum deos æfti-mauerunt, llquibus neq ue oculorum vifùs eftnbsp;advidendum, neque nares ad percipiendumnbsp;fpiritum, nequeaures ad audiendum, nequenbsp;digiti manuum ad tradandum , fèd 8c pedesnbsp;D eorum pigri adambulandum.homo enim fecit illos ; 8c qui fpiritum mutiiatus eft,is fin-xitillos. Nemo enim fibi firailem homo po-terit Deum fingere . Cum enim fit mortalis,nbsp;mortuumfingit manibus iniquis. Meliore-niraeftipfehis quos colit: quiaipfè quidemnbsp;vixit,cum effet mortalis, illi aütem nûquam.nbsp;Sed 8c animalia mifèrrimacolunt; infenfàtanbsp;enim comparata his, illis funt détériora. Sednbsp;nec afpeâu aliquis ex his aniraalibus bonanbsp;poteft confpicere.Effugerunt autem Deilaunbsp;dem, Sc benediftionem eius.
5. Æzyptijt ob idololatriam dignapaßü, Hebrat efcam dDeo acceperunt : iaßigati tarnen aitquantum morßußerpentum, ere^o ßerpentenbsp;aneoßanatißint à T)eo: impij yero morte con-Jumptiper locußas j mußas, ignem^ grandi-ni mißum : qmm illi aaepto manno ßatiatinbsp;Jint amp; confortati,
CAP. XVI.
A Ropter hæc 8c per his fimilia pafsi funt I digne tormenta, j8c per multitudinemnbsp;beftiarum extermina« fiint.Pro quibusnbsp;tormentis benedifpofuifti popuium tuum,nbsp;‘’‘quot;.ii.g. llquibus dedifti concupifcentiamdeleótamennbsp;ti fui nouum faporem, efcam parans eis orty-goraetram : vt illi quidem concupifcentcs efcam propter ea quæ illis oftenfa Sc miflanbsp;funt, etiam àneceflariaconciipifcentiaauer-terentur.Hi autein breui inopes fa(fti,nouamnbsp;guftauerunt efcam . Oportebat enim illis fine excufatione quide fiiperuenire interitumnbsp;exercentibus tyrannidem : his autem tantumnbsp;oftendere quemadmodum inimici eorumnbsp;^’‘quot;*-ii.b. exterminabantur. Etenim II cum illis fuper-uênitfæua beftiarumira, morfibus peruer-forum colubrorum exterminabatur. Sed nonnbsp;in perpetuum ira tua permanfit, fed ad corre-ptionem in breui turbati funt, fignum habennbsp;tes falutis ad commemorationem manda«nbsp;legis tuæ. f^ienim conuerfuseft , non pernbsp;hoc quod videbat fanabatur, fèd per te om-B nium fahytorem . Sein hoc autem oftendi-lo.a fti inimicis noftris quia tu es qui libéras abnbsp;Ap’oe onini malo. lilllos enim locuftarum, 8c muf-¦ caruni Qcciderunt morfus ,8c noneft inuen-ta Gnitas aniraæ illorum : quia digni erant abnbsp;buiufmodiexterminari. Filiosaute tuos, necnbsp;draconum venenatorum vicerüt dentes.mifenbsp;ricordiaenim tuaadueniens fànabat illos.In
Pfal., •
Sapientiæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;258
memoriaenim fermonn tuorû examinaban.-turjamp; velociterfàluabanturjneinaltâ incidé tes obliuioné non poflênt tuo vti adiutorio.nbsp;Etenim neq; herba^neq; malagma fanauit e-oSjfèdtuus DominefèrmOjqui fanat omnia.
((quot;TuesenimDominejqui vitæ’amp;mortis ha-quot;r«enimyi bes poteftatemjSi deducis ad portas mortis j, fnbsp;reducis: homoautem occïdit quidem perma-j.Rcg. i.a.nbsp;litiamanimamfuam ,amp;cum exierirfpiritus^^®'’’nbsp;nonreuertetur, nee reuocabitanimara quænbsp;recepraeft.fèd tuam manum effugere impof-fibilecft.llNegantes enim tenofleimpijj pevExod. j.e.nbsp;fortirudinem brachij tui flagella« funt:nouis Cnbsp;aquisjjamp;gradinibus amp;pluuijs perlècutioncmnbsp;pafsijamp; per ignem cofummati. Qod enim minbsp;rabile erat ; in aqua , quæ omnia extinguit,nbsp;plus ignis valebat. vindex eft enim orbis iu-ftorum. Quodam enim temporemanfuetabanbsp;tur ignis^ne coburerentur quæ ad impios mifnbsp;fa crant animaliailed vtipfl videnteSj lcirentnbsp;quoniam Dei iudicio patiuntur perfecutio-nera. Et quodam tempore in aquafupra vir-tutem ignis exardefcebat vndique^ vt iniquænbsp;terræ nationem exterminaret. 11 Pro quibus Ex-od.i6.c.nbsp;angelorum efcanutrifti populum tuum amp;;Nuni.ii.b.nbsp;paratum panem de cœlo præftitifti illis,fine loln/e. dquot;.nbsp;labore omne deleâ:amentum in lehabentemjnbsp;amp; omnis fiiporis fuauitatem. quot;Subftantiam e-nim tuam amp;;dulcedinem’tuamquamin filiosnbsp;habesquot;oftendebas.-’amp; defèruiens vniufeuiufi- quot;eflendebat.nbsp;que voluntatijad quod quifque volebat con-uertebatur.llNix autem,8cglacies fuftinebant Exod.p enbsp;vim igniSjSe non tabelcebantivt feirent quo- X)nbsp;niam frudus iniraicorum exterminabat ignisnbsp;ardens in grandine Sc pluuia corrufeans. llocnbsp;autem iterum^vtnutrirenturiuftiƒetiamfuænbsp;virtutis oblitus eft.Creatura enira tibi fadorinbsp;deleruiensj quot;exardefeit’in tormentum aduer- quot;txcMiefdtnbsp;fus iniuftos: Sc lenior fitadbenefaciendu pro '5-his qui in tecofidunc. Propter hoc amp; tunc innbsp;omnia transfigurata omnium nutrici gratiænbsp;tuæ delèruiebât ad voluntatem eorum qui «à tenbsp;defyderati funt : vt feirent filij tui quos di-lexifti Domine^quoniam non natiuitatis frunbsp;duspafcunthominesjfed fermo tuus hos quinbsp;in tecrediderint coferuat. llQuod enim ab is- p,
• 7;“ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Ö «eut. 8.a.
ne non poterat extermina« Jtatim ab exiguo Mat.4.a. radio fblis calefaiftum tabefcebac : vt notumnbsp;omnibus efl'et quoniam oportet præuenire fonbsp;lem adbenediélionem tuam, 8c adquot;orientem’ “ortum.i.nbsp;lucis teadorare.Ingrati enimquot;fides’ tanquam quot;fffs-i.nbsp;hybernalis glacies tabefeet, Scdifperiet tanquam aqua fiiperuacua.
S. Ægyptij triduanaspaßifunt inuincibiles te-nelgt;ras,ca}n incredibili timoré amp; horrore-reli-^aa orbM parte illufirata lumine.
CAP. XVII.
x; lt; 3 Mgna
-ocr page 28-Lib.
|
Æ Agnafuntenim indicia tua Domine, inenarrabilia verba tua, propternbsp;quot;'^hoc indifeiplinatæ animæ errauerût.nbsp;ExGd.io.f llDum enimperfijaliim habent iniqui, poflenbsp;dominari nationi fàndæ.-vinculis tenebrarû,nbsp;amp; longæ noóhis compediti, inclulï fub tedis,nbsp;fugitiui perpetuæprouidentiæ iacuerunt.Etnbsp;diim putant fê latere in obleuris peccatis : te-nebrofo obliuionis velamento dilperfi funt,nbsp;pauentes horrédè,amp; cum admirationenimianbsp;perturbât!. Neque enim qiiæ continebat illosnbsp;fpelunca,lïne timoré cuftodiebat ; qiioniamnbsp;fonitusdelcendenspertiirbabat illos,amp; pcr-fonæ trifles illisapparetes^pauorem illispræ-ftabat.Etignis quidem nullavis poterat illisnbsp;lumen præbere , nec lyderura limpidæ flam-B mæ illuminare poterantillam noéhem hor- • Il Apparebatautem illis fubitaneus ignisjtimorc pienus: amp; tinlore pereufsi illiusnbsp;quænon videbatur faciei ,^ftirnabant détériora efîè quæ videbantur; magicæ artisnbsp;*sZo)7gt;.5. appofiti erantderifus,amp;fàpientixquot;gloria’cornbsp;reptio cum contumelia.Illi enim qui promitnbsp;tebant tirriores, Sc perturbationes expellerenbsp;feab anima languente, hi cum derifu pleni tinbsp;morelanguebant.Nam etfî nihil illos exmonnbsp;ftris perturbabat : tranfitu animalium amp;. fer-pentium fibilatione cômoti,tremebundi périnbsp;bant; amp; aerem quem nulla ratione quis elFu-*¦•14. gere poflet, negantes fè videre. gt; Frequenternbsp;enim præoccupantpefsima, redarguéte con-fciécia.Cû ht enim timida nequitia,dat tcflinbsp;moniumquot;c5dcmnationis.’fèmper enim præ-ç, fumitfæua perturbatacôfcientia.Nihil enimnbsp;eft timor,nifîpræfumptionisadiutoriû pro-ditio cogitationis auxiliorû. Et dum abintusnbsp;minor eft expedatio,maioré compucat feiennbsp;tiam eius caufæde quatormentû præftat.Illinbsp;auté qui impotentem vere no£tem,amp; ab infi-misamp;ab altifsimis inferis fûrperuenientemnbsp;cundem foninum dormientes,aliquandomonbsp;ftrorü exagitabanturtimoré, aliquando animæ deheiebant tradudione.lubitaneus enimnbsp;illis,amp; infperatus timor fuperuenerat.Dein-de 11 quifqu.îex illis decidiftet,cuftodiebaturnbsp;in carccre ßiie ferro reclufus. Si enim rufti-cus quiscrat,autpaftor, autagri laborû ope-rarius præoccupatus effet : ineffugibilé fufti-D nebatneccßitate.Vnaenim catena tenebrarünbsp;omnes crant colligati. Siuefpiritus hbilans,nbsp;aut interfpiflbs arborum ramos auium fonusnbsp;fuains,aut vis aquæ decurrentis nimium,autnbsp;fonus validus præcipitatarum pctrarum,autnbsp;ludentium animalium curfus inuifus,autmunbsp;gientium validabeftiarum voXjautrefonansnbsp;de altifsimis inontibus Echo ; déficientes fa-ciebant illos præ timoré. Omnis enim orbisnbsp;terrarum limpido illuminabatur lumine, ôc |
non impeditis operibus continebatur. Solis autem illis fuperpofita erat grauis nox, imago tenebrarum, quæ fùperuenturaillis erat,nbsp;Ipfi ergo fibi erant grauiores tenebris. 5. Hebrailucegatident J tÿ ducatum columns ignis acâpunt:oiàduntur omnia Ægyptifnnbsp;mogenita ab angelo:Hebrai in feditïone Core iram Dei frouoeant, fed in medio incendijnbsp;liberantur, offerente Aaron ineenfum,t^f^ pronbsp;mtilîîtudinedeprecante. CAP. x v lil. Andis antem tuis maximaerat lux,amp;ho rum quidem vocem*audiebant,fed figu Exod.io.1^nbsp;ram non videbant. Et quia non amp; ipfi pereadem pafsi erant,magnihcabat te: amp;qui antelæfierant, quia non lædebantur, gratiasnbsp;3gcbant:amp;vt effet difFentia,quot;donum’petebat.^^'®j‘^*'gnbsp;llPropter quod ignis ardentem coluranampfal.77-gt;’’nbsp;ducem habuerunt ignotæ vias, amp; folem fine^*®'^’ *nbsp;læfura boni hofpitij præftitifti. Digni quidem illi carereluce,amp;pati carcerem. tenebrarum, qui iuclufoscuftodiebat filios tuos pernbsp;quos incipiebatincorruptum legis lumen fè-culo dari, Il Cum cogitarent iuftorum occi- Exoda.«-dere infantes : amp; vno expofito filio, Sclibe-rato,in tradudionemillorum raultitudineranbsp;filiorum abftulifti, amp;pariter illos perdidiftinbsp;in aqua valida . Illlla enim nox ante cognita Ex-’4-f'S*nbsp;eft à patribus noftris; vt verè feientes quibus ®nbsp;iuramêtis crediderunt, animæquiores effent.nbsp;Sufeepta eft autem à populo tuo fànitas quidem iuftorum,iniuftorum autem extermina-tio. Sicut enim læfifti aduerfàrios: fie amp; nosnbsp;prouocans magnifîcafti.Abfconfè enim fàcrinbsp;ficabantiufti pueri bonorum , amp; iuftitiæ legem inquot;concordiam’difpoluerût;fîmiliter amp;nbsp;bona amp; mala recepturos iuftos, quot;patri om-nium’ décantantes laudes .Refonabatautemnbsp;inconueniens inimicorum vox,amp; flebilisaunbsp;diebatur plandus ploratorum infantium,nbsp;IlSimili autem pœnafèruuscunj Dominoaf-Exo.iî*‘1-®nbsp;flidus eft, amp; popularis homo régi fimilia pafnbsp;fus.Similiter ergo omnes vno nomine mortis mortuos habebanrinnumerabiles. Nece-nim adfêpeliendû viuifufficiebatiquoniamnbsp;vno mométo quæ erat præclariornatioillo-rum,exterminata eft.De omnibus enim nonnbsp;credentes propter beneficia, tunc cum tgt;pri- ‘^¦4*nbsp;mum’fuit exterminiiim primogenitorû,fpo'nbsp;ponderuntpopulum Dei fe efle. Cum enim cnbsp;quietum filentifi contineret omnia,amp; nox innbsp;fuo curfu rnedifi iterhaberet,omni-gt;otens fetnbsp;mo tuns exiliens de cœlo à regalibus fedibus,nbsp;durus debellatorin media exterminij terramnbsp;profiliiiit,gladiusacutus in fimulatûimperiunbsp;tuum portans, amp; ftas repleuit ortinia morte,nbsp;amp;vfquead cœlum attingebat ftansin terra.nbsp;Tunc continuo vifus fomniorum maloruranbsp;turbauerût illos,ßc timorés fuperueneriït in- |
arida apparuitjßc in mari ru bro via fine imps dimentOj amp; campus germinans de profundo nimio: per quem omnis natio tranfiuitnbsp;quæ tegebatur tua manu^videntes cua mirabinbsp;lia amp; monftra. Tanquam enim equi depaue-runtefcamj amp; tanquam agni exultaueruntnbsp;magnificantes te Domine, qui liberafti illos.nbsp;Memorcs enim erant adhuc eorum quae innbsp;incolatu illorum faóta fuerant, quemadmo-dum pro nationeanimaliû eduxit terra muf-cas,amp;pro pilcibus eruftauit fiuuius multitunbsp;dinem ranarum . Nouifiimeautem videruntnbsp;nouacreaturam auiûcum addudiconcupi-cnbsp;Icentia poftulauerunt efças epulationis. lliri Supr.i(j.ilt;nbsp;allocutioneenim defyderij alcendir illis denbsp;mari ortygometra, amp; vexationes peccatorinbsp;bus fuperuenerunt, non fine illis quæ ante fanbsp;6ta erant argumentis per vim fiuminum. iu-fte enim patiebantur lecundum fuas nequi-tias. Etenim dcteftabiliorem inholpitalitatenbsp;inftituerunt.alij quidemignotos non recipienbsp;bantaduenas,alij autem bonos holpites innbsp;leruitutem redigebant.Etnon Iblum hxc,{ednbsp;amp; alius quidem refpeótus illorum eratiquo-ninbsp;am inuiti recipiebant extraneos. Qui autemnbsp;cum lætitia receperunt bos, qui eifdé vfi eratnbsp;iuftitijs, fæuifsimisafflixerûtdoloribus.Per-cußi funt autem cæcitateificut illi in foribusnbsp;iufti cum fubitaneis cooperti eflent tenebris,nbsp;vnufquifijuetranfitum oftij fui quærebat. Innbsp;fe enimelementadum conuertuntur,ficut in Dnbsp;organo qualitatis fonus immutatur, amp; omnia fuum fonum cuftodiunt : vndeaeftimarinbsp;ex iplb vifu certo poteft. Agreftia enim in a-quatica conuertebantur : amp; quscunqueeratnbsp;natantia,in terram tranfibant. Ignis in aqua
Sapientias. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^9
rati. Et alius alibi proieélus fèmiuiuus, pro- tur,delèruiens tuis pra;ceptîs,vt pueri tui cu-p. J pterquàm moriebaturcaulàm demonftrabat ftodirentur illæfi. Nam nubes caftra eorum omortis. ’ Vifiones enim quæ illos ,turbaue- obumbrabat, amp; ex aqua quæ ante erat, terranbsp;runt hæcpræmonebartt, neinfcij quare malanbsp;patiebaotur,perirent. Tetigitautém tune amp;nbsp;iuftos tentatio mortis, amp; commotio in ere-mo fafta efl multitudinis : led non diu per-D manfit ira tua. llProperans enim homo finenbsp;Nu- Kî.g. querelaquot;deprecari pro populis, ’proferens fernbsp;“«.J. uitutis fuæ feutum orationem, 8c per ineen-film dcprecationem allegans,reflitit iræ,8c finbsp;nem impofuit necefiitati, oftendens quoni-ara tuns eft famulus.Vicit autem turbas,nonnbsp;in virtute corporis, necarmatura potentiæ,nbsp;lèd verbo ilium qui le vexabat fubiecit, iura-menta parentum, 8c teftamentum comme-morans. Cumenim iam aceruatim cecidif-fent fuper alterutrum mortui, interftitit, 8cnbsp;amputauit impetum, 8c diuifit illam quæ adnbsp;Exod.is.d viuos ducebat viam. Min vefte enim podêris,nbsp;quam habebac,totus erat orbis terrarum : 8cnbsp;parentum magnalia in quatuor ordinibus la-pidum erant fculpta, 8c magnificentia tua innbsp;diademate capitis illiusferiptaerat. Hisau-teni cefsit quiexterminabat,8chæcextimuit.nbsp;erat enim fola tentatio iræ fiifficiens.
5. Hebrxospsrßquentes Ægyptij, mari ahfor-ftifunt,mnfcii amp; ranis antea'vexati , Hebrats yero coneuftas carnes accifientibus, im pij inhoßttales J^ercutiuntur caàtate,elementanbsp;Tieo feruiunt in affli^ione malorum amp; obje-quio bonorum.
CAP. XIX.
A*TMpijs autem vlque in nouifiimum fine I milericordia ira fuperuenit.Præfciebat e-nim 8c futura illorum; quoniam cum ip-fi permififlentvtfeeducerent, 8c cum magnanbsp;Idlicitudine præmififlent illos, confequebannbsp;tur illos pœnitcntiæ aâus. Adhuc enim internbsp;manus habentes luôhum , 5c déplorantes ad valcbatfuprafuam virtutem, 8c aqua extin-monumenta mortuorum, aliam fibiafl'um- guentisnaturæobliuifcebatur.Flammæeçonnbsp;plerunt cogitationem infcientiæ: 5c quos ro- trario,corruptibilium animalium non vexa-gantes proiecerant, hos tanquam fugitiuos uerunt carnes coambulâtium, nec dilTolue-perfcquebanttir. ducebat enim illos ad hunenbsp;finem digna necefsitas;8chorum quæ accide-rant commeniorationern amittebant, vt quænbsp;deerant tormentis,repleret punitio;8c popu-lus quidem tuus mirabiliter tranfiret, illi au-
B tem nouam mortem inuenirét. Omnis enim creatura ad fuum genus ab initio refiguraba
•
trario,corruptibilium animalium non vexa-bant illam quæ facile dilToluebatur^ficut gla-cies bonam elcam. In omnibus enim magni-ficafti populum tuum Domine,amp; ho-norafti, amp; non defpexifti in om -ni tempore,8cinomni loco afsiftensnbsp;eis.
3 InEc-
1
-ocr page 30-tur ad legitimamvitam. Hortor itaque venire vos cum beneuolentia,amp; attentioriftudio leftionem facere: amp; veniam habere in illis in quibus videmur fequentes imaginein fapientix, amp; deficere in verborum coni'nbsp;Eofitione.Nam deficiuntamp;verba Hebraicaquandofuerinttranflata ad alteram linguam. Non autem Iblûnbsp;xc,fed ói ipfa lex,amp; prophetx,cxterdque aliorum librorum non paruain habent differentiam quando inter fedicuntutkNam in oftauo,amp; tricenmo anno temporibus Ptolemxi Euergetis régis, poftquam perueninbsp;in Aeg5'ptum: amp; cû multum temporis ibi fuiffem, inueni ibi libros reliftos non parux, nequc contemnen-dxdocirinx.Itaquebonumamp;neceffiiriumputauiamp;ipfealiquamaddere diligentiam amp; laborem interpre-tandihbruraiftuin.-amp; multa Vigiliaattulidoftrinam in fpatio.temporis add!a qux ad finem ducunt,li-brum iftum dare,amp; illisqui volunt animum intendere,amp; difcere quemadmodum oporteat inftituere mores, qui fecundum legem Domini propofuerint vitam agere.
Eccleliafticus.
|
S, Sajlientja tncompreJienßitlh amp;in creaturh re-luces^ ab aterno originem àßlo T)eo omnipotente trabit, qua dat diligetibus ac timsntibits ipjam: nam ttmor Domini, qui hic multipli-(iter commsndatur, nonfolamßtpientiamßednbsp;amp; reliquasfecum adfert ’^irtutes'fimplici autenbsp;corde ad Deum accedcndum eß. CAP. I. Mnis fàpientia à Domino neo eft, amp; cum illo fuit lemper, amp;nbsp;eft ante æuum. Arenam marisnbsp;Scpluuiæ guttas, 8c dies feculinbsp;quis dinumerauit.^Altitudinemnbsp;cceli,amp; latitudinem terræjamp;profundum abyf |
ft quis dimenfuseft.'’ Sapientiam Dei præce-dentem omniajquisinueftigauit.^ Prior omnium creataeft lapientia, amp; intelledus pru-dentiæ ab æuo. Fons làpientiæ verbum Dei ' in excelfts, amp; ingreffiis illius mandata æter-na. Radix lapientia: cui reuelata eft, amp;nbsp;aftutias illius quis agnouit? Diftiplina la-pientiæ cui reuelata eft, amp; manifeftata ? amp;nbsp;multiplicationem ingreftus illius quis intel-•«»»»/«»» lexit? Vnus eft altiftimus creator * omnipo-tens, amp; rex potcns amp; metuendus nimis, fedésnbsp;B fuper thronum illius 8c dominans Deus.Iplènbsp;creauitillam in Spiritu lando, 8c vidit, Scdi-numerauit,8c mcnfus eft. Eteftiiditillam fu-per orania opera fua, 8c fuper omnem carnenbsp;lecundum datum fuum,8c præbuit illam dili-gentibusfe. Timor Domini gloria, Scglo-riatio, Sclætitia,Sc corona exultationis. Timor Domini deletäabit cor Sc dabit lætitiamnbsp;8c gaudium 'in’ longitudincm dierum. Ti-menti Dominum bene erit in extremis, 8c in.nbsp;die defundionis fux benedicctur. Dilccftonbsp;Dei honorabilis fàpientia. Quibus autem ap-paruerit in yifu, diligunt earn in viftone, 8c:nbsp;in agnitionemagnalium fuorum.lllnitium là pro«'''nbsp;pientix, timor Domini, 8c cum ftdelibus innbsp;vuluaconcreatus eft , 8c cum eleäis fœminisnbsp;graditur, Sccumiuftis 8c ftdelibus agnofci-tur. Timor Domini, ftientix religioftas.nbsp;Religiofitas cuftodiet 8c iuftificabit cor,iu-^nbsp;cunditatem atquegaudium dabit. Tinientinbsp;Dominum beneerit, 8c in diebus confum-mationis illius benedicctur. Plenitudo lä-pientix eft,timere Deum, 8c plenitudo à fru-dibus illius. Omnem domum illius imple-bit à generationibus, 8c receptacula à thelàu-ris illius. Coron.a fapientix, timor Domini,nbsp;replens pacem, 8c falutis frutftum : 8c vidit. Sinbsp;dinumerauit earn. vtraquc autem funt dona Dei. Scientiam , 8c intelleÄum pruden-tix fàpientia compartietur:8c gloriam tenen-tiumfe, exaltat. Radix fapientix eft time-re Dominum : rami enim illius longxui. Jnnbsp;tbefàuris fapientix intelledus, 8c fc,' entix relinbsp;giofttas;execratio autem peccatoribus fapiennbsp;tia.Timor Domini expellit peccatü. nam quinbsp;ftne timoré eft,non poterit iuftificari. iracunnbsp;diaenim animofttatis illius, ftibuerßo illiusnbsp;eft.Vfq; in tepus fuftinebit patiens. Sc pofteanbsp;redditio iucuditatis.Bonus fefus vfq; in tcpusnbsp;abfcodet verba illius, amp; labia multorü enarranbsp;bunt |
%
Ecclefiaftici.
hunt lènfum illius. în thefâuris fàpientix fi- diligunt ilium, confèruabunt viam illius. Qui timentDominû,inquirentquæbenepla Dnbsp;cita funt ei.-amp; qui diligunt eû^replebuntur lege ipfius. Qui timétDominum præparabuntnbsp;cordafua,amp;in confpedu illiusfiindifîcabûtnbsp;animas fuas.Qui timent Dominû^euftodiuntnbsp;mandataillius, Sepatientiam habebunt vfq;nbsp;ad infpedioncm illius, dicentes. Si pœniten-tiam non egerimus, incidemusin raanus Donbsp;mini,Si non in raanus hominura.Secundumnbsp;enim magnitudinemipfius, ficSiinilèricor-dia illius eu m ipfo eft.
5, PÎûnor parenttim multiplicem quot;Det meretür benediEiwnem'.^inhworaùo maled'ttlwnem:nbsp;tnodeflia animi Uudatur contra curwßtatem\nbsp;cÿ' cor durum, ncquam amp;fitferlum 'Vttnpe-ratur, laudatoßtptente amp; eleemofynam trt~nbsp;iusntSi
C À P. I î I4
Fllij lapientiæ,ecclefiàiuftotura;amp;natio A illorura, obedientia Sidiledio. ludiciûnbsp;patris audite filij,Si fie facite vtßlui fi-tis.Deus enim honorauit patrem in filijs ; Sinbsp;indicium matris cxquirens,firmauit infilios.nbsp;Qui diligitDeum,exorabitpro peGeatis,Sicô
gnificatio dilciplinæ: execratioautem pecca-tori,GulturaDei.FiIi,concupi{cens fàpientia, conferua inftitiam,Si Deus præbebitillam tibi. Sapientia enim Si diftiplina timor Dorainbsp;ni:Sc quodbeneplacitum eft illi,fides Si mannbsp;fuetudo,8i adimplebitthefiiuros illius. Ne fisnbsp;incredibilis timori Domini ; Si ne accelferisnbsp;ad ilium duplici corde.Ne fueris hypocritainnbsp;confpedu horainum, Si non fcandalizeris innbsp;labijs tins. Attende in illis : ne forte cadas. Sinbsp;adducasanima: tuæ inhonoratione,Si retieletnbsp;Deus abftonfa tua,Si in medio fynagogæ elinbsp;dat te.-quoniara accefsifti maligne ad Domi-num,Sicor tuum plénum eftdolo Sifallacia.
5. 2)eoferuttttrusfiet in tujlitia, T)ei timoré pattentia, timentes yero T)eu crsdantßdant^nbsp;in ilium,amp; maximos hinefru^ut accipier. y anbsp;autem incrcdulis amp; impatitniilgt;uf. eßt^usnbsp;qiioqu! dmini timorisexphcantur.
CAP. II.
A T 'iîi,accedens ad feruitutem Dei,fta in iu M ftitia,Si in timoré. Si prépara animamnbsp;tuam ad tentationera.Déprimé cor tuû,nbsp;Sifuftinennclinaauremtuara, Si fulcipever-baintellcdus,Sine feftines in tempore obdunbsp;dionis.Suftinefuftentationes Dei; côiunge- finebit le ab illis,Si in orationedierum exau-re Deo, Si fuftinc, vt crefeat in nouifsmo vi- dietur. Et ficut qui thefiiurizat,ita Si qui ho-tatua.Oranequod tibiapplicitum fucrit, ac- norificat matrem fuam. Qra honorât patremnbsp;cipe;Si in dolôrefuftine. Si in humilitate tua fuum,iucundabitur in filijs. Si in die oratio-pacientiam habe; quoniam in igné probaturnbsp;aurum Si argen tü, ho mines veroreceptibilcsnbsp;in camino humiliationis.Credc Deo,Si reçunbsp;perabitte:Sidirige viara tuam. Si fj^erain ilium.Serua timoré illius. Si in illo veterafee.nbsp;MetuentesDominû fuftinetemilèricordiamnbsp;eius:amp;non defleétatis ab illo,necadatis. Qmnbsp;timetis DominûjCrcditeilli; Sinon euabicuanbsp;bitur mcrccs vcftra.-Qui timetis Dominû,jpenbsp;rate in ill um: Si in obleétationera veniet vo-
bis milcricordia. Qui timetis Dominum dili- lia patris tui:non enim eft tibi gloria,lêd con gite illûjSiilluminabûturcorda veftra. Refpi fufio. gloria enim hominis ex honore patrisnbsp;P cite filij nationcs hominû:Silcitotc quia nul fui,Si dedecus filij pater fine honore.FiliJuf-lus fperauit in Doraino,Si cofufus eft. IlQuisnbsp;enim permanfit in raandatis ciuSjSidereliélusnbsp;eft? aut quis inuocauiteum. Si dcfpexit illn.'’nbsp;Quoniam plus Se milcricors eft Deus, Si remitter in die tribulationis peccata : St prote-Âor eft omnibus exquirentibus le in veritate.nbsp;Vx duplici corde, ßc labijs leeleftis, Si mani-bus malefiicientibus. Si pcccatori terrain in-gredient*duabus vijs.Væ diflolutis corde,quinbsp;non credunt Deo : Si idco non protegenturnbsp;ab co. Væ his qui perdiderunt fuftinentiam,
_ Siquidereliqueruntviasreftas, Si diuerterût
’¦ in vias prauas.Et quid quot;facient’cuminfpicere cœperit Dominus. Qui timent Dominum,nbsp;non eruiit incredibiles verbo illius ; St qui
nis fiiæ exaudietiir.Qui honorât pâtre fuü, vi taviuetlongtore;amp; lt;]ni obccht patrijrerrigeranbsp;bit matrem.Qtii timet Dominn honorât pa-renteSjSc qualî dominis fèriiiethis qui le ge-nuernt. illn opéré Sefèrmone.amp; omni patien Exo.jo.e
• 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; i ¦ Dcut.5.b.
tia honorapatrem tuum vt luperueniat tibi Math. 15.1 benediôtio àDeOj Scbetiediélio illius irt no- î’Vg'nbsp;uißimo maneat. Benedidio patris fîrmatdo- P ’ **nbsp;mos filioriim : maledidio auteiu matris era-dicat fundamenta. Ne glorieris in contume-
cipe fènedam patris tui;amp; nôcontriftes eum in vita illius;amp; fi defecerit fenfu, vcniam da,nbsp;amp; ne fpernas eum in virtutc tua . eleeraolynanbsp;enim patris non critin obliuione. Nam pronbsp;peccato matris reftituetur tibi bonü^ amp; in iu-ftitia ædificabitur tibi, amp;in die tribulationisnbsp;commemorabitur tui ; amp; ficut in fèreno gla-ciesjoluentur peccata tua. Quàm maîœ farax Dnbsp;eft qui derelinquit patré: amp; eft maledidus ànbsp;Dco^qui exalperat matré.Fili,in raanfiietudi-ne opera tua perfîcejamp;fuper hominû gloriamnbsp;diligcris.Quato magnus esjiumifia te in om-nibuSjamp;tcoraDeoinuenies gratia^quoniâ manbsp;gna potentia Dei foliiis, amp; ab bumilibus ho-noratur.il Altiora te ne quæfieris, amp; fortiora Prou.xj.«!,
4 ten«
Lib
|
te ne fern tat us fueris : fed qu« præcepit tibi DeuSjilla cogita Icmper, amp;in pluribus ope-ribuseius ne fueriscuriofus. non eftenimnbsp;tibi neceflarium ea quæ abfeondita fünt videnbsp;reoculis tuis. In fuperuacuis rebus noli feru-.tari multipliciterj Seinpluribus openbus e-ius noneris curiofus.Plurima cnim fiiper fennbsp;fum hominum oftenfa funt tibi . Multos e-liim fupplarttauit fufpicioiliorïi^ amp;in vanicanbsp;D te detinuitlènfùsillorum. Cor durü habebitnbsp;male in nouißimo;amp; qui amat periculum^innbsp;illo peribit.Cor Ingrediens duas vias^nö habebit fucceflus j Sc prau iis corde in illis fcan-dalizabitur. Cor nequa grauabitur in dolorinbsp;bus, 8c peccator adijeiet ad peccandum. Synanbsp;gógi’ fuperborû non erit lànitasrfrutex enimnbsp;peccati eradicabiturin illis, amp;non intellige-tur.Corlapientis intelligitur inlapientia, 8cnbsp;aurisbona audietcum omniconcupifcentianbsp;fipientiam. Sapiens cor,amp; intelligibile abfti-nebit led peccatisjSc in operibus iuftitiæ fuc-Dani. 4.e. cefliis habcbit. Illgneinardentem extinguit a-qua,8c eleemofyna refiftit peccatis : Bc Deusnbsp;prolpeótor cft eius qui reddit gratiam.Meminbsp;nit in poftcrum, amp; in tempore calus fui in-ueniet firmamentum. 5. tAd opera mifericordix amp; fapientiam plititer Jiortatur^huius oßendens 'vtilitatei'.connbsp;fufiolonaamp;maïa: nonoccultandaßipientia,nbsp;mcvsritatt contradicendum: pro iufiitia cer-tandiim: yerio tuo opus reßondeatßs huma-nusergaßubditos amp; ndatiarus. c A p.i 111.nbsp;Tobiç.4.b*!H ^lllli, eleemofynam pauperis ne defrau-des,amp; oculos tuos ne tranluertas à pau-pere.Animam cfurientem ne delpexeris, |
amp; non exafperes pauperé in inopia fua. Cor inopis ne afflixerisjamp; no protrahas datü an-guftianti.Rogationé contribulati neabijcias.-amp; non auertas faciem tuam ab egeno.Ab inonbsp;peneauertas oculos tuos propteriram ; amp;nônbsp;relinquas quacrentibus tibi retro maledicere.nbsp;maledicêtis enim tibi in amaritudine animænbsp;exaudietur deprecatio illius. exaudiet autemnbsp;eum qui fecit ilium. Congregation! pauperîïnbsp;afiàbilem tefacito, Sepresbytero humilia aninbsp;mam tuanijSc magnato humilia capüttuum.nbsp;Déclina pauperi line triftitiaaurem tuam,amp;nbsp;redde debitum tuum, amp; refponde illi paci-B ficè in manfiietudine. Libera eum qui in-iuriam patitur de manu fuperbi : amp; non acide feras in anima tua. In iudicando eftonbsp;pupillis mifericors vt pater, amp; pro viro ma-tri illorum : amp; eris tu velut filius altißiminbsp;obediens,amp; milèrebitur tui magis quàm ma-, ter. Sapientia filijs fuis vitam inlpirat, Scnbsp;fufeipit inquirentes fè, amp; præibit in via iufti-tiæ.amp; qui illam diligit,diligit vitam: amp; qui vinbsp;gilaucrint adillam^copledentur placorê eius.nbsp;Qui tenuerintillam,vitam hæreditabunt : amp;nbsp;quo introibit,benedicetDeus. Qui fèruiuntnbsp;ei,oblequenres erunt fànélo : amp; eos qui dilinbsp;gunt illam,diligit Deus.Qui audit illam,iudinbsp;cabitgctes;amp; qui intueturillam, permanebitnbsp;eonfidens. Si crediderit ei, hæreditabit illam,nbsp;amp; erunt in confirmationecræaturæ illorum*.nbsp;quoniam intentationeambulatcüm eo,amp; innbsp;primis eligit eum.Timoré amp; metum, amp; pro-bationem inducet fuper ilium,amp; cruciabit ilium in tribulatione dodrinæ fuæ,donec tétetnbsp;eum in cogitationibus fuis, amp; credat anim^nbsp;illius.Et firraabit ilium, amp; iter adducet dire-dumadillû, amp;lætificabitilium , Sedenuda-bit ablconlà fua illi,amp; thefàurizabit fuper ilium Icicntiam amp;intelleôlum iuftitix.Si auténbsp;oberrauerit,derelinquet eum, amp; trader eu innbsp;manus inimici fui.Fili,côlèrua tempus amp; de-uitaàmalo. Pro anima tua ne confundarisnbsp;dicere verû.eft enira confufio adducens pec-catum, 8ceft confufio adducens gloriam amp;nbsp;gratiam. Ne accipias.faciem aduerßis faejemnbsp;tuam,necaduerfus animam tuam mendaciîl.nbsp;Ne reiierearis proximum tunincafu fuoinecnbsp;retineas verbum in tempore falutis . Non ab-Icodas fàpientiam tuam in decôre fuo.In lin Dnbsp;guaenim fapientia dignolcitur:amp; fênfus, 8cnbsp;îcientia,8c doftrina in verbo lcnlàtijamp; firmanbsp;mentû in operibus iuftitiæ. Non contradicasnbsp;verbo veritatis vllo modo, amp; de médacio in-eruditionis tuæconfundere.Non confundaris cofiteri pcccata tua, amp; ne fubijcias te omni homini pro peccato.Noli refiftere côtr.a fanbsp;ciem potentis,necconeris contraidû fluuij.nbsp;Proiuftitiaagonizarcpro anima tua, amp; vfqjnbsp;ad mortem certa pro iuftitia, amp; Deus expu-gnabit pro te inimicos tuos. Noli citatus elfenbsp;in lingua tua: 8c inutilis,5c remilfus in operibus tuis.Noli elle ficutteo in domo tua,euer-tens domefticos tuos. Si opprimés fubieâosnbsp;tibi. Non fit porreéla manus tua ad accipien-dum,8cad dandum colleda. S, T^onpermantndum inpeccato cl conßdentia diuitiarutnjuuentuüs, formudinis aut miÇe'nbsp;rKordiet Dominhneßs Hagus ^ßedßrmns fÿ'nbsp;manfuetw in 'via “Dominij amp; cordatm in yernbsp;bis:ne ßsßtßirro autbilinguis. C A P. V. Oliattédere adpofleßiones iniquas, A 8c nedixeris,Eft mihi fufficiens vita,nbsp;nihil enim proderit in tempore vindi dæ 8c obdudiçnis.Nc fequaris in nSrtitudine tua concupißentiam cordis tui:ôcnedixeris,nbsp;Quqmodo potui ? aut quis me fubijciet propter fada mea.'’Deus cnim vindicans vindicanbsp;bit.Ne dixeris, Peccaui, 8c quid mihi acciditnbsp;trifte ? Alrißimus enim eft patiens redditor.nbsp;llDe propitiato peccato noli elle fine metu,nbsp;neqi |
Ecclefiaftici.
rieq; adijeias peccatü fuper peccatü. Et ne di- domefticis tuis fiducialitcr aget^.fi Immiliaue
rit fècotra te^ôc à facie tuaabfcoderit fè^vna-nimem habebisamicitiam bonam, Ab inimi-cis tuis fsparare.amp;abamicis tuis attende, A-micus fîdelis, protedio fortis ; qui autem in-ucnitillumjnuenit thefaurum. Amico fideli nulla cft coinparatio, amp;noneftdigna pondenbsp;ratio auri amp; argenti contra bonitatem fidei
-S.
caSjMilèratio Domini magna cft.mulritudi-nîs peccatorû meorû mifèrebitur. Milèricor-dia enimyamp;ira ab illo cito proxi mât, amp; in pec catores refjjicitira illius. No tardes couerti adnbsp;D ominum, Sc ne dilTefas de die in diem.fubinbsp;to enim venietira illius. Sein tempore vin-C difperdet te. Noli anxius eflein diuitijsnbsp;iniuftis. non enim proderunt tibi in die ob- illius. Amicus fidclis, medicamentum vitæ amp;nbsp;diidionis amp; vindidæ.H Non ventiles te in om immortalitaris:amp;qui mctuût Dominum, in-nem ventum,amp;noneas in omnem viam . fienbsp;enim omnis peccator probatur in duplici lin
¦ gua. Efiofirmiis in via Domini, amp; in veci-tatelènfus tui amp; Icientia, amp;profèquatur te verbum pacis amp; luftitiæ. Eflo manfiietus adnbsp;¦audiédum verbum Dei,vt intelligas : Se cumnbsp;fapientia proferas refponfum verû. Si eft tibinbsp;intellcdns,relponde proximo;fin autem, fitnbsp;manus tua fuper os tuû , ne capiaris in veibonbsp;indilciplinato,amp; confundaris.Honor amp; gloria in fèrmone lenlati, lingua veró impru-dentis fubuerfio eft ipfius.Non appelleris fu-fiirro,amp; lingua tiia ne capiaris,amp; confunda-ris. Super furcm enim eft confufio Scpœnitenbsp;tia,amp; dciiotario peisima ftiper bilinguem: fii-furratori autem odium amp; inimicitia amp;con-tumelia. luftificapufillum, Sc inagniim fi-railiter.
¦ ' quot;Proximi djle^lionem repellunt improperjunt^ inuidia acferocïîas: quam iuuant dulcedo innbsp;'verbis {$• pacißca conuerßatio-.multiplicesßuntnbsp;amici,ßedyerjis amiaa nonpott^ßßfatis aßi-mari. quantum diiigenda üquot; cenjiruanda fitnbsp;fitpi:ntia:quarenda eß:prudeniiumfiocietas, etnbsp;firuand^a Tdei pracepta.
A
uenicnt ilium.Qui timet Deum, æque habe-bit amicitiam bonaraiquoniam leciindum ilium erit amicus illius.Filijà iuuétute tua exei pc dodrinam , amp;vfquead canos inuenies la-pientiam.Q^afi is qui arat,amp; quifeminat,ac-cede ad cam,öc fuftine bonos frudusillius.innbsp;opereenim ipfius exiguum laborabis, amp; citonbsp;edes de generationibus illius . Quam alpera Cnbsp;eft nimium fapientia indodis hominibus, amp;nbsp;non permanebit in illa cxcors. Quafi lapidisnbsp;virtus probatio erit in il lis. Sc non demorabfinbsp;turproijcereillam. Sapienria enim dodrinænbsp;fecundû nomeneft eius,amp; non eft multis manbsp;nifefta. quibus autem cognitaeft, permanctnbsp;vfqucadconfpedura Dei.Aaidi fili, amp; accipenbsp;confilium intelledus,amp; ne abijeias confiliuntnbsp;meum.inijcepedem tuumin compedes illius,nbsp;amp; in torques illius collum tuum.fubijce hu-merumtuum, amp; porta illam, amp; neacedierisnbsp;vincLilis eins. In omni animo tuo accede adnbsp;ill.am,amp; in omni virtute tua conlerua vi.as-‘e-ius.Inueftigaillam, amp; manifèftabitur tibi, amp;nbsp;continens fadus ne derclinquas earn, in no-uißimis enim inuenies requiem in ea, amp;. connbsp;uerteturtibiin obledationera. Et eruht tibinbsp;compedes eius in protedionem fortitudinis,nbsp;amp;bales virtutis,amp;torques illiusin ftolagloria:. decor enim vitæ eft in ilia, Sc vincula illius alligatura làlutaris . Stola gloriæ indues earn, Sc coronam gratulationis fuper-pones tibi. Fili,fi attéderis mihi,dfices,* amp; finbsp;accommodaueris animum,fàpiens eris. Siin-clinaueris aurem tuam, excipies dodrinam;
amp; fi dilexeris audire,{àpiens eris. In multitu-dine presbyterorum prudentium fta, amp; fapié tixillorum ex corde coniungere, vt omnemnbsp;narrationem Dei pofiis audire, amp; prouerbianbsp;laudis non elFugiant à te. Et fi videris fen-fiitum,euigilaad eum,Scgradus oftiorum illius exteratpestuus. Cogitatum tuum habenbsp;inpræcepfis Dei, Sein mandatis illius maxi-
cupifeentia fapientiæ dabitur tibi.
5. ^bflinindumàmalis:yetanturambitio,free~ fiumpti'),pufillanimitas,mendacium,yerlgt;ofi-¦ tas corampresbytens, prlt;efitmpîiot'!^Ma'‘nbsp;tiondits : law agncttlturce, home muhens eifnbsp;Jcruifirugi-parentesfilws erudianî, amp;ßhas donbsp;CfMf:
CAP. VI.
Oli fieri pro aroico inimicus proxi-mofimproperium enim Sc contume-iiam malus hæreditabit, 8c omnis pec catorinuidus Sc bilinguis.Non te cxtollasinnbsp;cogitatione animæ tuæ veluttaurus: nefortcnbsp;elidatur virtus tua per ftultitiam, Sc folia tuanbsp;comed.at,amp; frudus tuos perdat,Sc relinquarisnbsp;velutlignü aridû in eremo . anima enim ne-quâ dilperdet qui fe habet, Sc in gaudiû iniminbsp;cis datillü Scdeducct in forte impiorû.V^erbûnbsp;, dulce raultiplicatamicos,5cmirigacinimicos;nbsp;iinguaquot;eucharis’in bono homancabundar.nbsp;Multi pacific!fint tibi, Sc confiliarius fit tibinbsp;, , vnus de mille. Si polsides amicum, in tenta-pofside eunijSc ne facile credas ci*. Eftnbsp;enim amicus fêcundum tempus fuum,8cnon .mè afsiduus eftoiSc ipfè dabit tibi cor, Sc connbsp;permanebit in die tribulationis. Et eft ami- lt;nbsp;eus qui conuertiturad inimicitiam.-Sceft aminbsp;eus qui odium 8c rixam Sc conuitia denuda-bit. Eft autem amicus fbeius menfæ, Sc nonnbsp;B permanebitindicnecefsitatis.Âmicus fi per-manfêrit fixus,erit tibi quafi coæqualis, Sc in
Lib.
|
tent : fillj honorent parentes: 7)etu ac facerdo-tes ifßiii Imnarandiiadopera mißriiordia hor îaîîir, eÿ' ad memortam nouifimorum. c A P. VI r. ~T Oli facere mala, amp; non te apprehen-dent. Difccdeab iniquo, 5c deficient mala abs te.Fili,non lèmines mala innbsp;fiilcis iniuftitixjSc non metes ea in fcptuplû.nbsp;Noli quærere ab homine ducatum,neque à rcnbsp;ge cathedram honoris. Non te iuftifices antenbsp;Deum', quoniamagnitor cordis iplèeft ; 5cnbsp;penes regem noli veile videri ßpiens. Nolinbsp;quærere fieri iudex nifi valeas virtute irrum-pere iniquitates : ne forte extimefcas faciemnbsp;potentisj 5c ponas (candalum in agilitate tua.nbsp;Non pecces inmultitudine ciuitatis, nectenbsp;immittas in populum,neque alliges duplicianbsp;peccata:neceniminvnoerisimmunis. Nolinbsp;elle pufillanimis in animo tuo.Exorare, Sc fanbsp;cere eleemofynam ne delpicias. Ne dicas. Innbsp;multitudincniuneru meoru relpiciet Deus,nbsp;ScolFerente meDeo altißimo, munera meanbsp;B fulcipiet.Nonirrideashominein amaritudi-ne animæ:eft enim qui humiliât Sc exaltat,cirnbsp;cnfpeótor Deus.Noli amaremendaciû aduernbsp;fus fratrem tuûmeq; in amicum fimiliter facias.Noll veile mentiri omne mendaciü: aßi-duitas enim illius non eft bona. Noli verbo-fus efleinmultitudinepresbyterorü,8c no itcnbsp;res verbü in oratione tua.Non oderis laboi io-fa opera. Sc rufticationem crcatam ab Altißi-mo.Non te reputes in multitudine indilcipli-natorum. Memento iræ, quonia no tardabit.nbsp;Humilia valde Ipiritum tuunrquoniam vin-dida carnis impij,ignis 5c vermis. Noli præ-uaricari in amicum pccuniam differentem,nbsp;neq; fratrem charißimum auro fpreueris.Nonbsp;li difeedere à muliere fenfata Sc bona, quamnbsp;fortituses in timoré Domini:gratia enim vcnbsp;recundiæ illius fuperaurum. Non lædas fèr-uum in veritateoperantem, neq; mercenariünbsp;dantemanimam fuam. Seruus fenßtus fit tibi diledfus quafi anima tua, non defraudes ilium libertate, neq; inopc derelinquas ilium.nbsp;Pecora tibi funt attéde illis : 5c fi funt vtilia,nbsp;perleuerent apud te.Filij tibi funt?erudi illos,nbsp;5c curua illos .à pucritia illorum. Filiæ tibinbsp;funt? ferua corpus illarum. Sc non oftendasnbsp;hilarem faciem tuam ad illas.Trade filiam, 5cnbsp;grande Opus feceris. Sc homini fènfàto dail-lam.Mulier fi eft tibi fecundum anima tuam,nbsp;nonproijciasillamiScodibili non credas tenbsp;Supt. 3,b. in toto cordetuo.üHonora pattern tuum, Scnbsp;Tobi.4.a, geruims matris tuæ ne obliuiftaris. Il Memennbsp;to quoniam nifi per illos natus non fuiflês.-Scnbsp;D rétribué illis,quomodo 5c illi tibi. In totaaninbsp;ma tua time Dominum, Sc fàcerdotes illiusnbsp;fàndifica. In orani virtute tua dilige eum |
quitcfecitiScmjniftros élus ne derelinquas« Honora Deum ex tota anima tua, 5c honori-ficafàcerdotes, 5c propurga te cum brachijS«nbsp;Da illis partem, ficut II mandatum eft tibi, Leuiu*gt;J»nbsp;primitiarum ôc purgationis ; 5c de negligentia tua purgatccum paucis.Datum brachio-rum tuorumScfàcrificium fàndtificationis ofnbsp;feres Domino,Sc initia ßndlorum.-Scpaupc-ri porrige manum tuam, vt perficiatur propi-tiatio,5cbenediâ:io tua.Gratiaquot;datus’in con-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, fpedu omnis viucntis,8cmortuo nonprohi-beas gratiam.Non défis plorantlbus in configt; lationè, Sccum lusentibus ambula. Non te * nbsp;nbsp;nbsp;Onbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«4 pigeatll vifitareinfirmûzex his enim indilefti Mât'-’’’ onefirmaberis. In oîbus operibus tuis memonbsp;rare nouißima tua,5cin æternû no pcccabis. 5. Nf 0« contendendu cumpotente, locuplete, lin-^uatOj indoÜo : non dejp 'tciendus pcenitens nec fenextde mortuo inimico negaudeas: audiendinbsp;feniores, arguendi peccatores eix contumcliofi:nbsp;feeneraii', jpondere: contra iudictm : cumaudanbsp;ce:cum iracundo'.cumfattiis: cum éxtraneo. CAP. VIII. On litiges cum homine potente, ne A forte incidas in raanus illius.Non co-tendascû virolocupletCjUefortt; co-tra teconftituat litem tibi. multos enim pef-didit aurum 5c argentum, 8c vfque ad cor re-gum extendit,8c conuertit.Non litiges cû honbsp;mine linguato, 5c non ftrues in ignem illiusnbsp;ligna.Noncomraunices homini indodo, nenbsp;male de progenie tua loquatur. Ne dcfpiciasnbsp;hominem auertentem le à peccato, neque imnbsp;properes ci.memento quonia omnes in quot;cor-reptione’fumus.Nefpernas hominem infua®nbsp;fenedute.-etenim ex nobis fênelcunt.Noli denbsp;mortuo inimico tuo gaudere ; feiens quoniânbsp;oës morimur,5c in gaudium quot;volumus’ veni-re.Nedefpicias narrationé presbyterorû fà-pientû, 5c in prouerbijs eorû conuerfàre. abnbsp;ipfis enim difees ßpientia,8c dodrinam in telnbsp;ledus,8cfèruiremagnatis fine querela. No tenbsp;prætcreat narratio feniorum; ipfi enim didicenbsp;runtàpatribus fuis, quoniâ abipfis difees in-telledû,8c in tépore neceßitatisquot;dabis,refp0-fum.Nonincendas carbones peccatorum arguons eos,Sc neincendaris fiamma ignis pecnbsp;catorum illorû.Ne contra facie ftes contumçnbsp;liofi ne fèdeat quafi infidiator ori tuo . Noli^nbsp;fœnerari hominifortiori te:quôd fi fœneraucnbsp;ris quafi perditum habe. Non fpondeas fupctnbsp;virtutem tuam:quôdfi fpoponderi/,quafi re-ftituens cogita. Non indices contra iudicem;nbsp;quoniâ fccundum quod iuftum eft,iudicar.nbsp;Cum audace no eas in via,ne forte grauet manbsp;la ßia in te:ipfê enim fècundum voluntatemnbsp;fiiam vadit,Scfimulcû ftultitia illius peries,nbsp;Cum iracundo non facias rixam, Sc cum au-dacs |
Jace non eas in Hefèrtumï quoniam quafi ni-Kil eft ante ilium fanguisj amp; vbi non eft adiu toriiimjelidet te. Cum faruis confilium nonnbsp;habeas, non enim poteruntdiligere nifi quaenbsp;eis placent. Goram extraneo ne facias conlî-liumrnelcis enim quid pariet. Non omni ho-niini cor ruum manifeftes: ne forte inférât tinbsp;bi gratiam fallâm,amp; conuitietur tibi. —'nbsp;«Î.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fitprudentercutn mulierihm agendu,
amp; quam jitfiaäctas amp; afiiElju earum periculcfia : amicui antiqtiuifiruandus:pecca~nbsp;'I' ¦¦ torn gloria non glanda : abfis ab homine po~nbsp;tefiatetn occidendi habente: tum fiapitwibttsnbsp;traSlandum,amp;T)s}tipraocultt habendtts.nbsp;CAP. 1 X.
A Onzeles rnulierem finus tuipie often dat ftiper te malitiam dodfrinæ ne--quam.Non des mulieri poteftaté ani-niæ tuæ^ne ingrediaturin virtute tua,amp;con-fundaris.Ne refpicias mulierémultiuolamznenbsp;forte incidas in laqueos illius.Cum faltatricenbsp;ne alsiduus fis : nec audias illarOj ne forte pe-reasin efficacia ilüus.Virginem ne cofpicias, dorem fufeitabitin tepus fuperillam. In mane fort^ fcandalizeris in d.ecöre illius. Ne desnbsp;fornicarijs anima tua in vllome perdas te/ߣnbsp;hæreditatem tuam.Noli circunlpicere in viels ciuitatisj nccoberraueris in plateis illius.nbsp;Auertefaciem tuaamuHerecompta,amp; necir
® cunfpicias fpeciealienam.propter fpecié mu-iieris multi perierunt; amp; cx hoc concupilcen tia quaft ignis exardelcit. Omnis mulier quacnbsp;eft fbrnicariajquafi ftercus in via cdculcabi-tur.Specie mulieris aliens multi admirati^re-probi fadi funt.colloquium enim illius quafinbsp;ignis exardefcit.Cu aliéna mulicrene fedeasnbsp;omnino, nec accumbas cîî ea fuper cubitü.amp;;nbsp;nonalterceris cum illa in vino.ne forte declinbsp;net cor tuum in illa,amp;fànguinetuo labarisinnbsp;perditione.Nederelinquas amicum antiquu.-Ç nouus enim noneritftmilisilli. Vinum no-uumjamicusnouuSjVeterafcetjamp; cum fuaui-tatc bibes illud.Non zeles gloria^Sc opes pec-catoris.-no enim feis qurc futura fit illius fub-uerfio. Non placeat tibi iniuria iniuftorum,nbsp;jfeiens quoniam vlque ad inferos non place-bit impius.Longe abefto ab homine potefta-tem habente occidendi. Sc non fufpicaberisnbsp;timoré mortis, amp; fiaccefteris ad ilium , nolinbsp;aliquid committere^ ne forte auferat vita tua.nbsp;Communionem mortis lcito:quonia in medio laqueprum ingredieris_,8c fuper doletiumnbsp;armaambulabis. Secundum virtutem tuamnbsp;cane tea proximo tuo, amp; cum fapientibus amp;nbsp;prudentibus tradà. Viri iufti fint tibi conui-uæj amp; in timoré Dei fit tibi gloriatio^Sc in fennbsp;fufittibicogitatus Dei, amp;omnis enarrationbsp;tua in prsceptis Altifiimi.In manu arfificum
EccIéfiâftÎGL
ióx
pientia fermonis fui, in fenfu verd feniorum verbum.Terribilis eft in ciuitate fua homonbsp;linguofusîamp;temerariusin verbo fuo odibi-lis erit.
5. Sapiens iudèx.ytilis-.infiptenspernkiofiu^.re-T IforemJ'ubditiimitantur'.ommainmanu T)ciinbsp;iniuria obliafiendum:detefiattofiuperbiie, in-iuflitia,contumelix,auaritia:botno breun Vi-txpoS^mortemyermM:dilcejJusàT)eo caufianbsp;tflfiupcrbix:^t€S ob fuperbiam à Deoperdi-txdatts timbris T)ei : non dejpidendus pauper,nbsp;iufitts^nec diuespeaator bonoranditf:animanbsp;tnanfiuetudinefitruanda,
CAP. X.
IVdex fapiens iudicabit populum fuum, amp; A principatus fenlati ftabilis erit. Secûdumnbsp;indicé populi,fic amp; miniftri eius ; St qua-lis redoreft ciuitatis,tales St inhabitantes innbsp;ea. Rexinfipiens perdet populum fnum : Scnbsp;ciuitates inhabitabuntur per fenfiim prudeii-tium. In manu Dei poteftas terræ: Stexecra-bilis omnisiniquitasgentium, St vtilem rent! Dei poteftashominis,St fuper faciem fcrinbsp;bæ imponet honorem fuum. Otnnis iniurioenbsp;proximi ne memineris, St nihil agas in operi-bus iniuriæ. Odibilis coram Deo eft St hominbsp;nibus luperbia: St execrabilis omnis iniquitasnbsp;gentium. Regnum agente in gentem tranf-fertur propter iniuftitias, St iniurias,St contunbsp;melias,8t diuerlbs dolos.Auaro ante nihil eftnbsp;fteleftius. Quid fiiperbit terra St cinisNihil ßnbsp;eft iniquius, quam amare pecuniam. hicc-nim St animam fuam venaient habet: quortianbsp;in vita fua proiecit intima fua. Omnis poten •nbsp;tatus breuis vita. Languor prolixiorgrauatnbsp;medicum. Breuemlanguorem præcîdit me-dicus'.fic St rex hodieeft,Stcras rnorietur.Cûnbsp;enimmorietur homo, hæreditabit lerpen-teSj St beftias, St vermes. Initium fuperbiasnbsp;hominis,apoftatare «à DcO ; quoniam ab eonbsp;qui fecit ilium, recefiit cor eius. quoniam ininbsp;tium omnis peccati eftfuperbia: qui tenue-rit illam, adimplebitur maledidis, Sc fubuer-tet cum in finem . Propterea exhonorauitnbsp;Dominus conuentus malorum. Sc deftruxitnbsp;eos vfq; in finem. Sedes ducum fuperborum 'nbsp;deftruxit Deus,Sc (edere fecit mites pro eis.Ranbsp;dices gentium fuperbarum arefecit Deus, Scnbsp;plantauithumiles ex ipfis gentibus. Terras Gnbsp;Gentiûeuertet Dominus,8cperdidit eas vfq;nbsp;ad fundamentum, arefecit cx ipfis, Sc difper-diditeos,Sc ceflare fecit memorum eorum ànbsp;terra. Memoriam fuperborum perdidit Deus,Sc reliquit memoria humilium fcnfu.Nonnbsp;eft creata hominibus fuperbia: neque iracun-dia nation! mulierum . Semen hominumnbsp;opera laudabuntur, Sc princeps populi in G- honorabitur hoc, quod timet Deura: fernennbsp;autem
I
-ocr page 36-Lib.
|
autem hoc exhonorabitur , quod præterit mandata Domini.In medio fratrum fedorilnbsp;lorum in honore : amp; qui timent Dominum,nbsp;cruntin oculisillius.Gloria diuitum,honoranbsp;torum,amp; pauperum,timor Dei eftinon delpinbsp;cere hominem iuftum pauperemjôc non ma-gnificarevirumpcccatorem diuitem.Magnusnbsp;eft iudex, amp; potens eft inhonore ; amp; non eftnbsp;Prou. i7,a maior üIq qui timet Deum. IlSeruo lènlàto linbsp;beri leruient : amp; vir prudens 8c diftiplinatusnbsp;non murmurabit correptus,8c infcius no ho-norabitur. Noli extollere tc in faciendo opère tuOj 8c noli cundari in tempore anguftix.nbsp;Prou.ia.b UMelioreft qui opcratur,8c abudat in omni bus, quam gloriatur,8c eget pane. Fili,in ma-fuetudine ferua animam tua,8c da illi honoré fecundum meritumfuum.Pcccantem in ani-mam fuara quis iuftihcabit.’8c quis honorifi-cabitexhonorantem animam fuam.’ Paupernbsp;gloriatur per difciplina Sgt;c timorem fuum : 8cnbsp;eft homo qui honorificatur propter fubftan-tiam fiiam.Qui ante gloriatur in paupertatc,nbsp;quanto magis in fubftantia ? 8c qui gloriaturnbsp;in fubftantia, paupertatem vereatur. 5. 5afientia humilitati : exßgt;eiie nemo iudican-dus : de '^efiitu amp; honore nongloriandum: de re interrogandum ante iudicium:non tumulannbsp;datemforalia, necinûUisfidendum autglo-riandum : bona amp; mala à Tyeo : ö* bonorumnbsp;malorum memorßs:in domum non quiuisnbsp;inducenduStamp; ab inßdijs doloß cauendum. CAP. XI. A Apientiahumiliati exaltabitcaputillius, 8c in medio magnatorum confédéré il-Io«.7.c. ^-^'lum faciet.ilNon laudes virum in fpecienbsp;fua ,neque Ipernas hominem in vifu fuo. brenbsp;uis in volatilibus eft apis, 8c initium dulcorisnbsp;habet fruAus illius.In veftitu ne glorieris vnnbsp;quam,nec in die honoris tui extollaris; quo-niam mirabilia opera Altißimi fblius,8cglo-rioG, 8c abfconG,8c inuiG opera illius. Multi tyranni Gderunt in throno,8c infufpicabi-lis portauit diadema.Multi potentes oppref-fi funt valide, 8c gloriofi traditi funt in manusnbsp;alterorum. Priufquam interroges, ne vitupenbsp;res qucnquam:8ccum interrogaucris,corripcnbsp;Prou.iS.c.jyf^^, jIPriufquam audias ne refpondeas ver-'yirwm.i.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;medio quot;Gniorum ’ ne adijeias lo- qui. De ea re, qux te non moleftat, ne cer-rerisi Sciniudiciopeccantium ne confîftas. |
B Fili, ne in multis fint adustui: 8c ft diues fueris,non eris immunis à delido, fi enim G-cutus fueris, non apprehend,es; 8c non efFu-giesjfi prxcucurreris. Eft homo laborans, 8cnbsp;feftinans, 8c'dolens impius, 8cranto magisnbsp;non abundabit. Eft homo marcidus egensnbsp;recuperatione,plus deficiens virtute, 8c abunnbsp;dans paupertatc. amp; oculus Dei refpexit iliumnbsp;in böno,8c erexit eum ab humiHtateipfius,amp;nbsp;exaltauit caputeius.-Sc miratifuntin.illomulnbsp;ti, 8c honorauerunt Deum. Bona 8c mala,nbsp;vita 8c mors, paupertas 8c honeftas, A Deonbsp;funt. gt;Sapientia 8c difciplina, 8c feientia Ic- cgt;.tj.nbsp;gis apud Deum. Diledio, 8C viæ bonorumnbsp;apud ipfùm. Error 8c tenebrx peccatoribusnbsp;concreata funt: qui autem exultant in malis,nbsp;conGnefeunt in malo.’ Datio Dei permanetnbsp;iuftis, 8c profedus illius fucceffus habebitinnbsp;æternum. Eft qui locupletaturparcè agendo,nbsp;8c hæc eft pars mercedis illius ineo quoddi-citjllnueni requiem mihi,8c nunc manduca- Lucs.gt;‘-‘nbsp;bo dé bonis meisfolus.Scnefcitquod tempus Cnbsp;prxtereat, Semors appropinquet,8c relinquatnbsp;omnia alijs, 8cmorierur. Sta in teftamentonbsp;tuo,8c in illo colloquere, 8c in opere manda-torum tuorum veteraGc. Ne manGris in o-peribus pcccatorum.Confideautem in Deo,nbsp;8c mane in loco tuo. Facile eft enim in ocu-lis Dei fubito honeftare pauperc. Benedidionbsp;Dei in mercedem iufti feftinat, 8c in honorenbsp;veloci proceflus illius frudificat. Nedicas,nbsp;Quid eft mihi opus,8c qux erut mihi ex hocnbsp;bona? Ne dicas,fufficiens mihi Gm:8c quid exnbsp;hoc pefsimabor.'’Ilin die bonorum ne imme-I“^^**' ’nbsp;mor fis malorum.8c in die malorum neimmcnbsp;mor fis bonorum : quoniam facile eft coramnbsp;Deo in die obitus retribuere vnicuiqueGcunnbsp;dum vias fiias . Malitia horx obliuionem fa-citluxurix magnx,8cin fine hominis dénudanbsp;tio operum illius. Ante mortem ne laudes honbsp;minem quenquam, quonia in filijs fuis agnonbsp;Gitur vir.Non omnem hominê inducas indonbsp;mû tuâ.multæ enim funt infidix dolofi.Sicutnbsp;enim'crudant prxeordia fœtentium, 8c ficutnbsp;perdix inducitur in caueam, 8c vt caprea in lanbsp;queum.-fic 8c cor fuperborum, 8c ficut profpenbsp;dor videns cafum proximi fui. Bonaenim innbsp;mala conuertens infidiatur,8c in eledis imponbsp;netmaculam. AGintilla enim vna augeturnbsp;ignis, 8c ab vno dolofo augetur Gnguis : homo veto peccator Gnguini inlidiatur.Attcdenbsp;tibi à peftifero, fabricat enim mala : ne fortenbsp;inducat fuper teGbGnnatione in perpetuu.nbsp;Admitte ad te alienigenam, 8c fiibuertet tc innbsp;turbine, 8c abalienabit te .à '’vijs’proprijs. 'tnii.f* S. ’Benefaeiendum iußo, im^ij yerb amp; j/eccato-res nonßtßäßiendr.dijßeile eß amitos ab inimi~ cts dinoßcere, nee inimicis '^nquamßdendutn^nbsp;quantumuisamicitiamßmulent. CAP. XII. SI bene feceris,fcito cuifeceris, 8c erit gra A tia in bonis tuis multa. Benefac iufto, 8cnbsp;inuenies retributionem magnam : 8c finbsp;non ab ipG, certeà Domino . Noneftenimnbsp;ei bene qui aßiduus eft in malis, 8c elccmo-lynas non danti:quoniain 8t Altißimus odio |
Ecclefiaftici.
Habet peccatores, Semifertuseft pœnitenti- Humilieris.N'oH efiê Humilis in fàpientiatuaj bus.Da mifericordi,8c ne fùlcipias peccatoré: ne humiliatusin ftultitiamfèducaris.Aduo-8c impijs 8c peccatoribusquot;redder’ vindiélam, catusàpotentioredifcederexhocenim ma-euftodiens eos in dicm vindidæ. Da bono,8c gis te aduocabit. Ne improbus fis, ne impin-non receperispeccatorem. Benefac humili,8c garis; Sc ne longe fis ab eo,neeas in obliuio-nondederis impio; prohibe panes illi dare,ne nem.Ne retineas ex æquoloquicum ino;necnbsp;in ipfis potenfior te fit.nam duplicia mala innbsp;uenies in omnibus bonis, quæcunquefecerisnbsp;g illi.-quoniam Sc Alrißimus odio Habet pecca-toris, Sc impijs redder vindiétam. Non agnof-ceturin bonis amicus, Sc non abfcondetur innbsp;malis inimicus.In bonis viri,inimici illius:innbsp;triftitia. Sein malitiaillius, amicus agnitusnbsp;cft.Non credas inimico tuo in æternum.ficutnbsp;enim æramentû, eruginatnequiria illius,8c finbsp;Humiliâtus vadat curuus,adijce animû tuum,nbsp;C Sc euftodi te ab illo. Non ftatuas ilium penesnbsp;te,necfedeataddexteram tuâ,necouerfus ftetnbsp;in loco tuo ; n^ forte côuerfus in locû tuum,nbsp;inquirat cathedram tua : 8c in nouifsimo co-gnofeas verba mea,8c in fermonibus meis fti-muleris. Quis miferebitur incâratori àlêrpennbsp;tcpercurfo, Sc omnibus qui appropiant be-ftijs?fic Scquicomitaturcum viro iniquo, 8cnbsp;obuolutus eft in peccatis eius. Vna hora reçunbsp;perraanebit : fi autem declinaueris, non fup-portabit.In labijs fuis indulcat inimicus,8c innbsp;corde fuo infidiatur, vt fubuertat te in fouea.nbsp;In oculis fuis lachrimatur inimicus : Sc fi in-uenerit tempus non latiabitur fanguine.
8c fi incurrerint tibi mala, inuenies eum illic •,2, pnorem. oin oeuHs fuis lachrymatur inimicus, 8c quafi adiuuans fuffodiet plantas tuas.nbsp;Caput fuû mouebitjSc plaudetmanu, 8c raulnbsp;ta fufurrans commurabit vultum fuum.
5. ’Perieulojafimt cofortia cumfußrbo,diuite amp; fotentioreMige Tfeum aeproximum; non connbsp;usnit diuiti cumpaupere, amp;hocdejpeclo illenbsp;honoratttr,
CAP. XIII.
tetigerit picem, inquinabitur ab ea: qui comunicaucrifluperbo, inducenbsp;fiiperbiam . Pondus luper le tollet,nbsp;qui honeftiori fè comunicat. Et ditiori te nenbsp;focitis fueris.Qmd communicabit cacâbus adnbsp;oilam .'’quando enim fecolliferint, confrin-gerur.Diues iniuftê egit, 8c fremct:pauper aunbsp;tem Ixfus tacebit. Si largitusfueris, afl'umetnbsp;te: Sc fi non habueris, derelinquette.Siha-bes, conuiuet tecum, Sc euacuabit te, Scipfenbsp;non dolehjt fuper te. Sineceflarius illi fueris, do Sc tenaci,fine ratione eft* fubftatia, Sc ho-fupplantabit te, Sefubridens fpem dabit, nar- mini liuido adquidaurû?Quiaceruatexaninbsp;ranstibi bona, 8c dieet, Quid opuseft tibi? mo luoiniuftè,alijscongregat. Sein bonisnbsp;Etconfundet te incibis fuis, donee te exina- illius alius luxuriabitur. Qm fibinequSeft,nbsp;niatbis. Sc ter; 8c in nouißimoderidebit te. cuialij bonus erit? 8c noniucundabiturinbonbsp;Sc poftea vidés derelinquette. Sc caput fuum nisfuis. Qm fibi inuidet, nihil eft illo ne-B mouebit ad te. HumiliareDeo , Seexpeéta- quius. Sc Hæc redditio eft malitis illius.’Sc finbsp;manus eius.AttêdCj nefèduâusinftultitiaiu benefecerit,ignoranter, 8c non volens facit;
Scia
credas muleis verbis illius, ex multaenim lo-qiiela tentabit te,amp; fubridens interrogabit te de abfconditis tuis. Immitis animus illius conbsp;fèruabitverba tua; amp;no pareerde malitia^ Scnbsp;devinculis. Caue tibi, amp; attende diligenternbsp;auditui ruo ; quoniain cum fubuçrfione tuanbsp;ambulas. Audiens vero iliaquafi in fbmnisnbsp;vide:Sc vigilabis. Omni vita tua diligeDe-Cnbsp;um J Scinuocailium in falute tua. Il Omnel‘’f*^’*'7-Unbsp;animal diligit fimile fîbi;iîc6c omnis Homo proximum fibi. Omnis caro ad fîmilemnbsp;fibiconiungetur J 8c omnis Homo Hmilifuinbsp;(beiabitur. Si communicabitlupus agno ali-quando:f3c peccatoriufto. Quæ communicanbsp;tiofàmfto homini ad canê?aur quæ quot;pars’di-uiti ad pauperem ƒ Venatio leonis onager innbsp;eremo: Hc 8cpafeua diuitumfunt pauperes.nbsp;Etficut abominatio eft Hiperbo humilitas:nbsp;fie 8c execratio diuitis pauper . Diues com-motus confirmatur ab amicis fuis ; humilisnbsp;autem cum ceciderit, cxpelletur 8c à notis.nbsp;Diuiti decepto multi recuperatores; locutus pnbsp;eft fuperba, 8c iuftifieaucrunt ilium.humilisnbsp;deceptus eft^infijper 8c arguitur : locutus eftnbsp;fènfàtè, Sc noneft datus ei locus . Diues locutus eft,8c omnes tacuerunt, 8c verbum illius vfqueadnubes perducent. pauper locutus eft,8c dicunt, Quis eft hic.'’ 8c fi oftènde- •nbsp;rit,fubuertent ilium. Bona eft fubftantia,cuinbsp;non eft peccatum in confcientia:8c nequifsi-raapaupertas in oreimpij.Cor Hominis im-muratfaciemillius,,fiuein bona,fiue in mala. Veftigium cordis boni Scfaciem bonamnbsp;difficile inuenies,Sc cum labore.
S. quot;Beatus qui non efÇ yerlo lapßts:atiaro eir li-uidopcrniciojx diuitiie nbsp;nbsp;nbsp;de 'Vtriujque tniß-
rijs'Âeßubßantia benefatiendum ante mortem qute non tardai: de hominisfragilitate'.beatusnbsp;jaßentix eit iufiitixfludioßts,
CAP. X 11 I I.
BEatusvirqui non eftlapfus verbo ex » orefuo,8c no eft ftimulatus in triftirianbsp;delidi.Fœlixquinon Habuitanimi fuinbsp;triftitiam,8c non excidit à fpe fua. Viro cupi-
Lib.
ilium.lucunditatem Sz exulationem thelàu- B rizabit fuper ilium, amp; nomine æterno hxre-ditabitillum. homines ftulti non appréhendent illam,amp; homines lènGti obuiabunt illi.nbsp;homines ftulti non videbunt eâ : longe enimnbsp;abeft à fuperbia amp; dolo , viri mendaces nonnbsp;erunt illius memores;8c viri veraces inuenié-tur in illajamp; fucceflum habebût vfqj ad infpenbsp;óhionem Dei.Noneft fpeciolalaus inorcpcc^nbsp;catoris *quoniam àDeo profedaeft {àpien-^pj»«»«nbsp;tia.fapientiæ enim Dei aftabitlaus, èc in ore »«ƒ«'•nbsp;fideli abundabit,amp; dominatordabit earn illi.nbsp;Non dixeriSjPer Deum abeft. qu« enim oditnbsp;ne feceris.Non dicas,llle me implanauit:Nonbsp;enim necefiârij funteihomines impij.Omnecnbsp;execramentum erroris odit Dominus,amp;nonnbsp;erit amabiletimentibus eum . Deus ab initio
Siinnouißimo manifeftat malitiam fuam. Nequam eft oculus liuidi, Scauertens faciemnbsp;Prou.i/.c fijam,amp;defpiciensanimam fuam .(linfatiabi
® lis oculus cupidi in parte iniquitatis: non la-tiabitur,donecconfumat arefaciens animara fuam. Oculus malus ad mala: amp; non fatiabi-tur pane indigés amp; in triftitia erit fuper mennbsp;fam fuam.Fili, fi habes, benefac tecü,amp; Deonbsp;dignas oblationes öfter. Memor efto quo-niam mors non tardât, amp;teftamentum infe-rorura quia demonftratum eft tibi;teftamennbsp;rum enim huius mudi morte morietur. IIAnte mortem benefac amico tuo , amp; lecundum
C vires tuas exporrigens dapauperi. Non de-frauderis à die bono , amp; particula boni doni non teprætcreat.Nônnea]l)s relinques dolores 8clabores tuos in diuifione fortis f Da amp;
pwilliu LJLUl dVjUct KA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dU KjUUU VUlUÇXi9gt;
porrige manu tuam. II Ante Hominem vita amp; mors:bonum amp; malum,quod placuerit ei^danbsp;bitur illi:quoniam multa fapiétia Dei, amp; fornbsp;tis in potentia, videns omnes fine intermifinbsp;fione. llOcuIi Domini ad timenteseum ,nbsp;ipfèagnoicit orané operam hominis. Nemi-ni mandauit impie agere,amp; nemini dedit Ipa
accipe,amp; iuftifica animam tuam. Ante obitü conftituit hominem,amp; reliquit ilium in ma-tuum operareiuftitiam.-quoniara nonefta- nuconfilijfui. Adiecitmandata Scpræcepta ïacoVb^* inferos inuenirecibum.llOmnis caro fi- fua.lifi volueris madata leruare, conlèruabutnbsp;i.Pet.i.d. cutfœnum veteralcet, Sc ficut folium frudi- te,amp;in perpetuum fidem’placitamfacere.Apnbsp;ficans in arbore viridi. Alia generantur, amp; a- pofuit tibi aquS amp; ignem; ad quod voluefis,nbsp;lia deijciuntur; fic generatio carnis amp; languinbsp;nis,alia finitur, 8c alia nalcitur. Omne opusnbsp;corruptibilc in fine deficiet: amp; qui illud ope-ratur,ibit cum illo.Et omne opus eledum iunbsp;ftificabitur: amp; qui operaturillud, honorabi-tur in illo.Beatus vir qui in làpientia raorabi
P tur.-8cqui iniuftitiafua meditabitur:8cin lèn fu cogitabit circunlpeólionem Dei.Qui exco tium peccandi.non enim concupilcit multi-gitat vias illius in corde fuo,amp; in abfconditis tudinem filiorum infidelium 8c inutilium.nbsp;fuis in telligcns, vadens poft illam quafi inuenbsp;ftigator,8c in vijs illius confiftens, qui relpi-cit per feneftras illius,8c in ianuis illius audi-ens : quirequielcit iuxta domum illius, 8c innbsp;parietibus illius figenspalum ftatuetcafulamnbsp;luam ad manus illius, 8crequielcetin cafulanbsp;illius bona per xuura : ftatuet filios fuos lubnbsp;tegmineilüus, Scfiib ramis eins morabitur.nbsp;protegctur lub tegmine illius à feruore, 8c innbsp;gloria eius requielcet.
5. ‘Beatus^uiintimoreTieiaptatßadßagientia, . quamflulti amp; mendaces non aßequenturpec-cata T)eo nonßtnt aßj^cribendaßdhomini quinbsp;ab illo conditus eß libero arbitrio, propoßtisnbsp;praceptis quaßeruarepoter at: T)eioculis omnianbsp;nudaßunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cap. x v.
''/¦//«d 18 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;timet Deum,facietquot;bona;’8cquico
tinens eft iuftitiæ, apprehendet illam, 8c obuiabit illi quafi mater honogt;nbsp;rificata,8c quafi mulier à virginitatefulpicietnbsp;ilium.Cibabit illG pane vitæ 8c intelle(ftus,8cnbsp;aqua làpientiæ Glutaris potabitillum : 8cfir-mabitur in illo,8c non fledetur: 8c cotinebitnbsp;illum,Sc non confundetur;8c exaltabit iliumnbsp;apud proximos fuos,8c in medio ecclefiæ apenbsp;riet os eius, 8c adimplebit ilium fpiritu la-pientiæ ôc intellelt;ftus, 8c ftola gloriæ veftiet
5. ^onexaltandumin jilijsimp'tjs:deiraïiei in malos mißricordia in honos:magnaßwt 'nbsp;ofgt;erum mifericordi« merita:‘Deicognitioniacnbsp;iudicio nemoß fotefißtthrahere cuius operanbsp;ßunt ab homine inßrutabilia.
CAP. xvt.
Eiucunderis in filijsimpijs,fi nfulti-plicetur: nec oblederis fuper ipfos,fi no eft timor Dei in illis. Non credasnbsp;vitæ illorum,amp; ne rcfpexeris in labores eoru.nbsp;Melioreft enim vnus timensDeum, quàmnbsp;mille fi lij impij. Et vtile eft mori fine filijSj-quàm relinquere fihosimpios.Ab vnolènünbsp;to inhabitabitur patria,amp;à tribus impijs de-leretur.Multa talia vidit oculus meus, amp; for j,nbsp;tiorahorum audiuitauris mea.lllnfynagóg^^“^’’^’’''’nbsp;peccantiu exardebitignis,amp; in genteincredinbsp;bili exardelcetira.Nonexorauerunt pro peonbsp;catis fuisantiqui gigantes,qui deftrufti funrnbsp;confidentes fuæ virtuti; amp; non pçpercitpc-regri nation! illoru m,amp; execratus eft eos prxnbsp;fuperbia verbi illorum.Non milèrtus eft illis Bnbsp;gentera totam perdens, amp; extollentem lê innbsp;peccatis fuis. Et ficut lèxcenta millia peditûnbsp;q ui congregati funt in duritia cordis fui:amp; finbsp;vnus fuiflet ceruicatus, mirum fi fuiflet im-munis.mifericordia enim amp; ira eft cum illo.
Potens
Ecclefiaftici.
adiutorium fimile fibi;confilium 8c Unguani, 8c oculos,8c aureSj 8c cor dedit illis excogitannbsp;di-.Sc difciplina intellcólus repleuit ilIos.Cre-auit illisfcientiatn fpiritus/enfu impleuit cornbsp;illoriimjSc mala amp; bona oftendit illis- Pofuit Bnbsp;oculumquot;ipforum’ fupercorda illoriim often- ''yquot;«»»-»’nbsp;dere illis magnaliaoperum ftiorum^ vt noménbsp;fanótificationis collaudent: 8c gloria in mira-bilibus illiuSj vt magnaliaenarrét operu eins.nbsp;Addidit illis difciplinam , 8clegem vitæbære-ditanit illos. Teftamentiimæternum confti-tuit cum illis J gt; 8ciuftitiam ’ 5c indicia fusnbsp;oftendit illis. Et magnalia honoris eius viditnbsp;oculusillorum, 8c honorem vocis audieruntnbsp;aures illorum,8c dixit illis jAttendite abomninbsp;iniquo. Et mandauit illis vnicuique de proximo fuo . Viæ illorum coram illo funtfem-per^non funt abfconfte ab oculisipfius. In v-namquaqjgentempraepofuit reótoré ; 8c parsnbsp;Dei Ifiael Mifta eft manifefta.igt;Et’omnia openbsp;raillorum^velut lol inconlpeétu Dei: 8c ocu.nbsp;li eius ftne intcrmiftione infpicicntes in vijsnbsp;corum.NÓfuntablconfateftamenta perini- Cnbsp;quitatc illorum^Sc omncs iniquitates corum
264
Potens exoratio, 8cefFundens irain fêcundü ; milèricordiam fuam: fic correptio illius hominem (ècundum opera fua iudicat. Non ef- ¦nbsp;fugiet in rapina peccator, 8c non retardabitnbsp;fuftercntia mifèricordiam faeientis. Omnisnbsp;milèricordia faciet locum vnicuique lecundfinbsp;meritum operum fuorum,8c (ècundum intelnbsp;Icftum peregrinationis ipfius. Non dicas, Anbsp;Deo abfcondatjSc fummo quis mei memonbsp;‘ rabiturPin populo magno non agnofcar.-qtisenbsp;eft enim anima mea in tam immenla creatu-raPEcce, cœlum^Sc cœli cœlorum^abyftus, 5cnbsp;vniuerfa terra, 5c qux in eis funt, in confpe-étu illius commouebuntur, montes fimul,5cnbsp;colles,8c fundamenta terræ;5c cum confpexe-rit ilia Deus,tremore concutientur.Et in omnbsp;nibus his infenfàtumeftcor.-8c omne cor in-telligitur ab illq.-Scvias illius quis intelligit,nbsp;8c procellam quam nec oculus videbit homi-nis.'’Nam plurima illius opera funt in abfconnbsp;fis.-fed operaiuftitiæ eius quis enûtiabitP autnbsp;quis fuftinebitP Longé cnim eft teftametumnbsp;' 5 à quibufdam, 8c interrogatio quot; hominum’ innbsp;confummatione eft. Qu^i minoratur cor-de, cogitât inania: 5c vir imprudens 5cerrans in confpeftu Dei.llEleemofyna viri quafi fae^“^''®’’¦5**nbsp;D cogitât ftulta. Audi me fill, 5c difee dilcipli- culuscum ip{b,8cgratiam hominis quafi pu-namfcnfus,5cin verbis meis attende in corde pillam conieruabit:5c poftea refurget,8c retrinbsp;tuo,5cdicam in æquitatcdifciplinam,5cfcru- buetillis retributionéjVnicuiq; in caput ipio-tabor enarrare fapientiam. 5c in verbis meis rum, 5c conuertet in interiores partes terræ.nbsp;attende in corde tuo, 8c dico in æquitatefpi- Pœnitentibus auté dedit via iuftitiæ, 8c con-ritus virtutes quas pofuit Deus in opera fua firmauit déficientes fuftinere, 8c deftinauit ilnbsp;ab initio, 8cin veritateenuntio fcientiâeius. lis forcé veritatis.Conuertere ad Dominum,nbsp;(• ’ln iudicio Dei opera eius ab initio, 8c ab in- 8crelinquepeccata tua:precare ante facie’no-ftitutione ipforu diftinxitpartesillorum, 8c mini,’5cminueoffedicula.ReuertereadDominbsp;initia corû in oétibus fuis. Ornauit in æternû nû 8c auertere ab iniuftitia gt; tua,’ 8c nimis o- gt;.î.nbsp;operaillorum,necefurierunt,neclaboraue- ditoexecratione: SccognofceiuftitiasSciu-runt,8cnondcftiterutaboperibusfuis.Vnuf dicia Dei, 8c fta in forte propofitionis 8c o-quifq; proximu fibi non anguftiabit vfq; in rationis altifsimi oei.ln partes vade feculi fan Dgt;nbsp;æternû.Non fis incredibilis verbo illius.Poft di, cum viuis iSedatibus confefsionemDeo.nbsp;haec Deus in terra refpexit,5c impleuit ilia bo Nondemoreris in errore impiorumnbsp;nis fuis.Anima ante oisvitalis denûtiabit annbsp;tc facie ipfius,5c in ipla iterfi reuerfio illorû.
S. Creatioprimorumparentum, dena^^ipßscol- ianus confiteberis, 5claudabisDeum, 8cglo-lataacprxceptapropoßtaßifiin^w generis hu riaberis in miferationibus illius. Quam ma-mani in Marias naiiones, quibtes redorespra- gna mifericordia Domini,8c proipitiatio illius poßuit^illos^ iiçj- ipßrum operotyniuerfaperpe conuertentibus adfeP Necenim omnia pof-r«o intuetur ; yirtu^ eleemoßnte : exhoriatur funt elTc in hominibus,quonia no eft iramornbsp;peceatoresadpoenitentiam diimßanißunt^pro- tails filius hominis,8c in Vanitate malitiæ planbsp;poßta Dei mißericordiA.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cuerût.Qmd lucidius folePSc hic deficiet.Aut
CAP. XVII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quid nequius * excogitauit caro 8c fanguisi’
Eusllcreauitdetcrrahotninera,5c{e- 5choc arguetur, Virtutem altitudinis cœli imaginem fuam fecit ilium, ipft cofpicif.Sc omnes homines terra 8c cinis.nbsp;'¦ S. Dei magnalia hominiinßerMabtlia: hominisnbsp;mißeria amp; Dei erga ilium mißratio: proxim«nbsp;mißrendum: ^uomodo inßrmttsß habere de-leav.epuomodoßt orandum-.eonßderandu Deinbsp;iudicium^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;à proprijs conetspißeeneijs diße^
dendum.
o ante'^•4* mo'rtem confitere.’ A mortuo quafi nihil^pe-rit tgt; confeßio? Confiteberis viiiens^viuus 8c
A TX Bjis 11 créa
I Bcundumii
Etiterum conuertit ilium in ipfira,8c fecundum fè veftiuit ilium virtute. Numcrïlnbsp;dierura 8c tempus dedit illi,5c dedit illi pote-ftatem corn quæ funt luper terrara.Pofuit timoré illius fuper omnera carnée 8c dominatusnbsp;eft beftiarum 8c volatilium. llGreauit ex ipfo
quot;»¦i.d.i •î.i.
'cap. XV11 r.
Vi viuitin xternum^ creauit omnia fi-mul.Deus foins iuftificabitur, 8c ma-^^net inuidus rex in sternum.Qms fuf-ficit enarrare opera illius? Quis enim inuefti-, gabit magnalia eius i Virtutem autem ma-gnitudinis eius quis enuntiabit? aut quis adij ciet enarrare mifericordiam eius.'’Non eft mi-nuere,neq; adijcere_,neceftinuenire magnalia Dei,Cum confummauerit homo^tuncin-cipiet:8c cum quieueric, pperabitur. Quid eftnbsp;homOj8c qns eft gratia illius/’Sc quid eft bo-Pfal 8p c ^^’¦’’^jSut quid nequam illius.^ IINumerus dierum hominuiTijVt multum cetum anni; qua-fi guttx aqus maris deputati funt: 8c ficut calnbsp;cuiusarcns^ficexigui anni in die sui. Propter hoc patiens eft Deus in illisj 8c effunditnbsp;B lupereos mifericordiam fuam. Viditprsfum-ptionem cordis eorum quoniam mala eft ,nbsp;cognouit fuperuerfionem illorum quoniamnbsp;nequam eft.ideo adimpleuit propitiationemnbsp;fuatn in illis , 8c oftendit eis viam æquitatis.nbsp;Miferatio hominis circa proximum fuûzmifènbsp;ricordiaautem Dei fuper omnem carné. Quinbsp;mifericordiam habet, docet, 8c erudit quaftnbsp;paftor gregem fuuni. Mifereatur excipiensnbsp;dodrinam rhiferationis, 8c qui fcftinant in iunbsp;dicijs eius. Filijn bonis non des querelam,8cnbsp;in omni dato non des triftitiam verbi mali,nbsp;Nonne ardorem refrigerabit ros.'’ fic 8c verbûnbsp;melius quam datum. Nonne ccce verbum fu-
Qneiuftificato.. Stultus acriter improperabit, 8c datus indifciplinati tabelcere Eicit oculos.nbsp;Ante indicium paraiuftitiam tibi,8c antequanbsp;loquaris difce.Antelangnorem adhibe medi-cinam 8canteiudiciurnxnterroga teipfum^8cnbsp;in confpedu Dei inuenies propitiationem .nbsp;Antelanguorcm humilia te,8cin temporein-Lucx.i^.a firmitatis oftendeconuerlationcm tuâ. IINonnbsp;i.Thef.5.d inipcdiaris orare femper^ 8c ne veteris vfq; adnbsp;mortem iuftificari:qnoniam merces Dei ma-net in sternum. Ante orationem prspara a-
I nimam tuam, 8cnoli efTequafi homo qui ten Supra.7.b. tat Deum. ilMemento its in die confumma-tionis, 8c tempus retributionis in quot; conuer-»e/4««. J. fationefacies.’Memento paupertatis intem-ttecejsttatii abundantis, 8c 'neeeßitate paupertatis’nbsp;indiedinitiarn.A manevfqjad vefpera immunbsp;tabitur tempus, 8c hsc omnia citata in Ocilla lis Dei.Homo fapiens in omnibus metuit, 8cnbsp;in diebus delidorum attendet ab inertia. Omnbsp;nis aftutus agnoftitfàpientiam, 8c inuenien-tieam dabit confefsionem. Senfatiin verbisnbsp;8c ipli fapienter egemntj 8c intellexerunt ve-ritatem 8c iuftitiam^Scimplorauernnt prouernbsp;Rom.ij.d. bia 8c indicia. (IPoft concupifeenrias mas nonbsp;eaSj 8c à voluntare tua auertere.Siprsftes ani
Lib.
ms tus concupifeentias eius,faciet te in gau dium inimicis tuis.Ne oblederis in turbis necnbsp;in modicisaßidua enim eft commifsio illorum. Ne fueris mediocris in contentione exnbsp;fœnore,8c non eft tibi nihil inquot;feculo:’eris e- quot;ftuidhi»nbsp;nim inuidus vits tus.
. Deyino, luxuria, loquaàtate, àto credentCf gaudentefuper iniquitate, odiente correptione,nbsp;exultante in malitia, diftretione tn quot;^erhii ftr-uanda, cerreptione,f^a humilttate, är laudenbsp;tacentis.
»
C A P. X I X.
OPerarins ebriofus no locupletabitur: 8cqui fpernit modica^ paulatim dcci-det. Vinum 8c mulieris apoftatarc fa-ciunt fapienteSj 5c arguent fènfàtos: 8c qui fènbsp;iungit fornicarijSjerit nequam.pntredo 8c vernbsp;mes hsreditabnnt ilium,8c extolletur in exe-pln mains, 8c tolletur de numero anima eins.nbsp;Qm credit cito, leuis corde eft, 8c minorabi-tur; 8c qui delinquirin animam fuam,infu-per habebitur.Qui gaudet iniqnitate,denota-bitur,8c qui oditcorreptionem, minneturvi- .nbsp;ta.-8c qui oditloquacitaté, extingnit malitia.nbsp;Qm peccat in animam luam,pœnitebit:5cqiiinbsp;iucundaturin malitia, denotabirur. Ne itérésnbsp;verbum nequam 8c durum 8c non minorabe-ris . Amico 8c inimico noli narrare fènfumBnbsp;tuum:8c ft eft tibi delidum noli denudare.aunbsp;diet enim te, Sccuftodict te, 8c quafi defen-dens peccatnm odiet te,8c fic aderit tibi fem-per datum bonum f fed vrraque cum homi- per. Audifti verbum aduerfus proximum tu-um.’commoriatur in te,fidens quoniam nonnbsp;te dirumpet. A facie verbi parturit fatuus,tannbsp;quamgemitus parens infintis. Sagitta infixanbsp;femori’carnis’:fic verbû in corde ftulti. IlCornbsp;ripe amicnm,ne forte non intellcxerit, 8c di-Ms''-'^^,nbsp;c.-it,Non feci.-aut fl fecerit,ne iterum addatfa^“'*'nbsp;cere.Corripe proximum, ne forte non dixe- Cnbsp;rit: 8c fl dixerit, ncforte iteret. Corripeami-cum:fspeenim fit commifsio. Et non omninbsp;verbo credas, eft qui labitur lingua, fed nonnbsp;ex animo . flQuis eft enim qui non delique-rit in linguafiia?Corripeproximum antequanbsp;comminêris. Et da locum timori Altifiimhnbsp;quia omnis fàpicntia timor Dei ,8c in ilia ti-mere Deum, amp; in omni fapientia difpofiti®nbsp;legis. Et non eft fàpiétia neqiiitis difciplinn:nbsp;8c non eft cogitatus peccatorum |)rudentia.nbsp;Eft nequitia,8c gt;in’ ipfa execratio; 8c eft infinbsp;piens,qui minuitur fapientia. Mejjor eft homo qui minui tur fapientia, 8c deficiensfenfunbsp;in timore,quam qui abundat fenfu, 5c tranf-greditur legem Altifiimi.Eft folertia certa,amp; Dnbsp;ipfa iniqua. Et eft qui emittit verbum certûnbsp;enarrâs veritatem.Eft qui nequiter humiliâtnbsp;fè,8c interiora eius plena funtdolo. 8c eft iu-ftus qui fè nimium fubmittit à multa humili-tatc; 8c
I
-ocr page 41-Ecclêfia-ftici
26^ perfonæ autem acceptione perdet fè. Eft qui pnbsp;præconfufionc promittit amico, 8c lucratusnbsp;eft eum inimicum gratis. Opprobrium ne-quam in homine mendacium. Sein ore indifeiplinatorum aßidueerit.Potiorfur quàmnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
aftiduitas viri mcndacis. perditionem autem ambo hæreditabunt. Mores hominum mendacium fine honore; 8c cOnfufio illorum.
L J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’¦«VUIVnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IInbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*nbsp;kWAA«»!.«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;}
'•. dedonoßtpientis amp;fatui: de inaltabit aceriium frugum : amp; qui operatur
tate:5ceftiuftus qui inclinât faciem fuam,Sc fingitfenon videre quod ignoratum eft : Scnbsp;fiabimbecillitatevirium vetetur pcccare, fïnbsp;inuenerit tempus malefaciendi, malefaciet.nbsp;Ex vifu cognofcitur vir, Sc ab occurfu facieinbsp;cognofciturfenfatus . Amiótus corporis, Scnbsp;rifus dentium,8c ingreflus hominis ehuntiatnbsp;de ülo.Eft correptio mendax in ita contumenbsp;liofï;Sc eft indicium quod non próbatur efte cum ipfïs ftneintermißione.. Sapiensinver-bonum.'Sc eft tacens,8c ipfe eft prudens.
5. ‘De correptionc amp; correptt pxnitentta-. de ïa-
cente amp; loquace'-.
yalfapromißiofte amp; mendacio : defapunte qui iuftitiam , ipfe placet magnatis ; de donis non accipiendis, (g-Japientia ahßcondita.
CAP. XX.
A Vàm bonum eft arguere, quàm irafei.^ 8c confitentem in oratione non prohinbsp;bere.Cocupifcentia fpadonis de-uirginabiciuuenculâm : fie qui facit per vininbsp;iudicium iniquum. Q^àm bonum efteorre-ptum manifeftare pœnitentiain? lie enim ef-fugies voluntarium peccatuin.E ft racens,quinbsp;inuenitur fapiens; Sc eft odibilis, quiprocaxnbsp;B eft ad loquendum.Eft autem taccns,non habens fenfumloq uelx: 8c eft tacens,fciens temnbsp;pus apti temporis.Homo fapiens tacebit vfq;nbsp;ad tempus: lafciuus autem,5c imprudens nonnbsp;fèruabunt tempus. Qm multis vtitur verbis,nbsp;lædetanimam fuam;Sc qui poteftatem lîbifunbsp;mitiniuftè,odietur. Eft procefsio in malisnbsp;viro indifciplinato , Sc eft inuentio in detri- fuperbia: lîc fiibftantia fuperbi eradicabitur.nbsp;mentum . Eft datum quod non eft vtile ; 8c Deprecatio pauperis ex orc vfq; ad aures eiusnbsp;eft datum, cuius retributio duplex. Eft pro- perueniet,8c iudicium feftinato adueniet illi.nbsp;ptergloriàm minoratio-.Sc eft quiabhumi-litateleuabit caput. Eft qui multa redimatnbsp;modico pretio,8c reftituens ea in feptuplum.nbsp;Sapiens in verbis feipfum amabilé facit : gra-tiæ autem fatuorum effundentur. Datusin-fîpientis non erit Vtilis tibi; oculi enim illiusnbsp;fêptemplicesfunt. exigua dabit, Sc multa im-properabit: 8c apertio oris illius inflammationbsp;eft . Hodiefœneratur quis,8c eras expetit, 5c
C odibilis eft homo huiufînodii Fatuo non e-ritamicus, ,8c non erit gratia bonis illius.qni enim eduntpanem illius ifalfse lingua? funt.nbsp;Quqties, 8c quanti irridebunt eum Nequenbsp;enim quod habendum erat, diredo fènfu di-ftribuit; fîmiliter 8c quod non erat habendum. Lapftis falfe linguæ^ quafi qui in pa-uimento cadens: fîccafus malorum feftinan-tervenient. Homo'quot;acharis’ quafi tabula va-na , in ore indifeiplinatorum afsidua erit.nbsp;Ex ore fatui reprobabitur parabola;non enimnbsp;dicit illam in tépore fuo. Eft qui vetatur pec-carepræ inopia, 8c in requiefua ftimulabi- dorfumfuum. Narratio fatui quafi larcinainnbsp;tur. Eftqui perdetanimam fuam præ confu- via. nam in labijs fènfàti inuenietur gratia,nbsp;lîone,Scabimprudentiperfonaperdet earn : Osprudentis quæritur inccclefia, Sc verbanbsp;El illius
bis producer {èipfiiiTij amp;bomo prudens placebit maonatis. llQui ooeratur terrain fuam,
Q exaltabitur : qui vero placet inagnatiSj elFugiet iniquitatem. H Xenianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j*
dona,exeæcant ocùlos iudicurn_, 8t quafi mu- infr. 41.c* tus in ore aucrtit correptiones coruin.Sapiennbsp;tia ablconfà amp; thefàurus inuifusiquæ vtilitasnbsp;in vtrifqj? Melioreft qui celât infipientiamnbsp;fùam^quàm liorho'nqui abfcôditfàpientia fuâ.
5. Docetfugiendttmpeccattun : primum in généré, deinde in fpeczeproduEli^ quot;fiarijspeccatis.
CW. XXI.
Flli^llpeccafti^non adijciàs iterum: fed amp; A depriftinisdeprecàrc vt tibi diinittan-tunQuafi à facie colubri fuge peccata:nbsp;amp;fî accôfleris ad ilia, fiifcipient te. Dentesnbsp;iconis dentes ciusputerficientes animas Iio-minura.Q^afî romphæa bis acuta ômnisini-quitaSj plagæ illius non eft ßnitas. Obiur-gatio 8c iniuriæ annullabunt fubftantiam : ?cnbsp;dorhus qu^e riimis locuples eft, annullabitur
Qui O dit correptioncm , veftigium eft pec-catoris'.ScquitimetDeumjCouerteturad cor fuum. Notus àlon^e notens lingua audaci;
Sc fenfatus feit labi fe ab ipfo.Qui ædificat do mum fuam impendijsalienis, quafi qui colligit lapides fuos in hyeme. II Stupa colleda Supr.ic^.-i.nbsp;fynagoga peccantium, 8c confummatio illö-rum dammaignis. Via peccantium’çomplannbsp;tata’lapidibus, Sc'in finem’illorum inferi, Scnbsp;tenebræ.Sc pœnæ.Qui euftodit iuftitiam^có- ‘nbsp;tinebit fènfuin eius. Confummatio titnorisnbsp;Dei fapientia Sc fenfus. Non erudietur, quinbsp;non eft fapiens in bono.Eft autem inftpien-tiaquæabundat inmalo; Sc non eft fênfusnbsp;vbiquot;eft’amaritudo. Scientia fapientis tanqua quot;aiuniat.^nbsp;inundatio abundabit, Sc connlium illius fi-Gut fons vitæ permanet. Cor fatui quafiivas qnbsp;confraótum , amp; omnem fapientiam non te-nebit. Verbum fapiens quodcunque audie-ritfciusldudabitj Sc* adijciet; audiuit luxu-riofus,Sc difplicebit illi_,8c proijcietillud poft
Lib
illius cogitabunt in cordibus fiiis.Tanqua do mus exterininata^ficfituo làpiêtia:8c ftientianbsp;inlenfati inenarrabiiia verba.Compedes in penbsp;dibus , ftulto doétrina, Sc quafi vincula ma-
D nuum fiiper manum dextra.Fatuus in rifu exaltât vocem fiiam-.virautem fapiens vix tacite ridebit. Ornamentum aureum prudenti do-drina. Scquafi barchiale inbrachio dextro.nbsp;Pesfatui facilis in domum proximi; Sc homonbsp;peritus confundetur à perlbna potentis.Stul-/ tus a feneftra relpicietin domum : vir autemnbsp;eruditus foris ftabit. Stultitiahominis aulculnbsp;tare per oftium: Sc prudens grauabitur contunbsp;melia.Labia imprudentum ftulta narrabunt;nbsp;Verba autem prudentium ftatera ponderabunnbsp;tur . In ore ratuorum corillorum, Sc cordenbsp;ludæ.î.c. fiipientium os iUorum.ll Dum maledicit im-pius diabolum: maledicit iplè animam fuam.nbsp;Sufurro coinquinabitanimam fua, Sc in omnibus odietur :8c qui permanfêrit, odiofiis e-rittacitus 8c fenfàtus honorabitur.
J. Delapidationepigrijfilioindißciplinatoßlia^ fatua^mufica in luHu,docentefatuum^mortuonbsp;plorando'.cumßulto nori loi^uenduni.r de cordenbsp;ßvdti ac timidi : de feruanda ßde cunt amico^nbsp;eir oris eußodia.
CAP. XXII.
'T'N lapide luteo lapidatus eft pigep, Sc om-I nes loquentur fuper alpernationem il-
quot;^lius. De ftercore boum lapidatus eft pi- facie illius non meablcondam; Sc fi mala mi-ger: Sc omnis qui terigerit eum excutiet ma- hi euenerint per illum,fiiftinebo. Omnis qui nus.Confufio patris eft de filio indifciplina- audiet,cauebitfe ab eo. II Quis dabit ori meonbsp;*in.9. to;*fi]ia autem * in deminorationc fiet .Filia cuftodiam,Sc fiiper labia mea fignaculum cernbsp;prutlens hæreditas viro fuo.nam quæ confun turn, vt non cadam ab ipfis, Sc lingua meanbsp;dit, in contumeliam fit genitoris. Pattern Sc perdat me.'’nbsp;virum confundit audax. Sc ab impijs non mi-norabitur: ab vtrifqucautem inhonorabitur.nbsp;Mufica in ludu importuna narratio : flagellanbsp;Sc doftrinain omni tepore lapientia.Qui do-cetfatuum, quafiqui coglutinat teftam. Quinbsp;narrat verbum non audienti , quafi qui excitât dorraientém de graui lomno . quot;Curanbsp;dormiente loquitur, qui enarrat ftulto fà-infinedicit, pientiam z amp;in fine narrationisdicit,’Quisnbsp;Infr ’8.b.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I' Supra mortuum plora,defecit enira
lux eius : 8c fuprafatuum plora, deficit enira fenfu. Modicum plorafupra mprtuum,quo-niamrequieuit.Nequifsimi enim nequilsima gella,8c in corde raeo dodrinam fiipicntisA*^nbsp;vita,fupermortem fatui.Ludus mortui le-ptem dies : fatui autem Sc irapij, omnes diesnbsp;Supr.ii.e. vitaeillorura.IICum ftultonemultumloqua-
® ris. Sc cum in(èn(àto,neabieris . Se,rua tcab illo,vcnonmolcftiam habeas. Sc non coin-quinaberis peccato illius. Deflede abillo. Scnbsp;inuenies requiem. Sc non acediaberis in ftul-titia illius . Super plumbum quid grauabitur? 5c quod illi aliud nomen, quamfatuus.^ dederismihi,ÔComnedefyderiûauerte àme.
II Arenam 5c fàlem , 5c maflam férri faci - Prou,»7.«gt; lius eft ferre, quam horninem imprudcn-tem,amp;fatuum, Scimpium. Loramentumli-gneum colligatum fundamento ædificij nonnbsp;difloluitur; fic amp;corconfirmatum in cogi-tationcconfilij. Cogitatus fènfàti in omninbsp;tempore vel metu non dcprauabitur. * Sicutnbsp;paleæ in exceliiSjSc cæmenta fine impenü po inftriettnbsp;fita contra faciem venti non permanebunt:nbsp;fic Sc cor dimidium in cogitatione ftulti connbsp;traimpetum timorisnon refiftet. Sicut cornbsp;trepidumin cogitatione fratui, omni tempore non metuetz fic Sc qui in præceptis Deinbsp;permanet fcmper. Pungens oculum dedii-cit lachrymas : Sc qui püngit corjprofert fen-fum. Mittens lapidem in volatilia, deijcietnbsp;illa; fic Sc qui conuitiatur amico, difloluitnbsp;amicitiam. Adamicum etfi produxeris gla-dium,non defperes: eft enim regreftiis ad aminbsp;cum. Si aperuerit os trifte,non timeas. eft c-nim concordatio:excepto conuitio,Sc impronbsp;perio Scfiiperbia Scmyfterij reuelatioe,Sepianbsp;ga doloia.in his omnibus effugiet amicus. Fi Dnbsp;dem poßidecum amico in paupertate illius,nbsp;vt Sein bonis illius læteris. In tempore tribunbsp;lationis illius permane illi fidelis,vt Sc in hae-reditate illius cohrxes fis. Ante ignem cami-ni vapor Sc fumus ignis inaltatur : fic Sc antenbsp;ianguinera maledilt;äa, Sccontumeliæ, Sc mi-næ. Amicum falutare non confundaris. à
hi euenerint per illum.fijftinebo. Omnis qui . -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-....., pfiLiM-*
— 5. Oratio aduerßtißiperliam, gidam amp; luxuriant: tonßtetudo iur^i/^itanda^amp;inäißiißi natusßrmo adßrens improperiuni:duQ gcnerunbsp;in peccato abundantix amp; tertium adduaninbsp;iram: confutatio hominis adpeaandumße hofnbsp;tantis: depeaatis in adulterio concurromibü^nbsp;laude fimoris‘Domini.
CA.P.
Omine pater Scdominator vitæ meÄ A ne Herelinquas me in confilio eorum?nbsp;necfinas me caderc in illa exprobra-tionc. Quis fiiperponit incogitatu meonbsp;ignorationibus eorum non parcant mihi,nbsp;non appareant delida eorumjamp; ne ad incref-cantignorantiæmeaîjamp;multiplicehtur deli-da mea, amp; peccata mea abundent, amp; inci-dam in conljiedu aduerfariorum mcorum,amp;nbsp;gaudeat inimicus meus ? Domine pater, amp;nbsp;Deus vitæ meæ,nederelinquasme in cogita-tu illorû.Extollentiam oculorum meorn ne
Anfer
Ecclefiàftici. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îéé
|
Àufer à me ventris concupilcentias, amp; con-cubitus conciipifcen tiæ ne appréhendant me, amp; animæ irreuerenti amp; infrunitæ rie tradasnbsp;me. Doôlrinam oris audite filij : amp; qui cü-ftodierit illam non periet Jabijs^ nec fcandalinbsp;zabiturin operibus nequißimis. In vanitatenbsp;fua apprehenditur peccatorjamp;fuperbus Semanbsp;g ledicus fcandalizabitur in illis. lurationi nonnbsp;afluefeat os tuü.multi enim cafus in ilia. No-minatio verô Dei non fit afiidua in ore tuo,nbsp;amp; nominibus fàndorû non admifcearis;quo-niam non cris immunis ab eis. Sicut enim fernbsp;ïnfr 1 b interrogatus àfsiduêj àliuorenon minuinbsp;' tunllfîcomnisiurans 8c nominans, in toto ànbsp;peccato non purgabitur. Vir multum iuransnbsp;implebitur iniquitate, non difeedet à domo illius plaga. Et fi fruflrauerit, deliôtumnbsp;illius fûperipfi’i’^ erit: 8c fi difiimulauerit,nbsp;delinquitduplicitcr, ôcfiin vacun iurauerit,nbsp;, non iuftificabitur. replebitiir enim retribu-donc * domus illius. Eft Sc alia loquela contraria morti,no inueniatur in hæreditate la-cob. Etenim à milêricordibus omnia hæc au-ferétur. Sein delidis non volutabuntur. In-dilciplinatæloquclæ non afluelcat os tuum:nbsp;eft enim in ilia verbum peccati. Mementonbsp;patris 8c matris tuæ in medio enim magna-torum confiftisrne forte obliuilcatur te De-us in conlpcdu illorum, 8c afiiduitate tuanbsp;infatuatus, improperium patiaris, 8c malu-»K ,’^®®^°ttna{ci, 8cdiem natiuitatis tuæ ma-e.iô. bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inverbis imprope- rij, in omnibus diebus fuis non erudietur. (2; Duo genera abundant in peccatis„ ôc tertium adducit iram, 8c perditionem ; Anima cali-da quafi ignis ardens non extinguetur, donee aliquid glutiat : 8c homo nequam innbsp;ore Garnis fuæ non definet donee incédat iç-nem . Homini fornicano omnis panis dul-cis, non fatigabitur tranfgrediens vfque adnbsp;finem. llOmnishomo quitranlgreditur ledum fuum, contemnens in animam fuam,nbsp;Scdicens, Quis me videt ? tenebrx circun-dant me, 8c parietes cooperiunt me, 8c nemonbsp;circunlpicit me: quem vereor.'’ delidorumnbsp;meorum non memorabitur Altifsimus. Etnbsp;non intelligit, quoniam omnia videt oculusnbsp;illius, quoniam expellit .à fè timorem Deinbsp;huiufinodi hominis timor, 8coculi homi-num timentes ilium : 8c non cognouit quo-niâ oculi Domini multo plus lucidiores fiintnbsp;fuper folèm,circnnfpicientes omnes vias ho-rninum, 8c profundum abyfii amp; hominumnbsp;corda intuentes in ablconditaspartes.Domi-no enim Deo antequam crearentur, omnianbsp;fiint agnita-.fic 8c poft perfedum refpicit omnbsp;riia. Hic in plateis ciuitatis vindieabitur 8cnbsp;quafi pullus equinus fugabitur: 8c vbi no fpe-rauit,apprehédetur.Et erit dedecus omnibus,nbsp;eôquôdnon intellexerit timorem Domini:nbsp;Sic 8c mulier omnis relinquens virum fuum,nbsp;8c ftatiiens hæreditatem ex alieno matri -monio. primo enim in lege Altißimi incre-dibilis fuit: Sclècundô quot;virum fiitim dereli- ''gt;» -viruninbsp;quit’ : tertiôin adulterio fornicata eft, Sc exnbsp;alio viro filios ftatuit fibi. Hæc in ecclefiamnbsp;adducetur,8c in filios eius refpicietur.No tra-dent filij eins radices,8c rami eins non dabuntnbsp;frudum.derelinquet in maledidum memorianbsp;eins, 8c dedecus illius no dêlebitur. Etagnof-cent qui derelidi fiint, quoniam nihil melius eft,quàm timor Dei:8c nihil dulcius,quanbsp;relpicerein mandatis Domini. Gloria magna eft lequi Dominum; longitudo enimnbsp;dierum afl'umetur ab eo. |
5. .Sapientia multtplicesßias laudes, amp; origenem dißcnbit,amp;' mire adfiii amplexum inuitat,Gmnbsp;niafua doElrinafplendore illufirans. CAP. xxin I. SApientia laudabit animam fiiam , Sein A Deo honorabitur, 8c in medio populi fui gloriabitur, Sein ecclefijs Altißiminbsp;aperietos fuum, 8c in conlpedu virtutis illius gloriabitur. Sc in medio populi fui exàl-tabitur,8c in plenitudine lända admirabitur.nbsp;Sein multitudineeledorumhabebitlaudem.nbsp;Sc inter benedidos benedicetur, dicens, Egonbsp;ex ore Altißimi prodiui, primogenita antenbsp;omnem creaturam. Ego feci in cœlis vt ori-returlumenindeficiens. Sc fient nebula textnbsp;omnem terram. Ego in altißimis habitaui,8cnbsp;thronus meus in columna nubis. Gyrumnbsp;cœlicircuiui Ibla, 8c profundum abyfsi pe-netraui. Seinfludibus maris ambulaui, 8c innbsp;omni terra fteti. Et in omni populo, 8cinnbsp;omni gente primatum habui : 8c omniumnbsp;cxcellentium 8c humilium corda virtutecal-caui:8c in his omnibus requiem quæfiuijSc innbsp;hæreditate Domini morabor. Tunc præce-pit,8c dixit mihi creator omnium:8c qui crea-uit me, requieuit in tabernaculo meo, 8c dixit mihi, In lacob inhabita^ Sc inllrael hæ -reditare. Sein eledis meis mitte radices. Abnbsp;initió*antelêculacreata fum,8c vlqucadfu-turum leculum noa definam : 8c in habita-tione fanda coram iplo miniftraui. Et ließnbsp;in Sion firmata fum. Sein ciuitate ßndifi-cata fimiliter requieui, amp; in lerulalem po-teftas mea.Et radicaui in populo honorifica-to.Sc in partes Dei mei hæreditas illius. Sc innbsp;plenitudine ßndorum'dctentio mea. Qua-fi cedrus cxaltata fum in libano ; Sc quafi cy-preflus in monte Sion. quafi palma exaltatanbsp;fum in cades,Sequafi platatio roßtinlericho.nbsp;Quafi oliua fpeciofa in campis, 8c quafi platanus exaltatafum iuxta aquam in plàteis.Si- L1 2 cut |
Lib.
|
cut cinnamomum,8cbal{àmutn aromatizans odorem dedizquafi myrrha eledaj dedi fiiaui-tatcra odoris amp;. quafi ftorax 8c galbanuSj 8cnbsp;vngula,8c gutta, 8c quafi Libanus non incifusnbsp;vaporaui habitationem meâj8cquafîbalfâmûnbsp;non miftii odormeus.Ego quafi terebinthusnbsp;extedi ramos meos,8c rami mei honoris 8cgranbsp;tiæ. Ego quafi vitis frudificaui fuauitatemnbsp;odoris: 8c flores mei frudus honoris 8c ho-C neftaris. Ego mater pulchrae diledionis, 8cnbsp;' timoris, 8c agnitionis, 8ciandæ fpei. In menbsp;gratiaomnis vitae 8c veritatis,in meomnisnbsp;fpes vitæ8c virtutis. Tranfite ad me omnesnbsp;qui cócupifcitis me,8càgeneraîionibus meisnbsp;implemini.Spiritus enim meus fuper mel dulnbsp;cis, 8c hxreditas mea fuper mel 8c fauii. Me-loan. (S.d. moria meaingcnerationes fêculorû. llQui C'nbsp;dunt me, adhuc efurient : 8c qui bibunt me,nbsp;adhuc fitient. Qm audit me, non confunde-tur: 8cquioperanturinme, non pcccabunt.nbsp;Qui élucidant rae,vitam xternam habebunt.nbsp;Haec omnia liber vitae, 8c teftamentum Altif-fimi,8c agnitio veritatis. Legem mandauitnbsp;Moyfes in præceptis iuftitiarum, 8c hæredi-tatem domui lacob, Scllrael promifiiones.nbsp;Pofuit Dauid puero fiio excitareregem exipnbsp;fo fortifsiraum,8cin throno honoris lèdenténbsp;en.i.b, inf^mpiternum. JlQuiimplet quafi Phifonlànbsp;pientiam,8cficut Tigris in diebus nouorum.nbsp;lofue.j. Qui adimplet quafi Euphrates lenfum: quinbsp;multiplicac quafi lordanis in tempore mefsis.nbsp;Qui mittit difciplinam ficut lucem, 8c afii-D ftensquafi Gehonindievindemiae.Quiper-ficit primus Icirc iplam, 8c infirmior non in-ueftisabit earn. A mari enim abundabit co-gitatio eius,8c confilium illius inabyflo ma-gna.Ego lapientia elfudi flumina. Ego quafinbsp;trames aquajimrnenfie de fluuio,ego quafi flunbsp;uius Dorix, 8c ficut aquædudus exiui de pa-radilo. Dixi, Rigabo hortum meum plan-tationum, 8c inebriabo ''partus’mei frudum.nbsp;Eteccefaduseft mihi trames abundans,8cnbsp;fluuius meus appropinquauit ad mare. quo-niamdodrinam quafi antelucanumillumi-noomnibus,8cenarraboillamvlque ad lon-ginquum.Penetrabo omnes inferiores partesnbsp;terræ,8c inlpiciam omnes dormientes, 8c illunbsp;minabo gt;omnes’lperantes in Domino. Adhuc dodrinam quafi prophetiam efFundam,nbsp;8c relinquam illam quærentibus làpicntiam,nbsp;8c nondefinamin progenies illorum vlqueinnbsp;Infra.33,c. xuum fandum. IlVidete quoniam non folinbsp;mihi laborauijlèd omnibus exquirentibus venbsp;ritatem. S. 'Tt'ia nbsp;nbsp;nbsp;‘Dominoplacent amp; tria qua edit: no ue injujpitabilia:laut titnorii Dei:multeris ne-qua mtra deteßatio: à mulisre initium feccati mortii'. muheris ‘Dominum nonfirendum. |
CAP. XXV. IN tribus placitum eft fpiritui meo, quæ A. funt probata coram Deo 8c hominibus.nbsp;Cocordia fratrum, 8c amor proximorum,nbsp;8c vir 8c mulier bene fibi conlentientes. Tresnbsp;Ipecies odiuit anima mea , 8c aggrauor valdcnbsp;animæ illorum,Paupcrem fuperbum;8c diui-tem mendacem; 8c lenem fatuum 8c inlenfii-tum. Qua: in iuuentutetua non congregafti,nbsp;quomodo inlenedute tua inuenies? Quàmnbsp;fpeciofum canitiei indicium, 8c presbyte-ris cognofeere confilium ? Quàm Ipecio-là veteranis ftpientia, 8c gloriofus intellc-dus, 8c confilium.'’ Corona fenum multanbsp;peritia : 8c gloriaillorum timor Dei. Noueranbsp;infulpicabilia cordis magnificaui, 8c decimunbsp;dica in lingua hominibus. Homo qui iucûda Bnbsp;tur,in filijs viués 8c videos fubuerfione iniminbsp;corum fuorum. Beatus qui habitat cum mullere fcnlàta, 118c qui lingua fua non eft lapfus,nbsp;8c qui non leruiuitindignis le.Beatus quiin-uenit amicum verum,8Cqui enarrat iuftitiamnbsp;auriaudienti. Quàm magnus quiinuenit la-pientiam Scfcientiara.'lednon eft fuper timenbsp;tem Dominum.timor Dei fuper omnia le fu.nbsp;perpofuit.beatus homo, cui donatum eft habere timorem Deizqui tenet illü,cui alsimila-biturPTimor Dei initio diledionis: eius fideinbsp;autem initiumagglutinandum eftei. Omnisnbsp;plaga triftitia cordis eft:8c omnis malitia ne-quitia mulieris. Etomnem plagam, 8c non Cnbsp;plagam videbit cordis:8c omnem nequitiam,nbsp;8c non nequitiam mulieris:8c omnem obdu-dum,8c non obdudum odientium : 8c omnenbsp;vindidam,8c non vindidam inimicorfi.Nonnbsp;eft caput nequiusfiiper caput colubri;8c nonnbsp;eft ira luper ira mulieris. IlComorarileoni 8cnbsp;draconi placebit,quàm habitarecum mulierenbsp;nequa.Nequitia mulieris immutat facie eius:nbsp;8c obcæcabit vultum fuum tanquam vrfus:8cnbsp;quafi laccum oftendetin medio proximorumnbsp;eius.Ingemuit vireius, 8caudiens fulpirauitnbsp;modicum. Breuis omnis malitia fiiperma-litiam mulieris, Ihrs peccatorum cadat fupernbsp;illam. Sicut alcenfus arenofus in pedibus ve- pnbsp;terani,fic mulier linguata homini quicto. Nenbsp;relpicias in mulieris Ipeciem, 8c non con-cupilcas mulierem in Ipecie. Mulieris ira, 8Cnbsp;irreuerentia,8c confufio magna.Mulier fi pnnbsp;matum habeat,contrariaeft virofuo.Corhunbsp;mile, 8c facies tri ft is, 8c plaga mortis, muliernbsp;nequam.Manus debiles, 8c genua diflolu-ta,mulier quænon beatificat virum fuum«nbsp;IIA muliere initium fadum eft peccati, ScG«oM*nbsp;per illam omnes morimur.Non des aquae tuxnbsp;exitum, necmodicumi pec mplicr nequamnbsp;veniam prodeundi, Si non ambulauerit adnbsp;manum |
Ecclefiaftici
manum tuam_,confundét te in confpedu ini-micorum. A carnibus tuis ablcindeillam ,ne femper te abutatur.
S. nbsp;nbsp;nbsp;roponit yiiißjnt laudes lonte mulicris amp; yi
tu^ma malee ac ’^lotypeeßlia cuflodiedattria timenda: duo contrißantia, amp; duo^ericuloßa.
CAP. XXVI.
Vlieris bonæ beatus vir; numerus c-nimannorii illorum duplex. Mulier fortis obledlat virum fiium_, amp;annos
tentatio ^rolat etim jui tentatun/èquenda ui~ ftitia : inconflantM flulti, amp; modeßia in perils ßeruanda: ßtr eta amici non lettelandA'. denbsp;annuentc ocnlo amp;tnßdioß.
CW. XXVI I.
PRopter inopiam multi deliquerunt: qui quxritlocupletari, aucrtit oculumnbsp;fuum.Sicut in medio compaginis lapi-dum palus figitur: ßc amp; inter medium ven-ditionis amp; emptionis anguftiabitur peceatis.nbsp;Cotereturcum delinquete delidum.Si no innbsp;timoré Domini tenueris reinftater, cito fub-ucrtetur domus tua. Sicut in pcrcuiTura eri-bri remanebitpuluis : lie aporia hominis innbsp;cogitatu illius. Vala figuli probat fornaXj Bnbsp;amp; homines iuftos tentatio tribulationis. Si- Supr.ij.cinbsp;cut rullicatio de ligno oftSdit frudtum illius:nbsp;he yerbum eXcogitatu cordis hominis. Ante Icrmonem non laudes viriim: hæc cnim ténbsp;tatio eft hominum.Si fequaris iuftitiam, appréhendés illam, amp; indues quaft podêrem honbsp;noris, 8c inhabitabis cum ea: amp;proteget teinnbsp;lempiternumJ amp; indie agnitionis ihueniesnbsp;firmamentum . Volatilia adfibifimlliacon-ucniunt.•amp; veritas ad eos qui operanturillamnbsp;reuertetur. Leo venationi inhdiatur Icmper:
vitæ illius in pace implebit. Pars bona_, muller bonajn parte bona timentium Deum^da bitur viro pro fadis bonis.-diuitis autéj amp; paunbsp;peris cor bonum, in omni tempore vultus illorum hilaris . A tribus timuit cor raeum^ amp;nbsp;in quarto facies mea metuit. Delaturam ciui-tatisj amp; colleclionem populi^ Sccalumniamnbsp;mendacem’.fuper mortem omnia gratiia.Dolor cordis amp;lult;ftuSjmuher zelotypa . In mu-‘ here quot;zelotvpa’ flagellum linguæ,omnibus conbsp;municas. Sicut bond iugum quod mouetur,nbsp;ita amp; mulier ncquam : qui tenet illam , quafinbsp;B qui apprehendit fcorpionem . Mulier ebrio-la, ira magna; amp; contumclia, amp; turpitudonbsp;illius non regetur. Fornicatio mulicris incx-tollentiaoculorum, amp; in palpebris illius ag-nofeetur. In filia non auertentefe, firma cu- fiepeccata operatibus iniquitates. Homo Iannbsp;ftodiam ; neinuentaoccafione vtaturle. Ab dus in lapientia manet ficut Ibhna ftultus fi-omniirreuerentia oculis caue, amp;nc mirerisnbsp;11 teneglexerit.ficut viator 11 tiens,ad fontemnbsp;os apcriet,amp; ab omni aqua proxima bibet, amp;nbsp;contra omnem palum fèdebit, amp; contra om-nemlagittamaperict pharetram, donee defi-C ciat.Gratia mulieris lèdulæ dcledabit virumnbsp;fuum, amp; ofia illius impinguabit. Difciplinanbsp;illius datum Dei eft. Mulier fenfiita amp; tacita,nbsp;non eft immutatio eruditæ animæ. Gratia funbsp;pergratiam mulier lancta, amp;pudorata. Ornais autem ponderatio non eft digna conti- Dilige proximum, amp;coniungere fide cumnbsp;nentisaniraæ. Sicut fol oricns mundo in al- illo.Quod fi denudaueris ablconla illius,non qnbsp;tifsimisDei, fic mulieris bona Ipecies in or- perlbqucris poft eum. Sicut enim homo quinbsp;namentum domus cius. luccrn.a fplendens perdit amicum fuum : fic amp; qui perdit ämi-fuper candelabrum landum , Scfpccies faciei citiam proximi fui. Etficut qui dimittit a-fuperætatem ftabilem. Columna; aureæ fu- uem de manu fua; fic dereliquifti proximumnbsp;per bales argenteas, amp; pedes firmi fuper plan tuum, amp; non eum capies. non ilium lequa-j) tas ftabilis mulieris. Fundamenta æterna fu- ris, quoniam longe abeft, elFugitenim qua-pra petram folidam ,amp; mandata Dei in corde mulieris lànélæ. In duobus contriftatumnbsp;eftcormeum, amp;in tertio iracundia mihi ad-uênit,Virbellator deficiens perinopiam ; 8cnbsp;virlenfatuscontemptns;8c qui tranlgrediturnbsp;àiuftitiaAdpeccatum Deus parauit eum adnbsp;romphæam. Duæ Ipecies difficiles amp;peri-culofæmihi apparuerunt. Difficile exuiturnbsp;negotians à negligentia: amp; non iuftificabiturnbsp;caupo à peceatis labiorum.
«S. Ob inopiamiamp;‘amoremdiuitiarurn multi de~ linquunt'.timorDominiconfianterferuandits: pidem, fuper caput eius cadet ;amp;plagado-
cut lutta mutatur.In medio infènfatorû (crua verbum tempori .• in medio autem cogitan-tium afsidiius efto. HNarratio peccantium o- supr. ij.ljnbsp;diofa,amp; rifus illorum in deliélis peccari. Lo-quela multum iuranS;, horripilationem ca-piti ftatuet, amp; irçeuerentia ipiius obthurationbsp;aurium. EfFulio ßnguinis in rixa fuperbo-rum ; amp; maledidio illoriiin auditus grauis.nbsp;Qui dénudât arcana amici, fidem perdit amp;nbsp;non inueniet amicumad animum fuum .
fi caprea delaqueo, quoniam vulnerata eft anima eius. vltrà eum no poteris colligare, 8cnbsp;maledidti eft concordatio . denudare autemnbsp;amici myftcria, delperatio eftanimæ infœ-licis. Il Annuens oculo fabricat iniqua, 8cProu.m.Unbsp;nemo eum abijeiet: in conlpedu oculorumnbsp;tuorum condulcabit os fuum,8c fuper lernio-nes tuos admirabitur. Nouilsime autem per-£)nbsp;uertet os fuum, 8c in verbis tuis dabit fean-dalum.Multaaudiui,8c non coæquaui ei, 8cnbsp;Dominus odiet ilium. Qui inaltû mittitla-
L1 ? loamp;
Lib.
lius nött tranfiuit, amp; qui non attraxit iu-gum illius,8c in vinculis eius non eft ligatus: iugum enim illius,iugum ferreum eft; ôc vinculum illius,vinculum æreum eft.Mors illius pnbsp;mors nequißima;8c vtilis potius inferi», quanbsp;illa.Perfèuerantia illius non permanebit, lednbsp;obtinebit vias iniuftorum; ôc in flamma fuanbsp;non comburet iuftos.Qui relinquunt Deiimnbsp;incident in illSjScexardebit in illis,ôc non extinguetur, Scimmitteturinillos quafi leo ,8cnbsp;quafi pardus lædet illos. Sepi aurcs tuas fpi-nis,8clinguam nequam noli aiidirCjSc orituonbsp;facito oftia,8c feras auribus tuis. Aurû tuumnbsp;ôc argentum tuum confia,ôc verbis tuis facito ftatêram,Ôc frenos ori tuo redos: ôc atten- Znbsp;de ne forte labaris in lingua, 8c cadas in colpcnbsp;du inimicorum infidiantium tibi,ôc fit cafusnbsp;tuus inßnabilis in mortem.
5. 7er mutuumßtbueniendumproximo, fidesi^ mutuantißruanda-.amp;quanquam multi ßdetnnbsp;fallant, non tarnen ob id teßandum ab else-moßyna,cuius laudes deßcribit-.ßdeiufßori gratia habenda efl,ßdesfjeruanda, in quibw ccänbsp;ßßat initium yita hominis dißerit, cÿ de ^d-gûs eJr ingratis hoßitibui. CAP. x x l x.nbsp;Vi facit milericordiamjfœneratur pro' Anbsp;ximo fuo : 8c qui præualet manu,mannbsp;data fêruat. Fœnerare proximonbsp;tuoin tempore nccefsitatisillius, 8citeriimnbsp;redde proximo in tempore fuo. Confirmanbsp;verbum, 8c fidclitcr age cum illo: 8c in omninbsp;temporeinuenies quod tibi necefiarium eft.nbsp;Multi quafi inuentionem æftimauerunt fœ-nus, 8c præftiterunt moleftiam his qui fe ad-iuuerunt. Doneeaccipiant, ofeulâtur manusnbsp;dantis, 8c in promißionibus humiliant vo-cemfuam: Etin tempore redditionis poftu-labit tempus, ÔC loquetur verba tardij 8c murnbsp;murationum,8c tempus caufàbitur. fi autem
' - ' * reddet dimidium, 8c computabit illud quafi gnbsp;inuentionem : finautem, fraudabit ilium pecunia fua, ôcpofsidebit ilium inimicum gra-tis,ôc conuitia,Ôc maledida reddet illi, 8c pronbsp;honore ôc beneficio reddet illi contumeli-ani. Multi non caufâncquitiæ non fœnera-tifunt, fèd fraudari gratis timuerunt. Ve-runtamen fuper humilem animo fortior eftogt;nbsp;ôc pro eleemofyna non trahas ilium. Pt®quot;nbsp;pter mandatum allume pauperem ; 8c pr®quot;
Prou ^‘’^'^‘^ôlofî’diuidet viilnera. II Et qui foueam Eccle.io.bfoditjncidet in eam : amp; qui ftatuit lapidemnbsp;proximo, offendetineo:amp;qui laqueum alijnbsp;ponit, peribit in illo. Facienti nequifsimumnbsp;confilium,fuper ipfum deuoluetur,amp; non agnbsp;nofcet vnde adueniat illi. Illufîo amp; impro-perium fuperborum, amp; vindida ficut leo in-fîdiabitur ilIi.Laqueo peribunt qui obledan-turcafii iufl:orum:dolorautem confumct il-losantequara moriantur. Ira amp; furor vtraqjnbsp;execrabilia funt, amp; virpeccator Gontinensnbsp;rit illorum.
S. l^on^uerendayindi^ajßdojfenfa refnhten da:ab iraacliteceffandum'. mala lingua amp;nbsp;fericula ipfius, amp; detertia lingua:dures feßiennbsp;da aduerßM linguam neqttam, orij^frenumnbsp;imponendum. C A p. x x v 111.nbsp;A 'iVi vindicari vult,à Domino inucnietnbsp;Deut.ji.c vindidam, 8c peccata illius ieruans fernbsp;Ma«. öVd.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uabit. Relinque proximo tuo no-
centi te.‘8c tune dcprecanti tibi peccata folue-Marc.ii.e. tur. (IHomo hominireferuatiram: ScàDeo quærit medelam ƒ In hominem fîmilem lîbinbsp;non habet mifèricordiam : 8c depeccatis fuisnbsp;deprecatur ? Ipfc dum caro fit, reièruat iram:nbsp;amp; propi tiationcm petit à Deorquis exorabitnbsp;pro delidis illius? Memento nouißimorum,nbsp;amp; define inimicari. Tabitudoenim, amp; morsnbsp;imminent in mandatis eius.Memorare tirao-® rem Dei, ôc non irafearis proximo.Memora-re teftamentum Alrifsimi, 8c delpiceignorannbsp;tiam proximi. Abftine te alite, 8c minuesnbsp;peccata, homo enim iracundus incendit litê,nbsp;amp; virpeccator turbabitamicos, 8c in medionbsp;pacem habentium immittet inimicitiam .
proa.2lt;î.c 11 Secundum enim ligna fÿluæ, fie ignis ex-ardelcit : 8c fecundum virtutem hominis, fie iracundia illius erit, 8c fecundum fubftantiânbsp;fuam exaltabitiram luam. Certamen fefti'nbsp;natum incendit ignem.’Sc lis feftinansefFun- potuerit reddere, quot; aduerfabitur, folidi’ vixnbsp;dit fanguinem: amp; lingua teftificans a.dducitnbsp;mortem . Si fufflaueris, quafi ignis exarde-hit: 8c fi expueris fuper illam, extinguetur. v-traque ex ore proficifeuntur. Sufurro 8c bi-linguis maledidus.-multos enim turbauit pacem habentes.Lingua tertia multos commo-uit, 8c difperfitillos degenteingentemxiui-tates muratas diuitum deftruxit, 8c domos
, C niagnatorum elFodit. Virtutes populorû con cîdit, 8c genres fortes difloluit. Lingua ter-cia mulieres viratas eiccit, Scpriuauitillasla- pterinopiameius nedimittas eum vacuum,nbsp;boribus fuis. qui refpicit illam non habehit Perde pecuniara propter fratrem 8c amicumnbsp;requiem, nechabebit amicum in quo requi- tuum: ôc non abfcondas illam fiib lapide innbsp;efeat . Flagelli plaga liuorem fàcit : plaga perditionem.IlPonethefàurum tuumin pr2-Tob.4y‘nbsp;autem linguae comminuet ofià. Multi ce- ceptis Altißimi, 8c proderittibi magis,quàninbsp;cideruntin oregladij ,fèd non fie quafi qui aurum. Conclude eleemofynam in ''corde’nbsp;interierunt per linguam fuam . Beatus qui pauperis, 8c hæc pro te exorabic ab omni ma-tedus eft à lingua nequa^qui in iracundiam il lo.llElectnofyna viri quafi làcculus eu ipfo,ôc 'nbsp;gratiam
-ocr page 47-Ecclefiaftici
168
: vilceraeius. Equus indomîtus euadit durüsgt; Sc filius remifluseuadet prasceps.Lada filiu.nbsp;Sc pauentem te faciet;lude cum eo. Sc contri- Bnbsp;ftabit te.Non corrideas illi;ne doleas,8c in nonbsp;uifsimo obftupefeentes dentes tui.Non des ilnbsp;lipotcftatéiniuuentute,8c nedefpicias cogitatus illius.üCuruaceruicem eius iniuuentu- Supra,7,c:inbsp;te,Sc tunde latera eius duminfans eftme forte induret. Sc non credattibi. Sc erit tibi dolor animx. Doce filium tuum. Sc operate innbsp;illo,nein turpitudinem illius offendas. Me-lior eft pauperfiiniisScfortis viribus, quamnbsp;diues imbecillis Sc flagellatus malitia. Salusnbsp;animæ in fimélitate iuftitix. Sc melior eftnbsp;omni auro Sc argento : Sc corpus validum,nbsp;quam cenfus immenfus.Non eft cenfus fupernbsp;cenfumfälutiscorporis; Sc non eft oblefta-mentum fuper cordis gaudium. Melior eftnbsp;mors, quam vita amara ; Sc requies aeterna,nbsp;quam languor perfèuerans . Bona abfeondi-ta in ore claüfbjquafi appofitiones epularunlnbsp;circumpofîtæfèpulchro.llQmd proderit liba-tio idolo.*’necenim manducabit,nec odora-bitur. fic qui eftugatur à Domino, Sc portasnbsp;mercedes iniquitatis. Videns oculis Sc inge-
gratiam botninis quafi pupillam coferuabit:
amp; pofteareftirgetjSc rétribuer illis retributio ' nem,vnicuique in caput illorum. Super fcu-
Ç turn potentis,8c ftiper lanceam^aduerfiis ini-micumtuumpugnabit. Vir bonus fidé facit proximo fuo: Sc qui perdiderit confufionem,nbsp;derelinquetfibi. Gratiam fideiufloris neob-liuilcaris: dedit enim pro te animam fua. Re-promiftorem fugitpeccator Scimmundus.Bonbsp;na repromiftbris fibi adlcribit peccator:Sc in-gratus fènfu derelinquet liberantem fe. Virnbsp;repromittit de proximo fuo; Sc cü perdideritnbsp;reuercntiam, derelinqueturab eo.Repromif-fto nequiftima multos perdidit dirigenres, Scnbsp;coramouit illos quafi fluótus maris. Viros ponbsp;tentes gyrans migrate fecit, Sc vagati funt innbsp;gcntibus alienis.Peccator tranlgrediens mannbsp;datum Domini,incidet in promifsionem nc-quam; Sc qui conatur multaagere, incidetinnbsp;Iqq. iudicium. Récupéra proximum fècundii vir-tute tuam,Sc attende tibi ne incidas.lllnitiuranbsp;vitæ hominis, aqua Sc panis, Sc veftimétum,nbsp;Sc domusprotegens turpitudinem.Melioreftnbsp;vidus pauperis fiib tegmine aflerum, quamnbsp;epulælplédidæ in peregrè fine domicilio.Minimum pro magno placcat tibi, Scimpropc- mifccns, ficutfpado compledens vir^inem, Dnbsp;rium peregrinationis non audies. Vita ncqua Scfulpirans. Triftitiam non des animas tuæ,nbsp;hofpitandi de domo in domum;8c vbi hofpi- Sc non affligas temetipfum in confilio tuo.nbsp;tabitur,8c no fiducialiter aget, nee aperiet os. lucunditas cordis , hæc eft vira hominis, 8cnbsp;Hofpitabitur,Sc paftet,Sc potabitingratos. Sc thefaurus fine defedione fanditatis : 8cex-ad hæc amara audiet, Tranfi hofpes. Sc ornanbsp;menfam: Sc qux in manu habes,ciba cæteros.nbsp;Exi à facie honoris amicorum mcorummecef
«•’P- fitudine domus meas hofpitio mihifadusquot;eft’ frater. Grauia hæc homini habenti fenfum ,nbsp;Correptio domus. Sc improperium fœnera-toris.
•S. Filij in dißiplina educandi^ amp; quamßt per-nicioßum illis indulgere; corporisßanitas prx-flatdiuitijs: amp; quamßt noxia tamp;fugiendabo mini triflitia, cordis y erb iucunditas quamßtnbsp;ytilis.
CAP. XXX.
diligit filium fiium, afsiduat illi fla a,vt laeteturinnouifsimo fuo. Scnbsp;non palpet proximoru oftia. Quinbsp;docet filium fuü, laudabitur in illo. Sc in medio domefticorü in illo gloriabitur. Qui docet filinm fii“ni,in zelum mittitinimicum,Scnbsp;in medio amicorum gloriabitur inillo.Mor- infirmitas grauis fobriam facit animam. La-tuus eft pater eius. Sc quafi non eft mortuus.
' fimileminira reliquitfibipoftfe. In vitafua vidit, Sc lætatus eft in illo: in obitu fuo nonnbsp;eft contriftatus, nec confufiis eft coramnbsp;inimicis. rcliquit enim defenfbrem domusnbsp;contra inimicos, Sc amicis reddentem gratiam.Pro animabus filiorum colligabitvulne eft in fnbsp;ra fua, Sc fuper omnem vocera turbabuntur oftenfionis
ultatio viri eft longæuitas. Mifcrcrc animas ruæ placens Deo, amp; contine, amp; congreganbsp;cor tuum in fanditate eius : amp; triftitiamnbsp;longe expellc à te. Multosenim occidit tri-ftitia, amp; non eft vtilitas in illa.Zelus amp; ira-cundia minuunt dies, Sc ante tempus (ène-étam adducet cogitatus. Splendidum cor,nbsp;bonuin in epulis eft; epulasenim illius diligenter fiunt.
5. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jjoneßaüsrccmatwpneßientia : labor
diuitii t'/f tgt;auigt;eris‘. dilwens aurum:multi ca~
diuitis amp; pauperis: diligens aurum:multi ca~ ßtn in aurodam diuitis,ßne macula : modeßia.nbsp;in menßaßruandadaw ßbrietatis^amp; yitupe-ratiogults: laitsmodidyini, amp; yetuperationbsp;immodei.
CAP. XXXI.
Vigiliahoneftatis tabefacietcarnes. Sc Ä-cogitatus illius aufert fbmnum. Cogitatus præfcientiæ auertit fenfum,Sc
borauit diues in congregatione fubftantiæ,Sc in requie fua replebitur bonis fuis. Laborauitnbsp;pauper in diminutione vidus. Sc in fine in-ops fit.Qmaurum diligit,non iuftificabitur:nbsp;Sc qui infèquitur confumptionem,replebiturnbsp;ex ea. IlMulti dati funt in auri cafus, Sc fada Supra. 8.tnbsp;fpecie ipfius perditio illorum. Lignumnbsp;(îonis eft aurum fàcrificantium. væ illis
Ll quife-
Lib.
|
qui ftdantur illiidj amp; omnis impru^ens de-Lucæ.cr.d. perietinillo. Il Beatus cliuesj qui inuentus eft fine macula:amp; qui poil aurum non abijt,nbsp;necfpeiauitin pecunia amp; thclàuris. Quiseftnbsp;hicjamp;; laudabimus euin ? fecit cnini mirabi -lia in vita fua. quot;Quis’probatus eft in illo^nbsp;pQr^Q^us* cii J amp; erit üli gloria ætcrna ? quinbsp;potuit tranfgredi, amp; non eft tranlgreflus: Scnbsp;facere mala, amp; non fecit. ideo Habilita funtnbsp;bona illius in Domino,amp;eleemofynas illiusnbsp;B enarrabit omnis ecclefia iandorum. Supranbsp;menfam magnam fèdifti/’ nonaperias fupernbsp;illam fiucem tuam prior. Non dicas, fi mul-ta funt quæ fuperillarafunt.Memento quo-niam malus eft oculus nequam. Ncquius o-lt;ulo quid creatum eft? ideo ab omni facienbsp;fua lachrymabitur, cura viderit. Ne exten-das manum tuam prior, amp; inuidia contami-natus erubelcas. Necomprimarisinconui-uio.Intellige quæ funtproximi tuicxteip-fo. Vtcrc quafibomo frugi his quæ tibi ap-ponuntur: amp;non cura manducas multum,nbsp;odio hâbearis. Ceflâ prior, caula difciplinæ:nbsp;amp;noli nimiuseflèjne forte oftendas. Et fi innbsp;medio multorum fedifti, prior illis ne exten-lt;las manum tuam : nec prior pofeas bibere.nbsp;Quàm fufficiens eft homini erudito vinumnbsp;exiguum, amp;indorraiendononlaborabis abnbsp;illo, amp; non fenties dolorem. Vigilia amp; cliole-ra,amp; tortura viro infrunito: fbmnus fànitatisnbsp;inhomine parco. dormiet viquein mane, amp;nbsp;anima illius cum ipfo dcledabitur. Et fi co-adus fueris in edendo multum, furge è medio, Sc vome: amp; refrigerabit te, amp; non adduces corpori tuo infirmitatem. Audi mefili, amp;nbsp;ne fpernas me; amp; in nouißimo inuenies verba mea. Inomnibus operibus tuis efto velox,nbsp;Prou.îi. b amp; omnis infirmitas non occ/frret tibi.llSplennbsp;didum in panibus benedicent labi.a multorum,. amp; teftimonium veritatis illius fidele.nbsp;In nequißimo panera urm urabit ciuitas, amp;nbsp;teftimoniumnequitiæillius verum eft. Di-p ligentes in vino noli prouocare: multos e-nim exterminauit vinum . Ignis probat ferrum durum : fie vinum corda fiiperborumnbsp;arguetin ebrietate potatum. Aequavita ho-minibus, vinum in fobrictate; fi bibas illudnbsp;raoderatè,erislbbrius. Q^æ vita eft quæ mi-nuiturvino ? Quid defraudat vitam ? Mors.nbsp;Vinum in iucunditatem creatum eft, amp; nonnbsp;in ebrietatem, ab initio. Exultatio animæ amp;nbsp;cordis vinum moderate potatum. Sanitas eftnbsp;anima: Sccorporilobrius potus. Vinum multum potatum, irritationem, amp; iram , amp; ruinas multas facit. Amaritudo animæ vinumnbsp;multum potatum. Ebrietatis animofitas,im-prudentisoiFenfio,minorans virtutem,amp; fa-ciens vulnera, In conuiuio vini non arguasnbsp;proximum : amp; non defpicias eum in iucun-ditate illius: verba improperij non dicas illi,nbsp;amp; non premas ilium in repetendo. |
S, Officium boni re£ioris: maior natu loquatur: tacendum ybi noneif qui audiaf. lucunditainbsp;mufiexin conuiuio-.adolefcenti tacendum: laitsnbsp;taciturnitatis: difeutiendafropria domtis:laitsnbsp;timoris T)omini:feccator quot;vitat corre^tioncm:nbsp;abfque conflio nihil agendum. CAP. XXXII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' REdorem te pofuerût.’noli extolli: efto A in illis quafi vnus ex ipfis.Curam illo-rum habe, amp; fie confyderajamp; omni eunbsp;ra tua explicita recumbe: vt læteris propter il*nbsp;los, Scornamétum gratiæ accipias coronam,nbsp;amp; dignationem confèquaris corrogationis.nbsp;Loquere maior natu: decetenimte. primumnbsp;verbum diligenti ftientiam, amp; non impediasnbsp;muficam. Vbi auditus non eft, non effundasnbsp;fèrmonem, amp; importune noli extolli in fa-pientia tua. Gemmulacarbunculi in ornaménbsp;to auri, Sccomparatio muficorum in conuiuio vini. Sicut in fabricatione auri fignum Bnbsp;eftfmaragdi : fie numerus muficorû iniucunnbsp;do amp; moderato vino. Audi tacens,amp; pro re-uerentia accedet tibi bona gratia. Adoleftensnbsp;loquere in tua cauß vix. Si bis interrogatusnbsp;fueris,babeat caput reiponfiim tuura.In mulnbsp;tis efto quafi infeius, amp; audi tacens fimul 5Cnbsp;quærens. In medio magnatorura * non præ-fumas; amp; vbi funt fenes, non multum lo-qiiaris. Ante grandinem præibitcorulcatio:nbsp;amp; ante verecundiam præibit gratia. Se pronbsp;reuerentia accedet tibi bona gratia. Et Iiora Qnbsp;furgendi non te trices; præcurre autem priornbsp;in do raum tuam,amp;illic auocare, Scillic Inde, amp; ageconceptiones tuas, amp;noninde-lidis amp; verbo fuperbo. Et fuper his omnibus bcnedicito Dominum qui fecit te, amp;:nbsp;inebriantem te ab omnibus bonis fiiis. Quinbsp;timet Dominum, excipiet dodrinam eius:nbsp;amp; quivigilauerint ad ilium, inuenient be-nedidionem. Qui quærit legem, replebi-tur ab ea : amp; qui infidiofè agit, ftandalizabi-tur ab ea. Qui timent Dominum, inuenientnbsp;iudicium iuftum, amp; iuftitias quafi lumennbsp;accendent. Peccatorhomo vitabitcorreptio-nera, amp; fècundum voluntatem fuam inue-nietcoraparationem. Virconfilij non dilper-det intelligentia,alienus amp; fiiperbus no per-timeftet timoré. etiam poftquam fecit cumnbsp;eo fincconlilio, amp; fuis infèdatiopibus ar-guetur. Fili, fine confilio nihil facias, 8Cnbsp;poft fadum non pœnitebis. In via ruinænbsp;non eas, amp; non ofièndes in lapides : nec cre-das te viælaboriofæ, ne ponas animæ tuænbsp;feandalum. Età filijs tuis caue, amp; à dome-fticis tuis attende.In omni opéré tuo crede exnbsp;fidft |
Ecclefiaftici.
fide animæ tuæ, hoc eft enim conferuatio ma lius enim vt filij tui te rogent, quâra te refpi-datorum. Qui credit Deo attendit mandatis; cere in manus filiorum tuorum. In omnibus Sc qui confidit in illo,non rainorabitur,
S. Laudantur timens T)eum amp; fastens : ineon-fiantia ÿracor^icrum fatur.amicttsßibpinna-tor. dies eÿ tempora à “Deoßunt, qm amp; reli-qua omnia treauit at dijponit, in cv.itis ma-homo 'vt Intum in manußguli.malum leruo.Operatur in difciplina, Scquærit requi-tontra honumtpoffeßio non in 'rtitaßdin mor efeere: laxa manus illi,8c quærit libertaté.Iu-te difirihuenda alijs:^ quoniodoßruißnt tra gum Sc lorum curuant collum durum. Sc 1er-uura inclinant operationes aftiduæ. Seruö maleuolo tortura Sccompedes, mitte iliumnbsp;in operationem , nevacet.multam enim malitiam docuit otioficas. in opera conftitue eu:nbsp;lie enim condecet ilium. Quqd fi non obau-dierit, curua ilium compedibus, Sc non amplifiées fuper omnem carnem. Verum fine iunbsp;dicio nihil facias graue. IISi eft tibi leruus*,fit Supra.7.éinbsp;tibi quafi anima tua: quafi fratrem fie eumnbsp;trada.quoniam in fiinguine animæ compara-fti ilium.Si lælêris eum iniuftè,in fugam connbsp;uertetur.Scfiextollcns dilcefierit;quem quæ-
5. l^amtasßomniorum,diuinationum, äugurij^ mendatiorumdaws expertorum: heatiiudo ti~nbsp;mentium T)£um‘. ohlationssiniquorum: frau~nbsp;dans pauperem : ynus adißcans ö* alter de-flrusns-. fattenspœnitentiam e^non abßinensnbsp;à psttatis.
CAP. X X X I 111.
Ana fpes,5cmendacium viro inlenla A to:5c fomnia extollunt imprudentes.nbsp;Qiaafi qui apprehendit vmbram. Scnbsp;perfequitur ventum: fic Sc qui attendit ad vi-niorum, Antefacicm hominis fimilitudo igt;alnbsp;terius’hominis. Ab immundo quid munda-bitur.'’8c à mendace quid verum dicetur? Di-uinatio erroris Scauguria, mendacia Sc fomnia maleficientiura,vaniras eft. Et ficut par-turientis,cor tuumphantafias patitur, nifi abnbsp;Altißimo fücrit emilia Yifitatio,ne dederis in
operibus tujspræcellens efto. Ne dederis ma-culam in gloriarrt tuam. In dieconfummati-onis dierum viræ tua? j amp; in têpore exitus tui diftribue bareditatera tuam. Cibariaj 8c vir- Dnbsp;ga, Sc onus afino;panis,8c di(ciplina,8c opus
fiantia pratorßerum fatur.amitusßthßinna-tor. dtes tempora à “Deoßunt, qut amp; reli-qua omnia treauit at dißonit, intuiusma-
tontra lonumtpoffeßi
i
^andi.
CAP. XXXIII.
B quot;flmenti Dominum non occurrent ma
¦ la, fedintentatione Deus ilium con-feruabit, Sc liberabit à malis. Sapiens non odit mandata Sc iuftitias, Sc non illide-tur quafi in procella nauis . Homo fenlatusnbsp;creditlegi Dei, Sc lex illi fidelis. Qui interro-gationem manifeftat, parabit verbum, Sc ficnbsp;deprecatus exaudietur,8c conleruabit difciplinbsp;nam , Sc tunc refpondebit. Præcordia fatuinbsp;quafi rota carri : Sc quafi axis verfatilis cogi-tatus illius. Equusemifiarius, fic Sc amicus ras,5cin quaviaquærasillum,nefcis.nbsp;fubfiinnator, fub omni fuprafedente hinnit.nbsp;Quaredies diem fuperat. Sc iterum lux luce.nbsp;Sc annus annum à lole.'’ A Domini feientianbsp;leparati fiintfadfo foie. Sc præceptum cufto-diente. Etimmutauit tempora. Sc dies feftosnbsp;ipforu. Sc in illis dies feftos celebraueruntadnbsp;Bhora. Exipfis exaltauit Sc magnificauit De-us,8cexipfis pofuit innumerum dierû,8coésnbsp;homines de lolo. Sc ex terra vnde creatus eftnbsp;Adam. In multitudine dilciplinæ Domininbsp;feparauiteos, Scimmutauitvias eorum. Ex
ipfis bencdlxit. Sc cxaltauit:8cexipfis fandi- fa mendacia. hoc fecundum hoc vifio fom-ficauit. Scadfe applicauit: Sc exipfis male-dixit Schumiliauir, Sc conuertit illos à fe-paratione iploruni.Quafi lutumfiguliin ma nuipfius, plafmareillud Scdifponcre. Om-nesviæ eius fecundum difpofitionem eius:nbsp;fichomo in manu illius qui fefecit. Sc red-det illi fecundum indicium fiium. Contra
malum bonum eft,Sc contra mortem vita:fic illis cor tuum. multos enim errare feccrunt Sc contra virum iuftum peccator. Et ficin-tuerein omnia opera Altifsimi. Duo contra duo,8cvnum contravnum : Sc ego no-uißimus euigilaui. Sc quafi qui colligit aci-nos poft vindemiatores. In benedidionenbsp;C Dei Sc ipfe fperaui ; Sc quafi qui vindemiat,
Sapj. repleui torcular. II Refpicite quoniam non mihifoli laboraui, fed omnibus exquirenti-busdifcinlinam. Audite me magnati,8com-nes populi,5c redores ecclefiæ auribus perci-pite. Filio Sc mulieri, fratri Sc amico non desnbsp;poteftatem fuper te in vita tua: Sc non dedc- vfq; ad morte periclitatus fum horfi caufa, 8cnbsp;ns alij pofi'efsionem tuam: ne forte pœniteat liberatus fum gratia Dei.Spiritus timétiû ne-te,Scdepreceris pro illis. Durn adhucfuperes um quæritur,8cinrefpeduilliusbenedicetur.nbsp;Sc afpiras,non immutabit te omnis caro, me- fpes enim illoru in falute illos,8c oculi oei innbsp;diligen-
fomnia. Sc exciderunt Iperantes in illis. Sine mendacio confummabiturverbum legis, Scnbsp;ftpientiain ore fidelis complanabitur. Quinbsp;non eft tcntatus, quid feit? Vir inmultisnbsp;expertus,cogitabit multa: Sc qui multa didi-cit enarrabit intelledum. Qm non eft exper-tus,pauca recognofcit: qui autem in multis fanbsp;dus eft,multiplicat malitiam. gt; Q^ tentatus [gt;.7.nbsp;non eft, qualia (cit? qui implanatus eft, abu- Bnbsp;dabitnequitia’.Multavidi enarrando,8c pJu-rimas verborum confuetudines. Aliquoties
catio illius vfqueadnubespropinquabit. O-ratio humiliantis Ic, nubes penetrabit: Sc donee propinquet, non confolabitur: Sc non dilcedet,donec Altifsimusafpiciat.Dominusnbsp;non elongabit, led iudicabit iuftos, amp;. facietnbsp;iudicium;8i Fortißimusnon babebit in illis Dnbsp;patientiamj^vt’ contribulet dorlum iplbrum:nbsp;amp;Gentibus redder vindidam, donee tollatnbsp;plenitudinem fuperborum.-amp; feeptra iniquo-rum eontribulet, donee reddat hominibusle-
mifèricordia fuaiSpeciolà mifèricordia Dei;
diligentes le. Qui timet D orninumjnibil tre- llDa altißimo lècundum datum eiuSjamp; in bo Tob. pidabit,amp; non pauebit:quoniam iplè eft Ipesnbsp;eius. Timentis I) ominû beata eft anima eius.
Ad que refpicit,amp; quis eft fortitudo eius/’O-culi Domini fuper «mentes eura, proteftor potentiaêjfirraamentum virtutisjtegimen ar-dorisj amp;vmbraeulum meridiani, depreeationbsp;off'enlîonis,amp;adiutoriumcafuSjexaltans ani-mam,amp;illuminans oeulos,danslanitatem,amp; innbsp;vitam, amp; benedidionem. Immolantis ex ini- jnbsp;quo oblatio eft maculata, Sc non funt bene- clFundatloquelam gemitus. Nonne lachry-plaeitæfubfannationes iniuftorum. Domi- mæviduæad maxillamdelcendunt, amp;excla-Colof.nbsp;nus folus luftinentibus le in via veritatis amp; matio eius fuper deducentem eas.'’A maxillanbsp;iuftitiæ. llDonainiquorum non probat Altif enimalcendunt vfque ad cœlum, amp;Domi-fmus,nccrefpicitin oblationes iniquorum: nus exauditordeleâabitur in illis. Qui adoratnbsp;nec in multitudine làcrificiorum eorum pro- Déum in obledatione, fiilcipietur; amp; depre-pitiabitur peccatis. Qui offert faciificium exnbsp;fubftantia pauperum, qualî qui vidimat filiûnbsp;in conlpeÀu patris fui.Panis egentium, vitanbsp;pauperum eft: qui defraudat ilium, homo làn
D guinis eft.Quiaufertinfudorepanem, quafi qui occidit proximû fuû.Qui elFundit fanguinbsp;né,amp;qui fraude facit mercenario,fratres limt.nbsp;Vnus ædificâs,amp; vnus deftrués: quid prodeftnbsp;illis,nifi labor? Vnus orâs,amp;vnus maledicens;nbsp;cuius voce exaudiet Deus ? Qmbaptizatur ànbsp;mortuo,amp;itcrum tangiteum,quidproficitla cundum adus fuoscamp;fecundum opera Adæ,nbsp;uatio illius ? lie homo qui ieiunat in peccatis amp; lècundum præfumptionem illius,donec iunbsp;fuis:amp; iterum eadem faciens,quid pro licit hu dieet indicium plebis fuæ, amp; obledabit iuftosnbsp;miliando fe?orationem illius quis exaudiet? i
J. yèrumamp;acceptutnDeolamfidum-.nonap' in tempore tribulationis quafi nubes pluuiæ f areascoram eoya(um:primiüie amp; ohlatw-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'' '
' nes hilari animo tnlnendx'. fatrifiiium iniu-ßumtpauferem lafum ^pupillum amp; quot;viduam lachrymantem exaudit ‘Dominus’. orationemnbsp;iufiorumjamp;potißimum fe humiliantium audit Deus, Uier ans ai afjligentiius, ör cuiquenbsp;reddens iuxta of eraßia.
CAP. XXXV.
ÆX Viconferuat'lcgem’, multiplicat ora-quot;wiu.iz. 1 / tionè.Sacrificium lalutareeft attende-mâdatiSjSi dilcedere ab omni iniqui gt;.j. tate;gt;amp;propitiationcm litare lacrificijs fuper iniuftitias’. amp; depreeatio pro peccatis,re-cedere ab iniuftitia. Rétribuer gratiam, quinbsp;offert fimilaginem: amp; qui facit milèricordia,nbsp;offert lacrificium. Beneplacitumeft Domi-norecedere ab iniquitate; depreeatio pronbsp;Exod, IJ.b peccatis recedereab iniuftitia’. llNon appa-Bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vacuus. Hæc
Deut lö d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propter mandatum Dei fiunt.
Oblatio iufti impinguataltare, 8c odor fua-uitatis eft in conlpeftu altißimi. Sacrificium iufti acceptum eft,amp; memoriam eius no ob-liuilcetur Dominus.Bono animo gloria redde Deo: amp;non minuas primitias manuum
tuû^ôcin exukâtione fanâifica décimas tuas, niant perditionem, Conterc caput principu, iniraico-
no oculo adinuentioncra facito manuîï tua-rum: quoniam Dominus retribucns eft, amp; fepties tantum reddettibi. IlNoli ofFerre mu- Lcui.ii.««nbsp;nera praua, non enim fuftipiet ilia. Et noli cnbsp;inlpiccrelacrificiuminiuftiim,quoniam Do Deut.i?^nbsp;minus iudex eft ,11 amp; non eft apud ilium gio- Deut,iô.bnbsp;ria perfonæ.IlNon accipiet Dominus perlbna 2.Par. »?ƒnbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lob,
L pauperenijamp;deprecauoncm læn exaudiet Non delpiciet preces pupilli ; nec viduam, ft
mæviduæad maxillam delcendunt, amp; excla-Colof. j i
in
S.
tempore ficcitaris.
Super Ifraèl ciuitatem lerufalem inuotat Dei mifericordiam'.fufergentes quot;vero aliénasnbsp;Dei timorem eius^ manum, yt ifßusfotentianbsp;glorificetur, ipfe^folus Deus agno/catur : cornbsp;injenjatum amp; corfrauuw.Jpecies mulieïisfadem quot;viri exhilaraf.ionte mulieris fojjeßio.
CAP. XXXVI.
Ilèrerenoftri Deus omnium, 5c refpi A cenos,5coftende nobis lucem mife-rationum tuarum, 8c immitte timorem tuum fuper Gentes quæ non exquifieriitnbsp;te: vt cognolcant quia non eft Deus nifi tu,nbsp;vt enarrent magnalia tua. Aliéna manum tuanbsp;fuper Gentes aliénas, vt videant potentiamnbsp;tuam. Sicut enim in conlpedu eorum làndi-ficatuses in nobis, ficin confpeAu noftronbsp;magnificaberis in eis : vt cognolcant te, ficutnbsp;8c nos cognouimus, quoniam non eft Deusnbsp;præter te Domine.Innoua figna, 8c immutanbsp;mirabilia. Glorifica manum, 8c bra'^hiu dex-trum. Excita furorem, 5c elfunde ira. Extol-Bnbsp;le aduerlarium, 8c afflige inimicum. Feftinanbsp;tempus, 8c memento finis, vt enarrent mirabilia tua.In ira flammæ deuoretur qui fal-uatur;Scquipeßimantplebem tuam, inuc-
Écclefiaftici.
Noli confiliâri cum focero tuo, 8c à zelànti-bus te abfcoinîe confilium. Omnis confilia-riiis proilit conliliuhij lèdeft confiliarius in fèinetipfo.A confiliarià fernà ànimam tuam. gnbsp;prius fcito quæ fit illiiis necefsitas : Sc ipiè ç.-nim animo fuo cogitabit.ne forte mittat fu-dem in tcrranijSc dicat tibij Bona eft via tua.nbsp;ôcftet econtrario videre quid tibi eüeniat.nbsp;Cum viro irreligiolb trada de fiinditatc, 8cnbsp;cum iniufto de iufiitia, 8c cura multere denbsp;quot;bis’ quæ æmulàtur.'cum riniido debello oünbsp;negotiatore do traiedione : cumerriptore denbsp;véndicione, cum viro liuido de gïatijs agen-dis, cum impio dcpietatejCum inlionefto denbsp;boneftate, curri operario agrario de omni ô-pere^cum operario annuali deconfunimatio-ne anni^cum fêruo pigro de multa operatio-nc.non attendas bis in omniconfilio. Sed cûnbsp;viro làndo afiiduus efto^quencunq; cogno-ucris obfèruantem timoremDci, cuius anima eft lècunduin animam tuam : quicunquenbsp;titubauerit in tenebris non coildolebit tibi.nbsp;Et cor boni confilij ftatue tecû.-non eft enimnbsp;tibi aliud pluris illo. Anima viri fàndi enun- Gnbsp;tiat aliquando vera, tjuàm lèpteni eircunlpc-dores iedentes in excello ad fpeculandum.nbsp;Et in bis omnibus deprecate Altifsimuin j vtnbsp;dirigat in veritate viam tuam. Ante omnianbsp;opera verbum veraxpræcedat re, 8c ante om-nemadiim confilium ftabile. Verbum ne-quam immutabitcor;fc-ex quo partes quatuornbsp;oriuntur,bonum 8c malum, vira 8c mors: 8cnbsp;dominatrix illorum eft alsidua lingua. Virnbsp;peritus multos érudiuit, Scanimæ fuæ fua-uis eft. Qm Ibpbifttcè loquitur, odibilisnbsp;eft: in omni re defraudabitur. non eft enimnbsp;illi data à Domino gratia; omni enim fapiennbsp;tia defraudatuseft.Eft fapiens,ajiimæfuxfi»-piens: 8c frudus fenfus illius îaudabilis. Virjjnbsp;fàpiens plebem iuam érudit, 8c frudus ienfusnbsp;illius fideles funt . Vir fàpiens implebiturnbsp;benedidionibuSjSc videnfes ilium laudabîït.nbsp;Vita viri in numero dierum ; dies autem If-rael innumerabiles funt.Et fàpiens in populonbsp;hæreditabit honorem , 8c nomen illius ericnbsp;viuens in æternum. Fili,in vira tùa tenta aninbsp;mam tuam; 8c fi fuerit nequam, non des illinbsp;poteftatem. non enim omnia omnibus expenbsp;diunt,Scno omni animæorane genus placet.nbsp;Noli auidusefîe in omni epulätiöne, 8c nonnbsp;te eftundas fitper omnem elcam. in multise-nim eftis ericinfirmitas,8c àuiditas appropinnbsp;quabit vlque ad cholejam . Propter crapu-lam multi obierunt.qui autem abftinens eft,nbsp;adijcietvitam.
Honora rriidziu: a T)to data eß- bomim triedi-cinatquomodo agrottta ß habest ergà^ T^eu çÿ medicu'.morttiusÿîoraridiiijteÿerandn atet a trtnbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yfitiüj
inimicorura dieentiüm. Noneftalius præ-ternos. Congrega omnes tribus lacob: 8c cognofeât quia non eft Deus, nifi tu,vt enarnbsp;rent magnalia tua : 8c hæreditabis eos , ficutnbsp;ab initio. Mifèrere plebi tux, iuperquam in-uocatum eft nomen tuum; 8c lirael, quernnbsp;GOæquafti primogenito tuo.Mifcrereciuitatinbsp;fandificationis tux Icrufalcra , ciuitati re-quici tuæ. Reple Sioninenarrabilibus verbisnbsp;C tuis, 8c gloria tua populuni tuum. Da tefti-monium quia ab initio creaturæ tuæ funt, 8cnbsp;fufeita precationcs,quas locutifuntin nomine tuo propbetæ priores. Da mercederafu-ftinenribus re, vt propbetæ tui fideles inue-niantur; Sc exaudi orationes fcruorum tuo-rutjj. j| Secundum benedidionem Aaron danbsp;populo tuo. Sc dirige nos in viam iuftitiæ:nbsp;8c feiant omnes qui habitant terram, quianbsp;tuesDeus confpedor fcculorum. Omnemnbsp;efcam manducabitventer. Sc eft cibus cibonbsp;melior. Fäucescontingunt cibum feræ. Scnbsp;cor infênfàtum verba mendacia. Cor pra-uum dabittriftitiam. Sc homo peritus refi-ftetilli. Omnem mafculum excipiet mu-lier: 8c eft filia melior filia. Species mulierisnbsp;exhilarat faciem viri fui. Sc fuper omnem conbsp;cupifeentiam hominis fuperducit defj-deriü.nbsp;Si eft lingua carationis , eft 8c mitigationisnbsp;8c mifèricordiæ; non eft vir illius fecundumnbsp;filios hominum . Qui poßidet mulicreranbsp;bonam , incboat poflefiionem : adiutoriumnbsp;fecundum ilium eft. Sc columna vt requies.nbsp;Vbi non eft fepes, diripieturpoflefsio:8c vbinbsp;noneftmulier, ingemifeit egens. Cui cre-lt;ht,qui non habet nidum? Et defledens vbi-cunque obfcurauerit,quafifuccindus latronbsp;exilicns de ciuitatem ciuitatem.
•S. T)eteßatioß^i amici,yeri amiâ ne obliiäßa -rü : dißeretio in captandis (.onßtlijs lt;ƒ cum quibfn conßulatgt;amp; quibm te amp; tonßliutuumnbsp;occultes : law ßententice yiri Jan^i: -^erbumnbsp;nequam : quatuor ex corde oriuntur : Iainnbsp;'viri periti eis' ßipientß : ^uißophtßice loqui -turodtbilis ffÇ: tenta animam tuam, eÿ'finbsp;fit nequam non des illi poteßatem : perniciesnbsp;crafula.
CAP. XXXVI T.
A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mnis amicus dieet. Et ego amicitiam
copulaui. fed eft amicus fblo nomine amicus. Nonne triftitia ineft vfque adnbsp;mortem .'’Sodalis autem, ScamicuS ad ini-micitiam cônuertentur. O præfumptio ne-quiftima,vnde Çfôatà es cooperîre aridam manbsp;litia,8cdolofitate illius.'’ Sodalis amico con-iucôdatur in oblationibus,8c in tépore tribu-lationis aduerfàrius erit. Sodalis amico con-dolet caufà ventris,8c contra hoftem accipietnbsp;fcutura.Nôn oblitrifèaris amici tut in animonbsp;tuo,8cn5 immemor fis illius in operibus tuis.
270
Lib.
|
ßUta qua tfiortito tionpro^efi amp; ttli oleß'. ßd memineris te etiam mortturutn : quißquenbsp;artifcx conßderat ea in quibw operatur : amp;nbsp;Jn necejßarij quidem funt in comm unitate.ßdnbsp;ineanonÿmefninentdi^nitate yelfaßtentia,nbsp;CkV. XXXVIII. ATquot; quot;Y Onora mediciim propter necefiita* r~l tem.etenim ilium creauit Altißimus.nbsp;quot;^ADeoeftenim omnis medela, amp;anbsp;rege accipiet donationem. Difciplina medicinbsp;exaltabit caput illius, amp; in coipeftu magna-torû coilaudabitur.Altifsimus crcauitde terra medicinaj amp; vir prudes no abhorrebit ilia.nbsp;Exod. ij.d IINonnc à ligno indulcata eft aqua amara? Ad agnitionem hominum virtusillorum, dedit hominibus Icientiam Altißimus j ho-norari in mirabilibus fuis.In his curans miti-gabit doloremjSc vnguentarius faciet pigmenbsp;ta fuauitatisj amp; vndiones conficiet lanitatis,nbsp;amp; nonconfummabuntur opera cius. Paxe-nim Dei fuper faciem terræ.Filijin tua infir-mitatene defpicias teipfum, fedora Domi-numjamp; ipfe curabit te. Auerte à deli(fto,amp; dinbsp;rige manuSj amp;ab omni delido munda cornbsp;tuum. Da fuauitatem amp; memoriam fimila-ginis: amp;impingua oblationem, amp;da locum P medico, ctenim ilium Dominus creauit: amp; non diftedat à te^quia opera eins funt nccef-laria.Eftenim tempus quando in manus illorum incurras:ipuveroDominumdepreca-buntur^vtdirigat requiem eorum amp; fanita-Supr. ii.b tera^propter conuerfationem illorum. llQuinbsp;delinquitin confpedueius qui fecit eum ,nbsp;incidetin manus medici. Fili in mortuumnbsp;produc lachiymas^Sc quafi dira paffus incipenbsp;plorarCjSc fecundum indicium contege corpus illius,amp; non defpicias fepulturam illius.nbsp;Propter delaturam autem amarè fer ludumnbsp;illius vnodie^amp;cololare propter triftitiam,nbsp;amp;fac ludum lecundum meritum eius vnonbsp;Prouer.i^.'^æjVel diiobu.s propter detradionem. !l Atri-17.d. ftifia enim feftinat mors^ amp; coopcrit virtute,nbsp;amp; triftitia cordis fledit ceruicem. Inabdu-dione permanet triftitia;amp;fubftantia inopisnbsp;lecundum cor eius. Ne dederis in triftitia cornbsp;tuum,led repelle earn à te;amp; memento nouifnbsp;firaorunijnoli obliuilci. nequeenim eft con-uerfio, amp; huicnihil proderis, amp; teipfum pef-^fimabis. Memoreftoiudicij meizncenim e-rit amp; tuum.mihi herijamp; tibi hodie.In requienbsp;mortui requielcere fac memoriam eius, amp; conbsp;Iblare ilium in exitu Ipiritus fui. Sapientiamnbsp;. Icribe in tempore vacuitatis : amp; qui minora-tur adUjlapientiapercipiet:quia fapientia re-plebitur. Qui tenet aratrUjSc qui gloriatur innbsp;iaculo ,'ftimulo boues agitat, amp; conuerfaturnbsp;in operibus eorum, 8c enarratio eius in filijsnbsp;ta urorum. Cor fuum dabit ad verlandos ful-cos J amp; vigilia eius in ßgina vaccarutn . Sicnbsp;omnis faber 8c architcdus qui nodem tan*nbsp;quam diem tranfigit, qui Iculpit flgnaculonbsp;Iculptilia, 8c afsiduitas eius variât piduram.nbsp;cor luum dabit in fimilitudine pidurx,amp; Vigilia fua perficiet opus. Sic faber ferrarius le-dens iuxra incude,8cconlyderans opus ferri.nbsp;Vapor ignis vret carnes eius, 8c in calore for-nacis concertatur.Vox mallei innouat aurem Dnbsp;cius, 8c contra fimilitudinem vafis oculus e-ius.Corfuum dabitin confummationé ope-rum, 8c vigilia fua ornabit imperfedionem.nbsp;Sic figulus ledens ad opus fuum, conuertensnbsp;pedibus fuis rota, quiinfolicitudine pofitusnbsp;eft lemper propter opus liium, 8c innumeranbsp;eft omnis operatio eius. In brachio luo formabit lutum,8c ante pedes fuos curuabit vir-tutcmfuam. Cor luum dabit vt confummetnbsp;linitionem, 8c vigilia fua mundabit fornace,nbsp;Omnes hi in manibus fuis fperauerunt, 8cnbsp;vnufquifque in arte fua lapiens eft . fine hisnbsp;omnibus non ædificaturciuitas. Et non in-habitabunt, necinambulabunt, 8c in ecclefianbsp;non tranfilient. Super fellam iudicis non fc-debunt, 8c teftamentum iudicij non intelligent, neque palam facientdifciplinam 8c iu-dicium, amp; in parabolis non inuenientur : lednbsp;creaturam æui confirmabunt, 8c deprecatioilnbsp;lorum in operationeartis accommodantes a-nimam luam , 8c conquirentes in lege Altil-fimi. |
5. Studittmfapientis^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; nomims pcrpetiiitas:‘Deiisbenedicedus in efe-ribitsßiü, cui nihil occultu eß: benediBio T)ei in bones,amp; irain malos: bonis omnia in bon»nbsp;iedtint,malisin malum, ad quos punitndos amp;nbsp;(«teraßuntcreata. CAP. XXXIX. Apientiam omnium antiquorum exqui A retlapiens,8c in prophetis vacabit. Nar-rationem virorumnominatorum cólèr-uabit. Sein verlutias parabolarum fimul in-troibit. Occulta prouerbiorum exquiret, 8cnbsp;in abfeonditis parabolarum conucrlàbitur.nbsp;In medio magnatorû miniftrabit, 8c in con-Ipedu præfidis apparebit.In terram alienige-narum gentium pertranfiet. bona enimnbsp;mala in omnibus tentabit. Cor fuum tradetnbsp;ad vigilandumdiluculo ad Dominum quifenbsp;cit ilium, 8c in conlpedu Altißimi depreca-bitur.Aperiet os fuum in pFatione,8cpro dc-lidis fuis deprecabirur.Si enim Doi.iinus manbsp;gnus voluerit,l{5iritu inrelhgentiae replebit ilnbsp;lum:8ciplè tanquâ im bres mittet eloquia là-pientia: fiiæ, 8cin orationecofirebitur Dominbsp;no.Et iple diriger confilium cius, 8c difeipü-nam,8cin abfeonditis fuis confiliabitur. IplcBnbsp;palam facietdilciplinam dodrinae fuse, 8c in |
Ecclefiaftici.
Occupatîont magnx, zugo grauT^ at yarijs miferijs htmooinoxiw. otnniacaJuca-.ini-qui cura fuis diuitijs cito delendi: law yhæß~nbsp;bifuffcientis:'^artosbinarws commendat^qui-Iw tarnen aliaantegontf.laustimorts ‘Domi-ni:fac ne indigeas, nec in aliéna mmßam rcßicinbsp;as à quo yir difciÿlinattts et erwditwpßtuat.nbsp;CAP, XL.
OCcupatio magna creata eft omnibus A hominibus, amp; iugum graue fuper fi-lios Adami dieexitus de ventre matris eorumjvfq; diem fepultura: in matré omnbsp;nium. Cogitationes eoru, amp; timorés cordis,nbsp;adinuetio expelt;ftationis,amp;;dies finitionis: re-fidentes fiiper ièdégJorio{àm,viq; ad Humilianbsp;tum in terra amp; cinere:ab eo qui vtitur Hyacinnbsp;tHo,amp; portât coronamjvfqjad eum.qui ope-
s.
wd.i4.e reditabit. liQnomodo couertit aquas oin fîc-
r.lfar?’ Rr fîn«A i-or.«» Rrvia» illincviK il-
l«ge teftamenti Domini gloriabitur. Collau-dabunt multi Gpientiam eius,amp; v(q; in (ecu-lum non delebitur.No recedet memoria eius, amp;nomeeius requireturagenerationc inge-nerationem. Sapientiam eius enarrabunt gennbsp;, , tes,amp; laudem eius enuntiabit ccclefia. Si per-manftrit nomen*derelinquct plus quam mil-le‘.amp; fi requieuerit,proderit illi.Adhucconfi-liabor,vtenarre;vtfuroreenimrepletus fum.nbsp;In voce dicit, Obaudite me diuini fruAus,nbsp;amp; quafirofa platata fuper riuos aquarü fruótinbsp;ficate. Q^fi Libanns odore fiiauitatis Habc-te.Florete flores,quafi liliü, amp;date odorem,nbsp;amp; frondete in gratiam,amp; collaudate canricu,nbsp;amp; benedicite Dominum inoperibus fuis.Da-te noraini eius magnificentiam, amp; confiteminbsp;ni illi in vocelabiorum veftrorum, amp;in can-ticislabiorum,Sc citharis,8c ficdicetis in con riturlino crudo. Furor, zelus^ tumultus, flu-C felsione,llOpera Domini vniuerfa bona val-, lt;äuatio_,amp; timor mortis, iracGdia perfeueras,nbsp;de. In verbo eius ftetitaqua, ficutcongeries: amp; cótentio,amp;in tempore refeâionis in cubi
' amp; in lermone oris illius, ficut exceptoria a- lifomnus'noäis’immutatfcientiaeius.Modi'’«xw/Zr. 4«’ quarir.quoniä in prxceptoipfius placorfit,amp; cü tanqua nihil in requic, amp;ab eoinfömnis,nbsp;non eft rainoratio in falute ipfius.Opera om quafi in die refpedus. Coturbatuseft in vifu ßnbsp;nis carnis cor.a illOjSc nö eft quiequa abfeon- cordis fui, tanqua qui euafèritin die belli. Innbsp;ditü ab oculis eius. A (cculo vfq j in leculum tépore (alutis fuæ cxurrexit,amp;admiras ad nulnbsp;refpicit,amp; nihil eft m irabile in colpedu eius. Ium timoré cum omni carne,ab homine vfq;nbsp;Non eft dicere. Quid eft hoc, aut quid eft ad pecus,amp;fuper peccatores feptuplum. HAdnbsp;iftud.'’ohinia enim in tépore fuo quærétur.Be hæc mors,Gnguis,contentio,8c romphæa,op
'“«.y.d. nedidio illius quafi fiuuius inudabit; amp;Jlquo prefsiones,fames,amp; cStririo,amp; fiagella:fiiper modo cataclyfmus aridam inebriauit, fic ira iniquos creata funt hxc o’mnia,amp;llpropter il- Gene.7.c*nbsp;ipfiusgentesquænonexquifierunteum,ha:- losfaduseft cataclylmus.liOmniaamp;enim’qua:
- citaté’,amp;ficcataeftterra,amp;viæ illius vijs il-lorura diredæ funt:fic peccatoribus offenfio-j nes in ira cius.Bona bonis creata funt ab ini-“Pr-ts.d ßj, nequifsimis bona amp; mala. Hlnitiu ne-ceflariæ rei vitx hominum,aqua, ignis amp; fer-D rum,igt;fal’,lac,amp;panis fimilagineus,amp;mel,amp; botrus vuæ,amp; oleum,amp; veftimentû.Hxc omnbsp;nia fandis in bona,fic Sc impijs Sc peccatoribus in mala conuertentur. Sunt fpiritus quinbsp;ad vindidam creati funt,8c in furore fuo connbsp;firmauerunt tormeta fua:in tempore confum Gratia ficut paradifus in benedidionibus, Scnbsp;mationis effundent virtutem.'Sc furorem eiusnbsp;“^'¦•4q.d qui fecit illos,confundent.lllgnis,grando, fa-mes,5c mors, omnia hæc ad vindidam creatanbsp;fiint.beftiarum dentcs,8cfcorpij,8c ferpentes.nbsp;Sc romph^â vindicans in exterminium im-pios. In mandatis eius epulabuntur, Sc fupernbsp;'’(ußittt? terram in quot;ncccfsitate’ praeparabuntur, Sc innbsp;temporibus fuis non præterientvcrbum.Pro- fiipcr vtraq;linguafuauis.GratiaScfpeciéde-pterea ah initio confirmatus fiim,Sc confilia- fyderabit oculus tuus,8c fuper hoc virides fà-tus fi.im,8ccogitaui,8clcripta dimifi. Omnia tiones.Amicus Sc fodalis in tépore couenien-opera Domini bona. Sc omne opus hora fua tcs,8c fuper vtrofq; mulicrcum viro. Fratresnbsp;fubminiftrauit. Non eft dicere. Hoc illonc- inadiutoriû in tépore tribulationis ,amp; fupernbsp;quius eft.-omnia enim in tempore fuo copro- eos mifericordia liberabit. Aurum Sc argen-babuntur.Et nunc in omni corde Sc ore col- tu eft conftitutiopedû:Scfupervtrunq;confinbsp;Uudatc,ôc benedicite nomen Domini,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lift bcncplacitû.-Facultates Sc virtutes exaltat
t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cor.
de terra funr^in terram conuertentur, I1amp; orh nés aquæin mare conuertétur.Orane tnunusgt; Eccle.i.1»,nbsp;amp; iniquitas delebitur,amp; fides in iècukim Habit. Subftantiæiniuftorum fîcutfliniius ficcanbsp;buntur^amp;ficut tonitruum magnum in pluuianbsp;perfonabunt.In aperiendo manus fuas, læta-bitur: fie præuaricatores in cofiimmatione tanbsp;befcét.Nepotes impiorîi non multiplicabuntnbsp;ramos, amp; radices iramundæ fiiper cacumennbsp;pctrarfonant.Superomnem aqua viriditaSjamp;:nbsp;ad oram fluminis ante onine fœnû euelletur.
mifericordia in feculo permanet.Vita fib i fuf-ficiencis operarij condulcabitur,8cineainue nies thefaurum.Filijjædificatio ciuitatis con-firmabit nomen,Sc fuper hanc mulier Immaculata computabitur. Vinum Sc mufica læti-ficant cor. Sc fuper vtraq; diledio fàpientiæ.nbsp;quot;Tibiæ’ Sc pfalteriû fuauê Eiciunt melodia,8c quot;Tibia,4»
in fide.Erubclcite à pâtre amp; à matre de forni-catione: amp;à præfidente amp;à potente de men
Lib.
cor,amp;fuperEa;ctimorDomirii.Noneft in ti ob{cruàre:5cnon omnia omnibus beneplacéc more Domini minoratio, amp; no eft in co in- infide.Erubcfciteàpatreamp;à matredeforni-quirereadiutorium.TimorDominificutpa- catione: amp;a praefidenteamp;a potentedemennbsp;radifus benedidionis, amp; fuper omnera gio- dacio:à principe, amp; à iudicc de delidoràii'na Dnbsp;riam operuerunt illiim.Fili, in tempore vitae goga amp; plebe de iniquitate; à focio amp;amiconbsp;tuæ ne indigeas. melius eft enim mori, quam deiniuftitia: gt;amp;’ de loco in quo habitas :de o.p.nbsp;indigere . Vir relpiciens in menfam alienam, furto,de veritate Dei,amp; teftamentoade dilcunbsp;non eft vita eius in cogitationevidus. alite- bitu in panibus,amp; ab obfufcationedati amp; ac-nim animam fuam cibis alienis. Vir autem dinbsp;{ciplinatus,amp;eruditus cuftodiet (e.In ore imnbsp;prudentis condulcabitur inopia, amp; in ventrenbsp;eius ignis ardebit.
S, ^h/lemoria mortis cut eß amara amp; cut non: mortem non metuas,ßedpràterttoru amp; futuronbsp;rum memento, contentus dtuina dißjoßtionenbsp;area te’.maledtB:iQ manens impios : cura boni deriSjUe improperes.nbsp;nomints'.ßapientia amp; theßaurw abßconditi in-utiles'.qualiterfit depeciatüs erubefieendum: nenbsp;fadem auertas à froximo,nec rejjtdas mulie-rem altering^neque improperespoß datum^
CAP. XLI.
A Mors quam amara eft memoria tua homini pacem habend in fubftantijsnbsp;fuis:viro quieto : amp; cuius vixdiredænbsp;funt in omnibus,8c adhuc valent! accipere ci-bum?O mors bonum eft indicium tuum homini indigenti,amp; qui minoratur viribus, de-fsdo ætate, amp; cui de omnibus cura eft, amp; in-credibili qui perdit fàpientiam. Noli metherenbsp;iudicium mortis. Memento quæ ante te fue-runt,amp;quæfuperuenturafunt tibi;hocindicium à Domino omni carni, amp; quid fuperuenbsp;niet tibi in beneplacito Altißimi ? finedecé,nbsp;fine centum,fiue mille anni.Non eft enira innbsp;inferno aceußtio vitæ.Filij abominationum reditatis amicorum, deæqualitate ftatéræ 6cnbsp;fiuntfilij peccatornm, 6c qui côuerfanturlè-ens domos impiorura, Filiorum peccatorumnbsp;periet hæreditas,8c cum fèmine illorum aßi-g duitas'opprobrij. De pâtre ithpio querunturnbsp;filij J quoniam propter ilium funt in oppro-brio. Væ vobis vinimpij,qui dereliquiftis legem Domini altißimi, Et fi nati fueritis, innbsp;maledidione naftemini:fi mortui fueritis,innbsp;k maledidione crit pars veftra. Il Omnia quænbsp;de terra lunt in terram conuertentur: ne im-pij à maledido inperdidonem.Ludus hominbsp;num in corpore ipforum, nomen aût impio-rû delebitur.Cnrâhabedebononomine,hocnbsp;enim magis permanebit tibfqua mille theßu
C ripreciofi 8c magni.Bonæ vitæ numerus die-rum;bonum autem nomen permanebit in æ-uura.Difciplinam in paceconfèruate filij.ß-pientia enim ab{condita,8c theßnrus inuifiis, Supr.îo.d quæ vtilitas in vtrifque.'’ Il Melior eft homonbsp;qui ablcondit ftultitiam fuam , quam homonbsp;quiablconditßpientiam fuam. Veruntamennbsp;«Zunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ertimi ni’in his q uæ proced û t de ore meo.
Non eft enim bonum omnem irreuerentiara
cepti: àlàlutâtibusde fîlentio: àrefpedii mu-lieris fornicarix.’amp; ab aiierfione vuîtuscogna ti . Ne auertas faciem à proximo tuo , amp;abnbsp;auferendo partem amp;non reftitnendo. Nère-fpicias rauliercm alieni viri^ amp; ne lcruteris annbsp;cillameius, neq; fteterisadleâum eins. Abnbsp;amicis defermonibus improperijzSc cùm de- ¦
5. 5eiretum nm reuelandum: â rej^e^tiperfoM rum amp; alijs flerifq^yitijshtcenumeratii ai-flinendum : datum amp; acceptufcribendum '.denbsp;ß)llidta cußodiafilice^eä:Juf er Ittxuriofamßrnbsp;manda cußodia'. commorari mulieriperictdo-Jum:melior ejl autem tniquitas yiri quam munbsp;Her benejadens'. opera quot;Domtniiqui omrüanbsp;det ettamoauUa cordiumßunt perje^aamp; de~nbsp;^derabilia.
C kV. wit.
NOn diiplices fermonem auditus de re- A uelatione fermonis abfconditij amp; erisnbsp;vere fine cofufione^amp;inuenies gratianbsp;in confpedu omnium hominum, ne pro bisnbsp;omnibus confundaris. II amp; ne accipias perfor Leuit.iJ *nbsp;nam^vtdcIinquas.DelegeAltißimi.amp;tefia-mento: Scdeiudicio iufiificare itnpium denbsp;verbo fociorum amp; viatoru, amp; dedationehx-^'*quot;’
ponderumjdeacquifitione multorum amp; pan corum, de quot;corruptione’ emptionis amp;nego-„'*j.nbsp;tiatorum, Scdemultadifciplinafiliorum, amp;nbsp;feruo peßimo latus languinare.Super mulie-rcm nequam bonum eft fignum. Vbi manusnbsp;multac funt claudc:amp; quodcunque trades^nUnbsp;niera amp; appende : datum vero, acceptumnbsp;onine deferibe. De difciplina infènlàti amp; fa-tuij amp;de fenioribus qui iudicanturabadole-fcentibus:amp; eris eruditus in omnibus, amp; pro-babilis in conlpedu omnium virorum. Filia Bnbsp;patris ablconditaeft. vigilia Scfolititudo eiusnbsp;aufert {omnium, ne forte in adolcfccntia fuanbsp;adultéra efficiatur, amp;cum viro commoratanbsp;odibilis fiatmequando polluatur in virginitanbsp;te fua, amp; in paternis fiiis grauida inueniatur:nbsp;ne forte cum viro commorata tralgrediatur,nbsp;aut certe fterili« efficiatur.llSuper filiam luxunbsp;riofam confirma cuftodiam.mequando faciatnbsp;te in opprobrium venireinimicis, à detradionbsp;ne in ciiiitate;amp; obiedione plebis, amp; confunnbsp;dat tein multitudine populi. Ornni homininbsp;noli intendere inlpecie : ix. in medio mulic-rura
Ecclèliàftici
|
mm ftoK cÔmraemoMTi.dé véftimentisenim procedit tinea, amp; à mulicre irtiguitas viri.nbsp;Melioreft enim inigiiitas viri, guàmmilliernbsp;benefaciés,amp; millier cofundes in opprobriû.nbsp;Memor eroigitiiroperû Domini, amp;guæ vi-di anniinciabo in iermonibus Domini operanbsp;eius. Sol illuminas per omnia rslpexit, amp; glonbsp;ria Domini plenum eft opus eius. Nonne donbsp;minus fecit landlos enarrarc omnia mirabilianbsp;fua, guxeonfirmauit Dominus omnipotensnbsp;ftabiliri in gloria fiiaAbyiTum, amp;cor ho-tninura inueftigauit:8cinaftutia eorum ex-cogitauit.Cognouitenim Dominus onlnemnbsp;feientiam, amp; inlpexit in fignuin æuijannun-cians guæ prxteriernnt amp; giux fuperuenturanbsp;funt,reuelans veftigia occultorum.Non prx-terit illnm omnis cogitatiis, 8c nonablcon-ditfeab eo vllns fermo. Magnaliafiipientixnbsp;fux decorauit : gui eft anteieculum Sc vfguenbsp;in feculum, neg; adiedum eft negue minui-tur, 8cnon egetalicuiusconfilio.nbsp;fiderabilia omnia Opera eins, Sc tariguaranbsp;fcintilla gux eft confiderare.'’ Omnia hæc vi-nunt,8c manent in ficulü. Sein omni necet-fitateomni.! obaudiuntei. Omniadupliciajnbsp;vnum contra vniira , 8c non fecit guieguamnbsp;decfle.Vniulcuiufg; cofirmauit bona,Et guisnbsp;fiitiabiturvidens gloriam eins. 5. Eminentia creatcris relueet in («loYum orna-iü amp; pulchritudine:ncmj}e in cxlo, luna, ßeL lys stride, mue, gr andine,nubibiis^tGnimi, ge-lu,ab aqtiiloneruina, amp; mari, in quoJuntnbsp;ßurima genera beluarumi denique nemo adnbsp;‘Deumlaudandumfufßctt. CAP. X L 111. A A Ltitiidinis firmamentum pulchritu-/A do eiuscftjfpeciescœliin vifioiieglo riæ.Sol in alpcélu annuntians iii exi-tu,vas admirabile opus Excclfi.Inmeridianonbsp;exurit terram,Sein cólpcóluardoris eiüsguisnbsp;poterit fiiftiners.Fornacem euftodiens in o-peribus ardoris. Tripliciter fol exurens mon-tes,radios igneos exufHans 8c refulgens,radijsnbsp;fuis obcæcat oculos. Magnus Dominus guinbsp;fecit ilium, 8c in fermo nib us eins feftinauitnbsp;iter.Et luna in omnibus in tempore fuo, ofténbsp;fio temporis 8c fignum æui. A luna figniimnbsp;diei feftijluminare guod minuitur in confumnbsp;mationé. Menfis fècundum nomen eius eftnbsp;B.crefiens mirabiliter in confummatione. Vasnbsp;¦ caftroriim in excelfisjin firmamento cœli re-Iplendens gloriofc.Species cœli gloria ftella-illurainansin excelfis Dominus. |
In verbis fandlis ftabut ad iudiciû, 8c no 'deficient in vigilijs fuis. Vide arcum,8c bencdic .b. eumilgui fecit illû: valdc Ipeciofiis eft in fple-dorefiio. Gyrauit cœlutn in circuitu gloriænbsp;fine raanus exçelfî aperuerunt ilium, Imperionbsp;fuo accelerâuitfiiûem j amp; accélérât corufca-tiones emirtereiudicij fiii. Propterea aperdnbsp;flint thelàuri^amp;euolaueruntnebulæ ficuc a-uesjln magnitiidine fua pofuit nubes^ amp; connbsp;fraéti flint lapides grandinis. In confpeétnnbsp;eins eommouebuntur montes^amp; in volunta-teeius alpirauitnotus.Voxtonirrui eins ver-berauit terram tempeftas^ aquiloniSjamp;eogrenbsp;gatio {pintus:amp; fient anis deponens ad lèdcnnbsp;dum^alpergit niiiem^ amp; fient loenfta detner-gens delcenfns cius.Pnlcbritudinem eandorisnbsp;feins admirabitur ôenlus, Si fiiper imbré eins Cnbsp;expanefeit eôr.Geln fient laie elfnndet fupernbsp;terra:amp; dû gelanerit fict tangua caenmina trinbsp;buJi.Frigidus ventusagnilo Haait gelanitnbsp;eryftallns abagna^ fiiper omneni congregati-oncaguarnmreguiefi:et;,Scfieut lorica indiietnbsp;lèaguis.Et deuorabit niontes^amp;exuretdefer-tnm,amp; extingnet viride fient igné. Medicinanbsp;omniuni in feftinàtionenebuiæj amp; ros obui-ansab ardore veniéti huniilem efficiet eununbsp;In fermone eins filnit ventus^ amp; cogitationnbsp;ne fua placanit abyfiiim, amp; plantanic lilumnbsp;Dominus lelus. Qm nauigant mare^enarratnbsp;pericnla eins; amp; audientes auribus noftrisnbsp;.admirabirnnr. Illicpræelara opera, amp; rnirét-bilia: varia beftiarum genera,amp; orànium pe-corura,amp; creatura belnarum. Propter ipfiininbsp;confirniatiis eft itineris finis, amp; in ferrnoncnbsp;eius conipofita funt omnia. Multa dicemus, p amp; dcficiemus in verbis, confiimmatio autem lèrmonum ipiè eft ill Omnibus. Gloriantesnbsp;àd guid valebimusipfe enim omnipotensnbsp;fiiper omnia opera fua.IlTerribilis Domirins, Pfal.nbsp;amp;magnus vehementer, amp; mirabilis poteil-tiaipfius. Glorificantes Dominum guantû-cung;potueritis, ftiperualcbit adhuc, amp; ad-mirabilis magnificentia eius.Benedicétes Donbsp;minum,exaltatc ilium guantum poteftis. manbsp;iorenim eft omni laude. Exultantes cum rc-plemini virtute.Ne laborctis: non enim eoili-prchendetis.üQuis videbiteû amp; cnarrabit?amp;Pfai.ioj*nbsp;guis magnificabiteû ficuteftabinitio? Multa ablcondita lunt maiora h is : pauea enim vidimus operum eius.Omnia autem Dominusnbsp;fecit,amp; piè agentibu^dedit lapientianii 5, Lawpiorupatruin acewum : primn ingenere,deinde nominatitn laudatur Èncebinbsp;’Ldo 'i^Abrabamym fa^ee ßtnt promißioneStnbsp;Jßaac^amp; lacob. CAP. XL II H* LAudemus viros gloriofos, amp; parentes A noftros in generatione fua. Multamnbsp;gloriam fecit dominus magnificentianbsp;fua à leculo. Dominantes in poreftatibusnbsp;fuis homines magni virtute amp; prudentia fiianbsp;præditi, nuntiantes in propbetis dignitatemnbsp;prophetarû, Scimperâtes inpræfenti populo,nbsp;ôc virtues |
5c virtuteprudentiae populis fànlt;9:ifiima ver-ba.In peritia fua requirentes modos muficos, narrantes carmina quot;feripturarum*. Hominesnbsp;diuites in virtutepulchritudinis ftudiura ha-bentes: pacificantes in domibus fuis. Omnesnbsp;iftiin generationibus gentis fuæ gloriam adept! funt, 8c in diebus fuis habenturin laudi-bus.Qm deillis nati funt,reliquerunt nomennbsp;narrandi laudes eorum. 8c funt quorum nonnbsp;eft raemoria.'perierunt quafi qui non fucrint,nbsp;8c nati funt quafi non nati,8c filij ipforû eumnbsp;ipfîs. Sed illi viri mifèricordiæ funt, quorumnbsp;pietates non defuerunt:cum fèmine eorû permanent bona , hæreditas fànéfa nepotes eorum J 8c in teftamentis ftetit fèmen eorum:nbsp;8c filij eorum propter illos vfque in æternumnbsp;manent; fèmen eorum 8c gloria eorum nonnbsp;C derelinquetur. Corpora ipforum in pace fè-pulta fiint,8c nomen eorum viuit in genera-tionem 8c gencrationem. Sapiétiam ipforumnbsp;narrent populi, 8c laudem eorum nuntiet ec-
Lib.
cum,8c vocem ipfîus, 8c induxit ilium in nu-bem. Il Et dédit illi quot;cor ad præcepta’,8c legem vitx 8c difciplinæ docere lacob teftamentum fta.;.nbsp;fuum, 8c iudiciafua Iftael. Excelfum 11 fecitnbsp;Aaron fratrem eius, 8c fîmilem fîbi de tribunbsp;Lcui,ftatuitei teftamentum æternum,8cde-ditilli fàcerdotium gentis, Scbeatificauit ilium in gloria. 8c circumeinxit eum zona glonbsp;ria;,8c induit eum ftolam.gloriæ,8ccoronauitnbsp;eum in vafis virtutis. iiCircumpedes 8c femo Bnbsp;ralia,8c humerale pofuitei,8ccinxitillum tin 'nbsp;tinnabulis aufeis plurimis in gyro, dare fbni-tum inincefTu ftjo, auditum facere fonitumnbsp;in temploin memoriam filijs gentis fux.Sto-la finda auro 8c hyacintho, 8c purpura, opusnbsp;textile, viri fâpientis iudicio 8c veritatc prs-diti. Torto cocco opus artifîcis, gemmis pre-tiofis figuratis in ligatura auri, amp; opéré lapi-darij fculptis in memoriam fècundumnumenbsp;rumtribuum Iftael. Coronamaurcam fupernbsp;mitram eius expreflam fîgno fànétitatis, 8cnbsp;gloria honoris,amp; opus virtutis,defÿdcria ocunbsp;lorum ornata.Sic pulchra anteipfum no fue-runttalia vfque ad originem . Non eft indu-tus ilia alienigenaaliquis,fêd tantu fillij ipfîusnbsp;fbli,8cnepoteseiusperomne tempus. Sacri-ficia ipfîus cofumptafunt ignéquotidie.IlCo Cnbsp;plcuitMofès manus eius,8c vnxit ilium olco I.«“*'*'nbsp;ftndOi Fadum eft illi in teftamentum æter-num,8c fèmini eius fîcut dies cœli fungi facernbsp;dotio,8c habere laudera 8c glorificare 'popu-lum fuû in nomine fuo,Ipfiim elegit ab omni viuente,offèrre fâcrificiû Deo, Incenfum,nbsp;8c bonum odorem in memoriam placare pronbsp;populo fuo; gt; 8c’ dédit illis in prxceptis fuisnbsp;poteftatem,in teftamentisiudiciorum docerenbsp;lacob teftimonia, 8c in lege fua lucem darenbsp;Iftael. llQuia contra ilium fteteruntarieni,8C^“’*'nbsp;propter inuidiam circundederunt ilium homines in delèrto,qui erant cum Dathan 8cA-biron,8c congregatio Corein iracundia. Vi-dit Dominus Deus, Sc non placuit illi,8c connbsp;fuis,8c dédit illi hæreditatem,8cdiuifît illi par fumpti fùntinimpetu iracundiæ. Fecit illis £gt;nbsp;tem in tribubus duodecim.Et conleruauit il- monftra, 8c conlîimpftt illos in flâma ignis,nbsp;li homines milèricordixinuenientesgratiam Etaddidit Aaron gloriam,8c dédit illi herein oculis omnis carnis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ditatem,8c primitias frugum terrx diuifit illi-
5. T)elaudibnt'Mofi, iAaronjamp; Thinees'.deco Panemipfis in primis parauit in fatietatem-gregatione Coreinterempta.
CAP. XL V.
A I lilledus Deo 8c hominibus Moyfès, Exod.n.a. I Bcuius memoriainbenediâ:ioneeft.Si-
, uiilem illû fecit in gloria fàndorum, 8c magnificauit eum in timoré inimicorum,nbsp;Exod.tf.y. 8c in verbis fuis monftra placauit.llGlorifica-lût ilium in confpeftu regum,8c iufsit illi coram populo fuo, Sc oftcnditilli gloriam fuâ.
Exod.itf.c fide SCj'lenitate ipfîus fànftum fecit illumi gt;.s. 8c elegit eum ex omni carne,Audiuittgt;cnim’
« lt;
Gen.î.c. clelia. flHcnoch placuit Deo.Sc tranflatus eft Gene.tf.b. in paradiluni, vt detgentibus pœnitentiam.nbsp;Hebr ib Noëinuentuseftperfelt;âus,iuftusamp;inteni-
‘ poreiracundiæ faduseftreconciliatio. Ideô dimiflum eft reliquum terræ^ cum fàdum eftnbsp;Gene.i7.a- diluuium. fITeftamenta fèculi pófita funt a-pud ilium,ne deleii poßit diluuio omnis ca-Jnbsp;ro.Abraham magnus pater multiwidinis gentium, Scnoneft: inuentus fimilis illi inglo-ria,qiiicon{cruauitlegé Excelfî Sc fuitin te-Cen.xî. d. Hamentum cumillo. Il Tn carne eius ftare fe-
* cit teftamento, Scintétatione inuentus eft Gen.xi.c. ßdelis.iildeö iurciurando dédit ilH quot;gloriani’nbsp;in genre fua,crefcere ilium quali terræ curaunbsp;lum, 8c vt ftellas exalrare fernen eius, amp; hærenbsp;ditafeillos à mari vfque ad mare, 8c à fluminenbsp;vfque ad terminos terrx. Et inifàac eodemnbsp;modo fecit propter Abraham patrem eius. Benbsp;nedidionem omnium gentium deditilli Donbsp;minus, amp;teftamentum*conhrmauitf!.ipercanbsp;put lacob. Agnouir eum in benedidionibus
tem in tribubus duodecim.Et conleruauit il- monftra, 8c confîimpfît illos in flâma ignis. ditatem,8c primitias frugum terræ diuifit illi-
» nam Sc fàcrificia Domini edent,quæ dédit illi , 8c fèmini eius. Cætcrum in ferra gentesnbsp;non hxreditabit, 8c pars non eft illi in gen* ,nbsp;te. ipfè eft cnim pars eius,8c hxreditas. Il Phi-nees filius Eleazari tertius in gloria eft,imi- ’nbsp;tando eum in timoré Domini : 8c ftare in rc-uerentia gentis; in bonitate 8c alacritateani-mæ fuæ placuit Deo Iftael.Ideo ftaruitilli te-ftamentum pacis,principem fàndorum 8c genbsp;tis ftix, vt fît illi fèmini eius fâcerdotij digni-1.’ tasinæternum.Etteftamentum Dauid réginbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;filio
Eccleflaft
fiîio lelîâe de tribu luda hærcditas ipfi amp;lc-minieius,vt daretlâpientiamincornoftrum iudicare gentem fuam in iuftitia: ne abolerennbsp;turbonaiplbrum,amp;gloriam ipforum in gentem eorum æternam fecit.
5. L audes loßte^ Calel, amp; Samuelif. ___ nbsp;‘ CAP. XLVl.
A 1 Ortis in bello lefus Naue fuccelTor Moy r’ fi in propbetis, qui fuit magnus fecun-dum nomen lùum,maximusin làlutemnbsp;eledorum Dei, expugnareinfürgêtes boftes,nbsp;vt conlèqueretur hæreditatem Ilfael. Quamnbsp;gloriam adeptus eft in tollendo manus fuas,nbsp;amp; iaclando contra ciuitates romphæas.^ Qüjsnbsp;, ante ilium fie reftitit ? Nam boftes iple Do-quot;perduxit’ IIAutnon iniracundia eiusnbsp;impeditus eft fol, amp;vnadies faólaeft quafinbsp;duo? Inuocauit altilsimum potentem in op-pugnando inimieos vndique,amp; audiuit iliumnbsp;magnus Sclànélus Deus in làxis grâdinis vir-tutis valdè fords. Impetn fecit contragentemnbsp;boftilem , amp; in defeenfu perdiditcontrariosnbsp;vtcognolcant genres potédam eius,quia connbsp;tra Deum pugnare non eft facile : amp; lècutus
B eft à tergo potêtes.îlEtin diebus Moyfi milè-““•'4 -c ricordiam fecit iplè amp; Caleb filius lephone, i ftare contra boftem, Seprohibere gentem ànbsp;peccatis, amp; perfringere murmurmalitiæ .Eti-pfi duo côftituti, à periculo liberati funt à nunbsp;mero lexcétorum millium perditum, inducere illos in hæreditatem, in terram quæ manat
C lac 5c mel.IlEt dedit Dominusipfi Caleb for-i^.e titudinem, amp; vlqj in lèneélutem permafitilli virtus, vt alcéderet in excelfiim terræ locum,nbsp;amp; fernenipfius obtir^uic hæreditatem: vt videnbsp;rent omnes filij Ifrael quia bonû eft oblèquinbsp;fanóto Deo. Et indices finguli fuo nominenbsp;quorum noneft corruptû cor, quinonauer-fi funt à Domino vt fit memoria illorum innbsp;bcnedidione,5c olîa eorum pullulent de loconbsp;fuo, 8c nomen eorum permaneat in æternum,nbsp;pertnanés ad filios illorum lànélorum virorûnbsp;gloria. Diledus à Domino Deo fuo Samuel fulas longe diuulgatû eft nomen tuû, 8c dile-propheta Domini, renouauit imperium, amp; d:us es in pace tua. In câtilenis, 8c prouerbijsnbsp;vnxit principes in genrefiia. In lege Domininbsp;cogregatiorjem iudicauit, 8c viditDeumla-
D cob, 8c in fidefiia probatus eft propheta. Et cognitus eft in verbis fiiis fidelis, quia viditnbsp;Defilucis, amp;inuocauit Dominfi omnipote-tem in oppugnando hoftescircunftates vndi-7.C. que, in oblatione viri inpiolati. lIEt intonuitnbsp;de cœlo Dominus, 8c in Ibnitu magno audi-tarn fecit vocem fiiam,(18ccontriuitprincipesnbsp;Tyriorum,8c oranes duces Philiftijm:8c antenbsp;tempus finis vitæ fiiæ 8c lèculi, teftimoniumnbsp;præbuit in conlpeélu Domini,5c Chrifti,Ilpènbsp;, cunias 8c vfij; ad calccamenta ab omni carnenbsp;non accepit,8c no acculauitilium homo .llEt
'9
poft boc dormiuit, 8cnotu fecit regi amp; ofte-dit illi finem vitæ luae, Sc exaltauit voce eius de terra in propbetia delete impietategentis.
5. Laudes^^athaiii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Salomon^»
CkP.
POftbæcülurrexit Natban propheta in A diebusDauid.Et quafiadeps lèparatusài.R-cg.ii.s.nbsp;carne, fie Dauid à filijs Ilrael.llCum le- ,.Re,i7.d.nbsp;onibus lufit quafi cum agnis: amp; in vrfis fimilinbsp;ter fecit ficut in agnis ouium in iuuetute lua.nbsp;fINunquid non occidit gigatem^Sc abftulit op i.Re.iz.f.nbsp;probrium de gente^Intolledo manum inlaxonbsp;fundæ deiecit exultationem Goliae, vbi inud-cauit Dominum omnipotentem-, amp; dédit innbsp;dextera eius tollere hominem fortem in bello,nbsp;amp;exaltare cornu getis luæ.tlSicin decern milli’-Rcg.iS.Unbsp;bus glorificauit eum, amp; laudauit eura in benenbsp;diéiionibus Dominijin olferedo illicoronamnbsp;gloriæ . contriuit enim inimieos vndique, amp;nbsp;extirpauit Philiftijm coiitrarios vlque in bo-diernum diem : contriuit cornu ipforum vf-que in æternum.in omni opere deditconfef-fionem Saólo amp; Excello in verbo glorix. DeBnbsp;omni corde fuo laudauitDominum, amp; dilc-xitDeum qui fecit ilium, amp; deditilli contranbsp;inimieos potétiam:Scftarefecitcatores contranbsp;altare, amp; in lono eoru dulces fecit modos. Etnbsp;dédit in celebrationibus decus, amp; ornauit té-pora vlque ad confiimmationem vitaCjVt lati-darent nomen lànélum Domini,Scamplificanbsp;rent mane Dei lànétitatem. IlCbriftus purga- i.Re.u.d.nbsp;uit peccata ipfius, amp; exaltauit in æternû cornu eius:amp; dedit illi teftametum regum, amp; ledern gloriæ in Ifrael.Foft ipfiim furrexit filiusnbsp;lenlatus,amp; propter ilium deiecit ömné potennbsp;tiâ inimicorum. IlSalomon imperauitindie-J-Reg.4,c.nbsp;bus pacis, cui fubiecit Deus omneshoftes, vtnbsp;coderet domum in nomine fi.io,amp; pararet fannbsp;ótitatem iù lèmpiternu ,quéadmodum erudi-tus cft in iuuentuté lua.llEtimpletus eft quafi qnbsp;flumcrtlàpientia amp; terram retexit animaquot;lua’. 3.Reg,4. dnbsp;Et replefti in coparationibus ænigmatà:ad in
amp; c5parationibus,amp;interpretationibus mira tæ funt terræ, amp; in nomine Domini Dei cuinbsp;eft cognomen. Deus Iftael. IlCollegiftiquad j.Reg.n.anbsp;aurichalcum aurum, amp;vt plumbum copleftinbsp;argentû, Scinclinafti femora tua mulieribus.nbsp;Potcftatem babuifti in corpore tuo. Dediftinbsp;maculam in gloria tua, amp; propbanafti lemennbsp;tuum inducere iracundiam ad liberos tuos, amp;nbsp;in cæteris ftultiam’tuam,vtfaceres imperiumnbsp;bipartitum, amp;ex Ephraim imperare imperi-urn durum.Deus autem non derelinquet mi-lericordiam fuam,8c non corrumpet, nec de-lebit opera lua, neque perdetâftirpenepo-tes eledi fui: amp; fernen eius qui diligic Domi-
M m num^
|
D nuttijftoiî coffumpet.Deditautetn reliquû Ia cobjamp; Dauid deipfaftirpe. Et fine habuit Sanbsp;lomÓ cum patribus fiiis.Et dereliquit poft (enbsp;j.Reg.ji.c jjg fèniinc fuo gentis ftultitiam^ói llimminu-tum à prudêtia Roboam qui auertit gentemnbsp;confilio fuo, amp;. leroboam filium Nabat j quinbsp;peccare fecit Ifrael, amp; dedit viam peccandinbsp;Ephraim, amp;: plurima redundauerunt peccatanbsp;ipfbrum.Valdeauerteruntillos à terra fua.Etnbsp;quæfiuit omnes nequitias,vfquedum pcrue-niret ad illos defenfio,Sc ab omnibus peccatisnbsp;. liberauit eos, 5. Laudes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ißii£,t]Ko~ rum orations T)sus liberauit IJ'raelai exsr-titu Sennaeherib. CAP. XL VIII. A T furrexitllEliaspropheta, quafi ignis, S.Reg.i/.a amp;; verbum ipfius quafi facula ardebat.nbsp;^Qui induxit inillosfamé, Scimitantesnbsp;ilium inuidia fua, pauci fafti funt. non enimnbsp;poterant ftiftinere præcepta Domini. Verbonbsp;Domini continuit cttlû,amp; deiecità (eignemnbsp;terræ.fic amplificatus eft Elias in mirabilibusnbsp;fuis , Et quis poteft firnilirer fie gloriari tibi?nbsp;Qui fuftulifti mortuum ab inferis, de fortenbsp;mortis, in verbo Domini Dei. Qui deieciftinbsp;reges ad perniciem J amp; confregifti facile po-tentiam ipforum , amp; gloriofos de Icóto fuo. g Qui audis in Sina iudicium, amp; in Horeb iu-j.Reg.ip.c dicia defênfionis: Il Qui vnguis reges ad pœni-tentiam , amp;prophetas facis fucceffores poft ^.Rcg.i.b te. Il Qui rcceptus es in turbine ignis in currunbsp;''indicijs. equorum igneorû. Qui inferiptus es inquot;indi-cijs’temporum.lenire iracundiam Domini,nbsp;conciliare cor patris ad filiû, amp; reftituere tribus lacob.Beati funt qui te viderunr, amp;in a-micitiatua decorati funt. nam nos vita viui-mus tantum,poft mortem autem nô erit taienbsp;nomen noftrum . Elias qui in turbine tedusnbsp;eft,amp; in Elifæo completus eft fpiritus eiusfinnbsp;diebus fuis non pertimuitprincipem, amp;po-4.Re.i3.d tentianemo vicitillum.ilNecfupcrauitiliumnbsp;verbum aliquod , amp; mortuum prophetauitnbsp;corpus eins. In vita fua fecit monftra , amp;in (3 morte mirabilia operatus eft. In omnibus iftis no pœnituit populus,8c non recefièruntnbsp;à peccatis fuis vfquedum eieôti funt de terranbsp;fua,amp;difpcrfi funt in omné terram. Screlidtanbsp;eft gens perpauca, Scprincepsin domo Da-uid.Quidam ipforum fecerunt quod placeretnbsp;Deo:alij autem multa commifèruntpeccata.nbsp;Ezechias muniuit ciuitatem fuamjamp; induxitnbsp;’¦ in medium ipfius aquâ, amp; fodit ferro rupem,nbsp;4.Rg.i8.d amp;: ædificauit adaquam puteum. Il In diebusnbsp;ipfius afeendit Sennacherib, amp; mifit Rabfi-cen, amp; fuftulit manum fuam contra illos , amp;nbsp;extulit manum fuam in Sion, amp; fuperbus fa-ftus eft potentia fua « T une mota funt.curda. |
amp; matins ipfôrum:amp; doîueruntquafî parturientes mulieres . Et inuocauerunt Domi-D num mifèricordem, amp; expandentes manusnbsp;fuas,extulerunt ad cœlum; amp;fànétus Dominus Deus audiuit cito vocem ipforum. Nonnbsp;eft commemoratus peccatorum illorum, ne-que dedit illos inimcis fuis, fed purgauit eosnbsp;in manu Ifàiæ fandi prophetæ. Il Deiecit ca- Tobiæ.i.lt;lnbsp;ftra AfryriorH,amp; contriuit illos angelus Do-mini.na tecit Ezechias quod placuit Deo, oCnbsp;fortitcr iuit in via Dauid patris fui, quamnbsp;mandauit illi Ifaias propheta magnus,amp;; fide-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g lisinconfjjeduDei. 11 Indiebus ipfius retro ^.Re.w-» redijt fol, amp; addidit regi vitam . Spiritu ma-gno vidit vltima, amp; confblatuseft lugentesnbsp;in Sion,vfqueinfempiternum. Oftcnditfu-tura,amp; abfeondita antequam euenirent. 5. L)e lo^a j amp; qubd omnes reges luda frater ‘Dauid,Est^chiam amp; loßam, fuerunt fecta~nbsp;tores\de Ieremia,E':^ibiele, ^^robabel, Jeßtnbsp;ßlio loßedec ßblehemia, Enotb, Ioßefh,Setht amp; Sem. C A P. X LI X. Emoria lofiæ in copofitionc odoris fada Opus pigmentarij. In omni orenbsp;quafi mel indulcabitur eius memoria, Sevt mufica in conuiuio vini. Ipfeeft di-relt;äus diuinitus in pœnitentia gentisjamp; tulitnbsp;abominationes impietatis. Et gubernauitad'^*nbsp;Dominü coripfius, amp; in diebus peccatorumnbsp;corroborauit pietatem.Præter Dauid, amp;Eze-chiam,amp;Iofiam,omnes peccatum comraife-runt.nam reliquerunt legem Altifsimtregesgnbsp;Iuda,amp; contempferunttimorem Dei.Dede-runtenim regnum fuum alijs, amp; gloria fuamnbsp;âlienigenæ genti. Incenderunt eleda fanditanbsp;tis ciuitatem, amp; defertas fecerunt vias ipfiusnbsp;in manuleremiæ . II Nam male tradauerunt^^Jj^^.fnbsp;ilium, II qui à ventre matris confècratus eftnbsp;propheta,euertere 5c eruere, 8c perdere, 5c i-terum 2dificare,8c renouare.ilEzechiel qui vinbsp;dit confpedum gloriæ, quam oftendit illi innbsp;curru Cherubim. Nam commemoratus eftCnbsp;inimicorum in imbre, benefacere illis qui o-ftenderunt redas vias. Et duodecim prophetarum ofîà pullulent deloco fi.io. nam corro-borauerunt lacob , Sc redemerunt fe in filt;^®nbsp;virtutis. Qimmodoamplificemus liZoroba-Agge«.!.^nbsp;beE namamp;ipfequafi fignum in dexteramanu Ifrael.quot; HEt lefum filiii lofedec ? qui in die- ƒƒ*[,’nbsp;bus fuisædificauerunt domum, 6c éxaltaue-runttemplum fiinlt;ftumDomino,paratum inDnbsp;gloriam fempiternam. 11Et Nehemias in me- Nche.;-’-moria multi temporis, quierexitnobis mu-ros euerfos. Sc ftare fecit portas Sc feras, quinbsp;erexit domos noftras. IlNemo natus eft in ter Sup.44-lt;^quot;nbsp;ra qualis Henoch, nam Sc ipfe receptus eft .à ter- |
Ecclefiaftici.
Gen d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
â terra. fiEtlolepTi qui natus eft homo, prin- delcendens, manus fuas extulit in omnetn ceps fratru,firmamentum gentis,redorfratrfi congregationem filiorumllrael dare gloriamnbsp;ftabiliraentum populi : 6cofla ipfiusvifitata Deoalabijsfuis,6cinnomineipfiusgloriari.nbsp;funt,amp; poft mortem prophetauerunt.Seth amp; amp;iterauitorationem fuam,volens oftenderenbsp;Sem apud homines gloriam adept! funt, amp;fu virtutemDei. Et plus orauitDeii omnium, Dnbsp;per omnem animam in origine Adam.
S. Simonn pontificù filij Onix prtecoma narr an tur celeberrima-.iiuagentes odio habita amp; ter-tiaflultatde lefufilio Sirach huiuilibri au-thore.
CAP. L.
A Imon Oniæ filius, facerdos magnus qui ^^^in vita fiiafuftulfitdomum, amp;in diebusnbsp;^^fuis corroborauit templum. Tepli etiamnbsp;altitudo abiplo fundataeft,duplex ædificationbsp;amp; excelfiparietes templi. In diebus ipfius e-manauerunt putei aquarum, 8cquafi marenbsp;adimpleti funt fupra modum . Qui curauitnbsp;gentem fuam , amp; liberauit cam à perditione.nbsp;Qui præualuit amplificareciuitatem, qui ad-eptus eft gloriam in conuerlàtione gentis: amp;nbsp;ingre/fum domus,amp; atrij amplificauit. Qiiafinbsp;ftellamatutina in medio nebulæ, amp; quafi lu-na plena in diebus fuis lucet. Et quafi fol re-fulgens,fic illeefiijlfic in templo Dei. Q^afinbsp;arcus refulgens inter nebulas gloriæ, amp; quafinbsp;flos rolàrum in diebus vernis, amp; quafi lilianbsp;quæ funt in trafitu aquæ, amp; quafi thus redo-B lens in diebus æftatis. Quafi ignis efiâilgens,
amp; thus ardens in igné. Q^afi vas auri Iblidu, : ornatum omni lapide pretiofo. Quafi oliuanbsp;pullulans, Sccyprelfusinaltitudinem lèex- inbsp;tollens, in accipiendo ipfum ftolam gloriæ, inbsp;amp; veftirieumconfummationevirtutis.Ina- lt;nbsp;Icenfualtarislàmâfglonanldéditlànditatis elcam,demanibusquærentiumanimameam,nbsp;amiclum.Tn accipiendo autem partes de manu làcerdotum,amp;: iplè ftansiuxta aram. Circa ilium coronafratrû:amp; quafi platatio cedrinbsp;in monte Libano, fie circa ilium fteteruntnbsp;quafi rami palmx,amp; omnes filij Aaron in glonbsp;ria fua . Oblatio autem Domini inmanibusnbsp;iplorumjCoram omni lÿnagôga Ifi'ael,amp; connbsp;fimimationem fungens in ara, amplificarenbsp;oblationem excel fi regis porrexit manumnbsp;fuam in libatione,8c libauit de fanguine vuæ.nbsp;Effuditin fiindamento altaris odoremdiuî-ç, num excelfb principi. Tune exclamaueruntnbsp;filij Aaron,in tubis produdlilibus lonuerunt,nbsp;amp;audiram fecerunt vocem magnaminme-moriam coramDeo. Tune omnis populusnbsp;fitnul properauerunt,amp; ceciderunt in faciemnbsp;fuper terrùtn adorare Dominû Deum fuum,nbsp;amp; dare preces omnipotent! Deo excellb . Etnbsp;amplificaueruntplàllentesin vocibus fuis,8cnbsp;in magna domo auftus eft fônus fuauitatisnbsp;plenus.Et rogauit populus Dominum excelnbsp;fum in prece, vlque dum perfedus eft honornbsp;Domini,8c munus fuum perfecerunt. Tune
qui magna fecitin omni terra,quiauxitdies noftros à ventre matris noftrx,amp; fecit nobi-Icum lècundum fuam mifèricordiam.det no-bis iuçûditatem cordis, amp; fieri pacem in diebus noftris in Ifrael per dies fempiternoszcre-dere Ifrael nobifcum efle Dei miiericordiam,nbsp;vt liberet nos in diebus fuis.Duas gentes oditnbsp;animamea:tertiaautemnon eft gens, quamnbsp;oderim.qui fedent in monte Seir, amp; Philift-hijm: amp; ftuJtus populus qui habitat in Sichi-mis, Doch’inam iapientiæ diiciplinæ ftri-pfit in codice ifto lefus filius Sirach leroib-limita, qui renouauit fapientiam de cordenbsp;fiio.Beatus^qui in iftis verfatur bonis.qui ponbsp;nit ilia in corde füo,fàpiens erit Temper. Si e-nini hæc fecerit, ad omnia valebit. quia luxnbsp;DeijVeftigium eius eft.
Oratio lefu filij Sirach.
5. Dei laus^exaltatio dr gratiarum a^io.
CKV. LI.
COnfitebor tibi Domine rex, amp; collau A dabote Deumlaluatoremmeum.Co-fitebor nomini tuo.-quoniam adiutornbsp;amp; protedor fadus es mihi,amp;liberafti corpusnbsp;meum àperditionejà laqueo linguæiniquæ,nbsp;amp; à labij Ç operantiii mendacium,amp;in conlpcnbsp;du aftantium fadus es mihi adiutor. Et libe-rafti me fecundum multitudinem milcricor-diæ nominis tui à rugiehtibuSjpræparatis ad
_» amp;deportis tribulationum quæ circundcde-funt me.-a prelTura flammxjqux circundeditnbsp;me,amp;in medio ignis non fumæftuatus. Denbsp;altitudine ventris infer!, 6c à lingua coinqui-nata,amp; à verbo mendacij, à rege iniquo, amp; ànbsp;lingua iniufta .Laudabit vlque ad mortemnbsp;anima mea Dominum,amp; vita mea appropinnbsp;quans cratininfernodeorfum.Circundede- ßnbsp;runt me vndique, amp;non erat quiadiuuaret.nbsp;Relpiciens eram ad adiutorium hominum,nbsp;amp; non erat : Memoratus film milericordiænbsp;tuæ Dominc,amp;cooperationis tuæ quæàfe-culo funt.-quoniam eruis fuftinentes teDo-mine,amp; libéras cos demanibus getium . Ex-altafti fuper terram habitatione mcam,amp; pronbsp;morte defluente deprecatus fum. Inuocauinbsp;Dominum pattern Domini mei, vt non de-relinquat me indie tribulationismeæ, amp;innbsp;temporefiiperborum fine adiutorio . Lauda-bo nomen tuum afiiduè,amp; collaudabo illudnbsp;in confefsione,6c exaudita eft oratio mea.Etnbsp;liberafti medeperditione, amp;eripuifti me denbsp;temporeiniquo.Propterea cofitebor, 6c lau-M m a dem
dem dicam tlbi,amp; benedicam nomini Domini. Cum adbuc iunior fiim^ prius qiiam oberrarem, quæfiui fapientiam palam in oratione mea. Ante tempus poftulabam pro illa, amp; vf-que in nouifsimis inqüiram earn, amp; florebit,nbsp;tanquam præcox vua.Lætatum eft cormeumnbsp;in ea,ambälauit pes meus iter reétum,a iuuennbsp;tutemea inueftigabam eam. Inclinaui modi-cèaurem meam,amp;excepiillam.Multam inuenbsp;ni inmeipfo fapientiam , amp; multü profeci innbsp;ea.Danti mihi fapiétiamjdabo gloriam.Connbsp;filiatus fum enim vt facerem illam : zelatusnbsp;fumbonum j amp;non confundar, Colludatanbsp;eft anima mea in illajamp; in faciendo eam con-firmatus fum. Manus meas extendi in al tum,nbsp;amp;in fapientia eiusluxitanima mea, amp;igno-rantias meas illuminauit. Animam meam di-rexi ad illam,amp; in agnitioneinuenieam.Pof.nbsp;fedi cum ipfa cor ab initio: propter hoc non
Proph.
derelinquar . Venter meus conturbatus eft quærendo illam: propterea bonam pofsidebonbsp;pofTeßione. Dédit mihi enim Dominus lin-guam mercedem meam: amp; in ipfa laudabo e-um. Appropiate ad me indodi, amp; congrega-te VOS in domum difciplinæ.quid adhuc retarnbsp;datis?amp; quid dicitis in his.'’animaî veftræ fiti-unt vehementer.Aperui os meum, ' amp; locutus * .nbsp;fum, Comparate vobisfineargento, *amp;col-Ium veftrum fubijciteiugo, amp; fufcipiat anima veftra difciplinä. in proximo eft enim in-uenire eam.Videte oculis veftris quia modicunbsp;laboraui, amp; inueni mihi multa requiem.Affunbsp;mite difciplinam in multo numero argenti,amp;nbsp;copiofum aurum poßidete in ea.Lætetur anima veftra in mifericordia eius,amp; non confunnbsp;demini in laude ipfius . Operamini opus veftrum ante tempus, amp; dabit vobis mercedemnbsp;veftram in temporefuo.
Ad Paulam amp; Euftochium in trän-
ßationem ex Hebraica yjeritate^Hieronjmi T^r^efatio.
NEMO cum prophetas verfibus vident eflè defcriptos,ttietrö eos exiftimet apud Hebrxos Iigari,amp; ali quid fimile habere de Pfalmis vel operibus Salomonis ; fed quod in Demofthene lt;5c Tullio folet fieri, yt per cola fcribantur amp; commota, qui vtique profa, amp; non verfibus conlcriplerunt. Nos quoque vtili-tati legentium prouidentes,interpretationem nouam, nouo Icribendi genere diilinximus. Ac primùm denbsp;Ifaia fciendum, quöd in lermone fuo difertus fit : quippe vt vir nobilis amp; vrbanç eloquentix, nec habensnbsp;quicquam in eloquio rufticitatis admiftum. Vnde accidit,vt prç cxteris,florem fermonis eius,tranflatio nonnbsp;potueritconferuare.Deinde etiamhocadijcicndumiquod non tarn prophetadicendus fit quàm euangeli-fta.Itaenim vniuerla christ i,ecclefia;q; myftcria ad liquidum profecutuseft,vtnon putes eumde fu-turo vaticinari,fed de prçteritis hiftoriam texere. Vnde conijcio noluilTe tunctemporis Septuaginta interprètes fidei fux facraméta perfpicuè ethnicis prodereme fanélum canibus,amp; margaritas porcis darent :qux,nbsp;cumhanc editionemlegeritis,abillisanimaduertetisablcondita. Necignoro quanti laboris fit prophetasnbsp;intelligere: nec facile quempiam pofle iudicare de interpretatione, nifi intellexerit antequa Icgeritmos quoque patère morfibus plurimorum,qui ftimulanteinuidia,quod confequi non valent,defpiciunt. Sciens ergo et prudens in flammam mitto manum:amp; nihilominus hocafaftidiofis leftoribus precor, vt quomodonbsp;Grxeipoft feptuagintatranflatores Aquilam amp;. Symmachum , lt;amp;Theodotionem legunt, velobftudiumnbsp;doftrinç fuxjvel vt feptuaginta magis excollatione eorü intelligantific amp; iftifakem vnum poft priores habenbsp;re dignentur interpretem. Legant prius,amp; poftea defpiciantme videantur,non ex iudicio, fed ex odij prx-fumptionc ignorata damnare.Prophetauit autem Ifaias in Ierufalem,amp; in Iudxa,necdum decem tribubusnbsp;in captiuitatem duiftisiac de vtroque regno,nunc commiftim,nunc feparatim texit oraculum.Et cùm intetnbsp;dum ad prxfentem refpiciat hiftoriam, «Sc poft Babylonia: captiuitatem reditum populi fignificet in ludxa:nbsp;tarnen omnis eius cura de vocatione Gentiü,iS: aduentu c hr ist left. Qu6 quanto plus amatis ô Paula öcnbsp;Euftochium,tanto magis ab eo petite, vt pro obtreftatione preefenti qua me indefinenterxmuli Ianiant,iplcnbsp;mihi mercedem reftituat in futuro,qui feit mc ob hoc in peregrinx lingux eruditionefudafle , ne ludxi denbsp;falfitate feripturarum ecclefijs eius diutius infultarent.
(^Argumentum in T^rophetiam Ifai/^»
I S AI A S in lerulalera nobili genere ortus eftjbique prophetauit. Sub Manalle rege feftus in duas partes,occubuit. Sepultüfque eft fub Qiiercu- Rogel,iuxta tranfitumaquarum, quasolim Ezechias rex iaifto obftruxerat puluerc
Pro-
-ocr page 61-5. Templis ^ttoprophetauit Jfaïasfuper ludam
amp; lerußilem ,qu(e ob ßtam ingratitudinem feeler a, omni pasnarum genere à Deonbsp;periufa, noneßadeum reuerfa: quamobremnbsp;dieit mißrrimam imminere ipßdefolationem'.nbsp;yi^imte amp; folennitatesipßuä reijâuntur. lt;amp;nbsp;quid pacere debeat y tin gratiam à 'Deo reci-piatur.rurßim ob deß^ionem àprißina yir-tute in yariapeccata grauem yindiclam , amp;nbsp;futuram tandem ipfiw liberationem amp; infte-licioremßatum reßitutionem ^aticinatur.
Ifaiæ.
ribus legem Dei noftri populus Gomorrhse. Quo mihi multitudinem vicäimarum veftra-rum^dicit Dominus?''plenus fum.holocaufta*p/e»«jnbsp;arietum, Scadipem’ pinguium,amp;ranguinem^'‘J^^^®^^j5^nbsp;vitulorum Sc agnorum Sc hircorum nolui.lt;«i/zj»e.4.nbsp;Cum quot;veniretis’ antecoipedum meum,quisquot;'ve»er»nï.nbsp;quæfîuit hæc de manibus veftris, vt ambula-retis in atrijs meisf ne quot;afFeratis’ vitra facrifi-cium fruftraâncenfum abominatio eft mihi.nbsp;Neomeniam^Sc fabbathum, Sc feftiuitates a-lias non feram Jniqui Hint cœtus veftri-.calé-das veftras, 8c folennitates veftras odiuit aninbsp;ma mea'.fada funt mihi moleftajlaboraui fu-ftinens.Et cum extenderitis manus veftras^a-uertam oculos meos à vobis-.Sccum multiplinbsp;caueritis orationem, non exaudiam .llmanusnbsp;oenim’veftræ fanguine plens funt.llLauami-
I ni, mundieft,ote,aufertemalumcogitatio-£ num veftrarum ab oculis meistquielcite age-
I re peruerfè, difeite bcnefacerc : quxrite iudi-I cium,fubuenice opprelTojiudicate pupille,de
I fenditeviduam.Et venite, Sc arguite me,di'
II cit D ominuszfi fucrint peccata veftra vt coc~nbsp;]l cinum,quafi nix dealbabûtur; Sc fi fuerint runbsp;ï braquafi vermiculus,velutlana,!gt;alba’erunt.
• Sivoiueritis,8caudieritiscgt;me’,bonaterraeco gt;-j
t“.}. autemgt;tne’ noncognouic, Sc populus meus
ïfio Ifaiæ fill) Amos,quam vi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aumentisgt;me ,Dona terræ te
dit fuper ludam Sc lerufalem medetis.Quod fi noluentis,8c me ad iracun-in drebus Oziæ, loatham. A- P^ouocauentis : gladius deuorabit vos, iîj^icbaz ScEzeclnæregumluda. quiaosDommilocutumeft Quomodofadanbsp;Audite cœli, Sc auribus perci- eft æeretnx enutas fidebs,plena mdicqnuftr pnbsp;nnnniw DnminiK tiababitauitinea,nuncautembomicidæ.Ar-ne terra, quoniam Mominusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n- r ¦
locutus eft.Filiis enutriui,Sc exaltauidpfi au gentum tuum verfum eft tn feonam: vinum tem fpreuerunt me. Cognouit bos poffeffo- ^uu miftum eft aqua .Principes tui infidèles,nbsp;rem fuum,8cafinuspræfepe domini fuidfraelnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnes diligunt munera^equun
t“.}. autemgt;me’noncognouic, Sc populus meus '
non intellexit. Væ genti peccatrici, populo c^ufii viduæ non ingreditur ad illos. Propter araui iniquitate,femini nequam,filijs fcelera- ait Dominus Deus exercituum fortis If-B Ss. dereliqueruntDominum, blafpbemaue- rael Heuconlolabor fuper boftibus meis,Scnbsp;runt fanétû Ifrael, abalienatifuntretrorfum. vindicabor de mimicis meis.Etcouertammanbsp;Super quo percutiam vos vltr.l,addentes præ- num meam ad te,Sc excoquam ad purum fconbsp;uaricationem?omnecaputlanguidum,Scorn ciam tuam Scauferam omneftannumtuura.nbsp;ne cor mœrens. A. planta pedis vfquead verti-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reftituara indices tuos vt fuerunt prius,Sc G
cem non eft in eo fanitas.vulnus,8cliuor , Sc confiliarios tuos ficut antiquitus. poft fixe plaga tumens; non eft circumligata, nec cura vocabcris ciuitas iufti,vrbs fidelis.Sion in lu
d. ta mcdicamine neq- fota oleo . llTerra veftra fiieio redimetur,8creducét earn in iuftitia; Sc deferta; ciuitates veftræ fuccéfæ igni; regioné conteret fceleftos. Sc peccatores fimul.-Sc quinbsp;veftra coram vobis alien! deuorat-.Sc defolabi dereliquerunt Dominum,confumentur.Có-tur ficut in vaftiiatelioftili.Et dcrelinquetur fundentur cnim ab idolis quibus tacrificaue-filia Sio vt vmbraculum in vinea. Sc ficut tn- runt;Sc erubefeetis fuper liortis quos clegeranbsp;C guriû in cucumerario,8c ficut ciuitasqux va- tis, cum fuerifis velut quercus defluentibusnbsp;ftatur.llNifi Dominusexercituumreliquiftet folijs,Sc velutbortus abfqueaqua.Eterit fornbsp;’^en.is.c. nobis femejllquafiSodomafuiftemus,Sc quafi titudo veftra, vtfanilla ftupx. Sc opus ve-Amos Vnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fimiles elfemus. llAudite verbum ftrum quafi fcintilla : Sc fuccendetur vtrunq-
' Domini principes Sodomorum,psccipite an fiinul,5cnonerit qui extinguat.
Mm S.yld
tur retributiones . l'.Pupillo non. iudicant; Sc lercm.j.g.
Proh.
cuius fpiritus in naribus eius eft ; quia excel-fus reputatus eft iplè.
5, Futura Judeeorum ob fua peccata grauîs uf-
•S. tAd montem domui Domini fluet omnes gen tes^amp;de Sion exihit lcx,nec 'vltra hello tnole-fiahitur.domui quot;Vcro lacob ob idolatriam,a-uaritiamnbsp;nbsp;nbsp;reliquafeeler a abijcietur : fuperbi
humiliabuntur amp; folui Dominus exaltabitur.
Chp. ir.
quot;V quot;TErbum quodviditlfaiasfiliusAmos 1C .4.3. W / ßjpgj, ludâamp;IeruGlem.ilEr eritinnonbsp;uißimis diebus prafparatus mons domus Domini in vertice niontinjamp; eleuabiturnbsp;fupercolles; amp; fluent ad eum omnes genres.nbsp;Etibuntpopuli multi,amp; dicent^Venite amp;af-cendamus ad montera Domini^amp;ad domumnbsp;Dei Iacobjamp; docebit nosvias fuaSjamp; ambulanbsp;bimiis in fèmitis eius; quia de Sion exibit lex,nbsp;amp; verbum Domini de Icrulalcm . Et iudica-bit GenteSj amp; arguer populos multos;amp;con-, flabuntgladios luosin vomeres , amp; lanceasnbsp;fuas in faiccs : nó leuabit gens contragentemnbsp;gladium, nccexercebuntur vltrà adprælium.nbsp;Domus ïacob vcnite,amp; ambulemus in lumi-B ne Domini. Proieciftienim populum tuumnbsp;domum lacob ; quia repleti funt vt Olim , Scnbsp;augures habuerunt vtPhilifthijm,8cpucfisa-• lienis adhælèrunt.*Repîeta eft terra*afgcntonbsp;Sc auro;8c non eft finis tbelauroru eius;8c re-pleta eft terra eius equis ; Sc innumerabilesnbsp;ejuadrigræ ei us.Et repleta eft terra eius idolis:nbsp;opus manuum fuarum adorauerunt^quod fe-ceruntdigitieorum. Et incuruauitfehomo,nbsp;Sc humiliatiis eft vir;ne ergo dimittas eis. In-gredere in petram^ Sc abfconderein fofla hu-mo à facie timoris Domini, Sc à gloria maie-ftatis eius.Oculi fublimes hominis hurailiatinbsp;funtjScincuruabituraltitudo virorum: exaltabitur auté Dominus Iblusin dieilla. Quianbsp;dies Domini exercituum fuper omnem fu-perbum Sc excelfum , Sc fuper omnem arrogantem, Sc humiliabitur. Et fuperomnes ce-dros Libani fublimes Sc eredas, Sc fuperomnes quercus BaGn.Et fuperomnes motes ex-celfos, amp; fuper omnes colles elcuatos.Et fu- gt; ftatad iudicandosnbsp;per omnem turrim excelfanijSc fuper omnem ciumvenietcumfnbsp;mui um munitu. Et fuper omnes naues Thar cipibus eius : vos enim depafti eftis vineam,nbsp;fis,8c fuper omnetjuodvifu pulchrum eft.Etnbsp;incuruabitur fublimitas hominum, Schumi-iiabitur altitudo virorum: Sc eleuabitur Dominus folus in die illa. Et idóla penitus con-
Luc..i;.d. teren tu r. IIEtintroibunt in Ijjeluncas petra-Ofce. lo^b j.Qnï, 8iin voragines terras àfacieformidinis ? poe.ÿ. .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sc à gloria maieftatiseius,cùm fur-
rexerit percutere terram . Indieilla proijciet bomo idolaargenti fui,Sc fimulachraauri fui,nbsp;qua» fecerat fibi vt adoraret, talpas Sc velper-' tiliones.Etingredieturfcifluraspetrarum, Scnbsp;jncauernaslàxorumàfacieformidinisDominbsp;ni, Sc à gloria maieftatis eius, cura furrxeritnbsp;percutere terram. Quiefäte ergo ab horakne.
Futura Judeeorum obfua peccata grauis af-fliBio^ac defertio, cÿpuerorum atque effeemi-natorum dominium :peccata fitperiorum ar-guif. itemfitperbiam curiofam laftiuiaim filiarumSion inignomiuiam tenendamprttnbsp;dicit. CAP. III.
ECceenira dominatorDominus exerci-A tuum auferet à TeruGlera ScàTudava-lidum Sc fortem, omnerobur panis, Scnbsp;omne robur aquae ; fortem^ Sc virum bellato-remjiudicemjamp; prophetam, Sc ariolum,Sc lê-nem:Principem fuper quinquaginta,Sc hononbsp;rabilem vultu, Sc confiliarium, Sc fapientemnbsp;dearchiteétis, Seprudentem eloquij myftici.nbsp;Et dabo pueros principes eorum, Sc effœmi-nati dominabuntureis.Etirruet populuSj virnbsp;advirü, Sc vnulquilqueadproximum fuum.'nbsp;tumultuabitur puer contra lènem, Sc ignobi-lis contra nobilem. Apprehendet enim vir franbsp;trem fuum domefticum patris flii, ‘Vefti-*^'^'nbsp;mentum tibi eft, princeps efto nofter, ruinanbsp;autem ha:cfub manu tua.*Relpondebit’in die •Reffaitit'nbsp;illa,dicens, Nó fum medicus,Sc in domo meanbsp;non eftpanis , neque veftimentum ; nolitenbsp;cortftituere me principem populi. Ruit enimnbsp;Ieru{alem,8c ludas concidit; quia linguaeo-Bnbsp;rum, Sc adinuentiones eorum contra Dominum, vtprouocarent oculos maieftatis eius.nbsp;Agnitio vultuseorum refponditeis;amp; pecca-tum fuum quafi Sodoma prædicauerunt, nenbsp;abfcoderunt.vae animae eorum;quoniam red-ditafunteis mala. Diciteiufto quoniambene, quoniam frudum adinuentionu fuaruninbsp;comedet. Væ impio in malu : retributio enimnbsp;manuum eius fiet ei.Populum meura exado-resfui fpoliauerunt, Sc mulicres dominataenbsp;funt eis. Popule meus, qui te beatum dicunt, Cnbsp;ipfi tedecipiunt, Sc viam grefluum tuorumnbsp;dißipant.llStatadiudicandum Dominus, ScAp®*’’*'nbsp;s populos.Dominus ad iudinbsp;lènibus populi fiii, amp; prin-
» *amp; rapina pauperis in domo veftra.Q^areat-teritis populü meum,Sc facies pauperü com-molitis, dicit Dominus Deus exercituum.^nbsp;Er dixit Dominus, Pro eo quod eleuatæ funtnbsp;filiæ Sion, 8c ambulauerunt extento collo,8cnbsp;nutibus oculorum, ibantSc plaudebant: am-bulabant, 8c pedibus luis compolîto gradu innbsp;cedebat; Decaluabit Dominus verticem filia-rum Sion , 8c Dominus crinem earum nuda-bit.In dieilla auferet Dominus ornamentumnbsp;claceamentorû 8c lunulas, 8c torques, 8c mo-nilia,8carmillas,8cmitras, Sedilcriminalia, 8cnbsp;perilcelidas, 8c murenulas, 8c olfadoriola, 8cnbsp;in auresjôcannulos, 8c gemmas in fronte pendentes.
Ifaiæ.
onem:diruam raaceria cJus^Sc erit in coculca-tione.Etpona earn defèrta: non putabitufj Sx nonfodietur:amp;afcendent*vcpres 8cïpinæ:8cnbsp;nubibus mâdabo ne pluat lupeream imbrem.nbsp;Vinea enim Domini exercituumj domus Iß-rael eft; 8c vir luda, germen eius deledabile:nbsp;8cexpedaui vtfaceret indicium, ècecce ini-quitas :8c iuftitiam, 8cecceclamor.Væj quinbsp;coniungitis domum ad domum, 8c agrum a-gro copulatis vfquead terminum loci. nunquid habitabitis vos foli in medio terrae ? Innbsp;auribus meis funt quot;hæc,dicic Dominus exer- fxerdtî^quot;^nbsp;cituum,’ Nifî domus multæ delèrtx fuerintnbsp;grandes 8cpulchræ, ablque habitatore. Decern enim iugera vinearum facient laguncu-lam vnam, 8ctriginta modij lèmentis facientnbsp;modios tres. Væ^qui confurgitis mane ad e-brietatem felt;ftandam,8cpotandum vfque adnbsp;velperam, vt vino æftuetis. Cithara, 8c ly-ra, 8c tympanum, 8c tibia, 8c vinum in con-uiuijs veftris:8c opus Domini non refpicitis,nbsp;nec opera manuum eius côlj'deratis. Propte-rea captiuus duduscft populus meus, qüianbsp;non habuit fcientiam,8c nobiles eius interie-runtfame,8c multitudo eius fiti exaruit.Pro- Dnbsp;pterea dilatauit infernus anima fuam, 8c ape-ruit os ftium ablq; vllo termine: 8c deftédentnbsp;fortes eius, 8c populus eius, 8c fublimes glo-riofîq; eius ad eum. Et incuruabitur homo,nbsp;8c humiliabitur vir, 8c oculi fublimium deprinbsp;mentur.Etexaltabitur Dominus exercituumnbsp;iniudicio,8cDeus làndus làndificabitur innbsp;iuftitia.Et paften tur agni iuxta ordinem fùû,nbsp;8c deftrta in hubertatem verfà aduenæ come-dét. Væ, qui trahitis iniquitatem in funiculis
dentes,8cmutatoriaj8cpalliola, 8c linteami-na,8c acus,8c lpccula,8cftndones, 8c vittas,8c theriftra.Et erit pro fuaui odore fœtorj8cpronbsp;zona funiculus, 8c pro crilpanti crine calui-tium,8cpro faftia peéhorali cilicium.Pulchernbsp;rimi quoque viri tui gladio cadent, 8c fortesnbsp;tui in prælio. Et mœrebuntatq- lugebütports eius, 8cdeftlata in terra ftdebit.
S. Septem mulierei 'vnum maritum afpetent'.ger men ‘Domini exaltabitur : amp; reliqui(e Ißraelnbsp;ablutis earumjordibusßdua erunt, magnanbsp;ßcuritate amp; folicitatea.jß.cientur.
CAP. 1111.
T appréhendent ftptem mulieres virû vftum in die ilia jdicentes, Panem no-—^ftrum comedemus, 8c veftiraentis no-ftris operiemur: tantummodo inuocetur nomen tuum fiiper nos, aufer opprobrium no-ftrum.In die ilia crit germen Domini in ma-gnificentia, 8c gloria, 8c frudus terrs fubli-mis,8c exultatio his qui faluati fuerint de If-rael.Et erit:omnis qui rclicäus fueritin Sion,nbsp;Screftduus inlerufalem, fandus vocabitur,nbsp;omnis qui ftriptus eft in vita in lerufalem.-Sinbsp;abluerit Dominus ftrdes filiarum Siô,8c fàn-guinem leruftlem lauerit de medio eius in Ipinbsp;ritu iudieij 8c Ipiritu ardoris. Et creabit Do-minus fuperomnem locum montis Sion , 8cnbsp;vbi inuocatus eft nubem per dîem,8c fumumnbsp;8c fplendorem ignis flam mantis in node, fuperomnem enim gloriam proteftio. Etta-bcrnaculum erit in vmbraculum diei ab sftu,nbsp;8c in fecuritatem Scabftonflonem à turbinenbsp;amp;àpluuia.
•S. Subfigura rvineaßerilii in direptionem tra- vanitatis,8cquafi vinculû plauftrlpeccatum. ditteprophetat iudicium amp; defiertionem Iu~ Qui dicitis, Feftinet, 8c cito veniat opus e- Enbsp;d«orum,ipfiortimq^peicata defieribuntur. aua- ius, vt videamus:8c appropiet,8c veniat eon-ritia in eoadunadiipofifiefiionibus: ebrietas amp; fllium lànéli Ilfael, 8c ftiemus illud. Vs, quinbsp;conteptuificientia Dei.infirnidilatatio: humi dicitis malum bonum,8c bonum malum;po-liatio fiuperborum,amp; exaltatio Dei', fœlicitasnbsp;quo/pueiufiorum, diuerfis peccatorumnbsp;generibus denuntiatur. amp; Jignum in nationi-buseleuandum contra ludceos.
CAP. V.
A Antabo dileâo meo canticum patrue-V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vines fus; 11 Vinea fada eft di-
V—^Jedomep in cornu filioolei.Etftpiuit earn, 8c lapides èfegit ex llla,8c plantauit earnnbsp;eledam,8c sdificauit turrim in medio eius,8cnbsp;torcular extruxitin ea : 8c expeftauit vt face-ret vuas, 8c fecit labrufeas. Nunc ergo habi-tatores Ieruftlem,8c viri luda, indicate internbsp;me 8c vineam mea .Quid eft quod debui vitranbsp;facerc vines mes, 8c non feci ei? an quod ex-pedaui vt faceret vuas, 8c fecit labrufeas.'’Et
B nuncoftendamvobis quid ego faciam vines ticina eorum quafi ftercusin medio platea-mes, Auferamftpem eius, 8c erit in direpti- rum. In his omnibus non eft auerfus furor Mo 4 eius,
1
^77
nentes tenebras Iucem^amp; lucem tencbras; po nentesamarum in dulce^Sc dulce in amariira.
IIVæ j qui làpientes cftis in oculis veftris, amp; Projn. ?.«, coram vobifmetipfis prudentes. Yx, qui po-tentes eftis ad bibendum vinum, amp; viri fortes ad mifcendam ebrietatem. Qui iuftifica-tisimpium pro muneribus, 8c iuftitiam iu-fti aufertis ab eo. Propter hoc ficut deuorat Fnbsp;ftipulam lingua ignis 8c calorflammae cx-urit : fic radix eorum quafi fauilla' erit, amp;cnbsp;germen eorum vtpuluis alcédet. Abieceruntnbsp;enim legem Domini exercituum, Zx. eloqui-um fanäi Iffaelblafphemauerunt.Idco iratusnbsp;eft furor Domini inpopulum fuum^Scextennbsp;dit manum fuam fupereumj amp;:percufsitcH:nbsp;8c conturbati funt montes,8c fafta funt mor-
Propli
s.
eîüs,fêd adhuc manus eius extefita. Et eleua-hitfîgnû in nationibusprocul, Scfibilabitad eum definibus terra::8ceccefeftinus felociternbsp;Q veniet.Non eft deficiens,nGq; laborans in eo;nbsp;non dormitabit,neq; dormiet,neq; folueturnbsp;cingulum renum eius nee rumpetur corrigianbsp;ealceametieius.Sagittæ eius acutæ, amp;omnesnbsp;arcus eius extend. Vngulx equorum eius vtnbsp;filex, amp; rotx eius quafi impetus tempeftatis.nbsp;Rugitus eius vtleonis,rugiet vtcatuli leonü;nbsp;amp; fredet,amp; tenebit prxdam,amp; amplexabitur,nbsp;amp; non erit qui eruat.Et fbnabit fuper eum innbsp;’ die illa ficut fbnitus maris; afpiciemus in ter-ram,amp;ecce tenebrx tribulationis,amp;luxobtenbsp;nebrata eft in caligine eius.
.S. Ifaias yifa T)omini maieflate condemnat fe quod tacuerit^fed mundatislabijs fuis offertfenbsp;adprxdicandum ; prxdicitur exctecanduspo-pulusyfue ad defolationem ciuitatum ludte,nbsp;sät eius quie dereli^a eratfutur a confolatio,
CAP. VI.
A Nanno quo mortuus eft rex Ozias, vidi I Dominûfêdamp;tera fuper foliii excelium Scnbsp;•* ’^eleuatum: *amp; eaquæ fubipfo erat reple-templum.'Seraphim ftabantfuper illud:nbsp;»w. lex alx vni,amp; lex alx alteri.duabus velabat fa- lilium inierit cotra te Syria in malum,Ephrä-cie eius, 8c duabus velabant pedes eius,8cdua- im,amp;filius Romelix dicentes,alccndamus adnbsp;bus volabant.Et clamabat alter ad alterum,amp; ludain, amp;fulciternus eum, amp; auellamus eumnbsp;Apoc, 4.C. dicebant, IlSandus landus landus Dominus ad nos,amp; ponamus regem in medio eius fili-B oDeus’ exercituu, plena eft omnis terra glo- um Tabeel.Hxcdicit Dominus Deus.No ftanbsp;riaeius.Etcomotafuntluperliminariacardi- bit, ßcnoneritiftud:ledcaputSyriæDamaf-num àvoce clamâtis,amp; domus replctaeft fu-mo.Et dixi,væ mihi,quiatacui, quia vir pol-lutus labijs ego fum, amp; in medio populi pol-1 Uta labia habentis ego habito, amp; regem Dominum exercituumvidi ocu'lis meis.Et vola-uit ad ms vnus de Seraphim, 6c in manu eiusnbsp;calculus,que forcipe tulerat de altari. Et teti-
.3. nbsp;nbsp;nbsp;05 meü,amp;dixitjEcce quot;tetig? hoc labia tua,
6c auferetur iniquitas tua, amp;peccatum tuum mundabitur.Etaudiui vocem Domini dicen-tis, Qiwm mittam? 6c quis ibitnobis.'’Etdixi, leftos elfe hominibus, quia moleftieftis 6cnbsp;ccce eso . mitteme, Etdixit, Vade, 8c dices Deo meo Propter hoc dabit Dominus ip-fe vobis fignum, IIEcce,virgo concipiet 8c pa-riet filium,8c''vocabitur’nome eius Emanuel. 9,nbsp;Butyrum 8c mel comedet, vt feiat reproba-re malum, 6c cligere bonum.Quia antequamnbsp;feiat puer reprobare malum, 8c eligere boni»,nbsp;derelinqueturterra quam tu deteftaris à facienbsp;duorumregum fuorum. Adducet Dominusnbsp;fuper te,8c fuper populum tuum,8c fuper do-mum patris tui dies qui non venerunt à diebus lèparationisEphrâim à luda cum rege Af-fyriorum.Et erit in die illa;fibilabit Dominusnbsp;mulcxqux eft in extremo fluminü Aegypti,nbsp;8c api qux eft in terra AlTur : 8c venient,8c re-quiefeent omnes in torrentibus vallium,6cinnbsp;cauernis petraru, 6tin omnibus frutetis, 6c innbsp;vniuer-
Ol/effa à Syrù amp; aJgt; Ifiael lerufalenit IJaias prophetat illos non praualituroSj datons impionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liberationiiyti'~
ginemparituram jilium cuius nomen manuel : prxdicit^ deßrtionem Iß'ael amp;nbsp;grauißimam ludxaffli^ionem acfolitudi^nbsp;nem.
CAP. VII.
Et fadum eft Hin diebus Achaz filij loa-than,filij Oziæ regis luda, afeendit Ra 4.Re.l^.J lin rex Syriæ, amp; Phacee filius Romeliaenbsp;rex Ifrael,in Ierufalcm,ad præliândufh contranbsp;earn, amp; non potuerüt debellare earn. Et nun-tiaueruntdomuiDauid,dicentes,requieuit Synbsp;ria fiiper Ephraim, amp; comotum eft cor eius,nbsp;amp; cor pop Illi eius:ftcut mouentur ligna ßduanbsp;rum à facie véti.Et dixit Dominus ad lüiam,nbsp;Egredere in occurfum Achas tu, 8c qui dere-lidus eft lafub filius tuus, ad extremum aquænbsp;dudus pifeina: fuperiorisin via Agri-fullonis.nbsp;Et dices ad eum. Vide vt fileasmoli timere,8£nbsp;coftuum neformideta duabus caudis titio-num fumigantium iftorura in ira furoris Ra- Bnbsp;finquot;regis’ Syriæ,amp; filij Romeliæ:eô quod con
eus, 8c caput Damalci Rafin.-amp; adhucfèxa-ginta amp; quinque annijamp;definetEphrâim ef-ïe populus; Se caput Ephraim Samaria, amp; c^-put Samariæ filius Romeliæ. Si non credideri tisjnon permanebitis.Et adiecit Dominus lonbsp;qui ad Achaz,dicens, Pete tibi fignum à Domino Deo tuo in profundum inrerni, fiue innbsp;excelfum fuprà.Et dixit Achaz.Non petam S2nbsp;non tentabo Dominum.E'tdixit,auditeergonbsp;domus Dauid. Nunquidparura vobis eft,mo C
ccce ego , mitte me, Etdixit, Vade, amp; dices Mât. 13.b. populo huic. Il Audite audientes, amp;nolitc inline 8^ bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;videtevifioné, Sc nolite cognof-
loan. U. f. cere. Excæcacor populi huius,amp;aures eius ag Rom’ n bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oculos eius claude.-neforte videat o-
’ culis fuis, amp; auribus fuis audiat, amp; corde fuo P intelligat,amp;couertatur, èc fàncm eû.Et dixi,nbsp;vfquequoDomine.'’Et dixit, donee defôléturnbsp;ciuitates abfquehabitatore,S£domus fine ho-mine: amp; term relinquetur delèrta.Et longe fanbsp;ciet Dominus homines, Scmultiplicabiturnbsp;quæ derelida fuerat in medio terræ. Et adhucnbsp;in ea decimatio,amp; côuertetur, amp; erit in oftennbsp;fionem ftcutterebinthus,amp;ficutquercusquænbsp;expandit ramos ftios : fernen fandum erit idnbsp;quod fteterit in eâ»
bitantibus lerufalem.Et offender ex cis pluri-mi,8c cadent,8c cönterentur,8c irretientur,6c capientur.Liga teftimoniura, figna legem innbsp;diffipulis roeis. Etexpedabo Dominum quinbsp;abfeondit faciem fuam à domo Iacob,8cprx-ftolaboreura.IIEcce, ego Scpuerigt;mei’quos Heb.».b.nbsp;dedit mihi Dominus in fignum. Sc in porten pnbsp;turn Ifrael à Domino exercituu , qui habitatnbsp;in monte Sion.Et cum dixerint ad vos.Qux-rite à py thonibus. Sc à diuinis qui ftrident innbsp;incantationibusfuis : Nunquid no populus ànbsp;Deo fiio requiretovifionem’fpro viuis à mornbsp;tuisfAd legem magisScad teftimoniu.Quodnbsp;fi non dixerint iuxta verbum hoc,non erit eisnbsp;matutina lux.Et tranfibit per eam,corruet,8cnbsp;efuriet:Sc cum efurierit,iralceturjSc maledicetnbsp;regi fuo,8c Deo fuo,8c fulpiciet furfum.Et adnbsp;terram intuebitur; Sc eccetribulatio Setene-brxj diffolurio. Sc anguftia, ßccaligo perfe-quens,Sc no poterit auolare de anguftia fua.
5. rdticimum de Chrifiinatiunate, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;im-
pcriomtikjplicddo: delibsrationi Itida à regibus Ißacl amp; Sjrix : quorum regnorum, amp; prxßrtim regni Ifrael ad Deum redire nalerinbsp;tis, grauiffimas cades intefiinaj^ difidiapra-dicit.
Ifaiæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X77
D vhiuerfis foraminibiis. Indie ilia radet Do- pidemautoffenfionis,amp;inpetramfcadalidua
4-Reg.ilt;j. minus.innouaculacondudall in his qui trans busdomibusllraefinlaqueii Scinruinamha-fiumenfunt,in rege Aflyriorû, caput Sc pilos pedû Sc barbam vniuerlam. Et erit in die ilia;nbsp;nutriet homo vaccamboum. Sc duas oues. Sc
, prx hubertate ladis,comedet butyrum, buty-rumenim Sc mel manducabit omnis qui reli-dus fueritin medio terrx . Et erit in die ilia: omnis locus vbi fuerint millevites, mille ar~nbsp;genteis, in (pinasSc in vepres erunt.Cum (a-gittis Sc arcuingredienturilluc;vepres enim.nbsp;Sc (pinx ernt in vniuerla terra.Et omnes monnbsp;tes qui in (arculo (arrientur, non veniet illucnbsp;terror (joinarum Sc veprium, Sc erit in pa(cuanbsp;bouiSjSc in conculcationem pecoris.
S, lubetur Ifaias in libra frsbere nomenpueri nafcittiri:Irlt;sdicit régna Ifrael amp; Syria defir uenda i ludaejue affi^îonem amp; futur amnbsp;dus àD co liber atioheni fieet multi ex ludanbsp;cafurifint:tubetligari tefiimonium, amp; legemnbsp;ftgnari ,fubijeiens q^ua immineant rnala rece-dcntibtti a lege.
CAP. VIII.
A T dixit Dominus ad me, Sume tibi li-brum grandem. Sc (bribe in eo ftylo ho minis,Velociter fpoliadetrahe,citô prxnbsp;dare . Et adhibui mihi teftes fideles Vriam (à-cerdotera. Sc Zachariam filium Barachiæ: 8cnbsp;acceffiad prohetiffam. Sc concepit. Sc peperitnbsp;filium.Et dixit Dominus ad me,voca nomennbsp;eius Accelera-lpolia-detrahere, Feftina-prx-dari. Qma antequa (ciat puer vocare patremnbsp;fuum Sc matré fuam,auferetur fortitudo Da-mafci,8c (polia Samarix coram rege Affyrio-Ê rum.Etadiecit Dominus loqui ad meadhue,nbsp;dices. Pro eo quod abiecit populus ifte aquasnbsp;Siloe, qux vadunt cum filentio. Sc afi'umpfitnbsp;magis Rafin,Sc filium R.omelix: propter hoc da, quando diuidunt fpolia .lugum enim 0-ecce Dominus adducet fuper eos aquas fluminbsp;nis fortes Sc multas,regem Afiy'riorum,Scornnbsp;nem gloriam eius: Sc afeendet fuper omnes rinbsp;uos eius,Sc fluet (uper vniuerlas ripas eius,Scnbsp;ibit per ludam, inundans,Sc trafiens v(que adnbsp;Collum veniet.Et erit extentio alarii eius,im-plens latitudinem terrx tux ô Emanuel. Con dus eft principatus fuper humerum eius; Scnbsp;gregamini populi,Sc vinciminijSc audite vni-ner(x procul terrx:confortamini Sc vincimi-ni,accingite vos Sc xdncimini,inite cofilium,nbsp;Scdiffipabitur.-loquimini verburOjSenon fiet:nbsp;quia nobifeii Deus. Hxc enim ait Dominusnbsp;ad me ficut in manu forti,erudiuit me,ne iremnbsp;in via populi huius,dicens,Nondicatis,coniunbsp;ratio,omnia enim qux loquitur populus ifte,nbsp;coniuratio eft : Setimorem eius ne timeatir,
Lucæ iiequepaueatis. Dominu exercituum ipfum Rooi.p.'g’. (andificate : ip(e pauor vefter, Sc iple terror
Ckp. J yi.
PItRirao temporealleuiata eft terra Zabu Ion Sc terra NephthalijScnouifsimo ag-grauata eft via maris trans lordanemnbsp;Galilxx quot;Gentium . Populus’ qui ambulabatnbsp;in tenebris, vidit lucem magnam : habitanti-'^nbsp;bus in regione vmbrx mortis lux orta eft eis.nbsp;Multiplicafti gentem, non magnificafti lætinbsp;tiara. Lætabuntur coram te, ficut quilætan-tur in meffcjficut exultant vidores capta prosnbsp;’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..... 'W nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'S
neris eius,8c virgam humeri eius,8c Iceptrum exadoris eius fuperaftijilficut in die Madian. lud**nbsp;Quia omnis violenta prxdatio cum tumultunbsp;Sc veftimetum miftum languine erit in comnbsp;buftionem Sc cibus ignis. Paruulusenim na-tus eft nobiSjSefilius Hdatus eft nobis. Sc fa- lohan.j.U
vocabitur nomen eius admirabilis^ confilia-rius, Dciis^ fortis, pater futuri feculi pnn^ ceps pacis. Multiiplicabitur eius imperium,nbsp;amp; pacis non erit finis ; fuperfblium Dauid,nbsp;amp; fuper regnum eiusofèdebit’ ; vt confirmernbsp;Sc illud,corroboret in iudicio ßciuftitia amonbsp;doScvfque in fempiternum, zelus Domininbsp;exercituumfaciethoc.Verbum mifit Dominus in Iacob,8c cecidit in Ifrael. Et feiet om-nis populus Ephraim, amp; habitantes Samaria,nbsp;in fuperbia Sc magnitudine cordis dicétes. La
bimus
^ücæ.
g- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; ipic pauur vcivci , vt ipiv tenui in lupci uia oc magnitUOine coraib uieciea,
. vefter. Et erit vobis infànôtificationé, lllnla- teres cecidervit, fed quadrislapidibus ædifîca-
Proph.
iftimabit; fed ad conterendutn erit coreius, amp; ad internecione gentium non paucarû.Dinbsp;citeninijNunquidnon principes mei fîmulnbsp;reges funt? Nunquid non vt CharcamiSj fienbsp;Calano: amp; vt Arphad, fie Emath ƒnunquidnbsp;non DamafcuSjiïc SamariaPQuomodo inuê-nit manus mea régna idoli, fie amp; fimulachranbsp;eorum delerufàlem amp;de Samaria. Nunquid Cnbsp;non ficut feci Samariæ amp; idolis eiusj fie fa-ciamlerufàlem amp;fimulachris eius ? Eterit:nbsp;cùm impleuerit Dominus cunAa opera fiianbsp;iisjipfc eft caput;amp; propheta docens menda- in monte Sion Sein lerufalem^vifitabo fuper
«
populum iftum fèducentes, amp; qui beatifican per gloriam altitudinis oculorum eius. Dixit enimjinfortitudinemanusmeæfecijamp;infànbsp;pientia mcaintellexi : amp;abftuliterminospo-pulorunij amp; principes eorû deprædatus fum,nbsp;amp; detraxi quafi potens in fublimi refiden-tes. Et inuenit quafi nidum manus mea for-titudinem populorura ; amp; ficut colligunturnbsp;ouaquæ derelida funt, fie vniuerfàm terramnbsp;ego congregaui;5c non fuit qui moueret pennbsp;nam,amp; âperiret os amp; ganniret.Nunquid glo-riabitur fècuris contra eum qui fècat in ea?nbsp;aut exaltabitur ferra contra eum lt;à quo trahi-tur?quomodofi eleuetur virga contrâ ele-uantemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exaltetur baculus qui vtique li
gnum eft. Propter boe mittet Dominator Dominus exercituum in pinguibus eius te-nuitatem ; amp; fubtus gloriam eius fuccenfaar-debit quaficombuftio ignis.Èt critlumen If-rael in igne, amp; Samftus eius in flamma;amp; fuc-
bimus : fycomoros fucciderunt,{èd cedros im mutabimus.Et eleuabit Dominus hoftes Ra-fin fiipereum, amp; inimicos eius in tumultumnbsp;vertet: Syria ab oriente,8c Philifthijm ab occinbsp;déte:5c deuorabü t Ifrael toto ore.ln omnibusnbsp;his non eft auerfus furor eius, fèd adhuc manus eiusextenta: Scpopulus non eft rcuerfusnbsp;ad percutientem fè,amp; Dominum exercituumnbsp;noninquifierunt. Et difperdet Dominus abnbsp;Ifrael caput amp; caudam,inciiruantem 8cquot;refrenbsp;nantem ’ die vna. Longxuus 8c honorabi-lis,ipic cn capuf.öcpropiiciauuuciib luciiua- inmontcoion ocimciuiaiciu,viucaoo lupci jp.gnbsp;cium,ipfe eft cauda. Et erunt,qui beatificant fruétum raagnifici cordis regis. IIAflur, 8c fii- ^quot;fra.j7*ß*
tur,præcipitati.Propter hoc fuper adolefcen-tulis eius non lætabiturDominus: 8c pupillo rum eius, 8c viduarum non miferebitunquianbsp;omnis hypocrita eft 8c nequam,8c vniuerfumnbsp;OS locutum eft ftultitiam.In omnibus his nonbsp;eftauerfus furoreius ,fed adhuc manus einsnbsp;extenta.Succenfa eft enim quafi ignis impie-tas, veprem 8c fpinam vorabit;8c fuccendeturnbsp;in denfitate faltus, 8c couoluetur fuperbia funbsp;mi.In ira D omini exercituum conturbata eftnbsp;terra, 8c erit populus quafi efca ignis: vir fra-trifuo non parcet.Etdeclinabit addexteram,nbsp;8c efuriet:8c comedetadfiniftram, 8c non fà-turabitur: vnufquifq; carné brachij fiii vora-bit; Manafîês Ephraim, 8c Ephraim Manafinbsp;fen,fimul ipfi contra ludam. In omnibus hisnbsp;noneft auerfus furoreius, fedadhuc manusnbsp;eius extenta.
c rr j -i 1 nbsp;nbsp;nbsp;¦ •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cendetur,8cdeuorabiturfpina eius,8cvepres
j-¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r lus ab anima vlque ad carnem conlumetur,
Turorts DGimmprxdtcuobuamuperbiam et „
cordubnmïlLdum-eonfilatur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;profugus. Et rehquiæ ligni fal-
Ifraelneümeatabaijfur, reliquiasi^fiutad præpaucitate_numerabuntur,.8c puer 'Denm conuertendasJirtsdiceni^
CAP. X.
A V ¦TAequiconduntlegcsiniquas:8cfcri- nitetur fupcr Dominumfàndumiffael, quot;in
\ / bentes , iniuftitiam lcripfêrunt: vt
* opprimerent in iudicio pauperes, 8c vim facerent caufx humilium populi mei.* vtnbsp;effent viduæ præda eorum, 8c pupillos diripenbsp;rent.Quid facietis in die vifitationis,8c cala-mitatis délongè venientisfad cuius confugienbsp;tis auxiliumfSc vbi derelinquetis gloriam venbsp;ftram,neincuruemini fub vinculo, 8c cu in-terfeófis cadatis ? Super omnibus his non eftnbsp;auerfiis furor eius, fed adhuc manus eius extenta. Væ Aflur, virga furons mei 8c baculusnbsp;ipfe eft, in manu eorum indignatio mea. Adnbsp;gentem fallacem mittam eum,8c cotra populum furoris mei mandabo illi, vt auferat fpo-lia,8cdiripiat pratdam,8c ponat ilium in con-® culcationem quafi lutum platearum. Ipfeau-tem non fic arbitrabitur,8c cor eius no ita ex-
fcribet eos.Èt erit in dieilla.-non adijciet refi-duum Ifraelj amp; hi qui fugcrint de domo Jacob, innitifiipereoquipercutiteos :fèd in-
* . -veritate. IIReliquias conuertentur, reliquixj Rom-?-'’ inquam,Iacob ad Deum fortem.Si enim fue-ritpopulus tuusifiaelquafi arena maris, reli-quiæ conuertenturexeo,confiimmatio ab-breuiatainundabit iuftitiam . (IConfumma-Fnbsp;tionem enim, amp; abbreuiationem Dominus Infra-'®* *nbsp;Deus exercituum facietin medio omnis terra; . Propter hoe, hæc dicit Dominus Deusnbsp;exercituum,Noli timerepopulus meus habi-tator Sion, ab Aflur, in virga percutiet te amp;nbsp;baculum fuum leuabit fiiper te in via Aegy-pti.Adhucenim paululum modicumque, amp;nbsp;confummabitur indignatio amp; furor meus fu-per fceluseorum.Etlufcitabit fuper eumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g,
minus exercitum flagellum, 11 iuxtaplagam Madianin Petra-Oreb, amp; virgam fiiam fu-per mare, amp; leuabit eamin via Aegypti.
crit
tuOjSc iugum eius decollo tuo,8ccomputre bit contra Ephraim.EtvolabuntinhumerosD
lios Orientis: Idumæa 8c Moab prxceptum manus eorumj8c filij Ammon obedientes e-runt, Et defolabit Dominus linguam marisnbsp;leuabit manum fiia fuper flumennbsp;infortitudine Ipiritusfiii: 8cpereutieteumnbsp;in feptem ri uis, ita vt tranleant per eum cal-ceati.Eterit viarefiduo populo meo^quire-linqueturab Aflyrijszficutfuitlfi-aeliliin die Exodu4.tnbsp;illa qua alcendit de Terra-Aegypti.
S. Canticum laudis amp; gratiarum aÜionis pro libsraüone amp; bsneficijs Chnflißduatoris.
CAP. XII.
Et dices in die ilIa^Confitebor tibi Do mine^quonia iratus es mihi;conuer-fus eft furor tuus,8c cofôlatus es me.nbsp;Ecce Deus laluatorraeuSjfiducialilteragam,nbsp;Sc non timebo.'quiallfortitudomea,8clausnbsp;mea Dominus * öc faótus eft mihi in là-lutem.
Haurictis aquas in gaudio defontibuslälua-toris.
Etdicetis indieillaj Confitemini Domino, g 8c inuocatenomen eius: notas facite in ponbsp;pulis adinuentiones eius:mementote quoniam exceifiim eft nomen eius.
Ifaiæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;278
eritin die illa:auferetur onus eins de humero non emulabiturlult;îam,amp;ïudas non pugnä-tuOjSc iugum eius decollo tuo,8ccomputre bit contra Ephraim.EtvolabuntinhumerosD fcetiugumàfacieolei.Veniet in Aiath,tran- Philifthijm per mare, fimulprædabuntur fi-fibit in Magron:apud Machraas commendanbsp;bitvafafua.Tranfieruntcurfim Gabafedesnbsp;noftra;opftupuitRama, Gabaath Saulis fu-git.Hinni voce tua filia-Gallirn,attende Lainbsp;la,paupercula Anathoth. Migrauit Medemenbsp;na:habitatores Gabim confortamini. Adhucnbsp;dies eft, vt in Nobe ftetur : agitabit manumnbsp;luam fiiper montera filiæ Sion,collem leru-(àlé.Ecce, dominator Dominus exercituumnbsp;confringet lagunculam in terrore, 8c excclfinbsp;ftatura luccidentur, 8c fublimes humiliabunnbsp;tur.Etfiibuertenturcondenfa faltus ferro:8£nbsp;libanus cum excelfis cadet.
S. Jlatkinium de Clnrißi natiuitate, tudiäo,ex-altatione, comierfione Topulorum Gen-tiumad Chrifiwn, CTquot;gloria/epulchri i^fius'. item de conuerÇione reli^niarum IJrdél, adnbsp;Dewn,ac fide Gentitim.
CAP. XI.
A T 11 egredietur virga de radice Iefie,8c fios de radice cius alcendet.Et requie-—^Icctfuper eum Ipiritus Domini, fpiri-tus làpientiæ 8c intellectus, Ipiritus confilijnbsp;8c fortitudinis,fpiritus feien tiæ 8c pietatis.Etnbsp;replebiteum Ipiritus timoris Domini : nonnbsp;fecundumvifionemoculorumiudicabit,ne- Cantate DominQ,quoniara magnifiée fecit; .nbsp;quelècundum auditum auriumarguet; Sednbsp;iudicabitin iuftitia pauperes, 8c arguetinnbsp;æquitatc pro manfuetis terræ : Il 8c percutietnbsp;terram virga cris fui,8c fpiritu labiorum fuo-ruminterficiet impium . Et erit iuftitiacin-
i gulura lumborum eius: 8c fides cinôtoriû re-'ofra.tfj J num eius. llHabitabit lupus ciim agno;8c par dus cum hœdo accubabit ; vitulus, 8c leo, 8cnbsp;ouisfiraul morabuntur,8c pucrparuulus mi-nabit eos.Vitulus 8c vrfus pafeentur : fimul renbsp;quielcent ciatuli eorum ; 8c leo quafi bos co- meos in ira raea,exultates in gloria mea.Voxnbsp;medetpaleas.Et deledabitur infans ab hübenbsp;re fuperEoramine afpidis: 8c in cauerna regunbsp;li,qufabla(3:atusfuerit, manum fuam mittet.nbsp;Non nocebunt, 8cnon occident ihvniuerlônbsp;mote fanéto meo: quiarepleta eft terra feiennbsp;tia Domini, fîcutaquæ maris operientes. Innbsp;die illa radix Telle, Il qui ftat in fignum popu-lorum,ipfum genres deprecabuntur, 8c eritnbsp;fèpulchrum eius gloriofura. Et erit in dieilla: adijciet Dominus fêcundô manum fuamnbsp;ad pofiidendum refiduum populi fui, quodnbsp;relinqueturab Afïyrijs, 8c ab Aegypto, 8c ànbsp;Phethros,8cab Aethiopia, Scab Aelam, Scànbsp;Sennaar,8c ab Emath, 8c ab infulis maris. Etnbsp;leuabit fignum in Nationes, 8c congregabitnbsp;profugos Iffael, Scdifperfos luda colliger ànbsp;quatuor plagis terræ . Et auferetur zelus E-phrâim, 8c hoftes luda peribunt ; Ephraim
annuntiate hoc in vniuerla terra.
Exulta,8c lauda Habitatio Sion:quiamagnus in medio tui fandius Ilfael,
5. Ingens ac trueulenta 'Babyloniorum yaßatia à'^elis. CAP. XIII.
ONus Bobylonis^quod vidit Ilaias fili-US Amos. Super motem caliginofum leuatc fignum^exaltate vocem^euatenbsp;manum, 8c ingrediantur portas duces. Egonbsp;mandaui lànôlificatis meis j 8c vocaui fortes
multitudinis in montibus, quaiïpopulorum frequentiunijvox fonitiis regum amp; gentiumnbsp;congregatarum : Dominus exercituuinprae-cepit militiæ belli, venientibus de terra pro-culjàfuramitate cœli:DominuSjamp; vafa furonbsp;ris eius,vt dilperdat omnem terram.Vlulate,nbsp;quiapropeeftdies Domini: quafi vaflitasanbsp;Domino veniet. Propter Hoc omnes manusnbsp;dilToluentur, amp; orane cor hominis contabc-fcet amp; coteretur. Torfiones 8c dolores tene- Bnbsp;bunt j quafi parturiens dolebunt ; vnufquif-quQ ad proximum fuum ftupebit, facies comnbsp;buftævuituseorum . Eccedies Domini ve-nietjCrudelis,8cindignationis plenus,8c irx,nbsp;furorisq;, adponendam terram in folitudi-nem, 8cpeccatores eius conterendos de ea: lod.j. c.nbsp;Quoniam ftellæ cœli,8c fplendor earum nonnbsp;expandent lumen fuum : H ofi*:eiiefiratusLuc.n,e.nbsp;eft
Ifaiæ
|
eft fol in ortu fuo, amp; luna non (plendcbit in liimine fuo. Et viftabo fuper orbis mala, 8cnbsp;contra impios iniquitatem eorum, 8c quief-cerefaciamfiiperbiam infidelium, 8carrogannbsp;tiam fortium humiliabo .Pretiofior eritvirnbsp;auro J 8c homo mundo obrizo . Super hoc,nbsp;cœlumturbabo : 8c mouebitur terra de loconbsp;fijo,propter indignacionem Domini exerci-tuum, 8c propter dicm iræfuroriseius.Etentnbsp;quafi damula fugiens,8c quafi ouis.-8c non e-rit qui congreget : vnulquifquead populumnbsp;fuum conuertetur, 8c linguli ad terram fuamnbsp;fugient. Omnis quiinuentus fuerit occide-tur; 8c omnis qui fuperuenerit, cadet in gla-Pfil.ijö.b dio. Infantes eorumllallidenturin oculis eo-rum: diripientur domus eorum, 8cvxores e-orum violabuntur . Ecce ego fufcitabo fupernbsp;eos Medos, qui argentum non quærant, necnbsp;aurumvelint.-lediagittis paruulos interfici-cnt, 8claftentibus vteri non milerebuntur,nbsp;8c fuper filios non pareet oculus eorum. Etnbsp;erit Babylon ilia gloriola in regnisjinclytainnbsp;Gen.tç.c. luperbia Chaldæorum, llficutfubuertit Dominus Sodomam 8cGomorrham. Non habi-tabitur vfque in finem, ÔC non fundabitur vf-que ad generationem 8c gencrationem ; necnbsp;ponetibi tentoria Arabs, neepaftores requi-efeent ibi. Sed requiefeentibi beftiæ, 8c reple-bunturdomus eorum draconibus; Schabita-buntibi ftruthiones, Scpilofi laltabunt ibi:nbsp;8c refpondebunt ibi vlulæ in ædibus eius, 8cnbsp;f renes in delubris voluptatis. S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de ludteorum conlblatîonelt;amp;‘ à ‘Ba hylonica captiuitate liberatione, ‘Babylonio-rumq^ contritione : quorum ingens fup erbia, amplitudo ‘Dominij e^rcrudelitas explicantur,nbsp;ynà ettmpunitione Bhiliflhinorum, at ttstero-rum qui ob calamitate ludxorum Ixtatißtnt. CAP. XI 111. A Rope eft vt veniat tempus eius, 8c dies |
I eius non elongabuntur. Milèrèbitur e-nira Dominus lacob, 8celigetadhuede Ifi'ael, 8c requielcerecos facietfuperhuraumnbsp;fuam.-adiungeturaduena adeos, 8cadhærebitnbsp;domuilacob.Et tenebunt eos populi,8c addunbsp;cent eos in locum fuum;8c poßidebitcos domus Ifracl fuper terra Domini in feruos 8c annbsp;cillas : 8c erunt capientes eos qui le ceperant,nbsp;8c fubijeient exadores fuos. Et erit in die ilia;nbsp;cum requiem dederittibi Deus à labore tuo,nbsp;B 8cd coneußione tua, 8c à feruitute dura quanbsp;ante ferai fti,fumes parabolam iftam cotra regem Babylonis, 8c dices, Q^modo ceflauitnbsp;exador, quieuit tributumfContriuit Dominus baculum impiorum, virgam dominan-tium esdsneera populos in indignatione.nbsp;plagainfanabili,fubijcientem in furore genres, perfequentem crudcliter.Conquieuit 8cnbsp;filuit omnis terra,gauifa eft 8cexultauit;abie-tcs quoquelætatx funt fuper te, 8ccedri Li-bani.cx quo dormifti, nonafcenditquifucci-dat nos.Infernusfubterconturbatus eft inocnbsp;curfumaduentus tui,fufcitauittibi gigantes.nbsp;Omnes principes terræ furrexerunt de fblijsnbsp;fuis,omnes principes nationum.Vniuerfi re- Cnbsp;fpondebunt,8cdicent tibi,8c tu vulneratus esnbsp;neut 8c nos, noftri ftmiliseffedus es. Detra-daeft ad inferos fuperbia tua, concidit cada-uer tuinfubter te fternetur tinea,8c operimennbsp;turn tuum erunt vermes. Quomodo cecidiftinbsp;de cœlo Lucifer, qui mane oriebaris ? corrui-fti in terram,qui vulnerabas gentes?qui dice-bas in corde tuo. In cœlum confeendam , fu- ** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* Aft per aftraDei exaltabo folium meumj*fedebo in monte teftamenti, in lateribus Aquilonis.nbsp;Afcendam fuper altitudinem nubium, fimilis Dnbsp;ero Altißimo. Veruntamen ad infernum de-traheris in profundum laci. Qui te vidcrintnbsp;ad te inclinabuntur,tcque profpicient. Nunquid ifte eft vir qui conturbauit terram, quinbsp;concufsit régna : qui pofuit orbcm defertum,nbsp;8c vrbes eius deftruxit, vindis eius no aperuitnbsp;carcerem? Omnes reges gentiû vniuerfî dor-mierunt in gloria, vir in domo fua.Tu autemnbsp;proiedus es de fepulchro tuo,qua(i ftirps inu-tilis pollutus,8c obuolutus cum his qui internbsp;fedi funt gladio, 8c defeenderunt ad fundamenta laci,quaftcadauerputridum.Non habenbsp;bis confbrtium neque cum cis in fepultura;tunbsp;enim terram tuam difperdidifti, tu populumnbsp;tuum occidiftimon vocabitur in xternum fe- gnbsp;men pefsimorum. Präparate filioseius occifinbsp;oni ininiquitatc patrum fuorum:non confurnbsp;genr,nec hæreditabunt terram, nequeimplc-bunt faciem orbis ciuitatum . Etconfureamnbsp;lupereoSjdicit Dominus exercituum;8c perdam Babylonis nomen, 8c reliquias, 8c ger-men, 8cprogeniem:dicitDominus. Et po-Fnbsp;nam earn in pofteßionem ericij, 8cin paludesnbsp;aquaruraj8c ftopabo earn in fcopa terens,dicitnbsp;Dominus exercituum. lurauit Dominusex-ercituum,dicens,Si non vt putaui, itaerit;8cnbsp;quomodo mente tradauijfic eueniat,Vt cotenbsp;ram Aflyrium in terra mea,8c in motibus me-is conculcem eum, 8c auferetur ab eis iugumnbsp;eius,8c onusillius ab humcro eorum tolletur.nbsp;Hoc confilium quod cogitaui fuper omnemnbsp;terram, 8c hxc eft manus extenta fuper vni-uerfas gentes. Dominus enim exercituum denbsp;creuit:8c quis poterit infirmare?8c manus eiusnbsp;exteta: 8c quis auertet eam.'^In anno quo mornbsp;tuns eft rex Achaz,fadum eft onusiftud, Nenbsp;læterisPhilifthæa omnis tu quoniam comrainbsp;nuta eft virgapercufforis tui: de radice enimnbsp;colubri |
terisjloquimini plagas fuas.Quoniam fiiturban a Hefebon dcfèrta fiintj Scvineam Sâba-ma Domini Gentium exciderunt flagella e-ius ; vique ad lazer peruenerunt, erfaue-runt in delerto^propagenes eins relidxfuntj tranflerunt marc. Super hoc plorabo in fle-tulafervineam Sabama: inebriabo te lachrynbsp;ma mea Hefebon j amp; Eleale .’quoniam fupernbsp;vindemiam tuam^Sc fuper meflêm tuain voxnbsp;calcantium irruit. IlEtaufereturlætitia amp; ex-ultatio de Carmelo^ amp; in vincis non exulta-bit nequeiubilabit. Vinum in torculari nonnbsp;calcabit qui calcareconfueuerat : vocem calcantium abftuli. Super hoc venter meus adnbsp;Moab quafï cithara fonabit, amp; vifcera meanbsp;ad murum codi lateris. Et erit : cum appa-fuis, ingredietur ad ûnda fua vt obfecret. Scnbsp;non valebit. Hoc verbum quodlocutus eftnbsp;Dominus ad Moab extunc.Et nunc locutusnbsp;eft Dominus dicens_,In tribus annis quafi annbsp;ni mercenarij auferetur gloria Moab fupernbsp;omni populo multo,amp; relinquetur *paruus *ineoficgtnbsp;ScmodicuSjnequaquam multus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;raamiu.
5. Taßatii T)Amafcenis attxiîiariius popuîi Iß rAèl,fimiliter amp; Jßael 'vaßabitur^quia olïi-tus ejl Deißaluatoriißtii ad quem calatnitatenbsp;preffin reuertetur:eirnbsp;nbsp;nbsp;perßcutorilw po^uli
Domini denuntiatur.
C kV. XVII.
Nus Damafci. Eece Damafcus defi- A net elfe ciuitaSj Sc erit flcut aceruus lanbsp;pidum in ruina . Derelidæ ciuitatesnbsp;Aroer gregibus erüt_,Screquiefcentibij8c nonnbsp;erit qui exterreat. Etceflabitadiutorium abnbsp;Ephraim, Sc regnû à Damafèo:8c reliquiæ Synbsp;riae,ficut gloria filiorum Ifrael erunt,dicitDonbsp;minus exercituum.Et erit in dieilla:attenua-bitur gloria Iacob_,8c pinguedo carnis eiusnbsp;marcefcet. Et erit flcut congregans inmefle
Ifaiæ.'
CoTubri egrCdietiir regülus, amp; fernen eius ab- Aura eft.AudiuJmus fuperbiam Moab^fliper-forbens volucrem. Et pafcentur primogeni- bus eft valde:fuperbiaeius Scarrogantia eius, ti pauperum, Sc paüperes fiducialiter requief- amp;c indignatio eius, plufquam fortitudo eius,nbsp;cent: Sc interire faciara in fame radicem tu- llldcirco vlulabit Moab ad Moab, vniuerfus tere,4S.c«nbsp;am,8c reliquias tuasinterficiam. Vlulaporta, vlulabit;his qui laetantur fupermuros codi lanbsp;clama ciuitas : proftrataeft Philifthæa om-nis:ab Aquilone enim fumus veniet, Sc nonnbsp;eft qui eftugietagmen eius.Et quid refponde
, bitur nuntijs gentis? Quia Dominus runda-’uit Sion,ÓCinquot;ipfa’fperabuntpaüperes popu-li eius.
S. '^oabitarum ruina pradicitur amp; compaßio prophetts etga ’Moab.
CAP. XV.
Nus Moab .quia node vaftata eft Ar-Ä 1 Moab,conticuit.- quia node vaftatus eft Murus-Moab,conticuit. Afcenditnbsp;domus Sc Dibon ad cxcelfain plandum : fu-Iere.48.f. perNabo Sc Medaba,Moab vlulabit :flin cun-Ewc./.c.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eius caluitifi, 8c onis barba rade
tur.Intriuijs eius accindi funtfacco.-fuperte SWrtf.4. da eius,8c in plateis eius omnisquot;vlulatus,’def merit quod laborauit Moab fuper excelflsnbsp;cendit in fletum.Clamabit Hefebon 8c Eleale, vfque lafa audita eft vox eorum.fuper hocnbsp;expediti Moab vlulabû t,anim.a eius vlulabit flnbsp;bi.Cormeiira adMoabclamabit, vedeseiusnbsp;vfquead Segor vitulamquot;confternantem.’pernbsp;afcenfumenim Luith flens afcendet, 8c innbsp;via Oronaim clamorem cotritionisleuabut.
B Aqua» enim Ncmrim defertæ erunt,quia aruit herba, defccit germé, viror omnis interijt.Se-cundum magnitudinem operis 8c vifltatio e-orum.- ad torrentem falicum ducent eos.Qimnbsp;niam circuibit clamor terminum Moab : vfque ad Gallim vlulatus eius, 8c vfque ad pute-um-Elira clamor eius. Qmaaquæ Dibon re-pletæ funt fanguine; ponamenim fuper Di-bon additamenta.-his qui fugerint de Moab Icnbsp;onem,8cquot; reliquijs’terrx.
5. Orat emitti agnum, nemfe Chrißumße pe-tradeßrti : '^oab ob arrogantiam amp;gerßdi-' am bumiliabitur,gau(Mexeo reliais,
CAP. XVI.
A ( Mitteagnuragt;Domine’dominatorem ‘^•10. I* terræ,de petra-deferti admontem filiæ
quot;^Sion.)Et erit:flcut auis fogicns, 8cpul- quod reftiterit,8c brachium eius fpicas leget: li de nido auolantes, flc crunt filiæ Moab in amp; erit flcut quaeres fpicas in valle Raphaim. „nbsp;tranfcenfu Arnon.Ini confllium,cogeconci- Et relinqueturin eo flcut racemus , 8c flcutnbsp;hum; poncquafl nodevmbram tuamin me- excufsio oleæ duarum vel trium oliuarum innbsp;ridie: abfconde fugientes,8c vagos ne prodas. fummitate rami, flue quatuor aut quinq; innbsp;Habitabunt apud te profugi mei: Moabefto cacuminibus eius frudus eius,Dicit Domi-latibulum eorumàfacie vaftatoris:flnitus eft nus Deus Ifrael.In die iliainclinabitur homonbsp;enim puluis, conflimmatus eft mifèr, dcfecit ad fadorem fuum, 8c oculi eius ad fandumnbsp;qui conculcabat terram. Et præparabitur in Ifrael refpiGient:8c non inclinabitur ad alta-mifericordia fbliû,8c fedebit fuper eum in ve ria quæ fecerunt manus eius, Sc quae operatinbsp;ritate in tabernaculo Dauidiudicans,8c quæ- funt digiti eius non refpiciet, lucos Sc delu-rens indicium, Sc felociter reddens quod i u- bra.In die ilia erunt ciuitates fortitudinis eius Cnbsp;dere-
-ocr page 70-Proph.
derelidiæ ficut aratraj8c fegetes quie derelidæ ptios aduerfus Aegyptios; 8c pugnabit vir co cw.7. fiintàfaciefiliorum Ilfael, 8c quot;eris’deferta. trafratremfuum, 8cvircotraamicumfuum,nbsp;Qma oblita es Dei laluatoris tui,8c fortis ad- ciuitas aduerfus ciuitatem, regnum aduerfusnbsp;regnum. Et dirumpetur fpiritus Aeg)^pti innbsp;vilceribuseius, 8c confilium eius præcipita-bo.-8c interrogabunt fimulachra fua, 6c diui-nos fuos, 8c pythones, 6cariolos. Et tradamnbsp;Aeg)'^ptum in manu dominorum crudelium,nbsp;6c rex fortis dominabitur eorum, ait Dominus Deus exercituum. Et arelcet aqua dema-ri, 8c fluuius defolabitur atque ficcabitur.Et *nbsp;deficient flumina : *attenuabuntur, 6cficca-g^’nbsp;buntur riui aggerum . Calamus 8c iuncusnbsp;marelcet, nudabitur alueus riuià fonte fuo:nbsp;6comnis fementisirrigua ficcabitur,arelcet,nbsp;8cnonerit. Etmœrebuntpilcatores, 8clu-gebuntomnes mittentes in flumen hamum,nbsp;8c expandentes rete fuper faciem aquarum e-marcelcent. Confundentur qui operaban-tur linum,quot;ple6tentes’ 8c texentes fubtilia.Etnbsp;erunt irrigua eius flaccentia: omnes quifa-ciebant lucanas ad capiendos pilces. Stultinbsp;principesTaneos, lapientes confiliarij Pha-raonis dederunt confilium infipiens. quo-modo dicitis Pharaoni, Filius fapientium e-go,filius regum antiquorum ? Vbi nunc funtnbsp;lapientes tui annuntient tibi, 8c indicentnbsp;quid cogitauerit Dominus exercituum fiipernbsp;Aegyptum . Stulti fadi funt principes Taneos, emarcuerunt principes Mempheos,de-ceperunt Aegyptum, angulum populorutnnbsp;eius. Dominus milcuit in medio eius Ipiri- Cnbsp;turn vertiginis ; 8c errate fecerunt Aegyptum
mens. Et non erit Aegypto opus quod faciat caput 8c caudam incuruantem 8c refrænan-tem . In die ilia erit Aegyptus quafi mulieres,nbsp;8c ftupebunt,8c timebunt à facie commotio-nis manus Domini exercituum , quam iplènbsp;mouebit fuper earn . Et erit terra luda Aegypto in pauorem; omnis qui illius fuerit recornbsp;datus, pauebita facie confilij Domini exercinbsp;tuum, quod ipfe cogitauit fuper earn. In die
* exfecliin-ion.i.
*ai mot cm nominis Domini exercinbsp;tKum, mon-tem Sion.
iutoris tui non esrecordata; proptereaplanta ^ûsfidelem, bis plantationem quot;fidelem’, 6c germen alie-num feminabis.In die plantationis tuae labrunbsp;fca, 6c mane lemen tuum florebit : ablata eftnbsp;melsisin diehæreditatis , 8c dolebit grauiter.nbsp;‘’mttltitudi- quot;multitudo’ populorum multorum, vtnbsp;multitudo maris lbnantis:8c tumultus turba-rum,ficnt fonitus aquarum multarum.Sona-bunt populi ficut fonitus aquarum inundan-tium,8cincrepabiteu,8cfugietprocul: 8cra-pieturficut puluis inontiura à facie venti, 8cnbsp;ficut turbo coram tempeftate.In tempore ve-fperæ, 8c ecce turbatio : in matutino, 8c nonnbsp;fiibfiftet.hæc eft pars eorum qui vaftaueruntnbsp;nos,8c fors diripientium nos.
5. .Aduerfus Ægyptiot qui ludxospellexerant adconfidendum in ipßs:additur cmfolatiopo-puli liidaïti de reditu adlerußalem.
CAP. XVIII.
quot;V quot;T Aetcrræ cymbalo alarû quæ eft trans \ / fluminaAethiopiæ,quimittitin ma-’ re legatos, 8c in vafis papyri fuper a-quas.Ite angeli veloces ad gentem côuullàm,nbsp;8c dilaceratam , ad populum terribilem,poftnbsp;quem non eft alius : ad gentem expeâantemnbsp;*8c conculcatam, cuius diripuerunt fluminanbsp;terrameius : * Omnes habitatores orbis quinbsp;moraminiin terra , cum eleuatum fuerit fixer«- gnum in montibus,videbitis,8c clangoré tu-bæ audietis ; quia hæcdicit Dominus ad me,nbsp;Quielcam , 8c confyderabo in loco meo ficut in omni opéré fiio, ficut errat ebrius amp; vo-meridianalux clara eftjSc ficut nubes roris in “nbsp;diemefiis . Ante meftèm enim totusefflo-ruit, 8cimmatura perfeclio germinabit, 8cnbsp;præcidcntur ramulculi eius falcibus ; Scqusnbsp;dereliôta fuerint,ablcindentur, Scexcutien-tur . Et relinqiientur fimul auibus mon*nbsp;tium, 8c beftijs terræ .- 8c æftate perpétua e-runt fuper eum volucres , 8c omnes bcftiænbsp;terræ fuper ilium hyemabunt.In tempore illonbsp;defereturmunus Domino exercituum à po- ilia eruntquinqueciuitates in terra Aegyptbnbsp;pulodiuulfo 8c dilacerato; à populo terribi- loquentes lingua Chanâan, 8ciurantes pernbsp;li,poft quem non fuitalius agente expedite. Dominum cxercituû:Ciuitas folis vocabiturnbsp;p,.,J. ^expedante’8c conculcata,cuius diripueruntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• •
fiumina terram eius,adlocum nominis Do-mini exercituum montem Sion.
•S. Dejerihit pleniui Æ.gyptiorumpuninonem^ quodad Deum conuerß, mißo ipßsßalua-îore eonßtlabuntur.
CAP. XIX.
/'*~\Nus Aegypti. Ecce Dominusalcen-Ä 1 det fuper nubcm Icue , 8c ingredietur Aegyptum Sccomouebunturfimula-cbra Aegypti à facie eius, 8c cor Aegypti tabenbsp;feet in medio eius.Et concurrere facia Aegy-
vnajTndieillaeritaltare Domini in medio terrae Aegyptij 6c titulus Domini iuxta terminbsp;num eius;8c erit in fignum 8c in teftimoniumnbsp;Domino exercituum in terra Aegypti. Cla-mabunt enim ad Dominii à facie tribulantis,nbsp;6c mittet eis laluatorem 6cpropugnatore quinbsp;liberet eos. Et cognofcetur Dominus ab Ac-gypto,6ccognofcét Aegypti Dominû in dienbsp;ilia, 6c colent eii in hoftijs 8c in muneribus;nbsp;8c vota voucbut Domino, 8cföluet. Et perçunbsp;tiet Dominus Aegyptû plaga,8c fànabiteam,nbsp;6c reuertétur ad Dominum, 6c placabitur cis,nbsp;8c (à-
tSo
dicm : 8c fuper cuftodiam tneatn ego fum, ftans totis noiftibus. Ecceifte venitafcenfor Qnbsp;virbigaEequitum,8crefpondit,8£ dixitJlCéci icre.$t.a.nbsp;ditjcécidit Babylo, Sc omnia fculptiliadeorn Apoc.i4.bnbsp;eius contrita funtin terram .Tritura mea j 8c.
quot;filia’areas meæj quæ audiui à Domino exerci quot;filiut.t, tuum Deo Ifrael,annuntiaui yobis. Onusnbsp;D uma. Ad me clamat rex Seir j Cuftos quidnbsp;de node? cuftos quid de n ofte ƒ Dixit cuftos,nbsp;Venit mane 8c nox.-fi quaeritis, quasrite: con-uertiminijVenite.Onusin Arabia. In faltu adnbsp;vefperam dormietisjinfemitis Dedanim.Oc-^nbsp;currentes fitienti ferte aquam, qui babitatisnbsp;terram Auftri,cum panibus occurrite fugiennbsp;ti. A facie enim gladiorum fugerunt j à facienbsp;gladij imminentis, à facie arcus extentijà facie grauis prælij ; quoniam bæcdicit Dominus ad me, Adhuc in vno anno, quafî in anno mercenarij, 8c auferetur omnis gloria Cænbsp;dar. Et reliquiae numeri fagittariorum fortinnbsp;de filijs Cædarimminuentur:Dominusenimnbsp;Deus Ifrael locutus eft.
«S. Sermo “Domini contra lerufakm, cuius deflet j)roj)hsta yaßitatem’. amp; quodnsgîeElo Deojrttnbsp;firaß müniat ad reßßcndum ^ßyrijs ; car-puntur quad cum ^längere deberent, gula in-dulgeat: reîeElo S obna templi prtepoßtoßtb -ßituitur Eliacim^cui magna daturpoteßas.
CAP. XXII.
Nus vallis vifîonis . Quid nam quoq; A dbi eft quia alcendifti 5c tu omnis innbsp;tefta? clamorisplena,vrbs freques,ci-uitas exultans : interfefti tui, non interfeftinbsp;gladio;necmortui*inbello.Cunlt;ftiprincipes o^tui,r.3ertuinbsp;tui fugerunt fimul, durcq;ligati fünf.omnesnbsp;quiinuenti funt vinfti font paritcr,procul fnnbsp;gcrunt.Propterea dixi, Recedite à me,arnarc
k \ gt;nbsp;interfeftiOnis 5c conculcationis , 8c fletuumnbsp;Domino Deo exercituumin valle vifionis,nbsp;ferutans murum , 8c magnificus fuper mon-tem.Et Aclam fumpfitpbaretrara currum honbsp;minis equitis , 8c parietem nudauit clypeus.nbsp;Eterunteleftæ valles tuae plenæ quadrigarû,nbsp;8c équités ponent fedes fuas in porta. Et re-
quot;¦videbitit.
Ifaiæ
Sefmabit eos. Jn die ilia erit via de.Acgypto i in Alfyrios, Scintrabit Aflyrius Aegyptum,nbsp;8c Aegyptius in Afryrios,8c (èruient Aegyptijnbsp;Aflur.In die ilia erit Ifrael tertius Aegyptio 8cnbsp;AlTyrio; benediftio in medio terra:, cui bene-dixt Dominus exercituum,dicens,benediftusnbsp;meus Aegypti,5c opus nlanuum me-.4. arumquot;A{ryiio’,hærcditas autem mealfiael.
S. Ex hoc quad Ißtias iubetur nudin amp; dißal-ceatM incedere, pradiatur Ægyptioru Æ-thiopum captiiiiias ab jdfjyrijsßludaü de illo-rum affligionsßupentibu^.
CAP. XX.
'T’N anno quo ingrelTus eft Tharthan in A-I zotum , cum mififfet eum Sargon rex Af-“^fyriorura,5c pugnaflet contra Azotum,8c cepilfct earn : in tempore illo locutus eft Do-minus in manu Ifaiæ filij Amos, dices, Vade,nbsp;8c folue faccum dclumbis tuis, 8c calceamen-ta tua toile de pedibus tuis. Et fecit fie vadensnbsp;nudus , 5c difcalceatus. Et dixit Dominus,nbsp;Sicut ambulauit feruus meus llaias nudus, 8cnbsp;difcalceatus trium annorum , fignum 5c por-tentum erit fuper Aegyptum, 8cfuper Ae-thiopiam; fie minabit rex AiTyriorum capti-, uitatem Aegypti, 8c tranfmigrationem Ae-thiopiæ,iuuenem 8c fenem^nudam Scdifcal-
' * ceatam’ difeOopertis natibus ad ignominiam Aegypti. Et timebunt, 8c côfundétur ab Ae-./^æP’^Qgt;efua,8cab Aegypto gloria fua.Etdinbsp;''''^Jêt'.7^cethabitatorinfulæhuius in die ilia, quot;Eccenbsp;hæc’erat fpes noftra, ad quos confugimus innbsp;'‘'^lt;gt;•««.7 auxilium,Ytquot;liberarent’nos à facie regis Affy-riorum;8c quomodo effugerepoterimus nos?
S. 'ßuina‘Bahylonts per “Vledosamp;“Perßis-. 0-nisó Idumeiee amp; Arabics.
CAP XXI.
»-7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
A. y V Nus deferti maris.Sicut turbines ab A- flebo ; nolite incumbere vt confolemini me U Fphricovcniuntjde delerto venit,deter fuper vaftitate filiæ populi mei. Dies enimnbsp;rahorribili.Vifio duranuntiata eft mi
Ki ; qui incredulus eft , infideliter agit:5c qui depopulator eft,vaftatgt;Afcende Aelam,obfi-dsMedc ; otnnem gemitum cius cefiare feci.nbsp;Propterea repleti funt lumbi mei dolore, an-guftia pofiedit me ficut anguftia parturictis:nbsp;corrui cum audirem, conturbatus fum cumnbsp;U viderem.Emarçuit cor meum,tenebræ ftupe- uelabituroperimentum ludæ , 5c quot;videbis’innbsp;fecerunt me; Babylon delifta mca, poll ta eft die ilia armamentarium domus faltus .Et feif-mihi in miraculum. Pone menfam ,contem- furas ciuitatisDauid videbitis,quia multipli-pbare in fpecula; comedentes 8c bibentes fur- catæ funt ; 8c congregaftis aquas pifeinæ infenbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gite principes,arripite clypeum. Hæc enim di rioris,8c domos lerufalem numeraftis, 8c de-
xic mihi Dominus,Vade, 8c pone fpeculato- rtruxiftis,domos ad muniendum murura. Et rem;5cquodcunq; videritjannuntiet.Et vidit lacti feciftis inter duos muros,''8c’ aquam pi-currum duorum equitum, afeenforem afini, feinæ vcteris;5c non fufpexiftis ad eum qui fe
J afeenforem camcli ; 8c contemplatus eft di cerat cam , 5c operatorem eius délonge non inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ligéter multo intuitu. REt clamauit leo fuper vidiftis.Et vocabitDominusDeus excrcituû
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpcculam D omini ego fum, ftans iugiter per in die ilia ad Return , 5c ad planftum , ad cal-
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uitiuiu
rioriSjSc domos lerufalem numeraftis, 8c de-
traheret fuperbiam omnis gloriæ, 8c adigno-
• nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*1*1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;________
»
Tranfi terram tuam quafi flumen,filia maris.
tendit fuper mare, conturbauit regna.Domi-nus mandauit aduerfus Chanäam,Yt contere-ret fortes eius,8cdixitjNó adijeies vitra vt glo rieris,calumniam fuftines virgo filia Sidonis:nbsp;in Cethim confurgens transfreta,ibi quoquenbsp;non eritrequies tibi.Ecce,terraChaldæorum
Proph.
tiitium, amp; ad cingulum faxi; amp; ecce gaudium raefDominus exercituu cogitauit hoc, vt de-
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; lætitia occidere vitulos,amp; iugulare arietes, traheret fiiperbiam omnis gloriæ, amp; adigno-
D comederecarnes, Sebibere vinum.llComeda- roiniam deduceret vniuerfos inclytos terrx.
Flt;?ór ? d bibamus, eras cnim moriemur. Et re- Tranfi terram tuam qualj flumen,filia maris, ïnfr°?tf!d, uelata eft inauribus meis vox Domini ex- non eft cingulum vitra tibi.Manumfuam ex-Cnbsp;ercituum. Si dimittetur iniquitas hæc vobisnbsp;donee moriamini:dicit Dominus Deus exer-cituum. Hæc dicit Dominus Deus exercitu-um.Vade,ingrederead eum qui habitat in ta-bernaculo,ad Sobnam præpofîtumtempli, amp;nbsp;dices ad eum.Qmd tu hiefaut quafi quis hiefnbsp;quia excidiftitibihicfèpulchrum.-excidiftiin talis populus non fuit,AfTur fundauit eamdnnbsp;excelfo memoriale diligenter,!n petra taberna captiuitatem traduxerunt robuftos eius,fufFonbsp;E culii tibi.Ecce,Dominus afportaritefaciet,fi- deruntdomoseiuSjpofucruntearn inruinam.nbsp;cutafportatur gallus gallinaceus,amp;quafi aminbsp;ótum fie fiibleuabit te.Coronans coronabit tenbsp;tribulatione, quafi pilam mittet te in terra la-. ' ta 8c fpatiofamabi morieris, 8c ibi erit currusnbsp;gloriæ tuæ,ignorainia domus Domini tui.Etnbsp;expcllâ te de ftatione tua;8c de minifterio tuo
F depona te.Et erit in dieilla:vocabo féruû me-um Eliacim filium Helciæ, amp;induam ilium Eteritpoftfeptuaginta annos,vifitabitDo-tunicàtua,8ccingulo tuo confortabo eum,8c minus Tyrum,8c reduceteam ad mercesfuas: poteftatem tua dabo in manu eius;8c erit quanbsp;il pater habitantibus Ierufàlem,8c domui lu-Apoc. j.b. IlEt dabo dauern domus Dauid fuper hu-ïob. li. b. Hierum eius;8caperiet, 8c no erit qui claudat:nbsp;8c claudet, 8c non erit quiaperiat. Et figam ilium paxillû in loco fidcli,amp;erit in folium glonbsp;G riæ domui paths fui. Et fufpédent fuper eumnbsp;omnem gloriam domus paths eius,vafbru di-uerfii genera, omne vas paruulum à vafis cra-terarum vfq; ad omnevas muficorum. In dienbsp;illa,dicit Dominus exercitUH,aufereturpaxil-lus qui fixus fuerat in loco fideli ; 8c frange-tur, 8c cadet,8c peribit quod pepéderat in eo,nbsp;quia Dominus locutus eft.
5. TyriyafiùasadMinosfeptuagintapradùitur pulus, ficfàcerdos.-8cficutfèruus,ficdomi-pr opter eiusßiperbiam,amp;pojleareßiuetur. nbsp;nbsp;inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
CAP. XXIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
/’quot;^Nus Tyri. Vlulatenaues maris, quia qui mutuum accipit; fîcut qui repetit, fie qui â 1 vaftata eft domus vnde venire cófue- debet.Dißipatione dißipabitur terra,8c direpnbsp;uerat:dc terraCethimreuelatü eft eis. tioneprædabitur. Dominus enim locutus eftnbsp;Tacete qui habitatis in infula: negotiatio Si- verbü hoc.Luxit,8c defluxit terra,8cinfirma-donis transfretates mare,repleuerunt te.In a- taeft:defluxit orbis, infirmata eft altitudó ponbsp;quis multis fernenNili,mefsisfluminisfruges puli terræ. Et terra infeda eft ab habitatori-eius-.Sc fada eft negotiatio gentium.Erubeße bus fuis:quia trägreßi funtleges, mutaueruntnbsp;Sidon,ait enim mare,fortitudo maris, dicenSjnbsp;Non parturiuij8c nonpeperi,8c non enutriuinbsp;luuenes, nee ad incrementum perduxi virgi-B nes . Cum auditum fueritin Aegypto, dolebunt cum audierint de Tyro.Tranfite maria,nbsp;vlulate qui habitatis in infula. Nunquidnonnbsp;veftra hæc eft, quæ gloriabatur à diebus priftinbsp;. nis in antiquitatefuaPducet earn pedes fuilo-ge ad peregrinandum. Quis cogitauit hoc fuper Tyrum quondam coronatam, cuius negonbsp;tiatores principes, inftitores eius inclyti ter-
Vlulate naues maris, quia deuaftata eft forti-tudo veftra.Et erit indie ilia, in obliuione e-ris Ô Tyre feptuaginta annis , ficut dies régis vnius;poft feptuaginta autem annos erit Tyro quafi canticum meretricis. Sume cithara,* Dnbsp;circui ciuitatem merctrix obliuionitradita;benbsp;ne cane,frequenta canticii,vt memoria tui lit.
Scrurfum fornicabitur cumvniuerfis regnis terræ fuper faciem terræ.Et eruntquot;negotiario-,.nbsp;nes’eius,amp;quot; mcrcedes’eius landificata: Dominbsp;no,noncondentur,nequereponetur;quiahisnbsp;qui habitauerint coram Domino, erit nego-tiatio eius, vt maducent in faturitatem,amp;; ve-ftiantur vfque ad vetuftatem.
5. “Mala qua ‘Dominuspropterpectata '^muerfo or bi faamp;urtu ejl^ adiecla interim reliquiartitnnbsp;eonfolatione'. amp; qttntn terribiliseritdies diuiriinbsp;iudicij. CAP. XX 1111.
ECce,Do minus dißipabitterram,amp;nu-A dabit eam,amp; affligée faciem eius, amp; dif-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j,.
perdet habitatores eius.llEterit ficutpo Ol*’'
nuseius.-ficut ancilla,fic domina eius:flcut e- . mens,lic ille qui vendinficut feenerator, fle is
7-
ius,dißipauerunt fœdus fèmpiteruutn.Propter hoc maledidio vorabitterrâ_,amp; peccabunt habitatores eius. ideoq; infanient cultores e- ‘nbsp;ius,amp;relinquentur hominespauci.Luxit vinnbsp;demia^infirmataeft vitis, ingeraueriit omncsnbsp;qui lætabantur corde. Ceflauit gaudinm tymnbsp;panorumjquieuit fonitus lætantiumjCÔticuitnbsp;dulcedo citharæ. Cum catico non bibent vi-num.-amara erit potio bibentibusillara.Attri-ta eft ciuitas vanitatisj claufa eft omnis domus nullo introeunte. Clamoreritfuper vino in
Ifaiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i8i
no in plateis:defèrta cft omnis lætitia,tranlla defæcatæ. Et prajcipitabit in monte ifto là-C turn eft gaudium terræ.Relida eft in vrbe lonbsp;litudo J 8ccalamitas opprimer portas. Quianbsp;hæceruntin medio terræ, in medio populo-rum,quo modo lî paucæ oliuæ quæ remanlè-runt,excutiantur ex olea, 8c racemi cùni fue-C rit finiravindemia.Hileuabuntvocemluam,nbsp;atque laudabunt.-cùm glorificatus fuerit Donbsp;minus,hinnient de mari.Propter hoc in do-drinis glorificateDominum :in infulis maris nomen Domini Dei llrael. A finibus ter-ræ laudes audiuimus,gloriâ iufti.Et dixi, Se-cretum raeum mihi, lècreturii ineum mihi,nbsp;væ mihi : præuaricantes pr.-cuaricati funt, Scnbsp;præuaricatione tranlgrefiorum præuaricatinbsp;funt. Formido 8c fouea, 8c laqueus fuper tenbsp;Isre.48.g. qui habitator es terræ.Eterit : Il qui fugeritànbsp;voceformidinis,cadetinfoueam:8c qui lèex-plicauerit de fouea,tenebitur laqueo;quia ca-taradæ deexcelfis apertæ funt , Scconcuti-P entur fundamenta terra:. Confradione con-fringetur terra, contritione conteretur terra , commotione commouebiturterra,agi-tatione agitabitur terra fient ebrius, Scaufe-retur qualî tabernaculum vnius nodis : Scnbsp;grauabit earn iniquitas fuajSc corruet,Sc nonnbsp;adijciet vt refurgat. Et erit : in die ilia vifita-
quia in te Iperauimus,
L
Domino Deo forti in perpetuum.
Quia incuruabit habitantes in excelfo^ ciuita tern fublimem humiliabit: humiliabit earnnbsp;vfque ad terramjdetrahet cam vfqucad pul-uerem.
Conculcabit earn pes^pedes pauperis^ grcHus egenorum.
SemitaiuftireÆaeib^redus callis iufti adam-g . bulandum.
Et in feraita iudiciorum tuorum Domine fuftinuimus temomen tuumj amp; memorialenbsp;tuum in defyderio animæ.
Anima mea deß^derauit te in no6te:fèd amp; Ipi-ritu meo in præcordijs meis de mane vigila bo ad tezcumfeceris iudicia tua in terraju-ftitiam difcent habitatorcs orbis.
Mifereamur impio, amp; non difcet iuftitiamdn terra fanflrorum iniquageßitj amp;non vide-bit gloriam Domini.
Domine, exaltetur mantis tua, quot;Sc’non vide I'yit ant:videant, Sc confundantur zelantes po- Cnbsp;puli,6c ignis holies tuosdeuoret.
ciem vinculi colligati fiiper omnes populos. Sc telam quam orditus eft fuper omnes nati-ones. Præcipitabitmortem in fempiternum:nbsp;Scllauferet Dominus Deuslachrymam abo-Apoc.z.d.nbsp;mni facie , Sc opprobrium populi fuiauferetnbsp;de vniuerla terra : quia Dominus locutus eft.nbsp;Et dieet in die ilia, EcceDeus nofter ifte,ex-pedauimus eum, Sclaluabit nos: ifte Do-minus, fiiftinuimus eum, exultabimus,5c læ-tabimur in falutari eius. Quia requiefeet ma- £gt;nbsp;nus Domini in monte ifto Sc triturabiturnbsp;Moabfubeo , ficuti teruntur paleæ inplau-ftro . Et extender mantis luaslubeo,ficute-xtenditnatans adnatandu: Schumiliabitglo-riam eius cum allifione rnanuil eius.Et muni-menta fublimium raurorum tuorum conci-dent,Sc humiliabuntur,8cderrahenturin terram vlque ad puluerem.
S. Canticu grat 'taru a^îonü ob exaltauonem ui ßorum cÿ humiliatione imptorumj amp; de refurnbsp;re^ione mortuorum.
CAP. XXVI
IN die ilia cantabitur canticam iftudin ter raluda,
Vrbs fortitudinis noftrx tgt;Sion’{aluatorgt;.8. ponetur in ea murus Sc antemurale.
bit Dominus fuper militiam cœli in excelfo; Aperite portas. Sc ingrediatur gens iufta, cu-
amp; fuper reges terræ quifunt fuper terram. ftodiens veritatem.
Et congregabunturin congregatione vnius Vetus error abijt : feruabis pacera , pacem, falcis in lacum, Sc claudentur ibi in carcere; quia in te fperauimus,
^poftraultos dies vifttabuntur . Eterubef- Speraftisin Domino in ieculis æternis , in cetluna. Sc confundetur lol, cum regnaue-rit, Dominus exercituum in monte Sion, Scnbsp;in lerulalem, Sc in conlpedu lenum fuorumnbsp;ruerit slorificatus.
. Trofheta T)eo grattas agit de opertbin fuis mirabdibus , dr benefidjs populiipßusin monnbsp;te S ionpreeßandis.
CAP. XXV,
~1 ‘'V Online Deus meus es tu, cxaltabo te, I 18c conlîtebor nomini tuo:quoniam fenbsp;cifti mirabilia, cogitationes antiquasnbsp;fideles amen. Qmapofuifti ciuitatem in tu-mulum, vrbem foltern in ruinam,domum a-lienorum : vtnon fit ciuitas, 8c in lèmpiter-numnon ædificetur. Super hoc laudabittenbsp;populusfortis, ciuitas gentium robuftarumnbsp;timebit te.Qina fadus es fortitudo pauperi,nbsp;fortitudo egeno in tribulatione lua,lpes à turnbsp;bine, vmbraculû ab æftu.fpiritus enim robu-B ftorum qualî turbo impellens parietem.Sicutnbsp;æftus in fiti, tumultum alienorum humilia-bis : 8c qualî calore lùbnuhetorrentepropaginé fortium marceflerefacies.Et faoiet Do- Domine dabispacem nobis : omnia enim o-minus exercituum omnibus populis in mon pera noftra operatus es nobis:nbsp;tehoCjConuiuiumpinguium,conuiuiumvîn Domine Deus nofterpolTederîïtnosdomininbsp;demi» pinguium medullatorum vindemiæ abfquete,tantfiinterecordemurnoîstui.
N n Mo-
-ocr page 74-res venientes,amp; docentesquot;eas’ : non eft enim populus làpiens, propterea non iniferebicurnbsp;eius qui fecit eum;amp; qui formauiteum,noanbsp;pareet ei. Et erit: in die ilia percutiet Dominus ab alueo fluminis vlq; ad torrentem A.Q- Dnbsp;gyptij amp;VOS congregabimini vnus amp; vnusnbsp;filij Iffael.Et eritnn dieilla clangeturin tubanbsp;magna, 8c renient qui perditi fuerat de terranbsp;Aflyriorum, 8c qui eiedi erant de terranbsp;pti,8c adorabunt Dominum in monte lanftonbsp;in lerulalem.
5. 5 uferhis amp; ebrijs Ipaelitis commmatur Do minus eo quodfacer dotes yacent el/rietati, amp;nbsp;principes irrideant yeria amp; comminationesnbsp;propJjetarum'. ponetes mendaciumfpem fuam:nbsp;de lapide angulari in fundamentis Sion po-nendo’.depoena illuforum,lt;amp; confolationepau-corum bonorum,
CAP. XXVIII.
VAecoronæfuperbiæ, ebrijsEphraim, A Sc flori deciden tijgloriæ exultationisnbsp;eius^qui erat in vertice vallis, pinguifnbsp;flma: errantes à vino. Ecce validus 8c fortisnbsp;DominuSjficut impetus gradinis:turbo con-fringens ,ficut impetus aquaruin multarura
Proph.
Morientes non viuant, gigantes non refiir- 8c ibi accubabit, 8c cóflimet fummitates eius. gant ; propterea vifitafti Sc cotriuifti eos. In ficcitate mefses illius conterentur, mulie-Scperdidifti omnem memoriam eorura.
Indulflfti genti Domine,indulfifti geti-.nun-quid glorificatus esl’clongafti omnestermi
. nos terræ.
Domine, in anguftia requiflerunt te, in tri-bulationemurmuris doótrina tua eis.
Sicut quæ concepit, cum appropinquauerit ad partum, doles clamat in doloribus fuis:nbsp;flic fadi fumus à facie tua Domine.
X) Concepimus, Sequafiparturiuimus Sepepe-»Tfiritumpt rimusquot;lpiritum:.falures’non fecimus in ter-Iki«. rajideo non ceciderunt habitatores terræ.
Viuent mortui tui,interfedimei refurgent: expergifeimini, Sclaudate qui habitatis innbsp;puluere:quia roslucis ros tuus, 8c terram gi-gantum detrahes in ruinam.
Vade populus meus , intra in cubicula tua, claude oftia tuafuper te, ablcondere modicum ad momentum, donee pertranfeatnbsp;indignatio.
Mich I a îlEcceenim Dominus egredietur delocofijo, vt vifltet iniquitaté habiratoris terræ contra cum: 8c reuelabit terralanguinem fuii,nbsp;8cnon operiet vitra interfedos lùos,
re^o in filios Ifraeliiuitasmunita défila- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d^ntium,8c emilfarum fuper terram fpa
bi,«, ¦. filij Ifi«,l r,«„fi, d ^ITyij, amp; “»fi»-cnlconcabitur corona fup«-‘’iæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;flos decidens
glonæ exultationis eius, qui eft fuper verneem vallis pinguium,quafi temporaneû ante maturitaté autumni ; quod cum alpexerit vi-
» In die ilia erit Dominus exercituum corona ®nbsp;gloriæ, 8c fertum exultationis refiduo populinbsp;fui;8cfpiritusiudicij fedenti fuper iudicifi, 8Cnbsp;fortitudo reuertentibus de bello ad portam.nbsp;Verùm bi quoq; præ vino nelcierunt, 8c prænbsp;ebrietate errauerût.fàcerdos 8c propbeta nef-cierunt præ ebrietate,abforpti funt à vino, ernbsp;raueruut in ebrietate, nefeierunt videntem,nbsp;ignorauerunt indicium. Omnes enim raen-fie repletæ funt vomitu fordiumq;,ita vt non qnbsp;eflet vltrà locus.Q^em dofcebit Icientiam.’Scnbsp;quern intelligerefacietauditum ? abladatosnbsp;à lade , auullos ab buberibus. Quia mandanbsp;remanda , manda remanda, expeda reexpe-da, expeda reexpeda, modicum ibi, modi-cùm ibi.llln loquela enim labij, Sc lingua al- *’nbsp;tera loquetur ad populum iftum:cui dixit,nbsp;Hæc eft requies mea, reficite laflîim, 8c bocnbsp;eft meum refrigerium : 8c noluerunt audire.nbsp;Et erit eis verbum Domini, Manda reman-da,manda remanda, expeda reexpeda, expe-peda reexpeda, modicum ibi, modicum ibi;nbsp;vt vadant, 8c cadantretrorfum,8c conteran-tur,8cillaqueentiir, ôccapiatur. Propter bocnbsp;audite
CAP. XXVII.
A^N die ilia vifîtabit Dominus ingladiofuo dés,ftatim vt manu tenuerit, deuorabit illud. I duro, 8c grandi 8c forti, fuper Leuiatbannbsp;ferpentem vedem , 8c fuper Leuiatbannbsp;ferpentein tortuofum, 8c occîdet cetum quinbsp;in mari eft. In die ilia vinea mericantabitei.nbsp;Ego Dominus qui feruo earn, repente pro-pinabo ei:neforte vifitetur cotraeam, nodenbsp;8c die fèruo ea.Indignatio non eft mihi:quisnbsp;dabit me fpinam 8c veprem in prælio:gradiarnbsp;tenebitfortitudinem meam,fâcietpacê mibi,nbsp;pacem faciet mibi? Qui quot;ingrediuntur impe-tu ad’Iacob, florebit 8c germinabit Ifrael, 8cnbsp;implebunt facié orbis fèmine.Nunquidiuxtanbsp;plagam percutientis fè pereufsit eû.^ aut fîcutnbsp;occîdit interfedos eius,fîc occifus eft?In mé-‘'iuüMiit. côtra menfuram cùm abieda fuerit,quot;iudinbsp;10. cabis ’ eS: meditata eft in fpiritu fuo duro pernbsp;diem æftuszldcirco fuper boc dimittetur ini-quitas domui lacob; Scifteomnis frudusvtnbsp;auferatur peccatû eius, cùm pofùerit omnesnbsp;lapides altaris fîcut lapides cinerisalifoSjUonnbsp;ftabunt luci 8c delubra. Ciuitas enim munira defolata erit,fpeciofà relinquetur, Sedimitnbsp;tetur quafî defèrtum ; ibi pafcetur vitulus.
fuper earn, fuccédam earn pariter.'’An potins B
quot;egredietl-
tur
«.10.
amp;c5motioneterra:, amp; voce magnaturbinis amp; tempeftatis,amp; flamma ignis deuorantis.Etnbsp;erit ficut {omnium vilïonis nodurna: mul-titudo omnium gentium,quæ dimicaueruntnbsp;cotra Ariel,amp; omnes qui militauerHt,amp; ob-federunt, amp; præualuerunt aduerfus earn. Etnbsp;/ïcutfomniatefuriens amp;comedit, cum au-tem fuerit expergefadus, vacua eft anima e-ius:amp; ficut fomniatlïtiens amp; bibit, amp; poft-quam fuerit expergefadus,la(rusadhuc fitit,nbsp;amp; anima eius vacua eft:lïc erit multitude om
lûiæ.
audite verbum Domini viri illu/ôres, qui do Ipbzram in cifcuitu tuo, amp; iaciam contra te minamini fuperpopulum meumc|ui eft in aggerem, amp; munimenta ponam in obftdio-lerulàlem. Dixiftis enim, Perciiflimus fœ- nem tuam.Humiliaberis,de terraloquêris,amp;nbsp;dus Gum morte, amp; cum inferno fecimus pa- de humo audietur eloquium tuû:8c erit qua-dum. Flagellum inundans cùm tranlîerit, ftPythonis deterravox tua,amp;dehumoelo-non veniet luper nos: quiapofiiimus menda quiû tuum mußitabit. Et erit fîcutpuluis te Bnbsp;cium Ipem noftram, amp; mendacio protedi nuis multitudo ventilantium te:amp;ficütfàjnbsp;Pfal.ii7.d. ftimus.IdcircobæcdicitDominus Deus,IIEc uilla petranlîens multitudeeorum quicôtranbsp;Aau'^'b*’ mittam in fundamétis Sion lapidem, te præualuerunt;eritque repente côfeftim.Anbsp;¦ Pet.i.â,' lapidem probatum, angularem, prætiofùm. Domino exercituum vifitabitur in tonitruônbsp;^ora.io.e. in Fundamente fundatum . ilquicrediderit,nbsp;no feftinet. Et ponam in pondéré iudicium,
E amp; iufticiam in menfura: amp;fubuertet gran-do fpem mendacij: Seprotedionem aquæ in-undabunt.Etdelebiturfœdus veftrum cum morte, amp; padum veftrum cum inferno nonnbsp;ftabit : flagellum inundans cùm tranflcrit,e-ritis ei incoculcationem.Quandocunq; per-tranflerit, follet vos; quoniam manedilucu-lo pertranflbit in die amp; in node, amp; tantum-modo fola vexatio intelledum dabit auditui.nbsp;Coanguftatum eft enim ftratum,itavtalter nium gentiûquædimicaueruntcontramon-decidat: amp; pallium breue vtrunque operire ”
»Re î d poteft, (ISicut enim in Monte-diuiflo-’•Par.i4.3. num ftabit Dominus, flcurllin vallequæeft lofue.io,cin Gabaon iralcetur : vt faciat opus fuum,a-
^lienum opus eius;vt opercturopus fuum,pe' regrinum eft opus eius ab eo. Et nunc nolitenbsp;illudere, ne forte coftringantur vincula ve-ftra.confumraationem enim amp; abbreuiatio-nemaudiuià Domino Deo exercituum fu-pervniuerlàm terram. Auribus percipite amp;nbsp;audite vocem meam, attenditc, amp; audite e-loquium meum , Nunquid tota die arabit a-râs vt lerat,prolcindet amp; farriet humû fuam?nbsp;Nonne cùm adæquauerit faciem eius, lèretnbsp;gith, Sccyminum Iparget, Scponettriticumnbsp;per ordinem, amp; hordeum, amp; milium, amp; vi-tiain in flnibus fuis ? Et erudiet ilium in iu-flicio,Deusfuus docebitillum.Non enim innbsp;lêrris triturabitur gith, nec rota plauftri fu-per cyminû circuibit: lèd in virga excutieturnbsp;gith,amp;cyminû in bacuIo.Panis autem corn- ablcondatis conftlium,quorum luntin tenenbsp;minuetur: verùm nô in perpetuum trituransnbsp;triturabit ilium,néque vexabiteum rota palunbsp;ftri, nec vngulis fuis comminuet eû. Et hocnbsp;à Domino Deo exercituumexiuit, vt mira-hilefaceretconflliû,amp; magnifîcaret iuftitiâ.
5. Obßdio amp;aßliSliQ lerufale contriM gentium tllam obßdentiu:de libro ßgnato, ac cteci-tateludaorü'.'vaprofundis corde denuntia-tur-.reli(juias Iacobpradicitilluminandas, ad Deu conuertendas. c A P. x x i x.
quot;Tquot; Ae Ariel Ariel ciuitas quamexpugna
uit Dauid ; additus eft annus ad an- Quoniam defecit qui præualebat,côfumma-num, fôlemnitates euolutx funt. Et tus eft illufor, 8c lucctii funt omnes qui ui-» cirdunuaUabo Ariel, 8c erit trift is 8c mœrens, gilabât fuper iniquitatetn, qui peccare facie^nbsp;amp; eritmihi quafî Ariel, Etcircundabo quafi bât homines in vcrbo,8carguentetn in portanbsp;N n 2 flip-
181
tem Sion . ObRupclcite,amp;admiramini: flu-duate amp; vacillate:inebriamini,amp; non à vino; ffloueminijSc non ab ebrietate:Quoniam minbsp;fciiit vobis Dominusfpiritum foporis: clau-det oculos veftros :prophetas amp; principes vcnbsp;ftros qui vidét vifiones operiet. Eterit vobis Dnbsp;vifio omnium ficut verba libri fignatbquemnbsp;cüm dederint Icienti literas, dicent, Lege i-ftum: amp;relpondebit, Non polTum, fignatusnbsp;eft enim.Etdabitur liber nelcienti literas,di-ceturque eijLege:amp; relpondebit, neftio literas . Er dixit Dominus,llEó quod appropin- Ma«.i5.a.nbsp;quat populus ifte ore fuo, amp; labijs luis glori-ficac me, cor autem eius longè eft à me, amp; ti-mueruntme mandate hominum Sedodri-nis : Ideeecce ego addam vt admirationem Enbsp;faciam populo buic miraculo grandi amp; ftu-pendo:penbitenim làpientiaà lapientibuse-ius, amp;intelledus prudentiu eius ablcódetur,nbsp;11 Vac qui profundi eftis corde, vtà Domino
bris opera,amp; dicunt,IIQuis videt nos,amp; quis Eccle.ij.a nouit nos? Peruerfâ eft hæc veftracogitatio;nbsp;qualî fî lutum contra figulum cogitet, amp; di-cat opus fadori fuo,Nô fecifti me;amp; figmennbsp;turn dicat fidori fuo. Non intelligis. Nonnenbsp;adhuc in modico amp; in breui conuertetur Li-banus in charmel, amp;charmelin laltum repunbsp;tabitur?Et audient in die ilia furdi verba li-bri,amp; de tenebris amp;caligineoculi cæcorû vi-debûc.Et addent mites in Domino lxtiti5,amp;nbsp;pauperes homines in fàndoiftaelexultabûtînbsp;Quoniam defecit q^ui præualebat,côfumma-
Proph.
fupplantabantjamp;.deçlinauerunt fruftraàin- yeniet contritio eiiis.Etcomminiieturjficut fto . Propter hoc^hæcdicit Dotninus ad do- conteriturlagena figuli contritione peruali-da:8c noninuenietiirdefragmétis ejus.tefta,nbsp;in qua portetur igniculus de incendiq, autnbsp;hauriaturparumaquxdefouea.QuiaHxcdi* g,nbsp;cit Dominus Deus*Ifrael _,fi reuertamini,amp;pnbsp;quiefcatis, fàlui eritis:i,n filentio amp; in fpe e-rit fortitudo veftra. Et noluiftis : 8c dixiftis,nbsp;Nequaquam^fcd adequos fugiemus.ideô fu-gietis.Et fuper yeloces afcenderaus.ideo vélonbsp;ciores crunt^qui perfèquenturvos.Mille homines à facie terroris vnius:8c à facie terroris
xnuth Iacob,qui redemit Abraham,Non modo confundetur lacob , nee modô vultuse-ius erubelcet.-led çùm yideritfilios fuos,ope-ra manuum mearum in medio ftii iàndifi-cantes nomen meum, 8c làndificahunt làn-âum lacob, 8c Deum Iftael prædicabunt, 8c feient errantes Ipirituintelledum, Semufti-tatores difeent legem.
5. Commtnatio adufrßts ludacs quot;Dommo inconßilto pratnentibus Aßtrijs ad Ægyp-tios confugtebant: ipßsquo^prophetarum ad- quinq; fugietis,don.ec relinquamini quafî manbsp;momiionei audire nolentibus,fedyana prtt- lus nauis in vertice montis , 8c quafi fîgnumnbsp;ßdia qtttsrentibus,grauem denuntiat aff.i^i- fuper collé. Proptereaexpedat Dominus vtnbsp;mem:amp;quàmßtDeus futur'tsbenignusad milereaturveftri: 8c ideo exaltabiturparcensnbsp;ipfum reumentibus: amp; de magna rewrtenti- vobisrquia Deus iudicij Dominus.'beati om-ttmftsÏKitate^ac iudiâo impjorum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nés qui expédiant eum. Populus enim Sion
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. XXX.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habitabit in Tcrußlem , plorans nequaquam
A 'V' y Ae fîlij defèrtores,dicit Dominus,vt plorabis,miferans milèrebitur tui ; advocem y/ ficerctisconfilium J 8cnonexnie:8c çlamoris tui ftatim vt audierit, refpondebitnbsp;* ordiremini telam,8c nôper Ipiritumnbsp;meum, vt adderetis peccatum fuperpecca-tum,qui ambulatis vt delcendatis in Aegy-ptum,8c os meum noninterrogaftis,fperan-tes auxiliuminfortitudine Pharaonis, 8chanbsp;bentes fiduciam in vmbra Aegypti. Et cricnbsp;vobis fortitudo Pharaonis in confufîonem,nbsp;8c fiducia vmbræ Aegypti in ignominiam.
'Erant’ënim in Tani principes tui, 8c nuntij conflatilisauri tui, 8c difperges ea ficut im-tüi vfque ad Hanes peruenerunt.Omnes con munditiam menftruatæ.Egredere dices ei.Et fufifunt fuper populo qui eis prodefle non dabitur pluuia fèmini tuo, vbicunq; fèmina-potuit : non fuerunt in auxilium 8c in afiqua ueris in terra, 8c panis frugum terræ erit hu-vtilitatem, fedin cofufionem, 8cinQppro- 'nbsp;nbsp;nbsp;’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
® briurn . Onusiumentorum Auftri. In terra tribulationis 8c anguftiæ, leæna 8c leo ex eis,nbsp;vipera 8c regulus volans portantes fuper hunbsp;meros iumentorum diuitias fuas,8c fuper gibnbsp;bumcamelorum thefauros fùos ad populumnbsp;qui eis prodeflenon poterit. Aegyptus enimnbsp;fruftra 8c vanc auxiliabitur; ideo çlamaui funbsp;per hoc, Superbia tantum eft, quiefee. Nuncnbsp;ergo ingrefliis lcribeei fuper buxum, 8c innbsp;libro diligenter exara ill ud, 8c eritindieno-uifiimo in teftimonium vfque in æternum.nbsp;Populus enim ad iracundiam prouocans eft,nbsp;8c filij mendaces, filij nolentes audire legemnbsp;Dei.Quidicunt yidentibus, Nolite videre: dignatione, 8clingua eiusquafi ignisdeuo-8c afpicientibus,Noiite alpicere nobis ea quænbsp;reda funt; loquimini nobis placentia, vide-tenobis errores . Auferte à me viam, decli-
(2 nate à me fèmitam, cefl'et à facie noftra làn-lt;âus Ilfael.Propterea hæc dicitfàndus Ilrael. Pro’eo quôd reprobaftis verbu hoc,8cfpera-ftis in calunia, 8c in tumultu, 8c innixi eftisnbsp;fuper eo ; propterea erit vobis iniquitas hæcnbsp;ficut interruptio cades, 8c requifita in muronbsp;excellb, quoniam fiibitô, dum non/peratur, rons
tibi.Et dabit vobis Dominus panem arftum, E 8c aquam breuem ; 8c non faciet auolare à tenbsp;vitra doétorem tuum:8c erunt oculi tui vidennbsp;tes præceptorem tuum. Etaures tuæ audientnbsp;verDum poft tergum moncntisjlæc eft via,nbsp;ambulate in ea:Sc non declinetis neq; ad de-xteram neq; ad finiftram.Et côtaminabis laminas fculptiliû argent! tui^Sc veftimentum
berrimus 8ç pinguis . paftetur in poflefsione tua in die illo agnus fpatioß : 8ç tauri tui, 8cnbsp;pulliafinorum qui operantur terram,comminbsp;ft H migma comedent fîciitinarea ventilatumnbsp;eft. Et erunt fuper omnem môtem excelfum^ pnbsp;8c fuper omnem collem eleuatum riui currennbsp;tiu*7. aquarû in die interfedionis multorumnbsp;cùm ccciderint turrcs. Et eritlux lunæ ftcutnbsp;lux folis,8c lux lolis erit fèptempliciter, fîcucnbsp;luxlèptem dicrum indie quaalligauerit Do ''nbsp;minus vulnus populifui, Scpercufruraro pl^nbsp;gæ eius fànauerit. Ecce nomenD omini venir de longinquo, ardens furor eius, 8c gra-uis ad portandum : labia eius repleta (une in-rans.Spiritus eius velut torrens inundans vf-que ad medium colli, ad perdendas gentes innbsp;nihilum, 8c frænum erroris quod erat in ma-xillis populorüm . Canticum erit vobis ficutnbsp;^vox’fàncftificatæiblennitatis, 8c Ixtitia cor-dis.fîcut qui pergitcum tibia,vt intret in monbsp;tem Domini adfortem Iftael. Et auditam fa- Gnbsp;ciet Dominus gloriam yoçis ftiæ , 8cterro-rem brachij fui oftendet in comminarionefunbsp;quot;'¦¦'is, 6cflaramaignisdeuorantis: allidctinnbsp;tur-
turbine amp; in lapide granciinis. A voce enim Domini pauebit Aflur virga percuflus. Et e-rit tranfitus virgæ fundatuSjquam requiefce-re faciet Dominus fupereum in tympanis amp;nbsp;citharis : Sc in bellis præcipuis expugnabit e-os.Præparata eft cnim ab he ri Tophet^à regenbsp;præparatajprofunda Si dilatata. Nutrimenranbsp;eius J ignis 6c ligna multa.-flatus Domini fient torrens fulphuris fuccendens earn.
«S. ludaosqui fiduciainT)€umreliSla,adÆ-gyptios amp; humana confugiunt praßdia^prts-dùit conßtmendos 'vnd lum fuù auxiliarijs^ reuertentes'verb adT^ominum 'virtute diuinanbsp;liberandos.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c kv. x xxi.
A quot;V Aequi defeendunt in Aegyptum ad \ / auxilium, in equis fperantes, 8c. ha-’ bentes fiduciam fiiperquadrigis^quianbsp;multæ funt;8c fuper equitibus, quia præuali-di nimis : 8c non funt confîfi fuper fanétumnbsp;Ifiael, Sc Dominum non requifierunt. Ipfênbsp;autem lapiens adduxit malum j 8c verba fuanbsp;nonabfiulit:Sc confiirget contra domumpefnbsp;fimorunb8c contra auxilium operantiumininbsp;B quitatem.AegyptuSjhomo,8c non Deus : 8cnbsp;equi eorum ,caro,8c non fpiritus. 8c Dominus inclinabit manu fuamjSc corruet auxilianbsp;tor, 8c cadet cui præftatur auxilium, fimul-que omnes confumentur.Quia hæcdicitDonbsp;minus ad me^quomodo fi rugiatleo,8c catu-lus leonis fuper prædam fuam, cùm occurre-rit einniltitudo paftorum,à voce eorum nonnbsp;formidabit^ 8c à multitudine eorum non pa-C uebit.-fic defeendet Dominus exercituumvtnbsp;prælictur fuper monté Sion, 8c fuper collemnbsp;eius.Sicut aues volantes^fic proteget Dominus exercituum lerufàlem, protégés 8c libe-rans, tranfiens 8cfiiluans. Conuertimini fi-cut in profundum receiferatis filij Ifiael. Innbsp;die enim ilia abijcietvir idôla argent! fui, 8cnbsp;idôla auri fui , qu£ç fecerunt vobis manusnbsp;D veftræ in peccatum. Et cadet AlTurin gladionbsp;non viri,8c gladius no hominis vorabit eum,nbsp;8c fugiet non à facie gladij, 8c iuuenes eiusnbsp;veôtigales erunt.-8c fortitude eius à terrorenbsp;tranfibit^Sc pauebun t fugiétes principe s eius;nbsp;dixit DominuSjCuius ignis eft in Sionj8c ca-minus eius in lerulalem.
5. Ve rege ac principibus in iußitia regnaturis, de populi ßbditi feelicitate'ßulto anteprinnbsp;dpi amp; opulentis mulieribus futuraprxdidturnbsp;calamiias-. padsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pukhritudo ac requies
opukntapromittitur populo Vd.
CAP. XXXII.
A I 2 Ccein'iuftitiaregnabitrex, Seprinci-pes in iudicio præerunt. Et erit virfi-cut qui ablconditur à vento,8c celatlè : a tempeftate^ficutriui aquarunainfitij8c vm 'nbsp;bra petræ prominentis in terra deferta. Noix
Ifaiæ.
caligabunt oculi videntium, amp;auresaudien tium diligenter au/cultabunt. Et cor ftulto-rum intelliget fcientiamj8c lingua balborumnbsp;velociter loquetur 8c plane. Non vocabiturnbsp;vitra is qui infipienseft,princcps:nequefrau-dulentus appellabitur maior.Stultus enim fànbsp;tua loquetur, 8c coreius facietiniquitatem,nbsp;vt perficiat fimulationem,8c loquaturad Donbsp;minum fraud ulenter, 8c vacua faciat animamnbsp;efurientis,8c potum fitienti auferat.Fraudu-Bnbsp;léti valâ pefiimafiintnplè enim cogitationesnbsp;cocinnauit ad perdédos mites in lermone menbsp;dacij,cù m loq ueretur pauper iudicium.Prin-ceps verô,eaquæ dignafiint principe cogita-bit, 8c ipfe fuper duces ftabit.Mulieres opu-létaîfurgite,8c audite vocem meani: filiæco-fidentes percipite auribus eloquium meuin.nbsp;Poft dies!gt;enim’8c annum vos conturbabi-gt;-9inbsp;miniconfidentes;confummataeft enim vin-demia,collelt;ftio vitra non veniet. Obftupefnbsp;cite opulentæ, conturbamini confidentes:e-xuite voSj8c côfundimini,accingitelumbosnbsp;veftros.Super hubera plangite, fuper regio-ne delÿderabilijfuper vinea fertili.Super humum populi meiquot;fpinæ’8c vepres alcendentz^f»»'*«*«nbsp;quanto magis fuper omnes domos gaudij ci-uitatis exulrantjs ? Domus enim dimifla eft,nbsp;multitudo vrbis relicfïa eft, tenebræ 8c palpatio fadæ fiint fuper fpeluncas vlque in æter-num. Gaudium onagrorumpalcuagregum,Dnbsp;donee efturidatur fuper nos Ipiritus de excelnbsp;rb.-8c erit delèrtû in charmel,8ccharmel in làlnbsp;turn reputabitur . IIEt habitabit in lolitudineSupr.ap.à,nbsp;iudiciû, 8ciuftitiain charmel fedebit.Et eritnbsp;opusiuftitiæ pax, 8ccultusiuftitiæ filétium,nbsp;ôc lècuritas vlque in lempiternum . Et fede-bit populus meus in pulchritudine pacis , 8cnbsp;in tabernaculis fiduciæ, 8c in requie opulen-ta.Grando autem in delcenfione làltus,8c hunbsp;militate humiliabiturciuitas.Beati quilemi-natis fuper omnes aquas , immittétespedemnbsp;bouis 8c afini.
5.
Termixdmde ddtSlione Stnnatherib loquitur nbsp;nbsp;ludaorum liberadone, ac diuinapo-
tendte exaltatione:inuehitur contra hypocri-tas:amp; quales e^e debeant qui cum Vomino habitaturifunt in excelßs'. lerufàlem y erb hanbsp;bitatio eritopuletadnquamagnißcabiturnbsp;minus^rex amp; legifator noßer.
CAP. XXXIII.
VAe qui prædaris, nonne 8c iplè præ- A daberis?8c qui fpernis,nonne 8c ipfenbsp;Ipernéris ? cûm confùmmaueris de-prædationé, deprædaberis: cùm fatigatus de-fieris cotemnere.contemnêris.Domirie, mi-lèrere noftri:te enim expedauimus.efto brachium noftrum in mané , 8c làlus noftra innbsp;tépore tribulationis. A voce angelifugerût
Nn 5 popu-
-ocr page 78-Pfal.i4,a. quot;yerittttes,
4-
i.Cor.i.c.
Propli.
popnlij Siab exaïtatione tua difperfæ funt gen tes. Et crongregabuntur fpolia veftra fient colligiturbruchns , velut cnm foflæ ple-næ fuerint deeo.Magnificatus cft Dominus,nbsp;quoniam habitauit in excelio; implcuit Sionnbsp;iudicio Sc iuftitia.Et erit fides in temporibusnbsp;tuis; diuitix falutis fapientia amp; (cientia ; timor Domini ipièeft thefiiuruscius.Ecce,vi-dentes clamabut forisjangeli pacis amaro fle-bunt, Diisipatæ fiunt viæ gt; ceflauit tranfiensnbsp;perlemitam,irritum fadum efi: paótum, pro--iecit ciuitateSjtionreputauit homines.Luxit,nbsp;amp; elanouit terra.-cofufus eft Libanus, amp;ob-furduit:amp; fadus eft Saron ficut defertum;amp;nbsp;coneufia eft Baian,amp; Carmelus. Nunc con-furgam,dicit Dominus,nunc exaltabor,nücnbsp;fubleuabor.Concipictis ardorem,parietis ftinbsp;pulam-.fpiritus veftervt ignis vorabittms. Etnbsp;eruntpopuli quafide incendiocinis, fpinænbsp;congregatæ igni comburentur . Audite quinbsp;longe cftis,quæ fecerim,8c cognolcite vicininbsp;fortitudinera meam.Conterritifuntin Sionnbsp;peccatorcs,pofiedit tremor hypocritas. quisnbsp;poterit habitare de vobis cum igné deuoran-C te.’quis habitabit ex vobis cum ardoribusièmnbsp;.. piternisPilQui ambulat in iuftitijs amp; loquitur
quot;veritatem,’quiproijcitauaritiamex calum- in picem-,amp; humus eius in fulphur.-amp; eritter , nia, 8Ciexcutitmanusfuasab omni munere,nbsp;qui obthurat auresfuasneaudiatfiinguinem,nbsp;amp; claudit oculos fuos ne videat malum; Iftenbsp;in excelfis habitabit, munimenta faxorumnbsp;fublimitas eius.-panisei datus eft , aquæeiusnbsp;fideles funt. Regem in decôre fuovidebuntnbsp;oculi eius,cernent terram déloge. Cor tuumnbsp;meditabitur timorcm ; llvbieft literatus .'’vbinbsp;legis verba ponderans?vbi dodor paruuloru?nbsp;Populum imprudentem non videbis, popu-lum alti fermonis; ita vt nô pofsis intelligerenbsp;difertitudiné linguæeius,in quo nulla eft fapientia . Refpice Sion ciuitatemfolennitatisnbsp;noftræ; oculi tui videbunt lerufalem habita-tionem opulentam, tabernaculum quod ne-quaquam transferri poterit : nec auferenturnbsp;clauieiusinfempiternum, Scomnes funiculi eius non rumpentur ; quia fi^lummodo ibinbsp;magnificus eft Dominus nofter: locus flu-uiorum riui latifiimi,amp; patentes ; no tranfi-bit per eum nauis remigum,neque trieris manbsp;gna tranfgredietur eum.Dominus enim iudex nofter,Dominus legifer nofter. Dominus rex nofter.-ipfe faluabit nos. Laxati ftintnbsp;funiculi tui, fed non prxualebuntjfic erit manbsp;lus tuuSjVtdilatarc fignum non queas.Tuncnbsp;diuidentur fpolia prædarum multarura:clau-di diripient rapinam.Nec dieet vicinus,Elannbsp;gui.populus qui habitat in ea,auferetur ab eonbsp;iniquitas.
S. ^cerbaDä'vltioßtperomnesgentesIda-
meuR quoque contmw tÿ firpetaa '^aßitas pradicitttr. cap. xxxiiii.
ACcedite Gentes, amp; audite, amp; populi A attendite-.audiat terra, amp; plenitudonbsp;eins, orbis , amp; omne germen eius.nbsp;Quia indignatio Domini fuper omnes genres,amp; furor fiiper vniuerfam malitia eorum;nbsp;interfecit eos, Sededit eosinoccifionem.In-terfedi eorum proijcientur,amp;dccadaueribus ,nbsp;eoriim afeendet fœtor ;tabefcent motes à fannbsp;guine eorum . Et tabefeet omnis militia cœ-lorutn, amp; coraplicabuntur ficut liber cceli:8cnbsp;omnis militia eorum defluet ficut defluit folium de vinea amp;deficu.Quoniam inebriatusnbsp;eft incœlo gladius meus : ecce fuper Idumæânbsp;defeendet, amp; fiiper populum interfedionisnbsp;meæ ad indicium . Gladius Domini repIetusBnbsp;eft fanguine, incraflatus eft adipe, de fangui-neagnorum amp; hircorum , defanguine me-dullatorumarietum .’vidima enim Domini •nbsp;in Boffa,amp;interfedioraagnain terra Edom,nbsp;Et defcendentvnicornes cum eis,amp;tauricunbsp;potentibus: inebriabitur terra eorum fangui-ne, amp; humus eorum adipe pinguium : il quia^“^’^''nbsp;dies vltionis Domini, annusretributionumnbsp;iudicij Sion. Etconuertenturtorrentes eins ,
ra eins in picera ardentem . Node amp; die non C extinguetur,in fempiternum afeendet furaus .nbsp;eius:a generatione in generationem defolabi inbsp;tur, infeculafeculorum non erit tranfiens ,nbsp;per earn. Et poßidebunt illam onocrotalus,nbsp;amp; ericius:amp;; ibis, amp; coruus habirabunt in ea:nbsp;amp; extendetur fuper earn menfura, vt rediga-tur ad nihilura, amp;perpendiculum in defola-tionem . Nobiles eiusnonerunt ibi; regentnbsp;potius inuocabunt, amp; omnes principes eiusnbsp;eruntinnihilum.Et orientur in domibus e-ius fpinæ Sc vrticæ, amp; paliurus in munitio-nibus eius;8c erit cubile draconum,amp; pafcuanbsp;ftruthionum . Et occurrent dæmonia, ono- Dnbsp;centaurus,amp;pilo fus clamabit alter ad alterri;nbsp;ibi cubauit lamia, amp; inuenit fibi requiem.nbsp;Ibi habuit foueara ericius, Scenutriuitcatu-los,amp; circunfodit, amp; fouit in vmbra eius; il-luc congregati funt milui, alter ad alterum. •nbsp;Requirite diligenter in libro Domini, Sc legi te ; vnuni ex eis non defuit, alter alterum.nbsp;non quæfiuit. quia quod ex ore meo procc-dit,ille mandauit,8c fpiritus eius ipfe congrenbsp;gauit ea.Et ipfe mifit eis fbrtem,5c manus e-iusdiuifit earn illisin menfiiram; vfqueinnbsp;æternum pofsidebunt eam,in generatione Scnbsp;generationem habitabunt in ea.
De futur a confolatione, latitia ,fcuritate fatlidtateperpétua eoru qui in Chrißamfuntnbsp;credituri.
C A P. X X X V.
Lxtabi-
5.
A- y Aetabitur defèrta amp; inuia j amp; exulta-I nbsp;nbsp;/bit folitudo, 8c florebit quafi liliû. Ger
minans gertninabitj 8c exultabit læta-bunda amp; laudas:gloria Libani data eft ei^ decor Carrneli amp; SarondpH videbuntgloriam D omini, amp; deco rem Dei noftri. Confortatenbsp;manus diffolutas, amp; genua debilia roborate.nbsp;Dicitequot;pufillanimis’, Confortamini, tgt; Sc’nonbsp;igt;.p. lite timere.ecceDeus vefter vltionem addu-
B cetretributionis-.Deusipfe venietjamp;laluabit Mitt^vós.’liTunc aperientur oculi cœcorû: amp; au-res furdorumpatebvit.Tuncfallet ficut cer-uus claudus, amp; aperta erit lingua’mutorum:nbsp;quia feifix Hint in deferto aqux,amp;;torretes in
C folitudine.Etquæeratarida,eritin ftagnû,amp; fitiens in fontes aquarû.In cubilibusjn qui-bus prius dracones habitabant^ orietur virornbsp;Calami amp; iunci. Et eritibi fètnita 8cvia,amp;vianbsp;fanéfa vocabitur : non tranfibit per eam pol-lutus^amp;hæceritvobis direcfa via^ita vt ftul-ti non errent per eam.Non cric ibi leo: Sc manbsp;la beftia non afcendet per eam ; nec inuenie-tur ibi;amp; ambulabunt qui liberati fuerint.Etnbsp;redcmpti à Domino, conucrtentur,amp; veni-cnt in 5ion cum laude, amp; lætitia fèmpitcrnanbsp;fuper caput eorum : gaudium amp; lætitiam ob-tinebunt,amp; fugiet dolor amp; gemitus.
5. Sennadieribcaptis imitaiibws ludxmuniiis, mmit d^pfacen ad capiendam lerufalem:nbsp;^uiyaT/jjs inE’^^chiam iadaîis conuuijsamp;nbsp;blafphemijs in T)turn, lerofolymitas ad dedi-tionemexhortatur. CAP. xxxvi.
A I 2 Tiifaâum eft:in quarto decimo anno Änbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ezechiæ,afcédit Sennacherib rex
ä'-.ji.a. JL—^AfTyriorum fuper omnes ciuitates lu-da muniras, amp; cepit eas. Et mifît rex AfTyri-orumRapfacen deLachis in lerufalem,ad regem Ezechiam in manu graui, ftetit innbsp;aquæduâu pifcinæ fuperioris in via Agri-fulnbsp;lonis.Et egreftus eftad eû Eliacim filius Helnbsp;cix,qui erat fuper domum,amp; Sobna fcriba,amp;;nbsp;loahe filius Afàph à comraentarijs . Et dixitnbsp;adeos Rapfàccs, DiciteEzechiæ, Hæcdicitnbsp;rexmagnus,rex AfTyriorum, Qoæ eft ifta fi-ducia qua confidis ?aut quo confilio vel for-titudine rebellare difponis'fuper quem babesnbsp;B fiduciam, quia recefsifti à mecEcce, confidisnbsp;fuper baculû arundineum côfraiftum iftum,nbsp;fuper Aegyptum: cui fi innixus fuerithomo,nbsp;intrabit in manum eius,amp;perforabit eam:ficnbsp;Pharao rex Aegypti omnibus qui confiduntnbsp;ineo.Quôdfirefponderis mihfin Dominonbsp;Deo noftro confidimus : none ipfè eft cuiusnbsp;abftulit Ezechias excelfà amp;altaria,amp; dixit lunbsp;dæ amp; lerufalé,Corâ alrariifto adorabitis?Etnbsp;l’ûc trade te domino meo régi Afîyriorû, amp;nbsp;dabo tibi duo millia equorum,nec poteris exnbsp;te præbere afcenfores eorum. Et quomodo
Ifaiæ. ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z84
fuftinebis faciem îudicis vniusiociex fèruis domini mei minoribus. Quod fi confidisinnbsp;Aegypto,in quadrigis, amp; in equitibus:amp; nûcnbsp;nunquid fine Domino afcendi ad terra iftamnbsp;vt difperderem eam f Dominus dixit ad me, Gnbsp;Afcendc fuper terram iftam,amp; difperde eam.nbsp;Et dixit Eliacim,amp; Sobna, amp; loahe ad Rap-fàcen, Loquere ad fèruos tuos Syra lingua:nbsp;intelligimusenira.neloquaris ad nos iudai-cè in auribus populi qui eft fuper murum.Etnbsp;dixit ad eos Rapfiices, Nunquid ad Dominanbsp;tuum amp; ad te mifit me dominus meus,vt lo-querer omnia verba ifta;amp; non potius ad vi-ros quifedent in muro, vt comedant fterco-rafîia, amp; bibantvrinam pedum fuorumvo-bifcum? Et ftetit Rapfaccs, amp; clamauit voce magna Iudaicè,amp; dixit, Audite verba régis magni, regis Afîj'riorum. Hæc dixit rex.nbsp;Non fèducat vos Ezechias, quia non poteritnbsp;eruere vos. Et non vobis tribuat fiduciam E-zechias fuper Domino,dicens, Eruenslibe-rabit nos Dominus, nondabiturciuitasiftaDnbsp;in manu regis Afî}Tiorum. Nolite audireE-zechiannhæc enim dicit rex AfTyriorum, Fa-cite mecum benedidionera,amp; egredimini adnbsp;me, amp; comedite vnufquifque vincam fuam,nbsp;amp; vnufquifque ficum fuam : amp;bibite vnufquifque aquam cifternæ fuæ, donee veniatnnbsp;amp; tollam vos ad terram quæ eft vt terra ve-ftra,terram frumenti amp; vini, terram panumnbsp;amp; vinearum. Nec coturbet vos Ezechias,di-cens, Dominus liberabit nos.Nunquid libe-rauerunt dij Gentium vnufquifque terramnbsp;fuam de manu regis Afîyriorû? Vbi eft Deusnbsp;Emath amp; Arphad?vbi eft Deus Sepharuaimi’nbsp;nunquid liberauerunt Samaria de manu mea?nbsp;Qu is eft exomnibus dij s terrarum iftarû,quinbsp;eruerit terram fuam' de manu mea, vt eruatnbsp;Dominus lerufalem de manu mea?Et filue-runt,amp; non refponderunt ei verbum. Man-dauerat enim * rex, dicens, Ne refpondeatisnbsp;ei .EtingrefTus eft Eliacim filius Helciæquinbsp;eratfuper domum,amp; Sobna fcriba,amp; loahe finbsp;lins Afaph à commentarijs,ad Ezechiâ feifsisnbsp;veftibus, amp; nuntiauerunt ei verba Rabfacisinbsp;Conßernatus Encinas propter bîaJphemiaSjnbsp;tum T^pfacis,tum Sennacherib, mittit ad ƒ-faiam,yt “Dominum deprecetur.^ui ipßim cd-fortans diuinum promittit atixilium: amp; aeßnbsp;per anpelum exertitu Sennacherib, etiam ipfenbsp;à ßliji fuis interimitur. cap. x x x v i i.
ETIlfadum eft'.cùm audiffetrex Ezechi- A as, feidit veftimenta fua, amp; obuolutus 4-R««gt;s.anbsp;eft fâceo, amp; intrauit in domum Dominbsp;ni. Et mifit Eliacim qui erat fuper domum,nbsp;amp; Sobnam feribam, Scfeniores de fàcerdoti-busopertos fiiccis adifaiam filin Amospro-phetâ, ÔC dixerût ad eum^Hæc dici Ezechias,nbsp;Nn 4 Dies
5.
Dies tribulationis,amp;correptionis,amp;blalphe miæ dies hæc.-quia venerunt filij vfq; ad par-turn^Sc vircus non eft pariendi.Si quo modonbsp;audiac Dominus Deus ruus verba Rabfacisjnbsp;quern milit rex Aflyriorom dominus fuus adnbsp;blafphemandum Deum viuentem^ amp; expro-bradum fermonibus quos audiuit Dominusnbsp;Deus tuusdeuaergo orationem proreliquijsnbsp;® quæ repertæ funt.Et venerunt ftrui régis Ezenbsp;chiæ ad liaia, amp; dixit ad eos IfàiaSjHæc dicenbsp;tis domino veftrojlæc dicit Dominus,Ne tinbsp;measàfacie verborum quæaudiftij quibusnbsp;blafphemaueruntpueri régis Aftj'riorum me.nbsp;Ecce, ego dabo ei fpiritum amp; audiec nun-tium,amp;reuertetur ad terrain fuam^Sc corruenbsp;reeum faciam giadio in terra fiia.Rcuerfiis eftnbsp;autem Rablaces, amp;inuenit regem AfTyrio-rum præüantera aduerfus Lobnam. Audieratnbsp;enimquia profeduseftetde Lachis^ amp; audiuit de Tharaca rege Aethiopix, dicentes, E-greflus eft vt pugnet contra te.Quod cum aunbsp;difletjinifit nuntios ad Ezechiam dices, Hæcnbsp;dicetis Ezcchiæ régi ludæjoquentes. Non tenbsp;decipiatDeus tuus,in quo tucófidis,dicens.nbsp;Non dabitur Icrufalem in mannin regis Aflynbsp;riorum.Ecce, tu audifti omnia quæ feceruntnbsp;reges Aflÿ'riorum omnibus terris quas fubuernbsp;terunt,amp; tu poteris libcrarirNüqiiid erueruntnbsp;eos dij Gentium , quos ftibuerterunt patresnbsp;. mei Gozam amp; Haran, amp;Refeph, amp; filios E-den,qui erat in THalaflar.'’Vbi eft rex Emath,nbsp;amp; rex Arphad,amp; rex vrbis Sepharuaim, Ananbsp;amp;Aua?Et tulit Ezechias libros de raanu nunnbsp;tiorum,amp; legit eos,amp;afcendit!n domii Do-mini,amp; expaditeos Ezechias cora Domino.nbsp;Et orauit Ezechias ad Dominum,dicenSjDonbsp;mine exercituum Deus Ifrael, qui fedes fu-per cherubim ; tues Deus folus omnium re-gnorum terræ,tu fecifti cœlum amp; terram.Inclina Domine aurem tuam,amp; audi;aperi Donbsp;mine oculos tuoSjamp; vide, amp; audi omnia vernbsp;ba Sennacherib , quæ mißt ad bîalpheman-D dum Deum viuentem. Verè enim Dominenbsp;defertas feceruntreges Aflj'riorum terras, amp;nbsp;regiones earum. Et dederunt deos earum ig-ni.-non enim erant dij,fèd opera manuum honbsp;minura,lignum amp; Iapis,amp;çôminuerunteos.nbsp;Etnunc Domine Deus nofter lalua nos denbsp;manueius:amp; cognolcant omnia régna tcrrænbsp;quia tu es Dominus folus. Et mifitifàias fi-lius Amosad Ezechiam , dicens, Hæc dicitnbsp;Dominus Deus Iftael, Pro quibus rogaftinbsp;me de Sennacherib rege Aflyriorum, hoc eft,nbsp;verbum quod locutuseft Dominus ftipereu,nbsp;Defpexit te,amp;fub{ànnauit te,virgo filia Sio;nbsp;poft te caput mouit,filia lerufalê. Cui expronbsp;brafti, amp; quern blalphemafti, amp; fuper quernnbsp;exaltafti voce, amp; leuafti altitudinem oculo-
Proph.
rum tuorum.'’Adfandum Iftael. In manuftr E uorum tuoru exprobrafti Domino : amp; dixi-fti.In multitudine quadrigaru mearum egonbsp;afcendi altitudinem montiii,iugaLibani.‘8Cnbsp;fuccîdâ excella cedrorum eius, amp; eledas abienbsp;tes illius,amp; introibo altitudinem fummitatisnbsp;eius,laltum Carmeli eius.Ego fodi,amp; bibi a-qua, amp; exiccaui veftigio pedis mei omnes ri-uos aggerum.Nunquidnon audifti quæ olimnbsp;fecerim ei ex diebus antiquis ego plafinauinbsp;illud.-amp; nunc adduxi, amp; faâum eft in eradicanbsp;tionem coIlium cópugnantium,amp;ciuitatumnbsp;munitarum.Habitâtoresearû breuiata manunbsp;contremuerunt, amp;cófufi ftint; fadi fiint ft-cut fœnum agri, amp; gramen pafcuæ, amp; herbanbsp;tcdorü quæ exaruit antequS maturefteret.pnbsp;Habitatione tuam, Scegreffum tuum, amp;in-troitum tuum cognoui,amp;inlaniam tuacon-tra me.Cum fureres aduerfum me , fuperbianbsp;tua aftendit in aures measiponam ergo circunbsp;lum in naribus tuis, amp; frenû in labijs tuis,8cnbsp;reduca teinviamper quam venifti.Tibi autem hoc eritftgnum,Comede hoc anno quaenbsp;fpontenafcuntur,amp; in anno lecundo pomisnbsp;veftere: inannoaute tertio leminateamp;metinbsp;te,amp; plState vineas, amp; comedite frudum earum. Et mittet id quod làluatû fuerit de do-mo Iuda,amp;quod reliquum eft,radicem deornbsp;fum,amp; faciet frudum furfumiquia delerula-lem exibuntreliquiæ,amp;faluatiodemÔtc Sid:nbsp;zelus Domini exercituum facietiftud . Pro-ptereahæc dicit Dominus de rege Aftj'rio-rum,Non intrabit ciuitatem hanc,amp;nonia-^nbsp;cietibilagittam: amp;non occupabiteam cly-peus,amp;non mittet in circuitu eius aggerem.nbsp;In via qua venit, per earn reuertetur , amp; ciuitatem hanc non ingredietur, dicit Domi-minus.Et protegam ciuitatem iftam , vt lal-uem earn propter me, amp; propter Dauid ftr-uum mcum.llEgrelfuseft autem angelus Donbsp;mini, amp; percufsit in caftris Aflj'riorum cen- £«1.4^1nbsp;turn odogintaquinque millia.Etfurrexeruntnbsp;mane, amp; ecce omnes cadauera mortuorum/’nbsp;Etegreftiis eft,amp;abijt.-8c reuerfus eft Sennacherib rex Afl}'riorum, Schabitauitin Nini-ue.Et fiidum eft, cuadoraretin templo Nef-roch Deum fuum, Adramclech,amp; Saralar filij eius perculferunt eum giadio, fugeruntq;nbsp;in terram Ararat,amp; regnauit Alarhaddon fi-liuseius pro eo.
J. ¦ Ezechias à morte fibiper Ißtiam comminata It leratusßgno in horologio cha^^aaef tonbsp;mißade manu ^ßyriorü liberatione ,additisii^nbsp;ei adyitaquindecim annis^canticubocgratiarunbsp;aSlionisTyeocecinit. CAP. xxxviil.
INIldiebusillis ægrotauitEzechias vlquej\^ ad mortem : amp; introiuitad eum Ilaias fi- 4-R«-p'}nbsp;lius Amos propheta,amp; dixit ei,Hæc dicitnbsp;Domi-
X
-ocr page 81-5.
I/aiæ.
Doinihus,Dilpone domui tuæ, quiämorie-ris tu,8cnon viues.Etconuertit Ezechias G-ciS fuam ad parietem, 5c orauit ad Dominü, ÔC dixit, ObGcro Domine, memento quælbnbsp;quoraodo ambulauerim cora te in veritate, 8cnbsp;in cordeperfedOjScquod bonum eft in oculisnbsp;tuis fecerim.Et fleuit Ezechias fletu magno.nbsp;Etfadfcura eft verbum Domini ad lGiam,di- quot;¥”N[ltempore illo mifit Merodach Baladan Anbsp;Gens,Vade,8cdicEzechiæ, Hæcdicit Domi- | filius BaladanrexBabylonis,libros 8c munbsp;nus Deus Dauid patris tui, Audiui orationé
quot; ciara fuper die^uos quindecim annos, 8c de fupereis Ezechias, 8c oftenditeis cellamaro iftam,8c protegam eam. Hoe autem tibi erit rum,8c vnguéti optimi, 8c omnès apothecasnbsp;bum hoc quod locutus eft, Ecce ego reuertinbsp;faciam vmbram linearum, per quas deGendenbsp;rat in horologio Achaz in lole,retrorfum decern lineis . Et rciierfus eft fol dccem lineisnbsp;pergradus quos deGenderat.
Scriptura Ezechiæ regis luda cùm egro-talfetjSc conualuifl'et de infirmitate fua.
Ego dixijin dimidio dierummeorum vadam adportas inferi.-quælîui relîduum annorumnbsp;meorura.
Dixij Non videbo Dominum Deum in terra viuentium , nonalpiciam hominem vitranbsp;8c habitatorem quietis.
C Generatio mea ablata eft ; 8c conuoluta eft à tne, qualî tabernaculum paftorum præciGnbsp;eft,velut à texente vita mea:dum adhuc ornbsp;direr fuccîdit me; de mane vfque ad yelpe-ram finies me.
Sperabam vlque ad mane,quafi leo fie contri uit omnia olG mea : de mane vfque ad ve-Iperam finies me.
Sicut pullus,hirundinis fie clamabo,medita-borvt columba: attenuati funtoculimei , fulpicientes in excelfum; Domine vim pa-tiorquot;refponde’ pro me.
‘/ec ¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicam aut relpondebit mihi, cùm ipfe
quot; '’fecerit’?recogitabo*omnes annos meos in amaritudine animæ meæ.’
p'.j. Dominofi’fic viuitur,5c in talibus vita Ipi-ricus mei,corripies me,5c viuificabis me.
Eccc,in pace amaritudo mea amarifsima : tu autem eruifti animam meam vt non peri-ret, proieciftipoft tergum tuum omnianbsp;peccata mea.
Qma non infern us confitebitur tibi, neque mors laudabit te ; non expeôlabunt qui de-feenduntin lacum,veriratem tuam.
Viüens viués ipGcofitebitur tibi,ficut8cego hodie:pater filijs nota faciet veritate tuam.
DomineGluum mefac, 8c pGlmos noftros cantabiraus cundis diebus vitæ noftræ innbsp;domo Domini.
amp; cataplafinarent fuper vulnus, amp; fànare-tur .Etdixit Ezechias Q^oderitfignuni quia afcendamindomum Domini?
iS. E':^cJnas quutn à rege 'Babylonts nun-tij sßtos oßendijjet theßiuros, ab Ifaia de futur a eor um in ‘Babylonem ajdattonepramo-netur. c kv. xxxix.
“Nlltempore illo mifit Merodach Baladan A ¦ lonisjlibros amp;c mu 4‘Re.to.enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; “neraad Ezechia ; audieratenim quod æ»
tuas.’ecce^ ego adij- grotafletj amp;c conualuifl'et. Letatus eft autem ciara fuper dies tuos quindecim annos, amp; de fupereis Ezechias j amp;C oftendit eis cellam aronbsp;manu régis Aflyriorum cruateamp;ciuitatem mat um amp; argentin amp;aurij Scodoramento-iftam,amp; protegam eam. Hoc autem tibi erit rum,amp; vngueti optimi amp; omnes apothecasnbsp;fignum à Domino quia faciet Dominus ver fuppelledilis fuæ, ßcvniuerfa quæ inuenta
quot; ~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funt in thcßuriseius.Non fuir verbum quod B
non oftendereteis Ezechias in domo fua, 8c in omni poteftatc fua.
Introiuit autc iGias propheta ad Ezechiam regenijSc dixit ei, Quid dixerunt viri ifti, 5cnbsp;vnde vcnerunt ad te ? Et dixit Ezechias. De qnbsp;terra longinqua veneruntad me.j de Babylo-ne,Etdixit,Quidviderütin domo tua?Etdi-xitEzechias. Omnia quæin domo meafuntnbsp;viderunt.-non fuit res quam non oftenderimnbsp;eis in theGuris meis. Et dixit iGias ad Eze-chiam^Audi verbum Domini exercituü: Ec-ce dies venient, 5c auferentur omnia quæ innbsp;domo tua funt j 5c quæ theGurizauerunt patres tui vfque ad diem hanc in Babylonera: Dnbsp;non relinquetur quicquam, dicit Dominus.nbsp;Et de filijS tuis qui exibunt de te^quos genuenbsp;risjtollent, 5c erunt eunuchi in palatio régisnbsp;Babylonis.Et dixit Ezechiasad iGiam , Bonum verbü Domini quod locutus eft.Et dixit . Fiat tantü pax 8c veritas in diebus meis.nbsp;Conßlatio amp; faîus lerufalem per Chrißatnnbsp;futwatloannii Baptißee pradicatio: ßagili-tas hominis, perpetuitas '^erbt diuinr. Chri-ßi in carnem aduentus,ipßus^ gloria,poteßasnbsp;amp; retributio palam annuntianda:contra idonbsp;lolatras T)eum fiulptilibus aßimilates incom-parabilem Deipoteniiam ac pipientiam com-mendat: quodj^ fperantes in Domino mutentnbsp;fortitudinem, CAP. xL.
COnfblamini confolamini popule me-us, dicitDeus vefter .Loquiminiad cor leruGlem, 8c aduocate eam: quo-niam copiera eft malitia eius, dimilG eft ini-quitas illius; fufcepit de manu Domini duplinbsp;cia pro omnibus pcccatis fuis.ilVox clamStis Matth.j.s.nbsp;in deferto; Parate via Domini, reiftas facitenbsp;in folitudine Gmitas Dei npftri. Omnis val- loan.uc.nbsp;lis exaltabitur, 8c omnis mós 8ccollishurai-liabitur,8c crût praua in’direda,Scalpera in vinbsp;as planas.Etreuelabitur gloria Domini,8c vi Bnbsp;debit omnis caro pariter quod os Dominilo
EtiufsitlGias vt tollerent malGm deficis, cutücftJlVoxdiceäs,Glama.Etdixi,quidcGa.pet.'».d. -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mabo?
-ocr page 82-loân.io
Rom.ii.d. i.Cor.i.dnbsp;Sapi.ÿ.e.
mabo? Omnis caro fœnum, 8c omnis gloria non deficiet,neq; laborabit, nec eft inuefti-eius quafî flos agri.Exiccatum eft fœnum, 8c gatio fipientiæ eius. Qui dat lafl'o virtutem; cécidit flos,quia Ipiritns Domini fufflauitin 8c his qui non funt, fortitudinem, 8c roburnbsp;loan.ii.c. eo. IlVerê fœnumeft populus: exiccatum eft multiplicat. Defîcient pueri, 8c laborabunt,nbsp;fœnum, 8c cécidit floszverbum àutem Domi 8c iuuenes ininfîrmitatecadent. Qm autemnbsp;ni noftri manet in æternum. Super montem fpcrantin Domino,mutabunt fortitudinem,nbsp;excelfum afeende tu quieuangelizas Siô:ex-alta in fortitudinc vocem tuam,qui euangeli
C zas lerulàlem : exalta, noli «mere. Die ciui-tatibus Iudæ,EcceDeus vefter : Ecce Dominus Deus in fortitudine veniet, 8c brachium eius dominabitur ; ecce merces eius cum eo,nbsp;.b. 8c opus illius coraillo.llSicutpaftor,gregemnbsp;Eiec.34.f. funm pafeet ;in brachio fuo congregabit ag-''nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nos,8c in fînu fuo leuabitjfœtas iple portabit.
Quis menfus eft pugillo aquas, 8c cœlos pal-mo ponderauit ƒ quis appendit tribus digitis molem terræ, 8c librauit in pondéré montes,nbsp;8c colles in ftatéra?IIQms adiuuitfpiritû Do-mini?aut quisconfîliarius eius fuit,8c often-ditilli?Cumquo inijtconfîlium,8c inftruxitnbsp;eu m,8c docuiteum lemitam iüftitiæ,8cerudinbsp;uiteum (cientiam,8c viam prudentiæ often-
D ditilli?Ecce,Getes quafî ftilla fîtulæ,8cquafî momentum ftatcræ reputatx funt:ccce, infunbsp;lx,quafi puluisexiguus.EtLibanus nonfuf-ficiet ad fuccendendum,8c animalia eius nonnbsp;fufficient ad holocauftum. Omnes genresnbsp;quafî non fîn t,fîc funt coram eo,8c quafî nihinbsp;Aa.iz.d. lum 8c inanereputatæfîintei.IlCui ergo fîmi
1cm feciftis Deu?aut quam imaginem pone- Confortare.Confortauitfaberaîrarius perçu tis ei?Nunquid Iculptile conflauitfaber? aut tiens maneo,eüquicudebattunc temporis,dinbsp;aurifex auro fîgurauit illud,8c laminis argen cenSjGlutino bonu eft.-Sc cofortauit eum clanbsp;£ tcis argentariusrFortelignum 8cimputribilenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
elegit: artifex fàpiés quærit quomodo ftatuat fimulachrum quod non moueatur.Nunquidnbsp;quot;feietis, non quot;fcicisf nunquid non audiftis ? nunquidnbsp;non annuntiatû eft vobis ab initio?nunquidnbsp;non intellexiftis fundamenta terræ ? Qui fc-det fuper gyrû terræ, 8c habitatores eius funtnbsp;quafî locuftæ: qui cxrendit velut nihilum cœnbsp;ios,8c expandit eos fîcut tabernaculum adin-habitandum. Qui dat fècretorum ferutatoresnbsp;P quafî non fînt,iudices terræ velut inane fecit:nbsp;equidemnequequot;plantatus,neque(àtus,nequenbsp;que l'ato^ne- radicatus in terra truncus’eorum; repente flanbsp;taier^Àtrunnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aruerunt, èc turbo quafî ftipu-
«.8, lam aufereteos.Etcui afsimulaftisme,8cadæ
quaftis,dicit findfus ? Leuate in excelfum o- Ne timeas,ego adiuui te. Noli «mere vermis culos veftros,8c videtequis creauit hæc: quinbsp;educit in numero militiam eorum, 8c omnesnbsp;ex nomine vocat: præ multitudine fortitudi-nis 8c roboris, virtutisqueeius neque vnumnbsp;reliquum fuic.Quare dicis lacob, 8c loquerisnbsp;Ifrael, Abfcondita eft via mea à Domino , 8c
G à Deo meo iudicium meum tranfîuit? Nun-quid nefcis,aut non audiftif Deus fempiter-
affument pennas fîcut aquilæ,current 8c non laborabunt,ambulabunt,8c non defîcient.
5. ‘Difce^tatT)ominus turn idololatris de poten-tia amp; yar 'tjs niagnis^ leneficijspopulo ludai-co exlibîtis : quibw fiiam comprobat poten-tiam amp; benigniutem erga bomines-.oflendeni' ßmul amp; idolorum impotentiam amp; tdololatïAnbsp;rum yanitatetn.
CAP. XLl.
lâ ^Aceant ad me infulæ, 8c Gentes mu^ A.
I tent fortitudinem: accédant, 8c tune loquantur,fîmulad iudiciumpropin-quemus .Quis fulcitauitab Orienteiuftum,nbsp;vocauit eum vt fèqueretur fècdabit in confpenbsp;du eius Gentes, 8c reges obtinebitidabit quafînbsp;pulueré gladio eius* fîcutftipulam vento ra-ptam arcui eius. Perfèquetur cos,tranfîbit innbsp;pace , fêraita inpedibus eius non apparebit.nbsp;Quis hæc operatus eft 8c fecit,vocans generanbsp;tionesabexordio?Ego Dominus.(Iprimus 8cinfrî-4^nbsp;nouifsimus ego fum . Viderunt infulæ, 8c ti- ^póc.i.cnbsp;muerunt,extrema terræ obftipuenint,appro- «.c.nbsp;pinquauerunt 8c acceflerunt. VnufquifqueBnbsp;proximo fuo auxiliabitur, 8c fratri fuo dieet.
iiiSjVt nó moueretur. Et tu Ifracl ferne nicuSj lacob queni elegi, feme Abraham amici mei,nbsp;in quo apprehendi te ab extremis terræ, amp; ànbsp;longinquis eius vocaui te, amp; dixi tibi,Seruusnbsp;meus es tu,elegi te,amp; nô abieci tc.Ne timeas,nbsp;quia ego tecum fum ; ne declines, quia egonbsp;Deustuus ; confortaui tSjSc auxiliatus fumnbsp;tibi,amp; fulcepit tedextera iufti mci. Ecceconnbsp;fundentur amp; erubefeent omnes qui pugnantnbsp;aduerfum te;erunt quafinon fint,amp; peribuntnbsp;viri qui contradicunt tibi.Quæres eos,amp;nonnbsp;inuenies, viros rebelles tuos.erunt quafî nonnbsp;fînt:amp;veluti confumptioquot;hominis bellantis’ie//«'’''''nbsp;aduerfum te; Quia ego Dominus Deus tunsnbsp;apprehendens manum tuam,dicensque tibi,
Tacob,qui mortui eftis ex Ilracl ; ego auxilia-tus fum tibi, dicit Dominus, amp;redemptor^ tuus làndus Ifrael. Ego pofui te quafî plau-ftrum triturans nouum, habens roftra fèr-rantia ; triturabis montes , amp; comminues;nbsp;amp; colles quafi puluerem pones . Ventila-bis eos, amp; ventus tollet, 8c turbo difpergctnbsp;eos:8c tu exultabis in Domino, in finóto if-nus Dominus, qui creauit terminos tcrræi rael lætaberis. Egeni, 8c pauperes quaeruntnbsp;aquas.
tium:Vtaperires oculos cæcorû, amp; educeresl'’fr*4P*^’ de conclufione vindunijde domo carceris fê-dentes in tenebris.Ego Dominus^hoc eft nonbsp;men meum; ilgloriam meam alteri nondabojlnfr,48.b*nbsp;5c laudem meam fculptilibus.Quae prima fuenbsp;runt^ecce venerunt; noua cjuoq; ego annunnbsp;tio:antequam oriantur,audita vobis faciam.nbsp;Cantate Domino canticum nouü, laus eiusnbsp;ab extremis terræj qui defcenditis in mare, ÔCnbsp;plenitudo eius; infulx, 5c habitatorcs earum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Subleuetur defèrtum 6c ciuitates eius: in do-mibus habitabit Cædar : laudate habitatores Petræ, de vertice montium clamabunt. Pognent Domino gloriam,6c laudem eius inin-fulis nuntiabunt.Dominus lîcut fortis egre-dietur,*ficut vir præliator fulcitabit zelû:vonbsp;ciferabitur J Scclamabit; fuper inimicos fuosnbsp;confortabitur.Tacui{èmper,filui,patiés fui, Gnbsp;ficut partufiens loquar .•dißipabo,6c abforbe
J 6c onine gramen eorum exiccabo: 6c ponamnbsp;fluminaininfulas, 6c ftagnaarefaciam.Etdiinbsp;cam cæcos in viam quam ne(ciunt:6c in lèminbsp;tis quas ignorauerunt ambulare eos faciam;nbsp;ponam tenebras coram eis in lucem, 6c prauanbsp;in reda. hæc verba feci eis, 6c non dcreliquinbsp;eos.Conuerlî funt retrorfum: confundanturnbsp;confufîone,qui confidunt in fculp tili, qui di-cuntcoflatili,Vos dij noftri.Surdi audite, 6cnbsp;cxci intuemini ad videndum.Qins'cæcus,ninbsp;fi fèruus meus .'’6c fiirdus,nifi ad que nuntiosnbsp;meos mifi ? quis cæcus, nifi qui venundatusnbsp;eft? 6c quis cæcus, nifi lèruus Domini ƒ Quinbsp;vides multa,nônnecuftodiesr’quiapertas hanbsp;bes aures,nônne audies? Et Dominus voluitnbsp;vt fandificaret eum, 5c magnificaret legem,nbsp;6c extollcret.Ipfe autem populus direptus,6c Dnbsp;vaftatus:laqueus iupenû omnes, 6c in domi-bus caccrum abiconditi funt; faéti fiint in ra-
Ifaiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1S6
aquas,8cnon funt: lingua eorum fiti aruit. te.Etddedi teinfœdus Populi,ih lucem GenB
Ego Dominus exaudiam eos, Deus Kfael non dcrelinquam eos. Aperiam in fupinis colnbsp;libusfiumina,5cin medio camporum fontes;nbsp;ponam delèrtum in ftagnaaquarum , 6c ter-E ram inuiam in riuos aquarura . Dabo in foli-tudinem cedrum, 6c (pinam, 6c myrtum, 6cnbsp;lignum oliuæ: ponam in defèrto abietem,vl-mum,6cbuxumfimul:Vtvideant,6c{ciant,6cnbsp;recogitent, 6c intelligant pariterquia manusnbsp;Domini fecit hoc,6c lanólus Ifiael creauit il'nbsp;lud.Propefaciteiudiciû veftrû, dicit Domi-nus:afferte,fi quid forte habetis, dixit rex la-j; cob. Accédât, 6c nuntient nobis quæcunquenbsp;véturafunr:priora quæ fuerûtnuntiate,5c ponbsp;nemus cor noftrû, 6c fciemus nouifiima eo-rum,6c quæ ventura funtindicate nobis, An-nuntiate quæ ventura funt in futurû, 6c Icie-mus quia dij efiis vos, benequoq; autmale,nbsp;fi poteftis, facite : 8c loquamur, 8c videamusnbsp;fimul.Ecce, voseftis ex nihilo, 6c opus ve- bo fimul.Defèrtosfaciam montes, 8ccolles,nbsp;ftrum ex eo quod no eft; abominatio eft quinbsp;elcgitvos. Sufcitaui ab Aquilone, 8c venietnbsp;ab Ortu folis;vocabit nomen meum,8c addunbsp;cet magiftratus quafi lutum, 6c velut plaftesnbsp;Q conculcans humum.Quis annuntiauitabex-ordio,vt fciamus : 6c à principio,vt dicamus,nbsp;ïuftus es.^ non eft neque annuntians, nequenbsp;prædicens, neque audiens lèrmones veftros.nbsp;Primus ad Sion dicet,Ecce adfum, 6c lerufa-lem euangeliftam dabo. Et vidi, 6c non eratnbsp;neque ex i ft is quifquam qui iniret confilium,nbsp;6c interrogatus refponderet verbum. Ecceo-ranes iniufti^ßc vana opéra eorum,ventus 6cnbsp;inane lîmulachra eorum.
5. Taterfibicomflacet infilwChrifio,cutiis^ir tutet opera qu» fa^uruf eflpropheta explinbsp;cat, exhortant yniuerfatgentet ad laudemnbsp;gratiarum aÜionemtaddit ^uoq^ malot,tdolo-latrat amp; ingratosgrauiter à ‘Dominopuniennbsp;doi,plurimumlonqaerensdeingratttudineßr pinam,neceft qui eruat:indireptionem,necnbsp;uorumTiei.
CAP. XLII.
B? Cceillèruus meus, fufeipiam earn : ele-î.b. B-q meus, complacuit fibi in illo ani-
*ma mea:dedi fpiritum meumfupereû, indicium Gentibusproferet .Non clamabit,nbsp;neque accipiet perfonam, nec audietur voxnbsp;eius foris.Calamum quaflatum noconteret,nbsp;6c lin um fumigans nô extinguet: in veritatenbsp;educet iudicium.Non crit triftîs, neq; turbu-lentus,donec ponat in terra indicium ; 6c legem eius infulæ «peétabunt. Hæc dicit Do-minus Deus creans cœlos, 8cextendens eos;nbsp;firmans terram,6c quæ germinant exea; dansnbsp;flatum populo qui eft fuper earn 6c fpiritumnbsp;calcantibus earn.Ego Dominus vocaui te innbsp;iuftitia,6c apprehend! manum tua, 6c fèruaui
eft qui dicatjRedde.Qms eft in vobis qui au diat hoc, attendat, 6c aulcultetfutura ? Quisnbsp;dédit indireptionem Iacob,8c Ifiael vanftannbsp;tibus.^nônne Dominus iplè,cui peccauimus?nbsp;Etnoluerunt in vijs eius ambulare, 8c nonnbsp;audierunt legem eius. Et effudit fuper eumnbsp;indigna tionem furoris fui,8c forte bellum,8cnbsp;combuftit eum incircuitu,8c noncognouit;nbsp;8c fuccendit eum,8c non intellcxi t.
5. Topulum tredentemßecurum faàt, eàusex ‘\)niuerfo orbe multiplicationem futuramnbsp;promittent,cum enarrationeprateritoru acnbsp;futurorum Dei ergapopulumßtum benefi-àorum ^ijuibutfe ßlum yer um T)eum eßenbsp;comprobattaddita graut expoßulatione ad-uerßut ludteorum ingratitudinem,
CAP. XLIII.
Et
A 1 T nunc hæc dicit Dominus créas te la 1“' cobjamp; formans te Ifrael; Noli timerej
¦ —'quia redemi te, amp; vocaui te nomine tuo:meus es tu.Cùm tranfieris per aquas.te-cum ero, amp; flumina non operiét te.-cûm am-bulaueris in igne,non comburêriSjSc flammanbsp;non ardebit in te ; Qmaego Dominus Deusnbsp;tuus fanótus Ifrael faluator tuus, dedi propi-tiationem tua Aegyptum , Aethiopia amp; Sabanbsp;pro te.Ex quohonorabilis faótus es in oculisnbsp;meisjamp;gloriofus.-ego dilexi te,amp;;dabo bominbsp;nes pro te,amp; populos pro anima tua. Noli ti-mere quia ego tecü fum ; ab Oriête adducamnbsp;lemen tuü,8cab Occidente cógregabo te.Di-ca AquilonijDa: 8c Auftro, Noli probibere:nbsp;afièr filios meos de longihquo, amp; filias measnbsp;ab extremis terræ.Et omne qui inuocat noménbsp;meum,in gloriam meam creaui eum,formauinbsp;eüj8c fecieum.Educforaspopulii cæcum, 8cnbsp;® oculos babente.-furdum,8c aures ei funt.Omnbsp;nes genres cogregatæ funt fimiil, 8c colledænbsp;flint tribus.-quis in vobis annuntiet iftud, 8cnbsp;quæ prima funt,audire nos faciet?dent tellesnbsp;eorû,8c iuftificéturj8caudiat,8cdicant.Verè.nbsp;Vos teftes mei, dicit Domin’,8c lèruus meusnbsp;que elegi.-vtfciatis,8c credatis mibi,8c intellinbsp;gatis quia ego ipfe fum. ante me non eft. for-Ofeæ.jj.b. Hiatus deus,8c poft me no erit.llEgo fura,cgonbsp;fiim Dominus,8cnóeftablq; melaluator.E-go annuntiaui, 8c làluauiiauditû feci, 8c nonnbsp;fuit in vobis alienus.vos teftes mei,dicit Donbsp;minus,8cego Deus. Et ab initio ego ipfe, 8cnbsp;nçn eft qui de manu mea eruat ; operabor,8cnbsp;quis auertet illud ? Hæc dicit Dominus redé-ptor vefter, landus Iftael, Propter vos emilïnbsp;in Babylonem,8c detraxi vedes vniuerlos, 8cnbsp;Cbaldxos in nauibus fiiis gloriates. Ego Donbsp;minus landus vefter,crcans Iftael rex vefter.nbsp;Hæc dicit Dominus, qui dédit in mari via,8cnbsp;in aquis torrentibus ftmita. Qm eduxit quadriga 8cequum:agme 8crobuftum,ftmulob-dormierunt,nec refurgeticotriti funt quafi linbsp;nu,8c extindi funt.Ne memineritis prioru,8c
Apoc.ii.b ua^§£nunc orietur, vtiq; cognolcetis ea;po-nä in delerto via,8c in inuio flumina.Glorifi cabic me beftia agri,dracones 8c ftrutbiones;nbsp;quia dedi in deferto aquas, flumina in inuio,nbsp;vt darepotu populo meo,eledo meo.Populunbsp;iftü formaui mibi,laudem meâ narrabit.Nonnbsp;me inuocafti Iacob,neclaborafti in me Iftael.
D No obtulifti mibi arieté bolocaufti tui,8c vi-dimis tuis no glorificafti memo teftruire feci in oblatione, nec labore tibi præbui in tbure.nbsp;No emifti mibi argento calamu,8c adipe vidinbsp;maru tuarii no inebriafti me. Verlitarnen 1èr-uire me fecifti in peccatis tuis,præbuifti mibinbsp;labqre ininiquitatibus tuis.EgolùmjCgo fum
Proph.
ipfe qui deleo iniquitates tuas propter me, amp; peccatorii tuorti no recordabor.Reduc me innbsp;memoriam, 8c iudicemur ftmul ; narra liquidnbsp;babes vt iuftificeris. Pater tuus primus peccanbsp;uit,8cinterprètes tuipræuaricati funt in me.nbsp;Et cotaminaui principes làndos, *dedi ad in- *0^.1,nbsp;ternecione lacob, 8c Ifrael in blafpbemiam.nbsp;5. Deuscöfolaturpo^ulümßiu ,effvfurus fupereumnbsp;Spiritumßium,amp;a^uasßtperfitientem :ifßpri-mas amp; nouißimus aefolus t)eus,omniu creator atnbsp;moder ator:idoloruquoque,artißcum eorum aetdonbsp;lolatraru magna 'ygt;anïtas,imo ßupor aperte couittnbsp;titur:proinde ah idêlis ad 2)f «, in cuius manußuntnbsp;omnia,populusreuocatur. CAP. xliiii»nbsp;ETIlniicaudi lacob Icrue meus,8c Iftaelnbsp;qué elegi,Hæc dicit Dominus facies amp; g.d4-S*nbsp;formas te,ab vtero auxiliator tuus; noli tiraerelèrue meus Tacob, 8credilsimequénbsp;elegi.ElFundaenim aquas fuper fttientem, 8cnbsp;fluêta ftiper aridamzelFunda Ipiritü nieum fuper lerne tuû,8cbenedidioné meam fuper ftirnbsp;pem tua.Etgerminabütinterberbasquafifalinbsp;ces iuxtapræterfluentes aquas .Iftedicer,Donbsp;mini ego lum : 8cille vocabit in nomine lacob. 8cbic fcribet manu fua, Domino; 8c innbsp;nomine Iftael alsimilabitur.Hæc dicit Dominbsp;nus rex Ifrael,8c redéptor eius Dominus ex-ercituu, IIEgo primus, 8c ego nouilsimus, 8Cnbsp;abfq; me nó eft Deus. Quis fimilis mei?vocet^'‘p.,'d.gt;‘*nbsp;8c annuntiet:8c ordiné exponat mibi,ex quoonbsp;coftitui populum antiquu: ventura 8c quæ fnnbsp;tura lunt annuntient eis. Nolite timere, neq;nbsp;cÓturbemini.-extunc audire te feci, 8c annuntiaui: vos eftis teftes mei. nunquid eft Deusnbsp;ablq; me, 8c formatorque ego nó nouerim?nbsp;Plaftæidôli omnes nibil funt, 8camatifsiin3nbsp;eorü nó proderunt eis.ipfi lunt teftes eorumnbsp;quia nó vident neq; intelligunt,vt cófundannbsp;tur.Quis formauit deü,8c Iculptile conflauitnbsp;ad nibil vtiler’Ecce,omnes participes eius conbsp;fundentur.-fabri enim funtex bominibus:có-uenient omnes,ftabüt,8c pauebunt,8c cófunnbsp;dentur firnul. llFaber ferrarius lima operatus jjpi.nbsp;x.Cor. 5.d antiqua neintueamini. Ecce llego facio no- eftzinprunis , 8c in malleis formauit illud,nbsp;8c operatus eft inbracbio fortitudinis fuæ:e-furiet 8cdelïciet,nÓ bibet aquam,8c lalfelcet.nbsp;Artifex lignariusextédit norma, formauit illud in rücina,fecit illud in angularibus, 8c innbsp;circinotornauit illud;8c fecit imaginem virinbsp;quaft Ipeciofiim bominé babitanté in domo.nbsp;Succïdit cedros,tulitilicè, 8c quereü quæ ftenbsp;terat inter ligna faltus;plantauit pinû, quamnbsp;pluiiia nutriuit.Et fada eft bominibus in fo-cü.-fumpfit exeis,8c calefadus eft:8cfuccen-dit,8c coxit panes,dereliquo a ut operatus eftnbsp;deü,8c adorauit.-fecit Iculptile, 8c curuatus eftnbsp;ante illud.Medium eius combuftit igni,8c denbsp;medio eius carnes*comedit;coxitpulmentu,nbsp;8c fat u-
-ocr page 85-Ifaiæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;287
calefadus fum, vidi focum. Reliquum autem
Scfaturatus eft^Sc calefadus eft,amp; dixit,Vah, meum, amp; vocaui te*nomine tuo ; afsimula-ui te, amp; non cognouifti me. Ego Dominus, eius deum fecit amp; Iculptile fibi; curuatur an- amp; non eft amplius extra me noneft Deus:ac-te illud, amp; adorat illud, Sc obfecrat, dicens, cinxi te, amp; nó cognouifti me:vt fciant hi quinbsp;Libera mCjquia Deus meus es tu.Nefcierunt, ab ortu folis, amp; qui ab occidente quoniamnbsp;neque intellexerunt:obliti enim funt ne vide- abfque me non eft. Ego Dominus,amp; non cft Bnbsp;ant oculi eorum, amp; ne intelligant corde (uo. alter ; Formans luccm, amp; creans tenebras : fa-Nonrecogitantin mente fiia, neque cogno- eiens pacem,amp;creans malum :ego Dominusnbsp;fcunt,neq; fentiunt,vt dicant, Medietaté eius facies omnia hæc.Rorate cœli defuper, amp; nu-combufsi igni, amp;coxi fuper carbones eius pa bes pluantiuftum; aperiatur terra ,amp; germi-nes: coxi carncs amp; comedi, amp; de reliquo eius net fàluatorem ; 8c iuftitia oriatur fimul.egonbsp;îdôlum faciami’ ante trficum ligni procidamf’ Dominus creauieum.Vx quicontradicit quot;fi- quot;fadtri.tetnbsp;Pars eius cinis eft .• corinfipiesadorauit illud, dori’ fuo, teftadefamijs terrx. Ilnunquiddi-/’nbsp;8c non liberabit anima fuam,neq;dicet,For- cetlutü figulo fuo,Quid facis,8c opus tuumnbsp;tè mendaciû eft indextera'mea.Memento ho ablque manibus cftfVæ qui dicit patri. Quidnbsp;rum lacob 8c Ifrael,quoniaferuus'meus es tu.nbsp;formaui te,lèruus meus es tu Ifrael, no obliuinbsp;D fearis mei. Deleui vt nubem iniquitates tuas,
Rom.p.d. -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- lere.iS.a.
cetlutu ngulo fuo^Quid facis,amp; opus tuum
généras?amp;mulieri,Quid parturis? Hæcdicit Dominus fandus Tfrael plaftes eius. Ventura interrogate mefuper nlios meos, Scfupernbsp;opus manuum mearum mandate mihi Egonbsp;feci terram : amp; hominem fuper earn creaui e-go: manus meæ tetenderuntcœlos , Scomninbsp;militiæ eorum mandaui. Eeo fufcitaui eum
-----
8c quafi nebulam peccata tua:reuertere ad me, quoniam redemi te . Laudate cœli, quoniamnbsp;cgt;mifcricordiam’fecit Dominus: iubilateex-trematerræ: refonate montes laudationem,nbsp;faltus Scomnelignum eius,quoniamredemit ad iuftitiam,8c omnes vias eius dirigam; ipfenbsp;Dominus lacob, 8c Ifrael gloriabitur.Hxc di ædificabit ciuitaté mcam, 8c captiuitaté me-citDominus redêptor tuus, 8cformator tuus amdimittet,no inpretio,neq^in muneribus,'nbsp;exvtero ,Ego fum Dominus faciens omnia, dicitDominusDeusexercituû.HæcdicitDo „nbsp;extendens cœlos folus,ftabiliens terra, 8c nul- minus,Labor Aegypti, 8c negotiatio Aethionbsp;lus mecum.Irrita faciens figna diuinorum,8c piae,8c Sabaim viri fublimes ad te tranfîbunt,nbsp;ariolos in furorem vertens.Conuertens fapi- 8c tui erunt; Poft te ambulabût,vindi mani-entes retrorfum: 8c fciétiam eorum ftulta faci cispergenf.Scte adorabunt,teq; deprecabunnbsp;ens. Sufeitans verbum fèruifui, 8cconfilium tur. Tantûinteeft Deus, 8c noneft abfq; tenbsp;nuntiorum fuorum complens.Qui'dico leru- Deus.Vcrc tu es Deus ab{coditus,Deus Ifraelnbsp;falem,habitaberis.-8c ciuitatibusludæ,Aedifi- faluator. Côfufî funt 8cerubuerunt omnes;nbsp;cabimini, amp; defertaeius fufeitabo . Qui dico dîmul abierunt in confufionem fabricatoresnbsp;profundo ,Defolare, 8cflumina tua arefacia. errorü .Ifrael faluatus eft in Domino falutenbsp;QmdicoCyro, Paftormeuses: 8comnem æterna:non confundemini, 8c non erubefee-voluntatem meam complebis.Qm dico leru- tis vfq; in feculû leculi. Quiahæc dicit Do-falem, Aedifîcaberis;8c templo,Fundaberis. minus créas cœlos,ipfe Deus formas terra,8c
S. Trophetia de Cyro Ó* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipß à Deo co- faciens ea, ipfe plaftes eius; non in vanû créa
cedendisycumincrepatione ^uodTieum inJjM uiteâîvthabitaretur formauiteam.egoDo-no lt;t^«oyc4t, ciimipßefolusßtquot;Deu5^omntuT)o minus,8cnoneft alius.Nonin ablconditolo minui^cui nemopoteß contradicere:pradic'uur cutus fum, in loco terræ tenebrofo: non dixinbsp;Chrifli natiuùas: eir loquiturfrophata permi femini lacob,Fruftra quærite me.ego Dominbsp;xtimde ludaorum per Cyrumliberatione,ac nusloquensiuftitiâ,annuntiansreda.Côgrenbsp;faluteper Chriflum futura : quod^fohti Do- gamini, 8c venite, accedite fimul qui faluatinbsp;minusßtDem ,iußw faluant ,prom.ißaq^ eftis ex gétibus, nelcierut qui leuant lignumnbsp;lomplens. cap. xlv. fculpturæfuæ,8crogantDennonfaluâtcm.
HAec dicit D ominus chrifto meo Cyro Annuntiate, Sevenite, 8c confiliamini hmul; cuius apprehendi dexteram , vtfub- quis auditum fecit hoc ab initio,extûcprxdinbsp;ijciam ante faciem eius Gentes , 8c xitllud?nûquid non ego Dominus, 8c no eftnbsp;dorfa regum vertam, 8caperiam coram eo ia- vitra Deus abfq; me? Deusiuftus 8c faluansnbsp;nuas, 8c portæ non claudentur . Ego antei- noeftprxterme.Couertiminiadme,8cfaluinbsp;bo : 8c gloriofos terræ humiliabo : portas æ- eritis omnes fines terræ;quiaego Deus,8cnónbsp;reas conteram, 8c vedes ferreos confringam. eft alius. In memetipfo iuraui, egredietur denbsp;Et dabo tibi thefauros abfeonditos , Scar- oremeoiuftitiæ verbfi,8cnoreuertetur:quianbsp;cana fecretorum ; vt feias quia ego Domi- llmihicuruabitur omnegenu, Sciurabit om-Ro®.’4'^nbsp;nus qui voco nomen tuum Deuslfracl. Pro- nislingua.Ergo in.Domino,dicét, meæ funt^ 'P'*’nbsp;ter feruum meum lacob , 8c Ifrael eledum iuftitix8cimperiû:adeumvenient,8ccôfun-
O o dentur
-ocr page 86-
Proph.
dentur omnes qui repugnant ei.In Domino amp; intra in tencbras filia Chaldæorum : quu B iuftificabitur Sclaudabitur omne feme If ra el. nonvocaberis, vitra domina regnorum. Ira--5. Ofledùuridolwumyanitas deflruiiioip- tusfumfuperpopuIummeumjContaminauinbsp;ßrum^radicitur. ludet lumreliqwji Ifiaelnbsp;ad Deunt reuoeantur,oflenfa Dei magna bentnbsp;gnitate ad ipfos, addita graut increpatione obnbsp;ippirum ingratttudinem amp;idololdtriam'.bor~nbsp;laturq^ytadi^Çum^ttifolus omnia nouiteÿnbsp;potefl, reuertantur, Jalutem ipfis fcrJiliumnbsp;promt tiens.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cap. x l v i.
A y^^Onfradus eftBel , contritiis eft Na-C .bo :faAafunt firnulachraeorïl bellijs iumentis, onera vellra graui pondéré vfq; adlafsitudinem. Contabuerunt,amp;nbsp;contrita funt fïmul: nonpotuertint faluarenbsp;portantemj 8c anima eorum in captiuitatemnbsp;ibit. Audite me domus lacob, 8c omne refi-duum domus Ifiael^quiportamini à meo vtenbsp;B ro, qui gcftamini à mea vulua. Vfq; ad fène-âam ego ipfè 8c vfq; ad canos ego portabo:nbsp;ego fecf 8c ego fera: egoportabo^ 8cfaluabo.nbsp;Cui aßimulalli me, 8c adæquaftis 8ccópara-ftis me, 8c fecillis fmilé.'’Qm cófertis aurumnbsp;de facculo,8c argentum llatcra ponderatis;conbsp;ducentes aurificemjVtfaciat deum : 8c proci-Baruc.tf.c. (Junt 8c adorant. llPortant ilium in humerisnbsp;gellantcs, 8c ponentes in loco fùo, 8c Habit,nbsp;ac de loco fuo non mouebitur.fed 8c cum clanbsp;mauerint ad eum,non audiet:de tribulationenbsp;non faluabit eos. Mementoteillud, 8ccon-fundamini.Tedite præuaricatores ad cor. Re-cordamini prioris fcculi, quoniam ego fiimnbsp;Deus, 8c non efl vitra Deus, necell fimilisnbsp;mei . Annuntians ab exordio nouißimum,nbsp;8c ab initio quae necdum fada flint, diccns,nbsp;D Confilium meum Habit, 8c omnis voluntasnbsp;mea fiet.- Vocas ab Orientequot;auem’j8c de terranbsp;longinquà virum voluntatis meae. 8clocutus .nbsp;fum,8c adducam illud.crcaui,8c faciam illiid.nbsp;Audite me duro corde,qui longe eHis à iuHinbsp;tia,Prope feci iuHitiam meam, non elongabinbsp;tur;8c falus mea no morabitur.Dabo in Sionnbsp;falutem,8c Ifraeli gloriam meam.
.S. quot;Babylonis bumiliatio ac contritio predicitur, propter ipßtisfuperbiam^arrogantiam,amp;crunbsp;delitatem in ludeosßtos captiuos :nbsp;nbsp;nbsp;quia in
maleficijs , auguribus atque incantatoribus fpem poßtit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. X L V11.
T^Efcende,fedein puluerevirgo filiaBa I 9 bylon,fede in terraenpn eH foliu m fi-liæ Chalda‘orû,quia vitra no vocabe-ris mollis Sctencra.Tollemola, 8c molefari-nam:denuda turpitudinem tuam, difcoopcrinbsp;Nahû.j.b. hunierumjreuelacrurajtranfl flumina.IIReuenbsp;labiturignominia tua,8c videbituropprobrifinbsp;tuum:vltionem capiam, 8cnon refiHetmihinbsp;homo. RedemptornoHer, Dominus exerci- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;
tuum nomen illiuSpfan(HusIfrael.Sedetacenj venirent indicaui tibigt;ne fortd diceres,IdôU mea
iuHificabitur Sclaudabitur omne feme Ifrael. nonvocaberis, vitra domina regnorum. Ira--hæreditatem meam, 8c dedi eos in manu tua: non pofuiHieis mifericordias: fuper fine ag-grauaHi iugum tuii valde. Et dixiHi. Infem-piternum ero domina, no pofuiHi hæc fupernbsp;cor tuum,neq; recordata es nouißimi tui. Etnbsp;nuncaudi hæc delicata, 8c habitans cofiden-ter,quæ dicis in corde tuo,(IEgo fum, 8c non p j.nbsp;eH præter meamplius: non fedebo vidua, 8cnbsp;ignorabo Herilitatem . Venient tibi duo hzC qnbsp;fubito in die vna, Herilitas, 8c viduitas.yni-uerfà venerunt fiiper te, propter multitudi-nem malefîciorum tuorum, 8c propter duri-tiam incantatorum tuorum veheraentem.Etnbsp;fîduciam habuiHi in malitia tua,8c dixiHi.Nonbsp;eH qui videat me. Sapientia tua 8c fciétia tuanbsp;hæc decepit te . EtdixiHi in corde tuo. Egonbsp;fum,8c præter me non eH altera.Veniet fupernbsp;te malum,8c nefcics ortum eius, 8c irruet fuper te calamitas, quam non poteris expiare:nbsp;veniet fuper te repente raifèria quam nefeies.nbsp;Sta cum incantatoribus tuis, 8c cum multitunbsp;dine malefîciorum tuorum in quibus laboranbsp;Hi ab adolefcétia tua, fi forte quidprofittibi,nbsp;aut fi pofsis fieri fortior. DefeciHi in multi- pnbsp;tudineconfiliorum tuorum;Hent, 8c fàluentnbsp;te augures cœli,qui contemplabanturfydera,nbsp;8c füpputabant menfes, vt ex eis annuntiarétnbsp;ventura tibi. Ecce,fadi funtquafi Hipula,ig-nis combußit eos : non liberabunt animantnbsp;fuâde manu flammæ,non funt prunæ quibusnbsp;calefian t,nec focus,vt fèdeant ad eû. Sic fadanbsp;funt tibi in quibufeunque laboraueras:nego-tiatores tui ab adolcfcentia rua, vnufquifquenbsp;in via fua errauerunt,non eH qui fàluet te.nbsp;5. InctepatDominusbypocrißm, ingratitudinem atnbsp;duritiam ludeorum: fe amp; non idolaannutiaffeßtnbsp;tura eSr ilia compleuijje ofiedenstpropter nomen ft*i*nbsp;tarnen pareet ipßstt^ ita benignèeos adß reuocat,nbsp;probansfefolum yerum Deum,omnium confciti»^»nbsp;fuiquepopuli redemptore acgubernatorem'. ceqUC'nbsp;rent quoque de mandatorußiorumprauaricationtjnbsp;quibus obCeïUMisfielices fuiffent.
CAP. XL VIII.
AVdite hæc domus Iacob,qui vocami-ni nomine lfraelj8cdeaquisludaexi His,qui iuratis in noinineDomini,8cnbsp;Dei Ifrael recordamini no in veritate neq; innbsp;iuHitia. De ciuitate enim Gnda vocati funt,nbsp;8c fuper Deü Tfiael conHabiliti funt : Dominus exercituü nomé eius.Priora cxtïic annu-tiaui,8c ex ore meo exierut, 8c audita feci ea;nbsp;repente operatusfum,8c venerunt.Sciuienimnbsp;quia durus es tu,8cneruus ferreus ceruix tua,nbsp;amp; frós tuaærea.Prædixi tibi extüciantequam
mea fecerunt hæc, 8c fculptilia mea, 8c confla-
3 tilia mandauerunt ifta.Quæ audiftivide om-nia;vos autem num annuntiaftis ? Audita Feci tibi noua extunc, Scconferuata funtquæ nefcis:nunccreatafunt, 8cnon extunc;8cante diem:8c non audifti ea, ne Forte dicas, Ec-ceego cognoui ea. Neque audifti, nequeco-gnouifti, neque extunc aperta eft auris tua.nbsp;Icio enim quia præuaricans prxuaricaberis,nbsp;8c tranfgrelTorem ex vtero vocaui te. Propter nomen meum longe Faciam Furorem me-um:8c laude mea infrænabo te,neintereas.Ecnbsp;Ceexcoxi te^ fed non quafi argentum, elegi tenbsp;in Camino paupertatis. Propter me, propternbsp;me Faciam , vt non blafphemer : Il8c gloriamnbsp;Supp meam alter! non dabo. Audi me lacob, 8c ifnbsp;raelquemego voco.llegoipfe,ego primus 8ce-
C go nouifsimus. Manus quoque mea Fundauit terram, 8c dextera mea menfa eft cœlos; egonbsp;vocabo eos,8c ftabunt fimul. Congregamininbsp;omnes vos, 8c audrte:quis de eis annuntiauitnbsp;hæc Dominus dilexit eum, Faciet volunta-tem fuam inBabylone, 8c brachium fuuminnbsp;Chaldæis:Ego ego locutus fum, 8c vocaui e-¦um.adduxieum, 8cdireótaeft via eins. Acce-dite ad me , 8c audite hoc: non à principio innbsp;ablcondito locutus fum ; ex tempore ante-quam fieret ibieram, 8c nüc Dominus Deusnbsp;raifit me,8cfpiritus eiùs.Hæc dicit Dominusnbsp;D redemptor tuus fandus Ifrael,Ego Dominusnbsp;Deus tuusdocens te vtilia,gubernas te in vianbsp;quaambulas.Vtinâattendifiès mandatamea;
• Fafta fuifiet ficut flume pax tua,8c iuftitia tua ficutgurgites maris, 8c Fuiffet quafi arena Femenbsp;tuum,Scftirps vteri tui vt lapilli eius;non in-terifletj 8cnon Fuiffet attriturn nomen eins ànbsp;faciemea .Egredimini deBabylone, Fugite ànbsp;Chaldæis, in voceexultationisannuntiate;nbsp;auditumFacitehoc , ScefFerteillud vfqueadnbsp;extrema terræ.DiciteilRedemit Dominus fernbsp;uum fuurn lacob . Non fi tierun tin deferto,nbsp;J ciirn educereteos ;llaquamdepetraproduxitnbsp;S7.d. eis,8c feidit petram, 8c fluxerunt aquæ. IINonnbsp;eft paximpijs,dicit Dominus.
S. Conjlituitur Chrißus dux Gentium ac Iu-dxorum faUiandorum^daturq^ in f«dus populi ex omni orhisparte 'ytocandi ; eÿ 'oßenja magna ft^heit ate credentium in Chrißumßorta-tiireosudgratiarum a^lionem: benigne etiamnbsp;eonßltitur Sion ^ult;e ße à T)eo deßertam con-quarebaturtpromittem earn toto orbe fore glo-rioßam, omnibut ad ipßam lonßuentibuSieiuß-^ue eontritii inimicii. cap. x l i x.
A A Vdite infulæ, 8çattendite populide longe : Dominus ab vtero vocauitnbsp;me,de ventre matris meæ recordatusnbsp;eft nominis mei.Et pofuit os meii quafi gladinbsp;umacutu:in vmbra manus fuæprotexit me,8c
Ifaiæ
pofuit me fîcut ûgittam eîeÀam.- irtphare-trafua abfcondit me. Et dixit mihi JlSeruus infra, ji, meus es tu Ifrael^quia in tegloriabor. Et egonbsp;dixijIn vacuu m laboraui, fine caulà, amp; vanênbsp;forritudinem meam confumpfi : ergo judicium meum cum DominOj Scopus meum cumnbsp;Deo meo. Et nunc dicit Dominus, Formansnbsp;me ex vtero feruum fibi^ vt reducam lacob ad®nbsp;eum, amp; Ifrael non congregabitur: amp; glorifi- 'nbsp;catus fum in oculis Domini,amp; Deus meus fadus eft fortitudo mea. Et dixit, Pa-rum eft vt fis mihi feruus ad fuftitandas tribus lacob, amp; Fœces Ifrael conuertendas.llEc- Sup.4i.b.’nbsp;ce,dediteinlucem Gentium, vt fis falus meanbsp;vfquead extremum terræ .Hæc dicit Dominus redemptor Ifi-ael,fànâ:us cius,adcontemnbsp;ptibiiemanimam , adabominacam gentem,nbsp;ad feruum dominorum Reges videbunt, amp;nbsp;confurgent principes, amp; adorabunt propternbsp;Dominum,quia hdelis eft, ScfarnftumIfrael Cnbsp;qui elegit te . Hæc dicit Dominus, Ilin tern- x.Cor.iJ.a.nbsp;poreplacito exaudiui te,amp;indie falutisauxi-liatusfum tui: 8c fcruauite, Scdcditein fœ-dus populi, vtfufcitares terram,Sc pofsideresnbsp;hæreditates difsipatas ; vt diceres his qui vin-di funt, Exite:8c his qui in tenebris,Reucla-mini.Super vias pafcentur,amp; in omnibus planbsp;nis palcua eorum. IINon efurient, neque fici- Apoc./.d.nbsp;ent,8c non percutiet eos æftus 8c fol: quia minbsp;feratoreorum regeteos. Scad Fontes aqua-rumquot;potabit’eos.Et ponam onines montes qnbsp;meos in viam , 8c femitæ meæ exaltabuntur. «fortaiit.t»nbsp;Ecceifti dclonge venient, 8c ecceilliab A-quilone 8c mari, 8c ifti deterra auftrali.Laudace cceli, 8c exulta terra,iubilate montes lau-dem.-quiaconFolatus eft Dominus populiimnbsp;fuum , 8c pauperum Fuoriim miFerebitur.Etnbsp;dixit Sion,dereliquit me Dominus,8c Dominbsp;nus oblitus eft mei.Nunquid obliuiFci poteftnbsp;millier inFantem fuum, vt non mifereatur fi-lio vteri Fui.^ 8c fi ilia oblita Fuerit, ego tarnennbsp;non obliuifcartui.Ecce,in manibus meis de-fcripfi te; muri tui coram oculis meis femper.nbsp;Veneruntftrudores tui;deftruentes te,8cdif-sipantes àteexibunt. IILeuain circuituocu- infr.tfo.alt;nbsp;los tuos Scvide, omnesifticongregati funt,nbsp;venerunt tibi.-viuo ego,dicit DominuSjquianbsp;omnibus his,velutornamento veftieris,8ccirnbsp;cundabis tibi eosquafi fponfa . Qu^ia dcfertanbsp;tua,8c folitudines tuae 8c terra ruinæ tuæ nuncnbsp;angufta eruntpræ habitatoribus, 8c longe Fu-gabuntur qui abforbebant te. Adhuc dicentnbsp;in auribustuis filij fterilitatistuæ, Anguftusnbsp;eft mihi locus, Fac fpacium mihi vt habitem.nbsp;Et dices in corde tuOjQmsgenuitmihiiftos? pnbsp;ego fterilis , 8c non pariens, tranfinigrata 8cnbsp;captiua; 8c iftos quis enutriuit.^ ego deftitutanbsp;Scfola: 8c ifti vbi hie erantPHæc dicit Do-
Ô.
O o 2 minus
-ocr page 88-Proph
minus Dcus,Ecce,leuaboad Gentes manum meam,amp; ad populos exaltabo fignum meum.nbsp;Er afferent filios tuos in vlnis , amp;filias tuasnbsp;Q fuper humeros portabunt. Et erunt reges nu-tritij tui, amp; reginæ nutrices tuæ:vultu in terra demifl'o adorabunt te, amp; puluerem pedumnbsp;tuorum lingent. Etfeies quia ego Dominus,nbsp;fuper quo non confundentur qui expedantnbsp;eum. Niiquid tolletur à forti præda,aut quodnbsp;captum fuerit à robufto, faluum efle pote-ritfQuia hæcdicit Dominus,Equidem amp; ca-ptiuitas à forti tolletur;amp; q nod ablatû fuerit ànbsp;robufto,faluabitur. Eos veroqui iudicauerûtnbsp;tc .ego iudicabo, amp;c filios tuos ego laluabo.nbsp;Et cibabo hoftes tuos carnibus fuis ; amp;. quafinbsp;niufto,fanguincfuo inebriabuntur;amp; feiet o-mnis caro quia ego Dominus laluans te, 8cnbsp;redemptor tuusfortis lacob.
5. Hd'n ex Dei impotetia Jedproptefßias ini/jai tales manetfyna^oga repudiata, Chrißum nolens rei ipere , ^ui nihilpratermißt quod agendafueratnbsp;nbsp;nbsp;ah ea recipcretur, imo dlius amo-
reßeipjum in ignominioßas tradidit aßßz^io-nesddeo^ ßynagogam doîoribus interùuram gratiarum adio, amp; vox laudis. Attcndite ad denuntiai. CAP. L.
AecdicitDominus,Quiseft hic liber repudij marris veftræ , quo dimifi eâ?nbsp;aut quis eft creditor meus , cui vedidinbsp;vosecce in iniquitatibus veftris véditi eftis,nbsp;amp; in leeleribus veftris dimifi matré veftram.nbsp;Qma veni,amp; non crat vir:vocaui,8c non état
ignem accindiflammis, ambulate in lumi-ne ignis veftri, 8c in flam mis quas fuccendi-ftis:de manu mea fadum eft hoc vobis,indo-loribus dormietis.
J. Exhortatur Sionexemplo j^hrahx cui'Dt' usprontijßa compleuit amp; ipßa certoßdatßtnbsp;promißam à Deo conßolationem aciepturaW-de conßolatione,ßilute amp; magnaßaelicitateSsquot;’nbsp;on,hoc eß eccleßa, ^er Chrißumfutur anbsp;legeeuangelica late dißerit,acde humilMf^^quot;nbsp;ne hoßittm eiclßte. '
C A P. L I.
AVdire mequi lequimini quod iuftum A eft, 8cquxritis Dominum : attenditcnbsp;ad petram vnde excifieftis, 8c cauer-nam laci de qua præcifi eftis. Attendire ad A-braham patrem veftrum, 8c ad Saram quæpc-peritvos: quia vnum vocauieum, 8cbenedi-xi ei, 8c multiplicaui eum . Confolabitur ergo Dominus Sion, 8c confolabitur omnesnbsp;ruinas eins : 8c ponet defertum eins quafi de-litias, 8c folitudinem eins quafi hortum Domini. Gaudium 8c lætitia inucnietur in ea,B
me popule meus j amp; tribus mea me audite: quia lex à me exietj amp; indicium meum in lu-cem populorum requielcet, Piopeeft iuftusnbsp;m^us, egrelTus eft laluator meus amp; brachianbsp;mea populos iudicabunt : me infills expeda-buntjamp; brachium meum fuftinebunt. Leua-.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tein cœlum oculos veftroSj amp; videtefiib ter-
quiaudiret. nliquid abbreuiata amp; paruulafa- ra deorfum;quiacœli ficut fumus liquelcent, da eft manus mea vt non pofiim redimere? amp; terra ficut veftimentum atteretur, amp; ha-Infr.$s».a. autnoneft in me virtus ad liberandûfilEcce, bitatores eins ficut hscinteribunt:(lSalus au-in increpationemeadefercû faciam mare^ ponbsp;nam fluminain ficcum; côputrefcétpifces fine aqua^ amp; morieturin fiti.Induam cœlos te-nebris, amp;. laccû ponam operimétum eorum.nbsp;Dominus dédit mihi linguam eruditâ, vt fei-am fuftétare eum qui laß us eft, vcrbo;crigitnbsp;mane,mane erigit mihi aurem,vr audia quafinbsp;magiftrum. Dominus Deus aperuit mihi au-rem, ego ante non oÖtradico, retrorfum nonnbsp;Matt.itf.g abij.llCorpus meum dedi percutienbus,amp;ge-C nas meas velletibus.faciem-meanonauertiab
*iame increpautibus, amp; conlpuentibus*.Dominus in generationibus feculorum. nunquid non Deus auxiliator meus,ideô non fum cofufus;nbsp;ideopofui facie meam vt petram durifsima,amp;nbsp;Icioquonia no cofundar. luxtà eft qui iufti-ficat mc,quis cotradicet mihi f ftemus fimul.nbsp;quis eft aduerfarius meus ? accedat ad me.Ec-P ce Dominus Deus, auxiliator meus : quis eftnbsp;qui condénet me?Ecce omnes quafi veftime-tuni conterentur,tinea comedet eos. Quis exnbsp;vobis timens Dominû, audiens vocem leruinbsp;fiii,qui ambulauitin tenebris, amp; no eft lumenbsp;eijlperet in nomine Domini, amp; innitaturfu-per Deura fuum. Ecce vos omnes accédentes
if'
tem mea in lempiternum erit, amp;(. iuftitia mea non deficiet. Audite me qui fcitis iuftum^po-pulus meus lex mcaincorde eorum:nolitenbsp;timere opprobrium hominum , amp; blafphe-miaseorum ne metuatis. Sicutenim vefti-mentum , fic comedct eos vermis : amp; ficutnbsp;lanam , fic deuorabiteos tinea : Salus autemnbsp;mea in lempiternum erit , amp; iuftitia meanbsp;in generationes generationum . Confurgo ‘nbsp;confurge , induere fortitudinem brachiumnbsp;Domini : confurge ficut in diebus antiquis,nbsp;tu percußifti fuperbum , vulnerafti draco-pnbsp;nem fllNunquidnon tu ficcafti mare^aquamnbsp;abyfii vehementis : qui pofuifti profundumnbsp;maris viam , vt tranfirent liberatif Etnuncnbsp;qui redempti funt à Domino,rcuertentur,8cnbsp;venientin Sion laudantes , 5c lætitia 1cm-piterna fuper capita eorum , gaudium amp; Ix-titiam renebunt ; fugiet dolor amp; gemitus.
confolabor vos : quis tu vt timeresab homine mortali , amp; à filio ho-'gnbsp;minis, qui quafi fœnum ita arelcet ? Et obli-tus eft Domini fadoris tui, qui tetenditnbsp;cœlos
cœlos, amp; fundauit terram : Seformidafti iu-giter tota die à facie furoris eius qui tc tribu-labat, amp; parauerat ad perdendum . vbi nunc eft furor tribulantis.'’ Cito veniet gradiens adnbsp;aperiendum, 8cnon interficiet vlquead in-ternecionem, nec deficiet panis eius.Ego autem fum Dominus Deus tuns, qui conturbonbsp;mare,8cintumelcuntfludus eius. Dominusnbsp;49.a exercituum nomen meum. llPofui verba meanbsp;in oretuo, 8cin vrabramantis meæ protexinbsp;tejVt plantes cœlos, 8c fundes terram:8c dicasnbsp;p ad Sion,Populus meus es tu.Eleuarejelcuare;nbsp;confurge Ierufàlem,quæ bibifti de manu Domini calicem iræcius : vlqueadfundum cali-cis loporis bibifti, 8c potafti vfque ad fæces.nbsp;Non eft qui fuftentet earn ex omnibus filijsnbsp;quos genuit : 8c non eft qui apprehendat ma-tiiim eius ex omnibus filijs quosenutriuit.nbsp;IIDuo funtquæoccurrerunttibi; quiscontri-ftabitur fuper te .'’vaftitas Sc contritio , 8c fa-Q mes 8c gladius, quis confolabitur te? FiliJ tuinbsp;proiedi funt, dormieruntincapite omniumnbsp;viarum,ficut oryxillaqueatus: pleni indigna-tione Domini, increpatione Dei tui. Idcirconbsp;audi hoc paupercula 8cebrianonavino.Hæcnbsp;dicit dominator tuus Dominus, 8c Deusnbsp;tuus, qui piignauit pro populo luo,Ecce tuiinbsp;de manu tua calicem foporis, fundumcalicisnbsp;indignationis meæ,nô adijeies vt bibas iliumnbsp;vitra. Et ponam ilium in manu eorum qui tenbsp;humiliauerunt, 8c dixerunt animæ tux,Incurnbsp;uare,vt tranfeamns; 8c pofuifti vt terram cornbsp;pus tuum,8c quafi viam tranleuntibus.
•J. Extitat Sion hoc efl Chrifli ecclcfliam ad con-J^latiomm obgratuitam fui redemptione-. me-tninit defienfus IfrailinÆgyptum amp; libera tionis ab ßur. pradicatores autem euangeli-(X pads commedat, excitans omnes ad laudemnbsp;propter Chrißum paratum omnibus flaluato-rem: tlt;r de ipßus exaltatione ac humiliatione,nbsp;tüj fide Gentium in ipfium.nbsp;CAP. LI I. *
A X'^Onfurge , confurge , induere forti- HDefpeétum, 8c nouifiimum virorum, virum I jtudine tua Sion, induere veftimentis dolorum 8c feientem infirmitaté:8c quafi ab-gloriæ tuæ lerufalem ciuitas fandi:nbsp;quia non adijcietvltrà vt pertranfeat per tenbsp;incircuncifus 8c immundus.Excutere de pul-uere, confurge, fède lerulàlemcfolue vinculanbsp;colli tui captiua filia Sion; Quia hæc dicitnbsp;Dominus,Gratis venundati eftis, 8c fine ar-gento redimemini. Qiiia hæc dicit Dominusnbsp;Deus,Ilin Aegyptum dclcendit populus meusnbsp;m principio,vt colonus efletibi;8c Alfurabf-B quevllacatifacalumniatus eft eum . Etnuncnbsp;quid mihi eft hie, dicit Dominus : quoniam
Supr..
Ifaiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;284
Propter hoc feiet populus meus nomen me-um in dieilla:quia ego iplequi loquebar^ec-ceadfum. HQuàm pulchri fuper montes pe-R®'quot;;'®-'« des annuntiantis amp;prædicantis pacem ; an-niintiantis bonumamp;prædicantis iàlutemjdi-centiS^Sion, quot;Regnabit’Deus tuus? Vox fpe-CLilatorum tiiorum, leuaueruntvocem,HmuJnbsp;laudabunr : quia oculo ad oculum videbunt Çnbsp;cum conuerterit Dominus Sion. Gaudete,nbsp;Sclaudatefinuldeferta lerufalem.-quia con-folatuseft Dominus populum fuum , redemit lerufalem . Parauit Dominus brachiumnbsp;fandum fuum inoculis omnium Gentium:
amp; llvidebunt omnes finçsdeiræ falutare Dei Pfal. 57, a, noftri-Recedite^receditc, exite indejipollu- i.Co. 6,d.nbsp;turn nolite tangere : exite de medio eius, Dnbsp;mundamini qui fertis vafa Domini. Quoni-am non in tumultu exibitis^ nec in fuga pro-perabitis ; præcedet enim vos Dominus, Sznbsp;congregabit vos Deus Ifrael. Ecce intelli-get fern us meus, exaltabitur, amp; eleuabitur,amp;:nbsp;lublimis eritvalde . Sicuc obftupuerunt fuper te multi : fic inglorius erit inter viros af-peduseius, amp; forma eius inter filios homi-num. iRcafpergetgentes multas,fuper ip-fiim continebunt reges os fuum; 11 quia qui- Rom. ij.a.nbsp;bus non eft narratumdeeo, viderunt: amp;quinbsp;non audierunt,contemplati funt.
S. l\[on omnes cuangelij pradicationem ßifapi-unr. prophetia de Chrißi natiuitate amp; ignomi-nio/a paßione ac morte ipfius propter peccata noßra-.contemptui habitus eß, quifalutem no~nbsp;bispeperit:de manßistudine '^»oluntaria ip~nbsp;ßus oblationesde gloria amp; exaltatione eius,ere-dentiumqj multitudine.
CAP. LUI.
QllVis credidit auditui noftro ? amp;bra- A chium Domini cui reuelatum eft ? Et loh.u.f,nbsp;quot;afeendet’ ftcut virgultumnbsp;ram eo_,amp; ficut radix de terra (îtientimon eftnbsp;fpecies ci, neque decor : amp; vidimus eum ,nbsp;non erat afpedus, amp; defyderauimus eum;
Mirc.p.b, fconditus vultus eius amp; defpedus, vndenecnbsp;reputauimus eum . IlVere languoresnoftros Man snbsp;iple tulitj amp; dolores noftrosiple portauit; amp;nbsp;nos purauimus eum quafi leprofum , amp;per- JJnbsp;culTum à Deo Schumiliatum. illpfe autem i.Cor.ii.anbsp;vulneratus eft propteriniquitatesnoftras,at-tiitus eft propter (celera noftra; difciplina panbsp;cis noftrx fuper eum,amp;liuore eius lanatifu-mus.Omnes nos quafi ones errauimus,vnuf-quifque in viam fuam declinauit : amp; pofuitnbsp;Dominus in eo iniquitatem omnium no*nbsp;ablatuseft populus meus gratis.'’Dominato- ftrum.Oblatuseft quia ipfe voluit, amp;nona-res eius inique agunt,dicit Dominus, 11amp;iu- peruit os fuum ; ficutouisadoccifioneni du- 'nbsp;nomen meum blalphematur, cctur, 6cquafi agnus coram tondentele ob-
Oo 5 mutefeet.
.e«
Pfoph.
conuulla,ablque vlla conloIatiofte.Ecce ego Hernam per ordinem lapides tuos, amp; funda-bo te in fappbiris, amp;ponam ialpidem propu-gnaculatua: amp; portas tuas in lapides fculp-tos, amp; omnes terminos tuos in lapides defy-derabiles: Vniuerfos filios tuoslldodos à Do-mino, amp; multitudinem pacis filijs tuis. Et innbsp;iuftitia fundaberis: recede procul à calumnia,nbsp;quia non timebis : amp; à pauore, quia non ap-propinquabit tibi. Ecce, accola veniet, quinbsp;non erat mecum, aduena quondam tuus ad-iungetur tibi.Ecce,ego creaui fabrum lufflan Gnbsp;téinigneprunas, amp; proferentem vas in opusnbsp;lüum, amp;ego creaui interfedorem ad difper-dendum. Omne vas quod fidum eft contranbsp;te nondirigetunamp;omnem linguam refiften-tem tibi iniudicio jiudicabis. Hæc eft hære-ditas lèruorum Domini, amp; iuftitia eorum a-
Aau sV’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S^Ilnoftaperietos fuum.Deangu-
ftia amp; de iudicio lublatus eftigeneratione eius quis enarrabit/’quiaablciflus eft de terra vi-uentiü:propter Icelus populi mei pereußi eü.nbsp;Et dabit impios pro lepultura,amp;; diuitem pronbsp;i.Pet.i.d. morte fiia: ileo quod iniquitatem non fecerit,
' ’neque dolusfuerit in ore eius,Et Dominus voluit conterere eum in infirmitate:fi pofiie-ritpro peccato animam fuam, videbit fernennbsp;longæuum,amp; voluntas Domini in manu eiusnbsp;dirigetur. Pro eo quod laborauit anima eius,nbsp;videbit amp; laturabitur.-in Icientia fua iuftificanbsp;^feruosmeos hit iplè iuftusquot;lèruus meus’multos,amp; iniqui-tates eorü iplcportabit.Idcodilpertiam ei plunbsp;riraos,amp;fortium diuidetlpolia, pro eo quodnbsp;tradidit in mortem animam fuam, 'amp; cum Icenbsp;Marc.icc. ieratisreputatus eft : amp; ipfe peccata multo-Luc.zi.d. rum tulit,amp;llpro tranlgrelforibus rogauit.
5. Ecclefiamtnuitatadltetitiam, quod ex Gen- pud me,dicitDominus. tibus futzira ßt numeroßor quam erat fyna-goga^ey per orbempropaganda,perpétua T)einbsp;prote^ione ßtin ßauritateytÜuraffeteris ob-lita calamitatis:qubdque expretiojis (edißcabinbsp;tur lapidibuspn iußttiapundata’.otnneßq^ m eanbsp;doEii erunt à T)eo, multitudinepacisfruituri.
CAP. LU II.
A T nbsp;nbsp;quot;11 Auda’fterilis quæ non paris :decan-
LiK.t/.d. 1 /^^^iäudem, amp;hinniquænonpariebas: Gah,4.d.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quoniamulti filij delertæ magis quam
eius quæ habet virum,dicit Dominus.Dilata locum tentorij tui, amp; pelles tabernaculorumnbsp;tuorum extende, ne parcas : longos faefuni-culos tuos, amp; clauos tuos conlblida . Ad dex-teram cnim,amp; ad læuam penetrabis; amp; fernen
E tuura Gentes hæreditabit, amp; ciuitates defer-tas inhabitabit, Noli tirnere , quia non con-fundüris, neque erubelces.-nonenim te pude- um, ducem ac præceptorem Gentibus . Ecce, bit, quia confufionis adolefcentiæ tuæ obli- gentem quam nefeiebas , vocabis : Segentesnbsp;uilceris, amp; opprobrij viduitatis tuæ non re- quæ tenon cognouerunt, ad re current pro-cordaberis amplius . Quia dominabitur tui pter Dominum Deum tuum ,amp;fanlt;äum ifinbsp;qui fecit te, ItDominus exercitiium nomennbsp;eius; amp;redemptortuusGn(ftus Ifrael,Deusnbsp;omnis terræ vocabitur.Quia vt mulierem de-reliä:am,amp; mœrentem fpiritu vocauitteDominus , amp; vxorem ab adolelcentia abiedam,nbsp;dixit Deus tuus. Adpundum in modico de-D reliqui te, amp; in milerationibus magniscon-gregabo te. In momento indignationis ab-Icondi faciem meam parumper à te, amp;in mi-fericordia fempiterna milertus fum tui .-dixitnbsp;Gen.p.b. redemptor tuus. Dominus. Sicut inlldiebusnbsp;Noe iftud mihi eft, cui iuraui ne induceremnbsp;quot;diluuijA^. aquasquot;Noe’ vitra fupra terram : fic iuraui vtnbsp;non iralcar tibi, amp; non increpern te. Montesnbsp;enim'comouebuntur, amp; colles cdtremilcent;nbsp;mifericordiaautémea non recedeta te,amp; fœ-dus pacis mcænon mouebitur dixit milèra-
E tor tuus Dominus . Paupercula tempeftate
S. Omnes adfidem 'vocaspromitth donoru fpiri-tualium abudantiam:reuocatur apeaaüsim^ pij^cu^Dominus mißricors ßt amp; ^erax in pro-mißis',de profeÜu prtedicationis euagelijfelicitate credentium. cap. l v.
OMnesllfitientes venitead aquas; amp; qui no habetis argentum,properate, emi-te amp; comedite llvenite, emitc ablque^P®'nbsp;argento, amp; ablque vlla commutatione vi-num amp;lac. Q^are appenditis argentum nonnbsp;in panibus, amp;laborem veftrum non in latu-ritate.’ Audite audientes me, amp; comedite bo-num , amp; deledabitur in craßitudine animanbsp;veftra.Inclinate aurem veftram, amp; venite adnbsp;mezauditCjSc viuet anima veftra, amp; feriam vonbsp;bilcum padum lempiternum, milericordiasnbsp;Dauid fideles. IIEcce teftem populis dedie-
rael ; quia glorificauit te. Quærite Dominum dum inueniri poteftjnuocate eum dum pro-pe eft. Derelinquatimpius viam fuam j Kvirnbsp;iniquus cogitationes fuas , amp; reuertaturadnbsp;Dominum , amp; miferebitur eius amp; ad Deumnbsp;noftrum , quoniam multus eft ad ignofcen- ,nbsp;dum.Non enim cogitationes meæ, cogitationes veftræ; neque viæ veftræ, viæ mcae, dicitnbsp;Dominus. Quiafîcutexaltanturcœlià terra,nbsp;fie exaltatæ funt viæ meæ à vijs veftris, amp; co-gitationes meæ à cogitationibus veftris. Etnbsp;quoraodo deicendit imber, amp; nix de cœlo, amp;nbsp;illuc vitra non reuertitur,fèd inebriat terra,amp;nbsp;infundit ea,amp; germinate earn facit, amp; dat lemen lèrenti,amp; panem comedéti:Sicerit verbS Dnbsp;meu quod egredieturdeoremco.-nonreuertenbsp;tur ad me vacuü,led faciet quecunq; volui, amp;nbsp;prolperabitur in his ad quæ mifi illud.Quia innbsp;lætitia
Ifaiæ.
ktitîa egrediemîni, 8c in pace deduceraini: montes 8c colles cantabunt coram vobislaü-dera,8c omnia lignaregionis plaudent manu.nbsp;Pró làliüncâ alcendet abies,8c pro vrtica cre-Icet myrtus: 8c erit Dominus nominatusinnbsp;fîgntim ajternumjquod non auferetur.
S. Omnes cuiußtisgentisaut conditionis hor-îatur‘Dominus adßruandaßia prtecepta: tonßlatio Eunuchorumiiflorum '. domusnbsp;Dei, domus efl orationis:grauis increpationbsp;amp; comminatio aduerfits paflores lerufu-lem,quos aecos amp; canes mutos acimpuden-tes appellat.
CAP. LVI.
A Aecdicitdominus: 11 Culloditeiudi-’Pi'D.i.». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cium, 8c facite iuftitia; quia iiixta eft
lalus mea vt veniat, 8c iuftitia mea vt reueletur. Beatus vir qui facit hoc, 8c filiusnbsp;hominis qui apprehendet iftud.-cuftodiés labnbsp;bathum ne polluât illud , euftodiens manusnbsp;fuasne faciat omne malum . Et non dicat filius aduenx qui adhæret Domino, dices,Separatio ne diuidet me Dominus à populo fuo.nbsp;Et non dicat Eunuchus,Ecce ego lignumarinbsp;dû. Q^iahæcdicitDominus Eunuchis, Quinbsp;cuftodierint fiibbatha mea, 8c elegerintquænbsp;ego volui,8c tenuerint fœdus meum : Dabonbsp;eis in domo mea, 8c in mûris meis locum, 8cnbsp;nomen meliusà filijs 8c filiabusmomen lèm- laborafti; non dixifti, Quiefeam. vitam ma-piternum dabo eis,quod non peribit.Et filios nus tus inuenifti,propterea non rogafti.Pronbsp;aduenæ qui adhærent Domino , vt colant quololicitatirauilfi, quiamentitacs, Semeinbsp;eum,8c diligant nomen eius,vt fintei in fer- nones recordata, neque cogitafti in cordenbsp;nos ; omnem euftodientem fabbathum ne tuo.’ quiaego tacens, 8cqualinon videns, 8c
C polluât illud,8c tenentem fœdus meum: Ad- mei oblita es.Ego annuntiabo iuftitia tuam, ducam eosin montem làndum meum,8c læ- 8copera tua non proderunt tibi.Cû clamauenbsp;tificabo eosin domo orationis meæ.-holocaunbsp;fta eorum, Sc viftimæ eorum placebunt mi-MarVu’’’ luperaltari meo:quialldomus mea,domusnbsp;orationis vocabitur cundis populis. Ait Do-minus Deus qui congregat dilperlos Ifrael,nbsp;Adhuc congregabo ad eum congregates e-ius.Omnes beftiæagri venite ad deuorandü,nbsp;vniuerlæ beftiæ làltus.Speculatores eius cæcinbsp;omnes, nelcierunt vniuerfi .-canes muti nonnbsp;Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;valentes latrare,videntes van3,dormientes 8c
amantes fomftia. 11 Et canes impudentilsimi nelcierunt faturitatem : ipfi paftores ignoranbsp;uerunt intelligentiam omnes in viam fuamnbsp;declinaucrunt, vnulquilque ad auaritiamnbsp;’P'sn.x.b fuam, à lummo vfque ad nouißimum. IlVenite , fumamus vinum, 8c impleamur ebrie-tate : Scerit fîcuthodie, fie 8c eras, Ccmul-to amplius.
5. lufloruminteritus nbsp;nbsp;futur a ipforumre-
^uies non intelligitur ai impifl, cum quitus Deus htc expoflulat fuper idololatria fceleribus, denuntians cosnbsp;iumiliandos ; contterfls autem pax tÿ ton-
t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;folatto^ctnlttîtttr, cùm împij nrßt tan
guant mare feruens eut non efi pax.
C A P. L V I I.
IVftus perit,8c noeft qui recogitetin cor- À defuo ; 8c viri mifèricordite colliguntur,nbsp;quia noeftquiintelligatzà facieenim manbsp;litiæcolledus eft iuftus, Veniat pax, requie-fcatincubili fuo quiambulauitindiredione.nbsp;fua.Vos aût accedite hue filij auguratricis, fernen adulterijScfornicariæ.Super quem lufi-ftisPfùper quem dilataftis os, 8c eieciftis lin-guam? nunquid non vos filij fcelefti, lemennbsp;mendax ? qui confolamini in dijs fubter om -ne lignum frondófum,immolantes paruulosnbsp;in torrentibus fubter eminentes petras ? Innbsp;partibus torrentis pars tua,hæceft lors tua.-8cnbsp;ipfis effudiftilibamcn , obtulifti lacrificiiim.nbsp;nunquid fuper his non indignabor ? Super“nbsp;montem excelfum 8cfublimera pofuilticubinbsp;le tuum,8c illuc alcendifti, vt immolaresnbsp;hoflias. Et poil ofiium, 8c rétro poftem po-fuifti memoriale tuum; quiaitixtamedilco-operuifli,8c fulcepifti adulterum,dilatalli eunbsp;bile tuum , 8c pepigilti cum eis fœdus : dile-xifti llratum eorum manuaperta.Etornaftinbsp;te regio vnguento,8c multiplicafti pigmentanbsp;tua.-Mifirti legatos tuos procul, 8c humiliatanbsp;es vfque ad inferos. In multitudine viæ tuæ
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C
ris j libèrent te congregati tui, amp; omnes eos auferet ventus, tollet aura . Qui autem fidu-ciam habet mei,hæreclirabit terram^ amp;pofsi-debit montem fandum meum^Et dica^Viamnbsp;facite.præbete iter^declinate de femira^aufer-teoffendiculade viapopuli mei. Quiahæcnbsp;dicit excelfus, 8c fublimis habitans oeternita- Dnbsp;tem : 8c ftndum nomen eius in excelfb 8c innbsp;lanóto habitans, 8ccum contrito 8c humilinbsp;ïpiritu;vt viuificet fpiritum humilium,8c vi-uificetcor contritorum. Non enim in fempinbsp;ternum litigabo, neque vfque ad finem iral-car:quia fpiritus à facie mea egredietur, 8c flanbsp;tus ego faciam. Propter iniquitatem auaritiaenbsp;cius iratusfum, Sc perculsi eum : ablcondioanbsp;te faciem meam/ 8c indignatus fum : 8cabijtnbsp;vagus in via cordis fui. Vias eius vidi, 8c fananbsp;ui eum, Screduxi eum,8creddidi confolatio-nesipfi , 8clligentibus eius .Creaui fruÄurnnbsp;labiorurrt pacem , pacemei qui longe eft 8cnbsp;qui prope,dixit Dominus, 8c fànaui eum.nbsp;Impij autem quafi mare feruens, quod quie-fcerenon poteft.ôç redundant fludus eius innbsp;coiicul-
Proph.
SUP.48J. conculcationem amp; lutum. IlNon eft pax im- facis vias tuas,amp; no inueniturvoluntas tua, pijSjdicit Dominus meus.
•S. quot;J^f^rehcnd'ttdudaoruntlypomßm oßendens eorum ieiumum non tßfe ‘Deo acceptabile : amp;nbsp;quadebeant illud comitari, tjuibus adhtbniSinbsp;multapraßantur hominibus beneßäa: qaomonbsp;do debeatßubbathum celebrari^abncgatapropria yoluntate^ amp; quodßtpramium ita eeU-brantium,
Ck?. LVÏ IT.
A X'~^Lama,ne cedes, quaft tuba exalta vo-
1 .cem tuam , amp; annuntia populo meo fcelera eorum,6c domui lacob pecca-ta eorum. Me etenim de die in diem quærunt,nbsp;amp; feite vias meas volunt; quad gens quæ iu-ftitiam fecerit, 8c iudiciuin Dei fui non derenbsp;liquent.Togant me,iudiciaiuftitiæ;appropinnbsp;quareDeo volunt.Qnareieiunauimus,8c nonbsp;afpexifti .•bumiliauimus animas noftras, 6cnbsp;nefeifti? Ecce,in die ieiunij veftri inueniturnbsp;voluntas veftra, 6c omnes debitores veftrosnbsp;repetitis.Ecce ad 1 ites 6ccontentiones ieiunanbsp;tis,6c pereutitis pugno impie.Nolite leiuna-re ficutvfq; ad hancdiem,vt audiatur in ex-Zach.7.b. celfo clamor vefter . II Nunquidtaleeftieiu-
B nium quod elegi, per dié afdigere hominem animam fuam ? nunquid contorquere quadnbsp;circulum caput fuum , 8c faccum 8c cineremnbsp;fternere? nunquid iftud vocabis ieiunium,nbsp;8c diem acceptabilem Domino ? Nonne hocnbsp;eft magis ieiuniumquod elegi ? diifoluecol-ligationes impietatis, folue fafciculos depri-mentes, dimitte eosqui cófradi funt liberos,
J
M4tt.25.C
vtloquaris fermonem;Tunc deledabeiis fu-per Domino, amp; fuftolla te fuper altitudines terræ,amp; cibabo te hæreditate lacob patris tui.nbsp;os enim Domini locutum eft.
5.
*Potens ac benignus eß Deut ad ßaluandum ludaosßediniquitates eorum, quas propbetanbsp;proßequitur, impediunt ne exaudiantur acnbsp;ßaluentur'.propterquas amp;ipß conßtenturßenbsp;iuße à Deo deßrtos amp; exeeecatos, aßßigi 'Va-riß malif.deßurore Domini in maloi,amp; bent-gnitate erga peenitentes,
CAP. L r X.
ECce, llnon eft abbreuiata manus Do- A mini vt fâluare nà^queat, neq; aggraua Nu«,nbsp;ta eft auris eius vt^ion exaudiat : Sed *nbsp;iniquitates veftrae diuifarunt inter vos 8C'nbsp;Deum veftrum , 8c peccata veftra ablconde-runt faciem eius à vobis ne exaudiret. llMa-Supra.i.lt;l«nbsp;nus enim veftrxpollutæ funt fanguine,8cdinbsp;giti veftri iniquitatedabia veftra locuta funtnbsp;mendacium,8c lingua veftra iniquitatem fa-tur.Non eft qui inuocet iuftitiam, neque eftnbsp;quiiudicet verè:fèd condduntin nihili,8c lonbsp;quuntur vanitatesJiconceperunt laborem,8c^°*^‘nbsp;pepererunt iniquitatem.Ouaafpidum rupe-runt, 6c telas araneæ texuerunt: qui comede-ritdeouis eorü,morietur;8c quodconfotumnbsp;eft,erumpetin regulum.Telæeorum none-runtin veftimentum,neque operientur ope-ribus fuis: opera eorû opera inutilia, 8c opus ßnbsp;iniquitatis in raanibus eorum.llPedes eorum prou«-''^'nbsp;ad malumcurrunt, 6c feftinant vt efFundantnbsp;Ezec.is.b. 8comne onus dirumpe.llFrange efurienti pa- fanguincm innocentem:cogirationes eorum
- '¦ ncm tuum , 6c egenos vagosq; indue in do- cogitationes inutiles.-vaftitas 6c contritio in mum tuam . cum videris nudum, operi eum, vijs eotum. Viam pacis nelcierunt,8cnon eftnbsp;8c carnem tuam ne defpexeris.Tunc crumpet iudiciumingrefsibus eorum. femitæ eorumnbsp;quad mane lumen tuum, 6cfanitas tua citiusnbsp;orietur, 6canteibit faciem tuam iuftitia tua,nbsp;8cgloria Domini colliget te. Tuncinuoca-bis,8c Dominus cxaudiet.-claraabis, Scdicet,nbsp;Ecce adfum . li abftuleris de medio tui cate-nam , 8c dederis extenderedigitum, 8cloquinbsp;quod non prodeft. Cum effuderis efurientinbsp;animam tuam, 8c animam afflidam repleue-ris:orieturin tenebrislux tua,8c tenebrætuxnbsp;eruntdeut meridies. Et requiem tibi dabitnbsp;Dominus *femper, 8cimplebit fplendoribus
D animam tua,8coda tua hberabit:8cerisquad bis .Multiplicatæ funteniminiquitatesno-hortus irriguus,8c deutfons aquarum, cuius ftræ coram te, 8c peccata noftrarefponderiit non dedcient aquae. Et ïdidcabuntur in tenbsp;deferta feculoriim;fundamenta generationisnbsp;8cgenerationisfud:itabis;8cvocaberisædid-carorfèpium,auertens fèmitasin quietem. Sinbsp;auerteris à fabbatho pedem tuum,facere vo-luntatem tuam in die fanfto meo, 8c vocauenbsp;ris fabbarhum delicatum,8c famftum Domi- eft retrorfum iudicium,8c iuftitia longe fte-nigloriofum,8c gloridcaueris eumdumnon tit:quiacorruitinplatea veritas, amp;squitas
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non
incuruatæ funteis: omnisqui calcat in eis, ignorât pacem . Propter hoc elongatum eftnbsp;iudicium.à quot;vobis’, 8c non apprehendet quot;vos’nbsp;iuftitia;expedauimus lucem, 6c ecce tene-bræ:fplédorem, 6c in tenebris ambulauimus.nbsp;Palpauimus deut cæci parietem,6c quad abf-que oculis attredauimus.-impegimus meridienbsp;quad in tenebris,in caliginodsquad mortui.nbsp;Rugiemusquah vrdomnes,8cquadcolum-bæ méditantes gememus.expeótauiraus iudi-cium,8c non eft:fàlutem,8c elongata eft à no
nobis.quia fcelera noftra nobifcum^amp;iniqui C tatesnoftras cognouimuSj peccare amp; niétirinbsp;contra Dominfiamp; auerfi fumiis ne iremiisnbsp;poft tergü Dei noftri,vt löqueremur calum-niamamp; tranigreftionéxoncepimus Sclocutinbsp;fumus de corde verba mendacij.EtcÓuerfum
Ifaiaè
|
non potuit ingrcdi. ÈtfàAa efl veritas in oblimonetn;amp; qui receßit à malo^præiJs pa-tuit:amp;vidit Dominus,amp; malum apparuit irinbsp;oculis eius, quia non eft iudicium . amp; viditnbsp;quia non eft vir : 8c aporiatus eft, quia nonnbsp;eft qui occurrat; 8c fàluauit fibi brachiumnbsp;fuum, 8c iuftitia eius ipiâ confîrmauit eum.nbsp;‘'ihec 'bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft iuftiria vtlorica, 8c galea ßlu- p tis incapiteeius.-indutus eft veftimentis vl-tionis, 8c opertus eft quafi pallio zeli. Siciit ad vindidlam'quaft ad recributionem indi-gnationis hoftibusfuis,8c vicißitudinem ininbsp;micis fuis.-infulis vicem reddet. Et timebuntnbsp;qui ab Occidente,nomen Domini: 8c qui abnbsp;Ortu fblis, gloriam eius : cùm vcneritquafinbsp;fluuius violentus,quem fpiritus Domini co-d. oit;amp;(|venerit Sion redemptor, 8ceisquire-deunt abiniquitate in Iacob,dicit Dominus.nbsp;Hocfœdus meum cum eis, dicit Dominus,nbsp;Spiritus meus qui eft inte, 8c verba meaquænbsp;pofuiin ore tuo , non recedent de ore tuo,8cnbsp;deorefeminis tui, 8cde orefèminis fèminisnbsp;tui, dicit Dominus,âmodo, 8c vfque in ièm-piternum. S. Eccleßa adexuliationem exàtatur, quod in ta T)ominigloria reluctat, ad quam aaeßfii-rxßintplurimx nationes, amp; ^ux ad earn nonnbsp;'Venerint peribunv.in quapax,wfiitia amp; lauinbsp;'Dei inu;nientur ablata iniquitatexrit^ Do-fninifsetinlutemßcmpiternam amp; gloriam. SCkP. L X. |
V^fgeJUuminareo Ieru{âlem’:quia venit lumen tuum, 8c gloria Domini fuper tenbsp;orta eft. Quia ecce tenebræ operient ternbsp;ram, 8c caligo populos : fuper teauté orieturnbsp;Dominus. 8c gloria eius in te videbitur. Etnbsp;anibulabunt Gentes in lumme tuo amp; regesnbsp;in fplendore ortus tui.Lena in circuitu ocu-los tuos,8c vide! omnes ifti congregatifunt,nbsp;^'‘Pr-49i,e venerunt tibi.-lifilij tuidélonge venient,8c fi-lir tuæ delatêre furgent.Tunc videbisj8c afflues, 8c mirabirur 8c dilatabitur cor tuiim^nbsp;q^uando conuerfa fueritad te multitudo ma-n^,forcitudo Gentium venerittibi.Inunda-tio camelorü operiet te, dromedarij Madiannbsp;amp; Epha:omnes de Saba veniét,aurum 8c thusnbsp;deferentes, 8c laudem Domino annuntian-tes. Omnepecus Cedar conCTregabiturtibi,nbsp;5 arietes Nabaioth miniftrabût tibiofferenturnbsp;fuper placabili altari meo, 8c domum ma-ieftatis mcæ glorificabo.Qui funt ifti, qui vtnbsp;nubes volant, 8cquaft columbæ adfeneftrasnbsp;fuas’Me enim infulæ expédiant, 8c naues manbsp;ris in principio, vt adducam filios tuos déionnbsp;ge: argentum eorum , 8c aurumeorum cumnbsp;eisnomini Domini Dei tui,8c findlo Ifrael,nbsp;quia glorificauit te. Et ædificabunt filij perequot;nbsp;grinorum niuros tuos^ 8c reges eorunj mini-ftrabuht tibirin indignationeenim meaper-cußi te, 8cinreconciliatione mea milêrtusnbsp;fum tui.llEt aperientur portæ tuæ iugitendie Apoc.xi.gnbsp;acnodle non claudentur, vt affèraturad tenbsp;fortitudo Gentium,Sc reges earum adducan-tur. Gens enim 8c regniim quod non feruie-rit tibi, peribit ; 8c Gentes iolitudine vafta-buntur. Gloria Libani ad te veniet, abies 8c qnbsp;buxus 8c pinusfimul, adornandum locumnbsp;fandlihcationis meæ , 8c locum pedum meo-rum glorificabo. Et venient ad te curui filijnbsp;eorum qui humiliauerunt te,8c adorabuntvanbsp;ftigia pedum tuorum omnes qui detrahebâtnbsp;tibi,8c vocabunt te Ciuitatem Domini,Sionnbsp;landi Iftael. Pro eo quod fuifti derelida 8cnbsp;odio habita, 8cnoneratqui pertetranliret,nbsp;ponam te in liiperbiamfèculorum, gaudiuranbsp;in gencrationem 8c generationem. 8c fugesnbsp;lac Gentium,8c mamilla reguin lidlaberis: 8cnbsp;fcies quia ego Dominns làluans te,8credem-ptor tuns fortis lacob . Pro ære aftêram au-rum, 8c pro ferro afteram argentum ; Sc pronbsp;lignis æs, 8c pro lapidibus ferrum : 8c ponamnbsp;vifitationem tuam pacem,8c præpofltostuosnbsp;iuftitiam.Non audietur vltràiniquitas in ternbsp;ra tua, vaftitas Sccontritioin terminis tuis,nbsp;8c occupabit falus muros tuos, 8c portas tuasnbsp;laudatio. flNon ent tibi amplius fol ad lucen- Apo.n'.g.nbsp;durn per diem,nec fplendor lunæ illuminabitnbsp;te ; led erit tibi Dominus in lucem lenipirer-nam,8c tuus in gloriam tuam.Non oc-cidet vitra lol tuus, Scliinatua no rninuetur:nbsp;quia erit tibi Dominus in lucem lempiter-nam,8c complebuntur dies Indus tui. Populus autem tuus omnes iufti,in perpetuum hænbsp;reditabunt terram,germen plantationis me^,nbsp;opus manus meæ ad glorificandum . Minimus erit in raille, 8c paruulus in gentem for-tißimam: ego Dominus in tempore eins fu-bito faciam iftud. J. Chrißifaluatoris ofßcium' amp; bumanigeneris reparationem pulchr'eexplieat: prxdicationenbsp;quoque miniflrorum Chrißi Gentes adßdtmnbsp;conuertendas : additur de conßolatione creden-tium amp; gloria minißrorum : Eccleßa Ixta-bundaßuamßcelicitatem mireßbigratulatur. CAP LXI. SllPiritus Domini fuper me,eo quod vn- A. xerit Dominus me: ad annuntiandum Luce,4.c. manfuetis mißt me, vt mederer contri-tis corde, 8c prædicarem captiuis indulgen-tiam,8c claufis apertionem: Vt prædicarêan-numplacabilem Domino, 8c diem vltionisnbsp;Deo noftro : vt conlolarer omnes lugentes:nbsp;Vtponerem lugentibus Sion ,8c daremeisnbsp;coronam pro cinere,oleum gaudij pro ludu,nbsp;pallid laudis pro Ipiritu moeroris:5c vocabunnbsp;turin ea fortes iuftitiae » plan'^^ß“ Domini |
6.
Proph.
ad glorificandum . Et ædificabunt delèrta à micis tuis : Sc fi biberint filij alieni vinû tuuin ?feculo,amp; ruinas antiquas erigent, amp; inftaura in quo laborafti. Quia qui congregabunt il-buntciuitatesdefertas, difsipatas in genera- lud, comedent, amp; laudabunt Dominum: 8cnbsp;tionem amp;generationem.Et ftabunt alieni,amp; qui comportant illud,bibent inatrijs làndisnbsp;paftent pecora veftra :amp; filij peregrinorum,nbsp;agricolæ amp; vinitores veftri erunt.Vos autemnbsp;facerdotes Domini vocabimini ; Miniftrinbsp;Dei noftri dicetur vobis.-fortitudinem Gentium comedetis,amp; in gloria earum fuperbie-
C tis. Proconfufione veftra duplici Scrubore laudabunt partem eornm:propter hoc in terra fuadiiplicia pofsidebunt, lætitiafcmpiter-na erit eis.Quia ego Dominus diligens iudi-o.j, cium. gt; amp;’ odio habens rapinaniin holocaunbsp;fto.’amp; dabo opuseorum inveritate,amp; fœdusnbsp;. perpetuum feriam eis.Et icietur in Gentibusnbsp;fernen eorum, amp;germen eorum in medio ponbsp;pulorum: omnes qui viderinteoSjCognofcétnbsp;P illos, quia ifti fiint fernen cui benedixit Do-minus.Gaudens gaudebo in Domino, amp; ex-ultabit anima mea in Deo meo : quia induitnbsp;meveftimentis làlutis:amp;-induraentoiuftitiænbsp;circundedit me, quafi fponfum decoratumnbsp;corona, 5c quafi fponlâm ornatam monilibusnbsp;fuis. Sicut cnim terra profert germen fiium,nbsp;amp; fient hortus fernen fiium germinat:ficDonbsp;minus Deus germinabitiuftitiam,amp; laudemnbsp;coram vniuerfîs Gentibus.
S, quot;Propheta rton ce fiat propter impios Chriflum annuntiare,prophetans de Chrifii aduentu ô*nbsp;conuerjîone Gentium:defœlici^e,gloria amp;' caui eos in ira mea:6c afjjcrfus eft fànguis eo-exaltatione ecclefiee ex Veigratuito beneplacinbsp;to erga ipfiam : depreedicatorihus ecclefite, amp;nbsp;euangelto per orhem diuulgando.
CAP. LXII.
Ropter Sion non tacebo,amp; propter le-I rufalem non quiefeam, donee egredia-tur vtfplendor iuftus eius, amp; fàluator eius vt lampasaccendatur.Etvidebunt Gentes iuftura tuum. Secundi reges inclytumnbsp;tuum:amp; vocabitur tibi nomen nouum,quodnbsp;os Domini quot;nominauit’. Eteris corona glo-riæin manu Domini,Sediademaregniinmanbsp;nu Dei tui.Non vocaberis vitra Derelida; amp; Ifrael, qua: largitus eft eis fecundum indul-terra tua non vocabitur amplius Defolata: gentiam fuam ,amp; fecundum multitudinemnbsp;B fed vocaberis Voluntas meain ea,8c terratuanbsp;quot;inhabitabitur’.quia complacuit Domino innbsp;te;8c terra tua inbabitabitur. Habitabit enimnbsp;iuueniscum virgine. Sc habitabuntin te filijnbsp;tlii. Et gaudebit fponfus fuper fponfam, Scnbsp;gaudebit fuper te Deus tuus. Super murosnbsp;tuos,Ierufalem, conftitui cuftodes ; tota dienbsp;Sc tota node in perpetuum non tacebiit.Quinbsp;reminifeimini Domini,ne taceatis. Sc ne défis filentium ei,donec ftabiliat, 5c donee po-nat lerufiilem laudem in terra.Iurauit Dominbsp;nus in dextera fua,5c in brachio fortitudinisnbsp;fuæ,Si dedero trificum tuum vitra cibum ini
»
meis.Tranfite,tranfiteper portas, præparate D viam populo, planum facite iter, amp; eligite lanbsp;pides, amp;eleuate ßgnum ad Populos. Eccenbsp;Dominus auditum fecit in extremis terrælldinbsp;cite filiæ Sion,Ecce làluator tuus Yenit,eccenbsp;merces eius cum eo, amp; opus eius coram illo.nbsp;Et vocabunteos Populus fàn(9:us,redemptiànbsp;Domino.Tu autem vocaberis,Qi^3elîtaciui-tas,amp;non Derelida.
S. Vielt fi Vomintulanguine al^erfiiim dumfit lui ^icijjet hofles'.Veui multa preefiitit Ifidê^nbsp;litis bénéficia,fedpropter iniquitatesfisasfittntnbsp;ah eo dereliÜr. propheta autem mifierationutnnbsp;Domini memor, inuocat ipfiius mifiericordiamnbsp;Juperpopulumfiuum, quemà Veodefiertumnbsp;conqueritur.
c kP. LXIII.
Vis eß: ifte qui venit deEdom, tindis A veflibus de Bofra,ifte formofus in ftonbsp;la fua,gradiens in multitudinefornbsp;titudinis fuæ? Ego quiloquor iuftitiam, amp;nbsp;propugnator fum ad laluandura. llQuareer-Apoc-'^^nbsp;go rubrum eft indumentum tuum , amp; vefti-menta tuaftcutcalcantium in torcularirTornbsp;cularcalcaui folus, amp; de Gentibus no eft virnbsp;mecumxalcaui eos in furore meo, amp; concul
rum ftiper veftimenta mea, amp; omnia indumenta raea inquinaui. Dies enim vltionis in^ cordemeo, annus quot;retributionis’meæ venit/y',j,nbsp;Circumfpexijamp; non erat auxiliator: quæfiui,nbsp;amp; non fuit qui adiuuaVet : Scfàluauit mihinbsp;brachium meum, amp; indignatio mea ipla au-xiliataeft mihi.Et coculcaui populos in furo Bnbsp;re meo,5c inebriaui eos in indignatione mea,nbsp;amp; detraxi in terram virtutem eorum,M.i{eranbsp;tionum Domini recordabor, laudem Dominbsp;ni fiiper omnibus quæ reddidit nobis Dominbsp;nus,amp; fuper multitudinem bonorum domui
milèricordiarum ftiarum.Et dixit, Verunta-men populus meus eft,hlij non negantes: SC fadusefteis faluator. Inomni tribulationsnbsp;eorum non eft tribulatus, amp; angelus faciei çnbsp;eius faluauiteoszindiledionefua, amp;indul-gentia fuaipferedemiteos, Scportauit eos,nbsp;amp; eleuauit eos cundis diebus leculi. Ipfi autem ad iracundiam prouocauerunt, amp; affliquot;nbsp;xerunt {pititumquot;landi’eius: amp;conuerfus eftnbsp;eis in inimicum,amp; ipfe debellauiteos. Etre-cordatus eft dierum ftculi Moyftoamp;’populinbsp;fui; Vbi eft qui lleduxiteos demaricumpa-^*®nbsp;ftoribus gregis fui? vbi eft qui pofuit in me-
* Ifaiîe.
dio eius fpirituttl fândi fui ? Qm eduxit ad néignis,amp; omnia defÿderabilianoftraverfà dexteram Moyfên brachio maieftatis fiiæ: fîintin ruinas.Nûquid fuper hiscontinebis tenbsp;qui feidit aquas ante eos, vt facefet fibi no-
Domine,tacebis amp; affliges nos vehementer. Gentium conuerfio, amp; ludaorum propter ininbsp;quitatesfuas amp; idololatriamabieSlioJèruatunbsp;tarnen paucis reliquijtex ipßsttomminatio hisnbsp;qui “Dei legem abiecerUnt, dr projpera at noua omniaferuisDeinuntiarttur t de quorumnbsp;feelicitate amp; T)ei ergaipßsbenignitatemultisnbsp;agit propheta.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. l x V.
Væfierunt me qui ante non interroga bant,inuenerunt quinonquæfierunt Rom.io.dnbsp;me.dixi,Ecce cgo,ecce ego,adGennbsp;té quæ noninuocabat nomen meum.Expannbsp;di manus meas tota die ad populum incredu-lû,qui graditur in via non bona poft cogita-tiones fuas. Populus qui ad iracundiam pro-uocat me ante faciem meam fèmper;qui immolant in hortis, amp; facrificant fuper late-res;qui habitant in fèpulchris, amp;in delubrisnbsp;idolorum dormiunt : qui comedunt carnemnbsp;fuillam, amp; ius prophanum in vafis eorum*nbsp;Qui dicunr,Recede à me, non appropinquesnbsp;mihi,quiaimmundus es ; ifti fnmus erunt in
men fèmpicernum. Qui eduxit eos per abyf-fos,quan equum in defèrto nön impingen-tem. Quafi animal in campo deicendens Ipi-ritns Domini dudor eins fuit:fic adduxifti populum tuunij vc faceres tibi nomen gloria»,nbsp;j) IIAttende de cœlo, amp; vide de habitaculo fan-do tuo j amp;*gloriæ tua» ; vbi eft zelus tuns, Scnbsp;Î d’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tua, multitudo vifcerum tuorum,
’ amp; milerationum tuarum?fuper me continue runtfè.Tu enim pater nofter^Sc Abraham nefnbsp;ciuit nos, amp; Ifraelignorauitnos : tii dominenbsp;pater nofter,redemptor nofter, à lèculo nomen tuum. Quare errare nos fecifti Dominenbsp;de vijs tuis: indurafti cor noftrum , nc time-reraus te'conuertere propter fèruos tuosjtri-biis hæreditatis tuæ. Qjjaß nihilum poflede-runt populum fandum tuum; hoftes noftrinbsp;conculcauerunt landificationem tuam . Fadi fumus quail in principio , ciim non do-minareris noftri,neque inuocaretur nomennbsp;tuum fiiper nos.
Tttuprc^heta'yit T)ens nomeßium amp; poten- Furore meo, ignis ardens tota die. Eccelcri-M. inimuis nota faciat: faBa quo^ mentions ptum eft coram me;non tacebo, fed reddam faliiitatis ^uts Deum expe£tantilgt;u^ préparanbsp;taefi, cößtetur at lugetpopulißti iniquitateSjnbsp;immuditias amp; extliu,oranspro liberatione.
CKP. LXIIII.
‘TTinâdirumperescœlos,amp;delcende-res; à facie tua motes deflueret,5icut
totum.Eteducam delacobfemenjamp; deluda
amp; retribuam in fînum eorum iniquitates ftras,amp; iniquitatespatrura veftrorum iîinul,nbsp;dicit Dominus , qui làcrificauerunt fupernbsp;montes, amp; fuper colles exprobrauerunt mihi, amp; reraetiar opus eorum primum in lïnu Bnbsp;eorum.Hæc dicit Dominus,Quomodofîin-exuftio ignis tabefcerent,aquæ arde- ueniatur granum in botro,amp; dicatur,Ne diß-rétigni,vt notum fieret nomen tuûinimicis .fipes illud, quoniam benedidio eft : fiefa-tuis.-à facie rua gétes turbarétur.Cùm feceris ciam propter fèruos meos, vtnon difperdamnbsp;, mirabilia,n5 fuftinebimus;defcédifti,amp; àfa- totum.Et educam de lacob fernen,amp; de ludanbsp;cietua mores defluxerüt.llAfeculo non audi pofsidentem montes meos ; amp;hæreditabuntnbsp;erût,neq; auribus perceperîînoculus non vi- earn eledi mei,amp;ferui mei habitabunt ibi.Ecnbsp;ditDeusabfq;te,quaepra;paraftiexpedanti- eruntcampeftria incaulas gregum , amp; vallisnbsp;bus te.Occurrifti lætanti, amp; facienti iuftitia; Achor in cubile armentorum populo meonbsp;B invijstuis recordabûturtui;ecce,tu iratus es,
amp; peccauimuszin ipfis fuimus fèmper,amp; fàl-uabimur. Et fadi fumus Yt'immundus’ om-nes nos,amp;quafi panus menftruatæ vniuerfæ iuftitiae noftræ: amp;cecidimus quafi folium v-niuerfi, amp; iniquitates noftræ quafi vêtus ab-ftulerût nos.Nô eft qui inuocet nomé tuum;nbsp;qui cofurgat, amp; teneat te:abfcondifti faciemnbsp;tua à nobis, Scallififti nos in manuiniquita-tis noftræ.Et nûcDomine pater nofter es tu,nbsp;nos verô lutû:amp; fidor nofter tu,amp; opera manbsp;nuum tuarum oés nos.IlNe irafearis Dominenbsp;lètis, amp; ne vltrà memineris iniquitatisono-ftræquot;:ecce,refpjce, populus tuns omnes nos.nbsp;Ciuitas fandi tui fada eft defèrta, Sio defer-ta fada eft,Ierufâlé defolata eft.Domus fan- turn eledis meis ; amp; interficiet te Dominusnbsp;dificationis noftræ amp; gloriæ noftræ,vbi lau- Deus,amp;fèruos fuos vocabit nomine alio.Innbsp;dauerunt te patres noftri, fada eft in exuftio quo qui beaedidus eft fuper terram, benedi-cetur
qui requiherunt me. Et vos qui dereliquiftis Dominum,qui oblitieftis montem làndumnbsp;meum,qui ponitis Fortunæ menlàra, amp;libanbsp;tis fuper eam,Numerabo vos in gladiOjamp; o-mnes in cæde corruetis:llpro eo quôd vocaui, Proue.i.c.nbsp;amp; non rerpondiftis:locutus fum, amp; non au- Ie«ra-7-c«nbsp;diftis,amp; faciebatis malum in oculis meisnbsp;quænolui, dlegiftis. Propter hoc hæcdicitnbsp;Dominus Deus,Ecce,lèruimei comedent,amp;nbsp;vos efurietis:ecce,lèrui mei bibent, amp; vos fi-tietis;gt;Ecce lerui meiletabuntur,amp;vos connbsp;fundemini’: Ecce ferui mei laudabût præ ex- Cnbsp;ultatione cordis:amp; vos clamabitis præ dolore cordis,amp; præcontritione fpiritus vlulabi-tis.Et dimittetis nomé veftrum in iuramen-
Proph.
ceturin Deo amen:amp; qui jurat in terra J lira- ligam illufiones corum;amp; quæ timebantjad-bit in Deo amen; quiaobliuioni traditæ func ducam eis; quia llvocauij amp;non erat qui ref-anguftiæ priores, amp; quia abiconditæ funtab ponderetdocutus film, amp; non audierunt: fe- Sup.65.b-ceruntque malum in oculis meis,amp; quæ no-lui elegerunt. Audite verbum Domini, qui tremitis ad verbum eius ; dixeruntfratres VQ-ftri odientes VOS, Scabijcientes propter nomen meum;glorificetur Dominus,amp;vide-bimusinlætitia veftra;ipfi autem confun- .nbsp;dentuT.Voxquot;populi’deciuitate,vox de teplo,Qnbsp;vox Domini reddentisretributionem inimi-cis fuis. Antequam parturiret, peperit:ante-quam veniret partus eins peperit mafculum.nbsp;Quis audiuit vnquam tale.’amp; quis vidit hu jcnbsp;fimile ? nunquid parturiet terra in die vna?nbsp;aut parietur gens fitnul, quia parturiuit amp; pe
parère facio iplênó pariam , dicir Dominus? fiego quigenerationem cœteris tribuOjfteri-lisero, ait Dominus Deus tuns ? Lætamininbsp;cum lerufalem, amp; exultate in ea omnes quinbsp;diligitis eamigaudetecumeagaudio vniuSr-11 qui lugetis fuper earn, vtfugatis,amp;repleamini ab hubereconlol^tionis eiusivt mulgeanbsp;tis, amp;delitijs affluatis ab omnimoda glorianbsp;eius.Quiahæcdicit Dominus. Ecceego de-Dnbsp;clinabo fuper earn quali fluuium pacis, amp;nbsp;quafi torrentem inundantemgloriam Gen-
* * amp; fupergenua blandientur vobis. Qiiomo-do fi cui mater blandiatur, ira ego confbla-bor vos,amp; inlerufàlemcôlblabimini.Videbinbsp;tis,amp; gaudebit cor veftrû, amp; olla veftra quafinbsp;herba germinabunt, Sccognolcctur manusnbsp;Domini leruis eius, amp; indignabitur inimicisnbsp;fuis. Quia ecce Dominus in igne veniet, amp; £nbsp;quafi turboquadrigæeius: redderein indi-gnatione furorem fiium, amp; increpationemnbsp;fuam in flammaignisiquiain igne Dominusnbsp;dijudicabit, amp;ingladio fuo ad omnem car-nem,amp; multiplicabunturinrerfedi à Domino. Qm landificabantur, amp; mundos leputa-bant in bortis poft quot;ianuam’intrinfècus,quinbsp;comedebant camera fuillam, amp; abomina-tionem amp; murera : lîraul confumentur, di-cit Dominus.Ego autem operaeorumjamp;co Fnbsp;gitationeseorum : venio vtcongregem cumnbsp;omnibus gentibus amp;linguis ; amp;venient, amp;nbsp;videbuntgloriam meam.Et ponam ineis fi-gnum,amp; mittam ex eis qui fàluati fuerint, adnbsp;Gentes in mare,inAphricam, amp;Lydiamte-nentes lagittam : in Italiam amp; Græciam , adnbsp;infulas longe, adeos qui non audierunt denbsp;me, amp; non viderunt gloriam mcam . Et an-nuntiabuntgloriam meam Gentibus, amp; adducent omnes fratres veftrosdecunÄis gen
Apoc.u.a, oculis noftris. Ecceenimjiegocreo cœlos no uos,amp; terram nouam:amp; non erunt in memonbsp;riapriora ,S£ non alcendent fuper cor. Sednbsp;gaudebitis amp; exultabitis vlque in lempiter-num in his quæ ego creo: quia ecce ego creonbsp;lerufalem exultationem , amp; populum eiusnbsp;gaudium.Et exultabo in lerufalem, amp; gaudenbsp;bo in populo meo : amp;non audietur in eo vl-trà vox fletus amp; vox clamoris. Non erit ibinbsp;amplius infans dierum,Scfenex qui non ira-pleat dies fuos,quoniam puer centum anno-rum morietur,amp; peccator centum annorumnbsp;malediAus erit.Et ædifîcabunt donios,amp;ha-bitabunt.-amp; plantabunt vineas amp; comedent périt Sion filios fuos?Nunquid ego,qui aliosnbsp;fruAus earum.Non ædifîcabunt, amp; alius babinbsp;bitabitinon plantabunt, amp; alius comedet.-fe-cundum enim dies ligni, erunt dies populinbsp;mei, amp; opera manuum eorum inueterabuntnbsp;eleóti mei.Non laborabunt fruftra, neque ge-nerabunt in coturbatione: quia fernen bene-didorum Domini eft,amp; nepotes eorum cum
Pfal.ji.b. eis . II Eritque antequam clament, ego exau-diam ; adhucillis loquentibus, egoaudiam.
Supra.ii.a (|Lupus amp; agnus pafcentur fîmul, amp;leoamp; bos comedent paleas,amp; ferpentipuluis panisnbsp;eius: non nocebunt neque occident in omni tium, quam fugetis ; ad hubera portabimini,nbsp;monte fando meo,dicit Dominus.
5. Dominw cxli amp; terra non templum rejpicit, quod ludai fro loco quietit illt adifiiare 'Vo-lebant,fedfjiiritum humiliMum : reïjàunturnbsp;yeteris le^isßtcrißcia : ludteorum aduerßtsnbsp;Chriflum ißfius^ dißifulos feruicaciapuniennbsp;da oflenditur. de Chrzfli natzuuate Eccle-fia fxcund'ttate, cui yt omnes colletentur ex-hortatur, oßendezzs beneficia qua à T)ominonbsp;recifiet, çÿ quale futurum fit malorum zudi-cium, lt;amp; qztomodofer dzfiafulorum Chrzjlznbsp;freedicationem Gentes conuertentur: de finalsnbsp;quoque retr 'zbutione malorum cir bonorum.
CAP. LXVI.
A T TAecdicit Dominus ,11 Cœlum fedes Aftu.y.f. I niea, terra autem fcabellum pedumnbsp;meorum; quæ eft ifta Domus quaranbsp;aedificabitis mihi?amp;quis eft iftelocus quietisnbsp;meæ Omnia bæc manus mea fecit, amp; fadanbsp;funt vniuerfa ifta , dicit Dominus. ad quemnbsp;autem refpiciam,nifî ad pauperculum,amp; connbsp;tritum fpiritu,amp; tremen tern fermones meos?
. Qm immolât bouem, quafi qui interficiat vi rum.qui madatpecus, quafi qui excerebretnbsp;canem.qui offert oblationem, quafi quifan-guinem fuillum ofFerat. qui recordatur tbu-jj ris, quafi qui benedicat idolo. Hæc omnia nbsp;elegeruntin vijs fuis, ôcinabominationibus tibus donum DominOjin equis,amp;in quadrinbsp;fuis anima eorû deledata eft.Vnde amp; ego ç- gis,amp;in ledicis^Sc in mulis,amp; in carrucis,adnbsp;montera
leremiæ.
Eteritmenfis extnéfè,amp;Gbbatfium exGbba tho:veniet omnis caro vt adoret coram facienbsp;mea,dicit Dominus.Et egredientur, amp;. vide-bünt cadauera virorum qui præuaricàti funtnbsp;in me:llVermis eorum non morietur,amp; ignis Marc.ÿ.g.nbsp;corum non extinguetur:amp; erunt vfque ad G-tietatem vifionis omni carni.
nontem GnÄum méum lerufatemjdicit Do Q minus, quo modo fi inférant filij Ifrael mu-*Po.ii.a. ^’Jsinvafc mundo in domum Domini. IlEtnbsp;aflumamexeis inGcerdotes, Scleuitas, dicitnbsp;Dominus: Qma ficutcœli noui amp; terra noua,nbsp;quæ ego facio ftare corâ me, dicit Dominusnbsp;fie ftabit fernen veftrum, amp; nomen veftruin.
Hieronymi in leremiam
lEREMlAS PROPHET A, cui hic prologus feribitur', fermone quidem apud Hebræos Ifaîae «Sc Ofex Sc qiûbufdam alijs prophetis videtur efle rufticior,fed fenfibus par eft:quippe qui codé fpiritu pro-phetauerit.Porrô fimplicitaseloquij, à. locoei in quonacus eftaccidit. Fuit enim Anathothites,qui eft vfq;nbsp;nodie viculus,trib’ab lerofolymis diftâs milibus, facerdos ex facerdotibus,amp; in matris vterofanftificatus:nbsp;virginitate fuaeuangelicum virum c h r i s t i ecclefiæ dedicans.Hic vaticinari exorfus eftpuer:amp; captiuinbsp;tatem vrbis atq^ ludxx, nô folum fpiritu,fed amp; oculis carnis intuitus eftùam decem tribus Ifrael Alfyiij innbsp;Medos tranftulerantûam terraséarum,coloniæ Gentium pofsidebant. Vndein ludatantû amp; in Ben-iaminnbsp;prophetauit;amp; ciuitatis fux ruinas quadruplici planxit alphabeto,quod nos méfuræ metri,verfibùfq', reddinbsp;dimus.Prçterca ordinem vifionum,qui apud Græcos amp; Latinos omnino confufus eft,ad priftinam fidemnbsp;correximus . Librum autem Baruch notarij eius,qui apud Hebræos neclegitur,nec habetur, prxtermifî-mus:pro his omnibus maledifta ab æmulis præftolantes,quibus me necèfle eft per fingula opufcula refpon-dere.Ethocpatior;quia vos mecogitis.Cçterum ad compendium mali, reiftius fuerat modum furorieo'nbsp;rumfilentio meo ponere,quàm quotidie noui aliquid fcriptitantem,inuidorum infaniam prouocare.
(^Argumentum in leremiam.
lE REMIAS Anathothites,qui eft viculus, tribus ab îerofoly mis diftans milibus, apud Taphnas in. Æevpto à populo lapidibus obrutus occubuit. lacet verb in eo loco fepultus, quo dudum Pharao rex habtnbsp;tauerat.Etquoniam poftulationefua defugatis ab eodem loco ferpentibus, Ægyptios à tactu afpidum tacit efltf fecuros, magna eum ibi religione Ægyptij venerantur.
Prophefia leremiæ
|
5. leremias iu centre matris fantiific^tus, ö* tempore Joßxregis luda miff us à Dominonbsp;ddprophetandum^caufaturpucritiamffed do-Üus à Deo accipic rotw inuiniihile, iube-tur^^ yaticinari deffru^ionem lerufalem Juhnbsp;nomineyirgeenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cap. i. |
ERB A lEREMIAEfilij Hclciæ, de Geerdotibus quinbsp;Fuerunt in Anathot,in Terra-Ben-iamin. Quod fadum eftnbsp;verbû Domini ad eu in diebusnbsp;lofiæ filij Amon regis ludajinnbsp;Dominus ad me,Noli dicere,Pucr fumiquo-niam ad omnia quæ mittam te,ibis:amp; vniucrnbsp;G quæcunque mandauero tibi, loqueris. Nenbsp;timeas à facie eorum: quia tecum ego fiim vtnbsp;eruam te,Dicit Dominus.Et mifit Dominusnbsp;manum fuam , amp; tetigit os meum ; amp; dixitnbsp;Dominus ad me, Il Ecce, dedi verba mea innbsp;ore tuo : ecce côftitui tehodie fiiper Gentes,nbsp;amp;fuper régna; vt euellas, amp; deftriias, amp; difinbsp;perdas,amp; difsipes,amp; ;cdifices,amp; plantes.Et fanbsp;âum eft verbû Domini ad me, dicens. Quidnbsp;tu vides Ieremia?Etdixi,Virgam vigilantemnbsp;ego video.Et dixit Dominus ad me. Bene vinbsp;difti,quia vigilabo ego fuperverbo meo vtfanbsp;ciam illud.Et faeftum eft verbum Domini G-cundô ad me,dicens,Q^id tu vides ? Et dixigt;nbsp;Ollam fuccenGm ego video,amp; faciem eius ànbsp;facie Aquilonis. Et dixit Dominus ad me,nbsp;llAb Aquilonepandetur * malum fuperom- *ow»f.nbsp;nés habitatores terraî,quia ecce ego conuocanbsp;bo omnes cognationes regnorum Aquilo-nis,ait Dominus;amp; venient,amp; ponent vnuGnbsp;quifque folium fuum in introitu portarum tertiodecirao anno regni eius. Etfadumeft in diebus ïoacim filij lofiæ regis luda, vfquenbsp;adeonfummationem vndecimi anni Sedeciænbsp;filij lofiæ regis luda,vfque ad tranfmtgratio-quot; nem leruGlem in menie quinto. Et faétû eftnbsp;verbum Domini ad me,dicens, Priufquam tenbsp;formarem in vtero,noui te:Scantequâ exiresnbsp;de vulua Gnôtificaui te,amp; prophetara in Gennbsp;tibus dedi te. Et dixi, A, ajA, Domine Deus;nbsp;ecce neftio loqui,quia puer ego fum.Et dixit P P lerufa- |
Proph.
leruftlem, amp;fuper om nes muros cius in cir- riam fiiam in idôlum.Obftupefcitecœlifiipcr D cuitu, amp; fuper vniuerfas vrbes luda. Et lo- hoe, 8c portae eius óefolamini vehementer,nbsp;quar iudicia mea cum eis fuper omnem ma- dicit Dominus. Duo enim mala fécit pópu-litiameorum qui dereliquerunt me, 8cliba- lus'meus,Medereliqueruntfontemaquae vi-ueruntdijsalienis,8cadoraueruntopusma-nuum fuarü . Tu ergo accinge lumbos tuos,nbsp;8c furge 8c loquere ad eos omnia qux ego prxnbsp;cipio tibi. Ne formules à facie eorum : nee e-nimtimerete ficiamvultum eorum . Egonbsp;quippe dedi te hodie in ciuitatem munitam,nbsp;8c in columnam ferream, 8c in murü æreum
fuper omnem terram,regibus luda, principi- Filij quoque Mempheos 8c Taphnes conftu-bus eius,8c ficerdotibus,amp; ’populo terræ.Et prauerunt te vfq; ad verneem. Nunquid non bellabunt aduerfu m te, 8c non prxualebunt: iftud fadum eft tibi,quia dereliquifti Domi-quiaego tecG fumjaitDominus,vt libéré te. numDeum tuum eo tempore quo ducebatnbsp;5. Grauiterexpoßalattiominuscumfilijslf-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ”nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•, i • • •
amp; luda, pntißimum cumpaßoribus ac prophetis, ^ubd non refpiäentes accepta à T)conbsp;yar 'ta bcneßcia,eo cjuifons eß aqua yiute reli-Üo^adoraucrintidola, lt;i quibus nilnlboni ex-peÜare poterantnrno cum toti eßfent in idololanbsp;tria,rapinis amp; crudelitate,ßße iußißcare ni-tebantur, amp;propterea deuaßandoi prxdicit,
CAP. II.
A T fadum ert: verbum Domini ad me, dicens, Vade,8c clama in auribusleru-•¦*“^ülcra,dicens, Hæc dicit Dominus,Re-cordatus fum tui, miferans adolelcentiamnbsp;tuarn,8c charitatem delponlationis tux,quannbsp;dolecutaes mein delerto,in terraquænonnbsp;leminatur. Sandus Ilrael Domino, primitiænbsp;frugum eius omnes qui deuorant eum delinnbsp;quunnmala venict fuper eos,dicit Dominus.nbsp;Audite verbum Domini domus Iacob,8c omnbsp;nes cognationes domus IlfaebHæc dicit Donbsp;minus, Quid inuenerunt patres veftri in menbsp;iniquitatis,quia elongaucrunt à me,8c ambunbsp;lauerunt poft vanitatem .nbsp;Et non dixerunt,Vbi eft Dominus qui aften
B dere nos fecit de Terra-Aegypti .• qui tradu-xitnos perdeftrtum,perterram inhabitabi-1cm 8cinuiam, perterram litis 8c imaginem mortis,per terram in qua non ambulauit vir,nbsp;neque habitauit homo? Et induxi vos in terram Carmeli, vt comederetis frudum eius 8cnbsp;optima illius ;8cingreßi contaminaftis terram mcam, 8c hereditärem meam pofuiftisnbsp;in aborainarionem . Sacerdotes non dixe-runt,Vbieft Dominus?8c tenentes legem ne-feieruntme, 8cpaftores præuaricati liint innbsp;me : ScpropEetæprophetaueruntin Baal, 8cnbsp;idôlaftcutifunt. Proptereaadhuciudicio conbsp;cendam vobiftum,ait Dominus: 8ccum filijsnbsp;veftris difteptabo.Trâlîteadinfulas Cethim,nbsp;8cvidsre,8cin Cedar mittite,8c cöß'^derate ve eußi filios veftros,diftiplinänonreceperunt:nbsp;I -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; j -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- ƒ
t»«** Si mutauit gens deos c»fuos, 8c certe ipli non quafi leo vaftator generatio veftra. Videte
A A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Wnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A
ifta-
uæ,8cfoderunt hbi cifternas.xifternas difsipa tas', quæ continere non valent aquas. Nunquid leruus eft Ilrael, aut Vernaculus ? quarenbsp;ergo fadus eft in prædam? Super eum rugie-runtleones,8c dederunt vocem luam, pofue-runt terram eius in folitudinem ; ciuitates e-ius exuftæ funt,8cnon eft qui habiter in eis.
te per viam? Et nunc quid tibi vis in via Ae-gypti,vt bibas aquam turbidam ? 8c quid tibi cum via Aflyriorum, vt bibas aquam flumi-nis ? Arguct te malitia tua, 8c auerfio tua in-crepabit te. Scito,8c vide quia malum 8c amanbsp;rumeft reliquilleteDominumDeumtuum,nbsp;amp; non elfe timorem mei apud te ; dicit Dominus Deus exercituum. A ftculo confregi-fti iugum meum, rupifti vincula mea : 8c di-xifti,Nonftruiam. Hin omni enim collefub-j„ff4.j.k,nbsp;limi,8cfub omni ligno frondofo tu profter-Enbsp;nebaris meretrix. IIEso autem plantaui te vi-
In. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Matt-“*®'
neam eledam, omne lemen verum; quomo-do ergo conuerla es mihi in prauum vinea a-liena.'’Si laueris te nitro,8c multiplicaueris ti bi herbam borith : maculataesin iniquitatenbsp;tuacoram me,dicit Dominus Deus.Quomonbsp;do dicis. Non fum polluta, poft Baalim nonnbsp;ambulaui ? videvias tuas in conualle , ftitonbsp;quid feceris: curfor Icuis explicans vias fuas.nbsp;Onager alTuetus in folitudine, in delj’dcrionbsp;animæ lîiæ attraxit ventû amoris lui ; nullusnbsp;, 8c vani fadilunt.'’ auertet eam;omnesqui quærunt earn nonde-
licienf.in menftruiseius inuenient eam.Pro-hibepedem tun à nuditate,8cguttur tuu à li-ti.Et dixifti,Defperaui,nequaquam facia:adä maui quippe alienos, 8c poft eos ambulabo.nbsp;Q^omodocofunditur furquando deprehen pnbsp;ditur,lîc confulî funt domus Ifrael, ipfi 8c rcnbsp;geseorum,principcs Scläcerdotcs, 8c prophenbsp;tæ eorum;dicentesIigno,Patermeus es tu.-8cnbsp;lapidi. Tu megenuifti. verteruntadmeter-gum, 8c non faciem : 8c in tempore afflidio-nis luæ dicent,Surge, 8c libera nos. Vbi liintnbsp;dij tui quos fecifti tibiPlurgant, 8c libèrent tcnbsp;in tempore afflidionis tuæiftcûdum numerunbsp;quippe ciuitatum tuarum erant dij tui luda.nbsp;llQindvultis mecü iudicio cotendere? omnesnbsp;dereliquiftis me,dicit Dominus,Fruftra per-
hemeter:8c videte 11 fadum eft huiuftemodi. deuorauit gladius veftcr prophetas veftros, , ipli non quafi leo vaftator generatio veftra. Videtenbsp;fuhrdij; populus vero meus mutauit glo- verbüDomini.Nûquidlôütudofadusfiim;G
leremiæà nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;204 Ifraeîi, aut terra fcrotinaPquare ergo dixit populus meus, Receßimusnonveniemus vlrrà ad te? Nunquidobliuifceturvirgo,ornamen-ti fui^aut fponfà fafciæ pedoralis fuæ? popu-lus vero meus oblitus eft mei diebus innumcnbsp;ris.Q^id niteris bonam oAendere viam tuamnbsp;ad quærêdam diledionem^quÄ infuper amp; manbsp;litias tuas doçuifti vias tuaSj amp;inalis tuisin-uentus eft Gnguis animarum pauperum amp; innbsp;nocétumPnon in fofsis inueni eos,fed in omnbsp;nibus quæ fuprà memoraui. Et dixifti, Abf-que peccato amp; innocens ego fum:amp; propte-rea auertatur furor tuus à me.Ecce, egoiudinbsp;cio contendam tecum^ eo quôd dixeris. Nonnbsp;peccaui.Qiùm vilis faéha es nimis, itéras viasnbsp;tuas? amp; ab Aegypto confundcris, ficut confunbsp;(à CS ab A dur.Nain amp; ab ifta egredieris^Sc manbsp;nus tuæ erunt fuper caput tuum : quoniamnbsp;obtriiiit Dominus confidentiam tuanij amp;ninbsp;bil habebis profperiim. J. T)e»5 incomparabili dementiapopulumßtum adfe reuocat ab idololatria^ in qua luda etianbsp;Jfraëlem exceßit:promittensße aßumfturumnbsp;cos infiïios^amp;yerospaßores eis daturum, '^tnbsp;lerojolymis in pace calant Dominum : de fu-turagloria amp; exaltatione lerufalem, ac Ge-tium ad earn congrcgatione ,amp;de populipoe-nitentia.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. 111. A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicitur^Si dimiftritvirvxorem \/ fuam j amp; recedens ab eo, duxerit vi-rumalterum :nunquidreuertetiirad eam vltr.à?nunquid non pollutajSc contami-nata erit mulier illa?cu aute fornicata es cumnbsp;atnatoribiis multis; tarnen reuerteread me.nbsp;Dominus. *Leua oculos tuos in dire-*'“'^9. ftum, vide:vbi'’non’proftratafis.-in vijs fedebas , expedans eos quafi latro in folitudi-ne.‘ amp; polluifti terra in fornicationibus tuis.nbsp;amp; in malirijs tuis. Quam ob rem prohibitænbsp;funt ftillæ pluuiarû , amp; ferotinus iraber nonnbsp;fuit:fr5s mulieris meretricis fada eft tibijno- |
® luifti erubefcere. Ergo faltem àmodo yoca. me, Pater meus, dux virginitatis meæ tu es.nbsp;Nunquid irafceris in perpetuum,aut perfeuenbsp;rabis in finera?Ecce, locuta es, amp; fecifti ma-potuifti.EtdixitDominus ad mein dienbsp;bus loliæ regis, nunquid vidifti quæ fecericnbsp;auerfatrix Ifrael? abijt fibimet fuper omnemnbsp;montem excclfum, amp; fub omni ligno fron-doro,8£ fornicata eft ibi. Et dixi cùmfecifletnbsp;hæcomnia, Admereuertere: Scnon eftre-uerfa.Et vidit præuaricatrix fbroreius luda,nbsp;quia pro eo qudd mœchata effet auerGtrix Ifnbsp;raefdimifitfemearn, amp; dediffem ei libellu r«nbsp;ç, pudijScnô timuit præuaricatrixluda forore-ius,fèd abijt,amp; fornicata eft etiâipG.Et facilitate fornicationis fiix contaminàuit terra,nbsp;St mœchata eft cum lapide Ôtligno.Sc in omnbsp;nibus his non eft reucrfiad me præuaricatrixnbsp;foror eius ludain toto corde fuo , fed in mé-dacio, ait Dominus. Et dixit Dominus adnbsp;me, luftifîcauit anima fuam auerGtrix Iffa-elcôparationepræuaricatricis Iudæ.Vade,amp;:nbsp;clama fèrmones iftos contra Aquilonem, 8cnbsp;dices,Reuertere auerGtrixIfrael, ait Domi- Dnbsp;nusSc no auertam faciem meam à vobis:quianbsp;Gndus ego fum,dicit Dominus,8c non iraf-car in perpetuum. Veruntamen feito iniqui-tatem tuamjquia in Dominum Deum tuumnbsp;præuaricata es; 8c difperfîfti vias tuas alienisnbsp;fub omni ligno frondofô,8t voce meam nonnbsp;audifti,ait Dominus. Conuertimini fîlij re-uertétes, dicit Dominus:quia ego vit vefter.*nbsp;8c affumam vosvnum deciuitate,8cduos denbsp;cognatione,8c introducam vos in Sio.Et dabo vobis paftores iuxta cor meum, 8c pafcétnbsp;vos feientia 8cdodrina. Cumque multipli-cati fueritis, 8c creueritis in terra in diebusnbsp;illis,ait Dominus: non dicent vltrâ,Arca te-ftamenti Domini; nequeafeendetfuper cor,nbsp;neque recordabuntur illius, nec vifîtabitur,nbsp;neefietvitra. In tempore illovocabunt le-ruGlem Solium Domini ; 8c congregabun-turad eam omnes Gentes in nomine Domi-mini in leruGlem, 8c non ambulabunt poftnbsp;prauitatem cordis fui pefsimi. In diebus illisnbsp;ibit domus luda ad domum Ifrael, 8c venietnbsp;fimul de terra Aquilonisad terram quam de-di patribus veftris.Ego autem dixi, Quomo-do ponam te in filios, 8c tribuam tibi terramnbsp;defyderabilem,hæreditatem præclaram exercinbsp;tuum Gétium?Et dixi, pattern vocabis me, Fnbsp;8c poft me ingredi non cefTabis.Sed quo modo fî contemnat mulier amatorem fuum,fîcnbsp;contempfit medomus Ifrael,dicit Dominus.nbsp;Vox in vijs audita eft,ploratus 8c vlulatusfi-liorum Ifrael.-quoniaminiquam fecerunt viam fuam, obliti funt Domini Dei fui.Conuertimini filij reuertentes, 8c Gnabo auerfîo-nes veftras.Ecce nos venimus ad te: tu enim esnbsp;Dominus Deus nofter. Verc médaces erant Gnbsp;colles, 8c multitudo montium:verè in Domino Deo noftro Glus Ifrael. Confufîo co-mêdit laborem patrum noftrorum ab adolef-centianoftra , greges eorum 8c armentaeo-rum, filios eorum 8c filias eorum . Dormie-mus in confufîone noftra, 8c operiet nos ig-nominia noftra;quoniam Domino Deo noftro peccauimus nos,8c patres noftri ab ado-leGentianoftra vfque aJdié hanc: 8cnon au-diuimus vocem Domini Dei noftri. S. TromittitDominusymiamßfcyereconuertat, amp; corde circuncidant’.conùnandograuia malaß inmalis perfißant'.quapropter luget propbeta'vi~nbsp;dens tert am detiaßandami amp; inßlitudine redi^nbsp;gendamßta tarnen yt nonfiat confiummatio. P p a CAP. |
ph.
venire de terra longinqua,amp; dare ftipcrciui-tates 111 da vocem fuam.Quafi cuftodes agro rum fadi funt fuper earn in gyro : quia meadnbsp;iracundiamprouocauitjdicitDominus.llVis S»pitn.i.knbsp;tuæ^amp;cogitationes tiiæ fecerunthæc tibinftanbsp;malitiatua, quia amara, quia tetigitcortuu.nbsp;Ventrem meum, ventrem meum doleo,{en-gnbsp;fus cordis mei turbati funt in me ; non tace-bo, quoniam vocem buccinæ audiuitanimanbsp;mea^clamorem prælij. Contritio fuper con-tritionem vocata eftjamp; vaftata eft omnisternbsp;ra:repente vaftatafnnt tabernacula mea, fu-bito pelles meæ.Vlquequo videbo fugietem,nbsp;audiam vocem buccinæ? Quia ftultus popu-Freuerteris’Ilfael ait Dominus ,adme lus meus me non cognouit ; filij inftpientesnbsp;funt, amp; væcordes ; fapientes funt vt faciantnbsp;mala,beneautem facere nefcierut.A/pexi ternbsp;ram,amp; ecce vacua erat, amp; nibili : amp; cœlos,8cnbsp;no erat lux in eis; Vidi montes, amp; ecce mouepnbsp;bantur;amp; omnes colles cóturbati lunt.Intui-tus fum, amp; non erat homo. amp; omne volatilenbsp;cœli reccfsit.Alpexi,amp; ecce Charmelus defernbsp;tus : amp; omnes vrbes eius deftrudæ funt à facie Dominijamp;àfacieiræ furoris eius.Hæce-nim dicit Dominus, Defertaerit omnis ter-ra,fed tarnen confummationem nonfaciam,nbsp;Lugebit terra, amp; mœrebunt cœli dèfupeneonbsp;quod locutus fum,cogitaui,amp; non pœnituitnbsp;me,nec auerlus fum ab eo , A voce equitis,amp;nbsp;mittentis Ggittâ fugit omnis ciuitas:ingreßinbsp;font ardua,amp;alcenderût rupes ; vniuerfæ vrbes derelidæ funt, amp; no habitat in eis homo.
rt.
A Qj
*cottttertt~ ¦ ^^couertere: fiabftuleris offendicula tua à facie mea,non comoueberis.Et iurabis,
Viuit Dominus,in veritate,amp; in iudicio,amp; in iuftitia: amp; benedicet eum Gentes,ipfumquenbsp;laudabunt. Hsecenim dicit Dominus viro lunbsp;da,amp;*Ieru{alem,IINouatevobis nouale,amp;nonbsp;Ofex.io.d lite lerere fuperfpinas : circuncidimini Domino, Scauferte præputia cordium veftro-rum viri Iuda,amp;habitatores lerulaléme forte egrediatur vt ignis indignatio mea, amp; fuc-cedatur,amp; non fit qui extinguat:propter ma-Supra.i.c. litiam cogitationû veftrarû . IIAnnuntiate in
Iuda,amp; in leruiâlê auditû facite : loquimini, amp;canite tuba in terra: clamate fortiter,amp; di-citejCongregamini,amp; ingrediamurciuitatesnbsp;munitas, leuate iignû in Sion.Cofortamini,nbsp;nolite ftare,quia inalii egoadduco ab Aqui-lone,amp;cotritionem magnâ. Aicenditleo de Tu autem vaftata quid facies ?cum veftierisnbsp;cubili (uo,amp;prædo Gentiû feleuauit:egref-fus eft de loco fuo,vt ponat terra tuara in Ib-litudine:ciuirates tuæ vaftabuntur, remanennbsp;tes ablquehabitatore.Super hoc accigite vosnbsp;cilicijs, plangite,amp;; vlulate:quia non eft auernbsp;la ira furoris Domini aquot;vobis’. Eteritin dienbsp;illa,dicit Dominus, peribit cor régis, amp; cornbsp;principura:amp; obftupefcet lacerdotes,amp; prophets confternabutur. Et dixijHeu heu hennbsp;D omine Deus ,ergóne decepifti populu.mnbsp;iftum amp; Ierufalem,dices,Pax eritvobis;amp; ecnbsp;ccperuenit gladius vlquead animafln tempore illo dicetur populo huic amp; lerulalem,nbsp;ventus vrens in vijs quæfunt indelèrto vixnbsp;filix populi mei non ad ventilandum , amp; ad
D purgandu.Spiritus plenus ex his veniet mihi: ßc nucego*loquar ludicia mea cumeis.Ecce,nbsp;quail nubes aicender,amp; quail tcmpeftas cur-rus eius velociores aquilis equi illius.-vx nobis,quonia vaftati fumus.Laua à malitia cornbsp;tuum îeruiàlern,vt làlualiaszyfquequo rao-rabuntiir in tecogitaciones noxiæ ? Vox e-nim annuntianris àDan, Scnotumfacientisnbsp;^Dieite idolum de monte Ephraim. ^CÓcitate Gen-Geiftibuj. Ecçç auditum eft in lerufakm cuftodes
tecoccino , cumornatafueris monili aureo, amp; pinxeris ftibiooculostuos: fruftracopo-ncris,cótemplèrunt teamatores tui,animamnbsp;tuam quxrent. Vocem enim quad parturiennbsp;tis audiufanguftias vt puerperæ.Vox filiæ Sinbsp;onquot;inter morientes, expandcntefque’manusnbsp;fuasivx mihi quia defecit anima meà propternbsp;inrerfedos.
iS . Dommus in Jer usaient quarit 'vîrutn iußutn, illi mifereatur.led tam plehs quàm optim^quot;nbsp;tes inprauitatihttsßtis amp; idololatria indurA‘nbsp;ti funt amp; effuß, idea comminatur eis ’raßu-tionem ah extraneo populo , eo quod cad Ùnbsp;fur di faBifunt^ non tarnen yfque adconfutn-mationem.
c A P. V.
CIrcuite vias lerulaJcm , amp; alpicite, amp; A conlyderate,amp; quænte in plateis eius,nbsp;an inueniatis virum facientem indicium, amp; quærétem fidcm:amp; propitius ero ei.nbsp;Quod ft etiam Viuit Dominus ,dixerint : amp;nbsp;hocfalfo iurabunt. Domine oculi tui refpi-ciûtfîdem;perculsiftieos, 8cnondolnerunt.nbsp;attriuifti eos, amp; renueriint accipere dilciph-nam;
leremiæ.
namdndurauerunt facies fuas fupra petra,8c huicfa(ftumeftcorincredulumamp; exafperas, noluerunt rcuerti. Ego autem dixi,Forfitanx recelferuntamp;Labierunt.Etno dixeruntincor pnbsp;de fuo, Metuamus Dominû Deum noftrü,nbsp;qui dat nobis pluuiam temporaneam 8cfèro-tinam in tempore fiio : plenitudinem annuænbsp;raefiis euftodientem nobis . Iniquitates've-ftraî’declinauerûthæc;8cpeccataquot;veftra’pro- quot;noßtd,nbsp;hibuerût bonum àquot;vobis’ ; Quiainuéti funt ''ttoHs.iiS.nbsp;in populo meo impijjinfidiantes quafi aucu-pes ,laqucos ponentes amp;pedicas adeapien-dos viros.Sicut decipula plena auibus,fic domus eorum plenæ dolozideo magnificat! funtnbsp;amp; ditati.Incralfirti fiint 8c impinguati.-amp; præ qnbsp;terieruntfermoncs meos pefsitnè . il Cauiàmnbsp;gt;vidua:’noniudic3uerunt,caufam pupilli no Zach.r.e.nbsp;direxerunt, amp; indicium pauperum non iudi-cauerunt. Nunquid fuperhis non vifitabo,nbsp;dicit DominusPaut fupergentem huiufeemonbsp;di non vlcifcetur anima mca? Stupor amp; mira
Itiis
pauperes funt amp; ftuki,ignorantes via Domi niJudiciumDci lui.Ibo igiturad optirnates,nbsp;amp;loqiiareis;ip{i enim cognouerntviam Donbsp;minijiiidicium Dei fui.amp;;ecce_,magis hi fimulnbsp;g confregerunt iugum, rupcnint vincula.Idcirnbsp;co percußit eos leo de fylua, lupus ad vefpe-rani vaftauic eos, pardus vigüans fuper ciui-tates eorum.-omnis qui egrefTus fueritex eis,nbsp;capietur,quia multiplicatæ luntprxuaricati-ones eorum, confortatæ funtauerfioncs e-orum.Super quo propitius tibi elÏè potero.'finbsp;li) tuidereliqueruntme, amp;iurant inhisquinbsp;non funt dij-.faturaui eos,amp; mcechati f.intjamp;;nbsp;in domo meretricis luxuriabatur.Equi ama-tores*, amp;c emiflarij fafti lunt ; llvnulquilquenbsp;ad vxorem proximi fui hinniebat.Nunquidnbsp;(3 fuper bis non vifitabo,dicit Dominus? amp;innbsp;gente tali non vlcilcetur anima mea? Alcen- bilia faóta funt in terra ; prophetæ prophcta-dite inuros eius , amp; diisipace, confumma- bantmendacium,amp;ficerdotesappiaudebancnbsp;tionem autera nolite facere; auferte propagi-nes eius,quia non funt Domini. Præuarica-tione enim prxuaricataeft inmedomus If-rael, amp; domus luda, ait Dominus.Negaue-runt Dominum, amp; dixerunt,No eft ipfeme-que veniet fuper nos malum : gladium amp; fa-mcm nó videbimus.Prophetæ fuerût in ven-*¦•7. tumgt;Iocuti,’amp; refpofum non fuit in eis: hxcnbsp;ergo euenientillis.Hxc dicit Dominus Deus exercituü,Quia locuti eftis verbum iftud:nbsp;igt;.,.ecceego do verba mcain oretuogt;in’ igné,amp;nbsp;D populum iftum ligna, amp; vorabit eos.Eccee-' go adducara fuper vos gentem delonginquonbsp;domus Ifi-ael,ait Dominus:gcrem robuftam,nbsp;gentem antiquam,gétem cuius ignorabis linnbsp;suatn,nec inteilises quidloquatur. Pharetranbsp;eius qualilèpulchrum patens,vniuerfi fortes.nbsp;Et comedet (ègetes tuas, amp; panem tuum:de-uorabit filios tuos, amp; filias tuas:comedet grenbsp;gern tuum, 8c armenta tua; comedet vineamnbsp;tuam Scficum tuamzScconteretvrbes muniras tuas,in quibus tu habes fiduciam, gladio.nbsp;Veruntamen indiebus illis,ait Dominus,nonbsp;jßfaciam vos in côfummationem.ilQuôd fi di-xeritis, Qiuire fecit nobis Dominus Deus nonbsp;fier hsc omnia? dices adeos,Sicutdereliqui-ftis me,8c feruiflisdeo alieno in terra veftra,nbsp;fieferuietis alienis in terra nó veftra. Annunnbsp;tiate hoc domui Iacob,8c auditû facite in luda,dicentes, Audi popule ftulte, qui non habes cor:qui habêtes oculos non videtisrScau-res,8cnon auditis.Meergô non timebitis,aitnbsp;DominusScà faciemeanondolebitis?Qtfinbsp;pofui arenam terminu mari,præceptum fèm-piternum quod uonpræteribitzSccommoue-bûtur,8c non poterût:8c intumefeentfluétusnbsp;‘^iuSjScnontranfibuntillud ; populo autem
manibus fuis ; 8c populus meus, dilexit taha; quid igitur fietin nouifiimo eius?
5. Trediàtur calamitas ac leroßly-moruin ab l]yrjjs,eo quod cotempferint le gem Domini, nee audire yoluerint tnerepa-liones :ßdomnei, potißimumfrimaies,nbsp;frophettE acfaeerdotes auaritite eie doloflu-duerint, ideoque eÿ ipfos amp; eorum ßairi-ßeia Deus abijeit : iubet ergo proÿheta eosnbsp;lugere , quoniam purgari conflatorio nonnbsp;ß’tuerunt,
CAP. VI.
Onfortamini filij Ben-iamin in me-dio Icrufalem, 8c in Thecua clangite buccina, 8c fuper Bethacarem leuate.nbsp;vexillum : quia malum vifum eft ab Aquilo-ne, 8c contritio magna. Speciofie 8c délicatsnbsp;afsimilaui filiam Sion, Ad earn veniet pafto-res,8cgreges eorum.-fixeruntin ea tentoriainnbsp;circuitu.-pafeet vnufquifqueeos qui fub manu fua funt. Sandificate fuper earn bellum:nbsp;confurgite,8cafcendamus in meridie-.vs no-bis,quia declinauit dies, quia longiorcs fiuftsnbsp;funt vmbræ vefperi.Surgite,8c afeendamus innbsp;nolt;fte,8c dilsipemus domos eius.Quia hæc dinbsp;cit Dominus exercituum, Cædite lignum e- ßnbsp;ins, 8c fundite circa lerufalem aggerem : hæcnbsp;eft ciuitas vifitationis, omnis calumnia innbsp;medio eius.Sicut frigidam facit cifternaaquanbsp;fuam, fic frigidam fecit malitiam fuam : ini-quitas 8c vaftitas audietur in ea, coram menbsp;femperinfirmitas 8c plaga. Erudite lerufalem , ne forte recedat anima mca à te,ne for-tê ponam te defertam terram in habitabilem.nbsp;Hæc dicit Dominus exercituum,vfq5 ad racénbsp;mum colligent quafi in vineareliquias Ifrael:
P p 3 con-
Proph.
fecit fufflatorium, in igne confumptum eft plumbum, fruftra conflauit conftatonmali-tix enim eorum non funt confumptæ. Ar-getum reprobum vocate eos, quia Dominusnbsp;proiecit illos.
5. Qwdfrußra confidant intemplo pefiima ferpetrantes , amp; ^rofhetas attdire noknieSjnbsp;ficut amp; patres eorum : ^uapropter denuntiatnbsp;templum alifiiendum, amp; terram luda re£t-gendam infiolitudinemmec profiuturam ora-tionem 1 eremitspro Ulis, nee oblata al eisfiti-crificia ,propter excelja Tophetl in yalle fiH]nbsp;^.nnom multiplicesipfi)rum malitias,
CAP. VII.
VErbum quod fadum eft ad leremi- A am à Domino, dicens', Sta in portanbsp;domus Domini, Sc prædica ibi ver-
. .
omnis luda, qui ingredimini per portas has vt adoretis Dominum. Hæc dicit Dominus . inbsp;T Ff t»**nbsp;exercituum DeusIfrael, HBonas facire vias^quot;nbsp;veftras, Sc ftudia veftra : Sc habitabo vobil-cum in loco ifto. Nolite confidere in verbisnbsp;mendacij,dicentcs,Templum Dornini,tem-plum Domini, templum Domini eft.Qup-niam fiquot;benedirexeritis vias veftras, Sc ftu-dia veftra ; fi fcceritis iudicium inter virumnbsp;Sc proximum eins,aduenæ Scpupillo Sc vi-duæ non feceritis calumniam, neclànaui-nem innocentcm eftuderitis inloco hoe, Scnbsp;poftdeos alienos nonambulaueritis in malum vobifmetipfis; habitabo vobilcu in loconbsp;ifto, in terra quam dedi patribus veftris à Ic- Bnbsp;culotgt;8c’vlquein fèculum . Ecce, vos confi-ditis vobisinlèrmonibus mendacij, qui nonnbsp;proderunt vobis : furari, occidere , adultc-rari, iurare mendaciter,libare Balaaim, Sc irenbsp;poft deos alienos quos ignoratis.Et veniftis,nbsp;Sc ftetiftis coram me in domo hac,in qua in-uocatum eft nomen meum, Sc dixiftis,Libe-rati fumus,eo quod fecerimus omnes abomi- j,nbsp;nationes iftas.llNunquid ergo fpeluncalatro-numfada eft domus ifta in qua inuocatum LucaP-S*nbsp;eft nomen meum in oculis veftris ? ego egonbsp;film : ego vidi, dicit Dominus. Ite ad locum Cnbsp;meum in Silo ,vbi habitauit nomenmeum à
conuerte manutn ttiam, quafi vindemiator C ad cartallum. Cui loquar?amp; quem contefta-bor^vt audiat?ccce, incircûcifæ aures eorum,nbsp;amp; audire non poflunt:ecce verbum Domininbsp;faólura eft eis in opprobrium : amp; non fiiici-pient illud. Idcirco furore Domini plenusnbsp;fum jlaboraui fuftinens : effunde fuper par-uulum foris j Sc fuper concilium iuuenumnbsp;fïmulj vir enim cum muliere capietur, fe-nex cum pleno dierum . Et tranfibunt domus eoriim ad alteros, agri Sc vxores pariter:nbsp;quia extendam manum meam ftiper habitan-Ïufra s'd* terram^dicit Dominus . HA minore quip-£) pe vlque ad maiorem omnes auaritiæ ftudét:nbsp;Sc à propheta vfquead lacerdotem cunóiifa-ciiit dolum - Et curabant contritionem filiænbsp;populi mei cum ignominia, dicentes, Pax jnbsp;pax:8c non eratpax.Confufi flint, quiaabo- bumifl:ud,Sc die, Audite verbum Domininbsp;minationem fecerunt:quinpotius confufio-ne non fintconfufijScerubefccrenefcierunt.nbsp;quam ob rem cadent inter ruentesnn tempore viftationis fuæ corruent,dicit Dominus.nbsp;Hæc dicit D ominuSjState fuper vias,Sc vide-te,Sc interrogate de lemitis antiquis, qu2 fitnbsp;Math It dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bona. Sc ambulate in ea:IISc inuenietis re-
frigerium animabus veftris.Et dixerunt,Non
P ambulabimus, Etconftitui fuper vos Ipecu-latores.Auditevocemtuba:.Etdixerunt,Non audiemus .Ideo audite Gentes, Sc cognofeenbsp;congregatio,quanta ego faciam eis.Audi terra , Ecce ego adducam mala fuper populumnbsp;iftum, frudum cogitationum eius:quia verba mea non audierunt, Sc legem meam pro-Ifai.i.d. iecerût.H Vt quid mihi thus de SabaalFertis,Scnbsp;calamu fiiaue olentem de terra longinqua?nbsp;holocautomata veftranon funt accepta, Scnbsp;pVidimx veftrænon placuerunt mihi.Pro-pterea hæc dicit Dominus, Ecce ego dabo innbsp;populum iftum ruinas. Sc ruent in eis patresnbsp;Sc filij fimul, vicinus Sc proximus, Sc peri-bunt.Hæc dicit Dominus, Ecce populus venir de terra Aquilonis, Sc gens magna con-fiirget à finibus terræ.Sagittam Sc ftutura ar-ripiet:crudelis eft Sc non milerebitur. vox e-ius quafi mare fonabit: Sc fuper equos afeen-dét,præparati quafi vir ad prælium,aduerfumnbsp;tc filia Sion.Audiuimusfamam eius,diirolu- principio : Sc videte quæ feceriih ei propternbsp;tæ funt manus noftræitribulatio apprehendit malitiara populi mei Ifiael. Et nunc quia fê-nos, dolores vtparturientem.Noliteexire adnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
agros, Sc in via ne ambuletis : quoniam gla-diusinimicipauor incircuitu.Filia populi mei accingere cilicio. Scconfpergerecinere:nbsp;ludum vnigeniti fac tibi plandum amarum,
quot;w. ftuia repère veniet vaftator fuper’nos. ’Pro-batorera dedi te in populo meo robuftum:Sc feies. Sc probabis viam eorum . Omnes iftinbsp;principes déclinantes, ambulantes fraudulennbsp;ter/æs Sc ferrum:vniuerficorruptifunt.De- go noli orarepro populo hoc,nec alTumasnbsp;pro
ciftis omnia opera hæc, dicit Do minus :8c locutus film ad VOS mane confiirgens, Sc lo-quensSc non audiftis: 118c vocaui vos,8c non proue-'’*nbsp;relpondiftis.'HFaciam domui huic in qua in- Ifa-jî*'’quot;nbsp;uocatum eft nomen meum,8cinqua vos habens fiduciam:8c loco quem dedi vobis,8cpanbsp;tribus veftris, II ficut feci Silo : Etproijciam i.Re.4'’’'nbsp;VOS à facie mea, ficut proicci omnes fratresnbsp;veftros vniuerfiim lèmenEphrâim. lITu er- quot;
296
5. tam re^es^ optlmates,ßicerdotts atjgt;ro~ quàm reliquat populus ad idololatriam.nbsp;conuerfißtnt,amp; non lonjyderatotiominiiu-dicio omnes relira 'veritatefiuduerunt auarinbsp;ùa ac idololatria, amp; ‘Dominum prouocaneesnbsp;noluerunt reßpißereddeo ai ioßäius crudslißnbsp;ßmis aßßigentur.
CAP. VIII.
IN illo tempore,ait Dominus,eijeient of- A fà quot;régi s’IU da, amp;ofiâ principû eius,amp;of- ''reÿtm,t,nbsp;fa fàcerdotum, amp; ofla prophctarû,amp;of-fà eorum qui habitauerunt lerufàlem, defè-pulchris fuis:Et expandent ea ad fblem,amp; lunbsp;nam,amp; omnem militia cœli quædilexerunt,nbsp;amp; quibus feruierût,amp; poft quæambulauerût,nbsp;amp;quæquæfierunt amp;adorauerüt: non colli-gentur,amp; non fèpelientunin fterquiliniû fu-per facié terræ erunt. Et eligét magis mortemnbsp;quàm vita omnes qui refidui fuerint de cognanbsp;tione bac pefiimain vniuerfis locis quæ derenbsp;liôlafunt,adquæeiecieos,dicitDominus ex- gnbsp;ercituû.Et dices ad eos,Hæc dicit Dominus,nbsp;Nunquid qui cadir,non refurgetfSe qui auer-fuseftj non reuertetur? Quareergô auerfusnbsp;eftpopnlus iftein lerufàlé auerfione contennbsp;fiofà? Apprebenderunt mendaciû, amp;nolue-rûtreuerti.Attendi,amp;aufcultaui:nemoquodnbsp;bonum eft]oquitur,nullus eftqui agatpœninbsp;tétiam fuper peccato fuo , dicens, Qmd feci? Qnbsp;Omnes eonuerfi funtadeurfum fuum, quafinbsp;equus impetu vadens ad prælium. Miluus innbsp;cœlo cognouit tempus fiium: turtur, amp; bi-rundo,amp;; ciconia euftodierût tempus aduen-tus fui : populus autem meus non cognouit
ïnfr.
leremîæ,
pro eis laudem amp;orationemiamp;nonobfiftas mihi.-quia non exaudiâ te. Nonne vides quidnbsp;ifti faciunt in ciuitatibus luda , amp;in plateisnbsp;1erufâleni?Filij colligunt ligna,amp; patres fiic-cendunt ignem,amp; mulicres confpergunt adi-pem,vt faciant placeras reginæccelijamp; libentnbsp;dijs alienis, amp; me ad iracundiam prouocent.nbsp;IINunquid me ad iracundiam prouocant, di-*cit Dominus ? nonne fèmetipfbs in cofufio-nem vultus fui? Ideô bæc dicit Dominus Denbsp;us,Ecce furor meus, amp; indignatio mea con-flatur fuper locum iftum , fuper viros, amp; fuper iumenta, amp; fuper lignum regionis,amp; fuper fruges terræ,amp; fuccendetur,amp; nonextin-£ guetur.Hæc dicit Dominus exercituum De-us Iffael,Holocautomata veftra addite vidi-mis veftriSj 8c CO médité carnes.Qtnanô fumnbsp;locutus cum patribus veftris, 8c non præcepinbsp;eis in die qua eduxi cos de terra-Aegypti, denbsp;verbo holocautomatùm 8c vidimarum. Sednbsp;hoc verbn præcepi eis,dicens. Audite vocemnbsp;meam, 8c ero vobis Deus, 8c vos eritis mihinbsp;populus:5c ambulate in omni via quam mannbsp;daui vobis, vt bene fit vobis. Et non audie-runt, nec inclinaueruntaurem fuam.-fèd abienbsp;inquot;voluptaribus’8c in prauitate cordisnbsp;fuimali:fadiquefuntretrorfum 8cnôinan-tè, à die qua egreftifunt patres eorum deter-F ra-Aegypti, vfque ad diem banc. Et mifi adnbsp;vos omnes fèruos meos propbetas per diem,nbsp;confurgens diluculo,8c mittens,IIEt non au-‘¦»•uî.c. dierunt ms, nec inclinauerunt aurem ftiarn,nbsp;fed indurauerunt feruicem fuam, 8c peius o-perati funt, quam patres eorum.Et loquerisnbsp;adeos omnia verba bæc,8cnonaudient te:8c iudiciû Domini.Quomodo dicitis, Sapiétesnbsp;vocabis eos,8cnonrefpondebunt tibi.Et di- nos fumus,8clex Domini nobifeum eft?ve-ces ad eos,Hæceft gens quænonaudiuit vocem Domini Dei fui, necrecepit difeiplinâ:nbsp;perijt fides, 8c ablata eft de ore eorum.Ton-de capillum tuum 8c proijce,8c fume in dire-dum plandum : quia proiecit Dominus, 8cnbsp;reliquid generationem furoris fîii, quia fece-runt filij luda malum in oculis meis, dicitnbsp;Dominus. Pofuerunt offendicula fua in do
mo in qua inuocatum eft nomen meum , vt contritionem filiæ populi mei ad ignomini-polluerenteam:8cædificaueruntexccl{àTo- am,dicentes,Pax,pax ; cùm no effet pax.Co-pheth,quæ eft in vallefilij Ennom:vt incéde fufi funt,quiaabominationem fecerût;quin-rétfilios fuos,8c filias fuas igni:quæ non præ cepi nec cogitaui in corde meo.Ideo ecce dies venient,dicit D ominus,8c no dicetur am -plius,Topbeth 8c vallis filij Ennom;fèd val-lis interfedionis.-8c fepelient in Topheth,eônbsp;quôd no fit locus. Et erit morticiniû populi
Eijç buius in cibos volucribuscœli 8c beftijs ter-ræ,8cnon erit qui abigat.llEtquiefcere facia de vrbibus luda, 8c de plateis lerufàlem vocenbsp;gaudij 8c vocem lætitix,vocem fponfi 8c vocem fponfæ.-in defblatione enim erit terra.
rc mendacium operatus eft ftilus médax Seri barum . Confufi funtfapientes^perterriti amp;nbsp;capti funt:verbü enim Domini proiecerunt,
amp; fapiétia nulla efi: in eis.Propterea dabo mu lieres eorum exteris^agros eorum hæredibus:nbsp;quiallà minimo vfque ad maximu omnes auanbsp;ritiam fèquuntur.a propheta vfque ad facer-'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ
dotem cundi faciunt mendaciü.Et fanabant
imo confufione non fiint confufi, amp; erubef-cere nefcierunt: idcirco cadent inter corruen tes,in tempore vifitationisfuæ corruét, dicitnbsp;Dominus.Congregans congregabo eos, aitEnbsp;Dominus: non ert; vua invitibus, amp; nófiintnbsp;ficus in ficulnea, folium defluxitamp; dedi eisnbsp;quas prætergrefla funç. Quare fedemus ? con-uenite,amp; ingrediamur ciuitaté munita^ amp; fi-leamus ibi : quia Dominus Deus nofter filerenbsp;nos fecit,amp; pptu dedit nobis aquam fellis;pecnbsp;cauimus enim Domino . Expedauimus pa~
Pp 4 cem.
Proph.
runtvocem pofsidentisià volucrecœlivfque ad pecora tranfinigrauerût 8c recellêrunt. Etnbsp;dabo lerufàlem in aceruos arenæ, 8c cubilianbsp;draconû: 8c ciuitates luda dabo in defolatio-nem,eo quôd non fit habitator. Quis eft virnbsp;Gpiés qui intelligat hoc, 8c ad quem verbumnbsp;oris Domini fiat vtannuntiet iftud,quare penbsp;ricrit terra, 8c exufta fit quafi defèrtü,eo quodnbsp;non fit qui pertranfèat ? Et dixit Dominus,nbsp;Quia dereliquerunt legem meam quam dedi eis, 8c non audierunt vocem meam,8c non
cem, amp; non erat bonum.iempus medelæ, amp; Infr,J4.d. formido.il A Dan auditus eft fremitus e-quorumeius,a vocehinnituum pugnatorumnbsp;eius commota eft omnis terra.Sc venerunt,nbsp;amp; deuorauerunt terram, amp; plenitudinem e-iusivrbem amp; habitatores eius.Qiiia ecceegonbsp;mittam vobis ftrpentes regulos, quibus nonnbsp;eft incantatio:amp; mordebunt vos, ait Dominus ; dolor meus fuper dolorem, in me cornbsp;mœrens. Ecce,vox clamoris filiæ populi meinbsp;G de terra longinqua, Nunquid Dominus nonnbsp;eft in Sion; aut rex eius non eft in ea ? Qua- ambulauerunt in ea : Scabieruntpoft praui-re ergo me ad iracundiam concitauerunt innbsp;fculptilibus fuis , 8c in vanitatibus alienis?nbsp;Tranfijt mefsisjfinita eft æftas;8c nos fâluatinbsp;non fumus.Super cotritione filiæ populi meinbsp;conrritus fum 8c contriftatus ftuporobti-nuit me.Nunquid refina non eft in Galaad?nbsp;aut medicus non eft ibi.^quare igitur non eftnbsp;obdufta ficatrix filiæ populi mei.,
S. Luget fropheta interficiendos de ludaa : in nullo dicit eße fidendw/t,cùm omnes doïoje incedant: quia ludaa 'vaflandaefi, 'vult o- fiint,mittite, 8c properentifeftinent, amp; aflu-mnesaßumere ludum: infllo ‘Deoeiufqueco- mant fuper nos lamentum : deducant oculinbsp;gnitione gloriandtim, quifuniet tam Genti- noftri lachrymas, Sc palpebræ noftræ defluâtnbsp;les quamfilioslfraelincircuncifos corde,
CAP. IX.
A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dabit capiti meoaquam,8c ocu-
lis meis fontem lachrymarum ; 8c plo-^¦^^^abo die ac node interfedos filiæ po puli mei? Quis dabit mein folitudinediuer-fbrium viatorum, 8c derelinquam populumnbsp;meum, 8c recedam ab eis ? quia omnes adul-*c^. teri funt, ’coetus præuaricatorum. Et exten-derunt linguam fùam quafi arcum menda-cij 8c non veritatis ; confortati funt in terra,nbsp;quia demalo ad malum egrefiifunt , 8cmenbsp;non cognouerût,dicit Dominus . Vnufquif-quefêà proximo fuo euftodiat, 8c inomninbsp;fratre fuo non habeat fiduciam : quia omnisnbsp;frater fupplantans fiipplantabit, 8c omnis a-micus fraudulenter incedet.Et vir fratremnbsp;fuum deridebit,8c veritatem non loquentur;nbsp;docuerunt enim linguam fuam loqui men-dacium: vt iniquê agerent laborauerunt.Ha-bitatio tua in medio doli : in dolo renueruntnbsp;feire me, dicitDominus .Propterea hæc dicit Dominus exercituum,Ecce egoconfla-bo, 8c probabo eosiquid enim aliud faciam ànbsp;facie filiæ populi mei.’ Sagitta vulnerans lin-Pûl.27.b. gua eorum,dolum locuta eft. Hin ore fuo pa-cem cum amico fuo loquitur, 8c occultepo-nit ci infidias. Nunquid fuper his non vifita-bo,dicit Dominus? aut in gentem huiufino-di non vlcifcetur anima mea ? Super montesnbsp;affumam fletum ac lamétum,8cfuper fpetio-fà defèrti plandum ; quoniam incéfà funt,eonbsp;quod non fit virpertranfiens: 8c non audie-
tatem cordis fiiij amp; poft Baalim, quod didi-cerunt à patribus fuis. Idcircohæc dicit Do-minus exercituum Deus Ilrael, llEcce ego babopopulum iftum abfynthio , Scpotuninbsp;dabo eis aquam fellis. Et difpergameos in^nbsp;gentibuSjquas non nouerunt ipfiamp; patresnbsp;eorum ; Sc mittarn pofteos gladium, donee confumantur.Hæc dicit Dominus exer-cituum,*Contemplaminij amp; vocate lamen-tatrices, vt veniant : amp; adeas quæ fàpientesnbsp;mant fuper nos lamentum : deducant oculinbsp;aquis : Quia vox lamentationis audita eft denbsp;Sion.Quomodo vaftati fumus amp; confuft yc-hementer ? quia dereliquimus terram j quo- pnbsp;niam’deieda’funt tabernacula noftra. Audi-teergo mulieres verbum Domini:8c*aflumatnbsp;auris veftra’fermonem oris eius.‘amp; docetenbsp;lias veftras lamentum ; Sc vnaquæquæ proxi-mam fuam plandum: quia afeendit mors pernbsp;feneftras noftraSjingreffa eft domosnoftras,nbsp;difperdere paruulos de foris, iuuenes de plateis.Loquere^ Hæc dicit Dominus, Et cadetnbsp;morticinum hominis quafi ftercus fuper fa-ciem regionis, amp; quafi fœnum poft tergumnbsp;metentis, amp; non eft qui colligat. Hæc dicitnbsp;DominuSj IINonglorietur fapiens in Gpien-tia fua, Sc non glorietur fortis in fortitudine**^”’*®'nbsp;fuaj amp; non glorietur diues in diuitijsfuisiftdnbsp;in hocglorieturqui gloriatutj ftire Senoflenbsp;me quia ego fum Dominus qui facio miferi- Gnbsp;cordiam amp; indicium Sciuftitiam in terra.hæcnbsp;cnim placent mihi, ait Dominus. Eccediesnbsp;venient, dicit Dominus ; amp; vifitabo fuper o-mnem qui circuncifum habetpræputiumjfu-per Aegyptum, Sc fuper ludam, amp; fuper E-dom,amp; fuper filios Ammon, amp; fuper Moab,nbsp;amp; fuper omnes qui attonfifunt in comam,nbsp;habitantes in delertoiquia omnes genres ha-bent præputium, omnis autem domus Ifraelnbsp;incircuncifi funt corde.
J. lgt;!on efltimendacecle^iicöflelLttto^nec'V^-nißima ac imiecillia idolaßd quot;Dominus lus efl Tieus, creator acgubernatoromniu,lt;iMnbsp;•^aflabit ^tcMttrssterra'.^langn fuum malum
amp; commotio magna He terra Aquilonis.* vt ponat ciuitates luda folitudinem^amp;habitacu
lereiniæ.
lumlerußilem, amp; quttmhonttnlsnonßt’^fiiai funtpaftoreSjamp;Dômînumiiônquæïierulltî juas dirigere j wat ‘Deum ne eos quiipfum co- propterea non intellexerunt, Qc omnis grexnbsp;gnoßuntadinternecionetn deleat,ßedin hojîes eorû difperfùs efl.Vox auditionis ecce venir^nbsp;fotius ludceorumßtum effundatfurorem. 8c commotio magna de terra Aquilonis .• vtnbsp;CAP. X.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ponatciuitatesludafolitudineni,8chabitacu
A, Vdite verbum quod locutus eft Do- lum draconum. Scio Domine quia non eft minus fuper vos domus Ilfael. Hæc hom inis via eius : nec viri eft vt ambulet, 8cnbsp;dicitDominus,luxtavias Gentiumnbsp;nolite difcere; 8c à fignis cœli noli te metuere,nbsp;quæ timent Gentes:quia leges populorum va
„ , næ funt: quia lignum de Gltu præcîdit opus manus artificis in aftia. 11 Argento 8c auro de-corauit illud : clauis Sc malleis compegit, vtnbsp;non diflbluatur. In fimilitudinem palmæ fa-bricata lunt^Sc non loquentur:portata tollennbsp;tur,quia incedere no valent, nolite ergo timenbsp;re ea,quia nec male poflunt facere, nec bene.nbsp;IlNoneft ftmilis tui Domine:magnus es tu,8cnbsp;magnum nomen tuum in fortitudine. Quisnbsp;non timebit te ô rex gentium.’tuum eft enimnbsp;decusdntercunftos lapientes Gentium, 8c innbsp;vniuerfis regnis eorum nullus eft fimilis tui.nbsp;Pariter infipientes 8c fatui probabuntur : do-ftrina vanitatis eorum lignum eft.Argentumnbsp;inuolutumde Tharfts affertur, 8c aurum dsnbsp;Ophaz:opus artificis,8c manus ærarij’hyacinnbsp;thus 8c purpura indumentum eorum. opus arnbsp;tificum vniuerlaharc. Dominus autem Deusnbsp;verus eft:ipfeDeus vines, 8c rex lempiternus.nbsp;abindignatione eius commouebitur terra; 8cnbsp;non fuftinebunt Gentes comminationem e-ius.Sic ergo dicetis eis,Dij qui cœlos Sc terranbsp;non fecerunt, pereant de terra 8c de his quænbsp;fub cœlo funt. llQui facit terram in fortitudi-’quot;’‘¦^•nefua præparat orbem in fapientia fua, 8cnbsp;prüden tia fua extedit cœlos. Ad vocem fuamnbsp;datmultitudinem aquarum in cœlo , 8cele-^*'•'34.5 uat,nebulas ab extremitatibus terræJlfulguranbsp;in pluuiam facit,5c cducit ventri de thefaurisnbsp;C fuis. Stultus faótus eft omnis homo àlciétia,nbsp;cófufus eft artifex omnis in Iculptili; quonianbsp;falfumeft quodconflauit, Scnoneft fpiritusnbsp;in eis.Vanafunt,8c opus rifu dignum.-in tempore vifitationis fu^e peribunt.Non eft his fi-milis pars lacob ; qui enim formauit omnia,nbsp;iple eft :8c Ifta cl virga hæreditatis eius; Dominbsp;nus exercituum nomen illi . Congrega denbsp;terra confufionem tuam, quæ habitas in ob-hdione: quia hæc dicit Dominus, Ecce, egonbsp;longe proijciam habitatores terræ in hac vice; 8c tribulabo eos, ita vt non inueniantur.nbsp;Væ mihi luper contritione mea, pelsima pla-ga mea.Ego autem dixi,Planè hæcînfîrmitasnbsp;mea eft, 8c portabo illam. Tabernaculum tatoribus lerulalem. Reuerfi fiintad iniquitanbsp;meum vaftatum eft,omnes funiculi mei diru tes patrum luorum priores,qui noluerunt aunbsp;pti lunnfilij meiexieruntame, 8c non fubfi- dire verba mea. 8chi ergo abierunt poft deosnbsp;ftunt:non eft qui extendant vitra tentorium alicnos, vt feruirent eis;irritum fecerunt do-meum,8c erigat pelles meas. Quia ftultè ege- mus Ifrael amp; domus luda paAum men quodnbsp;pepigi
dirigat grelTus luos.llCorripe me Do mine, ve Pfalm.tf.a, runtame in iudicio:8c no in furore tuo,ne fornbsp;tè ad nihilum redigas me. llEfFunde indigna-tionemtuam fiiper genres quæ non cognouenbsp;runtte,8cfiiperprouincias quæ nomen tuumnbsp;non inuocauerunt ; quia comederunt lacob,nbsp;8c deuorauerunt eumjSc confumpferunt illu,nbsp;8cdecus eiusdißipauerunt.
«S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;maledicitur qui no audit necßruatpa^u
‘Domini patrihus datu^ideopracipitur prophe-ta quot;Vt tlludßeruandum dudaispradicetßdfru ßra, quum magisßquanturpatrumJitorumnbsp;ßcelera'Svariam^ idololatna^idcirco inferet 'Donbsp;minus ineuitabilia in illos mala,necproderuntnbsp;eis idola yeliußorum oratio, neque quodpriusnbsp;à Deo diletlifuerinf. refertpraua Itidxorumnbsp;fiudia de ipfi ex tetra delendo ;ßed perdenturnbsp;quinoluntaudireprophetiamin nomine Domini.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. XI.
VErbum quod fadum eft à Domino A ad Ieremiam,dicens, Audite verba panbsp;di huius, 8c loquimini ad viros luda,nbsp;8c ad habitatores lerulalem , 8c dices ad eos,nbsp;Hæc dicitDominus Deus Ilfael, Maledidusnbsp;vir qui non audierit verba padi huius, quodnbsp;præcepi patribus veftris in die qua eduxi eosnbsp;de Terra- Aegypti, de fornace ferrea, dicens.nbsp;Audite vocem meam, Sc facite omnia quænbsp;præcipio vobis;8c eritis mihi in populum, 8c vnbsp;ego ero vobis in Deum;Vt fulcitem iuramennbsp;turn quod iuraui patribus veftris daturum menbsp;eis, terram fluentem lade 8c melle, lîcut eftnbsp;dies hæc.Et rcfpondi,8c dixi,Amen Domine.nbsp;Et dixit Dominus ad me. Vociferate omnianbsp;verba hæc in ciuitatibus luda, 8c foris Icrula-lem,dicens,Audite verba padi huius, 8c facitenbsp;ilia; quiaconteftans conteftatus liirn patresnbsp;veftros in die qua eduxi eos de Terra- Aegypti vfque ad diem hanc ; mane confurgensnbsp;coteftatus lum,8c dixi,Audite vocem meam. Bnbsp;8c non audierunt, nec inclinauerunt auremnbsp;fuam ; led abierunt vnulquilque in prauitatenbsp;cordis fuimali; Scinduxi fuper eos omnianbsp;verba padi huius,quod præcepi vt facerent, 8cnbsp;non fecerunt. Et dixit Dominus ad me, in-uenta eft coniuratio in viris luda», 8c in habi-
pepigi cum patribus eorum . Q^am ob rem Hæc dicit DominuSjEcce ego inducam fupernbsp;eos mala,de quibus exire non poterunt.-Sc danbsp;mabunt ad me^Sc non exaudiam eos.Et ibuntnbsp;ciuitates luda , amp; habitatores lerußlem, amp;nbsp;clamabunt ad '’eos’quibus libant amp; non fal-uabunt eos in tempore afflidionis eorum.nbsp;Supra 1 f IlSecundum numerum enim ciuitatü tuarumnbsp;erant dij tui Iuda:amp; fecundum numerum via-*tuarum. rum* lerußlem pofuifti aras cofufionis,arasnbsp;Ii-.fra.i4.b adlibandum Baalim.IlTuergo noli orarepronbsp;populo hoc j amp; ne afliimas pro eis laudem, amp;nbsp;orationem: quia no exaudiam in tempore danbsp;moris eorii ad nle^in tempore afflidionis eo-rura . Quid eft quod dileófus meus in domonbsp;mea fecit Icelera multa.^nüquid carnes ftndænbsp;auferent à te malitias tuas, in quibus gloriatanbsp;esPOliuam huberem, pulchram,frudiferam,nbsp;Ipecioßra vocauit Dominus nometuum: adnbsp;vocem loquelæ, grandis exarfitignisinea,8cnbsp;cobufta funt fruteta eius.Et Dominus exercinbsp;tuum qui plantauit tejocutus eft fuper te manbsp;1Û pro malis domus Ifrael amp; domus Iuda,quænbsp;fecerunt Hbi adirritandum me, libantes Baalim. Tu autem Domine demonftrafti mihi,nbsp;Stcognout- tu oftendifti mihi ftudia corum.
E* Et ego quafi agnus manfuetus, qui portatur ad vidimam ; amp; non cognoui quia cogitaue-runt fuper meconfilia,gt;dicentes’, Mittamusnbsp;lignum in panemeius, amp; eradamus eum denbsp;terra viuentium, amp; nomen eius non memo-returamplius. Tuautem Domine labbaoth,nbsp;quiiudicas iufteJISc probas renes amp; corda,vi-deam vltionem tuam ex eis; tibi enim reuela-ui caußm meam. Propterea hæcdicit Dominus ad viros Anathoth,qui quærunt animaranbsp;tuam, amp; dicunt. Non prophetabis in nominenbsp;Domini,5c non morieris inmanibus noftris.nbsp;Propterea hæc dicit Dominus exercituum,nbsp;Ecce ego vißtabo fupereos; iuuenes morien-turingladio, filijeorum amp; filiæeorum mo-rienturin fame. Etreliquiæ non eruntexeis;nbsp;inducam enim malum ßipervirosAnathoth,nbsp;annum vifitafionis eorum.
5. IfAiratur propheta malorum proßeritatem.
Proph.
ne nofti me^vidifti me^Sc probafticormeum tecum .-congregaeos quan gregem ad viÄi-mSjSc fanótifica eos in die occifionis. Vfquc-quo lugebit terra^Bc herba omnis regionis fic-cabitur propter malitiam habitantium in ea/’nbsp;confumptum eft animasse volucre:quoniam gt;nbsp;dixerunt, Non videbit nouißima noftra. Sinbsp;cumpeditibus currens laborafti: quomodonbsp;contendere poteris cum equisPcilm autem in Bnbsp;terra pacis fècurus fueris,quid facies in fuper-bia lordanisf’Nam amp;fratrestuijamp;domus pa-tris tui^etiam ipft pugnaueruntaduerfum te,nbsp;amp; clamauerunt poft te plena voce: ne credasnbsp;eisjcùm locuti fuerint tibi bona. Reliqui do-mum meam^dimifi haereditatem meam : dedinbsp;diledam animam meam in manum inimico-rum eius. Fada eft mihi hæreditas mea quafinbsp;leo in ß'lua.- dédit contra me voce^ideo odiuinbsp;earn . Nunquid auis diftolor Hæreditas meanbsp;mihiPnunquidauis tindapertotum? venite,nbsp;cqngregamini omnes beftiæ terræ^ properatenbsp;addeuoradum. Paftores multi démoli tifunt qnbsp;vineam meamjCoculcauerunt partem meam;nbsp;dederunt portionem meam defyderabilem innbsp;defertum lolitudints.Pofuerunteamin difsi-pationemjluxitquefuper me.delolationc de-¦folata eft omnis terra : quia nullus eft quire-cogitetcorde.Super omnes vias delerti venc-riitvaftatores, quia gladius Domini deuora-bit ab extremo terræ vlquead extremum eius;nbsp;non eft pax vniuerfæ carni. Seminauerunt trinbsp;ticum^amp;lpinasmefluerunt; hæreditatem ac-ceperunt, amp; non eis proderit : confundemininbsp;â frutftibus veftris propter iram furoris Domini . Hæc dicit Dominus aduerfum omnesnbsp;vicinosmeospeßimos ,qui tangunt hæredi-tatem^quam diftribui populo meo Ifraql.-Ec-ce^ego euellam eos de terra fua^Sc domum lunbsp;da euellam de medio eorum . Et cum euiilft-ro eoSjConuertatj amp;milerebor eorum: amp;re-ducam eos,virum ad hæreditatem fuam, amp; vinbsp;rum in terram fuam.Eterit: fi eruditi didice-rintvias populi mei, vtiurent in nominenbsp;meo Viuit Dominus, ficut docuerunt popu-lum meum iurarein Baal ; ædificabuntur innbsp;qui tarnen parantur ad diem ociißonis ,ßunt^ medio populi mei. Quod fi non audierint^e-terrxcaußalu^duf.htereditasaduerjataefiTyo- uellam gentem illam euulfione amp;perditio-minoßQiamp;pafloresdemolitißunt'^ineamT)o ' ~nbsp;mini,ideo traditur indißipatione cuius tarnennbsp;rurßum mißrebitur ‘Dominus 'vaßitatis ipßusnbsp;inimicis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. x11.
'T'V’ftus quidem tu es Domine^ß dilputem S tecum : veruntamen iufta loquar ad te,nbsp;lob.11. Î. “^(IQuare via impiorum profperatur: benenbsp;Habac. i.a. omnibus qui præuaricantur, amp;c inique a-guntPPlantafti eos,amp; radicem|milerunt.pro-nciunrjamp; faciunt frudum.-propè es tu ori eo-rum^Sc longé à renibus corum. Et tu Domi-
notait Dominus.
S. Sicutlumbare leremix abßonditum in Euphrate lomputruitßc Judxaprimum T)omi-noadhterens , propter ßiperbiam amp; tdolola-triam ab ipß abijcitur, omnes^ dß er gent nr: reuocantur tarnen àpropheta yt juapceniten-“nbsp;tia detiitet mala.alioqui ludas aufereturpropterfuas iniquitates, qui adpanitentiam neoquit adduci ob inueteratam inmalistonfuetu-dinem'. interponitur étiam prophette commt-ßratio.
CAP.
leremiæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;298
CAP. XI i I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dete qui venitis ab Aquilone; vbi eft grex qui
Aec dicit Dominus ad me, Vade,8c datus eft tibi, pccus inclytum tuum ? lt;^id polside tibi lumbare lineum , amp;po- dices cûm vilîtaueritte.'’tuenim doenftieos Dnbsp;nés illud fuper lumbostuos, amp;ina- aduerliim te, ôcerudifti in caput tuum. nun-
quam non inférés illud. Et polîedi lumbare quid nô dolores appréhendent te,quafi mulie iuxta verbum Domini, 8c pofui circa lumbos rem parturientemQuôdfi dixeris in cordenbsp;meos.Etfadumeft lèrmo Domini ad mclè-çundô, dicens. Toile lumbare quod pofledi-fti,quod eft circa lumbos tuos,amp; furgens va-de ad Euphrâten,amp; ablconde ibi illud in foranbsp;mine petræ. Et abij , amp; abfcondi illud in Eu-phrâte,lïcut præceperat mihi Dominus.Et fanbsp;diim eft poft dies plurimos, dixit Dominusnbsp;ad me. Surge, vadead Euphrâten:8c tolle inde lumbarCjquodpræcepi tibi vtablconderesnbsp;illudibi. Et abij ad Euphrâten, amp;c fodi, 8c tu-li lumbare de loco vbi ablconderam illud: 8cnbsp;ccce, computruerat lumbarCjita vt nulli vluinbsp;aptum eftet. Et faôtum eft verbum Domininbsp;ad me,dicens,Hæcdicit Dominus,Sic putre-Icere faciam fùperbiam luda, 8c fuperbiam le
B rufalem multam, Populum iftiira pelsimum, qui nolunt audire verba mea, 8c ambulant innbsp;prauitate cordis fuirabieruntque poft deos a-lienos,vt leruirent eis, 8cadorarenteos; 8c e-runt ftcut lumbare iftud, quod nulli vfui a-ptum eft.Sicut enim adhæret lumbare ad lumnbsp;bosviri,ficagglutinaui mihiomnemdomumnbsp;Iftael, 8c omnem domum luda, dicit Domi-nus:vt eftent mihi in populura,8c in nomen,nbsp;amp; in laudem,8c in gloriam:8c non audierunt.nbsp;Pices ergo ad eos lermonem iftum , Hæc dicit Dominus Deus Iftael, Omnis lagunculanbsp;implebitur vino, Et dicent ad te.Nunquid i-gnoramus quia omnis laguncula implebiturnbsp;vino ? Et dices ad eos, Hæc dicit Dominus,nbsp;Ecce ego implebo omnes habitatores terrænbsp;huius, 8c reges qui fèdent de ftirpe Dauidfuper thronum eius,8clàcerdotes,8c prophetas,nbsp;6c omnes habitatores lerulalem, ebrietate: 8cnbsp;dilpergam eos virum à fratre fuo,8c patres,8cnbsp;C filios pariter,ait Dominus:non parcam,8c nonbsp;concedam : neq; milèrebor vt non dilperdamnbsp;eos.Audite,8c auribus percipite,Nolite eleuanbsp;ri,quia Dominus locutus eft. Date Dominonbsp;Deo veftro gloriam, antequam contenebre-Icat, 8c antequam olfendant pedes veftri adnbsp;montes caliginofos:expeâ:abitis lucem,8c ponbsp;net earn in vmbram mortis, 8c in caliginem.nbsp;Tk Qi^ôdfi hoc non audieritis, in abfconditonbsp;‘’¦«n.i.a. plorabit anima mea .à facie fuperbiæ:ilploransnbsp;plorabit,8c deducet oculus meus lachrymam,nbsp;quia captus eft grex Domini. Die régi 8c do-minatrici,Humiliamini,ledete : quoniam de-ftédit décapité veftro corona gloriæveftræ.nbsp;Ciuitates Auftri claulæ funt, 8cnon eft quinbsp;aperiat:tranllata eft omnis luda tranftnigra-tione perfeda. Leuate oculos veftros 8c vi-
tuo.Quarc venerunt mihi hæcPPropter mul-titudinem iniquitatis tuæ reuelata funt vere-cundiora tua , pollutæ fùntplantæ tuae.ll Silnfr.jo.a. mutare poteft sethiops pelleni luam ^aut par-dus varietares fuas:amp; vos poteritis beneface-rCjCum didiceritis malum.Ecdiflcminabo eosnbsp;qualï ftipulam quae vento raptaturin deler-to . Hæc lors tua parsque menfuræ tuæ à me^nbsp;dicitDominus:quia oblita es meij amp;confilànbsp;es in mendacio. Vnde amp; ego nudaui femoranbsp;tua contra faciem tuam, amp; apparuit ignomi-nia tuajadulteria tua^ amp; hinnitus tuus_, fcelusnbsp;fornicationis tuæ: fuper colles in agro vidia-bominationes tuas . Væ tibi lerulalem nonnbsp;mundaberis poft me; vlquequo adhuc?
5. 5 icc it as nyigna in terra luâa prOfter pec-cata populi amp; or ans profjijeta pro ei us liieratîone amp; tnißricordiaprohiletttr à 2) o-mino pro ipßs or are : nee /iißipit quot;Deus corum ieiunia 'yiiElimasspropheteectiam iî-lis fecuritatem promittentes ynà cum ipps perilunt: luget leremias mortuos gladio amp;nbsp;pâme ,populique peccata eonfitens orat pronbsp;mifericordia.
CAP. XI III.
Vodfaâumeft verbum Domini ad le- A remiam de lêrraonibus ficcatis. Luxitnbsp;Iudæajamp; portæ eins corruerunt, amp;nbsp;oblcuratæ funt in terra, ôc clamor lerufalemnbsp;afeendit. Maiores milêrunt minores fuosadnbsp;aquam;venerunt ad bauriendum_,non inuensnbsp;runtaquamj reportauerunt vala fua vacua;nbsp;côfulî funt amp;afflicfti,amp; operuerût capita fua.nbsp;Propter terræ vaftitatem^quia non venir plunbsp;uiain terram, confulî funt agricolæ, operue-runtcapita fua. Nam amp; cerua inagropeperit,nbsp;amp;reliquit:quia non erat herba.Et onagri ftenbsp;teruntin rupibus, traxerunt ventum qualînbsp;dracones j defecerunt oculi eorum^quianonnbsp;eratberba.Si iniquitates noftræ refponderintnbsp;nobis : Domine fac propter nomen tuuranbsp;quoniam multæ funt auerfiones noftræ, tibinbsp;peccauimus. Expeôtatio ïlrael jlàluator eius,nbsp;in tempore tribuîationis.-quarequafi colonusnbsp;futurus es in terrajôc quafî viator déclinas adnbsp;manendum ? Quare futurus es velut vir vagus , vtfortis qui non poteft làluare ? tu au-tem in nobis es Domine, amp; nomen tuumnbsp;inuocatum eft fupernos,nederelinquasnos.nbsp;Hæc dicit Dominus populo huic,qui dilexitnbsp;mouere pedes fuoSjamp; non quieuit, amp; Domino non plaçait ; Nuncrecordabitur iniqui-tatum
Ml
catum eofunij Scvifitabitpcccataeorum. Et Supra.7.e. Dojninus ad meJiNoli orare pro populo ifto in bonum.Cùm iei unauerint,non ex-audiam preces eorum : amp; li obtulerint holo-cautomata ßc viólimaSjnÓ fufcipiani ea:quo-gladio amp;fàme amp; pefte confuma eos.llEtnbsp;ip.b. dixi,Aja,a,Domine Deus , Prophetæ dicuntnbsp;eis,Non videbitis gladium , 8c fames non eritnbsp;in vobis^fèd pacem veram dabit vobis in loconbsp;ifto.Et dixit Dominus ad me, Falio prophetæ vaticinatur in nomine meo: non mih eos,nbsp;nonpræccpi eis,neque locutus fum adeos:nbsp;vifioncm mendacem, 8c diuinationeinquot;frau-dulentam,’8c {èdult;5lionem cordis fui prophetant vobis . Idcirco hæc dicit Dominus denbsp;prophetis qui prophetant in nomine meo,nbsp;quos ego non mill, dicentes, Gladius 8c fames non erit in terra hac : In gladio 8c fame interficiam te.-laboraui rogans. Er difpergamnbsp;confumentur prophetæ illi.Et populi quibusnbsp;prophetant, eruntproiedi in vijs lerufalemnbsp;præ fame 8c gladio , 8c non erit qui fepeliatnbsp;eos : iph 8c vxores eorum, filij 8c filiæ eorum,nbsp;8c effundam luper cos malum fuum. Et dicesnbsp;Thr.i.fu.faJ eos verbum iftud,IIDeducant oculi mei la-chrymam per nodem 8c diem, 8c no taceant;nbsp;quoniam contritione magna contrita eft vir-go filia populi mei, plaga peftima vehemen-
D ter.Si egrefliis fuero ad agros:ecce,occifi gladio.amp; h introiero in ciuitatem;ecce,attenua-quot;nuoiltie. ti fame.Propheta''nanq;’8c facerdos abierunt
Propli.
los .à facie mea, 8c egrediantur. Quod fi di-xerintadte. Quo egrediemur ? dices adeos, Hæc dicit Dominus, II Qm ad mortem, ad zich.n.'’*nbsp;mortem : 8c qui ad gladium , ad gladium : 8cnbsp;qui ad famem , ad famem ; 8c qui ad captiui-tatem, ad captiuitatem. Et vifitabo fuper eosnbsp;quatuor fpecies, dicit Dominus, Gladiumnbsp;ad occifionem , 8c canes ad lacerandum, 8cnbsp;volatilia cœli 8c beftias terræ ad deuorandumnbsp;8c difsipandum : 8c dabo eos in feruorera v-niuerfis regnis terræ, 11 propter Manaflem fi- ’nbsp;hum Ezechiæ regis luda, fuper omnibus quænbsp;fecit in lerufalem . Quis enim milerebiturnbsp;tui lerufalem? aut quis contriftabitur pro te.*’nbsp;autquisibitad rogandum pro pace tua.'’ TuBnbsp;reliquifti me, dicit Dominus;retrorfum abij-fti ; 8c extendam raanum meam fuper te, 8c
I eos ventilabro in portis terræ; interfeci 8c di-fperdidi populum meum, 8c tarnen à vijs fuisnbsp;non funt reuerli. Multiplicatæ funt mihi vi-duæ eius fuper arenam maris : induxieis fuper matrem adolefcentis vaftatorem meridie: jj.nbsp;mifi fuper ciuitates repente terrorem. 11 Infir-mata eft quæ peperit fèptem , defecit animanbsp;¦ eius,occidit ei fol, cum adhuc effet dies: con-• fufaeft,8cerubuit:8crehduoseius in gladiumnbsp;dabo in confpedu inimicorum eorum , aitnbsp;Dominus. Væ mihi mater mea.-quaregenui-fti me virutn rixæ,virum difcordiæin vniuer-in tcrram quamignorabant.Nunequidproij- fa terranonfœneraui, nec fœnerauit mihi qnbsp;ciensabieciftiludam.'’autSionabominataeft quifquam : omnes maledicunt mihi. Dicitnbsp;anima tua? quareergopercufsifti nos,itavt Dominus, Si non reliquiæ tuæ inbonum,nbsp;Supra.s.e. nulla fit fanitas?llexpelt;ftauimus pacem, 8cno fi non occurri'tibi in tempore afflilt;ftionis, 8cnbsp;eft bonum;8c tempuscurationis, 8ceccetur-batio. Cognouimus Domine impietates no-ftras,iniquitates patrum noftrum,quia peccanbsp;uimus tibi.Nedes nos in opprobrium propternbsp;nomen tuum,neque facias nobis contume-liam folij gloriæ tuæ.Tecordare,ne irritum facias fœdus tuum nobifenm.Nunquid funt innbsp;fculptilibus Gentium qui pluant? aut cœlinbsp;pofTunt dareiinbrcs ? nonne ru es Dominusnbsp;Deusnofter, quem expelt;ftauimus?tu enimfenbsp;cifti omnia hæc.
necSamueîtspreàbui fle^endum fe dicit Dominus,quinpopuium Ieru{alem tranbsp;dat^eßi,gludio,fami amp; captiuitati, quia ca~nbsp;ßigatus nd eß emedatus:conqueritur prophetanbsp;quodfusritoccaßo dißordia, rurßumq^qubdnbsp;annuntids yerbum Dei paßßtsßt opprobrium,nbsp;cui Dominuspromittitauxilîum cum'^aßa-tione ludteoru:promittitpraîereaeirobur eä“nbsp;liberationem, acmißertcordtam bis qui ad ip-_fumfcconuertent.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cap. xv.
in tempore tribulationis aduerfus inimicum. Nunquid fœderabitur ferrum ferro ab Aqui-lone,8c es? Diuitias tuas 8c thefauros tuos innbsp;direptionem dabo gratias in omnibus pecca- pcu.j^nbsp;tis tuis,8c in omnibus terminis tuis. 11 Et ad- rou’-*®'nbsp;ducam inimicos tuos de terra quam nefeis :nbsp;quia ignis fuccenfus eft in furore meo, fupernbsp;yosardebit. Tufeis Domine, rccordaremei,nbsp;8c vifita me, 8c tuerc me ab his qui perfequunnbsp;tur me.- noli inpatientia tua fufeipereme;nbsp;Ici to quoniam fuftinui propter te opprobriû.nbsp;Inuenti funt fèrmones tui, 8c comedieos,nbsp;8c falt;ftumeft raihi verbum tuum ingaudiumnbsp;8c in lætitiam cordis meiquoniam inuoca-tum eft nomen tuum fuper meDomineDe-us exercituum . Non fedi in concilio luden-tium, 8c gloriatus fum à facie manus tux :nbsp;Il fol U s fedebam, quoniam comminatione re-plefti me . Quare fadus eft dolor meus perpetuus, 8c plaga mea defperabilis renuit cura-rirfadaeft mihi quafi mendacium aquarumnbsp;A I 2 T dixit Dominus ad me , Si fteterit infidelium. Propter hoc hæc dicit Domi-
M Moyfes 8c Samuel coram me, non eft nus, Si conuertêris, conuertam te, amp; ante animamea ad populum iftum: eijeeil- faciem meam ftabis : 8c fi leparaueris pretio-fum
leremiase nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zÿ?
de terra hac,in terram quam ignoratis vos, amp; patres veftri;8c feruietis ibi dijs alienis dieacnbsp;nolt;fte,qui non dabuntvobis requiem.Proptenbsp;rea ecce dies veniunt,dicit Dominus, Sc nonnbsp;dicetur vitra, Viuit Dominus qui eduxitfi-lios Ilrael de terra Aegypti; fed, Viuit Dominus qui eduxit filios Iffael de terra Aquilo-nis, Sc de vniuerfis terris ad quas eieci eos : Scnbsp;reducam eos interram fijam,qu3m dedi patrinbsp;buseorum.Ecce,ego mittam pifeatores mul-toSjdicit Dominus, Sc pifcabûtureos:8cpoft Dnbsp;hxc mitta eis multos venatores. Sc venabun-tureos de omni mote. Sc de omni colle. Sc denbsp;cauernis petraru.Quiiaoculj mei fuperomnesnbsp;vias eorum: non funt abfconditæ à facie mea.nbsp;Sc non fuit occultata iniquitaseorum ab ocunbsp;lis meis. Et reddam priraum duplices iniqui-tates Sc peccata eorum : quiacontaminaue-runt terram meam in morticinis idolorumnbsp;fuorum,8c abominationibusfuis impleuerutnbsp;bæreditatem meam .Domine forritudo mea.nbsp;Sc roburmeum. Sc refugium meuni in dietri-bulationis : ad te Gentes venient ab extremisnbsp;terræ,8c dicent, Verc raendacium pofTedenit
fum à vili, qiiafi os meutneris.conuertentur ipfi ad te,amp; tu non conuerteris ad eos. Et dabo te populo huicin murum æreum,fortem:nbsp;amp; bellabunt aduerfum te, amp; no præualebunt;nbsp;quia ego tecum fum vt fàluem te, amp; eruam tenbsp;dicit Dominus.Et liberabo te de manu peßi-morum,amp;redimam te de manu fortium.
•S. Trohtbet ‘Dominus nepropheta '^xorem du cat,denuntians ludxos 'Vario mortis generenbsp;interituros, ita yt mortui non fepelianturnbsp;net plZgantur àyiuis,propter idoloîatriamnbsp;patrum at filiorum, sir dereli^a legem Domini'. fedpoßedper pißatores ac 'ygt;enatoresnbsp;reducet eos Dominus in terramßua, in tfuanbsp;ipß ynà cum Gentibus tonßtebuntur 'Domino peccata ßia,
Ckv. xw.
k quot;1 '' T fadum eft verbum Domini adme^ j’ dicenSjNonaccipiesvxoremjamp;none-—^runt tibi filij Sc filiæ in loco iflo. Qmanbsp;bæc dicit Dominus fuperfilios amp;filias, quinbsp;generâtur in loco ifto : amp; fuper matres eorumnbsp;quæ genuerunt eos;8c fuper patres eorum, denbsp;quorum ftirpe funt nati in terra hac, Morti-bus ægrotationum morientur: non plangen- patres noftrijVanitatem quæ eis non profuit,nbsp;tur, amp;non fepelientur, in fterquilinium fu- Nunquid facietfibi homodcos, amp; ipfi nonnbsp;perfaciem terrxerunr.ScgladioScfamecon-fumentur:amp; eritcadauer eorum in efcam vo-latilibus cœli, amp; beftijs terræ.Hæc enim dicitnbsp;Dominus, Ne ingrediaris domumconuiuij,nbsp;neque vadas ad plangendum,neque confole-ns eos:quia abftuli pacem meam à populo i-fto dicit Dominus, milericordiam Sc. miïêra-® tiones.Et morientur grandes, amp; parui in ter
ra ifla : non fepelientur neque plangentur;
amp; non le incident, neque caluitiura fiet pro eis. Et non frangent inter eos lugenti panemnbsp;ad confolandum fuper mortuo : amp; non da-bunteis potum calicis adconfolandum fupernbsp;patrefuo amp; matre . Etdopaum conuiuij nonnbsp;ingrediaris, vt fedeas cum eis, amp; comedas, 5cnbsp;ficbibas.quiabxc dicit Dominus exercituumnbsp;Deus Ifrael, Ecce, ego auferam de loco iftonbsp;in oculis veftris, amp; in diebus veftris vocemnbsp;gaudij,amp;: vocem lxtitix,vocem fponfi amp; vocem fponfæ. Et cum annuntiaueris populonbsp;huic omnia verba bxc,amp;dixeri nt tibi. Il Quare locutus eft Dominus fuper nos omne main grande iftud?quæiniquitas noftra?amp;quodnbsp;peccatum noftrû quodpeccauimus Dominonbsp;Deo noftro ? Dices ad eos, Quia derelique-runtme patres veftri, aitDominus : amp; abie-Ç runt poft deos alienos,amp; feruierunt eis, amp; a-‘^nrauerunteos;amp;medereliquerunt,amp;legemnbsp;meam non cuftodierunt. llSed amp; vos peiusnbsp;operati eftis, quàm patres veftri. Ecce enimnbsp;ambulat vnufquifque poft prauitatem cordisnbsp;fui mali, vt me non audiat. llEt eijeiam vos
funt dij ? Idcirco ecce ego oftendam eis per vicem banc, oftendam eis maniim meam. Scnbsp;virtutem meam : Sefeient quia nomen mihinbsp;Dominus.
Judaiinpetcatoolßinati, amp;obid ’Vaßandi dicuntur : maledi^us ^ui conßdit in homine,nbsp;sir benedi^us qui in Deo tonfidit : folus Deusnbsp;ßerutatur corda, tuique reddit iuxta quot;vi-am fuam-petitpropheta à Deo,in quoßpem ha-buit, liberari, amp; inimicosconfundi : pracipitnbsp;Deus de obferuando ßbbatho, yt omnia ßntnbsp;ipfi lerufalem proßera, qux alio qui igne con-ßumetur.
CAP. XVII.
PEccatum luda fcriptum eft ftilo ferreo A in vngueadamantino, exaratum fupernbsp;latitudinem cordis eorum, Sc in corni-bus ararum corum.Cùm recordati fucrint filij eorum ararum fuarum, Sclucorum fuorii,nbsp;lignorumq; frondetium in raontibus excelfis,nbsp;facrificantes in agro:fortitudinem tuam amp; o-mnes thefauros tuos in direptionedabo, ex-celfa tua propter peccata in vniuerfis finibusnbsp;tuis.Et relinqucris fola ab hæreditatetua,quanbsp;dedi tibi, St feruire te faciam inimicis tuis innbsp;terra quam ignoras: quoniam ignem fuccen-diftiin furore meo , vfquein xternum arde-bit.Hæcdicit Dominus, IIMaledidus ho-mo qui confidit in homine, Sc ponit carnemnbsp;brachium fuû, 8c à Domino receditcor eius.nbsp;Ent enim quafi myricxin deferto,amp;no videbit CÛ venerit bond ; fed habitabit in ficcitatcnbsp;in
Proph.
de campeftribus, amp; de montuofis, amp; ab Au-ftro,portantes holocauftum,amp; vidimam,Sc facrincium, amp; thus, amp; inferent oblationemnbsp;indomum Domini. Siautem nonaudieritisnbsp;me,vt fandificetis diem fabbathi, amp; ne portenbsp;tis onus, amp; neinferatis per portas lerufalemnbsp;in diefabbathi,fuccendam ignem in portisnbsp;eius, Scdeuorabitdomoslerufalem. Sinonnbsp;extinguetur.
5. Exemplo figwli cßendit ‘Dominus in manu fua ejje domum Jfrael, 'Vt iuxta ipßtrum mérita eisfaciat, etiam fiprius aliud fie fiaÜurunbsp;dixerit:propter obflinatd ludxorum malitianbsp;denuntiatur eisinteritus-.comfiiratio ludao-rum contra 1 eremianr, ipfius quoque ad De-um lamentatio, amp;peenarum quteinimicosfie-quentur denuntiatio, cap, xvih-VErbum quod fadum eft ad leremiam Anbsp;à Domino,dicens,Surge Sc defcendenbsp;in domum figuli. Sc ibi audios verbanbsp;mea.Et defcendi in domum figuli. Sc ecce,ip-fè faciebat opus fuper rotam . Et difsipatumnbsp;eft vas quodipfe faciebat èluto manibusfuisnbsp;conuerfus que fecit illud,vas alterum ficutnbsp;placuerat in oculis eius vt faceret. Et fadumnbsp;eft verbum Domini ad me,dicens,llNunquidK.°quot;’'^'nbsp;ficutfigulusifte,nonpotero vobis facere,nbsp;domus Ifrael ?ait Dominus, ecce, ficut lutumnbsp;in manu figulffic vos in manu mea, domusnbsp;Ifrael. Repente loquar aduerfum gentem ÔCnbsp;aduerfus regnum,vt eradicem Sc deftruam ÔCnbsp;difperdam illud.llSi pcenitentiam egerit gensnbsp;ilia à malo fuo quodlocutus fum aduerfusnbsp;earn : agam Sc ego pœninentiam fuper malo jjnbsp;quodcogicaui vtfaceremei.Et fubito loquarnbsp;de gente Sc de regno,vt ædificem Sc planteranbsp;illud,Si fecerit malum in oculis ineis,vt nonnbsp;audiat vocem meam :pœnitentiâ agam fupernbsp;bono quod locutus fum vt facerem ei. Nuncnbsp;ergo die viro luda. Sc habitatoribus lerufa-lem,dicens,Ha:c dicit Dominus,llEcce, egonbsp;fingo contra vos main. Sc cogito contra vosnbsp;cogitationem. reuertatur vnufquifqueà vianbsp;fua mala,8c dirigite vias veftras Sc ftudia ve-ftra.Qui dixerunt,Defperauiraus:poft cogi-tationes enim noftras ibimus. Sc vnufquifq;nbsp;prauitate cordis fui mali faciemus. Ideo hatenbsp;dicit Dominus,Interrogate genres,Quis au-diuittalia horribilia, quæ fecit nimis virgonbsp;Ifrael.'’Nunquid deficiet de petra agri nix Li-bani? aut euelli poffunt aquæ erumpentes frinbsp;gidæ,8c defluentes.'’ Quiaoblitus eft raeinbsp;pulus meus, fruftra libantes. Sc impingentesnbsp;in vijs fuis,in femitisfeculi, vt ambularet pernbsp;eas in itinerenon trito : Vt fieret terra eorumnbsp;in defolationem,Sc in fibilum fempiternum:nbsp;omnis qui præterierit per earn , obftupefeet,
in deferto in terra Glfuginis amp; inhabitabili. B Benedidus vir quiconfiditinDomino, amp;e-Pfalin.i.a. rit Dominus fiduciaeius.llEt erit quafi lignûnbsp;quod tranfplantatur fuper aquas^quod ad hunbsp;morera mittit radices fuas: amp;; non timebitnbsp;cum venerit æftus.Et erit folium eius viride.nbsp;amp;in tempore ficcitatis non erit folicitum,nbsp;nec aliquando definet facere fruótum. Pra-^owaiHï» 7nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bominis’amp;infcrutabilezquis co
, Apoca.z.f. anoicet illud? II Eo-o Dominus Icrutans cor, i.Re ló b probans renes.-qui do vnicuiq; iuxta viaranbsp;fuam , 8e iuxta friiäum adinuentionum fua-rum.Perdix fouit quæ non peperit:fecit diuinbsp;tiaSjamp; non in iudicio; in dimidio dierii fuo-rum derelinqueteaSjamp;innouißimo fuo eritnbsp;infipiens. Solium gloriæaltitudinis àprinci-pio,locus fandificationis noftræ.Expeôlationbsp;ifrael Domine, omnes qui te derelinquunt,nbsp;confundentur ; recedentes à tc, in terra fcri-bentur: quoniam dereliquerut venam aqua-C rum viuentium Dominum. Sana me Dorai-ne,amp;ßnabor : làluum mefac, Sclaluusero:nbsp;quoniam laus mea tu es. Ecce ipfi dicunt adnbsp;me, Vbi eft verbum Domini?veniat. EtegOnbsp;non fum turbatus, tepaftorem lequenß : amp;nbsp;diem hominis non defyderaui, tu ftis. Quodnbsp;egreftiim eft delabijs meis, reótumin conlpenbsp;du tuo fuit. Non fis tu mihi formidini, fpesnbsp;mea tuin dieaffiidioniSjConfundantur quinbsp;me perfequunturjamp; non confundar ego.-pa-iieant illi,amp;non paueam ego.-induc fuper eosnbsp;diem affiidionis,amp; duplicicontritionecon-tere eos. Hæc dicit Dominus ad me,Vade, amp;nbsp;fta in porta filiorum populi per quam ingre-
• -diuntur reges Iuda,amp;egrediuntur,8£in cun-dis poftis lerufalem : amp; dices ad eos. Audite verbum Domini reges luda, amp; omnis luda,nbsp;p cundiq; habitatores lerufalé qui ingredimi-ni per portas iftas.Hæcdicit Dominus, Cu-ftodite animas veftras, amp; nolite portare ponnbsp;dera in die fabbathi: nec infcratis per portasnbsp;lerufalé . Et nolite eijcere onera de doraibusnbsp;veftris in die fabbathi, amp; omne opus non fanbsp;cietis:fàndificate diem fabbathfficut præce-pi patribus veftris, amp; non audierunt, nec in-clinauerunt aurem fuam:fed induraueruntnbsp;ceruicem fuam ne audirent me, amp; ne accipe-rentdifciplinam.Eterit,fi audieritis iTie,dicitnbsp;Dominus,vt non inferatis onera per portasnbsp;ciuitatis huius in die fabbathi;amp; fi fandificanbsp;iieritis diem fabbathi, ne faciatisin eo omnenbsp;opus:Ingredientur per portas ciuitatis huiusnbsp;reges amp; principes,fedentes fuper folium Da-uid,amp;afcendentes in curribusamp;equis,ipfi amp;nbsp;principes eorum viri Iuda,amp; habitatores lerufalem; habitabitur ciuitashæcin fêrapi-ternum.Etvenientdeciuitatibus luda, amp;denbsp;circuitu lerufalem, amp; de terra Ben-iamin, Sc amp; mouebit caput fuum, (ISicut venuis vrensnbsp;difper-
-ocr page 111-cœli,8c beft ijs terrx.llEt ponam ciuitaté banc Su^jra.xS.c in ftuporem. Sein fibilum:omnis qui prxte-rierit per earn, obftupelcet. Sc fibilabit lupernbsp;*vniuerlà plaga’eius . Et cibabo eos camibus quot;¦^niuerfatnbsp;filiorum fuorii, Sccarnibus filiarum füarum.’Q^'’^*'^*nbsp;Sc vnulquilque carnem amici fui comedetin.nbsp;obfidioneSc in anguftia in qua concludentnbsp;eos inimici eorum,Sc qui quxrütanimas eorum. E t conteres lagunculam in oculis viro-rum qui ibunt tecum.Sc dices ad eos,HxG di-cit Dominusexercituum,Sic eonteram po-pulum iftum Sc ciuitatem iftam, ficutcon-teritur vas figuli quod no poteft vltrainftau-rari:8c in Topheth lepelientur,eo quod nonnbsp;fit alius locus ad fepeliediim. Sic faciam loconbsp;huic,ait Dominus , Sc babitatoribus eius :amp;nbsp;ponä ciuitaté iftam ficut Topbeth. Et erunt Dnbsp;domus lerufalé Sc domus regum luda ficut lonbsp;eus Tophetb,immûdx;omnes domus,in quanbsp;cœli, Sc libauerunt libamina dijs alienis.Venir autem leremias de Topbetb,quo mile-rateum Dominus adprophetandum,Sc ftetitnbsp;in atrio domus D omini, Sc dixit ad omnemnbsp;populura ,Hxcdicit Dominus exercituumnbsp;Deus Ilfael, EccCjCgo inducam fuper ciuitatem banc, Sefuperomnes vrbeseius vniuer-fa mala qux locutus fum aduerfum eam:quo-niam indurauerütceruicem fuam, vt non aunbsp;dirent lêrmones meos.
Tercuffus leremias rnittiturà Thaffur in neruum ab eodem edu^us yaticinatur il-U tanquampfeudopropbette^ amp; omnibus ami-ciseius,totique ludxa captiuitatem 'Baby-lonicam : conqueriturferideritamp; pati opprobrium ac perfecutionem ob yerbum ‘Dominitnbsp;maledititque diet natiuitatisfix,
CAP. X
Et audiuit Pbaflurfilius Emmer lacer-dos,qui côftitutus eratprinceps in domo Domini,Ieremiam prophetantem fermones iftos. Et pereußit PbalTur leremiam propbetam,Sc mifît eum in neruti, quodnbsp;erat in porta Ben-iamin fuperiori, in domonbsp;Domini, Curaqueilluxilîet in craftinum,e-duxit PbalTur leremiamrde neruo. 8c dixit adnbsp;eum leremias, Non PbalTur vocauit Dominus nomen tuum,fed pauore vndique; Quianbsp;bæc dicitDominus,Ecce, ego dabotein pa-uorem,te 8c omnes amicos tuos: 8c corruentnbsp;gladio inimicorum fuorum,8c oculi tui vide-but. 8c omnem ludamdabo in manu regis Banbsp;bylonis;8c traducet eos inBabylonem,8cper-cutiet eos gladio.Etdabo vniuerlàm lùbftan g
leremiæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;500
difpergam eos coratn ini mi co .• dorfum, amp; amp; dabo cadauera eorutn efcam volatilibus nonfaciem oftendam eis indie perditionisnbsp;corum. Etdixerunt, Venice,amp;cogitcmusnbsp;contra leremiam cogitationes: non enim penbsp;ribitlex à ftcerdoce^neq; confilium à (apien-te,nec lermo à propheta.venite, amp; percutia-mus eum lingua,Sc non attendamusad vni-uerfos lefmones eius. Attende Domine adnbsp;me. Sc audi vocem aduerfariorum meorum.nbsp;Nunquid redditur pro bono malum, quia fonbsp;J) derunt foueam animæ meæPRecordare quodnbsp;fteterim inconfpedu tuo vt loquerer pro eisnbsp;bonum, Scauerterem indignationem tuamnbsp;ab eis.Propterea da filios eorum in famem,8cnbsp;deduc eds in manus gladijfiant vxores corum abfque liberis, Scviduæ: Sc viri earumnbsp;interficiantur morte : iuuenes eorum confo-diantur gladio inprælio.Audiatur clamor denbsp;domibus eorum, adduces enim fuper eos la-tronemrepente ; quiafoderuntfoueam,vtnbsp;caperent me, Sc laqueos ablconderunt pedilt; rum domatibns lacrificauerunt omni militiænbsp;bus meis.Tu autem Domine fcis omnecon-filiumeorum aduerfum me in mortem: nenbsp;propitieris iniquitati eorum. Sc peccatuninbsp;comma facie tua non deleatur : fiant corru-entes in conlpedu tuo, in tempore furorisnbsp;tui abutere eis.
J. leremiasper lagunculam terrea ^uamfregit, ofiendit populum lerufakm perdendum gladio amp; fame in obfidione, in quapatresfilios conbsp;medant, propter multiplicem ipforum idolola-triam amp; contemptum yer hi Tgt;ei.
CAP. XIX. at TAecdicitDominus,Vade,Scaccipenbsp;lagunculam figuli tefteaafenioribus
“^populi, à. lenioribus fiicerdotum : Et egredere ad vallera filij Ennom, qux eftnbsp;iuxta introitu portx fiÄilis: Sc prædicabis ibinbsp;verba qux ego loquar ad te. Et dices. Auditenbsp;verbum Domini reges luda, Sc habitatoresnbsp;lerulalem: hxcdicit Dominus exercituum,nbsp;Deus IlraeljEccCjCgo inducam afflidionemnbsp;fuper locum iftum : ita vc omnis qui audieritnbsp;illam,tinniant aures eiuszEo qudd derelique-rint me,Sc alienum fecerint locum iftum; Scnbsp;libauerunt in co dijs alienis, quos nelcieruntnbsp;ipfi,8c patres eorum,Sc reges Iuda,8c rcpleucnbsp;runt locum iftum languine innocentum. Etnbsp;xdificauerunt excella Baalim ad combiiren-dos filios fuos igni in bolocauftum Baalim:nbsp;qux non prxcepi, nee locutus fum, nee afcennbsp;® derunt in cor meum .Propterea ecce dies ve-niunt,dicit Dominus; Sc non vocabitur am-pliuslocus ifte,Tophcth, Sc Vallis filij En-nom,^cdVallisoccifionis.Etdifsipabocon-filiü luda Sc lerulalem in loco ifto:Scfubuer tiaciuitatishuius,Scomnemlaboréeius,om-tam eos gladio in cólpedu inimicorum fuo-lt; nequeprctiû,8ccunlt;ftosthelàurosregû ludanbsp;rura,Sc in manu quxrentiumanimas eorum; dabo in manu inimieoru eorum; Sc diripient
eos
5.
Propli.
dat à nobis.Et dixit leremias ad cos. Sic dice tis SedeciæjHacc dicit Dotninus Deus Ilrael,nbsp;EccCjCgo conuertatn vafà belli quæ in mani-busveftris funtj amp;quibusvos pugnatis ad-uerfnm regem Babylonis amp; Chaldæos j quinbsp;obfident vos in circuitu murorum : amp; con-gregabo ea in medio ciuitatis huius. Et de- B-bellaboego vos in manuextenta , 8c in bra-chio fortij8c in furore^8c in ihdignationej8cnbsp;in ira grandi. Et percutiam habitatores ciui-
cbodonofor regis Babylonis,8c in manuini-micorum eorû, 8c in manu quærentium ani-mam eorum:8c percutiet eos in ore gladij, 8c non fledetur neque pareet, nec milerebitur.nbsp;Etadpopulumhunc dices, Hæc dicit Domi C •nbsp;nus,llEcce ego doçoram vobis viam vitæ,8c^‘’^“'’ 'nbsp;viam mortis.Qui habitâueritin vrbe hac,monbsp;fieturgladio 8c fame 8c pefl:e;qui autem c-grefl'us fuerit, 8c transfugerit ad Chaldæos,nbsp;qui obfident vos, viuct, 8c eritei anima fuanbsp;quafi fpolium. Pofui enim faciem meam fu-per ciuitatem hancin malura, 8c non in bo-numjait Dominus; in manu regis Babylonisnbsp;dabitur, 8c exuret earn igni. Et domui regisnbsp;luda,Audite verbum Domini. Domus Da- p
eos,amp; tollenr,8c ducent in Babylonem. Tu autem Phaflur, 8c omnes habitatores domusnbsp;tux ibitis in captiuitatem, 8c in Babylonemnbsp;venies, 8cibi morieris :ibique lepelieris tu,nbsp;8c omnes amici tuiquibus prophetaftimen-daciü.Seduxifti me Domine,8c fèdu£tus fum;nbsp;fortior me fuifti8cinualuifti: faétus fumin denbsp;rifum tota die, omnes fublannant me. Quianbsp;iam olim loquor, vociferans iniquitatem, 8cnbsp;vaftitatem clamito : 8c fadus eft mihi fermonbsp;Domini in opprobriü,8c in derifum totadie. tatis huius:homines 8c beftiæ peftilentiaraanbsp;Et dixi, Non recordabor eins, nequeloquar gna morientur.Etpoft hoc,aitDominus,danbsp;vltr.àin nomine illius.8c facStus eft in corde bo Sedeciam regem Iuda,8c{èruos eius,8cponbsp;meo quafi ignis exeftuas, claufufq'uein oßi- pulum eius, 8c qui dcrelióti funt in ciuitate
C bus rneis : 8c defeci, ferre nonfuftinens.Au- haca pefte, 8cgladio,8cfame,in manu Nabu diui enim cöntumelias multorum , 8c terro-rem in circuitu, Perlèquimini, 8c perfèqua-mur eum,ab omnibus viris qui erant pacific!nbsp;mei,8c euftodientes latus meum:fi quo modonbsp;decipiatur,8c præualeamus aduerfus eum, 8cnbsp;coniequamur vltionem exeo. Dominus autem mecum eft quafi bellator fortis : idcirconbsp;qui perlèquuntur mecadent,8c infirmi erunt:nbsp;Infra.ij.g confundentur vehementer, liquia non intel-lexerunt opprobrium fèmpiternû quod nun-quam delebitur. Et tu Domine exercituumnbsp;Supra.ti.d. Ilprobatoriufti,qui vides renes 8c coGvideamnbsp;quæfo vltionem tuam exeis.-tibi enim reuelanbsp;ui caufàm meam. Cantate Domino, laudate
J) Dominum:quia liberauitanimam pauperis lob.j.a. de manu malorû. liMaledifta dies in qua na- uid,hæc dicit Dominus, llludicate mane iu-infr»«**'*'nbsp;tus fum-.dies in qua peperit me mater mea no dicium , 8c eruite vi opprefium de manuca-fit benediffta. Malednftus virqui annuntia- lumniantis.-nefortèegrediaturvtignisindi-uit patri meo,dicés,Natus eft tibi puer malcu
' lus ; 8c quafigaudiolætificauiteum.Sithomo illevtfuntciuitates quas fubuertit Dominus,nbsp;8c nS pœnituiteum.-audiat clamoré manè,8cnbsp;jau.». ylulatum in tempore meridiano : quot;qui’nô menbsp;interfecità vulua,vt fieret mihimater meanbsp;fepulchrum,8c vulua eius conceptusæternus. fruôlum ftudiorum veftrorum,*dicit Domi-Ç^arede vuluaegreflus fum , vt videremla-boremSe dolorem,8c confumerentur incon-fiifionedies mei.*’
5. ^l'^odet leremias nuntijs 5 edeeix regisfùper obfidione regis quot;Habuehodonofor, ludam quot;Va-fiandumpejîe,gladio,fame,amp; cagtiuitate^fo-los^ue eos yiiluros qui tranffugerint ad Chal-daos '.bortatur etiamytfaciantiudiciuminenbsp;indignatio ‘Dominifenùus ipfos lonfumat.
c A P. X X I.
VErbum quodfatftum eft adleremiam à Domino,quando mifit ad eum rexnbsp;Sedeciâs Phaflur filium Melchiæ, 8cnbsp;Sophoniam filium Maafiæ facerdotem, di-cens, Iriterroga pro nobis Dominum, quianbsp;Nabuchodonoibr rex Babylonis præliatur adnbsp;uerfum nos ; fi forte faciat Dominus nobif-cum lècundùm omnia mirabilia fu3,8c rece- rexluda_,qui ledes fuperlblium Dauid: tu 8c
gnatio mea,8c fuccendatur,8c non fitquiex-tinguat propter malitiam ftudiorum veftro-rum.Ecce, ego ad te habitatricem vallis foli-dæatquecampeftris,ait Dominus; qui dici-tis, Qms percutiet nos r qiiis ingredietur domos noftras ? Et vifitabo fuper vos iuxta
nus;8c fuccendam ignem in laltu eius.; 8c de-uorabit omnia in circuitu eius.
5. ddortatur regem luda amp;populum eius yt faciant iudieium lt;amp; iußitiam,quo omnia pronbsp;Jßere ijpßs ßtccedant, aboqui erunt omnes innbsp;direptionem : quod^ Sellum ßue loaiimß-lius lofite régis luda nonfit in lerufalemrtnbsp;uerfurtts : increpat eos qui ex iniufiitia xdifi~nbsp;cant,piromittentesfiibifaliiitatem patrum iu-fioru: yatiiinatur aduerfius imfium loacimnbsp;filium lofite quod fiepulturafitt cariturus, amp;nbsp;huius filius impijßimas lechonias cum matrenbsp;ducendus in ‘Babylonem,ibique moriturus.
CAP. XXII.
HAec dicit Dominus: Defcendein do mum régis Iuda,8cioqucris ibi verbunbsp;hoc, 8c dices, Audi verbum Domininbsp; . -,nbsp;ferui
' per portas iftas.Hæc dicit Dominus^ (IFacite judicium amp; iuftitiî^m ; amp; liberate vi oppreß-fum de manu calumniatoris : amp; aduenam^Scnbsp;pupillum, 8c viduam nolite contriftare, ne-que opprimatis inique : 8cfànguinem innocentera ne efFundatis in loco jfto.Si enira fa-cientes feceritis verbum iftud;ingredienturnbsp;per portas domus huius reges lèdentes de généré Dauid fuper thronura eiuSj8c afcenden-® tes currus 8c equos ,ipfî 8cferui j 8c populusnbsp;eorumJlQupd fi non audieritis verba hæcânnbsp;memetipfoiurauijdicit DorainuSjquiain fo-litudincmeritdomus hæc.Quiahæcdicit Donbsp;minus fuper domura regis luda Galaad tunbsp;mibi caput Libani : fi non pofuero te folitu-dinem^vrbes inhabitabiles.Et Gnétificabo funbsp;per te interficientem virum 8c arma eius : 8cnbsp;fiiccident cleâas cedros tuasSc præcipitabûtnbsp;inignem.Etpertranfibunt genres multæ pernbsp;ciuitatéhanc; 8c dieet vnufquifqueproximonbsp;fuOj Quare fecit Dominus fie ciuitati buicnbsp;grandiPEt relpodcbuntj Eo quôd derelique-tint padum Domini Dei fui,8c adorauerintnbsp;deos alicnos, 8c feruierint eis . Nolite flerenbsp;mortuum, neque lugeatis fuper eura fletu;nbsp;plangite eum qui egreditur, quia non reuer-tetur vltrà,nec videbit terram natiuitatisfuæ.nbsp;Quiabæc dicit Dominus ad Sellum filiumnbsp;lofiæ regem luda, qui regnauit pro lofia pâtre fuo, qui egrelfus eftdeloco ifto.Non re-uertetur hue amplius.-léd in loco ad que tran-ftuli eum,ibi morietur, 8c terram iftam nonnbsp;videbit araplius. Væ qui ædificat domû fuamnbsp;in iniun:itia,8ccœnacula fua non in iudicio:nbsp;amicû finira opprimerfruftra ,8c mercedemnbsp;eius non redder ei. Qui dicit,Aedificabo mihi domum latam , 8c cœnacula fpaciofa ; quinbsp;aperit fibi feneftras, 8c facit laquearia cedri-na,pingitq; finopide.Nunquid regnabis,quonbsp;lt;îiiam confers te cedro ? pater tuus nunquidnbsp;non comedit 8c bibit , 8c fecit indicium 8cnbsp;iuftitiam tune cùm beneerat ei ƒ ludicauitnbsp;caufàm pauperis 8c egeni in bonum fiium,nbsp;nunquid nôideô quiacognouitme,dicitDonbsp;minus?Tui veto oculi 8c coradauaritiam,8cnbsp;ad fiinguinem innocentera fundendum , 8cnbsp;ad calumniam,8c ad curfiim mali operis. Pronbsp;ptereahæcdicit Dominus adloacim filiumnbsp;lofiæ regem luda, Non plangent eum, Vænbsp;frater 8c væ foror: non concrepabuntei, Vænbsp;domine„8cvæ inclyte.SepuItura afini lêpelienbsp;tur, putrefaâus 8cproieâ:us extra portas le-rulàlem. Afccnde Libanum, 8cclama.-8c innbsp;Bafan da vocem tuam,8c clama ad tranlèun-tes, quia côtriti funt omnes amatores tui.Lonbsp;cutusfum ad teinabûdantia tua;dixifti,Nonnbsp;audiam, hæc eft via tua ab adolefcentia tua.
leremiæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;301
Supf J fèruitui ,8c populus tuus, qui ingredimini quia non audiftî vocem meam.Omnes paftoF '„Z.----1- • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• in— •. i.estuospafcetventus,8camatorestuiinca-
ptiuitatem ibunt:8c tune confundêriSjSceru^ belees ab omni malitia tua.Quæ lèdes in Libanbsp;no, 8c nidificas in cedris,quomodo côgeraui-fti cùm veniflent tibi dolores, quafi doloresnbsp;parturientisf’ Viuo ego,dicit Dominus: quianbsp;fi fuerit Techonias filius loacim regis Iuda,annbsp;nulus in manudextera mea, inde euellam eu.nbsp;Etdabo te in manu quærétium animam tua,nbsp;8c in manu quorum tu formidas faciem,amp; innbsp;manu Nabuchodonolor regis Babylonis, 8cnbsp;in manu Chaldæorum .Et mittam te 8cma- qnbsp;trem tuam q uæ genuit te, in terram alienam,nbsp;in qua nati non eftis,ibiq ue moriemini;8c innbsp;terram ad quam ipfi leuant animam fuam,nbsp;vt reuertantur illuc.-nô reuertentur.Nunquidnbsp;vas fidileatque contritum viriftelechonias?nbsp;nunquid vas abfq; omni voluptate?quare ab-ieéli funt ipfe 8c lèmen eius, amp; proiedi in ternbsp;ram quam ignorauertintf Terra, terra,terra,nbsp;audi lèrmonem Domini. Hæc dicit Dominus, Scribe virum iftum fterilem , virum quinbsp;in diebusfuis non profperabitur.nec enim e-ritdefemine eins vir qui fedeatfuper foliumnbsp;Dauid,8c poteftatem habeat vitra in luda.
5. Commznaîur T)omin‘UspAßoril)}n qutgregem iij^ergunt ac lacerant,fromittensJè reduBu-ritm reliquiasgregù ad locum fuum, acßefei-taturumpaßores amp; germe “Dauid iußumßuhnbsp;quo magnaßuenturfcelicitate : yaticinaturnbsp;quoquefßudoprophetü teternum ofprolrtum,nbsp;quipopulum decipiunt ^yolentes yc olliußca-turnominüDomini, amp;propJjetant abßquenbsp;quot;Dei yoluntate ,ßermoncm T)omini Onfn appellantes.
CAP. XXIII.
VIlAe paftoribusqui dilperdunt 8c di-lacérant gregem palcuæ meæ , dicit E2ec.54.a Dominus . Ideo hæcdicit Dominus
D eus Ifiaelad paftoresqui palcuntpopulum meum,Vosdilperfiftis gregem meum,8ceie-ciftis eos:8c non vifitaftis eos:ecce, ego vifi-tabo fuper vos malitiam ftudiorum veftroru,nbsp;ait Dominus. Et ego congregabo reliquiasnbsp;gregis mei de omnibus terris, ad quas eieceronbsp;eosilluc:8cconuertameosadrurafua,8ccre-fcent8c multiplicabuntur. Et fufeitabo fupernbsp;eos paftores, 8c palcent eos : *non formida-bunt vltra,8c non pauebunt:8c nullus quære-tur ex numero,dicit Dominus.llEcce, dies ve infrajj.c.nbsp;niunt,dicitDominus.'8c fufeitabo Dauid gernbsp;men iuftum:8cregnabitrex,8c lapiens erit:8c 45.b.nbsp;faciet indicium 8c iuftitiam in terra. Hin die- Bnbsp;bus quot; illis ’ laluabitur luda, 8c Ifiael habitabitnbsp;confidenter;8c hoceft nomen quod vocabût loan.i.g.^nbsp;eum, Dominus iuftus nofter. Propter hoc
Qjl ccce
-ocr page 114-Proph.
in nomine itieo mendaciiinij atque dicentes, L Somniaui fomniaui. Vfquequo iftud eft innbsp;¦ corde prophetarum vaticinantium menda-cium , amp; prophetanriiim fedudioncs cordisnbsp;flii? Quivolunt facere vt obliuifcatur populus meus nominis mei propter (omnia eo-rum quæ narrat vnufquifque äd proximumnbsp;(uum.-ficut obliti funt patres eorum nominisnbsp;mei propter Baal. Propheta qui habet fom-nium J narret fomnium.-amp; qui habet (èrmo-nem meumjoquaturfèrmonem meum verè.nbsp;quid paleis ad tricicum^dicit Dominus? Nû-quidno verba mcafuntquafi ignis^dicit Donbsp;minus:amp; quaß malleus conterens petra?Pro-pterea ecce ego ad prophetas, ait Dominus:nbsp;qui furanturverba meavnufquifque à proximo fùo . Ecce ego ad prophetas ait Domi-nus.-qui alTumuntlinguas fuas^ amp; aiunt, Di-cit Dominus.EccCj ego ad prophetas fomni-antes mendaciumjaitDominus.qui narraue-runt ea^ Scfeduxerunt populü meum in mennbsp;dacio fuo amp; in miraculis fuis;cùm ego nonnbsp;milîftem eos,nec madaftcm eis.-qui nihil pro-fuerunt populo huic^ dicit Dominus. Si igi- Gnbsp;turinterrogauerit tepopulus ifte^vel prophenbsp;tayaut (àcerdoSjdicens,Quod eft onus Dominbsp;ni ? dices ad eos Vt quid vobis onus r’proij-ciam quippe vos_,dicit Dominus.Etpropheta amp;facerdosjamp; populus qui dicit^OnusiDonbsp;raini:vi(îtabo fupervirum illumjamp;fuperdonbsp;mum eius. Hæc dicetis vnu(quifque ad proximum amp; ad fratrem fuum Quid refponditnbsp;Dominus.'’Etquid locutus eft Dominus?Etnbsp;onus Domini vitra non memorabitur : quianbsp;onus erit vnicuique (èrmo fuus : amp; peruerti-ftis verbaDei viuentisj Domini exercituumnbsp;Dei noftri.Hæc dices ad prophetam,Quid refpondit tibi Dominus ? amp;quid loquutus eftnbsp;Dominus.^ Si autem onus Domini dixeritis:nbsp;propterhoc hæc dicit Dominus Quia dixi-ftis lèrmonem iftum^Onus Domini.- amp; miftnbsp;ad voSj dicenSjNolitedicere Onus Domini’nbsp;propterea ecce ego tollam vos portansjamp; de-relinquam vos j amp; ciuitatem quam dçdi vo-bis J amp; patribus veftris à facie mea. flEt dabonbsp;vos in opprobrium (èmpiternumjamp; in igno-miniam æternam, quænunquam obliuionenbsp;delebitur.
5. Calathui lonarum fiiuum deßgnat uos in quot;Babylonia ludteos, qws dicit quot;Do-minwßréditeur um interramßuatn, ^tttnbsp;toto corde ad ipßum reuerteturtcalathw autem malarum ficuumßgnißtat eos qui ttiannbsp;ßerant lerofolymis, amp;poßea fugerant tnnbsp;ÆgJ^tum quos dicitß daturum in o^^ro-brium malediUionem,
CAP. XXnn,
Oftcfldit
gt;.7'
fddulte-
nuKf.ii. nonconuerteretur vnufquifq;à malitiafùa:
eccediesveniutjdicitDominus, ScnÖdicent vltra,Viuit Dominus,qui eduxit filios Ifraelnbsp;Deut.3j.d. de terra Aegypti:Sed, IlViuit Dominus qui e-duxit amp; adduxit fernen domus Ifi’ael de terra A quilonis, Scdecundis terris ad quas eie-ceram eos illuc.-ßc habitabunt in terra (ua. Adnbsp;prophetas : Contritum eft cor meum in medio mei, contreinuerunt omnia ofla mea;Ei-dusfumquaft virebrjus:amp;qua(i homo ma-didus a vino, .a facie Domini, amp; à facie ver-taialttrijs. borum (ànélorura eius.Qi£ilt;iquot;adulteris’reple-taeft terra , quia à facie maledidionis luxitnbsp;terrajarefada funt arua de(erti:fadus eft cur-jfus eorum malus, amp; fortitudo eorum dißi-C milis .Propheta nanque amp; (acerdos pollutinbsp;funt; amp; in domo mca inueni malum eorum,nbsp;ait Dominus.Idcirco via eorum eritquafi lu-bricum in tenebris:impellentur enim,amp; cor-ruent in ea: afteram enim fuper eos mala,annum viftracionis corum, ait Dominus.Et innbsp;prophetis Samariæ vidi fatuitatem; oamp;’pro-phetabant in Baal, amp; decipiebant populumnbsp;meum Ifrael. Et in prophetis lerufalcm vidinbsp;•, firailitudin2mquot;adulterantium’,amp; iter mendanbsp;cij : amp; confortauerunt manus peßimorü, vt
fadi funt mihi omnes vt Sodoma, amp; habita-tores eius-quafi Gomorrha.Proptereahæcdi-Supra.p.c. cit Dominus exercituum ad prophetas,(lEc-D ce, ego cibabo eos abfyn thio , Sc potabo eos felle; à prophetis enim lerufalem egreftà eftnbsp;pollutio (uper omnem terrain.Hæc dicitDonbsp;minus exercituum,Nolite audire verba prophetarum, qui prophetant vobis. Sc decipiûtnbsp;vosiviftonem cordis fui loquuntur, non denbsp;ore Domini. Dicunt his qui blafpheinantnbsp;me,Locutus eft Dominus, Pax erit vobis. amp;nbsp;omni quiambulatin prauitatecordis fui,di-xcrunt, Non venict fuper vos malum . Qmsnbsp;enimaft'uitinconftlio Domini,Scvidit Scaunbsp;diuit (ermonem eius ? quis confiderauit verbum illius,8c audiuit?Ecce, turbo Domini-»egredietur indignationisquot;egredictur’,8c tempeftas e-tf. rumpens:fuper caput impiorum venier.Nonnbsp;E reuertetur furor Domini, vfquedum faciat,nbsp;amp; vfquedum compleat cogitationera cordisnbsp;fui. in nouifsimis diebus intelligetis confi-Supr.i4.e. lium eius . (INon mittebam prophetas,8cipftnbsp;, c currebant: non loquebar adeos , Scipftpro-Iiifra.iz.c. ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n -n-
Sc.tÿ.c pnetabant. Si ftetillent inconfilio meo,8c nota feciftent verba mea populo meo : auer-tiflem vtiqueeos à via fua mala, Sc à cogita-tionibus (uis peßimis.Putafne Deus è vicinonbsp;ego (iim,dicit Dominus? Sc no Deus déloge?nbsp;Si occultabitur vir in abfeoditis ; Sc ego nonnbsp;videbo eum, dicit Dominus ? nunquid nonnbsp;cœlum Sc terra ego impleo : dicit Dominus?nbsp;Audiui quæ dixerunt prophetx,prophetates
-ocr page 115-lerctniæ.
diftis. Et mi^t Dominus ad vos omnfis fèr-uos fuos prophefas,côfurgens diluciilo, mit-tenfq;;amp; nonaudiftis,neq; inclinaftis aures veftras vtaudiretis, cû dicererJiReuertimini.Re.i^.dnbsp;vniifquifqjàviafuamalaj amp;àpelsimis cogi-Supr.iS.e.nbsp;tationibus veftris , amp;habitabitis in terranbsp;dédit Dominus vobiS(,amp; patribiis veftris,à fè-culo amp; vfq; in iêculum.Et noiite ire poft de-os alienos,vt fèriiiatis eis:adoretifqjeos;neq;nbsp;me ad iracundiâ prouocetis in operibüs ma-nimm veftrarû,amp; nonaffligavos.Etnonaii-diftis me, dicit Dominus:vt mead iracundi-am prouocarecis in operibüs manuum veftranbsp;rum,in malum veftrum . Propterea hxc dicitnbsp;Dominusexercituûj Pro eo quôd non audi-iftis verba mea.ecceego mittâjamp;aiFumS vninbsp;uerfàs cognationes Aquilonis, ait Dominus,nbsp;amp; Nabuchodonoibr regem Babylonis feruûnbsp;meum; amp; adducâ eos fuper terram ifta,amp; fu-per habitatores eius,amp; fuper omnes nationesnbsp;quæ in circuitu illius funt:amp; interfîciâeos,6cnbsp;ponam eos in ftiiporé amp; in fîbilum, amp; in Ib-litudines fempiternas. Perdamq; ex eis vocenbsp;gaudij amp; vocélætitixjvocé fponft amp; vocemnbsp;fponfx,vocé molæ, amp; lumen lucernx.Etcrit^nbsp;vniuerfà terra hæc in folitudiné amp; in ftupo-rem ; amp; ièruiét omnes gentes iftæ régi Baby-
Icnts fèptuagints annis.nCümqj impleti Fue£f,fi._2p_f^ rint fêptuaginta anni,vifîtaboiupcr regem».Par.jtf.4nbsp;Babylonis, 5c fuper gentem illam, dicit Do-minus, iniquitatem eorum, 5c fuper terramnbsp;Chaldæorum; 6c ponam illam in folitudinesnbsp;lèmpiternas. Etadducam fuper terram illamnbsp;oninia verba mea quæ locutus fum contra e-
A Stendit mibi Dominus : 8c ecceduo ï Icalathi pleni fîcis, polîti ante tem-plum Domini poftquam tranftulitnbsp;Nabuchodonolbr rex Babylonis lechpniamnbsp;filium loacim regem luda, 8c principes eius,nbsp;8c fabrum, 8c inclulbrem de Ierufâlem;8cad-duxiteos in Babylonem . Calathus vnus, ficus bonas habebat nimis : vt folent ficus eflênbsp;primi temporis.8ccalathus vnus, ficus habebat malas nimis, quæcomedi nonpoterant,nbsp;ß eô quôd eflênt malæ. Etdixit Dominus adnbsp;me. Quid tu vides leremia? Et dixi, ficus:fi-cus bonas,bonas valde : 8c malas, malas val-de: quæcomedi non poirunc,eô quôd funtnbsp;malæ. Et faétum eft verbum Domini ad me,nbsp;dicens. Hæc dicit Dominus Deus Iffael, Si-cut ficus hæ bonæ: ficcognolcam trafmigra-tionem luda, quain emifi de loco ifto in ter-C ram Chaldæorum,inbonum.Etponamocii-los meos fiiper eos ad placandû. Et reducamnbsp;eos in terram hanc : 8c ædificabo eos, 8c nonnbsp;deftruam.-8c plâtabo eos,8c non euellâ.Et danbsp;Jnfrjxij boeiscor,vtfciantme:quiaego fum Domi-‘ nus:llEc erunt mihi in populû, 8c ego ero eisnbsp;Deum:quia rcuertentur ad me in toto cornbsp;de fuo . IlEt ficut ficus pelsimæ, quæ comedinbsp;no polTunt eô quôd fint i'nalæ;Hæc dicit Donbsp;minus,ficdabo Sedeciamregem Iuda,8cprin lonis fêptuagintaannis.llCumq;nbsp;cipes eius,8c reliquos de Ierufalé,qui reman-fèrunt in vrbehac,8c qui habitât in terra-Ae-D gypti.Etdaboeos in vexationem, afflidio-nemque omnibus regnis terræ ; in opprobrium,8c in parabolam, 8c in prouerbium, 8c innbsp;malediÂionem in vniuerfis locis ad quæ eie-ci eos. Et mittam in eis gladium , 8c famem, am, omne quod feriptum eft in libro ifto,nbsp;8c peftem; donee côfumantur de terra, quamnbsp;dedi eis,8cpatribus eorum.
S. ^ia noîusrunt audtre leremiam nec reli-quQs pro^betas adhortantes ad pcenitentiatn, prxdicit cxàdium lerofolymorum, tÿ* cafiti-uhatem ß^tuaginta annorum, ac deinde per-ditionem regum qui i^Jôs tenebant captiuos:nbsp;quapropter iubetur ïeremias cittitatibus lu-dx ac exteris regibus terrarum propinare calicem furoris Dominuylulatüquoqueprxnun-tiat paßoribus ac optimatibus.
CAP. XXV.
Erbum quod fadû eft ad leremiam de Omni populo ludæ in anno quarto loacim filij lofiæ regis luda, iplenbsp;, eft annus primus Nabuchodonofor regis Ba-^*•8. bylonis.quot;Quod’locutuscft ïeremias prophe-taad oranem populum luda, 8c ad vniuerfosnbsp;habitatores lerulàlem dicens, A tertiodecimonbsp;anno lofiæ filij Amô regis luda vfquead dienbsp;hanc-.ifte tertius 8c vicefimus annus, faétum zæ, 5c Accarô, ÖC reliquijs Azoti,8cldumææ,nbsp;eft verbum Domini ad me,8c locutus fum ad 8cMoab,8c filijs Ammon:Et cundis regibusnbsp;Vos de node côfurgêns ôc loquésîôcnon au- Tyri, 8c vniuerfis regibus Sidônis;8c regibusnbsp;i terrx
quæcunquæprophetauit ïeremias aduerfum omnes gentes; Quia feruierunt eis cûm eftèntnbsp;gentes multæ 5c reges magni ; 8c reddam eisnbsp;fècundum opéra eorum , 8c fècundum faétanbsp;manuû fuarum. Quia liedicit Dominus ex-ercituum Deus IftaefSume calicem vini fu- Dnbsp;roris huius de manu mea: 8c propinabis de il-lo cunétis gentibusad quas ego mittam te.nbsp;Et bibent, 8c turbabuntur, 5c inlànient à fa-cie gladij quem ego mittam inter eos. Et ac-cepi calicem de manu Domini, 8c propinauinbsp;cundis gentibus ad quas mißt me Dominus;nbsp;lerufalem, 8cciuitatibus luda, 8cregibus e-ius 8c principibus eius.-vt darem eos in folitu-dinem , 8c in ftuporem, Sc inlibilum , 8c innbsp;maledidioné, lîcut eft dies ifta.Pharaoni régi Aegypti, 8c lèruis eius , 8c principibus eius,nbsp;8c Omni populoeius, 8c vniuerlîs generaliter ; cunifiis regibus terræ Aiifitidis, 8c cûtâisnbsp;regibus terræ Philifthij m,8c Afcalonis 8c Ga-
Proph.
domus Domini, ficloquêris adomnes ciui-rates luda, de quitus veniunt, vt adorent in domo Domini, vniuerlbsiermones quos e-go mandaui tibi vt loquaris ad eos: noli fub-trahere verbum ; fi forte audiant amp; conuer-tantur vnulquifque à via fua mala ; amp; pœni-teat me mali quod cogito facere eis propternbsp;malitiam ftudiorum eorum . Et dices ad eos,nbsp;Hæcdicit Dominus, Sinonaudieritis me vtnbsp;ambuletis in lege meaquam dedi vobis,vtaanbsp;diatis ferm ones feruorum ra eorum prophetarum, quos ego mifi ad vos de node confurnbsp;gens, amp; dirigens amp; nonaudiftis: IIDabo do- ®nbsp;mum iftam ucut Silo, amp; vrbem hac dabo in **nbsp;maledidionem cûdisgentibus terra.Etau-dierunt lacerdotes,8c propheta, amp; oranis ponbsp;pul us leremiam loquentem verba hac in donbsp;mo Domini. Cumquecompleflet leremias ¦nbsp;loquens omnia qua praceperatei Dominusnbsp;vt loqueretur ad vniuerfum populum: appre .nbsp;henderuteum (acerdotes amp;propheta,amp;om-nispopulus,dicens, Morte moriatur. Quarenbsp;prophetauit in nomine Domini ,dicens, Si-cut Silo erit domus hac;amp; vrbs id a defolabi-tur, eo quod non fit habitator? Et congregates eft omnis populus aduerfus leremiam innbsp;domo Domini.Et audierunt principes luda.
verba hac;amp;alcenderûtdedorao regis in do^ mum Domini, Sc lederunt inintroitu porta domus Domini noua. Etlocutifunt là-cerdotes,8c propheta ad principes,amp; adom-nem populum dicentes, ludicium mortis eftnbsp;viro huic : quia prophetauit aduerfus ciuita-temiftam, ficutaudiftis auribus veftris.Etnbsp;ait leremias ad omnes principes,amp; ad vniucrnbsp;fura populum,diccns. Dominus mifit me vtnbsp;prophetaremaddomum iftam, amp;adciuita-pnbsp;tern hanc omnia verba quaaudiftis. tiNunc jupri.?'*’nbsp;ergobonas facite vias veftras, Seftudia Ve-ftra, 8c audite vocem Domini Dei veftri : amp;nbsp;pœnitebit Dominum mali quodlocutuseftnbsp;aduerfum vos .Ego autem eccein manibusnbsp;veftris fum?facite mihi quod bonii 8c reâumnbsp;eft in oculis veftris.Veruntame ftitote 8cco-gnofeite quod fi occidcritis me, fanguinemnbsp;innocentem tradetis contra vofmetipfos, SCnbsp;contra ciuitatéiftâ,8c habitatores eius.in ve-ritateenim mifit me Dominus advos, vtlonbsp;querer in auribus veftris omnia verba hxc.nbsp;Ét dixerunt principes, 8c omnis populus ad
terræ infularum qui fiint trans mare.Et De-dan, 8c Thema, 8c Buz, 8c vniuerfis qui at-tonfi funt in comam. Et cundis reçfibus Ara onbsp;biæ, 8c cundis regibus Occidents, qui habitant in deferto,Etcundis regibus Zambri,nbsp;amp; cundis regibus Elam , 8c cundis regibusnbsp;Medorumlt; cundis quoqueregibus Aquilo-nis de prope 8c de longe , vnicuique contranbsp;fratrem fuum; 8comnibusregnis terræ, quænbsp;fiiper faciem eiusfunt: 8c rex Selach bibetnbsp;poft eos.Et dices ad eos, Hæcdicit Dominusnbsp;exercituum Deus Ilrael,Bibite,8: inebriami-ni, 8c vomite:8ccadite, neque furgatis, à fa-p cie gladij quern ego mitfam inter vos. Cum-que noluerint accipere calicem de manu tuanbsp;vt bibant, dices ad cos, Hæc dicit Dominusnbsp;i.Pet,4.d. gxercituum , IIBibentes bibetis.-quiaecce, innbsp;ciuitate in qua inuocatum eft nomen meum,nbsp;ego incipiam afdigere,8c vos quafi innocentes 8c immunes eritis? noneritis immunes,nbsp;gladiumenim ego voco fuper omnes habitatores terræ dicit Dominus exercituum. Et tunbsp;prophetabis ad eos omnia verba hæc,8c dicesnbsp;loel.j.d. ad illos, IlDominus de excelfo rugiet, 8c denbsp;Amos.i.a. babitaculo lando fuo dabit vocem fuam; ru-giens rugiet fuper decorem fuum : celeufmanbsp;quafi calcantium concinetur aduerfus omnes habitatores terræ.Perucnitfonitus vfquenbsp;ad extrema terræ: Qma indicium Dominonbsp;cum gentibus : iudicatur ipfe cum omni carne, impios tradidi gladio , dicit Dominus.nbsp;Hæc dicit Dominus exercituum, Ecce affii-dio egredieturdegenteingentem: 8c turbonbsp;Q magnus egredietur à fummitatibus terræ. Etnbsp;erunt interfedi Domini in die ilia à fummonbsp;terræ vfque ad fummum eius: non plangen-tur 8c non colligentur, neque fepelientuninnbsp;fterquilinium fuper faciem terræ iacebunt.nbsp;Vlulatepaftores 8c clamate :8cafpergite vosnbsp;cinere optimates gregis : quia complet! funtnbsp;dies veftri,vt interficiamini, amp; difiipationesnbsp;veftræ,8c cadetis quafi vafa pretiofa. Et peribit fuga à paftoribus,8c faluatioab optimati-bus gregis. Vox clamoris paftorum,8c vlula-tus optimatum gregis: quia vaftauit Dominus pafcua eorum. Et conticuerunt arua pacis à facie iræ furoris Domini. Dereliquitnbsp;quafi leovmbraculum fuum,quiafadaeft ternbsp;ra eorum in defblationem à facie iræ colum-bæjScà faci'eiræfuroris Domini.
5. 7rophetans leremias extidium Ierofolymoru facerdotes 8cadprophetas. Noeft viro huic , nifireßpijeant, lompreheditur àßacerdotilua lÿ iudiciîi mortis:quia in nomine Domini Dcinbsp;prophetis.ßed liber atur per principes ßniores ne noftri locutus eft ad nos. Surrexerut ergo vi-occidatar ,prolatisexemple Michaee amp; Irrite ri de fênioribus terræ, 8cdixerunt adomnemnbsp;prophetarum. cap. xxvi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cœtumpopuli,loquentes,liMichæasdeMo-E
TN principio regni loacim filij lofiæ régis raft hi fuit propheta in diebus Ezechiæ regis I Iuda,fadum eft verbum iftudà Domino, luda .*8: ait ad omnem populum ludæ, dûnbsp;•^dicens, Hæc dicit Dominus, Sta in atrio cens, Hæc dicit Dominus exercituum, Sionnbsp;quafi
-ocr page 117-lapidü erit; amp; mons domus*in excelia ß'lua-rum.Nunquid morte condemnauit eum Eze chias rexluda_,amp;omnis ludaPnüquidnon ti-muerût Dominum amp;deprecati liint faciemnbsp;Domini; amp; pœnituitDominum mali^quodnbsp;*'”»1 fitcia- locutus fuerataduerlum eos?quot;Itaquenos facinbsp;mus’malum grande contra animas noftras’nbsp;Fait quoque vir prophetans in nomine Domini Vrias filius Semei deCariath-iarim : amp;nbsp;Shetauit aduerfus ciuitatem iftam^ amp; ad-is terra hac iuxta omnia verba leremiæ.
Etaudiuit rex loacim^ amp; omnes potentes^Sc principes eius verbahæc : amp; quæfiuit rex in-terfîcere eum.Et audiuit VriaSj amp; timuit^fu-gitquCj amp; ingreflus eft Aegyptu.Et mifit rexnbsp;loacim viros in Aegyptum^ Elnathan filiumnbsp;Achobor, amp; viros cum eo in Aegyptü. Et e-duxerunt Vriam de Aegypto ; amp; adduxeruntnbsp;eum ad regem loacim^ Sc percußiteü gladio;nbsp;amp; proiecit cadauer eius in {èpulehris vulginbsp;- ignobilis . Igitur manus Ahicam filij Saphannbsp;fuit cum leremia^ vt no traderetur in manusnbsp;populijSc interfîcerenteum.
•Sj l'^meulis adyarios reges mißis^dicit illos,ßßt uire quot;velmt régi quot;Babylonis eiußquepofieris,pernbsp;manpirosin terraßua : alioqui peruuros gla~nbsp;dio, pame amp; peflesinuehens in pfeudoprophe-tas qui aliudyaticinantur,fallentespopulum:nbsp;prtsdieit etiam facrayafa qute reliqua puntnbsp;transperenda in ^abilonern, amp; tandem referenda lerofolymam.
CAP. XXVII.
A 'F N principioregni loacim filiæ lofiæ re-I gis luda, faftum eft verbum iftud ad lere miara àDomino,dicés,Hæcdicit Dominus ad me,Fac tibi vincula amp; catenas ;amp; po- hæc dicit Dominus exercituum ad columnas,nbsp;nes eas in collo tuo. Et mittes eas ad regé E- amp; ad mare, amp; ad Bafes, Sc ad reliqua vaforû,nbsp;dom, Sc ad regem Moab, Sc ad rege filiorum quæ remaferuntin ciuitatehac;quæ non tu-
leremiæ.
quafi ager arabitur: Sc leruQlem in aceruum fit collum fuum ftib iugo regis Babylonis in gladio Sein fame Sein pefte vifîtabo fupernbsp;genté illam,ait Dominus:donec confùmamnbsp;eos in manu eius.Vos ergonoliteaudirepro-phetas veftros,8c diuinos, Sc {omniatores,Scnbsp;augureSjSc malefîcos quidicût vobis,No fèr-uietis régi Babylonis.Quia mendacium pro-phetat vobis : vt longe vos faciât de terra ve-ftra,Sceijciat vos,8c pereatis.Porrô gens quænbsp;fubiecerit fèruicê fuam fùb iugo regis Baby-lonis,8c fèruicrit ei:dimittâeam in terra fua,nbsp;dicit Dominus.'Sccoleteâ, Sc habitabitinea.nbsp;Et ad Sedeciam fegé luda locutus fum fècun Cnbsp;dum omnia verba hæc, dices, Subijeite collanbsp;veftra fub iugo regis Babylonis, Sc feruite ei.nbsp;Sc populo eius, Sc viuetis. Quaremoriemininbsp;tu,8c populus tuns gladio,5cfame,Sc pefte,fi-cutlocutus eft Dominus ad genté quæ ferui-re noluerit regi Babylonis.’Noliteaudire vernbsp;ba prophetarumdicentid vobis. No leruietisnbsp;regi Babylonis : quia mendaciû ipfiloquun-tur vobis. (IQuiano mifi eos,ait Dominus.-Sc Siipr.i4.c.nbsp;ipfi prophetant in nomine meo mendaciter: inh.ip.b.nbsp;vt eijeiant vos. Sc pereatis tarn vos,qua pro-phetæ qui vaticinantur vobis. Et ad lacerdo-tes,8c ad populû iftü locutus fum,dicés,Hæcnbsp;dicit Dominus,Noliteaudire verba prophetarum veftrorû,qui prophetant vobis,dicen-tes,Ecce, Vafa Domini reuertentur de Baby-lone ndc cito, mendacium enim prophetantnbsp;vobis. Nolite ergo audire eosjled leruite reginbsp;Babylonis,vt viuatis.quare datur hæcciuitasnbsp;in folitudine.’Et ft prophetæ funt,8c eft ver- Dnbsp;bum Domini in eis.' occurrant Dominoexercituum , vt non veniant vafa quæ derelidanbsp;fuerant in domo Domini, Sc in domo régisnbsp;Iuda,Scin lerufâlem, in Babylonem. II Quia
J Sc ad mare. Sc ad Bafes, Sc ad reliqua vaforû,
Ammon,Sc ad regem Tyri,8cad regem Sido- lit Nabuchodonofbr rex Babylonis,cu tranf-nis: in manununtiorum quivenerûtlerufi- ferret lechoniam filium loacim regem luda lem ad Sedeciam regem luda. Er præcipieseis ' ~nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
vt ad Dominos fuos loquâtur.Hæcdicit Do« minus exercituû Deus Iffael, Hæc dicetis adnbsp;dominos veftros,Ego feci terra. Sc homines.nbsp;Sc iumenta,quæfunt fuperfacie terræ,in for-titudine mea magna, Sc in brachio meo ex-tento.-Sc dedi ea ei qui placuit in oculis meis.nbsp;Et nunc itaque ego dedi omnes terras iftas innbsp;manu Nabuchodonofor regis Babylonis fer-ui mei; infuper Sebeftias agri dedi ei, vt fer-uiant illi. Et fèruient ei omnes genres, Sc fi-lio eius ; Sc filio filij eius: donee veniat rem-pus terræ eins Sc ipfius ; Sc feruient ei genres multæ amp; reges magni. Gens autem amp; regnum quod non fèruierit Nabuchodonofornbsp;regi Babylonis ,Sc quicunque non curuaue-
deleruGlem inBabyloné, amp;omnesoptima-tes luda amp;lcrtiGlem. Quia hæc dicit Dominus exercitiium Deus lirael ad vafa quæ de-relida func in domo Domini/amp; in domo re gis luda amp; lerufalem: In Babylonem transfenbsp;rentur,amp; ibi erunt vfquead diem vifitationisnbsp;fuxjdicit Dominus:amp; affèrri faciam eajamp; j-e-ftitui inlocoifto.
5. HanMtaspßudopropheta ablatis de lollo le-remia catenu,yattanaturpier a yafa cum rtge^ amp; captiaopopulopofl biennium reduiendapednbsp;iubetur Ieremias cotrarium 'vaticinari, amp; mornbsp;tem iüidenuntiare,tpu(e.iuxtayerhum Jeremi»nbsp;eodem annopquata efi.
C A.V,
Qjl 3 Et fa-
,1
Pro ph.
qui Jerojôîymii remanßrünt,gladio, fame dr feße dicit confutnendos:deinde mala yaticina-turaduerßü jdcbab, Sedeciam amp; Semiamnbsp;pßudoproj^hetasßducentes populum tranfmi-grationh.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
C A P. X X I X.
Et hxc funt verba libri qux mifit lere-'^ mias propheta de lerulàlé ad reliquiasnbsp;leniorum tranfmigrationis,amp; ad lacer-dotes, amp; ad prophetas , amp; ad omne populumnbsp;quern traduxerat Nabuchodonolbr delerulanbsp;lem in Babylonemzpoftquam egrelTus eft le-chonias rex,amp; domina,amp;eunuchi,amp; principes Iuda,amp; Ierulalem,amp; faber,amp; inclulbr denbsp;lerufalemnn manu Elalà filij Saphan, amp; Ga-marix filij Helcix, quos mifit Sedecias rex lunbsp;da ad Nabuchodonolbr regem Babylonis innbsp;Babylonem,dicens,Hxcdicit Dominus exernbsp;cituû Deus Ilfael omni trafmigrationi quamnbsp;tranftuli de lerulalem in Babylonem, Aedifi-caredomos,amp; habitate;amp; plantate hortos,amp;nbsp;comedite frudum eorum.Accipite vxores,amp; ßnbsp;generate filios amp; filias; Sc datenlijs veftris v-xorcs,amp; filias vcftras date viris, amp; pariant filios Sc filias: Sc multiplicamini ibi, 8cnolitenbsp;elTe pauci numero. Et quxrite pace ciuitatisnbsp;ad quam trafmigrarevos feci : amp; orate pro eanbsp;ad Dominum:quia in pace illius erit pax vo-bis.Hxc enim dicit Dominus exercituû Deusnbsp;Ilfael,Non vos lêducant propbetx veftri quinbsp;funt in medio veftrum,S£. diuini veftri:ilSc ne Supf-*^*nbsp;attendatis ad Ibmnia veftra qux vos Ibmnia-tis : Qma falfb ipfi propbetant vobis in nomine mco: non min eos, dicit Dominus,nbsp;11 Quia hxc diciç Dominus, Cîi cœperintim- fnbsp;pleri in Babylone lêptuaginta anni, vifitabonbsp;vos:8c fufcitabo fuper vos verbum meum bonbsp;num,vt reducam vos ad locum iftum. Ego e-nim Icio cogitationes,quas ego cogito lupernbsp;vos,aitDominus, cogitationes pacis 8c nonnbsp;afflidionis, vt dem vobis finem Sc patientiâ.nbsp;Et inuocabitis me, Sc ibitis: 8c orabitis me, 8cnbsp;ego exaudiâvos. Q^xretis me, 8cinuenietis;nbsp;cû quxfieritis me in toto corde veftro.Et in-ueniar à vobis, ait Dominus : 8c reducam ca-ptiuitatem veftram; Sc congregabo vos de v-
A. T fadum eft in anno illo in principio regni Sedeciæ regis luda^ in anno quarnbsp;to , in menie quinto, dixit ad me Ha-nanias filius Azur propbeta de Gabaojndomo Domini coram lacerdotibus amp; omni ponbsp;pulo,dicens,Hxc dicit Dominus exercituumnbsp;Deusllfael. Contriui iugum régis Babylo-nis.Adhuc duo anni dierum,amp; ego referri fii-ciam ad locum iftum omnia vala domus Donbsp;mini qustulit Nabuchodonolbr rex Baby-lonis de loco ifto,amp; tranftulit ea in Babylo-ne.Etlechoniam filium loacim regem luda,nbsp;amp; omnem tranfmigrationem ludæ, qui in-grelsi funt in Babylonem,ego conuertamadnbsp;locum iftum, ait Dominus xonteram enimnbsp;g iugum régis Babylonis.Et dixitleremias pronbsp;pbetaad Hananiam prophetam in oculis la-cerdotum, amp; in oculis omnis populi qui fta-bat in domo Domini.-Scait leremias propHe-ta,Amen,fic facial Dominuszfufcitet Dominus verba tua quæ propbetafti, vt referanturnbsp;valain domum Domini, amp; omnis tranfmi-gratio de Babylone ad locum iftum. Verun-tamen audi verbum boc quod ego loquor innbsp;auribustuis, amp;in auribus vniuerfi populi,nbsp;C Propbetæ qui fuerunt ante me amp; ante te abnbsp;initio, Sc propbetauerûtfuper terras multas,nbsp;Scfuperrégnainagna,deprælio amp; deaffiidionbsp;ne J amp; de fame. Propbeta qui vaticinatus eftnbsp;pacem:cum venerit verbum eius, Icietur pronbsp;pbeta quern mifit Dominusinveritate.Etnbsp;tulit Hananias propbeta catenam de collo lenbsp;mix propbtæ, amp; confregit earn.Et ait Hananias in confpedu omnis populi, dicens,Hxcnbsp;dicit Dominus, Sic confringam iugum Na-bugodonofor régis Babylonia poft duos an-nos dierum de collo omnium gentiû.Et abijtnbsp;leremias propheta in viam fuam. Etfadii eftnbsp;verbu Domini ad leremiam, poftquS confrenbsp;git Hananias propbeta catenam de collo le-remix prophetx,dicens, Vadeamp; dices Hana-nix, Hxc dicit Dominus,Catenas ligneas conbsp;triuifti;amp; facies pro eis catenas ferreas.Quianbsp;hxc dicit Dominus exercituum Deus Ifrael,nbsp;Iugum ferreum polui fuper collum cunda-rum gentium iftarum,vtleruiantNabucho-donoforregi Babylonia, amp;lèruiétei;infuper niuerfisgentibus,amp;de cûAislocis adqux ex-Sc beftias terrx dedi ei.Et dixit leremias pro- puli vos dicit DominusiScreuerti vos faciatnnbsp;pbeta ad Hananiam prophetam, Audi Hana 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~
nia ; non mifit te Dominus, amp; tu confidere fecifti populum iftum inraendacio. Idcirconbsp;hxc dicit Dominus, Ecce,ego mittam te à fanbsp;cie terrx ; hoc anno moricris.aduerfum enimnbsp;Dominum locutuses. Etmortuus eft Hananias propheta in anno illo,menle feptimo.
5. Capttuos ludaos'vaticinatur. ^o.anniiin ‘BabylonepermanßiroSjhortatur^'^t illic mulnbsp;ti^licarißudeat,amp; dnnde reducetur:eos ytro
tie loco ad quern tranfmigrare vos feci. D dixiftis, Sufcitabit nobis Dominus prophe-tas in Babylone.Quia haec dicit Dominus adnbsp;regem qui fedet fiiper folium Dauidjamp; ado-mnem populum habitatorcm vrbis buius, adnbsp;fratrcs veftros qui non funt egrcfsi vobifcumnbsp;in tranlmigrationem . Hscc dicit Dominusnbsp;exercituum . II Ecce, mittamineos gladium,nbsp;amp;famem, Sc peftem : Sc ponam eos quafi ficus malas quæ comedi non poflunt, eo quodnbsp;pefii”
leremiæ,
peßimic ïint.Et perfèquareos in gladio^Sc in fame^amp;in peftilentia.-Scdabo eos in vexatio-nem vniuerfïs regnis terra:, in maledidioné,nbsp;amp; in ftuporem, amp; in in opprobriumnbsp;cundis gentibus ad quas egoeieci eos: Eonbsp;quod non audierint verba mea, dicit Dominus; quæ mifi ad eos per ïêruos meos prophenbsp;tas de node confurgens amp; mittens ; Si nonnbsp;audiftisjdicit Dominus.
£ Vos ergo audite verbum Domini omnis tranfmigratio , quam emifi de lerulalem innbsp;Babylonem.Hæc dicit Dominus exercituumnbsp;Deus Ilraelad Achab fîliû Coliæ, amp;ad Sede-ciam filium Maaiïat,qui prophetant vobis innbsp;nomine meo mêdaciter, Ecce, ego trada eosnbsp;in manus Nabuchodonoför régis Babylonis ;nbsp;amp; percutiet eos inoculis veftris.EtalEume-tur ex eis maledidio omni traGnigrationi lu-dæ quæ eft in Babylone,dicentium, Ponat tenbsp;Dominus Geut Scdeci3,amp; Geut Achab quosnbsp;frixit rex Babylonis in igne, pro eo quodfe-
(
vxores amicorum Giorum, amp;locutifunt ver bum in nomine meo mendaciter quod nonnbsp;madaui eis. ego fum iudex amp; teftis, dicitDonbsp;P minus. Et ad Semeiam Nehelamitcn dices,nbsp;Hæcdicit Dominus exercituum, DeuslGael,nbsp;Pro eo quod miGfti in nomine tuo librosadnbsp;omnempopulum qui eftin lerufalem , amp;adnbsp;Sophoniam ftlium MaaGæ fàcerdotem, amp; adnbsp;vniuerlos fàcerdores,dicens,Dominus déditnbsp;te làcerdotem pro loiade Gicerdote,-vt lis duxnbsp;in domo Domini fuper omnem virum ar-reptitium amp; prophetantem, vtmittaseumnbsp;in neruinn amp; m ca ree re in. Etnüc quare nonnbsp;increpafti leremiam Anathothiten,qui pro-phetat vobis? Quiafuper hoe miGtin Baby-lonem ad nos, dicens, longum eft : ædiGca-tedomos, amp;habirate:amp; plantatehortos, amp;nbsp;G comeditefruduseorum. Legit ergo Sopho-nias facerdos librum iftum in auribus leremiæ prophetæ.Et facftum eft verbum Domini ad Ieremiam,diccs,Mitte ad omnem tranfnbsp;migrationem,dicens, Hæc dicit Dominus adnbsp;Semeiam Nehelatniten,pro eo quód prophe-tauic vobis Semeias, amp; ego non miG eum:amp;nbsp;fecit vos conGderé in mendacioildcirco hæcnbsp;dicit Dominus, Ecce, ego viGtabo fuper Semeiam Nehelamiten,amp; fuper G:mé eins : nonnbsp;eritei virfèdés in medio populi huius, amp; nonbsp;videbit bonum quod ego facia populo meo,nbsp;ait Dominus.-quia præuaricationem locutusnbsp;eft aduerfus Dominum.
•S. Vatiânatur Iudxis amp; filijs Ifrael reditum à grautcaptiuitate in ^ua propterpeccataßta eiusmilèrebor, ScædiGcabiturciuitasin ex-detinebanturi amp; quodpoji reditum feruituri celfo fuo, amp; templum iuxta ordinem fuumnbsp;fint T)omino, ac T)auid regi queillefiificitabit fundabitur.Et egredietur de eis laus, voxquenbsp;eis inprojperitateamp;fiecuritate magna, deua- ludencium : amp; multiplicabo eos, amp; non mi-Qjj 4 nuentut
ftatis ipforum inimicis. gap. x x x. Oc verbum quod faétum eft ad 1ère-Anbsp;miam à Domino, dicens, Hæc dicitnbsp;Dominus Deus Ifrael, dicens. Scribenbsp;tibi omnia verba quæ locutus fum ad te, in
libro. Ecce enim dies veniüt dicit Dominus; amp; conuertam conuerGonem populi mei IGnbsp;racl amp; ludajuit Dominus:amp; couertam eos adnbsp;terram quam dedi patribus eorum, amp; poßi-debûteam. Et hæcverbaquælocutuseft Donbsp;minus ad iGael amp; adludam , Quoniam hæcnbsp;dicit Dominus, Vocem'terroris audiuimus:nbsp;formido,amp;non eft pax.Interrogate, amp; vide-te G generat mafculus.-quare ergo vidi oranisnbsp;viri manum fuper lumbum fuum quaG par-turientis, amp; conuerfæfunt vniuerGe facies innbsp;aiiruginem?IIVæ quia magna dies ilia,nec eft loelis.2.c.nbsp;Gmilis eius, tempufque tribulationis eft la- SiSpho.V.dnbsp;cob,amp;exiplàlàluabitur.Eteritin die ilia,ait Bnbsp;Dominus exercituum:conteram iugum eiusnbsp;decollo tuo ,amp; vincula eius dirumpa:amp;nonnbsp;cerint ftultitia in Ifracl, amp; mcechati luntin dominabuntureiampliusalienvledleruientnbsp;Domino Deo fuo , amp; Dauid regi Gio quernnbsp;fufeitabo eis.llTu ergo no timeas feme mcuslfii-44-ai«nbsp;Iacob,ait Dominus,neque paueas iGaebquianbsp;ecce ego laluabo te de terra longinqua,amp; lemen tuum de terra captiuitatis eorum: amp; re-uertetur lacob, amp; quielcet, amp;cundtis afGuetnbsp;bonis, amp; nonerit quern formidet:Quoniamnbsp;tecum ego fum , ait Dominus, vt faluem te,nbsp;faciam enim coGimmationem in cûâiis gentibus in quibus difperG te ; te autem non faciam in cofummationem : fed caftigabo te innbsp;iudicio, vt non videaris tibi innoxius. Quianbsp;hæc dicit Dominus, Inßnabilis fraftura tua,nbsp;peßima plaga tua. Non eft qui iudicet iudi-ciura tuum ad alligandum ; curationum vti-litas non eft tibi.Omnes amatores tui obliti Cnbsp;funttui.teque non quærent.llplaga enim ini- Supr.ij.d.nbsp;mici percufsi tecaftigatione crudeli: propternbsp;multitudinem iniquitatis tuæ durafaifta funtnbsp;peccata tua. IlQmd clamas fuper contritione Supr.q.d.nbsp;tua? infanabilis eft dolor tuus : propter mul-titudine iniquitatis tuæ, amp; propter dura peccata tua feci hæc tibi. Propterea omnes quinbsp;comedunt te, deuorabuntur: amp; vniuerG ho-ftes tuiincaptiuitatem ducetur: amp; qui teva-ftät,vaftabütur,cunÄofque prædatores tuosnbsp;dabo in prædam. Obducam enim cicatricemnbsp;tibi, 8c à vulneribus tuis lànabo te, dicit Dominus , Qi^ia eiedam vocauerunt te Sion,nbsp;Hæc eft quæ non habebat requirentem. Hæcnbsp;dicit Dominus,Ecce, ego conuertam con- Dnbsp;uerGonem tabernaculorum lacob, amp; tedis
Proph.
te Sion; 8c confluent ad bona Domini fuper fruraento,8c vino 8c oleo , 8c fœtu pecorumnbsp;8carmentorum : eritque anima eorum quafinbsp;hortus irriguus,8c vitra non efurient. Tunenbsp;lætabitur virgo in choro, iuuenes 8c fênes fi-mul:8cconuertamludum eorum in gaudi-um,8c confolabor eos, 8c lætificabo à dolorenbsp;fuo. Et inebriabo animam fàcerdotum pin-guedine : 8c populus meus bonis meis adim-plebitur, ait Dominus.Hæcdicit Dominus, .nbsp;H Vox in cxcelfô audita eft lamentationis,lu-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
dus 8c fletus Rachel plorantis filios fuos: 8c nolentis confolari fuper eis, quia non funt.nbsp;Hæc dicit Dominus,Quiefcat vox tua à plo-ratu,8c oculi tui à lachrymis:quia eft mercesnbsp;oper tuo,ait Dominus,8c reuertentur de ternbsp;rainiraici. Eteft fpes nouißimis tuis,ait Donbsp;minus, 8c reuertentur filij ad terminos fuos.nbsp;Audiens audiui Ephraim tranfinigrantem,nbsp;Caftigafti me, 8c eruditus fum, quafi iuuen-culus indomitus.conuerte me, 8c conuertar:nbsp;quia tu Dominus Deus meus . Poftquam e-nimeonuertifti me,egi pœnitentiam;8cpo-ftquâ oftendifti mihi,percußi femur meum.
nuentur: Scglorificabo eos, 5c non attenua-buntur.Et erunt filij eius ficut à principio, amp; cœtus eius coram me permanebit; 6c vifi-tabo aduerfum omnes qui tribulanteum.Etnbsp;erit dux eius ex eo; 8c princeps de medio eiusnbsp;producetur; 8c applicabo eum, 8c accedet adnbsp;me.quis enim ifte eft, qui applicet cor fuum,nbsp;vt appropinquet mihi,aic Dominus ? Et eri-tis mihi in populum;8c ego ero vobis in De-um.Ecce,turboDominifuroregrediSs, pro-cellarucns; incapite impiorum conquiefeet.nbsp;Non auertet iram indignationis Dominus:nbsp;donee faciat 8ccompleat cogitationem cordis fui.in nouifsimo dierum intelligetis ea.
iS, Dtdt Dominus ßreduUurum lio^ulum Iß rael de cajfduhate, yt in afßuentia bonorumnbsp;ßruiant I)ominodubetur ergo quot;H^cbel non fiere amplius filiosfiuos: agnojcit Ißaelfi meritonbsp;cafiigatum, ideo^uepœnitentiam agif.deno-uitate (j^uaftemina circundabit yirum:yigfia-btt Dominus ad reducedum Ißael: de yua a-cerba:de nouo pa^o quodferiet Dominus cumnbsp;domo Ijrael, nec abijeiet ynquam yniuerfiumnbsp;illius fernen.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. x x x i.
“I”N tempore illo,dicit Dominus, Ero De- Cofufus fum,8cerubuijquonia fuftinui op-I us vniuerfîs cognationibus Iftaei, 8c ipfi probriu adolefcentiæ meæ. Si fîlius honora-“*“erunt mihi in populum.Hæc dicit Domi bilis mihi Ephraim, fi puer delicatus: quia nus , inuenitgratiam in defèrto populus qui ex quo locutus fum de eo,adhucrecordabornbsp;rcmanfèratgladio:vadet ad requiem fuam If- cius.Idcirco conturbatafuntvifeera mea fii-i.Cor.c.c. rael.Longe Dominus apparuit mihi, IlEtin per eum,mifèrans mifèrebor eius,ait Dominus.Statue tibi fpeculamjpone tibi amaritu-dines: dirige cor tuum in viam redam,inqu3nbsp;arnbulafti:reuertere virgolfi'ael,reuertere adnbsp;ciuitatestuas iftas. Vfquequo delicijs diffol-ucris filia vaga.'’quia creauit Dominus no-uum fuper terra. Fæminacircûdabit virum.nbsp;Hæcdicit Dominus exercituû Deus Ifrael,Enbsp;Adhucdicent verbum iftud in terra luda, 8cnbsp;in vrbibus cius, cùm couertero captiuitatetnnbsp;eorum, Benedicat tibi Dominus pulchritu-do iuftitiae, môs fàndus: 8c habitabunt in eonbsp;ludas, 8c omnes ciuitates eius fimul.-agrico-læ 8c mintes greges. Quia inebriaui animainnbsp;lafîâm: 8c omnem animam efurientem fàtu-raui. Ideô quafi de fomno fufeitatus fumnbsp;vidij8c fbmnus meus dulcis mihi. Ecce, diesnbsp;veniût,dicit Dominus: 8cfeminabodomumnbsp;lfrael8cdomumludafèminehominum 8cfê-mineiumétorum.Et ficut vigilaui fuper eosnbsp;vt euellerem, 8c demolircr, amp; difsiparem,8Cnbsp;difperderem, 8c affiigerem : fie vigilabo fuper eos vt ædificem 8c plantera , ait Dominus. Hin diebus illis non dicent vitra. Patresnbsp;coraèderunt vuam acerbam, 8c dentes filio-rum obftupucrunt. Sed vnufquifque in ini-quitatefuamorietunoranis homo qui come-derit vuam àcerba, obftupelcent dentes eius.nbsp;Eccedies venient. dicitDominus: 8c ferianinbsp;do-
charitate perpétua dilexi te^ideo attraxite mi-fèrans.Rurflimq Lie ædificabo te^Sc ædificabe-risvirgo Ilrael adhuc ornaberis tympanis tuis, amp; egrediêris in choro ludenrium . Ad-huc plantabis vineas in montibus Samariæ:nbsp;plantabunt plantantes, amp; donee tempus ve-niat, non vindemiabunt:Quiaeruntdies innbsp;•ismoaie clamabunt cuftodes*in monte Ephra-im^SurgitCjSc afeendamus in Sion adDomi-num Deum noftrum.Qu^ia hæc dicit Domi-nuSjExultatein lætifia lacob^ amp; hinnite connbsp;tra caput Gentium ; perfonate, amp;canite, amp;nbsp;dicite. Salua Domine populum tuum reli-quias Ifrael. Ecce, ego adducam eos de ter-B ra Aquilonis, amp; congregabo eos ab extremis terrae; inter quos eruntcæcus amp; claudus,nbsp;amp; prægnans amp; pariens fîmul,cœtus magnusnbsp;»frtcibKs. reuertentium huc.In fletu venient amp; in’mi-fcricordia’reducam eos : amp; adducam eos pernbsp;torrentes aquarum in via reda, 8ç non im-pingent in eatquia fadus fum Ifraeïi pater,8cnbsp;Ephraim primogenitus meus eft. Audite vernbsp;bum Domini Gentes, Scannuntiate in infu-lis quæ procul funt, amp; dicitc, Qui difperfitnbsp;Ifrael, congregabit eum;amp; cuftodiet eum fi-cut paftor gregem fuum.Redemit enim Do-minus lacob, amp; liberabiteumdemanu po-tentioris. Et venient, 5c laudabuntin mon-
‘’twnm.iS.
defurin manus régis Babylonis : amp;Joquerur os eins cura ore illius, amp; oculi eius oculos iknbsp;lius videbunt. Et in Babylonem ducet Sede-ciam;amp; ibierit donee vifitem eura, ait Dominbsp;nus.fi autcra diraicaueritis aduerfum Chal-dxosjnihil profperum habebitis. Et dixit lerenbsp;mias J Fadlum eft verbura Domini ad me^di-cens, Ecce Hanaraeel filius Sellum patruelisnbsp;tuus venietad te^dicenSjEme tibi agrum mennbsp;qui eft in Anathoth ; tibi enim com petit exnbsp;propinquitate vt emas. Et venitad me Ha- Bnbsp;naraeel filius patrui mei lecundum verbumnbsp;Domini ad veftibuluracarceris, amp; ai tad me,nbsp;Poßide agrum meum qui eft in Anathoth innbsp;terra Ben-iamin : quia tibi competit hæredi-tas, amp; tu propinquus es vt pofiideas, Intelle-xi autem quod verbum Domini efiet.Et eminbsp;agrum ab Hanameel filio patrui mei qui eftnbsp;in Anathoth: ßcappendi ei argentum fèptcmnbsp;ftateres, amp; decern argenteos. E t fcripfi in li-bro^amp; fignaui,amp;adhibui teftes.amp; appendiarnbsp;getum in ftatera . Et accepi librum pofieftio-nisfignatum, Scftipulationes J Strata^ amp; ligna forinfccus. Et dedi librum pofießionisnbsp;Baruch filio Neri filij Maafiæ in oculis Hananbsp;meelpatruelis meijamp;in oculis teftiuraquinbsp;fcripti erant in libro emptionis, in oculis omnbsp;nium ludæorum qui lèdebât in atrio carceris.nbsp;Et præcepi Baruch coram eis,dicens_,Hæc di-cit Dominus cxercituum Deusifrael, Sume
9.
lefemiæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;505*
domui Ilrael, amp; domui luda fœdus houum: lonis, amp;capiet eam Et Sedecias rex luda non lecundum paélum quod pepigi cura pa-^ non elFugiet de manu Chaldæorum.-lèd tra-tribusquot;veftris’in die qua apprehendi manura ’nbsp;eorum, vteducerem eos deTerra^Aegypti;nbsp;padüm quod irritum fecerunt, amp; ego dorai-natus fum eorurn,dicit Dominus. Sed hoce-rit paélum quod feriam cû domo Ifiaelpoftnbsp;dies illoSjdicit Dominus : IlDabo legé mcamnbsp;in vilceribus eorum, amp; in corde eorum Icri-barn eam: amp; ero eis in Deum,amp; ipfi erunt minbsp;hi in popuIura.Et non docebit vlrr.i vir proxinbsp;mum fuum,8£ virfratremluum,dicens, quot;Co-gnolce’Dominum. omnes enim cognolcentnbsp;meà minirao eorum vfquead maximum, aitnbsp;Aftu.io.ç Dorninus:llquia propitiabor iniquitati eorû,
G amp; péceati eorum non memorabor araplius.
Hæc dicit Dominus qui datlolem in lumine diei,ordinem lunæ amp; ftellarum inluminenonbsp;élis : qui turbat mare, amp; lonantfluAus eius.nbsp;Dominus exercituum nomen illi. Si defcce-rint leges iftæ coram me dicit Dominus; tûcnbsp;amp; lèmen ifi-ael deficict,vt non fit gens coramnbsp;mecundtis diebus. Hæc dicit Dominus, Sinbsp;menfurati potuerint cœli furfum, amp; inuefti-gari fundaraentaterræ deorfum; amp; ego abij-ciam vniuerfum lèmen Ilrael, propter omnianbsp;quæfecerunt, dicit Dominus. Ecce dies ve-niunt,dicit Dominus; amp; ædificabitur ciuitasnbsp;Domino à turre Hanameel, vlquead portamnbsp;anguli.Etexibitvltràquot;norma’menfuræin connbsp;Ipeélu eiusfiiper collera Gareb ; amp; circuibitnbsp;Goàtha.Et omnem vallem cadauerum, amp; ci-nercs, amp; vniuerlàra regionem mortis, vlque librosiftos, librum emptionis hûcfignatum,nbsp;ad torrentem Cedron, Sc vlque ad angulumnbsp;portæ equorum Orientalis:lànlt;a:um Domininbsp;non euelletur,amp; non deftruetur vitra in perpetuum.
lt;S. Obßdente HabuchûJonofor lervßalcm^Iere mias in atrio carceris politus agrum in Anathoth iuffit T)omini emit à fuo fatruele^iuhet^nbsp;ßeruari librum emptionis : repert coram T)omi~nbsp;no beneficia Ifiraelitisprteßita'.Dominw dicitnbsp;fie traditurum ciuitatem cumpopulo régi ‘Babylonis propter illorum idololatriam fifiedpo-flea reuocaturum ipfiosin lerufialem, aeper-eufifurum cum eis nouumfxdus yt fîbi ex totonbsp;corde fier uiant.
CAP. XXXII.
A quot;V T’Erbumquodfadum eftadleremiam
% / à Domino in anno decimo Sedeciæ
V regis luda:iplèeft annus deciraufo-dauusNabuchodonolor. Tune exercitus régis Babylonis obfidebat IeruGlem.-amp;Iere-miasprophetaerat claulusin atrio carceris, qui erat in domo regis luda. Clauferat enimnbsp;eum Sedecias rex Iuda,dicens, Quare vatici- gypti,in fignis,amp;inportêtis,amp;inmanu robunbsp;naris,dicens,Hæc dicit Dominus, Ecce ego fta,amp;in brachio extéto, amp; in terrore magno,nbsp;dabo ciuitatem iftamin manu regis Baby- Ôededifti eis terra hanc,quamiuraftipatribusnbsp;eorum
amp; librum hunc qui apertus eft : pone illos in vale fidili, vt perraanere pofsint diebusnbsp;multis.Hæc enim dicit Dominus exercituumnbsp;Deus Ifrael, Adhuc poßidebuntur domus,nbsp;amp; agrijamp; vineæ in terra ifta. Et oraui ad Do-minum poftquam tradidi librum pofleßionisnbsp;Baruch filio Neri^dicens. HeuJieu^heUj Domine Deus : Ecce tu fecifti cœlum amp; terramnbsp;in fortitudine tua magna, amp; in brachio tuonbsp;extento:non erit tibidifficile omne verbum.nbsp;Qui facis mifericordiam in millibus , amp; red-dis iniquitatem patrum in finum filiorumnbsp;eorum pofteos,Fortifsime,magne,amp;potens,nbsp;IIDominus exercituum nomen tibi. Magnus E»od.j4.»nbsp;confilio,amp;incomprehenfibilis cogitatu: cuius oculi aperti funt fuper omnes vias filioriinbsp;Adam: vtreddas vnicuiq; lècûdura vias fuas,nbsp;amp;lecundum frudlum adinuentionum eius.
Qui pofuifti figna amp; portentain Terra-Ae- p gypti vlq; ad diem hac,amp; in Ifrael,amp; in hominbsp;nibus: amp; fecifti tibi nomeficuteft dieshæc.nbsp;Et eduxifti populum tuii Ifiael deTerra-Ae-
Proph.
meum dabo in corde eorum,vt non recedant à me.Et lætabor fuper eis, cum bene eis fece-ro: Sc plantabo eos in terra ifta in ve ri ta te innbsp;toto corde meo Sc in tota anima mea. Quianbsp;hæc dicitDominus,Sicutadduxi fuper popunbsp;lum iftum omne malum hoc grande:fîc addunbsp;cam fuper eos omne bonû quod ego loquornbsp;ad eos. Et pofsidebuntur agri in terra ifta: denbsp;qua vos dicitis quôd defèrta fît eo quôd nonnbsp;remanfèrit homo Sc iumentum, Sc data fît innbsp;man us Chaldæorum. Agri ementur pecunia,nbsp;Sc feribentur in libro, Sc imprimetur fîgnura,nbsp;Sc teftis adhibebitur : in terra Ben-iamin, 8cnbsp;in circuitu lerufàlem, in ciuitatibus luda,8cnbsp;in ciuitatibus motanis, Sc in ciuitatibus cam-peftribus,Sein ciuitatibus quæ adAuftrumnbsp;funt:q uia conuertam captiuitatem eorum,aitnbsp;Dominus.
5. ‘Promitth Dominusfe dimiJJ^nrum peccatd po pulißii amp; à cap nui täte redu^urummultisbtnbsp;neßeijsfuhßquentibustgerminauit Dauidger-men iuflitix ßiciens iuflitiam amp; indicium innbsp;terra, ßrmißimum eß padlum Domininbsp;cum Dauid amp;ßmine lacob Vehementer mulnbsp;tiplicando.
CA.P. XXXIII.
Et fadumeft verbum Domini ad lere-A miam fècundô,cum adhuc claufus effetnbsp;in atrio carceris,dicens, Hæc dicit Dominus qui fadurus cft:quot;amp;’ formaturus illud,nbsp;paraturus. Dominus nomen eius. Clamanbsp;ad me,Sc exaudiam tetScannutiabo tibi aran-dia. Sc fîrma quæ nefeis . Quia hæc dicit Do-*nbsp;minus Deus Ifîaelâd domos vrbis huius, 8c
eorum vt dares eis, terram fluentem lade Sc melle.Etingrefsi funt, ScpoffederunteamzScnbsp;nonobedieruntvoci tuæ , Sc in legetua nonnbsp;ambulauerunt:omnia quæ mandafti eis vt facerent, nonfecerunt; Sc euenerunt eis omnia mala hæc,Eccemunitiones extrudæ funtnbsp;aduerfum ciuitatem,vtcapiatur: Sevrbs datanbsp;eft in manus Chaldæorum, * qui prælianturnbsp;t^/hnis, aduernis earn a racie gladij. Sc fatnis,Sc pefti-lentiæ.-Sc quæcunq; locutus es, acciderunt,vtnbsp;tuipfe ccrnis.Et tu dicis mihi Domine Deus,nbsp;/ Eme agrum argeto,8c adhibe teftesicum vrbsnbsp;data fît in manus ChaldæorumPEtfadum eftnbsp;verbum Domini ad leremiam, dicens, Ecce,nbsp;ego Dominus Deus vniuerfæ carnis: nun-quidmihi difficile erit omne verbum ? Pro-E pterea hæc dicit Dominus, Ecce, ego tradamnbsp;ciuitatem iftam in manus Chaldæorum,8c innbsp;manus regis Babylonis,Sc capient earn. Et venbsp;nient Chaldæi præliantes aduerfum vrbemnbsp;hanc. Sc fuccendent earn igni. Sc comburentnbsp;eam,6cdomos,in quarum domatibus facrifi-cabantBaal, Sclibabant dijsalienislibaminanbsp;adirritandum me. Erant enim filij Ufaei 5cnbsp;filij luda iugiter facientes malum in oculisnbsp;meis ab adolefeentia fua : filij Ifrael qui vfq;nbsp;nunc exacerbant me in opere manuum fua-rum,dicit Dominus.Quia in furore. Sc in in-dignationemeafadaeft mihiciuitas hæc,ànbsp;die qua ædificauerunt earn, vfqj ad diem ifta,nbsp;qua auferetur de confpedu meo.Propter manbsp;litiam filiorum Ifrael Sc filiorum Iuda,quamnbsp;fecerunt ad iracundiam me prouocantss, ip-fî,8c reges eorum,principes corum,Sc facerdonbsp;ptes eorum,Sc prophetæ eorum,viri luda Scha ad domos regis luda quæ deftrudæfunt,8cadnbsp;Supra,»,F. bitatorcs Icrufalem. liEt verteruntad me ter- munitionesiScadgladiumvcnientiumvtdi'nbsp;ga Sc non facies : cum docerem eos diluculo micentcum Chaldæis, Sc impleant eas cada-*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sc e^udirem,5cnollentaudirevtacciperctdi-
4.Re.a^ a fcipîinam.llEt pofuerûtidôlafi.iain domo,in qua inuocatû eft nomen meû, vt polluèrentnbsp;earn.Et ædificauerunt excclfa Baal, quæ funtnbsp;in valle filij Ennom; vt initiarétfilios fuos Scnbsp;filias fuas Moloch:quod no mandaui eis, necnbsp;afeendit in cor meû, vt facerent abominatio-nem hanc, Sc in peccatum deducerent ludam.nbsp;Et nûc propterifta, hæcdicit Dominus Deus Ifrael ad ciuitatem hanCjde qua vos dicitisnbsp;quôd tradatur in manus regis Babylonis innbsp;gladio,Scin fame, Sc in pefte. Ecce, ego con-gregabo eos de vniuerfis terris ad quas eiecinbsp;cos in furore meo,8c in ira mea,8c in indignanbsp;tione grandizSc reducam eos ad locumiftum,nbsp;Ezec.ii.e. habitarecos faciam confidenter. lIEteruntnbsp;mihi in populû, amp; ego ero eis in Deü.Et dabo eis cor vnum,8c viam vnam, vt timeat menbsp;vniuerfis diebus:Sc bene fît ei5,8c fîlijs eorumnbsp;poft eos. Etferiam eis padumfèmpitcrnum:nbsp;ficnondefînam cis benefaccre: Sc timorem
ueribus hominum , quos percufsi in furore meo amp; in indignations mea, abfcondens fa-ciem meam à ciuitate hac propter omnemnbsp;malitiam eorum.Ecce, ego obducam quot;eis' ci- quot;««.7«nbsp;catricem Sc fanitatem^Sccurabo eos.’Sc reueUnbsp;bo illis deprecationem pacis Sc veritatis. Etnbsp;conuertam conuerfionem luda, Sc couerfio-nemquot;Ieru(àlem’;amp; ædifîcabo eos fient à prin-'nbsp;cipio. Et emundabo illos ab omni iniquitatenbsp;fua,in qua peccauerunt mihirSc propitius cronbsp;cunAis iniquitatibus eorum in quibus dcli-q ucrunt mihi, Sc fpreuerunt me. Et crit mi- gnbsp;bi in nomen, amp;ingaudium,Scin laudem,amp;:nbsp;in exultationem cundis gentibiis terrae quænbsp;audierint omnia bona quæego fadurusfumnbsp;eis:Sc pauebunt, Sc turbabunturinvniucrfisnbsp;bonis, Sc in omni paca^quam ego faciam cis.nbsp;Hæc dicit Dominus, Adhuc audietur in loconbsp;iftofquem vos dicitis effe defèrtum, eo quôdnbsp;non fît homo, nec iumentum : in ciuitatibuînbsp;Iuda,8c foris Icrufalé, qux defolatx funt abfî-que
leremiæ.
temfulkerant^ nenferuauerînt, CAP. XXXIIII.
VErbiim quod fadum eft adleretniatn A à Domino , quado Nabuchodonofornbsp;rex Babylonis, amp; omnis exercitus e-iuSjVniuerlaq; régna ten'æ quæ erant ftib po-teftate manus eins, 8c omnes populi bellabatnbsp;contra lerufalem , 8c cotra omnes vrbes eius,nbsp;dices,Haecdicit Dominus Deus Iftael,Vadejnbsp;8c loquere ad Sedeciam regem luda : 8c dicesnbsp;adeumjHæcdicitDorainus,Ecce,ego tradamnbsp;ciuitatemhancin manusrégis Babylonis, 8cnbsp;fuccendet earn igni.Et tu non efFugies de manbsp;nu eiusifed coprehenfione capieris, 8c in manbsp;nu eins tradêris :8c oculi tui oculos régis Babylonis videbunt, 8c os eins cum ore tuo lo-quetur,8c Babylonem introibis. Attamen au-di verbum Domini Sedecia rex Iuda,Hæc di-cit Dominus ad te,Nô moricris in gladio, (ednbsp;in pace morieris, 8cfecundum combuftionesnbsp;patrum tuorum regum priorum qui fueruntnbsp;ante te,fic comburent te,-8c Væ domine,plan-
minus .Ét locutus eft leremias prophetaad B Sedeciam regem luda vniuerfa verba hxc innbsp;leruiàlé.Et exercitus régis Babylonis pugna-bat contra Ierufalem,8c contra omnes ciui rates ludaquæ reliquæ erant contraLachis, 8cnbsp;contra Azccba:ha’ enim fupererant deciuita-tibus Iuda,vrbes munitæ. Verbû quod fadumnbsp;eft ad leremiam à Domino,poftquam percuf-fit rex Sedecias fœdus cû omni populo in le-ru(àlem,prædicans, Vtdimitteret vnufquilq;nbsp;leruum fuum , 8c vnulquilq; ancillam fuam,nbsp;Hebræum 8c Hebrata liberos : 8cnequaquamnbsp;dominarétureiSjideft inludæo 8cfratrefuo.nbsp;Audieruntergo omnes principes, amp; vniuer-fus populus,qui inierant padum,vt dimitte-ret vnulquilque leruum finira 8c vnufquifq;nbsp;ancillam fuamliberos, 8c vitra non domina-rentu'r eis.audierunt igitar,8cdimilerunt. Et
quebomineamp;ablquehabitatore 8c ablq; pe-core) vox gaudij 8c vox laetitiæ, vox fponfi Sc vox lponlæ,vox dicentium,Confitemini Donbsp;mino exercituum,quoniam bonus Dominus,nbsp;quoniam in æternû milèricordia eius: 8c por-tantium vota indomum Domini. reducamnbsp;enim conuerfionem terrx ficut à principio,nbsp;dicit Dominus .Hæcdicit Dominus exerci-
C tuum , Adhuc erit in loco ifto delerto ablque homine,8c ablqueiumento, 8c in cundis ciuinbsp;tatibus eius habitaculum paftorum accuban-tium gregum.In ciuitatibus montuofis, 8c innbsp;ciuitatibus campeftribus, 8c in ciuitatibusnbsp;quæadAuftrum funt;8cin terra Ben-iamin,nbsp;8c in circuitu lerufalem , 8cin ciuitatibus luda adhuc tanfibunt greges ad manum nume-rantis,ait Dominus. IIEccedies venient,dicitnbsp;DominusiScfulcitabo verbum bonum quodnbsp;locutus fumaddomum Ifi-ael Scaddomumnbsp;luda,In diebus illis,8c in temporeillo germinate faciam Dauidgermen iuftitiae ; 8c facietnbsp;iudicium 8c iuftitiam in terra. In diebus illisnbsp;Gluabitur Iuda,8cquot;IeruGlem’habitabit confi- gent teiquia verbfi ego locutus fiim,dicit Donbsp;denter, 8c quot;hoceft nomen quod vocabuntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ ‘
*'^«»1.10. eum’,Dominusiuftus nofter. Quia hæcdicit Dominus, Non interibit de Dauid vir, quinbsp;lèdeatfuperthronum domus Ifrael. Et de G-cerdotibus 8c de Leuitis non interibit vir à fanbsp;cic mca,qui olFerat holocautomata, 8cineennbsp;dat Gcrificiû, 8c cædat vidimas omnibus die-bus.Et fadum eft verbum Domini adlere-miam,dicens,Hæc dicit Dominus, Si irritum
D poteft fieri padum meumcumdie,Scpadum meumeumnode, vtnon fit dies Sc nox innbsp;temporefuo; Et padum meum irritum elfenbsp;poterit cumDauid lèruomeo, vtnon fit exnbsp;eo filius qui regnet in throno eius, 8c Leuitænbsp;amp; Geerdotes miniftri mei. Sicuti enume-rari non poflunt ftellæ cœli, 8c metiri arenanbsp;maris ; lie multiplicabo Gmen Dauid feruinbsp;mei,8c Leuitas miniftros meos. Et fadum eftnbsp;verbum Domini ad leremiam, dicens, Nun- côuerfi funtdeinceps;8c retraxerunt leruos 8cnbsp;quid no vidifti quid populus hic locutus fit, ancillastgt;fuas’,quos dimilèratliberos, 8c fub-dicens,Due cognationes, quas elegerat Do- iugaueruntin famulos ôcfamulas.Et fadum Gnbsp;minus, abiedæ funt : populum meum de- eft verbum Domini ad leremiam à Domino,nbsp;Ipexerunt, eo quôd non fit vitra gens coram dicens,Hæc dicit Dominus Deus Ifrael, Egonbsp;eis, Hxc dicit Dominus,Si padum meum in- perculsi fœdus cum patribus veftris in die quanbsp;terdiem 8c nodem,8cleges cœlo 8c terræ non eduxi cos de Terra-Acgypti,de domo lèruitunbsp;pofuiiequidém 8c lèmen lacob, 8c Dauid 1èr- tis,dicés, IlCùm copied fuerint Gptem anni,nbsp;ui mei proijciam, vt non alTumam de femine dimittat vnufquifq; fratrem fuura Hebræum, Deu.i5.c.’nbsp;eius principes fèminis Abraham, lGac,8c la- qui vendituseft efiSc feruiet tibi Gx annis.-8cnbsp;cob.reducam enira conuerfionem eorum, 8c dimittes eîl à te liberum. 8c non audieruntpanbsp;miferebor cis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tres veftri me, nec inclinauerût aurem fuam.
«S. Trtedicit quot;Dominusßtraditurum regem Sede Etcouerfi eftis vos hodie,8cfcciftis quodre-ciam in manus regts quot;Babylonis 'S»» cum Ie- dû eft in oculis meis,vt praedicaretis libertate rufakm^^uam ignifuccendet,eo qubdpaBum vnulquilq; ad amicu fuum: 8c iniftis padumnbsp;quod coram quot;Domino ffepigerant de dimitten- in cufpedu meo, in domo in qua inuocatumnbsp;dis his liberis quos ex Hebreeis fbi inferuitu- eft nome meum fuper eam.Et reuerfi eftis,8cnbsp;comma-
-ocr page 124-Proph.
habetis:lèd in tabernaculis habitabitis cundis diebus veftris, vt viuatis diebus multis fupernbsp;facie terra: in qua vos peregrinamini. Obedi-uimus ergo voci lonadab filij Reehab, patrisnbsp;noftrijin omnibus quæ præcepit nobis: ita vtnbsp;nonbiberemus vinum cundis diebusnoftris*nbsp;nos amp; mulieres noftræ^filij amp; filiæ noftræ:amp;nbsp;non ædificaremus domos acfhabitandum: Scnbsp;vineam amp;agrum Scfèmentemno habuimus;nbsp;fèd habitauimus in tabernaculis, amp; obedien-tes quot;fuimus’ iuxta omnia quæ præcepit nobis 7’««*’*^'nbsp;lonadab pater nofter.Cùm autem afcendifletnbsp;Nabuehodonolor rex Babylonis ad terram nonbsp;lum quem conciderunt in duas partes,amp;; tran ftram,diximus, Venite, amp; ingrediamur leru-
exercitus Syriæ:amp; manfimusin lerufalem.EtC fidiim eft verbum Domini adIeremiam,di-cens , Hæcdicit Dominus exercituum Deusnbsp;Ifrael,Vadejamp; die viris luda amp; habitatoribiisnbsp;lerufàlem. Nunquid non recipietis difciplî-nâ,vt obediatis verbis meis, dicit Dominus.'’nbsp;Præualuerut fermones lonadab filij Rechab,nbsp;quos præcepit filijs fiiis vt non biberent vi-num:amp;non biberunt vfq; ad diem hanc,quianbsp;obedierunt præcepto patris fui: ego autem lonbsp;cutus film ad vos, de mane confurgens amp; lo-quens,amp; non obediftis mihi.Mifiq ue ad vosnbsp;omneslèruos meos prophetas, confurgens iS.!”nbsp;ni vnufquilque à via fua pefsima,amp; bona faci Dnbsp;te ftudia veftra: amp; nolitelèqui deos aliènes,nbsp;neqjcolatis eos, amp; habitabitis in terra quamnbsp;dedi vobis amp; patribus veftris:amp; non inclina-ftis aurem veftram, ncque audiftis me.Firmanbsp;uerunt igitur filij lonadab filij Rechab præ-ceptum patris,lui quod præceperat eis: popu-lus autem ifte no obediuit mihi. Idcirco hscenbsp;dicit Dominus exercituum,Deus Ifiael, Ec-ce,egoadducam fiiper ludam amp;fiiper omnesnbsp;habitatores lerufalé vniuerfam afflidionemnbsp;quam locutus fum aduerfum illos : eo quôdnbsp;locutus film ad illos,amp; nonaudierunt: voca-ui illos,amp; nonrefponderunt mihi.Domuiaunbsp;tem Rechabitarum dixitleremias : Hæcdicitnbsp;Dominus exercituum Deus Ifrael, Pro eonbsp;quôd obediftis præcepto lonadab patris ve-rtri,amp;cuftodiftis omnia mandata eius,amp;fe-ciftis vniuerlà quæ præcepit vobis.-proptereanbsp;hæc dicit Dominus exercituumDeus Ifrael,nbsp;Non deficiet vir de ftirpe lonadab filij R®'nbsp;chabï ftans in conlpeôtu meo ciinétis diebus.nbsp;lajju Domini mittit leremias inclufui ca,rnbsp;cere fer Daruch librum comminationum,nbsp;quem lega,t coram omnifofulo 'vtrefififeat:nbsp;forrbrex loacimipfiim ignt confumit, lu-bens leremiam amp; Darucb comprebenli,quinbsp;abßonditi er ant: leremias autem iuffu Do-tniniiîAetDaruchaiiumfcribere,lt;amp; Ioa~nbsp;dm
commaculaftis nomen meum : amp; redyxiftis vnulquilq; feruum fuum,^ v.nufquifqueannbsp;cillam fuâ quos dimilèratis vt eftent liberi amp;nbsp;fuæ poteftatisiamp;fubiugaftis eos vt fint vobisnbsp;lèrui amp;aqcillæ .Propterea hæc dicit Domi-nus. Vos non audiftis me,vt prædicaretis libernbsp;tatem vnulquifquefratrifuo,amp; vnufquilquenbsp;amico fuo ; ecce ego prædico vobis libertaté,nbsp;ait Dominus,ad gladium,ad peftem,amp; ad fa-mem: amp;dabo vos in cômotionem cuefis re-gnis terræ.Et dabo viros qui præuaricatur fœnbsp;' dus raeum,amp;no obleruauerutverba fœderis,nbsp;quibus alîênfi funtin confpedu meo , vitu-I
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fierunt inter diuifiones eius, Principes luda làlem à facie exercitus Ghaldæorû, amp;à facie
amp; principes lerufalém, eunuchi amp; làcerdo-tes, Sc omnrs populus terræ, qui tranfîerunt inter diuifiones vituli: Et dabo eos in manusnbsp;inimicorumluorüm, amp; in manus quærentiûnbsp;aiiimara eorum:amp;erit morticinum eoruminnbsp;elcam volacihbus cœli Sebeftijs terræ. Et Se-deciam regem luda amp; principes eius dabo in,nbsp;manus inimicorum fuorû, amp;inmanus quæ-rentium animas eorum , amp;in manus exercituum regis Babylonis,qui receflerût à vobis.nbsp;Ecce, ego præcipio, dicit Dominus: Scredu-cam eos in ciuitatem hanc, amp; præliabunturnbsp;aduerfus eam;amp;capienteam, amp;incendenti-gni: amp;ciuitates luda dabo inlôlitudinem, eo diluculo,mittensque,amp; dicens,IIConuerrimiamp;nbsp;quôd non fit habitator.
5. Exemple obsdientiæ T^cbabitarum,priscepta patris jui licet dura ßruantium,expollulat Donbsp;minus depertinaci ludaorum inobedientia adnbsp;uerfus ipßuspracepta: quapropter his pranun-tiat Dominus malaßlis autem bona.
CAP. XXXV.
quot;^Erbum quod faólumeft ad leremiam \ / à Domino in diebus loacim filij lo-’ fiæ regis Iuda,dicens,Vadead do mumnbsp;Rechabitarü.'amp; loqiiere eis,amp; introduces eosnbsp;in domum Domini in vnam exedram thelaunbsp;rorum,amp;.dabis eis bibere vinum.Et aflumpfinbsp;lezoniam filium leremiæ filij Habfaniæ, amp;nbsp;fratres eius , amp; omnes filios eius, amp; vniuer-lam domum Rechabitarum : Scintroduxi eosnbsp;in domum Domini, ad gazophylacium filio-rumHanan filij legedeliæ hominis Dei,quodnbsp;erat iuxta gazophylacium principü,fuper thenbsp;laurum Maafiæ filij Sellum, qui erat euftosnbsp;veftibuli. Et pofiii coram filijs domus Rechanbsp;bitarum Icyphosplenos vino,amp;calices:amp; di-xi ad eos, Bibite vinum . Qui reljjonderunt,nbsp;g Non bibemus vinumrquia lonadab filius Re-chab,paternofter, præcepit nobisjdicés. Nonnbsp;bibetis vinum vos amp; filij veftri vlq; in fempinbsp;ternum.Et domum nô ædificabitis,amp; lèmen-tem non IcretisjSc vineas non piantabitis,nec
-ocr page 125-leremiæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;307
|
ciw acßmsn eitti'^nà cum lerufalemf radiâtperdendos. QkP. XXXVI. |
A T fadiim eil in anno quarto loacim I’ filij loiîæ regis luda: fadû eil verbumnbsp;boe ad leremiam à Domino, dicens.nbsp;Tolle volumen Hbri j Sc icribesin eo omnianbsp;verba quæ locutus fum tibi aduerfum liraelnbsp;amp;Itidam,ßc aduerfum omnes gétesza die quanbsp;locutus fum ad te ex diebus Joiïæ viq; ad diemnbsp;banc : Si forte audiente domo luda vniuerianbsp;mala quæ ego cogito facere eis, reuertatur v-nuiquiiquea via fua peßima: amp; propitius e-ro iniquitati,amp; peccato eorum.Vocauit ergonbsp;leremias Baruch filium Neriæ; amp; icripiït Baruch ex oreleremiæ omnes fermones Domini, quos locutus eil ad cum, in voluminenbsp;libri. Et præcepic leremias Baruch , dicens.nbsp;Ego claufus fum , nee valeo ingredi domumnbsp;Domini. Ingredereergo tu ,amp; lege de volu-g minein quo icriphili ex ore meo verba Domini , audiente populo in domo Domini innbsp;die ieiunijdnfuper amp;audiente vniuerib luda,nbsp;qui veniunt de ciuitatibus fuis, leges eis : Sinbsp;forte cadat oratio eorum in confpeéhu Dominbsp;ni, amp;reuertatur vnufquiique à via iua peßi-roa:quoniam magnus furor Scindignatio eil,nbsp;quam locutus eil Dominus aduerfus popu-lura hunc. Et fecit Baruch filius Neriæ iuxtanbsp;omnia quæ præceperat ei leremias propheta,nbsp;legens ex volumine ièrmones Domini in domo Domini. Faólum eft autem in anno quinnbsp;to loacim filij loiîæ régis luda, in menie no-no ; prædicauerunt ieiunium in confpedunbsp;Domini omni populo in leruialem , 8c vni-ucriæ multitudini quæconfluxerat deciuita-tibus luda in leruialem . Legitq ue Baruch exnbsp;volumine fermonesleremiæ in domo Dominbsp;C ni in gazophylacio Gamariæ filij Saphan icrinbsp;bæ, in veilibulo fuperiori, in introitu portænbsp;nouæ domus Domini,audiente omni populo. Cumque audiifet Michæas filius Gamariæ filij Saphan omnes fermones Domini exnbsp;libro:defcendit in domum régis ad gazophy-lacium icribærSc ecce,ibi omnes principes iè-debant, Elifama fcriba, 8c Dalaias filius Se-niéiæ,amp; Elnathan filius Achobor, 8c Gama-rias filius Saphan,8c Sedecias filius Hananiæ,nbsp;fievniuerfi principes.Et nutiauiteis Miéhæasnbsp;omnia verba qMx audiuit ;.legentem Baruchnbsp;ex volumineui auribus populi.Miiêrunt ita-que omnes principes ad Baruch, ludi filiumnbsp;Nathaniæ fiiij5elemiæ filij Chuii, dicentes.nbsp;Volumen ex qdolegifti audiente populo,fu-mein manutua, 8c veni. Tulit ergo Baruchnbsp;filius Neriæ volumenin manu fua , 8c venitnbsp;ad eos.Er dixerunt ad eum, .Sede, 8c lege b:ççnbsp;in auribus noftris. Et legit Baruch in auri-bus eorum. Igiturcum audilJentomnïa verba, ob/lupuerunt vnulquifque ad proximumnbsp;fuum, 8c dixerunt ad Baruch, Nun tiare debe-mus régi omnes Ièrmones iftos.Et interroga-»nbsp;uerunteum dicentes,Indica nobis quomodonbsp;ïcripfilli omnes fermones iftosex ore eius.nbsp;Dixitautem eis Baruch,Ex ore fuo loque-batur quafi legens ad me omnes fermones i-ftos; 8c ego fcribebamin volumine atramen-to.Et dixerunt principes ad Baruch, Vade, 8cnbsp;ablcondere tu amp; leremias, 8c nemo lciat vbinbsp;fitis.Et ingrefsi funt ad regem in atrium: por-ró volumen comendauerunt in gazophylacio Elifamæ fcribæ; 8c nuntiauerunt audienterege omnes lèrmones.Mifitque rex Iudi,vt^nbsp;fiimeret volumen : qui tollens illud de gazophylacio Elizamæ fcribæ,legit audiente rege,nbsp;8c vniucrfisprincipibus qui llabant circa regem. Rex autem fedebat in domo hyemali innbsp;menie nono : 8c pofita erat arula coram eonbsp;plena prunis.CumquelegilTet ludi trespagelnbsp;las vel quatuor, lcidit illud Ichalpello lcribæînbsp;8c proiecit in ignein qui eratfuperarulamcdonbsp;nee confumeretur omne volumen igni quinbsp;erat in arula.Et non timuerunt,ncque Icide-runt vellimenta fiiarex, 8c omnes lerui eiusnbsp;quiaudierunt vniuerfbs fermones illos. Ve-runtamen Elnathan ,8c Dalaias,8c Gamariasnbsp;contradixerunt régi necombureret librum:8cnbsp;non audiuit eos. Et præcepit rex lereraiel fi-Fnbsp;lio Amélech, 8c Saraiæ filio Ezriel, 8c Sele-mii filio Abdeel, vt cornprehenderent Baruch Icribam , 8c leremiam prophetam , ab-Icôdit autem eos Dominus, 8c fadum eft vernbsp;bum Domini ad leremiam prophetam poft-quam combulferatrex volumen, 8c fermonesnbsp;quos feripferat Baruch ex ore leremiæ, dices,nbsp;Rurfum toile volumen aliud: 8clcribeineonbsp;omnes fermones priores, qui erant in primonbsp;volumine, quod combufiit loacim rex luda.nbsp;Et ad loacim: regem luda dices,Hæc dicit Donbsp;minuSjTucombufsifti Volumen illud, dices.nbsp;Quare lcripfifti in eoannuntians . Feftinusnbsp;veniet rexBabylonis, 8c vaftabit terram hâc:nbsp;8c cefTare facietexilla hominem 8ciumentû.'’nbsp;Propterea hæc dicit Dominus contra loacim qnbsp;regem Iuda,Non eri t ex eo qui fedeat fuper fonbsp;lium Dauid: 8ccadauer eius proijcieturadæ-ft um per diem,8c ad gelu per nodcm.Et vifî-tabo contraeum, 8c cotra fernen eius, 8c contra leruos eius iniquitates fuas,8c adducam filnbsp;pereos 8c fuper habitatores lerufàlem, 8cfu-per viros luda omne malum quod locutusnbsp;fura ad eos:8cnonaudierunt.Ieremias autemnbsp;tulit volumenaliud, 8c déditillud Baruchfilio Neriæ feribæ; qui fcripfitin eoex ore leremiæ omnes fermones libri, quem combuflè-rat loacim rex luda igni:8c infuper addiri funtnbsp;fermo- |
pulo tuo,quia mififtimeindomum carceris? Yobis,8c dicebant,Non veniet rex Babylonisnbsp;fuper vos,8c fuper terram banc;Nunc ergo aunbsp;di obfècro Domine mi rex,Valeatdeprecationbsp;mea in conlpedu tuo;8c ne me remittas in donbsp;mum Jonathan lcribæ,ne moriaribi .Præce-pit ergo rex Sedecias vt traderetur Jeremias innbsp;veftibulo carceris ; 8cdaretur ei torta panisnbsp;quotidie,excepto pulmento, donee confiimenbsp;rentur omnes panes de ciuitatc:8c manfit Jeremias in veftibulo carceris.
5. leremiasprincipibus à rege tradititi mîttitur in lacum lutoßim^'^nde iußu regis per A bde-mélech eduHui in yeßibulum carceris ,ßiadetnbsp;régi yt egrediatur ad Chaldaos,alioqui nec ip‘nbsp;ßeoseffugiet, eÿciuitasab eis ignejuccedetur-iubet quoque rex leremix^t hoc colloquiumnbsp;ßruet ßcretum. CAP. xxxvill.
AVdiuit ante Sapbatias filius Mathan, A 8c Gedelias filius Phaflnr, 8c Juchainbsp;filius Selemiæ, 8c Pbafiur filius Melchiæ , fèrmones quos Jeremias loquebatur ad
Proph.
lèrmones multo pl tires, quàm antea fuerant. multis.Mittens autetn Sedecias rex tulit eum;
5. Sedecias leihonitefuccedenspetit profeorare amp; interrogauit eum in domo fua abfcondite, leremiam, qui relira à Chaldteis leruJaUm dixit^Putafiie eft (ermo à Domino? Et di-fropteraduentum exerdtuiTharaonis, pro- xit leremias^EftjEt ait. In manus régis Baby pnbsp;phetat Chaldieos redituros Jerujal'e exuflu- Ion is traderis. Et dixit leremias ad regem Se-ros:ipfe quoque leremias yrbem egrediens^ ex deciam,Quid peccaui tibi amp; ftruis tuis amp; po-ßpsincarceremdetruditur, ynded Sedeciae- pulo tuo,quia mififtimein domum carceris?nbsp;duettsferuatur in'veßibülo carceris,aßigna- Vbi funt prophetæ veftri qui prophetabantnbsp;ta ipfi indies torta panis. ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* ’ ...... ~
CAP. XXXVII.
A’T' regnauit rex Sedecias filius lofiae 1^- pro lechonia filio loacimiquemconftinbsp;-^quot;^tuit regem Nabuchodonoibr rex Ba-bylonis in terra luda. Et non obediuir ipfe,amp;nbsp;feruieius , amp; populus terrae verbis Domininbsp;quae locutus eft in manu leremiæ prophetæ.nbsp;Et mißt rex Sedecias tuchal filium Sélemiæ,nbsp;amp; Sophoniam filium Maafiæ (acerdotem adnbsp;leremiam prophetara,dicens. Ora pro nobisnbsp;Dominum Deum noftrum. leremiasautemnbsp;libéré ambulabat in medio populi. non enimnbsp;milèrât eumin cuftodiam carceris.Igiturex-ercitus Pbaraonis egreftiis eft de Aegypto: amp;nbsp;audientes Chaldæi qui obfidebant lerulalem,nbsp;huiufeemodi nuntiiim, rcceflerunt ab lerufanbsp;lem. Et faétum eft verbum Domini ad leremiam prophetam,dices_, Hæcdicit Dominusnbsp;JJ Deus Iftael, Sic dicetis régiluda, qui mißtnbsp;vos ad me interrogandum : Ecce exercitusnbsp;Pharaonis , qui egreftiis cft vobis in auxi- omnempopulum,dicés,HæcdicitDominus,nbsp;lium,reucrreturin terram fuam in Aegyptum HQuicunque manlèritin ciuitate bac, moric-Sufnbsp;amp; redient Chaldæi, amp;bellabunt courra ciui- tur gladio amp; fame amp; pefte: qui autem profu-tatem banc: 8c capient earn , 8c fuccendent gerit ad Cbaldæos,viuet,8ceritanima eius fonbsp;eamigni,HaecdicitDominus,Nolitcdecipe-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
reanimas veftras, dicentes, Euntes abibunt, 8c recedent à nobis Chaldæi; quia non abibunt . Sed 8c fi pereufieritis omnem exercitûnbsp;Cbaldæorum qui præliantur aduerfum vos,nbsp;8c derelidi fuerint ex eis aliqui vulnerati: finnbsp;guli de tentorio fuo confurgenr, 8c incendetnbsp;ciuitatem banc igni.Ergo cùm recefsi fier exercitus Cbaldæorum ab lerufàlem propternbsp;exercitum Pbaraonis, Egrefius eft leremiasnbsp;de lerufàlem vt iret in terram Ben-iàmin, 8cnbsp;diuideret ibi pofleßionem incôfpeétu ciuiû.
C Cumqueperuenifletad portam Ben-iamin, erat ibi euftos portæ per vices,nomine lerias,nbsp;filius Selcmiæ filij Hananiæ ; 8c apprebenditnbsp;leremiam propbetam, dicens , AdChaldæosnbsp;profugis.Etrefponditleremias, Falfurheft,nbsp;non fugio ad Chaldæos, Et no audiuit eum;nbsp;fêdcomprebendit lerias Ieremiam,8cadduxicnbsp;eum ad principes. Qiwm ob rem irati principes contra leremiam, eæfum eummifèruntnbsp;in carcerem qui erat in domo Jonathan feri-bæ.ipfè enim præpofîtus erat fiiper carcerem.nbsp;Itaque ingreflus eft leremias in domùm laci
fpes 8c viuens.Hæ dicit Dominus,Tradendo tradetur ciuitas hæcinmanu exercitus regisnbsp;Babylonis, 8c capiet eâ.Et dixerunt principesnbsp;regijRogamus vt occidatur homo ifte; de in-duftriaenim dilFoIuit manus virorum bellannbsp;tium,qui remanfèrunt in ciuitatebac, 8c manus vniuerfî populi,loquens ad eos iuxta vernbsp;ba hæCjfiquidem homo ifte non quærit pacenbsp;populo huic, fed malû. Et dixit rex Sedecias, Bnbsp;Ecceiplè in manibus veftris eftinecenim fasnbsp;eft regem vobis quicquam negare.Tuleruntnbsp;ergo leremiam, amp; proiecerunt eum in lacuiunbsp;Melchiæ filij Amélech qui erat in veftibulônbsp;carceris;8c fubmifèrunt leremiam in ''funibus'A/:;;^^nbsp;in lacum in quo non’erataqua,{èd lutum.de*nbsp;Icendit itaq; leremias in cœnum.Audiuitau-té Abde-mélech Aethiops vireunuchus qu‘nbsp;eratindomo regis, quodmififlêntleremiamnbsp;in lacum : porrô rex fèdebat in porta Bcn'ia-min.Et egrefius eft Abde-miélecb de domo renbsp;gis,8c locutus eft ad regerri^dicens. Dominenbsp;mi rex,male fecerunt viriifti omnia quæcunnbsp;queperpetrarunt contra leremiam pfophe-tam,mittenteseumin lacam,vt moriaturibi
amp; in ergaftulum: amp; ledit ibi leremias diebus fame. non funt enim panes vitra in ciuitate. Prae-
leremiâè. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;308
rerer. Venenmtergô omnes principes ad leremiam, 8c interrogauerunteumamp; locutus efteis iuxta omnia verba quæ præceperat einbsp;rex,8c ceffauerunt ab eo.-nihil enim fuerat aunbsp;ditum. Manfit verô leremias in veftibulo carnbsp;ceris, vfque ad diem quo capta eft lerufalemnbsp;8c faétum eft vt caperetur lerufalem.
lerujaletn à rege ‘Babylonii tapta, Tex S ede~ lias fagus caÿitur ynà cum principilgt;M luiuinbsp;filij in confieau iffiius trucidanttir cumnobi-lilu^, ipfi^ exoculatur^ac ’vinSlns in quot;Bohylo-nemduciturfiuhuerfi) autem muro lerufalem,nbsp;tjr falatio alijs^domdiiiigne fiiecenfis ,farsnbsp;quot;Vulgi transfirtur in ‘Balijlonem,amp;pars leronbsp;filymù relinijuiturileremiasyero de carieritnbsp;'^eßibulo liber eduiituri
CAP. XXXIX.
Nnonono Sedeciæ regis Iuda,menfè decimo, venit Nabuchodonofor rex 4.Re.iî.4nbsp;Babylonis,5c omnis exercitus eiusadnbsp;Ierufàlemj8c obfidebant eam. Vndecimo au-tem anno Sedeciæ,méfè quarto,quot;quinta’men quot;nenaa.nbsp;fis aperta eft ciuitas. Et ingrefsi funt omnesnbsp;principes regis Babylonis, 8c federunt in pornbsp;tamedia;Neregel,Scréfèr,Semegar-nabujSar-fachim,Rab-fares,Neregel,Seréfer,Reb-maginbsp;8c omnes reliqui principes regis Babylonis*nbsp;Cumque vidiftet eos Sedecias rex luda, 8cnbsp;omnes viri bellatores,fugerunt:8cegrefii funtnbsp;node de ciuitate per viam horti regis , 8c pernbsp;portam quæ erat inter duos muros, 8cegrefiinbsp;iunt ad viam deferti. Perfècutus eft autemnbsp;eos exercitus Chaldæorum ; 8c comprehen- Bnbsp;derunt Sedeciam in campo folitudinis leri-chontinæ , 8c captum adduxerunt ad Nabq-chodonofor regem Babylonis in Reblatha,nbsp;quæ eft in Terra-Emath; 8c locutus eft ad eunbsp;indicia. Et occîdit rex Babylonis filios Sedeciæ in Reblâtha,in oculis eius:8c omnes nobi
C PrxCepit itaque rax Abde-mé-lech Aethiopi, dicens,Tolletecum hinctriginta viros,fielenbsp;ualeremiam prophetam de läcu, antequamnbsp;moriatur. AlTumptis ergo Abde-melech feciinbsp;viris,ingrefrus eft domura régis, quæ erat fubnbsp;cellariozfic tulit inde veteres pannos, Seanti-qua*qu£B computruerant:8c fubmiht ea ad lenbsp;remiam in lacum per fiiniculos. Dixitq; Ab-de-mclech Aethiops ad Ieremiam,Pone veteres pannos 8e hæc ici lia Sc putrida fub cubitonbsp;“i’ manuum tuarum, 8c quot;fuper’ funes. fecit ergonbsp;leremias fic. Etextraxerunt leremiam funi-bus, 8c eduxerunt eum de lacu.manfit autemnbsp;D leremias in veftibulocarceris.Et mifitrex Se-decias, 8c tulit ad fè leremiam prophetam adnbsp;oftium tertium quod eratin domo Domini;nbsp;8c dixit rex ad leremiam, Interrogo ego te fèrnbsp;monem,ne abfcondas à mealiquid. Dixit au-tetri leremias ad Sedeciam, Si annuntiaueronbsp;tibi, nunquid non intcrficies me ? 8c fi confi-,nbsp;lium dedero tibi,non me audies.Iurauit ergonbsp;rex Sedecias leremix clam,dicens,Viuit Dominus qui fecit nobis animam hâc, fi occide -ro te, 8c fi tradidero te in manus virorû i fto-rum qui quærunt animam tuam.Etdixitlerenbsp;mias ad Sedeciam, Hæc dicit Dominus exer-¦^cituum Deus Ifiael, Si profedus exierisadnbsp;principes regis Babylonis, viuet anima rua,nbsp;8c ciuitas hxc non fuccendetur igni; 8c faluusnbsp;cris tu, 8c domus tua. Si autem non exieris adnbsp;principes regis Babylonis , tradetur ciuitasnbsp;hæcin manus Ch31dæorum,8c fuccendent eânbsp;igni.-Sctunoneffugiesdemanueorum . Etnbsp;dixit rex Sedecias ad reremiam,Solicitusfuranbsp;. propter ludæos ; qui transfugerunt ad Chal-dæos ; ne forte tradar in manus eorum, 8cnbsp;illudant mihi.Refpondit autem leremias ,Nonbsp;te tradent.audi quxfo vocera Dominit,quamnbsp;ego loquor ad te, 8c bene tibi erit, 8c viuet a-nima tua. Quôd fi nolueris egredi.ifte eft fer- les luda occîdit rex Babylonis, Oculos quo-F mo quem oftendit mihi Dominus,Ecce om-
nes mulieres quæ remanferuntin domo regis luda, educétur ad principes regis Babylonis:nbsp;ôcipfie dicent,Seduxerunt te,8c præualueruntnbsp;aduerfum te viri pacific! tui, demerfèrunt innbsp;. cœno,8c in lubrico pedes tuos,8crecefleruntnbsp;à te.Et omnes vxores tuæ, 8c filij tui educen-tur ad Chaldæos:8cnon effugies manus eorûnbsp;fèd in manu regis Babylonis capieris, 8c ciui-tatem hanc comburet igni. Dixit ergo Sedecias ad leremiam . Nullus feiat verba hæc, 8cnbsp;G non morieris. Si autem audierint principesnbsp;quialocutusfumtecum;ôcvenerintad te, 8cnbsp;dixerint tibi,Indica nobis quid locutus fis cûnbsp;rege, neceles nos, 8c non te interficiemus: amp;.nbsp;quid locutus eft tecum rex:Dices ad eos,Pro-ftraui ego prcces meas coram rege, ne me re-duci iuberet in domum lonathan, ôc ibi nio-
que Sedeciæ eruit : amp; vinxit eum compedi-bus, vtduceretur in Babylonem . Dotnuni quoque régis, amp; domum vulgi ßiccenderuncnbsp;Chaldæi igni: amp; raurum lerufalem fubuerte-runf.Et rcTiqnias populi, qui remanièrancinnbsp;ciuitate, amp; perfugas qui transfugcrant ad eü^nbsp;amp; fuperfluos vulgi qui remanferant, tran-ftulit Nabiizardan magifter militum in Ba-bylonem . Er de plebe pauperum , qui nihil penitus habebant, dinnfit Nabuzardannbsp;magifter militum in Terra-Iuda : amp; dedit eisnbsp;vineas Sccifternasindieilla. Præceperatau-tem Nabuchodonofor rex Babylunis de lere-miaNabuzardan magiftro militum,dicens^nbsp;Tolle ilium, amp; pone fuper eum oculostuos,nbsp;nihilqüeei mali facias : fed vt vcluerit, ficnbsp;facias ei . Mißt ergo Nabuzardan princepsnbsp;militi«, Sc quot; Nabufezbaz’ amp;Rab-fares,
Ne-
Proph.
Neregel,amp; Seré/èr,amp; Reb-mag, 8c omnes o- nathan filij Caree 8c Sareas filius Thanehu-ptimates régis Babylonis,milèrûtj8c tulerunt meth,8c filij Ophi qui erat de Netophathi,8c leremiam de veftibulo carceris, 8c tradiderût lezonias filius Maachathi, ipfi 8c viri eoru.nbsp;J) eum Godoliæ filio Ahicam filij Sapha, vt in-traret in doraum, 8c habitaret in populo. Adnbsp;leremiam ante fadtus fueratlermo Domini,nbsp;cum claufus eflet in veftibulo carceris, dices,nbsp;Vade,8c die Abdeniélech Aethiopi,dicés,Hæcnbsp;dicit Dominusexercituum Deus Ifrael,Ecce,nbsp;ego inducam fermones meos fuperciuitatemnbsp;hancin malum,8cnon in bonum;8c erunt innbsp;confpedlu tuo in die ilia. Et liberabo te in dienbsp;illa,ait Dominus:8c nontraderis in manus vinbsp;rorum quos tu formidas.- Sed erucnsliberabonbsp;te,8c gladio non cades; led erit tibi animatuanbsp;in falutem, quia in me habuifti fiduciam , aitnbsp;D ominus.
5. J eremix permittitur libéré babitare '^bicuque 'Voluerit, qui 'Vna cum dißjerßs ludxü quot;venicnbsp;ad Godoliam 'Trxfe^ureliquijs ludxoru'.quinbsp;Godolias audtre noluit lohanan monentemnbsp;ÿjumde Jßnahel intentante ei mortem.
CAP. XL.
Ermo qui fadlus eft ad leremiam à Do-^^mino,poftquàm dimilTus eft à Nabuzar-*^dan magiftro militiæ de Rama, quando tuliteum vindlum catenisin medio omniumnbsp;qui migrabant de Ierulälem,8c luda, amp; duce-banturin Babylonem.Tollens ergoprincepsnbsp;militiæ Ieremiä,dixit ad eum , Dominus Deus tuns locutus eft malum hoc fuper locumnbsp;iftum, 8c adduxit; 8c fecit Dominus ficut locutus eft.quia peccaftis Domino, 8c non au- luda.Et ait Godolias filius Ahicam ad loha-diftis voce eins, 8c faeftus eft vobis lermo hic. nan filium Caree, Nolifacere verbum hoc:nbsp;Nunc ergo ecce lolui tehodie de catenisquæ falfum enim tu loqueris de Ifmahel.nbsp;funt in manibus tuis : fi placet tibi vt veniasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;......
mecum in Babylonem-.veni 8c ponatn oculos meos fuper te; fi aute difplicet tibi venire mecum in Babylonem,refide:ecceomnis terrainnbsp;cólpeótu tuo eft,quod elegeris, 8c quo placuenbsp;]5 ric tibi vt vadas, illuc perge. Et mecum nolinbsp;venire ; led habita apud Godoliam filium A-hicara filij Saphan, quem præpofuit rex Babylonis ciuitatibus ludæ : habita ergo cumnbsp;eo in medio populi: vcl quocunque placueritnbsp;tibi vt vadas,vade. Dedit quoque ei magifternbsp;niilitiæcibaria,8c munulcula, 8cdimifit eum.nbsp;Venit autem leremias ad Godoliam filiumnbsp;Ahicam in Malphath; 8c habitauit cum eo innbsp;medio populi qui relilt;ftus fuerat in terra.C u-que audi lient omnes principes exercitus, quinbsp;dilperfifuerant per regiones, ipli Sclbcij eo-rum,quôdpræfecilîetrex Babylonis Godolianbsp;filium Ahicam terræ; 8cquôdcommmendaf-fèt ei viros,8cmulieres,8cparuulos, 8cdepaunbsp;peribus terræ qui non fueranttranllafi in Ba-ç bylonem.'Venerûtad Godoliam in Mafphath
8c Ifmahel filius Nathanixj8c lohanan, 8c lo-
Etiurauiteis Godolias hlius Ahicam filij Sa- jj, phan,amp;comiribus eorn,dicésjllNolite timerenbsp;fèruire Chaldæis : habitace in terra, amp; feruitenbsp;regi Babylonis,amp;beneerit vobis.Ecce ego hanbsp;biro in Mafphath , vt relpondeam prxceptonbsp;Chaldæorh qui mittunturad nos; vos autemnbsp;colligite vindemia,amp; mefleni amp; oleü,amp; con-ditein vafis veilris.- amp; manetein vrbibus ve-ftris quas tenetis.SedSt omnes ludæi quierat^nbsp;in Moab,amp;inquot;filijs’Ammon,amp;in Idumea,amp;nbsp;in vniuerfis regionibus,audito quod dedifletnbsp;rex Babylonis reliquias in Iuda:a,amp;quôd praenbsp;pofuifietfupercos Godoliam filium Ahicamnbsp;filij Saphan; reuerfifunt inquam omnes lu-^nbsp;dæi de vniuerfislocis adquæ profugerant; amp;nbsp;venerunt in terram luda ad Godoliam in Manbsp;fphath.-Sc collegeruntvinum,amp; meflem mulnbsp;tarn. nimis.Iohana autem filius Caree, amp; omnbsp;nes principes exercitus,qui difperfi fuerantinnbsp;regionibus, venerunt ad Godoliam in Mafphath . Et dixeruntei, Scito quod Baalis rexnbsp;filiorum Ammon mißt Ifmahel filium Na-thaniæpercutere animam tuam.Et no credi-dit eis Godolias filius Ahicam. lohanaautemnbsp;filius Caree dixit ad Godolia feorfum in Manbsp;fphath loquens,lbo,amp;percutiam Ifmahel h-liumNathaniæ nullo fciente :ne interficiatnbsp;animam tuam J amp; difsipentur omnes ludxinbsp;qui congregati funt ad te,amp; peribût reliquix
5. Jfmaheldolo ociidit Godolia Trxß^um cum ludxis eä' Chaldxis qui cum eo erant in Mlt;t'nbsp;Jßhatbialiosqj o^ogintainterimcns.fepercit decern quiß theßauros habere dicebant : ac tandem yeritui lohanan ac Jirincipes bellatorumnbsp;fugit cum 0^0 'virbs, liberatopopulo quem etnbsp;per at captiuum: omnes autem qui reliquifunttnbsp;ßatuuntßtgerein Ægyptum à fache Chal-dxorum.
CAP. XLI.
Et fadum eft in menie lèptimo , venit A Ifmahel filius Nathaniæ, filij Elilàni^nbsp;de lemine regali, 8c optimates régis, 8cnbsp;decem viri cum eo, ad Godoliam filium Ahinbsp;cam in Mafphath ; 8c comederunt ibi panesnbsp;fimul in Mafphath. Surrexitautem Ifmahelnbsp;filius Nathaniæ, 8c decem viri qui cum eo e-rat,8c percuflerunt Godoliam filium Ahicamnbsp;filij Saphan gladio, 8c inferfecerunteiblt;l“®*^nbsp;præfecerat rex Babylonis terræ. Omnes quoque ludæos quierantcum Godolia in Maß-phath,8c Chaldæos qui reperti fiint ibi,8c vi-ros bellatores percufiit Ifmahel.Secundo au-tero die
leremiæ,
tem die poftquam occiderat Hodoliam nulle adhuc Iciente, venerunt viri de Sichemjamp; de Silojamp; de Samaria oAoginta viri.-rafi barbasse icißis veftibuSs Sc {qualentes;Sc mune-g ra Sc thus habebant in manu, vt ofFerrent innbsp;domo Domini. Egreflus ergo Ifmahelfiliusnbsp;Nathaniæ in occurfum eorum de Malphath,nbsp;incedens Sc plorans ibat.’cùm autem occur-riHet eiSjdixit ad eos^ Venice ad Godoliam fi-lium Ahicam.Quicùm veniflentad mediumnbsp;ciuitatis, interfecit eos Ifmahel filius Natha-niæ circa medium laci, iplî Sc viri quierantnbsp;cum eo. Decem autem viri reperti funt internbsp;eos, qui dixeruntad Ifmahel Noli occiderenbsp;nos;quia habemus thelàuros in agro frumennbsp;tijSc hordeis Sc oleis Scmellis. Etceflàuit: Scnbsp;non interfecit eos cumfratribus fuisÆacusnbsp;autem in quem proiecerat Ifmahel omnia canbsp;dauera virorum quos pereufsit propter Go-doliams quem fecit rex Afà, propternbsp;liaafà regem Ifraehipfum repleuit Ifmahelfî-C lins Nathaniæ occiiîs.Etcaptiuas duxit Ifmanbsp;hel omhes rcliquias populis quieratin Maf-phath'.filias regis Sc vniuerfum populum quinbsp;- remanferat in Mafphath : quos commédaue-rat Nabuzardan princeps militiæs Godolixnbsp;filio Ahicâ .Et cepit eos Ifmahel filius Natha-niæ; Sc abijtsVt tranfiret ad filios Ammô . Aunbsp;diuit aût lohanan filius CareCsScomnes prihnbsp;ctpes bcllatorum qui erant cum eOsOmne manbsp;lum quod fecerat Ifmahel filius Nathanix.Etnbsp;affumptis vniuerfis viriSsprofedi funt vc belnbsp;latent aduerfum Ifmahcléfilium Nathaniæ:nbsp;Sc inuenerunteum ad aquas multas quæ funtnbsp;D in Gabaon.Cùmque vidiflet omnis populusnbsp;qui eratcum Ifmahel, lohanan filiumCa-reCs Sc vniuerfos principes bellatorum qui e-rant cum eOs lætati funt. Etreuerfus eft omnis populus s quem ceperat Ifmalielsin Mafphath ; reuerfufqueabijt àd lohanan filiumnbsp;lt;:arec. ifmahel autem filius Nathaniæ fugitnbsp;cumoôto viris à facie lohanansSc abijtad filios Ammon. Tulit ergo lohanan filius Ca-reCs Sc omnes principes bellatorum qui erantnbsp;CH eo,vniuer(às reliquias vulgi,quas reduxe-rant ab Ifmahel filio Nathaniæ de Mafphath,nbsp;poftqua pereufiit Godoliam filin Ahicam;nbsp;fortes viros ad pæliû 5c muliercs, Sc pueros,nbsp;Sc eunnichos quos reduxerat de Gabao .Eta-bierût, Sc fédérât peregrinates inChamaam,nbsp;quæ eftiuxta Beth-lehem; vtpergeret,Scin-troirêt Aegyptum à facie Chaldæorâ .time-bâtenim eos, q,uia pereufferatIfmahel filiusnbsp;Nathaniæ Godoliam filium Ahicam, quemnbsp;præpofuerat rexBabylonisin in terra luda.
lt;S. quot;diffus 1eremias ad orandu ac lonfulenditm quot;Dominum ^ro reliqmjs ludaoru^rej^odet ijt-ßs ßrefaluosfi in ludaa maneantfi aute in
30?
fugiant,diàt eos omnes gladio,fia-' me amp; pefie morituros. cap. x lu.
Et acceflèrunt omnes principes bclla- A torum,Sc lohanan filius CareejSc lezonbsp;nias filiusquot;Ofàiæ/8c reliquum vulgus ànbsp;paruo vfque ad magnum:Dixeruntq; ad lerenbsp;miara prophetam,Cadat oratio noftrain co-fpeôtutuo : Scorapro nobis ad Dominumnbsp;Deum tuum pro vniuerfis reliquijs iftis,quianbsp;derelidi fumus pauci depluribus, ficut oculinbsp;tui nos intuentur: Etannuntiet nobis Do-minus Deus tuus viam per quam pergamus,nbsp;Sc verbum quod faciamus . Dixit autem adnbsp;eos leremias propheta, Audiui; ecceego oronbsp;ad Dominum Deum veftrum fècundum vernbsp;ba veftra. omneverbû quodcunqjrefponde-ritmihi,indicabo vobis:nee celabo vos quic-quam.Et il li dixerunt ad Ieremiam,Sit Dominbsp;nus inter nos teflis veritatis Sc fidei, fi nonnbsp;iuxta omne verbum in quo mifèrit te Dominus Deus tuns ad nos,fie faciemus: Siue bo-num efljfiue malû, voci Domini Dei noftrinbsp;ad quem mittimus te obediemus ; vt bene fitnbsp;nobis cum audierimus vocéDomini Deino-ftri. Cum autem completi effentdecem dies, Bnbsp;faftum eft verbum Domini ad leremiam.Vonbsp;cauitq; lohanan filium Caree,Sc omnes prinnbsp;cipes bellatorum,qui erant cum eo,Sc vniuernbsp;fum populum à minimo vfq; ad magnum.Etnbsp;dixit ad eos,Hæcdicit Dominus Deus Iffael,nbsp;ad quem mififtis me, vt profternerem precesnbsp;veftras in confpedtu eius,Si quiefeentes mannbsp;feritis in terra hac, ædificabo vos, Sc non de-ftruanT.plantabo,Sc non euellaziamenim planbsp;catus fum fuper malo quod feci vobis.Nolitenbsp;timere à facie regis Babylonis, quem vos pa-uidi formidatisznolite metuere cum,dicit D onbsp;minustquia vobifeû fum ego,vt faluos vos fanbsp;ciam Sc erua de manu eius,Sc dabo vobis milenbsp;ricordias, Sc mifèrebor veftri, Sc habitare vosnbsp;faciam in terra veftra. Si autem dixeritis vos, Cnbsp;Non habitabimus in terra ifta, necaudiemusnbsp;vocem Domini Dei noftrfdicenteSjNequa-quam,'fèd ad Terram-Aegypti pergemus-.vbinbsp;non videbimus bellum, Sc clangorem tubænbsp;nonaudiemus, Scfamé nonfuftinebimus; 8cnbsp;ibi habitabimus.Propter hoc nunc audite vernbsp;bum Domini reliquiæ Iuda,Hæc dicit Dominbsp;nus cxcrcituumjDcus Ifrael, Si pofueritis fa-ciem veftram vtingrediamini Aegyptum, 8cnbsp;intraueritis vt ibi habitetis: gladius quem vosnbsp;formidatis, ibi comprehédet vos in terra-Ac-*nbsp;gypti : Scfames pro qua eftis folliciti,adhære-bit vobis in Aegypto, Sc ibi moriemini. Ora-nesq; viri, qui pofuerint facie fnam vt ingre-diantur Aegyptum,vt habitent ibi,morienturnbsp;gladio,8c fame. Sc pefteinullus de eis remanenbsp;bit,neç effugiet à facie mali quod ego afferam
R r fuper
exercituum Deus Ifi’ael,Ecce,ego mittam,Sc aftiiniam Nabuchodonofi^r regem Babylonisnbsp;fi:ruum meum:8c ponam thronum eius fupernbsp;lapides iftos quos abfi:ondi,6c ftatuet foliumnbsp;fuum fuper eos.Veniensque percutiet Terra-Aegypti:quosin mortemjin mortem:6cquosnbsp;in captiuitatem , in captiuitatem: Sc quos innbsp;gladium, ingladium.Etfuccendetignem innbsp;delubris deorum Aegypti,Sc comburet ea, 8Cnbsp;captiuos ducet illos ; 5c amicietur Terra-Ae-gypti, ficut amicitur paftor pallio fuo ; 6c e-gredictur inde in pace. Et coteret ftatuas do-mus Solis quæ funtin Terra-Aegypti: 6c de-lubradeorum Aegy'pti comburet igni.
3. ludxi in Ægypto reprehend à leremiafuptr idololatria,ohjlinate rejfddent ynà cum mul-titudine mulierumtßpermanßiros in idolola-tria inueterata : quos leremias pradicit yni-uerßs gladio fame conßtmendos, regemquenbsp;yEgypti tradendum iu manus inirnicorumnbsp;fuorum, ac Terram-Ægypti prorfus ya-fiandam.
C AP. XLIII I.
Erbum quod fadum eft ad leremia, A ad omnes ludæos qui habitabant innbsp;Terra-Aegypti, habitantes in Magdanbsp;lo,6cin Taphnis, 8c in Memphis, 6c in terranbsp;Phatures,dicens, Hæc dicit Dominus exercituum Deus Ifiael, Vos vidi ft is omne malumnbsp;iftud quod adduxi fiiper Ierufàlé,8c fuper omnbsp;nes vrbes luda: 8c ecce defértæ funt hodie, 6cnbsp;non eft in eis habitatonpropter malitia quamnbsp;fecerunt, vt me ad iracundiam prouocarent,nbsp;8c irent,8c lacrificarent, 8c colerent deos aliénés quos neftiebant 8c illi 8c vos 8c patres ve-ftri. Et miß ad vos omnes fèruos meos pro-phetas de node confurgens,mittensq;, amp; dicens, Nolite facereverbû abominationis hu-iufi;emodigt;quam odiui’. Et non audierunt,nbsp;necinclinaueruntaurem fuamvt couerterennbsp;tur à malis fuis, 8c non facrificarent dijs alie-nis. Et confiata eft indignatio’raca 8c furornbsp;meus: 8cfiiccenlâ eft inciuitatibus Iuda,8cinnbsp;plateis lerulâlem : 8c verfæ funt in fijlitudinénbsp;8cvaftitarem lècundum diemhanc. Etnuhcnbsp;hæc dicit Dominus exercituum Deus Ifrael.nbsp;Q^are vos facitis malum grandie ohoc’contranbsp;animas veftras; vt intereat ex vobis vir 6c mu-lier,pauulus 8c ladens de medio ludæ, nec re-linquaturvobisquicquam refiduum.Prouo-cantes meinoperibus manuum vcftrarum,fanbsp;crificandodijs alienis in Tejrra-Aegypti, innbsp;quam ingrelsi eftis vt habitetis tibi : amp; dilpe-reatis,8c fitis in maledidionem 6c in opprobrium cundis gentibus terræ?Nunquid obliti
Proph.
fuper eos. Quia haec dicit Dominus exerci- ludæis. Et dices ad eos, Ilæc dicit Dominus tuum, Deus ifrael, Sicutconflatus .eft furornbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“
meus,amp;: indignatio meafuperhabicatores le-ruGlem:ficconflabitur indignatio mea fuper vos^cum ingrefiifueritis Aegyptum: amp; eritisnbsp;iniufiurandum^Scin ftuporemjamp; in maledi-étum,amp; in opprobrium.-amp; nequaquam vitranbsp;videbitis locum iftum. Verbum Domini fu-pervos reliquiæ ludaj Noliteintrare Aegy-ptum; Scietes Icietis quia obreftatus fum vosnbsp;hodie quia decepiftis animas veftras. vos e-nim mififtis me ad Dominû Deûquot;noftrum’nbsp;dicentes, Ora pro nobis ad Dominum Dc-um noftrum;8c iuxta omnia quæcûque dix-erittibi Dominus Deus nofter, ßcannuntianbsp;nobis, Scfaciemus.Etannuntiaui vobishodie, amp; non audiftis vocem Domini Dei ve-ftri fuper vniuerfis pro quibus mißt meadnbsp;VOS. Nunc ergo ftientes fcietis quia gladio amp;nbsp;fame Scpeftemorieminiinloco adquem vo-luiftis intrarevt habitaretis ibi.
ó'. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ludxorum non atidientes Domini
quod refer ebat Ieremias,profitifcun-turyna cum leremia amp; quot;Baruch in ptu, ybi conßatutus leremiai yaticinatur rege Babyfnis yaßaturuterramyEgypticumnbsp;____ idolisfuis^eiq^dominaturu.Ckv. XLiii. Y Adum eftautem,cùmcompleflet lere-quot; mias loques ad populum vniuerfos lèr-moncs Domini Dei eorum,pro quibusnbsp;miferateum Dominus Deus eorum ad illos,nbsp;omnia verba hæc: dixit Azarias filius''Ioßxj,nbsp;lohanan filius Caree,8£ omnes viri fuper-bi,dicentes ad leremiam, Mendacium tu lo-queris ; non mißt te Dominus Deus nofter,nbsp;dicens, Ne ingrediamini Aegyqxtum,vt habi-tetis illic . Sed Baruch filius Neriie incitât tenbsp;aduerfumnos, vt tradatnosin manus Chal-daeorum vt interficiat nos, amp; traduci faciatnbsp;in Babylonen!.Et non audiuit lohanan filiusnbsp;B Garee, amp; omnes principes bellatorü, amp; vni-uerßis populus,vocem Domini vt manerentnbsp;in Terra-]^uda:Sed tollens lohanan filius Canbsp;ree, amp; vniuerfi principes bellatorum vniuer-fi)s reliquiarü Iuda,qui reuerfi fuerant de cü-dis gentibus ad quas fuerantante difperfi, vtnbsp;habitarentin Terra-Iuda; viros amp; mulieres,nbsp;amp; paruulos,amp; filias régis:Scomnem animamnbsp;quam reliquerat Nabuzardan princeps mili-tiæcuin Godolia filio Ahicam filij Saphan;
amp; leremiani prophetam, amp; Baruch filiû Ne-C riæ:Etingrefsi funt Terra-Aegypti,quia non obedierunt voti Domini:amp; venerunt vfijuenbsp;ad Taphuis . Et fadus eft lèrmo Domini adnbsp;leremiam in Taphnis, dicens, Sume lapidesnbsp;grandes in manu tua,amp; abftondes eos in crypta , quæ eft fiib muro lateritio in porta do- eftis malapatrum veftrorum , Scmalareguranbsp;mus Pharaonis iu Taphnis:cernentibus viris luda, 5c mala vxorum 'eius’, ôc mala veftra, quot;ctmn.s,nbsp;ôcmala
-ocr page 131-leremiæ.
|
amp; mala Vxororum veftrarum, qu^sifeccrunt in terra luda,8c in regionibus Jerußle? Nonnbsp;funt mundati vfque ad diem hanc: amp; non ti-muerunt, amp;non ambulaueriint in lege Domini , 6c in præceptis ineis , quæ dedi coraranbsp;Q vobis amp;c coram patiibus veftris. Ideó hæc di-b Dominus exercirnum Deus Ifiael, i'IEccenbsp;ego ponam faciem niea in vobis in malunnêcnbsp;difperdam omnem fudam ; Et aïTumam reli-quias ludæ, quii poliieriincfacies fuas vt in«-grederétuF TerraniK Aegyptij 6c habitarent i-i)i;6cconfuraentur omnes inTerra-Aegyptunbsp;cadentin gladioy 6c in fame;6cconfi.imenturnbsp;à minimo vfque ad maximumjin gladio 6cinnbsp;fame raorientur: 8ceruntin iufiurandum,8cnbsp;' in miraculum , 6c in malediélionem, 6c in opnbsp;probriiï. Êt vifitabo*habitatores Terræ-Ae-gy’ptijficut vif raui luper lerußlemnngladionbsp;ÔC fame, 6c pefte. Et non erit qui effugiat, 8cnbsp;ficrcfiduus dereliquijs ludæorum quivaduntnbsp;vt peregrinentur in Terra -Aegypti: amp;C reueranbsp;tanturinterramluda adquaniipfi eleuati^nbsp;nimas fuasj vt reuertâtur 6c habitent ibi,nonnbsp;reuertcntur nifi qui fugerint. Refpönderuntnbsp;autem leremiæ omnes viri fcientesquodß-crificarent vxoreseorura dijs aliénis 6tiyni.’;nbsp;uerlæ mulieres quarü ftabat multitqdo gran*nbsp;dis : 8c omnis populus habitantium in terra-Aegypti in Phatures, diccntes, Sermonemnbsp;qué locutus es ad nos in nomine Domini nonbsp;audiemus ex te ; fed facientes faciemus omnenbsp;verbu m quod egredietur de ore noftro^vt ß-crificemvsreginæcœli,8clibemusei libaniinanbsp;ficut fecimus nos 8c patres noftri,reges no-ftri 6cprincipes noftri invrbibus luda , 8c innbsp;plateis Icrußlem:6cßturati fumus'’panibus,nbsp;amp; bene nobis erat,malumq ne non vidimus.nbsp;Ex eo auteni tempore quo ceffauimus ßcri-ficare reginæ coeli,6c libare ei libamina, indi-gemus omnibuSj8c gladio 6c fame cofumptinbsp;^“^'¦^•7.4. lumus.llQ^odfi nosfacrificamus regine coe- |
li, 6c libamus ei libamina : nunquid fine vi-ris noftris fecimus ei placentas ad colendum eam^Sc libandum ei libamina f Et dixit lere-mias ad omnem populü,aduerfum viros, 8cnbsp;aduerfum mulieres, 8c aduerlum vniuerßmnbsp;plebem^qui refjjonderantci verbum^dicens,nbsp;Nunquid no ßcrificium quod ßcrificaftis innbsp;ciuitatibus luda Sc in plateis lerufalem vos 8cnbsp;patres veftri, reges veftri 6c principes veftrinbsp;6c populus terræ , horum recordatus eft Do-tninuSj8c afcendit fuper cor eiuscEr non po-terat Dominus vitra portare propter mali-tiam ftudiorü veftrorum, 8c propter abomi-nationes quas feciftis :8c fada eft terra veftranbsp;in defolationem, 8c in ftuporem, 8c in male-diétum j eo quod non fit habitator , ficut eftnbsp;dies hxc.Proptereaquodßcrificaueritis ido-h’s j Scpeecaueritis Doniino.«amp;nott audieri-tis vocem Domini, 8c in lege 8c in præceptisnbsp;Sein teftimonijseins nonambulaueriris.« id-circo euenerunt vobis mala hæc,ficut eft diesnbsp;hæc. Dixitautêleremias adomnépopulunipnbsp;8c ad vniuerßs mulieres. Audite verbum Donbsp;mini omnis Iuda,qui eftis in Terra-Aegypti,nbsp;Hæc inquit Dominus exercituum Deus If-rael, dicens,Vos, 8c vxores veftræ locuti eftisnbsp;ore veftro , 6c manibus veftris impleftis, di-çentes, Faciamus vota noftra quæ vouimus^nbsp;vt ßcrificemus reginæ cœli, 8c libemus ei libamina . impleftis vota veftra , 8c opéré per-petraftis ea . Ideo audite verbum Domini o-mnis luda, qui habitatis in Terra-Aegypti,nbsp;Eeceego iuraui in nomine meo magno aitnbsp;Dominus , quia nequaquam vitra vocabiturnbsp;nomen meum ex ore omnis viri ludæi , di-cétis,Viuic Dominus Deus, in omni Terra-Aegypti. Ecceego vigilabo fupereos in ma- Qnbsp;Ium , 8c non in bonum : 8c confiimentur o-mnes viri luda, qui funt inTerra-Aegypti,nbsp;gladio 8cfame,donec pœnitus confumantur.nbsp;Et qui fugerint gladium, reuertentur de Ter-ra-Aegypti in terra luda viri pauci : feientnbsp;omnes reliquiæ ludaingredentium Terram-AegyptijVt.habitcnt ibi, cuius ßrmocoplea-tur, meus , anillorum. Et hoc vobis fignum,nbsp;ait Dominus quod vifitem ego fiiper vos innbsp;loco ifto : vt feiatis quia vere complebunturnbsp;ßrmones mei contra vos in malum. Hæc di-cit Dominus , Ecce ego tradam Pharaonemnbsp;Ephree regem Aegypti in manuinimicorumnbsp;eins. Sein manu quærentium aniinam illius:nbsp;ficut tradidi Sedeciam regem luda in mannnbsp;Nabuchodonofor régis Babylonis inimicinbsp;fui,8c quærentis animam eins. 5. igt;cttsper lerermAm ar guit quot;Barutl} quod qua-reretur/s dolorem habere amp; non requiem, cut tarnen in exterorum ’^aflatione pollicetur Je-curitatem. cap. x l v. VErbü quod locutus eft leremias pro-pheta ad Baruch filiuraNeriæ, cum feripfifiet verba hæc in libro ex orenbsp;Ieremiæ,anno quarto loacim filij lofiæ regisnbsp;Iuda,dicens, Hæc dicit Dominus Deus Ifra-el ad te BaruchjDixifti, Væ mifèro inihi,quonbsp;niam addidit Dominus dolorem dolori meo, gnbsp;laboraui in gemitu meo, 8c requiem non in-ueni.Hæcdicit Dominus, Sic dices ad euranbsp;Ecce: quos ædificaui ,ego deftruo : 8c quos,nbsp;plätaui,ego euello, 8c vniuerfam terramhac.nbsp;Et tu quæris tibi grandia?noli quærere .«quianbsp;ecce ego adducam malum fuper omnem car-nem, ait Dominus : 8c dabo tibi anima tuamnbsp;in ßlutem in omnibus locis ad quæcunquenbsp;perrexeris. 5. T)ominusper Inemtam Tharaorti Æ-gy- 1 po |
Propli.
niet. VaG tranfinigrationis fac tibi habitatrix filia Aegypti ; quia Memphis infolitudinemnbsp;eritjSc deièretur, Scinhabirabihs erit. Vitulanbsp;elegans atqueformofa Aegyptus ; ftimulatornbsp;ab Aquilonevenietei.Mercenarij quoquee-ius qui veriabantur in medio eius quafi vi-tuli faginati verfi iunt^Sc fugerunt fimuljOecnbsp;ftare potuerunt : quia dies interfedionis eo-rum venir fuper eos ; tempus vifitationis eo-rum . Vox eius qoafi a:ns ibnabit? Quoniamnbsp;cum exereitu properabunt^ ßccumiccuribusnbsp;venientei^quafi cædentes ligna.Succiderimtnbsp;iâltum eius^ait Dominus, qui fùpput^ri nonnbsp;poteft:raultiplicati funt fùper locuftas,amp;n6nbsp;eft eis numerus.Confufà eft filia Aegypth amp; Fnbsp;tradira inquot;manum’ populi Aquilonis. Dixitnbsp;Dominus exercituum, Deus Iirael,Ecce,egonbsp;vifitabô fuper tumultum Alexandriæ, 8c fuper Pharaonem, amp; fuper Aegyptura, Sc fuper deos - eius, amp; fuper reges eius ; 8c fupernbsp;Pharaonem,8c fuper eos quiconfidunt in eo.
I
ft6 pranannat defolatwnem,qu'â^nducet *Jgt;ta httchodonoßr, Ittdan aute eÿ filijs IjraelcS-ßlatwnem tandem ac Uerationem: ymuerlisnbsp;quot;Vero gentihus adq^ttas Dominus illos eieceratjnbsp;yaßationem.
CAP. XL VI.
A Vod fadtum eft verbum Domini ad le-remiam prophetam contra Gentes ad
' Aegyptum adüerfuro exercitü Pha raonis Nechao régis Aégypti, qui erat iuxtanbsp;fluuium Euphrate in Charcamis^que percuf-fit Nabuchodonofor rex Babylonis j in quarto anno loacim filij ïofiæ regis liida. Præpa-rare Icutura 8c clypeum 8c proccdite ad bellum.lungiteequos^ 8c afteridite equites’.ftatenbsp;in galeis, polite lanceaSj induite vos loricis.nbsp;Quid igiturvidi iplôs pauidos 8c tergà vér-tentes, fortes eorum cælos:fugerunt cônciti,nbsp;nec refpexerût:terror vudique^ ait Dominus.nbsp;Nonquot; fugiat’veloXj nec iàluari le putet fortis;nbsp;ad Aquilonem iuxta flumen Euphrâten vidi funtj 8c ruerût.Quis eft ifte,qui quafi flu- Et dabo eos inquot;manum’qua:rétiura anirnamnbsp;men alcendit; 8c veluti fluuiorumjintumef- éôrùm, 8cinquot;manum’Nabuchodonofor re-cunt gurgites eius?Aeg5’’ptus, fluminisinftarnbsp;afcendit, 8c velut flumina mouebuntur flu-dus eius-.8c dieet, Alcendens operiam terram,nbsp;perdam ciuitatem,5c habitatores eius.Alcen-dite equos, 6c exultate incurribus, 8c procédant fortes, Aethiopia 8cLibyes tenétes feu-tumj8c Lydij arripientes,8ciacientes làgittas.nbsp;Diesautem ille Domini Dei exercituû dies
C vltionisjVt fumât vindidam de inimicis fuis; deuorabit gladius 8clâturabitur;8c inebriabi-tur fànguine eorum: vidima enim Domini Dei exercituum in terra Aquilonis iuxta iudicio,nec quafi innocent! parcara tibi.nbsp;flumen Euphrâten. Afcéde in Galaad,8c toile refinam virgo filia Aegypti : fruftra multi-plicas mcdicamina, fànitas non erit tibi. Au-dierunt Gentes ignoroiniam tuam, 8c vlula-tus tuus repleuit terram :quiafortisimpegitnbsp;in fortem,gt;8c’ambo pariter cociderunt.Ver-bû quodlocutus eft Dominus adleremiam
’ prophetam,fuper eo quôd venturus effet Nabuchodonofor rex Babylonis, 8c pereuflurus
D Terram-Aegypti;Annuntiate AegyptOjScau ditum facite in Magdalo,8c relonet inMem-phis,8c in Taphnis;dicitej Sta, 8c præpara te;nbsp;quia deuorabit gladius ea quæ per circuitumnbsp;tuum funt.Quare côputruit fortis tuus,'’ nonnbsp;ftetit;quoniâDominus fubuertit eum. Mul-tiplicauit ruétes,ceciditque virad proximumnbsp;fuura;8c dicent. Surge, 8c reuertamur ad po-pulum noftrum, 8c ad terram natiuitatis no- quis auxilijs fuis . depopulatus eft enimnbsp;ftræjàfaciegladijcolumbæ.Vocatenomen i -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;¦ .
£ Pharaonis regis Ae^'pti tumultum, adduxit dociæ. Venit caluitium fuper Gazam ; conti-tempus. Viuo ego (inquit rex. Dominus ex- • ¦• n-ercituum nomen eius) quonia ficutThabor in montibus, amp; iîcut Carraelus in mari, ve-
I
gis Babylonis, 8c inquot;manum’feruorum eius; 8c poft hæc habitabitur fîcut diebus prifti-nis,ait Dominus.Et tu ne timeas lèrue meus Gnbsp;lacob, 8c ne paueas Ifrael : quia ecce ego lal-uüm tefaciam de lôginquo, 8c fernen tuumnbsp;de terra captiuitatis fuæ ; 8c reuertetur lacob,nbsp;8c requiefeet, 8c po{perabitur,8c non erit quinbsp;éxterreat eum. Et tu noli timere férue meusnbsp;lâcob, ait Dominus:quiatecû ego fum, quianbsp;ego confumam cundas gentesadquas eiecinbsp;te:te verô non confumam, fed caftigabo te in
, 5. Fafiatio pradicitùrTalajîlnnorum, Tyrit Sidonisfiaquot;;^ amp; ^ßalonis.
CAP. XLVI.
QVod fadum eft verbum Domini ad le remiam prophetam contra Palæfthi-nos, antequam percuteret Pharaonbsp;Gazam, Hæcdicit Dominus ,Ecceaqux af-cendunt ab Aquilone, 8c erunt quafi torrensnbsp;inundans: 8c operient terra 8c plenitudinemnbsp;eius,vrbem 8c habitatores eius: clamabût ho- Bnbsp;mines,8cquot;vlulabunt omnes habitatores’terrænbsp;à ftrepitu pompæ armorum,8c bellatorum e-ius,à commotione quadrigaruraeius,8cmul-titudine rotarum illius.Non refpexerunt patres filios manibus diffolutisjpro aduétudieinbsp;in quo vaftabûtur omnes Philifthijm,8c dif-fipabitur Tyrus 8c Sidon cum omnibus reli-ƒ \nbsp;minus Palæfthinos, reliquias infiila: Capa-
cuit Afoalon, 6c reliquiæ vallis earum.vfque-quo coeidêris, O mucro Dominicvfijuequop 1- no quiefees ? ingredere in vagina tuara:refri-gera
lercmiæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;511
gerarCj amp; file, Qnomoc^o quiefcet iCÙm Do-minus præceperitei aduerfus Afcalonem, amp; aduerfum maritimas eius regiones^ibiqj con-dixerit illi?
5. ‘Pradiiit Tiomintts yaßatwnem ^oai amp; omnium '^friium eius, Jed 'innomßimis die-iuscaptiuitatem ipforum relaxandamimale-diÜus dicitur fattens opus T)omini fraudu-lenter,amp;gladium fuum à fangutneprohibes.nbsp;CAP. X LV 111.
\ D Moab. Hæc dicit Dominusexer-cituum Deus Ifrael, quot;Vx fuper Nabo^ quot;^quoniam vaftata eft amp; confufa : capta eft Cariathaim : confufa eft fortis, amp; tre-muit. Non eft vltra exultatio in Moab contra Hefebon : cogitauerunt malum, Venice,nbsp;amp; difperdamus earn de genre, ergo files con-ticeftes, fequeturque te gladius.Vox clamons de Oronaim:vaftitas,amp; contritio magna.nbsp;Côtritaeft Moab;an nun tiare clamorem par-uulis eius.Per afcenfum enim Luirbplo-rans afcédet in fletu : quoniam in delcéfu O-j ronaim hoftes vlulatum contritionis audie-
J ||Fugite,faluate animas veftras; Sc eritis quafi myricæ in defèrtó . Pro eo enim quódnbsp;babuifti fiduciam in. munitionibus tuis, amp; innbsp;thefauris tuis,tu quoque capierisiamp;ibitChanbsp;mos iri tranfmigrationem, facerdotes eius,amp;nbsp;3 principes eius nmul.Et veniet prædo ad om-nem vrbem,amp;vrbs nulla faluabitur: amp; peribunt Valles, amp; difsipabuntur campeftria,quonbsp;niam dixit Dominus, Date flore Moab,quianbsp;florens egredietur:amp; ciuitates eius defèrtæ e-runt amp; inhabitabiles. Malcdiftus qui facit o-pus Domini fraudulenter: amp; maledictus quinbsp;prohiber gladium fuum àfànguine. Fertilisnbsp;fuit Moab ab adolefcentia fua, amp; requieuitnbsp;in fæcibus fuis : nee transfufus eft de vafe innbsp;vas, amp;in tranfmigrationem nonabijtiidcir-co permanfit guftus eius in eo, 8c odor eiusnbsp;non eft immutatus. Propterea ecce dies ve-nii'it, dicit Dominus ;8c mittam ei ordinato'nbsp;res 8c ftratores laguncularum,8c fternét eum;nbsp;8c vafa eius exhaurient,8c lagunculas eorumnbsp;collident. Et confundetur Moab à Chamos,nbsp;Ilf cut confufa eft domus Ifrael à Beth-el, innbsp;qua habebat fiducia. Quomodo dicitis,llFor-tes fumus, amp; viri robufti adpæliandumrVa-Vteiirfe, ftata eft Moab, 8cciuitates illius'fuccende-runt’ : 8c eledi iuuenes eius defeenderunt innbsp;occifionem: ait rex, Dominus exercituumnbsp;nomen eius.Prope eft interitus Moab,vt ve-niat: 8c malum eius velociter accurret nimis,nbsp;Cofolamini eum omnes qui eftis in circuitunbsp;eius, 8c vniuerfi qui feitis nomen eius?dicitc,nbsp;Quomodo confrada eft virga fortis, baculusnbsp;gloriofusf’ Defcende de gloria, 8c fede in fitinbsp;habitatio filix Dibonzquoniam vaftator Mo
ab *afcedet’ad te, difsipabit munitiones tuas. In via fta, 8c profpice habitatio Aroernnter-roga fugientem;8c ei qui euaflt, die. Quid ac-ciditrCofufus eft Moab, quoniam viótus eft;nbsp;vlulate, 8c clainate,annfitiate in Arnon quoniam vaftata eft Moab. Et iudicium venitad Dnbsp;terram campeftremifuper Helon,8c fuper la-fi, 8c fuper Mephaath, 8c fuperDibon, 8c fuper Nabo,8c fiiperdomum Deblathaim,8c fiinbsp;per Cariathaim, 8c fuper Beth-gamul, 8c fuper Beth-maon, 8c fuper Carioth, 8c fupernbsp;Boffa; 8cfuper omnes ciuitates terra: Moab,nbsp;quat longe amp; propefunt. Abfeiffum eft cornu Moab: 8c Brachium eius cotritum eft, aitnbsp;Dominus. Inebriate eum , quoniam contranbsp;Dominum eredus eft:8c allidet manum Moab in vomitu fuo , 8c erit in derifum etiâ ipfe:nbsp;fuit enimin derifiim tibi Ifrael;quafl internbsp;fures reperifles eum. propter verba ergo tuanbsp;quæ aduerfum ilium locurus es, captiuus du-ccris. Relinquite ciuitates, 8c habitateinpe-trahabitatores Moab: 8c eftote quafi colum-ba nidificans in fummo oreforaminis. Audi-uimus fuperbiam Moab, fuperbuseft valde: £nbsp;fubliraitate eius amp; arrogantia, 8c fuperbiam,nbsp;8c altitudinê cordis eius.Ego fcio,ait Dominus, iactantia eius:8c quod non fitiuxta earnnbsp;virtus eius,nec iuxta quod poteratconata fitnbsp;facere.Ideo fuper Moab eiulabo, 8c ad Moabnbsp;vniuerfam claraabo, ad viros muri fiótilis la-raentantes.De plandu lazer plorabo tibi vi-nea Sabamaipropagines tua; tranherunt mare vfq; ad mare lazer peruenerût : fuper mef-fem tua,8c vindemiam tua prædo irruit. llAb-lata eft lætitia 8c exultatio de Carmelo 8c denbsp;terra Moab;8c vinum de torcularibus fuftu-limequaquam calcatorvuæ folitum celeufmanbsp;cantabit.De clamore Hefebo, vfq; Eleale 8cnbsp;lafa jdederunt vocem fuam:a Segorvfqueadnbsp;Oronaim vitulâquot;côrernantem’ ,aquæquoq; '«{îer«««nbsp;Nemrim pcfsimæ crût. Etauferam de Moab, Pnbsp;ait Dominus,ofrerentcm in excelfis, 8c fieri-ficané dijs eius. Propterea cor meû ad Moabnbsp;quafi tibia*refonabit:8c cor meû ad viros mu *aris.nbsp;ri fiélilisdabit fonitum tibiarum: quia plusnbsp;fecit quâm potuit,idcirco perierunt. Il Om-
¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 • • O • 1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, r Ezech.?.»«
ne enim caput caluitium,öc omnis barba rafa erit:in cûdis manibus colligatio,8c fuperom-nedorfum ciliciû. Super omnia teda Moab,nbsp;8cin plateiseius omnis planôfus iquoniamnbsp;cotriui Moab ficut vas inutilc,ait Dominus.nbsp;Quomodo vida eft,8c vlulauerunt.'’quomo-do deiecit ceruicem Moab,8c confufuseft.’e-ritq; Moab inderifum, 8c in exemplum omnibus in circuitu fuo.Hæc dicit Dominiis,Ecnbsp;ce quafi aquila volabit, 8c extender alas fuasnbsp;ad Moab. Capta eft Carioth , 8c munitionesnbsp;comprehenfæ funt:8c erit cor fortium Moab
Rr 3 indie
I
-ocr page 134-Proph.
Dominus, Ecce , quibus non eratiudicium vt biberent calicem,bibétes bibent;amp; tu qua-,nbsp;fi innocens relinquêris ? non eris innocens,nbsp;fed bibens bibes.Qüia per memetipfura iura-ui, dicit Dominus, quod in lolitudinem, amp;nbsp;in opprobrium,Sc in delèrtum,8c in maledi-dionem erit Bofra; amp; omnes ciuitates eiuse-runtin folitudines lempiternas. IIAuditum Abd.***'nbsp;audiui à Domino,amp; legatus ad gentes mifiusnbsp;eft, Congregamini, amp; venite contra earn, amp;nbsp;conlurgamus in prælium . Ecce enim paruu-lum dedi te in Gentibus,contemptibilem inter homines. Arrogantia tua decepit te,amp;fu-perbia cordis tui : qui habitas in cauernis pe-trx, amp; apprehendere niteris altitudinem col-lis,cùm exaltaueris quafi aquila nidum tuumnbsp;inde detrahara te,dicit Dominus.Et erit Idii- Dnbsp;mæadelêrta.-omnis qui tranfibitper eam,ftu-pebit,amp; fibilabit fuperomnesplagaseius.llSi- Gen-*^’'
in die ilia fîcut cor mulieris parturientis. Et ceflabit Moab efle populus:quoniam contranbsp;Dominum gloriatus eft.Pauor amp; fouea amp; lanbsp;queus fuperte ô habitator Moab, dicitDo-Ifai.x4.e. minus.llQm fugerit à facie panons,cadet innbsp;foueam:amp; qui conlcenderit defouea, capie-tur laqueo . adducam enim fuperMoab annum vifitationis eorum , ait Dominus. Innbsp;vmbraHelèbon fteteruntde laqueo fugien-tes:quia ignis egreffus eft de Helebon,amp;dama de medio Sion;amp;; deuorauit partem Moab , amp; verticem filioriim tumultus. Væ tibinbsp;Moab perifti popule Chamos:qnia compre-benfi funtfilij tui ,amp; filiæ tuæin captiuitaté.nbsp;Etconuercam captiuitatem.Moabin nouif-fimis dicbu5,air Dominus.
Hucufqueiudicia Moab.
.5 T)cfolaüo Ammon^Idumtex^Damafâ, Cedar ^regnorumj^ Ælampranunûa-\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tur^captiuitasautejiliorum^mmenacÆ.- eut fubuerfàeft Sodoma amp; Gomorrha,amp; vi-
lam tandemfoluenda. nbsp;nbsp;nbsp;CA.V. XLix. cinx eius, ait Dominusmo habitabit ibi vir,
A D ßlios Ammon. Hxc dicit Domi- amp; non incolet earn fîlius hominis.Eceequa-AA nus,Nunquid no hlij funt IfraePaut fileoalcédet defuperbia lordanis adpulchri-tudinem robuftâ : quia fubito currere faciatn eum ad illâiamp;c quis erit eledus quem præponânbsp;ei ? quis enim fimilis mei quis fuftinebitnbsp;me.ôlSc quis eft ifte paftor,qui refiftat vultuinbsp;meo .'’Propterea audite confilium Domininbsp;quod inijt de Edo : amp; cogitationes eius quasnbsp;cogitauit de habitatoribus Theman, Si nonnbsp;deiecerinc eos paruuli greges, nifi difsipaue-rint cumeis habitaculii eorum.A voceruinacnbsp;eorum comota eft rerra.-clamor in Mari-ru-bro auditus eft vocis eius. Ecce quad aquilanbsp;alcédet amp; auolabif.Sc expâdet alas fuas fupernbsp;Bolran.-amp; erit cor fortiumidumææ in die ilia, quail cor mulieris parturiêcis. Ad Damai- Enbsp;cum,Confulâeft Emath amp; Arphad:quia audits peftimum audierunt,turbati funt in mari : præ Iblicitudinequielcere no potuit.Dilquot;nbsp;foluta eft Damalcus, verfa eft in fugam, tremor apprehédit earn : anguftia amp; dolores te-nuerunteam quafi parturientem.Qimmodonbsp;dereliqueruntciuitatem laudabilem, vrbemnbsp;la:titiæ.'’Ideo cadent iuuenes eius in plateis e-ius; amp; omnes viri prælij côticellènt in die il-la,ait Dominus exercituum.Et fuccendatni-
A A DfiliosAmm AA nus,Nunquidnbsp;hæres no eft ei? Cur igitur hæreditanbsp;te pofledit Melcho, Gad: amp; populus eius innbsp;vrbibus eius habitauit? Ideo ecce dies veniütnbsp;dicit Dominus ; amp; auditû faciam fuper Rab-bath filiorum Ammon fremitum prxlij, amp; e-^tutaulnat.i ritin. quot;tumultum’difsipata,filiæque eiusignenbsp;fuccendentur, amp; pofsidebit Ifrael polfelfo'nbsp;res luos,ait Dominus. VluIaHelebon, quo-niam vaftata eft Hai. clamate filix Rabbath,nbsp;accingite vos cilicijs,plangite, amp; circuite pernbsp;fepes ; quoniara Melchon in tranfmigratio-né ducetur, lacerdotes eius,amp;princi pes eiusnbsp;fimul - Quid gloriaris im vallibus ? defluxitnbsp;vallis tua filiadelicata:quæconfidebasin the-làuristuis,amp; dicebas,Quis veniet ad me?Ec-
® ce ego inducam fuperte terrorem, ait Do-minus Deus exercituu, ab omnibus qui funt in circuitu tuo.-amp; difpergemini finguli à co-Ipedu veftro,nec erit qui congreget fugien-^fitgientes. tes. Etpoft hæc reuerti faciam*captiuos fi-liorum Ammo,ait Dominus. Ad Idumæam,nbsp;Hæc dicit Dominusexercituû,Nunquid nonnbsp;vitra eft làpientia in Theman .'’Perijt confilium à filijs; inutills fada eft làpiétia eorum.nbsp;Fugite,amp; terga vertite, delcendite in voragi- gnem in muro Damalci,amp; deuorabitmœnianbsp;nem habitatores Ded.a; quoniam perditioné Ben-adad. Ad Cedar, amp; ad régna Albr, quaenbsp;Efauadduxi fiiper eum , tempus vifitationis percufsit Nabuchodonolbr rex Babylonis^nbsp;eius. Si vindemiatoresvenifientfiiper te,no hæcdicit Dominus, Surgite, amp;alcenditeadnbsp;reliquiflent racemum.• fifures in node,ra- Cedar,8i vaftatefilios Orientis.Tabernacu- Fnbsp;puiflent quod fufficeret fibi. Ego vero dif-cooperui Elau,reuelaui ablcondita eius,amp; cenbsp;lari non poterit : vaftatum eft lemen eius, amp;nbsp;fratres eius, amp; vicinieius, amp; non erit.Relin-que pupillos tuos ; ego faciam eos viuere : amp;
C vidtiae tuæ in melperabunt, Qma hæc dicit
la corum, amp; eorum capientzpellcs eo-rûjamp; omnia vaß eorûjamp; camelos eorum toi-Jentfîbi; amp; vocabiintfuper eos fofmidiné in circuitu*.Fugite;abitevehemêterjin voragi-nibiis fèdete qui habitatis Alor^ait Dominus:nbsp;inijt enim contra vos Nabuchonodoforrexnbsp;Baby'
-ocr page 135-leremiæ.
|
Babylonis conßliumj amp; cogitaüit aduerfum vos cogitationes.ConfurgitCj amp; alteàdite adnbsp;gentem quietam^Sc habitantem confidenter,nbsp;aitDominus.'non oftia^nec vedes eis: fbli hanbsp;bitant.Et erunt cameli eorû in direptionem^nbsp;Scmultitudo iumentorum in prædanramp;dif-pergam eos in omnem vencum qui funt at-tonfiin eomam : amp;exomni confinio coriimnbsp;adducam interitum fupcreos ,ait Dominus.nbsp;Et erit Aïorin habitaculum draconumj defernbsp;¦ ta vfque in æternum:non manebit ibi vir,necnbsp;incolet earn filius hominis. Q^od faftum elbnbsp;vetbum Domini ad leremiam prophetam ad-uerfus Aela^ in principio regni Sedeciæ regisnbsp;Iuda,dicenSj Hæc dicic Dominus exercituü,nbsp;Eece ego confringam arcum Aelam^ amp; fumanbsp;fortitudinem eorum . Et indueam fuper Ae-lam quatuor ventos à quatuor plagis cœli:amp;nbsp;ventilabo eos in omnes ventos iftos : amp; nonnbsp;crit gens ad quam nôperueniatprofugi Ae~nbsp;lam.Et pauere faciam Aelam coram inimicisnbsp;fuis Sein confpeélu quxrétium'animameorum ; amp; adducam fuper eos malum, iram fu-roris mei^ dicit Dominus:amp; mittam poft eosnbsp;gladium donee cofumam eos. Et ponam fbnbsp;lium raeum in Aelam ; amp; perdam inde regesnbsp;amp; principes, ait Dominus.In nouißimis au-tem diebus reuerti faciam captiuos Aelam,dinbsp;cit Dominus. lt;S. Babylon qate in laptimtate afligit flioslß-rael, hts in terrainJ'ùamlœlicuerreduiiis,pe- • nitus'vaßabitttr àregtbus jdquilonis. C A P. L. |
'T'Erbum quod locutus eft Dominus Y/ de Babylone, amp; de terra Chaldæorûnbsp;* in manu leremiæ prophetæ.Annun-tiate in Gentibus,amp; audirum facite,leuate fi-gnum;prædicate, amp; nolite celare: dicite,Ca-pta eft Babylon, confufus eft Bel, vidus eftnbsp;Merodaeh,confufa funt fculptilia eius,fupe-rata funt idôla eorum,Quoniam afcédit contra earn gens ab Aquilone,quæ ponet terramnbsp;eiusin folitudinem .• amp; no erit quihabitetinnbsp;ea,abhomine vfque ad pecus,amp;moti funt, 8cnbsp;abierunt.In diebus illis,amp; in tempore illo aitnbsp;Dominus,venient filij Ifrael,ipfî amp; filij ludanbsp;ftmul; ambulantes amp; den tes properabunt,amp;nbsp;Dominum Deum fuum quærenr.In Sion in-terrogabunt viam,huc faciès corumzvenient,nbsp;amp;apponentur ad Dominum fœdere fempi-terno quod nulla obliuione delebitur. Grexnbsp;perditüs fadus eft populusmcuszpaftores eo-tum fèduxerunt eos, feceruntque. vagari innbsp;montibus: de mote in collem tranfîerunt,ob-liti funt cubilis fui. Omnes qui inueneruni,nbsp;comederunt cos : amp;hoftes eorum dixerunt,nbsp;Non peccauimus; pro eo quod peccauerunt.nbsp;Domino decôri iuftitiæ, amp; expedationi pa-trum eorum Domino.Receditede medio Ba Bnbsp;bylonis,amp; de terra Chaldæorum egredimini.*nbsp;amp; eftote quad hœdi antegregem. Quoniamnbsp;ecce ego fufeito, amp; adducam in Babylonemnbsp;congregationem gentium magnarum de terra Aquilonis : amp; præparabûtur aduerfus earn,nbsp;amp; inde capietur ; làgitta eius quad viri fortisnbsp;interfedoris , non reuertetur vacua . Et eritnbsp;Chaldæa in prædam; omnes vaftates eam re-plebuntur,ait Dominus.Qimniam exultatis,nbsp;amp; magna loquimini, diripiétes hæreditatemnbsp;meam : quoniam effud eftis dcutquot;vitulus’fu- quot;yîtuU,nbsp;per herbam, amp; mugiftis deut tauri. Confufànbsp;eft mater veftranimis,amp;adæquatapulueri,nbsp;quæ genuit voszecce nouißima erit in Gen-tibus,*defcrtainuia,amp; arens. Ab ira Domininbsp;non habitabitur,fed redigetur tota in folitu- Cnbsp;dinem : omnis qui trandbit per Babylonem,nbsp;ftupebit, amp; dbilabit fuper vniuerds plagis e-ius. Præparamini contra Babylonem per cir-cuitum omnes qui intenditis arcum,debella-te eam,nÔ parcatis iaculiszquia Domino pec-cauit. Clamateaduerfus eam, vbique déditnbsp;manura,ceciderunt fundamenta eiuszdeftru-di funt mûri èius, quonia vltio Domini eft.nbsp;vltionem accipite de ea: deut fecit, facite ei.nbsp;Difperditefàtoremde Babylone, Setenêtemnbsp;fàlcem in tépore meßis; à facie gladij colum-bæ vnufquifqueadpopulumdiumconuerte-tur, Scdnguiiad terram fuam fugient. Grexnbsp;dilperfus Ihael,leoneseieccrunteum.-primusnbsp;comêdit eum rex AfTurziftenouißimus exof-fâuit eum Nabuchodonoforrex Babylonis.nbsp;Propterea hæcdicit Dominus exercituû De-us lirael, Ecce, ego vidtabo regem Babylonis , amp; terrameius; dcutvidtauiRegem Af-iur; Screducam Ifrael ad habitaculum fuum; Dnbsp;amp;pafceturquot;Carmelus’amp; Bafàn , amp;in monte quot;carmeK.fnbsp;Ephraim amp; Galaad fàturabitur animaeius.nbsp;In diebus illis amp; in tempore illo, ait Dominus, quæretur iniquitas Ifrael,amp;non erit;5cnbsp;peccatum Iuda,amp; non inuenietur.-quoniamnbsp;propitius ero eis quos reliquero . Super terranbsp;dominantium afeende, amp; fuper habitatoresnbsp;eius vidta, dißipa, amp; interdee quæ poft eosnbsp;funt, ait Dominus : amp;faciuxta omnia quænbsp;præcepi tibi. Vox belli in terra, amp; contritionbsp;magna. Qimmodo confradus cft,amp; cotritusnbsp;malleus vniuerße terræ ? quomodo verfa eftnbsp;in defèrtum Babylon in Gentibus ? Illaquea-ui te, amp; capta es Babylo, amp; nefeiebas.-inuen-taes amp;apprehéfà;quoniam Dominum pro-uocafti. AperuitDominus thefaurum fuum,nbsp;amp; protulit vafa iræ fuæ;quoniâ opus eft Domino Deo exercituum in terra Chaldæorû. £nbsp;Venite ad eam ab extremis dnibus, aperite vtnbsp;exeant qui conculcent eam; tollite de via lapides , Scredigite inaceruos, Scinterdcite R r 4 eam |
Proph.
earn ; nee fît quicquam reliquum. Dißipate filiurn Domini quod mente concepit aduer-vniuerfos fortes eins jdefeendant in occifîo-nem:væ eis^ quia venit dies eorum, tepus vi-fitationis eorum. Voxfugientiunij 8c corum qui euafèrunt de terra Babylonis ; vt annun-tientin Sionvltionera Domini Deinoftri,nbsp;¦yltionem templi eius. Annuntiate in Baby-lonem plurimis omnibus qui teduntarcum:nbsp;confiftite aduerfus earn per gyrum , Ssc nullus euadat:redditeei fecundum opus fuum:nbsp;iuxta omnia quæ fecit, facite illi: quia contranbsp;Dominum ereéta eft, aduerfum fanftum II-rael. Idcirco cadent iuuenes eius in plateis e-ius;8c omnes viri bellatores eius conticeflentnbsp;in die illa,ait Dominus.Ecce ego ad te fuper-be,dicit Dominus Deus exercituum : quianbsp;venit dies tuus, tempus vifîtationis tuæ . Etnbsp;cadet fuperbus,8c corruet,8cnoneritqui fuf-citet eum : 8c fuccendam ignem in vrbibuse-
P ius, 8c deuorabit omnia in circuitu eius.Hæc dicit Dominus exercituum , Calumniam fu-ftinent filij Ifrael 8c filij luda fîmul : omnesnbsp;qui ceperunteos,tenent_,nolûtdimittere eos,nbsp;Redemptor eorum fortis, Dominus exercituum nomeneius,iudicio defendet caufàmnbsp;eorum, vt exterreat terram,8c coraoueat ha-bitatores Babylonis. Gladius ad Chaldæos,nbsp;ait Dominus.-8c ad habitatores Babylonis, 8cnbsp;ad principes, 8cad Gpientes eius. Gladius adnbsp;diuinos eius, qui ftulti erunt: gladius ad for-tes illius J qui timebunt. Gladius ad equos e-ius, 8c ad currus eius, 8c ad omne vulgus quodnbsp;eft in medio eius:8c erunt quafî mulieres:gla-dius ad thefàuros eius, qui diripientur. Sicci-tas fîiper aquas eius erit: 8c arefeent: quia terra fculptilium eft, 8c in portends gloriantur.nbsp;Propterea babitabunt .dracones cû fatuis fîc-carijs:8c babitabunt in ea ftrutbiones;8cnonnbsp;inbabitabitur vitra vfquein fèmpiternü, necnbsp;extruetur vfque ad generatione 8cgeneratio- retras.-fufcitauit Dominus fpiritum regû Me-Gene.jp.e. nemzllSicut fubuertitDominus Sodomam 8c dorum .• 8c contra Babylonem mens eius eft
Gomorrbam, 8c vicinas eius, ait Dominus: vtperdat eam,quoniara vltio Dominieft,vl-noii babitabitibi vir, 8c nonincoleteam fi- tio templi fui. Super muros Babylonisleuate
G lins bominis.Ecce populus venit ab Aquilo-ne:Scgens magna, 8creges multi confurgent à finibus terræ. Arcum 8c feutum appreben-dét; crudeles funt 8cimmifèricordes:vox eorum quafi mare fonabinSefuper equos amendent ; fient vir paratus ad prælium contra tenbsp;filia Babylon. Audiuit rex Babylonis famamnbsp;eorum 8c diffolutæ funt man us eius.-anguftianbsp;apprehenditeum , dolor quafi parturientem.nbsp;Ecce quafi leo afeendet de fuperbia Tordanisnbsp;adpulchritudinem robufta: quiafubitocur-rere faciam eum ad illam : 8c quis erit eledusnbsp;Iob.4i.a. quem prxponâ ei?flquis eft enim fimilis mei.'’nbsp;ôc quis fuftinebit me 8c quis eft ifte paftornbsp;quirefiftat vultui meo.'’Propterea audite co-
fum Babyloné ; amp; cogitationes eius quas co-gitauit fuper terram Cbaldæorum,Nifi detra-xerinreos paruuli gregum,nifi difsipatû fue-rit cum ipfis habitaculum eorum. A voce ca-ptiuitatis Babylonis, commotaeft terra, 8C clamor inter gentes auditus eft.
5. °h4ala à regibui 'Medorum 'Bahylom itn-tninenüa predicuntur nbsp;nbsp;nbsp;CAP. l i.
HAec dicit Dominus,ecce, ego fufeita-bo fuper Babyloné 8cfùper habitato-res eius, qui cor fuû leuauerunt cotra me:quafi vétumpeftilenté.Etmittam in Babylonem vétilatores,8c ventilabunt ea,8c de-molientur terram eius:quoniam venerunt funbsp;per ea vndiqjindieaffliélionis eius.Non ten-dat qui tendit arcum fuum:8c no afeendat lo-ricatus, nolite parcere iuuenibus eius inter-ficiteomnem militiam eius. Et cadent inter-fedi in terra Chaldæorum,8c vulnerati in re-gionibus eius . Q^oniam non fuit viduatusnbsp;Ifrael 8c luda à Deo fuo Domino exercituû:nbsp;terra autem eorum repleta eft delido a fan-do Ifrael. Fugite de medio Babylonis,’Sc’nbsp;’Gluetvnufquifqueanimam fuam. nolite ta-cere fuper iniquitatem eius:quoniam tempusnbsp;vltionis* eft à Domino, vicifiitudinem ipfenbsp;retribuet ei. Calix aureus Babylon in manunbsp;Domini, inebrians omnem terram .• de vinonbsp;eiusbiberunt Gentes, 8c ideocomtnotæ funt.nbsp;llSubito cecidit Babyló,8c contrita eft;vlula-te fuper eam,tollite refinam ad dolorem eius,nbsp;fi forte fiinetur.Curauimus Babyloné, 8c nonnbsp;eft fanata:derelinquamus ea, 8ceamus vnuf-quifque in terram fua : quoniam peruenit vfque ad cœlos indicium eius 8c eleuatum eftnbsp;vfquead nubes.Protulit Dominus iuftitiasnbsp;noftras-.venite 8c narremus in Sio opus Domini Dei noftri. Acuité fàgi ttas,impiété pba- g
fignû,augetecuftodiam;leuatecuftodes,prae-parateinfidias quia cogitauit Dominus, 8c fe-citquaecunque locutus eftcotra babitatores Babylonis. Quae habitas fuper aquas multas,nbsp;locuples in thefauris :venit finis tuus pedalisnbsp;praecifionis tuæ. Illurauit Dominus exerci- ®nbsp;tuum per anima fuam,Quonia replebo te bo-minibus quafi brucho, 8cfuper teceleufm^.nbsp;cantabitur.IlQuifecitterrainfortitudinefua. Sup''*“’nbsp;8c præparauit orbem in fapientia fua, 8c pru-dentia fua extendit cœlos.Dante eo vocé mulnbsp;tiplicanturaquæ incœloillquileuatnubesabnbsp;extrerao terræ,fulgurainpluuiâ fecit; 8cpro-duxit ventû de tbefàuris fuis. Stultus fâdusnbsp;eft o ranis homo à fciétia zconfufîis eft omnis
con*
leremiæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;313
conflator infculptili : quia mendax eftcon-flatio eiuSjUec eft fpiritus in eis. Vana fiint o-pera,8c rilu dignapn tempore vifîcationis fuæ peribunt. Non ficut hæc, pars Iacob:quia quinbsp;fecit omnia ipfe eft, amp; Iftael fceptrû hæredi-tatiseius :Dominusexercituum nomen eius.nbsp;CoIIidis tumibi vaia bellij amp; ego collidam innbsp;te GenteSjSc dilperdam in te regnazEtcollidanbsp;inte equumj Scequitem eius; amp;collidam innbsp;te currumjamp; alcenlbrem eius:Et collidam innbsp;tevirum amp; mulieremj amp; collidam inte lenem 5cpuerum,amp;collidam in teiuuenem 8cnbsp;virginem: Et collidam in te paftorem 8c gre-gem eius J Sc collidam in te agricolam 8c iu-gales eiuSjSc collidam in te duces 8c magiftranbsp;tus.Et reddam BabylonijSc cunétis habitato-ribus Chaldeæomnemalum fuum qiiodfe-ceruntin SioUj inoculis vcftris, ait Dominus.Ecce ego ad te mons peftifer j ait Dominus J qui corrompis vniuerfam terram.- 8c ex-têdam manum mcamfuperccj Sceuoluam tenbsp;de petris J Scdabotein montem combuftio-nis.Et non tollent de te lapidera in angulum,nbsp;5c lapidera infundamentaj led perditus:in x~nbsp;ternum crisj ait Dominus.Leuate fignum innbsp;quot;’^o’uibus. terra: clangite buccina in quot;Gentibus’.-landifi-catefiiper earn Gentes: annuntiate contrail-lam regibus AraratjMennijSc Afcenezraumenbsp;ratecontra earn Taphlar, adducite equumnbsp;quafi bruchum aculeatum. Sandificate contra earn Gcntes,reges Mediaejduccs eiuSjSc v-niuerfos magiftratuseiuSj cuncftamq; terramnbsp;poteftatiseius. Etcommouebitur terra, 8cnbsp;conturbabitur :quiaeuigilabit contra Baby-lonem cogitatio Domini, vtponat terramnbsp;D Babylonis dcftrtam 8c inhabitabilem. Cefla-uerunt fortes Babylonis «à prælio habitauerûtnbsp;in præfidijs.-deuoratum eft robureorum,8c fanbsp;lt;fti fiintquafi mulieres; incenfa funt taberna-cula eius, contriti funt vedes eius. Gurrensnbsp;obuiam currenti vcniet : 8c nuntius obuiusnbsp;nuntianti.- vtannuntiet regi Babylonis quianbsp;capta eft ciuitaseius «a futnmo vlquead fum-mum ; 8c vada præoccupata funt, 8c paludesnbsp;incenlæ funt igni, 8c viri bcllatores coturbatinbsp;funt. Quia bæc dicit Dominus exercituu,De-us Ifrael, Filia Babylonisquafi area, tempusnbsp;tritura: eius : adhuc modicum,8cveniet tempus mefsionis eius. Comcdit me, dcuorauitnbsp;me Nabuchodonofbrrex Babylonis: reddiditnbsp;me quafi vas inane : abfbrbuit me quafi dra-cojrepleuit ventrem fuum teneritudine mea,nbsp;8c eiecit me. Iniquitas aduerfum me, 8c caronbsp;mea fuperBabylonem, dicit habitatio Sion:nbsp;8cfiinguis meus fuper babitatores Cbaldææ,nbsp;dicit lerulalem . Propterea bæcdicit Dominus, Ecce ego iudicabo caulam tuam, 8c vl-ciftax vltionem tuam:8c defertum faciam ma
re eius, amp; ficcabo venam eius. Et erit Babylon in tumulos,babitatio draconum: ftupor, 8c fibilus J eo quod non fit habitator. Simulnbsp;vt leones rugient, excutientcomas veluti ca-tulileonum . In calore eorum ponam potusnbsp;eorum.-8c inebriabo eos ,vt fbpiantur,8c dor-miant fbmnum lempiternum, 8c non confiirnbsp;gant: dicit Dominus. Deducam eos quafi a-gnos ad vidimam, *quafi arietes cum bœdis.nbsp;Quomodo capta eft Selach, 8c comprebenfanbsp;eft inclyta vniuerfie terræPquomodo fada eftnbsp;in ftuporem Babylon inter Gentes? Afcendicnbsp;fuper Babylonem mare: multitudine fluduunbsp;eius operta eft . Fadx funt ciuitates eius innbsp;ftuporem.-terra inbabitabilis 8c delerta, terranbsp;in qua nullus babitet, ncc'*tranleat’ per earnnbsp;filiiis bominis.Et vifitabo fuper Bel in Baby-lone, 8c eijciam quod ablbrbuerat deore eius:nbsp;8c non confluentad eum vitra Gentes, fiqui-dem 8cmurus Babylonis corruet. Egredimi-ni de medio eius: populus meus : vcfiiluet v-nufquifq; animam fuamab ira furoris Dominbsp;ni.Et ne forte molleftat cor veftrû,8c timea-tisauditum quiaudietur in terra; 8c venietinnbsp;anno auditiOjSc poft bunc annum auditio:8cnbsp;8c iniquitas in terra , 8cdominator fuperdo-minatorem . Proptereaeccedies veniunt,8cnbsp;vifitabo fuper ftulptilia Babylonis: 8c omnisnbsp;terra eius confundetur, 8c vniuerfi interfedinbsp;eius cadent in medio eius . Et laudabut fiipernbsp;Babylonem cœli 8c terra, 8c omnia qui in eisnbsp;funt:quiaab Aquilone venieteipraedones,aitnbsp;Dominus. Et quomodo fecit Babylon vtca- Fnbsp;deret occifi in Ifiael : fic de Babylone cadentnbsp;occifi invniuerfa terra.Qui fugiftisgladiû venbsp;nite,nolite ftare:recordamini procul Domini, 8c lerulalem aftendat luper cor veftrum.nbsp;Confufi fumus,quoniam audiuimus opprobrium : operuitignomia facies noftras: quianbsp;venerunt alieni fuper fiindificatione domusnbsp;Domini.Propterea ecce dies veniüt, ait Do-minus:8c vifitabo fiiper ftulptilia quot;eius’jSc in quot;Bab^lonu.nbsp;omni terra eius mugiet vulneracus.Si aftéde-rit Babylon in cœlû, 8c firmauerit in excelfonbsp;robur fuum.-a me venient vaftatores eius, aitnbsp;Dominus.Vox clamoris de Babylone, 8cco-tritio magna de terra Cbaldæorum:quonianinbsp;vaftauit Dominus Babylonem, 8c perdidit exnbsp;eavocem magnam:8cfijnabunt fluduseorûnbsp;quafi aqux multæ:deditlonitum vox eorum;nbsp;Quia venit fiiper ea , id eft fiiperBabylonemnbsp;prædoj8capprebéfi funt fortes eius, 8cemar-cuit arcus eorû.-quia fortis vltor Dominus rednbsp;dens retribuet.Et inebriabo principes eius,Scnbsp;lapieteseius,8cduçeseius, 8c magiftratuse-ius,8c fortes eius:8c dormiet lomnii ftmpiter-nûj8c no expergifteturjait Rex,Dominus ex-ercitufi nomé eius, Haec dicit do minus exer- Gnbsp;cituum.
-ocr page 138-. Proph.
fittitißi)»»!. ^ittium, Murus Babylonis ille' latlfsimus’ dæis obfîdcntibus yrbem in gyro) Scabierunt fufFoßione fuftodietiir, amp; portæ eius excelfæ perviamquæducitin eremum.Perfecutuseftnbsp;ignecomburentur, êclaborespopulorum ad autem Chaldæorum exercitus regem ; amp;ap-nihilum, amp; gentium, in ignem erunt amp; dif- prehenderunt Sedeciâ in defèrto,quod. eft iu-peribunt.Verbu quod præcepit leremiaspro- xta lericho; amp; omnis comitatus eiusdifFugitnbsp;pheta,Saraiæ filio Neriæ filij Maafîæ , cû per- ab eo.C umq ue comprehendifîent regem,ad-geretcum Sedecia regeîn Babyloné, in anno ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ r. i i • • t, i r.
quarto regni eius, Saraias autem erat princeps prophetiæ.Et fcripfit leremias omne ma lum quod véturum erat fuper Babylonem innbsp;iibro vnoiomnia verba hæc quæ fcripta funtnbsp;contra Babyloné.Et dixit leremias ad Saraia,nbsp;Cùm veneris in Babyloné,amp; videris,amp; legerisnbsp;omnia verba hæc, dices, Domine tu locutusnbsp;CS contra locum iftum vt difperderes eum.-nenbsp;fit qui in eo habitet ab homine vfq; ad pecus,
ris legere librum iftum,ligabis ad eum lapidé, amp; proijcies ilium in medium Euphrâten, 8cnbsp;dices,Sic fubmergetur Babylon,amp;no confurnbsp;get à facie affliótionis quam ego adduco fupernbsp;earn, amp;difloluerur. Ilucufqj verba leremiæ.
5. 'Prteadentium rej/ethio^nempè ^uod leru-jalemd 'ÏÆ ai uchodonoforobßjja po fl biennium capitur^ amp; Sedecias rex ludafugies reducitur:fllijsq^eius coram ipflotrucidatisnbsp;y na eum prineipibu^ Iuda,exoculatus acnbsp;yin^ui dueitur in ’Babylonem : amp; ineenjônbsp;temblo amp;palatio enterdomibw, trasfl-runtur omnes in Babylonem^prater paueosnbsp;'ytinitores amp; agrieolas'.flmiliter öquot; 'vafd temnbsp;pli, inter ^un defleributur dun eer en eolum-nn‘.amp; numerus ludnorumin Babylonemnbsp;diuerfls temportbui tranfllatorum, ybi rexnbsp;loachinpoft.'^y, annos de careere edu^Mnbsp;exaltatur.
CAP. LU.
T quot;'llllius viginti amp; vnius anni erat Sedc-4.Re.z4.d S' cias cùm regn are cœpiffet: Scvndecim i.Par.jô.b ;innis resnauit in lerußlem : amp; nomennbsp;matris eius Amitaffilia leremiæ de Lobna.Etnbsp;fecit malum in oculis Domini, iuxta omnianbsp;quæ fecerat loacim. Qtioniam furor Domi-
• nieratinlerufalé, amp; in luda, vfquequo pro-ijceret eos â facie fua.'amp; reccßit Sedecias à re-Supr.jp.a. ge Babylonis. (IFadum eft autem in anno iio 4.Rc,ï$.a noregni eius,in menfe decirao,décima men-fis.-venit Nabuchodonofor rex Babylonis,ip-fe,amp; omnis exercituseius aduerfus lerufalé,nbsp;amp; obfèderiit eam,amp; ædificauerunt cótra earnnbsp;munitiones in circuitu . Et fuit ciuitas obfèfi bitorum : amp; retiacula, 6c malogranata fupernbsp;fa,vfquead vndecimum annum régis Sede-ciæ.Menfeautem quarto,nona menfis,obti-nuit fames ciiûtatem : amp; non erant alimentanbsp;populo terræ.Etdirupta eft ciuiras, amp; omnes
• viri bellatores eius fugerunt, exieruntqué de ciuitatenodæper viam portæ, quæ eft internbsp;duos murós, 6cducit ad hortumregis (Chai-
duxerunteumad regem Babylonis in Rebla-tha^qux eft in terra Emath: amp; locutus eft ad eum Indicia.Etiiigulauit rexBabylonisfiliosnbsp;Sedeciæ in oculis eins: fed amp;omnes principesnbsp;Inda occîditîn Reblâtha . Et oculos Sedeciænbsp;eruit, amp; vinxiteum côpedibus,amp; adduxitennbsp;rex Babylonis inBabylonem : Scpofuit euranbsp;in domocarceris vfque ad diem mortis eins.nbsp;In menfè autem qmnto, décima menfis, ipfè Cnbsp;eft annus nonufdecimus Nabuchodonofbrnbsp;amp; vtfîc perpétuafolitudo. Cumq; complene regis Babylonis ; venir Nabuzardan princepsnbsp;n. I I- 1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 militie^qui ftabat coram rege Babylonis in le
rufàlem.Etincendit domum Dominijamp;do-mum regis,amp; omnes domos lerufàlem, amp; o-mnem domum raa^nam ignecombufsit.Et totum murum lerufalem per circuitnm de-ftrnxit cundus exercitus Chaldæorumqui e-rat cum magiftro militiæ.De pauperibiis autem populijSc de reliquo vulgo quod reman-fèrat in ciuitate,amp; de perfugisqui transfuge-rantadregem Babylonis,amp;cæteros de mulri-tudinc; tranftnlitNabuzardan princeps mili-tiæ. De pauperibus veto terræ reliquit Nabuzardan princeps militiæ in vinitores amp; agri-colas.Columnas quoq; æreas, quæcratin do Dnbsp;mo Domini, amp; bales, amp; mareæneum quodnbsp;erat in domo Domini, confregerunt Chal-dæi:amp;tuleruntomnc æs eorumin Babylone.nbsp;Etlebetes, amp; creagras,amp; pfalteria,amp; phialas,nbsp;amp; mortariola,amp; omnia vafàærea quæ in mini fteriofuerant,tulerunt. Ethydrias, Scthy-miamateria,amp;vrceos, amp; pelues,amp; cadelabranbsp;amp; mortaria,amp; cyathos;qnotquotaurea,au-rea: amp; quotqnot argentea, argentca.-tulit ma-gifter militiæ , Colu.mnas duas, amp; marc vnu,nbsp;* vitulos duodecim æreos, qui erat fub bafi-bus quas fecerat rex Salomo in domo Doini-ni:nón erat pondus æris omniumhorumva-forii.De columnis autem,decem amp; odo cubinbsp;ti altitudinis erantincolumnavna: amp; funicunbsp;lus duodecim cubitorum circuibat çam:por-rô großitudo eius^quatuordigitorum: amp;in-trinfecus caua erat. Et capitella fuper vtram-queærea:altitudo capitelli vnius,quinquecu
coronam in circuitn, omnia ærea quot; Similiter rtt ‘o^ columnæ fecûdæ amp; malogranata’.Etfueruntnbsp;malogranàta nonaginta fex dependentia : Si tu.nbsp;omnia malogranata centum,retiaculiscircunnbsp;dabantur. Et tulit magifter militiæ Saraiamnbsp;fàcerdorem primum, ScSophoniam fàcerdo-tem fecundum : 6c tres cuftodcs veftibuli. Etnbsp;de ci-
leremiæ.
|
deviiiitate tulit eunuchum vnum ; quierat præpoficus fuper viros bellatores : amp;{èptemnbsp;F virosde his qui videbatfacieniregis, quiin-uentifuntin ciuitate: Scfcribani principemnbsp;militû,qui probabat tyroncs;amp;fèxaginta virus de populo terræ, qui inuentifuntinme--dio ciuitatis. Tulit autem eos Nabuzardannbsp;magifter niilitiæ;amp; duxit eos ad regem Babynbsp;nis in Reblâtha.Et percußit eos rex ßabylo-nis : amp; interfecit eos in Reblatba in terra E-niath, amp; tranflatus eft luda de terra fua. Iftenbsp;eft populus quemtranftulit Nabuchodono-for:In anno fèptimo^ludæos tria milia amp; vi-ginti tres. Inanno oélauodecimo Nabucho-donofor de lerulalem animas odin^entas trinbsp;ginta duas.In anno vicefimo tertio Nabuchonbsp;dono{br,tranftulitNabuzardan magifter mi-litiæ animas ludæoriim (êptlngentas quâdra-gintaquinque.omnes ergoanimæ, quatuornbsp;miliia fèxcentæ . Et fadum eft in tricefîmo- qnbsp;fèptimoanno tranfmigrationis loachin regisnbsp;Iuda,duodecimo menlèjVicefiraa quinta ménbsp;fis, eleuauit Euil-merodacb rex Babylonisnbsp;ipfb anno regni lui, caput loachin regis lu-dæ;amp; ediixit eum de domo carceris.Etlocu-tus eft cum eo bona: amp; poluit thronum eiusnbsp;fuper thronosregum qui erantpoft le inBa-bylone. Et mutauit veftimenta carceris eius,nbsp;8?comedebat panem cora eo Temper cundisnbsp;diebus vitæ fuæ.Et cibaria eius,cibaria perpenbsp;tua dabanturei à rege Babylonis ftatuta pernbsp;lingulos dies, vlque ad diem mortis fuæ cundis diebus vitæ eius. |
1 hreni,ideftlamentationes lere-
^i^,qu^HebraiceCmothmfcnbuntur.
F- T FACT V|M cft,poftqLiarn in captiuitatem redadus eft ]frael,amp; leriifalem deferta eft,(èdit ïeremias prophetaflenSjdc planxit lamentatione hacin Ierufalem,amp;: amaro animo fufpirans,amp; eiulans dixit.
Guimel, iVOMODO leder Ibla ci uitas plena populo ; fada'nbsp;eft quafi vidua dominanbsp;Gentiû.’princeps prouin-__ciarû fada eft fub chbuto. S llPlorans plorauit in node,amp; lachrymæ e-ius in maxilliseiusmon eft qui confole-tuream ex omnibus charis eius ; omnes amici eius Ipreuerunt eam, amp;fadi funtnbsp;ei inimici. ^Migrauit liidas propter afflidionê,amp; mul-titudinem feruitutis,habitauit inter Gen tes,nec inuenit requiem:omnes perfecu-tores eius apprehenderunt eam inter an-guftias. Vitleth. Viæ Sion lugentjCoquod non fint qui ve-B niant ad folennitatem : Omnes portæ e-ius deftrudæ .-fiicerdotes eius gementes: Virgines eius fqualidæ,Ôi iplà opprelfaa-maiitudine. |
nFadi funthofteseiusincapite, inimici e- ffe, ius locupletati lunt quia Dominus locunbsp;tus eft fuper eam propter multitudinetnnbsp;iniquitatum eius;paruuli eius dudi ftintnbsp;in captiuitatem ante faciem tribulantis. ‘lEtegrelTuseft àfiliaSion omnis décoré-ius.-fadifunt principes eiusvelut arietes non inucnientes palcua; amp; abierunt abf-que fortitudine ante faciem fiiblequétis. î Recordata eft lerulâlem dierû afHidionis fuæ,amp; præuaricationis, omnium delîde-rabilium fiiorumquæ habueratadiebusnbsp;antiquiscùm caderet populus eiusin manbsp;nu hofti]i,amp; noelTetaüxiliator :viderûtnbsp;eam hoftes,amp; derifèruntfabbatha eius. ilPeccatum peccauit lerufalé, propterea in- Heth. ftabilis fada eft; omnes qui glorifîcabantnbsp;eam,fpreueruntillâ,quia viderunt igno-miniam eius:iplà autem gemens,amp; con-uerlà eft retrorfum. ÜSordeseiusinpedibuseius, necrecordata tmä. eft finis fui:depofitaeft vehementer, no Dnbsp;habens confolatoré : vide Domine affli-dioné meâ, quonia eredus eft inimicus. Manumluam mifit hoftis ad omniadefyde loi, rabiliaeius :quiavidit Gentes ingrefiasnbsp;fanduariumfuum,de quibus præceperas • ne intrarent in ecclefiam tuam. Omnis populus eius gemés,amp; quærens pa nem:dederunt pretiolâ quæque pro cibonbsp;ab refocillandam animam . Vide Domine Sccoly^dera, quoniam fada fum vilis. O vos mn.es qui tranfîtisper viamattédite, Ldmti, amp;vi- |
potero furgere.
Ö Abftulit omnes magnifîcos meos Dominus de medio mei : vocauitaduerfum me tempus,vtc5tereret eledos meosttorcu-larcalcauit Dominus virgini fîliæluda.
J? Illdcirco ego plorans, amp; oculus meus dedu cens aquas:quia longe fadus eft à me cd-folatorconuertens animam meam:fadinbsp;funt fîlij mei perditi, quoniam inualuitnbsp;inimicus.
Expandit Sion manus fuas, non eft qui cd foletiir earn : mandauit Dominus aduer-fum Iacob,incircuirueius boftes cius:fanbsp;da eft lerufàlem quafî polluta menftruisnbsp;inter cos.
3f luftus eft Dominus,quia os eius ad iracun diam prouocaui. audite obfècro vniuerfînbsp;populi, amp; videte dolorem meum : virgines meæ amp; iuuenes mei abierunt inca-ptiuitatem.
P Vocaui amicos meos,ipfî deceperunt me:fà cerdotes mei amp; fenes meiin vrbe edfum-pti funt.-quiaquæfîerunt cibum fîbi vt renbsp;focillarent animam fuam.
K«.; Vide Domine quoniam tribulor, conturba tus eft venter meus? ftibuerfum eft cornbsp;meum in memetiplà, quoniam amaritu-dine plena fum:forisquot;interfîcit’gladius,8cnbsp;domi mors fîmilis eft.
Si». ^Audieruntquia ingemifeo ego, amp; non eft qui confbletur me;omnes inimici mei aunbsp;dierûtmalum meum Ixtati funt, quonianbsp;tu fecifti:adduxifti diem cdfolationis, 8cnbsp;fient fimiles mei.
fi Ingrediatur omne malum eorû coram te;8c vindemia eos fîcut vindemiafti me propter omnes iniquitates meas.-multienimnbsp;gemitus mei, 8c cor meum mœrens.
CAP. II.
ulefh. W /^^Vomodo obtexit caligine in furore Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuo Dominus fîliam Sid : proiecit
de cœlo in terram inclitamiffael, amp; nd eft recordatus fcabelli pedum fuo-rum in die furoris fui.^
Beth. 3 Præcipitauit Dominus nec pepercit,omnia fpeciolà lacob ; deftruxit in furore fuo
Iereu4-e. F
finterfcàt.
9-
Lament.
amp; videte fî eft dolor fîcut dolor meus: quoniam vindemiauit me^ vtlocurus eftnbsp;Dominus in dieirs furoisfui.
Uem. to De excelfo mifît ignem in ofsibus meis, amp; E erudiuit me; expandit retepedibus meis,nbsp;conuertit meretrorfîum; pofuit me defo-latam,tota die mœrore confedam.
Hun. Ü Vigilauitiugum iniquitatum raearum: in manueiusconuolutæfunt, amp;impofîtænbsp;collo meo ; infirmata eft virtus mea ; de-dit me Dominus in manum de quanon fjFaétus eftDominus velut inimicus: præci^f*nbsp;pitauit IfîaeljPræcipitauit omnia mœnianbsp;eiuSj difsipauit munitioneseius amp; reple-uit infilia ludahumiliatû amp; humiliata,nbsp;‘îEt difsipauit quafî ortum tentorium fuum, m.nbsp;demolitus eft tabernaculum fuum: obli-uioni tradidit Dominus in Siô feftiuita-tem amp; f3bbathû:amp; in opprobriü amp; in in-dignationê furoris lui regé amp; fàcerdoté.
Repulit dominus altare fuü, maledixitlàn- zùn. Âifîcationi fuæ, tradidit in manus inimi- Cnbsp;ci muros turrium eius : vocem dederuntnbsp;in domo Domini,fîcut in die folenni.nbsp;h Cogitauit Dominus difsipare murum filiænbsp;Sion:tetendit funiculum fuumjamp; non a-uertit manu fua à perditione; luxitq; an-temurale,amp; murus pariter difsipatus eft.
Ü Defîxæ funtin terra portæ eius:perdiditamp;^''*** côtriuit veéles eius,regé eius amp; principesnbsp;eius in Gentibus :nô eft lex,amp;prophetacnbsp;eiusnôinuenerûtvifîonem à Domino.
I Sederunt in terra, conticuerunt fènes filiæn''^’ Sion : côfperferuntcinere capita fua, ac-cindi funt cilicijs, abiecerunt in terramnbsp;capita fua virgines lerufàlem.nbsp;SDefecerunt prælachrymis oculi mei,con-turbata funt vilcera mea; efFufum eft in Dnbsp;terra iecur meum fuper contritionem fi-liæ populi mei,cùm defîceretparuulus amp;nbsp;ladens in plateis oppidi.
V Matribus fuis dixerunt,Vbi eft triticum amp; vinum.'’cùm defîcerent quafî vulneratiinnbsp;plateis ciuitatis: cùm exhalarent animasnbsp;fuas in fînu matrum fuarum.
to Cui coparabo te?vcl cui afsimilabo te filin um. Ierufalem?cui exæquabo te, amp; côfblabornbsp;te virgo fîlia SionPmagna eft enim velutnbsp;mare contritio tua:quis medebitur tui?
S Prophetx tui viderunt tibi falfà amp; ftulta; necaperiebantiniquitatem tua, vttead^nbsp;pœnitentiam prouocarent: videruntauquot;nbsp;té tibi alTumptiones falfàs amp; eiediones.nbsp;OPlaufèruntfupcr temanibus omnes tran-fcuntesperviam:fîbilaueruntamp; moue-runt caput fuum fuper fîliam lerulâlem,nbsp;Hæccine eft vrbs dicentes , perfedi deednbsp;ris,gaudium vniuerfæ terræ?nbsp;munitiones virginis Iuda,amp;deiecit in ter Aperuerunt fuper te os fuum omnes inimi- rtr.nbsp;ci tui;
ram:polluit regnum. Si principes eins. ACófregit in ira furoris omne cornu Ifrael: lt;?««»'/•nbsp;aucrtitretrorfum dexteram fuamàfacienbsp;inirnici; amp; fuccendit in lacob quafi ignénbsp;flammæ deuorantis in gyro.
‘îTetendit arcuin fuum quafî inimicus mauit dextcra fuam quafî hoftis: amp; occî-dit omne quod pulchrum eratvifu in ta-bernaculo filiæ Sionjefludit quafî ignemnbsp;indignationem fuam.
leremiæ.
J7 Mi/îtinreftif)us meîs filîas pharetræ hFâôlus film in derifum onini populo meo. Ht,nbsp;canticum eorum toradie.
h Repleuit mearnaiitudinibusjnebriauit me ablyntbio.
Et fregit ad numerum dentes meos:cibauit mecinere.
Et repul{aeft*anima mea.oblitus fum bo-norum.
‘^Et dixi,Perijt finis meus, amp; fpes mca à Do mino.
X Recprdare paupertatis amp; tranfgrefiionis meæ^ablynthij Scfellis.
T Memoria memorero,amp; tabcfcetin meant ma mea.
Hoc recolens in corde meo, 'ideo’lpe-f^quot;’’'* rabo.
tî Milericordiæ Domini quia non fumus co utth, fumpti : quia non de fecerunt milèratio-. , nés eius.
tî TSfoui’diluculo^multa eft fides tua.
n Pars mea Dominus, dixit anima mea pro-pterea expeâabo eum.
Ü Bonus eft Dominus Iperantibus in eum, animæquærenti ilium.
Ü Bonutn eft piaeftolan cum filentio faluta-re Dei. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D
Ü Bonum eft viro cum portauerit iugumab adolefirentia fua.
*» Sedebit lolitarius 8c tacebit: quia leuauit'^®'^* *i U per le.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*7?.
«* Ponet in puluere os fiuum , tî forte fit fpes.
’’ Dabitpercutienti fe maxillam, faturabiturW. opprobrijs.
îiQuianon repellet in lèmpiternum Domi-clt;t/jamp;, nus.
ïi Quia fi abiecit,amp; mifèrebitur lecundum« multitudinem milericordiarum fùarum.
SNonenim humiliauitex corde fuo, amp;ab-^*^^* iecit fîlios hominum
b Vt contereretfnbpedibus fuis omnes vin-ÖOS terræ.
Lamed,
J'atfZ. «re. 14.c.nbsp;Süpra.i.f.j
ci tuî ; fibilaueruttt Si fremuérnnt denti-bus, amp; dixerût, Deuorabimus; en ifta eft dies quam expedabamusjnuenimus, vi-I vidimus..nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r.,,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
ï-eui.i’ö'b' Dominus quæ cogitauit,compleuit ûeut.is.bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lêrmonem fuumquem præceperat àdie-
F nbsp;nbsp;nbsp;bus antiquis:deftruxit,Scnon pepercitj8c
lætifîcauitfiiperteinimicuni,8c exaltauit cornu ho ftium tuorum.
ï llClamauitcor eorum ad Dominum fuper muros fili« Sio^ Deduc quah torrentemnbsp;¦ lachrymas per diem amp; nodeni : non desnbsp;requié tibi, neq; taceat pupilla oculi tui.
Confiirge,lauda in noôte in principio vigi liarum:eftundefi,cùtaquam cor ruumannbsp;te confpedum Dominicleuaadeum mantis tuas pro anima pariiuloriim tuorumnbsp;qui defecerût in fame in capite omniumnbsp;compitorum.
*0*1 Vide Domine, 8cconß'dera quemvinde-miaueris ita. ergéne comedcnt mulieres frudum fuum paruulos ad.méluram pal-mæ?fi occiditiir in fànduario Domini fanbsp;cerdos 8c propheta?
'ttJlacuerunt in terra foris puer 8c fènex: virgi nés meæ 8c iuuenes mei cecideruntin glanbsp;dio; interfecifti in die furoris tui; pcrcufinbsp;’ fîfti,nec mifèrtus es.
W4«. Vocaftiquafi ad diem fblennera, qui terre-rentmedecircuitu,8c non fuitin diefu-rorisDomini qurefiiigeret ôcrelinque--retur: quos educaui 8c enutriui,inimicus meus confunipfit eos.
AP. III. lOi-
A Govirvidens paupertatem meam in virgaindignationiseius.
—^Meminauit, nbsp;adduxitin tenebras,
amp; non in lucem.
H Tantum in me vertit,8c conuertit manum fiiamtotadie.
iVetuftam fecit pellem meam 8c carnem meam,contriuit olTà mea.
Ki,
HAedificauitingyro meo,8ccircundeditme declinaret indicium viri in confpedu felle 8c labore.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vultus Alcifiimi.
Stth. 3lntenebrofiscollocauitme,quafi mortuos Vt peruerterethoroiné iniudicio fuo,Do-^‘‘’’’^‘^* fèmpiternos.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minus ignorauit.
cu'onei. 5, Circumædificauitaduerfum me, vt non e- Quiseft iftequi dixit vt fieret , Domino-^^’** grediar: aggrauauit compedem meum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non iubente?
cuimii. ASed 8ccùm clamauero 8crogauero,exclufit IIExorealtifiiminonegredienturnecma-^^^ôs j,; orationem meam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lanecbona?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mos.j. «
cutmel. XConclufit vias meas lapidibus quadris, le- Quid murmurauit homo viuens , vir pro mitas meas fubuertit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peccatis fuis?
‘1 Vrfusinfîdiansfâduseftmihiileoin *ab- 3Scrutemur vias noftras,8cquæramus,8cre-^*’*’ g fconditis’.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uertamur ad Dominum.
Da/ciA. Semitasmeasfubuertit,amp;confregitmejpo jLeuemus corda noftra, cum manibus ad^“”» fuit me defolatam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dominum in cœlos.
*5 Tetendicarcumfuum,8cpofuit me quafi jNosiniqueegimus, Scad iracundiam pro-Ar«»». • fignum ad fagittam,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«ocauimus.idcirco tu inexorabilis es.
tOpe-
-ocr page 142-Lament.
|
fttmuh. 0 Operuifti in furore, amp; pcrcufsifti nos.’octi difti,nee pepercifti. ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•* SAmech. îjOppoRiifti nubcm tibi, ne tranfeatoratio. Eradicationem 8c abiedionem pofuifti ménbsp;in medio populorum. rh(. ÊjAperuerunt fuper nos os fuum omncs ini-mici. ÉÙ Formido Sc laqucus fadacft nobisvarici-natio Sccontritio. rhe. ÉsDiuiiïones àquarura dêduxitoculus m'êùs in contritione filire populi met J? Oculus meus àfHiftuseft , nectacuit, eo quod non eflet rcquies. Doneerefpiceret 8c videret Dominus de cœlis. 2? Oculus meus deprædatus eft anima meam in cundis filiabus vrbis meæ. Venationcceperûc mequafi aiiem inimici mei gratis. y Lapfa eft in lacum vita mca, 8c pofuerunt lapidem fuper me. y Iniindauerunt aquas fuper caput meum: di xi,Perij. p Inuocaui nomen tuum Domine de lacu no uißimo. ce/A. p Vocem meam audiftime auertas auretuam àfinguitu meo 8cclamoribus. p Appropinquafti in die quando inuocaui tc; dixifti,Nc timeas. ludicafti Domine caufàm animas meas, rc-demptor vitæ meas. ÄM. Vidifti Domine iniquitatem illorum ad-uerfum mcuudicaindicium meum. hj Vidifti omneni furorem, vniuerlas cogita-tiones eorumaduerfum me. Tr Audifti opprobrium eorum Dómine,om-nescogitationes eorum aduerfum me. 13^ Labia infurgentium mihi,8c meditationes eorum aduerfum me tota die. ^33 Seßionem eorum, Screfurredionem eoru vide,ego fum pGlmus eorum. n Reddes eis vicem Domine,iuxta opera ma-nuum fuarum. ThAu. Ï^Dabiseis icutum cordislaborcm tuum. ïiPerfèqucris me in furore,8ccóteres eosfiib cœlis Domine. CAP. nil. Vomodo oblcuratum eft aurum,mu ^le^h. \ ) tatuseft color optimus, difperlinbsp;^^^^funt lapides lànduarij in capitenbsp;omnium platearum? Beth. 5 Fihj Sio incliti,8camidi auro primo : quo-modo reputati funt in vala teftea, opus manuum figulii’ Guimel, St Sed 6c lamiæ nudauerunt mammam, lada-quot; uerunt catulos fuos: filia populi mei cru-delis quafi ftruthio in deferto. |
Adhæftt lingua ladentis ad palatum clusin®“^''^’ fttf.paruuli petieruntpancin, non eratnbsp;qui franger et eis. :¦ h Qui vefeebantur voluptuofè, interierût in vijs:quinutriebantur in croceis, ample»nbsp;xatifuntftercora. Etmaiorefteda eft iniquitas filiæ pOpuli mei peccato Sodomorum: llquas fubtierfà G«»,nbsp;eft in momento, 8c non ceperuntin canbsp;manus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Candidiores Nazaræieius niue, nitidioreS'?quot;’’* lade, rubicundiores ebore antiquoj fap-phiropulchrioresn J- t? Denigrata eft fuper carbones facies eorum, 8c non funt cogniti in platcis:adhæfît eunbsp;tiseorum oßibussaruit, 8c fadaeft quafinbsp;lignum. O O Melius fuit occifis gbdio,quaminterfedis iquot;quot;*’ famezquoniamifti extabueruntconfum-pti à fterilitate terras, Manus mulierum milêricordium coxerûtzoX filios fuos.-fadi funt cibus earum in contritione filiæ populi mei.
ditiram indignationis fuas; 8c fuccendit ignem in Siôn,8c deuorauit fundamentanbsp;eius. Non crediderunt reges terrat,8c vniuerfi ha - bitatores orbis quoniam ingrederetur honbsp;ftis 8c inimicus per portas lerufalem:nbsp;toPropter peccata prophetarum eius, Sc ini- M«»'nbsp;quitates fàcerdotum eius qui effuderuntCnbsp;in medio eius Gnguinem iuliorum.
guine:cumquenonpoflenr, * ten uerunt lacinias fuas. 0 Receditepolluti,clamauerunteis recedite, abite, noliterangeredurgati quippefuntnbsp;8c commotisdixerunt inter Gentes, Nonnbsp;addet vitra vt habiter in eis. tï Faciès Domini diuifiteos,non addet vtre-f^f« fpiciat eos:facies ßcerdotum non erubuenbsp;runt,neque lenum milèrti funt. y Cùm adhuc fublîfteremus, defecerüt oculi .///»• noftri adauxilium noftrîi vanum, cùmnbsp;relpiceremus attend ad gentem quæ lal-uare*non poterat.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*«’»• JpLubricauerût veftigia noftrain irinere pla tearum noftrarum,appropinquauit finis Dnbsp;nofter,completi funt dies noftri,quia vcnbsp;nit finis nofter. P Velociores fuerunt perfècutores noftri a-quiliscœli : fuper montes perfècuti funt nos, in delcrto infidiati funt nobis. Spiritus orisnoftri ChriftusDominusca-a«. ptus eft in peccatis noftris; cui diximus.nbsp;In vmbra tua viuemus in Gentibus.nbsp;ttJGaudc 8c lætare filia Edom quas habitas in r«.nbsp;terra |
lercmiæ.
terra Hus :ad te quoque pcrueniet calix, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;addet vitra vttranfmigret te: vi/itauitini
inebriaberis,atq; nudaberis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quitatem tuatnfiliaEdom , dilcooperuit
*7Compléta eft iniquitas tuafilia Sion, non peccatatua. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
O\ÂTIO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ckv. v.
|
Ecordare Domine quid accident no-1^ bis.-intuere amp;c relpice opprobriumno-¦ ^ftrum.Hæreditas noftra verfa eft ad a-lienos.'domus noftrx ad extraneos.Pupillifa-lt;Sti fiimus abfque patre:matres noftræ quaft vi duæ.Aquam noftram pecunia bibimus; lignanbsp;noftra pretio comparauimus.Ceruicibusgt;nonbsp;ftris’ minabamur, lafsis non dabatur requies.nbsp;Aegypto dedimus manum;amp; Aflj'rijs: vt fatunbsp;B raremur pane. Patres noftripeccauerunt, 8cnbsp;non funt : 8c nosiniquitates eorum portaui-mus.Serui dominatifunt noftri; non fuit quinbsp;redimeret de manu eorum. In animabus no-ftris afferebamus pané nobis,à facie gladij innbsp;delerto.Pellis noftra, quafi clibanus,exuftanbsp;eft à facie tempeftatu famis.Mulieres in Sionnbsp;humiliauerunt, 8c virgines in ciuitatibus lu-da.Principes manu fufpenß funt; facies feniinbsp;non erubuerunt.AdoIelcentibus impudice a.-bufifunc:8c pueri in ligno corruerunt. Senesnbsp;defecerunt de portis ; iuuenes de choro pfal-lentium. Defecitgaudium cordis noftri; ver-fus eft in ludum chorus nofter.Cecidit coronbsp;nacapitis noftritva: nobis, quia peccauiraus.nbsp;Propterea mœftum fatftum eft cornoftrum,nbsp;ideo contenebrati luntoculi noftri. Propternbsp;montera Sion quia dilperijt: vulpes ambula-uerunt ineo.Tuautem Domine in a:ternumnbsp;permanebis, folium tuum in generatione 8cnbsp;generationem.Quare in perpetuum obliuifcênbsp;ris noftri? derelinques nos in logitudine die-ruin? Couerte nos Domine ad te, 8c conuer-temur;innoua dies noftros, ficutàprincipio.nbsp;Sed proijciens repulifti nos, iratus es contranbsp;nos vehementer. |
TT^ÆF^rio m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^a\vch
LIBER ifte,qui Baruch nomine prænotatur,in Hebrço canone non habetur,led tantum in vulgatae-ditione:fimiliter amp; epiftola leremiæ.Propter notitiam «autein legentni hie fcripta funt, quia multa de Chri-fto,nouifsimifquetemporibus.
P rophetia Baru ch.
5. ludai à quot;Baiylone mutant adeos qal erant in lerufalem librum 'Barueb quot;vna cum colU^ifnbsp;fecunijs, yt Matts holocaaßts or et pro ipßs amp;nbsp;fro 2dabucJ}odonoforfilto^ eiui Balthaßtr, acnbsp;conßtenturfeccataßta.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C kp. i. T hæc verba libri quae fcripfit Baruch filius Neriae,filij Maa-fia:,filij Sedeciæ, filij Sedei, fi-lij Hælciaî in Babylonia,in anno quinto,in leptimo die men fis,in tempore quo ceperunt Chaldæi lerulà-lem, 8c fuccenderunt earn igni. Et legit Baruch verba libri huius ad aures lechoniæ filij loacira régis Iuda,8c ad aures vniuerfi populinbsp;venientis adlibrum: 8c ad aures potetium fi-liorum regum,8c ad aures presbyterorum , 8cnbsp;ad aures populi, à minimo vfqj ad maximumnbsp;eorum omnium habitantium in Babylonia,nbsp;ad flumen Sodi. Qui audientes plorabant, 8cnbsp;ieiunabant, 8c orabant in confpediiDomini.nbsp;Et coilegerunt pecuniam , lècundum quodnbsp;5 potuitvniulcuiufque manus; 8c mileruntinnbsp;leruGlem ad loacim filium Helciæ filij Sa-lom lacerdotem, 8c ad lacerdotes, 8c ad om-nem populum qui inuenti funt cum eo in le-rufiilera,cum 'acciperet’ vala templi Domini ^tutferentnbsp;quae ablata fuerant de teraplo,reuocare in ternbsp;ram luda decima die menfis Siban, vafa argé-teaquæ fecit Sedecias filius lofiæ rex Iuda,ponbsp;ftea quam cœpiflet Nabuchodonofor rex Banbsp;bylonis lechoniam, 8c principes, 8cvinótosnbsp;8cpotentes, 8cpopulum terrae ab lerulàlem,nbsp;8c duxit eos*in Babylonem. Et dixeruntjEc-ce,mifimus ad vos pecunias, dequibuse-mite holocautomata, 8c thus, 8c facite manna , 8c offerte pro peccato adaram Domininbsp;Dei noftri;8c orate pro vita Nabuchodonofor régis Babylonis, 8c pro vita Balthafar filij eius, vt fint dies eorum ficut dies cœli Hiper terram ; 8c vt det Dorninus virtutemno-^nbsp;bis, 8c illuminer oculos noftros, vt viuamusnbsp;fub vmbra Nabuchodonofor régis Babylonis J 8c fub vmbra Balthafar filij eins, 8c fer-uiamus eis multis diebus, 8cinueniamus gra-tiaminconlpedu eorum .Etpro nobifipfisnbsp;oratead Dominum Deum noftrura ; quianbsp;peccauimus Domino Deo noftro,8c non eftnbsp;auerfus furor eius à nobis vfquein hunedié.nbsp;Et legite librum iftum,quem mifimus ad vosnbsp;recitari in templo Domini, indiefolenni,8cnbsp;in die oportuno ; 8cdicetis, 11 Domino Deo no- |
Prophl
lum tuuffl de Terra-Aegj'pti in manu valida, amp; in fignis, amp; in prodigijs, amp; in virtute.tuanbsp;magna,amp; in brachio excelfb,amp; fecifti tibi nonbsp;menficuceft diesifte;pcccauimus,impiè egi-mus, iniquè geßimus Domine Deus nofternbsp;in omnibus iuftitijs tuis. Auertatur irattia ànbsp;nobis: quia derelidi fumus pauci inter gétes,nbsp;vbidifperfifti nos. Exaudi Domine precesnbsp;noftrasjamp; orationes noftras,amp; educ nos propter te: amp; da nobis inueniregratiam antefa-ciem eorum qui nos abduxerunt.'Vtfciatom-nis terra quia tu es Dominus Deus nofter, amp;nbsp;quia nomen tuum inuocatum eft fupernbsp;el,amp; fupergenusipfius. IIRefpice Dominedenbsp;domo fanda tua innos,amp; inclina aurem tua,nbsp;amp; exaudi nos. II Aperi oculos tuos, amp;vide;nbsp;quia non mortui qui funtin inferno,quorumnbsp;fpiritus acceptus eft à vifteribus fuis, dabuntnbsp;Honorem amp; iuftificationem Domino.- leda-nima quæ triftis eft luper magnitudincm manbsp;li,amp; incedit curua amp; infirma, amp; oculi defici-entss,amp; anima efuriens dat tibi gloriam amp;iunbsp;ftitiam Domino .Quia non fecundum iufti-tiaspatrum noftrorü nos fundimus gt; preces,nbsp;amp;petimus’mifèricordiam ante confpediimnbsp;tuumDomineDeus nofterlèd quia mififtinbsp;iram tuam,amp; furorem tuum fuper nos , ficutnbsp;locutus es in manu puerorum tuorumpro-phctarum,dicens,Sic dicitDominus, Inclinenbsp;te humerum veftrum,amp;ceruicem veftram,amp;nbsp;opera facite regi Babylonis;amp; fedebitis internbsp;ra quam dedipatribus veftris. II Quod finbsp;*audieritis voccm Domini Dei veftri opera-ri regi Babyloniæ; defedionem veftra faciatn Enbsp;de ciuitatibus luda,amp; à foris Ierufilem,8c aunbsp;feram à vobis vocem iucunditaris, amp; vocemnbsp;gaudij, amp; vocem fponfi amp; vocem fponfx,nbsp;erit omnis terra fine veftigio ab inhabitanti-bus eam.Etnon audierunt vocem tuam,vtO'nbsp;perarentur regi Babylonis : 8c ftaruifti verbanbsp;tua quæ locutus es in manibus puerorii tuo-rum prophetarïijVt tranferrentur olTaregumnbsp;noftrorum, 8c ofla patrum noftrorum de loco fuo j 8c ecce proieda funt in calore fblis, Scnbsp;in gelu nodis.-8c mortui funt in doloribusnbsp;pcfsimis,in fame 8c in gladio,8c inemißione.nbsp;Et pofuifti templura , in quo inuocatum eft Fnbsp;nomen tuum in ipfo , ficut hæc dies, propternbsp;iniquitatem domus Ifi-ael 8c domus luda.Etnbsp;fecifti in nobis Domine Deus nofter lêcun-ti facie Domini Dei noftri, vt rcuerteremur dum omnem bonitatem tuam , 8c ftcunduranbsp;omnem mifèrationem tuam illam magnam:nbsp;Jlficut locutus es in manu pueri tui Moyfi innbsp;die qua præcepifti ei fcribere legcm tuam co-ram filijs Ifi-ael,dicens, Si non audieritis vocem meam multitudo Hæc magna conuerte-tur in minimam inter Gentes, quo cos difper
i, po-
noftrö iuftitia : nobis aiitem cónfufio faciei 1 noftræ,fîcuteft dies Hæc. omni luda 8c habi-tantibus in leruGléjtegibus noftris, 8c princinbsp;pibus noftris,8c lacerdotibus noftris, amp; pro-Daniel.^pHetis noftris, 8c patribus noftris . IFPeccaui-mus ante Dominum Deü noftrum,8c no crenbsp;didirnus,diffidentes in eü,8cnon fuimus fub-iedibiles illij6c nonaudiuimus voce Domininbsp;Dei noftri, vtambularemusinmandatis einsnbsp;quæ dedit nobis. A die qua eduxit patres no-ftros de Terra-Aegypti,vlqj ad diem hac eramus incredibiles ad Dominü Deum noftrü:nbsp;ÔC difsipati recefsimus, ne audiremus vocemnbsp;ipfius.Et adhæfèrût nobis multa mala,8c ma-Deu.iS.b. ledidiones,llqux conftituit Dominus Moyfinbsp;feruofuo-.qui eduxitpatresnoftros de Terra-Aegyptijdare nobis terra fluentem lac 8c mcl,nbsp;ficut hodierna die , Et non audiuimus vocemnbsp;Domini Dei noftri fecundum omnia verbanbsp;5».4. prophetarum quos mifitad nos, tgt; 8c ad indices noftros’.-8c abiuimus vnufquifquein fen-fum cordis noftri maligni, operari dijs alie-nis, facientes mala ante oculos Domini Deinbsp;noftri.
S. Iudtgï in captîuitate confitentur propierpecca ta ßta ttntigtljeßbi mala qua T) em per pro-phetasßuosßierat comminatus :ßußs ergopre~nbsp;ciluipetunt mißmcordiam, quam per quot;Moy-ßnfuerat pollieitutße reßpißeetibiu daturum.nbsp;CAP. II.
Al^Ropter quod ftatuit Dominus Deus l-^nofterverburn fuum quod locutus eftnbsp;ad nos,8c ad indices noftros qui iudica-ucrunt *Ifiael,8c ad reges noftros,8c ad principes noftros, Sead omnem Ifrael 8c luda : vtnbsp;adduceret Dominus fuper nos mala magnanbsp;quæ non funt fada fub cœlo quemadmodumnbsp;Deut.iS f fadl^funtin leruûlemllfècundumquæfcriptanbsp;funt in lege MoyfijVtmanducaret homo carnes filij fui, 8c carnes filiæ fuæ . Et dedit eosnbsp;fubmanu regum omnium qui funtincircui-tunoftroin improperium 8c in defolationé,nbsp;8c in omnibus populis, in quibus nos difper-fit Dominus.Et fadi fumus fubtus 8c non funbsp;B pra : quia peccauimus Domino Deo noftro.nbsp;Supra.».e. non obaudiendo voci ipfius. llDomino Deonbsp;noftro iuftitia.- nobis auté 8c patribus noftrisnbsp;confufio fiiciei,ficut eftdies hæc. Quia locutus eft Dominus fuper nos omnia mala hæcnbsp;quæ venerunt fiiper nos:8c nô fumus deprecanbsp;vnufquifq; noftrum à vijs noftrispeßimis.Etnbsp;vigilauit Dominus in mahs,8c adduxitea fuper nos;quiaiuftuseft Dominus in omnibusnbsp;operibus fiiis quæ mandauit nobis: 8c non aunbsp;diuimus vocem ipfius,vt iremus in præceptisnbsp;Danie.p.d Domini quæ dédit ante faciem noftram. IlEt
C nunc Domine Deus Ifracl,quieduxiftipopu gam:quia fcio quodme non audiet populus,
-ocr page 145-amp; qui dominantur fuper beftias quæ funt fu per terramPqui in auibus cœli ludunt, qui arnbsp;gentum thelaurizant amp; aurum in quo eónfi-dunt homines, amp; non eft finisacquifitionisnbsp;eorum.'’ qui argentii fabricat amp; Ibliciti funt,nbsp;nee eft inuentio operu illorum.'’exterminatinbsp;fiint, amp;ad inferos delcenderunt, amp; alij loconbsp;eorum exurrexerüt.Iuuenes viderunt lumê, Gnbsp;amp; habitauerunt fuper terram: viam autemnbsp;difeiplinæ ignorauerunt, neq; intellexeruntnbsp;lèmitas eius,neqj filij eorfi fulceperuntearn,nbsp;.à fiicieipforiim longe faóta eft:non eft audi-tain terra Chanaan,neq; vila eft in Thema.
¦ ¦ ' “ ¦ ¦ ’ • ’ ' quæ de terra eft ,negotiatores terræ, SiThe-man,amp; fabulatores, amp; exquifitores prudentia: amp; intelligentiæ; viam auté làpientiæ nc-fcierunt,neq; cÓmemoratifuntferaitas eius.nbsp;O Ifi-ael,q u3 magna eft domus Dei,amp;ingésnbsp;locus poflefsionis eius ? Magnus eft, Sinonnbsp;habet finem:cxcelfus Sc immenfus.Ibi fuerûtnbsp;gigantesnominati illi qui ab initio fuerunt,nbsp;ftatura magna,lcientcs bellum.Non hos ele-
À
Baruch.
populus éft enim duraxeruice: amp; conuerte- thefauros eius?Vbi funt principes Gêtium, tur adcorfuumin terra captiuitatis fuæ , amp;nbsp;feiet quia ego fum Dominus Deus eoruratSc
G dabo eis cor. amp; intclligcnt:amp; aures^Sc audiet.
Et laudabunt mein terra captiuitatis fuae^ amp; memoreserunt nominis mei. Etauertent fènbsp;à dorfb luoduro, amp;à malignitatibus fuis:nbsp;quia reminifeentur viampatrum fuorû quinbsp;peccauerunt in me. Et reuocabo illos in ter-ram quamiuraui patribus eorum Abraham,nbsp;Ifaac amp; Iacob,amp; dominabuntur eius;amp; mulnbsp;tiplicabo eos,amp;non minofabuntur. Etfta-tuâillis teftaraentumalterumfèmpiternum,nbsp;vt fîm illis in Deura,amp;ipfi ernt mihi in popunbsp;lum,8inonmouebo amplius populü meum Filij quoq; Agar quiexquirunt prudentiaranbsp;filios Ifraelà terra quam dediillis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;
•S. Terßuerant coßtmpeccataßta amp;patrum fuo-rttm^obßcrantes ‘Dcutn^ro mißricordia'. Ißael in captiWJtatem du^m eß eo quad der cliquentnbsp;’ynam fà^icnttx quts no inuenitur àpotenttbtisnbsp;uitibu'S aut gigantibit-siled populo Ißael traditanbsp;ßtsrat à ‘Deo, cut oiiinesßuee creatuns obediunt:nbsp;additurde Chrißi aduentu in carnem.
C ÀP. III.
1 '' T nunc Domine omnipotes,Deus II- git Dominus, neqjviara dirciplinæ''inuene- ‘'deditUUt. rael, anima in anguftijs, Sefpiritusan-*xius clamat ad te:audi Domine amp; milenbsp;rere,quia Deus es mifericors, amp; miferere nonbsp;ftri.-quia peccauimus ante te.Quia tu fedes innbsp;lempiternüj8c nos peribimus inæuû? Dominbsp;ne omnipotés Deus Ilrael audi nunc oratio-nem mortuorum Ilrael,amp; fihoriim ipfbriini,nbsp;qui peccauerunt antete,amp;; nô audierunt voce Domini Dei fui,amp; agglutinata funt nobisnbsp;mala. Noli meminilfeiniquitatû patrum nonbsp;ftrorum, fed memento manus tuæ amp; nominis tui in tempore ifto: quia tu es Dominusnbsp;Deus non:er,amp; laudabimus te Domine,quianbsp;propter hoe dedilti timorem tuumincordi-bus noftns,amp;Yc inuocemus nome tuum, amp;nbsp;laudemus te in captiuitate noftra, quiacon-uertimur ab iniquitate patrum noftroru quinbsp;peccauerunt ante te;Et ecce nos in captiuitanbsp;g te noftra fumus hodie, quanos difperh'fti innbsp;improperium,amp; in malcdidü,amp;inp^ccatu,nbsp;fecudum omnes iniquitates patrum nö-ftro -rum qui recelferunt à teDomine Deus n^»^nbsp;¦fter,Audi Ifrael mandata vitæ:auribus perci-pe,vt fciatis prudentia. Qmd eft Ifrael quodnbsp;in terra inimicorü esrinueterafti in terra alienbsp;na,coinquinatus es cum mortuis;deputatusnbsp;es cü delcendétibus in infernum.Dereliqui-fti fontem làpientiæ . nâ fi in via Dei ambu-lalfes', habitalfes vtiq; in pace fuperterraro.nbsp;Difce vbi fit prudentia, vbi fit virtus, vbi fitnbsp;intellecftus: vtfcias fimulybifit logiturnitasnbsp;vitae amp;vii£tus,vbi fit lumé oculorum,8c paxnbsp;Quis inuenit locum eius?amp;quis intrauit in raanifefta funt nobis. Animæquior efto po-
runt’.-prdipterea perierunt. Et quoniam non habuerût làpientiam,interierunt propter fuanbsp;infipientiam. Quis afeendit in ccelura. Sc ac- ,nbsp;cepit eam,8c deduxit earn de nubibus? Quisnbsp;transfretauit mare. Si inuenit ilLa,Scattulit rl-1am fijper aurum eIelt;ftum.'’Non eft qui poßitnbsp;Icirevias eius, nequequiexquiratlemitase-ius:fedquifcitvniuerla,nouit earn, Siadin-uenitearn prudentiafua;qui præparauit terram in æterno tempore,amp; repleuiteam pecunbsp;dibus: Si quadrupedibus;qui emittit lume,amp;nbsp;vadit;8i vocauit illiid. Si obedit illi in tremonbsp;re.Stellæ autem dederunt lumen in cuftodijsnbsp;fuis,Silætatæ funt:vocatæ funt, Sidixerunt,nbsp;Adfumus. Si luxerunt ei cû iucûditate,qui fenbsp;citillas.Hic eft Deusnofter,8cnonæftimabinbsp;tur alius aduerfuseh . Hicadinuenitomnemnbsp;via dilciplinæ, Si tradidit illam lacob pueronbsp;fuo,Si Ilrael dileóto fuo.Poft hæc in terris vinbsp;fus eft,8i cum hominibus conuerlatus eft.nbsp;5. lerußalemßudluget deßolationemßortatur^ßliosnbsp;ßtos ytforti ßnt animotnaßcut propter ipßorupec-tata Deus eos tradidit aduerßarijs, ita eis liberatisnbsp;puniethoßesipßorum. cap. i i i i.
HIclibermandatorumDei, Silex quæ A eft in æternum:omnes qui tenent eâ,nbsp;peruenient ad vitam.-qui autera dere-liquerunt eam,in morte. Conuertere lacob.nbsp;Si appréhende eam,ambula per viam ad Iplennbsp;dorem eius côtra Inmeneius. Ne tradas altrinbsp;gloriam tuam,8idignitatem tuam genti aliens,Beati fumus Ifiaehquia quæ Deq placent
Sf pulus
Proph.
Deo: decies tantum iterum conuertentes re-quiretis eum . Qui enim induxit vobis mala, F ipfè rurfum adducet vobis fempiternam iu-cunditatem cum falute veftra. Animæquiornbsp;efto leruGlem :exbortatur enim te qui nominbsp;nauit.Nocentes peribunt, qui te vexauerunt:nbsp;amp; qui gratulati funtin tua ruina,punientur.nbsp;Ciuitates quibus feruieruntfilij tuijpunien-tur,amp; quæ’accepit filios tuos.Sicut enim gauinbsp;la eft in tua’ruina,amp;lætataeftin cafu tuo;ficnbsp;contriftabitur in lua defbiatione. Et amputanbsp;biturcxukatio multitudinis eius,amp; gaudimonbsp;nium eius erit in ludum.Ignis enim enim fu ßnbsp;peruenietei ab æternoinlongiturnisdiebus,nbsp;amp; habitabitur à demonijs in multitudine té-poris.ilCircunfpicelerufalem ad Orientem,
I Ecce enim veniunt filij tui quos dimilifti di-fperlos :veniuntcolle(fti ab Oriente vfqueadnbsp;Occidentenijinverbo fandigaudentes inhonbsp;norem Dei.
5. lubetur lerufalem lu^u exuere, eoquodfilij \eiui (um ignominia du^i in ca^tiuitatem j cunbsp;gloria fint ad earn reducendi.
CAP. V.
EXue te lerulalem ftola luflus amp; vexa- A tionis tuae: amp; indue te decore amp; hono-reeiusquæà Deo tibi eft fempiternanbsp;gloria. Circundato te diploide à Deo iufti-tiæ, impone mitram capiti tuo honoris ce-terni.Deus enim oftendet fplendoremfuumnbsp;in te,qui fub cœlo eft.Nominabitur enim tibi nomen tuumà Deo in fempiternum. Pax Bnbsp;iuftitiæ amp; honor pietatis.Exurge lerufalem.nbsp;Sc fta in excelfbcSc circunfpice ad Oriente,8Cnbsp;num,Sc eripiet vos de manu principum inimi vide colledos filios tuos ab Oriente fble vfq;
tern veftram : Sc venit mihi gaudium à fan-do fuper mifericordia, quæ veniet vobis ab seterno falutari noftro. Emifi enim vos cumnbsp;luclu Sc ploratiureducet autem vos mihi Donbsp;minus cum gaudio Sc iucunditatein fempi-£ ternum.Sicut enim viderunt vicinæ Sion ca-ptiuitatem veftram à Deo, fic videbunt Sc innbsp;celeritate falutem veftram à Deo,quæ fuper-ueniet vobis cû honore magno. Sc fplendorenbsp;æterno.Filij patienter fuftinete iram,quæ fu-perucnit vobis : perfecutus eft enim te inimi-cus tuns, fed cito videbitis pcrditionem ip-fius ; Sc fuper ceruices ipfius afcendes. Deli-cati mei ambulauerût vias afperas; dudi funtnbsp;enim vt rex direptusabinimicis.Animæquionbsp;res eftote filij, Sc proclamate ad Dominum:nbsp;erit enim memoriaveftraabeoqui duxit vos.nbsp;Sicuf enim fuit fenfus vefter vt erraretis à
pulus Dei, memorabilis Iffael. Venundati ä-ftis Gentibus, non in perditionc: fed propter quod in iraDeiadiracundiaprouocaftis Do-® mind, traditi eftis aduerfarijs.Exacerbaftis e-nim eum qui fecit vos, Deum æternuni, immolates demonijs Sc non Deo.Obliti enime-ftis eumquinutriuitvos, Sccótriftaftisnutrinbsp;cem veftra lerufalem. Vidit enim iracundiâànbsp;quot;tMtntes.ÿ Deo venientem vobis,Sc dixit, Auditequot;con-fines’SiOjadduxicenim mihi Deusliidû magnum: vidi enim captiuitatem populi mei,fi-liorura meorum Sc filiarum,quam fuperdixitnbsp;illis xternus. Nutriui enim ilfos cum iucun-ditate .• dimifi autem illos cum fletu Sc ludu.nbsp;Nemo gaudeat fuper me viduam Sc defola-tam:àmultis derelidafum propter peccata fi-liorum meorum , quia declinaueruntà lege Sc videiucunditatem à Deo tibi venientem.
C Dei .luftitias autem ipfius nefeierunt, nec ambulauerunt per vias mandatorum Dei,ne-que per femitas veritatis eius cumiuftitiainnbsp;greßi funt.Veniantconfines Sion,Scmemo-réturcaptiuitatem filiorum Sefiliarum mea-rum, quam fuperduxit illis æternus. Adduxitnbsp;enim fuper illos gentem de longinquo, gen-tem improbam, Sc alterius linguæ ; qui nonnbsp;funt reueriti fenem, neque puerorum mifertinbsp;funt: Sc adduxerunt diledos viduæ. Sc à filijsnbsp;vnicartî defolauerunt. Ego autem quid pof-fum adiuuare vos ? Q^i enim adduxit fupernbsp;VOS mala, ipfe vos eripiet de manibus inimi-
D corum veftrorum .Ambulate filij , ambulate: ego enim derelida fum fola.Exui me ftola pacisjndiii autem me facco obfecrationis. Sc clamabo ad Altißimum in diebus meis. A-nimæquiores eftote filij, clamate^dDomi-corum. Ego enim fperaui in æternum fàlu- ad Occidenté,in verbo fàndi gaudentes Deinbsp;memoria.llExieruntenim abs te pedibus du-Supf'^'nbsp;diabinimicis;adducet autem illos Dominus ad te portatos in honorem fîcut filios renbsp;gni.Côftituitenim Deus humiliate omnem qnbsp;montem excelfum,Sc rupes perennes,Sc con*nbsp;ualles replere in æqualitatem terræ:vt ambu-let Iffael diligenter in honorem Dei.Obum-brauerunt autem 8c fjduæ, 8c orane lignumnbsp;fuauitatis Ifrael mandato Dei.Adducet enimnbsp;Deus Iftael cum iucunditate in lumine maienbsp;ftatis fuæ cum mifêricordia Sciuftitiaqux eftnbsp;exipfô.
ludaos afud’Babyloniot captiuos yatitina-tur leremiaspofi fiptem generationes liberM dos: bortatur^ ytfiibi caueant ab illorum ido~nbsp;lolatria, ofiendens à plurimùeffeSlibM imbe~nbsp;âllia efile idola,pœnituiq^finfit tarentia atnbsp;nifisima. cap. vi.
‘'abiullos. EXEMPLAR epiftolaequam mißt leremias ad^abducendos’eaptiuos in Babylonian! àrege Babylo-•4 • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niorum, vt annuntiaret illis feciindum quod prxeeptum eft ifli à Deo.
.s.
Barueli.
„ , A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IIRopter peccata quæ peccaftis ante De- colunt ea. Propterea fi ceciderint in terratHjà
I um,abducemini in Babyloniamcaptiui à Nabuchodonoforrege Babylonioru.nbsp;ingreßi itaque in Babylonem,eritis ibi annisnbsp;plurirais 8c temporibus longis vfquead genenbsp;rationes fèpté.-poft hoc autem educa vos inde
^‘‘•44-t'. cum pace. IINunc autem videbitis in Babylonia deos aureos 8cargenteos,8c lapideos,8c li-gneos in humeris portari, oftetantes metum Gentibus. Videteergo ne8c VOS fimileseffi-ciamini fadis alienis, 8c metuatis, 8c metusnbsp;VOS capiat in ipfis. Vila itaque turba de ret.ronbsp;8c ab ante adorantes, dicite in cordibus ve-ftris, Te oportet adorari Domine. Angelusnbsp;enim meus vobifcûcft .-ipfe autem exquiramnbsp;animas veftras.Nam lingua ipforum polita ànbsp;fabro, ipta etiam inaurata, 8c inargetatafalfanbsp;funt;8c non polTunt loqui.Et ficut virgini a-manti ornamenta : ita accepto auro fabrica-ti funt. Coronas certe aureas habent fupernbsp;Capita fuj dij illorumzvnde fubtrahunt lacer-dotes ab eis aurura 8c argentum, 8c erogantnbsp;illud in femetipfis. Dant aute 8c ex ipfo pro-ftitutiSj8c meretrices ornanf.Sciterü cü rece-perint illud à meretricibus, ornât deos fuos.nbsp;Hi autem non libcrantur ab ærugine 8c tinea.nbsp;Opertis autem illis vefte purpurea, exftergütnbsp;faciem ipforum propter puluere domus, quinbsp;eft plurimus inter eos.Sceptrum autem habetnbsp;vt homo, ficut iudex regioais,qui in le peccante non interficit .Habet etia in manu gla-dium 8c lècurim:feauté debello,8càlatroni-bus non libérât.Vnde vobis nota fit quia nonnbsp;*funtdij. Nóergo’veneremini’eos.Sicutenimnbsp;vas hominis confraétum inutile efficitur: tales funt 8c dij illorum. Conftitutis illis in donbsp;mojoculieorum pleni funtpuluereàpedibusnbsp;introeuntium . Et.ficut alicui qui regem of-fendit, 'circunceptx funt ianuæ, aut ficutadnbsp;lèpulchrum adduélum mortuum : ita tutan-tur facerdotes oftia claufuris 8c fèris, ne à la-tronibusexpolientur.Lucernasaccenduntil-lis,8c quidem multas:ex quibus nullam vide-re pofliint ; funt autem ficut trabes in domo.nbsp;Corda veto eorum dicunt elingere lèrpentesnbsp;qui de terra runt,dum comedunt eos,8c veftinbsp;mentum ipforu !n:8cnô fen tiunt.Nigræ fiuntnbsp;faciès eoru a fumo,qui in domo fit.Supra cornbsp;P pus corû,amp;fupracaput eorû,volant noôluæ,nbsp;8c hiiûdines, 8c aues etiam, fimiliter 8c cattæ.nbsp;Vndefeiatis quia no funt dij.Neergotimue-ritis eos. Aurû etiam quod habent, adfpeciénbsp;eft.nifi aliquis exterlèritæruginem,nô fulge-ïfjj bunt; neque enim dum conflarentur,lèntie-‘ ¦ bant. (lEx Omni pretioemptafunt,inquibusnbsp;fpiritus non ineft ipfis . Sine pedibus in hu-meris portantur, oftentantes ignobilitatemnbsp;fuain hominibus, Confundantur etiam qui
fèmetipfîs non confurgunt : neque ß quis eum ftatuerit redum, perfemetipfum ftabit,nbsp;fedficut mortuis quot;m un era eorum’illis appo- quot;httmm,nbsp;nentur. Hoftias illorum vendant fàcerdotesnbsp;ipfbrum, amp;c abutuntur : fimiliter ie mulieresnbsp;eorum decerpentes, neque infirmo, nequenbsp;mendicanti aliquid impertiunt, de facrifieijsnbsp;eorum fœtæ amp;. méftrüatæ cótingunt. Scien-tes itaque ex his quia non funt dij, ne timea-tiseos.Vndeenim vocanturdij.'’Quia mulieres apponunt dijs argenteis, amp; aureis, amp;li-gneis : 8c in domibus eorum facerdotes fe-dent, habentes tunicas feiflas, 8e capita, 8cnbsp;barbam raiam^quorum capita nudaflint.Ru-giunt autem clamantes contra Deos fuos, li-cut in cœna mortui. Veftimenta eorum au- pnbsp;ferunt facerdotes, 8c vefliunt vxores fuas 8cnbsp;filiosfuos. Neque fiquid mali patiunturabnbsp;aliquo^neque liquid boni^poterunt retribue-re:neque regemconftituerepofTunt, nequenbsp;auferre. Similiter neque dare diuitias polTunt,nbsp;neque malum retribuere. Siquisillis votumnbsp;vouerit, 8c non reddidcrinnequehoc requi-runt.Hominem à morte non liberant,nequenbsp;infirmum à potentiori eripiunt. Hominemnbsp;cæcum ,ad vifum non reftituunt:de necefsi-tate hominem non liberabunt . Viduænonnbsp;mifèrebuntur, neque orphanis benefacient.nbsp;Lapidibus de monte hmiles funtdij illorum,nbsp;lignei 8clapidci,8c aurei 8c argentei.Qui antenbsp;colunt ea,confundentur. Quomodo ergo æ-ftimandum eft,aut dicendum ill os elle deos?nbsp;Adhucenim iplis Chaldæis non honoranti-bus ea ; qui cum audierint mutum non poflenbsp;loqui, ofFerunt illud ad Bel, poftulantes ahnbsp;eo loqui ; quafi pofsint fentire qui non ha-bent raotum. 8c ipfi cum intellexerint, relin-quent ea: fenfum enim non habent ipfi dij il-lorum .Mulieres autemcircundatæ funibusnbsp;in vijs fedent, fuccendentes ofla oliuarum.nbsp;Cum autemaliqua ex ipfisattrafta abaliquonbsp;tranfeunte dormierit cum eo, proximx fuænbsp;exprobrat quod ea non fit digna habita ficutnbsp;ipla,neque funis eius diruptusfit.Omnia autem quæ illis fiunt, falla funt. Quomodo æ-ftimandum aut dicendum eft illos effedeos.'’nbsp;A fabris autem 8cabaurificibusfalt;ftafunt.Ni-hil aliud erunt, nifi id quod volunt efle facernbsp;dotes.Aurifices etiam ipfi qui eafaciuntjnonnbsp;funt multi temporis .Nunquidergo polTuntnbsp;ea quæ fabricata funt ab ipfis, elfe dij ? Reli-querunt autem falla 8c opprobrium pofteanbsp;futuris. Nam cumfuperueneritillis prælium,nbsp;8c mala-.cogitat facerdotesigt;poft le’,vbifèab- tgt;.8.nbsp;Icondant cum illis. Quomodo ergo fêntiri denbsp;beant quoniam dij funt, qui nec de bello fènbsp;libérant, neque de malis fe eripiunt f Nam
Sf 2 cum
Proph.
regione fpirat. Et nubes quibus cum impera-tum fuerit â Deo perambulate in vniuerfum orbem, perficiunt quod imperatum eft eis.nbsp;Ignis etiam mifius defiiper vt cofumat montes Sc ßduas, facit quod præceptû eft ei. Hæcnbsp;autem,neque fpeciebus,neque virtiitibus vninbsp;eorum fimiliafunt. Vndenequeexiftiman-dum eft , neque dicendum illos efle deos,nbsp;quando non pofluntnequeiudicium iudica-re,neque quicquam facere hominibus.Seiennbsp;tes itaque quia non funt dij, ne ergo timue-ritis eos. Neque enim regibus maledicent,nbsp;neque benedicent.Signa etiam incœlo Gen-tibus non oftendunt, neque vt fol lucebunf,nbsp;neque illuminabunt vt luna.Beftiæ meliorcsnbsp;funt illis, quæ pofluntfugerefub tedum, acnbsp;prodefle fibi. Nullo itaque modo nobis eftnbsp;manifeftum quiafuntdij;propter quod ne ti-meatis eos.Nam ficut in cucumerario formi-do nihil cuftodit: ita funt dij illorum lignei.nbsp;Sc argentei,8c inaurati.Eodé modo Sc in hor-tofpinaalba, fupraquam omnis auis fedet.nbsp;Similiter Sc mortuo proiedo in tenebris fimi
cùni fint lignea, amp; inaurata j amp; inargen ta ta, fcietur poftea quia falfia funt_,ab vniuerfis gé-tibus amp; regibus: quæ manifefla fiint quia nonbsp;funt dijjfed opera tr.anuum Hominurn,amp; nulnbsp;lum Dei opus cum illis, Vnde ergonotumnbsp;efi quia non funt dij, fed opera manuuni ho-minum, amp; nullum Dei opus in ipfis eftfRe-gem regioni non fufcitanr,rneque pluuiamnbsp;Eominibus dabunt.Iudiciumquoqueno dif-cernent, neque regiones liberabuntabiniu-ria: quia nihil poflunt, ficut corniculæ internbsp;medium cceli amp; terræ.Etenim cum incidentnbsp;ignis in domum deorum ligneorum, amp;ar-genteorum, amp;aureorum,facerdotes quidemnbsp;iplorum fugient,5cliberabuntur;ipfi vero ficut trabes in medio coburentur. Regi aute amp;nbsp;bello no refiftent. Quomodo ergo æftiman-dum eft,aut recipiendu quia dij funt?N5 à fu-ribus, neque à larronibus fe liberabunt dij ligne! , Sc lapidei, amp;c inaurati, Scinargentati,nbsp;quibus iniqui fortiores funt. Aurum Sc argentum, Sc veflimentum quo operti funt,nbsp;auterent illis,Sc abibunt, ncc fibi auxlium fe-rent. Itaque melius eft elfe regem oftentan- les funtdij illorumlignei,Sc inaurati,Scinar-tem virtutem fuamiaut vas in domo vtile, in gentati, K purpura quoque Sc marmore,quxnbsp;quo gloriabitur quipofsidetillud:vel oftium fupraillos teneant,fcietis itaquequianofuntnbsp;in domo,quod cuftoditquæin pacefuntiqua, ,dij. Ipfi etiam poftremo comeduntur, Sce-falfi dij. Sol quidem Sc lima, ac lydera, cum runt opprobrium in regione. Melior eft ho-fint fpledida 8c emifiaad vtilitates, obaudiut. mo iuftusqui non habet fimulachra; nam e-Similiter Sc fulgur cum apparuerit, perlpi- rit longe ab opprobrijs,nbsp;cuum eft; idipfum autem Sc Ipiritus in omni
l^Hi^EZECHIELEM brafatio.
EZECHIEL Prophetaeû loacliim rege Iudacaptiuusdiiâ:useftinBab}lonem:ibiqueijsqui cumeo captiui fucrantjpropbetauit, pœnitentibus quod ad leremiæ vaticinium fe vitro aduerfanjs tradidifl'ent,amp;nbsp;vidèrent adbuc vrbem Icrofolymam ftare, quam illecafuram efle prxdixerat. Tricefimo autem xtatis fusnbsp;annö,(amp; captiuitatis quinto,exorfus eft ad cócaptiuos loqui. Et eodem tempore,licet pofterior bic in Chal-dxa, leremias in ludæa prophetauerunt. Sermo eiusnec fatis difertus, nee admodum rufticus eft:fedex V-troque,mediè temperatus.Sacerdos ipfe fuit,ficut leremias.-principiavoluminis Ä finem magnis habensnbsp;obfcuritatibusinuoluta- Sed amp; vulgataeiuseditio non multum diftatab Hebraico. Vnde fatis miror quid ,nbsp;caulæ extiterit,vt fi eofdem in vniuerfis libris habemus interpretesiin alijs eadeni,in alijs diuerfa tranftule^nbsp;rint. Legite igitur amp; hunc iuxta tranflationem noftram : quoniam per cola fcriptus amp; commata, manife-ftiorem Icgentibus fenlum tribuit. Si autem amici meiamp; hunc fubfannauerint .-diciteeis quödnemoeosnbsp;compellat vt fcribant.Sed vercor ne illud eis eueniat quod Grecèfignificantius dicitur, vt vocenturphilo*nbsp;lœdori.
Prophetia
-ocr page 149-Ei^echielis.
Propheria EzecliÏelis.
|
S, 'Tempus amp; locus quïbus E’^chieli o/leßeJ'unt 'vißones TTei, ncmpe in medio ignisfimilitudonbsp;auatuor animaïium qux defcribuntur ,fimï-liter amp; rotarumßrmamenti,tbroni,amp; hominis in throno Tedentis ione circundati, CAP. I. |
nes Deijln quinta meßsjipfe eft annus quin tus tranfmigrationis regis loachin, fadumnbsp;eft verbum Domini ad Ezechielem filin Bunbsp;zilàcerdotem in terra Chaldæorum, fecus flumen Chobar;8c fadaeft fuper eum ibi ma nus Domini. Et vidi,amp; ecce ventus turbinisnbsp;veniebat ab Aquilone; amp; nubes magna^ amp; i-gnis inuoluens, amp; Iplendor in circuitu eius;nbsp;B 8c de medio eius quafi fpecies eledri, id eftnbsp;de medio ignis : 8c ex medio eius lîrailitudonbsp;quatuor animalium ; 8chic afpedus eorum,nbsp;fimilitudo hominis in eis. Et quatuor faciesnbsp;vni;8c quatuor pennæ vni.Et pedes eorû pedes redi, Sc planta pedis eorum quafi plantanbsp;pedis vituli^ amp; fcintillae quafi afpedus eriscîinbsp;detis. Et manus hominis fub pénis eorum innbsp;quatuorpartibus:8cfaciès amp; pennas per qua-C tuor partes habebant. lundæq; erant pennænbsp;eorum alterius ad alterum. no reuertebanturnbsp;gradiebantur nec reuertebantur cum ambulanbsp;rent.Et fimilitudo animaliu,8cafpedus eorû pnbsp;quafi carbonum ignis’ardentium,8c quafi a-fpedus lampadarû.Hec erat vifio difcurrensnbsp;in medio animalium fplendor ignis’, 8c de i-gne fulgur egrediens.Etanimalia ibant,8c renbsp;uertebantur in fimilitudinem fulguris coru-fcantis.Cumq; afpicerem animalia, apparuitnbsp;rota vna fuper terram iuxtaanimalia,habensnbsp;quatuor facies.Et afpedus rotarû,8c opus ea-rumjquafi vifio maris:8c vna fimilitudo ipfà-rum quatuor; 8c afpedus earîi 8c opera, quafinbsp;fitrotain mediorotæ.Perquatuorpartes ea-rum euntes ibant; 8c non reuertebantur cumnbsp;ambularent.Staturaquoqj eratrotis, 8calti-tudo,8chorribilis afpedus: 8ctotum corpusnbsp;oculis plenum in circuitu ipfârum quatuor.nbsp;C umque ambularent animalia, ambulabantnbsp;pariteramp;rotæiuxtaea; 8c cum eleuarenturnbsp;aniraaha de terra,eleuabantur fimul 8c rotæ.nbsp;Quocunque ibat fpiritus,illuc eunte fpiritu,nbsp;8c rotæ paritereieuabantur, fèquentes eum.nbsp;Spiritus enim vitæ erat in rotis.Cum eunti-bus ibant, 8ccum ftatibus ftabant:8ccum elenbsp;ùatis à terra pariter eleuabantur 8c rotæ, fèquentes ea:quia fpiritus vitæ erat in rotis. Et Fnbsp;fimilitudo fuper capita animalium,firmamé-ti,quafi afpedus cryftalli horribilis, 8cextétinbsp;fuper capita eorum défuper. Sub firmamentonbsp;autem pennæ eorum redæ alterius ad alterû;nbsp;vnumquodq; duabus alis velabat corpus fuû,nbsp;8c alterum fimiliter velabatur.Etaudiebâ fo-num alarum,quafi fonum aquarum multarû,nbsp;quafi fonum fublimis Dei cum ambularent,nbsp;quafi fonus erat multitudinis vt fonus ca-ftrorum.cumq; fiaient, demittebanturpennæ eorum . Nam cum fieret vox fuper firmamentum quod erat fuper caput eorum , fta-bant, 8c fubmittebant alas fuas. Et fuper fir- qnbsp;mamentum quoderat imminens capiti co-riim, quafi afpedus lapidis fapphiri fimilitudo throni:8c fuper fimilitudinem throni, fimilitudo quafi afpedus hominis défuper. Etnbsp;vidi quafi fpeciem eledri, veiut afpedum ignis intrinfècus eiusper circuitum,à lumbis e-ius 8c défuper:8c à lumbis eius vfq; deorfum,nbsp;vidi quafi ^eciem ignis fplendentis in circuinbsp;tu . Velutafpedum arcus cum fuerit innubenbsp;ih die pluuiæ,hic erat afpedus fplendoris pernbsp;g}'rum. cum incederét: fèd vnumquodq; ante faciem fuam gradiebatur.Similitudo auté vultus eo-rumjfacies hominis;8c faciès leonisàdextrisnbsp;ipforum quatuor;faciès autem bouis, à fini-^•6. ftris ipforum quatuorrSc faciès aquil3egt;défu-per’ipforum quatuor.Et faciès eorum,8c pennbsp;næ eorum cxtétædcfuper; duæ pennæ fingu-lorura iungebantur 8cduæ tegebant corporanbsp;eorum ; Si vnumquodq; eorum coram facienbsp;fua ambulabat:vbi erat impetus fpiritus,illuG 5. ^boraturpropheta exterritus , ytintrépide arguât rebelles filios Ifrael, fi quo modo tandem ab inueteratispeccatis refipificunt,amp;iubenbsp;turtomedere librumficriptumintus çÿfiris,nbsp;in quo |
Proph.
dire me. omnis quippe domus Ifrael attrita fronte eft, 8c duro corde . Ecce, dedi faciemnbsp;tuam valentiorem faciebus eorum, ôcfrotemnbsp;tuam duriorem frontibuseorum. Vt adamannbsp;tem 8c vt filicem dedi faciem tuamznetimeasnbsp;eos^neque metuas à facie eorumzquia domusnbsp;exaiperans eft . Et dixit adme^ Fili hominis omnes fermones meos quos loquor adnbsp;te, alTume in corde tuo, 8c auribus tuisau-di; 8c vadcjingrederead tranfinigrationem adnbsp;filios populi tui, 8cloqucris ad eos , amp; dicesnbsp;eis, Flæcdicit Dominus Deus;fî forte audiatnbsp;8c quiefcät. Et aflumpfît me Ipiritus, 8c au-diui poft me vocem comotionis magnaij Be-nediéla gloria Domini de loco fuo. 8c vocemnbsp;alarum animalium percutientium alteram adnbsp;alteram,8c vocem rotarulêquentium anima-lia, 8c vocem commotionis magnæ. Spiritusnbsp;quoque leuauit me^Sc alTumpfit mc.-8cabij a-marus in indignatione fpiritus meizmanus e-nim Domini erat mecuni^confortans me.Etnbsp;veni ad rranfmigrationem ad Aceruum nouanbsp;rum frugû,ad eos qui habitabatiuxta flumennbsp;Chobar : 8c fedi vbi illi {èdebant; Sc manli ibinbsp;(êptem diebus mœrens in medio eorû . Cùmnbsp;autem pertranfiflênt feptem dies fadum eftnbsp;verbumDominiad me^dicens^HFilihominis fpeculatorem dedi te domui Ilfael; 8c audios de ore meo verbum , annuntiabis eisnbsp;ex me. Si dicente me ad impium, Morte mo- gnbsp;rierismô annuntiauerisei^nequelocutus fue-*nbsp;ris vt auertatur à via fua impia,nbsp;nbsp;nbsp;viuatziplè
impius ininiquitate fua morietur^lànguinem auté ci us de manu tiiarequirâ.Si autem tuan-nuntiaueris impio^ 8c ille non fuerit couerfusnbsp;abimpietate fua,8c à via fua impiadplè quidénbsp;in iniquitate fua morietur^tu autem animamnbsp;tua liberafti. Sed 8c fi couerfus iuftus à iufti-tia fua fueritj8c fecerit iniquitate.'ponam of-fendiculû coram eo^ ipfe morietur: quia non
• annuntiafti ei, in peccato fuo morietur,8c nd crût in memoria iuftitiæ eius quas fecit;nbsp;guiné veto eius de manu tua requirâ . Si au- F
in erant lamentationes carmen amp; 'vee. , Ç A P. I I.
AT quot;TAecvifiofimilitudinisgloriæDomi-I I ni.8c vidi, 8c cecidi in feciem meam, ¦*quot; ““¦8caudiui vocem loquentis. Et dixitnbsp;ad me, Fili hominis fta fuper pedes tuos, 8cnbsp;loquar tecum. Et ingreflus eft in me fpiritusnbsp;poftquam locutus eft mihi, 8c ftatuit me fu-pra pedes meos:,8c audiui loquentem ad me,nbsp;Ôc dicentem,Fili hominis mitto ego te ad fi-lios Ifraefadgenres apoftatrices, quærecef-I. ferunt à me; *patres eorum præuaricati funt,nbsp;ß padiim meum vfq*, ad diem hanc.Et filij dura facie 8c indomabili corde funt, ad quos e-go mitto te;8c dices adeos,Hæc dicit Dominus DeuSjSi forte vel ipfi audiant, 8c fi fortenbsp;quiefcant,quoniam domus exafperans eft.•8cnbsp;feient quia propheta fuerit in medio eorum.nbsp;Tu ergo fili hominis ne timeas eos,neq; fèr-mones eorum metuas: quoniam increduli 8cnbsp;fubuerfbres funt recum,Sc cum feorpionibusnbsp;C habitas , verba eorum ne timeas, 8c vultusnbsp;eorum neformides : quia domus exafperansnbsp;eft. Loqueris ergo verba mea adeos, fi fortenbsp;audiant, 8c quiefeant : quoniam irritatoresnbsp;P funt. Tu autemfilij hominis audiquæcun-que loquor ad te: 8cnoli effe exafperans fient domus exafperatrix eft:aperi os tuum, 8cnbsp;comedequæcunqueegodo tibi. Et vidi, 8cnbsp;ecce manus miflâ ad me, in qua erat inuolu-Apoc. $.a. tus liber: 8c expandit ilium coram me, llquie-rat feriptus intus 8c foris : 8c feriptæ erant innbsp;eo lamentationes,8c carmen,8c væ.
5. Comefio libro daturpropheta fades âdaman-tina, yt intrépide arg uat durißimos filios If-raelin tranfmigratione conflitutos: miff usant conflituiturpeculator, quiß 'vifum imminesnbsp;malu non annutiauerit^ eius qui périt reus effinbsp;citurß autannuntiauerit^animdfua liber at,nbsp;etidfl alius pereattdeinde campu ingreffus^yi-fajj ibi gloriaDominifubetur in domofua in-cludi,tdqua'vin^usacmutus. c X'P. ili.
Il ''' T dixit ad mejFili hominis quodeun-
B’ queinueneriscomede.-comede volu- temtuannuntiauerisiufto vtnonpeccetiu-—'meniftud, Sevadens loquere ad filios ftus,8c ille non peccaueritzviuens viuet,quia Ifrael.Etaperuios meum,8c cibauit me volunbsp;niine'illo,8c dixit ad me, Fili hominis venternbsp;tuns comedet, Sc vifeera tua cdplebuntur vonbsp;Apo.io.d lumine ifto, quod ego do tibi.11 Et comedi il-lud;8c faôtum eft in ore meo ficut mel dulce.nbsp;Et dixit ad me, Fili hominis vade ad domumnbsp;lfrael,8cloqueris verba mea ad eos.No enimnbsp;ad populû profundi fçrmonis, 8c ignotæ lin-guæ tu mitterisjad domum Iffael, neq; ad ponbsp;pulos multos profundi fèrmonis, 8c ignotænbsp;linguæ quorü non poßis audirefèrmones:8cnbsp;fi ad illos raittererisiipfi audirent te.Domusnbsp;autera Ifrael nolStaudire te;quia nöluntau-
annuntiafti ei, 8c tu anima tuam liberafti.Et fada eft fiiper me manus Domini^8c dixit adnbsp;me,Surgens egrederein câpum, 8c ibi loquarnbsp;tecum.Et (urges egrelTus fum in campum: 8cnbsp;ecce ibi gloria Domini ftabat,quafi glorianbsp;llquam vidi iuxta fluuiû Chobar ; 8c cecidi in Sup«-'-**nbsp;faciem meam. Et ingreflus eft in me fpiritus,nbsp;8c ftatuit me fuper pedes meos ; 8c locutus eftnbsp;mihij8c dixit ad me, Ingredere, 8c includere Qnbsp;inmediodomus tuæ.Et tu filihominis eccenbsp;data funt fuper te vincula,8c ligabût te in eis;nbsp;8c non egredieris in medio eorum. Et linguanbsp;tua adhærere fàciâpalato tuo, 8c eris mutus,nbsp;nec
E^echielis.
necquafi vir obiurgans;quia domus exafpe- panem tuum in eo.Et dixit ad me,Fili homi-rans eft. Ciim autem locutus fuero tibi, ape-riara os tuum, 6c dices ad eos,Hæc dicit Do-minus Deus ,Qui audit, audiat:8c qui quief-cit,quiefcat;quia domus exafperans eft.
5. lubeturpropheta figurare obfidionsm leru-falem, ac aormirefitper latus jinifirum. 590. diebus, fuper dextrum yero.^a.ac ytle cibumnbsp;amp; fade confi^um fibipraparare: qutbus dcji-gnet calamitatem filiorum Jfiacl, obfidionemnbsp;af^i^toncm habitantium lerofolymis,
CAP. 11 I I.
A quot;1”^ T tu fili hominis fume tibi lateremy 8c pones eum corara te;8c defcribes in eonbsp;—'ciuitatem lerufiilem . Et ordinabis aduerfus earn obfidionem, 8c ædificabis muni-tiones,8c comportabis aggerem, 8c dabis cotta earn caftra,8c pones aiietes in gyro. Et tunbsp;fume tibi fiirtaginem ferream, 8Cpones earnnbsp;'”*murum ferreum inter te 8c interciuitatem;
8c obfirmabis fiiciem tuam ad earn, 8c ent in obfidionem , 8c circundabis earn; fignum eftnbsp;domui Ilrael.Et tu dormics fuper latus tuum
nis,llecceego conteram baculum panis inle- infra.5.d, rufalem;amp;comedentpanerainpoltdere,amp;innbsp;lolicitudine : amp;aquam in menfura, amp; in an-guftia bibent: Vtdeficientibus pane 6c aqua,nbsp;corruat vnufquifquead fratrem fuum,amp; co-tabeftant in iniquitatibus fuis.
J. Ter âstonfos capitis amp; barla prophstce pilos iujjii T)omini, yarie^ conßimptos, defignan-tiir ludici propter ßta peccata fame amp; gladionbsp;confumendijlc ytpatresfilios, amp;filijpatresnbsp;comedant, reliqui yeroin captiuitatem du-cendi, ybifint opprobrium acfiupor Gentibusnbsp;quarumfitperaruntfielera.
CAP. V.
T tu fili hominis fume tibi gladium a- A cutum, radétem piloscamp;afTumes eum,nbsp;amp; duces per caput tuum,8c per barbamnbsp;tuam: êcafTumes tibi ftatêram poderis, amp; di-uides eos. Tertiam partem igni combures innbsp;medio ciuitatis,iuxta completionem dierumnbsp;obhdionis:amp; aftiimes tertiam partem,amp;con-cides gladio in circuitu eius : tertiam vero a-finiftrura, amp; pones iniquiogtes.domus Ifrael liam difperdes in ventura, amp; gladium nuda-*quot;‘'î«/f«(.i^^P-i’eo numero dicrum quibusdormies fu- bo poft eos.Et fumes indeparuum nume-perillud,amp;airumcsquot;iniquitatem’eorum.Egonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.....-
autem dedi tibiannos iniquitatis eorum,nu-B mero dierum trecentos Sc nonaginta dies ; 6c portabis iniquitatedomus Ilrael.Et cum co-pleueris hæc, dormies fuper latus tuum dex-‘quot;B.i4,ftrum fecûdo; 6c aftumes (liniquitatem domusnbsp;luda quadraginta diebus.dié pro anno,diem,nbsp;inqua,pro anno dedi tibi.Et ad obfidione le-rulalem conuertes faciem tuam, 6c brachiumnbsp;’'‘«iw.stiium critquot;extcntum’.6cprophetabis aduerfusnbsp;earn. Ecce, circundedi te vinculis : 8c non tenbsp;couertes à latere tuo in latus aliud,donec copleas dies oblidionis tuæ.Et tu fume tibi fru-mentû, 8c hordeum,8c fabarn,8c lentem,8c minbsp;liumSc vicia; 8c mittes eain vas vnum, 8c facies tibi panes numero dierû quibus dormiesnbsp;fuperlatus tuum: trecetis 8cnonagintadiebus
C comedes illud. Cibus autem tuus q uo vefcc-ris, erit in pondéré viginti ftateres in die ; à tempore vlquead tempus comedesillud. Etnbsp;aquam in menfura bibes,fexram partemhincnbsp;à temporevlquead tépus bibes illud.Etquaftnbsp;fubcineritium hordeacium comedes illud; 8cnbsp;ftercore quodegrediturde homine, operiesnbsp;illud in oculis eorum. Et dixit Dominus, Sicnbsp;comedent filij Ilrael panem fuum pollutumnbsp;inter getes ad quas eijeiam eos. IIEt dixi,Ah,nbsp;ah,ah. Domine Deus , ecceanima meanonnbsp;eft polluta, 8c morticinum 8claceratum à benbsp;ftijsno comedi ab infantia mea vfque nunc,nbsp;8c non eft ingrelfa in os meum omniscaronbsp;immunda. Et dixit ad me, Ecce dedi tibi fi-mum boil pro ftercoribushumanis ; amp; facies
rum : amp; ligabis eos in fummitate pal]ij tui.Et C'x. eis rurfum tolleSjSi proijcies eos in medionbsp;ignis, amp;c combures eos igni : amp; ex eo egre-dietur ignis in omnem dom um Tlrael. Hæcnbsp;dicit Dominus Deus, Ifta eft leruiàlem^ innbsp;medio Gentium pofiii earn , Sc in circuitu e-ius terras.Et contempfit iudicia mea, vt plusnbsp;eftetimpia quàm Gentes:amp;præcepta mea vitra quàm terra; quæin circuitu eiusfunt . iudicia enim mca proiecerunt, Sc in præceptisnbsp;meis no ambulauerunt.Idcirco hæcdicit Do ®nbsp;minus Deus, Q^ia fuperaftis Gentes quæ innbsp;circuitu veftro fiint,8c in præceptismeis nonnbsp;ambulaftiSjamp;iudicia mea non feciftis^amp;iux-ta iudicia gentiu quæ in circuitu veftro funt,nbsp;igt;non’eftis operati : Ideo hæcdicit Dominus ‘=’•9.nbsp;DeusyEcceego ad tCj amp; ipieego faciam innbsp;medio tui iudicia in oculis Gentium : amp; faciam in te quod non feci, amp;quibus fimilianbsp;vitra non Eiciam propter omnes abomina-tiones tuas. Ideopatres comedent filios innbsp;medio tui,amp; filij comedent patres fuos:amp; faciam in teindicia, amp;ventilabo vniuerfas re-liquias tuas in omnem ventum.Idcirco vinonbsp;egodicitDominus Deus,Nih pro eo quodnbsp;findû meum violafti in omnibus offenfioni-bus tuis, amp;in cunólis abominationibus tuisinbsp;ego quoquecófringam,8cnon pareet oculusnbsp;meus,amp; non milerebor. Tertia pars tui peftenbsp;morietur, Sc fame confumetur in medio tui:nbsp;amp; tertia pars tui in gladio cadet in circuitunbsp;tuo-.tertiamvero partem tuam in omnem ve-tum dilpergam, amp; gladium euaginabo poft
Ss 4 eos
Supra.4.d
Inna.i|.d
Proph.
eos.Et complebo furorem meurajSc reqiiicf- fte ruituri funt.Qui loge eft,pefte morierur: cerefaciam indignarionem meam in eis, 8cnbsp;confolabor ; 8c fcient quia ego Dominus lo-cutus fum inzelo meOj cum impleueroindi-gnationem meam in eis. Et dabo te in deler-tum 8c in opprobrium gentibus quæ in cir-cuitu tuo funt, inconlpeftu omnis præte-reuntis. Et cris opprobrium 8c blal'phemia:nbsp;exemplum 8c ftuporin gentibus quæ in cir-cuitu tuo funt^cum feceroin teiudiciain fu«nbsp;tore 8c in indignatione, 8c in increpationi-bus iræ ,Ego Dominus locutus lum : Quan-do mifero fagittas famis peisimas in eos quænbsp;erunt mortiferx , 8c quas mitram vt dilper-dam vos; 8c famem congregabo fuper vos,8cnbsp;conteram in vobis baculum panis. llEt im-micram in vos famem 8c beftias pefsimas vf-quead internecionem : amp;c peftilentia amp;(. Gn-guis tranhbunt per te 8c gladium inducamnbsp;luper te.ego Dominus locutus fum.
5. Trol)ur mukiplice idololatriamfiliorum If-raelprisdùunttir ear um yrhss amp; excdfa di^t-p(inda,lt;amp; qui peßem,gladium amp; famem euaß-rint,difpergendi inter Gentes, 'vbi malispreß-fi,conuertentur ad Dominum.
quot;I ' T faAus eft fermo Domini ad me, di-Infr3.s5.a 1^ cens,Fili hominisllpone facie ruam ad montes lirael; 8c prophetabis ad eos,8cnbsp;dices, Montes Iftael audite verbum Domininbsp;Dei. Hæc dicit Dominus Deus monribus 8cnbsp;, collibus, rupibus 8c vallibiis, Ecce,ego inducam luper VOS gladium, 8c difperdam excelGnbsp;veftra,Sc demoliar aras veftras, 8c cofringen-tur limulacbra veftra: 8c deijeiam interfedosnbsp;veftros ante idola veftra.Et dabo cadauera fi-liorum Ilrael antefaciem fimulachrorum ve-ftrorum ; 8c difpergam ofta veftra circum anbsp;ras veftras in omnibus habitationibus ve-® ftris.Vrbes defertæ erunr;8c excelfademoliennbsp;tur 8c difsipabuntur:8c interibunt aræ veftræ,nbsp;Scconfringentur; 8c celTibunt idola veftra,nbsp;8c conterenturdelubra veftra , 8c delebuntur Geftquot;contritio’,floruit virga,germinauit fu- '»to«/«®»»nbsp;opera veftra. Et.cadec interfedus in medionbsp;veftri : 8c feietis quia ego fum Dominus. Etnbsp;relinquam in vobis eos qui fugerint gladiumnbsp;in Gentibus, cum difperlero vos in terris.nbsp;Etrecordabuntur mei liberativeftri in Gentibus ad quas captiui dudi funt: quiacontri-ui coreorumfornicans 8c recedensàme,8co-culos eorum fornicantes poft idola £ua : 8cnbsp;dilplicebunt fibimet luper malis quæ fecerat
C in vniuerfis abominationibus fuis. Et lcient quia ego Dominus non fruftra locutus fumnbsp;vtfaceréeis malum hoc.Hæc dicit Dominusnbsp;Deus, Percutequot;mann tuam’, 8c allide pedemnbsp;tuil,8c die HeUjad omnes abominationes manbsp;lord domus Ilrael; ^quia’gladio, fame, 8c pe-
qui autem prope, gladio corruet; 8c qui reli-dus fuerit 8c obfeflus, fame morietur:8c com pleboindignationcm meam in eis. Et feietis Dnbsp;quia ego Dominiis , ciim fuerint inteifedinbsp;veftri in medio idolorum veftrorum in cir-cuituararum veftrarum,in omni colle excel-fo, 8c in cundis fummitatibus montium, 8cnbsp;fubtus omne lignum nemorofum , 8c fubtusnbsp;vniuerGm quercum frondoGm, locum vbinbsp;accenderunt thuraredolentia vniuerlis idolisnbsp;fuis. Etextendam manum meamfupereos:nbsp;8cfaciam Terram defolatam 8c deftitutamanbsp;delerto Deblatha in omnibus habitationibusnbsp;eorum:8c fcient quia ego Dominus.
5. Denuntiat propheta totius terra luda extre^ mam amp; ineuitabilem yaßationem proximenbsp;imminere propter ipfbrumftelera.
CAP. VII.
ET fadus eft fermo Domini ad me, di- A. cens, Et tu fill hominis,hæc dicit Dominus Deus terræ Ilrael, Finis venir,nbsp;venit,finis fuper quatuor plagas terræ.Nuncnbsp;finis fuper te,8ciramitta furorem meum in te;nbsp;8c iudicabo te iuxta vias tuas:Sc ponam contra te omnes abominationes tuas. Et non parnbsp;cet oculus meus fuper te, 8c non miferebor:nbsp;fed vias tuas ponam fuper te, 8c abominationes tuæ in medio tuierunt; 8c feietis quia e-go Dominus.Hæc dicit Dominus Deus, Af- Bnbsp;Hidio vna, affiidio ecce venitifinis venir,ve-nit finis ,euigilauitaduerfum te: eccevenir.nbsp;Venit'’contritio’fuper te , qui habitas in ter- ^eonfraSit*nbsp;ra.’venit tempus ,propè eft dies occilionis,8cnbsp;non gloriæ montium . Nunc de propinquonbsp;effundam iram meam fuper te , 8c complebonbsp;furorem meum in re:8ciudicabo teiuxta viasnbsp;tuas, 8c impona tibi omnia fcelera tua. Et nonbsp;pareet oculus meus, nec miferebor : fed viasnbsp;ruas imponam tibi. Sc abominationes riiæ innbsp;medio tui erunt; 8c feietis quia ego fum Do-minus percuties.Ecce dies, ecce venit:egref-
perbia. Iniquitas furrexit in virga impietatis; 4* non ex eis,8c non ex populo,neque ex fonitunbsp;eorum : 8c non erit requies in eis. Venir tem-pus,appropinquauit dies;qui emit,non læte-tur:8c qui vendit, non lugeat : quia ira fupernbsp;omnem populum eius . Quia qui vendit, adnbsp;id quod vendiditnon reuertetur: 8c adhucinnbsp;viuetibus vitaeorum . vifio enimad omnemnbsp;multirudinem eius non regredietur : 8c virnbsp;in iniquitate vitæ fuænon confortabitur.
Canite tuba , præparentur omnes, 8c non D eft qui vadat adprælium ; iraenim mea lu-perquot;vniiierfiim populum’ eius. Gladius fo-fis:8cpeftis 8c fames intrinfecus: qui in agronbsp;eft,gladio morietur;8c qui in ciuitate, peftGnbsp;lentia
*«!««» tun. .6.
Ei^echielis.
lentia ScfameSc deuorabuntur.Etlaluabun-tur qui fugerint ex eis ; amp; erunt in montibus quafi columbæ conuallium omnes trepidi,nbsp;vnufquifq; in iniquitate fua. Omnes manusnbsp;difloluentur,amp;omnia genua fluetaquis.llEtnbsp;^foüe.ii.a accingent le cilicijs J amp; operier eos formido;
E amp; in omni facie confufio, amp;. in vniuerfis ca-£ccie°j‘‘^ pitibuseorumcaluitium.llArgentura eorum
Foras proijcietur,amp; aurum eorum in fterqui linium erit. Argentum eorum amp; aurum eorum non valebit liberate eos in die furorisnbsp;D omini.Animam fuam non faturabunt, amp;nbsp;ventres eorum noniraplebuntur; quia fcan- fodiflem parietem, apparuit oftium vnum.nbsp;dalum iniquitatis eorum fatftum eft.Et orna - • •nbsp;nbsp;nbsp;¦
mentum monilium fuorum infuperbiam po fuerunt, amp; imagines abominationum fuarunbsp;amp; fimulachrorum fecerût ex eo;propter hocnbsp;dedieis illudin immunditiam: amp; dabo illudnbsp;in manus alienorum ad diripienduni, amp;im-pijs terræ in prædam, amp; cotaminabunt illud.
Etauertam faciem meam ab eis Sc violabunt arcanum meum;amp; introibuntinillud emif-larij,amp; contaminabunt illud.Fac concluho-nem; quoniam terra plena eft ludicio languinbsp;Jiun]jamp; ciuitas plena iniquitate.Et adducaranbsp;pefsimos de Getibus, amp;poßidebunt domosnbsp;eorum:amp;; quiefcere faciam fuperbiam poten-Gtium,Rc poßidebuntlanäuaria corum . /^n-guftiafuperuenienterequirent pacem, nonbsp;erit.Conturbatio fuperconturbationem ve-nietjSc auditus fuper auditum: amp; quærent vinbsp;ßonera de propheta, amp;. lex peribit à facerdo-te,amp;confilium à fenionbus.Rex lugebit, amp;nbsp;princeps inductor raœrore,amp;; manus populinbsp;terræ conturbabuntur. Secundum viam eorum faciam eis, amp; fecundum iudicia eorumnbsp;iudicabo eos:amp; fcient quia ego Dominus.
•S. E':^ihielpoß yjßm tu raptuf in lerufalem, yidct peßimas Ju-dxorum idololatriasfubyarijißgurif.quarenbsp;dicit Dominus feeis nonfarciturutn, nec o-rationes exauditurum.
___ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. VIII.
AT? ^Fidumeftin anno lexto ^in fcxto menfe,in quinta mcnßs : ego fcdebamnbsp;in domo mea , amp; lenes luda ledebantnbsp;coram rae,amp;ccciditibi fuper memanus Donbsp;mini Dei. Et vidi, ecce ßmilitudo quafinbsp;alpeétus ignis : ab afpeétu lumborum eius amp;nbsp;deorfum,ignis;amp; à lübis eius amp; furfum,quafinbsp;^’nie.ij.e alpectus IplendoriSjVt vifio eledri.llEt emif-fa ftmilitudo manus apprehendit me in cin-B cinno capitis mei:amp;eleuauitme Spiritus inter terra amp; cœlum : amp; adduxit me in lerulàlénbsp;in vifione Dei, iuxta oftiü interius quod re-fpiciebat ad Aquilonem, vbierat ftatutum i-dülum zeli ad prouocandam aemulationem.nbsp;Et ecce ibi gloruDei Ifrael lecundura vifio-
nem quam videraih in capo . Et dixit ad me, Fili hominis^lsua oculos tuos ad viam Aquinbsp;lonis.Etleuäui oculos meos ad viam Aquilo qnbsp;nis:amp; ecce ab Aquilone portæ al taris idôlumnbsp;zeli inipfointroitu. Et dixit ad me^ Fili ho-minis^putafne vides tu quid ifti faciunt, ab-ominationes magnas quas domus Ifrael facit hic, vt procul recedam à fanduario meo?nbsp;amp; adhuc conuerfus videbis abominationesnbsp;maiores.Et introduxit me ad oftium atrij;amp;nbsp;vidijSc ecce foramen vnum in pariete.Et dixit ad me, Fili hominis fode pariete. Et curh D
Et'dixitad me, Ingredere, amp; vide abominationes peßimas, quas ifti faciunt hic.Et in-greftiis vidi, amp;ccce omnis ßmilitudo repti-lium,amp;animalium,abominatiojamp;vniuerlà idôla dom us Ifrael depiéta erant in pariere innbsp;circuitu per to turn.Et feptuaginta viri de le-nionbus domus Iftaél, Sclezonias filius Sa- Enbsp;phan ftabat in medio eorum , ftantiumantenbsp;piéturas : amp; vnufquilq; habebat thuribulumnbsp;in manu fua : amp; vapornebulæ de thurecon-furgebat.Et dixit ad me, Certe vides fili hominis quxlcniorcs domus Iftael faciunt innbsp;tenebris, vnulquifque in ablcondito cubilisnbsp;fui;dicuntenim,Nóvidet Dominus nos,de-reliquit Dominus terra. Er dixit ad me, Adhuc conuerlus videbis abominationes maio 'nbsp;res quas ifti faciunt. Etintroduxit me per o- pnbsp;ftium portæ domus Domini,quod relpicie-bat ad Aquilonem: amp; ecceibi mulieres ledebant plangentes Adonidem . Et dixit ad me,nbsp;Certe vidifti fili hominis : adhuc conuerfusnbsp;videbis abominationes maiorcs his. Er intronbsp;duxit mein atrium domus Domini interius:nbsp;amp; ecce in oftio rempli Domini inter vefti-bul urn amp; altare, quafi vigintiquinque virinbsp;dorß habentes contra templum Domini, amp;nbsp;facies ad Orientem .- amp; adorabant ad ortumnbsp;folis.Et dixit ad me, Certe vidifti fili homi- qnbsp;nis:nunquid leue eft hoc domui luda, vt facerent abominationes iftas quas fecerût hic:nbsp;quiareplentes terram iniquitate, conuerfinbsp;funt ad irritandum me.*’ amp; ecce applicant ra-mum ad nares fuas. Ergo amp; ego faciam in funbsp;rore.'non pareet oculus meus ,nec milerebor:nbsp;amp; cum clamauerint ad aures meas voce ma-gna,non exaudiam eos.
5. lA^^arentesfexyiriiubentur omnes in lertt ßilem trucidare, qui à yiro lineü ’veßito nonnbsp;ßtntßgno Thdunotati: quo fa^o Dominttsnbsp;exdumanti propheta reßddet id futurum exinbsp;gentibu^ ifibrum criminibM.
CAP. IX.
ET clamauit in auribus meis voce ma-gna , dicens , Appropinquauerunt vifitationes vrbis, amp; vnufquifquenbsp;vas
Proph.
vas interfedionis habet in manu fua. Et eece domus : 8c repleta eft domus nube^Sc atrium fex viri veniebat de via porta: fuperiorisjquænbsp;relpicitad Aquilonera: 8c vniufcuiufque vasnbsp;interitus in manu eius : vir quoque vnusinnbsp;medio eorum veftitus erat lineis_, 8c atramennbsp;tari Û fcriptoris ad renes eins; 8c ingrefli funt,nbsp;8c fteterût iuxta altare æreum.Et gloria Domini Ifrael afliimptaeft de cherub , quæ eratnbsp;fliper eum ad linien domus:8c vocauit virumnbsp;quiindutus erar lineis^Sc atramentarium fcri
]5 ptoris habebatinlumbis fuis.Et dixit Domi nus ad eum^TranAper mediamciuiratem innbsp;Exod.ii.e medio lerufalem: 11 8c figna than fuper fron-Apoc, 7.a. virorum gementium 8c dolcntium fupernbsp;cundis abominarionibus quæfiunt in medionbsp;eius.Et illis dixit audiente me, Tranflte pernbsp;ciiiirarcm fequenteseumj8cpercutite:nóparnbsp;cat oculus vefter^neq; milereamini. Senem,nbsp;8c virginem, quot;paruulos’ 8cnbsp;mulieres interficite vfquead internecionem;nbsp;omnera autem fuper quem videritis than,ne
C occidatis^8c à finduario meo incipite. Cœ-perunt ergo à viris lenioribus,qui erant ante faciem domus. EtdixitadeoSjContaminate pus earumj8ccolla,8c manus,8cpennæ,8c cirnbsp;domum,8c impiété atria interfedis.-egrediminbsp;ni.Et egrefsi funt, 8c percutiebant eos qui e-rant in ciuitate.Et cædecompleta remanfl e-go, ruique fuper faciem meam, 8c damansnbsp;aio,Heu,heu,heu Domine Deus,ergónc di-fperdes omnes reliquias Ifrael, effundens fu-
D rorem tuum fuper lerufalem.'^Et dixit ad me^ Iniquitas domus Ifrael 8c luda magna eft ni-mis valde,8crepleta eft terra fanguinibus, 8cnbsp;ciuitas repleta eft auerflone: dixeruntenim,nbsp;Dereliquit Dominus terram, 8c Dominusnbsp;non videt. Igitur 8c meus non pareet ocu-lus,neq; miferebor; viam eorum fupercaput eleuatis eleuabantur. fpiritus enim vitæeratnbsp;eorum reddam.Et ecce, vir qui erat indutus in eis. Et egreffa eft gloria Domini ah.......
lineis, qui habebat atramentarium in dorfo templi:8c ftetitfuperchcrubim.Et eleuantia fuo,refpondit verbum,dicens,Feci flcut præ- cherubim alasfuas, exaltata funr à terra coranbsp;cepifti mihi.
J. Jubetur yir lineis nbsp;nbsp;nbsp;itm accipcreprunas i-
gnis de medio rotarum quaßuntßubtits Cherubim,amp; fuper ciuitatem eßunderei dejiribi-turyifo ‘Dei,Cherubim amp; quatuor rotarum.
C A P. X.
A J nbsp;nbsp;T vidi, 8c eccein flrmamento quod e-
P ratfupercaput cherubim, quafl lapis fapphirus , quafl fpecies flmilitudinisnbsp;folij apparuit fuper ea. Et dixit ad virum quinbsp;indutus erat lineis,8cait,Ingredere in medionbsp;rotarum quæfunt fubtus cherubim;8c impienbsp;manumtua prunis ignis quæ flint inter che-rubim,8c effunde fuper ciuitatem. Ingrefluf-que eft in confpedu meo ; cherubim autemnbsp;ftabant à dextris domus eu ingrederetur vir,nbsp;8c nubes impleuit atrium interius.Et eleuatanbsp;eft gloria Domini dcfliper cherub adlimen
repletum eft fplendoregloriæ Domini.Et flgt; nitus alarum cherubim audiebaturvfqjada-trium exterius, quafl vox Dei omnipotentisnbsp;loquenris. CumquepræcepifTetviro quiindutus erat Iineis,dicens, Sume ignem de me- ®nbsp;dio rotaru quæ funt inter cherubim : ingref-fus ille ftetit iuxta rotam.Etextendit cherubnbsp;manum de medio cherubim, ad ignem qui e-rat inter cherubim:8c fumpflt,8c dedit in manus eius qui indutuscratlineis:quiaccipiensnbsp;egreflus eft. Etapparuit in cherubim flmilitudo manus hominis fubtus pennas eorum.nbsp;8c vidij8cecce quatuor rotæ iuxta cherubim:nbsp;rota vna iuxta cherub vnum , 8c rota alia iuxta cherub vnum : fpecies autem rotarume-rat quafl viflolapidis chryfolithi. 8c afpedusnbsp;earum flmilitudo vna quatuor: quafl fltrotanbsp;in mediorotæ.Cumqueambularent,in quatuor partes gradiebantur: gt; 8c’non reuer-tebantur ambulantes: fed ad locum ad quemnbsp;ire declinabat quæ prima erat, fequebantur
cæteræ,necconuertebantur.llEtomnecor Supri-''
culi plena erant oculis, in circuitu quatuor rotarum.Et rotas iftas vocauit volubiles,au-dienteme. Qi^atuor autem facies habebat v-num:facies vna,facies cherub 8c: facies fecuiinbsp;da,facies hominis : 8c in tertio facies leonis:nbsp;8c in quarto facies aquilæ . Et eleuata funtnbsp;cherubim : ipfum eft animal quod videramnbsp;iuxta fluuium Chobar.Cumq; ambularentnbsp;cherubim , ibant pariter 8c rotæ iuxta ea : 8cnbsp;cum eleuarent cherubim alas fuas, vt exalta-renturde terrajuon refldebantrotæ, fed 8c i-pfæ iuxta erant.Stantibus illis, ftabant:8c cunbsp;vir qui erat indutus in eis. Etegrefla eft gloria Domini à limine
me:amp;illis egredientibus , rotæ quoque fub-fccutæ funt:amp; ftetit in introitu portæ domus Domini orientalis, 8c gloria Dei Ifrael eratnbsp;fuper ea.Ipfum eft animal li quod vidi fubter supr^-*-'*nbsp;Deum Ifrael iuxta fluuium Chobar; 8c intelnbsp;lexi quia cherubim eflent. Qj^atuor *vultusnbsp;vnijamp;quatuoralævni: 8c flmilitudo manusnbsp;hominis fub alis eorura. Et flmilitudo vufnbsp;tuum eorumj ipfl vultus qiios videram iuxtanbsp;fluuium Chobarj8c intuitus eorumj8cimpsnbsp;tus flngulorum antefaciemfuamingredi.
S. Aduerfui le^niam amp; Thelttam dice-lgt;dnt,peßimum traçantes cotiftlium, ‘Könne dudum cedificataßunt domus^htec efi lebes,nosnbsp;autem carnes, yaüànatnr, illos amp; qnot-quot nolunt reßpißere funiendos : frofbe-tate E^ecliele mortuus eß ’Pheltias:reliquiasnbsp;autem Ißdel diiitferedt^urum in terramnbsp;i^foruWt
Mnt AC timeant Domintim. CA.P. XI.
I T eleuauit me fpiritus, 8c introduxit J* me ad portam domus Domini orientanbsp;lemjquæ refpicit ad folis ortum; 8c ec-C-Cjin introituportæ vigintiquinqueviri: 8cnbsp;vidi in medio eorum lezoniam f lium Azur,nbsp;ScPheltiam filium Bananiæ, principes popunbsp;li.Dixitquead me, Fili hominis, hi funt virinbsp;qui cogitant iniquitatem, 8c traçant confi-lium peßimum in vrbe ifta:dicentes,Nônnenbsp;dudum ædificatæ funt domus?hæc eft lebes,nbsp;nos autem carnes. Idcirco vaticinate de eis,nbsp;vaticinate fili horainis.Etirruitin me fpiritus Domini,8c dixit ad me,Loquere,Hæc dinbsp;cit Dominus,Siclocuti eftis domus Ifrael,8cnbsp;cogitationes cordis veftri egonoui. Pluri-mos occidiftis in vrbe hac, amp; impleftis viasnbsp;B eius interfeclis. Proptereahæc dicit Dominus Deus, Interfedi veftri, quos pofuiftisnbsp;in medio eius,hi funt carnes,8c hæc eft lebes:nbsp;8c educam vos de medio eius. Gladium me-tuiftis,8c gladium induca fuper vos, ait Do-minus Deus. Eteijciam vos de medio eius,nbsp;daboq; vos in manum hoftium,8c faciam innbsp;vobis iudicia.Gladio cadetis;in finibus Iftaelnbsp;iudicabo vos, 8cfeietis quia ego Dominus.nbsp;Hæc non erit vobis in lebetem,8c vos non e-ritis in medio eius in carnes:in finibus Ifraelnbsp;iudicabo vos. Etfeietis quia ego Dominus;nbsp;quia in præceptis raeis non ambulaftis,8c indicia mea non feciftis,fèd iuxta iudiciagen-tiû,quæ in circuitu veftro funt,eftis operati.nbsp;Et faétum eft cura prophctarê,Pheltias filiusnbsp;Banaiæ morruus eft ; 8c cecidi in faciem meanbsp;C damans voce magna,8c dixi,Heu, heu, heunbsp;DomineDeus:confummationem tu facis renbsp;liquiarum Ifi’ael.'’Et fadum eft verbum Domini adme,dicés,Fili hominis fratres tui viri propinquitui,8c omnis domus Ifrael, vni-uerfi quibus dixerunt habitatores lerufalem.nbsp;Longe recedite à Domino;nobis data eft ternbsp;rain poftefsioné. Proptereahæcdicit Dominbsp;nus Deus, Quia longe feci eos in Gentibus,nbsp;8c quia difperfi eos in terris; ero eis in fàndi-ficacionem modicamin terris ad quas vene- in Ierufalem:8cfiiperomnemdomum Ifrael,nbsp;runt.Propterealoquere,Hæc dicit Dominusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~
Deus, Congregabo vos de populis, 8c adu-nabo de terris in quibusdifperfi eftis’.daboq; vobis humuniIfrael.Et ingredientur illuc,8cnbsp;Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;auferent omnes ofFenfiones, cundasq; abo-
Inf'j minationcseiiis de illa.IlEtdabo eis corvnû,
^*D* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;riouum tribuâinvifceribus eo
rum: 8cauferam corlapideum de carne eorû, 8c dabo eis cor carneum;Vt in præceptis meisnbsp;ambulent,8c iudiciamea cuftodiantjfaciant-que ea: 8c fint mihi in populum, 8c ego fim
E^echielis.
ipforütn, amp;daturumeiscor carneum^yt co- eis'in Deutri.Quorum *cor poft ojfTemïicula amp; abominationes fuas ambulat,hörum viamnbsp;in capite fuo ponam j dicit Dominus Deus.nbsp;Eteleuauerunt cherubim alasfuas, amp;rotænbsp;cum eis:amp; gloria Dei Iftael erat fuper ea. Etnbsp;afcendit gloria Domini de medio ciuitatis^nbsp;ftetitq; fuper montera qui eft ad Orienteranbsp;vrbis. Et^iritusleuauitrae:adduxitque*innbsp;Chaldæam ad tranfraigrationem , in vif 0-ne in fpiritu Dei; amp;fiiblata eft à me vifionbsp;quam VI de ram. Et locutus fura ad tranfmigranbsp;tionem omnia verba Domini quæ oftende-ratmihi.
S, Esi^cînelJiiis fa^is portendit futuram leru~ falem amp; regts ipfitts captiuitate, reltquisgla-diopefte enfante in lertifalem conßitngtis-. o-ßendit etiam ytßonemprophetarum non caß-ßatn futur amenée in longum differendAtn.
CA. P. XII.
Et fadus eft fermo Domini ad me^di- A ces, Fill hominis in medio domus ex-afperantis tu habitas:qui oculos habetnbsp;ad videndum^ amp; non vident; Sc aures ad au-diendum amp;non audiunt: quia domus exa-Iperans eft.Tu ergo fili hominis fac tibi vafànbsp;tranfmigrationis, Sctranfmigrabis perdiemnbsp;coram eis : tranlmigrabis autem de loco tuonbsp;ad locum alterum in conlpedu eorum^fi fornbsp;tè afpiciant ; quia domus exafperans eft. Etnbsp;efferes foras vafà tua quafivafà quot;tranfmigran utranfmigrtnbsp;tis’perdiem in confpeôtu eorum;tu autem e-oredieris vefpere coram eis, fîcut esjrediturnbsp;migrans.Anteoculos eorum perrode tibi pa-rietera ; amp; egredieris per eum . In confpeâiunbsp;eorum in humeris portaberis, in caligine ef-fereris:faciem tuam velabis^Sc nô videbis ternbsp;ram:quia portentum dedi te domui Ifrael.Fenbsp;ci ergo ficutpræceperat mihi;*vafa mea pro-tuli quafî vafàquot;tranfmigrantis’perdiem:amp;; ve «trinfmigrnnbsp;fpere perfodi mihi parieté manu ; amp; in caligi tionis.s-neegreffus flim^Scin humeris portatus in conbsp;fpeólu eorum . Etfadus eft fermo Domini qnbsp;mane ad me, dicens .Fili hominis nunquidnbsp;no dixerunt ad te domus Iftael domus exafpenbsp;ranSjQuid tu facis.^Dicad eos, Hæc dicit Donbsp;minus Deus^Super ducem onus:iftud_,qui eft
J quæ eft in medio eorum^DiCjEgo portêturanbsp;veftrû quomodo feci,fîcfietillis:in tranfmi-grationemj amp; in captiuiratem ibunt. Et duxnbsp;qui eft in medio eorû in humeris portabitur,nbsp;in caligine egredietur: parietem perfodiét^vt pnbsp;educant eum.’facies eius operietur^vt non vinbsp;deat oculo terram.llgt;Et’extédam rete meumnbsp;fiiper eunij 8c capietur in fàgena mea ; 8c ad- amp; ji,a,nbsp;ducameumin Babylonem in terram Chai-dæorum;8c ipfàm non videbitjbique morie-tur.Et omnes qui circa eum funt^ præfîdiumnbsp;eius.
-ocr page 156-Proph
eius,8c agmina eius difpergam in omne ven- dent vana, 8c diuinant mendacium,dicentes, tum:8cgladiumeuaginabo poft eos. Et fciét Ait Dominusicû Dominus non milèrit eos:
amp; perfêuerauerunt cofirmare fermonc.Nun-quid non vifionem caflam vidiftis,amp; diuina tionem mendacem locuti dicitis, Aitnbsp;Dominus; cum ego no firn locutus. Propte-rea hæcdicit Dominus Deus, Quialocutie-ftis vanajSc vidiftis medacium.ûdeô ecce egonbsp;ad vos, dicit Dominus Deus : Et erit manusnbsp;mea fuper prophetas qui vident vana, amp; di-uinantmendacium ;in concilio populi mei Bnbsp;non erunt, amp; in fcriptura domus Ifrael nonnbsp;Icribencur, nee in terram Ilrael ingredientur:nbsp;ßc Icietisquia ego Dominus Deus;Eo quodnbsp;deceperint populum meum.,dicentes,Pax, 8cnbsp;non eft pax,amp; ipfè xdificabat parietê,illi au-tem liniebant eum luto abfque paleis.Die adnbsp;eos qui liniuntabfq j temperatura, quod calunbsp;rus fit: erit enim imberinundans,amp; dabo lapides prægrandes défuperirruentes,amp; ventûnbsp;procellæ difsipantem. Siquidem eccecéciditnbsp;paries.-nunquid non dicetur vobis,Vbi eft li-tura qua liniftis? Propterea h.Tec dicit Dominus Deus:Et erumpere faciam Ipiritum tem-peftacum in indignatione mea, amp; imber in-undans in furoremeo erit;amp; lapides grandesnbsp;iniraineófumptionem. Er deftruam parie-tem quem liniftis ablq; temperaméto : amp; ad-æquabo eum terræ,amp; reuelabitur fundamentum eius:amp; cadet,amp; confumetur in medio e-
quia ego Dominus, quando dilperlèro illos E in Gentibus,8c difleminauero eos in terris.Etnbsp;relinquam ex eis viros paucos à gladio, 8c fame, 8c peftilentia : vtenarrent omnia leeleranbsp;eorum in Gentibus ad quas ingredientur: 8cnbsp;feient quia ego Dominus.Et fadus eft fermonbsp;Dominiadme,dicens,Fili hominis, panemnbsp;tuum in coturbatione comede: fed 8c aquamnbsp;tuam in feftinatione 8c mœrore bibe. Et dices ad populum terræ, Hæc dicit Dominusnbsp;Deus ad eos qui habitant in lerufàlem in ternbsp;ra Ifiael, Panem fuum in folicitudine corne-dent,Sc aquam fuam in defôlatione bibêt ; vtnbsp;defoletur terra à multitudine fua, propter ininbsp;quitatem omnium qui habitant in ea.Et ciuinbsp;tares quæ nunc habitatur,defblatæ erunt,ter-râquedeferta; 8c feietis quia ego Dominus.nbsp;Et fadus eft fermo Domini ad me, dicês,Fi-lihominis,quodeft prouerbiû iftud vobis innbsp;terra Ifiael/'dicentium, In lôgum differenturnbsp;dies, 8c peribit omnis vifio . Ideô die ad eos,nbsp;Hæcdicit Dominus Deus, Quiefeere faciamnbsp;prouerbium iftud, nequevulgo dicetur vitranbsp;in Ifrael : 8c loquere ad eos quod appropin-Q quauerintdies,amp;fermo omnis vifionis.Noe-nim erit vitra omnis vifiocafta, neq; diuina-tio ambigua in medio filiorû Ifrael. Quia e-go Dominus loquar :8c quodeunq;locutusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;
fuero verbum, 8c fîet,non prolongabitur am ius:8c feietis quia ego fùm Dominus.Et corn C plius:fèd in diebus veftris domus exafperans plebo indignationem meam in pariete, 8c innbsp;loquar verbum ,8c faciam illud, dicit Domi- his qui liniunt eum abfq; temperamento, di-nus Deus.Etfadus eft fermo Domini ad me,nbsp;dicens,Filihominis,ecce domus Ifraeldicen-tium.Vifio quam hic videt,in dies multos;8cnbsp;in tempora longa ifte prophetat. Proptereanbsp;die ad eos, Hæc dicit Dominus Deus, Nonnbsp;prolongabitur vitra omnis fermo meus: verbum quod locutus fuero, complebitur, dicit Dominus Deus.
J. ‘Minatur ‘Dominm pßuiopro^hetts exfuo ce manus : amp; faciunt ceruicalia fub capite vni-reirodiuinätibuSjpopulum^ßducetihuSifal-ßim ^romittendopacem, amp; pariete luto alfa paleti liniendo ,ßmiliter amp; ßlialus Ifiael denbsp;cordefi(o prophetantilus ür puluillosfil omninbsp;culito confuentilus.
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. XIII.
Infra i e 1 fadus eft fermo Domini ad mc ,di-r’ eens, Fili hominis, vaticinate ad prophetas Ifrael, quiprophetant:8c dices prophetantibus de corde fuo, Audite verbûnbsp;Domini,Hæc dicit Dominus Deus, Væ pro-phetis infipientibus, qui fèquuntur Ipiritumnbsp;fuum, 8c nihil vidêt. Quafi vulpes in defertis,nbsp;prophetæ tui Ifrael erat.Nó alcendiftis ex ad-uerfó,neq; oppofuiftis murum pro domo Ifrael : vt ftaretis in prælio in die Domini. Vi-
camq; vobis, Non eft paries, amp; non funt qui liniunt eum.Prophetæ Ifrael qui prophetantnbsp;ad lerufalem ,8c vident ei vifionem pacis ; amp;nbsp;non eft pax,ait Dominus Deus. Et tu fili honbsp;minis ponefaciem tuam contra filias populinbsp;tui,quæ prophetant de corde fiio: 8c vaticinanbsp;re fuper eas,8c dic,ïïæc dicit Dominus Deus,nbsp;Væquot;qui’confuuntpuluillos fub omni cubitonbsp;uerlâtætatis ad capiendas animas; 8c cum ca-perent animas populi mei, viuificabant animas eorum. Et violabant me ad populumnbsp;meum, propterpugillum hordei 8cfragmennbsp;panis, vt interficerent animas quæ non mo-riuntur, 8c viuifîcarent animas quæ non vi-uunt mentientes populo meo credenti men- pnbsp;dacijs.Propter hoc hæc dicit Dominus Deus,nbsp;Ecce,ego ad puluillos veftros quibus vos capitis animas volantes : 8c dirumpam eos denbsp;brachijs veftris : 8c dimittam animas quasnbsp;vos capitis, animas ad volandum. Et dirumpam ceruicalia veftra, 8c liberabo ‘populumnbsp;meum de manu veftra,neq; erunt vitra in manbsp;nibus veftris adprædandum : 8c feietis quianbsp;ego Dominus. Pro eoquôd mœrere feci-ftis
^“Pra.
E^echielis.
ftis coriufti mendaciter, quern ego non eon tendam manutn meani fiiper earn,IJ8c conte- Supr.4.di triftaui;8c confortaftis manus impij, vt non ram virgam paniseius ; 8c immittam in earn î’**’nbsp;ruertereturàviafuamala, 8c viueret;propte- --------
rea vana non videbitis, 8cdiuinationes no di uinabitis amplius, 8c eruam populum meutnnbsp;detnanuveftra:8c feietis quia ego Dominus.
«S. Comminatur ^Dominus idololatris qui ye-niunt adprophetas ytper eos lonfulant Domi num,dicensfeillos per di tur urn, amp;prophetasnbsp;decepturum^yt rejpondeant iuxta illorum ini-quitates, IsLoe autem, Danielem amp; lob fitanbsp;iu/litia liberaturos fe tantum amp; non impiosnbsp;de fame, malis befiijs, gladio tif pefle, quæ innbsp;populumpeccatorem immittet Dominustaddinbsp;turttiam confolatioreliquiarum Ifrael.
c A p. XI r 11.
AT^ T veneruntad me viri feniorum Ifrael, 1^ Sefederuntcorara rae.EtEicFuseft fer-¦*^mo Domini ad me, dicens, Fili hominis, viri ifti pofiierunt immunditias fuas innbsp;cordibus fuis, 8c fcandalum iniquitatis fuænbsp;ftatuerunr contra faciem fua:nunquid inter-rogatus refpondebo eisrPropter hoc loquerenbsp;eis,8c dices ad eos,Hæc dicit Dominus Deus,nbsp;Homo homo de domo Ifrael, qui pofueritnbsp;immunditias fuas in corde fuo,8c fcandalumnbsp;iniquitatis fuæ ftatuerit contra faciem fuam,nbsp;g 8c venerit ad prophetam interrog.as per euninbsp;¦“me:ego Dominus refpódebo ei in multitudinbsp;ne immunditiarum fuarum : Vt capiatur domus Ifrael in corde fuo quorecefterunt à menbsp;incunótis idôlisfuis. Propterea die ad do mûnbsp;Ifrael,Hæc dicit Dominus Deus, Conuerri-mini,8crecedite abidolis veftris,8cab vniuernbsp;fis contaminationibus veftris auertite faciesnbsp;veftras.Quia homo homo de domo Ifrael,8cnbsp;deprofelytis quicunqueaduena fuerit in If-rael,fi alienatus fuerit à me, 8c poluerit idolanbsp;fua in corde fuo. Sc fcâdalum iniquitatis fuænbsp;ftatuerit contra faciem fuam , 8c venerit adnbsp;prophetam vt interroger pereum me: egonbsp;Ç.Dominus relpondebo ei per me. Et ponamnbsp;faciem meam taper hominem ilium, 8c facianbsp;euminexempium Sein prouerbium , 8cdi-fperdam eum de medio populi mei, 8c feietisnbsp;•’¦•aquiaego Dominus. 11 Et prophetacum erra-uerit, 8c locutus fuerit verbum :ego Dominus decepi prophetam ilium : 8c extendamnbsp;nianum meam fuper ilium, 8c delebo eum denbsp;medio populi mei Ifrael.Et portabunt ini-quitatemfuam:iuxta iniquitatem interrogannbsp;tis, ficiniquitas prophetæ erit; Vtnonerretnbsp;vltrà domus ifrael à me, nequepolluatur innbsp;vniuerfis præuaricationibusfuis :fèd fint mihi in populum , 8c ego firn eis in Deum , aitnbsp;Dominus exercituü.Et Eiduseft fèrmo Domini ad ine, dices,Fili homînis,terracû pec-cauerit mihi,vt præuariceturpræuaricans ex-
Eimern^ Siinrerficiam deea hominem amp;iu-mentum.Etfifuerinttres viri ifti in medio e-ius_,NoCjDaniel, amp;Iob.-ipE iuftitia füa libe-rabuntanimas fuaSj ait Dominus exercituûi Qiwd fi èc beftias pefiimas induxero fiipernbsp;terram^vt vaftem e5;amp; fuerit inuia, eo quódnbsp;non fit pertranfiens propter beftias.Tres viri Enbsp;iftifi fuerint in ea j viuoego, dicit Dominusnbsp;Deus,quianee filios nee filias Iiberabunr.fèdnbsp;ipfi foil liberabuntur, terra autem defolabi-tur. Vel fi gladium induxero fiiper terram il-lam, amp; dixero gladio, Tranfi per terram ,• 8cnbsp;interfecero de ea hominem 8ciumentumzEcnbsp;tres viri ifti fuerintin medio eins ; viuo ego,nbsp;dicit Dominus Deus, non liberabunt filiosnbsp;neque filias; lèdipfi foli liberabuntur. Si au- Fnbsp;tem 8c peftilentiam iramilcro fuper terramnbsp;illam , 8c effudero indignationem meam fuper cam in fanguine, vtauferamex ea hominem 8c iumentum,EtNoe, 8c Daniel,8c lobnbsp;fuerint in medio eins; viuo ego, dicit Dominus Deus, quia filin 6c. filiam nó liberabunt:nbsp;fedipfi iuftitia fua liberabunt animas fuas.nbsp;Q^oniam hæc dicit Dominus Deus, Quodnbsp;8c h quatuor indicia mea pelsima, gladiü ,nbsp;famem,ac beftias malas, 8c peftilentia immi-fèro in lerufalem, vt interficiam de ea hominem 8c pecus.-Tamen relinquetur in eafalua qnbsp;tio educentium filios 8c filias : ecce ipfi egrè-diérur ad vos, 8c videbitis viam eoriim 8c ad-inuentiones eorü:8c confolabimini fuper manbsp;loquodinduxi in lerufalem in omnibus quænbsp;importaui fuper earn. Etconfolabuntur vos,nbsp;cum videritis viam eorum Scadinuentionesnbsp;eorum: 8c cognofcetis quód non fruftra fecenbsp;rim oronia quæfeci in ea,ait oominus Deus.
5. Sicut lignum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prtecißtm foU /miit igni,
ita Iftdxosobinueteratapéccatacum leruld-lem pmdicit exur endos. nbsp;nbsp;CkP. y.'v.
ETfaófus eft fèrmo Domini ad me, di-A cens,Fili hominis,quid fiet de ligno vinbsp;tis ex omnibus lignis nemorû,quæ funtnbsp;inter ligna fyluarum? Nunquid tolletur de eanbsp;lignum,vt fiat opus,aut fabricabitur de ea pa-xillus, vt dependent in eo quodcunque vas 1’nbsp;Ecce, igni datum eft in efcam, vtranque partem eins cÓfumpfit ignis, 8c medietas eius re-daéfa eft in fauillam .-nunquid vtileeritad o-pus ? Etiam cum eflet integrum, non erat a- ßnbsp;ptum ad opus: quanto magis cum illud ignisnbsp;deuorauerit 8ccombufrerit,nihilex eo fieto-perisPropterea hæc dicit Dominus Deus,nbsp;Quo modo lignum vitis inter ligna ß’luariänbsp;quod dedi igni addeuorandum ,fic quot;tradam’ quot;truHü.y,nbsp;habitatores lerufalem . Et ponam faciemnbsp;mearaineos ; de igne egredientur, ôc ignis
con-
Proph.
B tilibus.Etornaui te ornamento,8c dedi armil las in manibtis tuis,8c torquem circa collumnbsp;tuum.Etdediinaurem fuperos tuum,8c circules auribus tuis, 8c coronam decôris in capite tuo.Et ornata es auro 8c argento, 8c ve-ftita es bylTo, 8c polymito, 8c muleis colori-bus:fimilam 8c mel Scoleumcomediftij8cde-côra fada es vehementer nimis; 8c profeciftinbsp;in regnum . Et egrelfum eft nomen tuum innbsp;Gentes propter Ipeciem tuam ; quia perfedanbsp;eras in decôre meo quem polueram fuper te,nbsp;dicit Dominus Deus. Et habens fiduciam innbsp;pulchritudine tua fornicata es in nominenbsp;tuo: Sc expoluifti fornicationera tuam omninbsp;tranfeunti, vt eius fieres . Et fumens de ve-ftimentis tuis , fecifti tibi excella hinc indenbsp;confuta: 8c fornicata es luper eis, ficut no eftnbsp;fadum,neq; futurum eft.Et tulifti valà decôris tui, de auro meo atque argento meo, quæ
confumet eos; amp; ftietis quia ego Dominus, dedi tibi; amp; fecifti tibi imagines maftuHnaSi Cumpofuero faciem meamineosjamp; dedero amp; fornicata es in eis. Et fiimpfîfti veftimen-terram inuiam amp; delolatam: eo quôd præua-ricatores extiterint, dicit Dominus Deus.
5. lerufaïem prias abie^ißima, mirum in mn-dum à T)eo exaltata, oflendit ïngratitudi-nem yaria idololatria, tn qua amp; Samariatn Sodomamßtperauit: idcirio tradet eaT)o-minus in yaßatione amp; in ignominiatn omni-btngentibtn-.ßruabit tarnen pa^utn reliquijsnbsp;fuis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. XVI.
ƒ T faétus eftlèrmo Domini ad me, dll’ cens,Fili hominis,notas,fac lerufàlem
^abominationes luas,amp;dices,Hæc dicit Dominus Deus Ierufiilem,Radix tua amp; genenbsp;ratio tua de terra Chanàan;pater tuus Amornbsp;rhæus,8c mater tua Chetæa. Et quando natanbsp;es,in die ortus tui non eft præcifus vmbicu-lus tuus, amp; aqua non es Iota in fiilutem, necnbsp;fale falita,nec inuoluta pannis.Nonpepercitnbsp;fuper te oculus , vt faceret tibi vnum de his,nbsp;milèrtus tui: ledproieda es fuper faciem ter-ræ in abiedione animæ tuæ in die qua nata es.nbsp;Tranfiens autem perte,vidi te conculcari,innbsp;fànguine tuo:amp; dixi tibi cum efles in languinbsp;ne tuo, Viue.dixi inqua tibi. In fànguine tuonbsp;viue, Multiplicatam quafî germen agri dedinbsp;te.‘amp; multiplicata es,amp;grandis elFe6ta,amp; in- dabo te in animas odientium te filiarum Pa-grefla es,amp; peruenifti ad mundû muliebrem: læfthinarum,quæ erubelcunt in via tua Icele-vbera tua intumuerunt, amp; pilus tuus germi- rata . Et fornicata es in filijs AfljTiorum, eonbsp;nauit:amp; eras nuda, amp; confufione plena. Et quod needum fueris expleta : amp; poftqua for-tranfiui per te,amp;vidi te; amp;ecce tempus tuû,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~
tempus amantium: amp; expandi amiAû meum fuper te,amp; operui ignominiam tuâ.Et iurauinbsp;tibi,amp; ingrelTus fum padum recum, ait Do-minus Deus;amp; fada es mihi.Et laui te aqua,nbsp;amp; emundaui languinem tuû ex te, 8c vnxi tenbsp;oleo.Et veftiui te dilcoloribus, 8c calceaui tenbsp;hyacintho : 8c cinxi tebylîo, 8c indui te fub- ni platéa : nec fada es quafi meretrix faftidionbsp;äugens pretiû, led quafi mulier adultéra quænbsp;fuper virum fuuminducitalienos. Omnibusnbsp;meretricibus datur mercedes: tu autem dedi-fti mercedes cundis amatoribus tuis,8c donanbsp;donabas eis vt intrarent ad te vndiq^ad for-nicandura tecum. Fadumq; eft in te contranbsp;côluetudinem mulierum in fornicationibusnbsp;tuis,8c poft te non erit fornicatio.-in eo eniranbsp;quôd dedifti mercedes, 8c mercedes nonaccenbsp;pifti,fadura eft in te contrarium. Proptereanbsp;meretrix audi verbum Domini . Hæc dicitnbsp;Dominus Deus, Quia elFufum eft æs tuum,nbsp;8c reuelata eft ignominiatuain fornicationinbsp;bus tuis fuper amatores tuos, 8c fiiper idôlanbsp;abominationem tuarum in fànguine filiorûnbsp;tuorum quos dedifti eis: ecce ego côgregabonbsp;orrines amatores tuos quibus cômifta es, 8cnbsp;omnes quos dilexifti cum vniuerfis quos o-deras; 8c congregabo eos fuper te vndique, 8cnbsp;nuda-
ta tua multicoloria, amp; 'operuifti illas:’ amp; o-leum meutn,amp; thy miama meutn pofuifti co- «Mira tn eis. Et panem meum quetn dedi tibi, h-milam amp; oleum amp; mel quibus enutriui te,po fuifti in conlpedu eorum in odorem fuauitanbsp;tis ,amp;;fadum eft,ait Dominus Deus. Et tu- qnbsp;lifti filios tuos amp; filias tuas quas generafti minbsp;hi:amp; immolafti eis addeuorandum.Nunquidnbsp;parua eft fornicatio tua ? Immolafti filiosnbsp;meos,amp; dedifti,illos confècrans, eis. Et poftnbsp;omncs abominationes tuas Scfornicati ones,nbsp;non es recordata dierum adolefcentiæ tux,nbsp;quando eras nuda amp; confufione plenajCon-culcatain lànguine tuo.Etacciditpoft om-nem. malitiam tuam(væ væ tibi,ait Dominusnbsp;Deus)amp; ædificafti tibi lupanar, amp; fecifti tibinbsp;proftibulum in cudis plateis. Ad omne caputnbsp;viæ ædificafti fîgnum proft'itutionis tuæ ; 8cnbsp;abominabilem fecifti decôrem tuumzamp;diui-fifti pedes tuos omni tranfeunti,amp; multipli-cafti fôrnicationes tuas.Et fornicata es curanbsp;filijs Aegypti vicinis tuis magnarum carniû;
amp; multiplicafti fornicationê tuam ad irritâ-dum me. Ecee ego extendam manum meam fuper te,amp; auferamquot;iuftificationem tuam’.-amp; »igu«;.!#
nicata es, nec fie es fatiata . Et multiplicafti fornicationê tuam in Terra-Chan.aancumnbsp;Chaldæis:8c nec fiefatiata es.In quù munda-bo cortuum,ait Dominus Deus: cum faciasnbsp;omnia hæc opera mulieris meretricis 8c pro-cacis? Qma fabricafti lupanar tuum in capitenbsp;omnis viæ , 8cexcelfum tuum fecifti inom-
»
E^echiélis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;214
|
Infra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igtlotniniatn tuScoram eis, amp;vide- ”¦13.b. buntomnetn turpitudinem tuam.liEtiudica bo te iudicijs adulterarum ScelFundentiu fannbsp;guinem;amp;dabo teinfànguinem furoris amp;zenbsp;E li. Et dabo te in manus eorum j Sc deftruentnbsp;lupanar tuum j Scdemolientur proftibulumnbsp;tuum: Scdenudabuntte veftimentis tuis, amp;nbsp;auferent vafàdecôris tui:amp;derelinquét tenunbsp;dam plenamqjignominia.Et adducent fupernbsp;te multitudinem^ amp; lapidabunt te lapidibus,nbsp;amp; trucidabunt te gladijs fuis. IIEtcomburentnbsp;domos tuas igni, amp; facient in te indicia in o-culis mulierum plurimarum:amp; defines forni-cari, amp; mercedcs vltrà non dabis.Et requie-fcet indignatio mea in te : amp; auferetur zelusnbsp;meus à te, Scquiefcâ, necirafcaramplius. Eonbsp;qiiod non fueris recordatadierum adolefcennbsp;tiæ tuaî,amp; prouocafti me in omnibus his:quanbsp;propter 5c ego vias tuas in capitetuo dédiraitnbsp;Dominus Deus, 6c non feci luxta fcelera tuanbsp;in omnibus abominationibus tuis,Ecce,om-nis quidicit vulgô prouerbiumjn tealfumetnbsp;illud,dicens,Sicut mater,ita 8cfilia eins,Filianbsp;matristuæ es tu, quæproiecit virum fuum,nbsp;8c filios fuos: 8c fbror fbrorum tuarum es tu,nbsp;quæ proiecerûtviros fuos8c filiosfuos;maternbsp;veftra Cbetæa, 8c pater vefter Amorrbæus.nbsp;Et foror tua maior. Samaria, ipfa 8c filiæ eiusnbsp;quæ habitant ad finiftram tuant; foror auteranbsp;tua minor re,quæ habitat à dextris tuis,Sodo-ma 8c filiæ eius. Sed nec in vijs earum ambu-lafti, neque fecundum fcelera earum feciflinbsp;pauxillum minus:penè fceleratori.t fecifti il-F lis in omnibus vijs tuis. Viuo ego, dicit Dominus Deus,quia no fecit Sodomaforor tuanbsp;ipfa, 8c filiæ eius, ficut fecifti tu 8c filiæ tuæ.nbsp;''»e.ip.f Ecceühæcfuitiniquitas Sodomæ fororistuæ,nbsp;fuperbia,faturitas panis 8cabundantia,, 8c o-tium ipfius 8c filiarum eius;8c manum egenonbsp;Scpauperi non porrigebant.Et eleuatæ funt,nbsp;, 8c fecerunt abominationes cora me: 8c abfiu-li easficutquot;vidifti’.Et Samaria dimidium pecnbsp;catorum tuorum non peccauitifed viciftieasnbsp;fceleribus tuis,8ciuftificafti forores tuas in o-mnibus abominationibus tuis quas operatanbsp;es.Ergo 8c tu porta confufionem tuâ,quæ vinbsp;cifti forores tuaspeccatis tuis, fceleratius a-gens ab eis,iuftificatæ funt enim à te: ergo 8cnbsp;tu confundere 8c porta ignominiam tuâ,quænbsp;iuftificaftiforores tuas.E t conuertam refli-tuens easconuerfione Sodomorum cumfi-liabusfuis, Scconuerlione Samariæ 8c filia-runt eius.'8cconuertamreuerfionem tuam innbsp;medio earum,vt portes ignominiam tuam,8cnbsp;confundaris in omnibus quæ fecifti, confo-,nbsp;lans eas.Et foror tua Sodoma,8c filiæ eius re-?.iinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad antiquitatem fuam; gt; 8c Sama» |
ria, 8c filiæ eius reuertenturad antiquitatem fuam’ 8c tu, amp; filiæ tuæ reuertemini ad ahti-quitatem veftram. Non fuit autem Sodomanbsp;foror tua audita in ore tuo, in die fuperbiænbsp;tuæ, antequam reuelaretur malitia tua : ficutnbsp;hoc tempore in opprobrium filiarum Syriæ, •nbsp;8c cundtarum in circuitu tuo filiarum Palæ-ftinarumjquæ ambiunt te per gyrum. Scclusnbsp;tuum , 8c ignominiam tuam tu portafti, aitnbsp;Dominus Deus. Qiiia hæc dicit Dominusnbsp;Deus,Etfaciam tibi ficut defpexiftiiuramennbsp;tum,vt irritum faceres padum:8c recordabornbsp;egopadimei tecum in diebus adolefcentiænbsp;tuæ ; 8c fufeitabo tibi padum fèmpiternum.nbsp;Et recordaberis viarum tuarum,8c confundenbsp;ris.’cùm receperis forores tuas temaiorescumnbsp;minoribus tuis .-Sc dabo eas tibi in filias, fèdnbsp;non expado tuo. Et fufeitaboego paftumnbsp;meum tecum: 8c feies quiaego Dominus, vtnbsp;recorderis 8c confundaris,8c non fit tibi vltrànbsp;aperireos præ confufione tua, cum placatusnbsp;tibi fuero in omnibus quæ fecifti,ait Dominus Deus. 5, Perparalolam dt dualus, aquilis amp; plant ta ac mjiente yinea qua ndproj^erabitur^de-ilaratur quadrcxTialylonis tranß.atoin’Banbsp;lylonemïcge loaàm, lonßituetpro eo regemnbsp;Sedeciam, qm relildofiedere eum lgt;LahuehodQnbsp;no for inito,adregenîÆgypti transfugit'.qua-propter a Domino tradeturin mantu °Kabanbsp;chodonofor, eir du^tti in ‘Babylonem morieturnbsp;ihi ; Dominum autemfublimi humiliato exal~nbsp;tahit humilem, CAP. XVII. ET faftura eft verbum Dominiadme, dicens,Fili hominis propone ænigma,nbsp;8c narra parabolam addomum Ifrael,nbsp;amp; dices, Hæc dicit Dominus Deus, Aquilanbsp;grandis magnarum alarum jlongo membrorum dudu, plena pulmis 8c varietate, venitnbsp;adLibanum , Setulit medullam cedri. Sum-mitatem frondium eius auulfit:8c tranfportanbsp;uit earn in Terram-Chanaàn, in vrbe nego-tiatorum pofuit illam.Et tulit de femine ter-ræ, 8c pofuitilludin terra pro femine; vt fir-maret radicem fiiperaquas multas,in fuperfi- Bnbsp;cie pofuit illud.Cumquegerminaflet, creuitnbsp;in vineam latioremjhumili ftaturajtefpiciennbsp;tibus ramis eius ad eara:8c radices eius fub ilianbsp;erant.fada eft ergo vinea ,‘8c frudificauit innbsp;palmites,8c emifit propagines. Et fada eft a-quila altera grandis, magnis alis, multifquenbsp;pulmis:8c ecce vinea ifta quafi mittes radicesnbsp;fuas ad earn,palmites fuos extendit ad illam,nbsp;vt irrigaret ea de areolis germinis fui.*In ter-rabonafuper aquas multas plantata eft:vt fanbsp;ciat frondes,8c!'portet frudû,vt fit in vineamnbsp;grandem. Die, Flæc dicitDominus Deus,nbsp;Ergons profperabitur f nónne radices eiusnbsp;euellet. |
Propli.
quot;fruaum euelJet, amp;'*fruftiis’eius difc^ingetj amp; hccabit
• 1’ omnes paltnites gertninis eiùs, amp; arefcet : amp; non in brachio grandi,neque in populo mulnbsp;tOj vt euelleret earn radicitusÆcce, plantatanbsp;eftiergóne prolperabitur^nónnc cùm tetige-riteam vécus vrens hccabiturjamp;in areis ger-minis fiii arelcctf’Et faélum eft verbum Do-mini ad me^diceSj Die ad domum exafperan-tern^Nefcitis quid ifta lïgnihccnt? Dic^Ecce,nbsp;venit rex Babylonis in leruftilem; amp; aflumecnbsp;regem,amp; principes eius,amp; adducet eos ad lê-metipfum in Babylonem.Et tollet de leminenbsp;regnijferietq; cura eo fœduSjamp; ab eo accipietnbsp;iuliuradum.lèd amp; fortes terræ tollenVt fit regnum humile, amp; non cleuetur^fèdcuftodiatnbsp;paétum eius, amp; lernet illud. Qm recedens abnbsp;eo, mifit nuntios ad Aegyptum , vt daret fibinbsp;equos, amp; populum mulcum . Npnquid pro-fperabicur,vcl conlêquetur fiilutem, qui fecitnbsp;hæc/’ amp; qui difioluit paétum, nunquid efpj-gietf Vino ego jdicit Dominus Deus.Quo-niara inlocoregis quiconftituiteum regem,nbsp;cuius fecit irritum iuramentum, 5c loluit pa-«ftum quod habebatcum eo, in medio Babylonis morietur. Et non inexercitu grandi,nbsp;neq; in populo multo facietcôtra eura Pharao prælium.'in iadu aggeris,6c in extrudio-ne vallorum, vtinterficiat animas multas.
P Spreueratenim iuramentum, vt folueretfœ-dus, Sc eccededit rnanû fuam.Sc cùmomnia hæcfecerit,non eftugiet. Propterea hæc dicitnbsp;Dominus Deus, Viuo ego, quoniam iuramentum quod lpreuit,5c fœdus quod præua-Supr.ii.d. ricatus eft,ponam in caput eius. IlEt expan-nra.jî.a. fiipereumrete meum;amp; comprehen-detur in fà^ena mea; 5cadducam eura in Ba-Ö
bylonem , ôciudicabo eum ibi in præuarica-tione qua defpexit me. Et omnes profugi I eins cum vniuerlb agmine fuo , gladio cadent; refidui autem in omnem vétum difper-gentur: amp;fcietis quia ego Dominus locutusnbsp;fum. Hæc dicit Dominus Deus, Et fumamnbsp;ego de medulla cedri fublimis, 8c ponam denbsp;vcrtice ramorum eius tenerum diftringam,8cnbsp;plantabo fuper montem excelfum 8c emi-nentem. In monte fublimi Ilrael plantaboil-lud,8cerumpetin germen, 8c faciet frudum,nbsp;8c eritin cedrum magnam; 8chabitabunt fubnbsp;ea omnes volucres 8cvniuerfum volatile,fubnbsp;vmbra frondiumeius nidificabit. Et fçientnbsp;omnia ligna regionis quia ego Dominus hu-miliaui lignum fublime, 8cexaltaui lignumnbsp;hiimile; 8c ficcaui lignum viride, 8cfronderenbsp;feci lignumaridum .Ego Dominus locutusnbsp;fum, 8c feci.
5. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iudxorutn parabola dicit quodfilius
non portabit iniquitate jgt;atris, nec contra, fèd quij'queßtam i^ß»sportabit quodß imßui
panitetiant agat,ßaluabitur:tußut ^erojijua defer at iuflitiam,damnabitur ; hortatur ergonbsp;quot;Dominus adpxnitentiam amp; cordis innouationbsp;nem. CAP. x v 111.
T fadus eft fermo Domini ad me, di-cens, Qmd eft quod inter vos parabo-lam vertitis in prouerbium iftud in ter ra Ifrael? dicentes, patres comederunt vua a-cerbam,8c dentes filiorum obftupelcunt.llVi-uo ego,dicit Dominus Deus,fierit vitra vo-bis parabola hæc in prouerbium inllrael.Ec-ce omnes animæ,meæ,funt: vt anima patrisnbsp;ita 8c anima filij,meaeft;anima quæpeccaue-rit, ipla morietur. Et vir fi fueritiuftus,8c fe-ceritiudicium 8ciuftitiam,in montibus nonnbsp;comederit,8c oculos fijos non leuauerit ad i-dola domus Ifi-ael;8c vxorem proximifiii nonnbsp;violauerit, 8c ad mulierem menftruatam nonnbsp;accefleritjEt hominem noncontriftauerit:pi ®nbsp;gnus debitor! reddiderit,per vim nihil rapue-rit,llpanem fuum efurienti dederit, 8c nudumnbsp;operuerit veftimento,Ad vfuram no commonbsp;dauerit,8c amplius no acceperit;ab iniquitatenbsp;auerterit manum fua, 8cindicium veru fcce-rit inter virti8c virû:*in præceptis meisambu •o’nbsp;lauerit,8ciudiciameacuftodierit, vtfaciat venbsp;ritaté: hiciuftuseft, vita viuet, ait Dominusnbsp;Deus. Qiiod fi genuerirfilium latrone effun qnbsp;dentem fanguinem, 8c fecerit vnum de i ft is :nbsp;8c hæc quidem omnia, non facientem,fed innbsp;montibus comedetem 8c vxorem proximi fiiinbsp;polluenré.-Egenum 8c pauperem contriftan-tem,rapiente rapinas,pignus non reddente,8cnbsp;ad idola leuantem oculosfuos,abominationenbsp;facientem; Ad vfuram danté 8c amplius acci-pientémunquid viuetPnon viuet.cum vniuernbsp;fa hæc deteftâda fecerit,morte morietur,fàn'nbsp;guis eius in ipfo erit.Quod figenuerit filium,nbsp;quividens omniapeccata patris fui quæ fecit timuerit,8c non fecerit fimileeiszfuper monbsp;tes non comederit, 8c oculos fuos non leuauerit ad idôla domus Ifrael, 8c vxorem proximi fui non violauerit. Et virum nô contri- Dnbsp;ftauerit, pignus non retinuerit, 8c rapinamnbsp;non rapuerit, panem fuum efurienti dederit,nbsp;8c nudum operuerit veftimento ; Apauperisnbsp;iniuria auerterit manum fuam,vfuram 8c fu-perabundantiamnon acceperit,*iudicia mea *lt;?*nbsp;fecerit, in præceptis meis ambulauerit; hicnbsp;non morietur in iniquitate patris fui,fed vitanbsp;viuet.Pater eius quia calumniatus eft, 8cvimnbsp;fecit fratri, 8c malum operatus eft in medionbsp;populi fui:ecce mortuus eft in iniquitate fua.nbsp;Et dicitis, Quare non portabit filius iniqui-tatem patristVidelicetquia filius indicium 8cnbsp;iuftitiam operatus eft, omnia præcepta meanbsp;euftodiuit, amp; fecit ilia, viuet vita, h Animanbsp;quæ peccaueritjpfà morietunfilius non por- i.pjr.Hnbsp;tabit
I
-ocr page 161-Ei^echielis.
ciusztulit vftum deleunculis fuis,leonem có-ftituiteum.QuiincedebatinterIeones,amp;fa- B dus eft leo; amp; didicit prxdatn capere, amp; homines deuorare: Didicit viduas facere, 8a ci-uitates eorum in defertum adducere:amp; d^fo-lataeft terra amp; plenitudo eiusà vocerpgi-tus illius.Et conuenerût aduerfus eum Rentes vndique deprouineijs, amp; expanderuntnbsp;fuper eum rete fuum , in vulneribus earumnbsp;captus eft. Etmiftrunteum in cauea, in ca-tenis adduxerunteum ad regem Babylonis;nbsp;miferuntque eum incarcerem, ne audireturnbsp;vox eius vltrà fuper motes I Ira cl. Mater tuanbsp;quafi vineain finguine tuo fuper aquam planbsp;tata eft : frudus eius ,amp;frondes eiuscreue-runt ex aquis multis. Et fadæ fint ei virgx
tabitiniquitatem pâtris, Sc pater non porta-£ bit iniquitatera filij : iuftitia iufti fuper eum erit,Sc impietas impij erit fuper eum.Si autemnbsp;impius egerit pœnitentiam ab omnibus pec-catis fiiis quxoperatus eft,Sc euftodierit omnbsp;niapræcepta mea,Sc fecerit indicium Sciuftinbsp;tiamivita viuet, Sc non morietur. Omniumnbsp;iniquitatum eius quas operatus eft, no recornbsp;dabor.-in iuftitia fua qua operatus eft, viuet.
¦ lINunquid voluntatis mex eft morsimpij,di cit Dominus Deus, Senon vtconuertaturànbsp;vijs fuis,Sc viuat.'’Si autem auerterit fè iuftusnbsp;à iuftitia fua, Sc fecerit iniquitatem (èciidumnbsp;omnes abominationes quas operari folet imnbsp;pius, nfiquid viuet.’omnes iuftitixeius quasnbsp;fecerat,no recordabuntur.- in præuaricationenbsp;qua præuaricatus eft, Sc in peccato fuo quod folidx in fteptra dominantium, Sc exaltatanbsp;peccauit, in ipfis morietur, Etdjxiftis,llNon eft ftatura eius inter fródes:8cviditaltitudi-eft æqiiavia Domini. Auditeergo domus If- nem fuam in multitudine palmitü fuorum.nbsp;rael,Nunquid via meanoneft xqua,Senon quot;nbsp;raagis vix veftræ prauæ funt.'’Cû enim auerterit (è iuftus àiuftitia fua,Sc fecerit iniquitanbsp;tem,morietur in eis.- in iniuftitia quam operatus eft morietur. Etcum auerterit féimpius ab impietate fua quam operatus eft,Sc fenbsp;cerit indicium Sc iuftitiam : ipfè anima fuamnbsp;viuificabit.Confyderans enim,Scauertensfè .fortis,fceptrum dominantium.Plamftus eft,nbsp;ab omnibus iniquitatibus fuis quas operatus Sc erit in plandum.
eftjvita viuet Sc non morietur.Etdicunt filij nbsp;nbsp;nbsp;- ~
G IfraefNon eft xqua via Domini. Nunquid viæ meæ non funtæquæ, domus IfraefSc nonbsp;magis viæ veftræ prauæPIdcirco vnumquem-que iuxta vias fùas iudicabodomus Ifraefaitnbsp;Dominus Deus.IlConuertimini,8c agite pœnbsp;nitentiam,ab omnibusiniquitatibus veftris;nbsp;Scnon erit vobis in ruinam iniquitas.proij-cite à vobis omnes quot;præuaricationes’ veftrasnbsp;in quibus præuaricati eftis,8cfacite vobis cornbsp;nouum 8c fpiritum nouum; 8c quare rporie-mini domus Hrael.'’ll Quia nolo morterh mo-rientis, dicit Dominus Deus,reuertiminij8cnbsp;viuite.
. ‘Parabola leanis sär leunculorum deßgnat ca-ftiuitatem regum Ioachas!{^ amp; loacim ; item prxteritam ciuitatis lerußalem foelicitatemnbsp;deßribit, prxßntemq^ ealamitatemßub parabola yineie.
C A P. X I X.
A T tu *aflumeplââura fuper principes Tffael, 8c dices, Qiure mater tua leænanbsp;inter leones cubauit,in medio leunculorum enutriuit catuîos fuos.’Eteduxit vnûnbsp;deleunculis fuis,leo faduseft: 8cdidicit capere prædam,hominemque comedere.Et aunbsp;dierunt de eo Gentes,8c non ablque vulneribus fuis ceperunt eura:8c adduxerunt eum innbsp;catenis in Terram-Aegypti.Quæ cum vidifnbsp;lèt quoniâ infirmata eft ,8c perijt expedatio
EteuuLfà eft in ira,in terramqiie proieifta.-Sc ventus vrens ficcauitfrudinn eius : marcue-runt, amp; arefadæ funt virgx roboris eius ; ig- Dnbsp;nis comediteam, (lEt nunc traniplantata eft Ofee.17. dnbsp;in defercum.in terrainuia amp; fitienti.Eteare-HUS eft ignis de virga ramorum eius,qui fru-ótum eius comedit ; amp; non fuit in ea virga
'' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-.fc,
5. T)ominus negat fefilijslßail reßonßirum, qma amp; in Ægypto amp; in deferto amp; in terranbsp;^romißionis frxuaricati fitnt ifßus manda-ta^eirtdèla coluerunt, quibusßepecommina-tus cfl mata, ßedjiefercit ne nomen eius blaßnbsp;pbemaretur inter Gentes-, nue autem poft htecnbsp;omnia dicit fe eos reuocaturum ad terramnbsp;ßuam^in quaßbißruianf.iubetetiamprophe^^nbsp;tare tontrafaltum meridianum,
c A p. X X.
Et fadü eft in anno feptimo, in quin- A to,in décima menfis; venerunt viri de-fênioribus lifael vtinterrogarent Dominum , federunt coram me. Et fadus eftnbsp;fèrmo Domini ad me, dices,Fili hominis lo-quere fènioribus Ifrael, Sc dices ad eos, IIxcnbsp;dicit Dominus Deus, Nunquid ad interro-gandum me vos veniftis?viuoego quianonnbsp;refpondebo vobis,ait Dominus Deus.Si iii-dicas eos, fi iudicas fili hominis ? abomina-tiones patrum eorum oftende eis. Et dices adnbsp;eos, Hæcdicit Dominus Deus, in die quanbsp;elegi IfraefScleuaui manum meam pro ftir-pe domus lacob; Sc apparui eis in Terra-Ae-pypti, Sc leuaui manum m.eam pro eis,dices.nbsp;Ego Dominus Deus vefter ;in dieilla leuaui manum meam pro eis ,;Vteducerem eosnbsp;de Terra-Aegypti, in terram quam prouide-ram eis, fluentenlade Sc melle, quæ eft egrenbsp;gia inter omnes terras. Et dixi ad eos,Vnuf-T t quifque
Proph.
nonbona, 8c iudicia in quibus non viuent; Et pollui eos in muneribus fuis cum ofFerrétnbsp;o mne quod aperi t vulua, propter deliéfa fua:nbsp;8c fcient quia ego Dominus. Qua obrem lo-queread domü Iffael fili hominis: 8c dices adnbsp;eos,Hæc dicit Dominus Deus, Adhuc 8c innbsp;hoe blafphemauerut me patres veftri,cü fprenbsp;uiflent me contemnentes : 8c induxiftem eosnbsp;in terra fuper quam leuaui manum meam vtnbsp;darem*eis:viderüt omné collem excelfumj8cnbsp;omne lignum nemorofum, 8c immolauerütnbsp;ibi vidimas fuas : 8c dederiit ibi irritationemnbsp;oblationis ftKC,8c pofuerunt ibi odoré ftiaui-*nbsp;tatis fuæ,8c libauerunt libationes fuas. Et di- ßnbsp;xiad eos,Quid eft excelftim ad quod vos in-gredimini .'’Et vocatum eft nomeneiusEx-celfum j vfque ad hanc dié. Propterea die adnbsp;domü IffaefHæc dicit Dominus DcuSjCer-te in via patrum veftrorum vos polluimini,nbsp;8c poft ofFendicula eorum vos fornicamini:nbsp;Et in oblatione donorum veftroru,cùm tra-ducitis ftlios veftros per ignem,vos polluiminbsp;ni in omnibus idol is veftris vfque hodie : 8cnbsp;ego refpondebo vobis domus Ifrael.'Viuo e-go,dicit Dominus Deus,quianon refpondebo vobis.Neque cogitatio mentis veftræ fiet,nbsp;dicentium, Erimus ficutGentes,8c ftcut co-gnationes terræ, vt colaraus ligna 8c lapides.nbsp;Viuo ego dicit Dominus Deus, quoniam innbsp;manu forti, 8c in brachio extento, 8c in furonbsp;re effufo regnabo fuper vos. Et educam vos
rem eos de Terra-Aegypti. Eieci ergo eos de Lcui.18.3. Terra-Aegypti jamp;eduxi eosindefertn. IIEtnbsp;dedi eis prxcepta mea,amp;indicia mea oftendinbsp;eis,quæ faciens honiOjViuet in eis.Infiiper amp;nbsp;Rom.io.a. fabbacha mealldedi eis, vt eflênt fignum in-Exo.io.b,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„. o, r„;
3gt;-c
Deut.$.b. Exodi.iö.f
quifque oftènftones oculorum fuorum abij-ciat, amp; in idolis Aegypti nolite pollui : ego
B Dominus Deus vefter. Etirritauerunt me, nolueruntque me audire : vnulquilqueabo-minationes oculorum ftiorumnon proiecit,nbsp;nee idôla Aegypti reliquerunt : amp; dixi vt ef-funderem indignationem meaftipereos, amp;nbsp;implerem iram meam in eis,iri medio Terrx-Aegypti. Et feci propter nomé meum,vt nónbsp;violaretur coram Gentibus ,in quarum medio erant, amp; inter quas apparui eis,vt educe-rem eos de Terra-Aegypti. Eieci ergo eos denbsp;Lcui.18.3. Terra-Aegypti,amp;eduxi eosindefertü. llEcnbsp;dedi eis prxcepta mea,amp;indicia mea oftendinbsp;eis,quæ faciens homOjViuet in eis.Infiiper Scnbsp;terme amp;eos .• amp; Icirentquia ego Dominusnbsp;ftindificans eos. Et irritauerunt me domusnbsp;Iftael in defertojn præceptis meis nó ambn-lauerunt, amp;iudicia mea proieceruntjqyæfaciens homoviuetineisdiamp;labbatha meavionbsp;lanerunt vehementer, dixi ergo vt effunderénbsp;furorem meum fuper eos in deferto, amp; con-fumerem eos.Etfeci propter nomen meum,nbsp;ne violaretur coram Gentibus de quibus c-(2 iecieosin conipedu earum . Egoigiturle-uaui manura meam ftiper eos in delèrto, nenbsp;inducerem eosin terrain quam dedi eis fluennbsp;tem lade amp; melle, praecipuam terrarum omnium: Quia iudicia mea proiecerüt,amp;in prænbsp;ceptis meis non ambulauerunt,amp;Iabbathanbsp;mea violauerunt:poft idôla enim cor eorum de populis:8c cogregabo vos de terris,in qui-gradiebatur .Et pepercitoculus meus ftiper bus dilperft eftis,in manu valida amp; in brachionbsp;eos, vt noninterfîcerem eosinecconfumpft ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;
eos in delerto . Dixi antem ad ftlios corn in folitudine, In præceptis patrum veftrorumnbsp;nolite incedere, nec iudiciaeorum cuftodia-tis,necin idolis eorum polluamini. Ego Donbsp;minus Deus vefter, in præceptis meis ambu-iate,amp; iudicia mea enftodite, amp;facite ea.Etnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;
ftibbatha meaIandificate,vtftntftgnuinter gam de vobis tranlgreflores amp;impios, amp;de •fàütis.i. me amp; vos:amp;’fciatnr’quiaegó fum Dominus terra incolatus eorum educ3eosjamp;in terramnbsp;Deus vefter. Et exacerbauerunt me filij;*innbsp;præceptis meis no ambulauerunt : amp; iudicianbsp;mea no cuftodicrunt, vtfacerêtea:quæ cùmnbsp;fecerithomo, viuet in eis : amp;labbathameanbsp;violaucrunt : amp; cominatus fum vtefFunde-rem furorem meum fuper eos, amp; implere i-ram meam in eis in deferto. Auerti aute ma-num meam, 8c feci propter nomen meum vtnbsp;non violareturcoram Gentibus, dequibusnbsp;eieci eos in oculis earum. Iterum leuaui mannin meam in eoä in folitudine, vt difperge-rem illos in hatioues,8c veritilàrem in terras;nbsp;eo quôdiudicia- mea non feciflent, 8c præce-pta mea reprobaftenVi Sc iâbbatha mea vio-laffent, 8c poft idôla patrum fuorum fuiflent
oculi eorum. Ergo amp; ego dedi eis præcepta ' feiens quiaegoDopjinus,cûinduxero vosad terrara
extêto,5c in furoreeffuforegnabo fuper vos. Et adducam -vos in defêrtum populorum, Scnbsp;iudicabor vobifcum ibi facie ad faciem. Sicutnbsp;iudicio contendi aduerftim patres veftros innbsp;defèrto Terræ-Aegypti : ftciudicabo vos,di- g.nbsp;cit Dominus. *Et fubijcia vos fceptro meo,nbsp;8cindücam vos in vinculis fœderis . Eteli-
lirael no ingredientur.ôc icietis quia ego Do minus.Et vos domus IfraeljHæcdicit Dominbsp;nus DeuSjSinguli poft idôla veftra ambula-te,amp; leruite eis. Quod ft amp; in hoe no audic-ritis mCjSc nomen meü fanftü pollueritis vitra in muneribus veftrisamp;in idolis veftris;nbsp;in móte lànÀo meOj in mote excellb Ilrael,nbsp;ait Dominus Deusjbi lèruiet mihi oranis donbsp;musTfraeI:omneSjinquâjin terra in qua placenbsp;but mihi.-amp;ibi quærâ primitias veftras^Si ininbsp;tium decimaru veftrarü in omnibus fandi-ficationibus veftris.In odorê fuauitatis fufeinbsp;pia voSjCU eduxero vos de populis, amp; cógre-gauero vos de terris in quas difperft eftis ; $Cnbsp;landificabor in vobis in oculis Jiationû. Et
I
-ocr page 163-Ei^ecîiielis.
terram Ifiael, in terram pro qua leuaui ma- terficiétis. Clama, 8c vîula fili hominis, quia num meam vtdarem earn patribus veftris. hic fadus eft in populo mco,hic incûdis dunbsp;Et recordabimini ibi viarum veftrarum , 8c cibus Ifiael qui fugerant : gladio traditi fiintnbsp;omnium leelerum veftrorum,quibus pollu-ti eftis incis:8c dilplicebitis vobis in confpe-duveftroin omnibus malitijs veftris quasnbsp;feciftis. Et Icietis quia ego Dominus, cùmnbsp;benefecero vobis propter nomen meum, 8cnbsp;non lecundum vias veftras malas, nequelè-cundum leelera veftra pefsima domus Ifiael,nbsp;ait Dominus Deus. Et fadus eft Icrmo Do-mini ad me, diccns,Fili hominis,pone faciénbsp;tuam contra viam Auftri, 8cftillaad Aphri-cum, 8c propheta ad làltumagri meridiani.
Et dices laltui meridiano, audi verbum Domini; hæcdicitDominu,sDeus,Ecceegofuc cendam in te ignem, Sc comburam in te om-ne lignum viride, 8c onine lignum aridum;nbsp;non extinguetur flaninia fuccéfionis :8c cô-buretur in ea omnis facies ab Auftro vfquenbsp;ad Aquilonem.Et videbitvniuerlàcaro quianbsp;ego Dominus fuccendi earn , nee extinguc-
tur. Et dixijAh, Ah, Ah, Domine Deus.-ipfinbsp;dicunt de me:Nunquid non per parabolas lonbsp;quiturifte?
5. Uaticinatur hùrrendum 4c multiplicetngla-dium 'Venturum fuper lerufalem amp; fuperf-lioi Amman a rege Babp^lonis,qui tandem e-tiam in terra fua iudicandus eß ^penituf^ dißipandus. CAP. xxi.
A 1 Tfadus eft lèrmo Domini ad me, di-l’ cens, Fili hominis, pone faciera tuam
—^ad lerulàlem , 8c ftillaad fanduaria, 8c propheta contra hum urn Ifiael. Et dices ter-ræ Ifiael, Hæc dicit Dominus Deus, Eccee-go ad te,8c eijeiam gladium meum de vaginanbsp;fua, 8c occidam in te iuftum 8c impium. Pronbsp;eo autem quod occidi inte iuftu ôcimpium,nbsp;idcirco egredietur gladius mens de vaginanbsp;fua ad omnem carnemab Auftro vfque ad A-quilonem.Vtlciatomnis caroquiaego Do-minus eduxi gladiû meum de vagina lua ir-reuocabilem. Et tu fili hominis ingemilce innbsp;cotritionelumborum, Sein amaritudinibusnbsp;B ingemilce coramcia. Cuniqj dixerintad te,nbsp;Quare tu gemis tdieeS, Pro auditu, quia venit, 8c tabefeetomnecor, 8c difibluenturv-niuerfie manus, Scinfirmabituromhis fpiri-
tus, 8c percunda genua fluenf aquæ:ecce venit, 8c fiet, ait Dominus Deus. Et faólus eftnbsp;fermo Domipiad me,dices,Fili hominis,pronbsp;pheta, 8c dices, Hæcdicit Dominus Deus,nbsp;Loquere, Gladius gladius exacutus eft Scli-matus.Vt cædat vidimas exacutus eft,vt fplé
çjdeat 11 raatuseft .-qui moues Iceptrû filij mei, fuccidifti omne lignum.Et dedi eum ad leui-gandum,vt teneatur manu: ifteexacutus eft nam tuam.-quot;in loco’in quo creatuses,inter-gladius, 8c ifte limatus eft,Yt fit in manu in- ranatiuitatis tuæ iudicabo te, ócelFundS fu-
T t 2 per
CÛ populo meo ,idcirco plaudefuper femur, quia probatus eft_, Schoccum fceptrum fub-uerterit, amp; nó erit,dicit Dominus Deus. Tunbsp;ergo fill hominis propheta^Sc percute man unbsp;ad raanû,amp; duplicetur gladius^actripliceturnbsp;gladius interfedorum: hic eft gladius occifionbsp;nis magnæ,qui obftupefcereeos facit,amp;corde tabefcerCj Scmultiplicat ruinas. In omni- Dnbsp;bus portis eorum dedi conturbationem gla-*nbsp;dij acuti Silimatiad fulgendû, aniiôti ad cæ-dem.ExacuerCjVadead dexteram fine ad fininbsp;fträ^quocuque faciei tuæeft appetitus. Quinnbsp;amp; ego plaudam manu admanum^Sc implebonbsp;indignationem msatti : ego Dominus locu-tus lum .Et fadus eft i'ernio Domini ad me,nbsp;dices, Et tu fili hominis pone tibi duas vias,nbsp;vt veniat gladius regis Babylonis;de terra v-naegredienturquot;ambo’;amp;manu capietconie- tambtt.t.nbsp;ôturam,incapiteviæciuitatis conijciet.Viam Enbsp;pones, vt veniat gladius ad Rabbath filiorûnbsp;Ammon,amp; ad ludam in lerulàlem munitif- ,nbsp;fimam . Stetit enim rex Babylonis in biuionbsp;in capite duarum viarum, diuinationê quæ-rens,commifi;ens fàgittas : interrogauit idô-la, exta confuluit. Ad dexteram eius fadaeft'nbsp;diuinatio fuper lerulàlem, vt ponat arietes,nbsp;vtaperiat os in cæde. quot;vt’eleuet vocera in v-lulatu,vt ponat arietes contra portas, vtcô-portet aggerem,vtædificetmuniriones.Erit-quequafi confulens fruftraoraculum ino-culis eorum, amp; làbbathorum otium imitans.’nbsp;iplè autem recordabitur iniquitatis ad capié-dum. Idcirco hæcdicit Dominus Deus, Pronbsp;eo quodrecordatieftis iniquitatis veftræ, 8cnbsp;reuelaftisprxuaricationes Yeftras,5c apparuenbsp;runt peccataveftra in omnibus cogirationi-bus veftris.-pro eo,inquam,quôd recordatieftis,manu capiemini.Tu aûtprophane impienbsp;dux Ifiael, cuius venit dies in tépore iniquitatis præfinita.-hæcdicit Dominus Deus, Aunbsp;fer cidarim,tolle corona: nonne hæc eft quænbsp;humilem fubleuauit,8c fublimem humilia-uit.'’Iniquitatem,iniquitaté,iniquitatem po-mam earn; 8c hoc non fadum eft, donee ve-niret cuius eft iudicium , 8c tradam ei. Et tunbsp;fili hominis, propheta,8c die,Hæc dicit Do-minus Deus ad filios Aramon, 8c ad opprobrium eorû;8c dices,Mucro, mucro euaginanbsp;te ad occidendû,lima te vt interficias,8c fui- Gnbsp;geas.Cùm tibi viderentur Yana,8c diuinarertnbsp;tur mendacia,vtdareris fuper colla vulnera-torum impiorum, quorum venitdies in tépore iniquitatis præfinitài Reuertereadvagi
«
f
V
-ocr page 164-Proph.
cis, icoriâ argent! faÄi fùnt. Propterea hrcc dicitDominiis Deiis,Eo quôd verfi eftis oranbsp;nés in fcoriam, propterea ecce ego congreganbsp;bo vos in medio leruiàlem congregatione arnbsp;genti, amp; æris,. amp; ftanni,amp; ferri, amp; plumbiinnbsp;medio fornacis ; vt fuccédam in ea ignem adnbsp;condandum, fie congregabo in furore meonbsp;amp; in ira roea,8crequiefcam;amp;conflabo vos.nbsp;Et cogregabo vos, fuccendam vos in igné Enbsp;furoris mei, amp; conflabimini in medio eius.nbsp;Vt conflatur argentum in medio fornacis,fienbsp;eritis in medio eins ; amp; feier is quia ego Do-minus,cum eftuderim indignationem meamnbsp;fupervos .Etfaélum eft verbum Domini adnbsp;me,dices,Fili hominis,dic ei,Tu es terra itn-raunda,amp; non complu ta in die furoris. Con Fnbsp;iuratio prophetarum in medio eius.-ficutleonbsp;rugiens rapienfq ue prædam, animas deuora-uerunt,opes amp; pretium acceperüt, viduas e-ius multiplicauerunt in medioillius.Sacer-dotes eius cotempferunt legem mea , amp; pol-luerunt fanduaria mea.-inter fiindum amp; pronbsp;pbanumnonhabueruntdiftantiam: amp; internbsp;pollutum amp;mundum non intellexerunt : amp;nbsp;à fabbatbis meis auerterunt oculos fiios, 8Cnbsp;coinquinabar in medio eorum.llPrincipes Q-ius in medio illius quafi lupi rapientes prædâ;nbsp;adeffundendum languinem,amp; ad perdendasnbsp;animas, amp; auare ledanda lucra . Prophetxnbsp;autem eius liniebanteos abfque temperamennbsp;to,videntes vana, amp;diuinantesquot;eis’menda-ciû,dicentes,Hæcdicit Dominus Deus.-cùmnbsp;Dominus non fit locutus. quot;Populi terræ ca-lumniabanturcalumniâ’,amp; rapiebant violennbsp;ter:egenum amp;c pauperem affligebant,amp;aduenbsp;namopprimebant calumnia ablque iudicio.nbsp;Et quæfiui de eis virum qui interponeret fè-pem , amp; ftaret oppofitus contra me pro ter-
per te indignationem meam : in igne furoris mei fuffiabo in te , daboque te in manusho-minuminfipientium amp; fabricantiuminteri-tum.Igni eris cibiis, languis tuns erit in medio terrx , obliuioni traderis : quia ego Do-minus locutus fum.
5. Varia narrat feeler a leroflymis perpetrata, propter qua dicit fefuper eot effufuru indignationemflam ; narratq^ feeler a faeerdotu, prinei-pumpfudoprophetaruni ac populi terra^yt nulnbsp;lusimientus ft qui pro auertendo furoreT)omi^nbsp;nif opponeret.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cap. x x i i .
A 1 ' Ttfadum eft verbum Domini ad me, I’ dicens,Et tu fili hominis,nonne iudi-—'cas, nonneiudicas ciuitatem langui-nû.'’amp;oftédesci omnes abominationes fuas,
amp; dices, Hxc dicit Dominus Deus, Ciuitas eftundens languinem in medio fuijVt veniatnbsp;tepus eius: amp; quæ fecit idola contra lemetip-1am, vtpollueretur .In languinetuo qui .à tenbsp;elFufuseft,deliquifti:amp;inidoIis tuis quæfe-cifti,ponuta es:amp; appropinquate fecifti diesnbsp;tuos,amp;c adduxifti tepus annorû tuorum.'pro-ptereadedi teopprobriû Gentibus,amp;irrifio-nem vniuerfis terris. Qiix iuxta funt amp; quænbsp;proculà te,triumphabuntde te:lbrdida,nobinbsp;lis,grandis interitu.Ecce principes Ifrael finnbsp;guli in brachio fuo fueriit in te, ad effundennbsp;dum languinem. Pattern amp; matrem contu-melijs alfecerunt in te, aduenam calumniatinbsp;funt in medio tui, pupullum Se viduam connbsp;triftauerunt apud te; Sanduaria mea fpreui-ftis,amp; fabbatha mea polluiftis.Viri detrado-res fuerût in tead elFundendum languinem,nbsp;amp; fuper montes comederunt in te, Icelus o-Iereni.5.e. psrati funt in medio tui. IlVerecundiora pa-tris dilcooperuerût in te,immunditiam mennbsp;ftruatæ humiliauerunt in te.Et vnulquilquenbsp;in vxorem proximi fui operatus eft abomi- ra,ne dilsiparem eara;amp; non inueni.Et effu-nationera, amp; Ibcer nurum fuam polluit ne-- difuper eos indignationem meam , *in ignenbsp;farie, frater Ibrorem foam filia patris fui op- iræ meæ confumpfi eos ; viam eorum in ca-
C preGitin te. Munera acceperunt apud tead piit eorum reddidi,ait Dominus Deus, effundendû languinem.-vluramamp;luperabii- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;
dantiamaccepifti,amp;auarc proximos tuos ca lumniabaris.'meiqueoblitaes, ait Dominusnbsp;Deus.Ecce, complofi manusmeasfuper ananbsp;ritiam tuam quam fecifti, amp;fuper languinénbsp;qui elFufus eft in medio tui, Nunquid lufti-nebit cor tuum, autpræualebuntmanus tuænbsp;in diebus quos ego faciam tibi ego Do-minus locutus fum, amp; faciam. Etdilpergamnbsp;te in nationes,amp; ventilabo te in terraSjamp; de-ficere faciam immundifiam tua à re. Er pofnbsp;fidebo te in côfpedu Gentium: amp; feies quianbsp;ego Dominus.Etfadum eft verbum Domini ad me,dicens,Fili hominis, veria eft mihinbsp;domusIfraelinlcoria:Qmnesiftiæs,8cftan-num,amp;ferrum,amp;plumbum in medio forna- la, amp; lerufalem Ooliba.Fornicatacftigiturnbsp;uiper
S. Suh ßgura mulciplmum jluprarum duarn tneretriiunt Oolite amp; Oolihts at punitionise^nbsp;arum, oflendit Tlominus 'Mariam idololairtAnbsp;Samarix amp; I er ufakm,propter quant tradennbsp;di fitntin opprohrium Gentibus^quarufrntnbsp;idololatriam imitati. CAP. xxi H.
ET fadus eft fermo Domini ad me,di- A cens,Fili hominis, dux mulieresfiliænbsp;matris vniusfuerunt.Et fonicatxfuntnbsp;in Aegypto,in adolelcentia fua fornicata:nbsp;funt.-ibifubada fiinthubera earuni, amp; fradxnbsp;font mammx pubertatisearum. Nominaautem earum Oolla maior : amp; Ooliba loror e-iusgt;minor’: Schabui eas,amp;peperertint filios '*•7-amp; filias.Porro earum nomina,Samaria Ool-
Ititudopopuiorum:
L te vndique : amp; dabo coram eis iudicium, Sc
E^echielis.
fuper me Oolla, 8c inGniuit in amatores ftrudticurru Sc rota,*rau fuos,in Aflyrios propinquates,veftitos hya- lorica 8cclypeo 8c galea armabuntur contranbsp;cintho,principes 8c magiftratus,iuuenes cu- te vndique : ôc dabo coram eis iudicium, Scnbsp;pidinis vniuerfos,equites,afcenfores equorii. iudicabunt teiudieijs fuis. Et ponam zelumnbsp;Etdedit fornicationes fuas fuper eos elelt;ftos meumin te, quern exercent tecum in furo-filios Aflyriorum vniuerfos : amp; in omnibus re : nafum tuum 8c aures tuas præcident; Scnbsp;in quosinfàniuit,in immûditijs eorum pol- quæ remanfèrinr,gladiocóncident:ipfifiliosnbsp;B luta eft. Infuper 8cfornicationes filas quasnbsp;habuerat in Aegypto,non reliquit ; nâ 8c illinbsp;dormierunt cû ea in adoiefeentia eius, 8c illinbsp;côfregerunt hubera pubertatis eius,8cefîud3nbsp;runtfornicationem fiiam fuper cam. Proptenbsp;rea tradidi eam in manus amatorum fuorû,nbsp;in manus filiorum Afrur,fuper quorum infanbsp;“pf’-is.c niuit libidinem.lllpfi difeooperueruntigno-miniam eius, filios 8c filias eius tulerunt, 8cnbsp;ipfàm occiderunt gladio:8c faôtx funt famo-fæ mulieres, Sc indicia perpetrauerunt in ea.nbsp;Q^od cum vidifîet foror eins Ooliba, plusnbsp;quàm illainfàniuit libidine ; 8c fornicationénbsp;fuam fuper fornicationem fororis fuæad filios Afiyriorû præbuit impudenter,ducibusnbsp;8c mamftratibus ad le venientibus indutis ve
O
ftevaria,equitibus qui veeftabantur equis, 8c adolelcentibus forma cundis egregia.Et vi- dicit Dominus Deus, Calicem fororis tuænbsp;diquôdpolluta effet via vnaambarum. Etnbsp;auxit fornicationes fuas:cumque vidifîet vi
Q ros depidos inpariete, imagines Chaldæo-rum exprefîas coloribus, 8c accindos balteis reneSj8c tiaras timftas in capitibus eorum,fornbsp;mam ducum omnium,fimilitudiné filiorumnbsp;Babylonisterræq; Chaldæorum inquaortinbsp;funf.infaniuit fuper eos concupifcenti.a ocunbsp;lorum fuorû,8c mifitnuntios ad eos in Chainbsp;dæam. Cumque venifient adeam filij Baby- tuum,tu quoq; porta fcelus tuum,8c fornicanbsp;lonis ad cubilemarnmarum,poUuerunteam tiones tuas. Etait Dominus ad me, igt;dicés\nbsp;ftupris fuis, 8c pollutaeft abeis, 8c fâturata ' Fili hominis,nunquid indicas Oollâ 8c Oo-eftanimaeius alî illis.Denudauit quoq;for-nicationesfuas,8c difeooperuit ignominiamnbsp;fuam:8c recefsit anima mea ab ea,ficut recef-fèrat anima meaàfbroreeius.Multiplicauitnbsp;cnim fornicationes fuas,recordansdies ado-lefcentiæ fuæ, quibus fornicata eft in Terra-Aegypti. Et infaniuit libidine fuper concu-bitum eorum,quorû carnes funt vt carnes a-finorû:8c ficutfluxus equorû fluxuseorum.nbsp;Et vifitafti fcelus adolelcentiæ tuæ , quando
tuos amp;filias tuas capient, amp; nouifsimura tuum deuorabiturigni.Etdenudabunt te venbsp;ftimentis tuis,amp; tollent Vafagloriæ tuæ. Etnbsp;requiefcere faciam feel us tuum de te, amp; for-nicationem tuam de Terra-Aegypri; nec le-uabis oculos tuos ad eos,amp; Aegypti non re-cordaberis amplius . Qu^ia hæc dicit Domi- Enbsp;nus Deus, Ecce ego tradam te in mantis eo-rum quos odifti, in manus de quibus fatiatanbsp;eft anima tua,Et agent tecum in odio:amp;tollent omnes labores tuos, amp; dimittent te nu-dam amp; ign ominia plenam,amp; reuelabitur ig-nominia fornicationum tuarum, fcelus tuu 'nbsp;amp; fornicationes tuæ. pecerunt hæc tibi quianbsp;fornicata es poft genres, inter quas póllutanbsp;es in idôlis earum. In via fororis tux ambu-lafti,8c dabo calicem eius in raanu tua. Hæc
bibesprofundum amp; latum: eris in derifum amp; in fubfannationem quæ eft capacifsima.nbsp;Ebrietate amp; dolorereplebcris :quot;calice’ mœrô ‘cdUcemASnbsp;ris amp;triftitiæ/calice’fororis tuacSamariæ.Etnbsp;bibesillumjamp;epotabis vfqueadfæcesj amp; franbsp;gmenta eius deuorabis, hubera tua lacerabis:nbsp;quiaego locutus fumj ait Dominus Deus,nbsp;Propterea hæc dicit Dominus Deus, Qmanbsp;oblita es mei, amp; proiecifti me poft corpus
lonis ad cubilemarnmarumjpoUuerunteam tiones tuas. Etait Dominus ad me, c-dicés’, 'gt;•4* eft anima eius al? illis.Denudauit quoq; for-
libam, amp; annuntias eis fcelera earum ƒ Quia adulteratæ funtjSc languis in manibuscaru,nbsp;amp;cumidôlis fuisfornicatæ funt : infuper amp;.nbsp;filios fuos,quos genuerunt mihi obtuleruntnbsp;eis ad deuorandum. Sed Sc hoc fecerunt mihi. Polluerutfanduarium meumin die ilia,nbsp;Scfabbathamea prophanauerunt. Cumquenbsp;immolarent filios fuos idolis fuis,amp; ingrcdsnbsp;rentur fanduarium meû in die ilia vt polluenbsp;rentillud;etia hæcfecerunt in medio domusnbsp;fubaftafuntin Aegypto hubera tua,amp; cofra- meæ. Mifèrunt ad viros venientes délonge,nbsp;D ftæ funt maramæ pubertatis tuæ. Propterea ad quos nuntium milerantjtaqueecce venenbsp;Ooliba,hæcdicit Dominus Deus, Ecceego runt.-quibustelauifti,amp;circumliniftiftibionbsp;fuftitabo omncs amatores tuos contra te,de oculos tuos,amp; ornata es mûdo muliebri.Se-quibus fatiata eft anima tua ; amp; congregabo difti in ledo pulcherrimo, amp; menfa ornatanbsp;eos aduerfum te in circuitu , Filios Babylo- eft ante tc:thymiama meum,amp; vnguentum,nbsp;nis,amp; vniuerfos Chaldæos,nobiles,tyrânof- meum pofuiftifuper eam.Et vox multitudi-que,amp;;principesomnes filios AlTyrioru,ill- nis exultantis erat inea: amp; in virisquidenbsp;uenesforma egregia, duces amp; magiftratus v- multitudine hominum adducebantur,amp; venbsp;niuerlbs, principes principii, amp; nominates niebant de delerto, poluerunt armillas innbsp;afcenfores equorum.Et venient fuper te in- manibus eorum,8c coronas Ipeciofas in capi
T t 3 tibus
I pofuiftifuper eam.Et vox mulritudi-nis exultantis erat inea: amp;in virisquide
G
-ocr page 166-Proph.
re fudatum eft_, amp; non exiuit de ea nimîa ru- D
mundata à fordibus tuisrled nec mundaberis prius, donee quiefeere faciam indignatio-
dulterarum, 8c iudicioeffundenrium fangui-nem : quia adulteræ funt, 8c languis in mani-bus earum.*Hæcenim dicit Dominus Dciis, Adduc adcas raultitudinera, 8c trade cas innbsp;tumultum 6cin rapinam : Et lapidentur lapi-dibus populorum, 8c confodiantur gladijsnbsp;eorum.’filios 8c filias earum interficiet,8c domos earum igne fuccendent. Et auferam fee-lus de terra, 6cdifcentomnes mulieres nefii-ciant lècundùm Icelus earum.Et dabunt Icc-lus veftrum fuper vos , 6c peccata idolorumnbsp;veftrorum portabitis; 6c Icietis quia ego Do-minus Deus.
5. 5ubfiguraolla, ele^ioriltts carniumpartibus atofiibtis plenee, igniq, admotis, lt;amp;fiub figuranbsp;mortis yxoris E'i^thielis ,pro ^ua iufius eflnbsp;nullum facer cluElum, pgnificat Dominus do-mum Ifiraelin exitium tradendam, filios e-ius trucitandos, nullo fiequente luilu pre a-mimiflupore.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. x x i 111.
A ’1 T fàdum eft Verbum Domini ad me in anno nono,in menie decimo,deci-- rgt;. ij.nbsp;nbsp;nbsp;—^matgt;die’m.enfis , dicens, Fili hominis,
Icribe tibi nomen diei huius,in qua confirma tus eft rex Babylonisaduerfum lerufalem honbsp;die.Et dices perprouerbiumaddomum irritanbsp;tricem parabolam, 6c loqueris ad eoSjHec dinbsp;cit Dominus Deus,poncolla:pone inquam,nbsp;8c mitte in camaquam. Congerefrufta eiusnbsp;' in eam,omnern partem bonam,femur 8c ar-mum,eleóta 8coßibus plena. Pinguißimumnbsp;pecus alTumejCompone quoq; ftrues ofsiumnbsp;fub ea.-efferbuitcoÄio eius, amp;dilcoâ;a funtnbsp;olfaillius in medio eiu's . Proterea hæcdicitnbsp;Dominus Deus, Væ ciuitati ûnguinum, ol-læcuius rubigo inea eft, 6crubigoeius nonnbsp;exiuit de ea:per partes 8c per partes fuas eijeenbsp;earn,no cecidit fuper earn lots.Sanguis enimnbsp;eius in medio eius eft , fuper limpidifsimamnbsp;petram elFudirillum:non clFudit ilium fupernbsp;terram, vt poßitoperiri puluere. vt luperin-ducerem indignationem meam , 8c vindidanbsp;vlcilcerer; dedilanguinem eius fuper petramnbsp;C limpidifsimam ne operiretur. Propterea hæcnbsp;dicit DominusDeus,llVæ ciuitati fanguinu,nbsp;cuius ego grandem faciam pyram . Congerenbsp;ofia quæigne fuccendam: confumentur carnes,6c coquetur vniuerla compofitio,8c ofianbsp;tabelcér.Pone quoqueeam fuper prunas va-cuam , vtincalelcat 8c liquéfiât æseius : 6cnbsp;confletur in medio eius inquinamentum e-ius,ôc confumatur rubigo eius. Mu Ito labo
dolis fuis fornicutunbsp;funt
Nahu.j.c. Hjb.i.e.
tibus eorum.Etdixi ei quæ attritaeft in adul-terijsjNuncfornicabitiirin fornicatione fua bigo eius, neque perignem.Immunditiatua etiam hæc. Etingrelsi funtad earn quafi ad execrabilis'.quiamundaretevoluij amp; nonesnbsp;mulierem merctricem : fic ingrediebantur ad mundata à fordibus tuisrfed nec mundaberisnbsp;Ooilam Siad Oolibam mulieres nefarias. Vi prius, donee quiefeere faciam indignatio-ri ergoiufti funt:hiiudicabunt eas iudicio a- nem meain te. Ego Dominus locutiis fum,nbsp;Veniet,amp;faciam:non tranleam^nec parcam,nbsp;necplacabor:iuxta vias tuas, Sciuxtaadin-uentiones tuas iudicabo te, dicit Dominus.nbsp;Et fadum eft verbum Domini ad me, dices, Enbsp;Fill hominis ,ecce ego tollo à te delyderabi-le oculorum tuorumin plaga: Scnon plan-ges,neque plorabis, neque Huent lachrymænbsp;tuæ.Ingemilce tacens, mortuorum luâumnbsp;nonfacies.-corona tuacircunligata fitdbi,8cnbsp;calceamenta tua erunt in pedibus tuis,nec a-miélu ora velabis,neccibos lugentium comenbsp;des.Locutus fum ergo ad populum mane, 8cnbsp;mortua eft vxor mea vefpere : feciq ue manenbsp;Hcut præceperat mibi .Et dixit ad me popu-lus,(^are no indicas nobis quid ifta fîgnifî-cét quætu facis/’Etdixi ad eos, Sermo Domi Fnbsp;ni faclus eft ad me,dices,Loquere domui If-raehHæc dicitDominus Deus,Ecceego polnbsp;luam landuarium meum,fuperbiam imperijnbsp;veftri, 8c defyderabile oculoru m veftrorum,nbsp;luper quo pauet anima veftra amp; filij ve-ftri amp; filiæ veftræ quas reliquiftis, gladio ca.nbsp;dent. Et facietis ficut feci, Ora amidu nonnbsp;velabitis, amp;cibos lugentium no comedetis;nbsp;Coronas habebiris in capitibus veftris,amp; calnbsp;ceamenta in pedibus ; non plangetis nequenbsp;flebitis,fed tabefteris in iniquitaribus veftris,nbsp;6c vnufquifq; gemetad fratrem fuum. Erit-que Ezechiel vobis in portentum.-iuxta omnia quæ fecit,facietis cu veneritiftud; 8c feienbsp;tis quia ego Dominus Deus.Et tu fili homi-nis, ecce in die qua tollam ab eis fortitudinénbsp;eorum,8c gaudium dignitatis,8c defyderiumnbsp;oculorum eorum fuper quo requiclcunt aninbsp;mæ eorum , filios 6c filias eorum : In die iUanbsp;dim venditfugiens ad te,vtannûtiet tibi.-Innbsp;die inquam ilia aperietbr os tuum cum eonbsp;qui fugit 6c loqueris, 6c non filebis vitra : e-rifque eisin portentum, 6c fcietis qui egonbsp;Dominus.
5, ‘^gtonibui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Idumtste ‘P'*
læjîhînte mtnatur ‘Dommits exinum, eo plzosifraclafflixerint, eirdeipfofum afjli-^{ioneexultauerint,
CAP. XXV.
ET fadus eft lermo Domini ad me, di- A cens, Fili hominis, ponefaciem tuamnbsp;contra filios Ammon . 8c prophetabisnbsp;deeis.Et dices filijs Ammon,Audite verbumnbsp;Domini Dei:Hæcdicit Dominus Deus,Pronbsp;eo quod dixifti euge euge fuper fanduariumnbsp;meum , quiapollutumeft; ôcfuper terramnbsp;Ifrael
-ocr page 167-E^echielis.
Ifraefquoniâ defolata eft : amp; fuper domum dere faciam ad te genres multas, fteut alcen-Iuda,quoniamdudi funtincaptiuitaté.’Idcir dit mare fluduâs. Et dißipabunt muros Tyco ego tradam te filijs orientalibus in hære-ditatem,amp; collocabût caulàs fuas in te,amp; po nent in te tentoria fua : iplî comedent frugesnbsp;B tuas:amp; ipfi bibent lac tuum.Daboq; Rabba-tha in habitaculumcamelorum, Scfilios Amnbsp;mon in cubile pecorû: amp; Icietis quia ego Donbsp;minus. Qma hæc dicit Dominus Deus, Pronbsp;eo quôd plaufifti manu, amp; pereußifti pede,nbsp;Scgauifaesex toto alFedu fuper terram Ißnbsp;rael.-idcirco ecce ego extendam manum meânbsp;fuper te, amp; tradam te in direptionem Gen-tium,Sc interficiam tede populiSjSi perdamnbsp;VriM.5, de terris,amp; cônteram:amp;quot;lcietis’quia ego Donbsp;minus .Hæcdicit Dominus Deus, Proeonbsp;quôd dixerunt Moab amp; Seir,Ecce fient omnes Gentes, domus luda: idcirco ecce e^o a-periam humerum Moab de ciuitatibus,de ci-uitatibus inquam eius, amp; de finibus eius in-clytas terræ Beth-iefimoth,amp; Beel-meon,amp;nbsp;Cariath.aim, quot;Filijs’ Orientiscum filijs Ammon,amp; dabo earn in hæreditatem; vt non fit
C vitra memoria filiorum Ammon in Gentibus.Et inMoab faciam iudicia:amp;lcientquia ego Dominus. Hæc dicit Dominus Deus,nbsp;Pro eo quôd fecit Idumæa vltioné vt le vin-dicaret de filijs luda, peccauitqjdelinquens,nbsp;amp; vindidam expetiuit deeis ; idcirco hæcnbsp;dicit Dominus Deus,Extédam manu meamnbsp;fuper Idumæam,amp; auferam de ea hominé Scnbsp;iumentum , amp; faciam earn defertam ab Au-ftro : amp; qui lunt in Dedan,gladio cadent.Etnbsp;dabo vltionem meam fuper Tdumæam pernbsp;manum po'puli mei Ilrael.- 8c faciet in Edomnbsp;iuxta iram meam 8cfurorem meum;8c Icientnbsp;vindidam meam,dicit Dominus Deus.Hæcnbsp;dicit Dominus Deus, Pro eo quod feceruntnbsp;Palæfthini vindidam, 8c vlti fe funt toto aninbsp;mo , interficientes 8c implentcs inimicitiasnbsp;veteres.'propterea hæc dicitDominusDeus,nbsp;Ecceego extendam manum meam fuperPa-læfthinos,8c interficiam interfedores, 8c pernbsp;dam reliquias maritimæ regionis:faciamquenbsp;in eis vltiones magnas arguens in furore : 8cnbsp;Icient quia ego Dominus, cùm dedero vindidam meam fuper eos.
s. lyri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'Vriis pradich ‘Domintu euer
ßonem , eo quodjùper'^afiattone lerufd-lem exultausrit.
CAP. XXVI.
. T fadum eft in vndecimo anno , pri-H ma méfis, fadus eft lermo Domini ad ¦*^^me,diccns, Fili hominis, pro eo quôd
ri, amp; deftruent turres eius ; amp; radain pulue-rem eiusdeeajamp;dabo earn in liinpidi/simam petram,Siccatio ßgenarum eritin medio manbsp;riSjquia ego locutiis firm,ait Dominus Deus:nbsp;amp; eritin direptionem Gentibus. Filiæ quo-quceius quæiuntin agro^ gladio interficien -tur: Scfcientquia ego Dominus. Quiabaicnbsp;dicit Dominus Deus, Ecce ego adducam adnbsp;Tyrum Nabuchodonolor regem Babylonisnbsp;ab Aquilone regem regum,cum equjs,amp; curnbsp;ribus, amp; equitibus, amp; cœtu,populoq ue magno . Filias tuas quæ funt in agro, gladio in- gnbsp;terficiet : amp; circundabit te munitionibus, amp;nbsp;comportabitaggerem in gyro: amp; eleuabitnbsp;contra re cly peum. Et vineas amp; arietes temperabit in muros tuos,8c rurres tuasdeftruetnbsp;inarmatura fua. Inundationeequorum eiusnbsp;operier te puluis eorum:à fonitu equitum Scnbsp;rotarumamp;curruum mouebuntur mûri tui,nbsp;cumegrefllisfuerit portas tuas qualî perin-troitum Vrbis dißipatx . Vngulis equorumnbsp;fuorû conculcabit omnes platcas tuas: popunbsp;lum tuû gladio cædet, amp; ftatuæ tuæ nobilesnbsp;in terram corruentjVaftabunt opes tuas, di-ripientnegotiationes tuas.-amp; deftruent muros tuos , amp; domos tuas præclaras lubuer-tent:amp; lapides tuos,amp; ligna tua amp; pulueremnbsp;tuum in medio aquarum ponent. liEt quie- rereni.7.g.nbsp;(cere faciam multitudinem canticorum tuo- Cnbsp;rum, amp; lonitus cithararum tuarum non au-dietur amplius.Et dabo te in limpidißimamnbsp;petram,ficcatio ßgenarum eris,nec ædifica-beris vltrà:quia ego locutus fum, ait Dominus Deus. Hæc dicit Dominus Deus Tyro,nbsp;Nunquid non à fonitu ruinæ tuæ Segemitunbsp;interfedorum tuorum cum occifi fuerint,innbsp;medio tui commouebuntur inlîilæ? Etde-Icendent de ledibus luis omnes principes manbsp;ris:amp;auferent exuuiasfuas, amp;veftimétaluanbsp;varia abijcient, amp; induentur llupore,in terra lèdcbunt, amp; attoniti fùperrepentino cafunbsp;tuo admirabuntur.'’Et alTumentes fuper te lanbsp;mentumjdicent tibi, Quomodo perifti quænbsp;habitas in mari,vrbs inclyta,quæ fuifti fortisnbsp;in mari cum habitatoribustuis,quos formi-dabant vniuerfifNunc ftupebût naues in die pnbsp;pauoris tui : amp; turbabuntur infulæ in mari,nbsp;eo quôd nullus egrediaturex te. Quia hæc dinbsp;cit Dominus Deus. Cùm dedero te vrbemnbsp;defolatam lîcut ciuitates quæ non habitan-tur : amp; adduxero fuper te abylîum, amp; ope-ruerint te aquæ multæ:amp; detraxero te cû hisnbsp;dixit Tyrusde lerulalem , Euge, confradæ qui delcendunt in lacum ad populum fem-funt portæ populorum, conuerfa eft ad me; piternum, amp; collocauero te in terra nouifsi-implebor,deferta eft.Propterea hæc dicit Do ma lîcut Iblitudines veteres cum bis qui de-minus Deus,ecce ego fuper te Tyre,Sc alcen ducuntur inlacum, vt non habiteris, porrô
Tt 4. ctim
-ocr page 168-Proph.
runt ferrum fàbrefâdum : ftade, 8c calamus in negotiatione tua, Dedan inftitores tui innbsp;tapetibus ad ledendum. Arabia 8c vniuerfînbsp;principes Cedar, ipfî negotiatores manusnbsp;tuæ.’cura agnis, 8carietibus, 8chœdis venc-runt ad te negotiatores tui. Venditores Saba £nbsp;8c Reema ipfî negotiatores tui : cû vniuerfîsnbsp;primis aroraatibus 8c lapide pretiolo 8c au-ro,quod propofueruntin marcutu tuo. Ha-ran,8c Chenne,8c Eden, negotiatores tui Sanbsp;ba : Alfur, 8c C helmad venditores tui. Ipfînbsp;negotiatores tui multiphariam , inuolucrisnbsp;hyacinthi ,8cpolymitorum,gazarumq; pre-tiolàrum,quae obuolutæ 8caftridæ erantfu-nibus, cedros quoque habebantin negotia-tionibus tuis. Naues maris, principes tui innbsp;negotiatione tua ; 8c repleta es, 8c glorifica-ta nimis in corde maris. In aquis multis ad-duxerunt te remiges tui : ventos aufter con-triuit te in corde maris. Diuitiæ tuæ, 8c the- pnbsp;làuri tui, 8c multiplex inftrumentum tuum,nbsp;nautætui, 8c gubernatores tui qui tenebant
viri quoqj bellatores tui qui erantin te,cum
cùm dedero gloriam in terra viuentium : In nihilum redigam te, 8c non eris, 8c requifitanbsp;non inueniêris vitra in fempiternum, dicitnbsp;Dominus Deus.
S. Tyri yrbîs maritima ac opulentißime ruina defletur ^enerratis merâbuenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;à quaque re~
gione adeadeßrrißlenti cap. x x v i l.
A quot;1 T fadum efî verbum Domini ad me,
1^ dices,T U ergo fili hominis,airume fo-—^per Tyrum lamentum : dices Tyro, quæ habitat in introitu maris, negotiation!nbsp;populorum adinfulas multas,HæcdicitDonbsp;minus Deus,O Tyre, tu dixifti,Perfedi de-côris ego fum, 8c in corde maris fita . Finiti-mi tui qui te ædificâuerunt,impleuerunt de-côrem tuum : abietibus de Sanir extruxe-rût te cum omnibus tabulatis maris: cedrumnbsp;de Libano tulerunt, vt facerent tibi malum;nbsp;Qi^ercus de Balan dolauerunt in remos tuosnbsp;8c tranftra tua fecerunt tibi ex ebore indico,nbsp;8c prætoriola de infulis Italiæ . BylTus varianbsp;de Aegypto textaeft tibiin velû, vt ponere-tur in malo : hyacinthus 8c purpura de infu- fupclledilem tuam 8c populo tuo præerant:nbsp;® lis Elilà,fada funt operimentum tuum.Ha- viri quoqj bellatores tui qui erantin te,cumnbsp;bitatores Sidônis 8c Aradij fuerunt remiges vniuerla multitudine tua quæ eft in medionbsp;tui.-lapiétestuijTyrefadi funt gubernatores tui: cadent in corde maris in die ruinæ tux.nbsp;tui.SenesGiblij 8cprudentes eius habuerunt A fonitu clamoris gubernatorum tuoruranbsp;nautas ad minifteriû variæ fupelledilis tuæ:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*'
omnes naues maris 8c nautæ earum fuerunt in populo negotiationis tuæ.Perlæ,8c Lydij,nbsp;8c Libyes erât in exercitu tuo viri bellatoresnbsp;tui : clypeum 8c galeam fulpenderunt in tenbsp;pro ornatu tuo.Filij Aradij cum exercitu tuonbsp;erantluper muros tuos in circuitu; lèd 8cnbsp;Pigmæi quierantin turribus tuis, pharetrasnbsp;fuas fîifpenderunt in mûris tuis pergjTum:
ipfî compleuerunt pulchritudinem tuam. carmen lugubre, 8c plangent te, Quæeft vt C Carthaginenlès negotiatores tui,à multitu- Tyrus,qiiæ obmutuit in medio maris?Quænbsp;dine cundarum diuitiarum: argento, ferro,nbsp;ftanno, Plumboquerepleuerunt nundinasnbsp;tuas,Græcia,Thubal, 8c Mofoch, ipfî inftitores tui;raancipia , 8c valâærea adduxeruntnbsp;populo tuo.De domo Thôgormæ,equos, 8cnbsp;équités, 8c mulos adduxerût ad forum tuum.
Fiîij Dedan negotiatores tui ; infulæmultæ negotiatio manustuæ:dentes eburneos 8cnbsp;hebeninos commutauerunt in prætio tuo.nbsp;Syrus negotiator tuus propter multiudinemnbsp;operum tuorum,gemmam,8cpurpuram, 8cnbsp;fcutulata,8c byirum,8c lèricum,8c chodehodnbsp;propofuerunt in mercatu tuo. luda 8c terranbsp;Ilfael ipfî inftitores tui in fiumento primo:nbsp;Ballàmum,8c melj8c oleum, 8c refînam pro-D pofîierunt in nundidis tuis.Damalcenus negotiator tuus in multitudine operum tuorum,in multitudinediuerfarum opum,in vinbsp;no pingui,in lanis coloris optimi. Dan, 8cnbsp;Græcia,8c Mozel in nundinis tuis propofue
conturbabuntur claifes,Et dcfcendent de na uibus fuis omnes qui tenebantremum: nau-tæ 8c vniuerli gubernatores maris in terranbsp;ftabunt. Et eiulabunt fuper te voce magna,nbsp;8c clamabunt amaré : 8c füperiacient pulue-remcapitibus fuis, 8ccinereconfpergentur.nbsp;Et radent fuper te caluitium,8c accingenturnbsp;cilicijs : 8c plorabunt te in amaritudine ani-mæploratu amarifsimo-EtaHumentfiiper te G
in exitu negotiationum tuarum de mari im-plefti populos multos :in multitudinediui-tiarum tuarum , 8c populorum tuorum dita-fti reges terræ : Nunc contrita es à mari, in profundis aquarum opes tuæ,8c omnis mul-titudotuaquæerat in medio tui,ceciderunt.nbsp;Vniuerfî habitatores infularum obftupue-runt fîiper te ; 8c reges earum omnes tempe-ftatepercußi mutauerunt vultus. Negotia-tores populorum fibilauerunt fuper te: ad ninbsp;hilum deduda es, 8c non eris vlque in perpetuum.
5. ^ina regM Tyri^maximagloria priu^ ex-altati^ob nimiam ipßju ßtperbiam aliasg im-quitatesßmiliter yafiatio Sidonis^ac red« Hioßliorum Ißra 'el in terramßuam, 'vaßatttnbsp;ifßoruminimitis, cap. x x v i i i.nbsp;Tfadus eftfermoDominiadme,di- Anbsp;cens, Fili hominis die principi Tyri:nbsp;HæcdicitDominus Deus,Eo quddnbsp;elc-
E^ecliielis.
• fuero in ea.Et immitta ei peftilentjafn 8c lati guiné in platis eius : 8c corruent interfèdi innbsp;medio eiusgladioper circuitum;8clciét quianbsp;ego Dominus.Et non erit vitra domui Ilraelnbsp;oftendiculum amaritudinis, 8c Ipina dolorenbsp;inferens vndique per circuitum eorum quinbsp;aduerlantur eis;8c fciêc quia ego Dominusnbsp;Deus. Hæc dicit Dominus Deus, Qjtando Gnbsp;congregauero domum Ifiael de populis innbsp;quibus difperfi funt, làndificabor in eisnbsp;coram Gentibus : 8c habitabunt in terra fuanbsp;quam dedi lèruo meo lacob . Et habitabuntnbsp;in ea lècuri.-Scædificabunt domos, 8cplantabunt vineas,8c habitabunt confidenter, cùmnbsp;fecero iudicia in omnibus qui aduerlànturnbsp;eis per circuitum : 8c feient quia ego Dominus Deus eorum.
J. jiduerjiis regem Ægypti ac regnum eiui, in folitudinem redigenîum,pofl. 40. tarnen an-nos reuocandum, liiet non ad priflinamglo-riam. Terra Ægypti datur abuchodono-for,eo ^uod cumJùo exertitu laborauerit de-uaßando Tyrum.
CAP. XXIX.
INannodecimo,decimo mcnlè, quot;vndeci- A ma’die menfis,fadum eft verbum Dominbsp;niadme,dicés,Fili hominis,pone faciemnbsp;tuam côtra Pharaonem regé Aegypti:8c prophetabis de eo, amp; deAegypto vniuerlà, Lo-quere,8c dices,Hæc dicit Dominus Deus,Ecnbsp;ce ego ad te Pharao rex Aegypti draco magne, qui cubas in medio fluminû tuorum:8cnbsp;dicis. Meus eft fluuius, 8c ego feci memetip-fiim.Etpona frænû in maxil.^istuis:8cagglu-tinabopi^ces flurainum tuorû fquamis tuis:nbsp;8c extraham te de medio fluminum tuorû,8cnbsp;vniuerfi pifees tui fquamis tuis adhærebunt.nbsp;Et proijciam te in delèrtum, 8c omnes pifees gnbsp;;pleta lunt interiora rua iniquitate, ôc Huminis tui ; luper faciem terræ cades, nonnbsp;fti;8c eieci te de môteDei,8c perdidi te colligcris, neque congregaberis ; bellijs terræ, amp; volatilibu.s cœli dedi te ad deuoran-dum.Etlcientomnes habitatatores Aegyptinbsp;quia ego Dominusipro eo quôd fuifti bacu-lus arundineus domui Ifiael.Quando appre-henderût te manu,8ccofradus es,8c laceraftinbsp;omné humerum eorum ; 8c innitentibus eisnbsp;fuper te,comminutus es 8c dilîoluifli omnesnbsp;renes eorum.
eleuatum eft cor tuum, Zc dixifti. Deus ego fum, 8c in cathedra Dei ftdi in corde maris:nbsp;cum fis homo, 8c non Deus, dedifti cornbsp;tun quafi cor Dei. Ecceßpientiores tu Da-niele:omne fecretum non eft abfconditum ànbsp;te. In lapientia 8c prudentia tua fecifti tibinbsp;fortitudinem : 8cacquififti aurum 8cargen-B turn in thefauris tuis.In multitudinelàpien-tiæ tux, 8c in negotiatione tua multipli-cafti tibi fortitudinem ; 8c eleuatum eft cornbsp;tuum in robore tuo. Propterea hæc dicit Donbsp;minus Deus , Eo quod eleuatu eft cor tuumnbsp;quafi cor Dei : idcirco ecce ego adducam fu-pertealienosrobuftifiimos Genrium:8cnu-dabunt gladios fuos fuper pulchritudinemnbsp;làpiétiæ tuXj8c polluent decôrem tuum. In-terficient 8cdetrahent te:8c morieris in inte-ritu occilbrum in corde maris. Nunquid dicens loqucris. Deus ego fum, coram inter-ficientibus te : cum fis homo , 8c non Deus,nbsp;C in manu occidentium te ? Morte incircun-cilbrum morieris in manu alienorum .-quianbsp;ego locutus film , ait Dominus Deus. Et fa-duseft fermo Domini ad me,dicens ,Filinbsp;hominis Icua plandum fuper regem Tyri:nbsp;8c dices ei,Hæc dicit Dominus Deus, Tu fi-gnaculura fimilitudinis plenusfapientia, 8cnbsp;perfedus decore. In delicijs paradifi Dei fui-fti: omnis lapis pretiofus operimentii tuum;nbsp;fardius, topazius, Sc iaipis, chrylblithus, 8cnbsp;onyx, 8c berillus, fàpphirus, amp; carbuncu-lus, 8c fmaragdus : aurum opus decoris tui:nbsp;8c foramina tua, in die qua conditus es prx-D parata fiint.Tu cherub extetus 8c protegens,nbsp;Scpofui tein monte lando Dei, in medionbsp;lapidu ignitoru ambulafti. Perfedus in vijsnbsp;tuis à die códitionis tus : donee inuéta eft i-niquitas in te. In multitudine negotiationisnbsp;tuæ repleta funt interiora tua iniquitate, 8cnbsp;peccafti;8clt;nbsp;O cherub protegens de medio lapidû ignito-rû. Et eleiiatum eft cor tuum in décoré tuo:nbsp;perdidifti làpientiam tuam in decôre tuo,innbsp;terrain proieci te:ante fâciem regum dedi te,nbsp;£ vt cernerentte. In multitudineiniquitatumnbsp;tuarum, 8c iniquitatenegotiationistuæpol-luifti làndificationem tuam : producam ergo ignem de medio tui qui comedat te, 8cnbsp;dabote incinerem fuper terram in confpe.nbsp;nbsp;nbsp;ProptereahæcdicitDominus Deus,Eccc
du omnium videntium te.Omnes qui vide- ego adducâ fuper te gladium : Scinterficiam rint te in Gentibus, obftupefccnt fuper te: de te hominem 8c iumentum. Et erit Terra-nihili fadus es, Sc non eris in perpetuum.Et Aegypti in delèrtum 8c in folitudiné:8c feientnbsp;fadus eft lermo Domini ad me, dicens,Fili-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“
hominis, pone faciem tuam côtra Sidonem:
F 8c prophetabis de ea,8cdices, Hæcdicit Do-minus Deus,Ecceego ad te Sidon, 8c glorifi. cabor in medio tui: 8c feient quia ego Dominus cùm fecero in eaiudicia, 8c fandificatus
quia ego Dominus:pro eo quod'dixeris^Flu «Jixerit.$, uius meus eft, 8c ego feci eum . Idcirco eccenbsp;ego ad te, 8c ad flumina tua : daboque Ter-rara-Aegypti in fblitudineSjgladio difsipata,nbsp;à turre Syenes, vfq; ad terminos Aethiopiæ.nbsp;Non pertranfibiteam pes hominis, neq; pcsnbsp;iumen-
Proph.
iumenti gradieturinea;amp;nonhabitabitur nemin Aegypto, Scattritifuerintomnesau-quadragintaannis.DaboqueTerram-Aegy- xiliatores eius. In die ilia egredietur nuntij à Eicie meain trieribus adconteredam Aethionbsp;piæ confidentiam, amp; eritpauor ineis in dienbsp;Aegypti:quiaabfque dubio veniet.Hxcdicit Cnbsp;Dominus Deus^Etceflare faciam multitudinbsp;nem Aegypti in manu Nabuchodonofor régis Babylonis. Iple 8c populus eius cum eo
nis nigrefeet dies, cum contriuero ibi fèep-
quadraginta annis.DaboqueTerram-Aegypti defertam. in medio terrarum delertarum, 8c ciuitates eius in medio vrbium fubuerfa-rum,8c erunt defolatæ quadragintaannis: Scnbsp;difpergam Aegyptios in nationes, 8c vetila-boeosin terras. Quiahæc dicit Dominusnbsp;Deus,Poft finem quadraginta annorum co- ,,_______________
gregabo Aegyptum de populis in quibiis dif- fortißimi Gentium adducentur ad dilperde-perfi fuerant. Et reducam captiuitatem Ae- dam terram: 8c euaginabunt gladios fuos fu-. gypti,Sc collocabo cos in terra Phathures,in per Aegyptum,8c implebunt terrain interfe-terra natiuitatis fuæ : 8c eruntibi in regnum dis.Etfaciam alueosfluminum aridos,8c tranbsp;humile:intercætera régna erit humillima,8c dam terram in manus peßimorum : Sedifsi-non eleuabitur vltr.à fuper nationes,8c imminbsp;nuam eos neimperent Gentibus .Nequee-runt vitra domui Krael in confidentia,doce-tes iniquitatem,vt fugiant 8c lequantur eos;
P 8c feiet quia ego Dominus Deus. Etfadum eft in vicefimo Sefeptimo anno , in primo,nbsp;invna menfis .-fadum eft verbum Domininbsp;ad mCjdicens, Fili hominis, Nabuchodono-for rex Babylonis feruire fecit exerciti’i fuum indignationemmeam fuper Pelufium roburnbsp;feruitute magna aduerfus Tyru :omne caput Aegypti, 8c interfi ciam multitudinem Ale-decaluatum,8c omnis humerus depilatus eft: xâdriæ, 8c dabo ignem in Aegypto quafi parnbsp;8c merces non eft reddita ei, neque exercitui çuriens dolebit Pelufium, 8c Alexandria erit Enbsp;eius de Tyro, pro feruitute qua feruiuit mi- diftipata,8c in Memphisanguftiæ quotidia-hi aduerfus eam.Propterea hæc dicit Domi- nx.IuuenesHeliopoleos, 8c Pu-bafti gladionbsp;nus Deus,Ecce,Ego daboNabuchodono- cadét,8cipfæcaptiuæduccntur.Etin Taph-forrege Babylonis in Terra-Aegypti: 8c ac- nis nigrefeet dies, cum contriuero ibi feep-cipiet mulritudine eius, 8c deprædabitur ma tra Aegypti,8c defecerit in ea fuperbiapotennbsp;nubias eius, 8c diripiet fpolia eius;8cerit mer tiæ eius ; ipfàm nubes operiet, filiæ autéeiusnbsp;ces exercitui illius. Et operi quo feruiuit ad- in captiuitatem ducentur. Et iudicia faciamnbsp;uerfus earn, dedi ei Terram-Aegypti:pro eo in Aegypto : 8c feient quaego Dominus.Etnbsp;quod.laborauerunt mihi, ait Dominus De- fadum eft in vndecimo anno,in primo mennbsp;us. In die illo pullulabit cornu domui Ifiael,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
8c tibi dabo apertum os in medio eorum : 8c feient quia ego Dominus.
5. Omnesyrbes j£,gyptt per regem quot;Babylonis yaßabuntur.
CAP. XXX.
T fadum eft verbum Domini ad me, dicens, Fili hominis, propheta 8c die.nbsp;Hæc dicit Dominus Deus,Vlulate,vænbsp;væ di ei; quia iuxta eft dies, 8c appropinquatnbsp;dies Domini:dies nubis,tempus Gentium e-rit.Et venietgladius'in Aegyptum:8c eritpauor in Aethiopia, cum ceciderint vulneratinbsp;in Aegypto, 8c ablata fuerit multitudo illius,nbsp;8c deftrudafundamenta eius, Aethiopia, 8cnbsp;Lybia,8c Lydi, Sc omne reliquum .vulgus,8cnbsp;Chub,8cfilij terræ fœderis:cum eis gladio ca raonis cóncident: 8c feient quia ego Domi-dent.FIæc dicit Dominus Deus,Et corruentnbsp;fulcientes Aegyptum, 8c deftruetur fuperbianbsp;imperij eins là turre Syenes gladio cadent innbsp;ea,air Dominus Deus exercituum.Sc dißipanbsp;bûtur in medio terrarum defolatarum, 8c vr-
quot;iefoh- bes eius in medio ciuitatû''defertarum’erût, tarum.c.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuient quia ego Dominus,cum dedero ig-
pabo terram amp; plenitudinem eius in manus D alienoriun.ego Dominus locutus fumJlHæc zachi.i}-*nbsp;dicit Dominus Deus , Et dilperdam fimula- •nbsp;chra, ßcceflarefaciamidola de Memphis : 8cnbsp;dux de Terra-Aegypti no eritamplius:amp; da-bo terrorem in Terra-Aegypti.Et dilperdamnbsp;terram Phatures^Sc dabo ignem in Taphnis,nbsp;amp;c faciam iudicia in Alexandria.EtefFundani
fejn feptima menfiseft verbum Do -mini ad me dicens, Fili ho minis, brachium F Pharaonis régis Aegypti confregi: 8c eccenbsp;non eft obuolutum, vt reftitueretur ei lani-tas,vtIigareturpannis,8cfa{cireturlinteoliSinbsp;8c recepto robore pofsit tenere gladiû . Pro-terea hæc dicit Dominus Deus, Eccee go adnbsp;Pharaonem regem Aegypti, 8c comminuantnbsp;brachium eius forte,ledconfraâ:um; 8c deij-ciam gladiu de manueius, 8c dilpergam Ae-gyptum in GentibuSj8c ventilabo eos in terris . Et confortabo brachia régis Babylonis, Gnbsp;dabóque gladium meû in manu eius:8c con-fringam brachia Pharaonis, 8c gement geminbsp;tibus interfèdi coram facieeius. Et confortabo brachia régis Babylonis, 8c brachia Fha
nus, cum dederogladium meuminmanum régis Babylonis, 8c extenderiteum fuper Ternbsp;ram-Aegypti.Et difpergam Aegyptum innanbsp;tiones,8c ventilaboeosin terras,8c feientnbsp;quia ego Dominus.
S. SublimitatereguTJjaraonhcumJJfurto-farat, amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßmile f radiât interitu,
CAP.
Ei^echielis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;330 CAP. XXXI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cum dediicerem eumad infernum cum bis quot; Ï T fatStum eft in anno vndecimo,tertio msnfè, vnamenfîs/aAunieil: verbumnbsp;Domini ad me,dicés, Fili hominis, dienbsp;Pharaoni regi Aegypti, amp; populo eins, Cuinbsp;fimilis faétus es in magnitudine tua? Ecce Afnbsp;für quafi cedrus in Libano pulcher ramis, amp;nbsp;frondibus nemorofus, excelfusq; altitudine,nbsp;amp; inter condéfàs frondes eleuatuineft cacu-meneius. Aquæ nutrierunt ülum abyfluse-xaltauit ilium flumina eins manabant in cir-cuitu radicüeius,amp; riuos fuosemilit ad vni-® uerfa ligna regionis.Propterea eleuata eft al-titudo eius fuper omnia ligna regionis : amp;nbsp;multiplicata funt arbufta eius, 8c eleuati funtnbsp;rami eius præ aquis multis. Cumque exten-diftec vmbram fuam , in ramis eius feceruntnbsp;nidosomnia volatilia cceli, 8c fub frondibusnbsp;eius genuerunt omnes beftiæ fa]ruum,8c fubnbsp;vmbraculo illius habitabat cœtus genrifi plunbsp;rimarum . Eratq; pulcherrimus in magnitudine fua, 8c in dilatatione arbiiftorura fuo-rum : eratenira radix illius iuxta aquas mul-C tas. Cedri non fueruntaltiores illo in para-difo Dei,abietes non adxquauerunt fummi-tatem eius,8c platani non fuerunræquæ fronnbsp;dibus illius : omne lignum paradifi Dei nonnbsp;eft afsimilatum illi , 8c pulchritudini eius,nbsp;Quoniam fpeciofum feci eum, 8c multis co-denfifqne frondibus:8cæmulata funteum o-mnia ligna voluptatis, quæ erant in paradilonbsp;D Dei.Proptereahæcdicit Dominus DeuSjPronbsp;eo quodfublimatus eft in altitudine,8c deditnbsp;fummitatem fuam virentematq; codenlam.nbsp;Sc eleuatLim eft cor eius in altitudine fua:Tranbsp;didieum inmanus fortifsimi getium,faciensnbsp;faciet ei-.iuxta impietatem eius eieci eum. Etnbsp;fuccident eum alieni 8c erudelißimi natio-num,8c proijeienteum fuper montes, 8c innbsp;cundisconuallibus corruentrami eius, 8cnbsp;confringentur arbufta eius in vniuerfis rupinbsp;bus terræ, 8c recedentde vmbraculo eius om E nes populi terrx,8c relinquent eum.In ruina eius habitauerunt omnia volatilia cœli,8c innbsp;ramis eius fueruntvniuerfæ beftiæ regionis.nbsp;Qi^am ob rem non eleuabuntur in altitudinenbsp;fua omnia ligna aquarum, nee ponent lubli-mitatem fuam inter nemorofa atq; frondola,nbsp;nee ftabunt in fublimitate fua omnia quænbsp;irrigantur aquis ; quia omnes traditi funtinnbsp;morte ad terram vltimam in medio filiorumnbsp;hominum ad cos qui delcendunt inlacum.nbsp;Hæc dicit Dominus Deus, Indie quandonbsp;defcendit ad inferos induxi luótura , ope-rui eum abylforSc prohibui flumina eius, 8cnbsp;cocreui aquas multas contriftatus eft lupernbsp;p eum Libanus, 8c omnia ligna agri concuflanbsp;funt. A lonitu ruinæ eius commoui Gentes,nbsp;qui delcendebaht in lacum : 8c cô/olata fontnbsp;in terra infima omnia ligna voluptatis egre- Gnbsp;gia atq; prxclara in Libano,vniuer{a quæquot;ir- ‘imgitKr.inbsp;rigabantur’aquis.Nam 8c ipfi cum eo delcennbsp;dent ad infernum ad interfedos gladio: 8cnbsp;brachium vniufcuiufq; ledebit fub vmbracunbsp;lo eius in medio nationum . Cui aßimilatusnbsp;es o inclyte atquefiiblimis interligna volu-ptatis.'’Ecce, dedudus es cum lignis voluptanbsp;tis ad terram vltimara : in medio incircunci-fbrum dormies cum eis qui interfedi funtnbsp;gladio. ipfè eft Pharao, 8c omnis multitudonbsp;eius.’dicit Dominus Deus. |
S. Tharao,^uantumuüßiblimü, conterendui eß à rege ‘Babylon^', cuïm yoflationepluri-mt reges obßupeß,ent,plures^^ nationes cum eonbsp;in^ byfjum aetrahentur. CAP. XXXII. Et fadum eft,duodecimo anno,in me- A le duodecimOjin vna menfls, fadû eft:nbsp;verbum Domini ad me,dicens,Fili honbsp;minis aflume lamentum fuper Pharaopemnbsp;regem Aegypti,8cdices ad eum,Leoni Gentium aßimilatus es,8c draconi qui eft in ma-ri:8cvcntilabas cornu in fluminibus tuis, 8cnbsp;conturbabas aquas pedibus tuis, 8c conculcanbsp;bas flurainaearum. Propterea hæcdicit Do-minus Deus, Expandam ftiper te rete meuranbsp;in multitudinepopulorum rnultorumj8cex-traham te in ßgena mea.IIEt proijciam te in Supr.ji.d.nbsp;terram,fupei' faciem agri abijciam te.-8c habi- Sc-i/.f-tare faciam fuper te omnia volatilia cœli, 8cnbsp;laturabo de te beftias vniuerfe terræ.Et dabonbsp;carnes tuas fuper montes, 8c implebo collesnbsp;tuos ßnie tua.Et irrigabo terram fœtorefan ßnbsp;guinis tui fuper montes,8c valles iraplebun-turex te.llEtoperiam cü extindus fueris,cœ Ifaiæ.q.b.nbsp;los; 8c nigrefeere faciam ftellas eius:folénu-be tegam,8c luna non dabit lumen fuum.O-mnia luminaria cœli mœrere ficiam fuper te;nbsp;8c dabo tenebras fuper terram tuam,dicit Donbsp;minus Deus. * Etirritabo cor populorum *quumceeUnbsp;multorum,cuminduxerocontritionem tua y»/««nbsp;in Gétibus fuper terras quas neßis.Et ftupe- meiiotèrra,nbsp;feere faciam fuper te populos multos,8c reoes 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deus. eorum horrore nimio rormidabunt luperte, *cùm volare cœperit gladius meus luperfa-cies eorum ; 8c obftupefcent repente hnguli çLluiw””'nbsp;pro anima fua in die ruinæquot;fuæ’.Quia hæc dinbsp;cit Dominus Deus,Gladius regis Babylonisnbsp;veniet tibi,ingladijs fortium deijciam multi Cnbsp;tudinem tua, in expugnabiles omnes genresnbsp;hæ:8c vaftabunt fuperbiâ Aegypti, 8c difsipanbsp;bitur multitudo eius. Etperdam omniaiu-menta eius quæ erât fuper aquas plurimas;8cnbsp;nonconturbabiteas pes hominis vitra, neq;nbsp;vngulaiumentorura turbabit eas. Tune pu-rifsimas |
Proph. venatores : qui dediidi funt cum interfedis,nbsp;pauentes, 8cinfua fortitudine confufi ; quinbsp;dormierunt incircuncifi cum interfedis gladio, 8c portauerunt confufionem fuam cumnbsp;his qui defeendunt in lacum . Vid»t eos Pharao, 8c cofolatus eft fuper vniuerfa multitu«nbsp;dine fua, quæ interfeda eft gladio,Pharao 8Cnbsp;omnis exercitus eius, ait Dominus Deus:nbsp;quia quot;dedit’terrorem quot;fuum’in terra viuen-anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;....nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Mew». 4*
tium, 8c dormiuit in medio incircunciforum cum interfedis gladio ,Pharao 8c omnis mulnbsp;titudo eius:ait Dominus Deus.
5. Si j'^eculator yifum immimns malum non annuntiauerit, reus erit perettntium : quodnbsp;fi annuntiauerit , folui is qui fibi non calâtnbsp;reuserit. lußusquoqueßfuam deßrat iu~nbsp;ßitiam, damnabitur : amp; imßus ß conuerta-tur, ßaluabitur. confidant de terraßbinbsp;datain j^oßfießionem, quoniam fropter ßtasnbsp;iniquitates perdentur , amp; terra inßiiitudi-nem redigetur.
CAP. XXXIII.
T fadum eft verbum Domini ad me, A dicens,Fili hominisloquere ad filiosnbsp;populi tui, 8c dices adeos, Terraciim
rifsimas reddam aquas eorum,8c flumina eo-rum quafi oleum adducam, ait Dominus Deus, Cura dedero Terram-Aegypti defblanbsp;tara:de{èreturautera terra à plenitudinefua,nbsp;quandopercufleroomnes habitatores eins:nbsp;amp; lcientquia ego Dominus.Planlt;äuseft,amp;nbsp;plangenteum:filiæ Gentiumplangent cum,nbsp;(uper Aegyptum\amp;fupsr multitudine eiusnbsp;D planget eum,ait Dominus Deus.Et faélumnbsp;eft in duodecimo anno,in quintadecimamenbsp;fis, fadum eft verbum Domini ad me,dices,nbsp;Fili hominis canclugubrè fiiper multitudi-nem Aegypti.-amp; detraheeam iplam, amp; filiasnbsp;getium robuftarum ad terram vltimamcümnbsp;his qui deftendutin lacum . Qiyo pulchriornbsp;es?defcende, amp; dormi cum incircuncihs. Innbsp;medio interfedorum gladio cadent : gladiusnbsp;datus eft, attraxerût earn, amp; omnes populosnbsp;eius.Loquentur ei potetifsimi robuftorû denbsp;medio inferni,qui cil auxiliatoribus eius de-fcenderunt,amp; dorraierunt incircucifi,inter-fedi gladio.Ibi aflur, Scomnis mulcitudoe-ius : incircuituillius fepulchra eius : omnesnbsp;interfedi,8c qui cecidcrunt gladio.Qu^orumnbsp;data funtfepulchra in nouißimis lacis: 8c fada eft multitudo eius per gyrü fepulchri eius;nbsp;vniuerfi interfedi,cadentesq; gladio,qui dederant quondam formidinem in terra viuennbsp;tium.Ibi Aelam,8c omnis multitudo eius pernbsp;gyrum fepulchri fui.omnes hi interfedfrue-tesque gladio, qui defeenderunt incircuncifinbsp;ad terrara vltimam: qui pofuerunt terroremnbsp;fuum in terra viuentium, 8c portauerunti-gnominiam fuam cum his qui defeenderuntnbsp;in lacum.In medio interfedorem pofueruntnbsp;cubile eius in vniuerfis populis eius.in circuinbsp;tu eius fepulchrum illius.omnes hi incircunnbsp;cifi,interfedique gladio. dederunt enim terrorem fuum in terra viuentium, 8c portaue-F runt ignominiam fuam cum his qui defeen-duntinlacum,inmediointerfedorum pofi- captuseft, fanguinéautem eius demanufpenbsp;ti funt.Ibi Mofoch, 8c Thubal,8c omnis mulnbsp;titudo eius; in circuitu eius'fepulchra illius.nbsp;omnes hi incircuncifi,interfediq;,8ccaden-tes gladio ; quia dederunt formidinem fuamnbsp;in terra viuentium.Et non dormient cû for-tibus,cadentibusq;, 8cincircuncifis qui def-cenderût ad infernum cum armis fuis:8c pofuerunt gladios fuos fiibcapitibus fuis,8c fuenbsp;runt iniquitates eorumin oßibuseorü:quianbsp;terror fortium fadi funtin terra viuentium.nbsp;Et tu ergo in medio incircunciforum contenbsp;rêris,8cdormies cum interfedis gladio. Ibinbsp;G Idumæa,8c reges eius, 8c omnes duces eius,nbsp;qui dati funt cum excrcitu fuo cum interfedis gladio:8cqui cum incircuncifis dormie-'iefemJïit.i runt,8ccum his quiquot;defcenderunt’inlacum.
Ibi principes Aquilonis omnes 8c vniuerfi
induxero fuper earn gladium,8c tulerit popu lus terræ virum vnum de nouißimis fuis, 8cnbsp;conftituerit eum fuper fe fpeculatoremiEt ilnbsp;leviderit gladium venientem fuper terram,nbsp;Sccecinerit buccina,8c annuntiauerit populo; Audiens autem quifquis illeeft, fonituninbsp;buccinæ, 8c non fe obferuauerit, veneritquenbsp;gladius,8c tulerit eumifanguis ipfius fuper canbsp;putciuserit.Sonum buccinæ audiuit, amp; nonnbsp;fe obferuauit, finguis eius in ipfo erit.-fi autem fe cuftodierit, animam fuamquot;faluabit’.nbsp;Quod fi fpeculator viderit gladium venicn- Bnbsp;tem, 8c no infônuerit buccina; 8c populus fênbsp;no cuftodierit,veheritquegladius, 8c tuleritnbsp;de eis animam .- ille quidem in iniquitate fua
I culatoris requiram.l[Et tu fili hominis fpecu Sapr,.,.jnbsp;latorera dedi te domui Ifiaehaudiensergo exnbsp;ore meo fermonem,annuntiabis eis ex me. Sinbsp;me dicente ad impiü,Impie,morte morieris:nbsp;non fueris locutus vtfeeuftodiat impius ànbsp;via fua : ipfèimpius in iniquitate fua morie-tur, fanguinem auté eius de manu tua requi-ram . Si autem annuntiante te ad impium vtnbsp;à vijs fuis conuertatur, non fuerit conuerfusnbsp;à via fiia: ipfe in iniquitate fua morietunpornbsp;ro tu animam tuam liberafti.Tu ergo fili ho qnbsp;minis die addomum Ifrael. Siclocuti eftis,nbsp;dicentes, Iniquitates noftræ, amp; peccata no-ftra fuper nos funt, 8c in ipfis nos tabefci-musiquomodo ergo viuerepoterimusrilDic Supr,,g.jnbsp;ad eos, Viuo ego,dicit Dominus Deus.molonbsp;mortem impij, fed vt conuertatur impius
à via
E^ecliielis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jji
fuajSc viuat. Conuertihiini * à vijs ve-ftris peßimis: amp; quare moriemini domus If-raelf’ Tu itaque fili hominis die ad filios po-puli tui, luftidaiulli non liberabit eumin quacunque die peceauerit: 8e impietas impijnbsp;non nocebic ei in quacunque die conueriusnbsp;fueric ab impietate fua; amp; luftus non poterienbsp;viuerein iu/liria fua in quacunquedie peccanbsp;uerit. Etiam f dixeroiufto quod vita viuatjnbsp;amp; cófifus in iuftitia hiafecerit iniquitatem:nbsp;omnes iuilitiæeius obliuioni tradérur,8iininbsp;quitate fua quam operatuseftjn ipfa morie-tur.Si autem dixero impio^Morte morieris:nbsp;amp; egerit pœnitentiam à peccato fuo,fecerit-que indicium 8e iuftitiam, Sepignus refti-tuerit ille impius^rapinarnque reddiderit j innbsp;mandatis vitæ ambulaucrit^necfccerit quic-quam iniuftum;vita viuet,amp; non morietur.nbsp;Omnia peccata eins quæ peccauit, non im-putabuntur ei;iudicium sêiuftitiam fecit, vinbsp;ta viuet.Et dixerunt filij populi tui, Non eftnbsp;æqui ponderis via Domini,amp; ipiorû via in-iuftaeft. Cum enim receiîeritiuftusà iuili-tia fia,feceritq; iniquitates; morietur in eis.nbsp;Etcum receiferit impius ab impietate fua,fenbsp;ceritqueindicium 8ciuftitiam; viuet in eis,nbsp;IlEt dicitis,Nô eft reda via Domini. Vnum -E quenque iuxta vias fuas iudicabo devobisnbsp;domus Ifi’ael. Et fadû eft in duodecimo anno, in decimo menfe, in quinta méfis tranf-migrationis noftræ, venitad me quifugeratnbsp;de terufalem,dicens,Vaftataeft ciuitas.Ma-nus autem Domini faéta fuerat ad me veipenbsp;reantequam venirer qui fugerat:aperuitquenbsp;os meum donee veniret ad me mane, 8c apernbsp;to ore meo non fini amplius. Et faétum eftnbsp;verbum Domini ad me,dices, Fili hominis,nbsp;qui habitât in ruinofis his,fuper humum If-rael,loquentes aiunt,Vnus erat Abraham,5cnbsp;hxreditate pofledit terram.-nos auté multi funbsp;mus,nobis data eft terra in pofleßionem.Id-F circo dices ad eos, Hæc dicit Dominus Deus,Qui in fanguine comeditis, 8c oculos ve-ftros leuatisadimmunditias veftras, 8c ian-guinem funditis ; nunquid terram hæredita-te pofsidebitis?Stetiftis in gladijs veftris, fe-ciftis abominationes, 8c vnufquifq; vxoremnbsp;proximi fui polluit; 8c terra hxreditate pof-fidebitis. Hæc dices ad eos, Sic dicit Dominus Deus,Viuo ego, quia qui in ruinofis.hanbsp;bitant,gladio cadet,8c quiinagro eftjbeftijsnbsp;tradetur ad deuorandum;qui autem in pra:finbsp;dijs 8c ipeluncis funt,pefte morientur.Et danbsp;bo terramin folitudinem 8c in delcrtum, 8cnbsp;deficiet fuperba fortitudo eius: 8c delolabunnbsp;tur montes Ifrael,eo quod nullus fit qui pernbsp;eos tranieat.Et icientquiaego Dominus,cünbsp;dedero terram eorum defolatam 8c defertara
propter vniuer/às abominationes fiias, quas operati funt. Et tu fili hominis ; filij populi Gnbsp;tui qui loquuntur de te iuxta muros,amp; in o-ftijs domorum; 8cdicûtVnus ad alterum,virnbsp;ad proximum fuumloquentes,Venire, 8c aunbsp;diarnus quis fit lèrmo egrediensà Domino.nbsp;Et veniûtad te,quafî fi ingrediatur poptilus,nbsp;8cièdent coram repopulus meus;8caudiuncnbsp;fermones tuos,8c nôfaciunt eos;quia incaiinbsp;ticum oris fui vertuntillos,8c auaritiam fuânbsp;fèquitur cor eorum . Et es eis quafi carmennbsp;muficum , quod fuaui dulciq; fono canitur:nbsp;8c audiunt verba tua,8c nonfaciuntea.Etcûnbsp;venerit quodprædiétû eft (ecceenim venu)nbsp;tunefeient quod prophètes fuerit intereos.
S. Ex mamhu^pa^orum, quinegleÜo grege^ tantum qtiafitafunt qu(erunt,dicitT)cminuinbsp;Je (tues fuas ItheratururnyquodJ^ eas in iudtcianbsp;pafcet.fujcitaturusfupereasftruumfuum Danbsp;uid,Jub quo in omniterrx hubertate fetur 'epanbsp;fcancur.ojlenditq^ gregem fuum ejjepopulumnbsp;Jfael,(2^ß Deum ipßrum.
CAP. X X X I I 11.
Et faâum eft verbum Domini ad me, A dicens, flFili hominis propheta de pa-ftoribus Ifrael:propheta,8c dicespaftonbsp;ribus,Hæcdicit Dominus Deus, Væ paftorinbsp;bus Ifrael,qui pafcebantfèmetipfos ; nonnenbsp;greges a paftoribus pafcûtur.’Lac comedebanbsp;tis,8clanisoperiebamini:8c quod craiTum e-rat,occîdebatis:gregeniautem meum non panbsp;feebatis. Quod infirmum fuit non côloJida-ftis,8c quod ægrotum nonfànaftis, quod conbsp;fraótum eft non alligaftis, 8c quod abiedumnbsp;eft non reduxiftis,8c quod perierat nS quæ-fiftis:fed cum aufteritate imperabatis eis, 8cnbsp;cum potentia.Et difperfæfunt oues meæ,eonbsp;quod non effet paftor:8c fadæ funt in deuo-rationem omnium beftiarum agri, 8c difper-fx funt.Errauerunt greges mei in cundis mo Bnbsp;tibus , 8c in vniuerfo colle excelfo : 8c fupernbsp;omnem facié terræ difperfi funt greges mei,nbsp;8c non erat qui requireret, non erat inquamnbsp;qui requireret.Proptereapaftores audite vernbsp;bû DominijViuo ego,dicit Dominus Deus,nbsp;quia pro eo quod fadi funt greges meiinra-pinam,8c oues meæ in deuorationem omniûnbsp;beftiarum agri,eo quod non effet paftor(ne-queenim quæfierunt paftores mei gregemnbsp;meum; fed pafeebant paftores fèmetipfos, 8cnbsp;greges meos non pafeebant) propterea paftores audite verbum Domini, Hæc dicitnbsp;Dominus Deus, Ecce egoipfèfuper pafto-res,requiram gregémeumde manu eorum,nbsp;8cceflàre faciam eosvt vitra non pafeant, (3nbsp;gregé,* nec pafeant ampliiis paftores fêmet- *meem.nbsp;ipfos ; 8c liberabo gregem meum de ore eorum,8c non erit vltrà eis in efeam. Quia hæc
dicit
-ocr page 174-oues meas, 8c vifitabo eas. Sicut vihtat pa-ftor gregem fuum in die quado fuerit in medio ouium fuarum difsipatarum;ßc vißtabo ones meas, 8c liberabo eas de omnibus locisnbsp;in quibus difperlæ fuérant in die nubis 8c canbsp;liginis.Eteducameas depopulis,8c congre-gabo eas de terris, 8cinducam eas in terramnbsp;fuam:8c palcam eas in montibus Iftael,in ri-
D uis,8c in cundis lêdibus terrx.ln palcuis hu- * berrimis palcam cas, 8c in montibus excelfisnbsp;Iftael erunt palcua earum: ibi requielcent innbsp;herbis virentibus, 8c in pafeuispinguibus panbsp;Icentur fuper motes Ilrael. Ego palcam ouesnbsp;meas ; 8c ego eas accubare facia, dicit Dominus Deus.Quod perierat,requira:8c quod abnbsp;iedûerat,reducam;8c quod confradû fuerat,nbsp;alligabo:8c quod infirmum fuerat, cofolida-bo:8c quod pingue 8c forte,cuftodiam, 8c panbsp;' Icam illas in iudicio. Vos autem greges mei,nbsp;hæc dicit Dominus Deus, Ecce e^o iudiconbsp;’ interpecus 8cpecus, arietum 8c hircorum,
¦ Nonne ßtis vobis erat palcua bona de palci? infuper 8c reliquiaspalcuarû veftratum con-culcaftis pedibus veftris;8c cum purifsimamnbsp;aquam biberetis,reliqua pedibus veftris tur-E babatis.Et ones meæ his quæconculcata pedibus veftris fuerant,palcebantur; 8c quæ penbsp;des veftri turbauerât, hæc bibebant. propre-reahæcdicit Dominus Deus ad vos, Ecce,nbsp;ego iplè iudico inter pecus pingue 8c maci-lentum . Pro eo quod lateribus, 8c humerisnbsp;impingebatis, 8c cornibus veftris vétilabatisnbsp;omnia infirma pecora, donee dilpergerenturnbsp;forasißluabo gregem meum,8c no erit vltrànbsp;in rapinam,8c iudicabo inter pecus 8c pecus.nbsp;loban.i.g. llEtfulcitabo fuper eas paftorem vnum, quinbsp;palcat eas,lèruum meum Dauid.- iplè pafeetnbsp;Dani.p .g. eas, Sc 1 ple ent eis in paltorem. Ego autem
F Dominus ero eis in Deu.’amp;lèruus meusDa . uid princeps in medio eorii ; Ego Dominus
I - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- - •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
cis , 8c ceflare faciam beftias pefsimas de terra; 8c qui habitant in delerto,lècuri dormierit 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in faltibus.Et pona eos in circuitu colli s mei
benedidionem:8c deducam imbrem in tem-pore fuo,*pluuiæ benedidionis erunt.Et da bitlignum agri frudum fuum,8c terra dabitnbsp;germen fuum, 8c erunt in terra fua ablque tinbsp;more; 8c feient quia ego Dominus,cum connbsp;triuero catenas iugi eorum, 8c eruero eos denbsp;G manu imperantium fibi. Et non erunt vltrànbsp;in rapinam in Gentibus, neque beftiæ terrænbsp;deuorabunt eos.'lèdhabirabunt confidenternbsp;ablque vllo terrore. Etfulcitabo eis germennbsp;nominatum: 8c non erunt vltrà imminuti fanbsp;me in terra, neq; portabunt vltrà opprobriûnbsp;Gentium. Et fciét quia ego D ominus Deus
Proph.
dicitDominus Deus ,Ecceego ipferequira eorum cumeis,amp;ipfî populus meus domus Ifraebait Dominus Deus. ilVos autégreges loan.io.nbsp;meijgrcgespafcuæmeæ homines eftis:amp;egonbsp;Dominus Deus vefter^dicitDominus Deus.
J. °}\dontis Seirßue Idumaorumfutura yaßa-tio, eo quodpopnlum T)ei aßlixmnt,
T fadus eft (ermo Domini ad me, di- A cens,Fili hominis pone-faciem tua ad-uerfum montem Seir, amp;prophetabisnbsp;deeo,amp; dices illijHæc dicit Dominus Deus,nbsp;Eccecgo ad temons Seir, amp; extendam ma-num meam fuper te,amp; dabo te defolatii atq;nbsp;deftrtum.Vrbes tuas demoliar,amp;tu defertusnbsp;eris;amp; Icies quia ego Dominus.Eo quod fuenbsp;ris inimicus lempiternus, amp;cócluièrisfiliosnbsp;Iftael in manus gladij in temporeafflidionisnbsp;eorû,in tempore iniquitatis extremæ:Propte Bnbsp;rea viuo ego dicit Dominus Deus,quoniamnbsp;fanguini tradâ te, 8c languis te perlequetur:nbsp;8c cum languinem oderis,languis perlequetur te. Er dabo montem Seir defolatumatq;nbsp;delertum:8c auferam de eo euntem 8credeu-tem. Etimplebo motes eins occilorum fuo-rum;incollibus tuis, 8cin vallibus tuis,atq;nbsp;in torrentibusinterfedi gladio cadent. In fonbsp;litudines lempiternas tradam te,8c ciuitatesnbsp;tux non habitabutur; 8c feietis quia ego Donbsp;minus Deus.Eo quod dixeris,Duæ gétes,8cnbsp;duæ terræ meæerût,8c hæreditate poßidebonbsp;eas:cum Dominus elTet ibi : Propterea viuonbsp;ego,dicit Dominus Deus, quia faciam iuxtanbsp;iram tuam, 8c lêcundum zelum tuum quéfenbsp;cifti odio habés eos: 8c notus efficiarpereosnbsp;cum te iudicauero. Et foies quia ego Dominus audiui vniuerlaopprobriatua quæ locu-tus es de montibus Ifrael,dieens, Delêrti,nonbsp;bis ad deuorandum dati funt.Et infurrexiftisnbsp;fuper me ore veftro, 8c derogaftis aduerfuranbsp;me verba veftrazego audiui.Hæc dicit Dominbsp;nus Deus,Lætante vniuerG terrain folitudinbsp;locutus lîim. Et faciam cum eis padum pa- nein te redigam.Sicufi gauifus es fùper hærenbsp;“ “ ’nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ditaré domus Ifrael,eoquddfueritdifsip^ta,
lîc faciam tibi: dißipatus eris mons Seir, 8c Idumæa omnis : 8c feiet quia ego Dominus.
5. Qmapojfulus quot;Dei erat inopproirium Genti bin^eo quad frobterfuapeccata'dijßerfi effentnbsp;in captiuitate^dicit ‘Dominia^nôn fropteril-lumßdprobt erfereduBurum ettm interramnbsp;fuam'.^uod^fuper ipßim effundet aqua mun-damßacienseu infuis preceptis ambulare, manbsp;gna^fruifalicitate.
CAP. XXXVI«
TV autem fili hominis propheta fuper A montes Ilfael, amp; dices, IIMontes If- Supra.tf.nbsp;rael audite verbû DominijHæc dicitnbsp;Dominus Deus, Eo quod dixerit inimicusnbsp;devobis, Euge, altitudines fempiternæin
hæ-
-ocr page 175-
33^
ad quas introierunt, amp; polluerunt nomeft fandum meum,cû dicereturde eis, Populusnbsp;Domini ifte eft ,8c de terra eins égrefsi funt.nbsp;Etpepercinominifàndo raeo,quod pollue- Enbsp;rat domus Iftael in gentibus ad quas ingreftnbsp;ft funt.Idcirco dices domui Iftael, Hæc dicit
meum quod poiluiftis in gentibus ad quas intraftis. Et lanótificabo nomen meum tna-gnum,quod pollutum eft inter Gentes,quodnbsp;poll ui ft is in medio earum : vt Iciant Gentesnbsp;quia ego Dominus, ait Dominus exercituû,nbsp;cum fanlt;ftificatus fuero invobis coram eis.nbsp;Tollam quippe VOS de Gentibus,amp; congre-
liæreditâtem data» funt nobis.'propterea vati-cinarCjSc die,Hæc dicitDominus Deus.Pro eo quoddefolati eftis, èc conculcati percir-cuitura ,amp; fadiin ha:reditatem reliquis gentibus, amp; afeendiftis fuper labiumlinguæ, 8cnbsp;opprobrium populi ; propterea motes Iftaelnbsp;audite verbû Domini Dei,Hæc dicit Domi- Dominus Deus,Nô propter vos egofacîam,nbsp;nus Deus,montibus 8c collibus,torrentibus, domus Iftael : fed propter nomen ftnduninbsp;vallibusq;, defertis, 8cparietinis, 8c vrbibusnbsp;derelidis quæ depopulate funt 8c fubfanna-B tæ à reliquis gentibus per circuitum. Propterea bee dicit Dominus Deus,Quoniara in i-gne zeli mei locutus fum dereliquis getibus,nbsp;8c de Idumea vniuerfà,quæ dederunt terramnbsp;meam fibi in hæreditatem cum gaudio,8ctonbsp;to corde,8c ex animo:8c eiecerunt earn,vt va gabo vos de vniuerfts terris, 8cadducam vosnbsp;ftarent: idcirco vaticinate fuper humum If- in terram veftram.Et efFundam fuper vos a-rael, 8c dices montibus 8ccollibus, iugis 5c quammundam, 8c mundabimini abomni-vallibus,Hxc dicit Dominus Deus, Eccee- bus inquinamentis veftris, 8c ab vniuerftsnbsp;goinzelo meo, 8c in furore meo locutus idolis veftris mundabovos. Etdabo vobisnbsp;fum,eo quod confuftonem Gentiumfufti- cornouum, 8c fjjiritum nouum ponam in
- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~ medio veftri:Scauferam cor lapideum de car
neveftra,8c dabo vobis corcarneura . 11 Et f , fpiritum meum ponam in medio veftri: 8cnbsp;faciam vt in præceptis meis ambuletis, 8c indicia mea cuftodiatis 8c operemini.Et habi-tabitis in terra quam dedi patribus veftris.‘8cnbsp;eritis mihi in populum, 8c ego ero vobis innbsp;Deum.Et faluabo vos ex vniuerfts inquinamentis veftris;8c vocabofrumetum,8c mul-tiplicabo illud, 8c non imponam vobis fa-mem. Etmultiplicabo frudum ligni, 8c ge-nimina agri:vt non portetis vitra opprobriûnbsp;famisin Gentibus.Et recordabimini viarumnbsp;veftrarum pefsimarum, ftudiorumquenonnbsp;bonorum: 8c difplicehunt vobis iniquitatesnbsp;veftræ 6c fcclera veftra. Non propter vos e-go fticiam ait Dominus Deus,notum ftt vo-bis:confundimini 8c erubeftite fuper vijs venbsp;ftris,domus Iftael. Hxc dicitDominus De-us,In die qua miidauero VOS ex omnibusini-
bes,8c inftaurauero ruinofa ; 8c terra deferta
nueritis. Idcirco hæc dicit Dominus Deus, Ego leuaui manum meam,vt Gentes quæ innbsp;circuitu veftro funt, ipfæ confuftonem fuamnbsp;portent.Vosautem montesIftaelramos ve-ftros germinetis, 8c fruAu veftrum afferatisnbsp;populo meo Iftael: prope enim eft vtveniat,nbsp;Quia ecce ego ad yos,8c conuertar vos,8c aranbsp;bimini,8c accipietis fèmenté. Et raultiplica-bo in vobis homines, omnemq;domum If-rael.-5c habitabiintur ciuitates, 8c ruinofa in-ftaurabuntur. Etreplebo vos hominibus 8cnbsp;iumentis: multiplicabuntur, Sccrefcent: 8cnbsp;habitare vos faciam ftcut à principio,bonif-quedonabo maioribusqua habuiftis abin-itio : 8c feietis quia ego Dominus. Et adducam fuper VOS homines populum meum If-rael,8c hxreditate pofsidebût te.-8c eris eis innbsp;hæreditatem, 8c non addes vitra vtabfqueeisnbsp;fts. Hæc dicit Dorainus Deus, Pro eo quodnbsp;dicunt de vobis,Deuorarrix hominum es,8cnbsp;fufFocansgentem tuara; proptereahomines quitatibus veftris, 8c inhabitari fccero vr-nó comedes amplius,8c genté tuam non ne- bes,8c inftaurauero ruinofa ; 8c terra defertanbsp;cabis vltra,ait Dominus Deus:necaudita fa fueritexculta,quæ quondam erat defolata innbsp;ciam in teamplius confuftonem Gentium, oculis omnis viatoris,dicent,Tcrraillain-culta,fadaeft vthortis voluptatis; Scciuita-tes deîèrtæ, 8cdeftitutæ atque fuffoflæ, mi-nutæ fèderunt. Et ftientgenres quæcunquenbsp;dcreliôtæ fuerint in circuitu veftro, quia egonbsp;Dominus ædificaui difsipata, plantauiquenbsp;inculta, ego Dominus locutus ftm8cfece-rim.Hæc dicit Dominus Deus, Adhuc in hocnbsp;inuenient me domusIftael, vt faciam eis;nbsp;Multiplicabo eos ftcut gregem hominum,vtnbsp;gregem fân(ftum,vt gregem lerufalemin fo-lennitatibuscius: Sic erunt ciuitates defèr-tæ,plenæ gregibtis hominum; 8c feient quianbsp;eso Dominus.
S.In
8c opprobrium populorum nequaqua porta bis,8c gentem tuara non amittes amplius,aicnbsp;Dominus Deus. Etfàôlum eft verbum Domini ad me,dicens,Pilihominis, domus If-rael habitauerunt in h’umo fua,8c pollueruntnbsp;eam in vijs fuis, 8c in ftudijs fuis : iuxta im-muhditiâ méftruatæ fafta eft via eorum coram me. Et effudiindignationem meam fu-, pereospro fànguine quem fùderuntfupernbsp;terrara,8c in idôlisfuis polluerunt eam, 8c dinbsp;fperfi eos in Gentes, 8c ventilati funt in ter-ras ; iuxta vias eorum , 8c adinuentiones eo-
C, ---- •**A*-«* ’ ¦‘«J. vui UUJ ; kJV aWiMWVliXiwj VW-»
“quot;’’•i.d. rura iudicaui eosdlEtingrefti funtad genres
Proph.
5. Inßgura aridoram oßium reuiuifcentium, tua.Cùmautemdixerintadtefilijpopulitui defignat filios Ifrael qui de omni froßeritate loquentes . Nonne indicas nobis quid in hisnbsp;deßerant,reducendos in terrain luam: amp; per tibi velisf’loqueris ad eos, Hæc dicit Domi-duo ligna coniunila ßgnißiat 'vnum fore regnum luda amp; Ißael^quifub yno rege acpanbsp;flore quot;Dauid obferuaturifint madataDomi-ni,qui turn ipfispa^um ferietfimpiternum.
CAP. XXXVII.
I Aéla efl fiiper me manus Dominijamp;e-duxitme in fpiiitu Domini : Sc dimifit me in medio campi qui erat plenus ofsinbsp;bus. Et circunduxit me per ea in gyro: erantnbsp;autem multavalde fuper faciemcampi,ficca- vndique. Sc adducam eos adhuraum fuam.nbsp;quevehementer.Etdixitadme,Filihominis '*nbsp;putafne viuent ofTa ifla ƒ Et dixi, Dominenbsp;Deus tu nofti. Et dixitad me, Vaticinare denbsp;oßibus iftis ; Sc dices eis, Ofla arida auditenbsp;verbum Domini.Hæc dicifDorainus Deusnbsp;oßibus hiSjEcce egointromittam in vos fpi-g ritii. Sc viuetis ; Et dabo fuper vos neruos,Scnbsp;fuccrefcere facia ßiper vos carnes, Sc fuper-extendam in vobis cutem:Scdabo vobis fpirinbsp;tü,Sc viuetis:Sc fcietis quia ego Dominus.Etnbsp;prophetaui ßcut prxceperat mihi : fadus eflnbsp;autem fbnitusprophetanteme, Sceccecom-motio:8c acceflerût ofla ad ofla,vnumquod-que ad iunduram fuam . Et vidi, Sc ecce fuper ea nerui,Sc carnes alcenderunt,Scextenranbsp;efl in eis cutis défuper Sc fpiritum non habe-bant.Et dixit ad me, Vaticinaread fpiritum,nbsp;vaticinate fili hominis, Sc dices ad fpiritum,nbsp;Hæc dicit Dominus Deus,A quatuor vendsnbsp;veni fpiritus : 8c infuffla fuper interfeélosi-ftos,8c reuiuifcant.Et prophetaui, flcut præ-ceperat mihi:8c ingrefTus eft in eafjjirituSjScnbsp;vixerunt: fleteruntque fuper pedes fîios exernbsp;citus grandis nimis valde.Et dixitad me,Filinbsp;hominis,oflahæc vniuerfà, domus Ifrael eft:nbsp;ipfî dicunt, AruerûtolTà noftra,8cperijt fpesnbsp;noftra,Scabfcifsi fumus.Propterea vaticina-re,8c dices ad eos,Hæcdicit Dominus Deus,nbsp;Ecce ego aperiam tumulos veftros, 8c edu-cam vos de fèpulchris veftris populus meus;
8c inducam vos in terra Ifrael. Et fcietis quia ego Dominus, cùm aperuerofèpulchra ve-ftra,8c eduxero vos de tumulis veftris popu-le meus; Et dedero fpiritum nieum in vobis,nbsp;8c vixerltis, 8c requiefcere vos faciam fupernbsp;humura yeftram ; 8c fcietis quia ego Dominus locutus fum :8c feci,ait Dominus Deus.nbsp;Etfaftuseft fermo Domini ad me, dicens.nbsp;Et tu fîli hominis fume tibi lignum vnum:nbsp;8c fcribe fuper illudludæ filiorum Ifrael fo-ciorum eius.8c toile lignum alterum, 8c fcribe fuper illud lofèph lignum Ephraim,nbsp;Sccundæ domus Ifrael, fociorumque eius.nbsp;Etadiungeilla, vnumad alrerum tibiin lignum vnum ; 8c erunt in vnionem in manu
nus Deus, Ecce ego aflumam lignû lofèph, quod eft in manu Ephraim, 8c tribus Ifraelnbsp;quæ fiint ei adiunlt;9:æ:8c dabo eas pariter cumnbsp;ligno Iuda,8cfaciam easin lignum vnum,8cnbsp;erunt vnum in manu eius.Eruntaût ligna fuper quæ fcripfèrisin manu tua, inoculis eo-rû.Etdicesadeos,HæcdicitDominusDeus, pnbsp;Ecce ego aflumam filios Ifrael de medio na-tionum ad quas âbieriint; Sccongrcgabo eos
I
Et faciam eos in gentem vnam in terra in mo tibus Ifrael, 118c rexvnus erit omnibus impe- loânuo.k.nbsp;rans:8c nô erunt vitra duæ gétes,necdiuidennbsp;tur amplius in domo régna. Neq; polluenturnbsp;vitra in idôlis fuis 8c abominationibus fuis,nbsp;8c cundis iniquitatibus fuis: Scfàluos eos faciam de vniuerfis fèdibus in quibus peccaue-runt,8cemundabo eos, 8c erunt mihi populus,8c ego ero eis Deus.ilEtfèruus meus Da Supr.^ f.nbsp;uid rex fuper eo,8c paftorvnuserit omnium lohw-i-S«nbsp;eorum.-in iudicijs meis ambulabunt. Sc man- ifaiæ.4o.enbsp;data meacuftodient,8c facientea.Et habita-bunt fuper terram quam dedi feruo meo la-qnbsp;cob,in qua habitauerunt patres veflri; Sc ha-bitabuntfupcreamipfi,8cfilij eorum, Scfilijnbsp;fifioru eorum,vfq; in fèmpiternû : 8c Dauidnbsp;feruus meus princeps eorum, in perpetuum.nbsp;IlEtpercutiâillis fœdus pacis,padû fempiter- loan.n.«.nbsp;numeriteis.'Scfundaboeos, Scmultiplicabo, Pfal.toj».bnbsp;8c dabo fàndificationé meam in medio eorû ‘ “nbsp;in perpetuum . Et erittabernaculum meumnbsp;in eis:8c ero eis Deus, 8c ipfi erunt mihi populus . Et fcient Gentes quia ego Dominusnbsp;fàndificator Iftael cùm fuerit fàndificationbsp;meain medio eorum in perpetuum.
5. Hdbitatibuspoflredu^amcaptiuitatem feturè filifi Jfraëlin oppidisfui^^adducet ‘DominM i»nbsp;nouifiimüdiebuieotraeos Gog tuingentiexer^nbsp;titu'fld tir bunc cumfuo exercitu muhis tladi-bui pofleaconfumet.nbsp;nbsp;nbsp;cap. x x X v 11 i.
Et fadus eft fermo Domini ad me, di- A cens, IlFili hominis pone faciem tuam Apoca.j.e.nbsp;contra Gog!gt;8c’terram Magog, princi gt;.4.
pem capitis Mofoch, 8c Thubal:8c vaticina-re de eo,8c dicestgt;ad eum’,Hæc dicit Domi- gt;.». nus Deus,Ecce ego ad te Gog principem capitis Mofoch,8c Thubal, Sccircumagam te,nbsp;Sc ponam frænum in maxillis tuis:8ceducamnbsp;te 8c omnem exercitum tuum,equos 8c equinbsp;tes veftitos loricis vniuerfos, multitudinemnbsp;magnam haftam 8c clypeum arripientium 82nbsp;gladium.Perfæ,Aethiopes,8cLibyes cum eisnbsp;omnes fcutati 8c galcati. Gomer,8c vniuerfànbsp;agminaeius,domusThôgorma latera Aqui- B .nbsp;lonis t ôc totum robur eius populique multi
tecum.
E^echielis.
tecum.Præpara amp;, inftrue te amp;: omnem mul-titudinem tuam, qux coaceruata eft ad te: amp; efto eis in præceptum.PofI dies multos vifi-taberis:in nouißimo annorum venies ad ternbsp;ram quæ reuerfà eft à gladio amp; congregatanbsp;eft de populis raultis j ad montes Iftael, quinbsp;fuerunt dcferti iugiter.-hæcde populis edult;ftanbsp;eftjamp; habitabunt in ea confidenter vniuerft.nbsp;Aftendens autem quafi terapeftas venies amp;nbsp;quafi nubes, vt operias terra tu amp; omnia ag-mina tua , amp; populi multi tecum . Hxc dicitnbsp;C Dominus Deus;In die ilia alcendentfermo-nes fuper cortu5,amp; cogitabis cogitationemnbsp;pefsimam:amp; diceSj Afcendam ad terram abf-que muro ; veniam adquiefcentes habitâtef-quefecurè.-hi omnes habitant fine muro^ve-ftes amp; portæ non fiint eis. Vt diripias fpolia,nbsp;amp; inuadas prædam, vt inféras manum tuamnbsp;fupereosquidelerti fuerantamp; poftearefti-tuti, amp; fuper populum qui eft congregatusnbsp;ex GentibuSj qui poftidere cœpit amp; efle ha-D bitator vmbiliciterrx, Saba, ScDedan^Scnbsp;negotiatores Tharfis. amp; omnes leones eius
nis? ecce ad diripiendam prædam congrega- rael cades tUjamp; omnia agmina tua^ amp; populi tui qui funttecum:feris, auibus, omnique volatili, amp;c beftijs terræ dedi tead deuoran-dum.Super faciem agri cades:quia ego locu-tus fum,ait Dominus Deus. Et immittam i- Bnbsp;gnem in Magog^Sc in his qui habitantin in-fulis confidenter .• amp; ftient quia ego Dominus. Et nomen fanótum meum notum facianbsp;in medio populi mei Ifrael amp; non polluamnbsp;nomen landum meûamplius:amp; fcient Gennbsp;tes quia ego Dominus landus Ifrael. Eccenbsp;venitjSc fadum eft,ait Dominus Deus: hæcnbsp;eftdiesdequalocutus fum. Etegredienturnbsp;habitatores de ciuitatibus Ilrael, amp; fuccen-dent amp; comburentarmajClypeum amp; haftas,nbsp;arcum amp; fagittas,amp; baculos,manus, amp;con-tos : amp; fuccendent ea igni ftptem annis. Et Cnbsp;non portabunt ligna de regionibus, nequenbsp;fuccident delaltibus.-quoniam arma fuccendent igne, amp; deprædabuntur eos quibus prænbsp;d.æ fuerant, amp; diripient vaftatores fuos, ait
Kj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
^^'^^^•ll^^oæ™®^®'’'^”*^‘’’'^f^ciemeapiices Gog, Scomnemmultitudinemeius j amp;vo-
cabo eum pefte Jamp;^ànguine,amp;imbrevehe-menti,amp; lapidibus immenfis: ignem, amp; ful-phurpluam fupereum, amp; fuper exercitum eius ,amp; fuper populos multos qui funtcumnbsp;eo.Et magnificabor amp; fandificabor, amp; no-tus eroin oculis multarum gentium.* amp; feietnbsp;quia ego Dominus.
S. Adduiet quot;Dominus Gog contra Ifrael, fed/ƒ fum cum toto eiusexercitu ibiperdet,in cuitunbsp;fepuhurafestem menfibw occupabuntur adnbsp;mundandamterram : Dominus filios Ifraelnbsp;propterpeccata ipforum tradidit in captiui-tatem ,fed reduces eos in terram Juam ad no-^nbsp;minis fuiglorifcationem.
CAP. XXXIX.
TV autem fili hominis vaticinare ad- A uerfum Gog, 8c dices,Hæc dicit Do-minus Deus, Ecce ego fuper te Gognbsp;principem capitis Mofoch amp; Thubal;amp; cir-cumagam te, II amp; quot;feducam’te, amp; afeenderenbsp;tefaciamdelateribus Aquilonis:amp;adducamnbsp;te fuper montes Ifrael. Etpercutiam arcumnbsp;tuum in manu finiftratua;amp;fagittastuas denbsp;dicent tibi,Nunquid ad fiimenda fpolia tu ve manu dextera tua deijeiam.Super montes If-
ftimultitudinem tuam, vttollas argentum amp; aurum,amp; auferas fupelledilem atque fub-ftantiam,amp; diripias manubias infinitas.Pro-pterea vaticinare fili hominis, amp; dices adnbsp;Gog , Hæc dicit Dominus Deus,Nunquidnbsp;no in die illo,cum habitaueril; populus meusnbsp;Ifrael côfidenter,fcies.'’Et venies de loco tuonbsp;P àlateribus Aquilonis tu amp;populi multi tecum,afeenfores equorum vniuerfi,cœtus manbsp;gnuSjSc exercitus vehemens.Etafcendes fuper populum meum Ifrael quafinubes,vt o-perias terram . In nouißimis diebus eris, amp;nbsp;adducam te fuper terram meam.-vtfeiant Gé-tes me,cùm fandificatus fuero in te in oculisnbsp;eorum ô Gog.Hæc dicit Dominus Deus,Tunbsp;ergo ille es de quo locutus fum in diebus an-tiquisinmanu feruorum m.eorum prophetarum Ifrael, qui prophetauerunt in diebusnbsp;illorum temporum, vt adducerem te fupernbsp;p eos.Et eritin die ilia : in die aduentus Gog
fup,er terram Ifrael,ait Dominus Deus,afcé- Dominus Deus.Et erit in dieilla:dabo Gog det indignatio mea in furore meo. Et in zelo locum nominatum fepulchrum in Ifrael: valnbsp;meo, in igne iræ meæ locutus fum. Quia in lem viatorum ad orientem maris, quæ obftunbsp;die ilia eritcommotio magna fuper terram pefeere faciet prætereuntes : amp; fèpelient ibi
-• niaris,amp;volucres cœli, Sebeftiæ agri,amp;om- cabftur Vallis multitudinis Gog. Et 'fepeliet ne reptile quod mouetur fuper humum,cun èos domus Ifrael, vt mundent terram feptemnbsp;lt;ftique homines quifunt fuper faciem terræ:nbsp;8c lubuertentur montes, 8c cadent fepes, 8cnbsp;G omnis murus corruetin terram.Et conuocanbsp;bo aduerfuseum in cundis montibus meisnbsp;gladium,ait Dominus Deus : gladius vniuf-cuiufque in fratrem fuum dirigetur. Et iudi-
333
mêfibus.Sepeliet autem eum omnis populus terræ,amp; erit eis nominata dies in qua glorifi-catus funijait Dominus Deus.Et viros iugi-terconftituent luftrantes terrani qui fepe-liantjSc requirant eos qui remaniè^ant fuper Dnbsp;faciem terræ vt emundenteam.-poft menfesnbsp;V V autem
I
autem (èptem quærereincipient. Etcircui-buntperagrantes terram :cumque viderint os hominis, ftatuentiuxtaillud titulum, donee (êpeliant illud pollindores inValle multi tudinis Gog.Nomen autem ciuitatis Amonbsp;na,8c mundabunt terram.Tu ergo fili hominbsp;nis,hæcdicitDominus Deus,Dic orani vo-luCri-,amp; vniuerfis auibus, cundifque beftijsnbsp;£ agri,Conuenite,properate,concurrite vndi-quead vidimam meam quam ego immolonbsp;vobis , vidimam grandem fiiper montes If-raehvt comedatis carnem, 8c bibatis (angui-nem. Carnes fortium comedetis, 8c (angui-nemprincipum terræbibetis: arietum,agno-rum,8c hircorum,taurorumque,8c altilium,nbsp;8c pinguium omnium.Et comedetis adipemnbsp;in laturitatem, 8c bibetis fanguinem in ebrienbsp;tatem, de vidiraa quam ego immolabo vobis : 8c (aturabimini (iiper menfam meam denbsp;equo, 8c equite forti, 8c de vniuerfis viris belnbsp;latoribus,ait Dominus Deus.Et ponam glonbsp;F riammeamin Gentibus. amp;videbuntomnesnbsp;gentes indicium meum quodfecerim,8c ma»nbsp;num meam qua pofuerim fuper eos.Et (ciétnbsp;. domus Kfael quia ego Duminus Deus eorfinbsp;à die illa 8cdeinceps.Et (cient Gétes quonianbsp;in iniquitate (ua capta fit domus Ifrael : conbsp;quod dereliquerint me,8c abfcoderim faciemnbsp;meam ab eis,8c tradiderim eos in manus ho-ftiura,8c ceciderint ingladio vniuerfi. luxtanbsp;immunditiam eorura 8c (celusfeci eis,8c ab-(condi faciem meam ab illis. Propterea hxcnbsp;dicit Dominus Deus, Nunc reducam capti-uitatem lacob, 8c milèrebor omnis domusnbsp;Ifrael:8c alTumam zelum pro nomine (àndonbsp;G meo.Etportabuntconfufionemfuam,8c o-mnem præuaricationéqua præuaricati (untnbsp;in me, cum habitauerint in terra (ua confi-denter neminem formidantes, Et reduxeronbsp;cos de populis, 8c cógregauero de terris ini- in longum,8c vno calamo in latum: 8c internbsp;micorum fuorum, 8c (ândificatus fuero in thalamos, quinq;cubitos: 8c limen portæ iunbsp;Supra.jiï.c eis inoculis gentium plurimarum.llEt (cient xtaveftibulü portæ intrinfecus,calamo vno.nbsp;quia ego Dominus Deus eorum , eo quod Et menfus eft veftibulü portæ odo cubito-tranftulerim eos in nationes,8ccongregaue- rum,8c frontem eius duobus cubitis;veftibunbsp;rim eos fuper terram fham, 8c non derelique lum autem portæ eratintrinlècus.Porrô thanbsp;rim quenquam ex eis ibi.Etnon abfeondam lami portae ad via orientale, tres hinc 8c tresnbsp;vltrà faciem meam ab eis,eo quod effuderim inde:men(ura vna triû,8c menfura vnafron-(piritummeum fiiper omnem domu Kfael,nbsp;ait Dominus Deus.
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5, Tropbetic oßenditurfuwra rexdificatio ciui
tatis,cum menßtra in longitudine, latitudine amp; altitudine ßngularum domusportarum,nbsp;thalamorum,frontium,ßn€ßrarum, yeßi-lulorum,cubiculorum’.amp;graduumtitemen-ßuratio quatuor menßtrumad immolandanbsp;ßacrificia'.rurßim ga^pbylacia cantor um amp;nbsp;fac(rdotum,acyeßihula tempïi,
CAP. XL.
IN vicefimo quinto anno tranfraigratio- A nis noftrxjin exordio anni^decima mennbsp;fis_,quartodecimo anno,poftqua percuf-fa eft ciuitasdn ipfa hac die fada eft ftiper menbsp;manus Dominijamp;adduxit meilluc.In vifionbsp;nibus Dei adduxit me in terram Iftael^Sc di-mifit me fuper montem excelfum nimis: fii-per quern erat quafi ædificium ciuitatis ver-gentis ad Auftrum.Etintroduxitmeilluc;amp;;nbsp;ecce vir^cuius erat Ipecies quafi Ipecies æris,nbsp;amp; funiculus lineus in manu eiuSj 8c calamusnbsp;mêfuræin manu eius: ftabatautemin porta.nbsp;Et locutuseftad me idem vir, Fili hominis,nbsp;vide oculis tuis,8c auribus tuis audi,8c ponenbsp;cor tuum in omnia quæ ego oftendam tibi;nbsp;quiavtoftendantur tibiaddudus es huc:an-nutia omnia quæ tu vides Domui Ifrael. Etnbsp;ecce raurus forinlècus in circuitu Domusnbsp;vndique, 8c inraanu viri calamus menfurænbsp;fex cubitorum 8c palmo:8c menfus eft latitunbsp;dinem ædificij calamo vno, altitudinéquo-quecalamo vno.Et venitad portam quæ re-fpiciebat viam orientalem, Scafcédit per granbsp;duseius;8c menfus eft limen porte calamonbsp;vno latitudineiUjid eftjimen vnum calamonbsp;vno in latitudine:Etthalamum vno calamo
micorum fuorum, amp; (andificatiis fuero in
tranftulerim eos in nationes,amp;congregaue-
tium ex vtraq; parte. Et menftis eft latitudi-nem liminis portæ decem cubitorü;8c longi tudinéportæ tredecim cubitorû ; Etraargi-nem ante thalamos cubiti vnius : amp;: cubitusnbsp;vnus finis vtrinqj.thalami auté (ex cubitorûnbsp;erant hinc 8cinde. Et menfus eft porta à te-do thalamijvfq; ad tedum eius latitudiné vinbsp;gintiquinq; cubitorû; oftium cótra oftium.nbsp;Et fecit frètes per (exaginta cubitos:8c ad frónbsp;tem atrium portæ vndiq; percircuitum. Etnbsp;ante facie portæ quæ pertingebat vfq; ad fa-ciem
amp; in frontibus eorum quæ erant intra portam vndique per cireuitum : ßmiliter autem erant amp;in veftibulisfeneftræper gyrü intrinnbsp;fecus, amp; ante ftontes pidura palmarum *. Etnbsp;eduxit me ad atrium exterius, amp; eccegazo-pbylacia, amp;pauimentum ftratum lapide innbsp;atrio per cireuitum: triginta gazopbylaçia innbsp;circuitu pauimenti.Et pauimentum in fronte portarum lècundùmlongirudinem portarum erat inferius. Et menfus eft latitudinemnbsp;à facie portæ inferioris vlque ^ad frontem a-trij interioris cxtrinlecusjcentum cubitos adnbsp;Orientem amp; ad Aquilonem.Portam quoque in frotibus portarum : ibi lauabant bolocau-quæ relpiciebat viam Aquilonis atrij exte- quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~ '
rioris, menfus eft tarn in longitudine quam in latitudine. Et tbalamos eius tres binc amp;nbsp;tres inde : amp; frontem eius amp; veftibulum e-ius lècundùm menfuram portæ prioris: quinnbsp;quaginta cubitorum longitudinem eius, amp;nbsp;latitudinem vigintiquinquecubitorum . Fe-neftræautem eius, amp;veftibulum, amp;fcul-D pturæ fecundùm menfuram portæ quæ relpinbsp;ciebatad Orientem: amp; leptemgraduum eratnbsp;afcenftis eius,amp; veftibulum ante ea, Et portanbsp;atrij interioris contra portam Aquilonis, amp;nbsp;Orientalem : amp; menfus eft à porta vlque adnbsp;portam cêtum cubitos. Et eduxit me ad viamnbsp;auftralem amp; ecce porta quæ relpiciebat adnbsp;Auftrum: amp; menfus eft frontem eius, amp; veftibulum eius iuxta nienluras fuperiores.nbsp;Et feneftras eins Sc veftibula in circuitu,nbsp;ficut feneftras cæteras : quinquaginta cubitorum longitudinelatitudine viginti-quinq j cubitorum. Et in gradibus leptem afeendebatur ad earn: amp; veftibulum ante foresnbsp;eius.-Sc cælatæ palmæ erant,vna binc,Sc altera inde in frote eius.Et porta atrij interiorisnbsp;inviaauftrali: Sc menfus eft à porta vfquenbsp;ad portam in via auftrali,centum cubitos.Etnbsp;introduxit me in atrium interius adportamnbsp;auftralera;8c menfus eft portam iuxta men-furas luperiores.Tbalamum eius:Sc frontemnbsp;eius,Sc veftibulum eius eifdem menfurisiScnbsp;feneftras eius,8c veftibulum eius in circuitunbsp;quinquaginta cubitos longitudinis, Sc lati-E tudinis vigintinque cubitos. Et veftibulumnbsp;per gyrum longitudine vigintiquinque cu-bicorum, Sc latitudine quinque cubitorum.nbsp;Et veftibulum eiusad atrium exterius,Sc palnbsp;mas eius in fronte; Sc ofto gradus erant quibus afeendebaturper eam.Et introduxit menbsp;in atriü interius per viam orientalem; Sc mé-fuseft portam lêcundum menfuras fuperio-res.Tbalamum eius,Sc frontem eiuSjSc veftibulum eius,ficutfupra:Scfeneftras eius, Scnbsp;veftibula eius in circuitu,longitudine quin-
Eçechielis.
ciem veftibuli portæinterioris,quinquagin-
ciem veftibuli portæintenoris^quinquagin- quagintacubitorû^amp;Iatitudine vigintiquin C ta cubitos. Et feneftras obliquas in thalamis quecubitorum.EtveftibulumeiuSjidefta-trij exterioris:amp;palmæcælatæin fronte.eiusnbsp;bine amp;inde:amp;in oélogradibus afcéfus eius.nbsp;Etintroduxit me ad portam quæ refpiciebatnbsp;ad Aquilonem;amp; menfus eft lecundum mennbsp;fiiras fùperiores.Thalamum eius,amp; frontemnbsp;eiuSj amp; veftibulum eius^Sc feneftras eius pernbsp;circuitum^ longitudine quinquagintacubi-torum: amp; latitudine vigintiquinquecubito-rum.oEt’veftibuIumeiusrelpiciebatadatriû o.itf.nbsp;exterius : amp; cælatura palmarum in fronte e-iushinc amp; inde: amp;in odogradibus alcen- pnbsp;fus eius.Etperßngulagazophylacia oftiumnbsp;ftum. Et in veftibulo portæ duæ meße bine,nbsp;Scduæmenlæinde: vt immoletur fupereasnbsp;bolocauftum, amp; pro peccato,amp; pro deliólo.nbsp;Et ad latus exterius quod aß:enditad oftiumnbsp;portæ quæ pergit ad Aquilonem, duæ mêlæ;nbsp;Scadiatus alterumante veftibulum portæ,nbsp;duæ raenße.Qjutuor meße bine, amp; quatuornbsp;menlæ inde ; per latera portæ oélo menlæ e-rant fuperquasimmolabant.Quatuorautemnbsp;menße ad bolocauftum,de lapidibus quadrisnbsp;extrudæ : longitudine eubiti vnius amp; dimi-diJ,Sc latitudineeubiti vnius amp; diraidij,amp; alnbsp;titudine eubiti vnius:fijper quas ponent va-fà in quibus immolatur boloeauftum amp; vi-diraa.Et labia earum palmi vnius,reflexa in-trinlècus per cireuitum : ßiper mêlas autem,nbsp;earnes oblationis. Et extra porta interioremnbsp;gazopbylaçia cantorum in atrio interior!,nbsp;quod erat in latereportærelpiciétis ad Aquilonem : amp; facies eorum contra viam auftra-lemjVna ex latere portæ orientalis quæ relpinbsp;ciebatadviäAquilonis.Et dixit ad me. Hocnbsp;eft gazopbylacium quod relpicit viam me-ridianam, lacerdotum eritqui excubantinnbsp;euftodijs rempli. Porro gazophylaciü quodnbsp;relpieitad viam Aquilonis, lacerdotum eritnbsp;qui excubant ad minifterium altaris.ifti funtnbsp;filij Sadoe, qui acceduntdeßlijsLeuiadDonbsp;minum,vt miniftrent ei.Er menfus eft atriünbsp;longitudine centum cubitorü ,amp; latitudinenbsp;centum cubitorum per quadrum: amp; al tarenbsp;antefaciem rempli. Et introduxit mein veftibulum rempli : amp; menlus eft veftibulumnbsp;quinque cubitis bine, amp; quinq ue cubitis inde : amp; latitudinem portæ trium cubitorumnbsp;binc,amp; trium cubitorum inde.Longitudincnbsp;autem veftibuli, viginti cubitorum:amp; latitunbsp;dinem vndecim cubitorumjamp;oftogradibusnbsp;afeendebatur ad quot;earn’. Etcolumnæ erant innbsp;frontibus.'vna binc,amp; altera inde.
5. ‘Dilpoßno rexdifiiandi temßi iuxtafartes fingnlas.
CAP. X L I.
Vv a Et
-ocr page 180-fex cubitos latitudinis hinc, palmæ:amp; palmaintercherub amp; cherub'duaf-iuxta palmatn ex hac parte, amp; faciem leonis iuxta palmain ex alia parte:expreflam per o-mnem domum in circiiitu . De terra vfq; adnbsp;fuperioraportæ ,cherubim amp;palmæ cxlaracnbsp;erant in pariere rempli.Limen, quadrangu-lum:amp; faciès fanduarij,afpedus contra alpenbsp;âum.Altaris lignei trium cubitorum altitu-do: Sclongitudo eius, duoriimcubitorum:nbsp;amp; anguli eius,amp;longitudo eius, amp; parietesnbsp;eins lignei.Et locutus elf ad me,Hæc eft menbsp;fàcorâ Domino.Etduo oftiaerantin téplo,nbsp;amp; in lanéluario.Etin duobus oftijs ex vtraq;nbsp;parte bina er.ît oftiola,quæ in lêinuicem pli-
A T introduxit me in templû,amp; menfus eus,ad menfuratn. Et fabrefadta cherubim amp; p eft frôtes (èx cubitos latitudinis hinc, palmæ:amp; palma intercherub amp; cherub'duaf-amp; lex cubitos latitudinis inde,latitudi- q'ue faciès habebat cherub. Faciem hominisnbsp;né tabernaculi.Et latitudo portæ, decern cubitorum erar:amp; latera portæ quinquecubitisnbsp;hinc, amp; quinque cubitis inde: amp; menfus eftnbsp;longitudinem eius quadraginta cubitorum,nbsp;amp;latitudinem viginri cubitorum. Etintro-greflusintrinfecus,menfus eft in fronteportæ duos cubitos;amp; porram,fex cubitorum:amp;nbsp;latitudinem portæ,fèpté cubitorum. Et mennbsp;fus eft lôgitudinem eius viginti cubitorum,nbsp;amp;latitudinem viginti cubitorum, antefaciem rempli.'amp; dixit ad me,Hoc eft lànélumnbsp;fandlorum . Et menfus eftparietem domusnbsp;fèx cubitorum; amp;latitudinélateris, quatuornbsp;cubitorum vndique per circuitum domus, cabantur .-bina enim oftia erant exvtraqusnbsp;Latera autem, latus ad latus, bis triginratria: parte oftiorum.Etcælata erant in iplîs oftijsnbsp;amp; erant eminentia quæ ingrederétur per pa- rempli cherubim, amp; fculptura palmarum,fi-rietem domus, in lateribus per circuitum, vt eut inparietibus quoq^expreftà erant-.quamnbsp;continerent, amp; non attingerent parietem ob rem amp;. grofsiora erant ligna in veftibuli
B rempli.Et platéa erat in rotundum,afcendés fronteforinlècus. Super quæ feneftræ obli-furfum per cochleam,amp; in cœnaculum rempli deferebat per gyrum , idcirco latins erat templum in fuperioribus: amp; fie de inferiori-bus afeendebatur ad fuperiora j.in medium.nbsp;Et vidi in domo altitudinem per circuitum,nbsp;fundata latera ad menfuram calami fex cubitorum fpatio : amp; latitudincm per parietem lateris forinlêcus quinque cubitorum:nbsp;amp; erat interior domus in lateribus domus.nbsp;Et inter gazophylacia latitudinem vigintinbsp;cubitorum incircuitu domus vndique. Etnbsp;oftium lateris ad orationem : oftiura vniimnbsp;ad viam Aquilonis,amp; oftium vnumad viamnbsp;Auftralem : amp; latitudinem loci ad orationê,nbsp;quinq; cubitorum in circuitu. Et ædificiumnbsp;quoderatfcparatum,verfumqueadviam re-fpicientem ad mare, latitudinis fèptuaginta gazophylacia deambulatio decem cubitorûnbsp;cubitorum.paries autem ædificij, quinqj eu- latitudinis, ad interiora refpiciens viæ cubi-bitorum latitudinis per circuitum: amp; longi-tudo eiuSjiîonaginta cubitorum. Et menfusnbsp;eft domus longitudinem, centum cubitorû;nbsp;amp; quodfeparatum eratædificium,amp;parietesnbsp;eius,longitudinis centum cubitorum. Latitudo autem antefaciem domus:amp;eius quodnbsp;eratfèparatum contra orientem,centum cubitorum,Et menfus eft lôgitudinem ædificijnbsp;contra faciem eius quod erat leparatum adnbsp;dorfum : ethecas ex vtraq; parte centum cubitorum ; amp; templum interius, amp; veftibulanbsp;atrij. Limina amp; feneftras obliquas, amp;ethe-cas in circuitu per tres partes, contra vniuf-cuiufquelimen, ftratumq; ligno per gyrumnbsp;in circuitu:terra autem vfque ad feneftras,amp;nbsp;feneftræ claufæ fimetoftia. Et vfque ad do-muminteriorem,amp; forinfecus.-'per’omnemnbsp;parietem in circuitu intrinfecus, amp; forinfè-
quæ,amp; fimilitudo palmartim hinc atqueinde in humerulis veftibuli : fecundum latera domus,latitudinemqueparietum.
S. Tie«sterisjj t^tixadjatrorum 'vfum^min:nt,re(edißc/indii,_
CAP. XLII.
Et eduxit me in atrium exterius per viam ducentem ad Äquilonem, amp; in-troduxit mein gazophylacium , quodnbsp;erat contra feparatum ædificium amp; contranbsp;ædem vergentem ad Aquilonem.In ficie 15-gitudinis,centum cubitos oftij Aquilonis;8cnbsp;latitudinis quinquaginta cubitos:contra viginti cubitosatrij interioris, amp; contra paui-mentum ftratum lapide atrij exterioris, vbinbsp;erat porticus iunda porticui triplici.Et ante
ti vnius . Et oftia eorum ad Aquilonem ;vbi erant gazophylacia in fuperioribus humi-liora; quia fiipportabantporticus quæ ex illis eminebant deinferioribus, amp; de medijsnbsp;ædificij. Triftegaenim erant, amp;non habe- gnbsp;bant columnas, fient erant columnæ atrio-rum: propterea eminebant de inferioribos,nbsp;amp; de medijs .à terracubitis quinquaginta.Etnbsp;péribolus exterior fecund um gazophylacia,nbsp;quæerat in viaatrij cxrerioris antegazophynbsp;lacia:longitudo eius, quinquaginta cubitorum . Quia lógitudo erat gazophylaciorumnbsp;atrij exterioris quinquaginta cubitorum: Scnbsp;longitudo ante faciem templi,centum cubitorum . Et erat fubter gazophylacia hæc introïtus ab Oriente ingredientium in eadenbsp;atrio exteriori : In latitudine periboli atrij,nbsp;quod erat cotra viam orientalem,infaciemnbsp;ædificij
quentera ad me de domo , amp; vir Rabat iuxta me.Etdixitad me^Filihominis, locus (olijnbsp;mei, amp; locus veftigiorum pedum meorura:nbsp;vbi habito in medio filiorum Ilrael in æter-niim ; no polluent vltrà domus Ifrael nomen fàndum meû Jpfî,amp; reges eorum in fornbsp;nicationibus fuis j amp; in minis rcgû fuorum,nbsp;amp; in excelhs.Qui fabricati funt liraenfuumnbsp;iuxta limen meû j amp; portes fuosiuxta portesnbsp;meos:amp;murus eratinter me amp;eos;amp;polluenbsp;runt nomen landum meuinabominationi-
circuitu fàâ:um lànélorum ert. hxcert ergo lex domus.Irtæ autem menrtiræ al taris in eunbsp;bito verißimOj qui habebat cubitura;amp; pal-mum:in rtnu eius erat cubitus, amp; cubitus innbsp;latitudine:amp; definitioeius vlqueadlabiumnbsp;eiuSjin circtiitUjpalmus vnus. hæc quoquenbsp;erat foflâ altaris. Et de fînu terræ vlqueadnbsp;crepidinem nouifsimam duo cubiti, Sclati-tudo cubiti vnius; amp; à crepidine minore vf-
E^echielis.
ædificij fèparati, amp; erJtnt ante a;difîcium ga- ta erat gloria Domini domns. Et audiui lo-zophylacia. Et via ante faciem eorum iuxta fimilitudinem gazophylaciorum, quæ erantnbsp;in via Aquilonis : fecundum longitudinemnbsp;eorû, rtc amp; latitudo eorum: amp; omnis introi-
C tus eorum , amp; fimilitudines, amp; ortia eorum lècundum ortiagazophylaciorum quæ erantnbsp;in viarefjjiciente adNotum: ortiumin ca-pite viæ , quæ viaerat ante vertibulum fèpa-raturfl per viam orientalem ingredientibus.nbsp;Et dixit ad me, Gazophylacia Aquilonis, amp;nbsp;gazophylacia Auftri, quæ finit ante ædifi-cium lèparatum : hæc funt gazophylacia bus quas fecerunt ; propter quod confumplînbsp;fanda, inquibus vefeuntur fàcerdotes qui eosin ira mea.Nûcergo repellant procul for Cnbsp;appropinquant ad Dominum in landa fan- nicationem fuam,amp; ruinas regum fuorum ànbsp;étoruni.ibi ponent lànda fandorum, amp; ob- me:amp;habitabo in medio eorum lèmper.Tunbsp;lationem pro peccato ,amp;pro delido. locus autem fili hominis, ortende domui Ifraelnbsp;enim fanólus ert. Cum autem ingreßi fue- templum, Scconfundantur ab iniquitatibusnbsp;rint fiicerdotes, non egredicntur defandis fuis:amp; metianturfabricam, amp;erubelcantexnbsp;in atrium exteriUS : amp; ibi reponent verti- omnibus quæ fecerunt. Figuram domus, amp;nbsp;mentafuain quibusminirtrant, quialanda fabricæ eius exitus, amp; introitus ,amp;omnemnbsp;flint ; vertienturque vertimentis alijs, amp; fic deferiptionem eins, amp; vniuerfa præceptae-
D procèdent ad populum. Cumq; complelfet ius,cundumq; ordinem;eius,amp;omnes leges menfuras domus interioris, eduxit meper eius ortedeeis,amp;lcribes in oculis eorum:vtnbsp;viamportæquæ relpiciebatad viam orienta- curtodiant omnesdefcriptioneseius,amp;præ-lem;amp; menfusert earn vndiq; per circuitum. cepta illius,amp; faeiät ea.Irta ert lex domus innbsp;Menfus ert autem contra ventum orienta- fummitatemontis, quot; Omnis finis’ eius, in quot;omntsf-lern calamo menfuræ; quingentoscalamosnbsp;incalamomenfuræ per circuitum .Etmen-fus ert contra ventum Aquilonis quingen«nbsp;tos calamos, in calamo menfuræ per gyrum.nbsp;Et ad ventum aurtralem menfus ert quinge-tos calamos, in calamo menfuræ per circuitum.Etad ventum occidentalem menfus eftnbsp;quingentos calamos,in c.alamo méfuræ. Pernbsp;quatuor ventos menfus eft niiirum eins vn-dique percircuitum,longitudinem quingen que ad crepidiuem raaiorem quatuor cubiti,nbsp;torumculiitorum,amp;latirudinem quingen-torum cubitorum,diuidentem inter fimduanbsp;rium amp; vulgi locum.
5. Glaria ‘Domini apparente audit propheta ^uodfilij Ifrael non amplius polluent nomennbsp;Domini, amp;nbsp;nbsp;nbsp;ßnt menfur« altaris, at fa-
crificia ad ipfum feptem diehtts expiandum.
CAP. X L I I I.
T duxit me ad portam qux relpiciebat ad viam oriétalem.Etecce gloria Deinbsp;Ifrael ingrediebatur per viam orienta-lem:amp; vox erateiquafi voxaquarum multa-rum, amp; terra Iplendebat à maieftate eius. Etnbsp;vifionem lllecundum fpeciem quam vi-deram, quando venit vt difperderet ciuita-“Pn.i.a. tem;amp; fpecies fecundum afpedumllquem vinbsp;deram iuxta fluuium Chobar:amp; cccidi fuper faciem mea. Et maieftas Domini ingref-lieft templum per viam ports quæ refpicie-bat ad Orienté.Et eleuauit mefpiritus,amp;in-troduxit rae in atrium interius; ßi ecce reple pidinis,amp;fuper coronam
amp; latiïudo cubiti vnius. Tplèautéariel qua- E tuorcubitorum.'amp;abariel vlquead furfum,nbsp;cornua quatuor. Etariel duodecim cubito-rum inlongitudineper duodecim cübitos lanbsp;titudinis : quadrangulatum æquis lateribus.nbsp;Et crepido quatuordecim cubitorum longi-tudinisper quatuordecim cubitos latitudi-nis in quatuor angulis eius:amp; corona in cir-cuitu eius dimidij cubiti, amp; fînus eius vniusnbsp;cubiti per circuitum:gradus autem eius ver-fi ad orientem. Et dixit ad me, Fili hominis,nbsp;hæc dicit Dominus Deus, Hi fùnt ritus altanbsp;ris, in quacuoque die fuerit fabricatum : vtnbsp;offeratur fuper illud holocaurtû,amp; elFunda-turfanguis. Et dabis làcerdotibus amp; Leui- pnbsp;tis,qui luntde fèmine Sadoc, qui acceduntnbsp;ad me,ait Dominus Deus, vt ofFerant mihinbsp;vitulum de armento pro peccato . Et aflu-mens de fànguine eius pones fuper quatuornbsp;cornuaeius, amp; fuper quatuor angulos cre-iincircuitu:amp;mû--
V V 5 dabis
Proph. dabisillud amp; expiabis. Et tolles vitiilum qui oblatus fuerit pro peccatotamp;combures eumnbsp;in leparato loco domus extra fanduarium.nbsp;Et in die fecunda ofFeres hircum caprarumnbsp;immaculatum pro peccato:amp; expiabunt altanbsp;G re^ficut expiaueruntinvitulo.Curaq; com-pleueris expians illud,ofFeres vitulum de ar-niento immaculatum, amp;arietem de gregenbsp;immaculatum , Et oiFercscos in confpedunbsp;Domini: amp; mittent facerdotcs fuper eos lai,nbsp;ScolFerenteos holocauftum Domino. Septem diebus Facies hircum pro peccato quotinbsp;die:amp; vitulum dearmento, amp; arietem de pe-coribus immaculatos olFerent. Septem diebus expiabunt altare, Scmundabunt illud:nbsp;Scimplebunt manumeius. Expletis autemnbsp;diebuSjin die odaua 8c vItrà,Facient làcerdonbsp;tes Fuper altare holocaufta veftra, amp; qux pronbsp;pace olFerunt;amp;pIacatus ero vobis, ait Do-minus Deus. S. ‘Porta ßinÜuarij tlaufa quafohis ‘Deus in-^retlitur: incircuneiß carne amp; corde no ingre ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dienturJanSluarium,nec Leuita /^uîidôlaß- cutipint, fed hi miniflri domus erunt:filij autem Sadocfacer dotes ingredientur, amp; horum leges ponuntur. CAP. XLiiii. T ' Tconuertit mead viamportælàndua rij exteriorisjquæ refpiciebatad Orié-“'temiSc erat claulà. Et dixit Dominusnbsp;ad me,Porta hæc claulà erit; nonaperietur,nbsp;amp; vir non tranlîet per eam:quoniara Dorainbsp;nus Deus Ilrael ingrelFus eft per earn, eritq;nbsp;clauGi principi.Princeps iplê lèdebit in ea,vtnbsp;comedat panem coram Domino : per viamnbsp;porta: veliibuli ingredietur, amp; per viam einsnbsp;egredjetur.Et adduxit meper viam portæ A-quiloiiisin conlpedu domus.-amp;vidi, amp;eccenbsp;irapleuit gloria Domini domum Domini:8cnbsp;cecidiinÈicicm meam.Etdixitad me Dorainbsp;B nus,Fili hominis,pone cor tuû, amp; vide ocu-lis tuis, amp; auribus tuis audi orania quæ egonbsp;loquor ad tedevniuerlîs ceremonijs domusnbsp;Domini, Sc de cundis legibus eius;amp; ponesnbsp;cor tuum in vijs terapli,per omnes exitus fannbsp;duarij.Et dices ad exalperantem medomumnbsp;Ilrael,Haec dicit Dominus Deus, Suflîciantnbsp;vobis orania Icelera veftra domus Ilrael : eonbsp;quôd inducitis filios alienos incircuncilôsnbsp;corde Se incircuncilôs carne, vt fint in làn-duario meo, amp; polluant domum meara : Scnbsp;offertis panes meos,3dipem amp; lànguinem:8cnbsp;dilFoluitispadum meum in omnibus fcele-ribus veftris. Et non lèruaftis prxcepta fan- Cnbsp;duarij mei;amp; pofuiftis euftodes obferuatio-num mearum inlàndiiario meo vobiVraet-ipfis.Hxc dicit Dominus Deus,Omnis alie-nigena incircuncilus corde amp; incircuncifusnbsp;carne non ingredietur lànduarium meum, |
O omnis filius alienus qui eft in medio lîlioni Ifrael. Sed amp; Leuitæ qui longé recelîerunt anbsp;mein errore filiorû Ilrael,amp; erraueruntà menbsp;poftidôlafua, amp; portauerunt iniquitatemnbsp;fuâ:Erunt in lànduariomeo æditui, Sciani-tores portarû domus,amp; miniftridomus.ûpfînbsp;madabuntholocaufta,amp;vidimas populi:amp;nbsp;iplî ftabunt in colpedu eorum, vt miniftrétnbsp;eis.Pro eo quôd rainiftrauerunt illis in con- Dnbsp;Ipedu idolorum fuorum, amp; fadi fiint domuinbsp;Ilrael inolFendiculû iniquitatis.-idcirco leuanbsp;ui manum meâfupereos,aitrgt;ominusDeus,nbsp;amp;''portauerunt’iniquitaté fuam.-amp; nÔ appronbsp;pinquabût ad me, vt làcerdotio fungâtur minbsp;hi, neq; accèdent ad omne lànduarium meûnbsp;iuxta lànda làndorum .• lêd portabunt con-fulîonemfuam,amp; Icelera fua qux fecerut.Etnbsp;dabo eos ianitores domus,in omni minifte»nbsp;rio eius,amp;in vniuerfis quæ fient in ea. Sacernbsp;dotes autem *Leuitæ filij Sadoc , qui eufto-dierunteeremonias lànduarij mei, cumerranbsp;rent filij Ifiaelà me:ipfî accedét ad me,vtrai-niftrent mihi:amp; ftabunt in côfpedu meo, vtnbsp;olFerant mihiadipem amp; lànguinem,ait Do-minus Deus. Iplî ingredientur lànduariumnbsp;meum,amp; iplî accedentad menlàm meam; vtnbsp;miniftrent mihi, amp;cuftodiant ceremoniasnbsp;meas. Cumq; ingredienturportas atrij inte-rioris,veftibus lineis induentur.-necalcendetnbsp;fuper eos quicquamlaneum, quando raini-ftrant in portis atrij interioris amp; intrinfecus.nbsp;Vittæ lineæ crût in capitibus eorum, amp; ferainbsp;nalia linea erunt in lumbis eorum, amp; nô ac-cingenturinfudore. Cumqj egredientura- pnbsp;trium exterius ad populum’, exuent le vefti-mentis fuis inquibus miniftrauerât,8£ repo-nent ea in gazophylacio lànduarij,amp; veftiétnbsp;le veftimentis alijs : amp; non làndifîcabunt ponbsp;pulum in veftibus fuis. Caput autem fuumnbsp;non radent,neque comam nutrient.-lèd ton-dentes attendent capita fua. Et vinum nonnbsp;bibet omnis làcerdos, quâdo ingrelFurus eftnbsp;atrium interius. IlEt viduam, amp; repudiatam Leuit.ti.c-nonaccipient vxores,lèd virgines delèminenbsp;domus IfraehScfed amp; viduam,qux fuerit vidua |
docebiintquid fit inter fandum 8c pollutura; 8c inter mundum 8ciinmundum oftendentnbsp;eis.Et cum fuerit controuerfia,ftabunt in iunbsp;dicijs meis,8c iudicabunt:leges meas, 8c præ-cepta inca in omnibus folennitatibus meis cu
G ftodient, 8c fabbatha mea ßndificabpnt. Et ad mortuum hominem non ingredientur,nenbsp;pulluanturznifi ad patré 8c matremj8c filiumnbsp;amp; filiam, 8cfratrem 8c fórorem quæ alterumnbsp;virum non habuerit : in quibus contamina-’nbsp;buntur. Et poflquam fuerit emundatus,lèp-temdies numerabüturei. Et in die introittisnbsp;fui in landuarium ad atrium interius vt mi-niftret mihi in Ianftuario,olFeret pro pecca-fi’Ojïiit Dominus Deus, gt;Nó’llerit autemnbsp;^um.ig.c eis hæreditas,ego hæreditaseorum:8c pofleßnbsp;fionê non dabitis eis in Ilfaefego enim poEnbsp;feßio eorum.Vidimam 8c pro peccato 8c pronbsp;j delido ipfi comedent: 8c omne votum in Ifrael, ipfbrum erit.llEt primitiua omnium prinbsp;mogenitorum,8c omnia libamenta ex omnibus quæ olFeruntur,lacerdotum erunt;8c pri- xtam partem ephi de coro frumêti,8c lèxtamnbsp;, mitiuaciborum veflrorum dabitis fiicerdoti, jnbsp;vtreponat benedidionem domui’fuæ’. IIO- 'nbsp;mne morticinü,8c captum à beftia de auibus Inbsp;8c de pecoribus,non comedent facerdotes.nbsp;nbsp;nbsp;lt;
5. Interradiwfîonsfe^aratùDomïnoprimmjs i aßignada eß certa portioßacerdotibm, Uuttis, inbsp;ciuitati, acprincißr.ßruandaj^ a^^uuas in^on
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deribus,nienfuris,primnijs amp;ßacrißciß'. quee
ßtcrifiiia ojßerentur primo ac feptimo diepri~ i mimcnßijcÿ'infolennitatibus7aßhaacTa- inbsp;bernaculorum. cap. xlv. '
A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vmquecœpeptis terram diuidere for
tito, feparate primitias Dominofan-dificatum de terra longitudine vigin tiquinque millia,8clatitudinedecem millia;nbsp;fandificatum erit in omni termino eins pernbsp;circuitfi. Et erit ex omni parte fandificatumnbsp;quingentos per quingentos, quadrifaria pernbsp;circuitum:8c quinquaginta cubitis in fubur-bana eins per gyrum.Et à menfura ifta men-furabis longitudinem vigintiquinque mil-lium,8c latitudinem decem millium, 8c in i-pfoerit templum, fandumque fandorum.
B Sandificatum de terra erit facerdotibus mi-niftris fanduarij, quiacceduntad minifle-rium Domini : 8c erit cis locus in domos, 8c in fanduariiim fimditatis. Vigintiquinquenbsp;autem millia longitudinis,8C decem millia lanbsp;ütudinis erunt Leuitis qui minifträt domui:nbsp;ipfi poßidebunt viginti gazophylacia . Etnbsp;poffeßionem ciuitatis dabitis quinque mil-fialatitudinis, 8c longitudinis vigintiquin-
E^^echielis.
336
dtua à Gcerâote, accipiêt.Et popnlntn meum feßionem ciuitatîs, contra fàciem fcparatîo-r nis (änftuarij, amp; contra faciein pofleßioni s vrbis:à latere Maris vfquead Mare, amp; à latere Orientis vlquead Orientem . Longitudi-nem autem iuxtavnamquanquepartemàtcrnbsp;mino occidental! vfquead ternainum orientalem . De terra erir ei pofleßio in Ißael : amp;nbsp;non depopulabuntur vltrà principes popu-lum meum : lèd terram dabunt domui Ifraelnbsp;fecundum tribus eorum.HæcdicitDominusnbsp;Deus,Sufficiatvobis principes Ifrael; iniqui j)nbsp;tatem amp; rapinas intcrmittite, amp; iudicium amp;nbsp;iuftitiamfacite,lèparateconfinia veftra à ponbsp;pulo meo,ait Dominus Deus. Statera iufta,nbsp;amp; ephi iuftum,8c batus iuftus erit vobis,. E-phi 6c batus æqualia, amp; vnius méfuræ erunt:nbsp;vt capiat deci mam partem cori batus, 8c de-cimam partem cori ephi: iuxta menfuram conbsp;ri eritæqualibratioeorum.llSiclusautem,vi Exo.jo.b.nbsp;ginti obolos habet:Porro viginti ficli,8c vi- Nui'ï?s.‘nbsp;gintiquinqueßcli, 8c quindecim ficli,mnamnbsp;faciunt.Et hæ lunt primitiæquas tolletis-.fè-partem ephidecoro hordei. Menfura quoq^ Enbsp;olei,Batus olei,décima pars cori eft:8c decemnbsp;bati,corum faciunt:quia decembati implentnbsp;corum . Etarietem vnum de grege ducento-rum dehis quænutriunclfraelin facrificiûjScnbsp;inholocauftum, 8c in pacifica,adexpiandünbsp;pro eis,ait Dominus Deus. Omnis populusnbsp;terræ tencbitur priminjs his principi in Ifrael. Et fuper principe erütholocaufta,8c lacrifinbsp;ciü, 8clibaminainfolénitatibus,8cin Calennbsp;dis,8c in labbathis, in vniuerfis folénitatibusnbsp;domus Ifrael. ipfe faciet pro peccato facrifi-cium,amp; holocauftum,8c paciHcazad expian-dumpro domo Ifrael.Hæc dicitDominusnbsp;Deus,In primo menfe , vna menfis fumesnbsp;Yitulum de armento immaculatir.Sc expiabisnbsp;fanâuarium . Et tollet fàcerdos delanguinenbsp;quoderit pro peccato : 8c ponet in pollibusnbsp;domus, 8c in quatuor anguliscrepidinis al tanbsp;risj8cin poftibusportæatrij interioris, Etficnbsp;facies in leptima méfis pro vnoquoq; qui ig-norauit,8cerroredeceptusert,8c quot;expiabitis, ‘'expiaHt.nbsp;prodomojin primo menie,quartadccimadienbsp;menfis eritvobis Pafchæ folennitas; feptetnnbsp;diebus azyma comedétur.Ec faciet princeps Gnbsp;in die illn pro fe 8c pro vniuerlb populo terræ,vitulum pro peccato. Et in feptem dierïinbsp;folennitate faciet holocauftum Domino feptem vitulos,8c lèptem arietes immaculatosnbsp;quotidie leptem diebus:amp; pro peccato hircfinbsp;caprarum. Etfacrifitium ephi pervitulum,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8c ephi per anetem faciet:8c olei hin per fin-
lt;ïue millia,fecundum fèparationem landua- gulaephi. Septimo menfe,quintadecima die C rij,Omni domui Iffael.Principi quoque hinc menfis in folennitate faciet ficutfupra dióta
amp; inde,in feparationem fanduarij,amp; in pof- funt per lèptem dies:tan3 pro peccato, quam
V V 4 pro
-ocr page 184-Proph.
pro holocaufto, amp; in (àcrificio, amp;in olco.
S. Ter ta JoltsJabbatlis ac C aUndü aÿerietjtla, amp; quae holotaujla his diebus offeree frinceps,nbsp;quaueforta ipfe autpofulus ternffum ingre-dietur yel egredietur : de ffontaneo amp; quoti~nbsp;diano principes holocaujlo ; deipjtusdono fi-lijs aut feruts dato'.loca in quthus faeerdotesnbsp;coquantJacrißeia J miniflri 'viHimas po-puli. CAP. X L V I.
A y y Aecdicit Dominus DeuSjPortaatrij I *’ I interioris^quæ refpicitad Orientem,nbsp;“^erit claufà (ex diebus in quibus opusnbsp;fit; die autem fabbathi aperietur, led amp; in dienbsp;Calendarum aperietur. Et intrabit princepsnbsp;per viam veftibuli portæ déforisj amp; ftabit innbsp;limine portae: amp; facient (acerdotes holocau-ftum eiuSj amp; pacifica eius : amp; adorabit fupernbsp;limen portæ, amp; egredietur: porta autem nonnbsp;claudeturvfque ad vefperam.Et adorabit populus terræ ad oftium ports illius in labba-B this amp; in Calendis coram Domino . Holo-cauftû autem hoc olFeret princeps Domino;nbsp;in dielabbathifcxagnosimmaculatos,amp;arienbsp;tern immaculatû : Etlàcrificiû ephi perarie-tem;in agnis aute(àcrificiû quod dederit mantis eius;amp; olei hin,per fingula ephi.In die annbsp;té Calendarû vitulum de arméto immacula-tum;amp; (exagni, 8c arietes immaculati erunt.nbsp;Et ephi per vitullim,ephi quoq; perarietemnbsp;faciet facrifici û ;dc agnis autem,ficut inuene-rit manus eins: 8c olei hin, per fingula ephi.
C Cumq; ingreflurus efi princeps,per viam ve ftibuli ports ingrediatur, 8c per cadem viamnbsp;exeat.Ét cum in trabit populus terræ in con-(pedu Domini infolennitatibus; quiingre-ditur per porta Aquilonis,vtadoretjegredia-tur per via ports meridians:porrô qui ingre-ditur per viam ports meridians, egrediaturnbsp;per via ports Aquilonis; non reuertetur pernbsp;via ports per qua ingrelTus eft, led eregionenbsp;illius egredietur.Princeps aute in medio eo-rum cum ingrcdienribusingredietur,8c cii e-p gredientibus egredietur.Et in nfidinis j 8c innbsp;folennitatibus erit (acrificium ephi per vitulum,8c ephi per arietem;de agnis aute eritß-crificium ficutinuenerit manus eius : 8c oleinbsp;hin;per fingula ephi. Cum aute fecerit princeps (pontaneum holocauftum, aut pacificanbsp;voluntaria Domino ; aperietur ei porta qusnbsp;refpicit ad Orientem, 8c faciet holocauftumnbsp;fuu,8c pacifica fua,ficut fieri lolet in die fabbathi: 8c egredietur, claudeeurqj porta poft-quaexierit.Etagnum eiuldeanniimmacula-tum,faciet holocauftum quotidie Domino,nbsp;F (èmpermane facietillud.Etfaeiet ßerifieiünbsp;fuper eo cata mane mane (extam parte ephi:nbsp;8c de oleo tertiam partem hin, vt mifteaturnbsp;fimils; ßcrificiuni Domino legittiraii : iuge
atq; perpetuum; Faciet agnu 8c ßcrificium, 8c oleum cata mane mane; holocauftii fem-piternu.Hscdicit Dominus Deus, Si dederit princeps'donum ’alicui de filijs fuis ;hs-reditas eius, filiorû fuorum erit,pofsidebuntnbsp;earn hsreditarie . Siautem dederit legatû de Fnbsp;hsreditate fua vni feruorum fuorum: erit illius vfq; ad annum remifsionis,8c reuerteturnbsp;ad principem ; hsreditas ante eius filijs eiusnbsp;erit . Et non accipiet princeps de hsreditatenbsp;populi per violentiam, 8c de polfelsione eo-rum : led de polfelsione fua hsreditatem da-bit filijs fuis : vtnon dilpergatur populusnbsp;meus vnufquifque à pofielsionelua . Étin-troduxit me per ingrelTum qui erat ex laterenbsp;ports in gazophylacia ßndluarij ad ßcerdo-te3,qus relpiciebantad Aquilonem:8cerati-bi locus vergens ad Occidentem . Et dixit ad qnbsp;me,Ifte eft locus vbi coquent faeerdotes pronbsp;peccato,8c pro delidlo: vbi coquet lacrificiii,nbsp;vt no’efterant in atrium exterius*, 8c ßmfti-ficetur populus.Et eduxit me in atrium exte- 'exttriorinbsp;rius,8c circunduxit me per quatuor angulosnbsp;atrij;8c ecce,atriolum erat in angulo atrij, a-triola fingula per angulos atrij. In quatuornbsp;angulis atrij atriola difpofita;quadragintacunbsp;bitorum perlongû,8c triginta perlatum;me-furs vnius quatuor erant. Et paries per cir-cuitu ambiens quatuor atriola : 8c culinsfa-bricats erant fubter porticus pergyrum.Etnbsp;dixit ad me. Hsc eft domus culinarû in quanbsp;coquent miniftri domus Domini vidimasnbsp;populi.
5. nbsp;nbsp;nbsp;qutsfubter limen domus egredientes eä'in
latus templi dextrum deßendentes, effeiun-turtorrens qui tandem nonpotefitranfuada-ri, amp; fanat omnia ad qua pertigerit, habens pi fies amp; arboresfruBiJras. termini terrafan-£la qua duodeeim tribubus Jfrdél amp; adue-nis ditiidenda eff CAP. XL VI I.
ET conuertit rne ad portam domus, 8c A ecce aqus egrediebantur fubter limennbsp;domus ad Orienté;facies enim domusnbsp;refpiciebat ad Orientem: aquæautédefeéde-bant in latus templi dextrû ad Meridiem al-taris. Et eduxit me per via ports Aquilonis,nbsp;8cconuertit mead viam foras porta exterio-rem , viam qus refpiciebatad Orientem ; 8Cnbsp;ecce aqus r«dun tâtes à latere dextro . Cumnbsp;egrederetur vir ad Orientem ,qui habebatnbsp;funiculumin manu fua, 8c menfus eft millsnbsp;cubitos : 8c traduxit me per aquam vfque adnbsp;talos, Rurfiimque menfus eft mille, 8c tra-traduxit me per aqua vlque ad genua : 8c mé-fus eft mille, 8c traduxit me per aquam vfque ad renes.Et menfus eft mille, torrentemnbsp;quem non potui pertranfire:quoniam intu-muerant aqus profundi torrentis qui nonnbsp;poteft
Ei^echieJis.
Plagaautem auAralis mendiafta j à Thamar v/queadaquascontradiÆonis Cades;amp; tornbsp;rens vfque ad mare magnum.-amp; hæc eft pla-gaad Meridiem auftralis.Et plaga Maris^manbsp;re magnum à confinio per diredum doneenbsp;venias Emath:hæceft plaga Maris, Et diui-detis terrain iftam vobis per tribus Ifi'ael ; 8cnbsp;mittetis earn in hæreditatem vobisj amp; adue»nbsp;nis qui acceflèrint ad vos, qui genuerint fi-lios in medio veftrum : amp; erunt vobis ficutnbsp;indigenæ inter filios Iftael ; vobifcum diui—nbsp;dentpofleßionem in medio tribuum Ifrael.nbsp;In tribu autem quacunquefueritaduenajbinbsp;dabitis pofleßionem illi^ait Dominus Deus.
S. Tiiuißo ternsfan^a in duodetim tribui-. ßntprimitia^amp;fan^uariutn loanfacer do ~nbsp;tum ac Ituitarum, menßtra àuitatii in ejua-dro cum fuburbantd i pofifwprincift, amp;nbsp;diiodecim porta duitatti iuxta duodecim tri-bin. ckp. X L V 111.
ETha:c nomina tribuum à ftnibus A. quilonis iuxta viam Hethalon pergennbsp;tibus Emath atrium Enan terminusnbsp;Damafti ad Aquilonem iuxta viam Emath.nbsp;Et eritei plaga o rien tali s Mare^Dan vna.Etnbsp;ad terminum Dan^ à plaga oriental! vfquenbsp;ad plagam Maris, Aler vna; amp; fiiper terminiinbsp;Afer;à plaga oriental! vlque ad plagam Ma-phthalijd plaga oriental! vftj; ad plagam Manbsp;ris, Manaflè vna. Et luperterminû Manaf-fe,à plaga oriental! vfque ad plagam Maris,nbsp;Ephnum vna.Et fuper terminum Ephraim,nbsp;à plaga oriental! vfqueadplagam Maris,Riinbsp;ben vna.Et fuper terminum Ruben, à plaganbsp;orientali vfq; ad plagam Maris, luda vna.Etnbsp;fuper terminum luda, à plaga orientali vfq;nbsp;ad plagam Maris erunt primitiæ quas feparanbsp;bitis jvigintiquinque millibus latitudinis amp;nbsp;longitudinis,ftcuti fingulæ partes à plaga o-rietali vfq; ad plagam Maris: amp; erit fandua-rium in medio eius. Primitiæ quas feparabi-tis Domino.longitudo vigintiquinque mil-libus,amp; latitudo decern millibus. Hæ autemnbsp;erunt primitiæ fànduarij fàcerdotum: ad A-quilonem longitudinis vigintiquinque mil-lia,amp; ad Mare latitudinis deeem millia,'fed ßnbsp;amp; ad Orientera latitudinis decern millia, 8cnbsp;ad meridiélongitudinis vigintiquinq; mil-lia.'8cerit fânduariu Domini in medio eius,nbsp;Sacerdotibus fànduariû erit de filijs Sadoc,nbsp;qui euftodierunt cæremonias meas, 8c nonnbsp;errauerunt cû errarent filij Ifrael, ficuterranbsp;uerunt8cLeuiræ. Et erunt eis primitiæ denbsp;primitiuis terræGndum fàndorum , iuxtanbsp;terminum Leuitarum. Sed 8c Leuitis fimi-
337
poteft tr.afuadari.Et dixit ad me,Certe vidi-fti fili hominis.Et eduxit me, Sc couertit ad B ripam torrentis.Cumque me conuertifîêm,nbsp;cccein ripa torrentis ligna multa nimis exnbsp;vtraq; parte. Et ait ad me, Aquæ iftæquæ e-grediuntur ad tumulos fàbuli orientalis, 8cnbsp;defeédunt ad plana defèrti, intrabunt mare,nbsp;8c exibunt,8c fànabuntur aquæ.Etomnis a-nima viuens quæfèrpit, quocunq; veneritnbsp;torrens,viuet:8cerûtpifces multifàtis poft-quam venerint illuc aquæ iftæ, 8c lânabun-tur; 8c viuent omnia ad quæ venerit tor-rens.Et ftabuntfuperillapi{catores,abEn-gaddi vfq; adEn-gallim ficcatio fagenaruranbsp;erinplurimæ fpecies erût pifeium eius,ficut ris,Nephrhali vna. Et fuper terminum Ne-pifees marismagni, multitudinisnimiæ:in ’ ’ 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
littoribus autem eius, 8c in paluftribus non
C fànabuntur, quia in falinas dabuntur . Et fuper torrentem orietur in lipis eius ex vtranbsp;que parte omne lignum quot;pomiferum’ : nonnbsp;defluet folium ex eo, 8c non deficiet frudusnbsp;eius : per fingulos menfes afFeret primitiua,nbsp;quia aquæ eius de fanduario egredientur; 8cnbsp;erunt frudus eius in cibum, 8c folia eius adnbsp;medicinam . Hæc dicit Dominus Deus.Hicnbsp;eft terminus in quo pofsidebitis terram innbsp;duodecira tribubus Ifrael: quialofèph duplinbsp;cem funiculum habet. Pofsidebitis auté earnnbsp;''“•48.d finguliæq; vtfrater fuus: Ilfuper quamleua-ui manum meavt darem patribus veftris : 8cnbsp;cadetterra hæcvobisin poffefsionem .Hicnbsp;eft autem terminus terræ:ad plagam fèpten-trionalem,à mari magno via Hethalon, ve-nientibus Sedada,Emath,Berotha,Sabarim,nbsp;quæ eft inter terminum Damafci 8c confi-nium Emath,domus Thichon quæ eft iuxtanbsp;terminum Auran. Et erit terminus à Marinbsp;vfquead atriumEnon terminus Damafci,8cnbsp;ab Aquilone ad Aquilonem, *terminus E-niath.-plaga feptentrionalis. Porrô plaga o-rientalis de medio Auran, 8c de medio Da-mafcij8c de medio Galaad,8c de medio terræ
Ifrael,Iordanis difterminans ad mare oricn- liter iuxta fines fàcerdotuni vigintiquinque taie, metiemini etiamplagam orientalem, millia longitudinis , 8c latitudinis deeemnbsp;millia.
-ocr page 186-Proph.
millia .Omnislongitndo , viginti amp;quin- fi one cîuitatis in medio partium principis que tnillium,amp;latitudo decern millium. Etnbsp;non VÆnundabunt ex eo, neque mutabunt,nbsp;neque transferentur primitiæ terræ , quianbsp;fandificatæ funt Domino. Quinque mil-lia autem quæfuperfunt inlaticudineper vi-gintiquinque mülia , prophanaerunt vrbisnbsp;in habitaculum^ amp; in fuburbana:8c erit ciui-tasin medio eins. Er hæ menfuræ eius Adnbsp;plagara ïèprentrionalem^ quingenta amp; quatuor millia:amp;ad plagam meridianam,quingenta amp; quatuor milliaiSc ad plagam orien-talcm^quingenta amp; qbatuor millia;amp; ad planbsp;gam occidentalem, quingenta amp; quatuornbsp;millia. Erunt autem fuburbana ciuitatis j adnbsp;C Aquilonem ducéta quinquaginta,amp;; ad Me-
tem ducenta quinquaginta millia,amp;ad Mare ducenta quinquaginta. Quod autem reli-quumfuerit in longitudine (ècundum pri-, mitias (ànduarij,decem millia in Orientem, Sc decem millia in O-cidentem, erunt ficurnbsp;primitiæ fànétuarij:amp; erunt Fruges eins in panbsp;nes bis qui lèruiunt ciuitati. Seruientes autem ciuitati, operabuntur ex omnibus tri-bubusIfrael.Omnesprimitiæ, vigintiquin-quemillium, per vigintiquinque milliainnbsp;quadrunij feparabunturin primitias fanduanbsp;rij, amp; in poUelsionem ciuitatis. Q^od autem reliquum fuerit, principis erit ex omninbsp;parte primitiarum fanduarij ,amp; pofleßionisnbsp;ciuitatis eregione vigintiquinque milliumnbsp;primitiarum vfq; ad terminü orientalemiièdnbsp;amp; ad Mare eregione vigintiquinque mil 1 i u mnbsp;vfque ad terminum Maris,fimiliter in parti-bus principis erit: amp; erunt primitiæ fàndua-rij, amp; fanéïuarium templi in medio eius. Denbsp;pofleßione autem Leuitarum amp; de poflêf-
erit:quot;in’terminum Iuda_,8cquot;in’terminfi Ben-^**”*’** iamin,amp;ad principem pertinebit.Etreliquisnbsp;tribubus,A plaga orienrali,vfque ad plagamnbsp;occidentalem,Ben-iamin vna.Et contra terminum Ben-iamin , à plaga oriental! vfquenbsp;ad plagam occidentalem, Simeon vna.Et Innbsp;per terminum Simeonis à plaga orienralinbsp;vfque ad plagam occidentalem,lifacharvna.nbsp;Et fuper terminum Ifîachar,.à plaga orienta-li vfque ad plagam occidentalem , Zabulonnbsp;vna. Et fuper terminum Zabulon , à plaganbsp;oriental! vfquead plagam maris. Gad vna.nbsp;Et fuper terminum Gad,ad plagam auftri innbsp;meridiem.-amp; erit finis de Thamar, vfq; ad a-quas contradidionis Cades,hæreditas con-ridiem ducenta quinquaginta, amp; ad Orien- tra mare magnum. Hæc eft terra quam mit-tetisinfortemtribubuslfi-aehamp;hæpartitio-nesearum,ait Dominus Deus.Et hi egreffusnbsp;ciuitatis: A plaga fèptentriönaliquingentosnbsp;amp; quatuor milli.a menfurabis.Et portæ ciuitatis 'omnibus tribubus’ Ifrael: porta* tres à •iiinomini-Sepcentrione , porta Ruben vna, porta Iiidanbsp;Yna,porta Leui vna.Etad plagam orietalem,nbsp;quingentos amp; quatuor millia.-amp; portæ trcs^nbsp;porta lofeph vna,porta Ben iamin vna,pornbsp;ta Dan vna.Et ad plagam meridianam, quinnbsp;gentos amp; quatuor millia metieris:*porta Si-meonis vna, porta Iflachar vna,portaZ3bunbsp;Ion vna.Etad plagam occidentale, quingen-»nbsp;tos amp; quatuor millia; amp;portæ eorumnbsp;tres,porta Gad vna,porta Afer vna,nbsp;porta Ncpbthali vna. Percir-cuitum, decem 8codo milia: 8c nomen ciuitatis ex
ilia die Dominus ibidem.
Hycro-
I
-ocr page 187-HIE^O^N^IMl I^/DA^ELEM frafano,
DANIEL EM pröphetatïiiüxtafèptuagintainterprétés,DominifàluatorîsecclefîænonIegunt,v-tentes Theodotionis ¦editione:amp; hoe cur accident,neicio.Siue enim quia fermo Chaldaicus eft,amp; quibuC-dam proprietatibus à noftro eloquio dilcrepa:, noluerunt (eptuagintainterprètes eafdem linguxlineas in cranilatione feruare:fiue fub nomine eorum ab alio nefcio quo non fiitis Chaldxâ linguam fciente, editusnbsp;eft liber ; fine aliud quid caufç extiterit ignorans : hoc vnura affirmare poflum, quod multum à veritatenbsp;difeordet, amp; redo iudicio repudiatus fit. Sciendum quippe eft Danielem maxime «St Efdram Hebraicisnbsp;quidem literis,led Chaldxo fermone conftriptos : amp; vnam leremiæ pericopen : lob quoque cum Arabicanbsp;lingua plurimam haberefocietatem.Denique amp; ego adoleftentulus poft Qijintiliani amp; Tullij ledionem acnbsp;flores rhetoricos,cum me in lingux hums piftrinum reclufiflem:amp; multo fudore, multoque tempore vixnbsp;cœpiflem anhelantia ftridentiâq; verba refonarc, «St quafi per crypta ambulans, rarum défuper lumen afpi-cerem,impeginouifsimein Danielem;amp; tanto tædioaflfeiStus fum , vtdefperàtionefubitaomnemlaborénbsp;Vetere voluerim contemnere. Verùm adhortante mequodam Hebræo, amp; illud mihicrebriusin fua linguanbsp;inseréte,Laborimprobusomnia vincit:qui mihi videbarfeiolus inter Hebrços,cœpi rurfusdifcipulus eflènbsp;Chaldaicus. Et vt verum fatear, vfque ad præfentem diem magis poflum fermonem Chaldaicum legere «Stnbsp;intelligere,quàm lbnare.Hæcidcircorefero,vtdifïicultatem vobis Danielis oftenderem:quiapud Hebrçosnbsp;nec Sufannx habet hiftoriam,nec hymnum trium puerorum,nec Belis draconifque fabulas :quas nos,quianbsp;in toto orbe difperfa:.funt, veru antepofito , casque iugulante fubiecimus : ne videremur apud imperitosnbsp;magnam partem voluminis detruncafle. Audiuiego quendam deprxceptoribus Iudæorum,cum Sufannçnbsp;deriderethiftoriâ,«S: à Grxco neicio quoeâdiceret eflet côfilt;Slam:ilIud opponerequod Origeni quoq; Africanus opporuit,ecymologias has àv Toï yxo'Siinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TOÜ 7rƒA^u TryzjcKjde Grçcolermone defcendere.Cu
ius rei nos intelligentiam noftris hanc pofiiimus darc, vt verbi gratia, dicamus de arbore ilice dixifle eum, ilico pereas:«St àlentifto, in lentem te comminuat angelus ; vel non lente pereas:aut Ientus,id eft flexibilisnbsp;ducaris ad mortem: fiue aliud quid ad arboris nomen conueniens.Deinde tantum fuiflèotij tribus puerisnbsp;Cauillabatur, vtincamino.'eftaantisinccndij metro luderent : «Stperordinemadlaudem Deiomniaele-mentaprouocarent, aut quod miraculum , diuinxque afpirationis iudicium , veldraconem interfeétumnbsp;offâ picis,vel lacerdotum Belis machinas deprxhenfas:qux magis prudentia folertis viri, quâm prophetalinbsp;client fpiritu perpetrata ? Cum veto ad Ha'oacuc veniret, «St de ludxa in Chaldçam raptum difeophorumnbsp;Ieftitaret,quxrebatexemplum vbilegiflemusintoto veteri teftamento quenquam fiiniftorum grauivo-lalTecorpore,«St in puinSfo horæ tanta terrarum fpatia tranfilTe.Cui cum quidam ènoftris fatis ad loquen-dum promptuliis, Ezechielem adduxilfet in medium, ôc diceret eum de Chaldxa in ludxam fuiflê tranflanbsp;tum:derifit hominem,«St exipfo voluminedemoftrauit Ezechielem in fpiritufevidifletranfpofitum . De-nique «St Apoftolumnoftrum, videlicet vteruditum virum, «amp; qui legem ab Hebrxis didiciffèt, non fuiflenbsp;aufumafnrmare fc raptum in corpore,led dixifle, Siue in corpore,fiue extra corpus:nefcio,Deus feit. His «Scnbsp;talibus argumétis apocryphas in libro ecclefix fabulas arguebat. Super qua releftoris arbitrio iudicium de-reliquens,illud admoneo,non haberi Danielem apud Hebxos inter prophetas; fed inter eos quihagiogra-pha confcriplerunt.ln tres liquidem partes omnis ab eis fcriptura diuiditur : in legem, in prophetas, «Sc innbsp;nagiographa:id eft in quinque, «Sc o«Sto,lt;Sc in vndecim libros:de quo non eft huius temporis dilTerere. Quænbsp;autemexhocpropheta,imocontrahuncIibrumProphyriiisobiiciat:teftes funt Methodius Eufebius, «Scnbsp;Apollinaris : qui multis verfuum milhbus eins vefanix refpondentes : neicio an curiofo leiftori fatisfece-rint. Vnde oblecro vos O Paula «Sc Euftochium,fundatis pro me ad Dominum preces ; vt quandiu in hoenbsp;corpufculo fum,fcribam aliquidgratum vobis,vtile ecclefix,dignum pofteris. Prxfentiurh quippe iudicijsnbsp;oblatrantium non fatis moueor:qui in vtranque partem,aut amore labuntur,aut odio.
Danielis Propketia.
|
S. Daniel, nanias, °h4iptel amp; Azi^rioi in captiuitateeliguntur ytdo^ilinguam Chal-deeorum aflarent regi: mutatisq^ ipfirum no~nbsp;minibui^oltinent à prxl)ofito eunuchorumnbsp;jolis yefcantur leguminibuijaejuam bibentei'.nbsp;quo fa^o facies eorum corpuïentiores erantnbsp;quam sllorum qui cibo regio quot;^efcebantur ;nbsp;quibtn Deus jagientiam dedit, amp; Danielsnbsp;prxterea intelligentiamfomniorum. CAP. I. |
NNO tertio regni loacim re gislucla,venit Nabuchodo-noforrex Babylonis inleru-falem, 8c obfedit earn. 8c tra-didit Dominus in manu eiusnbsp;Toacim regem ïudae, Sc partem vafbrum domus Dei:amp;afportauiteain terram Sennaar,nbsp;in domum Dei fui, 8c vala intulit in domunbsp;thefauri Dei fui.Et ait rex Afphenez præpo-fito Ainuchorum,vt introdiiceret de filijs If-rael,8c de femine regio, 8c tyrannorum, Pue-ros in quibus nulla eflet macula, decoros fornbsp;ma,8ceruditos omni làpientia,cautos feien-tia, 8c doôtos dilciplina , 8c qui poflentnbsp;ftarein palatio regis : vtdocereteos literas^nbsp;8c linguam Chaldæorum . Et conftituiteisnbsp;rex annonam per flngulos dies de cibis fliis,nbsp;8c de vino vnde bibeb^at iplè ; vt enutriti tribus annis , poftea ftarent in conlpiftu regis.nbsp;Fueruntergo inter eos de filijs Iudæ,Daniel, Bnbsp;Ananias, Mifael, 8c Azarias, Et impofuit eis |
Proph.
præpofîtus eunuchorum,nomina ; Danieli, nifrent,fteterunt coram rege. Et dixit ad eos Baltafrar,Ananiæ,Sidrach,Mifàeli, Mifach; rex.Vidifômnium;8c mentecofufusignoronbsp;Sc Azariæ,Abdenago.Propofuit autê Daniel quid viderim. Refpoderuntqj Chaldaei réginbsp;in corde fuo ne pollueretur de menfà regis.nbsp;neq; de vino potus eius.-Sc rogauit eunuchorum præpofîtumne contaminaretur. Déditnbsp;autem Deus Danieli gratiam 8c mifèricordiam in cofpeètu principis eunuchorum. Etnbsp;aitprinceps eunuchorum ad Danielcm, Ti-meo ego dominum meum regem qui conftinbsp;tuit vobis cibum 8c potum,qui fi viderit vulnbsp;tus veftros raacilentiores præ cæteris adolef-centibus coæuis vcftris, condemnabitis ca-
C put meum régi. Et dixit Daniel ad Malafàr, quem côftitueratprinceps eunuchorum fij-perDanielé,Anani.î, Mifàelem,et Azariam,nbsp;Téta nos obfècra fèruos tuos diebus deeem,nbsp;Sc dentur nobis leguminaad vefeendum, 8cnbsp;aqua ad bibendum;8c coremplare vultus no-ftros,8cvultus puerorum qui vefeunturcibonbsp;regio : Sc ficut videris, faciès cum fèruis tuis.nbsp;Qm audito fèrmone huiufcemodi, tentauitnbsp;eos diebus decem. Poft dies autem decern apnbsp;paruerunt vultus eorum meliores Sc corpu-lentiorespræ omnibus pueris qui vefeeban-turcibo regio. Porto Malafar tollebat ciba-ria,5cvinum potus eorum; dabatque eisle-gumina .Pueris autem hisdédit Deus feien-tiam Scdifcipîinaminomnilibro Scfapientia quot;.Danieli autem intelligentiam omniumnbsp;vifionum Sc fomniorum. Completis itaque quem tu quæris, rex, grauis cft; nec reperie-diebus, poft quos dixerat rex vt introduce- tur quifquam qui indicet ilium in confpedunbsp;rentur; introduxif eos præpofitus eunuchorum in confpeduNabuchodonofor. Cum-queeislocutus fuiffet rex, nonfunt inuentinbsp;taies de vniuerfis, vt Daniel, Ananias,Mi-fiicl, 8c Azarias : 8c fteterunt in confpeôtunbsp;regis. Et omne verbum fàpientiæ 8c inrelle-étus quod feifeitatus eft ab eis rex,inuenit innbsp;eisdecuplura fuper cuneftos ariolos Sc ma-Infra.d.g. gos qui erat in vniuerfo regno eius. IIFuitaunbsp;tem Daniel vfq; ad annum prim û Cyri regis.
5. Qmmfdpietes ChaldaifommumIslabucho-donaßiT ctinie^are non potentes, iubetentur omnes interimi, oranti T)anieli reuelatum eflnbsp;myfleriam, qui régi aperit Jomnium ipßtts denbsp;magna quaaamJiatua, eitajj declarationemnbsp;de quatuor regnis ; quo fa^o J^labuchadono-for Danielem adorauit, amp; hoßias ac inten-fum illi prxcepitofferri, confitens Dominumnbsp;Deum exaltant Danielem.
CAP. II.
A TNannofècundoregniNabuchodonofor I vidit Nâbuchodonoforfomnium, Sc co-territus eft fpintuseius,8c fomnium eiusnbsp;fugitab eo.Præcepit’autem’rex vt conuoca-renturarioli,8cmagi,8cmalefici,8cChald«i;nbsp;vtindicarentrcgifomniafua; qui cum ve-
Syriace^Rex in fèmpiternutn vine : die fom-niumfêruistuis , amp; interpretationem eius indicabimus.Et refpodens rexaitChaldæis,nbsp;Sermo recefsit à me : nifi indicaueritis mihinbsp;foranium Scconieduram eius^peribitis vos,nbsp;amp; domus veftræ publicabuntur . Si auremnbsp;fomnium amp;C conieéturam eius narraueritis:nbsp;præmia amp; dona, amp; honorem multum acci-pietis à me.fomnium igitur,amp;interpretationem eius indicate mihi. Refponderunt (e-cundo,atlt;}ue dixerunt, Rex fomnium dicatnbsp;(eruis fuis; amp; interpretationem illiusindica-bimus. Refponditrex, amp;ait, Certe noui Bnbsp;quod tempus redimitis, (cientes quod recef-lerit à meiermo.Si ergo fomnium nonindicaueritis mihi, vnaeftde vobis fententia,nbsp;quod interpretationem quoque fallacem 8cnbsp;deceptione plenam compofueritis vt loqua-mini mihi donee tempus pertranfèat. Som-nium itaque dicite mihi, vt feiam quod interpretationem quoque eius veram loqua-mini. Refpondentes ergo Chaldæi coramnbsp;rege, dixerunt. Non eft homo fuper terrain,nbsp;qui fermonem tuum, rex, poftit implcre.'fcdnbsp;neque regum quifquam magnus Sc potens,nbsp;verbum huiulcemodi feifeitatur ab omnia-riolo, Semago , Chaldæo . Sermo enim
regisiexceptis dijs,quorum non eft cum ho-minibus cóuerfatio.Quoaudito,rex in furore Sc in ira magna præcepit vt perirent om-nesfapientes Babylonis.Etegreflafententia, (apientes interficiebantur: quærebanturquenbsp;Daniel 8c focij eius, vt perirent. Tunc Da- Cnbsp;niel requifiuit de lege atque fententia ab A-rioch principe militiæ regis,qui,egreirus fue-rat ad interficiendos fapientes Babylonis. Etnbsp;interrogauit eum qui à regepoteftatem accenbsp;perat, quam ob caufàm tam crudelis fententia à facie regis efîèt egrefla. Cum ergo remnbsp;indicaffet Arioch Danieli, Daniel ingreffusnbsp;rogauitregemvttempusdaret fibi ad folu-tionem indicandam regi.Et ingreffus eft donbsp;mum fuam: Ananiæque 8c Mifaeli,Sc Azari«nbsp;focijs fuis, indicauit negotium: vt quærerétnbsp;mifèricordiam à facie Dei cœli fuper facra-mentoifto. Sc non perirent Daniel Sc focijnbsp;cius,cû cæteris fàpientibus Babylonis. Tuncnbsp;Danieli myfterium per vilîonem noóte reuenbsp;latum eft:8c benedixit Daniel Deum cœli. Scnbsp;locutus air,IISit nomen Domini bencdiâum rralm. m«nbsp;à feculo Sc vfque in feculum : quia fapientianbsp;Sc fortitudo eius funt-Etipfe mutât tempora Sc ætates.-transfert régna atque conftituit:
dat
Danielis.
quod imperabit vniuerlà terræ. Etregnum quartum erit vel ut ferrum, quo modo ferrumnbsp;comminuit amp; domatomnia:ßc cóminuet amp;nbsp;conteretomnia hæc. Porrôquia vidifti pedûnbsp;8e digitorû partem quot;tefteam’figuli, amp; partem quot;teßa, ij*nbsp;ferreamiregnum diuifum erit,quod tarnen denbsp;plantario ferri orietur,fecundum quod vidi-fti ferrum miftum teftæex luto. Et digitosnbsp;pedum ex parte ferreos 8e ex parce fidiles: exnbsp;parte regn um erit folidum, 8è ex parte cotri-tum. Q^ôd autem vidifti ferrum miftum te-ftæ ex luto, commifeebuntur quidem huma-no lèmine,{êd non adhærebunt fibi,ficutifernbsp;rum milceri non poteft teftæ. In diebus auté Qnbsp;regnorum iilorum fulcitabit Deus cœli regn um quod in æternumnon dilsipabitur, 8c
dat fapientîam fapieiîtibtis, 8c /cientiamin-telligétibus difciplinam.ipl'e rcuelat profun-da 8cabfcondita:'8cnouic in tenebrisconfti-quot;»Djirtrtim, tuta;8clux cum eoeft.TibiDeuspacnTme-orum’confiteor,teqj laudo: quia/àpientiam Scfortitudinem dedifti niihi: 8c nuncoften-difti mihiquærogauimus rCjquia fèrmonemnbsp;regis aperuifti nobis.Poft hæc Daniel ingrefnbsp;fus ad Arioch quem conftituerat rex vt per-deret/àpientes Babylonis, fie eilocutuseft.nbsp;Sapiences Babylonis ne perdas : incroduc menbsp;in con/peétu regis,8c lolucionemregi narra-bo. Tune Arioch feftinus introduxit Danienbsp;lem ad regem,8cdixit ei,lnuenihominem denbsp;filijs tranlmigrationis îudee, qui lolutionemnbsp;régi annuntiec.Re/j?ondic rex.-8c dixit Danienbsp;li cuius nomen erat ßalcaflar. Putàfne verè regnû eius alteri populo non tradetuncom-poces mihi indicate/omnium quod vidi, 8cnbsp;interpretationem eius .'’Et reipondens Daniel coram rege,ait,Myfterium quod rex in-terrogat, /apientes,magi,8c arioli, 8carui'pi-ces nequeunt indicate regi ; Sed eft Deus innbsp;ccelo reuelas myfteria, qui indicauit tibi rexnbsp;Nabuchodonofor, quæ. ven tara lunt inno-ui/simis temporibus.Somnium tuum, 8c vi-fiones capitis tui in cubili tuo, huiiifceniodi
E funt. Tu rex cogitate cœpifti in ftratu tuo quide/Tet futurum poft hæc : 8c qui reuelatnbsp;myftcria,oftendit tibi quæ ventura funt. Mlnbsp;hi quoq- non in /apientia quæ eft in me plusnbsp;‘ qu.lm in cuntftis viuentibus, ficramentumnbsp;hoc reuelatum eft : /cd vt interpretatio reginbsp;raanifefta fieret. 8c comtationes mentis tuænbsp;(cites. Til rex videbas, 8c ecce quafi ftatuav-na grandis: ftatua ilia magna 8c ftatura fublinbsp;mis ftabat contra te,8cintuitus eius erat ter-ribilis. Huius ftatuæ caput ex auro optimonbsp;èrat,peélus autem 8c brachia de argento, pornbsp;ro venter 8c femora ex are ; tibiæ autem fer-reæ,pedum quædam pars eratferrea,quædamnbsp;autem fiiftilis. Videbas ita,donec ablci/Tus eftnbsp;*^‘4.1apisgt;de monte’finemanibus:8cperculsit ftanbsp;tuam in pedibus eius ferreis 8c fiétilibus, 8cnbsp;comminuiteos. Tunc contrita funtpariternbsp;ferrum,tefta,æs,argentum 8c aurum,amp;reda-óla quafi in fauillam æftiuæ areæ, quæ raptanbsp;funt vento:nullusque locus inuentus eft eis:nbsp;lapis autem qui perçu(lerat ftatua, fadus eftnbsp;mons magnus, 8c impleuit vniuerfam terra,nbsp;hoc eft fomnium.Interpretationem quoquenbsp;P eius dicemus coram te,rex. Tu rex regum es;
Sc Deus cceli regniim 8c fortitudinem 8c im perium 8c gloria dedit tibi; 8c omnia in qui-bus habitant filij hominum 8c beftiæ agri,vonbsp;lucres quoque cceli dedit in manu tua,8c fubnbsp;ditione tua vniuerfa conftituit.tu es ergo canbsp;put aureum. Et poft te confurget regnum a-liud minus te: 8c regnû tertium aliud æreum,
minuet cutem amp; conftimetvniuerfa régna hæc.-amp;ipfumftabitinæterniim . Secundumnbsp;quod vidifti^quód de monte abfciflus eft lapis fine manibuSjamp; comminuit teftarojamp; fernbsp;ruiTijSe æs,amp; argentumjamp; aurum,Deus ma-gnusoftenditregi quæ ventura funtpoftea.nbsp;amp; verum eft fomnium^ amp; fidelis inrerpreta-tio eius. Tunc rex Nabuchodonofor ceciditnbsp;in faciem fuam,amp; Danielem adorauit:amp;. honbsp;ftias, amp; incenfiim præcepit vt facrificaret ei.nbsp;Loquensergo rex_,ait DanielijVerc Deus venbsp;fter,Deus deorum eft^Sc Dominus regum,Scnbsp;reuelas myfteria: quoniam tu potuifti aperi-re hoc facramentnm.Tunc rex Danielem innbsp;fublime extulit, amp; munera multa amp; magnanbsp;dedit ei:amp;conftituit eum principem fupernbsp;omnes prouincias Babylonis : Sipr^feétumnbsp;magiftratuum fuper cunchos lapientes Babynbsp;lonis, Daniel autem poftulauit à rege:amp; c5-ftituit ftiper opera prouinciæ Babylonis, Si-drach,Mif3ch,amp; Abdenago; ipfe autem Daniel erat in foribus régis.
Ananias z^rias nolentes ado‘ rareflatttam ejuam rex ‘Mabuehodonofor e-rexerat, ligaii m'utuntur infornacem igniinbsp;ar dentis, in qua illxfi manentes confitenturnbsp;quot;Domino,quod propter peccata fieee gentis patenbsp;rentur affli£liones:amp;petenies eius mißritor-diam, exhortantur omnem creaturam ad he'-nedicendum Dominum: quod'^ahuchodo^nbsp;noßor animaduertens obßupuit,^^quot; ill^ de for- \nbsp;nace egreßts benedùit Deum ipforum, iubensnbsp;yt occidatur quifquis ipfum blafphemauerit.
C A P. 111.
“ Abuchodonofor rex fecit ftatuam au A : cubitorum fexagin-tajatitudinecubitorum fex,Siftatuitnbsp;earn in campo Dura prouinciæ Babylonis.nbsp;Iraq; Nabuchodonofor rex mißt ad congre-gandos làtrapaSjmagiftratus amp; indices ducesnbsp;amp; tyrannosjamp;praefedos^oranesqj principes 'nbsp;regio-
S.
NAbuchodono/oi ream alritudinenbsp;rj lïiflfltflinfartiîi
I
-ocr page 190-Proph.
citharæ, fambucæ amp; pGlterij amp; ßmphoniarj omnisque generis mufîcorum, profternitenbsp;vos,amp; adorate ftatuam quam fecizquod fi nonbsp;adoraueritis,ea(lem hora mittemini in fornanbsp;cera ignis ardentis : amp; quis eft deus quieri-pietvos de manu mea.^Relpodentcs Sidrach,nbsp;Mifach, Sc Abdenago dixerunt regi Nabu-chodonofoFj Non oportet nos de hacrere-fpondere tibi. Ecce enim Deusnofter quemnbsp;colimus^poteft eriperenos de camino ignisnbsp;ardentis, Sc de manibus tuis, ô rex^liberare.nbsp;Quod fî noluerit, notum fit tibi, rex j quranbsp;deos tuos non colimus, Sc ftatuam aureamnbsp;quam erexifti non adoramus. Tune Nabu-chodonofor repletus eft furore : Sc alpeÄusnbsp;faciei illius immutatus eft fuper Sidrach, Minbsp;fach. Sc Abdenago, Sc præcepit vt fuccende-retur fornax feptuplum quam fuccendi con-fueuerat. Et viris fortißimis de cxercitu fuonbsp;iufsit vt ligatis pedibus Sidrach , Mifach , Scnbsp;Abdenago mitterent eos in fornacem ig-nis arcfentis.Et confeftim viri illi vindi cum C
regionum , vtconuenirentad dedicationem ftatuæquam erexerat Nabuchodonofor rex.nbsp;Tunccogregati funtfatrapæ,magiftratus Scnbsp;iudices,duces Sc tyräni. Sc optimates qui eratnbsp;in poteftatibus conftituti. Scvniuerfi princinbsp;pes regionü, vteouenirentad dedicationemnbsp;ftatuæ quam erexerat Nabuchodonofor^rex.nbsp;Stabant autem in cófpedu ftatuæ quam po-fuerat Nabuchodonofor rex,5c præco clama
bat valenter, Vobis diciturpopulis, tribubus braccis fuis, Sc tiaris , Sc calceamentis Seve-8clinguis,lnhoraquaaudieritisfonitumtu- ftibus, mifsifuntin medium fornacis ignis bæ Sc fîftulæ 8ccitharæ,fàmbucæ,8c pfalterij,nbsp;Sc fÿmphoniæ,5c vniuerfi generis muficorû,nbsp;cadentes adorate ftatuam auream quam connbsp;ftituit Nabuchodonoforrex. Siquis autemnbsp;non proftratus adorauerit, eadem hora mit-tetur in fornacem ignis ardentis. Poft hæc i-gitur ftatim vt audierunt omnes populi foninbsp;turn tubæ,fiftulæ Sc citharæ,fàmbucæ Sc pfàlnbsp;terij, fj'mphoniæ J Sc omnisgeneris mufico-rum.-cadétes omnes populi,tribus, Sc linguænbsp;adorauerunt ftatuam auream quarn confti-tuerat Nabuchodonofor rex . Statimq; in ip-fo terapore accedentes viri Chaldæi aceufa-ueruntludæos:dixeruntq; Nabuchodonofornbsp;regi,Rcx in æternum viue.tu rex,pofuifti de-cretû vt omnis homo qui audient fônitumnbsp;tubæ, fiftulæ,Sccitharæ,fàmbucæ Scpßlcerij,nbsp;Sc f)'mphoniæ,8c vniuerfi generis muficorû,nbsp;prorternar fe, Scadoret ftatuam auream : fi-quis autem nonprôcidensadoraueritjmitta-tur in fornacem ignis ardentis. Sunt ergo vi-ri Iudæi,quos conftituifti fuper opera regio-nis Babyloniæj Sidrach, Mifàch, Sc Abdena-gozviri ifticôtempfèrant,rex,decretû tuum;nbsp;deos tuos no colunt, Sc ftatuam auream quanbsp;erexifti no adorant.Tune Nabuchodonofornbsp;in furore Sc in ira præcepit vt adducerenturnbsp;Sidrach,Mifach,8c Abdenago : qui côfeftimnbsp;adduâi funt in cofpeôtu regis. Pronuntianf-queNabuchodonoforrex,aiteis, VeréneSidrach, Mifàch, Sc Abdenago deos meos nonnbsp;‘’ertxi.^. colitis, Sc ftatuam auream quam quot;conftitui’
non adoratis? Nuncergo fi eftis parati, qua- ________________
cunque horaaudieritis fonitû tubæ, fîftulæ, rire os.-confufîo, Sc opprobrium fadi fumus
ardentis. nam iufsio regis vrgebat; fornax autem fuccenfà eratnimis. Porrô viros illosnbsp;qui miferant Sidrach, Mifach, Sc Abdenago,nbsp;interfecit flamma ignis . Viri autem hi tres,nbsp;id eft Sidrach,Mifach, Sc Abdenago, cecide-runt in medio camino ignis ardentis, colli-gati.
Q^teß/iutintur,in Helrxis mhtts non rejjeri.
Etambulabant in medio flammæ laudan-tes Deum, Sc benedicentes Domino . Stans autem Azarias orauitfic,aperiensq; os fuumnbsp;in medio ignis ait, Benedidus es Dominenbsp;Deus patrum noftrorum,Sc laudabile Sc gionbsp;riofum nomen tuum in fecula : quia iuftusnbsp;es in omnibus quæfecifti nobis. Sc vniuerfanbsp;opera tua vera,Sc viæ tuæredæ. Sc omnia indicia tuavera. ludicia enimverafecifti iuxtanbsp;omnia quæinduxifti fuper nos. Sc fuper ciuinbsp;tatem fandam patrû nolfrorum lerufalem:nbsp;quia in veritate Sc in iudicio induxifti omnianbsp;hæc propter peccata noftra . Peccauimus e-nim Sc inique egimus recedentes à te:Sc deli-quimus in omnibus. Sc præcepta tua non aunbsp;diuimus, necobferuauimusjuecfecimus fient præceperas nobis vt bene nobis effet, omnbsp;nia ergo quæinduxifti fuper nos, Sc vniuerfa quæ fecifti nobis veto iudicio fecifti : Scnbsp;tradidiftinos in manibus inimicorum no-ftrorum iniquorum Sc pefsimorumjpræuarinbsp;catorumque,Scregi iniufto Sc pefsimo vitranbsp;omnem rerram.Et nunc non poffiimus ape-f
Danielis. feraistuis, Sc his qui colunt te. Ne, quæfu-musjtradas nos in perpétua propter nomen tuumjamp;nedifsipesteflamentum tuum, ne-que auferas miiericordiam tuam à nobis pronbsp;pter Abraham diledum tuû, amp;Ifàacfèruumnbsp;tuumjSc Ifrael Gndû cuâ;quibuslocutus es,nbsp;pollicens quôdmultiplicares fernen eorumnbsp;ficut ftellas cœli,amp; ficut arenam quæeftinnbsp;littore maris:quia Domine imminuti fumusnbsp;plus quàmomnesgentes,famufque humilesnbsp;in vniuerfà terra hodie propter pcccata no-ftra.Etnon eft in tempore hoc princeps, 8cnbsp;dux,8cprophetajtiequeholocauftum , ne-que fàcrifîcium, neq j oblatiojneq; incéfura,nbsp;neque locus primitiarum coram te vt poßi-musinuenire milèricordiam tua.-lèd in animo contritOjSc fpiritu humilitatis fufcipia-mur.Sicutinholocauftoarietum8ctaurorû,nbsp;8c fient in millibus agnorum pinguium; fienbsp;fiat fàcrificium noftrum in conlpedu tuonbsp;hodie,vrplaceattibi:quoniam non eft con.-fufio confidentibus in te.Et nunc fèquimurnbsp;te in toto corde,8ctimemus te,8c quærimusnbsp;faciem tuam.Neconfuudas nos: fèdfacno-bifeum iuxta manfuetudinem tuamjSc lêcfi-dum multitudiné milèricordiæ tuæ. Eteruenbsp;nos in mirabilibus tuis, 8cda gloria nomininbsp;tuo Domine ; Sc cofundantur omnes qui o-ftendunt ferais tuis mala, confundantur innbsp;Omni potentia,8crobur eorum coteratur; 8cnbsp;fciât quia tu es Dominus Deus folus, 8c glonbsp;riofus fuper orbem terrarû.Et non cefîâbantnbsp;qui iniferant eos miniftri regis fuccenderenbsp;fornacé, naphtha 8c ftupa 8c pice 8c malleo-lis, 8cefFundebaturflammafuperfornacéeunbsp;bids quadragintanouem.-Scerupit, 8c incen-ditquos reperit iuxta fornacé de Chaldæis. E Angelus autem Domini defcenditcum Azaria 8c focijs eius in fornacé;8c exeußit flam-mam ignis de fornacé, 8c fecit medium for-nacis quafi ventum roris fiantem, 8c no teti-git eos omnino ignis,neq; contriftauit, ncc quicquam moleftiæ intulit.Tûc hi très quafinbsp;ex vnoore laudabant 8c glorificabant 8c be*nbsp;nedicebantDeum infornace;dicentes, , Benediâus es Domine De’patrû noftroru, amp; laudabilis, *8c fuperexaltat’ in fècula; 8cnbsp;benedidû nomé gloriæ tuæ fànétû 8c laudanbsp;bile 8c fuperexaltatu in omnibus fèculis.nbsp;Benedict’ es in téplo fànôto gloriæ tuæ, 8c funbsp;».nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perlaudabilis Sc fupergloriofus in fècula. ^enedidus es in throno regni tui, 8cquot;fuper-laudabilis, 8c quot;fuperexaltatus,in fècula. Benedidus es qui intucris abyflos, 8c fèdes fuper cherubim, 8c laudabilis 8c fuperex-altatus in fècula. Benediôtus es in firmamento cœli,8c laudabilis 8c gloriofus in fècula. |
34® Bénédicité omnia opera Domini Domitio, laudate 8c fuperexaltate eum in fècula. Bénédicité angeli Domini Domino, lauda^ te 8c fuperexaltate eum in fècula. IIBenedicitecœli Domino, laudate 8c fuper-exaltate eum in fècula. Bénédicité aquæ omnes quæ fuper cœlos funt Domino , laudate 8c fuperexaltatenbsp;eum in fècula. Bénédicité omnes virtutes Domini Domi-nojlaudate 8c fuperexaltate eum in fècula. Bénédicité fol 8c luna Domino, laudate 8c fuperexalta eum in fècula. Bénédicité ftellæ cœli Domino, laudate 8c fuperexaltate eum in fècula. Bénédicité omnis imber 8c ros Domino,Iau date 8c fuperexaltate eum in fècula. Bénédicité omnis fpiritus tgt;Dei’Domino, gt;.?• laudate 8c fuperexaltate eum in fècula. Bénédicité ignis 8c æftus Domino , laudate 8c fuperexaltate eumin fècula. Benedicitefrigus Sc’æftas’ Domino,laudate //æSw.j, 8c fuperexaltate eum in fècula.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;cauma.^. Benedicite rores 8c pruina Domino, laudate 8c fuperexaltate eum in fècula. Benedicitegelu 8c frigus Domino, laudate 8c fuperexaltateeum in fècula. Benedicite glacies 8c niues Domino, laudate 8c fuperexaltate eum in fècula. Benedicite noAes 8c dies Domino , laudate p amp; fuperexaltateeum in fècula. Benedicitelux 8c tenebræ Domino,laudate 8c fuperexaltate eum in fècula. Benedicite fulgura 8cnubes Doraino,lauda te 8c fuperexaltate eum in fècula.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- Benedicat terra Dominum, laudet 8c fuper-exalter eum in fècula. Benedicite montes 8c colles Domino,lauda te 8c fuperexaltate eum in fècula. Benedicite vniuerfà germinâtia in terra Do mino,laudate 8c fuperexaltate eû in fccula, ' ' Benedicitefontes Domino, laudate 8c fuperexaltate eum in fècula. Benedicite maria 8c flumina Domino,lauda te 8c fuperexalte eum in fècula. Benedicite cete, 8c omnia quæ mouenturin aquis Domino,laudate 8c fuperexaltatenbsp;eum in fècula. Benedicite omnes volucres cœli Domino, laudate 8c fuperexaltate eum in fècula. Benedicite omnes beftiæ Scpecora Domi-no,laudate 8c fuperexaltate eum in fècula. Benedicite filij hominum Domino, laudate 8c fuperexaltate eum in fècula. Benedicat Ifrael Dominum,laudet 8c fuper-exalteteum in fècula. Benedicite facerdotes Domini Domino,lau date 8c fuperexaltateeum in fècula. Benedi- |
Proph. BénédicitéferuiDomini Domino, laudate amp; fusperexaltate eum in fecula. Bénédicité fpiritus amp; animæiuftorum Domino, laudate 8c fuperexaltate eum infê-cula. Bénédicité fânôti 5c humiles.corde Domino, laudate 8c fuperexaltate eum in (ècula. Bénédicité Anania,AzariajMifàel Domino, laudate 8c fiiperexaltate eum in ïècula:nbsp;quia eruit nos de inferno, 8c{àluos fecitnbsp;de manu mortis, 8c liberauit nos de medionbsp;ardentis flammæ, 8c de medio ignis eruitnbsp;nos. Confiremini Domino, quonia bonus,quo-niamin feculum mifericordiaeius. Bénédicité omnes religiofî Domino Deo deorum, laudate,8c confitemini ei,quia innbsp;omnia lêcula milèrieordia eius. Hucuf^ue in Hebrxo non hahetw ; Et poßiimtts^de Theodotionis éditions tran*nbsp;flatapint, G Tunc Nabuchodonofor rex obftupuit, 8c furrexit propere , 8c ait optimatibus fiiis,nbsp;Nonne tres viros mifimus in medium ignisnbsp;compcditos f Qiai refpondentes regi,dixe-runt, Verc rex. Refpondit*,8c ait, Ecce egonbsp;video quatuor viros folutos, 8c ambulantesnbsp;in medio ignis, 8c nihil corruptionis in eisnbsp;eft, 8cfpeciesquartifimilis filioDei, Tunenbsp;accefsit Nabuchodonofor adoftium forna-cis ignis ardentis, 8c ait, Sidrach, Mifach, 5cnbsp;Abdenago lerui Dei excelfi, egredimini, 8cnbsp;venite. Statimqueegreßifunt Sidrach, Mi-fach, 8c Abdenago de medio ignis. Etcon-gregati fatrapæ,5c magiftratus , 8c iudices,8cnbsp;potentes régis, contemplabantur viros illos,nbsp;quoniam nihil poteftatis habuiffet ignis innbsp;corporibus eorum, 8c capillus capitis eorumnbsp;no efiet aduftus, etiam faraballa eorum nonnbsp;fuiffent immutata, 8c odor ignis no tranfif-fet per eos. Et erumpens Nabuchodonofor,nbsp;ait,Benediétus Deus eorum, Sidrach videli-cet,Mifàch,8c AbdenagOjqui mifitangelumnbsp;fuum,8c eruit feruos fuos qui crediderunt innbsp;eura:8c verbum régis immutauerunt, 8c tra-diderunt corpora fua ne feruirent8c neado-rarent omnem Deum , excepto Deo fuo . Anbsp;me ergo pofitum eft hoc decretum, vt o-mnis populus, tribus, 8clingua quæcunquenbsp;locutafuerit blafphemiam contra Deum Sidrach, Milach 8c Abdenago, difpereat,8c domus eius vaftetur. neque enim eft alius Deus quipoßititafaluare. Tune rexpromouitnbsp;Sidrach, Mifach, 8c Abdenago in prouincianbsp;Babylonis. Nabuchodonofor,rex, omnibusnbsp;populis,gentibus, 8c linguis, qui habitantinnbsp;vniuerfa terra,p’ax vobjs multiplicetur. Signa 8c mirabilia fecit apud me Deus excel-fus. Placuit ergo mihi prædicare figna eius,nbsp;quia magna funt;8c mirabilia eius, quia for-tia:8cregnura eiusigt;regnum’fempiternü,ll8cnbsp;poteftas eius in generatione 8c generationé. |
.S. 5 omniu régis quot;ELabuchodonoßor de excelfa ar boreprteciptßlus quot;Daniel interpretatur: quodnbsp;ipp regnopulßis ad ßptemannos cum beßijsnbsp;ageretihortaturigituryteleemofynisßtaredinbsp;matpeccata : fedcompletur nihdominuspm~nbsp;niumpropter Ulusßiperbiamßonec Deuccelinbsp;recognouit:amp; tune infuum regnureßituitur. CAP. IIII. EGo Nabuchodonofor quietus eram in A domo mea, 8c florens in palatio meo.nbsp;fbranium vidiquod perterruit me;8cnbsp;cogitationes meæ in ftratu meo, 8c vifionesnbsp;capitis mei conturbauerunt me. Et per nienbsp;propofitum eft decretum, vtintroduceren-tur in confpedu meo cundtifapientes Babylonis, 8c vt fblutionem fomnij indicarent minbsp;hi.Tuncingrediebantur arioli,magi, Chal-dæi,8c arufpices,8c fomnium narraui in con-fpedu eorum:8c folutionem eius non indicanbsp;uerunt mihi: donee collega ingreffus eft innbsp;confpeftu meo Daniel, cui nomen Baltaflàrnbsp;fecundum nomen Dei meijqui habet fpiritfinbsp;deorum fandorum in lemetipfo : 8cfomnitinbsp;coram ipfb locutus fura. Baltaffar princepsnbsp;ariolorum,quoniam ego feio quod fpiritumnbsp;fandorum deorum habeas in te, 8c omne fa-cramentum no eft impoßibile tibi ; vifionesnbsp;fomniorum meorfi quas vidi, 8c folutionemnbsp;earum narra.Vifio capitis mei incubili meo, Bnbsp;Videbam,8c ecce arbor in medio terræ, 8c altitude eius nimia.Magna arbor,8c fortis : 8cnbsp;proceritas eiuscontingens cœlü.afpeétus il-lius erat vfq;ad termines vniuerße terræ. Fonbsp;lia eius pulcherrima, 8c frudus eius nimius:nbsp;8c efca vniuerforü in ea:fubteream habitabatnbsp;animalia 8c beftiæ, 8c in ramis eius conuerfanbsp;bantur volucres cœli:8c ex ea vefeebatur omnbsp;nis caro, Videbara in vifione capitis mei fu-per ftratum mefi , 8c ecce vigil 8c fandus denbsp;cœlo defcendiuClamauit fortiter, 8c fic ait,nbsp;Succidite arborera , 8cpræciditeraraos eius;nbsp;excutite folia eius, 8c difpergite frudus eius;nbsp;fugiant beftiæ quæ fubtereara funt, 8c volucres de ramis eius. Veruntamen germen ra-dicum eius in terra finite, 8c alligetur vinculo ferreo 8c æreo in herbis quæforis funt, amp;nbsp;rore cœli tingatur, 8c cum feris pars eius innbsp;herba terræ.Cor eiusabhumano commute- Cnbsp;tur, 8c cor feræ detur ei : 8c feptem temporanbsp;mutenturfupereum. In fententia vigilü decretum eft, 8cfèrmofàndorû, 8c petitiofdo-neccognofeant viuenres quoniam domina-tur Excelfus in regno hominum,8c cuicun- .nbsp;que volueritjdabit illud,ÖC hümillimum hominem |
Infra, 7.d.
daui,amp; gloriHcaui: liqiiia poteftas eius pote-ftas fcmpiterna, amp; regnum eius in genera-tione amp;generatione: Et omnes habitatores terræapud cura in nihilum reputati Hint:iu-xta voluntatem enim fuam facit tam in vir-tutibus cœli quam in habitatoribus ten'æ: 8cnbsp;non eft quirefiftat manui eius, Scdicatei,
decoremqj perueni;8c figurameareuerfaeft ad me:8c optimates mei, 8c magiftratus meinbsp;requifieruntme, 8c in regno meo reftitutusnbsp;fum.'Sc raagnificentiaamplioradditaeft mi-hi.Nunc igiturego Nabuchodonoiorlaudo,nbsp;8c magnifico, 8c glorifico regem cœli : quianbsp;omnia operaeius vera,8c viæ eius iudicia,8cnbsp;gradienres in fuperbia poteft humiliate.
J. quot;Pofiquizm Palfafartn iMuiuio bilit éittn ßtis, ex yaßs templi Domini laudando idolanbsp;j'ua, yidit digitos inpanetefaibentes : quamnbsp;ßiripturajblus Daniel legere potuit amp; inter-pretart^nepe quod quia ßquutusipßim îsZquot;.*-buebodonoßoreleuaucrat corfuum cotraDeûnbsp;laudans tdola,ßmthter aufenetur ei regnu'.nbsp;honorato igitur Daniele, acrege ea no^e ia~nbsp;teremptoßueeeßit Darius ‘^edus
C A P. V.
BAliàfarrcx fecit grande conuiuiû op-timatibus fuis mille :8c vnufquifq; ie-cundum ftiam bibebat ætatem. Præce- syyj cepitergoiam temulentus vt aiferentur va-ià aurea 8c argentea quæ aiportauerat Nabu-chodonoiorpatereius de templo quodfuitnbsp;in lerufalem : vt biberent in eis rex 8c optimates eius, vxoresq; eius 8c côcubinæ.Tunc
Danielis.
minem conftituetfupereum.Hocfomnium buchotîonofôr, amp; ex hominibus abiedus vidi ego Nabuchodonofbr rex : tu ergo Bal- eft, 8c fœnum vt bos comedit, 8c rore cœlinbsp;taflar interprætationera narra feftinus : quia corpus eius infedum eft ; doneecapilli eiusnbsp;omnes fapientes regni mei non queuntfolu- in fimilitudinem aquilarum crefeerentj 8cnbsp;tionem ediccre mihi : tu autem potes , quia vngues eiusquaft auium.
fpiritus deorum fânétorum in te eft. Tunc Igiturpoft finera dierum ego Nabuebo-Daniel, cuius nomen Baltaflar, cœpitintra donofbr oculos meos ad cœlum leuaui, 8c lemetipfum tacitus cogitarequafi vna bora: lenfus meus redditus eft mihi : 8c Altiftimonbsp;8c cogitationes eius conturbabant eum.Ref- benedixi, viuentem in lempiternum lau-pondens autem rexait J Baltaflar, fomniumnbsp;8c interpretatio eius non conturbent te.Ref-pondit Baltaflar, 8c dixit,Domine mi, fom-nium his qui te oderunt : 8c interpretatio e-ius hoftibus tuis fît. Arboré qua vidifti fub-liraem atque robuftam cuius altitudo per-tingit ad cœlum,8c alpedus illius in omnemnbsp;terramrSc rami eius pulcherrirai,8c frult;ftus e- Q^arefecifti? Tn ipfo tempore lenftis meusnbsp;ins nimius, 8c elca omnium in ea,fubter earn reuerfus eft ad me, 8c ad honorem regni mei,nbsp;habitantes beftiæ agri,8c in ramis eius comonbsp;rantes aues cœlicTu es rex, qui magnificatusnbsp;es ,8c inualuifti.- 8c magnitude tua creuit, 8cnbsp;peruenit vftjj ad cœlû, 8c poteftas tua in termines vniuerfe terræ.Quod autem viditrexnbsp;vigile,8c famftum defeedere de cœlo. Sc dice-re,Succidite arboré, 8c dißipateillam,attamenbsp;germen radicû eius in terra dimittire,8c vin-ciatur ferro 8cæreinherbisforis,8c rore cœli conlpergatur, 8c cum feris fit pabulu eius,nbsp;donee leptem tempora mutentur fupereum:nbsp;hxc eft interpretatio fentétiæ Altißimi,qu3£nbsp;peruenit fuper dominum meum regé, Eij-cient te ab hominibus,. 8c cum beftijs ferisq;nbsp;erit habitatio tua, (18c fœnû vtbos comedes,nbsp;8c rore cœli infundéris:fèptem quoq; temponbsp;ra rautabuntur fuper te,donec Icias quod do-minetur excelfus fuper regnum hominum,nbsp;8c cuicunq; voluerit det illud . Quod autemnbsp;præcepit vt relinqucretur germen radicû e-ius,id eft arboris:regnH tuu tibi manebit po-ftquam cognoueris poteftaté efiecœleftem.nbsp;Quamobrem rex, cofilium meum placeattir-bi, flSc peccata tua eleemolynis redime, 8ci-niquitates tuas mifericordijs pauperum.-for-fitanignofeet delidis tuis. Omnia*venerHtnbsp;fuper Nabuchodonofor regé. Poft fine men- allata funt vafa aurea * quæafportauerat de *amp;‘arseit-fiumduodecim, in aula Babylonis déambula temolofiuod fueratin lerufalem; Sebiberûtnbsp;bat.Refpóditq; rex,8c ait,Nônnehæc eft Ba-bylon*magna qua ego ædificaui in doraumnbsp;regni, in robore fortudinis meæ, 8c in gloria
F decôris meif Cumqjlèrmoadhuceilet in o-re régis,vox de cœlo ruit,Tibi dicitur Nabu-chodonoiorrex,Regnum*trafibit à te. Scab •jÿ.. hominibus eijeient te, Sccum beftijs*ferise-ric habitatio tua; fœnum quafi bos comedes,nbsp;8c ieptem tempora mutabuntur fuper te.-do-nec icias quod dominetur excelfus in regnonbsp;fiominum, 8c cuicunque voluerit det illud.
Eadem hora fermo complétas eft fuper Na- itaque rex fortiter vt introducerent magos, Xx Chal-
temploquod fueratin lerufalem; 8c biberût in eis rex 8c optimates eius, vxores 8c concunbsp;binœ illius.Bibebant vinû,8c laudabant deosnbsp;fuos aureos Scargenteos, æreos, ferreos, li-gneosq; 8c lapideos.In eadem hora apparuenbsp;runt digitfquafi manus hominis feribentisnbsp;contra candelabrum in fuperficie parietis aunbsp;læ regix : 8c rex alpiciebat articules manusnbsp;feribentis. Tune faciès regis commutata eft, Bnbsp;8c cogitationes eius conturbabant eum : 8Cnbsp;compages renum eius foluebantur,8c genuanbsp;eius adfêinuicem coUidebantur.Exclamauit
Proph;
8c cor eius cum beftijs pofîtutn eft, amp; cum F onagris erat babitatio eins; llfœnum quoque 4-^nbsp;VC bos comedebatj amp;rorecœli corpus einsnbsp;infedum eft : donee cognofccrct quod pote-ftatem haberet Altifsimus in regno homi-num, amp; quemeunque voluerit iufcitabit lu-perillud . Tu quoque filius eius Balfafar,nbsp;non humiliafti cortuum ,cùm feires bare o-mnia; fed adtierfum dominatorem cœli ele-uatus es : 6c vafa domus eius allata funt coram te:amp; tUj amp; optimates tui, 8c vxores tuæ,nbsp;8c concubinæ tuæ vinura bibiftis in eis : de-os quoqueargcnteos,8c aureos,8ca:reoSifer-reoSjligneosquej8clapideQsqui non vident,nbsp;neque audiunt,neque fentiuntjaudaftiipor-ro Deum qui habet datum tuum in manunbsp;fua 8c omnes vias tuas, nqn gloribcafti. Id- Gnbsp;circo ab eo miffus eft articulus manus, quinbsp;fcripfît boe quod exaratum eft. Hæc eft au-tem fcripturaquædigefta eftiMane^Thecel,nbsp;Pbares . Etbæceft interpretatio fermonis.nbsp;Manemumerauit Deus regnum tuum,8c co-pleuit illud.Tbeceliappenf us es in ftaceia, 8cnbsp;inuentus es minus babes.Pbarcsidioifum eftnbsp;regnum tuum, 8c datum eft Medis 8c Ferfis.nbsp;Tunciubente rege indutus eft Daniel pur-
ius; 8c prædicarum eft deeo quodbaberet po teftatem tertius in regno* . Eadem node in-terfedus eft Balfafarrex Chaldæus. Et Darius Medus fuccefsit in regnumjannos natus.nbsp;fexaginta duos.
5, Danielfufgt;er fatrapas regni confUtuitur, amp; accufattis quod régis edicîum non feruaßet,nbsp;quia ‘Deum iteliorabat, mijjus eß in laeumnbsp;leonum,fcquentique dieillxßus cduéius.'miraf'nbsp;ßs aeßubub dilaniatis eius accußatoribus:quanbsp;re motus rex, inßiisprouineijs Deum eius ti-mendumpraeeßt.
CAP. VI.
PLacuit Dario, 8cconftituit fuperre- A gnû fatrapas centum viginti, vt effentnbsp;in toto regno fuo.Et fuper eos, principes tres,ex quibus Daniel vnus erativt fatra-pxillis redderent rationem,8c rexnonfufti-neret moleftiam. Igitur Daniel fuperabato-mnes principes 8c fatrapas;quia fpiritus Deinbsp;amplior erat in illo.Porro rex cogitabat con-ftituere eum fuper omne regnunuvndeprin-cipes 8cfàtrapæ quærebat occafionem vt’in-uenirentDanieli’exlatere’regni’muIIamquenbsp;caufam, 8c fufpicionem reperire potuerunt, 'rfg«.!?.nbsp;eo quod fîdelis effet, 8c omnis culpa 8c fuf-picio noninueniretur in eo . Dixerunt ergonbsp;viri illi, Non inueniemus Danieli buic ali-quam occafîonem, niß forte in lege Dei fui.nbsp;Tue principes 8c fatrap« furripuerüt regi. Scnbsp;ficlocuti funt ei,Darircx,inæternû viue:có-ßlium
Cbaldæos Scarufpîces . Etproloquens rex ait fapientibus Babylonis, Quicunque lege-rit feripturara banc, 8c interpretationem e-ius raanifeftam mibi fecerit,purpura veftie-tur, 8c torquem auream babebit in collo, 8cnbsp;tertius in regno meo erit.Tunc ingrefsi omnes fapientes regis non potuerunt nec ferip-turam legerenec interpretationem indicatenbsp;régi. Vnde rex Balfalar fàtis conturbatus eft,nbsp;8c vultus illius immutatus eft;fèd 8c optimales eius turbabâtur,Regina autem prorequænbsp;acciderat régi 8c optimatibus eius,domumnbsp;conuiuij ingreffa eft:8c proloquens ait, Rexnbsp;inæternum viue.-non te conturbent cogita-tiones tuæ, neq^e facies tuaimmutetur.Eftnbsp;vir in regno tuq, qui fpiritum deorum fan-dorum habet in lê:8c in diebus patris tui fcié-tia 8c fàpientia inuentæ fiint in eo : Nam 8cnbsp;rex Nabucbodonofbr pater tuus principemnbsp;magorum,incantatorumjCbaIdæorum,8ca-rufpicum coftituit eum, pater inquam tuusnbsp;ô rexiquia fpiritus amplior, 8cpràdentia:in-telligentiaque: interpretatio fomniorum, 8cnbsp;oftenfio fecretorum,ac fôlutto ligatorum inuentæ funt in eo, boc eft in Daniele: cui rexnbsp;pofuit nomen Baltaffar. nunc itaque Daniel
J) vocetur,8c interpretationem narrabit. Igitur pura,8c circûndata eft torques aurea collo e-introdudus eft Daniel coram rege. Ad quem præfatus rex ait, Tu es Daniel de blijs capti-uitatis Iudæ,quem adduxit pater meus rex denbsp;ludæa.'’Audiui de te quoniam fpiritum deorum habeas ; 8c fcientia , intelligentiaque acnbsp;fàpiétiaampliores inuentæ funt in te.Et nûcnbsp;introgrefsi funt in confpedu meo fapientes magi, vt fcriptüram banc legerent, 8c interpretationem eius indicarent mibi ; 8c ne-’^mihi.KS. quiuerunt fènfumhuius fermonis edicere*:nbsp;Porto ego audiui de te quôd pofsis obfcuranbsp;interpretari,8c ligata diffoluere: b ergo valesnbsp;fcriptüram legere J 8c interpretationem eiusnbsp;indicate mihfpurpura veftiêris, 8c torquemnbsp;auream circa collum tuum babebis,8c tertiusnbsp;in regno meo princeps eris. Ad quæ refpon-E dens Daniefait coram rege,Muneratua bntnbsp;tibi,8cdona domus tuæ alteri da;fcriptu-ram autem legam tibi, rex, 8c interpretationem eiusoftendam tibi.O rex, Deusaltißi-mus regnum Sc magnibeentiam, gloriam 8cnbsp;honoré dédit Nabuchodonofor patri tuo. Etnbsp;propter magnibeentiam quam dederat ei,nbsp;vniuerb populi,tribus, 8c linguæ treraebant,nbsp;8c metuebant eum . quos volebat interbeie-bat;Ôc quos volebat,percutiebat:8c quos volebat, exaltabat;8c quos volebat, humiliabat.nbsp;Quando autem eleuatum eft cor eius, 8cfpiritus illius obbrmatus eft ad fuperbiam, dc-pobtus eft de folio regni fui, 8cgloriaeiusnbsp;ablataeft:8c à blijs hominum eiedus eft, fèd
-ocr page 195-Danielis.
filium inierunt omnes principes regni^ma- Danielem præcepit educi delacu ; eduAuß giftratuS Scûtrapæ jlènatores 8c indices, vtnbsp;decretum imperatorum exeat, 8c edidum,nbsp;Vtomnis qui petietit aliquam pctitionem ànbsp;quOGunque Deo amp; homine,vfquead trigin-ta dies, nifi à te rex , mittatur in lacum leonum.Nunc itaque rex confirma fèntentiam,nbsp;amp; ftribe decretum;vt non immutetur quodnbsp;ftatutum eft à Medis 8c Perfis, nec pr.X'uari‘nbsp;caricuiquamliceat.Porro rex Darius propo-fiiit edidum , 8c ftatuit. Q^ôd cum Danielnbsp;comperiflet,id eft coftitutam legem, ingreßnbsp;fus eft dom um fuam ; 8c feneftris apertis innbsp;ccenaculo fiio, contra lerußlem tribus tem-poribus in die fledebat genua fua , 8c adora-batjConfitebaturque coram Deo fuo ficut 8cnbsp;ante facere confueuerat. Viri ergo illi curio-fius inquirentes, inuenerunt Danielem o-rantem, 8c obGcrantem Deam fuum.Et accedences locuti funt regi fuper edido, Rex,nbsp;nuquid non coftituifti vt omnis homo quinbsp;rogaret quenquam de dijs 5c hominibus vfq;nbsp;ad dies triginta,nifi te rex, mitteretur in lacii
I) leonumfAd quos relpondens rex, ait, V'erus eft fermo iuxta decretfi Medoram atq,jPerGru,quod præuaricari no licet. Tunc refpo-dentes dixerunt cora rege, Daniel de filij,ca-ptiuiratisludæ,n5 curauitdelegc tua 8c de e-dido quod coftituifti: led tribus teraporibusnbsp;per dié orat oblecratione fua. Quod verbumnbsp;cùm audilTet rex, fatis cotriftatus eft: amp; pronbsp;Daniele pofiiit corvtliberareteum,8c vlquenbsp;ad occafum Iblis laborabatvt erueret ilium.nbsp;Viri autem illi intelligentes regem, dixeruntnbsp;ei. Sei to, rex, quia lex Medorum atque Per-Grura eft , vt omne decretum quod confti-E tueritrex, non liceat immutari. Tunc rexnbsp;præcepit, 8cadduxerunt Danielem, 8c miG-runteum inlacum leonum.Dixitq; rex Da-nieli,Deus tuus quern colis Gmper,ipGlibe-rabit te.Allatusque eft lapis vnus, 8cpofitusnbsp;eft fuper os laci : quern obfignauit rex annu-lo fuo, 8c annulo optimatum fuorû, nequidnbsp;fieret contra Danielem. Et abijt rex in do-mum fuam, 8cdormiuit incœnatus ,cibiquenbsp;non funt allati coram eo, infuper 8c foranusnbsp;recefsit ab eo.Tunc rex primo diluculo con-furgens , feftinus ad lacum leonum perrexit;nbsp;appropinquansq; lacui, Danielem voce la- nium Gribens,breuiGrmonecomprehendir,nbsp;chrimabili inclamauit,8c affàtuseft eum,Da lummatimque perftringens,ait, Videbaminnbsp;nie! Grue Dei viuentisjDeus tuus cui tu Gr- vifione meanode, 8c ecce quatuor venti ccenbsp;uis Gmpef,putafnevaluitte liberate à leoni- li pugnabantin mari magno.Et quatuor be-Fbus?EtDanielregire^pondensait,Rexinæ-ternû vine, IIDeus meus mifit angelû fuum.nbsp;8c conclufit ora leonum , 8c non nocueruntnbsp;mihi; quia coram eoiuftitia inuenta eft innbsp;me ; Gd 8c coram te, rex, delidum non feci.nbsp;Tune veheméter rex gauifus eft fuper eo, 8c
342
que eft Daniel de lacu, 8c nullalæftoinuen' ta eft in eo^ quiacredidit Deo fuo . lubenrenbsp;autem rege addudi funt viri’illi qui aceufa-uerunt Danielem : 8c in lacum leonum miß!nbsp;funtjpfi 8c hlijj8c vxorcseorum:8cnon per-uenerunt vfquead pauimentum laci j doneenbsp;arriperent eos leones, 8c omnia oftà eorumnbsp;comminuerunt. Tune Darius rex ftripfit v- Gnbsp;niuerfis populisjtribubusj 8c linguis habitannbsp;tibusin vniuerfà terra. Pax vobis multipli-cetur.A me conftitutum eft decretum, vt innbsp;vniuerlo imperio 8c regno meo tremifeatj 8cnbsp;paueant Deum Danielis.ipfê eft enim Deusnbsp;viuens 8c æternus in fecula : 8c regnum eiusnbsp;non dißipabifurj8c poteftas eius vfque in îc-*nbsp;ternum.Iplè liberator atque faluator^faciensnbsp;fienaSemirabiliain cœlo 8c in terra:quilibe~nbsp;rauit Danielem de'lacu’leonum.ltPorrô Da- Supraj.’d»nbsp;niel perlèuerauit vftjuead regnum Darij\re-numque Cyri Perfe.
ANno primo Balßßr regis Babylo-'^ niSjDaniel fbmnium vidittvifio autem capitis eius in cubili luo.- 8c fom
ftiæ grandes afcendebant de mari diuerfæ inter fè. Prima quafi leæna, amp; alas habebat a-quilæ.’afpiciebam doneeeuulfàe funtalæ eins, amp; fublata eft de terra,amp; fuper pedes quafî ho «nbsp;mo ftetit, 8c cor hominis datû eft ei. Et ecce Bnbsp;beftiaalia fîmilisvrfo in parte ftetit;amp; tresnbsp;K X 2 ordines
Proph. ordines erant in ore eins, amp; in dentibus e-ius,amp; fic dicebant ei, Surge, comede carnes pluriraas . Poft hæc afpiciebam, amp; ecce alianbsp;quafi parduSjSêalas habebatquaft auis^ quatuor fuper fcamp; quatuor capita erant in be-ftia,8c poteftas data eft ei. Poft hxc afpicie-bam in vifione nodisamp;ecce beftia quartanbsp;terribilis atque mirabiliSjSc fortis nimis : dé-tes ferreos babebat magnos,comedens atquenbsp;comminuenSjamp; reliquapedibus fuisconcul-cas;di{similis autemeratcæteris beftijs : quasnbsp;vidcram ante eam^Sc habebat cornua decern.nbsp;Conlyderabam cornua j amp;ecce cornu aliudnbsp;Q paruulum ortum eft de medio eorum.-amp; trianbsp;decornibus primis euulfàfuntàfacieeius,amp;nbsp;ecce oculij quafi oculi hominis erant in cor-nuifto j8cos loquens ingentia . Alpiciebam,nbsp;donee throni pofiti funtjamp; antiquus dieruranbsp;{edit:veftiraentum eiuscandidum quafi niXjnbsp;amp; capilli capitis eius quafi lana munda:thro-nus eius, fiaramæ ignis ; rotæ eius ignis ac-Apoc.j.d. cenfus. IlFluuius igneus rapidusque egredie-batur à facie eius.-millia millium miniftrabatnbsp;eij amp;decies millies centena milliaaßiftebantnbsp;J) einudicium fedit^amp;libriaperti funr.Alpicic-bam propter vocem fermonum grandium,nbsp;quoscornuilludloquebatur : amp; vidi quonianbsp;interfeda efiet beftia^ amp; periflet corpus eius,nbsp;amp; traditum efiet ad cotnburendum igni.alia-rum quoque beftiarum ablata efiet poteftas:nbsp;amp; tempora vitæ conftituta efienteis vfquenbsp;ad tempus amp; tempus. Afpiciebam ergo in vi-fionenodis, amp; ecce cum nubibus cœli quahnbsp;filius hominis veniebat, amp;. vfque ad antiquûnbsp;dierum peruenit : amp; in confpedu eius obtu-lerunt eum.Et dedit ei poteftatem, amp; honorem , amp; regnum : amp; onines populi, tribus,nbsp;Lue.i.e. linguæ ipfi (eruient: flpoteftas eius, pote-g æterna quæ non aureretur, amp; regnum e-ius quod non corrumpetur. Horruit fpiritusnbsp;meus, ego Daniel territus fum in his, amp; vi-E fiones capitis racicóturbauerunt me. Accef-fi ad vnum deafsiftentibus, amp; veritate qua:-,rebam ab eo de omnibus his. Qm dixit mihinbsp;interpretationem lèrmonum , amp; docuit me,nbsp;Hæ quatuor beftiæ magnæ : quatuor funt régna, quæ confurgentde terra.Sufeipientau-tem regnû fandi Dei altifiimi:amp;obtinebuntnbsp;regnû vfque in fèculum amp; fèculura lèculo-rum. Poft hoc volui diligenter difeere de beftia quarta,quæ erat dißimilis valdc ab omninbsp;bus,amp; terribilis nimiszdentes amp; vngues eiusnbsp;ferreiîcomedebat amp;comminuebat,amp; reliquanbsp;pedibus fuis concidcabat. amp; de cornibus decern quæ habebat in capite : amp; de alio quodnbsp;. ortum fuerat, ante quod ceciderant tria cornua; amp; de cornu illo quod habebat oculos,nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; os loquens grandia, amp; mai us erat cæteris.nbsp;Afpiciebam; amp; ecce cornu illud fadebathel-pnbsp;lum aduerfus làndos., amp; præualebat eis:donee venit antiquus dierum , amp; iudicium de-dit fandis excelfis, amp; tempus aduenit,^ re-gnum obtinueruntfandi. Et fie ait, Beftianbsp;quarta, regnum quartura eritin terra, quodnbsp;maius erit omnibus regnis, amp; deuorabit vni-uerfàm terram, amp; conculcabit, amp; cominuetnbsp;earn. Porrô cornua decem ipfius regni, decern regeserunt: amp;alius confurgetpofteos,nbsp;amp;iplè potentior erit prioribus, amp; tres regesnbsp;humiliabit. Et fèrraonescontra excelfurnlo- qnbsp;quetur, amp; fândos Altißimi conterei ; amp;punbsp;tabit quod pofsit mutare tempora amp; leges, amp;nbsp;tradenturin manu eius vfque ad tempus amp;nbsp;tempora amp; dimidium temporis.Et iudici umnbsp;fèdebit,vt auferatur potentia, amp; conteratur,nbsp;amp; difpereat vfque in finem.IlRegnum autem Luca.i.onbsp;amp; poteftas, amp; magnitudo regni quæ eft fub-ter omne cœlum, detur populo fàndorumnbsp;Altißimi-.cuius regnum,regnû fêmpiternumnbsp;eft ,amp; omnes reges feruientei amp; obedient.nbsp;Hucufque finis yerbi. Ego Daniel multûmnbsp;cogitationibus meis conturbabar, amp; facièsnbsp;mea mutata eft in me,verbum autem in corde meo confèruaui. |
ne manu eonteretur. nbsp;nbsp;c A p. v 111- Nno tertioregni BalfafarregisA'ifio A apparuit mihi. Ego Daniel, poft idnbsp;quod videra in principio, vidi in vi-fionemea, cùraeflèm in Sufancaftroquodnbsp;eft in AeläVegione’.'vidi aute in vifione eficnbsp;mefuper porta Vlai. Et leuaui oculos meos,nbsp;amp; vidi : Sc ecce aries vnus ftabat ante paluds,nbsp;habes cornua excelfa,amp; vnutn excelnus altenbsp;ro atq; fuccrefcens.Poftea vidi arietem cornibus ventilantem *contra Occidentem, amp; •«««nbsp;contra Aquilonem, amp; contra Meridiem : amp;nbsp;omnes |
Ofeæ.
3 3
|
omnes heftig non poterantrefiftere ci, ne-queliberari de manu eius; fecitque lecûdùm B voluntatem fuamjSc magnificatus eft.Etegonbsp;intelligebam;ecce autem hircus caprarum venbsp;nicbat ab Occidente fîiper faciem tofiiis ter-ræ, 8c non tangebat terram; porrô hircus ha-bebat cornu inlîgneinter oculos fuos.Et ve-nit vfqiie ad arietem illum cornutum, quemnbsp;videram ftantem ante portam, 8c cucurritadnbsp;eum inimpetu fortitudinis fuæ. Cumqueapnbsp;propinquaflet propè arietem,efFeratus eftinnbsp;eum,8c percußit arietem; 8c comminuit duonbsp;cornua eius,8c non poterataries refiftereei:nbsp;cùmque eum mifîflet in terrâ,conculcauit,8cnbsp;nemo quibat liberate arietem de manu eius,nbsp;C Hircus autem caprarum magnus fadus eftnbsp;nimis ; cumquecreuiflet, fradum eft cornunbsp;magnum,8c orta funt quatuor cornua fubternbsp;illud. per quatuor ventos cœli. De vno autem exeis egreftiim eft cornu vnum modicum: 8cfalt;fturn eft grande contra Meridiem,nbsp;8c contra Orientem,8c contra fortitudinem.nbsp;Etmagnificatum eft vfquead fortitudinemnbsp;cœli : 8c deiecit de fortitudine 8c de ftellis, 8cnbsp;conculcauit eas. Et vlquead principem fortitudinis magnifîcatum eft: 8cabeo rulitiu-ge (àcrificium,8c deiecit locum fàndifîcatio-*'»• niseius. Roburautem datum eft*contraiu- gefàcrificium propter peccata : 8c profterne-tur veritas in terra,8c faciet,8c prolperabitur. Et audiui vnum de tandis loquentem: 8c dixit vnus làndus alteri nefcio cuiloquéti, Vf-quequo vifto, 8c iugelâcrificium , 8c pecca-tum delolationis qux fada eft;8c fànduariû,nbsp;8c fortitudo conculcabiturÆt dixit ei, Vfquenbsp;*dies ad vefperam 8c mane, *duo millia trecenti;8cnbsp;mundabitur fànduarium .Fadum eft autemnbsp;cura viderera ego Daniel vihonera, 8c quæ-rerem intelligentiam .-ecceftctit in conlpe-du raeo quan fpecies viri. Et audiui vocemnbsp;viri inter Vlai : 8c clamauit, 8c ait, ft Gabrielnbsp;E fac intelligereiftum viftonem . Et venir, 8cnbsp;ftetit iuxtà vbi egoftabam:cumquevenifîet,nbsp;pauens corrui in faciera meam, 8c ait ad me,nbsp;Intellige fili hominis, quoniara in temporenbsp;finis complebitur vifio.Cumqueloquereturnbsp;adme,collapfus fum pronus in terram:8c te-tigit me,8c ftatuit me in gradu raeo,dixitquenbsp;mihi. Ego oftendam tibi qua: futura funt innbsp;nouifsimo maledidionis;quoniam habet te-pus finem finira . Aries quem vidifti habere |
P cornua, rex Medorû eft atque Perfàrû.Porrô hircus caprarum ; grex Gra:corum eft. 8c cornu grande quoderat inter oculos eius.-ip-fteftrex prim us.Quôd autem frado illofur-rexerunt quatuor pro eo ; quatuor reges denbsp;genre eius confurgent, lèdnonin fortitudi-nc eius, Et poft regnum eorum cùm creue-rint iniquîtates, confurget rex impudens facie, 8c intelligcns propofitiones. 8c robora-bitur fortitudo eius, lèd non in viribus fuis;nbsp;8c fupra quàm credi poteft , vniuer/â vafta-bit,8c prolperabitur, 8c faciet. Et interficiecnbsp;robuftos, 8c popukim làndorum lècundumnbsp;voluntatem fuam, 8cdirigetur dolus ih manu eius ; 8c cor fiium magnificabit, 8c in copia rerum omnium occidetplurimos:8cconnbsp;tra principem principum confiirget, 8c fine /nbsp;manuconteretur. Et vilio velpcre8c mane, Qnbsp;quæ dida eft,vera eft : tu ergo vifioné ligna,nbsp;quia poft multos dies erit.Et ego Danieliannbsp;gui, 8cegrotaui perdies : cùmquelurrexil-lenijfaciebam opera regis,8c ftupebam ad vi-fionem,8c non eratquiinterpretaretur. 5. 'Poftorationem i)anielù quaconfitetur la* dxospropterfuaamp; pair um peccata yentffe innbsp;magnam affli^ionem , petcas Dei mi/èricor-dîam ergd populumfuum'.fit ipfi reuelatio denbsp;7 O. helmomatibus quot;tißjue ad yn^tonem San-^iptn^orum,c^ de Chrißinrorte,populoqtienbsp;eins perdendo amp; abomtnatione deßilationisnbsp;intemplo. CAP. ix. INannoprimollDarij filij Aflueridelèmi A ne Medorum,quiimperauitfuper regnûnbsp;Chaldæorura:Anno vno regni eius, egonbsp;Daniel intcllexi in libris numerum anno-rum de quo fadus eft fermo Domini ad le-remiam prophetam,vt complerenturdelbla-tionislerufalemlêptiiagintaanni. Etpofuinbsp;faciem meam ad Dominii Deumigt;meum’ ^•4-rogare 8c deprecari in ieiunijs,facco 8c cine-re.Et oraui Dominum Deum meum,8c con-felîus fum, 8c dixi, llOblècro Domine Deus ».Efdr.tb.nbsp;magne 8c terribilis,ciiftodiens padum 8c mi-lencordiam diligentibus te 8c euftodienti-bus mandata tua.llPêccauimus,iniquitatem Baruc.t.c.nbsp;fecimus, impie egimus,'8c recelsimus : 8c de-clinauimusà mandatis tuisaciudicijs .Non Bnbsp;obediuimus lèruis tuis prophetis qui locutinbsp;funt in nomine tuo regibus noftris, principinbsp;bus noftris,patribus noftriSjOmniq; populonbsp;terræ.Tibi Domineiuftitia:nobisautem.connbsp;fufio faciei, ficuteft hodie viro Iuda,8c habinbsp;tatoribusierulàlé 8c orani Ilrael,his qui propè lunt, 8c his qui prociil in vniuerfis terrisnbsp;ad quas eiecifti eos propter iniquitates eorfi,nbsp;in quibüs peccaueruntin te. Domine,nobisnbsp;confufio faciei, regibus noftris, principibusnbsp;noftris, 8c patribus noftris qui peccauerunt:nbsp;Tibi autem Domino Deo noftro mifericor-dia 8c propitiatio,quia recefsimus à te, 8c nonbsp;audiuimus voce Domini Dei noftri vt ara-bularemus in lege eius quant pofuit nobisnbsp;per leruos luos prophetas . Et omnis Ilrael Cnbsp;prxuaricati funt legé tuam, 8c declinauerûtnbsp;ne audirent voce tuam: 8c ftillauit fuper nos X X 3 maledi- |
Deut,ï7.c. maledidio amp; deteftatio 'lqua» (criptaeft in libro Moyß ferui Dei, quiapeccauimus ei.nbsp;Et ftatuit fêrmones fuos quos locutus eft funbsp;per nos amp;fuper principes no dros quiiudi-cäiierunt nos, vt fuperinduceret in nos magnum malum quale nunquam fuit fub omninbsp;cœlo , leciindùm qtiôd fadum eft in lerufa-lem.-Sicut fcriptum cft in lege Moyß omnenbsp;malum hoc venir fijper nos ; amp;nonrogaui-m.us faciem tuam Domine Deus nofter, vtnbsp;reuerteremur ab iniquitatibus noftrisj,amp;; co-gitaremus veritarem tuam. Et vigilauit Do-minus fuper raalitiam, Scadduxiteam fupernbsp;rlos:iuftus Dominus Deus noßer in omnibus operibusfuis quæ fecit: nô enim audiui-»aruch.z.c mus vocem ei US. HEtnûc Domine Deus no-Exod.ij.c. fter llquieduxifti populum tuum de Terra-Aegypti in manu forti, amp; fecifti tibi nomennbsp;(ècundùm diem hanCjpeccauimuSjiniquita-temfecimus. Domine in omnem iuftitiamnbsp;tuam auertatur obfècro ira tua, amp; furor tuusnbsp;à ciuitate tua‘Ierußlem,amp;à môtcfàného tuo.nbsp;Propter peccata enim noftra , amp; iniquitatesnbsp;patrum noftrorum, lerufalé amp; populus tuusnbsp;in opprobrium funt omnibus percircuitumnbsp;noftrum.Nûcergo exauHi Deus nofter ora-tionem fërui tui, amp;preces eius:8c oftende fanbsp;ciem tuam fuper fanduarium tuû quod de-fertum eftpropter temetipfum.InclinaDe-ues meus aurera tuam, amp; audi : aperi oculosnbsp;tuos,amp; vide deß)lationem noftram, amp; ciui-taté fuper quam inuocatûeft nomen tuum:nbsp;neque enim in iuftificationibus noftris pro-fternimus preces ante faciem tuam, fed innbsp;mifèrationibus tuis multis.Exaudi Domine,nbsp;placare Domine: attende amp; fac, ne morerisnbsp;propter temetipfiim Deus meus: quianoménbsp;tuum inuocatum eft fuper ciuitatem amp; fuper populum tuum . Cumqueadhucloque-rer, amp; orarem, amp; confiterer peccata mea amp;nbsp;peccata populi mei Iftael,amp;profterneré pre-F ces meas in confpedu Dei mei , pro montenbsp;fàndo Dei mei, Adhuc me loquente in ora-Supra.S.e. tione, eccevir Gabrielîlquem videram in vi-fioneà principio,cito volas tetigit mein té-pore fàcrificij vefpertini.Et docuit me, amp; locutus eft mihi,dixitque,Daniel, nunc egref-fus fum vt docerem te, amp; intelligeres.Ab ex-ordio precum tuarû egreftus eft fermo, egonbsp;autem veni vtindicarem tibi,quia virdefydenbsp;riorum es:tu autemanimaduertefermonemnbsp;amp;intellige vißonem . IlSeptuagintahebdo-mades abbreuiatæ ftint ßiperpopulum tuumnbsp;amp; fuoer vrbem fàndam tuam,vt confumme-tur præuaricatio, amp; ßnem accipiatpeccatû,nbsp;amp; deleatur iniquitas , amp; adducatur iufti-tiafèm pi cernasse impleatur vifio amp;quot;prophenbsp;tia’;amp; vngatur Sandus fàndorû. Scito ergo
Matt.î4.b lohan.i.g.
^^rofhetes,
6.
Proph.
amp; animaduerte:ab exitu fèrrnonis vt iterutn ædificetur Ierufàlem,vft]ue ad C hriftum dunbsp;cem, hebdomades fepté 8c hebdomades fèxanbsp;ginta duæ erunt : amp; rufum ædificabitur pla-tea,amp; mûri in anguftia temporum , Et poftnbsp;hebdomades fèxagintaduas occidetur Chri-ftus:amp; non erit eius populus qui eum nega-turus eft. Et ciuitatem amp;fànduarium difsi-pabit populus cum duce venturo; amp; ßnis e-ius vaftitas,Sc poft finem belli ftatuta deß)-latio.Confirmauit autem padû multis heb-domada vna; amp; in dimidio hebdomadis définbsp;ciet hoftia amp; làcrificium : ilamp; erit in templonbsp;abominatio defolationis;Sc vftjuead côfumnbsp;mationem amp; finem perféuerabit defolatio.
5. Vliß affltxißet ‘Daniel yidet yirti lineis Te fiùum quihiedeßribitur, ör urrittu ac tremens conßrtatur ßmel amp; iter um: dereßflennbsp;teJrrincipe regni Terparum, de principe Grxnbsp;corum:,amp; de ‘Michaele principe ladtectrumnbsp;quißolus auxiliatur.
CAP. X.
ANno tertio *Cyri régis PerlàrûjVer- A bum reuelatum eft Danieli cogno- ’«S’quot;'*nbsp;mento Baltaflar, amp; verbum verum,nbsp;Sefortitudo magna:intellexitq; fermonem,nbsp;intelligetia enim eft opus in vifione.In diebus illis ego Daniellugebam triu hebdomadarum diebus,panem defyderabilem non conbsp;medi, 8c caro 8c vinum non introierunt innbsp;os meum,fi;d neqj vnguento vnftus ßim:donbsp;neccoplerenturtrium hebdomadarum dies.nbsp;Die autem vicefima 8c quarta menfis priminbsp;eram iuxta fiuuium magnû, qui eft Tigris.nbsp;Et leuaui oculos meos,8c vidi: 8c ecce vir v-nus veftirus lineis, 8c renes eius accincli auro obrizo,8c corpus eins quafi chryfohthus,nbsp;amp; facies eius velut fpecies fulguris, 8c oculinbsp;eiusvt lampas ardens.-8c brachia eius,8cqu2enbsp;deorfumfuntvfq;ad pedes,quafi (pecies tens cadentis:8c vox fermonû eius vt vox mulnbsp;titudinis.Vidi aSt ego Daniel folus vifione: Bnbsp;porro viri qui erant mecum no viderunt,ftdnbsp;terror nimius irruit fuper eos,8c fugerunt innbsp;abfeonditum. Ego autem relidus folus vidinbsp;vißonem grandem hanc:8c non remanfit innbsp;me fortitude, fed 8c fpecies mea immutatanbsp;eft in me,8c emarcui, nec habui quicqua vi-rium.Etaudiui vocem fermonû eius:8cau-audiensiacebam confternatus fuper laciemnbsp;meam,8c Vultus meus hxrebat terræ.Et eccenbsp;manus tetigit me, 8c erexit me fiiper genuanbsp;mea,8c fuperarticulos manuum mearum.Etnbsp;dixit ad me,Daniel vir defyderiorum intellinbsp;ge verba quæ ego loquor ad te,8c fta in gradunbsp;tuo.-nuncenim fum miffus ad te.Cumq; di-xiflet mihi fermone j ftu,fteti tremens.Et aitnbsp;ad me,Noli metuere Daniel; quia ex die pri- Cnbsp;mo
-ocr page 199-Danielis.
mo quo pofuifti cor tuum ad inteiligédum, VC te affligeres in confpedu Dei tui exaudi-ta funt verba tua,amp; ego veni prester fermo«nbsp;nes tuos.Princeps autem regni Perfarum re-ftitit mihi viginti amp; vno diebus: amp; ecce Michael vnus de principibusprimis venitin ad-iutorium meum,amp;egoremanfi ibi iuxta regem PerGrû . Veniautem vtdocerem ce quænbsp;Ventura funt populo tuo in nouißimis diebus : quoniam adhucvifo in dies. Cdmquenbsp;loqueretur mihihuiufeemodi verbis, deiecinbsp;Vultum meum ad terra,amp; tacui.Et ecce qua-fi hmilitudo filj hominis tetigit labia mea;nbsp;amp; aperiens os meum locutus fum , amp; dixi adnbsp;eum qui ftabat contra me^Doraine mi^n vi-fione tuadilfolutæ funt copages meat. Sc ni-D hil in me remanfit virium. Et quomodo po-teritleruus Domini meiloquicum Domino meof’nihilin me remanfit virium led Scnbsp;halitus meus intercludicur. Rurfum ergo te-tigitme quafi vifio hominis, Sc confortauit
]
pax tibi; confortare, Scefto robuftus.Cum-queloqueretur mecum,c5ualui. Sc dixi^Lo-quere Domine mi, qiiiaconfortaftime.Et gno Scopibus nimijs. llEt in temporibus illis ait, Nûquid Icis quare venerim ad te?Sc nuncnbsp;reuertar,vc prælieraduerfumprincipem Per-firum.cum ergo egredererjapparuirprincepsnbsp;Græcorum veniens. veruntamen annuntia-bo tibi quod exprelfum eft in Icriptura veri-tatis : Sc nemo eft adiutor meus in omnibusnbsp;his,nifi Michael princeps vefter.
5. l^aniinium de regibus Ter faru amp;regeGra lorum : de bellis ac inßdijs inter reges Aufirinbsp;eÿ Aquilonisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de rege qui T)eum deorum
quetur,amp; quaprouinciaab illo euadent, qui busue dominabitur.
CAP. X I.
A Go autem ab anno primo Darij Medi 1^ ftabam vt confortaretur Sc roborare-¦•^^tur.Etnunc veritatem annuntiabo tibi . Ecce adhuc tres reges ftabunt in Perfide,nbsp;Scquarcus ditabitur opibus nimijs fupero-mnes:Sc cum inualuerit diuitijs fuis, conci-tabit omnesaduerfum regnum Græciæ. Sur-gec veto rex fortis,Sc dominabitur poteftatenbsp;multa;Scfaciet quod placueritei.Et cû ftete-rit,contereturregnû eius,Scdiuideturin quanbsp;tuor vétos cœli: led no in pofteros eius, neq;nbsp;lecundùm potentia illius qua dominatus eft.nbsp;lacerabiturenim regnii eius etiSinexternos,nbsp;exceptis his.Etconfortabiturrex AuftrfSedenbsp;principibus eius:praeualebit fuper eumjSc dominabitur ditione. multa enim dominatio e-ius. Et poft finem annorû fœderabuntur. fi-liaq; regis Auftri veniet ad regem Aquilonisnbsp;facere amicitia. Sc non obtinebit fortitudiiie
brachij,necftabitlemen eius; Setradeturip-fiijSc quiadduxerunteam, adolelcentes eius. Sc qui confortabant earn in temporibus . Et Bnbsp;rtabitdegermineradicu eius plantatio.-Sc.veniet cu m exercitu, 5c ingredietur prouinciaranbsp;régis Aquilonis,Sc abutetur eis,amp; obtinebit.nbsp;Infuper Sedeos eorum. Sc lculptilia,valaquonbsp;que pretiolàargent! Scauri, captiuaducet innbsp;Aegyptum:iple præualebitaduerfus regem Anbsp;quilonis.Et intrabitin regnum rex AuftrfScnbsp;reuerterur ad terram fuam. Filij autem eius.nbsp;prouocabuntur,Sc congregabunt multitudi-nem exercituum plurimorum.-Sc venietpro-perans Sc inundanszSc reuertetur Sc concita-bitur,Sc cógredietur cum robore eius.Et pronbsp;uocatus rex Auftri egredietur , Sc pugnabitnbsp;aduerfus regem Aquilonis,Scpræparabitmulnbsp;titudinem nimiam, Sc dabitur mulcitudo innbsp;manus eius.Etcapiet multitudinem,Sc exal-tabitur cor eius, Sc deijeier multa millia; fednbsp;non præualebit.Conuertetur enim rex Aqui Cnbsp;me, Sc dixit, Noli timere vir delj’deriorum, lonis,8c præparabît multitudinem multo manbsp;iorem quàm prius .• Sc in fine temporum an-norumque veniet properas cum exercitu ma
multi confurgent aduerfus regem Auftritfilij quoque præuaricatorum populi tui extollennbsp;tur vt impleant vifionem. Sc corruent.Et veniet rex Aquilonis,8c comportabit aggerem.nbsp;Sc capiet vrbes munitifsiraas : Sc brachia Auftri non fuftinebunt, Sc conlhrgent eledi e-ius ad refiftendum, 8c non erit fortitudo. Etnbsp;faciet veniensfupereum iuxta placitû fuum.nbsp;Sc non erit qui ftet contrafaciem eius:Sc fta-bit in terra inclyta, Sc confumetur in manunbsp;eputabit, fed plurima aduerfusipfumlß- eius.Et ponet faciem fuam vt veniat ad tenénbsp;dum vniuerfum regnum eius, Screda facietnbsp;cum eo:8c filiam fœminarum dabit ei,vt euernbsp;tat illud;Sc non ftabit,nec illius erit. Et con-uertet faciem fuam ad inlulas. Sc capiet multas: Sc cellare faciet phneipem opprobrij fiii.nbsp;Sc opprobrium eius conuertetur in eum . Et Dnbsp;conuertet faciem fuam ad imperium terrænbsp;fuae,8c impinget,Sc corruet. Sc non inuenie-tur.Et ftabit in loco eius vilifsimus, amp; indi-gnus decore regio:Sc in paucis diebus conte-retur, non in furore nec in prxlio . Et ftabitnbsp;in loco eius defpedus,Sc non tribuetur ei honbsp;nor regius : Sc veniet clam, Sc obtinebit regnum in fraudulentia. Et brachia pugnantisnbsp;expugnabuntur à facie eius, Sc conterentur;nbsp;infuper Sc dux fœderis. Et poft amicitias, cûnbsp;eo faciet d«lum : Sc alcendet, Sc fuperabit innbsp;modico populo . Et abundantes Schuberesnbsp;vrbes ingredietur:Sc faciet quæ non feceruntnbsp;patres eius, Sc patres patrum eius:rapinas Scnbsp;prædam Sc diuitias eorum difiipabit; Sc contra firmifsimas cogitationes inibit ; Schocnbsp;X X 4 vfquc
Proph.
|
vfque ad tempus. Et concitabitur fortitudo eius amp; cor eius aduerfum regem Auftri in exnbsp;ercitu magno: amp; rex Auftri prouocabitur adnbsp;bellum multisauxilijs amp; fortibus nimis : amp;nbsp;non ftabunt, quia inibunt aduerfus eum connbsp;E ftlia.Et comedentes panera cum eo^co terentnbsp;illum^ exercitusquc eius opprimetur : amp; cadent interfedi plurimi.Duorum quoquere-gum cor erit vt malefaciantjamp; ad menfam v-nammédacium loquentur, amp; non proficiét:nbsp;quia adhuc finis in aliud tempus.Et reuerte-tur interram fuam cum opibusmultis: amp; cornbsp;eius aduerfum teftamentum (andum, amp; fa-ciet,amp; reuertetur in terram fiiam.Statuto té-pore reuertetur,8c veniet ad Auftrum:8c nonnbsp;erit priori fimilenouißimum.Etvenient fu-pereumtriereSjSc Romani, amp; percutietur, 8cnbsp;reuertetur, amp; indignabitur contra teftamentum (anétuarij, amp; faciet:reuerteturque,amp; conbsp;gitabit aduerfum eos quidereliqueruntteftanbsp;métum landuarij. Et brachia ex eo ftabunt,nbsp;8c polluent fanduarium fortitudinis, 8c au-ferent iuge lacrificium : 8c dabunt abomina-tionem in defolationem.Et impij in teftaménbsp;tum fimulabunt fraudulétenpopulus autemnbsp;F feiens Deum fuum,obtinebit 8c fiiciet.Et donbsp;di in populo docebunt plurimos:8c ruent innbsp;gladio 8c in flamma 8c in captiuitate 8c in ra-pina dierum.Cumi^ue corruerintjfubleuabfinbsp;tur auxilio paruulo:8c applicabuntur eis plu-rimi fraudulenter.Et de eruditis ruent, vt co-flentur : 5c eligantur 8c dealbentur vfque adnbsp;tempus præfinitum : quia adhuc aliud tem-puserit, Et faciet iuxta volunratem fuamnbsp;rex, 8c eleuabitur 8c magnificabitur aduerflisnbsp;omnem Deum ; 8c aduerfus Deum deorun^nbsp;loquetur magnifica, 8c dirigetur,donee comnbsp;pleatur iracûdia.perpetrata quippeeft defininbsp;tio.Et Deum patrum fiiorum non reputabit;nbsp;8c erit in concupifcentijs fœminarum, neenbsp;quenquam deorum curabit : quiaaduerfupinbsp;vniuerla confurget.Deum autem Maozim innbsp;loco fuo venerabitur : 8c Deum quem igno -rauerunt patres eius colet auro,8cargento,8cnbsp;Q lapide pretiofb, rebufque pretiofis. Etfacietnbsp;vt muniat Maozim cum deo alieno quê’co-gnouit:8c multiplicabitgloriam, 8c dabiteisnbsp;poteftatemin multis, 8c terram diuidet gra-tuito . Et in tempore pratfinito præliabiturnbsp;aduer/ïis eum rex Auftri: 8c quafi tempeftasnbsp;veniet contra ilium rex Aquilonis in curri-bus 8cinequitibus 8c in claflê magna: 8c in-gredietur terras,8c conteret 8c pertranfiet.Etnbsp;introibit in terram gloriofam, 8c multi cor-ruent : hæ autem folæ ßluabuntur de manunbsp;eius,Edo,8c Moab,8c principium filiorû Amnbsp;mon . Et mittet manum fuam in terras : 8cnbsp;Terra-Aegyptinoneffugiet. Etdominabi-tur thefàurorum auri,8cargentij amp; in omtnnbsp;bus pretiofis Aegypti : per Lybiam quoque,nbsp;8c Aethiopiam trâfibit. Et fama turbabiteûnbsp;ab Oriente 8c ab Aquilone:8c veniet in mul-titudine magna vt conterat 8c interficiat plunbsp;rimos. Et figet tabernaculum fuum Apadnônbsp;inter maria, fuper montera inclytum 8c fan*nbsp;dura : 8c veniet vlque ad ftiramitatera cius,nbsp;8c nerao auxiliabitur ei. |
5. Toß magnant afjli^’wnem tandemfalttabM tur reliquite ludaornm, amp; exmortuii qta-dam rejurgent ad 'vitam, amp; quidam adof-j)roîgt;rium:do£li yero ac doBoresfuïgebunv-denbsp;duobus ad ripas fiuminis ßanitbus, amp; T’in»nbsp;lineisyeßito qui temporis aperit determinationbsp;nsm^ amp; de eompktione huiuspropbetia po^nbsp;ßatutum tempus. CAP. XII. IN teraporeauterailloconfurget Michael princeps magnus,qui ftat pro filijs popu-li tui:8c veniettepus quale no fuit ab eonbsp;ex quo gentes efie cœperunt vlque ad têpusnbsp;illud. Et in tempore illo faluabitur populusnbsp;tuus,omnis qui inuentus fuerit fcriptus in li-bro . Et multi de his qui dormiuntin ter-ræpuluere, euigilabunt.llalij in vitara æter-nam,8c alij in opprobrifi vt videant femper.nbsp;Qui autem dodi fuerint,fulgebut quafi fple-dor firmamenti; 8c qui ad iuftitiam erudiuntnbsp;multoSjquafi ftellæ in perpétuas æternitates.nbsp;Tu auté Daniel claude {èrmones,8c figna li- ßnbsp;brû vfq; ad tempus ftatutû: plurimi pertran-fibunt, 8c multiplex erit Icientia. Et vidi egonbsp;Daniel, 8c ecce quafî duo alij ftabant : vnusnbsp;hinc fuper ripam fiuminis , 8c alius inde exnbsp;altera ripa fiuminis. Etquot;dixi’viro qui eratin-dutus lineis,qui ftabat fuper aquas fiuminis.nbsp;Vlquequo finis horum mirabilium?Et audi-ui virum qui indutus eratlineis,qui ftabat fii Cnbsp;per aquas fiuminis, llcùm eleualîet dexteram Apo.io.»*nbsp;8c finiftram fuam in cœlunijSc iuraifet pervinbsp;uenteminapternum , quia in tempus 8c teffl-pora,8c dimidium temporis. Et cùm comptenbsp;ta fuerit difperfio manus populi fàndi, com-plebunturvniuerfâ hæc.Etego audiui,8c nonbsp;intellexi.Etdixi J Domine mi quid erit poftnbsp;hæcfSc ait, Vade Daniel ; quia claufî funt,fi-gnatiq; lèrmones vlq; ad præfinitum tempus.nbsp;Eligentur 8c dealbabûtur,8c quafî ignis pro-babutur multi;8c impie agent impij,neq; in-telligét omnes impij,porrô dodi intelligent.nbsp;Etatempore cùm ablatû fuerit iuge (àcrifi- Dnbsp;cium, 8c pofîta fuerit abominatio in defbla-tionem:dies mille, ducenti nonaginta. Beatus qui expedat 8c peruenit vfq uead dies milnbsp;le trecentos triginta quinque. Tu autem vade ad præfinitum.• 8c requielces, 8c ftabisinnbsp;forte tua,in fînem dierum. Hueuf- |
Danielis. Htteuf^ue T)anielem in Helrao To-luminelegimus, fequuntur yfqas adfimm Uri^ de Thso- dotionis editione tranßata ßtnt. 5. Caßißimam S ußtnnam im^udici preslyteri, quum «’«ƒ concuJgt;itufruinonpojJtnt,faljonbsp;adulterii aceufant: led quum aa mortem du-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i i z- ' i eeretur^ordtemexaudiuitDeu^-.e^perpuerit ûintmthi yndique.flenimhocegero. *Danielem proprio ore conui^los fenes^iure talionis populus interimit. CAP. XIII. 1 T erat vir habitas in Babylone, 8c no 1^ meneius loacim; 8caccepitvxoremnbsp;¦¦*“^nomine Sulànnam flliam Helciæ, pulnbsp;chram nimis,8c timentem Deum. parentesnbsp;enim illius cum eflêntiufti, erudierunt flliânbsp;fuam lêcundum legem Moyfl . Eratautemnbsp;loacim diues valde,8cerat ei poraarium vicinbsp;nû domui fuæ: 8c adipfum confluebantlu-dæi,eo quôd eflêthonorabilior omnium.Etnbsp;coftituti funt duo lênes indices in illoanno,nbsp;dequibus locutus eft Dominus,Quia egref-là eft iniquitas de Babylone à lênioribus iu-dicibus,quividebantur regere populum.Iftinbsp;fréquenta bant do mû Ioacimj8c veniebâtadnbsp;eos omnes qui habebat iudicia.Cum autemnbsp;populus reuertiflêt per meridiem, ingredie- porrô Sulànnaeratdclicacanimis,amp;pulchranbsp;batur Safanna, 8c deambulabat inpomario Ipecie. Atiniquiilli iuflêrûtvt dilcooperire viri fui. Et videbant earnlênes quotidiein-gredientem,amp; de3mbulantem.*amp; exarlêrunt inconcupilcentiam eius. amp; euerterunt lên-fum fuû,8c declinauerunt oculos fuos vtnonbsp;vidèrent cœlum, neq; rccordarêtur iudicio-® rum iuftorum. Erant ergo ambo vulneratinbsp;amore eius, nec indicauerût flbi vicifsim donbsp;lorem fuurn;erubelcebant enim indicate flbinbsp;concupilcentiam fuam,volentes concumbenbsp;fecum ea . Scoblêruabant quotidie folici-tius videreeam . Dixitque alter ad alterum,nbsp;Eamus domum,quia hora prandij eft. Et e-grelsi receflêruntà lê. Cumque reuertiflêntnbsp;venerunt in vnum;amp; Icilcitantes abinuicemnbsp;ca.ulàm, confeßi funt concupilcentiam luâ:nbsp;8c tune in comuni ftatuerunt tempus quan-do earn poflent inuenire lolam. Faftum eftnbsp;autem^cum obferuarent diem apfu, ingreflanbsp;eftaliquado flcut heri amp;nudiuftertius,cumnbsp;duabus folis puellis^voluitcf; lauari in pomanbsp;rio.æftusquippeerat.' amp;nö eratibi quifqua,nbsp;præter duos lenes ablconditos amp; contemplanbsp;tes eä.Dixit ergo puellis. AlFerte mihi oleu,nbsp;amp; fmigmata^Sc oftia pomarij claudite,vt la-uer.Etfeceruntflcutpræceperat:claulèrûtqjnbsp;oftia pomarij j amp;egreflæ funt per pofticuih-vtaffèrrentquæiulTerat. nelciebantq; lenesnbsp;intus eflèablconditos.Cum autéegreflæef-lènt puellæ^lurrexerût duo lènes^Sc accurre-runtad eam,amp; dixerunt^EccCjOftiapomarijnbsp;claulà funtjSc nemo nos videt,8c nos in co-cupifeétia tui fumus.- quam ob rem aflentirenbsp;nobiSjamp; comilcere nobilcum.quod fl noluenbsp;risjdicemus contra te teftimoniûjquôd fue-rit tecum iuuenis, amp;obhâccaulâmemiferisnbsp;puellas à tejngemuit Sulanna^Sc ait^Angu- ¦av««.«,, IW1«, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V 11 Vil kjUV • 14 V444I14 11'-» V mors mihi eftifl autemnonegero, no elFu-gia manus veftras.Sed melius eft mihi ablq; opéré incidere in manus veftras, quàm pec-care in côfpeftu Domini. Et exclamauit voce magna Sulànna:exclamauerunt autem amp;nbsp;lênesaduerftis ea. Etcucurrit vnus ad oftianbsp;pomarij,amp; aperuit.Cum ergo audiflentcla-moré famuli domus in pomario, irrueruntnbsp;per pofticum,vt vidèrent quidna eflèt.Poft-quam autê lênes locuti funt,erubuerunt lêr-ui vehementenquia nunquadidusfueratlèrnbsp;mo huiulcemodi de Sulànna. Et fafta eftnbsp;dies craftina.C ûq; veniflet populus ad loa-cim virum eius, venerunt amp; duo presbyter!nbsp;pleniiniquacogitatione aduerfus Safanna,nbsp;vt interficerent earn. Et dixerunt corâ popunbsp;lo,Mittitead Sulànna flliam Helciæ vxoremnbsp;loacim Etftatim milêrunt.Et venir cum panbsp;rentibuSj amp; filijs, amp; vniuerfls cognatis fuis. 34$ tur(erat enim cooperta) vt vel fic fatiarétur decoreeius. Flebant igitur fui amp; omnes quinbsp;noueranteam.Confurgentes auté duo pref*nbsp;byferiin medio populi, pofuerunt manusnbsp;fuas fuper caput eius. Quæ flens fufpexit adnbsp;cœlum.erat enim cor eius fiduciam habés innbsp;Domino.Etdixeruntpresbyterij Cü deamnbsp;bularemus in pomario fbli_, ingrefla eft bæcnbsp;cum duabus pucllis: Sc claufit oftia pomarijinbsp;amp; dimifit à fè puellas.Venitq; ad cam adole-fcens qui erat abfcoditusjamp; concubuit curanbsp;ea.Porrô nos eu eflemus in angulo pomarij,nbsp;videntes iniquitatem^cucurrimusad eos, amp;nbsp;vidimus eos pariter commilceri.Et ill« qui-dem non quiuimus coprehendere,quia for-tior nobis erat^amp;apertis oftijs exiliuit:hancnbsp;autem |
Proph. autem cum appreHendiÏÏemusJnterrogaui-mus quifiiam eflet adolefcens^ amp; noluit in-dicare nobis.huius rei teftes fumus.Credidit eis.mukitudo quafi fenibus amp; iudicibus po-pulijamp;condemnauerunceam ad morte.Ex-clamauit autem voce magna Suianna^Sc di-xitj Deus xterne, qui ablconditoriim es co-gnitor, qui nofti omnia antequam fiant, tunbsp;(cisquoniam falfum teftimonium tuleruntnbsp;contra me:8c ecce morior,cumnihil horuranbsp;fecerim qu.-E ifti malitiofe compofueriit ad-uerfum me.Exaudiuit autem Dominus vo-cem eius.Cumqj ducereturadmortem,fufcinbsp;tauit Dominus fpiritum fanólum pueri iu-nioris,cuius nomen Daniebexclamauit voce magna, Mundus ego fum à fanguine hu-ius,Et conuerfus omnis populus ad eura,dinbsp;xit, Quis eft ifte lermo quern tu locutus es.'’nbsp;Qm cum ftaret in medio eorum,ait,Sicfatuinbsp;fill) Ifrael,non iudicantes neq; quod verumnbsp;eft cognofcentes,códemnaftis filiam Ifrael.'’nbsp;Reuertimini ad iudicium , quia falfum te-r ftimonium locuti funtaduerîùs eam.Reuernbsp;fus eft ergo populus cum feftinatione,amp; di-xeruntei lenes, Veni, amp;lede in medio no-ftrum, 8c indica nobis:quia tibi Deus dedicnbsp;honorem fènedutis.Et dixit ad eos Daniel,nbsp;Separateillos ab inuicem procul, 8cdjjudicanbsp;bo eos. Cum ergo di uifie fient alter abalte-ro,vocauit vniim de eis,8c dixit ad eunijln-ueterate dierum malorum , nunc veneruntnbsp;peccatatuaquæ opsrabaris prius, iudicansnbsp;indicia iniufta,innocentes opprimens 8c dinbsp;Exod.ij.a mittens noxios,lldicenteDomino,Innocennbsp;tern 8c iuftum non interficies. Nunc ergo finbsp;vidiftieam, dicfub qua arbore videris eosnbsp;Ç colloquentes fibi.Qui ait,Sub Ichino.Dixitnbsp;autem Daniel, Reóté mentitus esin caputnbsp;tuurn.ecce enim angelus Dei accepta lentennbsp;tiaabeo,fcindet te medium.Ecaraoto eoiuf-fit venire alium,8c dixit ei,Semen Chanaan,nbsp;Sc non Iuda,lpecies decepit te, 8c concupif-cetiafubuertit cor tuum; fic faciebatis filia-bus Ilfael, 8c ille timentes loquebantur vo-bis: led non filia luda fuftinuit iniquitatemnbsp;veftram.Nuncergo die mihi fub qua arborenbsp;comprehenderis eosloquentes fibi.'’Qui ait.nbsp;Sub prino.Dixit aute ei Daniel,Rede mentitus es 8c tu in caput tuum: manet enim annbsp;gelus Dominijgladium habens,8c vtfecettenbsp;medium, 8c interficiat vos.Exclamauit itaq;nbsp;omnis cœtus voce magna, 8c benedixeruntnbsp;Deum qui laluat Iperantes in le.Etconfur-rexeruntaduerfus duos presbyteros (conui-cerat eni m eos Daniel ex ore fuo falfum di-xilTe teftimonium) feceruntq; eis ficutmalenbsp;Deut.p.d. egerant aduerfus proximum,vt facerentllle-cundum legem Moyfi; amp; interfecerunt eos. |
Sefaluatuseft languis innoxius in dieilla. Helcias autem , amp; vxor eins laudaueruntnbsp;Deum pro filia fua Sulannacum loacim manbsp;rifo eius, 8c cognatis omnibus.'quia no eiletnbsp;inuentain ea res turpis.Daniel autem fadusnbsp;eft magnus in conlpedu populi à die ilia, amp;nbsp;deinceps. Et rex Aftyages appofirus eft adnbsp;patres fuos,8c fulcepit Cyrus Perles regnumnbsp;eius. ERatautem Daniel conuiua régis, 8c A honoratusfuper omnes amicos eius.nbsp;Eratquoq; idolum apud Babyloniosnbsp;nomine Bel; 8c impendebatur in eo per diesnbsp;fingulos, fimilæartabæ duodecim, Scouesnbsp;quadraginta, viniq; amphorae fex.Rex quo-que colebat eum,8c ibat per fingulos dies a-dorareeum : porro Daniel adorabat Deumnbsp;fuum.Dixitqjei rex,Quare non adoras Bel?nbsp;Qui relpondens ait ei. Quia non colo idolanbsp;manufada, led viuentem Deum qui creauitnbsp;cœlum 8c terram , amp; habet poteftaté omnisnbsp;carnis.Et dixit rex ad eum,Non videtur tibinbsp;elle Bel viuens deus?an no vides quanta co-medat 8c bibat quotidie.'’ Et ait Daniel ar-ridens,Neerres rex.ifteeft enim intrinlecus gnbsp;luteus,8c forinlecus æreus, neq; comedit alinbsp;quado.Et iratus rexvocauit facerdotes eius,nbsp;amp; ait eis, Nifi dixeritis mihi quis eft qui co-medat impenGs has,moriemini.Si autem o-ftenderitis quoniam Bel comedat haec,. mo-rietur Daniel quia blalphemauit in Bel. Etnbsp;dixit |
Danielis.
dixit Daniel régi. Fiat iuxta verbum tuum. dio amp; fufte.Etaitrex, Do tibi. Tulitergo Etant autem fàcerdotes Belleptuaginta,ex- Daniel picem, amp;adipem, amp; pilos, amp; coxitnbsp;ceptis vxoribus amp; paruulis amp; filijs. Et venit pariter : fecitq; mafias, amp; deditin os draco-rex cum Danielein templum Belis.Etdixe- nis,amp; diruptuseftdraco.Et dixit,*Eccequenbsp;runt fàcerdotes B élis, Eccenos egredimur colebatis. Quod cùm audifTent Babylonij,nbsp;foras; amp; tu rex pone efeas, amp; vinum mifee, indignati funt vehementer; amp; cogregati ad-amp;claude oftium,amp; figna annulo tuo; amp; cû uerfùm regem, dixerunt, ludæus fadus eftnbsp;ingrclTusfueris mane,nifi inueneris omnia rexzBeldeftruxit, draconem interfecit,amp; fànbsp;comeftaà Bel,morte moriemur, vel Danielnbsp;qui mentituseftaduerftim nos. quot;Contemnenbsp;bant’autera, quia fecerant fub menfà abfconnbsp;ditum introitura, amp; per ilium ingredieban-tur fèroper,amp; deuorabant ea. Fadum eft iginbsp;tur poftquam egreßi'funtilli, amp; rex pofuitnbsp;cibos ante Bel, præcepit Daniel pueris fuis,nbsp;amp; attulerunt cinerem,amp; cribrauit per totumnbsp;templum coram rege : amp; egrefsi claufèruntnbsp;oftium : amp; flânantes annulo re^is abierunt.
Sacerdotes autem ingreßi funt node iuxta confuetudinem fuam,amp;: vxores,amp; hlij eoru:nbsp;amp; comederunt omnia, amp; biberunt. Surrexitnbsp;autem rex primo diluculo, 8c Daniel cumnbsp;eo.Ei ait rex, Saluàne funt fignacula Dani-jy el?(^mrefpondit,Saluarex.Statimqj cum a-
peruiffet oftium , intuitus rex menßm,’ex- Babylonem nonvidi ,8clacum nefeio. îlEt clamauit vocemagna,MagnusesBel,amp;non apprehsditeum angelus Domini inverticenbsp;eft apud te dolus quifquâ. Et rißt Daniel:8c eius,8c portauit eum capillo capitis fui, po-tenuitregerajneingredereturintró,8cdixit,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ’ r ,
Ecce pauimentum,animaduerte cuius vefti gia fint hæc.Et dixit rex. Video veftigia viro-ru,8cmulierü 8cinfantium.Etiratus eft rex.
Tune apprehendit fàcerdotes, 8c vxores 8c filioseorum: 8c oftenderunt ei abfconditanbsp;oftiola per quæ ingrediebantur, 8c confumenbsp;bantquæ erant fuper menßm. Occïditergonbsp;illos rex, 8c tradidit Bel in poteftatê Danielis: qui fubuertiteum, Sc templum eius. Etnbsp;erat draco magnus in loco illo, 8c colebantnbsp;eum Babylonij. Et dixit rex Danieli, Ecce,nbsp;nunc non potes dicere quia ifte nó fit Deusnbsp;viuens;adoraergoeum .Dixitque Daniel,nbsp;g Dominum Deum raeû adoro: quia ipfè eftnbsp;Deus viuens: * Tu autem rex damihipote-8c interficiam draconem abfque gla-
cerdotesoccîdit. Et dixerunt cùm venifient adregem,Trade nobis Danielera, alioquin Fnbsp;interficiemus te amp; domum tuam.Viditergonbsp;rex quod irruerent in eum veheméter:amp; ne-ceßitate compulfus tradidit eis Danielem.nbsp;Qui mifèrunt eum in lacùm leonum, amp; eratnbsp;ibi diebus fex. Porrd in laça erant leones fê-ptem,amp; dabantur eis duo corpora quotidie^nbsp;amp; duae oues amp; tune non data lunt eis,-vt de-uorarent Danielem . Erat autem Habacucnbsp;prophetajn ludxa^ Scipfecoxeratpulmen-tum^gc intriuerat panes in alueolo;amp; ibat innbsp;campum vt ferret inefToribus. Dixitque angelus Domini ad Habacuc, Fer prandiumnbsp;quodbabes, in Babylonem Danieli, quieftnbsp;in laculeonum.EtdixitHabacuc,Domine,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
- - - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ Eiec.s.b.
fuitq^ euminBabylonem fuperlacum inim petu fpiritusfui.EtclamauitHabacuc,dicés, Gnbsp;Daniel , * toile prandium quod mißt tibi *ferueDeinbsp;neus.Et ait Daniel,Recordacus es enim meinbsp;Deus,amp;non dereliquiftiMiligentes’te. Sur- quot;iuerentes.inbsp;gensq; Daniel comêdit.Porrô angelus Domini reftituit Habacuc confertim in loconbsp;fuo. Venit ergo rex die feptimo vtlugeretnbsp;Danielem.-amp; venit ad lacum,amp; introfpexit,nbsp;amp; ecee Danielfedens. *Etexclamauitvoce
leonum. magna rex,dicens,Magnus es Domine Deus
Danielis.Etextraxiteum.*Porrô illos *delacHle« qui perditionis eius caufafuerant,
intromißtinlacum, amp;deuo-rati funt in momento co
ram eo.
Hiero-
Hieronymi in XI I. Proph etas
NON IDEM ordo eft duodccim prophetarum apud Hebr3eos,qui eft apud nos.Vnde fecundum id quod ibi legitur hie quoq-, difpoliti funt. Ofex comaticus eft,amp; quafi per fententias loquens, loel planus innbsp;principijs-.in fine obfcurior.Et vfqjad Malachiam,habent finguli proprietates fuas,quern Efdram fenbâ,nbsp;legifquedoftorcm Hebrxiautumant. Et quialongum eft nunc de omnibus dicere:hoc tantum vos ô Paunbsp;Ia amp; Euftochium admonitas volo, vnum librum efle duodecim prophetarum:Et Ofex fynchronûIfaix:nbsp;Malachiam verô Aggxi amp; Zachariæ fuiffe temporibus. In quibus autem tempus non prxfertur in titulo;nbsp;fub illis eos regibus prophetafle,fub quibus amp;. hi qui ante eos habent titulos,prophetauerunt.
lt;iALIVS T\0L0GVS.
REGVLÆ SVNT hx fub quibus fignificationibusnominû, ad quas tribus per prophetas Icrmo Domini dirigatur. Quotiefeunq- addecem tribus tenditur prophetia,fub his nominibus defignâtur,id eftnbsp;Ephraim,Samaria:Ifrael,Iofeph,Iezrahel, Beth-el, Beth-aué, amp; interdum lacob. Quando autem ad duasnbsp;loquitur tribus , fub his nominibus fermo profertur, ideftluda, lerufalem, Ben-iamin , Domus Da-uid : amp; interdum lacob. Aliquotiesifrael ad totas duodecim tribus refertur. Duplex eft apud Hebçosnbsp;fententia dehis quatuor verfîbus, qui in capite funt prxnotati. Plxriq-,enimdicunt quodab Efdrafcnbanbsp;in omnibus prophetis fiefuerit titulatum : vt prxfcripto vniufcuiufq-, nomine prophetia cuius fit fèqués,nbsp;nofeatur . Ipfe eft autem Efdras qui vltimus prophetarum Malachiç nomine fcribitur . Alij veto dicuntnbsp;quod ab ipfis prophetis per fpiritum fanólum, vt cxtera,funt conferipta.
T^FATIO I^OSEÆ T^FHETAM.
TEMPORIBVS OZIÆ, amp; loatham, Achaz,amp; Ezechix regum Iuda,amp; leroboam filij loas régis ifrael; Ofex filius Beeri, ad prophetiam dicendam,fpiritu fanâo repletus eft. De memorato itaque numero regum Achazrex luda,amp; leroboam rex Ifrael,Dominumderclinquentes, vthiftorix regûdc Para lipoménon indicant:ctiam Ifrael idololatriç crimen imperio aepoteftate fua admittere coegerunt. Propternbsp;Sued Deus ad Ofex hçc locutus eft,dicens, Accipe tibi vxorem fornicariam fiue fornicationum :amp; fac tibinbsp;lios fornicationis.Fornicariam itaq’„non elocati corporis merctricem, fed gentilcm Deum ignorantemnbsp;appellaf.qux Dei creatoris fui amore contempto, fimulachrorum le fubiccit defyderijs.Sed cuïn Dei prç-cepto propheta in hac re paruilTetjCÔceptum ex ea filium,lezrahel prxcepit nominate: Deo ponicente,poftnbsp;breue tempus fanguinemlezrahel in domo lehu vindicate . cuius promifsionis hxc caufaeft: lehupernbsp;Elifxum in regem inunélo ad defendendum fanguinem Naboth ciuis lezrahel (quxtunc temporis metropolis eratiquem lezabel Achab régis Ifrael vxor interemerat,ficut regum hiftoria exponif.is cum gra-uiteriuxta aiuinum prçceptum vindicandi fanguinis caufa, inomnem memorati domum defxuilTet,nbsp;hoe peraéla Dominum dereliquifte inuenitur.cuius pronepote leroboam (qui leftione comprehenfus eft)nbsp;originis fux fafta imitante,ac contra Dei prxcepta amp; religionem cü populo Ifrael agente;fanguis Naboth,nbsp;qui in loco certe lezrael fuerat profufus in dómo lehu patris memorati leroboam pro peccato redunda-turus fignificatur.Hinc faélü eft vt ira Dei in populo ifrael per denuntiationem prophetç,proceflura dice-retur. Domui autem luâç mifericordia leftione comprehenfa,ob hoe promiffa eft,quia Èzechias rex ludanbsp;filius Achaz fublatis idolis qux tam pater eius quàm exteri reges confecrauerant, templum Dei purgalTcnbsp;amp; purificalTe monftratur.
Liber OfeæPropheræ.
|
s. Qw) tempore Oßaprophetauerit, quiiußin fornicariam accipereyxorem, duosfiliosy-narnq^fliam ex eagenerauif.quibM nominanbsp;iubetur imponere iuxta eß-cBus^ quos ‘Domina in populo fuo decreuerat inducere:de Ge-tium conuerfions, futuro eodem capitefi-liorum ludafifjßrael. CAP. i. |
ERBVM DOMINI quodfa âum eft ad Olex filium Beerinbsp;in diebus Ozlxjoatham, A-chaz,Ezechiæ regum Iuda,8£nbsp;jn diebus leroboâ filij loasrenbsp;gis Ifrael. Principium loquendi Domino innbsp;Olèx: amp; dixit Dominus ad Ofèæ,'Vade, fume tibi vxorem fornicationum,amp;!gt;fac’filios gt;.lt;S,nbsp;fornicationum: quiafornicans fornicabiturnbsp;terra à Domino. Et abijt, amp; accepit Gomer Bnbsp;filiam Debelâim.'Scconcepit, amp; peperit einbsp;filium.Et dixit Dominus ad eum,Voca nomen eius lezrahel.-quoniam adhuc modicû,nbsp;amp; vifitabo fànguiné lezrahel fuper domuranbsp;lehu, amp; quiclcere facia regnfi domus llrael.nbsp;Et in ilia die conteram arcum llfael in vallenbsp;lezrahel.Et concepit adhuc ,amp; peperit filiâ. Cnbsp;Et dixit ei^Voca nomeneius Abique-mifèri-cordia: |
I •
-ocr page 205-Ofeæ.
347 virum meum priofem : quiabene mihi eratnbsp;tune magis quam nunc.Et haic nelciuit quianbsp;ego dedi ei frumentum,8c Yinum,8c oleü,8cnbsp;agentum multiplicaui ei,8caurum quæfece-runt Baal.Idcirco couertar, 8c fumam frumenbsp;tum meum in tempore lùo,8c vinum meumnbsp;in téporefuo,8c liberabo lanam meam 8c lignum meum, quæoperiebâtignominiame-ius. Et nunc reuelabo ftultitia eius in oculisnbsp;amatorum eius:8c vir non eruet eam de manu mea, 8cceflärefaciam omnegaudium e-ius,folennitatem eius,neomeniam eius,läb-bathum eius,8c omnia fefta tempora eius.Et qnbsp;corrumpam vineam eius , 8cficum eius.-denbsp;quibus dixit,Mercedes hæ meæfunt,quas de-derunt mihi amatores mei.8c ponam eam in
cordia.
Ifraeffed obliuioniobliuilcareorum. Et do mui luda milerebor,8cfaluabo eos in Dominbsp;no Deo fuo: 8c no lâluaboeos inarcu 8c gla faltum^Sccomedet eambelliaagri.Et vifita-dio 8c in bello 8c in equis 8c in equitibus.Et bo fuper eam dies Baalim , quibus accende-ablaftauitea quæ’erat Ablque-milericordia.nbsp;Etconcepit,8cpeperitfilium.Etdixit, Vocanbsp;nome eius,Non-popiilus-meus:quia vos no 'nbsp;popuius meus, 6c ego no ero veller.’Ererit 'nbsp;numerus filiorum Ilrael quali arena maris 'nbsp;quæ fine menfiira eft, 8c non numerabitur. inbsp;llEteritnn loco vbidicetureis,Non populus :nbsp;meus vos:dicetur eis, Filij Dei viuentis. Et (nbsp;congregabuntur filij luda,8c filij Ilrael pari- inbsp;ter:8c ponent fibimet caput vnum,8calcen- 'nbsp;dent de Terrarquiamagnus dies lezrahel.
S. °ï\4inaturT)ominiii Ijraeli tanquamyxori adultéra repudium, amp; fepit yias eittsßinü,nbsp;quot;Vt ad yirum ßtam reuertatur nonnbsp;adiisrtat à quo habeat bonorum abundan- inbsp;ttam^ ablaturuniße ab ea dicit cun^a in qui- lt;nbsp;bus dcleëlatur.ipßum tandë adß reduBu «nbsp;r«, magna^fœlicitdte donaturu, amp; de Gen- 1nbsp;tiumyocatione. CAP. ii.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
leite fratribus veftris, Populus meus;
I J forori veftræ, Mifericordiam con-fecuta.Iudicate matré veftram,iudica- ' te;quoniam ipfa non vxor mea, Scego non ,nbsp;vir eius. auferat fornicationes fuas à facienbsp;fuajSc adulteria fua de medio huberum fuo- :nbsp;rum:Ne forte expoliem eam nudam, 8c fta- 'nbsp;tuam eam lecundum dicm natiuitatis fuæ;8cnbsp;ponam eam quafi folitudinem, 8c ftatuamnbsp;cam velut terraminuiam,8cinterficiam eamnbsp;fiti. Et filiorum illius non railerebor :quo-_nbsp;niam filij fornicationum funt,quiafornica-ta eft matereorum, confulä eft quæ cocepitnbsp;eos,quiadixit, Vadampoft amatores meosnbsp;qui dant panes mihi 8c aquas meas, lanamnbsp;meam Sclinum raeum, oleum meum 8cpo-tum meum.Propter hoc ecce ego lepiam vianbsp;gt; tuam lpinis,8c fepiam eä maceria, 8c lemitasnbsp;B fuas nóinueniet.Etlèquetur amatores fuos, 'nbsp;Sc non apprehendet eos :8cquæret eos, 8c inbsp;non inueniet:öc dicet,Vadam,8c reuertar ad i
bat incenfumjamp; ornabatur iiiaure fua SiC mo nilifiio , ßcibat poftamatores fiioSj amp; meinbsp;obliuifcebaturjdicit Dominus.Propter hoc,nbsp;ecce ego laólabo eam,amp; ducam earn in ibiitunbsp;dinem:amp;loquaradcor eius.Etdabo ei vini-tores eius ex codé Ioco,amp; Vallem-Achor adnbsp;aperienda Iperaramp;canetibiiuxtadies iuuen-tutis fuæ Sciuxta dies afcenfionis fuæ de Ternbsp;ra-Aegypti.Et eritin die ilia, ait Dominus:nbsp;vocabit me Vir-meus;amp; non vocabit me vitra Baaliro. Et aufera nomina Baalim de orenbsp;eius, 8c non recordabitur vitra nominis eo-rum. Et percutiam ciim eis fœdus in die ilia Dnbsp;cum beftia agri^Sc cum volucre cœli^8c cumnbsp;reptili terræ:8c arcum, 8c gladium^8c bellumnbsp;conteram d:e terra : 8c dormire eos faciam fi-ducialiter. Et fponlâbo te mihi in fempiter-num : 8c fponlâbo te mihi in iuftitia 8c iudi-cio J 8c in mifericordia^ 8c in milèrationibus.nbsp;Et fponlâbo te mihi in fide:8clcies quia egonbsp;Dominus. Et eritin die illa^ exaudiam^dicitnbsp;Dominus, exaudiara cœlos, 8c illiexaudientnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘
terram.Er terra exaudiettriticum,8c vinum, 8c oleû:8chæcexaudient lezrahel. Et fèmi-nabo eam mihiin terram,ll8c mifèrebor eius Roma.p.enbsp;quæ fuit Ablque-milcricordia.Etdicam nonnbsp;populo raeo, Populus meus es tu.- 8c ipfedi-cet,Deus meus es tu.
5. T^urßftni ubetur prophet a diltgere adulte ra, quie tarnen tnultü diebw illu expe^let, quianbsp;plios Ipaël mulw dielusßne rege amp; ßacrifinbsp;aoßedentes,tandem ad Dominumßicit reuernbsp;furós.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. III.
Et dixitDominus ad me.Adhuc vade, A *dilige mulierem dileólam amico 8cnbsp;adultéra zhcutdiligit Dominus filios
Ifrael,8ciplî relpiciunt ad deos alienos,8c di ligunt vinacia vuarum, Etfodieam mihinbsp;quindecim argenteis,8ccoro hordei,8c diminbsp;diocorohordei.Etdixi ad earn,Dies multos “nbsp;expeda-
expeftabis me;non fornicaberis, Scnon eris Tiro:fèd amp; ego expcctabo te. quia dies multos ïèdebuntfilij Ifrael fine rege^Sc fine ptin-cipe_,amp; fine {äcrificiOjSc fine altari, amp;finee-phod/amp; fine theraphim. Et poft hæc reuer-tentur filij Iftael, amp; quxrent Dominumnbsp;Deum fuum, amp; Dauid regem fuum;amp; pauenbsp;bunt ad Dominum , amp;, ad bonum eius no-uifsimodierum.
5. quot;^inatur terrx IJraelpropter mukapopuH peccata, ^ui eèrfcientiam repulit, idolola-trits fuit deditus'. dicit fe reliSlurutn Ifraëïinnbsp;peaatisfuis, cupiens neludaipfum imitetur.nbsp;CAP- I I I I.
A A Vditeverbûdomini filij Ifrael, quia AX indicium Domino cum habitatori-bus terræ ; non eft enim veritas, 6cnbsp;non eft mifericordia,8c non eft fcientia Deinbsp;in terra.Maledidum amp; mendacium 8c hominbsp;cidium amp; furtum 8c adulterium inundaue-runt, 8c fianguis languinem tetigit. Propternbsp;hoc lugebit terra, 8c infirmabitur omnis quinbsp;habitat in ea,in beftia agri,8c in volucrecœli:nbsp;led 8c pifces maris congregabuntur. Veruntanbsp;men vnufquifque non iudicet:8c non arguanbsp;tur vir ; populus enim tuus ficut hi qui con-g tradicunt laccrdoti.Etcorrues hodie,8c cor-ruetetiam propheta tecummode tacerefecinbsp;marrera tuara.Conticuit populus meus, eonbsp;quod no habueritfcientiam:quiatu Icientianbsp;repulifti,repellam te ,ne laccrdotio fungarisnbsp;mihi;8c oblita es lems Dei rui, obliuilcar fi-liorum tuorum 8cego.Secundum multitudinbsp;nemeorumfic peccauerunt mihi : gioriamnbsp;eorum in ignominiamcommutabo.Peccatanbsp;populi inei comedenr,8c adiniquitatem eorum fubleuabiit animas eorum . Et erit ficutnbsp;populus, fic facerdos : 8c vifitabo fuper eumnbsp;(2; vias eius,8ccogitariones eius reddam ei. Etnbsp;comedent,8cnon fiiturabuntur: fornicatinbsp;funt,8c non cefiauerunt.-quoniam Dominfinbsp;dereliquerût in non cuftodiendo. Fornica-tio,8c vinum, 8c ebrietas auferunt cor.Popunbsp;Ins meus in ligno fiio interrogauit, 8c bacu-luseius annuntiauit ei.'fpiritus enimforni-catiomi decepiteos, 8c fornicati funtàDeonbsp;fuo.Super capita montium facrificabant, 8cnbsp;fuper Colles accendebant thymiama ; fubtusnbsp;quercum 8c populum 8c terebinthum, quianbsp;bona erat vmbra eiusndeo fornicabuntur fi*nbsp;D liæ veftræ, 8c Ijjôlæveftræadultræerunt.Nonbsp;vifitabo fuper filias veftras cum fuerint for-nicatx, 8c fuper fponlas veftras cum adulte-rauerint;quoniam ipficum meretricibus co-uerfabacur, 8c cum effceminatis lacrificabat,nbsp;8c pop ulus non intelligens vapulabit.Si for-nicaris tu Ilrael, nondelinquat laltem luda.nbsp;8c noliteingredi in Galgala^Scneafcederitis
Proph.
in B eth-auen,neque iuraueritis, Viuit Do-minus. Quoniam ficut vacca lalciuiensde-clinauitIlrael ; nunc palcet eos Dominus quafi agnum in latitudine. Particeps idolo-rû Ephrâim,dimitfe eû.Separatum eft con-uiuium eorum, fornicatione fornicati funt;nbsp;dilexerunt afiêrre ignominiam proteftoresnbsp;eius.Ligauiteum fpiritus in alisfuis,8c con-fundentur à lacrificijs fuis,.
5. %îinatur T)ominu5fepuniturum Ifraelpropter peccata fuaifimiliter amp; ludam'.mcpro-deritJjumantitn auxilium ,quum Dominia eis aduerftur, CAP, v.
AVdirehoc lacerdotes, 8c attendite A domusIfrael,8c domus regis aufcul-tare.'quia vobis iudiciii eft,quoniamnbsp;laqueus fadi eftis Ipeculationi, 8c *rete ex-panfum fuper Thabor 8c vidimas declina-ftis inprofundum.'8c ego eruditor omniumnbsp;eorum.Ego fcio Ephraim , 8c Ifrael non eftnbsp;ablconditus à me : quia nunc fornicatus eftnbsp;Ephraim, contaminätus eft Ilrael. Non da- Bnbsp;bunt cogitationes fiias vt reuertatur ad Deiinbsp;fuum;quialpiritus fornicationum in medionbsp;eorum,8c Dominum non cognouerunt. Etnbsp;relpondebitarrogantia Ilrael in facie eius;8cnbsp;Ifrael Sc Ephraim met in iniquitatefua,ruetnbsp;etiam ludas cumcis.IngregibusfuisScinar-mentis fuis vadent ad quærendum Dominum, 8cnoninuenient;ablatus eft abcis.Innbsp;Dominum præuaricati funt, quiafiliosa-lienosgenuerunt:nunc deuorabit eos men-fis cum patribus fuis. Clangite buccinain qnbsp;Gabaa, tuba in rama:vlulate in Beth-auen,nbsp;poft tergum tuum Ben-iamin. Ephraim innbsp;defolatione erit in die correptionis: in tribunbsp;bus Ilrael oftendi fidem . Fadi funt principes luda quafi alTumentes terminum ; fuper .nbsp;eos eftundam quafi aquam irarn meam.Ca-lumniam patienseft Ephraim, fradus iudi-cio;quoniam cœpit abirc poft Ibrdes.Et egonbsp;quafi tinea Ephraim : 8c quafi putredo domui luda.Etvidit Ephraim languorefuum, Dnbsp;8c ludas vinculum fuum ; 8c abijt Ephraimnbsp;ad Aflur, 8c mifit ad regem Vltorem ; 8c iplenbsp;non poterit fiinare vos, nec foluere poteritnbsp;à vobis vinculum. Quonia ego quafi Icxnanbsp;Ephraim, 8c quafi catulus leonis domui lu-da:ego ego capiam 8c vadam:tollam, 8cnonnbsp;eft qui eruat.Vadens reuertaradlocu meum:nbsp;donee deficiatis , 8c quæratis faciem meam.
S. ^uerß in tribulations ad Dominu, mapna f^utia falutem fibi ab eo promittuf.expoflu-lat Dominus cum Jfraeleir luda, quodneq^nbsp;benefiiijs,neqjpropbetarumcomminationibusnbsp;ab idololatria alijsf, iniquitatibusfint reuo~nbsp;cati'.quumpreeferat mifiricordiamfacrificio.nbsp;CAP. VI.
tn
-ocr page 207-1,
redemi eoSjamp;ipfi locuti funtcontra me mé-dacia.Etno clamauerunt ad mein corde fuo, fed vlulabantin cubilibus fuis : fuper triticunbsp;amp; vinum ruminabat, receflerunt à me.Et e-go erudiui eos,amp;confortaui brachiaeorum:nbsp;amp;in me cogitauerunt maliti.a.Reuerfi funt,nbsp;vt effent abfque iugo : fadi funt quafi arcusnbsp;dolofustcadent in gladio principes eorumjànbsp;furore linguæ fuæ. Ifta fubfannatio eorumnbsp;in terra Aegypti.
5. 5amariam prtsdiàt cum vitulo fuo defiruen damperNahuchodonoßr, propter idolola-triam'.nec ipforum hoßiaßßeipientur, ciuita-tes aut Iudacocremabuntur. c A P. v 111.
IN gutture tuo fit tuba quafi aquila fuper A domum Domini; pro eo quod trafgreßinbsp;funtfœdusmeum,amp;legem meara præua
ricati funt.Mequot;inuocabunt’,Deus meus co- quot;inMubSt, gnouimus te Iffael. Proiecit Ifrael bonum,nbsp;inimicus perfequetur cu. Ipfi regnauernt,amp;nbsp;non ex’me:principes extiterunt,amp;nó cognonbsp;ui.argentum fuum,amp; aurura fuum feceruntnbsp;fibi idôla,vt interirent: proiedus eft vitulus
Ofeæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5^8
A TNtribulatione fua mane conHirgent ad ad Dominum Deum fuum, Si. non qtiæfîe-I me, Venitamp;, amp; reuertamut ad Domi- runteû in omnibus his.Et fadus eft Ephrâ-num: quia ipfè cépit, amp; fanabit nos; per- im qüafi columbafeduda , non habens cor: Cor.is.a cutiét, 8£ curabit nos. llViuificabit nos poft Aegyptum inuocabant,ad Aflju'ios abierût.nbsp;duosdies;in die terfia fulcitabit nos, amp; viue Etcùm profcdi fuerintjexpandamfùpereosnbsp;mus incofpedueius. Sciemus,{èquemurq;, rete meumzqualî volucrem cœlidetrahaeos,nbsp;Yt cognofcamus Dominum ; quafi diluculn cædam eos fecundum auditionera cœtus eo-pràeparatus eft egrefl’us eius, amp; veniet quafî rum.Væ eis,quoniam receflèrunt à me:vafta Dnbsp;imber nobis teporaneus Sc ferotinus terræ, buntur, quia præuaricati funt in me: amp;egonbsp;Quid faciam tibi Ephraimf quid faciam tibinbsp;ïuda? mifèricordia veftra quafi nubes matu-rina,amp; quafi ros mane pertranfîens. Propternbsp;hocdolaui in prophetis, *occidi eosin ver-bis oris mei;amp; indicia tua quafiluxegrediennbsp;tur.Quia llmifericordiam volui, amp; non facrinbsp;ficium:ilamp;Icientia Dei plus quàm holocau-fta.Iphautem ficut adam tranlgreßi funt panbsp;dum,ibi præuaricati funt in me. Galaad ci-uitas operantium idôlum , lupplancata fàn-
jy guine.Et quafi fauces virorum latronû, par-ticeps faccrdoturapn viainterficiêtium per-gentesde Sichern.-quiaftelus operatifunt.In domo Ifrael vidi horrédum:ibifornicationesnbsp;Ephrâim:contaminatus eft Ifrael.Sed amp; lu-da pone meffem tibfcum conuertero capti-uitatem populi mei.
5. Qmmfanaturuseßet T)omînus Ifraèlolfit teïunt intquitates eorum ; conßntientes enimnbsp;regumßiorü malitw, omnes in idololatriamnbsp;Vehementer exercerunuTiomino^ rel!i^o,connbsp;uerfi ad Ægy^ti auxilium, tranßatiJuntinnbsp;-^ßyrios. CAP. VII.
A Vm fanare vellem Iftael, reuelataeft tuus Samaria , iratus eft furor meus in cos. B
C .iniquitas Ephraim amp; malitia Sama-^““^riæ quia operati funt mendacium: amp; fur ingrefliis eft fpoliâsjatrunculus foris.Etnbsp;ne forte dicant incordibus fuisomné mali-tiam eorum me recordatum:nunccircunde-derunteos adinuentiones fuæ, coram facienbsp;mea fadæ funt. In malitia fua læcifîcauerunt
g regem:amp;in mendacijs fuis principes. Om- dus eft in nationibus quaft vas immüdum. nés adultérantes, quafi clibanus luccenfus à Quia ipfi afcenderunt ad Alftir, onager fbli-coquétezquieuitpaululum ciuitas à commi- •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l-'-:-----j^j -----
ftionefermenti, donee fermétaretur to turn.
*ûie.i. *Dies’regis noftri,cœperunt principes fure-re .à vino:extendit manum fuam cum illufô-ribus. Quia applicauerunt quafi clibanû cor fuum,cùm infidiaretureis.-tota node dormi-uitcoquens eos, maneipfèfuccenftisquafinbsp;ignis flammæ.Omnes calefadi funt quafi clinbsp;banus, amp;deuoraueruntiudices fuos:omnesnbsp;reges eorum ceciderunt, non eft qui clametnbsp;in eis ad me. Ephraim in populis ipfe cômi-fcebatur.-Ephrâim fadus eft fubcinerjtius panbsp;C nis, qui non reuerlàtur. Comederunt alieninbsp;robur eius, amp; ipfe nefciuit ; lèd amp; cani elfufinbsp;funtin eo, Scipfeignorauit.Ethumiliabitur uitateseius,amp; deuorabitædes illius.nbsp;fuperbia Ifrael in facie eius : nec reuerfî funt 5. Dominm inpopulum Jfiaëlfame amp; caftiuitanbsp;tem
vfquequo non poterunt emundari ? Qi^ia ex Ifi'ael amp; ipfe eft;artifex fecit ilium,amp; nonnbsp;eft Deus; quoniâ in aranearum telas erit vitulus Samariæ. Quia ventura fèminabût, amp;nbsp;turbine metenf.culmus ftasnóeft ineo, gernbsp;men no faciet farinazquod amp;fi fecerir,alieninbsp;comedent eam.Deuoratus eft Ifi-ael.-nunc fâ
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- G
tarius fibi. Ephraim muneradederunt ama-toribus.Sed amp; cum mercede conduxerint na tiones, nunc congregabo eos : amp; qiiiefcentnbsp;paulifperab onere regis amp; principum. Quianbsp;multiplicauit Ephraim altaria ad peccâdumnbsp;fadæ funt ei aras in deliélum^Scribam ei mulnbsp;tiplices leges meas quæ velut alienæ compu-tatæ funt.Hoftias olFerentjimmolabunt car Dnbsp;neSjamp; comedentjamp; Dominus non fufcipietnbsp;easmunc recordabitur iniquitatis eorum^Scnbsp;vifîtabitpeccata eorum J ipfiin Acsyptuninbsp;conuertentur .Et oblitus eft Ifrael fadorisnbsp;fuijSc ædificauit delubra, amp; ludas multipli-cauit vrbes munitas^Sc mi tram ignem in ci-
(T'.
¦ ƒ?
Proph.
propter ipfitupeccata immhtet: net grata ipß erunt ear umfacrifiàa: amp; quia in peccat^nbsp;perfeuerant,perpetuo eie^i à ‘Dominopermanbsp;nelunt^yagi inter nationes.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:
CAP. IX, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(
A Oli lætari Ifrael J noli exultare ficut 1 populi.-quiafornicatus es à Deo tuo,nbsp;, dilexifti mercedé fiiper omnes areasnbsp;tritici .Area amp; torcular non pafceteos:amp;vi-num mentietur cis. Non habitabunt in terranbsp;Domini : reuerfiiseft Ephraim inAegyptii,nbsp;amp;inafl}'rijs polliitum comcdit.Non liba-bunt Domino vinum , amp; non placebunt ei:nbsp;(acrificia eorum quafi panis lugentium.omnes qui comedét eamjCotaminabuntunquianbsp;panis eorum animæipfi)rum,non intrabit innbsp;domum Domini.Qmd facietis in die folen-nij indie feftiuitatis Domini? Ecceenimnbsp;jj profeóti funt à vaftitate: Aegyptus congreganbsp;bit eos J Memphis fepeliet eos : dcfyderabilenbsp;argentu m eorum vrttca hæreditabitjappa innbsp;tabernaculis eorum. Venerunt dies vifitatio-niSjVeneruntdies retributionis-.ftitote ifi'aelnbsp;ftultum prophetam^inianum virum fpirituanbsp;lem J propter multitudinem iniquitatis tuacnbsp;fnutltitudi- amp;quot;multitudo’amentiæ.Speculator Ephraimnbsp;cum Deo meo : propheta laqueus minx fa-dus eft fnper omnes vias eius, inßnia in do-t.Reg.s.a. mo Dei eius.Profunde peccauerunt, II fientnbsp;in diebus Gabaa : recordabitur iniquitatisnbsp;eorum,amp; vifitabit peccata eorii. Quafi vuasnbsp;in delerto inueni Ifiael : quafi prima pomanbsp;ficulneæ in cacumine eins vidi patres eorum:nbsp;ipfi autem intrauerûtad Beel-phegor, 60 ab-alienati funt in confufionem, amp; fadi funt a-bominabiles ficut eaquae dilexer nt.Ephraimnbsp;quafi auis auolauit gloria eorum à partUjnbsp;amp; ab vtero, amp; à conceptu . Quod amp; fi enu-trierint filios fuos, abfque liberis eos faciamnbsp;in hominibus:fed amp; væ eis,cum recefiero ab
1) eis.Ephrâim (vtvidi) Tyrus erat fundata in pulchritudine: amp; Ephraim educet adinter-fedorem filios fuos. Da eis Domine. Quidnbsp;dabis eis.'^Da eis vuluam fine liberis, amp; hübenbsp;ra arentia . Omnes nequitiæ eorum in Gal-gal,quia ibi exofos habui eos : propter mali-tiamadinuentionum eorum de domo meanbsp;eijeiam eos.monaddam vt diligam eos, omnes principes eorum recedentes. Percuflusnbsp;eft Ephraim, radix eorum exiccata eft, fru-dum nequaquam faciet. Qmod amp; fi genue-rint J interficiam amantifiima vteri eorum.nbsp;Abijciet eos Deus meus,quia non audieruntnbsp;eum;amp; erunt vagi innationibus.
5. Tropter idololatriam IßMl traditw Jyrijs'. amp; quum a Domino reuocati ad iußi-tiam, perdantßjw quot;ynasßtas, omner eorumnbsp;munitionesyafiabuntur,nbsp;nbsp;nbsp;cap. x.
Vltis frondofa Ifraeffrudus adæqua- A tus eft ei : içcundum multitudinemnbsp;frudus fui multiplicauit altaria, iu-xta hubertatem terræ fuae exuberauit fimula-chris. Diuifuni eft cor eorum, nunc interi-bunf.iplècófringet fimulachra eorum, deponbsp;pulabitur aras eorum.Quia nunc dicent, Nonbsp;eft rex nobis:nô enim timemus Dominvi: amp;nbsp;rex quid faciet nobis ? Loquimini verba vi-fionis inutilis,amp; ferietis fœdus; amp; germina-bit quafi amaritudoiudiciu fiiper fulcos agri.
Vaccas Beth-.auen coluerunthabitatores Sa B marix.-quia luxit fuper eum populus eius, 8cnbsp;æditui eius fuper eum exultauerunt in gloria eius,quia migrauit ab eo.Siquidem 8c ipfonbsp;in AlTur delatus eft,raunus regi Vltori: con-fufio Ephraim capiet, Scconfundeturlfraelnbsp;in voluntate fua. Tranfire fecit Samaria regem fuum quafi fpumam fuper faciem aquæ.nbsp;Et difperdentur excelfiidôli,peccatû Ifrael;nbsp;lappa 8c tribulus aftendet fuper aras eorum:nbsp;llamp;dicent môtibuSjOperite nos:8ccollibus,nbsp;Cadite fuper nos.Ex diebus Gabaa peccauit LScæ.ij.dnbsp;Ifraefibi fteterunf.no comprehendeteos in lud.io.a.bnbsp;Gabaa prælium fuper filios iniquitatis,luxta Cnbsp;defyderium meiim corripiam eos.-congrega-buntur fuper eos populi, cum corripien-tur propter duas iniquitates fuas. Ephraimnbsp;vitula doda diligere trituram, 8c ego tranfi-ui fuper pulchritudinem colli eiusialcendamnbsp;fuper Ephraim, arabit ludaSjCónfringet fibinbsp;fulcos lacob.llSeminatevobisquot;iniuftitia’, 8cnbsp;metitein oremuencordiîc,innouate vobisnbsp;nouale:tempus autem requirendi Dominu,nbsp;cùm venerit qui docebit vos iuftitiam. Ara-ftis impietatem, iniquitatem melTuiftis, co-mediftis frugem mendacij : quia confifus esnbsp;in vijs tuis,*in multitudine fortium tuorum.nbsp;Confurgettumultus in populo tuo : 8co-mnes munitiones tuæ vaftabuntur ficut va-ftatuseft Salmana à domo eius llqui quot;vindi- ludic.s.c.nbsp;cauit’Baal in die prælij,matre fuper filios al-lila. Sic fecit vobis Beth-el, à facie malitiænbsp;nequitiarum veftrarum.
.S. Denefîcijs ofiendit Dominumfe diligerepopa-lum Ifrael : fed propter illitn feeUra tradi-dit eum y/fffrijitattamenpropterfuam mi-fericordiam reducet eoi:^t in terrafuaferuiat Domino, ‘‘fnà turn Gentibuiod Deam con-uerfis. CAP. XI.
SIcut manc tranfit,pertranfijt rex Ifrael. Qma puer Ifrael, 8c dilexi eum : 8c 11 ex Matth.i.c.nbsp;Aegypto vocaui filium meum.Vocaue-
runt eos,ficabierunt à facie eorum .‘Baalim ¦ immolabant,8c fimulachrisfacrificabant.Etnbsp;• ego quafi nutritus Ephraim, portabameosnbsp;in brachijs meis:8c nefeierunt quod curarem -eos.In funiculis adam traha eos, in vinculisnbsp;chari’
Oefee.
charitatistSceroeis quafiexaltansiugü fuper quafiacerui fiiper fiilcosagri. IIFugit Jacob maxillas eorum ; 8c declinaui ad eum vt vef- in regionem Syriæ, ôcfèruiuit Ifrael in vxo-uci'crur. ivon reuertetur in terram negypti, rem, 8c in vxorem quot;fèruiuit’. Hin propheta £nbsp;ÔC Affur ipfe rex eius : quoniam noluerunt autem eduxit Dominus Ifrael de Aegypto;
349
Gen.18.a.
''feruauit.7
£xo.i4.egt;
Scinpropheta fèruatus eft. Ad iracundiam me prouocauit Ephraim in amaritudinibus
5. Âbominatïonei Israeloßendit,propter qua.i ipß minatur exitium : ‘Dominus diätß ß)~nbsp;Ium eße Deum^e^ liberatorem, arvuens Iß“nbsp;raèl ingratitudinis de beneficijs in deßerto ac~nbsp;ceptis,^rauém^ue ob id yindiHam Ulis com~nbsp;minatur. addensß eos de morte liberaturum,nbsp;deui^is morte amp; inßrno.
CA.P. XIII.
Oquente Ephräim,horrorinuafit If- A rael : 8c deliquit in Baal, 8c mortuusnbsp;eft . Et nunc addiderunt ad peccan-dum : feceruntque fibi conflatiledeargentonbsp;fiioquafi fimilitudinem idolorum , faétura
maxillas eorum ; 8c declinaui ad eum vt vef-B ceretur. Nonreuertetur in terram Aegypti
conuerti. Cœpit gladius in ciuitatibus eius, 8c confumet eleétos eius, 8c comedet capitanbsp;eorum . Etpopulus meus pendebit ad redi- fuis,8c fanguis eius fuper eum veniet, 8c op-tum meum : iugum autem imponetur eis fi- probriumeiusreftituet ei Dominus fiius.nbsp;mul, quod non auferetur. Qiiomodo dabonbsp;Ç te Ephraim, protegam te Ifrael.'’quo modonbsp;dabo te'lficut Adama, ponam te vt Seboim.’nbsp;Conuerfum eft in mecor meum,pariter co-turbata eft pœnitudo mea.Nonfaciam furo-rem irx meæ : Non conuertar vtdifperdamnbsp;Ephraim-.quoniam Deus ego,8c non homo;nbsp;in medio tuifanftus, 8c non ingrcdiarciuita
D tem.Poft Dominum ambulabunt, quafi leo rugiet : quia ipfer ragiet,8c formidabunt filijnbsp;maris. Et auolabunt quafi auis ex Aegypto,nbsp;8c quafi columbade terra Afi)'riorum;8c col-locabo eos in domibus fuis,dicit Dominus.nbsp;Circundedit me inquot;negatione’Ephrâim, 8c artificum totüeftchis ipfi dicunt,immolatenbsp;in dolo domus Ifrael: ludas autem teftis def- homines vitulos adorantes . Idcirco eruntnbsp;cenditcum Deo,8ccum fandisquot;fidelis’.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quafinubes matutina,8c ficut ros matitunus
J. KaneßditIßraelinyEgypto^'yitabjlßurli' præteriens, ficutpuluis turbineraptus ex a- B beretur :ßedtam ipfiquam Inda reddet Do- rea, 8c ficut fumus de fumario. IlEgo autem iTai.43.b.nbsp;minus iuxtamerita ipßorumtqui immemores DominusDeus tuus ex terra Aegypti:8cDe-beneficiorumlacob'PatriarcIxprxfiitorum, umabfqueme nefeies , 8c/äluator non eftnbsp;declinauerunt in auaritiam:quibus tarnenpa præter me.Ego cognoui te in deferto,in ter-cem offert : carpens potifiimùm idololatriamnbsp;Galaad.
CAP. XII.
A T Phraim pafeit ventum, 8cfèquituræ-M ftum : tota die mendacium gevafti-—^tatem multiplicat: 8c fœdus cum Ally rijsinijt, 8coleumin Aegyptü ferebat. ludi-cium ergo Domini cum Iuda,8c vifitatiofunbsp;Qnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;per Iacob:iuxta vias eius,8c iiixta adinuentio
Q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nes eius reddetei. Hlnvtero fupplantauitfra-
fuum; 8c!lin fortitudine fua diredus eft cum angelo.Etinualuit ad angelum,8c con-fortatus eft;fleuit,8c rogauiteum;in Beth-elnbsp;inuenit eum, 8c ibi locutus eft nobifcum.Et
B Dominus Deus exercituum , Dominus me-moriale eius. Et tu ad*Deum tuum conuer-teris; mifericordiam 8c iudicium cuftodi, 8c fpera in Deo tuo femper. Chanaan in manunbsp;eius ftatera dolofa, calumniam dilexit.Et di-
C xit Ephraim, verütamen diues effedus fum, abfeonditaeft ab oculis meis . Quiaipfein-;_____ ____-i-______, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
ra folitudinis . luxta paicua fua adimpleti funr,amp; faturati funt : eleuauenint cor fuum,nbsp;amp; obliti funt mei . Et ego ero eis quafi lex-na 3 ficut pardtis in via AfTyriorum . Occur-ram eis quafi vrfa raptis catulis , ßcdirura-pam interiora iecoris eoriirn : amp; confumainnbsp;eos ibi quafi leo^beftiaagri feindet eos.
Perditio tua Ifrael ; tanturamodo in me auxilium tuum . VbicRrcxtuus ? maximenbsp;nunc faluet te in omnibus vrbibus tuis: amp; iunbsp;dices tui,Ilde quibus dixifti. Da mihi reges Si. ‘«Re-S-»«nbsp;principes.Dabo tibi regem in furore meo,amp;;nbsp;auferam in indignatione mea. Colligata effcnbsp;iniquitas Ephraim, abiconditum peccatumnbsp;eius. Dolores parturientis veniet ei, ipfe fi-lius non fapiens. nunc enira non ftabit in conbsp;tritione filiorum. De manu mortis liberabo Dnbsp;eos, de morte redimam eos : Hero mors tua o ’nbsp;mors, morfus tuus ero inferne , confolatio
inueni idolum mihi.-omneslabores mei non ter fratres diuidet: flamp;adducet vrentem ven7 Eiec-ij.d, inuenient mihi iniquitatem quapeccaui.Etnbsp;ego Dominus Deus tuus ex Terra-Aegypti,nbsp;adhuc federe te faciam in tabernaculis, ficutnbsp;in diebus feftiuitatis. Et locutus fuper propbetas , Si ego vifionem multiplicaui, amp; in
, D rnanu prophetarum alfimulatus fum. Si in Galaad idolum,quot;tamen’fruftraerant in Galgal bobus immolantesznam amp; altaria eorum
tum Doninus de deferto alcendentem.‘8c fic-cabit venas eius, 8c defblabit fontem eius, 8c ipfe diripiet thefaurum omnis vafis defy-derabilis.
5. Terditionem annuntiat Ißraeli, propter ip-fiuspeccata:reaocattarnen adß, amp; conuerfii plurima bonapromittit.
CAP. xxiii-
y y nbsp;nbsp;nbsp;Pereat
-ocr page 210-Proph.
meus ab eis.Ero quafîros’Iïrael,germîflabit’C ficut lilium : erumpet radix eius vt Liba-ni.Ibunt rarai eius, Scericquafi oliua glorianbsp;eius : Sgt;c odor eius vt Libani. Conuertenturnbsp;fedentes in vmbra eius-.viuent tritico, amp; ger-minabunt quafi vinea : memoriale eius ficutnbsp;vinum Libani. Ephraim quid mihi vitra idô Dnbsp;la? ego exaudiam,amp; dirigam eum ego vt abie-tem virente; ex me frudus tuus inuentus eft.nbsp;Quis fapienSjamp;intelliget iftar'intelligens,8cnbsp;Iciet hæc?quia redæ'viæ Domini,amp; iufti am-bulabunt in eis : præuaricatores vero cor-rucntineis.
A T\EreatSamaria,quoniatnadamaritudi 1“^ nera concitauit Dcum fuum: in gladionbsp;pereant,paruuli eorum elidantur,amp; fœnbsp;tæ eins difcindantur.Couertere Ifracl ad Donbsp;minum Deum tuum : quoniam corruiftiinnbsp;iniquitate tua. Tollite vobifcü verba, amp; có-uertimini ad Dominum: amp; dicire ei, Omnénbsp;aufer iniquitatera,amp;accipc bonum;amp; reddenbsp;® mus vitulos labiorum noftrorum.Afrurnonnbsp;faluabit nos, fuper equum non afcendemus:nbsp;nec dicemus vltra,Dij noftri opera manuumnbsp;noftrarum:quia eius qui in te eft,mi{ereberisnbsp;pupilli. Sanabo contritiones eorum , dili-gam eos iponfanee ; quia auerfuseft furor
Prologus in loelprophetiam.
Ex principio commentariorum Hieronymi in loel.
SANCTVS lOEL apiid Hebrxos poft Ofee ponitur. Et fidut ibi fub nomine Ephraim, ad decé tribus cófertur vaticinium,qu3e vel Samaria, vel Ifrael fæpe memorantur:fic in hoc propheta omne quodnbsp;dicitur, ad tribum luda amp; ad lerufalem pertinere credendum eft; amp; nullam omnino Ifraelis, id eft decemnbsp;tribuum,in hoc fieri mentionem. Tempora quoque quibusprophetauit, eadem debemusaccipere quæinnbsp;Ofte legimuS,ln diebus Oziæ,Ioatham,amp; Achaz,amp; Ezechiæ regurn Iuda,amp; in diebus leroboam fillj loasnbsp;régis Ifrael. Porro faftum efle ftrmonem Domini, ad meritum eius refertur cui fit, non ad conditionemnbsp;illius qui fieri dicitur, vt alibi legimus. Dominus faiftus eft mihi in falutem . Auditus autem in fcripturisnbsp;fanlt;ftis,non eft ifte qui ad aures fonat, fed qui in corde percipinir : iuxtaillud quod Dominus loquiturnbsp;in Euangelio, Qui habetauresaudicndi, audiat. Quod autem dicitur HebraicèH A A ZI N V, Grxce,nbsp;'ivMTluasii, Latine fonat,auribus percipite : propriè non aure, fed corde percipitur. Qui fcnes funt amp; cœle-ftes,audiuntfpiritualiter:quiautem habitant in terra,appellanturque terreni, auribus percipiunt.Vbicun-que autem hæc duo verba iunfta ponuntur: non ad fimplicem tantum verborum Ibnum, fed ad recondi-tam quoque diclorumintelligentiam pertinere intelligendum eft, In Genefi Lamech loquitur ad vxoresnbsp;fuas Ada amp; Sella, Audite verba mea vxores Lamech, auribus percipite fermones meos : quia virum occidinbsp;in vulnus meum, amp; iuuenem in liuorem meum. Et Ifaias, Audite cœli, amp; auribus percipe terra.
Prophetia loel.
|
lt;S. loel parabola propoßta de eruca , lotußa, brucho i amp;rubigine, quatuor plagas contranbsp;ludam yaticinando ,hortatur omnesamp;po-tißimtim facerâotes ad planBum, ieiuniumnbsp;eÿorationem,plangens amp; ipfi yaßitatem terra ßuce. CAP. I. ERBVM Domini quod fa du eft ad lohel filiii Phatuel.nbsp;Audite hoc fenes, amp; auribusnbsp;percipite omnes habitatoresnbsp;terræ.-fi fadum eft iftudindie bus veftris,aut in diebus patrii veftrorû.'’Super hoc filijs veftris narrate,amp; filij veftri filijs fuis, amp; filij éorû generation! alterx.Refiduunbsp;erucæ comedit locufta, Scïefiduum locuftænbsp;comêdit bruchus, Screfiduum bruchi come-dit rubigo. Expergiftimini ebrij, amp; fiete, 8cnbsp;vlulate omnes qui bibitis vinum in dulcedi-B ne:quoniamperijtab ore veftro.Gens enimnbsp;afcéditfiiper terram meam, Fortis 8c innumenbsp;rabilis : dentes eius vt dentes Ieonis:5c molares eius vt catuli leonis:Pofuit vineam meamnbsp;in de/ertum. Sc ficurn meam decorticauit.nu |
dans Ipoliauit earn Sc proiecit, albi fadi funt rami eius. Flange quafi virgoaccinda ftcconbsp;fuper virum pubertatis fuæ.Perijt facrificiumnbsp;Sc libatio de domo Domini : luxerunt ftcer-dotes miniftri Domini. Depopulata eft re-giojluxit humus.-quoniam deuaftatû eft tri-ticum, confufum eft vinu, elanguit oleum.nbsp;Confufi funt agricolae, vlulauerunt vinito-res fuper frumento. Sc hordeo , quia perijtnbsp;mefsis agri. Vinea confufa eft, Sc ficus elan- Cnbsp;guit : malogranatum, amp; palma, Sc malum. Sc om- |
loel.
8c omnia ligna agri aruerunt.-quiaconfufum confcendent perfèneftras intrabunt quafi eft gaudium à filijs hominum . AiCciagitenbsp;vos,8c plangite fàcerdotes,vlulate miniftri alnbsp;taris : ingredimini, cubate in làcco miniftri
n n.i.d, facrificium 8clibatio. IlSandificateieiu-nium, vocatecœtum , congratefènes, o-nines habitatores terræ in domum *Deive-ftri:8c clamate ad Dominum,A,a,ajdiei:quia propèeftdies DominijSc quafi vaftitas à po-D tente veniet.Nunquid non coram oculis ve-ftris alimenta perierunt de domo Deinoftri,nbsp;lætitia 8cexultatiof’Computrueruntiumen-ta in ftercorc fuo,demolita fùnt horrea/lifii-patæ funt apotliecæ : quoniam confufumnbsp;eft triticum. Quid ingemuit animal, mugie-runt greges arméti.'’ Quia non ell palcua eis;nbsp;led 8c gregespecorumdifperierunt.AdteDonbsp;mincclamabo ; cwia ignis comêditipeciofànbsp;defèrti, 8c flamma uiccendit orania ligna re-gionis. Sed 8c beftiæ agri quafi area fitiensnbsp;imbrem,fu{pexeruntad te:quoniam exiccatinbsp;funt fontes aquarum, 8c ignis deuorauit fpe-ciofà deferti.
J. Tropheta ludisïs crudelitatem hofiium ßta-rum denuntiat, amp; ^uàmterribiliserù ipßs dies ïlla'. ^uafroptcr ad^xnitentiam eos Jnrtanbsp;tur.eä'tonuer^smagnampolliceturDommus populis,Vbieft Deus eorum.'^Zelatuseft Donbsp;proJ^eritatem,feqKedaturumf^iruumfauin minus terram fuam , 8c pepercit populo fuo.nbsp;ßiperomnemcarnsm^amp; magnapïodigia an-te diem ‘Domini magnum amp;terribilcm, erit-queßaluus omnii qui imtocauerit nomen Domini. CAP. II.
Anite tuba in Sion, vlulatc in monte fando meo,conturbentur omnes ha-bitatores terræ. Qma venit dies Do-mini,quia prope eft dies tenebrarum 8c cali-ginis , dies nubis 8cturbinis:quafi maneex-panfum fuper motes populus multus 8c for-tis:fimilis ei no fuit à principio, 8c poft enmnbsp;non erit vlque in annos generationis 8c ge-nerationis . Ante faciem eius ignis voraus,nbsp;8c poft eum exurens flamna:quafi hortus vonbsp;luptatis terra coram eo,8c poft eum folitudonbsp;delertimeque eft qui effugiat eum . Qi£afi a-Ipeftus equorum,nbsp;équités fic current. Sicut lonitus quadriga- imbrem matutinii 8c lèrotinû ficutinprin-rum fuper capitamontium exilientjficutlb-nitus flammæ ignis deuorantis ftipualm, ve- dundabunt torcularia vino 8c oleo. Et reddâ
JJ lut populus fortis præparatus ad prælium. A facie eius cruciabuntur populi:omnes vultusnbsp;redigenturin ollam.Sicut fortes currét:qua-fi viri bellatores afeendent murû: viri in vijsnbsp;fuis gradientur,8c non declinabunt àlemitisnbsp;fuis. vnulquifque fratrem fuum non coarta-bit,finguli in calle fuo ambulabunt : (èd 8cnbsp;per feneftras cadent, 8c non demolientur.Vr-bem ingredientur, in muro current, domos
35ô
fur.HA fadeeius contremuit terra,moti funt Matt. 15.c. cœli:fi)l 8c luna obtenebratifunt, 8c ftellæ re Marc/.n. cnbsp;traxerunt fplendorem fuum.Et Dominus de izcTji'.bnbsp;dit voeera fuam ante facie exercitus fui; quia Cnbsp;multa funtnimis caftra eius,quia fortia,8c fanbsp;cientia verbum eius.llmagnus enim dies Do-mini , 8c terribilis valdè : Sequisfuftinebit Amo^° .e.nbsp;eum.'’Nuncergo dicit Dominus,conuertimi Soj h.i. d.nbsp;ni ad me in toto corde veftro, in ieiunio, 8cnbsp;in'fletu 8c in plâdu.Et Icindite corda veftra,nbsp;8c no veftimenta veftra, 8cconuertimini adnbsp;Dominum Deum veftrû: llquia benignus 8c Pfaî.Sj.a.nbsp;mifèricorseft,patiens Scmultæ milèricordiæ,nbsp;8c præftabilis fuper malitia.lIQuis leit fi con- lonæ.4.a.nbsp;uerratur,8cignofcat*,8crelinquatpoftlèbe-nedidionenijlacrificium 8clibamen Domino Deoquot;noftro’? llCanite tubain Sion,lan- “ytßro.A.nbsp;dificate ieiunium, vocate cœtum , Congre-gate populum,fàn(a;ifîcace ecclefiam, coadu-nate iènes.-congregate paruulos, 8c fùgentesnbsp;hubera: egrediatur Iponfus de cubili fuo, 8cnbsp;iponlà dethalamo fuo. Inter veftibulum Scnbsp;altareplorabunt làce'rdotes miniftri Domi-ni:8c dicét,Parce Domine, parce populo tuo^nbsp;8c ne des hæreditatem tuam in opprobrium^nbsp;vt dominentur eis nationes. quare dicunt in
Et relponciit Dominus_, amp; dixit poptilo fiio^ E Ecceego mittam vobis frumentumjSc vinû,nbsp;amp;oleum^amp;replebiminiquot;eis’:amp;nondabovos quot;eo.if.nbsp;vltrà opprobrium in Gentibus. Eteum quinbsp;ab Aquilonecft.procul faciam à vobis;amp; ex- •nbsp;pellam eum in terram inuiam amp; deiêrtam,nbsp;faciem eius contra mare orientale, amp; extremum eius ad mare nouifsimuni; amp; alcendetnbsp;fœtor eius,amp; afcendet putredo eius^ q nia fu-perbè cgit.Noli timere terra^exulta S: lætare:nbsp;quoniam magnifîcauit Dominus vt fâceret.nbsp;Nolite timere animalia regionis:quia germi-nauerunt fpeciofadefèrti, quia lignum attu-lit fruftum fuum^ficus amp; vinca dederût vir-tutem fuam.Etfilij Sion exulrate,amp;lætami- Fnbsp;ni in Domino Deo veftro, quia dédit vobisnbsp;, alpeétus eorum : 8c quafi dodorem iuftitiæ,8cdefcenderè faciet ad vos
cipio. Et implebuntur areæ frumento, amp; re-
i vobis annos quos comêdit locuftajbrucBus,nbsp;8c rubigo, 8c eruca ; fortitudo mea magna,nbsp;quam mifiin vos.Et comedetis vefcentes,8cnbsp;làturabimini ; 8claudabitis nomen Domininbsp;Dei vcftri qui fecit mirabiliavobifcum,8c nonbsp;confundcturpopulusmeusin fcmpiternum.nbsp;Et fcietis quia in medio llfael ego fum;8c Q-go Dominus Deus vefter, 8c noneft ampli-us ; ÔC non confundetur populus meus in æ-Sy Z ternum
I
7
-ocr page 212-Proph.
A^ftuu.î.c. ternû . Et erit poft hxc ; llefFundam tpiritum quo vendidiftis eos:amp;conuertam retributio-meum fuperomnem carnem : amp;propheta- nem veftram in caputveftrum . Etvendam bût filij veftriamp;filiæ veftrx:tenesveftri tom- fllios veftros amp; Alias veftras inmanibusfilio-niafomniabuntjSc iuuenes veftri vifiones vinbsp;debunt. Sed amp; fuper teriios meos Sc ancillasnbsp;in dicbus illis etfundam fpiritum meum . Etnbsp;dabo prodigiaincœlo, Sein terra, tangui-Matt.i4.e. nem. Sc ignem, Sc vaporem fumi. (1 Sol con-Luc.ii.e. uertetQj.intenebras,8c luna in fanguinem:annbsp;tequa veniatdies Domini magnus Sc horribinbsp;Rom.io.c. lis. Eterit; llomnisqui inuocauerit nomennbsp;Domini, taluus erit: quiain monte Sion,8cnbsp;inïerufalé erittàluatjo,flcut dixit Dominusnbsp;Sc in retîduis quos. Dominus vocauerit.
lt;S. 'Minatur ‘Dominus affltslionem magnu Gen-tihiis, qux^opulufuum üfflixerunt\feque omnes in y aile loßiphat itidicaturum:fons de domo Domini egredietur,amp; ludM inæternum inhabitabitur^ßinguine if fi us emundato.
CAP. III.
a ecce in diebus illis 8c in tempore o cùm conuertero taptiuitatem luda 8c lerutàlem ; Congregabo omnes genres, 5c deducam eas in vallé lotàphat:nbsp;8c ditceptabo cum eis ibi fùper populo meo,nbsp;8c hæreditate mea Ifrael,quos difperferunt innbsp;nationibus, 8c terram meam diuiferunt. Etnbsp;fuper populum meum mitèrunr fortem : Scnbsp;pofuerunt puerum in proftibulum, 8c pueknbsp;lam vendiderunt pro vino vt biberét.Verùmnbsp;quid mihi Sc vobis Tyrus 8c Sidon, 8c omnisnbsp;terminus Palæfthinorum.'’nüquid vltionemnbsp;vos reddetis mihi.'’8c fl vlcitcimini vos contra me, cito velociter reddam vicifsitudinemnbsp;B vobis fuper caput veftrum. Argentum enimnbsp;meum 8c aurum tuliftis;8cdefyderabilia meanbsp;8c pulcherrima intuliftis in delubra veftra.nbsp;Et filios Iuda,8c filios lerutàlem vêdidiftis fi-lijs Græcorum,vt longe faceretis eos de fini-bus fuis . Ecce ego flitcitabo eos deloco in
rum luda, amp; vænundabunt eos Sabæis genti longinquæ^ quia Dominuslocutus eft. Cla-mate hoc in Gentibus, (andificate bellû^fuC-cirate robuftoszaccedant^aicédant omnes vi-ri bellatores. Conciditearatra veftra ingla-dios ,amp; ligones veftros in lanceas , Infirmusnbsp;dicatj Quia fortis ego fum.ErupitCj amp; veni- Cnbsp;te omnes genres de circuitUj Sccongregami-ni ; ibi occumbere faciet Dominus robuftosnbsp;tuos.Confurgantjamp;; afcendant Gentes in valnbsp;lem lofàphat : quia ibi fedebo^ vtiudicem o-mnes gentes in circuitu. llMittite falces^quo Apoc.j4,dnbsp;niara maturauit mefsis; venitCjSc defcendircnbsp;quia plenum eft torcular, exhuberant torcu-Iaria:quia raultiplicata eft malitia eorum.Ponbsp;puli populi in valleconciflonis : quiaiuxtànbsp;eft dies Domini in valle concihonis. ilSol amp; Supra.»,’,nbsp;luna obtenebrati tunt : amp; ftellæ retraxeruntnbsp;fplendorem fuum.llEt Dominus de Sion ru- lerem.zj.f.nbsp;giet,amp; de lerutàlem dabit vocem fuâ.-amp; ma-uebûtur cœli amp; terra,amp; Dominus fpes popunbsp;li fui amp; fortitudo filiorum l'frael. Et fcietis Dnbsp;quia ego Dominus Deus vefter habicans innbsp;Sion in monte tàndo meo;amp; erit lerutàleinnbsp;fandajSc alieni non tranfibunt per earn ani-plius. ilEt erit in die ilia .-ftillabunt montesnbsp;dulcedinem^amp; colles fluent lade: amp; per omnbsp;nes riuos luda ibunt aquæ: amp; fons de domonbsp;Dominiegredietutj amp;irrigabit torrentemnbsp;tpinarum.Aegyptus in detblationem eric^Scnbsp;Idumea in detertiï perditionis : pro eo quodnbsp;inique egerint in filios luda , amp; etFuderintnbsp;fanguinem innocentcm in terra fua . Et lu-dæa inæternum habitabiturjSc lerutàleminnbsp;generationem amp; gcnerationem. Etmunda-bo tanguincmeorumjquem nonmundaue-ram:amp;Dominus commorabiturin Sion.
Præfatio in Amos prophetiam.
OZIAS REXcum Dei religionem tbiieitè æmularetur:nimio religionis amore prouocatus,contra prxceptum legis Moyfiarrepto thuribtilo(vtinhiftorialibrifecundi Paralipomenon oftenditur) iacerdo-taie officium præfumere conatiis eft. Ob earn rem terræmotuin in templo Dei exortum conftat,cuius etianbsp;Zacharias propheta meminit .j Ante hunc itaq; terræmotum Amos propheta temporibus prxdidi régis,amp;nbsp;temporibus leroboam filij loas régis Iftaehin eas gentesqux leftione compræhenfx funt, iram Dei ob çasnbsp;caufas quas memorauit,affuturam denuntiat. Et quia idem propheta in (equentibus ait, Super tribus irn-pietatibus lt;amp; fuper quatuor non conuertam eum, tertio peccatorum indulgentiam Deum dare pofte figni-ficat;qusm quarto eadem peccata admittentibus, nec pœnitentiam nec indulgentiam daturum annutiat.nbsp;Nam per ignis fimilitudinem,quern in prçdiftas gentes immittendum prxdixit : grauem atqjirreuocauilSnbsp;Det iram ad euerfioneni earundem ciuitatum ptocefluram voluit demonftrare.
Alia
-ocr page 213-• Alia prçfatio.
prmcipio commentariorum Hieronymi in zAmos,
HIC AMOS propheta amp; pallor qui fequitur loelem , Sc ell tertius duodecim prophetarum, non fuit pater Ifàiæ prophetæ: quan quam amp; ille, propheta extiterit. Na alijs literis ille, alijs ille apud Hehræosnbsp;fcribitur:quæ differentia literarum apud Latinos non habetur: Sc ille fortis vel robullus,hic verb populusnbsp;auulfus interpretatur: quia loquitur contra decern tribus,qua; peridololatriam àcultu Dei. amp; à regno Da-uid erant auullx.Fuit autem cognatio eins ex oppido Thecue,quod fex milliaribus dillat à Beth-leem:cu-ram gerens pecorum in latitudine camporum qui funt proximi oppido Thecue, in quibus humo arida at-que arenola nihil omnino frugum gignitur,led hiiberrimÄs palcuis abundant:amp; ideo cunóla funt plenapa-ftoribus, Sc llerilitas terrx compenfatur pecorum multitudine. Ex hoc numero pallorum fuit Amos, imnbsp;peritus fermone, fed non fcientia . Prophetauit autem eifdem temporibus quibus lohel, Nahum, Ionas,nbsp;Ofee, Ilaias. Sed aliquantulum exorfus eft prophetare antequam Ilaias. Maxime autem contra decern tribus locutus eft,pauca de duabus interferens. Hunc ablatum de numero pallorum mifit Dominus,vt in Sanbsp;maria prophetaret : quern Amalias facerdos frequenter plagis afflixit : tandem filius eius Ozias veélepernbsp;tempora transfixit. Poll hxcfemiuiuus in terram fuam eueólus,poft aliquot dies dolore vulneris expira-uit:fepultûsque eft cum patribus fuis.
1
Propkeria Amos.
5. Tempus prophtice Amos. yltio Tominiin minus. Super tribus Iceleribus Edo,amp; fuper ‘Damafcum,‘Philifiheeos, Tytum Idumxam quatuor non conuertam eum:eo quod perfenbsp;eÿ flios Ammon, epuos fuper quatuor feie- cutus fit in gkdio fratrem fuum,amp; violaue-ribus non conusrtet.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rit mifericordiam eius, amp; tenuerit vitra furo
I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rem fuum, amp; indignationem fuam leruaue-
amp; deuorabit ædes Bofræ.
Hæc dicit Dominus,Supertribus (celeri-bus filiorum Ammon,amp; fuper quatuor non conuertam eum.-eo quoddiflecuerit prægnanbsp;tes Galaad addilatandum terminum fuum.nbsp;Et fuccendam ignem in muro Rabba; amp; de-uorabit ædes eius in vliilatu in die belli,amp; innbsp;turbine in diecomotionis. Etibit Melchornnbsp;in captiuitatem ipfe, amp; principes eius fimul,nbsp;dicit Dominus.
5.
CAP.
ERBA Amos , qui fuit in ritvfqueinfinem.MittamigneminThemâ, quot;paftoralibus’Thecue : qux ’ ’ inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
vidit fuper Ifrael in diebus Oziæ regis luda, amp; in diebusnbsp;leroboa filij loas regis Ifrael,nbsp;ilanteduos annos terræmotus. Et dixit,Do-’ minus de Sion rugiet, amp; de lerufalem dabitnbsp;vocem fuam:amp;luxeruntfpeciofapaftorum,nbsp;Scexiccatus eft vertex Garnieli . Hæc dicitnbsp;Dominus. Super tribus fceleribus Damafci,nbsp;amp; fuper quatuor non conuertâeum.-eo quodnbsp;triturauerint in plauftris ferreis Galaad. Etnbsp;mittam ignem in domum Azael, 8c deuora-ß bitdomos Ben-adad . Et conteram vedemnbsp;Damafci: 8c difperdam habitatorem de cam-po idôli,8ctenentem feeptrum de domo vo-luptatis;8ctransferetur populus Syriæ Cyre-neHjdicit Dominus,Hæcdicit Dominus, Sunbsp;tribus fceleribus Gazæ, 8c fuper quatuornbsp;non conuertS'eri’ : eo quôd tranllulerint capnbsp;tiuitaté perfelt;ââ,vt concluderent earn in Idunbsp;mæa.Etmittâ ignemin murû Gazæ,8cdeuo-rabit ædes eius. Etdifperdam habitatorem denbsp;Azoto, 8c tenentem feeptrû de Afcalone ; 8cnbsp;conuertam raanû meamfuper Accaron,8cpenbsp;ribunt reliqui Philifthinorû,dicit Dominusnbsp;Deus .Hæc dicit Dominus.Super tribus fee-, leribus Tyri, 8c fuper quatuor non conuer-tamquot;eum’: eo quôd concluferint captiuitaténbsp;perfedam in Idumæa, 8c non fint recordatinbsp;fœderis fratrum . Et mittam ignem in murûnbsp;Tyri, 8cdeuorabit ædes eius ? Hæcdicit Do-
ntioDomimin’^oab, ludam, eÿ Ifraê' lem:his^ue minatur internum^quim effugerenbsp;nonpoterunt : qnia acceptis bcnefeijs fmpernbsp;fuerunt ingrats^ Deique legem abiecerunt,
CAP. II.
HAec dicit Dominus,Super tribus fee A leribus Moab, amp; fuper quatuor nonnbsp;conuertam eum: eo quod incénderitnbsp;ofTa régis Idumææ vfque adcinerem. Et mitnbsp;tam ignem in Moab,amp; deuorabitædes Cha-rioth ; amp; morietur in fonitu Moab, in clan-goretubæ; amp; difperdara iudicem de medionbsp;eius, amp; omnes principes eiusinterficiâcumnbsp;eo,dicit Dominus. Hæc dicit Dominus,Su-per tribus fceleribus luda, amp; fuper quatuornbsp;non conuertam eum: eo quôd abiecerit legénbsp;Domini, amp; mandataeiusnon cuflodierit.nbsp;deceperût enim eos idôla fua,poft quæabie- Bnbsp;rant patres eorum. Et mitttm ignem in lu-dam,amp; deuorabitædes lerufalem. Hæc dicitnbsp;Y y 3 Domi
Proph.
ius.Et nefderunt facere redum, didt Domi nus: thefaurizantes iniquitate. amp; rapinasinnbsp;ædibusfiiis . Propterea hxcdidt Dominusnbsp;DeuSjTribulabitur amp; drcuietur terra: amp; denbsp;trahetur ex te fortitudo tua, amp; diripietur ae-des tuæ. Hæcdicit Dominus, Qiæmodo finbsp;eruât paftor de ore leonis duo crura, aut extremum auriculæ:fic eruentur filij Ifraelqui pnbsp;habitantin Samaria, in plaga leduli, Si'innbsp;Damafci grabato’. Audite amp; conteftamininbsp;in domo Iacob,didt Dominus Deus exerd-
Num.ïi.e. Deut.i.f.
Exod,i4.e
Dominus,fuper tribus fceleribus Ifrael,8c fu per quatuor no couertam eum: pro eo quodnbsp;vendiderit pro argento iuftum,8ipauperemnbsp;pro calceamentis. Qui conterunt fuper pul-uerem terræ capita pauperum, 8c viam huminbsp;lium déclinant^ 8c filius ac pater eius ieruntnbsp;adpuellani , vt violarent nomen fàndumnbsp;meum.Etfuperveftimentis pignoratis ac-cubueruntiuxta omne altarc: 8c vinum damnbsp;natorum bibebant in domo dei fui. ilEgo au-tem exterminaui Amorrhæum à facie eo-rum: cuiusaltitudo cedrorum, altitudoe- tuum.-quiaindiecùmvifitarecœperopræuanbsp;ius, 8c fortisipfè quafî quercus : Sccontriui ricationesifracbfupereum vifîtabo 8c fupernbsp;frudum eiusdéfuper, 8c radices eius fubter. altaria Beth-eb 8c amputabuntur cornua al-IIEgo ftim qui afeendere vos feci de terra Ae- taris. Si cadent in terram .Et perçu tiara do-gypti:8iduxi vos in defêrto quadraginta an- mum hyemalem cura domo æftiua; Seperi-nis,vt poßideretis terram Amorrhæi.Et fuf- bunt domus eburnex 8c dißipabunturxdesnbsp;citauidefîlijs veftrisinprophetas,8cdeiu- ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
uenibus veftris nazaræos. nunquid nonita eftfilij Iftaefdicit Dominus.'’£tpropinaba-tis nazaræis vinum;8c prophetis mandabatisnbsp;dicentes, Ne prophetetis. Ecceego ftridebonbsp;'fubter’vos,fîcut ftridetplauftrum onuftumnbsp;fœno. Et peribit fuga àveloce, 8c fortis nonnbsp;obtinebit virrutem fuara , Scrobuftusnonnbsp;faluabit animam fuam:8c tenens arcum nonnbsp;ftabit, 8c velox pedibus fuis non faluabirur,nbsp;8cakenfbr equi non filuabit animam fuam:
8c robuftus corde inter fortes nudus fugiet pauperes: qux dicitis dominis veftris, Affer-in ilia die,dicit Dominus.
5. Dornum Ipraélpopulum olim'Vnicè eleSîum arguit yariorum pcelerumtex quibtn paucosnbsp;dicit ßeruandos in puperuentura afßi^ione,nbsp;quam ipps comminatur. CAP. ni.
A Vdite verbum quod locutuseft Do minus fuper vos, filij Ifraebfuper o-mnem cognationem quam eduxi denbsp;terra Aegypti,dicens.-Tantummodo vos co-gnoui ex omnibus cognationibus terræ ; id-circovißtabo fuper vos omnes iniquitatesnbsp;vcftras.Nunquidambulabfitduopariter,nifinbsp;conuenerit eis? Nunquid rugiet leo in faltu,nbsp;nifi habuerit prxdam.’nunquid dabit catulusnbsp;Iconis vocem decubili fuo , nifi aliquid ap-prehenderit Nunquid cadet auis in laquefinbsp;terræ,abfque aucupe f nunquid auferetur la-queus de terra , antequam quid cœperit ? Sinbsp;clangettubain ciuitate. Sc populus non ex-pauelcet?fi erit malum in ciuitate, quod Donbsp;minus non feceritQraa non faciet Domi-»nbsp;nus Deus verbum, nifi reuelaueritfecretumnbsp;fuum ad feruos fuos prophetas. Leo rugiet,nbsp;quis non timebit ? DominusDeus locutusnbsp;eft,quis nonprophetabit.^Auditum faciteinnbsp;ædibus Azoti, 8c in ædibus terræ Aegypti:Scnbsp;dicite , Congregamini fuper motes Sama-
C riæ, 8c videte infanias multas in medio eius, amp; calumniam patientes in penetralibus e-
mum hyemalem cumdomoæftiua; amp;peri-multæ,dicit Dominus.
5. Inuebitur pib nbsp;nbsp;nbsp;'Paccarum ptnguium in
iniquôsprimates Samaria, ip/lrum fubfan-»ans idololatriam'. amp; quiaplij Jpael^arijs ^agellis àpeccatis fûts reuecari nonpotuerutfnbsp;minatur ets Dominuspmilia bis, tjuapriufnbsp;paßi fueranv.hortando 'Vt ad Deum omnipotentem conuertantur. cap. un.
Vdite verbum hoc vaccæ pingues, quæ eftis in monte Samariæ.quæ calomnia facitis egenis, amp; cofringitisnbsp;tCjamp;bibemus.IurauitDominus Deusinlànnbsp;do fuo,quiaecce dies veniét fuper vos,amp;le-uabût vos in cotis, ôt reliquias verras in ol-lis feruétibiis. Et per aperturas exibitis alteranbsp;cotra altera,amp; proijciemini in Armon,didtnbsp;Dominus. Venite ad Beth el,amp;impiè agite:nbsp;ad Galgala, amp; multiplicate præuaricationé:nbsp;Si offerte manè vidiraas veftras, tribus die-bus décimas veftras.Etfàcrificate de fermera- gnbsp;to laudê : Si vocate volûtarias oblaciones,8cnbsp;annûtiate: fie enim voluiftis filij Ifrael, dicitnbsp;Dominus Deus.Vnde Si ego dedi vobis ftu-porem dentium in cundis vrbibus veftris,8cnbsp;indigentia panû in omnibus locis veftris:8cnbsp;non eftis reuerfî ad me,dicit Dominus, Egonbsp;quoqj prohibui à vobis imbrem,cùm adhucnbsp;tres méfes fupereftent vfq; ad meftem:8i plutnbsp;fuper vnamciuitaté. Si fuper alteram duitanbsp;tem non plui: pars vnacomplura eft, 8i pars cnbsp;fuper quam non plufaruit.Et venerunt duxnbsp;Si tres duirates ad vnamciuitatem vtbibe-rent aquam,8inon funt fàtiatæ;8c nonredi-ftis ad me,dicit dominus.Pereußi vos in ven.nbsp;to vrenteScin aurugine, multitudinem hornbsp;torum veftrorû, 8c vinearum veftrarum, o-liuetaveftra 8c fîceta veftra comêditeruca:nbsp;8c non rediftis ad me, dicit Dominus. Mifinbsp;in vos mortem in via Aegypti, pereufsi innbsp;gladio iuuenes veftros ^vfqjad captiuitatemnbsp;equorum
nbsp;
Amos.
indicium.* fi forte mifereatur Dominus De-us exercituum reliquijs lolèph . Propterea hæc dicit Dominus Deus exercituum dominbsp;nator^Inomnibus plateis pladus:8c incun-dis quæ foris funt,dicetur væ væ.*8c vocabûtnbsp;agricolamadludum^Scadplandumeos quinbsp;Iciunt plangere. Et in omnibus quot; vineis’ erit *'»’yi3(î.nbsp;plandus:quiapertranfibo in medio tui, dicit Dominus. IlVæ defyderantibusdiem Donbsp;mini:ad quid earn vobis fdies Domini ifta, Sopho.i.dnbsp;tenebræ,8c non lux. Q^omodo fi fugiat virnbsp;à facie leonisj Sc occurrat ei vrfus : 8c ingre-diatur domum, 8c inftitatur manu lua fupernbsp;parietem,8c mordeateumcoluber.Nunquidnbsp;nontenebræ dies Domini,Sc non lux:8c ca- .
equorum veftrorum.* 8c alccnderefeci putre dinem caftrorum veftrorum in nares ve-ftras, 8c non rediftis ad me, dicit Dominus,nbsp;^enenp.e Subuerti vos, llficut fubuertit Deus Sodo-mam 8c Gomorrham,8c fadi eftis quafi torris raptus ab incendio.*8c non rediftis ad me,nbsp;dicit Dominus.Quapropter hæcfacia tibi Ifnbsp;raehpoftquam autem hæc fecero tibi,præpanbsp;rare in occurlum oei tui Ilrael.Qma ecce fornbsp;mans montes ,8c creans ventum, Scannun-tians hominieloquium fuum,faciés matitu-nam nebula, 8c gradiens fuper excella terræ:nbsp;Dominus Deus exercituum nomen eius.
5. Luget caßim Ißraelis propheta, reuocans eos adquterendumDominum-.ytitapoßinteua nbsp;nbsp;nbsp;-
dereaff.iü:iones/utspeccatiidébitas,propter ligo,8cnon fpendor in ea llOdi, Sc proieci Mdac/j/e. quasybiqueplanÜuserif.oditDominitsfe-ßiuttates aefacrißeia eorum, quibitspropternbsp;idôlolatriam minatur captiuitatem.
CAP. V.
A A Vdite verbum iftud quod ego leuo AA fuper vos plandum . Domuslfiaelnbsp;-^cecidit, 8c non adijciet vt refurgat.nbsp;Virgo Ifrael proieda eft in terram fuara,nonnbsp;eftqui fulciteteam . Quia hæcdicit Dominus Deus, Vrbs de qua egrediebantur mille,nbsp;relinquentur inea centum.-Sedequa egredienbsp;bantur centum, relinquentur in ea decera innbsp;domo Ifrael . Quia hæc dicit Dominus do-wni Ifi*ael,Quærite me, Sc viuetis. Etnolitenbsp;B quærere Beth-el, Sc in Galgalam nolite in-trare,8c in Ber-làbee no tranfibitis: quia Gainbsp;galacaptiuaducetur,8c Beth-el erit inutilis.nbsp;Quærite Dominum, Sc viuiteme fortd c5-buratur vt ignis domus Iolèph,8c deuorabit,nbsp;Sc non erit qui extinguat Beth-el. Qui con-uertitis in abfynthium iudiciû, 8c iiifticiamnbsp;in tetra relinquitis.Facientem Ardurum.* 8cnbsp;Orionem, Sc conuertentem in manc tene-“ ‘¦î-p.b. bras,Sc diem in nodem mutantem.* Ilqui vo-C cat aquas maris, ScelFundit-eas luperfaciemnbsp;terræ. Dominus nomen eft eius. Qui fubri-det vaftitatem luper robuftum,8c depopula-tionem fuper potentem affert.Odio habue-runt corripienté in porta:8c loquentem per-fedè abominati funt.Tdcircô , pro eo quôdnbsp;diripiebatis pauperem, Sc prædam eledâ tol-^°Pho.,.c. lebatis ab eo.*(ldomos quadro lapide ædifica-batis, Sc non habitabatis in eis: vineas plan-tabitis amantilsimas, Senonbibetis vinumnbsp;earum.Quiacognoui multa fcelera veftra,8cnbsp;fortia peccata veftra:hoftes iufti accipientes
B) munus, Sc pauperesdeprimentes in porta.I-deo prudens in tempore illo tacebit,quia té-pus malum eft.Quærite bonum, Sc non ma-lum,vt viuatis .* Sc erit Dominus Deus exer-vobilcum,ficutdixiftis.llOdite malum, 8c diligite bonû, Sc conftituite in porta
feftiuitates veftrasamp; non capinm odorem ccetuum veflrorü. Quôd fi obtuleritis mihinbsp;holocautomatajamp; munera veilra, non fufcinbsp;piam; amp; votapinguium veftrorum non re-ipiciâ . Aiifer à me tumultum carminïi tuo-rum;amp; cantica lyræ tuæ non aucliam. Etre-uelabitur quafi aquaiadiciû, Sciuftitiaqua-fi torren^ fortis. llNuncquid hoftias amp; facri- Aauù,7.e.nbsp;ficium obtuliftis mihi in deferto quadragin Gnbsp;ta annisjdomus Ilrael?Et portaftis taberna-culum Moloch *veftro,amp; imaginem idolo- *Deo.nbsp;rum veftrorü^fydus Déiveftri, quæ feciftisnbsp;vobis. Et migrare vos faciam trans Dama-fcum,dicitDominus,Deus exercituum nomen eius.
S. Comminatur T)om 'tnuifuperbis, amp; in deli-cijs agentibus (xitium,ac tranfinigrationem, yna cum reliqmpopttio Iffdél'.cuiiis deteflanbsp;turfu^erbiam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. v l.
IIAe qui opulenti efiis in Sion,Scco A fiditis in monte Satnariæ;optiraates Lucæ.tf.d.nbsp;capita populorumpngredientes pó-patice domum Ifiael.Tranfite in Chalanne,nbsp;amp; videtCj amp; ite inde inEmath magnam .• amp;nbsp;delcenditein Get Palefthinorü ad optima quæque régna horum; fi latior terminusnbsp;eorum termine veftro eftPQui lèparati eftisnbsp;in diem malum: amp;appropinquatis folio ininbsp;quitatis. Qui dormitis in ledis eburneis , Scnbsp;lalciuitis in ftratis veftris: qui comeditis a-gnum de grege^ Sc vitulos de medio armen-ti.Quicanitisadvocem pfalterij : ficutDa- Bnbsp;uid putauerunt lè habere vala cantici.^ibennbsp;tes vinum in phialis, Scoptimo vnguentonbsp;delibuti : Sc nihil patiebantur fuper contri-tione lolèph. Quaproprer nunc migrabuntnbsp;incapite tranfmigrantium : Scaufereturfa-dio lalciuientium.lllurauit Dominus Deus lere.5i.b.nbsp;inanimafua^ dicit Dominus Deus exerci-tuum^Deteftorego fuperbiam lacob, Sc donbsp;mos eius odi,8c tradam ciuitatem cum habi-tatoribus fuis.Quod fi reliqui fuerint decem
Y y 4 viri
licâs (ycomoros. Et tulit me Dominus cùm fèquerer gregera : Sc dixit Dominus ad me,nbsp;Vade, propheta ad populû meum Ifrael. Etnbsp;nuncaudi verbû Domini,Tu dicis,Noii pronbsp;phetabis fuper Ifrael, 8c non ftillabià fupernbsp;domû idôli.Propter hochæc dicit Dominus,nbsp;Vxor.tuainciuitate fornicabitur, ôc filij tui
J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;---------------- ~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;w--- .„-Wnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t*.*W*VXnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fc, .. v.ï.1 Mt? b €«» .
contèrent vos ab introitu Emath , vfque ad niculo metietur: 8c tu in terra polluta morie ris, 8c Ifrael captiuus migrabit de terra fua.
5, Âmosfuh parabola yncinipomorumproche tat finem imminere regni Ifraél^propterpa»nbsp;perutn oppreßionef. acerbitatemyero imrni-nentis talamitatM explicaf.ac fefiiuitates eo-rum ditît in luHum tonuertendas, famejuenbsp;yerbi T)ei futur am denuntiat.
CAP. VIII.
HAecoftendit mihi Dominus Deus; A 8c eccevncinus poraorum. Et dixit.nbsp;Quid tu vides Amos .'’Et dixi, Vnci-num pomorû. Et dixit Dominus ad me,Ve-
quot;lonjtonem regis.i.
gt;.4. *Deus
viri in donfio vna ;8c ipfi morientur. Et toi- tiuus migrabit de terra fua. Et dixit Amafias leteum propinquus fuus,8ccÔburet eum,vt ad Amos , Qui vides, gradere, fuge in terranbsp;efferat ofla de domo: 8c dieet ei qui in pene- luda; 8c coraede ibi panem, 8c prophetabisnbsp;tralibus domus eft , Nunquid adhuc ell pe- ibi. Et in Beth-el non adijeies vitra vt prônes te?Etrefpódebit,Finis eft,Etdieetei,Ta phetes: quiafandificatio regis.eft, 8cdomusnbsp;ce, 8c no recorderis nominis Domini. Quia regni eft.Refponditq; Araos, 8c dixit ad A-ecce Dominus mandauit ,8cpercutiet do- mafiam. Non fum propheta, 8c nonfum fi- Dnbsp;mû maiorem minis, Sc domû minorera feif- lius prophets: fed armentarius ego fum vel-fionibus.Nüquid currerequeunt in petrise- ''--------- —;------
D qui,aut atari poteft in bubalis,quoniam co-uertiftisinamaritudinem indicium, Sefru-dum iuftitiæinabfynthium? Qra lætamini in nihili; qui dicitis,Nûquid non in fortitu-dine noftra affumpfimus nobis cornua.^Ec-ceenim fufeitabo fuper vos domus Iffael,di-citDominus Deus exercituum,gentem ; Sc 8c filiæ tuæ in gladio cadent,8c humustua fu
( torrentem defer«.
5. T)epretatur propbetapaenas quas yidet imminere amp; dominui comminatur capttmtate, qttam Amosfub parabola trullte cementarijnbsp;yatieinatur ,aduerfante licet A mafia facer-dote 'Betb-eh qui coram rege Ifiael accufatnbsp;Amos jfuadensipfi ^Amos yt eatpropheta-tam in terram luda: fed ojlendit fefa^umnbsp;à Piomino propbetam yt fuper Jjrael pro-pbetaret,qui amp; Amafitetä' Ifraeli yatici-natur affliiîiones. cap. v i i.
A Aec ofledit mihi Dominus Deus; 8c .....-j.-------------------...v,,-
ecce fidor locuflæin principio ger- nit finis fuper populû meum Iffael: non ad-minatium ferotini imbris,8c ecce fè- ijcia vitra vtpertranfèam eum.Etftridebunt rotinus poftquot;tonforem gregis’. Et fadû eft: cardines tépli in die illa,dicit Dominus De-ciira confummaflet comedere herbam terræ, us;multi morietur; in omni loco proijeieturnbsp;dixi, Domine Deus propitius efto obfecro: filentium. Audite hoc qui conteritis paupe-quis fufeitabit Iacob,quia paruulus eft Mi- rem,8c deficerefacitis egenos terræ, dicéres,nbsp;fertus eft Dominus fuper hoc:Nonerit,dicit Quandotranfibit quot;mefsis’,8c venundabimus rnbsp;Dominus . Hæcoftédit mihi Dominus De- merces,8cfâbbathum,8c aperiemus frumen- Bnbsp;us ; 8c ecce vocabat iudicium ad ignem Dominus Deus,8c deuoraiiit abyffum multa, 8cnbsp;comedit fimul parté.Et dixi,Domine Deus,nbsp;quiefceobfècro ; quis fufeitabit lacob, quianbsp;paruulus eft Mifertus eft Dominus fupernbsp;hoc;Sed Sciftud no erit,dicit Dominus Deus.Hæc oftenditmihigt;Dominus’*: Sceccenbsp;Dominus fias fuper mumm litura,8c in manu eius trulla cæmentarij. Et dixit Dominus ad me,Quid tuvides Araos?Et dixi,Trul cietur,8c defluet quafi riuus AegyptifEt eritnbsp;lara cæmentarij. Et dixit Dominus,EcceE- indieilla, dicit Dominus*occidetfol inmenbsp;go ponara tmllam in medio populi mei If- ridie, 8c tenebrefeere faciam terram in die lunbsp;raehnonadijciam vltrà fuperinducereeum.nbsp;Etdemolientur excelfà idôli, Scfàndifica-tiones Ifrael defblabuntur;8c confurgâ fupernbsp;doraum leroboam in gladio. Et mifit Araa-fias fàcerdos Beth-el ad leroboam regem If-rael,dicens,Rebellauit cotra te Amos in medio domus Ifrael;non poterit terra fuftinerenbsp;vniuerfbs fèrmones eius. Hæc enim dicit A-mos,IngIadiomori6tuiTeroboâ 8c Ifrael cap- diverbum Domini. Etcommouebunturà
Mari
quot;menfis.u tû:vtimminuamus menfuram, 8c augeamusnbsp;ficlura , fupponamus ftatêras dolofas, Vtnbsp;pofsideamus in argento egenos 8c pauperes,nbsp;pro calceamentis, 8c quifquilias frumentinbsp;vendamus.'’lurauit Dominus in quot;fuperbia’ lanbsp;cob, Si oblitus fuero vfque ad finem omnianbsp;opera eorum.Nunquid fuper ifto non com-mouebitur terra,8c lugebit omnis habitatornbsp;eius;8cafcédet quafi fluuius vniuerfus,8c eij
minis.Iiamp; couertam feftiuitates veftrasin lu Tobiæ.i.l» dunij amp; omnia cantica veftra in planâum; ’•Mach.i.enbsp;Si inducara fuper omne dorfum veftrum lacnbsp;cum, Sifîiperomnecaputcâluitiû ; Scponanbsp;eam quafi ludum vnigenin,amp; nouißima e-ius qualî diem amarum.Ecce j dies veniunt,nbsp;dicitDominus; 8c emittâfamem in terram;nbsp;non famé panis,neq; fitim aquæ^lèdaudien-
Amos.
ramfundauit: llquivocat aquas maris/amp;ef- 2upr.$.c. fundiceasfuper faciem terrae^Dominus nomen eius. Nunquid non vt filij Aethiopumnbsp;VOS eftis mihi, filij Ifraelj ait Dominus?nbsp;nunquid non Ifrael afcendere feci de terranbsp;Aegypti: amp; Palæfthinos de Cappadocia,nbsp;Syros de Cyrene f Ecce oculi Domini Deinbsp;fuper regnum peccans, Sc conteram illud à C
Mari vfque ad mare amp; ab Aquilone vfque ad Orienté:circuibuntquærentes verbû Donbsp;mini,amp;non inuenient. In die ilia deficientnbsp;virgines pulchrae^ amp; adolelcentes in fiti.Quinbsp;iurant in delido Samariæ, Sc dicunt j Viuitnbsp;deus tuus Dan^Sc viuit via Ber-labee. Sc cadent amp; non refurgent vltrà.
J. l^aflaturumJe dicit Dominus imjios,ßt quot;Vt
nulli fateat eJJ-ugium,poflea tarnen Jußita- facie terræ: veruntamen conterens non con bit tabernaculum Dauid,dsrßliorum Jßael teram domum lacobjdicit Dominus ; Eccenbsp;captiuitatem conuertet,cum magna ipßorumnbsp;felicitate,
CW. IX.
T'Idi Dominum ftantem fuper altare: Sc dixitjPercute cardinem, Sc cora-moueantur luperliminaria: auaritianbsp;enim incapiteomnium^Sc nouißimum eo-rum in gladio interficiam:nonerit fuga’eis:nbsp;fugient’^Scnon faluabiturexeis qui fugerit.nbsp;IlSi delcenderint vlqj ad infernum.-inde ma-nus mea educet eos: Sc fi alcenderint vfq; innbsp;cœlum J inde detraham eos. Et fi afconditinbsp;fuerinc in vertice Carmeli jnde fcrutans au-feram eos : Sc fi celauerint fe ab oculis meisnbsp;in profundo maris, ibi mandabo lerpenti 8cnbsp;mordebit eos. Et fi abierint in captiuitatemnbsp;coram inimicis fiiis, ibi mandabo gladio , Scnbsp;occîdet eos : II Sc ponam oculos meos fupernbsp;eos in malum,Scnon in bonum. Et Dominus Deus exercituum qui tangit terram,nbsp;tabelcet; Sc lugebunt omnes habitâtes in ea:nbsp;Sc alcedet ficut riuus omnis. Sc defluet ficutnbsp;fluuius Aegypti.Quiædificat in cœlo alcen-fionem fuam. Sc falciculum fuum fuper ter-
enim mandabo ego,amp; concutiam in omnibus gentibus domum Ifrael, ficut concuti-turin cribrozSc non cadet lapillusfuper terram.In gladio morientur omnes peccatores populi mei.qui dicunt. Non appropinqua-bitj amp; non veniet fuper nos malum, In dienbsp;ilia 11 fufcitabo tabernaculum Dauid, quod Adu.iy.c^nbsp;cecidit : amp; reædificabo aperturas murorumnbsp;eiuSjSc ea quæ corruerat inftaurabo:amp; reædinbsp;ficabo eû ficut in diebus antiquis. Vtpoßi-deât reliquias Idumææ , amp;omnes nationes,nbsp;eo quod inuocatu fitnome meumfiiper eosnbsp;dicit Dominus faciens bæc.Ecce dies veniGt,nbsp;dicit Dominus:amp; comprehendet arator mefnbsp;forem^Sc calcator vuæ mittentem lemen: amp;nbsp;ftillabunt montes dulcedinemjSc omnes colnbsp;les culti erunt. llEtconuertam captiuitatem loel.j.d.nbsp;populi mei Ilrael : amp; ædificabunt ciuitatesnbsp;delertaSjSc inhabitabunt: amp; plantabunt vi-neas^Sc bibent vinum earura; Scfacient hornbsp;toSjSc comedent frudus eorum.Et plantabonbsp;eos fuperhumum luam: amp; non euellam eosnbsp;vitra de terra fua quam dedi eis,dicit Dominbsp;nus Deus tuus.
TlipLOGrS
prophetiam.
lACOB patriachahabuit fratrem, E(au:quiobcoftionem rufam, propter quam vcndiditprinioge-nita,Edom Hebrxa lingua appellatus eft,quod Latine rufusdicitur.Is memoratum fratrem fuum,qui iP-rael nomen accepit, grauiodio commotus interimere conatuseft. Qua de caufa omnes qui populum Ifrael,id eft filios patriarch« Iacob,prxdifti Efau odium imitati, perfecuti funt, Efau amp; Edum appellatinbsp;funt,amp; quia populus Ifrael de captiuitate Chaldçorum per Cyrum regem Perfarum nutu Dei reuocatusnbsp;in Ierufalem,ab alio regno grauiter affliftus atq-, oppreflus eftùdeo hoc regnum , quod more Efau,prxdi-ftum populum perfecutum eft, per denuntiationé Abdix prophetç increpatur,qUod non Dei indignatio-ne, (edfua virtute populum fuperatum gloriabatur, de quo regno olim per Dauid in Pfalmo centefimonbsp;trigefimofexto diftum eft,Memorare Domine filiorum Edom in die lerufalem.Na reliqua leiftione com-çrehenfa,futurum in Gentes indicium ob caufas Icftione comprehenfas : regnûmq; Dei in populo Ifraelnbsp;lignificatur.Hebrxi hunc dicunt eire,qui fub rege Samarix Achab, amp; impijfsima lezabel, pauit centumnbsp;prophetas in fpecubus,qui non curuauerunt genu ante Baal:amp; de feptem millibus erat,quos Elias argui-turignorafle.Sepulchrumquoq-,eius vfqjhodiecummaufoleo Elifeiprophetx amp; Baptiftx Iohannis, innbsp;Sebafte veneration!habetur,quç olim Samaria dicebatur. Hanc Herodes rex ludxx, Antipatri filius, innbsp;honorem Augufti exfaris Grçco nomine vocauit Auguftam . Hie igitur quia centum prophetas pauerat,nbsp;accepit gratiam prophetalem: amp; de duce exercitus, fit dux ecclefix.Tunc in Samaria paruum gregem pauerat,nuc in toto orbe Christi pafeit ecclefias.öcnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ficut in Aftis ApoftolorumStephanus mar
lyrio coronatus:ita amp; hic,feruus appellatus eft Domini.
prophetia
-ocr page 218-Prophetia Abdiæ.
S. Patiànatur exnium aduerfia Idumteos,quï iiffltgehant acfuhfannabantfilioi Ifrad'.quinbsp;tarnen redudi^dominium accipient in eos quinbsp;ipfos afflixerant. I s I O Abdiæ.Hæcdicit Do-minus Deus ad Edorn, IIAu-ditum audiuimus à Domino, amp; legatum ad Gentes mifit,nbsp;Surgite, amp; confurgannis ad- uerfus eum in prælium. Ecce paruuliim de- di te in Gentibus:contemptibilis tu es valde. Superbiacordis tui extulit te^habitantem innbsp;fcifluris petrarum^exaltantem (blium tu um; •'dicitiitcor- quiMicis in corde tuo’, Quis detrahet me in exaltatus fueris vtaquila,amp; fî in-Iere.4P,c,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pofueris nidum tuum; inde detra- ham te, dicit Dominus. Si fures introiflent ad te,fï latrones per no6tem;quomodo con-ticuifles?nónne furati eflent fufficietia fibi? fi vindemiatoresintroiflent ad te, nunquid ßltem racemû reliquiflent tibi ? Quomodonbsp;Icrutati funtEfàu: inueftigauerunt abfcon-C ditaeius ?Vfq; ad terminura emifèrunt teo-mnes viri foederis tui : illuferunt tibi ; inua-luerunt adaerfum te viri pacis tuæ;qui comenbsp;dunt tecum,ponent infidias fubter te: no eftnbsp;Ifaiæ.ip.c, prudêtia in eo . liNunquidno indieilladicit |
Dominus, perdam fapientes deIdumæa, amp; prudentiamde monte Eiàu ? Et timebuntnbsp;fortes tui à Meridie,vt intereat vir de montenbsp;Efàu. Propter interfedionem, amp; propter ininbsp;quitatem in fratrem tuura lacob, operiet tenbsp;confufio, amp; peribis in æternum . In dienbsp;'^•4* cum ftaresaduerfus cgt;eum’, quando capie-bant alieni exercitum eius,amp; extranei ingre-diebantur portas eius, amp; fuper leruGlé mit-tebant fortem;tu quoque eras quafi vnus ex Enbsp;eis. Et non defpicies in die fratris tui, in dienbsp;peregrinationis eius; amp; nonlætaberis fiipernbsp;hlios Iuda,in dieperditionis eorum:’amp;nonnbsp;magnificabis os tuum in die anguftiæ.Neq;nbsp;ingredieris portam populi mei in die ruinsnbsp;eorum.-neque defpicies amp; tu in malis eius innbsp;die vaftitatis illius: amp; no emitteris aduerfusnbsp;exercitû eius in die vaftitatis illius.Neq; fta-bis in exitibus,vt interficias eos qui fugerintnbsp;amp; non concludes reliquos eius in die tribu-lationis.Quoniam iuxta eft dies Domini fu pnbsp;per omnes gentes:ficut fecifti,fiet tibi.-retri-butionem tuam conuertet in caput tuum.nbsp;Qi£omodoenimquot;bibiftis’fuper montemfan ’nbsp;dum meum,bibent omnes genres iugiter;amp;nbsp;bibent amp;abforbebunt, 8cerunt quail nonnbsp;ftnt. Etin monte Sion eritfaluatio, 8ceritnbsp;fandus : 8c polsidebit domus lacob eos quinbsp;fe poflederant.Et eritdomus lacob ignis, 8Cnbsp;domus lofèph flamma, 8c domus Efau ftipunbsp;la;8cfuccendenturineis, 8cdeuorabunteosnbsp;8c non erunt reliquiæ domus Elâu,quiaDonbsp;minus locutuseft.Ethæreditabunthi qui adnbsp;Auftrum funt montem Elàu, 8c qui in caranbsp;peftribus Philifthijm;ôc pofsidebunt regio-nem Ephraim 8c regionem Samariæ:8c Beniamin pofsidebit Galaad . Et tranfmigrationbsp;exercitus huius filiorum Ifrael, omnia*Chanbsp;nanæorum vfq; ad Sareptam: 8c tranfmigratio Ierulàlem,quæin Bofphoro eft,pofsidebit ciuitates Auftri. Et alcendent lâluatoresnbsp;in montem Sion iudicare montem Efau : 8Cnbsp;erit Domino regnum. |
Prologus inprophetiam lonæ.
Exproœmio commentariorum Hieronymi in lonam.
lONAM fanélumHebræiaffirmantfiliumfuiffemuIierisviduæSareptanx, quem Elias propheta mortuumfufcitauit:matre poftea dicente ad eum, Nunc cognoui quia vir Dei es tu: ôc Verbum Dei in orenbsp;tuo Veritas eft. Ob banc etiamcaufamipfumpuerum fie vocauitAmatbi. Amathienimin noftra lingua,nbsp;veritatem fonat. Et ex eo quod verû Elias locutus eft: ille qui fufeitatus eft,filius efle diciturveritatis.Ideonbsp;de veritate columba nalcitur:quia lonas columba fonat. In códemnationem autem Ifrael lonas ad gentemnbsp;mittitur:quod Niniue agente pœnitétiam,illi in malitu perfeuerant.Temporibus quippe Jeroboâ filijnbsp;régis Ifrael, qui Deo derelifto , cum populo fuo in Samaria idolis lacrificabat, lonam prophetam fiiifle,nbsp;quartusliber Regum indicat.Iscum prophetia'illuminantepeccatoresciuitatis Niniue Dei mifericordiamnbsp;confecuturos videret:ne fallaprædicare videretur,addenuntiandum interitum eiufdem ciuitatis ire nolenbsp;bat.Nam ficut Deus ad Abraham de impietate Sodomorum amp; Gomorrhæorum locutus eft, Clamo So-domorumamp; Gomorrhxumperuenitad me:Ita:lt;amp; de Niniue dicitur,Eoquöd alcenderit clamor malitiænbsp;eiusadDeura.EtquiafententiaDeide Sodomisfaifta, minimereuocata eft:itaôc lonasaduerfum Nini-uen prolatam fententiam reuocari nolebat;diuina; difpenfationis ignarus,qui lalutem hominum adje conbsp;uertentiu magis vult, quàm interitum. Hocilli acciderat quod ôc lânfto Elifeo , quifilium Sunamitidisnbsp;mulieris,mortuum ignorauit.Ideoàconfpedu Deifugere fe lonas putabat, humanum aliquidpaflus,dicente oauid, Quo ibo à Ipiritu tuo:amp; à facie tua quo fugiam.^
-ocr page 219-lonæ prophetia.
554
s. Jonas a TJomino mißus, yt in JJiniuepra;-dicaret^nauigio fugit in Tharßs à facie Domini, ^uo imminente in nauim tempeßatem, iaElisq^fortibus ßeprehenßn Ionas in marenbsp;mittitur,ccßfatj^ tempeßas. Ckp, 1. |
mare ibatjSc intumefcebat. *Et tlixit ad eos, Tollite mCjSc mittite in marejamp; ceflabit manbsp;re à vobis .quot;{cio enim ego quoniam propternbsp;me tempeftas hase grandis */uper vos.Et re-migabant viri,vt reuerterentur ad aridam^Scnbsp;non valebannquia mareibat,amp; intumefeernbsp;bat luper eos. Etclaraauerût ad Dominum,nbsp;amp; dixeruntjQua^fiimus Domine, neperea-mus in anima viri iftius, amp; ne des luper nosnbsp;fànguinem innocentera : quia tu Domine,nbsp;ficut voluifti fecifti.Et tulerunt lonam, amp;nbsp;mifèruntinmare; amp;ftetit mare àferuorenbsp;fuo.Et timuerunt viri timoré magno Dominbsp;num,amp; immolaueruntboftias Domino, ôcnbsp;vouerunt vota. 5. Jonas à ceto qusmDomintn praparauerat abßrpttts fuit in eo tribjts diebtn dr tribuinbsp;'noUibui : quum^de 'rientre eitts or affet Do^nbsp;tninumfpßws iuffu in aridam euomiturtnbsp;CAP. II. |
ET praeparauit Dominus pifeem gran- A dem,vt deglutiret lonam :li amp; erat Io ^3«- '’-•c.nbsp;nas in ventre pileis tribus diebus amp; Lucæ.u.dnbsp;tribus nodibus. Et orauit Ionas ad Domi •-C«’«'-'?-»nbsp;num Deum fuum de ventre pileis. Et dixit,
ilClamaui de tribulatione mea ad Dominû, Pfal.np.a, amp; exaudiuit me;de ventre inferi clamaui,nbsp;amp; exaudifti vocem meam.
Etproiecifti meinprofundum in cordfema g
’ ris, amp; Humen circundedit me:omnes gur-gites tuijamp; fludus tui fuper me tranlîerût
Et ego dixi, Abiedus liim à conlpedu oeu-lorum tuorum ; veruntaraen rurfus vide-bo templum landum tuum.
llCircundederunt me aquæ vlq; ad animam, pf^i. isg.».-abylTus vallauit me,pelagus operuit caput C meum.
Ad extrema montium delcendi, terræ vedes conclulerunt me in æternum ; amp; fubleua-bis de corruptione viram meam, Dominenbsp;Deus meus.
Cùmanguftiaretur in me anima mea, Domini recordatus fum : vt veniat ad te oratio mea ad templum landum tuum.
Qui cuftodiunt vanitates fruftra, milèrieór D îam fuam derelinquunt.
Egoautem in voce laudis immolabo tibi/ quæcunq; voui reddâpro laluteDomino.
in aridam.
5. J^urfummiffus Jonas ad Uiniuitasprxdi cat ciuitatis fubuerlionem, Ulis aute adDeânbsp;eonuerfis^nbsp;nbsp;nbsp;magnapcenitentixßgna oflen-
denübus^
FACTVM eft verbs Domini ad lonam filiu Amathi, dicens,Surge, amp;vade in Nininbsp;uen ciuitatem grandem , amp;nbsp;üprædica inea; quia aftenditnbsp;corara me. Et furrexit lonas, vt
malitiaeius
fugeret in Tharfis à facie Domini, amp; defee-dic in loppen, amp; inuenit nauem euntem in Tharfis.amp;deditnaulumeius,amp; delcenditinnbsp;eam,vt iret cum eis in Tharfis à facie Dominbsp;ni.Dominus autem mifit ventum magnumnbsp;in mare: amp; fada eft tempeftas magna in ma-ri,8c nauis periclitabatur conteri. Et timue-^runtnautæ, amp;clamauerunt viri ad deumnbsp;fuum: amp; milerunt vala quæ erant in naui innbsp;mare,vtalleuiaretur ab eis;amp; Ionas defceditnbsp;ad interiora nauis, amp; dormiebat fopore gra-ui.Etacceßit ad eum gubernator,amp;dixit ei.nbsp;Quid tu Ibpore deprimeris.'’lurge inuoca ceünbsp;tuum,fi forte recogitet Deus de nobis,amp; nonbsp;pereamus.Et dixit vir adcollegam fuum,Venbsp;nite, amp;mittamus lörtes, Sclciamus quarenbsp;hoc malü fi nobis.Et milerunt fortes:8c cecinbsp;dit fors fuper lonam.Et dierunt ad eum,In-dica nobis cuius caulà malû iftud fit nobis:nbsp;quod eft opus tun? quæ terra tua.’amp;quo va-disfvel ex quo populo es tu?Et dixit ad eos,nbsp;C Hebræus ego fum , amp; Dominum oeum cœ-li ego timeo, qui fecit mare amp; aridam. Et tira ueruntyiri timoré magno, amp;dixeruntad Et dixit Dominus pilei; Sc euorauit lonamnbsp;eum,Quid hocfecifti ? Cognouerunt enimnbsp;viri quod à facie Domini fugeret : quia in-dicauerat eis . Et dixerunt ad eum, Quid fa-ciemustibi, ßc celîâbit mare à nobis? quia
-ocr page 220-Proph.
der(tilus,parcit quot;Dominus ciuitati. CAP. III.
T faótum eft verbum Domini ad lo-nam fecundojdicenSjSurge^amp;; vade in Niniue ciuicatem magnara^ Scprædicanbsp;in ea prædicationem quam ego loquorad te.
eorum qui nonpeccauerant. CAP. Il II.
T afflidus eft lonas afflidione ma- A gna, 8c iratus eft: 8c orauit ad Dominum, amp;dixit,Obfècro Domine, nun-quid non hoc eft verbum meum,cura adhuc
Et furrexit Ionas jamp;abijt in Niniuen iuxta verbum Domini, amp;Niniueerat ciuitas ma-gna innere trium dierü. Et cœpit Ionas in-troire ciuitatem innere diei vnius;amp; clama-uit,amp;dixit,Adhucquadraginta dies, amp; Nininbsp;ue fubuertetur. IIEt crediderunt viri Niniui-tx in Deum:amp;prædicaueruntieiunium, amp;nbsp;veftiti funt faccis amaiore vfque admino-rem. Et peruenit verbum ad regem Niniue:nbsp;amp; furrexit de folio fuo,amp; abiecit veftimentünbsp;fuum à fe,amp; indutus eft facco, amp; ledit in ci-nere. Et clamauit, amp; dixit in Niniue ex orenbsp;régis amp; principum eius,dicens,Homines,8cnbsp;iumenta, amp; boues, amp;pecoranon guftentnbsp;quicquam:nec pafcantur, amp; aquamnon bi-bant.Et operiantur faccis homines amp; iümennbsp;ta, amp; clament ad Dominum in fortitudine:nbsp;D amp; conuertatur vir à via fua mala Scabiniquinbsp;lere.iS.b. täte quxeftin manibus eorum. II Qms fcitfinbsp;loefi.c. conuertatur, amp;ignofcatDeus:amp;:reuertaturnbsp;à furore iræ fuæ,8c non peribiraus ? Et viditnbsp;Deus opera eorum quia couerfi funt de vianbsp;fua mala .• amp; mifèrtus eft Deus fuper malitianbsp;quamlocutus fuerat vtfacereteis , 8c nonnbsp;fecit.
S, ÂffliBus lonasquia 'vaticiniumßsum ad-uerßn l^liniuen 'vïdebat non imÿleri,mortem oj)tat’. yerum à Domino iorripîtur,qw iniu-ßam ipfius indignationem conuincit,quodpunbsp;taret fereiîe doler e de arefa^a heder a,amp; tarnen noluerit Dominumparcere quot;Kiniue ciuinbsp;‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tati maximtsßn qua erant plus quaazQooo.
B
Matt. 12. d. Lucæ.ii.e.
effem in terra mea.'’propterhoc præoccupaui vtfugeréin Tharfîs.llfcio enim quia tu neusnbsp;Clemens 8c mifèricors es,patiens 8c multæ mi loela.c.nbsp;lerationis,8c ignofcés fuper malitia.Et nuncnbsp;Domine toile quæfo animammeam, à me:nbsp;qufamelior eft mihi mors quàm vita. Et dixit Dominus, Putàfhe bene irafceris tu l’Et 3nbsp;egreffus eft Ionas de ciuitate, 8c fedit contranbsp;Orientem ciuitatis; 8c fecit fibimet vmbracunbsp;Ium ibi, 8c fedebat fubter illud in vmbra,do-nec vidcret quid accideret ciuitati.Et prxpa-rauit Dominus Deus hederam , 8calcenditnbsp;fuper Caput Ionæ,vt effet vmbra fuper caputnbsp;eius, 8c protegeret eüjlaborauerat enim:8c la:nbsp;tatus eft Ionas fuper hedera , lætitia magna.nbsp;Et parauit Deus vermem afcenfu diluculiinnbsp;craftinum : 8c percußit hederam 8c exaruit.nbsp;Et cum ortus fuiflet fol, præcepit Dominusnbsp;vento calido 8c vrenti : 8c percufsit fol fupernbsp;caput ïonæ,8cæftuabat, 8c petiuitanimæfua:nbsp;vt moreretur, 8c dixit,melius eft mihi mori,nbsp;quàm viuere. Et dixit Dominus ad Iona,Punbsp;tafhebene irafceris tufuper hederamEt di- pnbsp;xit, Beneirafcor ego vfque ad mortem . Etinbsp;dixit Dominus, Tu doles fuper hederam, innbsp;qua non laborafti, nequefecifti vt crefceret,nbsp;quæ fub vna node nata eft, 8c fub vna nodenbsp;perijt: Et ego non parcam Niniue ciuitatinbsp;magnæ,in qua funt plufquam centum viginnbsp;ti millia hominum, qui nefciunt quid fit inter dexterara 8c finiftram fuam, 8c iumentanbsp;multa?
i:^MICHÆÆ prophetiam.
TEMPORIBVS loatbam amp; Acbaz amp; Ezechiæ regum luda, Micbæam prophetam ad hanc pro-plietiam Spiritu fando repletum fuifle,ledio ipfa demonftrat.Sedde fupradido numero regum, loatnam amp; Ezecliiam Deo ob religioncm placuiflejhiftoria libri quarti Regum, amp; fecundi Paralipomenon indicat.nbsp;Acbaz verb relido Deo,idöla Samariæ,quibus etiam filios fuos in facrificium igni concremandos obtule-rat,coluifle confiât. Quam ob rem, Deus Samariam, quæ reges Ifrael Sc luda memoratorum fimulachro-rum fuperftitione fefellerat,increpans,indignationem fuam in earn procelTuram comminatus eft. Populonbsp;ettamifmelpræuaricatori, amp; principibus cius, qui eundem populum fallaci fuafione ad colenda idölaim-pulerant,verbis in fequentibus,C3ptiuitatem,amp; interitum affuturum denuntiat.
Michaeas
¦propheda.
captittitatem ipfim}ninere:amp;ol id luges; reliquiarum futuram congregationem de-nuntiat. c A p. 11.
VAcqiii cogitatisinutile,Scoperami- A ni malum in cubilibus veftris: in luce matutina faciunt illud, quoniamnbsp;contra Deumeft manus eorum. Et concu-pieruntagros,Sc violentertuIeruntjScrapuenbsp;runtdomos:Sccalumniabantur virum Sc donbsp;mum eius,virum Schsreditatemeius.Idcir-co hsc dicit Dominus, Eccc ego cogito fuper familiam iftam malum : vndcnonaufe-retis colla veftra,8c no ambulabitis fuperbi,nbsp;quoniam tempus peßimum eft.In dieilia funbsp;metur fuper vos parabola. Sc cantabitur can-ticum cum fuauitate,dicentium, Depopula ßnbsp;tione vaftati fumus:pars populi meicomma .nbsp;tata eftiquomodo recedet à me,quum reuer-tatur qui regiones noftras diuidat .’Propternbsp;hoc non erit tibi mittens funiculum fortisnbsp;in cœtu Domini*.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*«/ƒ
Ne loquamini Ioquentes,Non ftillabitfii per iftos,non comprehendet confufio.Dicitnbsp;domus lacob. Nunquid abbreuiatus eft fpi-ritus Domini, aut tales funt cogirationes e-lUs’Nonne verba mea bona funt cum eo qui Cnbsp;rede graditurt Et econrrario populiis meusnbsp;in aduerfarium confurrcxit ; défuper tuni-cam pallium fuftuliftis, Sc eos qui rrafibantnbsp;fimpliciter,conuertiftis in bellum. Mulieresnbsp;populi mei eieciftis dedomo deliciaru fua-rum;a paruulis earum tuliftislaudem meamnbsp;in perpetuum.Surgite,Sc ite,quia non habe-tis hîc requiem : propter immunditiam eiusnbsp;corrumpeturputredinepeßima. Vtinam nonbsp;cfiem vir habens fpiritum,Sc mendacium ponbsp;tins loquerer; ftillabo tibi in vinum,8c in e-brietatem: Sc erit fiiperquern ftillatur populus ifte. Congregationc congregabo laCob Dnbsp;totum te; in vnum conducam reliquias Ißnbsp;rael,pariter ponam ilium quafi gregem innbsp;ouilfquafi pecus in medio caularum, tumulnbsp;tuabuntur à multitudine hominum. Afcen-det enim pandens iter ante cos; diuident, Scnbsp;tranfibunt portam, Sc egredientur per earn;nbsp;Sc trafibit rex eorum coram cis; Sc Dominusnbsp;in capite eorum.
5. 'Propter peccataprincipumjudicum .pfeudo-prophetarum, ac faccrdotum populi 'jfraël, lomminatur Doming grauem ylticnem, ó*nbsp;lerofolymcedeletionem. cap. i i i-ET dixi. Audite principes lacob. Sc du- anbsp;ces domus IfraefNunquid nonveftrfinbsp;eft fcireiudiciû,qui odiohabetis boniij
5. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tempore °M.icJ}aas prcphetauerit^commi
natur Samarite lerufalem exïtïum amp; ca ptïuitatem propter idololatriam ipßrumtquotnbsp;plangitpropheta amp; adplan^umprouocat,
CAP. I.
erbvm Domini quod factura e/l ad Michæam Mora-fthitéjin dieBiis loatham, A-chaz,amp; Ezechiæregum luda: quod vidit fuper Samariam amp;
lerufalem . ((Audite populi omnes: amp;atten-dat terra amp; plenitudo eius : amp; fît Dominus Deus vobis in teflem, Dominus de templonbsp;fanétofuo . Quiaecce Dominus egredieturnbsp;de loco fuo:amp; defcédet, amp; calcabit fuper excella terræ. Et con film en tur montes fubtusnbsp;cum; amp; valles fcindenturficut cera à facie i-® gnis, ficutaquæ quæ decurrûtin prxceps.Innbsp;fcelere Tacob omne iflud , Sc in peccatis domus Ifrael.quod fcelus lacob? nonne Sama-ria?5c quae excelfa ludæ f nonne lerufilem?nbsp;amp;ponamSamariam quafi aceruum lapidumnbsp;in agro cum plantaturvinea.’Scdetrahaminnbsp;vallem lapides eius, amp; fundamentaeius reuenbsp;labo. Et omnia fculptilia eius cocidentur^Scnbsp;omnes mercedes eius co'mburentur i'jne. Scnbsp;otnnu idola eius ponam in perdirione : quianbsp;demercedibus raeretriciscongregata funt^Scnbsp;vfqj ad mercede meretricis reuertetur. Super 'nbsp;C hoc plangam_,Sc vlulabo: vadam fpoliatus Scnbsp;nudus:faciam plandum velut draconum. Scnbsp;lufftum quail ftruthionum .-Quia defperatanbsp;eft plaga eius,quia venit vfqj ad Iudam,teti-git portam populi mei vfq; ad lerußlem. Innbsp;Geth noliteannuntiarejachrymis neplorenbsp;tis: in domo Pulueris puluerc vos confperginbsp;te.Et tranfite vobis habitatio Pulchra, con-fufaignominiamon eft egreffa, quæ habitatnbsp;In-exitu ; plandum Domus vicinæ acci-pietex vobis, quæftetit fîbimet. Qu^iain-J) fîrmataeft in bonum quæ habitat In-ama-ritudinibusiqiiiadefcendit malum à Domino in portam lerufalem . Tumultus quadrigs ftuporh habitantiLachis:principiumnbsp;peccati eft fills Sion, quia in teinuentafuntnbsp;fcelera 1 fra el. Propterea dabit emifiarios fuper Hsreditatera Geth; domos Mendacij innbsp;deceptionem regibus Ifrael. Adhuc hæredemnbsp;, adducam tibi qus habitas in Marefii : vfq; adnbsp;Odollam veniet gloria Ifrael. Decaluare ,Scnbsp;tondêre fuper filios deliciarum tuarumidi-latacaluitium tuum ficutaquila : quoniamnbsp;captiui dufti funt ex te.
Tropheta populifui multipliceminiußitiam^ alia^peccata recenßns,prtedicit yindiSamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diligitis malum; qui voleter tollitis pelles
eorum
-ocr page 222-Proph. eorum défuper eîs^Sc earn em eorum défupernbsp;oßibuseorum? Qui comedenintcarnem ponbsp;puli meijamp; pellemeorum défuper excoriaucnbsp;runt: amp; olTaeorum confregerunt, 5cconci-deruntficut in lebéte, amp; quafi carnem in.
B medio ollæ.Tunc clamabuntadDominü^Sc no exaudiet eos: 5i ablcodet faciem fuam abnbsp;eis in tempore illo^ficut nequiter egerunt innbsp;adinuentionibus fuis. Hæcdicit Dominusnbsp;fuper prophetas qui feducûtpopulummeû:nbsp;qui mordent denribus fuis amp; prædicantpa-cem:8c fiquis no dederit in ore eorum quip-C piamjandihcat fuper eum prælium. Proptenbsp;rea nox vobis pro vifione eritjSî tenebræ vonbsp;bis pro diuinatione : Scoccumbet fol fupernbsp;prophetas, 8c obtenebrabitur fuper eos dies.nbsp;Et confundentur qui vident vifîones,8c connbsp;fundentur diuini : Sc operient omnes vultusnbsp;fuos,quia non eft refponfum Dei. Verunta-msegorepletus fumfortitudinefpiritus Donbsp;mini,iudicio 8c virtute; vtannuntiem lacobnbsp;P feelus fuum,8c Ifrael peccatum fuum.Audite hoc principes domus lacob,8cindices domus Ifraehqui abominamini indicium,8c o-«nbsp;mnia reda peruertitis.Qui ædificatis Sion innbsp;f fànguinibus,8clerufàléininiquitate. llPrin-Soph.j.â.’ cipeseiusin muneribusiudicabant, 8c facer-dotes eins in mercededoçcbant,8c prophetænbsp;eius in pecunia diuinabant : 8c fuper Dominum requiefcebant,dicentes, Nunquid nonnbsp;Dominus in medio noftrum f non venientnbsp;lere. iiî.f. fuper nos mala.ÜPropter hoc, caufà veftri,nbsp;Sion quafî ager arabitur, 8c lerufàlem quafînbsp;aceruus lapidum erit, 8c mons rempli in ex-celfà fyluarum.
5. Tempore gratta plurtma nationes accèdent ad eccleßam amp; cultum ‘Dei,cum magna fecunbsp;ritate-.conßtlatur Sion ^uodde cajjtiuitateßtnbsp;à T)(/mino redimenda, ytß deJùis inimicifnbsp;'vlcißatur. CAP. 1111.
j!^ T(lerit,innouißimo dierum erit mos Ifaiæ.i. a. domus Domini præparatus in verticenbsp;montinm, 8c fublimis fuper colles ; 8cnbsp;fluent ad eum populi, Et properabnt genresnbsp;multæ,8c dicent,Venite,afcendamus ad mô-tem Domini 8c addomum Dei Iacob:8c do-cebit nos de vijs fuis, 8c ibimus in fèmitis e-ins:quiade Sionegredieturlex, 8c verbumnbsp;Domini de lurufàlé.Et iudicabit interpopunbsp;los multos, 8c corripiet genres fortes vfq; innbsp;longinquum: 8ccôcidentgladios fuosin vonbsp;meres, 8c haflas fuas in ligones : non fumetnbsp;gens aduerfiis gentem gladium:8cnô difeentnbsp;B vltrà belligerare . Et fèdebit virfubtus vineânbsp;fuam,8c fùbtus ficû fuara,8c no erit qui deternbsp;reat:quiaos Domini cxercituû locutum eft.nbsp;Quia omnes populi ambulabunt vnufquifq;nbsp;in nomine Dei fui.-nos autem arabulabimus
in nomine Domini Dei noflri inxternum 8c vltrà Jn die illa,dicit Dominus,congreganbsp;boclaudicantem:8ceâquameieceram,colli- *nbsp;gam,8c quamafflixeram,*. flEt ponam clau- Sofho.j.inbsp;dicantem in reliquias; 8c earn quæ laborauc- cnbsp;rat,in gentem robuftam:ll8cregnabitDomi Lucæ.i.c.nbsp;nus fuper eos in monte Sion,ex hoc nunc 8cnbsp;vfq; in æternum.Et tu turris gregis,nebulofanbsp;quot;filiæ’Sion vfq j ad te veniet : 8c veniet pote-fias prima regnû filislerufalem. Nûc quarenbsp;mœrore contraheris?nunquidrex non efl tinbsp;bi:autconfiliarius tuus perijt, quia compre-hendit te dolor fîcut parturientem.'’D oie, 8cnbsp;fatgge filia Sion quafî parturiens: quia nuncnbsp;egredieris de ciuitate,amp; habitabis in regione,nbsp;8c venies vfq; ad Babylonem, ibi liberaberis;nbsp;ibiredimet te Dominus de manu inimicorunbsp;tuorum. Etnunccongregatæ funtfiiper tenbsp;gétes multæzquæ dicunt, Lapidetur. 8c afpi-ciatin Sion oculusnofler. Ipfî autem non.nbsp;cognouerunt cogirationes Domini, 8c nonnbsp;intellexerunt conflliû eius : quia cogregauitnbsp;eos quafî fœnum areæ.Surge,8c tritura filia-Sion : quia cornu tuum ponam ferreum , 8cnbsp;vngulas tuas ponam æreas : SiC comminuesnbsp;populos multos, 8cinterficies Domino rapinbsp;nas eorum,8c forti tudinem eorum Dominonbsp;vniuerfx terræ.
5. ƒmminens yrlis Icrufalem 'ytaßatio oflendi-tur,amp; Chrißut in ‘Bcth-lehem naßiturus'. rt liquia Iß'aelexaltabunturßeuiÜti inàmiciS)nbsp;ablata ab ipßs idololatria. c A p. V.nbsp;NVncvaflaberis filia latronis : obfi-dionem pofuerunt fuper nos, in vir-ga percutiét maxillam iudicis ffrael.
liEttu Beth-lehem Ephrata, paruulus es in Mitth.i.*-millibus luda: extemihi egredietur quifit dominator in Ifrael: 8cegreffus eius ab initionbsp;à diebus æternitatis. Proprer hoc dabit eosnbsp;vfq;adtempus,inquoparturienspariet:*relinbsp;quiæ fratrum eius conuertentur ad filios If-raeî.Etftabit, 8cpafcetin fortitudineDomi Bnbsp;ni,infublimitatenominis Domini Dei fui:nbsp;8cconuertentur, quianunc magnificabiturnbsp;vfque ad ter minos terræ.Eteritiflequot;pax:Af-fyrius’quura veneritin terrara noflram, 8c »gt;5’nbsp;quando calcauerit in domibus noflris;8c fu-feitabimus fuper eum fèpté paftores, 8c odonbsp;primates homines. Et pafeent terram Aflurnbsp;in gladio, 8c terram Nemrod in lanceis eius;nbsp;8c liberabit ab Aflur,quum veneritin terramnbsp;nofl:ram,8c quu calcaueritin finibusnoflris.nbsp;Eterunt reliquiæ lacob in medio populorûnbsp;multorum quafî ros à Domino, 8c quafî flilnbsp;læ fîiper herliam quæ non expedat virum, 8cnbsp;non præflolatur filios hominum.Et eruntrenbsp;liquiæ lacob in Gentibus in medio populo-rum multorum,qiiafî leo iniumentis fylua
rum
Micheæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;35^
tio tua in medio tui: amp; appréhendes, amp; non làluabis, amp;quos làluaueris, in gladium dabo . Tu lèminabis, amp; non metes: tu calcabis Dnbsp;oliuam,amp;nonvngêrisoleo:amp;muftumJ Scnbsp;non bibes vinû. Et euftodifti prasceptaAm-ri,amp; omne opus domus Achab:amp; ambulaftinbsp;in''voluptatibus’eorum,vtdaremtein perdi-tionem,Sc habitantes in ea in fibilum,amp; opprobrium populi mei portabitis.
5. Lugetpropheta tam paucos ejfe rett^uos, qui nonßnt iniqui : in nuïlo domine oßendit eßßnbsp;conßdendumßedinßolo T)eopiluatoretquiminbsp;ßrelitur Sion'. amp; pudefaÜh inimicii eam adnbsp;ß reducet, complet fa^atadpatrespromißio-nes. CAP. VInnbsp;Aemihi, quiafadus fum ßcutqui Anbsp;colligit in autumno raceraos vinde-mix.'no eft botrus ad comedendum.
rum,amp;quali catulus leonis in gregibus peco rum;qui cum tranßerit,amp; conculcauerit, amp;nbsp;ceperit, non eft qui eruat. *Exaltabiturma-nus tua fuper hoftes tuos, amp; omnes inimicinbsp;tui interibunt.Et erit in dieilla,dicit Domi-nus:auferam equos tuos de medio tui,amp; dißnbsp;perdam quadrigas tuas. Et perdam ciuitatesnbsp;terrætuæ, amp; deftruam omnes munitionesnbsp;tuas,amp; auferam malehcia de manu tua, amp; dinbsp;uinationes non eruntin te.Etperirefaciamnbsp;fculptilia tua, 8c ftatuas tuas de medio tui; 8cnbsp;nonadorabis vitra opera manuum tuarum.nbsp;Et euellam lucos tuos de medio tui : 8c con-«nbsp;teram ciuitates tuas.Etfaciam in furore 8c innbsp;indignatione vltione in omnibus gentibusnbsp;quæ non audierunt.
S. Dißceptat Dominas cum ingratid, recenfens collata Ulis ieneßeia, indicans etiam quidßtnbsp;lonum,amp;quid Dominin à populoßio requi præcoquas ficus delyderauit anima mea. Pe-rafßdpropteriniußitiam alia^ßcelerafilio- rijt fandus de terra, 8c redus in hominibusnbsp;rum Ißrdel, comminatur eis T)ominusya^ no eft;onines in languine infidiatur, vir fra-rias afßiSliones. cap. V i. trem fuum ad mortem venatur. Malum ma-A A Vdite quæ Dominus loquitur, Sur- nuum fuarum dient bonum.-princeps poftu-AA ge,contendeiudicio aduerfum monnbsp;quot;^tes,8c audiant colles vocemtuara.
Audiant montes indicium Domini, 8cfor-tiafundameta terræ; quia iudicium Domini cum populo fuo,8c cum Ilrael dij udicabitur.nbsp;Popule meus quid feci tibi, aut quid mole-ftus fui tibi.^relpode mihi.llQuia eduxi te denbsp;Terra-Aegypti, 8c de domo feruientiumli-beraui te:8c mifi ante faciem tuam Moylen,nbsp;8c Aaron,8c Mariam?Popule meus memento quæfoll quid cogitauerit Balach rex Moab:nbsp;8c quid refponderit ei Balaam filiusBeor, denbsp;Setim vfq; ad Galgalam, vt cognofteres iu-ftitias Domini, Quid dignum ofteram Domino , curuabogenu Deo excel{o.'’nunquidnbsp;oiferara ei holocautomata 8c vitulos anni-culos ? Nunquid placari poteft Dominus innbsp;raillibus arietum, aut in multis millibus hir-corum pinguiumnunquid dabo primoge-nitum meum pro fcelere raeo,fru(äum vétrisnbsp;mei pro peccato animæ meæ.'’Indicabo tibi ônbsp;homo quid fitbonum,8c quid Dominus re-quirat à te,Vtiq; facereiudicium, 8cdiligcrenbsp;milericordia, 8c folicitum ambulare cû Deonbsp;tuo. Vox Domini ad ciuitatc clamat,8c falusnbsp;erit timentibus nomen'tu u’.-audite tribus,8cnbsp;quis approbabit illud Adhuc ignis in domonbsp;impij thefauriiniquitatis,8c menfura minornbsp;iræ plena.Nuncquid iuftificabo ftateram imnbsp;pia,8c laccelli podera dolofa? In quibus diuinbsp;tes eius repleti funt iniquitate, 8c habitantesnbsp;in ea loquebatur raendacium,8c lingua eorûnbsp;fraudulenta in ore eorum. Et ego ergo cœpi
Iat^amp; iudex in reddendo eft: amp; magnus locu tuseftdcfyderiumanimæfuaîj amp;conturba-uerunt earn.Qui optimus in eiseft^quafi panbsp;liurus;amp; quiredus^quafi fpina defepe. Diesnbsp;fpeculationis tuæ, vifitatio tua venit : nuncnbsp;eritvaftitas eorum.Nolite credere ami co .-Sinbsp;nolite confiderein duce:abeaquæ dormit innbsp;finutuo cuftodi clauftra oris tui.Quia filius Bnbsp;conturaeliam facit patri, amp; Il fîlia confurgit Matt.to.önbsp;aduerfiis matrem fuam, nurus aduerfus lo-crum fuam:amp;inimici hominis domeftici e-ius.Ego autemad Dominnm afpi,ciam,expenbsp;daboDeum faluatorem meum ; audietmenbsp;Deus meus.Nelæteris inimica mea fuper me,nbsp;quia cccidi,confurgam quum federo in tene-bris, Dominus lux mea eft. Iram Domininbsp;portabo,quoniara peccaui ei: donee caulàmnbsp;meamiudicetjamp;faciatiudiciû meum.-educetnbsp;me in lucem,videbo iuftitia eius. Et afpicietnbsp;inimica mea^amp;operieturcofufione^quæ dich ad me, Vbieft Dominus Deus tuus?O-culi mei videbunt in earii : nunc erit in con-culcationem, vtlutum platearum. Dies vt Cnbsp;ædificentur maceriæ tuæ:in die ilia longe fietnbsp;lex.In die ilia amp;: vfque ad te veniet An ur, amp;nbsp;vfque adciuitates munitas ; amp;àciuitatibusnbsp;munitis vlquead flumen, amp;ad mare de mari, amp; ad montem de mote. Et terra erit in de-Iblationem propter habitatores fuos,amp; propter frudum cogitationum eorû.Pafce popunbsp;lum tuû in virga tua, gregé hæreditatis tuæ,nbsp;habitâtes lolos in faitu,in medio Carmeli.'panbsp;Icétür Balàn amp; Galaad iuxtadies antiquos/nbsp;'«•is.d psreuterete perditione fuper peccatis tuis. Secundüdiesegreßionis tuæ deTerra-Aegynbsp;SSæ.i.b. liTucomedeSjScnonlàturaberis;amp;huipiliâ- pci ofteudatu eimirabilia. Videbunt gentes.nbsp;Si con*
Proph.
amp; confundentur fuper omni fortitudine fua : ponent manutn fuper os, aurqf eorumnbsp;«fermentes, fui'dæ cruiit. Lingcnt pulueremficut *fer-pens’jVelut reptilia terræ proturbabuntur denbsp;ædibus fuis : Dominum Deuni noftruranbsp;Adu.io.g. defyderabunt, 8c timebunt te. llQuis Deusnbsp;limilis tui,qui aufers iniquitatem, amp; tranfisnbsp;peccatum reliquiarum hæreditaris tuæ? non
immittet vitra furorem fuum, quoniam voles mifericordiam eft.Reuertetur,amp; miferi-bitur noftrij deponet iniquitates noftras; 8c proijcietin profundum maris omnia pecca-tanoftra.Dabis veritatem lacob, mifericor-diara Abrahara.‘qu«e iurafti patribus noRrisanbsp;diebus antiquis.
Prologu s in prophetiam Nahum.
Exproœmio commentariorum Hieronjmi in
N A H V M prophetam anteaduentum régis Affyriorum,qui populum Ifrael captiuum in fuam re-gionem tranftulerat,fuifle, Hebrxorum traditio confirmât.Siquidem in fine huius leétionis,prædifti re gis aduentum,idem propheta annuntiare monftratur. Sed cum habitatores Nimue, Iona interitum ciuinbsp;tatis praedicante ne diuina ira denuntiatum interitum fuftinerent, peccatorum Sc impietatis pœnitentiânbsp;egiflent,accepta Dei mifericordia.grauioribus fecriminibus implicuerüt. Qua de caufa memoratus propheta fpiritu fanfto plenus,indicium DeiannuntianSjitalocutuseft, Deuszelans amp; vicifcens Dominusnbsp;eft, amp;c. lam enim decern tribus ab AflyrijsdeduélæfuerantincaptiuitatemfubEzechia rege luda ; fubnbsp;quo etiam nunc in confolationem populi tranfmigrati aduerfum Niniuen vifio cernitur . Nec erat par-ua confolatiojtam bis qui iam Aflyrijs feruiebant, quam reliquis qui fub Ezechia de tribu luda amp; Beniamin ab eifdera hoftibus obfidebantur,vt audirent Aflyrios quoq;à Chaldçis eflècapiendosdîcutinfe-quentibus libri huius demonftrabitur . Sciendum autem eft quod Niniue in noftra lingua deHebrxo,nbsp;fpeciofamfonat. Speciofus autem,hic mundus dicitur. Vnde Sc apud Grsecosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ab ornatu noméac-
cepit .Et quicquidnuncaduerfum Niniuen dicitur; de mundo figuraliter prxdicari fentiamus. Quam ob caufamamp; aflumptio quam feptuagintainterpretanturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aquila 5ygt;«ainterpretatus eft, apudHe-
bræos KÜ?!— ponitur,id eft graue onus:eo quod eam aduerfus quam videtur, premat, nec finat eleuare ceruicem.SimüIqjhocattendendum quod hçc ipfa vel aflumptio,vel onus, vel pondus prophetæ, vifionbsp;fit. Non enim loquitur propbeta in iKsaff«,vt Montanus Sc Prifca,MaximiIUq;deIyrant:fed quod prophenbsp;tat, liber eft vifionis intelligentis vniuerfa quse loquitur: Sc podus hoftium tacientis fuo populo vifioné.nbsp;De confummatione itaq; mundi fecundum ivayaiiii ô Paula amp; Euftochium, in cófolationem fandtorumnbsp;prophetia texitur; vt quaecunq; in mundo vident,quafi prxtereuntia amp; caduca cotemnant, Sc præparentnbsp;ièadiudicij dienijVbi vltoraduerfura veros Aflyrios affuturus eft Dominus.
PropheriaNahum.
|
JÇ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aduerßis hoßesßios, qui faües eß amp;fortitudine magnM, cuittt im nemopoteß reßßere, amp; inße Jßerantium eß liberatorßuiq^nbsp;populi hoßes eß conßimpturttt. CAP. I. loftes fuoSjSc irafcens ipleinimicis fuis. Do minus patiens,8c magnus fortirudine,amp; mûnbsp;dans nonfacietinnocentem.'Dominusin tê peftace amp; turbine viæ eius,8cnebu]æ puluis pedum eius. Increpans mare 8c exiccâs illud:nbsp;amp; orania flumina ad defèrtum deducens.In-B firmatus eft Balan,amp; Carmelus.-amp;flos Libanbsp;nielanguit.Montes commoti funt ah eo, 8cnbsp;colles defblati fiint; amp; contremuit terra â fa |
cie eius,amp; orbis, amp; omnes habitantes in eo. Ante faciem indignationis eius quis ftabit?8cnbsp;quis refiftet in ira furoris eins.i’indignatio e-ius efFulàeft vtignis.-Sc petræ difiolutæfuntnbsp;ab eo.Bonus Dominus, amp;confortans in dienbsp;tribulationis, 8c feiens Iperantes in fe . 8c innbsp;diluuio prætereunte, confummationem fa-ciet locieius.* 8c inimicos eiusperféquenturnbsp;tenebræ. Quid cogitatis contra Dominum?nbsp;confummationem ipfèfaciet.-non confûrgetnbsp;duplex tribulatio. Qma ficutfpinæ feinuicénbsp;compleduntur : ficconuiuium eorum pari-ter potantium, confumentur quafiftipulanbsp;ariditate plena. Ex te exibit cogitans contranbsp;Dominum malitiam:mentepertradans prxnbsp;uaricationem.HæcdicitDominus, Si perfe-di fuerinr:8c ita plurcs, fie quoq; attonden-tur,8cquot;pertranfibit’;afflixite,8cnonaffligamnbsp;te vitra . Et nunc conteram virgam eius de pnbsp;dorfo tuo,8c vincûla tua difrumpàm. Etprænbsp;cipief fuperte Dominus, non lèminabiturnbsp;ex nomine tuo amplius.-dsdomo Dei tuiin-terficiam fculptile 8c cSflatile,poham fepul- ifaiæ.51.1,nbsp;chrum tuum^quia inhonoratüs es.llEcc'e fu- Rom. lo.cnbsp;per |
Nahum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5^7
quot;fcruentis^amp;equitisafceiiclentis.'Et micantis gladij,amp; fulguratis haflx^Sc multitudinisin- ‘^cendcntnnbsp;terfedx,amp;grauis ruinx’.-nec eft finis cadaue micant»nbsp;rum,amp; corruent in corporibus fuis.Propternbsp;multitudinem fornicationum mere tri cis fpe fllt;eamp; multinbsp;ciofx,amp; gratx, amp;habetis maleficia.quæ vennbsp;diditgenres in fornicationibus fuis,amp;fami- uesruin^.j,nbsp;lias in maleficijs fuis ; llEcce ego ad tc, dicit Ilaiæ.47,nbsp;Dominus exercituû;amp; reuelabo pudenda tuanbsp;in facie tua, amp; oftendam Gentibus nudita-tem tuam, amp; regnis ignominiam tuam. Et gnbsp;proijciam fuper te abominationes, amp; contunbsp;melijs re afficiam, amp; pona te in exemplum.nbsp;Et erit.omnis qui viderit fe,refiliet à te, amp; dinbsp;cetjVaftata eft Niniue: quis commouebit funbsp;perte caput ? vndequæram confolatoremnbsp;tibiPNunquid melior es* Alexandria populo * lt;»knbsp;rum, quæ habitat in fluminibusfaquæ in cir-cuitu eius.-cuius diuitiæ, mare:aquæ,murie-ius.Aethiopiafortitudo eius,amp;Aegyptus,amp;;nbsp;no eft finis; Aphrica amp; Lybies fuerunt in au-xilio tuo. Sed amp; ipfa in tranfmigrationedu- Cnbsp;fta eft in captiuitatcparuuli eius elifi funt innbsp;capite omnium viarum, amp; fuper inclytos e-ius miferunt fortem, amp; omnes optimates e-iusconfixifuntincorapedibus . Ettuergonbsp;inebriaberis,amp; eris defpcda; amp; tu quæres au-
cut ficus cum großis fuis.-fi cocuftx fiierint, cadent in os comedentis. Ecce populus tuusnbsp;mulieres in medio tui : inimicis tuis ad aper-tionépandsturportæterræ tux,deuorabit i-gnis vedes tuos. Aqua propter obfidionemnbsp;hauri tibi, extrue munitiones tuas ; intra innbsp;lutum amp; calca, fubigens tene laterem. Ibi conbsp;medet te ignis.-peribis gladio, deuorabitte vtnbsp;bruchus:congregare vt bruchus, multiplica-re vtlocufta . Plures fecifti negotiationes pnbsp;tuas,quam ftellæ fintcœli;bruchusexpanfusnbsp;eft, Scauolauit. Cuftodes tui quafi locuftx:nbsp;amp; paruuli tui quafi locuftæ locuftarum quxnbsp;confiduntin ftpibusin die frigoris:fol ortusnbsp;eft,amp; auolauerunt, amp; no eft cognitus locusnbsp;earum vbi fuerint .Dormitauerunt paftoresnbsp;tui rex Affur, fepelienturprincipes tuidatitanbsp;uit populus tuus in montibus, amp; non eft quinbsp;congreget. Non eft obfcura cotritio tua,nbsp;pefiima eft plaga tua:omnes qui au-dierunt auditionem tuam,com-preflerunt manum fupernbsp;te:quiafuperquemnbsp;nontranfijtma-litia tua fem-
per?
per montes pedes euangelizantis amp; annun-tiantis pace:celebra luda feftjuitatestuas, amp; redde vota tua: quia no adijciet vltrà vtper-tranfeat in te Belial, vniucrlus interijt.
. Obfîâio IsLint ue,eiusque à Chaldais dej)opu~ latio, quia fuperbe egit contrapopulum ‘Domini.
CAP. II.
A A Scendit qui difpergat coram te, qui cuftodiatobfidionem: contemplatenbsp;* viam,conforta lumbos:robora virtunbsp;tern valde.Quia reddidit Dominus fuperbiânbsp;lacobjficut fuperbiam Ifraehquia vaftatoresnbsp;difsipauerunt eos, amp; propagines eorum cornbsp;ruperunt. Clypeus fortium eius ignitus,virinbsp;exercitus in coccineis: ignex habenæ currusnbsp;in die prxparationis eius, amp; agitatores con-funt. Initineribus’coturbati funt,quanbsp;Slt;.i, drigx’collifiie funt in plateis: afpedus eorumnbsp;B quafi lampades,quafi fulguradifcurretia .Renbsp;cordabitur fortiû fuorum,ruent in itineribusnbsp;fuis; velociter aftendent muros eius, amp; prx-parabitur vmbraculum. Porta: fluuiorum a-pertæ funt,amp;templum ad {blum dirutuiu.Etnbsp;miles captiuus abduélus eft ; Scancillxeiusnbsp;minabantur,gementcs vtcolumbaj,murmu-rantes in cordibus fuis.EtNiniue quafi pif-cina aquarum aquxeius.-ipfi veto fugerunt; xiliû ab inimico . Omnes munitiones tux finbsp;ftate ftate, amp; non eft qui reuertatur.Diripi-te argentum,diripite aurum : amp; non eft finisnbsp;diuitiarum ex omnibus vafis defyderabilibus.
C Dißipata eft,amp; fcifla,amp;dilacerata;amp; cor ta-befeens, amp; diflolutio geniculorum, amp; defe-dio in cundis renibus;amp; facies omnium eo rum ficutnigredo ollx. IfVbi eft habitaculfinbsp;leonum , 8c paftua catulorum leonum ; adnbsp;quamiuitleo, vtingredereturilluc ; catulusnbsp;leonis, 8c non eft qui exterreat.'’Leo cœpitnbsp;fufficiéter catulis fuis,8c necauit leænis fuis;nbsp;8cimpleuit prædafpeluncasfuas , Sccubilenbsp;D fuum rapina.Ecce ego ad te, dicit Dominusnbsp;exercituum : 8c fuccendam vfque ad fumumnbsp;quadrigasquot;tuas’, 8c leunculos tuos comedetnbsp;gladius; 8c exterminabo de terra prædâ tuam,nbsp;ÔC no audietur vltrà vox nuntiorum tuorû.
S. 'Ïdimiue'\)rlsßtnPuinUm ßtb nomine adulte ne '^aßandaprcedicatur.quod exemplo A lexnbsp;andri« à ‘Babilonijs deuafiatce conjirmatur.nbsp;• nec erit qui ‘Hiniue condoleat, aut earn con-fokturfuper ipfius deuafiatione.
CAP. III.
A 7”xllciuitas fanguinum, vniuerfa men
14 .b \/ dacij dilaceratione plena ; non rece-
* ac.i.e. V jg rapina. Vox flagelli, 8c vox impetus rotx,8cequi frementis, 8c quadrigæ
Prologus
Prologus in prophetiam Habacuc.
Ex proœmio commentariorum Hieronymi
in Habacuc.
Qy ATV O R prophetæinduodecimprophetarum voluminecontinentur : èquibustres in prin-cipio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id eft pondus titulumhabent, Nahum, Habacuc, amp; Malachias.Porrö Zacharias,in medio amp;
circa finemduos huiufcemodiponit titulos:è quibus vnus eft , Onus verbi Domini in terra Adrach lt;Sc Damafcirequiei eins.alter in fine. Onus verbi Domini fuper Ifrael. De Nahum, orationibustuis iam liber edituseft: de Zachariaamp; Malachia,{^ita comes fuerit, diflèretur.Nunc Habacuc habemusin mani-bus,qui velexeo'quod amabilis Domini eft, vocaturamplexatio.velquodin certamenamp; luftam amp; (vtnbsp;ita dicam)amplexum cum Deo cógreditur:amplexantis, id eft ludantis fortitus eft nomen. Nullus eniranbsp;tam audaci voce aufus eft Deum ad dilceptationem iuftitix prouocare, amp; dicere ei, Cur in rebus huma-nis,lt;Sc in mundiiftius tanta rerum verfaturiniquitas? V'ociferaborad te vim patiens:amp; non faluanbsp;bis?Quare oftendifti mihi iniquitatem, amp;laborem videre.f Lacerata eftlex, amp;non peruênit vfqueadlï-nemindicium,quiaimpius præualetaduerfum iuftum: ideo egreditur iudiciumperuerfum. Videsquodnbsp;temeraria vox fit,amp; quodammodo blafphemantis,creatorem fuum ad iudicium prouocare:amp; vas fragile aduerfus figulum,cur tale vel tale faftum lit, difputare?Necnon ôc hoc animaduertendtqquodaflum-ptio velpodus, quçgrauiaefleiamdiximus, prophetç vifio eft:amp; aduerfum Montani dogma peruerfum,nbsp;intelligit quod videt:nec vt amens loquitur : nec more infaniétium feeminarum dat fine mente fonum.nbsp;Vndc amp; Apoftolus iubet vt fi prophetantibus alijs,alij fuerit reuelatum, taceant qui prinsloquebantur:nbsp;Etftatim, Non eft inquit dilTenfionis Deus,fed pacis. Exquointelligitur, ciim quis voluntate reticet,amp;nbsp;alteri locum dat ad loquendum , pofle amp; loqui amp; tacerecùm velit.. qui autem in iKfaeu, id eft inuitus lonbsp;qnitur: nec tacere nec loqui in fua poteftate habet, lllud quoque difee (quia femel à me violenter exigis,nbsp;vt quafi quofdam gradus lt;amp; fcalas ad altiora nitenti, hiftoriam tibi interpreter) prophetiâefle contra Ba-bylonem amp; Nabuchodonolbr regem Chaldxorum: vt quomodo prior propheta Nahum , que Habacucnbsp;fequitur,vaticinium habuit contra Niniuen amp; AlTyrios,qui vaftaucrunt decern tribus,qux vocanturlf-raehita Habacuc prophetiam habeat aduerfus Babylonem amp; Nabuchodonofor:àquibus fuda amp; lerufa-lem, templumquefubuerfafunt. Et vt feias eo tempore fuifle Habacuc, quo iam dux tribus quæ voca-banturlndas, duéiç erant in captiuitatem, Daniel docere tepoterit; ad quern in lacum leonum Habacucnbsp;cum prandio mittitur; quanquam apud Hebræos hxcipfa no legatur hiftoria.Igitur fine quis recipiat fcrinbsp;pturam illam, fine non recipiat; vtrunque pro nobis eft. Aut enim recipit: amp; iam poll faftâ rem liber Ha-bacnc texitur:aut non recipit, amp; quafipropheta Icribitqux venturacognoftit.Interim fecundùm literam Iftudnbsp;caufaturaduerfùm Deum propheta:cur Nabuchodonofor templum Dei vaftetamp; ludam : curlerufhlem principionbsp;quodam vrbs Domini, deftruaturrquare clamet populus, amp; no exaudiatur, vociferetur ad Dominû op- comenM-prelfus à Chaldçis,amp; non faluetur.quare etiam ipfe propheta vel populus , ex cuius perfona nunc loqui- dor“nbsp;tur,ad hoc vixerit,amp; hucufque perduftus fit, vt iniquitatem hoftium amp; fuum laborem videat: cur iniu-ftitia prçualeat aduerfùm fe. Et hoc dicit prx métis anguftia, nefeiens aurum in igne conflari,(S: tres pue-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
ros de camino ignis puriores exilTe quàm intrauerant.Sed amp; boe generaliter accipcre polTumus, quód ex perfona humanx impatientix loquatur: vt in quxrula vocem amp; plenam doloris erüpat, dices. Quare renbsp;fpicis contemptores, amp; taces conculcante impio iuftioremfe ? Hçc autem loquitur, nefeiens iudicia Deinbsp;inueftigabilia, amp; profundum diuitiarum fiipientix amp; fcientix eius,quód non ita videat Deus,vt videt honbsp;mo. homo tantum prxfentia relpicit: Deus futura amp; xterna cognofcit. Et quomodo fi xgrotus amp; xftuasnbsp;febribus aquam frigidam poftulet, amp; dicat ad medicum,Vim patior, crucior,vror, exanimor, vfquequonbsp;mediceclamabo,amp; non exaudies? Et refpondeat eifapientifsimus ac clementifsimus medicus. Scio quonbsp;tempore dare debeam quodpoftulas; amp; non mifereor modo, quia milericordiaifta crudelitas eft, amp; voluntas tua contra te petit.Ita amp; Deus nofter feiens clementix fux pondera atque menfuras,interdùm nonnbsp;exaudit clamantem:vt eum probet,amp; magis prouocet eum ad rogandum,amp; quafi igne excoétum iuftio-rem amp; puriorem faciat. Qyod intelligens Apoftolus fecundùm id quod mifericordiam confecutus eft ànbsp;Domino,ait, Sed nondeficimus in trilauIationibus.Et benedicit Dominûin omni tempore: amp; feit quodnbsp;qui perfeuerauerit vfque iu finem, hie laluus erit: amp; gloriatur in labore amp; dolore . Et cum leremia dicit,nbsp;Tribulationem amp; milcriam inuocabo; vt quomodo alius inuocat Deum, fic fanftiis vir amp; bellator iniii-lt;ftus ad exercendum fe amp; probandum,tribulationem amp; miferiam venire defyderat.
-ocr page 227-Prophetia Habacuc.
358
N V s Q,v O D vidit Haba -CUC propheta . Vfijuequo Domine clamabo, 6c non exau-dies ? vociferabor ad te vim patiens, 8cnon faluabis?Qua-
Domine Deus meus, Gnde meus amp; no mo riemurf Domine iniudiciû pofuiftieum:8cnbsp;fortem vt corriperes, fundafti eum. Mundi £)nbsp;funt oculi tui,ne videas malum,amp;refpicerenbsp;adiniquitatem non poteris.quare non relpinbsp;cis fuper iniqua agentes, amp; taces deuorantenbsp;impio iuftiorem fè.^Et faciès homines quafinbsp;pifees maris, Sc quafi reptile no habens prinnbsp;cipë. Totum in hamo fiibleuauit, traxitil-lud in lâgena fua,Sc congregauit in rete fiiû.nbsp;Super hoc lætabitur 5c exultabit, proptereanbsp;immolait iagenasfuai, 6c làcrificabit retinbsp;fuo.-quia in ipfîs incraflata eftpars eius,8c cinbsp;bus eius eledus. Propter hoc ergo expanditnbsp;fàgenam fiiam, 6c (èmper interfîcere Gentesnbsp;non/'parcet’.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;cejjat.
«S. quot;Propheta à quot;Domino re/J^onfum expe^anti praciÿitur, quot;yttfermât yi^onem, ac longani-miter ipßw euentum exfeSlet; dcflru^io quot;Banbsp;lylonis frotter multa ifßrumßtelera deß,ri~nbsp;iitur^rÿ iiuod idola eü non froderunt.
CAP. ïl.
SVper euftodiam meam ftabo, 6c figam A gradum fuper munitionem: 6c contcplanbsp;bor,vt videâ quid dicatur mihi, 8c quidnbsp;refpondcam ad arguentem me.Et refponditnbsp;mihi Dominus, 8c dixit,Scribe vifum,8cex-
reoftendifti mihi iniquitatem 6c laborem, videre prædam 6c iniuftitiam contra me ?nbsp;igt;Quare refpicis contemptores, 8c taces, co-culcante impio iuftiorem fe?Et facies homi- plana eum fuper tabulas: vtpercurrat qui lenes quafi pifees maris, 8c quafi reptilia non gerit eum.Qma adhuc vifus procul,8c appa-habentia ducem ? 8c fnbsp;B contradidio potentio’
ta eft lex, 8c non peruênit vfque ad finem iu dicium: quiaimpius præualet aduerfus iuftû,nbsp;f proptereaegreditur iudiciû peruerfum. 11 Af-picitein Gentibus Sevidete, 8c admiramini,nbsp;8c obftupefcite; quia opus fadum eft in die-bus veftris,quod nemo credet cûm narrabi-tur. Qpia ecce ego fufeitabo Chaldæos,gen-tem amaram 8c velocem,ambulantem fupernbsp;latitudinem terræ, vt poßideat rabernaculanbsp;non fiia.Horribilis 6c terribilis eft.-ex lemet-C ipfà iudicium 8c onus eius egredietur.Leuionbsp;res pardis equi eius, 8c velociores lupis vef-perrinis, 8c difFundentur équités eius; équités namque eius délonge venient,volabuntnbsp;quafi aquila feftinans ad comedendum.Omnbsp;nés ad prædam venient, faciès eorum ventusnbsp;vrens; 8c congregabit quafi arenam,captiui-tatem. Et ipfè de regibus triumphabir,8c ty-ranni ridicuU eius erunt : ipfè fuper omnemnbsp;munitionem ridebit, 6c comportabitagge-rem, 8c capieteam.Tuncmutabiturfpiri tus,nbsp;amp; pertranfibit, 6c corruet; hæc eft fortitudenbsp;eius Dei fiii. Nunquid non tu à principio
ä|äum eftiudicium amp; rebit in finem,amp; no ?WPropter hoc lacera- fecerit^expeda ilium
rebit in finem,amp; non mentietur. fi moram i;quia veniens venietjScnbsp;non tardabit. Ecce qui incredulus eft nonnbsp;eric reda anima eius in femetipfoJliuftus au ifaiæ.ii.a.nbsp;tem in fide fua viuet. Et quo modo vinum Johan.j.d.nbsp;, . .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Roma.ub.
potantetn ciecipit: he ent vir luperbus^Scno Hcb.io.g decorabitunqui dilatauit quafi infernus ani GaJat.j.b.nbsp;mam fiiamzamp;ipfequafi mors, amp;nonadim-pletunamp;congregauitad feomnes gentes,amp;nbsp;coaceruauitadleomnes populos. Nünquid Bnbsp;nonomnes ifti fuper eum parabolam filment,amp; loquelam ænigmatum eius:amp; dice-tur, quot;Vx ei qui multiplicatnon fua f vfque-quoamp;aggrauat contra fc denfum lutum?nbsp;Nunquidnon repente confurgent,qui mor-deant te:amp;fufeitabuntur lacérantes te, amp;e^nbsp;ris in rapinam eis ? Qina tu fpoliafti genresnbsp;multaSjfpoliabunt te omnes qui reliqui fue-rint de populis.-propter fànguinem hominisnbsp;Sciniquitatem terræ ciuitatisjamp; omnium hanbsp;bitantiura in ea . Væ qui congregat auaritianbsp;malam domui fuæ, vt fit in excelfo nidus e-ius,amp;liberari {e putatde manu mali. Cogi-tafticonfufionera domui tuæ, concidifti ponbsp;pulos multos, Sc peccauit anima tua. Quia
Zz 1 lapis
Proph. C lapis de pariete damabit;amp; lignum quod in-ædificiorû eftrefpondebit.ilVae qui ædificat ciuitaté in languinibus, amp; præ-paratvrbem ininiquitate.Nunquidnonbæcnbsp;funt à Dominoexercituumf’Laborabunt e-nim poptili in niiilto igne ; amp; gentesin ya.-cuun^Sc deficiéc.Quia replebiturterra^vt conbsp;gnofcat gloria Dotnini, quafiaquæ operiennbsp;tes mare. Væ qui potum dat amico fuo^ mittens fel ftfum amp; inebrianSjVt afpiciat nuditanbsp;tem eius. Repletus es ignominia pro gloria:nbsp;bibe tu qiioquCjSc confopire. circundabit tenbsp;calixdexteræ Domini, amp; vomitus ignomi-niae luper gloriam tuam. Q^iainiquitas Li-bani operiette,amp;vaftitas animaliura deter-rebit eos de ftnguinibus hominis amp; iniqui-tate terræ,8c ciuitatis, Sc omnium habitan-tiü in ea. Qmd prodeft fculptile, quia fcul-pfit illud fidlor fuus conflatile amp; imaginemnbsp;falfamf'quiafperauit in hgmento fiâor eius,nbsp;vtfaceret fimulachra muta. Vx qui dicitli-gno,Expergilcere:Surge,lapidi tacenti. nunnbsp;quid ipfe docere poterit?Ecce, ifte cooper-tus eft auro amp; argento: amp; omnis fpiritus nonbsp;Pfal.io.b. eft in vifteribus eius.llDominus autein ternnbsp;plo fando fuo.-ftleat à facie eius omnis terra.nbsp;HA^ACVCnbsp;ignorantijs. CAP. 111. Onlineaudiui auditionem tuam. Sc I a rimui: Domincopus tuum in me-dioannorum,viuificaillud.in medio annoruni notum facies:cum iratus fuenbsp;ris,mifericordix recordaberis. Deus ab Auftro veniet. Sc fandus de monte Pharâ . Semper Operuit cœlos gloria eius,nbsp;8c laudis eius plena eft terra. Splendor eius vt lux erit,cornua in manibus eiusnbiabfcondita eft fortitudo eius. Ante faciera eius ibir mors. Sc egredieturdia bolus ante pedes eius. Stetit,8c menfus eft terram;alpexit,amp; diflol uit Gentes,8ccontriti funt montes lèculi.*nbsp;• iiicuruati funt colles mundi,ab itineribus |
æternitatis eius. Pro iniquitate vidi tentoria Aethiopix,tur-babuntur pelles terrX Madian. Nunequid in fluminibus iratus es Domine.'’ aut in fluminibus furor tuus? vel in marinbsp;indignatio tua, quot;qui afcendis’fuperçquos quot;tfctniti-tuoSjSc quadrigxtux faluatiof Suftitans fuftitabisarcum tuum,iuramenta tribubus quæ locutus es. Semper Fluuiosnbsp;feindes terrx. Viderunt te,8c doluerunt montes, gurges a-quarum tranfijt,deditabyffus vocem fua, altitudo manus fuas leuauit. Sol 8c luna fteterunt in habitaculo fuo, in C luce fagittarum tuarum ibunt,in fplendonbsp;„re fulgurantis haftx tux. In fremitu conculcabis terram : *in furore obftupefacies Gentes. Egreflus es in falutem populi tui,in filutera cum Chrifto tuo; percufsifti caput de do-mo impij, deniidafti fundametum*vlquenbsp;ad Collum.Semper. Maledixifti fteptris eius, capiti bellatorum eius, venientibus vt turbo ad dilpergen-dum me;exultatio eorum, fleuteius qui denbsp;uorat pauperem in abfeondiro. Viam fecifti in mari equis tuis,in luto aqua-rum multarum. Audiui,Sc conturbatus eft venter m eus,a vo cecontremuerunt labia mea : ingrediaturnbsp;putredo in ofsibus meis, Sc fupter me fca-teatzvt requiefcam in die tribulationis, vtnbsp;afeendam ad populum accindum noftrii. Ficus enim non florebit. Sc non erit germen in vineis:metieturopus oliux,8c arua nonnbsp;aflerentcibum.abfcindetur de ouili pecus.nbsp;Sc non erit armentum in præfèpibus. Egoautein Domino gaudebo, Scexultabo in Deolefu meo. Deus Dominus fortitudo mea,8c ponet pedes meos quafi ceruorumtSc fuper excelfà mea deducet me Yidor,in pfalmis canentc. |
Prologus in Sophoniæ prophetiam.
Exprincipio commentariorum Hieronymi in Sophoniam.
TR A D VNT Hebræij Cuiufcunqueprophetæpater aut auusponaturin titulo, ipfosquoque prophe-tas fuifTe.Vnde amp; Amos vnus deduodecim prophetisquidixerar,Non fum propheta,nec filiiis prophe-tx,fed paftor caprarum vellicans fyeomoros: paths nomen in titulo non habet. Hoc fi verum eft,Sopho-Unis propheta, nomine(vt ita dicam) prophetico, £c gloriofa maiorum fuorum ftirpe generatus eft : ha-hint enim pattern Chufi, auum Godoliam, proauum Amariam, attauum Ezechiâ:amp; talem quadhgam ipfe velut extremus auriga compleuit. Nomen Sophonise, altj fpeculam:ahj arcanum Domini tranftule-runt.Siue igitur fpecula,fiue abfeonditum Domini interpretetur-.vtrunque prophetac conuenit. Diciturnbsp;enim ad Ezechielem, Fili hominis Speculatorem te pofui domui Ifrael. Ifte ergo propheta qui erat innbsp;fpecula de infublimibus conftitutus, amp; nouerat myfteria Domini ; filius erat Chufi qui interpretaturnbsp;humilitas . Habebatquoqueauum Godoliam, quidicitur magnitudo Domini ; amp; proauum Amariam,nbsp;qui amp; ipfe vertitur in fermonem Domini; amp; attauum Ezechiam,qui ftinat fortitudo Domini. De forti-tudine itaque Domini natus eft fermo Domini: amp;defcrmone Domini, nata eft magnitudo Demini;amp;nbsp;de magnitudinenataeft humilitas; vtcùm perueneritaliquis adperfeftum,dicat, Quia non fum dignusnbsp;vocari apoftolus. Et illud in plalmis,Domine non eft exaltatum cor meum .neq; elati funt oculi mei.Io-fiam regé ludæ,cuius téporibus Sophoniasprophctafleinuenitur,Deo pr® omnibus regibus ludç placuifnbsp;le hiftoriaquartilibri regum,amp;fecundiparalipoménondemonftrat . lofias fimulachra quç pater fuus
Amon,
-ocr page 229-Sophoniæ.
359
Amon,vel anus Manafles in tempio Dei collocauerat.deieftacominuifle monftratur.Irt quibus etiam fer-pétem æreum à Moyfe faétum :qué errori induftus populus,fuperßitione idôlorum detentus,admiferar. Idem cuftodillè paicha: Sc intermiflum temporibus muleis folus celebraflê móftraiur.Ideo Deus perpronbsp;phetam temporibus memorati régis quæ prouétura erànt oftendens gentibus quidem leôione côprehen-fisafruturum iudiciuni: populo verô Ifraëlfalutem : ôcciuitatilerufalemreftaurationem tune temporisnbsp;tribuendam textu leftionis denuntiauit.
frimupeuatoribtts yniuer/ts, deinde judais irx dies ilia , dies tribulationis amp;anguftiæ. ftum^diuinam yltionem: lerußtlem quoque caliginisjdies nebulæ Si turbinis;dies tubæ amp;nbsp;ra dies yltionis quot;Domini.
CAP. I.
ERBVM DOMINI quod fadtura eft ad Sophoniam fî-liutn Chulï,filij Godoliæ, fi-lij Amariæ, filij Ezecbiæj innbsp;diebusiofiæ filij Amon reoisnbsp;ludæ. Congregans congregabo omnia à Facie terrx, dicit Dominus:congregans hominem amp; pecus,cogregans vola ci lu cœli Si. pifnbsp;ces maris;amp; ruina impiorum erunteSc difpernbsp;dam homines à facie terræ, dicit Dominus.nbsp;Et extendam manum meam fuper ludam Scnbsp;g (ùper omnes habitantes Ierufalem;amp; difpernbsp;dam de loco hoc reliquias Baal, amp; nominanbsp;ædituorum cum iacerdotibiiscSc eos qui adonbsp;rant fuper teda militiam cœli, amp; adorant, 8cnbsp;iurant in Domino, 8c iurant in Melcho; Etnbsp;qui auertunturdepoft tergû Domini, 8c quinbsp;nonquæfîerunt Dominum, necinueftiga-uerunt eum.Silete à facie Domini Deicquianbsp;iuxtà eft dies Domini,quiapræparauit Dominus hoftiam, lànftificauit vocatos fuos.nbsp;Eteritdndiehoftiæ Domini vifîtabo fupernbsp;principes, 8c fuper filios regis,8c fuper omnes qui induti funt vefte peregrina;8c vifitanbsp;bo fuper omnem quiarroganteringrediturnbsp;fuper liraen in dieilla,qui complent domumnbsp;Dominiigt;Dei’fui iniquitate 8c dolo. Et eritnbsp;in die ilia, dicit Dominus, voxclamorisànbsp;porta pifcium,8c vlulatus à Secunda,8c con-C tritio magna à collibus. Vlulate habitatoresnbsp;Pilæccoticuit omnis populus Chanâan,dif-perierunt omnes inuoluti argento.Et erit innbsp;tempore illo : ferutabor lerulâlem in lucer-nis,8c vifitabo fuper viros défîxos in fæcibusnbsp;fuis; qui dicunt in cordibus füis, Non facietnbsp;benè Dominus,8c no faciet malè.Eteritfornbsp;titudo eorum in direptionem,8c domus eo-rum in delertum: 118c ædificabunt domos, 8cnbsp;non habitabunt;8c plantabunt vineas, 8c nônbsp;bibent vinum éarum.Iuxta eft dies Domininbsp;magnus, iuxta eft 8c velox nimis ; vox diei
Sophoniç Prophetia.
5. ^uo temporeSophoniaspropbetattertt : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domni amara, tribilabitur ibi fortis . llDies
;.jo,b,gt;
•
5.e.
primupeciatorîbits quot;yiniuerlis, deinde ludais irx dies ilia , dies tribulationis 8canguftiæ, comminatur ob idololatriam cÿ Dei lontem- dies calami tatis 8c miferiæ, dies tenebrarû 8c Amos.nbsp;ptum,diuinam yltionem'. Jerufalem quoque caliginis,dies nebulæ 8c turbinis;dies tubæ 8cnbsp;lucernisßratandadicitur,^^uàm eritama clangoris fuper ciuitates muniras 8c fiiperlannbsp;gulos excelfos.Ettribiilabo homines,amp;am-bulabunt vt cæci,quia Domino peccauerût:nbsp;8c effundeturlanguis eorum fîcut humus,8cnbsp;corpora eorum fîcut ftercoraJISed 8c argen- Ezech.z.e.nbsp;turn eorum, 8c aurum eorum non poterit liberate eosin dieiræ Dominidiin ignezeli e- infra.j.b,nbsp;ius deuorabitur omnis terra, quia confum-raationem cum feftinatione faciet cunétisnbsp;habitantibus terram.
S. Hortatur propbeta populumytad Deam tonuertatur,priußuam ira Domini et fupernbsp;uentat, omnefque manfuetos terra: yt Domi'nbsp;gt; num quxrant: denuntians deflruclionem im-minere quot;Pbdißbxü, '^oahitts^^mmonitts^nbsp;^¦tbiopibin,iamp; .Affyrijs.
c A P. 11.
COnuenite,congregaminigensnoa- p^ mabilis ; Priufquâpariatiufîio quafînbsp;puluerem tranlèûtem diem, antequanbsp;veniat fuper vos ira furoris Domini, gt;ante-qua veniat fuper vos dies indignationis Do-mini’Quærite Dominum omnes manfuetinbsp;terræ,qui iudicium eius eftis operati;quæri-teiuftum,quærite manfuetum; fî quo modonbsp;abfcondamini in die furoris Domini. Quianbsp;Gaza deftruda erit, 8c Alcalon in delertum,nbsp;Azotum in meridie eijcient, 8c Accaron era-dicabitur.Væ qui habitatis funiculum maris,nbsp;gens perditorum ; verbü Domini fuper vosnbsp;Chanaan terra Philifthinorum, 8c difperdânbsp;tCjita ytnon fît inhabitator.Et eritfunicu- Bnbsp;lus maris requies paftorum 8c caulæ pecorû:nbsp;8c erit funiculus eius qui remalèrit de domonbsp;Iuda,ibi palcentur: in domibus Alcalonis adnbsp;vefperam requielcennquia vifîtabiteos Do-minus Deus eorumj8c auertet captiuitatëmnbsp;eorum. Audiui opprobrium Moab, 8c blaf-phemias filiorum Ammon:quæ exprobraue-runtpopulo meo , 8c magnificat! funt fuper terminos eorum. Propterca viuo ego,di-cit Dominus exercituum Deus Ilfael : quia,.nbsp;Moab vt Sodoma erit,8c filij Ammon quafînbsp;Gomorrha, fîccitas Ipinarum 8c acerui falis,
Z 2 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; de-
-ocr page 230-Proph
amp; defêrtum vfquein sternum; reliquiæpo-puli mei diripient eos, 8c refidui gentis meæ poßidebüt illos. Hoc eis euenietpro fuper-oiafüa: quia blafphemauerût,8c magnificati.nbsp;funtfuperpopulum Domini exercituû.Hornbsp;ribilis Dominus fuper eos, 8c attenuabit o-mnes deosterræ:8c adorabunt eum viridelonbsp;CO fuo , omnes infulæ Gentium. Sed 8c vosnbsp;Aethiopes interfedi gladio meo eritis.Et exnbsp;tendet manum fuam fuper Aquiloné,8c per-det Affur: 8c ponet Speciofàm in fblitudinênbsp;Ifa!.î4.c. êcininuium 8cquafi defêrtum. HEtaccuba-D butin medio eius greges,omnes beftiæ Gé-tium; 8c onocrotalus 8c ericius in liminibusnbsp;eius morabuntunvoxcantantis in feneftra,nbsp;coruus in fuperliminarijquoniam attenuabonbsp;robur eius.Hæc eft ciuitas gloriofi» habitansnbsp;in cofidentia:quæ dicebat in corde fîio.Egonbsp;fùm, 8c extra me non eft alia amplius. quo-modo fada eft in defertum cubile beftiæ.'’o-mnis qui tranfit per earn, fibilabit,8c moue-bit manum fuam.
5. Ârguit lerufalcm pracipuè re^lores e~ itn,qmbus minatur ceUrem ‘Dei yindi^am,nbsp;quod ne^ue benejic 'tjs neque flagellis fint adnbsp;i^ßtmcQutrfi'.defxlicitatenoualegK^acmulnbsp;tîplicationetredenüun t fitenâ^ue int^uorutnnbsp;pradiàtur.
CAP. III.
“IT quot;Tquot;Aeprouocatrix 8c redempta ciuitas, columba.No audiuit vocem,8c nonnbsp;’ fufeepit difciplinam:in Domino nonbsp;eftconfifà, ad Deum fuum nonappropin-Eiech.ji.f quauit. îlPrincipes eius in medio eius quafinbsp;Mich.î.d. Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J- •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• r
’ leones riigientes.-iudices eius ; lupi velpere, non relinquebant in mane. Prophetæ eiusnbsp;vefàni,viri infideles.-fàcerdoteseius pollue-runtfàndum, iniuftèegeruntcôtra legem.nbsp;Dominus iuftus in medio eius nô facietininbsp;quitate: mane maneiudicium fuiim dabit innbsp;luce, 8cnon abfeondetunnefeiuitautem ininbsp;quusconfufionem. Difperdidi Gentes, 8cnbsp;dißipati funt anguli earum:defertas feci viasnbsp;eorum , dum non eft qui tranfèat:defôlatænbsp;funt ciuitates eorum , non remanente viro,nbsp;B neque vllo habitatore. Dixi,Attamen timebis me, fufeipies difciplinam: 8c non peribicnbsp;habitaculum eius, propter omnia in quibus
vifitauî earn : veruntamen diluculo furgefites corruperunt omnes cogitationes fiias. Quapropter expeda me , DicitDominus,nbsp;in die refuredionis meæ in futurum,quia iunbsp;dicium nieum vt congregem Gentes,amp; col-ligam régna; ScefFundam fuper cos indigna-tionem meam^omnem iram furoris mei:IIInnbsp;ignc cnim zeli mei deuorabitur omnis terra. Quia tune reddam populis labium eledu,nbsp;vt innocent omnes in nomine Domini, Scnbsp;(èruianteihumero vno . Vitra flumïnanbsp;thiopixjindefupplices mei filij difperfbrumnbsp;meorum deferent munus mihi . In die ilianbsp;non confundêris fuper cundis adinuentio-nibus tuis.-quibus præuaricata es in me;quianbsp;tuncauferara de medio tui magniloquosfu- Cnbsp;perbiæ tuæ^amp;nô adijcies exaltariampliusinnbsp;monte fando meo. Et derelinquam in medio tuipopulü pauperum amp;egenum: amp; fpenbsp;rabunt in nomine Domini. Reliquiæ Iffaelnbsp;nonfacientiniquitatem^necloquéturmen-dacium, amp; non inuenietur in ore eorum linnbsp;gua dolofarquoniam ipfï pafcentur amp; accu-babunt,amp; non erit qui exterreat.Lauda filianbsp;Sion, iubila Ifraeblætare, amp; exulta in omninbsp;corde filia lerufàlem. Abflulit Dominus indicium tuum, auertit inimicos tuos ; rex If-rael Dominus in medio tuijiion timebis manbsp;lum vltra.In die ilia dicetur lerufàlem. Noli Dnbsp;timere Sion, non difl'oluantur manus tuac.nbsp;Dominus Deus tuns in medio tui fortis,ip-fe faluabif.gaudebit fuper te in 1 æti tia, fïlebitnbsp;in diledione tua, *exultabit fuper tein lau-de. Nugas qui à lege recefferant, congrega-bo,quia ex te erant: vt nô vitra habeas fupernbsp;eis opprobrium . Ecce ego interficiâ omnesnbsp;qui afflixerunt te in tempore illo;amp; fàluabonbsp;claudicantem,amp;eam quæ eieda fueratcon-gregabo : amp; ponam eos in laudem amp; in nomen , in Omni terra confufîonis eorum ; Innbsp;têpore illo quo adducam vos, amp; in temporenbsp;quo congregabo vos: dabo enim vos innbsp;nomen,amp; in laudem omnibus popunbsp;lis terræ,cûm côuertero cap-tiuitatem veftramnbsp;coram oculis ve-
ftris,dicit Do-minus.
Supra.!.«!«
prolo-
Prologus inprophetiam Aggæî.
lERE'MIAS prophetaobcauGimperiurij SedecixregisfvtEiftorialibri fêcundi Paralipoménonin-dicatjqui fidem promiflam Nabuchodonofor regi Chaldæorum non ieruauerat, populum llraelrefert cum memoraro rege Ierufalem,expiignata lerufalem, captiuum in Babylonem fuifle perduélü. Sed cùninbsp;memoratus populusmulris teinponbus idêhsferuiendo, óc effulïonefiinguinis innocentumfegrauiternbsp;impiallet: volens Deus generationem vniuerlameiufdem populiobcaufasmemorataspenitus deperire,nbsp;(èptuagintaannorum capciuitatem eundem populum in regno Cbaldæorum ftatuit fuftinere:hac racio-ne,vtcómpleto liumero annorum, noiius populus à memoratis peccatisimmunis ad renouationem Ie-rulalem perueniret.Sexagelïmoitaquefecundoanno, regno Cbaldæorum fiibuerlb, cui adhuc ofto an-nireftabant ad regnandum , quöd enam fexta vifio Danielis oftéditxùm proptercaufam facrilegi),quodnbsp;ineadem vifionecontinetur,finiret extinéliim, Darius qui Médis imperabat,vtfeptima vifio Danielis o-ftendit, memoratoru regno fucceCsit. Cuius primo anno regni, vt décima vilio Danielis manifeftat,Daniel fupputatis annis videns appropinquate tempus reuerfioiiis, qua: per leremiâ fuerat promiffa, oransnbsp;tam pro fe,quàm pro populo, eandem promifsionem à Deo poftulabat impleri. Cui per Gabrielern ar-changelum in eadem viUone iuxta preces eiufdein, vniusrla compi ta elle, Deus dixit.Nam morientefunbsp;pradióio Dario rege Medorum,amp; fuccedentein regno,Cyro rege Perfarum: promifsione Dei compléta,nbsp;per eundem regem populum Ifrael in lerufalem reduélum , hiftoria fecundilibri Paralipoménon, Scnbsp;initium Efdrçprophetçcôfirmant .Cùmque à populo Ifrael «Sclenioribustemplum Dei ædificari cœpif-fet;mortuo Cyro rege, ac régnante Dario rege Perfarum,qui memorato Cyro fuccefferat : vicinæ genresnbsp;ciuitatis lerufalem (vt idem Efdras refert) reftaurationem rempli amp; ciuiratis reliftendo impedire ccepe-runt.Quarationedeterrituspopulus Ifrael, reparationem fupradiéli rempli Domini necdum iuxta pro-mifsionem conceflam elfe credebat. Propter quod in fecundo anno regni memorati Darij régis Pei farû,nbsp;Aggæus prophetaà Deo miirus,Zorobabel qui de tribu erat luda, qui poteftatem regni fulcepturus erat,nbsp;amp;. lefum filiura lofedecfummumfacerdotem admonet, vt credantcompleto numero annorum tempusnbsp;reftaurationis lerulalem aduenilfeihocetiam addito,ne incredulitatepopuli vellent imitari,de quo Deusnbsp;per eum dixit, Populus hicdicit, Nódum venir tempus vt ardificetur domus Dei. Omnia autem qux te-xtu huius prophetiç cótinéntur, reuerfionem pepuli, ædificationem templi,r£nouationemciuitatis,ob-feiuantiam facerdotalem, amp; interitum regnorum gentium exteraium fignificant.
Aggæi Prophet! a
|
5. ^0 temporeprojt^etauerit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;în- mpat Iudxos,lt;]uoj,neglc^a.domo T)eipro-pria xdificia curarenr.ob quam caufam dich tills immißam à T)eo [iertlitatemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;umpo re dux probabel amp; lefts facer dos magnus ^nd cum populo excitatie incipiunt cedfcarenbsp;domum j)ei. CAP. 1. N IIanno s EC V nd oDa rij régis,in méfefèxto,in dienbsp;vnanien(îs;fa(a:um eft verb»nbsp;Domini in manu Aggæi pro-phetæad Zorobabel filiumnbsp;Salathiel ducé luda, amp; ad lefum filium lo-fedec (acerdotem magnum,dicens, Hxcaitnbsp;Dominus exercituum, dicens. Populus iftenbsp;dicit,Nondum venit tempus domus Domini xdificandx. Et fatâum eft verbum Dominbsp;ni in manu Aggxi prophetx , dicens, Nunquid tempus vobiseft,vthabitetisin domi-bus*laqueatis,amp; domus ifta defertaiEt nûcnbsp;hxc dicit Dominus exercituum,Ponite corda veftra fuper vias veftras.llSeminaftismulnbsp;tum,amp; intuliftis parum: comediftis,amp; nonnbsp;eftis latiati:bibiftis,amp; non eftis inebriatiio-peruiftis vos, amp; non eftis calefadi ; amp; quinbsp;mercedescogregauif, miftteasin fàcculutnnbsp;pertufum.Hæc dicit Dominus exercituum,nbsp;Ponite corda veftra fuper vias veftras,afcennbsp;dite in motem,porrate ligna,amp; xdifîcatedonbsp;mum;amp; acceptabilis mihi erit, amp; glorifîca-bor,dicit Dominus.Refpexiftis ad amplius, Cnbsp;amp; ecce fadum eft rainus:amp; intuliftis in do-nium,amp; exufflaui illud: quam ob caufam,dinbsp;cit Dominus exercituum? quia domus meanbsp;deferta eft, amp; vos feftinatis vnufquifqueinnbsp;dom um (uam.Propter hoc fuper vos prohi-biti funt cœli ne datent rorcm,amp; terra prohinbsp;bitaeftne daret oerméfuum: amp; vocaui fie- |
O ciratem fiipcrterram, amp; fuper montes. Se fuper triticum , amp;fupcrvinum, amp; fupero-leum,amp;quxcunqueprofert humus, ôc .fupernbsp;homines,amp; fuper iumenta,amp; fuper omnemnbsp;laborem manuum . Et audiuit Zorobabelnbsp;filius Salathiel, amp; lefus filins loledèc facer-dos raagnus, amp; omnes reliquix populi vo- pnbsp;cem *Dei fui, amp; verba Aggxi prophetx , fi-eut mifiteum Dominus Deus eorû adeos:nbsp;amp; timuit populus à facie Domini. Et dixitnbsp;Aggxus nuntius Domini de nuntijs Domi-ni,populo dicenSjEgo vobifeum fum,dicitnbsp;Dominus. Et fufcitauit Dominus fpiritumnbsp;Zorobabel filij Salathiel ducis luda, amp; fpiritum lefu filij lofedec iâcerdotis magni, 8c |
Proph. fpiritum reliquorum de omni popiilo.-amp;in-greßi func J 8c haciebant opus in domo Domini exercituum Dei fui. . 5. £tßtemplttm reßdißcatum njh'dy 'tdnatur priori collatüm, poßea tamsn yeniente eß-fia replehiturgloria maiori, qnàmfueritprionbsp;rii rempli : amp;ficw ludeei oh tieglecta tcmplinbsp;reaiäißcätioncm fa^ifuerant immundi coranbsp;‘Deodpfornmq^ faerißiia, amp;flenlitas addu-Badtapoß inceptam reied'ßcatime omnia i-pfispa^a ßunt prosper a. C Kp, 11, A quot;V N die vicefima amp; quarta méf s, in fexto I menie J in annofecundo Darij regis. Tnnbsp;(eptimo menfèjvicefima amp; prima mefs;nbsp;fadum eft verbum Domini in manu Aggrinbsp;prophetXjdicenSjLoquere ad Zorobabel fi-iium Salathielducem Iuda,amp; ad lefum filiiinbsp;lofedec facerdorem magnum^Sc ad reliquosnbsp;populi dicens, Quis in vobis eft derelidus,nbsp;qui vidit domum iftam in gloriafua prima?nbsp;8c quid VOS videris banc nunc? nunquid nonbsp;ita eft^quab non fttin oculis veftris?Ecnucnbsp;conforcareZorobabel, dicic Dominus; amp;nbsp;confortare lefu fili lofedec facerdos magne,nbsp;amp; côfortareomnis populus tcrrx, dicic Donbsp;minus exercituum : amp; facite ( quoniam egonbsp;Yobilcum fum,dicic Dominus exercicuum)nbsp;verbum quod pepigi vobijcumcum egrede-remini de Terra-Aegypci : 8c fpiritus meusnbsp;eric in medio veftrum: nolice timere. Quianbsp;Hebr, n.g hæc dicit Doniinus exercituum, IIAdhuc v- |
B num modicum eft,8cego commouebo cœ-lura 8c terram,Sc mare,8caridam. Ec moue-bo omnes gentes,Er veniet deß'deratus ciin dis Gentibus:8cimplebo domum iftam gloria, dicit Doininus exercituum . Meuni eftnbsp;argentum:8c meum eft aurum,dicit Dominus exercituum. Magna erit gloria domusnbsp;iftius nouifsimæplus quàm prima;,dicit Donbsp;minus exercituum;8c in loco ifto dabo pace,nbsp;dicit Dominus exercituum . In vicefima 8cnbsp;quarta noni mends, in anno lecundo Darijnbsp;regisjfadum eft verbum Domini ad Agglt;ciinbsp;prophetaffljdicens, Hæc dicit Dominus ex-crcituum,lnrerroga. facerdotes legem,dices.nbsp;Si tulerit homo carnem fandificatam in oranbsp;veftimenti fui, 8c tetigerit defommitatee-ius panem,aut pulmentum, aut vinum, autnbsp;oleH,aut omnem cibum; nunquid fandificanbsp;bitur.’Refpondentesautem facerdores,dixe-runt,Nô.EtdixitAggæus,Si tetigerit poilu-tus in anima,ex omnibus his,nHquid conta-minabitur.'Etrefpoderunt {acerdotes,8c di-xerunt.Contatninabitur. Et refpondit Ag-gæuSjSc dixit,Sic populus ifte,-8c-gt;fic gés iftanbsp;ante facieni meam,dicit Dominus, fie 6-mne opus manuum eorum ; 8c omnia quasnbsp;obtulerunt ibi,contaminata erunt. Et nuncnbsp;ponitecorda veftra, .à diehac 8c fupra ante-quam ponereturlapis fuperlapidem internnbsp;plo Domini , Cum accederetis ad aceruumnbsp;visinti modiorura, 8c fierct decern:8c intra-retis ad torcularvtexprimeretis quinquagmnbsp;ta lagerias, 8c fiebant viginti ; il Percufsi vosnbsp;vento vrente,8c aurugine, 8c grandine om-nia opera manuum veftrarum;8c non fuitinnbsp;vobis qui reuertereturad me, dicit Dominus. Ponitecorda veftra ex die ifta Sein fu- Dnbsp;turum,à die vicefima 8c quartanoni menfis:nbsp;à die qua fundamenta iada funt rempli Donbsp;mini,ponirefuper cor veftrum. Nunquid iänbsp;fernen in germinc eft; 8c adhuc vinea, 8c ficus, St malogranatum 8c lignum oliuæ nonnbsp;floruit?ex die ifta benedicam. Et fadum eftnbsp;verbum Domini fecundo ad Aggæum,in vinbsp;cefima 8c quarta menfis,dicens,Loquereadnbsp;Zorobabel ducem Iuda,dicens, Ego, moue-bo cœlum pariter 8c terram . Et fubuerta folium regnorum, 8c conteram fortitudinemnbsp;regni Gentium; Sc fubuertam quadrigam 8Cnbsp;afcenfbrem eius:8c deftendentequi,8c aftennbsp;fores eorum, vir in gladio fratris fui. Ilin die ’nbsp;illa,dicit Dominus exercituum,afiumam tenbsp;Zorobabel filij Salathiel ftrue meus , dicitnbsp;Dominus; 8c ponam te quafi fignaculum. ,nbsp;quia te elegi,dicit Dominus exercituum. |
Prologiis in Zachariæ prophetiam,
SEC V N D O anno Darij regis Medorum Aggæum amp; Zachariam prophetalTe, leftiones eorundem declarant. Sed hac de caufa Aggxus Zacharix in ordine prophetarum prxlatus efle videtur,quôd cû duobus menfibus,vc prçdiftorum lediones oftendunt,in prophetia prxcefsifleinuenitur, amp; ad reparationemnbsp;templi prxcepto Dei populum animafle,vt Efdrasrefert,dicens, In fecudoanno Darij regis Perfarûprd-phetauerunt Aggxus amp; Zacharias filius Addo prophetx,fuper ludxos quierant in luda amp; lerulalem, fiinbsp;per Ifraelin nomine Dei Ifraelfupereos.Tuncfurrexerunc Zorobabel filius Salathiel, amp; lefus filius lofedec,amp; principes eius, inchoaueruntq-jxdificare domum Dei, qux eft in lerufaiem . Quibus cum adefTentnbsp;prophetx,exhortatione fuaadiuuerunt eos.Nam amp;. populum Ifraclab imitationepaternorum delifto-rum,perfuam admonitionem idéprophetacupiens reuocare, verbis leftionecomprehenfis vfuseft, Vidinbsp;i')odle;amp; ecce vir afcenderat fuper equu rubeum amp;c. Vidit propheta virum equo rubeo fedentem,amp; ftan-tem in medio myrteti vmbrofiicuius vifionis hxcfolutio eftrVirafcendens equum rubeum; licet angelusnbsp;intelligatur: tarnen quiaprxdifti coloris equû conlcenderevifus eft, vindidâfanguinis in earn genté ligni-ficac afferend3,qux populü Ifrael in captiuitâtem redegerat.Nam amp; Ifaias propheta, per ruborern veftimenbsp;torum, inter genres vindiélam cûûngiiineà Deo proferendâ demonftraris.his verbis vfus eft, dices, Qpi*nbsp;eft ifte qui venit de Edoni,tinftis veftibus dé Bofra amp;C.Stanteni vero in medio royrteti vmbrantisquèdnbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dixif.
-ocr page 233-dixjt: I«t!tiam populo affuturam per myrteti fignificationem voluit defignari. Eius ligni Moyfès in Le-uitico cùm faceret mentionem,ait, Accipietis die pt ima frudus ligni fpeciöfi, vt lætitiam populi perbenè olentis ligni amp;. fpeciöfi vinbraculuin detnonftraret. Sed hanc vifionem qux liberationem pop.uli,amp; vin-didam de aduerfarijs affuturam demonflrat,ob hoe nodu propheta fe vidiffü memorauit,lt;juia pöpulumnbsp;Ifrael in prima liberatione de Terra- Aegypti nodu difcefsifle conftabat; cuius exempli quia prüfens popunbsp;lus aliquam partem in fe retincre videbatur, Iiberatio eiufdem ac reditus captiuitatis de terra Chaldjo-rum per nodem prophetæ eft reuelata.
Propheria Zachariæ.
|
s. |
tus eft Dominus fuper patres vellrosiracun dia. Et dices adeos, Hæc dicit Dominus cx-ercicuumJIConuertimini ad menait Dominus exercituü :amp;conuertarad vosj dicit Donbsp;jp minus exercituü. Ne fitis ßcut patres vellri,nbsp;'¦‘iVP'’ clamabantprophetæ priores^dicennbsp;teSj Hæcdicit Dominus exercituum, Con-uertimini de vijs veflris malisj amp; de cogita-veftris pefsimis: amp; non audierunt,nbsp;nequeattenderuntadrne dicit Dominus.nbsp;Patres veilri vbi funtr’Sc prophetæ nunquidnbsp;in fèmpiternum viuent? Veruntamen verbanbsp;mea amp; légitima meaquæmâddui fèruis meisnbsp;prophetis, nunquid non comprehenderuntnbsp;patres veftros,amp; conuerfi funt,amp; dixerunt,nbsp;Sicut cooitauit Dominus exercituum face-re nobis (ecunduin viis noftras^amp; feciidumnbsp;adinuentiones noftras fecit nobis. In die vinbsp;cefima amp; quarta vndecimi mefis Sabathdnnbsp;anno fècûdo Darij, fadum eft verbum Do-miniad Zachariam filiu Barachiæ ftlij Addo prophetam , dicens, Vidi per hoétem, 8cnbsp;ecce virafeendens fuper equum rufum,amp; ipnbsp;fc ftabat inter myrteta quæ erant in profun -do;amp; poft eum equi rufl,varij,amp; albi.Et di-xi,Qmd flint ifti Domine mi?amp; dixitad menbsp;angelus’qui loquebatur in me, Ego often-dam tibi quid fint hæc. Et refpondit vir quinbsp;ftabatinter myrteta, amp; dixit, Ifti funt quosnbsp;mifît Dominus, vtperambulentterram .Et Cnbsp;refponderuntangelo Domini, qui ftabatinnbsp;ter myrteta,amp; dixerût, Perambulauimus ternbsp;ram, amp; ecee omnis terra habitatur amp; quief-cit. Et refpondit angelus Domini, amp; dixit.nbsp;Domine exercituü vfquequo tu non mifèrenbsp;beris lerufàlem amp;vrbium luda, quibusira-tus es,iftegt;iam’fêptuagefîmusannus eft?Etnbsp;refpondit Dominus angelo qui loquebaturnbsp;in me verba bona,verba confolatona.Et dixit ad me angelus qui loquebatur in me,nbsp;IIClama,dicens,Hæc dicit Dominus exerci- 5,3,nbsp;tiium , Zelatus fum lerufalem amp; Sionzelonbsp;magno. Et ira magna ego irafcor fuper genres opulentasiquia ego iratus fum parum,ipnbsp;fi vero adiuueruntin malum.Propterea hæcnbsp;dicit Dominus,Reuertarad lerufalemin minbsp;fericordijs.-domus mea ædificabiturineâ,aitnbsp;Dominus exercituum;amp; perpediculum ex-tenderur fuper lerufalem . Adhuc clama di- Dnbsp;eens, Hæc dicit Dominus exercituum , Adhuc afduenteiuitates meæ bonis; amp;confb-labitur adhuc Dominus Sion., amp; eliget adhuc lerufalem.Et leuaui oculos meos,amp; vi-di;amp; ecce quatuor cornua . Et dixi adange-lum qui loquebatur in me, Quid funt hæc?nbsp;Et dixit ad me.-Hæc funt cornua quæ venti-lauerunt ludam, amp; Ifrael, amp; lerufüem . Etnbsp;oftcnditmihi Dominus quatuor fabros, amp;:nbsp;dixi. Quid ifti veniunt facere? Qiii ait , di-cens, Hæc funt cornua quæ ventilaueruntnbsp;ludam per fîngulos viros , Senemoeorumnbsp;leuauit caput fuum : Et veneruntifti deter-rere ea, vt deijciant cornua gétium quæ leuanbsp;nerunt cornu fuper terram luda vt difper-gerent earn. 5. Jpparet '^ir mefiuraturus Jerufiale, quapofi capiiuitate fioluta Vehementer repledaefi hali-tatoribus-, cuiDem pro muro erit, 6* affli^iinbsp;€haldx- |
Chaldeeis ac (ttterK qui fïlios Ifraél afflixe-rant,mult«gentes una cumSic/n latx ^cmet adferuienditm T)omina^^uas i^ß jufdpictinnbsp;fofulum. CAP. II.
1 '' T leuaui'oôulos mens, amp;vidi:amp;:eccc I* vir, amp; in manu eius funiculus menfb-^rum. Et dixi, Qiæ tu vadisf Et dixitnbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad me,V t metiar lerufàlem, amp; videâ q uanta
fit latitudo eius, amp; quâta longitudo eius.Et ecce angelus qui loquebatur in fhe,egredie-batur,amp; angelus alius egrediebatur in occurnbsp;fum eius.Et dixit ad eum,Curre, loquere adnbsp;puerum iftû,dicens,Abfqj muro habitabiturnbsp;lerufalé præmultitudinehominû amp;iumennbsp;B torû in medio eius.Et ego ero ei,ait Domi-nuSjmurus ignis in circuitu; amp;in gloria eronbsp;inmedioeius.O,ô,fugitcde terra Aquilonis,nbsp;dicit Dominus ; quoniam in quatuor vetosnbsp;cœli dilperfi vos, dicit Dominus.O Sion funbsp;ge quæ habitas apud filiam Babylonis, quianbsp;C hæc dicit Dominus exercituum,Poft glorianbsp;mißt me ad gentes quse fpoliauerunt vos:nbsp;quienim tetigerit vos,tangit pupillam ocu-liquot;n-iei’: quia ecce ego leuo manum meam funbsp;per eos,amp;: erunt prædæ his qui (èruiebât fibi;
amp; cognofcetis quia Dominus exercituum mifît me. Lauda,amp; lætare filia Siôzquia eccenbsp;ego vcnio,amp; habitabo in medio tuijait Do-p minus. Etapplicabuntur gentes multæad
Dominum in die ilia, amp; erunt mihi in po-pulû,amp;; habitaboin medio tui ; amp; leies quia Dominus exercituum mißt me ad te.Et pofnbsp;fidebitDominus ludam partem fuam internbsp;ra fan6hificata;amp; eliget adhuc lerufalem.Si-leat omnis caro à facie Domini:quia confurnbsp;rexit de habitaculo lànfto fuo.
faterdos exutuißordidd, induitur mu tatorijs,^ui iudicaturui eß domttm ‘Domini,nbsp;ß in yijs ipßn^ ambtilet. adducet Domininnbsp;ßeruumßuum Orien(em:amp; de laßide agitßu-per quemßeptem oculißunt.
CAP. III.
A T oflenditmihigt;Dominus’Iefum la-?•7. |i cerdotem magnum ftantem coram an ¦*“^gelo Domini: amp; Satan ftabatàdexte-ris eius, vtaducrlaretur ei. Et dixit Dominus ad Satan . Increpet Dominus in te Satan-, 8c increpet Dominus in te,qui elegit lenbsp;rulalem; nunquid non ifte torris eft, erutusnbsp;de igne.Et lefiis erat indutus veftibus fordi-dis:5c ftabat ante faciem angeli. Qm refponnbsp;dit, amp; ai tad eos qui ftabant coram le, dices,nbsp;B Auferte veftimenta fordida ab eo.Et dixit adnbsp;eum,Eccejabftiili à te iniquitatem tuam, 8cnbsp;indui te mutatorijs.Et dixit,Ponite cidarimnbsp;mundam fuper caput eius. Et pofuerunt cidarim mundam fuper caputeius, Scindue-funt eum veftibus : amp; angelus Domini fta-
Proph.
bat.Et coteftahatur angelus Domini lefum, dicens,Ha:cdicit Dominus exercituum , Si cnbsp;in vijs meis ambulaueris, 8c cuftodiam meanbsp;cuftodieris.-tuquoq; iudicabisdomum mea,nbsp;8c cuftodies atria mea, 8c dabo tibi ambulannbsp;tes de his qui nunc hîc aßiftunt. Audi lefunbsp;facerdos magne, tu 8c amici tui qui habitantnbsp;corâ te,quia viri portédentes funtecceenimnbsp;egolladducamlèruummeû Orientem.Quianbsp;eccelapis quem dedi coram lefu:fuper lapi-dem vnum lèptem oculi funt.ecce ego cæla-bo Iculpturam eius,ait Dominus exercituû:nbsp;8c auferam iniquitaté terræ illius in dievna.nbsp;In dieilla,dicit Dominus exerciruû,vocabitnbsp;viramicum fuû fubter vinea,8c lubterficiim.
5. De candelabra aureo eu duabuioliud, lapide primario amp;ßanneo,ae ßpttm oeulü Domini,amp; herum interpret ado : quodq^templlt à ^wobabelfundatum,ab ipfo tanßimmabinbsp;tur. C A p. 1111.
ET reuerfus eft angelus qui loquebatur A in me:8c fulcitauitme, quafi virii quinbsp;fulcitatur de fomno fuo . Et dixit adnbsp;me. Quid tu vides.’Et dixi,Vidi,8c ecce candelabrum aureuni totum, 8c lampas eius fuper caput ipfius : 8c leptem lucernæ eius fuper illud: 8c lepte *infuforia lucernis quæ e-rant fuper caput eius.Et duæ oliuæ fuper il-lud.-vna à dextris lampadis, 8c vna à finiftrisnbsp;eius.Et relpondi, 8c aio ad angelum quilo- _nbsp;quebaturin rae;dicés,Quid funt hæc,Dominbsp;ne mi.^ Etrefpondit angelus qui loquebaturnbsp;in me, 8c dixit ad me. Nunquid nefeis quidnbsp;funt hæc?Etdixi,Non Domine mi.Etrefponbsp;dit,8c ait ad me,dicens. Hoc eft verbum Donbsp;mini ad Zorobabel,dicens,Non in exercitu,nbsp;necin robore.-fed in fpiritu meo , dicit Do-minus exercituum. Quis tu mons magneco qnbsp;ram Zorobabel ? in planum.- 8c educetlapi-demprimariû , 8c exæquabitgratiam gratisnbsp;eius. Et fadum eft verbum Domini ad me,nbsp;dicens, Manus Zorobabelfundaucruntdo-mum iftam,8cmanus eins perficienteam.-8cnbsp;feietisquia Dominus exercituum mißt menbsp;ad vos.Qiiisenim defpexitdies paruos ? 8cnbsp;lætabuntur, 8c videbunt lapidem ftanneumnbsp;in manu Zorobabel.Septem ifti: oculi funtnbsp;Domini,quidifeurruntin vniuerfam terram . Et relpondi, 8c dixi ad eum, Quid Dnbsp;funt duæ oliuæ iftæ ad dexteram candclabri,nbsp;8c ad finiftram eius.'Et relpondi fecundo,8cnbsp;dixi ad eum . Qmd funt duæ Ipicæ oliua-rum,quæ funt iuxtaduo roftra aurea,in qui-bus funt fuffuforia ex aurorEt ait ad me,di-cens.Nuncquid nelcis quid funt hæc? Et di-xi,Non Domine mi. Et dixit, Ifti funt duonbsp;filij oleigt;lplendoris’, qui afsiftunt domina-tori vniuerlæ terrât,
S.^olu-
-ocr page 235-Zachariæ,
S. rblumen yolas, quo intqut iudicalatunmu Her in amphoraßdens cum majja plumbi de-fignat impietatem'. amp; dult;e mtilitres alatce leuant illam in aéra»
T conuerlus Him, amp; leiiaui oculos meos; amp; vidi, amp;ecce volume volans.nbsp;quot;*^£t dixit ad me,Quid tu vides/’Et dixi,nbsp;*Ego video volumen volans.dógitudo einsnbsp;viginti cubitorum , Sclatitudo eius deceninbsp;cubitorum.Et dixit ad me, Hæceftmaledi- tum,amp;facies coronas:amp;pones in capitele-dio'qux egreditiir fuper facie omnis terræ:nbsp;quiaomnis futjlicutibi Icriptum eft, iudicanbsp;bitur:amp; omnis iurans, ex hocHmiliter iudi-ß cabitur.Educani illuJ, dicit Dominus exer-cituum;amp; veniet ad domum furis, amp; ad do-mum iurantis in nomine meo médaciter; 8cnbsp;commorabitur in medio domus eius, 8c connbsp;fumet’eum’. Sc ligna eius 8c lapides eius. Etnbsp;egrefluseft angelus qui loquebatur in me:8c
C dixit ad me, Leua oculos tuos, ôc vide quid eft hoc quod egreditur. Et dixi,Quidna eft?nbsp;Etait,Hæc eft ampbora cgrediens.Et dixit,nbsp;quot;Hæc’eft oculus eorum in vniuerlaterra.Etnbsp;ecce talentum plumbi portabatur, Sccccenbsp;mulier vnaledens in medio amphoræ.Etdinbsp;xit,Hæc eft impietas.Et proiecit eâ ihmedionbsp;amphora;, 8c mißt maflam plumbeam in osnbsp;p eius. Et leuaui oculos meos, 8c vidi: 8c eccenbsp;duae mulieres egredientes, 8c fpiritus in alisnbsp;earum, 8c habebant alas quafi alas milui;8c lanbsp;uauerunt amphorainter terram ôccœlum.nbsp;Et dixi ad angelum qui loquebatur in me.nbsp;Quo iftædeferuntamphorâ?£tdixitadme,nbsp;Vt ædificetur ei domus in terra Sennaar, 8cnbsp;ftabiliatur,8c ponatur ibi fuper bafem fuam.
5. Quatuor quadrigx quot;^ifts de medio duorum montium areor urn,quatuor yentifunt^egre-dientes in terram. de coronis in capite lefu ad deprecandam faciem Domini; vt diceretnbsp;picerdotii imponendt^ ;de'^iro cutMnomen lacerdotibus domus Domini exercituum 8cnbsp;Orient, qui templum adißcabit quot;Domino amp; prophetis, loquentes. Nunquid flendum eftnbsp;dominabitur inßliofuo. cap. v i.
A I '' T conuerfus Him, 8c leuaui oculos meos,8c vidi; 8c ecce quatuor quadri-—^gæ egredientes de medio duorum monbsp;tium:8c monteSjmotes ærei. In quadriga prinbsp;maequi rufi,8c in quadriga fecunda equi ninbsp;gri;8c in quadriga tertia equi albi,8c in qua-*cS’-. driga quarta equi varij,*fortes.Etrelpondi,nbsp;8c dixi ad angelum qui loquebatur in me.nbsp;Quid funthæc Domine mi?Etrelponditannbsp;gelus,8caitad me, Iftifunt quatuor véticœ nusi'lin manu prophetarum priorum,cû ad- ifai.jS.a;nbsp;li, qui egrediuntur vt ftent coram domina- hue lerulalem habitaretur, 8c effet opuléta,
B tore omnis terræ.Inquaeratequi nigrijCgre ipfa 8c vrbes in circuitu eius,8cad Auftrum diebatur in terram Aquilonis :8c albi egreßi amp; in campeftribus habitareturcEt fadû eft qnbsp;Hint poft eos: 8c varij egrefsi Hint ad terram verbum Domini ad Zachariam,dicens,Hæcnbsp;Auftri. Quiautem erant robuftißimi, exie- ait Dominus exercituum, dicens,Iudieiumnbsp;runt, 8c quærebant ire amp; difeufrere per om- verum iudicate;amp; mifericordiam Sc mifera-tiones
nem terram.Et dixif,lte,perambulate terra, ßcperambulauerunt terram. Etvocauitme, *nbsp;Sclocutus eft ad me, dicens, Ecce,qui egrediuntur in terram Aquilonis,requiefcercfe-ceruntlpiritum men in terra Aquilonis.Etnbsp;factum eft verbum Domini ad me,dices. Sunbsp;meà trafmigratione ab Holdai, 8c a Tobia,nbsp;8c ab Idaia : 8c venies tu in die illa, 8c intra-bis domiim lohx filij Sophoniæ, qui vene-runt de Babjdone, Et fumes aurum 8c argennbsp;fu filij lofedec ßcerdotis magni, 8c loquérisnbsp;ad eum , dicens jHxcait Dominus exercituum dicenSjIlEccc vir Oriens nomen eius: Lacae.i.f.'nbsp;8c fubter eum orietur,8c ædificabit templumnbsp;Domino. Et ipfeextruet templum Domi- £gt;nbsp;no: Scipfeportabitgloriam , Sefedebit, 8cnbsp;dominabitur fuper folio fuo:8ccritßcerdosnbsp;fuper folio fuo, Scconfilium pacis erit internbsp;illos duos.Etcoronæ er ü c Helem,8c Tobix,nbsp;8c Idaiæ, 8c Hen filio Sophoniæ, memorialenbsp;intemplo Domini. Et qui procul Hint, ve-nienf, 8c ædificabunt in templo Domini, 8cnbsp;feietis quia Dominus exercituum mißt menbsp;ad vos. Erit autem hoc, fi auditu audieritisnbsp;Yocem Domini Dei veftri.
S, leiunia quibus Judaiper.^o. annot captiut tatts teiunauerunt no placebat Domino ^quianbsp;in tniquitatibus fuît permanebant : proindenbsp;hortatur eos ad reßpifeetiam, nam quiapro-phetas ohm noaudierant^ dißerßt eos Dominbsp;ntn in Gentes , terraq^dßlatafaÜa eß propter ipforuiniquitates, CAP. VII.
Et faCrum eft in anno quarto Darij re gis,fadum eft verbum Domini ad Zanbsp;chariam,in quarta mefis noni,qui eftnbsp;Cafleu.Etmiferuntad domum Dei Saraßrnbsp;öcRogom-melech,8cviriqui erantcum eo.
mihi in quinto mêle, vel làndificareme de-beo : ficutiam feci multis annis f’Etfaétum ß eft verbum oomini exercituû ad me,diçens,nbsp;Loquereadomnem populum terræ,amp;adlànbsp;cerdote3,dicens,Cum ieiunaretis,amp; plangenbsp;retisin quinto amp; lèptimo per hos leptuaginnbsp;ta annosmunquidieiunium ieiunaftis mihi?nbsp;amp;cum comediftis amp;biftis:nunquidnó vo-bis comediftis,amp; vobifmetipfis bibiftis?Nunbsp;quid non lunt verba quæ lacutus eft Domi
Proph.
tuuni, fed fernen pacis erit : vinea dabitftu-dum fuum, amp; terra dabitgermen fuum, amp; cœli dabût rorem fuum: amp; pofsidere faciamnbsp;reliquias populi huius vuiuerfa hæc.Et erit: qnbsp;ficut eratis maledidio in Gentibus , domusnbsp;luda amp; domus Ifraebfic faluabo vos, amp; eri-tis benedidio : nolite timere, confortenturnbsp;manus veftræ. Qiiia hæcdicit Dom.inus exercituum, Sicut cogitaui vtaffligerem vos,nbsp;cum ad iracundia prouocafTent patres veftrinbsp;me,dicit Dominus, *amp; no fum mifertus:ficnbsp;couerfus cogitaui in diebusiftis vtbenefacianbsp;domui luda amp; Ierufalem:nolite timerCiHæcnbsp;funt ergo verba quæ facietis, IlLoquimini Ephe,4.f.nbsp;veritatem vnufquifque cum proximo fuo;nbsp;veritatem amp; indicium pacis iudicate in por-tis veftris.Et vnufquifque malum contra a-micum fuû ne cogiretis in cordibus veftris:nbsp;amp; iuramentum mendax nc diligatis. ofimianbsp;enim hæcfuntquæodi dicit Dominus. Etnbsp;fadum eft verbum Domini exercituum adnbsp;me,dicens,Hæc dicit Dominus exercituum,nbsp;leiunium quarti,amp; iciunium quinti,amp;ieiu-nium feptimi ,amp; ieiunium decimi erit domui ludæin gaudium amp; lætitiamamp;in fo-lennitates præclaras.-veritatem tantum amp; panbsp;cem diligite. Hæc dicit Dominus exerci-tuum,Vfquequo veniant populi,amp; habitentnbsp;in ciuitâtibus multis, Sevadant babitatoresnbsp;vnus ad alterum,dicentes,Eamus, amp; depre- .nbsp;cemur faciem Domini,amp; quæramus Dominbsp;num exercituum, vadam etiam ego. Et ve-»nbsp;nient populi multi , amp; genres robuflæ adnbsp;quærendum Dominum exercituum in lerunbsp;falem,amp; deprecandam faciem Domini.Hæcnbsp;dicit Dominus exercituum. In diebus illis,nbsp;in quibus appréhendent decern bominesexnbsp;omnibus linguis Gentium,amp; appréhendentnbsp;fimbriam viri Iudæi,dicentes,Ibimus vobif-cum ; audiuimusenim quoniam Deus vo-bifeum eft.
5. d^aticinatur aduerjus liuitates Syria: fit-per bos Thilifihaos.rex Chriflus '^enturw efi ' ad Sion infidens pullo afini, amp; ablato beilonbsp;impcrabit mundo in magna pace, ^ui etiamnbsp;emi fit yinSlosde lacu infanguine icfiamentinbsp;fui : omnia dicuntur futur a populo quot;Dei profera,quonia ipfe eum proteget.
CAP. IX.
ONus verbi Domini in terra Hadracb A amp; Damafci requiei eius-.quia Domi-nieft oculus bominis,amp; omniii tri-buum Ifrael. Emath quoque in terminis e-
D
audirent legem amp; verba quæ mißt Deus ex-
lt;
tarum priorum ; amp; fada eft indignatio ma
dones facite vnufquifq; cum fratre fiio. llEt viduam amp; pupillumjamp; aduenam, amp; paupe-rem nolitecaluniniari : amp; malum vir fratrinbsp;fuo non cogiçet in corde fuo. Et nolueruntnbsp;attendere, amp; auerterunt fcapulam receden-tes:amp; aures fuas aggrauauerunt, ne audirét.nbsp;Etcorfuum pofuerunt vtadamantem,nenbsp;audirent legem amp; verba quæ mißt Deus ex-ercituum in fpiritu fuo per manum propbetarum priorum ; amp; fada eft indignatio magna à Dominp exercituum.Et fadum eft fi-*ßtut. cutlocutuseft,amp;*nonaudierunt;ficclama-bunt,amp; non exaudiam^ dicit Dominus exernbsp;cituü . Et difperfi eos per omnia régna quænbsp;nefciunr;amp; terra defolata eft ab eis, eo quodnbsp;non eftct tranftens amp; reuertens: amp; pofuerütnbsp;terram deß'derabilem in defertum.
5. Sicat quot;Dominm propier peccata populi fut afflïxit eum, amp; defolatam fedt lerufalem,nbsp;fic nuncfaàet illamplurtmum habitart,om-nia^dabit projpera^modo ei feruianf.quibuinbsp;adiungtntur amp; alia getes’. de fimbria ludainbsp;à decern yiris ethrticü apprehenfit.
CA.P. VIII.
A 1 T fadum eft verbum Domini exerci-tuum,dicens,Hîec dicitDominusex-
**—^ercituum, Zelatus fum Sion zelo magno, amp;indignationemagna zelatusfum ea. Hæc dicit Dominus exercituum, Reuerfusnbsp;fum ad Sion.'Sc babitabo in medio lerufâlé:nbsp;amp; vocabitur lerufalem Ciuitas veritatis, amp;nbsp;Mons Domini exercituum, mons fandificanbsp;tus.Hæc dicitDominus exercituum.Adbucnbsp;babitabunt fenes, amp; anus in plateis lerufà-lem:amp;gt;viri’baculus in m£nu eius præ mul-titudine dierum.Eï platéæ ciuitatis comple-buntur infantibus amp; puellis ludentibus innbsp;plateis eius. Hæc dicit Dominus exercituû,nbsp;Sividebitur difficile in oculis reliquiaruranbsp;populi huius in diebus illis,nunquid in ocunbsp;lis meis difficile erit,dicit Dominus exerci-tuum.'’Hæc dicit Dominus exercituum,Ec-ccego faluabo populuin meumde terra Orinbsp;B entis,8£ de terra Occafus fobs. Et addiicamnbsp;eos, amp; babitabunt in medio Ierußlem.-amp; e-runt mibi in populum,amp; ego ero eis in Deunbsp;in veritate amp; in iuftitia.Hæc dicit Dominusnbsp;exercituum,Cofortentur roanus veftræ,quinbsp;auditisin bis diebus fermones iftos per osnbsp;propbetarum in die qua fundata eft domusnbsp;Domini exercituum,vt templum ædificarç-tur. Siquidem ante dies illos merces bomi-num no erat, nec merces iumentorum erat,nbsp;nequeintroeunti neq; exeuntierat paxprae ius,amp;Tyrus,amp;Sidon;afrumpferuntquippenbsp;tribulationeiamp;dimifiomnes hominesvnu- fibifapientiam valde. Etædificauit Tyrusnbsp;quemquecontra proximum fuum.Nunc au munitionem fuam, amp; coaceruauit argentunbsp;tern non iuxta dies priores ego faciam reli- quafi humn,amp;auru.m vtlutfi pIatearû,Eccenbsp;quijs populi huius, dicit Dominus exerci» Dominus pofiidebit ea, amp;percutiet in marinbsp;fortitu-
-ocr page 237-fortitudinem eins , Sch;ec igni deuorabitur. B Videbit Afcalon , Sctiracbit: amp;Gaza , Scnbsp;dolebit nirais.-amp; Accaron^quoniam confuGnbsp;eft fpes eius, amp; peri bi t rex de Gaza,amp; Afca-lonnon habitabitur. Et iedebitleparatorinnbsp;Azoto, Sc difperdam fiiperbiam Pbiliftino-rum.Et auferam fanguine eius deoreeiuSj8cnbsp;aborninationes eius de medio dentium eius:nbsp;amp;relinquetur etiam ipieDeo noftro,amp; eritnbsp;quafi dux in Iiida,amp; Accaro quali lebufæus.nbsp;Et circundabo domum meamex bis qui niinbsp;litantmihi eiintes Screuertentes^ amp; no trännbsp;fibit fupereos vitra exaélor; quia nunc vidinbsp;in oculis meis. Exulta fans filia Sion^ lubilanbsp;filia IcruGlem;!IEcce rex tuus veniet tibiiunbsp;ftus Sc Gluator.dpfe pauper Sc afcendens fu-pûs’afînum’Sc fuperpullum filium afinæ.Etnbsp;quot;difperdam’quadrigam ex Ephrâim^Scequûnbsp;de leruGlem, amp; difsipabitur arcus belli : Scnbsp;loquctur pacem Gentibus, Sc poteftas eiusnbsp;à mari vfque ad mare^Sc à fluminibus vlquenbsp;C ad fines terræ.Tu quoquein fanguine tefta-menti tui emififti vindos tuos de lacuinnbsp;quo non eft aqua . Conuertimini admuni-tionem vindi fpef hodie quoque annuntiasnbsp;duplicia reddam tibi. Quoniam extédi mihinbsp;ludam quafi arcumdmpleui Ephraim-.Sc fu-fcitabo filios tuos Sion fuper filios tuos Grænbsp;cia, Scponam tequafi gladium fortium. Etnbsp;Dominus Deus fupereos videbitur, Scexi-bitvt fulgur iaculum eius : Sc Dominusnbsp;Deus in tuba canet. Sc vadetin turbine Au-® ftri.Dominus exercituû proteget eos:8c de-uorabut,Sc fubijcientlapidibus fundæ.-Sc bi-bentes inebriabuntur quafi à vino. Sc reple-buntur vt phialæ,5c quafi cornua altaris. Etnbsp;Gluabiteos Dominus Deus eorum in die il
Mitt.
‘ Zachariæ.
gt; a equum gloriæ fuæ in bello. Ex ip/b ange* B : lus,ex ipfb paxillus,ex ipfo arcus præli^,ex
¦ ipfo egredieturomnis exadorfimul.Eteriie
¦ quafi fortes, conculcantes lutum viarum innbsp;prælio:8c bellabunt,quia Dominus cum eis:nbsp;Sc confundentur aGenfores equorum. Etnbsp;confortabo domum Iuda,Sc domum lofepbnbsp;Gluabo ; Sc conuertam eos , quia raiGrebornbsp;eorum : Sc erunt ficut fuerunt quando nonnbsp;proieceram eos : ego enim Dominus Deusnbsp;eorum,Sc exaudiam eos.Et erunt quafi for- Cnbsp;res Ephraim, Sclætabitur cor eorum quafi ànbsp;vino;8c filij eorum videbunt, Sclætabûtpr,nbsp;Sc exultabit cor eorum in Domino.Sibilabonbsp;eis,Sc congregabo illos, quia redenii eos: Scnbsp;multiplicabo eos ficutante fuerant multiplinbsp;cati.Et Gminabo eos in populis. Sc délongenbsp;recordabunturmei.-Scviuent cum filijsfuisjnbsp;Sc reuertérur. Et reducam eos de Terra-Ae-gypti J Sc de Aflyrijs congregabo eos : Sc adnbsp;Terram-Galaad,Sc Libani adducam eos: Scnbsp;non inuenietur eis locus.Et tranfibit in ma pnbsp;ris freto,Sc percutietin marifludus,8c confundentur omnia profundafluminis:8c hu-miliabitur fuperbia AfTur, Sc Geptrum Ae-gyptirecedet.Cofortaboeos in Domino,8cnbsp;in nomineeius ambulabut; dicitDominus.
5. 1 ubet T)ominttâ faßi fecora ocäßonifi bus non pareetpaßores eorum non par-eebant eK\ deduabus yirgis tadem abßaßts,nbsp;tribuipaßoribui 'Vno menfè ßiccißs : denbsp;apprehenja mercede triginta argenteorupro-ieSorum adßattiarium'.de abo malo ^aßorenbsp;aDominoßußcitando. CAP. xi.nbsp;A Peri Libane portas tuas,Sc comedat Anbsp;ignis cedros tuas. Vlula abies, quianbsp;ceciditcedrus ,quoniam magnifie!
i fuccifus eft Gltus munitus.Vox vlulatus panbsp;ftorum,quia vaftataeft magnificentia eorûnbsp;vox rugitusleonum,quoniam vaftata eft fitnbsp;perbia lordanis. Hæcdicit Dominus Deusnbsp;meus,PaGc pecora occifionis quæ qui poflenbsp;derant,occidebant,8c non dolebant ea,dice-tes,Benediótus Dominus diuites fadi fumus;nbsp;Sc paftores eorum non parcebant eis.Et ego Bnbsp;non parcam vitra fuper habitantes terram,nbsp;dicit Dominus : ecce ego tradam homines,nbsp;vnumquemquein manu proximi fui, Seinnbsp;manu regis fui:Sc concident terrain , 8c nonnbsp;eruam de manu eorum. Et paGam pecus ocnbsp;cifionis propter hoc ô pauperes gregis:8c af-fumpfi mihi duas virgas, vnara vocaui De-
A
la, vt gregem populi fui : quia lapides Gndi vaftati funt.-vlulate quercus BaGn , qnoniâ eleuabuntur fuper terram eius. Qmd enimnbsp;bonum eius eft,8c quid pulchrum eius ; nifinbsp;frumentura eleôlorem,8c vinuni germinansnbsp;virgines.'’
S. S olw 1gt;ominjtspoteß petita prteßare, qui confortabit ludieos’. amp; mißrtusipßrum connbsp;gregabit eos de 'varijs locis captiuitatif in ternbsp;ramprißinam, humiliatis ipßorum inimicM.
CAP. X.
A T^Etite à Domino pluuiam in tempore I’^ferotino, Sc Dominus faciet nines . Scnbsp;pluuiam imbris dabiteis,fingulis her-bâ in agro. Quia fimulachra locuta funt in-utile,8c diuini viderunt mendacium,8c fomnbsp;niatores locuti funt fruftra : vane conG-labantur-.idcirco abdudi funt quafi grex:af- córera,Sc alteram vocaui Funiculû : Sc pauinbsp;fligentur,quia non eft eis paftor. Super pa- gregé.Et fuccidi tres paftores in menG vno,nbsp;ftoresiratus eft furor meus, Sc fuper hircos Sccontradaeftanimameaineis : fiquidemnbsp;vifitabo : quia vifitauit Dominus exercituû Scanima eorum variauitin me. 11 Et dixi, lere.i$.a.nbsp;gregefuum domum Iuda,8c pofuiteos qua- Non pafcam vos ; quod moritur , moria-tunSc
Proph.
tur:amp; quod fucciditUFjfuccidatur, amp; reliqui tabitur leruGlem nirfus in loco fuo in lern deuorent vnufquifque*carnem proximi fui. fàlem. Et faluabit Dominus tabernacula lu
C Ettuli virgam raeamquæ vocabatur Decus, da,ficutinprincipio: vt non magnifice glo-amp;abfcidieam:vtirritum faceremfeedusmeu rietur domus Dauid j amp;, gloria habitannum quodpereufsi cû omnibus populis. Et in ir- lerufàlem contra ludam.In die illaprotegetnbsp;ritum dedudum eft in die ilia : Sccognoue- ~nbsp;runt fîcpauperes gregis qui euftodiunt mi-hi^quia verbum Domini eft. Et dixi ad eos.nbsp;Si bonum eft in oculis veftris,afFerte mercenbsp;Matt.17.5 dem meam.*amp; fi non, quiefcite.ilEt appendenbsp;runt mercedem meam triginta argenteos.Etnbsp;dixit Dominus ad me. Proijee illud ad fta-tuarium decorum pretium quo appretiatusnbsp;fum abeis.Et tuli triginta argenteos:amp;pro-ieci illos in domum Domini,ad ftatuarium.nbsp;Et præfcidi virgam meam fecundam,quæ apnbsp;pellabatur Funiculus, vtdiffoluerem germa
Ji nitatem inter ludam amp; Iftael. Et dixit Dominus àd me, Adhuc fume tibi vafà paftoris ftulti. Quia ecce ego fufeitabo paftorem innbsp;terra,qui dcrelicta non vifitabit, difperfumnbsp;non quæret,8c contritum non fanabit, amp; id leorfum, amp; mulieres eorfi fèorfum : familiænbsp;quod ftatnon enutriet,amp;carnes pinguium domus Leui feorfum,amp; mulieres eorum-fe-comedet,amp;vngulaseorum diftoluet.O pa- orfum: familiæ Semei feorfum, amp; mulieresnbsp;ftor amp; idôlum, derelinques gregem;gladius eorum fèorfum.Oranes familiæ reliquat, fa-fuper brachium eius, amp; fuper oculum dex- miliæSc familiæ feorfum,6c mulieres eorumnbsp;terumeius :brachiûeiusariditateficcabitur, fèorfum.
amp;oculus dexter eius tenebrefeens obfcura-bitur.
5. luda amp; lerufalem à yarijs regtiM afßigen tur,fed ruffiim redtt^ißlij Ifrael in terramnbsp;fuamfuperiores erunt hü, qui fi affiixerantznbsp;effufio^ à T)omino fiiritu gratinj'u^er labi-tatores Ierufialem,afiiàtnt adeum quemconnbsp;fix£rut,rir piper eum dolebunt,plangentes,finnbsp;gulx familixfieorfium.
CAP. XII.
A Nus verbi Domini fuper Ifrael. Di-Ä leit Dornin« extendens cœlum, amp; fundans terram, amp; fingens fpiritumnbsp;hominis in eo , ecce ego ponam lerufalemnbsp;fuperliminare crapulæ omnibus populis innbsp;circuitu : fèd amp; luda erit in obfidione cotranbsp;lerufàlem. Et erit in die ilia,ponam lerulà-
Dominus habitatores lerufalem, amp; erit qui q offenderitexeisin die illa, quafi Dauid ; amp;nbsp;domus Dauid quafi Dei, ficut angelus Domini in confpedu''eorum’.Eteritin dieilla; *ei«.nbsp;quærâ conterere omnes genres quæ veniuntnbsp;contra lerufalem. Et efrundam fuper domiinbsp;Dauid, amp; fuper habitatores lerufalem fpi'nbsp;ritum gratiæ amp; precurn.-ßcllalpicientadme, ioan.i?«Snbsp;quem confixerunt;8i plangent eum planótnnbsp;quafi fuper vnigenitum, amp; dolebunt fupernbsp;eum vt doleri folet in morte primogeniti.Innbsp;die illa magnus erit pladus in lerufalem, fi-cutplâètus Adadremmóin CampoMaged-don.llEt planget terra-.familiæ amp; familiæ fe-orfum, familiæ domus Dauid fèorfum,amp;mu Dnbsp;lieres eorum fèorfum:familiæ domus Natha
S. j^uum fuerit fins pates domui “Dauid in ab-lutionempeccatoris, tollentur idola‘.amp; pfieu-dopropbetaa fibi charißimis lapidabuntur: quxfintplagxin medio manuum: percutien-duspafior amp; oues difiergenda,dua partes honbsp;minum difiergentur in omni terra, tertianbsp;per ignem probabitur.
CAP. XIII.
IN die illa erit fons patens domui Dauid
amp; habitätibus lerufalem;in ablutionem
- peccatoris amp; menftruatæ. Etüerit in die Ezec.jo.* illa,dicit Dominus exercituum, Difperdamnbsp;nomina idolorum de terra, amp; non memora-buntur vitra: amp; pfeudoprophetas,amp; fpiritü-immundum auferam deterra.Eterit.-cG pro-phetauerit quifpia vltr.i,dicetei pater eius amp;
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mater eius qui genuerunt eum. Non viues:
lern lapidem oneris cundis populis omnes quia mendacium lociitus esin nomine Do ® quileuabunteum,concifionelacerabuntur: mini. Scconfigent eum pater eius amp; maternbsp;amp; colligenturaduerfus eam omnia régna ter eius, genitores eius cum prophetauerit. Etnbsp;jß ræ.In die illa, dicit Dominus, percutiam o- erit:in dieilla cofundentur prophetæ vnuf-mnem equum in ftuporem , amp; afeenforem quifq; ex vifione fua cû prophetauerit, necnbsp;eius in amentiam:amp;fuper domum luda ape operienturpallio faccino,vt mentiantunfednbsp;riam oculos raeos,amp; omnem equum popu- dicet,Non fum propheta, homo agricola e-lorum percutiam cæcitate. Et dicent ducesnbsp;luda in corde fuo, Confortentur mihi babinbsp;tatores lerufalem in Domino exercituü oeonbsp;eorum.In die illa ponam duces luda feut canbsp;minum ignis in lignis, amp; feut quot;facem’ignisnbsp;in fceno.-amp; deuorabuntaddexteram amp;ad f-niftram omnes populos incircuitu:amp; habir
gofum; quoniam Adamexemplum meum ab adolefcentia mea.Et dicetur ei,Quid funtnbsp;plagæ iftæ in medio raanuum tuarumfEt dinbsp;eetjHis plagatus fum in domo eorum qui di Cnbsp;ligebant me.Pbrameaiüicitare fuper pafto-rem meum,amp;fuper virum cohærentem mi-hi,dicit Dominus exercituura:llpercutepa- Mere. 14-®nbsp;ftorem.
Zachari^e. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;564
terrara: in dieiîla erit Dominus Vftus,amp;erit nomen eiusvnum.Etreuertetur omnis terranbsp;vfque ad defèrtum,de colle Remmon ad Aunbsp;ftrum Ierufàlem;8cexaltabitur,8cquot;habitabit’nbsp;in loco fuo,à porta Ben-iamin vfque ad locum portæprioris,*vfq; ad portam angulo- *amp;¦.nbsp;rum;8c à turre Hananeel vfque ad torcularianbsp;regis. Et babitabunt in ea,8c anathema non Cnbsp;erit ampliustfèd fèdebit lerufàlem fecura. Etnbsp;hæcerit plagaqua percutiet Dominus omnes genres quæ pugnauerûtaduerfus lerufanbsp;lem, Tabefcetcaro vniufcuiufqj ftâtis fupernbsp;pedes fuos,8c oculi eius contabefeene in Fo~
ftorem,8c difpergenturoues: 5c conuertam manum meamadparuulos.Eteruntin omni terra,dicit Dominus partes duæ in ea quot;di-fperdentur’,8c deficient; 5c tertia pars relin-quetur in ea. Et ducam tertiam partem pernbsp;ignem,8c vram eos rtcut vriturargentum:8cnbsp;probaboeos ficurprobaturaurum. îpfêvo-cabit nomen meum , 8c ego exaudiam eum.nbsp;*Dicam,Populus meus es. 8c ipfè dieet. Donbsp;minus Deus meus.
5. 'Poßquatn lerufàlem^ajja fuerit ca^tiuita tetn alias^ affi^iones à Gentibw, erit diesnbsp;nota ‘Domino, quum exibwnt aquee yiux denbsp;tttrifecurèin lerufalem-.fercutietq^ Dominumnbsp;pldga Gentes,quapugnaueruntaduerßta Ienbsp;rufalem,eamp; harum reliquia afeendent, quot;vta-dorent Dominum in Ierufalem,fanllum^jnbsp;trit quod eßfitger franum equi.
CAP. X I I 11.
Cce venient dies Domini, 8c diuiden tur fpolia tua in medio tui.Et cogreganbsp;bo omnes genres ad lerufàlem in præ-lium,8c capietur ciuitas, 8c vaftabuntur domus , 8c mulieres violabuntur:8c egredietur lem,afcendet ab anno in annum, vt adorentnbsp;media pars ciuitatis in captiuitatem, 8c reli-quum populi non auferetur ex vrbe.Et egrenbsp;dietur Dominus,8cpræliabitur contra genres illaszficut præliatus eft in diecertaminiSfnbsp;Et ftabunt pedes eius in die illa fuper Montern oliuarum qui eft contra lerufàlem adnbsp;Orientem : 8c feindetur Mons oliuarum exnbsp;media partefuiad Orientem 8c ad Occidennbsp;rem præruptu grandi valde , 8c feparabiturnbsp;medium montis ad Aquilonem, 8c mediumnbsp;eius ad Meridiem. Et fugietis ad vallem monbsp;tium eorum , quoniam coniungetur vallisnbsp;j p montium vfque ad proximum:8c fugietis fi-
cut fugiftis à facie terræmotusllin diebus O-ß ziæ regis luda ; 8c veniet Dominus Deus meus omnesq j fàndi cû eo. Et erit in dié illa; nó erit luXjfed frigus 8c gelu. Et erit diesnbsp;vna quæ nota eft Domino, non dies nequenbsp;nox;8cin tempore vefperi erit lux,Et erit innbsp;die illa:exibunt aquæ viuæ de Ierufalem:me-diû earum ad mare orientale, 8c medium ea-rum ad mare nouißimü; inæftate 8c in hye-rac erût.Et erit Dominus rex fuper omnera
Jeruralem:'amp;plij Ifraëlreuertentur,habita nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lingua eörum contabefcec
. * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt; gt; J.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»a I lt;4 ZXnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^l1.. y« «. A... VA 1 «• vv lt;quot; I ZX WA lt; W «
in ore fuo.In die ilia erit tumultus Domini magnus in eis : amp; apprehendet vir mannmnbsp;proximi fui^colèretur manus eius fuper mann proximi fui.Sed amp;Iudas pugnabit adiiernbsp;fus lerufàlem amp;congregabuntur diuitiæotnnbsp;niû gentium in circuitu_,aurum amp; argentumnbsp;amp; vertes multæ rtitis.Et lie erit ruina equi amp;nbsp;muli amp; cameli Scafini, èc omnium iumen-torum quæ fuerint in cartris illis_, fîcut ruina hæc.Et omnes qui reliqui fuerint de vni Dnbsp;uerfis gentibus quæ venerunt contra lerufa
regem Dominum exercituum, amp; celebrent feftiuitatem tabernaculorum.Et eritzquinônbsp;afeenderit de familijs terræ ad lerufàlem^ vcnbsp;adoret regem Dominum exercituum, nonnbsp;erit fuper eos imber. Quod amp; fî familia Ac-gypti non afeenderit,5c non veneritmec fuper eos eritjfêd erit ruina qua perçu tiet Dominus omnes genres quæ non afeenderintnbsp;ad celebrandam feftiiiitatem tabernaculoru.nbsp;Hoc erit peccatum Aegypti, 8c. hoc pecca-tum omnium gentium quæ nonafeenderintnbsp;ad celebrandam feftiuitatem tabernaculo-rum.In dieilla erit quod fuper frænum equinbsp;eft fàndum Domino: 8c eruntlebetes in donbsp;mo Domini quart phialæ coram al tan. E tent omnis lebes in lerufàlem 8c in luda fàn-dificatus Domino exercituum : 8c renient omnes immolantes, 8c rtimencnbsp;ex eis, 8c coquent in eis.8c nonnbsp;erit mercator vitra in domo Domini exercituum in die
illo.
Prologus
Prologus in Malachiæ prophetiam, maxima ex parte ex proœmio commenrariorum Hieronymi innbsp;Makchiam.
De V S per Moyfen populo Ifrael prxceperat, (àcerdotes tabernaculi fui omni corporali vitio liberos, hoftias omni vitio vacuas fibi ofFerre. Quibus legem fuam ad regcndum populum ob hoc dederat,vtnbsp;perfacrificiorum oblationem, internuntij Dei amp; hominum fafti,populum prxceptis cœleftibus kcenbsp;rent obedire.Vnde facerdotes angelos Dei elfe,hoc in loco fcriptura teftatur. ' Sed quia tanti rauneris gra-tiam contemnenteSjfupradiftis populus ac facerdotes facrificia vitio deturpata, ipfi criminibus atq; im-pietatibus maculati Deo ofFerre cceperunt ; Ideo per Mafachiam prophetam Deus populum fuum Ilraelnbsp;increpat.Nomen autem Malachi feptuaginta tranftulerunt n à-ï7sX«u aÛT», id eft,angelus eius, dicétes; Af-fumptio verbi Domini fuper Ifrael in manu angeti eius pro quo in Hebrxo legitur Malachi: quod reftiusnbsp;amp; exprefsius dicitur,angelus,id eft,nuntius meus.Nec putandum eft iuxta quorundam opinionem , an-gelum venifle de ccelo amp; affumpfifTe corpus humanum,vt Ifraeli qux à Domino funt mâdata loqueretur.nbsp;Si eniminterpretädafunt nomina,amp; ex nominibus non fpiritualis intelligeti, fed hiftoriç ordo texendiisnbsp;eft:ergo Sc Ofee,quifaluator dicitur:amp; loel.quiinterpretatur Dominus Deus, ftueincipiens : amp; exterinbsp;prophetx non erunt homines, fed vel angeli vel Dominus atq; Saluator,quia hoc eorum nomina refbnSt.nbsp;Deniq; exceptis Septuaginta,alij interprétés nomen Malachi ita vt in Hebrço legitur tranftuIerunt,MaIa-chi autem Hebrxi Efdram exiftimant facerdotem:quia omnia qux in libro illius continentur , etiam hJcnbsp;prophetacomrnemoratjdicens, Labia facerdotis cuftodient feientiam amp; legem requirent ex ore eius,quianbsp;angelus Domini exercituûeft.Tempusquoq;ac titulus conueniunt:quodamp; in Pfalmisdiximus, eosquinbsp;titulos non habét,eorum effecredendos,quorum priores Pfalmi nominibus prxnotati funt.Igitur amp; Manbsp;lachi,id eft,Efdras poft Aggxum amp; Zachariaqui fub Dario prophetauerunt, fuiffe credenduseft: amp; pro-pterea titulum non habere quod liber eius pro titulo fit:in quo difeimus quod in regno Artaxerxis regisnbsp;Perlarum Efdras filius Saraix amp; exterorum vfq; ad eum locum vbi dicitur, Filius Aaron facerdotis, abnbsp;initio afeenderit de Rabylone, Sc dederit ei rex feciindum manum Domini Dei fui bonam omnem peti-tionem eius:afcenderintq; cum illo de filijs Ifrael Sc defilijs facerdotû,amp; de filijs Leuitarum,dk decanto-ribus amp; deianitoribus, amp; de Nathinçis in Ierufalé,anno.7. Artaxerxis regis:amp; venerüt in lerufalem mennbsp;fe.^j.ipfe eft annus feptimus regis:quia in primo die menfisprimi cœpit afeendere de Babylone , Sc in primo menfis quinti venit in lerufalem.
Prophetia Malachiæ.
|
5. Trofhetia ^Aalaclnx ad Ißrael: quem T)omi nui arguit ingratitudinis,quod non agnofte-batß in lacob/^nde defeederat, dik^um,renbsp;ieBo Epiu cum populoßio : ideo conqueriturnbsp;ß ab Ißael non honorari neq^ timeri, quodq^nbsp;ßcerdotes deßieiant nomen Domini, quorumnbsp;reijeit/acrißeia, gratam habens oblationemnbsp;mundam qutu in omni laco ei offertur. CAP. I. ® VERBI Domini adIfrael in manu Malachiæ *Dile-xivos,dicit Dominus: amp;dixi-ftis,ln quo dilexifti nos.'Non-ne frater erat Eiau lacob, dicit Roina.9 c Dominus,'iamp; dilexi Iacob,Efau autcm odio habui.'’amp; pofui’monteseiusinfolitudinem,nbsp;amp; hæreditaté eius in dracones delerti.Quodnbsp;fi dixerit Idumæa^Deftrudi fumus,fèd reuernbsp;tentes ædificabimus quæ deftruóFa funuhæcnbsp;dicit Dominus exiercituum,Ifti ædifîcabunt,nbsp;amp; ego deftruam:amp; vocabuntur termini im-pietatis, amp; populus cui iratus eft Dominusnbsp;B vfq; in æternum.Etoculi veftrividebunt;amp;nbsp;vosdicetis, Magnificetur Dominus fiipernbsp;terminum Ifrael. Filius honorât pattern ,amp;nbsp;fèruus dominum fuû:fi ergo pater ego fiim,nbsp;vbi eft honor meus.fi dominus egofiim,nbsp;vbi eft timor meus; dicit Dominus exerci- |
tuum.'’ad vos ô làcerdotes, qui defpicitisno men meum, amp; dixiftis, In quo defpeximusnbsp;nomen tuum.’ OfFertis fuper altare meumnbsp;pané pollutum: amp; dicitis,In quo polluimusnbsp;te.'’Ineo quod dicitis,Méfa Domini defpedanbsp;eft.Si ofteratis cæcum ad immolandû, nonne malum eft.'’amp; fi ofFeratis claudum amp; lan-guidum,nônne malum eft ? öfter illud ducinbsp;tuo, fi placueritei,autfifulceperitfaciemnbsp;tuam, dicit Dominus exercituum. Et nuncnbsp;deprecamini vultum Dei, vt milèreatur veftri (de manu enim veftrafaâum eft hoc) finbsp;quo modo fufeipiat faciès veftras,dicit Do-minus exercituû.Qins eft in vobisquiclau-dat oftia,amp;incendataltaremeum gratuite?nbsp;non eft mihi voluntas in vobis, dicit Dominbsp;nus exercituum:amp; munus non fufeipiam denbsp;manu veftra. Il Ab ortu enim folis vfquead pinbsp;Occafum, magnum eft nomen meum innbsp;Gétibus,amp; in omni loco facrificatur, amp; offertur nomini meo oblatio mundazquia manbsp;gnum eft nomen meum in Gentibus, dicitnbsp;Dominus exercituum . Et vos polluiftis illud in eo quod dicitis, Menfà Domini con-taminata eft.'Sc quod fuperponitur,contem-ptibile eft cum igné qui illud deuorat.Et dixiftis, Ecce de labore, amp;exufflaftis illud,nbsp;dicit Dominus exercituum , amp; intuliftis denbsp;rapinis claudum Sclanguidum * amp; intuliftisnbsp;munus. Lu-*’ |
Malach.
munus : nunquid fufcipiamillud de manu tuaî,quatudefpexifti: Schæcparticepstua, veftra,dicit Dominus? Malediâus dolofiis, 8c vxor fœderis tui.Nonnc vnus fecit, 8c re- Dnbsp;qui habet in grege fuo mafculum, 8c votum fîduum fpiritus eius eft'? Et'quid vnus quæ-faciens immolât debile Domino: quiarex ritjnifi fernen Dei?Cuftodite ergo fpiritumnbsp;magnus ego, dicit Dominus exercituum,8c veftrum, 8c vxoréadolefcentiæ tuænoli de-nomen meum horribile in Gentibus. fpicere. Cùm odio habueris, dimitte, dicit
5. Comminatur Domintufimahdi^urumle- Dominus Deus Ifrael. operier autéiniqui-nediClionïbusfiacerdotum,nifirefipificant'.ip- tasveftimentum eius,dicitDominuS;Cxerci fiuienim legem contenunt.irritumfadentes tuum.cuftodite fpiritum veftrum, 8c nolitenbsp;paC{umLeui,quihtclaudatur-.trangreßws defpicere . Laborare feciftis Dominum innbsp;eß amp; luda ducens aîienigenas, quapropter fèrmonibus veftris. Et dixiftis, In quo eumnbsp;non reJpicietdeincepsDominusadfacrifiiiu fecimus Iaborare?ln co quôddicitis,Omnisnbsp;lor are fecerut Dominuinfirmonilui fitis.
C A P. 11,
A 'l”' nbsp;nunc ad vos mandatum hoe o fà-
cerdotes.(ISinolueritisaudire,8c fi no ¦*“^lueritis ponere fuper cor vt detis glo-riam nomini meo, ait Dominus exercituû:nbsp;mittam in vos egeftatem, 8c maîedicank be-nediftionibus veftris, 8c maledica illis; quo-niam non pofiiiftis fupercor.Ecce egopro-ijciam vobis brachium , 8c difpergara fupernbsp;vultum veftrum ftercus fblennitatura ve-ftrarum ScafTumet vos fecû. Et feietis quianbsp;mifî ad vos mandatum iftud vt efîet padumnbsp;meum cum Leui,dicit Dominus exercituû.nbsp;Padum meum fuit cum eo vitæ 8c pacis : 8cnbsp;dedi ei timorera:8c timuit me, 8c à facie no-minis mei pauebat. Lex veritatisfuitino-rc eius,8c iniquitas non eft inuenta in labijsnbsp;eius.-in pace 8c in equitate ambulauit mecû,nbsp;8c multos auertit ab iniquitate. Labia enimnbsp;fàcerdotis euftodient feientiam, 8c legemnbsp;requirent ex ore eius : quia angelusDomi-ni exercituumeft. Vos autem reeeßiftis denbsp;via,8c fcâdalizaftis plurimos in lege:irritumnbsp;feciftis padum Leui,dicit Dominus exercituum . Propter quod 8c ego dedi vos conté-tibiles, 8c humiîcs omnibus populis, fîcutnbsp;nonfêruaftis viasmeas,8caccepiftisfaciemnbsp;In lege. llNunquid non pater vnus omnium
C
fpicere. Cùm odio habueris, dimitte, dicit tas veftimentum eius,dicit Dominus'cxerci
noftrum ? nunquid non Deus vnus creauit nos ? quare ergo defpicit vnufquilque quot;no-ftrum’fratrem fùum, violans paôtum patrûnbsp;veftrorum?Tranlgreflus eft luda, 8c abominbsp;natio faéla eft in Ifrael 8c in lerufâlem: quianbsp;contaminauit ludas lândifîcationem Dominbsp;ni,quam dilexit,8c habuit filiam Dei alieni.nbsp;DifperdetDominus virum qui fecerit hoc,nbsp;magiftrura 8c dilcipulum dequot;tabernaculis’nbsp;lacob, 8c oftèrentem munus Domino exer-cituum.Et hocrurfùm feciftis, Operiebatisnbsp;lachrymis altareDomini , fietu 8cmugitu,nbsp;ita vt no refpiciam vitra ad (àcrificium, necnbsp;accipiam placabile quid de manu veftra. Etnbsp;dixiftis, Quam ob cauGm ? QinaDominusnbsp;teftificatus eft inter te 8c vxorem pubertatis
eß amp; luda ducens aîienigenas, guaprojner lèrmonibus veftris. Et dixiftis^ In quo eum «0« re/piciet deinceps Dominus ad facrifiiiu fecimus Iaborare?In co quôd dicitis, Omnisnbsp;eorum:de yxore diligendafiudimittenda.la qui faeit maliim,bonus eft in confpedu Donbsp;minijSc taies ci placée; aut certè vbi eft De-us iudicij.
J. Depracurfore Chrißiamp; huitnaduentu at fttturo îudicio: quipurgatis filijs Leuigra-tum halebitßcrificium ludanbsp;nbsp;nbsp;lerufaleWi
comminatur fieleratisgrauem yîtione, quos tarnen adße reuocat, plurima bona conuerßsnbsp;promittens conqueriturde ingratitudine ßlio-rumlßael, amp; quod ipfum in detimis ßiMnbsp;configanv. quódque dicant Deo non eße cur etnbsp;fuos cuîtores, cuïw contrarium tandem ex'-perientur.
CAP. III.
ECcellego mitto angelum meu, amp; præ . parabit viam antefaciem meam . Et jviatth.n.bnbsp;ftatim venietad teinpluni ftium Do- Marci.i.a-minator quem vosquæritisj amp; angelus tefta Luc. t.b.Änbsp;mêtijquem vos vuîtis.Ecce venit^Dicit Do pfalm.ijunbsp;minus exercituum : amp; quis poterit cogitarenbsp;diem aduentus eius? amp; quis ftabitad viden-duin eum^Iplcenim quaß ignis conflans^Scnbsp;quafî herba fullonum;amp; fedebit conflans amp;nbsp;emundans argentum , amp; purgabit filios Le-uijamp; colabit eos quafi aurum amp; quafï argennbsp;tum, amp; erunt Domino ofFerentes facrificianbsp;in iuftitia. Et placebit D omino Eicrifîciumnbsp;luda amp; lerufâlem ficutdics læculii’amp; ftcutnbsp;anni antiqui. Et accedam ad vos in iudicio,nbsp;amp; ero teftis velox maleficis amp; adulceris amp;nbsp;amp; periuris, amp; qui calumniantur mercedemnbsp;raercenarij,*viduas amp; pupilles,amp;opprimâtnbsp;peregrinum, nec timuerunt me, dicit Do-minus exercituum.Ego enim Dominus, 8cnbsp;non mutor;amp; vos filij lacob non eftis con-fumpti. A. diebus enim patrû veftrorum re- 'nbsp;cefsiftis à legitimis meisjamp; non euftodiftis.nbsp;lIReuertimini ad me,amp; reuertar ad vos jdicit zacha.i.a.nbsp;Dominus^xercituum. Etdixiftis, In quonbsp;reuertemur/’Si affiget homo Deû , quia vosnbsp;configitis me?Etdixiftis,In quo’cefigimus’ «côfiximus.6nbsp;te?In decimis,8c in primitijs. Et in penuria Cnbsp;vos maledidi eftis,amp; me vos configitis gensnbsp;tota. Inferteomnem decimam in horreura:nbsp;Sefîteibusindomo mea, amp; probate me fu-per hoc,dicit Dominus : fi no aperuero vo-À a a bis
-ocr page 242-Proph. bis cataraôas cœli, amp; effudero vobis benedi-ââoné vfq; ad abundatiam,amp;increpabo pro vobis deuoranté, amp; non corrumpet frudumnbsp;terrae veftrae:nec crit fterilis vineain agro^di-cit Dominus cxercitun.Et beatos vos dicentnbsp;omnesgentesteritis enim vos terra defyde-lob.ii.b. rabilisjdicitDominus exercituum.il Inualu-erunt fuper me verba veftra^dicit Dominus. ® Et dixiftiSjQuid locuti fumus contra tePDi,-xiftis, Vanus cftqui lêruitDeo:amp; quod e-. moluméntum quiacuftodiuimus præcepta eius, amp; quia ambulauimus triftes coram Donbsp;mino exercituum ? ergo nunc beatos dici-mus arrogantes: fiquidem ædifîcati funtfacinbsp;entes impietatem, amp; tentauerunt Deum, amp;cnbsp;falui fadi funt. Tune locuti funt timentesnbsp;Dominum vnufquifquc cum proximo fiio:nbsp;Et attendit Dominus, amp;audiuit;amp;lcriptusnbsp;eft liber monimenti coram co timétibus Donbsp;niinum,amp; cogitantibus nomen eius. Et e-runtmihi,ait Ddminns exercituum, in dienbsp;qua ego facio,in peculium:amp; parcam eis,fi-cut parcit vir filio fuo fèruienti fibi.Et con-uertemini, amp; videbitis quid fit inter iuftumnbsp;amp; impium.-amp; inter (èruientem Deo, amp; nonnbsp;ièruientcm ei. |
s. 2)1« T)omwî infiammaltt omnes faàentet imÿietatnm, etiulfa ipßrum radùe : orietttrnbsp;ßliuflitM Deumtimentibtn, quicaUalumnbsp;impios'.iubet meminifà legü ‘Moyfr.Eliasannbsp;tequàm •ventât âiei T)omini mittendm fra-diiitur,quï conuertat cor patrum adßlioi,nbsp;CAP. H 11. Cceenira dies veniet fiiccenß quafica A minus ; amp;erunt omnes fuperbi , amp;o-mnes facientes impietatem ftipula : amp; amp; inflammabiteos dies venions,dicit Dominus exercituum, quæ non derelinquet eis ra-dicem Segermen. IlEtorietur vobis timen-tibus nomen meum fol iuftitiae, amp; ûnitas in pennis eius : Scegrediemini, ôdalietis fient vituli de armento. Et calcabitis impies, gnbsp;cûm fuerint cinis fub planta pedum veftro-run in die qua ego facio, dicit Dominus exercituum. lîMemétotelegis Moyfi/èrui mei,nbsp;quam mandaui ei in Horeb ad omnem Israel prxcepta amp; indicia . llEcce ego mittam Matth.i7«bnbsp;VODis Eliam prophetam, antequam veniat Lue«.i.k.nbsp;dies Domini magnus amp; borribilis. Etcon-uertetcor patrum ad filios,amp;cor filiorum adnbsp;patres eorumine forte veniam, amp; percutianinbsp;cerram anathemate. |
T^rccfaüo in lihros Machabaorum,
Ma CH AB Æ O RVM libri licet non habeantur in canone Hebrxorum , tarnen ab Eccleßa inter diuinorum voluir.ir.tsm annotantur hiftorias. Notant autem prælia inter Hebrçorum duces, gen-tésque Perfarum,pugnam quoquefabbathorum,amp; nobiles Machabæi, àquo bi libri nomenacce-perunt,triumpbos :fœdusquoq; amicitiarumeum Romanorum dncibus,atqj legationum. Machabsei,nbsp;ïèptem fratres ab vna matre Machabæa nomine geniti,cuftodientes legem,paths traditionem,nonmannbsp;ducantes carnem porcinam, ob hoc ab Antiocho rege feuiisimo in Antiochia martyrij gloria coronatinbsp;funt cum matre fua:atq; fepulti cum magna veneratione ,ibi quiefeunt.
LI^B^R^M MACHATBÆO^ rum argumentum-:.
P RIM V S liber Machabæorum de impietate Antiochi in populum Iuda;orum,qué ad fàcrilegos Ethni corû ritus voluit inducere primum edifferitrde zelo quoq-, Mathathiæ refîftentis regis conatibus,amp; filiosnbsp;addefenfionem legis Deiexhortantis: deluda Machabœo, praeclarîsqjeiusgeftisamp; crebris viétorijs.acnbsp;templo per ipfum àipurcitiaidolorumpurificato texit hiftoriam. Agit quoq^de morte ludç Machabçi,nbsp;de lonatha fratre eius fuccedente illi in principatu,bellisque per ipfum geftis : demifsis à lonatha legatisnbsp;ad Romanos amp; Spartiatas pro pacis confœderatione, atq^de morte lonathæ amp;. filiorum eius: Deinde denbsp;Simone in eius locum fubftituto in principatu amp; lacerdotio ludæorum , ac geftis eius. Demum de necenbsp;Simonis cû blijs in conuiuio,ac de lohanne filio eius patri in gubematione populi fuccedente pertradat.
-ocr page 243-Liber primus Macbabæorum.
folymis fecundum leges Nationum: Scfece-rût fibi præputia, 8c recefl'erunt à teftamen-to fando, 8c iundifunt Nationibus,8c væ-
5. '^lortuo Alexandra magno qui ‘Darium percujjerat, fuiceßit tandem in Gracia Antiochus illußris :ßth quo feelerati quidam exnbsp;filijs Ifaelprophanarunt lerufalem. Anthio nundati font vt faceret malum . Et paratumnbsp;chus aute deui^o “Ptolomao rege Àigypti, ''nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
inuaßt Jerufalem, amp; ahlafts omnibus yafts templi ac thejaurüfecit cadem magnam,yn-de ortus ef ingens planBus : ßmile feit amp;nbsp;frinceps tributorum abeo mijfus, incenfa lenbsp;rufdem,plurimisquein captiuitatem du^ts.
Antiochus leges idololatria I udeeù fatuity ablatis cunBts diuini cultus caremonijs, amp;nbsp;tedificato idolo dofolationis, renitentes miferenbsp;trttctdans cuius ediBa plurimi impij fecutinbsp;funt^pij y era refuerut, mortem potiusfubi-re parati.
eft regnum in confpeftu Antiochi^ amp;ccepit regnare in Terra-Aegypti, vtregnaretfupernbsp;duo régna.Et intrauit in Aegyptum in mul- Cnbsp;tirudine grauijn ctjrribus amp; elephatis, amp; e-quitibus,amp; copiola nauium multitudine.- amp;nbsp;confticuit bellum aduerfus Ptoloraæum regem Aegypti,amp; veritus eft Ptolomæus à facie eius,8c fugit^Sc ceciderût vulnerati multi. Et cóprehendit ciuitates muniras in Terra-Aegypti : amp;accepitfpoliaTerroe-Aegy-pti.Et conuertit Antiochus poftquam per-eußit Aegyptum in centefimo amp; quadrage-firao amp; tertio anno: amp; afeendit ad Iftael, amp;nbsp;alcendit lerofblymam in multitudine graui.nbsp;Et intrauit in fandificationem cum fuper-biajamp; accepit altare aureu, amp; candelabrumnbsp;luminiSjSc vniuerfavalaeiuSjamp; melampro-pofitioniSjSe libatoriajSc phialas, amp; morta-riola aurea, amp; velum, amp; coronas, amp; orna-mentum aureum quod in facie rempli erat:nbsp;amp; comminuit omnia. Et accepit argentumnbsp;amp; aurum amp; vafa concupiftibilia : amp; accepitnbsp;thelauros occultos quos inuenit; amp; fublatisnbsp;omnibus abijt in terram fuam. Et fecit cædénbsp;hominum,amp;locutus eft in fuperbia magna.nbsp;Et fadus eft plandus magnusin Ifrael, amp; innbsp;omni loco eorum : amp;ingemuerunt principes amp; feniores, amp; iuuenes amp; virgines infir-mati funt, amp; Ipeciofitas mulierum immura-taeft.Omnis maritus fumpfit laraentura; amp;nbsp;quæ fedebant in thoro maritali,lugebant: amp;nbsp;coramotaeft terrafuper habitantes in ea, 8cnbsp;vnîuerlà domus Jacob ijiduit confufionem.nbsp;Et poft duos annos dierum mi fit rex princi-pem tributorum in ciuitates Juda , Sc venitnbsp;lerulalem cum turba magna. Et locutus eftnbsp;ad eos verba pacifica in dolo: 8c credideruntnbsp;ei.Etirruitfuperciuitaterarepente, 8cper-cufsit earnplagamagna, ßcperdidit popu-lum multum ex Ifrael. Etaccepit fpolia ciuinbsp;tatis:8c fuccendit earn igni, 8c deftruxit domos eius,8c muros eins in circuitu;8ccapti-uas duxerût mulieres,8c natos,8c pecora pofnbsp;federunt.Et ædificauerunt ciuitatem Dauidnbsp;muro magno,8c firmo,8c turribus firmis,8cnbsp;fada eftillisin arcem:8c pofueruntillic gen
E
CAP. I.
T F ACT V M E ST, poftquâ percufsit Alexander Philippinbsp;Macedo,qui primus regnauitnbsp;in Græcia, egreflus de terranbsp;Cethim,Darium regem Per-farum 8cMedorum;côftituitprælia multa,nbsp;amp; obtinuit omnium munitiones,8c interfecit reges terræ : 8c pertranfijt vfque ad finesnbsp;terræ , 8c accepit fpolia multitudinis Gentium ;8c filuit terra in confpedueius.Et connbsp;gregauit virtutem, amp; exercitum fortem ni-mis:8c exaltatum eft 8c eleuatum cor eius:8cnbsp;obtinuit regiones Gentium, 8c tyrannos: 8cnbsp;fadi funt illi in tributum . Et poft hæc deci-dit in ledum, 8c cognouit quia moreretur.nbsp;Et vocauitpueros fuos nobiles, quifècûe-rant nutriti à iuuentute; 8c diuifit illis regnvinbsp;fuum,cum adhuc viueret. Et regnauit Ale-xader annis duodecira,8c mortuus eft.Et obnbsp;tinuerunt pueri eius regnum, vnufquif-que in loco fuo : 8c impofuerunt omnes fibinbsp;diademata poft mortem eius, 8c filij eorumnbsp;poft eos annis multis, 8c multiplicata funtnbsp;mala in terra. Etexijtexeisradixquot;peccatrix’nbsp;Antiochus illuftris,filius Antiochi régis quinbsp;fuerat Romæ obfès; 8c regnauit in anno cennbsp;tefimo tricefimo feptimo regni Græcorum.nbsp;In diebus illis exierunt ex Ifrael filij iniqui,nbsp;8c fuafcrunt multis,dicentes, Eamus, 8c dif-ponamus teftamentum cum Gentibus quænbsp;circa nos funt:quiacx quorecefiimus ab eis,nbsp;inuenerunt nos multa mala. Et bonus vifusnbsp;eft fermo in oculis eorum.Et deftinauerunt tem peccatricem viros iniquos, 8ccoualue-aliqui de populo, 8c abierût ad regem: Sc de- runt in ea:8c pofuerunt arma,8c efcas,8c c5-dit illis poteftatem,vt faceret iuftitiam Gen gregauerût fpolia lerufalem, Screpofueruntnbsp;tium.Et ædificauerunt gyranafium in lero- illic:8c fadi funtin laqueu magnii. Et fadû
Aaa 2 eft hoc
-ocr page 244-Proph.
eft hoc ad infidias Gndificationisj amp; in dia- fuos trucidabant fecundum iuflum régis An bold malum in Iftael : amp; effuderunt fangui- tiochi, amp; fulpendebant pueros à ceruicibusnbsp;nem innocentem percircuitum (anAificatio-nis, amp; contaminauerunt fandificationem.nbsp;Etfugenint habitatores lerufalem propternbsp;eoSjamp; facia eft habiratio exterorum, amp; faftanbsp;eft extera lemini fuo, amp; nati eius reliquerutnbsp;earn. Sandificatio eius defolataeft ficut folinbsp;tudo^dies fefti eius conuerfi funt in ludura,nbsp;fabbatha eius in opprobrium , honores eiusnbsp;in nihilum. Secundum gloriam eius multi-*nbsp;plicataeft ignominia eins:Scftiblimiras eiusnbsp;conuerfa eft in luólum.Et fcripfit rex Antionbsp;chus omni regno fuo, vt eflet omnis popu-lusvnus ; Screlinqueret vnufquifque legemnbsp;fuam. Et confenièrunt omnes genres fecun-dum verbum regis Antiochi : amp;c multi ex If-rael confenferunt feruituti eius, amp; facrifica-uerunt idolis , amp; coinquinauerunt fabba-F thum.Et mifit rex libros per manus nuntio-rum in lerufalem amp; in omnes ciuitates lu-dæ.-vt iequerenturleges Gentium terrre , 8cnbsp;prohibèrent holocaufta amp; facrificia,amp; plaçanbsp;tiones fieri in teplo Dei,8i prohibèrent cele-brari fabbathû, 8c dies folenes.-8c iufiitcoin-quinari ianda j 8c fiimftum populum lirael.nbsp;Er iufsitædificari aras,8ctempla, 8cidola,8cnbsp;imraolari carnes fuillas, 8c pecora commu-nia,8c relinquerefilios fuos incircunci(bs,8cnbsp;coinquinari animas eorum in omnibus im-munditijs 8cabominationibus,itavtobliuil-cerentur legem,8c immutarent omnes iufti-ficationes Dei. Etquicunquenonfecifiencnbsp;fecundum verbum regis Antiochi,moreren-tur.Secundum omnia verba hæc fcripfit omni regno fuo:8c praepofuit principes populonbsp;qui hæc fiere cogerent.Et iulîerunt ciuitati-bus ludæfàcrificare.Et conareaati funtmul-
O . O ti de populo ad eos qui dereliquerant legemnbsp;Domini : fecerunt mala fuper terram:8cnbsp;efFugaueruntpopi^um Ifrael inabditis, 8cnbsp;in abfcqnditisfugituorum locis. Die quintanbsp;décima menfis Cafleu,quinto 8c quadrage-oio. firao 8c ocentefimo’annoædificauitrexAn-
G tiochus abominandum idôlum delolationis fuper altare Dei, 8c per vniuerfas ciuitatesnbsp;ludæ in circuitu ædificauerunt aras: 8c antenbsp;ianuas domorum, 8c in plateis incendebantnbsp;thura, 6c lacrificabant. 8c libros legis Deinbsp;côbufleruntigni,fcindétes eos:8capudquê-cunque inueniebanturlibri teftamenti Do-mini, 8c quiconque obfèruabatlegem Domini , lecundum ediófum regis trucidabantnbsp;euro.In virtute fua faciebant hæc populo Ifnbsp;rael qui inueniebatur in omni mêle 8c men-fein ciuitatibus . Et quinta 8c vicefima dienbsp;menfis lacrificabant fuper ara quæerat côrranbsp;altare.Etmulieres-quæ circuncidebant filios
per vniuefas domos eorum:8c eos qui circû-ciderant illos trucidabànt.Et multi de popu lo Ifrael definierunt apud fe, vtnon man-ducarent iramunda:8c elegerunt magis mo-ri,quàm cibis coinquinari immundis:8c no-luerûtinfringere legem Dei landam,8c tru-cidati funt.8cfacta eft ira magna fuper populum valde.
5. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turn filtjs luget aff.i^ionem a-
iiitaw amp;ßinÜorum prophanationemfiflen-fisqueßgnü mteßitite, reßondet hii qui à rege mißt erant, nee ß,nec tognationemßuam impio decreto ()pternperaturos:otdßsque idolo-latra Indao amp; regd minißro^fugit cumßHßnbsp;in montes’, plurimi nolentes regi obtemperarenbsp;trutidantur , cum nollentßtbbatho inimicisnbsp;reßßere: ‘^athathias colle^io pioratn exerci-tu,reuocat T)eicultunfißellru^a idololatria,nbsp;cceßoque ^Antiochi preeßdio:c^ moriturusboTnbsp;taturßlios, ytpatrutn excmploßmper tueannbsp;tur legem T)ominr.dans Simoneßliumßtuntnbsp;in confultorenit amp; ludam in militiaprinti-pem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. 11.
INdiebus illis furrexitMathathias filius A Iohannis fiiij Simeonis,làcerdosexfilijsnbsp;loarim ab lerufalem, 8c cofedit in monte M.odin:8chabebat filios quinque, lohan-nem,qui cognorainabatur Gaddis:8c Simo-nera,qui cognominabatur Thafi: 8c ludam,nbsp;qui vocabatur Machabæus : 8cEleazarum,nbsp;qui cognominabatur Abaron; 8c lonathan,nbsp;qui cognominabatur Apphus . hi videruntnbsp;mala quæ fiebant in populo luda 8c in lerufalem.ErdixitMathathias, Væ mih,vtquidnbsp;natusfum videre conrritionem populimei,nbsp;8c conrritionem ciuitatis fànôtæ, 8c federe ilnbsp;lic,cùm datur in manibus ]nimicorum?San-da in manu extraneorum fada funt; tempi«nbsp;eius ficut homo ignobilis. Vafa gloriæ eiusnbsp;captiua abduda funt; trucidati funt fencs e-ius in plateis, 8ciuueneseiuscecideruntinnbsp;gladio inimicorum. Quæ gens non hæredi-uit regnum eius, 8c no obtinuit fpoliaeius?nbsp;Omnis corapofitio eius ablata eft. Quæerat libera,fada eft ancilla.Etecce fànda no-ftra,8c pulchritudo noftra,8c claritas noftranbsp;defolataeft, 8c coinquinauerunt ea genres.nbsp;Qm3 ergo nobis adhuc viuere.'’Et fcidit ve- gnbsp;ftimenta fua Mathathias, 8c filij eius:8c openbsp;ruerut le cilicijs,8cplâxeruntvaldc.Etvene-rût ill UC qui mifsi erant à rege Antiocho, vtnbsp;cogèrent eos qui côfugerant in ciuitaté Monbsp;din,i m molare, 8c accendere thura, 8c à legenbsp;Dei difcedere. Et multi de populo Ifrael co-fentientes accelîêrut ad eos; fed Mathathiasnbsp;8c filij eius côftanter fteterût.Et refpondcn-tes
mnes fecerimus fîcut fratres noftri fecernr.
nuncciriusdilperdentnos à terra.Et cogita uerûtin dieilla,dicêtes, Omnishomo qui-cunque venerit ad nos in bello die fabbatho 'nbsp;rum,pugnemus aduerfus cum:amp; non morienbsp;muromnes, iîcut mortui fiintfratres noftrinbsp;in occultis. T une congregata eft ad eos ß'nanbsp;goga 'ludæorum’fortis viribus ex Iftael, o-mnis voinrariusin lege:amp;omnes qui fugie-bantà malis ,additi funtad eos, Scfadiftint
fugerunt ad nationes_,vteuaderent.Etcircui uit MathathiaSj amp; amici eius, amp; àeftruxerûtnbsp;aras:8c circuncidenint puerosincircuncifosnbsp;quotquot inuenerunt in fînibus corn : amp; innbsp;fortitudine.Et perfecuri fiint filios fîiperbiæjnbsp;Scproipcratû eft opus in maniÔus eorum:8cnbsp;obtinueruntlegéde manibus gentiümjamp;denbsp;manibus regn: amp; non dederunrcornu peccanbsp;tori.Et appropinq uauerunt dies Mathathiænbsp;moriendi^Sc dixit filijs fuis^Nunccoiortata ’nbsp;eft fùperbia, amp; caftigatio , amp; tcpus euerfio-nisj amp; ira indignationis.Nunc ergo ô filij^æ- Fnbsp;mulatores eftote legisj amp; date animas veftrasnbsp;pro teftamento patrû veftrorumj amp; memé-tote operû patrû,quæ fecerunt in generationbsp;nibus fuis.'amp;accipietis gloria magna, amp; nomen xternn . IIAbrahâ nonne in tentatione Gene.ii.cnbsp;inuentus eft fidelis, amp; repntatû eft ei ad iu- Gene.4i.enbsp;ftitiâ.'’lllofeph in tépore anguftiæ fuæ cufto- Num.25.6nbsp;eorum, amp;pecoraeorum:quoniamquot;inunda- diuitmandatn.'amp;faduseft Dominus Aegy- Eccl-4$.lt;inbsp;uerunt’fupereos mala. Ettenuntiatum eft pti.llPhinees pater no fter,zclando zelû Dei,nbsp;viris regis , Scexercituiquierantinlerulâ- accepit teftamentûlacerdorij æterni. Illefus Num,14.5nbsp;lern ciuitateDauid,quonia difcefsiflênt viri dùmimpleuit verbû, fadus eft dux in Iftael.nbsp;quidam, qui äißipauerunt mandatum regis llCalebdùm teftifîcaturin ecclefta, accepit Iofu.i4.d,nbsp;in loca occulta in defèrto, amp;abijflentpoft hæreditaté.üDauidin fua mifèricordiacôie- i.Reg.z.a.nbsp;illos multi. Et ftatim perrexerunt ad eos,amp; cutus eft fèdé regni in iecula.llElias dûm ze- 4.Reg.i.d
» fabbathorum, amp; dixerunt ad eos, Refiftitis amp; Azarias amp; Mifael,credétes libéra ti funt de
.b
Machabæ.
tes quimifsi erant ab Antiocho, dixerunt thias amp; amici eius,amp;luâHm babuerunt/u-Mathathiæ, Princeps amp; clarißimus amp; mag- per eos valdè.Et dixit vir proximo fiio,Si o- E nusesinhacciuitate,amp;ornatusfilijs amp;fra-tribus.ergo accedeprior, amp; faciufium régis, amp; non pugnauerimus aduerlus getes pro a-ficut fecerunt omnes gentes, amp; viriluda, amp; nimabusnoftris,amp;iuftihcationibusnoftris:nbsp;qui remanlerunt in lerufale.-Sceris tu,amp;filijnbsp;tui inter amicos régis, amp; amplificatus auronbsp;amp;argento,amp; muneribus multis.Etrelpoditnbsp;Mathathias, amp; dixit magna voce, Et fi omnes gentes regi Antiocho obediunt,vt dilce-dant vnufquilque à feruitute legis patrumnbsp;luorum,8c conlentiant manda tis eius:ego amp;nbsp;filij mei , 8c fratres mei obediemus legi pa-
C trum noftrorum . propitius fit nobis Deus: non eft nobis vtilerelinquere legem, 8c iu- illis ad firmamentum. Et collegerunt exercinbsp;ftitias Dei.non audiemus verba régis Antio turn, 8c percuflerunt peccatores in ira fiiajScnbsp;chi,nec facrificabimus,tranlgredientes legis viros iniquos in indignatione fua : 8c cæterinbsp;noftræ madata,Yt eamus altera via.Et vt cef- fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ .nbsp;nbsp;nbsp;.
fauitloqui verba hxc , aceeßit quidam lu-dæus in omnium oculis fàcrificareidôlis fu-peraramin ciuitate Modin fecundumiuf-film régis;8c vidit Mathathias, 8c doluit, 8c contrerauerût renes eius,8caccéfus eft furornbsp;cius lecundum indicium ]egis,8c infilies tru-cidauit eum fiiper aram; fed 8c virum quernnbsp;rex Antiochus miferat, qui cogebat immolanbsp;re,occidit inipfo tempore, 8c aram deftru-xit,8c zelatus eft legem, llficut fecit Phineesnbsp;Zambri filio Salomi. Et exclamauit Mathathias voce magna in ciuitate dicens, Omnisnbsp;qui zelum habet legis ftatuens teftamen-tum,excat poft me.Etfugitiplê, 8c filij eiusnbsp;in montes, 8c reliquerunt quæcunque habe-bantin ciuitate . Tunc defeenderunt multinbsp;quærentes indicium 8c iuftitiam, in defertfi:nbsp;8c federunt ibi ipfi, 8c filij eius, 8c mulieres
* - * -uerunt’fupereos mala. Ettenuntiatum eft pti.llPhinees pater no fter,zclando zelû Dei,
*
lem ciuitateDauid, quonia difeeßiflent viri dùm impleuit verbû, fadus eft dux in Ifrael.
in loca occulta in delerto, 8c abijflentpoft hæreditaté.llDauidin fua mifèricordiaeôle- i.Reg.z.a.
I conftituerunt aduerfus eos prælium in die latzelûlegis,receptus eft in cœlû.llAnanias Dani.j.Cinbsp;fabbathorum, 8c dixerunt ad eos, Refiftitis 8c Azarias8c Mifael,credetes liberati funt denbsp;8cnuncadhuc?exite,8cfacitefecundum ver flama. IlDaniel infiiafimplicitateliberatus Danic.(î.f.nbsp;bum régis Antiochi,8c viuetis. Et dixerunt, eft de ore leonû. Et ka cogitate per gencra-Koacxibimus, nequefaciemus verbum re- ' quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- -
gisjVt polluamus diem fabbathorum. Et co-citauerunt aduerfus eos prælium.Et non re-fpoderunt eis,neclapidem milerunt in eos, nec oppilauerunt loca occulra;dicetes,Mo-riamur omnes in fimplicitate noftra ; 8c te-ftes erunt fuper nos coelum 8c terra quod in-iuftê perditis nos.Et intulerunt illis bellumnbsp;fabbathis : 8c mortui funt ipfi 8c vxores eorum,8c filij eorum , 8c pecora eorum vfq; adnbsp;mille animas hominum.EtcognouitMatha
tionéamp;generationé.-quia omnes qui fperât in eumjno infirmantur.Et à verbis viri pec. Gnbsp;catoris ne timuericis:quia gloria eius,ftercusnbsp;amp; vermis eft:hodie extollitur:amp; eras non innbsp;uenictur : quia couerfus eft in terra fuam,amp;:nbsp;cogitatio eins perijt.Vos ergo filij conforta-mini, Scviriliter agite in lege: quia* iniplànbsp;gloriofi eritis. Etecce Simon frater veftef,nbsp;fcioquôd vir confilij eft; ipfum audite fern- bisfweftinbsp;per,amp; ipfeerit vobis pater.Etludas Macha-inbsp;baeus fortis viribus à iuuencutc fua, fit vobis Dsoyeftr».
kân 3 princeps
Lib. I,
citum venientem fibi obuiam, dixerunt lu-dæ,Quomodo poterimus pauci pugnareco-tra multitudinem tantam, amp;tam fortem,amp; nos fatigati fumusieiunio hodie? Et ait lu-daSjFacile eft concludi multos in manu pau Cnbsp;corum : amp; non eft differentia in confpedunbsp;Dei cœli liberate in multis amp;in paucis;quo-niam non in multitudine exercitus vidorianbsp;bellijfed de cœlo fortitudo eft. Ipfi veniuntnbsp;ad nos in multitudinecotumaci Scfiiperbia,nbsp;vt difperdant noSjamp; vxores noftras,amp; filiosnbsp;noftros,amp; vt fpolient nos. nos vero pugna-bimus pro animabus noftris, amp; legibus no-ftris; amp;ipfe Dominus contereteosantefa-ciem noftram.vos autem ne timueritis eos.nbsp;Vt ceflauit autem loqui,inftluir in eos fubi-to; Si cotritus eft Seron,amp; exercitus eius innbsp;confpedu ipßus.amp; perfècutus eft eu in def-cenfu Beth-horon vfq j in campum, amp; ceciderunt ex eis odingenti viri, reliqui ante funbsp;gerunt in terra Philifthijm.Etcecidit timornbsp;ludæ ac fratrum eius, amp; formido fuper omnes gentes in circuitu eorum:amp; pcruenit adnbsp;regem nomen eiuSjamp; deprælijs ludæ narra-bant omnes gentes. Vtaudiuit aute rex An- Dnbsp;tiochus fermones iftos, iratus eft animo;amp;nbsp;mifit,8icongregauit exercitum vniuerfi re-gni fui, caftra fortia valdc : amp; aperuit æra-rium fuum,Sc dedit ftipediaexercitui in annum, amp; madauit illis vt eftent parati ad oninbsp;nia.Et vidit quod defecit pecunia de thefaunbsp;ris fuis, amp; tributa regionis modica propternbsp;difîentionê amp; plagam quam fecit in terra,vtnbsp;tolleret légitima quæ erant à primis diebus.nbsp;amp; timuit ne non haberet vt femel amp; bis innbsp;fumptusSc donariaquædederat antelarganbsp;manu:amp; abundauerat fuper reges, qui antenbsp;eum fuerant.Etcofternatus erat animo val-de,amp; cogitauit ire in Perftde,amp; accipere tributa regionum,amp; congregate argentu mul-tum. Et reliquit Lyfa hominem nobilédcnbsp;gencre regali,fuper negotia regia,à flumincnbsp;Euphrate vfq; ad flumen Aegypti:amp; vt nu-triret Antiochû filium fuu,donecrediret.Etnbsp;tradidit ei mediu exercitii Scelephantos; amp; Enbsp;mandauit ei de omnibus quæ volebat, amp; denbsp;inhabitantibus ludæâ amp; lerufalé; Sc vt mittetet ad eos exercitû,ad conterenda Sc extir-pandam virtute Ifrael, 8c reiiquias lerufalé.nbsp;Sc auferenda memoriam eorü de loco; Sc vtnbsp;coftitueret habitatores filios alienigenas in
princeps militiæ,amp;ipfèagetbellû populi.Et adducetis ad vos om nes fadores legis; amp; vindicate vindidâ populi veftri.Retribuite retrinbsp;butioné Gentibus, amp; intenditeinpræceptûnbsp;legis.Et benedixit eos, amp; appofitus eft ad panbsp;tres luos. Et defundus eft anno centeftmonbsp;amp; quadrageftmo lexto;amp; fepultus eft à filijsnbsp;fuis in ftpulchris patrum fuorum in Modin,nbsp;Scplanxernteu omnis Ifraelplandu magno.
S, ludas'MathabxM dtix eximii^spned'icatur, qui perambulans ciuitates luda truddahato-mnesitttjgt;ios,amp; occifo duce Apollonio^eiMq^ ex-trcitudiJjgt;erß,'vicitcuin^auct0po[entißitnuSynbsp;riaexercitu ynà atm duce Serons'. Irattaautenbsp;cb hoc rex.rintioihuijproleUtnin Terßde c^li-tttit Lyßd yiceregem dato belli in I udaos ap-paratu, qui mißt contra terra luda Gorgiamnbsp;cum exercitu : ludas auteamp;ßui ad bellußparant, maxime operibtnpcenitentia amp; orationenbsp;ad‘Deum, cap. in.
A 1 T furrexit ludas qui vocabatur Ma-1’ cbabæus filius eiusproeo ; amp;adiuua-—'bat eum omnesfratres eius,amp; vniuer-ft qui le coniunxerant patri eius, amp; prscliaba turprælium Iftael cum lætitia . Etdilatauitnbsp;gloria populo luo,amp;induit fe lorica ftcut ginbsp;gas,amp;fticcinxit learma bellica fua in praelijs,nbsp;amp;protegebat caftra gladio fuo.Similis fadusnbsp;eft leoni in operibusfuis,amp;ficutcatulusleonbsp;nis rugiens in venatione . Et perlecutuseftnbsp;iniquos perlcrutans eos:amp; qui conturbabatnbsp;populum fuum,eos fucccdit flämis.-amp; repul-fi funt inimicieius præ timoré eius , amp;o-mnesoperarij iniquitatis conturbati funt;amp;nbsp;direda eft lalus in manu eius . Et exacerba-bat reges multos, ßclaetificabatlacobin openbsp;ribus fuis,amp;in leculum memoriaeius in be-nedidione.Et peräbulabat ciuitates Iuda,8cnbsp;perdiditimpios ex eis,amp; auertit ira ab Ifrael.nbsp;Et nominatus eft vlque ad nouißimum ter-B rae, amp;congregauitpereuntes. Etcogregauitnbsp;Apollonius gentes,amp; à Samaria virtutémulnbsp;tam amp; raagnam,ad bellandum contra Iftael.nbsp;Et cognouit Iudas,amp; exijt obuia illi; amp; per-cußit, amp; occidit ilium; amp; ceciderunt vulne-rati multi,amp; reliqui fugerunt. amp; accepit fponbsp;lia eorum;amp; gladium Apollonij abftulit ludas , amp; erat pugnans in eo omnibus diebus.nbsp;Etaudiuit Seron princeps exercitus Syriænbsp;quôdcôgrcgauit ludas congregationé fîde-lium amp;ecclelîâlècum,amp; ait,Facia mihi no-
mé,Sc glorificabor in regno. Sc debellabo lu
omnibus finibus eorö. Sc forte diftribueret
da,8c eos qui cü ipfo funt,quifpernebant vcr terram eorü.Et rexafTumpfitparte exercitus bü regis.EtpræparauitfezScafcéderuntcû eo refiduijScexiuitab Antiochiaciuitateregn»nbsp;caftra impioru fortes auxiliarij ,vt facerent fui anno cétefimo Scquadragefimofèptimo;nbsp;vindidâin filios Ifrael. Etappropinquaue- Sc transfretauit Euphraten Humen, Scper-riint vfq; ad Beth-horon;Sc exiuit ludas ob- ambulabat fuperiores regiones.EtelegitLy-»nbsp;viam illi cum paucis.Vt auté viderunt exer- fias Ptolemæum filium Dorymini, Sc Nica-norcm
-ocr page 247-Machab. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;568
melius eft nos mori in hello,. quàm videre mala gentis noftræ 8c landorum. Sicut au-tem fuerit voluntas in cœlo,fic fiat.
Gorgias quxrit ludam, aî ht cfuos hortatiii fudit hoßes^rurßtmque Gorgia exercitu fitfo,nbsp;colligit l^oUa, amp; iterumfujis ad Deumpre-lilitSjâeuincit Lyßx exercitum, acpoßmo-dum purißcato templo, nouum erigit akare’.
amp; omnibus ad Dei cultum re^uireban~ turprxparatis,ßacrißcijs^ue oblatù, magnanbsp;lætitia celebrant iïliui dedicationem diebtisnbsp;oBo :ßatuto etiam huius dedicatiohis annuonbsp;ßßoaddtesoBo CAP. Illi.
Et alTumpfit Gorgias quinque millia vi rorum , 8c mille équités eledos:8c mo- Anbsp;uerunt caftra node, vt applicàrent adnbsp;caftra ludæorum, 8c percuteient eos fubitô,nbsp;8c filij qui erant ex arce,erant illis duces. Et
s.
norem amp; Gorgiam, viros potétes éx amicis régis:8c mifît cùm eis quadraginta millia vi-rorum, amp; feptem millia equitumzvt venirétnbsp;in terram Iuda,8c difperderenteâ iècundumnbsp;Verbum regis. Et proceflerunt cum vniuerfànbsp;virtute fua,8c venerunt:8c applicuerunt Emnbsp;maum in terra campeftri.Etaudierunt mercatores regionum nomen eorum:8c accepe-runt argentum amp;aurû multùm valdè,8c puenbsp;ros,8c venerunt in caftra, vt acciperét filiosnbsp;Iftael in fèruos, 8c additi luntad eos exerci-
F tus Syriæ,8cterræ alienigenarû.Et vidit ludas, 8c fratres eius quia multiplicata funt niala,8c exercitus applicabant ad fines eorû,nbsp;amp; cognouerunt verba regis quae mâdauit ponbsp;pulo facere in interitum 8ccôfummationemnbsp;8c dixerunt vnufquifq; ad proximum fuum,nbsp;Erigamus deieêtionem populi noftri, 8c pu-gnemus pro populo noftro , 8cfàndisno- audiuitludas,8cfurrexitipfè 8c potentes pernbsp;ftris.Et congregatus eft conuentus,vt eflent cutere virtutem exercituum regis, qui erantnbsp;parati in prælium : 8c vt orarent 8c peterent inEmmaum. Adhucenim difperfus eratex-milericordiam 8c mifèrationes.Et lerufàlem ercitus à caftris . Et venit Gorgias in caftranbsp;non habitabatur,federatficutdefertum:non ludæ nodu, 8c neminem inuenit, 8c quære-eratquiinorederetur 8c esrederetur de natis bat eos in motibus.-quoniam dixit, Fugiuntnbsp;4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Önbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-I • \nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K T- r*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
eiusramp;fanétum conculcabatunamp;fili) alieni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”
genarum erant in arce,ibi erat habitatio Gé tiû: 8c ablata eft voluptas à lacob, 8c defecitnbsp;ibi tibia 8c cithara.Et congregatifunt,8c venerunt in Mafpha côtra lerufalé; quia locusnbsp;orationis erat in Malpha ante in Ifrael. Etnbsp;ieiunauerunt ilia die,8c induerunt le cilicijsnbsp;8c cinerem impofueruntcapiti fùo: 8cdifci-deruntveftimenta fua, 8c expaderuntlibrosnbsp;legis, de quibus ftrutabantur Gentes fimili-tudinem fimulachrorum fuorum: 8cattule-runt ornamenta facerdotalia, 8c primitias,8cnbsp;décimas,8c fufcitauerunt Nazaræos, qui im-pleuerât dies.-8c clamauerûtvoce magna in
G cœlum,dicentes,Quidfaciemusiftis,8c quo eos duccmusi* 8c fanôla tuaconculcata funt,nbsp;8c contaminata funt , 8cfacerdotestuifaâ:inbsp;funtin ludum 8c in humilitatcm.'8cecceNanbsp;tionescÔuenerunt aduerfum nos,vt nos dif-perdant:tu fcis qux cogitant in nos.Quomonbsp;do porerimus fubfiftere ante faciem eorum,nbsp;nifi tu Deus adiuues nos? Et tubis exclama-’ uerunt voce magna. Et poft hæc conftituitnbsp;ludas duces populi,tribunos,8ccenturiones,nbsp;Mit pentacontarchos,8c decuriones. IIEt dixitnbsp;his qui ædificabant domos,8cfpôfabant vx-ores,8c plantabant vineas ,8c formidolofis,nbsp;vt redirent vnulquifquein domum fuam fe-Cundum legem. Et mouerunt caftra, 8c col-locaueruntad Auftrum Emmaum. Et ait lunbsp;das, Accingimini, 8C eftote filij potentes, 8cnbsp;ûftote parati in mane : vt pugnetis aduerfusnbsp;nationes hàs quæ couenerunt aduerfus nosnbsp;dif^rderé nos 8c lândà noftra : quoniam
Hi à nobis.Et cum dies fadus eflet, apparuit ludas in campo cum tribusmillibusviro-rum tantum.-qui tegumenta amp; gladips nonnbsp;Habebant*.- amp; viderunt caftra Gentium valinbsp;daj amp; loricatos, amp; equiratus in circuitu co- *-vt yoklïtnbsp;rum,amp; hi doâi ad prælium . Et ait ludas vins qui fècum erant^Ne timueritis multitudinbsp;ném eorum,amp;impetum eorum neformide- 'nbsp;tis. (IMementote qualiter falui faâi funt patres noftriin mari rubrOjCÙm fèqueretureos Exod.i^.bnbsp;Pharao cum exercitu multo.Et nuncclame-raus incœlum: amp; miferebiturnoftri Domi- Bnbsp;nus, amp; memor erit teftamenti patrum no-ftrorumj amp; conteret exercitum iftum, antenbsp;faciem noftram hodie.-amp; fcient omnes genres quia eft qui redimat Scliberet I/rael . Etnbsp;eleuauerûtalienigenæ oculos fuos,amp; viderunt eos veniétes ex aduerfo. Et exiei unt denbsp;caftris in præliumjamp; tuba cecinerunt hi quinbsp;erant cum luda.Et congreßi funt:amp; contri-tæ funt Gentes, amp; fugeruntin campum.Nonbsp;uißimiautem omnes cecideruntin gladio,nbsp;amp; perfècuti funteos vfque Gezeron, amp; vfq;nbsp;in campos Idumææ, amp; Azoti, amp; Tamniæ.- amp;nbsp;ceciderunt ex illis vfque ad tria mill-ia viro-rum.Et reuerfus eft ïudas, amp; exercitus eius.nbsp;fèquenseura.Dixitquead populum,Nô connbsp;cupifcatis ipolia : quia bellum cótra nos eft,nbsp;amp; Gorgias amp; exercitus eius prope nos in monbsp;te.-fed ftate nunc côtrainimicos noftrosj5£nbsp;expugnateeos, amp; fumetis pofteafpolia fecunbsp;ri. Et adhuç loquéte luda ha*c,ecce apparuitnbsp;pars quædamprofpiciensde mote. Etviditnbsp;*quôd in fugatn conucffi funt *, amp; fiiccen-» *ƒ«»
4 derunt
cum immundum. Etcogitauit dealtari ho-locauftorum quodprophanatum crat^quid deeofaceret. Et incidit illis confilium bo-num, vt deftruerent illud, ne Porté illis effetnbsp;in opprobriumjquia contarainauerunt illudnbsp;gentcs, amp;c demoliti funt illud. Et repofiie- pnbsp;runt lapides in monte domus in loco apto,nbsp;quoadufque veniret propheta, amp; refponde-retde eis. Et acceperunt lapides integros fe-cundum legem , amp; ædificaueruntaltare no-uuni fecundum illud quod fuit prius;amp;aedi-ficaueruntfanda,amp; quae intra domum crantnbsp;intrinfecus: Sc asdem,8c atria iandificauerut.nbsp;Et fecerunt vafa fanda noua , Sc intulerunt
lienigenariim euaferunr,Yenerunt,amp; nuntia uerunt Lyfix vaiuerfa quae acci derant. Qui-bus illeauditis, confternatus animo den« candeIabrü,Sc altare incenforum,Scmenfämnbsp;in templum. Et incéfum pofuerunt fuper altare, Sc accenderunt lucernas quae fiiper candelabrum erant:Sc lucebant in templo.Etponbsp;fueriint fuper méfam panes, Sc apprehende-runt vela,Sc confuminauerunt omnia operanbsp;qiix fecerat. Et antematutinura (urrexeruntnbsp;quinta Sc vicefima diemenfis nonifhiceftnbsp;méfis Cafieu)centefimi quadragefimiodauinbsp;anni.’Sc obtulerunt fàcrificiû fècundum legenbsp;fuper altare holocauftorû nouum,quodfecenbsp;runt. Secundum tepus Sc iecundum diem in Gnbsp;qua contaminauerunt illud gen tes, inipfànbsp;renouatum eft in canticis. Sc citharis, Sc ci-nyris. Sc in cymbalis. Et cecidit omnis popunbsp;lus in facie, Scadorauerunt Sc benedixeruntnbsp;in cœlum eum qui profperauit eis. Et fece-runt dedicatione altaris diebus odo, Sc obtulerunt holocaufta cum Ixtiria , Sclacrifi-
Lib. I.
deruntcaftra. fumus enim qui videbatur, da,amp; tulenint lapides cotaminationis in Io declarabat quod fadum eft.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_
Quibus illi colpcdis timuerût valdé, afpi-cientes fimul Sc ludam Sc exercitum in cam-po paratum ad praelium. Et fugerunt oranes in campum alienigenarum : Sc ludas reuer-fus eft ad (polia caftrorura. Sc acceperunt aunbsp;rum multum. Sc argentum. Sc hyacinthum,nbsp;amp; purpuram marinam , Sc opes magnas. Etnbsp;conuerfi hymnum canebat,8cbenedicebantnbsp;Deum in cœlum, quonia bonus eft, quonianbsp;in lèculü mifèricordia eius . Et fada eft Glusnbsp;magna in Ifrael in die ilia. Quicunq; auté a-lienigenarum euaferunr,Yenerunt,8c nuntianbsp;uerunt Lyfix vaiuerG qux acci derant. Qui-I ......
cicbat : quod non qualia voluit, talia conti-gerunt in Ifiael, Sc qualia mandauit rex. Et (èquentianno congregauit Lyfias virorumnbsp;eledorum Gxaginta millia,8ccquitum quinnbsp;que niillia,vt debellaret eos. Etvencruntinnbsp;ludxam , Sccaftra pofuerunt in Beth-ho-ron,Sc occurrit illis ludas cum decc millibus
D viris. Et viderunt exercitum fortem. Sc ora-uit. Sc dixit , Bencdidus es Gluator Ifrael, i.Reg.iz.f llquicontriuiftiimpetuni potentis in manunbsp;t.Re.i4.b. f®tui tui Dauid , 115c tradidifti caftra alienigenarum in manu lonathx fihj Saul, Scar-migerieius . Concludeexercitum iftum innbsp;manu populi tui Ifrael , Scconfundaturinnbsp;cxercitu fuo Sccquitibus.Daillisformidine,nbsp;Sc tabefac audaciam virtutis eorum,Sccom-moueantur contritione fua.Deijce ill os gla-dio diligentium te:Sc collaudent te omnesnbsp;qui nouerunt nomen tuum in bymnis.Etco cium Glutaris Sc laudis.Et ornauerunt facienbsp;miGrunt prxlium ; Scceciderunt deexerci- rempli coronisaureis Sc Gutulis: Scdedica-tu Lyfix quinque millia virorum. Videns uerunt portas Sc paftophoria : Scimpofue-autem Lyfias fugam fuorum, Sc ludxorum runt eis ianuas.Et fada eft Ixtitia in populonbsp;audaciam,Scquôd parad funt aut viuereaut magna valde, Sc auerfum eft opprobriû Gé-morifortiter, abijt Anriochiam, 8c elegit mi tiü.llEt ftatuit ludas Sc fratreseius Sc vniuer I”»quot;’**’nbsp;lites, vt multiplicatirurfus venirent in lu- Gccclefia Ifrael, vtagatur dies dedicationisnbsp;dæam.Dixit autem Iudas,8cfratres eius,Ec-ce contriti funt inimici noftri .• aGendamusnbsp;nunc mundare Gnda, Sc renouare. Et con-grÆgatus eft omnis exercitus,8c aGenderuntnbsp;in montem Sion. Et viderunt Gndificatio-nem deGrtam, Sc altare prophanatû,8c portas exuftas, Sc inatrijsvirgultanataficut innbsp;Gltu vcl in montibus, Sc paftophoria diruta.
plandu magno, Sc impofucrunt cinerem fuper caput fuum: Sc ceciderunt in faciem fii-per terram,5cexclamauerant tiibis fignorû, Sc clamaueruntin cœlum. Tune ordinauitnbsp;ludas viros , vt pugnarent aduerfus eos quinbsp;eraaitinarce, donee emundarent Gnda. Etnbsp;elegit Geerdotes fine macula , voluntatemnbsp;babentes in lege Dei : Sc mundauerunt Gn-
altaris in teporibus fuis abannoinannûpcr dies odo à quinta Sc vicefima die méfis Ca-fleu, cum laetitia Sc gaudio.Et ædificaueruntnbsp;in tempore illo monté Sion, Sc per circuit«nbsp;muros altos Sc turres firmasmequandoveni-rent Gentes, Sc conculcarent eum fientan-tea fecerunt.Etcollocauit illic exercitum vtnbsp;feruarent cum,Sc muniuit eum ad cuftodie-Et ftiderunt veftimenta fua. Sc planxcrunt dam Betb-furam, vt haberet populus muni-plandu magno. Sc impofucrunt cinerem fu- tionem contra faciem Idumxx.
5. Tereußit ludasplurimas getes
GalaadùéU ö* Galilaos ynà cufra tre Simeone libérât'. amp; detti^o Jemelat^ iterSnbsp;Timótheo^captajj ciuitate Efbron, quetraß-tüipßpreebere noluerat, amp; omni maßnlo ip/iusnbsp;interempto'.tandem integro numero lati reuer-tuntur in monte Sion adßterificandü J)omino,nbsp;JntereA
Machab.
jnterea reliUi er^t duca tn lerüfalem, dum contra ludapraceptumpugnant aduernbsp;ßts Gentei, taduntur'. ludoi quot;^erb Jgt;ercutitnbsp;Chelron amp; jit^tumßtbuerßs ifjarum ß-____mulachrit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cap v.
fadum eft, vt audierunt Gentes in !ƒ circiiitu, quiaasdificatum eft altare amp;nbsp;GnAuarin ftcut pnus, iratx ftint val-de:8c cogitabant tollere genus lacob qui e-rant inter eos, amp; cœperunt occidere de po-pulo, amp; pcrfequi. Et debellabat ludas filiosnbsp;EGu in Idumæa, amp; eos qui erant in Araba-thanezquia circunfedebant Iftaelitas.amp; per-cufsit eos plaga magna.Et recordatus eft manbsp;litiam filiorum Bean,qui erant populo in lanbsp;queum amp; in fcandalu, inftdiantes ei in via:nbsp;amp; conclufi funt ab eo in turribus, Sc appli-cuit ad eos,8t anathematizauit eos,Sc ineennbsp;dit turres eorti igni cum omnibus qui in eisnbsp;erant. Et Tranfiuitad filios Ammon, Sc in-uenit manum forte. Sc populum copiofum.nbsp;Sc Timotheum ducem ipforum: Sc comifitnbsp;cum cis prxlia multazSc contriti funt in connbsp;fpeAu eorum,8c pcrcufsit eoszScccpit Gazernbsp;ciuitatem,Sc filias eius,8c reuerfus eft in lu-dæâ.Et congregate funt genres que funt innbsp;Galaad,aduerfus Ifraelitas qui erant in fini-buseoru, vt tollerent eoszSefugeruntin Danbsp;theman munitionera. Sc miferuntliteras adnbsp;ludam Sefratres eius, dicentes. Congregatenbsp;funtaduerfum nos genres per circuituni, vtnbsp;nos auferantz Sc parant venire, Sc occuparcnbsp;munitioné in quam confugimusz Sc Timó-® theus eft dux exercitus eorfi. Nunc ergo ve-ni,8ceripe nos de manibus eorü,quia ceciditnbsp;multitudo de nobis.Et omnes fratres noftrinbsp;qui erant in locis Tubin, interfeAi funtzSc'nbsp;captiuas duxerunt vxores eoru. Sc natos. Scnbsp;fpolia,8c peremeruntillicferê mille viros.Etnbsp;adhucepiftole legebantur. Sc ecce alij nutijnbsp;venerunt de Galilea confeifsis tunicis,nunnbsp;tiantes fecundum verba bec z dicentes con-uenifle aduerfum fe à Ptolemaida, Sc Tyro,nbsp;Sc Sidone; Screpleta eft omnis Galilea alie-nigenis vt nos confuraant. Vt audiuitau-tem ludas Sc populus fermones iftos,coue-nit ecclefia magna cogitate quid faceret fra-tribus fuis qui in tribulatione erat. Sc expu-gnabanturabeis.Dixitq; ludas Simoni fra-tri fuo,Elige tibi viros,8c vade,8c libera fratres tuos in Galileazego aute 8c frater meusnbsp;ïonathas ibimus in Galaaditim. Et reliquitnbsp;iofephum filium Zacharie, Sc Azaria ducesnbsp;populi cum refiduo exercitu in ludea ad cu-ftodiazSc precepit illis dicens,Preeftote populo huiezSc nolitc bellum comittere aduernbsp;fum gétes,donecreuertamur.Et parti ti funtnbsp;Simöni viri tria millia, vt irec in Galilxäclu
dxautem oAo milliain Galaaditim.Etabijt C Simon inGalileam,Sc comifitprelia multanbsp;cum GentibüszSc contrite funt Gentes à fànbsp;cie eius,Scperfecutus eft eosvfq;ad portamnbsp;Ptolemaidis.Sc ceciderunt de Gentibus ferênbsp;triamilliavirorum,8caccepitfpolia eorH,8cnbsp;affumpfiteosqui erantin Galilea Sein Ar-batis cum vxoribus Sc natis,Sc omnibus quenbsp;erant illis,8c adduxit in ludeam cum letitianbsp;magna.Et ludas Machabeus Sc lonathas franbsp;ter eius tranfierunt lordanem , Scabieruntnbsp;viam trium dierum per defertum.Et occur-rerunt eis Nabuthei, Sc fufeeperunt eos pa-cifice,8c narrauerunt eis omnia que accidc-rant fratribus eorum in Galaaditide,8c quianbsp;multi ex eis comprehenfi funt in Barafa,öcnbsp;Bofor, Sein Alimis, Sein Cafphor, ScMa-geth,8c Carnain.he omnes ciuitates muni-te. Sc magne. Sed Sein ceteris ciuitatibusnbsp;Galaaditidis tenentur comprehenfi. Seinnbsp;craftinum conftiruerunt admouereexerci-tum ciuitatibus his. Sccomprehendere. Scnbsp;tollere eos in vna die. Et conuertit ludas Scnbsp;exercitus eius viam in defertum Bofor repen tc,Sc occupauit ciuitatemzSc occidit oranbsp;nem mafculü in oregladij Sc accepit omnianbsp;fpolia eorum,Sc fuccendit earn igni. Etfur-rexerunt inde node, Sc ibant vfq; ad muni-tionem.Et faAum eft diluculo,cum eleuaf- Dnbsp;fent oculos fuos, Sc ecce populus multus,nbsp;cuius non erat numerus, portantes fcalas Scnbsp;machinas, vtcoprehenderent munitione;5cnbsp;expugnabant eos.Et vidit ludas quia cœpitnbsp;bellû, Sc clamor belli afeendit ad cœlû ficutnbsp;tuba,Sc clamor magnus de ciuitate : Sc dixitnbsp;exercitui fuo, Pugnate hodie pro fratribusnbsp;veftris. Et venit tribus ordinibus poft cos.nbsp;Sc exclamauerunt tubis, Sc clamauerunt innbsp;oratione. Etcognoueruntcaftra Tiniotheinbsp;quia Machabeus eft, Sc refugerunt à facienbsp;eius: Sc percuflerunteos plaga magna. Sc ceciderunt ex eisin die ilia fere oAo millia vi-rorum.Etdiuertit ludas in Ma(pha,Scexpu-gnauit,Sc cœpit eaz Sc occidit omne mafeu-lum eius,Sc affumpfit fpolia ei us. Sc fucceditnbsp;ea igni.Inde perrexit,Sc cepit Casb5,Sc Manbsp;geth,Sc Bofor,Sc reliquas ciuitates Galaadi-tidis.Poft haec aute verba,cógregauit Timonbsp;theus excrcitum alium,8ccaftra pofuit cotranbsp;Raphon trans torrente. Et mifit ludas fpe-culari exercitu.- Sc renunciauerunt ei,dicen-tes,Quia couenerunt ad eura oranes gentesnbsp;queincircuitunoftro funt,Scexercitus mulnbsp;tus nimis : Sc Arabas conduxerunt in auxi-lium fibi. Sc caftra pofuerunt trans torren-tem,parati ad te venire in prelium. Et abijt Enbsp;ludas obuiam illis. Et ait Timotheus prin-cipibus exercitus fui. Cum appropinqua-uerit
-ocr page 250-Lib.
uerit ludas amp; exercitus eius ad torreiitem a-quæ;fi tranfierit ad nosprior/io poteiimus fuftinereeum: quia potespoteritaduerfumnbsp;nos.fi verd timuerit tranfirCj amp; pofueritca-ftra extra fluracn, transfretemus ad eos, amp;nbsp;poterimus aduerfus ilium/Vt autem appro-pinquauit ludas ad torrentem aquae^ ftatuicnbsp;fcribas populi (ecus torrentem,amp; mandauitnbsp;eis, dices,Neminem hominum reliqueritis,nbsp;fed veniant omnes in prælium. Et transfre-tauit ad illos prior, amp; oranis populus poftnbsp;eum . amp; contrite funt omnes genres à facienbsp;eorumjamp;proiecerunt arma fua,amp;fugeruntnbsp;ad phanum quod erat in Carnaim.Etoccu-pauit ipfam ciuitatem,amp;phanum fuccenditnbsp;igni cum omnibus qua: erant in iplo; amp; op-prefla eft Carnaim, amp; non potuitfuftinerenbsp;contra faciem ludæ. Etcongregauit ludasnbsp;vniuerfos Iftaelitas qui erant in Galaaditi-de, à minimo vfquead maximum,amp; vxoresnbsp;eorum,amp; natos,amp; exercitum magnu valde,nbsp;Vt venirent in terram ludae.Etvencrunt vf-queEphron:amp; hxcciuitas magna in ingref-fu pofita,munita valde.Scnon erat declina-re ab ea dextera vel finiftra, fed per mediamnbsp;iter erat.Et incluftrunt ft quierantin ciui-Num.io.e tate,amp; obftruxeruntportaslapidibus.-amp; mi-F fitad eos ludas verbis pacificiSjdicés,IITran-ftamus per terram veftram, vt eamus in terram noftra : amp; nemo vobis nocebit,tantumnbsp;pedibus tranfibiraus. Et nolebât eis apeçire.nbsp;Et præcepit ludas prædicari in caftris,vt ap-plicarét vnufquifque in quo erat I0C0.amp;: ap-plicuerunt ft viri virtutis, amp; oppugnauit cinbsp;uitatem illam tota die amp; totanoâe, amp; tradinbsp;ta eft ciuitas in manu eius:amp; percmcrunt o-mnem maftulum in oregladij,amp;eradicauitnbsp;eamjSc accepit fpolia eius,amp; tranfiuit per tonbsp;tam ciuitatem fuper interfedos. Et trâlgref-ft funt lordanem in campo magno, contranbsp;faciem Beth-ftn.Et erat ludas congregansnbsp;extremes,8c exhortabatur populum per to-tam viam,donec venirent in terram Iuda:amp;nbsp;aftenderunt in montem Sion cum lætitianbsp;8cgaudio , 8c obtulerunt holocaufta, quôdnbsp;nemo ex eis cecidiflèt donee reuerterenturnbsp;in pace.Et in diebus quibus erat ludas 8c lonbsp;nathas in terra Galaad, 8c Simon frater eiusnbsp;in Galilæa contra facie Ptolemaidis,audiuitnbsp;loftphus Zachariæ filius, 8c Azarias prin-_ cipes virtutis res bene geftas, 8c prælia quæ
fada funt,8cdixit,Faciamus 8c ipfinobis no men,amp; eamus pugnareaduerfus genres qu«nbsp;Q in circuitii noftro funt. Etpræcepit his quinbsp;erarit in exercitu fuoj 8c abierunt lamniam.nbsp;Etexiuit Gorgias de ciuitatejamp; viri eius ob-uiam illis in pugnâ.Et fugati funt loftphusnbsp;amp; Azarias v.fqj in fines Iudœae;8c ceciderunt
I.
illo die depopulo Ifrael ad duo millia viri,8c fada eft plaga magnain populo:quia no aunbsp;dierünt ludam 8c fratres eius, exiftimantesnbsp;fortiter ftfaduros. ipfi autem nonerant denbsp;ftmine virorumillorum per quos falus fadanbsp;eft in Iftael. Etquot;viri luda, magnificati funt »yif juianbsp;valdc inconfpedu omnis Iftael, Scgëtium etfrurttnbsp;omnium vbi audiebatur nomen eofum. Et tius.nbsp;conuenerunt ad eos faufta acclamantes.
Et exiuit ludas 8c fratres eius,8c expugna bantfilios Efàu in terra quæad Auftrû eft,nbsp;8c pereuftit Chebron,8cfilias eius;8c murosnbsp;eius 8cturresfuçcéditigniincircuitu.Et monbsp;uit caftra,vt iret in terra alienigenarû,8c per-ambulabat Samariâ.In die ilia ceciderunt fanbsp;cerdotes inbello,dHmquot;volunt’fortiter face- 'W««nbsp;re,dura finec5filioquot;exeunt,inpræliû.Etde- «*lt;»•*lt;’•nbsp;clinauit ludas in Azotum in terra alienige-narum,8c diruit aras eorfi, 8c fculptilia deo-rura ipforum fuccendit igni: 8ccepitfpolianbsp;ciuitatum,8creuerftis eft in terram luda.
S. jintioebus repulfus ah opulenta duitate E' Ijmaiâeyetâtm ‘Babylonem,'».biattdùis in-fortuniji quxfui in ludxa faßierantjnci-dit fra triflitia in mortis languorem, confianbsp;tens hoe ßbi lontigiffe ob imfietatem quam innbsp;Judaos exsreuerav.quoihi mortuo,amp; Judanbsp;arcem lerufalem obfidente ,ßtcajjor eiusji-liusÄntiochus di^us Eufator ^congregatonbsp;aduerßis ludarn fotentißimo exercitu nonnbsp;fotuit eum yintereyamp; Eleae^r,ottißo ingetinbsp;elepbante, ab eo offreßus interijt: rex autemnbsp;ofpugnans lerufalem reuocatur d Lyßa,nbsp;fed foß iuratam pacem, non feruat tußu-ran^um CAP. Vi.
Et rex Antiochus perambulabatfupe-riores regiones,8c audiüit efte ciuira-tem Elymaidemin Perfidenobiliftimam, Sccopiofam in argento 8c auro,tem-plumq; in ea locuplcs valde. 8c illic velamina aurea,8c loricæ,8c ftuta, quæ reliquit A-lexander Philippi rex Macedo qui regnauit primus in Graecia. Etvenit,8c quærebatca-pereciuitatcm,8cdeprædari earn,8c non po-tuinquoniam innotuit ftrmohis quierantnbsp;inciuitate. '8cinfurrexeruntinprælium, 8cnbsp;fugit inde. Sc abijt cum trifticia magna, amp;nbsp;reuerfus eft in Babylonia.Et venir qui nun-tiareteiin Perfide, qui a fugata funtcaftranbsp;quæ erant in terraluda; 8cquiaabijtLyfiasnbsp;cum virtuteforri in primis, 8c fugatus eft anbsp;facie ludæorû,8c inualueruntarmis 8c viribus, 8c fpolijsmultis,quæceperunt de caftrisnbsp;q uæ ex cidernu t: 8c quia diruerunt abomina-tionem qua xdificauerant fiiper altare quodnbsp;erat in lerufalem; 8c ftndificationem, ßcutnbsp;prius circundederunt mûris excelfistfeo 8cnbsp;Bethfura ciuitatem fua,£tfadum eft,vt au-duiit
Z »
-ocr page 251-Mächab.
|
diuit rex fèrmones iftos, expauit, amp;cômo-tus èft valclè;amp; deci dit in leôlûjamp; incidi t in languors præ triftitia, quia non fadû eft cinbsp;g lîcut cogitabat. Et erat iilic per dies multos:nbsp;quia renouata eft in eo triftitin magna, amp; arnbsp;bitratus eftlemori.Etvocauitoés amicosnbsp;fuos,amp; dixit illis,Recefsit fomnus ab oculisnbsp;meis, amp; cocidi amp; cotrui corde præ fblicitu-dine:amp; dixi in corde meo , In quanta tribu-latione deueni,amp; in quos fludus triftitiæ innbsp;qua nunc fum:quiiucundus era, amp; dileâusnbsp;in poteftate mea? Nunc vero reminiftor manbsp;lord quæfêciin Ierufale,vnde abftuli omnbsp;nia fjjolia aurea amp; argentea quæ erat in ea,nbsp;amp; mift auferre habitantes ludæa, fine cau-fa.Cognoui ergo quia proptereainuenerutnbsp;me mala ifta.-amp; eccepereo triftitia magna innbsp;terra aliéna. Etvocauit Philippû vnum denbsp;amicis fuis,amp;præpofuit eum fuper vniuer-fum regnü fuum;amp;dédit ei diademajSc fto-lamfuâ,amp;annulû,vtadduceret Antiochumnbsp;filium fuum,S£ nutriret eum, 8c regnaret.Etnbsp;mortuus eft illic Antiochus rex anno cente-fimo quadragefimonono.Et cognouit Ly-fias quonia mortuus eft rex, 8c coftituitre-gnare Antiochum filium eius, que nutriuitnbsp;adolefcente: 8c vocauit nomen eius Eupato-rem. Et hi qui erant in arce, cocluferant If-rael in circuitu landorum; 8c quærebant cisnbsp;mala Temper 8c firmamétum Gentiû.Et co-gitauit ludas difperdere eos; 8c conuocauitnbsp;vniuerfum populH,vt obfiderent eos.Et co -uenerunt firaul, 8c obftderunt eos anno ce-tefimo quinquagefimo, 8c fecerunt baliftasnbsp;8c machinas. Et exierunt quidam ex eis quinbsp;obfidebâtur: 8c adiunxer un t fe illis aliq ui imnbsp;pij ex Ifrael,8c abieruntadregé,Etdixerunt,nbsp;(^oufq; non facis indicium 8c vindicas franbsp;tres noftros .'’Nos dceijeuimus fèruire patrinbsp;tuo,8c ambulare in prædeptis eius,8c obiequinbsp;ediftis eiustSc filij pppulinoftri propter hocnbsp;alienabant lèà nobis. 8c quicunq; inuenie-bantur ex nobis,interficiebantur,amp; hæredi-tates noftræ diripiebantur. Et non ad nosnbsp;tantum extendcrunt raanû,lèd 8c in omnesnbsp;fines noftros. Scecceapplicuerunthodieadnbsp;arcem in lerulàlS occupare earn, 8c muni-tionem in Bethfurâmunierunt.8c riifî præ-ueneris eos velociusjmaiora,quâ hæc faciét,nbsp;6c non poteris obtinere eos.Et iratus eft rexnbsp;vt hæc audiuit.-8ccouocauit omnes amicosnbsp;luos,8c principes exercitus fui, 8c cos qui funbsp;D per équités erant;lêd 8c de regnis alijs, 8c denbsp;infulis maritimis venerunt ad eum exercitusnbsp;conduditij. Et erat numerus exercitus eius,nbsp;centum millia peditum, 8c viginti millia e-quitura, 8celephanti triginta duododi adnbsp;prælium.Et venerût per Idumsam^Sc appli-cuerunt ad Bethfuram,amp; pugnaucrùntdiesnbsp;multos,8c fecerunt machinas:8cexierunt,8£nbsp;fùccenderunt cas igni 8c pugnauerunt viri-li ter.Et recefsit ludas ab arce,8c mouit caft ranbsp;ad Bethzacharam cotra caftra regis. Et fur-rexit rex ante lucem,8c concitauit exercitusnbsp;in impetum.contra viam Bethzacharam : 8cnbsp;comparauerunt fe exercitus in præliû, 8c tu-bis cecinerunt:8c elephantis oftéderunt làn-guinê vuæ 8c mori, adacuendos eosinpræ-lium.8cdiuifèrunt beftias perlegiones:8cnbsp;aftiterunt fingulis elephantis mille viri in lonbsp;ricis cocatenatis, 8c galeæ æreæ in capitibusnbsp;eorum ; 8c quingenti équités ordinati vni-cuique beftiæ eledi étant. Hi ante tempusnbsp;vbicunque erat beftia,ibi étant: 8cquocun-queibat,ibant,8c non difeedebantab ea.Sednbsp;8c turres ligneæ fuper eos firmæ protegétesnbsp;fuperfingulas beftias:8cfupereas machinæ:nbsp;8c fuper fingulas, viri virtutis triginta duo,nbsp;qui pugnabant defuper ; 8c intus magifternbsp;beftiæ. Etrefiduum equitatum hinc Scinde Enbsp;ftatuit in duas partes, tubis exercitum com-mouere, 8c perurgere conftipatos in legio-nibus eius. Et vt refulfit fol in dypeos au-reos 8c æreos, refplenduerunt motes ab eis,nbsp;8c refplenduerunt ficutlampades ignis. Etnbsp;diftinda eft pars exercitus regis per montesnbsp;excelfos,8c alia per loca humilia:8c ibat eaunbsp;tê 8cordinate. Et commouebantur omnesnbsp;inhabitâtes terram à voce multitudinis eo-riimjSc inceffu turbæ,8c collifione armorû.nbsp;erat enim exercitus magnus valdè 8c fortis.nbsp;Et appropiauit ludas, 8c exercitus eius innbsp;prælium; 8c ceciderût de exercitu regis fex-centi viri. Etvidit Eleazar filius Saura, v-nam de beftijs loricatam loricis regis,8c eratnbsp;eminés fuper cæteras beftias. 8c vifum eft einbsp;quôd ’in ea effet rex: 8c dédit fè vt liberaretnbsp;populû fuum,8c acquireret fibi nomen æter •nbsp;num. Et cucurrit ad eam audader in medionbsp;legionis interficiens à dexteris 8c à finiftrisjnbsp;8c cadebantab eo hue atq; illuc. Etiuit fubnbsp;pedes elephâtis,8c fuppofuitfeei,8c occiditnbsp;eum:8cceciditin terram fuper ipfum,8c mornbsp;tuus eft illic.Et videntes virtuté regisjSc im pnbsp;petû exercitus eius,diuerterunt fè ab eis. Caftra autéregis alcenderunt contra eos in le-rufalé,8capplicuerûtcaftrarcgisadludæamnbsp;8c monté Sion. Et fecit pace cum his qui e-rant in Bethfura:8cexierut de ciuirate,quianbsp;non erat eis ibi alimenta conclufis,quia fab-batha erant terræ.Et coprehendit rex Beth-furam: 8c conftituit illic cuftodiam feruarcnbsp;eam. Et couertit caftra ad locum fandifica-tionisdies multos:8c ftatuit illic baliftas, 8cnbsp;machinas, 8cignis iacula, 8c tormenta adnbsp;lapides iadandos, 8c fpicula ; 6c fcorpios adnbsp;mitten» |
Lib. I.
|
mittendas fagittas amp; fundibula.Feceruntau tern amp; ipfi machinas aduerfus machinas eo-rum,8cpugnauerunt dies multos. Efcae au-tem non erant in ciuitate,eo quod feptimusnbsp;annus eflet: amp; qui remanfèrant in ludæa denbsp;Gentibus, conlumpfèrant reliquias eoriimnbsp;quæ repofîtæ fuerat.Et remanlèrunt in làn-dis viri pauci, quoniam obtinuerat eos fames; Scdilperfi funt vnufquifquein locumnbsp;G fiium. Et audiuit Lyfîas quod Philippusnbsp;quem conftitucrat rex Antiochus cum ad-huc viueret, vtnutriret Antiochum filiumnbsp;fuum, amp; regnarct, reuerfus eflet à Perfide 8cnbsp;Media, 8c cxercitus qui abierat cum ipfo,8cnbsp;quia quaercbat fufcipere regni negotia: 8c fe-ftinauit ire, 8c dicerc ad regem 8c duces ex-ercitus , Deficimus quotidie, 8c efca nobisnbsp;modica efl:,8c locus quem obfidemus effcnbsp;munituSj 8£incumbit nobis ordinäre de re-gno.Nuncitaque demus dextras hominibusnbsp;iftis, Scfaciamus cum illis paccm, 8c cumnbsp;omni gente eorum:8c conftituamus illis vtnbsp;ambulent in legitimis fuis ficutprius. propter légitima enim ipforum , quae defpexi-mus,irati funt, 8cfeceruut omnia haec. Etnbsp;placuit fermoin confpedu régis 8c princi-pum:8c mifit ad eos paccm facere:8c recepe-runt illam. Et iurauit illis rex 8c principes:nbsp;8c exierunt demunitione. Etintrauit rexnbsp;raontcm Sion,8c vidit munitionem loci : 8cnbsp;rypit citius iuramentum quod iurauit, 8cnbsp;mandauit deftrueremurumin gyro.EtdiPnbsp;ceßit feftinater, 8c reuerfus eft Antiochiam,nbsp;8c inuenit Philippum dominantem ciuita-ti : 8cpugnauit aduerfus eum, 8c occupauitnbsp;ciuitatem. quot;Demetrius Seleucifitiusocctßs ^ntiocho Lyßa obtinet regnum patrumßtorum : qui aaufato apud ß Juda quot;Machabxo, mittitnbsp;ducem quot;Bacchidem, amp; aaußttorem Âlâ-mum conjlitutum ßicerdotem ad affligen-dumfilios Iß'aelßfedquumnonpoßßntad-uerßis ludam firxualere, mißus eß à regenbsp;îsf icanor, qui, yt amp; priores, quum doh ne-quiret, quot;^i ludam aggreßitsßmelatque ite^nbsp;rum ab eo deui^ius eß, amp;pramißis ad De-um precibus, cum totoßuo exercitu ocäßts,nbsp;amputate ipßus capite ac dextera, quamir-rißs ludxorumßaerißeijsßtperb'e contra lo-cum fan^um extuleratquot;. cuius yi^oria diesnbsp;annuusapud ludaos Celebris injlituitur. CAP. vn. |
A Æ ^*^°^®’^^®fimo^ifinquagefimo pri-mo exijt Demetrius Seleuci filius ab quot;^vrbe Roma,8c afeendit cü paucis vi-risin ciuitate maritiraam,8c regnauitillic.Etnbsp;fadum eft:vt ingreflus eft domum regni pa-trum fiiorum, coraprehendit exercitus Antiochum 8c Lyfiara, vt adducerent eos adnbsp;eum. Et res ei innotuit;8c ait, Nolite mihinbsp;oftendere faciem eorum . Et occidit eos exercitus. Etfedit Demetrius fuper fedé regninbsp;fui, 8c veneruntad eum viri iniqui 8c impijnbsp;ex Ifi-ael: 8c Alcimus dux eorfi, qui volebatnbsp;fieri fàcerdos,Etaccu{auerunt populû apudnbsp;regem,dicétes,Perdidit ludas 8c fratres einsnbsp;omnes amicostuos,8cnos difperdidit deternbsp;ra noftra.Nuncergo mitte virum cuicredis,nbsp;vt eat 8c videat exterminium omne quod fenbsp;cit nobis quot;8c’regionibus regis;8cpuniatom- '‘onbsp;nes amicos eius 8c adiutores eorü. Et elegit Bnbsp;rex ex amicisfuis Bacchidem, quidomina-batur trans fluraen magnum in regno,8c fidelem regi : 8c mifit eum 8c Alcimum impi-um conftituit in facerdotiura, 8c mandauitnbsp;ei facere vltionem in filios Kfael. Et furre-xerunt,8c venerunt cum exercitu magno innbsp;terram luda; 8c miferunt nuncios, 8clocutinbsp;funt ad ludam Sead fratres eius verbis paci-ficis in dolo.Etnon intenderunt fermoni-bus eorum:viderunt enim quia veneruntnbsp;cum exercitu magno . Et conuenerunt adnbsp;Alcimum 8c Bacchidem congregatio feri-barum requirere quæ iufta funt:8c primi,nbsp;Aßidaei qui erantin filijs Ifrael: 8c exquire-bant ab eis pacem. Dixerunt enim , Homonbsp;facerdos de femine Aaron venit, non deci-piet nos. Et locutus eft cum eis verba paci-fica ; 8c iurauit illis, dicens. Non inferemusnbsp;vobis malum, neque amicis veftris. Et cre-diderunt ei.Et comprehendi t ex eis fexagin-ta viros, 8c occiditeos in vna diefecundumnbsp;verbum qnodferiptum eft, (ICarnes fanfto- pfal.7®**’nbsp;rum tuorum , 8c fanguinem ipforum effu- Cnbsp;derunt in circuitu lerufalem, 8c non eratnbsp;qui fepeliret. Etincubuit timor 8c tremornbsp;in omnem populum:quia dixerunt,Non eftnbsp;veritas 8c iudicium ineis.-tran/grefsi funt e-nim conftitutm,8c iufiurandumquod iu-rauerunt.Et mouitBacchides caftra ablerufalem, 8c applicuit in Bethzecha:8c mifit,nbsp;8c comprehendit multos ex eis qui ad fe re-fugerant, 8c quofdam de populo maótauit,nbsp;Sc in puteum magnum proiecit.Et commi-fit regionem Alcimo,8c reliquitcum eo au-xilium in adiutorum ipfi.Et abijtBacchidesnbsp;adregem:8cfätis agebat Alcimus pro princinbsp;patu facerdotij fui.8c cóuenerunt ad eu omnes qui perturbabantpopulû fuû,8c obtinuenbsp;runt terraIudaj8cfeceruntplagara magnaranbsp;in Ifrael.Et vidit ludas omnia mala quæ fecitnbsp;Alcimus 8c qui' cû eo erant,filijs Ifraefmul-to plus quaruGentes:8cexijtin omnes finesnbsp;ludææ in circuitu, 8c fecit vindiftain virosnbsp;defertores,8cceflauerunt vitra exire in regionbsp;netp.Videtautem Alcimus quod præualuit ludas |
Machab.
. bant eos cornib iis,amp; couertebantur iterum ad eos. amp; ceciderunt omnesgladio,amp;no eftnbsp;relidus ex eis nec vnus. Et acceperûr fpoiianbsp;eorum in prædam;amp; caput Nicanoris ampunbsp;rauerunr,amp; dextera eius quam extéderar lu-perbèjSi attu]erût,amp; fulpenderuntcôtra lenbsp;rufalé. Etlaîtus eft populus valdè,amp; cgerûcnbsp;diem ilia in lætitia magna. Etconftituit aginbsp;omnibus annis diemiftam tertiadecima dienbsp;méfis Adar. Et ßluit terra luda dies paucos.
5. ludas audita ceUberrima l^manorumlama ac minute qua htc recitantur,mißis mm tijsfœdus (um illisftïcutit^quot;yit ipforum pne-fidio ludaià Gracorum iugoltbirentur:!^nbsp;tnani autem luda remittunt i^ifxderis re-ßri^tum in tabulis areisßculptum qwdhîcnbsp;rtfertur. cap. vin.
Et audiuitludas nomenRomanorum quia lunt potentes viribus,amp; acquief-cunt ad omnia quæ poftulâtur ab eis.*nbsp;amp;quicunq; accefierunt ad eos, ftatueruntnbsp;cum eis amicitias, amp; quia funt potentes viribus.Et audierunt prælia eorum,amp; virtutesnbsp;bonas quas fecerût in Galatia,quia obtinuerunt eos amp; duxsrunt fub tributum:amp; quanta FeceruntinregioneHilpaniæ, amp; quod innbsp;' ‘lnbsp;quæillic lunt, amp;pofiederût omnem locumnbsp;conßlio fuo amp; patientia : locaq; quæ longenbsp;erant valdc ab eis,amp;reges qui fuperuenerâcnbsp;eis ab extremis terræ, contriuerunt, amp; per-euflerunteos plaga magna.cæteriautem dât j)nbsp;eis tributum omnibus annis. amp; Philippumnbsp;amp; Perlen Ceteorum regé,amp;cæterosqui ad-uerfum eos arma tulerant côtriuerunt in belnbsp;lo,amp; obtinuerût eos.Si Antiochû magnumnbsp;regem Afiæ,qui eis pugnam intulerat,habésnbsp;centum viginti elephantes,amp;equiratum, amp;nbsp;currus,amp;exercitum magnum valdd,contri-tum abeis; amp;quiaceperunteum viuum,amp;nbsp;ftatuernnt-ei vt daret ipleamp;qui regnarent ßnbsp;poft ipfum,tributum magnum,amp; daret ob-lides, amp; conftitutum amp; regioné Indorû,amp;nbsp;Medos,amp; Lydos de optimis regionibus eo-rum;amp;accep'taseasabeis, dederut Eumeninbsp;régi.amp; quia qui erant apud Helladâ,volue-rût ire,amp; tollere eos: amp; innotuit fermo his,nbsp;amp; mileruntad eos ducé vnum,amp; pugnaue-runt contra illos,amp; ceciderunt ex eis multi,nbsp;amp; captiuas duxerunt vxores eoru, amp; filios,nbsp;amp; diripuerunt eos, amp; terra eorum pofiède-
*‘Macli, ‘5.a.
ludas amp;qui cum eo erant:amp;cognouit quia non poteft fuftinereeos, amp;rcgrefliis eftadnbsp;regemj amp;accufauit eos multis criminibus.nbsp;IIEc mifitrexNicanoremjVnum exprincipinbsp;bus fuis nobilioribus,qui eracinimicitiasex-ercens contra Ifrae]:amp; mandauirei euerterenbsp;populum.Et venit Nicanorin lerufalé cumnbsp;exercitu magno^Sc mißtad ludam amp; ad Fratres eius verbis pacificis cü dolo, dicens^Nonbsp;fit pugna inter me amp; vos; veniam cum virisnbsp;paucis, vt videam facies veftras cum pace.nbsp;Et venit ad ludam, amp; falutaueruntfeinui-cem pacificè;amp; hoftes parafi erat rapere ludam.Et innotuitfermo ludxquoniam cumnbsp;dolo venerat ad eum.-amp; cóterritus eft ab eo,nbsp;amp; amplius noluic viderefaciemeius.Etco-E gnouit Nicanor quoniam denudatum eftnbsp;cófiliumeius: amp;exiuitobuiamludæ in pu-gnam iuxta Capharlalama.Et ceciderunt denbsp;Nicanoris exercitu,ferèquinque millia viri,nbsp;amp; fugerût in ciuitatcm Dauid. Etpoft hæcnbsp;verba afcenditNicanorin montent Sion:amp;nbsp;exierût de lâcerdotibus populi lâlutare eumnbsp;. in pace, amp; demonftrare ei holocautomatanbsp;quæ oiferebantur pro rege.Et irridens,fpre-nit eos, amp; polluit:amp; locutus eft fuperbè, amp;nbsp;iurauitcumira, dicens, Nifi traditus fuerit poteftaréredegerunt metalla argent) amp;aurinbsp;ludas, Scexercitus eius in manus meas;con- ' ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;--
tinuo cum regreïïus fuero in pace, fuccen-dam domum iftani.Etexijt cum ira magna;
amp; intrauerunt lâcerdotes , amp; fteterunt ante faciem altaris amp; rempli: amp; fientes dixerunt.nbsp;Tu Domine elegifti domum iuftam ad in-uocandum nomen tuum in ea, vt efiet domus orationis amp; oblècrationis populo ruo;nbsp;facvindidam in homineifto,amp; exercitunbsp;eius,amp; cadant in gladio; memento blalphe-mias eorum, amp; ne dederis eis vt permaneat.nbsp;EtexijtNicanorab lerufalem, amp;caftra ap-plicuit ad Bethoroii : amp; occurrit illi exirci-tus Syriæ.Er ludas applicuit in Adarfà cumnbsp;tribus miliibus viris : amp; orauit ludas, amp; di-xit, llQui mifsi erantà rege Sennacherib,
1. Domine, quia blafphemauerunt te, exijt angelus,amp;: percufsit ex eis centum odogin-taquinqj millia:fic cotere exercitum iftumnbsp;in confpedu noftro hodie, amp; fiiantcæterinbsp;quia male locutus eft fuper fanda tua,amp; iu-dica ilium lècundum malitia illius.Et comi-ferunt exercituspræliû tertiadecimadie mé-fis Adar:amp;: cotritafuntcaftra Nicanoris, amp;
G cecidit ipfe primus in prælio. Vtauté vidit runt,amp; deftruxerût muroseorû, amp; inferui-exercitus eius quiacecidifletNicanor, pro- tuté illos redegerunt vlq; in hune diem : amp;: iecerunt armafua,amp;fugerunt; amp;perfecuti refidua régna,Scinfulas quæaliquado refti-funt eos via vniusdieiab Adazer, vft]uequo tuerant illis,exterminauerût,amp;in poteftaténbsp;veniatur in Gazara, amp; tubis cecinerut poft redegerunt.Cû amicis auté fuis,amp; qui in ip-eos cura fignificarionibus.amp; exierüt de ora- fis requié habebât,confcruauerunt amicitia,nbsp;îiibus caftellis ludææ in circuitu,ßc ventila- amp; obtinuerunt régna qux erant proxima,amp;:nbsp;qus
-ocr page 254-|
quæ erant longè:quia quicunque andiebant nomen eorum , timebant eos. quibiis verônbsp;vellentauxilio efle vt regnarent^regnabant;nbsp;quos autem vellent^regno deturbabât;amp; ex-altati funt valde. Et in omnibus iftis nemonbsp;portabat diadema, nec induebatur purpura,nbsp;C vt magnificaretur in ea. Et quia curiam fecenbsp;runt fibi, amp; quotidieconfulebant trecentosnbsp;viginti confilium agentes fèmper de mul-titudine,vt quxdigna funt,gerant. amp; com-mittunt vni homini magiftratum fuumpernbsp;fingulos annos dominari vniuerfæ terræ fuæ:nbsp;amp; omnes obediût vni,amp; nS eft inuidia,neqjnbsp;zelus inter eos. Et elegit ludas Eupolemumnbsp;filium Iohannis fihj lacob, amp; lafonem filiûnbsp;Eleazari,amp; mißt eos Romamconftituerecûnbsp;illis arniciriam amp; focietatem:amp; vtauferrentnbsp;ab eis iugum Græcoruni, quia viderût quôdnbsp;in (èruitutem premerery: regnum Ifrael. Etnbsp;abieruntRomam viam multam valdè,amp;in-troierunt curiam,amp; dixerunt,Iudas Macha-bæus,amp; fratres eius,amp;populus ludæorû mi-fèruntnosad vos ftatuerevobifeum focie-tatem amp; pacem,amp; conferibere nos Ibcios amp;nbsp;amicos veftros.Et placuit.fermo in cófpeótunbsp;eorum. Et hoc referiptû eft quod refcripfè-runt in tabulis æreis.-amp; mifèrunt in lerulalc,nbsp;vt eflet apud eos ibi memoriale pacis amp; Ibcienbsp;P tatis.Bene fit Romanis amp; géti Itidæorum innbsp;mari amp; in terra in æternum; gladiusq; amp; honbsp;ftis procul fit ab eis. Q^ôd fi infliterit bellünbsp;Romanis prius,aut omnibus focijs eorum innbsp;Omni dominatione eorum : aaxilium feretnbsp;gens Iudæorum,prout tépusdiâ:auerit,cor-deplen.o;amp; præliantibus non dabunt,nequenbsp;fubminîftrabunt triticum, arma, pecuniam,nbsp;naues,ficut placuit Romanis: amp; euftodientnbsp;mandata eorum,nihil ab eis accipientes. Similiter autem amp; fi géti ludæorum prius accident bell üj adiuuabuntRomaniex animo,nbsp;prout eis tempus permifèrit.'amp;adiuuantibusnbsp;non dabitur triticum,arma,pecunia, naues,nbsp;ficut placuit Romanis:amp; euftodient mandanbsp;ta eorum abfq; dolo.fècundum hæc verba conbsp;ftituerunt Romani populo ludæorû. Quôdnbsp;fi poft hæc verba hi aut illi adderCjaut demenbsp;re ad hæc aliquid voluerint,facient ex proponbsp;fito fuo:8c quæcunq; addiderint vel demplenbsp;rint, rata erunt. Sed amp; de malis quæ Demetrius rexfecitin eos,fcripfimus ei,dicentes,nbsp;Quaregrauafti iugum tuum fuper amicosnbsp;noftros, amp; focios Iudæos.'’Si ergo iteru ad-ierintnos aduerfumte,faciemus illis iudi-cium, amp; pugnabiraus tecum mariterraque. |
‘Batchide amp; AIdmo contra ludam mißis à ‘Betnetrto, ludat minimo exercitu fotißimenbsp;reßfiens ocâditur ac lugetur : grauïter^ af-fiiàiipijs Ißaelitüfrateripßui Jonathas innbsp;àw locumßtfßciturtqui ohßatris lohantàsnbsp;mortepercutitfilios lamhri in nupijs, rur-fum^pereußis de Bacchidis exercita millenbsp;'viriSfAlcimue oh imßta in locußan^um openbsp;rapereußus à T)eoparalyßmortuus eß,Sednbsp;amp; Bacchides cu nec dolo nec '^i poßet Jonatha per dere^^inito eit eofOldere dißeßit, nec amnbsp;plius in I udteam reuerßusefi. CAP i x. Nterea vtaudiuit Demetrius quia ceci- A dit Nicanor amp; exercitus eius in prælio,nbsp;appofuit amp; ßacchide amp; Alcimu rurfuninbsp;mitterein Iudæ3m,amp;dextrum cornu cum ilnbsp;lis. Et abierût via qua: ducit in Galgala,amp; canbsp;ftra pofuerunt in Mafaloth, quæ eft in Ar-bellis;amp; occupauerunt ea, amp; peremerunt a-nimas hominum multas.In menfeprimoannbsp;ni cétefimi amp; quinquagefimi fecundi appli-cuerunt exercitum ad lerulalera: Sefurrexe-runt, amp; abierunt in Berean visinti millia vinbsp;rorum,amp;duo millia equitu.Et ludas pofue-rat caftra in Laifii,amp; tria millia viri eledi cunbsp;eo : amp;viderunt multitudine exercitus quianbsp;multi funr,amp; timuerunt valde:amp; multi fub-traxerunt lede caftris,amp; no remanlerunt exnbsp;eis nifi odingeti viri.Et vidi ludas quôd de-fluxit exercitus fuus,amp;bellû perurgebateû,nbsp;amp; confradus eft corde : quia non habebatnbsp;tepus congregandi eos,amp; diflolutuseft. Etnbsp;dixit his qui refidui erant, Surgamus, amp; camus ad aduerfarios noftros, fi poterimuspunbsp;gnarc aduerfus eos.Et auertebant eum,dice-tes,No poterimuSjfed libercmus animas no-ftras raodô,amp;reuertamuradfratres noftros,nbsp;amp; tunc pugnabimus aduerfus eos : nos autenbsp;pauci fumus.Et aitIudas,Abfit ifta rem facenbsp;re,vtfugiamusabeis:amp;fiappropiauit tepus ®nbsp;noftru, moriamur in virtute propter fratresnbsp;hoftros,amp; non inferamus crimen gloriænonbsp;ftræ.Et mouit exercitus de caftris,amp;fteterûtnbsp;illis obuia.-amp; diuifi funt équités in duas partes, amp; fundibularij amp; fagittarij prxibantex-ercitum,amp; primi certaminis omnes potetes.nbsp;Bacchides autem erat in dextro cornu,nbsp;proximauitlegio exduabus partibus,Secla-mabât tubisrexclamauerunt autem amp; hi quinbsp;erant ex parte ludæ etiam ipfi_,amp; comota eftnbsp;terraa voceexercituum : ù commifiumeftnbsp;prælium à mane vfq; ad velperam . Et viditnbsp;ludas quôd firmior eft pars exercitus Bac-chidis in dextris,amp; couenerunt cum ipfo o-mnes coftantes corde : amp; cotrita eft dexteranbsp;pars ab eis,amp; perlecutus eft eos vfq; ad monnbsp;tern Azoti.Et qui in finiftro cornu erant,vinbsp;derunt quôd cotritum eft dextrum cornu,amp;nbsp;fecuti funt poft ludam amp; cos qui cum ipfonbsp;erant à tergo:amp;ingrauatum eft præliû,amp; cenbsp;ciderunt vulncrati multi ex his amp; ex illis.Ecnbsp;ludas ceciditjSc cæteri fugerût.Etlonathas, amp;Si- |
Machabæonim. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jyx
Sc Simon tulerunt ludamfratremfuuin, Sc didam fanguinis fratris ful ; Screuerftfunt fèpelicrunteum in fèpulcbro patrum iüorü rinam lordanis.Etaudiuit Bacebides, Senbsp;C in ciuitate Modin. Et fleuerunt eum omnisnbsp;populus Iftael plamftu magno ; ôclugebantnbsp;dies multos, 8cdixerunt, (^omodo ceciditnbsp;potens,qui fàluura faciebat populum Iftael?nbsp;Et estera verba bellorum ludæ, 8c virtutumnbsp;quas fccitjSc magnitudinis eiiis^nô funtde-feripta. multa enim erant valdè.Et fadû eft.*nbsp;poft obitum ludæ emerfèrunt iniqui in omnbsp;nibus finibus IfraefScexorti funt omnesquinbsp;operabâtur iniquitaté.In diebus illis faôta eftnbsp;fames magna valdè,Sc tradidit fè Bacchidi o-mnis'regio eorum cû ipfîs.Et elegit Bacchides viros impios 8c coftituit eos dominos renbsp;gionis: Sc exquirebant 8c perlcrutabantur a-micos Iudae,8cadducebanteos ad Bacebidé,nbsp;Sc vindicabat in illos, Sc illudebat . Et faôtanbsp;eft tribulatio magna in Iffaefqualis no fuitnbsp;ex die qua non eft vifus propheta in Iffael.nbsp;Et congregati funt omnes amiciIudæ,8c dinbsp;xerûtIonarhæ,Ex quo frater tuus ludas de-fundus eft, vir fimilis einon eft qui exeatnbsp;contrainimicos, Bacchidem Sccos qui ini-mici funtgentis noftræ.Nuncitaq; te hodienbsp;clegimus eife pro eo nobis in principemScnbsp;Sc ducem adbellandum bellum noftrum.Etnbsp;fuicepit lonathas tempore illo principatum,nbsp;Sc furrexit loco ludæ fratris fui.Et cognouitnbsp;J- Bacchides, Scquærebat eumoccidere. Etnbsp;cognouit lonathas Sc Simon frater eius, Scnbsp;omnes qui cum eo erant: Sc fugerunt in de-fêrtum Tbecuîc, Sc confederuntad aquamnbsp;lacus Afphar.Et cognouit Bacchides.* Sc dienbsp;fabbathorû venitipiè 8ç omnis exercituse-'^•18. ius trans lordané ; 8cgt;Ionatbas’ milîtfratrenbsp;fuum ducem populi, Sc rogauit Nabutbæos
veii. Î {abbathoriim vfq; ad oram lorda-i nis in virtute magna. Et dixit ad fuos lona-thas,Surgamus, Sc pugncmus contra inimi-cos noftros. non eft enim hodie ficut heri,nbsp;Sc nudiuftertius.ecce enim bellum ex aduer-fb,aqua vero lordanis Eine Sc inde, Sc ripx*nbsp;Sc paludes, Sc laltus; Sc non eft locus diuer-tedi. Nunc ergo clamatein coelum.' vt liberenbsp;mini de manu inimicorum veftrorum.Et conbsp;miflum eft bellG. Etextendit lonatbas ma-num fuam percutere Bacchidemj Sc diuertitnbsp;ab eo retro; Sc diftilijt lonatbas Sc qui cn eonbsp;erant in lordané, 8c tranfnatauerunt ad eosnbsp;lordanem : Sc cecideruntde parteBacchidisnbsp;dieilla mille viri.-Sc reuerft funt in lerulalé,nbsp;Scædificauerût ciuitates munitas inludæa,nbsp;munitionem quæ erat in lericho^ Sc in A m-maum, Sc in Beth-boron , Sc in Beth-cl, Scnbsp;Thamnata^Sc Phara^Sc Thopo muris:excel-fis Seportis Sc fèris. Etpofuit euftodiam innbsp;eis^vt inimicitias exercerent in liraebSc mu-niuitciuitatem Bethfuram, Sc Gazaram, Scnbsp;arcem^Sc pofuit in eis auxilia^Sc apparatumnbsp;elcarum: Sc accepit filios ptincipu regionisnbsp;obfides,8c poftiit eos in arcein leruGlem innbsp;cuftodiam.Etanno centeftmo quinquageiï pnbsp;motertio, menfè fècundo præcepit Alcimusnbsp;deftrui muros domus fanólx interioris , 8cnbsp;deftrui opera prophetarû; Sc cœpitdeftrue-re.In temporeillo pereufTus eft Alcimus: Scnbsp;inipeditafuntoperaillius j Sc occlufum eftnbsp;os ciuSjSc diifolutus eft paralyfi,nec vitra ponbsp;tuitloqui verbu 8craandarededomofiia.Etnbsp;mortuus eft Alcimus in téporeillo cum törnbsp;mento magno.Et vidit Bacchides quoniam
anricosfiios,vtquot;conimodarent’illis apparat« mortuus eft Alcimus.-amp; reuerfuseft ad regé^ /-»H« AF'ie r^nmnGiC .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AVilt;®m ni-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Är rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;U iir\Ritc K t-
bri ex Madaba^Sccomprehendcruntlohan-nem Sc omnia quæ habebat, Sc abierunt ha-bentes ea. Poft hæc verba j renuntiatum eft lonatbæ Sc Simoni fratri eins qui a filij lam-bri faciunt nuptias magnas^Sc ducunt fpon-fam ex Madaba ftliam vnius de magnis prinnbsp;cipibus Chanaan c5 ambitione magna.Et renbsp;cordati funt fanguinis lobanis fratris fui: Scnbsp;afcenderuntjSc abfcoderuntfè fub tegumennbsp;to montis.Et eleuauerunt oculos liios, Sc vinbsp;derunt:8c ccce tumultus, Sc apparatus mul-tus.Sc fponfus procefsit,Sc amici eius,Scfranbsp;tres eius obuia illis cü tympanis ,Sc muficis,nbsp;Sc armis multis.Et furrexerunt ad eos ex in -fidijSjSc occiderunt eoSjScceciderunt vuinenbsp;tati multf Sc refidui fugerunt in montes: Scnbsp;acceperunt orania fpolia eorum, Sc cóuerftenbsp;funt nuptiæ inluótum, Sc vox mulîcorû ip-fbrum in lamentum. Et vindicauerunt vin-
fuû quieratcopiofus. Etexieruntfilijiam- 8cfîluicterraigt;Iuda’annis duobus.Et cogita uerunt omnes iniqus,dicétes,Ecce lonathasnbsp;Sc qui cum eo funtjin ftlentio habitant con-fidenter.-nunc ergo adducamus Bacchidé, Scnbsp;comprehendet eos omnes vna node. Et abierunt, Scconfîlium ei dederunt. Et furrexitnbsp;vtveniret cumexercitu multo: Sc mißt occulte epiftolas focijs fuis qui erât in ludæa,nbsp;vt coprehenderent lonathan 8c eos qui cumnbsp;eo erannled non potuerunt, quia innotuitnbsp;eiscofilium eorum. Etapprehenditdevinsnbsp;regionis,qui principes erâtquot;militiæ’quinqua *«lt;/////.j,nbsp;ginta viros,Scoccîditeos, Scfêcefsitlonathas,Sc SimÔ,8c qui cum eoerât in Berh-befnbsp;fèn, quæeft in delèrto .* Scextruxitdirutae-ius,8cfirmaucrûtcâ.Et cognouit Bacchides, qnbsp;8c côgregauit vniuerfàm mulritudinem fuâ:nbsp;Schis qui deludîca erât denûtiauit. Et venir,nbsp;Sccaftrapofuitdéfuper Beth-beffen.* Sc op-pugnauit ea dies multos Sc fecit machinas.
’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et
-ocr page 256-Proph.
|
Et reliquit lonathas Simonem fratrem fuG in ciuitatejSc cxijt in regione, amp; venitcumnbsp;numero, amp; percußit Odaren Sc fratres eius.nbsp;Sc filios Phaleron in tabernaculis ipforum.nbsp;Sc cœpit cædere Sc çrefcerein virtutibus. Simon verô,Sc qui cum ipfb erant, exierunt denbsp;ciuitatc,Sc fuccenderûtM.achmas,Sc pugna-uerunc contra Bacchid^m, Sc cotrituseft abnbsp;eis, Scafflixerunteum valdó,qyoniam confilium eius Sc congreflus cius eratinanis.Etnbsp;iratuscontra viros iniquos qui ei confiliumnbsp;dederant vt veniret in regionem ipfbrum,nbsp;multos ex eis occidit: ipfc autem cogitauitnbsp;cum reliquisabirein regionem fuam,Etco-gnouit lonathas; Sc mifitadeu legatos co-pdnerepacem cum iplo,8creddere ei captiuinbsp;tatcm. Et libenter accepit,Sc fecitïècundumnbsp;verba eius, Sc iurauit lenihil fabturn ei malinbsp;omnibus diebus vitæeius, Et reddidit eica-ptiuitatsm quam prius erat prædatus de terra Iuda:8c conuerfus abijtin tcrram fuam,Scnbsp;nonappofuit amplius venire in fines eius.nbsp;Et ccflauit gladius ex Ilrael Sc habitauit lonathas in Machmas, Sc cœpit lonathas ibinbsp;iudicare populura , Sc exterminauit impiosnbsp;ex Ilrael. 5. i^lexandro 2d. olilis .Jntioclnfilio occupan te 'Ptolemaida^conatur Demetr'twferire fat-dutcum lonatha, fimelac herumflurimanbsp;follicens‘.at tilefralegh oblatas ah A lex an-dro amichias, ^ui Alexander deuiSo oicifo^nbsp;quot;Demetrio dueit 'nxorem Cleofatram Ttole-mxi regif Ægjfiifiliam, flurimum lona-than honoransforrb Afollonium duccm iu-vderii Demetrij deuicit lonathas, fiiccenfanbsp;Azifto eif temflo Dagon: rurßtmq^ ah Alexandra honoratur dataßhi Aciartin aefibula aurea. CAP. X. |
ET anno centefimo fexagefimo alcen-dit Alexander Antiochi filius,qui co-gnominatus eft Nobilis; Sc occupauit Ptolemaidam,Sc receperut eum. Sc regnauitnbsp;illic . Et audiuit Demetrius rex, Sc congre-gauitexercitum copiofum valde, Scexiuitnbsp;obuiam illiin præliura. Et mifit Demetriusnbsp;epiftolam ad lonathan verbis pacificis, vtnbsp;magnificarct eum:dixit enim, Anticipemusnbsp;facere pacem cum eo,priulquam faciat cumnbsp;Alexadro aduerfum nos: recordabitur enimnbsp;omnium malorum quæ fecimus ineum, Scnbsp;in fratrem eius.Sc in sentem eius.Et dedit einbsp;poteftatera cogregandi exercitu , Sc fabrica-re arma,Sc efie iplum locium eius,Sc obfidesnbsp;qui'erant in arce iußittradi ei .Et venit lonathas in lerulalera,8clegitepiftolas inau-ditu omnis populi Sc eorû qui in arce’erant.nbsp;Et tirauerunt timoré magno, quoniam au-dieruntqudd dedit eirex poteftatem con-gregandi exercitum.Et traditi funt lonathaenbsp;obfides,Sc reddidit eos parentibus luis:Schanbsp;bitauit lonathas in lerulalem. Sc cœpit aedi-ficare Sc innouare ciuitatem.Et dixit facien-tibus opera,vt extruercnt muros. Sc moteranbsp;Sion in circuitu lapidibus quadratis admu-nitionem:Sc ita fecerunt.Et fugerunt alieni-genæ qui eratin munitionibus quas Bacchi-des ædificauerat:Sc reliquit vnulquifque lo- .nbsp;cum,Sc abijt in terra fuam:tantum in Beth-fura remanferunt aliquiexhis quirelique-rant legem Sc præcepta Dei. erat enim ha:cnbsp;eis ad refugium . Et audiuit Alexander rex Bnbsp;promifla quæ promifit Demetrius lonathae:nbsp;Scnarraueruntei prælia,Sc virtutes quas ip-le fecit,Sc fratres eius,Sc labores quos labo-rauerunt,Scait,Nunquidinueniemus aliqusnbsp;virum taléf Sc nuncfaciemus eum amicum.nbsp;Sc focium noftrum. Et fcripfit epiftolamjScnbsp;mifit ci lecundum hæc verba dicenSjRex A-lexader fratri lonathæ lalutem. Audiuimusnbsp;de te quod vir potens fis viribus, Sc aptus esnbsp;vt fis amicus nofter : Sc nunc conftituimusnbsp;te hodiefummum facerdotera gentis tuatjVtnbsp;amicus voceris régis (Sc mifit ei purpuram,nbsp;Sc coronam aurcam)Scqux noftra funtfen-tias nobilcum. Sc côlèrucs amicitias ad nos.nbsp;Et induit fe lonathas ftola 'fimda leptimonbsp;menfe,anno centefimo fexagefimo in die fonbsp;lenni Icenopegiæ; Sc cogregauit exercitum.nbsp;Sc fecit arma copiolà.Et audiuit Demetriusnbsp;verba ifta, Sccontriftatus eft nimis, Sc ait,nbsp;Q^id hocfecimus, quodprxoccupauitnosnbsp;Alexander apprehendere amicitiam ludæo-rum ad mummen Ini .'’Scribam Sc ego illisnbsp;verba dcprecatoria, Sc dignitates, Sc dona:nbsp;vt fint mecum in adiutorium. Et fcripfitnbsp;eis in hæc verba, Rex Demetrius genti lu-dæorum lalutem, Quoniam feruaftis ad nosnbsp;padum, Sc manfiftis in amicitia noftra, Scnbsp;nonaccefsiftis ad inimicos noftros,audiui-mus, Sc gauifi lumus. Et nunc perfeueratenbsp;adhuc conleruare ad nos fidem. Sc retribuc-mus vobis bona pro hisquæfeciftisnobifcu.nbsp;Etremittemus vobis præftationes multas, Cnbsp;Sc dabimus vobis donationes.Et nuc abfol-uo VOS Sc omnes ludæos a tributisSc,pretianbsp;lâtis indulgeo. Sc coronas remitto,Sctertiasnbsp;feminis : Scdimidiam partem frudus ligninbsp;quod eft portionis meæ relinquo vobis exnbsp;hodierno die Sc deincepSjUe accipiatur à ternbsp;ra luda Sc à tribus ciuitatibus quæ additænbsp;funt illi ex Samaria Sc Galilæa ex hodiernanbsp;die Sc in totum tepus.Sc lerufalem fitfandanbsp;Sc libera Sc cum finibus fuis;Sc decimæ.Sc trinbsp;buta,ipfius fint. Remitto etiam poteftatemnbsp;arcis oux eft in lerulalem : Sc do earn lum-mo là- |
Machab.
373
|
mo làcerdoti,vtconftituat in ea viros quof-cunque ipfeelegeric^qui cuftodianteam.Et omnern animam ludæorû, quæ captiua eft:nbsp;à terra luda in omni regno meo relinquo li-beram gratis^ vt omnes à tribiitis folnantur,nbsp;ctiam pecorum fuorum. Et omnes dies fo-lennes,amp; (àbbatha,amp; neomeniæ, amp; dies de-creti,amp; tres dies antediem foIennem^Sc tresnbsp;dies poft diem ïblennê fint omnes immuni-’tatis amp; remißionis omnibus ludæis qui funtnbsp;in regno meo : amp; nemo habebitpoteftatemnbsp;agerealiquid,amp; mouerenegotiaaduerfus a-liquemillorü in omnicaufa. Etafcribanturnbsp;ex ludæis in exercitu régis ad triginta millianbsp;virorum, dabuntur illis copiæ vt oportetnbsp;omnibus exercitibus régis, amp; ex eis ordina-buntur qui fint in munitionibus régis ma-gni; amp; ex bis cönftituenturftiper negotia renbsp;gni quæ agunturex fide^ßc principes fint exnbsp;eis,amp; ambulent in legibus fuis, ficut præce-pitrexin terra luda . Et tres ciuitates quænbsp;additæ funt ludææ ex regione Samariæ,cumnbsp;ludæa reputentur:vt fint fub vno,8c non o-bediant alienæ poteftati, nifi fiimmi làccrdonbsp;tis:Ptolemaida amp; cofines eiusaquas dedi donum lànétis qui fiint in lerulàlem ad necef-iàrios fumptus lândorum.Etego do fingulisnbsp;annis quindecim millia ficlorum argen« denbsp;rationibus regis , quæ me contingunt; amp; o-mne quod reliquum fuerit, quod non reddi-derant qui fuper negotia erant annis priori-bus,ex hoc dabuntin opera domus.Et fupernbsp;hæc quinque millia ficlorum argenti,quæ acnbsp;cipiebâtde làndorum ratione perfingulosnbsp;annos : amp; hæc ad facerdotes pertineant, quinbsp;minifterio funguntur. Et quicunq;cofuge-rintin templum quod eftierofolymis, amp;innbsp;omnibus finibus eius, obnoxij régi in omninbsp;ncgotiodimittantur , amp;vniuerla quæ funtnbsp;eis in regno meo libera habeant.Et ad ædifi-canda velreftauranda opera fin ét or um fumnbsp;ptus dabuntur de ratione regis;amp; ad extrué-dos muros in lerufidem amp; communiendosnbsp;in circuitu,fumptus dabuntur de ratione régis, amp; ad conftruendos muros in ludæa. Vtnbsp;audiuit autê lonathas amp; populusfèrmonesnbsp;iftos,nô crediderunteis,nec receperunteos;nbsp;quiarecordati funt malitiæ magnæ quam fenbsp;cerat in Ifiael, amp; tribulauerat eos valdè. Etnbsp;cÔplacuit eis in Alexandrum, quia iplè fue-rateis princeps lèrmonum pacis,amp;ipfi auxinbsp;liumferebant omnibus diebus. Et cogrega-uit rex Alexander exercitum magnum,amp; adnbsp;mouitcaftra contra Demetrium.Et comilè-runt præliû duo reges, amp; fugitexcrcitus Denbsp;metrij, amp; inlècutus eft eum Alexaderjamp; in-cubuitfijpcr cos . Etinualuit præliû nimis,nbsp;donee occidit fi)l:amp; cecidit Demetrius innbsp;die iïlâ. Et mîfit Alexander ad Ptolemæum £nbsp;regem Aegypti legatos lècundum hæc verbanbsp;dicens, Quoniam regreflus fum in regnumnbsp;meum,8c fedi in lède patrum meorû, amp; ob-tinui principatum,amp; contriui Demetrium,nbsp;amp; pofl’edi regionem noftram, amp; comifi pu-gnam cum eo,amp; contritus eft ipfe,amp;caftranbsp;eius à nobis,amp; lèdemus in lède regni eius: amp;nbsp;nuneftatuamusadinuieem amicitiamtamp;danbsp;mihi filiam tuam vxorem, amp; ego ero genernbsp;tuus,amp; dabo tibi dona, amp; ipfi dignitate. Etnbsp;relponditrex Ptolemæus,dicens, Fœlix diesnbsp;in qua reuerfus es ad terra patrum tuorum,nbsp;amp; lèdifti in lède regni eorura.Et nûc faciamnbsp;tibi quodlcripfifti .-fed occurre mihi Ptole-maidam,vt videamus inuicem nos,amp; fpon-deam tibi ficut dixifti. Et exiuit Ptolemæusnbsp;de Aegypto, iplè amp; Cleopatra filia eius, 8cnbsp;venir Ptolemaidam anno centefimo lèxagenbsp;fimolècundo. Et occurritei AlexâderreXjôCnbsp;dédit ei Cleopatram filia fijam.-amp;fecit nuptias eius Ptolemaidæ,ficutreges,in magnanbsp;gloria.Et lcripfit rex Alexander Ionathæ,vtnbsp;veniret obuiam fibi.Et abij t cum gloria Pronbsp;lemaidam,amp; occurrit ibi duobus regibus,8cnbsp;dédit illis argentum multû,amp; aurura,amp; do-na;amp;inuenit gratiam in confpedu eorû.Etnbsp;conuenerunt aduerfus eum viri peftilentçsnbsp;ex ifrael, viri iniqui interpellantes aduerfusnbsp;eum:amp; nonintenditad eos rex.Etiufsitfponbsp;liari lonathan veftibus fuis, amp; indui eû purnbsp;pura:amp; ita fecerunt. Et collocanit eum rexnbsp;ïèderelècum.Dixitq; principibus fuis,Exite cum eo in medium ciuitatis, amp; prædicatenbsp;vt nemo aduerfus eû interpeller de vllo ne-gotio, necquifquam ei moleftus fit devllanbsp;ratione.Et fadum eft vtvideruntqui inter- Fnbsp;pellabant gloriam eius quæprædicabatur,amp;nbsp;opertum eum purpurajfugerunt omnes : amp;nbsp;magnificauit eum rex, Stfcripfiteum inter jnbsp;primos amicos, amp;pofuiteum ducé, amp; par-ticipem principatus. Et reuerfus eft lonathas in lerulàlécum pace amp;lætitia.In annonbsp;centefimo lèxagefimoquinto, venir Demetrius filius Demetrij à Creta in terram patrum fuorum . Et audiuit Alexander rex,ôcnbsp;contriftatus eft valdè,amp; reuerfus eft Antio-chiam. Et coftituit Demetrius rex Apollo-nium ducem, qui præerat CcElelyriæ:amp; co-gregauit exercitum magnum , amp;accefsitadnbsp;lamnsam : 8c mifitadlonathâfummum là-cerdoté,dicens,Tu Iblus refiftis nobisegonbsp;auté fadus lum in derifiim 8c in opprobriû,nbsp;propterea quia tu poteftaté aduerfum nosnbsp;exerces in montibus.Nunc ergo fi cofidis innbsp;virtutibus tuis, defcêde ad nos in campû,8c ;nbsp;comparemus illicinuicem; quia mecum eftnbsp;virtus bellorumjnterroga 8c difee quis fum |
B b b eso |
'vna tmnfratre Simonefaftus '^i^or eua^it aduerfusalienigenas. cap. xi.
T rex Aegypti cogregauit exercitunij ficut arena quæ eft circa ora maris, amp;nbsp;naues m ultas; amp; q u ærebat obtinere re-
gnum Alexandridolo,amp; addereillud regno fuo.Et exijt in Syria verbis pacificis,amp; ape-riebant ei ciiiitates, amp; occurrebant ei ; quianbsp;mandauerat Alexander rex exireei obuia,conbsp;quod foccr fuus eflet.Cum ante introiret cinbsp;uitaté PtolemæuSj ponebat cuftudias mili-tum in fingulis ciuitatibus. Et vt appropia-uit Azoto, oftenderuntei teplum Dagonnbsp;fuccenfum igni,amp; Azotu, amp; caetera éius de-molita,amp; corpora proieda, amp; eorii qui ca:ßnbsp;erant in bello tumulos quos fecerant (ecusnbsp;viam.Et na^auerunt regi quia hæc fecit lo-nathaszYt in uidia facerent ei:amp; tacuit rex.Etnbsp;occiirritlonathas regi in loppencumglo-ria,amp; inuicéfèfàlutauerunt, amp; dormieruntnbsp;illic.Et abijt lonathas cum rege vfqjad flunbsp;uium qui vocabatur Eleutherus:amp;reuerfusnbsp;eft in lerufale.Rex aut Ptolemæus obtinuitnbsp;dominium ciuitatü vfq; Seleuciam mariti-
Lib, I.
ego Si cseteri qui auxilio flint mihi, qui Si di cunt quia no poteft ftare pes vefter ante fa-ciem noftra,quia bis infugamconuerfi flintnbsp;patres tui in terrafua;Sc nuncquomodo ponbsp;teris fiiftinere equitatu Siexercitu tantumnbsp;in campo, vbi non eft lapis,neq; faxu, neq;nbsp;locus fugiendi.’Vt audiuitaute lonathas fernbsp;mones Apollonij,motus eft animo:8ielegitnbsp;decern millia virorum,amp; exijt ab Iérufàlc,8cnbsp;occurrit ei Simon frater eius in adiutoriii.-Sinbsp;applicuerunt caftra in loppen,Si exclufit efinbsp;à ciuitate;quia cuftodia Apollonij loppe e-G rat,Sioppugnauitea.Et exterriti qui erat innbsp;ciuitate,aperueruntei,Si obtinuit lonathasnbsp;loppen. Et audiuit Apollonius,8i admouitnbsp;tria milliaequitum,Si exercitum multû. Etnbsp;abijt Azotum tanquam iterfacens. Si ftatimnbsp;exijt in campum, eo quod haberet multitu-dinem equitum,8i confideret in eis.Et infe-cutus eft eum lonathas in Azotum,Si comnbsp;miferuntpræliû. Etreliquit Apollonius innbsp;caftris mille équités poft eos occultè.Etco-gnouitlonathas quoniam infldixfunt poftnbsp;fe,Si circuierunt caftra eius. Si iecerfit iacu-lain populum à manevfq; advefperam.Po- ma,Sicogitabatin Alexandru confilia mala.
Et mifit Legatos ad Demetrifi,dicens,Veni, coponamus inter nos padu. Si dabo tibi fi-liam meâ quam habet AlexSder, Si regnabisnbsp;in regno patris tui. pœnitet enim me quodnbsp;dederim illi filia meam:quæfiuit enim me ocnbsp;cidere.Etvituperauiteum, proptereaquod ®nbsp;concupierat regnu eius. Et abftulit filia fuam, Si dedit eâ Demetrio, Si alienauit fe abnbsp;Alexandre, Si manifeftatæ funt inimicitiaenbsp;eius.EtintrauitFtolemæusAntiochiâ,Siimnbsp;pofuit duodiademata capiti fuo,Aegypti Sinbsp;Aflæ.Alexander auté rex erat in Cilicia illisnbsp;téporibus; quia rebellabant qui erâtinlocisnbsp;illis. Et audiuit Alexatider,Si venitad eû innbsp;belliuSiproduxit Ptolemæus rex exercitû,8inbsp;occurrit ei in manu valida. Si fugauit eû.Etnbsp;fugit Alexander in Arabiâ,vt ibi protegere-tur.Tex auté Ptolemæus exaltatus eft.Et abftulit Zabdiel Arabs caput Alexâdri,Si mifitnbsp;Ptolemæo.Etrex Ptolemæus raortuus eftinnbsp;dietertia.-Siqui erat in munitionibus perie-runtab his qui erat intra caftta. Etreanauitnbsp;Demetrius anno cetefimo fexagefimofep«-mo.In diebus illis cogregauit lonathas eosnbsp;quierantinludæa,vtexpugnarentarcéquaenbsp;eft in Icrufàlem; Si fecerunt côrraeani ma-
pulusauté ftabat,ficutpræceperat lonathas: Selaboraueruntequi eorum.Eteiecit Siraonbsp;exercitum fuum, amp;commifit contralegio-nem. équités enim fatigati erant, amp; contritinbsp;flint ab eo,Si fugerunt. Et qui difperfi funtnbsp;per campunijfugerunt in Azotum,amp; intra-uerunt in Beth-dagon idolum fuura, vt ibinbsp;feliberarét.Etfùccendit lonathas Azotû,amp;nbsp;ciuitates quæ erantin circuitu eius, amp;acce-pit fpolia eorum,amp; templum Dagó:amp; om-nes qui fugerunt in illud,fuccendit igni. Etnbsp;fueruntqui ceciderunt gladio cum hisqui
- fiiccefi funt, fere odlo millia viroru.Et mollit inde lonathas caftra, amp; applicuit ea Af-calonem: amp; exieruntde ciuitate obuiam illi in magna gloria.Et reuerfus eft lonathas innbsp;leruGlem cum fuis, habetibus fpolia multa.nbsp;Et fadum eft: vt audiuit Alexander rex fer-mones iftos, addidit adhuc glorificare Ionanbsp;than. Et mifit ei fibulam auream,flcut con-fuetiido eft dari cognatis regu.Et dedit ei Acnbsp;Caron amp; omnes fines eius in poflefsionem.
. 'Mortuo Alexandra, amp; ßmiliter Ttokmao qui Alexandri regnu dolo inuaferat, allatanbsp;ab eofilia fua amp; tradita in'Vxorem T)eme-trio,Jnc Vemetrius lonatban honorât datisnbsp;Uterisimmunitatisàtributis'. lonathas ante chinas multas. Etabieriintquidam qui odenbsp;mittitei auxiliaresmilites, quiocci^synodienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- - - ¦ ¦ lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—
centum millibus,rege à ciuibusAntiochiee liber ar unt, amp; Antiochia ineenderunt: illo ante fœdus cumlonatha initum frauaricante, Antiochusßlius Alexandri deui^o quot;Demetrio regnansnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;init cnm lonatha^qui flbi ad colloquium feftinato.Yt audiuit au- C
tem
rant gentem fuam viri iniqui ad regem De-metnum, amp; reniinciauerunt ei quod lona-thas obßderetarce.Et vt audiuit, iratus eft: amp; ftatim venitad Ptolemaidam, amp;{cripfitnbsp;lonathæ ne obfideret arcem, fed occurreret
-ocr page 259-Machab. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;374
|
tem Ionathas,îufsit oEfî(Jere;amp;elegit de Ce-nioribus Ifraeljamp;de lacerdotibus,amp; dédit le periculo. Etaccepit aurum amp; argentum, amp;nbsp;veftem, 8c alia xenia multa, ôc abij t ad regem Ptolemaidam, 8c inuenit gratiam innbsp;confpedu eins. Etinterpellabant adiierfusnbsp;eum quidam iniqui ex gente fiia. Et fecit einbsp;rex fîcut fecerant ei qui ante eum fueran t.-8cnbsp;exaltauit eum in cofpedu omnium amico-rum fuorû, 8c ftatuitei principatû làcerdo-tijjSc quæcunq; alia habuitprius pretioià,8cnbsp;feciteum pnncipéamicorum.Et poftulauitnbsp;lonathas à rege vt immune faceret ludæam,nbsp;8c tres toparchias, 8c Samariam,8c confinesnbsp;eius:8c promifitei talenta trecenta. Et con-lènfit rex;amp;lcripfit lonathxepiftolas de hisnbsp;omnibus,hune modü continentes.Rex Demetrius fratri lonathæ ialuté Segéti ludæo-rum. Exempliim epiftolx,quam fcripfimusnbsp;Laftheni paréti noitro de vobis,mifimus adnbsp;Vos vt {ciretis:Rex Demetrius Laftheni pa-rêti làlutem.Genti ludæorû amicis noftris,nbsp;Scconferuantibus quœ iuftafuntapud nos,nbsp;decreuimusbenefacere, propter benignitaténbsp;D ipforum quam erga nos habent. Statuimusnbsp;ergo illis oranes fines ludaeæ, 8c très ciuita-tes,Lydam 8c Ramathâ, quæ additæ funt lunbsp;dæte ex Samaria, 8c omnes confines earû le-queftrari omnibus facrificantibus in lerolo-lymis pro his quæ ab eisprius accipiebat rexnbsp;perfingulosannos,8cprofrud:ibus terræ 8cnbsp;pomorû.Et alia quæ ad nos pertinebant de-cimarum 8c tributorum,ex hoc tempore re-mittimus eis : 8c areas falinarum,8ccoronasnbsp;quæ nobis deferebantur,omnia ipfis côcedi-mus. 8c nihil horum irrita erit ex hoc 8c innbsp;otnne tempus.Nunc ergo curatefacere horûnbsp;exemplum, 8c detur lonathæ, 8c ponatur innbsp;monte fàndo, 8c in loco celebri. Et vidensnbsp;Demetrius rex quôd filuit terra in colpeftunbsp;fuo, 8c nihil ei refiftit,dimifit totum exerci-tum fuum, vnumquemq; in locum fuü,ex-cepto peregrino exercitu qiiem traxit ab in-fulis Gentiû : 8c inimici erat ei omnes exer-citus patrü eius.Tryphon auté erat quidamnbsp;partium Alexandri prius : 8c vidit quoniamnbsp;omnisexercitus murmurauit contra Deme-trium, 8c iuit ad Emalchuel Arabe, qui nu-triebat Antiochum filium Alexandri ; 8c af-fidebat ei, vt traderet eum ipfi , vt regnaretnbsp;loco patris fui:8cenuntiauitei quanta fecitnbsp;Demetrius,8c inimicitias exercituû eiusad-£ uerfus ilium.Et raanfit ibidiebusmultis.Etnbsp;mifit lonathas ad Demetriu regem vteijce-ret eos qui in arce erant in Ierulâlê,8cqui innbsp;præfidijs erant:quia impugnabant Ilrael. Etnbsp;mifit Demetrius ad Tonathan, dicens,Nonnbsp;hæc tantum faciam tibi 8cgenti tuæ,lèd glonbsp;ria illuftrabo te Scgenteni tuam cum fuerîtnbsp;opportunû.Nuncergo redè feceris,fi miferisnbsp;inauxilium mihi viros: quiadilcefiit omnisnbsp;exercitus meus.Et mifit ei lonathas tria milnbsp;lia virorum fortium Antiochiam:8c venerû tnbsp;ad regé, 8cdelelt;ftatuseft rex in aduentu eo-rum. Et conuenerunt qui erant de ciui täte,nbsp;centum viginti millia virorum,8c volebantnbsp;interficere regem. Et fugit rex in aulam : 5cnbsp;occupauerunt qui erant de ciuitate itineranbsp;ciuitatis, 8c cœperunt pugnare. Et vocauitnbsp;rex ludæos in auxilium,8c côuenerunt omnes fimul ad eum,8cdifperfi funt omnes pernbsp;ciuitatem ; 8c occiderunt in ilia die centumnbsp;millia ho min û , 8c fuccenderunt ciuitatem,nbsp;8ccœperunt fpolia multaindie ilia, Sclibe-rauerunt regé. Et videruntqui erant de ciuitate quôd obrinuiflent ludæi ciuitatem fientnbsp;volebant:8c infirmât! funt mente fua,8c cla-mauerunt ad regem cum precibus,dicentes.nbsp;Da nobis dexteras, 8c ceftênt ludæi oppu- Fnbsp;gnare nos 8c ciuitatem. Et proiecerunt arma lua, 8c fecerunt pacem:8cglorificati funtnbsp;ludæi in confpectu regis, 8c in confpedunbsp;omnium qui erant in regno eins, 8c nomi-nati funt in regno : 8c regrefsi funt in leru-falem, habentes fpolia multa. Et fedit Demetrius rex in fède regni fui : 5c filuit terranbsp;in confpeétu eius. Et mentituseft omnianbsp;quæcunque dixit, 8c abalienauit fe à lona-tha, 8c non retribuit ei fècundum beneficianbsp;quæ fibi rribuerat,8c vexabat eû valdè. Poftnbsp;hæcautem reiierfuseft Tryphon,8c Antiochus cum eo puer adolefcens,8c regnauit,8cnbsp;impoluitfibi diadema. Etcongregati funtnbsp;ad eum omnes exercitus quos difperfèratnbsp;DemetriuSjScpugnauerunt contra eum : 8cnbsp;fugit,8cterga vertit. Et accepit Trypho bè-ftias,8c obtinuit Antiochiam:8c fcripfit Antiochus adolefcens lonathæ, dicens, Çon-ftituo tibi fàcerdotium, 8c conftituo te fu-per quatuor ciuitates, vtfis de amicis regis.nbsp;Et mifitilli vafa aurea in minifteriura,8c de-dit ei poteflatcm bibendiin auro , 8cefreinnbsp;purpura, 8c habere fibulam auream; 8c Simônbsp;nem fratrem eius conftituit ducem à terminis Tyri vfque ad fines Aegypti.Et exij t lonathas , 8c perambulabat trans flumen ciuitates.- 8ccongregatus eft adeum omnis exercitus Syriæ in auxiliû, 8c venit A fcalonem,nbsp;8c occurrerunt ei honorificè de ciuitate. Etnbsp;abijt inde Gaza: 8c conclufèrunt fè q ui erantnbsp;Gazæ,8c obfediteam,8c fuccendit quæ erantnbsp;in circuitu ciuitatis,8c prædatus eft eâ.Et ronbsp;gauerunt Gazenfes lonàtham, 8c dédit illisnbsp;dexteram:8c accepit filios eorum obfides,8cnbsp;mifit illos in Ierufalem,8c perambulauit re-gionem vfque Damalcum. Etaudîuitlo- B b b 2 nathas |
|
Lib. nathas quod prxuaricati funt principes De-metrij in Cades quae eft in Galilxa cum ex-ercitu niulto, volentes eum remouere à ne-gorio regni:amp; occurrit illis : fratrem autem fuum Simonem reliquit intra prouinciam.nbsp;Et applicuit Simon ad Bethfuram^Sc expu-gnabateam diebus multis, amp; concluftteos.nbsp;Et poftulauerunt ab eo dextras accipere. Scnbsp;dedit illis : amp; eiecit eos inde, amp; cepit ciuita-tem, amp;pofuit in ea præfîdium.Et lonathasnbsp;amp; caftra eins applicuerunt ad aquam Gene-far, amp; ante lucem vigilauerunt in camponbsp;Afor: amp; ecce caftra alienigenarum occurre-bant in campo, amp; tendebant ei infidias innbsp;montibus,ip(e auté occurrit ex aduerfb. In-fidix vero exurrexerunt de locis ftiis, amp; co-milerunt prælium. Etfiigerunt qui erant exnbsp;parte lonatbæ omnes ; amp; nemo reliólus eftnbsp;ex eis,nifi Mathatbiasfilius Abfölomi,amp; lunbsp;das fill us Calphi princeps militiæ excrcitus.nbsp;Et fcidit lonathas veftimenta fua, amp; pofuitnbsp;terram in capite fuo , amp; orauit. Et reuerfusnbsp;eft lonathas ad eos in prælium, amp; conuer-tit eosin fugam , Si pugnauerunt. Et vidc-runt qui fugiebant partis illius,amp; reucrfinbsp;funt ad eum, amp; infequebantur cum eo omnes vfque Cades ad caftra fua, amp; peruene-runt vfqueilluc. amp; cecideruntde alienige-nis in die ilia tria millia virorum : amp; reuerfus eft lonathas in leriifalem. 5. Jonathai cum nbsp;nbsp;manis ac Sf/artiatts fœdus renouât: princijtes Demetrij ipßcm inuaden' tesfugaf.percußts^ Arabibus ordinal eediß-careprxfidia in Iudlt;ea,cir muros contra ar-cemin lerufalem'.feda Tryphcne cupicntenbsp;regnum lAntiocbi inuadere, amp; ßngentefenbsp;amicum , apud Ttolemaida dolo captus ejl,nbsp;omms^ tpui cum eo erant interfe^i, CAP. XII. Et vidit lonathas quia tempus cum iu-uat,amp; elegit viros, amp; mifit eos Roma ftatuere amp; renouarecu eis amicitiam:nbsp;amp; ad Spartiatas, amp; ad alia loca mifit epifto-las fecundum eandem formam . 8c abieruntnbsp;Romam,8cintraueruntcuriam,8cdixerunt,nbsp;lonathas fummus (acerdos,8c gens ludæo-rum mifèruntnoSjVtrenouaremus amicitiänbsp;8c focietatefecundum priftinü.Etdederuntnbsp;illis epiftolas ad ipfos per loca,vt deduceretnbsp;eos in terra luda cum pace. Et hoc eft exemnbsp;plum epiftolarûjquas fcripfit lonathas Sparnbsp;tiatis. lonathas fummus fàcerdos,8c fènio-res gentis, 8c facerdotes 8c reliquus populusnbsp;Iudæorum,Spartiatis fratribus falutem.Iamnbsp;pridem milfc erant epiftolæ ad Oniam fumnbsp;mum fàcerdoté à Dario qui regnabat apudnbsp;VOS, quoniam eftis fratres noftri, ficut Icri-ptum cotinet quod fubieäum eft. Et fufce- |
I. pit Onias virum qui miflus fuerat,cum ho- B nore:8c accepit epiftolaSjin quibus fignif^canbsp;baturdefocietate 8c amicitia.Nos*cum nul-lo horum indigeremus,habentes fblatio fannbsp;lt;ftos libros qui funt in manibus noftris,ma-luimus mittereadvos renouare fraternita-tem 8c amicitiam, ne forte alieni efficiamurnbsp;à vobis.-multa enim tempora tranfiernntjexnbsp;quo mififtis ad nos.Nos ergo in omni tempore fine intermifsione in diebus folénibus,nbsp;8c cætcris quibus oportet, memores fumusnbsp;veftri in facrificijs quæ offerimus, 8c in ob-feruationibus ficut fas eft 8c decetmeminif-fe fratrû.Lætamur itaq; de gloria veftra.Nosnbsp;autem circundederuntmultæ tribulationes,nbsp;8c multa prælia, 8c impugnauerunt nos reges qui funtin circuitu noftro.Noluimus ernbsp;go vobis molefti efle, neq; cæteris focijsj8cnbsp;amicisnoftrisinhis prælijs.habuimiis enimnbsp;decœlo auxiliû,8c liberati fumus nos,8c hunbsp;miliati funt inimici noftri.Elegimus itaque Cnbsp;Numenium Antiochi, 8c Antipatrem lafb-nisgt;filiü’,8c mifimus ad Romanos renouarenbsp;cum eis amicitiam 8c focietatem priftinam.nbsp;Mandauimus itaq; eis vt veniantetiaad vos,nbsp;8c falutent VOS, 8c reddant vobis epiftolasnbsp;noftras deinn ouatione fraternitatis noftræ.nbsp;Et nunc benefacietis refpondentes nobis adnbsp;hæc.Et hoc refcriptum eft epiftolarü^quodnbsp;miferat’Onias.Rex Spartiatarum Onias,Io gexnbsp;nathæ’facerdoti magno falutem.Inuentumnbsp;eft in fcriptura de Spartiatis 8c ludæis quo-niam funt fratres, 8c quod funt de gencrenbsp;Abraha. Et nunc ex quo hæc cognouimus,nbsp;benefacitis fcribentes nobis de pace veftra.nbsp;Sed 8c nos refcripfimus vobis ,Pecorano-ftra,8c poffefsiones noftræ, veftræ funt: 8cnbsp;Veftræ,noftræ, mandauimus itaq; hæc nun- Dnbsp;tiari vobis.Et audiuit lonathas quoniam re-grefsi funt principesDemetrij cum exercitunbsp;multofupra qua prius,pugnareaduerfuseü;nbsp;8cexijtab lerufale, 8c occurrit eis in Ama-thite regione : no enim dederat eis fpatiumnbsp;vtingrederéturregioné eius.Et mifit fpecu-latores in caftra eorü: 8c reuerfi renuntiaue-runt quod coftituunt fuperuenire illis node. Cum occidifîetauté fôfpræcepit lona-tbasfuis vigilare,8cefrein armis paratosadnbsp;pugnam rota node, 8c pofuit cuftodes pernbsp;circuitum caftrorum.Etaudieruntaduerfa-rij quod paratus eft lonathas cii fuis in bel-lo : 8c timuerunt 8c formidauerunt in cordenbsp;fiio: 8c afcenderunt focos in caftris fuis.Io-nathäs autem 8c qui cum eo erant, non co-gnouerunt vfq; mane: videbant autelurai-naria ardétia, 8c fecutus eft eos lonathas,8cnbsp;non coprehenditeos; tränfierantenim flu-men EleutHerum. Et diuertit lonathas ad Arabas,i |
375
circuitu eorûjConterere eos.dixgrunt enim.
Machab.
E Arabas,qui vocabantur Zabadæi;8c percuP iplo étant valde;8cluxit Ilfael ludu magno. ' fîteos,amp;accepitïpoliaeorum.Etiunxitj8c Et quæfierunt omnes gentes quæ étant innbsp;venit Damafcum, 8c perambulabat omnem circuitu eorH,conterere eos.dixgrunt enim,nbsp;regionemillâ.Siraonautêexijt,8cvenir vfq; Nonliabentprincipera8cadiuuantem;nuncnbsp;ad Alcalonem,8cadproxiraa præftdia,8c de- ergo expugnemus illos, 8c tollamus de ho-clinauitin loppenjSc occupauiteam.(audi- minibus memoriameorum.nbsp;lût enim quôd vellent prændiû tradere par-tibus Demetrij)8c pofuit ibi cuftodes,vt eunbsp;ftodifent ea.Et reuerfus eft ïonathas,8c co-uocauit (eniores populi, 8ccogitauit cû eisnbsp;ædificare præfidia in ludæa, 8c ædificare mu-ros in ïeru(àlé,8c exaltare alritudine ma^nanbsp;inter medium arcis 8c ciuitatis, vt (èpararetnbsp;ea à ciuitate,vt efiet ipfà /ïngulariter,8c neq;nbsp;emant,neq; vendant.Et conuenerunt vt x-dificarent ciuitaté;8c cecidit murus qui étatnbsp;fu per torren té ab ortufolis,8creparauiteumnbsp;qui vocatur Caphetetha: 8c Simon ædifica-uitAdiadain Sephela,8c muniuitea, 8c im-
F pofuitportas Scieras. Et cû cogitaflèt Try-phon regnare Afiæ, 8c aflumerediadema,8c extendere manum in Antiochum regem:ti-mens ne forte non permitteret eû lonathas,nbsp;fèd pugnaret aduerfus eum,qua:rebat côpre -hendere eû,8c occidere.Et exurgens abijt innbsp;Bethfan. Etexiuit lonathas obuiàm illi cûnbsp;quadraginta millibus virorum eledorum innbsp;præliû,8c venit Bethfan. Et vidit Tryphonnbsp;quia venit lonathas cum exercitu multo,vtnbsp;extenderet in eum manus; 8c timuit.Sc exce lidus fum ego iolus.Et nunc non mihi connbsp;piteumeû honore,8cc5mendauiteumomnbsp;nibus amicis fuis,8c dédit ei munera:8c prx-cepit exercitibus fuis vt obedirétei ficutfi-bi.Et dixit Ionathæ,Vtquid vexafti vniuer-fum populû, cum bellum nobis non fit? Etnbsp;nûc remitte eos in domos fuas : elige autemnbsp;tibi viros paucos qui tecû fint, 8c veni me-cumPcolemaidam,8ctradameamtibi,8cre- nbsp;liquapræfidia 8c exercitu 8cvniuerfbs præ- duxnofterlocoludæ 8c lonatha» fratris tui.nbsp;pofitos negorij,8c conuerfus abiboipropte- pugna præliû noftrum:8c omnia quæcunq;
G rea enim veni.Et credidit ei,8c fecit fîcutdi- dixerisnobis,faciemus.Etcongregansom- B xit;Sc dimifitexercitû,8cabieruntin terram nés viros bellatores,accelerauitc5fummarenbsp;Iuda,retinuitauté fecum triamilliavirorû; vniuerfôs muros Ierufalem,8c muniuiteamnbsp;ex quibus remifit in Galilæa duo millia, milnbsp;le auté venerunt cum eo. Vt autem intrauitnbsp;Ptolemaidâlonathas,clau{êrût portas ciuitatis Ptolcmenfès.- 8c côprehenderunt eumnbsp;8c omnes qui cum eo intrauerant,gladio in-rnbsp;terfecerunt.Etmifit Tryphon exercitum 8cnbsp;équités in Galilæa,8c in campum magnum,nbsp;vt perderent omnes focios lonathæ. At illinbsp;cum cognouiffentquia côprehenfus eft lonathas , 8c perijt, 8c ornnes qui cû eo crant:nbsp;hortati funtfemetiplos^Scexieruntparati innbsp;præliû. Et videntes hi qui infèquuti fuerât,nbsp;quiapro anima res eft illis, reuerfi funt; illi detinuiraus eum. Et nunc mitteargenti ta-autem venerunt omnes cum pace in terram lenta centum, 8c duos filios eius obfides, vtnbsp;luda. Etplanxerunt lonathâjôc eos qui cum non dimiflus fugiat à nobis : 8c remittemus
Bbb 3 eum.
5. Sußepto Simonfrincifatufro fram lonatha mißtpetita à Tryphone pecuniam, 'Vfià cum ßlijilonatheead eiusreilemptione:Trynbsp;phcn autem accepta pecunia patrem occtditnbsp;cüfilijs'. ^liihusJepultisac defletis,Simo ma-gnifiaim extruxit paretihut acßratrihtuß-pulthru in 'Modin.‘Trylgt;hon quot;(gt;ero occijo ßdnnbsp;tiocho,regnum eius inuaßtt amp; Simon im^e-ttatii à rege ‘Demetrio literitßeederis ac im-tnunitatis, expugnauit Ga^aram, amp; arcemnbsp;Jeroßgt;ly moru ohtinuit : propter juod latumnbsp;agunt ßßum,quod etia quotannis apui lu-daos agipracipitur. cap. x i i i.nbsp;T audiuit Simon quod congregauit Anbsp;Trj'pbon exercitum copiofüm,vt veniret in terrain luda^Sc atterereteatn.
Videns quia in tremore populuseft amp; in ti- ' more, alcendit lerufàlé, amp; congregauit po-pulum;amp; adhortans dixitjVos fcitis quantanbsp;ego, 8c fra tres meijamp; domus patris mei feci-mus pro legibus amp; pro landis prælia, amp; an-guftias quales vidimusihorum gratia perie-runt fratres mei omnes propter Iffael, amp; re-
i tingat parcere animæ meæ in omni teporenbsp;tribulationis: no enim melior fum fratribusnbsp;meis. Vindicabo itaqj gentem meam,amp; lan-da, natos quoquequot;noftros’,amp;vxores; quia »yeßnnai.nbsp;congregatæ funtvniuerße gentescontererenbsp;nos inimicitiæ gratia. Et accenfus eft fpiri-tus populi firaul vc audiuit (èrmones iftos;nbsp;8c relponderunt voce magna di ce tes. Tu es
in gyro. Et mifit lonatha filiam Abfalomi, Sccum eo exercitum noufi inloppcn^Sc eie-dis his qui crant in arce, remanfit illic ip(è.nbsp;Et mouitTrj'phon à Ptolemaidacum exer-citu tnulto, vt veniret in terra Iuda,amp; lonanbsp;thas CU eo in cuftodiaiSimon auté applicuitnbsp;inAddus cotrafaciem campi.Et vtcogno-uitTryphon quia furrexit Simó loco fratrisnbsp;fui Ionathx:amp;quiacomiflurus eflèt cum eonbsp;præliura,niifit ad cum legatos,dicés^Pro ar-gento quod debebat frater tuus lonathas innbsp;ratione régis, tgt;propter negotia q uæ habuit’.
Lib. I.
|
C eum. Et cognouit Simo quia cum dolo lo-queretur fecum^ iufsit tame dari argentiijSc pueros.-ne inimicitia magnâ fumeret ad po-pulum Ifraeljdiccntc. Quia non raifit ei argentum amp; pueros^propterca perijt.Et mi fitnbsp;pueros, amp; centum talenta:amp; metitus eftjamp;nbsp;non dimiht lonatha.Et poft hæc venit Trynbsp;phon intra regioné,vt contereret eara,amp; gynbsp;rauerunt per via quæducit Ador,amp; Simo Scnbsp;caftra eius ambulabat in omne locum quo-cunq; ibant. Qui autc in arce erat^miferuntnbsp;ad Tryphonem legatos^vt feftinaret venirenbsp;per delèrtûjScimitteret illis alimonias.Etpanbsp;rauit Tryphon omne equitatum, vt veniretnbsp;ilia nolt;fte:eratautem nix multa valdc. Sc nonbsp;venit in Galaaditim.Et cum appropinquaf-let Balcaman,occîdit Jonathan,Sc filios eiusnbsp;illic.Et couertitTryphon Scabijtin terramnbsp;p fuam.Etmifit Simo,ScaccepitoflaIonathænbsp;fratris fui, Sc fepeliuit ea inModin ciuitatenbsp;patrû eius. Et planxerunt eum omnis Iftaelnbsp;planélu magno. Sc luxerunt eum dies mul-tos.Etædificauit Simon fuper lèpulchrû panbsp;tris fui Sc fratru fuorumædificiumakû vifu,nbsp;lapide polito retro Sc antS; Sc ftatuitleptemnbsp;pyramidas,vna contra vnam patri Sc matri.nbsp;Sc quatuor fratribus: Sc his circumpofuit conbsp;lumnas magnas.'Sc fuper columnas arma,adnbsp;memoriam æternâ:Sciuxta arma naues Icul-ptas,quæ viderentur ab omnibus nauiganti-bus mare, hoc eft lepulchrum quod fecit innbsp;Modin vfq; in hunc diem. Tryphon autemnbsp;cum iter faceret cum Antiocho regeadolef-cente,dolo occîditeû.Et regnauitloco eius.nbsp;Sc impofuit flbi diadema Alia;, Sc fecit pla-E gain magnam in terra. Et tedificauit Simonnbsp;præfidia Iuda:æ,muniés eaturribus excclfis.nbsp;Sc mûris magnis. Sc portis,8c leris-.Sc pofuitnbsp;alimenta in munitionibus. Et elegit Simonnbsp;viros,8c mißt ad Demetrium regé vt faceretnbsp;remifsionem regionicquia adus omnes Trynbsp;phonis per direptionefuerantgefti. Er Demetrius rex ad verba iftarelponditei,Scfcrinbsp;pfit epiftola talem, Rex Demetrius Simoninbsp;fummo lacerdoti Sc amico regum. Sc lenio-ribuSj Scgenti ludtcorum làluté. Coronamnbsp;auream. Sc bahem qua mifil|is,fufcepimus:nbsp;Sc parati fumus facere vobilcum pacem ma-gnam, Sc Icribere præpontis regis remitterenbsp;vobis quæ indullîmus.Quæcunq; enim connbsp;ftjtuimus,vobis conftant.Munitiones quasnbsp;jedificaftis, vobis ßnt. remittimus quoquenbsp;ignorantias, Sc peccata vlq; in hodiernumnbsp;diem, 8c coronam quam debebarisiScfiquidnbsp;aliud efat tributarium in lertifale, iara nonnbsp;lit tributarium. Et liqui ex vobis apti funtnbsp;confcribi inter noftros,conlcribantur,Sc fitnbsp;inter nos pax. Anno centefimo leptuagefi- |
mo ablatum eft iugum Gentium ab Ilfael. Et cœpit populus Ifiael Icribere in tabulis Fnbsp;Sc geftis publicis, anno primo fub Simonenbsp;fummo lacerdote, magno duce. Sc principenbsp;ludæorum.ln diebus illis applicuit Simo adnbsp;Gazam, Sc circundedit earn caftris : Sc fecitnbsp;machinas Sc applicuit ad ciuitatem. Sc per-culsit turrem vnam,Sc coprehendit earn. Etnbsp;erupcrantqui erant intra machinam,in ciuinbsp;tarera: Sc fadus eft motus magnus in ciuita-te.Et afcenderuntqui erant in ciuitate cumnbsp;vxoribus Sc filijs fupra murum fcifiis tuni-cis fuis. Sc clamauerunt voce magna,poftu-lantes à Simone dextras fibi darfScdixerut,nbsp;Non nobis reddas lècundû malitias noftras,nbsp;led lecundum mifericordias tuas*.Etflexusnbsp;Simon non debellauiteos:ciecit tarnen eos ’”’***’ de ciuitate,Sc mandauit ædes in quibus fue-rant fimulachra,Sc tunc intrauit in earn cum hyinnis benedicens Dominum. Sc eieda abnbsp;ea omni imraunditia, collocauit inea virosnbsp;qui legem facerent.- Sc muniuit earn,Sc fecitnbsp;fibi habitationem. Qui autem erant in arcenbsp;lerulalem, prohibebantur egredi Sc ingredinbsp;regionem,Sc emere Sc venderezSc efurieruntnbsp;valde. Sc multi ex eis fame perierunt. Sc clamauerunt ad Simonem vt dextras accipere^.nbsp;Sc dedit illis.- Sc eiecit eos inde,Sc mundauitnbsp;arcem acontaminationibus. Sc intraueruntnbsp;in earn tertia Sc vicefima die fecundi méfis,nbsp;anno centefimo leptuagefimo primo, cumnbsp;laude Sc ramis palmarû,Sc cinnyris. Sc cym-balis. Sc nablis. Sc hymnis. Sc canticis, quianbsp;contritus eft inimicus magnus ex Ilfael. Etnbsp;conftituit vt omnibus annis ageretur dies hinbsp;cum lætitia.Et muniuit montera terapli,quinbsp;erat (ecus arcera,Sc habitauit ibi iple. Sc quinbsp;cum eo erant. Et vidit Simon lohannem fi-lium fuum,quôd vir eflêtiSc pofuit eum du-cem virtiitum vniuerlarura ,0c habitauit innbsp;Gazaris. 5. ‘Demetrio à duce Arfacts deuiBo amp; capt9, Simon cumfuofopulo magna facefruitur.nbsp;ad quam mij[isfunt literte renouatifœderii ànbsp;Sfartiatis amp; T^manis cum maxima laudenbsp;Simonis,qui quot;Romanisclyfeumaureumna-rum mille miferat. cap. x i i i i- Nno cerefirao leptuagefimo lècûdo cogregauit rex Demetrius exercitunbsp;fiium,Scabijtin media ad cotrahen-da fibi auxilia,vtexpugnaret Tryphone. Etnbsp;audiuit Arlaces rex Perfidis Sc Mediæ, quianbsp;intrauit D emctrius confines fuos, Sc mifitnbsp;vnum de principibusluis,vtcóprehenderetnbsp;eum viuii. Et abijt,8c percufsitcaftra Demenbsp;trij; Sc coprehendit eum, amp; duxit eii ad Ar-facé,Scpofuiteûin cuftodia.Etfiluit omnisnbsp;terra luda omnibus diebus Simonis Sc qnæ-fiuit |
Machab.
|
finit bona genti fuæ, amp; placnit ilJis pöteftas eins amp; gloria eins oniiubusdiebus. Et cumnbsp;omni gloria fua accepit loppen in portü, amp;nbsp;fecit introitum in infulis maris. Et dilatauitnbsp;fines gentis fuæ, amp; obtinuit rcgioné.Et connbsp;gregauitcaptiuitatê multamj amp;dominatusnbsp;eft Gazaræ amp; Bethfiiræ, amp; arci ; Si. abftulitnbsp;iramunditias ex ea,amp; non erat qui refifteretnbsp;® ei. Et vnufquifq; colebat terra fuam cum pa |
ce.-amp; terra luda dabat frudus fuos, amp; ligna camporum frudû fuum. Seniores in plateisnbsp;fèdebant omnes,amp; de bonis terræ tradabat^nbsp;amp;iuuenes induebantfè gloria,Bc ftolas belli.Et ciuitatibus tribuebat alimoniaSjSc connbsp;ftituebat eas vt eflent vafà munitionis quo-adufq; nominatum eft nomen gloriæ eiusnbsp;vfq-ad extremum terræ.Fecit pace fuper ter^nbsp;rara,amp; lætatus eft lirael lætitia magna.Et ledit vnulquilque fub vite fua, amp; fub ficulneanbsp;fua:amp; non erat quieos terreret. Defecit im-pugnans eos fuper terram: reges cotriti funtnbsp;' in diebus illis.Et confirmauit omneshurai-les populi fui, amp; legé exquifîuit, amp; abftulitnbsp;omneminiquum Si malum tlânda glorifi-cauit,amp; multiplicauit vafà làndorum.Et aunbsp;ditum eft Romæ quia defundus eflet lona-ç, thas,amp;vfqj in Spartiatas:amp; contriftati funtnbsp;valdè. Vt audierunt autê quôd Simon fraternbsp;eius fadus elïêt fummus lacerdos loco eius,nbsp;amp; iple obtineret omné regionem, amp; ciuita-tes in ea,lcriplèrunt ad eum in tabulis æreis,nbsp;vt renouarét amicitias Si focietatem qua fe-cerant cum luda Si cum lonatha fratribusnbsp;eius.Etledæluntin côfpedu ecclefiæ in lenbsp;Fulàlem. Et hocexemplum epiftolarû quasnbsp;Spartiatx milèrunt. Spartianorum'’princi-pes’Sc ciuitates Simônifacerdoti magno, amp;nbsp;lênioribus,amp;lâcerdotibus,amp;reliquo populo ludxorum fratribus làlutem. Legati quinbsp;milsi liint adpopulum noftrum, nuntiaue-runt nobis de veftra gloria,amp;; honore amp; lætitia: Si gauifi fumus in introitu eorum. Etnbsp;lcripfîmus quæ abeis erant didain conci-lijs populi^liCj Numenius Antiochi, amp; Antipater lalbnis filius legati Iudæorum,vene-runt ad nos, renouantes nobilcû amicitiamnbsp;priftinam. Et placuit populo excipere virosnbsp;gloriofè,8c ponere exemplum lèrmonumnbsp;eorum in legregatis populi libris, vtfitadnbsp;D memoria populo Spartiatarum. Exemplumnbsp;autem horum lcripfimus Simôni magno lanbsp;cerdoti. Poft hæc autem mifit Simon Nu-menium Romam, habentem clypeum au-reum magnum, pondo mnarum mille adnbsp;ftatuédam cum eis focietatem.Cum autemnbsp;audilfet populus Ronianus fermones iftos,nbsp;dixerunt, Quam gratiarû adioné reddemusnbsp;Simôni amp; filijs eius.'’Reftituit enira iplè franbsp;très fuos, amp; expugnauitinimicos Ifi-aelabnbsp;eis,amp; ftatueruntei Jibertatê, amp;delcriplêrûtnbsp;in tabulis æreis,amp;ppfuerût in titulis in mote Sio.[gt;Et hoc eft exemplû lcripturæ’,Oda ,nbsp;uadecima die menfîs Elul, anno centefimonbsp;lèptuagefîmo lècûdo,anno tertio fiib Simônbsp;né Geerdote magno in Alàramel, in couen-tu magno lâcerdotû,amp;populi,amp;principumnbsp;gentis, amp; feniorum regionis,nota fada funtnbsp;hæc,Qnoniâ frequenter fada funt prælia innbsp;regione noftra.-Simo autéMathathiæ filiusnbsp;ex filijs larib, amp; fratres eius dederunt le pe-riculo. Si reftiterunt aduerfarijs gentis fuæ,nbsp;vt ftarent lànda ipforû amp; lex, Si gloria magna glorificauerunt gentem fuam.Et cogre- Enbsp;gauit lonathas gentem fua,amp; fadus eft illisnbsp;lacerdos roagnus,amp;appofitus eft ad populûnbsp;fuum. Et voluerunt inimici eorum calcare.nbsp;Si atterereregioné iplorum,amp; extendere manbsp;nus in lànda eorum. Tune reftitit SimÔ,amp;nbsp;pugnauit pro gêtefua,amp;erogauitpecuniasnbsp;multas,amp; armauit viros virtutis gentis fiiæ.nbsp;Si dédit illis ftipendia : amp; muniuicciuitatesnbsp;Iudææ,8c Bethfuram quæ erat in finibus lu-dææ,vbi erant arma hoftium antea:amp; pofuitnbsp;illicprælidium virosludæos.Et loppen munbsp;niuit quæ erat ad mare: amp; Gazaram quæ eftnbsp;in finibus Azoti,in qua holies antea habita-bant,amp; collocauitillicludæos:amp; quæcunqjnbsp;apta erant ad correptionê eorum , poluir innbsp;eis.Etvidit populus adum Simônis, Si glo-riam quam cogitabat facere genti fuæjamp; ponbsp;fùerunt eum ducem luum,amp; principe làcer-dotum : eo quôd ipfefecerat hæc omnia, 8cnbsp;iuftitiam, 8c fidem quamconlèruauit gentinbsp;fuæ,8cexquifiuit omnimodo exaltarepopunbsp;lum fuum. Et in diebus eius profperatû eft Fnbsp;in manibus eius vt tollerentur genres de regione iplbrum, 8c qui in ciuitate Dauid eratnbsp;in lerufalem in arce, de qua procedebant, 8cnbsp;contaminabant omnia quæ in circuitu làn-dorum funt, 8cinferebantplagam magnamnbsp;caftitati; 8ccollocauit in ea viros ludæos adnbsp;tutamentû regionis 8c ciuitatis, 8c exaltauitnbsp;murosin leruialé. Etrex Demetrius ftatuitnbsp;illi furamum làcerdotium.Secundû hæc fecit eum amicum fuum, 8c glorificauit eumnbsp;gloria magna. Audiuirenim quôd appellatinbsp;funt ludæi à Romanis amici, 8c focij,8c fra-tres,8cquiafulceperuntlegatos Simônis glonbsp;riole:8cquia ludæi 8c Geerdotes eorum cô-lènlèrunteumellêducéfuum 8cfummûG- Gnbsp;cerdoté in æternum, donee liirgat prophetanbsp;fidelis;8c vt fit fuper eos dux,8c vt cura efletnbsp;illi pro Gndis,8c vtconftitueretpræpofitosnbsp;fuper opera eorû, 8c fuper regioné. Si fupernbsp;arm a, 8c fuper præfîdia: 8c cura fit illi de Gn-dis ; 8c vt audiatur ab omnibus,8c Icribatur B b b 4 in no- |
Lib. I.
|
in nomine eins omnes cofcriptiones in regions: amp; vt operiatur purpura amp; auro;amp; ne liceat vlli ex populo amp; ex facerdotibus irri-tum facere aliquid horurojamp; cotradicere hisnbsp;qux ah eo dicunturjaut conuocare conuen-tum in regione fine ipfo;amp; veftiri purpura,nbsp;amp; vti fibula aurea.qui aute fecerit extra hæc,nbsp;aut irritum fecerit aliquid horuzreus erit.Etnbsp;coplacuit omni populo ftatuere Simôné,5cnbsp;facerelècundii verbaifta. Etfulcepit Siino,nbsp;Scplacuitei vtfummo Gcerdotio fungere-tur; amp; eflet dux amp; princeps gentis ludæorûnbsp;amp; làcerdotum,amp; præeflet omnibus. Et Icri-ptura iftamdixerût ponere in tabulisæreis,nbsp;amp; ponereeas in peribolo fàndorura, in loco celebri; exemplum autem eorum ponerenbsp;in ærariOjVthabeat Simon amp; filij eius. 5. Antiochus Dememj ßlius liter as amicida-rummittitit ad Simonem: l^mani feedera-tosfibi ludceoscateris nationibus fter liter as comtttendant. Antiochus dum 'Try^hone in-fequitur^ miffitm à 5 imone militu attxiliumnbsp;reiujatjmittitfj adeum Athenobium quinbsp;multa tanquam débita refoßat, amp; 3imomsnbsp;reffonfo accepto, conßituit aduerfus eu Cen-debaum ducem exercitusß^ß'verb'Try^ho-nemperßequitur, CAP. XV. |
A T mifitrex Antiochus filius Demetv trijepiftolas abinfiilis maris Siraoni ¦^^Gcerdoti,amp; principi gentis ludxorû,nbsp;amp; vniuerfæ genti;amp; erat continentes huncnbsp;modum, Rex Antiochus Simoni facerdotinbsp;magno , amp; genti ludæorum fàlutem. Q^o-niamquidé pefiilentes obtinuerût regnumnbsp;patrum noftrorum, volo ante vendicare regnum,amp; reftituere illud ficut erat antea ; amp;nbsp;eleâam feci multitudinemexercitus. Sc fecinbsp;naues bellicas. Volo aute procedere per’re-gionem’jVt vlcilcar in eos quicorruperuntnbsp;regionem noftra,amp; qui defolauerunt ciuita-tes multas in regno meo. Nunc ergo ftatuonbsp;tibi omnes oblationes quas reraiferunt tibinbsp;ante me omnes reges,amp;quæcunq; alia donanbsp;rcmilerunt tibi ; 8c permitto tibi facere perçu dura proprij numifinatis in regione tua:nbsp;B lerufalem aute fandam efle,8c libera,8c omnia arma quæ fibricata funr,8c prxfidia quasnbsp;conRruxifti,qux tenes,raaneattibi.Et om-ne debitum régis,8c quæ futura funt regi, exnbsp;hoc 8c in totü tempus remittûtur tibi.Cumnbsp;autem obtinuerimus regnum noftrum,glo-rificabimus te,8cgentera tua,8£ templil gloria magna, ita vt manifeftetur gloria veftranbsp;in vniuerfa terra. Anno centefimo leptuage-fimo quarto exijt Antiochus in terra patrumnbsp;fuorum,8c coueneruntad eum omnes exer-citusjita vtpauci reliai eflent cu Trj'phone.nbsp;Et inlècutus eft en Antiochus rex, 8c venitnbsp;Doram fugiens per maritima. Iciebat enimnbsp;quod congregata funt mala in eum, 8c reli-quiteû exercitus. 8c applicuit Antiochus fu- Cnbsp;per Doram cum centû viginti millibus vironbsp;rum belligeratorû, 8c odo millibus equitn.nbsp;8c circuiuitciuitate,8c naues a mari acceflè-runt : Zi. vexabant ciuitate à terra 8c marij8cnbsp;neminem finebantingredi velegredi. Venitnbsp;aute Numenius,8c qui cum eo fuerant,ab vrnbsp;be Roma, habentes epiftolas regibus 8cre-gionibus fcriptas, in quibus continebanturnbsp;hæc, Lucius coful Romanorum,Ptolemæonbsp;regi falutem.Legati ludæorum venerûntadnbsp;nos amici noftri^renouantes priftinam ami-citiam 8c focietatem,mißia Simone principe facerdotum, 8c populo ludæorum.Attu-lerunt autem 8c clypeum aureum mnarumnbsp;mille. Placuit itaq; nobis Icribere regibus 8Cnbsp;regionibuSjVt non inférant illis mala,nequcnbsp;irapugnent eos 8c ciuitates eorum, 8c regiones eorum .• 8c vt non ferantauxilium pu-gnantibus aduerfus eos.Vifum autem eft no Dnbsp;bisaccipereab eis clypeum. Siqui ergo pefti-lentes fugerint de regione ipforum ad vos,nbsp;traditeeos Simoni principi facerdotum, vtnbsp;vindicct in eos fecundum legem fuam.Hæcnbsp;eadem fcripta funt Demetrio regi, 8c Atta-lo , 8c Arabæ, 8c Arfaci, 8c in omnes regio-nes,8cSampfànæ8cSpartiatis8cDelo 8c Mynbsp;do 8c Sicioni 8c Cariæ,8c Samû 8c Pamphi-liam 8c Lycia 8c Alicarnaflum 8c Rhodumnbsp;8c Phafelida 8c Coo 8c Siden 8c Arado 8cnbsp;CortynaSc Cnidum 8c Cyprum 8c Cyre-nen.ExempIû autem eorum fcripferunt Simoni principi fàcerdotû ’.Antiochus autemnbsp;rex applicuit caftra in Doram fecundo,ad-mouens ei femper manus, amp; machinas fa-ciens:8cconclufit TryphonernjOe procede- „nbsp;ret. 8c mifit ad eum Simon duo millia viro-rum eledorum in auxilium,8c argentum,8cnbsp;auru m ,8c vafa copiofa: 8c nolui t ea accipere,nbsp;fed rupit omnia quæ padus eft cu eo antea,nbsp;8c alienauit fè ab eo.Et mifit ad eum Athenonbsp;bi urn vnum deamicis fuis, vt tradaret cumnbsp;ipfo, dicens, Vos tenetis loppen, 8c Gaza-ram,8c arcem quæ eft in lerufalem ciuitatesnbsp;regni mei:fines earum defolaftis, 8c feciftisnbsp;plagam magna in terra,8cdominatieftis pernbsp;loca multa in regno meo.Nunc ergo traditcnbsp;ciuitates quas occupaftis : amp;c tributa locorunbsp;in quibus domina« eftis extra fines ludææ.nbsp;fin aute, date pro illis quingenta talenta argen«, 8c exterminij quodexterminaftis, 8cnbsp;tributorum ciuitatum alia talentaquingen-ta:fin aute,veniemus 8c expugnabimus vos. Et venit Athenobius amicus régis in lerufa p, Iem,8c vidit gloriam Simonis,ÔC claritatéinnbsp;auro |
Machab. auro Sc argento, Sc apparatum copiofum^Sc obftupuit:8cretulit ei verba régis.Et refpó-dit ei Simon,Sc dixit ei, Neque alienam ter-ram fiimpfimus, neque alienam detinemus;nbsp;fèd hæreditatem patrum noftrorum, quæ innbsp;iuftè ab inimicis noftris aliquo tempore pofnbsp;fèflà eft. Nos verô tempus habentes, vendi-camus hæreditatem patrum noftrorum .Nânbsp;de loppe 8c Gazara quæ expoftulas , ipfi fa-ciebant in populo plagam magnam,8c in renbsp;gione noftra : horum damus talenta centil.nbsp;Et non refpôdit ei Athenobius verbum.Re-uerfus antem cum ira ad regem,renuntiauitnbsp;eiverbaifta,8c gloriam Simônis,8c vniuerfanbsp;Q quæ vidit; 8c iratuS eft rex ira magna . Try-phô autem fugit nani in Ortholîada. Et conbsp;ftituitrex Cendebæum ducem maritimum,nbsp;8c exercitum peditum 8c equitum dédit illi.nbsp;Et mâdaùit illi mouere caftra contra faciemnbsp;Iudææ:8c mandauit ei ædificare Cedronem,nbsp;8c obftruere portas ciuitatis,8c debellare ponbsp;pulum. Rex autem perlequebatur Tty'pho-nem. Et peruenit Cendebæus lamniam , 8cnbsp;cœpit irritareplebem,8cconculcare ludæanbsp;8c captiuare populum,8c interfîcere.-8c ædificare Cedroné.Etcollocauitillic équités,nbsp;8c exercitum : vt egreßi perâbularent viamnbsp;ludææ, ficut conftituit ei rex. •S. Simon ßnexmittit exeriitumcumfiUjißti^ Juda amp; Johanne aduerfui Cendehxuz quonbsp;demSlo Ttolemxus gener Simonü dominadinbsp;amhitione inflammatw,acceptas couiuio ßcenbsp;rum eitisßiue filios '^athathiam amp; ludamnbsp;dolo inter fecit,y t ita ludaa prouincias ohti-neret :Jsorro nuntij quos ad Johannem dolonbsp;interimendum mijerat, funt ah illo interfe-Jii j amp; JohannesTatriinfummofacerdoiionbsp;fucceßit, CAP. XVÎ. A Taftendit lohannes deGazaris , Sc |
1^ nuntiauit Simoni patri fiio qu.æ fecit ^•3» '*“^Cendebæusgt;in populo ipforum’. Etnbsp;vocauit Simon duos filios fuos (èniores,ludam 8c lohannem, 8c ait illis. Ego 8c fratresnbsp;mêi,8c domus patris mei expugnauimus honbsp;ftes Ilfaelabadolefcentia vfque in hune die;nbsp;8c proiperatum eftin manibus noftris liberate Ifiael aliquoties.N ûc auté fen ui,fed eftonbsp;te loco meo,8c fratris mei,8c egreßi pugnatenbsp;pro géte noftra: auxiliû verôdecœlo vobif-cum fit.Et elegit de regione viginti millia vinbsp;rorum belligeratorum ,8c équités, 8c profe-di funt ad Cendebæû;8c dormierunt in Monbsp;din.Etfiirrexerunt manè, Scabieruntinca-pum: 8c ecceexercitus copiofus in obuiamnbsp;illis peditum 8c equitum, 8c fluuius torrensnbsp;erat inter medium iplbrum.Et admouit ca-fira cotra faciéeorum ipfè 8c populus eius^nbsp;8c vidit populum trepidantém ad transfre- Bnbsp;tandum torrentem,8c transfretauit primus:nbsp;8c viderunt eum viri,8c tranfierunt poft eü.nbsp;Et diuifit populum, 8c équités in medio pe*nbsp;ditum. erat autem equitatus aduerfàriorumnbsp;copiofus nimis.EtexcIamaueruntfàcris tu-bis: Sein fugam côuerfus eft Cendebæus,8cnbsp;caftra eius:8c ceciderunt ex cis multi vulne-rati, refidui autem in munitioné fugerunt.nbsp;Tune vulneratus eft Tudas frater Iohannis;nbsp;lohannes autem inlècutus eft eos,donec venbsp;nit Cedronem quam ædificauit:8c fugeruntnbsp;vlquead turres quæ étant in agris Azoti,8cnbsp;fuccendit eas igni.Et ceciderunt ex illis duonbsp;millia virorum,8c reuerfuseft inludæam innbsp;pace:Sc Ptolemæus filins Abobi conftitutusnbsp;erat dux in campo Iericho,8c habebat argennbsp;tum 8caurum multû. eratenimgenerfum-mi ficerdocis. Et exaltatum eft cor eius, 8cnbsp;volebat obtinere regionem, 8c cogitabat donbsp;lum aduerfus Simônem 8c filios eius vt tol-lereteos.Simon autem perambulans ciuita- qnbsp;tes quæ étant in regione ludææ, 8c folicitu-dinem gerens earum, deftendit in lerichonbsp;iplè 8c Mathathias filius eius,8cludas annonbsp;centefimo fèptuagefimofeptimo,menfè vn-decimo,hic eft mefis Sabath.Et fufeepit eosnbsp;filius Abobi in munitiunculam, quæ voca-tur Doch, cum dolo,quam ædifîcauit:8c fecit eis conuiuiura magnumjSc abfeondit il-licviros. Et cum inebriatuseftêt Simon 8cnbsp;filij eiuSjfurrexit Ptolemæus cû fuis,8c fum-pleruntarma fua, 8c intrauerunt in conui-uium,8c occiderunt eûjSc duosfilios eius,8cnbsp;qüofdam pueros eius.Sc fecit deceptionemnbsp;magnam in Ifiael, 8c reddidit mala pro bo-nis.EtfiripfithæcPtolemæus, Scmifitregi j)nbsp;vt mittetet ei exercitum in auxiliumj8c tra-deret ei regionem, 8c ciuitateseorum,8c tri-buta.Et mifit alios in Gazaram tollere lo-hannem:8c tribunis mifit epiftolas,vt veni-rent ad {è,8c daret eis argentum 8c aurum, 8cnbsp;dona. Et alios mifit occuparelerufàlem, 8cnbsp;montem templi.Et præcurrens quidam,nunnbsp;tiauit lohanni in Gazara quia perijt paternbsp;eius,8c fratres eius,8cquiamifittequoq;in-tcrfici.Vt audiuit autem,vehementer expa-uit:8c comprehendit viros qui veneran t per-dere eum,8c occîdit eos:cognouit enim quianbsp;quærebant eum perdere. Etcætera fermo-num Iohannis, 8c bellorum eius, 8c bona-rum virtutum quibusfortitergeßit, Scædi-ficij murorum quos extruxir,8c return gefta-rum eius : ecce hæc Icripta funt in libro die-rum fàcerdotij eius, ex quo fadus eft prin-ceps facerdotum poft pattern fuum. m SE- 377 |
Lib. II.
LPB^RfM MACHA^ b h^eorum Argumentum,
SECVNDVS liber Machabasoriimde ciuitatislerulàlem defblatione per Antiochum faftapri-mùm narrationem contexit : De Heliodoro quoque volentetemplumipoliare , âc diuina correptione flageiîato: de fignis cœleftibus in aère circa lerufalem apparentibus cômemorat, infuperde rempli vio-latione iufTu Antiochi faéla, ludæorùmquecompulfione ad legis præuaricationem : de pafsione fèptemnbsp;fratrum Machabæorum ôc matris ipforü : de luda Machabseo fortiter refiftente Antiochi ducibus pro-ièquitur.deplagaquoq;diuino iudicio illata Antiocho,de fera eins pœnitentiaac miferamorte;de tem-pli emundatione per ludam faéla; de occilione ludxorum qui idolorum donaria fub tunicis alportaue-rant, atque facrificio pro defunélis oblato. denique de Nicanoris morte amp; eius capite in lerufalem de-lato rem geftam refert.
Liber fecundus Machabçorum.
s. Jüdxî habitantes lerofolytnis feribunt lu-dxts in Æ^ypto comorantibtts morte nbsp;nbsp;n-
tioehi ac fitorum qua in quot;Perfide contigerat, gratias T)eo agentes, amp; hortantes ytcelebretnbsp;diem ScenoJgt;egiaamp; diemdatiignts pofi redunbsp;tlionem captittitatis : cmusrei narraturhtcnbsp;hißoria,^ oratio lgt;dehemia. CAP. i.
RATRiBvs qui funt per ludæis/alutem dinbsp;cunt fratres qui funt in lero-folymis ludæi, qui in regionbsp;neludæa , amp; pacem bonam.
Benefaciat vobis Deus, amp; meminerit tefta-
menti fui quod locutus eft ad Abraham, amp; lGac,amp; lacob feruorura fuorum fidelium:amp;nbsp;det vobis cor omnibus vt colatis eum,amp; fa-
ciaris eius voluntatê corde magno amp; animo volenti. Adaperiat cor veftrum in lege fua,nbsp;amp; in præceptis fuis, amp; faciat pacem. Exau-diat orationes veftras, Screcocilietur vobis,nbsp;nec vos déférât in têpore malo. Et nunc hîcnbsp;fumus o ran tes pro vobis. Régnante Deme-triOj anno centefimofèxagenmo nono,nosnbsp;ludæi fcriplîmus vobis in tribulatione amp; imnbsp;petu qui fùperuênit nobis in iftis annis, exnbsp;quo receßit lafon à fànda terra amp; à regno.nbsp;Porta fuccenderunt, amp; efFuderunt lànguinénbsp;innoeenté.amp; orauimusad DominH,amp;exaunbsp;diti fHmus,amp; obtulimus làcrificium amp; fimi-laginé, amp;; accêdimuslucernas, amp;propofui-mus panes.Et nuncfrequétatedies Scenopenbsp;giæ mcfis Cafleu. Anno cétefimo odogefi-nio oétauo,populus qui eft lerololymis, amp;nbsp;in ludæa, fenatûlq; amp; Iudas,Ariftobolo manbsp;giftro Ptolomæi regis qui eft de genere chrinbsp;ftorû làcerdotû, amp; his qui in Aegypto funtnbsp;C IiidæiSjlàlutê amp; fànitaté. De magnis pericunbsp;lis à Deo libérati magnified gratias agimusnbsp;ipfi,vtpote qui aduerfus talé regé dimicaui-mus. Iplè enim ebulüre fecit de Perfide eosnbsp;gt;.io. qui pugnauerûtcôtracgt;nos’amp; fànélâciuita-tem. Nam cùm in Perfide eflet dux ipfe, amp;nbsp;cumipfb immenfus exercitus, ceciditinté-
plo Naneæ , concilio deceptus làcerdotum Naneæ.quot;etenim’cumeahabitaturusvenitadnbsp;locum Antiochus 8c amici eius,8c vtquot;accipe tam/eréi^nbsp;ret’pecunias multas dotis nomine.Curaquenbsp;propofiiiflent eas fàcerdotcs Naneæ, 8c iplenbsp;cû paucis ingrelTus eflet intra ambitu phani, ’nbsp;claufèrunttemplû,cumintraflet Antiochus:nbsp;apertoq; occulto aditu rempli, mittentes lapides pereuflerunt duce, 8c eos qui cum eonbsp;erant,8cdiui{èruntmembratim,amp;capitibusnbsp;amputatis foras proiecerunt. Per omnia be-nedidus Deus, qui tradidit impios. Fadurinbsp;igitur quinta 8c vicefîma die menfis Cafleu,nbsp;purificationé rempli, neceflârium duximusnbsp;fignificare vobis.-vt 8c vos quoq; agatisdiê*nbsp;Scenopegiæ,8c dié ignis qui datus eftquan-do Nehemias ædificato templo 8c altari ob-tulit facrificia.Nam cum in Perfidem duce-rentur patres noftri,facerdotes qui tûc cul-tores Dei erant,acceptum igné de altari occulté abfconderunt in vallevbi eratputcusnbsp;altus 8c ficcus: 8cin eo contutati funt eum,nbsp;ira vt omnibus ignotus efletlocus. Cum au Enbsp;tem præteriflènt anni multi,8c placuit Deonbsp;Vt mitteretur Nehemias à rege Perfidis : ne-potes facerdotum illorû qui abfconderant,nbsp;mifit ad requirendum ignem.-8c ficut narra-uerunt nobis,non inuenerunt ignem,fed a-quam craflâm.Et iufsit eos haurire,8c aflêr-re fi bi: 8c fiicrificia,quæ impofita erant,iußitnbsp;lacerdos Nehemias afpergi ipfiaqua, 8cli-gna, 8c quæ erant fumerpofira. Vtq; hoc fa-dum eft, 8c têpus affuit quo föl refulfit quinbsp;priuseratinnubilo, accenfuseft ignis ma-gnus,ita vtoranes mirarentur. Orationéaunbsp;tem faciebant omnes làcerdotes, duni con-fiimmaretur facrifieium,Ionatha inchoate,nbsp;cæteris autem^efpondentibus.Et Nehemiæ pnbsp;erat oratio hune habens modum. Dominenbsp;Deus omniû creator, terribilis 8c fortis,iu-ftus 8c mifèricors,qui folus es bonus rex,{o-lus præftans,{blus iuftus,8c omnipotens,8cnbsp;æternus,qui libéras iftael de omni malo,quinbsp;fecifti
quot;iratmulta lgt;otiit,acci-fiebat exnbsp;boc amp; tri-bnthat.^,nbsp;quot;inuume.
M.4.
omnibus, Scregnu Sc facerdotium,8c fandi Deut.jo.a ficatione, llficut prornifitin lege, fperamusnbsp;quod cito noftri milerebitur. Sc cogregabitnbsp;de fub cœlo in locum làndû . Eripuit enimnbsp;nos demagnis periculis,Sclocum purgauit.nbsp;De luda vero Machabæo, Sc fratribuseius.nbsp;Sc detSpli magni purificatione,5c de aræ de-dicatione: fed Sc de prælijs quæ pertinent ad £nbsp;Antiochu nobilem,Scfiliû eius Eupatorem;nbsp;Sc de illuminationibiis quæ de ccelo fadaenbsp;funt ad eos qui pro ludæis fortiter fecerût,nbsp;ita vt vniuerlam regionem cum pauci eflentnbsp;vindicarent. Sc barbaram multitudinem fu-garent , Sefamofisfimum in toto orbe tern-plum recuperarent, Sc ciuitatem liberarent.nbsp;Sc leges quæ'abolendæ’erant reftitueren-tur, Domino cum omni tranquillitate pro-pitio fado illis . Item qua» ab lafbne Cyre-næo, quinque libris comprehenla, tentaui-mus nos vno volumine breuiare. Confyde- Fnbsp;rates enim multitudine librorum, amp; difficulnbsp;tare voletibus aggredi narrationes hiftoria-rum propter multitudine rerum : curauimusnbsp;volentibus quide legere,vt eflet animi oble-datio:ftudiofis vero, vt facilius poßintme-moriæ comendare.'omnibusautélegentibusnbsp;vtilitas cóferatur.Et nobis quidéipfis , quinbsp;hoc opusbrcuiandi caufàfufcepimus,nô fa
. 1 . 1 . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;À _ _ _ \nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.«A — *
Macliab.
fecifti patres eledos, ScGndificaftieos: ac- ignotus eritIocus,doneccógregetDeusóo-cipe facrificium pro vniiierfo populo tuo If gregàtionêpopuli, Sc propitius fiat.-Sc tunc rael,Sc cuftodipartem tua,Sc fahdifica.Co- Dominus oftendet hæc. Sc apparebitmaie-gregadifperfionem noftram, libera eos quinbsp;feruiunt Gentibus,8c contemptos Sc abominbsp;natos relpice;vt feiant Getes quia tu es neusnbsp;nofter. Afflige opprimentes nos Sc contu-meliam facientes in fiiperbia, Conftitue ponbsp;Deut.jj.ï« pulum tuum in loco fando tuo,llficut dixit
Moyfès. Sacerdotes autem pfallebant hym-nos,vlquequo confumptum effetfacrificiü, cenditignisde cœlo,Sc cófumpfitholocau-Cum autem êonfumptum eflètfacrificium, ftü.*Et dixit Moyfès, llquot;eo quód nonfitco* ex refidua aqua Nehemias iußit lapides ma-iores perfundi.Qi£od vt fadii eft, ex eis fla-ma accenla eft: fèd Sc ex lumine quod reful-fit abaltari,confumptaeft. Vt vero raanife-ftata eft res, renuntiatum eft regi Perßrumnbsp;quod in loco in quo ignem abfconderat hinbsp;qui tranflati fuerant facerdotes, aqua appa-ruit, dequaNehemias Sc qui cumeo erant,nbsp;purificaueruntGcrificia. Confyderans autem rex,Sc rem diligéter examinans, fecit einbsp;*iyj;qui- templü,*vtprobaret quod fadii erat:Sc cumnbsp;probaflet,facerdotibus donauit multa bona,nbsp;Scaliaquot;atq;aliamunera,Sc’accipiés manufua, tisfi egeritis hos dies. Deus autem quilibe-tribuebateis.Appellauitauté Nehemias hüc rauit populü fuum, Screddidithæreditatem ^rupetuigtnbsp;locum Nephthar, quod interpretatur purifi-catio.Vocatur autem.apud plures Nephi.
«S. leremias fub ’Babylonicam captiuïtatem tradito tranlmigrantibui igne amp; lege T)ei,nbsp;in eo monte ad quem af endens %loyfes yiditnbsp;terram Jjromißioni^, ab fondit tabernaculu,nbsp;ar cam ör altare incenfi, quot;vt ibi e/fnt adnbsp;populi reditum ex captiuitate ^abylonica.nbsp;qu(edam°!sdoyf eätSalomons fa^abteat-tinguntur. defatlM luda quot;^lachabxiamp;franbsp;trum eiiu : de quo quinque lafnis yolumi'nbsp;na in ynum hunc librum contrabuntur,
CAP. Ir.
’TNueniturautem in defoiptionibus lere
I mixprophetx,quodiußiteosigné acci pere qui tranfmigrabant, vtfignificatiinbsp;eft,Sc vt madauit tranfraigratis.Et dedit illis lege ne obliuifcerétur præcepta Domini,nbsp;Sc vt non exerrarent métibus videntes fimunbsp;lachra aurea Scargentea. Sc ornameta eoru.nbsp;Et alia huiufmodi dicens, hortabatur ne lege amouerent à corde fuo. Erat ante in ipfanbsp;fcriptura quomodo tabernaculu Scarcaiuf-fit propheta diuino refponfo ad fe fado co-Deut.54-a mitari fecû,vfquequo exijt in montem, Ilinnbsp;B quo Moyfès afcéditScvidit Dei hæreditaté.
Et veniés ibileremias inucnit locû fpelûcæ: Sc tabernaculu,Sc arcâjSc altare incenfi intunbsp;litilluCjScoftiiiobftruxit.Etaccefferutqui- eilelaborem,imôveronegotiûplenumvi-da.m fimul, qui fequebatur, vt notarent fibi giliarii,Scfudoris alTumpfiraus.Sicuthi quinbsp;locû.-Sc non potuerunt inuenire.Vt aute co præparant conuiuiû, Sc quærunt aliorû vo-gnouit leremias,culpansillos,dixit, Quod lutati parère proptermultorûgratialibêternbsp;labo-
ftas Domini,Scnubeseritficutamp;Moyßma nifeftabatur,amp; fient cum Salomon petijt vtnbsp;locus fiindificaretur magno Deo, manife-fiabat bxc. Magnifiée etenim Gpientia tra- Cnbsp;ä:abat;amp; vtlàpientia habens; llobtulitlâcri- j.Reg.g.f»nbsp;ficin dedicationisjamp;confiimmationis tépli. ^-P^a.ô.cnbsp;IlSicut amp; Moyfès orabat ad Dominû, amp;def-
' Leuit.io.d nieftn quoderat pro peccato, amp;’côfumptûnbsp;eft. Similiter amp; Salomo odo diebus célébra ignis de ce-uit dedications. Inferebantur autem in de-feriptionibus amp;cómentarijs Nehemiæ hæc canflum.nbsp;eade, Scqualitercoftruensbibliothecacon-gregauitdequot;regibus’libros Seprophetarn Si quot;déciderai,nbsp;Danidjamp;epiftolasregüjamp;dedonarijs. Siminbsp;liter aute Sc ludas ea qnæquot;didicerat’per bel- 'fiis'/rofec-In quod nobis acciderat, cógregauit omnia,nbsp;Sc funtapud nos.Si ergo deß'deratis ha?c,mitnbsp;tite qui perferant vobis.' Aduri itaqj purifi- ^^uodnonfitnbsp;cationem Icripfimus vobis:bene ergo facie- mädudnum
¦ - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o . . . muniattun
I erae
Lib. IT.
(3 laborcm fuftinemus: veritatem quidem de fingulis authoribus concedentes j iplî au-temfecundumdatam focmam brcuitati ftu-dentes. Sicut enim noux domus architedonbsp;de vniuerla ftrudura curandum eft: ei verdnbsp;qui pingere curat, quæ apta fun tad ornatûnbsp;exquirenda funt .• ita æftimandum eft amp; innbsp;nobis. Etenim intelledum colligere, 8c ordinäre fermonesia,8ccuriofius partes lingulas qualquc dilquirere,hiftori«congruitaunbsp;thori:brcuitate vero didionis ledari,Sc exc-cutiones rerum vitare, breuianti conceden-dum eft , Hine ergo narrationcin incipie-mus: de præfatione tantum dixiflè fufheiat.nbsp;ftulturaetenim eft ante hiftoriam efftuere:nbsp;in ipla^utetn hiftoriafuccingi^
.S. Simon templiprtEpoßtn^ tbefauros eiiii pollonio duelproiiit ad ej^uos rapinndoi mißnbsp;ßn à ïege HeliodoïMpofl fußis Iudeeorumnbsp;orationts à Deo pmutitur ,ßd Onimbdtiß-eiifacrißeio at pretibia libsratnrjaeliiqjDeonbsp;Onixgratijs, narrat régi atieeterbs omninbsp;IjtâDeimagnalia.nbsp;nbsp;nbsp;C kP. HI.
A IT Gitur ciim fanda ciuitas habitareturin I omni pace , leges etiam adhuc optimenbsp;-^cuftodirentur propter Oniæ pontiHcisnbsp;fäiffo/itia. * pietatem, 8c animos odio habentes mala,nbsp;Bcz»S'*, fiebat vt 8c iplî reges 8cprincipes locû fiim-mo honore dignura ducerent, ßctcraplumnbsp;maximis miineribus illuftrarent: itavtSe-leucus Alix rex de redditibus fuis præftaretnbsp;oranes fumptusad minifterium làcrifiàio-rum pertinentes.Simo autem de tribu Ben-/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iamin præpolîtus rempliconftitutus, con-
tendebat oblîftente libi principe ficerdo-tum,iniquum aliquid in ciuitatemoliri.Sed cùm vincere Oniamnô pollet, venir ad A-pollonium Tharfeæ filium , qui eo tempore erat dux^Ctsleß'rix,8cPhrenicis:8c nun-tiauitei pecunijs innumerabilibus plenumnbsp;elle ærarium Icrololymis,amp; communes copias immenlàs elfe quæ non pertinent adnbsp;rationem lacrifîciorum: elîê autem pofsibi-B le,fub poteftate regiscadere vniuerfa.Cumnbsp;que retuliflet ad regem Apollonius de pecunbsp;nijs quæ delatæ erant, i lie accitum Heliodonbsp;rum qui eratfupernégociaeius, milîteumnbsp;mandatis, vtprædidampecuniam tranlpornbsp;taret. StatimqucHeliodorus iter eft aggrePnbsp;fus,fpecie quidem qualî per Ccelelÿriam 8cnbsp;Phœnicem ciuitates eilet peragraturus , renbsp;vera autem regis propofîturo perfedurus.nbsp;Sed cùm venilîet lerofolymam, 8c benignenbsp;a lummo làcerdote in ciuitate elîètexce-ptus, narrauit de dato indicio pecuniarum,nbsp;8c cuius rei gratia adeflet aperuit; interroganbsp;bat autem lî verè hæc ita eflênt. Tune lum-mus lâeerdos oftendit depolîta efte hæc,^Sc
viduaîia viduarn 8c pupillorumîquæda veto elle Hircani Tobiæ viri valdèeminen-tis,in his quædetuleratimpius Simon; vni-uerlà autem argéti talentaelîequadringen-tajScauri ducenta: decipi veroeos'quicre- G didillènt loco 8c templo, quod per vniuer-fum mundum honoratur,pro lui venerationbsp;ne 8c lànditate omnino impofsibile eftê.Acnbsp;allé pro his quæ habebat in mandatis à rege,nbsp;dicebat om ni quot;genere régi ea efle’deferenda.nbsp;Conftituta autem die inrrabat de his Helionbsp;dorus ordinaturus.No modica vero per vnrnbsp;uerfim ciuitatemerat trepidatio. Sacerdoces aucem ante altare cum ftolis facerdotalinbsp;bus iadauerût le, 8c inuocabatde cœlo cumnbsp;qui de depofitis legem pofuit,vt his qui de-pofueranc ea,falua cuftodiret.lam vero quinbsp;videbatfummi làcerdotis vultû,mentevul-nerabatur; facies enim 8c color immutatusnbsp;declarabat internurn animi dolorem . cir-cunfulàenim eratmœftitiaquædam viro,8cnbsp;horror corporis: per quæ manifeftus afpiciénbsp;tibus dolor cordis eins efficiebatur. Alij e-tiamgregatim de domibus cofluebant ; publica fupplicationcoblecrates,proeo quodnbsp;in cotemptum locus eilet venturus. Accin-»nbsp;dæque mulieres cilicijs pedus, per platéasnbsp;conHuebant. led 8c virgines quæ côclulæ e-rant procurrebantad Oniam,aliæ autem adnbsp;muros, quædam vero per feneftras afpicie-bant : vniuerfæ autem protendentes manusnbsp;incœlum, deprecabantur. erat enim mile-ra commiftæ mul titudinis,8c magni facerdonbsp;cis in agone coftituti expedatio. Et hi quidem inuocabant omnipotentem Deum, vtnbsp;crédita libi, his qui crediderant, cum omninbsp;integritate cöferuarentur.Heliodorus aute,nbsp;quod decreuerac,perfîciebateodem loco ip-fe cum lätellitibus circa ærariü,prœfehs.Sednbsp;Ipiritus omnipotentis Dci magna fecit fuacnbsp;oftenfionis euidetiam, ita vt omnes qui au- ßnbsp;1Î fucrant parère ei, ruentes Dei virtute,innbsp;dillolutionera 8c formidinem conuerteren-tur.Apparuitenim ilhs quidam equus terri-bilem habens lelTorem, optimis operimen-tis adornatus:isquecum impetuHeliodoronbsp;priores calces elilir.qui autem ei fedebat,vi-debatur arma habere aurea. Alij etiam appanbsp;ruerunt duo iuuenes virtute decori, opti-mi gloria,Ipeciofiqueamidu : qui circun-fteterunteum, 8c ex vtraque parte dagel-labant,lîneintermifsione multis plagisver-berantes. Subito autem Heliodorus conci-dit in terram , eumque multa caligine cir-cunfufum rapuerüt, atq; in lella geftatorianbsp;politum eiecerüt .Et is qui cum multis cur-foribus 8c fatellitibus prædidum ingrelTusnbsp;eft ærarium, portabatur nullolibi auxiliumnbsp;ferente.
Machab.
?7?
ferente, manifeftaDeicognitavirtute ;8c torem regni dicefe, Sed cum inimîcitiæîn ille quidemperdiuinä virtutem iacebat munbsp;p tus,afque omni Ipe Sc làlute priuatus.Hi aunbsp;tem Dominum benedicebant, quia magni-ficabat locum fuum,8c templum quod pau-loante timoré actumultu eratplcnum,ap-parente omnipotete Domino, gaudio Sc lænbsp;ticia impletum eft.Tune vero ex amicis Henbsp;liodori quidam rogabat confeftim Oniam,nbsp;vt inuocaret Altifsimum Yt vitam donaretnbsp;ei qui infiipremo Ipirituerat conftitutus.nbsp;Conlyderans autera fummus facerdos nenbsp;forte rex fufpicaretur malitiam aliquam exnbsp;ludæis circa Heliodorum confummatam,nbsp;obtulitpro lalute viri hoftiam lalutarem.
tantum procederentjVtetia perquófdam Simonis necefiarios hömicidia fierent : coJy-derans Onias periculum cotentionis. Sc A-pollonium inlanirCj vtpoteducem Cœlelÿ-riæ 8cPhœnicis,ad augendam malitiàm Simonis, ad regem le contulit, non vtciuium accufator,led coramunem vtilitate apudfe-metipfum vniuerfie multitudinis confyde-rans.videbat enimfine regali prouidentianbsp;impoßibilc efle pacem rebus dari^nec Simonbsp;nempofle cefiare à ftultitiafua. Sed poftnbsp;Seleuci vitæ exceflum ,cum fufeepiftet re-gnum AntiochuSjqui Nobilis appellabatur,nbsp;ambiebat lafon frater Oniæ fummum lâcer-
Cnmque fummus facerdos exoraret, ijdem dotium: adito rege promittens ei argenti ta iuuenes eifdem veftibus amidi,aftantes He- lenta trecenta fexaginta. Sc ex redditibus a-liodoro dixerunt, Oniæ fàcerdoti gratias a-ge: nam propter eum Dominus tibi vitamnbsp;donauit.tu autem à Deo flagellatus, nuntianbsp;Omnibus magnalia Dei Sc poteftatem. Et
lijstalentaodoginta.fuperhoc promittebat ® Sc alia centû quinquaginta, fi poteftati einsnbsp;concederetur gymnafium Sc ephebiam fibinbsp;conftituere. Sc eos qui in lerololyrais erantnbsp;Antiochenos ftribere. Quod cü rexannuif-ftt,5c obtinuifletprincipatum,ftatim adgé-tilem ritum contribules fiios transferre cœ-
G his dilt;ftis,non coparuerunt. Heliodorus autem hoftia Deooblata,8cvotis raagnis pro-mifsis ei qui viuere illi concefsit. Sc Oniæ gratias agens, recepto exercitu repedabatad pif.Scamotis his quæ humanitatis caufa lu-regem.Teftabaturaute omnibus eaquæ fub dæis à regibus fuerantconftituta,8c perlo-oculis fuis viderat opera magni Dei. Cum hannem patremEupolemi,quiapud Romanbsp;autem rex interrogafl'et Heliodorum quis nosdeamicitiaScfocictatefunduseftlega-efietaptusadhucfèmellerofolymammitti,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘
tionelegitimajciuium iura deftituens, prana inftitutalanci ebat. Etenim aufus eft fub ipfa arce gymnafium coftituerCjSc optimosnbsp;quofq; epheboriim inlupanaribus ponere.nbsp;Erat autem hoc non initiungt;jlt;ed incremen-tum quoddam,amp; profedusgentilisj Sealie-nigenæ couerfationisj propter impij amp; nonnbsp;facerdotis lafonis nefariutn amp; inauditumnbsp;fcelus’.ita vt facerdotes iani non circa altarisnbsp;officia dediti cfl'entjed contempto templo.nbsp;Sc facrifieijs negledis^feftinarent participes
ait,Si quem habes hortem,aut regni tui in-fidiatorem, mitteilluc, 8c flagellatum eum recipies , fi tarnen euaferit:eo quôd in loconbsp;fit verèDeiquædam virtus.Nam ipfèqui hanbsp;bet in cœlis habitationem,vifitator 8c adiu-tor eft loci illius, 8c veiiicntes ad malefacié-dum, percutit ac perdit. Igitur de Heliodo-ro 8c ærarij euftodia itarcs fè habet.
5. Onias ch Simonis detraSlionss ad Selsucum coneeßity cuiuspontificatum amhiens fraternbsp;eins Iafon,fromifit regt plurima talenta^ac- fieri paleftræ, 8c præbitionis eins iniuftæ, 8cnbsp;cepto^ pontißcatuomnem Dei cultumper- inexercitijsdifci.8c patrios quidem honoresnbsp;uertit, quempontißcatupriuari curat '^e- nihil habentes, Græcas glorias optimas ar-nelaus, plura regi talentapoUicitust cuipro- bitrabantur : quarum gratia periculofà eosnbsp;mißa nonpraßantißucceditfrateripßus Ly contentio habebat, 8c eorum inftituta æmunbsp;ßmachus.Onias quum ’y.enelaum deßacri- labantur, ac per omnia his confimiles effenbsp;legio arguerez ,illius ßuaßu ab Androritconbsp;perimitur : propter quod iußu Antiochi innbsp;eodem loco Andronicus interimitur. Ly-ßmacbo à populo opprefßo, %lenelaus apudnbsp;regem aceußtus, intercedentibus donis abßol-uitur^oceißs innocentibus eius accufatortbus.
cupiebant, quos hoftes Sc pereraptores ha-buerant. In leges enitn diuinas impid age-re impune non cedit : fed hoc tempus fè-quens declarabit.Cum autem quinquenna-lis agon Tyricelebraretur, Sc rex præfens efiêt^raifit lafon facinorofus ab lerofblymisnbsp;viros peccatores,portantes argenti didrach-mas trecentas in facrificium Herculis, quasnbsp;poftulaueriinthi quiafportauerantne inla-crificijs erogarentur, quia nó oporteretylèdnbsp;in alios fumptus eos deputari.Sed hæc,oblanbsp;ta funt quidem ab co qui miferat in fàcrifi-’ ’ Inbsp;funt
CAP. 11 11.
A Imon autem prædiétus pecuniarum 8c ^^fcpatriæ delator, male loquebatur de O-nia,tanquâip{è Heliodorum inftigafletnbsp;ad hæc, 8c ipfe fuiflet incentor malorü;pro-uiforemq; ciuitatis acdefenfbrem getis fuae,nbsp;Scæraulatorem legis Dei audebat infidia- cium Herculis; propter præ fentes au té data
-ocr page 270-Lib. II.
|
funt in fabricam nauium triremium. Miflb autem in Aegyptum Apollonio Mneftheinbsp;filio propter primates Ptolemæi Philome-toris régis. Cum cognouiflet Antiochus a-lienum fe à negotijs regni efFeótum, proprijsnbsp;vtilitatibus confulens, pro fed us inde ven itnbsp;loppetijSc inde lerofblymam. Et magnifiednbsp;ab lafone amp; ciuitatefufeeptus, cum facula-rutn luminibus amp; laudibus ingreflus eft: amp;nbsp;D inde in Phœnicenexercitum conuertit. Etnbsp;pofttriennij tepus mifit lafon Mcnelaumnbsp;fupradidi Simonis fratrem portatem pecu-nias regi, amp; de negotijs necefiarijs refponfanbsp;perlaturum. At illecommendatus regi,cumnbsp;magnificaflet facie poteftatis eius,in femet-ipfum retorfitfummfi facerdotium,fuperponbsp;nens lafoni talenta argenti trecenta. Acce-ptisq; à rege mandatis venit, nihil quidemnbsp;habens dignum facerdotio:animos vero crunbsp;delis tyranni, ôcferæ beluæ iram gerens. Etnbsp;lafôn quidem qui proprium fratrem capti-iiauerat, ipfedeceptus profugus in Amma-nitem expulfus eft regionem.Menelaus autem principatum quidem obtinuit:depecU'nbsp;nijs vero regi promifsis nihil agebat,cû exa*nbsp;ólionem faceret Softratus qui arci crat præ-pofitus.nam adhunc exadio vedigaliû pcr-tinebat:quam ob caufàm vtriq; ad regé funtnbsp;euocati.Et Menelaus amotus eft à facerdo-tio,fuccedetc Lyfimacho fratre fuoiSoftra-E tus autem prælatus eft Cyprijs. Et cum hxcnbsp;agerentur, contigit Tharfènfes amp; Mallotasnbsp;fèditionem mouere,eo quod Antiochi régisnbsp;concubins donoefient dati.Feftinâter itaq;nbsp;rex venit fedare illos,reliâ:o fufFedo vno exnbsp;comitibus fuis Andronico, Ratvs aute Menelaus accepii^ fe tempus opportunu, au-rea qusdam vala è templo furatus donauicnbsp;Andronico, Scaliavendiderat Tyri, amp; pernbsp;vicinas ciuitates. Quod cum certifsime co-gnouiifet Onias,arguebat eum, ipfe in loconbsp;tuto fe contines Antiochis fecus Daphne.nbsp;Vnde Menelaus accedens ad Andronicum,nbsp;rogabat vt Oniamintcrficeret.Qui cum ve-niflet ad Oniam, amp; datis dextris cum iure-iurando(quamuisefleteifiifpedus)fuafiiretnbsp;de afylo procedere,ftatim cum peremit,nonnbsp;veritus iuftitiam.Ob quam cauiam non fo-lum ludsi^edetiam alis quoquenationesnbsp;indignabantur, amp; molefte ferebant de necenbsp;tanti viriiniufta. Sedregreflum regem de,nbsp;Cilicis locis adierunt ludxi apud Antio-chiam,fimul amp; Græci:conquerentes de ini -F qua nece Onis. Contriftatus itaq; eft animo Antiochus propter Oniam, amp; flexus adnbsp;milericordiam, lachrimas fudit, recordatusnbsp;defundi fobrietatem amp; modeftiam. accen-fisqj animis Andronicum purpura exutum.nbsp;per totam ciuitatem iubetcircunduci; amp; innbsp;eodem loco in quo in Oniam impietatemnbsp;commilerat, lacrilegum vita priuari, Dominbsp;no illi condignam retribuente pœnam.Mulnbsp;tis autem facrilegijsin templo à Lyfimachonbsp;commifsis Menelai confilio, amp; diuulgatanbsp;fama, congregata eft raultitudo aduerfumnbsp;Lyfimachum multo iaauro exportato. Turnbsp;bis autem infurgentibus,amp; animis ira reple-tis, Lyfimachus armatis fere tribus millibusnbsp;iniquis manibus vti cœpit, duce quodaranbsp;tyranno, state pariter amp; dementia proue-do.Sed vt intellexerunt conatû Lyfimachi,nbsp;alij lapides,alij fuftes validosarripuere:quidam vero cinerem in Lyfîmachû iecêre. Etnbsp;multi quidé vulnerati, quidam auté amp; pro-ftrati, onines verôin fugam conuerfî funt:nbsp;ipfum etiam fàcrilegum fecus ærariû inter-fecerunt. De his ergo cœpit indicium aduernbsp;fus Menelaum agitari.Et eu veniftetrex Tynbsp;rum, adipfum negotium detulerunt mifiinbsp;tres viri à lènioribus,Etcum fuperareturMenbsp;nelaus,promifit Ptolemæo multas pecuniasnbsp;dare ad iuadendum regi,Itaq; Ptolemæus innbsp;quodam atrio pofitum,quajfi refrigerandinbsp;gratia,regem adijr,amp; deduxitàlêntentia:Scnbsp;Menelaum quidem vniuerfie malitiæ reutnnbsp;criminibus abfoluit; milèros autem quic-tiamfi apud Scythascaufamdixiflent,innocentes iudicarentur, hos morte damna-uit. Cito ergo iniuftam pœnam dederunt,nbsp;qui pro ciuitate,amp; populo, amp;facrisvafîsnbsp;caufam profecuti funt. Q^am ob rem Tyrinbsp;quoq; indignati, erga lèpulturara eorum li-beralißimi extiterunt.Menelaus aütem propter eorum qui in potétia erant, auaritiam,nbsp;permanebat in poteftate, creicens in mali-tia ad infidias ciuium. |
S. Armati exerdtui^ipfiïutn^ cögreßiones Je-roßlymisln aërequadraginta diebus lonj^i-àuntur.Iafon Itrußtlem inuadens eät dues crudeliter truddans apud exterosmißre tno-ritur.Antiothus innumeris in lerußile tru-cidads,'Vincis ac^xnundatis^templum ßo-liat'-täT difeedens relinquit crudeles prxpojitosnbsp;quipopulum affligant : rurßum^ mißo ducenbsp;Apollonio plurimosinterßdt : ludas 'Veronbsp;^acbobaus cum fuis in deßrtum locum fe~nbsp;ceßit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP V. Eodem tempore Antiochus {êcüdam A profedionem parauitin Aegyptum.nbsp;Contigit autem per vniuerfam lero-folymorum ciuitatem videri diebus quadra-ginta per aera équités difturrentes, auratasnbsp;ftolas habentes,amp; haftas quafi cohortes ar-matas, amp; curfiis equorum per ordines dige-ftos,amp;cogrefsionesfieri cominus, amp; ftuto-rum motus, amp; galeatorü multitudine gladijsnbsp;diftriâis. |
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;380,
tus mete Antiochus, no conß'derabatquod propter peccatahabitantium ciuitatem,monbsp;dicum Deus fueratiratus : propter quod amp;nbsp;accidit circa locum delpedio. alioquin, niJSnbsp;contigiflet eos raultis peccatis elfe inuolu-tos,Uncut Heliodorus q ui miflus eft à Selen- Supra.j.e.nbsp;co rege ad expoliandum ærarium,etiam hicnbsp;ftatim adueniés flagellatus, amp; repulfus vti- gt;nbsp;que fuilfet ab audacia. Verum no propter Ionbsp;cum,gen tern ;ied propter gétem, locû Deusnbsp;elegit. Ideoq j amp; ipfe locus particeps fadusnbsp;eft populi malorum, poftea ante fiet fociusnbsp;bonorum.amp; qui derelidus in ira Dei omni-potentis eft , iterum in magni Domini re-conciliatione cum fumma gloria exaltabi-bitur.lgitur Antiochus raille amp; octingentis Dnbsp;ablatis detemplo ralentis, velociter Antio-chiam regrefluseft,exiftimans Icpræfuperbia terrara ad nauigandiim, pelagus veroadnbsp;iter agendum, dediidnrum propter mentisnbsp;elationem.Reliquit autem amp; præpofitos adnbsp;affligendam gentem : lerol'olymis quidemnbsp;Philippum genere Phrygem, moribus cru-deliorem eo ipfo à quo coftitutus cft:in Ganbsp;rizim autem Andronicum ôiMenelaû, quinbsp;grauius quam cæteri imminebant ciuibus.nbsp;Cumq; appofttus eftet contra ludæos,mi- ,nbsp;oniucum ex-
Machab
|
lUWO B Q B | ||
|
1 0 H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ol k,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ | ||
arma caperc fuis præcepit. O nines q; qui ad.
diftridis,amp; telorum iadus,amp;aureoriim ar-morura Iplendorem, omnisque generis loricarum . Quapropter omnes rogabant in bonum monftra conuerti . Sed cum falfusnbsp;rumor exiflet,tanquam vita exccfsilfcr Antiochus, aftumptis lafbn non minus millenbsp;viris,repente aggreftus eft ciuitatem:amp; ciuinbsp;bus ad murum conuolantibus,ad vltimumnbsp;apprehenfa ciuitate, Menelaus fugit in ar-cem; lafon vero non parcebat in cæde ciuibus fuis,nec cogitabatprofperitatem aduernbsp;fum cognatos malum elfe maximum, arbi-trans hoftium amp; non ciuium le trophæa ca-
B pturutn. Et principatum quidem non ob-\ fitodioftira principem Appolloniucum ex-tinuit,finem vero infidiarum fuarum cofu- ercitu viginti amp; duobus millibus, præcipiés fioné accepit,amp;profugus iterû abijt in Am- ei omnes perfcdæ ætatis interficere, mulie-maniten. Ad vltimn in exitium fui cóclufus res aciuuenes vendere.Qui cum venifletlenbsp;ab Areta Arabii fyranno,fugiens de ciuitate rolblymam,pacem ftmulans,quieuic vfq; adnbsp;inciuitatem, omnibus odiofus vrrefugale- diemfandiifabbathi.-amp;tuncferiatisludæis,nbsp;gum amp; execrabilis, vt patriæ Scciuiûhoftis, arma caperc fuis præcepit. Omnesq; qui ad.nbsp;in Aegyptum extrufus eft: amp; qui multos de fpedaculum proceflerunt,trucidauit;amp; ciuinbsp;patriaftia expulerat, peregrè perijt,Lacedæ- tatem cum armatis difcurrens, ingentemnbsp;monas profedus, quaft pro cognatione ibi multitùdinem peremit. ludas autem Ma-refugiû habiturus:amp;qui in fèpultos multos chabæus, quidecimus fuerat, leceflcrat innbsp;abiecerat, ipfeamp;illamentatus,amp;;inlepultusnbsp;abijcitur ; lépultura neq' peregrina vfus,ne-que patrio lepulchro participans.His itaquenbsp;geftis,fufpicâtus eft rex Ibcietatê delerturosnbsp;ludæos; amp; ob hoc profedus ex Aegyptoef-feratis animis, ciuitatem quidé armis cepit.nbsp;lufsitauté militibus interficere, necparcerenbsp;occurlântibus,amp;per domos aftendétes tru-cidare. Fiebant ergo cædes iuuenû ac lènionbsp;rum,amp; mulierum amp; natorû exterminia,vir-ginumq; Scparuulorum neces.Erant autemnbsp;toto triduo odoginta millia interfedi;qua-draginta millia vindi, non minus autê væ-
C nundati.Sednec ifta fufficiunt ; aufus eft e-tiam intrare templû vniuerlà terra làndius, Menelao düdore,quilegum ßc patriæ fuitnbsp;proditonSc cœleftis manibus fumens làndanbsp;vafa quæ ab alijs regibus amp;ciuitatibus erantnbsp;poli ta ad ornatum loci amp; gloriam, contre-dabat indigne ôc contaminabat, Ita aliena-
defertüin locum,ibique inter feras vitamin montibus curn fuis agebat.-amp;Fœn.i cibo vef-centes, deroorabantur, neparticipes effentnbsp;coinquinationis.
tS. Per ducem à rege miffam Itidcei à lege T)ei '
Per ducem à rege mijjum ludei a lege T)ei ' arcentur^teinplwtnq^fcedißim'egrophanätnr,nbsp;Itidieieîiaper Varias regiones dijkerß adnbsp;idolorum coguturfacrißtia'.deßrilitur dna-rum mulierum frpliciumeo quodßHos ßiosnbsp;iiriuncidißent,ßabbathum^ célébrantes con-cremantur : oßenditur tarnen htec afßiÜionbsp;non eßße T)ei dtßerentis ßedßuos corripientistnbsp;egregium E-leas^ri ßenis martyrium, nolen-tisporcinis quot;veßi carnibus,nec idjimulare.
C A P. V I.
SEd non poft multum temporis mifit rex fenem quédara Antiochenum, quinbsp;compelleret ludæos vt fe transferrent ànbsp;patrijs amp; Dei legibus : contaminate etiamnbsp;quod in lerofolyrais erat templû amp; cogno-minare
Lib. I.
|
minare louis Olimpij; Sein Garizim^prout erant hi qui locum inhabitabantjouis hof-pitails. Pefsima autem amp; vniuerfis grauisnbsp;erat malorum incurfio. nam templum luxuria amp; commeflationibus Gentium eratnbsp;plenum, 8c fcortantium cum meretricibus,nbsp;lacratisq; aedibus mulieres fe vitro ingere-bant, intro ferentes ea quæ nonlicebat. Altäre etiam plenum erat illicitis, quæ legibusnbsp;prohibebantur.Neq; autem fâbbathacufto-diebantur, ncque dies folennes patrij ierua-bantur,necfimpliciter ludæum fè elle quiCnbsp;B quam confitebatur. Ducebanturaute cumnbsp;amaranecelsitate indie natalis regis ad la-crificia.nbsp;nbsp;nbsp;cum Liberi lacra celebrarentur, cogebanturhædera coronati Libero circui-re.Decretum autem exijt inproximas gen-tiliumciuitates, fuggerentibus Ptolemxis, vt pari modo amp; ipfi aduerftis ludæos agerent, vt lacrificarent.-eos autem qui nollentnbsp;tranhreadinftituta gentium,interficerenr.nbsp;erat ergo videre mileria. Duae enim mulieres delatæ fiint natos fuos circûcidiflê; quasnbsp;infantibus ad hubera fufpenlis,cum publicenbsp;per ciuitatécircunduxiflènt,permuros prae-cipitauerunt.Alij vero ad proximas coeun-tes fpeluncas,8c latenter fabbathi dicm cele-brantes,cum indicati eflentPhilippo,flam'nbsp;mis fuccenfi funt; eo quod verebantur propter religionem 8c obferuantiam, manu fi-bimet auxilium ferre. Obfecro auteeos,quinbsp;hunc libru leduri funt ne abhorefcant propter aduerfos cafus, fed reputent ea quæ ac-ciderunt,nó ad interitum, fed ad corruptio-nem effe generis noftri.Etenim multo tern-pore non finere peccatoribus ex fèntentianbsp;agere ,fed ftatim vltiones adhibere; magninbsp;beneficij eft indiciü.Non enim ficutin alijsnbsp;nationibus Dominus patienter expeótat, vtnbsp;eas cumiudicij dies aduenerit,in plenitudi-dine peccatorum puniatüta 8c in nobis fta-tuitjVt peccatis noftris in finem deuolutis,nbsp;D ita demü in nos vindicet.Propter quod nun-quam quidemànobis mifèricordiam fuamnbsp;amouet: corripies vero in aduerfis populumnbsp;fuum,nonderelinquit.Sed hæcnobisad co-monitioné legentium dida fint paucis.Taranbsp;autem veniendum eflad narrationem. Igi-tur Eleazarus vnus de primoribus feribarü,nbsp;vir ætatç prouedus,8c vultu decörus,apertonbsp;orehians compellebaturcarnem porcinamnbsp;manducare. At ille gloriofifsimam mortemnbsp;magis qua odibilem vitam compledens, vonbsp;luntarie præibar ad fupplicium. Intuens autem quemadmodum oporteret accedere patienter fuftinens, deftinauitnonadmitterenbsp;p illicita propter vitæ amorem. Hi autem quinbsp;aftabantjiniqua miferatione commoti,pro-pter antiquam viri araicitiam, tolletes eumnbsp;fecreto rogabantafferri carnes, quibus vefeinbsp;ei licebat, vt fimularetur manducafle, ficutnbsp;rex imperaueratde facrificij carnibus.-vthocnbsp;fado à morte liberaretur. 8c propter veteremnbsp;viri amicitiam, banc in eo faciebant humanitärem . At ille cogitare cœpit ætatis ac fê-nedutis fuæ eminentiam dignam,8c ingeni-tæ nobilitatis caniriem,atq; à puero optimacnbsp;conuerfationis adus,8cfecundum fandæ 8cnbsp;à Deo conditæ legis conftituta,refponditcinbsp;tô:dicés præmitti fe veile in infernum.Nonnbsp;enim ætatinoftrædignumeft,inquit,finge- Fnbsp;re : vt multi adolefcentes, arbitrantes Elea-zarum nonaginta annorum tranfifle ad vitam alienigenarum:8c ipfi propter meam fi-mularionem,8c propter modicumcorrupti-bilis vitæ tempus decipiantur,8c per hoc manbsp;culamatqj execrationé meæ feneduti con-quiram .Nam etfi in præfènti temporefup-plicijs hominum eripiar,fed manum omni-potentis nec viuui,nec defundus eftugiam.nbsp;Quam ob rem fortitervita excedendo,fene-dutc quidem dignus apparebo:adolefcenti-bus autem exemplum forte relinquam,finbsp;prompto animo,ac fortiter pro grauifsimisnbsp;ac fandißimis legibus honefta morte perfungar. His didisconfeftim ad fuppliciumnbsp;trahebatur. Hi autem qui eum ducebant,8c Gnbsp;paulo ante fuerant mitiores, in iram couerfinbsp;funt propter fèrmones ab eo didos,quos illinbsp;perarrogantiam prolatos arbitrabantur.Sednbsp;cum plagis perimeretur, ingemuit, 8c dixit.nbsp;Domine qui habes fândam feientiam, ma-nifeftè tu feis quia cum à morte poffem li-berari, duroscorporis fuftineo dolores : fe-cundum animam vero propter tiraorem tu-iim libenter hæc patior. Et ifte quidem hocnbsp;modo vita decefsit, non folum iuuenibus,nbsp;fed 8c vniuerfæ genti memoriam mortis fuænbsp;ad exemplum virtutis 8c fortitudinis dere-linquens. |
5. 5eptem fratrum tnatrij^ eorum ingentia tißime^ tolerataßf^plicia, ^uodforcinis nolnbsp;lent yefei carnihui : amp; quam eonflanter regtnbsp;objuam crudelitatem oßenderint paratamnbsp;ejje damnationem, amp; mater fuosfiliosßt ex-' bortata. CAp. vii. COntigit autem feptem fratres vna jV cum matrefua apprehenfos, copellinbsp;à rege edere contra fas carnes porci-nas,flagris 8c taureis cruciatos. Vnus autemnbsp;ex illis qui erat primus, fie ait. Quid quærisnbsp;8c quid vis difeere à nobisPparati fumus monbsp;ri raagis quam patrias Dei leges præuarica-ri. Iratus itaquerex iufsit fartagines 8collasnbsp;æneas fuccendi. Quibus ftatim tuccéfis,iuf-fit ei qui prior fueratlocutus,amputari lin-guam: |
Machab.
guam:8c cute capitis abftrada,fummas quo- membra non ego iplà copegi,fèd enim mun que manus Sc pedes ei prælcindi, cæteris e-ius fratribus Sc matte infpicientibus.Etcumnbsp;jam per omnia inutilis fadus eflet, iufsit i-gnem admoueri. Sc adhuc Ipirantem torrerinbsp;in fartagine: in qua cumdiu cruciaretur,nbsp;cæteri vnà cum matre inuicem le hortaban- arbitratus,fimul Sc exprobrantis voce delpenbsp;B tur mori fortiter, dicentes,Dominus Deus quot;
afpiciet veritatem,Sc confolabitur in nobis, Iblum verbis hortabatur,fed Sc cum iurame-quemadmodum in proteftatione catici de-clarauitMoyles.-ilScin leruis fuis conlblabi-tur. Mortuo itaq; illo primo hoc modo, fe-quentem deducebant ad illudendum:Sc cute capitis eius cum capill is abftrada, inter-rogabant fi manducaret, prius qùàm toto corpore per membra fingulapuniretur. Atnbsp;ille relpondens patria voce,dixit,Non facia.nbsp;Propter quod Sc ifte lèquêtilocoprimi tor-menta fiifcepit;Sc in vltimo Ipiritu coftitu-tusficait,Tuquidélceleftifiimeinprælcntinbsp;vita nos perdis; led rex mûdi defundos nos Sc in ætatem iftam perduxi .Peto te nate,vtnbsp;pro fuis legibus, in æternæ vitæ refurredio- afpicias ad cœlum Sc terra, Sc ad omnia quænbsp;C ne fulcitabit. Poft hunc tertius illuditur, Sc in eis lunt ; Sc intelligas quia ex nihilo fecitnbsp;linguam poftulatus cito protulit, Sc manus illa Deus Sc hominum genus.-ita fiet vtnonnbsp;conftanter extédinSc cuni fiducia ait,E cœ- timeas carnificé iftum, leddignus fratribusnbsp;lo ifta pofsideo,lèd propter Dei leges nunc tuiselFedus particeps,fulcipemortem,vtinnbsp;hæc ipfa delpicio,quoniam ab iplb me ea re illa mileratione cum fratribus tuis te recipia,nbsp;cepturum fpero .ita vtrex, Scquicum ipfo Cum hæcillaadhuc diceret,aitadolelcens,nbsp;erant,mirarentur adolefcentis animû,quôd Quem fuftinetis ? non obedio præcepto re-tanquam nihilum duceret cruciatus.Et hoe gis,led præcepto legis quæ data eft nobis pernbsp;itadefundo, quartû vexabant fimiliter tor- Moylen. Tu vero quiinuentoromnis ma-quentes.Etcumiameireradmortem,ficait, litiæ fadus es in Hebræos, no elFugies manûnbsp;Potius eft ab hominibus morti datos Ipem Dei. Nos enim pro peccatis noftris hæc pa-expedare à Deo, iterum ab ipfo refulcitan- timur. Etfi nobis propter increpationem,Scnbsp;dos.tibi enim refurredio ad vitam nonerit. correptione Dominus Deusnofter modicnnbsp;Etcumadmouiirentquintum,vexabanteH. iratuseft:fediterûreconciliabiturlêruis fuis.nbsp;At ille relpiciens in eum, dixit, Poteftatem Tu aute ô Icelefte amp; omnium ho min û flag!
tiofifsime, noli fruftra extolli vanis Ipebus G inlèruoseiusinflâmatus.nodum enim om-nipotétis Dei 8c omnia inlpicientis iudiciûnbsp;elFugifti.Nara fratres mei modico nunc do- ,nbsp;lore luftentato, fub tellamento æternæ vitænbsp;elFedi funt:tu verb iudicio Dei iuftas fupernbsp;biæ tuæ pœnas exólues. Ego autem ficut 8cnbsp;fratres mei anima 8c corpus meü trado pronbsp;patrijs legibus, inuocans Dcu maturius ge-ti noftræpropitiû fieri, teq; cum tormentisnbsp;8c verberibus cófiteriquod ipfe eft Deus fo-lus . In me vero 8c in fratribus meis definetnbsp;omnipotêtis ira,quæ luper omne genus no-ftrum iuftc fuperdudaeft. Tune rex accen-lus ira,in hunc fuper omnes crudelius delæ-
di creator,qui formauithominisnatiuitatc, qniqueomniû inuenit originem_, Scfpiritu Enbsp;vobi.s iterum cum mifericordia redder Sc vi-tam, (ïcutnuncvofinetipfos defpicitis pro-pterleges eius. Antiochus autemcdtemni (e
»
da^cum adhuc adolefcentior fupereflet, no to affirmabat Ce diuitem beatum faduru.nbsp;Sc tranflatum à patrijs legibus amicum habtnbsp;turunij Sc res necefTarias ei præbiturum.Sednbsp;adhaec cum adolefcens nequaquam inclina-retur,vocauit rex matrem, Sc fuadebat ei vtnbsp;adolefcenti fieret in falute. Cum aute mul-tis earn verbis eflethortatus^promifit fuafu-ramlefiliofuo.Itaqucinclinata adillum,ir-ridens criidelem tyrannum^ aitpatria voce,nbsp;Fili mi mifereremei,quæ te in vtero nouem pnbsp;menfibus portaui,8c lac trienio dedi Sc alui,
pro fuis legibus, in æternæ vitæ refurredio- afpicias ad cœlum Sc terra, Sc ad omnia qua: linguam poftulatus cito protulit. Sc manus ilia Deus Sc horainum genus.-ita fiet vtnonnbsp;conftanter extedinSc cum fiducia ait,E cœ- timeas carnifice iftum, feddignus fratribusnbsp;lo ifta pofsideo,led propter Dei leges nunc tuiselFedus particeps,fulcipemortem,vtinnbsp;hæc ipfa delpicio,quoniam ab iplb me ea re ilia mileratione cum fratribus tuis te recipia,nbsp;cepturum fpero .ita vtrex, Sc qui cum ipfo Cum hæc ilia adhuc diceret,aitadolelcens,nbsp;erant,mirarentur adolefcentis animû,quôd Quern fuftinetis ? non obedio præcepto re-tanquam nihilum duceret cruciatus.Et hoc gis,fed præcepto legis quœ data eft nobis pernbsp;itadefundo, quartû vexabant fimiliter tor- Moylen. Tu vero quiinuentoromnis ma-quentes.Etcumiame{reradmortem,ficait, litiæ fadus es in Hebræos, noelFugies mantinbsp;Potius eft ab hominibus morti datos fpem Dei. Nos enim pro peccatis noftris hæc pa-expedare à Deo, iterum ab ipfo refulcitan- timur. Etfi nobis propter increpationem,Scnbsp;dos.tibi enim refurredio ad vitam non erit. correptione Dominus Deusnofter modicnnbsp;Etcumadmouiirentquintum,vexabanteH. iratuseft:fediterûreconciliabiturlêruis fuis,nbsp;inter homines habens,cum fiscorruptibilis,nbsp;facis quod vis.-noli autem putare genus no-ftrum à Deo elle derelidum. tu ante patiennbsp;ter fuftine,Sc videbis magna poteftatem ip-fius,qualiter te Sc feme tuû torquebit.Poftnbsp;huncducebant fextum,Scis mori incipiens,nbsp;fic ait,Nolifruftraerrare:nos enim propternbsp;nofmetiplos hoc patimur,peccantes in Deunbsp;noftrum,8cdignaadmirationefada fiint innbsp;nobis. tuauteneexiftimes tibi impune futurum, quod contra Deum pugnare tenta-ueris.Supra modum autemimater mirabilis.nbsp;Sc bonorum memoria digna,quæpereuntesnbsp;feptem filios fub vnius diei tempore conlpinbsp;ciens,bono animo ferebat proprer Ipem quanbsp;in Deo habebat. fingulos illorum hortaba- uit,indigncfercnsfêderifum. Ethic itaquenbsp;tur voce patria fortiter,repleta lapientia: Sc mundus obijt,per omnia in Domino confi-fœmineæ cogitation! malculinum animum dens.Nouifiimè autem, poft filios Sc maternbsp;inlèrens,dixit ad eos,Nelcio qualiter in vte- confumpta eft.Igitur de lacrificijs, Sc de ni-ro meo apparuiftis-.neq; enim ego Ipiritu Sc mijs crudelitatibus fatis didum eft.nbsp;anima donaui vobis Sc vita, Sc fingulorum ludm 'Macbaiaus irMotatoquot;Dnauxiliopoß
Cgc aliquot
-ocr page 274-Lib. n.
aliquot '^fii^ortàs 'î^icanore quicertamfiii ipfb erant, rogabat ne hoftibus reconcilia-de ludatsfollicehaturyiUoria^ßtosprimu rentur, neq; metuerent inique venientium adcbnjîdnîiâadhortatw,frofligawt,inter-fe^is de eiM exertitu y»à eu 'Timotheo eng'nbsp;quot;Bacchideplus quàm.z^oQo.ita W l^icanornbsp;foluseffugienspradiearet ludaos T)eum habere ^roteclorcm. cap. v i i i.
A ’TVdas verô Machabxus, Scquicû illoe-
I rant,introibat latenter in caftclla: 8c cô-uocantes cognatos,*8c eosquipermafe-runtin ludaifmo aflumentes, eduxeruntad fè fèx millia virorû. EtinuocabâtDominünbsp;vt relpiceret in populfi qui ab omnibus calcanbsp;batur,8c raifereretur téplo quod contaminanbsp;baturabimpijs: milereretur etiam extermi-’ nio ciuitatis,quæ eflêt illico coplananda, 8cnbsp;voce fànguinis ad Ce clamatis audirecmemonbsp;raretur quoq; iniquifiimas mortes paruulo-ruminnocentû, 8cblafphemias nomini fuonbsp;illatas,8c indignaretur fuper his.At Macha-hæus congregata multitudine, intolerabilisnbsp;gentibus efficiebatur . iraenim Domini innbsp;B milèricordiam coueriâ efi. Et fuperueniensnbsp;caftellis 8c ciuitatibus improuifuSjfiiccendenbsp;bat eas;8c opportuna loca occupans, no paunbsp;cas hofiium ftrages dabat:maximè auté no-dibus ad huiufcemodi excurfus ferebatur,nbsp;Sc fama virtutis eius vbique diffundebatur.nbsp;Videns autem Philippus paulatim virum adnbsp;profedum venire ,ac frequétius res ei cede-re profperè,ad Ptolomæumducem Cœlely- tem partem exercitus Nicanoris vulneribusnbsp;riæ Sc Phœnicis firipfit vt auxilium ferret debilem fadam fugere compulerunt. Pecu-regijs negotijs. At ille velociter mifit Nica- nijs verô eorum qui ad emptionem ipforunbsp;norem Patrocli de primoribus amicum, da-tis ei deperraifiis gentibus, armatis non minbsp;nus viginti millibus, vt vniuerfum ludæo-rû genus deleret,adïundo ei 8c Gorgia vironbsp;militari,8c in bellicis rebus experientißimo.
C Cofiituit autem Nicanor, vt regitributum quod Romanis erat dandü,duo millia talennbsp;torum de captiuitate ludæorü fuppleret:fia in eos.Pofi làbbathum verô debilibus,8c ornbsp;timqueadmaritimasciuitates raifit,conuo- phanis,8c viduis diuilèrur fpolia; Sc refiduanbsp;cans ad coemptions ludaicorum mancipio-rum, promittens fe nonaginta mancipia ta-lento difiradurû,non refpiciens ad vindidanbsp;quæ eum ab omnipotente efiêt cÔfècutura.nbsp;ludas autem vbi comperit, indicauit his quinbsp;féçum erant Iudæis,Nic3norisaduentu. Exnbsp;quibus qiiidâ formidantes, 8c non credétesnbsp;Dei iufiitiæ,in fugam vcrtebantunalij verônbsp;fiquid eis fupererat vendebant,fimulq; Dominum deprecabantur vt eriperet eos ab imnbsp;D pio Nicanore,qui eos prius quàm comihusnbsp;venirec,vendiderat,8c fi no propter eQs,pro-ptertefiamentü tarnen quod erat ad patresnbsp;eorum,8c propterinuocationêfàndi 8cma-gnifici nominiseius fuper ipfos.Çôuocatisnbsp;aqté Machabxuç iêptem millibus, qui cum
aduerfum Ce hoftium multitudinem,lèd for titer contenderentranteoculos habentes conbsp;tumeliam quæ loco fàndo ab his iniuftè efinbsp;fètillatarnitemq; Scludibrio habitæ ciuitatisnbsp;iniuriamjadhuc etiam veterum inftituta co-uulfà.Nam illi quidéarmis confiduntmaitrfî-mul amp;audacia:nos autéinomnipotéte Donbsp;minoqui potefi amp; veniêtes aduerfum nos,nbsp;amp; vniuerfum mundum vno nutu delere,c5nbsp;fidimus.Admonuitautemeos amp; deauxilijs, ,p.gnbsp;Deijquæfadafuntergàparentes: 118cquôdnbsp;fub Sennacheribcentumodogintaquinquenbsp;millia perierunt:8c de prælio quod eis aduernbsp;fils Galatas fuit in Babylonia, vt omnes vbinbsp;ad rem vétum eft,Macedonibus focijs hæfî-tantibuSjüpfî lex millia (oli peremerunt cennbsp;turn viginti millia,propter auxiliumillis danbsp;tum de cœlo,8c beneficia pro his plurima conbsp;fècuti funt . His verbis confiantes efïèdinbsp;funt, 8c pro legibus 8c patria niori parati.nbsp;Confiituit itaq; fratres fuos duces vtriquenbsp;ordini,Siraonem 8clolephum, 8c lonatha,nbsp;fubiedis vnicuique millenis 8cquingente-nis.Ad hoc etiam ab Efdraledo illis fândonbsp;libro 8cdato figno adiutorij Dei,in prima a-cie ip£c dux commifit cum Nicanore.Et fado fîbi adiutore omnipotente interfeceruntnbsp;fuper nouem millia hominum; maiorem au
venerat,fublatis,ipfos vfquequaq; perîecuti p funtjfèd reuerïï funt hora conclulî. nam e-ratanteGbbarhum : quam ob caulamnonnbsp;perfèuerauerût infèquentes. Arma autemip-forum amp; fpolia congregantes, fàbbathn agenbsp;banf.benedicentes Dominum qui liberauitnbsp;eOs inifto die,mi(èricordiæ initium ftillans
ipficum fuis habuêre.His itaq; geftis^amp;co-rauniterab omnibus fada obfecrationCj mi fèricordem Dominü poftulabànt vt in finenbsp;fèruis fuis reconciliaretur.Etex his quicumnbsp;Timotheo amp; Bacchideerant contra fe co-tendentes, fuper viginti millia interfecerut#nbsp;Scmunitiones excehàs obtinuerutiSc pluresnbsp;prædasdiuifèrûtjæquamportionédebilibus,nbsp;pupillis amp; viduis, fed Scfènioribus faciétes.nbsp;Etcum arma eorum diligentercollegiflênt,nbsp;omnia cópöfuerüt in loeis opportunism relinbsp;dua verô ipolta lerolblymara detulerunt:amp; qnbsp;Philarçhen qui cum Timotheo erat , inter-feceruntjvirum (celeftum, qui in multis lunbsp;dæos affiixerat.Et cum epiniçia agerét in lenbsp;rofôlyrais, eum qui làcras ianuas incederat,nbsp;idefl
Machab,
teftans.'ita vt de corpore impij, vermes fta-turirent, ac viuentes in doloribus carnes e-ius efftuerent, odore etiam illius 8c fœtore exercitus gauaretur. 8c quipauloantelyde-ra cœli contingere ft arbitrabâtur, euiii nemo poterat propter intolerantiâm fœtorisnbsp;dedudus ad agnitionem fui venire ,diuinanbsp;admonitus plaga, permomenta ftnguladoloribus fuis augmenta capientibus. 8c cumnbsp;nec ipft iam fœtorem fiium ferre polftt,itanbsp;ait,Iuftum eft fubditum efte Deo, amp; mor-talem non paria Deo ftntire.Orabat autemnbsp;hie fteleftus Dominum,à quo non eflet minbsp;ftricordiam conftcuturus. Et ciuitatem adnbsp;quam feftinans veniebat vt earn ad folumnbsp;deduceret, ac ftpulchrum congeftorum fa-ceret,nunc optatliberam reddere;8c ludæosnbsp;quos nec ftpultura quidem ft dignos habi-turum,ftd auibus ac feris diripiendos tradi-
id eft Callifthenem , cum in quodJam do-miciliumrefugiftetjincenderunt, digna ei-mercede pro impietatibus fiais reddita.Faci-norofiftimus autem Nicanor, qui mille ne-go tiantes ad ludæorum venditionem addu-xerat, humiliatus auxilio Dominiab his .... _______
quosnullos exiftimauerat,depofita vefte portare.Hincigiturcœpitexgrauifuperbia gloriæ,permediterraneafugiés, ftlus venitnbsp;Antiochiam,fummam infœlicitatem de in-teritufui exercitus confteutus. Etquipro-’ miftrat Romanis fttributumreftitueredenbsp;captiuitate lerofolymorUjprædicabat nuncnbsp;protedorem Dellm habere ludæos, 8c obnbsp;ipfum inuulnerabiles eife^eo quôd ftqueré-tur leges ab ipft conftitutas.
5. yintioibus à Terß^olifugatus^ du ludtioi adinterneäonem psrdere nteditaretur, ma-xiffiis y 'tßerum dolonbtn à T^eo pereußus,nbsp;cumfxtore intolerabili fcaturientibui e corpore yerrmbtts^poflßtorwn criminum agtit-tionetnnbsp;nbsp;nbsp;fir 'o framiffam emcndaüonemt turum , 8c cum paruulis exterminaturum
mernamorteoctubuitßcriptisadludaos li- dixerat,æquales nuncAthenienftbus fadu- q terisytßliofuofiihd'tüferßllercnt,
CAP. I X.
y Odem tempore Antiochus inhonefte I' reuertebatur de Perfide. Intrauerat e-'^nira in earn quæ dicitur Perfepolis,8cnbsp;tentauit expoliarequot;templum’, 8c ciuitatemnbsp;opprimere:ftd multitudine ad arma concurnbsp;rente,in fugam verfi funt ; 8c ita contigit vtnbsp;Antiochus poftfugam turpiterrediret.Etnbsp;cum venilftt circa Ecbatanam, recognouitnbsp;quæ erga Nicanorem 8c Timotheum geftanbsp;funt.Elatus autem in ira,arbitrabacur fein-iuriä illorum qui ft fugauerant^polftin ludæos retorquere: ideoqj iußitagitari currunbsp;fuum,fine intermißione agens iter, cœleftinbsp;eum iudicio perurgentc,eo quod ita fuper-he locutus eft ft veturum Icrofolymam, 8cnbsp;congeriem fepulchri ludæorum earn faótu-.is.e rum .Sedllquivniuerfaconfpicit Dominus
Deus Ifrael, pereufsiteum inftnabili 8c in-uifibili plaga.Vt enim finiuit hue ipfum fer monem,apprehendit eum dolor dims vifee-rumj8c amara internorum tormenta;8c quidem fttisiuftè , quippe qui multis 8c nouisnbsp;cruciatibus aliorum torferatviftera,licetil.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_________
B Ie nullo modo à fuamalitia ceiïaret. Super vt fi ^uid contrariura accideret,aut difficile hoc autem fuperbiarepletus, ignem fpiransnbsp;animo in ludæos, 8c præcipiens accelerarinbsp;negotium,cótigit ilium irapetu euntem denbsp;curÉu cadere j '8c graui corporis collifionenbsp;membra vexari. Ifque qui fibi videbatur e-tiam flmftibus maris imperare, fupra huma-num raodum fuperbia repletus,8c motiumnbsp;altitudines in ftatêra appendere , nunc humiliatus ad terram in geftatorio portabatur,nbsp;manifeftam Dei virtuteminftmetipft co-
rutn pollicetur : templiim etiamßndurn, quod prius cxpoliauerat, optimis donis or-naturum^amp;Gnda vafa multiplicaturum,8cnbsp;pertinentes ad facrificia fumptus de reddi-tibus fuis præftaturum.-fuper hæc amp; ludæuninbsp;(ê futurum, amp; omnem locum terræ peram-bulaturum , amp;prædicaturum Dei potefta-tem.Sed non ceflantibus doloribus (fuper-uenerat enim ineum in ft um Dei iudicium)nbsp;delperans Icripfit ad ludæos in modum de-precationis epiftolam hæc continentem,nbsp;OPTIMIS ciuibusiudæis plurimam falu-tem,amp;bene valere j amp; cflc fœlicesj rex SCnbsp;princeps Antiochus. Si bene valeti s, 8c filijnbsp;veftri,8c ex fententia vobiscun6tafi!nt,ma- 'nbsp;ximas agimus gratias. Et ego in infirmitatenbsp;côftitutus.vcftri autem memor benigne re-ucrlus de Perfidis locis, amp;c infirmitate grauinbsp;apprehenfus , ncceflarium duxi pro com-muni vtilitate curam habere:non delperansnbsp;memetipfum , fedlpem multam habens ef-fugiendi infirraitatem . Refpiciens autem Dnbsp;quod 8c pater meus , quibus temporibusnbsp;inlocis fuperioribus ducebatexercitum , o-ftenditqui poft fefulciperet principatum:
nuntiaretur, fcientes hi qui inregionibus erant, cui elîêt rerum fumma derelifta^nonnbsp;turbarentur. Ad hæc , confyderans de proximo potentes quofque Scvicinos tempo-r'lbus infidiantes 8c euentum expedantes,nbsp;defignaui filium meum Antiochum regem,nbsp;quern fepe recurrens in fuperiora régna mulnbsp;tis veftrum commendabam : Sc fcripfi adnbsp;cum quæ fubieda funt. Oro itaque vos,nbsp;8c peto memores beneficiorum publice 8c
C c c 2 priua-
Lib. I.
|
priuatira,vt vnufquifq; conicruet fidem ad me amp; ad filium meum. Confido enim eutnnbsp;modefte amp; humane aéturum,amp; fèquentemnbsp;propofitum !neum,amp; comunem vobis fore.nbsp;Igitur homicidaj amp; blafphemus peßime pernbsp;cuflus^Sc vtipfe alios tradaiierat^peregre innbsp;moribus , miferabili obitu vita fundus ell.nbsp;Trasferebat ant corpus Philippus collaófa-neus eius.-qui metuês filium Anthiochi, adnbsp;Ptolemæum Philometoréin Aegyptû abijt.nbsp;5. Judai ^M-achahteM purgatif templo ai âuita-diebusfolcnnùatem ceUhratnbsp;nbsp;nbsp;quotanquot; nis celebranda ordinat.Eupator ^ntiocho patri in regnoßiccedens^Ttolemigo yensnoextin-, UojGorgidduiemloiorum conßituit, ludaos Japiuipugnamoleßantem : ludxi amp; hune amp;nbsp;'Titnôtheum quot;variasq^ hoflium munitionesdeuinnbsp;cunt, occifii plurimis millibus, quinq^ etia equitinbsp;but de «elo apparentibus, qui ludxifinauxi-liumyemrant. 'CAp.' x. X /T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eu*” erant, |
J. V A Domino le protegente_, téplum qui -dem amp; ciuitatem recepit; aras antem quas alienigenæ per platcas extruxerant Jté-quedelubra demolitus el}-.amp; purgato téplo,nbsp;aliud altare fecerunt : amp;C de ignitis lapidibusnbsp;ignecôcepto lacrificia obtulerunt poil biennium , amp;incenfum amp; lucernas amp; panesnbsp;propofitionis pofuerunt.Quibusgellis, ro-gabant Dominum prollrati in terra^neam-plius talibus malis inciderét;fèd amp; fi quadonbsp;peccaflent,vt ab ipfo mitius corriperétur,amp;nbsp;no barbaris ac blafphemis hominibus tradenbsp;rentur. Qua dieautem templumabalienigenbsp;nis pollutumfuerat, contigit eade die puri-ficationem fieri^vicefima quinta menfis^quinbsp;B fuit Cafleu. Sc cum lætitia diebus odo ege-runt in modum tabernaculorum.-recordâtesnbsp;quôd ante modicum temporis diem folen-nem tabernaculorumin motibuSj amp;in Ijje-luncis more beftiarum egerat.Propter quodnbsp;thyrfos, amp; ramos virides, amp; palmas præferenbsp;bât ei qui profperauit mundare locû fuum.nbsp;Et decreuerunt communi præcepto amp; décrété vniuerfie genti ludæorum omnibusnbsp;annis agere dies illos.Et Antiocht quidem,nbsp;¦qui appellatus ell Nobilis, vitæ exceflus itanbsp;fe habuit.Nunc autê de Eupatore Antiochinbsp;impij filio J quæ gella funt narrabimus bre-niantes mala quæ in bellis gella funt. Hicnbsp;enim fulcepto regnOj conllituitfuper negonbsp;tia regni Lylîam quendam Phœnicis amp; Sy-riæ militiæ principem j Nam Ptolemæum,nbsp;qui dicebatur Maccr, iufti tenax, erga lu-dæos elfe conftituit,amp; præcipuè propter ininbsp;quitatem quæ fada erat in eoSjamp;; pacificèa-sere cum eis.Sed ob hoc acculàtus ab amicisnbsp;ap,ud Eupatorem, cum frequenter proditornbsp;audiret,eoquôd Cyprum creditam fibi anbsp;Philometore delèruiflet, amp; ad Antiochumnbsp;Nobilem tranflatus etiam ab eo recefiilTer,nbsp;veneno vitam finiuit. Gorgias autem cumnbsp;efletdux locorum ,alTumptis aduenis frequenter ludæosdebellabat. ludæi verô quinbsp;tenebât opportunas munitiones,fugatosabnbsp;lerofolymis fufeipiebant, amp; bellare tenta-*nbsp;bant. Hi verô qui erat cum Machabæo pernbsp;orationes Dominû rogantes vtelîetfibiadrnbsp;iutor, impetumfecerûtin munitiones Idu- Dnbsp;mæorü:multaq; vi inlillentes,loca obtinuenbsp;rût,occurrétes interemcrûtjamp; omnes fimulnbsp;non minus viginti* millibustrucidauerunt.nbsp;Quidâ aût cùm fugiflènt in duas turres val-de munitaSjOmné apparatum ad repugnan-dum habentes:Machabæus adeorum expu-gnationemjelido Simone amp;Iofepho,itéq;nbsp;Zachæo,eisq; qui cû ipfis erant fatismultis,nbsp;iplead easquæampliusperurgebatpugnas,nbsp;conuerfusell.Hi verôqui cum Simoneerât,nbsp;cupiditate dudi, à quibufdam qui in turri-bus erant,fuafi funt pecunia: ßefeptuagintanbsp;millibus didrachmis acceptis , dimilèruntnbsp;quofdam efià^ere. Cùm autem Machabæo gnbsp;nuntiatum elîetquod fadum ell, principi-buspopuli congregatisacculàuit, quôdpecunia fratres védidilTent, aduerfarijs eorumnbsp;dimilsis. Hos igitur proditores fados in-terfecit,8£ confellim duas turres occupauit.nbsp;Armis autem acmanibus^omniaprofperèa-gendojnduabus munitionibus, plus quàmnbsp;viginti millia peremit. Et Timotheus, quinbsp;prius à ludæis luerat fuperatus, conuocatonbsp;exercitu peregrinæ mulritudinis,amp; cçgreganbsp;to’equitatu’Afiano aduenit, quafi armis lu- «ejtwo/o-’înbsp;dæam capturus, Machabæus autem amp; quinbsp;cum iplo er3ntjappropinquanteillo,depre-cabantur Dominum,caput terra alpergen-tes J lumbosque cilicijs præcindi, ad aitarisnbsp;crepidinem prouoluti,vt fibi propitius,ini-micis autem eorû eiretinimicus,amp;aduerlâ-rijs aduerlàretur, fient Icx dicit. Etita poil pnbsp;orationem fumptis armis, longius de ciuitanbsp;te procedentes, amp; proximi hoftibus elfedi,nbsp;refederunt. Primo autem lolisortu vtriquçnbsp;comilcrunt.-ifti quidem vidoriæ amp; profpe-ritatis Iponforem cum virtute Dominumnbsp;habentes.'illi autem ducem belli animum hanbsp;bebant.Sedcùra vehemens pugna elTet, ap-paruerunt aduerlàrijs de cœlo viri quinquenbsp;in equis, frænis aureis decôri, ducatum îu,-dæis prællxtes : ex quibus duo Machabæumnbsp;medium habentes, armis fuis circunlcptumnbsp;incolumem conlèruabant : in aduerlariosnbsp;autem tela, amp; fulmina iaciebant, ex quo amp;nbsp;cæcitate confufi,amp; repletiperturbationecanbsp;debant.Interfedi funt autem viginti millia |
I
-ocr page 277-Machab.
3^3
ferreos parati penetrare.Ibant îgiturproptij de cœlo habentes adiutorem, 8c miferatemnbsp;fuper eos Dominum.Leonum autem more Cnbsp;impetu irruétes in hoftes, proftraueruût exnbsp;eis vndecim milliapeditum,8cequitum milnbsp;le fèxcentos.'vniuerfos autem in fugam vernbsp;terunt,plures autem ex eis vulnerati nudi e-uafêrunt.Sed 8cipfèLyfias turpiterfugiensnbsp;euafit. Et quia non infenfàtus erat, fecumnbsp;ipfè reputans fadam erga fè diminutionem,nbsp;amp; intelligens inuidos efîe Hebrsos, omni-potentis Dei auxilio innitêtes, mifit ad eos;nbsp;promifitq; fè côfènfurum omnibus qus iu-fta funt,8c regem copulfurum amicum fieri.nbsp;Annuitautem Machabæus precibus Lyfiæ, Dnbsp;in omnibus vtilitaticonfulens:8cquaecun-que Machabæus fcripfit Lyfiæ de Iudæis,eanbsp;rex conceßit.Nam erantferiptæ ludæis epi-ftolæ: à Lyfia fiquidem hune modum continentes,l Y s I A s populo ludæorum falu-tcm.Iohanncs 8c Abefalom quimißi fuerâtnbsp;à vobis, traden tes feripra, poftulabantvt eanbsp;quæ per illos fîgnificabantur,impleré.Quæ-cunque igitur régi potuerunt perferri expo-fui; 8c quæ respermittebant,conceßit.Si iginbsp;tur in negotijs fidem confèruaueritis, 8c de-inceps bonorum vobis caufa efie tentabo.nbsp;Decæteris autem per fingula verba manda-ui Sc iftis 8c his qui à me mifsi funt collo-qui vobifcum.Bene valete. Anno cétefimonbsp;quadragefimoodauo méfis Diofeori, die vinbsp;cefima Sc quarta.Regis auté epiftola,ifla co-tinebat,R E x Antiochus Lyfiæ fratri fàluté.nbsp;Pâtre noftro inter deos tranflato,nos volen Enbsp;tes eos qui funt in regno noftro fine tumulnbsp;tu agere, 8c rebus fuis adhiberc diligentiam,nbsp;audiuimus ludæos no côfenfifTe patri meonbsp;vttransferrenturad ritum Græcorum,fednbsp;tenere veile fuum inftitutum , ac proptereanbsp;poftulare à nobis concedi fibi légitima fua.,nbsp;Volentes igitur hanc quoq; gétem quietamnbsp;effè,ftatuentesiudicauimus templum refli-tui illis, vt agerent fècundum fuorum maio-rum confuetudinem. Bene igitur feceris, finbsp;mifèris ad eos,8cdexteram dederis.-vt cogninbsp;ta noftra voluntate,bono animo fint,8c vtinbsp;litatibus proprijs defèruiant.Ad ludæos ve- Fnbsp;ró régis epiftola talis erat, rex Antiochusnbsp;fenatui Tudæorum, 8c cæteris ludæis fàluté.nbsp;Si valetis,fic eftis vt volumus:fèd 8c ipfi bene valemus.Adijt nos Menelaus dices veilenbsp;vos defcéderc ad veftros qui funt apud nos.nbsp;His igitur qui commeant vfq; ad diem tri-éèfimum menfis Xanthici, damns dextrasnbsp;fècuritatis,Yt ludaicis vtantur cibis, 8c legibus fuis,ficut 8c prius: 8c nemo eorum vllonbsp;modo moleftiâ patiatur de his quæ perignonbsp;rantiara gefta funt. Mifimus autem 8c Me-Ccc 3 nelaum
Q quingenti, amp; équités fèxccntk Timotheus vero cofugit in Gazaram præfidium rauni-tum,cui praeerat Chæreas. Machabætis au-tem , 8c qui cum eo erant,lætantesobfède-runt præfidium diebus quatuor. At hi quinbsp;intus erantjoci firmitateconfifi, fupramonbsp;dum malcdicebant, 8c fermones nefandosnbsp;iadabant.Sed cü dies quinta illuceiceret^vinbsp;ginti iuuenes,ex his qui cü Machabæo erat,nbsp;accenfi animis proprer blafphemiam,virili-ter acceflerunt ad murum , 8c feroci animonbsp;inccdentes afccndebant; fed 8c alij fimiliternbsp;a(cendentes,turres,portasq; fuccendereag-greßi funt, atq; ipfos maledicos viuos con-cremare. Per continuum autem biduii præ-fîdio vaftato , Timôthçum occultantem fenbsp;in quoda repertum loco peremerunt:8c fra-trem illius Chæream,8c Apollophanem ocnbsp;ciderunt.Quibus geftis, in hymnis 8c con-feßionibus benedicebant Dominum , quinbsp;magna fecit in Iffael, 8c vidoria dédit illis.
5. Iudai°!\dMhalgt;xuiferocü Lyfix^maxtmu pïoflrauit exercitum,fretus auxilio mißt eœnbsp;litM equitü'.^uod animaduertens Lyßas pa.nbsp;cem inter ludxos amp; regent componif.nbsp;runtur epißolce Lyßee,ÄntiocJn ac T^manonbsp;ru ad ludxos, amp; Antiochi ad Lyfiam pronbsp;ludais. c XI.
A Ed paruo poft tempore, Lyfîas procu-^^rator regis,8c propinquus, acnegotio-'^rum præpofitus, grauiter ferensde his quæ acciderant; cogregatis odoginta milli-bus 8cequitatu vniuerfb veniebat aduerfusnbsp;Iudæos,exiftimans fè ciuitatem quidem ca^nbsp;ptam Gentibus habiraculum fadurùm, remnbsp;plum verô in pecuniæ quæftum,ficut estera delubra Gentium habiturum, 8c per fîn-gulos annos venale facerdotiummufqua recogitans Dei poteflatem,fed mente effrænanbsp;tus in multitudine peditum,8cin millibus e-quitum,8c in odoginta elephatis côfidebat.nbsp;ïngrelTus autem Iudæam,8cappropians Be-thfuræ,quæ erat in angufto loco,ab lerofo-iyma interuallo quinq; fladiorû, illud præ-B fidium expugnabat. Vt autem Machabsusnbsp;8c quicum eo erant,cognouerunt expugnanbsp;ri præfidia,cum fletu 8c lachrymis rogabantnbsp;D ominum,8c omnis turba fîmul,vt bonumnbsp;angelum mitteret adfalutem Ifrael. Etipfènbsp;primus Machabæus fumptis armis, cæterosnbsp;adhortatus eft fimul fêcum pericuium fubinbsp;re,8c ferre auxiliura fratribus fuis.Cumquenbsp;pariter prompto animo procederét,Ierofb-lymis apparuit præccdens eos eques in veftenbsp;candida,armis aureis haftâ vibras. Tune o-mnes fimul benedixerût mifèricordê Dominbsp;num,8c conualuerunt animis.mo folum honbsp;mines,fed 8c beftias feroeißimas, 8c muros
-ocr page 278-Lib. II.
|
nelaù,qui vos alloquatut.Valete.Anno cen tefimo quadragcfimoodauOjXanthici mennbsp;iis quintadecima die.Miferunt autem etiamnbsp;G Romaniepiftolâitafèhabenté.Qj^iNTvsnbsp;MeinmiuSjamp; Titus Manilius legati Roma-noriim, populo ludæorum làlutem.Dehisnbsp;quæ Lyfias cognatus regis concelsit vobis,nbsp;Ôc nos conceßimus.De quibus autem ad regem indicauit referendum, confeftimali-quem mîttite, diligentius inter vosconfe-rentes:vt decernamusjîcut congruit vobis.nbsp;nos enim Antiochiamaccedimus.Ideoq; fenbsp;ftinate relcribere , vtnos quoquelciamusnbsp;cuius eftis voluntatis. Bene valete . Annonbsp;centefimo quadragefimoodauoj quintade-cima die menfisXanthici. 5. luda! ac daca i^fius diuino freti auxilio fugnat feeîiciter aduerßts loppitM^lMUas,nbsp;A raies, Cafpin amp; Èphron âuùates, itemnbsp;aduerßtts Timôtheum halentem ingentemnbsp;exercîtttm, aduerjitsprteßdium Camion, amp;nbsp;Gorgiam'.ociilis autem quilufdalud(eis,^uinbsp;de donarijs idolorußißulerant, Judas curatnbsp;j^ro ipßorum fetcatis oßerrißacrijicium. CAP» XII. |
A TT quot;TIsfadispaétionibusLyfias pergebat I' I ad regem, ludæi autem agriculturxnbsp;operam dabant.Sed hi qui refèderantnbsp;Timôtheus amp; Appollonius Gennxi fîlius,nbsp;lèd 5c Hieronymus, 6c Demophon, fupernbsp;hos 6c Nicanor Cypriarches »non lînebantnbsp;eos in filentio agere, 6c quiete.Ioppiræ vetonbsp;taie quoddam flagitium perpetrârunt.roga-uerunt ludsos cura quibus habitabant^alcénbsp;dere feaphas quas paraucrant,cum vxoribus,nbsp;8c filij5,quafî nullis inimicitijs intereos fub-iacentibus.Secundum commune itaque de-cretum ciuitatis , 6c ipfis acquielcentibus,nbsp;pacisq ue caula nihil fufpeólum habentibus.-cura in altura proeeßiflent hibmerlèruntnonbsp;minus ducentos.Qnam crudelitatera Judasnbsp;infuæ gentis homines faâam vt cognouit»nbsp;præcepit viris qui erant cura iplb;8c iniiocanbsp;to iufto iudice Deo,venit aduerfiis interfe-dores fratrum, 6cportum quidem nodenbsp;fuccendit,lcaphas exußit, eos autem qui abnbsp;g igné refugerantjgladio peremit.Et cùm hæcnbsp;ita egifletjdifceßit quail iterum reuerfiirus»nbsp;6c vniuerfos loppitas eradicaturus.Sed cùmnbsp;cognouiflet 8c eos q ui étant lamniaî, veilenbsp;pari modo facere habitatibus iècum ludæis»nbsp;îamnitis quoque node fuperuenitj8c portûnbsp;cum nauibus fuccendit: ita vt lumen ignisnbsp;appareret lerofolymis à ftadijs ducétis qua-draginta. Inde cum iam abij lient nouem ftanbsp;dijs, 8c iter facerent ad Timôtheum,comminbsp;Jèruntcumeo Arabes quinque milliaviri»nbsp;ÔC équités quingen ti.C um que pugna validanbsp;fieret,Sc'auxilio Dei prolperècefiiflêt,refi-dui Arabes vidi petebantiludadextram fi-bi dari,promittentes le p'afeua daturos, 8c innbsp;caeteris profuturos. ludas auté arbitratus venbsp;rè in multis eos vtiles,promifit pacê:dextrif-que acceptis, dilceflere ad tabernacula fiia.nbsp;Aggreflus eft autem 8c ciuitatem quandamnbsp;firma pontibus murisq; circunlèptam, quxnbsp;à turbis habitabatur gétium promilcuarum,nbsp;cui nomen Cafpin. Hi veto qui intus erant qnbsp;cofidentes in Habilitate murorum 6c apparanbsp;tu alimoniarû,remifiiusagebant,maledidisnbsp;lacefl'entes Iudam,acblalpheraantes, aclo-quentes quæ fas non eft.Machabæus autemnbsp;inuocato magno mundi principe, qui finenbsp;arietibus 8c machinislltéporibus lefu præci-pitauit Ierichojirruitferocitermuris;amp;capta ciuitate per Domini voluntaté innumeranbsp;biles cædes fecit, ita vt adiacés ftasnum fta-diorum duorû latitudinis, lânguine infedunbsp;fluere videretur. Inde dilcefl'erunt ftadia Ic-ptingéta quinquaginta, 8c venerunt in Chanbsp;raca ad eos qui dicunturTubianæi,Iudxos:nbsp;8c Timôtheum quidem in illis locis no comnbsp;prehenderunt, nulloq; negotio perfedo re-greflus eft, relido in quodam loco firmifsi-mo præfidio.Dofitheus autem ôcSofipater,nbsp;qui erant duces cum Machabæo,peremerûcnbsp;à Timôtheo relidos in præfidio,decem milnbsp;lia viros.At Machabæus ordinatis circum le Dnbsp;Icx millibus, 8c conftitutis percohortes,ad-uerfus Timôtheum procefsit,habentemlè-cum centum viginti millia peditum, equi-tumq; duo millia quingentos.CognitoâU-tem ludæ aduentu Timôtheus præmifitmunbsp;lieres ôcfilios 6c reliquumapparatü,in prx-fidium quod Camion dicitur.erat enim in-expugnabile, ôc acceflu difficile propter locorum anguftias. Cumq; cohors ludæ prima apparuiiret,timor hoftibus ineuflus eft,nbsp;ex præfentia Dei qui vniuerlà confpicit, 6cnbsp;in fugam verfî funtalius ab alio,ita vt magiis,nbsp;à fuis deijcerentur,8c gladiorum fuorum ilt;âinbsp;bus debilitarentur. ludas autem veheméternbsp;inftabat punies prophanos, 8c proftrauit exnbsp;eis triginta millia virorum.Ipfe verô Timôtheus incidit in partes Dofithei 8c Sofipa-tris;8c multis precibus poftulabat vt viuus dinbsp;mitteretur,eo quôdmultorû exludæis pare-tes haberet,ac fratres,quos morte eius decipinbsp;eueniret.Et cùm fidem dedilîêtreftituturîi gnbsp;le eos lecundum conftitutum, illælum eumnbsp;dimilèrunt, propter fratrum làlutem . ludasnbsp;autem regreftiis eft à Carnion,interfedis vinbsp;gintiquinque millibus. Poft horum fugamnbsp;8cnecem,mouitexercitum ad Ephron ciuitatem raunitam, in qua multitudo diuerlà-rum gentium habitabat: 6c robufti iuuenes |
Machab
pro mûris confiftentes fortiter repugnabat: in hac autem raachinæmultæ,amp;telorum e-rat apparatus. Sed cum omnipotentem in-uocaflênt, qui poteftate fiia vires hoftiumnbsp;confringit, ceperunt ciuitatem: amp; ex eis quinbsp;intus erant, vigintiquinque millia proftra-uerunt. Inde ad ciuitatem Scytharum abie-runt,qua:ab lerofolymis fcxcétis ftadijs ab-erat. Cóteftantibus autem his qui apud Scynbsp;thopolitas erat ludxis, quod benignè ab eisnbsp;haberentur, etiam temporibus infcelicitatisnbsp;quod modeftè fècum egerint: gratias agentes eis,8c exhortati etiam de cætero erga genus fuum benignos efle,venerunt lerololy-p mam die folenni lèptimanarum inftante.Etnbsp;poft pentecoften abierunt contra Gorgiamnbsp;præpofîtum Idumææ. Exiuit autem cum penbsp;ditibus tribus millibus,amp; equitibus quadrinnbsp;gentis. Quibuscongreflus,contigitpaucosnbsp;ruere ludæorum.Dofitheus veró quidam denbsp;Bacenoris eques, virfortis, Gorgia tenebat:nbsp;amp; cum vellet ilium capere viuum,eques quidam de Thracibus irr ui t in eum,humerum-que eius amputauit: atq; ita Gorgias effiigitnbsp;in Marela. At illis qui cum Eldrin erant,diunbsp;tius pugnantibus amp; fatigatis, inuocauit lu- 1nbsp;das Dominum adiutorem, amp; ducem belli lt;nbsp;fieri : incipiens voce patria, amp; cum hymnis 1nbsp;elamorera extollens, fugam Gorgiæmiliti- :nbsp;bus ineußit, ludas autem colledo exercitu 1nbsp;venit in ciuitatem Odollam.‘amp; cum fèptima 1nbsp;dies fuperueniret,fècundum confiietudinem inbsp;purificati,in eodem loco fabbathum egerut.nbsp;Etlèquenti die venit cum fuis ludas, vtcornbsp;pora proftratoru tolleret,amp;cum parentibusnbsp;poneret in lêpulchris paternis. Inuenerunt gnitisjpræcepit populo vt die ac node Do-autem fub tunicis interfedorum de dona- minuminuocarét,quoficut{èmper,amp;nuncnbsp;rijs idolorum quæ apud lamniä fuerunt, llà adiuuaret eos:quippe qui lege amp; patria,fan-quibus lex prohiber ludïEos ; omnibus ergonbsp;manifeftum fadum eft ob hanc caularn eos
G corruifle. Omnes itaq; benedixerûtiuftùra indicium Domini, qui occulta fecerat maninbsp;fefta.Atq; ita ad preces couerfî, rogaueruntnbsp;vt id quod fadum erat delidum, obliuioninbsp;traderetur.At verô fortißimus ludas horta-batur populum coniêruare iè fine peccato,nbsp;fub oculis videntes quæ fada fiint pro peccanbsp;tis eorum qui proftrati funt. Et fada colla-tione,duodecim millia drachmas argêti mi-mor,''*“ ïerololymam offerri proquot;peccato’facrifi-cium, bene amp; religioß de refurredionc cogitans.(nifi enim eos qui ceciderant,refurrenbsp;duros iperaret, fuperfluum videretur 8c va-num orarepro mortuis) 8c quia cofyderabatnbsp;quôd hi qui cum pietate dormitionem acce-perantjOptimam haberentrepofîtam gratia.nbsp;Sandaergo Scfàlubris eft cogitatio pro de-fundis exorare,vt à peccatis foluantur.
384
5. ^Menelaus Ïn^teia transfuga suffu Antio-chiextremo affidturfu^prtdo-.Antiochus ye rè maximum ducens in ludaos exerdtü, fe~nbsp;melaciteruyiclui repulfM,multd^mil~nbsp;Uhus ex fuM ocdfis,nbsp;nbsp;nbsp;Thilippo rebellantej
fuppeUex paie cum ludaisfirmat iurameto, oblato in teploftcrifcio, 1 uda^ inprincipenbsp;Ttolemaiddconßituto, CAP. xIn.
ANnocételïmo quadragefîmonono, A. cognouit lüdas Antiochura Eupa-toré venire cum multitudineaduer-fus ludæam, amp; cum eo Lyïïam procuratorsnbsp;Scpraepofitum negotiorum, fècum habenténbsp;peditum centum decern millia, amp; equituranbsp;quinq; millia,amp; elephatos viginti duos, curnbsp;rus cum falcibus trccentos.Comrailcuitaunbsp;tem fe illis amp;Menelaus;amp;cum multafalla-cia deprecabatur Antioch um,non pro patrianbsp;fàlute,lêd fperans feconftitui in principatû.nbsp;SedRex regum fulcitauit animos Antiochi Bnbsp;in peccatorem amp; fuggerête Lyfia hune ellenbsp;caufam omnium malorum , iußit(vt eis eftnbsp;cófiietudojapprehenlumin eodem loco ne^nbsp;cari.Erat autem ineodemloco turris quin-quaginta cubitorum, aggeftum vndiq; ha*nbsp;bens cinerist hæcprolpedu habebatin præ-ceps.indeincinerédeijci iiifsit lacrilegum,nbsp;omnibus eum propellentibus ad interitum.nbsp;Et tali lege præuaricatorem legis contigitnbsp;mori,nec terræ dari Menelaum. Et quidem Cnbsp;fatis iuftè.nam quia multa ergaara Dei deli-lt;fta cómift, cuius ignis amp; cinis erat findus:nbsp;ipfèin cineris morte damnatus eft. Sed rexnbsp;méte eftrœnatus veniebat,nequiorem fè pâtre fuo ludæis oftenfurus.Quibus ludas co-
téplo priuari vererétUFj acpopulü qui tiuperpaululü relpiraflet, ne fïneret blalphenbsp;mis rurfus nationibus fiibdi.Omnibus iraq; Dnbsp;fimul id faciétibus,amp; petentibus à Dominonbsp;mifèricordiam cum fletu amp; ieiunijs^per triduüm coutinuü proftratis, hortatus eft eosnbsp;ludas vt fê præpararét.Ipfèveró cum ïenio-ribus cogitauit prius quàm rex admoueretnbsp;exercitum ad ludæa, amp; obtineret ciuitatem,nbsp;exire, amp; Domini iudicio comittereexitumnbsp;rei.Das itaq; poteftaté omnium Deo müdinbsp;creatori,amp; hortatus fuos vt fortiter dimica-rentjSt vfq; ad morte pro legibus téplo, ci-uitate,patria,amp; ciuibus ftarenfcirca Modinnbsp;exercitum cóftituit. Et dato figno fuis Dei Enbsp;vidoris^iuuenibus fortifsimis eleâis^noAenbsp;aggrefliis aula regia, in caftris interfecit vi-rosquot;quatuor’millia,amp; maximu elephantorunbsp;CÛ his qui fuperpolïti fueranfummoq; me-tu ac perturbations hoftiS lt;^aftra repleuer ü t,nbsp;C c c 4 rebuf-
Lib.II.
conuocatus à Demetrio ad confîlium,8c in-terrogatus quibus rebus 8c confîlijs ludæi niterentunrefpondit, Ipfî qui dicuntur Af-fidæi ludæorum , quibus præcft ludas Ma-chabæus, bella nutriunt, 8c lêditiones mo-uenr, necpatiûturregnumefl'equietum.na Bnbsp;8c ego defraudatus parentum gloria (diconbsp;autem fummo làcerdotio) hue veni ; primonbsp;quidé vtilitatibus regis fidé fèruans lecun-dô autem etiam ciuibus confulens. nam illorum prauitate vniuerfum genus noftrumnbsp;non minime vexatur.Sed*his fingulis ôrex *«’'*•nbsp;cognitis,8c regioni, 8c generi fècundum hunbsp;manitatem tuam promulgata omnibus pro-fpice.nam quamdiu fupereft ludas, impof-fibile eft pacem elle negotijs.Talibus autemnbsp;ab hoc didis,8c cæteri amici hoftiliterlè hanbsp;bentes aduerfus ludam^inflâmauerunt De-metrium . Qui ftatim Nicanorem præpofî-tum elephantorum ducem mifitin Tudæam;nbsp;datis mandatis vt ipfum quidé ludam cape-ret;eos veto qui cum illo erant, difpergeret,nbsp;8c conftitueret Alcimum maximi remplinbsp;fummum làcerdotem. Tune genres quæ denbsp;ludæa fugerant ludam, congregatim Ce Ni-canorimilccbant, miferias 8c clades ludæorum, prolperitates rerum fuarum exiftimannbsp;tes. Auditoitaq; ludæi Nicanoris aduentu, qnbsp;Sc conuentu nationum, conlperfî terra ro-gabanteum qui populum fuum conftituit,nbsp;in æternum euftodiret, quiq; fuam portio-nem fîgnis euidentibus protegit. Imperantenbsp;autem duce ftatim inde mouerunt, conue-neruntq; ad caftellum Delfau. Simon vetonbsp;frater ludæ cornmilêrat cum Nicanore : led
rebufqueprolperègeftis abierunt. Hocàu-tem fadum eft die illucelcente, adiuuante eum Domini protedione. Sed rex acceptonbsp;guftu audaciæ ludæorum.artedifficultatemnbsp;locorum tentabat: 8c Bcthfuræ quæ erat lunbsp;dæorum præfidium munitum,caftra admo-uebat:fèd fugabatur,impingebat,minoraba-tur.His autem qui intus étant Judas neceflanbsp;ria mittebat.Enuntiauit autem myfteria honbsp;ftibus Rhodocus quida de ludaico exercitu,nbsp;qui requifitus comprehenfus eft, 8c con-clufiis. Iterum rex lèrmonem habuit ad eosnbsp;qui étant in Bethfuris. dextram dédit; acce-pit : abijt. commifit cum Iuda:fuperatus eft.nbsp;Vt autem cognouit rcbellafte Philippumnbsp;G Antiochiæ, qui relidus erat fupernegotia,nbsp;mente confternatus ludæos deprecans^fub-ditusque eis iurat de omnibus quibus iu-ftum vifum eft : 8c reconciliatus obtulit fà-crificium, honorauit templum, 8c muneranbsp;pofuit; Machabæum amplexatuseft , 8c fecit eum à Ptolemaide vfque ad Gerrenosnbsp;ducetn 8c principem . Vt autem venir Pto-lemaidam , grauiter ferebant Ptolemenlêsnbsp;amici tiæ conuentionemjndignantes ne fornbsp;tè fœdus irrumperent . Tune alcenditLy-fias tribunal, 8c expofuit rationcm, 8c po-pulum lèdauitjregreftusquc eft Antiochiamnbsp;8c hoc modo regis profedio 8c reditus pro-cefsit.
S, Suggerente ^lâmo qui ßtmmo deßitutM erat facerdotio, quot;îsLicanor in Judxosmiffianbsp;à regs quot;Demetrio^auditti Judafrtsclartsfa-cinorihtii,amicitiam cumeo contrahiv.quamnbsp;pofimodum rege cogentelôluens^ditm ludam
nequit com^rehendere, tetn^li minatur euer- conterritus eft repentino aduentu aduerlà-fionem,^ fenem ludxum magna- riorum. Nicanor tarnen audiens virtutem nimum apprehendere conatur : qui dum abnbsp;hoflibui iamfe capiendum yideret, elegitpo-tîM conßantißimo animo ßbi mortem in-ferre,quamindignapatiabhoßibttt, inquosnbsp;proprijs manibusßta inteßina proiecit.
CAP. XI III.
Ed poft trienij tempus cognouit ludas 8c qui c
^^ci cum multitudine valida Senauibus, per portum Tripolis alcendifte ad loca op-portuna, 8c tenuilTe regiones aduerfus An-tiochü 8c ducem eins Lyfia. Alcimus autemnbsp;quidam qui fummus iàcerdos fuerat, fed vonbsp;luntariè coinquinatus eft temporibus comnbsp;miftionis^conlyderans nullo modo fibi elfenbsp;falutcm, nequeacceflum ad altare, venit adnbsp;regem Demetriura centeftrao quinquagefi-mo anno^olferens ei coronam aureä^8c pal-mam,fuper hæc 8c talos qui rempli éftê videnbsp;bantur. Et iplà quidçm die fîluit, Tempusnbsp;autem opportunum demeiiâæ fuæ nadus.
comitum Iudæ,8c animi magnitudinem qua pro patrix cerraminibiis habebant, fangui-ne iudicium facere inetuebat.Quam ob remnbsp;prxmifit Polïdonium, amp; Theodotium, amp;cnbsp;Matthiam, vt darent dextras atque accipe-rent. Etcum diu de bis confiliü ageretur^Knbsp;ip(è dux ad multitudiné retuliflet; omniumnbsp;cum eo erantjDemetrium Seleu vna fuit fententia amicitijs annuere.Itaqucnbsp;diem conftituerunt qua Iccreto inter fèagenbsp;rent;amp;*fingulis (èllx prolata» funt amp; pofitx.nbsp;Prxcepitautem ludas armatos efle locis opnbsp;portunis : ne forte abhoftibus repente mailnbsp;aliquid oriretur : amp; congruum colloquiumnbsp;fecerunt.Morabaturauté Nicanor lerolbly pnbsp;mis,nihilq; inique agebat^gregesq; turbarunbsp;quæ cogregatæfuerantjdimifit. Habebataunbsp;tem luda femper charum ex animo, 8c eratnbsp;viro inclinatus.Rogauitq; eum ducere vxonbsp;rem,filiosq; procreare.Nuptiasfecit: quietènbsp;egitjComiterq J viuebant. Alcimus autem vinbsp;dens charitatem illorum adinuicem 8c con-ucntio-
-ocr page 281-Machab.
uèntiones, venit ad Dcraetrium, amp;dicebat fiirrexit: amp; cum Gnguis elus magno fluxu Nicanoremrebus alienis aflèntire. ludamq; deflueretjamp;grauißimis vulneribusefiet Gunbsp;regni infidiatorera fucceflorem ßbi defti- ciuSjCurfu turbam pertranfijt.quot;amp; ftans fiipranbsp;nafle.Itaq; rex exafperatuSjamp; pefsimis huius quandam petram præruptam, amp;. iam exan-criminationibus irriGtuSjfcripfit Nicanori, guis efFedus^compIexus inteftinafuajVtrif-dicens grauiter quidem fè ferre de amicitiæ 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• •
conucntionCjiubere tarnen Machabæum ci tiusvinÄum mittere Anthiochiam.Quibusnbsp;cognitis Nicanor cofternabaturjSc grauiternbsp;ferebat, fi ea quæ conuenerat irrita facerct,nbsp;nihil læfus à viro.fèd quia régi refifterenonnbsp;poteratj opporcunitaté obferuabat qua prx-ceptum perficeret.At Machabæus videns Ce-cum aufteriusagere NicanorenijSc confue-tum occurfum ferocius exhibentemjinfjelli-gens non ex bono efle aufteritatem iftam,nbsp;paucisfuoruni côgregatis occultauitfeà Ninbsp;canore. Quodcùmille cognouit fortiterfenbsp;à viro præuentum,venit ad maxim û ßc Gn-ftißimum templum: ScGcerdotibus fblitasnbsp;hoftias ofFerentibus, iuGit fibi tradi virum.nbsp;quibus cum iuramento dicentibus neGircGnbsp;vbi effet qui quærebatur^extendens rnanumnbsp;ad templumjiurauitjdicenSjNifi ludara mihi vinâum tradideritis, iftud Dei phanû innbsp;planitié deducam,amp; al tare efipdiam,amp; templum hoc Libero patri conGcrabo. Et his dinbsp;dis abijt.Sacerdotes ante protendentes ma-nusin cœlum, inuocabantenm qui Gmpernbsp;propugnator elGt gentis ipGrnm, hæcdi- Etegopotés fum fuper terra^quiimpero fu-centeSjTu Domine vniuerfbrûjqui nulliusnbsp;indiges, voluifti teraplum habitationis tuænbsp;p fieri in nobis.Et nunc Gnde Gndorura omnbsp;nium Domine^conGruain xternum impolnbsp;lutam domum iftam, quæ nuper mundatanbsp;eft. Raziasautemquidam de Gnioribus abnbsp;lerofolymis delatus eftNicanori, vir ama-torciuitatis,amp; beneaudiés: qui pro aftedu,nbsp;Paterludæorum appellabatur. Hie multisnbsp;temporibus continentiæ propofitiim tenuitnbsp;in ludaifmo^corpusq; amp; animam tradereconbsp;tentus pro perfeuerantia.Volens autem Ni-canor manifeftareodium quod habebat innbsp;ludæos, mificmilitesquingentos , vtcumnbsp;comprehenderet. putabat enim fi ilium de-cepiftet,GG cladem ludæis maximam illatunbsp;rum . Turbis autem irriiere in domum eius,nbsp;Scianuam dilrumpere atq; ignem admouerenbsp;cupientibus^cum iam coprehenderetutj glanbsp;dioG petijueliges nobiliter mori^potius quanbsp;fubditus fieri peccatoribus, amp; cotra natalesnbsp;G fuos indignis iniurijs agi.Sed cum per fefti-nationem no certo idu plagam dedilTet^ amp;nbsp;turbæ intra oftia irrumperent^recurrens au-dader ad murum præcipitauit femetipfumnbsp;viriliter in turbas: quibus velociter locumnbsp;dantibus cafui eius, venit per mediamcerui podentemvero OniadixilG, Hiceftfratrnnbsp;cem; Sc cùm adhuc Ipiraret^accenfus animo amator,8cpopulilGael:hiceft quimultûo-rat pro
que manibus proiecit fupcr turbas, inuocas dominatorem vita: acfpiritus vt hæcilli ire-rum redderet : atque ita vita defundus eft.
5. ludasfuoi cotra 7gt;iicano7c}n ‘Deipotentia, con temnente rolorat,t»w exhortations,tu nocturnes apparitions manifefiationc ds’vißt Isremianbsp;fro populo Ißtaelorats'. ^ui in quot;Deum j^em ha-bentes ingenteproßernunt exercitu, amputatisnbsp;capite fir manu ßlicanorii, Jcroßtlymüsnbsp;in memoria diuina protections luf^enja funt,nbsp;lingua eiui hlafphema auihiu partitulatim tranbsp;dita, coj^ die in annuampilennitatcm inßuuto,nbsp;CAP. XV.
N leaner ante vtcomperitludaelTein A locis Samariæ, cogitauit cum omninbsp;impetu diefabbathi cómittcrebellü.nbsp;ludæis veró qui illû per neeeßitate Gqueba-turdicentibus, Neitaferociter, Sebarbardnbsp;feceris, Gd honoré tribuediei Gndificatio-nis amp; honora eum qui vniuerG cofpicitril-leinfœlix interrogauit fi eft potens in cœlonbsp;qui imperauit agi dié fabbathorû.Et refpon-détibusillis,Eft Dominus viuusipGin cœlonbsp;notés,qui iußit agi Gptiraam dié. At i 1 le ait,
mi arma, 8c negotjaregis implcri. Tamé no obtinuit vtcôfilium perficeret. Et Nicanornbsp;quidé cum fumma fuperbia eredus cogita-ueratcomune trophæû ftatuerede luda.Ma ßnbsp;chabæus auté Gmper confidebat cumonminbsp;fpeauxilium fibi à Deo.affuturû^Sc hortabanbsp;turfuos iieformidarçnt ad adusn^tû. Natio-num, fed in mente haberét adiutona fibi fada de cœlo, Sc nunefperarét ab Qnaoipoté-te fibi aftwturâyidoriâ;. Etallocutus eos denbsp;lege 5c prophètis, admonens etiacertaminanbsp;quæ fecerât prius, prôptiores côftituit cos;nbsp;Scitaanimis eorum eredis fimul oftédebatnbsp;Gentiûfallaciâ,8ciuramentorûpræuaricationbsp;né.Singulos autem illorû armauit, non cly-pei 8c haftæ munitione,Gd Grmonibus optinbsp;mis 8cexhortationibus, expofito digno fidenbsp;fomnio,perquod vniuerfoslætificauit .E-rat auté huiuGemodi vifus; Onia qui fueratnbsp;fummus Geerdos, virum bonû 8cbenigniïnbsp;verecundü vifu,modeftum moribus, 8c elo-quio decorum, 8c qui à puero in virtutibusnbsp;exercitatus fitjmanus protendenté,orarepronbsp;omni populo ludæorum . Poft hoc appa-*nbsp;ruiflê 8c alium virû ætate 8c gloria mirabilé,nbsp;8c magni decôrishabitudine circa illû. ReG
Lib. IL
|
rat pro populo 8c vniuerlà ianda ciuitatc_, lereinias propheta Dei.Extendifleautem lenbsp;remiam dextram, Sc dedifle ludæ gladiumnbsp;aureum,dicentem,Accipe fand um gladiumnbsp;munusàDeoJn quodeijcies aduerfariosponbsp;puli mei Ifi'ael.Exhortati itaque ludæ le rm onbsp;nibus bonis valdé,de quibus extolli pofsitimnbsp;petuSjSc animi iuuenura confortari, ftatue-runt dimicare amp; confligere forticer : vt vir-tus de negotijs iudicaret, eo quôd ciuirasnbsp;D fànéta, Sctemplumpericlirarentur. erate-nim pro vxoribus amp; filijs^itemqj pro fratri-bus amp; cognatis minor lolicitudo: maximusnbsp;verô amp; primus pro fànftitate timor erat temnbsp;pli.fèd amp; eos qui in ciuitate erantj non mininbsp;ma lolicitudo habebat pro bis qui congref-furi erant.Et cùm iam omnes Iperarent iudi-cium futurum^boftefqj adelïent^atqueexer-citus effet ordinatus, beftiæequitefq; oppornbsp;tunoin loco compolîti confyderans Machanbsp;bæus aduentum multitudinis, amp; apparatumnbsp;varium armorum^Sc ferocitatem beftiarura,nbsp;extendens manus in cœlum, prodigiafaciennbsp;tem Dominum inuocauit, qui nonlècun-dum arraorum potentiam, lèd prout iplî planbsp;E cet, dat dignis viétoriam. Dixitautem inuo-A-Ke.ip.g cans hoc modo,!lTu Domine qui milîfti annbsp;Eccî 48*lt;1 tuuro fub Ezechia rege Iuda,amp; inter-Ifti.jz.g. recifti de caftris Sennacherib centum odo-ginta quinqj millia : 8c nuncdominator cœ-lorum mitte angelum tuumbonû ante nosnbsp;in timoré, 8c tremore magnitudinis brachijnbsp;tui,vt metuantqui cum blafphemia veniuntnbsp;aduerfus fandtum populum tuum.Ethicquinbsp;dem ita perorauit. Nicanor auté, 8c qui cumnbsp;ipfo erant,cum tubis Sccanticis admouebât.nbsp;ludas verô,8c qui cum eo erâtinuocato oeonbsp;per orationes congrelsi funt: manu quidemnbsp;pugnantes, fed Dominum cordibus orates,nbsp;proftraucrunt tion minus triginta quinquenbsp;millia, prælèntia Dei magnificè deleAatî.nbsp;Cumque celîalîênt,8c cum gaudio redirent,nbsp;cognoueruntNicanorem mille cumarmisnbsp;fuis.Fado itaque clamore, 8c perturbatione Fnbsp;excitata,patria voce omnipotentem Dominum benedicebât.Præcepit autem ludas quinbsp;per omnia corpore 8c animo mori pro ciui-bus paratus erat,caput Nicanoris, 8c manumnbsp;cum humero ablcilîâm lerolblymam perfernbsp;ri.Quo cùm peruenilîet,conuocatis contri-bulibus,8c ßcerdofibus ad altare,accerlîjt 8cnbsp;eos qui in arce erant.Et oftenlo capiteNica-noris, 8c manu nefariaquam extenderat co-fradomum lanclaomnipotentis Dci,niagninbsp;fîcè gloriatus eft. Lingua etiâ impij Nicanonbsp;ris præcilàm iulsit particulatim auibus dari:nbsp;manu autem dementis cotratêplumlulpen-di.Omncs igiturcœli benedixerüt Dominanbsp;dicentes , Benediâus qui locum fuum in-contaminatum lèruauit . Sulpenditautemnbsp;Nicanoris caput in fumma arce, vteuidensnbsp;eiret,8c manifeffum lîgnum auxilij Dei.Ita qnbsp;queomnes commun! conlîlio decreueruntnbsp;nullo modo diem iftum abfque celebritatenbsp;præterirezhabere autem cclebritatem tertia-decima die menlïs Adar , quæ dicitur vocenbsp;Syriaca,pridie Mardochæi diei.Igitur his ernbsp;ga Nicanorem geftis, 8c ex illis temporibusnbsp;ab Hebræis ciuitate poffèlla,ego quoque innbsp;his faciam finem fermonis,Et lî quidem bené, 8c vt hiftoriæcompetit,hoc Sciplcve-limrlî autem minus digne , concedenduninbsp;eftmihi. Sicutenim vinum Temper biberenbsp;aut lêmper aquam,contrarium eft,alternisnbsp;autem vti deleftabilezitalegentibusnbsp;lî lèmper exaôtus lît lèrmo,nbsp;non eritgratus.Hicnbsp;ergo erit con-fumma- |
tus. |
¦ ¦ Lr.
LJ
Ci
Hieronymi in Euangelifhas,acl
T)amafim TrafaÜQ,
No V V M Opus me facere cogis exve-teri; vtpoftexemplaria fcripturarü toto orbe dtfperfà, quafi quidam arbiter fêdeam: amp;quiainterfèvariant, quœnbsp;fint ilia quæcum Græca confèntiant veri-tate, decernam. Piuslabor, fed periculofânbsp;praefiimptio ,iudicarede cæteris, ipfumabnbsp;gt; omnibus iudicandum: fènis mutare lingua,nbsp;amp; canefcentem iam mundum ad initia re-trahere paruulorum. Quis enim dodus pantervel indodus, cum in manus volumennbsp;aflumpferit, amp;;àfàliuaquam femel imbibitnbsp;viderit difcrepare quod 1 edi car.- non ftatiranbsp;erumpat in vocem,me falfàriun^me clamasnbsp;efiefàcrilegumjquiaudeam aliquid in vete-ribus libris addere,mutare,corrigcre.'’Aduernbsp;fus quam inuidiam duplex caufa me confb-latur.-q uôd amp; tu qui fumraus fàcerdos es,fîenbsp;ri iubes:amp; verum non efîè quod variât, etianbsp;inaledicorumteftimonio comprobatur. Sinbsp;enim Latinis exemplaribus fides eft adhibé-da:refpondeant,quibus.'’tot enim funt exemnbsp;plaria penc quot codices.Sinauté veritas eftnbsp;quærenda de pluribus : cur non ad Graecamnbsp;originem reuertentes, ea quæ vel à vitiofisnbsp;interpretibus male édita: velà præfumptorinbsp;busimperitis emendataperuerfius: velàli-brarijs dormitantibusaut addita funt, autnbsp;mutata,corrigiraus.'’Neque verô ego de ve-
teri difputo téftatnento ; quod a Septuaginta fèniorib us in Grxcam linguam ver-fum,tertio gradu ad nos vfq; peruenit.Non quæro quid Aquila, quid Symmachus ß-piätrquare Theodotion inter nouos amp; vetenbsp;res médius incedat, Sit ilia vera interpreta-tio quam Apoftoli probauerunt. De nouonbsp;nunc loqyor teftamétorquod Graecum efienbsp;nô dubium eft:exceptoapoftolo Matthæo,nbsp;qui primus in ludæa Euangelium Chriftinbsp;Hebraicisliterisedidit. Hoc certè cuminnbsp;noftro fermonedifcordatjamp;diuerfos riuu-lorü tramites ducitrvno de fonte quaerêdusnbsp;eft.Prætermitto eos codices quos à Lucianonbsp;amp; Efÿcionuncupatos,paucorum hominunbsp;afleric peruerfà contentio; quibus vtiq; necnbsp;in toto veteri inftrumentopoft Septuaginnbsp;ta interprétés emendare quid licuit, nec innbsp;nouo profuit emendafle :cura multarum gênbsp;tium linguis feriptura ante traflata, doceatnbsp;falfa efle quæ addita funt.Igitur hæc præfênsnbsp;præfatiuncula pollicetur quatuor tantumnbsp;euangelia quorum ordo eft ifte, Matthæus,nbsp;Marcus,Lucas,Iohannes:codicum Græco-rum emendata collatione,fèd veterum, quænbsp;ne multum à ledionis Latinæ côfuetudinenbsp;difcreparét,ita calamo imperauimus, vt bisnbsp;tantum quæ fênfum videbatur mutare cor-relt;ftis,reliquamanere pateremur vt fuerant.
dyfliaeiufdem prafatio.Ex proœmio commentariorum^ quos in Matthicurnu,
PLVRES fuiflequi Euangelia fcripfè- phetant de corde fùo ; qui ambulant poft runt, Lucas Euangelifta teftatur , dicens, 'fpiritumfuumiqui dicunt, HæcdicitDo-Quoniam quidem multi conati funt ordi- minus;amp; Dominus non mifit eos.De quinare narrationem rerum quæ in nobis com bus amp; Saluatorin Euangelio Iohannis lo-pletæ funtificut tradiderût nobis qui abini- quitur,Omnes qui ante me venerunt furesnbsp;tio ipfi viderunt fermonem, amp; miniftraue- fuerunt amp; latrones.Qui venerunt,non quinbsp;runt ei : amp; perfèuerantia vfque in præfens mifsi funt.Ipfè enim ait, Veniebant,amp; egonbsp;tempus monimentadeclarant, quæ à diuer non mittebam eos.In venientibus præfumnbsp;fisauthoribus édita, diuerGrum hærefum ptiotemeritatjs,inmifsisobfèquiumfèrui-fuôreprincipia:vt eftillud iuxta Aegyptios tutis eft.Ecclèfiaautem quæ Domini vocenbsp;8c Thomam 8c Mathiam 8c Bartholomæû, fupra Petram fundata eft.-quam introduxitnbsp;duodecim quoq; apoftolorum, 8c Bafilidis rex in cubiculum fuum 8c ad quam pernbsp;atque Apellis ac reliquorum, quos enume- foramen defcéfîonis occulte mifit manumnbsp;rarelongiftimum eft:cum hæc tantum im- fuani,fimilis damulæ hinnuloq; ceruorum:nbsp;præfèntiarum neceffe fit dicere , extitiffe quatuor flumina, paradifi inftar erudans;nbsp;quofdam qui fine fpiritu 8c gratia Dei co- quatuor angulos 8c annulos habet, pernbsp;natifuntmagis ordinärenarrationem,qua quos quafi area teftamenti Sccuftos legisnbsp;hiftoriæ texere veritatem. Quibus iure po- Domini, lignis immobilibus vehitur. Pri-teft ill ud propheticu coaptari, Væ qui pro- mus omnium Matthæus eft publicanus co-a gnoraento
s
-ocr page 286-|
gnomento Leuhquîeuaiîgeliumîn laJaîa Hebræo fermons edidir.-ob eorum vel maxime cauGm, qui in lefum crediderantexnbsp;ludæiSjSc nequaquam legis vmbram, fuccenbsp;dente euangelij veritatc leruabant. Secundus Marcus, interpres apoftoli Petri,amp; A-lexandrinæecclefîæ primus epiicopus , quinbsp;Dominum quidém fàluatorem ipfènô vi-dit, iêdea quæ audierat magiftrum prædi-cantemjiuxtafidem magisgeftorum narra-iiitquàmordinem.Tertius Lucas medicus,nbsp;nations Syrus Antiochenfis .-cuius laus innbsp;euangelio ,qui amp; ipie difcipulus apoftolinbsp;Pauli in Achaiæ Bithyniæquepartibus volunbsp;mencondidit,quædam aki us repetens:amp; vtnbsp;iplèin proœmio confitetur, audita magisnbsp;quàm vila delcribens. Vltimus lohannesnbsp;apoftolus amp; euangelifta, que lefus amatiitnbsp;plurimum;qui fiipra pedus Dominirecumnbsp;bens, purißima dodrinarum flucnta pota-uit,8c qui folus de cruce raeruit audire,Ec-ce mater tua. Is cura effet in Afta, amp; iamnbsp;tune hæreticorum fèmina pullularent Chenbsp;rinti, Hebionis, amp; cæterorura quinegantnbsp;Chriftumin carne venifle, quos amp;ipfèinnbsp;epiftolafuaantichriftos vocat, amp; apoftolus Paulus frequenterpcrcutit : coadus eftnbsp;ab omnibus pend tune Alix epifeopis ,amp;nbsp;multarum ecclefîarumlegationibus dedi-uinitateSaluatoris altius feribere, 5c ad ip-fum (vt ita dicam) Dei verbum, non taranbsp;audaciquàm fœlici temeritate prorûperc.nbsp;Vnde Scecclcfîaftica narrathiftoria,cùm ànbsp;fratribus cogeretur vt feriberet, ita faditrunbsp;lè refpondifre,fi indido ieiunio in commune omnes Deum deprecarentunquo exple-to, reuelatione faturatus, in illud proœmiûnbsp;d cœlo venions erudauit. In principioeratnbsp;verbum;8c verbum erat âpud Deum:8c De-us erat verbum, hoc erat in principio apudnbsp;Deum.Hxc igitur quatuor euangeliamul-to ante prædîda, Ezeebiefts quoque volumen probat : in quo prima vifîo ita conte-xitur. Et in medio ftmilitudo quatuor ani-malium,8c vultus eorum facies hominis,amp;nbsp;facies leonis,amp; facies vituli,8c facies aquilx.nbsp;Prima hominis facies, Matthæuni fignifî-cat:qui quafî de homine exorfus eft feribere,Liber generationis lefu Chriftifilij Da-uidjhlij Abraham.SecundaMarcum,in quanbsp;voxleonisineremo rugientis auditur,Voxnbsp;clamantis in deferto,Parate viam Domini,nbsp;redas facite femitas eius.Tertia vituli,quaenbsp;Euangeliftam Lucam à Zacharia fàcerdotonbsp;fumpfifle initium préfigurât.Quarta lohannbsp;nem Euangeliftam, qui affumptis pennisnbsp;aquilæ,8cad altiorafeftinans,de verbo Deinbsp;difputat.Cæteraquæ lequuntur,in eundemnbsp;fènfum proficiunt, Crura eorum reda, 8Cnbsp;pennati pedes .• 8c quocunquefpiritus ibat,nbsp;ibant,8cnon reuerrebantur:8c dorfà eorumnbsp;plena oculis: 8c fcintillæ ac lampades in menbsp;diodifcurrentes,8c rotainrota,8c in fingu-lis quatuor facies.Vnde 8c Apocalypfis Iohannis ,poft expofitionem vigintiquatuornbsp;fèniorum , qui tenentes citharas 8c phialas,nbsp;adorât agnum Dei,introducit fulgura 8c tonbsp;nitrua8c feptem fpiritus difeurrentes, 8cnbsp;marevitreum , 8c quatuor animalia plenanbsp;oculis,dicens. Animal primum fimile leoni,nbsp;8c fècunàum fimile vitiilo,8c tertium fimilenbsp;homini,8cquartû fimile aquilæ volanti. Etnbsp;poft paululum , Plena erant,inquit,oculis,nbsp;8c requiem non habebant, die ac node di-centia, Sandus, fandus,fândus Dominusnbsp;Deus omnipotens,qui erat,8c qui eft, 8c quinbsp;venturus eft . Quibus cundis perfpicucnbsp;oftenditur quatuor debere tantû euangelianbsp;fufeipi , 8c omnes apocryphorum næniasnbsp;mortuis magis hæreticisquam ecclefiafticisnbsp;viuis canendas. |
Hieronymus in Catalogoßriptorum^ Eccleßa^iicorunLj,
T TH Æ V s qui amp; Leuî,expublicano apoftoIuStprimus in ïudæa propter eos qui ex eircunci-fione crediderant, Euangelium Chrifti Hebraicis fiteris yerbisque cqmpofuit. Quod quis poftea in Græciim tranftulerit , rton fatis certufn eft. Porrô ipfuni Hebraicum habetur vfque hodieinnbsp;Cæfànenlî bibliotheca,quam Pamphilus martyr ftudiofifsimè confecit. Mihi quoq; à Na^arçis, qui innbsp;Berrhœa vrbe Syrix hoc voluminc vtuntur,defcribendi facultas fuit. In quo animaduertendum ,quôdnbsp;vbicunq-Euangelifta,fiueexperfbnafua,fiue perlbna Domini Saluatoris, veteris lcripturxteftimonijsnbsp;vtitur,nonfequaeur Septuaginta trannatorumaüthontatem,fedHebraicani,à quibus illaduofuntjExnbsp;Ægypto vocautâlium tueum.Et, Q^oniam hiazaneus vocabicur.
-ocr page 287-Sandum lefu ChriftiEuan-
geiium Jecunduni
Azof. Azof autem genuit Sadoc.Sadoc autc genuit Achim. Achim autem genuit Eliud.nbsp;Eliud autem genuit Eleazat.Eleazar autem qnbsp;genuit Mathan.Mathan aute genuit lacob.nbsp;lacob autem genuit lofeph virum Maris;nbsp;de q ua natus eft lefiis qui vocatuF Chtiftus.
Omnes itaq; generationcs ab Abraham vfq; ad Dauid^generationes quätuordecira.nbsp;amp; àDauid vfq; ad tranftnigrationem Babynbsp;lonis,generationes quatuordecim.amp; à trâf-migratione Babylonis vfquead Chriftum,nbsp;generationcs quatuordecim.Chrifti autemnbsp;generatio ficerat. Cum eflet deipofatamater eius Maria^ loieph, antequam conueni-rent^inuenta eft in vtero habens de fpiritunbsp;fariAo.lofeph aiit vir eius cum eflet iuftus.nbsp;Sc nolleteamlltraducere: voluit occulte di- Deut.i4.snbsp;mittereeam.Hæc autem eo cogitante, ecce Dnbsp;angelus Domini apparuit infomnis ei, di-
ntm defeenderit : angelttiinflruit lofegh de Mariam coniugem tuam. quod enim in ea
lt;\ A - n _ r r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. /r _nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
I filiura: lISc vocabis nome eins lefum.ipfè e- Lucx.i.a.nbsp;nim faluum faciet populum fuum à pecca-tis eorum.(Hoc autem totura faAum eft vtnbsp;adimpleretur quod diAu eft à Domino pernbsp;prophetam dicentem, llEcce virgo in vteronbsp;habebit. Sc pariet filium: Sc quot;vocabunt’no- ‘yocabitur,nbsp;men eius Emmanu-el,quod eft interpreta-tumNobifcum-Deus) Exurgens autem lofeph à fomno, fecit ficut prscepit ei angelus Domini, Sc accepit coniugs ftiam.Et nonbsp;cognofcebat earn 4onec peperit filiû fiiurnnbsp;primogenitû:8c vocauit nomen eius lefum.
5. Q^uomodo magi lumuneribus ad Chrißum natu peruenerint:de Herodis in infantesfx-uitia amp; Chrißi inÆgy^tu exiliofpfusj^ renbsp;ditu in terram Ifiael. cap. I i.nbsp;CVmergo natus eflet lefus in Beth-léhé'ludæ’in diebus Herodis régis,nbsp;ecceMagi ab oriente vénerunt leronbsp;lolymâ,dicentes,Vbi eft qui natus eft rex lunbsp;dæorum?vidimus enim ftellam eius in orienbsp;te,Sc venimus adorare eum.Audiens autemnbsp;Herodes rexturbatus eft , Sc omnis lerofb-lyma cum illo.Et cogregans omnes principes facerdotura Sc Scribas populi,fufcitabanbsp;tur ab eis vbi Chriftus nafceretur.At illi di-xerunt ei,In Beth-léhé luds.Sic enim fcri-ptu eft per prophetam, fl Et tu Beth-léhera
s. A qttîiuintaiorihtii Chrißjußcundumcar cens^Iofeph fill Dauid^noli timereacciperc fltfn defrenAprit '/ittnpluxnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jnfehh Ainbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z'zx«;..—~ ---- ----J —-—
’MariteßonJxfuxtdceptiQne,partu^fMuro. natum eft,de fpiritu (anAo eft.parietautem \ ci;____IISr,r^---L;_______- -• T /- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• r
CAP. I.
J.
eius. ludas autem genuit Phares Sc Zarade '•Par. 1,3. Thamar.llPhares autem genuit Efron.Efronbsp;autem genuit Aram. A ram aut genuit Ami-nadab.Aminadab aut genuit Naaffon.Naaf-fon autem genuitSalmon.Salmon autem genbsp;nuit BoozdeRahab. llBoozaut genuit O-bed'ex Ruth.Obed autem genuitlefle.llleflenbsp;ante genuit Dauid regem.Dauid autem rex,nbsp;genuit Salomonern ex ea quæ fuit Vriæ.llSa-
B lomo autem genuit Roboam. Roboam ante genuit Abiam.Abiaautegenuit Afâ.Afà autnbsp;genuit lofaphat.Iofaphat ante genuit lora.nbsp;loram autem genuit Oziam . Ozias autemnbsp;genuit loatham. loatham autem genuit A -chaz. Achaz autem genuit Ezeciam. Eze-j’Pir.jfî. ciasautemgenuitManaflcn.llManaflesau-tem genuit Amo. Amon autgenuit lofiam.nbsp;^¦P-=.i4.c loflas autem genuitllicchonia Sc fratres eiusnbsp;in trâfmigratione Babylonis. llEtpofttraf-migrationem Babylonis, lechonias genuitnbsp;Salathiel.SalathielautemgenuitZorobabelnbsp;Zorobabel autem genuit Abiud. Abiud au- Terra-fuda,nequaquam minima es inprinnbsp;tern genuit Eliacim. Eliacim autem genuit cipibus ludacex teeniraexiet dux qul'Fcgat’nbsp;a Î popu-
Euangelium.
B populuni meum Ifrael. Tue Herodes clàm vocatis Magts^diligenter didicirabeis tempus rtellx quæ apparuiteis . amp; mittens illosnbsp;inBeth-lchem, dixit^lte, amp; interrogate di- bit’enim regnum cœlorû.Hiceft enim quot;quinbsp;ligenterde puero,-amp;cum inuenentis_,renunnbsp;tiatemihijVt 8c ego venionsadoremeü.Quinbsp;cum audiflent regem,abierunt. amp;ceccG Relia quam viderant in orieteantecedebat eos,nbsp;vfquedum veniss ftaret(upra,vbi erat puer,nbsp;Videntes autem ftellam, gauifi funt gaudionbsp;magno valde.Et intrantes domum inuene-
Ofee.ti.a
IN diebus autem illis venit lohSnes Ba- A ptifta prædicans in deferto ludææ, amp; dinbsp;cens,llPœnitentiam agite.-quot;appropinqua
- - . lt; -¦ -- - -•gt; «
didus’eft per Ifàiâ prophetam dicenté, \/ ox clamantis in deferto. Parate viam Domini,nbsp;rôdas facite fèmiras eius.Ipfè autem lohannbsp;nés habebatveftimétum de pilis camelorû, fafjirofM-èc zonam pelliceam circa lumbos fuos:efcanbsp;auté eius erat locuftæ 8c mel fylueftre.Tûcnbsp;exibat ad eum lerofolyma 8c omnis ludæa,nbsp;runtpuerum cum Maria matre eius.Scpro- gc omnis regio circa lordanem; Sc baptiza-Pfal.7(.b. cidentes adorauerunt eura; II Sc apertis the- bantur ab eo in lordane, cófitentes peccatanbsp;fauris fuis obtuleruntei munera,aurü,thus, fua. Videns autem multos Pharifæorum 8cnbsp;Sc myrrham.Etrefponfo accepto in fbmnis Sadducæorum veniétes ab baptifmûfuum,nbsp;ne redirent ad Herodem,peraliam viam re-
(2; uerfi funt in regionem fua. Qui cum recef-filïent, ecce angelus Domini apparuit in fomnis Iofeph,dicens:Surge, 8c accipe pue-rum Sc matrem eius, Sc fugein Aegyptum;nbsp;Sc eftoibi vfquedum dicam tibi. Futurumnbsp;eft enim vt Herodes quærat puerum ad per-dendum eum.Qui confurgens accepit puerum Sc matrê eius nodezSc lècefsit in Aegyptum.Et erat ibivfq; ad obitum Herodiszvtnbsp;adimplereturquoddidü eft à Domino pernbsp;propheta dicentem,l!Ex Aegypto vocaui fi-lium meum.Tune Herodes videns quonianbsp;illufus efietaMagis,iratus eft valdè.-Sc mittens occïdit omnes pueros qui erat in Beth- dabit aream fuam : Sc congregabit triticumnbsp;léhé Sc in omnibus finibus eius,à bimatu Scnbsp;infrà, lecundum tépus quod exquifieratanbsp;Magis, Tune adimpletum eft q uod didumnbsp;eft per leremiam prophetam dicétem,llVoxnbsp;in rama audita eft.ploratus Sc vlulatus mulnbsp;tus.Rachel ploras filios fuos, 8c noluit cófonbsp;lari,quia no funt.Defundo autem Herode,nbsp;ecce angelus Domini apparuit in fomnis lonbsp;fêph in Aegypto,dicés,Surgej8c accipe puerum Sc matrem eius.Sc vade in Terra-Itrael.nbsp;defundi funt enim qui quærebantanimamnbsp;pueri.Qiji côfurgens,accepit puerum Sc manbsp;trem eius,8c vênitinTerram-Ifrael.Audiésnbsp;auté quod Archelaus regnaret in ludæa pronbsp;Herode pâtre fuo,timuit illo ire.'Sc admoninbsp;tus in fotnnis,feceßitin partes Galilææ. Etnbsp;veniens habitauit in ciuitate quæ vocaturnbsp;Nazarethzvt adimpleretur quod didum eftnbsp;perprophetas,QuoniâNazaræusvocabitur.
5, Joannes ‘Baptißa(cuitu quot;vitis atßeritas de-fmbitur)ptenitcntiamiuxta IJaiee 'Vatici-niuindeßrtoprxdicat: cijjofulo adifßum idfluente^re^rehendit Pharißeos quot;vna eu Sadnbsp;ducais^ docens “Vtdignos faciant fruJlui pœ-nitentix : camp; quanta fuui à Chrißi baptif-mo differ at. ßtper Chrifum aute à Johannenbsp;hapti':^atu defeendit Spiritusfan^us, amp; quot;Voxnbsp;fatris ctelitui audita efl, c a p, 111.
Marci.iiU'' Lucæ.j.a*nbsp;Ifai.4 5.d«nbsp;Zacha.1nbsp;Ifai.4O.a«nbsp;lohan i.c»nbsp;Maici.i a«nbsp;Lucæ.vb.
B
dixit eis.Progenies viperarum,quis demon-ftrauit vobis fugere à ventura ira.Tacite go frudum dignum pœnitentiæ.Et ne veli-tis di cere intra vos,Patrem habemus Abra-hä.dicoenim vobisquoniaquot;potéseft’ Deus »fcttß.s.nbsp;de lapidibus iftis fulcitare filios Abrahæ. lânbsp;enim fecuris ad radicem arborum pofitaeft.nbsp;Omnis arbor quæ no facitfrudum bonum,nbsp;''excidetur,8cin ignem mittetur’.Ego quide »txäJit»,nbsp;baptizo VOS in aqua in pœnitentiâ.qui au-tem polt me venturuseit (rortior me elt,cu qnbsp;ius non fum dignus calceamenta portare,)nbsp;ipfe VOS baptizabit in fpiritu ßndo 8c igni.
II Cuius vécilabrum in manu fua, 8c permü- j'd,*
’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
fuum in horren m , paleas autem comburet igrti inextinguibili.Tunc venit lefus àGa-lilæa in,Iordanem,ad lohannem, vt baptizanbsp;returabeo.Iobannes ante prohibebat eum,nbsp;dicenSjEgo à te debeo baptizari. Sc tu venisnbsp;ad me.'’Refpondens antem Iefus,dixit ei,Si Dnbsp;ne modo, ficenim decetnos implere omnénbsp;iuftitiam.Tune dimifiteum. Baptizatus aunbsp;tem olefus’, confeftim afeenditdeaqua. 8cnbsp;ccceaperti funtei cœli: Sc vidit fpiritu Deinbsp;defeendentem ficut columba. Sc venientemnbsp;fuper fe.Et ecce vox de cœlis dicens,Hic eftnbsp;films meusdiledusin quo mihicomplacui.nbsp;•S. Chrißus in defertopaß idunium ijuadragiM^inbsp;dierum 'vincit diaboli tentaticncs:^ ca^to Io~nbsp;banneßcedens in Capharnaum, pcenittntiamnbsp;frtedicat'.pißatores ‘Petru Andrea^ laabdnbsp;amp; 1 ohanrie ^^^edtsi adßeyo(at •, annuntiansnbsp;quoq^ Galilxis Endgeliu 'Varias curat inßt minbsp;tat€S,turbisipfum comitatibus. c A-P-tnbsp;TVnc lefusdudiis eft in delertpm à h.nbsp;Spiritu j vt tentaretur à diabolo. Etnbsp;cum ieiunafiet quadraginta diebusnbsp;Sc quadraginta nodibus, poftea efurijt. Etnbsp;.accédons tétatorjdixit ei,Si filius Dei es,dicnbsp;vt lapides ifti panes fiant. Qui refjjôdens dinbsp;xit,Scriptû eft, llNon in folo pane viuit ho Deut.«.».nbsp;mo,lèd in omni verbo quodprocedit de orenbsp;Dei
Icre.ji.c.
Dei .Tune alfumpfit eum diabolus in Gn-dam ciuitatera,8c ftatuiteum fuperpinna-Pfal culum templi,8cdixitei,SifiliusDeies,mit Jûorfum.Scriptum eft enim,(iQinaan-gelis fuisquot;mandabit’de te 8cin manibus toinbsp;lent te, ne forte ofièndas ad lapidem pedemnbsp;tuura.Ait illi lefus rurfum, Scriptû eft,llNônbsp;tentabis Dominum Deum tuum . Iterumnbsp;alfumpfit eum diabolus inmontem excel-fum valdè;8c oftenditei omnia régna mun-di,8c gloriam eorum,8c dixit ei,Haec omnianbsp;tibi dabo,fi cadens adoraueris me. T une dicit ei Iefiis,Vade*Gtana:lcriptumeftenim,nbsp;IIDominum Deum tuum adorabis.-Sc illi fonbsp;li lèruies.T une reliquit eum diabolus:8c ecnbsp;ceangeli acceircrunt,8c miniftrabâtèi. Cîinbsp;autem audilfet lefus quôd lohannes tradi-tus eflet,lilècefsitin Galilæam: 8c relida ci-
¦ pharnaum niantima, in finibus Zabûlo 8c If. Nephthali , vtadimplereturquoddidû eftnbsp;3»
c
‘quot;PP'Ofin.
‘«.li. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦
Marei.
w..—,------------- ..«.«1... Vt 1V41VI« S.X-
r“^®-4quot;C. uitate Nazareth, vênitllamp; habitauicin Ca-“ftan.z lt;¦ nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.....nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;— . .. .
’.c.
pharnaum maritima, in finibus Zabûlo 8c ’• per Ifiiia prophetâ,ll'rerra Zabûlon 8c terra
Nephthali, via maris trans lordanem quot;Gali-. la:æ’-gentium:populus qui’ledebai’intene-bris,vidit lucé magnam:8c fedentibus in re-gionequot;vtnbræ’mortis.lux orta eft eis. Exin-de cœpit Icfus prædicarc,8c dicerejPœniten tiâ agite: quot;appropinquabit’enim regnû cœ-lorË. 11 Ambulans auté lefus iuxta mare Ga-lilææ,vidit duos fratres, Symoné qui voca-tur Petrus, 8c Andrea fratrem eius, mitten-tes rete in mare(erât enim pilcatores) Sc aitnbsp;illis,Venite poft me;8c facia vos fieri pifea-tores hominum.At illi cotinuô reliais reti-bus fecuâ funt eum. Et procedens inde,vi-dit alios duos fratres, lacôbum Zebedæi 8cnbsp;^ Johanne fratré eius innaui cumZcbedæonbsp;pâtre eorum,reficientes retia fua:8c vocauitnbsp;eos. Illi auté ftatim relidis retibus 8c pâtre,nbsp;lècuti funt eum .Et circuibat lefus totâ Ga-lilæâ, docensin lÿnagogiseorû, 8c prædicasnbsp;Euangeliû regni: Sclanans omnélanguorénbsp;8c omné infirmitaté in popuIo.Et abijt opinbsp;nio eius in tota Syria.8c obtulerûteiomnesnbsp;malehabentes, varijs laguoribus 8c tormé-tis eoprehenfos,8cqui dæmonia habebât,8cnbsp;lunaticos, 8c paralyticos,8c curauit eos : 8cnbsp;(ècutæ funt eum turbæ multæ de Galilaea,8cnbsp;Decapoli, 8c de Ierofolymis,8c de Iudæa,8cnbsp;de trans-Iordanem.
5. OUo tradit beatuudines : jipoflolot falem terra amp; lace m^i dicit'. nec 'venit ytfoluatnbsp;Icgem aut frophetasßd adimpleat,decent denbsp;non iraßendo ßatrißd 'vt ei reconàliemur,nbsp;de non mcußtßenda muliere,de memhro feannbsp;dali-^ante ahijciei^Ot de yxore extra cafumnbsp;adulter tj non dimittendamo iurandu,nec manbsp;lo re^ßendumfinimicoidiligendoSfamp;de ma-
Secundum Matthæum.
V.
le merïîii lene merendam, c a. p. VIdens autê*turbaSjafcenditin monte; A.
amp; cum fèdifletjacceflerüt adeum dif. cipuli eius,amp;aperiens os fuum doce-bat eoSjdicensJlBeati pauperes fpiritu:quo- Lueæ.tf.d,nbsp;nia ipforû eft regnum cœlorû.llBeati mites: pfaim.iz.nbsp;quoniaipfi poßidebunt terra. Bead quilu-gent.-quoniaipfi confolabuntur.llBeati qui Ifaix.sj.bnbsp;efuriunt,amp; lîtiuntiuftitiâ.-quoniâipfi fatu-rabütur.Beatimifedcordes:quoniaipfi mi- Pralm.14.nbsp;lèricordiacófèquentur. Bead miido corde;nbsp;quonia ipft Deum videbunt. Bead pacifici:nbsp;quoniS*filij Dei vocabfitur.HBead qui per- *»gt;ƒ.*•nbsp;fecutioné patiuntur propteriuftitiam; quonbsp;niâ ipforû eftregnû cœlorû.Beadeftis cum Lucæ.i4.gnbsp;maledixerinrvobis’amp;perftcud vosfuerint *homintt.nbsp;Sidixerintomnemalü aduerfum vos men- ßnbsp;détes,propter me: gaudete Scexultate^quo-nia m'erces veftra copioG eft in cœlis. lie e- .nbsp;nim perlècuti funt prophetas, qui fueruntnbsp;ante vos. Vos eftis lal terræ.Quod fi làl eua-nuerit,in quo ßlietur.'’ad nihilti valet vitra,nbsp;nifi vt mittaturforas,amp;cÔculcerurabhorainbsp;nibus.Vos eftis lux mündi. N5 poteft ciui-tas abfcôdi fupra montépofita.flneqjaccen- Mar.4$.c,nbsp;dunt lucernâ, Sc ponunteamfub modiojfednbsp;fuper candelabrû, vt luceat omnibus qui innbsp;domo funt. Sic luceatlux veftra corâ homi-nibus:vtvideant opera veftra bona,amp; glorinbsp;ficent patré veftrum qui in cœlis eft.Nolite Cnbsp;putare quonia veni loluere legé aut prophenbsp;tas.nô veni foluere ; fed adimplere. llAmen Lucæ.itf.dnbsp;quippe dico vobis,donec trâleat cœlû Sc ternbsp;ra,iota vnum aut vnusapex no pi æteribitànbsp;lege;donec omnia fiant. 11 Qui ergo foluerit lacobi.i.bnbsp;vnû de madatis iftis minimis, 8c docuerit fienbsp;homines.minimus vocabitur in regno cœlonbsp;rum,qui auté fécerit 8cdocuerit hicmagnusnbsp;vocabitur in regno cœlorû. Dico enim vo-bis quia nifi abundauerit iuftida veftraplusnbsp;quâfcribarû Sc pharifeoriim, non intrabitisnbsp;in regnû cœlor/i. Audiftis quia didûeft an-tiquis no ocides.qui auté occiderir,reuserit Exod.xp.enbsp;iudicio.Egoaûtdico vobis, quia omnis quinbsp;irafeitur fratri fuo,reus erit iudicio. Qui au-tem dixerit fratri fuo,raca: reus erit côcilio. Dnbsp;Qui autem dixerit, fatue.-reus erit gehénæ i-gnis.Si ergo offers munus tuum ad altare,8cnbsp;ibi recordatus fueris quia frater tuus habetnbsp;aliquidaduerfum te:relinque ibi munus tuû »rtfoneilu-antealtare, 8c vadepriusquot;reconGiliari’fratrinbsp;tuo: 8c tune veniens olFeres munus tuum.nbsp;IlEfto conlènticns aduerfario tuo citô dumnbsp;es in via cum eo : ne forte tradat te aduerlâ-rius iudici, 8c iudex tradat te miniftro,8c in
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fc-ioa.io.e
carcerem mittans. Amen dico tibi, non ex- Marci.ç.g, ies inde donee reddas nouifsimum quadra- Infra.i8.b.nbsp;tem.Audiftis quiadidum eft antiquis,Non
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a 5 mœcha«
-ocr page 290-Euangelium mœcHaberis.Ego au tem dico vobis^quia o-'nbsp;mnis qui viderit mulieré ad cócupifcendumnbsp;earn, iam mœchatus eft earn in corde fuo. E Quod fi oculiis tuus dextericadalizat te^erue etijSc proijce abs te. expedit enim tibi vt pe-reat vnum mébrorum tuorurn,qua totïi cornbsp;pus tuum mittatur in gehenna.Et fï dextranbsp;manus tua Icandalizat te, abfcinde eam, amp;nbsp;proijceabs te; expeditenim tibi vt pereat v-nura mébrorum tuorum,quatotum corpus Ttendite neiuftitia vcftra faciatis A coram hominibus yt videamini abnbsp;eis : alioquin mercedé nó habebitisnbsp;apud patré veftrü qui iti cœlis eft. Cû ergonbsp;facis eleemoftna,noli tuba canere ante te,fi-cut hypocritæ faciüt in lynagogis 8c in vi-ciSjVthonorificétur ab hominibusiamen dinbsp;co vobis receperüt mercedéfua.Te aüt faci-ente eleemolina,ne(ciat finiftra tua quid fanbsp;_____________________________ . ciatdextera tuaivtfiteleemofina tuainab-tuum eatin gebennam . Diftumeft autem, fcódito,8cpatertuusquividetinabfcondi-pcut.»4.a. IlC^icunquedimiferit vxoréfuam^detei li- to^reddet tibi.Etcü oratis^no eritis ficutby -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. pQcritæ,quiamâtinïynagogis 8cin angulis platearü ftates orare,vt videatur ab homini bustamê dico vobis,receperüt mercedé fua.nbsp;Tu aûtcû oraueris, intra in cubiculû tun,nbsp;8cclau{b oftio , ora pâtre tun in abfcodito;nbsp;8c pater tuus qui videtin abfcodito,rcddettinbsp;bi.Orätcsaütnolitemultü loqui,ficutethni gnbsp;ci*;putätenim quodinmultiloquiofuoex-audiantur.Nolite ergo aßimulari eis. ftite-lymä; quia ciiiitas eft magni régis. neq; per nim patervefter quid opus fit vobis,antequanbsp;caput tuum iuraueris:quia non potes vnumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- --nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..... Iacobi.5.c. capillum album facere autnigrum.ilSit ler-mo ante vefterjeft,eft,non,non: quod auté bis abandâtius eft,à malo eft.Audiftis quianbsp;Exod.xi.d. didum eft, llOculum pro ocu]o,8c dentemnbsp;Le^it.x^4.d P*“® ‘^'^nte. Ego autcm dico vobis nó refifte Lucæ.iî.e I. Cor.ö.b. Marci.'fo.b bellum repudij. Ego autem dico vobis quia Lucæ.iô.d omnisquidimilêritvxoréfuam,exceptafornbsp;nicationis caufà, facit eam mœcbari: 8c quinbsp;F dimiflam duxerir,adulterat.Iteruinaudiftisnbsp;nCor.7b.d quiadidum eft anriquis,IINoperiurabis;rednbsp;Exo'd.io.^ auté Domino iuramenta tua. Ego auténbsp;Deut.$.b. dico vobisno iurareomnino.neq;percœlû;nbsp;quia tbronus Dei eft. neq; per terram:quianbsp;fcabellum eft pedum eius.neque per lerofô Deut. 15. b re malo: fed fi quis te percuflerit in dexte-rara maxillam tuam, prasbeilli 8i alterä;ll8c ei qui vult tecum in iudicio contendere, 8cnbsp;tunica tuam tollere : dimitte ei 8c palliü.8cnbsp;quicunq; teangariauerit mille panus, vadenbsp;cum illogt;alia’duo.llQui petit à te, da ei : 8cnbsp;G volenti mutuarea te, ne auertaris. Audiftisnbsp;Leuit.ip,d quja didum eft,ilDiliges proximum tuum, 8c odio babebis inimicü tuum. Ego aute dico vobis, diligite initnicos veftros, bcnefa-Lu'.Ä.d.e eite bis qui oderunt VOS :ll8c orate pro per-fequentibus 8c calumnianribus vos: vtfitis filij patris veftri qui in cœlis eft, qui fblemnbsp;fuum oriri facit fuper bonos 8c malos , 8cnbsp;pluit fuper iuftos 8c iniuftos. Si enimdili-gitis eos qui vos diligunt,quam mercedem*nbsp;babebitis’.^nonnc 8cpublicani boc faciunt?nbsp;Et fi falutaueritis Fratres veftros tantum,nbsp;quid ampliusfacitis.^ nonne 8c etbnici bocnbsp;faciunr.'’Eftote ergo vos perfedi,ficut 8c panbsp;ter vefter cœleftis perfedus eft. «S. 2)ocet Chrißm quomodofaciendxßnt eletr moßna oratio , traditqtte dißdpulüßr-mam orandi, f!sr oß-enßa alijs tondonandi'.nbsp;item quo modo fit ieiunandum, quod non innbsp;terrafied in coelo thefiauriti^ndum , oculusnbsp;mundandui, nonfieruiendumduoluido-mind:yetat itaquefiolliätudirtem de yiSujnbsp;quot;Tpefiitu ^detraßino. |
CAP. VI. petatis eû. Sic ergo vos orabitis, llPater no-fter qui es in cœlis,fàndificetur nomé tuum.nbsp;Adueniat regnû tuû.Fiat voluntas tua,ficutnbsp;in cœlo,8c in terra.Pané noftrum fuperfub-ft'antialé da nobis bodie.Et dimittenobis denbsp;bita noftra,ficut 8c nos dimittimus debitor!nbsp;bus noftris.Et ne nos inducas in tétationé.nbsp;Sed libera nos à malo.Amé.üSi enim dimifênbsp;ritisbominibus peccataeorû:dimittet8cvo **nbsp;bis pater vefter cœleftis delida veftra.Si aûtnbsp;non dimifèritis bominibus:nec pater vefternbsp;dimittet vobispeccata veftra.Cû auté ieiu-natis,nolire fieri fient bypocritæ triftes. exterminât enim faciès fuas,vr pareât hominibus ieiunates.Amen dico vobis quiarccepe-rût mercedé fuâ. Tu aût cum ieiunas, vnacnbsp;caput tuû,8cfacié tua lauacne videaris bominbsp;nibus ieiunas, fèdpatri tuoqui eft in ablco-dito:8c pater tuus qui videt in abfcÔdito,rednbsp;det tibi.Nolitc tbelâurizare vobis thefàurosnbsp;in terra; vbi ærugo 8c tinea demolitur,8c vbinbsp;fures effodipt 8c furâtur. Tbelàurizateauténbsp;vobis theiâuros in cœlo: vbi neq; ærugo nenbsp;que tinea demolitur, 8c vbi fures non effb-diuntnecfurantur.llVbienim eft theiàurus Lue«.ii.elt;nbsp;tuus,ibi eft 8c cor tuum. Lucerna corporisnbsp;tgt;tui’,eft oculusgt;tuus’. Si’oculustuusfue-rit fimplex:totum corpus tuum lucidû crit.nbsp;Si autem oculus tuus fuerit nequam: toturanbsp;corpus tuum tenebrofum erit. Si ergo lumen q uod in te eft, tenebræ funt.ûplæ tene-bræ quanraeerût?llNemopoteft duobusdo-minis fèruire.aut enim vnum odio babebit,nbsp;8c alterû diligetzautvnum fuftinebit, 8cal-terum contemnet.Non poteftisDeo fèrui-re,6c mamônae.Ideo dico vobis,llne fôllicitinbsp;fitis •I |
Secundum Matthæum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4.
nes:*8cvos faciteillis. Hæc eft enim lex 8c i* prophetæ.Intrate per anguftâ portâ:quia lanbsp;ta porta,8c fpatiofà via eftquæducitad per-ditionem, 8c multi funt qui intrat per earn. Lucæ.ij.e^nbsp;quot;Qua angufta porta 8c arda via eft quæ du-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j.
citadvitam: 8cpauci funt qui inueniunt eam.Attêditeà falfis prophetis,qui veniuntnbsp;ad vos in veftimentis ouium,inrrinfecus aunbsp;té funtlupirapaces.Ilâfrudibuseorûcogno- Luc.iî.f.gnbsp;feetis eos. Nunquid colligût de fpinis vuas,nbsp;aut de tribulis ficus.'’ Sic omnis arbor bona,nbsp;frudus bonos facit:raala autéarbor, malosnbsp;frudus facit. Non poteft arbor bona,malosnbsp;frudus facerezneque arbor mala,bonos fru-
fitis anîmæ veftræ quid manducetis, neque corpori veftro quid induamini.Nonne anima plus eft qua efca;amp;corpus plus quàro ve
D ftimentum?Jlt;efpicite volatilia cœli quoniâ non lèrunt,neque metunt, neque congregant in horrea: amp; pater vefter cœleftis paf-cit ilia. Nonne vos magis pluris eftis illisƒ*nbsp;Qu^is autem veftrumcogitans,poteftadijcenbsp;read ftaturamfiiamcubitum vnum ? Et denbsp;veftimento quidiblliciti eftis? Confydera-teliliaagri quomodo creftunnnon laboratnbsp;neque nent, Dico autem vobis quoniâ necnbsp;Salomon in omni gloria fua coopertus eftnbsp;ficut vnum ex iftis . Si autem fœnum agrinbsp;quodhodieeft, 8ccrasin clibanuro mitti- dusfacere.HOmnis arbor quæ no facitfru- Supra.j.e.nbsp;tur,Deus fic veftit: quanto magis vos quot;mi ni dû bonum excidetur, amp; in igné niitteturj-mæ’ fideirNolite ergo folliciti efl'e, dicétes, gitur ex frudibus eorû cognofeetis eos. Nonbsp;Quid maducabimuSj autquid bibemus, aut omnis quidicitmihi,Domine,Dominejin-quo opcnemur.'’ha:c enim omnia, getes in- trabit in regnû cœlorum : led qui facit vo-quirunt. Seit enim pater vefter quia his o- luntate patris mei qui in cœlis eft,ipie intranbsp;mnibus indigetis.Q^æriteergo primum re-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
gnum Dei,amp; iuftitia eius.-amp; hæc omniaad-ijeientur vobis . Nolite ergo folliciti efie in craftinum . craftinusenim dies follicituse-ritfibiipfi.fufficit diei raalitia fua.
lt;S. 1)0001 non iudicandu,defiefiuca in ocuïo fra trt5, amp; trabe inproprio oculofian^lu non danbsp;dum canibw.omnepetentem, quarentern cäTnbsp;puîfidnte à Deo exaudiriefaàendu alijs qùodnbsp;nobti fieri yolumw : per angufam portantnbsp;ad yitam intrandum-.quomodo dinofianturnbsp;falfipropbeta, amp; arbor bona à mala’.copa-ratio de audiente Cbrifii yerba amp; opérante,nbsp;aut non opérante luxta tlïa. c Kv. v 11.nbsp;Oliteiudicare , vt noniudicemini.nbsp;*In quo eninviudicio iudicaueritis,nbsp;iudicabimini;llamp; in qua méfura nié- ti,amp; irruerunt in domum ilia, amp; cecidit, amp;nbsp;fi fueritis,remetietur vobis.Quid auté vides fuit ruina illius magna.Et fadum eft : cùm
....... feftucâin oculo fratris tui;amp; trabem in ocu confiimmaflet lefus verba hæc,admiraban- Marci.i.c, Marei.4.C. Iq tuo no vidcs ? Aut quomodo dicis fratri tur turbae fuper dodrina eins. Erat enim do Lucæ.4''«nbsp;cens eos ficut poteftatem habenSjôc nô ficutnbsp;fcribægt;eorum’amp; pharifæi.
5.
bitin regnûcœlorum.llMultidicentmihiin Luc.ij.e.f ilia die, DomineDomine,none in nominenbsp;tuo prophetauimus,amp; in nomine tuo dæmonbsp;nia eiecimus,amp; in nomine tuo virtutes raulnbsp;tas fecimus f Et tune confitebor illis,Qmanbsp;nunquânoui vos.-lldifcediteàme* qui ope-ramini iniquitatem. Omnis ergo qui audit *lt;gt;»2»?^nbsp;verba mea hæc, amp; facit ea.-afsimilabitur vi- Luc^’j.f’nbsp;ro fiipienti qui ædificauit domum fiia fuper Lucæ.iî.g.nbsp;petrâ,amp;delcenditpluuia,amp; veneruntflumi d.nbsp;na,amp;dauerunt venti, amp; irruerunt in domû £gt;nbsp;illâ, 8c non cecidi t.fundata enim erat fupernbsp;petrâ. Et omnis qui audit verba mea hæc,8cnbsp;nofacitea,fimiliseritviroftulto,quiædifi-cauit domum fuâ fuper arena; 8c deftenditnbsp;pluuia 8c venerunt flumina,8c flauerunt vé
A
‘‘NoUte cô~ iëmtre yt nonbsp;toitientne^nbsp;mini.
RoMtkrâ feftucâin oculo fratris tui:8c trabem in ocu 1 _ , _
gt; *Sine eijciam fefiucam de oculo tuo; 8c ecce trabs eft in oculo tuo.'’Hypocrita,e-ijee primùm trabé de oculo tuo, 8c tune vi-debis eijeere feftucâ de oculo fratris tui.Nonbsp;litedare fandum canibusmeq; mittatis marnbsp;garitas veftras ante porcos , ne forte cocul-cent cas pedibus fuis, 8c couerfi dirumpantnbsp;Mirc.ti.c. vos.llPetite,8cdabitur vobis: quærite,8cin-Luc.ii.b. uenietis.'pulfate, 8c aperietur vobis. Omnisnbsp;9“^ petit, accipit:8c qui quærit, inue-hcobi. 1.3. nit;8c pulfanti aperietur.Aut quis eft ex vo-B bis homo, qué fi petierit filius fuuspanem,nbsp;nunquid lapidé porriget ei? Aut fi pifeé petierit, nunquid fèrpenté porrigetei? Si ergonbsp;?.$. vos cùm fitis mali,noftis bonaodata’dare fi-lijs veftris; quanto magis pater vefter qui innbsp;Lues. 6. e. cœlis eft, dabit bona petentibus {è.'’Omnia
gt;.4. Curatum lepnfum leßts rnitth ad faieido-tei^fanat^ueru Ceniurionis cuiia fide comtnnbsp;dat,itemfiocrum Tetrifebricitantem aliotj^nbsp;plurimos maVebabentes-.yerbofiiiritus eijtit:nbsp;Scribdfiequi yolentem reijcit^alium 'Veropanbsp;tre infiepultomoxfiequi iiibet'.nauiculafluSiinbsp;butpericlitante ,excitatusa dificipulitmarenbsp;fiedaf.duos quoque dxmoniacoi apud Gerafinbsp;nosliberat,demonibut inporcos ingrediptr-mittens, quo 'vifi) Gerafini precantur ye 4nbsp;fitisfinibtndificedat. Ckp. v111.
Vm autem delcendiflfet de mote, fe- a, cutæ funt eum turbæ multae : amp;ecce Marei.i.d.nbsp;leprofus veniens adorabat eum,nbsp;dicens,Domine,fi vis, potes memundare.nbsp;Tobiæ.^.c çj.gQ quæcunqjvultisvtfaeiätvobis homi- Etextendens lefusmanunijtetigit eum,di-a 4 cens.
Infra. i».c.
i6.e.
cenSj Volo.Mundare.Etcofeftim mandata eft lepra eins. Et ait ilh 1 élus. Vide neniininbsp;Leu.i4.a lt;3ixeris:fed vadelioftede te facerdotijSi olFernbsp;munus quod præcepit Moyfts, in reftimo-Lucæ./.a. niutnillis.Cùm auté introiflet Capharnaûjnbsp;aceeßit ad cum Ceturio, rogans eum,amp; di-
Er ecce tora ciuiras exijt obuiam lefu. Et vi fb eo, rogabat vt tranfiret à finibus eorum.
5. ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Taralytiium iurat,fmbis murmurantibui quSd dixißet remiffa illi peccata ; yocatnbsp;’Matthäum publicanum, amp; rejpondet Tbttnbsp;rifaii murmurantibus qttbd cum publicanisnbsp;tderet,quod^ipfiuidifàpttlinon ieitmarent:nbsp;tnaliere àfanpuinis proflttuio liberaf. jiliamnbsp;frtncipM mortudfujeitati 'vij'u duobw caciinbsp;reßitutOi dtetnoniacum mutum fanat:fä^ T-,nbsp;biq^pradicans, omnes fanat inßrmitateSidi-c(ni multam effe mejjem, paucotyeroope-rarios, Ckv, i x.
Et afcendes*in nauiculä^trasfretauit; A
amp; venitin ciuitatem fua.Et ecce offe Marci.t.i. rebatei paralyticum iacentéinleâo.
Etvidens lefus fidem illorum,dixit paralyti cOjCofidefilijfemittuntur tibi peccata tua.nbsp;Et ecce quidam de Scribis dixerunt intra le,nbsp;Hic blafphemat.Etcùm vidiflet lefus cogi-tationes eorum,dixit,Vt quidcogitatis mala in cordibus veftris ? Quid eft tacilius,di-cere, Dimittuntur tibi peccata* ; an diccre,nbsp;Surge amp; ambula ? Vt auté Iciatis quia filiusnbsp;hominis habet poteftatem in terra dimittennbsp;di peccata: tune ait paralytico, Surge^ tollenbsp;quocunq; ieris.Et dicit ei lefus, Vulpes fo- leétum tuum,amp; vadein domum tua.Etfur-rexit,8c abijt in domum fua. Videtes auteninbsp;turbæ timuerunt, amp; glorificauerunt Dcumnbsp;qui dédit poteftatem talem hominibus. IIEtnbsp;cum träfiret inde lefus, vidit hominem le-dentem in telonio, Matthæum nomine. Etnbsp;ait illi, Sequere me. Et furgens,fecutus eftnbsp;eum.Et fadum eft:difcumbete eo in domo,nbsp;eccemulti publicani Scpeccatores venien-tes , dilcumbebant cum lefu amp; dilcipulis e-
Marei, i.c.
I.uca:.4.f.
Marei.I.d.
Lucæ..j.g
Euangelium
Sc’tibi lefti fili Dei ? Venifti hue ante tepus torquere nos .'’Erat autem non löge ab illisnbsp;grex multorum porcorum palcens.Dœmo-nes auterogabateum dicétes. Si eijeisnos,nbsp;mitte nos in gregéporcorum.Etaitillisjte.nbsp;At illi exeuntes, abierunt in porcos, amp; eccenbsp;ces,Domine,puer meus iacet in domo para impetu abijt totusgrex per præceps in marenbsp;iyticus, amp; male torquetur. Et ait illi lefus, amp; mortui funt in aquis. Paft ores autem fu-Ego venia,amp; curabo eum.Et relpodens Cé gerunt.'amp; venientesin ciuitatem,nuntiaue-turio,ait, Domine,nö fura dignus vtintres rüt omnia, Sc de ijs qui d.ismonia habuer.at,nbsp;fub tedü meü.-led tatum die verboj amp; fana- “nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
bitur puer meus:Nam amp; ego homo fum fub
gt;ij. poteftatep-coftitutus’, habens fub me mili-* . tes:8cdico huic vade, amp;vadic;8c alij, veni,
amp; venit,8c leruo meo,fac hoc,amp;: facit. Au-diensaute lefuSjmiratus eft;amp; fequetibus le g dixit, Amé dico vobis non inueni tantam finbsp;Malac.i.c. dein Iftael. Dicoauté vobisquod multülab
Oriente amp; Occidente venient, Screciibent cum Abrahä amp;lßac amp; lacobin regno cœlonbsp;rum:filij auté regni eijeientur in tenebras exnbsp;teriorcs. ibi erit fletus amp; ftridor dentiü . Etnbsp;dixit lefus Centurioni,Vade.'amp;ficut credi-difti fiat tibi. Et lanatus eft puer in illa hora . Et cum venilTet lefus in domum Perri,nbsp;üvidit focrum eius iacenté amp; febricitatem:nbsp;amp; tetigit manutn eius,amp; dimifit ea febris,amp;nbsp;furrexit, amp; miniftrabatei.llVefpcre auté fado, obruleruntei multos dæmonia haben-tes; amp; eijeiebatfpiritus verbozSc omnes manbsp;le habétes curauit,vt adimpleretur quod di-dum eft perllaia propherä,dicentem,(llplenbsp;infirroitates noftras accepit ; amp; ægrotatio-nes*portauir.Videns auté lefus turbas multas circum le,iufsit*iretransfretum.IIEt accedes vnus fcriba,ait illi.Magifter,fequar te
1
ueas habét,amp; volucres cceli nidos.-filiiis autem hominis no habet vbi caput’reclinet. Alius autem de difeipulis eius aitilli,Dominbsp;ne permitte me primùm ire,amp; lepelire patrenbsp;meum.lefus auté ait illi. Sequere me,8c di-mitte mortuos fcpelire mortuos fuos.Etaf-cendente eo in nauiculara, fecuti funteumnbsp;difeipuli eius: amp;ecce motusmagnus fadusnbsp;eft in marfita vt nauicula operiretur Audinbsp;bus, ipfe vero dormiebat. Et accclTerunt ad ius.Et videntes pharif3ei,dicebant dilcipulisnbsp;eum*,amp; fulcitauerunteum dicentes,Domi eius,Quarecum publicanis amp; peccatoribusnbsp;ne,làluanos,perîmus.Etdiciteis,Qmdtimi maducatmagiftervefter? At lefus audiens,nbsp;dieftis modicæ fidei? Tune furgens impera ait,N5 eft opus valentibus medicus, fed manbsp;uit ventis Sc mari, Sc fadaeft tranqmllitas lè habentibus.eütes autê dilcitequideftHMinbsp;magna.Porro homines mirati funtdicétes, fericordiâ volo, Seno facrificiurn.Nóenim ..TTm.uc’,nbsp;Qualis eft hic, quia venti amp; mare obediunt veni vocare iuftos,fed peccatores*.Tüc ac-Marci.va. ei-i’Et ctÏm veniflet tras fretum in regionem ceflêruntadeumdifcipulilohanisdicentes,nbsp;Luc«.8.^. Gera(^norum,occurreruntei duo habentes Quare nos amp; pharifæi ieiunamusfrequérer:
d3emonia,de monumentis exeuntes,fieui ni dilcipuli auté tui nonieiunar.'’Etait illisle-mis, ita vt nemo pollet tranfire per via illa. fus. Nunquid polTunt fiüj fpofi lugcre qua-Etecceclaraaueruntdicentes, Qmd nobis diu cum illis eft Iponfus ? Venient autem dies.
Ifài:E.$5.b i.Pet.i.d.
^nojiras.
Lucs.p.g.
Marc.4.d.
Luca,3,d.
difcipuli autetuinonieiunStf’Etait illisle-
Secundum Matthæum;
nec quicqud eius amoriprapenendu: lontsrans aut alios propter Chrißum,honoratCI}rißu,amp;nbsp;ita mereedem recipiet. CAP. x.
Et couocatisduodecim difeipulis fuis, dédit illis poteftatem fpirituum im- Marc;.}.b.nbsp;mundorum vt eijeerenteos, 8c cura- Lucæ.(S.c.nbsp;rent omnem 15guorem,8c omnem infirmi-tatem.Duodecimauté Apoftolorû nominanbsp;funt hæc: Primus, Simo qui dicitur Petrus,nbsp;6c Andreas frater eius ,Iacôbus Zebedæi, 6c:nbsp;lohannesfratereius, Philippus8c Bartho-lomæus,Thomas 8c Matthæus publicanus,nbsp;5clacôbus Alphæi 6c*Thaddæus,Simô Canbsp;nanæus, 8c ludas Ifcariotes, qui 8c tradiditnbsp;eû.Hosduodecim mifit lefus,præcipiés eis,nbsp;dicens:In via gentium ne abieritis, 8c in ci-uitates Samaritanorum neintraueritis : fèdnbsp;potius iteilad ones qua: perierunt domus If- «y-a.nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 JTnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i.,UCæ O 3
rael.Euntes autéprædicate,dicentes,Quia amp;.,o.a’. ’ appropinquauit regnum cœlorû. Infirm os Aäu.ij.g.nbsp;curate,mortuos fufeitate, leprolos munda-te,dæmones eijcire. gratis accepiftis, gratisnbsp;date.Nolitepofsidereaurû, neq; argentum,nbsp;neq; pecuniam in zonis veftris; no perainnbsp;via neq; duas tunicas, neq; C3lceaméta,neq;nbsp;virgâ.dignus enim eft operarius cibo fuo.In Bnbsp;quâcunq; autem ciuitaté autcaftellum in- Lucæ.io.«nbsp;traueritis, interrogatequis in ea dignus fit:nbsp;8c ibi manete donee exeatis.IntrStesautéinnbsp;domû,falutateeâ,dicentes, Paxhuicdomuinbsp;Et fi quidem fuerit domus illa digna,veniecnbsp;pax veftra fupereâ.fi autem nô fuerit digna:nbsp;pax veftra reuerterur ad vos. Et quicunquenbsp;no receperit vos,neq; audierit lèrmones venbsp;ftros : exeuntes foras dedomovel ciuitatenbsp;*llcxcutjtepiiluerédepedibusveftris.Amennbsp;dico vobis,tolcrabilius erit terr.!: Sodomo- Aâu.ij.g.
Marc.yb.
1-ucæ. 8.f.
C
quot;tiartHit. 7
gt;.ii.
tue 5 fquot;g' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cum an fere tu r ab eis rpofus:5c tuncflic’.
ï-uce.xi.d lunabunt. Nemo autem immittitcommifln ram panni rudis in veilimentum vetus.tol-litenim plenirudinemeius à veftimento:6cnbsp;peior fciliura fit. Neq; mitfunt vinum no-uum in vtres veteres. alioquin rumpunturnbsp;vtres,5c vinum effunditur, 5c vtres pereunt.nbsp;Sed vinum nouuni in vtres nouos mittunt;nbsp;5c ambo cófèruantur. Hæc illo loquente adnbsp;eosjecceprincepsvnusaccelsit,6cquot;adorabat’nbsp;eum,dicens, tgt;Domine’ filia niea modo de-
*CS^ dixit j
’’•lo- funéta eft.-fed venj,impone manumgt;tuam’ fuper eam,5c viuet.Et furgens Icfus, leque-batur eura,5c difcipuli eius. Et eccemuliernbsp;qua: fanguinis fluxum patiebaturduodeeimnbsp;annis,accefsit retro, 6c tetigit fimbriam ve-ftimenti eius. Dicebat enim intra fe,Si te-tigero tantum vefiimentum eius.-fiilua ero.nbsp;At lefus conuerfus Sc videns eara,dixit,Cónbsp;fide filiajfides tua telalua fecit. Et lalua fada eft mulier ex ilia hora.Etcu veniftet le-fus in domum principis,6c vidiflettibicinesnbsp;6c turba tumulcuantem,quot;dicebat’,Recedite:nbsp;non eft enim mortna puella,fi:d dormit. Etnbsp;deridebant eum.Et cü eieda efiet turba,in-trauit 8c tenuit mand eius.*Et fiirrexitpuelnbsp;la.Et cxijtfama hæcin vniuerfam terra illa.nbsp;Et trafeunte inde Iefu,fecuti funt eum duonbsp;cæci clamantes 6c dicentes, Milerere noftrinbsp;fili Dauid. Cumautê venifletdomum, ac-cefierût adeum cæci. Etdicit eis Iefus,Crenbsp;ditis quiahoepoflum facere vobis.'’Dicuntnbsp;ei,Vtiq; Domine. Tûc tetigit oculos eorti,nbsp;dices. Secundum fidem veftra fiat vobis. Etnbsp;aperti funt oculi eorum,8c comminatus eftnbsp;illis lefus, dices, Videte ne quis fciat.tlliautnbsp;exeunres difFamauerunt eum in tota terra ilnbsp;la.Egreßisautem illis,ecceobtiilcrûtei ho- rum 6c Gomorrhæorum indie ludicij, quanbsp;minem muturn,dæmonium habentem.llEt illiciuitati,Ecceego mittovos ficutouesinnbsp;eiedo dsmonio,locutus eft mutus, 8c mira medio luporum.Eftore ergo prüderes ficutnbsp;tx funtturbæ,dicentes,Nunqu3m apparuit ''nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''
ficin Ifi-ael.Pharifieiautedicebant,In principe dæmoniorum eijeit d.rmones . Et cir-cuibat lefus omnes ciuitateSjSc caftella,do-cens in ij'nagógis eorum, 8c prædicâs Euan
Msr gelium regni, 8c curans omnem languorem Lueçaou 6c omnem infirmitatem.Videns autem tur-bas,milertus eft cis, quia erant vexari 8c ia-centes ficut oues non habentes paftorem.nbsp;Tunc dicit difeipulis fuis,Mcfsis quide mulnbsp;ta,operarij auté pauci.Rogare ergo dominunbsp;mefsis vt emittat operarios in mefiem fuam.nbsp;5. Ligat'to Ac inß.ru^io duodccim jipoßolorum
{i]itorüKttnominareceßntur)adEitd,geli':^n
du ludteis, amp; dtemoniacos infirmos^citrAdos: Cû auté perlèquentur vos in ciuitate ifta;fu qui aduerfui mala hit imminetiaframonetur gite in alia.amé dico vobis, no cofummabinbsp;amp; robordtur.Chrißwnöyenit'Vtmittatpaie tisciuitates Ifrael donee veniat filius hominbsp;fedgladiuj i^ß^iara bominibui (ofitenduseß^ nis.llNÓ eft difcipulus jfiipermagiftrum,necnbsp;feruus
fèrpêces,amp; fimplices ficutcolumbæ. Caue-teautê ab hominibus.Tracent enim yos in cócilijs,amp; in lïnagógis fuis fîagellabût vos:
amp; ad præfides 5c ad reges diicemini proprer
me,in tcftimonium illis 5c gentibus. llCfim Luc.ai.l. auté tradent vos, nolite cogitare quomodonbsp;aut quid loquamini : dabitur enim vobis innbsp;illa hora quod loquamini.no enim vos eftisnbsp;qui Ioquimini,fed fpiritus patris veftri quinbsp;loquitur in vobis. Trader aure frater fratré qnbsp;inmorté,5c pater filium:5c infurgent filij innbsp;parentes,5c morte eos afficiét, 5c eritis odionbsp;omnibus *propter nomé meum. qui autemnbsp;perlêueraucrit vfq; in fincm,hic ftluus erit.
* hotnin ftt
Lue*.lt;5.f. loha.ij.btnbsp;.c.
banni quæ audiftis amp; vidiftis,Ca:ci vident, clatuli ambulant Jeprofi mundantur^furdinbsp;audiunt,mortuirefurgunt,paupereseuangenbsp;lizantur. amp; beatus eft qui non fuerit icandanbsp;lizatus in me.îllis autem abeuntibus, cœpitnbsp;lefus dicere ad turbas de lohanne.Qmd ex-iftis in defertum videre ? arundinem vento
D
Marc. 8.d. Lucæ,5).c.nbsp;Sc.u.b.nbsp;i.Tim.z.bnbsp;Lucx.ia.f.
Mich.7.b, meftici eius.Il Qui amat patrem aut matrem quàm me,noneft medignus. amp; qui a-
1
Lucæ.p.c. dignus.HEt qui nô accipit crucem fuam, amp; lohan,u.d
Euangelium
lêruus fuper dominum fuum. fufficit difei- dens lefus ait illis, Euntes renuntiate lo-pulo vt fit fient magifter eius: amp; fêruo, fient dominus eius . Si patremfamiliàs Beelzebub vocanerunt:qu2to magis domefticos Marci.4.c eiusPNeereo timueritis eos.IlNihilenim eftnbsp;Lucæ.S.c.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;°nbsp;nbsp;nbsp;1 ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, , .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
opertum,quodnoreuelab]tnr:amp;occultum, quod non ftietur.Q^od dico vobis in tenenbsp;bris,dicitein lumine;amp; quod in aure audi-tis, prædicate fuper tecta . Et nolite tiraere agitatamtSed quid exiftis videre?hominemnbsp;eos qui occcîdunt corpus, anima autem no mollibus veftitum?Ecce qui mollibus veftinbsp;poflunt occidere.-ièd potius timete eum qui u'ntur,in domibus regum funt.Sed quid ex-poteft Scanimam amp; corpus perdere inge- iftis viderePprophetam ? Etiam dico vobis, Bnbsp;hennam.Nônneduo pafleresaife væneunt: amp;plufquâ prophetam.Hicenimdequofcrinbsp;amp; vnus ex illis non cadet fuper terram finenbsp;pâtre veftro.’ Veftri autem Sccapilli capitisnbsp;omnes numerati funt. Noliteergo timere;nbsp;multis paiferibus meliores eftis vos.llOmnisnbsp;ergo qui cofitebitur me coram hominibusnbsp;confitebor amp; ego eum coram pâtre meo quinbsp;in cœlis eft. qui auteni negauerit me coraranbsp;hominibus; negabo amp;egoeum cora pâtrenbsp;meo qui in cœlis eft. Nolite arbitrari quianbsp;pacem venerim mittereinterram.non veninbsp;pacem mittcrcifed gladium. veni enim fèpanbsp;rare hominem aduerfus patrem fuum,8c fi-liam aduerfus matremfuam, amp;nurum aduerfus iocrum fuamiSc inimici hominis,donbsp;meftici eius.Il Qui amat patrem aut matremnbsp;mat filium aut filiam fiiper me, non eft menbsp;iequitur meinonçft me dignus. IIQminue-nitanimam fuam:perdet illam.amp;qni perdinbsp;deritanimam fuam propter me ; inuenietnbsp;eam.llQui recipit vos, me recipit:8c qui menbsp;recipit, recipiteum qui me mifit. Qui recipit prpphetam in nomine prophetæ: mercenbsp;déprophetæaccipiet. Sequirecipit iuftumnbsp;in nomine iufti : mercedem iufti accipiet.nbsp;IIEtquicunq; pocum dederit vni ex minimis iftis calicem aquæfrigidæ, tantum innbsp;nominedifcipuli;amen dico vobis,nonpernbsp;det mercèdem fuam.
S. Johannes de carcerenütwsmittlt ad leßtm'. ^uihwpoß Chrißt reßoßitn ahenntibtajpjenbsp;cor am turhis laudat lohannem, ludteos yenbsp;ropuerts in foro inuice acclamatihus àfimi-lat,exl)rohrans ciuitatibus obflinatis in ^ui-bnsplurimasfecei'at 'virtutes’.coßßio Jeßt adnbsp;Jatre:oneraios adß yocat Chrifltn, dices ittnbsp;____gußtueßfeßuaue. CAP. x l. I ƒ T faiäum eft : amp; cum confummafletnbsp;Lucæ, 7.C. r lefus præcipiensduodecimdifcipulis
'fuis,tranfijt inde, vt doceret amp; prædi caret in ciuitatibus eorum.Iohannes autemnbsp;cum audifietin vinculis opera Chrifti: mitnbsp;tensduos de diftipulis fuis,aitilli,Tu es quinbsp;venturus es:analium expeótamus.'’Etrefpo
ptum eft, H Ecce ego micro angelum meum Mala.j.«. antefaciem tuam , qui praeparabit viam tuanbsp;ante te. Amendico vobis,non (urrexit internbsp;natos raulierum maior lobanne Baptifta.nbsp;qui autem minor eft in regno cœlorumjmanbsp;ior eft illo.Il A diebus auté Iohannis Bapti- Luc..i«.J-ftæ vlq; nunc, regnum cœlorum vim pati-tur,8c violen ti rapiuntillud. Omnes enimnbsp;prophetæ amp; lex, vfq; ad lohannem prophenbsp;taucrunt:amp; fi vultis recipere, lliple eft Elias Ma la. 4. b-qui venturus eft.Qiii habet aures audiendi,nbsp;audiat.IlCui autem lîmilem æftimabo gene Luci.7.c.nbsp;rationem iftâ.^Similis eft piieris ièdentibusnbsp;in foro: qui clamantes coæqualibus dicunt,nbsp;Cecinimus vobis,amp; non fàltaftisJamenta-uimus,amp;no planxiftis. Vênitenim lohan- Cnbsp;nés neq; manducans neq; bibens:amp; dicunt,nbsp;Dæmonium habet.Vênitfilius hominis manbsp;ducans amp; bibens:amp; dicuntjEcce homovo-raxamp;potatorvini,publicanorum amp; pecca-torum amicus. Et iuftificata eft Eapientia ànbsp;fîlijs fuis.IITunc cœpit exprobrare ciuitati- Lucx.io.einbsp;bus ,in quibusfaélæ fiint plurirnæ virtutesnbsp;eius quia non egiflent pœnitentia. Væ tibinbsp;Corozâin,væ tibi Beth-faida: quia fi in Tynbsp;ro amp; Sidônefaétæ eflent virtutes quæ fada:nbsp;funt in vobis,olim in cilicio amp; cinere pœninbsp;tentia egiflent.Veruntamen dico vobis; Tynbsp;ro amp; Sydôni remifsius erit in die iudicij,nbsp;quàm vobis,Et tu Capharnaum, nunquidnbsp;vfq; in cœlum exaltaberis?vfq;in infernutnnbsp;deftendés.quiafi in Sodomis fadæ fuiftentnbsp;virtutes quæ fadæ funt in te,fortc mafiflentnbsp;vfq; inhancdiera. Veruntamen dico vobisnbsp;quia Terrae-Sodomorum remifsius erit in Dnbsp;die iudicij, quàm tibi.Illnillo téporercfpô- Lucç.io.dnbsp;dens lefus dixit,ConfiteQr tibi pater domine cœli amp;terræ quia abftondifti hæc à fa-pientibus amp; prudentibus,amp; reuelafti ea parnbsp;uulis.Ita pater : quoniam fie fuit placitumnbsp;ante te. Omnia mihi tradita funt à pâtrenbsp;meo.Etnemo nouitfilium ,nifiparer:neq;nbsp;patreni quis nouit,nifi fîlius,amp; cui volueritnbsp;filius reuelare, Venice ad me omnes qui la-boratis,amp; oneratieftis.-Scego rcficiam vos.
llTollite
Lucæ.io.c lohan.ij.c
Marei, ÿ.f.
Secundum Matthæum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6
Isre.s.a. fITollite iugutn meum fuper vos j amp; difcite mine eins Genfes fperabunt.llTunc oblatus M^rc.j.c. cft ci flxmoninra habéSj cæcuSjamp;mutus:82nbsp;curauit eumjta vt loqueretur amp; videret. Etnbsp;ftupebant omnes turba;, 8c dicebant, Nun-quid hic eft fîlius Dauid?PhariIàei autemaunbsp;dienteSjdixerunt,Hic no eijcit dœmones ninbsp;fi in B eel-zebub principe dæmoniorû.Iefusnbsp;aile ici es cogitationes eorum,dixit eis,Om-ne regnum diuifiim cotra fè, defblabitur; 8cnbsp;omnis ciuitas vel domus diuifâcotra (è^no ,nbsp;ftabit. Et fi fatanas fatana eijcitjaduerfus fenbsp;diuifus eft.quomodo ergo ftabit regnum e-ius?Et fi ego in Beel-zebub eijcio darm ones:nbsp;filij veftri in quo eijciunt? Ideo ipfi indicesnbsp;veftri erunt. Si autem ego in fpiritu Dei e-ijeio dæmones:igiturperuenit in vos regnûnbsp;Dei.autquomodopoteftquifquam intra- qnbsp;re in doraum fortis,amp; vafa eius jliriperemi-ii prius alligauerit fortem, 8c tunc domumnbsp;illius diripiet Qui no eft mecum cotra menbsp;eft;8c qui no congregat mecum^ fpargit.lll- Marei.5.4,nbsp;deo dico vobisromne peccatum 8c blaiphe-mia remittetur hominibus, Ipiritus autemnbsp;*blafphemia’non remittetur. Etquicunquenbsp;dixerit verbum cotra filium hominisjemitnbsp;tetur ei: qui autem dixerit cotra fpiritu (annbsp;lt;ftum, non remittetur ei neq; in hoc fieculonbsp;neqjinfuturo. Aut facite arborera bona^8cnbsp;frudum eiiis bonumraut facite arborera manbsp;lamjamp;frudum eius malum.fi quide ex fru-du arbor agnolcitur.Progenies viperarum,nbsp;quomodo poteftis bona loqui,cum fitis manbsp;li? Ilexabundantiaenim cordis os loquitur, Lueæ.tf.g.nbsp;Bonus homo, de bono thefauro profert bo
. .
mala. Dico ante vobis quoniam omne ver-bti otiofum quodlocuti fuerint homines, reddent ratione de eo in die iudicij.Ex verbis enim tuis iuftificaberis,8c ex verbis tuisnbsp;códemnaberis. Tunc refponderunt ei quidam de Scribis 8c Phari(æis,dicentes, Maginbsp;fter,voluraus à te fignum videre.Qui refpo-desaitillis, IIGeneratio mala 8c adultéra fi- Luc*.ii.d,nbsp;gnu quærit: amp; fignum no dabitur ei,nifi fi-gnu lonæ prophetx.lISicut enim fuit Ionas lonæ.».«.nbsp;in vétre ceti tribus diebus 8c tribus nodibus: Dnbsp;fic erit filius hominis in corde terra tribusnbsp;diebus Si tribus nodibus.-llViri Niniuitafurnbsp;get in iudicio cti generatione ifta,8c coderanbsp;nabunt ea:quia pœnitentia egeruntin præ-dicatione Iona, Si eccQ plus qua lonas hie.nbsp;Regina auftri (urget iniudicio cumgeneratione ifta, 8c c5demnabiteâ;quiavênit ànbsp;finibus terra audire (àpientiâ Salomonis,8c
i me quia mitis fum 8c humilis corde;8c in-‘•Ioan.5.a uenietis requiem animabus veftris. Hlugum enim meura fiiaiieeft, 8c onus meum leue.nbsp;iS« ’Difiipulosfalbatho quot;felletes excufat^ manbsp;num ^uo^ aridam fahlatbo curat: 7harifiso~nbsp;rum machinationi tadtuscedem, ßnbsp;(uratoifilere^racipiens, imÿlet Ifaia'vatici-nium'.damoniaco cato tJr mutocurato, ‘Pbari-faos ipßtm in ‘Beel- ^bub eijeere damonia bla-ßhemantti couinât falßtm dicere : dicensbla-ßhemiaminSßritum fanBum irremißibile,nbsp;tÿ de omni yerbo otioß reddendam rationem'.nbsp;Scribis autem tJr ’Pbarifaisßgnumpetentibus^nbsp;dandum dicit lonaßgnum'. amp; quxfint maternbsp;Cïzfiatre!ipfius. CAP. x11.
A TN illo tempore abijt lefus per làta (àb-I • ‘iifeipuli autem eius eftirientes * quot;^cœperunt vellere(picas, 8c manducare.nbsp;Phari(ai autem videntes,dixerunt ei, Ecce,nbsp;dileipiili tui faciunt quod non licetgt;eis’ fa-, cere (àbbathis. At ille dixit eis. Non legiftisnbsp;quid llfeceritDauidquandoefurijt, 8cquinbsp;cum eo erât : quomodo intrauitin domuranbsp;Dei, 8cpanes propofitionis comêdjt,quosnbsp;. nonlicebatei edere, neq;hisquicumeoc-, nifiJIfolis (àcerdotibusPIlAut non legiftis inle'ge quia Gbbathis (âcerdotesin temnbsp;plo (àbbathum violât,8c fine crimine funt?nbsp;Dico autem vobis quia téplo maior eft hîc.nbsp;Siautem (ciretisquid eft. Il Mi(èricordiaranbsp;volo,8cnon Gcrificium.-nunquam condemnbsp;nalTetis innocentes,dominus enim eft fîliusnbsp;hominis etiamlàbbathi.
tranfi(ret,venit in (ynagôgâ na;8c malus homo de malo thefauro profère corum.Et eccehorao*manum habés aridâ,nbsp;8c interrogabant eum dicentes. Si licet (àbbathis curare.*’vt aceufarent eum.Ipfè aût dinbsp;xit illis,Qms erit ex vobis homo qui habeatnbsp;ouem vnâ; 8c fi ceciderit hæc fabbathis in fonbsp;ueâ,nône tenebit 8c leuabit eâ.'’Q^nto ma-gis melior eft homooue.'’Itaq; licet (àbbathis benefacere.Tunc ait homini,Extendenbsp;manum tua.Etextendit;8c reftituta eft (àninbsp;tari ficut altera.Exeuntcs auté Phari(àîi,co-filium faciebant aduerfiis eû quomodo per-deren t eu m .lelîis aût (ciens,recefsi t inde: 8cnbsp;(ècutifunteû multi, 8ccurauiteos omnes.Scnbsp;præcepit eis ne manifeftum eum facerét. Vtnbsp;adimpleretur quod didumeft per Ilàia pro-phetam, dicentem, IlEcce puer meus quemnbsp;elegi,diledus meus in quo benecomplacuitnbsp;animæ meæ. Ponam (piritum meum füpernbsp;eum,8c indicium gentibus nuntiabit.No COnbsp;tendet neq; clamabit;neq; audietaliquis in ecceplus quàm Saloraô hîc. Cùm autéim-platéis vocem eius. arundiné qualfatam no mundus (piritusexierit ab homine,ambulatnbsp;c5fringèt,8clinumfumigans no extinguet: per locaarida quaeres requié,8c no inuenit.^^nbsp;donee eijciat ad vidoria iudicium:8c in no- Tune dicit, Reuertarin domum meam vn- î.par.io.ânbsp;deexi-
-ocr page 296-ert qui audit verbum, amp; intelhgit, Sc frudû ; afFert,Sc facit aliud quidem centefîmum, a-liud aiitem lexagefimum^aliud verô tricelî-mum.Aliam parabolam propofuit illis, dices,Simile fadum eftregnum cœlorum ho-mini qui feminauit bonum femeninagronbsp;fuo.cum autem dormirent homines , vênit
Euangelium
deexiui.Etveniens^inucnitearn vacantem pieruntviderequîevidetis,S£no viderunt; (copis tnundatâ,Sc ornatam.Tunc vadit, 8: Sc audire quæ auditis,8c nô audierunt. Vosnbsp;aflumit fépté alios fpiritus fècum nequiorcs ergo audite parabolam feminantis. Omnis Cnbsp;a.Petr.i.d. intrantes habitât ibidlSc fiunt nouißi- qui audit verbum regni amp; non intelligic, venbsp;ma hominis illius peioraprioribus. Sic erit nitmalus, Scrapitquod feminatumeftinnbsp;LucæVl’ 5^g®ïie*'^“onihuicpefsimæ.llAdhuceo lo- cordeeius.-hiceft quifècus viam fèminatus
hiceftqui verbum audit, 8c continuo cum gaudioaccipit illtid, non habet autem in lênbsp;radicem,fed eft temporalis, fada autem tri-
» continuo fcandalizatur. Qui autem fèminatus eft in fpinis.'hic eft qui verbum audit,nbsp;ScfblicitudolàeculiiftiusScfallaciadiuitia-fratcrôcforor, 8c mater eft. rum fufFôcatverbum,8cfine fruduefficiturnbsp;Sedetuinnaukulafiroponit turbii Jgt;arabo- Qm verô in terram bona fèminatus eft; hicnbsp;lasfemtnantMac^^aniorü,qucisetiamdifcinbsp;palis interpretatur: hem parabolas degranonbsp;fauro margarita inusntis: de reti in marenbsp;tnißo,quamparaboldetid declarat'.docens innbsp;patriaßia,ait,prophetanotjje fine honore ni
.XIII. fuo.cum autem dormirent homines , vênit Nillodie exiens lefiis dedomo,fedebat inimicus eius, 8c fuperfeminauit zizaniainnbsp;i mare.ilEtcongregatæ funt ad eum medio tritici,8cabijt. Cùm autem creuifTet Dnbsp;herba,8c fruétum fecifletitunc apparueruntnbsp;8c zizania. Accedentes autem fèrui patrisfa-milias,dixeruntei, Doroinc,nônne bonumnbsp;fernen fcminafti in agro tuo.'’Vnde ergo habet zizania.'’Et ait illis, Inimicus homo hocnbsp;fecit.Serui autem dixerunt ei, Vis*imus,8cnbsp;colhgimus ea.'’Et ait,Non;ne forte colligennbsp;tes zizania,eradiceris fimul cum eis 8c triti-cum. Sinite vtraq; crefcerevfq; ad meffem:nbsp;8c in tempore mefsis dicam mefroribus,Colnbsp;ligitc prim U zizania, 8c alligate eainfafcicunbsp;los ad comburendum, triticum autem congregate in horreum meum.llAliam parabo- Luçæ.fpJnbsp;lampropofuiteis,dicens,Simileeft regnuranbsp;cœlorum grano fin.apis,quodaccipiens homo feminauit in agro fuo : quod minimumnbsp;quidem eft omnibus fèminibus:cùmautemnbsp;creuerir,maiuseft omnibus oleribus , 8c fitnbsp;arbor,ita vt volucres cœli veniant, 8c habitent in tamis eius. flAliam parabolamlocu- Lucas.ijƒ.nbsp;.....n.- c- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;______1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Marc.4.d.
mahominis illius peiora prioribus. Sic erit
*.uv4;...c. ^ygjgj^j(urbas,ecce mater eius 8cfratresfta eft.Qui autem fuperpetrofa fèminatus eft: bât foris,quaerêtes loqui ei. Dixit aût ei quinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’-------'*-* °' ------------------
dam,EcCe mater tua 8c fratres tui foris, ffât ^lo^uilecû. quærétes*te’. Atipfèrefpodens dicenti fibi,
ait, Quæ eft mater mea, 8c qui funt fratres bulati one 8c perfecutione propter verbum, mei.'’Etextédens manu in difcipulos fuosdinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' r 1 i-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ r ¦
xit,Ecce mater mea 8c fratres mer. Quicûq; enim fecerit voluntatê patris mei qui in cœnbsp;Iis eftâpfè me’ * f
lasfeminantM ac ^^aniorü, quas etiam difei palis interpretatur: item parabolas de granonbsp;ßndpiSjdefermeto infarinaouultato,de the-faaro tÿ margarita inuentis: de reti in marenbsp;tnißo,quamparaboldetid declarat'.docens innbsp;patriaßia,ait,prophetâ no tjje fine honore ninbsp;ßinpropria patria. CAP. x 111.
ATNilk ’• nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;- - • • ƒ • -
î^ucæ s'^ 1 ^êcus mare.ilEtcongregatæ funt ad eum
quot;**turboe multæ,ita vt in nauiculâafcendés fèderet;8c omnis turba ftabatin litcore,8clonbsp;cutuseft eis multa in parabolis diccns,Ecce,nbsp;ferainat,fèminare*.Et dû fèminat,nbsp;quædâ ceciderunt fecus viâ,8c venerunt volucres cœli, 8c comederunt ea.Alia autécecinbsp;deruntin petrofa,vbi no habebât terrâ mulnbsp;tam;8c côtinuo exorta funt,quia non habe-bant altitudinê terræ.fole autem orto æftuanbsp;uerunt:8cquianôhabebantradicem, arue-runt.Alia auté ceciderunt in fjîinas ;8ccre-uerunt fpinæ, 8c fuffocauerunt ea. Alia aûtnbsp;ceciderunt in terra bona ; 8c dabât frudum,nbsp;•gt;centü,aliud aüud quot;ccntefimum, aliud fèxagefimû, aliudnbsp;tricefimû’.Qui habet aurcs audiendi,audiat.nbsp;Et accedences difeipuli dixerunt ei, Quarenbsp;in parabolis loqueris eis.'’ Qui refpôdens,aitnbsp;illis. Quia vobis datum eft nofîè''myfteria’nbsp;regni cœlorum:illisaût nô eft datum. llQuinbsp;enim habet,dabitur ei,8c abundabit:qui autem nohabet,8cquod habetaufereturabeo tusefteis.Simileeft regnumeœlorû fermen gnbsp;Ideô in parabolis loquor eis ; quia videntes to, quod acceptum mulier abfcodit in fari-nÔ Yident,8c audientes n5audiunt,neq;in-telligût.quot;8cadimplerur’in eis prophetialfaiænbsp;quot;dicens’,llAuditu audietis,8c nô intelligetis:nbsp;8c videntes videbitis,8c nô videbitis.Incrafinbsp;fatum eft enim cor populihuius,8c auribusnbsp;grauiter audicrunt,amp; oculos fuos clauferût.nbsp;nequando videât oculis, 8c auribus audiât,nbsp;8c cordeintelligât,8ccôuertantur,8c fânemnbsp;*.uva: lu U cosllVcftri autcm bcati oculiquia vident,8cnbsp;Marc.^.b. aures veftræ quiaaudiunt. Àmenquippedinbsp;L ço vobis quia multi prophetæ 8c iufticu-
fexaginttt, aliud trigiitnbsp;ta.1.nbsp;Sic Paulonbsp;fait.
^my/liriu»t
Infra. 15.c
B
adiin-flentur ^'dicintii.nbsp;Ifaix. 6.C.nbsp;]Vl4tt.4.b.nbsp;Lucæ. 8.bnbsp;lohan.u.f
Aétu.xS.f. Rom.11.b.nbsp;Lucas, lo.d
Lucæ.S.b.
næ fatis tribus, donee fermentatum eft to-tum.Haîc omnia locutus eft lefus in parabo lis ad turbas:8c fine parabolis non loqueba-tureis: vt impleretur quod didum erat pernbsp;prophetâ dicentem, IIAperiain parabolis os Pfal.rr.»«nbsp;meum,erudabo abfconditaàconftitutionenbsp;mundi. Tunedimifsis turbis vênit indo-mum: 8c accefîeruntadeum difeipuli eius,nbsp;dicentes,Edillere nobis parabola zizaniorûnbsp;agri.Qui refpodés ait,illisgt;QiJ,i fèminat bo-nû fernen, eft filius hominis. Ager autéieft
mun-
-ocr page 297-Secundum Matthæum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
enim tenuit Iohannem,amp; alligauit eum:amp; pofuit in carcerem propter Herodiade vxo-rem * fratris ßii. Dicebat enim illi lohan-nes^Nolicet’tibi habere earn. Et volens ilium occiderCp timuitpopulum : qnia hcutnbsp;prophetam eum habebanr.Dieautc natalisnbsp;Herodis faltauit filia Herodiadis in medio;
mundus .Bottû veto fernen ;hi funt filij re-gni.Zizania auté; filij funtnequam.Inimi-cus autem qui fèminauitea: eft diabolus.
^Poc.q.c IIMeßis verôjcôfummatio fieculi eft .Meflo P res autem;angeli funt.Sicutergo colligun-tur zizania,8c igni coraburuntunficerit innbsp;côfùmmationelæculi.mittet filius hominisnbsp;angelos ftios,8c colligent de regno eins om ScplacuitHerodi.Vndecum iuraméto polnbsp;niafcandala,8ceos quifaciuntiniquitatem; quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
6c mittent eos in caminum ignis.Ibi erit fie tusSeftridor dentium . lITunc iuftifulge-bunt fient fol in regno patris eorum . (^inbsp;habet aures audiendi audiat. Simile eft re-gnum cœlorû thefàuro abfcondito in agro;nbsp;quem qui inuênit homo,abfcondit, 8c prænbsp;gaudio illius vadit, 8c vendit vniuerfa quænbsp;habet,8c emitagrum ilium . Iterum fimilenbsp;eft regnum cœlorum homini negociatori,nbsp;quærenti bonas margaritas. Inuenta autemnbsp;vna pretioß margarita, abijt, 8c vendiditnbsp;omnia quæhabuit,8c emit earn.Iterum liminbsp;leeft regnum cœlorum fagenæ miflæ in manbsp;re,8c exomni genereopifcium’cogreganti.nbsp;quam,ciim impleta elTct,educcntes,8c fecusnbsp;littus f^denteSjClegerunt bonos in vafà,ma-los aiïtem foras mifèrunt. Sic erit in con-fummatione fecu]i,exibunt angeli,8c fepa-rabunt malos de medio iuftorum,8c mittétnbsp;eos in caminum ignis.ibi erit fletus 8c ftri-dor dentium.Intellexiftis hæcomnia ?Di-cunt ei,Etiam*,Ait illis, Ideo omnis feribanbsp;doâusin regno cœlorum,fîmiliseft homini patrifamiliàs,qui profert de thefàuro fuonbsp;noua ôc vetera.Ét faôtum eft:cùm confiim-maffetlefus parabolas iftas, tranfijt inde.
-• IlEt veniens in patriam fuam,docebat eos in J fynagogis eorum,ita vt mirarentur,8c dice-
1
None hic eft fabri filiusrNônne mater eius lt;îicitur MariailISc fratres eius,Iacôbus 8c lonbsp;feph,8c Simô 8c ludas; 8c fororcs eiuSjOonenbsp;oésapudnos funt ? Vnde ergo huic omnianbsp;ifta.'Et feandalizabantur in eo.Iefùs auté dinbsp;xiteis,N5 eft propheta fine honore, nifi innbsp;patria fua,8c in domo fiia.Etnó fecit ibi virnbsp;tûtes multas,propter incredulitatem illorû.
S. Cdput lohannii datur fuellafdltatricï'.le-Jus ^wnijue ’^irorutn milita in deßrto quin quepanibus duoiuspifeibus(atiat,fubla-tis auodeeim reliquiarum cophinis', amp; fupernbsp;mareambulans difipulostempeflate agitatos confortât^7etrumq^ àfubmerfioneltberat:nbsp;in Terra- Genefar quot;narij curantur languor esnbsp;ta^u quot;neflimenti ipfius. c A P. x 1111.nbsp;temporellaudiuitrisrodes tetrar-1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iefu;8c ait pueris fuis, Hic eft
lohanes Baptiftafipfefurrexitàmortuis ßcideo virtutes operantur in eo. llHerodes
licicuseft. ei dare quodcunque poftulaflet ab eo.At ilia præmonitaà matrefua,Da minbsp;hij inquit, hie in dilco caput lohannisBa-ptiftæ.Etcontri flatus eft rex:propter in ramentum aute amp;eos quipariter recumbe-bant^iufftt dari.Mifttque, amp; decollauit lo-hannem in carcere. Et allatum eft caput e-ius in difco:8c datum eft puellæ, amp; attulitnbsp;matri fuæ.Et accedentes difeipuli eius,tulc- Bnbsp;runt corpus*, amp;fepelierunrillud:amp;venic- *eiu!.nbsp;tes nuntiaueruntlefu.llQuodcùmaudjftetnbsp;lefusjfècefsit indein nauicula , inlocum Iolun.0.3nbsp;defèrtum fêorfum. 8c côm audiflènt turbæ,nbsp;lêcutæ funt eum pedeftres de ciuitatibus.Etnbsp;exiens vidit turbam niultam:8c mifèrtus eftnbsp;eis ƒ amp; curauit lan^uidos eorum . Vefperenbsp;autem fado acceflerunt ad eum difeipulinbsp;eius,dicentes,Defèrtus eft locus, amp; hora ianbsp;præterijt.-dimitte turbas,vt euntes incaftelnbsp;la,emant fîbi efcas.Iefus autem dixit eis,N5nbsp;habent neceflê irezdatc illis vos manducare.nbsp;Refponderunt ei,Nô habemus hic nifi quinnbsp;quepanes Scduospifces.Qui aiteis,Affertenbsp;mihi illos huc.Et cùm iuftiflet turbam dif-cumbere fuper fœnum : acceptis quinquenbsp;panibus amp; duobus pilcibus, afpiciés in cœ-lum benedixit 8c fregit, dédit difeipulis qnbsp;panes,difeipuli auté turbis.Et manducaue-runtomnes ,8c laturati funt.Et tulerunt
IlEt veniens in patriam fuam,docebat eos in
rent, Vnde huic fàpientia hæc, 8c virtutes.'’ reliquias, duodecim cophinos fragmento-rum plenos • Manducantium auté fuit numerus, quinque millia virorum , exceptis mulieribus 8cparuulis.llEtftatimquot;iufsic’Ie- ^oh7n.6.bnbsp;fus difcipulos afcédere in nauiculâ, 8c præ- *co»//«/ù.7nbsp;cedere eum trans fretum, doneedimitteretnbsp;turbas. Et dimiffaturba afeendit in motemnbsp;folus orare. Vefpere auté faélo folus eratibi.nbsp;nauicula auté in medio mari iadabatur fiu-étibus.erat enim contrarius ventus. Quartanbsp;aût vigilia nodis, vénit ad eos ambulans funbsp;per mare.Et vidétes eu fuper mare ambulannbsp;té turbati funt,dicétes,Quia phantafma eft.nbsp;Et præ timoré clamauerunt, Statimq j lefusnbsp;locutus eft eis,dicens,Habete fiduciam:egonbsp;fum,nolite timere. Refpondens aût Petrusnbsp;dixitjDomine fi tu es, iube me ad te venire pnbsp;fuper aquas. At ipfe ait,Veni.Et defeédes Penbsp;trus de nauicula,ambulabat fuper aqua vtvenbsp;nirerad lefum.Videns verô ventuinvalidû,nbsp;tirnuit ; ôccùm cœpilTet mergi , clamauitnbsp;dicens^
Euangelium. dices, Domine,{àluum me Fac.Ecconcinuônbsp;lefus excendens manum,apprehendiceum:nbsp;amp;aic illi,Modicæ fidei quare dubicafti? Ecnbsp;‘’afcendijpet. cùm quot;alcendifl'enc’ innauiculam , ceflauienbsp;vencus.Qui aucem in nauicula eranc,vene-runc,amp;adorauerunceum ,dicércs ,Verè fi-Marc.ff.g. liusDcies.HEccùm crasfrerairent,veneruncnbsp;in Terrara-Genefar. Ec cùm cognouiflencnbsp;eum viri loci tllius, miferunt in vniuerfamnbsp;regionem illam , amp; obculerunc ei omnesnbsp;malè habences ; amp; rogabanc eum vt velfiranbsp;briam veftimenci eius cangerenc. Ec qui-cunque cecigerunt, làlui fadi func:
5. ‘Pharifaorumde lauandis manibus alijß^ue rebustraditàones, ejuasDeimandatisprlt;e-ponebant’. ejuxßnttoinquinanttabomi-nem'.mulier Chanameaperßuerantißde atnbsp;ßupplieatione impetrat ßlia curationem'. le-ßuscuratis iuxta mare Galilaayarijslan-guortbus , quatuor quot;virorum milliaßeptemnbsp;panibuspaucisque pifeieulisßatiatßublatusnbsp;ßptem ßportarum reliquijs. CAP. x v.nbsp;Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vnc accefleruncad eumablerofo-
Marc. 7.a- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lymis Scribæ amp; Pharilæi, dicences.
Quare difcipuli tui tranfgrediuntur quot;tradittmies »traditionem’feniorum .’’nonenimlauancnbsp;manusfuas cum panem manducant . Ipfcnbsp;autem refpondes ait illis, Q^are amp; vos trâf-gredimini mandatum Dei propter traditio-Exod.io.c nera veftra.'’Nam Deus dixit, IlHonorapa-tré amp; matré. 8c, Qui maledixerit patri, velnbsp;matri,morte moriatur.Vos aiitdicitis,Qui-cunq; dixerit patri vel raatri,Munus quod-cunque eft ex me, tibi proderir;amp; non ho-norificabiepatré fuumautmatréfua amp;irri-tum feciftis mandatû Dei propter traditio-né veftram.Hypocritæ,bene prophetauit denbsp;Ifaiæ.ip.d vpbis Ifàias dicens , IIPopulus hie labijs menbsp;honorat:corautéeorû longeeft âme. Sinenbsp;. caufaautécoluntme,docétesdodrinas,cgt;amp;’nbsp;mandata hominû. Et conuocatis ad fè tur-bis dixit eis. Audite amp; intelligite.Nô quodnbsp;intrat inos,coinquinat hominem:fed quodnbsp;procedit ex ore,hoccoinquinat hominem.nbsp;Tunc accedences difcipuli eius dixerunt ei,nbsp;ScisquiaPharifæi audito verbo hoefeathr^nbsp;dalizati funt?Atillerefpondésait, llOmnisnbsp;plantatio quamnon plantauit pater mepsnbsp;cœleftis eradicabitur.Sinite illos.-cæci funt,nbsp;*es^ * duces cæcorum.cæcus auté fi cæco ducatunbsp;præftet,ambo in foueam cadunt.Refpondésnbsp;auté Petrus dixit efEdiffere nobis parabolanbsp;iftam.Ar ills dixit,Adhucamp; vos fineintel-ledu eftis.’’Nô intelligitis quia omne quodnbsp;in os intrat,in ventrem vadit,amp; in fècefiumnbsp;emircitur?Quæ aût procedûtde ore,decor-Gene ÿ j deexeun^amp;cacoinquinanthominé.decornbsp;8,d. ’* de enira exeuntll cogitationes malæ, homi-
cidiajadultena,fornicationes,furta,falfâ te-ftimonia^blafphemiæ. Hæc funt quæ coin-quinant hominetn.No lotis autem manibus C manducarCjnon coinquinat hominem. Etnbsp;egreflus inde lefus fecefsitin Partes - Tyri M*rc.7gt;«’nbsp;amp; Sydônis.Et ecce mulier Chananæa à fininbsp;bus illis egreflà clamauitjdicens ei_,Mifererenbsp;mei Domine fili Dauid : filiamea male ànbsp;dæmonio vexatur.Qm nô relponditei ver-bum.Et accedences difcipuli eius^rogabantnbsp;eum dicétes,Dimitteeam:quia clamatpoftnbsp;nos.Ipfeautemrefpondens,ait,Nonfura „
¦ir Tu J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• - gt; tr Sup.to.«*
minus nililladoues quæ penerut uomus 11- loan.io.«’ rael.Arilla venit,amp;adorauit eû^dicés. Domine,adiuua me.Qin relpondens, ait^Nonnbsp;eft bonum fumere panem filiorû,amp; mitterenbsp;canibus.iVt ilia dixit, Etia Domine; nam 8Cnbsp;catelli edunt de micis quæ cadût de méfà donbsp;minorum fuorû.Tunc refpondens Iefus,aitnbsp;illi,O mulier,magnaeft fides tua;fiat tibi fî-cutvis. Etfanataeft filiaeius ex ilia hora.
Et cùm tranfifiet inde lefus, venit fecus Mare-Galilææ:amp; afcédens in monté, fède-bat ibi.IIEt accefieruntadeum turbæmultæ,nbsp;haben tes fecum mutoSjCæcos,claudos,debinbsp;les,amp;alios multos: amp; proiecerût eoïad pedes eius,amp; curauit eos.-ita vt turbæ mirarennbsp;turvidentes mutos loquentes,claudos ambulantes, çæcos videntes;amp; magnificabantnbsp;Deum Ifrael.lefus autem conuocatis difci- Mire.!.«»nbsp;pulis fuis,dixit,Mifereor turbæ-.quia triduonbsp;iam perfeuerant mecum, amp; nô habet quodnbsp;manducent; amp; dimittere eos ieiunos nolo,nbsp;ne deficiant in via .Et dicunt ei difcipuli,nbsp;Vndeergo nobis in defèrto panes rantos,vtnbsp;faturemus turbam tantam?Et ait illis lefus,nbsp;Q^ot habetis panes.^’At illi dixerunt,Septé,nbsp;amp; paucos pifciculos . Et præcepit turbæ vtnbsp;difeumberét fuper terram.Etaccipiens fep-té panes,amp; pifces,gt;amp;’ gracias âgés fregic,amp;nbsp;dédie difcipulis fuis,Se difcipuli dederûcponbsp;pulo.Ec comcderûc oranes,amp; fàturatifunt.
/ Ecquod fuperfuiede fragmencis culerunt, lèpeem Iporcas plenas.Eranc auté qui man-ducauerunc, quacuormillia hominu, excranbsp;paruulos amp; mulieres.Ecdimiflacurba,alceanbsp;die in nauiculam;amp; venic in fines Magcda.
5. J (fusßgnipetitione ipßim tentantes atguif» quod ligna temporum non dijudicarentnbsp;bst dißipttlos cauere à fermeio 7harißi^orttnbsp;ac Saddttcisorumâpfos^ interrogat quem tfnbsp;ßim cßße dieant,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tetropoß tilt us reßpon-
fionempromittit tlauesrtgntcielorumßuaM autempaßionem pradicens^a Petro increpanbsp;tur’propter quodßatanam appellat, docensnbsp;^uemj^ prepriam crucem tollere, amp; T)eumnbsp;'^nicuip^ iuxta opera ßta redditur um,
CAP. XVI.
Marc.
Ifaiæ.jî-1’ D
Deut.$.b.
Ephcf.ô.i Exod.ii.cnbsp;Leu.io.b.
Prou.io.c
gt;•5
loan.iî-S-
Lucæ.ô.f.
Marc. 7. c.
Et acccC-
Secundum Matthæum.
|
I ƒ T âcceflerunt ad eutn Pharifàéi Sc Sad Mire.8.b.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ducæi tentantes ; amp; rogaueriint eum Lucæ.ii.g vt lignum de cœlo oftenderet eis. At ille refpondens,ait illis, Faclo velperedici-tis.Serenum erit, rubicundum ert: enim cœ-lum.Et mane,Hodietêpeftas, rutilât enimnbsp;triftecœlum. *Faciem ergocœli dijudicarenbsp;noftis: lignaautem temporum no poteftis?nbsp;Supra.ij.c. (IGeneratio mala amp; adultéra ftgnû quærit:nbsp;Mar.8*.b* ftgnum non dabitur ei, (Inili lignum lo-^ucæ.ii.e nægt;prophetat’.Etreli(îtisillis,abijt. '^*5’ Et cûm venillènt difeipuli eius trans fre tum,obliti lunt panes accipere.Qui dixit il-lisjntiiemini amp; caueteàferméro Phanfæo-rii amp; Sadducæorû. At illi cogitabât inter le,nbsp;B dicéteSjQiiia panes non accepiraiis. Sciensnbsp;aût Iefus,dixit.Qind cogitatis inter vos monbsp;dicæ (îdei,quia panes non habetis? Nôdumnbsp;Supr intelligitis, neq; recordamini quinq; panû,nbsp;^oaii.s.ii ¦ Ilinquinq; milliahominum,amp;; quot cophi-JJO5 hirapiiftis.'’neq, feptë panû,in quatuornbsp;milliahominû , amp; quotfportasflimplîftis?nbsp;Quare no intelligitis quia non de pane dixinbsp;vobis, Cauete à ferméto Pharilæorû amp; Sadnbsp;ducæorûPTune ’ntcllexeruntjquianô dixe-« rit cauendum à fermentopanum, fed à do-lt;ftrina Pharilæorum amp; Sadducæoriï. Venitnbsp;aût lefùs in partes Cælâreæ-Philippi; amp; in-fuos,dices, Qué*dicût * homines elfe filifi hominis/’Atillidixeri.nt, Q Alij loannem Baptiftam,alij auté Eliâ, alijnbsp;c.g. vero Ieremiâ,autvnum exprophetis.llDicitnbsp;illis lefus, Vos autem quem me efl'e dicitis?nbsp;Refpôdens Simo Petrus dixit. Tu es Chri-j ftus fîlius Dei viui.Refpodens auté lefùs dinbsp;es Simonllbar-lôna:quia caronbsp;amp; fanguis nô rcuelauit tibi, led pater meusnbsp;quiincœliseft.Etegodico tibi quiatuesPenbsp;trus:amp; fuper hanc petram ædifîcabo ecclefiânbsp;meâ,8c portæinferino pratualebunt aduer-fus eâ . IlEt tibi dabo claues regni cœlorum.nbsp;Et quodeunque ligaueris fuper térram, eritnbsp;ligatumoamp;’in cœlis,amp; quodeunq; loluerisnbsp;fuper terra, erit folutumoamp;’in cœlis. Tunenbsp;præcepit dilcipulis fuisvt neniini dicerentnbsp;«gt;.lt;. quiaipisefletolelus’ Chriftus. Exinde cœ-pit lefus oftenderedilcipulisfuisquiaopornbsp;teret eum ire lerololymam, amp; ni ni ta pati ànbsp;fenioribus amp; lcribis amp; principibus làcerdo-tum,8£ occîdi,amp; tertia dierefurgere.Et alTunbsp;mens eum Petrus,cœpit increpareillum,di-D cés,Ablità teDomine.nô ent tibi hoc.Qmnbsp;côuerfuSjdixit Petro, Vade poft me fâtana,nbsp;Icadalum es mihi:quia nô lapis ea quæ Deinbsp;^“Pr.io.d Ciritjledea quæ hominum.Tunc lefus dixitnbsp;fucæ ^^ifcipulis fuis,IISi quis vult poft me venire,nbsp;'-t.f. ^7.5' abneget lèmetipfum,amp; tollat crucem fuam,nbsp;6clèquaturme. Il Qui enim voluerit animanbsp;fuam faluam faceré,perdet earn. quiautôfnnbsp;perdideritanimam fuam propter me, inue-nieteâ.Quid enimprodeft homini,lî mun-dum vniuerlum lucretur,animas verô fuaenbsp;detrimentum patiatur? Aut quam dabit honbsp;mocommutationem pro anima fùa?ll ftliusnbsp;enim hominis venturus eft in gloria patrisnbsp;fui cum angelis fuis; amp; tune redder vnicui-que lècnndum opéra eius. Il Amen dico vo-bisjfuntquidam de hic ftantibus qui nôgunbsp;ftabunt mortem, donee videant filiura hominis venientem in regno fuo. |
5. Chrißi in monte transligitratio, quam iubet difi ifulosfilentio feruare donet à mortuîf re-furgat:Eliam dieu yentui/umiinifi Mtn 'Ve-nij]e,ßd eognitum nonßijß. nemß lohan-nem baptijiam-.puerum lunatieu curat, quénbsp;dißi^uli ob modicamßdem turareno potue^nbsp;rdt^ oßendens quantaßt yirtutù fidesfimi-^nbsp;lisgranoßndßts, teinnium amp; oratio tpaßio-^nbsp;nemßuapradiiit'. proßquoque amp; Vetro di~nbsp;drachma joluit, inuento in oreßßtsflatere» CAP. X V I T. Et poft dieslex’alTumit’Iefus Petrum amp; lacöbum amp;Iohanne fratrem eius, quot;alfumpßt amp;ducit illos inmontemexcelfumfe- Mart,9 a.nbsp;orfum;8c transftguratus eft ante cos. Et re-fplenduit facies eius heut lohveftimenta aunbsp;tem eius fâéta funt alba ftcut nix. Et ecce apnbsp;parucruntillis Moyfes amp; Elias cumeolo-quentes. Relpondens autem Petrus dixitnbsp;ad lefum,Domine, bonû eft nos hic elle; lînbsp;vis, faciamus hictria tabernacula, tibi vnû,nbsp;amp; Moylî vnum,6c Eliæ vnum. Adhuc eo lonbsp;quente, ecce nubes lucida obumbrauit eos. IIEtecce vox de nube, dicens. Hic eft filius i.Pet.i.d. meus diledus in quo mihi bene côplacui-.ipnbsp;lum audite.Etaudicntes difcipuli,ceciderûcnbsp;in facié fuam, amp; timuerunt valde.Er accef-fît lefus,amp; tetigitcos:dixirqueeis, Surgite,nbsp;amp; nolite timere.Leuantes auté oculos luoSjnbsp;neminé videruntjoifî Iblum lefum. Et de-Icendentibus illis de monte præcepit eis lefus,dices, Neniini dixeritis vifîonem:donecnbsp;filius hominis à mortuis relurgat. Et inter-rogauerunteum difeipuli, dicentes , Quidnbsp;ergo Scribælldicunt quôd Eha oporteat pri-muni venire,'’At ille rsfpôdens,aiceis, Elias Malac.4.bnbsp;quidé venturus eft,*amp; reftituet omnia, di-coautemvobis quia Elias ïam venir, amp;nonbsp;cognoueriint eum,lèd fecerunt in eo qux-ciïq; voluerût.Sic amp; filius hominis paftiirusnbsp;eft ab eis. Tunc intellsxerunt difeipuli quianbsp;de lohâne Baptifta dixiflet eis.llEt cum ve- Marc.^.e.nbsp;niflêt ad turba,accefsit ad eû homo genibus Lucï.^.e.nbsp;prouolutus ante en,dicés,Doniine milercrenbsp;filio meo,quialunaticiiseft,amp; male patiturnbsp;nam fæpe cadit in igné^Sc crebrô in aquâ.,amp;^ obtuli Roma.i.a. Marc.p.j. Lucæ.ÿ.c. Adu.i/.g, |
Q obtuli eum dilcipulis tuistSc non potuerunt curare eum.Relpondens*.lefus, ait, O generatio incredula amp; peruerla, quoufq; ero vo-bi{cum.'’vfquequo patiar vos ? AfFerte huenbsp;ilium ad me . Et increpauitilium Iefus:amp;nbsp;exijt ab eo dæmonium, amp; curatus eft puernbsp;ex ilia hora . Tunc accefierunt difeipuli adnbsp;lefiim fecreto , amp;dixerut, Quarenosnonnbsp;potuimus eijccre ilium f Dixit illis lefus,nbsp;Luc« «7 b P^'opter incredulitate veftram.il Amen quipnbsp;pe dico vobis, fi habueritis fidem ficut granum finapis,dicetis montihuic, tranfihincnbsp;illuc:8c trâfîbit,ôc nihil impofsibile erit vobis.Hoc autem genus noneijeiturnifi pernbsp;Marc.p.e. orationem amp; ieiunium . IlConuerlantibusnbsp;Lucæ.9.e. autem eis in Galilæa,dixit illis lefus, Filiusnbsp;Infr.io.c.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tradendus eftinmanus hominu:
amp; occident eum , amp; tertia dierefurget. Et contriftati funt vehementer.
J) Etcum venilTent Capharnaum,accefie-runt qui didrachma accipiebant,ad Petrum, Sedixeruntei ,Magifter vefter non foluitnbsp;didrachma.'’Ait, Etiam.Etcilm intrafletinnbsp;domum, præucnit eum lefus, dicens, Qmdnbsp;tibi videtur Simon ? Reges terræ à quibusnbsp;accipiunttributum velcenfum.^a filijs fuis,nbsp;an ab alienis.'’Et ille dixit,Ab alienis. Dixitnbsp;illi lefus,Ergoliberi funt filij.Vt autem nonbsp;fcandalizemus eos,vade ad tpare,amp; mitte hanbsp;mum ; 8c eum pifeem qui primus afeenderitnbsp;tolle.'Sc aperto ore eius, inuenics ftatêrem:nbsp;ilium fumens,daeis pro me 8c te.
5. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faruulo docet quifnam majorßt
in regno cœlorum, amp; ^uâmfit à pußllorum ßcandalo cauendum ; quomodo frater in nosnbsp;peccans debeat corriß , amp; eccleßam non au-diens pro ethniio haberi,poteßate ligandi atq^nbsp;ßiluendi difctpulis traditazdoeet etiam quamnbsp;ßt apud T)eum effieax duorum Jtetitioßbinbsp;conßentientiuj amp; quotiesßatri in nospeccatinbsp;ßtignoßcendum, accommodata ad hoc parabola de rege rationem cumßruisfuis ineunte,nbsp;CAP. XVIIT.
TTNilla hora acceflêrunt difeipuli ad le-I fura,dicentes, Quis, putas, maior eft in regno cœlorum.'’ Et aduocas lefus par-uulum ftatuiteumin medio eorum,8c dixit,nbsp;Amen dico vobis, llnifi conuerfi fueritis,8cnbsp;- - ' 3 efficiamini ficut paruuli , non intrabitis innbsp;i.Co.i4.d regnum cœlorum. Quicunqueergo hümi-Lucir.iVa.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paruulus ifte, hic eft maior
in regno cœlorum. Et qui fulceperit vnum paruulum talem in nomine meo, me fufei-pit.qui autem feandalizauerit vnum de pu-fillis iftis qui in me credunt, expedit ei vtnbsp;fulpendatur mola afinaria in collo eius, amp;nbsp;demergaturinprofundum maris.Væ mundo à. fcandalis. Necefie eft çhim vt veniant
Marc.p.e. rnbsp;Infr.iO.c.
Marc.p.e.
Lucæ. 9.f. Infra.lp.b
. 4
Mare. p.f.
Euangelium.
fcandala ; veruntamen væhomlni illiper quem (candalum venit.llSi aûtmanus tua,nbsp;vel pes tuus feandalizat te.-abfcinde eum, amp;nbsp;proijceabs te; bonum tibi eftad vitatn in-gredidebilem vel claudura, quam duas ma-nus vel duos pedes habentem mitti in ignemnbsp;æternum . Et fi oculus tuus feandalizat te, Bnbsp;erue eum, amp; proijee abs te; bonum tibi eftnbsp;vnum oculum habentem in vitamintrare,nbsp;quam duos oculos habétem mitti in gehennbsp;nam ignis. Videte ne contemnatis vnum exnbsp;his pufillis.’dico enim vobis quiallangeli eo- Ecde.j.b.nbsp;rum , in cœlis fèmper videntfaciem patrisnbsp;mei qui in cœlis eft. llVenitenim filius ho- Luc.ip.b.nbsp;minis (àluarequod perierat.llQmdvobis vi- Lues.'î-»nbsp;detur.’fi fuerint alicui centum oues,amp;erra-ueritvna ex eismonne relinquit nonagin-tanouem in môtibus,amp; vaditquærereeamnbsp;quæ errauit?amp; fi côtigerit vt inueniateam;nbsp;Amen dico vobis quia gaudet fuper earnnbsp;magis , quam fuper nonagintanouem quænbsp;non errauerunt .Sicnon eft voluntas antenbsp;patrem veftrum qui in cœlis eft , vt pereatnbsp;vnus depufillis iftis. lISi autem peccauerit Luc.17.3.
r ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• Leuit.iÿ-“
in te rrater tuus,vade, amp; cornpe eum inter Ecde.tp.b te amp; ipfum fblum.fi te audierit: lucratus eris hcob.s.d*nbsp;fratrem tuum.fi autem te non audierit;adhinbsp;be tecum adhuevnum vel duos , vt Ilin ore Dcu.ij.b.nbsp;duorum vel trium teftium ftet omne ver-bum.Q^od fi non audierit eos: die ecclefiæ. cnbsp;fi autem ecclefiam nonaudierit:fit tibi ficutnbsp;llethnicus amp;publicanus.llAmen dico vobis, lohan.».«'nbsp;quæcunquealligaueritis fuperterram,erunt *'J*’*’’jnbsp;ligataamp; in cœlo: amp; quæcunque folueritis loan.io-f-fuper terram,eruntfolutaamp;incœlo.Iterum Lucj.i;.«-dico vobis quiafi duo ex vobis conlenle-rint fuper terram, de omni re quameunquenbsp;petierint, fiet illis à patre meo qui in cœlisnbsp;eft. Vbi enim funt duo vel tres congregatinbsp;in nomine meo, ibi Cum in medio eorum.nbsp;Tuncaccedens Petrus ad eum,dixit,Dominbsp;ne, quoties peccabit in me frater meus, amp;nbsp;dimittam ei?vfque lepties? Dixit illi lefiis.nbsp;Non dico tibi vlque feptiesifed vfque fep-tuagiesfepties. Ideoafsimilatum eft regnunbsp;cœlorum homini regi, qui voluit rationemnbsp;ponere cum lèruis fuis.Et cum cœpilfet rationem ponere , oblatus eft ei vnus qui de-bebatei decern millia talen ta. Cùm autemnbsp;non haberetvnderedderet,iußiteumdominbsp;nus eius vænundari amp; vxorem eins amp; filios,nbsp;amp; omnia quæ habebat, amp; reddi. Próeidens Dnbsp;autem feruus ille,orabateum,dicens,Patiennbsp;tiam habe in me,amp; omnia reddam tibi. Mi-»nbsp;fertus autem dominus fèruiiHius , dimifitnbsp;eum,amp; debitum dimifit ei. EgrelTus autemnbsp;feruus ille, inuenit vnum deconferuis fuisnbsp;qui debebat ei centum denarios:amp;tenensnbsp;fuffoca-
-ocr page 301-Secundum Matthæum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2
fuffocabat eum, dicens. Redde quod debes. ait eis, Siniteparuulos amp; nolite eos prohî-~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bere ad me venire; talium eft enim regnum
cœlorum: (1 Etcum impofuiflet eis manus. supr.i«.»* abijt inde. Il Et ecce vnus accedens, ait illi,nbsp;Klagifter bone,quidboni faciam vthabeam *nbsp;vitam eternam?Qui dixitei,Quid meinter-rogas de bono?Vnus eft bonus,Deus.Si aunbsp;tem vis ad vitam ingredi,ferua mandata.Dinbsp;citilli,Q^?Iefus autem dixit,llNon homi- ^*®**®’**nbsp;cidium faciès,Non adultcrabis, Non facièsnbsp;furtum.Non falfum teftimonium dices.Honbsp;norapatremtuum 8c matrem tiiam.Diligesnbsp;proximum tuum ficut teipfum. Dicit illi a-dolefcens, Omniahæccuftodiuigt;àiuuen-tute mea’.-quid adhuc mihi deeft.'^Ait illi le-fiis,Sivis perfedus efle,vade,vende*quæ ha *emtàa.nbsp;bes,8c da paupenbus, 8c habebis thefaurumnbsp;in cœlo;amp; veni, fèquere me. Cùmaudifletnbsp;autem adolelcens verbum,abijt triftis: eratnbsp;enim habens multas pofleßiones .lelus autem dixit difeipulis fuis, Amen dico vobisnbsp;quiadiues difficile intrabit in regnum cœlorum. Et iterum dico vobis, facilius eft camel urn per foramen acus tranfire, qudm di-uitem intrare in regnum cœlorum. Auditisnbsp;auté his,difeipuli mirabantur valde,dicetes,nbsp;Qms ergo poterit faluus efle? Afpicies aute jjnbsp;Iefus,dixit illis,Apud homines hoc impofsinbsp;bileeft;apudDeûaût omnia pofsibiliafunt.
Tuncrefpondens Petrus , dixitei,Ecce nosreliquimusomnia, 8c fecuti fumus te:nbsp;quid ergo erit nobis/’Iefus autem dixit illis; 'nbsp;Amen dico vobis quod vos qui fecuti eftisnbsp;me, in regeneratione cii fèderit filius hominis in fede maieftatis fuæ,fedebitis 8c vos fù
Supr.iS.»*
Mire.io.a
Gene.j.d, ’iowiuc»,nbsp;Gene.ï.d.
’•Vor.ö.d.
Et prócidens cofèruus eius,rogabat eum di-cenSjPacientiâ habe in ine,amp; omnia reddam tibi.lUe autem noluit.-fèd abijc,amp; mißt eumnbsp;in carcerem,donec redderetdebitum.Viden-tes autem cófèrui eius quæ fiebantj cotrifta-ti funt valde.'ßc venerunt, amp; narrraueriitdonbsp;rainofuo omnia quae fada fuerat.Tunc vo-cauit illü dominus fuus.-St ait illi, Serue ne-qua,omnedebitum dimifi tibi,quoniäroga-fti memónne ergo oportuit amp; te mifereri c5nbsp;lêruitui,fîcut Scego tuimifertusfum?Etira-tus dominus eius , tradidit eum tortoribus,nbsp;quoadufq; redderet vniuerfiim debitu.Sic Scnbsp;pater meus cceleftis faciet vobis^fi no remifenbsp;ritis vnufquifq j fratri fuo decordibus veftris.
5. °f\4atrimomum docetexfuainfittutione eff'e indiffolubile ,nec 'Vxorcm extra caujamfor-nicationis fojje dimittv.inier Marios eunucbosnbsp;lattdat illos qui ß caflraruni propter regnumnbsp;xalorumparuulis manivs inponit: adoleß-ensnbsp;qui omniaßßrualJepraceptadicebat,auditonbsp;Chrißi conßlio de omnibus yendendis abitnbsp;trißis:dijßicile ergo aßerit diuite intrare reg-num (celoru^ amp; quid Ulispramijßt qui omni^nbsp;busrsli^dsipßtmßequutur .CAP. xix.nbsp;Et fadum eft; cum cofummaßet lefusnbsp;fertnones iftos, migrauita Galilæa.'Scnbsp;¦n. venit in fines ludxæ trans lordanem,nbsp;Sclecutæ funt eum turbæ multæ : Sccurauitnbsp;eos ibi. IIEtaccefleruntadeum Pharifiti tennbsp;tantes enm, Sc dicentes. Si licet homini di-mittere Yxore fuam quacunq; ex caufa? Quinbsp;refpondens, ait eis.Nó legiftis quiallqui fe-cit*ab initio,mafculum Sgt;c fœminâfecit eos?nbsp;Et dixit jllPropter hoc, dimittet homo pa- per fedesduodecim, iudicantes duodecimnbsp;trom Sc matrê, Scadhaerebitvxorifu«: See- tribus Itrael. Etomnis qui reliquerit do-runt duo in carne vna . itaq; iam nonfunt mum,velfratres,aut {orores,autpatrcm,autnbsp;duoiied vna caro.Quqd ergo Deus coniun- matreni,aut Aquot;xoré,aut filios,aiit agros pro-xitjhomo non feparet.Dicunt illi, Q^ider- pter nomen meumxentuplum accipiet, amp;nbsp;^eut.i4.a gollMoyfes madauitdare libcllum repudij, vitam æternam poßidebit. flMulti autem e- Marc.io.dnbsp;Sc dimittere?Aitillis, Quoniam Moyfes ad runt primi, nouißimi : Sc nouifsimi primi. Luc*.»s.amp;nbsp;duritiam cordis veftri permifit vobis dimit- ''nbsp;B tere vxores veftras:ab initio autem non fuitnbsp;|“pra.$.e. fic. UDicoautemvobisquiaquicunquedi-miferit vxorem fuam , nifi ob fornicatione,nbsp;’•Cor.7.b Scaliam duxerit,mœchatur:8c qui dimifiamnbsp;duxerit,mœchatur.Dicunt ei difeipuli eius.nbsp;Si ita eft caufa hominis cum vxore, non ex-peditnubere.Qui dixit illis. Non omnes ca-piunt verbum iftud, led quibus datum eft.nbsp;Suntenim eunuchi qui de matris vtero ficnbsp;natifunt: Sc funt eunuchi qui fadi funt abnbsp;hominibus : Sc funt eunuchi qui (èipiosca-ftrauerunt propter regnum cœlorum. Quinbsp;Marc.jo.b poteft caperecapiat.llTücoblatifunteipar-uc.iS.c. uuli^vt manus eisimponeretScoraret.Dif-
cipuli autem increpabant eos, lefus vero ftâtesinforootiofos,ôcdixitillis,Ite8cvos
: ni
matreni,aut A^xoré^aut filios^aiit agros pro-
5. Tarabolam proponit de operarijs in yineam tondu£lis,quoru'vltimis idedatur denariusnbsp;cumpritnis:Ießtsdißipulispa^ionem at re~nbsp;ßtrreÜionemßuapriedicit,amp; ottaßone ambtnbsp;tionisßliorÜ ^bedaidocet dißipulos, quodnbsp;nonpoteßate amp; oßenfione dominij fed offitionbsp;miniflerij debeant eße tnaiores; egrediens ’Vtnbsp;ro leritho duos catos illuminât,
CAP. XX.
Simile eft regnum cœlorum homini pa trifamilias quiexijt primomanecon-ducere operarios in vinearo fuam.Connbsp;uentionc autem fada cum operarijs ex de-nario diurno,mifit eos in vineam fuam. Etnbsp;egreflus circa horam tertiam , vidit alios
b invi-
Euangelium
lefus tranfîret.amp; cîamauerunt dicentes,Do mine,mifèrere noftri, fili Dauid.Turba autem increpabat eos vttaccrent.Atilli magisnbsp;clamabantdicentes,Domine,milcrerenoflnbsp;ri,fili Dauid Et ftetit Iefus,8c vocauit eos,nbsp;8c ait,Qmd vultis vt faciam vobis.'’Dicuntnbsp;illi.Domine,ytaperianturoculi noftri.Mi-fèrtus auté eorum lefus, tetigit oculoseo-ru.Et côfeftim viderür, 8c (ecuti funteum.
J. Je/usfuper aßnum lavjakm cum trium-fhingrelßus, negotiatures deteplo eijât, lt;5* ’Pharifieis de triumpho indignanàhui reßo--dst'.dijapîdisanttm defiemnea Chrißi yer“nbsp;lo arefaSa mirantibui,déclarâtßdti eßica •nbsp;àam-.interrogationcm deßtapoiejlate retunnbsp;diiquafiione de lohanntf baptil'mo : cÿtXnbsp;far abolis de bomine duosfilios habente, eÿ denbsp;fatrefamilids cuius'viniteresfaß alios fèruoinbsp;ttiam filium quot;vinca bceredem o(ciderunt,J)rtenbsp;dicitregnumDeià ludaisad Getestranf-ferenin.n,
CAP. XX T.
ETcû appropinquaftentlerofolymis, A 8c veniftentBeth-phagead Monrem- Marcin.a»nbsp;oliueri,tunc lefus mifit duos difeipu- L“'*'^*'*
in vineâ*:8c quod iuftum fuerit,dabo vobis. lUi autem abierunt. Irerum autem exijt circa fextam 8c nonam horâ ; 8c fecit fimiliter.nbsp;Circa vndecimâvero exijt, 8c inuenit aliosnbsp;r- ftantôs-jSc dicir illis,Qu^id hic ftatis tota dienbsp;otiofifDicuntei, Quia nemo nos coduxir.nbsp;*inetim Dicitillis, Tte 8c vos in vineam*.Gùm fèronbsp;autem fadii efter,dicit Dominus vineæ pronbsp;B curatori fuo, Voca operarios , 8c redde illisnbsp;mercedé, incipiens à nouifsimis vfq; ad primos. Cùm veniffenten^o qui circa vndeci-mam horam vénérant, acceperunt fîngulosnbsp;denarios. Venientes autéôcprimi,arbitrarinbsp;funt quôd plus eflent accepturi: acceperuntnbsp;autem 5c ipH fîngulos dcnarios.Etaccipiennbsp;tes murmurabantaduerfus patrcfamiliàs,dinbsp;cétes.Hi nouifsimi vnahorafecerût: 5c pares illos nobis fccifti qui portauimtispSdusnbsp;diei 8c æftus. At ille refpodens, vni eorû dixit,Amice, no facio tibi miuriâtnoneexde-nario cóuenifti mecum f Toile quod tuumnbsp;eft,Sc vade; volo auté 8c huic nouilsimo danbsp;re ßcut 8c tibi. Aut no licet mihi quod vo-lo,facere?an oculus tuus nequam eft quia e-Supr.ip.J. go bonus fum?l!Sicerunc nouifsimi,prinii:
¦ 8c primi,nouifsimi.multicnim funt vocari; los,dicens eis,Itein caftellü quod cotra'vos Lucæ.ij.f. p;)uci vero eledi. IlEtafeendens lefus lero- eft,8c ftatim inuenietis afinam alligatam 8cnbsp;lolymlt;im,afrumpfit duodecim difcipulos fe ”nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ri •--- „
crero,8caitillis,Eccea(cedimuslerofolymâ, 8c hlius hominis tradetur principibus facer-dotum 5c Scribis,8c condénabunt eum mornbsp;te, 8c tradent eum Gentibus ad illudendumnbsp;Sc flagellandum, 8c crucifigendum,8c tertianbsp;Marc.io.f dierefurget.'lTuncaccelsitadeum materfi-liorum Zebedæi cum filijs fuis, adoras 8c penbsp;tens aliquidabco. Qui dixit ei, Qriid vis.'’nbsp;Ait illi , Die vt fedeâc hi duo filij niei,vnusnbsp;ad dexteram tuam , 8c vnus ad fîniftram innbsp;regno tuo. Refpondens autem lefus, dixit,nbsp;Nefeitisquid petatis . Poreftis biberecali-cem quem ego bibiturus lum Diciint ei,nbsp;PofTu mus. Alt illis, CaJicem quidem meumnbsp;bibetis-.federeautem ad dexteram meam’Sc’nbsp;fîniftram , non eft meum dare vobis : fednbsp;quibus paratum eft à pâtre meo.Et audien*nbsp;tes decem , indignari funt de duobus fra*nbsp;tribus . illefus autem vocauit eosad le .* 8cnbsp;ait, Scitis quia principes gentium domi-nantureorum .* 8c qui maiores funt, pote-ftatem exercent in eos . Non ira erit internbsp;vos . fed quicunquevoluerit inter vos ma-iorfieri, fitvefter minifter: 8c qui volue-ritintervos primus eiîe, erit vefterferuus:nbsp;filius hominis non venir miniftrari,nbsp;Luc?i8°.ffg fed miniftrare, 8cdare animam fuam redép-tionem pro muItis.Et cgredientibtis illi s abnbsp;.Tericho,fècuta eft cura turba multa: Sceccenbsp;duo cæciredentes'fecus viâ ^audierunt quia
pullum cum ea: foluite^Sc adducite mihi.ßc lïquis vobis aliqtiid dixerit^dicitequia Dominus his opus habet.'amp;confcftim dimittetnbsp;eos.Hoc autem faduni eft vtadimplererurnbsp;quod didum eft perprophetam^ dicentem,nbsp;IlDicite filiæ Sion, Écce rex tuus venir tibinbsp;manfuetus^amp;fedés fuper aftnam StpuHum lohan.i».!»nbsp;filium fubiugalis.Euntes autem diftipuli fe-cerunt ftcutpræcepitillis lefus. Et adduxe-runtafinam amp; pulliimamp; impofiierunr friper eos veftimenta fua, amp; eum défuper federe fecerunt, Plurima autem turbaftraue-runtveftimenta fua in via;alij autem cæde-bât ramos dearboribus, Sc fternebâtin via,nbsp;tiirbx ante qua* præcedebant Scquæ feque-bantur, clamabat,dicentes,llHofàn-na filionbsp;Dauidibenedidus qui venit in nomine Do j^uc7ij».g*nbsp;mini.hofàn-najn altifsimis.Et cùm intraf-fet Ierofolymam,commotaeft vniuerfàci-iiitas.diccnSjQms eft hicrPopuli autem di-cebât, Hic eft lefus propheta, à Nazarethnbsp;Galilæa?. Et intrauit lefus in templum Dei:nbsp;Sceijciebaromnesllvendentcs 8cemétes innbsp;rcplOjSc méfàs numulariorumjamp; cathedrasnbsp;védentium colûbas euerrit, Sc diciteis, Scrinbsp;ptûeftJIDomus meadomusorationis vocanbsp;biturJlvos auté feci ft is ilia, fpeluncâ latro-num.Etacceftèruntadeiîcæci, 8cclaudiinnbsp;téplo.’Sc fânauireos. V’idétes auté principesnbsp;facerdotû amp; Scribe mirabilia quæ fecit, Scnbsp;pueros clamâtes in téplo,amp; dicétes Hofàn-
na fi-
quot;yel
Secundum Matthæum.
runtillis lîmiliter. Noui/simêatitem miïît ad eos fîHum fiium, dices, Verebuntur filiiinbsp;meum.Agricolæ aiitem videntes filiumdix-erunt intra fe, IIHic eft hæres, venite,occidanbsp;mus eum, habebimus hæreditatem eius.nbsp;Etapprehenfum eum eiecerunt extra vineâ,nbsp;amp; occiderunt. Cùm ergo veneritdominusnbsp;vineæ, quid fâcietagricolisillis? Aiuntilli,nbsp;Malos male perdet; Sc vineam fuam locabitnbsp;alijs agricolis, qui reddentei frudum tem-poribus fuis.llDicit illis Iefus,Nunquàm le- Pfal.nyd.nbsp;- „nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ Rom.9.g,
uerûtædificantes,hiceftradus in caput an- i.Peth.x.» guli.'^A Dominofadumeft iftud;amp;eft miranbsp;bileinoculis ï!ollris?Ideolt;iico vobisquianbsp;auferetur .à vobis regnum Dei, amp; dabiturgénbsp;ti facienti frudus eius . IIEt qui cecideritfii-perlapidéiftum, confringetur: fuper quem Mare;,«.#nbsp;veroceciderit,contereteû.Etcùmaudi(rent Ïfaj.i8.d.nbsp;principes làcerdotû amp; Pharilæi parabolas e-ius.-cognouerûr quôddeipfisdicerer.Etquænbsp;renteseum tenere, rimueruntturbas : quo-niam ficut prophetam eum habebant.
5. Tarahula de rege qui fèàt nuptias filio fito^in quibttsdi/eumbens abfqueytße nuptiali innbsp;ten;bïas eijcitur exteriorestcntatur leßtinbsp;à ‘Pharißeü fuper cenfu dando Ctsfari, amp; ànbsp;Sadducatsftper refurre^ione^quorum redarnbsp;guiC tnfcitiam, mortuorum euincens refurre-cîionem : rurfumqûe à legis do£lore tentaturnbsp;Juper magno legis madato'.'^icifim quoq^ in-terrogatThariJaos cuius filiusßt Ckriftus.
C A P. X X 11.
Et refpondens lefus dixit iterum in pa A. rabolis eis, dicens, (ISimilefadumeft Lucæ.j4 4nbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• -c ¦
regnu cœlorum homini regi, qui récit.
nuptias filio fuo.Et mifit leruos fiios vocare inuitatos ad nuptias; amp; nolebant venire.Itenbsp;rum mifit alios {èruos,dicens,Dicire inuira-tiSjEcce prandiü meum paraui, tauri mei ßcnbsp;altilia occilä,amp; omnia parata:veniteadnupnbsp;tias.Illi auce neglexerunuSc abierüt,aliusininbsp;villa fuam:alius vero ad negotiatione fuam:nbsp;reliqui vero tenuerunt feruos eius, amp; cotu-tumelijs affedos occiderunt. Rex auté cùmnbsp;audiffet, iratus eft; amp; mißis exercitibus fuisnbsp;perdidit homicidas illos, amp; ciuitatem illor«nbsp;fuccendit. T une ait féru is fuis, Nuptiæ qui-dem paratæ funtifedquiinuitati erât,nô àie-runtdigni.ite ergoadexitusviarum,amp;quofnbsp;cunque inueneritis,vocate ad nuptias.Et e-grefsi fèrui eius in vias,cogregauerunt ora-nes quos inuenerunt:malos amp;bonos;amp; im-pletæ funtnuptiæ dilcurnbentium. Intrauitnbsp;autem rex vt videret difeumbentes : amp; viditnbsp;ibi hominem non veftitumvefte nuptiali.nbsp;Et ait illi,Amice quomodo hue intrafti nonnbsp;habcs veftem nuptialem ? At ille obmutuit.
b 2 Tune
lO
^“pra.7.3.
*®han.i5.a
lu,
na filioDauîd.-indignati fiint, amp;dixcrunt ei, Audis quid ifti dicunt.'^Iefus autem dixitnbsp;eis,Vtiq;, nunqualegiftis,IIQuiaexorein-fantium Scladentium perfecifti laudem?Etnbsp;relidis illis, abijt foras extra Ciuitate in Be-thaniam.’ibique manfit. Mand autem reuer-ärc.u.b. Ciuitatem efurijt.llEt videns fici arborera vnam (ecus via,venit ad eam:amp; nihilnbsp;inuenit in ea nifi folia tantii, amp; ait illi,Nunnbsp;qua ex te frudus nalcatur in fempiternura.nbsp;^arc.n.e, Ef arelâda eft continuo ficulnea . IIEt videntes difcipuli,mirati funt dicentes, Quo- gi ft is in (cripturis. Lapidera quem reproba-modo cotinuo aruit? Refpondés autem lefus ait eis, Amen dico vobis,fi habueritis fi-dem,amp; non hæfitaueritis, non Iblum de ficulnea facietis,fed amp; fi monti huiedixeritis,nbsp;I- Tolle Sciadate in marc:fiet.llEt omnia quaenbsp;’ cunq; petieritis in oratione credentes, acci-pietis.Etcum venifietin templum,accefle-runtadeumdocentem principes facerdotûnbsp;lèniores populi, dicetes, 11 In qua potefta-
C te hxc facis-i^Et quis dedit tibi hanc potefta-tem?Refpondens lefus dixit eis, Interroga-bo VOS amp; ego vnum fermonem : que fi dix-critis mihi, amp; ego vobis dica in qua potefta tc hæc facio. Baptifinus Iohannis vnde erat:nbsp;è cœlo, an ex horainibus? At i 11 i cogitabantnbsp;inter fe, dicentes. Si dixerimus è cœlo;dicetnbsp;nobis, Qiure ergo non credidiftis illifSi au-j tern dixerimus ex horainibus; tiraemus tur-^^tndlomnes enira'habent’lohannera ficutnbsp;propheta.Et refpodentes Iefu,dixerunt,Nefnbsp;cimus.Ait illis amp; ipfe,Nec ego dico vobis innbsp;qua poreftate haec facio. Quid auté vobis vinbsp;detur.’Homo quida habebat duosfilios;amp;acnbsp;cedens ad primum dixit,Fili,vadehodie openbsp;rarcin vineamea. Illeautem relpodsns ait.nbsp;Nolo. Poftea autem pœnitétia motus,abijt.nbsp;Accedens autem ad alterura, dixit fimiliter.nbsp;At ille refpondens, ait, E.o domine. Et nonnbsp;iuit. quis ex duobus fecit voluntate patris.'’nbsp;DicûteijPrimus.Dicit illis Iefus,Araen dico vobis quia publican! amp; meretrices præ-ccdunt VOS in regnum Dei. Venit enim adnbsp;VOS lohannes in via iuftitix : 8c non credidiftis ei.publicani autem 8c meretrices cre-diderunt ei;vosaute videntes necpœniten-Ma tiä habuiftis poftea, vt crederetis ei. Aliamnbsp;^«Xo'^b ' parabolam audite. Homo erat paterfamiliasnbsp;j^'‘‘-s.a.b. qui plantauit vinea,8c fepem circundedit,8cnbsp;fodic in ea torcular, amp; ædificauit turrim, 8cnbsp;locauit earn agricolis : 8cperegrè profedusnbsp;eft.Cùm autem tempus fruduumappropinnbsp;quaffet, mifit fcruos fuos ad agricolasvt ac-ciperent frUdus eius. Et agricole apprehennbsp;fis fèruis eius, alium ceciderunt, alium occiderunt, alium vero lapidauerunt. Iterumnbsp;mifit alios feruos plures prioribus ; 8c fece-
Infrs.itf«*
37.b.a.
Sup,
Euangelium
|
Supra.ij.f. Tunc dixit rex miniftris jliLigatis manibus Sc peJibus eius mittite eum in tenebras ex-teriores'.ibi erit fletus Sc ftridordentiû.Mul Mar.ti-b.c ti enim funt vocati, pauci vcro eledi, llTüc L'icæ.io.d aijguptes Phariiæi. cófilium inierunt vt ca-lnka.i5.c.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. _nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ir- perent eum in lermone. Ec mittunt Cl dilci-pulos fuos cum Herodianûjdicétes. Magi-fter^fcimus quia verax es^Sc viam Dei in ve-ritatedoceSjScno eft tibicuradealiquo.no enim refpicis perfona hominn: die ergo nobis quid tibi videtur, licet cenfum dare Cæ-iàri^an no? Cognita auté lefus nequitiaeo-rû,ait. Quid metentatis hypocritæ'oftéditenbsp;mihi nuniifma cenfus. At illi obtulerunt einbsp;denarium.Et ait illis Iefus,Cuius eft imagonbsp;hæCjSc fuperfcriptio? Dieu t ei.Cæfiris.T nenbsp;Roma.ij.e ait iUis,||Redditeergo quæfuntCæfaris,Cænbsp;fari:3cquæ funt Dei, Deo.Et audientes mi-C rati funt,Sc relido eo abierunt. Iri ilio die acnbsp;cellêrûtadeum Sadducæi,quidicunt noeflenbsp;refurredionem:amp; interrogauerunt eum, di-Marci.iî.b centes,Magifter,IIM.oyfes dixit,Si quis mor-AduAVi’.' fuerit non habens filium. vt ducat fra-Deut.ij.b tereius vxoremillius,8c fulcitet fernen fratrinbsp;fuo.Etant autem apud nos fèptem fratres; 8cnbsp;primus vxore duda defundus eft: 8c nô habens femenjteliquit vxoré fuam fratri fiio.Sinbsp;militer fècundus 8c tertius vfq; ad feptimü.nbsp;Nouißimeautem omnium 8c mulierdefunnbsp;daeft . In refurredioneergô,cuiuseritdenbsp;feptem, vxor? omnes enim habuerunt earn.nbsp;Refpôdens autem lefus ait illis,Erratis,nef-cienres fcripturas,neq; virtutê Dei.Inrefurnbsp;redione enimneq; nubent, nequenubétur?nbsp;fed fiint fîcut a’ngeli Dei incœlo.De refurre-Exodi.j.b. étioneaurem mortuorumno legiftisllquodnbsp;didn eft à Deo dicente vobis, Egofum De-us Abraham , ôcDeus ifaac, 8cDeus lacob? P Noeft Deus mortuorum fèd viuentium .Et audientes turbæ , mirabanturindodrinae-Lucç.io.e. ius .Pharifæi autem audientes quod filen-Marcj.iî.c. impofuiflet Sadducæisconueneruntinnbsp;vnû.-8cinterrogauit eum vnus exeis legis donbsp;dor,tentans eum, Magifter, quod eft man-Deut.iî.a, magnum in Lege? Ait illi lefus, Dili-ges Dominum Deum tuum ex toto cordenbsp;tuo , 8c in tota anima tua, 8c in tota mentenbsp;Marei,li.c tua. Hoc eft maximum 8cprimû mandatû.nbsp;Leuk.ip.d Secundumautem fîmile eft huic, IIDiligesnbsp;proximü tuum ficut teipfiim. Inhis duobusnbsp;mandatis vniuerfà lex pendet 8c prophetæ. Congregatis autem Pharifæis,interroga Marci.ii.d uiteos Iefus,dicens, llQuid vobis videtur denbsp;uc.ïo. .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cuius filiuseft.OicunteLDauid. Ait illis, Quomodoergô Dauid inSpiritu Pfal.iop.anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dominum,dicens,(IDixit Domi |
nus Dominomeo, fède àdextris meis, do-neeponam inimicos tuosfcabellum pedum tuorum i’ Si ergô DauidvocateumDomi-num:quomodo filius eius eft?8c nemo potenbsp;rateirefpondere verbum ; neque aufus fuitnbsp;quifquâex ilia die en amplius interrogate. 5. Scribif Tharijaüfupercathedram fißdemibuiprxce^it leßu^obedire, iplorttmnbsp;autem of er a no imitari, retegensipßorum bynbsp;poirïfim amp; ambitionem,dißifuloi'^erb ton-trariam docent bumilitate: deinde multiplexnbsp;illie ob bypocrißm at reliquat(itas iniquinbsp;tatet interminatur, pradicent eot fatrurnfuonbsp;rum menjuram 'in iußorum perfecutionibuinbsp;impleturoi,ac lerufalem deferetidam. CAP. XX III. TVncIefus locutus eft ad turbas 8c ad difcipulos fuos, dicens. Super cathe-dram Moyh fèderunt IlScribæ 8c Phanbsp;rifæi. Omnia ergo quæcunque dixerint vo-bis ,fèruate 8c facite : fècundum opera veronbsp;eorum nolite facere.dicunt enim 8c non fa-ci ût.llAlligant enim onera grauia 8c impôt- Aau.i$.e,nbsp;tabilia,8c imponiint in humeros hominum:nbsp;digito autem fuo nolunt eamouere.Omnianbsp;veto opera fuafaciuntvt videantur abho-minibus. dilatant enimllphyladeria fua, 8cnbsp;magnificaht fimbrias. IIÀmant autem pri- Num.ii.dnbsp;mos recubitus in cœnis , 8c primas cathe-drasinlÿnagogis , Il8cfalutationes in foro, Marci.iUnbsp;8c votari abhominibus, rabbi. Vos autemnbsp;nolite vocari rabbi, vnus eft enim magifternbsp;vefter,omnesauté vos,fratres eftis. EtHpa- laco.bj.«. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, . Pnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* Mala.i.b. trem nolite vocare vobis luper terramtvnus g eft enim pater vefter qui in cœlis eft . Necnbsp;vocemini magiftri; quia magifter vefter,V-nus eft , Chnftus. liQui maior eft veftrum, Lucæ.i4.enbsp;eritminifter vefter . Qt^i autem fè exalta-ueric, humiliabitur : 8c qui fehumiliauerit,nbsp;exaltabitur. Væ autem vobis Scribæ 8c Pharifæi hypocritæ : quia clauditis regnum cæ-lorum ante homines. vos enim non intra-tis:nec introeuntes finitis intrare. tgt;Væ VO- jnbsp;bis Senbæ 8c Pharifæi hypocritæ ; quia co- Luc.io.g»nbsp;meditis domos viduarum , orationes lon-gas orantes. Propter hoc amplius accipietisnbsp;iudicium’ . Væ vobis Scribæ amp; Pharifæinbsp;hypocritæ : quia circuitis mare 8caridam,nbsp;vtfaciatis vnum profelytum : 8ccumfue-rit fadus , facitis eum filium gehennæ duplo quàm vos, Væ vobis duces cœci, qui di-citis,Quicunqueiutaueritper templum,nihil eft:l!qui autem iurauerit inauro tépli,de «-.Para.s.»nbsp;bet.Stulti amp; cæci quid enim maiuseft,au-'nbsp;rum an templum quod fândificat aurum.'Etnbsp;quicunque iuraueritin altari, nihil eft : quinbsp;cunq; autéiuraueritin donoquod eft fupernbsp;illud,debct. Cæci, quid enim maiuseft, do-nû,analtarequod fândificat donû.Qui ergonbsp;iurat in altari.iurat in eo,8cin omnibus quænbsp;fuper |
Secundum Matthæum; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n
Et egrefTusIefusdetempIojibat.Etac- A cefleruntdifcipuli eius vt oftenderent Marc.ij.a.nbsp;ei ædifîcationes rempli. Ipfè autem re-fpondens dixit illis,Videtis hæc omnia.'’ A-men dico vobis, non relinquetur hie lapisnbsp;fuper lapidem qui non deftruatur. IlSedente Lucæ.i;gt;.gnbsp;autem eo fuper Montem-oliueti,acceflerû tnbsp;ad eum difeipuli fècretô,dicentes. Die no-bis,quandohæcerunt? 8c quod fignum ad-uentus tui,8c cofuramationis fæculiPIlEtre- j-fpondens lefus dixit eis. Videtenequis vos •nbsp;feducat.multi enim veniet in nomine meo,nbsp;dicentes,Ego fum Chriftus:8c multos fèdunbsp;cent.Audituri enim eftis prælia 8c opinio-nespræliorum.Videte neturbemini . oportet enim hæc fieri.-fed nondum eft finis.connbsp;furget enim gens in gentem, 8c regnum innbsp;regnum;8c erunt peftilentiæ,8c fames,8c ternbsp;ræmotus per loca.hæc autem omnia, initianbsp;funtdolorum. IITunctradent vosintribulanbsp;tionem,8c occîdét vos: 8ceritis odioomni- Supr.io.c.nbsp;busgentibuspropternomenmeum.Ettunc ßnbsp;fcadalizabuntur multi : 8c inuicem tradent:nbsp;8c odio habebunt inuicem. Et multi pfeudo
gefeet
iucæ.uf. ^uin.iS.d
quot;pknitfuHt
7.
^=ne.4.b.
fuper illudfunt;8cquicunqj iuraueritin té-plojiurat in illo 8c in eo qui habitat in ipfb: Si qui iurat in cœlo, iurat in throno Dei 8cnbsp;in eo qui fèdet fuper eum. Væ vobis Scribænbsp;8c Pharifiei hypocrytæ; quia deciraatis mennbsp;tarn 8c anethum 8c cyminum, 6creliquiftisnbsp;qua* grauiora funt legis, iudiciû , 8c miferi-eordia, 8c fidem. ha;c oportuit facere,8c ilianbsp;no omittere.Duces cœci,excolantes culice,nbsp;camelum autem glutientes. Vae vobis Scribæ 8c Pharifiei hypocrytae ; quia mundatisnbsp;quod deforis eft, calicis8cparopfidis,intus autem plenieftis’ rapina8cimmundi-tia.Pharifæe cœce,munda prius quod intiisnbsp;eft,calicis 8c paropfidis,vt fiat id quod dcfo-ris eft,mundum. Væ vobis Scribæ 8cPhari-fæi hypocrytæ, quia finiiles eftis fepulchrisnbsp;dealbatiSjquæ aforis parent hominibus fpe-ciofà,intùs veto plena funt oßibus mortuonbsp;rum.8comni fpurcitia.fic 8c vos aforis qui-dem paretis hominibus iufti:intus aUte pienbsp;ni eftishypocrifi 8c iniquitate . Væ vobisnbsp;Scribæ 8c Pharifæi hypocrytæ.-quiaædifica-tis fèpulchra prophetarû, 8c ornatis monu-mentaiuftorû,8cdicitis,Sifuifrerausindie- prophetæfurgent : 8cfeducent multos. Etnbsp;bus patrû noftrorn ,nonefremus focij eorû quoniam abundabit iniquitas : refrignbsp;in fanguine prophetarum, itaqjteftimonio charitas multorum. qui autem perfeuera-eftis Yobifmetipfis quia filij eftis eorum qui uerit vfq; in fine,hic faluus erit. Et prædicanbsp;prophetas occiderunt.Et vosiraplete men- bitur hoc Euagelium regni .....„..f---
furapatrumveftrorum.Serpentesgenimina be,inteftimonium omnibus getibus:8ctunc viperaru,quomodo fugietis,àiudiciogehé-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;'
næ.^Ideo ecceego mittoadvos prophetas 8c fapientes 8c fcribas , 8c ex illis occidetis 8cnbsp;crucifigctis,8cexeisflagellabitis in fynago-gis veftris,8c perfequemini deciuitate'in ci»nbsp;uitatem : vt veniat fuper vos omnis fanguisnbsp;iuftus qui effufus eft fuper terra, Ila fangui-ne Abeliufti vfque ad fanguinem Zacha-riæ filij Barachiæ, üqué occidiftis inter ternnbsp;plum 8c altare.Amen dico vobis,veniet hæcnbsp;omnia fuper generationem ifta.illerufalemnbsp;Ierufalem,quæ occîdis prophetas,8c lapidasnbsp;eos qui ad te mifsi funt,quotics volui cogre
5- garefilios tuosllqueraadmodumgallina co-gregat pullos fiios fubalas, 8cnoluifti.'’Ec-ce relinquetur vobis domus veftra deferta. pico enim vobis, non me videbitis âmodonbsp;donecdicatis,Benedi(âus qui venir in nominbsp;ne Domini.
5. Tradiât templi euerßone, monetque 'vt causât à'veturüfeduHor'ibuiifutura pranun-tids bellaacperlecutiones'.furget pfeudocbri-pfeudoprophetie-.deaduentu filij homing,pracedentibiMfi^n^ in fole,luna cÿ flel-lii-.omnibusignotumdicit Chrifiuidiem iu-dicij : çÿ defideli ac malofiruo,propter qua docetßmper ejje ’vigilandum.
CAP. XXÏIII.
biturhocEuâgeliutnrcgniin vniuerïb or-venietc0nfummati0.il Gum ergo videritis Marci.ij.b abominationêdefblationis, qnæ dida eftJla Danl^'g-*nbsp;Daniele propheta, ftanteminloco fandonbsp;(qui legit intelligat) tunc qui in ludæa funtjnbsp;fugiât ad montes.’Sc qui in tedo no defcen-dat tollere aliquid de domo fua; amp; qui in a-gro,nó reuertatur tollere tunica fua.Væ au-tem prægnâtibus amp; nutrientibus in illisdienbsp;bus.Orate aute vt no fiat fuga veftra in byenbsp;me velllfabbatho .eritenim tunc tribulatio,^*^^“-’-^’nbsp;magna qualis no fuit ab initio mundivfq;nbsp;modo,neq; fiet.Et nifi breuiati fuiflent diesnbsp;illi,non Herec faluaomnis caro^fed propternbsp;eledos breuiabunturdies illi. IlTuncfi quis Marc.jj.c.nbsp;vobisdixerit,Eccebiceft Cbriftus.autillic;nbsp;nolite credere. furgent enim pfeudochriftinbsp;amp; pfeudoprophetx; amp; dabunt figna magnanbsp;amp; prodigia, ita vtinerrorem inducantur (finbsp;fieri poteft)etiaeledi. Ecce prasdixi vobis. Z-*nbsp;Si ergo dixerint vobis, Ecce in deferto eft:nbsp;nolite exire . Ecce in penetralibus : nolitenbsp;credere, Sicut enim fulgur exit ab Oriente,nbsp;amp; paret vfq; in Occîdentem : ita erit amp; ad-uentus filij hominis.Vbicuq; fueritcorpus,nbsp;illic cogregabuntur amp; aquil«. IlStatim autenbsp;poft tribulationem dierum illorum fol ob- EzeæjV.i'nbsp;fcurabitur,8cluna no dabiflumen fuum,8c ifaiæ.ij.b,nbsp;ftellae cadent de ccelo, 8c virtutes coelorumnbsp;b J commo-
Eùangeliutn
tuaî,acceptis latnpadibus,no fûmpferunt o-leum fecum ; prudentes veroacceperunt o-leum in vafîs fuis cum lampadibus.Moram auté faciente fpofô, dormitauerunt omnesnbsp;amp; dormierunt. Media autem node clamornbsp;fadus eft^Ecce fpofus venit, cxite obuiâ ei.nbsp;tuncfurrexerunt omnes virgines illæ: amp; ornbsp;nauerunt lapades fuas.Fatuæ autem fàpien-tibus dixerunt, Date nobis de oleo veftro;nbsp;quia lâpades noftræextinguuntur.Refpôdenbsp;runt prudentes, dicentes. Ne fortê no îuffi-ciat nobis amp; vobis, ite potius ad vendentes;nbsp;amp; emite vobis.Dum autem irent emere,vênbsp;nit fpôfus;8c quæ paratæ erant, intraueruntnbsp;cum eoad nuptias,amp; clâula eft ianua.Nouifnbsp;fimègt;verô’veniunt amp; reliquæ virgines. di-centes,Domine,Doraine,aperinobis.At il-le relpondens, ait. Amen dico vobis nelcionbsp;vos.il Vigilateitaq; quianelcitisdiem neque Marci.ij.inbsp;horam. IlSicut enim Homo peregre proficif- Xuc.ip.b.nbsp;cens,Yocauitlèruos fuos,amp; tradidit illis bo- ®
Lucæ.ii.e
Marc.ij.g *iiaoinle-flo.-viiusaf^nbsp;fnmetur, amp;nbsp;-viius relitt-•juetuf.
comouebûtur.'amp;tuncparebitfîgnû filij ho minis in cœlo: amp; tune plangêt omnes tribusnbsp;terræ.'Sc videbunt fîliû hominis venienté innbsp;nubibus cœli cum virtute multa 8c maieftanbsp;Apoca.i.b te. Il Et mittet angelos fuos cum tuba 8c vocenbsp;«.Cor.i5.g niagna:8c congregabunt eledos eius à quatuor vends à fumrais cœlorum vlq; ad ter-minos eorura. Ab arbore autem fici difeitenbsp;parabola.cum iam raraus eius tenerfueritnbsp;8c folia nata, feids quia propè eft æftas. iranbsp;8c vos, cû videritis hæc omnia, feitotequianbsp;propè eft in ianuis.Aînédico vobis quia nonbsp;prætedbitgenerado hxc donee omnia hæcnbsp;Marc, tî .d fiant.flCœlum 8c terra tranhbunt: verba aunbsp;Lucæ.ir.f.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;præteribunt. De die autem ilia
8c hora nemo feit, neq; angeli cœlorû, nilî folus pater. Sicut autem in diebus Noc ; itanbsp;Gene,7.b- gpit 8c aduentus filij hominisiificut enim e-o rant in diebus ante diluuium comedétes 8cnbsp;bibentes,nubentes 8c nuptui tradentes, vf-que ad eum dié quo intrauuit Noe in arcâ,
8c no cognouerunt donee venir diluuium, nafùa . Et vni dédit quinque taléta , alij L^æ.tr.g Si culic omnes : ita erit 8c aduentus filij ho- autem duo,alij verô vnum, vnicuiq; fècun-’¦ minis. IITuncduoeruntinagro:vnus afiu- dumpropriâvirtutem.-Scprofeduseftfta-metur,8c vnus relinquetur. duæ molétes innbsp;ucæ.i.,e ynaafTumetur, 8c vna relinquetur.
*llVigilate ergo quia nefeids quahora Do-minus vefter venturus fit.lllllud autem fei-tote quoniâ G feiret paterfamilias qua hora fur venturus efl'et,vigilaret vtique,8c nô fi-neret perfodi domû fuam.Ideo 8c vos efto-te parad: quia qua nefeids hora filius hominbsp;nis venturus eft.llQuis,putas,eft fidelis fèr-uus 8c prudens, quem conftituit Dominusnbsp;fuus fuperfamiliam fuam,vt det illis cibumnbsp;Apoc.uf.c in tempore.'’llBeatus illefèruus, quem,cùmnbsp;venerit dominus eius, inuenerit fie facien-tem . amen dico vobis quoniâ fuper omnianbsp;bona fùa conftituet eum . Si autem dixerit
, malus lèruus ille in corde fuo,Moram facit Dominus meus venire.' 8c cœperitperçu,tere conlèruos fuos, manducet autem 8c bibatnbsp;cum ebriofîs :veniet dominus fêrui illiusinnbsp;die qua nonfperat, 8c hora qua ignorât, 8cnbsp;diuidet eum, partemqueeiusponetcumhy-Infra^M pocrytis.llilliceritfletus 8c ftridordentium.
lt;S. quot;Paraiolas froponit ele decent yirgimbtn, ac talentis dißrtbutisJèruii: quarum domi-ntuperegrè rediens ßngulorprtemiat aut punbsp;nit iuxta ipforum mérita : extremum iudi-cium partit ob oculos, amp; caufaspramiatio-nit bonorum^aepunitionis malorum.
CAP. XXV.
dm. Âbijt autem qui quinque talentaacce-perat,8c operatus eft in eis, 8c lucratus eft a-liaquinque. Similiter 8c qui duo acceperat, lucratus eft alia duo.Qui autem vnum accenbsp;perat,abiens foditin terram, 8c abfcôdit pecunia domini fui.Poft multum verô temponbsp;ris venit'dominusfêruorum illon)m,8c po-fuit rationem cum eis .Et accedens qui quinnbsp;que talentaacceperat, obtulit alia quinquenbsp;talenta,dicens,Domine,quinq5 talenta tra-didifti mihi : eccealia quinq; fuperlucratusnbsp;fum.Aitilli dominus eius, Eugeferue bone Cnbsp;8c fidelis quia fuper pauca fuifti fidelis, fu-per multa te conftituâ.-inrra in gaudiû dominbsp;ni tui. Accefiitauté 8c qui duo talenta acce-perat,8cait,Domine, duo talenta tradidiftinbsp;mihi: ecce alia duo lucratus fum. ait illi do-minus eius, Euge férue bone 8c fidelis quianbsp;fuperpauca fuifti fidelis,fuper multa te connbsp;ftitu.â:intra in gaudiû domini tui.Accedensnbsp;autem 8c qui vnum talentum acceperat,aitnbsp;Domine,lcio quia homo durus es,metis vbinbsp;non féminafti, 8ccogregas vbi nô fparfifti:nbsp;8t timens abij, 8cabfcÔdi talentum tuum innbsp;terra:eccehabes quod tuum eft.Relpondensnbsp;autem dominus eius, dixit ei ,Serue male 8cnbsp;piger, feiebas quia meto vbi non femino, 8cnbsp;congregovbinon fparfi : oportuit ergotenbsp;comittere pecunia meam numularijs,amp; ve-Vnc fimile erit regnfi cœlorum de- niens ego recepiflem vdq; quod mcû eft cûnbsp;cem virginibus:quæ accipientes lam vfura. Tollite itaq; ab eo talétum,8c date einbsp;pades fuas exierunt obuiàm fjjonfô qui habet decé taléta. Ilomni enim habéti danbsp;amp;fjx)nfæ. Quinqueautemexeiserantfa- bitur, 8c abundabit:ci auté qui non habet,8c Luc^g*.nbsp;tuae, 8c quinque prudentes.fèd quinque fa- quod videturhabereaufereturabco.Etinuti »v.dnbsp;lem
Lucs. 11. c
Secundum Matthæum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ix
Icm fèruu eijcitein tenebras exteriores .11-licerit fletus amp; ftridordentium. Cumauté veneritfiliushominis inmaieftate fiia,amp;nbsp;omnes angeli cum eo,tücfèdebitfijper fèdénbsp;maieftatis fus: amp; cógregabunturante eumnbsp;omnes genteSjamp;lèparabiteos abinuicem,finbsp;cut paftorfègregat oues ab hœdis:8c ftatuetnbsp;oues quidéà dextris fuis, hœdos auté à fini-ftris. Tune dieet rex-his qui à dextris eius e-runt,Venite benedidi patris mei, poßidetenbsp;D paratum vobis regnum à cóftitutione munnbsp;di.llefuriui enim:amp; dediftis mihi maducare.nbsp;ec.i .b,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;dediftis mihi bibere. hofpes era;amp; collegiftis me.nudus: amp; operuiftis me.lJin-firmus,’amp; vifitaftis me.in carcere era:amp; ve-niftis ad me. Tune refpódebunt ei iufti, dicentes, Domine,quando te vidimus efurien tem,amp; pauimus: fitientê amp; dedimus tibi ponbsp;turn ? quado autem te vidimus ho{pitem,amp;nbsp;collegimus te;aut nudum, amp;cooperuimusnbsp;te?aut quando te vidimus infirmum, aut innbsp;carcerc:amp; venimus ad te? Etrefpodens rex,nbsp;dieet illis. Amen dico vobis , quandiu feciftis vni ex his fratribus meis minimis, mihinbsp;feciftis. Tune dieet amp; hisqui afiniftris e-runt,llDifcediteamemaledidiinignem s-paratus eft diabolo Stangelisnbsp;* eius.efuriui enim: amp;no dediftis mihi man- ïohan. ^ucare.firini;amp; no dediftis mihi potu. hof-pes eram:amp; no collegiftis me.nudus; amp; no operuiftis me. infirmus, amp; in carcere:amp; nonbsp;vifitaftis me.Tuncrefpondebuntei Scipii,nbsp;dicentes, Dominequando te vidimus efu-rientem^aut fitientem,aut hoïpitem^aut nunbsp;dum,autinfirmum,aut in carcere:amp;no mi-niftrauimus tibi? Tunc refpodebit illis, dicens. Amen dicovobis,quandiu no feciftisnbsp;5-'gt; vni de rainoribus his, nec mihi feciftis.llEtnbsp;ibunt hi, in fupplicium sternum : iufti au-tem,in vitam æternam. 5. CoJ'ultantprincipes facerdotum de occidendo I eßt,qui yngueto pretioßo à multereperßtn-ditw ,murmwdntibMdißipulü-.yenditur ànbsp;luda,de cuittf proditicne dtfcipulis in cananbsp;loquitur, in qua pane in corpus fuum amp; yi-num inßinguinem coßecratA tradit diß:ipu-lit: prxdicit omnesß:anäali'^ndos trinam-que7etri negationeni'. amp; poß trina oratio-nem capitur à ludxù, quorum yni quot;Petnnnbsp;abßidit auriculam : dißcipulisfugientibus,nbsp;cord Caipha afalßs teßibus accußatus,mor-tisq ue reus iudicatus, coßpuitur ac cctditur,nbsp;amp;teraTetronsgatur. cap. xxvi. |
A 1 i T faclum eft:cum cofummafletlefus c I ^rmones hos omnes, dixit difcipulisnbsp;'*“~^fuis, Scitis quia poft biduum Pafthanbsp;fiet, amp; filius hominis tradetur vt crucifiga-tur.T une cogregati funt principes ïacerdo-tum amp; /èniores populi in atrifi principis /ànbsp;cerdotura, qui dicebaturCaiphas.'amp;confilium fecerunt vt lefum dolo tenerent,8c ocnbsp;ciderent.Dicebat autem, NÓ in die fefto,nenbsp;forte tumultus fieret in populo. Cdm auténbsp;leftiis eflêt in Bethania in domo Simonisnbsp;Leprofi, aceeßit ad eum mulier habens alanbsp;baftrû vnguenti pretiofi,amp; eftudit fuper canbsp;put ipfius recubentis. videntes auté dilcipunbsp;li,indignati funt dicentes ,Vtquidperditionbsp;hæc?potuitenim iftud vænundari multo,amp;nbsp;dari pauperibus.Sciens autem lefus, ait illisnbsp;Quid molefti eftis huic mulieri?opus enimnbsp;bonü operata eft in me.nalèmper pauperesnbsp;habebitis vobiftum: me auté nó femperquot;ha •haiebitit,nbsp;betis’. Mittens enim hæc vngucntü hoe innbsp;corpus meum:ad fèpeliendum me fecit. A-men dico vobis, vbicunq; prædicatum fuc-rit hoe Euagelium in toto mundo, dicetur g amp; quod haec fecit, in memoria eius. ilTunc Marc.i4.b abijt vnus de duodecim quidicebaturludas Lucæ.i*.«nbsp;Ilcariótes,ad principes Gcerdotü;amp; air illis,nbsp;Qmd vulris mihi dare,amp; ego vobis eum tranbsp;dâ?At illi cóftituerunt ei triginta argétcosi.nbsp;Etexinde quærebat opportunitaté vt eumnbsp;traderet. Prima auremgt;die’Azymorü accefgt;-ï«nbsp;lèrunt diftipuli ad lefum, dicentes, Vbi vis Lucs.'A.snbsp;paremus.tibi comedere Pafcha.^ At lefus di-xit,ite in ciuitaté ad quenda;amp; dicite ei,Manbsp;gifterdicit.Tépus meumpropèeft, apudtenbsp;facio Pafcha cum difcipulis meis . Et fecerunt difcipuli ficur-có ftituit illis Iefus;amp; panbsp;rauerunt Palcha.Velpere auté fa(flo,difcum Marc.i4.bnbsp;bebatcum duodecim difcipulis fuis.Et eden Lucæ.n.bnbsp;tibus illis dixit,Amen dico vobis quia vnusnbsp;veftrum me traditurus eft. Et cótriftati valnbsp;de. cœpcrunt finguli dicere, Nunquid egonbsp;fum Domine?At iple refpondens, ait, lt;^inbsp;intingitmecum mannin paropfide, hieme Cnbsp;tradet.Filius quidem hominis vadit, llficut Pfal.4o.«.nbsp;Icriptum eft deillo; væ autéhomini illi pernbsp;quem filius hominis’rradetur’, bonum erat quot;tntdititr.ttnbsp;ei,fi natus non fuifiet homo ille. Reljjon-densautemludas qui tradidit eum, dixit,nbsp;Nuquid ego fum Rabbi.'^Ait illi. Tu dixifti.nbsp;Cœnantibus auté eis, accöpit lefus panem,nbsp;amp;benedixit,acfregit.-deditq; difcipulis fuis,nbsp;amp; ait,Accipite, amp; comedite:hoc eft corpusnbsp;meu. Et accipiens calicé, gratias egit:amp; de-dit illis,dicenSjBibite ex hoe omnes.Hic eftnbsp;enim languis meus noui teftamenti,qui pronbsp;multis enundetur in reraifiioné peccatoru.nbsp;Dico autem vobis,non biba amodo de hoenbsp;genimine vitis vlque in diem illum,cum il-lud bibam vobilcum nouum, in regno pa tris mei.Et hymno dilt;fto,exierunt in mon- Mare.14.« tem oliueti. Tunedicitillis lefus, llömnesnbsp;vos fcaadalum patiemini in me, in ifta no- ,8,,, 'nbsp;b 4 âe |
Euangelium i
Zach.ij.c. (^e.Scriptum eft enira, llPercutla paftorem, coniprehen4ereme?.quotidieapuj^ vos fctîe-SiC difpergentur oues gregis. Poftquarri au- tam docéns in templo7 Si. non.rae tenuiftis.
Marc.iÂ.b tem refurrexero, lipræcedam vos in Galilæa. Hocautècn totunvamp;dum eft, (Ivtadimple- Supr.io.o Refporidensautem Petrus, ait illi, Etfi om- renturfcripturæ prophetarum .Tuncdifti- Fnbsp;nés fcâdalizati fuerintdn te, ego nunquam puli omnes,.Hrelido eofugerunt. At illi te-fcaridalizabor. Aitilli lefus. Amen dico tibi nentes iefum,duxerunt-ad Caiphaprincipe Lucs.ziïnbsp;quia in bac node antequàm gallus cantet dâcerdotiim, vbi Scribæ amp; feniores couene-lohan.tj.d jej. mg negâbis.llAit illi Petrus,Etiâ ft opor- rant. Petrus autcm ièquebatur eum àlongc,nbsp;tuerit memori récura,nô tenegabo. Simili- vlqueinatriurn principis Gçerdotû . Etin-' ..... quot;quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;greftus intro,fçdebat cum miniftrisivtvide-
ret finem . quot;Principes’autem fàcerdotum amp; '’Priiuep» omnecociliura quæiebant falfum teftimo-nium contra lefura,vteum morti tradcrent;nbsp;Si non inuenerunt,cùm multi falfî teftes acnbsp;ceftiflentNouifsimè autem venerunt duonbsp;falfi teftes;§tdixe.runt. Hic dixit, llPoflum lohanj.d.nbsp;deftruere téplum Dci, amp; poft triduum reæ-
ter amp; omnes diftipuli dixerunt.Tune venir Marc.i4.d jgfus cum.illis in villa quæ dicitur liGethfe-’ mani;§c dixitdiftipulis fuis, Sedete hic,do-nec vadä illuc, amp; orem. Er aflumpto Petronbsp;amp; duobus filijs Zebedæi,cœpit cótriftari 8cnbsp;mœftus eire.Tuncairillis,Triftis eft anirnänbsp;mea vfq; ad mortem:fuftinetehic,8c vigila-te mecum . Et progeflus puftUum, procidit cieltruere teplum Uci, öc polt tncluura rex-in facie fuam,orans,8c dices, Pater rai,ft pof dificafe illud. Et furgens princeps facerdo-ftbileeft,trâ(èatà me calix ifte.Veruntamen tum,ait illi,N[ihil refpödes ad ea quæ ifti adnbsp;non ftcut ego volo, ied ficur tu.Et venir ad uerfum te teftificatur ? Icfus autem tacebat.nbsp;difcipulos fuos, 8c inuenit eos dormientest Et princeps. facerdotü ait illi, Adiurate pernbsp;amp; dicit Petro,Sic?nó potuiftis vnahora vi- Den nuum,vtdicas nobis ft tu es Chriftusnbsp;gilare mecum? Vigilate, 8c orate vt non in-t.retis in tentationé. Spiritus quidem prom-ptus eft, caro autem infirma. iterum lecunnbsp;dó abijf. 8c orauitdicens, Pater mi, ft nonnbsp;poteft hic calix tranftre nifi bibä illura ;fiatnbsp;voluntas tua.Et venir iterum.8c inuenit eosnbsp;dorraientes .erantenim oculi eorum grauanbsp;ti. Et reliäis illis,iterum abijt: Sc orauit tertio , eundem Icrmonem dicens. Tune venitnbsp;ad difcipulos fuos, 8c dicit illis, Dormite ia,nbsp;8c requiefeite: ecce appropinquauit hora, 8cnbsp;filius hominis tradetur in manus peccato-rum. Surgite eamus: eccequot;appropinquauit,nbsp;qui me’tradet*. Adhuceo loquente,ecce lunbsp;das vnus de duodecim venit, 8ccum co tur-ba multa cum gladijs 8c fuftibuSjmifsi à prinnbsp;cipibus facerdotü Sc fenioribus populi. Qmnbsp;autem tradiditeum,deditillisftgnum, dicens , Quçmcunque ofculatusfuero,ipfenbsp;eft:tenete eum.Et confeftim accedens ad le
: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fum,dixit, Aue rabbi. Et ofculatus eft eura.
Dixitqueilli lefus. Amice, adquid venifti? Tune acceflerunt , Semanus inieceruntinnbsp;lefum : 8c tenuerunteum . Et ecce vnus exnbsp;his qui erant cum lefu. extendens manum,nbsp;exemitgladium fuum:Sc percutiens feruumnbsp;principis facerdotum , amputauit auricu-lam eius. Tune ait illi lefus, Conuerte gla-Gene.p.».^ diutn tuum inlocumfuum . [lomnes enira
1 qui acceperint gladium, gladio peribüt. An e»'.x putas quia nonpoflum*rogare patre metimnbsp;8c exhibebit mihiomodo’plus quàmduodenbsp;cimlegionesatigelorum Q^omodoergonbsp;implebuntur(lfcriptura’,quia fic oportet fic-ri?in illa hora dixit lefus turbis, Tanquamnbsp;adlatronem exijftis cum gladijs Se fuftibus
filius Dei.Dicit illi lefus,Ty dixifti.verun-tamen dico vobis,àmodo videbitislifîliû ho- Si'pr.itf.J. minisfedenteraà dextris virtutisDei,amp;venbsp;nientem in nubibus cœli. Tune princeps (ànbsp;cerdotum feidit veftimenra fua,diçens,Blafnbsp;phemauit.'Quid adhuc egemus teftibus?ec-ce,nuncaudiftisbl3fphemiam, quid vobisnbsp;videtur-^'At illi relpondentes dixerunt,Reusnbsp;eft mortis.IITunccxpueruntin faciemeius:
amp; colaphis eumcetiderunt, alij autem pal- Lucæ.xi-f mas in faciem eiusdederunt,dicentes. Pro- ^®®quot;'***»'*nbsp;phetiza nobis Chrifte : quis eft qui te per-cuftit.'’Petrus verô fedebat foris, in atrio:5cnbsp;accefsit ad eum vna ancilla,dicés.Et tu cumnbsp;lefu Galilæo eras.Atillenegauitcorara omnbsp;nibus,dicens,Neicio quiddicis. Exeunreaunbsp;temillo ianuaro,yidit eum alia oancillà*; amp;nbsp;aïthisquierantibi,Ethic erat cum TefuNanbsp;zareno.Etiterum negauit cum iuramento.nbsp;Quia non noui hominem.Et poft puftllumnbsp;acceflerunt qui ftabant : amp; dixerunt Petro,nbsp;Verè amp; tu ex illis es;nam amp; loquela tua manbsp;nifefturo tefacit.Tunc ccepit deteftari amp; iunbsp;rarequîa non nouiflçt hominem. Etconti-riuô gallus eâtauit. Et recordatus eft Petrusnbsp;verbilefu quod dixerat, Prius quàm gallusnbsp;cantet,ter me negabis.Et egreffus foras, fle-uit amard.
5. ludasreîüùs AYgenteis lat^ueo
Jtßi3101 am Tiiato aaufatut non rtjpondet^ quot;^xor autem *Pilati diiit^ipfum iuflum:Jgt;ix^nbsp;eligitur tarnen ^arabbai: ^tlatus lotis ma-wbuslffum flageüatum tradit erueißgen-dumtqui à militibusmultipliciter illufus dunbsp;(itur M cvucifigendumt amp; felleo 'vino fota-tus inter latronei erwifigitw ^dtuifs ifßusnbsp;'Veßi^
Ma.rc.t4-e Lucæ. »i.enbsp;lohan.iS.anbsp;“ ajipropiit-qutibit.
E
nbsp;
Secundum Matthæum;
Jveflimentis: fifa'9arijsniult(eiaJlanttirin cifigatur. Videns autem Pilatus quia nihil ipfumblajfhemilt;s‘. .ßiboriuntur tenebra i Jst proficeret,fedm3gis tumultusfieret;acce-clatnans leßts Eli ,acet(iqus potatus ,CHm ptaaqua, lauitmanus coram populo dicens,nbsp;clamoreexpirâtMfignayariafiüt:c()rpüi Inaocens ego fum à fanguine iufti huius;nbsp;leßt à. IoJifbfepKltum,cttfloditur amiliti- Vos videritis.Etrefpondensvniuerfuspopunbsp;bus. GAP. X X V n.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lus,dixit,Sanguiseiusfiipernos,amp;fuperfi-
fado confilium inierut lios noftros. Tunc dimifit illis Barabban: i amp; feriio lefum autem fiagellatumtradidit eis vt cru-cifigeretur.Tunc milites præfidis fufcipien- Dnbsp;tés lefum in prætorium, llcogregauerunt adnbsp;eum vniuerfam cohortem.amp;exuenteseum,nbsp;chlamydem coccineam circundederunt ei:nbsp;amp; pleÂentes coronam de fpinis, pofueruntnbsp;fupercaput eius Scarundinein dexreraeius.nbsp;Et genu flexo ante eum,illudcbant ei dicen-tes.Auerex ludæorum. Etexpuétesineum,
Jîârc.i
f.
A 'M JI Aneautem fado confiliurr Ij a*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facerdotfl
^“han.iS.e quot;*quot;res populi aduerfus lefum , vt eum morti traderentiEt vindû adduxerunt eum,nbsp;Sctradiderunt Pontio Pilato præfîdi. Tuncnbsp;videns ludas qui eum tradidit,quod damnanbsp;tus efTet.-pœnitentia dudus, retulit trigintanbsp;argenteos principibus Gcerdotum amp; fenio-ribusgt;dicens,Peceaui,tradens fanguinem iunbsp;fturalt;Atilli dixerunt,Quid adnos?tu vide-ris.Etproiedis afgenteis in templo, recef- acceperunt arundinem, amp; percutiebant ca-
• fit.-amp;;abiensl|laqueofe fufpendit. Principes puteius. Etpoftquamillufcruntei,exuerût autem facerdotum acceptisargenteis, dixe- eû chlamydem: amp; induerunt eum veftimennbsp;runt,Non licet eos mittere in corbanam: tis eius,amp;duxeruteum vtcrucifigeret.liEx-quia pretium fanguinis eft.Confîlio autem euntes autem inuenerunt hominem Cyre-inito cmerunt ex illis agrum figuli infe- næum,nomine Simonem: huncangariaue- Lucæ.ij.dnbsp;pulturam peregrinorum.Propter hoc voca- runt vttolleretcrucem eins.llEtvenerunt in
¦ tus eft ager ille, IIHacel-dama, hoc eft ager locum qui di ci tu r Golgotha, quod eft Calgt; fanguinis,vfquein hodiernum diem. Tunc uariælocus.Etdederuntei vinum biberecSnbsp;2 impletum eft quod didumeft perleremia fellemiftû. Etcùmguftaffet, noluitbibere.
' prophetam,dicentem, IIEtacceperunttri-g ginta argenteos pretium appretiati quern ap pretiauerunt à nlij s Iftael : amp; dederunt eosnbsp;in agrum figuli, ficutconftituit mihi Do’S.a minus.lefus autem ftetit ante præfidem,llamp;nbsp;interrogauit eum præfès,dicens, Tu es rexnbsp;Iudæorum.'’Dicitilli Iefus,Tu dicis.Etcumnbsp;accufareturà principibus facerdotum amp;fe- nbsp;nioribus,nihil refpondit.Tuncdicit illi Pi- eo duo latrohes : vnus à aextris, amp; vnus ànbsp;latus,Non audis quantaaduerfum tedicunt finiftris.Pnxtereuntes autem blafphcmabat Enbsp;teftimonia? Et nonrefponditei advllumnbsp;verbum .•ita vt miraretur præfès vehementer . Per diem autem folennem confueueratnbsp;præfès populo dimittere vnum vindumnbsp;quern voluifietihabebat autem tunc vindunbsp;infignem,qui dicebatur Barabbas. Congre-gatisergo illis,dixit Pilatus,Quern vultis dinbsp;mittam vobis : Barabban , an lefum qui
C dicitur ChriftusPSciebatenim quod per in-uidiam tradidiffenteum . Sedente autem il-lo pro tribunali,mifit ad eum vxor eius, dicens. Nihil tibi iuftoilli . multa enira pafTa fum hodie per vifum propter eum.nbsp;3?rincipes aute facerdotum amp; fèniores per-fuaferunt populis vt peterent Barabban,lefum vero perderent . Refpondens autemnbsp;præfès, aitillis , Quern vultis vobis de duo- meus, vt quid dereliquiftime ? Quidam au-j^’fc.iS.E bus dimitti?At illi dixerunt,Barabban.!IDi- te illic ftantes amp;audientes, dicebant,Eliamnbsp;Pilatus, Quid igitur faciara dclefu vocatifte. Et continuo currens vnus ex eis,nbsp;'9.C. quidiciturChriftus.’DicuntomneSjCru- acceptamfpongiamimpleuitaceto;amp;impo-cifigatur.Ait illis præfès,Quid enim mali fe fuit arundini,amp; dabat ei bibere. Cæteri verdnbsp;cit?Atillimagisclamabant,dicentes,Cru- dicebant,Sine, videamus an veniat Eliasnbsp;libe-
llPoftqnam autem crucinxerunt eunij diui- loan.ip.d, ferunt veftimentaeiusj fbrté mittentes:gt;vt bnbsp;implereturllquoddiâumeft per prophetam L uc. zg.e*nbsp;dicentem,Diui{èruntfibi veftiméta mea; amp;nbsp;fuper veftem meam niifèruntfbrtem’. Et fe-denres (èruabant eum. Et impoftierût fupernbsp;caput eins caufàm ipHusfcriptanijHiceft Ienbsp;fus rex ludaeoruni.Tunccrucifixi Hint cum
eû?mouentes capita fua,amp; dicentes,llgt;Vah’ lohana.d. qui deftruis tempi um Deijamp; in triduo illudnbsp;reædifîcasHalua temetipfunrfi hlius Dei es,nbsp;defcende de cruce. Similiter amp; principes fa-cerdotum illudentes cum Scribis amp; feniori-bus, dicebant, ll/\lios faluos fecit : feipfum Sapien.i.dnbsp;no poteft faluum facere; fi rex Ifraeieft, def-cendat nunc dé cruce, amp;credimus ei. Hcon- Pfalm.u.«nbsp;Edit in Deo : liberet nunc eum fi vulf.dixitnbsp;eriim,Quia filius Dei fum . Idipfum autemnbsp;,amp;latronesquicrucifixi erant cum eo, im-properabant ei.A fextaautem hora,tenebrænbsp;falt;aæ funt fuper vniuerfam terram,vfque adnbsp;horam nonam . Et circa horam nonam cla-mauit refus voce magna, dicens, Eli, Eli,nbsp;lamafabadhanirhoceft, liDeusmeus,Deus
Euangeliüm
|
liberans cura. Ie fus autera icerum damas vo ce raagna^eraifit fpiritum.Ec ecce velum té-pliIcifTum eft in duas partes, à fummo vfq;nbsp;deorfura. amp; terra mota eft, amp; petræ fciflænbsp;funt, amp; monumenta aperta funt : amp; multanbsp;corpora fandorum qui dormierant,furrexenbsp;runt. Etexeûtes de monumentispoft refurnbsp;reâionetn eiusjvenerunt in fànftam ciuita-tem.Sc apparuerunt multis. Céturio auteranbsp;amp; qui cura eo erant cuftodientes Iefum,vi-Ib terræmotu amp; his quæ fiebant, timueruntnbsp;Marc.i^.d valdè,dicente5,Verè filmsDei erat ifte. IlE-Lucæ.îj.g rantautera ibi raulieres multæ àlonge, quænbsp;ïecutæ erant lefiim à Galilæa, rainiftrantesnbsp;einnterquas erat Maria Magdalene,amp; Maria lacôbi 8c lolèph mater, 8c mater filio-Marc.ij.d rum Zebedæi. llCùm auterafero fadum cf-loan.VpFg. fet, vênit quidâhomodiuesab Arimathæa,nbsp;G nomine Iofèph,qui 8cipfedifcipulus eratle fu.hic acceßit ad Pilatum, 8c petijt corpus lefu.Tunc Pilatus iufsit reddi corpus.Etacnbsp;cepto corpore, lolèph inuoluit illud in fin-done munda:8c pofuitillud in monuraentonbsp;fuo nouo quod exciderat in petra. Et aduolnbsp;uit fàxum magnû adoftium monumenti,8cnbsp;abijt. Erat autera ibi Maria Magdalene, 8cnbsp;altera Maria,lèdentes contra fepulchrû. Altera autera die,quæ eft poft ParaIcêuen,cÓ-uenerunt principes làcerdotura, 8c Pharifæinbsp;ad Pilatû,dicétes Domine, recordati fumus,nbsp;quia fèdudor ille dixit adhuc viuens, Poftnbsp;tres dies refurgam.Iube ergocuftodiri lèpulnbsp;chrum vfq; in diem tertium: nc forte vcniatnbsp;difcipuli cius,8c furentur eû,8cdicantplebi,nbsp;Surrexit à ra or tuis. 8c erit nouißiraus errornbsp;peior priore.Ait illis Pilatus,Habetis cufto-diara. ite,cuftoditeficutlcitis .Illi autemnbsp;abeuntes,munieruntfepulchrum;fignantesnbsp;lapidem,cum cuftodibus. J, Faâo terramottijexterritu^ cußodiiiu, an-gelui mttlierihui narrat Chrißi reßtrreÜio-nem, qui ijgt;ßs af garens iulgt;et (/icut amp; ange-lutiußerat ) yt diß:ifulii nuntient, quod quot;Dominum in Gatilaa “vifitrifinf. militesfe-fulchricußodesfecunia lorruftißicunt tor-fui Chrißifurtofublatum'. dißifuli'viden-tei in Galilea Dominum, iubentur ire adnbsp;docendoî amp; baftiti^ndas omnesgentes» CAP, XXVIII, |
VElpereautera Gbbathiquæ luceftit A in primafabbathi,vênit Maria Ma^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jTc dalene,8c altera Maria videre ftpul chrum.Etecce terræmotus faduseftma-gnus. Angelus enim Domini deftenditdenbsp;cœlo:8c accedens, reuoluit lapidera, 8c ftde-bat fuper euni.erat autera afpedus eius ficutnbsp;fulgur:8cquot;veftimentum’eius,ficut nix. Prænbsp;timoré autcm eius,exterriti fiintcuftodes,8cnbsp;fadi funt velut mortui. Reipondens autemnbsp;angelus dixit mulieribus,Nolitetimere vos.nbsp;fcio' enim quod lefiim qui crucifixus eft,nbsp;quæritis.non eft hic:furrexit enim,ficutdi-xit.venite,gt;8c’videte locum vbipofitus e- gt;-i-rat Dominus.Et cito euntes,dicite difèipu-Iis eius quia furrexit.‘8c ecce''præccdit’vos innbsp;Galilæam.ibi eum videbitis.ecceprædixi vonbsp;bis. Et cxierunt citô de monuraento cura ti Bnbsp;more 8c gaudio magno , currentes nuntiarenbsp;difeipulis eius,Etccce lefiis occurrit inis,dinbsp;cens, Auete. Illæ autem acceflerunt, 8c te-nueruntpedeseius, 8c adorauerunt eum.nbsp;Tune ait illis Iefiis,Nolite timere.ite, nun-tiate fratribus meis vt eant in Galilæam, ibinbsp;mevidebunt.Quæ cùmabijfient, eccequi-dam de cuftodibus venerunt in ciuitatem,nbsp;8cnuntiaueruntprincipibus làcerdotum o-mnia quæ fada fuerant. Etcongregati cumnbsp;fènioribus,confilio accepto, pecuniamco-piolam dederunt militibus,dicentes,Dicite,nbsp;Qma difcipuli eius node venerunt, 8c fura-ti funt eum nobis dormientibus .Etfi hocnbsp;auditura fuerit à præfide , nos fuadebimusnbsp;ei,8c fecuros vos raciemus.At illi accepta pcnbsp;cunia, fecerunt ficut erant edodi.Et diuul-gatum eft verbum iftud apud Iudæos,vfqucnbsp;inhodiernum diem. Vndecim autem difcipuli abieruntin Galilæam, in montera vbinbsp;conftitueratillis Iefus.Et videntes eum ado pnbsp;rauerunt,8c quida autem dubitauerunt. Etnbsp;accedens lefus locutus eft cis,dicens,(lD3ta war.itf-inbsp;eft mihi omnis poteftas in cœlo 8c in terra,nbsp;euntes ergo docete omnes gétes : baptizatesnbsp;eos in nomine patris 8c filij 8c fpriritus fan-di,docentes eos feruare omnia quæcunquenbsp;mandaui vobis. 8c ecce ego vobifeumnbsp;fum omnibus dicbus,vfque adnbsp;confiimmationera fæculi. |
Hieronymus in Catalogo/criftorunLj Eccleßa'slicorunL^.
X4 Arcus dtfcipulus amp; interpres Petri,iuxta quod Petrum referentem audierat, rc^atus Romx àfn«
’ -^tribus breue (cripfit Euangelium. Quod cum Petrus audi/îèt,probauit,amp; ecclenç legendum fua au thoritateediditjucut Clemens in (èxtonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;libro Icribit. Etpapias lerolblymitanusepiP-
copus meminit buius Marei; amp; Petrus in cpiftola prima,fub nomine Babylonis, figuraliter Româfigni-ficans, Salutat vos ecclefiain Babylone coelefta,amp; Marcus filius meus. Aflumpto itaque Euagelio quod ipfe confecerat, perrexit Ægyptum,amp; primus Alexandriae Chriftum annuntians, conftituit ecclefiam,nbsp;tanta doârina Sc vitascontinentia,vt omnes feftatores Chrifti adexemplum fui cogeret. Deniq; Philonbsp;dilertißimus Iudaeorum,videns Alexandriae primam ecclefiam adhuc ludaizantem, quafi in laudé genlis fuælibrumfupereorum conuerfationefcripfit.Et quomodo Lucas narrat lerofolymas credences o-mnia habuifle communia:fic illequod Alexandria fub Marco fieri dodorecernebat, memoriae tradidit.nbsp;Mortuus eftautem odlauo Neronis anno,(Sc fepultus Alexandriasrfuccedente fibi Aniapo.
Sandum lefu Chrifti Euan-
gelium fecundumMarcum-j,
CAP. I.
qui prxparabit viam tuaantete.) IlVox da-mantis in delerto,Parate viam Domini^re-
lt;ftas facite femitas eius.Fuit lohannesin de-ferto baprizans,amp;prxdicas baptifinumpœ-nitentiæin remißionem peccarorum, liEt Matt.j.a. egrediebaturad eum omnis ludacxregiOjScnbsp;lerofolymitævniuerfi: amp; baprizabantur ahnbsp;illo in lordanis flumineconfitentes pecca-ta fua. Et erat lohannes veftitus pilis came Leoit.n.c.nbsp;li,amp;zonapelliceacircalumboseiustllamp;lo- Matt.j.c.nbsp;cuftas amp; mel ß'lueftre edebat. Et prædica-batdicens, Venit fortior me poft me.'cuius Aâ.i.a.».*nbsp;non (um dignusprocumbens (bluerecori-giam calceamentorum eius. Ego baptiza-ui VOS aqua ille vero baptizabit vos Spi-ritu (ando. Et fadum eft :in diebus illis venit lefus à Nazareth Galilaîæ ; amp; baptizatusnbsp;eft à lohanne in lordane. Et ftatim afeen-densdeaquajviditccelos apertos, amp; Spiritnnbsp;*tanquam columbam delcendentem, amp; manbsp;nenteminipfo.Etvoxfadaeft decœlis,Tunbsp;es filius meus diledus, in te complacui. Etnbsp;ftatim Spiritus expuliteum in delertum.Etnbsp;erat in deferto quadraginta diebus, amp; qua*nbsp;draginta nodibus.amp; tentabatur à (atana. e-ratq; cum beftijs,8c angeli miniftrabantil-li. Poftquam autem traditus eft lohannes,nbsp;venit lelus in Galilæam prædicans Euangenbsp;hum regni Dei,amp;dicens,Quoniam implc-tum eft tempus,amp; appropinquauit regnumnbsp;Dei;pœnitemini,amp; crédité Euangelio. HEt Matt.j.d.nbsp;pretcriens (ecus mare Galilææ, vidit Simô-nem amp; Andræamfratréeius,mittentesretia Mat,4.â.bnbsp;in mareferant enim pifeatores ) amp; dixit eis MatæÂnbsp;lefuSjVenite poft nic,amp; faciam vos fieri pi- Lucæ.4.e.nbsp;fcatores hominura. Etprotinus relidisre-tibus, fecuti funteura. Et progreflus inde Luca.$.alnbsp;pufillum, vidit lacobum Zebedæi amp; lohannbsp;nem fratrera eius, amp; ip(os coponentes retianbsp;in naui amp; ftatim vocauit illos. Et relido panbsp;tre fuo Zehedæo in naui cum mercenarijs,
fecuti
Euangelium
Matt.4.b. fècuti funteum.IIEt ingrediuntur Caphar-
Matt. 7.d
peiSi quare eum petcatoribus cenuerfeturi amp; cur tppus dipipuli non ieiunent, quos etiamnbsp;picaspabbatbo'tiellentfsexcupat.
CAP. Il,
ETiterum intrauitCapharnaumpoft A dies* , 8c auditum eft 'quôd in domo LuTæ’ j.nbsp;eflèt,8c*conueneruntmulti,ita vtno »effonbsp;quot;caperet’neque ad ianuam,8c loquebatur eisnbsp;verbum.Et venerunt ad eura ferentes para-lyticum, qui à quatuorportabatur.Etcùranbsp;non poflentoffêrreeurailli præ turba,nu-dauerunt tedum vbierat; 8c patefacientesnbsp;fubmiferunt grabâtum in quo paralyticusnbsp;iacebat.Cùm autem vidiflet lefus fidem il-lorum,aitparalytico ,Fili dimittuntur tibinbsp;peccata tua. Etant autem illic quidam denbsp;Scribis fedentes : 8c cogitantes in cordibusnbsp;fuis , Quid hic fie loquitur ? blalphemat.nbsp;llQuis poteft dimitterepeccata, nififolusnbsp;Deus.'’Quo ftatim cognito lefus fpiritufuonbsp;quia ficcogitarent intra le, dicit illis. Quidnbsp;ifta cogitatis in cordibus veftris ? Quid eftnbsp;faciliuSjdicere paralytico,Dimittuntur tibinbsp;peccata;an dicere,Surge,tolle grabâtum tuûnbsp;8c ambula ? Vt autem feiatis quia filius hominis habet poteftatem in terra dimittendinbsp;peccata(ait paralytico)tibi dico,Surgejtolle gnbsp;grabâtum tuum, Sevade in domum tuam.nbsp;Et ftatim furrexit ille: 8c fublato grabâto a-bijt coram omnibuSjita vt rairarenturom-nes,8c hononficarent Deû,dicentes. Quianbsp;nunquam fie vidimus. HEt egreftus eft rur- Matt.9.b.nbsp;fus admare.’omnisq; turba veniebat adeû, f.nbsp;8c docebat eos.llEt cùm præteriret,vidit‘'Le ^leiâh-ui’Alphæifedentem ad telônium:8cait illi,nbsp;Sequere me.Et fiirgens lècutusefteum. Etnbsp;faclum eft: cùm accumberet in domo illius,nbsp;multi publiçani 8c peccatores fimul dilcuranbsp;bebant cum lefu amp; difeipulis eius ; étant e-nim multi qui 8c lèquebantureum.Et Scri-bæ 8c Pharifaîi videntes quia manducaretnbsp;cum publicanis 8c peccatoribuSjdicebant dinbsp;feipulis eius. Quare cum publicanis 8cpec-catoribus manducat 8c bibitgt;magifterve-fterŸHoc audito lefus ait ill is. Non necefiènbsp;habent làni, medico; led qui male habent.
linon enim veni vocareiuftos,fedpeccato- •.Tim.i-«’ rcs. Eterant difeipuli Iohannis 8c Pharifæinbsp;ieiunantes:8c veniunt,8c dicunt illi,Quarenbsp;difeipuli Iohannis 8c Pharilæorum ieiunat:nbsp;tui autem difeipuli non ieiunant?Et ait illisnbsp;lefus, Nunquid polTunt filij nuptiarù quannbsp;diu-fponfus cum illis eft,ieiunare? Quantonbsp;tempore habent lècum fponfum , non pof-fiint ieiunare.llVenient autem dies cùm au- Manh.j.'nbsp;Idppquenlum feretur ab eis lponfus;8c tune ieiunabuntin Lucæ.j.g'
Lucæ.4.e. naumiamp;ftatimfabbathis ingrelTus inlt;yna-'* nbsp;nbsp;¦ gôganijdocebat eos.llEt ftupebant fuperdo
drinaeius.erat enim docens eos quali pote
Lucæ.4.^ babenSjôc non ficur Scribæ.llEt erat • in fynagoga eorum homo in fpiritu immun
in lynagôga eorum homo in Ipintu immun do:amp; exclamauit,dicens,Quid nobis amp; tibinbsp;jgßj Nazarene.'’ venifti * perdere nos ? fcionbsp;qui fis, Sandus Dei. Et coraminatus eft einbsp;Lucæ.4.c. lefus,dicens,Obmutefcejamp;exi dehomine.
Et difcerpenseum fpiritus immfidus^ 5cex-clamans voce magna, exij tab eo. Et mirati funt omnes; ita vtconquirerent inter fe di-centes,Qmdnam eft hoc.^quænam dodrinanbsp;hæcnoua: quia in poteftate etiara fpiriti-bus immundis imperat, ScobediunteiEtnbsp;proceftit rumor eius ftatim in omnem re-Matt.s.b. gionem Galilææ . II Etprotinus egredientesnbsp;Lucæ.4.f. defynagóga, venerunt in domum Simonisnbsp;amp; Aridreæ cum lacôbo amp; lohanne.Decumnbsp;bebat autem focrus Simônis febricitans ; 8cnbsp;ftatim dicunt ei de illa.Et accedens eleuauitnbsp;earn apprehenfà manu eius;8ccontinuô di-milit earn febris,8c miniftrabat eis. Vefperenbsp;autem fado cùm occidiflet fol, aftèrebantnbsp;ad eura omnes male habentes 8c dæraonianbsp;habentes ; 8c erat omnis ciuitas congregata
P ad ianuam.Etcurauit multos qui vexaban-tur varijs laguoribus;8c daemonia multa eij-ciebat, 8cno finebatealoqui quoniamfcie bant eum.Et diluculo valdc furgens, egref-fiis abijtin delertura locum : ibique orabat.nbsp;Et profècutus eft eum Simon , 8c qui cumnbsp;illo erant.Et cùm inueniflent eum, dixerûtnbsp;ei,Qma omnes quærût te.Et aitillis,Eamusnbsp;in proximos vicos 8c ciuitates,vt amp; ibi præ-dicemtad hoc enim veni.Eterat prædicâs innbsp;fynagogis eorû , 8c in omni Galilæa.-8c dæ-M.-itt.8.a. moniaeijciens.llEtvenitadeüleprofus de-Lucæ.j.c. precans eum:8c genu flexo dicitei,Si visponbsp;tes me mundare.Iefus aût mifertus eius,ex-tendit manum fua;8c rangés eum,ait illi^Vonbsp;lo,Mûdare.Etcûdixiiret,ftatim dilceftitabnbsp;eo lepra, 8c mundatus eft.Et cominatus eft.nbsp;ei,ftatimq; eiecit ilium: 8c dicit ei. Vide ne-mini dixerisilèd vade,oftende te principi lanbsp;Leui.i4.a. cerdotû,8c öfterpro emundatione tuallquænbsp;Lucx.4.g. P*'æcepit M.oyfes,in teftimonium illis. Il Atnbsp;illeegreffus cœpit prædicare 8c diftàmarenbsp;fermonem: ita vt iam non poftèt manifefténbsp;introire in ciuitatem: fèd foris in defèrtis lonbsp;ciseflet, 8c conueniebant ad eum vndique.
S, '^vlurmurantibui Scribis lt;juod ^aralytico ^er tectum ingrabâto demijp),dicer et remit-tifeccata,iubens ifijùm ferre grabdtum jft-nat eum'apud Leuin quem adßßquendunnbsp;'vocauerat difiumbenstumplurtbuipublica illis diebus,Nemo alTumentum panni rudisnbsp;nii,rationemdicitt murmurantibus Thari- alTuitveftiméto veteri; alioquin aufert fup-'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plemen-
-ocr page 313-plementum nouum à veteri,8c maior IcilTu ra fit. Et nemo mittit vinum noufi in vtresnbsp;veteres:alioquin dirumpit vinum vtres , 8cnbsp;vinum elFundetur,8c vtres peribunt, led vinum nouum in vtres nouos mitti debet.
llEt fadum eft iterum cum labbathis am-bularet perfata, Sedilcipuli eius cœperunt progredi Scvellerefpicas. Pharifæi autem dinbsp;cebätei,Ecce,quid faciunt* labbathis quodnbsp;non licet?Etait illis, IINunqualegiftis quidnbsp;fecerit Dauid, quando neeeßitatem habuitnbsp;8c efurijtipfe 8c qui cum eo erat.’ quomodonbsp;introiuitin domura Dei fubAbiatharprincipe làcerdotum,8c panes propofitionis mâ-ducauit, quos non licebat manducarell nifi
^«cæ.u.a.
fui. ‘•Ke.ii.b.
Matt.ÿ.d. 11.b.nbsp;Lucæ.ii.b«
^®ui.»4,b
ûcerdotibus, amp; dédit eis ’quicumeo étant? eft .Et Scribæquiab lerolblymis defcendc-
Et dicebat cis, Sabbathum propter hominem fadum eft.'8c non homo propter làbba thum . Itaque Dorainuseft filius hominis,nbsp;etiam làbbathi.
3. 'Poßquam manum aridam curauerat, Tba rißaorum cedens machinationißecedit, turbànbsp;indique adipßum confluentibus, quaruin-ßrmos curaf.duodeiim àße eleÜos(qui htc renbsp;cenßntur)mittit adpradicandum,data ipßisnbsp;poteßateßuper inßrmitates acdemoniat Sirinbsp;basblal^hemantes ipßumin ^elo^bub eißerenbsp;dtemonia conuincitßalßtatis, diiens hlafßhe-miam in SpiritumßanSlum irremißibilem,nbsp;tÿ quaßnt mater fratres eius. cAp. iii.
A T introiuit iterum in Ijmagogam : 8c b l’ homo habens man um aridam.nbsp;obferüabanteum fi fabbathis curanbsp;ret: vt accularcnt ilium . Ec ait homini ha-benti manum aridam,Surge in medium. Etnbsp;dicit eis,Licet fabbathis benefacere,an ma-lè’animam faluam facere,an perdere? Atil-li tacebant. Et circunlpiciens eos cum ira,nbsp;contriftatus fupercæcitate cordis eorum,dinbsp;cit homini, Extende manum tuam , Et ex-tédic;8creftitutaeft manus illi.Exeuntes aunbsp;tem Pharifiei, ftatitn cum Herodianis confinbsp;lium faciebat aduerfiis eum quomodo eumnbsp;perderent.lefusautem cum dilcipulis fuisnbsp;fecefsit ad mare: 8c multa turba à Gahlæa 8cnbsp;ludæafecutaeft eum. Scab lerolblymis 8cnbsp;ab idumæa 8c trans lordanem . ôc qui circanbsp;g Tyrum , 8c Sidönem , multitudo magna ,nbsp;audiences quæ faciebat, veneruntad eum.Etnbsp;dixit difeipulis fuis vt nauicula fibi deferui-ret propter turbam,ne comprimèrent eum.nbsp;multos enim fanabat, ita.vt irruerent in eünbsp;vt ilium rangèrent quotquot habebant pla-gas.Et fpiritUS immundi,cum illum videbätnbsp;procidebant ei:8cclamabant dicentes,Tu esnbsp;filius Dei. Et vehementer comminabaturnbsp;manifeftarent illum.IIEt alcendens innbsp;•ö.b.c montera vocauitad fe quos voluit ipfe : 8c
Secundum Marcum.
vénérant ad eum. Et fecit vt eflént duode-cim cum illo : amp; vt nlitteret eos prædicare. Et dédit illis poteftatem curandi infirmita-tes, amp; eijciendi dæmonia. Et irapofuit Si-môni nomen Petrus. 8clacobum Zebedæinbsp;Sc lohannem fratrem lacôbiiSc impofuit eisnbsp;nomina Boanerges,quod eftjfilij tonitrui.nbsp;5c Andream 8c Philippû, Sc Bartholomseû,nbsp;8c Matrhæum,8c Thomam,8c lacôburtl Al-phæi,8c Thaddxum Sc Siraônem Cananænnbsp;ôc Iiidam Ilcariôté qui Sc tradidit ilium.flEtnbsp;veniuntaddomum: Scconuenit iterum turnbsp;ba,itavt no poiïent neqj panem manduca-re.Et cum audiflênt fui,exierût teuere eum.nbsp;dicebant enim.Quoniam in furorem verfusnbsp;rant,dicebant,Quoniam Beel zebub habet.nbsp;8lt; quia in principe dæinoniorum eijcit dæ-monia.Etconuocatis eis, in parabolis dicebat illis,Qu^omodo poteft ßranas lâtanâ eij j)nbsp;cere.'Et fî regniim infèdiuidatur, no poteftnbsp;regnum illud ftare.Et lî domus fuper (émetnbsp;ipfam difpertiatur : non poteft domus ilianbsp;ftare.Et fi (àtanascôfurrexitinfèmetipfum,nbsp;difpertitus eft, Senonpoterit ftarefed finenbsp;habet. Nemo poteft vafa fortis ingrelfus innbsp;domum *diripere,nifi priusfortemalliget, *eiw.i.nbsp;Setunedomum eius diripiet. Il Amen dico Laquot;'.u’b.nbsp;vobis,quoniam omnia dimittentur filijs ho i.Ioan.5.dnbsp;minum peccata’, Sc blafphemia: quibus bla-fphemauerintiqui autem blafphemauerit innbsp;Spiritum ianctum/ion habct’remifsionem ''htitbit,nbsp;in æternûjled reus erit æterni delidi. Quo-niam dicebat, Spiritum immundum habet.
IlEtveniunt mater eius 8c fratres ; 8c foris Matt.n.d. liantes milèrunt ad eum vocanteseum. Etnbsp;fedebat circa eum tuiba;8cdicuntei, Eccenbsp;mater tua 8c fratres tui foris quxrunt te. Etnbsp;refpôdens eis,ait, Quæ eft mater mea 8c franbsp;tres mei.’Et circunlpiciens eos qui in circuinbsp;tu eius fedebant,ait, Ecce mater mea ôc fratres mei.Quienim feceritvoluntatem Dei:nbsp;hic frater meus 8c loror mea 8c mater eft.
‘parabolampro^onufeminatoris, quant ßipulis declaraf.lucsrnam dicitßiper candelabrum ponendamtaddensparabolas, deße-ndne in terr am ia£lo quodexereßeit dormiennbsp;te eo quißminauit,eä degranofinapistdißi-pulis autem ßeorßum otunia interpretatur: innbsp;naui à ßomno excitatus tempeßatem marisnbsp;ßedat. CAP. 1111.
Et iterum cœpit docere ad mareiSc co gregata eft ad eum turba multa, ita vt Matt.ij.i.nbsp;natnmalcendensfederet in mari, 8cnbsp;omnis tfirbacirca marefuper terramerat.-8cnbsp;docebat eos in parabolis multa,8c dicebat j1nbsp;lis in dodrina fua.Audite:ecce .exijtfemi-nas ad feminandum.Et «luni femmat, aliudnbsp;cccidic
-ocr page 314-Euangeliutn
cecidit circa viam,8c venerut volucrcs coeli, milabimus regnum Dei j’ aut cui parabolas amp; comederunt illud. Aliud vero cecidit fu-perpetrofa vbinon habuitterram multam:nbsp;amp; ftatim exortum eft, quoniara non habe-bat altitudinem terræ.-Sc quando exortus eftnbsp;fol^exæftuauit^ Sceo quodnon habebat ra-dicem, cxaruit.Et aliud cecidit in {pinas : amp;nbsp;afcenderunt fpinae, amp; fulFocauerüt illud, Scnbsp;frudum nondedit. Et aliud cecidit in ter-rara bonam : amp; dabat frudum aftendentemnbsp;8c crelcentem, Sc afFerebat vnum quot;triginta’,nbsp;^fexngejtmrt Ynumquot;{èxaginta\8c vnumquot;centum’.Et dicenbsp;Qyj habetaures audiédiaudiat.Et cùmnbsp;eflet {ingulansjnterrogauerunteum hi quinbsp;B cum eo erant duodecim,parabolam.Et dice
bat eis,Vobis datum eft nofTe myfterium re gni Deiûllisiaût qui foris funt,in parabolisnbsp;Maun'b omniafiunt.-ll vtvidentes videant,ôcnon vinbsp;Lucæ.S.b. deant; Sc audientes audiant, ôc non intelli-dimitcaturnbsp;Ronw.ii.b eis peccata.Et ait illis^Nefcitis parabola hac.*’
Sc quomodo omnes parabolas cognofcetis.*’ Qui fèminat verbû (eminat, Hi autem fiintnbsp;qui circa via: vbileminatur verbum,8ccumnbsp;audierint,confeftim venit ïàcanas. Sc aufertnbsp;verbû quodfèminatum eft incordibuseorû.nbsp;Et hi funt fimiliter qui fuper petrofa femi-natur : qui cum audierint verbum ftatim cunbsp;gaudio accipiunt illud : Sc no habent radiccnbsp;in fe,{ed teporales funt: deinde orta tribula-tione Sc perftcutione propter verbum;con-feftim fcandalizantur.Etalij funt qui in Ipinbsp;nis {eminatur: hi funt qui verbum audiunt,nbsp;i.Ti.ff.c.d 8c æruranæ (ieculi Scildeceptio diuitiarû , Scnbsp;circa reliqua concupifcenriae introeuntesnbsp;fulFocantverbum^Sc fine frudu efÏÏcitur.Etnbsp;hi funt qui fuper terram bonam {cminatinbsp;funt: qui audiunt verbum Sc fufcipiunt, Scnbsp;frudificantjVnum triginta^vnum ftxagintanbsp;C Sc vnum centum. Et dicebat illis. Nunquidnbsp;venit lucerna vt fub modio ponaturPaut fubnbsp;ledo nonne vt fuper cadelabrum ponatur?nbsp;IlNon eft enim aliquid abfconditum quodnbsp;no manifeftetur; necfadumeft occultum.nbsp;quot;fed vt in palam veniat’. Siquis habet auresnbsp;audiendi audiat.Et dicebat iliis,Videte quid
comparabimus illudPSicut granum /înâpis; D quod cum fcminatum fueritin terra,minusnbsp;eft omnibus feminibus quæ funt in terra:Scnbsp;cumquot;{eminatum’fuerit,alcendit, *8cfitma- »Mgri«»»nbsp;ius omnibus oleribus, Sc facit ramos ma-gnosjita vt pofsint fub vmbra eius aues call habitare.Et talibus multis parabolis loquenbsp;batur eis verbum, prout poterataudire:{incnbsp;parabola autem no loquebatureis. leorfumnbsp;aure,difcipulis diflerebat omnia. Etaitillisnbsp;in ilia die,cum fero eflètfadum,Tra{èamusnbsp;contra. Et dimittentes turbam alTumunt eûnbsp;ita vt erar in naui .• Sc alias naues erant cumnbsp;illo.Etfada eft procella magna venti,Sc flunbsp;dus mittebatin nauim,ita vt implereturnanbsp;uis. Et erat ipfe in puppi fuper ceruical dor-miens;Sc excitanteum,Sc dicuntilli, Magi-fter non ad te pertinet quia perimus.'’Et ex-urgens cominatus eft veto,8c dixit mari,Tanbsp;ce,obraute{ce. Sc ceflauit ventus.-Scfadaellnbsp;tranquillitas magna. Et ait illis,Qmd timi-di eftisPnec habetis fidem? Et timuerunt timoré magno'.Sc dicebant ad alterutru,Quis,nbsp;putas, ell ifte, quia Sc ventus Sc mare obe-diuntei?
3. Inregïone Geraßnorum damoniacu curat ferocißimu à legione dxmonum, quibus fer-tnittit quot;Vt in porcos ingrediantur, necfinit quot;Vtnbsp;ipfum fequatur is qui liber atus eraf, cur atanbsp;ntuliere à profluuio fanguinis, quot;venit ad do-mum Iairi,eius^filium refußitat,
CAP. V.
ET venerunt trans fretum maris in re-gionem Geralenorum. Et exeunti ei Matth.M de naui, ftatim occurritdemonumennbsp;tishomoin fpiritu immmundo , qui do-micilium habebat in monumentis. Sc neq;nbsp;catenisiam quilquam poterat eumligare:nbsp;quoniain faspe compedibus Sc catenis vin-dus,diripuiflet catenas. Sc copedes commi-nuiflet:amp; nemo poterateû domare. 8c Temper dieac node in monumentis,8c in moti-bus erat,clamans Sc concidens fe lapidibus.nbsp;Videos aute lefum alonge, cucurrit Sc ado-rauit eikSc damans voce magna,dixit,Qindnbsp;mihi Sc tibi Idu fili Dei altiftimi.’’ adiuro tenbsp;per deumne me torqueas.Dicebat enimilli,nbsp;Exi {piritus immunde ab homine. Et inter-
Lucæ.S.c.
li.e.
ttOlt
'v^nlat ill flt;t Um.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Matt.io. c audiatis.llln qua menfura menfi fueritis,re-metieturvobis,tgt;8cadijcieturvobis’ * IIQui *qui4udttis eni m habet, dabiturilli; Sc qui non habet,nbsp;1 *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A ... *. 11 /I 1. .. 1. Z. . .... M... ¦ . M . I. Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I. .
Marc.7.s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, i r i ’ •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/-
Lucæ.ô f. Sic eft regnum Dei quemadmodum nho- ei,Legio mihi nomen eftzquia multi fumus.
Lucæ.S.c. Sc exurgat node 8c die, 8c lemen germinet, tÿ.d. Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
metietiirvobis,tgt;amp;adijcieturvobis’ * IIQui
? eriâ qnodhabetaufereturab eo . Et dicebat, rogabat eum,Q^od tibi nomen eftr’Et dicit
I Matt. 13.b. iaciat fèmentem interram, amp; dormiat, Etdeprecabatur eura mukum, ne fèexpel-j leret extra regionem. Erat autemibi circanbsp;Scincreicatdum nefcit ille.Vltróenim terrk montemgrex porcorum magnus , pafcens.nbsp;frudifîcatjprimùm herbamjdeinde fpicam, Etdeprecabantur eum (piritus, dicentes, Bnbsp;deinde plenum frumentum in fpica.Etcum Mitte nosinporcos, vt in eos introeamus.
Matt.i}.«, Lucæ.ij.
¦¦ *{è produxeritfrudus:ftatim mittitfalcem, Etconceßiteis ftatim lefus . Et exeuntes .d quoniam adeft meßis. Et dicebat^Cui aßi- ppiritus inxmundij introierunt in porcos: Scnbsp;magno
-ocr page 315-Secundum Marcum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i6
magno irnpetu grex précipitatus eft in mare, ad duo millia. Sc lufFocaci funtin mari. Qui au tem palcebanceos,fugerunt,amp; niin-tiaueruntin ciuicacci-n Scinagros.Ecegreßinbsp;func videre qnideflcc fadi.» Scveniuntadnbsp;lefum.Sc vident ilium qui à dcmonio vexa-batur,fedentem,veftitum,5c fanæ mcntis,Scnbsp;timuerunt.Et narrauerunt illis, quividerat,nbsp;qualiter faélum e/Tètei qui dæmonium ha-buerat.’Sc deporcis.Ec rogarecœperunteumnbsp;Vt difcederec de fin.ibus eorum. Cuniq; alcénbsp;deret nauim,ccepit ilium dsprecari qui d daenbsp;monio vexatus fuerat vceflec cum illoiScnbsp;nonadmilîc eum,(êd ait illi, Vadein domîinbsp;tuam ad tuos , amp; annuntia illis quanta tibinbsp;Dominus fecerit,amp; mifertus fit tui.Etabijt,nbsp;amp; cœpit prxdicare in Decapoli quata fîbi fenbsp;Watt.p.c. ciflct lefus-.Sc omnes mirabatur.llEt cû trannbsp;Lucæ.,8^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lefus in naui rurfum tras fretum,
conuênit turba multa ad eû,ôc erat circa ma re. Et vcnit quidam dearlchifynagogis no-mine Iairus,8cvidens eum prociditad pedesnbsp;eius. Si deprecabatureum multum , dicens,nbsp;Quoniam filia mea in extremis eft:,Veni,imnbsp;ponequot;manus’ fuper eam,vt (alua fît Si viuar.nbsp;Etabijtcum illo , Scfequebatur eum turbanbsp;mulca,amp;cÔprimebant eum . Et mulier quænbsp;erat in proftuuio (ànguinis annis duodecimnbsp;amp; fuerat multa perpeiraàcopluribus medi-cis,8c erogauerat omnia lua, nec quicquamnbsp;profeceratjfèd magis deterius habebat : cumnbsp;audifletde Iefu,vênit in turba retro, 8c reti-git veftimentum eius.dicebatenim, Quiafinbsp;vel veftimentumeius tetigero,falua ero . Etnbsp;confeftim ficcatus eft fons languinis eius;8cnbsp;fènfitcorpore quiafànataefleca plaga.Etnbsp;ftatim lefus in femetipCocognofcens virtu-tem quxexierat dcillo,côuerfus ad turbamnbsp;D aiebatjQuis tetigitveftimentamear’Etdicenbsp;bant ei difcipuli lui, Vides turbam compri-mentem tc,amp; dicis,Quis me tetigit ? Et cir-cunfpiciebat videre ea quæ hoc fecerat.M ii-lier verb timens amp; tremens; feiens quod fa-aû eilet in fc:vênit 8c próeidit ante eum. Sinbsp;dixit ei omneni veritatem . Ille autem dixitnbsp;ei,Fili3,fides tua te làluam fecit: vade in pa-ce,amp;.efto lànaàplagatua.Adhuceo loquennbsp;te veniunt quot; ad archißmagogum’, dicentes.nbsp;Quia filia tua mortuaeft : quid vltrà vexasnbsp;magiftrum? lelusaiitemaudito verbo quodnbsp;dicebarur,aitarchißmagogo, Noli timerc:nbsp;tantummodo credo. Et non admifit quen-quâ lèfequi, nifi Petrum Sc lacobum Sc lo-hannem fratrem lacobi. Et veniunt in do-mum archilynagogi,6c videt tumultum, amp;nbsp;fientes, Sc eiulantes multum. Et ingrelTusnbsp;ait illis,Quid turbamini Sc ploratis f puellanbsp;non eft mortua^fèd dormit.Et irndebanc eü
Ipfc verb eiedis omnibus,airumït patrem amp; matrem puellæ,5cquifècumerant,8cingre-diuntur vbi puella erat iacés. Et tenens ma«nbsp;num puenjï,3it illi, Talithacumi,quod eft:nbsp;interpretatum, Puella (tibi dico) furge. Etnbsp;confeftim furrexit puella;8cambulabat,eracnbsp;aüt annorura duodecim.Sc obftupuerut ftunbsp;pore magno. Et præcepitillis vehemetervtnbsp;nemo id lciret: Sc’dixit illi’dari manducare. »iußit,
S. Chrißi doÜrinam in ipßus patria admiran turjvbi urnen größter illorum increduHtaeenbsp;ßauca edidit miraeula'.Äpoßolos mittens adnbsp;fradicandum^inftruh tjnid obßruare debe~nbsp;ant'.Hert)des atidita Chrißrf Amaßieit Io~nbsp;hannem ^aptiflam reßtrrcx’ße,cuius caputnbsp;poßulanli Herodiadtsfiliafialtatrici propternbsp;iufiurandum tradiderat:in defier to qtiincfuenbsp;panibus amp; duobus pificibus guini^ue millia '^inbsp;rorum fiatiatfiuper mare ambulans tempeßanbsp;temfiedatiin terra Gene^arethplurimos ta~nbsp;£lu fimbrite 'veßimentifianat.
C A P. V I.
Et egreflus inde,abij t in patria fuam: A
Scfcquebantur eum difcipuli fui.Sc Matt.q.g. fado fabbathocœpitin fvnaaosado-O 1 • Tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;°nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, lohan.A.U
cere: Sc multi audiences admirabatur in do-drina eius,dicetes,Vnde huic hæc omnia.'Sc qiix eft ßpientia quæ data eft illi,8c virtutesnbsp;talesqiix per manus eius efheiuntur.’’ Nonenbsp;hic éft faber,filius Marix frater Tacobi Sc lonbsp;fèph Sc ludx Sc Simonis fnonne Sc fororesnbsp;eius hicnobilcum funt?Et IcandalizabSturnbsp;in illo . Etdicebatillis Icfus , Quianon eftnbsp;propheta fine honore, nifi in patria fua , Scnbsp;in domo fua. Sc in cognatione fua. Et nonnbsp;poterat ibi virtutem vlla facere: nifi paucosnbsp;infirmes impofitis manibuscurauitSc miranbsp;batur propter incredulitatem corum,8c cir-cuibat caftella in circuitu, docens .Er voca-Ult diioaecim;amp; cœpit eos nuttere binos,amp;nbsp;dabat illis poteftatem fpirituum immun-dorum.Et prxcepit eis ne quid tollerent innbsp;via,nifi virgam tantunrno peram, non pane. neq;in zonaxs,fedcalceatosllfandalijs, Aftu.ubnbsp;Sc ne indiierentur duabus tunicis. Et dice- Bnbsp;bateisjQuocunqueintroieritis in domum,nbsp;illic manete donee exeatis inde. Sc quicun-queno receperint vos,cgt;nec audierint vos’: gt;-7«nbsp;llexeures inde excutite puluerem de pedibus Aäu.ij.g,nbsp;veftrisin reftimonium illis.Etexeütes prx-dicabant vt pœnetentiam agerent;Sc dxmonbsp;nia multaeijciebant,6cllvngebantoleomul- d.nbsp;tos xgros,8cquot;fanabant’.llEtaudiuitrex He-rodes(manifeft um enim fadum eft nomen Matt.»4.4nbsp;eius)Sc dicebat,Quia Johannes Baprifta re- Lucaf.y.a.nbsp;furrexit â mortuis;Sc proprerea virtutes openbsp;ratur in illo.Alii aüt dicebat^Quia Elias eft.
Alij
-ocr page 316-vnus ex prophetis. 1! Quo audito , Herodes Lucæ.jtd? a Qu^em ego decollaui lohannem , hic ànbsp;mortuis refurrexit. Iplèenim Herodes mißtnbsp;ac tenuît lohannem, amp; vinxit eum in carcenbsp;rem propter Herodiadem vxorem Philippinbsp;fratris fui,quia duxerat earn. Dicebat enimnbsp;ïoh.ânes Herodi, lINon licet tibi habere vxonbsp;rem fratris tui.Herodias autem infidiabaturnbsp;jlli:amp; volebatoccidere eum,nec poterat.Henbsp;rodes enim metuebat lohannem ,lciés eumnbsp;virum iuRum Si ßn(5tum:8ccuRodiebateü,nbsp;amp; audito eo multa faciebat: amp; libenter eumnbsp;audiebat. Eteüdiesopportunus accidiflet,nbsp;Herodes 'natalis fui’ cœnam fecit principi-bus amp; tribunis Sc primis Galilææ. cumquenbsp;introiflet filia ipfius Herodiadis,8i lalt^fTet,nbsp;amp; placuiflet Herodi,Rmulq; recumbetibus;nbsp;rex ait.puellx,Petca roe quod vis; Sc dabo rinbsp;bi,8c iurauit illi,Quia quiequid petieris da-D bo tibijicet dimidiura regni mei.Quae cumnbsp;exiflet, dixit ma tri fuæ, Quid petam.’At ilia dixit. Caput Iohannis BaptiRa:. Cumq;nbsp;introiflet Ratim cum feRinatione ad regemnbsp;petiuit dicens,Volo vt protinus des mihi innbsp;difco caput Iohannis BaptiRæ.Et contriRanbsp;tuseRrex . Propteriuflurandum Sc propternbsp;flmul dilcumbentes noluit earn contriRare:nbsp;fed ratflo fpiculatore prxeepit afierri caputnbsp;cius in difco,Sc decollauiteii in carcere . Etnbsp;attulit caput eins in difco:8c dedit illud puelnbsp;lx,Sc puella dedit matri fuæ. Quo audito,dinbsp;feipulieius vcnerut,8ctulcrunt corpus eins;nbsp;Sc pofuerunt illud in monumcnto.llEt con-ueniefltes ApoRoli ad Iefum,renuntiauerutnbsp;ei omnia quæ egerant Sc docuerant. Etaitilnbsp;lisjVenite feorfum in defertum locumjSc renbsp;quiefcitepuflllum .Erant enim qni venie-bant Sc Scredibat multi: Sc necfpatium mâ-ducandi habebat, Et afeendentes in nauim,nbsp;abierunt in defertum locum leorfum. Et vi-derunt eos abeuntes,Sc cognouerunt multi;nbsp;Sc pedeRres de omnibus ciuitatibus concurnbsp;Mitt. 9. d. rerunt illuc,Sc præuenerunt eos. IlEc exiensnbsp;E vidit turbam multam lefus : Sc mifertus eRnbsp;fuper eos, quia erant ficut oues non haben-tespaRorem, Sccœpitillos docere multa.nbsp;Matt.i4.b HEt cum iam hora multa fieret, accefleruntnbsp;lohaT 6 a’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;} dicentes, Defertus eR locus
hie. Sc iam hora præterijt : dimitte illos , vt euntes in proximas villas Sc vicos, cmat fi-bi cibos quos manducent.Et refpondens aitnbsp;illis. Date illis vos manducare. Et dixeruntnbsp;ei,euntesemamus ducetis denarijs panes;Scnbsp;dabimus illis manducare.Et dicit eis, Quotnbsp;panes habetis?ite Sc videte. Et cum cogno-uiflent, dicunt, Qmnque-.Sc duos pifees. Etnbsp;præcepit illis vtaccumbere facerent omnes.
Leuit.jï.c,
*in nititli fu9, g.
Matt. 14. b
Luc». 9. b.
.a
Euangelium
Alij veto dicebant,Qma propheta cR,quafi fecundum cotubernia fuper viride fœnum. Etdifeubuerunt in partes per centenos Sc pnbsp;Sc quinquagenos.Et acceptis quinq ue pani-bus,Sc duobus pifeibus; intuens in cœlû bc-nedixit. Sc fregitpanes. Sc dedit difeipulisnbsp;fuis vt ponerent ante eos; Sc duos pifees di-uifit omnibus.Et maducaucruut omnes, 8cnbsp;faturati funt. Et fuRulerunt reliquias, fra-gmentorum duodecim cophinos plenos: SC .nbsp;de pilcibus.llErâtautem qui manducauerût,nbsp;quinque milliavirorum. Et Ratim coegitnbsp;difcipulos fuosafeendere nauim , vtpræce-derent eum trans fretum ad Bethfaidamzdfinbsp;ipfedimitteret populum. Et cum dimififlêtnbsp;eos,abijt in motem orarc.Et cum fero effet,nbsp;erat nauis in medio mari. Sc ipfe folus in ternbsp;ra.Et videos eos laborantes in remigado (e-ratenim ventus cotrarius eis) Sc circa quar-tam vigiliam nodis venitadeos ambulansnbsp;fuper mare; Sc volebat præterireeos. At illinbsp;vt viderunt eum ambulante fuper mare, pu-tauerunt phantafmaeflezSc exclamauerunt.nbsp;Omnesenimviderunteum: Seconturbati Gnbsp;funt. Et Ratim locutus eR cum eis, Sc dixitnbsp;eis,Confidite,ego fumnolite timere.Etaf’nbsp;cendit ad illos in nauim: Sc ceflauit ventus.nbsp;Et plus magis intra fe Rupebant. non enimnbsp;intcllexeruntdepanibus.eratenimcoreoru , j,nbsp;obcæcatum. llEtcum transfretaflent,vene-runtinTerram-GenezarethcScapplicuerut.nbsp;Cumqjegrcfii eflent de naufeontinuocognouerunt eum: Sc perçurrentes vniuerfàranbsp;regionem illam, cœperunt in grabatis eosnbsp;qui female habebant circumferre vbi audienbsp;banteumefle. Et quocunque introibatinnbsp;vicos vel in villas aut ciuitates,in plateis ponbsp;nebantinfirmes, Scdeprecabantur eum vtnbsp;vel fimbriam veRimenti cius rangèrent, amp;nbsp;quotquot tangebanteum,falui fiebant.
5, ?harifxos redarguh^ Chrißi arguentes dijn Jgt;uloi, ^uodnon lotts ederent manibus, ttttnnbsp;ipß quot;Dei mandata oh jaat traditiones tranf-grederentur: declarant qutenam poßint hominbsp;nem coinquinare, nempe qua de corde exeut'.nbsp;Syropbanijja filiam ad perßuerantem illiuinbsp;ßnpplicationem à damonio libcrat'. amp;ßurdunbsp;ac mMumßanat.
CAP. VII.
Et conueniunt ad eum Pharifæi amp; qui M»«-’!' dam de Scribis, venientes ab lerofoly-mis,Et cum vidiflent quofdara ex difeinbsp;pulis eins communibus manibus, id eR nonbsp;lotis manducare panes,vituperauerunt.Phanbsp;rifæi enim Sc omnes Iudæi,nifi crebrôlaue-rint manus,non manducant,tenentes tradinbsp;tionem feniorum; Sc à foro, nifi baptizen-tur,noncomedunt. Sc alia multa funtqu«nbsp;tradita funt illis feruare baptifinata calicum
-ocr page 317-Secundum Marcum.
amp; vfceorum amp; æramentorum amp; ledorum. : Et interrogabateû Pharifæi amp; Scribæ^ Q^a :nbsp;redilèipulitui non ambulant iuxta tradi- inbsp;tionem lèniorum ,ièd communibus mani-bus manducant panem ? At ille refpondensnbsp;B dixit eis. Bene prophetauit Ilàias devobisnbsp;^^’iæ.as.d hypocritisj lient lcriptum eR,IIPopulus hicnbsp;labijs me honorât, corautem eorum longenbsp;* quot;éft’àme.jn vanum autem mecolunt.docé-
?
tes dodrinas* præceptahominum .Relin-quentes enim mandatum Dei, tenetis tra-ditiones hominum , baptifmata vrceorum ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. amp;calicum:amp; alia limilia hisfacitis raulta.
Et dicebatilliSjBene irritumquot;facitis’ præce-ptum DeijVt rraditionem veftram lèruetis.
• Moylès enim dixitJlHonora patré tuum amp; i, matrem:amp;IIQm maledixerit patri vel matrinbsp;morte moriatur; Vos autédicitis, Sidixeritnbsp;homo patri aut matri.Corbanfquodeft donbsp;num)quodcunqueex me,tibi profuerit : ècnbsp;vltr.à non dimittitis eura quicquam facerenbsp;patri fuo aut matri,relcindentes verbû Dcinbsp;pertraditionem veftram quam tradidiftis.nbsp;amp; limilia huiufmodi multa facitis.ilEtad-uocans iterum turbam,dicebat illis, Auditenbsp;me omnes,amp; in telligite.Ni h il eft extra hominem introiens in eum, quod poßit eumnbsp;coinquinare.fed qua: de homine procedût,nbsp;illafunt quæ communicant hominem. Sinbsp;C ,quis habet aures audiendi, audiat. Et cumnbsp;introiftet in domum à tiirba,interrogabantnbsp;eum dilcipuli cius parabolam . Et ait illis.nbsp;Sic 8c vos imprudentes cftis?Non intelligi-tisquiaomne extrinfecus introiens in hominem, no poteft eum communicarc:quianbsp;nonintrat in coreius,fedin ventrem vadit,nbsp;8c in fecelTum exit,purgâs omnes cfcas?Di-cebat autem quonia quæ de homine exeûc,nbsp;ilia communicant homine.Abintus enim,nbsp;de corde hominû malæ cogitationes proce-dût,adulteria,fornicationes,homicidia, furnbsp;ta,auaritiæ,nequitiæ,dolus,impudicitia:,o-culus m31us,blafphemia,fupefbia, ftultitia.nbsp;Omnia hæc mala abintus procedunt,8c CO- 1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
’^^’’^‘‘'^’^^hominé.llEt inde furcensabijt in runtSc lâturatifunt:8cfuftuleruntquod fu-fines Tyri ôc Sidônis: 8c ingreftus domum, peraueratde fragmentisjlèpté Iportas.Erant ß neminem voluit Icire, 8c non potuit latere, autem qui manducauerant ,quali quatuornbsp;mulierenim ftatim vtaudiuitdeeo,cuius millia:8cdimilit eos.Etftatim afeendensnbsp;filia habebat Ipiritum immundum,intrauit,nbsp;8c prociditad pedes ei us. Erat enim muliernbsp;gentilis, Syrophœnifta gencre. E; rogabatnbsp;eum vt dæmoniû eijeeret de filia cius. Quinbsp;dixit illi,SinepriusGt,urari filios.noneft c-nim bonum fumere panem filiorum,8c mitnbsp;tere canibus . At ilia refpondit, 8c dixit illi,nbsp;Vtique Domine, nam 8c catelli comeduntnbsp;fubmêfa de micis puerorum.Et aitilli,Pro-pter hune lèrmonem vade,exijt dæmonium
‘7
à filia tua.Et cum abijftet domum lua,inue nit puellâ iaeenté fupra ledû,8c dæmoniumnbsp;exijfle. (lEtiterum exiensdefinibus Tyri, Matt.tjnbsp;venit per Sidônem ad Mare-Galilææ internbsp;medios fines Decapoleos.Et adducût ei furnbsp;dum 8c mutum : 8c deprecabantur eura vtnbsp;imponat illi manum.Et apprehendens eumnbsp;de turba lèorfum,'mific digitos luos in au-,nbsp;riculas eius:8c expuens, tetigit lingua eius.nbsp;8c fufpiciens in cœlum,ingemuit;8c ait illi,nbsp;Ephphetha,quod eft, adaperire . Et ftatimnbsp;apertæ funt aures eius : 8c folutum eft vinculum linguæ eius, 8cloquebatur reôte. Etnbsp;præcepit illis ne cui dicerent. Quanto auténbsp;eis præcipiebat, tanto magis plus prædica-bantjSc cô amplius admirabantur,dicentes.nbsp;Bene omnia fecit.- 8c furdos fecit audire,8cnbsp;mutos loqui.
5. 5ej)tem paniius paucis^pißiculisfatiot qM tttor heminu millia : dijiipulos à fermentanbsp;“Pharijaorum cauere iubet:cxcu fenfim cu-laîdnterrogatù apofloUs,que Jejum efedi-cerent, Petrus conptetur ipßim eße ChrifiKtnbsp;amp;paulopoß Sâtanas ab eo dùitur^quodin-creparet illu dum fuapradiceretpaßione-.dtnbsp;tollenda cruce,tir quod anima nihil debet effènbsp;charius.
CAP. VIII.
IN diebus illis iterum cû turba multa ef- A let*, nec haberent quod manducarent: Matt.is.d.nbsp;conuocatis dilcipulis, aitillis,Milereornbsp;fuperturbannquiaecceiam triduo fuftinentnbsp;me, nec habent quod manducent:8c fi dirainbsp;fero eos ieiunos in domum fuam,deficiét innbsp;via; quidam enim ex eis dclonge venerunt.nbsp;Et refponderunt ei dilcipuli fui, Vnde illosnbsp;quis poterit hic faturare panibus infolitu-dine.'’Etinterrogauiteos,Quot panes habenbsp;tis?Qui dixerunt, Septem.Et præcepit tur-bæ dilcumbere fiiper terram . Etaccipiensnbsp;feptem panes, gratias agens fregit.-8c dabatnbsp;dilcipulis fuis vt apponerent,8c appofuerûtnbsp;turbæ.Et habebat pilciculos paucos:8c ipfosnbsp;benedixit, Sciufsitapponi. Etmanducaue-
.e.
nauimcumdilcipulisfuis /vênitin partes Dalmanûtha. IIEt exierunt PEarifa.’i^8£ cœ- jvian.i(ï.a.nbsp;perunt conquirerecum eo^quærentes ab il- Lucæ.n.gnbsp;lo lignum de cœlo ^tentantes eum.Et in^e-mifcens Ipiritu^aitj Qmd generatio ifta ng-numquæritf’Amendico vobis,fi dabiturgenbsp;nerationiifti lignum. Et dimittens eos,af-cendit iterumnauim, Sc abijt trans frctum.nbsp;IIEtoblitifunt panes fumerc:amp; nilî vnum Matt.i/î.b,nbsp;panera non habebant fecum in naui.Et præ
c cipie-
Euangelium
Eliasidith Eliam dttm omnia re-flituturum^ imo iam yeniffè-.rKcfwJJ'e fufie--ftum: Jitrdum ac mutum j^iritum eijat,qm jola oratione amp; ieiunio djeitur: /uampaf-ßonempradicit : disputantes difcipulos docetnbsp;^uü eorumßt major : deijâenteaamoniumnbsp;^tii no fèquebatur Ießuni:deamputado manna,pedü yeloculißeadalo, CAP. ix.nbsp;T dicebat illis, IIAmédico vobis,quia Anbsp;funt quidam de hic ftantibus,qui nonbsp;guftabuntmortem,donecvideantre-
Lucx.ÿ.d
bannen ; amp; ducit illos in montera excelfum lêorfum folos, amp; tranfiguratus eft coram ipnbsp;fis .Et veftimentaeîùs fada fiintlplenden-tia amp; cSdida nimis velut nix,qualia fullo nonbsp;poteft fuper terra cSdid a facere. Et apparuitnbsp;illis Elias cum Moylè:amp; erâtloquctescura
Mat.10.(1. Lucæ.ç.cnbsp;»1.11.
quot;cöfe/fus quot;cofitebitur
cipiebat eis dices,Videte, amp; cauete à fermé-to Pharifieorü,amp; fermento Herodis. Etco-gitabant ad alteratrü ,dicentes, Qma panes non habemns . Quo cognito, ait illis lefus,nbsp;Quidcogitatis quia panes non habetis,no-dum cognofeitis nec intelligitis i adhuc cx-catum habetis cor veftrum ? oculos habetesnbsp;non videtis ? amp; aures habentes non auditis?
Ioan.(j,b. IlNecrecordamini quando quinq; panes fre
C gi in quinque millia : amp; quot cophinos fra- funt quidam de hic ftantibus,qui no gmentorüplenosfuftuliftis.'' Dicûtei,Duo guftabuntmortem,donecvideantre-decim. Quando 5c feptera panes in quatuor gnum Dei veniens in virtute. IIEt poft dies Matt.«;.*nbsp;millia,quot fportas fragmentorum tuliftis.'^ fex''aflumit’Iefus Petrum Sclacobum amp;I0nbsp;Etdicunt ei,Septem.Etdicebateis,Q^omo ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ’
do nondum intelligitis? Et veniunt Bethfai dam: ßcadducunt ei cæcum,amp; rogabât eumnbsp;vt ilium tangeret. Et apprehenla manu cæcinbsp;eduxit eum extra vicura: amp; expuens in oculos eius impofitis manibus fuis, interrogauit eumfiquidvideret.Etalpiciensait,Vi- lefu.EtrcfjjodensPerrus,aitIefu,Rabbi,bonbsp;deo homines vclut arbores, ambulates.De- num eft nos hic elle, amp;faciamus tria taber-indeiterum impofiiit manusfuper oculosnbsp;eius; 8c cœpit videre, 5c raftitutus eft, ita vtnbsp;clarè videret omnia.Et mrfit ilium in domrinbsp;fuâ,dicens,Vade in domû tua-.amp;L fi in vicum
Matt.iô.b introieris , nemini dixeris. IlEt e^refluseft T »nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
lefus amp; difeipuli eius in caftella Cælàreæ-Phtlippi : amp;in via interrogabat dilèipulos fiios,dicens ci s, Q^em me dicunt clTe hominbsp;nes?Quircfponderuntilli,dicentes,*Iohannbsp;nem Baptifta, alij Eliam, alij verô quafi v-num de prophetis. Tune dicit illis. Vos veto quemmeefiedicitis .'’Refpodens Petrus Cùmà mortuisrefurrexerit. Etinterroga-ait ei. Tu es Chriftus. Et côminatus eft eisnbsp;ne cui dicerent de illo, Et cœpit docere eosnbsp;quoniâ oportet filiû hominis pati multa, amp;nbsp;reprobari à iènioribus amp; à fummis facerdonbsp;tibus amp; Scribis,amp; occîdi;amp; poft tres dies renbsp;furgere. Et palam verbü loquebatur. Et appréhendés eum Petrus, cœpit increpare eü.nbsp;Qui couerfus amp; videns dilcipulos fuos,cd-minatus eft Pctro,dicens, Vade retro mefa-tana,quonia nó lapis quæDei funt,lèdquænbsp;funt hominum.Et cóuocata turba cum dif-Mat. io.d. cipulisfuisjdixiteis, liSi quis vult melèqui,nbsp;ï^uc^ c denegetlemetipfum.‘amp; tollat crucêluam,amp;nbsp;J4.f.i7.g. lèquatur me.Qmenim volueritanimafuamnbsp;loan.ii.d. laluam facere, perdet eam:qui autem perdi-deritaniraam fuain propter mé amp; Euange-lium, faluam faciet earn. Quid enim prode-rit homini, fi lucretur mundum totfi:amp; de-trimentü animæ fuæ faciat.'’Aut, quid dabitnbsp;homocómutationis pro anima fua?llQm e-nim mequot;confufus’fuerit amp; verba meain ge-neratione ifta adultéra amp; peccatrice : amp; filius hominis’confundetur’eum ciim vene-rit in gloria patris fui cum angelis Gnótis.
iS. TransfigurAtto leßt iunguntur fÿ'
nacula^ tibivnum, amp;Moyfivnum, amp;Eliæ vnum.Non enim (ciebat quid diceret.-erantnbsp;enim timoré exterriti; amp; facia eft nubes ob-umbrans eos: amp; venir vox denube, dicens.nbsp;Hie eft filius meus charifsimus:auditeillû. ®nbsp;Et ftatini circunfpicientes neminé ampliusnbsp;viderunt nifi lefum tantum fecû.üEt dekennbsp;dentibus illis de mote^præcepit illis ne cui-qua qux vidiftent, narrarent.nifi cum filiusnbsp;hominis à mortuisrefurrexerit. Et verbumnbsp;cótinueruntapudfèicóquirentes quidefiet.
bant euin dicétes^llQuid ergo dicunt Phari- MalK.4.b (æi 5c Scriba: quia Eliam oportet venire pri-mum.'’Qui refpondes,ait illiSjElias cum ve-nerit primô,reftituet omnia : amp; quo modonbsp;lllcriptum eft in filium hominis^vt multa pa Ifaiæ.î}-*»nbsp;tiatur amp; cohtemnatur. Sed dico vobis quianbsp;amp; Elias venit(amp; fecerunt illi quæcunq; ¦yo-luerunt) ficutilfcriptum eft de eo. Et veniés Matt.17.«nbsp;ad diïcipulos fuos, vidit turba magnam cir-CA eoSj 8c Scribas conquirentes cum illis.Etnbsp;confeftim omnis populus videns lefum,nbsp;ftupefadus eft, 5c expauerunt: amp; accurren-tes lalutabant eum . Et interrogauit eos.nbsp;Quid inter vos conquiritis ? Et refpondensnbsp;vnus de turba dixit, Magifter, attuli filiumnbsp;meum ad te habentem fpiritum mutum:quinbsp;vbicunqueeum apprehenderit,allidit ilium,nbsp;Sefpumat, amp; ftridet dentibus , amp; areftit.nbsp;amp;dixi difeipulis tuis vteijeerent ilium , amp;nbsp;non potuerunt . Qui relpondens eis, dixit, O generatio incredula ,quandiu apud Dnbsp;vosero.'^quandiu vos patiarPafFertcillum adnbsp;me.Et attulerunt eum.Et cum vidiflet eum,nbsp;ftatim Ipiritus conturbauit illum;amp; elifiis innbsp;terram,volutabatur Ipumäs. Et interrogauit
Secundum Marcum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|8
|
patre eius, Quantum tcporis eft ex quo ei nocaccidit?Atilleait, Ab infantia : 8cfre-^^^***** quentereum in ignem amp; in'aquas’mifttvtnbsp;eum perderet.ied ft quid potes^ adiuua nos,nbsp;mifertus noftri. lefiis autem ait iIli,Si potesnbsp;credere, omniapoßibilia funt credenti. Etnbsp;côtinuô exclamans pater pueri,cum lachrynbsp;mis aiebat,Credo Doraine.-adiuua incredu-litatem meara. Et cum videret lefus cocur-rentem turbam, cominatus eft fpiritui im-mundojdices illi,Surdeamp;mutefpiritus,egonbsp;præcipio tibiexi ab eo : amp; ampli us nein'tro-Cas in eum. Et exclamans Scmultum difeernbsp;pens eum,exijtabeo:amp;faólus eft ficutmor-tuus,ita vt multi diceret. Quia mortuus eft;nbsp;leftis aute tenés manum eius, eleuauit eum:nbsp;amp; lurrexit.Et cum introiflet in domum,difnbsp;cipuli'eius fècretó interrogabanteum,Qua-re nos non potuimus eijeereeum? Et dixitnbsp;J illis,Hocgcnusinnullopoteftexire,niftinnbsp;oratione amp; iciunio.llEt inde profedi præternbsp;grediebantur Galilæa: nec volebat quenquanbsp;îcire. Docebat aute diftipulos fuos:amp; dice-E bat illis, Qi£onia filius hominis tradetur innbsp;manus hominum, amp; occident eum,amp; occi-Matt.,8 a ^“5 tertia die refurget. At illi ignorabat ver-bum:amp; timebant interrogateeum.llEt venenbsp;runt Caphar-nau. Qui cum domi 'eflet’in-terrogabat eos. Quid in via tradabatis ? At ilnbsp;li tacebant. liquidé in via inter le difputaue-ratquis eorû maiorelîêt.Etrelîdens vocauitnbsp;duodecim:8cait illis,Si quis vult primus ef-le,erit omnium nouißimus, amp; omnium minbsp;niftcr.Etaccipiens puerû,ftatuiteum in menbsp;dio eorum . quern cum coplexus eflet, ait ilnbsp;lis, Quifquis vnum ex huiufmodi pueris re-ceperit in nomine raeo : me recipit: amp; qui-cunq; me fulceperit:no me fulcipit,fed eumnbsp;qui mißt me, Relpodit illi Iohannes,dicens,nbsp;F Magifter, vidimus quendam in nomine tuonbsp;eijeientem dæraonia qui no lequitur nos,amp;nbsp;prohibuimus eum.lefus aute ait,Nolite pronbsp;hibere eum. Ilnemo eft enim qui faciat vir-tutem in nomine meo , amp; poßiteito malenbsp;loqui de me.qui enim nd eft aduerfum vos,nbsp;provobiseft. llQuilquisenim potudederitnbsp;‘A'S'iæ vobis calicem aqu£e*in nomine meo , quia |
Chrifti eftis:amendico vobisno perdet mer cede fuam . IlEt quifquis Icandalizauerit v-num ex his pufillis credentibus in me : bo-num eft ei magis fi circundaretur mola afi-Q naria collo eius, amp; in mare mitteretur. Et finbsp;fcadalizaueritte manus tua,abfcinde illa.bonbsp;num eft tibi debile introire in vitam,quàmnbsp;duas manus habentem ire in gehennam, innbsp;ignem inextinguibilem, llvbi vermis eonumnbsp;nd moritur,amp;ignis nd extinguitur.Etfipesnbsp;tutts te Icadalizat,amputa illû, bond eft tibinbsp;claudum introire in vitam æternam, quamnbsp;duos pedes habentem mitti in gehennamnbsp;ignis inextinguibilis, vbi vermis eorû nonnbsp;moriturjSe ignis non extinguitur. QmSd finbsp;oculus tuus Icandalizat te, eijee eum.bonunbsp;eft tibi luftum introire in regnum Dei,quanbsp;duos oculos habentem, mitti in ghennamnbsp;ignis, vbi vermis eorum non moritur,8c ignis non extinguitur. 11 Omnis enim igne la He.ii.b.c,nbsp;lietur: IS amp; omnis vidima lale lalietur .IlB o-numeft fal .quodfißl infulfum fuerit:in Luc.i4.g.nbsp;quo illud condietis?Habete in vobis lai. Scnbsp;pacem habete inter vos. 5. 'ïlullomodo ditriittendam yxorem aßruit aliaducendo paruulos comflexin ienedicitnbsp;eif : diues qui igt;raiepta à iuueniute obferua-rat nonampk^itur Chrißi conßlium de ofnnbsp;mbus diuendendts'.quid referent prtemij quinbsp;omnia relinquunt '.rurfum fuapradicitpaßinbsp;onem'.occaßone ambitionisfiliorum 2^edxtnbsp;docet dißipulos qubdnBoß^tone dominijfednbsp;officio minißerij debeant eße maiores. ^ar-timeeumceecumfanat. CAp. x. Et inde exurgens, venit in fines ludææ A ^vltra lordanem : Sc conueniunt iterû Matt.)?.«, turbæ ad eum.8c ficut confueuerat, itenbsp;rum docebat illos. Et accedentes Pharifæinbsp;interrogabant eum,Si licet viro vxorem dinbsp;mittete? tentantes eum. At ille relpondensnbsp;dixit eis,Qind vobis præcepit Moylès?Quinbsp;dixeruntj llMoylès permifit libellumrepu- Deut.14.«nbsp;dij lcribere, 8c dimittere.Quibus relpondésnbsp;lefus ait, Ad duritiam cordis veftri lcripfitnbsp;vobis præceptum iftud.ab initio auté crea-turæ llmafculum amp;fœminam fecit eos De- Gene.t.d.nbsp;us.llPropterhoc,relinquethomo patte fuûnbsp;8c matrem:8c adhærcbitad vxorem fuam j8c iphe. $.'g.nbsp;erunt duo in carne vna.Itaq;iam non funtnbsp;duOjfedvnacaro.ilQuodergo Deus con- ,.Cor.7.bnbsp;iunxit, homo non lèparet. Et in domo ite- Bnbsp;rum dilcipuli eius deeodem interrogaue-rût cum.Etait illis, Qmcû que dimiferit vxorem fuam,8caliamduxerit:adulterium cdnbsp;mittit fiiper earn. Et fi vxor dimiferit virumnbsp;fuum,8cahjnupferit,mœchatur.llEt olFe- Matt.ip.b.nbsp;rebant illi paruulos,vttangeretillos.Difci-puli autem comminabantur olFerentibus.nbsp;Quos CÛ videret lefus, indigne tulit, 8c aitnbsp;illis,Sinite paruulos venire ad me:8c ne pronbsp;hibueritis eos.talium enim eft regnum Dei.nbsp;Amen dico vobis ;quilquis nd receperit regnbsp;num Dei velutparuulus,non intrabit in ilnbsp;lud.Et complexans cos, 8c imponens manus fuper illos, benedicebat eos.Etcum e- Cnbsp;grelTus eflet in*via’,procurrens quidam ge-nuflexoanteeum,rogabateum*,IIMagifternbsp;bone,quid faciam vt vitam æternam perci- Luçæ.is.inbsp;piam?Iefus autem dixit ei,Quid me dicis bonbsp;c 2 num? |
Matt.îo.c Lucx. iS.e
Euangelium
Exo.io.c. num?NemobonuSjtiifîvnusDeus.llPræcep ta nofti. Ne adulteres, Ne occidas. Ne fure-ris^Ne falfum teftimoniumdixeris,Nefraudem feceriSjHonora patré tuü amp; matrem.Atnbsp;illerefpondens aitillij Magiftcrjhæc omnianbsp;oblèruaui à iuucntute mea. lefus autem in-tuituseum,dilexiteunijamp; dixit ei^Vnü tibinbsp;decft-.vade quæcunq; babes véde,amp; da paii-peribusjamp;habebis thelaurum in cœlo.-amp; venbsp;ni^equere me. Qui côftritatus in verbo^ a-bijtmœrens . eratenim habens multas pof-fèisioneSjEt circunlpiciens lefus ait difcipunbsp;lis fuis.Qnàm difficile qui pecunias habent,nbsp;in regnum Dei introibunt.Dilcipuli autemnbsp;obftupefcebantin verbis eius. At lefus rur-D fus relpodens aitillis,Filioli, quàm difficilenbsp;eft cofidentes in pecunijs, in regnû Dei in-troire. Facilius eft cainelum per foramen a-cus tranfire^quàm diuité intrarein regnumnbsp;Dei.Qui magis admirabatur^dicentes ad lë-nietipfos. Et quis poteft faluus fieri/’Etin-tuens illos lefus^ait^Apud homines impofsinbsp;bile eft ; fed non apud Deum . omnia enimnbsp;Matt.jp.J pofsibiliafunt apud Deum. (lEtcœpit ei Penbsp;trus dicere^Ecce, nos dimifimus omnia, amp;nbsp;fècutifumus tc.Pvefpodens lefus, ait. Amennbsp;dico vobis, nemo eft qui reliqucrit domû,nbsp;autfratrcs, aut forores,autpatréjaut matré,nbsp;aut filios, aut agros propter me amp; propternbsp;Euangelium :quinô accipietcenties tant«nbsp;nuncin téporehoc.-domos, amp; fratres,amp; lo-rores,amp; matres,amp; filios,8c agros, cura perlenbsp;cutionibus; 8c in lèculo fututo vita æternâ.
MatMp.d. iimulti autéerunt primi,nouißimi; 8cnouif fimfprimi.Erantautêin via alcendentes lenbsp;rolblymâ:8c præcedebat illos Ielus;8c ftupe-bant:8cfequsntes timebat. IlEt aflumens i-terum duodecim, cœpitillis dicere quæ effent ei euentura,Qmaecceafcendimus leronbsp;folymâ, amp; films hominis tradetur principi-bus lacerdotum 8c Scribis 8c fenioribus, 8cnbsp;damnabunt eum morte, 8c tradenteum gennbsp;tibus,8cilludentei,8c côfpuenteum, 8c fla-gellabunt eum,8c interficient eum, 8c tertianbsp;dierefurget. HEtacceduntadeum lacôbusnbsp;Sclohannes filij Zebedæi,dicétes,Magifter,nbsp;volumus vt quodcunque petierimus taciasnbsp;nobis.Atille dixit eis , Qîûdvultisvt facianbsp;vobis?Et dixerunc,Da nobis vt vnus ad dexnbsp;terâ tuam, 8c alius ad finiftram tuam fedea-mus in gloria tua.Iefus autem aiteis,Nefci-tis quid petatis. poteftis bibere calice quemnbsp;F ego bibo : aut baptifino quo ego baptizor,nbsp;baptiz^ri? At illi dixerût ei, Poflumus.lefusnbsp;autem ait eis, Calicemquidéquem ego bibo bibetis,8cbaptifmo quo ego baptizor ba-ptizabiniini : ledere auté ad dextera mea velnbsp;gt;.$. ad finiftram,nôeft meumdarovobis’, lêd
quibus paratum cft.Et audientes decem,cœ peruntindignari de lacobo 8c lohanne.Ie-fus auté vocans eos ait illis , IlScitis quia hinbsp;qui videntur principari gentibus, dominannbsp;tur eis:8c principes eorum poteftaté habentnbsp;iplbrum.Nô ita eft autéin vobis,lèd quicu-qiie voluerit fieri maior, erit vefter mini-fter: 8c quicunq; voluerit in vobis primusnbsp;efle,erit omnium lèruus. Nâ 8c filius hominis nô venit vt miniftraretur ei, lèd vt mi- qnbsp;niftraret,8c daret anima fuam redéptionemnbsp;pro multis. Et veniunt lericho : 8c proficif-centeeo de lericho,Scdifcipulis eius 8c plu tuc.is.f.gnbsp;rima multitudinc, filius Timæi Bartimæusnbsp;cæcus, lèdebat iuxta via mendicas.Qui cùmnbsp;audiflet quia lefus Nazarenus eftxœpit cla-mare,8c dicere,lefu fili Dauid,milèrere mei.nbsp;Et côminabantür ei multi vt taceret. Atillenbsp;mulrô magis clamabat, Fili Dauid, mifèrerenbsp;mei.Et ftanslefiis præcepit ilium vocari.Etnbsp;vocant cæcum dicentes ei, Jknimæquiore-fto , furge,vocat te. Qm proiedo veftiraen.nbsp;to luo exiliens, vênit ad eum.Et relpondensnbsp;lefus dixit illi,Quid tibi vis faciam ? Cæcusnbsp;autemdixit ei, Rabboni vt videam. lelus aunbsp;tem ait illi,Vade,fide5 tua te laluû fecit. Etnbsp;confeftim vidit,8c lequebatureum in via.
S. Super pullum aßnee cum honore lerußdern ingrediturßctm maledicendo arefadf.eme-tei ac 'Vendentes de temple eijcit: ejßcaciam finbsp;ducia jn quot;Deum ofiendit, dttensfratri remit-tenda quusinnot commifit : Scribd non dicitnbsp;quapotefiate heec faciat, eo quod nec illi refinbsp;pondèrent adpropofitam de lohannd baptifnbsp;mo quejlionem. CAP. x i.
Et cùm appropinquarét lerofolymæ A 8c Bethaniæad monté oliuarum, mit Matt.n i’nbsp;tit duos ex dilcipulisfuis, 8c ait illis,
Ite in cafteH û quod côtra vos eft , 8c ftatim introeuntes illuc, inuenietis pullum ligatû,nbsp;fuperqué nemo adhuchominum fedit.-fol-uite ilium, 8cadducite.Et fi quis vobis dixenbsp;rit,Quid facitis?dicite quia Domino necef-farius eft : 8c continuo ilium dimittet huc.nbsp;Et abeuntes inuenerunt pullum ligatum annbsp;te ianuam foris in biuio; 8c foluunt eum.Etnbsp;quidâde illuc ftantibus’dicebant’illis. Quidnbsp;facitis Ibluentes pullum.'’ Qui dixerunt eisnbsp;fiçut præceperat illis lefus; 8c dimilêrut eis.
IlEc duxerunt pullum ad ïefum; 8c imponût lohan.ii.b illi vcftimenta fua,8c ledit fuper eum.Multinbsp;autem vcftimenta fua ftrauerunt in via: alijnbsp;autem frôdes cædebant dearboribus,8c fter-nebant in via .Et qui præibant 8c qui fequcnbsp;bantur clamabant,dicétes,Holan-na, bene- Bnbsp;dnftüs qui venit in nomine Domini.benedinbsp;dum quod venit regnum patrisnoftri Da-uid,Hofan-na in excelfis. IlEt introiuit lero Luc«.ij.gnbsp;foly-
Mitt.îo.c
7.b
H.c,
Secundum Marcum.
folymatn in templum : 8r circunfpedis omnibus curaiam vefperaeflsthora^exijtinBe y, thaniâ CÛ duodecim.Etalia die CÜ exirentànbsp;Bethania^llefurijt.Cumq; vidiiTct àlôgefi-cum habcntem folia^venit liquid forte inuenbsp;niretin ea.Etcum venilletad eam^nihilin-uenit præter folia.non enim crattempus fi-corum. Etrefpondens dixitei, lamnoam-plius in æternum ex te fruétum quilquamnbsp;C manducet.Etaudiebantdilcipulieius.Et vqnbsp;niunt .lerofolymam.EtcuminrroilTetin tc- inbsp;plum^cœpiteijcere vendentes Scementesin inbsp;templo,amp; men las numuIariorum^Sccathe- ¦nbsp;dras vendentium columbas euef'tit. 8c non inbsp;finebat vt quifquam transferret vas per ternnbsp;plum,8c docebat,dicés eis, Nonne fcripturanbsp;eft ,llQuia domus mea,domus orationis vonbsp;cabitur omnibus gentibus'* IIVos autem fecinbsp;ftis earn fpeluncam latronum . Quoaudito,nbsp;principes lâcerdotum 8c Scribæquærebantnbsp;quomodo eu perderent, timebät enim eum:nbsp;quoniam vniuerlà turba admirabatur fupernbsp;doctrina eius. Et cum vefpera fadaeflet, e-grediebatur de ciuitate. II Et cum mane trail-rentjvideruntficum aridam faAam à radicibus. Et recordatus Petrus dixit ei,Rabbi ec-ce ficus cui maledixifti.aruit.Et refpondeslenbsp;fus ait illis,Habete fide Dei.amen dicovobisnbsp;quia quicunquedixerithuic monti, Tollere 8c mittere in mare, amp;!. non hæfirauerit innbsp;cordefuo,fedcrediderit quia quodcunquenbsp;dixerit,fiat.-fiet ei.llPropterea dico vobis,o-^“cï.u.b. mniaquæcunq; orantes petitis,creditequianbsp;accipietis,8c euenient vobis.Et cum ftabitisnbsp;ad orandum,dimittite liquid habetis aduer-fus aliquem : vt 8c pater vefter qui in cœlisnbsp;£) eft, dimittat vobis peccata veftra . (^od linbsp;vosnodimiferitis.-necpatervefterquiincœnbsp;Min.fi.b. lis eft, dimittet vobis peccata veftra. Et ve-^¦ecci.rs.a niunt rurfus lerofolymam.Et cum ambula-ret in templo,acceduntad eumfummi lacernbsp;. dotes 8c Icribx 8c feniores, amp;C dicunt ei, Innbsp;qua poteftatehæc facis ? Sc quis dedit tibinbsp;hanc poteftatcm vt ifta facias ? lefus autemnbsp;refpondens ait illis, Interrogabo vos 8c egonbsp;vnum verbum,8c relpondetemihi;8cdicamnbsp;luc.io.a. vobis in qua poteftatehæcfaciam . Baptif-mus Iohannis,decœlo erat, an ex homini-bus Rclpôdete mihi. At illi cogitabant le-cum,dicentes ,Si dixcrimus de cœlo, dieet,nbsp;Q^areergo non credidiftis ei.’Si dixerimusnbsp;*timemKs exhominibus, quot;timebant’populum.omnesnbsp;enim habebant lohannem quia vere pro-phetaeflet.Er relpodentes dicuntIefu,Nef-cimus.Etrefpondens lefusaitillis, Nequenbsp;ego dico vobis in qua poteftate hre faciam.
«S. Tarabolam narrat de yinea agricolis elota-ta, quißrmi atfilium^atrifamilidi ouide-
runt : tentatur à Tharijàù de cenßt Caßtri ßoluendo,amp; àSadducaisdereßtrreilionedn-terrogatur « Sirihadefrimo mandato, ipßnbsp;yerb rogat ^»omodo Scribx dicant Chri~nbsp;ßumßiiumejße Dauid, doces ab ifißs cauen~nbsp;dum tyiduam laudat ob duo minuta ingaquot;:^nbsp;fhylaciu miß'a. CA.1?. xii.
ETcœpitillisin parabolis loqui, Vi- A nea paftinauit homo,8ccircüdeditfe-pem 8cfoditlacû,8ca;difîcauitturrim, j*nbsp;8c locauit earn agricolis:8c peregré profeAus lerem.a. d.nbsp;eft. Et mißt ad dgricolas in tepore feruum,nbsp;vt ab agricolis acciperet4e fruAu vineæ. Quinbsp;apprehenfum eum ceciderüt : 8cdimileruntnbsp;Vacuum. Et i terum mißt ad illos alium fer-uum.-Scilium in capitevulnerauerunt,8c conbsp;tumelijsalFecerût. Et rurfum alium mißt,8cnbsp;ilium occiderunt:8c plures alios:quofdä cæ-dentes,alios vero occidentes. Adhuc ergo V-niim habens ßlium charilsimum;8cillü mißt ad eos nouißimum, dicens,Quia reiiere-buntur ßlium meum.Coloni aute dixeruntnbsp;adinuicem,Hiceft hæres:venite,occidamusnbsp;eum: 8c noftra erit hxreditas. Et apprehen-détes eum,occiderunt:Sc eiecerunt extra vi-neä. Qmd ergo faciet Dominus vineæ.'’Ve-niet, öcperdetcolonos.-Scdabitvinea alijs.nbsp;Nec feripturam hanc legi ftis, IlLapide quemnbsp;reprobaueruntædificantes, hie faAus eft in Jra'æquot;ig'.d.’nbsp;caput anguli, A Domino faAum eft iftud,8c Adu. 4 b.nbsp;eft mirabilein oculiS noftrisPEt quærebantnbsp;eum tenere; 8c timuerunt turbä.cognoue-runt enim quoniam ad eos parabolam hancnbsp;dixerit. Et reliAo eo, abierunt.llEt mittunt Matt.it.d.nbsp;ad eum quofdam ex Pharificis 8c Herodia- Luquot;x^o d*nbsp;nis; vt eum caperent in verbo .Qui venien- ßnbsp;tes dicunt ei, Magifter, feimus quia veraxnbsp;es, 8c non curas quenquam:necenim videsnbsp;in faciem hominum, led in veritate via Deinbsp;doces. licet dari tributum C ælàri: an nó da-bimus?Qui feiens verfutiam illorum, aitillis. Quid me tentatis.’alFerte mihi denariumnbsp;vt videam . At illi attulerunt ei. Et ait illis.nbsp;Cuius eftimagohæc,8cinferiptio?Dicuntnbsp;ei,Cælaris .Refpondés autem Iefus,dixitil-lisll Redditeigitur quæ funt Cælaris, Cæfa Rom».«j. cnbsp;ri:8c quæ funt Dei, Deo. Et mirabantur fuper eo . IlEt venerunt ad eum Sadducæi qui Matt.n.c.nbsp;dicunt refureAionem non elfe : ßc interro- Lucæ.io.dnbsp;gabanten dicentes ,Magifter,llMoyfes no- Deut.i5.bnbsp;bis feripfit , vt ß cuias frater mortuus fue-rit,8c dimiferit vxore, 8c filios non relique-rit.‘ accipiat frater eius vxorem ipßus, 8c le-fulcitet lernen fratri fuo. Septe ergo fratresnbsp;erant:8c primus accepit vxorem,8c mortuusnbsp;eft non reliAo femine. Et lecundus accepitnbsp;e.a,8c mortuus eft:8c nec ifte reliquit fernen.nbsp;Et tertius ßmiliter. Et acceperunt eam ßminbsp;c 3 liter
Matt.ji.d, Luc.io.b.
^atth,7,
*gt;.e.
5. 'Tempîutn didt eaertendum , prxdidt^ bel“ la amp; variai ajßi^iones ac perj€cutwnes,abonbsp;minaMnemque dejÿladond’.depßudochriflisnbsp;(är ffeudoprophetü : pofißgna in corporibMnbsp;CBileßibui y Miet luglorta ßliit^ baminis, amp;nbsp;huiui ßgnttmdat aßew.^uia aut nemo tepusnbsp;nouit,iubet omnes yigilare, CAP. x i ii. Anbsp;Et cum egredereturde templo, ait illinbsp;vnus ex difeipulis fuis, Magifter, af- »i.b.nbsp;pice qualeslapideSj amp; quales ftrudu-ræ.Et relpondens Iefiis,ait illi. Vides has o-mnes magnas ædificationes? Non relinque-tur lapis fuper lapidera qui non deftruatur.nbsp;Et cùm federet in monte oliuarum contranbsp;tcmplum,interrogabanteum fêparatim Petrus amp; lacobus amp; lohanes amp; Andréas, Dienbsp;nobis,quandoifta fient;’ amp; quod fignum e-ritquando hæc omnia incipient confum-maritEt relpondens Tefus,cœpit dicere illis;nbsp;Videte ne q uis vos feducat. multi enim ve-nient in nomine meo dicentes quia egonbsp;fum : 8c multos fèducent. Cùm audieri-tis autem bella 8c opiniones bellorum,neti-mueritis. oportet enim hæc fieri; fed nondnnbsp;finis.Exurget enim gens contra gentem, 8cnbsp;regnum fuper regnum:8c erunt terræmotusnbsp;perlocaj8cfames.Initium doIorum,hæc.Vi gnbsp;deteautem vofmetipfos. Tradent enim vos
tepræfides 8c reges ftabitis propter me, in
Euangelium literlèptem:amp;nonreliquerunt,{èmen.No- nésenim ex eo quodabundabatillis, mife-uißima omnium defunda eft amp; mulier. In. runuhæcverô de penuria fua omnia quae ha-refurredioneergo cum refurrexerint,cuius buit mifit,totum vidum fuum.nbsp;de his erit vxor.'’fepté enim habuerunt earn - —
C vxorem . Et relpondens lefus ait illis. Nonne ideo erratis,non feientes feripturasneque virtutem Dci.'’Cum enim a mortuis relur-rexerint,neque nubent nequenubentur,fêdnbsp;funt ficutangeli *incœlis. De mortuis alitera quôd refurgat, nó legi ibis in libro Moynbsp;fi , fuper rubumquomodo dixeritilliDe-us,inquiens, IlEgo fum Deus Abraham, Sinbsp;Luc.zo.e. Deus iGac, amp; Deus lacob ?Non eft Deusnbsp;mortuorum,lèd viuorum.Vos ergomultumnbsp;erratis.Et accefsit vnus de Scribis qui audienbsp;rat illos conquirentes . Sevidens quoniaranbsp;bene illis refpôderit,interrogauit eum quodnbsp;eflet primum omnium mandatum . lefusnbsp;autem refpondit ei,Quia primum omniumnbsp;Deut.lt;7.3. mandatum eft,llAudi Ifrael,Dominus Deusnbsp;DombiHs.7. *tuus,Deus’vnus eft.Etdiliges Dominumnbsp;^veßtrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deum tuura ex toto corde tuo,amp; ex tota a-
niraa tua,amp; ex tota méte tua,amp;ex tota vir-tutetua.Hoceft primü mandatum. Secun-Leuit.ii.d autem fimileeft illi,MDiliees proximû Rorna.ij.c tuum tanquam reiplum. Maïus horum ah-HcoVi b ud mandatum nôeft.Et ait illi lcriba, Benenbsp;magifter,inveritate dixifti, quia vnuseftnbsp;Deus, amp; noneft alius prætereum.Etvtdi-ligatur ex toto corde , Sc ex toto intelledu,nbsp;amp; ex tota anima, amp; ex tota forntudine;amp;dinbsp;ligereproximû tanquam fèipfum: mains eft in côcilijSjSc in fynagogis vapulabitis,amp;annbsp;omnibus holocautomatibus amp; lacrificijs. )nbsp;lefus autem videns quôd fapienterrefpon- tcftimoniû illis .Etinomnesgèresprimumnbsp;diflet, dixit illi, Non es longe à resno Dei. oportet pra’dicari Euangelium.îlEt cum du- M3tt.io.bnbsp;Matt.ü.d. _nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nr’ rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-J
Luc.10.g. Et nemo ïam audebat eu interrogare.llEtrel xerint vos tradetes,nonte præcogitare quid
D pondes lefus dicebatjdocés in templo. Quo loquamini: fèd quod datum vobis fuerit in mododicunt Scribæ Chriftum filium efienbsp;Dauid.^Iplèenim Dauiddicitin SpirituGnnbsp;PfJ.iop.a. lt;fto, ilDixit Dominus Dominomeo , fedeànbsp;dextris meis, donecponainimicos tuos feanbsp;bellû pedum tuorum. Ipfe ergo Dauid dicitnbsp;cum Dominn:8c vndeeft filiuseius.'’Et mulnbsp;Matt.xj.a. taturbaeum libéteraudiuit.Etdicebateis innbsp;dodrinafua, Caueteà Scribis, qui volûtinnbsp;ftolis ambulare,amp; fàlutari in foro,amp;in pri-mis cathedris federeirv{ÿnagogis,amp;primosnbsp;diftubitus in cœnis:qui deuorant domos vinbsp;duarum fub obtentu prolixa: orationis ; hinbsp;accipient prolixins indicium. Etlèdens lefus contra gazophylacium, afpiciebatqno-modo turba ladaretæs in gazophylacium,nbsp;amp; multi diuites iadabant multa. Cum ve-nifiêt autem vidua vna pauper , mifitduonbsp;minuta, quod eft quadrans. Etconuocansnbsp;diftipulos fuos, ait illis , Amen dico vobisnbsp;quoniam vidua hæc pauper , plus omnibusnbsp;niifit qui milèrunt in gazophylacium; Om-
ilia hora , idloqihmini . non enim vose-ftis loquences:fcd Spiritus ûndus.Tradetâu tem frater fratrcm in mortcm_,amp;pater filiü:nbsp;amp; confurgent filij in parentes,amp; morte affinbsp;ciét eos.Et eritis odio omnibus, propter nonbsp;mé meum.Quiautem fuftinuerit in finem,nbsp;hic Gluus ent. Cum autemvideritisabomi-nationem defolationis ftantem II vbi nónbsp;ber(e|ui legit, intelligat) tune qui in ludxa dIiik.s ênbsp;funt,fugiant in montes.amp;qnifupertedum: Cnbsp;nedelcendat indomü,ncc introeat vt tollatnbsp;quid de domo fua,amp; qui in agro eritmon rcnbsp;uertaturretro, tollere veftimentum fuum.nbsp;Vx autéprægnantibus amp; nutrientibus in il-lis diebus.Orate vero vt hyeme no fiant. E-rût enim dies illi tribulationcs tales,qualesnbsp;nó fuerunt ab initio creaturx quam códiditnbsp;Deus v/q; nunc,neq; fiér. Et nifi breuiaflêtnbsp;Dominus dies, nonfuiflêtlaluaomnis ca-ro : fed propter eledos quos elegit, breuia-uit dies, Et tuncfîquis vobis dixerit, Ecce,nbsp;hîc
20 paupcribus.Et fremebant in eam.Iefus autênbsp;lt;lixit,Sinite eam;quidillimolefti cftis?Bo- *nbsp;num opus operata eft in me. fèmpcrenimnbsp;pauperesquot;haberis’vobi{cum;amp;cum volue-ritis poteftis illis benefacere:me aurem non ,nbsp;femper habetis.Quod habuit hæcTecifprxnbsp;uenit vngere corpus meum in fèpulturam.
Matt.j.î.b Luc.ii.b.enbsp;Hzcc.2{.bnbsp;Ifaiæ.ij.b.nbsp;loel. 5.C.
D
Secundum Marcum.
hîc eft Chriftus , ecce illic-ne crediderifis. Exurgét enim pfèudochrifti 6c pfeudopro-phetæ; 6c dabût figna 8c portera ad fediicen-dos,fî fieri poteft,etia eledos.Vos ergo videnbsp;te,ecce prædixi vobis omnia.OSed in illis dienbsp;bus poil tribulationé illâ folcontenebrabi-tur 6c lunanôdabit fplendoré fuum,6cfteEnbsp;læcœlieruntdecidentes, 6cvirtures quæin Amen dico vobis,vbicunquepraîdicatû fuenbsp;cœlisfunt, mouebuntur. Et tune videbunt rit EuanCTelium iftod in vniuerfo mundo,nbsp;filium hominis venientem in nubibus,cum amp; quod ^cit haJC,narrabitur in memoriamnbsp;virtute multa 8c gloria.Et tune mittet ange eius.llEt ludas Ifcariôtes vnus de duodecim Bnbsp;los fuos, 8ccongregabiteledos fuos à qua- abijrad fummos fàcerdotes, vt proderet eû Matt.tff.bnbsp;tuor verts,a lummo terræ vfq; adfummumnbsp;cœli.A. fieu dure difeite parabola. Cùm iamnbsp;ramus eius tenerfuerit, 8cnata fuerint folia: egnofeitis quia in proximo fît æ fias. fienbsp;6c vos cùm videritis ha:c fieri, feitote quodnbsp;in proximo fîtin oftijs.Amedico vobis quonbsp;niara non tranfibit generatio hæc,donec o-mnia ifta fiant. Cœlum 8c terra tranfibtmt:nbsp;verba aurem mea non tranfibunt.De die aunbsp;tem illo vel hora nemo feir, neqiie angeli in
Matt.24.4 cœlo,ncque filius: nifipater.llVidete,vigila
te,8c orate, nefeitis enim quado tempus fit. cipulis meis manducem?Etipfè vobis demo
Sieur homo qui peregrè profedus reliquit domum fuam ; 6c dédit feruis fuis potefta-té cuiufq;operis,8cianitoripræcepitvtviginbsp;let. Vigilateergo(nefcitis enim quando do-minus domus veniat;fèro, an media node,nbsp;an gallicantu, an mane)necùm venerit repente, inueniat vos dormientes. Quod autem vobis dico,omnibus dico,Vigilate.
5. Confultant principes facerdotum ,de occiden-do leju, qui ynguentopretiopj à muliereper fundùur murmuraniibtM dijapulds'. yendi-tur à Iuda,de cuiwproditione di/cipulü loquitur in cxna, in qua pane in corptt^ fuumnbsp;yinum inJangums conßerata tradtt dij-(ipult^ : Tradicit omnesßandalis^ndos, amp;nbsp;trinam quot;Pétri negationcm:ac poß trinam or anbsp;tionem capitur à ludeis, quorum 'tmi Petrus ahfiidit auriculam'.amp; difeipuitsfugien-tibits,(ora Caipha àßalßsteftibus ac(upitus_nbsp;mortij’q^ reus iudicattts, loßuiturac lt; , .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .
____ ^terdPetronegatur.c^'P. xifii. tis effundetur .Amen dico vobis quia ia no A î ' ftat autem Pafeha 8c Azymapoftbi- bibam de’geniminevitisvfqjin diem iliumnbsp;duum.-8c quærcbant fummi facerdo-'tes 8c Sçribæ quomodo eum dolo te-nerenr 8c occiderenr. Dieebant enim. Nonnbsp;tiipefttla iri cJiefefto: ne forte tumultus fieret’populi’.
Et cùm efïct Bethaniæ in domo Simonis .f..., Leprofi, 8c recumberet. venir muiter habés.-fißtci.l. ifnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T/--
alabaftrum vnguentt nardi’fpicati pretiofi: Matt itf a ftado alâballro effudit fuper caput eius.nbsp;î-ucæ.2i.a IIErat enimquidâ indigne ferétes intra fernernbsp;loîuVu a dicétes,Vt quid perditio ifta vnguénbsp;ti fada eft ? Poterat enim vnguentum iftudnbsp;vamundari plus quâtrecétis denarijs ÔC dari
illis.Qin audiétcs gauifîiunt:amp; promilèrût et pecuniam (e daturos.Etquærebat quomonbsp;dollillum oportunetraderet.Et primo die Anbsp;zymorum quandopafchaimmolabant, dient ei difcipulijQ^ó vis eamus^ amp; paremusnbsp;tibi vt manduces pafeha ? Et mittit duos exnbsp;difcipidis fuis:amp; dicit eis, Ite in ciuitatcm:nbsp;amp; occurret vobis homo Jagenâ aquæ baiu-lans, fequimini eum: amp;quocunqueintro-ierit, dicite domino domus quia magifternbsp;dicttjVbi eft refedio mea,vbi pafeha cii dif-ftrabit cœnaculum grande, ftratum ; amp; illicnbsp;parate nobis. Et abierunt difeipuli eius, 5cnbsp;veneruht in ciuitatem: amp; inueneriint ficutnbsp;dixerat illis, amp;paraueruntpafeha. Vefperenbsp;autem fado venir cum duodecim.Etdifcû- Lucç.22.1»nbsp;bentibus eis amp; maducantibus, ait lefus. A- °nbsp;medicovobis quiavnus ex vobis trader me,nbsp;qui manducat mecum.At illi cœperuntco-triftari, 5C dicereei fîngulatim. Nunquid e-go.’Quiait illis, Vnusex duodecim,quiin-tingitmeen tgt;manum’in catino.amp;filius qui 5.nbsp;dem hominis vaditllfîcut lcriptum eft deeo: Pfal.4o.c,nbsp;v£E autem homini illi per quem filius hominbsp;nis''tradetur’.bonum eratei,fînon effet na- i.Cor.u.cnbsp;tus homo ille.Et manducantibus illis acce-pit lefus panem:amp; benedicens fregit, amp; de-dit eis,amp; ait,Sumite, hoc eft corpus meum.nbsp;Etaccepto calice,gratias agens dédit eis .amp;
xufatus, biberiint ex il lo omnes. Et ait ill is. Hic eft cxdùur, ûngiii^ meusnoui teftamenti,qui pro mul
r-
cum illud bibam(nouum)in régno Dei. Et bymno dido exierunt in montcm oliuarû.
Etait eis lefiis. ll,Oranes fcadalizabimini loan.itf.g. cgt;in mc’innoâ:eifta;quiafcriptû eft,IIPcrcunbsp;tiam paftoré: amp; dilpergentur oues^Sed poftnbsp;quam refurrexero, praccedâ vos in Galilxâ,nbsp;Petrus autem ait illi, Et fî omnes fcandali-zati fuerint.led non ego.Er ait illi lefus. A- Dnbsp;mé dico tibi, quia tu hodie in node hac,prinbsp;ulquani gallusvocem bis dederit, ter meesnbsp;negaturus. Atilleampliu^lo^iuebatur, amp; fînbsp;oportuerit me fîtnul coinori tibi,no te neganbsp;nbsp;nbsp;.
c 4 bo.
E u angel i um
fadti m tedi fi eabo .Etnoneratcóuenienste-ftimonium illorum.Et exurgensfummus fa cerdos in medium , interrogauit lefum , dicens. Non refpondes quiequam adea quaenbsp;tibi obijciuntur ab his? Ille autem tacebat:amp;nbsp;nihil relpondit. Rurlum fummus lacerdosnbsp;interrogabat eum;amp; dixit ei,Tu es chriftusnbsp;filiusgt;Dei’ benedidi.'’lefus autem dixitilli, gt; 7,nbsp;Egofum:liamp; videbitis filiu hominis lèdenté G
cœli.Summns autem facerdos feindens vefti mentafua, ait, Quidadhucdeß'dsramus te-ftes.'’Audiftis blalphemiam. quidvobis videnbsp;tur ? Q^i omnes condemnauerunt eum eficnbsp;reum mortis. Etcceperuntquidamconfjjuenbsp;re eum,amp; velare facie eins, amp; colaphiseumnbsp;cxdere, amp;dicere ei, Prophetiza . amp; miniftrinbsp;laphis eumcædeb.ît. IlEt cum effet Petrus in Matt.iiî.Cnbsp;atrio deorlum,venit vna ex ancillis fumminbsp;cerdotis. amp;cum vidiffet Petrum calefaci-entem le,afpicicns ilium, ait. Et tu cum lefunbsp;Nazareno eras. At ille negauit, dicenSjNeq;
Luc.22.flt;* lohan.iS*®
Matt.aiî.e Luc.îî.e.nbsp;lohan.iH.a
ob.Similiter autem amp; omnes dicebat.Et ve-Matt.xM niuncin prædiû çui notnen Geth-ftmani.
* Etaitdifcipulis fuis, Sedete hic donee oré. Ecaflumit Petrum amp; lacôbuni amp;Iohannénbsp;fecum:amp; cœpit pauereSc tædere. Et air illis,nbsp;Triftis eft anima mea vfq; ad mortem: fuftinbsp;nete hic, amp; vigilate.Etcum procefsiflet paunbsp;lulum,procidit fuper terram: amp;c orabat vt finbsp;fieri pollet tranfiret ab eo hora: amp; dixit,Ab-ba,pater, omnia tibi pofsibiliafunntransfer à dextris virrutis*,amp; venienté cum nubibus Ma«.»4.«nbsp;calicem huncà me.led non quod ego volo,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r . j- r:.]-------n; nbsp;nbsp;»-
(èdquod tu.Et venir, Scinueniteos dormié tes. Et ait Petro,Simon,dormis.'’non potuinbsp;fti vna hora vigilare.’Vigilate,8c orate,vtnonbsp;intretis in tentationé. Spiritus quidé prom-ptus efl:caro verô infirma.Et iterum abiensnbsp;orauit,eundem fermonem dicens. Et reuer-fus, denuo inueniteos dormientes (erantnbsp;enim oculi eoruni graiiati) amp; ignorabantnbsp;quid relponderent ei.Et venir tertio, amp; aitnbsp;illis,DoriTiiteiam,amp; requielcite.Sufficityvenbsp;nit hora, ecce filius hominis tradetur in ma
E nuspeccatorum.Surgrte,eamus.ecce,quime {cio,neq; noui quid dicas.Etexijt foras ante trader, propeeft. Et adhuceo loquente ve- atrium:amp;gallus cantauit.llRurfus autemeunbsp;nit ludas llcariotes vnus de duodecim , amp; vidilfet illumancilla, cœpit dicere circun-¦* cum eo llturba multacum gladijs amp; lignis, ftantibus,Quia hie ex illis eft. At ille iterumnbsp;*à fummis fiicerdotibus amp; Scribis amp; fenio- negauit. Et poft pufillura rurlus qui aftabatnbsp;ribus. Dederat autem traditor eius fignum dicebant Petro, Verè ex illis es.nam amp; Gali-eis dicens,Quemcunq; olculatus fuero, ipfe læus es. Illeautem cœpit anathematizare 6cnbsp;eft:tenete eum, amp; ducite cautè. Et cum ve-nift'et,ftatim accédons ad cum ait. Rabbi. amp;nbsp;olculatus eft eum.At illi, manus inieceruntnbsp;in eum:amp; tenuerunt eum.Vnus autem quidam de circunftantibus educens gladifi,pernbsp;cuisit leruum fummi facerdotis: amp; amputanbsp;uit illi auricula.Et rclpodens lelus, ait illis,nbsp;Tanqua adlatronem exiftis cum gladijs 8cnbsp;lignis coprehendereme.'’quotidie era apudnbsp;vosin teplodocens , amp;nô metenuiftis.Sed
Euer aff vtimpleantur fcripruræ.lITuncdifcipulie-loan.iÿ.e. iusrelinquentes eum,omnesfugerunt.Ado lelcens ante quida fequebatur eum amidus
F findone lupernudoiSc tenuerfiteum.Atille reieda findone,nudijs profugirab eis.Etadnbsp;duxerunt lefum adfummu làcerdoté:amp; cô-uenerunt omnes lacerdotes amp; Scribæ amp; lè-niores .Petrus autem à loge lècutusefteiimnbsp;vfq; intro in a tri û fummi facerdotis;amp; lede-batcum rainiftrisadigne, amp;calefaciebat fe.nbsp;Summi vero lacerdotes amp; omne conciliumnbsp;quarrebat aduerfus lefum teftimonium, vtnbsp;eum raorti traderét.-nec inueniebant. Multinbsp;enim reftimoniii falfum dicebant aduerfusnbsp;eum:amp; couenientiateftimonia no erant.Etnbsp;quidâ furgétes , falfum tcftimoniû ferebantnbsp;aduerfiis eum, dicetes, Qiionia nos audiui-lohin.î.d mus eum dicenté,IIEgodiirolu5templû hocnbsp;manufaâû, ßc^peftriduu aliud non manu-
iurare , Quia nefcio hominemiftumquern dicitis.Et ftatimgallus iterum cantauit.Etnbsp;recordatus eft Petrus verbi quod dixerateinbsp;lefus, Prius quam gallus cantet bis , ter monbsp;negabis.Et cœpit Here.
S. JefM coram Tilato accufatits nihil rej^ondet pnedighur ’Barabhai,amp; leßtstraditur erttnbsp;cifigendus, qui multümoda illußti à militienbsp;lus,ducitur ad crucifigendum'. dr diuißis i^~nbsp;ßus yeliimentis,inter latrones crucißxus,aunbsp;dit 'Variorumiadatas infe blaßihemiasßtbanbsp;riuntur ten braeÿ clamas Icfus Eli,aceto^nbsp;potatus^cu clamore’^alido exßrat^uius coi~nbsp;fus à loßfh ßfelitur,
CAP. XV.
Et confeftim,raane confilium facien-tes fiimmi facerdotes cum fenioribus
amp; Scribis amp; vniuerfo confilio,vinei- Lucæ.jjg entes lefum duxerunt SttradideruntPilato.nbsp;Et interrogauit eum Pilatus, Tu es rex lu-dæorumPAt ille refpodens, ait illi. Tu dicis.nbsp;Et accufabat eum fummi Gcerdotes in mul-tis.dPilatus autem rurfum interrogauit cum Matt.jr.t»’nbsp;dicens , Non refpondes quiequam ? vide innbsp;quantis teacculant.Iefus autem amplius ni-hil reljîôdinita vt mirarerurPilatus. Perdicnbsp;autem feftum folebat dimitterc illis vnumnbsp;ex vindis queracunq; pétillent. Erat autemnbsp;qui dicebatur Barabbas, qui cum feditiofit
erat
A
Matt-jr**
Iohin.18-®
B
17.c.
J13tt.l7.c.
*-ucæ.ij,b
Johan.i8 g
illis,Quid enim mali fecit.'’ At illi magis cla fimul cum eo afeenderant lerofolymam. mabant.Crucifige eum . Pilatus autem vo- IIEt cum iani fero effet faótum (quia erat
1 _ ¦ ‘ ¦ - quot; ¦ _ .....\
8c tradidit lefum flagellis cæfum vt crucifi- feph ab Arimathæa nobilis decurio,qui amp; ip *“•»9.a. triuip prætorij, 8c conuocant totam cohor troiiiit ad Pilatum,8c petijt corpus lefu. Pi-ei,plelt;a:entes,fpineam côronam.Ercceperût cerfitocenturione, interrogauiteumfiiarti
tiebant caput eius arundine:8cconfpuebant rione.-donauit corpus lofeph,lofephautem poftquam illuferuntei,exuefunti]lum pur- uitfindone, 8c pofuiteum in monumentonbsp;educunt ilium vtcrucifigerenteuni.llEtan- dem adoftium monumenti . Mariaautem
|*’«.î7.d
*®*n.i9.d.
, C
*0in.i9.d.
Secundum Marcum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;it
örat vinlt;îhus,qüi in ïèditionefecerat homici nite : videamus fi veniat Elias ad depofien* dium.Et cum afcendiflet turba, cœpit roga- dum eum . lefüs aiitem emißa voce magnanbsp;re: fieut Temperfaciebat illis . Pilatus autem expirauir.Et velum tépli feiflum eft in duo,nbsp;relponditeis,amp;dixit,Vultisdimittam vobis afummo vlqjdeorfum. Videns autemcen*-Regem ludæorum? Sciebatenim quod per curio qui ex adnerlo ftabat,quiafic damansnbsp;inuidiâ tfadidiflênt eum fiimmi facerdotes. expiraflêt:air, Vere bic homo, filxus Dei e-Pontifices autem concitaucrunt turbam vt rat.Erant autem amp; mulieres dclonge afpici-magis Barabban dimitterereis.llPilatusauté entes; inter quaserat Maria Magdaléne, amp;nbsp;iterum relpondens,ait ilIis.Quid ergo vultis Maria laeóbi minoris amp; lofeph mater,amp; Sa-faciam Regi Iudæorum?At illi iterum clama lómc,amp; cum efiet in Galilæa, llfequebantur lufra.s.a,nbsp;uerunr,Crucifige eum. Pilatus verô dicebat eum , amp; miniftrabant ei,amp;aliæ multæ quænbsp;illis,Quid enim mail fecit.'’ At illi magis cla fimul cum eo afeenderant lerofolymam.nbsp;mabant.Crucifige eum . Pilatus autem vo- (lEt cum iani fero effet faótum (quia eratnbsp;lés populo fatisfacere,dimifit illis Barabban: Parafeeue, quod ell ante rabbathû)vcnit Io lohan.ii»,gnbsp;amp;. tradidit lefum flagellis cæfum vt crucifi- feph ab Arimathæa nobilis decurio,qui amp; ipnbsp;geretur. IlMilites autem duxerunt eum in a- fe erat expeââs regnum Dei: amp; audader in-
tem;6e induunt eum purpura, amp; imponunt latus autem tnirabatur fi iam obijflet. Et ac-ei,plelt;a:entes,fpineam côronam.Ercceperût cerfitocenturione, interrogauiteumfiiarti falutareeutn,AuercxIudæorum. Er perçu- mortuus eflet. Et cum cognouifleta centu-tiebant caput eius arundine:amp;conlpuebant rione.-donauit corpus lofeph,lofephautemnbsp;•eum.amp; ponentes genua, adorabant eum.Et mercatus findonem,amp; deponens eum inuolnbsp;poftquam illuferuntei,exuefunt ilium pur- uitfindone, amp;pofuiteumin monumentonbsp;pura, amp; induerunt eum veftimentis fuis : amp; quod erat excikim depetra, amp; aduoluitlapinbsp;educunt ilium vrcrucifigerenteuni.llEtan- dem adoftium monumenti . Mariaautemnbsp;gariaueruntprætereuntemquempiam,Simô Magdaléne amp; Maria lofèph afpiciebant vbinbsp;nein Cyrenæum venientem de villa,patternnbsp;Alexandriamp;Rufi, vt tollerer crucem eius.
IIEr perducunt ilium in Golgotha locum: quod eft inrerpretatum,Caluariæ-locus, Etnbsp;dabant ei bibere myrrathum vinum: 8t nonnbsp;accepit. l!Et crucifigeres eum diuiferuntve-ftimentaeius,mittétes fortem fupereis,quisnbsp;quit} tolleret.Erat autem hora tertia; amp;cru-'cifixerunt eum.Er erat titulus caufie eins in-fcriprus,Rex lud.vorum. Et cum eo criicifi-gunt duos latrones,vnum à dextris,amp; ahumnbsp;à finiftris eius. Et impleta eft fcriptura qvænbsp;dicit, HEt cum iniquis reputatus eft. Ef prae-tereuntesblafphemabanteum, moucntescanbsp;pita fua,amp;dicentes, Vahilqui quot;deftruit’tem-plum*,0i in tribus diebus quot;xdificat’: laliiumnbsp;temetipfum defeendens decruce.Simili-ter amp; fummi facerdotes illudentes,ad alteru-trurti cum Scribis dicebant, Alios faluos fe-cit,feiprum no poreft faluti facere.Chriftusnbsp;Rex Ilrael defeendat nunc decruce;vt videanbsp;mus amp; credamus. Et qui cum eo crucifixi e-ranr, conuitiabantur ei. Et faéla hora fexta,nbsp;tenebræ fadæfunt per totam terram vfquenbsp;in horam nonam. Et hora nona exclamauitnbsp;lefus voce magna , dicens, II Eloi , eloi,nbsp;lamma fàbaâ:hani.'’quod eft interpretatum,nbsp;D eus meus ,Deus meus vt quid dereliquiftinbsp;p me.'’Et quidamdecircunftantibus audientesnbsp;dicebant,Ecce,Eliani vocat.Gurrensautemnbsp;vnus,amp;implens fpongiamacetocircumpo-nensque calamo,potum dabat ei,dicens,Si- ruit primo Maria Magdaléne, de qua eiece-
poneretur.
S. '^ulierilus ad Clrryii ntonumentum blßu-^ejielibus angelus reßirreBione ipßusannun tiat,qtiiprimum'Marjeenbsp;nbsp;nbsp;agdaléneappa^
retide'tndeduobusdiß.ipulis in alia effigiezde-mum quot;pndecim reiumbentibui apparens, ex-probrata iniredulitate, mitiit eos 'vt in 'vni-uerjo mundo pradicent ac bapti’^ntßubiun-llisßgnM quxßquantur eredtntes, ac ita in talumaßendit. CAP. xvi.
Et cum tranfiftet fabbathura , Maria A Magdaléne 8c Maria lacóbi amp; Salome Luc».14.*nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ioan.2o.a,
emerunt aromata, vt venientes vnge-ret lefum. Etvalde mane vna fabbathorum, veniuntad monumenttimiortoiarn fole. Etnbsp;dicebant adinuicem, Quis reuoluet nobis lanbsp;pidera ab oftio monuméti.^ Et refpicientes,nbsp;videront reiiolutum lapidera . Erat quippenbsp;magnus valde.Œt introeuntes in monume- Matt.tS.«.nbsp;tum,viderunt iuuenem fedentem in dextris,nbsp;coopertum ftola Candida;8c obftupuerunt.
Qui idicit illis, Nolite expauefccrc : lefura ® quæritis Nazarenum ,crucifixum : furrexit,nbsp;non eft hic, eccelocus vbi pofuerunteum.nbsp;Sedite, dicitedifeipulis eius 8c Petro quianbsp;quot;prscedit’ vos in Galilæâ; ibi eum videbitis, quot;praeeiennbsp;llficut dixitvobis.Atillæexeuntes, fugerunt Matt.aej.e,nbsp;de monumento .inuaferat enim eas tremornbsp;amp; pauortSc neraini quiequam dixerunt. ti-mebant enim.
Surgens 3uté*mane prima Gbbathi,appa- *;«ƒ«.
rat fe-
Euangelium rat fèptem dæmonia. Illa vadens nuntiauit his qui cum eo fuerant, liigentibus amp; flen-C tibus. Et illi audiences quia viueret amp; fifusnbsp;eflèt ab ea^ non crediderût. Pofthæc auteninbsp;Luc.x4.b. Ilduobus ex hisambulâtibus oftenluseftinnbsp;alia effigie euntibus in villam, 8c illi eun-tes nuntiauerunt cæteris ; nec illis credide-Luc.i4.f. runt. Il Nouißime recumbentibus illis vn-d apparuit:8cexprobrauitincredulitatênbsp;eorum 8c duritiam cordis, quia ijs qui vide-ranteum refurrexiflè, non crediderunt. Etnbsp;dixit eis,Euntes in mundu vniuerfum, præ-dicate Euangelium omni creaturæ.Qui cre-\ Hieronymus in Catalogo feriptorum-j Eccleßa^icorum-), |
diderit, Sc baptizatus fuerit:(àluus erit .qui verô non crediderit; condemnabitur.Signa Dnbsp;autem eos qui crediderint hæclèquentur.-Innbsp;nomine meolldæmoniaeiicicnt , IlLinguis Aflu.itfJ»nbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n -F.r Aauû.».». loquenturnoms, liSerpentes collent,Etu mortiferum quid biberinc, non eis nocebir, Aâu.xS.i.nbsp;IlSuper «gros m anus imponenc;8cbeneha-bebunt.Ec Dominus quidem lelus poftquânbsp;locucus eft eis,llaflumpcus eft in cœlum, 8cnbsp;quot;fedit’a dexcris Dei.Illi autem profedi prae-dicauerunt vbique : Domino coopérante,nbsp;8c lèrmoné confirmante lèquentibus fignis. |
LVcas medicus Antiochenfîs,vteiusfcriptaindicant,Grsecifermonis non îgnarus fuît,reftatorapofto-li Pauli,amp; omnisperegrinationis eius comes:fcriplît Euangelium,de quo idem Paulus: Mifimus,in-quit,cum illofratrem,cuius laus eft in Euangelio per omnesecclefias.Et ad Coloftenfes : Salutat voS Lucas medicus charifsimus. Et ad Timotlieum, Lucas eft mecum folus. Aliud quoq; edidit volumen egrenbsp;gi u quod titulo -nfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aTr«5ÓXw|lt; prxnotatur,cuius hiftoria vfqjad bienniû Romae cómorantis Pauli pér-
uenitjid eft vfq; ad quartum Neronis annum. Ex quo intelligimus in eadem vrbe Iibrum efle compofitu. Igitur irtp/»«/!»? Pauli,amp; Theclx,lt;S: totam baptizati Leonis faoulam,interapocryphas ftripturas computanbsp;mus. Quale enim eft,vt indiuiduus comes apoftoli,inter casteras eius res, hoefbtum ignorauerit ? Sed amp;nbsp;Tertullianus vicinuseorum temporum,refertpresbyterumquendamin Afiaffirns^asiikapoftoli Pauli,co-uiiftum apud Iohannem,quôd author eflèt libri,amp; confelTum ft hoc Pauli amore fecifle,amp; ob id excidilftt'nbsp;quidam fufpicanturquotiefcunq*, in epiftolis fuis Paulus dicit,Iuxta Euangelium meum,de Luex fignifi—•nbsp;care volumine:amp; Lucam non folum ab apoftolo Paulo didicifle Euangelium, qui cum Domino in carnenbsp;non fueratjftd à exteris apoftolis.quod ipft quoq-, in principio fui voluminis declarat,diccns, Sicut tradi-derunt nobis qui à principio ipfi viderunt,amp; miniftri fuerunt ftrmonis.Igitur Euangelium ficut audierat,nbsp;fcripfit. Afta verb apoftolorum,ficut viderat compofuit. Vixit oAoginta d: quatuor annos, vxorem nonnbsp;habens.Sepultus eft Conftaiitinopoli.ad quam vrbem vicefimo Conftantinianno,oflaeius cumreliquijsnbsp;Andrex apoftoli tranftatafunt de Achaia.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...
-ocr page 327-Sandum lefu ChriftiEuan-
geüwn /ecundum Lucant-j,
|
V O N 1 A M IDEM multi conari funt ordinäre narrationbsp;nemquæin nobis compléta:nbsp;funt rerum: ficuc tradideruntnbsp;_________nobis qui ab initio iplî vide-runt amp; miniftri fuerunt fermonis, vifum eft amp; mihi afîequuto omnia à principio di-ligéter^ex ordine tibi Icribere optime Theonbsp;phile^vtcognolcas eorum verborû dequi-bus eruditus es veritatem. |
Fuit in diebus Herodis regis ludææ^ lacer quids nomine Zacharias, dellvice Abia:nbsp;amp; vxor illius de filiabus Aaro, amp; nomen e-ius Elilabeth. Erantautem iuAi ambo antenbsp;Deumjincedentes in omnibus mandatis amp;nbsp;iuftificationibus Domini finequerela,amp; nonbsp;erat illis filius:eo quod eflet Elifabeth fteri-lis,amp; ambo procelsiflent in diebus fuis. Factum eft autemcum fàcerdotio fungereturnbsp;*^lt;uhAricit, *in ordine vicis fus ante Deum, lecundumnbsp;cofaetudinemlacerdotij,forteexijtvt ineennbsp;fu:n poncretingreflusintemplum Domini.nbsp;IlSc omnis multitudo populi erat oras forisnbsp;^’‘“•50.a. llhoraincenfi,Apparuitauteilliangelus Donbsp;mini^ftas à dextris altaris incenfi.Ec Zacharias turbatus eft, vidés : 8c timor irruit ftipe*’nbsp;eum. Ait autem ad ilium angelus,Ne timeasnbsp;Zacharia,quoniam exauditaeft deprecationbsp;tua:amp; vxor tua Elifabeth pariet tibi filiû, Scnbsp;vocabis nomen eius lohannem: Sc crit gau-dium tibi Scexultatio,8c multi in natiuitatenbsp;eiusgaudebunt.erit enim magnus coraDo Bnbsp;mino;amp; vinum Sc hceram non bibenSc Spinbsp;ritu ßndo replebitur adhuc ex vtero matrisnbsp;fuæ.-llSc multos filiorum Ifrael conuertetad Ma!a.4.b.nbsp;Dominum Deumipfbrum.Scipfèpræcedetnbsp;ante illn in fpirituSc virtute Elixzvt conuernbsp;tat corda patrum in filios, Scincredulos adnbsp;prudentiam iuftorum, parare Domino ple-bem perfedam. Etjdixit Zacharias ad ange-lum,Vnde hoc feiSPego enim fum lenex : amp;nbsp;vxor mea proceftitin diebus fuis. Et refponnbsp;dens angelus,dixit ei. Ego fum Gabriel quinbsp;afto ante Deum : Sc mifliis fum loquiad te.nbsp;Sc hxc tibi Euangelizare.Et ecce,eris tacensnbsp;Sc non poteris loqui vfq; in diem qüohæcnbsp;fianf.pro eo quod no credidifti verbis meis,nbsp;qux’ implebûtur in tepore ftjo. Et erat plebsnbsp;expedansZachariam ; Sc mirabanturquodnbsp;tardaret ipft in têplo.Egreflus autem noponbsp;terat loqui ad il los.- Sc cognouerunt quod vinbsp;Hone vidilTetin templo. Etipleeratinnues Cnbsp;illisSc permanfit mutus.Et fadum cft;v?imnbsp;plcti funt dies officij eius,abijt in domû fua.nbsp;Poft hos ante dies concepit Elifabeth vxornbsp;eius:Sc occultabat le mennbus quinque, dicens,Quia fic fecit mihi Dominus in diebusnbsp;quibus refpexitauferre opprobrium meumnbsp;interhomincs.In menie autem Icxto miftusnbsp;eft angelus Gabriela Deo in ci ui tarera Ga-lilææ cui nomen Nazareth, ad virginem de-fponfaram virocuinomen erat Ioleph,denbsp;domo Dauid: Sc nomèn virginis Maria. Etnbsp;ingrelTus angelus, ad earn dixit, Aue gratianbsp;plena,Dominus tecum.-benedida tuin mu-lieribus. Quæ cum quot;audillêt’, turbata eft in quot;¦vUiJIet.i,nbsp;fermoneeius, Sccogitabat qualis elferiftanbsp;falutatio.Et ait angelus ei,Ne timeas Maria,nbsp;inuenifti enimgratiamapud Deû.ileccecon Ifaiæ.r.c.nbsp;cipies in vtero. Sc paries filium; !l8c vocabis Infra.i.c,nbsp;nomen eius lefum.hic erit magnus;Sc fill usnbsp;altifsimi vocabitur. Sc dabit illi Dominus Deus ledem Dauid patriseius:!! Sc regnabit Dan.r.d.g in domo lacob in £Eternum,Scregni eius nonbsp;eritfinis.Dixit aut Maria ad angelû,Qiramonbsp;dofietiftud:quoniam virum non cognof-co?Et refpondens angelus, dixit ei. Spiritusnbsp;fandusdiipcrueniet in te, amp; virtus altifsiminbsp;obum- |
Euangelium
obumbrabit tibi. Idcoquc ic quod naicetur dus eft timorfupcr omnes vicînos eorum: gt;•8. oex te’Sandû,vocabitur filius Dei.Etecce 8c fuper omnia montana ludatæ diuulga-
Elifâbeth cognata tua, 8c ipfà coccpitfiliû batur omnia verba hæc:8cpofuerût omnes in ienedutefua;8c hic menfis,{èxtus eft illi qui audierant in corde ftio,dicentes,Quis,nbsp;quæ vocatur fterilis:quian5 erit impofsibi putaSjpuerifteerit?Etenim manusDomininbsp;le apud Deumomne verbum.Dixit autem erat cura illo.Et Zacharias pater eius replcnbsp;Maria,Ecceancilla Domini,fiat mihi fecû tus eft Spiritu Gnéto:8c prophetauit,dicéS;.nbsp;dû verbum tuû .Etdilceftit ab ilia angelus. Il Benedidus Dominus Deus Iftaehquia vinbsp;Exurgens autem Maria in diebus illis,abijtnbsp;in môtanaeu feftinatione inciuitaté luda:nbsp;Scintrauitindomû Zachariæ, Sclàlutauitnbsp;Elifabeth.Et fadû eft:vt audiuit lalutatio-né Mariae Elifabeth,èxultauit infans in vtçnbsp;ro eius . 8c repleta eft Spiritu làndo Elifa-beth;8cexclamauitvoce magna, 8c dixit. Benbsp;nedida tu inter mulieres,8c benedidus frunbsp;dus vétris tui. Et vnde hoc mihi vt veniatnbsp;mater Domini mei ad me? Ecce enim vt fanbsp;daeft vox lalutâtiôistuæjn auribus meis,
E exultauit in gaudio infans in vtero meo.8c ^(rtdidißi. bcata quæ’credidit’ quonia perficientur eanbsp;“tibi. qua: dida funt^ei’ à Domino.Et aitMaria,nbsp;Magnificat anima raea Dominum,
Et exultauit fpirit’me’in neo làlutarimeo. Et tu puer, propheta Altiftimi vocaberis : 02’^ refpexit humilitatem anciîls fuæ.nbsp;eede enim ex hoc beatam me dicét omnesnbsp;generationes , Quia fecit mihi magnanbsp;qui potens eft , 8c fàndum nomen eius.
Et mifericordia eiusquot;à prosenie in proge-tiomnt amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. r anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r o
generation!
I.
*/« frage-ttiesamp;fro-genies.7. îfaiæ.5i.b.nbsp;Pfal.jx. b.nbsp;irài£.x9.enbsp;Pfal.jj.a.
J. Reg.2. b.'nbsp;^memorari,
10.
S^fraxe. fitauit 8c fecit redemptionetnquot;plebis’fua’: Mstth.i.c.nbsp;Et erexit cornu falutis nobisj in domo Da quot;fitbi-?-uid pueri fui:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘
llSicutlocutus eftperos fanAorum qui à Pübrj.c« fæculo funt prophetarum eius,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÎCe.ij.a.
Salutem ex inimicis noftris, 8c de manu P-l»“ omnium qui oderuntnos.
Adfaciendam mifèricordiam cum patribus noftris:8c memorari teftamétifui fândi.
Illufiurandum quod iurauit ad Abraham Ierem.ji.f» patrem noftrum,daturum fê nobis, HebVc.dnbsp;Vt fine timoré de manu inimicorum no-ftrorum liberati,{èruiamus illi
In fanditateSciuflitia coram ipfo, omnibus diebus noftris.
nies,’timentibus eum.
Fecit potentiam inilbrachio fuo tlldifperlîc fuperbos mente,cordis fui.
Depofiiit potentes de lède,8c exaltauit hu Pueraût crelcebat,8c cofortabatur fpiritu, miles.
ilEfurientes impleuit bonis;8c diuites dirai fit inanes.
i- Suftepit Ifiael pucrum fiium,''recordatus’ P mifericordia: fuæ,
Ifai3f.4i.b IlSicutlocutus eft ad patres noftros,Abra-30.0.54.b hain Sclè.minieiusinlæcula.
Pfaî.iVi.c.'* ManfitaïuemMariacum ilia quafi menf^-bus tribus ; Screuerfaeft indomum fùam. Elifâbcth autemimpletum eft tempus pa-riendi:8c peperit filium.Etaudierunt vici-'ni 8c cognati eius quia magnificauit Do-minus milericordiam fuam cura ilia, I18cnbsp;cogratulabantur ei.Et fadum eft:in die o-dauo veneruntcircunciderepuerum,8c vonbsp;cabant eum nomine patris fuijZachariam.nbsp;Et refpÔdens mater eius dixit, Nequaquâ,nbsp;lêd vocabitur lohannes.Etdixeruntad il-lam,Quia nemo eft in cognatione tua quinbsp;vocetur hoc nomine.Innuebant aût patrinbsp;eius quem vellet vocari eum.Et poftulansnbsp;pugillarem,lcripfit,dicens, lllohannes eftnbsp;nomeneius. Et mirati funt vniuerfi. A-pertum eft autem ilico os eius, 8c lingua tur cum Maria defponlàta fîbi vxorc, prae-cius,8c loquebatur benedicens Deû. Et fa. gnâte,Fadû cftaût; cum eflêntibi, implétinbsp;funt
Gene.17.c,
21.C.
Suprâ.b.
præibis enim antefaciem Domini parare ' vias eius,IIAd dandâ Icientiam ïâlutispie zach'pnbsp;bieius,inremifsioné peccatorum eorû.nbsp;Per vifeera milèricordiat Dei noftrijin qui
bus vifitauit nosllOriens ex alto Suprx.b.
Illuminare his qui in tenebris 8c in vmbra mortis ledent : addirigendos pedesno-ftrosin viam pacis.
» 8c erat in defertis vfq; in diem oftenfio-nis fuæ ad Ifiael.
5. Ex Jlugufli décréta loßfh cu'^îaria afeedit ’Bet-léhefvbitllapcferit Salttatore cuius natinbsp;uitate ab angelo audita,paßoresfeßini 'Veniutnbsp;illu 'vißiri-.puer circucifui quot;yiocatur lefus, quenbsp;pojl dies purificationis in lerufale delatum'Vtnbsp;quot;Domino fißeretur^Simeoßenexbenedicit,acdenbsp;matris in paßione dolo ribuspropbetatj^nnaq^nbsp;prophetiffa yetula Domino confitetur : leßusnbsp;duodecim annorum plenusßapietia t^srgratia,nbsp;perditus àparetibus, in medio doBoru inueni-fur, deßceditq^ quot;idat^aretbfa^usillisßsbditus.
CAP. II.
FAdum eft autem, in diebus illis exijt A edidum àCæfàre Augufto,vtdefcri-beretur vniuerfus orbis.Hæc deferip-tio prima, fada eft à præfide Syriæ Syrino.nbsp;Et ibant omnes vt profiteretur, finguli innbsp;fua ciuitatem. Afcendit aute 8c lofeph à Ga *.nbsp;lilæa de ciuitateNazareth, in Iudæara,*ciui **' ’nbsp;täte Dauid quæ vocatur Beth-léhé:co quodnbsp;effet de domo Sefamilia Dauid,vtprofitcre
Sapn.b,
Secundum Lucam- funt dies vt pareret.Et peperit filium fuû pri mogenitum,amp;panniseum innoluit,amp;reclinbsp;nauiteura in prælêpio : quia non crat quot;eis’nbsp;locusin diuerfório. Et paftores étant in re-gione eadé vigilantes amp; cuftodiétes vigiliasnbsp;nodis fupergregem fuum.Et ecce, angelusnbsp;Domini ftetit iuxta illos,amp; claritas Dei cir-cunfulftt illos,amp; timuerunt timoré magno.nbsp;Et dixit illis angelus, Nolite timere : ecce e-nim euangelizo vobis gaudium magnumnbsp;quod erit omni populo.-quia natus eft vobisnbsp;hodie Saluator quieft Chriftus Dominusnbsp;in ciuitate Dauid.Et hoc vobis lignum,In-ucnietis infantem pannis inuohitum;amp; po-fîtum in præfêpio.Et fubito fada eft cum annbsp;gelo multitudo militix cœleftis,laudantiumnbsp;Deum amp;dicentiû,Gloria in altiftimisDeo:nbsp;amp; in terra pax*hominibus bonæ voluntatis.nbsp;Etfadum eft:vt difcefferunt ab eisangeli innbsp;cœlum Jpaftores loquebantur adinuicem,nbsp;Tranfeamus vlque Beth-léhem ,amp; videa-mus hoc verbum quod fadum eft, quot;quodnbsp;Dominus oftendit’nobis.Et veneruntfefti- */«. 4. ^qnoiffcit igt;O)gt;IMUS amp;nbsp;tfteiidit. C nantes:amp; inucnerunt Mariam amp;Iofeph, 8c infantem politumin prælêpio. Videntes au-tem cognoueruntde verbo quod didum e-rat ilhs de puero hoc. Et omnes qui audie-, runt,mirati Hint: tgt;amp;’de his aux didaerant Cgt;.1. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* àpaftoribus adipfos. Maria autem coferua-bat omnia verba hxc,cóferens in corde fuo. Et reuerli funt paftores,glorificates amp; laudanbsp;tes Deum in omnibusquxaudierat,amp;vide-rât ficut didum eft ad illos.Et poftqua co-fummati funt dies odovt circuncidereturnbsp;Leuit.ii.i pucr.-ilvocatum eft nomen eins lefus, quodnbsp;Supra.I.c. vocatum eft ab an^elo prius quam in vteronbsp;Leuit.u.b. cociperetur.Et poltquam impleti luntdiesnbsp;ixod.ij.a.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.....'' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . D Num.8 .c. Lcuit.ii.c vocatum eft ab angelo prius quam in vtero purgationis eius llfêcundum IcgemMoyfi,nbsp;tularunt ilium in ïerufàlem,vt ïifterét eumnbsp;DominOj (ficut fcriptum eft in lege Domi-ni^Qu^ia omne malculinum adaperiens vul-uam,fanôtum Domino vocabitur.)amp; vt da-rent hoftiamilfecundum quod didum eft innbsp;lege Domini,par turcurum,aut duos pullosnbsp;columbarum.Ec eccc; homo erat in lerulâ-lem,cui nomen Simeon,amp;homoifteiuftusnbsp;amp; rimoratus,expe(£tans cofolationem Iftaelnbsp;amp; Spiritus lànduserat ineo.Et relponfumnbsp;acceperat à Spiritu fando, non vifurum (enbsp;mortem,nifi prius videret .Chriftum Dominbsp;ni. Et vênit in fpiritu in templum. Et cumnbsp;induccrent puerum lefum parentes eius, vtnbsp;facerent lêcundum cofuetudinem legis pronbsp;eo:amp; ipfèaccepit cum in vlnas fuas, amp; be-nedixit D eum, amp; dixit. Nunc dimittis lèruum tuum Domine,fccun dum verbum tuum in pace: E Qma viderunt oculi mei Salntare tuum. |
F *erdt.qt Q^odparafti ante facie omniupopulorumt ¦ Lumen ad reuelationem gentium, amp; glorianbsp;plebis tux Ilrael. Et erat pater eius amp; mater mirâtes fuper his quxdicebantur deillo.Et benedixitillis Si-meon.‘amp; dixit ad Mariam matrem eius, flEc iCnæ.s.c.nbsp;cepofitus efthicinruinam , amp;in refurrc’nbsp;dionem multorumin IfracI, amp; in fignumnbsp;cui contradicetur : ( amp; tuam ipfius animamnbsp;pertranfibit gladius) vt reuelentur ex muitisnbsp;cordibus cogitationes.Et erat Anna prophenbsp;tifia, filiaPhanuel, de tribu Afer:hxcpro-ceflerat in diebus muitis, amp; vixerat cum vi-ro fuo annis fcptem à virginitate fua.Et hxcnbsp;vidua* vfq;ad annosodogintaquatuonquxnbsp;non dilcededat de tempio, ieiunijs amp; oble-crationibus feruiens node ac die. Et hxc,ipnbsp;fa horafuperueniens cofitebatur Domino:nbsp;amp; loquebatur de illo omnibus qui expeda-batredemptionemquot;Iffael’.Et vt perfeccruntnbsp;omnia lecundum lege Dominijreuerfi funtnbsp;in Galilx5,in ciuitarem fua Nazareth. Puernbsp;autem crelcebat,amp; cofortabatur*: plenus fa »ffiritu.tdnbsp;pientia:amp; gratia Dei erat in illo.Et ibant panbsp;rentes eius per omnes annos in lerufalem, Ilin die lolenni Pafchx. Et cum fadus effet Exo.j4,c, annorum duodecim, afccndentibus illisin l^eut.ic.anbsp;lerofolyma fecundum confuetudinem dieinbsp;feftijConfummatifquediebus cum redirent,nbsp;remanfitpuer lefus in lerufalem,amp; non co-gnouerunt parentes eius. Exiftimantes autem ilium efiein comitatu,veneruntiterdi-ei, amp; requirebanteum inter cognatos amp; nonbsp;tos.Et non inuenientes,regrefsi funt in le-rufalem:requirenteseum.Et fadum eft,poftnbsp;triduum inuenerunt ilium in templo fcden-tem in medio dodorum,audientem ilIoSjScnbsp;interrogatem eos. Stupebant autem omnesnbsp;qui eum audiebât, fuper prudéria amp; refpófisnbsp;eius.Et videntes adniirati funt. Et dixit mater eius adilIû,Fili,quid fecifti nobis fic.'’ec-ce pater tuus amp; ego doletcs quxrebamus te.nbsp;Et ait ad illos,Quideft quod me quxrebatis?nbsp;nefciebatis quia in his quxpatris mei funtnbsp;oportet me efiê? Et ipfi no intellexerutver-bil quodlocutuseftadeos. Etdefceditcumnbsp;eis,amp; vênit Nazareth:amp; erat fubditus il 1 is .Etnbsp;mater eius conferuabat omnia verba hxc innbsp;cordefuo .Etlefus proficiebat fapientia 8cnbsp;xtate 8c gratia apud Deum 8c homines. 5. lohanneimitttturà quot;Domino im^leturusßta prieJicatione Ipiia ’^atiiinium : amp; turbid'-futticanis ac militilui dat conßlium, diceninbsp;quidßngttloi facere opQrteat,teßaturq^ Chri^nbsp;fit excellentiam óquot; habtifmi if/ius, fuper quenbsp;ah ipjohapti^tum defiedit columba ac voxnbsp;^atriiauditur.texiturque eiui genealogia anbsp;Joßph yfque ad ^da afcendem.C A p.i i 1 •nbsp;Anno |
Euangelium A. Niio autem quintoHscimo imperij Tyberij Cæfaris, procurâte Pontio quot;^Pilato Iudæam,tetrarcha auté Qali-laeæHerôdejPhilippe aût fratre eius tetrar-cha Iturææ ScTrachonitidis regionis^Sc Lynbsp;ftnia Abilinæ tetrarcha, fiib principibus fa-cerdotü Anna amp; Caipha: faÂîî eft verbumnbsp;Domini fuperlohanné Zacharix filium,innbsp;Matth.j.a. delèrtoJlEtvênitinomnéregionélordanis,nbsp;prxdicahs bapnimu pœnitennæ in remillionbsp;nem peccatornm:Iïcut fcriptum eft in libronbsp;Ïoh!i?°c*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IßiaeprophetxJIVos clamantis in defèrto. Parate viam Domini^reclas faci-® te(èmitas cius.omnis vallis implebitur; 8c omnis mos Sccollis humiliabitur, amp;eruntnbsp;praua in dire(fta.’8c afpera in vias planas. amp;nbsp;Mat.j.b.c. videbit omniscaro Saliitare Dei . Dicebatnbsp;ergo ad turbas qux exibat vt baptizarenturnbsp;abipfbjGenimina viperarum^quis oftenditnbsp;vobis fugere à ventura ira? Facite ergo fru-(ftus dignos pœnitentiæ. amp; ne cœperitis di-cere, Patré habemus Abraham. Dico enimnbsp;vobis qniapotés eft Deus delapidibus iftisnbsp;fulcitare filios Abrahac.Iam enim lècurisadnbsp;farborii radicem'arborum’polita eft.Omnis ergo arnbsp;'exriàtar ßor nó faciens fruftum bonum ,'excidetur,nbsp;amp; in igné mittetur.’Etinterrogabanteumnbsp;turbæ,dicétes,Quid ergo faciemusPRelpo-C dens autem dicebat illis,Qm habet duas tu-nicaSjdet non habenti:8c qui habet efcas,fî-tniliter faciat. Vencrunt autem amp; publicaninbsp;vt baptizarentur: amp; dixerunt ad ilium, Ma-gifter,quid faciemus.'’Atille dixit ad eos,Ninbsp;hil amplius quam quod conftitutum eft vonbsp;bis,faciatis.Intérrogabantautem eum amp; minbsp;lites,dicentes,Qmd faciemus amp; nos?Et aitnbsp;illis, Neminé concutiatis, neq; calumniamnbsp;faciatis:8c contend eftote ftipendijs veftris.nbsp;Exiftmante autem populo, Sccogitantibusnbsp;omnibus in cordibus fuis de Ioh3ne,ne for-p teiplèefletChnftus:refpondirIohannes,dinbsp;Matth.^.c. cens omnibus, llEgo quidem aquabaptizonbsp;ïohan ' d' vos:venietauté fortior me,cuius nonfumnbsp;Aa.i.a.a.i dignus foluerc corrigiam calceamentorumnbsp;Matth 3 c eius:llip{èvosbaptizabitinSpiritu(anlt;fto,amp;:nbsp;igni. cuius ventilabrü in manu eius,amp; pur-gabit aream fuam : 8c congregabit triticumnbsp;in horreum fuum, paleas autem comburetnbsp;igni inextinguibili.Multa quidem 8c alia exnbsp;Matt.i4.a. hortans euangelizabat populo.(IHeródes aunbsp;Marci.ö.e. tetrarcha cü corripereturab illo de He-rodiade vxore fratris nii,8c de omnibus manbsp;lis quae fecit Herodes : adiecit 8c hoe (upernbsp;omnia, 8c inclufit lohannem in carcerem.nbsp;Marei i b'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eftautemcum baptizaretur omnis |
lehan.i.c. populus 8c lefu baptizato 8c orante, apertü eft cœlum: 8c delcédit Spiritus Gnélus cor-porali fpecie ficut columba inipïum;8c voxnbsp;de coelo fada eft. Tu es filius meus diledus:nbsp;in tecomplacuit mihi.Etipfelefus erat in-cipiens quafi annorum triginta,vtputaba-tur,filius Iolèph,qui fuit Heli,qui fuit Matnbsp;that,qui fuitLeui,qui fuit Melchi,qui fuitnbsp;lane,qui fuit lolèph, qui fuit Matthathix,nbsp;qui fuit Amos,qui fuit Naum,qui fuit Hef-li,qui fuit Nagge,qui fuit Mahath,qui fuitnbsp;Matthathiæ,q ui fuit Semei,qui fuit loïèph,nbsp;qui fuitluda,qui fuit Iohanna,qui fuit Re- Fnbsp;là,qui fuit Zorobabel,qui fuitSalathicl,quinbsp;fuit Neri,qui fuit Melchi,qui fuit Addi,quinbsp;fuit Cofàm,qui fuit Elmadan,qui fuit Her,nbsp;qui fuit lelu , qui fuit Eliezer, qui fuit lo-rim,qui fuit Matthat,qui fuit Leui,quifuitnbsp;Simeon, qui fuit luda, qui fuit Iofeph,qHinbsp;fuit Iona,qui fuit Eliacim,qui fuit Melcha,nbsp;qui fuit Menna,quifuitMatthathajquifuitnbsp;Nathâ,qui fuit Daüid,qui fuitleffejqui fuitnbsp;Obed,qui fuit Booz, qui fuit Salmon, quinbsp;fuitNaafl'on ,qui fuit Aminadab, qui fuit qnbsp;Aram,qui fuit Efron,qui fuit Phares , quinbsp;fuit Iudæ,qui fuit lacob, qui fuit Ifaac,quinbsp;fuit Abrahæ , qui fuit Thare, lt;^i fuit Na-chor,quifuitSaruh,qui fuit Ragau,qui fuitnbsp;Phaleg,qui fuit Heber,qui fuit Sâle,qui fuitnbsp;Cain.â ,qui fuit Arphaxad,qui fu it Sem,quinbsp;fuitNoè,qui fuit Lamech,qui fuitMathu-fale,qui fuit Henoch,qui fuit Iared,qui fuitnbsp;Malàleel,quifuitCainan, qui fuitHenos,nbsp;qui fuit Sethjquifuit Adara,quifuit Dei. 5. Jeßtsfoß ieiuniu. 40. dierum ac deui^asfa tante tetationes^in fynagoga 'Ha'^^aretk legit faB tide fe I faite groghetia^dicit^groghenbsp;tarn no ejfe accegtum ingatriagrogriat^uanbsp;grogteryolunt eu demontegracigitare, eij-cit in Cagharnau dtemonium, fanatjfocrunbsp;Simonis^ amp;gluresalios à darijs languort-bus,acdxmoniaeijeit, CAP. nil. IEfus auté plenus Spiritu fanftoregref- A fus eft à lordane; 8c agebatur in Spiritunbsp;in delerto, diebus quadragintajamp; tentanbsp;batur à diabolo.Et nihil raanducauit in dienbsp;bus illis.-8c confummatis illis*efurijt. Dixitnbsp;autem illi diabolus,Si filius Dei eSjdiclapi-di huic vt panis fiat. Et refpondit ad iliumnbsp;Iefus,Scriptumcft, llQmanoninlolopane Deut.8.3gt;nbsp;*viuet’homo,fed in omni verbo oei.Et duxnbsp;it ilium diabolus in raontem excelfum, amp;nbsp;oftédit illi omnia régna orbis terr« in mo-méto temporis: 8c aitilli,Tibi dabo poteftanbsp;tern hanc vniuerlam,8c gloriam illoru:quianbsp;mihi tradita {unt,8c cui volo do illa.Tu ergo fi adoraueris coram me, erut tua omnia.nbsp;Et refpondens lefiis, dixit illi, Scriptu eft,nbsp;IlDominura Deum tuum adorabis; 8c illi Deut.tf.'*nbsp;Iblileruies.Etduxit ilium in lerufile, 8cftanbsp;tuit eû fuper pinna templi;amp; dixit illi,Si fi lius |
?
-ocr page 331-Secundum Lucam*
^^ïl.po.c,
lius Dei es : mitte te hihedeorfum. Script û uor in omnibus,amp; colloquebanturadinuî-eft enim quôdil Angelis fuis mandauit de te, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
vt côferuent te;amp;quia in raanibus tollet te, ne forte ofîèndas ad lapidé pedem tuû.Etrenbsp;fpôdcns Iefus,ait illi^Diélum eft, liNo tentanbsp;bî^ Dominum Deû tuû.Et cofùmmatao m-ni tétatione diabolus reeeßitab illo vfq; adnbsp;têpus . IlEtregrefluseft lefusin virtute Spiritus in Galilæa;amp; fama exijt per vniuerfamnbsp;regioné de illo.Et ipie docebat in fÿnagogisnbsp;eorû;amp; magnificabaturab omnibus.IIEt vê-nit Nazareth vbi eratnutritus.-Sf intrauit fè-
cem dicentes^Quodeft hoc verbum^quiain poteftatc amp; virtute imperat immundis fpi-ritibus,8cexeunt Et diuulgabatur fama denbsp;illo in omnem locum regionis. Surgens au-tem lefus de fynagogapntroiuit in domumnbsp;Simonis.Socrus autem Simonis tenebaturnbsp;magnis febribus.-amp; rogauerunt ilium proea.nbsp;Et ftans fuper illam imperauit febri: amp;: dimïnbsp;fit illam. Et continuo furgens miniftrabatnbsp;illis. Cum autem fol occidiflèt, omnes quinbsp;habebant infirmos varijs languoribus,duce-bant ill os ad eum. At ille fingulis manus imnbsp;ponens curabat eos.llExibant auté dæmonianbsp;à multisjclamâtia amp; dicentia. Quia tu es fi-lius Dei. amp;increpans non finebat ea loquinbsp;quia feiebant ipfum elfe Chriftum.Fada au
Matt.S.b.
Marci.i.c.
^arci.i.b.
c iohan.^.f.
10^'^’ ’ cündum cofuetudinem fuadie fabbathiin
fynagogam:amp;furrexitlegere.Ettradituseft illi liber Ifàiæprophetæ.Etvtreuoluitlibrû,nbsp;»lï.iô.a. inuênit locum vbi feriptû erat, H Spiritus donbsp;mini fuper me,propterquod vnxit me,eua-gelizare paupenbus mifit me,fànare cotritos té die egrefTus ibatin defêrtum locum;amp; turnbsp;corde,prædicarecaptiuis remifsioné, amp;cæ- bærequirebateû,amp; venerunt vfq; adipfum:nbsp;cis vifum,dimitterec5fraâ:osinremifiioné, Scdetinebatillumnedifcederecabeis. Qui-prædicare annum Domini acceptum, amp; die bus ille ait, Quia amp;alijsciuitatibus oportetnbsp;retributionis. Et cû plicuifîêthbrum, reddi meEuâgelizareregnn Dei:quia ideo miffusnbsp;D ditminiftro,amp;fedit.Etomniumin fÿnagô- fum.Eteratprædicas infjmagogis Galilææ.
ga oculi erant intendétes in eu. Cœpit auté dicere ad illos, Qui^ hodie impleta eft hæcnbsp;feriptura in auribus Veftris. Et omnes tefti-moniû illi dabat:amp;mirabantur in verbis granbsp;tiæ,quæ procedebSt de ore ipfius,amp;dicebât.nbsp;None hic eft filiusIofeph.'’Et ait illis, Vtiq;nbsp;dicetis mihi hacfimilitudiné, Medice,curanbsp;teipfum:quanta audiuimus fadain Caphar-nauttijfac amp; hic in patria tua.Ait auté, Amenbsp;dico vobis,quia nemo propheta acceptus eftnbsp;in patria fua.In veritatedico vobis; llmultænbsp;lacob; d viduæ erant indiebus Eliæin Ifrael,quandonbsp;’ claufum eft cœlumannis tribus amp;méfibusnbsp;fex,cü fada effet fames magna in omni terra:nbsp;amp; ad nullam illarum miffus eft Elias,nifi innbsp;Sarepta Sidoniæ, ad mulierem viduam. Etnbsp;4-^ei5.d. Ilmulti leprofi erâtinifrael fub Elifæopro-pheta;amp; nemoeorummûdatus eft nifiNaa-man Syrus.Et repleti fiint omnes in fÿnagonbsp;ga,ira,ha:c audiétes.Et furrexerunt,amp;eiecenbsp;runt ilium extra ciuitaté: amp; duxerunt iliumnbsp;vfqjadfupercilium motis fuper qué ciuitasnbsp;illorû erat ædificata, vt prxcipitarét eum.lpnbsp;fe auté tranfiens per medium illorum, ibat.nbsp;defeédit in Capharnaum ciuitaté Ganbsp;^’«.7.d. lilææ:ibiq; docebat illos fabbathis.llEt ftupenbsp;bant in dodrina eius : quia in poteftate eratnbsp;”¦0.1.c. fbrmo ipfius. Et in ßmagoga erat homo ha-bens dæmonium imraundum:amp; exclamauitnbsp;voce magna,dicens,Sine, quid nobis amp; tibinbsp;lefuNazarene venifti perderenos? fcio tenbsp;quifis,Sandus Dei. Et iricrepauit ilium ïe-fus,dicens, O'bmutefce,amp;exi ab eo.Et cumnbsp;proieciflet ilium dæmonium in mediû,exijt Et ait ad Simônélefus, Noli timere;ex hocnbsp;ab illo,nihilqj illû nocuit. Et fàdus eft pa-
Marei.i,d.
S. ybidenauKulaTetri docui^et illelaxato ipfius iußu reti conclufiit copiofiampifiiu tnul-titudinenf. curatum leprofium mittit adfiacernbsp;doies.paralytico^remifiisprimùinpeccaiisdunbsp;iet yt leüumfitum tollav. difeumbens eu Lenbsp;tn, quem ex Telonio 'vocauerat, taufiam dutnbsp;murtnurantibus “Pharifieis quare lumpeaanbsp;toribui eouerfietur, amp; cur ipfius dificipuli nonnbsp;ieiunent. c A P. v
FAdumeftaût.-cumturbæ irruerentin A eum vt audirét verbum Dei,amp; ipfe ftanbsp;bat fêcus ftagnura Genefareth.Et viditnbsp;duas naues liantes fêcus ftagnum.-pifcatoresnbsp;aûtdefcenderâtjSc lauabant retia. Afeendésnbsp;aût in vnâ nauim quæ érat Simônis,rogauitnbsp;eum à terra reducere.pufillû.Etfedens,docenbsp;bat denauicula turbas. Vtcefîâuitaûtloqui,nbsp;dixit ad Simôné,Duc in altum,amp; laxate re-tia veftraincapturam.Et refjjodens Simon,nbsp;dixitilli,Præceptor,pertotânodem laborâ-tes nihil cepimus .• in verbo auté tuo laxabo „nbsp;rete.Et cum hoc feciirent,conclulêrunt pif-cium multitudinem copiofàm.rumpebaturnbsp;autem rete eorum . Etannuerunt focijs quinbsp;erant in alia naui vt venirent amp; adiuuarentnbsp;eos. Et venerunt amp; impleuerunt ambas na-uiculas-.ita vt*mergerétur. Quod cum vide-ret Simo Petrus.procidit ad genua lefu, di-cés,Exîà me,quia homo peccator fum Do-mine.Stuporenimcircundederateum amp; oésnbsp;qui cum illo erant,in captura pilcium quamnbsp;ceperat.Similiterautem lacôbum Sclohan-nem filios Zebedæi,qui erant focij Simônis.nbsp;E. — 31—, E-f -1__________ h-
iâ,homines eris capiés.Et fubdudis ad terra naui-
Matt. s. a. Marei.i.d.
c
Euangeliutn
nauibus, relidis omnibus fëcuti funteura. tern edunt amp; bibunt? Quibus ip(eait,Nun-Etfa(ftumeft;ciim eflet in vna ciuiratum,amp; quid poteftisfilios lponfi,dum cumillis eft ecce vir plenus lepra amp; videslefum,tgt;amp;’pro fponfus, facere ieiunare.'’Venient aute dies;nbsp;çidens in faciem/ogauiteum diccns,Domi amp;ciim ablatus fuerit ab illis fponfus, tuncnbsp;nCj fl vis potes me mundare. Etextendens ieiunabuntin illis diebus.Dicebat autem amp; Gnbsp;manum, tetigit eum ,dicens, Volo.Munda-re.Etconfeftim lepra difeeflit ab illo.Sc ip-(è praecepit illi vt nemini diceret.-fed, Vade,nbsp;oftéde te (àcerdoti,amp; öfter pro emundatio-Leuit.i4.a ne tua Ilflcut praecepit Moyfes, in teftimo-nium illis. Perambulabat autem magis ler-mo dä illo.amp;conueniebant turbae multæ vtnbsp;audiret, amp;curaréturàbinfirmitatibus fuis.nbsp;Matt.jj.a. Ipfèautélêccdebat in delèrtû, Scorabac.Etnbsp;»rci.i^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in vna dierum,amp;ipfèfêdebatdo
cens.Et erant Phariflri fedentes amp; legis do-lt;äores qui vénérant ex omni caftello Gali-læae amp; ludææ amp; lerufàlem; amp; virtus Domini erat ad lanandum eos.Et ecce vin portâtes in ledho hominem qui erat paralyticus; amp;quærebanteum inferre , amp; ponere antenbsp;eum. Et no inuenientes qua parte ilium in-ferrent prae turba, aftederunt lupra tedum,nbsp;amp;peftegulas fummiferunt eumcuinleólonbsp;in medium, ante lefum . Quorum fidem vtnbsp;vidit,dixit. Homo remittuntur tibi peccatanbsp;tua. Et cœperunt cogitare Scribæ amp; Phari-
/ fæijdicenteSjQuis eft hic qui loquitur blaf-phemias.'’Quis poteft dimittere peccata,ni-u folus Deus.'’Vt cognouit autem lefus co-gitationes eorum,refpondens dixit ad illos, Q^id cogiratis*in cordibus veftris ? Qmdnbsp;eft facilius dicere, Dimittuntur tibi pecca-ta;an dicere,Surge amp;,ambula? Vt autem Icianbsp;tisquia filius hominis habet poteftatem innbsp;terra dimittendi peccata(air paralytico)Ti-bi dico,furge,tolle leólum tuum, 8c vade innbsp;domum tuam.Et confeftim confurgens conbsp;•lelfum ram illis,tulit*in’quo iacebat:amp; abijt in domum fuam, magnificans Deum.Et ftupornbsp;apprehenditomnes;amp; magnificabat Deum.nbsp;Et repleti flint timorc, dicentes. Quia vidi-Mâtt.p.a. mirabilia hodie. Et poft hæc exijt,amp; vinbsp;Marci.i.b ditpublicanum nomine Leui, ledentem adnbsp;Telónium, amp; ait illi,Sequere me.Et reliâisnbsp;omnibus, Purges lecutus eft eum.amp;fecit ei
F conuiuium magnum Leui in domo fua : 8c dam,Surge,amp; fta in medium.Et furgens fte ® erat turba multa publicanorum, 8c aliorum tit.Ait autem ad illos lefus, quot;Interrogo’ vosnbsp;quicum illis erantdilcumbétes.Etmurmu-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
rabant Pharifæi 8c Scribæ eorum, dicetes ad dilcipulos eiuSjQ^are cum publicanis amp;pecnbsp;catoribus manducatis amp; bi bi tis ? Et relpon-dens Iefus,dixitad illos,Non egent qui faninbsp;flint, medicoifld qui male habent. Nó veninbsp;vocare iuftos,{ed peccatores ad pœnitentiâ:
flmilitudinem adillos. Quia nemo commif fliram à nouo veftimento immittit in veftinbsp;mentum vetuszalioquin amp;nouum rumpif,nbsp;8c veteri non conuenit comroilTura à nouo . Et nemo mittit vinum nouum in vtresnbsp;veteres : al ioquin rumpet vinum nouum v-tres,amp; ipfum effundetur, 8c vtres peribunt,nbsp;fed vinum nouum in vtres nouos mitten-dum eft:amp; vtraqueconferuantur. Et nemonbsp;bibes vetus,ftatim vult nouum.dicit enim,nbsp;Vetus melius eft.
«S. Difcifulosfjiicaslabbatho 'vellentes excitfatt alió^tiefabbatbo manum curat aridam: ele~nbsp;duodecim nominat ^pofiolos, amp; cum ilnbsp;Us at multitudine copiofa ßans in loco cam-peflri docet beatitudines, alia^ue confilia atnbsp;pracepta euangelica'.de fiefiuca in oculo fia-trisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;arbore bona ac mala ex firuBu dino
ficenda : audiens Chrifii yerba cui compare-turfi ea operecopleat, nbsp;nbsp;nbsp;cuifinon copleat.
CAP. VI.
FAfftii eft autem in IlSabbatho fecundo A primo,cum tranflretper fata,vellebatnbsp;diflipuli eius fpicas, amp; manducabant Leui'.ij.b«nbsp;côfricantesmanibus.Quidâautem Pharifæ-orum dicebant illis,Quid facitis quod no li- ..nbsp;cetin fabbathis?Etrefpodens lefus ad eos,nbsp;dixit,Nec hoclegiftis quod fecit Dauid,cûnbsp;efurifletipfè amp; qui cum illoerät: quomodonbsp;intrauit in domil Dei, 8c panes propofitio-nis flimpflt,amp; manducauir, 8c dedit his quinbsp;cum ipfo erant, quos non licet manducarenbsp;llnifl tantum facerdotibiis ? Et dicebat illis,nbsp;Quia Dominus eft flliiis hominis, etiâ fab-bathi. Faftiim eft autem 8c in alio fabbatho Matt.n.’-vtintraretin fjmagogam,amp;doceret.Eterat Marci.j-««nbsp;ibi homo, Sc manus eius dextera erat arida.nbsp;Obferuabant autem Senbæ Sc Pharifæi fl ir^nbsp;fabbatho curaret;vt inuenirent vndeaccufanbsp;rent eum.Ipfe veto feiebatcogitationes eo-rum.-Sc ait homini qui habebat manum ari-
fi licet fabbathis benefacere an male; anima ßluafacereanperdere? Etcircunlpedis o-mnibus dixit homini, Extendemanum tua.nbsp;Et extendit: amp; reftituta eft manus eius.Ipfinbsp;autem repleti funtinfipientia : 8c colloque-bantur adinnicem quidnam facerent ’Iefu. *denbsp;Fadum eft autem in illis dtebus,exijt in mónbsp;Matt.j.b. At illidixeruntad eum,QuaredilcipuIi lo- tem orare,amp; eratpernoiââsinorationeDei.nbsp;Marci.i.c. hannis ieiunant frequenter, Scoblècratio Et cum dies fa cl us eflet, vocauit dilcipulosnbsp;nes faciunt,fimiliterPharilseoruinztui au fuos;amp;elegitduodeejm exipfis, quos amp;A-poftolos
Secundum Lucam.
bonam 8c confertam 8c coagitatam 8c fuper effluentem dabunt in finum veftrum. Eadinbsp;quippe menfura qua menfi fueritis,remetienbsp;tur vobis. Dicebat autemillis Sc fimilitudi-nem, IINunquidpoteft cæcus cæcum duce-re?nônne amboin föueara'cadunt?’ lINonnbsp;eft dilcipülus fupermagiftrum.’perfedus au Pnbsp;té omnis erit,fi fit ficut magiftereius.IIQuid Ma«.7. a.nbsp;aotem vides feftucam in oculo fratris tuiinbsp;trabem autem quæ in oculo tuo eft, non conbsp;lyderas? Aut quomodo potes dicere fratrinbsp;tiio,Frater, fine cijciam feftucam de oculo
D
Arnoÿ.S^a. Eccle.}I.a,nbsp;ilais.6$.c
Mwci j’b' poi^olosnominauit: flSimônem quern co-’ gnominauit Petrum 6c Andream fratrem eius,Iacobum 8c lohannem gt; Philippum 8cnbsp;Bartholomæum, Matthæum 8c Thomam,nbsp;lacobum Alphaei 8c Simonem qui vocaturnbsp;Zelótes,8c ludam Iacobi,8c ludam Ifeàrio-ten qui fuit proditor.Etdelcendens cum il-liSjftetit in loco campeftri,8c turba dilcipu-lorum eius, 8c multitudo copiofa plebis abnbsp;omni ludaea 8cJer-ufalem; 8c maritimagt;8c’nbsp;Tyri 8c Sidônis ,Qui vénérant vt audirentnbsp;eûjSc fanarentur à languoribus fuis. Et quinbsp;vexabanturà fpiritibusimmundis,curaban* tuoripfcinoculo tuotrabem nô vidcns.'’Hynbsp;tur. Et omnis turbaquîérebat eum tangere' pocrita, eijce primum trabem de oculo tuo;nbsp;quiavirtusdeilloexibat, 8cfanabatomnes.nbsp;IfaVx.6 5*c' ipfèeleuatis oculis indifcipulos fuos,dinbsp;cebat^Beati pauperesiquia veftrum eft rgnûnbsp;. Dei .Beati qui nunc efuritis : quia fàturabi-
mini ; llBeati c^ii nunc fletistquia ndebitis. Beatieritis cum vos oderint homines,8ccûnbsp;fèparauerint vos,8c exprobrauerint 8ceiecenbsp;rint nomen veftrum tanquam malum,pro-pter filium hominis. Gaudete in ilia die 8cnbsp;cxultateiecceenim merces veftra multa eftnbsp;in cœlo.lècundum hase enim faciebant Pro-phetis patres eorura.ll Veruntamen va» vobîsnbsp;diuitibus,‘'quia’ habetis confolationem ve-ftram.Væ vobis qui faturati eftis ; quiaefu-rietis. Væ vobis qui ridetis nunc; quialuge-bitis 8c flebitis.''Væcum benedixerint vobis’nbsp;omnes homines.lècundum hæc enimfacie-bant’pfeudoprophetis’patres eorum.Sed vonbsp;bis dico qui auditis, Il Diligite inimicos ve-ftros.-benefacite his qui oderunt vos. Bénédicité maledicétibus vobis : 8c orate pro ca-lumniantibus vos.llEtqui tepercutit in ma-xillara,praebe*8caltera. IlEt ab eo quiaufertnbsp;tibi vcftimcntum,etiam tunicam noli pro-hibere.Omni autem petenti te,tribue.8c quinbsp;aufert quæ tuafùnt, ne répétas. IIEt proutnbsp;^obiæ cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faciât vobis homines, 8c vos facite
illis fimiliter. IlEt fi diligitiseosqui vosdi-ligunt:quæ vobis eft gratiaPnam 8c peccato
E res, diligentes fe diligfit. Et fi benefeceritià his q ui vobis bfenefaciunt;qux vobis eft granbsp;^=«.15. b tia.^fiquidem 8cpeccatores hoc faciunt. IlEtnbsp;fi mutuû dederitis his à quibus fperatis reci-pere:qux gratiaeft vobis?nam 8cpeccatoresnbsp;peccatöribus fœnerantur,vtrecipiant æquanbsp;lia . Veruntamen diligiteinimicos vèftros:nbsp;benefacité 8c mutuû date, nihil indefperannbsp;tes:8c èrit merces veftra multa ,8c eritis filijnbsp;Altifsimi,quia iplè benignus eft fuper ingranbsp;tos Scmalos.Eftote ergo mifericordes ficutnbsp;Mue/ \ pâter vefter mifèricors eft.lINolite iudica
re: 8c nô iudicabimini. holite condemnare, feniores ludæorum, rogans eum vt veniretj 8c noncódemnabirnini.Dimittite, 8cdimit ScTaluarct’ lcruum eius. At illi cûveniflent
lohaB.ij.b, '¦ F
amp; tunc perfpicies vt educas feftucain de ocu lofratris tui.llNon eft enim arbor bona Quae.nbsp;facit fruftus malos: neqj arbor mala,faciensnbsp;frudum bonum. llVnaquæqj enim arbor de Matt.u.c.nbsp;frudti fuo cognoftitur. Neque enim de fpi-nis coIJigunt ficus; nequede rubo vinde-miantvuS.Bonus homo de bono thefauro Gnbsp;cordis fui profert bonum;amp; malus homo denbsp;malo thelauro profert malum.Ex abundan-tia enim cordis os loquitur. Quid autem vo Matt. 7. d.nbsp;catis me Domine, Domine ;amp; non facitisnbsp;quædico ? Omnis qui venitadme, 5c auditnbsp;fermonesmeos , ÔC fiicit eos; oftendam vo- 'nbsp;bis cui fimilis fit.fimiliscft homini aedificatinbsp;domfi, qui foditin altum, ßcpofuit funda-métumfupcr petram.inundatione autem fà-da illifum eft flumen domui illi, 5c non po-tuiteam mouere.-fundataenim erat fuperpenbsp;tra.Qui autem audit,8c non facit: fimilis eftnbsp;homini xdificanti domum fuam fuper terram fine fundamento: in quam illifus eft flunbsp;uius : 8c continuo cecidit,'6cfadaeftruinanbsp;domus illius magna.
.S. Âdmirattu Centurionü fidem ,alfens nat illiusßruu:iuxta porta ciuitatis 2d^aimnbsp;ßlium 'vntcum '^idutR refufàtav. coram diß~nbsp;lipulis Iohannis ‘Bapt ijiteper eos interroganbsp;tii an (det ^ui 'ventures erat, multa editfi-gna:illtsque aleuntibus lohannem plurimunbsp;extolliv.IudteK nec lohannisnet Chrifii yi~ lt;nbsp;taplacuit,quos paerisinuicem in faro accla~nbsp;mantibus aßimilat : à peccatricemuliere pedes inunSus, refaondet Simoni ob hoc murmur anti, propoßta ad hocparobola duorumnbsp;debitor urn,amp; remißis mulieripeccatis.
C A P. V 11.
CVm ante impleflet omnia verba fiia A. in aures plebis, intrauit Gapharnaû. Matt. 8, «.nbsp;Centurionis autem cuiufdam leruusnbsp;malehabens,erat moriturusiqui illi erat prenbsp;tiofus.Et cum audiflet de Iefu,mifitad eum
bncdixt-gt;i«( -vaUi.} ‘prophitisnbsp;10.
Matt. J. f.
'•Cori.ö.l»
-------------WMIIllik nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;WV IVl UUlilnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—
^^•15‘b. temini.Datè,, SedabitwrVobis.llmèiifuram adlefum^ rogabanteumfolicite^ dicentes .....d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ei.
Euangelium
tuam ante te.Dico enim vobis, maior inter natos mulierum propheta Johanne Bapti-fta nemo eft. qui autem minor eft in regnonbsp;Dei, maior eft illo. Et omnis populus au-diens amp; publicani, iuftificauerunt Deum,nbsp;baptizati baptifmo Iohannis . Pharifiei autem amp; legis periti confilium Dei fpreue-runtin fèmctipfos,nô baptizati ab eo.lle»Aitnbsp;âutem Dominus’, Cui ergofimilesdicamnbsp;homines generationis huius , amp;cui fimilesnbsp;funt.'’Si miles fiint pueris fedentibus in foro,nbsp;amp; loquentibus adinuicemgt; amp; dicencibus*nbsp;Cantauimus vobis tibijs , amp; non laltaftis:nbsp;lamentauimus, amp; non ploraftis. Ycnitau-tem Johannes Baptifta neque manducansnbsp;panem, neque bibens vinum:amp; dicitis,Dœ-monium habet.Venit Filius hominis manducans amp; bibens ; amp; dicitis, Ecce homo de-uoratorSc bibens vinum , amicus publica-norum amp; peccatorum . Et iuftificata eft ft-pientia ab omnibus filijsfuis. Rogabatau- p?nbsp;tern ilium quidam dePharifæis vt manducanbsp;ret cum illo . Et ingrelTus domum Pharifaeinbsp;dilcubuit. Et ecce mulier qux erat in ciuita-te,peccatrix, vt cOgnouit quod’accubuifletnbsp;in domo Pharifæi, attulit alabaftrû vnguennbsp;ti : amp; ftans retro fecus pedes eius, lachrymisnbsp;cœpit rigare pedes eius,amp; capillis capitis fuinbsp;tergebat, amp; ofculabatur pedes eius,amp; vnguenbsp;to vngebar.Videns autem Pharififus q^ui vonbsp;cauerat eum, ait intra ft, dicens, Hic h efletnbsp;propheta, ftiret vtique qux amp; qualis eft munbsp;lier qux tâgit eum,q uia peccatrix eft. Et refpondens lelus dixit ad ilium,Simon, habeonbsp;tibi aliquid dicere. At ille ait, Magifter, die.nbsp;Duo debitores crant cuidam fœneratori: v-nus debebat denarios quingentos, amp; aliusnbsp;quinquaginta. No habentibus illis vndered Gnbsp;derent,donauit vtrilque.Quis ergo eum plusnbsp;diligit? Reljjondens Simon dixit, Aeftimonbsp;quia is cui plus donauit. At ille dixit ei. Rede iudicafti. Et conuerfus ad mulierera dixit Simoni, Vides hancmulierem.’Intrauiiunbsp;domum tuam, aquam pedibus meis non de-difti:hxcautélachr}’mis rigauit pedes meos,nbsp;amp; capillis fuis terfit. Ofculum mihi non de-difti:hxc autem ex quo intraui,non cefl'auitnbsp;oftulari pedes meos.Oleo caput meum nonnbsp;vnxifti : hxc autem vnguento vnxit pedesnbsp;meos.Propter quod dico tibi, Remittunturnbsp;ci peccatamulta, quoniamdilexit multùm.nbsp;Cui autem minus dimittitur, minus diligit.nbsp;Dixit autem ad illam.Remittuntur tibi pcc-cata.Et cœperunt qui fimulaccumbebant,dinbsp;cere intra ft, Quis eft hiç qui etiam pcccatanbsp;dimittit? Dixit autem ad mulierem, Fidcsnbsp;tua te ftluam fecit.’vadein pace.
.J. Tar^hlam dtfimtnante f réunit, Mdifâ-fuTtt
eîjQma dignuscft vt hoGilliprafftes.lt;Jiligit enim genté noftram: amp; fynagogâ ipfc aedifinbsp;cauit nobis. lefus autem ibac cuin illis. Etnbsp;cum iam nÓ-ïógeeflet àdomo^mifit ad eumnbsp;Centurio amicos,dicens,DominCinoli vcxnbsp;ari.Nó cnim fum dignus vt fub tedïi meutnnbsp;ifttres.propter quod amp; meipfum no fum di-gnum arbicratus vt venire ad te: fed die ver-B bo, amp; lànabitur puer meus, na amp; ego homonbsp;fum fubpoteftate conftitutus, habens fubnbsp;me milites:amp; dico huic,vade,amp; vadir:amp; alij,nbsp;venijSc venit:amp;fèruo meo.fac hoc,amp; facit.nbsp;Qu^o audito, leftis miratus eft;amp; conuerfus,nbsp;fequétibus (eturbis dixit, Amen dico vobis,nbsp;nee in Ifrael tantara fidem inueni. Et reuer-fi qui mifsi fuerant,domum;inucnerunt fernbsp;uum qui languerat, fanum . Et fadum eft:nbsp;deincepsibat*inciuitatéquaevocaturNairn:nbsp;amp;ibant cum eodifcipuli eius Scturbaco-piofa.C urn autem appropinquaret portæcinbsp;uitatis.eccc defundus efferebatur, filius vninbsp;eus matris fux.-amp; hxc, vidua erat;amp; turba cinbsp;uitatis mulracum illa.Quâcùm vidiflet Donbsp;minus, mifèricordia motus fuper eam,dixitnbsp;illijNoli flere.Et acccfsit,amp; terigit loculum.nbsp;Hi auté qui portabant fteterunt. Etait,Adonbsp;leicésjtibi dico,furge.Et refedit qui erat mornbsp;tuus, amp; cœpit loqui. Etdeditillïi matri fu«.nbsp;Accepit auté o nines timor: amp; magnificabantnbsp;Deum,dicentes,Quia prophera magnus fur-rexir in nobis;amp; quia Deus viftauit plebemnbsp;fnâ.Et exijt hic (ermo in vniuerßm ludæamnbsp;deco,amp; in omnem circa regioné.Et nuntia-uerunt lohani difcipuli eius de omnibus his.nbsp;a. conuocauit duos de difcipuïis fuis lo-hannes,-amp; mifit ad lefum, dicens, Tu es quinbsp;venturus es:an alium expedamus?Cùm autem veniffentad eum viri,dixerunt Johannes Baptifta mifit nos ad te,dicés,Tu esquinbsp;venturus es:an alium expedamus Iniplanbsp;autem hora multos curauit àlanguoribus amp;nbsp;plagis,amp; fpiritibus malis:8c cxcis multis donbsp;D nauit vifum.Et refpondens dixit illis,Eun-tes renuntiate lohanni quæ audiftis amp; vidi-ftis,Quia cæci videntjclaudi ambulat, lepronbsp;fi mundantur . furdi audiunt,mortui refur-gunt,pauperes euangelizantunSt beatus eftnbsp;quicunquenon fuerit ftandalizatus in me.nbsp;Et cum diftcfsifiênt nuntii lohânis, cœpitnbsp;de lohâne dicere ad turbas, Qmd exiftis innbsp;defertum videre ? arundiné vento’moueri?’nbsp;Sed quid exiftis videre .’hominem mollibusnbsp;veftimentis indutum.’Ecce,qui in vefte prenbsp;tiofa funt amp; delitijs, in domibus regûfunt.nbsp;Sed quid exiftis videre.'’ prophetam? Vtiquenbsp;dico vobis, amp; plufquam prophetam. hic eftnbsp;Malah.j. i pc quo feriptum eft, HEceemitto angeluranbsp;ineum ante facié tuam qui præparabit viara
-ocr page 335-Secundum Lucam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;26
|
pulif inter^retatur. nihil occultumquod non tnanifefietw : quos dicatJuam ejje matremnbsp;ßt^fque fratrei : in mari aßitmno excitatusnbsp;’Centum increpat-.damoniaeumferocißimumnbsp;4 doimorium legione liherat, permittens da-monihios yt inJgt;orcos introeant: taElafim-hna ’Veßimentieittf mulier d- fluxußtngui-nü curatur, tÿfilia lairi archifynag ogi yernbsp;bo ipfiui refußitatur. ___ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. VIII. I T faAum eft deinceps, amp; ipfe iter fa-ciebatper ciuitates Sicaftella praedi-**^cans 8c euangelizans regniini Dei: 8c duodecim cum illo, 8c mulieres aliquæ quaenbsp;erant curatx à fpiritibus malignis 8c infirminbsp;Marci.iis.c tatibusJIMaria quæ vocatur Magdalene, denbsp;qua leptem dæmonia exierant, 8c lohannanbsp;vxor Chufie procuratoris Herôdis,8c Sufànnbsp;na,8c aliae niultæ quae miniftrabant ei de fa-Mjtt.ij.a cultatibus fuis . Cum autem turba plurimanbsp;conuenirct,8c de ciuitatibusproperarent adnbsp;Marc. 4,3. eum:dixit per fimilitudinem, Exijt qui leminbsp;natjfeminare lemen fuum. 8c dum leminat,nbsp;aliud cecidit fecus viam, 8c coculcatum eft,nbsp;8cvolucres cœlicomederuntillud ,Et aliudnbsp;cecidit fupra petram;8c natS aruit,quia nonnbsp;habebat humorem. Et aliud cecidit inter Ipinbsp;nas: 8c lîmulexortæ Ipinæ fulFocauerunt il-lud.Et aliud cecidit in terram bonam:8c or-B turn, fecit fruftum centuplum. Hæc dicensnbsp;clamabat,Qui habet aures audiendi audiat.nbsp;Interrogabant ante eum dilcipuli eius quænbsp;eflet hæc parabola. Qmbus ipledixit,Vobisnbsp;datum eft nofle myfterium regni Dei,cæte-îîîôtbquot;. ris autem in parabolis, II vt videntes non vi-Marc.^.b deant,8c audiences non intelligant. Aâu'i's^ ƒ autem hæc parabola. Semen, eft ver-Rotna, H. b bum Dei.Qm autem lecus viam:hi funt qui audiunt,deinde venit diabolus,8c tollit verbum de corde eorura,necredentes lalui fiat.nbsp;Nam qui fupra petram ; qui cum audierint,nbsp;cum gaudio fulcipiunt verbum:8c hi radicesnbsp;V»-»« non habent: quot;quia’ad tempus credunt, 8c innbsp;tempore tentationis recedunt. Quod autemnbsp;in fpinas cecidit: hi funt qui audierunt. Sc ànbsp;folicitudinibus 8c diuitijs 8c voluptatibusnbsp;vitæ,euntes,fufFocantur,8c non referont frunbsp;dum.Quodautemin bonam t6rram:hi funtnbsp;qui in corde bono 8c optimo audiences ver-C bum retinent,8cfru(ftum alferuntin patien-Matth.$.b tia. IINemo autem lucernaaccendens,ope-är«- 4-c vale,aut fubtus Icftum ponit.-led fupra candelabrum ponit,Ytintrantes videantnbsp;Matt.io.c. lumen. IlNon eft enim occultum quod nonnbsp;manifeftetur : necablconditum quod nonnbsp;Matth. 13.b cognofcatur,8c in palam veniat.llVideteer-Marci.4.c quomodo audiatis.Qui enim habet,dabinbsp;tur illi: 8c quicunquc no habet, etiam quodnbsp;putatlehabereaufereturabillo. flVenerunt Maft.u.d,nbsp;autem adillum mater 8cfratres eius: amp; nonnbsp;poterant adiré eum prat turba. Etnnntiatûnbsp;eft illi,Mater tua 8c fratres tui ftantforis,vonbsp;lentes tevidere. Qmrelpodens dixit ad eos.nbsp;Mater mea 8c fratres mei, hi funtqui verbû |
Dei audiunt 8c faciunt. II Fadum eft autem Manh.s.d in vnadierum:8ciplealcenditinnauiculamnbsp;8c dilcipuli eius ; 8c ait ad illos , Transfrete-mus trans ftagnum.Et afcenderunt. Et na-uigantibus illis obdormiuit.-8c delcedit pro-cellaventiin ftagnum,8c''complebantur,’8cnbsp;periclitabantur. Accedences autem fulcitauenbsp;runteum dicentes, Præceptor perîmus. Atnbsp;ille furgens increpauit ventum 6c tempefta-tem aquæ.-8c cellauit, 8c fada eft tranquilli-tas,Dixitautem illis,Vbi eft fidesveftra?Qmnbsp;cimentes mirati funtadinuicem, dicentes.nbsp;Quis,putas,hiceft,quia 8c vends 8ç mari imnbsp;peratjSeobediuntei.'’!! Et nauigauerunt ad Matth.8.dnbsp;regionem Geralènorum,quæ eft contra Ganbsp;lilæara . Et cum egrelTus eilet ad terram, oc-currit illi vir quidam quihabebat dæmoniûnbsp;iam temporibus mukis, 8c veftimentononnbsp;induebatur,neque in domo manebat, fed innbsp;monumentis.Is vtviditlefura,próciditantenbsp;illum.-8c exclamans voce magna,dixit,Qmdnbsp;mihi.8c tibi eft lefu fill Dei altifsimi ? obïe-cro te ne me torqueas.Præcipiebat enim Ipi-ritui immundo vt exiret ab homine. Multisnbsp;enim temporibus arripiebatilium, 8c vincienbsp;batur catenis,8c compedibus cuftoditus : Scnbsp;ruptis vinculisagebatur à dæmonio in delernbsp;ta.Interrogauitautem ilium lefus, dicens.nbsp;Quod tibi nome eft?Atille dixit,Legio.quianbsp;intrauerantdæmonia multain eum. Etro- Enbsp;gabât ilium ne imperaret illis vt in abylTumnbsp;irent.Erat autem ibi grexporcorum multo-rum palcentium in monte: 8c rogabant eû,nbsp;vt permittereteis in illos ingredi.Ec permi-fitillis. Exieruntergo dæmonia ab homine,nbsp;8c intrauerutin porcos,8c impetu abijt grexnbsp;perpræceps inftagnum, ScfulFocatus eft,nbsp;Qiwd vt videriint fadum qui palcebant,fu-gerunt: 8cnuntiaueruntin ciuitatem 8c innbsp;villas'. Exierunt autem videre quod fadum,nbsp;eft:8c venerunt ad lefum, 8c inuenerunt honbsp;minem ledentem à quo dæmonia exierant,nbsp;veftitura, ac fana mente ad pedes eius, 8c ti-muerunt.Nuntiauerunt autem illis 8c qui vinbsp;derant, quomodo lanus fadus elfet à legio-ne . Etrogaucrunt ilium omnis multitudonbsp;regionis Geralenorum vt dilcederet ab ip-fis: quia magno timoré tenebantur. Iple autem alcendens nauim,reuerfus eft. Et roga-bat ilium vir à quo dæmonia exierant, vt c5nbsp;eo elfet. Dimifit autem eum lefus, dicens,nbsp;Rcdi in domum tuam, amp; narra quanta tibi Fnbsp;d a fecit |
Euangelium
COnuocâtîs autem duodecîm Apo-ftolis,dedit illis ¦virtutem amp;potefta- Matt.io.«.’ tem fi]perümniadæmonia,amp; vtlan- •nbsp;guorescurarent.Et mifitillos prædicarere-gnum Dei; amp; iânare infirmes. (lEtaitadil-loSjNihil tuleritis''in via’,neq; virgam, neq;nbsp;peia, neq; panemjUeq; pecuniammeq; duasnbsp;tunicas habeatis.Etin quancunq; domiï in-traueritis,ibi manete, siindone’cxeatis.Etnbsp;quicunq; no receperint vosillexeuntcsdecinbsp;uitate illa, etiam pulueré pedum veftrorumnbsp;excutitein teftimonium fupra illos.Egrefsinbsp;auté circuibant percaftella euangelizates amp;nbsp;curantes vbiq;. Audiuitautem Herodes te-trarcha omniaquæ fiebant ab eo : amp; hæfita-batco quod dicereruràquibufdam,QuiaIonbsp;bannes furrexit «à mortuis: à quibufdam ve-ro,QuiaElias apparuit;ab alijs autem,Quianbsp;propheta vnus deantiquis lurrexit. Etaitnbsp;Herodes,Iohanné ego decollaui:quis eft aûtnbsp;ifte dequoegotalia audio.*’Etquærebat vi-dereeum. (lEtreuerfi Apoftolijnarrauerunt Matt.u-f’«nbsp;illi quæcunq; fecerunt: Scaflumptis illis fè-cefsit fèorfum in locum defèrtû,qui eft Bethnbsp;ßids.Quodcum cognouiflent turbæ.fecu- Bnbsp;tæ funt illum:amp; excepit eos , amp; loquebaturnbsp;illis de regno Dei, Sc cos qui cura indigebatnbsp;ßnabat. Dies auté cœperat declinate. Et ac-cedentes duodecîm ,dixeruntilli, IIDimitte lohan.tf.«»nbsp;turbas, vt euntes in caftella villafq; quæ circa ftint,diuertant,8c inueniât efcasiquia hicnbsp;in loco delèrtofumus.Aitautem ad illos.Vosnbsp;date illis maducare.At illi dixerunt,Nô funtnbsp;nobis plus quani quinque panes Sc duo pif-cesinifi forte nos eannis, Sc emamus in omnem banc turbam efeas.Etant autem ferè vinbsp;ri quinquemi 11 ia.Aitaûtad difcipulos fuos,nbsp;Faciteillos difeumbere per conuiuia quin-quagenos.Et ita feccrunt.Etdilcumbere fe-ceruntomnes . Acceptis autem quinquepa-nibus Sc duobus pifcibus,refpexit in cœlum,nbsp;Sc benedixit illis;Sc fregit,8c diftribuit difei-pulis fuis vt ponerent ante turbas. Et man-ducauerunt omnes:8c Gturati funt. Etfublanbsp;turn eft quod fuperfuit illis, fragmentorumnbsp;cophini duodecîm. IIEt faéfurn eft ; cum Ib-lus effet orans,erantcum illo Sedifeipuli: amp;nbsp;interrogauitillos,dicés,Quem me dieu t elfenbsp;turbx.’At illi refj3onderunr,Sc dixerunt, lo-hannem Baptiftam,alij autem Eliam,alij venbsp;rô quia vnus propbeta de prioribus furrexit.nbsp;Dixitauté illis,Vos auté quem me efle dici-tis?Refpôdens Simon Petrus dixit, Cbriftûnbsp;Dei.At illeincrepäs illos,præcepit ne cui di- j.
fecit Deus. Et abijt per vniuerfani ciuitaté, Marcnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quanta illi feciflet lefus .Fadum
’ eft autemrcuin redijfTet lefus, excepit ilium turba.crant autem omn« expedanteseum.nbsp;Et ecce vêhit vir cui nomen lairus, amp; iplènbsp;princep'S fynagogæ erat : amp; cécidit ad pedes lefu , rogaiis earn vt intraret in dom umnbsp;eius , quia vnica filia erat ei fere an norumnbsp;duodecim, amp; haecmoriebatur. Et contigit;nbsp;dum iret, à turbis cóprimebatur. Et milliernbsp;quædâeratin fluxu /ànguiais ab annis duo-decim, quæ in medicos erogauerat omnemnbsp;fubftantiâ fuam ; necabvllo potuitcurari:nbsp;accefiit retro , amp; tecigit fimbria vefiimentinbsp;eius : amp; confeftiui ftetit fluxus lànguinis c-ius.Etaitlcfus, Q^iseftqui me tetigit?Ne-ga'ptibus auté omnibus dixit Petrus, amp; quinbsp;cufii illo erant, Præceptor,turbx te conipri-munt amp; affiigunt;amp;dicis, Qnis me tetigic?nbsp;Et dixit lefuSjTetigit me aliquis. nam*egonbsp;noui virtutem demeexifie. Videns auté munbsp;lier quia no latuit,tremens vênit,amp; prôciditnbsp;ante pedes eiusiSc ob quam caulàm tetigeritnbsp;G eum, indicauit coram omni populo.amp;que -admodum confeftim fanata fit.At iplèdixitnbsp;ei^ Filia, fides tuafaluâ te fecit;vadein pace.nbsp;Adhuc illoloquentejVenit quidâad prinnbsp;cîpem f)magogæ,dicensei,Quia mortuaeftnbsp;filia tua,no]i vexareilium.lefus auté auditonbsp;hoc verbo, relpôdit patri puellæ. Noli time-re:crederantri,amp; falua erit. Etcum venifiêtnbsp;domum, non permifit intrarc fecum quen-quam,nifi Petrum amp; lacôbum amp; lohânem,nbsp;amp; pattern amp; matrem puellæ.Flebantautemnbsp;omnes,amp; plagebant illam, At ille dixit,No-lite fiere.-non eft mortua pue]la,{èd dormir.nbsp;Et deridebant eum.lciéres quôd mortua effet. Ipfeautem tenens manumeiusclama-uit,dicens,PuelIa furge. Etreuerfuscft fpirinbsp;tuseius;amp; furrexitcôtinuo . Etiufsit illidanbsp;re manducare. Et ftupuerunt parentes eins,nbsp;q uibus præcepit ne alicui dicerent quod fa-lt;ftura erat.
•S. T) ijnpulos adfradicandum mittens :feruan da tradit eiis praceptai H erodes audita Chrinbsp;fli fama cupit eum yidere'. ex tjuinquepani~nbsp;hM ür duobw pifcibjts pitiat Itjui quinquenbsp;'ïirorv.m millia'.Tetrutillu corqitetur Chri-ßum T)ei'.ßiam pradicit paßione amp; de pro''nbsp;pria cruce tollenda : tranjjigurato iungunturnbsp;'^oyfès amp; Elias in maiejlatetadpracespa-tris damomum afilio eijàt : contentio onturnbsp;inter adpoflolos de primatutfilij ^^edai yonbsp;luntigns tonfumiSamaritanos no-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„««.i/.-
lenteslefumfußipere-.'volentemßquinonfuf- cercnthoctdiccns, IIQuia oportet filium ho Maid.«.«* tipittalterum autem'Vocat.necpsrmiuù'Vt minis mulrapati. amp; reprobari à fènioribus
• -1 * Z» 1 nbsp;nbsp;- O r L' O ..ÎJ; Matt.io.d*
pnmum fiptuatpatrem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;principibus lacerdotu oC lcrtbis,8c occidi, j
CAP. XX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ôi^ertia dierefurgere. IIDicebatâutéadoés, Matd.8.«l-
Siquj»
Matt.io.a. Mar.ô.a.b*nbsp;“in yiMtit
Secundum Lucam. gitatft pofsit cum decern millibus occurre-re ei qui cum viginti millibus venit ad fe ? a-lioquin adhuc illo longe agente,legationemnbsp;uiittens rogatca quae pacis funt. (1 Sic ergo o-mnis ex vobis qui non renuntiat omnibusnbsp;qux pofsidet,non poteft meus efle difeipu-
ti mercenarij •patris mei abundantpanibus. ego au tem hicfamepereo.Surgamj8cibo adnbsp;pattern meum, amp; dicam ei^Pater peccaui innbsp;cœliim amp; coram te:iam non fum dignus vonbsp;cari filius tuus:fac me fïcut vnu de mercenanbsp;rijs tuis. Et furgensvenit ad pattern fu urn.nbsp;quot;jHojut. Ju5^ Bonum eft ïàl. Si aurem fàl ‘euanuerit: Cum autem adhuclonglt;J eflèt, vidit iliumnbsp;in quo condietur ? Ncq; in terram nequein pateripfius,amp; milèricordia motus eft^Sc ac-fterquilinium vtilc eft, fed foras mietet ut. currens ceci dit fuper collum eius,amp; ofcula-Quihabet auresaudiendiaudiat.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tusefteum.Dixitqueei filius,Pater,pcccaui
5. Scrihis amp; Thitrißeis murmurantzhus qziod in cœlum amp; coram te, iam non fum dignus peccaioreireciperet^f/araholasfroponitaeouenbsp;amp; drachmaperdzttî ac inuentis, ^ätdeßlionbsp;frodz^o adfatrem reuerfi henzgzK^ ah zfßinbsp;ßufceptOjfenzore filzo indigne hoc ferente : zÿ'nbsp;quantumßi in cieîo gaudium fu^er^eccato-re feenitentiam agente.
___ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. XV.
A 1 Rant autem appropinquantes ei pub-licani f
**—^Et murmurabantPharifaei Sc Scribæ, quaretdomui,audiuit ßmiphoniam St cho-dicentes,Quia hic peccatores recipit,St ma- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; ' ''
ducat cum illis . Et ait ad illos parabolam i-ftam, dicens. Il Quis ex vobis homo qui habet centû oues: 8c fi perdideritvnam ex illis, nonne dimittit nonagintanouem in delêr-to,amp; vaditad illam qu35perierat,donecinuenbsp;niât eamfEt cura inuenerit eara,imponit innbsp;humeros fuos gaudens : amp; veniens domumnbsp;B conuocat amicos amp; vicinos,dicensillis,Co
gratulamini mihi, quia inueni ouem raeam vt cum amicis meis epularer : fed poftquam quac perierat. Dico vobis quod ita gaudiuranbsp;erit in cœlo fuper vno peccatore pœniten-tiam agente, quàm fuper nonagintanouemnbsp;iuftis qui non indigent pœnitentia.Aut quænbsp;mulier habens drachmas decem-.li perdideritnbsp;drachmam vnam, nonne accédit lucernam,nbsp;amp;quot;euertit’domum,amp; quaerit diligenter, do-
•tam. necinueniat?*Etcum inuenerit, conuocat arnicas amp; vicinas, dicens, Congj-atulamininbsp;, mihi, quia inueni dachmam quam perdide-ram,Ita,dico vobis,gaudium ent coram an-gelis Deifuper vno peccatore pœnitentiamnbsp;agente. Ait autem, Homo quidam habuitnbsp;duos filios ;St dixit adolefcentior ex illis patri,Pater, da mihi portionem fubftatiæ quxnbsp;me conti ngit.Et diuifît illis fubftantiam.Etnbsp;non poft multos dies congregatis omnibusnbsp;adolefcentiorfilius peregre profedus eft innbsp;regionem longinquam.-amp; ibi difsipauit fub-D ftantiam fuam viuendo luxuriofe. Et poft-quam omnia'ennfummaflet^fada eft famesnbsp;' valida in regione illa,amp; ipfè caepit egere. Etnbsp;abijt, Scadhxfitvni ciuiura regionisillius.nbsp;Et mißt ilium in villam fuam vt pafeeretnbsp;porcos. Et cupiebat implere ventrem fuumnbsp;de ftliquis quas porei manducabat: amp;nemonbsp;illi dabat.In fe autem rcuerfus dixit, Q^an-
30
in quo condietur ?Neq; in terram nequein pateripfius,amp; mifericordia motus eft,amp;ac-fterquilinium vtilc eft, fed foras mittetur. currens cecidit fuper collum eius,amp; ofcula-Quihabet auresaudiendiaudiat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tusefteum.Dixitqueei filius,Pater,pcccaui
vocari filius tuus. Dixit autem pater adfer-uos fuos. Cito profertc ftolam primam, amp; p induite ilium, Scdateannulum in manumnbsp;eiuSjamp;calceamentain pedes eius;amp; adduci-te vitulum faginatum,amp; occidife,8£ mandunbsp;cemus amp;cpulemur:quiahicfiliusmeus mornbsp;tuus erat amp; reuixit,perierat amp; inuentus eft.nbsp;Etcœperuntepulari. Erar autem filius eiusnbsp;amp; peccatores vtaudirent ilium, fenior in agro. amp; cum veniret 8c appropin-rum.’ 8c vocauit vnum de feruis, 8c interro-gauit quid hæc eflent,lsque dixit illi,Praternbsp;tuus venit: 8c occidit pater tuus vitulum fa-ginatum, quia faluum ilium recepit. Indi-gnatus eft autem:8c nolebat introire. Paternbsp;ergo illius egreftiis cœpitrogare ilium. At il-le refpondens dixit patri fuOjEcce tot annis Gnbsp;fcruio tibi, 8c nunquam mandatum tuumnbsp;prxteriui,8c nunquam dedifti mihi hœdum
I filius tuus hie,qui deuorauit fubftantiamnbsp;fuam cum meretricibus, venit, occidifti illinbsp;vitulum faginatum. At ipfe dixit illi,Fili,tunbsp;femper mecum es, 8c omnia mea tua funt. e-pulariautem 8c gaudere oportebat,quia frater tuus hic,mortuus erat 8creuixit,perieratnbsp;8cinuentus eft.
5. *Perparaiolam de yillico iniquitatis horta-' turadfaciendas eîeemojÿnas, doces quid me-reaturfidélisant infidelis mammon« difigt;en~nbsp;fiatQr,quodqj nemoj'eruirepoteß Deo amp; mamnbsp;mónadegem acprophetas yfiq^ ad Johannemnbsp;fuiffe ditit,amp; nihil de legeperiturum, nec di^nbsp;mzttendam 'vllo modo yxorem quot;vt alia duca~nbsp;tur.de dzuiteepulone amp; La's^ïo mendico.
C A P. X V I.
Dicebatautem 8c ad difcipulos fuos, a Homo quidam cratdiues qui habe-batvinicum:8chic diffamatus eft a-pud illû,quafi difsipaflet bona ipfius.Et vocauit ilium,8c ait illi,Quid hoc audio de tc?nbsp;redde rationé villicationis tux ; iâ cnim nonbsp;potcris villicare. Aitautem villicus intrafe,nbsp;; Quid facia,quia dominus meus aufert à menbsp;, villicatione.'’fodere no valeo,mendicare erunbsp;befto.Scio quid faciam:vt cum amotus fue-ro à villicatione,rccipiat me in domos fuas.nbsp;Conuo-
fratres,vt tefteturillis, nc Scipfi veniant in hunc locum tormentorum. Et ait illi Abra-ham,Habent Moylen Sc prophetas:audiantnbsp;illos.At ille dixit,Non,pater Abraham ; fednbsp;fiquis ex mortuis ieritad eos, pœnitentiamnbsp;agent.Ait aute illi, Si Moyien Sc pro phetasnbsp;non audiunc,neque fiquis ex mortuis relurnbsp;rexerit,credent.
5. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcandalilt;^ntipußllos ; frater in nos fee -
/ cans increfandus eß, ei^feenitenti ignoßen-dttmz foliolos doeetßdeiefßtaiiam: quod-^ue dum otnnia iffsfracefta fecerint,jefer-uos dicant inutilessdecemlefroß mundantur, ’^nico qui Samaritanus erat ad agendas granbsp;lias reuertente'Mttt aduetum filij Dei non oenbsp;cultuforefed illufirem,(!T incxfeSlatofiifer-uenturumficut diluuiu mundo amp; 5 ódomünbsp;fubuerßofuferuenit. C AP. x v11.
ETaitaddiicipulosfuos, Impofsibile ell vt non veniant icandala;væ autemnbsp;illi per quern veniunt. vtilius eft illi finbsp;lapis molaris imponaturcirca collû eius, 8c
Matt.iS.b _______ I o.iS.
nitentiamcgcrit,dimitteilli. Et fi fepties in die peccauerit in te,8c fepties in dieconuer-fus fuerit ad te,dicés, Pœnitet me:dimittc ilnbsp;li.Etdixerût Apoftoli Domino,Adauge no gnbsp;bis fidem.üDixit aüt Dominus, Si haberetis Ecd.ip-bnbsp;fidem ficut granum finâpis,dicereris huicarnbsp;bori moro. Eradicate Sc tranfplantare in manbsp;re.'Sc obediret vobis. Quis auté veftrum habens feruum arantemaut pa(centem,*qui rcnbsp;greflo de agro dicat illi,Statim tranfi,recumnbsp;be:8c no dicit ei,Para quod cœnem, 8c præ- Cnbsp;cingeteSc miniftra mihi donee manducemnbsp;Sc bibâ,8c poft hæc tu manducabis 8c bibes?nbsp;Nunquid gratiam habet fêruo illi, quia fecit •nbsp;quæei imperauerat ? Non puto. Sic 8c vosnbsp;cum feceritis omnia qua; præcepta fiintvo-bis,dicite,Scrui inutiles fijmus:quoddebui-mus facere,fecimns.Et faftum eft,dum iretnbsp;in lerulàlemtranfibatpcr mediam Samarianbsp;ScGalilaeâ. Et cum ingrederetur quoddamnbsp;caftellum , occurrerût ei decem viri leprofi.nbsp;q ui fteterunt âlonge ; 8c leuauerunt vocemnbsp;dicentes, lefu præceptor, miferere noftri.nbsp;Quos vt vidit,dixit,Ite,lloftendite vos lacer D
Matth.$.e ^lar.io.b.nbsp;«.Cor. 7. t).
Euangelium
jj Conuocatis itaq; fingulis debitoribus domi in domum patris mei. babeo enim quinque ni fuijdicebat primo. Quantum debes dominbsp;no meo?Atille dixit,Cetum cados olei. Di-xitque illi, Accipe cautioncm tuam;amp; fede,nbsp;cito (cribequinquaginta. Deindealij dixit,nbsp;Tu vero quantum debes.'’ Qui ait. Centumnbsp;coros tritici. Ait illi, Accipe 1 items tuas, Scnbsp;(cribe odoginta. Et laudauit Dominus vil-licû iniquitatis quia prudênter feciflet; quianbsp;filij huius fxculi, prudentiores filijs lucisinnbsp;gencratione fua funt. Et ego vobis dicojfa-cite Yobis amicos de mammóna iniquitatis;nbsp;vtcum dcfeceritis,recipiat vos in æternata-bernacula, Qui fidelis eft in minimo, amp; innbsp;maiori fidelis eft :8c qui in modico iniquusnbsp;eft. Sein maiori iniquus eft , Si ergo in ini-quo mammóna fideles non fuiftis: quod venbsp;rum eft quis credet vobis.'’Et fi in alieno fideles no fuiftis.-quod veftrum eft quis dabit
Matth.tf.e vobis?Nemo fern us poceft duobus dorainis /eruire.aut enim vnum odiet,8c alterum di-liget:aut vniadhærebit,Sc alterum contem-net.non poteftis Deo.feruire Sc mammonæ.nbsp;Audiebant autem omnia hæc Pharilàei qui proijeiatur in mare, quàm vtfeadalizet vnfi
D erantauari.-Sederidebant ilium . Etaitillis,, depufillis iftis.Attendite vobis.Si peccaue- L^'-'Jj^d Vos eftis qui luftificatis vos coram homini ntcgt;in te’frater tuus increpa ilium; St fi potbus : Deus autem nouit corda veftra, quianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;........ -----
Matt. ii.b.
quod hominibus ahum eft, abominatio eft ante Deum.llLex amp; p,rophetae,v{que ad lo-hannem.ex eo regnum Dei Euangelizatur,nbsp;Sc omnis in illud vim facit. IlFacilius eft au-tera cœlum Sc terram præterire,quàm de lege vnum apicem cadere.llOmnis qui dimit-tit vxorem fuam. Sc altera ducit, mœchatur.
£ Sequi dimiflam à viro ducit,mœchatur.Ho 'jK/. mo quidam erat diues’Sc’ induebatur purpunbsp;ra Sebyflo : 8c epulabatur quotidiefplcndi-dè.Et erat quidam mendicus nomine Laza-rus,qui iacebat ad ianu.i eius, vlceribus ple-nus;cupiensfaturari: de raicis quæ cadçbantnbsp;demenfa diuitis, *fêd8ccanes veniebant: Scnbsp;tlinUbM. lingebant vlcera eius. Fadum eft autem vtnbsp;moreretur mendicus,Sc portaretur ab ange-lis in finum Abrahæ. Mortuus e.ft autem_8cnbsp;diues:8c fepultus eft in inferno.Eleuans aütnbsp;oculos fuos cum eflet in tormentis,vidit’A-
JF braham alonge,8c Lazarum in finu eius : Sc ipfe damans dixit, Pater Abraham,mifererenbsp;mei. Sc mitte Lazarum vt intingat extremûnbsp;digiti fui in aquam, vt refrigeret linguamnbsp;meam,quia crucior in hac flamma . Et dixit dotibus.Et fadum eft:dum irent, mundatinbsp;illi AbrahS,Fili, recordarc quiarecepifti bonbsp;na m vitatua,8cLazarus fimiliter malamûcnbsp;autem hie cofolatur, tu vero cruciaris.Sc innbsp;his omnibus, internos Sc vos chaos magnfinbsp;firmatum eft: vt hi qui volunt hinc tranfirenbsp;ad vos,non pofiint,neq; indehuctranfinea-G re.Et ait, Rogo ergo te pater vt mittas cum
Matth.$.c
funt. Vnus autem ex illis vt viditquia mun^-datus eft;regreffus eft,cum magna voce ma gnificans Deum, 8c cécidit infaciemantenbsp;pedes cius,gratias âgés: 8c hic erat Samarita-nus.Refpôdens aût Iefi]S,dixit,Nonnedecénbsp;mundati funt.'’8c nouem vbi funt ? Non eftnbsp;inuentus qui rediret, 8c daretgloriara Deo,nbsp;nifi
Etdimitte nobis peccata noftra, fîquidem amp; ipfi dirnittimus orani debénti nobis.nbsp;Et né nosinducas in tenrationem. Et ait adnbsp;iiloSj Quis veftrum habebitamicum, amp;ibitnbsp;ad ilium media no(fte,§c dieet illi. Amice,conbsp;modamihi trespanes, quonia amicus meusnbsp;vênit deviaad me, amp; nÔ habeo quod ponânbsp;ante ilium: amp; ille deintus refpondens dicat.nbsp;Noli mihi moleftusefle, iamoftiûclaufumnbsp;eft , amp; pueri mai mecum funt in cubili ; nônbsp;p-i*. poflum furgere amp; dare tibi. Etgt;fi ille perle-uerauerit pullans: ’dicovobis, amp;fi nodabicnbsp;illi furgenseoquod amicus eius fit,propternbsp;B improbitaté tarnen eius furget, Scdabitillinbsp;quotquot habet neceflarios . IlEt ego diconbsp;vobis,Petite,amp; dabitur vobis:quærite,Sc in-uenieris;pul/ate,amp;aperietur vobis. Omnisnbsp;enim qui petit, accipit:Sc qui quærit, inue-nit, amp; pullantiaperietur. nQuisautcex vobis patré petit pané, nunquidlapidem dabitnbsp;illi?Aur pilcenrnunquid pro pifce fèrpenténbsp;dabit illi? Aut fi petierit ouû:nunquid porrinbsp;get illi feorpionéSi ergo vos cû fitismali,nbsp;noftis bonadata dare filijs veftris;quato manbsp;*cieleflit gis parer vefter*de cœlo dabit fpiritumbo-Matth. p.d nû petétibus fe? IlEt erat eijciens dæmoniû;nbsp;Marei j.c. amp; ’Hud erat mutû.Et cû eieciffetdæmoniû,nbsp;locutus eftmutus: amp;admiratæfuntturbæ.nbsp;Quidâ aurem ex eis dixerurit. In Beelzebubnbsp;principe dæmoniorû eijcit dæmonia.Et alijnbsp;tentantes,fignum decœlo quærebant ab eo.nbsp;Ipfeaût vt vidircogitationes eorum , dixitnbsp;“iefoU- eis,Omneregnum in lèipfum diuifum, quot;de-^lt;4lt;hr.5. folabitur.-’amp; domus fupra domum'cadet’.Sinbsp;àût amp; Satanas in feipfum diuifus eft.quomonbsp;do ftabit regnum eius?quiadiciris in Beelzenbsp;bub meei)ceredæmonia.Siaûrego in Beel-zebubeijcio dæmonia.-filij veftri in quo eij-ciunt? Ideo ipfi, indices veftri erût.Porrô finbsp;in digico Dei eijcio dæmonia: profeéto per-uênirin vos regnum Dei.Cum fortisarma-tus euftoditatriû fiium: in p.aee funt ea quænbsp;poßidet. Si aûr fortior eo fuperueniens vi-^anfert. 8. cctit euni ; vniuerla arma eiusquot;auferet’innbsp;‘'d.ßribHit.7 côfidebat, amp; fpoliaeius' diftnbuet.’
Qtii nô eft mecum, côtra meeft:8cqui non colligit mecum, difpergit.Cùm immundusnbsp;fpintus exierit de homine, perâbulat per lo-cà inaquofa,quærens requiem. Et no inue-niens dicit,Reuerrarin domû meâ vhde ex-*eiim iui. Etcùm venerit.inuenit’lcopis munda-D ram amp; ornatam.Tunc vadir, Scaffumitfep-tem alios fpiritus nequiorcsfè : amp;ingref-fi habitant ibi. Et fiuntnouißima hominisnbsp;illius peiora priortbus.
Faôlum eft auré : cum hæc diceret,^extol-iens vocem quædâ mulierde turba,dixîtilli, Béatus venter qui teportauit,amp;hubera quæ
Matth. 7 •3-
ai.c.
Marci.ii.c.
Secundum Lucam.
fuxifti. Arille dixit, Quinimô beati qniau-diiint verbfi Dei, amp; cuftodiunt illudJITur- Matt.ti.c* bis autêcocurrentibnscœpitdicere, Generanbsp;tio hæc,generatio nequâ eft:fîgnum quærit,nbsp;Scfignuin no dabiturei, ilnifi fîgnum lonæ ion«.*.a.nbsp;prophctæ.Nâ iïciit fuir lonas fignum Nini-uitis: itaerit amp; filius hominis generation!nbsp;ifti.lIRegina Auflri furgetin iudicio cum vi t.Re.io.a,nbsp;ris gencrationis huius, Sccodemnabitillos;nbsp;quiavênit a finibus terræ aiidire fapientiamnbsp;Salomonis.amp; ecce plus quàm Salomon hîc.nbsp;Viri Niniuitæ fnrgent in iudicio cum gene-ratione hac,8ccôdemnabuntillâ.-(lquia pœ-nitenriâ egerunt ad prædcationé lonæ. amp; ec £nbsp;ceplusqiiàm lonas hîc. IINemo liicernâ ac- Matt.s. b.nbsp;cendit, amp; in abfcôdito ponit, neqj fub mo- 4-*nbsp;dio:(èd fupra câdelabrum,vr qui ingrediun-tur lumen videant.Lucerna corporis tui,eftnbsp;oculus tuus. IlSiocuIus ruus fuerit fimplex,nbsp;totum corpus ruum lucidum erit,fîante nequâ fuerit, etiâ corpus tuum tcnebrofùm e-rir. Vide ergo nelumên quodin teeft,tcne-bræ fint. Si ergo corpus tuumiotum lucidûnbsp;fuerit,nô habens aliquâ partem tenebrarum:nbsp;êrit lucidum totum, amp; ficut lucerna fulgo-ris illuminabit te. Et cum loqueretur roga-uit illum quidâ Phanlæus vt prâderet apudnbsp;le.Etingrelîus recubuit.Pharifieus autécœ-pitintra le repurans dicere quare nô bapti-zatus efiet ante prldium.Et ait Dominus adnbsp;illutrijilNunc vos Pharifæi quod déforis eft Matt.ij.c.nbsp;calicis amp; catini mundatis:quod aurem intusnbsp;eft veftrum, plenum eft rapina amp;iniquita-te.Stulti, none qui fecit quod déforis eft, e-tiam idquod déintus cft,fecit.'’Veruntamen pnbsp;quodfupereft, date eleemofynâ;amp; eccç omnia munda funt vobis. Sed væ vobis Phari-fæis, quia decimatis menta amp; rutâ amp; omnenbsp;olus:amp; præteritis iudicium Sc charitaté Dei.nbsp;hæc aurem oportuitfacere, amp; ilia nô omit-tere. Væ vobife Phariïæis, quia diligitis pri- Infra.io.gnbsp;mas cathedras in fynagogis, amp; falurationesnbsp;in foro. Vx vobis quia cftis vt monumenta Matt.15. a.nbsp;quæ nô apparent,amp; homines ambulates funbsp;pra,nefciunt.Refpódens aurem quidâ ex Lenbsp;gilperiris,aitilli,Magifter,hæc dicens etiamnbsp;côtumeliam nobis facis. At ille air. Et vobis mju. ij.a’.nbsp;Legifperitis vx;quiaoneraris homines one-ribus quæ portare no po{runtjamp; ipfi vno dinbsp;gito veft ro nô tagitis îarcinas.Væ vobisiquinbsp;ædificatis monumenta Propherarum:patre6 Gnbsp;aurem veftri occiderunt illos.profcftô tefti-ficamini quod confèntitis operibus patrumnbsp;veftrorura : quoniâ ipfi quidem e.os occide-runt,vosaût ædificatis eorû fèpulchra. Pro-pterea amp;ßpientia Dei dixit, Mittâ ad illosnbsp;prophètas amp;Apoft.olos,amp;ex illis occidét,amp;nbsp;perlequentur; vt inquiratur languis omniûnbsp;d 4 propHe-
-ocr page 340-Euangelium
prophetarum, qui efFufùs eft à coftitutione cem aut diuifbrcm fiiper vos? Dixitq;ad il-Cen«.4.b. mundi àgeneratione ifta,llà fànguine Abel, los,Videtcamp;cauetcabomniauaritia: quia noninabundantia euiufquam vita eiuseft,nbsp;ex bis qux pofsidet.Dixit autem fimilitudi-nem ad illos,dicens, llHominis euiufdam di Cnbsp;uitis buberes frudus agerattulit: Sceogita-bat intra iê, dieens, C^id faciam, quia nonnbsp;babeo quo eongregem frudus meos ? Et di-
t-, maiorafaeiam ; amp; illuc eongregabo omnia qux nata funt mibi,amp; bona mea,amp; dieâ ani-mx meæ. Anima, babes multa bona pofitanbsp;in annos plurimos : requiefee, eomede, bi-bc,epulare . Dixitautem illi Deus, Stulte,nbsp;bae node animam tuam repetunt à te : quxnbsp;autem parafti, euiuserunt ? Sieeft qui libinbsp;thefaurizat, 8cnon eft in Deum diucs. Dixitq; addifcipulos fuos,Ideo dieo vobis,Nonbsp;lite foliciti cfle animx veftrx quid maduce-tis; nequeeorpori, quidinduamini. Animanbsp;pluseft quam elca; amp; eorpus plus quàm ve-ftimentum. Conlyderateeoruos, qinanonnbsp;feminant neq; metunt, quibus non eft eellanbsp;riû neq; horren,8c Deus pafeit illos. Quanto magis vos pluris eftis illis.Quis autem venbsp;ftruin cogitâdo poteft adijeeread ftaturamnbsp;fuameubitum vnum .'’Siergo neque quodnbsp;minimû eft poteftis; quid de exteris folicitinbsp;eftis ? Confyderate liliaquomodocefcuntc D
».Pa.î4.f y/q. ad fànguinemZacharix,!lqui perijt inter altare 8c ædem. Ita dieo vobis, require-tur ab bac generatione. Vx vobis Legilperi-tis,quiatuliftisdauern ftientix.-ipfi non ih-troiftis,Sceos qui intoibât prohibuiftis.Cû aût hxc ad illos diceret,cœperû t Phanlæi 8c
Legifperiti grauiter inliftere, 8c os eius op- xit, Hocfaciam , Deftruam horrea mea, 8C primerede multis,infidiantesei,8c quæren- •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
tes aliquidcapere de ore eius,vt accularét eu.
«î. Cauendum deest à fcrmtnto Tharijaorum quodomne oauliu detegttur'. quisettamnbsp;timedusßt.de blaßhem 'ia in Spiritußan^iü;nbsp;roborat poftolos aduerßts pc.rfscutiones:nonnbsp;ultJ'eimmifeer ein diuidenda fratruhtere-dilate: jgt;er parabola diuitis rtuocat ab auarinbsp;tia-.'vetanifolilitum (f e deyi^lu amp; quot;veßini,nbsp;bortaturq^ yt lumbiprcecingatur: amp; quisßtnbsp;ßdelisaut inßdelisdißgt;eßator:'Vinit 7/ mittatnbsp;ignein terra amp;ßparatione-.reprthedit qubdnbsp;tempus gratia no dijudicenf.monet yt quif^nbsp;(onetuï ab aduerfario fe liber are. c AP. x 11.
A 'W Vltis autem turbis circunftantibus Matt.iS.j I I y( lèinuicem eóculcarent, cœpitnbsp;Mire. .. X
à fermento Pharifæorû quod eft hypocrifis. IINihilquot;autem’opertum eft,quod non reuelenbsp;tur.nequcabfconditum, quod non Iciatur.
Quoniam qux in tenebris dixiftis, inlunii- non laborant, neq; nent.dico autem vobis, ne dicétur:amp; quod in aure locuti eftis in cu nee Salomon in omni gloria fua veftiebaturnbsp;biculis,prxdicabitur in tedis.Dico auté vobis amicis mcis, Nc terreamini ab bis qui ocnbsp;cidunt corpus, 8c poft hxc non habent am-pliusquidfaciant. Oftendam autem vobisnbsp;quern timeatisitimete eum qui poftquâ occident, habet poteftarem mittere in gehen-nam,ita dico vobis,hüc timetc.Nonnc quinnbsp;qpepafieres veneuntdipondio;8c vnus ex ilnbsp;lis non eft in obliuione coram Deo i Sed 8cnbsp;capilli capitis veftri omnes numerati funt.nbsp;Noliteergotimcre; multis pafleribus plurisnbsp;eftis.(IDico autem vobis,Omnis quiconquenbsp;confefiusfuerit me coram hominibus,8c films hominis confitebitur ilium coram an-gclis Dei.'’qui autem negauerit me coram bonbsp;Mitt.ii.c. minibus,negabitur coram angelis Dei. llEtnbsp;Marcj.d. omnis qui dicit verbum in filium hominis,
re.T.irtetur illiiei autem quiin Spiritumfan Matr.io b dum blafphemauerit,nó rcmittetur. IlCuranbsp;Marc.ij.b astern inducent vos in lynagogas,8c ad ma-
giftratus 8c poteftates, nolite foliciti efle qualiter. aut quid refpondeatis,aut quid di-catis.Spiritus enim landus docebit vos in ipnbsp;ßhora quid oportcat vosdicere.
Ait autem ei quida de turba,Miagifter die fratri meo vt diuidat meciim hxreditatem.
Atilledixit ci^Homo,quis mecoftituit iudi inuenerit ; beati funt ferui illi. lIHoc ^utem
ficut vnum ex iftis. Si autetn fœnum quod hodie eft in agro, amp; eras in clibanum mitti-riir,Deus ficveftit:quantô magis vos,pufil’nbsp;læ fideiZ Et vos nolire quxrere quid mandunbsp;cetisaut quidbibatis: Scnolite in fubliraenbsp;tolli. hxcenim omnia gentesmundi qux*nbsp;rüt. Pater autem veftcr feit quoniam bisin-digetis. Veruntamen quærite ?primum* re«nbsp;gnû Dei ; * amp; hxc omniaadijcienturvobir, tim.
Nolitc timere pufillus grex,qina compla-cuit patri veftrodare vobis regnum. Vendi-tequæ pofsidetis,iiamp; dateeleemofynam.Fa-eite vobis (àeeulos qui non veterafcunt,the ßurum non defîeientem , in cœlis:quô furnbsp;non appropiat,nequc tinea corrumpit. Vbinbsp;enim thefiurus veftereft,ibi amp; eor veftrumnbsp;crit.Sintlumbi veftri prxcindißc lucernxar Enbsp;détesoin manibus vcftris.’amp; vos lïmiles bo- gt;.14.nbsp;minibus expedatibus dominum fuû quan-do rcuertatur à nuptijs: vteumvenent, Scnbsp;puiiauerit, confeftim aperiant ci . Beatinbsp;îèrui illi, quos eum vónerit dominus, inue-nerit vigilantes.amen dieo vobis quôd prar-cinget fe, amp; faciet ill os difcumberc, amp; tran-fiens rniniftrabit illis.Ec fi venerit in feeun-da vigilia,amp; fi in tertia vigilia venerit,amp; ita
.......- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, MitfcM-'Jnbsp;feitote
B
Mit-io.il.
Mare. 8.d. i. Iim.i.b
Secundum Lucam
^POc.iiS.c
feitote quoniam ft fcirct paterfamilias qua horafur venirct, 11 vigilaret vtique, 8c nonnbsp;fineret perfodidomum fuam . Et vos eftotenbsp;parati;quia qua hora non putatis, filius hominis venict.Ait autem ei Petrus, Domine,nbsp;ad nos dicis hancparabolam :an 8c ad om-nesPDixit autem Dominus,Quis, putas,eftnbsp;fidelis difpenGtor 8c prudens,quem''confti-tuit’dominus fupra familiam fuam, vt det ilnbsp;lis in tempore tritici menfuramBeatus illenbsp;feruui, quern, cum venerit Dominus,inuc-nerit ita facientem. vert- dico vobis quonianbsp;fupra omnia quæ pofsidet conftituet ilium.nbsp;Q^od ft dixerir feruus ille in corde fuo, Monbsp;xam facit dominus meus venire : ôc cceperit îem.’Non dico vobisifed ft pccnitentian nonnbsp;percutereferuos 8cancillas,8c edere 8c bibe habueritis, omnes ftmiliterperibitis. Dice- Bnbsp;re 8c inebriariiYcniet dominus feruiillius innbsp;die qua non fjocrat,8c hora qua nefcit,5c di-uideteumjpartemqueeius cum infidelibusnbsp;ponet. Ille autem feruus qui cognouit vo-luntatedomini fui,8c non prxparauit,8cnónbsp;fecit lèccundûvoluntatéeius.vapulabit mulnbsp;tis.qui ante non cognouit,8c fecit digna planbsp;gis.vapulabir paucis.Omniaautem cui mulnbsp;tumdatum eft, multum quxreturab eo: ÔCnbsp;cuicommodaueruntmultum, plus petentnbsp;abeo.Ignem veni mitterein terram:amp;quidnbsp;Volo nift vt accendatur?Baptifmo autem hanbsp;beo baptizari: 8cquomodo coardor, vfque-
G dû perficiatur.'Putatisquia pacem veni da-’“•‘o.d re in terram?Non,dico vobis.-fed fperatione. crunt enim ex hoc,quinqucin domo vna dinbsp;uift, tres in duos, 8cduo in tres :diuidenturnbsp;pater in filium 8c filius in pattern fuum,ma-terin filiam ßc filia in matrem,focrus in nu-Senurus infocrum fuam. liDice-^***‘*’‘ bat autem ôc ad turbas. Cum videritis nubenbsp;orientem ab occafu, ftatim dicitis, Nimbusnbsp;venir:8c ira fit.8c cum auftrum flantcmidicinbsp;tis,Quiaeftus erit'.Scfit.Hypocritæ, faciemnbsp;cceli 8c terrx noftis probare.hoc autem temnbsp;pus quomodo nonprobatisl’Quid autem 8cnbsp;à vobifipfis non iudicatis quod iuftum eft?
S.d. llCum autem vadiscum aduerfario tuo ad principcm, in via da operam liberari ab illo:nbsp;nc forte trahatte ad iudicem,8ciudex tradatnbsp;te exadori, 8c exador mittat te in carccrera.
, Dico tibi,non exies inde, donee etiam no-uifsimum minutumreddas.
S. Oaa^om Gatilaorum inftihßiirifiäjsin~ teremptorum, amp; eorum qui in Siloecorrue-rantjjonaturadpanitentiam^alioquiexter-minandos infiar fieus infruÜuofr'. arihilynanbsp;gogiim redarguit, indignantem quodßibba-’nbsp;tho curaffet mulierem à Jpiritu firmitatii:nbsp;comparai regnum calorum grano ßndpii acnbsp;fermento'.de angJtlla porta, amp; quod quidamnbsp;clauß o^iofru^rà ^uljabunt, Herodetn
diàt'vul^em,tÿ JerufaUmoi (rudelitattm fuamdtj'srendam.
c A p. XI r r.
ADcrant autem quidam ipfb in tem- A pore,nutianres illi de Galilaeis,quo-rum fànguiné Pilatus miftuit cumnbsp;lacrificijs eorum.Et refpodens dixit illis. Ptinbsp;tatis quod hi Galilxi prx omnibus Galilxisnbsp;peccatores fucrint,quiatalia pafsifunt.'^Nonnbsp;dico vobis : fed nifi pcenitentia habueritisnbsp;omnes fimiliter peribitis.Sicut illi dece 8c o-do fupra quos cecidit turris in Silôe,8c occinbsp;dit eos: putatis quia 8c ipfi debitores fuerintnbsp;prxter omnes homines habitantes in leruG
bat auté banc fimilitudinem , Arborem fici habebat qiiîdâ plantatam in vinca fua:amp;venir quærens fruftum in illa_, amp; non inuenix.nbsp;Dixit aût ad cultorcm vincr, Ecce anni tresnbsp;funt ex quo venio quarrens frinftum in ficulnbsp;nea hac;5c non inucnio.Succîde ergo illam;nbsp;vt quid etia terrain occupât ƒ At ille refpotide ns dicit illi,Domine,dimittc illam amp; hocnbsp;anno, vfqjdumfodiacircaillam, ßcmittaninbsp;ftercora.Sc fi quidera feceritfrudumtfin au-tem in futurum fuccides earn. Erat ante do-cens in (ynagoga eorum fabbathis. Et cccenbsp;mulier quæ habebar fpiritum infirmitatisnbsp;annis dccira amp; odoamp; erat inclinara , necnbsp;omnino poterat furl urn relpiccre. Qu5,cumnbsp;videret lefus vocauit ca ad fe. Sc ait illi,M.u- qnbsp;lier, dimiflaes abinfirmitatetua. Etimpo-fuit illi manuSjSc cofeftim ereda eft,8c glo-rificabat Deum. Refpodens autem archiß’’-nagogus, indignas quia fabbatho curaflet Icnbsp;ius,dicebat turbæ, Sex dies funtin quibusnbsp;oportet operaritin his ergo Venire, Sccura-mini, amp;non in die fabbathi. Refpondensnbsp;autem ad illû Dominus dixit, quot;Flypocrita’nbsp;vnulquifque vaftrum fabbatho non foluitnbsp;bouem fuumautahnum àpra’fêpio,amp;ducitnbsp;adaquare? hancautem filiam Abrahæ quamnbsp;alligauit fâtanas,ecce, decern amp; odo annis,nbsp;non oportuitfolui à vinculo ifto diefabba-thi?Efcum haecdiceretjerubefcebant omnesnbsp;aducrlarij eius : 8c omnis populus gaudebatnbsp;in vniuerlis qux gloriofe fiebant ab eo.
Dicebatergo,Cui fimile eft regnuraDei, 8c cui ftmile xftimabo illud ? Simile eil gra- Mar«.4.c,nbsp;no finapis,quod acceptn homo mifit in hotnbsp;turn fuum, 8c creuic:8c fadum eft in arborénbsp;magnam, 8c volucres cœli requieuerunt innbsp;ramis eius. Et iterum dixit, Cui ftmile xfti-mabo regnum Dei.*Similecft ferméto,quodnbsp;accepts mulier abfeoditin farinæ Gta tria;nbsp;donee fermentareturtotum. Et ibatperci-uitates amp; caftclla docens, 84 iter faciens in
leru-
Euangelium
lernlalem.Ait autem illi quidamj Domine, fi paiici fiint qui faltiantur.'^Iple autem dixitnbsp;Matt,7.b. adillos, IlContenditeintrareper anguftamnbsp;Mat h dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;multi, dico vobis, quærentin-
¦7’'’ trare,8c non poterunt, llCumautemintra-uerit paterfamilias,5cclauferit oftiu. Sc inci pietis foris ftare,8c pulfareoftium,dicentes.nbsp;Domine apcri nobis:8c refpondens dieet vonbsp;bisjNefcio vos vnde fitis :tunc incipietis di-cere.Maducauimus coram te Sc bibimus, Scnbsp;in plateis noftris docuifti. Et dieet vobis,nbsp;Pfilm.ßvc. llNclcio vos vndefitis,difeedite à meomnesnbsp;Matth^.b operarij iniquitatis. Ibi erit fletiis Sc ftridornbsp;P dentifucû videritis AbrahS 8c Ifàac 8c lacobnbsp;8c omnes prophetas in regno Dei, vos auténbsp;expelli foras.Etvenientab Oriete 8c Occi-dente 8c Aquilone 8c Auftro; 8c accumbentnbsp;Matt. 19.d. in regno Dei.llEtecce funtnouifsimiquiquot;e-Mar.io.tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
mi.In ipfa die acceflerunt quidam Pharifæo rum,dicentes illi, Exi 8c vade hinc:quia Honbsp;rodes vult te occidere.Etait illis,lte, Scdici-G tevulpiilli,Ecceeijcio dæmonia8clânitatesnbsp;perficio hodie 8c eras, 8c tertia die con fum-mor.Veruntarnen oportet me hodie 8c erasnbsp;8c lèquentidieambularetquianôcapitPro-.. phetam perireextra leruialcm. lerufalemnbsp;lerulalem quæ occidis prophetas, 8c lapidasnbsp;eos qui mittuntiir ad te, quoties volui congregate filios tuos qucmadmodiim auis ni- habe me excufatum.Et alter dixit, luga bo5nbsp;dum fiium fub pennis,8c noluifti.'’Eccere- emi quinque:8c eo probate illa,rogo te habenbsp;linquetur vobis domus veftradelerta. Dico meexcufàtum. Etaliusdixit,Vxoremduxi:nbsp;autem vobis quia non videbitis me donee ve 6c ideo no polfum venire.Et reuerfusfèruus pnbsp;Infr.ii.e.f niât ciim dicetis , 11 Bcnedidus qui venit in nuntiauit hæcdominofuo.Tunciratus pa-nomine Domini.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tcrfamilias dixit (èruofuo, Exi cito in pla-
5. J n domo principes Tharijaor um fydropicu teas 8c vicosciuirates:8c pauperes ac debiles ßibbathocurat, eßendenslegifj^sritis acTha 8c cæcos Sc claudos inrroduc huc.Et ait /er—nbsp;rißsishoc Heere dr horunotansamhitionem, uuSjDomine,faä:um eft vt imperaftnSc ad-t/offr tnvdtatum in nouißimo loco recubere: hue locus eft. Er ait dominus leruo, Exi innbsp;parabola deinuitatisad citnamquißexcu- vias 5c fepesiSc cöpelle intrare,vt impleaturnbsp;(arunt :ßcucns Chrißum dtbetomnibune- domus mea. Dico autem vobis quod nemonbsp;nuntiareßublatacruceßua,'vßqiteadodium virorum illorum qui vocati funt, guftabicnbsp;animafiopria:'ygt;okns turrim adißcaretom- cœnam mea.Ibant autem turbæ multæ cumnbsp;putat primum fumptus: commendatioßalis. lt; quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
C AP. XIIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adme,6cnonoditpatternfiium 8c mattem,
A Ï '' T fadum eft.-cum intraret lefiisin do 8c vxorem Sc filios, 8c fratres 8c forores, ad-mum cuiuldam principis Pharifæorû hue autem 8canimam fua.non poteft meus fabbatho mäducare pancm,8c ipfiob- efle difiipulus. HEtquinobaiulatcrucéluâ pnbsp;firuabant eum. Et ccce homo quida hydro-picus erat ante illfi. Etrelpodens lefus dixitnbsp;ad legifperitos Sc Pharifæos ,dicens, Si licetnbsp;fiibbatho curare? At illi tacuerunt. Iple veronbsp;apprehéfiim fanauit eü: ac dimifit.Et relpö-dens ad illos dixit,Cuius veftrumafinusautnbsp;bos in pureum cadet; Sc non continuo ex- incipiant illudere ei, dicentes, Quiahic ho-trahetillum diefabbathi ?Ernon poterant mocœpitatdificare; 8c non potuitconfiim-g ad hxc refpondere illi. Dicebat autem 8c ad marc? Aut quis rex iturus cömittere bellumnbsp;inuitatos parabolam, intendens quomodo aduerfus aliura regero^non fedens prius co-
, gitat fi
primosaccubitus cligerent, dicens adillos. Cum inuitatus fuensad nuptias,no difeumnbsp;bas in primo loco,ne forte honoratior te fitnbsp;inuitatus ab illo:8c veniensisqui teamp; iliumnbsp;vocauit, dicat tibi. Da huic locum : Sc tuncnbsp;incipias cum rubore nouifsimum locum te-ncre.llfed cum vocatus fueris, vade recumbe Prou.t5.a»nbsp;in nouilsimo loco:vt cum venent qui tem-uitauit, dicat tibi. Amice, alcende ïuperius.nbsp;IITuncerit tibi gloria coram fimuldifcum- Mattij-k*nbsp;bentibus.quiaomnis quileexaltat,humilia-bitur.'Scqui le humiliat,exaltabitur.Dicebat cnbsp;auteamp;eiqui fcinüitauerat,Cum facisprannbsp;dium autcœnam, noli vocareamicos tuos,nbsp;neq; fratres tuos,nequecognatos,neque vi-cinos diuites .ne forte te Sc ipfi reinuitet. Scnbsp;fiat tibi retributio . fed cum facis conui-uiunijvoca pauperes,debiles,claudos,Sc cx-j. runt’prin)i,amp; funt primi,qui’'erunt*nouifsi cos:8cbeatus eris,quia non haben tretribue-re tibiiretribiietur enim tibi in refurredionenbsp;iuftoriim. Hxc cum audiftet quida defimulnbsp;difcumbentibus,dixit illi, Beatus qui quot;man-ducabit’panem in regno Dei,. At ipfe dixit Dnbsp;eijHomo quidam fecit cœnam magnam ; Scnbsp;vocauit multos.Et mifitferuumfuum horanbsp;cœnædicerc inuitatis vt venirent, quia ianxnbsp;parata funt omnia. Et cœperunt fimul om-ncsexculare.Primus dixitei,Viliam emi: 8cnbsp;necefle habeoexire Sc videreillam. rogo ts
hue locus eft.Etait dominus Jéruo, Exiin vias 5c fepeszSc copelle intrare,vt inipleatur
eo.-.8iconuerfusdixitadilloSj II Siquis venit admejamp;nonoditpatremluum amp; matrem.
Sc venit poft me: non poteft meus efl'e difei Mjk.iojI pulus.Quiseniraex vobis vplens turrim aedinbsp;ticare, quot;non* prius fedenscomputatfumptusnbsp;qui neceflarij lunt,fi habeat ad perficiedum;nbsp;ne poftea quàm pofuerit fundamejitum , amp;nbsp;non potuerit perficere, omnesqui vident
Secundum Lucam.
SÎ quis vult poft me venire abneget fèmet- bo. /lintrauit autécogifatio ineos_, quiseo- Infra.n.ci ipfum,amp; tollat crucefuaquotidicjamp;iequa- rum maioreflêt. Atlefus videoscogitatio-turnie. Qui enim volueritanima fuam fal-uam facere:perdetillam.nam quiperdideritnbsp;animam fiiam propter mezfàluafacietillam.nbsp;quid enim proficithomo,fî lucretur vniuernbsp;fum mundum,{èautéipfum perdat^Sc detri-MarcbS.'d. ^^sntum fui faciat ? IlNam qui me erubuerit
amp; meos fermones, hunefilius hominis eru-beftet cum veneritin maieftate fua amp; pa-tris Sclànétorum angelorum. IIDico autem vobis verc, funt aliqui hie ftates^qui no gu-ftabunt morte donee videant regnum Dei.nbsp;llFadû eft ante poft hæc verba ferè diesnbsp;oâo,amp;aflumpfit Petrumamp;IacÔbum amp;I0-hannéjamp;afcenditin monte vt oraret.Etfada eftjdum oraretjfpecies vultus eius^altera:nbsp;8c veftitus eius albus 8c refuIgés.Etecce duonbsp;viri loquebantur cum illo. Erantauté Moynbsp;fès 8c Elias, vifi inmaieftate:8cdicebanrex-ceftiim eius,quem copleturus erat in lerufâ-lem.Petrus vero 8c qui cum illo erant,grauanbsp;ti erantfomno.EteuigilanteSjViderunt ma-ieftatem eius, 8c duos viros qui ftabantcumnbsp;illo. Et fadû cft.'cum difccderent ab illo, aitnbsp;Petrus ad lefum, Præceptor, bonum eft nos
lofra.ia-f. ’7-g-lohan.iz.d
Matt.io.d
a.Tim.i.b
D
Matt.17. a.
.a
Matt. iS. a. nes cordis illorum,apprchéditpuerû.'8c fta-tuit illû fecus fè,8c aitillis, Qmeunq; fufte-perit puerum iftum in nomine meo,me recinbsp;pit.8cquicunq;mereceperit, recipiteu quinbsp;memifit.N.â qui minoreft inter vos omnes,nbsp;hic maior eft.Refpondens autem lohannesnbsp;dixit, Præceptor, vidimus quenda in nomine tuo eijcientédæmonia, 8c prohibuirousnbsp;eum,quia non fèquitur nobiftum. Et ait adnbsp;ilium IeGis,Nolite prohibere, qui enim nonnbsp;eft aduerfum’vos, pro vobis’eft. Fadum eftnbsp;autem dum coplerentur dies alfumptionisnbsp;eius,8c iplè faciê fuam firmauit vt iret inle-rulalé.Et mißt nûtios ante confpedû fuum:nbsp;8ceuntes intrauerunt in ciuitaté Samarita-norû vtpararétilli.llEtnoreceperunteum; Gnbsp;quia facies eius erat eunris in lerufàlé.Cùm Iolian.4.».nbsp;vidiflentautem difeipuli eius lacobus 8c lonbsp;hannes,dixeruntjDomine, vis dicimus vt i-gnis defeendat de cœlo, 8c côfumat i 11 os ? E tnbsp;conuerfus increpauit illos, dicens, Neftitisnbsp;cuius Ipiritus eftis. Filius hominis nó venitnbsp;animas perdere,{ed{aluare.Et abieruntin a-liud caftellum. Fadum eft auté.-ambulanti-hicefle:8c faciamus tria tabernacula,vnû ti- bus illis in via, dixit quidâad ilium, Sequar ^atth. gnbsp;bi,8c vnumMoyfi, 8c vnum Eliæ. nelciensnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ¦ -nbsp;nbsp;nbsp;............
quid diceret.Hæc autem illo loquente, fada eft nubes, 8c obumbrauiteos:8ctimucrunt,nbsp;intrantibus illis in nubé. Et vox fada eft denbsp;nube,dicens. Hic eft filius meus diledus: ipnbsp;fum audite.Et dum fieretvox, inuentus eftnbsp;lefus folus.Etipfiracuerunt,8c neminidixenbsp;runt in illis diebus quicquâ ex his quæ videnbsp;Miui'.pt* rant.HFaduraeftautemiin lèquenti die,def-''iiiis cendentibus illis de môte, occurrit'illi’tur-bamulta. Et ecce virdeturba exclamauit,nbsp;dices, Magifter, obfècro te,refpicein filiumnbsp;meum,quia vnicuseft mihi.-8c ecce,fpiritusnbsp;apprehendit eum, 8c fubitô clamat, 8c eliditnbsp;8c dißipat eum cû fpuma, 8c vix difeedit di-lanians eum.8c rogaui dilcipiilostuos vt eijnbsp;cerent illum:8c nonpotucrunt.Refjjotidensnbsp;auté lefuSjdixit,O generatio infidelis 8c pernbsp;uerfa, vfquequo ero apud vos 8cpatiar vos.'’nbsp;Adduc hue filium tuû.Et cum accederec,elinbsp;fit ilium dæmonium,8c difiipauit. Et increpauit lefus fpiritum immundum,8c fanauitnbsp;puerume 8c reddidit ilium patri eius.Stupéfiant autem omnes in magnitudine Dei:omnbsp;nibufque mirantibusin omnibus quæfacie-bat, dixit ad difcipulos fuos, Ponite vos innbsp;cordibus veftrisfermoncs iftos,filius enimnbsp;hominis futurum eft vt tradatur in ’manus
F hominum.At illi ignorabànt verbum iftud, Ôccrat velatum ante eos,vt non lên tirent il-lud.-8c timcbantÆura interrogate de hoc ver
. —....._,c
tcquocunqueiens*. Dixitilli Iefus,Vulpes *oow«r. foueas habent, 8c volucres cœli nidos:filiusnbsp;auté hominis no habet vbi capiit*rechnet. *fuioonbsp;Ait autem ad alcerum,Sequere me. Ille auténbsp;dixit,Domine J permittemihi primùmire,nbsp;8c lèpelire patré meum. Dixitq; ei lefus, Sine vt mortui fèpeliant mortuos fuos:tu auté vadc,*annuntia regnuDei. Et ait alter,nbsp;Sequar te Domine:fed permitte mihi primûnbsp;renuntiarehisquidomi funt. Ait ad iliumnbsp;lefus. Nemo mittens manum fuaad aratrû,nbsp;8c relpiciensretro,aptus eft regno Dei.
5. Se^tuagintaduos prtemittens adßngulasci' uitates,traditfracepta qua in prtedicado ob-feruenv. amp; gandentibus deßibieU:isßbi da-monibus,diât non ejße ob hocpotißimügau-dendum’.comminatur ciuitatibus obßinatitnbsp;in ijuibus fa^te erantplnrima yittutes, amp;nbsp;exahans inßirituconßteturpatri : tentantinbsp;rccitatumpraceptum de dile-äione ‘Dei amp;proximi^oßendit quitfitproMnbsp;mus per parabolam hominis à lerußalem de-ßendentisßAartha minifiranti amp; deßorortnbsp;’^ariaconquerenti, diett ’^ariam elcgiffinbsp;optimam partem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cap. x.
PÖft hxcautedeftgnauit Dominus 8c A. alios feptuaginta duos: 8c mißt illos binbsp;nos ante faciem fuam in omnem ciui-tatem 8c locum quo erat ipfe venturus. Etnbsp;dicebatillisJIMefsis quidem multa,operarij Matt.p.d-autem,pauci.Rogate ergo dominum mefsis
Î Yt
Euangelium
Matt.io.a. Vt mittatoperarios in meflem fuam .lllte.-ec dixit, UDiliges Dominu Deum tuu ex toto Mar.ß.a.b ceego mitto VOS ftcutagnos inter lupos.No corde tuo, amp; ex tota anima tua,amp; ex omni-lite portare lacculum,ncq; peram,neq; cal- bus viribus tuis , amp; ex omni mente tua : amp;nbsp;4.Rs.4.e. ceamenra : l!8c neminem per viam falutaue- proximo tuum fïeut te ipfum.Dixitque illi,nbsp;ritis. In quancunquedomum intraueritis. Rede refpondifti;hoc fac, 8c viues.Ille auténbsp;primùra dicite,pax huic domui.Sc fi ibi fue- volens iuftificare feipfum,dixitadIcfum,Etnbsp;rit filius pacis, requiefeet fuper ilium pax VCnbsp;ftra : finautem, ad vos reuertetur. In eademnbsp;autédomo manete edentes Sebibentes quae
® apudillos funt. Ildignus eft enim operarius Deut.t^îç niercedefua.Nolitetrâfiredcdomoindomû.nbsp;».Tini.5.c. Et in quancunq; ciuitatem intraueritis,8cnbsp;fulceperint vos, manducate quæapponun-turvobis amp; curate infirmos qui in ilia funt,nbsp;8c dicite illis, Appropinquauit in vos regnunbsp;Dei.In quameunq; autem ciuitatem intraueritis, Sc non fufeeperint VOS, exeuntes innbsp;Aftii.ij.g. platcas eins, dicite, IIEtiam pulueré qui ad-hæfît nobis de ciuitate veftra,extergimus innbsp;VOS.tarnen hoclcitote quia appropinquauitnbsp;regnum Dei. Dico vobis quia Sodomis in
C die ilia remiftius erir,quam illi ciuitati. II Vx Matt.ii.c. jjjj- Choroz.iim,væ tibi Bethlàida:quiafîinnbsp;Tyro 8c Sidônefadæ ftiiffent virtutes quaenbsp;fadae funtin vobis, olim incilicio 8c eirierenbsp;fedentes poenitcrent. Veruntamcn Tyro 6cnbsp;Sidóni remißius erit iniudicio, qua vobis.nbsp;Et tu Capharnaum vlq; ad cœlum exaltata:nbsp;Ioh»n*° c infernû demergêris.llQui vos audit,nbsp;’ ’¦ me audit;8c qui vos fpernit,me Ipcrnit. Quinbsp;autem me fperninfpernit eum qui milît me.nbsp;Reuerfi funt autem fêptuagintaduo ciimnbsp;gaudio, dicentes. Domine, etiam dæmonianbsp;fubijciunturnobis in nomine tuo. Etait il-lis,Yidebam fatanam fïeut fulgur decœlo canbsp;dentem. Ecce dedi vobis poteftatem calcan-di fupra fèrpentes 8c feorpiones, 8c fuper o-mnera virtiitem inimici : 6c nihil vobis no-cebit . Veruntamen in hoc nolitegaudere quxnonaufercturabea.nbsp;quiafpiritus vobis fubijciuntur:gaudeteau-
D
Matt.ii.d.
quot;in l'firiiu faaélo.
quis eft meus proximus.'’'Sufcipiens’autcm lefus dixit. Homo quida defcendebat ab lend als in lericho, Scinciditin latrones, quinbsp;ctiâ defpoliauerunt eum:amp; plagis impofitisnbsp;abierunt lèmiuiuo relido. Accidit auté vr fanbsp;cerdos quidâ deicenderet eadem via: amp; vifo
1110 præteriuit.Similiter èc Leuita,cum effet pnbsp;fêcus locum, videreteum pertrâfîjt.Samanbsp;ritanus autera qiiida iter faciens,vénit fêcusnbsp;eum;amp; videos eum,mifêricordia mofus eft.nbsp;Er approprians,alligauit yulnera eius,infunnbsp;densoleü amp; vinü ; Stimponens ilium iniu-métum fuum duxit in ftabulum,amp; cura einsnbsp;egit. Et altera die protulit duos denarîos, 8cnbsp;dédit ftabulario,amp; ait, Curam illius habc:8cnbsp;quodcunq; fupererogaueris, ego cü redieronbsp;redda tibi.Quis horû trium videtur tibi pro-ximus fuifleilli qui inciditinlatrones?At il-
le dixit, Quifecitmifêricordiâinillû,Etait G
1111 Iefus,Vade amp; tu fac fimiliter.Fadum eftnbsp;autem dum irent,amp; ipfê intrauit in quoddânbsp;caftellum.’St millier quædâ Martha nomine,nbsp;cxcepit ilium in domü fuam,amp; huic crat fo-ror nomine Maria.quae etiâ fedens fecus pedes Domini,audiebat verbum illius.Marthanbsp;autem fàtagebat circa ffequens minifteriumnbsp;quæ ftetir,amp; ait, Domine,non eft tibi curxnbsp;quodforormeareliquit mefôlam miniftra-re.**die ergo illi vt me adiuuet. Et rcfpôdensnbsp;illi Doroinus,Martha, Martha,fblicitacSjScnbsp;turbaris erga pltirima. Porto vnum eft ne- 'nbsp;cefîàrium . Maria optimam partem elegit*
»
“Docet difci^ulos orare, oflendens perfeueranti oratione omnia impetrari:eie£{o damonio munbsp;to confutat dicentes quod in quot;Beek^iub eijet-retdttmonia'.mulier quada, diât beata hübe-rat!«« leßußtxerat'.defigno lonte^dere^-na Jußri û 1gt;liniuitif,otnloqtießmplici amp;nbsp;nequa'. Tharifauqw ipfum inuitaueratre-prehendit. murmurante quod illotit pränderet manibus : taxat hypocrifim Tharißeoritnbsp;amp; Seribarumßicens ^uodab bacgtneratio-neex^uireturfanguis omniu prophetarutn:nbsp;CAP. XI.
T faétum eft: cum eflêt in quoda loco A orans, vt ceflauit, dixit vnus ex difei- MattJi.tf.bnbsp;pulis eiusad eû,Domine,docc nos oranbsp;re, ftcut docuit amp; lohannes difeipufos fiios.
s.
té quod nomina veftra feripta funt in cœlis.
11 fn ipfa hora exultauit quot;fpiritu’, 8c dixit. Confiteor tibi pater, domine cœliScterrænbsp;quôdabfcôdifti hxc àlâpiétibus 8c pruden-tibus, 8c reuelafti ea paruulis. Etiam paternbsp;quoniam fie placuitante te.Omnia mihi tranbsp;dira funt à pâtre meo.Et nemo feit quis fit finbsp;lius nifi pater: 8c quis fit Pater,nifi filius, ßcnbsp;cui voluerit filius reuelare . Et conuerfus adnbsp;difeipulos fuos dixit, Bead oculi qui videntnbsp;qux vos videtis.Dico enim vobis q uôd mulnbsp;ti prophetx 8c reges voluerunt videre quænbsp;vos videtis, 8c non videriint : 8c audire quænbsp;auditis, 8c non audierunt .Et ecce quidamnbsp;Legifpentusfurrexit, tentansillum, ôedi- -,---------------......-------j ,-----
E cens,IIMagifter,quid faciendo vitam xternâ Et ait illis, Cùm oratis dicitc, Pater,fandifi-p*’^sidetgt;o.^Ac ille dixit ad eum. In le« quid ceturnomen tiiû.Adueniatregnû tuum. *Pa inmioG-i» fçriptumeft.’quoraodo legis? lUcTclpôdcns nemnoflrum quoddianum oa nobis *hodie
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot; quot; Et
Matt. IJ. b,
Secundum Lucam.
nifi bic alienigena. Et ait illi, Surge, vade.* minem reuereor;tamett quia tnolefla efl mi quia fides tua te fàluum fecit. Interrogatus hi hæcvidua, vindicaboillam, ne in nouißinbsp;P autem à Pharifæis quando venir regnû Dei, mo veniês fugillet me.Aitautem Dominus,nbsp;Refpondit eis amp; dixit. Non venir regnum Audite quid index iniquitatis dicit.Deus au gnbsp;Deicum obfèruatione ; neque dicenr, Ecce tera non faciet vindidam eleftorum fiiorûnbsp;hîc,autecceillic.Ecceenim regnum Dei in- clamantium ad fedieacnode;amp;p3tienti3mnbsp;tra vosefl.Et aitad difcipulos fuos , Veniét habebitin ilbsz’Dico vobis quia cito facietnbsp;dies quando defyderetis videre vnum diem vindiftam illorum . Veruntamen filius ho-iinis;amp; no videbitis. (lEt Dicent vo minis veniés, putas inuenietfidem in terra?
quot; bis,Eccebîc amp; ecceillic.Noliteire, neq; fe- Dixit auté amp; ad quofdamqui infeconfide-ftemini. nâ ficutfulgurcorufcans de fub cœ bant tanqua iufli,amp; afpernabanturcæteros, lo,in ea quæ fub cœlo funt fugetiita erit fi- parabolam iflam , * Duo homines afeende- *dt(ent.nbsp;lius hominis indie fua.Primum autem opor bant in templum vt orarét: vnus Phanfæus,nbsp;tet ilium multa pari, amp; reprobar! à genera-tionehac.llEtficutfaélumeflindiebusNoe:
amp; alter Publicanus.Pharificus flans, hæc a-pudfeorabat/Deusgratias ago tibi,quia no fum ficutcæteri hominunKraptores,iniufli,nbsp;adulteri; velur etia bic publicanus.ieiuno bisnbsp;in fdbbarho.-decimas do omnium quæ pofsi-deo.Et Publicanus alonge flans nolebat nec Cnbsp;oculos adcreliim leuareiled percutiebatpe-Aus fuû,dices,Deus propitius eflo mihi pecnbsp;catori.Dico vobis,defcendit hic iuftificatusnbsp;in domum fuam ab illo . Ilquia omnis qui fe Supra.i4xnbsp;exalrar,humiliabirur;amp;qui fc humiliât, ex-altabitur. (lAfferebantautem ad ilium Sein- Man.ijb.nbsp;fantcs,vteos tangeret. Quodcum vidèrent Marc.io.bnbsp;difcipuli,increpabant illos.Iefus autem connbsp;uocas illos dixit,Sinite pueros venire ad me:
amp; nolite vetare eos . tabu efl enim regnum Dei.Amedico vobis quicunq; non accepe- Qnbsp;rit ree;num Dei ficutpuer, non intrabrt in Matt.ij.bjnbsp;------ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Marc.io.fagt;
’ ira erit amp; in diebus filij hominis.Edebant amp; bibebant, vxores ducebant amp; dabâtur ad nunbsp;F prias vfq; in diem qua intrauit Noe in area:
amp; venir diluuiûjamp;perdiditomnés.Similiter ^'ne.ij,.c. Ilficut faélum efl in diebus Lot,Edeb5t amp; binbsp;bebant,emebant vendebant,plantabanr amp;nbsp;ædificabanf.qua die autem exij r Lot,.à Sodonbsp;mis,pluitignem amp; fulphur de cœlo, amp; om-nes perdidit. fècundum hæcerit qua die fî-lius hominis reuelabitur.Inilla hora qui fuenbsp;rit in tcfto,amp; vafa eius in dotno, ne defeen-dat tollere ilia : amp; qui in agro , fimiliter nonnbsp;redeat rétro. Memores eflore vxoris Lot.nbsp;*1?» ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quæfî‘erir animani ïtTam faluam
^iarci.g.d’ filcere, perderillam ; St quicuriqjperdiderit 12.d illam,viuificabit eâ.llDico vobis, in ilia no-’.Thêfquot;*'a âeerunt duo in leAo vno:vnus llafTumetur, iH ud.Etinterrogauit eum quidam princeps,
amp; alter relinquctur.duæ eriinr molentesin dicens,Magifler bone,quidfaciens vitâ æter vnum: vna alTumetur, amp; altera relinquetur. na pofsidebo.’Dixit aût ei Iefus,Quid me dinbsp;tgt;duo in agro:vnus afrumctur,amp; alter rélin-quetur’. Refpondenresdicuntilli, Vbi Do- data nofli,llNon occides,Non mœchaberis,nbsp;mine? Qui dixit illis, Vbicunquefucritcor- Non furtum facies, Non falfum teflimoninnbsp;pus,illuccongregabuntur amp;aquilæ.
cis Bonn? nemo bonus nifi folus Deus.Ma-
2 Exod.iO.e
lt;iices,Honora patrem tuum amp; matrem ƒ Q^i ait, Hæc omnia cuftodiui à iuuentute mea.nbsp;Quoauditolefusaitei, Adhiic vnum tibinbsp;tleeft:omniaquxcunque babes vende, amp;danbsp;pauperibus, amp; habebis thefaurum in cœlo;
amp; venijequere me.His ille auditis contrifta fds eft.-quia diucs erat valde. Videns autemnbsp;lefus ilium triftemfadum,dixit,Quam difficile qui pecuniasbabent, in regnum Deinbsp;intrabunuFaciliuseft enimcamelum perfonbsp;ràmçn acus tranfire^quam diuitem intrare innbsp;regnum Dei.Et dixerunt qui audiebant, Ecnbsp;quis poteft faluus fieri?Altillis,Qu« impof-fibilia funt apud homines,pofsibilia funt a-pud Deü.Ait autem Pctrus,Ecce, nos dimi-fimus omnia, amp; lecuti fumus te. Qui dixit
S. Terparabolam de indice irùquitAtis amp; '^i-dua importuna docet fèmper orandum : per parabolam 'verb deTharißo drpublicano,nbsp;quomodo [ît orandum’. pueros àfi repelli 've-tat : diues quià îuuentute omniaß ßruaffenbsp;pracepta dicébàt audito Chri^l^i conßlio denbsp;omnibus relinefuendis abijt triflis’.nbsp;nbsp;nbsp;quid e-
rit pramij omnia propter Cbrifium reîinque-tibus’.pradicitfuam paßionem,amp;prope /e~ rich cacum illuminât.
CAP. XVIII,-
Icebat autc 8c parabolaadillos quo-niam oportet II fèmper oràre 8c non deficere, dices. Iudex quidam erat innbsp;quads ciuitate,qui Deum no timebat, 8c honbsp;minem non reuerebatur. Viduaautem quæ- eis. Amen dico vobis, nemo efl qui reliquitnbsp;dam erat in ciuitate illa:8c veniebat ad eum,nbsp;dicens,Vindica medc'aduerfario tneo.Et nonbsp;lebat per multum tempus . Poll hæc autem piat multo plura in hoc t^ore. Sein fæculonbsp;dixit intra fe,Et fi Deum non timeo^nec ho venture vita «ternam.Aflumpfit auté lefus
do mû aut parentes,aut fratres,aut vxorem, aut filios propter regnum Dei, non reci------K_ , nbsp;nbsp;nbsp;• .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;--^ore,amp;infæculo
Matt.to.b ’ Marci.io.«nbsp;duo-
; Euangelium
duodecim,amp; ait illis, Ecce alcendimus lero accipere fîbi regnum,amp; reuerti. Vocatis au- C tolyinam, amp; confummabuntur omnia quae tem decem lèruis fuis dédit eis decem mnas,nbsp;lcripta funt per prophetas de filio hominis. amp; ait ad illos, Negotiamini dum venio. Ci-tradeturenim Gétibus,amp;illudetur,amp; flagel ues autem eins oderant eum ; amp;milèrunt
vtAiix* xjvuuujjVw nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;UV9 aUVVUJnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VUV4OWU vwui • iiiüwi uii*
labitur,amp; conlpuetur: amp; poftquam flagella legationem poft ilium, dicentes, Nolumus uerintoccidéteum,amp;tertiadiercfurget. Et ‘nbsp;ipfi nihil horum intellexerunt.amp; erat verbünbsp;iftudablcoditumabeis, amp;no intelligcbantnbsp;quæ dicebantur.Fadum eft autem cum ap-Matt.io.d propinquaret lericho, llcæcus quidam lede-Marc.i^ lècus viam, mendicans. Et cum audiretnbsp;turbam prætereuntê, interrogabatquid hocnbsp;cflet.Dixcrunt autem ei quôd lefus Nazare-nus tranfiret. Et clamauit, dicens, lelu filinbsp;Dauid miferere mei.Et qui præibant, incre-pabant eum vt taceret. Ipft verô multo ma-glsclamabatjFili Dauid milèrere mei. Stansnbsp;autem lefus iufsit ilium adduci ad fe. Et cûnbsp;appropinquaflet,interrogauit illum,dicens,nbsp;Qmd tibi vis faciam? At ille dixit. Dominenbsp;vt videam. Et lefus dixit il li, Reljjice ; fidesnbsp;tua telàluumfecit.Etconfeftim vidif.amp;le-quebatur ilium raagnificans Deum. Et om-nis plebs vt vidit,dedit laudem Deo.
.S. ^^cchtsum murmurantjhuf diuertit :parabolam refert de homine nobili,nbsp;quiabiensad regnum acàpiendtim tradiditnbsp;decetnßruis decem mnas, quem dues fuperfenbsp;regnare nolebat :fuper pullum afin» intransnbsp;cum bonore lerofolymam ,fletfuper illam,nbsp;pradicit^euertendam, amp; ingrejfus eijcite^nbsp;mentes ac’vendente s,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cap. xix.
A 't T ingreflusperambuIabatlericho.Et 1^ ecce vir nomine Zacchæus : amp; hicnbsp;•^^'princeps erat publicanorum , amp; iplènbsp;diues.amp; quærebat videre lefum quis eflet.-amp;nbsp;non poterat præ turba,quia ftatura pufillusnbsp;erat.Et præcurrens alcédit in arborera lÿco-morum vt videret eunrquia inde erat tran-fiturus. Et cùm veniflet ad locum,fufpiciésnbsp;lefus vidit ilium, amp; dixit ad eura,Zacchæe,nbsp;feftinans delcende: quia hodie in domo tuanbsp;oportet me’manere.Et feftinâs defcendit:8cnbsp;excepitilium gaudens. Et côm vidèrent o-mnes, murmurabant, dicentes quôd ad ho-g minem peccatoremdiuertiflet.Stans autemnbsp;•lefum. Zacch:^us dixit ad’Dominum’, Ecce dimi-diumbonorum meorum,Domine, dopau-peribus : amp; liquid aliquem defraudaui, red-do quadruplura.Ait lefûsad eum, Qmahonbsp;dielàlus domui huicfadaeft.-eo quôd amp;ipnbsp;Matt.iS.b. lè filius fit Abrahæ.IlVênit enim filius hominbsp;nis quxreje amp; làluum facerequod perierat.nbsp;Matt.îj.b. Hæc illis audientibus adijciqns dixitparabonbsp;lara, eo quôd eflèt prope lerulàJera, amp; quianbsp;exiftiraarent quôd confeftira regnum Deinbsp;manifeftaretur. Dixit ergo , Homo quidam nobilis abij t in regionem longinquam
hune regnare fuper nos. Et fadum cft vt re-diret accepte regno : amp; iußit vocari fèruos, quitus déditpccuniam : vtfeiret quantumnbsp;quifque negotiatus elîèt. Vênit autem pri-muSjdicenSjDomine, mnatuadecetn mnasnbsp;acquißuit.EtaitillijEugeboneferue^quiain.nbsp;modico fuifti fidelis,eris poteftateni habensnbsp;fuper decem ciuitates.Et alter venit^dicens.nbsp;Domine mna tua fecit quinq; mnas.Ethuicnbsp;ait. Et tu efto fuper quinq; ciuitates. Et alter vênitjdicenSjDoraine, ecce mna tuaquanbsp;habui repofitam in fudario . timui enira te,nbsp;quia homo auftêrus esrtollis quod non po-fuifti,amp;metis quod non feminafti,Dicitei, pnbsp;Deoretuo tciudico férue nequam . feiebasnbsp;quôd ego homo auftêrus fum,tollens quodnbsp;non pofui,amp; metens quod non feminaui:8cnbsp;quareno dedifti pecunia mcamadmenfam,nbsp;amp; ego venienscum vfuris vtiq; cxegiflêm ilnbsp;Iam?amp;aftâtibus dixit, Auferteabillo mna,nbsp;amp; date illi qui decem mnas habet.Et dixerûtnbsp;ei,Domine,habet decem mnas. 11 Dico auté Supr».8-^'nbsp;vobis quiaomni habenti dabitur’.'ab eo au-tem^ui non habet,amp; quod habet aufereturnbsp;ab eo. Veruntaraen inimicos meosillosquinbsp;noluerût me regnare fuper fe,adducite hue:
amp; interficite ante mc.llEt his didis præcede Ma«.»'-*' bat afeendens lerofolymam . Et fadum eft: Marc-”' 'nbsp;cumappropinquafl'etad Beth-phage amp; Be-thaniam,ad montem qui vocatur oliueti,minbsp;fit duos dilcipulos fuos,dicens,Ite in caftel-lum quod contra *eft : in quod introeuntesnbsp;inuenietis pullum afinx alligatû , cui nemonbsp;vnquam hominum fedit:foluiteftlum, Seadnbsp;ducite.Etfiquis vosinterrogauerit. Quarenbsp;foluitis.^ficdicetis ei, QmaDominus operanbsp;eiusdeß'derat. Abierunt autem qui mifsie-rant;amp; inuenerunt ficut dixit illis, ftanteranbsp;pullum.Soluentibus autem illis pullum,di-xeruntdominieius ad illos , Q^id foluitisnbsp;pullum.’’ Atilli dixerunt, Qma Dominusnbsp;eum neceflârium habct.llEtduxerunt ilium Fnbsp;adlefum.Et iadantes yeftimenta fua lupranbsp;pullum, impofuerunt lefum.Eunteautemnbsp;illo fubfternebantveftimentafuainvia. Etnbsp;cumappropinquarct iam addefeenfum monbsp;tis oliueti, cçeperunt omnes turbæquot; defeen-dentium’gaudentes laudareDeum vocemanbsp;gna,fuperomnibus quas viderant virtutibusnbsp;dicentcs,Bcnedidus qui venit Rex in nominbsp;ne Domini,pax in clt;e1o.*amp; gloria in excelfis.nbsp;Et quidam Pharifiçorum de turbis dixeruntnbsp;ad ilium, IlMagifter increpa dilcipulos tuos. Mar«,
Quibus
c
noftrafiâthæreditas.Eteicdum ilium extra
Mätt.il. b. Marc. II. b.
Ifaix.fS.c llt;rcm,7.b.
Secundum Lucam.
minus vinea:?venier,amp; perdetcolonos iltos amp; dabit vineam alijs. Quo audito dixeruntnbsp;illijAbfîtJlllle autem aipiciens eos,air,Qnid Pfal.117,4.nbsp;eft ergo hoc quod fcriptû eft,Lapidé quemnbsp;reprobauerunt ædificantes, hicfadus eft innbsp;caput anguli.'’Omnis qui cecident fuper illunbsp;lapid3m,conquaiîâbitur.-fuper q uem autem
Adü. 4.b.
Rcroa.o.n. i.Petri.i.4nbsp;Ifaise. aS.d
fàccrdotû 8clcnbaE8c principes plebis quæ-rebant ilium perdere : 8c non inueniebant quid facerent illi. Omnis enim populus fu-Ipenfus crat,aiidiens ilium.
J. 2\fo» diât facerdotibM ac Scribis lt;jua pote-ßatebac nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nec iUi rejjiitnaibani ai
prapoßtam is Iohannis baptißmo quislîionc; parabolam refert ie yinitoribus , ^ui caßsnbsp;Domini ßruisetiam filium eius occideïunt'.nbsp;tentatuT lefius detributo Ctsfiaridando, amp; nnbsp;Saiducais derefiurrehlione : quomododitunt imaginem 8c inlcriptionem? Rclpondentesnbsp;Chrißum filium ejßt Dauid: cauendum à 'nbsp;Scribisambitiofis.
___ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. XX.
1 T fadumeft:in ynadierum docente Mitth.Ji.c l’ illo populum in templo 8c Euangeli-Marti.ii.d -*‘—*zante,coniienerunt principes làcerdonbsp;tum 8c Scriba;cum lènioribus,8caiuntdicé-tes ad illum,Dic nobis,in qua poteftatc hæcnbsp;facis.'’aut;quis eft qui dedit tibi hanc poteftanbsp;tcm?Refpondens autem lefus dixit ad illos,nbsp;interrogabo vos 8c ego vnum verbum.Ref-pondetemihi, Baptifmus Iohannis de cœlonbsp;erat,an ex hominibus.'’At illi cogitabant intra fe,dicentes. Quia fi dixerimus de cœlo:dinbsp;cet,Quare ergo nô credidiftis illi? Si autemnbsp;dixenmus ex hominibus, plebs vniuerlàla-pidabit nos; certi funt enim lohannem pro-g phetam eile. Et refpöderunt le nefeire vndenbsp;Matt. ii.d. elTet.Et lefus ait illis, Neque ego dico vobisnbsp;Marc.u.a. in qua poteftate hæc facio.Cœpit autem di-ler'em'i’d. cereadplebem parabolahanc,Homo*plan-tauit vineam,8c locauit earn colonist 8c iplènbsp;peregrefuit multis temporibus. Et in tem-pore’mifit ad cultores lèruû,vt de frudu vinbsp;neæ datent illi. Qm cæfum dimilêrunt eumnbsp;inanem. Et addidit alterum feruum mittere.nbsp;Illi autem hunc quoq; estdentes 8cafficien-tes contumelia ,dimilerunt inanem.Et addinbsp;dit tertium mittere; qui 8c ilium vulncratesnbsp;eiecerunt.Dixit aüt Dominus vinex, Quid
Quibus ipfe ait,Dico vobis quia fi hi tacue- Faciatn? mittatn filium meum diIeAum:for-rint^lapidesclamabunt. Et vtappropinqua- fitancum huncviderint,verebûtur. Q^em uit,vidensciuitatem,fleuitfuperillâjdicens, cum vidiflêntcoloni,cogitaueruntintrafe,nbsp;G Quia fi cognouifiès amp; tu, amp; quidem in hac dicentes.Hic eft ha:res,occidamus ilium, vtnbsp;die tua,quæ ad pacem tibi. nune autem ab-icondita fiint ab oculis tuis. Quia venient vineâ,occiderunt.Quid ergo faciet illis Dodies in te:amp;circundabunt teinimicitui val- minus vineæ.'venier,Ôcperdetcolonos iltosnbsp;lo,amp;circundabuntte, Sceoangullabunt tenbsp;vndiq;,8cad terramprofternent te, amp; filiosnbsp;tuos qui in te funt.amp; nô relinquent in tela-pidem fuper Iapidem:eo quôd noncognouenbsp;ris tempus vifitationis tuæ. Il Etingreifus innbsp;templum cœpit eijeere vendentes in illo amp;nbsp;ementes,dicens illis,Scriptum eft,IIQmado ceciderit, comminuet ilium. Et quxrebancnbsp;mus mea,domus orationis eft. Il Vos autem principe» iàcerdotum amp; Scribæ mittere innbsp;feciftis illam fpeluncam latronum . Eterat ilium manus ilia hora:8ctimueruntpopulH.nbsp;docensquotidiein templo.Principes autem cognouerunt enimquôdadiplbsdixerit fi-militudinem hanc.EtobfêruanteSjmiferunt Pnbsp;infidiatores qui fe iuftos fimularent:vt cape Matt.ti b.nbsp;renteum in fêrmone,'amp;’traderent illû prin-cipatui amp; poteftati prxfidis. Etinterrogauenbsp;runteum, d]centes,Magifter,lcimus quia renbsp;lt;Sè dicis amp; doces; amp; non accipis perfonain,nbsp;fid viam Dei in veritatc doces. licet nobi»nbsp;tribu turn dare CiElari,annon.'’Conß'deransnbsp;autem dolum illorum,dixitad cos,Quid menbsp;tentatis?oftédite mihi denariu. Cuius habetnbsp;dixerunt, Cælàris. Etait illis,IIRedditeergo Ronia.ijxnbsp;quæfunt Cæfaris,Cælàri;amp;quatfuntDei,nbsp;Deo. Et non potuerunt verbum eius repre-hendere coram plebe : amp; mirati in refjjonfonbsp;eius,tacuerunt. Acceflêrunt autem quidam gnbsp;Sadducæorum qui negant efle refurretftionê,nbsp;amp; intcrrogaiierunt eum,dicentes,Magifter,nbsp;llMoyfcs Icripfit nobis,Si frateralicuiusmornbsp;tuus fnerit habens vxorem,amp;hic fine liberisnbsp;fuerit, vt accipiat earn frater eius vxorem,8cnbsp;fufeitet fernen fratri fuo. fêptem ergo fratresnbsp;eranf.Sc primus accepit vxorem,amp;mortuusnbsp;eft fine filijs.Et lêquens accepit illam: amp; ip-iè mortuus eft fine filio. Et tertius accepitnbsp;illam.Similiter amp;omnes fèptcm.amp; non re-liquerunt lemen ,8c mortui funt.Nouilsimènbsp;omnium mortua eft 8c mulier.In refuredionbsp;ne ergo cuius eorû erit vxor?fiquidem fepténbsp;habuerunt eâvxorem .Etait illis Iefus,Filijnbsp;huius làeculi nubunt,8c tradutur ad nuptias:nbsp;illi veto qui digni habebûtur fæculo illo 8cnbsp;refurredioe ex mortuis, neqj nubût,neq; dunbsp;eût vxores,neq; vitra mori poterût.îcqualesnbsp;enira angehs funt:8cfîlij funt Dei, cum fintnbsp;filtj refiirredionis.Quia vero refurgant motnbsp;tui,8cllrMoylès oftédit,fecus rubû Ècut dicit j.k,nbsp;DominûjDeum Abraha, 8c Deum ilàac, 8cnbsp;Deum lacob.Deusaütnoneft mortuorum,nbsp;lèdviuorum.oés enim viuuntei,Relpôdennbsp;tes auté quidam Scribarû dixerunt etMagi-
fter.
-ocr page 348-Eu^ngelium
tiam:cui non poterunt refiftere 8c contradi-cerc omnes aduerlàrij veftri. Trademini aût D à parentibus 8ç fratribus 8c cognatis 8c ami-cis;8c morte afficiét ex vobis. 8c eritis odionbsp;omnibus*propter nomen meum.‘Sccapillusnbsp;décapité veftro non peribit. In patientia venbsp;ftrapoßidebitis animas veftras . liCumau- Matt.i4.b -tem videritis circundari ab exercitu lerufà- Djoiê.p'.g’.nbsp;lem,tunc fcitote quia aporopinquauit defo-latio eius. tuncquiin ludæafunt,fugiantnbsp;ad montes;8c qui in medio eius,di(ccdant;8cnbsp;qui in regionibus, non intrent in eam; quianbsp;dies vltionis hi funt,vt impleantur omnianbsp;quæ fcripta funt.Væ autem prægnantibus 8c Enbsp;riütrientibus in illis diebus. erit enim præflunbsp;ra magna luper terra, 8c ira populo huic. Etnbsp;cadent in oregladij : 8ccaptiui ducentur innbsp;omnes gentes.8c lerußlem calcabitur à Gennbsp;tibus:donecimpleâtur tempora nationtim.nbsp;llEteruntfignainfole8c luna8cftcllis:8cinnbsp;terris preflura gentium præconfufionefoni ifaiæ.i^.b.nbsp;tus maris 8c flu6tuum,arefcentibus homini- Ezec.ji.l»-«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-or.-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r loeLj.e.
bus prætimoré 6c expeôtatione, quæ luper-uenieut vniuerlb orbi.nam virtutes cœlorû mouebuntur: 8ctune videbuntfilium hominbsp;nisveniétem innubecum poteftate magnanbsp;8cmaieftate. Hisautem fieriincipientibus, pnbsp;refpicitc 8c leuate capita veftra; llquoniâ ap- Ronja.8.d«nbsp;propinquat redemptio veftra. Et dixit illisnbsp;fîmilitudinem, Videte ficulnea 8c omnes arbores .-cum producuntiam ex {èfruftum,fcinbsp;tis quoniam propê eft æftas, Ita 8c vos cumnbsp;videritis hæc fieri,(citote quoniam propè eftnbsp;regnum Dei. Il Amen dico vobis quia non Roni.i3-lt;lt;-præteribit gencratio hæc, donee omnia fiât.nbsp;Cœlum 8c terra trafibunt: verba autem meanbsp;non tranfibunt. Attendite autem vobis ne qnbsp;fortè grauentur corda veftra in crapula 8c e-brietate 8c curis huius vita; ; 8c fiiperueniatnbsp;in vos repentina dies ilia. tanquam laqueusnbsp;enim fuperueniet in omnes qui lèdent fupernbsp;faciem omnis terræ.Vigilateitaq;,omnitemnbsp;pore oranteSjVt digni habeamini fugere iftanbsp;omnia quæ futura funt, 8c ftare ante filiumnbsp;hominis. Eratautem diebus docens in tem-plomodibus verô exiens,morabatur in mote qui vocatur Oliueti. Et omnis populusnbsp;quot;manicabat’ad eum in templo audire eum. i.
5. Cogitant fr'mcipes faterdotum de occidendo lejù, quem yendit ludas : iubetÿararifia-^nbsp;fiha'.panem in corpusfuum amp; yinum in fannbsp;guinem confier ata traditdifcipulis^pracipiesnbsp;yt idem faciarit’.Contentio difcipulorum quisnbsp;eorumfit maiorpradicit trinam Tetri nega-tionem, iubensyenditunicam amp;emigladtu:nbsp;pofiprolixam in agonia^ orationem, amp;fiido-rem inflarfanguinis in terram decurretis, canbsp;piturà ludais, quorum yni Tetrus abfciditnbsp;auri-
fterjbeneJixiftLEtampliâs nonaudcbant eum quicquam interrogare.Dixit autcm adnbsp;illoSjQuomodo dicunt Chriftuni,filium ef-fè Dauid: amp;ipfèDauiddicit in libro^Pfal-njorum.llDixit Dominus Domino meo,fe-Q deadextns meis,donecpona inimicos tuosnbsp;Pfal-iop.a fçabellum pedum tuorum?Dauid ergo Do-Ma^ttV**ï’ir^’^”'ill‘”^vocat:amp;quomodo filins eiusnbsp;Marcui.a'. cft ? Audiente autem omni populo, dixitnbsp;difcipulis fuis , Attendite à Scribis qui vo-lunt ambulate in ftolis, amant Gluratio-nes in foto , 8c primas cathedras in fÿnago-gis, 8c primos dilcubitus in coniiiuijs. quinbsp;deuorant domos viduarum:fimulantes longa m orationem.Hi accipient damnationemnbsp;maiorem.
5. l^iduam duo minuta ofi'erentemprxfert di-uitibtts multa ojfmmtbuiifubuerfionsm tem ^lifiriediàty'varid^ueprielia ,affli^lwnesamp;nbsp;perfscutionet, aduerfut ijuaroborat jdpoßo-iûi'.prtedicit quoijuefubuerßonem lerufalem,nbsp;amp; ludaorumcaÿtiuitatem ac dilßerjione'.denbsp;fignispraaffuris iudiâum’.cauedum à crafunbsp;la^ebrietate^curujj huitts yita, ô* yigilandunbsp;acorandum.
C kV. XXI.
A '1'^ Efpiciens autem viditeos quimitte-Marc.ii.d. bant munera fua in gazopbylacium ^diuitcs. Vidit autem 8c quandam vi-duam pauperculam mittentemæra minutanbsp;duo. Etdixit, Verèdico vobis quia viduanbsp;hæcpauper, plusquàm omnes mifit.namnbsp;omnes bi,exabundanti fibi miferuntin munera Dei.'hæc autem ex eo quod deeft illi,o-B mnera vidum fuum quemhabuit mißt. Etnbsp;Marcuj?»^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;temp.lo quôdbonis
Supraji.g. lapidibus 8c donis ornatum eflet,dixit,Hæc quæ videtisjveniét diesinquibus non relin-quetur lapis fuper lapidé qui nôdeftruatur.nbsp;Interrogauerunt autem illum,dicétes, Præ-ceptor quando hæceriint ; 8c quod fignumnbsp;cum fieri incipient.Qui dixit, Videte ne fedunbsp;camini.multi enim veniétin nomine meo,nbsp;dicentes quia ego fùm: 8c tempus appropmnbsp;quauit,nolite ergo ire pofl eos.Cum autemnbsp;audieritis prælia 8c lèditiones,nolite terreri:nbsp;oportet primum hæcfieri,fêdnondû ftatimnbsp;Q finis.Tunc dicebat illis, Surget gens contranbsp;gentem,8c regnum aduerfus regnum;8c ter-ræmotus magni crût per loca, 8c peftilentiænbsp;8c fames, terroresq; decœlo,8cfigna magnanbsp;erunt.Sed ante hæc omnia iiiijciet vobis manbsp;nus fuas:8c perfèquétur tradentes in ßmagonbsp;gas 8c cun;odias,trahétes ad regès 8c præfidesnbsp;propter nomen meum. continget aût vobisnbsp;in teftimonium.Poniteergoin cordibus venbsp;ftris non præmeditari quemadmodum re-Ipodeatis.ego enim dabo vöbis os amp; Gpien-
-ocr page 349-Secundum Lucam.
aur'iculam, conquerhur quod ad eum quaß ad latranem caßendum exierint : in domonbsp;principifßiterdotum ter à Tetro negaturnbsp;à ludaü caditurac illuditur , amp; maneinnbsp;tontilio interrogatugt;s fatetur je Deißlium.
C XXII.
AA Ppropïnquabat autem dies feftus *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» quidiciturPafcha : amp;
.1, “^quærebant paincipes (acerdotum amp; Scribæ qiioniodo eum interficerét : timebatnbsp;'¦ vero plebem. Ilintrauit autem fatanas in lu-dâ quicognominabaturlfcariótes,vnum denbsp;duodecim:8c abijt,amp; locutus eft eum princinbsp;pibus facerdotum Sc magiftratibus^quemadnbsp;modijm ilium traderet eis. Et gauifi funt; Scnbsp;padi funt pecuniam illi date. Et fpopondit.nbsp;E t q uxrebat opportunitaté vt traderet iliumnbsp;fine turbis.Vênitaüt dies azymorum^in quanbsp;necelTe erat occïdi pafcha. Et mifit Petrumnbsp;Sc Iohanné/licens,Euntes parate nobis paf-. U cHa^vc maducemus.Atilli dixerunt^ Vbi visnbsp;paremus? Et dixit ad cos^ Ecce^ introeunti-
• ,, nbsp;nbsp;nbsp;bus vobis in ciuitatem occurret vobis homo
amphoram aquæportans ; lequiminieum in domum in qua intrat,Sc dicetis patrifaminbsp;lias domus, Dicit tibi Magifter, Vbi eft di-uerforiü vbi palcha cum dilcipulis meis mâ-ducem ? Et iple oftendet vobis cœnaculum cuti funt aüt ilium Sc dilcipuli. yEtcumper Matt.itf.Jnbsp;magnum ftratum:8cibi parate. Euntesauté ueniflet adlociï^dixit illis,Orate,neintretisnbsp;inueneruntficutdixitillisiScparauerutpaf- 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ir. • z-
cha.ilEtcum faâaeflethora , difciibuit, Sc duodecim Apoftoli cum eo, Sc ait iJlis,De-lyderio defvderaui hoe pafcha maducare vo-bifcu.antequapatiar. Dieoenim vobis quianbsp;ex koe non manducabo illud,donec implea-tur in regno Dei.Et accepto calice gracias e-git, Sc dixit, Accipite, Sc diuidite inter vos.nbsp;dico enim vobis quod non bibam de gene-ratione vitis^donec regnum Dei veniat.llEtnbsp;accepto pane gratias egit, Sc fregit: Sc deditnbsp;eiSjdicenSj Hoe eft corpus meumj quod pronbsp;vobis datur.hocfacitein meam cómemora-tionem.Similiter Sc calicem^poftquam cœ-nauit,dicenSjHiceft calix nouura teftamen
C turn in fanguuie mco^qui pro vobis funde-^’n.i.6.b tur.llVeruntamen eccehianus tradentis me, loTnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft in menfa. Etquidem filius homi
nisjllecundum quoddefinitum eft,vadit:ve-runtameo væ homini illi per q.uemquot;trade-tur’. Et ipfi cœperunt quærere inter le quis ^W.4o.c. eflet ex eis qui hoc faduruseflet. liFaóta eftnbsp;Miîklo’.f. intern Sc eontentio inter eos, quis eorû vi-deretur elfe maior. Dixit autem eis, Regesnbsp;gentium dominantureorum:Sc qui poteftanbsp;tem habet fuper eos,benefici vocantur. Vosnbsp;ß- ¦ auté non ficzled qui maior eft in vobis, fiatnbsp;“ 'quot;mintr fîcut*iunior’:8c qui præcefloreft , ficutmi-niftrator.Nam quis maior eft, qui recumbit.
33 an qui miniftrat ? none qui recurabit f Egonbsp;aût in medio veftru fum fîcut qui miniftrat.nbsp;vosaûteftis, qui permâfiftis mecum in téta-tionibusmeis. Etegodifpono vobisficutdi-fpofuit mihi pater meus, regnû.-vt edatis 8c binbsp;bâtis fuper menlâm meam in regno meo, 8cnbsp;fedeatis fuper thronos indicates duodecim j)nbsp;tribus Ifrael. Aitautem Dominus,'’Simon,/j-iwfl»/,nbsp;Simon’, cccefatanas expetiuit vos vt cribra-ret ficut triticinego aût rogaui pro te vt nonnbsp;deficiat fides tua:8ctualiquadocóuerfus,cÓnbsp;firma fratres tuos. Qui dixit ei, Domine,te-cum paratus fum Sc in carcerem Sein mortem ire. IlEt ills dixit, Dico tibi Petre, nonnbsp;cantabithodie gallus, donee terabnegesnofnbsp;fe me.Et dixit eis, Quando mifi vosüfine làc Matt.io.bnbsp;culo Sepera Sc calceamentis; nûquid aliquidnbsp;defuit vobis.'’At illi dixerunt,Nihil.Dixît ergo eis, Sednunc qui habet lâcculû tollat, fi-militcr Sc peraiSc qui nô habet, vendat tunica fuam, Sc emat gladium. Dico enim vobisnbsp;quoniâ adhuc hocdquod feriptum eft oprtct Ifaiæ.sj.d.nbsp;impleri in me.Et cum iniquis deputatuseft.
Etenim ea quæ funt de me,fiaé habent.At il loIun.iS.a. li dixerunr,Domine, ecce duo gladij hic.Atnbsp;illedixit eis,Satis eft.Et egrefiiis ibat fecun-dum cofuetudinem in môtem oliuarum.Se-
1 . Marc«!4«dnbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ E
intentationé.Et ipfèauulfiis eft ab eis quan turn iaólus eft lapidis : Sc pofitis genibus o-rabat,dicens,Pater,fi vis trasfer calice iftumnbsp;à me.Veruntamen nó mea voluntas, fed ruanbsp;fiat. Apparuit aût illi angelus de cœlo eófornbsp;tans eum.Et fadus in agonia,prolixins ora-bat. Et fadus eft fudor eius ficut guttæ fan-guinis decurrentis in terra.Et cum furrexif-fet ab oratione,8c veniflet ad dilci pulos fuos,nbsp;inuenit eos dormientes præ triftitia.Et ait ilnbsp;’lis, Quiddormitis.^furgite, orate, neintretis
in tenrationê. Adhuc eo loquente,ecce tur- Matt, itf.e ba : Sc qui vocabatur ludas, vnus de duode- lohak'iî.anbsp;cim,antecedebat eos, Scappropinquauit le-fu vt olcularetur eum.Iefus aût dixit illi, lu-da,olculo filium hominis tradis? Videtes aûtnbsp;hi qui circa ipfum erat quod futuru erat, di-xcrunt ei,Dom.ine, fi percutimus in gladio.'’nbsp;Et pereufsit vnus ex illis feruû principis fa-cerdotum:8c amputauit auriculaeius dexte-ram.Relpondens aût lefus, ait, Sinire,v{quenbsp;hue. Et cum tetigifïet auricula eius, fànaûitnbsp;eum. Dixit auté lefus ad eos qui vénérât adnbsp;le,principes làcerdotum ôc magiftratus téplinbsp;Sc feniores,Q^afi adlatronc exiftis cum gladijs Sc fuftibusiCum quotidie vobifeû fue-rim in téplo,nô extendiftis manus in me.fednbsp;hæc eft hora veftra,8c poteftas tenebrarum.nbsp;llCôprehendentes aût cum duxerunt addo-
e mura
’•Car.ii. e
Euangelium
mum principis lacerdotum : Petrus veró fe-loan.iS.c quebatur «ilonge,llAccenloautéignein me-Mar-i atrij, amp;circunlêdétibus illis, erat Petrus loan.'iS.e^^ iu medio eorum.Qj^em cum vidiflecancillanbsp;quxdâ fedétem ad lumen, amp; eum fuilTetin-tuita,dixit,Et hic cum illo erat.At illc nega-uit eum,dicens- Mulier, no noui ilium.llEtnbsp;loan.iS.e. poft puhllumalius videnseum, dixit, Ettunbsp;dc illis es. Petrus vei ó ait,O homo^nó fum.nbsp;Etinteruallo fado, quafi horx vnius, aliusnbsp;quidaaffirmabat,dices, Verè Sé hiccumillonbsp;erat.nam Sé Galilæus eft. Et ait Petrus,Ho-mo,nelcio quiddicis.Et côtinuôadhuc illonbsp;G loquentecantauitgallus,Etcôuerfcfs Dorainbsp;nus refpexit Petrû. Et rccordatus eft Petrusnbsp;Matt.xfi.c. verbi Dominijlîcutdixerat,(lQijiapriusqu5nbsp;Iohan.13. d gaJius cantet, ter me negabis.Et egreflus foras Petrus fleuitamarè. Et viri qui tenebantnbsp;•'iefnm quot;illum’,illudebant ei,cædctes.Et velaueruntnbsp;eum,8é percutiebant faciem eius,Scinrerro-gabât eum,dicentes,Propbetiza,quis eft quinbsp;te percußit?Et alia multa blafphemâtes dicenbsp;Max'’’7'’' bâtineum.üEtvtfaduseft dies,côueneruntnbsp;iohaiius'c feniores plçbis Sé principes lâcerdotû 8é Sert
bæ,8c duxerunt ilium in côcilium fuum,di-cctes,Si tu es Chriftus die nobis .Et ait illis. Si vobis dixero, non credetis mihi: lî auté amp;nbsp;interrogauero, non refpondebitis mihi, ne-que dimittetis. ex hoc autetn erit filius hominbsp;nis fêdens àdextrisvirtutis Dei.Dixcruntaunbsp;tem omnes, Tu ergo es filius Dei? Qui ait.nbsp;Vos dicitis, quia ego fum. At illidixerunt.nbsp;Quid ad hue defy deram us teftimonium.'ipfinbsp;enim audiuimus deore eius.
S. ^ceufatus coraTilato mîîtuur aiHiro-dem, qui ilium Jjiretum illu/tf.’Pilaun cona-tur ipfum dimiitere ^profjoßto “Barabba ho~ micida, amp; promiff^a castigation:: ludxis tarnennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adiudicatur^duSuf-
queadfuppliduyctat mulieresfuper fiflere: cum latronibus crucifixui, patrem or at pronbsp;trucifigentibus-. irridetur àprtneiptbus^ amp; ànbsp;militibus acetum offcrentibuf.pofitafitpcrficrinbsp;ptione blafphematur ab quot;^no latronum, aïterinbsp;yero promittit fui inparadifio cofirtium : poflnbsp;tenebras alidqusfigna damans expirât,quemnbsp;Centurio iufiumpradicat, amp; lofieph corpusnbsp;eius fipelit.
CAP. XXIII.
A 1 Trurgen5omnismultitudoeorû,du-l* xerunt illum ad Pi la c tï. Ceperunt au-illum accufàre,dicentes,Huncin-Man.iî b. uenimus fubuertentégentem noftrâ,8éilpro Marc.ii.b. bibentem tributa dare Cæfâri, Sé dicétem lenbsp;Matt.s7.b. Chriftum regem cfie.HPilatus aut interroganbsp;l3haa'k?f uiteum,dicens,Tu es rexIudaeorumfAtillcnbsp;refpôdens aitjTu-dicis.Aitautem Pilatus adnbsp;principes làcerdotum amp; turbas, Nihil inue«
nio caufie in hoc homine. At illi inualcfce-bant, dicentes,''Commouetpopulum,do-cens per vniuerfâm ludæa, incipiens à Gali læa vfq; huc.Pilatus autem audiens Galilæâ,nbsp;interrogauit fi homo Galilæus eflêt, Et vtnbsp;cognouit quod de Herodis poteftatc efiet,renbsp;mißt eum adHerodem,qui Sé iple lerofôly-mis erat illis diebus. Herodes autem vifo le- Bnbsp;fu,gauifus eft valdè.eratenim cupiés ex mulnbsp;to tempore videre eum,eo quôd audiretmulnbsp;ta de eo : Sé fperabat fignum aliquod viderenbsp;ab eo fieri. Interrogabatautêeum multis fernbsp;monibus.At ipfè nihil illi refpodebat.Stabatnbsp;aût principes fàccrdotum Sé Scribæ conftannbsp;ter aceufantes eum. Spreuit autem illum Henbsp;rodes cum exercitu fuo; Sé illufit indutû ve-fte alba, 8r remifît ad Pilatum. Et fadi funtnbsp;amici Herodes 8f Pilatus in ipladie.nam an-tea inimici erantadinuicem. liPilatus autem Cnbsp;conuocatis principibus facerdotum SéMa-giftratibus Sé pIébe,dixitadiIlos,Obtuliftis lohan.itfnbsp;mihi hune hominem, quafi auertentem po-puIumiSé ecce, ego coram vobis interrogas,nbsp;nullam caufâm inueniin homineiftoex hisnbsp;in quibus eum aceufatis. Sed neq; Herodes.nbsp;nam remifi vos ad illum : Sé ecce, nihil dig-num morte adum eft ei.Eraendatum ego ilnbsp;lum dimittâ. Necefle autem habebat dimit-tereeis perdiem feftum, vnum. Exclamauitnbsp;autê fimul vniuerG turba,dicés,Tolle hune,nbsp;Sé dimitte nobis Barabban. qui erat, propternbsp;fèditionem quandam fadam inciuitateSCnbsp;homicidium , miflus in carcercm . Iteruranbsp;autem Pilatus locutus eft ad eos, volens di-mitterelefum. Atillifucclamabant,dicen-tes,Crucifige,crucifigeeum. Illeautem tertio dixit ad ill os, Qmd enim mali fecit ifte?nbsp;nullam caufam mortis inuenioin eo. corri-piam ergoillum, Sé dimittâ.At illi inftabantnbsp;vocibus magnis poftulates vt crucifigerctur:nbsp;Sé inualefcebant voces eorum.Et Pilatus ad- jjnbsp;iudicauit fieri petitionem corum.Dimifit aunbsp;tem illis eum qui propter homicidium Se fèditionem miflus fuerat in carccrem , quemnbsp;petebant, lefum vero tradidit voluntatieo-rum. IIEt cum ducerenteum, appréhendé-runt Simônem quendam Cyrcnenlèm vc-nientem de villa:Sc impofùerunt illi crucemnbsp;portarepoft lefum . Sequebatur autem ilium multa turba populi Sé mulierum : quænbsp;plangebantSé lamentabantureum.Conucr-fiis autem ad illas lefus, dixit. Fili« leruGlc,nbsp;nolite Acre fuper me: fed fuper vos ipfàs fle-te,Sé fuper filios veftros, quoniam, ecce,ve-nient dies in quibus dicent,Beatæ fteriles,8cnbsp;ventres qui non genuerunt, Sé hubera quæ *^'5'nbsp;non ladauerunt.Tune incipient dicere mo- Apo«,nbsp;tibus ,ilCadice fuper nosiSé collibus, Operi- ß
tenos
-ocr page 351-Secundum Lucam.
te nos. Quia fî in-viridi ligno hare faciunt; in arido quid fict^D ucebatur aût amp; al ij duonbsp;nequacum eo,vtinterficerétur.llEt poftquânbsp;j’d' venerût in locum qui vocatur Caluariæ, ibinbsp;crucifixeront eum .‘-Sclatrones, vum à dex-tris, 8c akerum à finiftris.Iefiis aût dicebat,nbsp;Pater, dimitte illis,nó enim fciuntquidfa-ciunt. Diuidentes vero veftimenta eius,mi-ierunt fortes. Ec ftabatpopulus'expeélans^nbsp;8cderidebat eiim principes cum eis, dicetes.nbsp;Alios laluos fecit, fefaluum faciac, fi hiceftnbsp;Chriftus,Deielelt;âus.Illudebâr aûtei 8c mi-lites accedentes,8c acetum olFerentes ci,*dinbsp;cetes,Si tu es Rex Iudæon]m,{àluum te fac.nbsp;Erat ante 8c fuperlcriptio fcripta fupereumnbsp;- literis Grarcis 8c Latinis 8c Hebraicis,Hic eftnbsp;rex ludaroi-um . Vnus autédehis qui pendebat latronibus, blafphemabat eum, dices,Sinbsp;lues Chriftus,fàluû fac temetipfum 8cnos.nbsp;Refpodens autem alter, increpabat euni,di-cens,Nequetu times Deum, quod in eademnbsp;damnationees.Et nos quidem iufte,nam di
' gna fadis recipimus:hic vero nihil mali gef-fir.Ec dicebat ad lefum, Domine,mcmcnto
' rtei cum veneris in regnum tuum. Et dixit illi lefus'Amen dico tibi, hodie raecum erisnbsp;in Paradifb.Erar autem ferê hora fèxta:8c tenbsp;nebræ faétæ funtin vniuerlam rerram vfquenbsp;in horâ nonam. Et obfcuratus eft fôbSc velum tépli feiffum eft medium.Et clamas vonbsp;ce magna Iefus,ait,IIPaterin manustuas eô-mendofpiritum meum.Et hæc dices expira-
G uit.Videns aiit Céturio quod fadum ftieraf, glorificaiiit Deû,dicens, Verè hic homo iu-ftus erat.Et omnis turba corn qui fimul adenbsp;rat ad fpedaculum iftud, 8c videbat quæ fienbsp;bât, percutientes pedora fua rcuertebantur.nbsp;Stabant auté omnes noti eitis âlôge : 8c rau-liçres quæ fècutæ eum erat à Galilæa hæcvi--dentes.IlEtecce, vir nomine lofeph qui eratnbsp;decurio,vir bonus 8c iuftus, hic non confennbsp;fèrat cofilio 8c adibus eorum,ab Arimathæanbsp;ciuitate ludææ, qui expedabat 8c ipfè rc-gnum Dei: hic accefiit ad PilatumjSc petijtnbsp;corpus lefii.-Sc depofitum inuoluit findone,nbsp;8c pofiiiteum in monumento excifo,in quonbsp;nódumquifquam pofitus fuerat.Etdies eratnbsp;parafcéues,8c labbathum illucelcebat. Subienbsp;cutæ autem mulieres quæ cum fio vénérantnbsp;de Galilæa , viderunt monumentum , 8cnbsp;.quemadmodum pofirum erat corpus eins.nbsp;Et rcuertentes parauerunt aro ma ta 8c vn-guenta : 8c Gbbatho quidem filuerunt fccunnbsp;dum mandatum.
5. '^ulieribui ai Cbrifli monumentum coßer natti, ^aoicitdcorpusnoninueniretj angeltnbsp;iffum refurrexiße nuntiat,amp; Ulf ^^oflolif,nbsp;^ui id tanq^uA deliramentu ateipiunf. Tetrui
3 admonumentum current eir ipß aimiraturnbsp;qubdcorpui non inuenerit : duobusin Em~nbsp;maM eutibtu'. lefusßripturas interliretatur^nbsp;.ci!rinfra^ionefanisabeisagnofcitur,cogre-'¦¦¦ gatii difeifulis palpandumfe prabet, cumnbsp;eü tdensaperit fenßtm '^tßripturas intelli-gant.acfromißb Sßiritujan^o in ceelum a~nbsp;ßendit,
C A P. XX I 111.
VNa autem .fabbathi valde diluculo A veneruntad monumentum,portannbsp;tes quæ parauerantaromata,8cinuenbsp;nerunt leidem reuolutum .à monumento.nbsp;Etingrelîæ,no inueneruntcorpus Domininbsp;lefii.Etfadum cft;dom mente confternarænbsp;elTentdeifto, ecceduo viri fteterunt lecusnbsp;illasin veftefulgentr.Cum timerentautem,nbsp;8cdcclinarent vukumin terram gt; dixeruntnbsp;ad illas. Quid quxritis viuentem cutil mor-turs? non eft hic, led fiirrexit. recordamininbsp;qualiterlllocutus eft vobis,cumadhucin Ga Matt.ir.d.nbsp;lilæa elIet,dicens,Quia oportet filium homi Supra.s'e*nbsp;nis tradi in manus hominum peccatorum,nbsp;8c crucifigi:8c die tertiarefurgere. Etrecor- -ßnbsp;datæ funt verborum eins.Et egrelfæ à monunbsp;mento,nuntiauerunt hæc omnia illis vnde-cim,8c cæteris omnibus . Erat autem Marianbsp;Magdalene,8c lohanna, 8c Maria-lacobi, 8cnbsp;cærcræ quæ cum eis erant, quæ diceb.'inr adnbsp;Apoftolos hæc. Et vilà funt ante illos ficutnbsp;deliramentum verba ifta, 8c non crediderutnbsp;illis. Petrus autem furgens cucurritad mo-numenriim: 8c procumbens viditlintearai-na fola pofitai8c abijt fecum,mirans quod fanbsp;dum fuerat. II Etecceduoexillis ibantipla Marc.itr.cnbsp;die in caftcllum quod erat in Ipatio ftadiorunbsp;fexagintaab lerufalem, nomine Emmaus;nbsp;8c ipfi loquebantur adinuicem de his omnibus quæacciderant.Et fadum eft:dum fabunbsp;larentur 8c lecum quærerenr,8c ipfè lefus apnbsp;propinqu.as ibarcum illis. oculiaütem illo-rum tenebantur neeum agnofeerent. Etaitnbsp;ad illos. Qui funt hi fermones quos confer- Cnbsp;tis adinuicem,ambulantes,8ceftis triftcs.'Etnbsp;relpondcns vnus cui nomen Clcophas,dixitnbsp;ei,Tu folus peregrinuses in Ierufalc,8c nonnbsp;cognouifti quæ fada funt in illa,his diebus?nbsp;Quibus ille dixit. Quæ.'’Et dixerunt,De Icfunbsp;Nazareno , qui fuit vir propher.a ; potens innbsp;opere 8c lermone coram Deo 8c omni popunbsp;lo. Et quomodo eum tradiderunt fummi fanbsp;cerdotes 8c principes noftri in damnationenbsp;mortis,8c crucifixerunt eum. nos autem fpenbsp;rabamus quia ipleeilet redempturus Ifraeknbsp;8cnuncfuper hæc omnia tertia dies eft ho-diequodhæcfadafunt.Sed 8c mulieres quænbsp;dam ex noftris.’terrueruntnos, 8c quæ antenbsp;lucem fuerunt ad monumentum, 8c n ó in-
c a uento
Euangelium uento corpore cius, venerunt^dicentes fee-tiain vifionetn angelorum vidifle, qui dicut eum viuere. Et abicrunt quidam ex noftrisnbsp;ad monumétum:amp;ita inuenerunt lïcut mu-liercs dixenintjpfum veró non inuenerunt.nbsp;Et ipfe dixit ad eos,0 ftuki amp; tardi corde adnbsp;credêdumin omnibus qua; locuti fiint Pro-phetæ ƒ nónne hæc oportuit pati Chriftum,nbsp;amp; ita intrarc in gloriam fuam?Et incipicns ànbsp;Moy{è,amp; omnibus Próphetis, interprerabanbsp;tur illis in omnibus fcripturis, quæ deipfonbsp;erant.Et appropinquauerunt Caftclloquo |
E ibant: amp;ipfe{êfinxitlongiusirc.Etcoege-runt ilium,dicentes. Mane nobifcum, quo-niam aduefperafcit, amp; inclinata eft iam dies. Et intrauit cum illis. Etfàdum cft;dum re-cumberet cum eis,accepit panem,amp; benedi-xit ac fregit,amp; porrigebatillis.Et aperti funtnbsp;oculi eorum,amp; cognouerunt eum:amp; iplèc-uanuit ex oculis eorum.Et dixcnintadinui-cem,Nónne cor noftrum ardens erat in no-biSjdum loqueretur in via, amp; aperiretnobisnbsp;fcripturas/’Et furgentes eadem hora regrefsinbsp;funt in lerufalera; amp;. inuenerunt congrega-tos vndecim,amp; eos qui cum illis crant,dicé-tes, QiHgt;d furrexitDominus vcré ^amp;appa-ruit Simóni.Et ipfi.narrabant quæ geftaeratnbsp;in viazóc quomodo cognouerunt cum in franbsp;WarcaÄ.e ßionc panis, Il Dum autcm hæc loquuntur,nbsp;oan.io^ ßetitlefusin medio eoruro,amp;diciteis. Paxnbsp;vobjs; ego rum,nolitc timere.Conturbati vcnbsp;ro amp; cóterriti,exiftimabant fefpiritum vide-rc. Et dixit cis,Quid turbati eftis, amp; cogita-tiones afcéndunt in corda Vcftra.^Videte manbsp;nus meas Sc pedes, quia ego ipfe/um. palpate Sc videtc; quia fpiritus camera Sc o/fa nonbsp;habet^ficut rae vidctis haberc.Et cum hoc dinbsp;xiflctoftenditeismanus Scpcdes. Adhucaunbsp;tcra illis non credentibus Sc mirantibus prænbsp;gaudio,dixit,Habetis hicaliquid quod raan-ducetur.'’At illi obtulerunt ei parte pileis alsi,nbsp;Scfauum mellis. Eccum manducaflet coramnbsp;cis,fumens reliquias dedit eis.Et dixit ad cos,nbsp;Hæc funt verba quæ locutus fura ad vos cumnbsp;adhuc ellem vobifcura,quoniam neccfle eftnbsp;impleri oraniaquælcriptafuntin lege Moy Qnbsp;fi,8c ProphetiSjSc Plàlmis,derac.Tnnc ape-ruit illis fenfum, vtintelligcrcnt Icripturas,nbsp;Sc dixit eis,Quoniamlllîcfcriptum eft, Sc lienbsp;oportebat Chriftum pati,8c refurgere à raornbsp;tuis tcrtiadie, Sc prædicari in nomine eiusnbsp;pccnitentiam Sc remilsionem peeçatorum innbsp;orancs gentes,incip.ientibus ab lerofolyraa.nbsp;Vos autera teftes eftishorum.liEt*esomit-to promnlura patns mei in vos : vos autera •ttie.i-fedete in ciuitate,quoadufq; induamini vir-tute ex alto.llEduxit autera eos foras in Be-thania;Sceleuatis manibus fuis benedixit eis.nbsp;Et fadum cft:dum bcnediceret illis, recefsicnbsp;ab eis,8c ferebatur in coelura.Et ipli adorantes regrefti funt in lerulalem cum gaudionbsp;raagno:8c crant lemper in templojaudantcsnbsp;Sc bencdicentcs Deum.Amen. |
Hieronymus tn Catalogojcriptorum^ Eccleßa^licorum^,
IOHA NN E S Apoftolus,quem lefus amauitplurimum,filius Zebedxi,fraterlacóbi Apoftoli,quem Herodespoft pafsionem Domini decollauerat, nouifsimus omnium fcriplit Euagelium, rogatus ab A-fix epifcopis,aduerfus Cerinthum aliofq; hçreticos,amp; maxime tunc Ebionitarum dogma confurgens,nbsp;qui aftèrunc Chriftum ante Mariam non fuifle. Vnds «Sc compulfus eftdiuinam eius natiuitatem edicere.nbsp;Sed amp; aliam caufam huius fcripturz ferunt,quod cum legiffet Mattbzi,Marei «Sc Luc« volumina,probanbsp;ueritquidem textum hiftori«, «Sc vera eos dixifte lirmauerit, fed vnius tantum anni, in quo «Sc paflus eft,nbsp;poft carcerem Iohannis,hiftoriam texuiffe. Prxtermiflb itaque anno, cuius aftaà tribus expofita fuerant,nbsp;fuperioris temporis, antequam lohannesclauderetur in carcerem, gefla narrauit, ficut manifeflum effenbsp;poterit bis qui diligenter quatuor Euangeliorû volumina Iegerint.lt;^« rcs,ttiam Z(alt;ÿ*i mv qu« videtufnbsp;Iohannis cfle cum cxtçris, tolJit. Scripfitautem «Scvnam epiftolam,cuius exordium eft, Quod fuit abnbsp;initio, qu« ab vniuerfis eccleflafticis «Sc eruditis viris probatur. Rcliqu« autem «lu« quarum prim« prin-cipum eft,Senior eleft«dominç;«Sé fequentis, Senior Caio charilsimo,quë ego diligo in veritate, lonânesnbsp;presbyter! afteruntur,cuius «Sc hodiealterum fepulchrum apud Ephefum ottenditur. dc nonnulli putantnbsp;auas memorias eiufdem Iohannis Euangeliß« eflè. fuperqua re cum per ordinem ad Papiam auditoremnbsp;eius ventum fuerit,difleremus. Quartodecimo igituranno,fecundam poft Neronem perlecutionem mo-uente Domitiano,in Patmon infulam reIegatus,lcripfttApocalypfin:quam interpretantur luftinus martyr amp; Hirenznus, Interfefto auté Dom itiano, amp; adis eius ob nimiam crudelitattm à Senatu refcifsis,fulsnbsp;Pertinace principe redijt Ephefum. ibiq- vfqjad Traianum principem perfeuerans, totas Afiæfundauit,nbsp;rexitque ecclefias. amp; confeäus fenio,fexagelimooäauo poft pafsionem Domini anno menuus, iuxtaeaanbsp;dem vrbem lepultug eft.
-ocr page 353-Sandum lefu ChriftiEuan-
gelium Jecundum
lohannem^.
N principio erat Verbum, 8c Verbum eratapud Deiim, ßcnbsp;Deus erat Verbum.Hoc eratnbsp;in principio apud Den.Omnia per ipfum fada funtv amp;
fineipfb fiiduraeft nihil quod fadumcft. in ipfo vita erat, 8c vita erat lux hominum:nbsp;8c lux in tenebris lucet, 8c tenebræ earn nonnbsp;Matth.?.a. comprehenderunt.Fuit homo miflus à Deonbsp;Marci.i. a,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lohannes. Hic vênit in tefti
monium, vt teftimonium perhiberet de lu-•' miné,vtomnes crederentperillum.non erat illelux.-fed vt teftimonium perhiberet de lunbsp;mine. Erat lux vera quæ illuminât omné honbsp;tgt;.$. minem venientem in ohunc’mundum .innbsp;Hebr.ii. a. rnundo crat,8c mundusllper ipfiim fadus eft,nbsp;8c mundus eum non cognouif.In propria venbsp;nit.-8c fui eum non receperunt. quotquot annbsp;tern receperunt eum,dedit eis poteftatem fi-lios Dei fieri, his qui credunt in nominee-ius.qui non ex (anguinibns,nequeex volunnbsp;'Matth.i.e carnis, neque ex voluntate viri, fed exnbsp;Lucæ.a.d. Deo nati funt. HEtverbutn caro fadumeft;
8chabitauitinnobis (8c vidimus gloriam eius, gloria quàfî vnigeniti à Pâtre) plenumnbsp;gratis 8c veritatis. lohannes teftimoniumnbsp;perhibet de ipfo, 8c clamat, dicens, Hiceratnbsp;quem dixi,C^ui poft me veturus eft,ante menbsp;fadus eft:quia prior meerat. llEtdeplenitu- ‘•Tim.ff.d,nbsp;dineeius nos omnes accepimus ; 8c gratiamnbsp;pro gratia.-quia lex per Moyfen data eft,gra-tia 8c veritas perlefum Chriftum fadaeft.nbsp;iiDeum nemo vidit vnquam:vnigenitus Fi- Cnbsp;liusquicft in finu Patris ipfeenarrauit. Etnbsp;hoc eft teftimonium Iohannis, quando mi-’’nbsp;lëruntludæiablerofblymis facerdotes 8c Lenbsp;uitasad euraivt interrogarenteum, Tuquisnbsp;esfEt confefiiis eft,Sc non negauit;8c cófef-fuseft,Qma nofum ego Chriftus.Etinter-rogauerunteum , Qmd ergo.'’Elias es tu.’ Etnbsp;dixit,Nó fum.Prophera es tu.'’Et refpondit,nbsp;Non.Dixerunt ergo ci,Quises,vt refpofumnbsp;demus his qui miferunt nos ? quid dicis denbsp;teipfo.’Ait,llFgovox clamantis indeferto,di Ifii«.4c.»nbsp;rigiteviam Domini, ficutdixitIlaiaspro-pheta,Lt qui milsi fuerant,erat ex Pharilæis. Luc*. 5.a.nbsp;Etinterrogauerunt eii, 8c dixerunt ei. Quidnbsp;ergo baptizas,fi tu no es Chriftus,neque E-lias,neq;propheta.’Refponditeis lohannes,nbsp;dicés,Ego baptizo in aq ua : médius aute ve-ftrû ftetitqiievosneftitis. Illpleeftqui poft Matth.j,lt;,
- n. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bo. o • Marci.i. b.
me verurus elt, qm ante me radus elr.cuius eço no lumdignus vt foluam eius corigiamnbsp;calceanienti.Hæc in Bethania fada funt tras V'L'*'
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ait.I.a.2.a
lordancm.vbi erat lohannes baptizans.^Al- i.c.19.3. teradic vidit’lohanneslefum venientem adnbsp;fc, 8cait,Ecceagnus Dei,ecce qui tollit'pecnbsp;catum’ mundi. Hiceftde quo dixi. Poft menbsp;venit vir, qui ante me fadus eft: quia priornbsp;me erat.8c ego nefciebaeri,fed vt manifefte-tur’in Ifrael’, propterea veni ego in aqua banbsp;ptizans. Et teftimonium pcrhibuitlohanes,nbsp;dicens, II Quia vidi Spiritum defcendentem Enbsp;quaficolumbamdecœlo,8cm?4ifît fupereû. Matth.j.d.nbsp;Etego nefticbâ eum ; fed qui mißt mebap-tizare in aqua,ille mihi dixit.Superqucm vi-deris Spiritum defcendentem 8c manentemnbsp;fuper cum,hiceft qui baptizatin Spirtu fan.nbsp;do.Et ego vidi.-Sc teftimoniû perhibui quianbsp;hic eft Filius Dei.Altera die iterum ftabat Ionbsp;hannes,8cex diftipulis eius duo.Etrefpicicsnbsp;lefum ambulantem , dicit, Ecce agnus Dei.nbsp;Et audicrunt cum duo difcipuli loquentem,nbsp;Sc'fecuti funt lefum,Conuerfus autem lefusnbsp;8c videns eos fequentes fe,dicit eis,quid qus.nbsp;ritis ƒ Qui dixerunt ei, Rabbi (quod dicitur
-ocr page 354-eft. Tu auté fèruafti bonum vinum vfq; ad-huc.Hoc fqcit initium ftgnorum lefus in Ca na Galilææ: amp; manifeftauit gloriafuain, amp;nbsp;crediderunt in cum diftipuli eius. Poft hocnbsp;deftendit Capharnaum ipfe amp; matereius^Sc
Deut^’r? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Moyles in lege amp;llPropheta:.-inueni
Ifai. 4O.e.
(
lere. 2} . a
Eze.
Daniel.p.f
Euangelium
interpretatum, magifter)vbi habitas? Dicit eis, Venire, amp; videte. Venerunt, amp;. videruntnbsp;vbi manerct, amp; apud cum malerunt die illo:nbsp;hora autem erac quafi decima. Erat ante Annbsp;dreas frater Simonis Petri vnus ex duobusnbsp;qui audierantà lohanne , amp; fecuti fuerant fratres eius, amp;difcipulieius:amp; ibimaferuntnbsp;eum.Inuenit hie primiim, fratre fuum Simo no mnltis diebus . Et propè erat Paftha lu- Cnbsp;nem,amp;dicit ei, Inuenimus Mefsia, quodeft dxorum,amp;afcenditlelus Ierofolyma:amp;in-interpretatum, Chnftus. Et adduxit eum ad nênir in teplo vendetes boues amp; oues amp; co-lefum, Intuitusafit cum lefus, dixit,Tues îumbas,amp;numularioslcdentes.Etcum fecifnbsp;Simon hlius'Iona’ ; tu vocaberis Cephas,nbsp;quod interpretator Petrus.In craftinum voluit exirc in Galilæa : amp; inuenit Philippum.nbsp;Et dicitei lefus, Sequere me.Erataût Philipnbsp;pus à Bethlaida, ciuitate Andres amp; Petri .Innbsp;uenit Philippus Nathanael, amp; dicit ei, Que
mus Tefum filium lofeph, à Nazareth.Et di-xit ci Nathanael, A Nazareth poteft aliquid boniefte.'’ Dicit ei Philippus, Veni, amp; vide.
j.* Vidit lefus Nathanael venientem ad fe;amp; di cit de eo, Ecce vere Iftaelita in quo dolus nonbsp;eft.Dicit ei Nathanael, Vndc menofti ?Reßnbsp;pondit lefuSjSc dixit ei, Priufquam te Philipnbsp;pus vocaret, cum efles fub ficu vidi te. Rcl-ponditci Nathanael,amp; ait,Rabbi,tu cs filiusnbsp;Dei,tu cs rex Ifracl.Rclpondit lefus,amp; dixitnbsp;ei,Quia dixi tibi,Vidi tc fub fiçu, crcdisima-ius his videbis. Et dicit ci. Amen, amen diconbsp;c' ’videbitis coelum apertum, amp;IIAngc-»j.d.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ los Dei alcendcntes amp; delcendcntes, fupra
Filium hominis.
•S. Jeftnainupûasmitttatui aqttam inylnum tonHerM,amp; à Capharnaumyeniens lerofo-lymam tijdt de tetnplo m^ociatorcs, ac fignonbsp;à /udxd petito,dtcit, Soluite teplum hoc etc,nbsp;multi propter figna. crediderut nomine Jtnbsp;ßt, q^uibiu ipfe nonß credehut.
C A P. 11.
A quot;1”? T die tertia nuptix fadx funtin Cana 1^ GalilxxiSc erat mater lefu ibi,Yocatusnbsp;¦^“^eft ante amp; lefus , amp; diftipuli eius adnbsp;nuptias. Et deficiéte vino dicit mater lefu adnbsp;eum,Vinû non habent.Et dicit ei lefus,Quidnbsp;mihiamp;tibi eft mulier.’ nondum venithoranbsp;mea.Dicit matereius miniftris, Quodcunq;
. , dixerit vobis . facite. Erant autem ibilapi-deæ hydriæ fex pofitx (ccundum purificatio-nê ludæorum, capicntcs fingulx metrétas bi pas vel ternas.Diciteis lefus, Impletehydri-as aqua. Etimpleucrunteasvfq;ad fummfi.nbsp;B EtdiciteisIefus,Hauritenunc,amp;fertcarchi.nbsp;triclino.Et tulerüt. Vtaüt guftauitarchitri-clinus aqua vinutn fadä, amp; non lciebat vndenbsp;eftetjininiftriaiit fciebâtquihauferantaquâ: Nicodemus, Quomodo poteft homonafeinbsp;vocat fpófum architriclinus, amp;dicitei,Om- cu fîtfènexPnûquidpoteftin ventrem matrisnbsp;nis homo primûm bonum vinum ponit : amp; fuxiterumintroireamp;*nafci’.''Re(p5dit lefus, ‘’rtiufénbsp;cuminebriatifucrint, tune id quod deterius Aincn,amé^co tibi,nifi quis renatus fuerit
........... ex
fêtquafi flagellum defuniculis,omneseiecic dettplo,oues quoq; amp; boucs,amp; numulario-rum effiidit ars,amp; méfas fubuertit.Et his quinbsp;columbas vendebat,dixit,Auferte ifta hinc,nbsp;amp; noliiefacere domum Patrismci, domumnbsp;negotiationis. Recordati funtverd dilcipulinbsp;eius quia feriptum eft, lIZelus domus tuæco Pfal.tf 8.b.nbsp;médit me. Refpôderunt ergo ludæi, amp;dixe- Dnbsp;runt ei,Qnod fignû oftendis nobis quia hxcnbsp;facis.'’Refpodit Iefus,amp; dixit eis, II Solui te té- Man.itf.f.nbsp;plum hoc, amp; in tribus diebus excitabo illud.nbsp;Dixeruntergo Iudæi,Quadraginta amp; fex an «$•«•nbsp;nis ædificatum eft teplum hoc, amp; tu in tribus diebus excitabis illud?llleautem dicebatnbsp;de templo corporis fui. Cum ergo refurrexifnbsp;fet à mortuis, recordati funt difeipuli eiusnbsp;quia hoc dicebat, I1amp; credidcrunt fcripturae,nbsp;amp; fermoni quern dixitlefus.Cumautem effet Icrofolymisin Pafcha in die fefto, multinbsp;credidcrunt in nomine eius, videtes flgna c-ius quæ fâciebat.Ipfè autem lefus non credcnbsp;bat femetipfum eis, eo quod ipfe noffet om-nes,amp;quia opus ei non erat vt quis teftimo-nium perhiberet de homine: ipfe cnim fcic-bat quid effet in homine.
5. Tiicodemum no^le edocet de renaßcedo ex amp;ßiritu, ac deßut inflarteneißrpcntttnbsp;txaltatione,quódque T)ew filiumfuum mi fitnbsp;adfialuandum mundum : fa^a qux^ione denbsp;furificatione, lohannesfiuù dificipulis de Chrinbsp;fio murmurantibus, laudatipjitm, dicensil-lum trefiere oportere, fi ante minui, amp; ^uodnbsp;*Pater omnia dederit in manu eitu : yt ^ui innbsp;turn credit habeat yita aterna, ^ui ’Verb nonnbsp;credit maneat ira T)eifiuper eum.
CAP .III.
ERataûthomocxPharifa:i5,Nicodémus A nomine, princeps ludæorû. Hic vênitnbsp;ad Icfum noéfe, amp; dixit ei. Rabbi, fei-mus quia à Deo venifti magifter.nemo enimnbsp;poteft hxc fîgna faccre qua; tu facis,nifi fuc-rit Dcus CH eo.Refpodit Iefus,amp; dixic ei. Ame,nbsp;amen dico tibi, nilîquis'natus’fueritdenuô,nbsp;non poteft videre reguumDei. Dicit ad eum
Secundum lojiannem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;26
|
ex aqua amp; fpiritu’^non poteft introirein re-gnum Dei.Quod narii eft ex ca,rne/caro eft;
nuo.Spiritus vbi vult (pirat; amp; voçé eius au-W nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nelcis vnde veniat'amp;’quo vadat.-fic eft omnis quinatuseft ex fpiritu.Refpondic Nicodemus, Sc djx.it ei , Quomodo poftuntnbsp;hxc fieii? Refpondit lefus^.Sc dixit ei, Tu esnbsp;magirteriu lirael, hæcignoras.'’Amen,a-men dico tibi quia quod fcimus loquimur^Scnbsp;quod vidimus teftamur, Sc teftimonium no-ftrum non accipitis. Si terrena dixi vobis 8cnbsp;non creditis:quomodo ft dixero vobis cœle-ftia,credetis?£t nemo afcendit in ccelum,ni-fi qui defcendit de cœlo Filius hominis, quinbsp;Num.it.c, cftin cœlo.llEtficut Moyfesexaltauitfèrpennbsp;tem in defèrto.-ita exaltari oportet Filium honbsp;minis:vt omnis qui credit in ipfo,nô pereat,nbsp;i.Ioan.^.b fedhabeat vitamxternam . HSic enim Deusnbsp;dilcxit mundum,vtfilium fuum vnigenitumnbsp;daret: vt omnis qui credit in eum,nô pereat,nbsp;C fèd habeat vitam æternam. Non enim mifttnbsp;Deus filium fuum in mundû vt iudicet mun-dum,fed vt fàluetur mundus per ipfum. Quinbsp;credit in eum, non iudicatur.qui autem nonnbsp;‘trtüt credit jam iudicatus eft.-quia non’credidit’innbsp;nomine vnigeniti filij Dei.Hoç eft autem iunbsp;Supn.t. J. diçium : quiallluxvenitinmundum, Scdi-lexerunt homines magis tenebras quàm lu-
£frâ,4.3. llbaptizabar.Erat auté Sc lohannes baptizans in Aenon iuxta Salim .-quia aquæ multæ eratnbsp;illic, 8c veniebant,8c baptizabantur.Nondumnbsp;enim mifius fuerat lohannesin carcerê.Fadanbsp;eft autem queftio ex difeipulis Iohannis cumnbsp;Tudæis depurificatione. Et venerunt adlo-hatîné, amp; dixerunt ei,Rabbi, qui erat tecumnbsp;Supr.i.d.e frans lordaneni, cui tullteftimonium perhi-buifti,eccehicbaptizat, Scomnes veniuntad D eum.Refpondit lohannes, 8c dixit. Non po-teft homo âccipere quicqua, riift fuerit eidatum de cœlo. Ipfi vos mihi teftimoniiï per-Supn. I. e. hibctisllqudd dixerim,Nô fum ego Chriftus; fed quia miflus fum anteillû.Qui habet fponnbsp;fam, fponfuseft;amicusautemfpofî qui ftatnbsp;8c audit eum, gaudio gaudet propter vocemnbsp;fponft. Hoc ergo gaudiüm meum impletumnbsp;eft. Illû oportet cre{cere;mc aîit minui. Quinbsp;defurfum venit, fuper omnes eft. Qm eft denbsp;terra, de terra eft,8c dé terra loquitur : qui denbsp;cœlo venit,fuper omnes eft.Et quod vidit amp;nbsp;audiuit,hoc teftatur: 8c teftimonium eius nenbsp;nioaccipit.Qui*accepiteiusteftimoniûjlift- a.nbsp;gnauit quia Deus verax eft. Quem enim mint Deus,verba Dei loquitur.no enim ad mê-fura dat Deus fpiritum. Pater diligit Filium: |
Sc omnia dedit in manu eius . IIQui credit in i.Ioan.j.b Filium,habet vitam ærern.a.‘qui autem incre-dulus eft Filio,non videbit vitam, iêd ira oeinbsp;manet fuper eum. 5. Jeßü cum multere famaruana. loquitur de a-qua yiua amp; adorando T)eo in f^iritu, mani-fefians eiß efTe ’^eßia ^romiffunv.^ dißeipu-Its dicitß cibu hAbere que illi neßiunt, nemfe Tatrii ohedientid : de meiße amp; metente ac feminbsp;nAte: multi Samaritanoru ersdunt in eum:ß-liuregulifanitatireßituit. CAP. ) 111. VT ergo cognouit lefus quiaaudierut Pharifæi quod lefus plures difcipu-los facit,8cllbaptizaf,quam lohannes Supra,j.c. (quanqua lefus nó bapnzarer,leddifcipuli e-ius)reliquitludæa,8cabijtiterum in Galilæâ. oportebat autem eum tranftre perSamariam. 11 Venit ergo in ciuitatem Samarix quæ dici- Gene.jj.d turSichar: iuxta prædium quod dedit lacob, °nbsp;lolêph filiofuo . Erat autem ibi fons lacob.nbsp;lefus ergo fatigatus ex itinere, fedebat ftc,ru-prafontem.Hora*erat quafi fexta. Venit mu- ‘***^””nbsp;lier de Samaria haurireaquam.Dicit ei lefiis.nbsp;Da mihi bibere, difcipuli enim eius abierantnbsp;in ciuitaté vt cibos emerent. Dicit ergo ei munbsp;lierillafaraaritana, Q^omodo tu , ludxusnbsp;cum ftsjbibere à me poleis,quæ fum mulicr lànbsp;maritana.’non enim coütuntur ludæi Saraari Bnbsp;tanis.Reljiondit Ielus,8c dixit ei,Si Icires donum Dei,ôc quis eft qui dicit tibi, Da mihinbsp;biberœtu forfitan petiftes ab eo,8cdediflet tibi aqua viuara.'Dicitei mulier, Domine,ne-quein quo haurias habes,8c puteus altus eft:nbsp;vndeergo habes aqua viuam.'Nunquid tu manbsp;ior es pâtre noftro lacob, qui dedit nobis pu-teum,8c ipleex eo bibit, Sc filij eius, 8c peco-ra eius .’Refpôditlefus,8c dixit ei,Omnis quinbsp;bibit ex aqua hac, fitiet iterum:qui autem bi-berit ex aqua quam ego dabo ei, non fitiet innbsp;æternum, fed aqua qua ego dabo ei, fiet in eonbsp;fonsaquæ làlientis in vitam æternam . Dicitnbsp;ad eum mulier,Domine, da mihi hanc aqua;nbsp;vt non fitiam, ncque veniam hue haurire.Dinbsp;cit eiIefus,Vade,vocavirü tuum,8c venihue, Cnbsp;Relpondit mulier,8cdixit.Non habeo virum.nbsp;Dicit eilefus, Benedixifti, Quia non habeonbsp;virum. quinqueenim viros habuifti:8c nuncnbsp;quemhabes, non eft tuus vir.hocverè dixi-fti.Dicitei mulier. Domine,video quia pro-pheta es tu.Patres noftri in monte hoc adoranbsp;uerunt:8c vos dicitis quialilerofolymis eft lo- Deut.u.a,nbsp;eus vbi adorarc oportet. Dicit ci lefus, Mulier,crede mihi quia veniet hora quando neq; « nbsp;nbsp;4 in |
».g.
Euangelium
în monte hoc, neq; in lerololymis adorabi-4.Reg.i7. tis Pâtre. llVos adoratis quod nclcitisznos a-doramus quod feimus, quia (àlus ex ludaeis eft.Sed venithora 8cnunceft,quado veria-doratorcs adorabut Pâtre in fpiritu amp; veritanbsp;te. Nâ amp; Pater talcs quærit, qui adorét eum.nbsp;».C«n, j.d llSpiritus eft Deus .• cos qui adorant cum,nbsp;in fpiritu amp; veritate oportet adorare. Dicitnbsp;D ci mulier, Scio quiaMefsias vênit, qui dici-tur Chriftus.cum ergo venerit,ille nobis an- ab eis in qua melius habuerit.Etdixerunt ci,nbsp;’nuntiabitomnia.Dicitei Iefus,Egofum qui Qma heri horâ feptima rcliquiteum febris.nbsp;loquor tecum.Et cótinuo veneruntdilcipu- Cognouit ergo pater quia ilia hora erat innbsp;li eius : amp; mirabantur quia cum muliere lo- qua dixit ei Iciiis, Filius tuus viuit. amp; credi-quebatur,ncmo tame dixit. Quid quæris,aut dit iplè amp; domus eius tota. Hoe iterum k-quidloqueris cuni ca .•’Reliquit ergo hydriâ ”nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~
fuam mulier:8£ abijt in ciuitatcm,amp; dicit il-lis hominibuSjVenite, amp; videte hominé qui dixit mihi omnia quæcunq; feci. nûquid ip-fe eft Chriftus? Exierunt ergo dcciuitate,amp;nbsp;veniebant ad eum. Interea rogabant eum difnbsp;cipuli,dicentcsRabbi, manduca.Illeaute dixit eis,Ego cibum habeo manducareque vosnbsp;nefcitis.Diccbant ergo difeipuli adinuicem.nbsp;Nunquid aliquis attulit ei manducarc? Dicitnbsp;eis lefus. Meus cibus eft vtfaciam vol Untätern eius qui milit me, vt pcrficia opus eius.nbsp;Nonne vos dicitis quod adhuc quatuor mennbsp;fes funt,5c meftis vênit? Ecce dico vobis, Ic-uate oculos Yeftros,amp; videte regiones, quianbsp;Matt.io.a. albs funt iam adllmeflem.Et qui merit, mer-Luc«.j),d. ceJejnaccipit, amp; congregat frudum in vitanbsp;sterna : vt amp; qui lèminat, fîmul gaudcat Scnbsp;qui metit.in hocenimeft verbû verum: quianbsp;alius eft qui fèminatjSc alius eftiqui metit.E-go mifi vos metere quod vos nonlaboraftis.*nbsp;alij laborauerût, 6c vos in labores corum in-troiftis. Ex ciuitate autem ilia multi credidenbsp;runt in eum Samaritanorum, propter verbûnbsp;mulieris teftimonium perhibentis. Quia dixit mihi omniaquæcunq; fcci. Cum venifi-lent ergo ad illu Samaritani, rogaucrûteumnbsp;Vt ibi maneret.Et tnîlît ibi duos dies.Et mulnbsp;to plures credi der un t propter fermoné cius.nbsp;Et mulieri dicebant, Quia iam non propternbsp;tua loquelâ credinnis. ipfi enim audiuimusnbsp;6c Icimus quia hic eft verè Saluator mundi.nbsp;Poft duos auté dies exijt inde;8c abijt in Ga-Matt.ij.g. lilsam. Iplè enira lefusiltcftimonium perhi-Marci.ô.a.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Prophctain fuapatria honorem
Luc3e.4.c. no habet.Cumergo venifletin Galilæâ,llex-M3rt.4. b. ceperunt eum Galilsi, cum omnia vidiflent Marci.i.b.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fecerat lerofolymis in die fefto ; 8c ipfi
enim vénérant ad diem feftum.Vênit ergo i-Luca!.4.c. terumin CanaGâlilææ^vbifecitlIaquam vi-Supr.x.a.b mjni.Eteratquidâregulus cuius filius infir-mabatur,Capharnaû. Hic cum audiflèt quia lefus adueniretà ludsa in Galilæm, abijt ad
cum.’ Sc rogabat eum vt delcéderet 6c lànaret in templo, 8c dixit illi, £cce lànus fadus es.
filium cius. incipiebatenim mori. Dixit er- G go lefiis ad eum,Nifi fîgna amp; prodigia vide-ritis,non*creditis’.Dicit ad eu ni regulus^Donbsp;mine , defeendepriusquam moriatur filiusnbsp;mcus.Dicit ei Icfus, Vade, filius tuas viuit.nbsp;Credidit homo fermoni lt;]ucm dixit ci lefus,nbsp;amp; ibat. lam autem co defeendente, (crui oc-currerunt ei : amp; nuntiauerunt dicentes quianbsp;filius cius viueret. Interrogabat ergo horam
cûdum fignumfecit lefus, cum veniflet àlu dæa in Galilæam.
5. leßu adpifànamßtnato agnto qui. j8. an-nü languerat iubet fabbatho tolleregrahatut eÿ ludaifid talumnianübut rcßgt;ondetß o-tnnia fuaßmul cum pâtre operari^ mortuof^nbsp;•fiuicare,aciudic(m abillo tonßitutüeffeomnium , (ui amp; lohannet amp; propria opera acnbsp;Paterßmo amp; ^oyßet ipß tellimonium per-Ment.
CAP. V.
Poft hæccratlldiesfeftus ludacorum,8c llafcendit lefus lerofolymam . Eft aute Leui.ij.««nbsp;lerofolymis fupcr Probatica , piftinanbsp;quae cognominatur Hcbraice Bcth-faida,nbsp;quinq; porticus habens. In his iacebat multitude magna languentium,ca:corum,clau- *nbsp;dorum,aridorum, expedatium aquæ motû.nbsp;Angelus autem Domini defeendebat fecun-dum tempus in pifeina ; 8c mouebaturaqua.nbsp;Etqui priordefcendiflet in pifeinapoftmonbsp;tionem aquæ,fànus fiebat à quacunq; detincnbsp;baturinfirmitate. Erat autem quidam homonbsp;ibi triginta 6c odo annos habens in infirmi-tate fua. Hunc cum vidifTet lefus iacentem,nbsp;8ccognoujfl’erquiaiam multum tempus ha-’nbsp;beret:dicitei,Vis fanus fieri.'^Refpôditci Ian- „nbsp;guidus,Domine,hominé non habeo,vt cumnbsp;turbata fueritaqua,mittat me in pifcina;dumnbsp;venio enim ego, alius ante me defcendit.Dinbsp;cit ci Icfus,Surge,tolle grabatû tuum,8c am-bula.Et ftatim fanus fadus eft homo illc: 8cnbsp;fuftulit grabatum fuum, Sc ambulabat. Eratnbsp;autem fabbathum in die illo. Dicebant ergonbsp;Iuda:i,illi qui fànatus fuerat,Sabbathum eft,nbsp;llnon licet tibi tolleregrabathum tuum.Refi icje.17.nbsp;pondit cis,Qui me fanum fecit, ille mihi di-xit,TolIcgrabatum tuum, 8c ambula.Inter-rogaucrût ergo cum, Qu^is eft ille homo quinbsp;dixittibi,Totlcgrabatum tuum, Scambula?nbsp;Is autem qui fânus fueratefîcdus, nefeiebatnbsp;qui s eflêt. lefiis enim dcclinauit à turba c5-ftituta in loco . Poftea inuenit eum lefus
ïam
tem dicebat tentans eiim. ipfc enim fciebat quid eflet faélurus . Reijjondit ei Philippus,nbsp;Duccntoriim denariorum panes non fuffi-ciunt eis,vt vnufquilq; modicum quid acci-piat.Dicit ei vnus cxdifcipulis eius^Andreas,nbsp;frater Simonis Petri, Eft puer vnushicquinbsp;habet quinq;panesordeaccos,amp;duos pifces:
B
iam noli peccare,nedeterius tibialiquid co-tingat. Abij tille homo ; amp;nuntiauitlud«i$ quia Icfus effet qui fecit cum fanura , Pro-pterea perfequebaturludaei lefum, quia harenbsp;faciebat in fabbatho. Icfus autem rclpondicnbsp;cis,Patcr meus vftjue modo operatur: amp; egonbsp;operor.Proptcrea ergo magis quærebât cumnbsp;ludaci intcrficere :quia non folum fbluebatnbsp;ffibbathum,fed amp; pattern fuum dieebat Deû,nbsp;arqualem fèfacicnsDeo. Refpondit itaquenbsp;Iefus,amp; dixit eis, Amen,amen dico vobis,n5nbsp;poteft Filius à fe facere quicquam,niff quodnbsp;viderit Pattern facientem. quarcunque enimnbsp;illefccerit,haecamp; Filius ffmiliterfacit. Paternbsp;enim diligitFilium,amp; omnia demonftrat einbsp;quxipfefacie, Semaior his demonftrabit einbsp;opera,vt vos miremini. Sicut enim Pater fu-feitat mortuos amp; viuificanfic amp; Filins quosnbsp;vult viuificat.Ncq; enim Pater iudicarquennbsp;quam:fed omnciudiciura dedit Filio,vt oranbsp;nes honorificentFilium, ffeur honorificantnbsp;Patrcm.qui non honorificat Filium non honbsp;norificatPattern qui mifit ilium. Amen, a-men dico vobis quia qui verbum meum au-dit, Sccreditei qui mifit me, habet vitamse-‘’'*''^gt;•7. ternam.amp;in indicium non venit: fed'tran-fiet’jà morte in vitam.Amen,amcn dico vobis quia venit hora amp; nunc cft,quando mornbsp;tui audient vocem Fili Dei:amp;qui audierint,nbsp;K viuent. Sicut enim Pater habet vitam in le-tnetipfb:fic dedit ScFilio habere vitam in (e-mctipfb:amp; poteftate dedit ci ctiam indiciumnbsp;facerCjquia Filins hominis cft.NoIite mirarinbsp;hoc quia venit hora in qua oes qui in monunbsp;mentis funt.audicnt voce'eius’.Sc procèdentnbsp;««t.i
Secundum lohannem.
non crcditis.Scrutamini fcripturas,qui3 vos putatisin ipfis vitam arternam habere.-Scillxnbsp;funt quae teftimoniura perhibent de me: amp; nbsp;nonvultis venire ad me vt vitam habeatis,nbsp;Claritatem ab hominibus non accipio . Sednbsp;cognoui VOS quia diledionem Dei non ha-hetisinvobis. Ego veni in nomine Patrisnbsp;niei,amp; non*accipicis’mc:fialius venerit in quot;lt;iccefinitnbsp;nominefuOjillum accipietis.Q^omodo vosnbsp;poteftis crederc,qui gloriam abinuicem accinbsp;pitis.’amp;llgloria quae à lolo Deo eft,non quæ- i.Cor.4.anbsp;ritis.'Nolite putarequiaegoaccufaturus fimnbsp;VOS apud Partem.eft qui accufat vos, Moy-fes, in quo VOS Ipcratis.Si enim crederetisnbsp;Moyfi crederetis forfira amp; mihi.de me enim Gene. 5. e.nbsp;Hille fcripfit.Si autem illius literis noncredi-ris;quomodo verbismeis credetis?
S. Qjnnquepanibusamp; duobus f 'tfabusfatiat quinqueyirorum millia'.fugit 'yiolintisipfumnbsp;facere regem : fufsr mare ad dijcfulos yentonbsp;agitatos ambulaf.ds pane ccekßi docet,qucdq^nbsp;igfeßt pants yitte^ amp; caro eiua cibtts quem 0-porteatmanducarefànguisq^ etw pctM quemnbsp;eporteat btbere : quidamdi/cpuli cß-^nßeiMnbsp;fermons def mint ipßim,jdpoßoli auttm cumnbsp;eopermanent, quorum tarnen ynum dicit eßenbsp;dtabolum. CAP. VI.
Poft hare a bijt left) s tras mare üGalilææ, A quod eft Tyberiadis.- Sciequebaturen
1 •. 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . • ' ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; Maci.ö.e.
multitudo raagna,quia videbanr ligna Lucie.j. b qu« faciebat fuperhis qui infîrmabâtur. Su-bijt ergo in motem lefus; amp; ibi ledebat cumnbsp;difeipulis fuis, Eratauté proximum Pafcha,nbsp;lldies feftus ludacorn. Cum fubleuaffctergo gnbsp;oculos leffis, amp; vidiffet quia multitudo ma- Deut.10.3nbsp;iiqui bona fecernnt, in refurredionem vitæ; xima venit ad cum, dicit ad Philippum,Vn-qni veto malaegerunt,in refurredionem iu deememus pan8s,vt manduccnthi?Hocau-dieij. Nopoffum cgoa meipfofacere quic-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
qnara.Sicut audio,iudico: amp; indicium meii, iuftum cft.quia no quarto voluntatem meâ,nbsp;fed voluntatem eins qui mifit me. Si ego te-ftimonium perhibeo de meipft), teftimonifinbsp;meum non eft verum.ll Alius eft qui teftimonbsp;nium perhibet de me: amp; fcio quia verum eftnbsp;teftimonium*quodperhibctdeme.ilVos mi fed hxequid iunt inter tantos?Dicit ergo lenbsp;J F fiftisadlohannéramp;teftimoniumpcrhibuit fus,Facitehomines dilcumbere. Erat autemnbsp;veritati.Ego autem non ab homine teftimo- fonum multumin loco.Difcubueruntergonbsp;nium accipio:led hate dico vt VOS lalui fitis. viri, numero quaff quinque millia. Accepitnbsp;Illc crat lucerna ardes amp; lucens. Vos autem ergo lefus panes : amp; cum gratias egiflet, di-voluiftisadhoramexultareinluceeius.Ego ftribuit dilcumbentibus. ffmiliter amp;ex pilant habeo teftimonium maius lohanne.O- cibus quantum volebant. Vt autem impletinbsp;pera enim quæ dedit Pater vt perficia ea ipfa funt, dixit difeipulis fuis, Colligitc quæ lu-opera quæ ego facio, teftimonium perhibet perauerunt fragmenta,ne percant.College-de me quia Pater mifit me.amp;qui mifit mePa runt ergo, amp; impleuerunt duodecim cophi-’7.T’''^‘‘^ teftimonium perhibuit de mc.ncq; nos fragmentorum ex quinque panibus or-*^*u.4.b.c eius vnquam audiftis,neq; llfpecicm e- deaceis, *quac fuperfucrunt his qui manducanbsp;ius vidiftis. amp; verbum eius non haberis in uerat.llli ergo homines cum vidiffent quodnbsp;vobis mancns.-quiaquem mifit ille,huic vos lefus feccratfignuro, dicebanr. Quia hie eftnbsp;verè
-ocr page 358-Euangelium verê propheta qui venturuseftinmundum. Marci'd ï lllçftjs crgo cum cognôiiifTct quia venturi ’. eïFcnt vt raperenteuni,amp; faeerent euni regé,nbsp;fugititerumin montem ipfefolus.Vt autemnbsp;fero faduni eft, defcenderunt difcipiili eiusnbsp;ad mare .Et cum afcendiftent nauim, vene-runt trans mare in Capharnaum.Sc tencbrxnbsp;iam fadæ erat : amp; non vcnerat ad eos lefus.nbsp;Mare autem^vento magno flante,exurgebat.nbsp;Cum remigaftcnt ergo quafi ftadia vigintinbsp;quinq; auttriginta^vident lefumambulanténbsp;fuper mare,amp; proximum naui fierijSc timucnbsp;Ç runt.Ille autem diciteis^Ego fum,nolite ti-mcre.Voluerütergoaccipereeum in nauim:nbsp;amp; ftatim nauis fuitadterram quam ibant.nbsp;Alteradie, turba quæ ftabat trans mare viditnbsp;quia nauicula alia non cratibi nifi vna, Scnbsp;quia non introifTet cum difcipulis fuis lefusnbsp;in nauim ,fêdfóli dilcipuli eius abijflent;nbsp;aliæ vero fuperuenerunt naucs à Tiberiadenbsp;iuxta locum vbi inanducauerantpanem,granbsp;tias^gente Domino’.Cum ergo vidilTet turnbsp;ba quia lefus non eftet ibi, neq; dilcipulie-iiis, afcenderunt in naviiculas, amp; veneruntnbsp;Capharnaum quærentcs îdbm. Et cum in*nbsp;uenilTent eum trans mare, dixerunt ei,Rab-bi,quando hucvenifti ?Relpondtteis lefiis,nbsp;èc dixit,Amen,amen dico vobis,qua;ritis menbsp;no quia vidiftis figna, led quia manducaftisnbsp;ex panibus,8c Gturati eftis. Operamini nonnbsp;cibum qui périt, fed qui permanet in viramnbsp;æternam,qué Filius ho.minisdabit vobis.huenbsp;SupM.i. e. cnim Paterlifignauit Deus.Dixerunt ergo adnbsp;cumjQuidfaciemusvtopcremuropera Dei?nbsp;j.Ioan.j.d. Refpondit lefus, 8c dixit cis , llHoc eft opusnbsp;D DeijVt credatis in eum quern mifit ille.Dixenbsp;runt ergo ei. Quod ergo tufacis fignura, vtnbsp;videam us ,8c eredam us tibi? q uid opcraris.'’Panbsp;tres noftri manducauerunt manna in deler-Exod.nJ.« to,ficut/criptum eft,liPanem de cœlodeditnbsp;Num.u.b. eis manducare. Dixit ergo cis lefus, Amen,nbsp;Sapiud/c. amen dico vobis,no Moyles dedit vobis pa-nem decœlo, led Pater meus dat vobis panenbsp;de ccelo verum. Panis enim Dei eft qui denbsp;cœlo delcendit, 8c dat vitam mundo.Dixe-runt ergo ad eum,Domine,femper da nobisnbsp;Ecdx4.c hunc.Dixit auteeis Tefus,ilEgo fumnbsp;panis vitae.-qui venit ad me,no efuriet.-8c quinbsp;credit in me,non fitiet vnquam.Sed dixi vobis quia 8c vidiftisme, 8c non creditis. Ora-nc quod dat raihi pater , ad me veniet ; 8cnbsp;cum qui venit ad me non eijeiam foras.quianbsp;delccndi de cœlo,nôn vt faciam voluntatemnbsp;meam, fed voluntate eius qui mifit me. Hæcnbsp;eft cnim voluntas eius qui mifit me, Patris;nbsp;vtomne quod dedit mihi no perdam ex eo,nbsp;led rcfulcite illud in nouilsimo die. Haec eftnbsp;au té voluntas Patris mei qui mifit mc:vto-mnis qui videt filin ,Sc credit in cum,habeatnbsp;vita teterna, 8c ego refulcitabo cum in.nouifnbsp;fimo die. Murmurabant ergoJudaei deillo,nbsp;quia dixiflet,Ego fum panis*quifi,ecœlo defnbsp;cendi:8cdicebat,llNone hie elllefus filius Io Matt.ij.g.nbsp;IcphjCuius nos noui mus patré 8c matréf Q^onbsp;modo ergo dicit hie. Quia decœlo defeendi?nbsp;Relpodit ergo lefus, 8c dixit eis,Nolite mur-murare inuicem . nemo poteft venire ad me,nbsp;nifi Pater qui mifit me traxcrit eum , Scegonbsp;refufeitabo eum in nQuilsmodie.E.ft Icriptunbsp;in Prophetis,(lEteruntomncs docibijes oei* lûî.H-*'nbsp;Omnis qui audiuit à Patre, 8c didicit: venitnbsp;ad me. Non quia Patré vidit quilqua, llnifiis Mattli.u.cnbsp;qui eft a Dco:hic vidit Patré. Amen,amen dinbsp;co vobis,qui credit in me, habet vita æternâ. |
Ego lum panis vitae.Patres veftriHmandtica- ExoJ.itf-« ueruntmanain delerto : 8c mortui funt.Hicnbsp;eft panis de cœlo delcendés: vt fiquis ex iplonbsp;manducauerit,nonmoriatur.Ego fnm panisnbsp;viuus,qui decœîo delcendi.Siquis manducanbsp;ueritex hoc pane,viuetin ærernum;8c panis Fnbsp;que ego dabo, caro meaeftpro miindi vita.nbsp;Litigabantergo ludari adinuicem, dicentes,nbsp;Quomodo poteft hie nobis carné fuam darenbsp;ad raanducandû? Dixit ergo eis lefus, Amé,nbsp;amen dico vobis, nifi manducaueritis carnénbsp;Filij hominis, 8c biberitis eius languinéjnonnbsp;habebiris vita in vobis.Qui manducat meamnbsp;carncm , 8c bibit meii languiné,habetvitâa:-ternâ: Sc ego refufeitabo eum in nouilsimonbsp;die. IlCaro enim mea, verè' eft cibus, 8c Ian-guis meus,verè eft potus.qui manducat meanbsp;carnem,8c bibit raeum languinem,in me manbsp;nct,8c ego in illo. Sicut mifit me viuês Paternbsp;Sc ego viuo propter Patré : 8c qui manducatnbsp;me, 8c ipleviuct propter me. Hie eft panisnbsp;qui de cœlo defccndit.No ficut manducauerunt patres veftri mana: 8c mortui funt. Quinbsp;maducat hunc panem, viuet in ætei nû.Hæcnbsp;dixit in fynagoga docés,in C apharnaii.Mul- Gnbsp;ti ergo audientes ex dilcipuHs eius,dixerunt,nbsp;Durus eft hiclermo,8c quis poteft eum au-dire? Sciés auté lefus apud femetipfum quia ¦nbsp;murmurarent de hoc difeipuli eius, dixit eis.nbsp;Hoc VOS Icadalizat? Si ergo videritis Filiumnbsp;hominis alcendentemfIVbi cratprius ? Spiri- SupM.j.k-tus eft qui viuificat : caro non prodeft quic-qua. verba quae ego locutus lum vobis, Ipiri-tus8c vita funt.Sed funt quidam ex vobis quinbsp;non credut. Sciebat cnim ab initio lefus quinbsp;elfcnt no crcdétes,8c quis traditurus diet eîï.nbsp;Et dicebat,Propterea dixi vobis, quia.nemonbsp;poteft venire ad me, nifi fueritci datii à Patre meo.Ex hoc multi dilcipuloru eius abie-runt retro:Sc iam non cum illo ambulabant.nbsp;Dixit ergo lefus ad duodecim,Nûquid Sc vosnbsp;vultis abire.'’IIRclp5dit ergo ci Simo Petrus, Domine |
Secundum lohannem.
38
|
Dominequem ibimus? verba vitææter-næ babes . amp; nos credimus 8c cognouimus quia tu es Chriftus fîlius Dei.Refponditeisnbsp;lefus. Nonne ego vos duodecim elegi : 8c exnbsp;vobis vnus diabolus eft ? Dicebat autem lu-dam Simônis Ilcariôtemjhiccnira erat tradinbsp;turus eum,cum eflèt vnus ex duodecim. S, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Scenopcgjisfcßum auafi in cccuho aßen dens couinât de ipßw doUrina ludteos^^uod ipßum iniuße calumniarentur de curato hominbsp;neßabhathoßtietes ad fe •^otat'. amp; de if)ß twnbsp;ia yariè loquitur: niinißri qui adeumap^renbsp;hindsndum tnißierant^ audita eiw prxdica-fione collaudant ipßum, ßd amp; ^icodemtunbsp;tum deßndens, male audit àfontifiâiui amp;nbsp;Tharßeis. Ckv. *Mtem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in *Gali- 1quot;^ latam’, non enim volebat in'Iudxa’am bulare: quia quærebanteum ludxiin-terficere.Erat aut in proximo dies feftus lu-Leui.ij.f. dæorum^IIScenopegia.Dixcruntaûtad eumnbsp;fratres eius,Tranft hinCj8c vads in Iiidæam,nbsp;vt 8c difcipuli tui vidcant opera tua quænbsp;facis. Nemo quippein occulto quid tacit, 8cnbsp;quærit ipfè in palam efle.fî bate facis, manifenbsp;ftateipfum mundo . Neq; enim fratres eiusnbsp;credebant in eum.Dicit ergo eis Iefus,Tem-pus meum nondum aducnit: tempusautemnbsp;veftrum ftmpereft paratum.Nopotcft raunnbsp;dus odifle vos . me autem odit ; quia ego te-ftiraonium perbibeo de illo quod opera eiusnbsp;B mala funt.Vosaftendire addiemfcftû bunc. *Mtem e:^Q*‘'nó aftendo’addiem feftum iftum.-quia äZj.' meumtempus nondumimpletumeft.Hatenbsp;cum dixi(ret,ipfe rnafitin Galilaea.Vt autemnbsp;aftenderurtt fratres eiuSjtunc 8c ipfè afeenditnbsp;ad diem feftum,non manifeftè, fed quafi innbsp;occulto, ludati ergo quacrebant eum in dienbsp;fefto, 8c dicebat, Vbi eft illef’Et murmur mulnbsp;tus erat in turba de eo. Quidâ enim dicebat.nbsp;Quia bonus eft.Alij autem dicebât,Non,fednbsp;fed licit turbas.Nemo tarnen palâloquebaturnbsp;de illo,propter metum ludaeorum. laautemnbsp;die fefto medi5tc,afcendit lefus in tcmplumnbsp;8c docebat.Et mirabStur Iudxi,dicetes,Quq-Q modo bicliteras fcitcumnodidicerit?Refponbsp;dit eis lefus, 8c dixit, Mea dodrina, non eftnbsp;mca,fed eius qui mifit me.Siquis voluerit vonbsp;luntatem eius faccrexognofeet dedodrina,nbsp;vtrii ex Deo lit, an ego à meiplb loquar.Qmnbsp;à femetipfo loquitur, gloria propria quxrit.nbsp;quiautem quxrit gloria eius qui mifit eum;nbsp;bic verax eft,8c iniuftitia in illo no eft.Nón-Exo.to.a. ne Moylèsfldedit vobislegem.-amp; nemo ex vonbsp;Supra.$.e. bis facit legem?!/Quid mcquaeritisinterficenbsp;rc.f’Refpondit turba,8c dixît,Dæmonium banbsp;bes:quis tc qu«rit interficere? Relpondit le-fus,8c dixit eis, Vnum opusfeci;8c omnesminbsp;ramini propterea Moyles II dedit vobis cir-cuncifionem:non quia ex Moyle eft, led exnbsp;Ilpatribus,8c in labbatbo circunciditis bomi Gene.17.Ijnbsp;nem. Si circunci fionem accipit bomo in labbatbo, vt non Ibluatur lex Moyfi ; mibi in- Dnbsp;dignamini quia totum bominem fanum fecinbsp;in labbatbo ? üNolite indicate fecundum fa- Deut.i.e^nbsp;ciem:fediuftum indicium iudicate.Dicebatnbsp;ergo quidam ex lerolblymis, Nonne bic eftnbsp;quem quærunt interficere ? Etecce, palamnbsp;loquitur, ôc nibil ei dicunt. Nunquid verènbsp;cognoucrût principes quia bic eft Chriftus?nbsp;Sedbunclcimus vnde fit ; Chriftus autemnbsp;cum venerit, nemo leit vnde fit. Clamabatnbsp;ergo lefus in templo doces,8c dicens. Et menbsp;fcitis,8c vnde fim leitis,Sc à meipfo no veni,nbsp;led eft verus qui mifit me quem vos nefeitisnbsp;Ego feio eum ; quia ab iplb fum, 8c ipfe menbsp;mifit.Q^ærebât ergo eum apprehendere; 8c Enbsp;nemo mifit in ilium manus, quia nondumnbsp;vencrat hora eins.De turba aurem multi crenbsp;dideruntineum, 8cdicebant,Cbriftuscumnbsp;venerit,nunquid plur.t figna facietqua quaenbsp;bic facit ? AudieruntFharilæi turbara mur- |
murantem deillo ha:c:8c miferunt principes quot;Sc Pharilæi miniftros vt apprehenderentnbsp;eum.Dixit ergo eis lefus, Adhuc modicum «•nbsp;tempus vobilcum fum : 8c vado ad eum quinbsp;me milit. IIQuæretis me, 8c non inuenietis:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;13.d. 8c vbi ego fum,vos non poteftis venire, Di-xerunt ergo ludæi ad lêmetiplbs. Qiio bic i-turuseft,quianô inueniemuseumfnunquid in dilperfîoncm Gentium iturus eft, 8c do-ûurus Genres .'’Quis eft hic fermo quem dixit quæretis me,8c nô inuenietis:8c vbi fumnbsp;ego vos non poteftis venire f In nouilsimonbsp;autem diellmagno feftiuitatis ftabat Iefus:8c Leuît. 15.?nbsp;clamabat,dicens,Siquis fitit,veniatad me,8cnbsp;bibat. Qui crédit in medficutdicit Icriptura: Deut.i8.cnbsp;ilflumina de ventre cius Huent aqu« viuse. lo'd.j.ginbsp;(Hoc autem dixit de Spiritu qucmacceptu- Aâo.i.c.nbsp;ri erant credentes in eum. nondum enim e-ratSpiritustgt;''datus’:quia lelùsnondum erat e».i.nbsp;glonficâtus. ) Ex ilia ergo turba cum audif-lent hos lcrmoncs eius,dicebat. Hic eft verènbsp;propheta. Alij diçebant, Hic eft Chriftus.nbsp;Quidam autem dicebant.-Nunquid à Galilœanbsp;venir Chriftus ? Nônnellfcripturadicitquia Mkh-s.«.nbsp;ex femineDauid, ScdcBeth-léhein caftellonbsp;vbierat Dauid,venir Chriftus.'’Diirenfio i-taque fada eft in turba propter eum. Qindanbsp;autem ex iplîs volebant apprehendere eum:nbsp;lcd nemo mifit fuper eum manus. Veneruntnbsp;ergo miniftri ad pontifices 8c Pharifæos.Etnbsp;dixerunt eis illi,Q^are no adduxiftjs ilium?nbsp;Refponderunt miniftri, Nunquam ficlocu-tuseft homo, ficuthic bomo *, Rcfpon-derunt |
Euangelium
minumteftimonium vein eft. Egoïum qui teftimonium perhibeo de meip{b;amp; teftimonbsp;nium perhibet de me qui mifit mejPater.Dinbsp;cebant ergo eijVbi eft pater tuus? Relponditnbsp;IcfuSjNeque mefcitis, neq; Patrem meum.finbsp;me fciretis.-forfîtan amp; Patrem mcum ftiretis.nbsp;Hæc verba locutus eft lefus in gazophyla-cio, docens in templo:amp;; nemo apprehenditnbsp;eum, quia necdû venerat horaeius.Dixiter- Cnbsp;goiterumeisIefus,Ego vadotamp;quæretismc,nbsp;amp; in peccato veftro moriemini.Qiio ego va-do, vos non poteftis vcniref Dicebant ergonbsp;Iudæi,Nunquidintcrficietfèm.etipfiim,quianbsp;dicit,Q£Ô ego vado, vos non poteftis venire ? E t dieebat eis. Vos de deorfiim eftis, egonbsp;de fupernis fum. Vos de muncjo hoc eftis:ego
moriemini in peccatis veftris.fi enimnôcrc-
nihil, fed ficutdocuit me Pater,hæc loquor, D amp; qui me mifit,niecum eft;amp; no reliquit menbsp;folum,quia ego quæ placitafuntei,facio{ctnnbsp;per. Hæc illo loquente multi crediderunt innbsp;eum. Dicebatergo lefiis adeos qui credide-runt ei,Iudæos,Si vos manfcriris in (èrmonc
deruntergo eis PharifiEi,Nunquid amp; vos fe-dudi eftis i’ Nunquid ex principibus aliquis credidit in eû,aut ex Pharifæis.’fèd turba hæcnbsp;quæ nô nouit legê, maledidi funt.Dixit Ni-Supra. J. a codêmus ad eoSjflillequi vcnitadeumnode,nbsp;qui vnus erat ex ipfis,Nunquid lex noftra iunbsp;dicat hominem , nifipriusaudierit abiplo.nbsp;Deut.«/, b ScKcognouerit quidfaciat? Re(ponderunt,amp;
* dixerunt ei, Nunquid amp; tu Galilæus es?Scru *fcripturas tare*,amp; vide quia à Galilæa prophetanô’furnbsp;fumxihi . git’.Et reucrfi funt vnufquifq; in domû fua.
S, ^luliere tn adttlterio aeprehenpim, J'cribes in terra ahjoluit ah accvjatorihrtf'. dicitfe luccmnbsp;mudi, amp; ’pharijdot inpeccato fuo tncriturcs:nbsp;gui etid yerèßnt eius difcipuli, guiueferai autnbsp;liberi'.dicit illos non ex T^eo neg^ ex fîhrahamnbsp;fed ex pâtre diabolo efe, gui yeritate diienti nô fum dehoc mundo.Dixi ergo vobis quia
• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non ircdercnv.blajpbemantibusdicit fedamo- moriemini in peccatis veftris.fi enimnôcrc-
niumncnbabere,fedTatremhonorifcare,amp; dideritis quia ego fum,moriemini inpeccato anteguamAbraham feretfeefct'polentibnf- veftro.Dicebâtergo ei. Tu quis es.'^Dixit eisnbsp;queeumlapidare,auptremfuiproße^umex- lefus,Principium'qui’Sc loquor vobis.Mul- '?»« gt;-itdetemplo. CAP. viii.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ta habeo de vobis loqui amp; iudicare . fèdqui
A^Efusautem perrexit in montem Oliue- memifit, veraxeft; amp;ego quæaiidiuiabeo,
B ti:amp;diluculo itcrum venir in templû , 6c hæc loquor in mundo. Et non cognoiierunt omnis populus venir ad eum, amp; fcdés do quia patréquot;eis’dieebat Deum. Dixit ergo eisnbsp;cebat eos. Adducunt autem Scribæ amp; Phari- Iefus,Cum exaltaueritis filiû hominis, tuncnbsp;fæi mulieréin adulterio deprehînlam.’Sc fta- cognoftetis quia egofum, Scàmeipfb facionbsp;tucrunt earn in medio, amp; dixerunt ci,Magi-fter,hæc mulicr modo deprehéfa eft in adul-
Leuit.20.3 terio. Il In lege autem Moyfes mandauit no-bis huiufmodi lapidare. Tu ergo quiddicis? Hocauté dicebanttentanteseum.'Vt poflentnbsp;accufire eum.lefus autc inclinas fe déorfum,nbsp;digitoferibebat in terra. Gum ergo perfêue- meo, verè dilcipuli mei eritisiamp;cognolçetisnbsp;rarét interrogates eum; erexit le, amp; dixit eis, veritatem,amp;; veritas liberabit vos. Refpondenbsp;Deut-v.b ilQui fine peccato eft vcftrum,primus in ilia runt. ei. Semen Abrahæfumus, amp;nemininbsp;lapidé mittat. Et iterum fè inclinans ftribe- lèruiuimus vhquam:quomodo tu dicis, Li-bat in terra.Audientes autem*, vnus poft v- beri eritis; Refpondit eis lefus. Amen, amennbsp;num exibant,incipientes à fenioribus: amp;rc- dico vobis quiallomnis qui facit peccatum,nbsp;manfit lolus lefus, amp; mulierin medio ftans. lêruus eft peccati. lèniusautem non manetnbsp;Erigés auté fèlefus, dixit ci,Mulier vbi funtnbsp;qui te accu(abat.'’nemo te côdemnauit? Qmcnbsp;dixit. Nemo Domine. Dixit auté lefus, Necnbsp;ego tecÔdemnabo. Vade,amp; iam amplius no-
^lipeccare . Iterum ergo locutus eft ei lefus, t Toan I b llEgo fum lux mundi. quifèquiturme,nbsp;“ambuUbit non’ambulat’in tenebris, lêd habebit lumen
vitæ.Dixerunt ergo ei Pharilæi. Tu de teip-
Ib teftimonium perhibes : teftimoniû tuum non eft verum.Relpondit lefus, amp; dixit eis.nbsp;Et fi ego teftimonium perhibeo de me ipfo, tem vobis locutus fum, quam audiui à Deo,nbsp;verura eft teftimonium meum;quia lciovn- hoc Abraham nonfecit.Vos facitis opera pa-de veni, amp; quo vado:vos autem nelcitis vn- tris veftri.Dixeruntitaqueei, Nos ex forni-devenio,aut quo vado.Voslècundum carné, cationenon lumusnati.vnum patrem habe-Deuti bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;fi,iu- mus Deum. Dixit ergo eis lelus. Si Deus,pa
ip.d. * dicoego,indicium meum verum eft:quiaIb ter vefterefletzdiligeretis vtiq; rae.egoenim M«t.i8.b. |u5 fjô fum,lèd ego amp; qui mifît mePater.Et ex Deo procelsi,amp; veni: neq; enim a meipfonbsp;^^eb^?oîê^in lege vcftra lcriptum eft, llquia duorum ho veni, fed ille me mifit? Quare loquelâ mearanbsp;non
i.Pct.i.d.
in domo in æternum.-filius manet in æternu. fi ergo vos filius liberauerit ; verè liberi eri-tis.Scioquiafilij Abrahæeftis: lêdquærifis Enbsp;me interficere,quialèrmo meus non capit innbsp;vobis. Ego quod vidi apud Patrem,loquor;nbsp;amp; vos quæ vidiftis apud patrem veftrum, facitis.Rçlponderunt,amp; dixerunt ei,Pater no-fter,Abrahameft.Diciteis Iefus,Si filij Abranbsp;hæ eftis, opera Abrahæ facite. Nunc autem,nbsp;quæritis meinterficerehominem,qui verita
Scvidiftet; donee vocauenint parentes eius
Secundum lohannem.
noncognofcitis?Quia nopoteftisaudirelcr peroculoseius,amp;dixitei,V’adc,Iauainnâta ‘¦lohan.j.b monem meum. ((Vos ex pâtre diabolo eftis; toria Silôc,quod interpretatur Miflus.Abijtnbsp;F amp; deß'deria patris veftri vultis facere.ilie,honbsp;micida erat ab initio, amp; in veritate no ftetit;nbsp;quia non eft veritas in eo.cum loquitur mennbsp;dacium, ex.proprijs loquitur ,.quia mendajçnbsp;, ; . eft, amp; pater eins.Ego autem quiaveritatemnbsp;*¦««»lt;.4.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;creditismihi.Quis ex vobis'arguet’
J me de peccato?Si veritatem dico .’quare vos no creditis mihi?llQui ex Dep eft,verba Deinbsp;audit.Própterea vosnô auditis,quia ex Deônbsp;non eftis. Rcfppnderunt ergo, iudæi, amp; di-xeruritei , Nonne bene dicimus nos quianbsp;Samaritanus es tu amp; dæmonium habcs.'’ Re-Ipondit lefus. Ego dæmonium non habeo:nbsp;fed honorifico Pattern meum, amp; vos inho-noraftis me. Ego autem non quæro gloriamnbsp;meam.eft qui quærat,amp; iudicet,Amé,amennbsp;dieo vobis, fiquis fèrmonem meum lèruauenbsp;rit, mortem non videbit in æternum. Dixerunt ergo Iudæi,Nunc cognoüimus quia dænbsp;monium habes. Abrahâ mortuuseft amp; Pro-phetæ:amp; tu dicis, Siquis fêrrnoné meum fer-uauerit, non guftabit mortem in æternum.
G Nunquid tu maior es pâtre noftro Abrahâ, le autem dixit,Qiiia propheta eft. Non credi qui mortuus eft f amp; Prophète mprtui lunt. derunt ergo ludæi de illo quia cæcus fuifletnbsp;Quem teipfum facis.’Reiponditlefus, Si e- Sevidiftet: donee vocaueruntparenteseius ..nbsp;: go glOrifico meipfum , gloria mea nihil eft. qui viderat,amp;interrogaucrunteos,dicentcs,nbsp;A eft pater meus quiglorificat me,qué.vosdici Hic eft.filius veftcr,quem vos dicitis quia cænbsp;ris quia Deus vefter eft: amp; non cognouiftis eus natuseft ƒ Q^omodo ergo nunc viderinbsp;eum, ego autem noui eum.Et fi dixero quia Refponderunt eis parentes eius,amp;dixerunt,nbsp;non fcio eum;cro fimilis vobis,mendax.Sed Scimus quia hic eft fîlius nofter, amp; quiaeæ-feio eum,amp; fèrmonem eius feruo. Abrahamnbsp;pater vefter exultauit vt videretdiem meum:nbsp;amp; vidit,amp;gauifus eft.Dixerût ergo ludxi adnbsp;cum , Quinquagintaannos nondum habes,nbsp;amp; Abrahâ vidifti?Dixit eis lelus.Amé,amennbsp;dico vobis, antequâ Abrahâ fieret, ego fum.nbsp;Tulcruntergo lapides vt iacerètin eum.lefus autem ablcondit le, amp; exiuitde templo.
S. Cacu à natiuitate fabbatho illuminât, cuitu miraculi gloriam Tharifai multü technit laborant Chrißo darabere : amp; ^uia tf qui cre-CM fuerat thifium tuetur,extrafynagôgamnbsp;eijâiur,ftdà Chrifioedo^ui crédit, amp;ado-ratipfiim,quiiniudiciumßinmundumye-niffèait. cap. inbsp;A '1 ' T præteriensolcfus’vidit hominè cæ-gt;.8. 1^ cum à natiuitate: amp;interrogaucruntnbsp;¦^eum difeipuli eius. Rabbi, quis pecca*nbsp;uit,hic,aut parères eius,vt cæcus nalceretur?nbsp;Refpondit lefus,Neque hic peccauit, ncquenbsp;parères eius, fed vt manifeftentur opera Deinbsp;in illo.Meoportctoperariopcraciusqui minbsp;fit me,donec dies eftevenit nox,quando ne- neftitis vndefit,amp;aperuit meos oculos. fei-mo poteft operari. quâdiu fùmin mûdo,lux musaûtquia peccatoresoeus nôaudit;(èdfî-fum mundi.Hæccum dixiflèt,expuit inter- quis Deicultoreft, amp; voluntatèeius facit,nbsp;ram, Scfecitlutûex fputo, ócliniuitlutyfu nunc exaudit.Afieculo no eft auditum quianbsp;quis
39
ergo,amp; lauit; amp; venit videns. Iraq; vicini amp; g qui’vidcrant’eum prius quia mendicUs erat, «tidtiSt.t,nbsp;dicebant,Nônnc hic eft qui fedebat,amp; men-dicabat.'’Ahj dicebant,(^ia hic eft.Alij aût,nbsp;Nequaquâ,ftd fimilis eft ei.Illeverô dicebat.nbsp;Quia ego fum.Dicebant ergo ei, Q^omodonbsp;aperti funt tibi oculi ? Refpondit, Il le homonbsp;qui dicitur îefus, lutû fecit; amp; vnxit oculosnbsp;meos.Sc dixit mihi, Vade ad natatoria Silôc:nbsp;amp; laua.Et abij, amp; laui, amp; vidi.Et dixerût ei,nbsp;Vbi eft ille.^Ait,Nefcio.Adducûteum ad Phanbsp;rifæos qui cæcus fuerat. Erat aût fabbarhumnbsp;quâdo lutum fecit îefus,amp; aperuit oculos e-ius. Iterum ergo interrogabat eum Pharifæinbsp;quomodo vidifiêt.Illeautè dixit eis, Lutumnbsp;mihi pofuit fuper oculos laui : .amp; video,nbsp;DicebantergoexPharifæis quida. Non eftnbsp;hic homo à Deo,qui fâbbathum non eufto-dit.Alij autem dicebâr,Quomodo poteft homo peccator hæc figna facere? Et fehifina e-rar inter cos. Dicunt ergo cæco iterum. Tu,nbsp;quid dicis de illo qui aperuit oculos tuosPil-
eus natus eft: qiiomodo autem nunc vidcat nefeimuSj aiit qiiis eius aperuit ociilos nosnbsp;nefcimus.ipfum interrogate : ætatem habet,nbsp;ipfe de fe loquatur.Hæc dixerût parères eius,nbsp;quoniâ timebant ludæos.Iam enim côfpira-uerantludæi, vt ftquis eiim côfiteretureftenbsp;Chri ft U m extra ß'nagogam fteret^Proptereanbsp;parères eius dixerunt. Quia ætatem habet, ipnbsp;luminterrogate. Vocauerunt ergo rurfumnbsp;hominè qui fuerar cæcus,amp; dixerunt ei. Danbsp;gloria Deo.nos feimus quia hic homo,pec- Enbsp;catoreft.Dixit ergo eisille,Sipeccatorcft,nenbsp;fcio.-vnnïcio ,quia cæcus cum eflem, modonbsp;video.Dixerût ergo illi,Quid fecit tibi?quo-modo aperuit tibi oculos’Refpondit eis. Dinbsp;xi vobis iâ,amp;audiftis:quid iterû vultis audi-rePnunquid amp; vos vultis difcipuli eius fieri?nbsp;Maledixeruntcrgo ei:amp; dixerût,Tu difeipunbsp;lus illius fîs:no5 auté Moyfi difeipuli fumuS.nbsp;Nos feimus quia Moyfi locutus eft rgt;eus:hûcnbsp;aût nelcimus vndefit.Refpôdit illehomo,amp;nbsp;dixit eis. In hoc enitn mirabile eft quia vos p
um.Huicoftiarius aperit :amp; oues vocem c-ius audiunt; amp; proprias oues vocat nomina tim,amp; educiteas.Etcum proprias oues eminbsp;ferit,an te eas vadit: amp; ones ilium lêquuntur,nbsp;quia(ciiint vocem eius. Alienum autem nonbsp;iequntur,fcd fugiuntab eo.-quia non noue-riint vocem alienorum.Hoc proucrbiiim dinbsp;xiteis lefiis . llli aût non cognouerunt quidnbsp;loquerecur eis. Dixit ergo eis iterum Icfus,nbsp;Amen, amen dico vobis^quiaegofum oftiûnbsp;JJ ouiû.Omnes qiiotquotvencrunt/ures funt
amp; latrones:fêd non audierunt eos oues. Ego fum oftium.Per me fiquis introierit, ßlua -,bitur.-amp; ingredietur 8c egredietur, 8c palcuanbsp;inueniet.Fur nô venitnifi vtfuretur8cma-élet perdat.Ego veni vtvitam habcant,8cnbsp;abundantiushabeant. Ego fumPaftor bo-Ißix,4o,e nus.llBonus paftoranimamfuanldatproo-tïe.^A.f.g yjjjijs gt;fuis’. Mcrcenarius autem 8c qui nonnbsp;o.j. eft paftor,cuius non fiint oues propriæ, vi-det lupum venientemA dimittit oues,8c funbsp;git: 8c lupus rapjt,8cdi(pergit oues.mercenanbsp;rius autem fugit,quia mcrcenarius efi.*8c nonbsp;C pertirict ad eum de ouibus. Ego lum paftornbsp;bonus; 8c cognolco meas,8c cognofeunt menbsp;Matt.n.d. meæ.îiSicut nouitme Pater, Scegoagnofeonbsp;».nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Patré:8canima mea pono pro ouibusgt;mcis’.
Marc.Ks.d ll£c allas oucs habeo qux non lunt ex hoc
Euangelium -
quis aperùitpculos cæci nati.Nifî efiet hiéa öóili;8c ilîas oportet me adducere,8c vocem DeOjhionpoteratFàcerequicquam. Reipoh meamaudient, 8c.fietvnum ouile8c vnusnbsp;derunt,8c dixerût éi.-In peccatis natus es to- Paftor.Propterea me diligitPaterîllquia egonbsp;tüs;8c tu doces nos?Et eiecerûteîîforas. Au pono anima itieam , vtiterum fiimam cam. «o.e.nbsp;diuit lefus quia eieccrunf eum foras ;amp; eu ni fihîemo tollir éam à me: fêd ego pono earn à
G inueniflet eum,dixit ei, Tu erfedis in filiütti meipfb. potéftàtem habeo ponendi ea:8c po Aâo.ij.g-Deii’Refpûdit illé, 8c dixit, Qüiseft Domi- feftatêhabeo iterum fumendiea.HHoc inan ne,vteredam ineum.^Et dîxitei lefuszEtvi datum accepiiPâtremeo.DifIcnfio iterum £nbsp;diftîeum.-8c qui loquitur tecum, ipfêeft . At faifta eft inter îudscos propter fêrmones hos.nbsp;illeait,Credo Domine.,Et próeidens adora-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—
uit eum.Et dixit ei Iefus,In iudiciiim ego in hune mnndum veni:vt qui non vident, vi-. deant,8c qui vident caeci fiant. Et audieruntnbsp;quidam ex Pharifæis qui eum ipfb erant:8cnbsp;dixerunt ci,Nunqtiid 8c nos cæci fumus.’ Di’nbsp;xit eis lefus,Si cæci efîetis,non habcretispecnbsp;catum. nuneverô dicitis, Quiavidcmüs.
Peccatum veftrum manet.
5. Chrißusyerumdejenhenspaßorem ^tner-cenarium dicitfs oßium wium dr bonum fa ßorein,qm amp; aîiai habsat ousi ad idem ouilenbsp;adducendas ¦: animamfuamfcnit yt iterumnbsp;fumât eam : ludai lapidare ipftm 'Volunt,nbsp;quia fs ad opéra fua referent, dieebat ynumnbsp;fe ejfe cum pâtre, tÿfilium T)ei, quod tarnennbsp;oßenditnoneffeblaffbemiam. CAP. x.
A A Mcn,amendico vobis,qui non in-
trat per oftiüm in ouile ouium, fêd mo poteft raperc de manu Patris mei. Ego T. *^afcenditaliunde.*ilic fureft 8c latro. 8c Pater vnumfumus. Suftulcrunt ‘lapidesnbsp;Qui autem intrat per oftiumrpaftorcft oui- Iudæi,vtlapidarentcum.RefpÔdit eis lefus,nbsp;Multa bona opera oftendi vobis ex Pâtrenbsp;meo, propter quod edrum opus me lapida«nbsp;tis.'’Rcfponderunt ei ludæi. De bono operenbsp;no lapidamus te, fed de blafphemia, 8c quianbsp;til homo eumfis,facis teipfum Deum. Ref-pondit cis lefus ,Nónnefcriptum eft in legenbsp;veftra,llquia Ego dixi, dij eftis.'^Si illos dixit Pûl. S«-deos ad quos fermo Dei fadus eft,8c no poteft fbluifcripturarquéPaterfandificauit 8c Gnbsp;mißt in mundumsvos dicitis Quia blafphe-mas,qHia dixi filius Dei fum?Si no facio o-pera Patris mei.-nolite credere mihi. Si aût fanbsp;cio:8c fi mihi no vultis credere,operibus erenbsp;ditervt cognofcatis 8c credatis quia Pater innbsp;me eft, 8c ego in Parte. Qj^ærebat ergo cumnbsp;apprehcndere:8c exluit de manibus eorû.Etnbsp;abijt iterum tras lordané in eum locum vbinbsp;crat lohanncs baptizans primum : 8c manfitnbsp;illic.Et multi vcoerunt ad eum,8c dicebant,nbsp;Quialohannes quide fignumfecitnullum.nbsp;Omnia autçm quæcunq; dixit lohanncs denbsp;hoc, vera erat,Et multi erediderunt in cum.
5. Jefn Lat^arum quatuor diebus mortuu re^ fufiitat, prafattu tnulta eu difâpulùs tJr eumnbsp;^artbatquafropterdutnprofterbocmira-(ulummultiinChrißucrtdtrent,fotifices amp;nbsp;Tbarifei inito cofilioflatuerut eumoeciderejnbsp;Caipbaptintißttpr^betante oportere Jefum^nbsp;mort
Dicebant ant multi ex ipfis^Datmonium ha bet amp; inlahïtïq'uid èum auditis?Alij dicebat,nbsp;Hxc verbà no'funt daemonium habétis.nunnbsp;quid dæmoniüm poteft cajcorum ocuios a-perircfFada ftint aütllEncænia in lerofoly- i.Ma.4Xfnbsp;iùis;amp; hÿcms'îêrat.'amp;^mbulabat lefùs in té-plopn porticu Salomonis. Circundederuntnbsp;ergo euiti ludieijSc dicebateij Quoufq; anima noftrâtollis? fi tu esChriftus,dic nobisnbsp;palam.Refpôditcis lefus, Loqüor vobis: Scnbsp;no crcditis . opéra qua: ego facioin nominenbsp;Patris mei, hæc teftimoniû pcrhibétde me:nbsp;{ed vos non creditis , quia no eftis ex ouibusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
J , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*St»t it»
meis. Oues mcæ voce mea auiliiit:amp; ego co gnofco eaSjamp; lêquuntur me.amp; ego vitâ ætcr Fnbsp;ïiâ do eis:amp; non peribunt in sternum^ he nônbsp;rapict eas quifquade manu mea.Pater meusnbsp;quot;quod dédit mihi maius’omnibus eft;8c ne-
A II Rat autem quidam lai Bethania, de caftello
Infrxii'g. batur.Mifèruntergo fbrores eiusadeû, Hdi-centeSjDomine, ecce que amas inifirmatur. Audiens aût lefus dixiteis, Infîrmitas hæcnbsp;no eft ad mortem, fed pro gloria Dei: vt gionbsp;rificeturfiliusDei peream.Diligebatautemnbsp;lefus MarthajSc fororem eius Maria, amp;La-zarum . Vtergo audiuit quia in firm abat ur,nbsp;tunc quidem maßt in codé loco duobus die -bus,deinde poft hæcdicit difti pulis fuis, Ea-mus in Iiidæam iterum.Dicunt ci difcipuli,nbsp;B Rabbi, nunc quærebat te ludæi lapidare ; amp;nbsp;iterum vadis illuc/’Refpondit lefus. Nonnenbsp;duodecim funt hora:diei.'’Siquisambulaue-ritin die,nó ofFendittquia lucéhuius mun-di videt.ft ante ambulauerit in nolt;Se,ofFen-dinquia lux non eft in eo . Haecait : amp; poftnbsp;^tc.}. quot;hæc’diciteis, Lazarus amicus nofterdor-mitiled vado vt à fbmno excitem eü. Dixe-runt ergo difcipuli eius,Domine,fi dormit,nbsp;fàluus erit. Dixerat ant lefiis d,e morte eins;nbsp;illiautem putauerunt quia de dormitionenbsp;fomni dicerct.Tuncergolefus dixiteis raa-nifeftd,Lazarus mortuus eft:amp; gaudeo propter vos vt crcdatis,quoniânonerâibi.fèdnbsp;eamus adeü.Dixitergo Thomas qui diciturnbsp;Didymus,ad codifcipulos, Eamus amp; nos,vtnbsp;moriamur cum eo.Venir itaq; Iefus;amp; inuenbsp;nit cum quatuor dies ia in monumento ha-bentem. Eratautem Bethania iuxtalerofo-lymâquafî ftadijs quindecim . Multi autemnbsp;ex ludæis vénérant ad Martha amp; Maria , vtnbsp;confolarentur cas de fratre fuo.Martha ergonbsp;vt audiuit quia lefus venit occurritilli;Ma-ria ante domi fedebat. Dixit ergo Martha adnbsp;Iefum,Domine,fi fuiflcs hie,Frater meus nonbsp;fuifîet mortuus.fed amp; nûc fcio quia quæcû-qiic popofceris à Deo, dabit tibi Deus .Di-cit illi lelus, Refurget frater tuus . Dicit einbsp;Supra.^.e. Martha, Scio quia refurget 11 in refurredio-ucaf.14.Cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nouifsimodie.Dixit ei ïcfus,Ego fum
Supra.tf.d. reftirreAio amp; vita : (Iqui credit in me : etiam fi mortus faerit,viuét.amp; omnisqui viuit,amp;nbsp;D crédit in meznoraorieturinæcernum. Cre-dis hoc.^Atilli, Vtiqué Domine,ego credidinbsp;*-»lt;««. quia ru es Chnftus films Dei’qni inohunc’nbsp;mundû venifti.Etcum hæcdixifîèt,abijt, amp;nbsp;vocauit Maria fororem fuam filentio,dicés,nbsp;Magifteradeft, amp; vocatte. Ilia vtaudiuitnbsp;''furgit’citô,amp; venitad eû.nondum enim venbsp;nerat lefus in caftellum.'fed cratàdhuc in ilnbsp;loloco vbi occurreracçi Martha,! udaei ergo
Secundum lohânnem.
40
mwtnetatiupopuhüperîreti 1 efus autefece- qui crât curii ea in domo, amp; confolabantuf 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eâ, cum vidilîênt Maria quia citôfurrexitamp;
dit ïnciuiiatcm Ephrem. cap* xi*
quidam langues Lazarus à exijt,fccuti funt ea, dicentes. Quia vadit ad “ I Marias amp; Mar- moniimentû,vrplorctibi.Mariaergo cû venbsp;zyirBr«». '“‘~*thæ quot;fororis’eius.Maria autéeratllquac niflèt vbi erat lefus,vidés eum ceciditad pe-•» vnxit Dominû vnguéto,amp; exterfit pedes e- des eius,amp; dicit ei,Domine,fi Fui fles hîc,nonbsp;ius capillis fuis:cuius frater Lazarus infirma effet mortuus frater meus.Iefus ergo vt viditnbsp;eâ ploranté,amp;ludæos qui vénérant cum ea,nbsp;plorantes,infrémuit fjjiritUjS: turbauitfeipnbsp;fum,amp;dixit,Vbipofuiftiseu.^Dicuntei,Do “nbsp;minc,veni amp; vide.Etlachrymatus eft lefus,nbsp;Dixeruntergo Iudæi,Ecce quomodo ama-bat eum.Quidâ autém ex ipfis dixerunt,Nonbsp;poterat hicl'qui aperuitoculoscæci * facere Supra.p.a,nbsp;vt hic non morererur?Iefus ergo rurlum henbsp;mens in femeripfo,vcnit ad monumétum.c-rat aûtfpelunca.'Sc lapis fuperpofîtuserat ei.nbsp;Ait lefus.Tollite lapidé.Dicit ei Martha fo-roreius qui mortuus fuerat,Domine,iâ fœ-tet, quatriduanus eft eni.m . Dicit ei lefus.nbsp;Nonne dixi tibi quoniâ fi credidcris,videbisnbsp;gloriâ Dei.^Tulerunt ergo lapidé.Iefus auténbsp;elcuatisfurfum ocnlisdixit,Pater,gratins a-go tibi quoniâaudifti me.ego autem feiebanbsp;quia lèmper me aiidis,fed propter populumnbsp;qui circîiftat,dixi;vt credat quia tu me mifi-fti.Hæccû dixi fier, voce magna clamauit,La jrnbsp;zare , veni foras.Et ftarim prodijrqui fueratnbsp;mortuus,ligatus pedes amp; manus inftitis, Scnbsp;faciès ilhus fudario erat ligata,Dixit cis lefus.nbsp;Soluite eum,8i finite abire. M ulri ergo ex lunbsp;dæis qui vénérant ad Maria amp;Marthâ,amp; vi-derât quæ fecit lefiis.'crediderût in eum.quidam autem ex ipfisabieruntad Pharifæos,amp;nbsp;dixerunt cis qu2 fecit lefus.Collegerunt ergo ponrifices amp; Pharifvi cocilium, amp; dice-bât,Qmd facimus,’ quia hic homo multa fi-gna facit.Si dimittimuseû fic,ocs credent innbsp;eum:amp; veniét Romani, amp; tollent*noftrumnbsp;locum amp; getem.Vnus auté ex ipfis Caiphasnbsp;c»nomine’,cum effet pontifex anni illius, dinbsp;xiteis, Vos nefeitisquicquam neccogitatis qnbsp;quia expedit’nobis’vt vnus moriatur homo quot;yobiunbsp;pro populo,amp; no tota gens pereat. Hoc aûtnbsp;àfèmetipfo nondixihfed cum effet pontifexnbsp;anni illius,prophetauit quod lefus moritu-rus erat pro genre ; amp; non tantum pro genre, fed vtfilios Dei qui erant difpsrfi, con-gregaret in vnum. Ab illo ergo die cogitaucnbsp;runt vt interficerent eum. lefus ergo iamnbsp;non in palam ambulabat apud ludæos , fednbsp;abijt in regionem iuxta defertum in ciuiratenbsp;quædicitur Ephrem,amp;ibi morabaturcumnbsp;difcipulis fuis.Proximum autero erat Pafchanbsp;ludæorum : amp; afeenderunt multi lerofoly-mam de regione ante Pafcha, vt fandifica-rent fêipfos.Quærebant ergoIefum:amp; collonbsp;quebantur adinuicem * teroplo ftantes.
Quid
-ocr page 364-Euangelium
|
Quid puutis,quia,non vênit ad diem feftü? Dederantantem pontifices èc Pharifeimannbsp;datum j vt fiquiscognouerit vbi fît^indicet,nbsp;vt appréhendant eum. 5. Apud ’^artham ejr La^rum recepius, ’Vn gueto à ’Maria yngitur murmurante ludanbsp;fure: cogitarunt autemprincipes facer dotumnbsp;etiam La'^^ruoccidere t lefts afillo quot;^e^wnbsp;cum honore lerufalem ingreditur. Etgenti-libui eum 'videre cupientihm, elicit hor amnbsp;fuee clarificationis inflate, fd gr anufrumennbsp;tiprius mortificandumdpPox’Patrid'^auditutnbsp;declariflcando nomineflio'.princepshuius münbsp;di foraseijciendus'.de exetteatione ludaorumnbsp;prophetataah Ifaia'. inChriflo honoraturnbsp;autfpernitur ‘Pater. CAP. XII. A quot;¥quot;£€115 ergo antefex dies Pafehæ venitBe-Matt.ifi.a. I thania, vbi Lazarus fueratmortuus qué ¦^fufcitauitlefus.Feceruntautera ei cœnanbsp;ibi:Sc Martha miniftrabat, Lazarus vero v-nus crat ex difcumbentibus cum eo. Marianbsp;ergo accepitliberam vnguentinardi pifticijnbsp;pretiofi, amp; vnxit pedes lefu^Sc exterfit pedesnbsp;eius capillis fuis; amp; domus impleta eft ex o-dore vnguenti. Dixit ergo vnus ex difcipu-lis eius ludas Ifcariótes, qui erat eum tradi-turus, Qiurc hoe vnguentum nonvænijtnbsp;trecentis denarijs, amp; datum eft egenis;’ Dixit autem hoe, non quiadeegenis pertine-bat ad eum: fed quia fur erat, amp; loculos ha-bes, ea quæ mittebâtur portabat.Dixitergonbsp;‘'simte. Tefus/Sine’illam,vtindiem fèpulturæ meæ B fèruet illud . Pauperes enim fèmper habetis vobifcumzme autem non fèmper’habebitis’.nbsp;Cognouitergo turba multa ex ludæis quianbsp;illiceft: Sevenerunt non propter lefutn tannbsp;tû,{èd vt Lazarum vidèrent qué fufcitauit ànbsp;mortuis.Cogitauerunt autem principes fa-cerdotum vtamp;Lazarû interficerét;quia mulnbsp;ti propter ilium abibant ex ludæis,amp; crede-bant in lefum.In craftinum auté turba multa quæ venerat ad diem feftum, cum audif-fèntquia venit lefus lerofolyma; acceperûtnbsp;ramos palmarum, amp; procefîerunt obuia ei,nbsp;amp;clamabant,Holan-najbenedi(ftus qui ve-M3tt.li.a. nit in nomine Domini,Rex Ilracl.llEt inuenbsp;Marc.i4.anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;afèllum ; amp; ledit fuper eum, ficut C feriptum eft,llNoli timerefiliaSiô:ecce Rex Lucæ.ip.f. tuusvenitlèdens fuper pullum afinæ . Hæcnbsp;Zach.p.b. nô cognouerunt difeipuli eius primum: fednbsp;quando glorificatus eft lefus,tune recorda-ti funt quia hæc erant feripta deeo, amp; hæcnbsp;fccerunt ei. Teftimônium ergo perhibebatnbsp;turba quæ erat cum eoquando Lazarum vonbsp;cauitdemonuméto,amp; fufcitauit eum à mornbsp;tuis. Propterea Scobuiâ venirei turba:quianbsp;audierunt çum fecifle hoc fignum.Pharifæinbsp;ergo dixerunt ad fcmetipfos,Videtis quia ninbsp;hil proficimus?ecce mundus totus poft eumnbsp;abijt. |
Erat autem quidam Gentiles ex his qui a- D feenderât vt adorarent in Die fefto.Hi ergonbsp;acceflêrunt ad Philippum qui erat à Beth-fàida Galilææ:amp; rogabant eum, dicétes. Donbsp;mine,volumus lefum videre. Venir Philip-pus, ôc dicit Andreæ,Andreas rurfum amp; Phinbsp;lippus dixerunt lefu. lefus autem refponditnbsp;eis, dicens, Vénit hora vt clarificetur filiusnbsp;hominis. Amen, amen dico vobis, nifi granum frumenti cadens in terram, mortuumnbsp;fuerit; ipfum fôlummanet. fi autem mortuum fuerit,multum frudum affert.lIQm a-mat animam fuam, perdet earn ; amp; qui odit Marc.S.d.nbsp;animam fuam in hoc mundo,in vitam æter Lucæ.ÿ.c.nbsp;nameuftoditeâ. Siquis raihiminiftrat, menbsp;fequatur : amp; vbi fum ego, illic amp; minifternbsp;meus erit.Siquis mihi miniftrauerit, hono-rificabit eum Pater meus. Nunc anima meanbsp;turbataeft . Etquiddicam ? Pater, fàluifica Enbsp;me ex hac hora. Sed propterea véniin ho-ram hanc . Pater , clarifica nomen tuum.nbsp;Vênit ergo voxdecœlo,*Etclarificaui,amp; i-terum clarificabo. Turba ergo quæ ftabat 8cnbsp;audicrat, dicebat tonitruum efïè fadum.A-lij dicebant,Angelus ei locutus eft.Refpon-dit lefus, amp; dixit. Non propter me hæc voxnbsp;vênit, fed propter vos. Nunc indicium eftnbsp;mundi, nunc princeps huius mundi : eij-cietur foras. Et ego fi exaltatus fuero à terra omnia traham ad meipfum (hoc autemnbsp;dicebat, fignificans qua morte effet moritu-rus) Refpondit ei turba , Nos audiuimusilex ms.a.nbsp;lege quia Chriftus manet in sternum; amp;nbsp;quomodo tu dicis. Oportet exaltari filium pnbsp;hominis?Qms eft ifte filius hominis.'’Dixitnbsp;ergo eis lefus , Adhuc modicum lumen innbsp;vobis eft.Ambulate dum lucem habetis, vtnbsp;non VOS tenebræ côprehendant. amp; qui am-bulatin tenebris,nefcit quo vadat.D um lucem habetis,credite in lucera,vt filij lucis fi-*nbsp;tis.Hæc locutus eft Iefus;amp; abijt, amp; abfeonnbsp;dit fe ab eis. Cum autem tanta figna feciffetnbsp;Goram eis, non credebant in eum : vt fermonbsp;Ifàiæ prophets impleretur quem dixit,llDo Rom.io.dnbsp;minCjquiscredidit audituinoftro ? Sebra-ehium Domini cui reuelatum eft ? Propte- Marc. 4j’’nbsp;rea non poterant credere, quia iterum dixit æjg.f*nbsp;Ifàias,JlExcæcauit oculos eorum,amp; indura- Rom.nbsp;nit cor eorum:vt non videant oculis,8£ non Gnbsp;intelligant corde, amp; conuertantur,amp; fanernnbsp;eos. Hæc dixit Ifaias quando vidit gloriamnbsp;eius,Sc locutus eft de eo. Veruntamen Sc exnbsp;principibus multi credidcrunt in eum : fednbsp;propter Pharifsos non confitebantur, vt ênbsp;fjmagóga non eijeerentur. dilexerunt enim |
Secundum lohannem.
gloriam homînû magis,quamgloriam Dei. feruus maior domino fuo,neque Apoftoliis lefus autem clamauit, amp; dixit,Qm credit innbsp;me,non credit in mcjled in efi qui mifit me.nbsp;Et qui videt me,videt eum qui mifit me.E-go lux in mundum venizvtomnisqui creditnbsp;in me,in tenebris non maneat.Et fiquis au-dierit verba mea, amp; no cuftodieritzego nonnbsp;iudico eum.no enim veni vt iudicem mundum, fed vt fàluificé mundum. Qm fpernitnbsp;me,amp; non accipit verba meazhabet qui iudi-
^»rc.iis.d cet eum.llfermo quem locutus fum,ille iudi-cabit eû in nouifsimo die : Quia ego ex me-ipfo no fumlocutusz fed qui mifit me Pater, ipfemihi mandatum dedit quid dicam, amp;nbsp;quidloquar.Etfcio quia man datum eius vita sterna eft.Q^s ergo ego loquorzficut dixit mihi Pater,fic loquor.
S. Jeßsacxnalinteo pracin^uslauatpedes di ßeipulorum, renuenteprimum Tetro, exhortant yt ide inuicemfaciant; preditore fitumnbsp;lohanni indicat,quo poï^ butcella egreßo dtnbsp;cit ß tlarißcatu'.de nouo madato dile^ltonisinbsp;Tetro trinam pradicitfui ahnegationem.
CAP. XIII.
Nte diem autem feftum Pafchæ,fci-ens lefus quia venit bora eius vt tra feat ex hoc mundo ad Patremz cumnbsp;dilexiffet fuos qui erant in mundo,in finemnbsp;dilexit eos.Et cœna fada,cum diabolus iamnbsp;mififfetincor, vt traderet eum ludas Simo- accepifretillebuccelIam,exiuircontinuo.E-nis ifeariotes.* feiens quia omnia dedit ei Panbsp;terinmanus,amp;quiaàDeo exiuit,amp;ad Deûnbsp;vaditzfurgit à cœna,amp; ponit veftimenta fua.nbsp;amp;cum accepifletlinteum, prscinxitfe.De-indequot;mifit’aqu5inpeluim,amp; ccepitlauare penbsp;des difcipulorû, amp; extergere linteo quo eratnbsp;prscindus. Venit ergo'ad Simone Petrum.nbsp;Et dicit ei Petrus,Domine,tu mihilauas pedes Refpondit lefus, amp; dixit ci. Quod egonbsp;facio,tu nefeis modoz feiesautem poftea.Dinbsp;citei Petrus, Nonlauabis mihi pedes in æ-ternum.Refpondit ci lefus, Si no lauero te,nbsp;nonquot;habebis’partem mecum.Dicit ci Simonnbsp;Petrus,Domine,nó tantum pedes meos,fcdnbsp;amp; manus amp; caput. Dicit ei lefus. Qui lotusnbsp;eft, nonindigetnifi vt pedes lauet, fed eft
B mundus totus.Etvos mundi eftis,fed no om nes, Sciebat enim quifnam effet qui traderetnbsp;eum,propterea dixit,Nó eftis mundi omnes.nbsp;Poftquam ergo Uuit pedes eorum,amp; accepitnbsp;veftimenta fua,cum recubaiffet, iterum dixit eis,Scitis quid fecerim vobis .'’Vosvoca-tis me,raagifter amp; Domine : amp; bene dicitis.nbsp;fum etenim. Si ergo ego laui pedes veftros,nbsp;dominus amp; magifterzSc vos debetis alter al-terius lauare pedes.Exemplum enim dedi vonbsp;bis vt quemadmodum ego feci vobis, ita amp;nbsp;vos faciatis,IIAmen,amen dico vobis,no eft
41
Matt.to.c
Lucx.C.f,
mino luo, neque Ap maior eft eo qui mi/ït ilium.Si hæc Icitiszbeanbsp;ti eritis fi feceritis ea.Non de omnibus vobisnbsp;dico.-ego fcio quös elegerim.Sed vt adimplcanbsp;tur Icriptura. HQ^i mâducat mecum pancmjnbsp;quot;leuabit’contra me calcanéum fuum. Amo-do dico vobis, priulqua fiat vt cum fadumnbsp;fuerit^credatis quia ego fum. IIAmen^ amennbsp;dico vobis. qui accipit fiquem mifero, me.nbsp;accipit:qui autê meaccipit j accipit eum quinbsp;memifit. Cu'mhæcdixiffet lefus turbatusnbsp;eft fpirituzamp;llproteftatus eft,amp; dixit^Amen,nbsp;amen dico vobis quia vnus ex vobis tradet Lucæ.ix.bnbsp;me.Afpiciebâtergo adinuicem difcipuli^ hænbsp;fitantes de quo diceret.Erat ergo recumbensnbsp;vnus ex difcipulis eius in finu Iefu,quem di-ligebat lefus. Innuit ergo huic Simon Petrus., amp; dixit ei, Qm s eft de quo dicitPItaquenbsp;cum recubuifiet ille fuprapeótus lefu ,dicitnbsp;ei, Dominc^quis eft.'^RcIpodit lefus., Ills eftnbsp;cui ego intinótum panem porrexero.Et cumnbsp;intinxifletpanem,deditludx Simonis, Ifca-riotæ . Et poft buccellam , tunc introiuit innbsp;eum latanas.Et dicit ei lefus,Quod facis^ facnbsp;citius.Hocaute nemo fciuit difcumbentiumnbsp;ad quid dixerit ei. Quidam enim putabant,nbsp;quialoculos habebat ludas, quoddixifleteinbsp;Iefus,Eme ea quæ opus funt nobis ad Diemnbsp;feftum.'autegenis vt aliquiddaret. Cûergo D
ratautem nox.Cum ergo exiftet,dixit lefus. Nuncclarificatus eftfilius hominis:amp; Deusnbsp;clarificatuseftin eo.Si Deus clarificatus eftnbsp;in eo,amp;Deus clarificabiteum in femetipfo;nbsp;amp; continuo clarificabit eum . Filioli, adhucnbsp;modicum vobifcum fum. Quxretis me .• amp;nbsp;llficut dixi ludæis, Quo ego vado, vos non Supra, y.e.nbsp;poteftis venire .•amp; vobis dico modo. yMan-datum nouura do vobis, Vt diligatis inui- infn.V/.bnbsp;cemzficut dilexi vos, vt amp; vos diligatis inui-cem.In hoc cognofcent omnes quia difcipunbsp;li mei eftis,fidilelt;ftionem habueritis adinui-cem.Dicit ei Simon Petrus,Domine,quó vanbsp;disPRefpôndit lefus,Qno ego vado,non ponbsp;tes me modo fequi, fêquêris autem poftea.nbsp;llDiciteiPetrus,Quare non polTum te fequi Matt.tlt;r.dnbsp;modoPanimam meam pro te ponam.Relpo- Lucæ.il'enbsp;dit ei lefus, Animam tuam pro me pones.'nbsp;Amen, amen dico tibi, non cantabit gallus,nbsp;donee ter me neges.
5, Conßtlando dijcipulos ait multas in domo Ta tris effe manßones^je^ rurßtm illos ajjum^tu-rum'JThomx dicitß eß[e yiam^ yeritatem amp;nbsp;Wam'.Thil^fo autem,fatrem infiyideritilnbsp;los^ aaepturos quicquid Juo nomine petie-rmt,amp;ß alium Tarailêtü à Tatre eù miß-ßurumtdocet quisipfum diligere ditendmßt^nbsp;amp; qualem pactm relin^uat difeipulis, jui denbsp;f ipßtt«
PfaJ.4O.c
c
Matt. I o.d Luc®,10,c
Matt.tiî.b
Marc.i^.b
-J,
4.
Euangelium
bis omnia quxcunq;dixero vobis.Pacefelin quo vobisjpacem meam do vobis.non quo-modo mundus dat^ego do vobis. Non tur-betur cor veftrumj neq; formidet. Audiftisnbsp;quiaego dixi vobis^Vado amp;venioad vos.Sinbsp;diligeretis megauderetis vfiq;quiavado adnbsp;Patremcquia Pater maior rae eft.Et nunc di-xi vobis prius quam fiat.’vr cum faftutn fue-ritjCredatis.Iam non multa loquar vobifcu,nbsp;venit enim princeps mundi buius, amp; in menbsp;non habet quicquä. Sed vtcognofcat mundus quia diligo Patre.-Sc ficut II mandatü de- ASu.t.d.nbsp;dit mihi Paterfic facio;furgite, eamus hinc.
S. Chrißw yitü,Tater agricolaßißapuli yero palmites'.praceftum Chrßi de mutuadile^iionbsp;ne frequenter iteratum’.Âpolîoli amid Chri-fii quibwfreretaJ'ua communieamt^eir elegttnbsp;eos ytfrti^um perpetuum afrerrent,quos robot at aduerjus mundi odiu ac perfrcutiones,nbsp;dicens ludxos excujatione non habere depee-catofrto. CAP. XV.nbsp;Go fum vitis vera: 5c Pater mens agri- Anbsp;cola eft.Omnem palmitem in me, nonbsp;ferentera frult;ftum,''tollet’eum;Sc om-in Patre^Sc Pater in me eft ? Alioquin pro- nem qui fert frudum,purgabit eum, vt fru-
bis.qui credit in mcjopera quae ego facio 5c pterfermonem quern locutus fum vobis.Ma iple facietjôc maiora horii faciet,quia ego ad nctein me:0c ego in vobis.Sicut palmes nonnbsp;Infr.iÄ.e.f Patré vado. IIEt quodcunq; petieritis*in no poteft ferrefrudum à femetipfo,nift manienbsp;Marcuuc.’ mine meo,hoc faciaevt glorificetur Pater in rit in vite; fie nee vos nifi in rae manferitis.
*Ptftregt;» filio . Siquid petieritis me in nomine meo. Ego fum vitis ; vos palmites. qui manet in
^cognofcitis
1.
gj nonquot;cognouiftis’me? Philippe,qui'’videt ^¦vidit me,nbsp;yidie. 4.
ippM dipeeß'u meritb gaudere deberent, CAP. XII11.
quot;T On turbetur cor veftrum.Creditis 1^^ inDeum,5cinmecredite.Indomonbsp;’ Patris mei mafiones multae funt. finbsp;quo minus:dixiftem vobis. Quia vado parare vobis locum.Et fiabiero, Sepraeparaueronbsp;vobis locum:iterum venio Sc accipia vos adnbsp;meipfum,vt vbi fum ego,Sc vos fitis. Et quonbsp;ego vado lcitis,5c viam feitis. Dicit ei Thomas, Domine, nelcimus quo vadis; Sc quo-modo poftiimus via lcire?Dicit ei Ierus,Egonbsp;fum via. Sc veritas,8c vita.nemo venit ad Panbsp;trê nifi per me.Si cognouifletis me. Sc patrenbsp;men vtiq; cognouifletis: Sc amodo quot;cogno-fcetis’eûjSc vidiftis eum.Dicit ei Philippus,nbsp;Domine,oftede nobis Patrem,8c fufficit nonbsp;bis. Dicitei lefus, Tato tepore vobifeu lum,nbsp;me,videt’8cPatre.*Quomodo tu dicis,Oftenbsp;de nobis Patré?Nó*credis’quia ego in Patre,nbsp;^'(reditis Pater in me eft ? Verba quaz ego loquornbsp;vobis,à meiplo no loquor. Pater aût in menbsp;manés,iplè facit opera.Nó creditis quia egonbsp;inbsp;pter opera ipla credite,Amen,amen dico vo dum plus alFerat. lara vosllmundi eftis pro- SupM.îj.l»
bis, qui credit in me,opera quae ego facio Sc pter lermonemquem locutus fum vobis.Manbsp;iple faciet,Sc maiora horu faciet,quia ego ad nctein me:Sc ego in vobis.Sicut palmes non
• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . . poteft ferrefrudum àfemetipfo,nifi raanle
mine meo,hoc faciaevt glorificetur Pater in rit in vite; fie nee vos nifi in rae manfèritis. rvospalmites. qui manetinnbsp;hoc facia.Si diligitis me;mâdatamealeruate. me,5c ego ineo,hicfertfrudum multû:quianbsp;Et ego rogabo Patré,8c alia paraciêtum da- fine me nihil poteftis facere.Siquis in me nonbsp;bit vobis, vt maneat vobifeu in asternû, Spi manlerit-.mittetur foras ficut palmes,8c are-ritum veritatis, que mundus non poteft ac- lcet,8c colligenteum,Sein ignem mittét, Scnbsp;cipere,quia no videt eum,nec leit eum. vos ardet. Si mâleritis in me, Sc verba meain vonbsp;^cBgttofcetis aûtquot;cognofcitis’eum.- quia apud vos mane- bis manlerint,quodcunq; volueritis petetis,
bit, 8c in vobis erit. Nô relinqua vos orpha- Sc fiet vobis. In hoc clarificatus eft Pater Bnbsp;C noszveniâ ad vos. Adhuc modicum; Sc mun meus:vt frudum plurimn alFeratis,8c efficia
dus meia non videt.Vos aut videtis me.-quia mini mei dilcipuli.Sicut dilexit me Pater,8c ego viuo,8c vos viuetis. In illo die vos co- ego dilexi vos.Manete in diledione mea. Sinbsp;gnofeetis quia ego furain Patre meo, Sc vosnbsp;in mCjSc ego in vobis. Qm habet mandatanbsp;mca,8clèruatea;illeeftqui diligitrae.quiaûtnbsp;diligit me, diligetur à Patre meo:8f ego dilinbsp;gâ eum,8c manifeftabo ei meipfiim.Dicit einbsp;Iudas,nô ille Ifcariôtes,Domine,quid fadûnbsp;eft quia manifeftaturus es nobis teipfum,8cnbsp;no mundo?RefpôditIefus,8c dixit ei.Siquisnbsp;diligit me,fermonem meum leruabit,8c Pater meus diliget eum, Sc ad eum veniemus,nbsp;Sc manfionem apud eum faciemus. qui nonnbsp;diligit rae:(èrmones meos non lèruat. Et fernbsp;monem quem audiftis,non eft meus : led e-iusqui mifitmePatris.Hæc locutus fum vonbsp;bis,apud vos manés.Paraclêtus autem, Spiritus lândus quem mittet Paterinnominenbsp;nieo,ille vos docebit omnia, Sc fuggeret vo-
¦»
prîBcepta mea lèruaueritis, manebitis in di-ledione mea; ficut Scego Patris mei praece-pta leruaui , Sc raaneo in eius diledione. Haec locutus film vobis : vt gaudium meumnbsp;in vobis fit. Sc gaudium veftrum impleatur.nbsp;II Hoc eft praeceptum meum , Vt diligatis Su^ra.ij.^nbsp;inuicéjficut dilexi VOS. Maioréhacdiledio-nem nemo habet, vtanimam fuam ponat c.nbsp;quis pro amicis fuis.Vos amici mei eftis,fi fenbsp;ceritis quæ ego pratcipio vobis.lam nonquot;di- quot;dicam.nbsp;co’vos feruos quialeruus nefcitquidfaciatnbsp;dominus eius.Vos aûtdixi amicos;quia om- Cnbsp;niaquafcunq; audiui à Patre meo, nota fecinbsp;vobis.No VOS meelegiftis,ledegoelegi vos;nbsp;Sepofui vos: vtlleatis,5cfruduro afFeratis,6cnbsp;frudus vefter maneat; vt quodcuq; petieri’nbsp;tis patre in nomine meo^det vobis, IIH«c ma i.ioan. .'fnbsp;do
Modicum,Sc nôvidebitis me:amp;iteruin mo-
Pfal.14. c.
Secundum lohannem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^
do vobis,vtdiligatisihuicém.Si mundus vos. audietloquctur,amp; quat ventura lunt annun odit.'fcitotequiamepriorera vobis odio ha ¦tiàbitvobis.Illemeclarifîcabit.-quiademconbsp;buit. Si de mundo fuifletis : mundus quod accipiet, amp; annuntiabit vobis Omnia quæ-liium erat diligeret. quia vero de mundo no cunque habet Pater,mea funt.Propterea di-eftis, fed ego elegi vos de mundo : propterea xi,C^ia de meo accipiet, amp;annuntiabit vo-odit VOS mundus.Mcmentote fermonis mei, bis.Modicum,amp; iam no videbitis me;amp; ite-Supr.ij.b- quem ego dixi vobis,IINon eft feruus maior rum modicum, amp; videbitis mequia vadoadnbsp;domino fuo . 11 Si me perlècuti funt ; amp; vos Patrem.Dixcruntergo ex dilcipulis eius ad-perlequentur. filermonem meum leruaue- inuicem, Quid eft hoc quod dicit nobis,nbsp;runt: amp; veftruro lèruabunt. Sed haic omnia Modicum,amp; no videbitis me:amp;iterum mo-facient vobis propter nome meum:quia nef- dicum, amp; videbitis me, amp;, quia vado adPa-feiunt eumqui mißt me.Si non veniflem, amp; trem? Dicebant ergo. Quid eft hoc quod di- Cnbsp;locutus fuiflem eis.’peccatum non baberent. cit,Modicum?nefcimus quid loquitur.Co-nunc autem excufationem non habent de gnouitautem Icfus quia volcbant eum in-peccato fuo. Qui me odit.-amp; Patrem meum terrogare:amp;dixit eis. De hocquxritis internbsp;oditi Si operanonfecifterain eis quæ nemo vos quiadixi . Modicum, amp;non videbitisnbsp;alius fecit:peccatum non haberent.nuncau-tem amp; viderunt,amp; oderunt Sc me amp; Patremnbsp;meum. Sed vt adimpleatur lerrao qui in lege eorum feriptus eft, II.Quia odio habuerütnbsp;me gratis. Cum autem veneric Paracletus,nbsp;Luc.34. g- llquem ego mittam vobis à Patre, fpiritumnbsp;veritatis qui à Patreprocedit; iile teftimo-nium perhibebitde me. amp; VOS teftimonium
‘ferhiiiiit *perhibebitis’ quia ab initio mecum eftis.
5. ‘Dijcipulif prieditit futur asperßaitioncs ejuod eis expédiât yt ipfeyadat ^uo yeniatnbsp;Tarof^tui ^ui mundu drpuat,ipß)s^ doteatnbsp;amp; Chrifiumilarißeet'.deaaratquoddixerat
me: Sciterum modicum. Sc videbitis me. Amen,amen dico vobis,quiaplorabitis amp; flenbsp;bitis vos,müdus autem gaudebit:vos autemnbsp;contriftabimini,Ied triftitia veftra verteturnbsp;in gaudium.Muliercum parit,triftitiam ha-bct,quia venit hora eius:cum autem pepere-rit puerum, iam non meminit prelTuræpropter gaudium, quia natus eft homo in mun-dum.EtVOS igitur, nunc quidem triftitiamnbsp;babetis,iterum aute vid.ebo vos,8c gaudebicnbsp;cor veftrum: Sc gaudiü veftrum nemo tolletnbsp;à vobis.Et in illo die me non rogabitis quic-
amp; Chrißumelarißcet'.detlaratquo/dixerat quam.llAracn,amen dico vobis, liquid petie 1,” ' ’Modicüamp;iamno yidebitisme tä^c.addensß ritis patrem in nomine meo,dabit vobis, Vf-militudinemmulierepariente, hortaturyt 4 que modo non petiftis quiequam in nomi- lacob.i.a.nbsp;patrepetant ipßus nomine :prxdicitqueipß- ne meo.Petite,amp; accipietis ; vt gaudium ve- Dnbsp;rumßtgam. cap. x v i.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftrum lîtplenum.Hæcin prouerbijs locutus
Tquot; TTAec locutus fum vobis,vt no Icanda- fum vobis. Venit hora cum iam non in profil lizemini.Abfq;lgt;magogis facict vos:
quot;^lèd venit hora,vt omnis qui interfi-cit vos,arbitrctur oblêquiû fe præftare Deo. Sc hæc faciét vobis: quia no nouerunt Patre,nbsp;neq; me. Sed hæc locutus fum vobis: vt cumnbsp;venerit hora eorum reminilcamini,quiaegonbsp;dixi vobis.Hæc autem vobis ab initio non dinbsp;xi.’quia vobilcu erä. Et nunc vado ad eü quinbsp;mint me: Sc nemo ex vobfs interrogat me.nbsp;Quo vadis :Sedquiahæclocutus fum vobis,nbsp;triftitia impleuit cor veftrum. Sed ego veri-tatem dico vobis,expedit vobis vt ego vada.nbsp;lî enim nô abiero,Paracletus non venietad tis.iiEcce,vênit hora,8c iam vênit, vt difper-vos:lî autem abiero,mittam eum ad vos. Et
B cum venerit ille, arguer mundum de pccca-« t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peccato qui
' ‘ dem;quia non’crcdunt’in me.de iuftitia ve-ro:quia ad Patrem vado, 8c iam non videbitis rae.de iudicio autem quia princeps huius mundiiamiudicatuseft. Adhuc multa haben vobis dicere : lèd non poteftis portarenbsp;modo. Cum autem venerit ille Spiritus veritatis , docebit vos omnera veritatem. nonnbsp;enim loquetur à lèmetipfo, lèd quaécunque
ftrum fîrplenutn.Hæcin prouerbijs locutus uerbijs loquar vobis, fèd palam de Patre an-niitiabo vobis in illo die in nomine meo pe-tetis:Sc non dico vobis quia ego rogabo Patre tn de vobis.iplèenim pateramat vos,quianbsp;vos meamaftisjamp;credidiftis quiaegoàDeonbsp;exiui.Exiuiàpatre,amp;venijn mundum: ite-rum relinquo mundam, amp; vado ad Patrem.nbsp;Dicuntei dilcipuli eius, Ecce, mine palamnbsp;loqueris. Cc prouerbium nullum dicis. nuncnbsp;fcimus quia leis omnia, amp; non opus cft tibinbsp;vt quisteintcrroget.In hoccredimus quia ànbsp;Deo exifti. Refponditei Iefus,Modó credi- Matt.xtf.«nbsp;‘ 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mare.14.«
gamini vnufquiiq; in propria, amp; mefolum relinquatis:amp; nonfum fc»lus,quia Pater rac-cumeft.Hæc locutus film vobis, vt in me panbsp;cé habeatis. In mundo prefluram babebitis:nbsp;(èd cofidite,ego vici mundum.
S. Oratio Chrifii adfatremfro ytriufque da-rificatione,pro diftipulis, amp; ijt q»iilloiin . ifßim tjjent ertditurifytliruenttir à malo, amp;nbsp;omnesfintynum, mundui^cognofiatipfitm ,,nbsp;fuiJle 4 Tatre mijjvfn-
CKV. XVII.
f a Hate
-ocr page 368-•y.
Euatigelium
Itfits à nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;capîtur, ÙIk frtmtitK ad jff fn
^verbum tit terrani cadentibw : ad Annam amp; Caiphain duatttr'.r(fiond(ns 'tntetrdganti fon-tijtàalapacitdüttr : teràTaro ttfgatur.du^tusnbsp;tnfra:toriumdkii'P'tlatofuum régnumno tffenbsp;dehocmundo'.Iudett mori (ttpiuntfolu-to’Barabba, CAP. xviii.nbsp;HAeccum dixifletlefus, egreftiis cft A
cû difeipulis fuis trans Torrentem- Man.itf-« Cedro,vbi erat hortus,in que intro- LuguJ?
T* TAec locutus eft lefus.’ Se fubieuatis oculis in cœlum dixit, Pater,vênitnbsp;quot;*'hora, clarificafilium tuum, vtfilius ‘nbsp;Matt.iS.d tuusclarificette.îlSicutdediftieipoteftatemnbsp;omnis carnis, vt omne quod dedifti et, detnbsp;eis,Titâ æternam.Hxc eft autem vita xterna.nbsp;Vtcoghofeant te, lolum Deum verum, 8cnbsp;quem rnififti lefum Chriftû . Ego teclarifi-caui fijpcr terrâtopus colummaui quod dedifti mihi vt faciâ. 8c nunc clarifica me tu Pa-ter apud temeripfiim , claritate quam habuinbsp;prius quâ mundus eftet,apud te. Manifefta-ui nomen tuum hominibus quos dedifti minbsp;hi de mundo.Tni erat:8c mihi eos dedifti,8cnbsp;{èrmonétuum feruauerunt. Nunc cognoucnbsp;B rût quia omnia qux dedifti mihi,abstefunt.
quia verba qux dedifti mihi, dedi eis; 8c ipfi nia qux vétura étantfuperfê, procefsit 8c di acceperût,8c cognouerunt veré quia à te ex- xit eis,Q^é quxritisFRefpôderunt ei, lefumnbsp;iui,8c crediderût quia tu me mififti.Ego pronbsp;eis rogo. Non pro mundo rogo ,fèd pro hisnbsp;quos dedifti mihi,quia tui fuht.Et mea qm-nia,tua funt;8ctuaraea fünf. 8c clarificatusnbsp;film in eis.Et iam non fum in raundo : 8c hinbsp;in mundofurit,Scegoadtevenio.Paterfiinnbsp;de,fêruaeQsin nomine tuo quos dedifti minbsp;hi:vt fint vnum fieu 18c nos. Cû eflem cumnbsp;eis, egoferuabâ eosin nomine tuo quos dedifti mihi euftodiui : 8c nemo ex eis perijt,
G nififiliusperditionis,llvtfi:ripturaimpleatur. PfitioS.b Nunc aût ad te vcriio:8c hzcloquorin raunnbsp;do vthabeâtgaudiutn meum implctû in fc-metipfîs.Ego dedieis lèrmone tuum 8c mû-duscos odiohabuit, quia non fiintdemun- dit mihi Pater,nô*bibam ilium? Cohors ernbsp;do,fîcut 8c ego non fum de mundo.Non rogo vt tollas eos de mundo, fed vt férues eosnbsp;â malo.De mundo non funtzficut 8cego nônbsp;fum de mundo.Saôiifica eos in veritate.Ser-rao tuus, veritas eft. Sicut tu me rnififti innbsp;mûdum: 8cego mifi cos in mundum.Etpronbsp;eis ego fàndifîco meipfumivt fint 8c ipfi fannbsp;âificati in veritate.Non proeisaût rogo ta-tum,fèd 8c pro eis qui credituri funt per ver-bû eorum in mc:vtomnesvnû fint, ficut tunbsp;Pater in me Sc ego in te, vt 8c ipfi i^ nobisnbsp;vnum finttvt credat mundus quia tu me mi-»
P fifti.Etego claritate quam dedifti mihi,dcdi
iüitip(eamp;d;i(cipulieius.SeiebataûtScludas i.Re.u.e. lt;]ui tradebat eum,locum:quia frequenter le-fus côuenerat illuccum difeipulis fiiis.ludas Lucse.i».«nbsp;ergoi cum accepifîet cohorte, Scàpôtifieibusnbsp;8c Pharifæis miniftrostvenit illuc cum laternbsp;nis 8c facibus 8c armis lefus itaq; fcics ora-
Nazarenum. Dicic ei ïefus,Ego fum. Stabac autcm amp; ludas qui tratiebat cum^cum iplîs.nbsp;Vtergodixiteis,Egofum:abierntretror(um, “nbsp;Sccecideruntin terrâ.Iterum ergointerroganbsp;uit eoSjQ^em quæritis?Illi aût dixerunt le-fum Nazarenü. Refpondit lefus,Dixi vobisnbsp;quia egorfum.fi ergo me quatritis, finite hosnbsp;abire.Vc implereturlcrmoqué dixit, y Qida Supr.i?-««nbsp;quos dedifti mihino perdidicxcis quenquânbsp;Simo ergo Petrus habens gladiû, eduxit eûtnbsp;amp; pereußit pótificis feruum, amp; abicidit au-riculam eius dexteram, Erat autem nomennbsp;fêruo Malchus.üixit ergo lefus Petro.Miltenbsp;gladium tuum in vaginâ.Calicem quem de-
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.a«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_
go amp; tribunus 8c minillri ludæorum copre henderunt Ic(um.amp; hgauerunt eum: amp;ad- Cnbsp;duxerût eum adil Annamprimùm.erat enim Lucsr.j.»«nbsp;locer Caiphæ,qui eratpôtifexanniillius.E-rat autem Caiphas Ilquicôfilium dedcratlu Supr.ii.f.nbsp;elaeis, Qu^ia expedit vnum hominem morinbsp;pro populo. Sequebatùr autem lefum Sinionbsp;Petrus,amp; alius dilcipulus.Difcipulus autemnbsp;ille erat notus pôtifici, amp; introiuit cum lefixnbsp;in atrium pontiffeis; Petrus autem ftabat adnbsp;oftiunl foris. IlExiuitergodiicipulus quot;alius Matt.jff.gnbsp;qui erat notus pontifici.amp;dixitoftiarix; amp;nbsp;introdüxit Petrüm.bicit ergo Petro ancilla *«¦^lt;»•6.nbsp;eis;vt fint vnum ficut amp; nos vnum fumus, oftiarîa . Nunquid amp; tu ex dilcipulis es ho-Egoineis amp;tu inme:vtfintconfummatiin minisiftius?Dicitille,No fum.Stabatautemnbsp;vnûm,8ccognofcat mundüs quia tu me mi- ferui amp; miniftri adpfunas, quiafrigus erat;nbsp;fifti,amp;dilexiftieos ficutamp;medilexifti.Pagt; •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
ter,quos dedifti mihi, volo vt vbi fum ego, amp; illi fint mecum:yt videant claritatem raeanbsp;qùam dedifti mihi,quia dilexifti me antcconbsp;iiitutionem mundi.Pater iufte, mundus te
' non cognouit . egoautemte cognoui:amp;hi cognoucrût quia tu fnemififti. Etnotû fecinbsp;eis nome tuum,amp; notum faciam;vt dileâionbsp;qua dilexifti me, in ipfis fit, amp; ego in ipfîs.
amp; quot;calefaciebant fè’.erat autê cum eis amp; Pe-trus, ftans,amp;calefâCiens le. Pontifex ergo interrogauit lefum de difeipulis fuis amp; denbsp;dodrinaeius.Refpodit ci Ielus,Egopalâ lonbsp;cutus fum mundo,ego fèmper docui in ß nanbsp;goga,amp; in téplo quô oés ludxi coueniüt. 8cnbsp;in occulto locutus fum nihil.Qmd me inter-rogas.^interroga eos quiàüdierunt quidlocunbsp;tus fira ipfis.-ecce, hi iciunt qux dixerim ego.
Hxc
-ocr page 369-Hxc autem cum dixiflet, vnus aßiftcns mi-niftrorum dedit alapatn lefiij dicens. Sic re- . fpondes pontifïcii’BLelpodic ei lefus. Si malenbsp;locutus fum, teftimonium perhibe de malo:nbsp;Matt.i5.f fiautembetie.quid mecædis.'’l'Etmiiîteutnnbsp;Marc.i4.f Annas ligatum ad Caipham pótificem.Eratnbsp;Simon Petrus ftans amp; calefaciens fe.nbsp;Mirc.i4.g^ llDixerunt ergo ei,Nunquid amp; tu ex diicipunbsp;Luc.w.f.g liseiuses.’Negauitilleamp;dixit, Nonfum.Di
Secundum lohannem.
tnatri lolannetn matrem^ lolanni m^en~ daf.amp;ßticns acetopotatUTjConfiimmatis^uenbsp;omnibuttraditßiritum'.fra^ii latronü cru-T/ibui ex aperto €'brifii latere fanguts eÿ'. a-quaprofluit eius^ corpus myrrha lt;amp; aloe (finnbsp;dîtumfepelitur. cap. x 1 x.
TVncergo apprehédit Pilatus lefum, 8c flâgellauit.Et milites pledétes co-ronamdefpinis jimpofueruntcapitinbsp;citei vnusex féruis pontificis,cognatuseius cius.«8cvefte purpurea circundederunt eum,nbsp;cuius abfcidit Petrus auriculam. Nonne ego Et veniebant ad eum, 8c dicebant, Aue Rexnbsp;te vidi in horto cum illo.'’Iterum ergo nega- ludxorum,8c dabant ei alapas.Exiuit*iter5nbsp;Pecrus.-Sc ftatim gallus cantauit. IlAddu- Pilatus foras,8c dicit eis, Ecce adduco vobisnbsp;Lucæ'tj.a cuntergo lefum’àCaipha’in prætorium.E-quot;adctifhs rat autem mane : 8cipfi non introierunt innbsp;Aa.u.a.b. prætorium;vt nonllcontaminarentur ,fed vtnbsp;manducarent pafcha.Exiuit ergo Pilatus adnbsp;eos foras, 8c dixit, Q^am acculâtionem af-fertis aduerfus hominem hune .'’Reiponde-runt,8c dixerunt ei. Si non eilet hic malefa-
F dor,non tibi tradidiflemus eum. Dixit ergo eis Pilatus, Accipite eum vos, 8c iecundumnbsp;legem veftram iudicateeum. Dixerunt ergonbsp;eiludæi. Nobis non licet interficere quen-Matt.ao.c quam.llVriermoIefuimpleretur quem dixit.nbsp;Mue i^’^* hgnificans qua morteeflet moriturus. Illn-lucae.ij.'a troiuit ergo iterum in prætorium Pilatus:8cnbsp;vocauit lefum, 8c dixit ei,Tu es Rex ludxo-rum? Refponditlefus, A temetipib hoc di-cis,an alij dixerunt tibi de me.^Reipondit Pinbsp;latus, Nunquid ego ludæus ium? Gés tua 8cnbsp;pontifices, tradiderunt tc mihi.quid fecifti?nbsp;Refpondit lefus,Regnum meum noneft denbsp;hoc mundo . fi ex hoc raundoeiTetregnumnbsp;meum , miniftrimei vtique decertarentvtnbsp;non traderer ludæis . nunc autem regnum
G meum non eft hinc.Dixititaque ei Pilatus, Ergo Rex es tu.’ Reipondit lefus, Tu dicis;nbsp;quia Rex fum ego. Ego in hoenatus fum,8cnbsp;ad hoc veni in mundum:vt teftimoniu per-hibeam veritati : omnis qui eft ex veritate,nbsp;audit vocem meam .Dicitei Pilatus, Quidnbsp;eft veritas.’Et cum hocdixrifet, iterum cxi-uit ad Iudæos,8c dicit eis,Ego nullam inue-Matt.x7. c nio in eo caufam. lIEft aute confuetudo vo-Lnr^’‘’'k vt vnum dimitta vobis inPafcha .vultis
A
Matt.i7,cl
Marc.i5.b
eum foras, vteognofeatis quianullam inue nio in eo caufam . Exiuit ergo lefus* portasnbsp;coronam fpineam,8cpurpureum veftimen-tum.Etdicit eis,Ecce Homo.Cum ergo vi-diflenteu pontifices 8c miniftrfclamabant,nbsp;dicentes,Crucifige,crucifigeigt;eum’,Dicite-is Pilatus,Accipite eum vos:8c crucifigite.c-go cnim no inuenio in eo caufam.Refpon-derunt ei Iudæi,Nos legem habemus; 8c fe-cundum legem*debetmori,quiafilium Dei *nopri.i..nbsp;fe fecit.Cum ergo audiffet Pilatus hunc fer- ßnbsp;monem, magis timuit. Et ingreflus eft præ-torium iterum:8cdicitadIefum.Vnde es tu?nbsp;lefus autem refponfum non deditei . Dicitnbsp;ergo ei Pilatus, Mihi no loqueris.'’nefcis quianbsp;poteftatem habeo crucifigere te, 8c potefta-tem habeo dimittere te.'’Refpódit lefus, Nonbsp;haberes poteftatemaduerfum mevllam,nifinbsp;tibi datum eflet défuper. Propterea qui menbsp;tradidit tibimaius peccatum habet. *Exindenbsp;quxrebat Pilatus dimittere eum . ludæi autenbsp;clamabant,dicentes,Si huncdimittis,non esnbsp;amicus Cæfaris. omnis *qui fe regem facit,nbsp;cötradteit Catfari. Pilatus autem cum audif- Cnbsp;fet hos fermones,adduxit foras lefum; 8c ledit pro tribunali, inloco qui diciturLithó-ftrotos,Hebraicè autem Gabbatha. Eratautem parafeeue Pafehæ, horaquafl fexta : 8cnbsp;dicit ludæis,Ecce Rex vefter. Illi autem cla-mabant, Tolle,tolle cruciflge cum. Dicit eisnbsp;Pilatus, Regem veftrum crucifigam.’ Refpönbsp;derunt pontifices. Non habemus regem nifinbsp;Cæfàrem.Tuncergo tradiditeis ilium, vtnbsp;ergo dimitta vobis Regem ludæorum.’ClaT crucifigeretur.Sufceperuntauté lefum: 8ce-maueruntergorurfum omnes,dicentes,No duxerunt.*Et baiulans fibi crucem exiuit innbsp;hüc,fed BarabbS. Erat aute Barabbas latro.
5. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tilato flageüatus, 'varijst^^ modis affli-
^us, ör fbinis coronatus, ad morte depofli-turtrurfum^ue à Tilato examinatus,ofledit iüu defuper tantu habere in ipfum poteflate:nbsp;‘Pilatusmeticulojus lefum ,quem rege dicitnbsp;Judceoru,morti adiudicaf.lejusbaiulas fiVinbsp;crucem inter latronescrucifigitur^pofto à Tinbsp;lato (itper erwem titulo, diuifis^ à militibusnbsp;ysflimentis, amp;firte de tumca mißa : Jejits
*foras.t.
eumquidicitur Caluariae locum, Hebrai-cè * Golgotha : vbi crucifixcrunt eum, amp; cum eo alios duos hinc amp; hinc, medium au- .......
tem lefum. Scripfit autem amp; titulum Pila- Lucæ.ij.c tus:amp; pofuit fuper crucem .Erat autem fcri- Dnbsp;pturajefus Nazarenus rex ludxorum.Huncnbsp;ergo titulum multi ludæorum legerût: quianbsp;prope ciuitatem erat locus vbi crucifixus eftnbsp;Icfus. Et eratlcriptum Hebraicc, Grxcè 8cnbsp;Latine, Dicebant ergo Pilato pontificcs lu-f 3 dæorum.
*autem
Matt. ï7. d
Mare. 15.b
-ocr page 370-Ada Apoftolorum.
S, Jeßti prominens Äpoßolis Spirit um fan-Slum i elicit non effe ipjorum fire fecreta return futur arum tempora: amp; pofl ipßw in cct lum afcenfitm dicitur ah angelisfimiliter yennbsp;turw.nomina Äpoßolorum : oratio Tetri denbsp;yno in locum ludeeproditorn fuffciedo, yhinbsp;preemißitpredhtu eligiturJorte ^lathias.
C A. V. I.
Ri M V M quidem fermonem feci de omnibus, o Théophile, quæcœpit lefus facereScnbsp;docere,vfq; in diem qua præ-cipiens Apoftolis per Spirit Gnbsp;fanlt;äum,quoselegit,aflumptus eft : quibus
Scpræbuit fèipfum viuum poft paßionem fuara in multis argumsntisjper dies quadra-ginra apparens eis, amp; loquens de regno Dei.nbsp;Et conuefcens,præcepiteis ,ab lerofblymisnbsp;ne diftederent, fed expedarent promißionenbsp;Luc. 14.g. Patnsjllquamaudiftis (inquit)per osmeuni:nbsp;MMt’.b’c. Ilquia lohannesquidem baptizauitaqua,vosnbsp;Marci.i.b. autemllbaptizabimini Spiritu fando no poftnbsp;JohanVd niultos hos dies.fgiturqui conueneranc,in-B terrogabanteum,dicenteSjDomine,fi in tê-porehocreftitues regnum lftael?Dixitautenbsp;eisjNon eft veftrum node tempora vel mo-men ta,quæ Pater pofuit in fua poteftate:fednbsp;llaccipiens virtutem fcperiienientis Spiritusnbsp;fandi in vos, amp; eritis mihi teftes in lerufa-lem, amp; in omni Iiida:a,amp; Samaria,amp; vfq; adnbsp;vltimum terræ.llEt cum hæc dixiflet, viden-
Infra, t.a, ii.c.i^.a.
Infra.t.a.
— «««aeMta« VlUJlliUlt;A* VVl i • II U VUlX* Xi CVK» \XA A 1II W k VXklVlX'* tibus illis eleuatus eft: amp; nubes fufcepit eutn
ab oculiseorum.Cumq; intuerenturincœ-lum cuntem ill n, ecce duo viri aftiterunt iu-
xta illos in veftibus albis,qui amp; dixerunt, Vi ri Galilæi, quid ftatis alpicientes incœlum?nbsp;. hic lefusqui afturaptus eftàvobisincœlû,nbsp;ßc venietqucmadmodum vidiftis eura eun-tem in cœlû. Tune reuerfî funt lerofolymanbsp;à monte qui vocatur Oliueti, qui eft iuxtanbsp;C lerulalem, fabbathi habens iter. Etcumin-troident,in cœnaculum aß:enderunt vbi manbsp;nebant Petrus amp; lohannes, lacobus amp; An-dreas,Philippus amp; Thomas, Bartholomaeusnbsp;amp; Matthæus, lacobus Alphati amp; Simon Zenbsp;lotes,8cludas lacobi. hi omnes erant perfe-uerantes vnanimiterin oratione cummulie
ribus amp; Maria matre lefu , Sc fratribus eius. In diebus illis exurgens Petrus in medio franbsp;»saminlt.i. trû,dixit(erataût turbaquot;horainum’fimul,fc-re centum viginti)viri fratres,oportet impienbsp;pral.4o.e ri ft:ripturâ.'’(lquam prædixitSpiritus fandusnbsp;loin.iS.a. per os Dauid deluda,(lqui fuitdux eorü quinbsp;coprehenderunt lefum ; qui connumeratus
erat in nobis amp; Ibrtitus eft lortem minifte-rij huius. llEt hic quidem pofledit agrum de Matt.!?«»’ mercede iniquitatis. Sc fufpefus crepuit me-dius;Sc diftufa funt omnia vifccra eius.Sc nonbsp;tum fadum eft omnibus habitantibus leru-fàlem.ûta vt appeilaretur ager ille,lingua co-rû,Hacel-dema,hoc eft agerlanguinis.Scri- pnbsp;ptum eftenim inhbro Pfalmorum,llFiat co Pfal.tfS.c.nbsp;moratio'eorum’dcferta: Sc non ßt qui inha-bitetin ea. IlEtepifcopatum eius accipiatal- Pül.ioS.fcnbsp;ter. Oportet ergo ex bis viris qui nobifeumnbsp;funt cogregari, in omni tempore quo intra-uit Sc exiuit inter nos Dominus lefus,inci-piens à baptifmate Iohannis vfq; in dié quanbsp;affiimptus eft à nobis, teftem reßirredionisnbsp;eius nobifeum fieri vnum ex iftis. Et ftatue-runt duos, lofeph, qui vocabatur Berlabas,nbsp;qui cognominatus eft luftus .• Sc Mathiam.nbsp;Et orantes dixerunt. Tu Domine qui cordanbsp;nofti omnium,oftende quem elegeris ex hisnbsp;duobus vnum,accipere locum miniftenj hunbsp;ius Scapoftolatus ,de quo præuaricarus eftnbsp;ludas vt abiretin locum fuum. Etdederuntnbsp;fortes eis ; Sc cecidit fors fuper Mathiam , Scnbsp;annumeratus eft cum vndecim Apoftolis.
' 5. Effufo fuper difdpulosSpiritußanSlo dieTe-tetofles, admitantur ludxi quod omniu lo -quatur linguii:dicetes aut mußoplenos tßfe co ßutat Tetruf, citât a inter aliaßtee conciondtnbsp;prophetia Joël: copunclijj ludai audito Tetri conßlio,tonuertuntur ad Chrißü tria cir-titer millia'ßmulj^perfeuerat in doSlrina  -pofloloru,fradionepand amp; orationihui^ ha-bentes omnia communia, cap. 11.
ET cum coplerentur (Idies Pentecoftes, erât omnes pariter in eodem loco: lISc suprâ. •••'nbsp;fadus eft repente de cœlo fonus, tan- Matth.j.c*nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• r ¦ •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ Marci.i-f’
quam aduenientis Ipintus vehementis. Sc re Luc«.j.«« pleuittotam domum vbi crant fodentes. Etnbsp;apparuerunt illis difocrtitælinguæ tanquam in^Liub.*nbsp;ignis, foditq; fupra fingulos eorum.-Sc replenbsp;ti funt omnes Spiritu fando,8c ceperuntlo-qui varijs linguis prout Spiritus fandus dabat eloqui illis.Erant aüt inlerufâlem habitantes ludæi, viri religiofi ex omni nationenbsp;quæ fubcœlo eft. Fada auté hac voce côue-nitmultitudo,Sc mente côfufà eft,quoniainnbsp;audiebat vnufquifq; lingua fuaillos loquennbsp;tes.Stupebantaût omnes,8c mirabantur, di-cétes,Nônne,eccc,omnesifti quiloquntur, Bnbsp;Galilæi font, 5c quomodo nos *audiuimus’nbsp;vnufquifq; linguam noftrara,in qua nati funbsp;mus?Parthi,Sc Medi,5cAelamitæ, 8c qui habitant Mefopotamiâ,Iudzam,ôc Cappado-ciam.
Apoftolorum.
videtis 8c auditis. Non enim Dauid afcendit in cceluni:dicitautem ipfe,(IDixit Dominusnbsp;Domino meo, fede à dextris meis,donecponbsp;nam inimicostuos icabellü pedum tuorura.nbsp;Certiftimè fciat ergo omnis domus Iftaelnbsp;quia amp; Dominum eum ,amp;Chriftum fecitnbsp;Deus,hunclefum,quêvos crucifixiftis.Hisnbsp;autem auditis compundi funtcorde,amp;dixe-runt ad Petrum amp;ad reliquos Apoftolos,nbsp;Quidfaciemus viri fratres?Petrus vero ad il-los, Pœnirentiam(inquit)agite, amp; baptize-tur vnufquifq; veftrü in nomine lefu Chrifti in remiftionem peccatorum veftrorum:nbsp;amp; accipietis donum Spiritus fandi. Vobis e-nim eft repromifsio, amp; filijs veftris, amp; omnibus quilongè func^quofcuncqucaduoca-uerit Dominus Deus nofter.Alijs etiam vernbsp;bis plurimis teftificarus eft, 8c exhortabaturnbsp;eos.dicenSjSaluaraini à generationeifta pranbsp;receperüt/èrmonéeiuSjbaptizanbsp;tifunt:amp; appofitæ fiinr in die ilia animae cir-citer tria millia . Eranrautéperfeuerantes innbsp;dodrina Apoftolorum,8c communicationenbsp;fradionispanis, 8c orationibus. Fiebatafit,nbsp;Omni animæ timor; multa quoq; prodigiaScnbsp;ÔC ftgna per Apoftolos in lerufalé fiebant,ócnbsp;metuserat magnus in vniuerfts.Omnes etianbsp;qui credebant,erat pariter,óc habebat omnianbsp;communia.Poflefsiones 8c fubftantias védenbsp;bant,8cdiuidebantillaomnibus, prout cui-que opus erat. Q^otidie quoq; perdurâtes v-nanimiter in téplo,8c fragentes circa domos
pliciratecordis,coIlaudantesDeum,8chabé-tes gratia ad omné plebem.Dominus autem augebatquilaluifïerétquotidiein idipfum.
5. Tetrui cum lohanne claudü à matrü '^tero
45
ciam,Pontum,8c Aftam,Phrygiam, 8cPam-philia, Aegyptü 8c pai tes Liby« quæ eft cir tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caCyrénen,amp;aduenaî Romani,ludæiquo-
« '««».1. Profelyti,Cretes, 8c Arabes: quot;audiui-mus’eos loquentes noftris linguis magnalia Dei. Stupebant auté omnes, 8c mirabantur,nbsp;adinuicem dicentes, Quidna vult hoc efle?nbsp;Alij auté irridentes dicebat. Quia mufto pienbsp;ni funt ifti. Stans aut Petrus cû vndecim,le-uauit vocem fuam,8c locutus efteis,yiri lu-daci, 8c qui habitatis lerufalenvvniderfi, hocnbsp;vobis notum fit, 8c auribus percipite verba
Ç, mea,Non enim, ficutvosæftimatis, hi ebrij fiint, CÛ fit hora dici tertia: led hoc eft quodnbsp;loci., ,g. didura eft per prophetâIoel,liEt erit,in no-uilsimis diebus (dicit Dominus) elFunda denbsp;Spiritu meo fiiper omnem carne:8c prophe-tabunt filij veftriSc filiæ veftræ , 8c iuuenesnbsp;veftri vifiones videbunt, 8c feniores veftrinbsp;fomnia lomniabunt. Et quidé fiiper lêruosnbsp;meos , Scluper ancillas measindiebus illisnbsp;elFunda de Spiritu meo, 8c prophetabunt:8cnbsp;dabo prodigia in cœlo furfiim,8c figna in ternbsp;ra deorfiim,languinem,8c igné 8c vapore fu-mi. Sol conuertetur in tenebras, Sclunainnbsp;lànguinem,antequâ veniatdies Domini manbsp;'ngt;.io.u gnus amp; manifeftus. Et eritllomnis quicun-queinuocauerit nomen Dominijfaluuserit.nbsp;Viri Ifraelitas audite verba ha:c,lefumNazare
D num virum approbatum à Deo in vobis,vir-tutibus 8c prodigijs 8c fignis quæ fecit Deus *0.5, per illii in medio veftri, ficut* vos Icitis huenbsp;definite confilio 8c prælcientia Dei traditu, pans,fumcbantcibû cum exultatione 8c fimnbsp;permanusiniquorûaffigétes, interemiftis.nbsp;quern Deus fulcitauitfolutis doloribus in-ferni,iuxtaquod impolsibile eratteneriillûnbsp;1$. c. eo.Dauid enim dicit in cum, llProuidebanbsp;Dominum in confpedu meo lemper ; quo-niâm à dextris eft mihi ne cÓmouear. Propter hoc lætatum eftcormeum,8cexultauitnbsp;lingua mea ; infiiper8ccaromea requielcetnbsp;in fpe. Quoniam nonderelinquesanimamnbsp;meâ in inferno, ncc dabis Sandum tuum vi-derecorruptionem .Notas mihi fecifti viasnbsp;vitae:replebis meiucunditate cum facie tua.
E Viri fratres, liceat audenter diccre ad vos de
H.01
Tetrui cum lohanne claudu à matrix'^tero fanat^ ac docet ipjbi idfeciffeper fide nominisnbsp;Chrifli, ^ue ofienditejfie 'Meßiä^romifiumnbsp;ferMoyfien amp; frophetasipfique ^brahx.
CAP. III.
PEtrus autem 8c lohanes afeendebant A in templum,ad hora orationis nonam.nbsp;Et quidam vir qui erat claudus ex vte-ro matns fuæ, baiulabatur; quem ponebantnbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;__________ quotidie ad portam templi,quae diciturSpe-
patriarcha Dauid llquoniam *defundus eft, ciola,vtpetcreteleemofinam abintroeunti-8c lêpultus eft- ; 8c lepulchrum eius eft apud bus in templum, Is cum vidiflet Petrum 8c nos , vlque in hodiernum diem. Propheta lohanné incipiétibus introire in templum,nbsp;igicur cum eilet, 8cfciretquiaiureiurando, rogabat vteleemolÿnam acciperet. Intuens
’*•gt;51. c. Iliurafiet illi Deus de frudu lumbi eius le- ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~
dere fuper federn eius;prouidens locutus eft de refiirredione Chrifti quia llneque dereli-dus eft in inferno,nequecaro eius vidit cornbsp;ruptionem. Hune lefum reeufeitauit Deus,nbsp;cuiusomnes nos telles fumus. Dexteraigi- -zareni furge, 8cambula. Etapprehélà manunbsp;*Âoe i^num exaltatus, 8c promifsione Spiritus eius dextra,allegauiteum, 8c protinuscofolinbsp;»«odnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fandi accepta à Pâtre, elFudit’hunc que’vos datte funt bales eius 8c plat«. Et exiliensfte-
tit,8c
auté in eum Petrus cum lohanne.dixitjRcf-plee in nos.At illeintendebatin eos.lpcrans fe aliquid accepturü ab eis.Petrus auté dixit,nbsp;Argentû amp; auruni nóeft mihi;quodaut ha-beojhoc tibi dorin nominelefu Chrifti Na-
-ocr page 372-Aâa
ticj amp; ambulabat; amp; intrauit cum illis in tem B plô ambulânSjamp;exiliens,amp; laudans Deum.
Et viditomnis populus eum ambulante, 8c laudantem Deum. Cognolcebantautem ilium quôd iplè erat qui ad eleemofinam fèdenbsp;bat ad Speciolàm portam rempli ; amp; ira-pleti funt ftupore 8c extafi in eo quod con-^¦vtJerent tiggrat illi. C um'teneret’auté Petrum 8c lo-hannem , ciicurrit omnis populusad eos adnbsp;porticum quæ appellatur Salomonis,ftupennbsp;tes.Videns au tem Petrus, refpondit ad popiinbsp;lum, Viri Ilraelitæ quid miramini in boCjautnbsp;nos quid intuemini,quafi noftra virtute autnbsp;‘'foteflitte quot;pietatc’ feccrimus huneambalarePDeus A-braham,8cDeus Jfaac,8c Deus Iacob,Deusnbsp;patrum nollrorum glorificauit filium fuumnbsp;lefùm, quem vos quidem tradidiftis Seneganbsp;D ftisantefaciemPilari,iudicanteillodimitti.nbsp;Matt. X7.C llVos autem fàndum 8c iuftum negaftis, 8cnbsp;î^uc.X\ virum homicidam donari vobis : au-loan.Si. g. thoré vero vitæ interfeciftis, que Deus fuf-citauit à mortuis, euius nos relies fumus.Etnbsp;‘''vtdißts ßjg nominis eius , hunc quem vosquot;vide-tis’Senoftis , confirmauitnomen eius: 8c fi-des quæ per eum eft, dedit*integram fanita-tem iftam in confpedu omnium veftrum.nbsp;Et nunc fratres ft io quia per ignorantia fe-ciftis,ftcut 8cprincipes veftri.Deusaute’qui*nbsp;prænîitiauit per os omnium prophetarum,nbsp;pati Chriftum fuum,fic impleuinPoeniteminbsp;» ni igitur 8c couertimini,vt deleantur pecca-ta veftra ; vt cum venerint tempora refrige-rij à confpetftu Domini, 8cmiftrit eum quinbsp;prædicatus eft vobis lelum Chriftumjquemnbsp;oportet quide cœlum fuftiperc vfque in temnbsp;pora reftitutionis omnium ,quælocutus eftnbsp;Deus per os laniStorum fuorû,à fteculo, pro-Deut.iS.c. phetarum.Moyfts quidem dixit, IIQuoniamnbsp;prophetam fuftitabit vobis Dominus Deusnbsp;vefterde fratribus veftris tanqua me.-ipfumnbsp;audietis iuxta omnia quatcunq; locutus fue-rit vobis.Erit autera: omnis anima quæ nonnbsp;audierit prophetam ilium, exterminabiturnbsp;de plebe. Et omnes prophets à Samuel, 8cnbsp;*o, 5. deinceps qui locuti funt, ’annuntiaueruntnbsp;diesiftos. Vos eftis filij propherarum8cte-ftamenti quod difpofuit Deus ad patres noGen. n.c. ftrosjdiccns ad Abraham, HEtin femine tuonbsp;benedicentur omnes familis terrs . Vobisnbsp;primum Deus fuftitans Filium fuum, mifitnbsp;eum benedicentera vobis ; vt conuertat ft v-nufquifque à nequitia fua.
S. Afoflolipofi reilußonem in cu!i[,oJia exami nati de dandicurationejoßeduntinfolo Chrinbsp;flo lapide angulari ejjepdute, nee principibusnbsp;contra Dei iulJitm obteperant ceßf 'ando à do-drina nomind Chrißitdimißi yerb amp; crantes Mcipiuntßgna dati Spiritua fandi : nul
lus ipforum quieguamproprium babebat,fid fud diuenditdfaiiebatpretium eßße commune,ficut fecit Darnabas diuenditoagrofuo.
CAP. Tin.
Oquentibus autem illis ad populum, A fuperuencruntftccrdotes 8cmagiftranbsp;' tus tepli 8c Sadducsi dolentes quodnbsp;docerent populû,8cannuntiarent in'Iefura’nbsp;refurredionemex mortuis: 8cinicceruntinnbsp;eos manus,8c pofuerunteos incuftodiaminnbsp;craftinum.erat enim iam velpera^ Multi autem eorum qui audierant verbum, credide-runt:8cfadus eft numerus virorum quinquenbsp;millia. Fadum eft autem in craftinum vt conbsp;gregarentur principes eorum, amp; ftniores 8cnbsp;Scribsin leruftlem, 8cAnnasprinceps ft- ßnbsp;cerdotum,8c Caiphas, 8c Johannes, 8c Alexander, 8c quotquot erat degenere ftcerdotanbsp;li.Et ftatuentes eos in medio,interrogabant.nbsp;In qua virtute aut in quo nomine feciftisnbsp;hoc vos.'’T ÛC repletus Spiritu ftndo Petrus,nbsp;dixit ad eos. Principes populi 8cftniores**.nbsp;Si nos hodiedijudicamur inbenefado ho-minis infirmi , in quo ifteftluus fadus eft,nbsp;notura fit omnibus vobis 8c omni plebilf-rael , quia in nomine lefu ChriftiNazareninbsp;quem vos crucifixiftis,quem Deus fuftitauitnbsp;à mortuis,in hoc ifte aftat cora vobis ftnus.nbsp;IlHic eft lapis qui reprobatus eft à vobis sdi Pfabnr-J.nbsp;ficantibus, qui fadus eft in caputanguli : 8cnbsp;non eft in alioaliquo falus. Nec enim aliud Luc.xo.c.nbsp;nomen eft fubcœlo datû hominibus,in quonbsp;oporteatnos ftluos fieri.Videntes autem Pe Rom.j.g.nbsp;tri coftantiam 8clohannis, comperto quod Cnbsp;homines eflent fine literis 8cidióts,admir3-bantur, 8c cognofeebanteos quoniam cumnbsp;lefu fuerantzhominem quoque videntes ftâ-tem cum eis qui curatus fuerat,nihil poteratnbsp;oontradieere. lulTerunt autem eos forasex-tra concilium ftcedere:8c conftrebant adin-uicem, dicentes. Quid faciemus hominibusnbsp;iftis.^quoniä quidem notum fignum fadumnbsp;eft per eos, omnibus habitatibus lerufiilem:nbsp;manifeftum eft, 8c no poflumus negare.Sednbsp;ne amplius diuulgetur in populumjCommi-nemur eis ne vitra loquatur in nomine hocnbsp;vlli hominum.Etvocantes eos, denuntiauenbsp;runt ne omnino loquerentur, neque dpee-rentin nomine lefu. Petrus vero 8c Johannes refjjondentesdixeruntad eos,Si iuftumnbsp;eft in côfpedu Dei, vos potius audirc quàmnbsp;Deum,iudicate.non enim poflumus quae vinbsp;dimus 8caudiuimus non loqui. At illi com-minantes, dimiftrunt eosenon inuenientesnbsp;quomodo punirent eos, propterpopulum,nbsp;quia omnes clarificabat id quod fadum fue-rat,ineo quodacciderat. Annorumenira e-rat amplius quadraginta homo in quo fadfi
fuerat
Apoftolorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;49
E fue^at fignum iflud fänitatis.Dimißi autem venerunt ad fuos;amp; annuntiauerót eis quannbsp;ta ad eos principes facerdotum amp; fêniores dinbsp;xifïènt, qui cum audiflentvnanimicerleua-uerunt vocemad Dcum, amp; dixerunt, Do-mine, tu ’quifecifti cœlum amp; terram,, mare, amp; omnia qus in eis funt, qui Spiritu fan-lt;ïlo perospatris noftri Dauid pucrituidi-Pülnj.i.a, xiftij flQuare fremuerunt Gentes, amp; populinbsp;meditati fiint inania? Aftiterunt reges rerræ,nbsp;amp; principes conuenerunt in vnum aduer-fus Dominum , amp;aduerfus Chriftum eius?nbsp;Conuenerunt enim verein ci ui täte iftaad-uerfus fàndum puerum tuum Iefum,quemnbsp;vnxifti,Heródcs,amp;Pontius Pilatus,cü Gennbsp;tibus amp; populis Ifi'ael,facere quæmanus tuanbsp;amp; confîliumtgt;tuù’decreuerunt fieri.Et nuncnbsp;Domine refpice in minas eorum,amp; dafèruisnbsp;tuis cum omni fiducia loqui verbum tuum,nbsp;in eo quod manum tuacxtendas adfanitaresnbsp;amp; figna amp; prodigia fieri per nome lànfti filijnbsp;tui lefu.Et cum orafient, motus eft locus innbsp;quo erant congregati ; amp; repleti fiint omnesnbsp;Spiritu lando, amp; loquebantur verbu Dei ciinbsp;fiducia.Multitudinis autem credentium eratnbsp;corgt;vnii’ amp; anima vna; necquifqua eorumnbsp;qux pofsidebat aliquid fiu'i efle dicebat, fidnbsp;G eratillis omnia comunia. Et virtute magnanbsp;reddebat Apoftoli teftimoniû refurredionisnbsp;lefu Clirifti Domini cgt;noftri’ ; amp;. gratia magna erat in omnibus illis.Neq; enim quifquanbsp;egens erat inter illos.Quotquot enim poflefnbsp;fores agrorum autdomorum erant, veriden-tes afferebant pretia eorum quæ vendebant,nbsp;amp; ponebant ante pedes Apoftolorum.Diuinbsp;debatur autem fingulis prout cnique opusnbsp;erat,Iofiph ante qui cognominatus eft 'Barnbsp;nabas’ab Apoftolis, (quodeftinterpretatû,nbsp;filiusconfolationis)Leuites,Cyprius gene-re cum haberet agru,vendidit eum,amp; actulitnbsp;pretium,amp;pofuit ante pedes Apoftolorum.
5. Anamai amp; '^xor fuaSapphiraagrodiuen-dito pretij partefibijeruant, quoa tarnen in~ terroganteTetro fa^um elJeneganv. ^uaobnbsp;caufam ad'verbum Tetr i ^xor po^ maritunbsp;ßtbita morte percutitur : multaper apoßolotnbsp;amp; maxime per Tetrumfitintfigna, ipjiq,innbsp;eußodia recluß ab angelo educunturrur-,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßtmapprehenfi no coßntiunt à prxdicatio-
ne nominii Chrißi eeßenf. Gamaliel^ autem fonßlio exfi dimittuntur,gaudentes ^ubdpronbsp;Chrifti nomine cadi meruißent, que continuenbsp;annuntiant. ckp.
A quot;V quot;Tlr autem quidam nomine Ananias \/ cum Sapphiravxorfua vendidit a-* grum,amp; fraudauit de pretio agri,conbsp;fiia vxore fiia.'amp;afferens partem quandam,nbsp;ad pedes Apoftolorum pofuit. Dixit autem
Petrus, *Anania, cur tetauit fitanas cortuû, menriri te Spiritui findo, amp; fraudare de prenbsp;tioagri.’Nónne manens tibi manebat, amp; ve-nûndatû in tua erat poteftate?Quarepofui-fti in corde tuo hacrem.’No es menritus ho-minibus,fidDeo.Audiens auté Ananias hæcnbsp;verba,cccidit,amp; expirauit.Et fadus eft ti mornbsp;magnus fuper omnes qui audierunt. Surgennbsp;tes aûtiuuenesamouerunteum, ScefFeréresnbsp;fipelierunt. Fadum eft autem quafi horaru Bnbsp;trium fpatium, amp; vxor ipfius,nefiiens quodnbsp;fadum fuerat,introiuit. Refpondit autem einbsp;Petrus,Dicmihitgt;mulier’,fi tatiagrum ven-didiftis.’At ilia dixit,Eti3m,tan ti.Petrus au-tera ad earn. Quid vtiq; conuenit vobis ten-tare Spiritum Domini ? Ecce, pedes eorumnbsp;qui fipelierunt virum tuii,ad oftium,amp; effenbsp;rentte.Confeftim ceciditante pedes eius,Scnbsp;expirauit.Intrantes autem iuuenes, inuene-runt illam morruam:amp; extulerunt,amp; fipeli-erûr ad virum fiium.Et fadus eft timor magnbsp;nus in vniuerfi ecclefia,amp; in omnes qui audierunt base. Per manus autem Apoftolorûnbsp;fiebant figna amp; prodigiamulta in plebe. Et Onbsp;erant vnanimiter omnes inporticu Salomonbsp;nis.Caîterorum autem nemo audebatficonnbsp;iungereillis : fid magnificabateos populus.nbsp;Magis autem augebatur credentium in Domino multitudo virorum ac mulierû : ira vtnbsp;in plateas eijeerent infirmos,amp; poncrent innbsp;ledulis ac grabatisyvt veniente Petro filternnbsp;vmbraillius obumbraret quequam illorum,nbsp;gt; amp; liberarentur omnes ab infirmitatibusnbsp;fuis’.Cocurrebat autem amp;multitudo vicinanbsp;rum ciuitatum Ierufilem,afterentesægros8cnbsp;vexatosà fpiritibusimmundisiqui curaban-tur omnes. Exurgens autem princeps facer-dotum amp; omnes qui cum illo erant,quæ eftnbsp;hærefis Sadducæorum, repleti funt zelo : ècnbsp;iniecerunt manus in Apoftolos, amp; pofuerutnbsp;cos in cuftodia publica.Angelus autem Domini per nodem aperiens ianuas carccris,8cnbsp;cduccns eos dixit,Ite;amp; ftantes loquimini innbsp;teplo plebi omnia verba vitæ huius. Qui cünbsp;audiflenQntrauerunt diluculo in templû, amp;nbsp;doccbat.Adueniens autem princeps ficerdonbsp;turn amp; qui cumeo erant, cóuocauerunt có-cilium amp; omnes feniores filiorum Ifrael: amp;nbsp;mifiruntad carcerem vt adduceretur. Cumnbsp;aiit veniffint miniftri,amp; aperto carcere nonnbsp;inuenifl'ent illos:reuerfi nuntiauerunt,dice-tes,Carcere quide inucnimus claufumcumnbsp;omni diligentia, amp;cuftodes ftantes ante ia-nuasraperientes autem neminem intus inue-nimus.Vtafitaudierunt hos fermoncs magi gnbsp;ftratus tepli amp; principes ficerdotum , ambi-gebatdeillis quidna fieret. Aduenicns autenbsp;quids nuntiauit eis. Quia ecce viri quos po-fuiftis
ros èx vobis boni teftimonij fèptem, plenos
G ''pnfillnninbsp;foras ^fo-falosfece-dtre.S-
'’reiaBuS tfi.io.
Aâa
fuiftis incarcerem funt in templo Hantes, xquum,nosderelinquereverbum Dei,8c mi . ôcdoçentes populum.Tuneabijt magiftra- niftraremenfis.Conlÿderateergofratres,vinbsp;tus cum miniftris,8cadduxit illos fine yi.ti- ros èx vobis boni teftimonij lèptem, plenosnbsp;mebantenim populum ne lapidarçntur. Et Spiritu fando 8c lâpictia, quos côftituamusnbsp;cum adduxiffent illos, ftatuerunt in côcilio. fuper hoc opus. Nos verô, orationi 8c mini-Et interrogâuit eos princeps facerdptum, di fterio verbi inftantes erimus. Et placuit fer- gnbsp;cens, Præcipendopræcepimus vobis ne do-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;--nbsp;nbsp;nbsp;_ .
ceretis in nomine ifto: amp; ecce repleftis leru lâlé dodrina veftra, 8ç vultjs inducere fuper do,8c Philippum,8c Prôchorum, 8c Nicânonbsp;nos lànguiné hominis iftius.Refpodens aût
F Petrus 8c Apoftoli,dixerunt,Obedire oportet Deo magis, quam hominibus. Deus pa-trum noftrorum fufcitauit Iefum,quem vos interemiftis fulpendétes in ligno. Hûc prinnbsp;cipem 8claluatorem Deusexaltauitdexteranbsp;fua,ad danda pœnitentiâllfaeli,8cremilsio- turbafacerdotum obediebatfidei.Stéphanus Qnbsp;nem pcccatorura . 8c nos fumus teftes horû autem plenus gratia 8c fortitudine faciebatnbsp;vcrborura,8c Spiritus lànâus,qué dédit Deus prodigia 8c figna magna in populo.Surrexe-omnibus obedientibus fibi. Hxc cum audif- runt autem quidam de lynagoga,qua: appel-fentidifiecabantur: 8c cogitabant interficere laturLibertinorum,8c Cyrcnenfium,8c Alenbsp;illos.Surgens autem quidâ in concilio Pha- xandrinorum, 8c eorum qui erant à Cilicianbsp;rifæus nomine Gamaliel, legifdodorhono- 8CxAfia,difputantes cum Stéphane:8c no ponbsp;rabilis vniuerfæ plebi, iufiit'forasad breue terantrefîftere lâpientiæ 8c Spiritui quilo-homines fieriùdixitq;ad illos,Viri Ilfaelitæ,nbsp;attendite vobis fiiper hominibus iftis quidnbsp;aduri fitis. Ante hos enim dies extitit Theonbsp;das,dicens fe elfe aliquem,cui conlènfit numerus virorum circiter quadringentorum,nbsp;qui occifus eft;8c omnes qui credebant ci dif-npati funt, 8c'redadi’adnihilum. Poft hunenbsp;extitit ludas Galilæus in diebus profefsio-nis, 8c auertit populum poft lè,8cipfeperijt:nbsp;8c onjines quotquot conlènlcrunt ci,difperfînbsp;funt. Et nuncgt;itaq;’dico vobis, difeedite abnbsp;hominibus iftis,8c finite illosiquonia fi eft exnbsp;hominibus confilium hocaut opus, diflol-uetur: fi verô ex Deo eft, non.poteritis difi-foluere eos, ne forte §c Deo repugnare inuenbsp;niamini.Conlènlèrunt autem illi.Et conuonbsp;cantes Apoftolos, cæfis denuntiauerunt nenbsp;loqnerentur in nomine lefu, .8c dimilèruntnbsp;cos.Et illi quidem ibant gaudentes à conlpenbsp;du concilij, quoniam digni habiti font pronbsp;nomine lefu contumeliam pati. Omni aûtnbsp;dieno ceflabaritin téplo 8c circa domos docentes 8c euangelizantes Chriftum lefura.
5. EleHioßptem T)iaconorum^ crefeente indies eredentium numero : Stephani yehementianbsp;cumßgnüs amp;prodigijs, in quernplttrimi in-ßtrgunt ludai, cumque eum nonpoßent connbsp;uincere,falfisteflibuinituntur opprimere.
CAP. V I.
quot;TNdiebus autem illis crelcente numero I dilcipulorum ,fadum eft.murmur Gras^nbsp;corum aduerfus Hebræos, co quod de-fpicerenturin minifterio quotidiano vidu?nbsp;eorum. Couocantesautemduodecimraul-titudinem dilcipulorum dixerunt. Non eft ram iftam,in qua nunc vos habitatis. Et no
fuper hoe opus. Nos verô, orationi amp; mini-mo coram omni multitudine. Et elegerunt Stephanum virum plenû fide amp; Spiritu làn-remjamp;quot;Timônera’, amp; Parmenam, amp; Nico-laum aduenam Antiochenum. Hos ftatus-runt ante conipedum Apoftolorum:amp; orates impofuerunt eis manus.Et verbum quot;Dei* ‘otmininbsp;crefeebat : 8c multiplicabatur numerus diPnbsp;cipulorum in lerufalem valde : multa ctiam
quebatur. Tunefummifèrunt viros^qui dicerent fe audiuifleeum dicentem verba bla-ïphemiæ in Moyfèn 8cDcum. Commoue- D runt itaque plebcm, 8c fèniorcs^ 8c Scribas:8cnbsp;concurrentes rapucrunt eum, 8c adduxeruntnbsp;in concilium , 8c ftatuerunt falfos teftes quinbsp;dicerent, Homo ifte non ceflat loqui verbanbsp;aduerfiis locum làndum 8clegé. audiuimusnbsp;cnim eum dicentem, quoniam lefus Nazarenbsp;nus hic,deftruetlocumiftum,8cmutabit tranbsp;ditiones quas tradidit nobis Moyles . Et in-tuentes eum omnes qui lèdebant in côfilio,nbsp;viderunt faciera eius tâquam faciem angeli.
S . Stephanus data rej^iddendi facultate multa refert deÿaSïo 2)«/ f«»J hïaham eiusq^ minbsp;noribus^de quot;^loyfe amp; egreßionefiliorum If-rdèlex Ægypto, de tabernaculo teflimonijnbsp;tir temploper Salomonern eedißcato. ludaosnbsp;reprehendens quod ipfi amp;patres eorum ßiri-tuifan^ofimper refliterint:quumaute ditt-ret fe lefum à dextris T)et yidereßapidatur,nbsp;teßibta yeßimenta adpedes Saulideponenti-bus:oratq,pro lapidantibsn
CAP. VII.
DIxit autem princeps fàccrdotum. Si hæc ita le habét?Qmait, Viri fratresnbsp;8c patres audite. Deus gloriat appa-ruitpatri noftro Abrahæ cum efiet in Mefonbsp;potamia, prius quam moraretur in Charan,nbsp;8c dixit ad ilium, llExi de terra tua, 8c déco- Gjot.i».'nbsp;gnationetua, 8c veni in terram quam mon-ftrauerotibi. Tûcexijtde terra Ghaldaeorû,nbsp;8c habitauitin Charan. Et inde, poftquamnbsp;mortuus eft pater eius,tranftulit ilium in ter
I •
dédit
crit feme eins aeeolain terra aliéna^ 8c fèrui-tuti eos fubijciêtjSc male tralt;flabüt eos annis quadringentis: Scgenté cui fèruierint, iudi-cabo ego’dixit Deus’. Sc poft hæc exibût, ôcnbsp;feruiét mihi in locoifto. IIEtdedit illi tefta-menttini circuncifionis, SsC fic genuit Ifaacnbsp;(ISccircuncîdit cum die odauo ScHIlaacJanbsp;cob;8cillacob, duodecini Patriarchas. Et Panbsp;Ç triareha: ætnulances, Hlofeph vedideriintinnbsp;Genjz-f. Aegyptum. Et erat Deus cum eo; 8c. eripuicnbsp;Gcn.^i.c, eum ex omnibus tribulationibus eins.118c de-dit ei gratiam 8c iapicntiam in cofpcólu Phi- di afflidionem populi mei qui eft in Aegy^-raonis regis Aegypti,8cconftituit cum præ-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; 1 r i-
pofitum fuper Aegyptum 8c fuper omnê do-mum fuä. Venir autem fames in .vniuerïàm Aegyptum 8cChanâan , Sctribulatio magna: 8c non inueniebant cibos patres noftri.nbsp;llCùmaudiflet autelacob efle frumenturnnbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;en.41.». Aegypto,miftt patres noftros primiim; 8c
Gen.45.a. Hin fecundo cognitus eft lofèphà fratribus fuis, 8c manifeftatum eft Pharaoni genus e-ius.M.ittes auté lofeph, accerftuitlacob pa-tré fuum, 8c omne cognationé'in animabusnbsp;Gcni4lt;f.a feptuagintaquinque. IlEt deftenditlacob innbsp;g'quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• S^ll^^efundus eft ipfe 8c patres no
* ftri.ilEt tranflati funtin Siche,8c polîtifuht Iof.î4 .g. jjj ftpulchrollquod emit,Abraham pretio arnbsp;genti à filijs Hemor filij Sichern. Cùmautcnbsp;C appropinquaret tempus promifsionis,quamnbsp;Gen.n.d. cöfefTus erat Deus Abrahæ, llcreuit populusnbsp;® • 8c multiplicatus eft in Aegypto,quoadufquenbsp;furrexit alius rex in Aegypto qui nonlcie-batlofeph.Hiccircunuenies genus noftrû,nbsp;afflixit patres no ft ros.'Vt exponerent infan-ïxod.j,a. tes fuos,neviujficarentur. IlEodcm tempore natus eft Moyfes, 8c fuit gratus Deo, quinbsp;nutritus eft tribus menfibus in domo patrisnbsp;raonis,8cnutriuit eum fibi in filium.Et eru-ditus eft Moyfes omni i
Do~
minus
Qtn.17.
B
Gen.jii. a.
Gen.ï5,c.
¦Gene'. ïp.
tg-
ao.a.jï .c
r
Gen.4i.e. eumexoinnibustribulationibuscius.llScdé
Apoftolorum.
47
deditilli hæreditatem in ea nec paffum pc- Sciudicem fuper nos ? nunquid interftcere dis;''8c’repromifit dare illi cam in poflelsio- me tu vis, quemadmodum intcrfecifti hefinbsp;nem, 8c lemini eins poft ipfumjCÙm non ha Aegyptium Fugitautem Moyfes in verbonbsp;Ge.t5.c,d. lgt;®ret filiû.Locutuseft autêgt;ei’Deus,(IQuia ifto.« 8cfadus eftaduenain Terra-Madian,nbsp;vbi generauit filios duos. Et expletis annisnbsp;quadraginta,llapparuit illi in deferto .montis ’•nbsp;Sina angelus in igné flammae rubi . Moyfesnbsp;autem videos, admiratus eft vifum..Etacce-denteillo vt confyderaret, fadaeftadcumnbsp;vox Domini, *Ego fum Deus patrum tuo-rum,Deus Abraham,Deus Ifàaç,8cDeus lanbsp;cob. Tremefadus autem Moyfes-.non audc-batconfyderare,Dixit autem illi Dominus,nbsp;Solue calceamentum pedum tuorum; locusnbsp;enim in quo ftas,terra fanda eft. Videns vi-
pto, 8c gemitum eorum audiui, 8c defeendi liberate eos. Et nuneveni, [gt;8c’mittam teinnbsp;Aegyptum. Hunc Moyfen quern negaue-runt,dicentes, Quis teconftituit principem Enbsp;8c ducem hunc Deus principem 8c redem-ptorem miftt,cum manu angeli qui apparuitnbsp;illi in rubo. IIHiceduxit illos faciens prodi- Exod.7.8.nbsp;gia 8c figna in terra Aegypti,8c in rubro ma-ri, 8cl|indefertoannis quadraginta .Hie eft Èlquot;od.»lt;î.anbsp;Moyfes qui dixit filijs ifrael, llProphetarn D«ut.j8.cnbsp;fufeitabit vobis Deus de fratribus veftris ta-quam meiipfumaudictis.llHiceft qui fuit in Exod.ip.».nbsp;ccclefiainfolitudine,cum angelo quiJoquenbsp;batur ci in monte Sina, 8c cum patribus no-ftris: qui accepit verba vit.ie dare nobis. Cuinbsp;noluerunt obedire patres noftri : fed repule-runt, 8cauerfifuntcordibus fuis in Aegyptum, dicentes ad Aaron, IIFacnobis Deos Exod.p.anbsp;qui procédant nos: 'Moyfes enim hic’qui e- quot;uoyßtnmnbsp;duxit nos de terra Aegypti , nefeimus quidnbsp;fadum ftt ci . Et vitulum fecerunt in diebus illis,8c obtulerunt hoftiam fimulachro,nbsp;8c lætabanturin opcribus manuum fuarum.nbsp;Conuertit autem Deus, 8c tradidit eos fer-uiremilitiæ cæli, fîcutfcriptum eft in libro
fui.Expofitoanteillo,fuftuliteum filia Pha Prophetarum , (INunquid vidimas 8c ho-Amoi.5.g raonis,8cnutriuit eum fibi in filium.Et eru- ftias obtuliftis mihi annis quadraginta innbsp;. . ditus eft Moyfes omni fâpiétia Aegyptiorû: deferto , domus Ifrael Et fulcepiftis ra- Fnbsp;ôceratpotens in verbis 8cin operibus fuis, bernaculum Moloch , 8c fydus dei veftrinbsp;Cóm auté implereturei quadraginta anno- Rempham,figurasquasfeciftis,adoraréeas.nbsp;rum tempus, afcenditincoreiusvt vifitaret EtrranfFeram vos trans Babyloncm.Taber-Exod.i.b. fuos filios Ifrael. llEt cCi vidifTet qué- naculumtcftimonij fuit patribus noftrisinnbsp;deferto , ficutdifpofuitigt;Dcus’, illoquens gt;-4«nbsp;ad Moyfen vt faceret illud fecundum for-mam quara viderat . IIQuod 8c induxerunt, lof.pcld.nbsp;fufeipientespatres noftri cum lefu in pof-fèsionera gentium , quas expulit Deus ànbsp;facie patrum noftrorum, livfque in diebus Pühip.a.nbsp;Dauid, qui inuenit gratiam ante Deum,nbsp;8cllpetijt vt inueniret rabernaculum Deo i.Para.,7.cnbsp;lacob . (1 Salomon autem «dificauit illi j.Reg.tf.anbsp;domum . Sednon Excelfus in manufadisnbsp;habitat
Cóm auté implereturei quadragtnta anno-
dam iniuriam patientem , vindicauit ilium: Scfecitvltionemeiqui iniuriam fuftinebat,nbsp;percufto Aegyptio.Exiftimabat auté intelli-gerefratres quoniam Deuspermanumip-fiusdaretßlutemillistat illi non intellexe-ExoJ.2. c. runt.llSequenti vero die apparuit illis litiga-tibus.-Screconciliabat eos in pace, dices, Vi-ri, fratres eftis, vt quid nocctis alterutrum.'’nbsp;Qui autem iniuriam faciçbat proximo repunbsp;lit cura,dicens,Quis te conftituitprincipem
Aâa
|
habitat,ncut''propheta’dicit.l! Cœlum mihi Infra. i7.f. ßdes cft; terraauté, ïcabellutn pedum mco-Ifa«a:.6tf,a ruiji.Qaam doraum aedifîcabitis mihi, dicitnbsp;Dominus .'’aut quislocus requietionis me«nbsp;cft.'’Nônemanus mea fecit hæc omnia.'’Duranbsp;ccruicCjSc in circuncifîs cordibus amp; auribus,nbsp;quot;repitifltt yQ5 fèmper Spiritui fândo’rchftitis’jfîcutpanbsp;très Yeftri,amp; vos. Qucra prophetarum nonnbsp;funt perfècuti patres vcftri.'Et occideruntnbsp;G eos qui prænuntiabantde aduentulufti^cu-ius vos nûc proditores amp; homicidiæ fuiftis:nbsp;qui accepiftis legem in dilpofîtione angelo-rum J amp; non cuftodiftis. Audiences autemnbsp;hæc diflecabatur cordibus fuis, amp; ftridebantnbsp;dentibus ineum. Cumautem effet plenusnbsp;Spiritu fando intendens in cœlum, viditgionbsp;riam Dei, amp; lefum ffantem à dextris Dei.Etnbsp;aitjEcce video cœlosapertosjamp;filiumhominbsp;¦virtutts ftantem à dextris * Dei.Exclamantes aunbsp;tem voce magna,continueruntaures fuas,amp;nbsp;impetumfeccrunt vnaniraiterin eum.Eteijnbsp;cientes eum extra ciuitatem, lapidabant : amp;nbsp;telles depofuerunt veftimentafualêcus pedes adolelcentis qui vocabatur Saulus. Et lanbsp;pidabant Stéphanum inuocantem,amp;dicen-tem, Damine lefu, fulcipe Ipiritum meum.nbsp;Pofitis autem genibus, clamauit vocema-^•5’ gna, tgt;dicens,’ Domine, ne ftatuas illis hocnbsp;peccatum. Et cû hoc dixiflêt,obdormiuit*.nbsp;Saulus autem erat conlèntiens ncci eius, 5. Jn perfecutione dij^ergùntur omnesprêter j4poflolos,Saulo deu^ißante tukßamquot;. quot;Phi-iff ^amatiaconuertit, amp; innbsp;Simonem magum bapti'^^t'.ntißiah ^4-poßolis Petrui amp; lohannes: oratione ac ma.nbsp;nuum impoßtione impétrant credentibw Samaritan^/piritumJanSlum ; Simon autemnbsp;quot;^010!ppirituaßanBi dationem pecunia emere,nbsp;dure à Petro corripitur:Philippus ab angelonbsp;mittitur ad Ennuchum, quem ybi creden-tem bapti'^^ffèt, àßiritu rapttts deßrtur innbsp;j4:^tum. CAP. VIII. |
Ada eft autem in ilia diepcrlècutio ma 1^ gna in eccleffa ; quæcrat lerofolymis,nbsp;amp; omnes dilperfî fiint per regiones lu-dææ 8c Samariæ,præter Apoftolos.Curaue-runt autem Stephanum viri timorati,8cfeccnbsp;runt plandum magnum luper eum. Saulusnbsp;autem deuaftabat eccleffam : per domos in-tras,8c trahcns viros ac mulieres, tradebat innbsp;cuftodiam. Igitur qiii dilperfi erant pertran-*n«. fibant, euangelizantes verbum ’.Philippusnbsp;autem delcendens in ciuitaté Samariæ ,pr«-dicabat illis Chriftum .Intendebant autemnbsp;turbæ his quæ à Philippo dicebantur,vnani-tniter audientes,amp; videntcs ffgna quæ facic-bat.Multi enim eorura qui habebantlpiritus Bnbsp;immundosjclamantes voce magna exibant.nbsp;Multi autem paraly tici 8c claudi curatifuntnbsp;Fadumeft ergogaudium magnum in ilianbsp;ciuitate.Virautem quidamnomine Simon,nbsp;qui ante fuerat in ciuitaté magus , feducensnbsp;gentem Samariæ, dicens le effc aliquem manbsp;gnum:cui aulcultabant omnes à minimo y(-quead maximum, dicentes , Hiccft virtusnbsp;Dei, quæ vocatur magna. Attcndebant autem eum,propterquôdmulto tempore ma-gicis fuis * demetaflet eos.Cum vero credi-diffent Philippo euangilizanti de regno Dçinbsp;'ôc’nomine lefu Chrifti, baptizabantur vi-ri ac mulieres. Tune Simon 8c ipfe credidit:nbsp;8c cum baptizatus eflet,adhærebat Philippo. Vidantes etiam ligna 8c virtutes maximas C fieri, ftupens admirabatur. Cum autem au-diffent Apoftoli, qui erant in lerofolymis,nbsp;quod recepiffet Samaria verbum Dei ; milè-runtad cos Petrum 8c lohannem. Qui eumnbsp;vcniffênt,orauerunt proiplîs, vtacciperentnbsp;Spiritum làndum, Nondum enira in quen-quam illorum veneratjlèd baptizati tantumnbsp;erant in nomine Domini lefu. Tuncimpo-nebant manus fuper illos,8c accipiebant Ipinbsp;ritum làndum. Quum vidiffèt autem Simonbsp;quia per impofitionem manus Apoftolorû,nbsp;daretur Spiritus fandus,obtulit eis pecu-niam,diGens,Datc 8c roihihancpoteftatcm,nbsp;vt cuicunq UC impofùero manus jaccipiat fpinbsp;ri turn fandum. Petrus autem dixit ad eum.nbsp;Pecunia tua tecum fit in perditionem; quo-niam donum Dei exiftimafti pecunia poßi-deri.Non eft tibi pars , neqj lors in lcrmoncnbsp;ifto. corenim tuumnoneft redum coramnbsp;Deo. Penitentiam itaq; age ab hac nequitianbsp;tua.-8c roga Devi,fi forte remittatur tibi hæcnbsp;cogitatio cordis tui. In felle enim amaritudinbsp;nis, 8c obligatione iniquitatis video te elle.nbsp;Refpondens autem Simon,dixit,Præcamininbsp;vos pro mead Dominum vtnihil veniat funbsp;per me horum quæ dixiftis. Etilli quidem gnbsp;tcftificati 8clocuti verbum Domini,redi-bant Icrofblymam, 8c multis regionibus Sanbsp;maritanorum cuangelizabant. Angelus autem Domini locutus eft ad Philippum, di-ccns,Surge, 8c vade contra mcridianum, adnbsp;viam quæ delcendit ab lerufalcm in Gazam;nbsp;hæc eft deferta. Etfurgensabijt. Et ecce,nbsp;virAethiops, eunuchus, potens *Ganda-ces,regin« Aethiopû ,qui erat fuper omnesnbsp;gazas cius.-vcncrat adorare in lerulalem : 8cnbsp;reuertebatur lêdens fuper currum fuum, le-gensque Ilaiam prophetam . Dixitautemnbsp;Spiritus Philippo, Accede, 8c adiunge te adnbsp;currum iftum. Accurrens autem Philippus,nbsp;audiuit eum legentem Ilaiam Prophetam, 8cnbsp;dixit. |
jp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;w* v» Vnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(II« JL_j UZ^U9 c(UbV IVAJI-'fcWl»*» ^jUnlll
‘«•Sj.c. legebatjCrathiCjJITanquam ouis adoccifïo-nem diidus eft:amp; ficut agnus coram tonden te (èj fine voce, fie non aperuit os fuiim. Innbsp;humilirate indicium eins fublatum eft . Ge-^olliinr, I. nerationem eins quisenarrabit, quoniâquot;tol-letur’deterra vita eiusf’Refpódensautem eunbsp;nûchus Philippe, dixit, Obfecrotc, dequenbsp;propheta dicit hoc;de (e, an de alio aliquo?nbsp;Aperiens aût Philippus os fuû, amp; incipiensnbsp;àlcriptura ifta,eu5gelizauitilli lefum.Èt dûnbsp;Q iront per viam, venerunt ad quandâaqua: amp;nbsp;quot;quid.i. eunûchus, Ecce aqua, quot;quis’prohibct menbsp;baptizari ? Dixitaût Philippus, Si credisexnbsp;toto corde , licet. Etrefpondens ait. Credonbsp;filium Dei efle lefura Chriftû.Etiufsitfta-re currum; amp; defeenderunt vterque in aquâ.nbsp;Philippus amp; eunûchus, amp; baptizauit eum.nbsp;Cùmautem alcendiflentdeaqua , Spiritusnbsp;Domini rapuitPhilippum, Scamplius no vinbsp;dit eutn eunûchus. Ibat autem per via fuamnbsp;gaudens. Philippus autem inuentuseftinnbsp;Azôto:amp; pertranfiens euangelizabat ciuita-tibus cunélis,donee veniret Cælarêam.
¦S. ÂdtnirâdaSauliperfecutorisconuerfio^Tio-mino ei apparente,amp; ydnania ad ipßtm mif-fo,à quo bapti'y.tw ccepit D^maja acerrimè tueri lelitmeffe Chriflum: dißipuli yerb ip-fum demittunt per murum prôpter Itidao-rum inßdias : quem ‘Barnabas leroßolymisnbsp;ducit ad ^poflolos, ynde rurßumpropter inßdias dimittitur Tarßum. Betrits Liddtefa-nat Æ.neam paralyticum, amp; in loppe Ta-bitham reßußcitat.
CAP. IX.
A Aulus autem adhuc fpirans minarum 1. c. amp; cædis in difcipulos Domini, accefsitnbsp;^^ad principem lacerdotum,amp; petijt ab eonbsp;epiftolas in Damafeum ad fynagogas : vtfi-quos inueniflet huius viat viros acmulieres,nbsp;vinótos perduceret in lerufalem.Et cum iternbsp;faceret, contigit veappropinquaretDamaf-co: amp; fubito circüfulfit eum lux de cœlo.Etnbsp;cadens in terram , audiuit vocem dicentemnbsp;fibi llSaule, Saule, quid me perfequeris?Qmnbsp;’’ dixit,Quis es Domine’Et ille, Ego fum le-fus,quem tu periequeris.durum eft tibi contra ftimulum calcitrare. Et tremes ac ftupesnbsp;dixit,Dorainc quid me vis facere.'’Et Deminbsp;nus ad eum,Surge,amp; ingredere ciuitatem,8cnbsp;dicetur tibi quid te oporteat facere. Viri autnbsp;illi qui comitabantur cum eojftabant ft upe-fadi,audiences quidem vocem,neminem aunbsp;tem videntes. Surrexit autem Saulus de terra, apertifque oculis nihilvidebat,Adma-
Apoftoloruin*
47
dixit,Puta.fneinteIligis quælegis.^Quiait,Et nus autemilium trahenfes, introdüxefunf quomodopoflum, fi nonaliquis oftenderit Dämaftum. Et erat*tribus diebus nonvi-mihi?Rogauitque Philippum vtafcenderetj dens, amp; non manducauitneque bibit. E-8cfederet fecum.Loensaute lèripturæ quam rat autem quidam difcipulus Damafci, nomine Ananias: amp; dixit ad ilium in vifu Dominus, Anania.At ille ait, Ecce ego Domine. Et Dominus ad eum , Surge, amp; vade innbsp;vicum qui vocatur redns : amp; quære in domo ludæ Saulum nomine, Tarftnfem. cc-ce cnim orat. ( Et vidit virum Ananiam no-mine,introeuntem Stimponentem fibi ma-nusvtvifum recipiat. )Refpondit autem A-nanias, Domine , audiui à multis de vironbsp;hoc , quanta mala fecerit fandis tuis in le-rulalem . amp; hic habetpoteftatemaprinci-pibus iacerdotum alligandi omnes qui inuonbsp;cant nomen tuum.Dixitautem ad eum Dominus, Vade,quoniam vas eledionis eft mihi ifte, vt portet nomen rneum coram gen-tibus amp; regibus amp; filijs lirael. ego enim o-ftendam illi quanta oporteat eum pro nomine meo pati . Etabijt Ananias, amp; introi-uit in domum: 84 imponens ei manus,dixit.nbsp;Saule frater, Dominus mifit rae lefus, quinbsp;appafuit tibi in via qua veniebas : vt videas,nbsp;amp; implearis Spirit« iando.Et confeftim ce-ciderunt ab oculis eius tanquam fquamæ,nbsp;8c vifum recepit . amp; furgens baptizatus eft.nbsp;Etcüm accepiflet cibum , confortatus eft.nbsp;Fuit autem cum difeipulis qui erant Damafnbsp;ei, per dies aliquot . Et continuo ingrefiusnbsp;''in fynagogas, prædicabat’Iefum qüoniamnbsp;hic eft filius Dei ; Stupebant autem omnes fXf.Sæ*nbsp;qui audiebant, 8c dicebant, Nonne hic eftnbsp;qui expugnabat in lerufalcm eos quiinuo-cabant nomen iftud; 8c hue ad hoc venit vtnbsp;vindos illos duceret ad principes facerdo-tum Saulus autem multo magis conualef-cebat , amp; confundebat ludæos qui habita-bantDamafti ,affirmans quoniam hic eftnbsp;Chriftus . IlCüm autem implerentur dies x.Cor.n.gnbsp;multi, confilium fecerunt ludæi vt eumin-terficerent.Notae autem fadæfunt Saulo in-fidiæeorum . Cuftodiebant autem 8c portas dieacnode, vteuminterficerent.Acci-pientes autem eum difcipuli*node,per mu-rum demiferunt eum, fubmittentes in {porta. Cùm autem veniflet in Ieru{àlem,tenta- Enbsp;batfeiungeredifcipulis,8c omnes timebantnbsp;eum,no credentes quodeiTetdifcipulus.Barnbsp;nabas autem apprehenfum ilium duxitad A-poftolos:8c narrauitillisquomodoin via vi-difiet Dominü,8cquia locutus eft ei, 8c quonbsp;modo in Damafto fiducialiter egeritin nomine lefu.Et erat cum illis intrans 8c exiensnbsp;in lerufalem, 8c fiducialiter agens in nomine Domini. Loquebatur quoque Gentibus:nbsp;öcdiiputabatcum Graecis: illi autem quaere-bant
-ocr page 378-quot;final.-;.
Ada
batoccidereeum. Quod cùm cognouiflent quedam qui cognominaturPetrus, hichof-fratreSjdeduxerunteum Cslarêam, Sedimi- pitaturapud Simonem quedam coriarium, lèrunt Tarfuth.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cuius eft domus iuxta mare . hic dieet tibi
Ecclefia quidem per tota ludsa, 8c Gali- quid te oporteat facere.Et cùm dicefiilfetan læam 8c Samariam habebatpacem,8cædifica gelus qui loquebatur illi, vocauitduosdo-batur ambulans in timoré Domini, Sc cólb- mefticos fuos,8c milité metuenté Dominumnbsp;latione Gndi Spiritus replebatur.Fadum eft ex his qui illiparebant. Quibus cùm narraf-autem, vt Petrus dum trafiret vniuerfos, de- lèt omnia,mifit illos in loppen.Poftera au- Bnbsp;uenerit ad Gndos qui habitabant Lyddæ.In- tem die iter illis faciétibus, 8c appropinqua-uênit autem ibi hominem quendam , nomi- tibus ciuitati, afcédit Petrus in fupcriora,vtnbsp;ne Aeneam, ab annis odo iacentem in gra- oraretjcirca horam lêxtam. Etcùm efiiriret,nbsp;bato, qui erat paralyticus. Et ait illi Petrus, voluit guftare. Parantibus auté illis, céciditnbsp;Aenea, quot;Gnet’te DominuslefusChriftus; “nbsp;furge,8c fterne tibi. Et continuo furrexit.Etnbsp;viderunt eum omnes qui habitabant Lyddae^nbsp;8c Sarónxzqui cÓuerfi funt ad Dominum.Innbsp;loppe autem fuit quædam difcipula nominenbsp;Tabitha, quæ interprxtata dicitur dorcas.nbsp;Hæcerat plena operibus bonis Sceleemofi-nis quas faciebat. Fadum eft autein diebusnbsp;illis vtinfirmata morcretur. Quam cûlauif-lènt,pofuerunt earn in cœnaculo.Cùm auténbsp;propè elfet Lydda ab Ioppe,dilcipuli audiennbsp;tes quia Petrus elfet in ea, miferunt duos vi-ros ad eum,rogâtes,Ne pigriteris venire vfq;nbsp;ad nos. Exurgés auté Petrus venit cum illis.
i Et cùm aduenilfet,duxerunt ilium in cœna-culum: 8c circunfteterunt ill« omnes viduæ flétes, 8c oftédentes ei tunicas 8c veftes quasnbsp;faciebat illis Dorcas.Eiedis autem omnibusnbsp;foraSjPetrus ponens genua orauit;8cc5uer-liis ad corpus,dixit,Tabitha,furge. At ilia a-peruit oculosfuoszSc vilb Petro relèdit.Dasnbsp;autem illi manum, erexiteam.Et cùm vocafnbsp;lètGnâzos 8c viduas. alsignauit earn viuam.nbsp;Notum autem fadum eft per vniuerGm lopnbsp;pen : 8c crediderunt multi in Domino. Fa-lt;âum eft autem vt dies multos morareturinnbsp;Ioppe,3pud Simônem quendâ coriarium.
J. luffu angeli accerßt Corneliuf centurio Te-
^-11
tes ad Euanpelium admittendas ejße , yenit
Chriflo audietesSpiritesfan^M deßcedijßt, pecomitatiliinteum. Altera autem diein-iußit eos bapti'^^ri.
c A P. X.
L \ Zlr auté quidaeratinCæGréa, nomine rijs aroicis,Et fadum eft,cùm introilTetPe-y Cornélius,céturio cohortisquæ dici- trus,obuius venitei Cornelius:8cprôcidens tur Italica,religiofus ac timens Deumnbsp;cum omni domo fua,faciés eleemolynas mulnbsp;tas plebi. Et deprecas Deû Gmpetjis vidit innbsp;vifu manifeftè, quafi hora diei nona, ange-lum Dei introeuntem ad fe, 8c dicétem fibi_,nbsp;Cornéli, Atilleintuenseum, timoré corre-ptus dixit,Quis es Domine?Dixitautem illi, Orationes tux amp; eleemolynæ tuæ aften-derunt in memoria in côlpedu Dei.Et nuncnbsp;mitte viros in loppen , amp; accerfî Simônem quaobcauGraaccerfiftisme.'’ Et Corneliusnbsp;ait.
fuper eum mentis exceflus ; amp; vidit ccclura apertfi, amp; delcendens vas quodda velut lin-teum magnû,quatuor initijsfubmitti decce-lo in terra,in quo crât omnia quadrupedia amp;nbsp;Grpentia terrs , amp; volatilia cœli.Et täfta eftnbsp;¦vox ad eum,Surge Petreioccîdcjamp;raanduca.nbsp;Ait aiit Petrus,Abfit Domine, quianunquanbsp;manducaui omne cómune amp; immundum.nbsp;Etvoxiterum fecundoadeum, quot;Qi^s’Deusnbsp;purificauitjtu commune ne dixeris.Hoc au-tem faólum eft per ter.Et ftatim recepum.eftnbsp;vasincœlum.
Et dum intra le bæfitaret Petrus quidna C eiletvifio quam vidilîet, ecce, viri qui mif-û erant à Cornelio, inquirentes domum Simonis, aftiteruntad ianuam. Et cùm vocafinbsp;lent, interrogabant fi Simon qui cognomvnbsp;natur Petrus, illic haberet holpitium. Petronbsp;autem cogitante de vifione , dixit Spiritusnbsp;ei,Ecce viri tres quærunt te. Surge itaque, amp;nbsp;defcende,amp; vade cum eis,nihil dubitas-.quianbsp;ego mifi illos. Delcendens autem Petrus adnbsp;viros,dixit, Ecce, ego fum que quæritis.qusnbsp;caufa eft propterquâveniftis.’Ç^i dixerunt,nbsp;Cornélius céturio, viriuftiis amp; times Deû,nbsp;Seteftimoniumhabens ab vniuerfa gételu-dsorum, refponfum accepit ab angelo Gn-fto accerfire te in domum fua, Scaudirever-tru, qui per lintei '^ißonem admonitui Gen ba abs te. Introducens ergo eos,recepit hof-' ”nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pitio.Sequenti autem die furgens,profedus
ad ilium : quumq^fup^ omnes '^erbu eitts de eft cum illis ; 8c quidam ex fratribus ab lop-troiuit CsGrêam. Cornelius vero expeóta-bat illos, conuocatis cognatis fuis 8c necefla
ad pedes eius adorauit*. Petrus veroeleua-uit eum,dices. Surge, amp; ego ipfehomo fum. Et loques cum illo intrauit, Scinuenit multos qui couenerant,dixitq ; ad illos, Vos fcitisnbsp;quomodo abominatum fit viro ludæo con-iungi,aut accedere ad alienigenam : led mihinbsp;oftendit Deus,neminem cSmunem autim- £nbsp;mundum diccre homine. propter quod finenbsp;dubitatione veni accerfitus.Interroge ergo.
Apoftolorum.
ait, A nodiufquarta die, v/q; adhanchora, orans eram hora nona in domo mea, amp; cccenbsp;vir ftetit ante me in vellecadida,amp; ait,Cor-néli, exaudita eft oratio tua, amp; cleemolj'naïnbsp;tuae commémorât« funt in conlpeâu Dei.nbsp;Mitte ergo in loppen, amp; accerfi Simone quinbsp;cognominatur Petrus:hic holpitatur in domo Simonis coriarij iuxtamare. Confeftimnbsp;ergo mifi ad te, amp; ru benefecifti veniendo.nbsp;Nunc ergo omnes nos in conïpedtu tuo ad-fumus, audire omnia quæcunq; tibi præcep-ta funt à Domino . Aperiens autem Petrusnbsp;‘•Par.i^'c osfuum , dixit, In veritatccomperi llquianbsp;P non cft perfonarum acceptor Deus : fed innbsp;54-b. omni genre, qui timet cum, amp; operaturiu-ftitiani,acceptus eft illi. Verbum mifit Deusnbsp;^’nia.x.b filijs lfrael,annunfians pace per lefum Chrinbsp;ftum;(hiceftomnium Dominus.) Vos leitis,nbsp;quod faélum eft verbum per vniuerfam lu-^Phe.s.'b dæam,incipiens enim allGalilxa, poft baptifnbsp;mum quod prædicauitIohânes:lefumàNa-
1 «n.i.e. 2areth quomodo vnxit eum Deus Spiritu fantfto amp; virtute,quipertranfijtbenefacien-doamp;lanando omnes oppreftbs à diabolo,nbsp;quonia Deus erat cum illo.Etnos teftes fu-mus omnium qu« fecit in regione ludxorunbsp;amp; lerufalem, quern occiderunt fulpenden-tes in ligno.Hunc Deus fulcitauit tertia die,nbsp;amp; dedit eum manifeftum fieri non omni ponbsp;pula,{ed teftibus præordinatis à Deo,nobis,nbsp;qui manducauimus amp;bibimus cum illopoftnbsp;G quam refurrexità mortuis. Et prxeepit nobis prædicare populo Sc tcftificari quiaipfènbsp;J eft qui conftitutus eft à Deo iudex viuo-l^ich 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mortuorum. HuicHomnes prophet«
teftiraonium perhibent, remifsionem pec-carorum accipere per nomen eius omnes qui credunt in cqm . Adhuc loquente Pettonbsp;verba hxc,cecidit Spiritus fandus fuper omnes qui audiebant verbum.Etobftupueruntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_
ex circuncifione fideles qui venerâteum Pe- erâqui pofiem prohibere DeHm.'’His audiris tro,quia amp; in nationes gratia Spiritus Gndi tacuerunt;amp; glorificauerunt Deurajdicetes,nbsp;effufa eft. Audiebat enim illosloquenteslin Ergo amp; Getibus pœnitcntiâ dedit Deus adnbsp;guis,amp; magnificantes Deum.Tunc refpon- vita.Et illi quidéqui dilperfi fuerant à tribunbsp;dit Petrus, Niinquidaquam quis prohibere latione qu« fadafueratfiib Stéphano,perâ-poteft, vtnonbaptizentur hi qui Spiritum bulaueriint vlq; Phœnicé amp; Cyprum amp; Annbsp;fandum acceperut ficut amp; nos.'^Et iufsit eos tiochia,nemini loquentes verbum, nifi folisnbsp;baptizari in nomine Domini lefii Chrifti. Iud«is .Erant aût quid.a ex eis viri Cyprij 8cnbsp;Tunerogauerunt eum vt maneret apud eos Cyrenæi, qui cùm introiflent Antiochiam,nbsp;aliquot diebus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loquebanturad Gr«cos,annuntiates Domi
5. Tetrui difcepuntilus fratrtlus quod ad num lefum.Et erat manus Domini cum eis: GentesacceßiJJ’üt,rei ordinem exfonit;)nul- multufq; numerus credentium couerfus eftnbsp;tisÄntioihtxconuerßspradicationedifcipu~ ad Dominura.Pcruenitautem ferrao adau-lorum,mittttur ad eos ^amahasah Ealefia res ecclefi« qu« erat Icrololymis,fuper iftis:nbsp;Ieroßbfmitana,quimultMconuerßsadducit 5c miferunt Barnaba vlquead Antiochiam.nbsp;to amp;SaulumaTarß):cumqttomutitur Ie- Qui cùm pcrueniflet, 8c vidiflet grariamnbsp;rufalem,yt infame ab ^gaboprophetajira- Dei, gauifus eft : 5c hortabatur omncs*pro-diUamferantfratribuaekemoßnam» pofito cordispernianerein Domino.quianbsp;g erat
49
CAP. xr.
AVdierunt autem Apoftoli amp; fratres A qui erantin Iudæa,qüoniam amp;. Gennbsp;tesreceperuntverbum Dei. Cümnbsp;autem afcendiffct Petrus lerofôlymam, dif-ccptabant aduerfus ilium qui erant ex cir-cuncifionc, dicentes,Quarc introilli ad vires præputium habentes, 5c maducafti cumnbsp;illis? Incipiens autem Petrus exponebat illisnbsp;ordincnij dicens, Ego cram in ciuitats lop-pc orans,amp; vidi in exceflu mentis vifionem,nbsp;defeendens vas quoddam velut linteum magnum, quatuor initijs fummitti de cœlo, Scnbsp;venir vlqucad me. Inquodintuens,confy-dcrabâamp;vidi quadrupedia terræ amp; beftiasnbsp;amp; reptilia, amp; volatilia cœli.Audiui autem amp;nbsp;vocem dicétem mihi, Surge Petre, occîdenbsp;mâduca.Dixi autem, Nequaquam Domine;nbsp;quia’côinuneautimmundumnunquamin-troiuir inos meum. Relponditautem*voxnbsp;lêcurtdo de cœlo, Quæ Deus mûdauit, ru nenbsp;cômunedixeris. Hocaùtfadumeft per ter; ßnbsp;5c recepta funt omnia rurfum in cœlum . Etnbsp;ecce,viri tres côfertim aftiteruntin domo innbsp;quaerâ, mifsi àCælàréaad me.Dixitauteninbsp;fpirirus mihi vt iremcum illis,nihil haefîtâs.nbsp;Veneruntauté mecû amp; lex fratresifti: amp;in-grefsi fumusindomum viri.Narrauitautemnbsp;nobis quomodo vidifletangelum in domonbsp;fua, ftanté amp; dicenté fibi, Mitteln loppen,nbsp;Staccerfi Simônemqui cognominarur Petrus , qui loquetur tibi verba in quibus lal-uus eris tu amp; vniuerlà domus tua. Cùm aûtnbsp;cœpiflem loqui, cecidit Spiritus fàndus fu-pereos, ficutamp; in nos in initio. Recordatusnbsp;ium aût verbi Domini,fîcutdicebatjlllohan Supra, i.j,nbsp;nés quidébaptizauit aqua, vos autem bapti- mCc /.B?nbsp;zabimini Spiritu fando.Si ergo eandem gra- Lucæ.j. c.nbsp;tiam dédit illis Deus,ficut amp; nobis qui credi- infrgquot;nbsp;dimusin Dominum IelumChriftû:egoquis c
vita.Et illi quidéqui dilperfi fuerant à tribu
tiochîâ,neminiloquentes verbum, ni fi folis
loquebanturad Græcos,annuntiates Domi
(
Ada
|
erat vir bonus, amp; plcnus Spiritu GnÄo amp; fi de.Et appofita eft mulca turbaDomino.Pronbsp;fccStus eft ante Tarfum vt quæreret Saulum:nbsp;que cum inueniflet, perduxit Antiocbiam.nbsp;Ét annum totum couerfati funtibi in eccle-fia : amp; docuerunt turbam multam,ita vt co-gnominarentur primum Antiochi® difcipunbsp;It, Chriftiani.In his autem diebus fupcrue-nerunt ab lerofolymis prophctae Antiochia;nbsp;amp; furgens vnus ex eis nomine Agabus,ftgninbsp;ficabatperSpintum famem magnam futu-ram in vniuerfb orbe terrarum,qux fada eftnbsp;t‘ fubClaudio*. Difcipuliautem proutquisnbsp;habebat , propofueruntfinguliinminiftc-rium mittere habitatibus in ludæa fratribus:nbsp;quod amp; fecerunt, mittentcs ad finiores pernbsp;manus Barnabx amp; Sauli. 5, Herodes occifi lacóbo Tetram retruditin carcerem,cufies pojl ‘Pafcha turn tradere populo oeàdendum,Jed orante pro eoßnt inter-mißione ecdeßa,angelica edudttt auxiliofianbsp;tribiti magnum attiilit gaudium : fada au-tem de carceris cuî^odibus inqtäßtione,He-rodet proßcißitur Cafarêam'.quumpûe diui-not honores à populo oblatos non reßpaeret,nbsp;percuffus eß ab angelo^tÿ’ ctmßumptus a yer~nbsp;mibus expirauit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c A p. x 11. Odem autem tempore mißt Herodes rex manus, vt affligeret quofda de cc-clefia. Occldit autc lacobum fratrem Iohannis gladio. Vidcns aute quia placeret ludæis, appofuit apprehedere amp; Pctriim.E-rant autem dies Azymorum.Quem cum ap-•tniffque prehendiflet mifit in carcerem, ^tradens’quanbsp;»aJeufto- tuor quatemionibus militû'cuftodiêdum’, |
Yolens poft Pafcha producere cum populo. Et Petrus quidé (èruabatur in carcere. Oratio autem fiebat fine intermißione ab cccle-fiaad Deum pro eo.Cùm autem produdu-rus eum effet HcrodeSjin ipfa node erat Petrus Dormies inter duos milites,vindus ca-tenis duabus;amp; cuftodes ante oftium cufto-diebant carcerem. Et ecce angelus Domininbsp;aftitit,amp; lumen refulfît in habitaculo:percufnbsp;foque latere Pctri,cxcitauit eum,dicens,Surnbsp;ge velociter. Et cecideruntcatenx de mani-B bus eius. Dixitautem angelus ad cum, Præ-cingerCjSc calcea te caligas tuas. Et fecit fie.nbsp;Et dixit illi,Circûda tibi vcftimcntû tuum,nbsp;amp; fèquere me.Etexicns fequebatureum, amp;nbsp;nefeiebat quia verum eft quod fiebat per an-gelum ; exiftimabat autem fevifumvidere.nbsp;Tranfeuntes autem primam amp; fecundamnbsp;cuftodiam, venerunt ad portam ferrcamnbsp;quae ducit ad ciuitatem, quae vltró aperta eftnbsp;eis. Et exeuntes procefleruntvicum vnum;nbsp;amp; continuo difeeßit angelus ab eo . Et Petrus ad Ce reuerfus dixitjNunc feio vere quianbsp;mißt Dominus angelum fiium, amp;eripuitnbsp;mei de manu Herodis, amp; de omni expeda-tione plebis'Iudæoru m.C 5 fyderansq '„venitnbsp;ad domti Maria; matris Iohannis,qui cognonbsp;minatuseft Marcus,vbierant multi cogreganbsp;ti amp; orates.Pulfante aute''eo’ oftium ianuae,nbsp;procefsit puella ad videndum, nomine Rhonbsp;de.Et vt cognouit vocem Petri, prae gaudionbsp;no aperuit lanuä , fed intro currens nuntia-uit ftare Petrum ante lanua.At illi diexruntnbsp;ad earn. Infinis. Illaautem affirmabat fic Cenbsp;habere.Illi aut dicebant, Angelus eius eft.Penbsp;trus autem perfeuerabatpulfans. Cti aütapcnbsp;ruifient *, viderunt eum ; amp; obftupucrunt,nbsp;Annucns autem cis manu vt tacerent, narranbsp;uitquomodo Dominus eduxiflet eu decarnbsp;cere; dixitlt;^ue, Nuntiate lacóbo amp; fratribusnbsp;hæc.Et egreffus abijt in alium locum . Fadanbsp;aût die, erat non parua turbatio inter milites quidnâfadumefletdePetro.Herodesau pnbsp;tem cum requififleteum,amp;non inueniffet,nbsp;inquifitionefada de cuftodibus, iufsiteosnbsp;duci:defcedensq; à ludæa in Cæfirêa,ibi co-moratus eft. Erat aute iratus Tyrijs amp; Sydonbsp;nijs. At illi vnanimes vener u t ad efi,amp; perfuanbsp;foBlafto,quicratfupcrcu'biculilrcgis,poftunbsp;labat pace,co quod alcrentur regiones eorûnbsp;ab illo. Statuto aût die Herodes veftitus ve-fte regia,fidit pro tribunali,amp; cocionabaturnbsp;ad eos.Populus aute acclamabat,Dci voces,nbsp;amp; non hominis.Cofeftim ante percufiit eunbsp;angelus Domini, eoquodnodediflethononbsp;ré Deo:amp; cÓfumptiis à vermibus, expirauit. Verbum auteDomini crefeebat amp; multi-cabatur, Barnabas aût amp; Saulus reuerfi funt * • ablerofolymisexpleto flminifterio, affum- Supr».»«*nbsp;pto lohanne qui cognominatus eft Marcus. S, Saultn amp; 'Barnabasiubentur àSpiritußn do fegregari ad opui pradicationCs inter Gtnbsp;tes,amp; ‘Bar-Ießußue Elyma mago, qui eo-rumpradicationi reßßebat, adTauliyerbnnbsp;txcetcato , credit S ergiut Tauluidn ^ntio-chiaTifidite Taulwin fynagoga latiusdtnbsp;Chrifiodifferit,fed ludais blaßhemaniibutnbsp;amp; perßecutionem in eoi excitantibus^conuer^nbsp;tuntur ad Gentes iuxta Ifaia quot;»aticinium,nbsp;CAP. XIII. Rat autem in ccclcfiaquæcratAntio- A chi«,prophetæ 8c dodores, in q uibusnbsp;Barnabas 8c Simon qui vocabatur Ni- ger,8c Lucius Cyrenefis,8c Manahen quie-rat Hcrodis tetrarch» colladaneus, 8c Sau-» lus. Miniftrantibus aûtillis Domino,8c ieiunbsp;nantibus, dixit Spiritus fandus, Segregatenbsp;mihi Saulum 8c Barnabam in opus ad quodnbsp;affumpfi eos.Tunc’ieiunates 8c orantcs,im“nbsp;ponentesq; cis manus ,dimifirunt illos. Etnbsp;ipfi quidemmifsi à Spiritu fando, abierunt Scleu- |
Apoftolorum.
Seleucîam, Sc inde nauigaueriint Cyprum. ris Abraham,amp; qui in vobis timent Deum, Et'cùm veriiflent Salaminam , pràîdicaba'nt vobis verbum làlutis huius milTum eft.nbsp;verbum Dei in fynàgogis ludæorum.tlabe- enim habitàbant lerufàlem, Scprincipes e-batit autéamp; ïohànnéin minifterio.Etcùm ius hunc ignorantes, amp; voces Prophetarumnbsp;perambulàflent vniuerfàm iiifulam vlquead quai per omnelabbathum leguntur,iudicannbsp;Paphum,inueneruntquendam virum ma- tesimpleuerunt : amp; nullam caulâm mortisnbsp;gum pfèudoprophetam , Iudæû,cui nomen inuenientes in eô,llpetieruntà Pilato vt in-erat*Bar-Iefü’qui eratcum proconflile Ser- terficerent eum . Cùmque conliimmälTcntnbsp;gio Paulo viro prudente.Hicaccerlîtis Barnaba amp; Sâulo,delyderabat audire verbÛ Deijnbsp;Refiftebat autem illis Elymas, magus (fie e^
teré proconfulemd fide,Saul us autem qui 8c Paulus, repletus Spiritu Pinôi’o,intués in eûnbsp;dixit, O pleneomni dolo 8c omni fallaciafi
50
Marc. » 5. S Lucæ.ij.cnbsp;E
tuis,amplius iam non reuerfurum in corru-
Dauidfidelia. Ideôque 8c alias dicit, llNon
Dauid enim in fua generationecùm admi-J • quot; nbsp;nbsp;quot;
fitus eft ad patres fuos, 8c vidit çorruptio- p nem.Qucm verô Deus fufcitauit*,non viditnbsp;corruptionem , Norum igiturfit vobis virinbsp;fratres,quia per hune vobis remißio peccatonbsp;rumannuntiatur, *âb omnibus quibusnonnbsp;potuiftis inlegeMoyfiiuftificari.Ih hocomnbsp;nis qui credir,iuftificacur.Videteergo ne fu-perueniat vobis quod didum eft in Prophenbsp;tiSjllVidete contemptores, 8c admiramini,8c ‘•l’’nbsp;difperdimini ; quia opus operorego in die-bus veftris,opus quod non credetis fiquis e-narrauerit vobis. Exeuntibus autemillis ro-gabant vtfèqucnti fabbatho loquerentur fi-bi verba hæc. Cùmque dimifia eilet fynago-ga,fècuti funt multi ludarorum, 8ccolétiumnbsp;* aduenarum Paulum 8cBarnabam ; quilo- *Deitnanbsp;quentes fiiadebant eis vt permanerent in granbsp;tia Dei. Sequenti veto fabbatho penè vniuernbsp;faciuitasconuênitaudire verbum Dei. Vi- G
orania qux deeo lcripta erant, déponentes , eum de ligno , pofuerunt in monumento.
Il Deus vero fufcitauit eum à mortuis tertia «ÿ. nim interpretaturnomen ei us) quarrens au er die : quinbsp;teré proconfulemd fide,Saul us autem qui 8cnbsp;Paulus, repletus Spiritu Pinôi’o,intués in eûnbsp;dixit, O pleneomni dolo 8c omni fallaciafinbsp;li diaboli,inimice omnis iuftitiæ, nô definisnbsp;fubuertere vias Domini reâras.Et nunceccenbsp;manus Domini fupér te, 8ceris cæcus.rio vinbsp;dens folem vfque ad tempus. Et confeftimnbsp;cecidit in eum caligo 8c tenebræ, 8c circuiésnbsp;quærebat qui ei manutn daret,Tuncprocunnbsp;fui cùm vidifletfaólum credidit,admiranslunbsp;perdodrina Domini, Et cùm à Papho nauinbsp;gafient Paulus 8c qui cum eo erât,veneruntnbsp;Pergen Pamphyliæ. ïohannes autem dilce-dens ab eis reuerfus eft lerofolymam, Illi venbsp;ró pertranlèuntes Pergen, venerunt Aritio-chiam Pifidis,-8c ingrefsi fynagogam die fiib
C bathorum,lêderumt. Poft ledionem autem legis 8c Prophetarum,miferunt principes ßlt;-nagogæ adeos,dicentes, Viri fratres, fiquiÿnbsp;eft in vobis fêrmo exhortationis ad plebem,nbsp;dicite,Surgensautem Paulus,8c manu filen-tium indicés,ait,Viri Ifraelitæ,8c qui timetisnbsp;Deü, audite,Deus plebis ifrael elegit patresnbsp;rtoftros, 8c plebem exaltauit cùm elTent in-Lxod.i. a. colæflin Terra-Aegypti,8cllin brachio excelnbsp;Exod il a eduxit cos ex ea,8cpcr(lquadraginta annonbsp;rum tempus mores eorum fuftinuit in de-lèrro,Et deftruens gêtes lèpte in Terra-Chanbsp;Iofue.i4.a nâan,lllorte diftribuiteis terra eorum,quafinbsp;poft quadringentos 8cquinquagintaannos:nbsp;ïudich,5.b amp;llpoft hæc dédit indices, vfque ad Samuelnbsp;gt;.Reg,8.a. prophetam.EtexindcIlpoftulauerunt regemnbsp;’•Rcg.j). c, 8cll dédit illis Saul filium Cis,virum de tribunbsp;rfiL88,b, Ben-iamin,annis quadraginta. Etamoto il- dentes autem turbas Iudæi,repleti funtzelo,nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;••nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8c contradicebant his quæ à Paulo diceban-
tur,blafpheraantes.Tuncconftanter Paulus 8c Barnabas dixerunt, Vobis oportebatpri-raùm loqui verbum Dei; fed quohiam repelnbsp;litis illud, 8c indignos VOS iudicatis æternasnbsp;vitx;ecceconuertimurad Gentes. ficenimnbsp;prarcepit nobis Dominus , llPofui teinlu-cem Gentium, vt fis in falutem vfque ad extremum terræ . Audientes autem Genresnbsp;gauifiefunt, 8c glorificabant verbum Domini ; 8c crediderunt quotquot erant prx-'nbsp;menta pedum figt;luere.Viri’fi-atr'es-,filij gene- ordinàti ad vitara xternäm. Dilferainabaturnbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g Î autem
____
vifus eft per dies multos his qui fî-mul alceriderantcùm code Galilæa inlerufàlem , qui vfque nunefunt teftes eius ad plebem. Et nos vobis annûtiamus eam quxnbsp;àd patres noftros reprdmißio faóta cft;quo-niamhancDeus adimpleuitfilijs'noftris^renbsp;fiùcitans lefum , ficut 8c in Pfalmo fecundonbsp;feriptumeft, HEilius meus es tu , ego hodie Match.18.
_____a Marei. i6.
gsnüi te. Ç^dd autem fufcitaiiiceum à mot Luck. 14^ tuis, amplius iam non reuerfurum in corru-ptioneni, itadixir, IIQ^iadabo vobis fandra Iohan.10.nbsp;Dauid fidelia. Ideôque amp; alias dicit, llNonnbsp;dabis Saneäum tnum videre corruptionem. K-uæ. 5$.bnbsp;Dauid enim in fua generationecùm admi-niftrafletjVoluntati Dcilidor.miuit, amp;àppo- j.Reg.i.b
lojfufcitauit illis Dauid regem:cui teftimo* ».Ke-'.iC.c perhibcns dixitjllniieni Dauidfiliumnbsp;P leffx , virunifècundunicormeum,quifa-ciet omnes voluntates meas.Huius Deus exnbsp;ifaiæ.n. a. fèmine'ifècundum promißionem eduxit If-Match.5.a. r^el (àluatoreni lefumjlpraedicantc lohanncnbsp;Marc. i.a. antefaciem aducutus eius baptifmum pœninbsp;Luc«. 3. a. .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 ttnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«
tentiac omni populo Ifraêl . Cutn impleret lohan.i.c. auté ïohannes ciirfüm fuum^dicebat, IIQ^énbsp;Marci.t.a. arbitramiui elle nbnfutn cgo,{êd ccce venbsp;nitpoft me, cuiiis non fum dig'nus’calcca-
i
Matt.io.!) Marei, 6. bnbsp;Luc.j.a.
jntelligétes confugerunrad duirates Lycao B nix Lyftra amp; Derbenjamp;'vniuerfam in dreuinbsp;•ettomotit tu rcgionem,amp; ibi euangelizanteserant.*Etnbsp;eïhiinnitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- . . -
tnultiiudo in tlnUriiiit eorSnbsp;PmIus AÜt
amp; Burna-has mort-bantnr Ly-flrit.
Ada omnia qua: in eis fiint:qui in prxteritis gen®nbsp;rationibuslldimifitomnes Getesingrediviasnbsp;fuas. Et quidé non fine teftimonio femetipnbsp;fum reliquit, bcncfaciens de cœlo,dans plu-uiaSjamp;teporafrudifera, implcnsdboamp;lx-, . ,nbsp;titia corda'noftra’.Et bxc dicentcs,vix feda- 'nbsp;uerunt turbas nc fibi immolarent. Superue-neruntaût quidam ab Antiochia amp; Iconionbsp;ludæi: amp; perfuafis turbislllapidâtesq;Paulû, »»CoMi.fnbsp;traxerunt extraciuitaté exiftimantes eü mornbsp;tuum cfic.Circundantibus aûr eum difeipu-lis,furgens intrauit duiratem: amp; poftera dienbsp;profedus eft cum Barnaba in Derbé. Cùm- Dnbsp;que euâgclizaflentciuitati 1111, amp; docuiflentnbsp;multos,reuerfi (unt Lyftram amp; Iconium,8cnbsp;Antioch'iam , confirmantes animas difcipu-lorum,exhortantefque vtpermanerentin fi-dc,amp; quoniâ per multas rnbulationes oportet nos intrarein regn um Dei. Et cùm con-ftituifient illis per fingulas ecclefias prælby-teros, amp; oraflent cum ieiunationibus,com-mendauerunt eos Domino in quem credidcnbsp;runt.Tranfeuntéfque Pifidiam,venerunt innbsp;Pamphyham.amp; loquentes verbum Domininbsp;inTergen, ’defcéderunt in Attaliam.llamp;in-de nauigauerunt Antiochiam,vnde erat tra-diri gratix Dci in opus quodcompleuerunt.nbsp;Cùm autem veniftent, amp; congregafient cc-Icfiam, retulerunt quanta fecifiet Deus cumnbsp;illis, amp; quia aperuilîèt Gentibus oftium fi-dei. Morati funt autem tempus non modicum cum difeipulis.
S, Brta Antioihia:feditionepropter ludaos quot;Vo lentes Gentes ad T)eum couerjas àrcunàdi,nbsp;Taulus ey quot;Barnabas rem ad Apofolos refe-runf.quipoB^Tetri amp; Iacobifuf ragia,co-tnuni decreto per hier as ßatuunt, Gentes co nnbsp;nerfs non ligari lege quot;Kloyß : quot;Paulus cupiesnbsp;ab Antiothia inufere Idea in quibuspreedicanbsp;uerat ,fparatur à quot;Barnaba, eo qubd nolletnbsp;Jobannetn afumi. CAP. x v.
Et quidam dcicendentesde ludxa, do- A. cebant fratres, HQuja nifi circuncida- Galtt.)**«nbsp;mini fecundum morcm Moyfî , nonnbsp;poteftis làluari . Fada ergo feditione nonnbsp;minima Paulo amp; Barnabæ aduerfus illos,nbsp;ftatuerunt vtafeenderent Paulus amp; Barnabas, amp; quidam alij ex alijs ad Apoftolos amp;nbsp;preibyteros in lerulàlem , fuper hac que-ftione. Illi ergo dtdudi ab ecclefia,pertran-fibant Phœnicen amp; Samarîam , narrantesnbsp;conuerfionem Gentium ' amp; faciebantgau-dium magnum omnibus fratribus.Cùm autem venifiènt lerololymam , fufcepti funtnbsp;ab ccclefia amp; ab Apoftolis amp; fenioribus ,nbsp;annuntiantes quanta Deus fecifietcum illis . Surrexcrunt autem quidam de hxrefi
autem verbum Domini per vniuerfam re-gionem. ludæi autem condtauerunt mulic-res religiofas amp; honeftas, amp; primos duira-tis, amp; exdtauerunt perfècutionéin Paulum amp; Barnabam.’amp;eiecerunteos de finibus fuis.nbsp;Il Ac illi cxcufTo puinere pedum in eos, vene-runt Iconium. Difcipuli quoque repleban-turgaudio amp; Spiritu fando.
5. ‘Multii Judxorum ac Ethnicorum honij fidem in Chri^i^uff! ßtßipicntibM ,conataturnbsp;à ludaü tumuliur! innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, qui Ly~
Jlmmfugiunt,'gt;^bi Taulw claudum à mairü ytero curat : populumque acfacer dotes ob idnbsp;iffis tanqud, dijsfacrificare 'Volcntes agr't co-ffeut:facdcitata 4 [udaüfuqteru nientibtdnbsp;turba,'T*auluilafidatur.amp;pro wortuorelinnbsp;quitur.quùqûefurrexi/fet, ipfe quot;Barnabasnbsp;difcipulos per 'varia loca exhort antes,amp;pre-[byteros ordinates,reuertuntur A ntiochtatn.
CAP. X I 1 11.
A 1 ' Adiim eft aute Iconij vt fimul introi-1^ rent lynagogam ludæorum , amp;. loque-renturita vtcrcderctiudæorû amp; Græ-corum copiofàmultitudo.Quiverô incredu li fucrunt ludæi, fufcitaucrunt amp; ad iracun-diam concitauerunt animas Gentium aduernbsp;fus fratres. Multo igitur tempore demoratinbsp;funtjfidudaliter agetesin Domino teftimonbsp;ni urn perhibente verbo gratia: fuæ, dante ft-gna amp; prodigia fieri per manus eoriim.Diuinbsp;fa eft autem multitudo duitatis : amp; quidamnbsp;quideni erant cum ludæis,quidam veto cumnbsp;Apo ftolis.Cùm autem fadus eflet impetusnbsp;Gentilium Si ludæorûcum principibus fuis,nbsp;vt contumelijs afficerent amp; lapidarenteos,nbsp;intelligetes confugerunrad ciuirates Lycaonbsp;B nix Lyftra amp; DerbenjSi-vniuerfam in circui
quidam vir Lyftris infirmis pedibus ftdebat, i?claudus ex vrero matris fuæ;qui nunquâ amnbsp;bulauerat. Hicaudiuit Paulû loquentê. Qiiinbsp;intuitus cii,amp; videos quia fide haberet,vtfalnbsp;uus fieret dixit magna voce, Surge fuper pcnbsp;des tuos redus.Et exiliuit;amp;ambulabat.Turnbsp;ba;aûtcû vidiflentquod fecerat Paulus ,le-uaucrunt voce fuara Lycaoniccdicetcs, Dijnbsp;fimiles fadi hominibus^defeederuntad nos.nbsp;Ec vocabant Barnaba,loucmiPaulum veto,nbsp;Mercurium, quonia ipfe erat dux verbi.Sa-cerdosquoq; louis qui erat ante ciuitaté,taunbsp;ros 5c coronas anteianuas afferens, cum ponbsp;pulls volebat facrificare. Quod vbiaudierntnbsp;Apoftoli Barnabas amp; Paulus cofeiftis tuni-cis fuis cxilierunt in turbas clamantes amp; di-centeSjViri,quid hæc facitis?amp; nos mortalesnbsp;fumus,fimiles vobis homines,annuntiantcsnbsp;vobis ab his vanis conuerti ad Deum vi-
Pûl.i4s.a uumijquifecitcoclura, amp; terram, amp; mare,amp; Pharifseorum quicredidcrunt,dicentes,Quia oportet
-ocr page 383-Apoftolorum.
Oportet circuncidi eos,prafGipere quoque Cer to,8c fornicatione,a quibus cuftodietös vos, B uare legem Moyfi. Conucncruntque Apo- bene agetis. Valcte. Illi ergo dimißi defcen-ftoli 8c Icniores videre de verbo hoc. Cumnbsp;autem magna conquifitio fieretjfurgens Pe-Supr.io.b trus dixit ad cos,llViri fratres,vos Icitis quo-niam ab antiquis diebus Deus in nobis ele-git, per OS meum audirc Gentes verbum E-uangelijjSc credere.Etqui nouit corda Deus,nbsp;Supr.io.g tcftimoniumperhibuit, lldansillis Spiritumnbsp;ïàndum ftcut 8c nobis, 8c nihil diftreuit inter nos 8c illos, fide purificans cordaeorura.nbsp;Nunc ergo quid tetatis Deum,imponereiu-gum fupcr ceruices difcipulorü, quod neq;nbsp;patres noftrineque nos portarepotuimus.'’
C Sed per gratiam Domini lefu Chrifti credi musfaluari,queadmodum Scilli. Tacuitau- vifitemus Fratres per vniuerlas ciuitates innbsp;tem omnis multitudo, 8c audiebant Barnabam 8c Paulum narrantes quata Deus fecif-letfigna 8c prodigiain Gentibus per eos.Etnbsp;poftquätacuerunt,refp0dit Iacöbus,dicens,nbsp;Viri Fratres audite me,Simon narrauit quemnbsp;admodum primum Deus vifitauitfumereexnbsp;Gétibus populumnominifuo. Et huie connbsp;cordant verba Prophetarum, fic-at lciiptum inuicem,8c Barnabas quidem aftumpto Marnbsp;eft,HPoft hiecreuertar,8crexdificabo taber-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
naculum Dauid,quoddecidit,8cdiruta eiüs rea:dificabo,8c crigamillud: vtrequirantexnbsp;terjhominum Dominum, 8comnes gentesnbsp;fuper quas inuocatumeft nortren meum,di-
D cit Dominus Facies hæc.Notum à fêculö eft Domino opus fuum.Propter quod ego iudinbsp;co,non inquietari eosqui ex Gentibuscon-uertiitur ad Dcum,(cdicriberead eos vtab-ftineant fe à cotaminacionibus limulachro-rum,8cFornicatione,8c fulFocatis,8c fangui-ne, MoyFes enim à teporibus antiquis habetnbsp;in fingulis ciuitatibus qui eum prædicent innbsp;Fynagogis,vbi per omne labbathumlegitur.nbsp;Tunc plac^uit Apoftolis 8c Icnioribiis cumnbsp;omni ecclefia,eligere viros ex eis, 8c mittcrenbsp;Antiochiam cum Paulo 8cBarnaba, ludam,nbsp;qui cognominabatur Barfabas ,.8c Sila virosnbsp;primos in Fratribus, fcribetes per mantis eo-rû*,Apoftoli 8c{eniores,Fratres,his qui funtnbsp;Antiochiae 8c Syria; 8c Cilicia; Fratribus exnbsp;Gentibus, falutem.Quoniaaudiuimus quia
I verbis, euerten tes animas veftras, quibus ndnbsp;mandauimus ; placuit nobis colleétis in v-nura eligere viros 8c mittete ad vos cum chanbsp;rilsiraisnoftris Barnaba 8c Paulo, homini-bus qui tradiderunt animas fuas pro nomine Domini noftri lefu Chrifti.Mifimus ergo ludam 8c Silam,qui 8c ipfi vobis verbis renbsp;Feret eadé. Vifum eft enim Spiritui ïanéto 8cnbsp;nobis,nihil vitra iraponcrc vobis oneris quanbsp;hxcneceflària:vtabftineatis VOS ab immola- abundabant numero quotidie. Tranièuntesnbsp;tis fitnulachrorum , 8c fànguinç,8c fuftbea- autem Phiy’-giam 8c Galatiae regioneni, vetanbsp;g 3 tifunt
5‘
dcrunc Antiochiam; amp; congregaCa multitu-dine tradiderunt epiftolam. Qu^am cuth le^-giflentjgauifî fiin t fiipcr confblatione.Iudas autetn 8c Silas 8c iplï cum edcrit pfophetæ*nbsp;verboplurimo conlolati funt fratres, 8c connbsp;fîrmauerunt. Fado autem ibi aliquanto temnbsp;porCj dimifti funt cü pace à fratribus ad eosnbsp;qui milerant illos. Vifum eft autem Silx ibinbsp;remanere;tgt;Iudas autem folus abijt’ ’.-Paulusnbsp;autem 8c Barnabas demorabatur Antiochiæ,nbsp;docentes, 8c euangelizantes cum alijs pluri-busverbum Domini.Poft aliquot autem Gnbsp;dies dixit ad Barnabam Paulus,Reüertentes
quibus prædicauimtis verbum Domini,quo-modofehabeant. Barnabas autem volcbat fecum aifuraere 8c lohannem, qui cognominbsp;nabaturAlarcus.Paulus auterogabat,eum,
(vt qui difceßiflet ab cis de Paraphilia,8c no ifietcum eis in qpus*}nondebererecipi. Fanbsp;da eft autem difienfio,itavt diftederent ab-'^*quot;‘‘“*'^'
co nauigaret Cyprum Paulus veto eledo Sila proFedus eft, traditus gratiæ Dei à Fratribus. Perambulabat autem Syriam , 8cCi-liciara, confirmans ecclcfias .• oprxeipiens tgt;’4«nbsp;cuftodire præcepta Apoftolorum 8c lenio-rura.’
5. quot;Paulw Lyflrif aJJutjiptum Timótheum àr (unâdit, amp; per Varias ciuitatei traditßrttd-dlt;t ^pcfiolorum dogmata-, yetantur à Spirtnbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;w fdnSlo pradicare in .^ßa amp; ‘Bithynia-.yo
cato autem per 'vißonem quot;Paulo in ’Macedo- -niam^proßeißutunprimam^j Philippe Prts-dtcantesjjoßitio excipiuniur apud Lydiant’. ßedeis^oper Paulumßiritu Pythone, ''vir-güs cetfi mittuntur incarcerem: ybifaSio ter-ramotUjfolutü^ eorum yincults, cuftos car-terii edumitur.-poßtro^ die magiftraiui o-rant yt ciwitatem egrediantur.
C A P. X V I.
PEruênit autem in Derben 8c Lyftram. A Et ecce, difcipulus quidam erat ibi nonbsp;mineTimótneus, filius mulieris •'vi-quidam ex nobis cxcuntes, turbauerunt VOS duae’fidelis,patreGentili.Huicteftimoniumnbsp;bonumreddebatquiin Lyllris erant Sclco-nio Fratres. Hunc voluit Paulus lecura pi o-ficifei: ScalTumens circunciditeum propternbsp;ludaeos qui crant in illis locis . Sciebat enimnbsp;omnes quod pater eius erat Gentilis. Cumnbsp;autem pertranfirent ciuitates, tradebant eisnbsp;cuftodire dogmata, quæ erant décréta ab A-poftolis 8c lènioribus qui erat lerofolymis.nbsp;Et ecclefiæquidam confirmabantur fide, 8c
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt; .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. «.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r-
tötintntem klt;ec,^.
Aâa
|
*ß« ti funt à Spiritü fàiiôto îoqui verbum* in A-® fîa.Cùm veniflèntautem inMyfîam,tenta-bant ire in Bithyni5:amp; no permifît eos Spiritus lefù.Cùm aût pertranßiflent Myfiara_, defcenderuntTroadem; amp; vifîo per noâeranbsp;Paulo oftenfà eft : Vir Macedo quidam cratnbsp;ftans 8c deprccans eum,8c dicens,Tranfiensnbsp;in Macedonian! adiuua nos. Vtauté vifumnbsp;viditjftatim quæfiuimus proficilci in Mace-doniam certi facri quôd vocaHet nos Deusnbsp;euangelizare cis. Nauigantes auté à Troade,nbsp;rectocurfuvenimusSamothraciâj8clèquen-ti dieNeapolim: 8c inde Philippos : quæeftnbsp;7' prima partis Macedoniae ciuitas colonia. E-''cïftrentes. ramus autemin hacvrbe diebus aliquot'co-fiftentes’. Die autéfabbatborum egreßi fu-mns foras porta iuxta flumen, vbi videbaturnbsp;oratio efle.-Scièdentes loquebamur mulieri-bus quæ conuenerant. Et quxda mulier no-mine Lydia , p urpuraria ciuitatis Thyatire-noruni,colens Deumjaudiuit:cuius Donii-nu?aperuit cor intenderehisquædiceban-tur à Paulo.Cùni auté baptizata eßet^Sc domus eiuSjdeprecata eft, dicens, Si iudicaftisnbsp;me fidele Domino efle, introite indomumnbsp;meara, 8c mancte.Et coegit nos.Faftum eftnbsp;autem euntibus nobis ad orationem, puellanbsp;quandam habentem Ipiritum pytbonem ob-uiarenobiSjquæquæftû magnum præftabatnbsp;dommis fuis diuinando.Hæc fubfecuta Paulum 8cnos, clamabat dicens, Ifti homines,nbsp;ferui Dei excelfi funt,qui annuntiant vobisnbsp;D viam falutis. Hoc autem fäciebat multis diebus. Dolens aut Paulus, 8c conuerfus, fpiri-tui dixit,Præcipiotibiin nominelefu Chri-fti exire ab ea.Et exijt eadcm hora.Videntesnbsp;auté Domini eins quia exiuit Ipes quæftusnbsp;eoruin,apprehendentes Paulum amp; Siläper-duxerunt in forii ad Principes ; 8c offerentesnbsp;eos magiftratibus dixerunt,Hi hominesco-turbant ciuitatem noftram, curn fint ludæi:nbsp;8c annuntiant morem qué no licet nobis fu-fcipere,neq; facere, cum fimus Romani. Etnbsp;cucurritplebs aduerfus eos : 8cmagiftratusnbsp;ffuit fciffis tunicisquot;eorü ,’lliufierüteos virgiscæ-di.Et cum multas plaaas eis impofuiflent,minbsp;i.Thef.i.anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. r onbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n j« |
Philip. 1. (1 lerunteosincarcerenij præcipientes cultodi E vt diligéter cuftodireteos.Qui cum talepræ-ceptû accepifîct,mifit eos ininterioré carce-ré,8c pedes eorû ftrinxitligno.Mediaaût nonbsp;de Paulus 8c Silas orates laudabant Den.Etnbsp;audiebâteoSjqui in cuftodia erat.Subitô ve-rô terremotus fiidus eft magnuSjita vt mouenbsp;renturfundamétacarceris. Et ftatim apertanbsp;funt omnia oftia:8c vniuerlôrum vincula fonbsp;luta fiint.Expergefadus aût cuftos carceris,nbsp;8c videos ianuas apertascarceris, euaginatonbsp;gladio volebat Ce interficere,æftimâs fugiflenbsp;vindos.Clattiâuitaût Paulus voce magna,nbsp;diccns,Nihii tibi mali feceris.’vniuerfi enimnbsp;hîc fiimus.Petitoq j lumine introgreftiis eft:nbsp;8c tremefadus prôcidit Paulo 8c Silæ ad pedes.* 8c produces eos fo'ras ait, Domini, quidnbsp;me oportet faccrevt faluus fia? At iHi dixer ût, -Credein Dominum lefiim:8c làluuseris tu, pnbsp;8c domus tua.Et locuti fiint ei verbum Domini eu omnibus qui erâtin domo eiuSiEtnbsp;tollés eos in ilia hora nodis,lauit plagas eorû ; 8c baprizatus eft ipfè, 8c omnis domus e-ius côtinuô. Cûq; perduxiflet eos in domSnbsp;fuam,appofuit eis mélàm.*8c lætatus eft cumnbsp;Omni domo fuacredés Deo. Etcùm dies fa-dus efier,mi{èrût magiftratus lidores,dicé-tes,Dimitte homines illos.Nuntiauit aût eunbsp;ftos carceris verba ha:c Paulo, Quia miferûtnbsp;magiftratus vt dimittamini.nû c igitur exeû-tes,ite in pace.Paulus autem dixit eis,Cxfosnbsp;nospublicè,indénatos, homines Romanosnbsp;milèrunt in carceré,8c nunc occulte nos eij-ciunt.'^No ita:fed veniat, 8c ipfi nos eijciant. Gnbsp;Nuntiauerunt aût magiftratibus lidores vernbsp;bahaec.Timuerûtq;auditoquôd Romani efi-{ènt:8c veniétes dcprecatifunteos,8ceducé-tes rogabât vt egrederétur de vrbe. Excûtesnbsp;auté de carcere, introierunt ad Lydia:8c vifisnbsp;fratribus,côfolati fiint eos, 8c profedi fiint. S. FaÜa quot;TheJJalonùa magno fniBuper quot;Pauli fraJicatione, coàtatur aduerßti eu à ludxùs .nbsp;ßdiüo,ßmiliter amp; Perax. Paulw ^thenisnbsp;eu ludxü eif phtloßphis dijjerit, ac quot;Diony-ßu Âreopagitam ad Chrijlum couerM cumnbsp;quibujdam alïjs. CAP. x v il. CVm autem perambulaflent Amphi- A polim 8c Apollonia,venerunt Thef-iHonicam,vbi erat ß'nagoga ludæo-rum. Secundum cófiietudinem autem Pau-'nbsp;lus introiuit ad eos: 8c per fàbbatha tria diflenbsp;rebat eis de {cripturis,adaperiés 8c infînuans-quia Chriftum oportuit pari 8c refurgere ànbsp;mortuis.*8c quia hiceft lefiischriftus,quéc-go annûtio vobis.Et quidâ ex eis crediderût,nbsp;8c adiûdi fiint Paulo 8c Sil«, 8c dccolétibusnbsp;Gétilibus multitudo magna, 8c mulieres nonbsp;biles no paucæ.Zclates autem ludæi,aflumé gnbsp;tesqj de vulgo viros quofdâ malos, 8c turbanbsp;fada,cocitauerunt ciuitaté: 8caßiftentes donbsp;mui Iâ{bnis,quærebanteosproducereinpornbsp;pulum. Etcùm no inueniflent eos,trahebatnbsp;lâloné 8c quofdâ fratres ad principes ciuita-tis,clamantes,Quoniam hi quiquot;orbem’con-cirant, 8c hue venerunt,quos fufeepit lâfon,nbsp;8c hi omnes contra décréta Gæfàris faciunt,nbsp;regem aliura dicentes efle,Iefum.CÔcitauc-runt autem plebem, 8c principes ciuitatis aunbsp;diètes hæc. Et accepta fàtisfadione à lafbrienbsp;8c à c«teris,dimiferû t eos. Fratres veró cófe-ftim |
'fiminiutr-tins.
Apoftolofumj
-Aim per nodem dimilerunt Paulum 8c Si-
C lam in Berœam.Qui cum veniirent,in lyna gogam Iudæorumincroierunt.(Hiaurem e-rant nobiliores eorum qui hint Theflaloni-cac,qui fulceperunt verbum cum omni auidinbsp;tate,quotidiefcrutantes fcripturas,li haecitanbsp;le haberent. Et multi quidé crediderunt exnbsp;cis, 8c mulierum Gentiliumhoneftarum,8cnbsp;viri nonpauci. ) Cum autem cognouilTentnbsp;in Theftalonica Iudæi,quia 8c Berœæ prædinbsp;catum eft à Paulo verbum Dei, venerunt 8cnbsp;illuc,commouentes 8c turbantes multitudi-nem. Statimq; tunc Paulum dimilerunt franbsp;tres,vtiret vlqueadmare:Silas autem 8c Ti- .
D mótheus remanlèrunt ibi. Qui autem dedu-cebant Paulum , perduxerunt eum vlquead Athenas.8c accepte mandate ab eo ad Silamnbsp;8c Timótheum,vt quam celeritervenirctadnbsp;illum;profedi lunt. Paulus autécùm Athc-niscos expedaret, incitabacur/piritiis eiusnbsp;in ipfo,videns idololatrlx deditain ciuitate.nbsp;Difputabat igitur in fynagoga cum ludaeis,nbsp;8c colentibus, 8c in foro, per omnes dies adnbsp;eos qui’aderant.’Qu^idam autem Epicure! 8cnbsp;Stoici philofophidilTerebant cum eo.Sc quinbsp;damdicebant, Quid vult’leminator verbo-rum’hic,dicere?Ahj verô,Nouorum dxmo-niorfi videtur annunciator efle. quialefum inbsp;8c refurredionem annuntiabat eis.Etappre- 'nbsp;henfum eum,ad Areópagum duxerunt, dice ;nbsp;tes, Poftumus Icirequæ eft hæc noua, quæ à inbsp;te dicitur,dodrina.'^nouaenim quæda infers inbsp;auribus noftris. Volumus ergo Icirequidna :nbsp;velint hæc elTe.fAthenienlès autem omnes, :nbsp;8c aduenæ hofpites , ad nihil aliud vacabant 'nbsp;nifi autdicere,autaudireahquidnoui.)Scâs :nbsp;autem Paulus in medio Areópagi, ait, Virinbsp;quot;fiiperSiitia Atheniéfes, per omnia qùafi'fuperftitiofos’nbsp;vos video. Præteriens enim 8c videnslïmu-chraveftra, inueni 8caram inqualcriptumnbsp;erat,Ignoto Deo. Quod ergo ignorantes conbsp;Supra,/.f. litis, hoc egoannuntio vobis. (IDeus qui fecit mundum 8c omnia quæ in eo funt, hic
P cœli 8c terræ cùm fît Dçminus*, non in ma-nufadis templis habitat,nec manibus huma nis colitur,indigens aliquo, cùm iple det o-mnibus vitam 8cinlpirationem 8comnia:fc-citqueex vno omnegenus hominum,inha-bitare fuper vniuerlam facie terræ, definiensnbsp;ftatuta tempora 8c termines habitationis e-orum, quærere Deum fî forte attradêt eumnbsp;quot;aut’inueniant, quanuis no longé fît ab vnonbsp;quoquenoftrû.In ipfo enim viuimus 8c monbsp;uemur 8c fumus, fîcut 8c quidam veftrorumnbsp;Aratus poetarum dixerunt,IIIpfîus enim 8c genus funbsp;Ifai. 4o,e. niîtGenus ergo cùm fîmus Dei,non debenbsp;musæftimareauro autargéto,autlapidi,lculnbsp;pturæ artis 8c cogitationis hominis, Diuin.5
eflê fimile. Et tempora cjuidem huius igno- G rantiae defpiciens Deus, nunc annuntiat honbsp;minibus vtomnes vbiq; pœnitentiam agat,nbsp;eo quod ftatuit diem in quo iudicaturus eftnbsp;orbem inæquitate, in viro in quo ftatuit,fï-dcm præbens omnibus, fuicitans eura à mornbsp;tuis. Cura audiflent autcm refurredionemnbsp;mortuorum, quidaquidem irridebant, quidam veró dixcrunt, Audiemustedehocite-rum.Sic Paulus exiuit de medioeorum.Qui-dam vero viri adbxrentes ei, crediderunt: innbsp;.quibus amp; Dionyfius Areópagita, amp; muliernbsp;nomine Damaris,amp; alij cum cis.nbsp;, 5. Taulw Corinthi ßtttm exercet arüfctua-pudjiquilam: lt;amp; quanqttam ad ei»f pradi-tationem hlaj}gt;hemarent ludai, audit tarnennbsp;in yifione multum ibi fjopulum ad fidem co-uertendum'.yerùm poß ßfquiannum aauja-tur à ludaîiafud Galliowmpotonfulenitnbsp;tirpojl multos dies yenit Ephejum, aCVarijsnbsp;rcgionibttsfratres confirmât. polio '^eehemenbsp;ter ludaos conuincit^o^endens exfiripturisnbsp;lefiumelfie Chrifium^quanquamtantumnofinbsp;fiethaptifima Iohannis, ck?. x v 111.
POfthæcegrefius ab Athénis,venitCo A rinthum. amp; inuenies quenda Iudæutnnbsp;nomine Aquilam , Ponticum genere,nbsp;qui nuper veneratab Italia,ScPrifcillam vx-orem eius(co quod præcepiflet Claudius di-fcedere omnes ludatos à Roma, )acceßitadnbsp;eos.Et q uia eiufdem erat artis,manebat apudnbsp;eos,8c operabatur. (erant autem fcenofado-rir artis.JEt difputabat in fynagogapcr om-ne fabbathum,interponcns nomen Domininbsp;Iefu,fuadebatqueludæis 8c Græcis. Cum ve ®nbsp;nilEent autem de Macedonia Silas Sc Timo-tbeus,inftabat verbo Paulus, teftificans lu-dæis efl'e Chrifl:um,Icfum.Cótradiccntibusnbsp;autem eis 8c blafphemantibus,excutiens ve-ftimenta fua,dixitad eos. Sanguis vefterlu-per caput veftrum: mundus ego, ex hoc adnbsp;Gentes vadam. Et migrans inde, intrauit innbsp;domura cuiufdam,nomine Titi Iufti,colennbsp;tis Deum,cuius domus erat coniunda fynanbsp;gog«. Crifpusaûtarchifynagogus credidit Cnbsp;Domino,cum omni domo fua;8c multi Co-rinthiorum audientes credebant, 8c baptiza-batur.Dixitautem Dominus node per vifionbsp;nem Paulo, Noli timere.-fed loquere, 8c ncnbsp;taceas, propter quod ego fum tccfi:8c nemonbsp;apponetur tibi vt noccat te-.quonia populusnbsp;eftmihi multusin hacciuitate.Seditautemnbsp;’annum 8c lex menfes,docens apudcos ver- •mnbsp;bum Dei. Gallioneautproconlule Achaiæ,nbsp;infurrexerunt vno animo ludæi in Paul û,8cnbsp;adduxerunt eum ad tribunal, diçentes,Quia^^nbsp;contra lege hie perfuadethominibus colere 'nbsp;Deum.IncipienteautPaulo aperire os,dixit
G nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^Uio
Ada
|
G all io ad ludæos, Siqiiide eflet iniquum ali quid, aut facinus pelsimum o viri Iudæi,re-ólè vos fuftineréj {î vcrô quacftionesfunt denbsp;verbo amp; norninibus, Sii. legis vcftr«, vofipfînbsp;videritis:Iudex ego horuni nolo efle.Ettni-nauit eos à tribunal! . Apprehendentes auténbsp;omnes Softhcnem principe Ij'nogogæ, per-cutiebant eum ante tribunal: amp; nihil eorumnbsp;E Gallon! curæerat . Paulus vcrôcùm adhucnbsp;fuftinuifiet dies multos,fratribus valefaeiés,nbsp;nauigauit Syriâ,(amp; cum eo Prifcilla amp; Aquinbsp;îaUa.'ibb' la)quifîbilltotÔderat in Céchris caput.habc-bac enim votum .Deucnitquc Ephefitm, Scnbsp;illos ibireliquit. Iplè vcrô ingreflus fynago-gam, dilpùtabatcuin ludæis.Rogantibus aunbsp;tem eisj vt ampliori tempore maneret, nonnbsp;confcnfit, fed valefaciens, amp; dicens, Iteruranbsp;reuertar ad vos Deo voléte: profedus eft abnbsp;F Ephefb.Et delcendens Cæfàrêam, alcendit,nbsp;amp;c lâlutauit ecclefiâ, amp; defcendit Antiochia.nbsp;Et fado ibi aliquato tempore profedus eft,nbsp;perambijlas exordine Galaticam regionemnbsp;8c Phrygian!, confirmans omnesdifcipulos. . nbsp;nbsp;nbsp;luda’usautemquida, Apollo nomine, Alcx- **^**’* nbsp;nbsp;andrinus''genere’,vir eloqués,dcuênit Ephc fum,potés in lcripturis. Hicerat edodus via Domini;8c feruens Ipiritu loquebatur,8c donbsp;cebat diligenterea quæ funt Iefu,fciens tantum baptifma Iohannis. Hic crgo cœpit fî-G ducialiter agere in fynagoga. Quem cùm au-diftênt Prifcilla 8c Aquila, aflumpferunt eG,nbsp;amp;diligcntius expofuerunt ei viâquot;Domini*.nbsp;Cùm auté vellet ire Achaiam,exhortati fra-tres,fcrip{êriint difcipulis vt fufciperéteum.nbsp;Qui cùm vcniftèt, contulit multùm his quinbsp;crediderant. Vehementer enim ludxos rcuinnbsp;cebat publicè, oftendens perfcripturas, eficnbsp;Chriftum,Iefum. 5. quot;Pattius Epheß quoßdam dißci^ulos Iohannis tdtum ba^tißmate bapû':^tosdubet in le-ßt nomine bajgt;ti^ari, ac manutim impoßticne Sßritam fanBum ipßs impetraif ibi^pradi-cans multaeditßgna:de ludtgis qui non ere- • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dentes conabantur nomine Jefu à Eaulopra ! ’ ?. :. dicati adiurare damonia. multipsccata con-ßtentes librosßuperßitiojos exurunt. Demetrius argentarius grauem aduerfus ‘Paulum feditionem excitât, quam tegre tandemßedatnbsp;Alex ander. CAP. xix. A ir^Adum eft autemcùm Apollo eftctCo rinthi, vt Paulus peragratis fuperiori-bus partibus veniret Ephefum,8c inue-niret quofdam difcipulos.'dixitque ad eos,Sinbsp;fpiritum fandum acccpiftis credentesfAt il-Marti.V. L’ dixeruntad eum, Scd ncq; fi Spiritus fân-dus cft,audiuimus.Ille vcrô ait,In quo ergonbsp;baptizati eftis?Quidixerunt, In lohanis ba-ptifmate.DixicauteniPaulus,IIIohannesba- |
ptizauit baptifmo pœnitentia; populum, di-cens, in cum qui venturus effet poft ipfum supra. «•»* vtcrcdcrct,hoceft,in lefum.Hisauditis ba-ptizatifuntin nomine Domini lefu. EtcGnbsp;impofuiflctillis manus Paulus, venit Spiritus fàndus fuper eos, 8c loquebaturlinguis, Bnbsp;8c prophetabant.Erant auté omnes viri ferénbsp;duodccim .Introgreflus autem fynagogam,nbsp;cum fiducialoquebaturpcr tres menfes,dif-putans 8c fuadens de regno Dei. Cùm antenbsp;quidam indurarentur,amp;n5crederent,male-dicetes''viam Dominicora’multitudine,dif-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. cedcns ab eis, fegregauit difcipulos, quoti-die difputas in fchola tyranni cuiufda. Hoc autem fadum eft per bienium :ita vt omnesnbsp;qui habitabât in Afîa:audircnt verbum Do-minijludæi atq; Gétilcs.Virtutesqjnoquaf-libet facicbat Deus per manum Pauli : ita vtnbsp;ctia fuper lâguidosdcferrentur à corpore eiusnbsp;fudaria vel femicindia, 8c recedebant ab eisnbsp;languorcs, Ôcfpiritus nequâ egredicbantur. Cnbsp;TentaueruntautéquidâoSc’de circumeun-tibusiudæisexorciftis, inuocare fuper eosnbsp;qui habebantfpiritus malos, nomen Domini Ielu,dicentcs, Adiuro vos per lefum quenbsp;Paulus prædicat.Erant auté quidâ Sceu« lu-dsi principis facerdotum fèptê filij,qui hocnbsp;facicbant.Refpondens autemfpiritus nequanbsp;dixit eis,Iefum noui, 8c Paulum feio.-vos aunbsp;té qui eftis? Et infiliens homo in eos,in quonbsp;eratdœmoniû peßimum, Sc dominatusara-borum,inualuit cotra cos, ita vt nudi 8c vulnbsp;nerati effugerent de domo illa.Hoc auté nonbsp;tum fadum eft omnibus ludæisatq; Genti-libus quihabirabantEphefi:8ccecidit timornbsp;fuper omnes illos,8c magnificabatur nomennbsp;Domini lefu.Multiq;credentiû veniebant pnbsp;confitentes 8c annuntiantes adus fuos.Mulnbsp;ti autem ex eis qui fucrant curiofa fedati,conbsp;tulerunt libros, amp; cobufferuntcoram omninbsp;bus. 8c computatis pretijs illorum , inucne*nbsp;runt pecuniam denariorunt quinquagintanbsp;millium. Ita fortiter crefeebat verbum Deinbsp;8c confirmabatur.His autem expletis propo ‘nbsp;fuit Paulus in Spiritu , tranfita Macedonianbsp;8c Achaia ire Ierofolymam,diccns,Poftquanbsp;fuero ibi,oportet me 8c Roma viderc.Mittésnbsp;aütin Macedoniam duosexminiftrantibusnbsp;fïbi,TimótheG 8cEraftum,ipfe remanfît adnbsp;tépus in Afia.Fadä eft aut illo tepore turba-tio no minimade via gt;Domini.’Demetriusnbsp;enim quidâ nomine, argctarius,faciens ædes Enbsp;argenteas Dian«, pr«ftabat artificibus nonnbsp;modicum quæftum ; quosconuocans Sceosnbsp;qui huiufmodi erat opifices, dixit, Viri,fci-tis quia de hoc artificio eft nobis acquifitio:nbsp;8c videtis,8c auditis quia nofolu Ephefi,lednbsp;pene totius Afi«. Paulus hic fuades auertit xnultatn |
Apoftolorum.
eft autem cum **Sofipafer*PyrrhiBcroéfis, Theflalonicenfium vero Ariftarchus, amp;Se-cundus,8c Gaius Derbêusamp;TimótheuSjA-fiani veroTychicus amp; Trophimus. Hi cumnbsp;prxcefsiflentjfuftinueruntnos Troade:nos ®nbsp;vero nauigauimus poft dies Azymorü à Phinbsp;lippis,amp; venimus ad cos Troadem in diebusnbsp;quinq;, vbi demoratifiimus diebus (eptem,nbsp;Vna autem Sabbathi cum conuenifiemus adnbsp;frangendum panem, Paulus di/putabat eisnbsp;profedurus in craftinum,protraxitq;lcrmonbsp;nem vfque in mediam nodcm.Erant autemnbsp;lampades copioßc in cœnaculo vbi eramusnbsp;congregati.Sedens autem quidam adoleftêsnbsp;nomine Eutychus/uperfeneftra, cummer-geretur fbmno graui, difputantediu Paulo,nbsp;dudusfomno ceciditde tertio cœnaculo de-orfum,8c fublatuseft mortuus. Ad quemefinbsp;delcendifiet Paulus incubuitfuper cum : amp;nbsp;complexus dixit,Noliteturbari:animaenim Qnbsp;ipfius in ipfb eft.Afcendens autem, frangefi-quepanem amp;guftans,fatisq;allocvtus vfq;nbsp;in lucem,fic profedus eft, Adduxerunt autenbsp;puerum viuentem,amp;cöfolati funt non mi-nime.Nos autem afeendentes nauem, nauigauimus in Aftbn,indefufeepturi Paulu. ficnbsp;enimdilpofueratiplepcr terram iterfadu-fumpto eo venimus Micylénê.Et inde naui-gantes, fequenti die venimus cotra Chium.*nbsp;amp; alia applicuimus Samum: Sclequenti di®nbsp;venimus Miletum. propofuerat enim Paulus tranfiiauigare Ephefum, nequa mora illinbsp;fieret in Afia.Fcftinabat enim,fi pofiibile fi-bieflet,vtdiePentecoften faceret lerofoly-mis.A Mileto aut mittes Ephefum, vocauitnbsp;maiores natu ccclefiae.Qui cum veniflent ad
m ultam turbam,dicens, Qimniam non funt dij qui manibus fiunt. Nó lolum autem hæcnbsp;periclitabitur nobis pars in redargutionemnbsp;Venire,fed amp;magnæ Dianæ templum in ni-hilum reputabitutjled amp; deftrui incipiet manbsp;ieftas eius,quam tota Afia 8c orbis colit. Hisnbsp;auditis rcpleti funt ira,8c exclamauerunt di-F ccntes,MagnaDiana Ephefiorum.Etimpienbsp;ta eft ciuitas tota confufione,8c impetum fenbsp;cerunt vnoanimo in theatrum, rapto Ga-io 8c Ariftarcho Macedonibus comitibusnbsp;Pauli.Paulo autem volcnte intrarc in popuquot;nbsp;Ium,non permiftrunt dilcipuli. Quidam aunbsp;tera 8c de Afia: principibus qui erat amici e-ius, miferuntadeü, rogantes nelcdaretinnbsp;theatrufn.alij aut aliud clamabat. Erat enimnbsp;ccclefia confuG;8c plures nefeiebant qua exnbsp;caufa conucniflent.De turba autem detraxenbsp;runt Alexandrum , propellentibus eum lu-dæis. Alexander autem manu filentio poftu-latOjVolebat reddere rationem populo. Q^énbsp;Vt cognouerunt [udxura efle, voxfada vnanbsp;eft omnium, quafi per horas duas claman-tium , Magna Diana Ephefiorum . Et cumnbsp;{edairetfcribaturbas,dixit,Viri Ephefij,quisnbsp;enim eft hominum,qui nefeiat Ephefiorumnbsp;ciuitatem Gultricem efie magnæ Diana:, lo-uisq; prolisPCum ergo hiscótradicinó pof- rus.Cum autem inuenifletnosinAflon,af-fit, oportet VOS fedatos efie, 8c nihil temerenbsp;agere. Adduxiftis enim homines iftoSjneqjnbsp;(acrilcgos, ncque blalphemantcs deam ve-ftra.C^od fi Dcmstrius,8c qui cum eo funtnbsp;artifices, habeiitaduerfus aliquem caufäm,nbsp;couentus forenfesaguntur, 8c proconfulesnbsp;funt,accu{entinuicem. Siquidautcalteriusnbsp;rei quæritiszin légitimaecclefia poceritabfolnbsp;ui.Nam 8c periclitamurargui feditionis ho-
diernæ.-cum nullus obnoxius fit, de quo pof cü,8cfimul eflent,dixiteis, Vos feitis à pri-fimus reddere rationem concurfus iftius.Et ma die qua ingreflus fumin Afiam,qualirer cum hæc dixifret,dimifit ecclefiam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—
5. Taulus ÿeragratis darijs partibw '^lacedo-nix amp; Gracia^ Concionatuï Troade in mediam noSiem: ^uum^ adoleßens Etttyebut Cadens à tertio cotnactiîo mortnus eßa,’Pau-lits eum refußitauit: amp; 'varijs lowperagra-tts^aduocatos ex Epheß preshyterosexhorta-turyt'vi^ilantes ßnt in regendaeaUßta'.prxnbsp;dicens quod non effent amplius eum '^ißuri,
C A P. X X.
A Oftquaro autem cefiauit tumultu$,vo 1“^ catis Paulus diftipulis, 5c exhortatusnbsp;cos, valedixit, 8c profedus eft vtirct innbsp;Maesdoniam . Cum autem perambulafletnbsp;partes illas, 8c exhortatus eos fuiflet multonbsp;fermone,venit ad Græciamzvbi cum fecifletnbsp;menles tres, fadæfuntilli infidiæà ludæisnbsp;nauigaturo in Syriam: habuitq; cofilium vtnbsp;reuertereturper Macedonian!« Comitatus
vobilcH per omne tépus fueritn, fêruiés Domino cum omni humilirate amp; lachrymis,8c rérationibus quae mihi accideruntexinfidijsnbsp;Iudxorum:quomodo nihil fubtraxerim vti-liü, quominus annuntiarem vobis, amp; doce-rcm vos publicè 8c per domos,teftificans lunbsp;dæisatq; Gentilibusin Deum pœnitétiam,nbsp;amp;fideminDominûnoftrum lefumChri-ftum.Et nunc ecce alligatus ego fpiritu, va-do inlerufalemrqux in ea ventura fint mihinbsp;ignorans,nifi quod Spiritus fandus per om-nes ciuitates mihi proteftatur, dices,quonianbsp;Vincula amp;tribulationeslerolblymis me ma- £nbsp;nent.Scd nihil horum vereor:nec facio ani-mam mea pretiofiorem quam me,dummo-doconfummem curfum meumamp;minifte-riü’quod accept i Domino lefu, teftificarinbsp;Euangelium gratis Dei. Et nunc ecce egonbsp;feio^quia atnplius oo videbitis facie mea vosnbsp;oranes.
Ada
omnes,per quos tranfiui prædicans rcgnum vxoribus amp; filijs vfq; foras ciuitatera.* Sc po Dei. Quaproptercoteftor vos hodierna die fitis genibus in littore, orauimus.Et cum vanbsp;F quia mundus fiim à iànguine omnium . Nó lefeciflemus inuicem,alcendimus nauem, ilnbsp;enim fubterfugi,quominus annuntiarera o-mne confilium Dei vobis. Attendite vobisnbsp;Sc vniucrfo gregi, in quo vos Spiritus fandus pofuitcpifcopos,regere ecclefiam Dei,nbsp;quamacquifiuit fanguinefuo. Ego fcio quonbsp;niam intrabunt poft difccfsionem raeam lu-pi’rapaces’in Yos,non parcentcs gregi.Et exnbsp;vobifipfis exurgent viri loquentes peruer-fa, vt abducant difcipulos poft fe. Propternbsp;quod vigilate,memoria retinentes quoniamnbsp;pertrienniu node Sc dienoncefiaui,cum lanbsp;chrymis monens vnumquenq- veftrum.Etnbsp;nunc commendo vos Deo Sc verbo gratiaenbsp;ipfius,quipotens eft ædificare,Sc darehære-
G ditatem in ßndificatis omnibus.Argentum Sc aurum,aut veftem nullius cócupiui.’Ipfinbsp;fcitisllquoniamadeaquæmihi opus erant, ret lerofolymam.Tune refpondit Paulus, Sc Cnbsp;».The.j.b Sc his qui mecum funt miniftrauerunt ma- dixit, Qiiid facitis fientes Sc affiigentes cornbsp;nus iftæ.Qmnia oftendi vobis, quoniam fic meum? Ego enim non fblum alligari, fed Scnbsp;laborantes, oportet fufcipcre infirmos,ac moriin lerufalem paratus fum propterno-meminiffe verbi Domini lefu, (quoniam ip men Domini lefu. Et cum ei fuadere nonnbsp;fe dixitj)Beatius eft magis dare, quamacci-pere. Et cum hæc dixiflet, pofitis genibusnbsp;luis orauit cum omnibus illis. Magnus autem fletus fadus eft omnium .? Sc procum-bentes fuper collum Pauli ofculabantureu,nbsp;doletes maximd in verbo quod dixerat,quo-niam amplius faciem eius non effent vifuri. lû. Et cum venifîcmus lerofolymam, liben-Etdeducebant eum ad nauem.
.. S, Tattlo 1eroßlymam tendentifofl'Variai HA uigationes,'vatiànatur ^gabtnpropheta aß.nbsp;flicliones ^»aspaJJurM erat leroßlymii: necnbsp;tarnen amiiorum lachrymis auertipotefl nenbsp;afeendat Ieruptlcm,paratttsfrQ Chrißo etianbsp;mortemßth'tre:quum^ lerußlem perusaiß-ßt,Iacobiti ipßßuadefVt cum quinque yirisnbsp;'Votum habentibu^ßeßan^ificet : quod quumnbsp;ßateret^rapitur à ludteii^ fidexeorum ma-nibju eripitur à trib uno i à quo catenisalli-gatui dutitur in caßra : imÿetrat tarnen fa-rnbsp;cultatem loquendi adpopulum.
CAP. XXI.
Vmaiît fadumcfîêt vt nauigaremus
1 .abftradiabeis,redo curfiivenimus Coum, Sc fèquenti die Rhodum, Scnbsp;inde Pataram. Et cum inueniflemus nauemnbsp;transfretantem inPhœnicen:afcendcntes nanbsp;uigauimus.Cum apparuiffemus autem Cy-pro,relinqucntes earn ad finiftram , nauiga-uimusin Syriam, Sc venimus Tyrum. ibi e-nim nauis expofîtura erat onus Jnuentis au-tem difcipulis^manfimus ibi diebus fèptem: 'to,8c'fornicatione. Tune Paulus affumptisnbsp;qui Paulodicebant per Spiritum ji ne afeen^- viris,poftera die purificatus.cum illis intra-deret lerofôlymara.Et cxpletis diebus profe uit in téplum, annuntians expletionem die-di ibamus,deducentibus nos omnibus cum rû purificationis, doncc offerretur pro vno-'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quoque
li autem redierunt in fua. Nos vero nauiga- g tione*explicita,’àTyrodefcendimus Ptole-maidam.’Sc falutatis fratribus, manfimus dienbsp;vna apud illos. Aliaautcm die profedi, venimus Cæfàrêam. EtintrantesdomumPhinbsp;lippi Euageliftæ, llqui eratgt;vnus’defèptem, Supr.tf.b.’nbsp;manfimus apud eum. Huic autem erat qua- ’’’nbsp;tuor filiæ Yirgines,prophetantcs.Et cum monbsp;raremur per dies aliquot,fupcruenit quida ànbsp;ludæa propheta, nomine Agabus. Is cum venbsp;niffetad nos, tulitzonam Pauli; Sc alligansnbsp;fibi pedes Sc manus dixit,Hæcdicit Spiritusnbsp;fàndus, Virura cuius eft zona hæc, fic alliganbsp;bunt in lerufalem Iudæi,Sctrader in manusnbsp;Gentium . Quod cum audifiemus, rogaba-mus nos Sc qui loci illius erant, ne afeende-
pofîemus,quieuimus,dicentes,Domini voluntas fiat. Poft dies autcm iftos præparati, afcendebamus in lerufalem. Veneriit autcmnbsp;amp; ex difcipulis à Cxfarêa nobifcü,adducen-tes (ècum(apud quemhofpitareraur ) 'lafo- nuMfinhnbsp;nem’quendam Cypriumjantiquum diftipu-terexccperuntnosfratres. Sequenti autemnbsp;dieintroibat Paulus nobifcum ad lacobum,nbsp;omncsquecolledifuntfeniores. Quoscum Dnbsp;falutaftet^narrabat per fîngula^quæ Deus fe-cifiêt in Gcntibus per minifterium ipfius. Acnbsp;illi cum audifient^magnificabant Deum,di-xeruntque ei, Videsfratrer quot niilliafuntnbsp;inludæisquicrediderunt: Sc omnes æmula-tores funt legis. Audierunt autem de te quianbsp;difcefiionem doceas à Moyfèeorum qui pernbsp;Gentes funtludaeorum j, dicens nondebcrenbsp;eos circuncidere filios fuos, neq; lêcunduranbsp;cÓfuetudinem ingredi. Quid ergo eft f Vtique oportet conuenire multitudinem : au-diétenim te fuperuenifie.Hocergofacquodnbsp;tibi dicimuSjSilt nobis viri quatuor, votumnbsp;habentcs fuper (e.His affiimptis fandifica tcnbsp;cum il lis.* amp; impende in illis, llvt radant capinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ƒ*
ta : Sc ftiét omnes quia qux de te audierunt, falla funtjfcd ambulas amp; ipfêcuftodiens legem,De bis autem qui crediderunt ex Gen- £nbsp;tibus nos(lfcripfimus,iudicantes vt abftineat Sup.ij.d.«nbsp;fè ab idólis immolato,amp; ianguine, Sc fiilFoca
lui'.à tribuno aut iuß'Mflagellii ccediamp; tor--rr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
ejje. CAP. XXII.
A quot;V 7quot; fratres 5c patres, audite quam ad vos nunc reddo rationem.(Cùm aunbsp;diflent auté quia Hebræa lingualo-quereturadillos,magis præftiterût filentiû.nbsp;Etdicit,)Ego fum virIudæus,natusTharfonbsp;Ciliçiæ,nutritus autem in ifta ciuitate,lècusnbsp;pedes Gamaliel eruditus iuxta veritatem panbsp;J ternæ legis, æmulatorlegis ficut 8c vos om-pri.8.a. neseftis hodiczllqui hancviaperfeçutus lumnbsp;vfq; admortem,alligans 8c tradens in eufto
Apoftolorum
quoqueeoram oblatio. Dutnautem lêptem diesc5fumrnarentur,hi qui de Afiaerantlunbsp;lt;læi,càm vidifient cumin templojconcirauenbsp;runt orané populum, amp; iniecerût ei manus,nbsp;clamantes, Virillraelita;,adiuuate;hicefthonbsp;mo quiaduerfuspopulum Silegera amp; locumnbsp;hune omnes vhiq; docens, infuper amp; Gentinbsp;les induxit in teplum, amp; violauit' lànélum lonbsp;F cum iftum.(Viderantenim TrophiraumE-phefium in ciuitate cum ipfo,quera æftiraa-ueruntquoniamin templum introduxifi'etnbsp;Paulus.) Cornmotaq; ell ciuiras tota; amp; fada eft concurfiô'populi.Etapprehendentesnbsp;-Paulum , trahebant eum extra templum : amp;nbsp;ftatim claufæ funtianuæ, Quærentibus auténbsp;eum occidere,nuntiatum eft tribuno cohornbsp;tis,Qui3 tota confunditur lerulàlé. Qui ftatim alfumptis militibus amp; céturionibus, de-curritadillos. Qi^icùm vidifient tribunû 8cnbsp;milites,cefiauerût percutere Paulum.Tuncnbsp;accedens tribunus apprehendit eum, 8c iuf-fit eum alligari catenis duabus.'8c interroga-bat quis efl'et,8c quid feciflet. Alij auté aliudnbsp;G clamabant in turba. Et cum non pofiet cer-tum cognofeere præ tumultu, iulsit duci eunbsp;incaftra.Etcùm venifletadgradus, cotigitnbsp;vtportaretur à militibus propter vim popu- ftura:8c audircs vocem ex ore eins: quiaerisnbsp;li. Sequebaturenim multitude populi^cla- teftis illius ad omnes homines, eorû quæ vinbsp;mans,Tolle cum. Et cùm cœpifiet induci innbsp;caftra Paulus,dicit tribuno. Si licet mihi lo-quialiquidadte.'^ Qui dixit, Græcè nofti?nbsp;Nônetues Aegyptius qui ante hos dies tu-multum concitafti, 8ceduxifti in defertumnbsp;quatuor milia virorum ficariorura.’Et dixitnbsp;dæus à Tharfo,CiIiciæ non ignotæ ciuitatisnbsp;municeps.Rogo autem te,permitte mihi lo-qui ad populû. Et cùm ille permififiet,Paulus ftans ingradibus, annuit manuadple-bem, amp; magno filentio fado, ^ocutus eftnbsp;lingua Hebræa,dicens,
5. Taiilus in Jïù excußitionem narra/Jet „ nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
fute conuerßonisordinein,yQcifeTf'^tur luaxi tam te. Audiebantaûteum vfq; ad hoever-ipfrmdeterratollendum^eo quoddiceretfeà bum,8c leuaueriint vocem luajdicentcs,Tol p Ôeo tntjßum fuiffe ad prxdicandum Genti~ le de terra huiufmodi: non enim fas eft eurnnbsp;’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß jquot; oquot; '''nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;viuere. Vociferantibus autem eis ,8c proij-
t^ueri,liberatw nbsp;nbsp;nbsp;dicendofecittern romanu cientibus veftimenta fua,8c puluerem iadan
tibus in aërem,iufsit tribunus induci eum in caftrâ,8c flgellis cædi,8c torqueri eum; vt fei-retpropter qua caulamfîc acclamarent ei.Etnbsp;cùm aftrinxifient eum loris,dicit aftanti fibinbsp;centurioni Paulu, Si hominem Romanumnbsp;8c indemnatum licet vobis flagellare ? Quo qnbsp;audito centurio accelsitadtribunumi8c nunnbsp;tiauit, dicens,Quid adurus es.'’hic enim ho-mo,eiuis romanus eft, Accedens autem tribunus dixit illi,Dicmihi,fi tu Romanus es?nbsp;At illc dixit, Etiam. Et relpondit tribunus.nbsp;Ego
dias viros ac raulieres, ficut princeps Gcer-dotum mihi teftimonium reddit, 8c omnes maioresnatu.dlàquibus 8cepiftolasaccipiés Enbsp;ad fratres, Damaicum pergebam,vt adduce-rem inde vindos in lerulalem, vtpuniren-tur.Fadum eft autem eunte me,8c appropinnbsp;quante Damalco media die, fubito de cœlonbsp;circunfulfit meluxeopiolà : 8c decidens innbsp;terram,audiui vocem dicentem mihi,Saule,nbsp;Saule, quid me perlèqueris.'’Egoauté refpo-di,Quis es Domine?Dixitq; ad me,Ego fumnbsp;lefusNazarenus quem tuperlèqueris.Etquinbsp;mecum eranr,lumenquidem viderunt,vocénbsp;auté nô audierunt eius qui loquebatur me-cû.Et dixi,Quid faciam Domine’Dominusnbsp;auté dixit ad me,Surgés vade Damaicum: 8cnbsp;ibitibidiceturde omnibus quæ te oporteatnbsp;facere. Et cùm nô videré præ claritate lumi-nisillius, admanumdedudus à comitibusnbsp;veni Damalcum.Ananias autem quidamjVirnbsp;*lècundum legem teftimonium habens abnbsp;omnibus habitantibus Iudæis,veniés ad me,nbsp;ôc aftans,dixit mihi,Saule frater,refpice . Et £)nbsp;ego eadem hora relpexi in eum.At ille dixit,nbsp;Deus patrum noftrorum præordinauit tc,vtnbsp;cognolceres völuntatem eius, 8c videres iu-
difti 8c audifti.Et nunc quid inorarisPExnr-gejamp; baptizarCjamp;ablue peccatatua inuoca-to nomine ipfius. Faftum eft aût reuertenti mihiin îerufalemjamp;: orante in teraplo^fierinbsp;me in ftupore mennsjamp; videre ilium dicen-tem mihijFeftina,amp; exi velociter ex lerufà- Enbsp;adeumPaulus,Egohomofum quidemlu- lemzquoniam non recipient tefiimoniumnbsp;tuum deme.Et egodixi,Dominejipfi fciuntnbsp;llquia ego erâ concludens in carceremjamp; cæ Supra.S.a,nbsp;dens per fynagogas eos qui credebant in te;nbsp;Sc cû funderetur languis Stèphani teftis tui,nbsp;egoiiaftaba amp;conlêntiebam,amp; cuftodicbam Supra./.g.nbsp;veftimenta inrerficientifi ilium . Et dixit adnbsp;me, Vadc,quoniam ego in nationes loge mit
|
^(inilitatm Ego multafummâ 'ciuitatcm’banccofecu-tuslum.Et Paulus ait. Ego autem amp; natus lum. Protinus ergo difceflèrunt ab illo quinbsp;eum torturicrant. Tribunus quoquetimuitnbsp;poftquam rcfciuit quiaciuis romanus elTct,nbsp;ócquiaalligaflet eum. Portera autem die vo-Icns fcirediligentius qua ex caufa aceuGre-tur à ludæis, foluiteura, amp; iurtit facerdotesnbsp;conuenire amp; omne concilium;8c producensnbsp;Paulum,rtatuit inter illos. 5. ‘PauUu coram Jacerdoültn nbsp;nbsp;toto concilio, princtpem Jacerdotutn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuj]erat in |
fadem per cuti ^dicit parietem dealbatum^ßd excupit fe quodntfeißet efftprinctpem factr-dotum : quiimque ibtdem dixißetße quot;Phari-ßeum amp; de reßurrtÜione tnortuoru iudicari,nbsp;orta efi inter quot;Pharißeot Sadducaoi magna dißtnßo. T)ominui noSe quot;Paulum conlie te oportet amp; Romæ tertifîcari. Fada au-tem die collegerunt G quidam ex ludaeis, 8cnbsp;deuouerunt le, dicentes, neq; mâducaturos,nbsp;neque bibituros,donec occiderent Paulum.nbsp;Erant autéplus quàm quadragintacgt;viri,quinbsp;banc coniurationcm fecerant : qui accefle-runt ad principes Geerdotum 8cGniores,8cnbsp;dixerunt,Deuotionedeuouimus nos, nihilnbsp;gurtaturos, donee occidamus Paulum.Nucnbsp;ergo vos notum facite tribuno cum cocilio,nbsp;vt producat ilium ad vos ,tanquam aliquidnbsp;certius cognituri de eo.Nos verô, prius quanbsp;appropiet, par^ti fumus interficere ilium.nbsp;Q^odeura audiflet filiuslbroris Pauli infi-dias, venir, 8c intrauit in cartra,nuntiauitq;nbsp;Paulo. Vocans autem Paulus ad fe vnum ex Dnbsp;ccnturionibus,ait,Adolefcentem hune perdue ad tribunumzhabet enim aliquid indica- fortât , pradicens quod etiam T^oma eßet re illi . Et ille quidem aflumens eum, duxit de ipfo teflißcaturtn. dete^a multorum de oc ad tribunum,amp; ait, Vintrtus Panlus*rogauitnbsp;cidendo quot;Paulo coniuratione, tribunus mittitnbsp;eum Ctefaream militibui flipatum ad Feli-cemprxßdem ßcriptü ad cum literü ^uei bicnbsp;referuntur. CAP. XXIII. ”l”Ntendens autem incócilium Paulus ait, I Viri fratres, ego omni confeientia bonanbsp;•^conuerGtusfumante Deum, vlque innbsp;hodiernum dicm , Princeps autem lacer-dotum Ananias,præcepitaftantibus fibi pernbsp;entere oseius. Tune Paulus dixit ad eum.nbsp;ffeitt tnii- Pcrcutiet teDeus,pariesdcalbate. Et tu’G-Mw.i.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iudicas’me fecundum lcgem,amp; contra legem iubes me percuri. Et qui artabantdi-xerunt. Summum Gcerdotem Dci maledi-cis?Dixit autem Paulus, NeGicbam fratres quia princeps ertGcerdotum . Scriptumertnbsp;Exo.fci.d. enim,llPrincipem populi tuinonmalcdices.nbsp;Scicns autem Paulus quia vnapars eflet Sadnbsp;ducæorum, amp; altera PhariGorum cxclama-Phihp.j.b. uitinconcilio,IIVirifratres ego PhariGusnbsp;fumfilius ''PhariGorum.’*defpe amp;refurre-dione mortuorum ego iudicor.Etcutn hæcnbsp;dixiflèt, fadaert didenlîo inter PhariGosnbsp;Matt.ii.c Sadducæos,amp; foluta ert multitudo.llSad-ducæi enim dicunt non elle refurredionem,nbsp;neq; angelum, neq; Spiritum : PhariGi autem vtraq; confitentur.Fadus ert autem cianbsp;mor magnus. Et furgentes quidam Phari-Gorum pugnabantdicentes, Nihil mali in-uenimus in homine irto.quid rt Spiritus lo-cutus ert ei,aut angelus?Et cum magna def-Gntio fada crtet,timens tribunus ne dirter-pcrctur Paulus ab ipfis, iufsit milites deGennbsp;dere,5c raperc eum de medio eorum , ac de-ducereeum in caftra. Sequent! autem nodenbsp;CafsiftcnseiDominusait,Conftanscrto.rt- cut enim tcrtirtcatus es de me in leruGlem^ ptumfibiafTumentesPaulurajduxerunt per me hune adoleGentem perduccre ad te, ha-bentem aliquid loqui tibi.Apprehendens au tem tribunus manum illius, leeeßit cum eonbsp;Gorfum, 8c interrogauitillû,Quid eft quodnbsp;habes indicate mihi? Ille auté dixit, ludxisnbsp;conuênit rogarete, vtcraftina die producasnbsp;Paulum in concilium, quart aliquid certiusnbsp;inquirtturi rtntde illo. tu vero ne crediderisnbsp;illis. inrtdiantur enim ei ex eis viri amplius Enbsp;quam quadraginta, quife deuouerunt nonnbsp;manducare neq; bibere, donee interficiantnbsp;eum , 8c nunc parati funt expedtantes pro-miflum tuum. Tribunusigiturdimirtt ado-lcGentem,præcipiens ne cuiloquerctur quonbsp;niam hæc nota rtbi feciflet. Etconuocatis duobuscenturionibus dixit illis,Parate milites ducentos, vt eant vfq; Ca’faream,8céquités feptuaginta,8clancca-rios ducentos,à tertia hora nodis;8c iumen-ta præparate. vt imponentes Paulum, eumnbsp;Gluum perducerent ad Felicem præfîdem,nbsp;gt;(Timuit enimnefortè raperent eum lu-dæi, 8c occiderent, 8c ipG poftcacalumniamnbsp;fuftineret, tanquam accepturus pecuniam)’nbsp;Gribens epiftolamcontinentcm hate, Clau- jnbsp;dius Lyrtas optimo prærtdi Felici faluté. Vinbsp;rum hunccomprehenfum a ludaris, 8cinci-pientem interrtei ab eis, fuperueniens cumnbsp;exercitu,cripui,cognito quia Romanus eft;nbsp;volensq; Gire cauGm quam obijeiebant illi deduxi eum in concilium eorum . Quemnbsp;inueni accufaride quaiftionibus legis ipfo-rum : nihil verô dignum morte aut vinculisnbsp;habétem crimen. Et cum mihi perlatum effet de infidijs quas parauerant illi,mifi eumnbsp;ad te,denuntians Scaceufatoribus vt dicantnbsp;àpud tc.Vale.Militesverô,Geundumpra:ce- q nodéra |
Apoftolorum.
55
noclem in Antipatridem. Et portera die di-mifsis cquitibus vt cum eo irent^reuerrt funt ad caftra. Qui cum veniflent Cæfàrcam , 8cnbsp;tradidirtent epiftolam præfidi, ftatueruntnbsp;ante ilium ScPaulum . Cum Icgiflet autemnbsp;8c intcrrogaflet de qua prouincia ertet; Sc conbsp;gnofcens quia de Cilicia,Audiam tejnquit,nbsp;cum*accuiatores tui vcnerint. lußitqueinnbsp;prætorio Herôdis curtodiri cum.
5. ^ccujatm ‘Paulus coram Felice prafide à Tenullo ludteorum oratore, reßgt;ondet »e-gans impofitafihi crimina,confiten5 tarnen j'enbsp;Chrifliantim, amp; dixiJJ'e, je de reJurreUionenbsp;mortuorum iudicari. Felix amp;ipjtui ^xornbsp;ludeea audiunt ‘Patilum de fide Chrifiiana:nbsp;qttum autem non aciiperet à Paulo pecunia,nbsp;f relinquit eum quot;fin^ium, accipicnsjuccejjorcmnbsp;Portium feßum. CAP. x x 11J i.
A Ort quinq;autem dies delcendit prin-|“^ccps lacerdotum Ananias, cum feniogt; ribus quibufdam Sc Tertulloquodamnbsp;or3tore,qui audierunt præfidé aducrfiis Paunbsp;luni.Et citato Paulo cœpit acciifare Terrul-lus,dicens.Cû in multa pace agamiis per te,nbsp;multa corrigantur per tuam prouidentia:nbsp;lemper Sc vbiq; fulcipimiis,optime Felix,cfinbsp;B oranigratiarum adione. Ne diurius autétenbsp;protraha, oro breuitcr vtaudias nos pro tuanbsp;clementia.Inuenimushunc hominem peftinbsp;ferum Sc concitantem feditioncs omnibusnbsp;ludæis in vniuerfo orbe. Sc authore Icditio-nis fedæNazarenorû,qui etiam teplum violate conatuscft,quem Scapprehefum voluinbsp;mus fecundum legem noftraiudicare. Supernbsp;venions aut tribunus Lyfias, cum vi magnanbsp;eripuit eil de manibus nortris,iubes acculatonbsp;res eins ad te venire, à quo poteris ipfe iudi-cans,de omnibus iftis cognolcere,de quibusnbsp;C nos accufamus eil. Adieceruntaût Sc ludæi,nbsp;dicentes ha:c ita fè habere. Relpondit autemnbsp;Paulus,(annuéte fibi præfide dicere,) Ex m ulnbsp;tis annis te elTe iudicem genti huic fciens,bonbsp;no animo pro me fàtisfaciâ. Potes enim co-gnofeerequia no plus funt mihidies quàmnbsp;duodecim,ex quo afcédi adorare in lerufàlé.nbsp;8c ncq; in tcmplo inuencrunt mecû aliquonbsp;difputanté,autconcurfum facientem turbæ,nbsp;ncq; in lynagogis ncq; in ciuitatemcq; probare poflunt tibi de quibus niie me acculant.nbsp;D Confiteor autem hoc tibi quódlècundumnbsp;, lèdam, quam dicunt hærefim , fie delèruionbsp;quot;patri’ Deogt;meo,’ credens omnibus quæ innbsp;'7' lege 8c prophetis feriptafunt; fpem habensnbsp;in Deû,quâ 8c hi ipfi expectant, refurredionbsp;nem futuram iuftorum 8c iniquorû. In hocnbsp;8c ipfe ftudeofine olFendiculo colcientiamnbsp;E habere ad Deû, 8c ad homines lèmper. Port:nbsp;annos autem plures eleemolynas fadurus
in gentem meam veni,amp;oblationes,8c vota
Ilin quibus inueneruntmc purificatû in tem Supra ii.e plo; noncum turba nequecum tumultu. *
* nbsp;nbsp;nbsp;. ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ä Z* 1 •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;henderunt
Quidam autem ex Alia ludæi, quos oporte-batapud te præfto elle 8cacculàre,fiquid ha “iamp;'dùen» -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tülle tnt
berent aduerlum me:aut ni ipli clicaü, hquid micUnamp;firn. inueneruntinmeiniquitatis, cum rteminnbsp;concilio, nifide vna hac lolummodo voce,nbsp;qua clamaui inter cos Itans, IIQuoniam de Fnbsp;refurredionemortuorum ego iudicorhodie Supr.aj.k,nbsp;à vobis.Diftulit autem illos Felix,certilsimènbsp;leiens de viahac,dicés,Cum tribunus Lyfiasnbsp;defeenderit, audiam vos.iufsitq; centurioninbsp;euftodire eum,8c habere requiem, ncc quennbsp;quam de luis prohibcre minirtrarcei. Portnbsp;aliquot autem dies veniens Felix cum Dru-filla vxore fua,qua: erat ludæa, vocauit Paunbsp;lum,8c audiuitabeo fidemquæeftin Chri- Gnbsp;ftum lefum. Dilputanteautem illo deiufti-tia 8c caftirare,8c deiudicio futuro, tremefanbsp;dus Felix refpondit. Quod nunc attinet, vanbsp;de: tempore autem opportuno accerlàra te.nbsp;limul 8c fperans quôd pecuniaoci’daretur à gt;•••nbsp;Paulo,propter quod 8c frequenter accerlènsnbsp;eiim,loquebatur cum eo.Biennio autem ex-pleto accepit fuccelTorem FeliXjPortiumFcnbsp;ftû . Volcns autem gratiam præftare ludæisnbsp;Felix,reliquitPauk’m vindum.
J. Feßus non obßequitur ludxü, inßdiofepeten tibui yt Paulus lerojclymamaucatur,ßednbsp;Cafaréa audit eins accujatores amp; Paulinbsp;reßonßoncm'.^ui à Fejlo retjnißtus an 'Velletnbsp;de hm iudicari Ieroßolymü,appellat Caßare.nbsp;Feßus Pauli caußam regi cAgripp/e indicat,nbsp;cui ipßum attdire cupit, pojlerof^ die iubentgnbsp;Feßoadducitur Paulus cor am Agrippa amp;nbsp;Pernice.
CAP. XXV.
Eftus ergo cum venirtetin prouincia, pofttriduum aleendit Icrololymam ànbsp;Cæfaréa. Adieruntq; eum principes lànbsp;cerdotum,8c primi ludæorum aduerfusPaunbsp;lum:8c rogabant eum , portulantcs gratiamnbsp;aduerfuseum,vtiuberetperduci eum in le-rulalem, infidias tendentes vt interficerentnbsp;eum in via . Feftus autem relpondit, feruarinbsp;Paulum in Cælàréailè autem maturius pro-fedurü.Quiergoin vobis(ait) potétesfunt,nbsp;delcendétes fimul, fi quod eft in viro crime,nbsp;accufenteum. Demoratus autem inter cos gnbsp;dies non amplius quàm odo aut decem, de-feendit C£Elaream,8c altera die fedit pro tri-bunali:8c iufsit Paulü adduci. Qui cum per-dudus eiret,circunrteterunt eum qui ab leronbsp;folyma delcenderant ludæi, multas 8c grauesnbsp;caulas obijciente5,quasnon poterantprobare, Paulo rationem reddente, Quoniamnbsp;ncq;in legem ludæorum, neq;in templum,nbsp;neq;
Aâa
nequc in CæGretn quicquam peccaui. Fell us au tcni volensgratiâ praeftare Iudæi$,rc-lt;3 fpondens Paulojdixit, Vis lerofolymam af-cendere,amp;ibi dehisiüdicari apiid mcf’Dixic autcm Paulus, Ad tribunal Cælaris fto, vbinbsp;me oportet iudicari.Iudxus non nocui,fîcutnbsp;tu raeljusnofti.Si enim nocui^autdignutnnbsp;mortealiquidfeci, non recufo tnoritn verônbsp;nihil eft eorum quæ lu acculant me, nemonbsp;po teil me illis donate. Cælàrem apello .Tûcnbsp;Feftus cura conciliolocutus, refpondit,C«nbsp;farcm appellafti ? ad Cælàrem ibis. Et curanbsp;dies aliquot tranlâôti elîèntAgrippa rex Si.nbsp;Bernice delcenderunt Cæfarêam ad lalutannbsp;dura Feftum.Etcum dies pluresibideraora-renrur,Feftus régi indicauit de Paulo,dices.nbsp;Vir quidam eft derelidus à Felice vinâ:us,denbsp;quo.cum elTem lerofolymis, adierunt menbsp;ptincipes làcerdotû amp; lèniorcs ludæorum,nbsp;poftulantcs aduerfus ilium damnationem.nbsp;Ad quos refpondi, Quia non eft Romanisnbsp;cofuctudo donate aliquem hominem, priusnbsp;quam is quiaccufaturprælèntes habeataccunbsp;fatores, locuraq; defendendi accipiat ad ab-E luendacrimina.Cumergo huccouenillcnt,nbsp;lînevlla dilatione fequenti die fedens pronbsp;tribunali, iufsi adduci virum . De quo curanbsp;¦ftetilTent acculàtores, nullam caulàm defc-rebâtde quibus ego fufpicabar malum: quæ-ftiones veto qualdam defua fuperftitionenbsp;habebant aduerfus eum , amp; de quodam lefunbsp;defundo,quem affirmabat Paulus viucre.nbsp;Hæfitans aiitego de hiiiulmodi quæftione,nbsp;dicebam lî vellet ire lerofolymam, amp; ibi iu-¦ F dicari de iftis.Paulo autem appellante vt fer-uaretur'ad Augufticognitionem, ’iufsi 1èr-uari eum, donee mittam eum ad Cælàrem.nbsp;Agrippa autcm dixit ad Fcftum,Volebam amp;nbsp;iplè hominem aüdire .Cras, inquit, audiesnbsp;eum.Alteraautem diecum veniflètAgrippanbsp;amp; Bernice cum multaambitione,amp; introif-lènt in auditorium cû tribunis amp; viris prinnbsp;cipalibus ciuitatis , iubente Fefto addudusnbsp;G eft Paul us.EtdicitFeftus, Agrippa rcx,amp; o-mnes quilïmul adeftis nobilcum.viri',vide-tis hunc,dc quo omnis multitudo ludæorumnbsp;*ö?'tó.4. interpellauitmelerofolymis,*petentes,amp;nbsp;Z acclamantes non oportere eum viucre am -pli us. Ego veto comperi,nihil dignum mornbsp;te eum admiliflè. Iplo autem hoc appellante ad Auguftum, iudicaui mitterc . De quonbsp;quid certum lcribam domino, non habeo.nbsp;Propter quod produxieum ad vos,amp; maxi-mèadte,rex Agrippa,vtinterrogatione fa-ifta,habeam quid lcribâm.Sineratione enimnbsp;mihi videtur,mitterevinlt;âum,amp;: caulàs eiusznbsp;non lîgnificare.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘
. 5. Taulm grippaJùamgt; caufarndefen^
dittreferensfua ad CJnißttm ^nttirßenis or-dintm, amp;Ji ludaii at Genttbin fub diuina proteBiontpradicaJJeofledeni, Fejlo^ ipfumnbsp;ex nimiafetentia infanire dicenti rejpondet,nbsp;omnes^ optât tjji Chrißianoi : Agrippa ditit eumpotuiffe dimitti niß Cajarem appel-lajßet.
CkV, XXVI.
Grippa veto ad Paulilm ait,Pcrmit- A k titur tibi loqui pro temetipfo.Tuncnbsp;^Paulus extenta manu coepit rationcnbsp;rcdderc. De omnibus quibus acculor alu-dæis,rex Agrippa^xHimo mebeatû, apudtenbsp;cum lîm defenlurus me hodie,maxime te Icinbsp;entc’omnia’ quæ apudludæos funt confuc-tudines amp; quxftioncs . propter quod oblc-cro, patienter me audias i Et quidem vitamnbsp;meam à iuuentute,quæ ab initio fuit in gennbsp;te mea in lerofolymis, noucrunt omnes lu-dæi:præfeientes me ab initio (lt;lî vèlint tefti- Bnbsp;monium perhibere)quoniam Iccundura ccrnbsp;tilsjmam fedam noftræ religionis, vixi Phanbsp;rilâeus. Et mine in fpe quæ ad patres noftrosnbsp;repromifsionis fada eft à Dco, fto iudicionbsp;fubiedus,'’in qua’duodecim tribus noftrænbsp;node 8c die deleruientes, Iperant deuenire.nbsp;De qua Ipe acculor à Iudæis,rex;Qmd incrcnbsp;dibilc iudicatur apud vos , lî Deus raortuosnbsp;fulcitat ? Et ego quidem exiftimaueram menbsp;aduerfus nomen lelu Nazareni debere multi contrariaagere.-quodll8cfeci lerofolymis, J Jnbsp;8c multos làndorum ego in carceribus in-clulî,à principibus làcerdotura poteftate accepta ;amp; cum occiderentur,detuli fententia.nbsp;Et per omnes fynagôgas frequenter piiniensnbsp;eoSi compellebam blalphemare : 8canipliusnbsp;inlàniensin eos , perlequebar vlquein exte-ras ciuitatcs . In quibus II dum irem Daraaf- Suprâ,, ^nbsp;cum cum poteftate ScpermilTu principumnbsp;lacerdotum,dic media,in via,vidi, rex de cœnbsp;lo fupra Iplendoremlolis circunfullîfle menbsp;lumen,8c cos qui meeum fîmul erant. Ora-nesq; noscumdecidilTemus intcrram,audi-ui vocem loquentem mihi hebraica lingua,nbsp;Saule,Saule,quid me perfequeris.'’durum eftnbsp;tibicontra ftimulum calcitrarc.Egoautemnbsp;dixi, Qu^is es Domine ? Dominus autcm di-xitèEgo fumiefus quem tu pcrlèqueris. Sednbsp;exurge 8c fta fuper pedes tuos. Ad hocenimnbsp;apparui tibi vt conftituam te miniftrum 8cnbsp;teftem eorum quæ vidifti, 8c eorum quibusnbsp;apparebo tibi eripiens te de quot;populis’8c gen- ‘'fefnh. »«nbsp;tibus in quasnunc ego mitto te,aperire oeunbsp;los eorum, vt conuertanturà tenebris ad lu-ccm,8c depoteftate fatanæ ad Deum, vt ac- £nbsp;cipiant remiftionem pcccatorum 8c lortemnbsp;inter làndospcr lîdem quæ eft in me.Vndc,nbsp;rex Agrippa ,,non fui incredulus cœleftivi-
fîoni.-
Apoftoloruîn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;56
lagus Cilicia; amp; Pamphilix nauigantes,ve-nimus Lyftram,qux eft Lycix;amp; ibi inueni ens centurio nauem Alexandrina nauigan-tem in Italia,tranlpofuit nos in eam.Etcum gnbsp;multis diebus tarde nauigaremus, amp; vix de-ucniffèmus contra Gnidum'prohibente nosnbsp;vento , adnauigauiraus Cretx iuxa Salmô-nem:amp; vix iuxta nauigantes, venimus in lonbsp;cum quendamqui vocatur Boni-portus,cuinbsp;iuxta ciuitas Thalaflâ. Multo autem temponbsp;re perado, amp; cum iam non effet tu ta nauiganbsp;tio,eo quôd’ieiunium iam prxterijffèt,con' *^gt;-.6,nbsp;/nlahariir*P3i,1..c Jinpc Vtri. video nun- *e9S
quàrahis quæà Paulo dicebantur. Et cum aptus portus non eflet ad hyemandum, plu-rimi ftatuerunt confilium nauigare inde,fî-quo modo poflentdeuenientes Phœnicem,nbsp;hyemare, pornim Crete relpicientem ad A'nbsp;fricum amp;ad Chorum.Afpiranteautem Au-ftro æfilmantespropofitum le teuere , cumnbsp;fu 11uliflènt de A flon,legebant Cretam.Nonnbsp;poll multùm aût mißt fe contra ipGm ven-tusTyphonicus,qui vocatur Euroaquilo.nbsp;Cumq; arreptaeffet nauis,amp;non poffetco-nari in vétum,data naucflatibus,ferebamur.
‘¦•Ccr.ii.f. luliOjCohortis Augullx^liafcendctes nauem Adrumetinam incipientes nauigare circanbsp;Ahæloca, fuftuIimuSjpcrlèuerantenobffcûnbsp;Ariftarcho MacédoneTheflalonicenfi. Sc-quenti autem diedeuenimus Sidônem.Humane aucem traétans Iulius Paulum^permi-fit ad amicos ire,amp; curam fui agere. Et indenbsp;cumfuftulilfemus^fubnauigauimus Cyprû;nbsp;propterca quod effent vend contrarij. Etpe quam regionera. Qui amp; fummittentes boli-
14 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Damalcî primum, amp; lero-
folymis,8c in omné regionem Iuda:ae,!amp; Gé tibus annuntiabam vt pœnitentiam agerent,nbsp;amp; conuerterentur ad Deuro,digna pœnitennbsp;dæ opera facientes. Hac ex caulà me ludaeinbsp;“pr.ii.e, eflem in templo, llcomprehenfum ten-tabantegt;volenres me’interficerc.Auxilioautem adiutus Dei,vlque in hodiernumdieranbsp;fto, teftificans rainori atqj maiori, nihil extra dices quàm ea quæ prophetæ locuti luntnbsp;F futura effe, amp; Moylès,fi palsibilis Chriff us,nbsp;fi primus ex relurredione mortuorum, lumen annuntiaturus eft populo amp; Genti- folabatur*Paulus,dicéscis,Viri,videoquo-bus.Hæcloquentceoamp;radonem reddente, niam cum iniuria amp;multo damno, nonfo-Fcftus magna voce dixit,Infànis Paulcimul lum oneris amp; nauis, fèd etiarn aniraarum noinbsp;tae teliterx adinlàniamconuertunt. EtPau- ftrarum incipit effè nauigado. Centurio aunbsp;lus,Noninfànio (inquit) optime Fefte: lcd te gubernatori amp; nauclero magis credebat,nbsp;veritads amp;lobrietatis verba loquor. Seite- • ••nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_
nim de his rex, ad quem amp; conftanter lo-quor . latere enim cum nihil horum arbi-tror. Neque enim in angulo quicquam horum geftum cfl.Credis rex Agrippa Prophe
G tisfSeio quia credis. Agrippa autem ad Pau-lutUjIn modico fiiades me Chriftianum fieri.Et Paulus,Opto apud Deum amp; in modico, amp; in magno : non tantum te, fed etiarn omnes qui audiunthodie, fieri tales, qualisnbsp;amp; ego fum,exceptis vinculis his. Et exurre-xit rex,amp; prxlès,amp; Bernice, amp; qui afsidebatnbsp;eis.Etcum lccefiiffent,loquebantur adinui- Ininfulam autem quandam decurrétcs,quænbsp;cem,diccntes,Qma nihil morte aut vinculis vocatur Cauda,potuimus vix obtinere fchanbsp;dignum quid’fecit’homo ifte. Agrippa auté pam.Qua fublata, adiutorijs vtebantur, ac-Fefto dixit, Dimitti poterat homo hic, fi cingentes nauem, * dmentes ne in S5Ttimnbsp;non appellaffêt Cxfarem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inciderent,fummiflo vafe fieferebantur. Va
5. quot;paulMàcenturione lulioducitur T^mam lidèauténobis tempeftateiadatis, fèquenti 'terfus, nauigansper 'varia lo.ca : aduerfante die iadu m fccerunt : amp; tertia die fuis mani-autemïnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;........
dam in creta Paulus periculoßam eße nauigationem, dif-cedentes, patiuntur ingentem tempeflatew.nbsp;tandémque po^ ‘Pauli confolationem, quinbsp;narrant faHam fibi de omnium falute reue-lationem, hortabatur eos adàium fumen-dum,paßinaußagium omnes euadunt into-lûmes,
CAP. XXVII.
A^ XT auteiudicatum eftnauigarccum uis.Aftitit enim mihi hac node angelus Dei in Italiam, amp; tradi Paulum cum re- cuius fum ego,amp; cui delèruio,diccns. Ne d-* liquis cuftodijsccnturioni nomine raeasPaule,Cæfâri te oportet afsiftere;amp;ecnbsp;cedonauit tibi Deus omnes qui nauigantnbsp;tecum.Proptcr quod bono animo cftote vi- gnbsp;ri : credo enim Deo quia fie erit quemad-modum didum eft mihi. In infulam autemnbsp;quandam oportet nos deuenire . Sed po-fteaquam quartadecima nox fupcruênit,na-uigantibus nobis in Adria circa mediam no*nbsp;dem,fulpicabantur nautaeapparere fîbi ali-
» dem
ipfisyento', 'vlx^erueniuntadquen- busarmamentanauis proieccrunt.Neq;auté p I mta locum : à quo, licet pradiceret fole^neq; lÿderibus apparentibus per pluresnbsp;dies J amp; tempeftate non exigua imminente,nbsp;iam ablata eratlpes omnis fàlutis noftr«,Etnbsp;cum multaieiunatio fuiflet, tuneftans Paunbsp;lus in medio eorum dixit,Oportebat quidé,nbsp;ô viri,audito me,no tollere à Creta, lucriq;nbsp;facereiniuriam hanc amp; iaduram. Et nuncnbsp;fuadeo vobis bono animo effe.amißio enimnbsp;nullius animae erit ex vobis,prætcrquam na-
Ada
Tcumeuafîâêmus^tunccognommus A -.Bar*quot;''’'-“nbsp;bari verô przRabancnó modicam hu-manitatemnobis. Accenla cnim pyra refi-ciebanthos omnes,propterimbrem quiim-minebatjamp; frigus.Cum congregafl'et autemnbsp;Paulus farmentorum aliquantam multirudinbsp;ncm, Scimpofuiflct fupcr ignem, vipera ànbsp;calorecum proccfsilTetJnuant manumeius.nbsp;Vt vcrô viderunt Barbari pendentem beftiânbsp;de manu eius,adinuicem dicebant, Vtiq; ho Bnbsp;micida eft homo hic,qui cum euaferit de manbsp;rijvltio non finit cum viuere.Et illequideranbsp;excutiens beftiam in ignem, nihil mali paf-fus cil. At illi exiftimabant cum in tumorera
:pcdantibus’amp; videntibus nihil mall in co fieri,couertentes le dicebantnbsp;eumefle Dcum . Inlocis autem illis erantnbsp;prxdia principis infulae,nomine Publij, quinbsp;nos fulcipieSj triduo benigne exhibuit.Connbsp;tigit autem patrem Publij febribus amp; dyfennbsp;teria vexatiim iacere.Ad quern Paulus intra-uit:amp; cum oraflet, amp; impofuiflet ci manus,nbsp;Gluauit eû.Quo fado^Sc omrics qui in infu- Cnbsp;lahabebantinfirmitates,accedcbat, amp; cura-bantur.qui ctiam multis honoribus nos ho-norauerunt,amp; nauigatibusimpofuerut qua:nbsp;neceflariaerat.Poft menfes autem tres^nauinbsp;gauimusinnaui Alexandrina,qux in infulanbsp;hyemauerat,cui erat infigne Caftorum. Etnbsp;cum veniflemus Syraculam , manfimus ibinbsp;triduo.Inde circun legen tes deuenimus Rhenbsp;gium; amp;port vnumdiem flantc Auftro, fc-cundadievenimus Puteolos,vbi inuentisnbsp;fratribusrogati fumus manere apud eos diesnbsp;feptem: amp; fic venimus Roma. Ét inde cum Dnbsp;audiflent fratres,occurrerunt nobis vfque adnbsp;Appij forum , ac Tres tabernas. Quoscuninbsp;vidifiet Paulus,gratias agens Deo,acccpit finbsp;duciam . Cum autem veniflemus Romam,nbsp;permifTum eft Paulo manere fibimet cumnbsp;ciiflodientc fe milite. Poft tertium autemnbsp;diem conuocauitprimos ludaeorum. Cum-queconueniflcntjdicebateis. Ego, viri fra-tres,nihil adiierfus quot;plebem’facienSjaut mo- *^‘X**®nbsp;rem patcrnum,vindus ab lerofolymis tradi-tus fum in manusRomanorum.qui cumin«-terrogationem de me habuiflent, volueruntnbsp;me dimittere, eo quod nulla efl'et caufa mornbsp;tis in me. Contradicentibus autem ludæis,nbsp;coadus fumappellareCxfarem, nonquafi Enbsp;gentem meam habens aliquidaccufare.Pro-pterhancigiturcaufim rogaui vos vidcrc amp;
circundatus f um. At illi dixcrût ad cum,Nos ncque literas accepimus de te à ludaea, neq;nbsp;adueniens aliquis fratrum nuntiauit,aut lo-cutus
dem,inuenerunt pafTus viginti : amp; pußtlum 'l Tcumeuafîâêmu$,tunccognoui indefèparatijinüeneruntpafliisquindccim. quiaquot;Mitylenc,’infula vocabatur,nbsp;Tiraentes autem ne in afpera loca incidere- ¦^“^bari veró pracftabantnó modicam
mus,de puppi mittetes ancoras quatuor, bp tabant dié fieri. Nautis veto quærentibus funbsp;gerede naui cum mififlentfcaphl in mare,nbsp;fub obtentu quafi inciperét à prora ancorasnbsp;extendere,dixit Paulus centunorii amp; militi-F bus, Nifi hi in naui manferint,vos falui fierinbsp;no poteftis. Tunc abfeiderunt milites funcsnbsp;fcaphx: amp; pafsi funt eS exciderc. Et cum luxnbsp;inciperet fieri, rogabat Paulus omnes fume-re cibum,dicens,Qi£ârtadecima die hodie exnbsp;pedantes ieiuni permanetis, nihil accipien-tes. Propter quod rogo vos accipcre cibumnbsp;pro falute veftra.-quia nullius veftrum capil- conuertcndum,''amp;’fubitocafurum amp; mori,nbsp;lus décapité peribit.Etcumhæcdixiflèt, fu- Diu autemillis''cx]nbsp;mens panem gratias egit Deo in confpedunbsp;omnium.-8c cum fregifler,cœpit manducare.nbsp;Animæquiores autem fadi omnes , amp;ipfinbsp;fumpferunt cibum.Eramus vero vniuerfxnbsp;animæ in naui ducentæ feptuaginta fex. Etnbsp;fatiati cibo alleuiabant nauem, iadantes tri-
G ticum in mare.Cum autem dies fadus eflet, terram non agnofeebant :finum verô quen-dam cofyderabant habentem litus, irt quernnbsp;cogitabant,fi poflenr,eijcere nauem.Et cumnbsp;ancoras fuftulifrcnt,cómittebant femari,fi-mullaxantcs iundiirasgubcrnaculorum: amp;nbsp;leuato artemone fecundum aurz flatum,tennbsp;debant adlitus. Et cumincidifTemus in lociinbsp;dithalafliim, impegerunt nauem. amp; proranbsp;quidem fixa manebat immobilis: puppis vero foluebatur à vi maris.Militum autem connbsp;filiumfuitvt cuftodias occiderent.-nequisnbsp;cum enataflet,efi*ugeret.Centurio autem vonbsp;lens fcruare Paulum,prohibuit ficri.'iufsitq;nbsp;cos qui pofrentnatare,cmittere fe primos,amp;nbsp;cuaderc,amp;ad terram exire:amp;erteros aliosinnbsp;tabulis fercbant.-quofdam fuper ea quz de nanbsp;ui erant. Et fiefadum eft vt omnes animznbsp;euaderent ad terram.
J. TauIiu caterilt;jueipßui comités Jjumane à ’Barbaris exc^iuntur in infula ’Miiylene,nbsp;in quapercvjjus à yipera quot;PaulM nihil malinbsp;patitur ,patrémque Tublij principis infulanbsp;fanitati refiituit,ac alios multos curav. amp; abnbsp;eo loco nauigates tandem quot;Bpmamperueniut^nbsp;quot;xbi Taului conuocatis primis Judaorumnbsp;caufam exponit cur Ceeptrem appellaucrit'.nbsp;diéque ab ipfis confiituto pradicat de Chri-ßa, cuius yerbismulti non credunt, quodnbsp;Taulns oßendit ab IfaiabradiBum eße .• tirnbsp;f • J L'J *nbsp;nbsp;Z«/ ‘/Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;UlClTldJKIEilUi vaui4IUiUE4W* »»auviv wu
per btenmum deßdetnartflum pradicat o- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;catena hac
mnibttsadipjumaccedentwtti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. s . c înbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
CAP. XXVIII.
-ocr page 395-Ad Romanos»
58
perlpicieris.Incrafîàtura eftenirn corpopuli huius^Sc auribusgrauiterau4ieruht, amp; ocu-los ftios comprefleruntme forte videanr ocnnbsp;lis, amp; auribus audiant, amp; corde intelligant,nbsp;amp; conuertanrur, amp; fânem eos.Notum ergonbsp;litvobis quoniana Gentibus mifTurn eft hoc
cutuseft quîddete malum.Rogamiisautem à te audire quas fentis;nam de feda hac notûnbsp;eft nobis quia vbique ei contradicitur.Cumnbsp;conftituiUent autem illi diem, veneruntadnbsp;eum in hofpitium plures:quibus exponebat,nbsp;p teftificans regnii ]^ei,/uadenlqueeis deïefunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.uaiAv*...
cxlegeMoyn amp; Prophetis,a manevfquead falutareDei,amp; ipftaudicnt. Et cum haecdi-vefperam.Ét quidam credebant his quædicc xiflêt,exieruntabeoludxi, multam haben-bantur: quidam verononcredebant.Cumq; tes inter fequaeftionem,Manftt autem bien-inuicé non eflent cólentientes,difcedebanf, nio toto in fuo condudo'.amp;fufcipiebat ora-dicente Paulo vnum verbum,Quia bene Spi nesqui ingrediebantur adeum, prxdïcan« Man f 'b findus locutirs eft per lïâiam prophe- regnum Dei, amp; docens quæ funt de Domi-Marci.4.b. tam ad patres noftros dicens, Vadead popu- no lefu Chrifto cum omni fiducia,fînepro-amp;dicadeos, (I Aureaudietis, amp; hibitione.
'^«m.ii.b,’ nonintelligetiszamp;videntes vidcbitis,amp; non
Hieronymus in Çatalogo fcriptô'
rum EcclefiaflicorunL^,
PA V L V s ApoftoIuSjqui antè SauIus,extranumerumdHodecim Apoflolorum,de tribu Ben-iamin
amp; oppido ludæx Gifcalis fuit:quo à Romanis capto, cum parentibus fuis Tarfum Ciliciæ commis
grauit.à quibus ob ftudia legis miffus lerofolymam, à Gamaliele virodoclifsimo , cuius Lucas megt; minit,eruditus eft. Cum autem interfuiflet neci martyris Stéphani, amp; acceptis àpontifice tempîi epifto-lis,adperfequcndos eos qui Chrifto credidcrant, Damafcum pergeret,reuelationecôpulfus ad fidem,quaînbsp;in Aftibus Apoftolorum fcribitur,in vas eleélionis de perfecutore tranllatus eft. Cûmq^primùm adprx-dicationem eius Sergius Paulus proconful Cypri credidilTetjab eo quod eum Chrifti fidei fubegerat, for- f* -titus eft nomen Paulus: amp; i undo fibi Barnaba,multis vrbibus peragratis, reuertensque lerofolymam , ànbsp;Petro lacoboque amp; Iohanne,Gentium apoftolus ordinatur. Et quia in Adibus Apoftolorum plenifsimènbsp;de eius conuerlatione fcriptum eft,hoc tantùm dicam quod poft pafsionem Domini vicelîmoquinto an-no,id eftlecundo Nerônis ,eo tempore quo Feftus procurator ludxae fuccefsit Felici, Romam vindus mitnbsp;titur,amp; bienniû in libera manens cuftodia,aduerfus ludatos deaducntu Chrifti quotidiedifputauit Seiennbsp;dum autemin primafatisfadione,(necdum Nerônis imperio roborato, nec in tantaerumnente fcelera,nbsp;quanta de eo narrant hiftoriæ,) Paulum à Nerônedimiflum,vt Euangelium Chrifti.inoccidentisquoquenbsp;partibus prxdicarct,ficut ipfe feribit in fecunda cpiftola ad Timôtheum ( eo tempore quo amp; paflus eft,donbsp;vinculisdidatepiftolam,)ln prima meafatisfadione,nemo mihi affuit,fed omnesmedereliquerunt : nonnbsp;eis imputetur. Dominus auté mihi affuit, amp; confortauit me,vt per me prædicatio compleretur, amp; audi-rent omnes Gentes.amp; liberatus fum de ore leonis, Manifeftifsime leonem propter crudelitatem, Nerô-né lîgnilîcans.Et in fequentibus, Liberatus fum de ore leonis.Et ftatim,Liberauit me Dominusab omninbsp;opéré maîo, d faluauit me in regnum fuum cœlefte : quod fcilicet præfens fibi fentiret imminere marty-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
rium.Nam amp; ineadem epiftola prxmiferat,Ego enim iam immolor,amp; tempus refolutionis meæ inftat. Hic ergo decimoquarto Nerônis anno,eodem die quo Petrus,Romse pro Chrifto capite truncatus,fepul-ti'isq^eftin via Oftienfî,anno poft pafsionem Domini tricefimofeptimo. Scripfit autem nouem adleptemnbsp;ecclefiasepiftolas,ad Romanos vnam,ad Corinthiosduas,ad Galathas vnam,ad Ephefios vnam,ad Phi-lippenles vnam,ad Coloflcnfes'vnâ,ad Theflalonicéles duas.Prætereaad difcipulos fuos.Timôtheo duas,nbsp;Tito vnam. Philemoni vnam . EpiftolaautemquxfêrturadHebrxos, non eins creditor, propter ftylinbsp;fermonifque diftantiamzfed vel Barnabæ iuxtaTertulIianum,vel Lucçeuangeliftç iuxta quofdâ: vel Clementis Romanæpoftea ecclefix epifcopi,quéaiunt fententias Pauli proprio ordinaffeamp; ornaffefermonc.nbsp;vel certe quia Paulus feribebat ad Hebrxos,amp; propterinuidiam fui apudeos nominis, titulum in princi-pio falutationis amputauerat,fcripferat vt Hebræus Hebrxis Hebraicè,id eft,fuo eloquio difertifsimè vtnbsp;eaquxeloquéterfcriptafuerantin Hebrxo, eloquentius verterétur in Grxcum.amp;hâccaufameffe, quôdnbsp;à exteris pauIi epiftolis diferepare videatur. Legût quidam Ä ad Laodiecnlès,fed ab omnibus exploditur.
Argumentum in epißolamEauU ad'Efimanosex libro diui (^Aiigußi ni in expofitione inchoata eiufdem epißol^.
E PI s T O L A quam Paulus Apoftolus fcriplît ad Romanos, quantum ex eius textu intelligi poteft, quxftionem habet talem, Vtrum ludxis folis Euangelium Domini noftri lefu Chrifti venerit propter mérita operum,an verô nullis operum meritis prxcedentibus,omnibus gentibus venerit iuftifi-catio fidei qux eft in Chrifto lefuzvt no quia iufti erant homines,credcrét:fed credédo iuftificati, deincepsnbsp;iufte viuere inciperent.Hoc ergo docere intendit Apoftolus,omnibus venifle gratiam Domini noftri lefunbsp;ChriftL Quam propterea etiam gratiam vocari oftendit-.quia non quafi debitum iuftitix redditum eft,fednbsp;gratuitô datum. Cœperant enim nonnulli qui ex ludxis crediderant tumultuari aduerfus Gentes,amp; ma-ximè aduerfus Apoftolum Paulumzquôd incircUncifos,amp; à legis veteris vinculis liberos, admittebat adnbsp;Euangelij gratiam ; praedicans eis vt in Chriftum crederent, nullo impofito carnalis circuncifionis iugo.nbsp;Sed plane tanta moderatione,vtineclud«os fuperbire permittat, unquam de meritis operum legis, nec ,nbsp;hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gentes
-ocr page 396-Gentes merit© fidei aduerfus Tudæos jnflari;quôdîpfî rcceperint CIiriflt’m,cupm illi cruciFxerur.t. Tan-quam enim,ficut alio loco dicit, pro ipfo Ücmino ltgatione fiingens:lioc eft, pro kpice anpulari,vtrum-que populum tarn ex tudxis quam ex Gentibus conneftit in Chriftó per vinculum gratiæ : vinfque au-ferens omnem fuperbiam meritorum,amp; iuftificâdos vtrófquc,per difciplinam humilitatisalToctans.lta.quot; que cpiftolam fîc exorfus eft,Paulus feruus lefu Clinlb,amp;cæt.
zALIFT) zA nbsp;nbsp;V M Enbsp;nbsp;nbsp;7 M I
eandem epiflolam-!.
ROMANI, funt partis Italix.Hi prxuentifuntAfalfisapoßoIis: amp; fub nomine Domini noftri Tcfi» Chrifti,in Legem amp; Prophetas erant indufti. Hosreuocat Apoßolusadverami$c Euangelicam fa£l«mgt;nbsp;ftribens eis à Corintho,per Phœben miniftram ecclehx Cenchreenfis.
EpiftolaPauIi Apoflohad
^K^anos.
TauÎMComtnendatofuomunereeuangelKO, vobis qui Romæ eftis,euagclizarc. No enim ob magnumfrxAicandi euangelij ^lunt^op- crubefeo Euangeliû.Virtus enim Dei eft,innbsp;tabatj^manosinuißre-.oßendcni Ethnicoi Gluté Omni credéti,Iud«o primdm ôtGræ-t^uiex créatures quot;Deum cognoßttjus^illitti cul co. luftitia enim Dei in eo reuelatur ex fidenbsp;tum aß abtecerAt,(okndo creatwrarum imagines, merito à T)eo deßrtos: amp; in panam il-Jitts in abominanda,qua hu recenjentur, in-cidijßeßielera.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. I.
A V L V s fcriius lefu Chrifti, Aportolus,(lfcgrega-in Euagelium Dci(quodnbsp;i^/S^^^’ante promilerat per prophe-Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fjj fuQj in fcripturis fandis )
in fidcm;ficut feriptumeft,llluftusautem ex fide*viuit’. Reuelaturenim ira Dei deccelo, Galab}.lgt;«nbsp;fîiperomné impietatem ôciniuftitiâhomi- '’vwu.t.nbsp;num eorû qui veritatégt;Dei’in iniuftitia de- gt;.i.nbsp;tinétrquia quod notû eft Dei, manifeftû eftnbsp;in illis.Deus enim illis manifeftauir. Inuifi- Cnbsp;biliaenim ipfius.à creatura mûdi,per c.i quxnbsp;fada funt inrelleda,cô)pitiuntur; fempiter-na quoq;eius virtiis 6c diuini'as cita vt fintnbsp;inexculabiles. liQuia tu cogrovifTer.t Deû, ïph«f«4'**nbsp;nô ficut Den glonfîcauerunt,autgratiasegcnbsp;runt:fed euanuerfit in cogirationibus fuis,8cnbsp;obfcuratum eft infipiés coreorû.dicentes e-nim feefrefapiétes,ftulri fadi funt.Et mutanbsp;ueruntgloriâincorniptibjlis Dei,in fimilitunbsp;dinê imaginis corruptibilis hominis amp; volanbsp;crü,amp; quadrupedum,amp; ferpétium.(Propternbsp;quod tradidit illos Deus in dcfyderia cordisnbsp;eorû inimmunditiâ; vt cotumclijs affieiantnbsp;corpora fua in fcmetipfis.) qui commutaue-runtveritaté Dei in'mendaciuc’Sc coluerût, quot;»ttiiiàt-*nbsp;6i fer uier ût créât uræ potiusquâcreatoricquinbsp;eft benedidusin fiecula.Amen.Propterea tra pnbsp;didit illos Deus in pafsiones ignominiae. Ninbsp;fœminae eorû immutauerunr iiaturalê vfum,nbsp;in eu vfum qui eft contra naturam.Similiternbsp;aût amp; mafculi,relido naturali vfu fœminæ,nbsp;exarfèrunt in defÿderijs fuis inuicê , mafeuli
A
Aâo.iJ.a,
defilio luo, (qui fadus cftoei’ex fcmine Da uid lecundum carnem,qui prædcftinatus eftnbsp;fiüus Dei in virtutc, fccundum fpiritum fannbsp;dificatioins^ex rcrurrcdioncmortuorü lefunbsp;Chrifti Domini noftri,per quem accepimusnbsp;gratiam, amp; apoftolatü ad obediendü ndei innbsp;omnibus Gentibus pro nomine eius,in qui-biis eftis «Sc vos vocati lefu Chrifti : ) omnibus qui funt Romsdiledis Dei, vocatis fannbsp;dis. Gratia vobis 6t pax à Deo patrenoftronbsp;amp; Domino lefu Chnfto. Primiim quidemnbsp;gracias ago Deo met» per lelum Chriftû pronbsp;omnibus vobis,qiria fides veftraannntiaturnbsp;invniuerfo mundo.Teftis enim mihi eftnbsp;Deus, cui feruio in fplt;ritu meo in Euägelionbsp;fili) eius,quodfinc intermifsione memorianbsp;veftri facio femper in orationibus meis, ob-fecrans fiquo modo tandem aliquando pro-fperum iter habcam in voluntate Dei, veni-endi ad vos. Delydero enim videre vos, vt in mafculos turpitudiné operantes,amp; mcrcenbsp;aliquidimpertiarvobisgratis fpiritualis, adnbsp;confirmandosvos.üdcft, fimul confolariinnbsp;Vobis per earn qua: inuicem eft,fidem veftranbsp;atq; meam.Nolo autem vos ignorare Fratresnbsp;qIlia fiepe propofui venire ad vos, (amp; prohi-birus fum vfq; adhuc,)vtaliquéfrudü habeanbsp;*ö*«4- *in vobis,ficutamp; in catteris gentibus.Graccis
ac barbaris, Gpientibus amp;infipientibus debi tor fum;'xta’(quod in oae) promptum eft,amp;
dem(quamoportuit)erroris fuiin lemerjpfis recipientes. Etfitut no probauerunt Deumnbsp;haberein notitia tradidit illos Deus in repronbsp;bum lenfum : vt faciant ea qu« non con ue-niür repletos omni iniquitace, malitia.forninbsp;catione,auaritia,nequitiajplenosinuidia,honbsp;micidiojcontentioncjdolo, malignirare, fu-furrones, detraftores, Deo odibiles, contu-meUofos^fuperbos^elatos^inuentorcsmalo-rum.
Ad Romanos*
•• rum,parentibus non obedientés,înfipientes,* tium,habentem formam feientiæ amp;veritatîs incompofitos,fine afFedione,abfq; fœdere, in lege. Qui ergo alium doces, teipfum nonnbsp;fine raifèricordia. QuicûiuftitiâDei cogno doces. qui prædicas non furandum , furaris:nbsp;uifîênt,non (intellexerunt) quoniâqui talianbsp;agunt,digni funt morte: non folûcgt;qui’ea fanbsp;ciunt,fèd etiâgt;qui’ eonfèntiunt facientibus.
5. ludxos redarguit qui ex data fihi lege Gentes condemnabant, eadem ipfipair antes, turn quot;Deus quot;vnituique reddituruf fitiuxtaipfiuso-pera,adeo yt etiam Gentes^ea quxlegisfiuntnbsp;natur ali lumineprxfiantes,pro circuncifishanbsp;bendrefintseofq^iudicaturte, qui exfiola legisnbsp;cognitiône amp; tamis circuncifione^oriantur^nbsp;contrarialegi opérantes. cap. 11.
A. TARopterquod inexcufàbilis es ô homo Matth-z.a. 1 omnis qui iudicas. Illn quo enim iudi-cas alterum, teipfum côdemnas.eadem
enim agis'quæ’iudicas.Scimus enim quonia in manifefto,incarne,eftcircuncifio:fedqui indicium Dci eft fecûdum veritatem in eosnbsp;qui taliaagunt. Exiftimas autéhoc ôhomonbsp;qui iudicaseos qui taliaagût,6cfacis ea,quianbsp;tu efFugies iudicium Dei ? An diuitias boni-tatis eius,6c patientiæ,8clonganimitatisconnbsp;temnis,ignoras quoniam benignitas Dei adnbsp;pœnitentiam te adducit i Secundum autemnbsp;duritiam tuam 8c impœnitens cor, thefauri-
quot;iiem.x. 235 iram,in ’die’ iras, 8creuelationis iufti Matt.itf.^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnicuiq; fècundum
operaeiüs.ijs quidemqui fecundum patien-tiam boni operis,gloriam 8c honorem 8c in-corruptionera quærunt : vitam æternam. ijs autem qui funt ex contentione 8c qui nô ac-quiefeunt verit3ti,credunt autem iniquitati:nbsp;ira 8c indignatio . Tribulatio 8c anguftia innbsp;omnera anima hominis operatis raalum,Iu-dæi primùm ScGræci : gloria auté 8c honornbsp;8c pax omni operanti bonum, ludæo primûnbsp;Beu.io.d. 8c Græco.llno enim eft acceptio perfonaruranbsp;lob^jz'.b.' ^pnd Deum.Quicunquc enim fine lege pec-caucruntjfinelege*peribunt: Scquicunq;i.i
* lege peccauerunt, per legem iudicabuntur, llNonenim auditorcs lesis iufti funt apudnbsp;lacob.i.d, Deum:fed fadores legis iuftincaountur.Cunbsp;C enim Gentes quæ legem non habent,naturanbsp;liter ea quæ legis funt fâciunt:ei'ufmodi légénbsp;non habentes, ipfî fibi funtlex : qui often-' dunt opus legis fcriptum in côrdibus fuis,nbsp;teftimoniumreddente illis confciêntia ipfo-‘cogitatiani rum,8c inter fe inuicem ’cogitationum accunbsp;fiântium, autetiam defendentium indienbsp;titmdefen-. cuiu iudicabit Deus occulta homirium , fe-ientibus cundum Euâgelium meum,pêrlefùm Chri-ftum. Si autem tu ludæus cognomrnaris, 8cnbsp;requiefeis in lege,8c gloriaris in Déo, 8c no-fti voluntatê Egt;eius’,8c probas vfiliora inftrunbsp;dus perlegem , confidis teipfum efleducemnbsp;, cæcorumjluraeneorum qui in ténèbris funt,nbsp;cruditorem infîpientium, magiftriim infan-
59
qui dicis non mœchancîufn,mœcharis;qui a-bominaris idôla^fàcrilegium facis? qui in le-ge gloriarisj per præuaricationem legis Deû inhonoras. (Nomen enim Dei per vos blaf-phematur inter GentesJlfîcut fcriptum eft.)nbsp;Circuncifio quidem prodeftjfi legem oBler-ues.-fi autem prxuaricator legis fis^circunci-fio tua præputiutn fada eft. Siigiturpræpu-tium iuftitias legiscuftodiat:nónnepraepu-tium illius in circuncifionem reputabitur.'’amp;nbsp;iudicabitid quod ex natura eft prxputium,nbsp;legem confummans_,te,qui per literam amp; cirnbsp;cuncifionem præuaricator legis esNon e-nim qui in raanifeftojudæus eftmeque quxnbsp;in abfcondito,Iudxus eft.* amp; circuncifio cornbsp;disjin fpiriru , non litera .• cuius laus non exnbsp;hominibuSjied ex Deo eft.
S. Qwdammodoprxcelltint ludxtpropterfa-Bas illii à Deopromißionesz qux coniplebun-tur,quAnquam nonnulli eorumfuerint inire-duli'.omnes autem amp; ludtsi nbsp;nbsp;Gentiles pet-
catoßtnt obnoxij : à quo non liier at lex Jed fides in Chrifium propitiatorem, m non fitnbsp;cuiquam de legis operibusgloriandum.
CAP. III.
Vid ergo amplius ludaso eft.'’ aut qux A vtilitas circuncifionis ? Multum per Fnbsp;^omnem modum.Primùm quidemnbsp;qiiiacréditafuntilliseloquia Dei. Quide-nim, fi quidam illorumnon crediderunt ?nbsp;IINunquid incredulitas illorum fidem Dei i-Tim.x.c,nbsp;*euacuauit’.'’Abfit.JlEft autem Deus verax:nbsp;llomnis autem homo mêdax, ficut fcriptum lâhan.j.d.nbsp;éft,llVtiuftificerisin{èrmonibustuis.* amp; vinnbsp;cas cum iudicaris. Si autem iniquitas noftra * •’“*’•nbsp;iuftitiam Dei commendat, quid dicemus?nbsp;Nunquid iniquus eft Deus quiinfertiram? gt;nbsp;(fecundum hominem dico.jAbfit, alioquinnbsp;quomodo iudicabit Deusgt;hunc’ raundum? gt;.4.nbsp;Si enim veritas Dei in meo mendacio abun- Qnbsp;dauit in gloriam ipfius : quid adhuc Sc egonbsp;tanquampeccatoriudicor.*Scnon(ficutblafi*nbsp;phemamur, Sc ficut aiunt quidam nos dice;,nbsp;ré)faciaraus malà^vt veniant bona? quorumnbsp;damnatioiuftaeft.Quidergo.'’praîcellimus-eoS.'’Nequaquam.*'ll Caulati’ enim fumusnbsp;ludæos Sc Graecos , omnes fub peccato efle; Gabt.j.d.nbsp;ficut fcriptum eft , 11 Quia non eft iuftus?^’^®^“**^***nbsp;quifquam, non eft intelligens, non eft requires Deum. Omnes declinauerunt, fimulnbsp;inutiles fadi funtmon eft qui faciat bonumjnbsp;non eft vfque ad vnum.llSepuIchrum patens î.».nbsp;eft guttur eorum,linguis fuis dolofè agebât,nbsp;IlVenéniim afpidum fublabijs eorum.HQuo- pfai«'J;’’nbsp;h 2 rum
Epiftola Pauli
ïæ funt iniquitates,amp; quorum teda funt pec cata.Beatus vir/cuinon ''iraputauit’Domi-nus peccarum.Beatitudo ergo hæcin circun ßnbsp;cifione’omanet’an etiamin praeputio ? Di-cimus enim quia rcputataeft Abrahæ fidesnbsp;ad iuftitiam.Quomodo ergoreputata eft?innbsp;circuncifione,an inpra:putio ? Non incir-cuncifionc , fed in præputio. Il Et fignum Gene.»?.*»nbsp;accepitcircuncifionis, fignaculum iullitisnbsp;fidei qujc eft in præputio: vt fit pater omniûnbsp;credenciumpræputium, vt reputetur Scillisnbsp;ad iuftitiam:amp; fit pater circuncifionis, nonnbsp;ijs tâtum qui funt ex circuncifione,{èd amp; ijsnbsp;qui fedantur vefligia fidei quæefiin præpunbsp;tio pacris noftri Abrahæ. Non enim per legenbsp;promifsio Abrahæ, aut femini eins vt hæresnbsp;efiec mundi: ledperiuftitiam fidei. Si enim Cnbsp;qui ex lege.hærcdes funt:exinanica eft fides,nbsp;abolita efi protnifiio. Lex enim iram opera-tur.Vbi enim non eft lex : nec præuaricatio.nbsp;Ideô ex fide:vt fecunduni gratiam * firma fitnbsp;promifsio omnilemini, non ci qui ex legenbsp;eft folum , fed amp;ei qui ex fideeft Abrahæ,nbsp;qui pater cft omnium noftrum , (ficut Icri-ptum eft,l|Quia patrem multariim gentium Gene.»?.*nbsp;nrtfriinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rr^.ninilri* mit vi-
tum os malediâîone Scamaritudine plenum Ifaî».î5).b eft, llVcloces pedes eorum ad elFundendumnbsp;C fanguincm. Contritioamp; infœlicitasin vijsnbsp;Proue.i.b. corum, amp; via pacis non cognoueruiit.IlNonnbsp;cft timor Dei ante oculos corum.IlScimusnbsp;Gjiaui.d.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
autem quoniam quæcunquelex loquitur, ijs qui in legefunt loquitur ; vt omneosob-ftruatur,amp; fubditus fiat omnis mûdus Deo;nbsp;quiaexoperibus legis non iuftificabitur omnbsp;nis caro coram illo. Per legem enim cogni -tiopeccati. Nûc autem fine lege iuftitia Deinbsp;manifeftata cft ; teftificata à lege amp; Pro-phetis. Iuftitia autem Dei per fidem lefunbsp;Chriftijn omnes 5c fiiperomncs quicrediïtnbsp;in eum . non enim eft diftindio. Omnes e-nim pcccauerunt;amp; egent gloria Dei. iufti-ficati gratis per gratiam ipfius.'^per redera-ptionem quæ eft in Chrifto Iefu,quem pro-D pofuit Deus 'propitiationem’, per fidem innbsp;fanguine ipfius , ad oftcnfionem iuftitiænbsp;fua’,propter remifsionem præccdcntium dc-lilt;ftorum,in fuftentationc Dei,ad oftenfio-nem iuftitiæ eins in hoc tempore : vt fit ipicnbsp;iuftus,amp; iuftificans cum qui cft ex fidc Icfunbsp;p..,. Chrifti.Vbi eft ergo gIoriatiootua*?Exclufanbsp;eft.Perquam legcmi’faôtorumPNon; fed per pofui te)ante Deum:*cui credidifti’,qui vi- quot;cuicreüiifnbsp;Isgcm fidei. Arbitramurenim iuftificari ho- uificatmortuos ; amp; vocat ea quæ non funt, **nbsp;minem per fidem fine operibus legis. An lu- tanquâ ea quæ funt. qui contra fpem in fpénbsp;dæorum Deus tantum.’nonne amp; Gentium?nbsp;Imo amp; Gentium, quoniam quidem vnus eftnbsp;•inpißcabit Dcus,q'4i’iuftificat’ circuncifioncm ex fide,
amp; præputium per fidem. Lcgcm ergodeftrui mus per fidem? Abfit.fèd Icgem ftatuimus.
S. quot;idon ex legit operibut contingit iuftijicMio, fid ex fide in T)eum, quee .^dbr^ihx reputatanbsp;Juit ad iufihiam ante datam ipfi tircuncifio-nem^ quam poflta accepit '.futurus , non kgenbsp;fed iufiitia fidei, pater omnium ^ui ipfius fidem imitarentur : credidit autem T)(ofepatrem fore multarum gentium per promiffumnbsp;fibi fernen, cum tam ipfi quàm quot;vxor eiutnbsp;Sara annos excefiifient aptos adgeneran-dum.
CAP. 1111.
A Vid ergo dicemusinuenifîe Abraham patrem noftrum fecundum carnem ?
•Itgis ^^Si enim Abraham ex operibus * iufti-fîcatus eft;habet gloriam,fèd non apud Deû. Gene. »-ç.b Qmd cnim dicit feriptura? Il Credidit Abra-làcôb^ d Deo: 5c reputatum cft illi ad iuftitiam.nbsp;’ Ei autem qui operatur, merces non imputa-tur fecundum gratiam, fèd fecundum debi-tum. Ei veto qui non operatur,credenti autem in cum qui iuftificat impium,reputaturnbsp;c*.!. fides eiüs ad iuftitiam ofccundum propofi-tum gratiæ Dei.’ Sicut Sc Dauid dicit beati-tudinem hominis, cui Deus accepto fert iu-Pfal.ji.a. ftitiam fine operibus,flBeati,quorum rcmif-
credidit: vt fieret pater multarum gentium fecundum quoddidumeft oei’ IlSicerit fè-men tuumoficut ftcllæ cœli amp; arena maris*. gt;.7. ’nbsp;Et noninfirmatuseft fide:nec confidcrauit Dnbsp;corpus fuum *emortuum, cum ferè centum *»«».*•nbsp;efietannorum, Scemortuam vuluam Saræ.nbsp;In repromifsione etiam Dei non hæfitauitnbsp;difFidentia:lcd confortatus eft fide,dans glonbsp;riam Deo : plenifsimé feiens quia quæcunq;nbsp;promifit,potens eft amp;facere.Ideô amp; reputa-tum eft illiad iuftitiam.Non eftautem Icri-ptum tantum propter ipfum quia reputa-tum cft illioad iuftitiam’.-lcd amp; propter nos,nbsp;quibus rcputabiturcredentibus in eum quinbsp;fulcitauit IcfumoChriftum’Dominum no- o.».nbsp;ftrum à mortuis,qui traditus cft propter de-lida noftra,8c refurrexit propter iuftificationbsp;nem noftram.
5. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nonfolum ^egÏo-
riamur,'verumetiam in ^idutrfutibus'. nant fi Chrifim fro nobh adbuc imfijs moriuMnbsp;tfi,mukomagisfitluiilgt;it iam iuJUfic^tos pernbsp;fitnguinem ip/ius, eir ficutper '^nam Âdu in-cbedientiam omnes peccauimus, ac mortui fitnbsp;mustitajper'vniuî Chrifiiobedientiam, exnbsp;multifdtliÜù iufiificeimurad leitam,
CAP. y.
IVftificati crgocx fide, pacem habeamus^ ad Deû per Dominum noftrum lefumnbsp;Chriftum:per que amp;habemus acceftura
Pquot;
1
-ocr page 399-Apoftolorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6o
mui ,ßcut Clriflusßmel tnortHtu 4tßpul~ tui aid nouam yitam nonamfgt;liut montu-'nbsp;rui^reßrrexif. non ergo iam obediatnuipee-uto aut concußißentijs: fedfolutt a legeßbe~nbsp;raiiquefer Chrifiigratiam àl)eaato,amp;fer~nbsp;ui iufiitia, tradamus membra noßranbsp;inobßquium iufitiaadyitam, qua printnbsp;tradideramui immunditia ad mortem.
CKV. vt.
ergo dicemus? Permanebimusin A / peccato vt gratia abundet?Abfit. Qinnbsp;^^«y^enim mortui fumuspeccato,quo-modo adhuc viuemus in illo ƒ An ignoratisnbsp;•quia liquicunqjbaptizatifumus in Chriftonbsp;Iefu,in morte ipfius baptizati fumus? Confenbsp;pulci enim fumus cû illo per baptifmum innbsp;morte;vt quomodo Chriftus furrexit à mornbsp;tuis per gloriam patrisj'lita amp; nos in nouita- Hebr.n.a.nbsp;re vitæ ambulemus.Si enim complantati fa-âi fumus fimilitudini mortis,eins : fimuiamp; Colof.j.b.nbsp;refurreótionis erimus. hocfciéres quia vetusnbsp;homo nofler fimul crucifixus eft,vtdeftruanbsp;tur corpus psccati , vt vitra non feruiamusnbsp;peccato. Qui enim mortuus eft ; iuftificatusnbsp;eft à peccato . Si autem mortui fumus cunt Bnbsp;Chrifto .-credimus quia fimul etiam viuemus cum Chrifto, fcicntes quod Chriftusnbsp;refurgens ex mortuis iam no moritur, morsnbsp;illi vitra non dominabitur.Quod enim mornbsp;tuus eft peccato mortuus eft fèmehquodaûtnbsp;viuit J viuit Deo. Ita amp; vos exiftimate, vós*nbsp;mortuos quidé elle peccatotviuétes aûtDeonbsp;in Chrifto lefu Domino noftro.No ergo renbsp;gnetpeccatum in veftro môrtali corpore vcnbsp;obediatis concupifccntijs eins. Sed nequenbsp;exhibeatis membra veftra arma iniquitatisnbsp;peccato:fedexhibcte vos Dco, tanquam exnbsp;mortuis viuentcs:amp; membra veftraarma iu-ftiriæ Deo.Peccatum enim vobis non domi Cnbsp;nabitur.non enim fub Icgeeftis, fèd fub gratia. Qihd ergo? peccabimus, quoniam nonnbsp;fiimusfublege,lêd fubgratia. Ablît. IINelci-tis quoniam cui exhibctis vos leruos ad obenbsp;diendum, ferui eftiseius cuiobeditis, fiuenbsp;peccatiad mortem,fine obeditionis ad iufti-tiam? Gracias autem Deo quod fuiflisferuinbsp;pcccati,obediftis autem ex corde iri earn format« dofftrinæ in qua traditi eftis. Liberatinbsp;autem à peccato, fèrui fadi eftis iuftiti«.nbsp;Humanû dico, propter infirmitatem carnisnbsp;veftræ.ficut enim exhibuiftis membra veftranbsp;feruireimmunditiæ amp; iniquitati, ad iniqui-tatcmnta nunc cxhibete membra veftra fèr-uire iUfticiæ,in fàndificationem.Cum enim _nbsp;fèrui elTetis peccati, liberi fuiftis iuftitix.nbsp;Quem ergo frudum habuiftis tunoin illis,*
EpheEr.d, per fîdem in gratîam iftim fl in qui ftanius, lacob.i.a.
Hebr.p.d. i.Pet. J.c.
amp; gloriamur, in fpegloriæ fîliorum Dei.No fblum autem : If fed amp; gloriamur in tribula-tionibus , fcientes quôd tribulatio patientianbsp;operatur,patiétiaautem probationem, pro-batio vero fpem. fpes autem non confundit:nbsp;llquiacharitas Deidiftulàeftin cordibusnonbsp;rtris,per Spiritum landum qui datus eft no-bis. Vt quid enim Chriftus, cum adhucinfirnbsp;mi eflemus, fècundum tempus pro impijsnbsp;B mortuus eft? Vix enim pro iufto quis mori-turmam pro bonoforfitan quisaudeat mori.nbsp;Commcndat autem charitatem fuam Deus
•ƒ in nobis : quoniam * cum adhuc peccatores *ftcuniHm eflcnius, *Chriftus pro nobis mortuus eft.nbsp;»«»/wnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igitur magis nunc iuftificati in fan-
guine ipftus, falui erimus ab ira per- ipfum. Si enim CÛ inimici eflemus reconciliatr fumus Deo permorteFilij eius : mulco magisnbsp;reconciliatijfalui erimus in vica ipfius. Nonnbsp;folum autem : led amp; gloriamur in Deo pernbsp;Dominum noftrum lefum Chriftum,pernbsp;quem nunc reconciliationem accepimus.
C Propcerea licutpervnum hominem pecca-tum in hunc mundum intrauit, amp; per pecca tû mors;amp;ita in omneshomines mors per-tranfijt,in quo omnes peccauerunt.Vfq;adnbsp;legem enim peccatu erat in mundo.peccatûnbsp;quot;impKtatur, ^ujem nonquot;imputabatur,cum lex non eflct.nbsp;e/j.5. Sed regnauit morsab Adam vfq; adMoy-fen,etiam in eos qui non peccaueruntin fi-militudinem prxuaricacionisAdæ,qui eftnbsp;forma futuri. Sed non flcuc delidum , ita amp;nbsp;donum,fl enim vnius delido multi mortuinbsp;funt ; multo magis gratia Dei amp; donum innbsp;gratia vnius hominis lefu Chriftiin plures
D abundauit.Et no flcut per vnum quot;peccatu*, gj donum.nam iudicium quidem ex vno,nbsp;incondemnationem ; gratia autem ex mul-tisdelidis, in iuftiflcationê.Si enim in vnius delido mors regnauit per vnum ; multonbsp;magis abundantiam gracix amp; donationis amp;nbsp;iuftitia:accipiétes,in vitaregnabunt per vniinbsp;lefum Chnftum.Igitur ficut per vnius deli-dum, in omnes homines in condemnatio-nem:flc amp; per vnius iuftitiam,in omnes homines in iuftificationem vitæ. Sicutenimnbsp;perinobedientiam vnius hominis, peccatores coftituti funt multi.-ita amp; per vnius obe-ditionem,iufti conftituentur multi.Lex autem fubintrauit vtabundaret delidum. Vbinbsp;autem abundauit delidum, fupcrabundauitnbsp;‘inmarte.t. gratia. Vt flcut regnauit peccatum quot;in mor-temt’ita amp; gratia regnet per iuftitiam in vitanbsp;aetcrnam,per lefum Chriftutn Dominumnbsp;noftrum.
S. In Cbrißo bapti^r^ti ßmus : 'Vf mortui in quibus nunc erubelcitis ? Nam finis illo-j/eccatodeincepi innouitate 'ifita ambule- rum mors eft.Nunc vero liberati à peccato, h } fcrui
-ocr page 400-mihi;perficcre autem boniini, non inuenio.
Epiftola Pauli
fèruiauté fadi Deo, habetis frudiim veftrü eft,in carne mea, bonum. Nam veileadiacet in fànlt;ftifîcationé,fincm vero vita æternam. mihbperficcre autem bonum, non inucnio,nbsp;Stipedia enim pcccati,mors. Gratia aut oei. Non enim quod volo bonum,hoc facio: fed Dnbsp;vitaxternain Chrifto lefu Domino noftro. quodnolo mal um, hoc ago. Si autem quodnbsp;S. JnfimilitudinemulieriscuiwvirdefunCîus nolo,illud facio : iam nonegoopcrorillud,nbsp;eß^nosperChrißüßolutißtmuialege^quapet fed quod habitat in me peccatum. Inucnionbsp;eatorum affe^ua reddebatur yehementiores, igitur, legem, volenti mihi facere bonum,nbsp;ytßruiamus Chrißo in nouitateßiritui:oc- quoniam mihi malum adiacet. CondeleÄornbsp;«tßoneaütlegüpectatùiudicantùs ,magiffe enim legi Dci fecundum intcriorem homi-txeruit amp;creuiepeecatu,quanqua lexjan^a nem : video autem aliam legem in membrisnbsp;tß'etnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aduerßante meis,repugnantem legi mentis meaî,amp; capti
(arntsfomiteallicimur.quantuuiirepugnan nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
tes, ad ea quaßeudum rationemdeteßamur, legi^ßuntcontraria. CAP. v 11.
A A Nignoratis fratres(fcientibus enim ».Cor.r.g. ÄA lege loquor)quialcxin hominedo-minaturquanto tépore viuit/’Namnbsp;qua* fub viro eft mulier: viuente viro alliga-tgt;.i. ta eft legi.fi autem niortuus fuerit virgt;eius’:nbsp;•liierat4.i. quot;foluta’cft à lege viri.lgitur viucntc viro vonbsp;cabitur adultéra fi fuerit cum alio viro. fi autem mortuus fuerit vir eius,liberataeft à le-s».i. gcigt;viri’;vr non fit adultéra fi fuerit cum alionbsp;viro.Itaq; fratres mei amp; vos mortificati eftisnbsp;legi per corpus Chrifti : vtfitis alterius quinbsp;ex mortuis refurrexit, vt frudificeraus Deo.nbsp;Cum cnim eflemus in carne, pafsiones pcc-catorû,quæ per legem erant, operabantur innbsp;membris noftris,vt frudificarent morti.nûcnbsp;autem foluti fumus à lege mortis, in qua de-tinebamur: ita vt feruiamus in nouitate fpi-ritus,amp; no in vetuftate literac.Quid ergo di-B cemusPlex peccatum eft.'’Abfit. Sed pcccatunbsp;non cognoui:nifi per legem.na concupifee-£x».*o.e. tiam nefeiebam nifi lex dicerct, llNôconcu-Deut.5.b. pif;es.OccafioneaStaccepta, peccatum pernbsp;mandatû operàcum eft in meomnemcócu-pifcétiam. Sine lege enim peccatum mortuûnbsp;crat. Ego autem viuebam fine lege aliquan-do. Sed cum veniflet mandatum peccatumnbsp;reuixit.Ego auté mortuus fum:amp; inuentumnbsp;, eft,mihi mandatum,quoderatad vi.ram,hocnbsp;cfîè ad mortem. Nam peccatum , occafioncnbsp;accepta per mandatum,feduxit mc, amp;pcril-i.Tim.i.b* lud occidir.Itaq;Blex quidem fànda, Semannbsp;datum landum,amp;iuftum amp; bonum. Quodnbsp;C ergo bonum eft mihifadum eft mors.’Abfit.nbsp;fed pcccatum,vtapparcat peccatum,per bonum opcratum eft mihi mortem .• vt fiat fu-pra modum peccans peccatum per mandatû.nbsp;Scimus enim quod lex fpiritualis eft; ego aunbsp;tem carnalis fum, vænundatus fub peccato.nbsp;Quodenim operor,non intelligo.non enimnbsp;quod volo*hoc ago:fed quod odi*, illud fa-*«4/»»»nbsp;nbsp;nbsp;cio.Si aût quod nolo, illud facio: confentio
legi quoniam bona eft. Nunc autem iam no ego operor iliud,fed quod habitat in mc pec-catutn.Scio enim quianô habitat in me,hoc
tiantem mc in lege peccati quæ cft in mein-bris meis. (Infelix ego homo, quis me libera bit deicorpore morris huius ƒ Gratia Dei pernbsp;lefum Chriftum Dominum noftrum. )lgi-turego iple mente lèruio legi Deiicarne au-temjegi peccati.
Concluait, Chrifloper laptißnum inßtosah omni damnMione eße liberoi^qni non carnernnbsp;ßBttntttr,ßdßiritum quem Mieperunr.ßi-t itum inquam adofnionis qui quot;Deifiliosacfunbsp;turagloria cu Chrißo toharedes eßieit^ ad ennbsp;ius gloria reuelationt nonfolum yniuerfa aj'‘nbsp;pirat treat ura/vanitati interimfubie^a :hdnbsp;tn qui fpiriius acteperuntprimitiat, iltamnbsp;(ertafpe expeBanf.ßiritu eoi roborante, amp;nbsp;quid orandumßt infiruente. T)etlarat etiamnbsp;incomparabilem T)eiergafuos exbibitaminnbsp;Chrißo charitatem, affirentnikil foße eotànbsp;tharitate Deißeparare quaeßin Chrißo leßu,
CAP. VIII.
Nihil ergo nunc dänationis cft ijs qui A funtin Chriftolelutquinófècundnnbsp;carnem ambulant.Lex enim fpiritusnbsp;vitJE in Chrifto lefu, liberauit meà lege pecnbsp;cati amp; mortis.Naquodimpofsibile erat legi,nbsp;in quo infirmabatur percarnemfDeus filiumnbsp;fuum mittens in fimilitudinem carnis peccanbsp;ti,amp; depeccato damnauit peccatum in car-ne,vt iuflihcatio legis impleretur in nobis,nbsp;qui non lecundum carnem ambulamus, fednbsp;fècundum fpiritum. Qui enim fecundum carnbsp;nem funt: quxcarnis funt ßpiunt. qui veronbsp;fecundum fpiritum funt: quac funt fpiritusnbsp;fentiunt. Nam prudetia carnis,mors cft.-pru- Bnbsp;dentia autem fpiritus, vita amp; pax. quoniamnbsp;fàpientiacarnis/inimicaeft Dco.**legi enimnbsp;Dci non'cftfubiecäa/necenim poteft.Quinbsp;autéincarncfunt,Deoplacere non poffunt. i-Vos autem in carne non eftis, fed in fpiritu;nbsp;fi tarne Spiritus Dci habitat in vobis. Siquisnbsp;autem Spiritum Chrifti non habet : hic nonnbsp;cft cius.Si auté Chriftus in vobis eftxorpusnbsp;quidé mortuum cft propter peccatum,fpiritus vero^iuit’propter’iuftincatione.’Quod jnbsp;fî Spiritus eiu* qui fufeitauit lefum à mor-tuis, habitatin vobis: qui fufeitauit lefumnbsp;Chriftuma mortuis^ viuifîcabit amp; mortalianbsp;corpora
Ad Romanos, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6i
».Ti quot;“‘fyDn.z. corpora veftra, propter inhabitantem Spiri-turn eius in vobis. Ergo fratreSjdebitores fu-mus.-non carni, vt feciindum carnem viua-mus.Si enim lecnndura carnem vixeritis.-mo nemini.fi aucé fpiriru^ fada carnis mortificanbsp;ueritis: viuetis, Qmcunq; enim SpirituDeinbsp;im.i.b. agunruniji funt filij Dei, llNon enim accepi-ftis fpiritum fèruitutisiterü in timoré: II lednbsp;accepiftis fpiritum adoptionis filiorum , innbsp;quoclamamus, Abba j (Pater.) Ipfè!gt;enim’nbsp;Spiritus,teftimoniiimreddit fpiritui nofironbsp;qiiodfumus fili) Dei.Siaiitem filij: amp;hære-des.hæredesquidem Dei .•cohaercdes aiitemnbsp;Chrifti.-fi ramen compatinnir,vt Si conglo-rificemur.Exiftimocnim quod nö funt connbsp;dignx pafsioneshuius temporis,ad futuramnbsp;gloriam quæ reuclabitur in nobis.Nam expenbsp;dratio creaturx.reiielationé filiorum Dei cx-pedat. Vanitati enim creatura fubieda eft,nbsp;non volens, led propter eum qui fubiectt eanbsp;*in fpei’quia amp; ipla creatura liberabitur à 1ernbsp;uitutecorruptionis.in liberracégloriæ fiiio-rum Dei.Sciraus enim quod omnis creaturanbsp;ingcmilcir,amp;parturit vlqueadhuc.Non folünbsp;auté lila, led amp; nofipfi prinncias fpiritus ha-benres , amp; ipfi intra nos geminiiis, adoprio-nem filiorumgt;Dei’expedantes,redempcio-nem corporis noftri.Spcenim lalui fâdi fii-mus. Spes autem quas videtur : non eft Ipes.nbsp;nam quod videt quis; quid Iperac Si autemnbsp;quod non videmus, fpcramus : per patien-tiam expedamus . Similirer autem amp; Spiritus aditiuatinfirmitatem noftram.nam quidnbsp;oremus ficut oportet nefcimus.-fed ipfe Spirinbsp;rus poftulat pro nobis gemitibus inenarrabinbsp;li'bus . Qui autem fcrutatur corda , feit quidnbsp;delyderet Spiritus : quia lecundum Deuntnbsp;poftulat pro landis.Scimusautem quohiaronbsp;diligentibus Deû,omnia cooperanttir in bonbsp;num , ijsquifecundfi propofitû voeati funtnbsp;p fandi.Natn quos præfciuit:amp;praideftinauitnbsp;conformes fieri imaginis Fili) lui : vt fir ipfenbsp;primogenitus in multisfratnbus. Quos au-té prædeftinauit.-hos Si vocauit.amp;quos vo-cauit.-hos Sciuftificauit. quos alité iuJtifica-uif.illos Si'glonficaiiit’. Qiiid ergo dicemusnbsp;ad hxc?li Deus pro nobis ^qtiis contra nos? *ƒ«» QÉ proprio filio * non pepercit, fed pro nobisomnibus tradiditillum.-quomodonbsp;nonetiam cum illo omnia nobis donauit.'’ Qms accufabit aduerfus eledos Dei ? Deus |
¦ qui iultifieat.Quis eft quicondemnet.'’Chri ftus lefus qui mortuus eft,imô qui Si refur-rcxit,qm*.eft ad dexteram Dei,qui etiam in-o.j. teipellar pro nobis. Quis igt;ergo’ nosfepa-rabita cbaritate Chnfti?tribulatio.'’anangu’nbsp;ftki .'’an fames?an nuditas?anpericulum ? annbsp;perlecutiq .'’an gladius?-(ficutftriptuin eft.nbsp;llQuia propter temortificamurtotadieiæfti Gnbsp;man fumus ficut oues occifionis.)Sedin hisnbsp;omnibus fuperamus propter eum qui dile-xir nos.Certusfum enim quia neque mors,nbsp;neque vira,nequc angeli, neq; pnneipatus,nbsp;neque virtures,neq; inftantia, neq; furiira,nbsp;neque fortitudo,neq; altitudo,ncq; profunnbsp;dum,nequecreatura alia poteritnos lepara-reachantate Dei, quxeft in Chriftolefunbsp;D omino noftro. 5. “Propter luda^irvm ruina de qua yelemen-ter dolet, promißiones non ßuflrari aßerit, I/ra'elitiipaüas à Deo Ahrahx filiji: nimi-rum cum illce non perunectnt ad omnes car^nbsp;nales Abrahxfilios ledtantumadeosquitxnbsp;JudtiM c^r Genttlibui gratutta Dei eltPlio-nefiiij Ahrahxper ßde coßituuntur : Deinnbsp;autem cuius y ult mijêretur amp; quem yidtnbsp;indurat : ludai yero quia non ex fide Chri~nbsp;fii quem reiecerdt,fi:dex legis operibm iufii-tiam quxrebant, fiunt inßua iniquitate reli-Üi,Gentibus per fidem Chrifii iufiificatis. CAP. IX. VEritatem dicoin Chrifto*, no men A tior, teftimonium mihi perhiben- Adu. p.a.nbsp;teconfeientia meain Spintufando,nbsp;quoniam triftitia mihi magna eft conti-nuus dolor cordi meo.Optabaenim ego iplenbsp;anathema elle à Chrifto pro fratribus meis,nbsp;qui funt cognati mei lecundum carnem,quinbsp;furit lfraelitæ,qùorum adoptio eft filiorum,nbsp;amp; gloria,8iquot;reftamenti]’,8ilegillario, amp;nbsp;lequium, Sipromifia, quorum patres, ßiexnbsp;quibus eft Chrifttis lecundum carnem, quinbsp;eft luper omnia Deus benedidus in fxcula.nbsp;Amcn.Nó autem quodexciderit vferbü Dei. Bnbsp;Non enim omne« qui ex Ifrael,ij funt Ifrae-litæ:neq;’qui’femcn funt Abrahx,omnes fi-lij:'lledin llaac vocabitur tibi lernen, id eft, Gen.x. h.nbsp;non qui filij carnis, hi filij Dei : fed quillfilij Galat..t.4*nbsp;funtpromifsionis,æftimâturinfemine,Pro- Cnbsp;mifsionis enim verbum hoc eft,ilSecundum Gen.iS.b.nbsp;hoc tempus veni3:amp; crit Sarx filius. Non fonbsp;Ium autemtgt;quot;illa’:llled amp; Rebecca ex vno co gt;.z.nbsp;cubitu habens, Ifaac quot;patris noftri’.Cum e-nim nondum narifuilfent, aut aliquid boni paireuo-egilTentaut mali ( vtfecundum eledionemnbsp;propofitum Dei maneret,) nö ex operibus,nbsp;fed ex vocante didiim eft ei, IIQuia maiornbsp;Icruiet minori.ficutfcriptum eft, lllacob di--, , J- « t . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1- Mah.i.a. lexijElau autem odio habui.Quid ergo dice mus.'’nunquid iniquitas apud Deum?Abfit.nbsp;Moyfi enim dicit , HMilerebor cuius mife- pnbsp;rcor Sc milericordiä præftabocui milèrebor. Exod.jj.dnbsp;Igitur non volentis neq; currentis,lcd mifè-rentiseft Dei.Dicit enim Icriptura Pharao-ni,ll(^iain hoc ipfum excitaui te, vt often- Exod.9.lt;1nbsp;dam inte virtutem meam:,amp; vtannuntieturnbsp;h 4 nomen |
Epift. Pauli
|
men meum in vniucrla terra.Ergo cuius vuk mileretur.amp;que vukindurat.Dicis itaq; mi--hijQuid adhuc queritur? volutad cnim ciusnbsp;£ quis refiftit?O homo,tu quis es qut refpon-*nbsp;Ifai'».4S.b deas Deoj’llNunquid dicit figmenrum ei qui I ** b i *^5 fecifti fic.'’An non habet poceftatem figulus luti, ex eadem mafia facenbsp;re aliud quidein vas in honorem , aliud verónbsp;in cótuméliam?Quód fi Deus volcns oftennbsp;dere iram, notam facere potentiam fuam,nbsp;fuftinuit in raulta patientiajVala iræ'apta’innbsp;interitum, vt oftendercediuitias glorix luxnbsp;in vafa milcricordix qux prxparauir in glo-riam.Quos amp; vocauir nos; non foluni ex lunbsp;dxis led etiam ex Gendbus,ficur in Olee di-Ofee.i. d. cic, llVocabo non plebé meaiTi,plcbé meam;nbsp;i.let. gj di1elt;9:am,diledam: amp; non mifericor-diam cólecutam, mifericordiam cófecuram.nbsp;Ofee. i.d. llEt crit; in loco vbi djdum eft eiSjNó plebsnbsp;mea vos: ibi vocabuntur filij Dei viui;lQiasnbsp;Ifaii.io.e, aurem clamat pro Ifracl, (ISi fuerit numerus filiorum Ifrael tanquam arena rnaris,relinbsp;, quix fiilux fient. Verbum enim eófummans,nbsp;Sc abbrenians in xquitate: quia verbum bre-uiatum faciet Dominus fuperterram . Sc fi-Ifiias.i.c. cucprxdixitllaiasJINifi Dominus fabbaothnbsp;reliquifiet nobis fernen : fient Sodoma fadinbsp;elTemus , Scheut Gomorrha fimilcs fuif-G femus. Qiiidergo dicemus ? Quód Genresnbsp;qux non fedabanturiuftitiam, apprehende-runt iuftitiam,iuftitiaautemqux ex fideeft:nbsp;'’feiiMf.e, Ifrael veró'fedando’legemiuftitix,in legemnbsp;iuftitixnon peruênit.Qtiare.'’Quia nó ex fide, led quafi ex operibus.ofiënderüt enim «nnbsp;Ifaix. 8. c. lapidem olFenfionis,ficut fcriptum eft, IIEc-18 d. ce porto in Sion lapidera ofiènfionis, Sc pe- ƒ* J 1 ' O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J' ’ tramlcandali : Sc omnis qui credit in eum, non confundetur. S. Ora( pro luiteii, quoi o^lum quot;Dei legü haiere âjTurit non f cundum fcienüa'.nbsp;num Chrißumpnem legis ignorâtes, ex legisnbsp;operibus iußitiam quisrchant : de diuerßtatenbsp;iuftitixcxQperibtts kgis ab ea qua ex fidenbsp;eß , qua tarn Judao quam Gracoin Chri~nbsp;fium credenti eommunis efl-.'vbique aut terranbsp;rum pradicata eß Cbrißifides, quam repel-lentibua ludeeisßufieperunt Gentts. CAP. X. A T^Ratres, voluntas quidem cordis mei |
Sc oblccratio ad Deum , fit pro illis in fiilutem. Teftimoniura enim perhibeonbsp;illis quód xmulationem Dei habet, led nonnbsp;(ccundumfcientiam. Ignorantes enim iuftinbsp;tiam Dei, Sc fuam quxrentes ftatuerc,iufti-tix Dei non funt fubiedi. Finis enim legis,nbsp;Chriftus: ad iuftitiam omni credenti.Moy-lès enim Icripfit, quoniam iuftitiam qux exnbsp;legecftllquifccerithomo, viuct inca.Qnxnbsp;autemexfideeft iuftitia,ficdicit,liNedixe- Deut.jo.c.nbsp;ris in corde tuo , Qiiis afcendet in cœlum.'* Bnbsp;id,eft Chriftum deducere. Autquis delcen-detin abyirura?hoc,eft Chriftum à mortuisnbsp;reuocare . Se.i quid dicitofcripturaP’llPropcnbsp;eft verbum in ore tuo , Sc in cordetuo. hoenbsp;eft verbum fideiquod prxdicamus . Qma linbsp;conficearis in ore tuo Dominum lefum, Scnbsp;incordetuo credideris quód Deus ilium fu-Icitauit à mortuis :laluuseris. Corde enimnbsp;crediturad iuftitiamiore autem confeGio fitnbsp;adlalutem. Dicitenim Icriptura, llOmnis Ifa'«-i8.dnbsp;qui credit in ilium , non confundetur. Non qnbsp;enim eft diftindio ludxi Sc Grxci : nam i-dem Dominus omnium , diues in omnesnbsp;qui inuocantilium. liOmnis enim quicun- Aüu.i.c*nbsp;que inuocauerit nomen Domini, fàluus e-rit . Quomodo ergo inuocabunt in queranbsp;non crediderunt ? Aut quomodo credent einbsp;quem non audierunt ? Quomodo autemnbsp;audient fine prxdicante ? Quomodo verónbsp;prxdicabunt nifi mittantur ? ficutlcriptum .nbsp;eft, lIQuarafpcciofi pedeseuangelizantiumnbsp;pacem, euangelizantium bona.''Sed non o-mnes'’obediunt’Euangelio. Ifaias eniradi-cit, [lDomine, quis crediditauditui noftro.^ ifata.»-**nbsp;Ergo fides,ex audituzauditus autem per ver- lo.u.f.nbsp;bum Chrifti.Sed dico,Nunquid non audie-runt ? Et quiderallin omnem terram exiuit Pfal.i8.lt;*nbsp;fonus eorum : Sein finesorbis terrx verba corum. Sed dico, Nunquid Ifrael non cog-nouit? Primus Moylès dicit, llEgo ad xmu-lationem vos adducam in non genté.-in gen-tem infipientem, in iram vos mittam. Ifaias autem audet, Sc;dicit,lllnuentus fiim à non Ifn».*!-*nbsp;quxrentibus me palam apparui ijs qui racnbsp;non interrogabant.Ad Ilfaelautédicit,ilTo- Ifii«.nbsp;ta die expand! manus meas ad popul um nonnbsp;credentem,Sc contradicentemtgt;mihi.’ .S. T)eusquofidam ex populo lud^co gratuita fiua ele^ioneßbißruauit ,per fidem in Chri-flum fialuandos, reliquis ob intredulitatem innbsp;fiua ceecitatefiuxtaprophetarum yaticinia renbsp;liSlis, ac Gentibue in locumipßrum ex gr a-quot;nbsp;tuita T)ei bonitateajßumptistquas monct A-pofiolut ne aduerfui Judaosglorieturtquod-que ludai ad tempus deferi i, tandem ad Chrinbsp;fiumconuertentur, extlamans ob diuinaßt-pientia intomprehenfibiïitatem. CAP. XI. DIco ergo, Nunquid Deus repulit po-pulum luum?Abfit. Nam Scego Ikae-lita fum,ex lemine Abraham, de tribu Ben iamin. Non repulit Deus plebcm fuamnbsp;quam prxlciuit. An nelcitis in Elia quid dicit lcriptura:quemadmodum interpellât Deum ad uerfum Ifrael.*’ IIDomine, prophetasnbsp;tuos |
Ad Romanos.'
|
tuos occiderunt, alfaria tuafuffoderunt : 8c ego relidui fiim folus, 8c quxriint animartjnbsp;mearn.Sed quid dicitilli diuinii refponfum?nbsp;j.Rc.ip.d. liReiiqui niihilèprem millia virorü , quino curuauerût genuagt;''Baal’.Sic ergo 8c in hoe tempore, reliquiæ iècundum cledionem granbsp;tiægt; Gluæ ’ faétæ funt.Si autem gratia.'iâ nonbsp;ex operibus.alioquin gratia iatn non eft gra-B ria. Quid ergo ? Quod quxrehat Ifrael, hocnbsp;noneft con{ecutus;e]elt;ftio autem coniecutanbsp;eft, exteri veto excxcati funuheutferiptumnbsp;Ifaiæ.tf.c. gß IIDeditillis Deus fpiritum compundio-Matc.ij.b. .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ lohan.ii.f. nis:oculos,vt non vidcant; 8c aures, vt non audiant vfque in hodiernum diem.Et Dauid PüUsV’ IIFiat menfa eorum * in laqueum Sc innbsp;^cQrSiffts ’ captionem 8c in fcadalum 8c in retrihutionénbsp;ill IS. Obfeurentur oculi eorum ne videant:nbsp;8cdorfum eorum femper incurua. Dico ergo , Nunequid fie ofFenderunt vt caderent.'’nbsp;Abfic. Sedillorum deliéto, faills eft Genti-buSjVt illos æmulentur. Quod fi delidû illo-rumdiuitix funt raundi, 8c diminutio eorum diuitix Gentium: quanto magis pleni-tudoeorum .'’Vobis enim dico Gentibus,nbsp;quamdiu qnidem ego fum Gentium Apoftonbsp;lus.minifteriuni meiim honorificabo,fiquonbsp;modo ad xmulandum prouocem carnemnbsp;mcam,8c filuos faciam aliquosexillis.Sie-nim amifsio eorum, recociliatio eft mundi;nbsp;quæ aftiimptio, nifi vita ex mortuis.^ Quodnbsp;fi delibatto fandaeft,8c mafla:8c ft radix fannbsp;C fta, 8c rami. Quod ft aliqui ex ramis fradinbsp;func,tu ante cum oleaftereftesjnfertus es innbsp;illis,8c focius radicis 8c pinguedinis oliuxfanbsp;lt;ftus es. Noli glofiari aduerfus ramos. Quodnbsp;fi gloriaris:non tu radicem portas, fed radixnbsp;te. Dicis ergo,fraóti funt rami,vt ego inferar.nbsp;Bene propter incredulitaté fradi funt,tu aiinbsp;tern hde ftas'.noli altum fapere, fed time. Sinbsp;enim Deus naturalibus ramis non pepercit;nbsp;ne forte nectibi parcat. Vide ergo bonitatemnbsp;8c feueriratem Dei ; in eos quidem qui ceci-derunt, feueriratem ; in te autem bonitatemnbsp;Dei,ft permanferis inbonitate, alioquin 8cnbsp;tu excidêris. Sed 8c iHi, ft non permanferintnbsp;in incredulitate inferentur. potens eft enimnbsp;Deus iterum inferere illos. Nam ft tu ex na-turali excifus cs oleaftro, 8c contra naturarhnbsp;infertus es in bonàm oliuam .-quanto magisnbsp;ij qui fècundum naturam.infèrentur fua: olinbsp;uæ ? Nolo enim vos ignorarefratres myfte-rium hoc, (vt non fttis vobiftpfts fapientes)nbsp;quia excitas ex parte contigit in Ifrael, donee plenitudo Gentium intrarct: 8c ftcom- |
D nis Ifrael faiuus fieret,ftcutferiptum eft,ilVe «æ-59-lt;l exSion,quieripiat,8cauertatimpietatenbsp;à lacob.Et hoc illis à meteftamentum.- cumnbsp;abftulero peccata eorum. SccundumEuan-gelium quidem,inimici propter vos ; fecun-dum eledionem autem, charißimi propternbsp;patres, Sinepœnitcntia enim funt, dona 8enbsp;vocatio Dei. Sicut enim aliquando 8c vosnbsp;non credi di ft is Deo,nunG autem mifericor-diam confecutieftis,propterincredulitatemnbsp;illonim : ita 8c ifti nunc non crcdiderunt ianbsp;veftram mifericordiam, vt 8c ipft mifericor-diamconfequantur. Concluftt enim Deusnbsp;omnia in incredulitatem : vt omnium mife-reatur. O altitudo diuitiarum fapientix 8Cnbsp;feientia: Dei.-quam incomprehenfibilia funtnbsp;iudiciaeius,8cinueftigabiles viaeeius.-'IIQtiisnbsp;enim cognouit fenfum Domini ? Autquis ».Cor.j.dLnbsp;confiliarius eius fuit.'’Aut quisprior deditnbsp;illi, 8c retribuetur ei ? Quoniam ex ipfb , 8cnbsp;peripfum,8cin ipfo funt omnia.- ipfi glorianbsp;infecula. Amen. 5. Inflruit l^omanoi quot;vt àfeculi '^amute ai-ßra^i totesfe quot;Deo dedant, deßtj'ceptis donis nonß effet entes,aut 'dlotu limites tranfgredi-tntes, Jed in modum memirorum eiufdemnbsp;carports omnia adproximi ytilitatem ordi-nantes,ipßsquotj^iteinimicis b'enefatiant, CAP. XII. Bfecro itaque vos fratres per miferi- A cordiam Dei, llvtexhibeatiscorpora Philip,4*dnbsp;veftra hoftiara viuentem, Gndam, Deo placentem, rationabile obfequium ve-ftrum.Et nolitcconformari huicleculo:fcd reformamini in nouitate fenfus veftri, (I vt Ephef.f.d,nbsp;probetisqux fit voluntas Dei bona, 8c bene •nbsp;placens, 8cperfeda. Dico enim pergratiamnbsp;qux data eft raihi, omnibus qui funt internbsp;VOS, No plus fapere quam oportet faperc,fednbsp;fapere adfobrietate,llvnicuiq; ficut Deus di-ui fit menfuram fidei.Sicut enim in vno cor-pore niulta membra habemus,omnia autemnbsp;membra non eundem adum habent: ita mulnbsp;ti vnum corpus fumus in Chrifto , ftngulinbsp;autem alter alterius membra. Habentes antenbsp;donationes, fccundum gratiam qux data eftnbsp;nobis, differentes, fiue prophetiam fccundum rationem fidei,fiueminifterium in minbsp;niftrando,fiue qui docetin dodrina,quiex-hortaturinexhortado,qui tribuitin ftmplicinbsp;tate,qui prxeft infolicitudine,quimifereturnbsp;inhilaritate.Diledio finefimulationc.llOdi Cnbsp;entes malû.adhærentes bono.llCharitaté fra Am«.?.d.nbsp;ternitatis inuicem diligetes. Honore inuicenbsp;prxuenientes.llSolicitudincnonpigri. Spi- i.Pet.s.b.nbsp;rituferuentes.Dominoferuicntes. Spegaii- Hebr.i^.a,nbsp;dentes. In tribulationc patientes. Orationi 'nbsp;inftantes.Necefsitatibus fandorum commanbsp;nicantes.l/Hofpitalitatcmfcdantcs. Bcnedi-cite perfequentibus vos:bcnedicitc,8c nolice ifjie.’j.c.*nbsp;maledicere.Gauderecum gaudentibus, flercnbsp;cum fientibus, Idipfum inuieem fentientes. tlNon |
Epift. Pauli. i.Pet.j.d. HNoalfa fapientcs,fedhumilibuscófentien-x.Cor.s.d çgj.Nolite eïfe prudentes apud vofmetipfos. Heb. lINulli malum pro malo reddetes.Prouiden-tes bona non tantum coram Deo ,fed etiamnbsp;Matth*5^* omnibus hominibus. llSi fieri poteft,nbsp;quod ex vobis efi, cum omnibus hominibusnbsp;Dcut.ji.e pacem habentes.llNo vofmetipfos defendennbsp;tes charifsimi, led date locum iræ. (eriptumnbsp;Hebr.io.c efi enim,llMihi''vindilt;fiam:’*ego retribiiam,nbsp;Prou. X5.enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. i. ’ amp; dicit Dominus.Sedfi cfurieritinimicus tuus ciba illijm;fi fitit,potum da iHi.Hocenim fa-cienSjCarbones ignis congcres fuper caput e-ius Noli vinei à malo;fcd vince in bono manbsp;him. ..... 5. Hortatur ytß^perioribiü obtcr/ifmnt inferiores, etiam propter conßientiam,quAeiuatn tiuilem tAnt urn gerant magißratum : ornni-hiißque àebtta reddam ; deproxwi dik^ionenbsp;ad quant ymiuerfa Itx reducitur : de tent-pore gr atix,quot;^t tranßt^i'S legüstcnibris, reliais yiffjs, ampl.dlantur Chrifli yirtuies. CAP. XIII. p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mnis anima poteftatibus fublimiori Sapien.6.ä bus fubdita iit.Nö cft enim poteftas nifi à Deo.quæ autc funt, à Deo'or-^ordiiiitta.z dinata’funt. Iraq; qui refîftit poreftati, Deinbsp;ordinationi rcfiftit.Qiii auré rehftuntppß iînbsp;bi dânationem acquirunt. nam principes nonbsp;fünf timon boni operis,fed mali.Vis autemnbsp;non timercporeftatem.'’Bonum fac:amp; habe-® bis laudem ex ilia. Dei enim miniftereft tibi in bonuin . Si autem malum fecensttime. non enim fine caula gladium portât. Dei c-nim minifier efiivindex in iram, ei qui malum agit.Ideo necelsiratefubditi eftoteznon lolum propter iram , fed etiam propter con-feientiam.Ideo enim 8e rnbuta præftatis.minbsp;niftn enim Deifunr,in hocipliim fç/uien-Matt.iî.e. IIReddite ergo omnibus debita:cui tribunbsp;tura,tributum.-cui vedigafvedigal.-cui timonbsp;rem, timorcmicui honoré, honorem.Nemi-fii quicquam debeatis;nifi,Yt inuicem diliganbsp;C tis.qui enim diligitproximum,legem impienbsp;Exod.xo.c uit.Nam, IINo adulterabis. Non occïdes,Nónbsp;Lcui lÿ.d^ fnraberis, Nó falfum tefiimonium dices,N0nbsp;conçupilces. Sc fiquod efi aliud mandatum;nbsp;Matt, ti.d in hoc verbo infiauratur, IlDiliges proximûnbsp;GaYat V t' ficut teipfum . Diledio'proximb’ina-Ijcob.i'.b, lum no operatur. Plenitudo ergo legis eft dinbsp;le(q;io,Et hoc Icientes tempus, quia hora eftnbsp;iam nosdefomno furgere.Nuncenim propioreft nofira falus,quam cum credidimus;nbsp;Nox prxeefsic : dies autem appropinquauir.nbsp;Abijeiamus ergo opera tcnebrarum,Sc induanbsp;’ mur arma luciszSicut in die,honefte ambulenbsp;Lucs, ii.f njus; (In in in commefla ionibus Sc ebrietatinbsp;a at. $.c. ßyj jpi cubilibus impudicitijs, non innbsp;quot;indaiie.ß contcntione amp;t. æmulationezlèdll’induimin? |
Dominum lefum Chriftum , amp;carniscu-ram ne feceritis in deßderijs. 5. Fide ßrmiores debent cos qui adbuc inßtmi funtßuere non contemnere, amp; nec hi neenbsp;illiiuduare quenquamp;mobdborum aut ditrunbsp;dißrimen,ßitntes qubdonines eundtm habeanbsp;niiti Dominum cui eis' ytuimus merimur,nbsp;cut etiam rationem quijquc pro fe reddtturusnbsp;tß-. amp; quanqua, uullus abusiawßtimmun-dus, nemo tanun quiequa edi.redebet^ aut tunbsp;fratrü tffendieulo ,aut eotraßuam cojeuntia. C AP. X I I I I. INfirmd aütin fideaifumitémoin difeep A tationibus cogitationum.Alius enim crenbsp;dit fe manducare omnia: qui autem infirnbsp;miiscft, olus*manducet.’Is qui manducat; *nbsp;non manducantem non fpernat. Se qui nonnbsp;manducat; manducantem no iudicet. Deusnbsp;enim ilium aflumpfit.HTu quis es, quiiudi- ^*®®*’*nbsp;cas alienum lèruum?Dominofuo fiat autcanbsp;dit. fiabic autem .'potenseft enim Deus fia-tuere ilium . Nam alius iudicatdiem internbsp;diem;aliusa’jté iudicatomnem diem. Vnuf-quilque in fuo lenfu abundet. Qui fópitdiem: Domino fiipit.Etqui manducat: Dominbsp;no manducat:gratias enim agit Deo. Et quinbsp;non manducat: Domino non manducat, Se Bnbsp;gratias agit Deo . Nemo enim nofirum fibinbsp;viuit:Se nemo fibi moritur. Siueenini viui-miis. Domino viuimus;fiuemorimur. Domino morimur. Siuc ergo viuimus,fiue monbsp;rimur; Domini fiimus. In hoc enim Chri-fius*mortuus eft,Screfurrexit;vt Sc mortuonbsp;rum Sc viuorum dominetur.Tu autem quidnbsp;iudicas fratrem tuum.ùut tu, quareIpernisnbsp;fratrem tuum è llOmnes enim ftabimus ante j.Cor.i.^«nbsp;tribunal Chrifti. Icriptum eft» enim, II Vino lfai.4$ ƒnbsp;ego,dicit Dominus, quonia mihiquot;fledctur’ 'nbsp;omnegenu:8comnislinguacófitebiturDeo. Cnbsp;Itaq; vnufquifquenoftrum pro fc rationemnbsp;redder Dco.Non ergoamplius inuicem iudinbsp;eemus.lcd hoe indicate magisjUC ponatis ofnbsp;fendiculum fratri velIcâdalum. Scio, Sc connbsp;fido in Domino lefu, quia nihil communenbsp;per ipfum.nifi ei qui exiftimat quid communbsp;neeflejilli communeeft,Sienim propter ci-buni frater tuus contriftatuniam non feeunnbsp;dum charitatcm ambulas. l'Noli cibo tu.o ih ‘•Cor.8.lt;l'nbsp;lum perdere pro quo'Chriftus mortuus eft.nbsp;Nó ergo blalphemetur bonum noftruiti.Nónbsp;eft enim regnum Dei elca Sc potus ; lèdiu-ftiria,8c pax,Sf gaudiii in Spiritu fiindo.qui pnbsp;enim in hoe lèruit Chrifto , placet Deo, Scnbsp;probatiis eft hominibus. Iraq; qus pacisTuntnbsp;ledemur : Sc quac ædificationis func , in-uieemoeuftodiamus’ . Noli propter elcamnbsp;deftruere opus Dei . Ilómnia quidem furitnbsp;mundazfed malum eft homini quipcr offen-diculum |
Ad Romanos.
do. Habeoigiturgloriamin Chrifto lefuad
‘‘Cor.g.d. diculû mandacat.HBonû eft non manduca- ficans Euangclium Dei, vt fiat oblatio Genre carné, 8c no bibere vinu, neq; in quo fra- tium accepta gt;8c’làndificata in Spirîtu lanter tuus ofFenditur,autlcandalizatur,aut in* do. Habeoigiturgloriamin Chrifto lefuad firmatur.Tu fidé habes .’penes temetipfum Deum.Nonenimaudeoaliqtiidloquieorumnbsp;habe corS Deo, Beatus qui no iudicat lèmet quæ per me non'cffîcit’Chriftus in obedien- 'e/itj»,nbsp;ipfiim in co quod probat. Qui aut dilcernit fi tiâ Gentjum,verbo 8c fadisjn virtutc figno-manducauerit,dânatus eft; quia non ex fide, rum 8c prodigiorum, in virtutc Spiritus làn-Omneaûtquodnô eftex fide,pcccatum eft. di :itavtablerulàlem per circuitum vfq;adnbsp;S. Ftrmioresdebent infirmoru ferre amp;fubleuanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-•
'.U
Illyricum rcpleucrim Èuangclium Chrifti. Sic autem prxdicaui Euangclium hoc, non Enbsp;vbi nominatus eft Chriftus, ne fuperalienûnbsp;fun(lamentumædificarem;fèd ficut /criptumnbsp;eftJIQuibus noneft annuntiatum déco,vi- ifaisB.jx.dnbsp;debunt: ôcqui non audierunt, intelligent.nbsp;Proprerquod 8c impediebar plurimum ve-
re imperfeBiones^ no» fHee,Çedproximoru yii litati ac mutuaftact ßudetei. Chrijltn iuxtanbsp;faÜns pairibus promißiones preedicauit lu-daiô. Genübus yerb ex mißricordia a^poßo-li,no prauijs promißionibus.Excußatfi 'Pannbsp;lusqubdliberiusj^manisßripferit, tanquanbsp;Gentiu Jpoflolus, ofledens quomodo/tt hoc nire ad vos.*Nunc verô vlterius locum nonnbsp;muHMs execttius : dicens ejuodadipßos ejtioejue habens in his regionibus,cupiditatem autem 'vfyntïihntnbsp;fit '^enturus, ’ygt;bidataà'^iacedonibuiektmo habens veniendi ad vos ex multis iam præcenbsp;findelargitui fuerit Itrofiolymitanxecclefi«, dentibus annisxum in Hifpaniam proficiftinbsp;peeens ytpro Je interim orent.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cœpero, Ipero quod præteriens videam vos,
CAP. XV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8c à vobis dediicar illuc, fi vobis primùm ex
À T'^Ebemus autem nos firmiorcSjimbecil parte fruitus fuero. Nunc igitur proficiftarF I Jlitatesinfîrmorumfuftinere , 8cnon jn lerufalem miniftrarelàndis.Probaucrûcnbsp;nobis placcre. Vnufquifq; veftrû pro enim Macedonia 8c Achaia collationem alinbsp;ximo fuo placeat in bonum,adædifîcationé. quam faccrein pauperes Gndorum quifuntnbsp;Etenim Chriftus non hbi placuit .‘fed ficut in lerufalem.Placuit enim eis: 8c debitoresnbsp;^•ôS.b. Icriptumeft, lllmproperia improperantium funteorum.HNam fi fpiritualiumeorû parti- i.Cor.ÿ.bnbsp;tibi, ceciderunt fuper me. Quæcunquecnim cipes fadi funt gentilcs:debent8cin carnali-feripta funt, ad noftrâ dodrinâ ftripta funt; bus miniftrare illis. Hoc igiturcùm confumnbsp;Vt per patientiâ 8c confolationé feriprurarü, mauero, 8c affignauero eis frudum hüc: pernbsp;fpem habeamus. Deusaût patientiæ Scfola- vos proficifear in Hifpaniam. Scioauté qugnbsp;^æori.i.b. tij, Ildet vobis idipfum fàpere in alerutrum fe niam venions ad vos, in abundantia benedi-cundumlefum Chriftum;vtvnanimes,vno dionis Chrifti veniam . Obfêcro ergo vos Gnbsp;orehonorificetis Deum 8cpatrem Domini fratres per Dominum noftrû lefum Chri-B noftri lefuChrifti .Propter quod fulcipite ftum,8cperchantatemgt;fandi’Spiritus,vta-inuicem:ficut 8f Chriftus fufeepir vos in ho diuuetis me in orationibusigt;pro me’ad De-norem Dei.Dicoenim Chriftum lefum, um, vt libérer ab infidelibus qui funt in lu-miniftrum fuifle circuncifionis propter va- data, 8c obfequij mei oblatio accepta fiat innbsp;ritatem Dei, ad confîrmandas promifsiones lerulalé landis, vt veniam ad vos in gaudionbsp;patrum : Gentes autem fuper mifêricordia per voluntatem Dei,vtrefrigcrer vobifeum.
'7. d. honorare Deum , ficut (criptum eft, llPro- Deus aurépacis fît cû omnibus vobis. Amé.
Commends ^pofiolus quefidam apud 7^-tnanos,propter nonnullas eorum preetminen -fias ttomtnatimfialutandos, qu(fidani'vero’'n tandot hortatur, dealijs dicit ^ubdfialu--tantT^manos.
CAP. XVI.
COmmendo auté vobis Phœbcn foro rcmnoftra,qux eft in minifterioec-clefiæ quæ eftin Ccnchris; vt earn funbsp;(cipiatis in Domino digne (àndis:8c afiifta-tisei inquocunqjnegotio veftriindiguerit.nbsp;etenim ip(à quoque aftitit multis, 8c mihi ipnbsp;fi. Salutatell Priicam 8c Aquilam adiutores Aâ.i8-«-gnbsp;mcos in Chrifto lefu ( qui pro anima mea
J.
«•ii.d. pterea confitebor tibi in Gentibus Domi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ —
ne, 8c noraini tuo cantabo. Et iterum dicit; C Lxtamini Gentes cum plebe eius . Etite-¦’quot;^•’¦rum, IILaudate omnés Gentes Dominumnbsp;8c magnificate eum omnes Populi . Etrur-fus Ifaias ait,(IErit radix lefiê ; 8t qui exurgetnbsp;regere Gentes , in eum Gentes fperabunt.nbsp;Deus autem fpei repleatvos omni gaudionbsp;8c pace in credendo; vt abundetis in (pc ,quot;8c*nbsp;virtute Spiritus (àndi. Certus fum autemnbsp;fratres mei 8c ego ipfede vobis, quoniam 8cnbsp;ipfi pleni eftis djledionc,replcti omni feien-tia, ita vt pofiitis alterutrum monerc . Au-dacius autem (cripfi vobis fratres ex parte,nbsp;tanquam in memoriam vosrcducens ; pro- fuasccruicesfuppofuerunt;quibusn5(blusnbsp;pter gratiam que data eft mihi à Deo, vt fim ego gratias ago, (ed 8c cundae eedefix Gen-
Ö minifter Chrifti lefu in Gentibus. (àndi- tiumjScdomcfticaniEcdcfiameorum.Salu
Ute
-ocr page 406-Epiftola Pauli.
|
täte Epænetum diledum mihnqui eft primi tiuus Afiæ in Chrifto*. Salutate Maria^quanbsp;‘yobit mulcum laborauitin*nobis’.Salutate Andronbsp;nicum amp;quot;Iuliam’cognatos amp;. concaptiuosnbsp;meos : qui funt nobiles in Apoftolisgt;qui amp;nbsp;ante mefueruntin Chrifto . SalutateAm-pliatum diledifsimum mihidn Domino. Sanbsp;lutate Vrbanum adiutore noftrum in Chrifto Iefu,amp;. Stachyn diledum meum.Saluta-te Apellcn probum in Chrifto . Salutate eosnbsp;^unt ex Ariftoboli* . Salutate Herodio-nem cognatura meum.Salutate eos qui funtnbsp;ex Narcißi domo^quifuntin Domino.Salu-tateTryphænam amp; Tryphôfam;quxlaborant in Domino. Salutate Perfidem charifiinbsp;'¦ mam,qux multum laborauitin Domino.Sanbsp;lutate Rufum eledum in Domino, amp; matrénbsp;eius amp; meam.Salutate Aß'ncritum,Ph!egonnbsp;tern,Hermam,Patroba,Hermen;amp; qui cumnbsp;eis funt fratres. Salutate Philologum amp; lu-liam, Nereum amp; fbrorem eius amp; Olympia-dem : amp;omnes qui cum eis funt fandos.Sa-lutateinuicem in olculo fando. Salurat vosnbsp;Q omnes ecclefiæ Chrifti.Rogo autem vos franbsp;tres vt obleruetis eos qui diflentiones amp; of-fendicula præter dodrinam,quam vos didi-ciftis,faciunt.* amp; declinate ab illis. Huiufte-modienim Chrifto Domino noftro non fernbsp;uiunt,ftd fuo ventri: amp; per dulces fermonesnbsp;amp; benedidioncs feducunt corda innocen-tium. Veftra cnim obedientia in omncm locum diuulgata eft . Gaudeoigiturin yobis.nbsp;Sed volo VOS fapicntes cfle in bono : amp; fira-plices in malo. Deus autem pacis coterat la-tanam fub pedibus veftris velociter. Gratianbsp;Domini noftri Iclu Chrifti vobiftfi. liSalu-tat VOS Timotheusadiutormeus.'amp;Lucius,nbsp;amp; Iafon,amp; Sofipater cognati mei.Saluto vosnbsp;ergo Tertius,qui fcripfi cpiftola, in Domi- Dnbsp;no.Salutat vos Caius hofpcs meus amp;*vniuernbsp;lâecclefia.’Salutat vos Eraftus arcarius ciui-tatis,amp; Quartus, frater. Gratia Domini noftri lefu Chrifti cum omnibus vobis.Amcn.nbsp;Ei autem qui potenseft vos confirmare iux-ta Euangelium meum amp; prædicationem Ic-fu Chrifti,fècundum reuelationem myfterijnbsp;temporibusæternis taciti (quodnûc patefa-dum eft per Icripturas propherarum fccun-dum præceptum aeterni Dei, adobeditionemnbsp;fidei) in cundis Gentibus cogniti, foli fapi-cnti Deo per lefum Chriftum^ cuigt; honor p.,nbsp;amp;’gloriainfèculafeculorû.A men. |
Argumentum in primam epißolam Tauli ad Corinthios.
COrinthijjfunt Achaici.amp; hi fimiliter ab Apoftolo audierunt verbum veritatis,lt;5f fubuerfi funt multi-fariè à falfis Apoftolis:quidamàphilofophiæ verbofaeloquentia:alij feftalegis ludaicx induâi funt. Hos reuocat Apoftolus adveram fidem, amp; Euangelicam fapientiam :fcribcns eis ab EphefoperTi-mótheum difcipulum fuum.
I
EpiftolaPauIi ad Corinthios
prima.
5. Taolus Tyco grattas agu de donis datü Co- men Domini noftri lefu Chrifti, in omni rinthijs,cxterumdoletqubddebapti-^toribus loco ipforu 8c noftro. Gratia vobis 8c pax ànbsp;effei/tttnteripfosf(hifmata,gaudtnsqoodniif Deo patre noftro 8c Domino lefuChrifto.nbsp;fusadprxdicandumEuangelium paucosba ~nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~ ¦ fü^uerittoßendens etiam reprobatam mon dila^tentiam,amp; eleBosßmplices'.ßtut amp;ß-ta falus in Chrißi morte, cuius fradica-tio iudicatur mundoßultitia, credentibus'venbsp;ro yirtus acfapientia: idea enim conttmptibinbsp;lia mundo eîegit T)eus,ne^uis inß glorietur. CAP, I. |
avlvs vocatus Apoftolus lefu Chrifti, per voluntatemnbsp;Dci,8c Softhenes frater.’ecclenbsp;fix Deiqua:eftCorinthi,Gnnbsp;_____________dificatis in Chrifto Iefu,vo-catislandis,cum omnibus quiinuocantno-Gratias ago Deo meo fêmper pro vobis, in gratia Dei quxdata eft vobis in Chrifto lefu , quod in omnibus diuites fadi cftis in il-lo, in omni vcrbo amp;in omni ftientia, ( fi-cut teftimonium Chrifti confirmatum eftnbsp;in vobis) ita vt nihil vobis defit in vlla gratia , cxpedatibus reuelationem Domini noftri lefu Chrifti, qui amp; confirmabit vos vf-quein fincm fine crimine, in die aduentus Bnbsp;Domini noftri lefu Chrifti. IIFidelis Deus: *•quot;nbsp;per que vocati eftis in Ibcictaté filij ciusle-fii Chrifti Domini noftri. Oblecro autemnbsp;VOS fratres, per nomen Domini noftri Icfiinbsp;Chrifti,vtidipfiim dicatis omnes, 8c no fint |
vobis Ichifmata/fitis autem perfedi*in eo-dem lcnfu,amp; in eadem Icientia.’ Significatü eft enim mihi de vobis frarres mei, ab ijs quinbsp;funt Chloes, quia contentioncs funt internbsp;vos.Hoc autem dico quod vnufquifq; veftru
Aa«. i8.f. dicit,Ego quidem fum Pauli, ego autemllA-pollo,ego vero Ceph«, ego autem Chrifti. Diuifus eft ChriftustNunquid Paulus crucinbsp;fixuseft pro vobis.^ aut in nomine Pauli ba-•meo ptizati eftis.’Gratias ago Deo*quód nemincnbsp;Aau.i«. c.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;baptizauijoili IlCrifpum amp; Caium:
nequis dicat quod in nomine mco b.iptizati eftis.Baptizaui autem amp; Stephan« dorn um.nbsp;C Csterum, nefeio fi quem alium*baptizaue-ye/itHra riff, pQon enim mihtme Chriftus baprizare,nbsp;*.P«tr.i.c. pgj euangelizare : llnon in fapientia verbi, vtnbsp;non euacuetur crux Chrifti. Verbum enimnbsp;crucis , pereuntibus quidem ftultitia eft : ijsnbsp;autemqui failli fiuntjid eft nobis,Deivirtusnbsp;Ifâiæ.B.c. eft. Scriptum eft enim, OPerdam fapienriamnbsp;Gpientium : amp;c prudentiam prudentium re-probabo.Vbi fapicns.’vbi fcnba.’vbi conqui-fitor huius fèculi.'Nónne ftultam fecit Deusnbsp;fapienriam huius mundi .'’Nam quia in Dei nis, nffi Ipiritus hominis qui in ipfo eft ?ita
Ad Corinthios. I.
Chrifti.Nort enim iadîcâuî me fcire aliqui^ intef vosj nifi lefum Chriftum, amp; huncnbsp;crucifixum. EtII Égö in infirrtiitate amp; timoré amp; rremore multo fui apud Vos : Sc fermonbsp;mens amp; prædicatio meallnonin perfuafibili-bus human« fapienti« verbis, led in often-fione fpiritus amp; virtutis; vt fides veftra nonnbsp;fit in lapicntia horninnm,fed in virtute Dei,nbsp;Sapientiam aiitem Joquimur inter perfe- Bnbsp;dos.Gpientiam veró, non huius leculi, neq;nbsp;principum huius leculi, qui deftruuntur ;nbsp;led loquiniurDei fapienriam in myftcrio,nbsp;qu« abfcondira eft , quam prxdeftinauitnbsp;Deus ante fecula in gloriam noftram^quamnbsp;nemo priniipum huius feculi cognouit.fie-nim cognouifienr .• nnnquam Dominumnbsp;gloriæ crucifixifient. Sed fient Icriptum eft,nbsp;IIQuod oculus non vidit, ncc auris audiuit,nbsp;nec in cor hominis aleendir qu« pr«parauitnbsp;Deus ijs qui diligunt ilium: nobis autem re-uelauit Deus perlpiritum fuum . Spirirusc-nim omnia Icrutatur, etiam profunda Dei,nbsp;Quisenim hominum fcitqu« funt homi-
fapientia non cognouir mundus per lapien- amp; qn« Dei funt nemo cognouit nifi fpiri-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiam Denmzpiacuit Deo per ftultitiam præ- rus Dei.Nosautem non Ipiritum gt; huius’
D dicationis,faluosfacerecredentes.Qiioniam mundi accepimus, fed Ipiritum qui ex Deo amp; Iud«i figna petnnt, amp; Gra;ci fapicntiam eft:vt feiamns qu« à Deo donata funt nobis,nbsp;quærnnt : nos autem pr«dicamus Chnftum . Hqu« amp; loquimur non indoftis human« fa ’’•Pew»*««»nbsp;crucifixumjlud«is quidemfcandalum,Gen- picnti« verbisJed in dodrina Spiritus/piri-tibus autem ftultitiam , ipfis autem vocatisnbsp;Iud«is arque Grarcis Chnftum Dei virtutenbsp;Sc Dei fapienriam . quia quod ftukum eftnbsp;Deijfapientius eft hominibus:amp; quod infir-mum eft Dei,fortius eft homin-ibus. Videjenbsp;enim vocarionem veftram fratres, qnianonnbsp;multi lapientes lecundutn carnem,non mulnbsp;ri potentes,non multinobilesrfed qu« ftultanbsp;funt mundielegit Deiis,vtconfinidat fapiennbsp;res: amp; infirma mûdi elegit Deus, vtconfun-dat fortia: amp; ignobilia mundi amp;contempti-bilia elegitDeus,amp;eaqu«nó funr,vceaqu«nbsp;funtdeftruerervtnoglorieturomniscaroinnbsp;côfpedu eius. Ex ipfo aût vos eftis in Chri-fto Iefu,qui fadus eft nobis fapientia à Deonbsp;lerem.tj.i amp; II iuftitia amp; landificatio amp;rcdemptio ; vtnbsp;lerem.j.g. quemadmodum fcriptumcft,l!Qtfi gloria-».Co.io.d tijr,in Domino glorietur.
5. Oflsndit TPaultu ß Chrißum Ù lune cruà-ßxum magna modeflia, 'terhißjue ßmplkiz bin proidkaßeCorintbijs: quan/iuam perfe-loquereturetiamßtpkntiam mundo ab-fconditam, tputtßh T)eißirituiognoßipo-teV^: animalkenim nonpertipk ^ua “Deinbsp;funt. CAP, II. ’
A Tegocuraveniflemadvösfratres,ve ni non in fublimitate fermonis aut fa-pientix,anauaciós vobis teftimonium
Ada. «S.a. Supra. I. c.
i.Petr.i.c.
tualibus fpiritualia comparantes. Animalis autem homo non percipit ea qu« fiint Spiritus Dei. ftultitia enim eft illi, amp; non po-reft intclhgere: quia fpirituahter quot;examina- *'quot;7”**nbsp;tur.’Spiritualis autem iudicat omnia: amp; ipfè lfai«’.4o.dnbsp;à nemineiiidicatur, II Qu’^ «nim cognouitnbsp;fenfum ’Domini qui inftruateum’t Nos au *domi»ii.autnbsp;rem fenfum Chrifti habemus.
5. Corintbijs adbuc carnalibtis nenpotuit ‘Paulus prxakare recondita ßdei mjfieria: ton-tendtbant enim de bk^ui tantum minißii erant, cumßlus Deuspoßngratiet ac 'virtu-tum dare incrementa j ßlus^ Chrißusßtß^nbsp;detfundamentüm fuper ^uod^uis bene autnbsp;male fuperlt;edißcauerk,f atebk in die txami-ƒ nis.1gt;lon€ßyiolandumDei templum auodnbsp;fumwsnos^necinDeiminißrkglorianaum,
CAP, ÎII.
Et ego fratres non potui vobis loqui A quafi fpiritualibus : fed quafi carnali-bus.Tanquam paruulis in Chrifto,nbsp;lac vobis potum dedi, non efcam : nondumnbsp;enim poteratis. fed nec nunc quidem pote-ftisiadhucenirn carhales cftis.Cum enim fitnbsp;inter Vos zclus amp; cótentio,nonecarnales e-ftiS,amp; fècundû homineambulatis?Cû enimnbsp;quisdicat,Egoqijidéfum PauH,alius aût,E-go Apollo:h0ne*homines’eftis?Quidigiturnbsp;eft
Epiftola Pauli
eft ApoIloPQuid vero Paulus/’M.iniftri cius que veniat Dominus, qui Scflluminabitab-g cuicredidiftis. Sc vnicuiquelicutDominus dedit.Ego pl3ntaui,Apollo rigauit:fed Deusnbsp;incrementum dedit. Itaq; neqjqui platateftnbsp;aliquid , neq; qui rigauled quiincrementumnbsp;Deus.lK^i autem plantat Sc qui rigat,v-num lunt.Vnufquifq; autem propriam mernbsp;cedem accipiet fecunddm fiium labore. Deinbsp;enim fumus adiutores;Dei agricultura eftis,nbsp;Dei sedificatio eftis. Secundum gratiam Deinbsp;quae data eft mibi, vt fapiens arebitedus funnbsp;damentum pofui.-alius autem ftiperædificat.nbsp;Vnulquilqucautcm videat quomodo fiiper-C atdificet . Fundamentum enim aliud nemonbsp;poteft ponerc . praeter id quod pofitum eft :nbsp;quodeft ebriftus lefus. Siquisautem Tu-peracdificat luper fundamentum boc , au-rum, argentum, lapides pretiolbs, ligna.fœ-num.ftipulam: vniulcuiulque opus manifc-ftumerit : Dies enimgt;Domini’declarabit,nbsp;quia in ignercuelabitur;8c vniulcuifq; opusnbsp;quale fit,ignis probabit.Si cuius opus manienbsp;rit quod luperædificauit;merccdcm accipiet.nbsp;Si cuius opus arlèrit, detrimentum patietur:nbsp;iplc autem làluus erit.flc tarnen quafl per ig-nem.Nelcitis quia templum Dei eftis: 8c Spi
ritus Dei babi tat in vobis.'’Siquis au temtem bæc fcribo:led vt fîlios meos ebarißimos mo plum Dei violaucrit : difperdct ilium Deus.
Infra.ö.b. HTcmplum enim Dei làndum eft:quod eftis x.Cor.ô.c yo5 ¦ Nemo le feducat .• lîquisvidetur internbsp;vos làpiens elle in bo.c lèculo, ftultus fiat vtnbsp;fît fapiens.Sapientia enim buius mundi.ftulnbsp;lob.^.c. titiaeftapud Deum. Scriptu eft enira,(ICô-;nbsp;prebendam lâpientes in aftutia eorum.Et itenbsp;Pfai.pj.b. rum, IIDominus nouitcogitationes làpien-tium quoniam vanîB funt.Nemo itaq; glorienbsp;tur in hominibus. Omnia enim veftra funt:nbsp;fîuePaulus, fiue Apollo, fîueCephas, fîuenbsp;mundus.fîue vira, fîue mors,fîue prælêntia,nbsp;fîuefutura, omnia enim veftra funt: vos autem ebrifti: Cbriftus autem Dei.
5. Ho temere iudicandum eß de Dei minißrü. reprebenduntur Corinthij qui de minißrü ö*nbsp;accepté donisgloriabamur acfi ilia aß habe-rent, amp;fe extollentes, contemnebant etiamnbsp;^poßoloi^quanquam ’Paulue illos in Chrißanbsp;genuerat'-dicitfebreuiyeturumCorinthum,nbsp;quo pßeudapoflolos redarguat.
Ç A p. I L I I.
Ic nos exiftimet bomo vt miniftros Î Cor.6 a. ^S^hrifti, 8c difpenGtores myftcriorumnbsp;¦ ^^-^Dei.biciam qiizritur inter dilpenßto-resvt fidelis quisinueniatur.Mibi aûtpro-minbsp;nimo eft vt à vobis iudicer , aut ab humanonbsp;-die:led neq^ me ipfum iudicp.:.Nihil enim minbsp;bi conlcius fum s led nonin bociuftificatus
fcondita tenebraruin,amp; manifeftabitcofilia cordium: amp; tunclaus crit vnicuique à Deo.nbsp;Hæc autem fratrcs transfiguraui in rae amp; A- Bnbsp;pollo^proptervos; vt in nobis difcatis nefu-pra qiiam fcriptum cftj vnus aduerfusaltc-rum infletur pro alio.Quis enim te diicernit?nbsp;Q^id autem babes quod non accepifti?Si aunbsp;tem accepifti,quid gloriaris quafi non acce-perisr’Iam faturati eftis/ia diuites fadi eftis:nbsp;line nobis regnatis,amp;vtinam''regnetis’,vtamp;nbsp;nos vobilcum quot;regnemus’.Puto enim quód ^refftttrnn«nbsp;Deus nos Apoftolos nouißimos oftendit,nbsp;tanquam morti deftinatos:quia fpedaculumnbsp;fadi fumus mundo, amp; angelis, amp; bomini-bus.Nos ftultiproptcrCbriftumzvos autem Cnbsp;prudentes in Cbrifto. nos infirmi : vos autem fortes.vos nobiles.-nos autem ignobiles.nbsp;Vlqjin bancboramamp;efurimus: amp; lïtimus,nbsp;amp; nudi fumus, Sc colapbis cædimiir, Scin-ftabiles fumus,lISc laboramus opérantes ma-nibus noftris.inaledicimur :8c bcncdicimus. i.Thsf.j-knbsp;perlccutionem patimur; Sc fuftinemus. blaf»nbsp;pbcmamur.-Scobfecramus. tanquam purga-menta buius mundifadi lumus,omnium pcnbsp;ripfêmavfq; adbuc. Non vt confundam vos
I neo.Nam fi decem millia pædagogorum ba-beatis in Cbriftozlèd non miiltos patres. Nanbsp;in Cbrifto lefu per Euangelium ego vos gcnbsp;nui. Rogo ergo vos imitatores mei cftote*.nbsp;Ideó mifiad vos Tbimótbcum,quicft filiusnbsp;meus cbarißimus Sc fidelis in Domino ; quinbsp;vos commonefaciet vias meas qiiæfunt innbsp;Cbrifto Iefu,ficut vbiq;in omniecclefia donbsp;ceo.Tanquanon venturus fim ad vos,ftcin-flatiflint quidam.Venia autem ad voscito,lînbsp;Dominus voluerit.-Sc cognolcara no lermo-ncm eorum qui inflati funt,led virtutê.Nonnbsp;enim in lermone eft regnum Dei:led in vir-tute. Quid vultis ?in virga veniam ad vos:nbsp;an in cbaricate,8c Ipiritu manfuetudinis?
5. Corinthios reprehendit quodinceßttpublice'viuentemtoler arent, quemaißns credit fatan«, monens yt expurgato yitio--rum fermenta ,puripA^cfPacelebrent nec 'vulteos.cotnmifcerichrijlianii palam cri-minoßs.
c A P. V.
OMnino auditur inter VOS fornicatio: Sc tabs fornicatio., qualis ncc inter Leait.iS-*’nbsp;Gentes, ita vt vxorem patris aliquisnbsp;babcat.Et^os inflati eftis : ic non magislu-dum babuiftis,vt toUatur de medio vcllrumnbsp;qui boc opus feci t.llEgo qui dem ablehs corr Colof.i.««nbsp;pore,præfens autem fpiritn, iam iudicaiii vtnbsp;fum.qui autem iudicat me,Dominus eft. Ita prælèns,eumqui lîc*opcrâtuseft,in nominenbsp;que nolite ante tempus iudicare : quoaduf- Domini noftri lefu Ghrifti, cogregatis vo-quot;
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bis
-ocr page 409-Ad Corinthios. I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;óy
non omnia expediunt. Omnia mihi licent: fed ego fubnullius redigar poteftate.Efcanbsp;ventri. Sc venter efeis ; Deusautem Sc huncnbsp;8c*has’deftruer. II Corpus autem non forni-carioni,fed Domino: Sc Dominus corpori. ' 'nbsp;Deus veto Sc Dominum fulcitauiuScnos funbsp;feitabit per virtutem fuam.Nefeitis quoniamnbsp;corpora veftra,mcmbra funt Chrifti? Tolles
!£gt;!gt;.s.
Galat. 5.1).
c
bis amp; meo fpiritu,cum virtute Domini no-ftri lefu, *tradere huiufinodi (âtanæ in inte-ricum carnis,Vt fpiritus ialuus fit in die Domini gt;n-oftri’Iefu gt; Chrifti’. Non eft bona gloriatio veftra.IlNeftitis quia modicum fer-mentumjtotam maflam corrumpit? Expurgate * vetus fermentum, vt fitis noua con-fperfio,ficut eftis azymi.Etenim Pafcha no-ftrumimmolarus eft Chriftus. Iraq; epule- ergo membra Chrifti,faciam membra mere-mur:non infermento veteri, neque in fer- tricis.'’Abfit.An nefeitis,quoniam quiadhæ-mento raalitix amp; nequitiae , fed in azymis retmcrctrici,vnum corpus efficitur?(IErut e-D ßmeeritatis Sc veritatis. Scripfi vobis inepi-ftola, Necommifeeamini fornicarijs, nonnbsp;vtique fornicarijs huius mundi, autauaris,nbsp;aut rapacibus, autidolis feruientibus : alio-quin debueratis de hoc mundo exiflè. Nuncnbsp;autem fcripfi vobis non commifcerbfi is quinbsp;frater nominator eft fornicator, autauarus,nbsp;aut idolis feruiens,aut maledicus, autebrio-fus,autrapâx:cû ciufmodi nec cibum fumere.nbsp;Q^idenim mihideijs qui foris funtiudica-re.'^Nónncde ijs qui intus funt vos iudicatis.'’nbsp;nameos qui foris funt,Deus iudicabit. Au-ferte malum ex vobifiphs.
5. Corripit eos quadiudicio contenderent coram ludice ethnico : énumérant quadampeccata,nbsp;quibus inuoluti regnum Deinonpoßidebunt'.nbsp;quadam lieere dicit qua non expédiant', sÿnbsp;rias ob caußisoßendit 'vitandamforrücatio'-nem. CAP. vi.
A A Vdetaliquis vcftrum habens ncgo-tium aduerfiis altcrum,iudicari apud quot;^iniquoSjSenon apud fandos?iÄ.nne-•Atfc fcitis quoniam fàndi de *mndo iudicabunt?nbsp;Et fi in vobis iudicabitur mundos.ûndigni e-ftis qui de minimis iudicetis.^ Nefeitis quoniam angelos iudicabimusquanto magisnbsp;lècularia.'’ Secularia igitur iudicia fi habueri-tis : contemptibilcs qui funt in ecclefiajillosnbsp;conftituite ad iudicandum . Ad verecun-diam veftram dico . Sic non eft inter vosnbsp;fapiens quifquam , qui poßif indicate inter fatanas propter incontinentiam .veftram.
B fratrem fuum ? Sed frater cum fratreiudicio Hoc autem dico fècundura indulgentiam, contendit;8chocapudinfidèles.'’!!lamqui- nonfecundutiiimperium.Voloautemom-dem omninodelilt;âumeftinvobis,quodiu- nés homines efle ficutmeipfum: fed vnuf-dicia habetis inter vos.Quare non magis in- quifq; proprium donum habet ex Deo : aliusnbsp;iuriara accipitis ? quare non magis fraudem quidem fie, alius veto fie. Dico autem nonnbsp;Tthnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iniuriam facitis Sc frauda nuptis Sc viduis:bonû eft illis, fi fic 'perma- 'wiufetit.ta
tis; Sc hoc fratribus. An nefeitis quiainiqui neant’ficut Sc ego.Qmod fi nonfecotinent, B rcgnumDeinonpofsidebunt.'’Nolitecrrare. nubat.meliuseftenimnubere,quaravri.Ijsnbsp;Neq; fornicarij,neq; idolis fcruientes, ncq;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘------’----‘
Q adulteri,neq; molles,neqjmafculorumcon-cubirores,neq5 fures.neq; auari,neq; ebriofi, nequemaledici,nequerapacesregnum Deinbsp;pofsidebunt.Et hæcquot;quidcm’fuiftis;fèdablunbsp;ti eftiSjfed fanâificati eftis, fediuftificatie-ftis in nomine Domini noftri lefu Chrifti, .....----------------------
amp;inSpirituDeinoftri.Omniamihilicéufed no dimittatillam.Etfiquamulierhabetvi-
rum^
Infra.I o.es £cc1«.J7.4
Genefî.d. ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Matt, ip.a,
nim(inquit)duoincarnevna.Quiautadnx- Marc.'io.a. retDomino.-vnusfpiritus eft.Fugiteforni-cationem.Orane*peccatum quodcunquefenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
cerit homo,extra corpus cft : qui autem for-nicatur,in corpus fuura peccat. An nefeitis quoniam membra veftra,templum funt Spiritus fàndi quiinvobis eft ,quem habetis ànbsp;Deo, Scnoncftis vcftri .*’11 Empticnim eftis jquot;®nbsp;pretio magno.Glorificate, amp; porcate Deum i.Pet’i.d.*nbsp;in corpore veftro.
5. CorintJnos inßruit de mairimonioßiui^ yßt amp; iiidiß'olubili 'vinculo, innupt^ commendainbsp;calibatum’.eÿ quomodo fidelü cum cüiugein-fideli fe haberedebeat : quodqgvnußiuij'que innbsp;t^UQ 'vitaßatu ad^idem 'Vocatus cß, fermainbsp;neat', 'virginitatem matrimonioprafert,'Vxo-‘nbsp;rem mcrtuo tnarito liberam dicens^'vt cut ye-litinDominonubat,
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C A P. V 1 I.
E quibus autem fcripfiftismihi, Bo- A numefthomini mulierera non tangere . propter fornicationem autemnbsp;vnufquifq; fuam vxorehabeat, Scvnaquæq;nbsp;fuum virûhabeat.IlVxorivirdebitumreddat:nbsp;fimiliteraûtamp;vxorviro.M.ulier,fui corporisnbsp;poteftatem no habetiied vir.Similiterautemnbsp;amp; vir,fui corporis poteftatem non habetzlcdnbsp;mulier.Nolitcfraudareinuiccm,nifi forcé ex *nbsp;confenfu ad tempus,vt vacetis *orationi, 5cnbsp;iterum reuertimini in idipfum,ne tentet vos
autem qui matrimonio lundi funt,prxcipio nonego/ed Dominus,llVxorem à viro non Matth.ï.c.nbsp;difcedcre : quôd fi difceflerit, manerc innu- isgt;.b.nbsp;ptam, aut viro fuo reconciliari. Et vir yxo-»nbsp;rem non dimittat. Nam cæteris, egodico,nbsp;non Dominus, Siquis frater vxorem habetnbsp;infidelcm, amp; hæc cofèntit habitare cum illo:
ginem fuam, bene facitilgitur 8c qui matri-monio iungit virginem fuam , bene facit : 8c qui non iungir,melius facit.llMulier alligata Roffl*-7*nbsp;eft legi quanto tempore vir cius viuit.quodnbsp;fidormicrit vircius,liberatacft*:cui vultnunbsp;batitantiim in Domino. Beatior autem eritnbsp;fi fic permanfcritfècundùm meum cofilium.nbsp;Puto aüt quod 8c ego Spiritum Dei habeam,
J. Quanqueim idolothytie 'Veßi nonßt exße il~ Ucitum,quum idolum nullitee ßt effitaciee autnbsp;poteftatä, non fiint tarnen illa edenda aut répugnante (onßietia, aut euminfirmoruniof-fendiculo ; neque ea edere aut non edere hominem effitit meliorem.
CAP. VIII.
De ijs autem quæ idolis facrificantur, A feimus quia omnes Icientiä habemus.nbsp;Scientia inflat : charitas vero ædificat,nbsp;Siquis autem le exiftimatfeire aliquid,non-dum cognouit queadmodum oporteateumnbsp;fcirc. Siquis autem diligit Dcum; hiccogni-tus eft ab eo. De eftis autem quæ idolis im-molantur, feimus quia nihil eft idölum innbsp;mundo , 8c quod nulluseft Deus nifi vnus. Bnbsp;Nam 8c fi funt qui dicanturdij,fiueincœlo.
Epift. Pauli
C rum infidelem, 8c hie cofentit habitare cum faciat non pcccat,tgt;fi’nubat.N3m qui ftatuit illaznondimittatvirum. fandificatus eft c- in torde fûo firmus, non habens necefsita-nimvir infidelis per muliere fidelem: Sclàn- tcm,poteftatem autem habens fuæ volunta-dificataeft millier infidelis per virum fide- tis,8chociudicauitincordefuo,fcruarevir-lem. alioquin filij veftri immiidi eflent: nûcnbsp;autem fandi funt. Quod fi infidelis dilcedit:nbsp;difeedat. no enim feruituti fubiedus eft frater aut (bror in huiufmodi.in pace autem vonbsp;cauit nos Deus.Vnde enim ftis mulier,fi virum làluû facies?aut vnde feis vir, fi muliere
D faluam facies?nifi vnicuiq; ficut diuifit Do-minus, vnumquem que ficut vocauitDeus, itaambulet,8c ficut in omnibusccclefijs do-ceo . Circuncifus aliquis vocatuseft?nó ad-ducat præputiû.In præputio aliquis vocatusnbsp;eft?n5 circuncidatur. Circuncifio nihil eft,nbsp;8c prxputium nihil eft : led obferuatio man-Ephcf.4.a. j^forum Dei.lIVnulquilque in quavocatio-• nc vocatus eft;in ca. permaneat. Seruus vocanbsp;tus cs?non fit tibi curæ.lèd 8c fi potes fieri li-ber:magis vtere. Qm enim in Domino vocanbsp;tus eft feruus, libertus eft Domini:fimilircrnbsp;'d'' liber vocatus eft, leruus eft Chnfti.llPrenbsp;£ tioemptieftis, nolitcfieri ftrui hominum.
Vnulquilque in quo vocatus eft, *fratcr’in hoc'permaneat’apud Deum . De virginibusnbsp;autem præceptum Domini non habeo:con-filium aiit do, tanquam milericordia confe-*«»1». cutus à Domino Ytfim fidelis.Exiftimo*cr-uMem.s,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bonum elle propter inftantem ne- fine in tcrra(fiquidem funt dij multi, 8c do-
cefsiratem, quoniam bonum eft homini fic mini multi)nobis tarnen vnus Deus, Pater, cxquoomnia8cnosin''illum’: SevnusDo-minus ,Icfus Chriftus per quern omnia, 8cnbsp;nos peripfum.Sed non in omnibus eft feien Cnbsp;tia.Quidam autem’confcientia vfquenuncnbsp;idoli, quafiidolothytum manducat: 8ccon-ftientiaipforum cum fit infirma ,polluitur,nbsp;Efca autem nos non commendatDeo . Ne-queenim fi mâducaucrimus, abundabimus;nbsp;neque fi nonmanducauerimus, deficiemus.
dent,tanquam non gaudentcs:8c quiemunt, Videte autem ne forte hæc licentia veftra, rit eum qui habet /cientiam,in idôlo recum-bentem : nónne eóftientia eius cum fit infir pnbsp;maædifîcabitur ad manducandum idolothynbsp;ta ? IIEtpcribitinfirmusin tua''fi:ientia’fra-ter, propter quern Chriftus mortuus eft.’Sicnbsp;autem peccantes in fratres , 8c percutientesnbsp;conftientiam corum infirmam:in Chriftumnbsp;peccatis.llQuapropter fi efca fcandalizat fra- Robi.h*^nbsp;trem meum ; non manducabo carncm in æ-ternum,nc fratrem meum feandalizem.
S, Ùon Mcifiehat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yi^um àCorinthijt
putbas coniidnalntttr, yt omntm amputaret effendicitli ouaßone^ Heef ßi'tfui^e liât»nbsp;tnultis probet ar^umentis'. fiel in omne form»nbsp;fe ytrtit^ quo pluret uel Dti cultum aeiducat:nbsp;Cerintbioi txoorundo ud imitationem eoruf»
efl'e.Alligatus es vxoriPnoli qiiærere folutio-nem.Solutus es ab vxore’noli qusrcre vxo-rem. Si autem accepcris vxorcm;non pccca-fti. Et finupferit virgo:fton peccauit.tribuU tioncm tarnen Garnis habebunt huiufmodi.nbsp;Ego autem vobis parco.Hoc itaqucdico franbsp;tres,tempus breueeft:reliquumeft vt amp;qinnbsp;habent vxorcs, tanquam non haben tes fint:nbsp;amp;qui flent,tanquam no fientes : Stquigau-
E tanquam no pofsidentes: Sc qui vtunturhoc olFendicuIum fiat infirmis.Si enimquis vide mundojtanquam no vtantur. prætcric cnimnbsp;figura huius mundi.VoIoautem vos fine lo-licitudine efic. Qin finevxoreeft;folicitusnbsp;eit quæ Dominifunt,quomodoplaceat oeo.nbsp;Q^i autem cum vxore-eft, folicituseft quænbsp;font mundi,quomodo placcat vxori;amp;diui-fuseft. Etmulierinnupta amp; virgo, cogitatnbsp;quæ Domini funt: vt fit landa 8c corpore 8cnbsp;fpiritu. Quæ autem nupta cft, cogitat quænbsp;funt mundi : quomodo placcat viro. Porronbsp;hoc ad vtilitatem veftra dico:n5 vt laqueumnbsp;vobis inijciam^fed ad id quod honeftum eft,nbsp;8c quod facültatero præbcatfine impcdimennbsp;tQ Dominum'obfèruandi’.Siquis autem turnbsp;pe fe videri exiftimatfuper viroine fua^quodnbsp;fit fiiperadulta^Sc ita oportet neri:quodYulc
^alinfladio tnrrunt Mt in agnne certant^ ''nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fttum quoque aitfe domare corptn.
C AP. I X.
A nbsp;nbsp;nbsp;*T On funi liber ? Non fum Apoftolus?
I nónne Chriftura lefiim Dominum noftrumvidi Nónne opus meumnbsp;vos eftis in Domino ƒ gt;Et ’ fi alijs non fumnbsp;Apoftolüs.'lêd tarnen vobis fiim. nam iïgna-culïï apollolarus mei vos eftis in Domino,nbsp;meadefenftoapud eosqui me intcrrogant,nbsp;hæc eft. Nunquid non habemus poteftatemnbsp;manducandi Scbibendi/’Nunquidnon habemus poteftatem mulierem fororem circun-ducédi,ficut amp;cxteri Apoftoli amp; fratres Donbsp;mini,amp; Cephas?Aut egofolus amp; Barnabas,nbsp;non haberqus poteftaté hoc operandi? Quisnbsp;militât fuis ftipendijs voquam^Quis plantatnbsp;vineam:amp;defruAueius noedit?Quis pafcitnbsp;gregem .• amp; de lade gregis non manducat ?nbsp;Nunquid fecundum hominem hxcdico?Annbsp;amp;lexhxcnon dicit? Scriptum eft enim innbsp;B Lege Moyfi. liNonalligabis os bout trituran
*¦* 4-jdlllgdL/19 L/3 U/V/I.IJ kt IkV*4*«** ‘•'r'imVc ^’•NunquiddebobiiscuraeftDeoPanpro-*bo‘c pternos vtiqj*dicir?Nam proptcrnos fcripta |nbsp;fiint.quoniamdebetinfpequiaratjarare;8c
Ad Corinthios. I.
66
omnes facerem faluos. Omnia autem facio propter Euangelium : vt particeps eius effi-ciar.Nelcitisquôdij,qui inftadio currunt,nbsp;omnes quidem currunttled vnus accipit bra-uîum?Siccurritevt comprehendatis.Omnisnbsp;autem qui in agone contendit; ab ominibusnbsp;leabftinet. ßcilli quidem vt corruptibilemnbsp;coronamaccipiant.-nos autem incorrupta.nbsp;Egoigiturfic curro,non quafi in incertum;nbsp;fie pugno,non quafi aerem verberans,led canbsp;ftigo corpus meum,amp; in leruitutem redigo,nbsp;ne forte cum alijs pratdicauerim, iple reprobus efficiar.
5. Commémorations ingrat or ti)n Ittdaorumfrt quenter ob quot;varia feciata à 1)60 punitoru^hosnbsp;à fimilibw abßerret: de tetatisne humana,amp;nbsp;i)eitn tentationibm auxilio'. nonß)lum idoîonbsp;latriafugienda ei^, ßd amp; menfa eorum t^ttinbsp;idoîoihytù quot;veßimtur : tum qnodper hoc quot;vi-deantur aligaididolvsdeferrcquot;. tttm quadßannbsp;dalofint infirmioribus.
CAP. X.
“ “Olo enim vosignorare fratres quo- A
*boc pternos vtiqj*dtcit?Nam proptcrnos Jenpta I niam patres noftri omnes II fub nubc funt.quoniamdebetinfpequiarat,arare;8c fueront,amp;omnes llmaretranfierunt, £xod'î^nbsp;qui trituratjin fefrudus percipiendi. IlSi nos Scilomnes in Moyfe baptizati funt in nube Exod.inbsp;vobis fpiritualia leminauimus : magnum eft amp; in mari, amp; omnes eandem elcam fpirita-fi nos carnalia veftra metamus ? Si alij pote- lern manducauerunt, amp; llomnes eundem po Num.xo.bnbsp;ftatis veftræ participes funt: quare no potiusnbsp;nosPSed non vfi fumus hacpoteftate:ledomnbsp;niafuftinemus, nequod offcndiculum de-e«t. is.a mus Euangelio Chrifti. II Nefeitis quoniamnbsp;quiin läcrario operantur: quæ de ßerarionbsp;cgt;‘;8 funtedunt:gt; amp;’ qui altari deleruiunt, cumnbsp;altari participant? Ita amp; Dominus ordinauitnbsp;ijs qui Euangeliumannuntiantj de Euangelio viuere . Ego autem nullo horü vfus fum.nbsp;Non autem Icripfi hæc, vtita fiant in me;bonbsp;num eft enim mihi magis morirquam vt glo
C riam nieam quiseuacuet. Nam amp; fi euangc-lizauero,non eft mihi gloria;neeeßitas enim mihi incumbittva: enim mihi eft fi non eua-gelizauero.Si enim volens hocago:merccdsnbsp;habeo.fi autem inuitus .-difpefatio mihi crédita eft.Qux eft ergo mcrces mea?Vt Euangelium prædicans,fine fumptu ponam Eua-gelium, vt non abutar poteftate mea in Eua-gelio.Nam cum libereflem ex omnibus,om-nium meftruum feci : vt plures lucrifacere.nbsp;Et fadus fum ludæis tanquam Iudatus:vtlunbsp;dæos lucrarer. ijs quifub lege funt:quafi fubnbsp;lege elfem (cû iplè non elfem fub lege) vt eosnbsp;£) qui fub legeerant, lucrifacerem. ijs qui finenbsp;lege erant tanquam fine lege cflem ('cum fine lege Deino eflem.-ledin legeeflem Chrinbsp;fti)vt lucrifacerem eos qui fine lege erant.nbsp;Faólus fum infirmis infirmus ; vt infirmesnbsp;lucrifacerem.Omnibus omnia fadus furazvt
turn Ipiritalem biberunt ( bibebant autera de Ipiritali, confequente eos, petra autemnbsp;erat Chriftus) fed non in pluribus eorum be Bnbsp;neplacitum eft Deo 7n5 proftrati funt in de-lerto. Hæc autem in figura faóla funt noftri,nbsp;vt non fimus concupifeentes malorum , Hfi- Num.xff.^nbsp;cut amp; illi concupierunt.Neque idololatræ efnbsp;ficiamini,ficut quidam ex ipfis; quemadmo-dum fcriptum eftJISeditpopulus manducare Exod.jt.bnbsp;amp;bjbere,amp; furrexerunt ludere, Nequeforninbsp;cemur: llficutquidam ex ipfisfornicati funt, Num.xj.bnbsp;amp;cecideruntvnadievigintitriamillia.ilNeq5 Nun^n.Unbsp;tentemus Chriftum:ficut quidam eorum tê- Cnbsp;tauerunt,amp; à lerpentibus perierunt. IlNeque Num.i4.fnbsp;murmuraueritis : ficut quidam eorum mur-murauerunt, amp; perierunt ab exterminatore.nbsp;Hæc autem omnia in figura contingebant ilnbsp;lis: Icripta funt autem ad correptionem no-ftram,in quos, fines leculorum deuenerunt.nbsp;Itaque qui lèexiftimat ftare,videat ne cadat.nbsp;Tentatio vos non quot;appréhendât’, nifi huma- »affrdtditnbsp;na. fide!is autem Deus eft ,qui non patietur «•nbsp;VOS tentari fupraid quod poteftis : fed fa-ciet ctiam cum tentatione prouentum, vtnbsp;pofiitisfuftinere. Propter quod charifsiminbsp;mihi,fugite ab idôlorum cul tura.Vt prüdennbsp;tibus loquor : vos ipfi indicate quod dico.nbsp;Calix benedidionis cui benedicimus.-nonnenbsp;comraunicatio Gnguinis Chrifti eft f’amp;pa-nis quern frangiraus,nónne participatio cor-
i poris
Epiftola Pauli
E poris Domini eft? Quoniam vnus panis, v- tern gloria viri eft. Non enim vir ex mulicre niim.corpus mukiftimus.''omnesqui’devnonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—
pane *participamus. Videtelfraelfccundum carnem: nonnequi edunt hoftias, participesnbsp;lt;unt altaris?Qmd ergo?dico quod idolis im-molatum, fit aliquid? aut quod idôlû fitali-quid.’Sed quæ immolât Gentes dæmonijs imnbsp;nrolant, amp; non Deo. Nolo autem vos fociosnbsp;fieri dæmoniorum. Non poteftis calice Domini bibere, amp;calicem dæmoniorum.-nôponbsp;teftis méfie Domini participes efle,amp; menfie
F dæmoniorum. An æmulamur Dominum? Supn.ö.c. jÇyQqyjjfQj.j{ores jUo fumus ? llOmnia mi-£ccle,j7-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non omniaexpediunt. Omnia
mihi licent,fed non omnia ædificant.Nemo' contentiofusefle;nostalem confuetudinem lt;]uod fuum cft quærat:fèd quod alterius.nbsp;Omnequod in macello vænit, manducate;nbsp;nihil interrogantes propter confeientiam .
.a. )!Domini*eft terra,amp; plenitudo eius. Siquis vocat VOS infîdelîum, * amp; vultis irezomnenbsp;quodvobis apponiturmanducare, nihil in-
G terrogantes propter confeientiam . Siquis •'immtlAti- autem dixerit ,Hoc 'immolatum ' eft idôlis:nbsp;nolite manducarepropter ilium qui indica-uit, amp; propter confeientiam .•confeientiamnbsp;autemdico non tuam,fed alterius.Vtquid e-•'idit.y nimlibertas meaiudicaturab’aliena’confci-entia?Si ego cû gratia participo:quid blafphenbsp;Colof.}.c. roorpro eo quod gratiasago?llSiueergo mannbsp;ducatisjfiuebibitis,fiucaliudquidfacitis;omnbsp;niain gloriam Dei facitc. SineofFenfione e-ftote ludæis amp; Gentibus,amp; ecclefiæ Deizfi- di vobiszquoniam Dominus lefus in qua nonbsp;eut 8c ego per omnia omnibus placeo, nonnbsp;quærens quod mihi vtileeft, fêd quod mul-tisjvtfalui fiant.
5. l^ir àperto ,muîier amem 'vdato debet or are lapite. Corinthios reprebendit quod ad cele •nbsp;brandam coenatn dominicain inuieem noex-pe^arent,led interfe dißiderent, referem interim facramenti Entharifiite à Chrißo in-ßitutionem^amp;fcelusacpeenam indigne ad il efcunqueenim manducabitis panem hune,nbsp;lum accedentium.
CA. P. XI.
A quot;TMitatores meieftotc, ficut ScegoChri-« I fti. Laudo autem vos fratrcs,quod per o-mnia mei memores eftis ; 8c ficut tradidinbsp;vobis,præccpta mea tenetis.Volo autem vosnbsp;ïphef.$-e- feire, Ilquod omnis viri caput Chriftus eft:nbsp;caputautem mulicris, vir: caput verô Chri-fti : Deus, Omnis vir orans aut prophetansnbsp;velato capite : deturpat caput fuum. Omnis autem mulier orans aut prophetans nonnbsp;velato capite : deturpat caput füum . vnumnbsp;g cnim eft aefi decaluetur.Nam fi non velaturnbsp;mulier,*tondeatur. Sivcroturpeeftmulie-ri tonderi aut decaluari :velet caput fuum.
?.y. Vir quidem non debet velare caput gt; fuum’;. rit,domi manducet: vt non in iudicium con quoniam imago 8c gloria Dei eft, mulier au ueniatis.Cxtera aût, eum venero difponam.nbsp;S.f'drijt
eft,fed mulierexviro.il Etenim non eft cre- Gene.i.i atus vir propter mulierem : ïêd mulier propter virum.(Ideodebet mulier’poteftatem’ Cnbsp;habere fupracaput*proptcrllangclos.)Verun *?.*^**“nbsp;tarnen neque vir fine muliere: neque mulier hçd^j.a,nbsp;fine viro in Domino. Nam ficut mulier denbsp;virojita 8c vir per mulierem : omnia autemnbsp;ex Dco. Vofipfi indicate; decct mulieremnbsp;non velatam orareDeum ? Nec ipfà naturanbsp;docet vos, quod vir quidem fi comam nu-triat, ignominiaeftillizmulier vero fi comanbsp;nutriat, gloriaeft illi, quoniam capillipronbsp;velamine ei dati funt.*’ Siquis autem videtur D
non habemus,neque ’ecclefia’ Dei. Hocau-tem præcipio; non laudans quod non in me-liuSjfed in deterius conuenitis.Primùm quidem conuenientibus vobis in ecclefiam, audio feifiuras efle inter vos, 8c ex parte credo. Nam oportet 8c hærefes efie:vt 8c qui probatinbsp;funt manifefti fiât in vobis . Côuenientibusnbsp;ergo vobis in vnum,iam noneftdominicamnbsp;cœnam manducare.Vnufquifquc enim fuamnbsp;cœnam præfumit ad manducandum.Etaliusnbsp;quidem efurit: alius autem ebrius eft. Nun- Enbsp;quid domos non habetis ad manducandü 8cnbsp;bibendû?aut ecclefiam Deicontemnitis: 8cnbsp;confunditis eos qui non habent ? Quid di-cam vobis /’Laudo vos in hoc? non laudo.nbsp;Ego enimaccepi à Domino quod 8c tradi-
» de tradebatur ; accepit panem : 8c gratias a-gens fregit,8c dixit,HAccipite 8c manducare, Matt.itf-«nbsp;hoceftcorpus meunirquotTpixTyobis trade-tunhocfacite inmeam commemorationem. 'nbsp;Similiter Sc calicem,poftquam cœnauit, dicens,!!^ calix ,nouum teftamentum eft innbsp;meo fanguine.hoc facite, quotiefeunque bi-betis,in meam commemorationem. Quoti-
8c calicem bibetis: mortem Domini annun-tiabitis, donee veniat, II Itaque quicunque manducauerit panem huncvel biberit calicenbsp;Domini indigne/reus erit corporis Sc fanguinbsp;nis Domini. llProbet autem feipfum homo:nbsp;8c fic, de pane illo edat, 8c de calice bibat.nbsp;Qui enim manducat 8c bibit indigné : iudi- Gnbsp;cium fibi manducat Sc bibit, non dijudicansnbsp;corpus Domini .Ideo inter vos multi infir-mi 8c imbecilles,8c dormiunt multi. Quodnbsp;fi nofmctipfbs dijudicaremus:non vtique iunbsp;dicaremur. Dum iudicamur autem à Domino corripimur,vt non cum hoc mundo damnbsp;nemur.Itaq; fratres mei, cum conucnitis adnbsp;manducandum,inuice expedate.Siquis efii-
Aemulaminiautem charifmara nieliora .Ec
Ad Corinthios. L
J. Karijs danturyariaciufidcmSpirhuifiandi rem tribuendo honorem : Vtnon lit Ichilma (harifinata, ytinmodum htimani corporis ’nbsp;^‘*i/'^fitofingatiir officioamp; mutuafie operanbsp;omnesindigere cognofientes ,mutuo fifoueant'.
amp; ita Chrißwßxprouidit ecclefix de yarijs - hominum fiatibui.
CAP. XII.
A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E fpiritualibus autem,nolo vos igno
rarefratres.Scitis quoniam cum Gen tes eflêtis, ad lîmulachra muta proutnbsp;duccbamini,euntes.Ideo notumvobis facio,nbsp;quôdIlnemoinSpiritu Dei loquens, dicita- —--------------
nâthema'Iefu’.Et nemoporeft dicere , Do- quidomnes virtutes/’nunquid omnes gratia minusiefus : nifî in Spiritu làmfto. Diuifîo- habentcurationumfhunquidomnes linguisnbsp;nés veto gratiarum funt : idem autem Spiri- loquuntur?nunquid omnes interpretantur.'’nbsp;tus.Etdiuifionesminiftrationumfuntiidem 'nbsp;autem Dominus .Et diuilîones operationû adhuc excellentiorem viam vobis demon-funt, idem verô Deus, qui operatur omnia ftro.nbsp;in omnibus. Vnicuique autem datur mani-feftatio Spiritus, ad vtilitatem . Alij quidemnbsp;per Spiritum datur fermo fapientic : alij autem lermo feientiæ,lècunduni eundem Spi-
B ritura:alteri fides in eodem Spiritu .’alij gratia lànitatem , in vno Spiritu : alij operatio virtutum, alij prophetia, alij dilcretio Ipiri-tuum, alij genera linguarum,alij interpreta-£phe'.'^\b’ tio fermonum.IlHæc autem omnia operaturnbsp;vnus atque idem Spiritus, diuidens fingulisnbsp;prout vult. Sicutenim corpus vnum eft, 8cnbsp;membra habet multa,omnia autem membranbsp;corporis cum fint multa, vnum tamécorpusnbsp;funtiita 8c Chriftus. Etenim in vno Spiritunbsp;omnes nos in vnum baptizati fumus,fiue lunbsp;dxi,fiue Gentiles, fiue ferui, fiue liberi: Sc o-mnesin vno Spiritu potati fumus. Nam 8cnbsp;corpus non eft vnum membrum, lèd multa.nbsp;Si dixerit pes, Qupniam non fum manus,nbsp;non lum de corpore: num ideo non eft denbsp;corpore.'’Et fi dixerit auris, Quoniam nonnbsp;fum oculus,non lum decorpore : num ideonbsp;non eft de corpore.'’Si totum corpus oculus:nbsp;vbiauditus ? Si totum auditus; vbi odora-tusNuncautempofuitDeus membra, v-numquodque eorum in corpore ficut voluit . Quód fi client omnia vnum membrfi,nbsp;vbi corpus?Nunc autem multaquidem memnbsp;bra:vnum autem corpus. Non poteft autemnbsp;oculus diceremanui. Opera tua non indi-geo.aut iterum caput pedibus,Non cftis minbsp;hinecelîàrij.Sed multo raagis quæ videnturnbsp;membra corporis infirmiora elfe, necelîàrionbsp;ra funt : 8c quæ putamus ignobiliora membra efie corporis, his honorem abundantio-rem circundamus : 8c qux inhonefta funtnbsp;noftra,abundantiorem honeftatem habent.nbsp;Honefta autê noftra,nullius cgent:lèd Deusnbsp;temperauit corpus j eicuideerat abundatio-
in corporCjfèd idipfiim pro iniiicem fblicita ¦' lint membra.Et liquid patitur : vnum niem-brum:compatiunturomniamerabra.lïueglo pnbsp;riatur vnum membrum; congaudent omnianbsp;membra.llVos autem eftis corpus Chrifti,8c £phe.4.».nbsp;membra dc mcmbro. Et quofdam quidemnbsp;pofuitDcus in ecclelïaprimiim Apoftólos,nbsp;lecundo prophetas, tertio doftores, deindenbsp;virtutes,exindegratias curationum,opitula-tiones, gubernationes,genera linguarum*. *igt;ner{rretttnbsp;Nunquid omnes ApoftolirNunquid omnesnbsp;prophetæ ? nunquid omnes doctores? nun-
5. Oßendit cJjaruatis neceßitatem,ipßus officia^ perpetuitatem , aiprxcelïentiamfuprafidemnbsp;amp; fpem,reliqtia^ tiet dona.
CkP. XIII.
SIlinguishominum loquarSc angclorü, A. charitatem autem non habeam : fadusnbsp;fum velut æs lonans,aut cymbalum tin-niens.Et fi habuero prophetiam,amp;nouerimnbsp;myfteria omnia, amp; omnem fcientiam, amp;. linbsp;habuero omnem fïdem ita vt montes tranf-fcram,charitatem autem non habuero: nihilnbsp;lum.Et fidillribuero in cibos pauperum om ßnbsp;nes facilitates meas, 8c lï tradidero corpusnbsp;meumitavtardeam,charitatem autemnonnbsp;habuero:nihil mihi prodeft, Charitas patiésnbsp;eft,benignaeft;Chariras nonaemulatur,nonnbsp;agit perperam,non inflatin', non eft ambitionbsp;fa, non quærit quæ fua funt,non irritatur,nbsp;noncogitat malummongaudet fuper iniquinbsp;täte: congaudetautem veritati : omniafuf-fert,omnia credit,omnialperar,omniafurt.i-net.Charitasnunquam cxcidit.'lïueprophetic euacuabuntur,lïuelingua: celïabunr,fiucnbsp;feien tiadeftructur.Ex parte enini cognofci-mus, 8c parte prophetamus. Cum autemnbsp;vcneritquod perfedû en:,euacuabitur quodnbsp;ex parte eft .Cum elîèm paruulus :loquebarnbsp;vtparuulus,làpiebam vtparuulus, cogitabanbsp;vt paruulus. Quando autem fadus fum vir; pnbsp;euacuauiquæ erantparuuli. Videmus nuncnbsp;per Ipeculum in ænigmateitunc auté facie adnbsp;faciem.Nunc cognolco ex parte:tunc autemnbsp;cognolcam lîcut 8c cognitus fum. Nunc au- 'nbsp;tem manent,lîdes,fpes,charitas,tria hcc:manbsp;ior autem horum eft charitas.
S. ‘Donum lin^uarum inferiui effe dich dono prophetia, imo inutile fi défit qui interprète-tur tradit ergo eti normam qua htî donh ordinate ytarttur : amp; mulieres in ecclefijs(tiersnbsp;i Z iuiet.
Epift. Pauli
cordiseius raanifefta fiunt;8lt; itacadensin fa ciem adorabit Deum, pronuntias quod verenbsp;Deus in vobis fit. Quid ergo eft fratres ? Ciinbsp;conuenitiSjVnufquiiq; veftrû pfalmû habet,nbsp;dodrinâhabet, apocalypfin habet,linguâ hanbsp;bet intcrprætationé habet:omnia ad ædifica-tionéfiant.Siuelingua quis loquitur:fecun-düm duos,aut vt mulcum tres, amp; per partes,nbsp;amp; vnusinterpretetur.Siautem nonfueritinnbsp;terprcs;taceat in ecclefia ,fibi autctn loqua-tur Deo.Prophetx autem duo aut tres di-cantjamp;cæteri diJudicent.Qu^od fi alij reuelanbsp;turn fuerit (èdéti,prior taceat. Poteftisenimnbsp;omnes per fingulos prophctare:vt onines di-(cant,amp; omnes exhortentur. amp; fpiritus prophetarum,prophctis*fubicdi funt’.Nó enimnbsp;eft diffenfionis Deus,fed pacis:ficut amp; in o-ninibusecclcfijs fandoruniodoceo’.Mulie-res in ecclefijs taceant.non enim permittitur^Gnbsp;eis loquijllèd fubditas efie,ficut amp; Icx dicit. Genef.j.c.nbsp;IlSiquidautcm volunt difcere,domi viros »•Tim.i.J»nbsp;fuos interrogent.Turpceft enim mulieri lo-qui in ecclefia. An à vobis verbum Dejpro-cejsK?autinvos lolos peruènit? Siquis vide-tur propheta efte, autfpiritualis, cognolcatnbsp;quæ fcnbo vobis,quia Domini funt manda-ta.Siquis aütem ignorat,ignorabitur. Itaqucnbsp;fratres æmulamini prophctare ; amp;. loqui lin-guis nolite prohibere. Omnia autem hone-ftè amp; fecundum ordinem fiant in vobis.
5. Chrißum docet à mor tuit refurrexiß'e, multis^ae ac demum Taulonbsp;nbsp;nbsp;ß mini- ,
mum (licit Äfoßolorum aferuiße: ac no-ßram hic aßruit reßtrreÜioncm , amp; ordinem ac modum eius,yna cum dtuerß^reßi-ßiitatorum gloria, non in anima folum,ßd etiam in corpore-.mon autemin rtfurrcQionbsp;neabforbebitur.
C A P. X V.
Otum autem vobis facio fratres E- A uangelium quod prædicaui vobis ,nbsp;quodamp;accepiftis,inquo Seftatis,
ittbet. CAP. X1111.
Edamini charitatem, æmulamini Ipiri-^Stalia:magis autem vt prophetetis. Qu^i *^enim loquitur lingua, non hominibusnbsp;loquitur,fed Deo ; nemoenimaudit. quot;Spiri-tu’autem loquitur myfteria.nam qui prophenbsp;gt;.*• tat.-hominibus loquituroad’ædificationem,nbsp;amp;exhortationein,amp; confblationem.Qui lonbsp;quiturlingua,femetipfumædifîcat : quiauténbsp;prophetat, ecclefiam ædificat. Volo autemnbsp;omnes VOS loqui linguis. magis autem pro-B phetare.Nam maior eft qui prophetat,quàmnbsp;qui loquitur linguismifi forte interpretetur,nbsp;vt ecclefia ædificationem accipiat.Nunc autem fratreSjfi venero ad vos linguisloquens:nbsp;quid vobis prodcro, nifi vobis loquarautinnbsp;reuelatione,aut in ftientia, aut in prophetia,nbsp;aut in dodrinaf’Tamen quæ fine anima funtnbsp;vocem danti3,fiue tibia,fiue cithara: nifi di-ftindione fonituû dederint, quomodo feie-tur id quod canitur, aut quod citharizatur ?nbsp;Etenim fiincertam voce det tuba;quis parabit fe ad bellum ? Ita amp; vos per linguam nifinbsp;manifeftum fermonem dederitis ; quomodonbsp;Icieturid quod dicitur?eritis enim in aera lonbsp;C quentes.Tam multa, vt puta genera lingua-?.». rum funt incgt;hoc’mundo : amp; nihil fine vocenbsp;eft . Si ergonefeiero virtutem vocis, ero einbsp;cui loquor barbarus;amp; qui Ioquitur,mihi barnbsp;barus. Sic amp; vos,quoniam æmulatores eftisnbsp;fpirituum : ad ædificationem ecclefiæ quæ-ritevtabundetis. Etideoqui loquitur lin-gua:oret vt interpretetur. Nam fi oré lingua,nbsp;fpiritus meus orat,mens autem mea fine frunbsp;du eft. Quid ergo eft? Orabo fpintu, orabonbsp;amp; mente:pfallam fpiritu,pfàllâ amp; mente.C«nbsp;quot;t/uûfufplct terum fi benedixeris fpiritu; 'quifupplet lo-idotæ’, quomodo dieet, Amen , fupernbsp;tuara benedidionem ? quoniam quid dicas,nbsp;D nefeit. nam tu qtiidem benegratiasagis .‘fednbsp;alter non ædificatur. Gratias ago Deo meo,nbsp;quod omnium veftrum lingualoquor. Sednbsp;in ecclefia volo quinque verba fenlu meo lo'nbsp;qui, vt amp; alios inftruam ; quàm decern mil-lia verborum inlingua.Fratres, nolite puerinbsp;effici fenfibus,fed malitia paruuli eftote, fennbsp;•fWMj. fibus autem perfecti eftote.In lege*fcriptumnbsp;Ifai£.x«.c. eft , fl Quoniam in alijs linguis Sclabijsalijsnbsp;loquar populo huic: amp;ncc ficexaudient menbsp;E dicit Dominus . Itaque linguæ in fignumnbsp;funt non fidelibus, fed infidelibus ;quot;prophe-tiæ’autem,non infidelibus,fèd fidelibus.Si ernbsp;go conueniat vniuerfa ecclefia in vnum, amp; erunt.Deindevifuseft lacobo. deinde Apo-oranes linguis loquantur,intrent autem idionbsp;tæ.aut infideles,nónnedicent’quód’ infani-tis ? Si autem omnes prophetent, in tret autem quisinfidelisvelidiota: conuinciturabnbsp;omnibus,dijudicaturabomnibus, occulta
per quod amp; faluainini,qua ratione prxdica-uerim vobis fi tenetis,njfi fruftracredidiftis. Tradidienim vobis in primis quod Scaccepi;nbsp;quoniam Chriftus mortuuseft pro peccatisnbsp;noftrislllecnndum feripturas; ßcllquiafepul- iraiaf-n-**nbsp;tus eft,amp;quia refurrexittertiadie,lllêcundû ofeT.n-*quot;nbsp;fi,r’!pturas,amp; llqiiia vifus eft Gephx ; amp;poft loan.io.e-hoc vndecim. Deinde vifus eft plus quamnbsp;quingeniis fratnbus fimul : ex quibus multinbsp;manent vfqueadhuc,quidam autem dormi-
ftolis omnibus. Nouifiimé autem omnium ß tanquam abortiuo,vifus eft amp; mihi.llEgoe- Aâu.iÿ*^nbsp;nim fum minimus Apoftolorû;qui non fùm EpheJ*^'nbsp;dignus vocari Apoftolus,quoniam pcrlêcunbsp;tus (um ecclefia Dei. Gratiaaût Dei fum id
quod
quod fum.’Sc gratia eins in me vacua no fuit, fed abundantius illis omnibus laborauiznonnbsp;ego autem,fed gratia Dei mecum.Siue enimnbsp;ego,fiucilli;fic prædicamus amp; fccredidiftis.nbsp;Si atit Chriftus praedicatur quod refurrexit ànbsp;mortuis .‘quomodo quidam dicuntin vobisnbsp;quoniam refurredio mortuorum no eft ? Sinbsp;autem refurredio mortuorum non eft: neq;nbsp;Chriftus refurrexit. Si autem Chriftus nonnbsp;refurrexij, inanis eft ergo prædicatio noftra,nbsp;inanis eft amp; fides veftra . inuenimur autemnbsp;amp; falfi teftes Deizquoniam teftimonium di-ximus aduerfus Deû,quôd fiiftitauerit Chrinbsp;ftum,quern non fufeitauit fi mortui non re-furgunt.Nam fi mortui non refurgunt, ne-que Chriftus refurrexit . Qi^odfi Chriftusnbsp;non refurrexit; vana eft fides veftra,adhucnbsp;enim eftis in pcccatis veftris.Ergo amp; qui dornbsp;mierunt in Chrifto,perierunt.Si in hac vitanbsp;tantum,in Chrifto iperantes fumuszmiftra-biliores ftimus omnibus hominibus. Nuncnbsp;autemChriftusrefiirrexit àmortuis,primi-tiæ dormientium, llquoniam'quidem’per honbsp;minem mors ; amp; per hominem refurredionbsp;mortuorum. Et ficut in Adam omnes mori-unturzita amp; in Chrifto omnes viuificabun-tur.ll Vnufquifijue autem in fuo ordine,pri-mitix Chriftus ; deinde ij qui font Chrifti,
Colof. I.c. Apec. I. b,nbsp;* entai.
i.The.4.d
tgt;.i. tgt;qui’in aduentumeiusgt;crediderunt’.Dein-D definisz cum tradiderit regnum Deo amp; Patri, cumeuacuauerit omnem principatum amp; poteftatera amp; virtutem . Oportet autemnbsp;Pfal.ioç.a iliumregnarezlldonecponat omnesinimicosnbsp;Hebr.i.d. fub pedibus eius.''Nouifsima’autem inimicanbsp;^•Nanißime deftruetur mors. llOmniaenim fubiecitfubnbsp;Pfilin.R.c. pedibus eius.Cum autem dicat. Omnia fub-Hebr.x.a.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dubio,præter eû qui fubie-
cit ei omnia.Cum autem fubieda fuerint il-li omnia z tune amp; iplêFilius fubiedus erit ei qui fubiecit fibi orania,vt fit Deus omnia innbsp;omnibus . Alioquin quid facient qui bapti-zantur pro mortuis, fiomnino mortui nonnbsp;refurgunt ? vtquid amp;baptizantur pro illis?nbsp;vtquid amp;nos periclitamuromnihora?Quo-•/eeÿter morior *per’ veftram gloriam fratres,nbsp;quant habeo in Chrifto lefii Domino no-ftro. Si (lècundum hominem jadbeftias pu-gnaui Ephefi, quid mihi prodeft, fi mortuinbsp;IGiat-ix a. refurgunt ? II manducemus amp; bibamus,nbsp;Sapicn.i.b ctasenimmoriemur.Nolite leduci, 11 Cor-E rumpuntmores bonos colloquia mala. E-^/«ne.4. uigilate'iufti’.^amp;nolitepeccare.ignorantiam
enim Dei quidam habent. ad reuerentiam ''Jiat.4. vobisloquor.Sed'dicit’aliquis,Quomodo renbsp;*reaiuitt. 8 furgunt mortui quali autem corpore * xc-nient’.'’Infipiens,tu quodleminas non viui-ficatur,nifi prius moriatur.Etquódfèrainas,nbsp;non corpus quod futurum eft lèmînas,red
Ad Corinthios L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;68
nudum granum,vt puta, tritici, aut alicuius exterorura. Deus autem dat illi corpus ficutnbsp;*vult’; amp; vnicuiquefeminum proprium cor- quot;yeluit. 8»nbsp;pus.Non omnis caro,eadem carozfed alia honbsp;minum,alia pecorum,alia volucrum,alia pi-ftium.Et corpora cœleftia, amp; corpora terre-ftria: led alia quidem cœleftium gloria, alianbsp;autem terreftrium.Alia claritasfolis, alia clanbsp;ritaslunx, amp; aliaclaritas ftellarum. Stella e-nim à ftella dilfert in claritate: fic Si. refiirre-dio mortuorum.Seminatur in corruptione;nbsp;fiirgetinincorruptione.Seminaturinignobi Fnbsp;litate.-furget in gloria.Seminatur in infirmi-tatezfurget in virtute. Seminatur corpus a-nimalezfurget corpus fpiritale. Si eft corpusnbsp;anira31e,eft amp; fpiritale,ficutlcriptu eft, liFa- Gene,t.b.nbsp;dus eft primus homo Adam in animam vi-uentem: nouifiimus Adam in Ipiricum viui-ficantem.Sed no prius quod fpiritale eft, fednbsp;quodanimalezdeinde quod fpiritale. Primusnbsp;homo de terra, terrenus ; fecundus homo denbsp;cœlojCœleftis.Qiialis terrenus:rales amp; terre-ni.amp; qualis cœleftis; tales amp; cœleftes. Igiturnbsp;ficutportauimus imaginem rerreni z porte-mus amp; imaginem cœleftis. Hoc autem diconbsp;fratres. quia caro amp; fanguis regnum Dei pofnbsp;fidere non pofTunt, neque corruptio, incor-ruptelam pofsidebit. Ecce myfterium vobisnbsp;dico.Omnes quidem refurgemuszfed non o- Gnbsp;nes immutabimur. In momento,in id'u octinbsp;li,in nouifiima tuba ( canet enim gt;tuba’)amp;: gt;-*•nbsp;mortui refurgent incorrupti; amp; nos immutanbsp;bimur. Oportet enim corruptibile hoc in-duere incorruptionem amp; mortale hoc in-duereimmortalitatem.Cum autem*mortalc *eorruftJinbsp;hocindueritimmortalitatem; tunc fistnbsp;mo qui fcriptus eft.IlAblbrpta eft mors in vi- Bm.er.i.nbsp;doria.Vbi eft mors vidoria tua;’vbi eft morsnbsp;ftimulustuus?Stimulus autem mortis ,pec-catum eft ; virtus verb peccatijiex. lIDeo au- Ifebr.».«!.nbsp;tern gratias qui dédit nobis vidoriam pernbsp;Dominumnoftrum lefum Chriftum.Ita-que fratres meidiledi, ftabiles eftoteamp;im-mobiles : abundantes in opere Domini fem-per,fcientes quod labor vefter non eft inanisnbsp;in Domino.
S. rbidecoUigenda pro Chrifijanü rofolymüagcbantelsemofyna bortatwtf-ßt, commtndatebi'Tïmótheum acStépbanbsp;net familiam : deindeJalutationei fubiun-git.
c A P. X V I.
DEcolIedisautequxfiuntinßndos, A ficut ordinaui ecclefijs Galatix, itanbsp;amp; VOS facite.Per vnam fabbathi vnufnbsp;quilque veftrum apud Ce fêponat,recondensnbsp;quod ei bene placuerit z vt non ciim venero,nbsp;tunccoUedx fiât .Cum autem prxfens fue-
» 3 to;
-ocr page 416-Epiftola Pauli
|
ro quos probauentis perepiftolas, hos mit-tam peifer'regratiam veil:ram in lerufalem. Quod fi dignum fuerit vt amp; ego cam: mecurunbsp;ibunt.Veniam aüt ad vos^ciim Macedoniamnbsp;pertranfiero.nam Macedoniam pertranlïbo.nbsp;g Apud vos autem forfitan manebo,veletiamnbsp;hyemabo : vt vos me deducatis quocunqucnbsp;iero.Nolo enim vos modo in tranfitu vide-re. fpero enim me aliquantulum temporisnbsp;mancreapudvoSjfi Dominus permiferit.Pernbsp;manebo autem Ephefi vfq; ad Pentecoften.nbsp;Oftiumenimmihiapertumeft magnum amp;nbsp;euidens;amp; aduerlarij multi.Si autem veneritnbsp;Timotheus ,videte vt fine nmore fit apudnbsp;vos.opus enim Domini operator,fient amp; e-go.Nequis ergo illura fpcrnat.deducireau-tem ilium in pace;vt veniatad me.expedonbsp;enim ilium cum fratribus.De Apollo autemnbsp;fratre , tgt;vobis notum facio quoniain’,mul-tura rogaui eum vt veniretad vos cum fra-tribus:8i vtiq; non fuit voluntas ei us vt nuncnbsp;veniret. veniet autem'cum ei vacuum fue-ric. Vigilatc, ftatein fide,viriliteragite, Scnbsp;confortamini.omnia veftra in charirate fiât.nbsp;Oblècro autemvos fratres, noftisdomumnbsp;StéphanæSi Fortunati’quoniam funt priminbsp;tiæ Achaiæ, amp; in minifterium fiinâorum ornbsp;diriauerunt (eipfos.-vt amp; vos fubditi fitis eiufnbsp;modi, amp; omni cooperanti amp; laboranti.Gau- Dnbsp;deoautéin præfentia Stéphanæamp; Fortunatinbsp;amp; Achaici, quoniam id quod vobis decrar,nbsp;ipfi fuppleuerunt. refecerunt enim amp; meumnbsp;fpiritum amp; veftrum.Cognofcite ergo qui hunbsp;iufmodi funt. Salutant vos *ecclefiaj Afiae. »„„ntsnbsp;Salutantvosin Domino multum , Aquilanbsp;amp; Prifcillacum domefticaluaecclefia *.Sa-lutant vosomnes fratres. Salutate inuicemnbsp;in olculo fando. Salutatio, mea manu Pau-li.Siquis non amat Dominum nofirum le-fum Chriftum , fit anathema , Maran atha.nbsp;Gratia Domini noftri Iefugt;Chrifti’ vobi-Icum.Charitas mea cum omnibus vobis innbsp;Chrifto lefu.Amen. |
Argumentum in Secundam efißolam ^auli ad Corinthios.
Pollaftam à Corinthijspœnitentiam,confolatoriam(cribiteisepiftolam Apoftolusà Troade perTÎ tum,Et collaudans eos,hortatur ad meliora.contrillatos quidem eos,fed emendatos oftendens.
Epiftola Pauli ad Corinthios
fecunda.
|
S, Oßenda poßolui ex tjuant’js in ^ßa ortii aduerßtatibus eri^uerit eum Dominus,'vt eifnbsp;ipßealios (onlolaretw.deindemamßflans eor-ais ßii acdo^rinalynceritatemfijkndnejuodnbsp;licet iuxta id cfuodpropcßierat ,ad eos no 'vensnbsp;rit,nulla ipfius idatlum eß leuitatez aßerensnbsp;firntam eßefuxprtedicationis '^entatem. CAP. I. |
VLVS Apoftolus lefu chri fti per voluntatem Dei , amp;nbsp;Timotheus frater : ecclefiænbsp;Dei quæ eft Corinthi, cû omnbsp;__nibus fândis quifunr in vni-uerfa Achaia. Gratia vobis amp; paxa Deo Pa-Ephef.i.a; trenoftro. Si Domino lefu Chrifto.llBene-i.l’etr.i.j. Deus Sc Pater Domini noftri lefu in nobis .‘ira Sc per Chriftum abundat con-lolatio nofira . Siue autem tnbulamur,pro ßnbsp;veftra exhortatione Seßlute: *fiuc exhor- *ƒ«? ««ƒ«-ramur,proveftra exhortatione gt; amp; ialute’nbsp;quæoperatur'’tolerantiam’earundem pofiio Utnt,nbsp;num quas Sc nos patimur.-’Sc ipes noftra fir-ma eft’provobis: feientesquod ficut focijnbsp;pafsionumeftis,ficcritis Sc confolationis.nbsp;Nonenim volumus ignorare vos fratres, denbsp;tribulationenoftra, quæ fada eft in Afia,nbsp;quoniam fupra modum grauati fumus fupranbsp;virtutem,ifa vt tæderet nos etiam viucre.Sednbsp;ipfi in nobifmetipfisrelponfum mortis ha-buimus , vt non fimus fidentes in nobis,nbsp;fed in Deo qui fufeitat mortuos, qui denbsp;tanris periculis noseripuit Sc eruittinquem Cnbsp;fperamus quoniam Sc adhuc eripiet , adiu-uantibus Sc vobis in oratione pro nobis : vtnbsp;ex multarum perfonis facierum , cius quæ innbsp;nobis eft donationis,per multos gratiæ agannbsp;turpro nobis . Nam gloria noftra hæc eftnbsp;teftimonium confeientix noftrx , quodnbsp;in fim- Chrifti, pater miftricordiarum , Sc Deus to-tius confolationis,qui confolatur nosin om ni tribulatione noftrazvt pofsimus Sc ipfi conbsp;fblarieos qui in omni preifura funt, perex-hortationem qua exhortamur Sc ipfi â Deo.nbsp;quonûmficuc abundant pafsiones Chrifti |
entes ßtis.Cui a ut cm aliquid''donaftis’:amp; e- C go.Nam amp; ego quod donauijï quid donaui,nbsp;propter vos, in perfbna Chrifti, vt non cir-cumueniamur à fatana. nó enim ignoramusnbsp;cogitationes eius. Cuni venidemautê Troanbsp;dem propter Euangeljum Chrifti,amp;olliumnbsp;mihiapertum eflet in Domino : non habuinbsp;requiéfpiritui meo,eo quod non inuenerimnbsp;Titum fratrem meum, fed valefaciens eis,nbsp;profetäus fumin Macedoniam . Deoautemnbsp;gratias qui Temper triumphat nos in Chn-ftolelu, amp; odorem notitiæ fuæ manifeftatnbsp;per nos,inomni loco.quia Chrifti bonus o- Dnbsp;dor lu mus Deo, in ijs qui lâlui fiunt, amp;inijsnbsp;quipereunt.alijs quidem odor mortis in mornbsp;temialijsautéodorvitæin vitain . Et ad hæcnbsp;quis tam idoneus ? Non enim liimus ficutnbsp;plurimi, adultérantes verbum Dei, fed esnbsp;lynceritate,lêd lïcut ex Deo , coram Deo innbsp;Chrifto loquimur,
5. J^onegetjfipoßolushominumcomendatKnet cùm fru^u^ßult;s^rtxdicaübnii eum cdmtndet'nbsp;multo enim maiori in honore eße debent mininbsp;ßri nouiteßamentide ßiiritus qitàm'yietertinbsp;teßamenti ae literx : ^u 'od ludnet ’Velamennbsp;adhue hdbebantßiper corßum in leclioneßerinbsp;pturarum, quodfide in Chrißum a.ufiertur.
CA.P. 111.
INcipimus iterum nofmetipfoscommen-dare.^aurnunquidegem US (ficut quidam) commendatitijs epi ft olis ad vos, aut exnbsp;vobis.’Epiftola noftra vos eftis,fcriptain cornbsp;dibus noftris, quæ leitur ßclegicur ab omnibus hominibustmanifeftati quod epiftolae-ft is Chrifti,miniftrataà nobis,amp; fcripta nonnbsp;arramento,fed Spiritu Dei viuitnon in tabunbsp;lis lapidcis,fcd in tabulis cordis carnalibus.Finbsp;duciamautetalem babemusper Cliriftumadnbsp;Deum : non quod fufficien tes fimus cogitate aliquid à nobis,qualî ex nobis,led fufhciérnbsp;tia noftra ex Deo eft. qui amp; idoneos nos fe- Bnbsp;citminiftros noui teftamenti;non''litera,fednbsp;Spiritu’.litcraenimoccîdit; Spiritus autemnbsp;viuificat. Quod fi miniftratio mortis literisnbsp;deformatain laj?idibus, fuit in gloria, ita vtnbsp;non poflent intendere filij Ifrael in faciemnbsp;M.oylî,propter gloriam vultus eius,qu3e eua-cuaturtquomodonon magisminiftratio Spinbsp;ritus erit in gloria ? Nam li miniftratio dam- Cnbsp;nationis,tgt;in’gloriaeft:multo magisabundat tgt;.«.
?.I.
“‘o^noui/iis
Ad Corinthios, 1. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6
in limplicitate amp; fynceritate Dei, amp; non in tem. Ideo enim amp; Icripli, vtcognolcam ex-fapientia carnali, led in gratia Dei conuer- perimentum veftrum an in omnibus obedi-lati fumus,inigt;hoc’ mundo: abundantius au- entes litis.Cui autcm aliquid''donaftis’:amp; e- C tem ad vos. Non enim alia Icnbimus vobis,nbsp;quam quæ legiftis amp;‘cognofcitis’. Spero au-tem quod vfque in finem cognolcetis : licutnbsp;cognouiftis nos ex parte, quod gloria ve-ftra fumus, ßcut amp; vos noftra in die Domini noftri lefu Chrifti.Et hacconfidentia vonbsp;lui prius venire ad vos, vc lecundam gratiamnbsp;haberetis;amp; pervos tranlire in Macedonia,nbsp;amp; iterum à Macedoni.1 venire ad vos,amp;à vonbsp;bisdeduci in ludæam.Cum ergo voluiftem,nbsp;nunquidleuitate vfus fum.'’Aut quæ cogito,nbsp;lècûdum carnem cogito, vt fit apud mcEft,nbsp;amp;Non.^ Fidelisautem Deüs,quia fermo no-''Ämo. fter qui quot;fuit’apud vos,non eft in illo Eft amp;nbsp;Non . Dei enim filius lelus Chriftus, qui innbsp;vobis per nos prædicatus eft, per me amp; Syl-uanum amp; Timótheum, non fuit Eft amp; Nó,nbsp;led Eft in illo fuit. Quotquot enim promif-Isiones Dei funt, in illo Eft : ideo amp; per ip-fum,AmenDeo,ad gloriam noftram.Q^i aunbsp;tem confirmât nos vobilcum in Chrifto , amp;nbsp;qui vnxit nos. Deus; qui 8c fignauit nos, 8cnbsp;dedit pignus Spiritus in cordibus noftris.nbsp;Ego autem teftem Deuminuoco inanimamnbsp;meam,quod parcens vobis,n5 veni vitra Conbsp;rinchum.non quia dominamur fidei veftræ:nbsp;led adiutores fumus gaudij veftri. nam fidenbsp;ftatis.
5. Oßendit quod ad ipfios non yenerit ne maioris eßet caufiatrißitix, exhortantquot;Vtnbsp;fiornicarium ilium reeipiant in gratiam'.nbsp;ßmul indicant quodmagno qutdemlabo-re t magno tarnen etiam fiuBu prxdica-uerit, licet pradicationit fiux jragran-tia quibu/dammortit occafio juerit.
CAP. II.
Tatui autem hocipfum apud me ne i-^4terum in triftitia venirem ad vos. Sie-'^^nim ego cotrifto vos : ôc quis eft qui me lætificet, nifi qui contriftatur ex me.’ Et hocnbsp;ipfum fcripfi vobis.-vtnocum Yenero,trifti-tiâ fuper triftitiam habeam, de quibus opor-tuerat me gaudere: confidens in omnibus vonbsp;bis,quia meum gaudium, omnium veftrumnbsp;cft.N.à ex multa tnbulatione 8c anguftia cornbsp;dis fcripfi vobis per multas lachrymas : nonnbsp;vtcontrifteinini, fèdvtlciatis quam chari-tacem habeam abundantius in vobis. Si quisnbsp;autem contriftauit,non mecontriftauit: fednbsp;ex parte,vt non onerem omnes vos. Sufficit minifterium iuftitiæ in gloria. Nam nec glonbsp;illi qui eiufmodi eft , obiurgatio hæc quæ fit rificatum eft , quod claruit in hac parte pro-à pluribus:ita vtecontrario magis donetis 8c pterexccllentemgloriam.Si enimquodeua-confolemini,ne forte abundantiori triftitia cuaturper gloriam eft:multo magis quod manbsp;abforbeatur qui eiufmodi eft. Propter quod net,in gloria eft. Habétes igitur talem fpem,nbsp;obfecro vos vt confirmetis in ilium charita- multa fiducia vtimur : Sc non 11 fîcut Moylès £xo.j4.d»nbsp;i 4 ponebat
-ocr page 418-5.
Epift. Pauli
ponebat velamen fiiperfaciem fuam:vt non intenderent filij Ifrael in faciem eius quod
D euacuatur, fed obtufi funt fenfus eorum.Vf-quein hodiernum enim diem, idipfum velamen in ledione veteris teftamenti ma-net non reuelatum ('quoniam’in Chrifto euacuatur ) fed vfque in hodiernum diem,nbsp;cum legitur Moyfes, velamen pofitum eftnbsp;fuper cor eorum . Cum autem conuerlusnbsp;fuerit ad Dominum : auferetur velamen.nbsp;Ioan. 4.c. II Dominus autem , Spiritus eft . Vbi autemnbsp;Spiritus Domini: ibi hbertas. Nos vero ora-nes,reuelata facie gloriam Domini fpeculannbsp;tes ; in eandem imaginem transformamur ànbsp;claritateinclaritatera, tanquam à Domininbsp;Spiritu.
5. Q^od foncera Âpoflolorum prtedicaiione 'Verbum Dei omnibus manißßatum ei^,nbsp;prxterquam ijs , quorum memes excacatetnbsp;funf.qubdmulta aduerfapatiamur ^po^o-li nunquam tarnenfuccumbanf. momentaneanbsp;autem tribulatioparit magnam eeterndmqutnbsp;gloriam.
CAP. Illi.
Deo habentes hanc miniftrationcm: iu-I xta quod mtfericordiam conlecuti fu-mus,non deficimus, fed abdicamus occulta dedecoris, non ambulantes in aftutia, neque adultérantes verbum Dei, fed in ma-nifeftatione veritatis commendantes nof-metipfos ad oninem confeientiam homi-num coram Deo. Quod ft etiam opertumnbsp;eft Euangelium noftrum : tn ijsqui pereuntnbsp;eft opertum , inquibus Deus huius feculinbsp;excæcauit mentes infidelium,vt non fulgeatnbsp;•ew.i. *illuminatioEuangelij gloriæ Chrifti, qui
B eft imago Dei. Non enim nofmetipfos præ-dicamus, fed lefum Chriftum Dominum onoftrum’; nosautem, feriios veftrospernbsp;lefum . quoniam Deus qui dixit de tene-rgt;.ii. bris lueem lplendefcere.[gt;''ipfc’illuxir in cor amp; no perfpecie ) audemusautem,amp; bonamnbsp;dibus noftris ad illuminationem feientiæ voluntatem habemus magis peregrinari ànbsp;tlaritatis Dei, in facie Chrifti lefu . Habe- corporc,amp; præfèntes elfe, ad Dominum. Etnbsp;musautem thefàurum iftiim in vnfts fiótili-bus:vt fublimitas ftt virtutis Dei, amp; non exnbsp;nobis. In omnibus tribulationcm patimur,nbsp;fed non anguftiamur;aporiamur,fed non de-
C ftituimur:perfècutionempatimur;fèdnon *hamililt;t- dcrclinquimur : * deijcimur, fèd nonperi-mur,fed»ogt;i mus.’fèmper mortificationem lefii in corpo-an/uadimur n ¦ rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
renoftro circunrerentes, vt amp; vita lefuma-niferteturin corporibus noftris. Sempere- médamusnos vobis,fèdoccaftonédamusvo nimnosqui viuimus ,in mortem tradimur bis gloriadi pro nobis: vthabeatis ad eos quinbsp;propter lefum : vt amp; vita lefu manifeftetur in facie gloriatur, amp; non in corde.Siue enimnbsp;in carne noftra mortali. Ergo mors in nobis mente quot;excedimus’, Deo : ftue fobrij fumus,nbsp;operatur,viraautem in vobis.Habêtes autem vobis Charitas enim Chrifti vrgetnosrxfti-Pfila.»i$. eundem fpiritum fidei,ftcut fcriptü cft,ll Cre mates hoc,quonu fi vnus pro omnibus mor-tuus
didi,propter quod locutiîs fuin:amp; nos credi-mus propter quod amp;Ioquimur:lcientesquo-niam qui fufcitauit lefum, amp; nos cum lefu fufcitabit amp; conftituet vobifcum. Omnia e-nim propter vos:vt gratia abundans,permulnbsp;tos in gratiarum adione,abundet in gloriam *nbsp;Dei. Propter quod non deficimusïed licetnbsp;is quiforis eft nofterhomo corrumpitur,tarnen is qui jntus eft renouatur de die in dié.nbsp;Id enim quod in præfenti eft momentanesnbsp;amp;leue tribulationisnoftræ, fiipra moduninbsp;in fublimitate æternum gloriæ pondus ope-raturigt;in’nobis,non contemplantibus nobisnbsp;quæ videntur,fed quæ non videntur.Qipae e-nim videotur temporalia (unt; quae autemnbsp;non videntur æterna funt.
Excertaß;efuturagloria dcjjderat
Itabfolui à(orpore, cum abler iliafrui non poßintßmper autem cupietes Chrißo omniumnbsp;iußo iueliciflacere, dam fuis diJiipuHs occa-Jionem de ipfsgloriddi cor am aduerfarijs: amp;nbsp;legationepro Chißo fungrntes,neipßim lt;jui-dem Chrißum,quern pnedicant, ©• cuius mornbsp;te reconciliatus cß Deo mundus, iamfecun-dum tarnsm nouerunt,
CAP. V.
SCimusenim quoniam ft terreftris do- A mus noftra huius habitationis difloluanbsp;tur, quod ædificationem ex Deo habe-mus, domum non manufadam æternam innbsp;coelis. Nâ amp;in hoc ingemifcimus,habitatio-nem noftram quae de cœlo eft,fuperindui cunbsp;pientes : ft tarnen veftiti, non nudi inuenia-mur.Nam amp;qui fumusinhoc tabernaculo, ‘nbsp;ingemilcimus grauati'.eoquodnolumus ex-poliarijfedfuperueftiri, vt abforbeaturquodnbsp;mortale eft, à vita. Qui autem efftcitnos innbsp;hoc ipfum,Deus,qui dedit nobis pignus Spinbsp;ritus. Audentes igitur fem per , Sifeientesnbsp;quoniam dum fumus in corpore, peregrina-mur à Domino (perfidem enim ambulamus
B
ideo contendimus^fîue abfênteSjfiue præfen tesplacereilli.llOmnes enim nosmanifefta-ri oportet ante tribunal Chrifti, vt référâtnbsp;vniifquifque propna corporis, prout gelsit,nbsp;ïîuebonum nuemalii.Scientes er^o timoré
. i **
Domini hominibus luademus: Dcoautera roanifefti fumiis.Spero autem amp; inconiciennbsp;tijs veftris manifeilosnos efle.NÔ iterum cô
Ad Corinthios, II.
tuns eft,ergo omnes mortui funt.amp;pro om enim eftis templum Dei viui.’ftcut dicit Denibus mortuus eft Chriftus:vt amp; qui viuûr, iamnó ftbi viuat,lèdei quiproipfts mortuusnbsp;eft amp; refurrexir. Itaque nos, ex hoc neminenbsp;nouimus lecundum carnem. Etft cognoui-mus lecundum carné Chriftum: lêdnûciamnbsp;non nouimus. Siqua ergo in Chrifto nouanbsp;iraiæ.45.e creatura: liVeteratranfterunt.eccefadafuntnbsp;AjXJC. Xt.bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
j-j omnia noua. Omnia autem ex Deo qui nos reconciliauit libi per Chriftum; Stdedit nobis minifterium recociliationis. quoniaqui-dem Deus erat in Chrifto mundum reconcinbsp;lians fibi,non reputans illis deiida iplorum,nbsp;amp;pofuitin nobis verbum reconciliationis.nbsp;Pro Chrifto ergo legatione fungimur, tan-quam Deo exhortante per nos. Obfecramusnbsp;pro Chrifto, reconciliamini Deo. Eum quinbsp;non noaerat peccatum, pro nobis peccatumnbsp;fecit:vt nos efficeremur iuftitia Dei in ipfo.
S. Exhortât urne acceptam negligant gratiam, eßendem quantum laborauerit quot;Vtprobatumnbsp;je Tiei minißrum exhiber et, amp;admonensnbsp;maconui^u e^tonjortio infidelium ßpa~nbsp;rentur.
CAP. VI.
A A Diuuantes autem’exhortamur, ne
ZA in vacuum gratiam Dei recipiatis. cedoniam, nullam requiem habuit caro no-»‘•4P.C. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lAitenim , IITemporeaccepto exau-
diui te;amp; in die lalutis adiuui te. Ecce nunc tempus acceprabile : eccenunedies falutis.)nbsp;a. Ilnemini dantes vllam offenftonem , vt nonnbsp;vituperetur minifteriü noftrum : led in omnibus exhibeamus nofmctiplos ftcut Dei minbsp;niftros,in multa patietia,in tribulationibus,nbsp;in necefsitatibus, in anguftijs, in plagis, innbsp;carceribus, inleditionibus, in laboribus, innbsp;vigilijs,in ieiunijs,in caftitate, in fcientia,in
do, incharitatenonfida, inverbo verita-tis, in virtute Dei, per arma iuftitiæ à de-xtris,amp; à finiftris,per gloriam amp; ignobilita-tem, per infamiam amp; bonam famam : vt fe-dudorcs amp; veraces : ftcut quiignoti amp; co-gniti.-quaft morientes,amp; ecce viuimuszvt ca ftigati,amp; no mortificati:quafitriftcs,fempernbsp;autem gaudentes; ftcut egentes, multos autem locupletantes ; tanquam nihil haben-C tes, amp; omnia poßidentes. Osnoftrum patetnbsp;ad VOS Ô Corinthij,cor noftrum dilatatüeft.nbsp;No anguftiamini in nobis:anguftiamini autem in vifeeribus veftris. Eandem autem hanbsp;bentes remunerationem (taquam filijs dico)nbsp;dilatamini amp; vos. Nolite iugum ducere cumnbsp;infidelibus. Quæ enim participatio iuftitiænbsp;cum iniquitate?aut quæ focietas luci ad te-nebras.'’ auté conuentio Chrifti ad Be-i.Cor ’ dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fideli cum infideli?Qui au
' tem confenfus templo Dei cum idolis? iTVos
US, flQuoniam inhabitabo in illis:8c inaaibu Leui.îS.U labo.amp; ero illorum Deus : 8c ipfi erunt mihinbsp;populusJlPropterquodexire de medio eorü, lûiæ.p.anbsp;amp;fèparaminij dicit Dominus: amp;immüdumnbsp;ne tetjgeritis;amp; egorecipiam vosJlSc ero vó lere. jt.a,nbsp;bis inpatrem;S£ voscrins mihiin filios amp; fi-lias dicit Dominus omnipotens.
5. Ofiendtt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quato amore Corinthioi
fro[lt;iqitatur,lt;^ quantum de correct a ipßrum Attain ma^nt^Juis tribulationibin gaitdtumnbsp;acceferit, quatumue bonum.pepereriï tr'tfiiüa,nbsp;qtiam exfua acceperantepijlola.
CAP. VII.
As ergo habentes promißiones cha- A rifsimi,miidemus nos ah omni inquinbsp;namento carnis amp; fpiritus,perficien-tes fàndifîcationé in rimore Dei.Capitenos.nbsp;Neminem læftmus, neminécorrupimus,neminem circumuénimus.Non ad condemna-rioné*dico. prædixicnim quódin cordibusnbsp;noftris eftisad commoriendum 8c ad conuinbsp;uendü.Malta mihi fiducia eft apud vos, mulnbsp;ta mihi gloriatio pro vobis:repletiis fum connbsp;/o]atione;fuperabundogandioin omni tribunbsp;lationenoftra. Na amp; cüm venifl'cmus in Ma B
ftra, fedomnem tribulationem paßi fumus; foris,pugnæ:intus, timorés. Sedqtiiconfo-latur humiles, conlolatus eft nos Deus, innbsp;aduentu Titi. Non lolilm autem in aduentunbsp;eius,fed etiam in confolatione,qua confola-tuseft in vobis, referens nobis veftrum defynbsp;derium,veftrumfletum, veftram æmulatio-né pro mejta magis vt gauderem. Quoniara qnbsp;amp; ft cotriftaui VOS in epiftola, no me pteni-tet ; amp; ft pœniteret, videns quod epiftola il-B longanimitate , in ftiauitate, in Spiritu fan- la(amp; ft ad hora)vos contriftauit. nunc gau-deo:non quiacontriftatieftis, fèd quiacon-triftatieftisadpœnitentiam.Côtriftaticnimnbsp;eftis iecundum Deum,vt in nullo detrimen-tum patiaminiex nobis. IIQuæ enim fecun- t.p«. j.«.nbsp;dum Deum triftitia eft, pœnirentiam infä-lutem ftabilem operatur : fyculi autem trifti-tia,mortem operatur.Ecce enim hoc ipfum,nbsp;lecundura Deum contriftari vos, quàntamnbsp;in vobisoperaturfolicitudinem.fed defen-fionem, fed indignationem, led timorem,nbsp;fed defyderium, fed æmulationem, led vin-diftam.in omnibus exhibuiftis vos, in con-taminatos elfe negotio . Igitur amp; fi fcripfinbsp;vobis, non propter eum qui fecitiniuriam,nbsp;nec propter eum qui paflus eft ; led ad ma-nifeftandam folicitudinem noftram quamnbsp;habemus pro vobis’coram Deo, ideocon- »aJyehó,nbsp;folati fum us . In conlblatione autem no- Dnbsp;ftra ,abundantius magis gauift fumusfupernbsp;gaudioTiti, quia refedus eft fpirituseiusnbsp;ab om-
nis noftræ, in banc gratiam quæ miniftratur à nobis ad Domini gloriam , amp; deftinatam Dnbsp;voluntatem noftram. deuitates Eocene quisnbsp;nos vituperet in hac plenitudine quæ miniftratur à nobis.ltProuideinus enim bona nonnbsp;folùm coram Dco,fed etiam coram Eoinini-bus. Milimus autem cum illis amp;fratrem no-
noftri Apoftoliecclefiarum,quot;gloriæ’Chrifti. •gltria. Oftenfionem ergo quæ eft charitatis veftrænbsp;5c noftræ gloriæ pro vobis, in illos oftendi-te in facie ecclefiarum.
5. Trofequitur hortando adelsemoßynamprom -ptè amp; abundanter tribuendam : admonens ne ex hoc inopiam mentant, fed diuina fidantnbsp;prouidentia : yariofque recenft illiuieleemo-fyna frublui.
CAP. IX.
NAmdeminifterioquodfitinfàndos: A ex abundant! eft mihi feribere vobis.nbsp;Scio enim promptum animum ve-ftrum:pro quo de vobis glorior apud Mace-dones, Qu^oniam 8c Achaia parata eft ab an-no.prætento, 8c veftra æmulatio prouocauitnbsp;plurimos.Mifi autem fratres:vt ne quod glonbsp;riamurde vobis, euacueturin hacparte, vtnbsp;(quemadmodum dixi)parati fîtis:necùm vcnbsp;nerint Macedones mecum,8c inuenerint vosnbsp;imparatos,erubcfcamus nos,vtnon dicamusnbsp;vos in hac fubftantia. Necefîàrium ergo exi- Bnbsp;ftimaui rogarc fratres vt perueniant ad vos.
Epift. Pauli
ab omnibus vobis.Et liquid apud illû de vo- dem fufcepit:fcd cum fblicitioreflet^fua vo-bis gloriatus fum,non fum cófufus.-fêd fîcut luntate profedus eft ad vos. Mifîmus etiam omnia vobis in veritatelocuti fumus, ita Sc cum illo fratrem^cuius laus eft in Euangelionbsp;gloriatio noftraquæfuitadTitum , veritas per omncsecclefîasinon fblùm autenijfed Scnbsp;fadaeft,8cvifceraeius abundantius in vobis ordinatuseft abecclelîjscornes peregrinationbsp;funnreminifeentis omnium veftrû obedien-tiam,quomodo cum timoré 5c tremoreexeenbsp;piftis ilium. Gaudeo quôd in omnibus con-fido in vobis.
5. Hortatur eos ad eleemojÿnam fauperibM qui lerololymii agehant protnpto animo tri-buendam, tum '^acedonum lommendaùone,nbsp;turn Chrifiiexem^io’.admonens yt quodiam ftrum, quem probauimus in multis fæpe fo-dudumfacerepïofofuerant^idnunipro luiûfhcÂtam efleinunc autêmultô folicitiorem,nbsp;que facultatepraßenf. tÿ minißros collaudat confidentia multa in vos, fîue pro Tito quinbsp;quos adeam mittitcolligenda,, gaudensquod eft locius meus Sc'in vos’adiutor^fiue fratres *'gt;‘yoiis.nbsp;'Tittu bumanèfucïit abeiiacceptu^.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noftri Apoftoli ecclefiarum,quot;gloriæ’Chrifti.
CAP. VIII.
A Otum autem facimus vobis fratres gratiam Dei quæ data eft in ecclefijsnbsp;Macedoniæ quod in multoexperi-mento tribulationis abundantiagaudij ipfb-rum fuit,5c altiftima paupertas eorum abun-dauit in diuitias limplicitatis eorum.quia fe-cundùm virtutera(teftimonium illis reddo)nbsp;8c fupra virtuté voluntarij fuerunt,cum raulnbsp;ta exhortatione obfècrantes nos gratiam 8cnbsp;communicationé minifterij quod fit in San-dos.Et non fîcut fperauimus,fèd fèmetipfosnbsp;dederûtjprimùm Domino, deinde nobis pernbsp;voluntatem Deiâta vt rogaremus Titum,vtnbsp;quéadmodum cœpit, ita Sc perficiat in vobisnbsp;etiam gratiam iftam . Sed fîcut in omnibusnbsp;abundatis fide 8c fèrmone,8c fcientia,8c om-'^gt;•lt;5’. ni folicitudine, oinfuper’Sccharitateveftra
® in nos,vt 8c in hac gratia abundetis.Nô qua-fî iraperans dico.* led per aliorum folicitudi-nem etiâ veftræ charitatis ingenium bonum comprobans . Scitis enim gratiam Domininbsp;noftri lefu Chrifti, quoniam propter vos e- 8c præparent repromiftam benedidioné hacnbsp;genus fadus eft,cûmefîetdiues:vtillius inor paratara elîefîc, quafîbenedidionem, nonnbsp;pia vos diuites clîetis.Et cofilium in hoc do; tanquam auaritiam.Hoc auté dico,Qui par-hocenim vobis vtile eft, qui non folùm fa-cere,fèd 8c veile cœpiftis ab anno pnore.-nûcnbsp;verô 8c fado perfîcitervt quéadmodum pro-ptus eft animus voluntatis : itafîtSeperfi-ciendi ex co quod habetis. Si enim voluntasnbsp;prompta eft;fecundùm id quodhabet, acce- autem Deus omnem gratiam abundarc face-ptaeft, non fècundum id quod non habet, re in vobis ; vt in omnibus fèmper omnemnbsp;Non enim vt alijs fit remifsio, vobis autem fufficientiam habentes, abundetis in omnenbsp;tribulatio:fêd exæqualitate.In præfènti tempore, veftra abundantia,illorum inopia fup-plcat: vt 8c illorum abundatia veftræ inopiænbsp;fît fuppleraentum,vt fiat æqualitas,fîcut ferinbsp;ExoJ.Kî.d ptum eft, liQui multùnTnonabundauit;8cnbsp;çjyj modicû ,non minorauit.Gratiasautemnbsp;Deo,qui dédit eandem fblicitudinem pro vo
ce feminat, parce amp; nietct:amp; qui feminat in benedidionibus, debenedidionibus amp; me-tet. Vnufquifque prout deftinauit in corde Cnbsp;fuo:non ex triftitia aut ex necefsitate. Ilhila- Ecele.jj.fcnbsp;rem enira datorem diligit Deus . Potens cft
opusbonum, ficutfcriptumeft, IlDifperßt pfai.;.k dédit pauperibus; iuftitiaeius manetin'aeternbsp;num’.Quiautem adminiftrat(êmenfèmina- p‘nbsp;ti;amp; panem ad manducandum prxftabit, amp;nbsp;raultiplicabit fernen veftrum t amp; augebitin-crenicnta frugum iuftitiæ veflræ* vt in omninbsp;bus locupletati abundetis in omnem fimpli-bisin corde Titi^quoniamexhortationé qui- citatc^qua; opérâtur per nos gratiarum adio-ncm
I
-ocr page 421-AdCofinthios IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;71
nem Deo.Quoniam minillerium huiiis of- in vobis magnificari lècundum regulam no-ficij, non folùm fupplecea quæ défunt Gn- ftramin abundantiam , etiam in ilia quÆvl“ étis, lèdetiam abundat per multas gratiarum tra vos fiinr euangelizare, non in aliéna re-aéliones in Domino , per probationemmi-nifterij huius glorificâtes Deum in obediennbsp;tia confelsionisveftræinEuangelium Chrinbsp;fti,amp; fimplicitate communicationis in illos,nbsp;amp; in omnes, amp; in iplbrum oblêcratione pronbsp;vobis, delyderantium vos propter eminentem gratiam Dei in vobis . Gratias Deo fli-per inenarrabili dono eins.
5. Incipit fuam aperire fotefiatem é exantla-tos pro Chrido laboresf rafterpßudafoßolos, qui ipfumdeprimentesamp;abei^umpradiean-tesßru^um fradicationis ei us imfediehant.
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C A P, X.
A 'T Plê autem ego Paulus oblècro vos per
I raanfuetudinem amp; modeftiam Chri --^fti , quiinfaciequidem humilis fum inter vos, ablèns autem confido in vobis. Ro-go autem , ne prxfens audeam per earn con-fidentiani quaexiftimorauderein quofdam: qui arbitrâtur nos ranquam lècundum car-nem ambulemus . In came enim ambulantes, non lècundum carnem militamus. Namnbsp;arma militix noftræ non carnalia funt : lednbsp;potentia Deo ad dellrudionem munitio-num,confiliadeftriientes, amp;omncm altitu-dinem extollentem le aduerfus Icientiamnbsp;® Dei , amp; in captiuitatem redigentes omnemnbsp;intelledtum in oblequium Chrifti,amp; in prónbsp;ptu habenres vlcilci omnem inobedientiam,nbsp;cum implcta fuerit veftra obedientia . Qiixnbsp;fecundum faciem flint videtc. Si quis cofiditnbsp;fibi, Chrillile elTeihoc cogitet iterum apud ad minifterium veftrum.Etcum elTtm apudnbsp;fe,quia ficiit ipfe Chrilfi elh ita amp; nos.Namnbsp;amp; fi amplius aliquid gloriatus fuero de potenbsp;Rate noftra, quam dedic nobis Dominus innbsp;ædificationem ,amp; non in deftruAionem ve-(3 ftram; non erubefcam. Vt autem nonexi-llimer tanquam terrerc vos per epifto’asnbsp;(quoniam quidem epillol.T,inquiunc,grauesnbsp;lunt amp; fortesiprxfentia autem corporis infirnbsp;nia,amp; fermo contemptibilis)hoc cogitet quinbsp;eiufmodi eft,quiaquales fumus verbo per e-piftolas abfentes, tales amp; praelentes in fado.
Non enim audemus inlèrereaut comparare li,transfiguranteslèin ApoftolosChriRi.Et nosquibufdam , qui lèiplôs commendant:nbsp;ledipfi in nobis nofmetiplbs metientes, amp;nbsp;comparantes nofmetiplbs nobis, Nos autemnbsp;non in immenfum gloriabimur: Hied lècundum menfuram regulx, qua menfus eft no-bis Deus , menfuram pertingendi vfque adnbsp;D VOS. Non enim quafi non pertingentes adnbsp;vos, fi-iperextendimus nos. Vlque ad vos e-iiim peruênimus in Euangelio Chrifti: nonnbsp;in immenlum gloriâtes in alienis laboribus:
Ipem autem habentes crelcentis fidei veftrx, bor.Libeter enim fulFertis infipietes; cG fitis ipfi
gula, in ijs quæ prépara ta funt gloriari.llQui i.Cor.i.cî, autemgloriarur;in Dominoglorietur. Non gnbsp;enim qui fèipfum commendaCj ille probatusnbsp;eftJed quem''Deus’commendaf.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘'Dtmînus.i
S, quot;Pröfter ffeudapoßolos feruertentes Tauli frtedicationem metuens Corinthijsfißedit quanbsp;re nihil julftdij ah eis ac(cferit:dtinde'Vt oßenbsp;dat flus ßdei fihi trihuendum eße quam Ulis,nbsp;ßtareienfet encomia:amp;frimum aduerfa quanbsp;ferpeßus eflfradicando Chrißifidem,élabores acjoliciiudmes.
CAP. XI.
Tinam (uftineretis modicum quid A infipientiæ meætfed amp; fùpportatcnbsp;me.Aemulor enim vos Deiæraula-tione.Defpondienim vos vniviro,virginemnbsp;callam ex Inhere Chrifto. Timeo autem nenbsp;ilfîcur fèrpeiis Heuam /eduxitafturia fiia: ita Gene. j. ainbsp;corrnmpâtur lènfus veftri, amp;excidantà fininbsp;plicitate qiiæ eft inChrifto.Nam fiis qui venbsp;nitjalium Chridum prxdicatquem non prænbsp;dicauimuSjaut alium Ipiritum accipitis quenbsp;non accepiftis.quot; autaliud Euangeliiim quodnbsp;non recepiHis.rede pareremini.Exiftimo e-nim nihil meminus fecifîèà magnis Apoftonbsp;lis.Nam etfi imperitus lèrmone, fèd non Ici- gnbsp;entia.in omnibus aurem manifeftati fumusnbsp;vobis.Aut nunqiiidpeccatum feci,meipfumnbsp;humiiianSjVt vosexakemini.’qiioniam gratis Euangeliiim Dei eiiangelizaiii vobis.’ A-lias ecclelias expoliaui,accipiens llipendiumnbsp;vos,amp; egereminulli oneroftis fui. nam quodnbsp;mihi deerat/uppleuerunt fratres qui vene-runt à Macedonia:amp; in omnibus fine onerenbsp;me vobislcruauijSc leruabo.Eft veritas Chri Qnbsp;fti in me^quoniam hæc gloriatio non infrinnbsp;getur in me in regionibiis Athaiæ .Quare.'’nbsp;quia non diligo vos.'Deus fcit.Quod autemnbsp;facio.-Sc faciam,vt amputem occafionem co-rum qui voluntoccalionem ; vtinquoglo-riantur, inueniantur ficut amp; nos. Nam e-iufmodi plêudapoftolij funtoperarij fubdo-non mirumnpfe enim làtanas transfigurât lenbsp;in angelum lucis. non eft ergo magnû fi mi- pnbsp;niftri eins transfigurentur velut miniftri iu-ftitix; quorum finis erit Iccundum opera ip-forû.lterum diCo, (nequis meputet infipiennbsp;té elle: alioquin velut infipientéaccipite me,nbsp;vt 5c ego modicn quid glorier)quod loquor,nbsp;no loquor lècundû quot;Deum’, lèd quafi in in- foeminSa*nbsp;fipicntia,in hacfubltantia gloriæ.Qupniam Enbsp;multi gloriâtur lècundû. carné.-amp; ego gloria-
Epiftola Pauli ’
ipfiGpientes . Suftinetisenim fiquisvosin detgt;in’me,autaliquidaudit ex me.Etnema- gt;•$; fcruitutem redigit, fiquis deuorat, fiquis ac- gnitudo reuelationum extollat me,datus eftnbsp;’ cipit,fiquis extollitur, fiquis in facie vos ca;- mihi ftimulus carnis meæ angelus fâtana;,vtnbsp;dit. Secundum ignobilitatem dico,quafi nos mecolaphizet. Propterquod ter Dominum Cnbsp;**•*• infirroifuerimusgt;inhac parte.’In quo quis rogaui.vtdilcederet à me:amp;dixir mihi,Suffinbsp;audet(in infipientiadicojaudeo amp; ego .He- cit tibi gratia mea.na virtus,ininfirmitatcpernbsp;bra:ifunt:amp;ego. Ifraelitæ funt:amp; ego . Se- ficitur.Libenterigiturgloriaborin infirmitanbsp;menAbrahæ funt:amp;ego . Miniftri Chrifti tibus meis, vtinhabitetin mevirtus Chriftinbsp;funt, C.amp;ego’(vt minus làpiensdico) plus Propter quod placco mihiin infirmitatibüs,nbsp;ego : in laboribus plurimis, in carceribus a- in contumelijs,in neceftitatibus, in perfecu-F bundantiuSjin plagis fupra modum, in mor- tionibusjn anguftijs pro Chrifto. Cû enim
quot; nbsp;nbsp;nbsp;¦ infirmor.tuncpotens fum.
Faftus fum infipiês:vos me coegiftis.Ego j) enim à vobis debui cSmendari. Nihil enimnbsp;minus'fui’ab alijs qui funt fupra modura A-poftoliitametfi nihil fum.Signa tamen’Aponbsp;ftolatus mei’fada funt fiiper vos in omni panbsp;tientia, in fignis amp; prodigijs amp; virtutibus.nbsp;Quideft enim quod minus habuiftis præcsnbsp;tens ecclefijs .-nifi quod ego ipfè non graua-ui vos?Donate mihihanc iniuriam.Ecceter Enbsp;tio hoc paratus fum venire ad vos: amp; nó erônbsp;grauis vobis. Non enim quæro quæ veftranbsp;funt.'fed vos. Nec enim debét filij parentibus
plè
mihi ftimulus carnis meæ angelus fâtanæ,vt
Deut.»î.a, tjbus frequenter .A ludaris quinquies, llqua-Aûo.iÂ.e. dragenas,vna minus, accepi.IlTervirgis cæ-Aao.i4.c. fusfum, Ilfemellapidatus turn , liter naufra-Ado.xz.a. gium feci, noéle amp;. die in profundum maris fui, initineribus ßepe, pcriculis fluminum,nbsp;periculis latronum , periculis ex genere, penbsp;riculis ex Gentibus, periculis in ciuitate,pe-riculis in folitudine,periculis in mari,pericunbsp;lis in falfis fratribus, in labore amp; ærumna, innbsp;vigilijs multisjn fame ôefiti, in ieiunijs mulnbsp;tis,in frigore amp; nuditate. præterilla quæ ex-trinfecus funt; inftantia mea quotidiana,fo-C licitudo omnium ecclefiarum . Q^is infir-matur, amp; ego non infirmor? Quis fcandali- thefaurizare.Ted parentes filijs.Ego autem li-zatur, amp; ego non vror.'’Si glonari oportet: bentifsimê impendam amp;fuperimpendaripfenbsp;qux infirmitatis meæ funt gloriabor . Deus pro animabus veftris : licet plus vos diligensnbsp;amp; pater Domininoftri lefu Chrifti, qui eft minus diligar.Sedefto.ego vos nongrauaui:nbsp;benediclus in fecula,{cit quod non mentior. fed cum eftem aftutus, dolo vos cepi. Nun-
Afto.j.d. IIDamafcipræpofitusgentis Aretæ régis, cu- quid per aliquem corum quos mifi ad vos, ftodiebat ciuitatem Damafeenorum, vt me circunueni vos.'’Rogaui Titum;amp; mifi cum Fnbsp;comprehenderet ; amp; per feneftraminfpor-
? .4. tarn dimiflus fum per murum , amp;gt;fic’ ef-fugimanuseius.
S. barratfa^asfil)ianteannos.\j^. diuinas yifiones,nbsp;nbsp;nbsp;de dato fibi carnifflimulo,eßen
des qubdeum copulerint ytß laudaret quum ab illt^ fotiui debuißet commendari propternbsp;accepta ab ipß beneßeia pro quorum falutenbsp;adhuc immolariparattne^fed metuit ne adnbsp;eos ''Venicns inueniat aliquot diffenfonibw a-lijfqüeyitijs adhucinuolutos.
CAP. XII.
A- nbsp;nbsp;nbsp;Iglonarioportet(nonexpeditquidcm)
quot;^Sveniam autem ad vifiones amp;reuelatio-
Afto.ÿ.a. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nes Domini. IlScio hominem in Chri
fto, ante annos quatuordecim (fiue in corpo-rCjOelcioifiue extra corpus,ne(cio.Deus leit) raptum huiufmodi vfque ad tertium cœlum.nbsp;Et feio huiufinodi hominem (fiue incorpore, fiueextra corpus,neftiö : Deus feit)nbsp;quoniam raptus eft in Paradifiim : amp;audi-uit arcana verba jquæ non licet hominilo-_ qui . Pro huiufinodi gloriabor; promeau-tem nihil gloriabor, nifi in infirmitatibusnbsp;meis . Nam amp; fi volucro gloriari, non eronbsp;infipicns : veritatem enim dicam. parco au-
•w.u tem ; ne quis*mecxiftiraet fupra id quod vi-
illo fratrem. Nunquid Titus vos circumue-nit/’nónneeodé S'piritu ambulauimusPnón-« neijfdem veftigijsf’Olim putatis quod cxcu-femus nos apud vos^Coram Deo, in Chri-ftoloquimur.-omniaauré charifsimi propternbsp;ædificationcm veftram.Timeo enim nefortenbsp;cü venero, nó qiiales volo inucnia vos: amp; e-go inueniar à voois, qualé nó vultis.ne forté Gnbsp;contentiones,æmulationcs,animofitatesjdifnbsp;fèntiones,detra£fcioncs, fùfurrationes, infla-tiones,fèditioncs fint inter vos.nc iterum cünbsp;vcnero, humiliet me Deus apud vos ; amp; lu-gcam multos ex ijs qui ante peccaucrunt, amp;nbsp;nonegerunt pœnitentia fuperimmunditianbsp;Scfornicatione amp; impudicitiaquageflcrüt,
5. ComminAwr 'tjs quilgt;eccaueruni, quo adfce-nitentiamprouocet^ne adi^ßs '^eniens coga~ tur feutre eos ca^igare datafit à Chrißo po-tefiattjcuiut yertutem merito delerent inft-^dit^ generalem exhortatio-nem,amp;falutationes.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cap. x 111.
ECce tertio hoe venio ad vos : In ore duorum vel trium teftium ftabitom- Deut.iji-'’nbsp;ne verbum.Prædixi amp;prædicovtpraf-
lens •, Scnuncablèns ijs qui ante pcccaue- Heb.io.«» runtamp;cæteris omnibus ,quoniam fi veneronbsp;iterum^no parcam, An experimentum qux-rids
Ad Corinthios. IT.
ritis eius qui 117 me loquitur Chriftus : qui in vobis non infirmatur, fed porens eft innbsp;® vobis ? Nam amp; fi crucifixus eft ex infir-mitate : fèci viuic ex virtute Dei . Nam amp;nbsp;quot;yMinus.ÿ nos infirmi fumus in illo : fèd quot;viuemus*nbsp;«.Cor.ii.f. cumeoex virtute Dei in vobis . llVofmet-ipfbs tentate fi eftis in fide : ipfi vos probate. An non cognofcitis vofmetipfos quianbsp;Chriftus lefusin vobis eft? nifi Fortèrepro-• Spero autem quód’cognofcitis’quianbsp;nos non fumus reprobi.Oranius autem De-um vt nihil mali faciatis: non vtnos probatinbsp;appareamus, lèdvtvos quod bonum eft fa-ciatis, nos autem vt reprobi fimus. Non e-nim poflumus aliquid aduerfus veritatem;
fed pro veritate . Gaudemusenira quoniam. nos infirmi fumuSjVos autem potentes eftis.nbsp;Hoe amp;oramus, veftram confummationem.nbsp;Ideo hæcablèns fcribo : rt non præfens du^nbsp;dus agam fècundum poteftatem quam Do-minus dédit mihi in ædificationem j amp; nonnbsp;indeftrudionem.Decætcrofratresjgaudete:nbsp;perfedi eftoteiexhortamini, idem fapite:pa-cero habete, amp; Deus pacis amp; diledionis ericnbsp;vobifeum. Salutate inuice in ofculo laudo.nbsp;Salutant vos omnes fandi. Gratia Domininbsp;noftri lefu Chriftb amp; charitas Dei, amp; cora-municatio fandi Spiritus fit cum omnibusnbsp;vobis.Amen.
in epi/lolnm ^auli ad Galatas,
G A L ATÆjfunt Græci.Hi verbum veritatisprimùmab Apoftoloacceperunt,(èdpoftdifeeflumeius, tentati fun: à falfîs apoftolis vt in Icgem amp; circuncilionem verterentur. Hos Apoftolus reuocat adnbsp;dem veritatis.fcribens eis ab Ephefo.
Epiftola Pauli ad Galatas.
S. T^ftrehenJit Galatas Äpoßoltu quidaldù-aß ^srmißrint à yernatequam ab ipß acce-p?rant,quumßla hac tenenda fit, eamqus no ab hominefia per Chrijlireuslationem ipfidi-dicerit’.^ tantaßoUrtiapoßea illam doetterit,nbsp;quanta ipfam antea impugnabat. addes quo-modo ipfient Dens ad euangelt^ndum fi-gregautrit,
CAP. I.
‘ts
f^AVLVS Apoftolus non ab horainibus nequeper homi-^Jnem, fed per lefiim Chriftü,nbsp;amp; Deum patrequifufeitauitnbsp;__eum à mortuis,amp; qui mecum funt omnes fratres.Ecclefijs Galatiar. Gratianbsp;vobis amp; pax à Deo patre amp; Domino noftronbsp;lefu Chrifto,qui dedit femetipfum pro pec-catis noftris vt eriperet nos depræfenti fecu-lo nequamjecundum voluntatem Deiamp;Panbsp;tris noftri.-cui eft gloria in fecuJa feculorum.nbsp;Amen.
Mirorquod fictam cito transferiminiab CO qui VOS vocauit in gratiam Chrifti, in a-liud Euangeliü:quod noneft aliud,nififiintnbsp;aliq ui qui vos conturbant, amp; volunt couer-tere Euangelium Chrifti. Sed licet nos, autnbsp;angelus decœlo euangelizct vobis praster-quam quod euangclizauimus vobis,anäthc-ma fit.Sicur praediximus, amp; nunc iterumdi-co . Siquis vobis cuangelizauerit pratter idnbsp;quod accepiftis^ anathema fit « Modo e-
nim hominibus fuadeo^an Deo.’ An quatro hominibus placere . Si adhuc hominibusnbsp;placerem , Chrifti feruus noneflcm.No-tumenim vobis facio fratres Euangeliumnbsp;quod euangelizatumeft à me, quia non eftnbsp;fecundiim hominem. (ineque enim ego ab i.Cor.if.anbsp;homincaccepi illud, neque didici: fed pernbsp;reuclationem lefu Chrifti . Audiftis enim Cnbsp;conuerfationem meam aliquandoinludaif-mo , quoniam fupra modum perlequebarnbsp;ecclefiam Dei , amp; expugnabam illam , amp;nbsp;proficiebam in ludaifmo fupra multos coæ-taneos meosin genere meo , abundantiusnbsp;æmulatorexiftens paternarum mearum tra-ditionum. Cum autem placuitei quime fè-gregauit ex vtero matris meæ , amp; x^ocauicnbsp;per gratiamfuam, vtreuelarct Filium fuumnbsp;in me, vt euangelizarem ilium in Genti-bus, continuo , non acquieui carni amp;ßn-guini, neque venilerofolymamadantccef-fores mcos Apoftolos. fed abij m Arabiam, Dnbsp;amp; iterum reuerfiis fum Damafeum . Deinde poft annos tres veni lerofolymam vi-derc Petrum . amp; manfi apud eum diebusnbsp;quindecim.Aliumautem Apoftolorum yidinbsp;neminem : nifi lacobum fratrem Domini.nbsp;Qux autem fcribo vobis : ecce coram Deo,nbsp;quia non mentior. Deinde veni in partesnbsp;Syriac amp; Cihciæ.Eram autem ignotus facienbsp;ecclefijs Iudxæ,quat erant in Chrifto.tan-tùra autemauditum habebant, Quoniam qui
per-
Epift. Pauli
quod ex operibus legis non iuftificabituro- Roœa.j.c mniscaro.ilQuôd fi quærentes iuftificari innbsp;Chrifto , inuenti fumus 8c ipfî peccatores:nbsp;nunquid Chriftus peccati minifter eft ? Ab-fît.Si enim quæ deftruxi, iterum hæc ædifîco:nbsp;præuaricatorem me conftituo.Ego enim pernbsp;legem,legi mortuus fum,vt Deo viuâ;Chri-fto confîxus fum cruci. Viuo autem, iam nônbsp;ego.'viuit verô in me Chriftus. Quôdautemnbsp;nuneviuoin carne; in fîde viuo filij Dei,quinbsp;dilexitme, 8ctradiditfemetipfum pro me.nbsp;Nonabijcio gratiam Dei. Si enim perlegeranbsp;iuftitia,ergo gratis Chriftus mortuus eft.
5. Sicut lAhrabte ita ôrpoßeris,non ex legis o-peribwßed exfide in C^iflum datus ritusfanÜusißibditi autem legi, quum nemonbsp;prafiet legem,maledi^i fitnf. fed banc maledinbsp;Hionem Cbriflus in fe fufâfiens, nos ab ea liber auit i promifsioncs'yiero faHat Abrabxpernbsp;fidem complentur , licet interim lex tanquamnbsp;pxdagogus data fuerit, quee non poter at i ufii-ficare.
CAP. III. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A
Infènftti Galatæ,quis vos fafeinauit non’obedire’veritati, ante quorum Vertiert,«»nbsp;oculos lefiis Chriftus profcriptus
gt;7. * mit Orts efnbsp;ß-igt;
perfèquebaturnos aliquando^nunceuange-lizat fidem, quam aliquando expugnabat.ôc in me clanficabant Deum.
5. 'Paulin euangelij yerùatem libéré fernher do ~ cuit inter Gentet, approbatibM idfrimts A-nihilad illud addentibui,fed Paunbsp;lùtn in j'ocium recipientibtn : qui etia ftalàmnbsp;rejnehendit Ce^hatn,ojlendens quad non ex legis operibu« quifquam iujîifitetur,fedperfidem in Chrijlum.
CkP. IT.
A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Einde poft annos quatuordecim, ite-
I Brumafcendi lerofolymam ciimBar-
¦ naba, afliimpto Si Tito. Afcendi au-tem fècundum reuelationem:amp;contuli cum illis Euangelium quod prædico in Gentibus,nbsp;fèorfum autem ijs qui videbaturo-'aliquid ef-fè : ’ne forte in vacuum currerem aut cucur-rilîèm. Sed nèq; Titus qui mecum crat, cûmnbsp;effet Gentilis j copulfus eft circuncidi;cgt; fed’nbsp;propterfubintrodudosfalfbs fratres qui fubnbsp;introierunt explorare libertatem noftram,nbsp;quâhabcmus in Chrifto lefu^vt nos infèruinbsp;tutem redigerent.Quibus neq; ad horam ccfnbsp;firaus'fubiedioni.-’vt veritas Euangelij per-maneat apud vos.Ab ijs autem qui videban-
Colof.j.d
Aâu.io.e i.Petr.t.e.
^Pttrus.
Deu.io. d car.ellealiquid(qualesaliquando fuerintjoi-a.Pa p.c. Hilmeaintereft.llDeusperfonâ hominis no lobj'^ b’ accipitjmihi enimqui videbanturcffoali-Sapic.lt;s.[gt; quid’, nihilcontulerunt. Sedecontràcùmnbsp;Romri b vidifTent quôd creditum cftmihi Euange-Ephe.tî.b. lium præputij, ficutPetro circûcifionis(quinbsp;enim operatus eft Petro in Apoftolatum cirnbsp;cuncifionis : operatus eft amp; mihi inter Gentes) amp;cùm cognouifTentgratiam quæ datanbsp;eft mihijiacôbus 8c Cephas,8c lohanes, quinbsp;videbantur columnæ eflè, dextras dederuntnbsp;mihi 8c Barnaba’,focietatis:vt nos in Gentes,nbsp;ipfî autem in circuncifionem:tantùm vt paunbsp;perum memoresefiemus. quodetiam folici-tus fui hoc ipfum facere. Cûm auté venifletnbsp;*Cephas’Antîochiam:in facié ei reftiti, q uianbsp;reprehéfibilis erat .Prius enim quàm veniréc
C quidam àlacôbo,cum Gentibusedebatxùm aût veniflent,fubtrahebat 8c fègregabatfe,timens eos qui ex circuncifione crant.Et fimunbsp;lationi eins confènferunt cæteri Iudæi;ita vtnbsp;8c Barnabas duceretur ab eis in illam fimula-tionem. Sed cura vidifîèra quôd nô redè aranbsp;bularent ad veritatem Euangelij , dixi Ce-phæ coràm omnibus , Si tu cura ludaeus fis,nbsp;gentiliterviuis, 8c noniudaicè? quomodonbsp;Gentes cogis Iudaizare?Nos natura Iudjei,8c Icfu : vt pollicitationera Spiritus accipia-no ex Gentibus peccatores . Scientes autemnbsp;quôd no iuftificatur homo ex operibus legisnbsp;^credili- nifî per fidem lefu Chrifti ; 8c nos in Chri-
ww.i. fto lefu'credimus’, vtiuftificemur ex fide _________________________ __________
Chrifti, 8c non ex operibus legis .* propter dicit,Etfèrainibus,quafîinmultis,fèdquafî in vno
eft, in vobis crucifixus? Hoc fold m à vobis volo dilcere. Ex operibus legis SpiritS acce-piftis,an ex auditu fîdeiPSic ftulti eftis,vt cunbsp;fpiritu cœperitis, nunc carne confumraemi-ni.’Tanta pafsi eftis fînecaufâ? fî tarnen finenbsp;caufà.Quiergo tribuit vobis Spiritum, 8c o-peratur virtutes in vobis : ex operibus legis,nbsp;an exauditu fidei? Sicut*,(IAbraham credidit V'^^^***nbsp;Deo, 8c reputatum eft illi ad iuftitiam. 'Co- Gcnê.i$.bnbsp;gnofcite’ergo quia qui ex fide funr,ij funt fi- jnbsp;lij Abrahae. Prouidens autem fcripturaquianbsp;ex fide iuftificat Gentes Deus; praenuntiauit ‘«•4-Abrahar,llQuia benedicétur in te omnes Gé- ®nbsp;tes. Igirur qui ex fide funt,benedicentur cum £«quot;44.5*nbsp;fideli Abraham. Qmcunqj enim exoperibusnbsp;legis funt : fub maledido funt. Scriptum eftnbsp;enim, l/Maledidusomnisquinonperman- De«t.i7-‘*nbsp;ferit in omnibus quae fcripta funt in libro Ienbsp;gis, vt faciat ea. Quoniam autem in lege ne-I mo iuftificaturapudDeum,manifeftum eft;
llquiaiuftusexfide'’viuit’.Lexautê non eft Abaeu.x.« ex fide;fèdllQm fecerit ea,viuet in illis.Chrinbsp;ftus nos redemit de maledido legis , fadusnbsp;pro nobis maledid:um(quia fcriptüeft, llMa Leuit.i’-»nbsp;ledidusomnis qui pendet in ligno)vt inGénbsp;tibus benedidio Abraha: fieret in Chrifto
mus perfide. Fratres (fècundum Hominem C dico^litamen hominis cofirmatum rcftamé- Hebr,,.J-tû nemo fj?ernit,aut fiiperordinat. Abrahaenbsp;didæ funtpromißiones.-amp; fèmini eius. Non
Ad Galatas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yj
elementa,quibus dentio feruirevültis.’Dies obfèruatis,8c menfes,amp; tempora, amp;annos.nbsp;Tiroeovos ,ne forté finecaufàlaborauerimnbsp;in vobis. Eftote ficut ego, quia amp; ego ficutnbsp;vos : fratres, obfècro vos . Nihil me læfifiis.
in vno,Et femini tuo, qui eft Chriftus.Hoc autem dico,tcftamentum confirmatû à oeo:nbsp;quæ poft quadringétos amp; triginta annos fa-lt;fta eft lex, non irntum facit ad euacuandamnbsp;promilsionem. Nam fi ex lege hæreditas,ianlnbsp;nô ex promifsione.Abrahæ autem per repro- Seitis autem quia per infirmitatem carnis e-
mifsionem donauit Deus. Quid igitur lex.’ uangelizaui vobis iampridem : amp; tentatio-P*’lt;’p':e''quot;trangrelsiones’pofita eft,donee vc- nem quot;veftram’incarne mea, non ipreuiftis niret fernen cui promilerat: ordinata per art- neque refpuiftis, fed ficut angelüm Dei excenbsp;, gelosin manumediatoris. Mediatorautem, piftisme,ficutChriftum lefum.Vbieftergonbsp;vnius non eft. Deus autem vnus eft. Lex er- beatitudo veftral’Teftimonium enim perhinbsp;go aduerlus prorailîa Dei.’Abfit. Si enim da- beo vobis quia fi fieri po flêt, oculos veftrosnbsp;ta effet lex quæ poflèt viuificare.- verè ex le- eruifletis, amp; dediffetis mihi. Ergo inimicu«nbsp;ge efîètiuftitia.Seddcôclufitlcriptura omnia vobis fadus fum verum dicens vobis? Aemu Cnbsp;fub peccatoivt promilsio ex fidelefu Chri- lantur vos non bene;fed excludere vosvo-ftidareturcredentibus.Prius autem quàm ve lunt, vtillos æmulemini. Bonumautem æ-niret fides:fublege cuftodiebamurconclufi,nbsp;in earn fidera quæ reuelanda erat. Itaquelex,nbsp;pædagôgus nofter fuit in Chrifto : vt ex fidenbsp;iuftihceraur.At vbi venitfides: iam non fumus fub pædagügo.Omnes enim filij Deic-ftis perfidem in Chrifto lefii. llQuicunqje-nim in Chrifto baptizati eftis.-Chriftum in-duiftis. Non eft ludæus nequeGræcus ,nonnbsp;eft feruus neque liber, non eft mafculusneque fœmina.Omnes enim vos vnum eftis innbsp;Chrifto lefu. Si autem vos Chrifti: ergo fernen Abrahæ eftis, fecundum promifsionemnbsp;hæredes.
J. Ante Chrifium natum ludeei, in modu ha- uitutem generans: quæ eft Agar (Sina enim, redkadhucparuuli,fiub lege continebantur, mons eft in Arabia : .qui coniundus eft ei,nbsp;tanquamfitb tutore: tonaturautemeosale-gts Jeruitute reuocare , quumfide acceperintnbsp;filiorum adoptione,iommemorAns quantofer-uore ipfitm acpradicationem ipftw antea ac-ceperant : amp; fimul ad hot typum adferens denbsp;duobui Abrahafilijs, duo tefiamenta defii-gnantibttf. per quoddocet legit amulatores anbsp;Chrifti hareditateeijeiendos.
CAP. 1111.
I Teo autem , quanto tempore hæres I ïparuulus eft, nihil differt à feruo,nbsp;ciim fit dominus omnium , fed fubnbsp;futoribus amp; adoribuseft vfquead præfini-tum tempus à patreiita amp;nos, cümefîemusnbsp;paruuli,fub dementis mundi eramus feruiennbsp;tes. At vbi venit plenitudo temporis, mificnbsp;Deus filium fuumfadum ex muliere,fadumnbsp;fub lege; vt eos qui fub lege erant redimeret,nbsp;vtadoptionem filiorum reciperemus. Quô-
* Dei, niam autem eftis filij*: mifit Deus Spiritum filij fui in corda veftra daman tern , Abba,nbsp;Pater. Itaque iam non eft feruus, fed filius.nbsp;Quod fi filius: amp; hæres per Deum; Sed tuncnbsp;quidem ignorantes Deum, ijs qui natura nonbsp;flint dij,feruiebatis.Nunc autem ctirn cognonbsp;g ueritis Deum, imo cogniti fitis à Deo : quo-modo conuertimini iterii ad infirma amp; egena
mulaminiin bonofèmper ; amp; non tantum cum præfens lum apud vos.Filioli mci,quosnbsp;iterum parturio,donecformetur Chriftus innbsp;vobis.Vellem aût cfïe apud vos modô,amp; munbsp;tarevocem meam ; quoniam confundor innbsp;vobis.Dicite mihi qui fublege vultis efle,le-gem nonlegiftis Scriptum eft enim quoniam Abraham duos filios habuit : vnum denbsp;ancilla,amp;vnum délibéra. îlSed qui de ancil-la, fècundum carnem natus eft : (Iqui autem Gene.si.a,nbsp;délibéra, per repromifsionem .quæ funtpernbsp;allegonam dida . Hæcenim funtduo tefta-menta.Vnum quidem'à’monte Sina, in fer- «i»
quæ niinceft lerufalcm ) amp;fèruit ciim filijs fuis.Ilia autem quæ furfum eft lerufàlem, libera eft:; qiiæeft maternoftra, Scriptum eftnbsp;eninijllLætare fterilis : qux non pans:erum-peamp; clama,quaî non parturtszquia multi filijnbsp;defêrtæ, magis quàm eius qux habet virum.nbsp;lINos autem fratres fecundum Ifàac promif- Rom.p.b,nbsp;fîonis filij fumus.Sed quomodo tûcis qui (è-cundum carnem natus fuerat,perfèquebaturnbsp;eum qui lecundura fpiritumûta amp; nunc. Sednbsp;quid dicit fcriptura?IIEijce ancillam amp; filium G«ne.it.a.nbsp;eius. non enim hæres erit filius ancillæ cuninbsp;filio liberæ.Itaque fratres, non fumus ancil-lae filij,fèd hberæ.-quialibertatc Chriftusnosnbsp;liberauit.
Qw legis operibus iuflificaricupitexpers ef^, fruBus Clirifii,in ejuo necprodti^àrcunàfianbsp;necprapuiium, fia fides '^iua\ hortatur ergonbsp;yt caueant àfidüBoribui ,fludeant^mututtnbsp;dile^ioni : caro autemfiemper repugnansfii-ritui trahit ad carnis opera, qua fiparant ànbsp;regno calorum ; fiiritus yero adfert fru^usnbsp;quibus illud confiequimur,etiamfi kgis operanbsp;nonprafiemus. cap* y.
Täte : amp;. nolite iterum iugo feruitutis iContineri. IlEcce ego Paulus dico vobisnbsp;quoniatn fi circuncidamini, Chriftusnbsp;vobis
s.
Epiftola Pauli
|
vobis nihil proderinTcftificor auteni riirfus Omni homini circuncidenti fê,quoniam de-bitoreft vniiierße legis faciendæ . Euacuatinbsp;eftisàChrifto , quiin lege iuftificamini-ànbsp;gratia excidiftis . Nos enim fpiritii, ex fide,nbsp;îpem iuftitiæ expeÄamus . Nam in Chriftonbsp;lefu neque circnncifio aliquid valet, nequenbsp;præputiumzlèd fides qux per charitatein openbsp;ratur.Currcbatis benè:quis vos impediuit vcnbsp;C0 ritati non obedirer'*.Perfuafio, *n5 eft ex eonbsp;*Adrc quot; qui vocat vos. llModicum fermentiim totamnbsp;i.Cor.s.b. mafiàm corrumpir. Ego confidoin vobis innbsp;Domino, quôd nihil aliud lapietis.-qui auténbsp;conturbat vos, portabit iudicium,quicunq;nbsp;eft ille.Ego auté fratrcs, fi circuncifionéad-hue prxdico :quid adhuc perfecutionem pa-rnbsp;tior.'’ Ergoeuacuatumeft fcandalumcrucis.nbsp;Vtinâ amp;ablcindâtur qui vos coturbant.Vosnbsp;enimin hbertatem vocatieftis fratres : tan- C tùm nelibertatem in occafionem detiscar-nfs,led percharitatem’feruiteinuiccm.Om-Leuit.i9.d nis enimlexinvno Icrnioneimpletur, Il Dili Mict.ii.d,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f • rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I J r ges proximum tuuin iicut teiplum. Q^ou n inuicem mordetis amp;comeditis: videtc ne abnbsp;Mar. ii.c. inuicem confummamini . Dicoaût: IlSpi-îar^j^îV rituambulate,amp;delyderia Garnis non perfi-Rom.i^.d. cietis.Carocnim concupifeitaduerfus Cpiri-i.Pet. 1. c. fpiritus autem aduerfus camera, hæc e-nim fibi inuicem aduerfàntur :¦ vt non quæ-cunq; vultis,illa faciatis.Q^ôd fi Ipirituducinbsp;minnnon eftis fublege. Manifefta funtauténbsp;opera carnis, qux funt fornicatio,imraundi-gt;.p. tia,!gt;impudicitia,’luxuria, idolorû (cruitus,nbsp;veneficia, inimicitix,conte.ntiones, xmuli-tiones,irx,rixx,diHentiones,fèéix, inuidix,nbsp;homicidia,ebrietates,commclîâtiones,amp; his P fimilia . qux prxdico vobis , ficutprxdixi, quoniam qui talia agunt, regnum Dei nonnbsp;conlèquentur. Frudus auté Spiritus eft:cha-riras,gaudium,pax,patientiajbcnignitas,bo-nirasjonganimitas, manfuetudo, fideSjmo-déftia,continentia,caftitas.Aduerfus huiuf-modinon cft lex. Qui auté funt Chrifti,car-nem fuam crucifixerunt cum vitijs amp; con-cupilcentijs.Si viuimus lpiritu:fpiritu 8camnbsp;bulemus.Non cfficiamur inanis glorix cupi-di,inuicé prouocantes, inuicem inuidentes. |
S. Cum îjumilhate iuuandui efifroxtmw, nec uliorum laudes curandxtßmperijue lent Qpe~nbsp;randum e^^yt temporeßto metamw yitamnbsp;teternam .^R^urÇum monet '^t caueant àfedu~nbsp;Horilta, qui cùm legemJuadeant, ipfi illamnbsp;nonolCeruant : quot;Pauluiautem infolo Chrifionbsp;truiipxogloriatur , adquemneccireuncißonbsp;net praputium quitquamfaciunt. CAP. VI. ^Ratres amp; fi prxoccupatus fuerithomo in aliquo delicto, vos qui fpirituales e-ftisjhuiufmodi inftruitc in fpiritu leni-tatis,côfyderans teipfiimjneamp;tu tcnteris.Alnbsp;teralterius onera portate: amp; fie adimplebitisnbsp;legé Chrifti. Nam fiquis exiftimat fe aliquidnbsp;elîêjCum nihil fit-.ipfelèfeducit.Opusaût fuûnbsp;probet vnufquifq;,amp; ficin fêmetiplo tantumnbsp;gloriam habebit,amp;nô inaltcro.llVnufquifq; Bnbsp;enira onus fiium portabit.Communicetau- 'nbsp;rem is qui catechizatur*verbo,’eiqui fecatc-chizatjin omnibus bonis. Nolite errare.De-us non irridetur.Q^x enim lèminauerit ho-moihxc amp; meter. Quoniam qui feminat innbsp;carnefua;de carne amp; metet corruptioné.quinbsp;aût feminat in fpiritu.-de fpiritu meter vitamnbsp;xternam.llBonum autemfacientes,nonde-ficiamus . tempore enim fuo meremus nonnbsp;déficientes. Ergo dum tempus habemus,ope qnbsp;remurbonumad omnes, maximé autem adnbsp;domeftitosfidei.Videte quahbus hteris Icri-pfi vobis mea manu. Quicunq;*volunt pla- •;«*»nbsp;cere in carne;hi cogunt voscircuncidi,tantûnbsp;vt crucis Chrilli perfecutionem non patiannbsp;tur.Nsq; enim quicircunciduntur,legcm eunbsp;ftodiunt.led volunt vos circuncidi:vt in carnbsp;ne veftra glorientur.Mihi aût abfit gloriari, Dnbsp;nifi in cruce Domini noftrilefu Chrifti:pernbsp;quem mihimundus crucifixus eft,amp; egonbsp;mundo. In Chrifto enim lefu neque circunnbsp;cifio aliquid valet,neq; prxputiurri.-lèd nouanbsp;creatura. Et quicunque hanc regulam fecutinbsp;fuerint,pax fuperillos,amp;mifericordia,amp; fu-per llrael Dei. De extero nemo mihi mole-ftusfit.egoenimftigmata Domini lefuinnbsp;corpore meo porto. Gratia Domini noftrinbsp;lefu Ghrilli cum fpiritu veftro fratrcs. A- men. |
lt;ijlrgumentum in epißolam T^auli ad Epheßos,
E P H E s n,funt A fiant. Ht accepte verbe veritatis perlliterunt in fide. Hoi colhudat Apoftolu» ,lcri* tens ets à Roma,de carcere, per Tychicum diaconum.
EpiHo«
\
-ocr page 427-EpiftolaPauli ad Ephefios.
74
|
S. Deum benedicit poflolus, quipradeßina-tos plurimis,ijßjjiemaximisper Chrißum fi-lium affeeit benefitijs; agitque Deogratias ob fidem ac dile^ionem Epheforum ergaproxi-mos, or ans yt perfeUam adipifeantur fapien -tiam : oßendens etiam Chrißi à mortuis fuf-citati exaltationem , qui conßitutuiei^ caputfuper omnem eccleftam, CAP. I. AVLvs Apoftolus lefu chri fti per voliitatem Dei : omninbsp;bus Gndis qui funt Ephefi 8cnbsp;fidelibus in Chrifto lefu Granbsp;tia vobis amp; pax àDeopatre i.Cor.i.a. noftro, 8c Domino lefu Chrifto. IIBenedi-uPetr.i.a. Deus 8c Pater Domini noftri lefu Chri fti, qui benedixit nos in omni benedidioncnbsp;Ipirituali, in coeleftibus,in Chrifto.-ficut elegit nos in ipfo ante mundi coftitutionem, vtnbsp;effémusfàndi 8cimmaculatiin cofpedueiusnbsp;in charitate. Qui prædeftinauit nos in adoptions filiorum, per lefura Chriftû,inipfum:nbsp;fecundum propofitii voluntatis fuæ,inlau- B dem gloriæ gratiæ fuæ,in qua gratificauit nos p-.i. in dileélogt;nlio fuo. ’In quo habemus redemnbsp;ptionem per Gnguinem eius (remifsionemnbsp;peccatorum) fecundum diuitias gratiæ eius,nbsp;quæ fuperabûdauitin nobis in omni lapien-tia 8c prudentia,vt notum faceret nobis facranbsp;mentum voluntatis fuæ,fecundum benepla-•mUrtxHßt citum eius,quod propofuitin eo, 'indifpen-nrteOT.1. ßtione’plenitudinistemporü, inftaurareo-mnia in Chrifto, quæ in cœlis 8c quæ in ter-ra funt,in ipfb.In quo etiam nos forte voca-ti fumus ; prædeftinati fecundû propofitumnbsp;eius qui operator omnia , fecundum confilium voluntatis fuæ:vt fimus in laudem gloriæ eiusnos,qui antèfjjerauimus in Chrifto;nbsp;in quo 8c vos, cum audifletis verbum verita-tis, (Euarmelium falutis veftræ ; )in quo 8cnbsp;credentes ngnati eftis Spiritu promifsionisnbsp;lanfto, qui eftdignus hæreditatisnoftræ,innbsp;redemptionem acquifitionis,in laudem gloriæ ipfius.Propterca8c ego audiens fidem ve ea quæ diciturcircuncifioincarne,manufa-•chriflt. ftrara quæ eft in'Domino’Iefii, 8c diledio- ....... nem in omnes Gndos : non ceffo gratias a-gens pro vobis, memoriam veftri faciens in orationibus mcis, vt Deus, Domini noftrinbsp;lefu Chrifti pater,gloriæ,det vobis fpiricumnbsp;quot;agnitionf Gpientiæ 8c reuelationis , in'agnitione’eius, D illuminatos oculos cordis veftri, vtfeiatis quæ feit fpes vocationis eius, 8cquæ diuitiænbsp;gloriæ hæreditatis eiusin Gndis , 8c quæ fitnbsp;fupereminês magnitude virtutis eius in nos. |
qui creditnus fccundum Operationen! poten-tise virtutis eius, quam operatus eft in Chri-ftojfufcitans ilium à mortuis,amp; conftituens ad dexteramfùamincœleftibus, fupra om-nem principatum 5c poteftatem 8c virtutemnbsp;Sc dominaàonemj8c omne nomen quod nonbsp;minatur non folum in hoe feculo, fèd etiâ innbsp;fiituro . llEtomniafubiecitfubpedibuseius: Pßl.Lc.nbsp;Scipfumdcditcaput’fupraomnem ecclefia/ ‘frpfr tm.nbsp;qux eft corpus ipïïus ƒ plenitude eius^qui o-mnia in omnibus adimpletur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*6^ 5. 7ectatü anteamortui, psr Chriflum'^uiß-tati Jiint, nonfuis operibus, fed gratis perji‘ dem. Oßendit Gentes quxpriw altena erantnbsp;à Deipromifionibtia, iamper Chrifium amp; finbsp;dem, ^ux Dei donum eS^,fa£iaS effefanülo-rum cdcjues,idemqiie haberefundamentucumnbsp;TatriarchisatTrophetis. cap. il. Etvos’cum efletis mortui dcliâis Sc A peccatis veftris, ('in quibus aliquandonbsp;ambulaftis fecundum fèculum mundi ««7^quot;*'^*nbsp;huius, fecundum principem poteftatis aërisnbsp;huius, fpiritus, quinuncoperatur in filiosnbsp;diffidenriae,in quibus 8c nos omnes aliquando conueriati fumus in defyderijs carnis nonbsp;ftræ, facientes voluntatem carnis 8c cogita-tionum,8c eramus natura filij irx ficut 5c cae-teri;)Deus autem(qui diues eft in mifèricor-dia^propter nimiam charitatem fuam qua di-lexit nos, 8c cum eflemus mortui peccatis,)nbsp;conuiuificauit nos Chrifto, (cuiusgratianbsp;eftis Qluati ,)8cconrefulcitauit, 8cconfédéré fecit incœleftibus in Chrifto Iefu,Ytoftê ßnbsp;deret in feculis fuperuenientibus abundantes diuicias gratiæ fuæ, in bonirate fiiper nosnbsp;in Chrifto lefu. Gratia enim eftis faluati pernbsp;fidem(8c hoc nö ex vobis,Dei enim donumnbsp;eft)non ex operibus, vt nequis glorietur.Ip'nbsp;fius enim fumus faftura,creati in Chrifto lenbsp;fu in operibus bonis, quæ præparauit Deusnbsp;vt in illis ambulemus. Propter quod memo-res eftote quod aliquando vos’eratis Gen- *^4nbsp;tes in came , quidicebamini præputiuniab * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ C dac'qui’eratis illoin tempore fine Chrifto, alienati à conuerfatione Ifrael,8c hofpites tenbsp;ftamentorum, promifsionis fpem no habennbsp;tes,8c fine Deo in hoc mundo. Nunc autemnbsp;in Chrifto lefu vos qui aliquadoeratis lon-ge,falt;fti eftis propè in fanguine Chrifti.Ipfenbsp;cnimeft paxnoftra,quifecitvtraqj Ynum,8cnbsp;medium parietem maceriae fbluens,‘'inimici- quot;w»»«-tias, in carne fua: legem mandatorû decretisnbsp;euacuans: vt duos codât in femetipfo in vnu nouum |
Epift. Pauli
nouum hominem,facienspacemgt; quot;St’recon- do,amp;logitudo,amp;fublimitas,amp;profund urn, ciliet ambos in vno corpore, Deo per cru- f ’nbsp;nbsp;nbsp;''nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'‘ *
« i’^tsrficicns quot;inimicitias’in femetipfo. i
P Et veniens euangelizauit pacem vobis qui : Roma. $.»• longe fuiftis , amp; pacem ijs qui propê.llquo- inbsp;niam per ipfum habemus accefliim ambo in ;nbsp;vno Spiritu ad Pattern . Ergo iam non eftis :nbsp;hofpites amp; aduenae : fed eftis ciueslando- jnbsp;rum Scdomeftici Dei , fuperatdificati fupernbsp;fundamentum Apoftolorum amp; Prophetarum, ipfo fummo angular! lapide lefu Chri-fto:in quoomnis ædifîcatio conftruda,cref.nbsp;citin templum landum in Domino, in quonbsp;8c VOS coædifîcamini in habitaculum Deinbsp;in Spiritu fando.
5./ Tauluâ docuit hoc myfierium, Trophet^ amp; ^pofiolts reuelatum, quod Gentes ejfient pernbsp;Chrifium participes promifiionum T)ei: quernnbsp;or at quot;Vtfiiritu corrohorentur ,amp; in charitatenbsp;radicati, ad plenum in diuinis myfierijs edo-ceantur. cap. hi.
At TTVius rei gratia ego Paulus vindus I' quot;quot;I Cbrifti lefu, pro vobis Gentibus; fînbsp;¦*‘tamen audiftis difpenfationem gra-tiae Dei qua: data eft mihi in vobis,quoniamnbsp;fecundum reuelationem notum mihi fadûnbsp;eft fàcraraentum, fîcut fuprà fcripfî in breui:nbsp;prout poteftis legentes intelligere pruden-tiam meam in myfterio Chrifti, quod alijsnbsp;generationibus non eft agnitum filijs hominbsp;num, fîcuti nunc reuelatum eft fàndis Apo-ftolis eius 8cProphetisinSpiritu,Gétescflenbsp;cohæredes 8c concorporales 8c coparticipesnbsp;B promißionis eiusin Chriftolefu perEuannbsp;i.Cor.is.b gelium , llCuius fadus fum minifter fecun- cédit,ipfè eft 8c qui afcédit fupra omnes cœ-dum donum gratiæ Dei,quae dataeft mihi fe ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . _ .
cundum operationem virtutiseius.Mihi ora nium fàndorum minimo,datacft gratiahæc,nbsp;InGentibus euangelizare inueftigabiles di-uitias Chrifti , 8c illuminate omnes quæ fitnbsp;difpenfàtio fàcraraenti ablconditi à fèculisnbsp;in Deo , qui omnia creauit; vrinnotefeatnbsp;•«HBf.i. •‘'principibus’8c poteftatibus, in cœleftibus,nbsp;P®*quot; 2cclefiam, multiformis fàpientia Dei,fè-
C cüdum præfinitionem fcculorum, quam fecit in Chrifto lefu Domino noftro, In quo habemus fîduciam 8c acceffum in confiden-.tia,per fîdem eius. Propter quod peto ne de-ficiatis in tribulationibus meis pro vobis,nbsp;quæ eft gloria veftra .Huius rei gratia fledonbsp;genuameaad Patré Domini noftri lefu Chrinbsp;. 9. quo omnis paternitas in*cœlis’8cinternbsp;ranominatur, vtdet vobis fècûduradiuitiasnbsp;*wz«zf. J. giQriæ fuæ, quot;virtutem’corroborari per Spiri-tum eius in interiori homine : Chriftum hanbsp;bitare per fidem in cordibus veftris,in charitate radicati 8c fundati, vt pofsitis compre-hendere cum omnibus fandis,quæ fît latitu-
lcire etiam fiipereminenté fcientix charitatê Chriftij vt impleamini in omné plenitudiné
Dei. (lEiaûtqui potens cft omnia facere fu- Rom,tlt;.4 perabundater qua petimus aut intelligimus,nbsp;iècundfi virtutem quæ operatur in nobis: ipnbsp;G gloria in eccleßa, amp; in Chrifto lefu in omnbsp;ncsgenerationes feculi feculorum Amen.
5. Âd ynuatej^irittts lortatWjOßendens Chn~ ßum diuerßt diuerfii dedijße charifinata 0*nbsp;adßti carport adificatwnetn yarios in ealeßanbsp;inßituißeordinei ad fine quot;vjifûe mundi. monetnbsp;igitur yt exMo yeuri homine nouum induat,nbsp;•Vtrinfiqwpartei exfluansi rurfiumfiie monetnbsp;•^t in hot corpore manentes, fiparentttr ah ijinbsp;qui mente excacati fiequuntur effrane tarniinbsp;defiyderia, amp; nouoi induant more! damnatiinbsp;priorihm. ckp, mi.
OBfècro itaq; vos ego vindus in Do- quot; mino, vt digne ambuletis vocationsnbsp;qua vocati eftis, cû omni Eumilicatenbsp;amp; manfuetudine,cum patietiaj fupportantesnbsp;inuicé inebaritate , llfoliciti feruare vnitate i.Cor.7.4»nbsp;fpiritus in vinculo pacis.Vnum corpus, amp; v-nus fpiritustficut*vocati eftis in vna Ipe yo-cationis veftraî. Vnus DominuSjVna ndes,vnbsp;num baptifma.ilVnus Deus amp; Pater omniu, Ro»»-”**nbsp;qui eft fuper omnes, amp; per omnia, amp; in omnibus nobis. Vnicuiq; aûtnoftrû data eft granbsp;tiaftcundummenfuram donationisChrifti. Bnbsp;I'Propterquoddicit, IIAfcedens inalt5,capti-uâduxitcaptiuitaté:deditdonahominibus.) Roma.«.«.nbsp;Q^ôdaûta{cédit’quideft,nifi quiaamp;deften ‘•Cor.n.*’’nbsp;dit prirnii in inferiores partes terrât.'’ Qui defnbsp;los,vtimpleret omnia. )Etipfe dedit quofdanbsp;quidéllApoftolos,quoldamaûtProphetas, a i.Ce.te-inbsp;liosveroEuâgeliftas,aliosaûtpaftores amp;do î’cor.w.4nbsp;dores adcófummationé làndorû in opus mi Cnbsp;nifterij,in ædificationé corporis Chrifti:do-necoccurraraus omnes in vnitate fidei amp; a-gnitionis filij Dci,in viruperfcdû,in menfunbsp;râ xtatis plenitudinis Cbrifti : vt iam no fi-mus paruuli fluduantes, amp; circüferamur o-mniveto dodrinae in nequitiahominû,in a-ftutia adcircunuentionêerroris:veritatéaûtnbsp;facientes in charitate,cre(camus in illo per o-mnia,qui eft caput, Chriftus:ex quo totumnbsp;corpus copadum amp; connexum pcromnem pnbsp;iunduram fubminiftrationis,{ecundum openbsp;rationêm in menfuram vniufcuiufq; mem-bri,augumentum corporis facit in ædifîcationbsp;nem fui in charitate.llHoc igitur dico amp; teftinbsp;ficorin Domino:vt iam non ambuletis feutnbsp;amp; Getes ambulant in vanitate Icnfus ftii,tc-nebris oblcuratum habentes intelledu, alie-nati à vita Dei per ignorantiam quae eft in ilnbsp;lis, propter csecitaté cordis ipforû.qui delpc-rantes
I
-ocr page 429-Ad Ephefios.
.............
rantés, fèmetipfos tradideruntimpndicitiae, enim'in occulto fîunCab ipfîs, turpè eftdice in operationem immunditiæ omnis, inaua-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'*
E ritiam . Vos autem nonita didiciftis Chri-ftum: fî tarnen ilium audiftis, amp; in ipfo edo-SofTb £ftisj(fîcut eft veritas in lefu^)!! quot;Deponi-Roma.ó.a. te’vos,fecundumpriftinamconuerlàtionem veterem hominem, quicorrumpiturfècun-H°br^ i^anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deß'deria erroris. IIRenouamini autem
i.Petr. 2.a*. fpiritu mentis veftre; amp; induite nouumho-g -minem qui fecundum Deum creatus eft in ‘ p iuftitia, amp; fanftitate veritatis. Propter quodnbsp;Pf21.4.b. deponentes mendacium , loquimini verira-lacob.4.d. tem vnufquifquecum proximo ftio: quonianbsp;fumusinuicem membra.Iralcimini,amp; nolitenbsp;peccare.fbl non óccidat fuper iracundiam venbsp;ftram. Nolitelocum dare diabolo. Qui fura-batur,iamnon furetur.-magis autem laborer,nbsp;operando manibus fuis quod bonum eft , vtnbsp;habeat vnde tribuat necefsitatem patienti.nbsp;Omnisfêrmo malus ex ore veftro non procedat: led fîquis bonus ada:dificationemquot;fi-dei,’vtdet gratiamaudientibus.Et nolite co-triftare Spiritum fandum Dei.ün quo fîgna-ti eftisquot;in die’redemptionis.Omnisamaritu-do,amp; ira,amp; indignatio,amp;clamor,amp; blafphenbsp;€olof.i.g. mia tollatur.! vobis cum omni malitia. IIE-ftote autem inuicem benigni, mifericordes,nbsp;douantesinuicem fîcutamp;Dcusin Chriftonbsp;donauit vobis.
5. Hortatuï yt Chrißum imuentur,longe ßfa-rati ai omni yitio acßtlsrato: amp; redimentes tempn4,aßttmant ß}iritualia,ijux tradit, cx-ercitia: yxores yultßubditas eße yirü, yirosnbsp;autem diligere yxoret^ßeut Chrißw dilexitnbsp;Ectleßam.
CAP. V.
I 4 Store ergo imitatores Dei , ficutfilij loha.i^.d. 1quot;^ charißi mi.-llamp;ambulate in diledione,nbsp;(Sc.i5.b.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—^fîcut amp; Chriftus dilexit nos, amp;rradi-
ditfemetipfum pro nobis oblationem amp;ho-i.loha.4.d ftiafn £)2q inodorem fuauitatis.llFomicatio Colol.J.3.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
autem Scomnis immunditia, aut auanna, nec nominetur in vobis, ficut decct fandos:nbsp;aut turpitudo, autftultiloquium, aut fcur-quæ ad rem non^pertineti’fed raagisnbsp;gratiarum adio. Hocenira feitote intelligennbsp;tes, quod omnis fornicator, autimmundus,nbsp;aut auarusf^quod eft idóloriimfèruitus’) nonbsp;habet hærediratem in regnoChrifti 8cDei.nbsp;i.Thcf.ï.a tINemovos feducatinanibus verbis.propternbsp;hæc enim venit ira Dei in fîlios diffidentiat.
re.Omniaaûtquæ arguuntunà lurnine ma- -nifeftatur.omne enim quod manifeftatur,lu mé eft.Propter quod dicit,Sargequi dormis,nbsp;8c exurge à mortuis : 8c illuminabit te Chriftus. Videte itaqj fratres quomodo cauté amnbsp;buletis.linonquafîinfîpientcstfèd vt fipietesnbsp;redimétestépus,quoniâ diesmalifunt.llPro-prerea nolite fieriimprudétes:fed intelligen ‘ -tes quæ fît volûtas Dei.Etnolite inebriarivinbsp;no in quo eft luxuria,fèd iraplemini Spiritunbsp;*loquentesvobifmetipfîsinpfâlmis,8c hymnbsp;nis,8c canticisfpiritualibus,cantantes 8c pfalnbsp;lentes in cordibus veftris Domino:gratias a- Enbsp;gères fèmper pro omnibusin nomineDominbsp;ni noftri lefu Chrifti Dco 8c Patri. Subiedinbsp;inuicé:in timoreChrifti.llMuliercs viris fuis *nbsp;fubditæ fînt,fîcutDomino:quoniâ vir,caput i.Peu.j.a.nbsp;eft mulieris’.fîcut Chriftus caput eft eccle-fîæ.Ipfè,fâluatorcorporisgt;eius.’Sedfîcutec-clefîa fubiedaeft Chrifto.ûta 8c mulieres viris fuis in omnibus.(IViri, diligite vxorcs ve- Fnbsp;ftras, fîcut, 8c Chriftus dilexit ecclcfîam, 8cnbsp;fèipfum tradidit proea:vtillam fàndifîcaret,nbsp;mundans earn lauacro aquæin verbo*,vtexnbsp;hiberet'’ipfè’fîbi gloriofamecclefiam,nó ha- *'ƒƒlt;•«•«¦•nbsp;bentem maculara,aut rugam,aut aliquid hu-iufmodi,fed vtfîtfanda Scimmaculata.Ira 8cnbsp;viridebent diligere vxores fuas vt corporanbsp;fua.Qm fuam vxorem diligit;fèipfum diligit.nbsp;Nemo enim vnquam carnemfuam odioha-buitzfed nutrit8c foueteam,fîcut 8cChriftusnbsp;ccclefîâ.quia membra fumus corporis eius,denbsp;carne eins 8cdeofsibuseius. llPropterhoc re Gene.t.d.nbsp;lîhquet homo pattern 8c matrem fuam:8cad-
1^1- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Marc.to.a
hærebit vxoriluæ.Sceruntduoincarne vna. i.Cor.c.d Sacramentum hoc magnum eft . ego autem
c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c
dico in Chrifto 8c in ccclefia . Veruntamen 8c vos fînguli, vnufquifq; vxoré fuam fîcutnbsp;fèipfum diligat:vxoraût *timeat virû ofîiû’. . ¦*lt;•7-Ftlijparentiiwßrui^dominisoiediantrurnbsp;ßumjjparentesergaßltos, amp; dominiergaßr-uosfui memoresfint officif. mon'et Dei arma-turam,tuiui partes txplicat, induendatn, adnbsp;refiißendumßiritualibus inimieü^petens etianbsp;ytprofiorent. c A p. v i.
FIlij,obediteparentibus veftris in Do- A mino.hocenim iüftum eft.Honora pänbsp;tré tuum 8c matrem tua:‘(llquod eft rhS CoJof.}.,'!nbsp;datum primum inpromißione, ) vt bene fît Deun vc.*nbsp;tibi,Sc fîs longæuus fuper terram. Et vos pa- Ecde.j.b-tres, nolite ad iraéûndiam prouoôarenbsp;veftrosifêd educate iUosin difeiplina 8ccor- Colof.j.d.nbsp;reptione Domini. Serui obeditc domifiisnbsp;earnalibus,cum tiihore'8c tremore,in fîmpli
D
Colof 4.a
Rom.ii.a. i.The.4,a
s.
Mare. tj.a.
Luc. 11. b. Nolite ergo effïci participes eorum.Eratis e-
C
nim aliquando tenebræ : nuncautetn luxin
Domino . Vt filij lacis ambulate (fruéhus e-nim lucis^eft in omni Lonitate^Sc iuftitiajSC veri ta te) probates quid fît beneplacitfi DeÖi citate cordis veftrijfîcutChrifto^non ad ocu inbsp;amp; nolitecommunicate operibüs infrmftuo- lum fcruientes , quâfîhominibus placentès/nbsp;*lt;^•4« fîs ténâbratuinjniagisaüté*redarguité. fedvtfèrüiChrifti, faciêtesvoluntatem Dev
-ocr page 430-Epiftola Pauli
exanimo,cumbona volufltatefêruientes,fî- tcs{cutûfidei,in quo poGîtis omnia tek ne-g eut Domino amp; non hominibus.fciétes quo- quifsimi ignea extinguere.amp;flgaleâ klutis af- l'fjijB.j’J.'s niam vnuiquifq; quodcunq; fcceritbonum, fumite;amp;gladiumfpirituSj(quodeft verbumnbsp;hoc recipiet à Domino, fiue (èruus, fine li- Dei) per oranem orationém amp; obfecrationcnbsp;ber.Et vos dominieadéfaciteillis,remittétes orantes omni tcporc infpiritu;amp;in ipïoilvi- Colof.4.«nbsp;minas:fcientes quia amp;illoru amp; vefter Domi gilâtes inomni inftatia, amp; obfècratione pro
Paral'cœlis: Scllperfonarum acceptio no omnibus Tandis : 11amp; pro me, vt detur mihi ».Thefj.» — eft apudeum. Decætero fratres,c5fortami- fèrmoinapertioncoris meicum fiducia,no-lob. J 4.!). ni in Domino; amp; in potétia virtutis eius.In- turn facere myfterium Euangelij ,pro quoienbsp;hccî.jî.b.‘luhevosarmatura Dei.-vtpofsitis ftaread-Rom. i.b. uerfijs infidias diaboli.quonia nonefl nobisnbsp;Colof.carné 8c fanguincm : fèdnbsp;Ado.io.e. aduerfus principes amp;poteftates,aducrfus mûnbsp;i.Petr. 1.^ redores tenebrarum harumjCÔtra fpirituanbsp;lia nequitiae,in cœleftibus. Propterea accipi-te armaturara Dei; vt pofsitis refiftere in dienbsp;'amp; in omnibus perfedi’ftare. State er-
1. go fuccindi lumbos veftros in veritate,amp;in dutilorica iuftitiæ,amp; calceati pedes in præpa
i^.r.
Sapi.ef. b. £ccl.j$.l
Colof.j'.d^ colludatio aduerfus carné 8c fanguincm ; fèd
---------------A Ml XAl VI LZWJ W J^vi.wi**»kW7^auUVX iwa iislI i.Petr.i.c. J-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tenebrarum harumjCÔtra fpiritua
Cj. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .nbsp;nbsp;-----------
te armaturara Dei; vt pofsitis refiftere in die
gatione fungor in catena, ita yt in ipfo au-deam, pront oportet me, loqui. Vtautem amp; vos fciatis quæ circa me funt, quid agam:oninbsp;nia vobis nota facict Tychicus, charifsimusnbsp;frater amp; fidelis minifterin Dominojqué mi-ad vos in hocipfum , vt cognoicatis qnxnbsp;circa nos funt, Sccofoletur corda veftra.Paxnbsp;fratribusßc chantas cum fide à Deo Pâtre*, »s»/?«nbsp;amp; Domino lefù Chrifto . Gratia cum omninbsp;bus qui diligunt Dominum noftruralefum
go fuccindi lumbos veftros in veritate,amp;in dutilorica iuftitiæ,amp; calceati pedes in præpanbsp;rationem Euangelij pacis; in omnibus fumé Chriftum in incorruptionc.Araen.
Argumentum inepifiolam T^auli ad ^hilippenfes.
PHILIPPENSES funtMacedones.Hiacceptoverboverit3tis,perftiteruntinfidc,necrcccpemnt falfos apoftolos.Hos collaudac Apoftolus, fcribcs eis à Ronia de czrcere, per Epaphroditum.
Epiftola Pauli ad Philippenfes.
|
5. Ex magno affetlu que halet erga ^htlippen-fei,mantfeßat eis quodpreffura fime in maio’ remEuangelijfruUum cefferint : quam'^ti^nbsp;litatem fi non fietlaret, oninino dijfialui cupe-ret amp; efifi cum Chrifio : eofqûeaahortatur 'itnbsp;digne ad Chrifii euangeliu conuerfentuï fiicesnbsp;quodpro ipfio iani affli^iones ßtflinuerint. C A P. I. ÀVLvs amp; Thimothcus ferui lefij Chrifti.'omnibus kndis innbsp;Chrifto Iefu,quifnntPhilippisnbsp;cum epifcopis amp; diaconibus.nbsp;Gratia vobis amp;pax à DeoPâtre noftro,amp;nbsp;Dominolefu Chrifto. |
Gratias ago Deo meoinomni memoria ; yeftri ((êmpcr in cundis orationibus meisnbsp;pro omnibus vobis ,cura gaudio deprecatio-nem faciens) fiiper communicatione veftranbsp;iü- Euâgelio Chrifti à prima die vlque nunc.nbsp;, coûfidens hoc ipfiim quiaq^ui cœpit in vobis opus bonura,perficiet viquein die Chri-ôi lefu.ficut eft raihi iuftû , hoc (entire pronbsp;omnibus vobis :eo quôd habeara vos in cor-de,amp; in vinculis meis,amp; in defcnfione,amp; conbsp;JJ firmationeEuangelijifbciosgaudij meiom-nes vos efie. Teftis enim mihieft Deus quo-modo cupiam omnes vos in vifceribuslefiinbsp;Chrifti.Et hoc oro, vt chantas veftra magisnbsp;ac magis abudet in feientia amp; in omni fenfu:nbsp;vt probetis potiora,vt fitis (ynceres amp; fine ofnbsp;fenfaindiera Chrifti, repletifruduiuftitiænbsp;per lefum Chriftumjin gloria amp; laudé Dei.nbsp;Scire aût vos volo fratres, quia quæ circa menbsp;funt,magis ad profedû venerunt Euangelij:nbsp;itavt vincula mea manifefta fierétin chriftonbsp;in omni prætorio, amp; in cæteris omnibus, vtnbsp;plurcs è fratribus in Domino, cofidentes innbsp;vinculis meis,abundâtius auderétfine timoré verbû Dei loqui. Quid.a quidé amp; propternbsp;inuidiâ amp;cótentionem;quidaaütamp; propternbsp;bona voluntaté Chriftum prædicant.Qmda qnbsp;ex charitate; (ciétes quonia in defenfioné E-uangclij pofitus fum. Quida aût ex contétionbsp;ne Chriftum annuntiant no (j'nceré : exifti-mantes præfluram (è fufeitare vinculis mcis^nbsp;Quid enim ? Dum omni raodo,fiueper oc-cafionem , fiue per veritatem Chrilîus an-nuntietur;amp;in hocgaudeo,(cd Segaudebo.nbsp;Scio enim quia hocmihi proueniet ad (âlu-tem, per veftram orationém amp; fiibminiftra-tionem Spiritus lefuChrifti, (ècunduro cx-pedationem amp; (pem meam, quia in nullo conbsp;fundar, fed in omni fiducia ficut (èmper, amp;nbsp;nunc magnificabitur Ghriftus in corporenbsp;meo. |
Ad Philippenfes I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;óy
fèd multo magis nuncin abfèntia mea,cum metu amp; tremore veftra falutem operamini.nbsp;Deus eft enim qui operatur in vobis Sc veile
amp; perficere,pro bona voluntate.llOmnia au i.Petr,4'cy tem facite fine murmurationibus amp; hæfita-
minoquoniam amp; iplè veniam ad vos cito. Neceffàrium autem exiftimaui,Epaphrodi-tum fratrem Sc cooperatorem amp; commili-tonera meum, veftrum autem Apoftolum,nbsp;amp; miniftrü necefsitatis meæ, mitteread vosnbsp;quoniam quidem omnes vos delyderabat:nbsp;Sc mœftus erat,propterea quód audieratis ilium infirmarum. Nam amp; infirmatus eft vlq;nbsp;ad mortem : fed Deus mifèrtus eft eius: non
meo, fiue per vita, fiue per mortem. Mihi e-p nim viuere Chriftus eft ; amp; mori lucrum.
•’hoea. ß viuere in carne , quot;hic’ mihi fru-
«ftus opens eft, amp; quid eligam ignoro.Coar-dor autem è duobus.'defyderium habens dif-folui amp;efle cum Chrifto, multo magis me- tionibus:vt fitis fine querela,amp; fimplices fi-*•»¦«5«.4. lius.-permanere autem in carne, *necefta- lij Dei, fine reprehefione in medio nationis rium propter vos . Et hoc confidens, fcio prauæ amp; peruerfæ. inter quos lucetis ficutlunbsp;quia manebo amp; permanebo omnibus vobis,nbsp;ad profedum veftrum amp; gaudium fidei : vtnbsp;gratulatio veftra abundet in Chrifto lefu innbsp;me,per meum aduentum iterum ad vos.Tatum digné Euangelio Chrifti conuerfami-ni;vt fiue cum venero,amp; videro vos,fiue ab-fens, audiam de vobis quia ftaris in vno fpi-ritu,vnanimes, collaborantes fidei Euange-lij.Et in nullo terreamini ab aduerfàrijs,quænbsp;illis eft caufa perditionis : vobis autem falu-tis. Sc hoc à Deo: quia vobis donatum eftnbsp;pro Chrifto, non folum vt in eum credatis,nbsp;fed vt etiam proillo patiamini, idem cerra-menhabentes quale amp; vidiftis in me, amp;niic
quot;tuiitis. ». 'audiftis’de me.
S. a4d mutuam dileBionem amp; concordiam ani mique modefiiammiro affeÜueoshortaturro quæ circa me funt. Confidoautem in Donbsp;exemplo Chrißi,incuiuf nomine omnegenunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .
nunc fle^itur, 'vtquefiitam in timoré operen-turfidlutem'.congratulatur turn illti quod inter malos fianB 'e 'viuant, turn fibi quod tales habeas difcipulos. Timótheiï laudat à fiancera Euangelijprxdicatione amp; obedientiafi-militer amp; Epaphroditum, quern ad eos mit-tit pofiquam ab xgritudine conualuit.
C A p. I I.
IquaergoconfolatioinChrifto,fiquod folum autem eius, verum etia amp;mei,netri-^\folatiiimcharitatis,fiquafocictasfpiri- ' nbsp;nbsp;''
•iemipeM- ^^tus, fiqua Yifceraquot;miferationis:’implete ‘«««.7. gaudium meum , vtidem fapiatis, eandemnbsp;charitatem habetes,vnaniraes, idipfum fen-tientes . nihil per contentionem neque pernbsp;inanem gloriam:fedinhumilitate , fuperio-res fibi inuicem arbitrâtes: non quæ fua funtnbsp;finguliconfyderantes, fedea quæ aliorum.nbsp;Hoc enim fentite in vobis quod Sc in Chrifto lefu , qui cüm in forma Dei effet, nonnbsp;rapinamarbitratus eft eftefe æqualem Deo,nbsp;fed femetipfiim exinaniuit formam ferui ac-cipiens, in fimilitudinem hominum fadus,nbsp;Hebr.i.b. amp;habituinuentusvt homo.llHumiliauitfe-metipfum, fadus obediens vfq;ad mortem:nbsp;B mortem autem crucis.Propter quod amp;Deusnbsp;exaltauitillum '. amp; donauitilli nomen quodnbsp;Rom. i4.b fuper otnne nomen : 11 vt in nomine lefiinbsp;Ifaiæ45.d. omnes:enufledatur,cœleftiû,terreftriû,amp;:nbsp;Onbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
infernorum:amp; omnis lingua eófiteatur quia Dominus lefus Chriftus in gloriaeft Deinbsp;Patris. Itaque chanfiimi mei, (ficut fèmper cifio,qui fpirituféruimus Deo:amp; gloriamurnbsp;obediftis:)non vt in præfenda mei tantum, in Chrifto lefu, amp;nó in camefiduciara ha-
3 Ventes
prauæ amp; peruerße. inter quos lucetis fient lu minaria in mundo : verbum viræ continentes ad gloriam meamindieChrifti,quianon qnbsp;in vacuum cucurri, neque in vacuum labonbsp;raui. Sed amp; fi immolor,fuprafacrificium amp;-obïequium fidei veftræ^gaudeo amp;congratu-lor omnibus vobis.Idipfum auté Sc vos gau-dete, Sc congratulamini mihi. Spero autemnbsp;in Domino lefuJIThimótheum mecitó mit Aau.itf.a,nbsp;tere ad vos:vt amp; ego bono animo firn, cogninbsp;tis quæ circa vos finit. Neminéenim habeonbsp;tam vnanimé,qui fyncera affeófione pro vo-bis lolicitus fit. llOtnnes enim quæ fua funt i.Cor.ij. bnbsp;quxrunnnon quæ funtlefu Cbrifii, Experinbsp;menrum autéeiuscognofcite, quiaficut patri filius^mecum feruiuit in Euangelio. Huenbsp;igirur Ipero memitteread vos, mox vtvide-
ftitiam fuper triftitiam haberem. Feftinan-tius ergo mifi illum:vt vifo eo , iterum gau-dçatis,amp;ego fine triftiria firn. Excipite itaq; ilium cum omni gaudioinDominozamp;eiufi-modi cum honorehabetote .quoniam propter opus Chrifti, vfque ad mortem accefinbsp;fit.'tradensanimâfuam, vt impleretidquodnbsp;ex vobis deerat erga meum obiequium.
5. emo in legalilM gloriarifote^ alio/jui Taulo id maxime conueniret'. qui tarnen omnia hatdetrimetum arlitratw eî^^quo Deinbsp;iufiitiam ex fidein Chriflum adipißeretur^nbsp;femper proficient yt tandem perfe^ionem confie quer etur: quapr opter quot;Phili^penfies hortaturnbsp;ytipfium, tÿ non dyficolot^ crucii Chrifiiini-micoSjimitentur. ckv. hi.
De cætero fratres mci,gaudeteinDo- A mino. Eadé vobis fcribere,mihi quidem non pigrum,vobis autem necef-fariu. Videte canes, videte malos operarios,nbsp;videte concifionem.Nos enim fumus circun
|
Epift. bentes, quanquam amp; ego habeam confiden-tiam incarne.Si quis alius videtur confidere in carne:ego magis , circuncifus odauodie,nbsp;ex genere Hrael, de tribu Bê-iamin,Hebræusnbsp;AÄ0.2J. . ex Hebræisjllccundum legem PhariGfusJe-cundum æmulationera perfeqtiens ecclefiamnbsp;Dei, fecundum iuftitiâ quæ in lege eft con-uerlatiis fine querela.Sed quæ mihi fueruntnbsp;B lucrajhæcarbitratus fum propter Chriftumnbsp;detrimenta.Veruntamen exiftimo omnia denbsp;trimentum efie propter eminentem Icientianbsp;lefu Chrifti Domini mei.-propter quern omnbsp;nia detrimétum feci, amp; arbitror vt ftercora,nbsp;vt Chriftum lucrifaciam; amp;inueniarin illonbsp;non habens meam iuftitiam quæ ex lege eft,nbsp;fed ilia qux ex fide eft Chrifti*, quæ ex Deonbsp;eft iuftitia in fide:ad cognoftendum ilium,nbsp;quot;fafiianit. amp; virtutem refurredionis eins, Scfocietatéquot;nbsp;pafsionum’illius-.configuratus morri eius,finbsp;quo modo occnrram ad refurredionem quæ Q eft ex mortuis.Non quod iamacceperim,aut iam perfedus fim;fequorautem, fi comprehends in quo amp; coprehenfus fumà Chriftonbsp;lefu.Fratres,ego me non arbitrorco.mprehénbsp;difie. Vnum autem:quæ quidcm retro funtnbsp;obliuifcens,ad ea vero quæ funt priera extennbsp;dens meipfum,addeftinarura perfequor, adnbsp;brauiu fupernæ vocationis Dei in Chriftonbsp;lefu . Quicunque ergoperfedi fumus, hocnbsp;fentiamus;amp; fiquidalirerlapitis,amp;hocvobisnbsp;«reuslabit. Deusquot;reuelauit. ’Verütamen ad quod perue-nimus, vtidem lapiamus, in eadem perma-neamus regula.Imitatores mei eftote fratres:nbsp;amp; obferuare eos qui ita ambulant ficur habenbsp;quot;w.i. tisformam''noftram.’llMultienimambular,nbsp;Rom.10.c. quos fæpe dicebam vobis (nunc autem amp;nbsp;flens dico)inimicos crucis Chrifti; quorumnbsp;finis interitus ; quorum Deus, venter eft: amp;nbsp;gloria in confufione ipforum, qui terrena fanbsp;piunt. Noftra autem couerfàtio in cœlis eft;nbsp;vndeetiam Saluatorem expedamus, Dominbsp;num noftrum lefum Chriftum , quirefor-niabit corpus humilitatis noftræ,configura-tum corpori claritatis fuæ,fècundum opera-tionem qua etiâ poßit fubijcerefibi omnia. 5. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;psrfiuerantiam amp; ßgt;iritualegaudittm, modeßtam, preces amp; gratiarum a£{ioneseos (omponh, pacem Tfei ipfis exoptans: 'Vtqtïenbsp;mordicus tentant quxeunque T)eißtnt : lau-dans ipßos quod per Epaphroditum nbteßßt-ria ad ipßim mißrint, CAP. 1111. |
Pauli ITaq; fratres mei charifsimi 8c defyderatif A fimi,gaudiûcgt;meû’amp; corona mea;ficfta-tein Domino Charifsimi.'Euchodia’ro-go 8cSynth,yche deprecor,idipfum fapereinnbsp;Domino . Etiam rogo Site germane com-par, adiuuaillas quæ mecum laboraueruntnbsp;in Euangelio cum Clemente, 8c cæteris ad-iutoribusmeis , quorû nomina funt in libronbsp;vitæ. Gaudete in Domino femper.-iterum dinbsp;co gaudete. Modeftia veftra nota fit omni- Bnbsp;bus hominibus. Dominus propc eft.Nihil fonbsp;liciti fitis • fed in omni, oratione8c obfecra-tione cum gratiarû adione petitiones veftrænbsp;innotefcant apud Deum . Et pax Dei quænbsp;exuperat omnem fenfum:cuftodiat corda vcnbsp;ftra 8c intelligentias veftras in Chrifto lefu.nbsp;De cætero fratres,quæcunque funt vera,quænbsp;cunquepudica, quæcunqueiufta, quæcun-quefanda, quæcunqueamabilia, quæcunque bonæ famæ,fiquavirrus, fiqua lausodif- o.inbsp;ciplinæ’, hæc cogitate.Quæ 8i didiciftis, 8cnbsp;accepiftis,8iaudiftis,8c vidiftisin me;hæca-gite, 8c Deus pacis erit vobifetim. Gauifus qnbsp;fum autem in Domino vehementer, quo-niam tandem aliquando refloruiftis pro menbsp;fentire, ficut 8c fentiebatis’.occupati autemnbsp;eratis. Non quafi propter penuriam dico.e-go enim didici,in quibus fum,fufficiens efîe.nbsp;Scio 8c humiliari, fcio 8c abundare:(vbiquenbsp;8t in omnibus inftitutus fum)8c làtiari,8c e-furire,8c abundare, 8c penuriam pati.omnianbsp;pofîum in eo qui me cofortat. Veruntamennbsp;benc feciftis communicantes tribulation!nbsp;meæ.Scitis autem 8c vos PhilippenfeSjquôdnbsp;in principio Euangelij , quando profedusnbsp;fum à Macedonia, nulla mihi ecclefia com-municauitin ratione dati 8c accepti,nifi vosnbsp;foli, quia 8c Theflalonicam, femel 8c bis innbsp;vfum mihi mififtis. Non quia quæro datum; Dnbsp;fèd requiro frudum abundantem’in ratio-ne veftra’. Habeo autem omnia, 8c abundo:nbsp;repletus fum, accepris ab Epaphrodito quænbsp;mififtis,odorem fuauitatis,hoftiâ acceptam,nbsp;placentem Deo.HDeus autem meus impleat Roma.ii.»nbsp;omne deß'derium veftrum fecundum diui-tias fuas,in gloria, in Chrifto lefu.Deo autem 8c Patri noftro gloria in fècula feculo-rum. Amen. Salutate omnem fandum innbsp;Chrifto lefu.Salutant vos qui mecum fiint,nbsp;fratres.Salutât vos omnes fandi.-maximè aûtnbsp;qui de Cæfàris domo funt. Gratia Domininbsp;noftri lefu Chrifti cû fpiritu veftro.Amen. |
(^Argumentum in epiflolam Tauli ad ColoJJenfes.
COL OSSENSES, Ahi, ficut Laodicéfes, funt Afiani. Et ipfi præuenti erant à pfeudapoflolis. Nec adbosaccefsitiple ApoftoIus:R'd amp; hos per epiftolarn corrigit. Audierant enim verbum ab Archippo:nbsp;qui amp; minifteriuin in eos accepit. Ergo Apoftolus iam ligatus, fcribit eis ab Ephefoper Tychicum diaco-9:7' numjtgt;amp;Oneûmuratgt;acolûtliuin‘.
Epifto-
-ocr page 433-77
S. Audtta fide, tharitate ac Jße Coloßf 'enfium, or at pro ipfis ^pofioïns , q ub in fiientia quot;Deinbsp;bonifijue operibuiperficiantur.Chrifium 2)«'nbsp;imapinsm diät,per quern omnia creatafitnt,nbsp;amp; qui caput rfÇ ecclefia,quo omnia pacifica-taßunt'.hortatur ergo yt immobiles in fide pernbsp;maneant ßeque dicit efie^um Chrijlimini-flrum, adpreedicandum myfi'eriuma ficulisnbsp;abficonditum, Ö* nunc manifefiatum.
CAP. I.
AVLVs Apoftolus lefu Chri-fti per voluntatem Dei, 8c Timotheus frater: ijs qui funt Co-lofsis fàndis 8c fidelibus fratri-busin Chrifto Icfii. Gratia vo^
cificans per fànguiné crucis cius, fiue quæ in terris,fiue qui in cœlis fùnt. Et vos cum ef-fètis aliquando aliéna« 8c inimici fènfu , innbsp;operibus malis_,nunc autem reconciliauic innbsp;corpore carnis eius permorte,exhibere vos ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'¦
Gndos 8cimmaculatos Sc irreprehenfibiles corâ ipfcnfi tatiien permanetis in fide func^a-ti 8c ftabiles ,amp; immobiles à fpe Euangelij 'nbsp;quodaüdiftis, quodprardicatûm eft in vni-quot;nbsp;uerfà creatura qux fiib ccélo eft, cnius faAusnbsp;fum ego Paulus rainifter. Qui nuncgaudeo pnbsp;in pafsionibus pro vobis, 8c adirapléo ea quaenbsp;défunt pafsionum Ghrifti, in carne nieapronbsp;corpore eius, quod eft ccclefia : cuius fadusnbsp;film ego rninifterfecundurn difpenfitionemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Dei, quxdata eft mihi in vobis, vtimpleara verbum Dei, myftcrium quodabfconditumnbsp;fuit à fèculis 8c generarionibus, nunc autemnbsp;manifeftatum eft fandis eius, quibus voluitnbsp;Deus notas facerediuitias gloriæ facramen-tihuiusin Gentibus, quod eft Chriftus ,innbsp;vobis Jpes gloriæ,quem nos annuciamus,cornbsp;ripientes omnein hominem,8c docentes om
’ bis 8c pax à Deo Pâtre noftro,8c Domino te fu Chrifto.Gratiasagimus Deo 8c Patri Donbsp;mininoftri lefu Chriftifemper pro vobis,nbsp;orantcs : audiétesfidé veftrâinChrifto lefu,nbsp;ôcdiledionéquâ habetis in fândos omnes,nbsp;propter fpé quxrepofita eft vobis in cœlis,nbsp;quam audiftisin verbo vcritatis Euangelij,nbsp;quodperuenitad vos,ficut Sein vniuerfo munbsp;do cft,8cfrudificat,8ccrefcit, ficut in vobis, nem hominem in Omnifàpien«a,vtexhibeanbsp;ex ea die qua audiftis 8c cognouiftis gratiarnnbsp;Dei in veritate, ficut didiciftis ab Epaphracha
® rißimo cofèruonoftro,quieft fidelis pro vo bis minifter Chriftilefii,qui ctiamanifefta-uit nobis dileóhoné vefträ in fpiritu. ideo 8cnbsp;nos ex qua dieaudiuimus, non celTamus pronbsp;vobis orates 8c poftulates, vt impleamini agnbsp;nitione voluntatis eius,in omni lapientia 8cnbsp;intelledu fpiritali: vtambuletisdignè Deo,nbsp;per omnia placetes in omni opere bono fru-dificätes,8c crefeetes in fcicntia Dei:in omninbsp;virtute cofortati fècundû potentia claritatisnbsp;eius,in omni patietia 8clôganimitatecû gaunbsp;diogratiasagentes'Deo amp;Patri’quidignosnbsp;jOfoPatri.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjj partem fortis fandorum ,inlu-
mincqui eripuic nosdcpoteftatetenebrarü, «onem myfterij _ nbsp;nbsp;------- ------------
8c tranftulit in regnum Filij diledionis fux, quo funt omnes thefâuri Gpiétix 8c feientiæ habemus redéptionem, * remißione
lt;3 peccatorû,qui eft imago Dei inuifibi!is,pri-Ioha«,i.a. mogenitus omnis creaturæ: quoniâ Ilin ipfo coditafunt vniuerfà in cœlis amp; in terra,vifi-bilia 8c inuifibilia,fiuc throni, fiue domina-tiones,fiue principatus, fiue poteftates: omnia per ipfum, 8c in ipfo creatafunt: 8c ipfenbsp;eft ante omnes, 8c omnia in ipfo confiant.nbsp;8c ipfè^eft caput corporis ccclefia:,qui eft prinnbsp;A^o”«*! b ‘“’P*“quot;’ 1 llprimogenitus ex mortuis.-vt fit innbsp;' omnibus ipleprimatum tenés. qiiia in ipfonbsp;complacuit, omnem plenitudinem inhabitanbsp;re;8cpsr cum recôciliare omnia in ipfüm,pa-
musomnem hominem perfêlt;5tüin Chrifto Icfu.in quo amp;laboro,certado(ècündû Opera -tioncm eius quam operaturin mein virtute.nbsp;S. Hortdtur ytcàKeatne yllis autperßiaßonibnsnbsp;aut impofiuris philofiphorußcu lepe inducere’VOnbsp;letium!educatur à Chrißifide:per quem àpeccanbsp;tü, 4 poteßate diaboli, amp; ab aduerßo ipßs ihiro-grapho liberatißtnt^'vt nütkpalia deiretanullonbsp;inpretioßnt habenda. CkP. i i.
VOlo enim vos fcire qualem folicitu- A dinem habcam pro vobis amp; pro ijsnbsp;qui funt Laodiciæ, amp; quicunq; nonnbsp;viderunt faciem mea in carne: vtcofolenturnbsp;corda ipforfiJnftruAi incharitatejßi in om-nes diuitias plenitiidinis intelledus, in agni-fterij Dei*Patns*Chfifti lefu.in
- - - - -
abfcondiri.Hocantedico,vtnemo vos deci-piatin fublimitate fermonnm. HNatn etfi cor «.Cor.j.U pore abfens fum, fed fpiritu vobifcum fum:nbsp;gaüdens, amp; videns ordinem veftrum, amp;, fif-mamcntum eius quae in Chrifto eft.fidci ve gnbsp;ftræ,Sicutcrgoaccepïftis lefum Chriftumnbsp;Dominum*,in ipfo ambulate,radicati 8c fu-perædifîcati in ipfo, 8ç confirma« fide ficutnbsp;amp;didiciftis,abundantesgt;*inillo’in gratiarn gt;,4.nbsp;aftione. Videtenequis vosdécipiatper phi-lofbphiam amp; inanem fallaciacfecundû tradi-tionemhominum,fecundumelemétamun-HijSc non fècündurii Chriftum. qiiia in ipfonbsp;nbsp;nbsp;.
4 inha' nbsp;nbsp;'
Epiftola Pauli
inhabitat omnis plenitudo diiiinitatis cor- nem de ofe vcftro.Nolite mentiriinuicem: poraliter: amp; eftis in illo rcpleti, qui eft caput ‘cxjïoliantes vos veterem hominem cUm adinbsp;ojs principatus amp; poteftatis :in quo amp; cir- busfiiis^amp;induentesnouumeumquireno-cücifi eftis circücifione no manu fada in ex uaturin agnitionem, fecüdum imaginem e-*fed. poliationccorporis carnis/in circuncifione ius quicreauitillum. vbi non eft*, Gentilisnbsp;Chrifti, confèpulti ei in baptifmo.in quo amp; amp; ludxuSj-circuneifio amp; præputium, barba-refurrexiftis per fidem opcrationis Dei, qui rus Sc Seytha,fêruus amp; liber:lcd omnia,SC in
C fufcitauit ilium à mortuis. IIEt vos cum mor omnibusChriftus.il Induite vos ergo ficut fphe.tf.h« tphef.x.a. tuiefletisin delidis amp; prxputio carnis ve- elediDei,fandi,amp;diIcdi,vifccramilèricor-ftraf, conuiuificauit cumilloïdonans vobis dixjBenignitatem,humilitatem, modeftia,nbsp;omnia dclida, delens quod aduerfus nos e- paticntiam.fupportantes inuicé.'amp; douantesnbsp;'’tkcretit.i- rat, chirographum’decreti’, quod erat con- vobifmetipfis fiquis aduerfus aliquem habetnbsp;trarium nobis.amp; ipfum tulitde medio, affi- querelani'. ficut amp; Dominus donauit vobis: Cnbsp;gens illud cruci : Sc expolians principatus Sc ita amp; vos.Super omnia autemh«c,charitatenbsp;poteftates traduxit confidenter palam, trium igt;habete*,quod eft vinculum pcrfedionis.ßcnbsp;phans illos in femetipfo. Nemo ergo vos iu- pax Chrifti exultetin cordibus veftris, innbsp;dieet in cibo aut in potu,«iut in parte dieicgt;fc qua 8c vocati eftis in vno corpore:8c grati e*nbsp;fti’,aut neomeniae,aut fabbathorfnqux funt ftote. Verbum Chrifti habitet in vobis abunnbsp;vmbrafuturorum , corpus autem Chrifti. danter,inomnifàpientia.doccntc$8ccom-Matt.i4.a DNemo VOS fèducat, volensinhumilitatc8cnbsp;religione angelorum, qua: non vidit ambu-lans, fruftra inflatus fenfu carnis fuæ,5c nonnbsp;tenens caput , ex quo totum corpus per ne-
D XUS 8c coniundiones fubrainiftratum 8ccon ftrudum.crefcitin augmentum Dei. Si ergonbsp;mortui eftis cum Chrifto,abelementisgt;hu-ius’mundhquid adhuc tanquam viuentes innbsp;. -tnundo decernitis?'Nc tctigcritis,neque gu-^Ne tetige- . .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o .nbsp;nbsp;nbsp;* T o
gK- itauentis,nequc contredaueritis ; qus iunt fiiuerti,nelt;i-,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;intcritum iplb vfu.fccundum prx-
tontreittme- « , r. • i • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r ‘ •
tit .cepta 8cdodnna$ hominura. quxlunt ratio num quidem habentia fapientix in fuperfti-tione 8c humilitatc, 8cno ad parcendii corponbsp;ri,nonin honore aliquo ad faturitatécarnis. fimplicitare cordis,timentcsDeum . Quqd-.S. In moribui tosinformât,'Vtexuto'vetsribo- cunq; facitis,exanimo operamini ficut Do-
- mint turn nSibut fuit, quos hit explicat, no- mino,8c no hominibus:fcientes quod àDo-uuminduant:inquo no efldifiinSionationis mino accipietis retributionem hxreditatis. conditionts'-fljuntdntqus'tiitutes,ai’'va- Domino Chrifto feruite. llqui enim iniuria sjpîen.tf-^nbsp;rifmodps^DeumlaudentiCun^aadipfumre- facit ,recipiet id quod inique gefsit : 8c nonnbsp;ferentes, Dout deinde quomedo fe habere de- eft perfonarum acccptiogt;apud Dcum’.nbsp;beanfvxorestÿ mariti,filljamp; patres,fcruiacnbsp;Domini. CAP. in.
’?’Gitur fi confurrexiftis cum Chrifto: I quæfurfumfunt quærite : vbiChriftusnbsp;¦*eft in dextera Dei fedens. qux furfumnbsp;funt fapite:nonquxfuper terram. Mortui c*nbsp;nim eftis : amp; vita veftra c.ft abfeondita cumnbsp;Chrifto in Deo.Cum*Chriftus apparucrit,nbsp;•«««.li. veftra: tunc Sc vos apparebitis cum ipfbnbsp;Iphe.7,a. in gloria .11 Mortificate ergo membra veftranbsp;quæ funt fuper terram, fornieationcm,ira-niundi tia in,libidinera, concu pifeen tiani manbsp;lam , Scauaritiam, quxeft fimulachrorumnbsp;g feruitus propter quævenit ira Dei fuper fi-Roma.ff.a. lios incredulitatis.inquibus 8c vos ambula-£,phe.4.e. ftis aliquando, cum viueretis inillis.llNuncnbsp;».p«.a.a, deponite 8c vosomnia.-iram,indignatio-4'’» ncmjmalitiam,blafphemiamjturpem ferrao-
monentcs volmctipfös/pfalmis, hyranis,amp; canticis,fpiritualibus, in gratia Gantantes innbsp;cordibus veftris Deo. llOmncquodcunque ‘•‘=*‘^•'••8nbsp;facitis in verbo aiit in opere, omnia in nominbsp;ne Dominilefii Chrifti,*gratias3getes Deonbsp;amp; Fatri per ipfîim.llMuliercs^ fubdirx eftotenbsp;virisjficut oportet in Domino .IlViri, diligi- i.petr.p««nbsp;te vxores*:8c nolitc amari efle ad illas. fIFilij,nbsp;obedite parcntibus per omnia, hoc cnim pla tgt;“^. ’nbsp;citiim eftcxin’Domino.llPatreSjnolitead in-dignationeprouoearcfilios veftros: vtnonnbsp;pufillo animo fiant, USerui, obedite perom- «•?«*•*•**nbsp;nia dominis carnalibus, non ad oculum ïèr-uientes, cjuafi hominibus placentes, fed in
Roni.i.1’*
£. Trofe tupit ipfosprecari, amp; taute at difcnte cum infidelibM conuerfar'v.mitttt^ ^uimani-fefltnt ei^quaafud ipßtm agantur, tSfnbsp;riorumfatutationes adfcribit, cufiensythttcnbsp;dffimtliter Laodicenfium e^ßola ^^ndy-.nbsp;tram^ueîeganturectîefiam.
CAP. nil.
Omini, quod iuftum eft amp;acqaum, A fcruis præftate : fcientes quod amp; vosnbsp;Dominum habctisincœlo.llOratio- Lult;r.»»-»nbsp;ni inftate: vigilantes in caingratiaru adio-ne.llorates fimul Sc pro nobis^vtoeus apcriatnbsp;nobis oftiumfermonis ad loquendum my-fterium C hri ft i (propter quod etiam vindusnbsp;fum)vt manfeftem illud itavt oportet mclonbsp;qui, fl In fapientia ambulate ad eos qui foris £Xcr.}gt;lt;l*nbsp;funt:tempusredimcntes. Scrmo vcfter fcra-per, in gratia fale fit conditus ; vt fciatis
quo-
Ad ThelTalonicenfes. I. 78
quomodo oporteat vo« vnicuiqy.e rc/pon- feruus Ghrifti Iefu,femperïôlicituspro vo-B dere. Qux circa me funt omnia vobis nota bis in orationibus jVt ftetis perfedi amp; pleni faciet Tychicus charifsimus fréter, amp; fidelis in omni voknate Dei.Teftimoniû enim illinbsp;minifter,amp;côfêfuusinDomino;quemmi-k ad VOS ad hoc ipfum vt cognofcat qua; circa VOS funtjôc confoletur corda veftra , cumnbsp;Onefimo charifsimo amp; fideli fratre qui exnbsp;vobis eft/Orania’qua; hieaguntur,notafa-, cient vobis. Salutat vosAriftarchuscocap-tiuus meuSjamp; Marcus coniobrinus Barnaba;
C (de quo accepiftis mädata. Si veneritad vos, çxcipite ilium, ) Silefus qui dicitur luftus:nbsp;qui iunt ex circuncihone. hi foli funt adiu-tores mei in regno Dei:quimihifuerunt fo-latio.Salutat vos Epaphras qui ex vobis cR,
perhibeo quod habet roukû laborem pro vo bis,amp; pro ijs qui funt Laodiciæ, amp; qui Hieranbsp;poli.SalutatvosIlLucasmedicuscharißinius,nbsp;amp; Demas.Salutate fratres qui funt Laodiciæ:nbsp;Sc Nympham,amp; quæ in domo eius eft cccle-ham.Etcuroleda fucrit apudvos epiRola,nbsp;facitc vt amp; in Laodicenfium eccle/îalegaturnbsp;Bc *eam quæ Laodiccnlîum eft, vos legatis ? ‘'txqHaLattnbsp;Et dicite Archippo, Vide minifterium quod iwnjînmejinbsp;accepiftiin Domino,vtilludimplcas.Salutanbsp;tio.nncamanuPauli.Memores cftote vincu- *Dlt;mMgt;tanbsp;lorum mcorum,Gratia*vobifcum. Amen,
f^rgumentum in primam epîflolam l^auli ad T'hejjàlûnicenjès,
THeflalonicenfès funt Macetîones.qui accepte verbo veritatis,perftiterunt in fide: etiam inperfècutio-neciuiumfuorum, Praetereanecreceperuntfilfosapoftolos, necea qux àfâifîs apoftolis Jicebantur. Hoscollaudat Apoftolus:(cribensci$ab AthenisperTychicumdiaconum,amp; Onefimumoacolûtum’.
Epiftola Pauli ad Theflàlonicen-
fis prima.
|
s, 'rhüffalQtt'îcenpscommsndat, aSlis'DeogrA-tijs,qttodj'ufceptampmel fidtm feruntiertnti 7dûli ima ippin Tfomini imitatores tfftSlitnbsp;acforma reliquif credentibus'.paîam o(tsndtnnbsp;res quem apud iÿfospuSlum Taulipradicationbsp;haouerit, C KP, î. *iDeaft- • tre no]iio,et Siamin» It- fnchriflt.1. veftri facientes in orationibus noftris line ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AVL vs ScSiluanus ScTimó rheus ccclcfiæ Theflàloni-cenfiuin in Deo pâtre amp; Domino lelu Chrifto.Gratia vo bis amp; pax* . Gratias agi musnbsp;Deo fèmper pro omnibus vobis.* memoriamnbsp;tnbsp;intermifsione, mem ores operis fidei veftratnbsp;B amp;laboris,amp; charitatis,amp;fuftinériatfpei Donbsp;mini noftri.Iefu Chrifti ante Dcum amp; Pattern noftrum; fcientes fratres diledi .à Deo, cledionem veftram : quia Euangelium noftrum non fuit ad vos in fèrmone tantü, lèd Ç. in virtute 8c in Spiritulàndo,8cin plenitu-dine multa , ficutfeitis quales fuérirausin vobis propter vos. Et vos imitatores noftrinbsp;ftidi eftis,8c Domini.-excipientes verbum innbsp;fribulationc multa,cum gaudio Spiritu fan-di:ita vt fadi fitis forma omnibus crédenti- P bus in Macedonia 8cin Achaia.A vobisenim difiâmatuseft fermó Domini; nön (olum innbsp;c*.i.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8c in Achaia fed * in omni loco, |
fides veftra quaeeftadDeum,profcdaeft,ita vt non fit nobis necefle quiequam loqui. ïpnbsp;fi enim de nobis annuntiantqualcm introi-tum habuerimus ad vos ; 8c quomodo con-uerh cftis ad Deum à fimulachris, lèruirenbsp;Deo viuo 8c vero , Ze expedare Filiiim eiusnbsp;decœlisfquemfufcitauitex mortuis)Iefum,nbsp;quieripuitnosab ira ventura. 5. Ollendù qtt^.fjnceru fe exhibucrit inpradi-(^do ipps Euangdto,gr alias Deo ages quod Pupctplum Dei'^srlum fedul'o feruauerint,nbsp;paßt mttka à cotribuliisia ,ßcut tiiießa lu-daa à Iudad,qui ynà cum Chrißo etiâptosnbsp;oes perßquutur.déclarai etiam qua ardtniemnbsp;gerat ergaipßosaßcdu.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C A P. 11. Amipfifeitis fratres introitum noftrum ad VOS quia non inanis fuit:led anté palsi 8ccótumelijs alFedi (ficut fcitis)ihllPhilippis,fiduciahabuimusinDco noftro,loqui ad vos Euangekfi Dei in mul-ta lolicitudine. Exhortatio enim noftranonbsp;de errore ,neq j de immunditia,neq; in dolo:nbsp;led ficutprobati fiimusà Deovt crederctnrnbsp;nobis Euangekfi, italoquimur.noquafi honbsp;minibus placetcs, led Deo qui probat cordanbsp;noftra.Neq; enina aliquado fuimus in fermonbsp;neadulationis,ficut fcitiszneq; in occafionenbsp;auaritiae Deus teftis eft: necquxrentesabnbsp;hominibus gloriam,neq; à vobis, neq; aba-lijs.CumpolTemus vobis oneri elie, vt Chrinbsp;fti Apoftoli:fed faftifuraus quot;paruuli’ in me-dio |
Epîflôla Pauli
is qui fentât;amp; inaflîs fiattàbôr nofier.Nunc aùtem venienteTimotheo ad nos 'à vobis,8cnbsp;annuntiàntenobis fidem amp; charitatem ve-firam, amp;quia memoriam noftrihabetis bo-nam fêmper,defyderâtes nos videre^ficut nosnbsp;qiioquc vosndeoconfblati fumus fratrés^ innbsp;vôbisjn Omni necefsitate Sctribulationenônbsp;pricdicauimus in vobis Euangelifi Dei. Vos ftra per fidem veftram.quoniam nuncvini-Cnbsp;teftes eftis ScDeus,quàm fàndc amp;iuftè, amp; mus^fivos ftatis in Domino.'Qnâ enim granbsp;fine qucrcla,vobis qui credidiftis füimus,fi- tiârum adionem poflumuà Deo retribucrcnbsp;cutfcitis qualitcr vnumquéque véftrum (fi- pro vobis, in omni gaüdio quo gàudemusnbsp;eût parer filios fiios)deprecantes vos amp; con-folantes, teftificati fiimus vt ambularetis digne Deo, qui vocauit vos in fuum regnû amp;nbsp;gloriam.Ideo amp; nos gratias agimus Deo fine intermifiione; quoniam cuni accepifistisnbsp;à nobis verbû auditus Dei,accepiftiscgt;i llud’nbsp;no vt verbum Komi num,fèd(ficut eft verè)nbsp;verbum Dei,qui operatur in vobis qui credinbsp;diftis. vos enim imitatores facli eftis fratresnbsp;ecclefiarumDei quæfunt in ludæajn Chri-fto Icfu:quia eadem pafsi eftis amp; vos à contrinbsp;bulibus veftris , fient amp; ipfi' à ludæis ,qui Scnbsp;Dominum occiderunt Iefum,amp; Prophetas,nbsp;amp; nos perfecuti funt,amp; Deo non placent, amp;nbsp;omnibus hominibus aduerfàntur,prohiben-tes nos Gentibus loqui vt faluæ fiant,vtim-pleantpeccatafua (èmper.'’praeuênit ’quot;enim’nbsp;ira Dei fiiperillos vfqjin finem. Nos autemnbsp;fratres defolati à vobis ad tempus boræ,afpenbsp;du,non corde;abundantius feftinauimus fanbsp;ciem veftram videre cum multo deiÿdcrio.nbsp;quoniam voluiraus venire ad vos,ego quidénbsp;Pàulus,8d; femel amp;itcrum:fêd impediuit nosnbsp;(àtanas. Quæ eft enim noftra fpes, aut gau-diû,aut corona gloriæ?Nônne vos ante Do- tis enim quæ præcepta “ dederim ’ vobis pernbsp;minum noftrum Icfum Chriftum eftis, in Dominum lefum . H Haec eft enim voluntasnbsp;aduentu eiusPvos enim eftis glorianoftra amp;nbsp;gaudium.
J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ne ^ro/nerfuas affli^iones afide mo
uerentur,rnfit ad eos Tîmotheum qui if fias ro ioraref.illoautem reuerfiogratiaiDeo agitnbsp;quod in fide ac dileBioe firmipermafirint-.o^tnbsp;dens quantum cupiat iÜos inuifiref^tfuppleatnbsp;quod dee (l fideiipjorum.
C A P. I I I.
dio veftrum^tanquam fi nutrix foueat filios fiios.’Ita Jefyderantes vos^cüpidè volébamusnbsp;tradere vöbis non foluth Euangelium Dei,nbsp;fêd etiam animas noftras:qiioniam Charifsi-mi nobis fadi cftis.Memofes dhim cftis fra-^Cor*'’’c *’‘*laboris nóftriSc fatigationis. llnodsScnbsp;a.The.pb die ôpcrantes,ne quem veftrum graûaremus.
gt;.$•
quot;ferutnit quot;iKtcm. S.
D
propter vos ante Deum noftnim, node àc die abundantius orantes vtvideamus faciemnbsp;veftram,St compleamus ea quæ defiint fideinbsp;veftrærîpfe autem Deus amp; Pater nöfter, amp; Dnbsp;Dominus nofterlefus Chriftus dirigatviamnbsp;noftratn ad vos.Vos autem Dominus multinbsp;plicet,amp;abundare faciat chariratcm*in inuinbsp;cem, amp; in omnes; quemadmodura amp; nos innbsp;vobis,ad confirmanda corda vc ft ra fine quenbsp;rela,infiinditate,anteDeum amp; Pattern no-ftrura,inaduentu Domini noftri lefu Chri-fti cum omnibus landis eius. Amen.
5. Hortatur “rt iraditafihi pracept a obfieruent, abflinentes à fornicatione,ac fie mutito dilige-tes, manibusq^ opérantes, quo nullius quicquamnbsp;defiyderare cogantur. doeet modum no(tra re-JurrcBionis,ne inordinata trißitia fié trucietnbsp;propter eos qui moriuntur.
CAP. nil.
De cæteroergo fratres,rogamusvos amp; A obfecramus in Domino Iefij:vt que-admodum accepiftis à nobis quo-modo oporteat vos ambulare amp; placere Deonbsp;quot;ficut amp;ambulatis,’vtabundetis magis. Sei-
’dcderimiil»
lt;gt;•
Dei, landificario veftra: vt abftincatis vos à Ronn.i*-* fornicatione,vt Iciat vnufquilque Veftrii vasnbsp;fuum pofiidere in fandificarione amp; honore:nbsp;non in pafiionedefidcrij, ficut ScGétesquæ Bnbsp;ignorant Deum,amp; nequis fupergrediatur ncnbsp;que circunueniat in negotio fratrem fuum;nbsp;quoniam vindexeft Dominus de his omni-bus,ficut*prædiximus vobis,amp; teftificati fu- •dr.i:nbsp;raus, no enim vocauit nos Deusinimmun-A T^Roptcr quod non fuftinentesamplius, ditiam:fed in fàndificationé.Itaq; quigt;hæc’ o.j.
I placuit nobis remancre Athenis, folis. fpcrnit,non hominem fpernit,led Deû, qui Aauud.a. ** dillmifimus Timótheum fratrem no- ctiamdedit Spiritum fuum fanduminno-ftrû, amp; miniftrum Dei in Euagelio Chrifti, bis.De charitate autem fraternitatis non. ne-adconfirmandos vosScexhortandos profi- cefle habemus Icribcre vobis; Ilipfi cnira vos ,j.dnbsp;de veftra:vt nemo moueatur intribulationi- à Deo didiciftis vtddigatisinuicem.Etenim 15,6.nbsp;busiftis.ipficnimlcitis quod in hoc pofiti illudfacitisinomnesfratresinvniuerfa Ma- '•Io»«**’nbsp;fiimus.Nam Sccumapud vos eflemus,pra:di cedonia.R ogam us autem vos fratres vtabun q *nbsp;cebamus vobis paflurosnos tribulationes,fi- detis magis:amp;opcram detis vt quieti fitis, amp; ,
B cut amp; fadum eft,amp; feitis. Propterea amp;cgo vt veftrum negotium agatis, amp; operemini amplios non fuftinens, raifi ad cognofeen- raanibus vcftris,ficut præcepimus vobis : amp;nbsp;dam fidem veftramrne forte tentauerit VOS vthoneftèambuletisadços quiforisfunt.*amp;nbsp;nul-
dens quantum cupu quod dee (I fideiipfib\
^uïlius aïiquid dsß'deretis. Nokmiis autcm vos ignorare fratres de dormientibus, vt nónbsp;contriftemini,ficutamp;C2Ceri qui fpem nonnbsp;habet. Sienim credimns quód lefus mortuusnbsp;eft 8c refiirrexit: ita 8c Deus eos qui dormie-D runt per lefum adducet cum eo. Hoe enimnbsp;t.Cor.i$.d vobis dicimus i.n verbo Domini , II quia nosnbsp;quot;iatdutntS qui viuimus, qui refidui iumus 'in aduentu*nbsp;Domini non praeueniemus eos qui dormie-runt.Quoniam ipfe Dominus in iuflu 8c innbsp;voce archangeli 8c in tuba Dei defeender denbsp;cœlo:8c mortui qui in Chrifto funr^refurgetnbsp;primi.Deinde nos qui viuimiis,qui relinquinbsp;muniimul rapiemurcum ilJis iii nubibus ob-4 üiam'Chrifto’in aera,8c fic femper cum Donbsp;niinö erimus . Itaque confolamini inuicemnbsp;in verbis iftis.
J. quot;Diem iudiäj diett inßjeratu adfuturum, rjui tarnen ipfos non pote^ incautos opprimere,nbsp;quum femper adtllumßprapareni, ai. nbsp;illosetiamhortatur'.monet/^uoquedeohedien 8cin omnes.Sempergaudete.IISineinterniifnbsp;''nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• • ßoneorate.In omnibus gratias agite, hxceft
enim voluntas Dei in Chrifto lefu in omnibus vobis.Spiritum nolite extingucre. Pro-phetias nolite fpernere.
Omnia autem probate: qttod bonü eft te- D nete. Abomni fpecie mala abftinete vos.Iplenbsp;autem Deus pacis fandificct vos per omnia;nbsp;vt integer fpiritus veftcr,8c anima, 8c corpusnbsp;ftnequerela, in aduentu Domini noftri Icftinbsp;Chrifti leiuctur.llFidelis eft qui vOcauit vos «.Cor.i.blt;nbsp;qui etiam faciet.Fratres orate pro nobis. Sa-Jutate fratres omnesin ofculo landto. Adiu-ro VOS per Dominum vt legatur epiftolanbsp;c»hæc’omnibuslandis fratribus. Gratia Domini noftri lefu Chrifti vobifcum.Amen.
Prou.iz.e.
11.d.
Rom. ii.d
i-Petr.j.b, littie. ló.cnbsp;Luc£.i^.4
t.Petr.j.c.
Apoc.j.a.
• 6.C.
quot;ftrlnriéti
I.
Ad Theflalonicenfes I.
teri: led vigilemus amp;c fobrij fimus. Qui enim B dormiunt, node dormiunt:8c qui ebrij funt,nbsp;node ebrij funt,Nos autem quidiei fumus,lbnbsp;brij lîmus,llinduti loricam fidei 8c charitatis, Ifs'æ-sp-enbsp;8c galeam Ipern lalutis. quoniam non pofuitnbsp;nos Deusiniram,lèdinacquilîrionc falutisnbsp;per Dominum noftrum lefum Chriftum,nbsp;qui mortuus eft pro nobisrvt liue vigilemus,nbsp;ftue dormiamus,limul cü illo viuamus.Propter quod confolamini inuicem;8c ædificatenbsp;akerutrum,ficut amp;c facitis. Rogamus autemnbsp;vos fratres vt noueritis eos qui laborant internbsp;vos,8c præfunt vobis in Domino, 8c monctnbsp;vos:vt habeatis illos abundantius in cbarita-te propter opus illorum . pacem habetecumnbsp;eis.Rogamus autem vos fratres,corripîte in-quietos,conlolamini pulîllanimes, fulcipitenbsp;infîrmos,patientes eftotead omnes. Il Videtenbsp;nfequis malum pro malo alicui reddat : fednbsp;quum femper adillumßpreeparent, adquod lémper quod bonum eft iedamini inuicem,
tiaergaßiospraß^os,amp;quomodoerga inuicem amp; erga T)eumfe habere debeanf.orat pro ipfis,ytq^pro ßorentprecatur.
C A P. V.
A 1 temporibus autem 8c momentis I lfratres,nct indigetis vt lcribamus vo-bis, lllplî enim diligenter feitis quianbsp;dies Domini,lîcutfur in node,ita veniet.cûnbsp;enim dixerint, pax 8c lècuritasitunc repenti-nus eis fuperueniet interitus, lîcutdolor'innbsp;vtero'habenti’,8c nô eftiigient. Vos auté franbsp;tres,non eftis in tenebrisivt vos dies ilia tan-quâ furcoprehendac. omnes enim vos, fîlijnbsp;lucis eftis,8c fîlij diei.mon fumusnodis neq;nbsp;tenebrarû. Igitur no dormiamus lîcut 8c cæ-
zÆrgumentum in epi/lolamfictindam
ad T^heJJalonïcenfes»
AD THESSALONICENSES, fecundam feribit epiftolam ApoftoIuS ;amp; notum facit eis dç temporibus nouifsimis,amp; deaduerfaii) deiedione.Scribu hâc epiftoUm ab Atheiiis per Titum diaconum,nbsp;A Ooetimum acolûthiun.
Epiftola Pauli ad TheflaloniceU'
fes, Jecunda.
S. nbsp;Gratias Deo agit pro fide ac toïerantia 'Thef
Jalonicenfittm in perfietwionibus,propter ef^uas ditit illos gloriantfoduerfiarios yero quot;pltionemnbsp;indie iudicij recepturostorans yt digni habeannbsp;tur'VocationeDei, cap. i.
AVLVsSc Siluanus amp; Timotheus ; ccclefiaeTheflalo-nicenfium in Deo Patfe no-ftro amp; Domino lefu chrifto. Gratia vobis amp; pax à deo pâ
tre noltrOjSc Domino lefu Chrifto.Gratias
ageredebemus femper Deo pro vobis fratreSj ita vt dignum eft quonia fupercreftit fidesnbsp;® veftrâj Siabundatcharitas vniiifcuiufquevenbsp;ftrum in inuicem : ita vt amp; nofipfi in vobisnbsp;gloriemurin ecclefijs Dei^ pro patientia ve-ftra, amp; fide in omnibus perfccutionibus ve-ftris amp; tribulationibus^quas ftiftinetis in ex-emplü iufti iudicij Dei, vtdigni habeamininbsp;„ *fe2no Dei pro quo Scpatimini.fi tarnen iu-ftu eft apud Deu retribuerc 'tribulationé’ ijsnbsp;C qui vos tribulant.'Sc vobis qui tribulamini renbsp;quiem nobi{cH,in rcuelatione Domini lefunbsp;de cœlo cum angelis virtutis cius,in flammanbsp;ignis dantis.vindidamijs qui non noueruntnbsp;Deura, Sc qui non obediunt Euangelio Do-mini noftri lefu Chrifti.qui pœnas dabüt innbsp;interitu æternas à facie Domini Sc à glorianbsp;virtutis eius : cum venerit glorificari in Gn-ófcis fuis, Sc admirabilis fieri in omnibus quinbsp;crediderunt quia creditum eft teftimoniumnbsp;noftrü fupervosindicillo .In quoetiamo-ramus femper pro vobis,vt dignctur vos vo-cationefiia Deus nofter, Scimpleatomnemnbsp;•ƒ*'* voluntatembonitatis * Scopus fidei in vir-tute, vtclarificetur nomen Domini noftri
lefu Chrifti in vobis, Sc vos inillo,fècundü gratiam Dei noftri,8c Domini lefu Chrifti.
3. De die Domini monetne credantfieduÜori-bnsfifiendensyenturum priu^filium perditio nis,qui y aria edetprodigia fallacia, quibusnbsp;reprobifiedutentur : deeleBione rÿ’fide'Thefi-fialonicenfiugratias agit mones yt fieruentai-ceptasab ipfio traditiones,amp;proeoru conjola-tione at confirmatione or at,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. ' 11.
Ogamus autem vos fratres per adiien tum Domininoftrilefu Chrifti, Scnbsp;noftræ congregationis in ipfum:vt no
Gm,quafiinftet diesDominillNequis voslê- Ephe.j.k. ducat vllo modo quoniam nifi venerit dif-cefsio primu, Screuelatusfuerithomo peccanbsp;ti,filius perditionis,qui aduerGtur 8c extolli-tur fupra omne quod dicitur Deus,aut quodnbsp;colitur, ita vt in templo D ei fèdeat oftédensnbsp;fè tanquam fit Deus.Numretinetis quod cû gnbsp;adhuc effem apud vos,ha:cdicebâ vobis? Etnbsp;nunc quid detineat feitis;vt reueletur in fuonbsp;tempore. (Nam myfterium iam operator ininbsp;quitatis:tantum vt qui tenet nunc teneat,donbsp;nec de medio fiat. ) Et tune reuelabitur illenbsp;iniquusdiqué Dominus lefusinterficiet fpi- ”¦’*nbsp;ritu oris fiiùSc deftruetilluftratione aduétusnbsp;fui eum,cuius eft aduentus fêcundum operanbsp;tionemGtanæ ,in omni virtute 8c fignis 8cnbsp;prodigijs mendacibus, 8c in omni feduâio- qnbsp;ne iniquitatis ijs qui pereût, eo quod charitanbsp;tem veritatis non receperunt vt Glui fièrent.nbsp;Ideo mittet illis Deus operationê erroris, vtnbsp;credant médacio,vt iudicétur omnes qui nonbsp;crediderunt veritati,Gd conGnferunt iniquinbsp;tati. Nos autem debemus gratias agere Deonbsp;femperpro vobis fratres diledi à Deo, quodnbsp;elegcritquot;vos’Deusprimitias in faluté,in fan-élificatione Spiritus 8c fide veritatis:*in qua’nbsp;8c vocauitvos per Euangelium noftrum , innbsp;acquifitionê gloriæ Domini noftri lefu chrinbsp;fti. Itaque fratres ftate:8c tenete traditionesnbsp;quas didiciftis,fiueper Grmoné,fîue perepi-ftolam noftram.Ipfe auté Dominus nofternbsp;lefus chriftus 8c Deus 8c Pater nofter quidinbsp;lexit nos,8cdéditconfolationê æternâ,8cfpénbsp;bonam in gratia:exhortetur corda veftra, 8cnbsp;confirmer in omni opéré 8c fermone bono.
S. Cupit quot;^t profie pracentur,confident quodfier-uaturifiint ipfiuipraceptatmonetq^ ’vtfiubtra-batfieà Chrifiianisnolentibinfieruare quaipfie infiituerat^nec manibuà labor are, quod tamenbsp;ipfiemet *Paulia apud eosfiecerat: cauet tarnennbsp;ne taies ’vt inimicos exifiïmént,fied '^t firatresnbsp;corripiant. C A p. 111.
E cætero fratres, orate pro nobis, vt Grmo Dei currat 8cclarificetur,ficut Ephef.tf.cnbsp;8c apud vos ;8c vt liberemur ab impor Colof.
tunis 8c malis hominibus. non enim omniû
citômoueamini à veftro fenfu, neq; terrea-mini, neq; perfpiritum,neq; per fèrmonem, neque per epiftolam tanquam per nos mif-
eft fides.Fidelis autem Dominus eft,qui co-firmabit vos 8ccuftodietà malo . Confidi-mus autem de vobis in Domino, quoniam quæquot;pra:cipimus’,8cGcitis 8c facictis.Dominbsp;nus autem dirigat corda veftra in charitatcnbsp;Dei^ 8c patientia Chrifti.Denuntiamus auténbsp;vobis
AdTlicffalonicenfes IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8o
vobisfratres in nomine Domini noftri Ie- tê,niEiloperantes,/ê(ïcunofe agentes. Ijs au fu Chrifti, vtfubtrahatis vosabomnifratre temquieiufmodifuntdenuntiamus, amp;ob-ambulanteinordinate,amp; non fècundiim tra fècramusin Domino lefu Chrifto, vtcumnbsp;ditionem quam acceperüt à nobis.Ipfi enim filentio operantes,fuum panem manducenc.nbsp;(citis quemadmoduni oporteat imitari nos: llVosautemfratres nolite deficerebenefaci-^Cor ° cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inquietifuimusintervos,tlneq; entes. Quod ßquis no obedit verbo noftro, D
i.TUef.ij» gratis pancm manducauimus abaliquo, led per epiftolamhunc notate: amp; ne commifcea inlaboreamp;in fatigationc node amp; die ope- mini cum ino,vtcofundatur:amp; nolite quafinbsp;rantes, nc quern veftrum grauaremus. Non inimicum exiftimare , fed corripite vtfra-quafî non habuerimus poteftate .-fed vt noP trem. Ipfe autem Dominus pacis det vobisnbsp;metipfos formam daremus vobis ad imitan- pacemfempiternam in omni loco.Dominusnbsp;C dum nos.Nam amp; cum eflemus apud vos, hoc fît cum omnibus vobis.Salutatio,mea manunbsp;denuntiabamus vobis, quoniam fi quisnon Pauli; quod eft fîgnum in omni epiftola.itanbsp;vult operari,nec raanducet, 'Audiuimus’e- fcribo. Gratia Domini noftri lefu Chriftinbsp;nim inter vos quofdam ambulantes inquie- cum omnibus vobis.Amen.
lt;iyfrgumentum in primam epiflolam adT^imbtheum-j,
TIMOTHEVM inflruit Sc docet de ordinatione epifcopatus Sc d(aconij,ac eccIeiùAicx di/cipünf, fcribens ei à Laodicia per Tychicum diaconum.
Epiflola Pauli ad Timotheum,
prima.
|
S. ^raceptum reuocat 'Timótheotradidt rat,de retrahendis q^uibufdatn à peruerfa do-Hrina,^ tradendaptnadex oh iniußos pofi-ta efi'. quot;Deo grattas agit, quodeumab eccleßanbsp;perßcutione ad jdpoßolatum yocauerit: quinbsp;tnßeriiordiatn lonßcutw efÇ, 'Vt oßendaturnbsp;d)ei longanimitas adpeccatwum inforntatio-nem : Ttmótheum monet ytßrennuum agatnbsp;inilitem. CAP. i. |
ricordia,gt;amp;’paxà Deo patre,amp; Chrifto le-fu Domino noftro. Sicut rogaui re vt remaneres Ephefi cum iremin Macedoniam , vt denuntiares qui-bufdam ne aliter doccrent, neq; intenderentnbsp;fabulis amp; genealogijs interminatis.quæ quæ-ftiones praîftant magis quàm xdificationemnbsp;® Dei,qua* eft in fide.Finis autem præcepti,eftnbsp;charitas de corde puro, amp; confcientia bona,nbsp;amp; fidcnonfida.A quibus quidam aberrates,nbsp;conuerfî funtin vaniloquium, volentesefFenbsp;legifdodores,non intelligentes neq; quæ lo-Koma./.c. quuntur,neq; de quibus affirmant. IlScirausnbsp;auté quia bona eft lex,fîquis ca légitimé vta-*fitentts tur:*fciés’hoc,q uia lex iufto noeft pofîta, fédnbsp;iniuftis,5cnonfubditis, impijs ficpeccatori-bus,fceleratis Sccontaminatis, patricidis,amp;nbsp;matricidis, homicidis,fornicarijs,mafculorHnbsp;concubitoribus,plagiarijs,mendacibus, per- Cnbsp;iuris , amp; liquid aliud fanæ dodrinaf aduerfa-tur,quæeft fêcundum Euangelium gloriænbsp;beatiDci,quodcreditum eft mihi.Gratias a-goeiquimeconfortauit *Chrifto lelu Do- *'’»nbsp;mino noftro quia fidele me exiftimauir,po-nens in minifterio,qui prius blafphemus fuinbsp;amp; perfecutor Sicontumeliofus. fedmiferi-cordiam Dei confecutus fum, quia ignoransnbsp;fcci in incredulitate. Superabundauit autemnbsp;gratia Domini noftri cum fide amp; diledione,nbsp;quæeft in Chrifto lefu.Fidelis fermo,amp; otnnbsp;niacceptionedignus : quôdil Chriftusiefus Matt.p.b.nbsp;venit intgt;hHc’ mundîi peccatores fàluos facenbsp;re,quorum primus ego fum. Sed ideo mifêri Dnbsp;cordiâcofecutus fum:vtin me primo often-deret Chriftus lefus omnem patientiam , adnbsp;*informationem’eorum qui credituri funt il-li in vitam æternam. Régi autem feculorumnbsp;immortali,inuifibili,foli Dco honor amp; gloria in fccula feculorum. Amen . Hocpræce-ptum commendo tibi filjj Timóthee; fecun-dum præcedentes in te prophetias vt militesnbsp;in illis bonam militiam,habens fidem amp; bo-nam confeientiam, quam quidam repellen-tes circa fidem naufragaucrunt.ex quibus eftnbsp;Hymenæus amp; Alexander : quos tradidi fatarnbsp;n«,vtdifcantnon blafphemare. S, Tuk |
Epiftola Pwli
S.- I6(ltpro reÿliM téf magtflratilusfieri wa-tiones at gratiarum ailiones,'ygt;numqj dicit efi~ fi ‘DeHm,amp;quot;fnum mediatorem: quomodo oranbsp;re dekeant quot;vir ac mulier,amp; quomodo, hat ornbsp;nari deheat,cuius nonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;docere,fied inJilen~
tio difeere.
CAP. II.
A Z'-^Bfecroigitur primum omnium fieri Ä lobfecrationes,orationes,poftulatio-nes,gratiarum adiones,pro omnibusnbsp;hominibus, pro regibus Sc omnibus qui innbsp;fublimitatefunt: vt quieram Sc tranquillamnbsp;vitamagamus in omni pietate Sc caftitate.nbsp;hocenim bonum eft Sc acceptum coram lal-® uatore noftro Deo:quiomnes homines vultnbsp;làluos fieri, 8c ad agnitioné veritatis venire.nbsp;Vnusenim Deus, vnus Sc mediator Dei Scnbsp;hominum, homo Chriftus lefus : qui dédit eft in carne,iuftificatum eft in fpiritu,appa-e.o.7. redemptions femetiplum pro omnibus; gt;cu ruit angelis,prjedicatum eft Gentibus,credi-ius’reftimonium temporibus fuiscgt;confirma *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
».Tim.i.c. turn eft’ : fiin quo pofitus fum ego prxdica-' tor Sc Apoftolus(veritarem dico, non inen-Q tior)dodor Getium in fide Sc veritate. Volonbsp;ergo viros orare in omni loco; leuâtes puras
I. Pec. J. a. mantis fine ira,8cdilceptatione.ilSimiliter Sc mulieres in habitu ornato:cum vcrecûdia Scnbsp;fobrietate ornantes fe, no in tortis crinibus,nbsp;autauro,aut margaritis , vel vefte prxtiola,nbsp;fed q.uod decet mulieres promittétes pietatenbsp;' D per opera bona.Mulierinfilentiodifcar,cumnbsp;i.Cor.t4.f omni fubiedione. Il Docereautem, mulicrinbsp;non pcrmitto,neque dominari in virunnlednbsp;Genef.i.d, cfie in filentio. 11 Adam enim primus forma-Gene.j.b. tus eft;deinde Heua. lISc Adam non eftfedunbsp;dusirnulierautcm (eduda,in prxuaricationenbsp;fuit. Saliiabitur autem perfiliorum genera-
cidat amp; laqueum diaboli.Diaconos lïmiliter Q pudicos,non bilingues^non multo vinö dc-ditos_,non turpelucrum fedantes : habentcsnbsp;myfterium fidei in cólcientia pura.Erhiau-tem probentur priinùm;amp;fie miniftrétjnul-lum crimen babentes.Mulieres fimiliter pu-dicas,nori detrahentes,fobrias,fidelei in omnbsp;nibiis.Diaconi fintvnius vxorisviri :qui fi-lijs luis bene praefintjSi fuis domibus.Qui e-nim bene miniftrauerint,graduni bonum fi-bi acquirent,Si multam fiduciam in fide quacnbsp;eft in Chrifto lefu.Hxc tibi fcribo*: fperans Timpnbsp;me ad te venire cito. fi autem tardauero : vtnbsp;fcias quomodo oporteattein domo Dei có-uerfari,qux eft ecclcfia Dei viui,columna amp;.nbsp;firmamentum veritatis.Et manifeftè magriunbsp;eft pietatis lacramentum, quod manifeftatü
turn eft in mundo, alTumptum eft in gloria.
5. Trtedîàt tjuojdamfalfam tradituros doilri-nam^foäßimum de nuptijs ac cihis: difdpulZ autem monctytßreta quot;fana do^rina, exer~nbsp;teatße ad^ictatem^ qutecorpoïali exercitatio-nipirtefertur ; amp; quanefuam ßt adoleßens ,nbsp;freebeat Jè reïiquis cxemplum.
CAP. II II.
Spiritus autem manifeftè dicit quia in nouifiimistemporibus diftedentquida i.rii»,}i-à fide,attehdétes fpiritibus erroris amp; do- f,*’nbsp;drinis dïEmoniorum,in hypocrifi loquentiunbsp;mendacium:Sc cauteriatam haben tiumfiiamnbsp;conlcientiam,prohibentium nubere,abftinenbsp;reacibis quos Deus creauit adpercipiédumnbsp;cum gratiarum adione fidelibus amp; ijs qui conbsp;gnoueruntveritatem. Quia omniscrxatura ®nbsp;quot;lermSlirit Wonem:fiquot;permanferint’ in fide amp; diledione Dei bona eft,amp;nihil reijciendum quodcum
amp; fandificationecum fobrietate. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gratiarum adionepercipitur.fandificaturc-
ponensfratribus,bonuseris minifter Chrifti Ielu,enutritus verbis fidei Si bonæ dodrina:nbsp;quam afiecutuses. li Ineptasautem Sianiles ».Tim.j.fenbsp;fabulas deuita:exercecgt;autem’teipfum ad pie Tim-««nbsp;tatem.Nam corporalis excrcitatio,ad modi-cü vtilis eft : pictas autê, ad omnia vtilis eft,nbsp;promifsionem habens vitse quæ nunc eft, Scnbsp;futuræ.Fidelis fèrmo. Sc omni acceptione di-gnus . In hoe enim laborarous Sc maledici-murj'quia fperamus’in Deum viuumqui eftnbsp;faluator omnium hóminum , maxime fide-lium.Prxcipehæc Sc doce.Nemo adolefcen- Dnbsp;tiam tuäm contemnatifed exemplum efto fi-delium in verbo,in conuerfatione, in chari-tatCjin fide,in caftitatc.Dum venin, attendenbsp;ledioni,exhortationi*dodrinx. Noli negli-gere gratia qux in te eft.-quæ data ell uKipernbsp;prophcfiä, cum impofitione man num pref-byterij.Haec meditate, in his tfto : vi profe-dus
Sc fandificationecum fobrietate. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;
S. quot;Docet 'Timotheuqualesefie dibeant epfiopi, nim per verbum Dei Sc orationem. Hxc pro diacones ac mulieres'.quot;9tjciat quomodoiduer-
. fiari debeat in ecebfia queeefi columna quot;ferita~ tü,fiimulqjCommendat dominicaincarnatio-nisfiacr amentum.
CAP. III.
A quot;I 'Idelis fermo . llSiquisepifcopatum dc-Tit.i.b. |—1 fyderat,bonnm opusdefyderat. Opor-•m/w tet’ergo* epifeopura irrcprehenfibilem efieevnius vxoris virum';fobrium,prudentemnbsp;ornatum,tgt;pudicumy’hofpitalem,dodorem,nbsp;non vinolentu,non perçu (Toréifèd modeftû,nbsp;nonlitigiofum, noncupidum , *fux domuinbsp;bene præpofitû,filios habentem fubditos cûnbsp;omni caftitate. Siquis ante domui fux prx-B efle nefeit. quomodo ccclefix Dei diligentianbsp;habebic?Non neophytumrne in fuperbiam e-latus, in indicium incidat diaboli. Oportetnbsp;autem ilium Sc teftimonium haberebonumnbsp;ab ijs qui foris funt ; vtnó in opprobriû in-
-ocr page 441-Ad Tittioflieum L
tis alienis.’Teipfiim cafîum cuftodi.No!i ad* hucaquam bibere; lèd modico vino vteranbsp;propter ftomachum tuum,amp;frequcntes tuasnbsp;infirmitates. Quorundam hominum pecca-ta manifeftafunt, præcedentiaad iudicium:nbsp;quoldam autem fublèquuntür : Similiter amp;cnbsp;fada bona,manifefta funt;amp; quae aliter fe hanbsp;bent,ablcondi non poflunt.
•S. 5erui dominisfûts obßquanturßueßdeltbtti ßue inßdelibM. fugiendifitnt qui his reliBiinbsp;yana docet'. quantum mali inducat auaritiafnbsp;I quadeuitata hortaturTimotheum adyirtu-tes amplet{endas,ßeruataßde quam in baptißnbsp;mo nnßffus eß, ytq, infinem yfqueßruet hacnbsp;mandata'.diuitet autem réprimât a ßuperbianbsp;inducens ad eleemoßynas,
CA.P. VI.
QVicunquefuntfubiugolerui, domi-nosfuoS omni honore dignos,arbi-trenturznc nomen Domini amp; doótri-nablalphcmctur. Qui autem fideles habet do minos,non cotemnantquia fratres funt, fednbsp;magis leruiant quia fideles funt 8f diledi,quinbsp;bencficij participes funr.Hæcdoce,amp; exhornbsp;tare,Siquis aliter docet, amp; non acquiefcit fanbsp;curam nonhabet:fidem negauit,amp;eft infide nislermonibus Domini noftri lefu Chrifti,
amp; ei quæ lecundum pietatem cft, dodrinæ; fuperbus eft,nihil leiens, ledlangucns circa Bnbsp;quæftiones amp; pugnas verborum, ex quibusnbsp;oriuntùrinuidiæ,contentiones,blafphcmis,nbsp;fufpiciones malæ,conflilt;ftationcs hominumnbsp;mente corruptorum, amp; qui veritate priuatinbsp;funtexiftimantium quaeftum eflepietatein.nbsp;Eft autem quaeftus magnus, pictas cum fuf-ficientia. IlNihil enim intulimusin gt; hunc’ loß.iJ.nbsp;mundum ihauddubium, quodnec auferre tale.^.e.nbsp;quid polfumus. Habentes autem alimentanbsp;amp; quibus tegamur, his contenti fimus.Namnbsp;qui volunt diuites fieri, incidunt in tenta-tionem amp;laqucom egt;diaboli,’ amp;defyderia gt;.i.nbsp;multa*inutilia,amp; nociua, qua: merguntho- *amp;•nbsp;mines ininteritum amp;perdjtionem.Radix e-nim omnium malorum eft cupiditas ; quamnbsp;quidamappetcnteserraucrunta fidCjamp;inle-rueruntfedoloribus multis.Tu autem ô ho- qnbsp;mo Dcijhaec fuge.ledare veroiuftitiamjpie-tatem,fidcra,charitatem,patientiam,manfuenbsp;tudinem.Certa bonum certamen fidei:apprenbsp;hendevitamaeternam,inqua vocatus esamp;nbsp;confelTus bonam confefsionem coram mul-tis teftibus.Praecipio tibi coram Deo qui vi-uificat omnia , amp; Chrifto lefu qui teftimo-nium reddiditllfubPontio Filatobonam con Ïosn.iS.g.nbsp;felsionem: vt lerues mandatum fine macula,
Si
ftus tous manifcftus fît omnibus. Attéde tibi
amp; doârinxânfta in illis. Hoc enim faciès, amp; teipium faluum facies, amp; eos qui te audiunt.nbsp;i. T)ocet ijuomodo feniores, anm, ac iuuencalatnbsp;gubernaredebeat,rur[umßniores ac ÎMtiioresnbsp;'viduai'.cÿdeconditioniboô ineligendayiduanbsp;requifiM: fresbyteriprobefiiofungenta mu-nere dupliciter honor entur. necfacile aduerfuânbsp;preibyterum accufationem fufcipiat ,fedpeccantes publicè arguai', hac mandata feruet^nbsp;nemini cito manus imponcns'. modico 'vinoy-tatur:amp; de yarijs hominumpeccatis,nbsp;CAP. V.
A. Eniorem nô increpaucris : lcd obfecra vt patrem:iuuenes,vt fratres;anus,vt manbsp;^'^tresiiuuenculas, vt Ibrores in omni ca-ftitate. Viduas honora:quæ verè vidiiæ funt.nbsp;Siqua autem vidua filiôs aut nepotes habet;nbsp;quot;(}ifi;at’primüm domura fuam regere,amp; mu-tuam viccm reddere parentibus. hoc enimnbsp;acceptum eft coram Deo. Quæ autem vercnbsp;delolara/lperet’in Deura,8c''in-” ftet’oblêcrationibus amp; orationibus noftc amp;nbsp;die.N3m quæ in dilitijs elLviués mortuaeft.nbsp;Et hocpræcipevtirreprehenfîbiles fînt.*Si-quis’autem fiiorH,amp; maximedomefticorum
® li deterior. Vidua eligaturnon minusfexa-gintaannorum,quæfueritvnius virivxor, ' in operibus bonis teftiraonium habenSjh fî-p-lios educauit, fîhofpitio recepit,fî lânftorûnbsp;pedes lauitjfî tribulationem patientibus fub-miniftrauit, fîomneopus bonum ftibfecutanbsp;eft.Adolelcentiores aût viduas deuita.Curanbsp;enim luxuriatæfuerint in chrifto,nubere vonbsp;lunt.-habentes damnationem , quia primaranbsp;fidem irritamfecerunt. fîmulautem amp; otio-fx dilcunt circuiredomos: non folum otio-læ,led amp; verbofx amp; curiolæ, loquentes qu.xnbsp;non oportet. Volo ergo iuniores nubere : fi-lios procreare,matrcsfamiliâs eflê.-nullam ocnbsp;cafîonem dare aduerlârio maledidi gratia,nbsp;?/(»n lam enim quaedam conuerfîe funt rétro *ß-C tanam.Siquis fidelis habet viduas, fubmini-ftret illis,*amp;’non graueturecclefîa.-vt ijs quæ inbsp;verè viduæfunt,fuffîciat. Qui bene prasfunt inbsp;presbyterijduplicihonoredignihabcantur; inbsp;maximè qui laborantin verbo amp; doArina. inbsp;Deufiî.a. Dicitenimfcriptura,IINoquot;infra;nabis’osbo- inbsp;ui trituranti.Sc, IIDignus eft operarius mer- !nbsp;Matt.io.b cedefua. Aducrlus bresbyteruni aCcufatio- inbsp;nem jjQÜ recipereznifî fubduobus aut tribus inbsp;D teftibus. Peccantes, coram omnibus argue:nbsp;vt amp; cæteri timorcm habeant Teftor coram :nbsp;Deo ScChriftoIefuamp;eledisangeliszvthæc :nbsp;cuftodiasfîncpræiudiciô, nihilfociensina- irreprehcnfîbile vlq;in aduentura Domininbsp;liam partem declinando.Manus cito nemini noftri lefu Chrifti.quem fuis temporibus o-, impofusris, neque commuûicâueris pecca- ftcdetlibeatus 8clôlwspotés,Rex regû amp; Do-minus
-ocr page 442-Epift. Paüli
minus dominantium,quifolus habetimmor uitcs fieri in bonis operibus, facile tribuere« talitatem^ amp; lucem inhabitat inaccefsibilemgt; comraunicare^theGurizare fibi fundamentanbsp;lohin.i.b. Ilqucm nullus hominum vidit,fcd nec vidcrc bonum in futurum, vt appréhendant veramnbsp;poteft.cui honor amp; imperium *fempiternumnbsp;Amen.
vitam. O Timóthee,depofïtumcuftodi:de-uitans prophanas vocum nouitates, amp; oppo ïitiones falfï nominis Icientiæ^quam quidamnbsp;promittenres^circa fidem exciderunt. Gratianbsp;reçu ni. A men.
p Diuitibus huius feculi præcipenon fub-Lucaf.ii.b limefapere, llncque fperarein incertodiui-lohaa.i.b. tiarum,{edin Deo viuo ( llqui prxfiat nobis omnia, abunde ad fruendum)bene agere, digt;
zÄrgumentum in epiflolam Taulifecund am ad uimbtheum-j,
T E M Timamp;tbeo fcribit de exlionatione martyrij,amp; omni régula veritatis,amp;quid futumm fit tempo* hbus nouifsiinis,amp;deruapafsione:fcrtbenseiab vrbe Roma.
Epiflola Pauli ad Timotheum
fecunda.
*lt;!gt;•
*gt;uct
*meis
S. Gratias quot;Deo agît oli fidem 'Ttmóthet, quam intrepida f/raditatitne iubcttxeritChrißusnbsp;mortem deßruxit , ^'FaluminGemiumnbsp;dolorem elegit ßruans ei dehitum i^ßusla-boribus [)ramium.dicit quod omnes Äßani iffnbsp;ßtm reliquerintßaudant Omßphori familtAnbsp;quodinde multa receperitobjequia.
CAP. I.
AVLVS ApoftolusIcfii Chri-fti per voluntatc Dei, fecüdura ¦promißionem vitæ quæ ell innbsp;ChriftoIefu:Timóthco charif-fimo filio , gratia, mifericordia, *pax à Deo
qui dellruxit quidem mortem, illuminauit autem vitam 8c incorruptionem pcrEuan-gclium:in quo 11 politus fum ego prxdicatornbsp;8c Apoftolus 8c magiftcr Gentium. Ob quanbsp;caufam etiam haec patior; léd non cofundor.nbsp;Scio enim cui credidi,8c certus fum quia po-tenseft depolitum meum leruars in iliumnbsp;diem.Formam habe lanoru verborum, qux qnbsp;à me audifti in fide 8c in diledione in Chri-
patrc,amp; Chnfto lefu Domino noftro.
Gratias ago Deo *, cui leruioà progeni-toribus*in confcientiapura,quod fineinter-mifsione habeam tui memoriam in oratio-
nibus meis,node ac die deß'derans te videre, memor lachrimarum tuarum, vt gaudio im-plear,recordationcm accipienseiusfideiquxnbsp;eft in te non fiAa, qua: 8c habitauit primumnbsp;inauia tua Loidc,8c matretua Eunice,certusnbsp;fum aiitem quod 8c in te.Propter quam cau-ßni admoneo te vt refufcites gratiara Dei,nbsp;qiiæeft in teper impofitionem manuiimea-Rom.S.c. rum.llNon enim dedit nobis Deus fpiritumnbsp;timoris.-fed virtutis,8c dileftionis, 8c fobric-tatis. Noll itaque erubefcerc teftimoniumnbsp;D omini noftri,neq; me vinAû eius: led collabora Euangclio lecundum virtutem Deinbsp;gt;•4. qui nos liberauit 8c vocauit vocatione ?fua*nbsp;Tit.5.b.^ llnon iecundum opera noftra, fed fe-ciidum propofitiim fuum 8c gratiam,quædanbsp;Tit.i,a. nobis in Chrifto lefu 11 ante tepora fe-cularia.Manifeftataeft autem nunc per illu-jninationem faluatoris noftri lefuChrifti,
rto lelu.Bonum depolitum cuftodi per fpiri turn fandum,qui habitat in nobis.
Seis* hoc , quodauerh funtd meomnes * qui in Alia font : ex quibuseft ‘Phigelus’8cnbsp;Hermögenes, Det milericordiam Dominus gt;nbsp;Oneliphori domui ; quia fæpe merefrigera-uit,8c catenam meam non erubuit. led cumnbsp;Romani vénilfetJoliuitè me quarliuit, 8c in-uenit.Det illi Dominus inuenirc mifericor-diam à Dominoinilladie.Et quantaEphefinbsp;miniftrauit,tu melius nofti.
Hortatur 'rtmótheum ad aliosfynterè doctn dum amp;fatiendum fro Chrißoßßana mentitnbsp;nefuturi framij at reßtrreClionis Chrißi,yt-que lontentionct amp; frofbana yaniloquia de-uitet tßultdsque legisquaßiones'. de magnanbsp;domo 'Varia babente quot;Vafa , amp; quas yirtutefnbsp;ßruusT)eißSari debeat,
CAP. Il,
5.
TV ergo fili mi,cofortarein gratia qux eft in Chrifto lelu ; 8c qux audifti ànbsp;me per multos teftcs,hxc commendanbsp;fidelibus hominibus, qui idonei crût 8c aliosnbsp;docerc.Labora ficut bonus miles Chrifti le-fu.Nemo mihtansoDeo’implicat le negotijsnbsp;lecularibus; vt ei placcat cm fe probauit. Nänbsp;8c qui certat in agône:non*co(onatur’nifi lenbsp;gitimê
^•1«
*tarnMf
t»
Ad Timótheum It
81
Matt.io.d.
Marc. 8. c.
Kom.3.a.
gitimè certauerit. Laborantem agricolam o- obedientes ingrati,fcelefti,fine aftedione,fi‘» porter primùm de frudibuspercipere. Intelli nc pace,criminatores, incontinentes,immi*nbsp;ge quæ dico:dabit enim tibi Dominus in omnbsp;nibus intelledum. Memor efto, ^Dominïi,nbsp;lefum Chriftum refurrexiflea mortuis,ex fcnbsp;mine Dauidjlecundum Euangelium meum,nbsp;in quo laboro vfque ad vincula , quafi malenbsp;operans.'fed verbum Dei non eft alligatum.
Ideo omnia fuftineo propter eledos.'vt 8cip catis , quæ ducuntur varijs defyderijs (êm-filalutem con{êquantur,quæ eft in Chrifto lefujCum gloria cœlefti.Fidelis fermo.Namnbsp;fi commortui fiimus:8c conuiuemus.fi fufti-nebimus : 8cconregnabimus . Bfi negaueri-mus.*8cillenegabit nos. Ilfi no credimus:illenbsp;fidelis permanet,negare fcipfum no poteft.
Hæc commone.-teftificans coramquot;Domi-
tes', finebenignitate, prodicores, proterui, tumidijamp;voliipratumamatores magisquafn ’nbsp;Deithabentes fpeciem quiclem pietaris, vir-tutera autemeius abnegantes. Et hos deui-ta.ex bis enim funt qui penetrant domos;
amp; captiuas ducunt mulierculas oneratas pee B
perdifcentes, Senunquam ad fcientiam ve-ritatis peruenientes . Quemadmodura au-tem lllannes ScMarabres reftiterunt Moyfî: ita amp; hi refiftunt veritatijhomines corrupdnbsp;menre,reprobi circa fidem.fed vitra non pronbsp;ficient.-inhpientiaenim eorum manifeftae-rit omnibus,ficut amp;illorum fuit. Tuautem Cnbsp;afleeufuses meam dodrinamjinftitutioneranbsp;propohtHm,fidem,longanimitatem,diledionbsp;nem,patientia,perfècutiones, pafsiones:quanbsp;lia mihifacta funt Antiochiæ,Iconij,Lyftris:nbsp;quales perïèciitiones fuftinui. omnibusnbsp;eripuit me Dominus.Et omnes quipiè volütnbsp;viuere in Chrifto lefu ,per{êcutionem pati-entur. Mali auté homines amp; fedudores proficient in peius.-errantes, amp; in errorem mit-tentes.Tu vero permanein ijs quæ didicifti,nbsp;Sccredita fiint tibi:lciens à quo didiceris, 8cnbsp;quia ab infantia facras literas nofti, quæ tenbsp;poflunt inftruere adfalutem, per fidem quænbsp;cft in Chriftolefu.dOmnis fcripturadiuini-tus infpirata,vtilis eft ad docendum,ad argu-
iuftitia: vt perfedus fit homo Dei, ad omne opus
5.
C
“Dio no’.Noli contendere verbis (ad nihil enim v-tileeft)gt;nifi’ad fubuerfionem audientium. Solicite cura teipfum probabilem exhiberenbsp;Deo,operariiim inconfufibilem,redetradanbsp;tem verbum veritatis. Prophan.1 autem 8c i--naniloquiadeuita.multum enimquot;proficiunt’nbsp;quot;ferftt.f. ad impieratcm:8c ièrmo eorum vt cancer^fèrnbsp;pit.’ex quibuseftHymenæus 8cPhiletus:quinbsp;à veritate exciderunt, dicentes rêfurredionénbsp;elfe iam fadam,Sc fubuerterunt quorundamnbsp;fidem. Sedfirmum fundamentum Dei ftat,nbsp;D habês fignaculumhoc, CognouitDominus
qui funteius.8c, diftedat ab iniquitate om-nis qui nominatnoméDomini .In magna autem domo, non folurn funt vafaaurca 8cnbsp;argentea,lèd 8c lignea 8c fidilia .- 8c quædamnbsp;quidem in honorem, quædam autem in connbsp;tumeliam.Si quis ergo emundauerit fè ab i-ftis; erit vas in honoré iàndificatum 8c vtilenbsp;DominOjad omne opus bonü paratii. luue-nilia afit defyderia fuge; fedarç vero iuftitia,nbsp;fidém,charitatem,8c paccmcumijs quiinuonbsp;Titno.bc. pominum de corde puro. IlStultas auténbsp;'’ 8c fine diftiplina quæftiones deuita; feiensnbsp;quia générant Utes. Seruum autem Domininbsp;non oportet litigare; fed manfiictum effe adnbsp;omnes,docibilem,patientem, cum modeftianbsp;I, corripientemeosquirefiftuntgt;veritati’;ne-*’ quando Deus dctillis pœnitentiamadeog-nofeendam veritatem,8c refipifcant à diabo-li laqueis,a quo captiui tenentur ad ipfius vonbsp;luntatem.
5. 'Pradicit homines futuros yarijs inuolutospec tunè:argucjobfècra,incrcpa in omni patien-catis^qui mulierculasßduiences 'veritatire- tia 8cdodrina.Eritcnim tempus cum fanara fifiat^Timótheumautemhortatur'Vtfuoex- ’ quot; 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''' '
lia mihifada funt Antiochiæ,Iconij,Lyftris: quales perfècutiones fuftinui. 8c ex omnibusnbsp;eripuit me Dominus.Et omnes quipiè volûtnbsp;viuere in Chrifto lefu ,perfêcutionem pati-entur. Mali auté homines 8c fedudorcs proficient in peius.-errantes, 8c in errorem mit-tentes.Tu verô permanein ijs quæ didicifti,nbsp;8ccrédita fiint tibi:fciens à quo didiceris, 8cnbsp;quia ab infantia fàcras literas nofti, quæ te
eft in Chriftolefu.dOmnis fcripturadiuini- ».Pet.i.d, tus infpirata,vtilis eft ad docendum,ad argu-endum,adquot;çorrigendum’,ad erudiendumin ^corri/ie^isnbsp;bonuminftrudus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Timôtheumper Chrißum iuditem olteflatur 'vt aduerßusfalß)s do£lores, amp; sos qui taies ß-hi coaceruant, conßanterpradicet, tolerandonbsp;qucecunque inßipentur aduerßi-.prcedicii^ßuanbsp;faßionem amp; futurum premium : aduocansnbsp;Timôtheum,eo quodàmultis deßrtusßt, amp;nbsp;ab A lexandro multa paßus. In primaßti de-ßnßoneab omnibus deßertus fuit,ßcd à Domino liberatus.
CAP. IIII.
TEftificor coram Deo 8c lefu Chrifto qui iudicaturus eft viuos 8c mortuos,nbsp;amp;C. per aduentum ipfius,8c regnum e-ius;prædica verbum.infta opportune,impor
dodrinam non fuftinebunt; fed ad fua defy-deriacoaceruabunt fibi magiftros,prurientes perßecutionibus'.amp;deßacraruliterarum'Vtili- auribus , 8cà veritate quidem auditum auer-tent,adfabulas autemconuertentur. Tuve-Ocautemicito,quodin nouifsimis ro vigila, in omnibus laborajOpusfacE uan-diebusinftabunttemporapericulofa: geliftæ,minifterium tau impie. tgt; Sobrius e-8c erunt homines feipfos amantes,cu fto.’Ego enim iam delibor;amp; tempus refolu- ‘nbsp;pidijclati, fuperbi, blaïphemi,parcntibus no tionis meæ inftat.Bonum certamen certaui,
I cur-
employirtutes ampleÜatw,ac tolerantiam in täte, CAP. III.
A
I.Tim.4.1
i.Petr.j.a.
ludj.i.f.
-ocr page 444-Epiftola Pauli
|
curfum cofummauijfidé (èruaui. In reliquo, repoiïtaeft mihi corona iualitiæ, quam redder mihi Dominus in illa die iuftus iudex;nbsp;non fblum auté mihi, fed amp; ijs qui diliguntnbsp;aducntû eius.Feftina ad me venire citó.De-mas enim me reliquit,diligens hoc feculum,nbsp;amp; abijt Thefîàlonicam:Crefcens in Galatia,nbsp;Colof.4.d Titus in Dalmatiam. IILucas eft mecumfb-lus.Marcum afTume.Sc adduc tecii ; eft enimnbsp;‘'miniflerio mihi vtilis in’miniflerium.’ Tychicum auténbsp;C raih Ephefum.Penulam quam rehqui Troanbsp;de apud Carpum,veniens afFer tecum, amp; li-bros,maxime autem membranas. Alexandernbsp;ærstrius multa mala mihi oftedit. 'reddct’ illinbsp;Dominus fècundum opera eius: quem amp; tunbsp;deuita, valde enim reftitit verbisnoftris. Innbsp;prima meadefcnfîoncnemo mihi afFuit, fednbsp;omnes me dereliquerunt : non illis impute-tur.Dominus autem mihi aftitit,amp; confortanbsp;uit me,vt per me prædicatio quot;impleatur’, amp; ^^fleretufnbsp;audiant omnes Gentes liberatus fum denbsp;ore leonis/Liberauit’me Dominus ab omni '’Lièeraütnbsp;opere malo; amp;fàluum facietin regnumfiiûnbsp;cœlefte. cui gloria in fecula feculorum. A-men. Salutaquot;Prifcam’amp; Aquilam, I1amp; One-fiphon domum.Eraitus remanlit Corinthi.nbsp;Trophimum autem reliquiinfirmum Mile-ti.Fcftinaantc hyemem venire. Salutanttenbsp;Eubulus amp; Pudens amp; Linus amp; Claudia, 8cnbsp;Fratres omncs.Dorainus lefus Chriflus cumnbsp;fpiritu tuo, Gratia vobifeum. Amen. |
zAr^umentum in epiflolam T^auli ad TitUîïLj,
TItum commonefacitÄ inftruitdeconftitutionepresbyterii,lt;fc defpiritualiconuerEitionc, hxreti-cis vitandis qui in traditionibus ludaicis credunt:fcribens ei à Nicopoli.
Epiftola Pauli ad Titum.
|
5, Et^itinfaltitatlonsmentionejpei'vuiexter-nct iam manifefiata efi, ojlendit quälet debeat ordinäre presbyteros ac epißojgt;os‘.amp;denbsp;quibufdam qui ob y aria 'vitia dure Juni in-trepandi: mundit omnia muda:quiaamflt;^onbsp;Deumnegant. cap. i. avlvs fèruus Dei,Apon:o-lus autemlefîi Chrifti fecun dum fîdemeleélorum Dei 8cnbsp;agnitionem veritatis: quæ fè-cundumpietatem eftinfpemnbsp;vitæ æternæ,quam promilît qui non menti-».Tini.i.c. tur Deus,liante tempora fêcularia:manifeftanbsp;uit autem temporibus fuis verbum fuum innbsp;prædicatione, quæ crédita eftmihi fécundûnbsp;præceptum fàluatoris noftri Dei : Tito dile-lt;fto filio fècundum communem fidem, gratia amp; pax à Deo patre,8c Chrifto lefu fàlua-torenoftro. B Huius rei gratia reliqui te Cretæ, vt ea quæ défunt corrigas,8c conftituas per ciuita-_ ces presbvtcros,ficut 8c ego difpofui tibi,IISi-i.Tim.j.a. S Pnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. n P ‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;r,- quisfine crimineelt,vnius vxons vir, nho.s habens fideles, non in accufàtionc luxuriæ,nbsp;autnon fubditos. Oportet enim epifeopumnbsp;finecrimine efîê, ficut Dei difpenfàtorcm:nbsp;non fuperbum, non iracundum, non vino-. lentum, non pereufTorem, non turpis lucrinbsp;enternnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*fobriü, |
C iuftum^fandum, continentem; ampleften-tem eum qui fècundum dodrinam eft, fide delem fcrmonem,vt potens fît *exhortari innbsp;dodrina fana, 8c eos qui contradicunt arguenbsp;re.Suntenim multi inobedientes,vaniloquinbsp;amp; fèdudores, maxime qui de circuncifionenbsp;funequosoportet redargui.qui vniuerfàs donbsp;mosfubuertunt,docentes quæ non oportet,nbsp;turpis lucri gratia.Dixit quidam ex illis pro-prius ipforum propheta, Cretenfes fèmper pnbsp;mendaces, malæ beftiæ,ventres pigri .Tefti-monium hoc verum eft . Quamobcaufàmnbsp;increpa illos durè,vt fini fint in fide,non in-tendentes ludaicis fabulis, Semandatis ho-minum auerGntium fèà veritate. Il Omnianbsp;munda mundis: coinquinatis autem 8cinfi-delihus nihil eft mundû ,fêd inquinatæ funtnbsp;eorum 8c mens 8cconfeientia. Confitenturnbsp;fe nofîe Deum fadis autem negant,cum fintnbsp;aborainati 8c incredibiles, 8c ad orane opusnbsp;bonum reprobi. 5. Qd^omodo docere debeatfenes^anus, adolefcen tudas ac iuueneSiprabedoß omnibut yit*nbsp;emflum: amp;inquibiunoserudiatgratiaT)einbsp;quel apparuitibenefitiaetiamfer ihrißuno~nbsp;bitexbibiiaoßendit. cap. i i*nbsp;V autem loquerc quæ decent fànam Anbsp;dodrina.Senes,'vtfbbrij fînt,pudici,nbsp;prüdentes,fàni in fide, in diledionc, in patientia. Anus fîmiliter,in habitu fàndo, non criminatriccs,non multo vino feruien-tes; bene docentes, vtprudentiam doceantnbsp;ado- |
1
quot;integrita-tê, ^rauita-tem. i.
ColoEj.d, ».PetJ.i.c.
c
quot;falataris. 1
Ad Titum.
minem blafphemare^ non litigiofos efÏê, fed modeftoszomnem oftendentes manfuetudi-nem ad omnes homines. Eramus enim ali-quando amp; nos infipietes^increduli^errantes,nbsp;feruiétes defyderijs amp; voluptatihus varijs^innbsp;malitia Si iniiidia agentes^odibiles, odientesnbsp;inuicem. Cum afit benilt;jniras amp; humanitas Bnbsp;Vxnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fit•
apparuit faluatoris noftri DeiJIno ex operi- «“•••«? bus iuftitiæ quæfecimusnos, fed fecunduranbsp;fuam mifericordiam faluos nos fecit^ per la-uacrû regenerationis 8c renouationis Spiritus fanéti quern efFudit in nos abunde pernbsp;lefum Chriduin faluatoremnoftrum:vtiu-ftificati gratia ipfius^hæredes fimus fecundunbsp;fpem vitæ æternæ.Fidelis fermo eft.-Sc de hisnbsp;volo te confirmarezvtcurent bonis operibusnbsp;præeflequi credunt Deo. Hæcfunt bona 8c Cnbsp;vtilia hominibus. (IStultas autem quæftio- t-Tim.i.b.nbsp;o I ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ o x.Tim.i.a
nes amp; genealogias,8c contentiones^ ocpu-gnas legis deuita.funtenim inutiles 8c vanar. Harreticum hominem poft vnam amp; fêcun-dam correptionem deuita;fciens quia fubuernbsp;fus eft quieiufmodieft,8cdelinquir, cum fitnbsp;proprioiudiciocondemnatus. Cum miferaDnbsp;ad te Arteman aut Tychicum^ feftina ad menbsp;venireNicopolim. ibi enim ftatui hyemare.nbsp;Zenam legiiperitum 8c Apollofolicite præ-mittæ,vt nihil illis defit .Dilcant autem 8cnbsp;noftri bonis operibus præefîè ad vfusnbsp;neceflarios :vtnon fint infru-duofi.Salutant tequi mecumnbsp;funt omnes.Saluta eos quinbsp;nos amant in fide.Gratia
Dei cum omnibus
Vobis. AMEN.
adolefcentulas, vt viros fuos ament, filios fuosdiligant^prudentes^caftas, cgt;fobrias’,donbsp;mus curam habenteSjbenignaSjfubditas virisnbsp;B fuiSjVt non blafphcmetur verbum Dei.Iuuenbsp;nes fimiliter hortare vt fobrij fint. In omnibus teipfiim prarbeexemplum bonorum openbsp;rum, in dodrina, quot;in integritate, in grauira-te’,verbum fànumjrreprehenfibile.vt is quinbsp;ex aduerfo eft vereatur, nihil habens malumnbsp;Ephef.Ä.a. dicere de nobis. IlSeruos dominis fuis fubdi-
• tos efie, in omnibus placentes . non contra-dicentesrnon fraudantes, fed in omnibus fi-dem bonam oftendentes .• vtdoftrinam Sal-uatoris noftri Dei ornent in omnibus. Appa ruit enim gratia Dei quot;faluatoris noftri’ omnibus hominibus : erudiens nos vtabnegan-tes impietatem Scfecularia defyderiajfbbrie,nbsp;8c iufte,8c pic viuamus in hoc feculo, expe-«ftantes bearam fpem 8c aduentura gloriæ manbsp;gni Dei 8c Saluatoris noftri lefu chriftfquinbsp;deditlemetipfum pro nobis vtnos redime-retabomniiniquitate, 8c mundaretfibipo-pulum acceptabilem, fcólatorcm bonorumnbsp;operum.Harcloquere, 8c exhortare:8c arguenbsp;cum omni imperio.Nemo te contemnat.
S. jidqiias minutesfuos debsat adhortari,amp; à quibti^ quot;vitijs dehortarr. amp; quodafeaattdnbsp;prioribus fola Dei benignitate faluatifimusnbsp;per lauaertm regeneration^^ jaidi infgt;e bx-redes quot;vitx xternx’.monet^ yt hac docens quot;vananbsp;deuitet doBrinam,ßmiliter amp; hareticos.
CAP. III.
Dmone illos principibus 8c potefta AA tibus fubditos efle,dilt;fto obedire, adnbsp;-^omne opus bonum paratos eflc,ne-
(tJrgumentum in efißolam TauU ad ThilemonenL^,
PHI LE M O NI familiäres literas facit pro Onefimo fcruo eius:Icrjbens ei ab vrbe Roma de carce-re, peripfumOnefimum.
Epiftola Pauli ad Phiiemonem.
|
5. *Pbilémoni,cuius charitatem acfde tollaudat Onefimumferuumipfius remittit, ejuemillinbsp;commendat^eä' eita culpam in fe recipittindi-cans Je cupere ipjton habere, quot;Vtßbi minißretnbsp;in Euangelijpradicatione. A V L V s vinÄus Chrifti lefii, amp; Timotheus frater: Philémo-î^^^ni diledo 8c adiutori noftro,8c A _____________________ |
forori charifsimæ, 8c Ar raoriam tui faciens in orationibus meis, au-diens charitatem tuam 8cfidem quam habesnbsp;in Domino Icfu,8c in omnesfanótos: vt co-municatio fidei tuæeuidens fiat in agnitio-neomnis boni quod eft in vobis in Chriftonbsp;lefu.Gaudiumenim magnum habui 8c con- Bnbsp;folationemin Charitate tua, quia vifccranbsp;fandorumrequieuerunt perte frater. Propter quod multam fiduciam habens in Chrinbsp;fto lefu imperadi tibi quod ad rem pertinet;nbsp;propter charitatem magis obfecro, cum fisnbsp;talis,vt Paulus fenex,nunc autem 8c vindusnbsp;lefu Chrifti.Obfecro te pro meo filio quernnbsp;genui in vinculis,Onefirao;qui tibi aliquan- cbippo commilitonrnoftroj8c ecclefia: quæ in domo tuaeft . Gratia vobisnbsp;8c pax .à Deo patrc noftro , 8c Domino lefunbsp;Chrifto.Gratias ago Deo meo, femper me- 1 z do in- |
Ep do inutilis fuît, nunc autem 8c mihi amp; tibi d '''^*^^5,quein remifiotibi? Tii autem illfi quot;vf’nbsp;mea vifcera,fufcipe.qucm egovolueram rae-cum detinere, vt pro te raihi miniftraret innbsp;vinculis Euangelij : fine confilio autem tuonbsp;nihil volui facere,vti ne velutex nccefsitatenbsp;bonum tuumcflet, fed voluntarium.Forfitanbsp;enim ideo dilcefiic ad horam à te, vt æternîinbsp;ilium reciperes, iam non vt feruumi fed pronbsp;feruo tharilsimum fratrem, maxime mihi,nbsp;quâtô autem magis tibi Sein carne amp; in Donbsp;D niino ? Si ergo babes mefociumifulcipeilliinbsp;ficut me.Si autem aliquidnocuit tibi autde- |
iftola Pauli bet; hoc mihi imputa. Ego Paulus fcripfi mea manu : ego reddam : vt non dicam tibi,nbsp;quod amp;teipfum mihi debes.ita frater. Egonbsp;tefruarin Domino. Refice vifeera mea innbsp;quot;Domino’.Confidens in obedientia tuafcri-pfi tibi:fciens quoniam 8c fuper id quod di-cofacies. Siraulautem 8cpara mihi hofpi-tium.nam fpero per orationes véliras dona-ri me vobis. Salutat teEpaphras concapci-uus meus inChrifto lefu, Marcus, Ariftar-chus,Demas 8c Lucas adiutores mei. Gratianbsp;Domini noftri lefu Chrifti cum fpiritu ve-ftro, AMEN. |
Epiftoia Pauli Apofloli ad He
hraos.
|
5. 'Tantum'vsteri teßamento per angeloi dato nouumpsr Chrißurn datum prtefertur^quannbsp;turn C hiß us augslis dignior e^,quos origi-neßomtn;o^potcntia,amp;honore antecellit^ CAP. I. V LT I p H ARiAM multisq; modis olim Deus loquens panbsp;tribus in Prophetis ; nouifsi-me diebus iftislocutus eft nonbsp;bis inFilio,quern conftituit hxredem vniuerforum.per quem fecit 8c fe-cula . qui cum fit fplendor gloriæ, 8cllfigura fubftantiæ eins, portansq; omnia verbo vir-tutis fua’,purgationem peccatoriim faciens,nbsp;fedet ad dexreram maieftatisin excelfis.- tan- Sapi.7.d. to melior angelis eiFeftus, quanto difFeren-B tins præ illis nomêhæreditauit.Cuienim di-Pfalm.i.b. xic aliquado angelortim, IlFilius meus es tu, a.Reg.7.b ego hodie genui re?Ec rurfum, llEgo ero illinbsp;in patrem:amp;ipfeerirmihiinfilium?Etcumnbsp;iterum introducit primogenitum in orbemnbsp;Pfil.piî.c. terrædicit, llEt adorent eum omnes angelinbsp;Pla.ioj.a- Dei.Et ad angelos quidem dicit, II Qui facitnbsp;angelos fuos.fpiritus;8c miniftrosfuos,flamnbsp;C mam ignis.Ad filium autem,llThronus tuusnbsp;pfal.44.t) Deus in fèculû fêculi ; virga æquitatis,virganbsp;regni tui. Dilexifti iuftitiâ, 8c odifti iniqui-tatem ;propterea vnxit teDeus, Deus tuusnbsp;oleo exiiltationis præ participibus tuis. Et,nbsp;Pßl.ioi.d IITuinprincipio Domine terrara fundaftifnbsp;D 8c opera manuum tuarum funt cœli.Ipfi pc-ribunt, tu autem permanebis : 6c omnes vtnbsp;veftimentum veterafeent. Et velut amidumnbsp;I quot;mutabi»’eos,8c mutabuntuntu autem idemnbsp;ipfees,8canni tui nondeficient.Adquem aunbsp;Pfjl io9.a tern angelorum dixitaliquando,II Sedcàde-i.Çor.i5.d xffjj J quoadufq; ponam inimicos tuosnbsp;fcabellumpedû tuorum.'’Nónncomnes,funtnbsp;adminiftratorij fpiritus : in miniftcriu mißt |
propter cos qui hæreditatem quot;capiét’fàlutis.'’- quot;ufiunt S. ^um angelicorumpraceptorum traßgreßionbsp;dignam acceperit yltionem, multo magis eanbsp;ßequetur tranßgreßßrespraceptûrum Chißhnbsp;^uiper Jußceptam hurnanitatem amp; iruccmnbsp;minoraiM eß ab angelünbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex eopai,lus au thor ßalutis in ipßtm credentium. CAP. II. Ropterea abundantius oportet obfer- A uarenos ea quæ audiuimus : ne fortenbsp;pereffluamus. Si enim qui per angelos diótus eft fermo,faâ:us eft fîrmus, 8c omnis præuaricatio 8c inobedicntia accepitiuftamnbsp;roercedis retributionem:quoraodo nos elFu-giemus fi tanramneglcxerimusfalutem:quaenbsp;cum initium accepifiet enarrari per Domi-num:ab cis qui audieruntjn nosconfirmatanbsp;eftjCÔteftante Deo fignis 8cportentis,8c va-rijs virtutibus, 8c Spiritus fànfti diftributio-nibus fecundum fuam voluntatem . Non e-nim angelisfubiecitgt;Deus’orbem terræfu- gt;.«.nbsp;turum dequo loquimur.Teftatus eft autéin Bnbsp;quodamlocoquisdicens, IIQindefthomo l’ûl-*-'’nbsp;quôd nienior es eius:aut filins hominis quoniam vifitas eum ? Minuifti eû paulominusnbsp;abangelis:gloria8chonorecoronafti eû , 8cnbsp;conftituiftieum fuper opera manuum tuarum.llOmnia fubieciftifub pedibus eius. In i.CoraP** * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* C' A *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IVtâc 18 eo enim qiiod omnia ei lubiecit; nihildimi-fitnon fubiedum ei. Nunc autem needum videmus omnia fubiedtaei.IlEum autem qui Philip-î-^'nbsp;modicoquâmangeli,minoratus eft, vide- Cnbsp;mus lefum propter paßionem mortis,glori3nbsp;8c honore coronatunrvt gratia Dei,pro omnbsp;nibus guftaret mortem. Dicebat enim eumnbsp;propter quern omnia ,8c per quern omnia,nbsp;qui multosfiliosingloriara 3dduxerat,au-thorem falutis eorum,per quot;pafsionem’quot;con-fummare’.Qui enim fandificat amp; qui fandi-ficantur; |
Ad Hebræos.
ficantunex vno omnes. Propter quam càu- te obdurare corda veftra quemadmodum in fam non confunditur fratres eos vocarefdi- ilia exacerbatione.Quidam enim audientes,nbsp;rfilm.xi.c cens,Nuntiabo nomen tuum fratribus meis: exacerbauerunt; fed non vniuerfiqui profe-Pfalm.17.a medioecclefixlaudabote.Etiterum,(IE- difuntex AegyptoperMoyfen.Qmbusau-Ifiiè.s.d. goero fidens in eum. Et iterum, (lEcceego teminfenfiiseftquadragintaannisî’Nônnc
amp;puerimei:quosdeditniihi Deus.Quiaer- illis qui peccauerunt, llquoru cadauera pro-gopuericommunicauerunt carniamp;fangui ''
Ofee.ij.d. ni:8c ipfe fimiliter participauit eifdé. livt per »¦Cpr.i^.g morte deftruereceû qui habebat mortis im-periumjdeft diabolu;amp; liberarót eos qui timoré mortis per totamvitamobnoxij erantnbsp;feruituti, Niifquam enim angelos apprehen-dit:fed fernen Abrahæ apprehendit.Vnde de-buit per omnia fratribus fimilari : vt miferi-cors fieret amp; fidelis potifex ad DeUjVt repronbsp;pitiaret delifta populi. In eo enim in quonbsp;pafluseft ipfe Sc tentatus ; potensieft Sc eisnbsp;qui tentantur auxiliari.
J. Longeexcellentior efl Chriflus, yeffote fi'
ftrata funtindelèrtoPQmbus autem iurauit non ihtroire in requiem ipfius;nifi illis quinbsp;incredulifuerunt/’Et videmus quiano po-tuerunt introire*propterincredulitatem.
J. ^andoquidem Iudxi oh incredulitatém no introierunt inpromifiam requietn,amp;reliquunbsp;efl yt ^lij ingrediantUTiiuranduefl ne eafiunbsp;flremurfldtredentes, inipfamadmittamur.nbsp;îgt;e'yiiuo amp; eflîcaà T)ei quod omnianbsp;confliiitfle^ eius infirmitate 'Vt no^rts com-pateretur infirmitatibui.
¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. Il II.
Longe excellentior efl Chriflus, yt^ote fi- nbsp;nbsp;nbsp;|
liuiquam'M.oyfls^tjuifamuluifideltierAt nbsp;nbsp;nbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;i
in äomo “Dei : atrandum igitur yt huic in i
omnibw optcml^eremM, ne in modu inere-dulorum ludaorum eim requit re-fellamur.
CAP. III.
A quot;V yNdefratresGmäi,vocationiscœle-\ / ftis participes, confÿderate Apofto-lum 8c pontificem confcfsionis no-
~~ ’Imeamusergone fortê relida polli- A citatione introeundi in requiem c-ius,exiftimcturaliquis ex vobis deef-lè.Etenim 8c nobis nuntiatum eft,quemadmodum 8c illis. fed non profuit illis fermonbsp;auditus, nonadmiftus fidæi ex ijs quæaudienbsp;runt.Ingrediemur enim in requiem qui cre-didimus:quemadmodüm dixlt, lISîcut iura- Pfal.p4.dnbsp;ui in ira mca, fi introibunt in requiem mea:nbsp;8cquidcm operibus ab inftitutione mundinbsp;^chrißs.s. ftra:Iefum*;qui fidelis eft ei qui fecit illû,fî- perfedis.Dixitenimquodamloco de diclè-B
b cut'ScIIMoyfes in Omni domo eius.Amplio- prima fic,IIEtrequieuit Deus diélèptima ab Gene.i. a. ris enim gloriæifte præ M oyle dignus eft ha omnibus operibus fuis. Et in ifto rurfum. Sinbsp;bitus,quantô ampUorem honoremhabet do introibûtin requiem meam. Quoniam ergonbsp;mus qui fabricauit illam. Omnis namq; do- fupereft introire quoldâ in ilia, 8c ij quibusnbsp;mus fabricatur ab aliquo. qui autem omnia prioribus annuntiatum eft non introieruntnbsp;creauit, Deus eft. Et Moyfe quidem fidelisnbsp;erat in tota domo eius tanquam famulus, innbsp;teftimonium eoruni q uæ dicéda crant: Chrinbsp;ftus vcrô tanquam filius indomofua: quxnbsp;domus fumus nos, fi fiduciam 8cgloria^einbsp;B vfq; ad finem,firmam retineamus. Qua pro-î»4.c pter ficut dicit Ipiritus fàndus, IIHodie fi vonbsp;ccm eius audieritis,nolite obdurare corda venbsp;ftra ficut in exacerbatione fècundum diemnbsp;tentationis in delerto,Vbi tétauerunt me panbsp;1res veftri : probauerunt 8c videront operanbsp;mca quadraginta annis.Propter quod infen-fus fui generation! huic; 8c dixi. Semper cr-rant corde. Ipfi autem no cognoucrunt viasnbsp;meas.quibus iuraui in ira mea.Si introibuntnbsp;in requiem meam . Videte fratres, ne fortenbsp;fit in aliquo veftrum cor malum, increduli-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;
propter incredulitatem.-iterum terminât dié quendam^HodiCjin Dauid dicendo,poft fatum temporis, ficut fupradidum eft,IIHodienbsp;fi vocem eius audieritis: nolite obdurare cornbsp;da veftra.Nam fi cis lefus requiem præftitif-fêt : nûquamde alia loqueretur poft hac die.nbsp;Itaq; relinquitur fâbbathifinus populo Dei.nbsp;Quienim ingreflus eft in requiem eius; ctiânbsp;iplcrequieuitaboperibus fuis, ficut? à fuis *nbsp;Deus. Fcftincmus ergo ingredi in illam re-quicm:vtneinidipfum qüis incidat incre-dulitatiscxcmplum. Viuuseft enirafermonbsp;Dci 8c efficax, 8c penetrabilior omnigladionbsp;ancipiti -.Scpertingens vfquead diuifionemnbsp;animx ac fpi ri tus, côpagum quoque ac me?nbsp;dullarum, 8c dilcretor cogitationû 8c inten-tionum cordis JlEt non cft vlla creatura in- Ecde.ij.d
tatisjdilcedédiàDeo viuo.’lèdadhortamini uifibilis in conlpedu eius. omnia autem nu- Pfal-ji.c«. vofmetiplosperfîngulosdies, doneehodie da8capertafuntocijliseius,ad quem nobisnbsp;cognominatur,vt nd obduretur qûis ex vo- fermo . Habentes ergo pontificem magnumnbsp;bis fallaciapeccati. Participes enim Chrifti qui penetrauit cœlos lefum filium Dei:te-effefti furaus.’fî tarnen initiumfubftantiaee- neamus*confelsionem.Non enim habemus »/ftinofiranbsp;ius vfque ad finem firmum retineamus. Dû pdtifieem qui non pofiit cdpati infirmitati-dicitur,Hodic fi vocem eius audieritis,noli- bus noftris: tentatu aut per omnia pro fimi-
1 3 litudinc
-ocr page 448-Epiftola PauH
litudine abfq; peccato. Adeamus ergo cum •«¦«I fiducia ad thronum grati«*vt mifericordiamnbsp;confequamur. Sc gratiam inueniamus in au-xilio opportunp.
J. Chrißue deiito ordinefaBw noßer pontißx, Jtreces^ patri offerens, exauditus eßt amp; dtfeensnbsp;ex ijs quxpaßui obedientiam, faBui eßnbsp;obtemperantibus caufafalutü aternatfedre-tonditorumdeipf mfßeriorum capaces nonnbsp;er ant ij ad quos htcfcribebat Apoßolus»nbsp;C A P. V.
A Mnis nanqtie potife* ex hominibus afTumptus, pro hominibus conftituinbsp;tur in ijs quae fiintad Deum:vt ofFenbsp;rat dona Sc facrificia propeccatis.qui codo-lere pofsitijsqui ignorant Scerrat.quoniaranbsp;Sc ipfecircundatus eftinfirmitatc.Sc propte-rea debet,quemadmodum pro populo,ita e-«.Par.j.b. tia pro femetipfb offerre pro pcccatis . II Necnbsp;quifquamfiirait fibi honorem:fed qui voca-ß tura Deo, tanquam Aaron.Sic Sc Chriftusnbsp;non feractipfiimclarificaiiitvt pontifex fie-Pfalm.i.b. ret:fed qui locutus eft ad cum, 1/Filius meusnbsp;es tu:ego hodie genui te.Qwmadmo^um Scnbsp;Pfi.10p.b in alio loco dicit, IITu es facerdos in ætcrnîi,nbsp;fêcundû ordine Melchi-fédec. Qui in diebusnbsp;carnis fuæ, præces, fupplicationcsq; adeumnbsp;qui poßit ilium Caluum facereamortecumnbsp;clamore valido Sc lachrymis ofFeres,*exaudi niam neminem habuit per quern iuraret ma
C tus eft pro Cua reuerentia,Ec quidem cum ef iorem,iurauit per femctipfum,dicens, llNifî Geae-«*' •Ponbsp;nbsp;nbsp;filius,*didicit ex ijs quae pafTuseft obedi- benedicens benedica te. Sc multiplicas mul-
entiam.'Seconfummatus,fadus eft omnibus obtemperantibus fibi, caufa filutis aeternae,nbsp;appellatus à Deo pontifex iuxta ordinemnbsp;Melchi-fedec.Dc quo nobis grandis fermonbsp;amp;***’ferprctabilis’ad dicendumequoniamimnbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;audiendum. Etenim cu
deberctis magiftri efle propter tempus; rurfum indigetis vt vos doceamini quae fint cle menta exordij fermonum Dei : Sc facti eftisnbsp;quibus lade opus fit non folido cibo. Ora-nis enim qui ladis eftparticeps, expers eftnbsp;lermonis iuftitiae: paruulus enimeft. Perfc-dorum autem eft foliduscibus .‘eorum quinbsp;pro confuetudine exercitatos habent fenfusnbsp;ad diferetionem boniac mali.
S, 2don intendit de primd fidei initijs tranare, quandoquide rebaptii^ri nequeunt quipol^nbsp;fußeptum baptifmum rurfum in peccata relanbsp;buntur,imo timeda Ulis eß xterna makdidio:nbsp;confolando autem Hebraoshortatttr 'vt Â-iraheelonganimitatem imitantes, reddantßnbsp;farticipes eoru qua iureiurando promifit Ulinbsp;‘Deus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. VI.
Vapropter intermittentes inchoatiö-\ ) nis Chrifti fermonem, ad perfedionê feramur, no rurfum iacientes fun
Sc fidei ad Dcum,bajgt;tifmatum dodrinæjtn pofitionis quoque manuum, ac refu.rredio-nismortuorum,8ciudicijaeterni. Ethocfa-ciemiiSjfi quidépermiferit Deus.lllmpofsibi Matt.nJ.nbsp;leenitn cft eos qui femel funtilluminati, gunbsp;ftauerunt etiam donum cœlefte, amp; participes fafti funt Spiritus fàndi, guftauerunt ninbsp;hilominus bonum Dei verbum^rirtutcsqucnbsp;fèculi venturi, amp; prolapfî funt:rurfus rcno-uari ad pœnitentiam rurfum crucifigentesnbsp;fibimetipfisfihum Dei, amp;oftentui haben- gnbsp;tes. Terra cnim fæpc vcnientem fuper fe bi-bens imbrem,amp; generans herbam opportu-namillis à quibus colitur ; accipit benedi-dionem à Deo. profercns autem fpinas acnbsp;tribulos reproba eft, amp; maledido proxima,nbsp;cuius confummatio in combuftionem.Connbsp;hdimus autem de vobis diledifsimi melioranbsp;Sc viciniora faluti;tametfi ita loquimur.Nonbsp;eniminiuftus Deus, vtobliuifcatur operisnbsp;veftriamp; diledionis quam oftendiftis in nomine ipftus,qui miniftraftis Candis amp; mini-ftratis.Gupimus autem vnumquenquevc- Cnbsp;ftrumeandem oftentare lolicitudinem, adnbsp;expletionem fpei vfquein finem: vtnon fc-gnes efficiamini,verum imitatores eorumnbsp;qui fide 8c patientia hæreditabuntproraifsionbsp;nes.Abrahæ nanquc promittens Deus,quo-
tiplicabo te. Et fie longanimiter ferens,ade-ptus eftrepromilsionem.Hominesenim per maiorem fui iurant: amp;omnis controuerfîaenbsp;eorum finis,adconfirmationem,eft iuramc-tura.In quo abundantius volens Deus oftennbsp;dere pollicitationis hatredibus immobilita-tern confilij fib: intcrpofuitiufiurandum.vtnbsp;per duas res immobiles , quibus impoftibilenbsp;eft mentiri Deum,fortifsimum folatium hanbsp;beam us, qui conCugimus ad tenendam pro-pofitam fpem, quam ficut ancorâ habcmusnbsp;animæ tutam ac firmam,amp; incedentem vfq;nbsp;ad intcriora velaminis,vbi prxcurfbr pro nonbsp;bisintroijtlefus , fecundum ordinemMel-chi-fcdecpontifex fadusin æternum.
quot;Melcln-fédec facerdotium, ex deti-marutn acceffttone amp;1gt;enediÜ'wne Leuiticum excelleretfChrifiifacerdotium necefitate quanbsp;damfecundum ordinem 'Meldd-fédec in fer-'nbsp;fetuuminflitutum,aciuramentofirmatum^nbsp;frtecellit Leuiticum ipfumyna cum legsnbsp;euacuat, CAP. v 11.
HIc enim Mclchi-fédcc,rcx Salem,fa-cerdos Dei fummi,qui obuiauit A- G«o.t4«lt;i* brahæ regreflo à cxde regum,amp; bene
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dixitei: cui Sc decimus omnium diuifitA-
damentum pcenitétix ab operibus mortuis, braham.primùm quidé qui interpretaturrex iuftitiîs
iuftitiæ:deinde autem amp; res Salem,quod eft rex pacis,fine patre,fine matre,fine genealo.-gia,neq; initium dierum neq; finem vitæ hanbsp;bens,afsimil3tus ante filio Dei, manet lacer-dos inperpetuum.Intuemini autem quantusnbsp;fit hie , CUI amp; décimas dédit de præcipuis A-braham patriarcha. Et quidem de fibjs Leuinbsp;Deut.iS.a. facerdotium accipientes,i!mandatum habentnbsp;Iofue.i4.a décimas fumere à populo fecûdum legem,idnbsp;eftàfratribus fuis ; quanquam amp;ipfiexie-
B rintdelumbis Abrahæ.Cuiusautem genera-tio nonannumeraturin eis,decimas lumpfit ab Abraham, amp; hune qui habebatrepromif-fiones benedixit. Sine vlla autem contradi-dione, quod minus eft, à meliore benedici-tur.Et hîc quidem, décimas moriétes homines accipiunt: ibi autem conteftatur quia vinbsp;uit.Et(vtita didum fit per Abraham, amp;Lernbsp;'’ainpit.t. uiqui decimas’accepit’decimatus eft.adhucnbsp;enimin lumbispatris erat, quando obuiauitnbsp;ei Melchi-ßdec, Si ergo confummatio pernbsp;facerdotium Leuiticum erat (populus cnimnbsp;fub ipfi) legem accepit ) quid adhuc necefia-rium fuit fècundum ordinem Melchi-fedec,nbsp;alium furgere fàcerdotem, amp;nonlecundumnbsp;ordinem Aaron dicifTranflato enim fiicer-dotio,necefle eft vt amp; legis tranflatio fiat.In
(
quanullusaltaripræfto fuit. Manifeftûeft fortituseft minifterium quanto amp; mêlions enimquôdex luda ortus fit Dominus no-fténin qua tribu nihil dequot;fàcerdotibus’Moynbsp;fès locutus eft. Etamplius adhuc manifeftunbsp;eft : fi fècûdum fimilitudinem Mslchi-ßdec
Ad Hcbræos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8^
quotidie(quemadmodum Gcerdotes)„prius Leuit.itf.a pro fuis delidis hoftias ofïerre, deinde pronbsp;populi. hoe enim fecit femel, fè eftèrendo,nbsp;Lex enim homines conftituit lacérdotes in-firmitatem habétestfermo autem iurfiiuradinbsp;qui poft lege eft, Filium inœternu perfedû.
S. Extellentiiaeft Chrißjptcerdotium Leuui~ (0,quum ipfe in dextera 'Patrisfedeat in (rétif, 'amp;' maiorum facramentorum minißer fuenbsp;rit quam(acerrlQtes'veterif legtf. oßendit etianbsp;noui tefiamenti neeeßitatem ex imperfeB^icnenbsp;'^ettrif, ramp; expremißione T)eiper lerernia.
C A P. V 11 r.
CApitulum autem fuperea quæ dicun- A tur, Talem haberaus pontificem,quinbsp;confèdit in dextera fedis magnitudi-nis in cœlis; fàndorum minifter,amp; taberna-culi verijquod fixit 'Dominus’, amp; non ho- »DtMnbsp;mo . Omnis enim pontifex , ad offerendumnbsp;mimera amp; hoftias conftitujtur vnde rie-ceflê eft amp; hue habere aliquid quod oftèrat;nbsp;fi ergo effet fuper terram, necefiet facerdos:nbsp;cum elîentqui offerrent fècundum lege munbsp;nera,qui exemplari amp;vmbræ defèruiuntcœnbsp;lefti um.Sicutrefponlum eft Moyfi, cum cônbsp;fummaret tabernaculiim,ilVide(mqnit) om-nia facito fècundum exemplar quod tibi O-ßnbsp;quo enim hæc dicuntur de alia tribu eft , de ftenfum eft in monte. Nunc autem melius
( enimquôdex luda ortus fit Dominus no-fès locutus eft. Etamplius adhuc manifeftunbsp;exurgat alius facerdos, qui non fècundum lenbsp;gern manda« carnalis fadus eft, fed fecundünbsp;virtutem vitx infolubilis.Conteftatur enimnbsp;Pfil.ioÿ.c 11Quoniam tu es facerdos inæternum,,fecunnbsp;dum ordinem Melchi-fédec . Reprobationbsp;quidem fit praîcedentis manda«; propter in-firmitatem eius amp; inutilitatem . nihil enimnbsp;ad perfeduraadduxitlex: introdudio vetonbsp;melioris fpei,perquamproximamus ad Deum.Et quantû eft non fine iureiurando (alijnbsp;quidc,fineiureiurando facerdotes fadi funt:nbsp;hic autem cum iureiurando per earn qui di-Pfa.iop.b xit ad illum,lllurauit Dominus, amp; non pœ-nitebit eum : tu es facerdos in æternum ) innbsp;tantum melioris teftamenti fponfor fadus
J) eft lefus.Et alij quidem plures fadi funtG-cerdotes,idcirco quod morteprohiberentur permanere;hic autem eo quod maneat inæ-ternû, fèmpiternum habet Geerdotiû. Vndenbsp;quot;Mccdétes.i amp; Gluare in perpetuum poteft'accedens’pernbsp;femetipfum ad Deum: fèmper viuens ad in-eeis-7- terpellâdum pro^nobis.’ Talis enim decebatnbsp;vt nobis effet pon«fex,Gndus,innocens,imnbsp;pollutusjfègregatus à peccatoribus, amp; excelnbsp;fîor cœlis fadus.qui non habet necefsitatem
teftamenti mediator eft,quod in mclioribus repromifsionibus fàncitum eft. Nam fi illudnbsp;prius culpa vacalîet.-non vtiq; fêcundi locusnbsp;inquireretur.Vituperans enim eos dicit,/lEcnbsp;ce dies venient,Dicit Dominus; amp; confumnbsp;mabo fuper domum Ifiael amp; fuper domumnbsp;luda teftamentum nouum ,non fècundumnbsp;teftamétum quodfeci patribus eorum in die Cnbsp;qua apprehend! manum eorum vt educeremnbsp;illos de Terra-Aegypti. quoniam ipfi nonnbsp;permanfèrunt in teftamento meo:amp; ego ne-glexi eos,dicit Dominus. Quia hoc eft teftanbsp;mentum quod difponam domui Ifiael poftnbsp;dies illos,dicit Dominus; Dando leges measnbsp;in mentem eorum,amp; in corde eorum fuper-fcribam eas;amp; ero eis in Deum, amp; ipfi eruntnbsp;mihi in populum . amp; non docebit vn ufq uif-que proximum fuum ,amp; vnufquifq; fratremnbsp;fuum,dicens,Cognofce Dominum: quonia Dnbsp;omnes fcient me .à minore vfque ad maiorénbsp;eorum. quia propitius cro iniquitatibus eo-fum:amp; peccatorum eorum iam nonmemo-rabor.Dicendo autem nouü:veterauit prius.nbsp;Quod autem antiquatur amp;fenefcit: propenbsp;interitumeft.
5. Ex his qute m quot;Veteri erat teflameto eif imper fe^wneiUaruht^iarum.ofltnditnouiperfe-^ionem^ in ^uo Chrifltn pontifex amp; hofiia^nbsp;JemeïollataemttndatconJiientMm à peccatMtnbsp;I 4. ^uem
quot;ftcerdatio.
1.
(perfit. Et omnia pene in ûnguine fècundîi
fuit neceffe.
T TTAbuit quidem Rxod.jd.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nescultur3e,amp;
fitio panum,quædicitur Sanda. Poft vcla-mentura autem fecundum , tabernaculum quoddicitur Sandafandorum caurcum babes thuribulum,amp;arcam teftamenticircun-tedam ex omni parteaurojnquavrnaaureanbsp;habens manna,amp; virga Aaron quæfrondue-j.Reg. 8.b ratjißc tabulæ teftamenti.fiiperquceam eratnbsp;Exod 2$^b Gherubim glorias obumbrantia propitiato-B rium.de quibus non eft mododicendum pernbsp;fingula.His vero ita copofitis, in priori qui-dem tabernaculo femper introibant facerdonbsp;tes,facrificiorum officia confummantes. in
. . Epiftola Pauli
quem ai teßamenttfui cottßrmationetn ntori omnia vafà miniftcrij, Gnguine ftmiliter a-CAP. IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ipcrfît. Etomniapenèin/ànguinefècundû
i amp; prius, iuftificatio- legem mundantur; amp; fine fànguinis efFufio-: fândumfeculare.Ta- ne no fitremifiio. Neccfie eft ergo exéplaria F quot;bernaculum enini fadn eft primum^ quidera cœleftium , his mundari: ipfàautemnbsp;in quoerant,candelabrajamp; menfa, amp; propo cœleftia^mclioribus hoftijs quàm iftis. Nonnbsp;fitio panum,quædicitiir Sanda. Poft vêla- enim in maniifada Sanda lefus introiuit,nbsp;exemplaria verorum:fed in ipfijm cœlum, vcnbsp;appareat nunc vultui dei pro nobis . Nequenbsp;vcfâepe ofFerat (ëmetipfum, quemadmodumnbsp;pontifex intratin Sandaper fingulos annosnbsp;in fanguinealieno:alioquin oportebat eum Gnbsp;frequenter patiab origine mundi : nunc au-tem femel''inconfummatione’fèculorum,adnbsp;quot;deftitutionem’peccari^perhoftiamfuam ap quot;dtflniHii-paruit.-Et quemadmodum ftatutum eft ho-minibus femel mori,poft hocautem iudiciûnbsp;llficamp;Çhriftus femel oblatus eft ad multorûnbsp;fecundoautem Jlfèmelinannofolusponti- exhaurienda peccata.fccundo fine peccato *'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
'’offemt fex; non fine fànguine quem 'offert’ pro fiia apparebit expcdantibus Ça, in fâlutem.
j. Tropter imperfeÇiionem loßiarum 'Veteris te~ ßamenti necelßariumfuit nouum induct, cuius 'Vnica hoßia auferrentur quot;Vniuerfa pec-cata'. ast niß fidg,ße,ckaritatcM bonis operi-buiadhxßerimus, acerbttts puniemur ^uamnbsp;'Veterü teßamenti tranßgreßores' laudat interim Hebraos qtsod lt;amp; muitapaßifint,c^pa-tientibui aßiterint. CAP. x.
VMbram enim habens leXjfuturorum Lcuit.iö.« bonorum, non iplamimagincm rc-rum:per fingulos annos ei (dem ipfisnbsp;hoftijs quas oftcruntindefineter, nunquamnbsp;poteft accedentes perfedos facere : alioquinnbsp;ceflaflentofferrijdeôquôd nullam haberentnbsp;vltrà confcientiam peccati, culcores femelnbsp;mundati. fed in ipfis commemoratio pecca-
nim eftjfanguine tauroruin amp; hircorum au-ferri peccata. Ideo Ingrediens mudurn dicit, JlHoftiam amp; oblationem noluifti:corpus aunbsp;tem aptafti mihi,holocautomata: amp; pro pecnbsp;cato, non tibi placuerunt, Tune dixi, Ecce ®nbsp;venio.'llin capite libri feriptum eft de me: Vtnbsp;faciam Deus voluntatem tuam . Superiusnbsp;dicens, Quia hoftias , oblationes, amp;nbsp;holocautomata , 6c pro peccato noluifti,nbsp;necplacitafunttibi, quæfècundum legemnbsp;offeruntur, tune dixi, Ecce venio vt fa-
fex; non fine fanguine quem 'offert’ pro fiia apparebit expcdantibus fc, in fâlutem.
ÔCpopuli ignorantia:hoc fignificante Spiri-tu fando, nondu m propalatam efle fandor u viam, adhuc priore tabernaculo habente ftanbsp;tum.quæ parabola eft temporis inftantis: innbsp;xta quam munera amp; hoftiæ offeruntur,quxnbsp;nonpoffuntiuxta confcientiam perfedumnbsp;facere feruientem,fblummodo in cibis,8c innbsp;potibusjamp;varijs baptifmatibus, Sciuftitijsnbsp;carnis vfqjadtepus corredionis impofitis.nbsp;Chriftus autem afsiftens pontifex futurorûnbsp;bonorura^per amplius Scperfedius tabernaculum non manufadura,ideftno huius erenbsp;, ationistneq; perfanguinera bircorum 'aut’nbsp;vitulorum, fed'per proprium fanguinem in-troiuit femel in Sanda, asterna redemptionenbsp;LeuJt.iÄ.e inuéta. !iSi enim fanguis hircorum 8c tauro-
i. Petr.i.d. rum Sccinis vitulasafperfuSjinquinatos fan- torum perfingulosannosfit.impofsibilec-
j. Ioan.i.d. dificat ad emundationem carnis: llquato manbsp;Apoc.t.b. gjj fânguis Chrifti qui per Spiritum fandfinbsp;Leuit.itf.e J J
niundauit’confcientiam 'noftrara’aboperi-^emüdMt.r bus raortuis,ad feruiendum'Deo viuenti.'’Et teftamenti mediator eft,vt mortenbsp;intercedente, in redemptionem earum pras-uaricationum qux erant fub priori teftaraennbsp;to,repromifsionem accipiatqui vocati funt,nbsp;Galitj.b. aeternzhæreditatis.IlVbi enim teftamentumnbsp;eft:mors neceffeeft intercédât teftatoris.Tcnbsp;ftamétumenim,inmortuis confirmatfi eft.* ciam Deus voluntatem tuam : aufert pri-^alioquin nondum valet,dum viuit qui tefta-tuseft.Vnde nec primum quidem fine (anguine dedicatum eft, ledo enim omni man-dato legis à Moyfè vniuerfb populo.* accipi-ens fanguinem vitulorum amp; hircorum cumnbsp;aqua 8c lana coccinea óc hyffopo , ipfumnbsp;quoque librum 8c omnem populum afperfit,nbsp;Exo.ï4.e; dicens,HHicfânguis teftamenti, quodraan-dauitad voaDeus .Etiam tabernaculum 6c
gis fànguis Chrifti qui per Spiritum fàndu îemetipfumdobtulit immaculatum Deo, quot;e-
nium, vtfequens Ratnat. In qua voluntate fândificati fumus, per oblationem corporisnbsp;lefii Chrifti fèmel.Et omnis quidéßcerdosnbsp;præfto eft quotilt;lieniiniftrans^amp; eafdem ftenbsp;peofFerens hoftias, quænunquam poffiintnbsp;auferrepeccata; hicauté vnam pro peccatisnbsp;ofFerens hoftiâjn fèmpiternum iedet in de-xteraDeijdecæteroexpedtanSjlidonecponâ- pfa.ioj.»-tiir iniraicieius icabclîûpcdiimeius. Vnae-nim
-ocr page 451-Ad Hebfæos
86
nim oblatione,conrummauitin lèmpiternü ßndificatos. Conteftaturaûtnos SeSpiri-leremi.i.f. tuslàndus . Poftquàm enim dixir,(IHócau-Supra.s.e teftamétum quod teftaboradillos poftnbsp;quot;Dtbo. dies illos,dicitDominus,’Dado’leges measnbsp;in cordibus eorum, amp; in mêtibus eorum fu-perlcribani eas : Scpeccatorum Sciniquita-tum eorum iam non recordabor amplius.V-bi autem horum reroißio: iam non eft obla-tio pro peccato.Habentes itaque fratres fidunbsp;D ciamin introitu làndorû in languine Chrinbsp;fti; quam initiauit nobis viam nouam Sc vi-uentem per velamen,id eft,carnem fuam, amp;nbsp;lacerdotem magnum fuper domum Dei, ac-cedamus cumvero corde in plenitudine fi-dei,a(perfi corda à conlcientia mala,amp; ablutinbsp;corpus aqua raunda , teneamus fpei noftrænbsp;confeßioneindeclinabilem (fidelis enim eftnbsp;qui repromifit, ) Sc conß'deremus inuicemnbsp;in prouocationem charitatis Sc bonorum o-perunrnon delèrentes colledionénoftram,nbsp;ficut confuetudinis eftquibufdam,lèdcon-lblantes,8c tanto magis quantó videritis ap-propinquätem diem.HVoluntaricenim pcc-catibus nobis poft acceptam notitia verita-tisjiam non relinquitur pro peccatis hoftia,nbsp;terribilis aüt quæda expedatio iudicij Sci-gnis æmulatio, quæ cófumptura eft aduerfanbsp;rios.Irritaquisfacienslegé Moyfi; fine vllanbsp;lianVrb n^iß^ratione, llduobus vel tribus teftibus monbsp;lohan. 8,c ritur.quanto magis putaris détériora mererinbsp;i.Cor.tj^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;filium Dei coculcauerit,8c lan
guiné teftamenti pollutum duxerit, in quo làndificatus eft, Sc Spiritui gratiæcontumenbsp;Deut. t2.e liam fecerit? Scimusenim qui dixit, IIMihinbsp;I quot;vindidam:’ ego retribu«a.Etiterum, igt;Quia’nbsp;Kom. u.d llIudicabitDoïninus populum fuum. Hor-rendum eft inciderein manus Dei viuentis.nbsp;Rememoramini auté priftinos dies: in qui-bus illuminati, magnum certamen fiiftinui-ftis pafsionum . amp; inaltero quidem oppro-brijs Sc tribulationibus fpedaculum fadi.-innbsp;altero autem focij taliter conuerfantium ef-Q fedi. Nam Sc vindis compafsi eftis;8c rapi-najn bonorum veftrorum cum gaudio fufeenbsp;piftis,cognolcentes vos habere meliorem Scnbsp;manentem fubftantiam.Nolite itaque amit-rere cófidentiam veftram : quæ magnam habet remunerationem. Patientia enim vobisnbsp;neceflariaeft; vt voluntatem Dei facientes,nbsp;Abjcu. i.n reportetisproraißione.llAdhucenim modi-Galat 'r^’quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aliquâtulumq;, qui véturus eft veniet,
î.Pet.5.6, 5c nontardabit. iuftus autem meus, ex fide quot;ytuet.i. 'viuit’.quod fi fubtraxerit lè:non placebit a-nimx meæ.Nos autem no fumus fubtradio-niso filij ’in perditionem ; lèd fidei in acqui-fitionem animæ.
S. Fidem magnificè commendat ex nbsp;nbsp;nbsp;patru.
à mundi exßrJio yjqus ad ^iauïdat prople^ tai:amp;in yniticrßm quantapatrarint acpafnbsp;ßfintpsrfidem'. nec tamenplinam adhut ac^nbsp;teperunt retrih utißnem.
CAP. XI.
St autem fides, fperandarum fubftan- A riarcruin,argumentum non apparen-rium.In fiac enim teftimonium confe
cuti funt fenes.FideJIintelligimus aptara ef- Cene.i.a, ß fecula verbo Dci; vt ex inuifibilibus vifibinbsp;lia fierét.Fide,llplurim5 hoftiam Abelqudm Gene.4.1.nbsp;Cainjobtulit Deo.* Ilperquam teftimonium Ma«.»}.d.nbsp;confecutus eft efi'eiuftus/eftimoniutn per-hibéte muneribus eius Deo, amp; per illam de-funÄiis adhuc loquitur.Fide,IIHenoch,tranfGene.$.c.nbsp;latus eft ne videret mortem,amp; non inuenie-batur.quia tranftulitillum Deus.antetranfi-lationcm enim, teftimonium habuitplacuifnbsp;le Deo. Sine fide autem impofiibileeft pla-ceregt;Deo. ’Credere enim oportet acceden-tem ad Deum qiiiaeftjamp;inquirentibus fe re Bnbsp;munerator fit. Fide, IINoe refponfo accepto Getie.d. c,nbsp;deijs quæ adhucnon videbantur: metuens, “nbsp;aptauitarcain falute domus fuæ, per quamnbsp;damnauit mundum; iuftitiæ quæper fidénbsp;eft, hæres eft inftitutus. Fide, llqui vocatur Gene.i*. anbsp;Abraha obediuit in locum exire quern acce-pturus erat in hæreditatem:amp; exijt, neftiensnbsp;quo iret.Fide, demoratus eft in Terra-repronbsp;mißionis tanquain aliéna, in cafulishabitS-do cum Ifaac amp; lacob cohæredibus repromifnbsp;fionis eiufde. Expedabat enim fundamenta Cnbsp;habenté ciuitatem;cuiusartifex amp;conditor.nbsp;Deus. Fide, liamp; ipfia Sara fterilis virtutem in Gen.i!. a.nbsp;conceptione leminisaccepit , etiampræternbsp;tempus ætatis: quoniam fidelem credidit ef-feeum qui repromiferat . llPropterquodSc Gene.iy.c,nbsp;ab vno orti funt (amp; hoc emortuo) tanqua ß'nbsp;dera cœli in multittidinc, amp; ficut arena quænbsp;eftadoram maris,innnnrerabilis. luxtafidenbsp;defunâri funt omnes ifti, no acceptis repro- .nbsp;mifiionibus'.fêdàlongè cas afpicientes Sc la-lutantes, amp; cófirentes quia peregrini Sc ho-fpites funt fuper terra.Qm enim hxc dicunt:nbsp;fignificant fe patriam inquirere. Et fi quidé Dnbsp;ipfius meminiflentdequaexierunt: habebacnbsp;itaque tempus reuertendi. nunc autem tne-lioremappetunt, id eft cœleftem. Ideo nonnbsp;confunditur Deus vocari Deus eorum. paranbsp;uit enim illis ciuitatem.Fide.llobtulit Abra- Gene.iï.a.nbsp;1 Tn 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• Eccl. 44,4
namllaac, cumtentaretur ; Scvnigenitum olFerebat ' qui’ fufeeperat repromißiones.
(ad quem didum eft , 11 Quia in Ifaac voca- Gene.ji.b bitur tibi lemen. ) arbitras quia amp; à mortuisnbsp;fulcitarepotens eft Deus.vndeeum Sein pa.nbsp;rabolam accepit. Fide, If Sc futuris benedi- 06.17, j fnbsp;xitifaac, lacob, ScElau. Fide, Illacob mo- Oen.^x.c,nbsp;ricns,fingulos filiorum lofeph benedixit:liamp; Gcn.47,gnbsp;adora-gt;-
Epiftola Pauli
Gen.$o.d adorauitjfaftigium virgîe eiüs,Fide,IIIofeph tratq; indexterafèdis Dci fedet. Recogitatc raoriens, deprofedionefiliorumIfraelme- xnimeum qui raiera fuftinuit a peccatori-raoratus eft; amp; de ofsibus fuis mandauit.Fi- bus aduerfum lemetipfum cótradidionem;
ExoJ.i.a. de, IIMoylésnatus, occultatus afl menfibus vt nefatigemini, anîmis vefiris déficientes, tribus à parentibus fuis,’60 quod yidifiente- Nondum tgt;enim’ vfqueadfanguinem refiiti
Exod.i.c. legantem infantem, amp; non timuerunt tire- ftis,aduetfus peccatura répugnâtes: Scobliti eftis conlotationis,quæ vobis tanquam filijsnbsp;loquitur,dicens,liFili mi, noli negligerc difeinbsp;plinam Domini:nequefatigêris dura abeoarnbsp;guéris. Qiié enim diligit Dominus,caftigat:nbsp;fiageliataûtomnem filitira quem recipit. lanbsp;difeiplina perlèuerate . Tanquam filijs , vobis offert le Deus . quis enim filius,quénonnbsp;corripit pater.'Quôd fi extra dilciplinâeftis,nbsp;cuius participes fadi funt omnes.-ergo adul-teri, ßc non filij eftis. Deinde patres quidem qnbsp;carnis noftræ, eruditores habuimus,amp; reue-rebamureos .num multo magis obrempera-bimus Patri fpiritun,amp; viuemus.'’Etilli quidem in tempore paucorum dierum , fecun-dum voluntatein. fuam erudiebantnos :hicnbsp;autem ad id quod vtile eft in rccipienda lan-dificationem eius.Omnis aût dilciplinâ innbsp;prælenti quidem videtur non efle gaudij,lednbsp;mœroris; poltea autéfrudum pacatifsimvm j)nbsp;exerciratis per eam,’reddet’iuftitiæ.Propternbsp;quodremilîas manus amp; foluta genua erigi-te:amp; greffus redos facitepedibus veftris : vtnbsp;non claudicans quis erret, magis autem fanenbsp;tur.llPaccra fequimini cum omnibus, amp; làn- Roni.iî.^nbsp;dimoniam : fine qua nemo videbitDeum.nbsp;contemplantes nequis défit gratiac Dei : ne-qua radix amaritudinis furfum germinâs im-pediat, ôc perillam inquinentur multi. Nequis fornicatorautprophanusilvtElau : qui Gene.ij-«*nbsp;propter vnam elcam vendidit primitiuafuanbsp;Ici to te enim quoniam amp; tlpoftea cupiens. Gene.xtf.^nbsp;hæreditare benedidionem , reprobatus eft : Enbsp;non enininuenit pœnitentiæ locum, quan-quam cum lachrymis inquifilfet eam . lINon E’'®-'? ’’*nbsp;enim accelsiftis ad tradabilem montemamp;nbsp;quot;accefsibilem ’ignern , amp; turbinem , amp;ca- ‘'^aeußbi-liginem , amp; procellam , Setuba: fonum ,amp; ^quot;”•4.nbsp;vocem verborum, quam qui audierunt, ex-cufaueruntle , ne eis fieret verbum . (Nonnbsp;ißiexetnplo irtduàt ad enim portabant quoddiccbatur,!! Et fi be-
raoriens, de profedione filiorum Ifrael me-
£xo.(2.gt;d.
£xo.I4.c.
Iofue.5.c. loCue.fï. finbsp;lofuë, 2.3.
4-
Exod.x.b. gis edidum. FideJlMoyfes grandis fades ne gauitfêefle filium filiæ Phaiaonis : magis e-ligens affligi cura populo Dei, quàm temponbsp;ralispeccati habere iiicunditatem , maioresnbsp;, . diuitiasæftimanSjthcfauro Aegyptiorunijimnbsp;properiuin Chrifti. afpiciebat enira in remunbsp;nerationem .Fide,reliquit Aegyptum ; nonnbsp;veritus animofitatcm regis.iniiihbilem enimnbsp;tanquam videns luftinuit. Fide, llcelebrauitnbsp;Pafcha,amp; (ànguinis effußonemene qui vaftanbsp;bat primitiua/angeret eos-Fidcylltranfieruntnbsp;Mare-rubrum tanquam per aridam terramnbsp;quod experti Aegyptij, deuorati funt. Fide, llmuri lerichc corruerunf, circuitu dierûnbsp;fèptcm.Fide,IIRaliab meretrix no perijt cumnbsp;incredulis ; llexcipiés exploratores cum pace.nbsp;Et quid adhücdicara?Deficietenim me remnbsp;pusenarrantem de Gedeon, Barac, Samfon,nbsp;Iepthe,Dauid,Samûel,amp; Prophetis.-qui pernbsp;fidé,deuicerunt regna,operati funtiuftitiamnbsp;adepfi funt repromifsiones, pbturauerunto-raleonum,extinxeruntijnpetum ignis,quot;effunbsp;ß gauerunt’aciem gladij,conualuerunt deinfirnbsp;raitate,fortes fadi funt in bello,caftra verte-runt exterorum. acceperunt muliercs dere-fuiTedione mortuos fuos. alij autem diften-ti funt, nonfufeipientes redemptioné,vtmenbsp;liorcm inuenirent refurredionem, Alij verônbsp;ludibria amp; verbera experti, inïuper Sc vincula amp; carceres.'lapidati funt, fedi ïunt, tentatinbsp;funt,in occifionegladij mortui funt, circulenbsp;runt in melôtis, in pellibus caprinis,egentes,nbsp;anguftiati , afflidequibusdignusnoneratnbsp;mundus.in folitudinibus errantes,in monti-bus amp; fpeluncis,amp; in cauernis terræ.Et hio-nines teftimonio fidei probati, non acceperunt repromifsionem,Deo pro nobis meliusnbsp;aliquid prouidente, vt non fine nobis con-fumniarentur.
•S. 'Priftorum imb Chrifii tolerandai'vmJitcraßiiÜwnes^reuocansapec ftia tetigeric montem , lapidabitur . Et itanbsp;tatù: ex nouitefîainentijuper'vetiii excel terribile erat quod videbatur , Moylès di-lenûadeterret abinohedietia^nemaioraqud xit, Exterritus fum amp; tremebundus ) fednbsp;ludcei^aticogamurfuppliàa.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;accelsiftis ad Sion montem , amp; ciuitatetn
CAP. XII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dei viuentis, lerulàlem cœleftem,
'T’Deoque amp; nos tantamhabentesimpofi torum millium angelorum frequentiam ,amp; Roma.ff.â I tam nubéteftium .-deponétes omnepon ecclefiam primitiuorum qui conferipti funtnbsp;quot;^dusamp;circunftansnospeccatum,perpa- in cœlis, Sciudicem omnium Deum,amp;quot;fpi-tientiam curramus igt;ad’propofitum nobis ritus’iuftorum perfedorum ,amp; teftamen-! Pet.i.a. certamen,afpicientesinauthoremfidei, amp; tinouimediatoremlefum, amp;lànguinis af-‘ confummatorem lefum , qui propofito fibi perfionc meliusloquentem quàm Abel. Vi-gaudio fuftinuit crucc, confufionecôtemp- dete ne reculètis loquentem.Si enim illi nonnbsp;elFnge-
Proue .J.b
Apoca. J.d
Ad Hebfæos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;87
|
elTiigerune reen fin tes eum qui fuper terrain Q loquebatur:multô magis nos, qui decœlis lo quentem nobis,auertiinus.cuius voxmouetnbsp;terram tune; nuncautem repromittit,dices,nbsp;^gg«. j.b llAdhuc fcmel.-amp; egomouebo no fblûin ter-ratn,{èd amp;ccelum. Quôd autem adhuç (èmelnbsp;dicit: déclarât mobilium tranflationem tan-quam fadorum, vt tnaneantea quæ funtimnbsp;mobilia. Itaque regnum immobile fyfcipiennbsp;tes, habemus gratiam : per quam /èriiiamusnbsp;placentes Deo, cum metu amp; reuerentia.llE-tenim Deus nofter,ignis confumens efl. 5. Âi 'Varias hort at ur quot;virt utes, iubetss cauere ah extranea JoSrina, ac mtmoriam refricasnbsp;altaris amp; hofliarum 'veterü nouique teflamenbsp;tii amp;ßshinde tnonens quot;Vtprapoßtts ohtctnjse-rent, or at 'Vt^rofe pratentur^idem 'v'uißimnbsp;fro illü agens,additü mutuüfalutationibm,nbsp;CAP. XIII. A X’”^Haritas fraternitatis maneatoinvo-gt;1.1 .bis.’llEtholpitalitatemnoliteobliuif '•°’«r'.4'cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. perhâcenira’placuerunt’quidam pene. ,9 a angelis hofpitio receptis. Memétote vindo-“'«erwt.i. rmn^tanqu5fîmulvincti:amp;laborantin: tan-quam 5c ipfi in corpore morantes. Honora-bile conubium in omnibus, ôc thorus imnia-culatus. fornicatorcs enimSc adultères iudi-cabit Deus, fint mores fîneauaritiatconten-îofue. I. a. ti præfèntibus.ipfecnim dixit, lINon te defê-ram, neq; derelinquam. itavtcófidenterdi-»l.ll7.a. camus,llDominusmihiadiutor:non timebo , quid faciat mihi homo. Mementote præpo-fitOrum veftrorû,qui vobis locuti funt ver- |
B bum Dei: quorum intuentes exitum conuer fàtionis,imitamini fidem.IcfusChriftushe-ri ôchodie: ipfèSc infècula. Dodrinis varijsnbsp;amp; peregrinis noliteabduci.Optimum eft e-nim, gratia ftabiliricor,noncfcisquænonnbsp;profuerunt ambulafltibus in eis. Habemusnbsp;altare : de quo edere non haben t poteftatemnbsp;qui taberhaculo deferuiunt * Il Quorumnbsp;nimanimalium inferturfànguis pro pecca-to in fàndaperpontificem, horum corporanbsp;creraantur extra caftra. Propter quod amp; le-ftis, vt fandifîcaret per fuum fànguinem po-pulum,extra portam pafTus eft. Exeamus iginbsp;tur adeum extra caftra:improper!û eius pornbsp;tantes. lINonenim habemus hîcmanenté ci- MkB.ï.c,nbsp;uitatem; fèd futuram inquirimus.Peripfumnbsp;ergo ofFeramus hoftiam laudis fèmper Déo,nbsp;ideft, frudumlabiorum confîtentium no-mini eius , Beneficentia: autem amp; commu-nionisnoliteobliuifci. talibus enim hoftijsnbsp;promeretur Deus.Obeditepræpofitis veftrisnbsp;amp; fubiacete eis. Iplî enim peruigilât quafî ranbsp;tionem pro animabus veftris reddituri: vtnbsp;cum gaudio hoc faciant, amp; no gcmêtes.hocnbsp;enim non expedit vobis. Orate pro nobîs. Dnbsp;confîdimus enim quia bonam conïcientiamnbsp;habemus.ûn omnibus bene volentes conuernbsp;fari. Amplius autem deprecor vos hoefaee-re, quo celerius reftituar vobis.Deus autemnbsp;pacis qui eduxit de mortuis paftorem magnum ouiutn in fânguine teftamenti æterni.nbsp;Dominum noftrum lefum Chriftum: aptetnbsp;vos in Omni bono, vt faciatis eius volunta-tem, faciens in vobis quod placeat coram fcnbsp;perlefum Chriftum:cuieftgloria infèculanbsp;feculorum .Amen. Rogo autem vos fratresnbsp;vt fufFeratis verbum folatij.Etenim perpau-cis fcripfî vobis. Cognofeite fratrem noftrûnbsp;Timotheum dimiftum: cum quo(fî celeriusnbsp;venerit ) videbô vos. Salutate omnes præpo-fîtos veftros, 8c omnes fàndos. Salutant vosnbsp;deltaliagt;fratres’. Gratia cum omnibus vo-bis. Amen. |
Hieronymus in Catalogo jeriptorum eccleßaßicorunL^,
IA c O B V s, qui appellatur frater Öomini,cognomento luftus, vtnonnulliexiftimant, Iofeph,exaîîa rxorc:vt autem mihi videtur, Mariæ forons matris Domini,cuius lohannesin libro fuo meminit,filius;nbsp;poftpafsionem Domini, ftatimab Apoftolis lerofolymorum epifeopos ordinatus, vnam tantùm fcripfitnbsp;epiftolam, qux de fepté catholicis eft: quç amp; ipfa ab alio quodam fub nomine eius édita afleritür, licet pau-latim tempore procedente obtinuerit authoritatem. Egifippus vicinus Apoftolicorum téporum in quinto cqmmentariorum libro de lacóbo narrans ait, Sufeepit ecclefiam lerofolymç, poft Apoftolos frater Donbsp;mini Iacôbus,cognomento luftus. Multi liquidem Jacobi vocabantur. Hic de vtero matris fanftus fuit, vi-nuni amp; lîceram non bibit,carnem nullâcomedit, nunquâattonfus eft, nec vnftus vnguento, nec vfus bal-neo.Huicfolilicitüeratingredi Sanaafaiiftorû.Siquidem veftibus laneis non vtebatur, fedlineis:folùfq;nbsp;ingrediebatur teinplum: amp; fixis genibus,pro populo deprecabatur,in tantum, vt camelorum duritiem tranbsp;xilfeeius genua credereritur. Dicit amp; alia multa,quxenumerate lôgum eft, Sed amp; lofêphus in vicefimo libro Antiquitatûrefert,(dc Clemens in feptimo vTr«Tiiir«ffkMi',)mortuo Fetto,quiludæamregebat,miirum4nbsp;Nerône elfe fucceflbrem eius Albinum: qui cùm needum adprouinciam perueniflet, Ananus,inquit,pontifex adolefcens, Anani filius,degenerefacerdotali,acceptaoccafione av«yx/alt;j,concilium congregauit,amp;cônbsp;pellens publice lacóbum vt Chriftum Dei filium denegarct ,contradicentem lapidari iufsit. qui cùm pr«-cipitatus de pinna rempli, confraétis cruribus adhuc femiuiuus tendens ail cœlum manus dicerct,Dominenbsp;ignofee eis, quod enim faciunt, neftiunt ; fullonis fufte, quo rudia veftimenta extorqueri (oient, in cere-bro pçrculTus interijt. Tradit item lofephus tantæeum fanftitatis fuifTe, celebritatis in populo, vt pro-Lter eius necem, creditum fît fubuerfàm efle lerofblymam. Hic eftde quo Paulus Apoftolus (cribit ad Caritas Alium autem Apoftolorum vidi neminem, nifî lacôbum fratré Domini.Et Apoftolorum fuper hocnbsp;¦ crebriu#
-ocr page 454-crebrius AdateRantur. Euangelium quoque quod appellatur Secundum Hebraros,amp; à me nuperin Gra-CUm.Latinumq; fermoncm trâflatum eft,quo Origenes fepè vtitur, poftrefurrtftionem Saluatoris re-fert. Dominus autem cùm dediflèt findonem fcruo facerdotis iuit ad lacobum , ôc apparuit ei.Iurauerat e-nim Jacobus fe non comefturum panem ab ilia hora, qua biberatcalicem Domini,donee videret eum rc-furgentem à mórtuis. Rurfufq- poft paululum, Afterte, ait Dominus, menfam amp; pané. Statiinq-, additur, Tulit pané,amp; benedixit,ac fregit,amp; oedit Jacobo lufto, Sc dixit ei, Frater mi, comede panem tuum, quianbsp;refurrexit filius hominis à dormientibus. Triginta itaq; annos lerofolymis rexit ecclefiam, id eft vfq^adnbsp;feptimum Neronis annum, amp; iuxta templum vbi amp; prxcipitatusfucrat, fepultus eft. Titulum vfq; adnbsp;obfidioneni Titi amp; vltimam Hadriani notifsimumhabuit. Quidam ènoftris in Monte Oliuetieum puta-uerunt conditum:fed falfa eorum opinio eft.
Argumentum in efifiolam catholicam lacobi ApoflolL
IA c o B V s Apoftolus fanftum inftruit clerum de ciilrura cœleftium prxeeptorum, amp; régula catho* licæ obfêruantiæ, «Sc de inuiftat patientiae maieftate , Sc de reuelatione plurimorum, «Sc de mendacio ma-giftrorura.
Epiftola catholica lacobi ApoRoli.
5. “Docettentationum ytilitatem, amp;fiapienttam fijmmatum fuerit, generat mortem . Nolite aDeo cumconfidentia pop:uîandâm: ‘Deus itaque errare fratres mei diledilsimi. Omnenbsp;tentator non et^aut authorpeccMt,fiedabeo datum optimum, amp; omnedonum perfedu,nbsp;proceditomnisbona donatio', hortaturytae^ defurfumeft,deftendensàPatrc luminum,nbsp;audienduyeloceStadloquenduyerbamp;adirdnbsp;tardifint'.necfiatisefiyeritatemaudirenifi ilia opere compkatur:jubdit etiam qute namfitnbsp;yer a amp; immaculata religio, CAP i.
AC OB vs Dei amp; Domini noftri lefii Chrifti ftruus,nbsp;duodecim tribubus qux frincnbsp;in di{pcrfionc,ftlutcm.nbsp;Omnegaudium exiftima-te fratres mei,cûra in tentationes varias incinbsp;dericis ; ftientes quod probatio fidei veftrænbsp;patientia operatur.Patientia autem opus pernbsp;oma.5,a, habeauvt fitis perfedi amp;integri,innul-lo déficientes. Siquis autem veftrumindigetnbsp;ftpiétia, poftulet à Deo qui dat omnibus af-fluenter, Sc non iraproperat.* amp; dabitur ei.nbsp;Matt. 7.2. HPoftulet autem in fide, nihil hæfîtans. quinbsp;2lt; e. enimhæfitat,fimi!iseft fluduimaris, quid .nbsp;Lucæ u b mouctur Sc circunfertur. no ergo æfti- ^itor obliuiofus fadus, fed fador operis:hicnbsp;B raethomo illequodaccipiataliquida Domi beatusinfaétofuoerit.^iquisautemputatftnbsp;Ioha.i4.b. no. Vir duplex animo, inconftans eft in omnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.....
«ö.e.t. nibus vijs fuis .Glorietur autem frater humi lis, inexaltationefua.-diucsautem,inhuminbsp;liratefua, (Iquoniaficut flosfreni tranfibit:nbsp;liai.40.b. exortuselt entrafolcit ardore,Scarefecitroe-num,8c flos eius decidit,8c decor vultus eiusnbsp;deperijt ;ita Sc diues in itineribus fuis marcefnbsp;cetHBeatus vir qui fufFert tentationem: quo-lacoM.c.’quot;i^ cùm probatus fuerit, accipietcoronamnbsp;vita», quam repromifit Deus diligentibus ft.nbsp;Nemo cùm tétatur,dicatquonia à Deo tentanbsp;tur. Deus enim intentator malorum eft: ipftnbsp;autem neminem tentât. Vnufquifi};veró tennbsp;tatur,à concupiftentianbsp;dus. Deindeconcu[nbsp;ri t,parit pcccatura.pcccatum verocum con-
«â.e. i.
apud quem no eft tranfinutatio, necvicifti-tudinis obumbratio.Voluntaric*gcnuit nos •«»« verbo veritatis,vt fimusinitium aliquod erenbsp;aturæ eins. Scitis fratres mei diledifsimi. Sicnbsp;autem omnis homo velox adaudiedum:tar-dus aût ad loquendum, IIamp; tardus ad ira. Ira Prou.i?*«!«nbsp;enim viri iuftitiam Dei non operatur. Pro- Dnbsp;ptcr quod abijeientes omnem immunditiamnbsp;ôcabundantiam malitiæ,in manfuetudinenbsp;fufeipite infitum verbum, quod poteft faluanbsp;re animas veftras.HEftote autem fadores ver Matt.r.ibnbsp;bi,amp; non auditores tantum.-fallentes vofmetnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*’
iplos. Qui.a fiquis auditor eft verbi, amp; non fador : hie comparabitur viro confyderantinbsp;vultum natiuitatis fuæ in (peculo. confyde-rauit enim ft, amp; abijt, amp; ftatim oblitus eftnbsp;qualis fuerit.Qtu autem perfpexerit ' in lege gt;inlegMnbsp;perftdas’Iibertatis, amp; permaferitin ca,no au
tia fua ab ftralt;Slus Si. ille- I ipifcentiacùmconcepe- JM
religiofùm eflê,non refrænans linguani fua, fcdleduccns cor fuum ; huius vana eft reli-gio.Religio munda ScimmaculataapudDe-utn amp; Patrem,hæceft,vifîtare pupillos amp; vinbsp;diias in tribulatione coruin ; amp; immaculatûnbsp;fè euftodireab hocfèculo.
J. Mo«« neperfinarum reJ^eÜu moueantw', qui enim ’^meum Ugispraceftum tranfgredi-tur^legü tranfgrejjor efl-. hortaturyt oÿeri-iitf mißricoraiteincumlant, oßendens quodnbsp;homo per o^era iußißcetur.namfideifine o^enbsp;riiusmortuatfi.
CAP. II.
Ratres mei,nolite N in perfonarum ac-ceptione habere fide Domini noftri le Deutr.i.f fu Chrifti glori« « Etcnim fi introierit
in s«t4*«**
88
S. Lingute mala recenfa , quam tUffinllimum re^è gulernare, ßtbditque differentiamnbsp;interfaffentiam terrtnam tix etelejlem.
CAP. III.
NOlite fiplures niagiftri fieri Fratres mei, fcientes quoniam maius iudi- Anbsp;ciutn fumitis. In mulris enim offen-diraus omnes.Siquis in verbo non offendit:nbsp;hic perfedus eft vir. quot;poteft’ etiam fraenocirnbsp;ciiducere totum corpus. Si autctn equis frx- quot;ioteus.i.nbsp;na in ora mittimus ad confentiendum nobis , etiam omne corpus illorum circunFeri- 'nbsp;mus.EteccCj naues, cum magna: fint, amp; ànbsp;ventis validis minentur:circunferuntur''igt;aunbsp;tem’àmodico gubernaculo vbi impetus di- 4«nbsp;rigentis voluerit. Ita 8c lingua modicum qui ’nbsp;dem membrum eftj amp; magna exaltat. Ecce
Epi ft lacobi.
in conuentum veftrum vir aureum annu-lum habens, in vefte Candida, introiericau-tem 3c pauper in Fordido habitu, 8c intenda-ns in cum qui indutus eft vefte præclara, Sc dixeritis ei. Tu ledehicbene:pauperiautemnbsp;dicatis. Tu fta illic, aut lede lub Icabello pedum meorum: nonne iudicatis apud volraetnbsp;ipFos, 8c Fadi eftis indices cogitationum ini-quarumPAudite Fratres mei diledißimi; none Deus elegitpauperes in hoc mundo, dilutes infide,8c hæredes regni quodrepromi-fit Deus diligentibus lePVos autem exhono-B raftis pauperem . Nonne diuites per poten-tiam opprimunt vos : 8c ipfi trahunt vos adnbsp;indicia? Nonne ipfi blafphemant bonum nonbsp;men quodinuocatum eft fiipervos ? Si ta-legem perficicis regalem lecundumquot;Fcri-pturas,’Diliges proximnm tuum ficutteip- quantusignisquàmmagnamlÿduamincen-ium : benelacitis. fi autem pcrlonas accipi- ditFEtlinguajigniseftjVniuerfitasiniqui-Leui.19.0. fis psecatum opcramini, redargntiïà legenbsp;Matt. 11.11 A r iT*'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®
Marc.11.c. quaii tranlgreuores. ilQuicunqueautem to-Roma. ij.c tani legem lèruauerit , oftendat autem in v-Lcun.iy.'^c : Fadus eft omnium rens. Qni enim dixit. Deut. 1. c. Non mœchaberisjdixit,8c Nó occides.Quodnbsp;C mœchaberis , occides autem : Fadusnbsp;Matth.s.c. tranFgrefforlegis. Sicloquin^ni,8cficFa-cite ficut perlegé libertatis incipientes iudi-cari.Indiciumcnim fine miléricordiailliquinbsp;no Feci t miFericordiam.Superexaltat aut mi-lericordia indicium . Quid proderit Fratresnbsp;mei, fi fîdem q nis dicat lé habere: opera autem non habcatPNunquid poterit fides Fainanbsp;.».Ioan,J.c.’¦senm ? Si autem Frateraut Ibrorl'nudi lint,nbsp;8c indigeant vidu quotidiano : dicat autemnbsp;aliquis ex vobis, illis, Ite in pace, caleFaci-mini 8c fiituraraini; non dederitis autem eisnbsp;qua: necefiaria Funt corpori : quid proderiffnbsp;Sic 8c fidcs, fi non habeat opera, mortua eftnbsp;inlèmetiplà . Sed dicit quis. Tu fidem babes , 8c ego opera habeo.oftende raihi fidemnbsp;tuam fine operibus : 8c egooftendam tibiexnbsp;J) operibus fide mcam. Tu credis quonia vnusnbsp;eft Deus.BeneFacis;8c dxmones credunt. Scnbsp;contremilcunt. Vis aiit Fcire ô homo inanis,nbsp;quoniam fides fine operibus’otiola’eft A-¦•»»owiii.s. brabam pater nofter nonneex operibus iu-Geiie b ft’ficatus eft, (iofferens Ißacfilium Fuum Fu-peraltare? Vides quoniam fides cooperaba-tur operibus illius ; 8c ex operibus fides con-Fummata eft?Et Fuppletaeft Icriptura,dices.nbsp;Gene. 15 b llCrcdidit Abraham Deo,8c reputatu eft illinbsp;Roma. 4.3 adiuftitiam , Sc amicus Dei appellatus eft,nbsp;Videtis quoniam ex operibus iuftificatur honbsp;rno ; Sc non ex fide tantum ? Similiter autênbsp;Galat.ji'.a. ScfiRahabmeretrix,nónneexoperibusiuftifinbsp;lofue.i.a. cataeft, Fulcipiens nuntios , Scalia viaeij-ciens ? Sicutenim corpus fine Ipiritumor-tuû eft; ita Sc fides fine operibus mortua eft.
tatis. Lingua conftituitur in membrisno-ftriSj quæ maculat totum corpus^ amp; infiam- g mat rotam natiuitatis nofiræ infiammata ànbsp;gehenna. Omnis enim natura beftiarum 8cnbsp;volucrum 8c ffrpcntium 8c cæterorum do-mantur , 8c domira Funta natura humana:nbsp;linguamautemnulliishominum domareponbsp;teft, inquietura malum, plena veneno roor-tiFero.In ipfa benedicimus Deum 8cpatrem:nbsp;8c in ipfii maledicimus homines qui adfi-militudinem Dei Fadi Funt. Ex iplb ore pro-cedit benedidio 8c maledidio . Non opor-tet Fratres meihæcita fieri . Nunquid Fonsnbsp;de eodem Foramine emanat dulcem , 8c a-maram aquara FNunquid poteft Fratres mei,nbsp;ficus vuas Facerc ; aut vitis , ficus ? Sicnbsp;nequequot;ßlfa, ’dulcem poteft Facere aquam.nbsp;QuisfapiensöcdiFciplinatus inter vos?nbsp;ftendat ex bonaconuerfationeoperationemnbsp;Fuamin manFuetudine ftpientiæ.Quodfize-lum amarum habens, 8c contenfiones[gt;fint’,nbsp;in cordibus veftris ; nolite gloriari 8c men-daces efleaduerFus veritatem . non eft enimnbsp;ifta Fapientia deFurFum defcendens ; led ter-rena , animalis, diabolica . Vbi enim zelusnbsp;8c contentio; ibi inconftantia, 8c omne opusnbsp;prauum . Quæ autem deFurFum eft Gpien-tia, primum quidem pudica eft : deinde pa-cifica, modefta,Fuadibilis, obonis confen- gt;4’nbsp;tiens ’plena miléricordia 8c Frudibus bonis , non indicans, finefimulatione. Frudusnbsp;autem iuftitiæ , in pace lèminatur , Facien-tibus pacem.
S. Contupißentijs non eÏ^ olßquendtimffd dia bolo rejißendum amp; Deo apß oßmqiiandum,nbsp;mutuequedile^ionifiudendum, rebtii incer-tti diutna^rouidenti/e commißif.
CAP« 111 ï.
Vnde
Epiftola lacobi A quot;V ‘TNde Bella amp; lites in vobis ? Nonne \/ hinc.’ex concupifcentijs veftris quxnbsp;’ militant in membris veftrisPConcu-pifcitis;amp;non habetis.occiditis,amp; zelatis:amp;nbsp;non poteftisadipilci.litigatis amp; belligeratis:nbsp;nonhabetis^propterquod nonpoftulatis. Petitis, amp;nonaccipitis,eo quod male petaGene, lî.a. tij. Yt in concupifcentijs veftris infumatis. j.Petri.$.b llAdulteri,.*nefcitis quiaamiciti'ihuis mûdi,nbsp;B inimicaeft Dei.'’Qmcunqus ci voluerita-micus efle feculi huius:inin;'icu«: Deiconftinbsp;tuitur./kn putatis quiainaniter Icripturadi-cat. Ad inuidiam conctipilcit fpiritus qui ha-quot;nobts. 8. Kjtat in*vobisr”Maiorcm autem dat gratiam.nbsp;Proue.5. d Propterquod dicit, II Deus fuperbis refîftit,nbsp;fecundum humilibus autsni dat gratiam. IlSubditi ergonbsp;Epiief.4.f. eftote Deo:reftftite autem diabolo,amp;fugietnbsp;à vobis. Appropinquate Deo; amp; appropin-quabit vobis.Emundate manus ,peccatores:nbsp;amp; purificate corda,duplices animo.Miferi e-ftote, amp;C lugete,amp;plorate:rifus vefterinlu-dum conuertatur,Sc gaudium in mœrorem.nbsp;i.Pctr.$. liHumiliaminiin confpedu Domini: 5iex-altabit vos. Nolite detrahere alterutrum fra-tresgt;mei.’Qui dstraliit fratri,aut qui iudicatnbsp;fratrem fiiium:detrabit legi, amp; iudicat legem. Si autem iudicas legem ; non es fador legis, gt;.«. fed iudex.Vnus eftoenim’legiflator, amp; iudexnbsp;Roma.j4.a poteft perdere amp; liberate. IlTn auté quisnbsp;es qui iudicas proximû ? Ecce nunc qui dici-tis, Hodie aut craftino ibimus in illam ciui-tatera,amp;.faciemus ibi quidem annum,amp; inernbsp;cabimur, amp; lucrum faciemus (qui ignoratisnbsp;quid erit in craftino . Quæ eft enim vita ve-ftra.'’Vapor cft*,ad modicum, parens, amp;de-inceps exterminabitur) pro eo vtdicatis. Sinbsp;Dominus voluerit:amp;,Si vixerimus,faciemusnbsp;hoc aut illud.Nunc autem exultatis in fuper-bijs veftris. Oranis exultatio talis, malignanbsp;eftjScienti igitur bonum facere, amp; non fa-cienti.'peccatum eft illi. 5. T^iuitibin fau^erum op^reßoribu^ grauem lomminatur yltionem,pauperes yerb ad Ion ¦nbsp;ganimitatem bortatur : iuramentum fugien-dum, 0* infirmi à^refbyterts oleo yngendi,nbsp;ac feccatainuicem confitenda : ^uam efßcaxnbsp;fit iufii oratiozerrantes ad yeritatemfiunt re-ducendi. CAP. v. |
Gite nunc diuites,plorate,vlulantes in miferijs veftris quæaduenjentvonbsp;bis. Diuitiae veftra: putrefadx funt:nbsp;amp;veftimenta veftra à tineis comefta funt.nbsp;Aurura amp; argentum veftrum æruginauit: amp;nbsp;srugo eorum in teftimonium vobis erit, 8cnbsp;manducabit carnes veftras lîcut ignis. The-fàurizaftisc»vobis iram’in nouiftimis diebus. tgt;-7»nbsp;Eccemerces operariorum qui meflucruntregiones veftras, qux fraudata eft à vobis,cla-mat;amp;clamor eorum, inaures Domini ßb-baoth intromit. Epulati eftisfuper terram: ßnbsp;amp; in luxurijs enutriftis corda veftra in dienbsp;occihonis. quot;Adduxiftis’ôc occidiftis iuftum*. Sc non'reftitit’vobis. Patientes igitur eftote quot;rtfilUt.ti. fratres, vfque ad aduentum Domini. Ecce,nbsp;Agricola expedat pretiofum frudum terræ;nbsp;patienter ferens donee accipiat téporaneumnbsp;Sc ferotinum.Patientes eftote amp; vos,amp; con-firmate corda veftra:quoniam aduentus Donbsp;mini’appropinquabit’. Nolite ingemifeerenbsp;fratres in alteiutrum:vt non iudicemini.Ec-ce,iudex ante ianuam afsiftit.Exemplum ac-cipite fratres*laboris Sc patietia:, Prophetas:nbsp;qui locuti funt in nomine Domini.Eccebea nimiimis,nbsp;tificamus eosqui fuftinuerunt.Sufferentiamnbsp;lob audiftis,Sc finem Domini vidiftis, quo-niam mifericors Dominus eft Sc miferator. lt;nbsp;liAnteomniaautem fratres mei, nohte lura-«nbsp;re, neque per cœlum, neque per terram, ne-quealiud quodcunqueiuramentum. Sit autem fermo vefter, eft, eft,non, non: vt nonnbsp;fubiudicio decidatis . Triftatur*aliquis veftrum.'’oret. Aequo animo eft?pßllat.Infir-matnr quis in vobis?inducat presbyteros cc-clefiat, amp; orent fupercum,ll vngentes eum o-leo in nomine Domini.Sc oratio fidei falua- £gt;nbsp;bit infirmum. Sc alleuabit eum Dominus: Scnbsp;fiin pcccatis fit,remittentur ei. Confitemini ergo alterutrum peccatave-ftra;8c orate pro inuice vtßluemini.multum enim valet deprecatio iufti aßidua.llElias, honbsp;mo erat fimilis nobis pafsibilis Scorationeora Lucx.4-^nbsp;uit vt no plueret fuper terram,Sc no pluitan-nos tres Sc menfes fex. Et rurfum orauit ; Scnbsp;cœlum dédit pluuiam Sc terradedit frudumnbsp;fuum.Fratres mei, fiquis ex vobis errauerit ànbsp;veritatc. Sc conuerteritquis eum : feiredebetnbsp;quoniam qui conuerti fecerit peccato rem ab errore viæ fuæ, ßlua-bit animam eius à mor- tc,Sc''operit’multi-tudinem pec-catorum. |
Hieronymus in catalogo fcriptorum Eccleßa/licorunt.
Simon Petrus filius Ionar,prouincia: Galila:æ,vico Bethfaida,frater Andrex Apoftoli,amp;' princeps Apollo lorum, poft epiftopatum Antiochenfis ecclefia;,amp; prçdicationem difperfionis eorum qui de circuncifionenbsp;crediderant in Ponto, Galatia, Cappadocia,Afia amp; Bithynia,fecundo Claudij anno,ad expugnandum Si-mônem Magum Romampergit, ib'ique viginti quinque anniscathedrarafacerdotalétenuit, vfqueadvJtinbsp;mum annum Neronis, id eft decimumquartum. A quo amp; affixus cruci,martyrio coronatus tft, capite adnbsp;terra verfo, amp; in fublime pedibus èleuatis , afterens fe indignû vt lie crucifigeretur vt Dominus fuus • Seri-
-ocr page 457-{»fit duas epiftolas, qux catholicx nominantur-quarum ïèc undajà plerifque, eius eflènegatur,propter fty icum priorcdiflbnantiam.Sed lt;!ilt;:Euangelium iuxta Marcum,qui auditor eius amp; interpresFuit,huiusdinbsp;citur.Libriautem eiusèquibus vnus aftorum eius infcribitur, alius Euâgelij, tertiusprædicationis,quarnbsp;tus Apocalypfis,quintus iudicij,inter apocryphas fcripturas reputantur. Sepultus Rotnz in Vaticano iuxta viam triumphalem,totius vibis veneratione celeoratur.
^umentum in epißolam cathoUcam 'Tetriprimam.
Difcipulos Saluatoris inuifti, toto orbe difFiifos amp; peregrinos in bocleculo monftrat: amp; praeterita: vi-tx pœnitere fuadet,amp; in nouam vitam proficere, tota cum folicitudine exhortatur Simô Petrus filius lo-næ prouincia: Galilaexjè vico Bethfaida,frater Andrese Apoftoli.
Epiftola Pétri Apoftoli prima.
|
S, Grattas quot;Deo agit de yocattoite adpdemamp; •vitamaternam,qua tarnen ÿer tnultas tribu-lationes acquiritur, de qua quot;Prophetie 'vatià-natißunt : hortatur eos ad quot;yiita mundiciem,nbsp;•Vt qui Chrißißanguine redemptißint.nbsp;CAP. I. ET Rvs Apoftoliis lefu chri-fti,eledis aduenis dilperfionis Ponri, Galatiæ, Cappadocias,nbsp;Alîæ,amp; Bithyniae,fecundü prænbsp;fcientiam Dei patris, in fàndi- ficationem Spiritus, in obedientiam Scafper lionem fanguinis lefii Chrifti. Gratia vobisnbsp;amp;pax multiplicetur. x.cor.i. a. /IBenedidus Deus amp; pater Domini no-Ephef.1. a. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gbrifti,qui fecundü mifericordiam fuainraagnam regenerauit nos in fpemvi-uani,per reftirredionem lefii Chrifti ex mor tuis, in hæreditatem incorrupribilem, amp; in-contaminatam,8c immarceßibilera,coferua-tam in cœlis in vobis, qui in virtutc Dei cu-g ftodimini per fidem in falutera ,paratam re-'’««ZMfü.ö uelarein tempore nouifsimo.In quo’exulta-bicis*, modicum nunc fi oportet contriftarinbsp;in varijs tentationibus:vtprobatioveftraefi-dei multo pretiofior auro (quodperignemnbsp;probatur) inueniaturin laudem amp; gloriamnbsp;honoré in'ïeuelatione’Iefu Chrifti,quemnbsp;cum no videritis, diligitiszin que nunc quo-gt;.i. que no videntesgt;creditis: ’credences aûtex-ultatis lætitiainenarrabili 8c glorificata , re-^yefiramm portantes fine fidei veftræ, faluté animarû*.nbsp;De qua falute exquifieruntatq; fcrutatifuntnbsp;Prophetæ, qui de ftitura in vobis gratia pro-phetauerûtjfcrutatesin quod vel qualc temnbsp;pus fignificaret in eis Spiritus Chrifti :praî-nutians eas quæ in Chrifto fiint pafsiones,nbsp;amp; pofteriores glorias : quibus reuelatum eftnbsp;quia non fibirnetipfis,vobis autem miniftranbsp;bant ea quæ nunc nuntiatafunt vobis pernbsp;C eos qui euangelizauerunt vobis,Spiritu (àn-ôto mifl'ode cœlo in '’querri’defyderant an-gel i profpicere. Propter quôd fuccinifti lum-bos mentis veftræ, fbbrij, ''perfedc’Ipcratenbsp;in earn quæ offèrtur vobis gratiam, in*reue-latione’Iefii Chrifti,quafi filij obediétiæjnônbsp;configiirati prioribus ignorantiæ veftræ de-lÿdcrijs; fèd fêcundum eum qui vocauit vos,nbsp;Sandû, *8c ipfi in omni couerfàtione fanftinbsp;fitis.-quonia fcriptum eft,(ISanâieritiSjquo- Leuit.ii»g*nbsp;niam ecrofânélus fum. Et fiPatrem inuoca- |
¦ r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r • Deut.io.J tis eum liqiu line acceptione perlonarum lu- Rom.i.b. dicat lècundum vniulcuiufque opus;intimo Galat.a. b,nbsp;re,incolatusveftri tempore conuerfamini.nbsp;Scientes quod non corruptibilibus aurovelnbsp;argétoredemptieftisde vana Veftra conuernbsp;fàtionepaternæ traditionisJIfèd pretiofofàn C®quot;; ff.nbsp;guinequafiagniimtnaculati Chrifti Sein- Hebkp.d.nbsp;conraminatijpræcogniti quidem ante mun-di conftitutionem , manifeftati autem no-’*'*nbsp;uißimis temporibus propter vos, qui per ip-fum fideles eftis in Deo qui fufcitauit eum ànbsp;raortuis, 8c dédit ci gloriam, vt fides veftranbsp;8c fpes eflet in Deo . Animas vcftras caftifi-cantes in obedientia charitatis,in fraternita-tis amore fimplici, ex corde inuicem diligitenbsp;attentius: renati non ex fèmine corruptibili,nbsp;fed incorruptibili per verbum Dei viui 8cnbsp;permanentis inæternum. Ilquia omnis caro lfai.4o.lgt;.nbsp;vt fœnum.quot; 8c omnis gloria eius tîîquam flosnbsp;fœni.exaruit fœnum:8c flos eius decidit.Vernbsp;bum autem Domini manetin æternum.hocnbsp;eft autem verbum quod euangelizatuni eftnbsp;in vobis. Exclufa omnifi^ione, regenerati ad Chri-‘ ßum lapidem '^iuum accédant credentes, quinbsp;ßmtgenui eletîum,quum pritis ejjent populuanbsp;abietlM : hortatur '^t tanquam peregrini abnbsp;omnibua mundanif abjlineant ^ fuperioribuinbsp;obtempèrent, ofßiBiones^ad Chr'ßiimitationbsp;nemferant. CAp. 11. D Eponentes igituromnemmalitiâ,8c A omné dolum,8c fimulationes,8cinui Roma.#.»,'nbsp;dias,8comnesdetralt;aiones,ficut mo co^ft.j.’b*.nbsp;dogenitiinfantes, quot;rationabiles’, finedolo Hebr.u.a.nbsp;lac concupifcite:vtin eo crefeatis in faluté.finbsp;gt;tamen’ guftaftis quoniam dulcis eftDomi o.j.nbsp;nus. Ad quem accedentes, lapidem viuum, âbho- J. |
abhomiiubiis quidem reprobatum , à Deo autem eleftum amp; honorificatum; amp; ipfi tannbsp;quam lapides viui fuperaîdificamini,'’domosnbsp;fpifitiiales’fàcerdotium fàndunuofFcrrefpi-ritales hoftias, acceptabiles Deo per lefumnbsp;Chriftum.Propter quod continet fcriptura,nbsp;ilEccepono in Sionlapidem fummumangunbsp;7.1’ larem clcéhim^prætioAim . amp; qui credideritnbsp;B in ciim,non confundetur. Vobis igitur honor credentibiis.non credentibus autem,l!la-
Ifaiæ.îS.d
Kom.9, -l’fal.117.
Epiftola
muliertim o rnatuihirtcttiir ad 'tartas tes^'vt^ CJjr 'tfii exe^loferant aduerja'. amp; ^uodnbsp;per baptifmum laluamur in. fimilitudinemnbsp;eorum ipui in area Isloèfaluabantnr.
CAP. III.
Similiter amp; mulieres fubditae fint viris A‘ fuis.vt amp; fiqui non credunt verbo, per Colofj.«.nbsp;mulierum conuerlationem fine verbonbsp;lucrifiant, confyderantes in timoré quot;caftam’nbsp;conuerfàtionem veftram. IIQuarum non fit ».Tun.».«.
? autinduraenti veftimentorum cultus: fednbsp;qui ablconditus eft cordis homo, in incorrunbsp;ptibilitatequieti amp; raodeftilpiritus,''quieft’nbsp;in cÓfpeólu Dei locuples.Sic enim aliquadonbsp;amp; fiinétæ mulieres fperantes in Deo,ornabatnbsp;fe,fubie^x proprijs vins.liSicur Sara obedie- Gen.i8.tgt;.nbsp;bat Abrahæ, Dominum cum vocans : cuiusnbsp;eftis filiæ,benc facientes,amp;non pertimentes jjnbsp;vllamperturbationem.ilViri fimiliter, coha- i.Cor.y.»-bitantes lecundura fcientiamjquafi infirmionbsp;ri vafculo muliebri impartientes honorem,nbsp;tanquam amp; cohæredibus gratiæ vitar; vt nonnbsp;irapediantur orationes veftræ.'ln fide’ ante:nbsp;oes vnanimes, compatientes, fraternitatis a-matores,mifericordes,modefti,humiles.Ilnonbsp;reddentes malum pro malo, necmaledidumnbsp;pro maledifto, led econtrario,benedicentcs:nbsp;quia in hoc Yocati eftis, vt benedidionemnbsp;hæreditate pofsideatis. IIQui enim vult vitanbsp;diligere,amp; dies videre bonos. Coerceat lin-guamfuama malo ,amp; labia eins ne loquan-tur dolum.l)Declinec*àmalo,amp;faciatbonû:nbsp;inquirat pacem,amp; fequatur cam;Quia oculinbsp;Domini fuperiuftos, amp; aures eius in præcesnbsp;eorum: Vultus autem Domini fuperfaciêtesnbsp;mala.Etquiseft,qui vobisnoceat,fi boniæ-mulatorcsfueritis ? (ISedamp; fiquid patimininbsp;propter iuftitia:bcati.Timorem aute eorumnbsp;ne timueritis,''amp;’non conturbcmini:Domi-numautemChriftum fandificateincordi-bus veftriSj parati lempcrad ßtisfadionemnbsp;omnipolcenti VOS rationcm deea, quæ innbsp;vobiseft,lpe*(lfèdcû modeftia amp; timore,có-(cientiam habentes bonam:vtineoquodde-trahunt vobis confundantur qui calumniannbsp;tur veftram bonam in Chriftoconuerfatio-
Matt.il.d,___________________________________ _________ .W.
Il'aiæ; 8. c. pis quem reprobauerunt xdificantes, hie fa- extrinfecus capillatura,aut circundatio auri, dus eft in caput anguli: amp; lapis ofFenfionis,nbsp;Si. petra fcandali,his qui ofFendnt Yerbo,necnbsp;‘'c[Hod.i. credûtin 'quo’Sc pofiti funt. Vos autem genus eledum,regale laccrdotium,gcnsfanda,nbsp;populus acquifitionis:vt virtutes annuntie-tis eius qui de tenebris vos vocauit in admi-Exod.19. a rabile lumen fuum. Quialiquando non po-Roma^y^e. pulus; nunc autcm populus Dei.qui no connbsp;lecuci mifericordiam:nunc autem milericor
Galat.$. c. djâconfècuri.llCharifiimioblècrogt;vos’tan-peregrinos,abftinerevosà lt;3 c^rnalibus defiderijs qua: militant aduerfusnbsp;animam,conuer{ationem veftram inter Gennbsp;tes habentes bonam,vt in eo quod detredatnbsp;de vobis tanquam de malcfadoribus, ex bonis operibus vos confyderantes ,glorificentnbsp;Rom.ij.a. Deutn in die vifitationis. ilSubiedi igitur e-ftote omni humanæ creatura: propter Deû;nbsp;fiueregi,quafi przcellenti:fiucducibus tan-quamabeo mifsis ad vindida malefadoru,nbsp;laudem verobonorum: quia fic eft voluntasnbsp;Dei, vt bencfacientes obmutclccre faciatisnbsp;imprudentium hominum ignorantiam:qua-fi liberi, amp; non quafi velamen habentes ma-litix libertatem, fed ficut fcrui Dei. Omnesnbsp;diligite. Deum ti-Colof.j.d. mete.Regem honorificatc.liSerui,fubditi e-Tit.i.c. ftotsin omni timoré dominis, non tantumnbsp;bonis amp; modeftis, fed etiam dyfeolis. llHæcnbsp;eft enim gratia, fi propter Dei confeientiamnbsp;fuftinet quis triftitias, patiens iniuftc . Qux
‘gratia enim eft *gloria:’fi peceâtes, Sc colaphizati quot;faiientet.i fuffertisPSed fi bcnefacientes 'patienter’fuftinbsp;neris:hæceftgratiaapudDeû .Inhocenimnbsp;vocati eftis : quia Sc Chriftus pafTus eft pronbsp;^yabis.yo- ’nobis,vobis’relinquensexcmplum vtfequanbsp;Wm nobis veftigia eius. Hqui peccatum non fecit, nem.Melius eft enim vt bene facientes(fi vo Dnbsp;3. ’ necinuentus eft dolus in oreeius. qui cum luntasDei velit) pari, quara male facientes,nbsp;«^lóan^3 a’ malediceretur,non malcdiccbat.-cum patere llquia amp; Chriftus femel pro peccatis igt;no-tur,noncomrainabatur;tradcbat autem iudi ftris’mortuuseft, iuftusproiniuftis: vt nosnbsp;Ifaiæ.îj.b. canti fê iniuftc. Ilquipeccatanoftraipfcper- ofFerret Deo, quot;mortificatos quidem carne vinbsp;tulit in corporc fuo fuper lignum : vt pecca- uificatos’aute fpiritu.In quo amp; his qui in car quot;nbsp;tis mortui,iuftitix viuamus.cuius liuorefa- cere erantquot;fpiritu’veniens prxdicauit.*quiin «ƒnbsp;nati eftis. Eratis enim ficut ones errantes; creduli fuerantaliquando,quandoexpeda-fedconuerfieftis nuncadpaftoremamp;epifcQ bant Dei patientiam in diebus Noe, cum fa- Ma«nbsp;patum animarum veftrarum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;br,icareturarca:in qua pauci, ideft odoani-
3, “Demutua inter loniuges conuerßitionf, ö* mæ falux fad« fùnt per aqua, Qjuod amp;’vos’ nunc
Proue. I7-«
i.Thef.J.'l
Pfal. JP«*
Ifaiar.i.c* •nuttinnbsp;c
Matthäi*«
. Iîel.r.9.lt;[*
Roma.S-*’* ’ =’•5- -
tunjuiititt carne,nbsp;tatus.4.nbsp;quot;ffiriiibus.inbsp;Gtne. d.bjnbsp;Lucæ.iz-f*
‘nos. }.
nïic fimilis formsfàluos facit baptifraai'non carnis depofitio fordiura^fèd cófcicnns bons interrogacio in Deum per refurrectionénbsp;lefu Chriftij qui eft in dexteraDei, deglu-tiens mortem, vtvitæsterns hsredcs efficenbsp;remunprofeélus in ccvlum,fubiedis fibi an-gelis amp; poteftatibus amp; virtutibus.
5. Chrißi morte redemptoi hortatttr'vtpergat prteieritadettitare p^tcata : incutnbentesora-üonibui ae muttta dilcBioni^femper^mnia
¦ in “Deigloriam rcferentet, ei!'gaudentesßpro pter Cbrißumpati oporteat.
CAP. I I I I,
A Xquot; Mîrifto igitiir paflo in camc, amp;vos ¦1 .eadem cogitatione armamini . quianbsp;qui palTus eft in carne,djfijt à pecca-tis.-vt iam non defyderijs bominum, fed vo-luntati Dei quod reliquuni eft in carne vi-uat temporis.IlSufficitenim prsreritum ternnbsp;pus ad voluntatetn Gentium confumman-dam,his qui arabulaucruntin ]uxurijs,deßlt;-derijs,vinolentijs,coraeftationibus,potatio-nibus, amp; illicitis idolorum curtibus.'’in quo*nbsp;admirantur’non cocurrentibus vobisin eannbsp;dem luxuris confuftonem, blafpbemantes.nbsp;qui reddent rationem ei, qui paratus eft iu-dicareviuos Scmortuos. Propter hoc enimnbsp;amp; mortuiseuangelizatum eft.- vt iudicenturnbsp;quidem (ecundum homines in carnc,viuantnbsp;autem ftcundum Deum gt;in’Spiritu. Omnium autemfinis’apprOpinquabit. ’Eftotenbsp;itaque prudentes:amp;vigilate in orationibus.
iplis’charitatem continuarahabentes : quia charitas operit multitudinem peccatorum.nbsp;Hofpitales inuicem fine murmurationc.il V-
¦ ß nufq uifque ficut accepit gratiam, in altcru-trum illam adminiftrates.-ficut boni difpen-(atores multiformis gratis Dei.Siquis loqui tur.-quafi lermones Dei.fiquis miniftrat.-tannbsp;quam ex virtutc,quam adminiftrat Deus.vtnbsp;in omnibus honorificetur Deus per lefumnbsp;Chriftû ; cui eft gloria amp; imperiii in feculanbsp;feculorû.Amé.Charifsimi,nolite peregrinanbsp;riinferuore qui ad tentationem vobis fit,nbsp;quafi noui aliquid vobis contingat; fed comnbsp;municantes Chrifti pafsionibus,gaudete,vtnbsp;‘gloru tgt;ei in reuelatione gloris eins gaudeatis exulnbsp;I» tantes. Si exprobramini in nomine Chrifti,nbsp;jtùéjiL.'i. beati eritis.-quoniam’quod eft honoris,glo-
£plie.4.c.
‘iu t/uibus JiH-.ic obiiu-fejiuiit. 15.nbsp;quot;pangriua-tnr.}.
£
gt;1.
c
4M4ailt;.8. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_
1’tou. lo.b ilAnteoraniaaiitem.mutiiamin'vobifmet
fas.i.
Roma.n.c
Hebr. ij.ï
i’hilip. z.'
Petri I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;90
fuperVOS requiefcet. ’Nemo autem veftrum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;
patiaturvt homicida,aut fur,aut maledicus, autalienorum appetitor. Si autem vtChri- re^uiefiit.inbsp;ftianus.-non erubelcanglorificetautem Deum in ifto nomine . quoniam tempus eft vtnbsp;incipiat iudiciu à domo Dei. Siautem pri-mum à nobis.-quis finis eorum qui non cre-dunt Dei Euagelio.'’llEt fi iuftus*vix quot;falua-bitur,-’ impius amp; peccator vbi parebunt? Ita- quot;/alMtur. inbsp;queamp; hiquipatiunturfecundum voluntasnbsp;rem Dei.-fideli creatori commendent animasnbsp;fuas in benefadis.
5. Seniorei orat yerbo amp; cxemplo paßunt grtgem ‘Dei, iunioretMtemillifßtbdiüßnt:nbsp;bortatur otnncs 'vtßeße demittAnt, ditana cu-rte totosß tradetes^ amp; inßubriaate acßdt dÿtnbsp;bolo reßßentes.
CAP. V.
SEniores ergo qui in vobis funt obfccro, A confenior amp; teftis Chrifti palsionum,nbsp;t-qui’ amp; eiusqusin futuro rcuelSdacft, t».i.nbsp;gloris comunicator: pafcite qui in vobis eftnbsp;gregé Dei,prouidenres non coalt;fte,fed fpon-taneè fecundum Deum;neq; turpis lucri granbsp;tia,fi''d voluncarie.-neq; vt dominantes in denbsp;ris,fcdTorms fadi gregi’ex animo . Etcum ‘'farmufulfinbsp;apparuerit princcpspaftorum,percipietis imnbsp;marcefcibilem gloris coronam . Similitera-dolelcentes fubditi eftote fenioribus. llOm-nesautem inuicem humilitatem infinuate.
quiaDeusllfiiperbisrefiftinhumilibusautem Iacob.4.c. dat gratiam. Humiliaraini igitur fub potenti^^nbsp;manu Dei, vt vos exalter in tempore vifita-tionis.- Ilomnem folicitudinem veftram pro- c’.c.nbsp;ijcientes in eum, quoniam ipfi cura eft de vonbsp;bis.Sobrij eftote,amp; vigilate.-quia aduerfariusnbsp;vefter diabolus tanquara !eo rugics circuit,nbsp;qusrens quern deuoret. Cui refiftite fortes Dnbsp;infide.-fcicnteseandem pafsionem eiqusinnbsp;mundo eft,vcftrs fraternirati fieri. Deus autem omnis gratis,qui vocauit nos in sternanbsp;fuamgloriam in Chrifto lefu, modicum pafnbsp;fos ipfe perficiet,confirmabit, folidabitqpipnbsp;fi gloria, amp; imperium in fecula feculorum .nbsp;Amen.Per Syluanum fidelem fratrem vobis,nbsp;vtarbitror,breuiterfcripfi:obfecrans amp; con-teftans hanc elfe veram gratiam Dei,in quanbsp;ftatis.Salutat vos ecclefia,qus eft in Babylonbsp;ne,*cœleda’; amp; Marcus filius meus.Salutate rttihatnbsp;inuicem in ofculo fando. Gratia vobis onj-D ris, amp; virtutis Dei, amp; qui eft eius Spiritus : nibus qui eftis in Chrifto lefu. Amen.
i-
^rgumeritum in epiflolam fçcundam beati T^etri ÄpoßoU»
SIMON Petrus,per fidem, huic mundo fapientes mortuos efle declarat : eifdemque pietatis quanto* ’’ fît magnitudojluceipfadarius manifeftat.
m Epi-
-ocr page 460-EpiftoIaPetri Apoftoli fecund a.
|
S. Hortatur yt memores maximoïum qua à quot;Deo acceferutJonorum^per ’Variasßandantnbsp;'^irtutes, 'vtficintrfjhM in regnum'Domininbsp;illü mini^rctur-.dmtqj'c breui moriiuru}n,etnbsp;J'ua doBrina certitudinem ojhndit ex Chriflonbsp;do^ore,quem amp; yoxTatris amp; ^ro/hetaCO’-mendarunt. 8 *i MO n’ Pctrus,feruus amp; Apofto u s Tefu C hri ft i J ij s q u i co« q u alcmnbsp;nobifeum fbrtiti funt fide in iuftinbsp;Bltia Dei noftri amp; Saluatoris lefii Chrifti. Gratia vobis amp;pax adimpleatur in cognitionoDei’, Sc Chrifti lefu Domininbsp;nortri: quomodo omnia nobis diuinæ virtu-I'dtaitti efL, tis fua; qnæad vitam amp; pietate,*donata Hint’,nbsp;per cognitionem eins qui vocauitnos pro-quot;^«lt;.7. pria gloria Scvirtutc, per'’quem’maxima 6cnbsp;''jiiam.8. pretioß nobis promifta donauit.'vtpcr hxcnbsp;cfficiamini diuinæ confortes naturxjfugiétesnbsp;eius quæ in mundo eftjCocupifcentiæ corru-® ptioné. Vos aûteura omnem fubinferentes,nbsp;Hiiniftratein fide veftravirtutéjn virtuteau tem fcîentiamjn feientia autem abftinentiâj, fuü in abftinentia autépatientiam, in patientia autem pietatem, in picrate autem amorc franbsp;ternitatisjinamorc autem fraternitatis charinbsp;tatem.Hæc cnira*fi vobilcum affint/Sc fupcnbsp;renttnon vacuos, necfine fruAu vos confti-tuent in Domini noftri lefii Chrifti cogni-donc. Cui cniin non præftô funt hæczcæ-cus eft, amp; manu tétans, obliuionéaccipiensnbsp;purgationis veterum fuorum deliétorû.Quanbsp;propter fratres magis lâtagite vt per bona o-pera certam veftram vocationcm Sc eledio-nem faciatis.hæc enim fiicientes,non pecca-bitis aliquando. Sic enim abundanter mini-ftrabitur vobis introitus in æternû regnutnnbsp;Domini noftri amp; fâluatoris lefu Chrifti. Propter quod incipiam vos fèmper commp nere de his: amp; quidem feientes amp; confirma-tôs vos in præfènti veritate .luftum auté ar-bitrorquâdiu fum in hoc tabernaculo,fufcinbsp;tare vos in comonitione'. certus quôd veloxnbsp;cft depofitio tabernaculi mei fêcundu quodnbsp;loan. 2t. f. amp; Dominus noftçrlefusChriftusIlfignificanbsp;I. Com. c. uit raihi. Dabo autern ope^m amp; frequenternbsp;’¦ 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habere vos poft obitum meuiïijVt hôrû me- moriam faciatis.Nonenimquot;indolt;ftas’fabulas fècuti, notam fecimus vobis Domini noftrinbsp;»frifett. ïefu C hri fti virtu tem amp;, quot;præfcicn tiam;’fèdnbsp;î.nbsp;nbsp;nbsp;fpeculatores fadi illius magnitudinis, Acci- |
piens enim à Deo pâtre honoré amp; gloria, vo ce dclapfa ad eu huiufcemodi à magnificagionbsp;ria, liHic eft fiUus meus diledus in quo mihi Matw?.«.nbsp;coplacui, ipfum audite.Et hanc voce nos au Dnbsp;diuimus de cœlo allatam, cùm cftemus cuninbsp;ipfo in mote fândo. Et habemus firmiorcmnbsp;prophcticû fermonétCui benefacitis attcndc-tes quafi lucernœlucenti in caliginofo loco,nbsp;donee dies elucefeat, amp; lucifer oriatur in cofnbsp;dibus veftris, lihoc primû intelligentes quodnbsp;om ni s prophetia feripturæ propria interpre-tatione no fit. Nó enim volûtatchuraana al-lata eft aliquando prophetiatSed Spiritu fannbsp;do infpiratijocuti fùnt fàndi Dei homines. 5, 7feudopropbeta multoißdueent^ ’verùm aeri terpuntentttf ,fient demalûs a^um tempore diluuij eâ'deS odomitis’.profiquitur au-tem prauos nwres bortim, quos admodum ef-fufios dieit in libidinem. cap. ii.nbsp;Verunt verô amp; plèudoprophetæ in po Anbsp;pulo, ficut ßc in vobis eruntmagiftrinbsp;raendaces_,quiintroducent fedas perdi tionis, amp; eum qui emit eos, Dominum ne-gant ; fupcrducentes fibi celerera perditio-nera. Et multi fequétureorum luxurias, per quos via veritatis blafphemabitur;amp; in aua-ritia fidis verbis de vobis negOtiabütur.qui-bus indicium iam. olim non ceflat: amp; perdi-tio eorum non dormitat.liSienim Deus an- iob.4. J-gelis peccantibus non pepercit, fêd rudenti-bus infernidetrados in tartarura tradidit crunbsp;ciâdosJniudiciûrefèruari.'Etoriginali mû-do non pcpercit, fedllodauum Noc iuftitiænbsp;præconem cuftodiuit,diluuium mundo im-piorum inducensdIEt ciuitates Sodomorum Gene.i?-^nbsp;amp; Gomorrhæorum in cinerem redigés^euer ®nbsp;fione damnauit, excmplum eorum qui impie aduri funt poncns:amp; iuftum Lot opprefnbsp;film à ncfandorumigt;iniuria ac’luxuriofa co-uerfàtionc eripuir.afpedu enim amp; auditu iunbsp;ftus erachabitas apud eos qui de die in diemnbsp;animam iuftam iniquis operibus cruciabSt.nbsp;*Nouit Dominus’ pios de tentatione cripc- quot;dw.nbsp;rCjiniquos verô in diem iudicij referuare crunbsp;ciandos : magis autem cos qui poft carnemnbsp;in cocupifeentia immunditiæ ambulant,do-minationéq; contemnunt,audaces,fibi pla-cétes.-fedas nômetüûtigt;introducere’blafphenbsp;matesiVbi angeli, fortitudinc amp;virtutecùm Cnbsp;fintmaiores, non portant aducrfumfè’cx- *4 0«’*’*nbsp;ccrabile indicium. Hi verô velut irrationanbsp;bilia pccora , naturalitcr in captioncm amp;nbsp;in perniciem, in his quæ ignorant bîafphc-mantes |
Petri. IL
lulores,iuxta proprias côcupifcentias ambu-Iâtes,diccntes,Il Vbi eft promifsio aut aduen-tus eiusPex quo enim patres dormierunt,om Ezech.u.f nia fie pcrfèuerantab initio creaturæ. Latet Bnbsp;enim cos hoc volentcs,quôdcœli erat prius,nbsp;amp; terra , de aqua amp; per aquam, confiftensnbsp;Deiverbo : per qua:,ille tune mundus aquanbsp;inundatus pcrijt.Cœli autem quinuncfunt,nbsp;amp; terra eodem verbo repofiti funt, igni refernbsp;uati in dié iudicij amp; perditionis impioru ho-minum. Vnum veto hoc no lateat vos charifnbsp;fimi, quia vnus dies apud Dominum ficutnbsp;mille anni, amp; mille anni ficut dies vnus. Nónbsp;tardât Dominus^promifsionem fuam, ’ficutnbsp;quidam exiftimant: fed patiéter agit propternbsp;vos,nolens aliquos perire:fèd omnes ad pœ- Cnbsp;nitentiam reucrti.il Adueniet autem dies Do «-The.s. «nbsp;. .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ApOCa.3. Ä
mjni vt tunin quo cœli^magno nnpetu tran amp;,( egt;.c. fiét,elemcnta verô calorefoluentur, terra aunbsp;tem amp; quæ in ipfà funt opera, exurentur.nbsp;Gùm igitur hæc omnia diftoluenda fintrquanbsp;les oportet vos efle in fanétis conuerfàtioni-bus amp; pietatibus, expedantes amp; properan-res in aduentum dici‘’Domini,’per quem cœ quot;Dei.t.
I retabefeentlINouosverô cœlos amp;nouam ^^°*^g**'**nbsp;terrarn'Iecundum promifia’ipfius expeéta-(Sg.'oJ'nbsp;mus,in quibus iuftitia habitat.Propter quodnbsp;charifsimi hæc expedantes , faragite,imma-culati Scinuiolatiei inueniriinpacc.-IISc Do Roma.i.a.nbsp;mini noftri’longanimitarem, falutem arbi- *ƒlt;’ƒ» cM-tremini, ficutamp;charifsiraus frater nofternbsp;Paulus fècundum datam fibi fâpientiallfcri-gnbsp;pfitYobis ; ficut amp; in omnibus epiftolis,lo-quens in eis de his , in quibus funt quædamnbsp;difficiliaintelledu, quæ indodi amp;inftabilesnbsp;deprauat,ficut amp; cetæras fcripturas,ad fuamnbsp;ipforum perditionê .Vos igitur fratres,præf-cientes,cuftodite ne infipientium errore tra-dudi excidatis à propria firmitate : crefeitenbsp;verô in gratia amp; in cognitione Domini noftri 8c Saluatoris lefu Chri-
fti.Ipfi gloria 8c nunc 8c in diem æternita-tis.Âmen.
^eamqutni- iftimantes diei flelinas''coinquinationis’amp; turns. Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 1 ¦ • • z-nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .. - .
Num.ta.d
gt;4.
mantes in corruptionefijapcribunt, pcrci-piétes mercedem iniiiftitiæ, voluptatemex-maculæ:cîelicijs affluentes, in conuiuijs fuis luxuriantes vobifeum; oculos habentes ple-nos adulrerijjamp; incelTabilis delidi. Pelliciennbsp;tes animas inftabiles corexercitat auaritianbsp;haben tes, malediÄionis filij:derelinquentesnbsp;redam viam errauerunt, llfêcuti viam Balaam ex Bofbr^qui mercedem iniquitatis aroa-uit, correptionem veró habuitfiiæ velàniæ.nbsp;fubiuçalemuturagt;anim31,’hominis voce Ionbsp;quens , prohibuit propheta? infipicntiani.nbsp;ludx'.i. d. IIHi funt fontes fine aqua, amp; nebula: turbininbsp;bus exagitatæ, quibus caligo tenebrarura re-''SKferbiA. feruatur.*Superba’enim vanitatis loquentes,nbsp;pelliciunt in defi^derijs earn is luxuria*, eosnbsp;qui paululum cfFugiunt, qui in errore con-uerfantur,libcrtatcm illis promirtentes,cùmnbsp;Iohan.8. d jpß {^pui fint corruptionis.llà quoenim quisnbsp;Roma.iî. c fuperatus cft:huius amp; lêruus ell .lISi enim renbsp;wâtngt;d* fugientescoinquinationes mundi in cogni-tione Domininoftri Scialuatoris lefiiChrinbsp;fti, his rurfus implicati fuperâtur, falt;fta funtnbsp;eis pofteriora détériora prioribus. Melius e- liardentesfolucntur, amp; elemencaignis ardonbsp;nim erat illis non cognofeere viam iuftitiæ,nbsp;quàm poft agnitionem,retrorfuni conuertinbsp;abeo quod illis traditum eft fànlt;fto manda-to . Contingit enim eis illud veri prouerbij,
Proa.ïtf.b llCanis reuerfus ad fuum vomitum;8c,Sus lo ta in volutabro luti.
S. 'Propter quoflam illuforesfecundum ^Domini adaentam negantes, aßruitfuturam mundinbsp;renouationem, quum breui injßeratb quot;Do-rninm adwnief.ad cuitu aduentum monet ytnbsp;fepréparent, laudans Tauli feripta, quts in-doBt dépravante C A. p, 111.
A T” TAnceccevobischarifsimifecundam I' ' I feribo epiftolam, in quibus veftraranbsp;“*• excito in commonitionc, fÿnccramnbsp;mentem : vt memores fitis eorum quæ præ-dixi verborum a lànaisprophctis,amp; Apoftonbsp;lorum veftrorum,praeceptorum Domini amp;nbsp;i.Tini.4.3 Saluatoris: (IhocprimùmfcienteSjquôd ve-nient in nouißimis diebus in deceptione il-
(lArgumentum in epiîlolam primam Iohannis JpoHoli,
Rationem verbi , ôc quöd Deus ipfe fit cban^cas, manifeftat. éc fufurrones fratrum nee Deum fcire nee pios fieri poffe eoufque diflertat, vt eflè comprobet honiicidas : eo quód odium fit interfeftionis oc-cafio.
Epifto-
-ocr page 462-Epiftola Iohannis Apoftoli prima.
5. Johanes quodde Chrißo 'vtdit audiuit a- chantas Dei perfeda eft, in hoc fcimus quo-//•ƒ A»nunt}At , 'vt 'vna cum iftfo focientur niam in ipfo fùmus. Qui dicit fêin ipfb ma-*De(teâ’Chrifioeiuifilio,CHiuspingiiinehomi ' ’ nbsp;nbsp;nbsp;''nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• « •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«
numpeccAîa munda»iur:porro quife ^eccalße n:gat,‘Deum mendacem faiù.
C. A P. I.
Vod fuit ah initio, quodaudi uimus, quod vidimus ociilisnbsp;noftris, qiiod perfpeximustScnbsp;manus noftræ contredaue-runtdcverbo vira: ; (amp; viranbsp;manifeftata eft : amp; vidimus, amp; teftamiir,5cnbsp;. annuntiamus vobis vitam ærernâ quæ eratnbsp;apudPatrem, amp;appar«itnobis;)quod vidimus amp; audiuimus, annuntiamus vobis,vt amp;nbsp;vos fbcietatem habeatis nobilcum, amp;focie-tas nortra ht cum Pâtre amp; cum Filio eins lenbsp;gt;.2. fu Chrifto; Et hæcfcnbimus vobis vtcgt;gaunbsp;deatis, Sc’gaudium veftrum ht plenum . Etnbsp;hæc eft annuntiatio quam audiuimus ab co,nbsp;amp; annûtiamus vobis,llQuoniâ neus lux eft:nbsp;lohan.s.b.nbsp;nbsp;nbsp;tenebr«in eo non funt vllæ.Sidixerimus
quoniam focieratem habemus cum eo,amp; in tenebris ambulam us;métimur,amp; veritatemnbsp;non facimus. Siaurcm in luce ambulamus,nbsp;heut amp; ifpeeiiinluce.Tocictatem habemusnbsp;Hebrç.j) d adinuicé,llamp;fanguis lefu Chrifti hlij eins e-i.ietr.i.iL njunjptnQs abomni peccaro.lISidixeriinusnbsp;/kpoca.i.b. quoniam peccatumnon habemus : iph nosnbsp;J.Reg.8.C. feducimus,amp;veritas in nobis non eft.Si cô-rProuo h fiteamur peccata noftra.-hdelis eft amp; iuftus, eft.Et mundusquot;rranht’, 8c concupifeentia e-E«le.7.e. vt remittat nobis peccata noftra , 8cemûdet ins. Qm autem facit voluntarem Dei, maner in æternura. Filioli,nouiftimahora eft,nbsp;8c heut audillisquia Antichriftus venit;nûcnbsp;antichrifti multi fadifunt . vnde fcimusnbsp;quianouifsima hora eft.Ex nobis prodierntnbsp;fed non erant ex nobis.nara h fuillent ex nonbsp;bis, permanhflentitaque nobifeum : fed vcnbsp;manifcfti hnt quoniam non funt omnes ex
iplo ma-nerc.-debethcutilleambulauit,8c ipfe ambu larc.Charilsimi,nô mandatum nouum feri-bo vobis, lèd mandatum vêtus quod habui-ftis ab initio . Mandatum vêtus eft verbumnbsp;quodaudiftis . Illterum mandatum nouum loin.n.d-fcribovobis,quod verum eftcgt;8c’iniplb,8cinnbsp;vobis : quia tenebrat tranherunt 8c verumnbsp;lumen iamlucet . Qmdtcit fe in luceelïè, Bnbsp;8c fratrem fuum odit ; in tenebris eft vfqucnbsp;adhuc. liQui diligit fratrem fuum,in lumine Infrt.».c-manec,8c Icandalum in eo non eft. Qui au-tem odtr fratrem fuum : in tenebris eft,8c innbsp;tenebris ambulat, 8c nefcit quo eat:quia te-nebrx obcœcauerunt oeulos eins. Scribo vobis hlioli quoniam remittuntur vobis pcccanbsp;ta propter nomen eius,
Senbo vobis patres quoniam cognouiftis cum qui ab initio eft. Scribovobis adolelcé-tesquoniâ viciftis malignum ./Scribo’vo-bis infantes quoniam cognouiftis pattern. .nbsp;''Scribo vobis iuiienes’quoniam fortes eftis,nbsp;8c verbum Deimanetin vobis, 8c viciftis manbsp;lignum.Nolite diligere mundum,nequeea Cnbsp;quae in mundo funt.Siquis diligit mundum,nbsp;non eft charitas Patris in eo. quoniam om-nequod eft in mundo, concupifeentiaGarnis eft,8c cocupifeentia oculorum, 8c fuper-bia vita:,quae non eft ex Parre,fed ex mundo
nos omni iniquitatc.Si dixerimus quoniam non peccauiraus ; mendaeem facimus eumnbsp;amp; verbum eius non eft in nobis.
5. jefius Chrißus aduocattts naßer eß apudpâtre,amp; prepitiatiopro peccaw totiusmudr. ab-JeruatianeAUtemmandAtorum Dei eompro-bAtur y er A Dei notitiA ac dileBio'.quodfit ye tUiAcnouum mAndatu: quKfit in luce amp; in nobis .Scd vos vndionem habetis à Sando,nbsp;tembrif'.yarififi.ribit atatibuf.reuocAS À mu 8c noftis omnia.No feriph vobis quah igno- Dnbsp;didtle^ione GT abhteretitts, Acmonens^tfe- rantibus veritarem , fed quah Icietibus cam;nbsp;melacceptafidei AdhxreAnt, fiequsnteiduSlu 8c quoniam omne mendacium exveritatcnbsp;Spiritusfian^i. CAP. ii. non eft . Quis eft mendax , nih is qui negatnbsp;Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rnei,hæcfcribo vobis, vtnon pec quoniam lefusonon’eft Chriftus Hic eft
cens. Sed 8c hquis peccauerit,aduoca- antichriftus qui negat Patre 8c Filium. Om-turn habemus apud Patre lefura Chri- nis qui negat Filium: nec Pattern habet, qui ftü iuftû. 8cipfeeft propitiatio pro peccatis côhtetur Filium:8c;^Patrem habet. Vos quodnbsp;noftris: non pro noftris aûttantùm,lèdetiâ audiftis ab initio , in vobis permaneat : Si innbsp;protorius mûdi.Etinhocfcimusquoniâco vobis permanférit quod audiftis ab initio,nbsp;gnouimus eum,h madataeius obfèrucraus. 8c vos in Filio 8cPatre manebitis . Ethæceftnbsp;'Of«« Qui dicit le nolTe’eum,’amp; mandata eius no repromißio qua ipfe pollicitus eft nobis,vi-cuftodicmendaxeft, amp; in hoc veritas non tamæternam .Haec feriph vobis de his quife-eft .Quiâutéfêruat verbûeius verein hoc ducuntvos. Etvosvn^Oné quam accepiftisnbsp;ab eo
igt;.j.
Iohannis I.
ab eo, maneat in vobis.Et non necefie habe tis vt aliquis doceat vos ; fed ficut vmStio e-iusdocetvos de omnibus amp; verum eft , amp;nbsp;non eft mendacium. Et ficut docuit vos,manbsp;neteineo. Et nunc filioli maneteineo: vtnbsp;cum apparuerit, habeamus fiduciam,amp; nonnbsp;confundamurab eo in aduentu eius. Si feitis quoniam iuftus eft ; feitote quoniam amp;nbsp;o.mnisqui facit iuftitiara, ex ipfonatus eft.
S. De Dei erga nos charitate, amp; quomodo di-(linguantur qui ex Deo funt qui ex diabolo : de dileSione amp; odio fratrum-.qui mentis puritate amp; fde in Chrifium quippiam à Deo petit, impetrat,
CAP, III.
Idetc qualem charitatem dedit nobis Pater,vt filij Deinominemur amp; fimus.Propter hoc,mundus non no
Ioh?n.(Ï.i’. ly.a-Matt.n, c.
Ioan. IJ. d i5.b.
uit nos.- quia non nouiteum .Charifsimi, nunc filij Dei fumus : Se nondum apparuitnbsp;quid erimus.Scimus quoniâ ciim apparuerit-fimiles et*erimus; quoniam videbimus eumnbsp;ficuti eft. Et omnis qui habet hanefpem innbsp;eo,fandificat fè, ficut amp; ille fandus eft.Omnbsp;nis qui facit peccatura, Sciniquitatem facit:
diligamus verbo,neque lingua,led opere amp; veritate. in hoc cognofeimus quoniä ex ve-ritate fumus:amp; in cofpedu eius fuadebimusnbsp;corda noftra,Quoniam fi reprehederit nosnbsp;cor noftrum: maior eft Deus corde noftro,nbsp;amp; nouit omnia.Charißimi, ficor noftrumnbsp;non reprehenderit nos ; fiduciam habemusnbsp;adDeum. Iiamp; quicquid petierimus, accipie-mus abeo .quot;quoniam mandataeius cuftodi-mus,amp;eaquæfuntplacitacoraeo,facimus. Inan.ij.a,nbsp;llEt hoc eft madatum eius, Vtcredamusin 'nbsp;nomine filij eius lefu Chrifti : amp; diligamusnbsp;alterutrum, ficut dedit madatum nobis. IIEtnbsp;qui fèruat mandata eiusûn illo manet, amp; ipfe in eo. amp; in hocfeimus quoniam manet innbsp;nobis,de Spiritu quem dedit nobis.
5. Q^iJ^irituiex Deoßnt amp; qui non.quant ‘Dein ßta nos dileBione prauensrù, dato pronbsp;nobn filio fuoßebemw amp; nos Deuaeproxinbsp;mum diligere : perßdla autem iharitasforasnbsp;miittt timorem. cap. i i i i.
apparuit vt peccata noftra tolleret: amp; pecca-tii in eo no eft.Omnis qui in eo manet,non peccat.Sc omnis qui peccat, non vidit eum,nbsp;neccognouiteii. Filioli, nemo vos fèducat.nbsp;lohan.s.f. Qui facit iuftitiâ , iuftus eft, ficut amp; ille iu-
B ftus eft 11 Qui facit peccatum ,ex diabolo eft: quoniâ ab initio diabolus peccat.In hoc apparuit filiusDei, vtdifToluat opera diaboli.nbsp;Omnis qui natus eft ex Deo, pcccatfi non fanbsp;ciuquoniâ fernen ipfius in eo manet ,amp;nonnbsp;poteft peccare quoniam ex Deo natus eft.In veritatis amp; fpiritum erroris.Charifsimi,dili- Bnbsp;hoc manifefti funt filij Dei, amp; filij diaboli.nbsp;Omnis qui’non eft iuftus,’no eft ex Deo,amp;nbsp;qui nodiligitfratrêfuum.quoniâhæceftannbsp;alterutrum.Non ficutllCain qui ex malignonbsp;occidit eum.'’ Quoniam opera eius, malignanbsp;erant.-fratris autem eius, iufta . Nolitemi-rari fratres, fi odit vos mundus. Nos feimusnbsp;quoniam trâflati fumus de mortead vitara,nbsp;.Supra. i.tgt; quóniam diligimusfratres . ilQui nondili-Leui. i9.d gi Ç. fl, a net in morte, omnis qui odit fratremnbsp;fuum: homicida eft.Et feitis quoniamom-nis homicida non habet vilam æternam innbsp;o an.t$.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifianentem. Illn hoccognouimus
charitatem Dei,quoniamille animam fuam pro nobis pofuit :amp; nosdebemus pro fratri-lacob.i.c. bus animas ponere . IlQui habuerit fubftan-iiam*mundi,amp;videritfratrem fuumnecefienbsp;habere,amp; clauferit vifeera fua ab eo;quomo-
D docharitas Dei manetin eo?Filioli mei,no
quot;no [a cit iu flitiain.i,
loha.ij.d. nûtiariojquâ audiftis ab initio, (IVtdiligatis
Gene I
occidit fratre fuum. Et propter quid occidit eiim.'’ Quoniam opera eius, malignanbsp;erant.-fratris autem eius, iufta . Nolitemi-
Harifsimijnoliteomni fpiritui crede A .re , fed probate fpiritus fiex Deonbsp;“^fint: quoniâ multi pfeudoprophetxnbsp;exieruntin mundh.In hoccognofeitur Spi-ifii. Q. c. amp; peccatumeft iniquitas.llEt feitis quiaille ritus Dei.omnis fpiritus qui cofiteturlefumnbsp;i.Vcc. 2.d. ,nn,rnif r.f*rr!)ta nnfira tnllftrftf Rt necca- Chriftû iticame vcniffe,ex Deo eft;amp; omnis fpiritus qui foluit lefum, ex Deo no eft,nbsp;amp; hiceftantichriftus de quo audiftis quoniä venit amp; nunc iam in mundo eft. Vos exnbsp;Deoeftis filioli,amp;viciftis*eum’. quoniâ ma '’«1.4.nbsp;ioreft qui in vobiseft,quâ qui in mûdo.lllpfi lohin.S.f,nbsp;demundo funt.-ideodemundoloquuntur,amp;nbsp;mundus cos audit. Nos ex Deo fumus. Quinbsp;nouit Deum:audit nos.qui non eft ex Deo;nbsp;non audit nos.in hoc cognofeimus fpiritumnbsp;gamus nos inuice .-quia charitas ex Deo eft.nbsp;Et omnis qui diligit, ex Deo natus eft, amp;nbsp;cognolcitDeum. Qui non di!igit,no nouitnbsp;Deum: quoniam Deus charitas eft. Ilin hoc loluu.j.b,nbsp;apparuit charitas Dei in nobis quoniam Fi-lium fuum vnigenitum. mißt Deus in mun-dum,vt viuamus pereû . In hoc eft charitas:nbsp;nonquaft nosdilexerimus Deum, led quoniam ipfe*dilexit nos, amp;mifttfilium fuumnbsp;propitiationepro peccatis noftris, Charißi-mi, fi fie Deus dilexit nos ; amp; nos debemusnbsp;alterutrumdiligere. IIDeuni nemo vidit vn-
quam. Si diligamus inuicem Deus in nobis i.Tim.c.l* manet, amp; charitas eius in nobis perfeda eft, Cnbsp;In hoc cognofeimus quonia in eo manemusnbsp;amp; ipfe in nobis ; quoniâ de Spiritu fuo deditnbsp;nobis.Et nos vidimus, amp; teftificamur quoniâ Pater mifit filiumgt;fuùm’Saluatoré munnbsp;di Quifquis cofeflus fueritquonia lefus eftnbsp;filius DciiDcus in eo manet, amp; ipfe in Deo.nbsp;Et nos cootiouimus, ßccredidimus charitati
° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i m quam
-ocr page 464-Epiftok
bum,6c Spiritus làndtus. 6c hi tres, vnu fiint. Et tres funt qui teftimoniû dat’in terra; Spi-ritus,aqua,5clanguis.gt;6c hi tres,vnum funt.’nbsp;Si teftimonium hominum accipimus : tefti-monium Dei maius eft.quoniam hoc eft teftimonium Dei quod maius eft,quoniam tc-ftificatus eft de filio fuo . Qui credit in fi-lïum Deiîhabet teftimonium Dei in fè. llQm Cnbsp;non credit Filio,mendacé facit eum;quia no iohan.j.d.nbsp;credit in teftimonium quod teftificatus eftnbsp;Deus dehliofuo.Et hoceftteftimonium,nbsp;Quoniam vitamæternam dedif nobis Deus.nbsp;Et haïcvita, in filio eius eft. Qui habet fi-lium • habet vitam. qui non habet filiumnbsp;Dei, vitam non habet. Haec*lcribo’vobis; vtnbsp;feiatis quoniam vitam habetis æternam quinbsp;creditis in nomine filij Dei .Et hæc eft fidu-cia quam haberhus ad*eum,’Quia quodeun-quæ petierimus fecundum voluntatem eius,nbsp;audit nos.Et feimus quia audit nos quicquidnbsp;petierimus ; feimus quoniam habemus peti-tiones quasquot;poftulamus’ ab co. Qui leit fra-r *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«w.u
trem luum peccare peccatum non ad mor* jj tem’petat,6cdabiturei vita,peccant? nonnbsp;ad mortem. Eft peccatum ad mortem ; non ,nbsp;•1« J*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...
pro illo dico vtroget quis.Omnis iniquitas, peccatum eft ; 8c eft peccatum ad mortem.nbsp;Scimus quia omnis qui natus eft ex Deo, nônbsp;peccat.’led generatio Dei conlèruat eum, 8cnbsp;malignus non tangit eum. Scimus quoniamnbsp;ex Deo fumus ; 8c mundus totus in malignonbsp;pofituseft . Et feimus quoniam filiusDeinbsp;venit; 115c dédit nobis fenfum vt cognof-camus verum Deum ,8c fîmus innbsp;vero filio eius.Hic eft verus De-us:8c vita «terna. Filio-li,cuftodite vos ànbsp;limulachris.
Àmen.
qua habet Déus'in nobis. Deus ch ar leas eft; D Sc qui manet in charitate, in Deo manet, amp;nbsp;*oe;. Deus in eo. Inhocperfedaeftcharitas’no-biicum, VC fiduciam habeamus in die iudieij;nbsp;quia lîcutilleeft nos ftimus in hocmun-do. Timor non eft in charitate; led perfectanbsp;charitaSjforas mittit timorem^quonia timornbsp;pœnam habet, qui aiitem timet;non eft per-feétus in charitate .Nos ergodiligamus De-ura ; quoniam Deus prior dilexit nos.Siquisnbsp;dixeriCjQuoniâdiligo Deura; amp;fratréfuümnbsp;oderit,mendax eft.Qui enim no diligit fratrenbsp;4. fuura quem^videu’Deum quem non'videthnbsp;loh^an.ij.d quomodo poteft diligsre (lEt hoemanda-Iphef$.a. tumhàbemus^i Deo: *vt quidiligit Deum,nbsp;diligatamp;fratremfûura.
S. quot;De natis txT)eo,'gt;lierâqus trga ipßtm cljAïi-täte', fides mutidum yincif.tres in terra tefian tuT Chrifiu yerum hotniaeyamp; tretinccelo quot;^pe-ram T)etfilium^in q^uetn (redens habet yitamnbsp;aternam : de ^eicato ad mortem amp; non adnbsp;mortem. cap. v.
/’¦quot;^Mnis qui credit quoniam Icfus, eft 1 IChriftus^exDeônatuseft.Etomnisnbsp;qui diligit eum qui genuit : diligit amp;nbsp;eu qui natuseft ex eo . In hoccognofeirausnbsp;quoniam diligimus natos Dei:cùm Deû dilinbsp;garaus, 5c mandata eius faciamus.Haeceft c-nim charitas Dei, vt mandata eius euftodianbsp;Matt.ji.lt;1. mus:ii8c mandata eius grauia non funt.Quonbsp;niam omne quod natum eft ex Deo ; vincitnbsp;mûdum. 5c hæceft Victoria qua: vincit munnbsp;j.Cor.is.g dura:fides noftra.llQuis eft*qui vincit mun-*ainem JG^nifi qui credit quoniâlefus eft filius Dei?
hîc eft qui venit per aquara 5c (ànguinem le fus Chriftus. non in aqua folùm.-Iéd in aquanbsp;B ôefanguine. Et Spiritus eft qui teftificaturnbsp;quoniâ Chriftus eft veritas . Quoniam tresnbsp;sgt;.5. funt quiteftimoniû datgt;incœlo : Pater,Ver
Luc.ii-g«
a^rgumentum in epißolamfecundam Iohannis
(ißpoßoli,
quot;V TSqueadeo ad fanftam fœminain fcribit,vt eandem dominam non dubitet literis appellate : eiufdémq; V filijs teftimoniumquodambulent in veritate,perhibeat.
Epifto-
-ocr page 465-r? • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Epiftola Jonannis Apoftoli
fecunda.
|
S, EleElam Lanc eïuipjue ßlios in cJjaritate amp; fide confirmai,ne ab haretùisfiducantuv.id-que pancM, cater aferuat donee ad eos 'veniat. E N I O RjEleiftæ dominas amp; natiscius^quos egodiligoinnbsp;veritatCj amp; no egofolusj'ednbsp;Sc omnes qui cognoueruntnbsp;veritaté , propter veritatemnbsp;qua: permanet in nobis , amp; |
nobifeû erit in æternum . Sit vobifcîi gratia, miiericordia, pas à Deo pâtre, amp; à Chriftonbsp;g le fil filio Pâtris in veritate, 8c charitate. Ga-uifusfum valdèquoniaminuenidefilijs tuisnbsp;ambulantes in veritate,fîcutmandatn accepinbsp;mus à Patre.Et nunc rogo te domina.no tannbsp;quam mandatum nouum feribens tibi, fèdnbsp;Iohan.i5.b quod babuimus ab initiojlvtdiligamus alternbsp;utrû . Et hæc eft cbaritas, vtambulemus fe-cundum mandataeius.Hoceil enim mandanbsp;tum, vt quemadmodum audiftis ab initiojnnbsp;eo ambuletis .’quoniam multi fèdudores ex-ieruntin mundum, quinonconfitenturle-fum Chriftumveniflein carnem.hiceft ièdunbsp;ftor 8c antichriftus. Vidctevofraetipfos, nenbsp;perdatis quæ operati eftis : fèd vt mercedemnbsp;plenara accipiatis.Omnis qui recedit 8c nonnbsp;permanet in dodrina ChriftiiDeum non hanbsp;bet.Qui permanet in dodrina;hic 8c Patternnbsp;8c Filium habet.Siquis venit ad vos, 8c hancnbsp;dodrinam non afFerf. noli ce recipereeum innbsp;domum,nec Aue ei dixeritis. Qm enim dicitnbsp;illi Aue : communicat operibus eius malig- pnbsp;nis. *Plura habens vobis feribere : nolui pernbsp;chartam amp; atramentum . ipero enim me fu- «/i*» -vohis,nbsp;turura apud vos ,Sc os ad osloqui: vtgau-dium veltrum plenum ht. Salutant te fahj lo fimdtmiai,nbsp;roris tuæ eledæ. |
cijlrgumentum in
epiMam tertiam Iohannis Apoßoli,
GAium pietatis caufà extollit:atque vt in ipfa pietate maneat, exhortatur, Diotrepen impietatis amp; fu-perbixcaulàobiurgat- Demetrio autem bonum teftimoniumperhibet,cum fratribus vniuerfis.
Epiftola Iohannis Apoftoli tertia.
|
5. Gaium collaudat quod in quot;^eritate ambukt amp;pere^rinos humane excipiatfiubdes de T)ionbsp;trepei calumnijs amp; inhumanitate,ac Dame^nbsp;trio optimumperhibens tefiimonium,fiubiun-gensfi ilium breui inuifiurum. Gaio charifiimo, quem diligo in veritate.Charilsimenbsp;L^^^L^de omnibus orationem faciopronbsp;ii^MW'fpprp te ingredi Sc valere,lîcut pronbsp;fperè agit anima tua. Gauifusfum valdè ve-niétibiis fratribus, 8c teftimoniû perhibenti-bus veritati tu«, heut tu in veritate ambulas.nbsp;«Marjij ho- quot;Maioré, horura,non habeogratiâ’quàm vtnbsp;tii,nohabi;o , - ri-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;® i i |
audia hhos meos in ventate ambulare. Cha-B rifsime, fideliter facis quicquid operarisin fratres,8c hoc in peregrinos teftimoniû red-diderunt charitati tuæ in cofpedu ecclefiæ:nbsp;quot;heneficiés, quosquot; bencfacies deducens ’ digne Deo. Pronbsp;nomine enim eius profedi funt, nihil acci-pientes à Gentibus.Nos ergo debemus fufei-perehuiulmodi: vt cooperatores hmus ve-ritatis. Scriplîflem forhtan ecclehæ ; lèd is Cnbsp;qui amatprimatum gerere in eis,Diotrepes,nbsp;non recipit nos.Propter hoc fi venero,com-moneam eius opera quæ facit : verbis mali-gnis garriens in nos. 8c quafinon eiiftafiif-ficiantineq; ipfefiilcipitfratres,8c eos qui funbsp;icipiûr,prohibet,8c deecclefiaeijcit.Charif-firae, noli imitari malum,led quod bonû eft.nbsp;Qui benè facit,ex Deo eft:qui male facit,no £)nbsp;vidit'Deum’,Demetrioteftimoniû redditurnbsp;ab omnibus,8cabipfâ veritate, fèd 8c nos tenbsp;ftimonium perhibemus; 8c nofti quoniamnbsp;teftimonium noftrum verum cft.Multa ha-buitibi feribere; fednolui per atramentumnbsp;8c calamum lcribere tibi.Spero autem proti-nus tevidere: 8c os ad osloquemur. Pax ti-bi.Salutant te amici.Saluta amicos nomina-:nbsp;tira. |
Hieronimas in catalogoferiptorum eccleßaßicorum.
IV D A s frater lacobi paruam quidem,quæ de feptem catholicis eft, eoiftolam reliquit. Et quia de li-bro Enoch,quiapocryphuseft, ineaaffùmitteftimonium,àplerifquereijcitur:t^men authoritatem ve-tuftate iara lt;Sc vlù meruit, amp; inter fanétas feripturas comp utatur.
Argu-
-ocr page 466-ludæ.
Argumentum in efi^lolam lud a Âfoîloli,
IVD AS Apoftolusfratresdecorruptoribusvixveritatis itainformât,vtillicitiitneflediflertetde fub iugo femelerutos feruicutis, denuo operam fuatn ofhcijs nauare feruilibus.
l'jdæ Apoftoii Epiftola cathohca.
|
S. J^donet ytßrmißnt in tradita femelßde ad-tterfii) infurgentes itnfos ac lafciuos ,ßebdeni de horumfupplim inmodum ludteorumacnbsp;Sodomwut’flam amp; hi nullum y eriti,effrnene feruntur in omnem turnii loncupifcentid,nbsp;quQS ditterfis rebut eomparat : amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad E- noch ac Apoßoloru de HIm yaticinia reuocat. Sc pax amp; charitas adimpleatur. Charißimi, omnem folicitiidinem faciens fcribendi vo- bis de communi veftra fa lute, necefic habui ^ßberurta- fcribere vobis : dcprecans’fupercertari’femelnbsp;traditæfànélis fidei.Subintroierûtenim quidam homines (qui olim præfcripti funt innbsp;hociudicium)impijj Deinoftrigratiam trafnbsp;ferentes in luxuria,8c folum Dominatorem,nbsp;8c Dominum noftrum lefum Chriflum nc- B gantes. Commonere autem vos volo,lcien-tes femel omnia,quoniam Iefus,populumdc Nunie.»4.f Terra-Aegypti fàluans, llfêcundô eos qui nonbsp;crediderunt, perdidit. Angelos veto qui nonnbsp;feruaueruntfuuraprincipatum,feddereliquenbsp;runt fuum doraiciîium, in indicium magninbsp;diei, vinculis æternis fïib caligine refeniauit.nbsp;Gene.ip.e. (ISicut Sodoma 8c Gomorrha,8c fînitimæci-uitates fimili modoexfornicafæ,8cabeuntcsnbsp;poft carnemalteram, fadxfuntexemplum,nbsp;ignis æterni pœnam fuftinentes. Similiter 8cnbsp;hi carnemquidemmaculant,dominationemnbsp;autem fpernunt,maieftatem autem blafphe-Zacha. j.c. mant. llCùm Michael archangelus,cum dia-hcde.ïi.d. bolodifputans altercaretur de Moyfî corpore ; non eft aufus iudicium inferre blafphe-miæ,fed dixit,Imperet tibi Dominus.Hi au- |
C tem quæcunque quidem ignorant, blafphe-mant iquæcunque autem naturaliter,tanquâ Gene 4.b. muta animalia, norunt, in his corrumpun-Num, 12.d tur. Vae illis, ''qui’gt;in ’ via Cain abierunt ;nbsp;ad^^r'fd.'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B alaam J raercede efFufi funt. Seinnbsp;contradiftione Core pcricrunt . Hi funt innbsp;epulis fuis,maculae,conuiuantes fine timoré,nbsp;fèmetipfos pafeentes, nubes fine aqua quat ànbsp;venus circunferuntur, arbores autumnales,nbsp;infruâ:ofîe,bis mortua:,cradicata;jfluÂus ferinbsp;maris,defpumantes fuas confufîones,fvderanbsp;errantiaiquibus procella tenebrarum feruatanbsp;eft in æternum . llProphetauit autem de his *• *’*nbsp;fcptimusab Adam,Enoch, dicens, Ecce venir Dominus in fandis millibus fuis, facercnbsp;iudicium contra omnes , 8c arguere omnesnbsp;impios ,de omnibus operibus impietatis eo-rum quibus impie egcrunt,8c de omnibus dunbsp;ris quæ locuti funt contraquot;eum’peccatoresnbsp;impij. Hi funt murmuratores, qucrulofi, fè-cundum defyderiafua ambulantes, 8cllos eo-rum loquitur *fuperbiâ’, mirantes perfonas Tuferit.^»nbsp;quaiftus caufa. Vos autem charifsimi,memonbsp;res eftote verborumllquæ prædicla funt abnbsp;Apoftolis Domini noftii lefu Chnfti, qui i.Petri.j.«nbsp;dicebant vobis, quoniâ’in nouißimo temponbsp;re’venient illufores, fêcundum defydcria fua A«/,nbsp;ambulantes quot;in impietatibus’.Hi funt qui fe-eregant femetipfos,animales.Spiritum non quot;inimfiett»nbsp;habentes. Vos autem charißimi, fuperædifi-cantesvolmetipfos fànâiftima:quot;noftræ’fidei,nbsp;in Spiritu fando orantes, vofmetipfos in di-Icdione Dei fèruate, expedantes mifëricor-diam Domini noftrilefu Chrifti invitantnbsp;æternâ . Et hos quidé arguite iudicatosûllosnbsp;verô faîuate, de ignérapientes. Alijs autemnbsp;mifèreminiin timoré.- odientes 8c earn quænbsp;carnalis eft, maculatâ tunicam.Ei autem quinbsp;potens eft vos confèruare fine peccato , Scnbsp;conftituere ante confpedum gloriæ fiiæ im-maculatosgt;in exultatione’igt;in aduentu Do mini noftri lefu Chrifti’, foliDeo Salua tori noftro per lefum Chriftum Dominum noftrum gloria 8c magnifi-cen tu, imperium 8c poteftas antenbsp;omne fcculum, 8c nunc 8c innbsp;omnia fecula fècu-lorum. A- men. Apoca- |
Apocalypßs Iohannis Apoftoli.
94
S. loiannes in Tatmos infula reÏegMus iulgt;etur firibere que yiJtritfestem ^ßtt eccleßjs, pernbsp;ßptem candelabra deßgnatis^quce '^(idit in lirnbsp;cuintßlijhominii, modumdeßcribem quo hicnbsp;ipß demonßratuißt. CAP. 1. fcruofuo lohanni, qui teftimonium perhi-buit verbo Dei, amp; tellimonium lefu Chri-Ai, quatcunquevidit.Beatus qui legit Seau-dit verba prophetiæ buius ; Sc lèruat ea qua: in ea fcripta lunt. tempus enimpropècA.Io-hannes fepte ecclefijs quæfuntin Âfia.Gra-3.d tia vobis Sc paxab eoliqui eA, Sc qui erat, Scnbsp;® qui venturus eA,5c à fêptem Ipiritibus quiinnbsp;confpeétu throni eius funtjSca lefu ChriAonbsp;fidelis, llprimogcnitus mortuo-rü,Sc princeps regü terrae,qui dilexit nos, Scnbsp;« W ‘ ’*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peccatis noArisilin languine luo, nosregnum Sc facerdotes Deo Sc patri fuo,ipfi gloria Sc imperium in fecula Iccu Jd«t.j4.c lorum. Amen. llEcce venitcum nubibus,Scnbsp;*•‘•6. videbiteum omnis oculus,8c quieumpupunbsp;gcrunt.Et plangent lè fuper eum omnes tri-Jnfra.ii.b, bus terrx.etiam,amen. llEgo fum alpha Sc a,nbsp;principium Sc finis , dicit Dominus Deus,nbsp;qui eA, Sc qui erat,Sc qui venturus eA,omninbsp;potens. Ego lohannes frater veAer Sc parti-ceps in tribulatione,S: regno:Scpatienria innbsp;ChriAo lefu, fui in infula, quæ appellaturnbsp;Patrao5,pfopterverbri Dei Sc teAimoniu Ienbsp;Ç fu.Fuiinfpirituindominicadie, Scaudiuinbsp;po A me vocem magna tanquâ tubxdiccntis,nbsp;Quod vides, Icribe in libro; Sc mitte lèptemnbsp;ecclefijs quæfuntirt Afia, Ephefo,5c Smyrna; , Sc Pergamo , Sc Thyatiræ, Sc Sardis, Scnbsp;Philadelphias, Sc Laodiciæ.Et conuerfus furnnbsp;vtviderem vocem quæ loquebaturmccum.nbsp;Et conuerfus vidi lèptem candelabra aurea:nbsp;b-.j Sc in medio Icptem candelabrorum gt; aureo-rum ’ fimilem filio hominis , veAitum po-dére,5c præcindum ad mamillas zona aurea.nbsp;caput autem eius Sc capilli erant candidi,nbsp;tanquam lana alba,8c tanquam nix. Sc oculinbsp;eius tanquam flamma ignis : Sc pedes eiusnbsp;fimiles aurichalco, ficutincamino arden-ti. Sc vox illius tanquam vox aquarum mul-D tarum : Sc habebat in dextera fua Aellas Ce^nbsp;ptem . Sc de ore eius gladius vtraque partenbsp;acutus cxibat;Sc facies eius, ficut fol lucet innbsp;virtute fua.Etcutti vidifiem eum, cccidi adnbsp;pedeseius tanquam mortuus. Etpofiiitde-xteram fuatn fuper me, dicens, Noli timere:nbsp;llegofum primus Sc nouißimus,Sc viuus, Sc ira.4i.b.ainbsp;fui mortuus,Sc eccefiim viuens in fecula Ie-culorum , Sc habeo claues mortis Sc inferni.nbsp;Scribe ergo quz vidiAi, Scquzfunt, Sequznbsp;oportet fieri poA h±c.Sacramcntum feptemnbsp;Aellarum,quas vidiAi in dextera mea, Sc/c-ptem candelabra aurea. lêptem Acllz:angclinbsp;funt fêptem ecclefiarum. Sc candelabra fit-ptcm.-feprem ecclefiz funt. |
«S. Jubetur lohannesyariafiribereeccleßjs pheß Stnyrnx,Ter garni eirTlyatirai'. collaitnbsp;danseosejni'PdUcolaitarum doBrinanoad-tniferant,alios autem minM ad pcenitentiatnnbsp;reuocans'.trepidü quvque deteßans'. amp; yinttnnbsp;ti prxmium polltcens. CAP. 11. T’angeloEphefi eeclefiæ fcrib0,Ha:c M dicit qui tenet fêpté Aellas in dexte-ra fua, qui ambulatin medio fêpteni candelabrorum aureorum, Scio opéra tua Scnbsp;laborem,Sc patientiâ tuanrSc quia non potes fuAinere malos, 6c tentaAi eos qui fê di-Cunt ApoAolos eflc,6cnon funt. Seinueni--Ai eos mcndaccs.'Sc patientiam habes, 8c fu-AinuiAi propter nomen mcû, Sc non defeci-Ai.Sed habeoaduerfumtccgt;pauca’,quod cha gt;-9*nbsp;riratem tuSprimam reliquiAi. MemoreAo Bnbsp;itaquevnde excideris;8c age pœnicentiam,8cnbsp;prima opera fac.finautem:venio tibi,8cmo-uebo câdelabrum tuum de loco fuo, nifi pœnbsp;nitentiam egeris. Sed hoc habes, quia odiAinbsp;fafta Nicolaitârum,qua: Sc ego odi. Qui habet auré, audiat quid Spiritus di cat ecclefijs,nbsp;Vincenti dabo ederc de ligno vitæ, quod eAnbsp;in Paradifb Dei tnei. Et angelo Smyrna; ec-clefiæAribe, Hzcdicit primus 8c nouifsi-mus,qui fuit mortuus,8c viuit, Scio tnbula-tionera tua Sepaupertate tuam , fed diueses;nbsp;Sc blafphemaris ab his qui fè dicût ludæosnbsp;cAc, Sc non funt, fed funt fynagôga fatanæ.nbsp;Nihil horum timeas quæ pafTurus es. Eccenbsp;miffurus eA diabolus aliquos ex vobis innbsp;carcerem vt tentemini : Sc habebitis tnbu-lationem diebùs dccem.EAo fidelis vfq; adnbsp;mortemîSc dabo tibi coronam vitæ.Qui habet aurem, audiat quid Spiritus dicar eccle-fîjs,Qin viccrit,non lædetur à morte fccun-da. Et angelo Pergami ecclefiæ feribe, Hzcnbsp;dicit qui habet romphæam vtraq; parte acu-tam,Scio vbi habitas,vbi fêdcs eA fatanæ ; Scnbsp;tenens nomen meum, SenohnegaAi fidemnbsp;mcara. Et in diebus illis Antipas teAis meusnbsp;m 5 fidelis. |
Apocalypfis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;
fidelis,cft quioccifusapudvos , vbilàtanas habes pauca nomina in Sardis,qui non in-habitat.Sed habeo aduerfus te paucatquia ha quinaueruntveftimenta lua: 8c ambulabunt Nu. 14. c. bcs illic tenentes dodrinam Balaam , llqui mecum in albisjquia digni funt .Qm vicerit, ßnbsp;docebat Balac mittete Icandalum, coram fi- fieveftieturveftimentis albis, 8c non delc-lijslfrael,edere 8c fornicarhita habes 8c tu te bo nomen éius delibro vitæ, 8c confitebornbsp;-nétes dodrinâNicolaitarum.Similitcrpœni nomeneius coräpâtre meo, 8c coram ange-tentiara age. fiquo minus; veniam tibi cito,
E amp; pugnabo cum illis in gladio oris mei. Qui habetaürem,audiacquid Spiritus dicat ecclenbsp;fijs, Vincenti dabo manna ablconditum, 8cnbsp;dabo illi calculumcandidum; 8cin calculo,nbsp;nomennouumlcriptum , quod nemo leit,nbsp;nifi quiaccipit.
Et angelo Thyatirx ecclefiæ Icribe, Hæc dicit Filius Dei ,qui habet oculos tanquamnbsp;flamma ignis, 8c pedes eius fimiles aurichal-co.Noui opera tua, Sefidem , 8ccharitatemnbsp;so.» • igt;tuam,’8crainifterium , 8cpatietiara tuam.
Sc opera tua nouifsimaplura prioribus. Sed quia ego dilexi te.quoniam leruafti verbum C habeo aduerfus te pauca:quia permittis mu-lierem Iezabel,quæ le dicit prophéten, docenbsp;re,8c leducere Icruos meos,fornicari,8c mannbsp;ducare de idolothytis, Et dedi illi tempus vtnbsp;pœnitentiam agcret; 8c non vult pœnitereànbsp;fornicationcfiia.Ecce mittâ cam in ledum;
8c qui mœchantur cum ca, in tribulatione maxima erunt,nifi pœnitentiam ab operibusnbsp;*«« wsrtf.s fuis egerint ; 8c filioseius intcrficia quot;in mor-».Re.id. t tcm,’8c feient omnes ecclcfix quiallego fumnbsp;lerenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tcncs 8c corda : 8c dabo vnicuique
’ veftrum lecundum opera fua. Vobis autem
•er- dico *caîteris qui Thyatiræ eftis, Quicunq;
G non habent dodrina hanc, qui non cogno-altitiidiHu uerunt'altitudiné’làtanæ, quéadmodum di-Î- cunt:non mittâ fuper VOS aliud pondus, tarnen id quod habetis, tenete donee veniâ.Et qui vicerit 8c cuftodierit vfq; in fine operanbsp;Pfslm.ï.c. mea-.lidabo illi poteftate fuper Gentes, 8c renbsp;0.1. geteas in virga ferrea, gt;8c’tanqua vas figulinbsp;confiringentur, ficut Sc ego accepi à patrenbsp;meo : 8c dabo illi ftella matutina.Qui habetnbsp;aurem , audiat quid Spiritus dicat ecclefijs.
S. 1 ubeturß:ribere ecclefijs Sardis, quot;Philadelphia amp; Laodicea-.errdtes adpxnitentia minis reuocans,fed alios collaudas, amp; 'vincenti pramiumpollicens : T)eumdicensadofiiumnbsp;pulfiareptt ingrediatur ad illu qui aperuerit,
___ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP III.
A I ' T angelo ccclcfiæ Sardis, lcribe,Hæc dicit qui habet fèpté Spiritus Dei, 8c
* quot;lèptem ftellas,Scio opera tua,quia no
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;
gilans,8c cófirma estera quæ moritura erât. Nocnimquot;inuenio’oper.i tuaplenacorâDconbsp;meo. In mente ergo habe qualiter acceperis
• Tef'Aquot;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fèrua, 8c pœnitentiam age.IlSi
a.Petr.j.c. ergo non vigilaueris, veniam ad te tanquam fur^ 8c nefeies qua hora veniam ad te. Sed
lis eius.Qui habet aureiUjaudiat quid Spiritus dicatecclefijs .Etangelo Philadelphix ecclefiæ Icribe, HæcdicitSanâus 8c Verus,nbsp;llqui habet dauern Dauid : qui aperit, 8c ne-mo claudit:claudit 8c nemoapcrit.Scioopera tua. Ecce dedi coram te oftium apertumnbsp;quod nemo poteft clauderezquia modicainnbsp;habes virtuté, 8c feruafti verbum meum, Cenbsp;no negafti nomen meum.Ecccdabo de lÿnanbsp;gôga iatanje,qui dicût le ludæos elle,8: nonnbsp;funt, lèd mentiuntur.Ecce faciâillos vt reniant , 8c adorent ante pedes tuos : Sclcient
k
patientiac meæjSc ego fèruabo te ab hora ten tationis ,quæ ventura eft in orbem vniuer-fum tentare habitâtes in terra. Eccevenio cinbsp;to.- tenequod habes,vt nemo accipiat coro-nam tuam.Qui vicerit,faciam illura colum-nam intemplo Dei mei8c foras non egre-dietur amplius : 8c Icribam fuper eum nomenbsp;Dei mei, 8c nomen ciuitatis Dei mei nou«nbsp;lerulàlé, qu« delcendit de cœlo à Deo meo,nbsp;8c nomen meum nouum. Qui habet aurem^nbsp;audiat quid Spiritus dicat eccIeftjs.Et ange-geloLaodiciaeecclefîæfcribCjHæc dicic,liA-men, teftis fidelis 8c verus,qui eft principiunbsp;creaturx Dci.Scio opera tua,quia neque fri-gidus es, neq; calidus. vtinam frigidus elles, Dnbsp;aut calidus. fed quia tepidus es,8c nec frigidus jOec calidus, incipiam te euomereexo-remeo : quiadjcis,Quöddiues fumjSc locunbsp;pletatus, 8c nullius egeo;8c nelcis quia tu esnbsp;miler, 8c milerabilis, 8cpauper, 8cca:cus,8cnbsp;nudus. Suadeo tibi cmerea meaurum igni-tum probatum, vtlocuplcs fias: 8c veftt mennbsp;tis albis induaris, vt non appareat confufionbsp;nuditatis tuæ: 8c collyrio inüge oculos tuosnbsp;vtvideas. IIEgo quos amo,arguo 8c caftigo. Proue.j.bnbsp;Aemulareergo, 8c pœnitentiâage. Ecce ftonbsp;ad oftium 8c pullo.fiquisaudierit voce mea,nbsp;8caperucrit*ianuamjintrabo adillun,8ccoe- *»«*’nbsp;nabo cum illo ,8ciplemecum. Qui vicerit,nbsp;dabo ei ledere mecum in throno meo; ficuenbsp;8c ego vicijSc fedi cum Patremeo in thrononbsp;eins. Qui habet aurem,audiat quid Spiritusnbsp;mc habes quödviuas,8cmortuus es. Eftovi dicatecclefijs.
jiperto in colo oflio *^idetfidentem in no, df in huitu lircuitu quot;vigintiiiuaiuor fewonbsp;resfedentes-.amp;,iiuee htc deßribit,quatuor aninbsp;malia, qua fedentetn in throno aßidui 'tn»nbsp;cum quot;vigintiquatuorßnioribw glorißcabat.nbsp;CAP. 11II.
Poft
s.
V'
Apocalypfis.
95
A Oft hxc vidi: Sc ecce oftium apertum habentem cornua feptem Sc oculos feptem* 1“^ in cœlo i Sc vox prima qua audiui tan- quifunt feptem fpiritus Dei , mifsiinom'*nbsp;quamtuba'Ioquentismccum,dicens,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~
Afcende hue , Sc oftendam tibi quæ oportet ?•Zquot; fierigt;cito’'poft ha:c.quot;Sratim’fui in fpiritu:8cnbsp;fiitim.}. fedcs poflta erat in cœlo,Sc fiipra federnnbsp;fedens.Et qui fèdebat,flmilis eratarpelt;£tH,lanbsp;pidis ia(pidis,8cfardini:Sc iris erat in circuitu fediSjfimilis vifloni fmaragdinæ.Etin cirnbsp;cuitu fedis, fediliavigintiquatuor : Sefupernbsp;thronos, vigintiquatuor leniores fedentes,nbsp;circumamidi veftimentis albis, 8c in capiti-
B bus eoru coronx aures.Et de chrono proce-debat fulgura, 8c voces. Sc tonitrua: amp; fepte lapades ardentes ante thronii, qui funt feptem Spiritus Dei.Et in confpeétu fedis tan-qua mare vitreil fimile cryftallo ; 8c in medio fedis Sc in circuitu fedis quatuoranima-lia plena oculis ante 8c retro. Et animal pri-mii,fimileleoni: Sc fècundû animal, fimile
C vitulo;8c tertiû animal,habés facie quafiho minis.'8c quartû animal,firaile aquilx vola-ti. Et quatuoranimalia,fingula eorum, ha-bebant alas fenas in circuitu : 8c intus plenanbsp;funt oculis.Sc requié non habebat die ac nonbsp;Ifaiæ. ff.i. d:e,dicentia,IISand:us, lândus,fànlt;aus Dominus Deus omnipotés, qui erat,8c qui eft,nbsp;8c qui venturus eft.Etcii darent ilia anima-lia gloria 8c honoré 8c benedidionem fedennbsp;ti fuper thronii, viuenti in fecula fèculorû,nbsp;D procidebat vigintiquatuor fènioresantefè-denté in throno, 8c adorabâ t viuentê in lècunbsp;cula fecuolru,8c mittebat coronas fuas antenbsp;thronum dicentes,Dignus es Domine Deus nofter accipere gloriam Sc honorem 8cnbsp;virtutem : quia tu creafti omnia. Sc propternbsp;voluntatera tuam erant Sc creata funt.
S. Flente lohannequodlihrttm ßptem ligtllii ßgnatunemofolßetaj^erire, agntu ^irimtimnbsp;oceißii ilium Al)eruit,quo fa^o,quatuor ant-maliaamp; vigintiquatuorßeniores,cum innu-tnera angelorum multitudine omniqueerea-tura illu maximeglorißcarut, cap. v.
A I '' T vidi indextera fedentis fupra thro- cens,V'eni, 8c vide. Ecexiuitaliusequus ru-1^ num,librum feriptû intus Scforis,fig- fus ; Sequi fèdebatfuperilium, datum eftei ^^‘^natum figillis feptem.Etvidiangelumnbsp;fortem, prædicante.m voce magna. Qms eftnbsp;dignus aperire librum, 8c foluere fignaculanbsp;cius? Et nemopoterat neque in cœlo,nequenbsp;in terra, neq; fubtus terram aperirelibrum,nbsp;neque refpiccre ilium .Et ego fleba multumnbsp;quonia nemo dignus inuentus eft aperire linbsp;OKir.tf. {jj.-videre eii. Et vnus de fenioribus'dinbsp;xit’ mihi,Ne fleueris : ecce vicit leo de tribunbsp;g Iuda,radix Dauid,apcrire librum, Sc foluerenbsp;feptem fignacula eius. Et vidi, Sc ecce in menbsp;dio throni 8cquatuor animaliû,8c in medionbsp;feniorum,agnum ftantem tanqua occifura.
nem terram. Et venir, Sc accepit de dexrera fèdentis in throno librum.Et cùm aperuifletnbsp;librum, quatuor animalia 8c vigintiquatuornbsp;lèniores ceciderunt coram agno , habcntesnbsp;fînguli citharas, Sc phialas aureas plenas o-doramentorum,quæ funt orationes ßndo-rum: 8c cantabantcanticum nouum^dicen- Cnbsp;tes, Dignus esgt;Domine’acciperelibrum,8c ‘?•bnbsp;aperire fîgnaculacius:quoniam occifuses,8cnbsp;redemifti nos Dco in lànguine tuo,ex omninbsp;tribu ôc lingua 8c populo 8c natione, 8c feci-fti nos Dco noftro regnû 8c làcerdotes, 8c*renbsp;gnabimus’fuper terra. Et vidi, 8caudiui yo- *nbsp;cem angelorum multorum in circuitu thro-nijSCanimalium Sc ftniorû:8cerat numerusnbsp;eorum millia millium:dicentium voce ma-naJIDignuscft Agnus quioccifuseft, accî- Öanie.7.«nbsp;pere virtutem,8c diuiniratem,8c làpientiam,nbsp;8c fortitudinem, 8c honorem, 8c gloriam,8cnbsp;benedidionem . Etomnemcreaturam quænbsp;incœloeft, 8c fùper terram, 8cfub terra, 8cnbsp;quar fiint in mari, Scquæineo; omnes audiui dicétes, Sedenti in throno,8c Agno,benenbsp;didio 8c honor 8c gloria8cpoceftas in lècu-la (èculorum.Et quatuor animaliadicebanr.nbsp;Amen . Etvigintiquatuor lèniores cecide-runt in facies fuas : 8c adorauerunt gt;viuen- 7*nbsp;tem in fècula lèculorum*.
S. \Afertii quatuorßgillM'Vitrij adusr/ufter-r^m fequuntur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: quifito yerô aperta
anima martyrumpetunt acceîerari iudiâuquot;. adfèxti autem a^ertionem oßendunturßgnanbsp;futuriiuditij. cap. vi.
Et vidi quod aperuiflet Agnus vnum A. de feptem flgillis, 8c audiui vnum denbsp;quatuor animalibus,dicens, tanquamnbsp;vocem tonirrui,Veni,8c vide.Et vidi;amp;ec-cc equus albus,8c qui ledebatfuper ilium hanbsp;bebatarcum ,8c data eft ei corona, 8c cxiuitnbsp;vincens vtvinceret.Et cùm aperuiflet figil-lum fecundum,audiui fecundum animal,di-'
vtfumeretpacem de terra , Scvtinuicemfe interficiant jamp; datus eft ei gladius magnus.nbsp;Etcùm aperuifletftgillum tertium, audiuinbsp;tertium animal^dicenSjVeni, Sc vide.Etec-ceequus niger : Sgt;c qui (èdebat fuper ilium,nbsp;habebat ftateram in manu fua . Et audiui B \nbsp;tanquam vocem in medio quatuoranima-lium’dicentium, ’Bilibris tritici denano, Sc ’ditentî.s,nbsp;tres bilibres hordei denario. Sc vinum Scnbsp;oleum ne lælèris .Et cùtn aperuiftèt fîgil-lum quartum ,audiui vocem quartianimalis dicentis,Veni,amp; vide.Etecceequus pal-lidus; ficquilèdebatfiipereum ,nomen illi
Mors,
I
-ocr page 470-Apocalypfis.
decim milliaßgnati , Poft Eœcvidi turbam C magnam quam dinumerare nemo poterat,nbsp;ex omnibus gentibuSjSc tribubus^Sr populis,nbsp;amp; linguis-.ftantes ante thronum, amp; in con-fpedu Agni, amidi ftolis albis^ palm» innbsp;manibus eorü,amp; clamabat voce magna^diccnbsp;tes, Salus Deo noftro qui fedet fuper tbro-num, amp; Agno. Et omnes angeli ftabant innbsp;circuitu tbroni amp;feniorum amp; quatuor ani-malium ; amp; ceciderunt in 'confpcdu tbroninbsp;in facies fuas,amp; adorauerunt Dcum^dicétes,nbsp;Amen.BenedidiOjamp; claritaSjSc lapientia^Scnbsp;gratiarum adio^bonor amp; virtus, amp; fortitu-
Mors,8c infernus fcquebaturcu.amp;data eft il li poteftas fuper quatuor partes terrænnterfinbsp;C cere gladio fame,amp; morte,amp; beftijs terrx.Etnbsp;cum aperuiflèt figillum quintum.’vidi fubtusnbsp;altare animas interfedorum propter verbumnbsp;Dci,amp; propterteftimonium quod babebant.nbsp;amp; clamabant voce magna dicentes, Vfquc-quo Domine,(landus,amp;verus,) no iudicasnbsp;, amp;non vindicas lànguincm noftrum de ijsnbsp;qui habitât in terrafEt data: funt illis fingu-1» ftolæ alb3e;amp; didû eft illis vt requiefeerétnbsp;adbuc tempus modicum, donee compleaturnbsp;Gonlcrui eorum, amp; Fratres eorum qui inter-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.w-
ficiedi funt ficut 5c ilit.Et vidi,cum aperuif- do Deo noftro in fecula feculorum. Amen, fet figillum fextum: amp; ecce terræmotus ma- Et refpondit vnus de (enioribus; amp; dixit mi pnbsp;gnus fadus eft, amp; fbl fadus eft niger tan- bijHi qui amidi funt ftolisalbis,qui funtramp;nbsp;quamfaccus cilicinus: amp; luna tota fada eft vnde vencrunt ?Etdixi illi. Domine mi, tunbsp;ficut languis:amp; ftell»:de cœlo ceciderunt fu Icis. Et dixit mibi, Hi funt qui venerunt denbsp;per terram,ficut ficus emitrit groffos fuos efi tribulatione magna,amp; lauerût ftolas fuas,amp;nbsp;à vento magno mouetur ; amp;cœlum recefsit dealbaueruteas infanguine Agni, ideo funtnbsp;ficutlibcr inuolutus.'Sc omnis mons,amp;infu antetbronii Dei,amp;feruiûteidieacnodeinnbsp;lædelocis fuis mot» funt, amp;regesterr»,amp; teploeius,amp;quifedetintbrono,babitabitfunbsp;principes, 5c tribuni, amp; diuites, amp; fortes, amp;nbsp;omnis féru us; 6c liber abfeonderunt feinfpcnbsp;luncis 6c in petris montium.6c dicun t mon-Ifaias.t.d. tibus 8c pctris,(lCaditc fuper nos,6c abfeon-Ofse.io.h dite nos à facie fedentis fupertbronum , 8c
per illos.Ilnó efurient neqjfitiétampliusjiicc cadet fuperillosfobneqpllus xftuszquonianbsp;Agnus qui inmedio tbroni eft,reget illos,£cnbsp;deducer cos ad vit» fontes aquarû,amp; Hab ft ernbsp;get Deus omné lacbrimSab oculis eorum. ’nbsp;S. ^pertoßftiwofigillojepteangeii lumtulünbsp;oflendnntur,cßvjoj^in teirarn ignealtarii ab .nbsp;alioangelofiunt 'Varia temfeflatei : fimiliternbsp;quatuor angelii tuba lanentibtusprüducun-tur'Varia glagaaduerfui homines.
CAP. VIII.
ETcumapcruiflêt figillum lêptimum, fadum eft filentiu in cœlo, quafi media bora.Et vidi fèptem angelos ftan-tes inconfpcdu Dei ; amp; dat» funtillis fèpténbsp;tubæ.Et alius angelus venit,amp; ftetit ante al-
ab ira Agni, quoniam venitdies magnus ira: ipfbrum.6c quis poterit ftare.**
5. J) urn funienda eß terra,iubentur abfqtte no-cumento ßruarißgnum inßontegeretes'.qui deßribuntur tam ex ludais quam exgenti-biu,benedicentes T)eum: eir debts quiamiBinbsp;erant fîolts albis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. v 11.
TA Oft bæc vidi quatuor angelos ftantes 1“^ fuper quatuor angulos terr», tenentesnbsp;’'neßartt quatuor vcntos terr^'ne flarent’ fupernbsp;vcww.4. terram,neque fuper mare,neque in vllam arnbsp;borem. Et vidialterumangelum afcenden- tare,babenstburibulumaureum;8cdatafuhtnbsp;tem ab ortu folis, habentem fignum Dei vi- illi incenlà multa, vc daretgt;de’ orationibus gt;.*•nbsp;ui:8cclamauit voce magna quatuor angelis, fandorum omnium fuper altare aureum ,nbsp;quod eft antetbronumoDei’.Etafcendit fu gt;,7.nbsp;mus incenfbrum de orationibus fandorumnbsp;dcraanu angeli coram Deo.Et accepit angenbsp;lustburibulum*,8cimpleuitilluddeigneal-taris,8c mifit in terram,8c fada funt tonitrua Bnbsp;8c voces 8cfulgura, 8c terræmotus magnus.nbsp;Et feptem angeli qui babebant fèptem tubasnbsp;præparaucrunt fe vt tuba canerêt.Et primusnbsp;angelus tuba cetinit, 8c fada eft grando 8cnbsp;ignis,mifta infanguinc,8cmifliim eft inter-ram,8ctertia pars terræ combufta eft, 8c tertia pars arborum cóeremata eft, 8c omne fœnbsp;num viride cóbuftum eft.Et lecundus ange C
quibus datum eft noccre terra: amp; marijdicés, Nolite nocere terrae‘amp;’mari,ncq; arboribus,nbsp;quoadufque lïgnemus feruos Dei noftriinnbsp;frontibus eorum.Etaudiui numcrum figna-torum, centü quadragintaquatuor millia fi-jg gnati ex omni tribu filiorum Ifrael. Ex tribu luda, duodecim millia fignati. Ex tribunbsp;Ruben , duodecim millia ftgnati. Ex tribunbsp;Gad,duodecim millia fignati.Ex tribu Afer,nbsp;duodecim millia ftgnati.Ex tribu Ncpbtbali,nbsp;duodecim millia fignati. Ex tribu Manaflê,nbsp;duodecim millia fignati. Ex tribu Simeon,nbsp;duodecim millia fignati.Ex tribu Leui,duo-decim millia fignati. Ex tribu Ifiachar,duo- lus tuba cecinit;amp; tanquâ mós magnus igncnbsp;cim millia fignati. Ex tribu Zabuló, duode- ardcns, mi/Tus eft in mare, amp; fada eft tertianbsp;cim millia fignati. Ex tribu lolèph, duode- pars maris,fanguis, amp; mortua eft tertia parsnbsp;cim millia fignati.Ex tribu Ben-iamin,duo- crcaturæeorûquxhabebat animas in mari,amp;nbsp;tertia
Apocalypfis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;96
gati funti,n flumine magno Eupbrate.Et/o lutifunt quatuor angeli, qui parati erant innbsp;boram Sc diem Sc menfem Scannum, vt occinbsp;derent tertiam partem hominum. Er numerus equeflris exercitus vicies millies denanbsp;millia. Etaudiui numerum eorum.Erita vi-
tertiapars nauium interijt.Ettertiusangelus tuba cecinit. Sc cecidit de cœlo ftella magnanbsp;ardens tanquam facula. Sc cecidit in tertiamnbsp;partem flHminum,8c in fontes aquarum ; Scnbsp;D nomen ftella:,dicitur Abflnthium. Sc fadanbsp;eft tertia pars aquarum in Abfinthium: Sc
Ifais.l.J. Ofee.io.b
multi hominum mortui funt deaquis, quia di equos in viflonciSc qui fedebat fuper eos, amaras fadæ funt. Et quartus angelus tuba ce habcbant loricas igneas, Sc hyacinthinas Scnbsp;cinit:8c percufla eft tertia pars fobs. Sctertia fulphureas.Sc capita equorum erant tanquanbsp;parslun3:,8c tertiapars ftellarum,itavtob- capitaleonum:Scdeoreeorumproceditig-fcuraretur tertia pars eorum,8c diet non luce nis,8cfumus,8c fulphur. Et ab his tribus pla Dnbsp;ret pars tertia,Sc *no«ftis’fimiIiter.Etvidi, Sc gisoccifa eft tertia pars hominnm , de ignenbsp;audiui vocem vniusaquil« Volantis per medium cœli,dicétis voce magna.Va?,va:,væ hanbsp;hitantiJjus in terratdecarteris vocibus*triumnbsp;angelorum qui erant tuba canituri.
5. ^into angelo tuba canenteßella cadit, tir lo (ujlteafumo putei egrelja defcnhuiur ^tjuahonbsp;mines cruciet.fexto'verii angelo taneteßduunnbsp;tar quatuor angeli,quiingetiequeßriexercitanbsp;tertia Jximinu partem occidant. cap. i x.
A 1 T quintus angelus tuba cecinit, Scvi-
1^ di ftellam de cœlo cecidifle in terram, data eft ei clauis putei abyfsi.Et apenbsp;ruit puteuAi abyfsi; Scafcendit fumus putei,nbsp;ficut fumus fornacis magnæ ; Sc oblcuratusnbsp;eft fbl Sc aer de fumoputei.Etdefumo puteinbsp;cxierunt locuftæ in terram: Sc data eft ill is ponbsp;teftaSjficuthabentpoteftate ftorpiones ter-ræ:6c præceptû eft illis nelæderét fœnû ter-ra:,neq; omne viride,neq; omnem arborem;nbsp;nifi tantum homines qui no habent hgnuinnbsp;Dei in frotibus fuis.5cquot;datû’eft illis ne occi-derent eos: fed vtcruciarentur meflbus quinnbsp;que.Sc cruciatuseorum, vtcruciatus ftorpij bcbatin manu fualibellum apcrtii: Sc pofuitnbsp;OfeVi'â'^i, cum percutit hominem . Et il in diebus illis pedem fuum dexterum fupermare,flniftrumnbsp;Lucæ.ij.d quærent homines mortem. Sc non inueniétnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
earn: Sc defyderabut mori, Sc fugiet mors ab Sjpi.id.b. eis.llEtflmilitudines locuftarû,fimiles equis
paratis in præliumrSc fuper capita earum tan qua corona?, flmiles auro:8c facies earii tanquam facies hominum.Ec habebantcapillosnbsp;ficut capillos mulierum: Sc dentes earum,fi-cut*leonum erant. Schabebarit loricas flcutnbsp;loricas ferreas. Sc vox alarum earii flcut voxnbsp;curruum equorum multorum curretiuminnbsp;bellum.Sc habebantcaudas flmiles fcorpio-num:8caculei erant in caudis earum; Sc po-teftas earum nocere hominibus menflbusnbsp;quinqj.Sc habebant fuper feregem angelumnbsp;C abyfsi,cui nomen Hebraice Abaddon, Grae-cc autem Apollyon. Latine: habens nomennbsp;Exterminans.Væ vnum abijt.Et ecce veniûtnbsp;adhuc duo væ poft hæc.Et fcxtus angelus tunbsp;ba cecinit; Sc audiui vocem vnam ex quatuor cornibusaltarisaurei quod eft anteo-culosDeidicentem fèxto angelo qui habe- daretmihilibrum.jnbsp;bat tubam,Soluc quatuor angelos, qui alii- bru,Jamp;deuoraillum:Scfaciecamaricari ventrem
Sc ex fumo Sc fulphure,quæ procedebantde ore ipforum. Poteftas enim equorum in o-re eoriim eft,8c in caudis eorum.nam caud^cnbsp;eorum,flmiles ferpentibus, habentes capita:nbsp;Sc in his nocent.Et cæteri homines qui nonnbsp;funtoccifi in his plagis,neqiiepœnitentiamnbsp;egcruntde opeiibus manuum luarum,vtnonbsp;adoraientdæmonia Sc flmulachra aurea 8cnbsp;argen tea Sc ærea Sc lapidea amp;lignea,quæ ne-que videre pofl'unr,neque audire,neque ambulate, Sc non egerunt pœnirentiam ab ho-micidijs fuis,nequea veneficijs fuis,nequeanbsp;fornicatione fua,neqne à furtis fuis.
5. Clamante alio forti angdo loqtiunturfeptem tonitrua,porrb angclw jurat non ampUu^fonbsp;re tcmpui,fed lonfummandum ad 'yiocem fe-ptimiangeli myfierium-.datq librum lohan-ni deuorandum. C A p. x.
ET vidi alium angelum fortem defeen-dentem de cœlo,amiétu m nubCjSc iris in capite eius. Sc facies cius erat vt fol.
Sc pedes eius tanquam'columna’ignis.Sc ha- W«w»lt;e.i.
autem fuper terra, amp;clamaiiic voce magna: quemaclmodum cum leo rugit. Et cum cla-maffetjocutaluntfepté tonitrua voces fuas.nbsp;Et cum locutafuiflent feptem ronitrua vo- Bnbsp;CCS fuas,egofcripturns erani :amp; audiui yocQnbsp;de cœlo dicentem mihi, Signa quæ locutanbsp;flint feptem tonitru3;amp; noli ea fcribere. flEc Dani.it.e.nbsp;angelus quem vidi ftantem fuper mare amp; funbsp;per terram, leuauit manum ftiam ad cœlum.nbsp;amp; iurauit per viuentem in ßcula feculorum,nbsp;qui creauit cœlum amp; eaquæin eo funt:amp; ternbsp;ram,amp;eaquæineafunt.amp;mare, amp; eaquxnbsp;in eo flint,Quia tempus no ent araplius,fed Qnbsp;in diebus vocis fcptimi angeli, cum cœperitnbsp;tuba canere,côfùmmabitur myfterium Dei,nbsp;ficutcuagelizaiiitperferuosfuos Propbetas.
Etaudiui vocédecœlo itcrum loquentetn mecum,amp;dicentem,Vade,amp; accipelibrû a-pertum de manu angeli ftatis fuper mare 5cnbsp;fuper terra. Et abij ad angelum , dicens ei vt Dnbsp;.Etdixitmibi,!! Accipeli-Ezech.j.ai
Apocalypfis.
tremtuum,fedinoretuoerit dulce tanquam funt voces magnat in cœlo dicentes,Fadum mel.Etaccepilibrumdemanu angeli,8cde- eft regnum huius mundi Domini noftri 8cnbsp;uoratii illum.-8ceratinoremeo tanquamel,nbsp;dulce.8ccum deuoraffem eum, amaricatusnbsp;eft venter meus,8c dixit mihi,Oportette ite-rum prophetarc Gentibus,8c populis,8c lin-guis,8c regibus multis.
D
Chrifti eius,amp; regnabit in fecula feculorum gt;Amen’. Et vigintiquatuor leniores qui innbsp;confpedu Dei fedent in fedibus fuis,cecide-runtin facies fuaSjamp;adorauerunt Deu,dice-tes,Gratias agimus tibi Domine Deus omni-potenSjqui es, amp; qui eras,amp; qui venturus es:nbsp;quia accepifti virtutem tuam magnam, amp; renbsp;gnafti. Et iratæ funt Gentes, amp; aduênit iranbsp;tua,8c tempus raortuorû , iudicari, amp; red clerc mercedem féruis tuis prophetis amp; Tandis,nbsp;amp; timentibus nomen tuû pufiilis amp; magnis,nbsp;amp; exterminandi eos qui corruperunt terram.nbsp;Et apertum eft templumDei in cœlo:amp;: vijànbsp;eft area teftamenti eius in templo eius,amp; fada funt fulgura, amp; voces amp; terræmotus, amp;
5. ƒ ohannes templum metiens auditpradicatu-roi duos teßes, quos befiia à mari aßesndens oc cîda : at Uli refurgintes in ctelum aßcendunt,nbsp;ac terramotu octiduntur.jooo.hominum, 'amp;nbsp;ad tantum ßptimi angeli . 34. ßnioresVeonbsp;gratias agunt.
CAP. XI.
T datuseftmihi calamus fimilis vir-ga»: 8c didû eft mihi. Surge, 8c metire templûDei.-Scaltare,8c adorâtes in eo.
atrium aûtquodeft foris téplum,eijceforas, grando magna.
5. Q^um mulier cerneie draconeßliumpepsrtf-ßt^raptuf efl ai eafiliui eins ad T)eum : tune faÜo in cœlo pralio^ lapfw draco cießt mulie-rüßmenperßqui.
CA. P. XII.
T fignum magnum apparuit in cœlo: Millier amida foie, amp; luna fubpedi-bus eius,amp; in capite eius corona ftellanbsp;rumduodecim.*amp;inYrerohabenst-amp;.”claraa =»•lt;«nbsp;bat’parturiens, amp; cruciatur vt pariat. Er vi-fum eft aliud fignum in cœlo , amp; ecce draconbsp;magnus rufus,habens capita feptera, amp; cornua decem:amp; in capitibuseius diadematafe-pté,amp; cauda eius trahebat tertiam parte ftcl-
8c ne metiaris illud quoniam datû eft Genti-bus, Sccîuitatemfandâcalcabunt menfibus quadragintaduobus:8cdaboduobus teftibusnbsp;meis, 8c prophetabunt diebus mille ducentisnbsp;ßxaginta, amidi ßccis.Hi funt duæ oliuæ 8cnbsp;duo câdelabra in côfpcdu Domini terræ fiâtes . Et fiquis volueriteos nocere:ignis exietnbsp;de oreeorû,8cdeuorabitinimicos eorum. 8cnbsp;fiquis volueric eos lædere rfic oportet euranbsp;B occîdi.Hi habentpoteftatem claudendi cœ-lum,ne pluatdiebus prophetiat ipforum : 8cnbsp;poteftaté habent fuper aquas cóuertendi easnbsp;in fanguincm,8c percutere terram omni pla-ga quotießunq; voluerint. Etcum finierintnbsp;teftiraonium fuum : beftia qua: afeendit de larum cœli, 8c mifit eas in terram , 8c draconbsp;abyfro,faciet aduerfum eos bellum, 8c vincet ftetit ante mulierem quae erat paritura: vt cûnbsp;illos, 8c occidet eos. Et corpora eorum iace- peperifTet,filiû eius deuoraret. Et peperit fi- ßnbsp;bunt in plateis ciuitatis magnXjquæ vocatur lium maßulum,qui redurus erat omnes Gé”nbsp;fpiritualiter Sodoma 8c Aegyptus,vbi Sc Do tes in virga ferrea : 8c raptus eft filius eius adnbsp;minus eorumcrucifixus eft. Et videbunt de Deum,8c ad thronum eius, 8c mulicr fugitnbsp;tribubus, 8c populis, 8c linguis, 8c Gentibus in fblitudinem vbi habebat locum paratumnbsp;corpora eorum per tres dies 8c dimidium : 8c à Deo,vt ibi’paßant’eam diebus mille ducé- upaßai.nbsp;corporaeorû non finentponi in monumen tis ßxaginta. Et fadum eft præliura gt;ma-
gnum’in cœlo,Michael amp; angeli eius prælia bantur cum dracone, amp; draco pugnabat amp;nbsp;angeli eius: amp;non valuerunt, neq; locus in-uentus eft eorum amplius in cœlo. Et proie-dus eft draco ille magnus, ferpens antiquus,nbsp;qui vocatur diabolus amp; làtanas, qui feducitnbsp;vniuerfumorbem.’amp;proiedus eft in terram,nbsp;amp; angeli eius cum illo niifsi funt. Etaudiui Cnbsp;vocem magnam in cœlo dicentem, Nunc fada eft falus amp; virtus , amp; regnu m Dei no-ftri, 8c poteftas Chrifti eius ; quia proiedusnbsp;eft aceußtor fratrum noftrorum, qui accu-ßbatillos ante confped’um Dei noftridienbsp;acnode.Etipfi vicerunt cum propter ßn-guinem Agni, 8c propter verbum teftimonijnbsp;fui, 8c nondilexerunt animas fuas vfqueadnbsp;mortem.propterea laetamini cœli, 8c qui ha-bitatis
C tis. 8c inhabitantes terram gaudebunt fuper illos, 8c iocundabuntur : 8c munera mittentnbsp;inuicem, quoniam hi duo prophetæ crucia-uerunt eos qui habitabant fuper terram . Etnbsp;poft dies tres 8c dimidium , fpiritus vitæànbsp;Deointrauitineos. Etfteterunt fuper pedesnbsp;fiios, 8c timor magnus cécidit fuper eos quinbsp;viderunt eos .Etaudierunt vocem magnamnbsp;de cœlo,dicentemcis, Aßendite huc.Etaßenbsp;deruntin cœluminnube; 8c viderunt illosnbsp;inimici eorum. Etinilla horafadus eft ter-ræmotus magnus:8c décima pars ciuitatis ccnbsp;cidit,8c occifa funt in terræmotunomina honbsp;minum ßptem millia; Sc reliqui in timoremnbsp;funt mifsi,8c dederuntgloriam Deo cœli. Vænbsp;ßcundum abijt;8c ecce yx tertium veniet ci-to.Et ßptimus angelus tuba cecinit: Sc fadz
-ocr page 473-- ApócalypfÏs.
bitatis in eis. Væ terræSc mâri.-quiadelcédit eftplagamprtis.Etfecitfignamagna,vtetia diabolus ad vos habens irara magnam.iciens ignéfaceretde eœlo defeenderein tertam irtnbsp;D quôd modicum tempus habet.Etpoftquam col
Vidit draco quod proiedus eflet in terrain^ perfecutus eft mulierem quæ peperit malcunbsp;lutn;Scdatæfunt mulieri alæduæ aquilæ manbsp;gnæ,vt volaret in deièrtum in locum fuum,nbsp;vbi alitur per tempus SC tempora Sc dimidiûnbsp;temporis a facie fèrpentis. Et mifît ièrpensnbsp;exorefuopoft mulierem, aquam tanquamnbsp;fiumc.-vteam faceret trahi à flumine. Et ad-iuuit terra mulierem, Sc aperuit terra osnbsp;fiium,Sc ablorbuit fl urnen quod mifit draconbsp;deorcfiio.Etiratuscft draco in mulierem;nbsp;Sc abijtfacereprælium cumreliquis defèminbsp;ne eius,qui euftodiunt mandata Dei, amp; ha-bétteftimonium lefu Chrifti.Et ftetitfiipranbsp;arenam maris.
J. B efiia de mari afiendensfestem ca fit um amp; decern cornuum decemq^ diadematum tuimnbsp;ÿlaga curatur,'T)eum blajf hernat,amp;fanlîosnbsp;dcbellat : alteraq^ beßia duorum tornuùm denbsp;terra afeendens illi maxime fauet, càgens fierinbsp;amp; adorari ettu imaginem,haberi^ chara^ê-rem nominis eitia. cap. x i i i.
A T vidi de mari beftiam afeendentem, 1^ habétem capita fèptem, Sc cornua de-¦'*'~*cem,8c fuper cornua eius decem diadenbsp;mata,Sefupercapitaeius nomina blafphe-miæ.Etbeftia quâvidi,firailis eratpardo, Scnbsp;*ieies pedes eius fîcut *vrfi, Sc os eius ficut os leo-nis. Et dédit illi draco virtutera fua Sc pote-ftatem magnam. Et vidi vnum decapitibusnbsp;fuis quafi occifum in morte: Sc plaga mortisnbsp;eius curataeft. Et admirata eft vniuerfa terra poft beftiam.Etadorauerunt draconé quinbsp;dédit poteftaté beftiæ:8c adorauerunt beftiânbsp;B dicenteSjQuis fimilis beftiæ ? Sequis poteritnbsp;pugnare cum ea?Et datû eft ei os loques manbsp;gna Sc blafphemias.'Sc data eft ei poteftas fa-cere menlès quadragintaduos.Et aperuit osnbsp;fuum in blafphemias ad Deû, blalphemarenbsp;noméeius, Sc tabernaculG eius, Sceos qui innbsp;cœlo habitant. Et eft datû illi bellum facerenbsp;cum lândis,Sc vincere eos.Et data eft illi ponbsp;teftasinomnétribum,8cpopulum,8clinguâ uangelizarct lèden,tibus fuperterra, Sefupernbsp;Sc genté,8c adorauerunt eâ omnes qui inhabitant terra, quorum no funt feripta nominanbsp;in libro vitæ Agni,qui occifus eft ab originenbsp;çj raundi.Siquis habet aurem,audiat.Quiincanbsp;‘lt;xaiet ptiuicatéduxerit,in captiuitatem'vadit’:llquinbsp;Gene.ÿ. a. ingladio occiderit.oportet eûgladio occidi.
Hic eft patjentia Sc hdes fanctorum. Et vidi aliâ beftiâ afeendentem de terra : Sc habebatnbsp;cornua duo, firailia Agni, Sc loquebatur fîcut draco, Etpçteftaté prioris beftiæ omnénbsp;faciebat in colpedu eius:Sc fecit terrâ Schabinbsp;tâtes in ea,adorare beftiâ priraa,cuius curata
dpedu honiinu.Etfcducit habitâtes in ter ra propter figna quæ data funtilli facere idnbsp;cofpedu beftiæ^dieés habitâtibus in terra vtnbsp;faciant imaginera beftiæ qua: habet plagamnbsp;gladijjSc vixit.Etdatu eftilli vt darct fpiritn Dnbsp;imaginibeftia:. Sc vt loquatur imago beftiæ:nbsp;Sc'faciat’ vt quicunq; no adorauerint imaginbsp;né beftiæ,occidâtur.Etfacietoés pufiUos,8cnbsp;magnos,Sc diuites,Sc pauperes,Sc liberos, Scnbsp;ïêruos habere charadêrem in dextera manunbsp;fua,aut in frotibus fuis. 8c nequis poftit emcinbsp;reaut vendere, nift qui habet chara(ftêré,autnbsp;nomé beftiæ, aut numerii nominis eius.Hicnbsp;fapientiaeft.Qui habet intelledum, cofnpiinbsp;tet riumerum beftiæ. Numerusenim hominis cft:8c numerus eiusfêxcéti fexaginta fex*nbsp;S.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î»cs cutn a^no cantantesambulant, an-
gslo yno Euangeliu annuntiante,allere quot;Ba-bylonis lafßtm, fertio quot;Vero crttciatu eoru qui beftiâ adoraruntÿnedicantc.perro duo habe-tesfaites itibentitr, ille meffem, hic autem yi-neam terra demetere.
CAP. X 11 11.
ETvidi,8cecGeAgnusftabatfupramo A tem Sio,ôc cum co centum quadraginnbsp;taquatuor railla habentes nomeneiüs^nbsp;amp; nomen Partis eiusfcriptum in fr«ntibusnbsp;fuis.Etaudiui vocerade cœlo, tanquam vo-cé aquarura multarunijSc tanquâ vocem toni trui magni:Sc vocé qua audiui, ficut cithanbsp;rœdorum citharizantium in citharis fuis. Etnbsp;cantabat quaft caticum nouum ante fedemnbsp;Sc ante quatuor animalia, Sc ièniores, Sc nemo poterat dicere canticum,nift illa centumnbsp;quadragintaquâtuor millia, quiempti funtnbsp;de terra.Hifuntquicum mulieribus no funtnbsp;coinquinati.Virgines enim fiint* Hi ièquunnbsp;tur Agnum quocunq; ierit.Hierapti funt exnbsp;hominibus primitiæ Deo Sc Agno: amp; in orenbsp;eorum non eft inuentura mendaeium. fine gnbsp;maculaenim funtoantethronum Dei’. Etnbsp;vidi alterum angelum volatera per mediumnbsp;coeli habentem Euangelium æternum, vte-
omnem gcntem,amp;tribum,amp;linguam,amp;pQ pulüzdicens magna voceJTimcteDominn,nbsp;ÔC date illi honoréjquia venit hora iudicij e*nbsp;ius,8cadorateeurallqui fecit cœlum amp; terra, Aau.i4.c.nbsp;'mare Sc omnia quæ in eis funt’Sc fontes a-- ‘'^-tuarenbsp;quàriira.Et alius angelus fecutus eft, dicens*nbsp;llCcciditceeiditBabylo ilia magna:quæ àvi ifa.ii.c«nbsp;no iræ fornicationis fux potauit omnes gé-«nbsp;tes.Ettcrtius angelus fecutus eft illos,dicensnbsp;voce magna,Siquis adorauerit beftiâ Scimanbsp;giné eius,amp;acceperit charaderem in frontenbsp;fua,aut ia manu fua. Sc hie bibet de vino irqt
Dei,
Apocalypfis.
Dei, quod miftumeft meroin calice iræip-fius , 8ccruciabiturigne8cfulphureincon-fpeâu angelorum fandorum,8canteconfpe C «fturn Agni. 8c fumus tormentorum eorumnbsp;alcendit in lècula lèculorum: nec habent requiem dieac noâ:e,qui adoraueruntbeftiamnbsp;8c imaginem eius, Scfiquisacceperitchara-étêrem nominis eins.Hic patientia lànôlorünbsp;eft,qui cuftodiunt mandata Dei 8c fidein lenbsp;fu.Et audini vocem decœlo dicentem mihi,nbsp;Scribe,Beati ruortui qui in domino moriunnbsp;tur.Amodo iam dicit Spirirus,vt requiefcantnbsp;âlaboribus fuis.operaenim illorum lèquunnbsp;tur illos.Et yidi,8c eccenubemcandidam;8cnbsp;fnper nubem fedentem lîmilera Filio hominis, habcnteni in capite fno coronam aurea,nbsp;8c in manu fuafalcem acutam. ÜEt abus an-
bentes leptem plagas,detemplo;veftiti''lapi-de’mundo 8c candido,'8c præcindi circa pe-dora zonis ànrcis.Et vnura de quatuor ani-malibus, dédit lèptê angelis fepté phialas au reas, plenas iracundiæ Dei viuentis in lècula feculorum.Et impletumeft templumfu- Dnbsp;mo à maieftate Dei,8c de virtute eius:8c nemo poterat introire in templnm donee con-fummarentur lepte plaga: feptem angelorû.
S, Adßptem^hialaru effufione in terra,mart fontes,folem,beßi(efetlem, Euphrate amp; aértfnbsp;multx in terra flagte oriatur. CAP. x V l.nbsp;Etaudiui vocem magnam de templo,nbsp;dicentem feptem angelisjite, 8c effun-ditelèptem phialas iræDeiin terram.nbsp;Etabijt primus,*8c elFudit phialam fuam innbsp;terram, 8c fadum eft vulnus làcuum 8c peßi-Matt.q.T gclus exinitdetemplo,clamans voce magna mum in homines qui habebant charadêrcmnbsp;loel C fedentem fuper nubem, d Mitte falcem beftiæ;8c in eos quiadorauerunt imaginée-tuam 8c mete, quia venit hora vt metatur, 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...--i- ...
quoniamaruit mefsis terra*. Et milîtquife-debat fuper nubem , falcem fuam in terra:8c demelîa eft terra . Et ali us angelus exiuit denbsp;templo quod eft in cœlo, habens 8c iplè falcem acutam.Et abus angelus exiuit de altari,nbsp;qui habebât poteftatem fupra ignem:8c cla-mauit voce magna ad eum qui habebat fal- iudicafti:quia fanguiné fàndorû 8c Prophe-cemacutara,dicens,Mittefalcem,tuamacu- tarum elFuderunt, 8c languinem eis dediftinbsp;tagt;n,8cwinderaiabotros vineæterrxiquonia........
naturae funt vuæ eius. Et milît angelus falcem fuam acutam in terram, 8c vindemiauit vineam terræ, 8c mißt in lacum iræ Dei magnum : 8c calcatus eft lacus extra ciuitatein,nbsp;8c exiuit languis de lacu vfque ad fraenos e-quorum per ftadia mille lèxcehta.
5. lt;^i lefliam yieerant eitti imaginem ac numerum nominiseitnT)eumglorifcant,nbsp;feptem angelis habentibus feptem plagas no~nbsp;ttißimasaantur fèptem fbialx ira T)ei plena.
CAP. XV.
TT^ T vidi aliud lignum in cœlomagnû lquot;^ 8cmirabile.angelos feptem , habentesnbsp;plagas feptem nouilsimas. Quonia innbsp;illis confummataeftiraDei.Etvidi tanquânbsp;mare vitreum rpiftum igné, 8c eos qui vice-runtbeftiam 8cimaginem eius 8cnumerumnbsp;nominis eius liantes fuper mare vitreum,hanbsp;bentes citharas Dei : 8c cantantes canticumnbsp;JJ Moylî lèrui Dei,8c canticum Agni, dicétes.nbsp;Magna 8c mirabilia funt opéra tua Dominenbsp;Deusomnipotens; iufta: 8c verœ funt viænbsp;*Domine tuæ*rcx lèculorum.Quis non timebit te Donbsp;icre.io.â. rnine,8c magnificabit nomen tuum.^quia fonbsp;lus pius cs,quoniam oinnesgenres venient,nbsp;amp; adorabunt in confpedu tuo,quoniam iu-C fticia tua manifeftafunt. Et poft hæc vidi,8c
ecceapertum eft templum tabernaculi tefti- aerem: 8c exiuit vox magna de templo àthro-monij in cœlo:8c exicrunt lèptem angeli, ha no,dicens,Fadura eft. Et fada funt fulgura, 8c YO-
ius.Et fecüdusgt;angelns’ effuditphialam fua in marCjSc fadus eft fanguistanqna mortui;nbsp;amp; omnis anima viués,mortuaeft in mari.Etnbsp;tertius efFiidit phialam fua fuper flumina 8cnbsp;fuper fontes aquarum : amp; fadus eft languis,nbsp;Etaudiuiangelû''aquarum’dicenté,Iuftus esnbsp;Dominc,qui cs,amp; quieras/andus/quia’hæcnbsp;• J- n.’*rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' r n *ok k ^aui
biberc.digni enim funt. Et audiui alterum di centé, Etiâ Domine Deus omnipotens vera Bnbsp;amp; iufta iudicia tua.Et quartust.angelus’elFu gt;.8.nbsp;ditphialam fuain folé, 8c datum eft illiæftunbsp;affligere homines 8c igni: 8c æftuauerunt honbsp;minesæftu magno^ 8c blafphemauerunt nomen Dei habêtis poteftaté fuper has plagas,nbsp;neq; egerunt pœnitentia vt darét illi gloria.nbsp;Et quintusgt;angelus’elFudit phiàlâfuâftiper gt;.8.nbsp;lèdêbcftix: 8cfalt;âû eft regnum eins tenebronbsp;fum 8c commanducauerunt linguas fuas prænbsp;dolore:8c blalphemauerunt Deum cœli prxnbsp;doloribus 8c vulneribus fuis, 8cnon egeruntnbsp;pœnitentia ex operibus fuis.Et lextuscgt;angc Cnbsp;lus’elFudit phialam fuam in flumen illud manbsp;gnum Euphrâren:8c lîccauit aquam eins, vtnbsp;præpararetur via regibus ab ortu fobs. Et vidi de oredraconis,amp; de orebeftiæ ,8c de orenbsp;plëudoprophetæ *fpiritns tresimmundos innbsp;modum ranarum.Suntenim fpiritus datmo-niorum facientes ligna 8c proccdunt ad reges totius terræ congregate ill os in præliumnbsp;addiem magnum omnipotentis Dej. IIEccc Supra.?.«»nbsp;venio lîcutfur.Beatusqui vigilar,8ccuftoditnbsp;veftimenta fna,nenudus ambulet, Scvideât ,.Cor. $¦».nbsp;turpitudinemeius. Et congregabit illos innbsp;locum qui vocaturHebraice Armagcdon.Et Dnbsp;(êptimus 6gt;angelus ’ elFudit phialam fuam in
Apocalypfis.
amp; voces, amp;tonitrnajamp;terra:motusfadiis eft niagnus,qualis nunquam fuit ex quo homines fuerunt fuper terram , talis terræniotiis,nbsp;fie magnus.Et fada eft ciuitas magna in tresnbsp;partesramp;ciuitates Gentium ceciderût. Et Banbsp;bylon magna venit in memoriam ante De-urn dare illi caliccm vini indignationisnbsp;ira;eius. Etomnisinfulafugit, amp; montesnbsp;non liintinucnti.Er grando magna fient ta-lentum defeendit decœlo in homines: amp;blanbsp;Iphemauerunt Deum homines propterpla-gam grandinis,quoniam magna fadaeft vehementer.
. '^ulierfornicariafiue quot;Babylon yarijs inila~ ta ornatnentUiamp; ehria martyr um fanguine,nbsp;ßdttjupsr beßiamfiptem caßtum amp; dece cornbsp;nuurntqua omnia hîc dtclarat angelua,nbsp;___ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP. XVII.
A 1 ' T venit vnus delèptem angelis qui ha 1^ bebant fepte phialas,amp; locutus eft me-—^cum,dicens,Veni,oftendam tibi dam-nationera meretricis magnæ, quxledec fupernbsp;aquas multas, cû quafornicati fünf reges ternbsp;ræ, amp;inebriatifuntqui inhabitantterramdenbsp;vino proftitutionis eius. Et abftulit meinnbsp;fpiritu in defertum.Etvidi mulierélèdentemnbsp;fuper beftia coccineam,plenanominibus blanbsp;Iphemiæ, haben té capita lepte amp; cornua de-cê.Et millier erat circundata purpura amp;coc-cino, amp; inaurata auro, amp; lapide pretiofo, amp;nbsp;margaritis,habens poculum aureuin mannnbsp;Mow/wtf- fua, plenum quot;abominatione’ amp;inimundirianbsp;»Joa«»», io._ r. ..nbsp;nbsp;nbsp;„.p
ß fornicationis eins. Et in fronte eins nomen Icriptum.Myftcrium.-Babylon magna,maternbsp;fornicationum ßc abominationum terræ. Etnbsp;vidi rauliere ebria delânguinelàndorum,amp;nbsp;de languine martyrum lefn. Et miratus fumnbsp;cum vidiflem illam,admiratione magna. Etnbsp;dixit mihi angelus,Quaremiraris.'’Egodica fuititâtumdateillitormétum amp;ludum;quianbsp;tibi là cram étum mulieris,ßc beftiæ quæ por- in corde fuo dicit,IISedeo rcgina,amp;vidua no lfaiæ,47.bnbsp;tateâ,qux habet capita fepté amp; cornua decê. fum, amp; Judum no videbo.Ideo in vna die venbsp;Beftia quam vidiftifuit,8cnon eft, amp;alcèn- nient plaga;eius,mors, amp;ludus amp; fames, 8cnbsp;fura eft de abyllo,8c in interitum ibit:8c mira igne coburetunquia fortis eft *Deus qui iu- • otmiantanbsp;bnnturinhabitâtes terrani (quorum no funt dicabit illa.Etflcbunt,8c plangent lèfuperilnbsp;Icriptanominain libro vitxà conftitutione 15 reges terræ,qui cum illa fornicati funt, 8cnbsp;mundi) videntes beftiam quaeerat amp; no eft.nbsp;Ethic eftlenfus,qui habet fapientiam. Septenbsp;capitaileptem motes funt, fupcr quos muliernbsp;ledet,8£ reges leptem fun t. Qm nq; ceciderût,nbsp;vnus eft,gt;8c’aliusnondum venit; 8c cum venbsp;nerit,oportet ilium breue tempus mancre.Etnbsp;beftia quse erat 8cnó eft:8c ipla odauaeft,8c quoniamerceseorü nemoemetamplius,roernbsp;deleptemeft,8c ininteritum vadit.Etdeccm cesaun 8c argenti 8c lapidis pretiofi, 8cmar-cornua quxvidifti:decemreges lunt, qui re- garira;,8cbylsi,8cpurpura;, 8cferici, 8ccocci,nbsp;gnum nondum acceperunt led poteftate tan 8c omne lignü thyinfi,8c omnia valä eboris,nbsp;quam reges vnahoraquot;accipiét’ poft beftiam. 8c omnia valàde lapidepretiofo 8c æraméto.nbsp;Hi vnum confilium habent 8c virtutem : 8c 8c fcrro,8c marmore,8ccinamômH,*8c odo-poteftaterafuam beftix tradent.HicumAg- raractorura,8cvnguentj,ôcthuris,8c vini,8cnbsp;olei.
pS nopugnabunt, 8c Agnus vincetillos,(lquo-«•T’lm.tf.cnbsp;niam Dominus dominorum eft,8crex regfi.
8c qui cum illo fnnt:vocati, 8c eledi, amp; fideles.Et dixit mihi, AquaÉ quas vidifti vbi mere D trix lèdetpopuli fHnt,8cgentes,8c lingux.Ecnbsp;decem cornua quæ vidifti in beftiaihi odientnbsp;fornicariam,8c delblatam facient illam 8c nunbsp;da, 8c carnes eius maducabunt, Sc iplàm igninbsp;concremabunt.Deus enim deditin cordaeo-runi vt faciant quod placitum eft illi: vt dentnbsp;regnum fuom beftix, doneeconfumraenturnbsp;verba Dei.Et mulier quam vidifti.-eft ciuitasnbsp;magna,quæ habet regnum fuper reges terrx.
5. B alylonM lapfw, ittdicit(,plaga amp; yltionei : propter quas reges ac negoûatores terra olimnbsp;ipft adharertes amarè îugebunt'. cœlum “^ero,nbsp;^poßoii ac Tropheta extiltahtiM.
C A P. X V I J. I.
Et poft hæc vidi alinra angelum delcé-dentem deccelo,habentempoteftarem magnam; 8c terra illuminata eft à gloria eius. Er exclamaiiit in'fortitudine’ dices,nbsp;HCéciditcccidit Babylon magna; 8c fada eft Tfaiæ.ii.e.nbsp;habitatio dxmoniorum , 8c euftodia omnis ^«*ein,5x.#nbsp;fpirirus immûdi, Sc euftodia omnis volucrisnbsp;immundx 8c odibilis. quia de vino iræ forninbsp;cationis eius biberuntomnesgentes;8c regesnbsp;terrx cû illa fornicati funt: 8c mercatores ternbsp;ræ de virtute diliciarû eius diuites fadi fiinr.
Et audiui alia vocem decœlo,dicentem,Ex- ß itedeilla populus meusivt ne participes fitisnbsp;dcîidorum eius, 8cdeplagis eins non accipianbsp;tis. Quoniam peruenerunt peccata eius vlq;nbsp;ad cœlum, 8c recordatus eft’Deus’ iniquita- «ütnintanbsp;tumeius.Redditcilli ficut 8c ipla reddidit vonbsp;bis : 8cduplicate dupliciafecundum opera e-ius, In populo quo milcuit, mifeete illi du-plum.Quantum glorificauitfe, 8c in delicijs q
in delicijs vixerunt,cum viderintfunnim in-cendij eius : longe liantes propter timorem tormentorû eius,ciicenteSjVæ,væ ciuitas ilianbsp;niagna Babylon, ciuitas illafortis :quoniamnbsp;vnahora venit indicium tuum. Etnegotia-tores terræ flebunt, amp; lugebunt fupcr illam:
Apocalypfis.
olei,amp; fimilae, amp; tnMci,amp; jumentoriim, amp; lia,amp;adorauerunt Deum fèdentéfiiper thro ouium, amp;equorum,amp;ihedarum,amp; man- num,dicentcs, Amen, Allclu-Ia. Etvoxdenbsp;p cipiorum,amp;animarum hominiim. Etpomanbsp;delyderij animae tuaedifcederuntà te: amp; omnia pingilia amp; praclara psi ierunr à te,amp; am-plius ilia iam non inuenicnt.Mercatores'honbsp;rum qui diiiites fadi func,abea longé ftabiîtnbsp;propter timorem tormétorum eius, fientes,nbsp;ac lu2entes,amp; dicétes, Var.væ ciuitas ilia ma-gna,quae amida erat byflo,amp; purpura,Sc cocnbsp;co,amp; deaurata eratauro , amp; lapide pretiofo,nbsp;amp; margaritis: quoniam vna hora deftitutænbsp;funt tantæ diuitiæ: amp; omnis gubernator, amp;nbsp;omnis qui in lacum nauigat, amp; nautæ,8c quinbsp;in mari operantur,Ionge fi:eterunt,amp; clama-uerunt videntcs locum incendij eius, dicen-F teSjQuæ firailis ciuitati huic magnæf’Et mi-lèrunt puluerem fuper capita fua. amp; clamaucnbsp;runt fientes, amp; lugentes,dicétes,Væ,vx ciuitas ilia magna, in qua diuitcs fadi funt om-nes qui habebant nauesin mari de pretijs c-^exuhatefu ius.-quoniâ vna hora defolata eft.'Exulta fti-
throno exiuit,diccns,Laudem dicite Deo no ftro omnes feruicius'.amp;quitimetis cum pu-filli Si. magni.Et audiuiquafi vocem 'turbæ’nbsp;magnx, amp; ficut vocem aquarum multarum,nbsp;amp; ficut vocem tonitruorum magnorum,di-centium,Allelu-Ia: quoniam regnauit Do-minus Deus nofter omnipotens. Gaudeamus, amp; exultemus,8c demus gloriam ei:quianbsp;venerunt nuptiæ Agni,amp;vxoreiuspræpara- ßnbsp;uit lè.Et datum eft illi vt cooperiatlc bylsi-nofplendenti amp; candido. Byfsinum enim:nbsp;iuftificationes funt landorum.Et dixit mihinbsp;Scribe , DBeati qui ad cœnam nuptiarum A- Matcx»*nbsp;gni vocati lunt.Ètdicit mihi,Ha?c verba Dei,nbsp;verafunt. IlEtcecidi ante pedeseius, vt ado- infra.»»***nbsp;rarem eum. Et dicit mihi,Vidc ne fcceris.-cô-lèruus tuüsfum, fratrum tuorti habentiiinbsp;teftimonium lefu.Deum adora.Teftimoniûnbsp;enim lefu , eft fpiritus prophetiae. Etvidinbsp;cœlum apertum, amp; ecce equus albus : amp; quinbsp;terelt;Keli.7 percam cœlum’amp;làndi Apoftoli amp; Prophe fedebat fuper eiï,vocabatur Fidelis amp;Verax,nbsp;rac;quoniam iudicauitDeus indicium veftrû amp;cum iuftitiaiudicat amp; pugnat.Oculi antenbsp;de ilia. Et fuft ulitvnus angelus fortis lapidé eius ficut fiamma ignis: amp;in capiteeius dia-quafi molare magnum,amp; mifit in marc, di- demata multa.habens nomen fcriptû , qiiod
G cens. Hoc imperil mittetur Babylon ciuitas nemo nouit nifi ipfè . ÜEtvcftitus erat vefte Ifaiæ.tf}.«. ilia magna: amp; vitra iam non inuenietur. Et afperfa{anguine.-amp;'vocatur’nomceius,Ver-vox citharœdum. Scmuficorum 8c tibia ca- bû Dei.Et exercitus qui funt incœlo,feque- Cnbsp;nentium amp; tiiba,non audietur inteamplius: bantur cum in equis albis jveftiti byfiino al-amp; omnis artifex omnis artis non inuenietur bo amp; mundo.Et de ore eius procedit gladiusnbsp;inteamplius, 8c vox mole non audietur in *acutus.*vt in ipfo percutiat Gentes.I!£t ipfènbsp;tcamplius , 8c lux lucernæ non lucebitin te regeteasin virgaferrea.-Sciplècalcat torcular ï’iàlni.i.e.nbsp;amplius,8cvoxfponfi8c Iponfieno audietur vini furorisirx Dei omnipotétis.Ethabetinnbsp;adhucin te:quiamercatores tuicrantprinci- veftimento 8cin femoreluo lcriptum,IIRexnbsp;pes terræ, quia in veneficijs tuis errauerut o- regum 8c nominus dominantiü,Et vidi vnnnbsp;mnes genres . Et in ea fanguis prophetarum angclum ftantem in foie, 8c clamauit vocenbsp;8c (anérorum inuentus eft, 8c omnium qui magna, dicens omnibus auibus qux volabatnbsp;interfedifuntin terra.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;per medium cœli, Venite, 8c congregamini
S. San^is deiudicio meretrieds Destm gloriß- ad cœnam magnam Dei vt manducetiscar-(antihuijparantur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; angelus nes regum,8c carnes tnbunorum, amp; carnes
à lohanne adorari reeufat apparent autem fortium,8c carnes equorum, 8c fèdentium in quidam equoinfidenstumexeràtu, quinbsp;yerbum ‘Dei amp; rex regum ac Dominus do-minantium ,pugnat aduerfut befliam amp; reges ierree ac eorum exercitus, ’vocatis interimnbsp;auibus cttli adedendas eorum carnes.
CAP. XIX.
A oft hæc audiui quafi vocem quot; turbarû* 'tabMunt multarum in cœlo dicentium , Allelu-Ia.Laus8cgloria,8cvirtusDeonoftronbsp;eft.-quia vera 8c iufta indicia fiint eius qui iunbsp;dicauit de meretricc magna, quæ corripit ternbsp;ram in proftitutione fua, 8c vindicauitfiin-giiinem feruorum fuorum de manibus eius.nbsp;Etiterum dixerunt,Allelu-Ia.Et fumuseiusnbsp;afcenditinfecula lèculorum.Et cecideruntnbsp;fèniores vigintiquatuor, 8c quatuor anima-
ipfis, 8ccarnes omnium hberorum 8cferuo-rum,8c pufillorum 8c magnoriim. Et vidi bc q ftiam 6creges terrx,8c exercitus eorum con-gregatos ad faciendum prælium cum illoquinbsp;ftdebat in cquo 8c cû exercitu eius. Etapprenbsp;henfa eft beftia, 8c cumea pfeudopropheta;nbsp;qui fecit fignacora ipfo, qiiibus feduxit eosnbsp;qui acceperunt charadêrcm beftiæ, 8c qui a-dorauerunt injaginem eius. Viui mifsi funtnbsp;hi duo in ftagnum ignisardétis 8c fulphurc;nbsp;8c exteri occifi funt in gladio lèdcntis fupernbsp;equum,qui procedit de ore ipfius : Sgt;e. omneenbsp;aues faturataî funtcarnibus eorum.
5. Ligatum draionemßue diabolu miltit angelus in abyßum ad mille annos, qutbus anima martyrum in reßirreBioneprima regna-buns
Apocalypfis*
trußi'.cuun ciuitàtii tnurttt porta atfun* dainentadefiùhuiitur amp; me»ßirantur\ ijuanbsp;'vniuerfa funt aurum ac y'urummundumjanbsp;fides pretiofi ac margarita.
CAP. XXI.
Tdvidi cœlumnouum, 8c terram no- A uam.llPrimumenimcœlum,8c primanbsp;terraabijt,8c mareiam non cft.Et ego i.pftr.j.c.
luntcum Chrifofbl^ (luosjôlutuijatànas excitabit Gog éÿ %1.agog tnnumerum sxerâ-tum adusrfits ciuitatem didc^amjèd igni cttnbsp;Icfli deuorabuntur.dcinde apertis librü, à f~nbsp;dentefuper tbronum iudicabunturomnesmornbsp;tutfeundum opera ipforum. CAP. x x.
Et vidi angelum delcendentem de cœ-lojhabentem dauern abyßi, 8c catena niagnam in manu fua.Et apprehendit lohannes vidi Gndam ciuitatem lerulalenanbsp;draconem lerpentem antiquum, qui eft dia- nouam,dcfcendentem de cœlo, à Dco,para-bolus SclatanaSjSc ligauiteu pcrannos mil- 1nbsp;nbsp;nbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~
le,8crnifit eS in abyflum,8cclaufit,8c figna- diui vocem magnam de throno dicente. Ec-uitfupcrilium,vtnon feducatampliusgen- ce tabernacuIuraDeicum hominibus:8cha tes,donec confummentur mille anni.8c poftnbsp;hate oportet ilium folui modico tempore.Etnbsp;vidi {edes:8c lederunt fuper eas, 8c iudiciû danbsp;turaeft illis.8c animas dccollatorum propter
B teftimonium Iefu,8cpropter verbum Dei,8c qui non adorauerunt beftiam neq; imaginénbsp;' ?.$. eius, necacccperunt charaderem oeius’innbsp;frontibus aut in manibus fuis, amp; vixerunt Scnbsp;regnauerunt cum Chrifto mille annis. Ca:-teri mortuorumnon vixerunt, donee con-furamenturmilleanni. Ilæceft refurredionbsp;prima.Bcatus 8c landus qui habet partem innbsp;refurredione prima. in his Iccunda mors nonbsp;habet poteftatem.’lèd erunt facerdotes Dei 8c catoribus, 8c veneficis,Sc idololatris, 8c om-Chrifti; 8c regnabunt cum illo mille annis.
39.7.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confiimmati fuerint mille anni,folue
tur latanas de carcere fuo,8c exibit,8c feducet
Q Gentes quæ funt fuper quatuor angelos ter-raCjGog 8c Magog, 8c cogregabiteos in præ-lium,quorura numerus eft ficut arena maris. Et aftenderunt fuper latitudinem terræ, 8cnbsp;circuierunt caftra landorum 8c ciuitatem di-Icdara.Et delcendit ignis à Deo de cœlo, 8cnbsp;deuorauit eos: Sc diabolus qui fèducebat eos,nbsp;milEus eft in ftagnum ignis 8c fulphuris, vbinbsp;8c beftia 8c pleudopropheta cruciabunturnbsp;dieac node in fecula leculorum . Et vidinbsp;thronum magnum candidum , 8c fedentemnbsp;D fuper eum , à cuius confpedu fugit terra 8cnbsp;cœlum,8clocusnoneft inuentus*eis’.Et vidi mortuos magnos, 8c pufillos liantes in ^uftro,portæ trcs:8cab occafu, portæ tres.Etnbsp;conlpedu throni,8c libriaperti funt: 8c alius murus cinitatis habens fundamenta duodc-liber apertus cft,qui eft vicæ:8ç iudicati fiint cira:8cin ipfis duodecim nomina,duodecimnbsp;mortui ex his quæ fcripta erant in libris fe-cundum opera iplbrum. 8c deditrnare mor-tuos qui in eo erât,8c mors 8c infernus dede-runt raortuos fuos qui in ipfis erant,8c iudi-catura eftdc fingulis lecundum opera ipforum . Et infernus Sc mors mißi funt in ftagnum ignis. Hæc eft mors fecunda. Et quinbsp;nóinuentus eft in libro vitælcriptus; minusnbsp;eft in ftagnum ignis.
S. Calo ac terra renouatis^noua ciuitas lerufa-ie in Agnißonfam à T)eoparata ofienditur^ iußisglorificatM, impijs^ in fagnu ignis de-
tanijficut Iponlàm ornatam virofuo.Etau-ce tabernacuIuraDeicum hominibusiamp;ha bitabitcû eis.Scipfi populus eius erunr.-8cipnbsp;fè Deus-cum eiseriteorû Deus.Hamp;abfterget gnbsp;Deus omnem lachrymâ ab oculis eorum 8c Ifaîæ.iî.cnbsp;mors vltrà non erit,neq; luâ:us,neq', clamor,nbsp;nequedolorerit vitra, quot;qua:’ primaabierunt. *?«»lt;lt;•'•nbsp;Etdixitquiledebatinthrono,IIEccenouafa nigt;ïquot;45 Ynbsp;cioomnia. Etdixicmihi. Scribe , quiahæc^’nbsp;verba fidclifiima funt amp; vera. Etdixit mihi,nbsp;Fadum eft. Ego fum alpha 8c£lt;gt; : initia Sc fi-nis.Ego lîtienti dabo dc fonteaquæ vitîE,granbsp;tis.Qui vicerir,pofsidebit hæc. Sc ero illi De-us:8cilleerit mihi fiiius. Timidis auté 8cin-credulis, 8c exccratis,8c homicidis,8c forni-
nibus tnédacibus, pars illorum eritin ftagno ardenti igne amp;lulphure,quodeft mors fecu-da. Et vcnit vnus dc fèpté angelis habctibus Gnbsp;phialas plenas fepcem plagis noin{simis,amp; lonbsp;ciitus eft mecunijdicens^Venijamp;oftédam tibi fponfàra, vxorcm Agni.Et iuftulit meinnbsp;fpiritn in montem magnum amp;altum,amp;ofienbsp;dit mihiciuitatéjm Gindam leruGilem defcc-dentem decœlo à DcOjhabentem claritatemnbsp;Dei, 8c lumen eius fi mile lapidi pretiofo ta- Dnbsp;quam lapidi ialpidiSjficut cryftallum. Et ha-bebat tnuruni magnum Scaltum, habentemnbsp;portas duodcciin,amp; in porcis,'quot;angelos’duo- »ttngulotnbsp;decim,amp; nomina inlcnpta, qux funt nomina duodecimtribuum filiorû Ifrael.Ab orié-te,portæ treseSc ab aquilone,portæ tres: amp;c ab
Apoftolorû Agni. Etquiloquebaturmecü, habebat menfurâ*arundineam’aurca, vtmc- »arSJinS.tSnbsp;tiretur ciuitatem amp; portas eius, amp; murû. Et Enbsp;ciuitas in quadro pofita eft amp; longitudo c-ius tanta eft quanta amp; latitudo: amp;menfiis eftnbsp;ciuitatem de arundine *per ftadiaduodecirnnbsp;minia,amp; longitudo amp; altitudo amp; latitudo e-ius æqualia funt. Et menfus eft murum eiusnbsp;centum quadragintaquatuor cubitorum, ménbsp;fura hominis quæ eft angeli. Et erat ftrudu-ra mûri eius ex lapideiafpide ; iplà vero ciuitas aurum mundum , firaile vitro mundo.
Et
Apocalypfis.
minus Deus* illuminât’ illos, amp; regnabunt in fecula leculorum.Etlt;iixit niihi.Hæc ver- ®nbsp;ba fi£Îelifsima funt,amp; vera.Et Dominus Deus Ipirituum prophetarü milit angclumfu-um oftcndere feruis fuis quæ oportet fieri cinbsp;to.Et eecevenio velociter.Bcatus qui cuftonbsp;dit verba propbctix libri hiiius.Et ego lohanbsp;nes quiaudiui,amp;vidibæc. îlEtpo'rtquâaudif Supr.ip.’«’-angeli^qui mihi hæc oftcdebatramp;dixit mihi.nbsp;Vide nefcceris: conferuus enim tuus fum,amp;nbsp;fratrutn tuorum propbetarum , amp; eorfi quinbsp;feruant verba * libri huius.Deum adora. Etnbsp;dipt mihi , Ne fignaueris verba propbeti«nbsp;libn huius.tempus enim propeeft. Qi^ino- qnbsp;cet,noeeat adbuc:amp; qui in fordibus eftjfor-delcat adhuc:amp; qui iuftus eft, fiuftificetur’nbsp;adhuc:5c lànétus ,iandificctur adhuc. Eccenbsp;venio cito;amp; merces mea mecum eft,redde- -re vnicuique fecundum opera fua.IlEgo fumnbsp;nbsp;nbsp;’*¦
Alpha amp;Û), primus 8c nouifiimus, principifi supra.».!»-8c finis . Bead qui lauant ftolas fuas* : vt fit »‘•J»* .. poteltas corum in ligno vitæ k per portasnbsp;intrenr inciuitatem.Foris canes amp; vcnefici,nbsp;amp; impudici,amp; homicidæ;amp; idólis lèruiétes,nbsp;Scomnis qui amat amp; facit mendacium.Egonbsp;lefijs mifi angelum raeum , tefiific.iri vobisnbsp;hæcinecclefijs. Ego fum radix amp; genus Da Dnbsp;uid,ftella fplendida amp; matutina. Et Spiritusnbsp;amp; fponlàdicunt, Veni. Etqui audit,dicat,nbsp;Veni.Etquifitit,veniatll:amp;qnivult,aceipiatnbsp;aquam vitæ,gratis.C oteftor enim omni au-dicnti verba prophétise libri hiiius,Siquis apnbsp;pofueritad hæc.apponet Deus fuper illû planbsp;gas fcriptas inlibro ifto. Et fiquisdiminuc-ritde verbis libri prophetia: huius : aufcrctnbsp;Deus partem eius de libro vitæjôc de ciuitatenbsp;ßnda,8c de his quælcriptafunt in libro ifto.
dicit qui teftimonium perhibet ifto-rum ; Edam venio cito. Amen.
Veni Domine lefii.Grada Domini noftri lefunbsp;Chrifti cum omnibus vobis.
AMIN.
p Etfundamentarauri ciuitatis, omni lapide predofo ornata.Fundamentum primum,,ia-ipis.'lècundum,fapphîrus;tertium, calcedo-nius;quartum,fmaragdus iquintum, lardo-
. nix:fextum,fardius; lepdmum, chryfolitus; o(âauum,beryllus:nonum,topazius:decimû,nbsp;chrilbprafusîvndecimum, hyacihthus : duô-decimum, amethyftus. Et duodecim portæ,nbsp;duodccim margaritæ funtjper fîngulas:amp; fin lèm,amp; vidifiem,cécidi vt adoraré ante pedesnbsp;gulæ portas, erantexfingulis margaritis;amp;nbsp;plateaciuitatis aurum mundum,tanquam vinbsp;trum perlucidum.Et templum no vidi in ea.
Q Dominus enim Deus omnipotens templû Ifaiæ do d eft ôc Agnns.llEt ciuitas non eget foienbsp;neque luna,vt luceant in ea, nâclaritas Deinbsp;quot;illuminn^it 'illuminauit’eam,amp;lucerna eius eft Agnus.nbsp;Et ambùlabunt Gentes in lumine eius;amp; reges terræ afferent gloriam fuam amp; honoremnbsp;Ifai.do.b. in illam. llEt portæ eins non claudenturpernbsp;diem.nox enim nô erit illic.Et afferent gloriam amp; honorem Gentium inillam. Noninnbsp;trahit in earn aliquod coinquinatum,aur abonbsp;minationem faciens 8c mendacium: nifi quinbsp;fcripti funt in libro vitæ Agni.
5. Lignumy'nxfluuioaqaxyittxirrigMu ßn gitlîsmenfibus reddit frustum ßiumtnecmalenbsp;dictum nec yllanox e/îinciuitaie:angelitsaHnbsp;t(m qu'ihxc ata quot;ventura lohanni oflendebatnbsp;nan quot;vtdt ab eo adorari, dicit^ iußoi in ciai^nbsp;tatem intraturosjmjtiot autem foras njàen-' dos:contsßatur ttiam de non addenda aut minbsp;nuendo ad bantpropbetiam.
XXII.
’1' T oftendit mihi fluuium aquæ viuæ, fplendidum tanquam cryftallum^pro-
.JL -^cedenté dèfédeDei amp; Agni. In medio plateæ eius, amp; ex vtraq; parte fluminis lignnnbsp;vitæ,afFerens fruâus duodecim, per menfesnbsp;fîngulos reddens frudumfuum, Scfolialig-ni ad fanitatem Gentium. Et omne màledi-£tû non erit amplius:amp; fèdes Dei amp; Agniinnbsp;ilia erunt,amp;lèruieius fèruiétilli. Etvidebütnbsp;faciem eius:amp;nomen eius in ff ontibus eorû.nbsp;lûi.tfo.d. lIEtnox vitra non erit, amp; non egebuntluminbsp;nelucernaf,neq; lumine folis,quoniam Do-
if-
I Hebrça, Chaldæa, Greca amp; Latinanbsp;nomina Virorum,Mulierum, Populorum, Idolo-rum,Vrbium,Fluuiorum,Montium, cæterorumqiie loconim quæin Biblijs fparfa legun-tur^fuis quæque cbaraderibus reftituta, cum latina interpretationezadditis etiam Biblijo-rumlocisin quibusitafcriptalegunturzquain reinterpretationem quæinBiblijscomplunbsp;ti cxcufis erat, fere fecuti fumuszadieda nominibus, quorum proprij charaderes ignora-bantur, D litera, quædubiam elîêinterpretatiohem fignificet z Græcis vero G litera, quaenbsp;petitam efle à Græcis interpretationem admoncat.
/\ Aron,Mons fiue montanuszaut docenSjfi-*’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/«I ueconcipiens. Filius Amran,exod. 4. d. »
V Par.ó a.
Aaronitx,Idem,pluralis numeri.
Aäfbai,C0fidens in nie,vel frater circundanszaut ex Hebrxo amp; Syro,frater fenedutis. Filius Macha-ti,2 .regum.23 .d. Heb. Ahaf bai. per h in fecunda.
A B
SSK Abba, Pater. Syrumeft.mar. 14. d.rom.S.c.gal. 4.a.
Abädon,Exterminans,velperditio. Abyirus,a-poca.9.c.
zfiue pater obfe-' “ cro nunc. Nomen flnuij Damafci,4.reg.^.d.
Abarim,Tranfitus,p.n.fiuetranfeunteszautfuro res,vel prxgnanteszaut Syriacè,frumenta. Mons eftnbsp;Moabitarum contra lericho ,fupra lordanem,idemnbsp;ille cum montanis Arabiç, in quorü.vertice eft mósnbsp;Nemo in fummitate Phafga, vbi Ifraelitx caftra fi -xerant.XLI.manfione Eremi.num.ai.Ä 33.f. mortenbsp;Moyfis notus,nume.27. c.deut.32. Teftatur Hieronymus in locis Hebr. oftendi Abarira afcendétibusnbsp;de Libyade in Hefebo antiquo vocabulo iuxta mó-tem Phogor nomen priftinu retinencem,àquo circanbsp;eum regio vfque nunc appellatur Phafga.
Abaron,Idem, fingularis numeri z velrobur,aut fortirudo. D. Filius Matathix filij logannis, 1. ma-cha.2.a.
Abda,Seruus,autferuitus: velexHebrço amp; Sy- j ro,nubesifta.Pater Adoniram,3.reg.4.a,2.efd.11.c. ,nbsp;Abdai,Seruns,autferuitusz velnubesabundans jnbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pater Cis Leuitç,2.paral.29.c.
Abdeel, Seruus Dei, velnubes abundantiç Dei.
Pater Cis Leuitç,2.paral.29 .c. , nbsp;nbsp;nbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_
AUUKl, ---------
Pater Selemix,iere.36.h Abdemelech, Seruus régis , vel feruus confilijnbsp;Nomen Æthiopis cuiufdam eunuchi,ierem.38. b.nbsp;Abdenago ,Seruus claritatis , vcl feruus anxius.
Nonien viri qui amp; Azarias dicitur,dan.».b. Abdi, Seruus aut feruitus,vel nubes abundans.
Filius Maloch filij Azabix,». paral.6.d Abdias,Seruus Domini. Difpenfatór domus régis Achab,3.reg.i8.a.Prophetaidem,abd.i.anbsp;Abdiel, Seruus dei,aut nubes abüdantix Dei. Filius Guniè tribu Gad,i.paral.6
Abdon, Seruus, aut nubes iudicij. Filius Michai fiue Micha,!.par.34.c,qui 4.reg.2!.c.Achobor dicinbsp;tur. Nomen item ciuitatis, lofue, ü.c. ». para. 6.g.nbsp;Fuit Sc nomen iudicis in lfrael,iudic.i2.dnbsp;Abed,Seruus vel operarius. Nomé viri,».efd.S.a.
YshS nbsp;Abel pernbsp;nbsp;nbsp;Ludus. Ciuitas,qux (vtHier.in-
3uit)duodecim à Gadaris miliaria ,orientem verfus iftat,t.reg.6.d3.reg.i^.d.4. reg. »$. f. Eftamp;villainnbsp;feptimoPhiladelphixlapide, vbilepthecum Amnionitis manum conferuit.
Sah Abel per in principio, Vanitas, fiue anhelitus: «nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aut Syriacè, vapor. Filius AdaiTi,gen.4.a
(Î/Sy! AbcIa,Liidus. Nomen vrbis,i.reg. 20.e :quxamp; .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ba« Abel ibidem vocatur.
® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Atiel-mäim,Ludusaquarum.Ciuitas,quam,vt
Was? *»13:?
narrat lûftoria Paralipomenon(i.para.j6.b.)rex Afa per Benhadat Syrum expugnauit.j.regum.iy.
Abel-mehula, Luétus infirmitatis , autIndus cborijVel ryrapani : fine ex Hebrxo amp; Syro, Indusnbsp;venix.Nomen loci,Indic.7.f.3. reg.4. b. lÿ C.Hieronbsp;nymus in locis Hebraicisait vicum efle in Aulone.
Abmel-fatim, Ludus lpinarû,Iudus declinatio-num, aut præuaricationum : vel vallis aut planifies cedrornm imputribilium . Non procul à lordanelonbsp;eus in deferto ad meridiem Moaoitarum àfpina-rum copia habens nomen,nnmeri.jj.f. loel.j . lllicnbsp;fuit. XLII. manfio ludæorum.
Aben-bóen, Lapis pollicis, aut pollex, Vel lapis in eis.Nomenlocijlofue.18.c.
Abes.Ounm, fine ccenofus,aut lineus.Nomen civitatis in tribu Iflachar.Iofue.iÿ.b.
Abefan, Pater feuti, aut patris feutum vel arma aut pater frigiditatis. Nomen iudicis in Ifrael de Bethlehem, Iudic.j2 .c.
Abeiniom, Pater pacis,fiue pater confummatio nis, fiue pater retributionis, aut patris pax,fiue patris confummatio, fine patris retributio. Pater Maa-cha,fiue Michai matris Abiam, j.reg. ij.a: quiz.para..a.dicitur Vriel.
Abgatha, Pater torcularis, vel patris torcuIar.Eu nuchus Aflueri régis Perfarum,Efter.j.b.
Abi,Patermeus,Mater Ezechix régis,4.reg.18.a quæ.2.para.29 .a,dicitur Abia.
Abia, Paterdomini, aut voluntas domini.Mater Ezechix.régis,!.par.29.a.qux.4.reg. 18.a.dicitur A-bi.'Filins Samnelis prophetx, i. reg. 8. a.i. par.ö.b.nbsp;Filius item Roboam,i.para.3.b:qui.3.reg.i4.g.dici-tur Abiam.Vxor Efron filij Phares, i.par.i.c.Filiusnbsp;item leroboam.j.reg.iq.a
Abi-albon, pater fuperintelligens,aut pater fuper xdifièans,aut ex Hebrxo amp; Syro,pateriniurix. Nonbsp;men virijZ.reg.zj.d.qui.j.para.n.f.dicitur Abiel.
Abiafaph, fiue Abifaph. pater congregans, fiue pater confummans vel finiens. Filius Core,i.paralip.6 c.9.c.exod.6.d.Filius EIcanx,i.para.6.b.9.c.
Abiam,patermaris.Filius Roboam.j .reg.j4.g, amp; i9.a:qui Abia,i.para.3.b.dicitur,
Abiathar,Pater excellens,aut pater refidui vel re-manentiSjfiue pater explorationis vel contemplatio nis.aut pater funiculi. Filius Achimêlechfacerdotis.nbsp;i.reg.2!.d.mar.!.d.
Abida, Pater feientix, vel feientia patris. Filius Madian filij Abrahx,gene.29.3.
Abidan,Pater iudicij : aut ex Hebrxo amp; Syro,pater meus ifte.Filius Gedeonis,nume.i.a.
Abiel, Pater meus deus . Filius Seror, i. reg.9. a. Pater Ner, 1 reg.14. g. Nomen item cuiufdam alte-rius,t.paral.n.f.qui.2.reg.ij.d.dicitur Abi.albon.
Abiezer,Pateradiutorij.finepatris adiutoriü.vel pater atrij,aut patris atrium.Filius M.tnafre,iof. i/.anbsp;vnus exfortibus Dauid, 2. regum.2j.d.j.paral.7.d,nbsp;Abiga-baon,Pater collis,fiue patercalicis,vel feynbsp;phi autpater dorfi peccati.Pater Gabanon, cuius v-xor Maacba.i.paral.S.c.
AbigdiljPaterexuItationis, vel patris exultatio. Nomen vxoris Nabal,», reg. 29. a.30.a. Vxor Dauidnbsp;mortuo Nabal, ». parali.3. a. Eft amp; filia Naas,forornbsp;aanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sar-
hVhhU
hban
TWa-ii«
Ya« îïa«
’’a« h^a«nbsp;nanbsp;^o^annbsp;a^a«
in^a« îVa«
‘’43?^a« ih3?aÄ-^a«nbsp;V^A’^a«
Interpretatio
Saruix, mater Toab,i. reg.17. g.i. paralip.2 .b
Abihäil,perh’” penultiraa, Pater fortitudini$,aut pater exercitus, fiue pater diuitiarü, aut pater ante-muralis, vel pater doloris.Pater 5uriel principis Monbsp;bolitarunijnume.j.e.vbi corrupte legitur Abihaielnbsp;Vxoritem Roboam filij Salomonis,2.para.ii dnbsp;Abihäil per in penultima, Pater luminis, velnbsp;7 il laudiSjVxorAbifurfilijSemeifilij Onarn,t.paralip.
r.b
Abilina, Lugens vel plorans, fiue pater manfio-nis velmurmurationis. D. Nomen regionis.cuiprx erat Lyfias à Romanis conftitutus, Lucx,j.a
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Abimael, Pater à deo vel de deo . Filius leftan,
genefio.d
wLy» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Abimélech, Pater meus rex, aut pater régis vel
I'®quot; confilij.Geneialenomeneft Palxfthinorumregum, perinde atq^ Cxfar Romanorum imperatorü. Rexnbsp;igitur fuit Gerarx, Genef.10. a. Filius item Gedeo-nis,Iudic S.g. Filius etiam lerobêlèth, z.regum.ti.cnbsp;Abinadab,Pater fpontaneus, aut pater vouentisnbsp;’ vel voti:fiue pater principis.Filius Ifaipatris Dauid,nbsp;I.regum, 16.b.Filius Saul, i.paralip. 8.d.Videetiamnbsp;i.regum,7.a,i. regum. 6.a.1.paralip, t.b,9.g.io.a.ij.cnbsp;Abinoem, Paterpulchritudinis veliucunditatis,nbsp;aut pater motionis eorum. Pater Barac ducis exercinbsp;tus populi Iudxorum,iudicum,4.anbsp;Abiram,Pater celfitudinis veleledionis,autpa-ter fraudiSjVelproieftionis.Primogenitus Hielrex-dificatoris Iericho,3.regum.i6.g
Abiron, Idem. Heb. Abiram.Filius Eliab,nume-
* ri.iö.a.deuteronom.il.a
Abifag, Patris ignorantia,velpatriserror ; fiue pater apprehendens vel attingens ;aut pater multi-plicans. Virgo adolefcentula qux calefaciebac regemnbsp;Dauid lenioconfeftum,j.regum.i.a
» Batris munus, velpater muneris. Filius Saruix Ibroris Abigail,frater loab,i. regum.26.a,x,nbsp;regum. 10.c, i paralipomenon.ä.b,ii.e
Abifue, Pater lalutis velexclamationis: aut pater refpiciens, fine pater magnificus vel potens ; Filiusnbsp;Phinees filij Eleazar filij Aaron. t. para. 6.a. Filiusnbsp;item Bela filij Beniamin filij lacob,i.para.8.anbsp;Abifu r, Pater muri,aut pater bouis,fiue pater eannbsp;‘iVOU’SW tantis,vel pater afpiçientis, autpaterreaitudinis.Finbsp;IiusSemeifilij Onarn filij lerameel, gt;. paralipo. 2.dnbsp;Abital,Paterroris : velexHebrxo «S: Syro,paternbsp;vmbrx.Mater Sauatixfilij Dauid,2.reg.j.a,i.par.j.anbsp;»SVO'SK Abitob,Pater bonitatis.FiliusMehuum,t.pa.8.bnbsp;Abiu , Pateriple, vel pater eft . Filius Aaron filijnbsp;’’ * ” Amram filij Caath filij Leui, exodi.6, d,i.para. 6.anbsp;'»’îh’i’M.enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;velconfefsionis . Filius Bela
filij Beniamin filij lacobji.paralipome.S.a Abner, Patris lucerna, vel patris nouale. No-A men principis militix Saul,filius Ner patrucli» Saul,nbsp;I.regum.14.gnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Abobi, Paterincantationis vel ablconfionis . D.
Nomen viri,i.machabxo.16.c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
a^pet nbsp;nbsp;Abra,AncilIa vel Simula. G.iudith.8.d
Abram,Paterexcelfus. Filius Chare Chaldxus. gene.ii.d
».k. Abraham, Pater multitudinis. Filius Th.arc, fic ( IjK nominatusà Deo,cùm prius Abram diceretur, Ge-nefis.i7.a
Abran, Tranfitus aut ira, fiue imprxgnatio , vel nubes canticiiaut Syriacè, frumentum. Nomen ciuinbsp;tatis,Iofuc,i9.bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Ablalom,Pater pacis,fiue pater cófummationis, G/k/Jts fiuepaterretributioni$:aut patris pax, fiuepatriscónbsp;fummatio, aut patris retributio . Filius Dauid denbsp;Maacha,i.regum. j.a.i.paralipomenon,j.a
Ablblomi, Pater pacis, fiue pater confiimmatio- ; nis velretributionis.D.Nomen viriji.Machab.ji.g ,nbsp;AC
•jj«. Acan Tribulatio,vel ftridor, aut antemurale.Fi- -, lius Efer filij SeirHorrxi.Genc.jö.cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;
*]pp Achar,Sterilis,fiue eneruas,auc euenens,vel trun
'•
eus, Filius Ram priniogenitileramcel ,i. parali.z.d AccaiiijPoflefsio, fiue emptio, aut nidus.Nemennbsp;ciuitatis,Iofue,i$.g.
Accaron, Scenlitas, fiue cnaruatio, aut cuulfio, veltruncus. Nomen vrbis, ierem.aç. e, iofue. jç .f,»nbsp;regura.iz.gnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Accaronitç, Steriles, fiue eneruati,aut euulfi,vel trunci.Populiji.regum.ç.d
Acces,Peruerfus aut prauus. Pater Hira, i.regum. 2j.d,i.paraliponienon.jj.f
Accho, Comprefliis, vel confraftus. Nomen vrbis. ludicum.t.fi
Accos, Spina, vel æftas, aut txdium, feu vigilia, vel finis.Nonien viri,i. paralipomenon, 24. b,i. Ef-dræ.a.c
Accub, Veftigium vel fupplantatio :aut prauitas, vel calcanéum, fiue retributio . Filius Elioenai filijnbsp;Naariæ,!.Paraîtmenon.5. d.j.c.a.Efdrae.S.b
Acliab,Frater patris, velfratris pater, fiue arula pa tris,Filius Amri régis llrael,j.regum.|6.f
Achad, Amphora, vel hydria, aut fcintilla.Ciui-tas in qua regnauit Nemrod, genefis. 10. b, que nunc dicitur Nifibis.
Achaia,interpretatur dolor vel triftitia.G. Grx-ciæ regio amp; penèinfula . ipfa enimÆgeo amp;. Ion io cingitur equore, ab Ifthmo incipit, de qua lege Pli-nium lib.4.cap .$. naturalishiftorix: Straboneminnbsp;oftauo. Ptolomxum libro, 3. cap.jç. Romanorum,nbsp;i5.f,i,Corinthiorum,i6.c
Acgaicusjdolés fiue triftis. G. Nomen viri,i rinthiorum,i6.c
Aclian, ConterenSjfiue conturbans. Filius Char-mi filij Zabdi filij Zarx.lofue./.a.2. d:qui,i. Paralipomenon.2.a,dicitur Achar,
Achar, Conturbans . Filius Charmi filij Zabdi filij ZarÇjfilij Iudx,t. paralipomenon.i.azqui lofue,7. a. dicitur Acham.
Achaz, Apprehendens, fiue pofsidcns,aut videns. Filius loathan régis Iuda.4. regum, 16 .a.s. paral.j.c.nbsp;Qui alias Eliefer Lucx,j.dicitur.
Achazib, Mendax ,mendacium , aut eeflans, fiue fluens vtique. Nomen vrbis tribuS Afer, iudic, t.f:nbsp;qux Achzibiofue.ij.b. dicitur.
Achia, fiue Achias, frater dommi. Filius Achitob fratris Ichabod, 1.regum. 14. a. Filius item leranicelnbsp;filij Efron, i.paralipemenon,2.d
Achim, Rcrurgens,vel con firman «,aut vnidicans, vel frater eorum. D
Achimias, Frater confilij, vel frater confiliarius, aut frater ex ligno. Pater Achinoa vxoris régis Saul,nbsp;I .regum.j4. g. Filius item Sadoc facerdotis, i.reg.iy.nbsp;f.i.paralipomenon. 6.a
Achimam, Frater prxparatus,vel frater dexterx, aut frater quid.?Filius Enac,numeri,i3.c
AchiméJech, Frat£rmeusrex,aut frater regis vel confilij. Nomen viri facerdotis, 1. regum. ii.a. Itemnbsp;filiut Abiathar.t.regum,8.d; qui.»,paralipomenon,nbsp;iS.djAbimélech dicitur.
Achimorh, Frater mortis, vel frater mortuus,vel fraterdierum.Filius Elcana,j. paral.6.b
Achinoam , Fratris pulchritudo vel iucunditas, aut frater motionis. Nomen vxoris régis Saul,i.reg.nbsp;j4.g.Vxoritem Dauid IexraeIitis,«.re.2y.g.i.Par.j.a
Achior, Fratris lumen,aut frater ignis.D.duxfi-liorum Ammon,iudith.$.a
Achiram, Fratris celfitudo vel elatio, aut fratris dolus vel proieftio.Filius Beniamin,nume. aß.e
Achiramitx,Idem.p.n.nume.x6.c
Achis, Vtique eft, vel fic eft. Rex Geth,i. reg.ii . c. Filius Maoch,i.reg.27.a
Achilamec, Frater fuftentationis vel firmitatis; aut frater coniungens. Pater Ooliab,de tnbu Dan,nbsp;exod.ji.a
Acnitob, Frater bonitatis. Pater Achias,i.regü.14. a.Pater Achimélech facerdotis, j.reg.22.b. Pater itemnbsp;Sadoc, x.rcg.S.d,!.para.6.8.9.b
Athitophel , Frater ruinx . vel frater defedlus, aut
ri^ ïW
ippr
•jsr Tip}!
SIP?
5KÎ1»
VH
1,1. Cor¦
rflW’h» cyan*
üth»
IP^ÄK
quot;iTeirtiW
aWK
Nomina Heb.ChaIdlt;Græca amp; Lat.
aut frater infîpiditatis,id eft rci infulfç. Confiliariu» Addar,fiue Addara, Pallium, fiue potentia, aut regis Dauid,2.regum.iy.b. Pater Elianija.re.sj. d.1. magnitude.Nomen ciuitatis,iof.iç. a. Nomen itemnbsp;para.27 .dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;menfisjfiue lunationis duodecimo,quandoque inte
Achobor,Mus,velconterensfiuecomprimenspu erè, amp; aliquando pro parte noftro refpondentis Fe-teum.Filius Michai,4.reg.22.C. Pater item Bâlanan bruario,i.elHr.6.c. PoftremofiliusBalxfilij Benia-feptimi regis in Edonijgen-jó .d
ÄW Achor,Turbatio.VaIIisin tribu luda.Iofue.iç. ad (eptétrionem lericho haud procul à Galgal.àtumul-tu amp;turbatione Ifraelitici populiappellationem hanbsp;bens,amp; né ab Achan facrilego,qui illic lapidatus eftnbsp;propter anathematis furtum, lof y.d
Achfa, côpofita vel adornata , aut lafciuiens:fiue xonfradio vel diruptio velaminis.Filia Caleb,i.pa-ral.2.f.quxiof. i9.d,amp; iud.i.c.Axafcribitur.
Achfaph, Veneficus,fiue conterés vtique, aut labium vtique . Nomen vrbis in tribu Alcr,lof, ii.a. Hxc Hieronymo Chafalus dicitur in oiSauo lapidenbsp;Diocefariç ad radicem montis Thabor in campeftri-bus fita.
Achzib,fiue Achziba,Mendax, fiueceflans, aut
' Aliens vtique.Nomen ciuitatis in tribu lùdae iof. ty,
f.i9 .b,in primo capite Micheæ, d . legitur, Domos mendacij in deceptionem regibus Ifrael. Vbi legen-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;
dum,Dornos Achzibin deceptionem fiue in menda teftimonij,autprædamanus.D. cium regibus Ifrael.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1, Tfl11,1, .T
Acron, Sterilitas, fiue eneruatio,aut euulfio,vel fitus dei,aut prxdavelxternitas dei.Nomen princi-truncus. Nomenloci,iofuæ.ij.a.i9.c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pis.i.para.4. f.Filius Iezra.i.para.9.b,27.c
AD nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adin.Deliciofus, fiue voluptuofus, aut ornatus:
Ada,coétus,velcongregatio;fiueornata, veltefti vel Syriacè, temporalis. Nomenviri,i.efdre,2.a. 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ficans,aut tranfiens , vel prxda:aut Syriacè, ablata. 8.a
Altéra vxorLamech,gene.4.d.Vxoretiâ Efau, filia nbsp;nbsp;Adina,Idem.Filius Siza,i.para.ii.g
EIô,ge.j6.a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adithâim,Ccetus fiue congregationcs, aut tefii-
Adad per is,interitus,autnubes, vel vapor, feu monia.Nomen vrbis,iof ly.e
fons.Nomen viri,j.reg.n.c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adli,Teftismihi,fiueornatusmihi,aut tranfitus,
min,i.par.S.a
AddijTcftis, vel teftimonium, fiuc ornatus, vel tranfitus,autprxda. Pater Melchi patris Neri, luce,nbsp;î-f
Addo,Teftis,fiue ornatus,aut tranfitus, vel præ-da.FiIius Ioach,).para.6.b.Pater item Barachix,patris Zachari«,zach.i.a.Nomen prophetx,2,par,9.g. Vide nehe.ii.a
Addon,Dominus, aut bafis : vel Syriacè, auris. Nomen loci,i.efdre.y.f.qui Adon.i.efdr. a.c. fcribitur.
Addus,Nouitas,veI menfîs,aut trituratio.D. Nomé loci,i.mach.IJ.b
Adeodatus, Quod latinum eft,in hebrxo dicitur Eîhanam amp; interpretatur à deo, datus, fine gratianbsp;dei,aut mifericordia vel donum dei,Filius Saltus,2.nbsp;regum.2i.d,i.para.2o..c
Adiada, Teftimonium manus, fiue teftimonium
Adiel, Teftimonium dei, fiue ornatus, vel tran-pis.i.para.a- f.Filius lezra.i.para.ç.bji/.c
AdadperJ^Sonitus aut clamor.fiue celeufm a:feu vel prarda, velæternitas mihi.Nomen viri, i.parali. mammilla vel dileétio.Filius Badad,rex Edo quar- 27.0.
Admätha,Nubes vel vapor mortis,fine interitus raorns,velterreftris,aut ruhens. Principis nomen,nbsp;efther,».c
Adommira,Terreni,veI rufi,aut fanguinei. Nomen loci,iof.i^.bjiS.c
Adon, Dominus,aut bafis:vel Syriacè,auris Normen loci,i.efd.2. c;qui Addon,z.efdr.y. f. fcribitur.
Adonai,Beatus Hieronymus,Exod.6. pro nomi ne dei tetragram maton,id eft quatuor literar.um, A-tatus eft dominus . Notandum autem eft quodnbsp;quatuor iftæ literæ buius nominis, fciücet nônbsp;funt compaftæad hoc vtex eis diclio aliqua formernbsp;tur,dcidcirconomeneftinerFabile. Licet Hebræisnbsp;inefFabilereueradicipurem, quôd tune reuelatumnbsp;eis non foerit trinitatis lacrament um, etfi literis fuenbsp;rit adumbratum.Hincexod.5.dicic deus. Et nomennbsp;meum non indicaui eis, Quod fi in fyllabasnbsp;cogeretur,pronuntiaretûrq;, elfe velefientiam, autnbsp;quöd*'3’5tlt;afio''*äi,domini mei numero multitudinbsp;nis fignihçat,quando fcribitur eifdé literis amp;punéfcisnbsp;quibus pronuntiatur’'3“'|K-Prætereain tranftationenbsp;Ghaldaica pro hoc nomine dei quod eft nomé illudnbsp;tetragrâmaton,femper ponitur triplex iodw quodnbsp;non vacat myfterio.
Adonia,fiue Adonias,Dominator dominus : aut bafis domini: vel ex Syro amp; Hebræo., auriâ do mi ninbsp;Filius Dauid ex Aggith,2.regum,j. a,i. paralipo.j.a
Adoni-bézec,Domini fulgur, fine dorninùs ful-’ nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’'¦¦,us.Nomenviri,iu.j.a
Adonicam, Dominusfurrexit. Nofoenviri,), efiir.2.a
tus,genef j6.d
Adada,Teftimoniû cœtus vel congregationiSjaut teftimonio ornàta: vel teftis trâfitus, fiue prçde eius,nbsp;genere fœminino: aut prxda fux prçdç,vel eternitasnbsp;fuiteftimonij.Nomen ciuitatiSjiof iç.d
Adadremmon, Celeufmamaligranati, fiuealti-
' nbsp;nbsp;nbsp;tudinis. Vrbs iuxta lezrahelem, quç hodie vocatur
Maximiano polis,zach.12. d.
Adaia fiue Adaias,Teftis domini,fiueornatus vel neucien quttiuur prxdadomini, aut tranfitus vel æternitas domini. donai trâftulitùn alijs autem locis femperinterpre-Fitius Ethan filij Zamma.i.para.6.c.8.b,i.eldr.io.d.nbsp;Filius item Ieroham.i.para.9. d. Pater Idida matrisnbsp;Iofiç,4.reg.22.a
Adalia, Hauriésfiuepaupertas:autnubes vel in
teritus laboris.FiIius Aman filij Amadatha, efther.
9.b.
Adam,Homo,fiueterrenus, aut rufus vel fangui neus.Nomen primi hominis creati à deo, gene.2.d,nbsp;luce. 3. g. Nomen etiam comunequo vocauitdeusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
hominem amp; muliérem, ge.$.a.Eft lt;Sc nomen vrbis, generationem fignificaret. Nec ignorandum etiam iof j.d.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; . . -
^‘^^’’’^jTerra.aut rufa,aut fanguinea. Vrbs Pen-
quot; tapoleos,gene.io.c
Adami, Homo velhumanus, fiueterrenus,aut rufus,vel fanguineus :aut nube? vel vapor,fiue intenbsp;ritus aquarum.Nomen ciuitatis, qux äc Neceb dici-tur,iofi9.c
Adar,Pulchritudo,fiuehabitaculum,autgênera-tio.Oftauus rexin Edom,ge.36.d: qui,i. par.i.d.dicitur Adad.
k.lt;(vi «s'iS Adar-ézer,Decorautpulchritudoauxilij,fiueha -----7— . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-------5,-
ilî^'1 »n ßitaculum aut generatio auxilij: autatrium pulchtî guris^autdomitiusincopedib tudinisfiuehabitaculi velgenerationis. Filius Ro- *.nbsp;hob, rex Soba,2.reg.8.a,i.para.i8.a
Adarfa,teftificans folem velfurdum,autteftimo- Adoniram,DominusexceIfus,fiuedominuscel-niumarantis .D.Nomen loci,1.mach.7.f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fitudinis,velelationis.FiIius Abda qui erat fuper tri
Adazer,Teftisv«Iteftjmonium auxilij.D. Nomé buta Salomonis,3.reg.4.a
vrbis,i.mach.7.g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adonis,in Hebræo eft Thamuz,ideftcôfumptus
Adbeel,Vapor vel nubesapuddeû velcum deo: fiueihcendium,Syrumeft.Nomenidôli,ezech.S.f. fiue contriftar faciens Deus.Filius Ifmaclis, genef.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Àdôni-fedec,Domini iuftitia,fiue Dominus iufti
sy.bji.parà.i.b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tix.RexIerufalem,iof lo.a
' aa » Ador,
dp’’!quot;,«
rj? rr‘T-'''2nbsp;’'*,y’anbsp;üt^.y^a
îiiterpretatîo
Ador, Generatio, vel habitatio, aut teftimofiium lucis vel ignis.D.Nomen loci,I.mach.13.c. ,
Adorain, Decor eorum,aut laus vcl cofefsio. fub-limiSjflue clamor exceifus.FiliusIedä, gen. lo. d,i. p.tr.iS.c.a.parjo.d ,
Adramelech, Pallium régis,flue magnitudo vel po tentia régis vel confilij. Films Sennacherib regis , 4.nbsp;reg.i9.g,ifa.37.g.Deus item Sepharuaim, 4. regum,
Adria, Nomen maris contra Rauennam,quod per oftia Padi fluuij intratur, fumpto vocabulo ab Adrianbsp;proxima ciuitate, qux idem mari nomen Adriaticinbsp;dedit Straboniin.$.Hocpelagus Pauluscmenfus eft,nbsp;aft.17.e
Adrumetina. In Grxco, Adramytena : ft interpretatur fodalitasmunda vel terfa. Adrumetum flue Adrumetium cmitas eft Myfix. Eft ft Adramitis infula Lyci»,ft Adrumes Adrumetisciuitas Aphri-C». Hieronymus autem,aut fiquis alius fuitautlior,nbsp;in Catalo.locorum Afto. Apoftolicorum indicat A-drumetum elle ciiiitatem in Bazatio regione Aphri-cx.Phnius Adrumetum vocatneutri generis .aft.
xy.a
AduIIam jTeftimonium flue ornamentum illis, 1 aut teftimonium flueornamentum fuxmiferix: velnbsp;tranfitus autprcdafux miferic-Nomen ciuitatis,iof.nbsp;ja.d.zç.c
Aduram,Pallium eorum,flue potétia vel magni-ludo eorum faut vapor excelfus, flue nubesexcelfa; ai,c dolor flue interitus fublimitatis.Nomen viri quinbsp;erat fupertributaregis Dauid,2.reg. 2o,g,3.regum,nbsp;11.e
‘Hebrxo Adoraim,Fortitiido vel po-quot; nbsp;nbsp;' tentia maris,autvapor flueinterituseleuatus,velnu
bes eleuata. Nomen ciuitatis xdificatx à Roboanija. para.11.b
A E
Asn, Oculus flue fons.Nomen ciuitatis,Iofue ry.
e. i.paralip. 4.f.
Æ,gyptia,Anguftian.s,fiuctribuIans,gene.t4.a Ægyptij,Anguftiantes, flue tribulantcs.Nume»
14.b
ÆgyptiuSjidem.f.n. Exod.i.b
Æ,gyptus,Anguftiç,fiuctribulationes. Ægyptus, ad Occidentem ludxæfita,Aphricx regio eft.pliniusnbsp;tarnen lib.^.cap.ÿ.naturalis hiftorix,amp; Pomponiusnbsp;Mêla in primo, Alix attribuunt proxime Aphricam:nbsp;hçc ab Oriente iungitur Aflyrix ft mari rubro : abnbsp;Occidents habet Lybiam,atque Cyrenen:àmeridienbsp;limitera qui Sienem ab Æthiopia dirimit,atque O-ceanum.'à Septentrione mare magnum , Sinûmquenbsp;Arabicum amp; terrâad Syriam vfque,irrigatur Nilo.nbsp;authores funt lofephushbr.çcap.ii.de bel.Iudaico.nbsp;Egefippus lib.4,Inferiorem eins partem Nilus dex-tra leuâqjdiuifuSjamplexu fuo déterminât.Ideoquenbsp;infulam quidam dixerunt Ægyptum,ita fe findentenbsp;NilOjVt triquetram terrx figuram efficiat.Ideo multi Grçc.x liter» A vocabulo deltam appellauere Ægynbsp;f'tum.ita Plinius libro.ç.cap. 9.amp; Strabo lib.17.Ptonbsp;emxus lib,4.ca.6. Ammia. Marcel.lib. X2. Oppida innbsp;flgaia.Saijs,Memphis,Sienc,Buhaftis , Elephantis,nbsp;7heb», Alexandria Pelufium : teftis Mêla in i. Canopus,Bolbis,Sebennis,Pathmis,Mendes,Tanis.Vide autex Hebrxo amp; Syro,fraterfeneftutis . Filius Ma-R.iph.l-olater.lib.i2.Geographix.Noneftautem ne . chati,î.reg.23.d
Ahafthari, Curlbr,vel veredarius , flue fêftinatio turturis,aut fëftinatio exploratoris:flue frater qui exnbsp;plorat; vel ex Syro amp; Hebr»o,princeps turturis, velnbsp;princepsexpIorationis.FiIius Afhur cxMaara,». paralip. 4. a
AhauajEflentia,fine generatio.Fluuii nomen . u cfd.S.f
Ahaz, Apprehendcns,fiue pofsidens, aut videns. Filius Micha filij Meribbaal,i.para.8.d
Ahazi, Videns,fiue apprehendeni.Nomen viri,ne he.11.b
Aher, Alter flue pófterior,aut nouiûimus.Nomé ?iri,z.para.7.c
Ahi
Æ.neas,Laudatus.G.Nomen virijaft.y.f
Ainon,vide Enon.
Æthiopia,In Hebrxo dicitur Cus : amp; interpréta-turtiigia velnigredo.aiâuTT/aautem Grçcèardorem hue intendium fignihcat. Æthiopum regio ab Indonbsp;flumine confurgens,iuxta Ægyptum, inter Nilumnbsp;amp; Oceanum,Ô£ in mendie fub ipfa folis vicinitate ianbsp;cet.Gesipia vniuerfaprimum Ethèria appellataeft:nbsp;deinde Atlantiamiox à Vukani filio Ætniopix, Æ-thiopia;author elt Plin.hiftonx mundilib.ó.ca. 30.nbsp;Multade hac congefsit Raphael V0later.li.t2. Geographic,quern confule:Similiter Ptolematum lib.4,nbsp;cap.7. Plinium in $.cap.S. vbi quoque de duabus Æ-thiopijs clarifsimè legis . Ezech.29 . amp;30. Amos 9.nbsp;Nahum 3. Sophoniæ i. Ifaix 11.c
ÆthiopSjHebraicè Cufi,id eft niger.aifZoq-jardens flue incenfus.aift.8.e.t.para.i4.c
Æthiopes,Idem.p.n.x.para,ii.a yEthiopes,PfaI.7i.b.73.b.In Hebrxo eft Sijm, lt;fcnbsp;interpretatur flccitates,aut naues flue trieres,flue daenbsp;raones.
Æthiopiflà, In Hebrço dicitur Cuflth,amp; interpre tatur nigra. «iJnir/arHj verb, ardentem vel inccnfamnbsp;fignificat.Nume.tz.a
A G
Agabus, Locufta vel feftiuitas patris. D. Nomen prophet», Ad.n.d.xi.b
Agag.Tedum,vel folarium.quod Icilicet eft in fu-periori parte domus.Norncn régis Amalec.z.reg. iç. b.efth.3.a
Agagites,Idem.de ftirpe Agag.efth 3.a
Agar, Aduena,fiue peregrina,aut ruminans vel timens. Ancilla Abraham,gene. 16.a
Agarai, Aduena flue peregrinus, autTUminans,veI timens. Nomen viri,i.para.n.g
Agareni,Idem,Nomen popuii,i.par.$.b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
Agarenus,Idem,i.par.i7.d
Age, Vallis flueprofunditaS. Pater Semma,z.reg. î3.b
AggxuSjFeftiuuSjfiue folenniSjVel gyran$,Nom5 prophet»,aggii.a.Heb.Haegxus.
Aggijldem. Filius Gad Wij Iacob,gen.46.b.Heb. Haggh
Aggit»,Feftiuitates,veIfoIennitates,veIgyrantes nume.aó b.famili» nomen,ab Aggi filio Gad.
Aggith, Feftiua, vel folennis , vel gyrans . Mater Adonixfilij Dauid,2.reg.3.a,t.para.3. a. Heb . Hag-gith.
Agrippa, Latinum eft,didum ab eo quod »gros, id eft difficiles partus faciat:vel dicitur ille qui in naf-cendo priusemittit pedes.Filius Herodis Agrippx.ilnbsp;lius,inter Herodes tertij,qui occidit latobum, amp; innbsp;carcerem coniecit Petrum.ad.tz.c
A H
Ahalab, Frater cordis, flue lafteus, vel landans, autadeps.Nomen vrbis,iud.j.f
Ahara,Frater redolens,aut pratum odoris.Filius Beniamin,I.paf.S.a:qui gene.46.c,Geradicitur.
Aharehel, Alter exercitus,fine nouifsimus exerci tus-.aut alter dolor,flue nouifsimus dolor : autouisnbsp;fratris.Filius Arum,t.par.4.b
Ahafbai, Confidcns in me, vel frater circundans:
?’1quot;?
n”^*’
sVnfc«
Wquot;quot;
gli^endu.TT) Ægyptutnprophecis appellatam Mifra-!gt; ! à Mefraini iiiio Cham, eiufdéappellationis.Iofe-phiis li.t.ca.i’.antiquit.ludaicarum Mefrim «ScMef-raim nominatim refert, Hatcquondam Aeria diäa eftyVeliit Eiifebins in Chronicis annotauit . Addsnbsp;qiind pia!.78.Ä lo^.dicitur Ægyptus Cham, quodnbsp;' ;as niiusMel'raim occupauerit Ægyptum.
/Slam adolefcens vel virgo m.g.fiue occultus,aut y feculum.Fihus Sem,geneh$.io.c. filiusitem Sefac,i.
'• psr.iIia.'S'c i.tfdre.i.a.Eft amp; nomen regionis,Media alias,hue B.iclii.iii.'i dida.Ifa.n .c. A quo Ælamitç,nbsp;princq^es Perfidis.
. yEianiitx,ldem.p.n.gene.»4. a,aft.i.b.
in»* ’’in»*nbsp;m»*
Ahi Frater meus,vel fratres mei. Filius 5omer,fi-lij Heber filij Barix,j.par.7.g
Ahia fiue Ahias,Fraterdomini.Filius Sila, prin-ceps exercitus Salomonis,j.reg.4.a,i.par.ii.g. Pater Baalà,4.reg.9.b.Fuitamp;prophetaquidam Silonites,nbsp;j.reg.n.c
Ahiam,Frater matris,aut frater gentis.Filius Sa-rar.2.reg. xj.drqui r.par.u.g,dicitur filius Sachar. . Ahicam,Frater refurgens,vel frater vindicans.Filius Saphan,4. reg.aa.c
Aliiézer,Frater adiutorij, vel fratris adiutorium, aut fratris atriû.Filius Ammifaddai, princeps tribusnbsp;fux Dan,nume.i.a.2.d.7.e.io.c.amp; r.para.ii.a
AhiludjFratM-.natus, vel frater genitus. Pater lo-d . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IaphatilliusquieratàcommétarijsDauid.2. regum
Ahiman, Frater prxparatus, fine frater dexterx, quot;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aut frater meus quid'Nomen viri.i.Par.9.c.18.d.Fi
lms Enac,Iofue iç.Cjiudicum i.b
Ahi-mélech,Frater.meus rex, vel ftater regis fiue confilij.Nomen viri de filijs Ithamar,i.para.24.a
¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rriN. Ahin,Fratérvini,velfatres.FiIius Semidxfilij Ga
Iaad,i.para.7.d.Heb.Ahian, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;
Ahinadabjfraterfpontaneus, aut fratervouentis vel voti.-fiue frater principis. Filius Addo, 3. regum
Ahio,Fratereius, velfratres eius.Filius Abiga-
* 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;baon,i.para.8.c.Films item lehiel, i. para.9.f. Filius
Abinadab,2.reg.6.a.i.paraI.S.b
Ahion,Jntuitus,aut fons,vel oculus. Nomen vr-bis,j reg.i9.d.4.reg.iî.f.î.para.,6.b
JPVmIè*’ nbsp;nbsp;Ahira,frater iniquitatis,fiue fraterlbcij,aut frater
paftoris,vcl fratrem confringens.Filius Enan, princeps tribus fux Nephrhali,numeri.i.b
Ahiud,Frater laudis vel confefsionis.Filius Salo-n • nts mi,pnnceps tribus Afer,nume.34.d
Ahihud, Frater vnitatis,fiue frater acuminis , aut '*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fraterxnigmatisvelgaudij.Nomen viri, i.paralipo.
8.a
Ahifiir,Fraterprincipis,fiue fraterdireftionis vel cantici,aur frater infidians.Prxpofitus domus Salo-monis,3.Reg.4.a
Ahifahar,Frater aurorx.Gue frater matutinus,aut 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* *” frater niger vel nigredtnis. Films Balam filij ladihel
filij Beniamin,i.para.7.c
TihK. Ahobban,Frater filij, vel fratris filius fiue frater intelligentix,aiit frater xdificans, vel abfcOnditus.Finbsp;lius Abifur filij Semcifilij Onam,'.para.2.d
AhodjLaudans fiue confitens.Filius Simeonis fi-lij lacob,ge.46.Heb.Ohad,qui.j.par.4.d dicitur la-rib,
kkku Ahod,Idem. Filius Balan filij ladihel filij Benia-min,i.paral.7.c
Ahod,Vnitas,fiuegaudium,autxnigma,velacu-men.Nomen viri,i.para.S.a
Ahoe,TribuIus vel fpina,fiue fraternitas ,autha-' mus.Filius Bela filij Beniamin filij Iacob,i.para.8.a •‘¦p'iSkç Ahohites,fraterviuus,auttribulus velfpinamea,
* ' 2.reg,3j.b,i.para.27.a
AhumaijPratum aquilarum,vel frater aquarum. Filius lahathfilij Subal,i.para.4.a
¦ nbsp;nbsp;‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A I
Aia,per fcç, Vultur,vel heu,fiue vbi cft ? aut infula ’* ” eius.Filius Sebeô filij Seir Horrxi,gen.36.c.».par.t.cnbsp;Item pater Refpha concubinx Saulis,z.regum .3 . b,nbsp;11.b
Aia per 3?jAceruus.Ciuitas tribus Ephraim.i.pa ralip.y.f.
Aialon,llex vel quercus, aut fortitudo, fiue cer-uus.Nomen ciuitatis conftrudx à Roboam,2.para. n.b,i.parali.S.b,2.para.28.c. Vallis nomen,Iofue.io.nbsp;c,iudicum i.g.Ciuitas de tribu Dan data Leuitis,io-fue xi.b.Ciuitas refugij.i.par.6.f. Filius Sellü filij Sanbsp;doc,i.para.6.a.Filius Amalài,filii Bori,».paral. 6. d.nbsp;Fuit amp; .altéra ciuitas in tribu Zabûlon, vt iudicumnbsp;ji.d.Iegimus iuxta Hebrxum,Mortuùsque eftac lè-pultusin Aialon in terra Zabulon.
e«’gt;hK , tSp’'hKnbsp;‘lT:?-’’h«
Nomina Heb.Chal.Græca amp; Lat.
Aiath,Hora,fiue coaceruatio.Eftea vrbs quis He-bræis vccatur Hai,Meminit Ifaias cap.jo.g. per qua Sennacherib tranfijt oppugnaturusIerufalé.Nehein.nbsp;7.ßc eiufdem mentio.
Alla, Vrbs quç Elatb dicitur.Vide Elath. Ailam. Occultus, aut iuuenis, vel lèculum .Filiusnbsp;SefaCji.para.S.c
Ailath fine Ailoth, Tlices, vet quercus, aut ceruse. Vel fortitudineS.'Nomen ciuitatis ab Ozia asdificàtç,nbsp;3.reg.9.d,2.parali.8.d.26.a
Ain.OcuIus liucfons.Ciuiraseft in termine lu-d:e ad Orieritem,numeri,j4.quäTn tribus luda ,at-que Simeonisforteaccepit,iof.i5.amp; 19 a,i.paralip.$. qu.vdeinceps Leuitis eft tradita.lof.ai.b.luxta bancnbsp;Saul produxitexercitum Contra Philißhijm, 3.re.29nbsp;Hieronymo Bedhennim difta.
a l
Alamathfiue AlämvthjOccültatiOjfiueiuucntus aut feculaivel fuper mortem.Filius Becor fiüj Benianbsp;min filij Iacob,i.para.7.b.Filius item Iare,i.para.8.d.nbsp;9.f. Vide Almath.
AlcimuSjFortis.G.Nomen facerdotis impij,i.ma «?ai^os chab.7.a
Alexander, Adiütor virorum velauxiliatorviii- dXéla.viî'pos lis, vel fortifsimus. G . Nomen regis Macedonum,!.nbsp;mach.i.a,Item abus de quo marc.19.c.Fuit amp; vir quinbsp;dam qui receftit à fide,quem Paulus fàtanse tradidir,nbsp;j.timoth.i.d.
Alexandria,Hebraicèdicitur No,lt;Sc interpretatur crudum fine irritatio,aut prohibitio. At Alexandrianbsp;Grxcè Latinèdicituradiurorium virorum,fiue au-xilium virile vel fortifsimum.iere. 46.f. InterAigV-)tum, Africam, amp; mare quali clauftrû polt;ita,ab À-exandro magno condita in parte Africç,tefte Plinionbsp;ibr.$.cap.io.
Alexandrini, Adiutores virorumfiueauxiliato-res viriles,vel.fortifsimi.G.ad,6.c
Alexandrinus,Idem.G.aâ:.ii.f.27.a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dX^ttvcJ'pté;
Allan,Folia velexcelfus.Filius Sobaljj.paral.t .c;
.q.ui gene.j6.c,Aluan dicitur.
Alicarnairum,Caput maritimxbabitationis.G. Alicarnafltis-,ldem.G.Nomen loci,i,mach,i9.dnbsp;AlimiSjVeftibuîum, vel porticus, aut fortitudo.nbsp;D.Nomen ciuitatis,i.mach,9.c
Allon, Quercus vel fortis.Pater Sephei patris Zi-za,i,para.4dquot;
Almath, Occultatio,fiue iuuentus,aut fecula, vel fuper mortem.Nomen ciuitatis,i.paralip.6.e. Filiusnbsp;item Bechorfilij Beniamin,t.paralip.y.b.Heb . Alé-nieth.Vide Alâmath.
Almon, Occultum, aut iuuentus,velfeculum ip-fîus.Ciuitastribus Beniamin,Iofue,2i.b Alohes,Incantator,aut tacens.Nomen viri, 2. cC-drx.j.e
Alpha:us,MilIefimus,veldoftus,autdux. D. Pater lacobi apoftGli,matthiio.a.marc.2.b.Iuc.6.c
Alua Afeenfus eius,fiue prxuaricatio ipfius. Ciui-tas ldumxorum,gen.36.d.
Aluan,Superior,vel excclfus:aut Syraicè,pcruer-fus.Filius Soljal,gen.j6.c Alus,Commirtio fine coniperfio.Nome loci,ad quenbsp;defeenderunt filij Ifracl à Daphca,afcendentes in ter-ram Chanâan,nume.jj .b
A M
Amaad,PopuIus teftimonij,aut populi tranfitus: vel prxda,fiuepopulusxternitatis.Ciuitastribus A-lèr,Iof.i9.b
Amadathi, Conturbans legem, vel menfura.Heb. Ammadàtha. Pater Aman,eftn.j.a
Amal, Labor,aut iniquitas. Filius Helem,t.para-Iipom.7.g
Amalec,Populuslambês:vel exHebrxo 3c Syro, . populuspercutiens.Filius EliphazxxThamnacon-. cubina,gene.j6.b.Aquo Amalecitæ.nbsp;i AmaIecitæ,Populilâbentes:velexHebræoamp; Sy-¦ do,populi percuttentes Nomen populi,gcne.j4.a. j,nbsp;Kg.jo.»
aa I Ama-
p^)S3?
Ihterpretatio
tùte« Amalecites,ldem.fgt;n.i.regum,ï7.6 .
Amam, Mater fiue timor eorum , aut vlna fiue cubitus eorû.Nome ciuitatis in tribu luda , lof.iy.dnbsp;Aman, Conturbans,aut tumultuans,liue prçpa-iBn rans.Nomenprincipis,efther.3.anbsp;hlte«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Amana,Fides,fiue veritas,aut credulitas,vel nu-
’ trix. Fluius Damafci,quiamp; Abanadicitur, 4.reg.$.
d.Eft lt;Sc mós Ciliciç,qiii de Amanus dicitur,in quo oppidum Bonite eft. hic à Syris ( vtpiinius inquitnbsp;libro.ç.cap.21.) Ciliciam feparat. Huius mentio^fitnbsp;Cantic.4.c
V'^te« Amaria fiue Amarias,Dicit Dominus, autcelfifu
’ do domini-.vel ex Syro amp; Hebrxo, Agnus domini.
Pater Godolix paths Chufi paths Sophonft prophe
tx,Sopho.I.a,Filius item Meraioth filij Zaraix,i.pa ralip.ô.2.a.para.3i.c
«'tUteï? Amafa, Populus parcens , fiue populum tollens,
vel populumeleuans. Filius Abigail.fbrohs Dauid,
Cuius Amafx pater, lether dicebatur, a.rcg. 17. f.i. para.2.b.Filius itemHadali,2.paralip.i8.b
*’ïte« nbsp;nbsp;Amafai,per K in prima,Fortis vel robuftis.Filius
BanifilijSomer, i .para.ô.d.
•gt;IÏ7te3? Amaûi per J? in prima, populi munus, vel cum munere.Filius Elcana filij loel filij Azarix, i. para.6.nbsp;c; 12.C.15.C. Pater item Mahath,2.para.i9.d
Amafia,fîue Amafias, Fortitudo domini. Pater
” lofa phncipis,i.paralip.4.f.FiliusElcixfilij Amalài,
1.paralip.6.d.Nomen item facerdotis,amos,7.c.De-
niq; rex luda filius loas filij Ochoziæ filij loram filij
Achab,4.reg.i4.a,i. paralip.j.c
Amafias, Onus domini.Filius Zechh,i.parali.i7.d
Amaflai, Populi conculcatio. Nomen viri,2. eldrx.
¦'^'^“^11. b
Amathi,verax,fiue timens,aut cubitus,velfamu latus.Pater lonx prophetæ,4.reg.t4.f
Amathitis,Idem.D.
*i5teh nbsp;nbsp;Amélech, Rex,fiue confiliarius. Pater loas, j.reg.
î2.d.2. parali.iS.f.Fuitamp;alterquidam.dequoIere-mix.jô.fjS.b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- r ¦.
ite« Amen,Fiat,efficiatur,velfirmura fit.deut.i7.c,». ’ Amos,perJ? in phncipio,Oneratus, velonerans. ” corint.i4.cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«-.^..1,-..nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~
Ami,Mater,auttimor,Gue cubitusivel Syrîacé,
gens.Nomen virijt.eld.i.c
Aminadab, Populus fpontaneu5,fiue populus vo uens,aut populi princeps.Filius Ram,filij Efron filijnbsp;Phares,I. par.i.b.Pateritem Nahallbn principis tribus Iuda,Num.i.a.i.para.i.b.ruth.4. d.
Amiral,Calor roris, aut indignatio roris : vel ex
Hebrxo amp; Syro, caloris fui vmbra . Mater loachaz
filij Iofix,4.reg.43.f.Mater item Sedecix fraths loa
chaz,4.reg.24.d
Amizabad,populi dos veldotatio.Nomen viri,i.
para.47.a
Amma,Oblcurata fîuecooperta ; aut populus e-ius,fiuecumea Ciuitas in tribu Afêr,Iofue,i9.b Ammanitx, Populäres.nbsp;Ammanites,Idem.f.n.4.efd.i.b.i.mach.ç.anbsp;Ammanitis.Populahs.f.g.J.reg.14.fnbsp;Ammath,ciuitas qux ft Emath.Vide Emath.Ionbsp;fue,i9.c
Ammaum,Populus,abieftus,fiue populus obfcu ratus.D.Nomen ciuitatis,i.mach.9 .e
^«’’tej? Ammiel,Populusdei, fine mecum deus . Pater
Bethfùa matris Salomonis,i.para.3.b; qux ft Beth-
làbeedifta eft.Filius item Gemalli,numeri,i3.a.Pa-
ter Machirde Lodabar,2..regum,9.4.1. parahpome-non,i6.a
*'Yx'P’’te3? Amifaddai, Populus omnipotentis, fiue mecum omnipotens,aut mecum deuaftator. Pater Ahiézernbsp;principis tribus Dan,nume.^a
‘l‘lîquot;’teV Ammiud , Pojiulus laudis vel confêftionis, fiue
-h » mecum laus vel cofelsio.Pater Elilàmaprincipis tribus Ephraim,nume./.a .Pater item Samuil principis tribus Simeon, nume. 34. d. PateritemTholo-mai,î.reg.ij.g.i.par3.9.a
‘î'lh''te't? nbsp;nbsp;Ammiur, populus libertâds yclforaminis, ûue
populus albedinis.
Amraon,PopuIuseius.Viriiiomenjt.Teg.tf.é. amp; i4.g.Ifiüx,ii,d
Ammon,iri iÿ.g,genefeos,legendum Ben-ammi: . quodinterpretaturfilius populimei. Filius Lot exnbsp;filia fua minore.
AmmonijPopularis. Ciuitatis nomen,x.regum, aj.d
Ammx»nitx,Idem.p.n.
Ammonitç,a. paralipomenon,i6. a. vbi dicitur. Et contra Ammonitas.’interpretaturhabitacula, fiue affiifti,aut delinquentes,vel relpondentes.. Heb.nbsp;.Meonitx.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Ammonites,Popularis.
Ammonitides, Populäres,f.g. J.reg.n.a.
, Amonitis.Pôpularis,f.g.i.para.i4.g
Amnon,Fidelis aut verax,fiue nutritius, vel pat-dagogus, aut matris filius.Pnmogenitus Datiid, ex Achïuoam yxare,a.reg.j.a.i.parai .j.a.Filius Simonis,!.para.4.c
Amoc, Vallis,aut profunditas.Nomen viri,2. EC-dra^.i2.a;,;f.
. Amon,Fidelis,aut verax,len artiéêx,vel nutritius, aut pædagogus.Filius Manafle,rex Iud.t,4. reg.zi. d.nbsp;i.paralipomenpn,j.c.i.paralip.3j.d, Ierem.i.a,2ç.a, -fopho.i.a.matth.i.b.Princepsitem Samarix ciuita-tis,j.regum,ii.d,î.par.j8.f.Tertius quidam, de quonbsp;nehém.7.f
Amona,Numeransfiueprxparâs, autmultitudo eius fiue tumultuseius: vel Syriacè,veritas. Vrbs innbsp;terra Ifrael verfus mare mortuum, quod eft in partenbsp;orientali ludçx, iuxtaquam Gogfepultusiacet. E-zechie,39.d
Amorrhæi, Amari,aut rebelles, vel loquaces.'No-men popopuli,trans lordanem habitantis ad orien-tem Iudx.e,gen.iç.d.
AmorrhxuSjIdem f. n. Filius Chanian, genefis, to.c
Amos,per «inprincipiOjFortis vel robuftus Pa ter.Ifitiç prophetXjifa.i.a
. ^jteï? ï^ate?nbsp;waTSW
: nï3*
Vitt»
Propheta vnus ex duodecim,amos,i.a Amolàjlurgium, veladinuentio, fiue azymumnbsp;autcomprelsio. Nomen ciuitacis,Iofue,i8.dnbsp;AmphipoliSjVallata velcircundata ciuitas. G.nbsp;Ciuitas Macedonia, per quam ctiam Paulus profe-étus cftjdequa Volaterranus Iibro.8. Geographix:nbsp;primum Nouenuix appellata. Stephanus Cradennânbsp;amp; Ariadraonum antiquitus vocatam dicit. Aliac-lufdem nominis in Syria apud Euphratem à Seleu-co condita, quam'Iïirmedam Syri vocant. Hxcnbsp;RaphaelVolaterran.Iib.S.titulo De Macedonia. Aft.nbsp;t7.a
Ampliatus, Latinum eft,à verbo amplio amplias Paulo amicifsimus hic fuit,rom .16.b
Amram, Populus excelfus, vel manipulus eorum autcumexcelfo . Filius Caathfilij Leui, exod.6.c,i.nbsp;para.6.a,2j.b.
Amramitse, Idem.p.n.i.para. iâ.c.
Amri per Amarus, velloquen.s, lîueexaltatio: aut Syriacè,aries.Pater ZacchurjUehem.j.a
Amri,per J? Manipulus , vel dominium,fiue populus rebellis vel amarus.Princeps miliciæ fuper If-rael,rextandem conftitutus,j.reg,z6.d,mich.6.d.Pa . terAthaliæ matris Ochoziæfilij loram, 4. reg.S.g.nbsp;Filius Bechor filij Beniamin filij l.icob,i.para.7.bnbsp;ArarapheI,Loquen£ ruinam,aut loqueus occultû,nbsp;vel loquens iudicium.Rcx Sennaar,gene.i4.a
Amfi, Fortis vel robuftus. Nomen viri,a.efiJr. n.b Amthar,Spccics,fiue forma, vel figuratus,vel de-piftuSjfiue morte maledicens.Nomen loci, iof. »9.anbsp;•A
Ana refpondens vel cantans, fiue affligens, vel pau per.Pater Oolibama vxoris Efau, gene, j 6.a. Filiusnbsp;item Sebeon filij Seir Horrxi,Gen.j6.c.i. para.i.c
Anà, Commotio vel motus. Nomen idoli,4.reg. J8.g.i9.c.ilà.37.c
Anab,Vua:aut Syriacê,nodus. Nomen ciuitatis fiue
’’te« Ä'^rte«
l^ipteï? titej?nbsp;ïi’’i‘‘,teï?nbsp;!n’’3’)tej7nbsp;f^ten
»^»15« n’ïTÂ?
i^tj’i^*’ «lyte«nbsp;na?'
hs}!' wt«'
Nomina Heb.ChaId.Gr:æca amp; Lat. 4. libfo.i.de bello Perfico, Strabo in. jç. Altera Pifîdsnbsp;prquincix,de qua Plin. in. cap. »7. Strabo libr. la.nbsp;in hac Paulus Sc Bernabas prxdicarunt, aift. 13. gal. inbsp;Antiócheni,ïdcm .p.n.G.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dyrióvE^ï
Antiochenus,Idem,f.n.G.aa.6.b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dvricytiii
Antiochus.idem quod Antiochia.G. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„
Antipas,Pro omnibus,vel contra omnes.G. apo.
2.d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;avTwctç
Antipater,Pro pâtre,vél contra pattern. G .Filius dvT^waTƒOJ lafonis, t.mach.ii.c
A ntipatris, Palxfthinx ciuitas nunc diruta, quam Herodes rex ludxæ ex patris lui Antipatris nominenbsp;vocauerat. de hac Raphael Volater. libro. n. Geo-graphix,ad hanc Paulus duétus eft captiuus.aèt.zj.gnbsp;A O
Aod, Laudans,fiueconfitens. Filius Gera filij le-minijludicumj.b
A P
Apamea fiue Apamia, Expellens vel abigens, G. 1 Apedno,Ornamentum ems,fiue ira iudicij ems.nbsp;Nomen loci, Dani.ji.g
Apelles,Expellens vel abigens. G. Vir commen-datus àPau!o,Rom.i6.b
Aphara.Vacca,fiue frugifera,aut accrefcens , fine irritans. Vrbs tribus Beniamin,lofue 18.dnbsp;Apharf)thachxi,diuidentes,fiue dilacerantes pa-uones.Populi nomen,i.efd.4.b
Apharfachçi,Diuidentes,fiue dilacerantes,i.efdr.
Apharlxi,Idem. Populi, i.efd. 4.d
Aphec,fiue Apheca,Pelagus velfortitudo,aut vi-gorivel Syriacè,exitus.Vrbs in tribu luda, iofue.12. d.Terminus Araorrhæorum fupra lordanem in fornbsp;te tribus Ruben,iof.ij.f.Hieronymo inlocis Hcbranbsp;icis vfque ad fuam xtatem, Cafteîlum grande Aphe-ca nomine, iuxta oppidum Palxfthinx, Vrbs prçte-reain tribu Aler,iofuei9.b.iudicumi.f.!uxta vicumnbsp;Efron ciuitatis lezrael. vbi dimicauit ^aul in fortenbsp;A(er:amp; vbi Philifthijm contra Urael pofuerunt ca-ftra,t.regum.4.a.amp; 29.a. eo loci Benadab rex Syrixnbsp;vincitur,3.regum.2o.d
Aphia, Flans, vel exufflans,fiue loquens, aut ilia-
Aphricaiuxta Gcographos, maxime Plinium in ropam ad Auftrum fita,incipiens ab Ægypto, amp; innbsp;Gaditano freto definit,in qua populi habitant Mau-ri,Getuli,Numidx,Garamantes,lt;Sc Carthago vrbs.nbsp;Mare quo cingitur Aphrica,à Septentrione Libicumnbsp;àmeridie Æthiopicum,ab Occidentc Atlanricumdinbsp;cimus: teftis Pompo.Mela lib.z.vide Plinium lib.nbsp;cap.4. hiftorix mundi.Strabo libro. i . geographix.nbsp;Hçc Aphricaeadem quoque Libya dicitur,Plinio telle in prologo quinti. Cuius regionis Nahum . j . fitnbsp;mentio,amp; alibi fxpe in fcripturis.
Aphrica,ifa.66.f.in Hcbrxo dicitur Pul:amp; inter-
Aphrica,nahum.j.in HebræoeftPut;amp; interpre Aphfes, Comminuens, vel eripiens,aut aperiens,nbsp;aut deftruens . Nomen viri . i. Paralipomenon,nbsp;24.b
ApocalypfiSjReuelatio.G. Apoc.i.a
ApoHo,Perdens,veI deftruens. G. Vir quidam Alex- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
andrinus,aèl.i8.f
Apollôphanes, Perditionem, vel deftruôionem AxoAXupotrns oftendens.G.Nomen viri,z.rr!ach.»2.g
ApolIonia,Perditio vel deftriièlio. G. Ciuitas Na- , cedonix,per quam Paulus profeèlus eft,aft.i7. a .A-chedoro tâtum fluuioà Theflàlonicadiuila.Volater.nbsp;lib.S .geograph . Eft amp; altera in pronincia Aphricxnbsp;qux dicitur Pentapolis.
Apollonius,Perdens vel deftruens.G.Nomen vi- ducXXt^yiot riquemocciditIudasMachabxus,t.Machab.j.anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
Apollyon, Exterminans, vel perdens, aut de-
Apo»
uj? ’’33Î’’nbsp;¦ h^33J?
fiue montis,Iofue,ii.d,zç.f
Anaharath, Ariditas,aut incenfio,vel ira,fine hin-nitus,aMt raucedp:vel Syriacè ,fuffócatio, Ciuitas in tribu Iflacharjiofue, 19.b
AnamelechjRefponfio aut canticum régis,fiue aF-flidio vel paupertas regis vel cófiliarij.Deus Sephar-uaim,4.reg.i7.f
AnamirUjFons fiue oculus aquarum:aut refpon-fio vel affliétiojfeu cahticum aquarum. Filius Mefrà-im, gene. 10.b
Anan,Nubes,fiue augurium,aut diuinatio. No
men viri,nehem.10.a
Anani,nubes,fiucauguratio aut diuinatio. Filius
Elioenai filij Naariæ,r.para.9.d
Anania,fiue Ananias, Nubes domini,aut diuinatio domini.Nomen vnius dncis regis Oziæ,! . para-lipomen, iô.b . Nomen etiam ciuitatis, in qua filij Beniamin habitarunt poft Babylonicam captiuita-tem,î.efdr.n.d.Nonienitem viricuiufdam,de quonbsp;aäorum,5.a
Mi:?’
Anaih,refponfio, fiue canticum,aut affliftio, fiue paupertas. Pater Samgar iudicis lfrael,iudicum j.dnbsp;Anathoth,ldem.p.n. Ciuitas quae tribus miliari-bus diftatà Ierulalem,ifa.io,g iofuexi.b. Item filmsnbsp;Bechorfilii Beniamin filii lacob,i.para.7.cnbsp;Anatliorhia,Refponfiones,vel canticadomini,autnbsp;afflidiones,velniopiædomini. Filfus Selac,«. para-lipomen,8.c
Anathothites, Refponfio,fiue canticu m.aut affii- ç.b,6.b étio fiue paupertas.lere.29.t.
àvJ'f/rt.î Andreas,ViriliSjVelfortifsimus.G.Nomen Apo-ftoli,matth.4.c.io .a.qui ante vocationem fuam dif-
, eipuluserat Iohannis Baptiftæ,iohan.i.f, iï/pôvDiog Andronicus,Vir vidoriofus.G.Nomen viri,i.manbsp;chab.4.e,rom.i6.a
Û3J? Anem,Refponfio autcanticum eorum, fiue affli-. ftio vel paupertas eorum:aut Syriacè, ouis eorum. Nomen ciuitatis,i.para.ó.g
*J3J? Aner Refponfio aut canticum lucernç,fiue affligés lucernam.FraterMambræ,gene.i4.b. Nomen it4mnbsp;ciuitatis in tribu Manafle,i. parai.6.fnbsp;Ange,Gratix,fiue mifericordix vallis. D.nbsp;Ani, Refpôfio fiue canticum,fiue afflidus vel pau queans.Filius viri gemini,i.reg.9 .anbsp;pet.Nomen fiicerdoris,t.paral.i$.bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aphricaiuxta Gcographos, maxime Plinium in
Ania, Refponfio aut canticum domini, fiue affli- prologo tertii,tertia orbis pars eft inter Afiam amp; Eu dus vel pauper domini. Nomen viri,2.efdr.8.anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, „
25?^3«
Aniam,Egopopuli,fiuenauis populi , aut dolor, fiue fortitudo populi. Films Samidx filij Galaad filij Machirfilij Manafle.2.paral.7.d
Anim, Refpondentes fiue cantantes, aut afflifti fi
ue pauperes. Nomen ciuitatis,iofue,i$f
Anna,Gratiofa,fiuemifericors, aut rcquielcens, vel donans. Altera vxor Elcane,j. regum . 1. a Heb.nbsp;Hinna.Nomen item prophetiflx cuiufdam filix Phanbsp;nuel,dequa Luc.a.e
. Annas.Affligens,velhumilians,autrefpondens. ,
D . Nomen pontificis ludxorum foceri Caiphx cti- pretatur cafus vel ruina,aut faba. ampontificis,îoban.iS.c,Iucx.3.a,alt;ft.4.anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ ' ' ,nbsp;nbsp;’
Anob,Vuaiaut Syriacè,nodus.Filius Cos,i.para- taturcrafla vel pinguis.Syrum eft. lipomenon,4.bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. 1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt; ¦ .
Antilibanus.Excelfusmons ad feptentrionem lu dxæ exaduerfo Libani.de quo Plinius lib.^.cap.îo.nbsp;à quo omnis regio fupra Libanum ad orientale pla-gam refpiciens,AntilibanusappelIatur, citra regio-nem Damafci ciux cecidit in fortem tribii^ Manaflè.nbsp;quibufdam videtur non elfe montem proprium ànbsp;Libano,fediugum aut cornu in occafum Brumalemnbsp;protenfum,iunfl:ûhuic circa Cxfaream Philippiitannbsp;ta verb magnitudine,vt mons proprius iuftc appcl-lari pofsit.
àvrioxt^* Antiochia,Pro vehiculo,vel curru,id eft loco cur rus : fiue contra vehiculum velcurrum . G. Antio-chix,duç funt clarilsimx ciuitates:altera Syrix Cœ-les,alias Emat,zac.9.a,difta.inhacdifcipuliprimumnbsp;cœperunt dici Chriftiani,afto.Jt,. in qua Barnabas amp;nbsp;Paulusfuntordinati,a«ft. J. Dehacmulta Procopius firuens.G.Apoc.st.c
dîTKjUtia quot;!3quot;',fc«
r?fc«
’’3Î7 h'357
^’’3:;?
h3h
y.b xoihnbsp;vybh
A-vcutKu-ifU
aa 4
cum amp; Arabicum fînumin meridiem tenditur . de qua pluraPoroponius Mela lib.j. Geograph , Grx-cis(vt habet ille ) appellatur, id eft fœlix^nbsp;quod lîtthurifera,odorescreans:hxcaliâs Sabeadi-daeft,iob.i.pfal. yx.In hacPaulusprxdicauit,galat.).
Ar4bia,pral.7i .in Hebrxo eft Saba, id eft conuer-lio,huecaptiuitas,aut canities, vel fefsio.
Araboth, Catarade fiue feneftrx, aut infidix, vel locuftx. Nomen ciuitatis,j.reg.4.a,2.par.9.d
Arabs,Velpertinus,aut ndeiuflbr,vel fuauis, fiue campeftris,aut coruus,vei falix, feu myftio.a. efdr.nbsp;z .d
Aracxus, Neruus:autSyriacè, fugitiuus. Filius Ghan4an,gene.jo.c.qui Areas oppidum condidit,cónbsp;traTripolim in radicibus Libani fitum.
Arach,Longitudo,fiue medicina, vel lanitas.Ciut tas in qua regnauit Nemrod, genef. lo . b. Hanc amp;nbsp;EdelTam vocari teftatur Hieronymus.
Arachites,Longus vel procerus: fiue lanani, aut medicina, J.reg, »$.g
Arad,Onager:aut Syriacè,draco.Ciuita$ Amor-rhçorum ad fortem luda pertinens,ad auftrum fbli-tudini Cades vicina, in qua habitauerunt filij Obab fbceri Moyfrin medio Ifraelis. Refert Hieronymusnbsp;in locis Hebraicis vfque ad fuam xtatem oftendi villain aboppido Malatis , quarto lapide, ab Hebron,nbsp;io.nume.ai.a.iud.i.d
Aradius,Maledidionis abundantia,aut deftendés vel imperans.Filius Chanâan,gene.io.c
Aradius Ezech.i7.b,Imperans,autdefcenden8 Arado,Stupor,aut tremor,fiuedefcenfio,vcl dominium.D.Nomen loci,i.mach.)y.dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘
Aram, Celfitudo, aut lublimitas, feu decipiens, aut maledidio eorum. Filius Sem, genefis, lo.d. ànbsp;quo Armcnij fiue Syri Gr.rcis, genelis, ix.d. numc.nbsp;ij.a,j.par.z.c.Vide Syria.Films item Somer fihj Heber,i.para 7.g
Aram,In Hebrxo Ram, filius Efron filii Phares. riAh,4.d,matth.t.a.amp; luc.j.g.inteipretaturexcclfus,nbsp;vel fublimus,aut proijeiens.
Arama,Excelfa.fiuefublimis:aut vermis,fiue pro-ijciens.Ciuitas tribus Nephthali,iof 19.C
Aran, Mons,fiue montanus,aut prxgnâs,fîue con cipiens, vel cantans, aut prxco. Filius Tharepatrienbsp;Abraham,gene n.d,I.par.ij.a
Aran, Area, fiue exultans, aut maledidio eorum. Filius Difon filij Seir, ôt filius lerameel pnmogenitinbsp;Efron,genefis,36,c,I,para. J.c.z.c,vbidicitur,Ec Buna Ôi Aran.
Araph3,Medecina,fiue relaxatio,aut gigantiflii,vel montis osjf.ab ore, aut mons hic.i.in hoc loco.Nomen viri,i.reg.ii.c
Ararat,Malediftio tremoris;aut ex Hebrxo amp; Sy ro,maledidio fiue luxeurrentis. Eft regio armenix,nbsp;autipfa Armenia,4.reg.j9 ge.ifa.37.ge. Mons eft iu-xta Boccatium maioris Armenix.
Arari,fiue Avarites,Montanus.
Ararites,Maledidus,fiue maledicens,2.reg.t3.d
Arbattis, Fideiuflbr, vel fuauis, aut miftus, ve! vefpertinuSjfiue planities. D.i.macha.$.c.fchbe At-bathis.
Arbathites,Idem,i.rcg.i3.d
Arbee, Quatuor,fiue accubatio.Nomen ciuitatis, qux amp; Hebron amp; Mambredicitur,gene.23.a.3$.d
Arbella, Sufeitatio vetuftatis, fiue infidians ei,vel multiphcans earn,fiue locuftaeius.D.Terminus lu-dx,ortum folis afpiciens,de quo Hieronymus in locis Hebraicis, Eft vfque hodie vicus Arbcl trans lor-danem in finibus Pellx ciuitatis Paixfthin». Et aliusnbsp;hoc vocabulo in campo prxgnandi diftans aboppi-do legionis millibus nouem.Hxc Hieronymus. Stranbsp;bo lib.16.
Arbi, Locufta,vel fencftra:fiuc infidiator,aut mul
Archelaus, Princeps populi. G. Filius Herodis il-lius
isO7i\o( ApoftoluSjMiflus. G. Sic vocauit illos Chriftus quos mifit adprxdicandum euangelium fuum .lucç,nbsp;6.C
Apph4im,Vultus vel facies.aut furores, fiue nares,vel piftores.FiliusNadab filij gemei filii Onam,/. paralipomen.x.d.
dvulii Apphia,Producens velpullulans.G. Nomen fœ-minx, ad Phile.a
Apphus,Indignationis confilium,aut volans con filium,veIlcrutator.D.Filius Matathiç filiilohan-nis,i.Machab.2.a
Appij forum,Hieron^TTius putat fuifle nomen fori Romani ab Appio quondam confule appellatum: à quo amp;. via Appia cognominata fuerit. Verum Ap-pij forum oppidum fuitlongius à Roma quàm Ari-cia diftans.quod Horatius lib.» .Serm. Saty .often-dit his verbis,nbsp;Egreflum magna me excepit Aricia Romanbsp;Hofpitio modico,rhetor comes Heliodorus,nbsp;Grxeorum linguxdoftifsimus,inde forum Appinbsp;Differtum nantis ,cauponibus atquemalignis . Adnbsp;hanc vrbem Paulus vcnit,quum duceretur Roma,nbsp;aift.zS.d
Aquxduftus,Heb.Amma, Collis in tribu Beniamin , iuxta Giath amp; Gabaon, vbi Afacl frater loab confo/Tus fuit ab Abner.z.regum.a.f
Aquila, Latinum eft,Vir ludxus ex Ponto,aA.gt;8.a A Rnbsp;u» Ar,Sufcitatio, fiue vigilia:auteuacuatio, vel denu-' datio,feuciuitas,autxmulus. Principalis vrbs Moa-bitarum, ad Arnon fita,deut.i.b.d.t.ifa.j$. a. nume.nbsp;ii.d.Ä f.
Ara-,Mons,aut Prxgnans,fiuedemonftratio . Vr-
* bs Airynorum,cuius meminit liber primus paral, y. d.Hieronymus in quxft. Heb.iplam Rages efie fcri-bit Medorum ciuitatem,de qua Tobix.i.
videns.F ihus lether.i.parali-
’ pomen. 7.g
Araas,Ira vel calor confidentix fiue proteftionis. ' Pater Thecuc patris Sellum mariti Oldx propheti-dis,4.regum.2X.C.Heb.Harehas, quiz. Paralipome.nbsp;34.c.diciturHafra.
Araba, Infidians, vel multiphcans: aut feneftra fiue locufta. Nomen ciuitatis in tribu Iuda,iof.iy.f Araba, Idem. D.Nomen viri,r.mach.iy.dnbsp;Arabathane,Infidiatio fortis,aut feneftrx vel locuftx fortitude veldonumiautmultiplicatio forti-tudinis vel doni.D.Nomen ciuitatis,t.mach.y.anbsp;Arabes, Vefpertini, aut fideiuflbres, fiue fuaues,nbsp;autcampeftres,velcorui,autfalices,vel miftiones,i.nbsp;par.26.a
Arabes,pfaI.7;.In Hebrxo eft Saba,id eftconuer-fio.fiue captiuitas,aut canities,vel fefsio,aét.z.b Aribia,Vefpera,aut vefpertina,vel fideiufsio,fiuenbsp;fuauita$:autcoruus,fiuecoruina,leudelertum, velnbsp;filix,aut commifta. Regio Afix maioris inter ludeânbsp;amp; Ægyptum , Cafsio monte nobilis, quern Sinamnbsp;elle affirmant. De hac plura plinius libro.y.capite. n.nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; libro.ó.capiteiS.Ptolemxus li.$.cap.J7.Strabo li.
lô.Pomponius Melain i. Hxc Hieronymo authore genres habet multas, Moabitas, Ammonitas, Idu-*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meos,Sarraceno$,ali6sq‘qiiam plurimos.Ezechiel.
ly.huius fit mentio. Arabum regionem tripliccm fi cit Ptolemxus, Petrea Arabian! earn nominat, quxnbsp;fupra Palxfthinam ad Cafliim montem amp; mare rubrum excurrit . Nomen habet à Petra vetuftilsimonbsp;oppido.Hanc Arabiam Strabo in.16.Nabatheam vonbsp;cat. Altem Arabia deferta,qux Fceliciâ meridie,àSepnbsp;tétrione Syria amp; Melbpotamix parte finitur,vt Ptonbsp;lemxus Iibro.y.capitc.i9.(cribit.hanc Sceniten , amp;nbsp;Arabas illic Scenitas,id eft vagos Nomades,lt;S: in ta-bernaculis habitantes nominant. Plinius lib. y .cap.nbsp;n.amp; t4.amp; Strabo libro.iö. Tertiam Ptolemxus li-bro.ô.cap.S.Fœlicem nominat, diuitem amp; beatxco tipIicans.Nomen loci,i.reg.t3.dnbsp;gnomineinclytam,qu;peninful{fornu inter Peril-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~ '
tltST” rfl
lius quiinnocerttës ocädit,rex Itidæx,matth.J.d -*’31« , Archi-ataroth, Longitude coronarum vel circu*nbsp;imOÎ?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fanitas vel cicatrix coronarum vel circu-
lorum.Nomen Ioci,Iof i6.a. limes terr? loleph.
*lpX‘î!Toç Archippus,Princeps, vel prxfeftus cquorum. G.
Nomen viri,colof.4.d.ad philem.a
^tTpixXlyej ArchitricIinuSjPrinceps triclinij ,id eft trium men farum.G.iohan.a.bnbsp;nil« Ardon,Imperans,fiue delcendens, aut maledidionbsp;nis indicium. Filius Caleb ex Azuba vxore, i. para-lipomenon,!. c
Area, Via, due lemita, aut viator vel odorans,fiue ’ annona.ideftdiurnaportio.Nomenviri, i.efdr.i.anbsp;a.el'dr.ó.d
Arebba, Magna, flue multa,aut proijeiens, vel liti-giofa,fiue mons in ea .Nomen ciuitatis,iof.J5;.g. Arecon,Vacuusfiuemonslamentationis: vel mósnbsp;poflefsionis.Nomen ciuitatis,iof.i9 cnbsp;Ared,lmperans, due defeendens.Filius Beniamin.nbsp;geneds.46.cnbsp;Alee, Via,due (emita,aut viator, vel odorans,d-ueannona,ideftdiumaportio.Filius Olla, j.parali-pomenon.7.gnbsp;Areli,altare,due lux dei,aut vido dei .Filius Gadnbsp;'' dli) Iacob,genc.46.b.qui ik Arieldtcitur,nbsp;àptoTfuylTXî Areop agita. De colle Martis. G.aft.ty.gnbsp;«?ûo- Tràyoi Areopagus, Collis Martis. G. Authore Stephan©nbsp;‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de vrbibus promontorium Athenis clarifsima Grç*
cix vrbe fuit,in quo iudicia necis ferro factx exerce-bantut';dcappellatus,quad dicas vicum Martis.nam amp; Iuucn.dis Curiam Martis apclla .qua de re Augu-ftinus lib.S.de ciuitatedei,cap.io.Valerius Max.lib.nbsp;a.cap.i.deinftitutisantiquis.Vnde amp; Areopogitseiunbsp;dices leuerifsimi ac innocentifsimi didi funt.
âpïrax Aretas,Virtuofus,autpIacidus.G.Socer Herodis ‘ Tetrarchx, Arabix Petrex amp; Damalcenx ciuitatisnbsp;dominus.a .mach.$.b,2.corint.u.g.
Areuna,Arca, velc4nticum,dueexultatio;autlux tra Rabbath,Iofue.tj.c. cefsittribu Gad, ludic.u.dt ' noftra,due maJediftio nunc.Virinomcn,i.reg.24.c. cius mentio, i. Reg.jo.g.z.regum,24,Nume.ij.j2.jj.nbsp;qui,gt;.par.».c.dicitur Oman.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;
Argob,Gleba,velElarea,autmalediftio putei vel Ifaias cap.iy.a 3Äl«dord,dueluxaltetudinis.NomenregionisBafani-tidis,deutro.^.b.3.regum, 4.b.4.regum,i$.e, quxiii
Raphaim.
Anaaij ivco aounuau», «lut niaiuuicuuiii^t ’ dantia.Filius Amandlij Amadatha,efth.9.b •
«hin«
• nn« Arie, Leo, due lux domini. Nomen loci, 4.reg. cut dxmon.Filius Sem,genef. /o.c, Lucx,3.g.i quo iç.enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Ariel, Altare,ßue leo dei,aut lux dei. Cap. 49. a,lfa ix,accipiturpro ciuitate Icrufalem,in qua eratalta^nbsp;reholocaufti.In 43.e, veto Ezechielis,akareholocaunbsp;ftidgniScat.Et item nomen viri, i. paralipomenon,
ti.c
Ariel, Altare,due lux dei, aut vido dei. Nomen vi ri,nume.26.b
Arielitx,ldem.p.n .numc.ió.b Arimathxa, Leo mortuus domino, vel lux mor*nbsp;tisdominigt;D.Nomen ciuitatis, matt.ay.g.Vide Ruma.
Arioch, Longus vel procerus,due Iktietas vel ebrie tas tua,autleo tuus.Rexponti,gene.i4.a
Arifai, Sponfusiaut Syriacè,colonus, due vene- efd.4.d.7.amp; S.nehem.2$.amp; jj'. num.Filius Aman dlij Amadatha,efther,9.bnbsp;Ariftarchus,Optinius princeps. G. Nomen viri.nbsp;Macedonis Theflalonicends,aft. 19.£27. a. coloften.
4-b
Ariftobolus, Optimusconfultor, vel optimum condlium . Magifter Ptoleniaîi,!. mach.i.b. Roma.nbsp;16.b
na’^h rp'ih
11« hl«
ini« •’on«
lt;ifiîoÇ2Xoî
Nomma Heb.ChaId.Græcaamp;Lat.
tur maledidio fremoriSraut ex Hebrxo’amp; Syro,tnt ledidio due lux currentis.Nomen regionis,fuper CUnbsp;ius montes requieuit area Noe.gene.8. a. Didkur amp;nbsp;Aram,ab Aram dlio Sem.
Armenij,Idem.
Armon, Malum granatum, Vel mós numeratio-nis,aut mons pr?parationis,due mons doni due mu . neris.Nomen montis,amos,4.a
Armoni, Aula,due palatium, aut maledidio nu.« merationis, vel prxparationis,aut luminis munus.nbsp;Filius Saul ex Refpha,î.regum.21.b.
Arnan, Exultiuis,due area eorum,aut lux dlijivel lux aut malediftio permanehs vel xterna. Filius Ra-phai? dlij lefeixdlij Phaltix,J.para.3.d.
Arnon,TdemFluuiuseftMoabitarum, qui lole-pho lib,4. antiquit.Iudaic.cap.4. de montibus Arabix fluit,ac per totam folitudinem labens in Afphal titen lacum erumpit,fe iungens Moabitidem amp; Amnbsp;monitida. Hieronymo vero eft rupes excella in liminbsp;te Amorrhxorum ek Moabitarum.Num.ai.c.deut.nbsp;j,e.g.Iofue,i2.amp; ij.c. ludicum.n.c. Ieremix,46.Eftnbsp;etiam Arnon ciuitas Moabitarum amp; deinceps Seennbsp;regis Amorrhçorum. Numeri,n. Iofu?,J2.
Arod, Imperans fluedefeendens. Filius Gad dlij Iacob,nume.26.b
Arod, Onager :aut Syriacè, draco. Filius Berix,i. paralip.8. b
Arodi, Imperantes flue defeendentes. Filius Gad dlij lacob,gene.46.bnbsp;Aroditx,Idem.nume.26.bnbsp;Arodites,Idem.2. regum,2j.d.vbi nunc Arieteslenbsp;gimus iuxta quorüdam exemplarium hebraicorumnbsp;leéhionem.
Aroer,Myrica,fiue fulcitatio vigilix aut vigilia vi gili?,vel denudatio pellis,aut denudatio çmuli. Vrbsnbsp;Moabitarum flta fuperripam torrentis Arnoh, ex-truftaà fllijs Gad.Deu.2.1of)2.amp; i3.c.Ier.46.Eftcônbsp;cius mentio, i. Reg.3O.g.2.regum,24,Nume.2J.}2.jj.nbsp;4.Reg.io. Aliaeftinagro Damalceno,cuius meminitnbsp;_ I
Atorites,Montanus.j.para.ij.f
Arphad, Lux redemptionis,aut fternens, Icilicet fortem dimidix tribus Manaflàececidit. vocata terra aliquid ad reclinaridum. Nomen infulx in Phœnicianbsp;Raphaim.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;flta non longea Damalco,Plinius lib.y.cap.31.Pom-
Aridâi, Leo abundans, aut malcdiiftionis abun- po Melalibr.i.Ezech. 27.Ilaix, 10.b:4. Regum.iS.g. ’,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z ‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; 19.Iere.49.
Aridâtha, Leonis lex,flue malediftionis lex vel ri nbsp;nbsp;Arphaxad , Sanans vel laxans quad deprxdatio«
tus. Filius Amandlij Amadatha,efth.9.b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nemautquaflmammillam;vellaxansautfanans d-
Chaldxi.
Arla,Terra,fiue voluntas.autcurfus, flue maledi (ftionis exicus.Nomen prxieifticiuitatis Tharlx,3.nbsp;regum,16.C
ArfaceSjEleuans fcutum,aut eleuatio fcuti.G.No ^a,r4v^ir men viri,j.Mach.ly.dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦’
Artaba,Genus eft menfurx,Danie.i4.a.D. Artaxerxes, Lumen flue malediftio, filétium velnbsp;feftinationem ponens, aut feruor Ixtitix. Generalenbsp;nomen eft(vt Lyrano,amp; Metaftreni Perfx placet) renbsp;gum Perfarum,quemadmodum Cxfar,Romanorûnbsp;imperatorum,t.eia.4.b
Artaxerxes, Luminis flue malediâionis filentium vel feftinationem perfuadens,aut feruor direptionis
Arteman,Integer,vei incolumi$,aut venuftus.G. ùfTtfiAi Nomen viri,tit.3.c
,. nbsp;nbsp;nbsp;Arum, Excelfus flue fublimis, aut feparans, due
proijciens.Pater Aharehel,i.para.4.b A S
Afa Medicus aut fanansjSyrum eft. Filius Abiam regis,3.reg.»$.b.j.paralipome.3.c. Films item Helca-Armageddon,Monseuangelij vcleuangclizatio- na,i.para.9.cnbsp;nis,aut mons pomorum,velïrult;ftuum,f.eleftorura Aûel,Fecit deus,flue laftura dei.Filius Saruix,2.nbsp;D.Nomen loci,apoca.i6.dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regum,2.d.Fratcr item load,s.regum-sj.d.t.para.a.
Oil« Armenia,Hebraicèdicitur Ararat: amp; interpréta- paralip.p.c
Adiia,
t31«
n:*}«
‘ï’i'i«
•'in«
niM 1b1«
«h\i?
wbhi« «no
nilh
ÏÎ*gt;U?3? nbsp;nbsp;Aamp;Ia,Fecit dominus,fiue factura domini. Seru us
lofiät régis,4.reg.2i.c.Noinen item principis, i.par. 4.f.6.«!^.a.i5.a
^ilbV^yh AiàlélphunijVmbra vel fubmerfio vultus,aut fo nitus vel tinnitus vukus.Filia Etam, z.paralipome-non,4.a
' '}h'’’VyK . Afalia, Prope dominum, fiue ablatio vel fepara-tio domini.Pater Sapban fcribx,4.reg.22.a Afan,Fumus,aut fumigans. Nomen ciuitatis,io-fue,t5;.f.i9.a.gt;.reg.3o.g.i.para.4.e.f.amp;ä.e
Afana,Rubus:aut Syriacè,inimicus. Pater Oduia,
TO
; . j.para,9.b.
flOkS nbsp;nbsp;Alaph, Congregans,fiue colligens,aut finiens. Fi
lius Barachixfilij Samua.j.para.ó.c. Pater item Zechri. i.para.9.c
Alar-haddon, Ligans acumen, vel Ixtitiam : aut Syriacè, prohibens nouitatem vel vnitatem. Filiusnbsp;Sennacherib,qui poft eum regnauit, 4.regum,i9 .g.
AfarameljBeatitudo populi dei,aut veftigium cir Cuncifionis.D. Nomen loci,t.mach.i4.d
Alarela, Beatitudo dei, aut intuens fortem vel ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quercum,fiue grefliisdei. nomen virij/.para.zij.a
Asbaim,Damul$,velpulchritudines,üue militiç. Nomen vin,i.efd.7.e
Vs’JPK nbsp;nbsp;Afabel,Ignis vetuftatis,aut ignis defluens velde-
cidens.Filius Beniamin,gen.4Ó.C.qui i.para.7. b.Ia-diel dicitur.
Asbelitx.Idem.p.n.Nume.ió.c.
TlSotuie AFcalon, Appen(lO vel ftatera, fiue ignis irffa-’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mix. Ciuitasampla Palçfthinæ,fiue vt lofephus ha
bet.lib.ç.cap.j.Iud.antiquit.fuperioris Idumxæ qua Judas expugnauit,Iudic. i. Vbi Säfon triginta virosnbsp;percufsit, lud.14.quz à conditore Afcato Hymeneinbsp;filio id nominis Stephano teöe,inuenit. Hæc fecun-dum Egefippum libro.j. cap. 4. lèptingentis vigintinbsp;ftadijsab lerofolymadiftat.Dequa Volater. libr.it.nbsp;Geog.Iof.13.lerem.iç.Amos,t.Soph. z. Zach.9. Abnbsp;hac reguli Philifthiiiorum Afcilonitz appellantur,nbsp;ludic.j.
AfcaIona,Idem.D.i.mach.io.g Alcalonitz,Idem.p.n.Popuiinomen,iofue,i3 anbsp;ISZiUjy« A{cenez,lgnisquafidiftillans, velquafiafpergensnbsp;Filius Gomor, gene.10. a. Populi item quos Grzcinbsp;Rheginos vocant,iere.çi.c,fecundumIofephum.Eunbsp;lèbio autem,genresfunt Gothicz.
Alcenfus fcorpionis,Heb.Maalç-acerabbim, Lo-eus tribus Iudz,iofue,t3. a. lud.t. de quo Hierony-mus in locis HebraiciS'.quiconfinium Amorrhxörü Acrabitenen diiftum refert.
ü'Sïh Afebaim,DamuI{,fiuepulchritudines, autmili-tix. Nomen viri,i.efd.î.c
yi'l’lXïJkÇ AIedoth,Effufiones,fiuedecliuia,autcampeftria, * ’ vel deprxdationes. Nomen regionis , amp; ciuitatis innbsp;tribu Ruben, vrbs Amorrhzorum.Iofue. to . g.iz.nbsp;a.ij.c
Afel,Prope, aut iuxta, fiue ablatio vel ftparatio. Filius Ela(a,filii Rapha,i.para.8.d.9.g
' üyj? Alcm,Osaboflc:aucfortitudo:autclaufura,fcili-cetoculorum: vel lignum eorum. Nomen ciuitatis, iofue.i9.a
' Afemona,Osnunc,abofle:fiuefortitudonoftra, .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;velclaufuranoftra,fiue lignum vel confiliumnume
rantis vel przparantis. Vrbs tribus Iudç,iof,i3.a hlÖKnbsp;nbsp;Afena,periculum,fiue infortunium,vel rubus.NO
’’ men viri,t.efd.i.c
»13'17 W Afena,Mutatio,veldupIicita3,autdormttatio,fi-ue ignis nunc. Nomen vrbis in tribu luda,Iof. i^.e *1030« Afenaphar,Periculum fiueinfortunium tauri,autnbsp;periculi incrementum.Nomen viri,t.efd.4.bnbsp;ï13Oyi Afeneth,Periculum fiue infortunium. Filia Phu-tipharis vxor loleph,gene.41.£46.0
row Afer,Viniftus,fiueincarceratus:aut Syriacè, pro-hibitus.Heb. Afir.Filius Caath filii Leui,i.paralipo-menon,6.a. fiuefilius Core . filii IfaarfiUi Caath, exod,lt;.d
Interprctatio ;
Aler, Beatitudo fiue fcelicitas, Oftauus filius läu cobexZelphaancillaLiçvxorisfuz,gene.3o.b. Nonbsp;men itemloci,lof.t7.b.3.reg.4.b.
Aleroch,Nemora,fiue luci, aut beatitudines, vel. infidiz,fiuegreirus.Nomen idoli,iud,3.a
Afhur,Denigratus,fiue ignis libertatis, vel albedi nis,aut foraminis.Filius Elton fili) Phares, ex abianbsp;vxore,t.paralipo.2 .c. Pater item Thecux. 1. Parali-pomenon,4.a
Alia, Limofa, vel cœnofa.G. Minor pars Afiç,quç «tri* tertiaparsorbiscenletur : ifta continet prouincias,nbsp;Phrygiam, Pamphiliam, Ciliciam, Lycaoniam, Ga -Iatiam,Coriam,amp; alias: Ephefum quoque fpeciali-ter:hxc prxter orientalem partem, qua ad Cappadonbsp;ciam, Syriämque progreditur, vndtque mari eit cir-cunflua.HancfufpicanturhodieTurciamdici. Author Hieronymus . Huius multafit mentio in aftisnbsp;Apoftolorum amp; epiftolis Pauli.
Aliani, Limofi, vel cœnofi.G.aft.io.a
Afiel, Fecit Deus,fiuefaCluradei.Filius Saraiçfi-lij lofibix,! para.4.f
Afima, Deltclum,fiue pofitio aut ignis maris.No menidóli virorum Emath,3.reg.t7.f
Afion-gdber, Lignum viri vel robufti,aut confiliü viri vel robufti. Nomen loci eft in quo caftrametatinbsp;funt fill) IfraelegrefsideHebrona.nume. 33. d. Nomen item ciuitatis regni Edom ad mare Rubrum,nbsp;deu:.i.b.3.reg.9.d.i.para.S.d.
Afir,Vinftus,fiue incarceratus;aut Syriacè, pro-hibitiis.Filius lechonix filij loacim filij Iofix,i.para. 3.C.Filius Item Core,i.para.6.b
Afmodxus,Deftrult;ftor, vel difsipator.aut deliifti abundantia,vel peccatum abundans,fiue ignem manbsp;furans, D.Nomen dçmonij,Tob.3.b
Afnaa, Rubus,aut Syriace,inimicus.Nomen viri, 2.efd.3.a
Afphar,Plafmatio onagri, autfeftinatio tauri. D. Nomen loci,I. mach.9.d
Alphenez, Pharetraalperfionis vel diftillationis, fiue magus afperfus . Prxpofitus eunuchorum régisnbsp;Nabuchodonofor,Danie.i.a
Afigt;m,Feftinat!o eorum,fiueieiunans. Sextus filius Kai, t.paral.z.b. Filius item lerameel primogeni-ti Efron,1.paral.z.d
Afom, Os,ab oflè,vel fortirudo:fiue clanfura,fci-licetoculorum: aut lignum eorum. Nomen ciuitatis i.para.4.e
Afor,Vide Hafbr.
Aforhaddan,Ligans acumen vellçtitiamraut Sy-riacè,prohibens vnitatem vel nouitatem. Rex AlTur, 1.eld.4.a
Afoth,Faciens,veI faaura,aut tinex.f. veftimen-torum.FiIiusIephlat filij Heber, 1.para.7.g
Afrael, Beatitudo dei, vel intuitus fortis,aut gref-fus dei.Filius Ialeleel,».para.4.c
Alriel,Idem.Filius Galaad filii Machir filii Manaf Ie,nume.i6.d.qui Iof.i7.a Efriel dicitur.
Afrielitç,ldem.p.nume.2â.d
Aflem,Nomen,vel nominatus,fiue pofitio vel po fitus.Nomen viri,i.para.»i g
Afledim,Venationes,aut infidiç,vel latcra:aut Sy riacèdeftruiftiôes.cimtas in tribu Nephthali,iof.i9.c
Afsidxi,Miiui,verherodii,aut venantes, velinfi-diantes, .rgt;.Genus hominum inter Iudço»,K macha. 7.b,i.mach.J4,a
Aflbn,Appropinquatio velapproximatio.G. Co- «a'e'ol plures funt nuius nominis vrbes. Vna Lyeixeiuitasnbsp;maritima in edito fita promonrorio,.ideo vt parumnbsp;tutum fit accedere.Vnde iocus Nicoftrati citharœdi,nbsp;Aflbn eas vt citiusad exitii terminos perueniaS. Altera in Æolide. Tertia in myfia. Quarta in Lydia.nbsp;Quintain Epirominore,Cleantisphilofophi patrianbsp;qux eadem amp; Apolloniafit dida,fuffragante amp; Pli-nioin.ç.cap.jo.hancpoftremam Paulus adnauiga-uit,aift.zo.c,amp;.Z7.c
AlTueruSjPrinceps amp; capui.Patcr Parii régis Me-doruna
âftMol
•jnCH
r ‘T
“»W« ci^'^rj?«
’’h*inT»î?
NominaHeb.ChaI.Græcaamp;Lat. 6
ua,Mineruales. G. Ciuitas Achaiac,philolbphi« dica-ta ftudijs amp; idolorum cultui, vbi Paulus etia Chri-ftum pra:dicauit,aa.i7.d.huius vrbis Pirseus portus (cuius Terentius in Eunucho meminit) feptemplicinbsp;muro quondam communitus fui/Te defcribitur. At-henæhodie fub Turc« imperio funt , à Barbarisnbsp;corrupto vocabulo.Sethniæ vocantur, Raphaele Vonbsp;late.lib.jS.Paralipomenon auüiore.
Athenienfes,Idem.G.aift.i7.f, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dSjjycqûi
Athenobius,Mineruxarcus.G.Nomen-viri,«.ma chab.i5.e
Athârfatha,diflbluens fundamentum, vel côtcm-•plans fundamentum vel potum:fiue turturis funda-mentum:aut ex Hebræo amp; Syro, contemplans annum vel tempus.Filius Achelai,a.efd. )o. a. de quo amp; i.efd.a.d.S.b
Atmatha, Lacerta vel ftellio. Nomen ciuitatis in tribu Iuda,lofue,i5.f.Heb.Humeta.
Attalia, Aügens, vel nutriens. G. CiuitasPamphy liæ maritima à Ptolemæo Philadelpho xdificata,iuxnbsp;ta Raphaelem Volater.lib.io.Geograph.quam Paulus amp; Barnabas pertranfierunr,a(ft. 14.d
Attalus, Auftus fiue nutritus. G. Nomen viri, i. d-ilaXo; machab.i^.d
Aua,Iniquitas . Nomen idoli,4.regum.iS.g.J9.c. ila.jy.e.
Auguftus, Latinum eft, vel ab auguriodiftus,vel (vt alij volunt) ab augendo . Romanorum Imperator fecundus,pâtre Oâauio fenatore genitus, Cxfa«nbsp;ris nepos,imperauitannos.50. Hic cum quadragefî-mo fecundo anno imperij fui firmifsimarn vcrifsi-mâmque pacem compofuiflet,Chriftus Dominus in
dorum.dan.9.a,t. efdre. 4^ b. Heb. AhalTucrus.Hic à Metaftliene Perfa Artaxerxes AlTuerus voca-tur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: '1.
Aflur,Infidians,fiHe beatus,aut afpiciens,vel gra-diés.Eilius Sem,gene.io.c.de terra Sennaar egrelfus. gene.io.b.ifa.7.c
Afliiri, Beatitudo aut in tuitus, vel grefliis. Ciuitas
in tribu Afèr,2.reg.i.b
Aflurim,Infidiantes,fiue beatizaut afpicientes, vel gradientes.Filius Dedanfilij Ieclan,gene.2$.a
Allyrij,Idem,Heb. Afliirim Aflyrii poft Euphra-tem loca tenet,aninc tantum à Babylonijs diuifi. He rodotus eofdem populos cum Syris elfe dicit. fednbsp;à Grxci$^Syros,à Barbaris Afljrios vocari.In Afly-ria autem fuerunt XVIII régna,tam ampla amp; po-tens regio fuit. Lege Raphalem Volatcr.lib .ii. Geograph. S trabonem lib. 16. Geographiæ.
‘'‘¦’27 Afl'yriuSjIdem.f.n.
Aftaroth. Greges,fiue diuitix:aut faciens explora-* tionem,feu tinea legis .Vrbs in campeftribusMoab in dimidia tribu Manafle, Og regis Bafan regia.deut,nbsp;ji.of 9.amp; 12.amp; ij.gigantum terra quos Chodorlahonbsp;nior interfecit,gen.i4 .a . in fupercilio Sodomorumnbsp;fita, poftremo Leuitis conceflâ,i.para.6.f Fuit amp; Denbsp;us Palxfthinorum,lofephus lib.6.ca.i4.1udaic.anti-que teftis,quem fuftulerunt ludæi. Samuelis iulTu, t.nbsp;regum.7.a.£ft amp; alius quem adorauit Salomon, 4.nbsp;regum.2$. vbinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;legitur : à Græcis R5aƒTK di-
diftum.Vidc Aftarte.
Aftarothites, Greges, fiue diuitiæ, aut faciens ex-plorationem,fiue tinea legis.i.para..ii.g.
Aftârte, Idem.Nomen deæ Sidoniorum,quam co lebat Salomon,3.regum.ii a.Dequaamp;4.regum.23.nbsp;c.fitmentio,quo in loco Aftarte legendum eflet pro ' Bethlehem natus eft;cuius aduentui pax iftafâmulanbsp;Aftaroth.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;
Aftyages, Ciuitatis duélor,vel dux.G. Rex Perfa*
rum Dani.ij.g.
Açad-y^S
4oïvxp(ros nbsp;nbsp;Afyncritus, Incomparabilis. G.Viri nomen, rom.
»6.b
A T
•ît*î« nbsp;nbsp;Atad, Ramnus,fiue fpinetum.Locus trans lorda
nem, vbiexéquiasatque planftus peregeruntfilij If rael fuper morte lacob,tertio ab lericho lapide,duo-bus milibtis àlordane , qui locus diélus eft pofteanbsp;Plâftus Ægypti,genef.$o.b.Nunc Beth-hagla,quodnbsp;interpretacur locus gyri,eo quôd ibi more plangen-tium circuieruut in funere lacob.Hieronymus in lonbsp;cis Hebraicis.
Ataroth, Coronx fine calamus inebritationis,vel faturitas.autex Syro âc Hebræo,confiliuminebritanbsp;tionis vel fiituritatis. Ciuitas in tribu Gad , nu-nieri.jî.a.g.Eft lt;amp;altera Ataroth-fophan.Vide Roth.
*«k'Wht?3? Ataroth--addar,CoronîE(îue calamus inebritatio-nis vel laturitatis pallii fine potentiæ aut magni-tudinis. Ciuitas in tribu Ephraim . iofue j6 . b. iS.b.
Atara Corona. Altera vxor lerameel primogeni-ti Efron filij Pharesfilij Iudæ,«.para.i.d
‘•ÜS Ater,Sinifter, vel claufulus. Nomen viri, i. efdre. * a.b.
Athach, Hora tua, fîue tempus tuum.Nomen ci-uitatis,i.reg.3o.g
gt;,i-u Athach, Percutiens, vel humilians,aut fubijciens. Nomen eunuchi,efther4.b
gt; Hora vel tempus domini. Nomen viri, ” a.efd.ii a
Athali,Horamea,fiuetempusmeum velmihi. Nomen viri,t,efd.io.d
Athalia, Hora vel tempus domino. Mater Ocho-ziæ fihj loram regis ludæ, filia Amri regis Ifrael, 4. regum.S.f.g.
xïh W Athanai, Fortis fiue Afininus, aut donans . Filius ¦quot;* Zaratilij Adaia,i.para.6.c
‘’.f'iï’ ^^^^GOratio,autdeprecatio.Nomenciuitatis,io fue,i9.a
Athenæ, Sine cumulo: vel ab Athena,id eftMiner-
gt;6.b
ta eft,quemadmodum fcribit Eutropius rerum Ro-manarum Iib.7.cap.i. Et lucas Euangehfta cap.i. a. refert ab hoc ediétum exiffe, vt cenferctur orbis vni-uerfus.
Auim,Iniqui,fiueperuerfî.Nomenciuitatis, iofi »8.d.
Auith.Iniqua,fiueperuerla,auttemporalis . Nomen ciuitatis, in quaregnauit Adad quartus rex in Edonijgenefis.jö.d
Aulon,authoreHieronymoin Heb.locis,nô Grç cum,vt quidam putant, fed Hehræum vocabulumnbsp;eft. Appellaturautem vallis grandis atquecampeftrisnbsp;in immenfam longitudinem lèextendens.quæ circünbsp;datur ex vtraque parte montibus fibi inuicem fuccenbsp;dentibus amp; cohærentibus, qui incipientes à Libanonbsp;amp; vitra,vlque ad defertû Pharan perueniunt.Sünt-que in iplb Aulone,ideft valle campeftri vrbes nobi-leSjScytopolis, Tyberias , ftagnûmque propeeam:nbsp;fed amp; lericho,mare raortuum amp; regiones in circui-tu,per quas médius lordanis fluit.
Auran, Foramen, fiue libertas, aut albedo . Op pidumDamafciinfolitudine,ezech.47.c.Heb.Hau-ran.
Aufitis,Hebraicè dicitur Hus amp; interprctatur c5-filiumautlignum-.autSyriacè ,affixus aut affixio. Nomen Ioci,iere.2$.e
A. X
Axa, Compofita vel adornata,aut lafciuiens, fiue confraélio vel diruptio velaminis.Filia Caleb,iofue,nbsp;i$.d,iudic,t.c; quæ, paralipomenon, a. f. Achafcri-bitur.
Axaph,VeneficuSjfiue vtique conterens. Nomen ciuitatis,iof.i9.b
A Z
Aza,Fortitudo,aut capra.Nomen viri,i .efd.i.c
Azanias, Auris domini, fiue aufcultatio domini, vel arma domini. Nomen viri,i.efd.ii.c
Azanoth-thabor, Aurescleftionis fiue puritans: aut ex Hebræo amp; Syro , aurcscontritionis aut confraftionis . Ciuitas, tribus Ncphthali,iofue.
AzareeljAdiutoriumDei, fiue Atrium Dei. No-men viriji.para.ii.a.i^.c
Azarias
vti:? ti’’T'»h
’ î'V’h
«lï? «quot;aîKnbsp;nan-rai«
Interpretatio
Azarias, Auxilium dommi,fiue Atrium domini. Filius Amafix regis Iuda,4.rcgum,i4.e:qui.2.para.nbsp;aâ.a.Ozias dicitur. Eft de nomen facerdotis,2. para.nbsp;ad.c.Filius Iohanan,2. paralipomenon, 2$. b. Filiusnbsp;item Ethan filij Zarxfilij Iuda,t.para.2.a.Vide amp;,i.nbsp;para.6.a.«Sc.c
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Azarica, fiue Azricam,Auxilium refurgentis vel
viadicantis:aut fortitudo vacua.Nomen viri,2.efd.
(I.C.
MU Azau,Videns,autprophetans.FiliusNachorcx Mel cha,gene.22.d.Heb.Hazo.nbsp;Azaz,Fortis.PaterBala,i.para.$.anbsp;Azazias,Fortitudo domini.Nomen viri,i.paralipo-menon,i3.c
*)2TK
Azbai , Hyfibpusmea. Nomenviri,2. paralipomenon,ii.g Azbi, Dereliiftio fiue dimifsio, vel nundinationbsp;mea.
ÇISIÏ'
AzboCjHircus vel fortitudo vacuitatis, aut for-tisdifsipatio. Nomen viri,2.efd.3.d Azeca,Fortitudo,fiucmurata velfeptaaut Syrianbsp;cè,anulus.Ciuitas Amorrhxorum ,qux forte cefsitnbsp;tribuluda,iofu.i^.e.nriicm.n. Hieronymointer E-leutheropolim Æliam fita; quo loci deus grâdinenbsp;amp; lapidibus gentes pcrdidit,iol‘u,io.c. Philifthijm il-lic caftra contra Ifrael habuerunt,i.regum, 17. Hancnbsp;fcpcrault Roboamrex luda,2. paralipomenon,11.b.nbsp;amp;rex Babyloniseandemdebellauit,Iereraix,34.
Azer, Adiutorium,fiue atrium.Nome viri,2.e(H. ujww 3.C.Azgad,Fortisexercitus,autfortitudo fœlicita-
* nbsp;nbsp;nbsp;tisivelexKebrxo amp; Syro , fortis foiffora. Virino-men,z.efd.2.a.8. b
. nbsp;nbsp;, Azia,Forticudo domini,fiuchircus domini, No-
quot; nbsp;nbsp;nbsp;menviri,2,efd.n.a
Aziza,Fortitudo,aul fortis. Nomen viri,i. efdr.
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lo.d
1111215? Azmâueth,Fortismors,fiuehircus, aut fortitudo mortis.Nomen viricuiufdam,2.reg.23. d:qui 1. par.nbsp;ji.f,dicitur Azmoth, ijfdem confonantibus,amp; pun-ftis,i.efd.2.b
tll’ÛlJ? Azmoth,Idem. Filius loada filij Achaz,t. Paralipomenon,8.d.tz.a.2^.c. Filius item lore,!.paralipomenon, 9. f. Nomen prxterea cuiufdam alterius,». para.ii.f.qui 2.reg.23.ddicitur Azmâueth,ijlUem conbsp;ionantibus amp; punftis.
Azor,Adiutor,velaccinlt;ftus: aut Syriacx conuer-fus.D.filius Eliacim filij Abiud,matth.t.b IIH?« Azotidx,Hebraicè dicitur Afdodioih,amp; interprenbsp;tatur deprædatriceSjfiue ignis dileétionum, a.efdrx,nbsp;!3.d
Azotij.In Hebrxodicitur Afdodim,ideft,deprç-dantes,fiue ignis diledorum vel patruorum. Genus populi in terra Chanaan contra aqiiilonem,iofue,nbsp;J3.a
‘l'MïJtS AzotuSjHebraicè dicitur Afdod, id eft, deprxda-’tio,fiue ignis dilefti,aut ignis patrui. Infignis Pale-fthinç vrbs int er Afcalonera amp; loppen, in qua gigan tes habitarunt,capta à lofCie duce,iof. n. Sorte cefsitnbsp;tribu ludx iqfo. iç.f. Hxc vna è quinqueciuitaiibusnbsp;Allophylorum templo dagon idoli nobilitata,i.reg.nbsp;(5. Quam vt ait Stephanus, condidit quidam è marinbsp;rurbro profugus,ex nomine vxoris fox Azes. Vola-terr.li.ti. Geograph.cuius in fcripturis multa eft ménbsp;tiojier.a^.amos i.d: 2.foph.2.zach.9 ifa,2o.a.2.para-lipomcnon.26.a.Inhac Philippusprxdicauit Chri-ftum,a.d.8.
Azriel,Adiutoriumdei,fiueatriumdei. Nomen viri,i.para.i2.a
h3115? Azuba,Dereli(fta,fiue deferta , aut fortitudo eius in ea. Mater lofaphatfilia Salai,3.regum. 22. f.Vxornbsp;item Calebfilij Efromfilij luda, i.para.2.b.2.parali-pomenon.2o.g
Afur, Adiutus,fiue adiutor. Pater Ananiç prophe tx,iere.28.a. Pater item lezonix.ezech.it.anbsp;Azymus.Infermentatus.G.aft.a.a.i.corint.ç.cnbsp;Azzi,fortitudo mea,fiue hircus meus.Nomen vi-ri,2.cfd.ii.c
Aal,Idölum,aut dominans, vel fubijciés aut pofsidens. Nomen idoli in Samaria, amp; Moa-bitarum.Grxci Martern putant,nume.22. g.nbsp;quod deflruxit Gedeó,Iud. 6.e. Eft amp; nomennbsp;loci,t.para.4.e.^.d.Filius item IoeI,i.para.$.a.Filiusnbsp;Abigabao,!. par.S.e.Poftremofilius lahiel,t.parali'nbsp;pomenon,9.f
Baal,In Ofec.io.d.legitur,Vindicauit Baaheum le gendum fit, Vindicauit Arbel ; äc interpretatur Pu-gnauit deus , fiue vindicauit deus, aut vltus eft pronbsp;deo.
Baala,Idolum eius,aut dominans eijVelFubiefta, aut pofrellà,fiue in afcenfione,vel in eleuatione.Nomen ciuitatis in tribu luda. lofue. i$.b. qux amp;. Cari-ath-iarim Óc Cariath-baaldicitur.
Baalatb, Subieéta,fiue polleftàiaut in exaltatione, vel afcenfione.Nomen ciuitatis in tribu Dan, iofuenbsp;19 .a.c. Ciuitas à Salomone condita.3 .reg.9 .c
Baal-berith, Idolum fœderis velpaÄ, aut fubijciens vel pofsidens foedus vel paftum.Numen idoli. iudicum.9.a
Baal-gad,Idolum fortunx vel fœlicitatis,feu ex-ercitus;aut fubijciens fiue pofsidens fcelicitatem vel exercitum:autcxHebrxo amp; Syro,idólumfcifrurx.nbsp;Vrbs in terra Chanâan fob monte Hermon , Iofuenbsp;ii.c. 13 a
Baal-hafor, Idoli atrium vel fœnum,aut poflèflbr gratiç vel doni. Locus eft infra Ephraim vrbcm Bennbsp;iamin,2.regum,i3.d
Baal-hermó,Idolum aut author fiue poffeffor de-
Vai«
v/h-^r3
jamin,ï.regum,iï.d
Baai-hermó,ldolum aut author hue poHeHór de-ftruélionis fiue anathematis, vel retis, hue retiaculi, autdedicati vel confecrati, deo fcilicet. Mons circanbsp;Libanum,iii palæfthiiiæ hnibus-.iudic.j.a
Baali, Idolum meum, fiue dominans mihi, aut fubijciens vel pofsidens me.ofee.a.c
Baalia, Idoli domiiius,id eft deus idoli, vel fubif» eiens aut pofsidens dominus, fiue in afeenfu vel innbsp;ccenaculo.Nomen vin.z.para. 12. a
Baal-iada, Idolum apertum vel manifeftatum, fiue poffefTorfcientiç.Filius Dauid,z.paralipotnenó,nbsp;»4.b
Baalim,Idola,fiue dominantes , aut Fubijeientes velpofsidcntes. Nomen idoli,1.reg,y.a.î.paralipo-menon,28.a.iere.i. c, Rex item filiorum Ammon,nbsp;ierem.40 d
Baal-meon,TdoIum habitaculi,vel idolum ex pcc cato, aut fubijciens, fiue pofsidens habitaculum ,nbsp;fiue dominium ex peccato , Ciuitas Amorrhxo-rum,qux forteobtigitfilijs Ruben,nume. j2.g. iof.nbsp;23.c.
Baal-pbarafim,Idolum diuifionum, aut fubijciés fiue pofsidens diuifiones. Nomen loci in terra Cha-näan,2.regum,$.d,j.para.i4.b,
Baal-tliamar,idolum palm«, aut fubijciens,vel pofsidens palmam arborem,aut idolum commuta-tionis , fiue fubijciens aut pofsidens commutatio-nem. Vicus iuxta Gabaa, in tribu Beniamin, iudic.nbsp;zo, e
Baana,in refponfionc,fiue in affliftone,aut in cä-tico:velSyriacè,deprec4tio jfilius Remmon Bero-thitXji.regum.4.a.Pater item Eled,i.regum- 23. d. Filius item Ahilud,3.regum,4.b
Bala,In faclura,fiuc in tinea, aut in comprefsionc, vel ferutationem tollens. Nomen régis Ifrael, 3. re-gum,i7.c.2.paralipomenon,.i6.a.Filius Ahia.4.reg.nbsp;9.b.
Babel, Confufio fiuecommiftio. Nomen ciuita-tis,genc. ti.b: qux Stephano Seleucia quoquedifta eft.
Babylonem eflè duplicem Cofinographorum có fenfuseft; Vnain Aflyria,fiue Chaldxain camponbsp;Senaar,caputregniChaIdxorum,regiaNcmrod,fitanbsp;ad Orientem terrç Iuda,quç à confufis labijsnomennbsp;habet, teftes Moyfes,genefis jo. amp; 11. lofephus libr.nbsp;t.cap.9.antiquit.ludaic. Augultinus libro. tä. cap.4«nbsp;de ciui-
•»Vra h^Vya
3?i‘^Vr3
a’’Vy3
Ii3?to-^y3
iiarvV3?3
h3;3
^23
niiï?
’’ÎJ?
P’W'ivttp
hinxs inA3
o^ni3 veihVanbsp;11^3
p'ba
Cï?gt;3
thVa
p'?a
Nomina Heb.Chald.Græca amp; Lat.
deciuitatedci.Plurade hacBabylone legeapud Pli lij Beniamin,j.paralipomenön,7.c nium in.ó.naturalis hift. cap. 26. Strabonem lib.iy. f“
amp; ló.Herodotum lib.i.Pompo. Melamhb.t, Ptole- tix vel doni, Filius Achobor, feptimus rex Edom, mæ. libr.ç. cap. 20. amp; ó.cap. i6. Ab hac (St regio cir-cumpofita Babylonia vccatur. In hac popuiiislu-dxorum LXX . annis captiuus retentus fuit, iuxtanbsp;prophetiam leremix.ca.z^.perNabuchodonoforre-gem Babyloniorum trâfmigrarecoaftus,4.regum,nbsp;2i).tamp; 2. Paralipomenon, 56. Nunc Seleucia vocatanbsp;Straboni libr. 16 . Geograph. (Sc Stephano de vrbi-bus.Ipfa Babylonia Mefopotamix coniunfta eft inter Euphratis ipfius conuerfiones: auftralior eftiSynbsp;ham tarnen Pcolemxo,Plinióque non excedit. author Raphael Volater. libr. n. Geograph . Pliniusnbsp;libr.ó eap.xó. natur, hifto . Strabo in 16 . referteamnbsp;Tigri (Sc Euphrate irhgari. Altera in Ægypto lira, velnbsp;Ægypto proxima in nnibus Arabix luxta Heliopolin (Sc Aphrofiopolin ; Arabum lingua Chayrum il-lam vocant, nunc Alcayrdicitur, Soltani fedes . Exnbsp;hac vrbe diuus Petrus priorem fuam fchpfit epifto-lam,ad Chrifti fideles fparfosper Pontum, Galatia,nbsp;Cappadociam,Afyam,(Sc Bythiniam. HæcàPtole-mæo tabul.3. Aphricç.cap.y. Babylis appellatur. Denbsp;hac Raphael Volater.lib.u.Et lofephus lib.x.cap.ij.
antiquit, ludaic.
Baby Ionia, Idem. Babylonij,confufi,fiuecommifti,i.efdraf,4.b.nbsp;Bacchenor,Ebrius,veI vinofus.G.nbsp;Bacchides,ldem.G. Nomen viri,i.mach.7.3nbsp;Bacenor,Puto idem elfe nomen cum Bacchenor,nbsp;amp;. iftud eile corruptum. Nomen viri,2 . Machabxo-rum,i2.f
Bacbacar, Vacua, vcl inanis vifitatio,aut matuti-natio,vel vapulacio,autinanis vacca.Viri nomen,j. p.ara.9.c
Badacer, Incompuneftione,fiuein tranfixione, aut in confefsione, nueve(ftis ihgiditatis , velfolanbsp;frigidicas . Nomenducis exercitus lehu, 4. regum,nbsp;9.enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;__________j_________
1*0
Badad, Solitahus, fiueinmamilla, velindile- tiavelaedificatiodomini.Nomenviri,i.efd.io.d (ftione. Pater Adad régis quart! in Edom, genefisj ~nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
36.d ßadaias. Solus dominus, vel veftis domini. Nomen viri. I. eftlrx, 10 .d
Badan,Ve(ftis,vel folus,autin iudicio.Nomen vi h,!.regum,12.b. Filius Vlam filij Sares. i. paralipo-menon,7.d
Bagatha,In torculah,Nomen Eunuchi,efth.i.b Bagathan,In torculari,autcibum tribuens . Nomen eunuchi,efth.2.d
Bahalisjin lxtitia,fiuein arrogantia.
Bahem,In eis, vel cum eis. D.i.mach ij.e Bahurim,Eleóti,fiiie iuuenes, aut in foraminibusnbsp;fiuein libertatibus.Nomen ciuitatis in ttibu Benia- ne,velin paftu.Nomen viri,«.para.S.bnbsp;mm,2.regum,3.Cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
Bala,Inueterata,fiue turbata, autdefiuens.Nome ciuitatis in tribu Simeon,iofuei9.a,».para.4.e. An-cillaitem Rachel vxoris Iacob,gene.29. f. Vxor itemnbsp;Nephthali,t.paralip.7.c. quç Hebraicc dicitur Hiha,nbsp;vrbs vero Bala dicitur.
Bäla,Deglutiens,fiue deftruens. Nome vrbis,qu« Segor,irem Salifia , fiue Vitula conternansin facrisnbsp;literis diciciir,gene.i4.b.Eft Sc filius Azaz filij Sem-ma filij Iohel,i.para.$.a
Balaam,Vetuftas populi, vel abfque populo, fiue deuoratio aut deftru(ftio eorum. Filius Beor aholus,nbsp;nunie.22.a.iofue,i3.c.Eft Sc nomen ciuitatis,!. para-lipo.ó.f
ßalaan,Inueteratus fiue turbatus. Filius Efèr filij
Seir Horrxi,gene.36.c.
Balac,Inuoluens,aut deftruens, vel cumlamben-te:aut Syriacè,cûpercutiente. Filius Sephor,nume. 22.a
Baladan, Ahfque impeho,vel ablque iudicio, aut vetoftasimperantis,vel iudicij. Nomen viri, 4.reg.nbsp;20.c.ua.39.ä
’ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Balan,Inueteratus,fiue turbatus.Filius ladihel fi-
1
pr,’’$3?a
Bâlanan,ldôli gratia vel donum,aut poffèflbrgrâ
I ' nbsp;nbsp;nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*’
gene.jó.d.i.para.i/.d.Heb.Baal-hanan.
Baldad, Vetufta difeftio vel mamilla,fille inuetera tus motus,aut abfque motu,fiue abfque dileâionenbsp;vel mammilla.Nomen viri,lob S.a
Baloch, Subieftæ fiuepoflèfl^, aut in afcenfione. Nomen ciuitatis in tnbu luda,iofue,J5.d
Bal-falila,ldôlum tertium, aut idôlum ducis vel principis, fiue pofl'efibr trium,aut poffefibr ducatusnbsp;velprincipattis.Nomen loci,4.reg,4.g.
Balfâlàr, Nonportansanguftiam , Vel Hon the-laurizans:aut ex Syro amp; Hebræo, ftrutator thefau-ri.Filius Nabuchodonofor, Daniel, ^.a.f.g .7. a.8.3. Secundum lofcphum filius fuit Euilmerodach.
Baltaflar, Abfconditè thefaurizans , fiue in mal-leatore thefaurizans,velocculteportansanguftiam. Nomen prophet«,qui amp; Daniel dicebatur,dan.i. b.nbsp;S-c
Bamaal,Inciruncifione,aut in miftionc.Films lo-faphatfilij Heber filij BariXjf.para./.g
Bamotb,Altaria velexcelfa, fiuein morte . Nomen vallis,nume.ij.e
Bamoth-bàal, Altariafiueexcelfa idóli, autin morte idóli. Nomen ciuitatis in tribu Dan, iofue,
Banaa,In motu. Filius Mofa filij Zamri, i.para.8, d.p.f
Banaia,fiue Banaias,Filius domini,aut intelligen tia dominijfiue aedificatio domini.Nomen viri,2.regum.zj.d.Nomen principes cuiuldam,i.paralipomenbsp;non,4.f.iç.b.z.paraI.3i.c.PateritemPheltiaE, ezech.nbsp;II.a,Filius loiadse,!.regum.S.d
Bane,filij,autædificantes, fiue intelligentes. Nomen ciuitatis in tribu Dan,iofuc,)9. c. Quanuis puté legendum Bani-barac, vt vnius ciuitatis nomen fit,nbsp;non duarum,quum Hebrxis iungantur,
Banea,fiue Baneas,Filius dommi, aut intelligen-
BanijFilius meus, autxdificatio vel intelligentia mea.Nomen viri,t.efd.io.d.i.efd.9.a
Banni,Idem.Nomen viri,i,reg.aj . d . Filius So-mer filij Moholi,i.para.6.d
Baninu,Filij noftri,autxdificatores noftri,fiuein telligentesnos.Nomen viri,2.efd.io.a
Bara,Incendium,fiue expurgatio,autpattus,veliu mentum,fiueinfipientia,velin vigilia. Nomcnalte-rius vxoris Saharàim,i.para.8.a
Bara,In malo,fiue in focio, aut in clamore,vel in paftu, fiue in conftruöione. Rex Sodomx, genefisnbsp;’4-^
Baria,Inlbcietare,fiuein maIitia,aHtin vlulatio-
Barabbas,Filius paths vel magiftri.aut filius con fufionis vel ignominiç.D.Nomen infignis cuiufdamnbsp;latronis,matth.X7.b
Barac.Fulgur,fiuein vanum,velin vacuum. Nomé ciuitatis in tribu Dan,iofue 19 .c. Vide Bane, Filiusnbsp;Abinoem,iudic. 4. a
Baracha,Benedidio,aut genu flexio. Nomen viri, i.para.tx.a
Barachel, Benedicés deum, aut genu fleftens deo. Nomen viri,iob.3i.a
Barachia,fiue Barachias, Benedicens dominum, aut genu fleftens domino.Pater Zachahç propbetæinbsp;Zach.I.a,Filius Mofollamoth,x.para.-8.b.Filius Zonbsp;robabel fib) Phadaiæ.i.para.j.d
Barad,Grando,fiue in delcenfu , aut in imperio. Nomen loci in deferto Sur,gene.10. d.
Baraia, Creatura domini,fiue impinguatio aut cle ftio dominijfiue in vifione.Filius Semei,».paralipo-menon,8.b
Barafa,Inegeftate,autfilij plafmatiojfiue in cur-fu,velin ben epIacito.D. Nomen ciuitatis, i.machabe orum.y.c
Bared, Grâdo,fiue in delcefu,aut in imperio .Filius Sutha
0373 htp'-Vrs?nbsp;iy«y?^3
ï'.'itea
*îh’’3a
•»33
1*33
’’33
r.a
quot;ÎS^SS
3?quot;,3
nna
Pia
ro*',a
^«313
ïî'a-^a
1’^3
r5'’«ia
ma
Suthalæ filij Ephrâim.t.paral.7,d.
Baria,Sera,vel veélis,fiue fugitiuus, aut in odo-re.Filius Seraeix filij Sechenix,«.para.j d ïip’inaquot; ' Baria,In malo,fiueinclamore,autin vlulatione,nbsp;vel in paftu.Filius Aferfilij Iacob,t.par.7.f.8.b.2j.b:nbsp;qui Beriageni46.b.dicitur,ijfdem confonantibus ôcnbsp;punâis,
BarieUjMaleficus, vel magus fiue in nequitia.D. Cognomen pfeudoprophetæ,aôl,ij.a.
Bar- iona,Filius columbæ,èx Syro lt;amp; Hebrço.D. matth.jfi.c.
Bernabas,Filius prophetx, vel filius cofolationis. D.Nomen viri,aél.4.g.
Barfabas,filius reuerfionis, vel conuerfionis, aut filius quietis, vel filius iuramenti. D. Nomen viri,nbsp;aft.i.d
Barthimxus, Beatus Hieronymus dicit quod cor rupte Iegitur,fcribi autem debere Barfemxus: quodnbsp;Syriacè interpretator filius cçcus,vel filius cxcitatis.nbsp;D, Nonien cxci cuiufdam ànatiuitate,quem i e s v snbsp;Iànauit,marc.«o .f
Bartholomæus,filius fufpendcntis aquas. D. Nomen apoftoli:matt.«o.a.Iuc.6.c
Baruch,Benediélus,velgenuflexus.Filius Nerix, iere.js.c
Barzaith,Filius anguli,aut puritas anguli,fiue fru ' meritum anguli. Filius Melchiel filij Baree filij Afcrnbsp;filij Iacob,i.para.7.f
Ba(àia,In faélura domini.Filius Melchix filjx A-n thanai,«.pa.6.c.
Bafan,Indente, fiueineborc, autin mutatione, vel in fomno, feu in dormitatione : autconfufio velnbsp;ignqminia. Regio Ogregis,quxpalcuisacnemori-bus abundans, cecidit in fortem dimidix tribus Manbsp;naire,ifa,2.c.nume. 4«.g. qux amp; Hauoth-iairdeutc-ro.g.ç.diçitur amp; Terra Raphaim.
Bafcath,Maftà,fiue inftatio, aut in auguftia, vel in effufione r Nomen ciuitatis in tribu luda, iofue.nbsp;t5.e
Bafchama, Confufio, vel erubelcentiairx vel calo ris.D.Nomenlocij/.mach.ij'd ,
Aromata, vel confufio mortis, aut in defolatione,fiuein pofitione,autinnoininibus, Altera vxor Efiu,gene.46.g. Filia item Salomopis, j.nbsp;reg.4.bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .
Bathuel,Filiatio dei,aut mçi^uradei;, vel defertü dei.FiIius Nachor«h; Melcha, gehe.42.d. Nomen ci-uitis,i.p3r{i.4.e
ria Beatult;G enus ménfurx liqiydéirum. czech.4 5.d Bàuai,In vx,ideft;in luftu,'vêl in myèria.Syrumnbsp;eft.Nomen viri,a.efd.j.d.
Bàuramites,Eijgens aquas,aut cligens quisri.pa-ralip.ii.fiqü^a'reg.rj.d.diciturBeromi.Heb.Baha-rumi.
Bazatà, Côntemptus, veldefpeélus, fiuedeprx-datio,aut inoliua.Nomen eunuenicuiufdamcfther.
Baziothia, Côntemptus véldefpeélioneseius,fiue ' prxdxeius:autinoliuadomini.Nomenciuitatisinnbsp;tribu Iuda,Iofue,i5.d
BE
¦.nw Bean,In affli(ftione,vel in refponfîone, aut feruta tioearum;velSyriacè,deprecatio.
»«^2 Bebai, Pupilla,fiueconcauus aut vacuus. Nome viri,z.efd.4.a
Becbccia , Euacuatio vel difsipatio domini, fiue Iagunculadq.ni/oi.
PISW Becbuc,Vacuttas,autcuaeuatio,veIdifsipatïqjfi-uelaguncula.Nomen viri,«,efd.2 c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iy
uw* Becher, Primogenitus,aut priraitix,fîuein arxe-te.Filius Ephràim,nume.46.d Becheritx, Idem plurale,Nume.?6,dnbsp;Bechor, Ideqj.quodBecher, ijfdemconlônan-tibus «Sc vocalibus feriptum.Filius Ben,-iamin, gc-ne.46.cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
wwww., Bechorat{i,'PriiT«o.gen,itura, verprimitix Filius Aphi*,i.regum.’9.a.
Interpretatio.
Bedan,Veais,veIfblu8,fiuein iudicio, Vidediótio-nem Badan.
Beei-phegor, Idólum hiatus vel aperturx. Nomen idóli Moabitarum,ofee 9.c,numeri. z^.a deut. 4-anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Beel-phegor, A pertura fiue hiatus.Nomen idoli, iofue.il.d.Heb. Phegor.
Beel-meon, fiue Baah meon, Idóli habitaculum, vel idólum de peccato, aut poflèfsio habitaculi, velnbsp;poiïèfsio ex peccato.Nomen ciuitatis, ezech.i^.b,«.nbsp;paralip.$.a
BeeI-{èphon,Idólum aquilonis, Vel idólum oc-cultum aut idó.lum fpeculx, vel pofleffór aquilonis velfpeculationis autfccreti. Nomen loci fiue vrbisnbsp;in Ægypto, exod.i4.a. nume.jj. a. lofephus libr. i.nbsp;cap.ij.
Béel-teem, Idólum fiue poflèirorfaporis velgu-ftus, aut rationis vel eloquij, Nomen viri, t.efdr. 4.b
Béel-zehub, Idólum mulca;, vel pofleflbr muf-cæ.Nomen idóli Accaronitarum,4. regum.i. a.Iucç. ji.b. Alias Bee-phegorappellabatur: àgentibus Prianbsp;pus.
Beera,Puteus,fiue explanatio vel dcclaratio, aut in luce eius.Filius loei,i.para.y.a
Beeri,Puteus,fiueexplanans, aut declarans, vel in luce,fiue in leone. Pater ludith vxoris Ei au, gen.nbsp;16.g. Pater item O fee prophetæ,ofee.i.a
Beer-ramath,Puteus, vel declaratie celfitudinis, aut iacuIationiSjfiue in luce excelfa. Vrbs tribus Simeon,iofip,a
Begoai,In corpore meo,fiue in gente: aut Syria-cè,intrinfecus,i.efd.7.b.
Beguai,Idem.Nomen viri,i.eld.i,a Begui,Idem. Nomen viri,«.efd.S.bnbsp;Behemoth, Multitudinem animalium terreftriünbsp;fignificat. Vnde plerunque pro Satanx potentia acci-pitur.iob.40.a
Bel, Vetuftus,aut nihil,fiue defluens. Nomen idó liBabyIoniorum,ifa.46 a
Béla,DeglutienSjfiuedeftruens.Filius Beniamin, gene.46.c.i.para.7.b.8.a.numeri.î6.c.Nomenitemnbsp;vrbis,quæalias Segor,gen.i4.a,dicitur, amp; Soar, Ôc.nbsp;Salifia,telle Hieronymo.Filius item Seor,rex Edô,nbsp;gene.jô.c.
Belaitx,ldem.p.n.nume.26.c
Belga,Refrigenum, vel confortatio, aut vetuftas vultus.Nomen viri,i.para.24.b.2.efdr.ii.a
Belgai, Refrigerium , fiue confortatio, aut vêtus vallis. Nomen viri,nehem.10.a
Belial.Peruerfus, vel abfque.iugo fiue non afcen-dcns.Iudicum i9-f-«-reg.jo.d.nahum i.d.i. cori.6.c pro diabolo fumitur.
Belma, Nihilumaut vetuftas nimia. D. Nomen loci,iudith.7.a
Bellan,In Iingua,aut in detraélione, fiue vetuftas demis,aut vêtus ebunautSyriacèjfcrutans.Nomennbsp;viri,«.efd.4.a.
Ben, Filius, vel xdificans,aut intelligens,«. para.
Ben-abinadab, Filius patris Ipontanei, autfilius gatris youcntis vel principis. Vnus prxfeftorum annbsp;nonæ Salomonis.5.reg.4.b,
.Ben-àdad, Filius fonitus vel clamoris, aut filius dilcéli aut patrui,fiuc mâmillæ. Rex Syriç.3 .regum.nbsp;iç.d.ierc.49.e.Filius Tabremon.j.reg. «5.0.4. parali.nbsp;l6.a.:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' . ‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Ben-décar,FiIius compunélionis,vel trâfixionis. Præfeftus annonae domus Salomonisin Macces.j.nbsp;regum.4.a
Benc-iaacan,FiIh tribulationis vellaboris,autaf-dificatores tribulationis vel Iaboris,aut intelligentes Jaborem vel tribulationem. Nomen loci in quo ex’-ftrametati funt filij Ifrael profeéli de Moferoth, nu-meri.jj.d
Ben-cnnom,FiIiusdiuitiarumfuarum,aut filius decipientis vel contriftantis eos. Nomen vallis innbsp;tribu
filaKi
’gt;1^3
rilî3h3
^3
’’uVa
lira’s
13
'13
Û3h'13
Nomina Heb.Chai.Græca amp; Lat. tribu Beniamin quç aliâs Topbet dicitur,2.paral.zS, Ben-gâber, Filius viri,aut filius robufti, vel poten tis.Nomenprxfeótiannonj Salomonis in Ramoth-galaad,j.reg.4.b Ben-hâil,Filius fortitudinis velcxercitiis.aut filius diuitiarum, vcl antemuralis fine doloris. Nome virijî.para.i/.b Ben-befed, Filius milericordix, vel opprobrij. Nomen prxfefti annonx Salomonis in Aruboth.j.nbsp;«gum,4.a *^33 •»33 'gt;X^K-13 tiisa ’’’jsa ‘î'5h-13 J. Ben-hur,Filius libertatis vel foraminis,aut albe dinis.Prxfeàus annonx regis Salomonis in montenbsp;Epbrâim,3.regum,4.a *»33 nbsp;nbsp;Béni,Filius meus,autintelligentia,fiuexdificatio mea. Benni, Idem. Nomen viriji.eld.j.d î’'’Â’'3anbsp;nbsp;nbsp;Beniamin,Filius dexterx.Filiusduodecimus Ja cob ex Rachel vxore,abipla matre Ben-oni vocatus, genef.jç.c.Eft amp; nomen Ioci,3.regum,4.b - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Beniamin.i.para.ji.c. vbidicitur, Eden^Ben- iaminrlegendum ex Hebrxo Miniamin, amp; interpre-taturdedextera,fiuepræparatiodexterx . Nomen viri. Bennoi,Ædificatio,aut filiatio,fiue in liabitacu-lomeo,aucinpulchritudine.Nomen viri, i. cidrç, 8.g Benno,Filius eius,aut xdificatio vcl intelligentia eius.Nomen viri,!.parali.24.d Ben-oni, Filius doloris mei .Filius duodecimus Jacob ex Rachel, qui amp; Beniamin, genefj^.c. dici-tur. Benoth,FiIix,fiue intelligcntiç,vel çdifîcationcs. Nomen idoli Babyloniorum,4.regum.i7.f Bennui,Ædificatio, vel filiatio : fine in habitacu-lomeo, autinpulchritudine. Nomenviri,i. cfdr. Ben-zoheth, Filiusfeparationis, aut filius i.Qius formidinis vel côtritionis.Filius Jefi,t. par.a!ipome..nbsp;non,4.d :3?a nbsp;nbsp;Beon,In affliéJione,veI in refponficne, aut in can tico, velfcrutatioearum '.autSyriacö, deprecatio, , Ciuitas Amorrhxorum vitra lordancm, numer. ji.a ‘51^3 Beorincendium,vel expurgatio aut incipiens, fiue iumentum, vel paftus’. Pater Bela regis Edom,nbsp;Genefisjjô. c. Pater item Balaam arioli, numer. 2 2.a ?11«3 Bera, Puteus, fiue explanatio, vel declaratio,aut in luce eius.Nomen Ioci,iudicum,9.c. Filius Supha fi-lij Helem,t.para.7.g. Bercos,Filius concifionis, vel feparationis. No men viri.t.efd.fc.c Berea,Puteus eius,vel filia eius,aut declaratio e-ius.D.Nomen vrbis,t.Mach.9.a Berefit. Primus liber legis ficvocatur, id eft In principio-.moreHebrxorum,quilibros ab eorumnbsp;principijs vt plurimum denominare folent. Grxcênbsp;vero appellatur ïhtff;$,id eft generatio, quod ibi genenbsp;rationes cœli amp; terræ continentur. ’»13 Beri,filius meus, fiue punis, vel eleftus, aut fru-mentura meum.Filius Supha filij Helem, i.paralip. malojfiue in clamore,aut in vlulatione,vel in paftu.Filius Afer filij Iacob,genef 40.b:qiii,i. pa-ralip./.f.Bariadicicur.Filiusitem Ephraim,i. para- Barith, Paiftnm fine fœdus. Nomen idoli Sichi- ’’J morum,iudicum,9.f Ctjjwxji nbsp;nbsp;Bernice, Grauis viftoria vel pondus viftorix G. Nomen viri,aft.i^.c. Berodach, Creans contritionem,vel eleftio inte-ritus, aut filius interitus, vel vaporis tui, fiue fru-mencum vel puritas nubis vel vaporis tui. Rex Ba-byloniorum,4.regum,20.c;qiiiila.j9,.a, dicicurMe rodach. |
Beromi,filius Caloris vcl indignationis, aut puritas fiue frumentum indignationis, vcl fugiens a-quam.Nomen ciuitatiSjî.regum, zj.dcqux i.parali, ji.fjdicitur Bauramites. Berothjfiue Becroth,Putei,fîueexplanationes vel dcclarationes, autin luminibus. Ciuitas Heuxorû,nbsp;iofue.p.c.non longe ab Hai, fpatio trium dierum innbsp;tribu Beniamin,iof. iS.d.i. reg. 4.a .Inde Beerothi-tes,a.reg.23.i.efd.2.b Berot,Putei,fiue pafta,velpuritas,aut cuprefTus Nomen vrbis,2.reg.8.b.Ileb.Berothai. Berotha,Jdem.f.n.Terminus terrx Jfraeliticx,cze chielis,47.C Berothitx,Putei,fiue explanationes, vel déclara tiones,aut in luminibus,î.reg.4.a Berothites,Idem.f.n. Berothites,i.para.ii.g. interpretaturPuteus fiue paftum, vel puritas,aut cuprefTus. Berrhœa,Grauis vel ponderofii. G. ÇiuitasMace ß^ppola donix ad Citarum montem, aft.i7.b Berrhœenfis, Grauis velponderofus.G. aft.ao.a ße/po«*)«? Berfa,Jn malo,vel iniquitate, fiue in condemna-tione,aut filius refpiciens. Rex Gomorrhx, genefis, »4.a Ber-fàbee, Puteus fónfueiuraméti,fiue puteus fa-turitatis,aut puteus feptimiis. Locus tribus ludx in terra Idunixorum,qux eft Palefthina, iof.i5-. c. iud.nbsp;i9.Iofephus librOjS. capit. 13 . ludaicarum antiqiiit.nbsp;finis atq;terminus terrx Ifraelisab Auftro, i.regumnbsp;3.amp; t.reguni,24.j,regum,i9.4. regumjij. b.HxciScnbsp;in fortem filiorû Simeonis cecidit,iof.i9.a.i.paraliponbsp;menon, ç.e. A iuramento amp; pereuflb fœdere Abra-hx cum Àbimclech rege Gerat, genefis, 21. fimiliternbsp;Ifaac cum eodem Abimelech, genef. 26. nomen habens. Beer enim fontein figni ficat, Saba iufîurâdum,nbsp;vel feptem,quodfeptem agnas Abimelech de manunbsp;Abrahxacceperit,gene.2i.b.d. i6. g. Illiciudicabantnbsp;Joel amp; Abia filij Samuelisfiniftrè, i.rcg. 8.a. Hancnbsp;nunc Barbari Gibelinam nominant authore Vola-terr.lib. ti. Eodem loei habitauit aliquandiu Kaac,nbsp;gene. *8.Hanc Ptolemxus Berfanam appellat. Videnbsp;Hironymum in locis Hebr. Eft in finibus ludxx amp;nbsp;Ægypti,amos.ç.nehe.ii, Berzellii,Ferreus:autex Syro amp; Hebrxo ,filius contemptus, vel defpeftus.Nomen viri,2.regum,i7.nbsp;g:qui regem Dauid traduxit Iordanem,2.regum, 19.nbsp;f. Pater item Hadriclis generi Saul fic vocabatur, 2.nbsp;regum.2i.b Befai,nehem.7.e. Conculcatio, fiue contemptio, vel defpeftus.Nomen viri. Befai,Oua,fiuecœnofus,velhumidus,autinna-ui.Nomen viriji.efdr.a b.a.efd./. c Befecat, Mafia, fiueinflatioautin anguftia, vel in eSufione.Nomenloci,4.reg.22.a Befee, Conculcatio,fiue côtemptio, vel defpeftus Nomen viri,r.efdr.2.c Befelam,Jn pace, vel in retributione,fiue decoftio eorum.Nomen v;ri,i.efdr.4.b Befeleel ,Jn vmbra Dei.FiliusVri filij Hur filij Ca leb ex Ephrata vxore,exod. ji.a. 1. paralipomenon,nbsp;2.C. Befluth,In vmbris,aut in aflatione : vel Syriacè, in oratione. Nomen viri,i.efdr.2.c Befodia, Jn fecreto domini,fiue in confilio domi-ni.Nomen viri,2.efdr.j.b. Befor, Euangelizatio, fiue incarnatio,3Utin boue Velinmuro.Nomentorrentis,in regione Palxfthi-norum.i.regum 20. b Bete,Fiducia,velconfidentia,aut in linitione.Ci-uitatis no men .2. reg.8. b Beten,Venter,fiue terebinthus . Nomen ciuitatis in tribu Afer,Jofue i9,b Beth-abara, Domus tranfitus aut irx: vel Syriacè, frumenti.D.Nomen loci trans lordanem, iohannisnbsp;i.d Beth-acharem,Domus vinex, fiue domus cogni tioniseorum.Nomen vici,iere.6.a. 2.efd.3.c Beth-hagla,Domus feftiuitatis,vel, reuolutionis eius. ’’rna •ioa «lya r,^yanbsp;’'canbsp;t:^xï?a VwVya w^ya ntaa îxsa ?'^sh-f5'a |
eius.Nomen ciuitatis in tribu luda,iofue. tç.a.â: in tribu Beniamin,iofue.iS.d
Béth-anath,Domuscantici,velrefponfionis, aut domus affiiélionis. Nomen ciuitatis in tribu Nephthali,iofue. 19.c.iudic. t. g
Beth-ania : Domus obedientiç vel affliôlionis, autdomuscantici,fiuedomusgratix domini . D.nbsp;Villa in lâtere montis Oliueti,matth.4i.b.Luc. 19.e.nbsp;Vbifaluatornofter Lazarum fuftitauit, diftansabnbsp;lerofolymisftadijsquafi quindecim,iohan.n.a.c
Beth-anithx, Domus cantici, vel refponfionis, t y J autdomusaffliftionis.Dicebanturpopuliquihabi-tabant in Beth-anath, iudic.t.g
Beth-anoth, Idem. Nomen ciuitatis in tribu luda, iofue./$.g
Beth -thaphua,Domus pomi, vel domus infiatio-nis.Nomen ciuitatis in tribu luda, iofue.i$.f Beth-araba, Domus planitiei, fiue domus fuaui-tatis,aut domus fideiufsionis, vel domus vefperti-
na, aut domus falicis . Nomen ciuitatis in tribu luda,iofue.i$.b.g. Eft amp; nomen ciuitatis in tribu Beniamin, iofue.18.d
Beth-aram,Domus celfitudinis,aut domus prx-gnantium, vel montium eorum . Ciuitas in tribu Gad. iofue.13. d
Beth-aran, Domus montis vel prçgnantis,fiue do muscantantis, vel prçconizantis . Nomen vrbisnbsp;quamxdificauerunt filij Gad,numer.34.g. Anteaciuitas Amorrhxorum
Beth-âuen , Domus vanitatis vel doloris, aut do mus fortitudinis vel iniquitatis . Vrbs Chananxçnbsp;terrç in tribu Ephraim , item in tribu Beniamin,nbsp;olèe.4.d.j.reg.gt;3.b
Beth-azmoth,Domus fortitudis mortis.Nomen ciuitatis,4,efd.7.c
Beth-bera, Domusfilijeius , fiuedomuselefta, aut domus puritatis vel frumenti eius. Nomen ciuinbsp;tatis à Gedeone cxpugnatx.iud.y.g
n’î’ôiï? ma-n-’s
tatis,velpinguedinis, veleleftionis mex. Nomen ci uitatis,i.paral.4.e,quam inhabitauerunt pofteri Si-meonis.
Beth-befie, Domus confufionis,vel domus eru-befcentiç.D.Nomen vrbis,i. mach.9.g
Beth-char, domusagni, fiue domus cognitionis, aut domus fodiens. Vrbs iuxta quam filij Ilfael per-culTerunt Philifthxos,i.reg. 7.C
Bcth-d.igon, domus frumenti,vel domus pileis.
Nomen ciuitatisin tribu luda,Iofue.tç. e.i9.b,i.ma 6habxorum,io. g
Bet-hel,Domus Dei. Nomen vrbis in tribu Ben iamin, fie primùm cognominatx à Iacob,gene.i2.b.nbsp;4S.d. i.para.y.f.iud. 4.a. Eadem Ä Luza diéla ludi-cum.i.e.EftdcnomenmontiSji.reg.q.anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;
Beth-émeCjDomus vallis velprofunditatis-No- aut domus feptima.Nomenciuitatis, iofue.jç.d. men ciuitatis in tribu Aler,iof.i9.b
Bether,Diuifio,fiue in turture,aut in exploratione, vel contemplatione: aut Syriacè, pofterior. Nomen montis,cantic.4.d
Beth-efda,Domus effufionis,id eft locus ad quem aqux pluuiales confluebant. D.iohan.^.a
Beth-gader,Domus mûri, vel macerix. Nomen
Ioci,i.paral.4.g
Beth-gamul, Domus retributionis, fiue domus abladationis,aut domus cameli. Nomen ciuitatis innbsp;terra Moab, iere.48.d
Beth-hanan , Domus gratix fiue milèricordix,
vel doni. Nomen ciuitatis.3.reg. 4.3
Beth-horon, Domus irx, liuedomuslibertatis, aut foraminiSjVelalbedinis. Ciuitas eft terrx Cha-naan qux duéta forte,tribui Ephraim obtigit,quemnbsp;admodum legis lofue.jó.i. paral. 7.Hxcleuitiscon-cefllt;ieft,iofue. 4i.a.Sara filia Ephraim xdificata,r.panbsp;ra.7.e.Iplam Salomon reparauit.3.reg. 9.c.4.para.8.nbsp;a.Eftfuperioris fimul amp; inferioris Beth-horon pâC-fim in feripturis mentio iofue.iô.iS.amp; alias no raro.
Bethia,Filia domini ,vel menfura domini.Filia
Interpretatio.
Pharaonis vxor Mered,».paral.4.c
Beth-icfimoth, Domus defolationum^ aut domus repofitionum,vel nominationum.Vrbsin cam peftribus Moabitarum qux forte cefsit filijs Ruben,nbsp;iofue.jj.c.ezechiel.z^.b
Betn-Iebaoth, Domus leenarum, aut domus cor, 'dis liters, vel ligni,ßue domus venientibus.Nomennbsp;‘ciuitatisin tribu SimeoniSjiofue.jç.a.nbsp;Beth-Iehem , Domus panis , iiue domus belli.nbsp;Beth-lehem dus funt: vna in tribu tiliorum Zabulon,de qua iof.19 . Exhac erat Abeflan iudex populinbsp;Ifraelitici,iudic.i4. Alia eft in tribu luda, ciuitas Danbsp;uid,è qua fuit Leuita: cuius vxorem illicitoconcu-bitu necarunt Gabaonitæ,iud. jj.vbirex Dauid ha-bitabat, 1. reg. 16 . Hxc fuit patria lefu Chrifto,Mi-chsx.5;.Nlatth.2. Ohm diéla Ephrata, gen . j^.c. óinbsp;48.hanc Roboam xdificijs muniuit.2. paral.n.Videnbsp;milita de hacapudHieronymum locis Heb . efd.x.nbsp;vocatur amp; ciuitas Dauid,luc.4.a.iohan.7.g.nbsp;Beth-lehemites,Idem. i.reg. ló.a
Beth-maacha , Domus comprefla vel contrita, aut domus fixa. Ciuitas eft Cnananss regionis,nbsp;adquam vfque perfecutuseft loab perduellem Se-ba,1.regum. 40.e
Beth-maon, Domus habitaculi, vel domus ex peccato. Nomeiiciuitatis in terra Moab,iere.48, d
Bcth-marchaboth , Domus quadrigarum, flue domus amaritudiiiisextinfts . Nomen ciuitatis innbsp;tribu Simeonis,iofue.i9.a.i.paral. 4.C
Beth-nemra. Domus pardi,fiue domus rebellio-nis, velamaritudinis, aut domus commutationis. Nomen ciuitatis quam xdificauerunt filij Gad, nu-meri jt.g.quæ alias fuerat Amorrhsorum,nbsp;Bethoron, Diuilio , fiue in exploratione ipfius,nbsp;aut filia cantici: vel Syriace,pofterius. Nomen ciuitanbsp;tis^4. regum.2.g
'Beth-phage, Domus oris vallium , vel domus nbsp;nbsp;nbsp; buccæ vallis, fiue domus ficuum,fcilicet præcoqua-
Beth- berai,Domus creatoris mei,aut domus fani rum .D.Villula in mote Oliusti,ad quam venit IE-
5 VS fiiluatornofter,luc. 19.C
Beth-phalet,fiue Beth-phelet, Domus, liberatio nis fiue expulfionis-.aut ex Hebræo amp; Syro, domusnbsp;vomitus Nomen ciuitatis in tribu luda, iofue. 15.d,nbsp;t.efd.u.d.
Beth-phefes , Domus diuifionis velconfraftio-nis.Nomen ciuitatis in tribu lflîichar,iofue.i9.b
Beth-phogor,Domus hiatus, fiuedomusapertu rx.Ciuitatis nomen in tribu Ruben, iofue.13.cnbsp;Beth-rapha, Domus fanitatis, vel medicinx, autnbsp;domus laxationis.Filius Efthon,t.paral.4.b.
Beth-ßbe,filia iuranienti, vel faturitatis, aut filia ftptima.Filia EIiam,vxor Vrix,2.reg, ii.a.14. f:qux
6 mater Salomonis,^. reg.». b.2.c,pfal. 50.in titulonbsp;Beth-fàbee ,Domusiuramenti, vel faturitatis,
Beth-faida, Dorn US fruaum,vel cibariorum,aut domus venatorum,vel infidiantium.D.Ciuitas Ganbsp;lilxç , ex qua Betrus amp; Andreas amp; Philippus Apo-ftolijlohan.t.g.matth.n.c
Beth-fames,fiue Beth-femes. Domus fblis:vel ex Hebrxo amp; Syro,domusferuitij velminifterij.Antenbsp;Abèldida, Hieronymo telle in quxftionib . Heb.4.nbsp;paral.48.c.Iofephus.lib.d.cap.i. Vrbs ad tribum lu-da,iofue.J5;,pertinens:quçpoftea filijs Aaronis, Le-uitis fcilicet,eftalsignata, iofue.4».b:z.reg.6.j.paral.nbsp;6.c.4.reg.i4.c.Eft alia in tribu Nephthali, iofue.19.Cnbsp;é qua priftinos habitatores non potuit expellere tribus Nephthali,iudic. I. g. Numeratorprxterea amp; a-lia Bethfemes, in Ibrte filiorumlffachar Iofue. 19 b.nbsp;Beth-lamitx, Idem .1 .reg. 6 .c.nbsp;Beth-Iamites,idem.i.reg.6.c
Beth-Ian, Domus détis vel eboris,aut dom us mu tationis veldormitionis. vel Bethfean, id eft domusnbsp;tumultus,aut domus opulétix. Vrbs tribus Manaf-lein Ifiachar amp; Afer,iofue. 17.c. 18.iudic. i. cuius fi-tum habes.j.reg.4.b.amp;.i. Parai.8. f.qux Stephanonbsp;amp; Iofepho.lib.y.ca,»4.antiquit. Scythopolis appel-latut
•Yïhfl'S
373117-03
573'(P-O'’3
-0’3
îTi7-r.’’3
lacur.In hac corpus Saulis fufpenderunt Philifthini, i.reg. ji.d.Hieronymus in quçft.Heb.duas.Beth-fànnbsp;fuiflê Icribit.a.reg.ii.c
Beth-feta, Domus deuiationis,aut dumus exten-fioniSjfiue domus fpina:, Locus Palæfthinç, iudi.y.f Beth-fémes,vide Beth-fames.
Beth -ßmitx, Idem, iudicu m.« .f.
Beth-fimoth, domus defolationum, fiue domus repofitionum, vel nominationum.Nomcn ciuitatis,nbsp;iofue.n.a. nume.jj.f
Beth-for, Domus rupis vel fortitudinis, fiuc domus piafmationis, aut domus obßdionis vel vin-culi. Vide Beth-fur.
Beth-fua,fi!iafalutationis,vel exclamationis.Mater SalomoniSjt.paral.j.b; quij.j.regumji.b, dicitur Beth-fabee,liue corrupte Barfabee.
Beth-fur, Idem quod Beth-for. Nomen ciuitatis in montants locis fitx in tribu Iuda,iofue.t^.g : con-ftruifx à Roboam,2.paral.i/.b
Beth-fura, Idem. D. nomen ciuitatis,!. Macha. 4 .g Bethul, Virgo. Ciuitatis nomen in tribu Simeo-niSjiofue.iÿ.a
Bethulia, Virgo domini,aut domus parturiens do minum.D.Nomen vrhis,iudith.6.b
Beth-zachara, Domus memorix vel recordatio-nis.D. Nomen ciuitatis,!. mach.6.d
Beth-zecha, Domus tribulationis, fiue domus compedum,aut domus conflationis; vel ex. Hebrxonbsp;amp;. Syro,domus vtris.D.
Betonim, Ventres,vel terebinthi. Ciuitas in Tribu Gad,iofue.ij.c
Bezec,Fulgur,fiue in compedibus. Chanançx vrbs regia,iudicum.!.a
B I
-n’ia
/ina
pia
ßäültct Bithynia,Violentaproperatio.G. Prouincia Afix minoris,qux amp; quonda Bebrycia Solonio, amp; deinde Mygdonia difta eft,(S: maior Phrygia, lera flumine à Galatia difterminata: habet ciuitatem eiufdénonbsp;minis.Hxc ab Heraclea. Ponti vfq; ad os protéditur,nbsp;quo ex occidentis parte terminatur, ex oriente San-gario fluminc, abaubftro Epifteto, Ponto vero abnbsp;aquilone.Hxc Raphael Volater.lib.io.Geogra. Videnbsp;Plinium lib.^.cap.ja. Ptolemxum lib.ij.cap.!. Stra-bonem lib.12.Hums mentio eft.!.Petri.!.
B L
CAâço'î BIaftus,Germinans velproducens.G.Nomen vi-ri,a(ft.iz.d
Boanerges. Beatus Hieronymus docet debere ftri bl Banereem,quod interpretatur fxlij tonitrui. Sic ànbsp;Chrifto cognominati fucrunt lacobus óc lohannesnbsp;fihj Zebedxi,marc.j.c
Bocci,Vacuus, aut difsipatio,fiue in vomitu. Filius logh princeps tribus filiorum Dan, nume.j4.d.
fc. Filins Abifuefilij Phinees.!.para.6.a
J Bocciâu,euacuatio vel difsipatio domini. Nomen viri.i.paral.iç.a
Bochri,Primogenitus, vel primitix, fiue in arie-tc.Pater Sebe.î.reg.îo.a
Bochru,Idem.Filius Afelfili) Elafa.i.para.S.d.g.g Boé.n,PolIex, fiueineis. Lapis in tribu ludaàfiiionbsp;Ruben ficappellatus, lofue.i$.b. 18. Hebrxis diciturnbsp;abenboen, id eft lapis Boen, terminus eft tribus lu-dx.iofue.iç.
’'ïS Boni. Filius meus,autxdificans, fiue intelligens. Filius Somer.!.paral.6.d
S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Boni portus, p.n. Latinxdiiftiones funr. Ciuitas,
opinor,Cretenfium,cui nomen xaXi« ttxTÄ,ideftpuI-ehrumlitusxuius meminit B.Lucas.aä:.i7.b
Bonni. Ædificans me, fiue adoptans aut intelligens me.Pater Omrai.i.paral.9.a.2.efJ.9.a
Booz,In fortitudine,autin hirco.Filius Salmon, fillj NahaflonjConlanguti-ieus Elimélech Beth-lehe-mitx,ruth.2.a.4.d.i.paral.i.b. Nomen item fecüdxnbsp;colurnnx in porticu Salomonis.j.reg.y.c.i. para.j.dnbsp;Borith,Herba in qua eft acrimonia làponis,ier.a.d
Nomina Heb.Chai.Græca amp; ILat.
Boies,Cœnum,aut in iplb flos,fiuein ipfo refpi-ciens Nomen fcopuli,!,reg.!4.a
Bofphorus, Hebraice dicitur Sepharad, amp; interpretatur liber fiue codex deftendens vel imperans: aut finis vel confummatio delcenfionis vel imperij,nbsp;abdix.i.d
Bofor,Munitio,veI vindemia,fiue ablatio vel pro-hibitio : aut in anguftia, vel in tribulatione . Filius Suphafilij Helem.!.paral.7.g. Nomen item ciuitatisnbsp;Moabitarum trans lordanem orienté verfus, ad fo-litudincm nonnihil vergcntis.i. mach.$.c.deut.4.g.nbsp;iof.io.ca.i.para.ó.g.Detribu Ruben Leuitisdata.nbsp;Bofra,Idem.Ciuitas in Edom,gene.j6.c.ifa.j4.bnbsp;Bofra, In grege eius,aut in diuitijs,fiue in tinea le-giSjVel in tinea cxplorationis. Heb.Beafthara. Ciuitas de media tribu Manaflêdata Leuitis,iofue.i!.c -B R
Brie,In malitia,velinfocietate,autin clamore,fiue in vlulatiôe,vel in paftu.Fili* Afer filij Iacob,i)u.26.enbsp;Brieitx,Idem.p.n.nume.26. c
B V
Bugxus,Ia(ftator.G.efth.!2.d
Bul, Germen, fiue vetuft3S,aut defluens. Nomen méfisodaui,noftro ocftobri refpondentiSjj.reg.ô.d
Buna,Ædifieâs,fiue intelligens,aut adoptas.Filius lerameel primogeniti Efron filij Phares,i.para.i.dnbsp;Buz,Contemptus, fiuedeprxdatus. Nomen locinbsp;in terra Cedar,iere.2$.e.Filius item NachorexMel-cha,genefis,22.d. Pater Ieddo,!.para.5.b
Buzi,ldé. Pater Ezechielisprophet{,ezechielis,!.a Buzites,ldem.iob.j2.anbsp;C
CAath, Congregatio, fiue ruga, aut obtufio. Fiüus Leui, filij lacob, genef.46.b.!.par.6.anbsp;Caathitx, Congregatione$,fiue rugx,autnbsp;obtuiiones,nume. 16.f.i.para. lt;5.d
Cabfeel, Congregatio dei. Nomen ciuitatis in tribu Iuda,Iofue,!ç.d.2.reg.2j.c.i.para.!!.e
Cabul. Compeditus,vel quafi germé,aut quafi defluens, vel quah veterafcens.Regio Galilxxeft, qux lofephoIi.S.ca.ç.antiquit.Iudaic lingua Phcenicumnbsp;àdifplicendo, alijs àter.ra tenaci, ob copiant argillxnbsp;qua figulivtuntur, nomen accepit. Hanc Salomonnbsp;Hiram regiTyri dédit,3.Reg.9.c.Eftquoquc ciuitasnbsp;tribus Afer,iofue.!9.b
Cademoth,Antiquiores,velpriores:fiueoriétaIes; aut incendium, vel incuruatio mortis Nomen foli-tudinis,deutro.2.e.fiue nomen oppidi in polTefsionenbsp;tribus Ruben,quod iofuejij.c.Cedimoth dicitur.
Cades, Sanftitas. Ciuitas regionis Moabitaiû,vi-cina terrx fiue tribui luda, verfus auftiû,hoc eft meridiem,ad môtem Amorrhxorum limes terrx, qux alias Fons niifphat, ideftiudicij dicitur, genef.i4.a.nbsp;Nomen item folitudinis,genef3o.a:qux nume.ij.c.nbsp;Dcfertum Pharan dicitur, (Stnume.jj, d, Defertumnbsp;Sin per y dicitur. Quod legitur in fine primf capitisnbsp;DeuteronomijjSediftisergo in Cadef-berne, amp;cxt.nbsp;legendum tantum in Cades
Cadef-beme, Sanftitas filj inftabilis, autlanftitas frumenti,vcl puritatis commotie vel in ftabilis.Terminus eft tribus ludx ad meridionale plagâ,deu.i.anbsp;Cadumim,Antiqui,velpriores,fiueoriétaIes;aucnbsp;antiquum fiue orientale mare : aut incendium velnbsp;humiliatio aquarum.Nomen torrentis,indic.ç.enbsp;Cxfiir, A exfo matris vtero diftus eft : vel à cxla-rie,id eft coma vel capillatura,cum qua ortus eft: velnbsp;3uöd exfios, id eft glaucos habuerit oculos j vt qui-am volunt.Latinum eft,matth.i2.b
Cxfarea, Idem.Maritima vrbs PaIxfthinx inlitore ntanni maris fîta,quâ Herodes Aftalonita pater He-rodis tetrachx Traconitides inftaurauitin nonoremnbsp;Augufti Cxfaris qux prius fiueturris Strato-nis vocabatur:de qua lolephus lib.i.bel. ludaic.ca.j.nbsp;amp; cap.ió.Plin.lib.i.cap.ij. Egefippus Iib.i.cap. iS.denbsp;excidio lerolblymorum : amp; lib.j .cap. 19. Similiter li.nbsp;it.cap.io.antiquit.Iudaic.Huius fit mentio aél.9.!o,nbsp;bb quod
‘jya
ßüyciTos
IP
•»ns
hnç»
WIP
WIP
y3‘l3-W''iP
WIP
Interpretatio
quddinea Cornelius Centurio baprizatus fit : amp; fecit,maih.8. Inhac Chriftus verfatuseft multum, aó);.2i.b. quod Philippus Euangelifta domum in ca amp; plurima miracula edidit, vnde Óc fua ciuitas appelnbsp;habuerit. In hac Cxfarea Herodes etiam templumnbsp;albo marmore extruxit Augufto Cxfari. author lo -fephus lib.i$.cap.iî. antiquit, in qua nepos eius He rodes Agrippa ab angclo percufTuseft, aét.iz.de hacnbsp;Raphael Volater. lib.11. Geographix. Alia Cxfarea,nbsp;ciuitas eft ad radices Libani hta,iuxta lordanis fon-té, à Philippo tetrarcha Iturix amp; Traconitidis,luc.3.nbsp;filio Herodis maioris,amp; fratre tetrarchx,qui lohan-nem decollauit;ampliata, amp; in Tiberij Cçfaris hononbsp;rem Cxfarea appellata : qux mutato no mine dein-ceps Paneas difta eft in prouincia Phœnices, vbi lornbsp;danis è duobus oritur fontibus, lor amp; Dan. authornbsp;Hieronymus. Quamagispofte.acxornans Agrippanbsp;in Honorem Neronis, Neroneam appellauit, velutnbsp;fcribit idem lofephus lib.iS.cap.j.antiquit.ludaic.dcnbsp;lib.zo.cap.i6.antiquit;Huius fit mentio matth.iß.b.nbsp;marc.8.Raphael Volater.lib.iz.hancprimum Lefer,nbsp;deinde Dan, poftremô Cxfaream,nunc Belinam vonbsp;citatam fcribit. Eftctiam tertia Cxfirea, Cappado-cix metropolis, cuius fimiliter in aftis apoftol. cap.
13 .b.fit mentio, Profedus ab Ephefo, amp; deftendens Cxfaream, afcendic amp; falutauitecclefiam. Hebraicènbsp;dicit ur Vide Dor.
CaiphaSjInueftigator, velfagax, feu vomcns ore aut vomitus oris. D. Pnnceps quidâ fiicerdotû internbsp;lud.xosqui fuit tempore Chrifti matt.zó.f. loh.io.fnbsp;Cain,Poflefsio,vel pofieflus.Filius Adam,gen.4.anbsp;Cainan,po(reflbr,vcl emptor,aut lamentator, velnbsp;1^ V nidus.Filins Enos,gene.y.b.Iuc.j.g
Cains,Lingua Latina prifca iuterpretatur dominus. Latinum eft.Nomen viri Macedonienfis,ad.i9. f.hofpes Pauli,rom.16.d
Calano,Confummatio eius,veltotusipfe. Ciuitas Babylonix,ifa.io.b
äVs, Caleb, Quafi cor,autcanis, fiue caniftrum. Filius Iephone,numeri,ij.a.iofue,i4.a.i.regum,2ç.a;qui J.nbsp;paralipomenon,z.a,dicitur Calubai,filius Efron filijnbsp;Phares filij luda.
Calphi, Vox oris, vel confummatum aut perfe-élum os. D.Nomen viri,2.mach.u.g xxXiSivxf CalifthéneSjPulchrû robur,fiuc pulchra potétia. Gnbsp;Calita, Refugium, fiue contraftio , aut vox decli-nans.Nomen viri,t.efd.10.c
Calubai, Caninusautcaniftrummeum,fiueto-tus ipfe in me. Filius Efron filij Phares, z. paral.z.a: qui ibidem f. dicitur Caleb, vt amp; in alijs locis.
Camon,rcfurreftio,fiueconfirmatio eius.Nomen
ciuitatis,iudicum 10.b
Carnuel,Surrexit deus, vel fufcitauit aut cófirma uit eû deus. Filius Nachor ex Melcha, pater Syrorü,nbsp;gen.za.d.i.par.z/.c.Filius item Sephtan,num.34.dnbsp;Cana,ZeIus,velxmulatio, fiue pollelsio, autla-mentatio, vel nidus eiusiaut canna, id eft arundo.
' Nomenciuitatis in tribu Manafie, in Galilxa, iofue, I9.b.lohan.2.a.4.f
Cananxus,Sic vocabatur Simon qui fuit vnus ex duodecim Apoftolis, amp; iuterpretatur Zelotes, autnbsp;xmulator,vt habetur lue. 6. c. Non enimerat ex Chanbsp;ndan, fed ex Can.a vico Galilxx, qux in Zelum, velnbsp;xmulationemconucrtitur.D.
Canath,Emptio,fiue poffefsio,aut lametatio.No ¦ men vrbis in tribu Manaffè, qux lt;Sc Nobe dicitur,nbsp;nume.j2.g.
Candace, Pofsidens contritionemiaut ex Hebrço amp; Syro,poflefsio munda vel purifsima. D. Nomennbsp;commune omnibus reginisÆthiopum,aâ:.8.e
Caphara, Leuncula, aut propitiatio, fiue linitio, vel villa, autoppidum, fiueglacies;aut Syriacè, nc-gatio.Nomen ciuitatis in tribu Beniamin,iof 18.dnbsp;CapharnàumjAgerpoenitentiXjVelvilIaconlbla-tionis, aut propitiatio pcenitentis.D. luxtaftagnumnbsp;Genezareth vfquehodie oppidum in Galilxa gentium fitum in finibus Zabulon amp; Nephthali, math.nbsp;4iC,luc.4. in quo Chriftus Centurionis filiü fanutn
lata eft,matth.9.amp; u. Egefippo in j.ca.ió. eft fons in regione Genezaris Caphamaum nomine.
Capharfalama, agervel villa pacis vel retribution nis. D.Nomen vrbisquae Antipatrida,t.mach.7.6
Capheretha,Manus doni: aut Syriacè, vinculum vel coIligatio.D.Nomen muri,t.Mach.iz.e
Caphira, Leuncula, aut propitiatio, fiuelinitio, vel villaaut oppidum,fiueglacies;aut SyriacèjUega-tio. Nomen ciuitati$,iof 9.C
Caphtorim, SphærulsB vel poma,aut vola vel pal maturturum vel exploratorum. Nomen populi,nbsp;qui CappadocesdicuntuFjgene.io.b
Cappadoces,In Hebrato eft Caphtorim,dc inter-pretatur fphxrulx,fiue poma,aut vola velpalma tur turuni vel exploratorum.deut.a.e
Cappadocia,Idem.f.n.Afix regio Ponticaeft, Armenia; confinis, quam ab oriente claudit, ab (èptcn-trione longo littorein Euxinum expanditur, ficuc angufto excurfu àmeridie Ciliciam attingit, ab occanbsp;fu Galati.a amp; Paphlagonia reliqua terminata,vt Pto.nbsp;lib.5, cap.6. Nomen habet à Cappadoce amne: eiusnbsp;populi Cappadoces antea Loucofyri diéli. authornbsp;Plinius lib.ó.cap.j. Strabo lib.ix.à principio. Pluranbsp;Pomp.Mela lib./
Carcaa,Pauimentiim fine frigiditatem dißbluens, Vrbs in tribu Iuda,iof.i$.a
Caree,Caluus, lîue glacies. Pater Iohanan,4. regum,15. f
Carehim,Idem.p.n.Nomen loci,t.para.12.a
Caria, C apitalis. G. No m en Ioci,i. mach .1 $ .d Cariach, Ciuitas, vel vocatio : aut ledio, vel oc-curfus. Nomen ciuitatis,iof.iS.d
Cariathâim,Ciuitates,aut vocationes,fiueleftio-nes,vel occurfus.Vrbs in tribu Ruben,iof.ij.c.etiam. Moahitarum ciuitas, num.ji.g. iere. 4S.a.ezech.x$.nbsp;Vbi olim Emim gigantes habitarunt,ge.i4.a.i.para.nbsp;6.g.Inter vrbes Nephthali Leuitisconceffacenfetur.nbsp;Hieron.ineclogalcribiteamiuxta Mcdabam vrbemnbsp;Arabixjamp;appellari Coraiatha.
Cariath-arbe, Ciuitas quatuor. Ciuitas in tribu Iuda,licdi£laab Arbeaconditore,non autem àqua-tuor,patriarcharum Adam, Abrahâ,l(àac, amp; lacob,nbsp;qui ibi fepulti funt, fepulchris, vt quidam interpre-tantur.iof.iç.c:qux Hebrondicitur,ifcgt;f.io.c
Cariath-aiim, Ciuitas ciuitatum vel oppidorum, aut ciuitas vigilantiumivel exHebrxo amp; Syro,ciui- '¦' ¦nbsp;t.is inimicorum.Nomen viri.x.efd.i.b
Cariath-bial, Ciuitas idoli,vel imperâtis aut pof-fidentis. Nomen ciuitatis in tribu luda, qux amp; Ca-riach-iarim dicitur,iofue,j5.g,t8.c.iere.26.f. Dicitur amp; Baa la.
Cari.trh-i.arim, Ciuitas fyluarum. Ciuitas He-uxorum in tribu Iud3,iofue, iç. b.26.f:quxamp; Ca-riath-ba.il,amp; Baaladicitur,iof.iç.g.jS.c.Vno tantum miliario ab Æ,Iia,qua pergimus Diolpolim,diftat.
Cariath-fépher,Ciuitas literarum. Nomen ciuitatis in tribu Iuda,quç amp; Dabir dicitur,iofue,iy.c.lt;Sc Cariath-fenna,iorue,i$.f
Cariath-lenna,Ciuitas rubi:veIexHebrço amp; Syro, ciuitas inimiciciç. Nome ciuitatis in tribu Iuda,quxnbsp;amp; Dabirdicitur,iof.iy.f.dc Cariath-fcpher.iof.i^.c
Carioth, Ciuitates,aut vocationes,lnie lediones, vel occurfus.Nomen ciuitatis in tribu luda, iof.ty.dnbsp;ierem.48.f
Carith, Cócifiofiueconfefsio,autexterminatio. Nomen torrentis qui eft contra lordanem.j .reg.i/.anbsp;Carmel, Cognitio circuncifionis,vel agnus circunnbsp;cifus,aut teneritudo,f ilia quç eft fegetum:vel cocci-nus. Ciuitas. Vide Charmel.
Carmelites, Idem.
Carmelitis,ldem,fœ.g.i.para.j.a CarmeluSjIdem.Carmeli duo funt motes : vnusnbsp;Tyriorum frugifer maxime vini, excelfus valdeinnbsp;Galiixa, baud ita procul à Icrufalem in tribu Afer,nbsp;iofue,
hyp^.9 h*!?
XAf'^ ^¦’1?
:bWP
rT'i^ t
n’’Tï‘
Nomina HebiChald.GræCâamp;Lat.
lof.iÿ.b. iuxta.PtoIemaidê ciuitaté amp; mare, In quo eahi, vel fixio cius. Nomen ciuitatis in tribu luda, Elias Videos frequenter verfabatur,3.reg.iS. In hoc iofue.i$.f.i.reg.z3.a.i.paral.4.c.4.efdre.3.dnbsp;etiS Nabalhabitauit,i.reg.4$.Huiusplurimafitmen Celaia, vox domini, aut alleuiatio domini, fiuenbsp;tio fparfim in prophetis,i.reg.i9.e.ifa.33.ier. 36.amosnbsp;i.tk 9.micehçx:7.nah.i.cantic.7.Vide quoqj lofephunbsp;li.3.ca.2.de bel.ludaic. Alius inludxa qua itur Ægy-ptum ad meridionale plagam,de quo Ifa.43.amp;iof 15^.nbsp;in quo ciuitas eiuldem nominis extruda videtur.
Carmon, Quafi malum granatum, vel vinia doloris fiue fortitudinis. D.
Carniim,Cornua.Populi funt ciuitatis Aftarotb, genef.i4.a.Eft Sc nomen ciuitatis,1.mach.5.c
Camion, Cornu. Nome prçfîdij,4. macb.14.d CarpunijFruduSjVel fruCluofus.G. Nomen viri,nbsp;i.tirn.4.c
Cartha, Ciuitas.fiue vocatio,aut leftio, vel occur fus. Ciuitas Leuitarum in Zabulonia tribu, iof.41. c
10
quo eahi, vel hs
hoc iofue.i$.f.i.reg.z}.a.i.paral.4.c.4.efdre.3.d
Celaia, vox domini, aut alleuiatio doi torrefaiftio.Nomen viri,i.efd.io.d
Celai, Leuis fiue torrefaftus, aut vox niea. Nomen viri,nehem.n.a
Celita, Refugium vel contraftio,aut vocis decli-natio.Nomen viri,2.efd.S.b
Cenclireis, Milium, legumen.G. Portus Corin-thiorum,ab vrbe ftadia ad, LXX.Ionginquus,Stra-bonilib.S.rom.ió.a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Ceiidebæus,ZeIus,vel pofltfsio doloris, aut zeli emanatio.D. Nomen ducisji. mach.1$.g
Cenereth, Cithara, vel quafi lucerna.Ad orientera ludææ mare in tribu Nepnthali,nu.34.deut g.c. iof.nbsp;ti.u.ij.d.iÿ.c Alias mare Tiberiadis, Sc lacus Gene-zareticus, feu Galilæx dicitur, XL. ftadijs in lati-tudine diffiinditur, centùmq;in longitudine exten-ditiir,telle lolepho lib.j.bel.Iud.ca.iS.per hunc me-dium,Iordanis ludxx amnis profluit. Porro Ptolc-mxus cur ex hoc duos faciat non video.
Ceneroth,Idé.p.n.Vrbs in tribu Nephtha!i,iof,ii. a.ij.iuxtalacum Genezareth, quaHerodesmagni-ficis ornauit xdificijs,atqjin honorem Tiberij Cçfa*nbsp;ris,Tiberiaden nominauitiàqua Sc lacus amp; regio cirnbsp;cumiacens noméinuenerunt.Hxc lofephus li.i8.ca.nbsp;4.antiquitatü.Ben-adad Syriçrexhâccepit,3.re.i$.gnbsp;Cenez, Nidus ille,aut lamétatio hxc,flue poflefsionbsp;vel emptio hxc.Filius Eliphaz,fili) Efau ex Ada vxonbsp;re,gen.36.b. Ciuitas principûldumçorum,gene.j6.dnbsp;Cenezei,Idem.p.n.Nomen populi,gene.i5.dnbsp;Cenezexus,Idem.num.3i.b
Ceni,Po(refsio, vel emptio fiue nidus,aut lamen-tatio. Regio Philifthinorum,i.reg.27. d
Cephas,Petrus à petra.Syrum eft. Sicdiétus fuit Simon Petrus frater Andrex,iohan.t.f.i. corint.i$.anbsp;L Cephira,LeûcuIa,autpropitiatio,fiuelinitio,autnbsp;villa vel oppidum,fiue glaciesiaut Syriaeê negatio.nbsp;. Nomen viri,i. eld.a.b.Eft amp; nomen vrbis,2.efd.7.dnbsp;Cerethi,Concifio,fiue tranfofsio, velextermina-tio.PopuIi Sc Philifthijm, vt Lyra ait in libro diffe-rétiarum:fiue nomen ligionum aut bellatorum Da-uid,i.rce.3o.d.2.reg.8.d.tî.d.2o.g. i.para.iS.dnbsp;Ccretni,4.reg ji.d- Milites fiuecurfores aut arie-tes.Heb.Cari.
Ceros, Vnciuus,aut incuruatio nome viri,i.ef.z.c Cefil,Arlt;fturus,nomen ftellç,fiüe ftultitia,aut ilia.nbsp;Nomen ciuitatis in tribu Iuda,iof.i^.e
Cefion,Duritia,fiueftipula, autcucumerarium*
Ciuitas Leuitarum intribulflachar,iof.i9.b Cethim,Conterentes, fiuecontritio maris, autnbsp;diadema,fiue aurum,vel tinfturaraut ex Syro Sc Henbsp;brxo,coaceruatiomaris.Filius lauan, gene.10.a. Abnbsp;hoc, Berofus dicit Italos efle appellatos.lnterpres no-ftendan.ii.e.tranftulit Romanos. Vide Italia amp; Romani. Sunt amp; Grxeorum infulani, Macedoncs, ilà.nbsp;13.a.Cyprusqux Sc Citium dicitur.
Cethlis,Paries eft;aut ex Syro Sc Hcbrço caterua lee nç:vel Syriacè,quafi euulfus.Nome ciuitatis,iof.iç.enbsp;Cetura, Aroraatizans, vel fumigans, fiue ligata.nbsp;Altera vxor Abrahx,gene.29.a C Hnbsp;Chabri,Socius,autparticcps,fiuciucantator,ant
Chabul,Compcditus, velquafi germinans : aut , quot; • ~nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
tatum earum quas Salomon dedit Hiram regi Tyri '
Chçreas,Gaudés vel Içt’.G. Nome viriji.mac.io.g Chalal,Cófummatio,veI totalitas,aut quafi nox;nbsp;vel SyriacèjCorona.Nomen viri,i.eRi.io.dnbsp;ChaIanne,Oés nos,fiue omnia bxc, aut cófummanbsp;tio noftra,velficut manens, aut quafi murmurans.nbsp;Ciuitas in qua regnauit Nemrod,gen.io .b;qux nûcnbsp;Selucia i Seluco rege,fiue Ctefiphon dicitur,am.6.anbsp;ChalannuSjIdem.
Chalcol, Nutriens, fiue confummansomnia,aut bb 2 fufti-
ïi’’Vp
’’Vp RO’’Vp
xtTZf«'«
h^3*,P
KfX.jgt;vl0V
xap^TOS Carpus, idem.
ncTip
Carthaginenfes.ln Hebrxo eftTharfis:amp; interpre ------ --------’**•-------- ploiatio martnoris, chryfolithus Iapis,f.pretiofus,
ihip Carthan, Ciuitas,vel vocatto, aut leftio, vel oc-ciirRiSjfiue frigiditatem dans.Ciuitas refugij atqjfa-cerdotum in tribu Nephthali,iofue.î0.c
^¦00*103 Cafaloth, Temcritates,fiuefidutix, aut ilia. Nomen ciuitatis,iof.i9.b
fl*,33
•5r,'o?ip
tlj^’^yp nbsp;nbsp;Calù,Species aroniatica, vel angelus, exod.jo.c.
rïp
*iVc3
tatur cótemplatio gaudij, vel expt
aut turtur gaudij,hue chryfolithu!
aut mare,ezech.i7.c
curfuSjfiuefrigiditatem dans.Ciuitas refugijatqjfa-
uvkMiu ui vuvM
Calaloth, Temcritates,fiuefidutix, aut ilia. No-
-jcu kiuiL(iLia,[vi.iy .O
Cafbon,Numcratio,vclcogitatio,autfeftinans fi-
lius.D. Nomen ciuitatis,i.Machab.ç.c
Caled, Quafi dxmon auc quafi deprxdator, vel ’ quafi mamilla,aut quafi ager.Filius Nachor ex Mel-cna,genef.44.d,à quo Chaldim,id eft Chaldxi.nbsp;Cafphin,Argentaria,fiuecupiditas:aut Syriacè, venbsp;rccundia. D. Nomen ciuitatis,2.mach, ix.c
Calpbor, Argenteus, autdefyderabilismons. D.
Nomen ciuitatis,I.macb.Ç.C
Cafaia, Duritia aut grauitaseius, fiuefcandalum
ipfius.Pater Ethan,i.paral.iç.b
pfal.44.b
Calis, Concifio,aut finis.Nomen ciuitatis,iof.iS.d
Calleu, Spes aut temeritas eius , fiue thronus vel calix illius,aut ilia eius. Decimus menfis noftro Dc-cembri qnandoque rcfpondens,zacb.7.a
hop
Cateth,Txdium fiue contentio. Terminus Zabu
lonix tribus,iofue,i 9.b C E
Cedar,nigredo,aut triftitia.Filius Ifmahelis,gene.
* 2$.b.ArabiçitéregioeftHieronymo in Agarenorum id eft Saracenoru folitudine, à Cedar filio Ifmaebs,nbsp;i.para.i.gen.aç.itacognominata.Fucrunt qnidâ Cedar efle ciuitatem , qus lofepho Camala vocatur.nbsp;Meminit Ilàiascap.6o.ezech.27.plàlm.i2O.iere.4.
Cedes, Sanftitas. Vrbs in tribu ludx, vekit iof 1$. d.indicat.Alia vrbs Galilxç in montanis Ncphthali,nbsp;iofue,io. deputata fugitiuis, qui nefeij homicidiumnbsp;perpetrauerant,iöfue,2o.c.amp;. Leuitis quoque attri-buta,iofue,4i.t.para.6.g
Cedimoth, Antiquiores, vel priores, autorienta-les : fiue incendium, vel incuruatio mortis. Nomen oppidi in poflefsione tribus Ruben,iofue 13.c. quodnbsp;folitiido Cademoth in Deut.4.e dicitur.
Cedma,Antiquus velprior,autorientalis: Filius liuor.D.Nomenciuitatis,iudith.8.b
“Ifmahelis,gene.4ç.b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cbabul,Compeditus, velquafi germinans : aut
Cedmiel, Antiquitatis velprioritatis Deus,aut quafi defluens, vel quafi veterafeens. Nomen ciui orientis Deus.Nomen viri,2.efdre.3.cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
Cedmonxi,Antiquiores,velpriores,aut orienta- in terra Gali!xx.3.reg.9.c.
-Q''V les.Nomen populi.gene.iij.d
-¦.Hwn Cedron, Denigratus, aut triftis. Nomen vallis amp; ’ ’ ' fluuij in eadera valle,qua; inter lerofolyma amp; montera oliuarum eft,4.reg.23.a.Siue torrentis nomen,nbsp;2.reg.i5.e.iohan.i8.a
wj-Ls,« Ceelatha, Coetus vel congregatio,fiue ecclefia.No
11 /I 'v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;venerunt filij Ifraclprofefti de Rcf-r
fa,num.33.c
Ceila, DilToIuens earn, fiue diuidens, autfeindens
«rtö-
lip
•»rip''
’’3P
hVb3
quot;'13
.ï^'^p 7‘’C3nbsp;*VO?p
'c?’’Vh3
Wp
Vj33
Vetif Îet4
V^3
113^3
fuftinens omnia.Filius Maol,]. reg.4. d. Filius item ZarxHlij Iud,'v,t.paral.î.a
Chaldxa, Quafi dxmones,aut quafi deprxdatores, vel quafi mâmillç,aut quad agri. Regio ad Orientemnbsp;ludxx inter Babylonia amp;. Arabiam,Tigrimamp;Eu-phraté,dequaPli.Ii.6.ca.28.Stiab.Iib.i6.VoIaterra-nuslib./I.Geograph.iere.50.b.51.d.Heb .Chafdim.
Chaldxi, Idem. Populijifa.jj.d.Heb. Chafdim. Chaldx u s, Idem. f. n.nbsp;Chaldxiji.para.jó.a.Vide quid fignificet Babel.nbsp;ChalcjOportunitas, vel quafi viriditas, vel quafinbsp;humiditas,aut quafi tabula. Ciuitas quam çdificaujcnbsp;Afur,gene.to.b
jjVhj Chalijlnfirmitas, fiue deprecatio, aut expeftatio, ''' velprincipium,autgemma velmonde. Ciuitasquxnbsp;terminus Afer eftjoF.iç.b
Cham, Calidus, vel calor.autniger. Filius Noî,
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gene.y.d. Ab hoc fxpe in facris literis Ægyptus terra
Gham dicitur, vt pfalm.toy.teftis eli Hieron.in quç-ftionibus Hebraicis.
Chamaam,Sicut illi, aut fimiles eis, vel quafi tur * batio.Nomen vrbis iuxta Bech-Iehem, ierem.41.d.nbsp;Proprium item nomen viri.a.reg.iÿ.g
Chamos, Qiiafi palpans, aut quafi recedens, Vel quafi auferens. Nomen idoli Moab!:arum,nume.ii.nbsp;f.3.regumti.b.4.reg.i3.c.iere.4S g
Ghana an. Mercator, vei negotiator, fiue côtritus, velconfradtns, .aut rcftêrclpondciîs, velreólè affli-gens.Filius Cha,gene.10.a.In 10.cap. iudicum iuxtanbsp;Fiteram c. legitur Amalec amp; Cb inaan : cum legen-dum fit, Amalec,amp; Maon,quod fignificat habitacu-Ium,fiue deltftum,aut c.x peccato,
)nSÎ?33 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;negotiatriXjfiuc contri-
ta, vel confracta,aut refté refpondens, vel reclè affli-gens. Pater Sedeeix prophetx,^. reg. ei.d. Filius ß.a-lan filij ladihelfilij Beniamin,i.para./.o
Chanança, Idem, matth. jç. c
Chanançç verb, feu terrç fanclx limites funt, Ad orientem eft lordanis fluuius ôc raagnus Euphrates.nbsp;Ad occidétem eft Ægyptus,Sc mare magnum,quodnbsp;mediterraneum dicitur. Adauftrum,hoceft meridiem,iacetdefertum Arabix. Ad aquilonem fiue le-ptentrionem mons Libanus eminet.
îà’’2S’3i Chananxi, Mercatores fiue nogotiatores,aut con triti vel confradi, fiue relt;âè refpondentes, veljredtànbsp;affligentes. Nomen populi,gene.j$.d
Chânanxus,Idem.f.n.nume ii.a
Chanani,Prxparatio,velbafis raea; Nomen viri, a.efdre,9.a
Characa, Inuolutio, aut indumentum, fiue pallium. D. Nomen loci,î mach.ta.c
Charan . Quafi cantans, aut quafî damans, fiue agnus,vel cognitio eorum. Filius Dilàn filij Scirnbsp;Horrxi,gene.j6.c
Charan,Tob.it.a iudith.^.b.aft.y.a.Ira, fiueira-fcens:vel Syriacè, libertas.Mefopotamix ciuitasad quam Abraham concefsit, vbi ûc Thare pater eiusnbsp;mortuuseft,gene.ii.aft./.a
• Charra Syrix fluuio nomen inuenit Stephano. Ibl.Romanuscxfuseftexercitus,CfeCraflu$duxca-ptus. Lucanus, A (Tyrias Latio maculauit fanguincnbsp;Carras.Eadem eft Carrx amp; Hara.
Cliarcamis, Agnus quafi ablatus, aut agnus quafî „nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* palpans; vel ex Syro amp; Hebrxo,ciuitàs ablata. No
men ciuitatis iuxta fluuiura Euphrâteh,ifa.io.b
Charchas,Agnicooperimécum, autagnithronus vel calix, vel quafi tortuofum, fcilicet non planum.nbsp;Nomen eunuchi,efther.i.c
Charmel, Cognitio circuncifîonis, vel agnuscir-cûcifus,aut teneritudo,fcilicet ilfa quç eft fcgetii, vel COCcinus.Noméciüitatis in tribu luda.iof.iy g.if.zÿ.f
Charmi. Vinea,lîue cognitio aquarum,vel agnus aquaruna,autquaficelficudo.Filius Ruben,gene.46.nbsp;a.I.para.ç.a. Filius item Iuda,t.paral.4.a:quigenef.nbsp;49.b.dicitur.Her. Filiusprxterea Zabdi,filij Zarx,
Interpretatio
filij luda,pater Achar fiue Achanpof.^.a Charmitx.Idem.nume.îâ.ànbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦
Charfena, Agnus anniculus,fiue agnus domiiens vel mutatus.Nômen viri,efther.i.cnbsp;Chafelon,Fiducia vel tcmeritaseius,fiue ilia eius,nbsp;autthronus manfionis, vel calix fine tegumentumnbsp;manfionis. Pater Elidadprincipis tribus Beniamin,nbsp;iiume.34.d
Challuim,Tegumentom tabularum,vel fedes ta-bularum,3ut fpes vel temeritas vitç.Filius Mefraim, gone. 10.b. Heb. Chafluhim. Populi nomen qui «Scnbsp;Phil!fthijm,fiue corrupte Palefthini.
Chafphia, Argenwria fiue cupiditas : aut Syriacè, Verecundia.Nonlé regionis,quç à Chafphio mari vonbsp;cabuliim fumpfîtjVt quidam putant. Nicolaus Lyranbsp;in Babylonisregionelocum efleputat,vbi plures Lenbsp;uitarum poft captiuitatem manfcrint,t.efd.8.c
Chebbon,Exringuens vel extinftus,aut quafi in-telligens, vel quafi çdificans. Ciuitas in tribu luda, iofue,iy.e
Chebron,Societas,fiue participatio,aut adhxfio, fiueincantatio,vel liuor. D.i.macha.y.g
ChelIö,Confummatio,vel perfeftio, autalleuiäs dolorem, vel triftitiam.D. Nomen terrx, iudith.a.cnbsp;CheleabjTotus vel omnis pater,fiue confumma-tio vel prohibitio patris. Secundus filius Dauid denbsp;Abigail vxore N.ibal Carmeli,i.reg.3..a
Chelliiu, Omnis vel totus ipfe, aut cófummatio eius,fiueprohibenseum.Nomen viri,i.efd.io.dnbsp;Chelion,cófummatu.;,fiue perfeftus,aut totus conbsp;lumbinus.Filius Elimélech Beth-lehemitx,ruth,i.anbsp;Chelmad,Quafi docens,aut totus menfurans,fiue omne indumentum, confummatio vel ceflationbsp;menfurx vel indumenti. Nomen vrbiSjCzech.ay.enbsp;ChelmonjExercitusprxparatio vel numeratio,nbsp;autfomnium eius.D.Nomen !oci,iudich.8.anbsp;Chelub, Caniftrü.vel caninus.Nomé viri.i.pa.iy.dnbsp;Chenne, Bafis aut reditudo, fiueprxparatio. Nomen regionisjczech.iy.enbsp;Cherub,quafi magifter,vel quafi multiplicans,autnbsp;quafi pugnans, vel cognitionis autfeientix multitu-do. Nomen viri,i.efdr.2.c. In a.reg.22.b. debet leginbsp;Cherub,non Chérubin.nbsp;Cherubim,Idem. pn.nbsp;Chefelçth,Temcntates,fiue fiducix,aut ilia. Nomen ciuitatis in tribu Iflachar,iofue,19.a
Chellon, Fiducia aut temeritas eins, fiueilia eius, aut thronus mäfionis,vel calix feu tegumentii man-fidnis.Nomen villx in lerofolymx finibus,iof.iy.cnbsp;Chetxa, Confrada, fiue formidolola:aut Syriacè,nbsp;defcendens,ezech.i6. a
ChetxXjIdem.p.n.j.reg.ii.a
Chidon, Iaculum,vcl infortunium,fiue quafi iu-dicans.Nomen loci, z.para.ij.c
Chium,Aperta,vclapertura.G. Infula inter Cy- yjg, dadas atque Bythiniam : cuiusnomen Syra linguanbsp;mafticetn defignat,eo quöd ibi maftix gignatur,nbsp;hancaliqui Cniam appellauere à Chione Nymphxnbsp;Coos,ad.2o.c
Chloe, Faiuilix Corinthiorum nomen,i .corin-thiorum,i.b
*J53
Chobar,Fortitudo vel potentia, aut quafi filius, fiue quafi puritas, vel quafi frumentum,aut iam, idnbsp;eft quod iam prxterijt.Flumen eft in terra Chaldço-rum,apud quod Ezechiel vifionem vidit, ezech.t.a.nbsp;Hoc quidem Euphrate interpretantur : alij Abor-ram putant.de quo Ptolemxus amp; Strabo.nbsp;Chodchod.Iafpis,aut hydria hydrix,ezech.»7.cnbsp;Chodorlahomor, Quafi generatio lèruitutis, autnbsp;quafihabitatio leruitutis.fiue fphxrula velrotundi- ’«lt; r i 1nbsp;tas manipuli. Rex Ælamitarum,gene.i4.a
Cholhoza, Omnis propheta, fiue omnis videns, automnepedus. Nomen viri,Pater Sellon,a.cfd.j.nbsp;c.ii.a
Chonenias,Prxparatio,aut firmitas, vel reditu-do dominLFrater Seinei,2.para.2i.c Chor-
IP?
Tl’J? *513^?
. 51^?
PJ?
511?
C1?h5 rpc?
rrrfi
M*rn 11'?
Ih’* * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
puli gigantes, expulfiàfilijs Edom ex monte Seir, ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, gene,i4.a;qui amp; Horrxijdeut.î.c.dicuntur. lt;
ZP‘î®f ChriftuSjVnftus, G.
JSia ChubjExtinguens. Nomen gentis,czech.jo.a na Chun,Prxparatio,fine placenta : aut Syriacè, fc-neftra.Nomen vrbis,».para.i8.b
Chus,Æthiops,aut niger.Filius Cham,gene. lo. a.à quo defcenderunt Ætniopes.
Chu(àn-raiathâim,Æthiops velnigredo iniqui- , tatum. Nomen regis Mefopotamia:,iudicum,3 .anbsp;ChulaijSenfus, aut feftinans, vel filens. Amicusnbsp;Dauid,a.reg.iç.g.j6.c.t7.a,amp; i.para.ay.d
Chufi, Æthiops,aut niger. Pater Selemix patris Nathaniç patris Iudi,filius leminijî.reg.iS.c.ier.jô d 'nbsp;Legiturpfâl.7.intituIo,Chufi,cûlegendûfit Chus.
C h ufa, videns, au t prophetan s. D.
C I
Cibfâim, Congregationes, Ciuitas ex tribu E -
“ phrâim data Leuitis,iofue,ai.b
jüXixI«, nbsp;nbsp;Cilicia, Voluens,vel reuoluta,G. Regio maritima
Afiæ in finu Ifsico, vbi porticus in Tharfo Celebris ad feptentrionéludxxjdequamulta Strabo lib. 14.Mela in i.Plin.li.$.cap.27. Ptolem. in ç.cap.8.qu.î Cyd-nus amnis interfecat, ôc nions Amanus (ica Hiero-nymus)à Syria cœle feparat. Vide Volater.Ii.n. Geograph. Ex hac Paulus apoftolus fuit oriundus,aft.aj.nbsp;g.amp; Chriftum in eaprxdicauit,galat.i.dnbsp;Cin,Poflefsio, vel emptiOjfiue nidus,aut lamen-tatio.Nomen virijà quo Cinxi,nume.i4.dnbsp;Cina, Idé, Nomen ciuitatis in tribu Iuda,iof iç.dnbsp;ns'pnbsp;nbsp;nbsp;Cinæi,Idem.p.n.Nomen populi,gene.Jî.d
’’Ip Cinxus,Idem.f.n.nume.i4.d.i.regum,i$.a.t.pa-ralipomenon,î.g
rnrp nbsp;nbsp;Cinoth, Lamentationes,qux amp; Grxcè ^gnvtldi-
cuntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
XP’gt;P Cis, Durus,aut ftipula, vel cucumerarium.Fdius Abiel, pater Saul regis.j. reg.9.a.i.parali.aj.c. Filiusnbsp;item Abigabaon,i.paral.8.c. amp; vocabatur filius Ab-dai Leuitæ,i.para.29.c
Î’IUJO Cifon,Idera.Terrens Galilxæ iuxta montem Ta-bor.Hicè monte Tabirio inmarecadit, iudic.4.a.3. reg.iS.g.pfalm.Sa.c
Citron. Aromatizans,velfumigans, autcolliga-m^P tiOjVel vinculum,fineattediati canticumiaut Syria-cè,nodus. Ciuitas in tribu Zabûlon,iudicum.» .f C L
xXstó^'j) nbsp;nbsp;Clauda, Vox frafta,vox flebilis.G.Infula fpeftans
Cretam inter meridiem amp; occidentcmjad.ay.c Claudia, Latinum eft,î.timoth. 4.dnbsp;Claudius,Idem. Nomen imperatoris Romano-rum,aél.n.d.iS.a
Clemens, Latinum eft, fignificitque mitem, vel , raodeftum,philip.4.b
Cleophas,In Greco Cleopas,amp; interpretator glo riaomnis vel omnimoda gloria. G. Nomen alteriusnbsp;viri,quiproficilcens Emmaunta, Chriftum alloque-batur in itinere,luc.i4 .c.iohan.19 .e
xXeoxccrpct nbsp;nbsp;Cleopatra.Gloria patrix vel patris.G.Filia Ptole-
mxi,vxor Alexandri,i.mach.jo.e C N
xviJ'vf Cnidus, Atriplex,genus herbx purgatiux vel lax atiuç.Infula oppofita Afix,gt;.mach.jç.d.afl:.27.b
C O
Coa,Spes velcongregatio,fiue linea, aut régula. ~P Nomeinfulç,3.re.io.d.2.para.i.d.Fortaflèeaeftquxnbsp;xüs, fiue Coo dicitur,aft.iz.a
xoiXncTOft* Cœlefyria, fiue Cœles ^ria, CuruafiuedeprelEi Syria.G.i.machab.j.a.zo.L
Coheleth, Ecclcfiaftes, vel concionator. CoIaia,Voxdomini,aut alleuiatio domini, fiue
Colia, Idem. Pater Achab,iere.i9.e
Çolqnu. Latinû eft,à colédo,id eft habitâdo difta. xvXtttrs'cUf Colosfis, Punitio vel fuppliciû: G. Ciuitas Phry-
nip
KIP
VIP
vox aomini,aut aiieuii
* * '’P torrefaftio.Nomen vi^i,^.efd.^^.b Colia, Idem. Pater Achab.iere.w.e
k^diiiiu sxijs coieoujiu C« naoïtaao c xoXa.iriret.êis CoIIoflenfes, Puniti, vel fuppIicÎQaffeôi.G.nbsp;z\ I o o 1^«* AM « *«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Y __ _
Nomina Heb.Chai. Græca amp;Lat.
Il
Choræi,Furores autlibertates,lèuforamina.Po- gix,quxeftin Afîaminore,coIolT.i.a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a,
ygj jYijYijyjitas.Nomen infialæjï. ma-chab.i5.d.Eam puto Hebraicè dici IT^pDicitur amp; Grxcè xâfi amp; xsws quondam, vnde de. Plinius admo-net diftam fuifle Ceam lt;amp; xoeji.
Corhan. fiue Corbana. D. Donum vel oblatio, mar.7.bnbsp;Core, Caluus, vel caluitiû,fiue glacies vel gelu.Filius Ifaarfilij Caathfilij.Leui, exod.ô.c.i.paraît.6.c.nbsp;in eodem cap.b,dicitur filius Caath. Filius item He.-bron fie vocabatur,».paralip.2.f.Sic amp; filius Efau exnbsp;Oolibamavxorcjgene.jô.anbsp;Cor,i. para.9.c. Vbi dicitur, Sellum verb filiusnbsp;Corc,amp;i6.a amp; 2.para.3i.c;interpretatur vocans,velnbsp;legens,aut perdix Filius lemna.
Coritx, Idem fignificat quod, f;‘]p,p.n.j.par.9.c Hebr.Corihæ.
•CiW
Corites, Idem .fin .1 .para.9 .d Corinthus, Saturitas,vel facietas, aut ornamen- xopivSsjnbsp;tum.G. Ciuitas Achaix maritima, qux lt;amp; Ephyranbsp;dicebatur,aa.i8.anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp; xopivSloi
Corinthi),Saturati veIfatiati,autornati.G.afl:.i8.c * Cornelius, Latinû eft,à cornu. Nome viri,aól.io.anbsp;Corozaim, Hoc fecretum, velhiceft myfterium.nbsp;D.Galilxx oppidum eft nunc defertum inquit Hieronymus in ecioga,in fccundo lapide à Capharnao,nbsp;luc.io.matth.ii.cnbsp;Cos, Spina,antxftas.fiue txdium,vel vigilia,autnbsp;finis.Pater Anob amp; Soboba,i,para.4.bnbsp;Cofam, Diuinans.D. Pater Addi, patris Melchi,nbsp;luc 3.fnbsp;Cozbi,Mendax,aut ceflans, fiue quafi fluens, autnbsp;quafifluxus. Filia Suri, ilia quxcum Zambri occilanbsp;eft, Madianitis.nume.aç.dnbsp;Cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R
Crefeens, Latinum eft, à crefeendo. Nomen viri, 2.Timo.4. cnbsp;Creta, Carnea,vel carnalis.G. Grxeix infula internbsp;Cyrenxam amp;: Grxciam:abfeptentrione,Ægçoper- 'nbsp;funditur pelago, fimul amp; Creticoiab auftro autem,nbsp;Aphricano aliuitur, Ægyptiumattingentc pelagus.nbsp;Kxedida eft ixaTe^7i«X/$, id eft centum vrbibusin-ftruda: hodie Candia vccatur. ditionis Venetorumnbsp;eft.dehaclege Strabonem lib.10. Ptolemxum Iib.3.nbsp;cap.tp.Plinium in 4.cap.iî.VergiI.3. Æneid. Pomp.nbsp;Melartt. lib.2. Meminit Lucas aétorum i. Paulus adnbsp;ad Titumi. Hieronymus referthanc famigeratamnbsp;diuiti)r,maximexris, quod prima illiceius metallinbsp;iniientioamp; vtilitasfueritji.machab.io.f.aft.ay.bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„
Cr»tcnfes.Idem p.n.G.tit.i.c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xpyt;
Crites,Idem.G.Populi,a(ft.2.b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Xfurtf
Crifpuï, Latinum eft.Princeps fynagógx ludxo-rum.aift.iS.c.i.corinth. I. b
C V
C!jfi,Durus,fiueftipuIa,autcucumerarium. Filius Ahii filij Maloch, I.para.6,d Cutha,Combuftio,fiuecontufio.Regio eft Perfi-dis,àfluminc Cutha,ficutilofephus lib.9.cap.t^.antiquit.lud.fcriptum reliquitjVocata.Inde Cuthçi,denbsp;quibus idemli.u.cap 2. antiquit.in hunc modû fcri-bit,Salmanafar etenim tranfmigrâs lfraelitas,in eo-rum regione cSftituit Cuthxorugenté,quæ prius innbsp;interiore partePerfidis de Mcdiç morabatur,4.re.t7.fnbsp;G Y
Cypriarches, Princeps Cypri, vel princeps pul- xt/Jrp chritudinis.G.i.mach.ia.a
Cyprij,PuIchri.G.aft.ii.c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xujTf let
Cyprius,Idem.fin. G .aft.4 .g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xwrptog
Cyprus, Pulchra, vel puIchritudo.G.Nomenin- xuxpos fulx,i.mach.i^.d.aft.u.c.s7.a
Cyprus, Cantic.i.c.4.d.Caphorainterpretantur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lÉlïS
nonnulli,aroma quodda fic vocatum .Heb.copher. Cyrinus,In GrxcoCyrinlus,quodinterpretatur fOfii/tegnbsp;dominans.Prxfcs Syrix,luc,2.a
Cyrus, Quafi mifer, vel quafi hxres, aut venter.
¦ R.cxPerfarum,i.efd.taa,aft.i3.a
bb 3 Cyre-
-ocr page 500-Interpretatio
Cyrene, Paries, fiue trabes, aut frigiditas, vel oc-curfus. Numen ciuitatis Aphrica:,4.reg.i6.b.quae amp; Pentapolis dicitur à quinque vrbibus quibus fulget:nbsp;hx funi,Hefperia,aliâs Berenice diéla,Plinio autho-re lib.5.cap.$. Apollonia.Ptolemais antiquo nominenbsp;Barce appellata. Arfinoe, aliquando Teuchira voci-t.ata: atque vnde terris nomen ell, ipfa Gyrene, omnium harum clarifsima. Vide plura in Pompo. Mela lib.i. Plin.lib.$. cap.ç. Strabone in 17. Ammianonbsp;Marcellino lib.za.huius mentio fit aft.z.b
Cyrcnxi, Idem.p.n.
Cyrenenfes, Idem.aft.ó.c.èfynagoga ludxorum priuatæ left« homines.
Cyrenenles, Idem.f.n.aft.ij.a Cyren3cus,Idem.i.mach.a.e.matth.i7.d
Abai,Petrahens,fiue loquen8,aut feneftus:
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vel Syriacè,fluens.
Ù Dabereth,verbum, fiue res, autapes,vel fubieftio aut Syriacè, duftrix. Ciuitas quxnbsp;de tribu UTichar data fuit LeuitiSjiof.ij.a.zj.c.Ciuitas item refugij,i.para.(S.g
Dabir, Oratoria,fiue verbû,aut res, vel fubieftio: aut Syriacè, duftor.Rex Egló,iof.io.a. Nome vrbisnbsp;in tribu luda amp;. Simconis, iof.ii.d.zi.b. Eft amp; alteranbsp;in tribu Gad,qux amp; Cariath-fepherdicitur,iof.i^.c:nbsp;de Cariath-fenna, iofu. i$.f. iudic,i.b. Inquam con-fugiebantquihomicidium perpetrarant.i.para.ó.cnbsp;Dabri,Oratorium fiue verbum meum:aut res velnbsp;apes,fiue fubieftio mea:aut Syriacè,duftor meus.
Dadan, Mamilla,vel dileftio,aut patruus,vel iudicans.Filius Regnia, Gene.to.a. Filius Ieclàn,gene. i^j.a.Gcns Æthiopix inoccidente.
VM Dagon,Fritmentum vel pileis.Nomen idóIiPhi-
. hfîhinorum,iudic.i6.f.t.mach.io.g
Dalaia fiue Dalaias,Pauperdomini fiueexhauftio ratoris.vSe Damafcus,i.parali.i8.b.i. para.iö.a.a4. autramusdomini,velmacilentus.Filius Elocnaifi- f.zS.anbsp;lij NaariXjt.para.j.d.Filius Semetasjtere.jó.cnbsp;nyvi,- Dalila, Paupertas velfitula eius, aut ramus eius,nbsp;fiue exhauriens, aut macilenta. Nomen mulierisnbsp;quam amauit Samfon,iudic.t6.a
Dalmanutha,SituIaprçparata,velexhauftionume rata/iue macies vel ramus præparatus vel nuiriera-„nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» tus.D.Nomen regionis,marc.i.b
Dalmatia, Lampas fruftratoria, aut fulgur vani-tatis.G.Pannonixad Hadriaticum mareregio. De qua plura Plinius lib. j.naturalishift.cap. iz.ft i$.innbsp;quam Titus ad prxdicandum euangelium profeftusnbsp;eft.z timoth.4.
JlJcjLiKftÇ Damans, Vxorcula, ideftparuavxor.G. Mulier qux ad prçdicationé Pauli,Chrifto credidic,aft,---
aut languis femerum velincendiorum vel procura-toris. Dicuntur à Damafcene,quç eft regio Syrix inter Libanum amp; antelibanum montes ad Septérrio-nem Iud«x,vndedelcribttur terra à Dan vfque Rer-fabeaE.t.reg.3,3.regum,i4.inhac eft Damalcusià qua totaregio appellationcm fumpfit. De hac Mela lib.i.nbsp;Plin.in lib.5.cap.iz.
plPÎSI Damâfcus,Idcm. Filius procuratoris domus A-braham,gen.15.1. Eft ft Damalcus potens ft infignis Phœnices ciuitas, qux quondam in omni Syria te-nuit principatum. terminus ludxx ad leptentrio-nem,ezech.47.ifa.7.b.io. b.a.reg.S.j.reg./i.e.i.para.nbsp;18.qux Stephano i. cenditore Damalco Mercurij ftnbsp;Alimedes nlio: luftino Ii.j6,à Damafco rege:Hyero-nymo tn Heb. quell, verb Damalce Eliezer, cuiusnbsp;in lib.i.Moyfis fit mentio,nomen acccpit,genc.iy.denbsp;hacila.y.b. ezcch.zy. amosa.cantic.y. iere.49.nuncnbsp;Saracenorum metropolis. Tcrtul.Ii.j.aduerfus Marnbsp;cionem Damafeum ciuitatem Syrophœnices fcri-bit,qux quondam Arabiç deputabatur infer Libanum amp; Antilibanum fita, é qu.a Paulus per murumnbsp;demilTus fuit,aft.9.z.para.iz
Damalcu$,4.rcg.ió.b.Similitudo incendij,auC of-’ culi ycl poculijfiue facci^aut fimilis femori, vel ta«-
turn olculum aut poculum.Heb. oumélec. Licet ex* emplaria quædé Hebraica legantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dumélec.
Damna,Sterquilinium, autcruentacio, veltaci-turnitas, aut finnlitudo noftra. Ciuitas in terra Zabulon data Leuitis,iof.2i.c
Dan, ludicanSjfiue iudiciu m. Nomen Ioci,gen.i4. C. Filius item quintus lacob ex Bala ancilla Rachelnbsp;vxoris fuaSjgene.jo.a.cft «amp; ciuitas Pbœnices ad fontes lordanis fita,in qua tribus Dan habitauit, amp; nomen impofuit:antenxc Lelem appellata, iofu.ip.jfcnbsp;Lais,iu.i8 c.fiue Laifa,if.io; Iplafuit terminus terrçnbsp;Ilraelab Aquilone,i.re.j.ezec.27.In qualeroboârexnbsp;Ifrael vitulum adorandum erexit,3.reg. la, amos,8.nbsp;Hieronymus inHeb. traditionibus Paneas vocatamnbsp;purat,quxaliâs CxfareaPhilippi.
Daniel, ludicium Dei. Nomen prophet«, quern prsepolitus eunuchorum Nabuchodonofor,vocauitnbsp;Baltafar,danie.i.b. Filiusitem fecundus Dauid exnbsp;Abig4.il Carmelitide,i.para.j,a
Danna,ludicium, vel iudicans : aut Syriacè, ifta. Nomen ciuitatis in tribu Iuda,iof.t$.f
Daphca,Pulfatio, fiue impulfio . Nomen loci in quern venerunt filij Ifrael à deferto Sin,nume.3j.b
Daphne, Laurus. G.
Daphnin,nume.j4.c. vbi dicitur, fontem Daph-nin.non eft in Hebraro
Dara, Generatio,fiue habitatio palloris aut focie-tatis fiue iniquitatis: vel Syriace,brachium. Filius Zar« filij ludxji.para.i.a
Darcon, Generationis vel habitationis pofiefsio vel emptio:aut Sy'riacè,draco. Nomen viri,t.eld.2.cnbsp;Darius, Requirens,aut inquirens.Rex Medorum,nbsp;danie.ç.g./.eld.4.b
Darmalcus,Generationis aut habitationis procu-ratio,aut generaiio vel hahitatio incendij vel procu-
nn rjftpi
lt;/I«45VK
Tiun ’upim
Dathan, Ritus, aut lex. Filius Eliabjnume.jtf.a. deuc.li.a
Dathenian,Legis prçparatio, vel legis munus.D.
Nomen vrbis,i.mach.$.a
DauidjDiledus.Filius liai,« .reg.i/.b.i.para.z.b
E,
Debbafcth,MeIIiflua,aut infamiam apponeris.No men ciuitatis,terminus Zabuloniçtribus,iof.i9 a
Debeläim,PaIatx,id eft maflç ex dcibiis conipa-ftj:,maflx ficuum (iccarum,caricx.Ofee,i.a
Debera, Oratoriû.tîue verbû, aut res, vel apes,aut fubiedlio:vcl Syriace, dudrix.Nomenloci,iofu.15.b
Deblätha,J’alata, ideft mafia ficuum ficcarum, zechielem cjuam ego planenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;elTe credo.nam
fimilittido literarum 1 amp; fepenumero multis im-poiiit,propterea quodhx paruo admodum apice inter le diftent.
Deblathaim,ldem. p.n. Nomen ciuitatis in terra Moab,ierc.4S.d
Debora, Apes,vel verbum,aut res, fine fubieftio; vel Synacèjduânx.Nutrix Rebeccas,gen.j^.b.Vxornbsp;item Lapidothpropbetx,iudic.4.a
Decapolis,Decernciuitàtû,f.regio.G,Regioelide- dltKfCTToMf cem vrbium vitra lordanê ad orientem ludxç fita,nbsp;cuius fit mentio matt.a.mar.^.b. amp; 8. de qua Pli.li.nbsp;5;,ca.i8.naruralis hiftohç,amp; Hyeronymusin ecloga.
Decla, Comminutio eius : vel Syriace palma.illa Icilicet quas eft arbor,Filius Ieftan,gene./o.d
Dedan Mamilla,veldileftio earum ; autpatruus, vel iudicans.Nomen vrbi3,iere.îç.e
Dedanim,Idem.p.n.Filij Dedan,ila.t».d
Dclean, Pauper affliftus, fiue pauperis refponfio velcanticum, aut exhaufta fine maciicnta affliftionbsp;velrelpófio:vetex Hcbrxo amp; Syro,Pauperouis Nonbsp;men ciuitatis in tribu Iuda,iof.iç.c
Delphon, Stillicideum, aut pauperem refpicicns, fiueexnauftum ycl macilentum rcfpiciens. Filiusnbsp;Aman
in
^'tpai a’'/3lnbsp;ïn3i
æadprçüïcationc raun,chrutocredidiC5Att.i7.§ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;imviw *iidult;i utuum nutdiuxi»^
Damalceni.Sanguinisücci, velfanguinis pocula, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mafia de ncibus compafta. Ciuitas eftapudE-
n^pi ni
0^311
ïltoVi
Nomina Heb. Chai d.Græcaamp; Lat.
Doch, Commotus, fiue impulfus, aut comminu tus.D.
Dodau, DileAio, aut mamillaeins, vel patruus eius.Nomen viri,z.para.ao.g
Dodanim, Diletfti vel patruelis fomnus,aut ma-milla dormientis. Filius lauan, genefis, zo.a.àquo Rhodij.
Dodanim,!.paralipo.i.a, Imperantes fiuedelcen-dentes t aut imperantes vel delcendentes (bmnus. Hebrx.Rodanim.FiliusIauan,quigenefis,io.a.dici-gt;nbsp;tur Dodanim.
Doeg, Solicitus,fiue anxius, aut pifcator.Vnus ex paftoribus Saulis,i.rcg.ii.b
Dommim,Sanguinei,aut filentes, vel fimiles: vel Syriacè pecuniaî. Nomen regionis,i.reg.J7.a
Dor, Generatio, vcl habitatio. Nomen prouincix, iof.ii.a.iudic.i.f,Eft amp; nomen ciuitatis in tribu Ma-naire,iof,t7. c.i. par.7.f. Maritima ciuitas, qux dein-ceps ab Herode inftaurata, Cxlarea in honorem Cxnbsp;faris appellata eft.
Doram, Geheratio, vel habitatio populi. D. Nomen loci,i.mach.!$.e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j.
Dorcas,Caprea,veldartlula.G. Nomenmulieris qu£E amp; Tabita Syriacèdicebatur,aól.9.g
Dorda,HabitacuIum fcientix vel generatio Icien-tix.Filius Maol,3.reg.4.d
Dorimini, Generatio, vel habitatio dexterx. D. Dorix,Rapidus,aut veIox.D.eccIefiaftici,X4.d
IX
Amanfilij Amadâtha,efth.9.b Delos, Manifefta£a,vel oftcnfà.G. Nomen infutaenbsp;i.mach.i$.d
Demas, Popularis, vcl plebeius, ailt pinguis.G. Nomen viri,colofl'.4.d.a.timoth.4.c
Demetrius,Cerealis à Cerere,quam gentiles deam frumenti putabant.Seleuei filius,t.mach.7.aNoraennbsp;etiam argentarij caiufdam,aft.i9.e
«ftigOtpSp Demophon, Populi interfeftor,aut populi cxdes. G.Nomen viri.i.macha.iz.a
naui, Denäba, Indicium eins in eä, aut indicium prx-bens,yrbs eftin Edom, in quaregnauit Bela, gene-, fis,36.c
Derben, Circûlêpta,vel vallata.G.Noméciuitatis n ' Lycaonix,fiuelfaurix,vt Strabo ait.li.za.aél.i4.anbsp;vKgjSWff Derbeus,Circunfeptus,vel Vallatus G.aft.ao.anbsp;Deflau, Pinguedo,aut cinis. D. Nomen caftilli,i.nbsp;machab.i4.c
Diabolus, Criminator fiue Calumniator, aut ac-Cufator.G.».mach.t.e.luc.8.b.iohan.6.g J»»«». Diabolus, Habacucjj.a. in Hebræo eft Réfeph, amp;
’ interpretator, volucris fiue flamma,vel lampas, vel fagitta.
Diana, Latinum eft:amp;di(ftaeft à die,eö quódha-beat lucem æmulam diei.Nam lunahoc nomine ap-pellatur. Nomen deç qua colebant Ephefij,alt;ft.i9.e.g Dibon, Abundans filius, aut abundantia intelli-’’^1 gentiæ velxdificationis :aut Syriacè,fluxus.Nomennbsp;excelfi Moabitarum, vbicolebantur idóla, ifii.i$.a.nbsp;num.ii.f.iere.48.d.Eft Ä vrbs Moabitarum primo,nbsp;amp; poftea Sehon régis Amorrhxorum, in tribu Ruben vitra lordanem ad orientem pofita,iof 13.
'}1l21 Dibon,ifa.iç.d;vbilegitur,(^iaaqua: Dibonre-plctç funt fanguine. Ponam enim fuper Dibon ,amp;c. in Hebrxo habetur Dimon,amp; interpretaturfangui-nolenta,fiue fterquiliniü. Ciuitas in tribu Gad fita.
*» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dibon- gad,abundantia filij fœlicis, aut abundan-
* tiaintelleótus velaEdificationisfœIicis,fiueabundan* tiafilij accinéti. Nomen Ioci,in quo filij Ifrael fixêrenbsp;tentoriaprofedide Oboth,nume.jj.f.cnbsp;Dibre-haiamim,Verbadierum.Græceautem vo-C^tur hic liber irafaXeTroAlt;ab»//, id eftreliétorü,quödnbsp;in eo libro ea maxime traftentur, quae in libris re-, gum reliéla funt.
Didymu8,Geminus,vel gemellus, ille fcilicet qui cum alio, vno efe eodem partu nafcitur. G. Sic dice-batur Thomas Apoftolus,iohan.ii.b.2o.f
Dieui, De generatione, aut exiftentes. Syrum eft.
- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dilaiiu, Pauper domini,fiue exhauftio, vel ramus
i ' ' J domini,aut macilentus. Nomen viri,i.paralipome-non,24.c
^ïa.l'öl, Dimona, Sterquilinium, fiuecoaceruatio, auta-bundans numerus vel munus. Nomen ciuitatis in tnbu Iuda,iofue,i$.d
Dina,ludicium,veliudicans;aut Syriacè,ifta.Fi-’ lia lacpb ex Lia vxore,genc.3o.c
«''S‘’1 Dinæi,lHdices, fiue indicia. Nomen j dra5,4.b
Dionyfius, Diuinitus ftimulatus vel compunftus. G. Vir Athenienfis,prçdicante Paulo ad fidem Chri-fti conuerfus,aól.i7.g
dllianooQ-z Diofcorus, Diuinafaturitas, vel diuinum oma-'• nbsp;nbsp;mentum. G. Nomen menfis,2.mach.n.d
Diotrephes, A loue nutritus. G. Vir pefsimus,vt teftatur Johannes in tertia fua epiftola.
Di(an,Trituratio, fiue pinguedo, vel cinus,aut a-bundans dens vel ebur. Filius Seir Horrxi,genefis, 36.c
itiili ti*'S11
ti‘'ai11
ÄK1 ti’’iainbsp;vel VI
1«1
Dofitheus, Deodatus.G. Nomeducis,i.mac.ii.c i/lolt;rz3t@-Dothain.fiue Dothan, Ritus aut lex. Locus eft v- vcl bi lofeph reperit fratrcs fuos pecora palcentes. gene.nbsp;j7.d,qui etiam temporibus Hieronymi fupererat innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* *
duodecimo à Sebafte miliario contra aquilonis pla-
D R
gam.4.reg.6.c
Drufilla, Rore cpnlperla.G, Vxor Felicis prxfidis Iudxx,aft.a4.f
D V
Dudia,DiIeftu5 aut patruus meus. Nomen viri, t.paral. 27.a
Duel, Cognolcite Deum, aut fcientia dci. Pater Eliafaphprincipis tribus Gad,nume.i.b
Duma,Silentium, vel fimilitudo.Nomen ciuitatis in tribu Iuda,ifa.iz.c.FiIius Ifmahelis,gene.4$.b Dura, Generatio, vel habitatio, aut pyralci licetnbsp;ignis. Vallis prouineix Babylonis.dani.j.anbsp;Enbsp;EBal,Aceruus vetuftatis, aut aceruusdefines,nbsp;Filius Sobal filij Seir, gene.Jó.c. Eftamp; paonsnbsp;vitra lordanem in Terra Cnanaan,non longe ab Ierichonte,in quo altari conftrufto po-fuit Mole malediétipnes,deut.ii.amp; 27. iofue,8. lofe-phus lib.4.cap.ó.antiq.Iud.
E C
Eccetan,Paruus,fiue minimus.Nomen viriji.efd.
8.b
•’111 V«ij?hnbsp;niaih
EccIefiaftes,C5cionator,veI congregans, Hebrice tRKXHa'/«yl»ff populi, I.ef-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Coheleth,id eft concionator.
Ecbathana, Frater mortis. D. Nomen regionis,i. machab.9.a
Ecbathanis,Idem. Heb. Echmatha. Metropolis maioris Medix.à Seleuco,vt inquit Volaterranus li.nbsp;XII,feu vt author! hiftorix Iudith.i.a.placet,ab Ar-phaxato Medocondita,vbi reges eo quod frigida fit,nbsp;xftiuare folent.Hxc Ptolemxo li.ó.dicitur axCararixnbsp;Stephano vero interdum i-j^iraya, interdum ixßi'nbsp;Tat'a’dicitur,!.efd. 6.a
Echaia,Fraterdomini.Nomen virijî.eld.io.a Echi, Frater meus. Filius Beniamin, gene.46.c:
h^n« •’n«
rUM .Difon,Trituratio,fiuepinguedo,veIcinus, Filius qui,t.paraI.8.a.Raphadicitur.
Seir Horrxi.gene.jß.c.Filius item Anx filij Sebeon, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E D
* a .. ibidem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eddo, Vapor, aut nubes, vel interitus eius. No-
DitalaRum, Duomaria,fiuebimaris,quivtrinq3 men viri,t.cfd.8.c
mari alluitur. quod in nauigatione vix fine periculo nbsp;nbsp;Edema,Terra.aut rufiqfiue (anguinea. Ciuitas in
eucnirefolet.G.aa^7,g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tribu Nepthali,iofue,i9.c
D O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eden, Voluptas fiuc dilicix:aut Syriacè, tempus,
bb 4 Orien-
11« hiai«
np
Interprctatio
Orientalisregio,ifai.37.c.4.reg. jj.c. Eftamp;nomen j.para.ia.a.Filius Afir,2.para.6.b.t8:a propriumviri,i.para.i9.cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f' ~ • ’ • •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
Èder, Grex,fiuedefeftio,velpriuatio.Filius Mu- in Galilça,vnde Nahum propheta,nahum,t.a fi filij Merari.i. para.23. Vrbs item in tribu Iuda,iof. p--nbsp;nbsp;nbsp;- -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
»7.d.amp; ip.Eftquoque turris nomen vbi filij lacob ta filij Abrahx,gene.2$.a bernaculum fixcrunt,gene,35:.d.vbilegitur,Fixitta-bernauclu trans turregregis,Hebr3ice,turrim Eder,nbsp;Item Micheç,4.c.Et tu turris gregis;Hebraice,Et tunbsp;turri Eder.
hoih Ediffa,Myrtus:autSyriace,Ixtitia.Nome muhe
ns, qux amp; Either,efth.2 b Edn3,fîue Ednas,Voluptas ; aut Syriacè, tempusnbsp;Nomen viri,i.eld.io.dnbsp;Edna,i.paral.i2.d, Ætériia requies, fiueteftinio-nium quietis.Princeps militum in Manaflc.
îailH Edom,Rufus,fiue terrenus,autfanguineus.Sic co gnominatusfuitE(au,gen.2$.d.36.a. Nomen regio-nis,quç lt;Sc Idumxa,reg.ii. c.ifa.34^b.H£cin Syria adnbsp;meridiem ludæx fita,habet Arabia ab Auftro,Phoe-niciam à Borea. Aliâs porro Gabalene,item de Ama-lechitis ab Amalech vocitatur : velutïolephus lib.2.nbsp;ca.i.indicat.Veruntarnen idem lofephus lib.9.cap.3.nbsp;antiq.duplicem Idumeam ponit, Supériorem amp; inferiorem. Superioretri elegit tribus ludx, qux in Ionnbsp;gum quidem extenditur vfque ad lerofolymam: la-titudine vero vlque ad paludem Sodomx conftitutanbsp;eft. In hacautem forte ciuitateserant Aftalon amp; Ganbsp;2a:iftam,PaLxllhinam aliâs dicunt. Inferior Idumxanbsp;forte cefsit Simeonis tribui, Hæc circa Ægyptû eft,nbsp;amp; Arabix monte«!.Hxcille.Edomitçnolueruntfi-lijs Ifrael tranfitum perraittere per terram ipforum,nbsp;numeri,2o. Sauliftosexpugnauit,!. reg.14. Dauidnbsp;ipfos fibiferuire fecit,2.reg.8.1.parai. 19
Edom,iof.3.d.Homo,fiuerufus,autterrenus,vel fanguineus.Heb. Adam,amp; eft nomen vrbis.
EdrâijFortitudinis velmagnitudinisaceruus:aut nubes fiue interitus iniqui aut focij vel paftoris fiuenbsp;confraétionis. In regionc Amorrhxorum vrbs regisnbsp;Og, vbi ipfe contra Ifrael pugnauit amp; exfus eft, deut.nbsp;».0:3. numeriai.iofue, 12. Eft amp; alia in tribu Nep-thali,iofue,i9. c
E G
Egeus,Meditatio,fiue loquela.vel gemitus,aut ab-laiftatio.Eunuchus Perfarum regis,efther,2.a Egla,Vitula,au: currus, fiue rotunda. Vxor, Da-uid,2.reg.3.a.i.pàra.3.a
Eglon, Vitulus,aut currus,fiue rotundus.Nomen vrbis,cuiusrexfuitDabir,iof.io.a,iy.e. Nomen régis Moab,iudicum.3. b
F. L
vel Ela,llex vel quercus, fiue fortitudo : aut maledi-iftiOjVel iuramentum,rcilicetimprecationis:aut Sy-riacè,deus.Ciuitas Idumxoriim, genefîs,36.d.Pater Ofee prophetx,4.reg.i9.f.Filius Caleb filij lephone,nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. i.para-4.c. Pater Semei prxfeériin Beniamin,3. reg.
4.b.Filius Ozi,i.paral.9. b. Filius BaafaregisIfrael, 3.reg.i6.b.cnbsp;Elad, Dei xtemitas, vel dei teftimonium, aut deinbsp;prxda.Filius Suthalx filij Zabad,i. paralipomenon,nbsp;7. d
ksnL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EladajDei cœtus vel congregatio,aut dei xterni-
* tas fiue teftimonium, vel dei prxda. Filius Tahath, filij Bared filij Sathalx filij Ephrâim,i. paralipome-non,7. dnbsp;Elai,Fortis,veI deus meus.D.Iudith.S.anbsp;hIBvSbC Elafa, Dei faftura. Filius Helles filij Azarix filijnbsp;Iehu,i.parala.2.e.Filius Raphafilij Banaa,i.para.8.d.nbsp;Filius Saphan,iere.29.a.j.efd.io.c
^Sll nbsp;nbsp;Elath, Cerua,fiuefortitudo:aut ilex vel quxrcus.
* Nomen ciuitatis regni Edom ad mare rubrum, vn-de ex Ægypto Indiam verfus, amp; inde ad Ægyptum nauigatur, deut.2.b. Hxcdicitur Alia in 4.reg.i4.f.nbsp;rô.a.eâmquexdificauit Azarias.
Elcana,Deus zelotes, aut dei pollèrsio,vel dei ca-
gt; Iamus,fiue deus nidus eius.Filius Core filij Ifaar^fi-
lij Caath,exod.6,d.FiIius Item Ieroboam,i.reg.i,3.
ElceGcus,Dei durities,velferotuius.Vicnïi nomen
Eldaa,Oei fcientia,aut dei cognitio.Filius Madian
Eldad, Dei dileftio aut diledus. Nomen viri,fuper quem requieuit fpiritus Domini in caftris, num.ii.f
EleaIe,Dei a(cenfio,fiue dei hoIócauftum.Ciuitas Amorrhxorum in Galaaditide regione, tribui ludxnbsp;adfchpta, ifa.z^. b. quam ædificaucruntfilij Ruben,nbsp;num.ji.g
Eleazar, Deiadiutoriumjfiuedeiatriüm. Filius Aaron filij Amram filij Caath,fili) Leui,exod,6.d.gt;.nbsp;para.6. a
Eleazarus,Idem. Filius'Mathathiæ, filij lóannis, j.mach.i.a. Pater item Phinees filius MofoIIamix,!.nbsp;para.9.d
Eleda,Latinum eft,amp; Gratce idem fignificat.Mu-lier ad quam fcnbit Iohannes,2.iohan,
Elebanan, Dei gratia,fine dei mifericordia, aut dei donum. Nomen viri,i. regum,t3. d.i. paralipome-non,II.f
Eleph.,Mille, fine do(Srina,aut bos,vel dux. Vrbs in tribu Beniamin,iof.i8.dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Eleutherus,Liber,vclingenuus.G.Nomenfluuij,
i. mach.ii.a
Eli,Deus meus,mattb.î7.c
Elia, Deus dominus, aut fortis dominus . Filius leroama .para.S.c.i.efd.io.d
Eliab, Deus meus pater, fiuedeus patris. Filius Phallii filij Ruben, nume.tó. a. Primogenitus filio-rumlfaipatris Dauid,i. regum,i7.b.i. paraüpomç-non,2.b.Filius etiam Helon,princep3 tribus fuç Zabulon,nume.i.a
Eliacim, Dei refurreftio aut affirmatie, fiüe deus refurreftionis vel firmitatis:autdeus vindicans. Filius Helcix,ifa.i2.f.4.reg.i8.d,prçpofitus dom.us régis Ezechiæ. Filius item lofix regis, à Pharaone Ne-chao loacim appellatus,4. regum,îj.g. Pater Iona,nbsp;luc. 3. fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Eliada, Deifcientia,vel dei cognitio.Pater Razon, 3.reg.n.c.Filius Dauid,i.reg.$.x,t.par.3.b
Eliam, Dei populus,aut deus populi. Filius Achi-tophel,2.reg.23.d
Elias,Deus cominus,aut fortis dominus.Nomen prophetx,3.reg i7.a
Eliafaph, Deus äugens, vel deus augmentationis, aut deus finiens. Filius Duel, princeps tribus fuxnbsp;Gad,nume.i.b
EliafibjDeus conuerfionis,aut deifefsio velhabi-tatio,fiue dei infufdatio.Filius Elioenai filij Naarix, t.para.3.d.24.b.2.efd.io.a
Eliatha, Deus meus tu,aut deus meus venit. Nomen viri,i.para.ï5.b
Elica, Dei Pelicanus, aut fortis vomitus. Nomen viri,2.reg.23.d
Elici,Nigri,aut circunuoluti,vel rctorti.G.
ElidadjDei dileftuSjVel dei dileftio,Filius Chafê-lon,princeps tribus Beniamin,nume.34.d
Eliel, Deus meus deus, vel dei fortitudo, fiue dei potentia. Filius Tholiu,i- para.d.c.S.b. Maliumites,
j. para.ii.g.2.para.3z.c
Ëliézer,Dei adiutorium,fiue dei atrium. Nomen filij procuratoris domus Abraham,gene. i^.a. Filiusnbsp;item Moyfis,exod.i8.a.i.para,23.b. Filius etiam Be-ebor filij Beniamin filij lacob, i.para.7.b. Filius lo-rim,Iuc.3. f
Elihoreph, Dei hyem5,aut Deus iuuentutis,fiue forte opprobrium,aut ex Hebrxo amp; Syro.deus acu-minis. Filius Sifa princeps exercitus Salomonis,3.nbsp;reg.4.a
Elim, Arictes autforte$,vel cerui,fiue valles.Nomen ciuitatis Moabitarum non procul à limite .ad quam peruenerunt filij Ifrael profedi de Mara,exod.nbsp;tlt;Sid.nume.33.b.Ell(amp; nomen putei,ifa.jç.d,aut nomen ciuitatis,amp; debet legi Beerelim.
Elimé-
‘51’7«
r.zfc''
-^K
Nomina Heb.ChaId.Græcaamp; Lat.
Elphdal,Dei opus^vel dei operatio.RIius Mehu-fim,j.para.8.b.
Elthece, Ex Hebræo amp; Syro, dei theca vel capft. Nomen ciuitatis in tribii Dâjiof.iÿ.c: quæiof. zj.b.nbsp;Eltheco dicitur.
Eltheco,Idem.Nomen ciuitatis iof.az.b. qux ioE lÿ.c.dicitur Elthçce.
Elthecon,Deicorreftio iîuedeiprxparatio. Nome ciuitatis in tribu Iuda,iof.)^.g
Eltholad, Dei generatio ’Nomen ciuitatis in tribu Iuda,iof.i5.e in tribu Simon,iof.i9.a
Elul, Vlulacus, fine pernoftatio. Nomen fextæ Ju-nationis,partim Auguftq, partim Septembri refpon dentis, I.mach. t4.d.
Elulai,Dei fortitudo.Nomen viri,i. paralipome-non,fz.a
Elymaida,Panicea,à panieo, quod eft genus femi nis.G.Nomen ciuitatis,J.macn.é.a
Elymas,Magus, liuecorruptor, vel perniciofus. G.Nomen magi,aét.ij b
Elzab ad, Dei dotatio.Nomen principisi.par.w.b. ztf.a
Emalchuel, Rex deus,aut regnû dei, vel nuntius dei.D.Nomen viriji.mach ii.dnbsp;. En2an,MuItus,aut tumultuans,vel Syriace,fide-lis.Filius Zarelilij Iuda,i.para.i.a
Emath,Ira vel indignatio, aut calor, flue murus, aut vter,veIlagena.Vrbs Syria: Damafci,ierem. 49.nbsp;Epiphania,ali)S antiochia dicitur. Ciuitas eft muni-tilsimatribus Nephthali,iof.)j. 19.1.para. 14.19. Videnbsp;Hieronymum in locis Heb. Ipfa eft terminus Cha-nançorum à Sydoncjiof.jj.àquavrbç accepitnomënbsp;circumiacens regio,cuius mentionem habes, 4. reg.nbsp;»4.g.i$.ifa.io.b.n,c.zach. 9. Répétéqusefuprà in A-math habes.
Emath,Nehem.u.c. interpretatur centum. Heb. Meach.Nomen turris.
Emer, Dicens,vel loquens, fiue exaltatio: aut Sy riace agnomen loci. 1.efd.z.c
Emim, Timorés,aut terribiles, vel populi,fiue in-fulaaquarum. Gigantes quosexpulerunt Moabjtx à terra ipforum,deut.z.c. In gene.)4.a,noneftpropriunbsp;nomen fed vertendû terribiles vel horrendos, quodnbsp;fecit Chaldaicus interpres:fic etiam transferendumnbsp;efle dicit Hieronymus in quxftionibus fuis Hebrai-
Elimélech,Deus meus,rex aut dei confilium. No
men Beth-lehemitç cuiufdam, Maritus, Noemi, ruth.I.a
Elioenâi ad ipfum oculi mei, fiue ad ipfum fontes mei,autadipfum affliftio vel paupertas . Filius Naarixfilij Semeixfilij Sechehix,i.para.j.d.4.f.Fi-lius item Bechorfilij Beniaminfilijlacob, 1. parali-
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. pomenon.y.b.S.b.
Elioenâiji.para.îâ.a.eld.S.a. Ad dominum oculi mei,aut deus ipfe oculorum meorum.
Eliphal, Dei miraculum,veldei indicium . Filius
Vr,j.para.n.g
¦ touts'''?kS EliphâIet,Deus liberationis , fiue deus expellens. Filius Dauid.i.re.y.c:qui ».par.j.b.i4.b. dicitur Eli-phelet.Eft amp; Filius Efec.z.para.8.d
EliplialUjDeus mirabilis,fiue deus iudieij. Nome facerdotiSjt.para./s.b.
EliphaZjDeinifus velconatus,autdeiobrizum.
' -V ¦ ; Filius Efau ex Ada vxore,gene.j6.a
EIiphéIet,Deus Iiberationis,nue deus meus expel
¦ ' ¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lens.Filius Asbai,2.reg,ij.d.Filius item Dauid,i.p3.
. j.b:qui z.reg.^.c.diciturEliphalet.
Elila Deus eft aut dei agnus,fiue deus commodas Filius Lauan, genefis lo. a. Ab hoc Æolcs fiue infu-Iç lonij maris ezechii/.anbsp;yi3’!3P’’VlÄ Elifóbeth,Deus iuramenti,vellàturitatis,fîue deinbsp;feptenarium , Vxor Aaron filia Aminadab, exodi.nbsp;ó.d.Vxorité Zacharix materloannis Baptiftx lu.i.a
Elifaphan, Deus aquilonis, fiue deus abfcéditus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
* autdeusfpeculator.Filius Ofielfilij Caathfilij Leui, Vbi holies Ifraelisremanferunt,iud.j. Hxc Eufebio exod.ó.c.Fihus item Pharnach,nura. 34.dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;¦
ElifaphatjOeus iudicans
Elifama, Deus exauditionis,fiue dei exauditio,Fi lius Ammiud,princeps tribus ftiç Ephraim, nu. i.a.nbsp;I.par.y.f,Filius item Dauid,i.par.}.b.i4.b; quii.re.nbsp;y.c.dicitur Elifua.Pater Nathanix,4.reg.2ç.g.Sicnonbsp;minabaturfili’ Icaniafilij Sellû'filij Silamoi,».pa.2.cnbsp;Elifeus,Dei,(àlus,vcldeuslàluans. Nomenpro-phetxfilij Saphat,j.reg.79.c.4.reg.3.b.Iuc.4.enbsp;Elifûa,Idem.Films Dauid,i.reg.ç.c: quiElilama.
I.para.3.b,dicitur.
t Elifur, Dei fortitudo, fiue dei petra aut ddplaf-princeps tribus fuç Ruben,num.I.anbsp;Eliu,Deus meus ip(e,aut fortitudo ipfius . Filiusnbsp;lerohampatris Elcana,i.re.j.a. Nomenprincipisminbsp;Iitiç,i.para.n.d.î6.a.i7.c
EliudjDeus Iaudis,fiuedeusconfelsionis,aut dei cis in Genefin;licet LX X t/^^airu trSftuIerint.Puto. laus. velcófefsio.D.Films Achim filij Sadoc,mat.i.b tarnen populos efle Raphaim, A Moabitis Emim di-Ellada,Grxcia.G.HeIlada.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftos:ab Amnionitisvero,Zomzommim .deutero.
Elte-haddebarim,Hecruntverba.ficincipitquin a.c.d tus liber legis, qui Grxee ^4tilTtƒ »yc/z/©*, id eft lècun-** daria lex dicitur etiam abipfo Moyfe, deutero. 17. dnbsp;N®” quod alia fit quam ea qua in monbsp;te Sinaidataeft, fedquod denuo repetita fit nouonbsp;padlo per minifterium Moyfi,coram ijs qui prioremnbsp;in monte Sinai non audierant,nbsp;LLu EIIel,laudans fiue lucifer,aut ftultitia, Pater Abdonbsp;iudicis in lfrael,iudic.i2.dnbsp;Elmadan, Deus raenfurx eorum, vel deus indu-
. nbsp;. menti eorum.D.
• ‘jy'Öyti; Elmelech, Dei regnum,vel dei confilium.Nomen ciuitatis in tribu Afer,iof. »9. gnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ggt;gä
Elmodad, Dei menfura,aut atrium dilefti. Filius nbsp;nbsp;nbsp;Ei
’? zrb^Knbsp;hphV«
nph^« “iVlh^K
^Jlt;.Vl^{HÇ
*iaiVw
îto'h ttort
*jkto ‘itoK
Emmanuel,Nobile urn deuSjifaix.y. b. matthxi.
(.c
Emmaus,Timens confilium,vel matris augentis confilium, feu populus abieftus. D. Nomen caftellinbsp;diftantis ab lerufalem ftadijs 6o.Iuc.24.b
Emmer, Dicens,fiue loquens, vel exaltatio ;aut Syriace,agnus. Pater Phashurfacerdotis,ierem.2o.a.nbsp;t.efdrx,2.b.Pateritem Mofollamith,i .paralipome-non,9.b.24.b
E N
Enac, Gigas,aut torques, vel monile,{iue onerat*. Gigâtes,nu.n.d.quosexpulerüt Chanançi, deu.z.bnbsp;^nacim,Idem.p.n.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
’ Ie(ftan,gen.io.d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;En-agallim, Eons fiue oculusvitulorum, vel cur
Elnac,Dei pulchritudo fiue deus monenscos.Pa ruum aut rotonditatum. Nomen vici inprincipio terlofaiaamp; Ieribai,j.para.«.b.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;maris mortui,ezec.47.b
•wjLy. Elnathan,Deus dedit,fiue dei donum. Filius A- Enaim,Fós vel oculus eorû. Locus in tribu luda,
' chobor,ierem.26.g.Pater Noefta matris loachin filq iofue,iç. c.Hodiéque villa eft Bethemin circa There-2' loacim,4.reg.i4.b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;binthum. Hieronymus in locis Hebracis. Hebr. E-
Elon,llex,vel quercusautfortis.Filius Zabulo. nam,
gene.46.b.IudexIfraeliticipopuIi,iudic,t2.d.NomS Enan,Nubcs,veI augurium,fiuefons, autoculus ciuitatis in tribu Nephthali,iofu.»9.c.3.regura .4.3. earum.NomenviUx fiue viculi,nu.j4.b.ezech.48.3nbsp;Tale fuit nomen patri Bafemath Ada vxorum Pater item Ahiraprincipis in tribu Nephthali, nu.nbsp;EfaUjgene.tó.g.jö.anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,.b
EIonitç,idem.p.n.num.i6.c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Enexnia Renouatio, vel dedicatio, id eft feftum
pro
err
i3’’r
Interpretatio pro renouatione vel dedicatione rempli. G. lohan.nbsp;w.e
En-dor,Fons fiue oculusgenerationis velhabita-tionis. Vrbis tribus Manaffe in lezrael iuxta Nairn vrbem fitaiof i7.c.t. reg.zS.a.pfal.Sz.cnbsp;En-2addi,Fons fiueoculus hœdi vel fœlicitatis:nbsp;aûtex Hebrço amp; Syro, fons fiue oculus incifionis,nbsp;vel fciflurç. Vrbs in tribu luda iuxta mare inortuûnbsp;contra occidentem.Dicituramp; Hafafon-thamar,i.re.nbsp;24.a.ezech.47.b.cantic.t.dnbsp;En-gannim .Fôshortorum fiueoculus proteftionbsp;num. Locus tribus Iudæ,iof.i5;.e. EtHyeronimo innbsp;locis Heb.eft viens iuxta Bethel. Alia ciuitas facerdonbsp;turn in tribu Iffàchar,iof.i9.b
. hih-rj? En-hadda, Oculus acutus vel Ixtus.aut fons acu-minis vel lætitiæ, fiue ex Syro amp; Hebræo, fons vel oculus vnusfiuenouus.Nomenciuitatis,iof.i9.bnbsp;l'Iïh-PÎ? Enhafor, fons fiue oculus atrij vel veftibuli, autnbsp;* ’ ¦nbsp;nbsp;nbsp;fontisfœnum velherba . Ciuitas tribus Nephthali,
iof.i9.c
Ennom,Ecceilli,fîuediuitiæeorum;autdecipiés
” velcontriftanseos.Nomen viri,iere.7.g
Enon,Nubes,vel obnubilaiio, fiue fons aut ocu ” lus eius,vel augurium Terminus Dàfmaci. Ezech.nbsp;47.d. Eft «Sc Enon iuxta Salim oppidum baud longe à lordanejvbi bapcizabat Iohannes,ficut iohan.3.nbsp;e. feriptum eft. Hieronymus in locis Hebraicis adnbsp;fuain ætatem locum in oétauo lapide Scytopoleosnbsp;ad meridiem iuxta Salim amp; lordanem elle, memo-
rat.
Enos,Homo vel vir, fiueoblitus aut defperatus. W3-N pilius Set,gen. 4.d lue.3.g
Ü5’ÔW3-'I’'ï7 En-fémes,fons fiue oculus folis : aut ex Hebræo W gt;1? » Z Siro,fons fiue oculus minifterij vet famulatus.
Nomen loci,iof.i8.c
E P tTTÄepg«? Epaphras, Spumans. G. Viri fidelis nomen, col.nbsp;Ï^topÔiTitoj Epaphronitus, Venuftus,fiue iocundus. G. philip.
¦f z.d
Î7r«(V‘.TÔç Epænetus,Laudabilis.G. Amicus, Pauli, roma. t6.a '
ïih’iw Epha, Laflus, aut volans;vel Syriace, plicatus vel complicatus.FiIiusMadian filij Abrahæ, genef.2$.a.nbsp;Ab eo, Arabia fœlix,deferta,fiue petrea, aida eft E-pha,ifa,66.a.Fuit amp; nomen concubinæ Caleb,i.pa-, ra.z.f.Filius Iahaddai,i.para.z.f
Itoï? Epher,PuIuis,fiuehinnuIus,aut plumbum. Fi-lius Madian filij Abrahxjgen.z^.a.t.para.i. c. Filius Ezra,i.para.4 .c.ç.d
, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ephefij,Defyderabiles.G.ad.i9.g
jlfpio'/o« nbsp;nbsp;Ephefus,Idem.f.n.G. Minoris Afiæ metropolis,
amp; emporium celeberrimum, Amazonû opus, loni-carum clarifsima,à nomine amp; ipfa Amazonis appel-lata,pluribus ante nominibus difta, Vrychia,Orty-gia, Ptelis,Arfinoe ab vxore Lyfimachi. In hac tem-plum Dianæ celeberrimum, àtota Afiaannos CC. çdificatum.Hæc Raphael Volaterr.libr. 10. Geogra-phiæ.In Ephelb etiam Paulus prædicauit,aâ:.i8.Hu-ius meminit ApoftoluSjt.Cor. i6.apo.t.amp;z.Extatamp;nbsp;Pauli epiftola ad Ephef.
Ephi, Genus eft menfuræ,ezech. 4$.d Ephod,Superhumerale, aütornamentumiudic.nbsp;l'iSilS 7.f.8.f.f7.b.i.reg.z.d.i.para.i7.d.Sic vocabaturpaternbsp;Hamiel,Nume.34,d
Ephra,Puluerulenta, fiue plunibea, aut damula.
Ciuitas Gedeonis,iudic.6.b.8.f.i.reg.i3.d
Epràim,Frugifer,autcrefcens.FiTiusftcundusIo ftph,gene.4i.g.».pàr.6.f. Ab hoc tribus Ephraim nonbsp;menclaturam habet, quç à lordane flumine vfq; adnbsp;Gazer lôgitudinem haouitdatitudinem verb, quæ-cunq',à Bethel vfq; ad campum maximum terminanbsp;tur,lofepho li.ç.ca.3.Iudaic.antiq. Vide Ezechielemnbsp;48.Eftetiam mós in terra Iudaadaquilonem,quemnbsp;poflederunt filij lofeph ,iof.i3.amp; i7.Diaæ funt quo-que decem tribus Ifrael,fiue regnum Ifrael, Epnralt;
im;velutifài.7.amp; 9.ofte,ç.legis,«Sc pfal.59. Ephraim fortitudo capitis mei.Et pfal. 78.. Tribum Ephraimnbsp;non elegit.Similiter pial.to8.
EphrÂtha,'Vberta$,fiuefrugifera,velcreftens,aut incinerata . Vxor fuit Caleb filij He fron poft defun-ftam priorem vxoré Azubam . Ipfa peperit ipfi Caleb Hur filiûji.par.î. Ab hac Calebis vxore Ephrathanbsp;vrbs nomen claturam accepit,quç eft in tribu ludx,nbsp;gene.3$.c. Aliâs Bethlehemdifta, gene.48.b. 1. para.nbsp;2. amp; 4.videtureademeflequæ Caleb Ephratha ap-pellatur,i.par.2.vbi mortuus eft Hefron. Vide dehacnbsp;reetiam Hieronymumin traditionibus Hebraicis,nbsp;Ephrathæi, VbertateSjfiue frugiferi,aut crefcétes,nbsp;vel incinerati.
Ephrathæus Idem.f.n.iudicum,i2.b.3.reg.u.e
Ephree, Cooperimentum iniqui vel îbcij aut con frafti,fiue portus iniqui vel focij aut confraéii. Rexnbsp;Ægypti,iere.44.g.Heb. Hephree.
Ephrem,Frugifer, autcrefcens. Nomen ciuitatis, pfàl.77.a.iohan.ii.g Heb.Ephrâim,
Ephron,Puluis,fiue hinnulus,autplumbeus Filius Seor,gen.23.b:à quo ciuitas in tribu luda,i-.par. »3.d.i.mach.5.enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Epicurei, Adiutores, fiue auxiliatores. G.18 .d. nbsp;nbsp;nbsp;tTT
Epinicium,Canticum viftoriae-G. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tTriv/mou
. R
Eraftus,Amabilis.G.MinifterPauli,aft.19. e.ro-ma.lt;6.d.z tim.4.d
EFchueni,Longi,aut fanantes, (lue maleiftio com buftionis,Populi,i,efd.4.b
Erioch. Lôgus,aut procerus,fiue fatietas vcl ebri' etas tua,aut leo tuus.D.Rex Elicorum,iudit.i.cnbsp;ES
Elàan,Innixus, vel fuftentatus,fiue ignis affliâio nis velreiponfionis.Nomen ciuitatisin tribu luda,nbsp;iof.i$.f.
EfaiaSjVbique ftribe Ilâias,aut fi mauis ex Hebrço lefaiaSjVide interpretationem in dift one Ilaias.
Elàu,faciens,vel operas, aut tinea eius. Filius I-Iaac,gene.aç.c:qui amp; Edom gen.36.a,dicitur.
Esbial,lgnisidôli,fiue ignis dominantis autfu-bijcientis vel pofsidentis.Filius Saul,i. paralipome-non,8.d.9.f
Esbon,Feftinans intelligere,fiueftftinans xdifica re.Filius Baie filij Beniamin,1.para.7.b
ElchoI,Botrus,fiueorbatio,aut ignis omnis.Frater Mambre,gene.t4.b.Eft amp; vallis amp; torrens terrç Chanaan.
Efdras,Adiutor, fiue atrium. Nomen propheta: ftcerdotis,».efd.7.a
Efdrelon, Adiutorium, fortitudinis, vel quercus auxilij. D.Nomen ciuitatis,iudith,i .d
Efdrin, Adiutorium,D.Nomen viri,2.mach.i2.f
Efeban,ignis filij vel ædificantis aut intelligentis.^ Filius DifonHorrxi,gene,36,c.
Eftbon,Feftinatio filij,aut feftinatio intelligentis velasdificantis.Filius Gadfilij Iacob,gene.46.b. Filius item Bêla fili) Beniamin filij lacob, 1. paralipo-menon,7.b
Elec,VioIentia,fiuecaIumnia. Frater Aftr filij E-laft,i.para.8.d
Efélias, Liberans vel reftruans dominus,aut pro-pe dominum.Pater Saphan,2.para. 34. b:qui 4. reg. 2z.a. Afalias dicitur.
Eftm. Os ab ofle,fiue fortitudo, aut lignum eo-rum vel confilium eorû, aut claufura, f. oculorum. Ciuitas in tribu Iuda,Iof,i5.c
Eftr,Cellarium,fiuthelaurus,autanguftias . Filius Seir Horrxi,gen.36.c
Efphâtha. Congregatio fiue colledio, aut con-lummans vel finiens . Filius Aman filij Amadâtha, efth.9.b
E{ha,Mutatio,veI dormitatio,aut itcratio, vel ft-cundatio. Nomen ciuitatis,iof.i$.f
EfrieI,Beatitudo dei,aut intuitus fortis, vel greft fus dei.Filius Galaad filij Machir, iof.i7.a.gt;.para.7.c:nbsp;qui
îTltiï?
135?»
TSf»
:pWÏ?
•jy«
MCMùOK
qui num.ió.d.dicitur Afrieb
nyn Efron, Sagitta exuitationisjfiuediuifio canttchaut atrium vel fœnum.FiIius Ruben,gene. 46lt; b. Filiusnbsp;item Iuda,).para.4.a:quigene.46.a.Zaradicitur. Finbsp;lius item Phares filij luda, gen. 4 6. b. Nomen præte-rea locijiof./ç.a.Heb.Hefiron.
Efronitx, Idem.p.n.nume.zó.a.c
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eftbaol,Poftulans,autmuïierfortis, vel mulier
ftulta,fiueignislaboris. Vrbsin tribus ludx inter Afdod amp; Aicalonem in Palxfthina,iofu.j^.e. Alia innbsp;tribu Dan,iofue, 19.c. vbi filij Ifrael pofuerat caltranbsp;contra Philifthijm,iudic./j.d.iuxtaquam lepultusnbsp;erat Samfon, iudic. 16 . Hieronymo villula Afconbsp;difta.
Efthaolitx,ldem.p.n.i.para ï.g Efthamo,Exauditio velmulieris vterus.Nomennbsp;ciuitatis,i.r^.3o.g.i.para.4.c
Efthemo,uiie Efthemoa, Idem.Ciuiras qux Aaro nisnepotibusè tribu ludxellafsignata, ioui.ai.b.i.nbsp;paralipo.ó.c
Efther,OccuIta,fiue abfcondita,vel demoliens:aut ex Syro amp; Hebrxo,medicinx exploratio vel cStemnbsp;platio,aut medicina turturis. Nomen mulieris, quxnbsp;amp; Edilfa filia Abibâil difta eft,efth.2.b
Efthon, Vxor eius, aut ignis donum . Filius Ma-lifcivt-ES j^ir^, p^ra.4. a
E quot;T
Etam,Auis,eorum,fiueinuoliitioeorum, velca lamus eorum:aut Syriacè,confiliumeorum. Nomenbsp;viri,i,parali.4.a.Eft amp; petra munitaquæ in tribu lunbsp;da erat, vbi Samlbn aüquâdo habitaucrat, iuxtatornbsp;rentem,iudic.j$. b.IofephusIibantiq.^.capite.q.Eftnbsp;quoque ciuitas ludx à Roboam xdificijs munita, ».nbsp;para.4.f.amp;u.b
Ethai,Robuftus,fiue fignum meum, aut vomer fiueaduentus.Nomen viri,i.reg. »5.d. qui amp; Ithai,!.nbsp;regum,2j.d
Ethai,Hora,veI tempus,fine paratus. Filius Ro-boamexmaacha.a.para.n.d
Etham,Fortitudo eorum,aut vomer vel aduen-tus eorum fine fignum éorum. Nomen loci, ad quë venerunt filij Ifrael profefti de Socoth,Exodi. »3. d.nbsp;nume.jj.a
Ethan, Fortitudo fiue vomer earum, aut infulæ *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;donum.Virquidam fapiens,filius Maol, 3. reg. 4. d,
Filius Zarx hlij luda.i. par.z.a.Filius Cazaix,i.par. »9.b. Films Zamma filij Semei,».par.ó.c.Frlius Cufînbsp;filij Abdi,i.para. 6,d
Ethanim, Robufti,vel fortes,autmunera,fiue for titudo maris. Nomen raenfis feptimi,qui noftro Se-ptembrirefpondet.3.reg.8.a
Ethbâal. Ad idôlum,fiue ad dominantem,vel ad fubijcientem.fiue ad polsidentem, aut fignum idôlinbsp;Vel dominantis aut fubijcientis vel poEidentis. Nomen regis Sidoniorum,3.reg.(6.g
Ethecx,p.n.ezech.4».c.Ædificiaquxdam inatrio rempli fundata,feu muro rempliiunc'ta. ludxiangunbsp;. los vocât amp; ftatuas . Beatus Hieronymus in 42.cap.nbsp;ezech.tranftulit porticus. Ktmhidicit elfe generalenbsp;vocabulum adcameram amp; gazophylacium.
Etheel,Mecum deus, fiue fignum dei,autaduétu8 7CS CTnbsp;nbsp;nbsp;yQfoçrdei.Nomen viri,efd.u.b
Ethei,Horamea,veltempusmeum. Filius filix Selan ex leruo Ægyptio,i.para.i.e
Ether, Oratio fiue deprecatio. Nomen ciuîtatis, iof.i$.f
Ethi,Hora vel tempus meum.Nomen vin,», pa-ralipomenon,u.b
aduentus filii.Filius Ashurex vxore Halaa,i.parali-pomenon,4.b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E V
' - - - ____,
viri,2.tim.4.d
Euxi Iniqui, fiue peruerfi. Populi habitantes ad rneridiem,quos expulerunt Cappadoces,deut.2.
^wpTn V«^tmnbsp;nij?
•»hj?
ISir^W Èthan, ponum,autmercesvel fignum filij, aut aduentus ßlii.Filius Ashurex vxore Halaa,i.parali-pomenon,4.Bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E V
\vS»X©^ EubuluZjPrydens aut bene confuIens.G. Nomen
e.iof.»j.a.4:reg.i7.f
Nomina Heb.CliaI.Græca amp; Lat. 14.
Euergetes,Benefâdor,fiue beneficus.G.
Eui,Vx,aut defyderans , vel defyderium meum. ,
Rex Madianitarum,num.3i.a Euil-merodach, Stultiamaritudinem conterens,nbsp;autftultusamarècontntus, Rex Babylonis, 4. reg.
EumeniSjMitisfiucbeneuolus.G.
Eunice,bona viftoria.G.MaterTimot.2. tim.».b ^vvinH Euodia,Bonusodor,fiucbeneoIens.G.phili.4.a.nbsp;mulieris nomen.
Eupater, Bonus pater. G. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ivTTarÿi^
Eupator,Idem.G.FiIius Antiochi,».mach.lt;5.b tuTTfcrç©-* Euphâtcs,Frugifer fiue frudificans, aut crelcens.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JTiqÛ
Magnus fluuius Syriæ Melbpotamiç è paradilb pro-manans Kîoyfi,genefi.2.c. Ptolemxo vero in Armenia maiore oritur in monte Periardxad orientem, in feptentrionem flexus, terrç Ghananxx terminusnbsp;dent.».b.iof,i.lolèphuslib.i.cap. î. ludaic. antiquit.nbsp;Vide Plinium Iib.^.cap.i4.Strabqnem li.jö.Vofaternbsp;ranum lib.»».Gcograph.infine. Vitra hune Afiyrio-rum fitaeft terra.
Eupolemus, Benepugnâs,velbon’pugnator.G.
Eutychus,Fehx aut bene fortunatus. G. Nomen adolefcentis,quem fufcitauit Faulus,aâ.2O.bnbsp;E Z
Ezechias,fortitudo domini, fiueapprehenfio do-mini.Rex ludafilius Achaz,4.reg.»8.3.1. parali.j.c. Heb.Hezecias.
EzcchieI,Fortitudo dei,fiue apprehenfio dei. Nomen prophetæ,i.para.24.ezec.J.a.
EzechieI,efd.8.a.Vidensdeura.Nomen viri.Heb. lahaziel.
Ezel, A»-nbuIatio, fiue vilificatio.aut ftillatio.No-men Iapidis,».reg.io.d
Ezer,Adiutorium,fiue atrium.Filius Hurprimo geniti Euphrâta,».para, 4.3. Filius item Suthalx filiinbsp;Zabad,i.para.7.d.ti.b
EzieljFortitudo dei,fiue hircus dei. Filius Hara-ia.i.efd.3.b
Ezra, Adiutorium fiue atrium.Nomen viri,».pa-ralipomen,4.c
Ezrahites,Indigena,fiueorientalis,3.reg.4.d Ezrel, Adiutorium dei,fiueatriumdei. IÇomennbsp;viri,».efd.»o.d
Ezri, Adiutorium fiue atrium meum. Nomen vi ri,iudic..6.b.».para.27.d
Efricam, Auxilium refurgentis vel vindicantis, fiue atrium refurgentis vel vindicantis . Dux domus Achaz,2.para.iS.a.Filius Naarix filii Semeie,».para.nbsp;j.d.Filius Hafelfilii Elafa.i.para.S.d
Ezriel, Auxilium Dei,fiue atrium dei Pater Sàra-ix,iere.36.f.».para.y.d
F
FElix, Latinum eft. Prxlês fuit iudxx,aft. 14.f Feftus,Latinumeft.Nomen Portii prxfidisnbsp;Palxfthinx amp; Iudxx,aft.i4.g.i$.anbsp;Fortunatus, Latinum eft. Nomen vin,» .cor.
»6.C
G
GAaljAbiedlio, fiue abominatio Filius Obed, iudic.9.g
Gaas,Tempeftas,vel commotio . Nomen montis,iof.24.g.iu.2.b.Torrentis nomen, 2.nbsp;reg.ij.d,in monte Ephraim,
Gaba,Collis, fiuecalix. Nomenciuitatis, ilàix,
to.g
G3baa,Idem.Nomcn ciuitatis,iof.»Gg'-’quot;cgquot;-Oquot; quamædificauit AfarexIuda,3.rcg.«5;.e.4.reg. 23.b.nbsp;i.para.2.f.2.para.»6.c
Gabaa,i.regum,»4.a,vbidicirur, Sub malo gra-nato quç erat in agra Gabaa. In Hebrxo eft Migron, amp; interpretatur. De gutture, aut timor, fiue horreunbsp;eius.nbsp;Gabaath, CoIIis,aut calix.fîue excelfa hora. Nomennbsp;oppidiin tribu Beniamin.ifa.io.g.iof. t8.d.2.reguninbsp;»J.d
Gabaa'*
WW toiF
to
5?ax rj3?3:lt;
GabaathiteSjIdem.j.para.iz.a
Gabae, Collis,aut calix.Nomen ciuitatis,iof.ii.b 1*15731nbsp;nbsp;nbsp;G^baon, Collis, vel calix,aut deorfum,vel eleua-
quot; tioiniquitatis. Metropolis Heueorum,ab lerofoly-mis. L.ftadijs diftans,iof. iS.d.iere. 18.a. Hxc è tribu Beniamin filijs Aaroneftadftripta, iof ii.b
Gabaonitx,ldem.p.n. Gabaonites,ldem.f.n.2.reg.£i.anbsp;Gabatha, Eminens, velexcelfum . Grxcè diciturnbsp;, id eft lapidibus ftratus, amp; erat locus edinbsp;tior,velftratumlapideum eminens,Ierofolymis,iunbsp;diciôaccommodatum,Iohan. 29 .c
rwA . Gabathô,Dorfam vel eleuatio eius, aut palpebrx eius, fiue excelfum donura.Nomen ciuitatis, iqf.zi.nbsp;b.qux in 19.c.dicitur Gebbethon.
Gâbee,Collis,autcalix, Nomenciuitatisin tri-bn Beniamin,iof.iS.d.i.par.6.e
Gabclus,Terminus,vel limes, autconfinium.D. Nomen viri,tob,i.c
, G3ber,Vir,aut yirilis vel fortis:auc Syriacè, gal-’ lusgalIinaceus.Filius Suri,j.reg.4.b
^lt;gt;2^ Gabim,Ciftcrnx,aut locuftç,fiueaItitudines.No men ciuitatis,ilà.io.g
^'lt;’'*’31 Gabriel,Virdeiis veldei,aut fortitudo dei, vel for ttsmeiisdeus,Nomenangeli,dan.8.e.luc.i.b
h,., Gad,Felix,vel accindus . Filius lacob feptimus, ex Zelpha ancilla Lix vxoriscius,gcne.jo.b.i. para.nbsp;y.c.Nomen ttemproplictx,t.reg.i2,.a
Lwto . GaddeI,Magnus,fiuc magnitudo,autfimbria.No men viri,i.efd.x.c
Gaddi,Hœdus,fiuefaîlix,aut accindusivelSyria-cè,incifus.FiIius Sufi,princeps tribus Iofeph,nume. ij.a.Nomen populi.i.para.ii.b.
Gaddis, Aceruus,vel coneeries, fiue fœlix vcl ac-cindus vir.D.Filius Mathatnix,t.mach.i.a Gadditxue oad, qutnbsp;ue fœlixvelaccindus,iof.i,c
¦.fc Gader,Murus fiue maceria j velfepes. Ciuitas in tribu Iuda,iof/2.d: qtix iof.i5.e, dicitur Gedera, denbsp;à Stephano antiochia, item de Seleucia
. nbsp;nbsp;Gaderoth,Idem.p.n.Nomen vrbis in tribu iuda,
i.para.iS.c
Gaderothites,Idem.f.n.i.para.ii.a.
w Gadgad,Fœlicitas fœlicitatis , aut accindus exer-citus.Nomen loci in quo aliquâdo caftrametati funt filij IfraeI,num.gj.d.Quxdidio,deut.io.b.Hebraiccnbsp;feribitur f^*1^*5^,eadémquc eft interpretatio.
A Gadi, Hœdus fiue fœlix,aut accindus: vel Syria-cè.incifus.Pater Manahem,4.reg. iç.c. Eft de nomen loci,3.reg.2j.d
Gador,Murus,fiue Maceria,aut fepes. Nomen lo ci,«.para.4.f
G3ham,Educenseos,fiueexitu8 eorum, autexi-tus caloris.Filius Nachorex Romaconcubina, gen. 22.d
Gdher, Exitus caloris vel irx, Nomen viri,i.efdrx
Galaad, Aceruus teftimonij.Filius Machir filij Ma nafle filij Iolèph,num.i 6.d. Pater lara patris Hari,».nbsp;para.y.b.Regio item Galilxxad orientem vitra lor-danem,gen.j2.vbi de dimidia tribus Manafle accepitnbsp;poflèfsionemcum tribubus Ruben de Gad,num.}2.nbsp;.deut.g.iof.ij.Eftautemadtergum Phœnicesde Aranbsp;biç,collibus Libani copulatus.extenditur perdefer-tum ad Regioncm Amorrhçorum vbi Schon régnanbsp;uit,plaf.6o. loS.mons item in forte tribus Gad vitranbsp;lordanem in terra Bafan,i.parali.6.vt Eufebius me-morat:ad dorfum Phœniccs de Arabiç fitus,collibusnbsp;Libani lundis.
Galaaditx,Idem.p.num.26.d Galaaditçs,Idem.f.n.iudic.i2.cnbsp;Galaaditim,Idem.j.mach.ç.bnbsp;GalaaditiSjIdem.
77^^ GalaI,Rota,fiue reuolutio,autconfinium,velmar mor. Nomen viri,i.para,9.c
Galalai,ldem,2.efd.i2.c
Interpretatio
GalatatjLaftantes, vellaâei.G. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yiûÀra4
Galatia,LaftanSjVellaétea. G. Aliâs Gallogrxcia Afiæ minoris prouincia Bithynix contermina,à Gai ‘nbsp;lis vocabulum trahés,qui in auxiliiim à rege Bithy-nix euocati, regnum cum eo, fafta vidoria, diuilij-runtzficque deinde Grxcis admixti Gallogrxci,deinnbsp;de Galatx appellati funt. Vide Plinium lib.ç. cap.jx.nbsp;Ptolemxum in.y.cap.4.lt;amp; Strabonem in,4.nbsp;Galgal,Rot3,tiue reuolutio,vel ablatio,aut acer^nbsp;uns acerui, vel reuolutioacerui. Nonacn ciuitatis vlnbsp;tra Iordanem,non procul ab Iericho,ofee.9.d.x.efd.nbsp;ji.b
Galgala.Idem, Nomen loci,iof.iç.c.i.reg.io.b Galgalis,ldem.iof.4.d.ç.cnbsp;Galilxa,Volubilis,fiuevolutabilis, autrota. Sy-rix regio ad leptentrionem ludxx fita, qux ab folisnbsp;occafu l’tolemaide ciuitate amp; carmelo monte di-fterminatur. Ab oriente earn Hippeneiîue loppc lt;Scnbsp;Gadara fuis finibus refecant. A meridiano latere Scynbsp;thopolis Ôi Samaria.fuis vtraque excipiuntur regio.-nibus: nec vitra fl uenta lordanis patiuntur extendi.nbsp;Septentrionalia eius à dextro latere Tyrus claudit,lînbsp;cutfcribit Egefippus lib.j.cap.ô.de lerofolymorumnbsp;cxcidio,amp; lofephuscap.i.lib.j.belli ludaici.Tradûtnbsp;verô hiftoriciduplicem elfe Galiixam , fuperioremnbsp;Icilicet èi inferiorem.SuperioriuxtaTyrunijSydo-ncmamp; Cxlaream Philippi fitaeft, c|ua genres attin-gitad aqiiilonem.Ifta,Galilxa gentiu.Kà.ÿ.dc math.nbsp;4.appellatur. Vel quia illic genres vfq-,ad Salomoni»nbsp;tempora habitarint,vel quôd Hiram régi Tyriorumnbsp;oblata fit,J.reg.9.Hxc in tribu Nephthali fitaeft.Inferior Galilxa circa Tyberiadem amp; Itagnum Genc-zareth in tribu Zabûlon pofita eft. De qua matth. g.nbsp;amp;.4.Chriftus frequenter verfatus eft in Galilxa,io-han.4.Vndc eciam Galilxus vocatus eft, matth .26.nbsp;GadditxDc Gad, quodintcrpretatur hœdus fi- aut propter Nazareth amp; Capharnaum,in quibus hanbsp;bitabat,luc.i.amp;.4. Quapropteretiamlulianus imperator Chriftianos Iblebat Galilxos nuncuoarcnbsp;quod Eufebius lib.io.capite.g^.ecclefiafticxhiftorixnbsp;amp; aliâs fepe memorat.Galilxi verb didi funt, quodnbsp;vieilli funt gentibus:amp; Gaiilxainterpretatur confi-nium,ficut lof. 15.Galilxa Philifthijm dicitur . Videnbsp;lofephum libro.j.cap.x.de bello ludaico Egefippuranbsp;Iib.j.cap.6.
Galilxa,ior.tj.a.Idem.p.n.Heb.Galiloth. Galilçi, VolubilcSjfiue Yoluptabiles,aut rotantes,nbsp;luc.ig.a.
Galilxus,ldem.f.n.
Gallim , Coaceruantes, fiue tranfmigrantei, vel reuoluentes,autdifcooperientes.Nomen, vin,t.reg.nbsp;jy.g.Ifa.io.g
Gallim,ifa.i) .d.Guttx, aut gutta mari, fiue coaceruantes, vel tranfmigrantcs,aut reuoluentes.Heb. Agallim. Ciuitas non procul à hmitx Moabitarum. „•nbsp;Gallion, Ladans, vel ladeus ,G. Proconful A -chaixado.iS.c
Gamaliel, Retributio dei,aut came1us,dei fiue ab-ladatus dei filius.Phadairur,princeps tribus fux Ma naffè,numeri,i.a.adu.ç.f.Prxceptor Pauli,aftuum,nbsp;za.a
Gamarias,Confummatio domini, fiue confum^ ptiodomini.Filius Helcixjiere.zp.a. Filius item Sa-phan fcribxjlere.jó.c
Gamul,Retributio,fiueabIadatio. Gamzo,Etiam ifte,aut fcirpus veliuncus ifte.Nonbsp;men vrbis.z.para.zS.cnbsp;Garcb,Scabies:aut Syriacè,hydria . Nomen col-lis leremiç.ji.g.Nomcn item vin,z.reg.xj.d.i.para-Iipomenon,ii.g
Garizim, Secures, vel (cifibres. Nomen montit Samarix iuxta GalgaJ, vitra lordancm, Sichimo-rumimminensciuitati,iudic. 9. a. deut.ii.d.z. Macha. 6.a
GarmijOflcuSjVel ofla, aut peregrinationis aqua: vel Syriacè,caufa mea.i.parali.4.cnbsp;Gafpha , Appropinquatio ons , fiue accedensnbsp;hue
.1
taW»
^Vi»
Ïtt3»
ST^
113‘îS
Nomina Heb.ChaId.Græcaamp;Lar.
grans:âutreueians vel detegens.î.reg.aj.d ,
Gemalli, Retributio,vel merces, aut ablazftitUS, Velcamelus.Pater Amiel,nume. IJ a
Gemelli,Vallisûlinartim,autnautariim, Sicin-8. d. Nomen vallis.
Gene-ilf.Horttisprincipis, velproteftio principis. D-Nounei? aqux,i.mach.11.g.
Genezar,matt.i.lt;.d.In Græco Genezareth:lt;amp; He braicèinterpretatuf hortus autproteftio principis,nbsp;fiue hortus vel prote(ftiü niinîllrantis.D,
Genezareth, Idem.D.Nomen loci,mafc.6.g.Stâ-gnum GalilxXjiuxtaquod Chriftus apoftolos vo-cauit,luc.5.alias mare Galilçx ôc Cinnereth appella tum.Habes eligantifsimam huiuslacus,fimuletiamnbsp;regionis vicinx deferiptionem in Egefîppo lib.j.cap.nbsp;26.de excidio lerofoly morum.
GennxuSjGenerofuS.G. Nomen viri.î. mac.tz.a Genthon,Hortus vel viridarium autprotedio,e-ius.Nomen virijZ.efd.io.a
Genubath,Furriua vel furtum,aut proteftio,vel hortus filix.FiIius Addad Idumxi aduerfanj Salo-monis.j.reg.ii.d
Géra, Ruminatio fine peregrinatio,ant Certatio, velconfliiftus.Filius Beniamin,gene.46.C.qui,t. pa-ralip.8 .a. Ahara dicitur.In, i.parali.8. a. dicitur filiu$nbsp;Belafili] Beniamin. Pateritem Aaod, iud.j.b. Paternbsp;ité Semei viri decognationedomus Saul,4.reg.i6.bnbsp;Gerara, Peregrinatio,VeI certatio, aut conflidtus.nbsp;Metropolis terrx Palxfiliin-v , in qua natus eft Ifaac,nbsp;gene 10,c.20,2 6. Ab hac Geraritica regio nomencla-turam fumpfit2.para.t4.d. quxolim terminus Chanbsp;nanxorum fuit ad auftralem plagam, Sc ciuitas metropolis Palxfthinç.Scripturafacracommmcmoratnbsp;fuifle earn inter Gades amp; Sur,h.oc eftinter duas foli-tudinesrquarum vnaÆgypto iungitur,ad quam ponbsp;pukis transfretum ru’ori maris âduenit. Altera verônbsp;Cades vfq;ad Saracçnorumeremumextenditur.
Geraris, Idem. Gene. 20.a.
Gerafeni,în grxco Gerfeni:lt;St Hebraicèinterpretator peregrination! fiue conflilt;ftui .aut rumination» appropinquantes. D. Nomenciuitatis quçeft vitranbsp;Gililçam,matt. S.d
Gerafenijmar.ç.kic.S. d. In Grxco Gadareni: lt;amp; ' Hebraice interpretator fepti vel murati. D.
Gergefxi, Peregrinationi vel conflizftui aut rumi-nationi appropinqu.intes. Populijgene.ij. d
Gerfxus.Idem.fn.Filius Chan4an,gene.io.c Gerreni,lncolx,fiueperegrini, autcertantes, velnbsp;confligentes.D.Populi,i.mach ij.c
Gerfam,Aducnaibi,fiucperegrinus nominatus. Filius Moyfis,exod. 2.d. Heb. Gerlbm.
Gerlbm,ldem filins Moyfis,i.paralipo. 6.e.f.t5.a. 2j.b;qui exod. z.d.Hebbraicedicitur Gerfom: licetnbsp;ibi amp; alijs aliquot locis corrupte impreflum fit Ger-fam.Eft amp; alius Gerfom de filijs Phinees,i.eldr.8.a.
Gerfon,Exiliû eins,vel peregrini mutatio . Filius Leui filij Iacob,genef.46.b.i.paralipo.6.a. vbi amp; pernbsp;^,lt;amp; per a feriptum reperitur.
Gerfon,Exul, vel peregrini mutatio. Nomen viri,1.para.26.c
Gerfonit»,Idem.num.26.f Gerfonites,Idem.
Gerze,Securis,fiuefciflbr.Nomen pagi, j.regum
Gefan,Appropmquans,aut vallis mutationis fiue eboris vel fbmni.Filius Iehabdai,i.para.2.f
Gé(ren,Appropinauatio,vel approximatio . Regio Aîgypti,vbi lacob patriarcha cumfuis habitauit liberis, quâ nonnulli(vt Hierony.inhebraicis qux-ftionibusauthoreft) Thebaidcm vocant , genefis,
Geflur, Vallis afpeélus,aut vallis bonis, fiue vallis murus, aut pons. Nomen regionis Syrix,2. reg. j.a.i.para.z.c.j.a
Gefluri,Idem.Regio Syriç,qux «St Geflur,deu.j. b.iof.ij.a,i.reg.i7. c
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gcth,
hue. Nomen loci, 2 . Efdrse, 11. c wx GathartijTaftus eorum,vcl mugitus eorui?^’nbsp;mugitusperfedi vel limplicis.Filius Eliphaz filijnbsp;_ fau.ex Ada vxore,gene.j6.b
GauIon,Tranfmigratio eorum,vel reuolutio eo-rum:autex Syro amp; Hebrço,intus nianetis. Nomen ciuitatis refugi in Baftn,iof.io.c.i.para.6.f
Gaza,Fortis,aut capra.Nomen vrbis Falxfthi-nZjgen.io.c.j.reg.ó.d.aa.S.e.
Gazabar,TlieGiurarius.Parer.Mitridatis,i.efd.i.d Gazam,Æruca,vel velluseorum,aut tranßtusnbsp;eorum,fiuetondenseos.Nomen vin,i,efd.2.cnbsp;Gazçi,Fortcs aut caprç,velhirci. Nomen populi,nbsp;iof ij.a
Gazenfes,Forres,aut capr{,vel hirci.D
^i._ Gazer,fiue Gazera,Pra:fcilsio,autdiuifio, velfen tentia,Nomenciuitatisi Salomoneçdificatç,^.re.9.nbsp;c.ioT.to.f.ió.a.qua: ex tribu Ephräim data fuit Leui-tis,iof.2/.b,j.para.6.7.f.»4.dnbsp;Gazaris.Idem.D.t.maciia.ij.g.nbsp;Gazophylacium , Vbigaza, id eft theîauri remplinbsp;(êruabantur,ex Perfico amp; Greco,luc. 2».a
G equot;
Geba, Collis,aut calix,fine vas. Nomen ciuitatis, de tribu Beniamin,pofteris Aaron data’,i.cfdrx,-.dnbsp;n.d
GebaI,Termiinis vel limes. Nomen ciuitatis Sy-riXipfalm.Si.b.quæ nunc Gibel dicitur tefte Volater rano.
quot;'S.'i GebbaijDorfumjfiue cleuatió,aiitcifterna,vel lo.-cufta:velSyriacè,exalt;ftor. Nomen vitiji.eidr.zi.b Gebbar,Vir,aut virilis,fiiiefortis:vel Syriacèjgalnbsp;lus gallinaceus.Nomen viri,i.efd.2.b
MW Gebbethon,Dorfum,fiuo elcuatio cius,aiit palpe }) bræeiu.s,fiuc excclfumdonum.Nomenciuitatis Lenbsp;uitis data: ex tribu Dan,lof. (j.c: qux in ji.b.dicKurnbsp;Gabbathon.Vrbs Philiftinorumjj.reg.i^.f
Lww , Geddel,Magr!US,fiue Magnituao,aut fimbria.No ' mena'irijt.efd.ï.c
Geddiel, Hœdus dei,fiue fcelicitatis deus ,aut ac-
* cinftionis.velexpeditionij deus.Filius Sodi, numc.
X.S . GedeIias,M4gnitudo domiiii, aut fimbria domi-1*1 lt;- ni.Filius Phalfurjier.jS.a
M»*,« Gedeon, Conterens velconfringens:autex Sy-’ ro (St Hebrxo, abfeißio iniquitatis , Pater Abidan principis tribus Beniamin,nume.i.a.Filius Ioas,iU-dex in Ifrael.iudic.ó.b.qux amp; lerobaal diftus eft iu-dic.ó.t
j nbsp;nbsp;Gedcra,Murus,fiue maceria,aut fepes.Nomen ci
uitatis in tribu Iuda,iof.»ç.e:quçà Stephano Antiolt; chia,item amp; Seleueia vocatur.
»!gt;•.» Gederitbes,ldem.i.para.27.d wm, ‘nbsp;nbsp;nbsp;, Gederothâim,Idcm .p. n. Nomen vrbis in tribu
Iud,iof.H.e
khU . GedIethi,Ma2nitudo,aut fimbria. Nomen viri,t. para.zî.b
Gedor,Murus,fiucmaceria,autfpes. Nomenciuitatis ia tribu Iuda,iof.»^.g.gt;.paralipomenon, 4. c. /z.a,Filius Phanuel,i.para.4.a.Filius Abigabaon, «.nbsp;para.8.c.
Gehenna,Vallis deceptionis vel triftitix fiue diui-tiarum:aut Syriacè.infernus.D.Nomen loci,matth. tS.b
Geliennom, Vallisdecipiens velcontriftanseos, fiue vallisduiitiarumfuarum'.autSyriacéjinfcrnus.nbsp;Nomen vallis,iofue.iç,b.tribui Beniamindatç,jS.c.nbsp;laterdum (criptumreperias Ge-ennom.
•St, h» Gehon, Pezttus fiue edu(ftio,aut exitus, fiue vallis ’’ ' gratiç vel manfionis.FIuuius qui è paradifo terreftrinbsp;l.abitur.gene.i.c.Iolèpluis.Nilum vocat.
Gelboe, Reuolutio inueftigatioriis vellcrutationis, aïK iceruus tumorisvelinflationis ; autex Hebræonbsp;tSc Syro,reuoluens deprecationem. Nomenciuitatis,nbsp;j.re.iS.a.3i,a.Nomenmontis Palxfthinç,j.para-io.anbsp;Gelonites, Exultans,fiue reuoluens, aut tranfmi
r*i7A ws
Interpretatio
Gomer, Confummans,vel confumens,aut defi-
ta» GethjTorcular.Nomen ciuitatis Palœfihinæà Ro «
quot; boam conftruftç, i.poralipomenon, ii. b. Vnde Io- ciens.Filius laphet,gen. lo. a. à quo Gomeritx , qui nas propheta,/.re,6.d.17.5.4.regum,14. f. Quç aliâs nunc Galathx dicuntur . Hoc nomen habuit «Sc lilianbsp;amp; Anthedon, item iSc Agrippia, authore Volaterra- Debclaim vxor Ofce,ofee.i.a.nbsp;nolib.n.diciturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gomor,Gcnus mcnfurx.i.decima pars ephi,exo.
Gethdim.ldem.p.n.Nomenciuitatis, I. regû.4,a j6.g
~ quot;T Geth-hépher, Torcularfodiés velexplorans, fiue quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;~
*}ön- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;torcular confundens autexprobrâs.Nomen loci,iof.
19. a
Gethxu$,T(jrcuIar,t.reg.6.b
GethxijTorcularia.Nomen populi, lofuCjjj.a.a.
rcgum.jç.d
Gether, Vallis cxplorationis vel contemplationis, fine torcular cxplorationis,aut vsllis turturis, Filmsnbsp;Aram,gene.io.d.Abhoc'Acarnanijfiue Carij (vtrcnbsp;fert Hierony.in quxft.Heb.)originem traxere.
Gether,!.reg.30.g.Icribe lether, ôc vide
Geth-remmon,Torcular malipunici, aut torcular excellum. Nomen ciuita-tis. Dux aûtfuerunt; algt; tera data tribui Dan inpolTefsionetnjIof.iç. c. alteranbsp;tribui ManalTc. Ambxautem Lçuitispofteaafsignanbsp;tx iof.n.b.c
Gethfemani, Vallis pinguifsima, fiue vallis olei.
Scribi debet Gefemani.D. Nomen vallis quxeftad radices montis Oliucti,matth.26.d.marc.z4.d.
- Gézer, 1’rxfcißio, fiuediuifio,autfententia.No-
men ciuitatis,2.reg.ç.d
Geferon, Prçfcifsio doloris fiue fortitudinis,aut di uifio vel fententia doloris fiue fortitudinis .'D , Nomen ciuitatis,i.mach.4.b
’'SVS GezoniteSjTondenSjfiue tranfiens,i.para.n.g.
Gezez, Tondens,aut vellus fiue tranfitum.Filius
Caleb,i.para.x.f
ta» Giath,Eduftio,extradio,deriuatio, eruptio, aut
” geraituSjfiue fufpirium.Nomen loci.x.re. 2.f,in tri
bu Beniamin-.pro quo interpres vertit vallis.
Giblij,Termini vel confinû,aut terminus mans.
Populi ciuitatem Gebalin Syria habitantes: de qua pfal.81 ezech.jy.b .3.reg.5.d
Gideroht, Muri,fiiic maceriçaut fepes. Nomen ci
uitatis in tribu luda.lof. i$.c
Giezi,Valixs vifionis,aut vallis pedoris.Famulus
Elifci.4 rcg.q.b
Gihon,Feilus,auteduftio,velexitus, fiue vallis authabitatio idólivel dominantis aiit fubijcientis gratix vel manfionis, Fons in occidcntali Dauidicxnbsp;ciuitatis parte,3.reg.i.e.2.para.32.f.
Gilo, Exultatio,fiue reuolutio,vel tranfinigratio aut reuelatio vel detcdio. Nomen ciuitatis in tribunbsp;luda,iof.t$.f.i.reg .1$. b
ij.IL wta nbsp;nbsp;Gilonites, Exultans fiue reuoluens, vel tranfmi-
grans,aut reuelans,veldetegens.x.reg.iç.b tanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ginet,hortus velprotedio. Pater Thebni, j. reg.
'^jó.e
GO
Goâtha,Tadûs eius aut mugitus eius.Nomen lo ci nonproculàlerofolyma diftantis,icrc.3i.g. Huncnbsp;Lyranus Golgoltha efle putat.
Gob,Cifterna,vellocufta,veftaItitudo , Nomen
loci,2.reg.11.d
kta«,^!. • nbsp;nbsp;GodoliaSjMagnitudo domini, aut fimbria domi-
Jfl lA pj.Filing Ahicam filij Saphan,4. re. 2$.f. Filius item
Amarixjfopho.i.a
GogjTedum vel folarium,fiue tegulatum. Nome gentis,ezech.38.a.apoca.io.c.FiIiuslohel,i.para.ç?anbsp;. Golan,Tranfmigratio, fiuereuolutiorautexSy-^^IX ro lt;Sc HcbrçOjintui manes.Nome ciuitatis in Bafan,nbsp;deut.4.g:qux iof.io.c.dicitur Gaulon, licet Hebrai-cè Golan legatur ficut ôc hic.
Golgoltha , Caluaria , {fcilicet vbi funt capita mortuorum. Syrumfiue Chaldaicum vocabulum.nbsp;Locus in quo crucifixus fuit Chrißus dominus no-fter,iohan.i6.dnbsp;ta,,!,»nbsp;nbsp;nbsp;Goliath,Tranfmigratio,aut accumulatio, fiue re-
uolutio,veldetedio. Nomen gigantis, quern cxpu-gnauit Dauid,t.reg.i7.a
Gomor,Genus mcnfurx.i.decima pars ephi,exo.
J
Gomorrha,Populus rebeliis,aut populus timens, fiuemanipul’, velferuituszautSyriacè.lana.Ciuitasnbsp;Pentapoleos,ad orientalem plagam terrx ludx fita,nbsp;gene.19 .c
Gomorrhxi,Idem.
Gorgias. Terribilis, vel velox. G. Nomen viri.i. yufyMc mach.3.enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘
Gortina,Pharetra.G.Nomen loci,!.Mach.ij.d • ycjgt;TV»a Gofen,Appropinquatio,vel approximatio . Nomen ciuitatis in tribu Iuda,iof.io.g.!$. f. Aqua teile- -iofue,circuniacens plaga,terra Golen nuncupatur.
Goirem,Pluuia,autappropinquatioeorura : vel Syriacècorporalis.Nomen viri,2.eld.i.d
Gothoniel,Hora fiue tempus meum deus.NomS viri,!.para.27.b
Gozan,Tonfio,aut vellus,fiue träfitus,vel corpus nutriés:aut ex Syro Ôc Hebrço,intus nutriés.Noménbsp;fluuij in Mefopotamia,4.re.!9.c,/.para.5^.d.ilà.37. c.
. G R
Grçci Hebraicèdicitur Ieuanim,id eftdcceptores, vel contriftantes,fiue ccenofi,autcolumbini. Grxcênbsp;vero robufti vel fortes interpretatur.
Grxcia,if3ix.66.f.ezechi27.d.In Hebrço cftlau.â, qui fuit films laphet, à quo denominata ell Grxcianbsp;vellonia,amp; interpretatur decipiens,vel conttillans,nbsp;fiue cœnofa,autcolunibina. Grçcè verb robufta velnbsp;f0rtis.ad.20a
GrxcuSjIdem.m.g. GrxgisTurris,videEder. éxZixe G V
Guel,Redemptio dei,fiue exaltatio dei.Filius Ma chi,princeps tribus Gadjnume.ig.b
Guni,Hortus,fiueprotegens.FiliusNcphthaIi, genef.46.c.!.para.7.c
Gunitx,Idem.nume.i6.f
Gur, Catulus fiue habitatio, aut colledio, vel ti-mor.Nomen ciuitatis iuxta Ieblaam,4.regum,9.f ¦ Gur-bâal, Catulus idólivel dominantis,aut lub-¦ ijcientis vel pofsidentis : aut peregrinatio fiue timor
vel pofsidentis. Nomen Ioci,i.par.2ó.a:in quo Arabes habitauerunt.
H
HAba Abfconfio vel diledio:aut Syriacà,pec catum vel obligatio-, Filius Gomer filij He-ber,!.parali.7.g
Habacuc,Ludator,velamplexan8. Nomen prohctx,habac.!.a.
Hâher,Socius autparticeps,fiueincantator,autli-uor filius Baria,filij Afer,filij Iacob,!.para.7.f iudic. 4.b.vir Cinxus.
Haberitç,Idem.p.n.
Habia, Abfconfio domini, aut delcdio domini: vel ex Syro lt;Sc Hebrxo, debitum vel obligatio domini.Nomen viri,i.eld.i.c
Habor,Soci’,aut particcps,fiue ineStatio aut liuor. Nomen vrbis Airyriorum,4.re.i7. a.iS.c.i. para.5.d
Hablànias, Debitum clypet domini, fiue diledio, vel ablconfio clypei domini. Pater leremix filij lezonbsp;nix,ierem.3$.a
Hacel-dema,Agerfanguinii. Syrum ell. Nomen agri pecunijs illis quibus Chrillum védiderat ludasnbsp;proditor empti in lèpulturâ peregrinorû. Qui hodienbsp;môftraturinÆliaaaaullralcplagâ montis bion,telle Hieronymo in locis Hebraicis ,matt.i7 .a. ad.i.cnbsp;Hachamoni , Sapiens vellàpientifsimus, autha-mus numeratiôis vel muneris,fiueexpedatio munenbsp;ris.Pater Lesbaâ,i.par.ii.b.Pater lahiel,!.para. 27. dnbsp;Hachelai,Expedanf dominum, fiuehamus do-mini.Pater Atherfa, x.efd.io.a
Achila,Spe8 in iplà,aut hamus in ipfa,fiuc palatû vel
ÏÏ»
pipsn nsn
vel dulcedo in ipià. Collis eft in forte in tribus ludç, *d delertû Ziph,in quolatuit Dauid,i.re.î3.amp; 26.arnbsp;céhabés natura munitifsimâ, olim ab Herodeextrunbsp;élâ Mefidanomine, ideftmunitioné,i.reg.Z3.c.26.anbsp;Hacoc,Sculptor,autlcriba,fiue legillator. Nomennbsp;ciuitatis,i.para.6.g.in tribu Afer.
Hacupha,Prxceptum oris,aut fèulptura oris. No men viri,i.efd.z.c
Hacus,Spin.i fins zftas, aut tædium fine vigilia, vel finis.Nomen, viri,2 .efd.3.e
Hadad, Acutus vel gaudés aut Syriacè, nouus vel vnitas.Filius Ifinahelis,gen.2$.b.i.para i.b
Hadali, Ceflatio, vel vetatio, aut defeftus. Pater Amaßi,2.para.28.b
H3dafl^i,Nouitas,aut méfis:vel ex Syroamp; Hebrço, vnusaries .Nomen ciuitatis in tribu Iuda,iofue.i^.enbsp;Hadid, Acutus,fiuegaudensaut Syriacè,nouiras:nbsp;vel Syro amp; Hebrxa,vnamanus.Ciuitas,2.efdr.ii.dnbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;....... . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' i,
Gcner Saulis,maritus Merob,t.reg.iS.c
Hadrach,Acuméfiuegaudium teneritudinis, vel cubiculumtuiimrautex Syro amp; Hebrxo,vnitas velnbsp;nouitas teneritudinis . Ciuitatisnomen, zacha.9.a.nbsp;Qiiidam Syriam faille putant. Hieronymus in locisnbsp;Heb.terrain Damaßri credidit.
Hadfi,Nouitas,auc méfis-.aut ex Syro amp; Hebrço, vniusmun’,aut nouûmunus.Noméloci,2. re.24.a
Hagabjîue Hagaba,Locufta.Nome viri, i.eld.z.c Haggia,Feftiuitas domini, velfolénitas domini, autnbsp;gyrusdomini.Filius Merari,i.par.6.c
Hai, Aceruus,vcl coaceruatio.Ciuitas Amorrhço rum tras lordancmfupralericho fit.i, iuxta Bethallen ad orientalem plagam oppidi Bethel non longénbsp;ab eodiftans. Altera qux à filijs Ifrael duce lofua ex-piignataeftpoft Iordanistranfitum.iof.7.a.amp; 12. Cunbsp;lUS regéfufpenderunt filij Ifrael, S.f.Hxcifà.io.f. A-iathappellatur. Hieronymus in locis Hebraicis Againbsp;quoque appellat.Huius mentio habetur etiam gene.nbsp;12.b. iere.46.Iofue,i2.i.cßl.2.b
Hai.Idem.Nomen etiam vrbis, Nehem.ii.d
Hala Dolor fine infirmitas maxillx, ßue princi-pium humilitatis vel teneritudinis. Nomen loci, 4. . reg.i7.a.i8.cnbsp;riKTH H.ilaa,lnfirmitas,fiue rubigo. Altera, vxor Ashur,nbsp;{.paralip.4.a
Halcat, Portio fine diuifio, aut lenitas, vel liibri-” catio,Ciuitasintribu Afer,dataLeuitis,iofi9.b.
Hilhul, Dolor ßue principiûdolorisvel immûdi-' ' ’ tijraut expeftatio dolorisvel prophanatiôis,fiue ob-,» ftetricatio doloris. Nomen ciuitatis in tribu luda, HalleIu-ia,Laudatedominü,pßil.io4.a (iof.i^.gnbsp;’’nun Hamathçus.Indignatio,fiuecaloraut murus,fiuenbsp;vter vel lagena.Filius Chanàan,gene.io.c.i.para.i:bnbsp;à quo Hamath vrbs, quam Macedones Epiphaniam :nbsp;nuncupaueruntialij Antiochiamnbsp;inTSn H'îdan,Cupiditas,autcaloriudicij.Fili* Dilan filijnbsp;’’nbsp;nbsp;nbsp;' SeirHorrxi,gen.36.c:qui,i.par.i.c.diciturHamran. :
tiTOn Hammatb,Ira,vel indignatio, ßue calefadio, aut Vtcr.Nome ciuitatisin tribu Nephthali,iof.i9.c.Quçnbsp;Eufebio Epiph3nia,alijsvero Antiochiadicitur. 1nbsp;HaiTtmoth-dor,lndignatio velcalor generationisnbsp;{SS |'»tGr! autpilx velfphxr.xfiuehabirationis.Ciuitas,iof.2i.
c.qux de tribu Ncphthali non folü Leuitis, imo etiS viri,i.efd,2.c profiigis homicidisprotutifsmoafylocftafsignata.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~ quot;
Hamon, Calor,aut fol,ßue ira eius. Nomen ciui-pan tatis.iof.iQ.b.i.para.iS.g.in tribu Nephthali.
Haran, Afinus,vel lutü aut vinofus.Fili’Difan filij ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Seit Horrxi,!.par.i.c.qui gen.36.C.dicitur Hamdan.
Hamuel, Calor, ßue ira dei; aut ex Syro amp; Hebrxo ,videruntdeum.Filius Mafma,i.para.4.d Hamul, Pius,fiue mifericors. Filius Phares filij lunbsp;' dx,gene.46.b,i.para.2.a.
Himulit.x,ldem.p.n.nuffl.26,c
Hanameel, Gratia ex de,ßue mifericordia vel do-nûàdeo. Films Sellü patruelis lere. prophetx,ie.32. Han5,Gratiofus, vel pius liue mifericors aut do-
Tipn ’’.innbsp;’’V'ïr.
T*n
vvt ujxviw ixamp;L7ilt;A.a^vii(X iiiciiiud. '-»i uik«idj^.viu( . gt;».lt; VK*'**’)?? Hadhel, Grex deijaut ablatio dei liue pnuatio dei.
*’u?'',rj
r.xrj
• «Am
gt;3?
Nomina Heb.ChaLGræca amp; Lac.
nans.Filius Maacha,i.par.n.g.Fdius Sïzae,j.par.t.c. ¦ Filius Afe! filij EIafaj».par.8.d.9.g.i.e/d.7.c.8. b.Filius Iegedcliæ,iere.3^.a.i.para.4.c
Hananeel, Gratia dei ßue mifericordia dei, aut do num dei.Nomen turris lerofblymxja.efj.a.ier.ji.gnbsp;Hanani,Gratiofuî,autdonâs,velpius fiuemilen-cors. Pater Iehuproplietæ,j.re.jô.a.4.pa.j6.c.ne.ii.cnbsp;Hanania fine Hananias,Gratia domini, ßuemifenbsp;ricordiadominj,aut donum domini. Pater Selemi®nbsp;paths lerisEjiere. Pater item Sedeciæ principis,nbsp;ieremi.jfi.C.Filius Zorobabel fili) Phadaia,i.par.j.d.nbsp;S c.Nomen prophetx,iere.28.a. Etiamhoc nominenbsp;vocabaturille qui cum Daniele propheta à Nabu-chodonofor in captiuitate enutritus fuit,cui præpo-fituseuniichorUjSidrach nomen impofuit, dani./.bnbsp;Hanatbon, Gratiz vel mifericordix donum. Ci-uitasin terra Zabfilon,iof.i9.b
Hanes, Gratia: vexillum, ßue gratiz tentatio vel fugarautexHeb.d; Syro^gratix miraculum,Ciuitasnbsp;ÆgyptijiHi.jo.a
Haniel, Gratia ßue milericordia dei autrequies veldonum dei. Filius Ollaji.para./.g.Filius Ephod,nbsp;princeps tribu.'ManalFe,num.34.d
Hanni,affliftus vel pauper,ßue refpondens. Nomen viri,2.efd.i2.a
Hanon,Gratiorus,ßuemilci-icors:yeI donans,fi-uerequiefeens.Filius Naas régis filiorum Ammon, a.reg 10.a.i.para. 19.a
Hantln, idem, Nomen viri,2.efd.j.C
Hapham, Thalamus eorum, ßue coopertura eo-rum,autlitus eorum.Filius Hir,i.para.7.c
Haphfiba,Volütai meainea. Mater Manaße, 4. regum.ii.a
Happhim,Thalami,ßue cooperti, aut litus maris. Filius Machir, i.para.7.c
Hapharaim,Fodiens,aut cxplorantes,fiue eSfun-dentes,aut explorans,ßue confundens mare. Ciui-tas in tribu Zabûlon,iol'.i9.b
Harad,ßue Harada, Stupor aut tremor . Nomen fontis, ßue lociin quo caftrametati funt filij Ifi-aelnbsp;profefti de Sepher,iudic.7.a.num.33.c
Haraia. Calor aut ira domini. Pater Ezielji.eC.j.b Haram,Deftruélus,ßue anathematizatus: vel re-te ßue retiaculum aut dedicatus ßue confecratus,fcinbsp;licet deo.nehem.io.a.ii.a
Harama, Idem. i.reg. 30.g. Vide Harma
Haram,Ira,fiue iralccs aut Syhacè, libertas Char rxjciuitas Melbpotamix,à Charta Syrix fluuio, innbsp;qua habitauit Thare, gene. i^d.ia.b.ip.g.rS. b.29. b.nbsp;Dequad: 4.reg. 19.c.lfai.37.c.ezech.27.e.Dicitur «fenbsp;Charan à Grxcis,aél.7.a. Eft amp; nomen viri, i.paral.nbsp;X.f.vbi dicitur. Peperit Haran.
Harbona,deftriiftio, ßuegladiuseius nunc, aut ficcitas eins nunc fiueiraçdificantis velintelligentis.nbsp;Nomen eunuchi,efthe.i.b
Hareph, Hyems ßue opprobriü, vel adolefcentia: aut Syriacè,acutus.Nomen viri,2.eld.7.c.nehe. 10.anbsp;Hâres,Sol,aut tefta.Nomémótis,iud.i.g.ï.ef.8.bnbsp;Hareth,Scu!ptura,aut libertas Nomen villæ adoccinbsp;dentem,i.reg.i2.a
HarhutjCalefadus ßue arefaftus : aut ira ßue ca-loralbedinis velforaminis aut Iibertatis. Notnen
Harim,Deftruft*,fiue anathematizat’,autrete,vel retiaculum:ßue dedicatum vel confecratum,fcilicecnbsp;deo.Nomenfacerdotis,i.para.24.b.i.eftl.2.b.io.cnbsp;Hariph,Hyems fine opprobriû:vel adolefcétia:autnbsp;Syhacè,acutus.FiliusHur,i.para.2.g
Harnâpher,Iratauh,lîueiracrefcens :autcx Sy-ro 6i Hebrxo,libertas tauri,fiue iraftens. Filius Su-phafili) Helem,i.para.7.g
Harma fiueHarami, Deftruftiofiue annàthema, aut rete vel retiaculum, ßue dedicatum vel confècranbsp;tum,fcilicetdeo.Ciuitasintribu Iuda,iof 1$. e.i.re.nbsp;3o.g.Etiamin tribu Simeon ciuita$eft,iof.j9.a.Iud.nbsp;i.a.dicitur Sephat.
Ha*
c:n
*35? tî3nnbsp;tii'ybhnbsp;ti'hnn
nn
h-iis-iyn
5)j?vj7-iyn
ü’^oio-iyn “jiaMiyyn
Intérpretatio
HMrodi,Tremefaélus,fiue ftupefaólus, velcalorii nbsp;nbsp;nbsp;Hafom,Silentium,Vel faftinatîo corum . Nomen
autirxabuntia.Nomenciuitatis,2.reguni,2j.b viri,i.efd.io.d.
want] nbsp;nbsp;Haromaph, Deftruftio fiue anithema oris :aut exnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hafra.Defeélus fiue deficiens. Pater Thecue patris
Hebr^o amp;. Syro,iracooperiméti.FiIi’Iedaia,i.ef3.c Sellum mariti Oldxprophetidis,2.para.34.c:qui 4. t._nbsp;Ientium,velfurditas:aut Syriacè,fylua.Ciuitas quxnbsp;iuxta lofèphum lib.^^.antiquit.Iud. fuperpaludé Sa-machonitidem fita e(t,iud.4.a
Tl1lï?K Harfa, Artificium,vel aratura,fiue tefta, aut filen-tium,vel furditasiaut Syriacx, fylua. Nomen viri, j.efdrx,2.c
•»ÛIIM Haraphites, Opprobrium,aut hyeras, vel iuuen-
* tusiaut Syriacè,acutus,t.para.i2.a Harus,Incifus,fiue aureus,aut folicitus, fiue tri-turatus. Pater Mefelemeth matris Amó régis luda,nbsp;4.regu.m,2i.dnbsp;Haflemon, Legatio,fiue acceleratus numerus,velnbsp;feftinata portio,auc filentium numeri vel portionis.nbsp;Ciuitas tribus Iudx,iof.«5.d.nbsp;Ha(rub,Æ.ftimatus aut numeratusifiue cogitationbsp;’ velartificium.FiliusEzricam,i.para.9.cnbsp;tl3’J!7nnbsp;nbsp;nbsp;Hafaba,Numeratio, fiue xftimatio, vel cogitatio:
aut artificium,vel feftinatio,aut filentium in ea. Fi-liusZorobabelfilij Phadaix,i.para.j.d H.ifabia,fiue Hafabias,Numeratio vel xftimatio,nbsp;”nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ aut cogitatio domini,fîueartificiûdomini:autfefti-
natio vel filentium in domino.Filius Amafiç,i.par. 6.d.Princeps.Leuitarum,2.para.3^.b.i.para.2ç.anbsp;Hafadias,Mifericordiadomini. Filius Zorobabelnbsp;filij Phadaix,i,para.3.d
Hafar-moth,Atriummortis,veIfœnummortis. Nomen viri,2.efd.jo.a Filius le(ftan,gcn.io.d.
Hafar-fuhal, Atrium vel fœnura vulpis,aut fœnû femitx.Nomenciuicatis, gt;.para.4.0
Hafar-fufim, Atrium equorum, aut fœnû equo-rum.Nomen ciuitatis, i.para.4.e:quç amp;. Hafer-fulà. Hafafon-thamar,Glarea, vel lapill’ cómutationis:nbsp;aut diuifio fiue fiigitta palmç.id eft daiftyli. Nome opnbsp;pidi,quod amp; En-gaddi dicitur,geji.i4.b.2.p.ira.2o.anbsp;Hisbadana,Feftin.ansautcogitansiudiciumfuumnbsp;H- (2'J?t1 fiue filens autcóputans indicium fuum. Nomen vi
ri,2.eld.S.a Hafebia,Numeratio vel xftimatio domini,aut conbsp;'' gitatiodomini, fiueartificiüdomini,autfefttnatio,nbsp;vel filentium in domino.Filius Merari,i.para.9.cnbsp;Hafebna,Numcratio fiue feftinatio intelligentis,
I
Ha(èbnia,Numeratio domini, fiuefilentium vel feftinatio filij domini.Nomen viri,nehem.9.anbsp;Hafebonias, Idem.Nomen viri,i.efdr.j.cnbsp;Hafem,Silentium eorum, fiue feftinatio enrum.
Nomen viri,i. efd.y.c
Hafer-gadda , Atriü hœdieius vel fœlicitatis eius: aut ek Hebrxo «Sc S yro, atriü incifionis vel fciflurx.nbsp;Nomen ciuitatis in tribu Iuda,iof i$.dnbsp;Hafer-fufa, Atrium equi,aut fœnum equi. Ciui-’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' tas in tribu Simonis,iof.j9.a: qua (Sc Halar-fufim.
Q'iyn Haferim, Atria, fiue veftibula, aut fagitta excelfia. Ciuitas in dorfomontisSeir inter Ægyptû (Sc Cha-nanxam in qua Hauim,id eft Heuxi gigantes habitanbsp;runtab Caphthorim expulfi.deut. 2.c.iofu.jj. aliasnbsp;Haferoth,vt quibufdam videtur,appellata.
Iiyll Hafor, Atrium, aut fœnum . Ciuitas regni labin Chananxorum régis,qux amp; Hefron dicitur, quamnbsp;folam lofuç incédit,iof.ii.a.t.re. 12.b.4.re. 1$. f; quxnbsp;principatütenuerat inter omni.i régna Amorrhxo-rum.iof.j1.12.Fuit vna in tribu luda, iofu.($. d. Alianbsp;in tribu Nephthali,iof.i9.c.Vbireguauit labin, iud.
•» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4.î.rcg.9.4.reg.iç.
t“l1ïïn nbsp;nbsp;Haferoth, Atria, fiue veftibula. Nomen eremi,per
’ quam tranfierunt Ifraehtç afcendétes in terram Cha 1 -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nâan ex Ægypto,deut.i'.a.nume.ij.a.33.c
» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hâfer-fual,Atriû vulpis, vçlfœnû vulpis,autfemi
tçvelpugilli. ciuitas in tribu Iudçlt;Sc Simóis,iof.t9.a MWïh Hafim,Tacente8,fiuefeftinantes, aut filentiüvel
Q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feftinatio maris.Nomen viriji.parali.y.c
öVrt hl®”
HMrodi,Tremefaélus,fiue ftupefajftus, velcalorii aut irx abuntia.Nomen ciuitatis,2.reguni,23.bnbsp;tDailtl Haromaph, Deftruftio fiue anàthema oris:aut exnbsp;1' ¦ ' ' ¦ ¦ ------- ¦ ‘
hTin. Harófeth,Artificium, vel aratura fiue teftaaut'fi- reg.22.c.dicitur Araas.
Hafum,filentium,aut feftinatio eorum . Nomen viri,i.efd.2.b.2.efd.8.a
Hafub,Æ,ftimatus,autnumeratus, fiue cogitatio vel artificium. Nomen viri,2.efd.n.c
Hafupha, Dift:ooperta,aut exhaufta, vel nudata. Nomen viri,i.efd.2.c
Hachath,Contritio aut timor.Filius Othoniel,i. parahpomenon, 4 .c
Hatil, Peccativlulatio, Nomen viri,j.efd.2.c Hatipha, Rapina fiue peccati coma , autreliquix.nbsp;Nomen viri,i.eftl.2.c
Harita, Pecóati declinatio. Nomen viri,i.e(dr.2.c Hattus, Peccatum derelinquens. Filius Semeixnbsp;filij Sechenix,t.paralipomenon,3.d.t.ef.8.a. nehem.nbsp;io.a.12. a.
Hauoth-iair, Oppida illuminationis, velannun tiationis luminis.Ciuitatesquas expugnauit lair filins Segub, num. ga.g.Siue nomen regjonis, qux (Scnbsp;Baflan dicitur,deut.3.c
Hazael,Videns deum .Nomen viri,^ . reg.J9.c.2. para.22.b.Succeiror Ben-adad in regnum Syrix, 4.nbsp;reg.S.d.amos.i.a
Hazia,Vjdens dominum . Nomen viri,2.efdrx, tl.a
Hazir,Poreus: aut Syriacè,conuerfus velreuerfus.
31«?” «Öl^”nbsp;tlT’”nbsp;t'!?nnbsp;»ß^®”nbsp;ktCT®”
^ü”
n^ï”
‘•;in
H E
Hebal, Aceruus vetuftatis, fine aceruus deflnenj. Fibus leftan.gene.to. d.Eft amp; nomen montis,deut.nbsp;ii.d
Heber,gen.46.b.i.para.4.c.7.f.8.b.vbidtcitur, Et Hezeciytk Hebernnterpretatur foetus,aut particepi,nbsp;vel adh«rens,fiue incantator,autliuor. Item nume.nbsp;i6.e,filius Brie.
Heber,Tranfiens, veltranfitus:aut ira, feu prx-gnans-.vel Syriacè,frumentum.Filius Sale,gene.io. d.luc.j.g : à quo Hebræi.t.para.ç. b. Filius item El-phialhli) Mehufim,t.para.8.b
Hebrxa,Tranfiens,ime irata,aut pratgnans.
Hebr2i,tranfiuntes,fiueiratiaut prxgnantes; vcl Syriacè, frum enta. 1 .reg. 4 .b
Hebrçus, Idem.fn.gene. 4i.b
Hebri, Idem.Nomen viri,i.para.24.d
Hebron, Societas fiue participatio, veladhxfio, autineätatio, vel liuor.Ciuitasin terra Chanianinnbsp;montanis Iudçx,ciuitas Amorrhæorum,;quondamnbsp;Philillhinorum metropolis.Hxc difta eft amp; conual-lis Mambre,gene. 15.d.nume.ij.b.i.paralipomcnon,nbsp;j.a:amp; Arbee,genef îj.aidc Cariath-arbe,iofue, iç.c.nbsp;Filius item Caathfibj Leui,exod.6.c. 1. paralipome.
i. F.Ó.i.C
Hebrôna,Tranfiens,aut iralcens.Nomen loci, in quo caftrametati funt filij Ifrael,nume.jj.d
Hebroni,Societas,fiue participatio, vel adhxfio, aut incantatio,vel liuor.num.zó.g
Hebronitx,Idem.p.n.t.para.26.c
Hechelias,Expelt;S3S dominum, fiue hamus domi ni.pater Nehemi,2.efd.t.a
Heddai, Laudatio,fiucconfefsio,aut clamor. Nomen viri,2.regum,23.d.qui Huri,t.paralipomenon,
ii. F.dicitur.
Heder,Grex,fiue defeftio,aut priuatio,Filius Be-ri;,t.paralip.8.b
Hegla,Feftiuitas aut giratio eius.FiliaSalphaad filij Hepher filij Galaad, num.i6.d
Helam, Exercitus matris velgentis fiueancillx: aut dolor fiue expeftatio matris vel ancillx aut gen-tis,velfomnium.Ciuitas,2.reg.io. d, haud proculànbsp;lordane.
Helba, Lac fiue adeps,aut manfit in ea : fiue prin-cipium vel dolor in ea, Nomen ciuitatis,qux forte tribu
13”
•ç!?
Maa’jpti
fiue xdificantis,Nomen viri,i,cfd. to.a
ti’aawn
o’jan
/^ïravv^n
nnaJ^
nïï”'
p.V3”
^lh *
11?
c«^”
ns^
Nomina Heb.Chal.Græca amp; Lat. 17
Herculès, lunenis vel dominatricis gloria. G.2. machab.4.c. a
Héred,Imperans, fiue deftendens.Filius Balx filij Bcniamin,num.26.e.Heb.Ared.
Hered, iof.u.d, OnageriautSyriacè, draco. Nomen ciuitatis.
Hercditx, Imperantes,fiue defcendentes, nu.26.e Herem,D.eftru(ftio,fiue anathema,aut rete, vel re-tiaculumifiue dcdicatum aut confecratum,f.deo.nbsp;Nomen viri,i.efd.jo.d
Heri, Vigil, feu denudans, aut efFundens, vel ciuitas mea ;aut Syriacè, inimicus. Filius Gadfilii la-cob,gene.46.b
Heriræ,Idem.p.n.
Hermogenes,Mercurio genitus,aut lucri genera-tio,vel refugium generationis.G. Vir quidam,a.Ti-moth.i.d
Hermon, Deftruiftio, fiue anâthema, vel rete fiue
retiaculum: autdedicatum velconfecratum, fcilicet deo.Nomen mentis, quern Sidonii Sarion, Amor-h.ei.Sanir vocant,deuter.3.b.iofux,i3.a.pfalm.8S.b.nbsp;Videicem,i.paralipome.5.d. Aliâsdiciturdcnbsp;Sion,Deut.4.g.AnônulIis traditurduos effenbsp;nomine montes, vnum nonproculà Gelboa luxtanbsp;lordanem ; alterum verb multo altiorem altero fu-pra Trachonitidem regionem. Qiiod equidem baudnbsp;obfeure etiam Dauid Pfalmo X L11, innuere vide-tur, dum inquit. De terra lordanis amp; Hermonymànbsp;monte modico.
Hermonii,ld.em.p.n.
Herodes, Pellis gloria, vel pellibus glorians, aut monsgloriævelarrogantix.-autSyriacc.dracoigni-nitus.D. Prxfes fiue procurator Galilçæ conftitutusnbsp;àromanis,luc,3.a.rexludæx,luc.i.anbsp;Herodiarti,Idemm.n.D.matth.22.bnbsp;Herodias,Idem.fg.D.matth.i4.anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;.lt;•
Herodion,Iunonis vel dominatricis cantilena. G.
trib ui Afer eu ënit, iudicum,i. f
Helcath, Portio finepars,autlênitas.Ciuitas quç de tribu Afer data fuit Leuitis,iof..2»..C
•jpVn H elc i, portio fiue pars aut lenis. Nomen viri, 2. efdr,i2. a
Helcia, fiue Helcias, Portio fiue pars domini, aut m’’ y lenitas domini. Pater Eliacim,4. rcg.iS.d.ifaic,22.f.nbsp;Eft amp; nomen fiicerdotis, 4. regum, 22.a. Pater itemnbsp;leremix prophetx,iere.i.c.i.para.ó.a.2.efd.i2.a
T . nbsp;nbsp;nbsp;Hélec, PortiOjfiue pars,aut lenitas. Filius Galaad
filij Machir filij Manafle filij Iofeph,nu. 26.d,iof.i7.a
11» . . IVnbsp;’’11»nbsp;civ
•iV
iVn
f5h yVh
üXióJlog^
Kgt;.iÔKCXlÇ
quod interpretatur occultatio, fiueadolefcentia,auc ’ lèculû. vel cnnfemntns. Dehl.itbâ’.m. ualathæ. id eft
1 A’X** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a'aaiÀHtiv 14nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14L1« v »nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i •! •lt;*
Helecitæ, idem .p. n.nu m .26 .d
Héled,Mundus,id eftorbis,vel muftela : aut Sy-
riacè,rubigo.Filius Baanajt.reg.zj.d
Helena, Somnians, aut fanans,fiue expeólatio eo-rum,aut dolor eorû.Nomen viri,zach.6.d.i ƒar.g.g Héleph, Mutatio , fiue tranfitus, aut perforatie.nbsp;Nomenciuitatis,iof.i9.c.Terminus Nephthali.
Heles, Armatus, fiue liberatus,aut nudatus. Nomen viri,2.reg.23.d
Helles,Idem. Filius Azariæ filij lehu filii Obed,». para.2.e.ii.f.27..b
Heli, Eleuatio, fiue oblatio,aut eleuans, vel ofFe-rens,feu pila. Nome làcerdotis illius qui Samuelem vnxit in prophetam,i.reg.i.a.Pater item lolèph ma-riti Mariç virginis,h'.c.3.e:Qui mat.i.c,dicitur lacob.
He'iodorus,Soils donu’m.G.Nomen viri,2.ma-chab.3.b Heliopolis, Hebraicè dicitur On: amp; interpretaturnbsp;dolor,fiuetriftitia,auc fortitudo.Græce verb Heliopolis, Solis ciuitas interpretatur. Vrbs Ægypti,quxnbsp;Thebx alias dici:ur,ezech.3o.e
Helmô-deblathàim, Duo nomina funt ; Helmo
feculfi, vel contemptus. Deblathâ’-m, palathæ, id eft malTx de ficubus cópaétx. Nome loci,in quo caftrametati funt filiiIfraelprofeftide D!bon-gad,nu.33.fnbsp;IlVfl Helon, Feneftra, vel prophanatio, fiue dolor, velnbsp;infirmitas.Nomen ciuitatis in terra Moab,num.t.a.nbsp;iere.4S.d. Pater Eliab principis tribus Zabulon,nu.nbsp;».a.io.b.Eftamp; nomen vrbis, i.paral.ó.e; quxiof. 21.nbsp;d,diciturHolon.
Hernam, Turbatio eorum,aut tumultus eorum
' Filius Lotan filij Horrxi,gene.3ó.c:qui i.paralip.i.c dicitur Homam.
‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hemâ,Multus,auttumuItu3s:VeISyriacè,fideIis.
jlSn pilius Maol,3.reg.4.d. Filius Ioel,j.par.6.c.i5;.b.i6.d
Hemath,vide Emath.
TlSTOp Hemona,Popularis, fiue populus nofter. Nomen
ciuitatis in tribu Beniamin,lof.iS.d
IllCh Hemor, Afinus.fiue lutum, aut vinofus : vel Sy-riacè,grauis aut ponderofus. Pater Sichern,gene. 33. d.34.a.a(fto.7.c
Hen,Gratia,fiue mifericordia,aut manfio,vel re-
quics.Nomen viri,zach.ó.d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.1^...,«..»,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ivum.,«.),
Henadad, Gratia vel mifericordia diledi. Nomen autfèftinatioprçparationis.vellegatio. Locus in quo viri,2.efd.3.cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n •/- m 1 rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Henoch, Dcdicatus, vel difciplinatus aut morige-ratus.Filius Cain,gen.4.c.Filius præterealared,gen. ç.c.Iuc.g.g.Filius etiam Madian filij Abrahx .gen.2$.nbsp;a.Filius item Rubé,gen.46.b.i.par.5.a. Ciuitas itemnbsp;quam Cain extruxit,illique filij nomen indidit.
Henochitæ,ldem.p.n.nume.26.b
Hépher,Fodiens,aut explorans,fiue opprobrium vel confufio. Filius Afhur exNaara vxore,i. parali.nbsp;4. a. Portio regni, terræqùe Chanaân, quam lofuenbsp;cxpugnauit,iof.)2.d.4.regum,i4.f. Vrbs in tribu Zanbsp;bulon,iofi9
. Hepherita, Idem.p.n.num.zfi.d
Hephethah, Adaperire : imperatiui modi pafsiue
rlfciun vocis,marc,7.d
Her, Vigil,aut denudans, vel efFundens,fiue xmu lus,vel ciuitas.Filius lud® ex fue vxore fua,gene.3S.nbsp;a.i.para.4.c.Pater EImadan,luc.3.fnbsp;IV ^'^’^3n,ldé.FiIius SutKalafilij Ephraim,nu.aó.dnbsp;HcranitXjIdem.p.n.num.ió.d
Cognatus Pauli,rom.jó.b
Heßbon, Numerus, fiue cogitatio, autfeftinans intelligere vel ædiHcare. Nomen ciuitatis in Galaadnbsp;Moabitarum, in qua habitauit Sechon rex Amor-rhçorum,lfa!ç,/5.b.num. 21.f. quam xdificaueruntnbsp;filii Ruben,num.32.g,i.para.6.g
Heler, Atrium,aut fœnum. Nomen ciuitatis à Sa lomoneædificatæjj.reg.ÿ.c
Hefli, Prope me, vel iuxta me,fiue aufêrens vel lê-parans.D.Pater Nahum patris Amos,luc.3.e
Hefmóna, Fellinatio numerationis vel muneris,
... , * caftrametati funt filii Ifrael profedi de Matlica,diui-dens Ægyptum amp; fortem tribus ludse ad mare vfqjnbsp;tendentem.num,33.d
Hefrâi,Atrium,fiue fœnum . Nomen viri,2.reg. 2j.d;qui Hefro 1 .para n g.dicitur.
Hefro, Atrium aut fcenum eius . Nomen viri, 1. paral.n.g:qui2.reg.23.d.dicitur Hefrai.
Hefron, Sagitta exultationis, fiue diuifio cantici, autatrium velfœnum.Nome ciuitatis,quxamp; Afornbsp;in tribu Iuda,iofi/5'.a.d.Filius Rubé, gen.46.b.Itemnbsp;filius Iuda,id eft(vt exiftimo)filius Phares filii luda,nbsp;vtfequitur,». para.4.3. qui gene. 46.3. dicitur Zara.nbsp;Flius item Phares filii Iuda,gene.46.b
Hefronitæ,Idem.p.n.num.26.a.c
Heth,Confraftio,velfbrmido, aut ftupor.vel Sy riacèdefcenfus.Nomen populijgene.aj.a.b
Hethalon, Contritio manfionis,aut formidabilis manfio,fiueinuolutio eius. Nomen vrbis,terminusnbsp;ludææad Septentrionem,ezech.47.c
HethxuSjConfraäuSjVel formidans,aut ftupent c c Vel
7aTx?h
ïh r.iMnbsp;rah
iiyh ¦j'^yhnbsp;?r.y^
r.h
Interpretatio
vel Syriacè,defcendens.Filius Chan4an,gene.io.e:à eft,iof,jy.f.2i.b.quç,î.para.6.e.diciturMelon. quoHethæi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦¦
•ijhu nbsp;nbsp;Hethæi,Idem.p.n.Nomen populi,genefis,iç.d.4.
' * reg.7.b. Cyprum Hieronymus eflè dicit.
• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hethim,Idera.p.n.Nomen loci,iudic.i.e
Heua, Viua,vel viuês. Prima mulier creata à Deo,
' gene.j.d
Heuçi, Viuentes, aut loquentes, vel nuntiantes; aut Syriacè colubri, Populi genus.
Heuæus,Idem,fn.Filius Chanàan, gene.io.c Heuila, Dolens, fiue parturicns, auf loquens illi,nbsp;(t* fiueenuntiansilli.Nomenregionis,gene.2.0.jç.b
^^gt;,1.1.^ Heuila,fiue Heuilath,Dolens,fiue parturiens,aut loquens illijfiueannuntiansilli.Filius Chus,gen.10.nbsp;a.Filius item leéfan, gene.to.d. Nomen item regio-nis,t.rcg.iÇ.b.Getuli a lofepho dicuntur.
quot;•pin nbsp;nbsp;Hezeci,Fortis,fiue apprehendens.Filius Elphaal,
t. paralip.S.b
Hezion, Vifio, vcl prophetia. Pater Tabremon pa tris Ben-adad regis Syrixjj.reg.i^.dnbsp;TT h Hezir, Poreus : aut Synacè,conuerfus,velreuer-fus. Nomen viri,i.para.24.b
H I
Hiel,Viuit Deus,fiue vita Dei. Nomen viriillius
'' quirexdificauitlerichojj.reg.iô.g
f‘.p«n'oXtÇ Hierapolis, Sacra ciuitas. G. Ciuitas Phrygiæ haudproculà Colofsis amp; Laodicea,colon'.4.c
Hieronymus,Sacrum nomen.G. Nomen viri,». Machab.zi.a
vh Hin,Menfuraerat liquidorum, Ezech.4.c
Hir, Ciuitas, aut vigil, fiue efftindens, vel denu-
T?’ dans,aut pullus,Icilicetafini. Filius Caleb filij lepho ne,i.paralip.4.c.Sunt qui dicanthocloco legendumnbsp;elfe Hirela, nomine compofito, non autem Hir ôcnbsp;Ela.tûc lege interprctationemdidionis EIa,amp; huiusnbsp;diftionis Hir.
ukiin Hira,Ciuitas,aut vigil,fiue denudatio,aut efFufîo,
velaceruus vifîonis Filius Acces,x.reg.jj.d.t. parali.
u. g.27. b
bTh nbsp;nbsp;Hiram,Vitse ceifîtudo. RexTyri,2.reg.y.a: qui,z.
para.2.a. c.4.c.8.a,dicitur Huram Hebraicé.
ïuTh Hiram.2.para.2.a.c.4.c.S.a.Albedoeorum,fiucfo ramen vel libertas eorum,aut deftruens,vcl anathe-matizans.Heb. Huram. RexTyri,qui,i.reg.5.a. di-citur Hiram.
CT3? nbsp;nbsp;Hiram,gen.j(5.d.i.par.i.d, Ciuitaseorum,fiue vi-
gilia eorum, aut denudatio vel effufio eorum, fiue aceruus excelfus. Ciuitas Idumæorum.
Hiras,libertas,aut ira. Nomen viri OdoIIamitis, genef.jS.a
WTQTiy'TJ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ciuitas folis:autex Hebræo amp; Syro,
ciuitas feruitij vel minifterij. Ciuitas in tribu Dan, iof.i9.c
Hircanus, Ciuitatis poflelTor, feu vigilans æmu-lator. D.
lt;cor«Vtlt;lt; Hifpania, Rara,id eft pretiofa. G.Europx regio la-tifsima,rom.i$.f
H O
Hoba, dileftio vel abfconfîo:aut Syriacè, obligatio velpcccatum.Nomen loci,gene.i4.c
Hobab,Diledus. Filius Raguel foceri Moyfi, nu. ro.d.iudic.4.b
Hod, Laus, fiue confeisio. Filius Supha filij He-Iem,t.paralip.7.g
Hôdes,Menfis,aut nouitas. Vxor Saharâim, J .paralip.8. a
‘‘XPlh Hodfi,Méfis, vel nouitas:aut ex Syro amp; Hebrxo,
. » vniusmunus,autnouummunus.Ciuitas,i.re.24.a vel Holda, vel Holdai, Mundus vel orbis,aut mufte-la:velSyriacè,rubigo.Nomen viri,».paralip.27.b.amp;nbsp;zach.ô.c. Item prophetis vxor Sellum filij Thecue,nbsp;4.reg.22.c
Holofernes, Fortis dux, ex Hebræo amp; Syro. D. Princepsmilitiæregis Nabuchodonofor,iudit,2.anbsp;»ijLu Holon, Feneftra,fiue prophanatio,aut dolor. Ci-uitas qux de tribu ludx feu Sinieonis Leuitisdata
, Btth flHnbsp;ne^nbsp;ih
Homam, Tumultus fiue turbatio eorum. Filius Lotan filij Seir,».pa./.c;quige.36.c,diciturHernam.
Hon, Dolor, nuefortitudo, aut iniquitas. Filius Pheleth,num.)6.a
Hoppha, Thalamus fiue coopertorium, aut litus vel ripa eius.Nomen viriji .para.z4.b
Hor,mons fiue concipiens, aut demonftrans,fiue oftendens. Nomen montiSjnume.ïo.d.gj.e, infini-bus terrx Idumæœ prope Petram ciuitatem.
Horam, Mons eorum, fiue manifeftans eo$, aut concipienseos.Rex Gazer,iof.to.f
Horeb,Delertum vel folitudo,fiue deftruóio,aut ficcitas vel gladius . Nomen montis in regione Ma-dianitarumjCxod.j.a. pfalm.107. Qui''3’'O Sinai a-lias dicitur,in quo data fuit lex Moyfi.Eft Ä nomennbsp;petræ,exod.t7.b
Horræi, Principes,vel liberi, aut ingenui,veliraf-centes. Gigantes,quos expulerunt filij Edom à mon te Seir,deut.2.c.d: qui genefis,J4.Chorræi dicunturnbsp;ijfdem confbnantibus amp; punftis.
HorrhxuSjIdem.f.n.
HoremjDeftruftio,fiue anâthema,autrete, vel re-tiaculum, fiuededicatum aut confecratum, f. deo. Ciuitas in tribu Nephthali,iof.J9.C
Hoti, Princeps vel liber, aut ingenuus, vel iraf-cens.Filius Lotan filij Seir,gene.j6.c
Horma,iofue, 19 .b. Excelfa fiue proiedla,aut ver~ mis. Ciuitas in tribu Afer.
Horiria,de*lruftio,fiue anathema,aut rete vel re-tiaculum,fiue dedicatum aut confecratum,f.deo Ci uitas in tribu tam ludx quàm Simeonis,nume.jj.a,nbsp;quæ cap.i.d.Iudicum,dicitur amp; Scphath,i.para.4,e.nbsp;In lofue.ty.e, fcribitur Harma; inlofue verb 19.a.nbsp;Bethul-harma, vbi vnica diéiio ell, cum feparatimnbsp;legendae fint:dua: enim funt ciuitates.
Horronites, Ira vel furor: aut Syriacè Iibertas,i. elHrXji.b
Hofa,Confidens, vel protegens.Nomen viri,».par. aô.b.Nomen itëcuiufdam ianitoris.j.par.iô.d,Ciuitas item quætribus Afer terminuseft,iof.i9.b
Hofa,i.paralip.4.a,Feftinans,fiue tacens,aut fen-fualis.Ciuitàs.
Hofannà,SaIuaobfcro,veIfaIuanunc,matth. ij, a. Heb. Hofiah- na.
Hothâ, Siginum,aut fignaculû fiue claufura Filius Heber filij Bariæ filij Aferfilij Iacob,i para.7.g.u.gnbsp;Hozai,Videns.Nomenpropheta:,4.para.3j.dnbsp;Hoziel, Videns de,um.Filius Semei filij Gerfon,i,nbsp;paralip.ij.a
H V
Hucuca,Sculptura,vel prxceptum,aut legiflatio. Nomen ciuitatis in tribu Nephthali,iof.i9.c
Hui,Dolor, vel infirmitas, fiue arena, velpraefto-latio aut obftetricatio.Filius Aram, gene.to.d. Hic à lofepho lib.i.antiquitatum lud.traditur Armeniamnbsp;inftituifle, Quam ego equidem plane arbitror abnbsp;eius pâtre nomen inuenifle.
Hupham, Thalamus eorum, aut operimentum eorum, fiue litus vel ripa eorum. Films Beniamin,nbsp;nume.aó.e
Huphamitæ,Idem.p.n.nume.i6.e
Hur,Libertas,fiue albedo,aut foramen. Filius lu dafilij Iacob.i.para.4.a:quigen.46.b.dicitur Onan.nbsp;Filius Caleb ex Ephrata vxore,j. para.i.c. Rexitemnbsp;Madianitarum,num.3t.a
Hurai,Idem,Nomenviri,i.para.n.f:quii.reg.27. d.dicitur Hcddai.
Huram, Libertas eorum, fiue albedo eorum, aut foramen eorum.Filius Bela filij Beniamin, i.par.8. anbsp;Huri, Irafcens, vel Iibertas,fiue albedo,aut foramé.nbsp;Pater Saphat,numc.)3.a.Pater Abihâil,i.para.ç.bnbsp;Hus, Confilium,aut lignum : vel Syriace,fixus. Filius Aram,genefl o.d.Iuxtalofephum atq; Hieronynbsp;mum Trachonitidis amp; Daraafci conditor extitit.Nanbsp;principatum tenuitinter Palæftinâ ät Ccelefyriam.
Huius
öTlf’
31'*’
cls»’0
tiaih aahnbsp;•ï'shnbsp;y?in
iin
i t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r
label, Afcendens, autdamula, velcaprea. Vxox
^7-O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IaheleI,Expeaans dèum,aut orans deUm, Gue in-
I, aut fenfualitas. Pater cepitdeus.Filius Zabulon.gene.46.b lahelelitx.Idem.nume.xô.cnbsp;lahicl. Viuit deus.Nome viri,i.para.i$.b.i£.a.xj.a»nbsp;î9.b.2.para.xj.a.X9.c.3i.c.j5'.b.ela.8.b.io.a
Iair.inuminans,velilluminatus. Filius Segub Glij Efron Glij Phares Glii Iuda,i.par.x.c. Fuit amp; rtoinennbsp;iudicis in Ifrael,iud.io.a.Nomenitem loci,iof ij.dnbsp;lairi.Lux mea,Gue iliuminans,aut illuminatus.nbsp;lairites,Illuminatus,aut Humen, aut fluuialis,x.
Iairus,Idem.D.Nomen viri,marc.$.b.luc.8.f lala,Afcendens, autdamula, velcaprea. NOmennbsp;viri,i.efd.2.c
lalaleel, Laudansdeum, aut claritas Gue illumi-natiodei
lalleel,ldem. Nomen vifi,i.para.4.C lalon, Manens Gue mufmurans. Filius Ezra,!.nbsp;para.4.c
lambri, Amaricans, Guerebellans,autcommu-tans.D
lamin, Dextera Vel dexter,aut außer vel außfalis.
lius Ram primogeniti lerameelji.para.i.d Iaminirç,ldem.p.rt.nume.x6.b.x.efd.8.bnbsp;Iamnia,Ædincans,aut intelligens. Nomen ciuitatis,!.machab.4.b
Iamnitæ,Idem.p.n.D. lamnor. Maris Iucema,aut dextera lucis, vel de-xterx lumen.D.Nomen viri,iudith.S.a
lamra, Rebellis aut amaricans,Gue commutatio, Filius SuphaGlij Helem,!.para.7.g
lamuel. Dies eius deus, aut mare dei. Filius Si-
Nomina Heb.Chald.Græcaamp;Lar.
Huius regio in lob,à LX X. interpretibus ititlnJlti, PrçpoGtus inftraurantibus templum,defilijsMerâ-quaG HuGtidisdicitur. lob.i.a. Primogenitus item ri,t.para.34.c
Nachor,gen.xi.d. Films etiâDiibnGlij Seir,gcn.j6,c Iahazia,ViGo domini.
Glentiumeorum, Iahaziel,Videns deum,vel yiGó dei.Nomen (acef-vel fenfualitas eorum, Rex tertius qui regnauit ih dotis.i.para.ió.c.Filius Hebron,i.para.îj.c. Filius Ia .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Edom,gene. j6.dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hath,i.para.t4.c.2.pàra.»o.c
“mTPH Hufathi,FeGinans,vel tacens, aut fenfualitâs.Ci- label, Afcendens, autdamula, velcaprea. Vxox uitatisnomen,2.reg.ti.cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Haber Cinçi,iudic.4.c
Huiatbides, Idem, r.para.27. b HuG,Feftinans,veI tacens,
Baana,j.reg.4.b
Hutim, Idem.p.n.Altera vxorSaharàim,!. para. S.a.FiIius Dan Glij lacob,gene.46.c
H Y
Hyraenxus, Carmen nuptiale. G.Nomê viriqui
À Gde Chiifti excidit,x.Timoth.x.c
I
Va*« T Abel deGuens,Gue apportans,vel inueteraG:ens,
I aut germinans,Gue iubileus,aut buccina. Filius
1, Lamech ex Ada Vxore,gene.4.d labes Siccitas, vel conFuGo. Pater Senum,4. reg.
i$.c. A quo labes-Galaadciuitas, iud.ar. F.i.reg.ii. .a Iabes,Thftiria Gue dolor. Nomen loei,1.para.x.g.
Eft amp; nomen viri,i.paral.4.b G^I^ad, Siccitas vel conFuGo acerui teftimonbsp;nij. Nomen ciuitatis,iudic.2i.b.i.reg.n.anbsp;labin,IntcIligens,GucxdiGcans.ReX Afor, iof. 11.nbsp;ry a.iudic.4.a.pfalm.8x.c
Iabina,ÆdiGcans aut intelligens.Nomen ciuita-tiSji.paralip.26. a
Iaboc,Euacuatio,veîdisGpatio,autIuaa. Nome Filius SinieqnisGlii Iacob,gene.46.b.parali.4.d.Fi-vadi in lordanem proHuentis,gene.j2.F nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;quot;
poflesGo-nis vel nidi.FiIius Eferßlij Seir,i.para.i.c:quiin ge-nef.jó.c.dicitur Acan,deut.to.b.i.para.$.b
13C3nam,PosGdcns populum,Gue nidihcatio po-
*v puli,Nomen loei inCarmelo,iof./2'd ïaVinbsp;nbsp;nbsp;Iachan,Conterens,velcomprimens, Gue ablatio
* baGs.Nomen viri,i,para.ç.c
«gt;,gt;.¦* Iachin,Prxparans„Guepr«paratio, vel Grmitas.
Filius SimeonisGliiIacob,gene.46.b. Nomen item columnxinporticuSalomoniSjj.reg.y.c.x.para.j.d meonis Glij lacob, gene. 46:quii.parali.4.d. diciturnbsp;Nomen item facerdotis,i.para.9.bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Namuel.
Iachinitx,Idem.p.n.nume.x6.b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ianii,Refpondcns,GueaFGigens,autdepauperans.
Iachim,Surgens, aut conGrmans.Filius Semei, t. Filius Gad,i.para.$.b
paral.S.b .24.b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T , quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ,
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lacob, Supplantator,velcalcaneus:autplanta, id ftus,Guehumiliatus,veIpauper.D.PaterWelchipa-
eft,veftigium.FiliusIfaac,gcne.xç.c.î7.F.
napr Iacoba,Idem.Nomen principis,r.para.4.F lacóbus. Idem. Nomen Apoßoli Fratris Iohannisnbsp;euangelißx, quorum pater Zebedxus dicebatur,nbsp;matth.4.dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;______,
lanum, Dormiens. Nomen ciuitatis in tribu lu-
Iaddo,Manus eius,autpoteßas eius,Gue conFefsio Nomen ciuitatis in tribu Ephrdim, lof.tó. c.4.rc.i$.f eius.Nomen viri,i. paral.x7»cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lanum, Dormiens. Nomen ciuitatis in tribu lu-
37'^1 lada, Sciens, velcognofcens. Filius Onan Glij Ie- da,iof.i$.f
rameelex Atara vxore,i.para.x.d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* ’ 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
V ladaia, Scientia domini, vel cognitio domini. No men viri,i.efd.x.b
ladafon, Cognitio ouis, vel cognitio mutationis.
D.iudith.i.c
ladias, Simul, vel folus dominus, aut gaudium, quot; Gue acumen domini: vel ex Syroamp; Hebrxo, vnusnbsp;dominus.Nomen viri,i.para.X7.d
iamin,i. para.7.b. it .g: qui gene.46 .c.dicitur Afbel, ladon, iudicans,autlitigans,vel manus eius. Nomen viri,2.efd.j.b
*,»,1’1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Colonusjvel aduena : aut timens Gue con-
* nbsp;nbsp;gregans. Nomen ciuitatis in tribu Iuda,iof.i^.dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»muui, oiLituumes, nuc inucua n»«-!
lahaddäi,Simul vel G}Iusego,autacutus,velgau- proieâio mortis. Nomen ciuitatis in tnbu IG*achar, *’ dens:aut Syriacè,vnitasmea.Nomen viri.t. para.x.fnbsp;lahala, Afcendens,3ut daraula,vel caprea.Nomen
viri,x.efd.7.c
lähath. ConFraftus, autFormidans, vel ßupens: aut Syriacè,defcendens. Filius LobniGlij Gerfon.i.nbsp;paralipo.ä.b.FiliuslRaiaGlij Subal, t.para.4»a.X4.c.
18
Namuel.
Ianii,Refpondcns,Gue afHigens,aut depauperans. lanne, Relpondens, vel incipiens loqut, aut affli-
tris Leui,Luc.j.e
lanneS, Idem.D. Nomen incantatoris ex eorum numero qui MoyGrefliterunt,cum GgnaFaceret co-ram PhafaonejX.timoth.j.b
lanóe, RequiefcenSjautmaneUs, Gue deducens.
* rÆ*»
lapheth, Dilatatus, aut pulchef, vel perfuaden«. Filius Noe,genefis,5.d. Hic Aphricam tenuit fecun-dum Berofuin,àquo Genules.
Iaphia,llluminans,fiue apparens,aut gemens. Filius Dauid,2.reg.$.c.t.para.j.b.i4. Rex item Lachis, iof.ro.a
Iaphix,Idem, Nomen oppdi in tribu Zabulon, iofuCjij .a
lara, Odorans,(îue afpirans, aut luna,vel mentis» Pater Huri,i.para.$.b.Hebraicè laroah
lara, Sylua, aut Fauus, Cue denudans, vel cfFun-dens,auteuigilans.Filius AhaZji.para.j.nquicap.S» dicitur loada.
laramoth, Altitudines, fine timens niorWm,aut data Leuitis,iof.i(.c
lare, Luna, vel mends,liue odorans.Filius leôan, gene.io.dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«
Lwed,Imperans, vel defcetidens. Filius Maalaleel, gene.ç.b.Filius item Ezra,i.parà.4.cnbsp;larepheljSanitas Dei, aut medicina dei, Gue rela-cc a xant
ladihel, Scientia dei, vel cognitio dei. Filius Ben-
______ 1____ L.;____- Ji-:-...- ArL..i
xans deus.Cjuita? in tribu Manaire,iof.i8:d
larib, pugnans, vel obiurgans, fiue multiplicàns.
Films Simeonis filij Iacob,t.para.4.d;qui gen.46.b.
dicitur Ahod.,
, Iarim,.Saltus,velfylux.Ciuitas,iof.is.c ïaflen, Ahtiquùs, fiuedormiens. Nomen viri,a.nbsp;regum i3,d:qui ».para.u.g.dicitur Affem.nbsp;I^fa, Rixà vel contentio, aut exitus domini. Nomen ciuitatis, quæ de tribu Ruben Merati nepoti-bus data eft iof.sjid.iuxta Hebrçum.num.it.e.deut.nbsp;a.g.iudic.n.d.i.parâ.ô.gnbsp;Iafa,ifa.f$!b. Rixa vel contentio Heb.lâhas.nbsp;lafer, Figmentum, fiue plafmatio, aut tribulans,nbsp;vel angul^ans. Vide Icfer, .
Ia{eritx,Ide‘ni.p.n. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;brxoamp; Syro,acerui frumcnti.TrigefimaoftaualP
lafer. Réélusjaut cantans, fiue refpiciens, aut do- idtinai
minans,vel præualens. Filius Caleb ex Azubaprima c. 35. f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦
vxore,t.para.2.c quot;'’'jyr'I Iafî,faciens,velfaélormeus.Noméviri,i.efd.io,d
natiodei.Filios Nephthali,gene.46.c.).para.7,c.He-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;br.iicè lahefiel.
, lafieI,).paralipui.g.t7.c.Opusdei,veIfaâ:uradei.
Virde Mafobia.
Lrfon,Sanans,veImedicans.G.i.macha.i2.c.No-men viri,aét.i7,b.rom./6.d .
Iafon,aéi.îi.c.Gixcè Mnalbn,id ellindagatorjaut fpondens,velrem.inifceris. G. -3'12?’’ lafub, Conuerfio, aut habitatio,aut fcfsio. Filiusnbsp;Ifaix prophetx, ifa.y.b. Filius.item Iflachar,t, parali.nbsp;7.a:qui gene.46.b,dicitur lob.
Iafubitx,ldem.p.n.num.î6.c ’ Beneamp;ciens, vel bonitas eius, aut diuer-.tens,veldecjinans in ea. Nomen loci,4.re.g.ii.dnbsp;lathaneel,Donum dei.Nomen viri,i.para.îô.anbsp;lauan decipiens, vel contriftans, aut cœnofus, velnbsp;Columbus.Filius laphet,gene.LO.a. A quo lons$,fiuenbsp;Grxcijczec.zy.c
• w lauSj Tinea corrofus,autcompreirus, velcongre-gatus.Nomen viri,i.para.i3.b lazer, Auxiliatpr, fine admtor. Vrbs Amorrxho-
* rum,fiue Moab,ifa.i6.c.num.2i.g.quam conftruxe-runt filij Gad,nurri.32.g.iof.i3.c.i.para.6.g.Iniof.2i.
¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d.Iegendum Iafa,non lazer.
laziel, Afperfio dei,vel diftillatio dei. Filius. Az-
' * moth,».parai.12.a
laziel, Fortitudodei. NomenfacerdotiSji.para-lepome.i^. b rr laziz, 5pl.endor:aut Syriacè, difcefsio . Nomennbsp;proprium viri,i.para.27.d
Icamia, Refurreéiio domini, autconfirmatio do-mini, vel vindicans dominus. Filius Sellum filij Si-lamoi filij Elalà,i.paral.2.e.
*1133’’K nbsp;nbsp;IchabodjVbi gloria,aut vxglorix. Filius Phinees
filij Heli lacerdotis,z.reg.4.d
îxavlop Jconium, Veniens.G. Celeberrima vrbs Lycaoniç cft,dequa Pli.li.s-cap.zy.Strab. li.jz. Volaterr.li.io.nbsp;Geogra.Eftaliudlconium Cilicixciuitas,cuius Lucas meminit, aél. »4.3. In hac Paulus dé Barnabasnbsp;P’‘æ^‘C^’'uotgt;Huius fit mentio etiam,2. timoth.3.
Nomen viri,i.para.4.c
y.!,*.», nbsp;nbsp;Idaia,Manusdomini,velconfeßio domini,Pater
- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Allonpatris Scphci,t.para.4.f
Idaia,nehem.7.d3i.b.zach,6.d. Scientiadomini. Nomen viri.
Idida, Dileéla, fiue amabilis, vel manus manus ciuSiaut per tranflationem,pôteftas manus eius. Mater lofiç.4.reg.22.a
.kwijm, Idithun.Lexeius,vcIlegaIis, fiue laudem vel con
1)01» felsionem dans.Pater Galal,».para.9.c.plàl.38
Idox, lucundus, vel Ixtus, auttriturans. D.iu-dit.8. a IdumxajRuffàjVelvelterrenajautfanjuinea.Re-
vr?’’
‘ïTï?’,
îacTiic^
(zVKiytoj;
Iriterprecatio ; . : o ’ :
gio.SyriæjGc diilaab Edoirt fifio £rau,ir3.n.xi,i.Teg-8.d.Heb.Edom.Vide Edom.
Iduriiæa.idem.p.n.f.g.g.reg.ii.a IdumæijRuÛijliue terrcni,aut fanguinei, .reg.S.
f.Jdumæi jnqujt,VoIatcrrattusIib.K. Geograph.in li tore Paîæfthinæ verfus Ægytum amp; Arabiam fitinbsp;funt'.Gens ex Nabathæis vjcinis ArabiçpopuUs pro-fc£ta. Inter hos funt oppidii' Philifthinorum ab He-bræis appellatorum,qui idem cuni Palxftkinii mutans Jiterjs fujit,. ;
IdumçuSjIdem.f n.j.reg.ïj.b I Ënbsp;le-abarim, Accrui Hebrxpriun vcl tranleuntium,nbsp;aut acerui irafcentium vet prxgnàntium:aut ex He-
raclitaruin maniio in Moabitarum ânibus, num.at.
Iebahar,Ele(Sio,fiue eleóus. Filius Dauid^x.reg. .c.i.para.3.b.i4.b
Iebanias,Æ.dificatio dôrnîni, fiue filiatio dotnini, vel intclleétusdomini,Pater Rahueljj.para.j.bnbsp;leblaam,Inueteratio popub,yel defluens pqpulus,nbsp;aut germinatio populi, fiue degîutiens eos. Nomennbsp;vrbis in tribu Manaflèjiof.»7.c.iudiç.i.t'.4.reg.9.f .
lebnaeljÆdifiçatio dci, fiue irttellcûus dei. Nomen ciuitatiSjterminus tribus Nephthalijiof.jj.c îebneel, Idem. Ciuitas in tribu luda,iof. jy.c. Dici-tur alias lamnetorum portus_.
Ieboç,Euacuatio,veldifsipatio,âut Iufta.Nomen torrennSjnum.n.e.deut.a.g.iof.ia.a
lebfem, Arornatizans,vel ficcius eorum,aut con-fufio, vel erubel'centiaeorum. Filius Tholafifij Ifla-charfilij lacobjj.para.y.a
Iebus,Conculcatio,aut volutatio,vel prxfepium Nomen ciuitans qiix dt lerufalem dicitur,iofux, jS.nbsp;d.iud.t^.c
lebulxi) Concultati, vel volutati, aut prxfcpia, ‘ genefis,«$.d
Iebu(xus,Idem.f.n. Filius Chanian,gene. to.c.t. reg,4 : à quo primùtn lerufalcm, Icbus : amp;. lerofo-lymitXjlebuIîci vocati funt.
lechelia, Confuinmatio domini,vel pôteftas do-mini,Mater Azarix regis luda,4.reg.j^.a
lecemia, Refuneftio domini,fiue confirmatio do mini, aut vindida domini. Filius ïcchonix filij Ipa-cimjj.para.j.c
lecmaam, Refurreétio populi,fiue confirmatio vel vindiélapqpuli. Ciuitas in tribu Zabûlon,j. reg.4.nbsp;b.J.para.6.filtern filius Hebron,J.para.îj.c
leçnam, Poflèfsio populi, fiue emptio aut nidifi-catio populi. Nomen ciuitatis, iof.2i.c:quxiof.i^.a. dicitur Ieconam,i)fdcm confonantibus 6c punftis.
leconam. Idem. Eadem ciuitaSjiof.ij.a, quæ iof. ii.c.Iecnam dicitur.
lechonias, Prxparatio domini,aut firmitas domini. Filius loacim filij Iofiç,I.paraIipo.j. c.Rex luda, efth.2.b. qui lerem. i2.(. 6ç 37. a, Hebraicè diciturnbsp;Chonias.
lechonias, ierem.ïi. fijy.a. Prxparatus ipfe. Heb, Chonias,qui,j.para.3.c,dicitur lechonias.
» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prj;uivlt;trunt,nuiu5iitiiiciiuoctiam,i. nmoin.j. , lecfiui, Durities,fiue icandalumzaut Syriacè, col-
jp'; Icuciel, fiue IecuticI,Spes dei,aut congregatio dei. lifio.Filius Abrahç ex Cetura.gene.aç.i
Ieaan,Paruulus,auttxdium, fiuecontentio. Filius Heber,gene.to.d
leéthel, Congregatio dei. Nomen ciuitatis tribus Iiidx,iof.|ç.e.4.reg.i4.b. Eufebio Petra, Syris verbnbsp;Op*| dicitur.
ledaia, Scientia domini, vel cognitio domini. Nomen lacerdotis,i.para.9.b.24.b
ledaia, Manus domini fiue confefsio domini. Filius Haromaph, 2. efd.g.c
ledaia, Manus iuramentiaut malediftionis fiue execrationis;aut ex Hebrxo amp; Syro,manus dei.Ci-uitas in tribu ZabûIon,iof.J9.b. Quxdam exempla-ria habent
Iedda,Scitu$,auccognitui. Nomen viri,z.efd.i£.a leddo.
ma’
rr’’” cr^’’
V’’
ÎT»?’
xri3ï’'
cyjp*
in'3’ jtt’p'’nbsp;jüP’ ,nbsp;VkT'ï’'’
rr^’’
nVH’ï’
''y
- ; -, ¦
'’Wu.r
•
1 ---
Nomina Heb.CIiahGræca amp; Lat.
leddo, Erigens,lubleuans,fufcipiens, fuftentans. IepIïanc,Alpiciês,fiüe iiitiiés.Pater-Caleb,nü.13.a f Nomen viri,j.pàra.çJbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' . ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iephonne,!dern.Filius lether,i.pOTa.7.g i
I Icddo, Solus ipfc , vel vnus ipfe, aut Ixtitia eius, nbsp;nbsp;nbsp;lepbta, Aperiens. Giiiitas quae in forteiii tribus lu ’
fiue acuméeius:vel Syriacè,noutt:’seius.Filius Buz, dxcefsitJol.jç.f t.paral.^.b
Ieddoa,Scitua vel cognitus.Nomen vlri,i.efdræ,
¦,«.1, leddu, Manus eius, fiue confefsio eius. Nomen
' . Virijt.èfd.io.d
leddua,Scitus, aut cognitus. Nome viri,i.efd.io,a
Iedebos,Mellifluus,aut manusconfufioniSjVele-
’ rubelcentix.Filius Etam,i.para.4.a
• Iediel,Vnitas deijfiuclxtitia Dei,aut jcümen dei: veipx.Syro «ScHebrxoj renouatiodei.Nomen prin-cipis,i.para,5.d
Ti
J^inel, Scientia dei,vel cognitio dei Filius Sam-
riji.paxa.u.g.Princeps militurriyi.para.ia.d
ledlaph , Diftillatio, vel ftillicidium : aut ex: He-braeo amp; Syro, manus iunéta. Filius-NachorexMel-cha,gene.2x.d
tus.Filius Semeisefilij Secheniae,i.para.j.d
Iegbaa,exaltatio fiue altitudo. Ciuitaseft, mime.
jï.gvquam aedificaiiferunt filij Gad,iud.8.c
lepbtahel,Aperiensdeus.Nomen vallis,terminus ' tribus Zabuloiiis,iof49.bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. :
leplué, Aperiens Films Galaad ex meretrice, iu-dexinifraei.iud.u.a • : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;b
leraa, Luna,aut mcnfii,fiue odoratio.Seruus Æ-gyptius Sefan nlij lefi filij ApphÂimpipàra.i.c Ierameel,Mifericórdta dei:aut ex Syro amp; Hebrço,nbsp;dileftio dei. Films Efron filij Phares,i.parali. x.a.Ëftnbsp;«Sc regio Philifthiimp.rBg.x/.d
lercaam, Extenfioeotum, fiue viriditas populi, aut fputum populi, vel arroatura aut euacuatio populi. Ciuitas efl:,quxfortemilïa,tfibui Danobtigitnbsp;fecundum commentatorem Hebraeorum,!. paraii-fgt;omenon,x,f
Icrcon,Ærugo, aut viriditas,fiue Iputum, vel ar-'’ matura,aut euacuatio. Ciuitas in tribu Dan,iof 19.cnbsp;leremia fiue leremias, Celfitudo domini, vel fub-limitas domini, aut exaltans dominum . Nomennbsp;principiSji.para.^.d. Eftamp; nomen prophetxfiliusnbsp;Helcix, lerem.i.anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Ieremiel,Mifericordiadei;autex Syro amp; Hebrço, dileétio dei.Filius Amélech,ierem.36.fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
leriaSjTimor domini, vel vifio dcmini.-aiitproie-dio domini.Filius Selemiç filij Hanania:,icre.37.c -
leriau,Idem.Filius Hebron, 1.para.xj.c leribai, Pugnans, fiueöbiurgans, aut multipli-^nbsp;cans.Films Elnaem,i.p3rali.ii.g
lericho,Luna, vel menfis, aut ödor eius. Ciuitas* opulentifsima in Beniamin tribu, ab lerofolymilnbsp;C L,amp; ablordane LX.diftansftadijs,numeri,xx.a,'nbsp;iof.i.a. Quam çdificauit Hiel de bethel,x. reg. ló.g.j.nbsp;para.28.c.matth.xo.d.luc.i8.f,i9.a.Nobilispalmetisnbsp;amp; balfami viri darifs. Vnde etiam ciuitas palmarutunbsp;appellatur,deut.34.
lerichontinüs. Idem.
Ieriél,Timor dei,aut vifio vel proieftio dei.FiliuS Thou filij Iflàcharfilij Iacob,i,para,^ià ;
lerimoth, AItitudines,fiue timens mortcm,aut vi dens mortem feu proiedio mortis. Filius Bela filijnbsp;Beniamin filij lacob.i.para.y.b. Filiusitem Bezia;,’!.nbsp;para.8.b.x,para.3i.c.Elt (Sc nomen cioitatis cuius reït ¦nbsp;diccbaturPharan,iof,io.a.Item in tribu ïuda,iof 15;.nbsp;e.In tribu item lflâchar,datæ Leuitis,quæ laramothnbsp;dicitur,iof.xz.c 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;
Ieremuth,ldem.Nornen viri,i.para.ix.a lerioth, Cortinx,fiue linteamina,aut vlulationesnbsp;fiueconfradioncs. Filius Càlebex Azuba vxore,ix-paralipo.x.b
lermäi, Altitudo mea, fiue timens vel proijciens aquas.Nomen viri,i.efd.10.d
lerobaal.Impugnans idolum. Nomen iudicis in IfraeljOui lt;amp; Gedeon dicebatur,iud.ó.F.i.reg.t2.bnbsp;lerobéfethjlmpugnartsconfufionerri vel ignomi-niam.autimpugnans idolum.Nomen viri,x.ree.ii,cnbsp;leroboam, Impugnans vel obiiirgamp;ns populum,nbsp;velmultiplicanspopulurn.Filius loasfilij loachazrenbsp;gis Iffael,4,reg.i4.f.fuit item alius eiüfdem nominbsp;nis «Sc regni rex impiüs',3^.reg,«i.c
Ierohxm,Mifericors : aut Syriacè, diledus. Filius EIcana filij Caath.i.parali.é.b.n.a.xy c. Filius Pha-for,i.para.9.b.Filius Eliu,filij Thau, i-.i^g.i.a.x.pa-ralip,2j.a
leron, Timor vel vifio : aut proijciens dolorem vel fortitudinem.Ciuitas in tribuNéphthali,iof..i9.c' .
lerolblyma, Vifio pacis,aut vifio pérféda vel con» fumman, fiue timor perfedus vel confummatus.nbsp;Videlerulaleni.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'' -
lerofolymae.Idem. ' ’ Ierofolymita,Idem.nbsp;lerofol ymitæ, Idem .p.n.
lerfia, Leftulus fiue ftratum domini,'autabftulit
légaal, Redemptor vel redemptus, fiue inquina.
T îih3Â^
* Tegedelia, Magnitude domini/Pater Hanan, ie-‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rein;j$iâ
lehedeia, Vnus doininiiï, autlxtitiadomini,fiue
» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reiT3;j$ta
lehedeia, Vnus dominus, autlsetitiadomini,fiue
acumen domini: autex Syro amp; Hebrxo, renouatio domini.Nomini viri,I.para.24.c
leheth, Confradus velformidans, aut Hupens:
_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vel Syriacè delcendens.Nomen viri,i.para.23.b '
vfcC'lh'’ leheziel,Videns dcum,vel vifio dei.Nomen viri,
1. para-ix.a
lehiaSjViuit dominus.Sacerdos quidam, i.parali.
. ly. c
lehiel, Abllulit deus, aut cöaceruans Deus. No
men lcribx,2.para.x4.b.Nomen item cantoiis,i.par.
9.f.gt;i.g.i5.c.i6.a.2.para.35^. h.i.cfd. S.b.io.ct Nomen
etiara principis.i.para.$..v
IchelijViuitdeus.Nomen viri,i.para.x6. c
quot; nbsp;nbsp;nbsp;Jehu,ipfe,fiueexiftens.Filius lolàphat,4.regum,
«Ih*» 9.a . Nomen prophetç filij Anani, 3.reg.i6.a. Filius Namfi,3.reg.i9.c. Filius Obed filij Opnlal,i. parali.
2. e.FiliusIofabix,princeps,i.paral.4.f.ix.a
t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lehuci, AbHulit deus,auc cöaceruans deus. Filius
' Zara,!.para.9. a
lehus. Tinea Corrofus,aut compreflus. vel con-
IX gregatus.Filius Elau ex Oolibama,gene.36.a. Filius
Balan filij ladihel filij Beniamin, 1. para.j.c. Secun
dus filius Elec.i.par.S.d
TIP'* Iehus,i.para.8.a. Confiliansvelligneus : autSy-
riacè,fixus.Filius Saharaim,ex Hodes vxorefua.
lehieIi,Viuitdeus,Nomen viri,i.para.x6.c
lemâi, Calefaciens, autcalidus. Filius Thola filij
Illachairfilij lacobjZ.para.y.a.Heb.Iehemdi.
lemini, Dextera vel dexter; Pater Aphia,i.reg.9»
a.x2.b.x,reg,i6.c.Pater Chufi,pfal.7.c
lemincusjldem.
nV'Q*» lemia, Repletio, aut circuncifio. Pater Michxx
•«
prophetx,3.reg.xx.a
Iemlech,Regnans,aut Syriacè,confulens.Nomen
principis cuiufdam,i.para.4.f.
ïlS'tl’' lemna, Dextera, aut numerans, fiue prxparans:
vel Syriacè,conftituens. Filius Aferfilij lacob,gene.
46.b.Pater Core,i.para.7.f.2.para.3i.«r
lemna,i.para.7.g.Prohibitio aut impedimentuni,
fiue mare commotum.Filius Helem.
lamnaitx, Dextcrae,aut numerantes^ fiue prxpa-
rantes,vel confticuentes,nume.x6.c
Ieus,Tineacorrofus,autcompreirusfiuecongre-
gatus.Filius Roboam ex Abihail,x.para.u.d
tj'i'' b'i lephdaia, Redemptio domini.FiliuS Sefiic,».para-
lipome.S.c
¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I^P^lat, Liberàtus,autexpulfus.Filius Heberfilij
» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Afer filij lacob,i.para.7.gnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;icrna, ueftulusliueirratum domini,aut aoiiuiit,
IepWetigt;Idem.TerminusfiliórumIolèph,iof.»6.* pauperuteindominas.Filiusleroham,z.pàra.8.c cc j leruel.
*9
¦ ¦- tihÊi
cjrpr inquot;*«’’
Vw
•»tel'» oW
etatio
i - lt;gt;w - lerufcl, Timor del,aut vifio dei.Nomen'fôlrtudi- -regufn,ij.d niSjde lt;}^po',2,para.io.d
lex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
lia Sado,2.para.i/.a
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lerufakc’n, Vilio pacis,a«t vifio pérfeÂa vel con-
¦ quot; fummaca, fàue ti’nor peffc^tus vel confummanis.
iiidx.xmetropoliSjà Melchifedee, tefte iofephoycon-dita. alias Salem, item amp; iebus à iebulxo Chanançi filiOjiof.tSid, Eoftrenio Hblia(vt Volatef. lib.n.ait)nbsp;ab Heliot Hadriano dida eft;. is enim imperator par-.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.temei(is'estrUxit:monten!i.Caluariuiri,.Chriftife-
’pulchmra,amp;Golgoltha,loca extra mceiiwantcafi-ta,m.uro cinxit.Porté hçç.olim vrbs bißtwam diuifä éft in faperiorena fcilicet’dc.inferiorem,. Superior innbsp;vevticc Sion, vnà cum templo in eiufdem mentisnbsp;litere htaerat. qui àconditdrei nterdum ciuitas Danbsp;uid noirùaabatur. Templo autem adbxrebat inferior ciuitatis pars,i.para.j.b
lefli, Ens,iliueexiftensy3utmunus,veloblatio. lefue,i.efd.io.d. Eft dominus. Nomen vîri.Heb, 3 Pater Daüid^ilà.ti.c:quiamp;ilàidKitur.. .
Iefla,Rixa-velcontentio,autdominiexitus. Ciui
r tas in tribu R«ben,iof.ij c
‘ïnï'* nbsp;nbsp;lefaar,Claritas, due oleUm, aut raeridianus. Fi
lius Çaatbfilij Gerfon.num.jc lefariïæiidém.p.n.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i ¦ '
Iefaia,lt;iuéiefaias,SaIusdomini. Nomen viri,i.pa
- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ralip.î$,c;2iefd.u. b
ri
*’17312?’’ kf*n’iU'iiCuftos,velcuftodia. Filius Elphâal, J.
para.S.b. ,
mu?’’ lefana j Dormiens, aut antiqua, velannofa, due metati funt filij Ifrael profeCli de Gadgad-montC] mutatio. Nomen Cl uitatis,x.para. 2j .d
Iefba,Eaus, due tranquillitas. Films.Ezra,i.pa-
..,ralip-4.c - lt;.
-, IcfbaamySedens populus, autconuerdo populi, due infufdatio aut captiuitas populi. films Hacha-moni,!. paralip.n.h.u.a
leCbacaira,. Eft requireiis veldeprecans, aut fePsio dura, vcl infufflatio hue conuerdo dura. Nomen vi-ri,i.para.2$.b
5^33' lefbi-benob, Sedens io propbetia vel in locutio-ne,velin gecminationeiautçonuerdodue infufHa-
; twin propbetia.vel in locutione duc in germinatio-np : aut captiuans in propbetia vel in locutione due in germinationé.Gigas quidam,dequo,2.r«.-g.ti.c.
ïefboam , GonueidüpppUli, due fefsio populi, aut infufflatio vel captiuitas populi. Nomen princi--piSji.paralip.zy.a
Ç312?'’ Iefboc,Eft vacuus vel e'uacuatus :aut Syriacê,de • meel,i.para.x c ' ’ relidus, vel dereliquens. Films Abrahæ ex Cetura,
. . ¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gene.sç.a-r..
Iefcha,,,yngens,duecopperiens,autprotegehs, *’ ® veIobumbrans:autSyriacè,fpecuIans,F)lia Arand-lij Thare,qui d-SaraidicebatuCjgene.u.d-.nbsp;lefcias, Salus domiiii. Films Phaltix dlij Ananixnbsp;dli) Zorobabel^i.para.j.d
iefema,Appodtus,velnominatus:autadmiratio,
. due defo.Iatio,Fibus Etam,i,par3.4.a
Iefir,Figrnen.tum,dueplalmatio, aut tribulatio, . velanguftiansTFilius Neplithali,gen.46.c.i;parâ.7.cnbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ieferitae,'tdem.p.n.numlt;x6lt;f . i;-,!
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lefed, Àntiquus, duefexagenanus,aut exultans,
veIeftraunus.Filiusleddo,,i.para.$.b , Vtîi’Æ?'' ¦ Iefpha,Iafpis^ lapis fciliçet pretiofus:aut efthic,idnbsp;eft in hoc loco, vel labium,flue contèrent.Filius Be-.rix,i.para-8,b : ;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n
vhtwl Iefpban,Äblconditus,dueconfradu$',aHt.cunicu-’ ,lus.FiIiusSefac,i.para.8,b,.,
dab dlij Semei dli) Onam,t.para.a..d,4.diPaterPhaI tix,i.para.4.g.^.d.i2.:a.rj,«^,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
leda, due ledas, Eft dominus. Filius Izrahiadlij Ozißlij Thola,i.para.7.a.i4,C 'nbsp;ledel, Diuidens deus, vel dimidians dëus, iut fe-
' ftinatio^dei.Filius Nephthali,num.x6.F, ledeliti, idem.p. n.nu m .x6,fnbsp;leduton, beroutio,auc,foiit|idQ. Nomen loci,I.
I____' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5'- .oJbsl - -
lefmachias, Adbaerens vel innitens^domino-^abt -, Ieriin^qli«reditas,velexilium. Materioathand- 'iiindusdommp.Nomen viri,x.para.jlt;.c .
lefmaias, Audiensdominuih,v«lobediensdoini» ‘jn’yC®’ no.Nomen viri,z.para.X7.cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' i*
lefraeli, idem quod Ifraely quod interpreiaturz,. præualens duedominanscumdeo. Nomen tócr,!.nbsp;regum.i7.f
Ieflui,Planus,duexqualis, aut ponens,duamp;pofi-tus'.Films Alerdlij iacob,gen€. 4fi.b.i.parali.^.fi Fi« lius Saul,i.reg;i4.gnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~r,
Jefliiitijldem.pin.num.i^i
' lefu,luc.j.f..in Grçcoeftiofc; amp; Hebràicé pbteft interpretari Parcens,vel eleuatuSjâut exiftens:.4Xnbsp;Iefua,Saluator.Nomen viriji para.24.b .nbsp;Iefua,gene.46.b',i.para.7.f.PlanitTes,due ifqûalis,';nbsp;aut ponens, vcl podtus. films Aferdlij iacob^j-':-Ioftie,SaluatorjX.para.5i.C;i.eld.2.b
leda.
r lefus, Saluator. Sic vOcatus fuit Chriftusddmi- ; nus nofter m3tth.i.c.luc.x.c;ad.7.f 'nbsp;Icfus,zach.i.a.j.a.6.c. Dominus (àluator,Vel do-mini falus. Sacerdotis nomen dlif lofedt-c. Dequo-dam iefu loquitur amp; Paulus,colloir.4,C lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'Î'
Ieta,Declinans,veldiuertens.GiuitasqujB Lcui-tisètnbu ludx vel Simeoniseftdata,iof.xi.b. ¦ lethebàtha, Bonitas lua, due dBclinansfililt;'eiu.s,nbsp;autdeclinans delertum. Nomen loci in quo caftra-num.jj dnbsp;leth, ConfringenSjVel formidans,aut ftuperis: velnbsp;Syiiacè,defcendens. Filius Gerfondlij Leui,l. para.nbsp;ó.c.Heb.Iahath.
Iethnan,Merces due donum ; aut Syriacè, ftimi-gahs. Ciuitas tribus ludxjiof.içd lethela. Pendens, vel fufpendo, due coaCeruatio.nbsp;Nomen ciuitatis in tribu Dan,iof. 19.cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Iether,Excellens vel redduus, due remariens, vel explorant,aut funicu'us. Ciuitas de tribu iuda^ Le-uitis data,iof.iç.f.xi.b. Primogitus GedeoniSj iiidic.nbsp;S.d.Filius Ezrap.para.4.c.6.e
Iether,i.reg.3o.g; Momen ciüitatis nomen item viri,i.para.7.g ; amp; interpretaturExcellent, aut iVd-duum,due remanens, aut explorans,diie fiinkiihis.nbsp;Iether,idem l.para.x.b: ille idem qui amp; l.ethera,x.nbsp;reg.i7.f.dicitur.Frimsitem ladadli) Onam dfijrera-
letheth, Oonans, Ciuitas Idumxorum,gtWef jtf. d I para.udnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
lethma, Orphanus,dueadmiratio, autconfum-matio due perfeftio.Vir Moabites,!.para.11 .g Iethra,Excellens,due redduus, vel rémanenS,autnbsp;explorons vel funiculus. Pater Am.ifa fâlij Abigâil fonbsp;roris Dauid,2.reg.!7.f.amp; ifraelites erat.in i.patla.x.b,nbsp;dicitur lether ifmàhelites.
lethraham, Excellentia populi, aut redduuS po-puli,due cxploratio vel funiculus populi; FilmsDa-uid ex Ëgla,2.reg.3.a./.para.3..a letlirâi, Excellens , due redduus, vel remanens,nbsp;aut explorans,vel funiculus.nbsp;Iethrai,i.para.6.b.Explor3ns;aut Syriacè, locus.nbsp;Filius Zara.
i lethran,, Excellens, due redduus, vel remanens, aut exploransy vel funiculus. Films Suphafilii He-lemyi. paral./.g; Filius item Difon dlij Seir Horrxi,nbsp;gene j6. c
Iethni,idein. lethræus.idem.Filius Sobalfilij Hurprimogeni-ti Caleb,i.para.x.g.ii.g
Iethro,idem,Socer Moyfes, exod.j.a : qui exod.
a.c.dicitur Raguèl. lethriteSjidemjî.reg.xj.gnbsp;lelhfon^iof.xi.cLln Hebræo eft Cedemoth; quodnbsp;tnterpretatur antiqutores vel priores,aut orientales,nbsp;due incendiu(n,vel incuniatio inortit.Nomen ciui-
a
'¦?Tn^ : yio’’nbsp;n’^'nbsp;J yiip’
no’ nr3’
' r-n’
, IST*'
in’
rr*’
ton’
cr’-^
-Jin’
tatis Vide Cademoth.
letur Cuftodiens,autordo vclferies;aut Syriaeê, montanus.Filius Ifmahelis,gcne.2$.b.i, para, i.bnbsp;lezabad, Dotatus.Vir Gaderothites,i.para.i2.anbsp;IezäbeI,Infulahabitaculi, velvxhabitaculo; autnbsp;ex Hebrxo amp; Syro, infula fterquilinij, vel vx fter-quilinio. Filia régis Sidoniorum, vxor régis Achab,nbsp;3.reg.i6.g.2i. b
lezätha, Afpergens thalamum vcl cubiculum:aut ex Syro amp; Hebrxo,vx oliux.Filius Amanfilii Amanbsp;dätha,efth.9.b
Iezer,infula adiutorii, fiue infula atrli,aut vx ad-11lt; iutorio vel atrio. Filius Gallaad rilii Machir filii Ma-nafle, num.16.d.qui iof.i7.a.dicitur Abiézer.
»¦»5 nbsp;nbsp;lezer,1. paral.0.g. Auxiliator, fiue adiutor. No-
* nbsp;nbsp;nbsp;men ciuitatis Amorrhxorum,quç Leuitisamp; homi-cidis pro afylo è tribu Gad eft attributa.
lezeritx. De iezer, quod interpretatur infula adiutorii, fiueinfulavtrii: autvx adiutorio vel atrio, nume.ió.d
Iezerites,Oriens,aiit clarus.i.para.î7.a w-w-u lezia, Diftillatio vel afperfio domini. Nomen vi-W ri,,.cfd.io.d
lezlia, Diftillatio vel afperfio lahoriofa. Filius El-phâal.i.para.S.b
lezonias, Aufcultatio domini, autftatcra domini, vel armadomini.Films Macchati,4.reg.i$.F Wil' lezonias, ierem..3^. a.40.C. 4i.a. ezech.8. d.i.a,nbsp;interpretatur Nutrimentum domini, aut aufcultatio,vel arma domini.
Iezra,Porcinus:aut Syriacè,conucrfus.Filius Mo ’ follam,i.para.9.b
lezraia, Oricns dominus,aut claritas domini. No men viriji.efd. i2.d
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lezrahel. Semen dei, aut diftillans contritionem
vel malum deus,fine diftillatio amicitix dei, vel afperfio paftorisdei. Ciuitas tribus iudx,iof.iç,g.i7.d. »9.b.iudicum6.g./.reg.25.g.Filiusitera Ofeeex Gomer vxore, ofee,i. b
Iezrahelites,Idem.i.reg.X7.a.3,reg.2i.a Iezrahelitis,Idem.
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G
IgaaI,Redemptus,fiuecoinquinatus. Filius Na-
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;than de Soba,2.reg.23,d
Igal,Idem.Filius lofeph,num.i3.a Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H
Ihelon, Occultus, fiue adolefcens, aut caprea eo-c-zP ? rum, velfeculum. Filius Efau ex Oolibamavxore, gene.36.a
lira, Acerui. Ciuitas tribus Iudx,iof. iç .e
I L liai, Afeendens, vel fuperior,aut aceruus mihi,nbsp;lllyricum, Exhilaratio, aut Ixtificatio. G. Regio
'.naiv»
Nomina Heb.ChaId.Græcaamp; Lat.
Ila.î.reg. j.c.t.par.i. b. Filius etiam Sarai«. ).par.4.c loachaz, Domini apprehenfio, fiuedomini pof-fefsio, aut dominus videns. Filius lolia; régis lud«,nbsp;4.reg.33.f.i.parali.3$.a. Filius item lehu régis Ifi'ael,nbsp;4.reg.Kgt;.g.3.paralip.2i.d
loachaz,1. para.34.b. Apprehendens,fiuepofsi-dens,aut videns. Pater loha,qui à coinmentarijs e-rat lofiç régi.
loachin, Domini pr«paratio,fiuedomini firmitas. Filius loacim, fiue Eliacim,4. reg.a4.b. quem lere-miaSjîÿ.a.jy.a, vocat lechoniam.
loacim, Dotnini refurreftio, fiuedominiconfir-matio,vel dominus vindicans.FiliusIofix régis, qui prius Eliacim dicebatur,4.reg.23.g.j.para.3.c
loacim,nehem.u.a. Refurgens, fiueconfirmans,' aut vindicans.
loada,Domini ccetus, vcl congregatio,autdomi ni tranfitus vel teftimoniü, Vel domini ornatus vclnbsp;prçda:aut ex Hebrço amp; Syro, Domini ablatio.Filiusnbsp;Achaz filius Micha,j.para.8.d;qui ç.f.dicitur lara.
Ioadan,Domini delicix, vel domini voluptas:aut ex Hebrxo amp; Syro, domini tempus. Mater Amafixnbsp;régis ludx,4.reg.t4.a.2.para.i$.a
Ioah,Fraternitas,vel habens fratrcm.Filius Ger* fbnfilij Leui,i.para.6.b
Ioah,Fraternitas,vei habens fratrem. Filius Zem ma,j.para.6.b.i.para.z9.c. Filius item loachaz illiusnbsp;qui fuit lofix regiàcommentari)S,î.para.34.bnbsp;loahe,Idem.Filius Afaph,4.reg.iS.cnbsp;loaha,Idem,i.para.26.a.i.para.29.c
loarim, Domini exaltatus, veldomini exaltatie. D.Nomen viri,/.mach.2.a
loas, Difsidens, vcldefperans, aut ignitus vel v-rens. Pater Gedeonis,iudrcum,6. b. Rexiuda,filius Ochoziçfihj ioramfilij Achab,4.rcg,ii.a.i2.d.i3.a.i.nbsp;paralipom.j.c.item 4.reg.i4.d.vbi dicitur,Vixitau-tem Amafîas filius ioas, vfquead finemcapitis. Filius ioachaz filij iehu, rex iirael,4. regum,/^. b.c.14.nbsp;a ; vbi dicitur, in anno fecundo ioas . Pater iero-boam regis ifrael,4.reg,i4.f
Ioas.Domini ignis, vel domini oblatio. Rexiuda, Filius Ochoziæ filij ioram filij Achab,4.reg.n.d.n.
?. b.c amp; in principio literx d, vbi dicitur, Quam obnbsp;rem tulitioas.iS: 13.d, vbidicitur, Portoioas. item,nbsp;»4.b.c.d
Ioas, 1.para.7.b.27. d, iuterpretatur Tine.a corro-fusifiuecomprcflus, velcongregatus. Films Bechor filii Beniamin filii lacob.
loatham, Confummatus, fiue perfeftus. Filius Ozix fiue Azarixregis iuda,4. reg.i$.i.paralip. 26.ànbsp;L X X.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;transfertur.Filius item iero-
baal fine Gedeonis, iud.ç.a. Filius item iahnddâi,i. para.i. f.Filius Az.arix filii Amafix,i.para.3.c
lob, Dolens, vel gemens, fiue vlulans,autexofus, vel patiens inimicitiam. Nomen viri,iob,i.a
I ' ' N nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iob,gçne.46.c, Dolens, vel.gcmens, aut vlulans.
Indi, De india, qux Hebraicè dicitur Hodu,id eft Filius iflachariqui i.para.7.a,dicituriafub.
Iobab,idem. Filius ietSan, gene.10.d.Filius Saha-raim ex Hodes vxore,i. pafa.S.,a. Filiusitem Zarx rex Edom,gene.36.d
Iobania,Ædificatio domiifiuefiliatio,autintellc-ôusdomini.Filius ieroham,i.para.9ib p
Iochâbed,G}oriofa,autgrauis,vclponderofa.Fi-lia Leui,vxor Amram filii Caath, filii Leui,eKO. 6.c
Ioed,Teftificans,velornans,fiueprçdâsiauttran-fiens:vel Syriacè,aufercns.Nomen viri.i.eld.ii.b
loel, Volens, fiue incipiens, autiurans è Nomen principis,!. paralip.4.f. Nomen prophet« .filii Pha-thuel, ioclji.a. Pater Sâmua,!.paralip. a.i.5ia.Fili usnbsp;,Azarix,2.para.29.c.FiIius Maath filii Amafai.t.para.
?. C. Primogenitus Samuelis prophetæ,i.reg.8.a.Fi-etiam Ptoïe- lius Gad,t.paral.5.b
loela, Eleuatio, fiue proficiens, aut auferens miu lediétionem.FiIius ieroam,i.para.n.anbsp;loezer, Adiu uans. Nomen viri, ». para.12 ,a
xo
rx^ih’'
Gquot;p’’'5n’’
rr.pin’'
tïW’’
UXvpiKOM lllyricum, txnuaratio, aut Ixtificatio. G. Kegio ‘ Epiricontcrraina,pro.pïnqualtalix,rom.i5.d
I N
laudatiojfiue confefsio,aut deçora vel pulchra.
‘J’IÉiy! nbsp;nbsp;India,Idem. Regio latifsimaad orientem fita,cu-
ius imperium Afluerus tenuit,eftherß.a. Alias Ho-dujHeuila de Chusappellata.cuius fpatium ex Stra-bonelib.15. Geograph. amp; Plinio.lib. 6..cap.i6.intra Indum ab occafu,à feptentrione T auri iugis,ab ortunbsp;Æoo pelago,à mendie fuo,hoc eft Indico clauditür,nbsp;(patiofifsimaipfa:lt;fc non gentium tantum iScoppif-dorum prope innumerorum, fed omnium rerumnbsp;prouentù,ære tantum de pIuraba«çe)Bpto,fœlix,flunbsp;sniiia cum plurima, turn maxima, prxeipua tarnennbsp;Ganges öc Indus, quorum irriguo procurfu fit vt innbsp;vdo folo proximantis folis vis nihil no. jnagna quannbsp;titate gignat. Maxime autem,fi reliquas terras cogitas, orienti fuppofita videtur, Vide etiam Ptolc-mxum lib. 7.cap. 1. amp; 2,. Pompo. Melam 103.
I O
,Pàternitas',vel habens patrem,aut volunta- xuezer, Acuuuans.tNoiiicii viri,i.para.i2.a
rîus.Pater Abi(ai,i;.reg.i.ö,a. Filius item Saruix filix nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Reuelatio, aut tranfmigratio, fiue reuolu-
cc 4 tio,
avK
?il’’
Interpretatio tio,aut exuitatïo. Pater Bocci principis tribus Dan^nbsp;nume.j4.d.
loha, Viuificans.Filius Bari;,t.para.S.b. Vir Thogt; faites,1.para.ti.gnbsp;urn- lohannan Gratiofus, fiue donans : aut pius Guenbsp;mifericors. Filius Garee, 4.reg.25.f. Primogenitus •nbsp;iolix régis iuda.t. para.},c.Filius Azarix,i.para.6.a.nbsp;Filius Elioenaifilij Naariæ,i.para.j.d,PruKipisnogt;nbsp;tnen,t.para.i2.b.nehem.u.bnbsp;Ioh3nan,upara.i6.a.2.para.i7.d.ij.b.28.b.eld.io.nbsp;d.nehem. ó.d.ix.d. Domini gratia, hue doniini donum, aut domini mifèricordia.
Johanna,Domini gratia,fiue domini donum,aut domini mifericordia. D. Mulier qux fequxbaturnbsp;Chriftum vxor ChufXjIuc.S.a.ij.g
Johannes,idem. D Nomen apoftoli fratris iacobi, quorum pater Zebedxus dicebatur,matth.4,0.Fuitnbsp;amp; nomen præcurforis Chrifti, ccgnomento Bapti-ftx.Iuc.i.f
Joiada, Domini fcientia,aut domini cognitio. No menlacerdotis,4.reg.tt.b.iere.29.f
W Joiada, Scitus,aut cognitus.nchem.j .b.it.a. ij.d Ioiarib,Pugnans velobiurgan$,fiue multiplicans,nbsp;nchem.u.a
Ioiarib,t.para.9.b.i4.b. Domini pugna, fiuedomini obiurgatio, vel domini multiplicatio. Nomen facerdotis.
Iona, fiue ionas. Columba, fine depopulans, vel multiplicans. Nomen prophetxfilii Amathi,4. reg.nbsp;i4.f.Pater iofeph patris ludæ patns Simeon, luc.^.f.nbsp;Pater item Petnapoftolijiohan.i.fai.d
Sill'' Ionadab,Spontaheus vel vouens,fiue principalis. Filius Semmaa fratris Dauid, t.reg.13. a. Filius itemnbsp;Rechabjiere.jç. b
aisw Ionadab,i.reg.ij.a.vbidicitur, Cui refondit iona-dab,«Scc. amp; 4.rcg.io.d, interpretatur Domini fpon-taneus,aut domini princeps,vel domini votum. Filius Rechab.
Jonathan, Domini donum. Filius Gerfom filij Moyfi,iudicu(n,iS.g.Filius Saul, i.paral.S.c. Nomennbsp;fcribx cuiufdam,iere.j7.cnbsp;ïflïP Jonathan,FiIius Saulis regis,i.reg.q.a.14.a.i.reg.nbsp;t.a.xz.b.i.para.io.a Filius Abiatharlacerdotis,2.reg.nbsp;lç.f.17 d.j.regum,i.f.Filiusiadafiii| Onarn filij lera-meel,i.para.2.e.Filius Sage.i.paralip.ii.g.efd.S.a.Fi-lius Afael,erd.io.b.nehem.i2.a. Filius Garee,ierem.nbsp;40.C. in omnibus hislocis interpretatur Columbxnbsp;donum,vel donans. Ac vbiq^fcribi debet ionathannbsp;per n in fine,non per .’.
Joppe, Pulchritudo, aut decor. Oppidum in ora curux Syria?, in monte fitum, vnàcum porto,qui ànbsp;Barbaris nue Sappho appellatur,num.2J.f.iof.i9.c.znbsp;para.2 d.i.efd.j.b.iof.i.a.i.mach lo.g ad.ÿ.gnbsp;Joppitx,Pulchri,fiue decori.D.x.macha.iz.anbsp;Jora,Temporaneus, autoftendens, fiuedemon-ftrans vel proijciens:aut Syriacè,lebes.Noinen viri,nbsp;i.efd.2. a
Jorai,idem.Nomen viri,».para.8.b
W loram,excelfus,fiue rub!imis,aut proieélus.Filiut Thou regis,2. reg.c.8. Filins item Jclaphat,jipara.j.nbsp;cqui.j.reg.îx.g.diciturHebraicènbsp;loram,Filiusiofàphatregisiuda,j.reg xx.g.Filiusnbsp;item Achab régi» ifrael,frater Ochoziæ, 4.regum,i.nbsp;d.j.a 8 d.9.d.ix.d.x. para.xi.a.z2.a.matth.i.a. Eftamp;nbsp;nomen facerdotis.2. paralipo. 17.c. Jndmnibus hisnbsp;locis interpretatur Dominicelfita lo, aut domininbsp;fublimitas,aut domini proieâio.Prxterquim in fine 9. cap. quart! regum, vbi dicitur, Anno viideci-moioram.
lordanis, Fluuius iudicij aut demonftratio y vel 11V proieftio iudicij, fiue delcenho ; auteX Syro et Mx-brxo,lebes iudicij. Fluuius iudxx,qui à Dan fie nomen babet,gene.zj.c.eximix dulcedini«, Solino Pa-neadis: Egehppo verô iofèphoq-, Phiala fonte decur-ren s,regiones per quam amœnas pr;terlabitur:mosnbsp;in lacum, quem complûtes Genezarana vocant, fè
fundit.deinde mare mortuum petit,naturadirum;à quo poftremo abforbetur.
Jorim,Dominus exaltas, vel domini exaltatie.D. lofa, Ens, velexiftens,autobliuifcens vel debens.nbsp;Nomen principis,i.para.4.f
Jofàba,Domini faturitas,aut domini fatietas,vel domini iuramentum , fiue domini feptenariû. Filianbsp;regis ioram,foror Ochozix,4.reg.ii.a. Vxor Joiadxenbsp;facerdotis,x.para.22 d
Jofâb-héfedjFJabitaculum vçl fedes mifericordiç, aut infufflatio velconuerfio mifericordix.Filius Zonbsp;robabel filij PhadaiXji.para.j.d
Jofabeth, Domini fatietas, vel domini iuramentum,aut domini feptuplum, fiue dominus conuer-tens horam.Nomen mulieris,z.paralip.2x.d.qux 4. reg.ti. a.dicituriofaba.
Iofabia,Habiraculum vel fedes domini,fiue con-uerfio aut infufflatio domini,vel captiuitas domini. Filius Saraiæfilii Aficl,pater lehupnncipis,! parali-ponicnon,4.f
Jafaia,Æquitas domini, vel planitiesdomini, aut apponet dominus. FiliusElnacm,!.paralipome-non,ii.g
Jofaphat, Dominus iudex, vel domini iudicium. Filius Afa regis.j.reg. i^.e.i para.3.b. Films Ahilud,nbsp;j.ieg.S.d.FiliuSjitem Pharux,3.rcg.4.e.Nomen vallis,loel.j a
lofaphatjiudicatus vel iudicatio. Vir Mathanites, «.para.n.g
lofedec. Deminut iullus, vel domini iuftitia.Filius Saraixfilij Azarix,i.para.6.a. Pater iefu facerdo tiSjZach i.a
lofedec, efd.j.a.$.a.io.c.nchem.ix.c.intcrpretatur iuflificatuSjVcl luftificatio.
Jüfepb, Augmentum, vel prxfeftus. Vndecimus films lacob ex Rachel vxore, gene.30. d. Pater itemnbsp;igal,num.i3.a.i.para.xç.a
lofeph,pfal.S 0. Domini augmentum, vel domini profedus.
Joléph, matth.q.g. amp; 1.7. vbidicitur. Et iofeph mater.Mar.6.a.i$.d.ibi. Et iofeph mater.Ä ibi,Ma-na amp; iofeph.amp; ad.a-g.inomnibus his locis in Grx-coefliofès:quod Hebraiiè poteft interpretàri par-cens,vel ehuatus,aut txifleris. D.
lofephus, Augmentum, velprofêdus. D.i.ma-chah.s.b
Jofphias, Augmentum, vel profedus dominiiaut confunimans vel finiens dommus.
Jofias Ignis domini,aut vrens dominus. Rexiu-da filij Amon filij Manaflè,4.reg.xx.a
loluc, Dominus faluator. Filius Nun princeps tri bus Ephiâim, Ofeeprius nominatus, nume, i3.a.b.nbsp;«• paralip.7.f. Poftmoyfen duxpopuli Jfraelitici.io-fux,i a
Jofue,erd.2.3.4.ç.8.io.nehem.3.8.9.12. In omnibus lus locis interpretatur faluator.
Jota, DeclinanS, vel diuertCns.Ciuitas quxEcui-tis è tribu iuda vel Simeoniseftdata,iof.iç.g
louis,latinum efl ObliquusàJuppiter.quafiiu-uanspater,ad.i4,b.xi.g
Iôzabad,Domini dos, vel dominidotatio. Nomen lèrui Joas regis, à quo occifus efl ipfcJoas, 4. rég i2.d.i.paraiX6.a.2.para.i7.d.amp; X4.d
lozabad.Vel lozabed,Dotatus. Princeps militix, i para ix.d.efd.to.a.nehcin. II.c.x.paralip.31.0.3$.c.x.nbsp;efd.S.b
Iozachar,Mémorans, fiue mafeulinus. Filius Sc-maar, feruus Joas regis Iuda, qui Jozachar, occidit ipfum regem, Joas adiutüs à lozabadconferuo, 4.nbsp;reg.ta.d,Kc2.para.X4.d,dicitur Zabael.
I R
Ira,ciuitas,aut vigil, fiue denudatio, aut elFufîo, vel aceruus vifionïs. Nomen fàcerdotit, a.rcg.xo.g.nbsp;Filius AccesThecuites,i.para.ti.f
Irad, Onager,fiueaceruus defeenfionis,vel acerui defeenfio,autaceruus imperij : vel Siriacè,draco.nbsp;Filius
TlTPf»
ÏSW
trivp
vtsrin'»
çiïW
‘îsrï’
- W
Nomina Heb.ChaId.Græcaamp;Lat.
¦ Filius Enoch,genefis,4.c
? rP lrai,vigil,aut ciuitas, fiue denudans vel euacuans: autpullus,f.afini. Filius Belafilii Beniamin filij iacob, ».par.7.b
I S
pnïj? Ifaac,Rifus.FiIiusAbraham ex Sara,gen.i7.c.ii.a Heb. ifahac.
Ifaar, Oleum,fiue claritas,aut meridianus. Filius Caath,filij Leui.exod.ó.c.i.par.ó.a.c.ij.brquinum.nbsp;j.c.dicituriefaar,ijfdem tarnen conlonantibus amp;nbsp;punAis.
Ifàari,idem.Nomen viri,i.para.24.c
L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ifaaritx,idem.p.n.i.para.a6.c
Ifahar,Candidus,aut lucidus. liai,Munùs,aut ens,fiueexiftens,vel debitor. Patel Dauid,i.reg.i6.a.ruth.4.d; quem Grxciieflxvo
cant.
llai,j.parali.i.b:vbi dicitur,ifaiaûtgenuit, amp;c.in-terpetaturvirmeus, autvirilis, fiueinfulçmunus, aut oblatio.Filius Obed filij Booz,i.para.2.b. Paternbsp;Dauid,quem Grxci ieflg vocant.
Ifaias,Salus domini.
’’lyi IfarijFigmentum , fiue plafmatio , aut tribulans Velanguftians,Nomen virijt.para.i^.bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Isbaab,Scfsio vel habitatio patris , autconuerfîo,
vel inflatio fiue captiuitas patris. Nomen viri,i.pa-ralip.24.b
Lbofcth,Virconfufîonis velignominix, aut viri mora.Filius Saul regis ifrael,i.reg.a.b
Ifcariotes,Hebraiceinterpretatur Vir occifionis, vel vir exterminationis vel mortis. Sic cognomina-tur iudas ille Chrifti noftri proditor,matt.io. a. Sûtnbsp;qui Alfcariotem diélûexiftimenr,per ch fcribentes,nbsp;quôd de tribu ilTichar eflet.cui taie cognomen ex ipnbsp;foquoque facinoreoptime conueniat. nam merce-de vendidit Chriftum noftrum.iflacharfiquidera exnbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;So.genefeoSjà’^Ji^ quod mercedem fignificat, incli-
natumeft.
¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ifmahel, Exauditio dei. Filius Abraham ex Agar
ancilIa,gene.76.c,Filiusitem Nathanix, 4. reg.ay. f. Filius Afel filij EÎafiji.para.S.d.9.g
IfmahcIitx,Idem.p.n.ge.27.f.Popiili,quos Moy-iès (vt quidem dicunt ) Madianitas vocat; Eufebius Agarenos,fiue Saracenos.
Ifmahelitis,Idem.f.n.f.g.i.parali.i7.d
Ifmiel, Nominatio dei aut admiratio vel ftupor dei.Nomen principis,!.para.4.f
Ifrael,Prxualens fiue dominans cum deo . Nome iacob,inditum ei ab angelojgene.j^.bnbsp;lfraelitx,idem.p.n.Populi,ab ifraelfic cognomi-nati,a.regum,3.c
Ifraelites,idem.
Iftaelitis idem.f.g
Ifraela, Prxualens,aut dominans deus, fiue reAi-. ƒ tudodei,autcanticum dei.Nomen viri,i.para.2$.c '¦ hätHTö'* IlTachar,Eftmerces, velprxmium. Nonusfiliusnbsp;’ iacob ex Lia vxorefua,gene.JO.c. Nomen ciuitatis,nbsp;3.regum,4.b
Lfthemo, ignis admirationis vel confummationis TîlCrwK fiue ignis perÈeAionis vel fimplicitatis. Ciuitas in tri
.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bu iuda,iof.jç.f
quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iftob, VirbonuS,i.reg,io.b .
» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ifuhaia,Comprimens vel humilians dominus,feu
meditatiodei.Nomcnprincipis,i.para.4.f
I T'
Italia, Ab italo rege diAa eft: vel ab italis,id eft vi-
* “ tulis,eo quodilla regio vitulis abundet. Latinûeft. âA.a7.anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1,
ltalia.num.24.jd.ezec.27.a.inHebrxo eft Cithim amp; interpretator conterentes,velcontritio maris, fiue diadema, aut aurum vel tinAura:vel ex Syro amp;nbsp;Hebr2o,coaceruatio maris.Regio amp; patria Romanonbsp;rum.ab italo rege vocabulum traxit,qux ab Aphri-co amp; à Borea mari magno cinAa , reliqua Alpiumnbsp;obijdbus obftrulaeft.Hxc quingue appellata eft no-
21
¦gt;
go.italia, à rege, PJinio: Aufbnia, Liuio OEnotria, Dionyfio:Hefpheria, Virgilio. Vide Volaterranûlib.nbsp;4.Geograph.Alij putant Apuliam vel Elifam.
ItaIia,ifa.66,f.Hebraicè)dicitur Thubal; amp;. inter-pretatur orbis,aut confufio,vel igiloniinia,fiue portas vel ad duélus. Sût qui iberes,pô Italos eiTe dicât.
Italica,cobors,ab Italia diAa cft,aA.io,a Ithai,Robuftus,aut fignum,vel vomer.aut Syrianbsp;^cèjveniens.Films Rubai,i. reg. îj. d:quinbsp;nbsp;nbsp;Ethaijj.
para.n.f
Ithamar, Infula palme vel daftyloruni, aut infulæ commutatio vel permutatio,lèu vç palmç aut corn-mutdtionirFilius Aaron filij Amram filij Caathfiîi)nbsp;Leui,exod. 6.d.i.para. 6 3.
lcurça,Cuftodita:vel Syriacè,montana velmon-tola, D.Trachonitidis regio iuxta delèrtum Arabix: cuiusTetrachafuit Philippus,lucæ.j. dequo Hieronymus in lotis Heb. Appellata eft â ietur filio ifma-helis.
Ituræi, Cuftoditi vel cuftodiç aut coordinati: vel Syriacè,montani vel montofi.Populiji.para.y.cnbsp;I V
IubaI,Defluens,fiueapportans, vel inueterafcens, autgerminans fiuciubileus,vel buccina. Filius La-mech ex ada vxore.gene.4.c
lubileus,Buccina,vel defluens; fîueapportans,auC germinanSjfiue inueterafcens, leuit.îy. b.nu.30. bnbsp;Iucadam,incuruatio populi,fiue incendium popunbsp;li. Ciuitas eft in tribu iuda,iof.i5.g
luchal,Domini omnia,aut domini pcrfcAiofiue confummatio.Filius Selemiat,iere.37.a
luchal, iere.jS.a.interpretaturpotens, fiueperfe--Aus,vel confuramatus.Filius Selemix.
Iiid,Laudans,fiue confitens,Ciuitas in tribu Dâ, iof 19.C
luda,Laudatio fine côfefsio. Quartus filius iacob ex Liavxore,gen.i9^
ludaia, Laudatio uue confefsio domini. Vxor £z rar,1.para. 4.c
ludaifmus, Laudatio,fîue confefsio.Galat.i.c liidas idem.Filius Mathathiae filij iohannis.t.ma-cha.î.a.Vnusex duodecim apoftolis, matt.io.a.Eftnbsp;amp; nomen cuiufdam Galil2ei,de quo aA.y.gnbsp;Iudça,idemiudçaatiquando tota terra duodecimnbsp;tribuum appellatur,velut marei, j.amp; pfalmo, 76.Nonbsp;tusiniudæa deus. Aliquandodux tantum tribus,nbsp;luda ôc Beniamin, appellitantur : ad diftinAionemnbsp;Galilæx amp; Samarixialiarùmque in terra repromif-»nbsp;lîonisregionum. Obferuabis itaqueapud hiftoricosnbsp;iudçam pertineread PalxfthinamiGalilxam verb atnbsp;que Samariam ad Phœnicem. Neque obfturum eftnbsp;poft Salomonis mortem,decem tribus Ilraeldefecifnbsp;le â Roboam ad letoboam Ephratxumjj.re.ji.a.ex-indedus tribus,iudçlcilicet«Sc Beniamin, quæieminbsp;ni Dauidisadhç(èranr,nunc domus Dauid, nuncre-gnumiuda,ierufa!em,aut Beniamin in ftripturispo ' ,nbsp;tifsimqm âprophetis nuncupari.Sicut decem tribusnbsp;quae defecerant, regnum ifrael, domus iacob,amp; io-feph,Ephraim,regnum Samarix, iezrahel, Bethel,nbsp;Bethauen appellari notum eft.
ludxa qux amp; Chanança amp; repromifsionis terra, qux fanAa in feripuris fteris nuncupataeft, Syrix renbsp;gio,in Afiamaiore , ad orientem habet mare mor-tuum,quod amp; falfum,numeri.J4. vbi quondam Sonbsp;domaamp;GoraorrahavrbesGtç erant, vitra quod lotnbsp;danis fluuius,qui mare roortuum ingreditur.deindenbsp;Amorrrhxi habitant.Poft quos Moabitx terra occunbsp;pât deinceps Ammonitx amp; magni Euphrates. Vitranbsp;illos Babylôatq-.Chaldçorû eft regio. Perfia deincepsnbsp;inchoat. Ad aquiloné Galilxa cubât, in cuius tergonbsp;Libanus mós terminus ludx eminet.Damaftus deinde,amp; Euphrates célébré flumé: vitra quod Syriadenbsp;Affyria fitx funt, qux refpiciunt «Sc extènduntur adnbsp;orientalem plagam.Vlterius Sido amp; Tyr’occidenténbsp;J verfusdetlinâtamp;extéduntur.Occidenté verfus Phinbsp;minibus,Saturnia,à Saturne primo habitatore,Tro Iifthijm,quç PaIgfthina«Sc Allophylorû terra dicitur ,nbsp;incipit
Vs?
tir'!?'
Vsin*»
Vs?
Ih**
tiW
TTJW
I
-ocr page 520-retatio
Lapidoth,Furgura,vcl lampades.Maritus Debo-rx prophetidis,iud.4 .a'
Lafa, Ad cl3mandum,vel ad faluandum , aut li-nendum.Nomen ciuitatis, quçHieronymo in He-braiciaqueftionib.Callirhoedicitur,gen.io.c
LaftheniSjLapidisrobur.G.Nomen viri,i.mach. II.C
Latufsim,Malleatores,fiueIimatores. Filius De-dan tilij lecfan,gen.z$.a.
Lazarus, Dei adiutorium,fiue dei atriû. D. Nomé virijluc.iS.e.Eft amp; nomen cuiufdâalterius à Bethania, amici Chrifti, fratris Marix amp; Marchx, iohan.nbsp;ji.a.quem Cbrillus fulcitauit à mortuis,ibidem e.
L E
Lebana,Luna,fiue albedo,autthus,vel later. No men viri,i.efd.2.c
Lebaoth, Leenx, fîue cordis fignum, aut ad in-troitum Ciuitas fortis ludxefliof.iy.e
Lebna, Luna fine albedo,aut thus,vel later. Locus in defertOjVbi i7.1fraelitarû manfio fuit egreflb-rum de Remmon Phares.num.ßj.c.Eft amp; ciuitasfa-cerdotum in tribu Iuda,iof.io.e
Lcbona,Idem, Nomen oppidi,iud.îi.c
Lecha, Ambulâs,vel vadens. Nome loci .t. pa.4 .d Lechi, Maxilla.Locus, cui Samfon fie nomen in-didit,iudic;gt;$.b
Leci, Lex,fiue doétiina,aut aflumptio mea. Filius Semidxfilij Galaadnlij Machierfilii Manafle, t. para./.d.Heb.Lecihi.
Lecum,Refurgcns,velconfirmans, fiuead refurgS dum vel ad confirmandû.Ciuitas,qux tribus Neph-, thali terminus eftjiof.iç.c
Ledattjfiue Leedan , Pro voluptate, vel deuorans ! iudicium,fiuepro ornatu velteftimonio:auttranfi-tus vel deprçdatio carumiaut Syriace, ad tépus. Virnbsp;: de cognatione Gerfon filij Leui, ». paralipomenon,nbsp;1 tj.a.zô.c
Lehemam, Panis eorum, aut Pugna vel bellunt eorum.Ciuitas in tribu Iuda,iof.»5.e
, Lehetnites,Panis meus,aut pugna mea,i .parali. 10.a
Lefem,Nomen, vel ponens,aHt ipfi nominate vel pofito,aut lygurius lapis pretiofus,de quo exod.nbsp;îS.c.Nomc vrbis in tribu DaD,iof.j9.d: qux amp; Laisnbsp;dicitur, amp; Dan;qux tandem à Philippo Tetracha.fc-nioris Herodis filio , in honorem Tybeiij Cxfareanbsp;Philippi appellataeft. Vulgo à Barbans nunc Belinanbsp;vocitatur.
Lefem-dan,Nomen iudicij,vel ponens indicium, aut nomen iudicij,fiue ad ponendum iudicium: nutnbsp;lygurius iudicij,qui eft lapis pretiofus . Eadem vrbsnbsp;qux Lefem amp; Lais iof.19 .d
Leui,Copulatus,TertiusfiIius lacobex Lia,gen. 19 .g. Sic vocabatur amp; Matthäus Apoftolus, matth.inbsp;b.Iuc.ç.f.Pater Matthat,luc.j,e .
Leuiatham,Copulatiovelfocictasfua,aut fibimet traditus.Magnus pileis marinus,iob.4o.e
Leuita, Copulatus. Leuitx,Idem.p.n.
Leuites,Idem.f.n.aÄ.4.§ L I
Lia, Laboriofa, velfatigata. Maiorfilia Labam, gen.29.d
Libanus,Albus, vcl candidus, aut thus, vcl cordis filiatio. Mons altifsimus tefte Ptolemxo lib.9.in Syriaiàthure quod ibicolligitur,dilt;5his, deut, »^a.iunbsp;dic.j.a.if.i c.in fineterrçprornifEi©nis.verfus Aqui-Ioncm,à quo denominata eft terra qux eft circa mó-tem ilium,iof.tj.In hoc monte ccdncrelcuntlongif-fimx.j.reg.ç.
Libertini,Latinû eft, filij manumiflbrum. aft.ó.c Libya,vel Libye,Heb dicitur.Phut, amp; interpre-tatur Aphrica: :aut Syriace,crafla vel pinguis. Regionbsp;Ægypto contermina, authore Plinio in Prologo. $.nbsp;Huius pars eft Libya Mareotis, de qua idem in 5. ca.nbsp;tf.Hieronymus duas Libyas ponitivnâ Cyrenaicamnbsp;de
o'Yn'
tOUXî’iX tauXi©*nbsp;lUVM
Interp]
Incipitivltraquam mare magnum, quod amp; medi-terraneum,horret,exo.ij:hoc, Palxfthinorum mare appellatur. Ad meridiem Amalecitx habitant,nu. jj.poft quoi Seif mons amp; Idumxi. vitra illos madianbsp;nitx fedent.deinde eft mare rubrumivltra quod Æ-gyptus fita eft ad occidentem Iiidxx extenfa . H.rbesnbsp;paucis verbis limites feu terminos terrx promifsio-nis Moyle amp; prophetis.
I udxi, Laudantes,fiue confitentes. ludxus, Idem.f.n.
ludijldem.Filius Nathani( filij Selemix filij Chu fi.ierein.jÄ.d
ludit, Laudans,fiue confitens, aut ludxa. Altera n tifi vxorElau,gen.zi.g.Fuitamp; nomen viduxeuiufdamnbsp;nobllis,iudith.8.a
IuIia,Lanuginofa.G.
kilius, L.rnuginofus,vel lanugo.G. Nomen centu rioniscuiufdam,aél.i7.a.
lunia, A lunone,id eft dominatrice. G.Nomen vi ri concaptiui Pauli,rom.i6,a
luftus,Latinum eft.
I Z
Tf'nT’
Izrahia,Oriens,dominus,aut claritasdomini.Filius Ozifilij Tholafilij lflachar,i.para.7.a
L Aabim,Inflammati,fiueflammc,autgladij.
I Filius Mefraim,genefi.io.b. Ab hoc, Libya, l^yquç pritisjvt Hieronym’rcfert in Hcbraicisnbsp;qu^ftionibus) Phutenfis régis appellata eft,nbsp;nomen habet.
Laad, Laudans,vel ad Laudandiim, vclad confi-‘ nbsp;nbsp;nbsp;tendum,Films lahathfilifSubal filij Iuda,i para.4.a
Laadaproornatu, veladcongregandum,fiuead teflificaadum,aut tranfiens,vel prxdansiaut Syriacenbsp;auferens.Filius Sela filij Iude,i.para.4.d
Laadan, Pro voluptate,feu deuorans iudicium,aut pro ornatu,vel pro teftimonio;aut Syriace, aut temnbsp;pus.FiliusThaan fiIiiThaIc,».para.7.c
Laba, Albus vel candidus,aut later. Frater Rebec-cçfilij BàthuelisfiliiNachorexmelcha, genefis,i4. d.Eft amp; locus in defero vbi Moyfes Deuteronomi-num prçlegitfilijs Ifrael.deut.i.a
r Labana, Luna,fiucalbedo,aut thus, vcl later. Ci-uitas ficerdotum in tribu Iiida,iof.i$.f
Labanathjidem. Ciuitas, qux tribu Alêr terminus eft,lof. 19.b
, ' L.icedxmones, Lacus dxmonum, vel puteus in-Xxxtd‘«i/aov‘.ç (anieiitium.G
LachiSjAmbulans vel vadens extitit, aut timebit ™ exiftens. Ciuitas tribus ludx.10.3.19.0.4.regum.18.cnbsp;Conftrufta à Roboam.t.para. u.b
r (.L Lael,ipfidco,autipfiforti,velpotens. Filius Elia laphprincipis.num.j.d
Lahem,Panis,velpugna aut bcllura. Nomen lo-quot; ci,».para.4.d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;
Lahela,Humiditashumida, aut tabula humida, r»~quot;Znbsp;nbsp;nbsp;nbsp;viridis,fiueraaxillahumida.Nomen loci,I.para-
lipomenon,9.d
mX Lais, Leo, Ciuitas in monte Ephraim, non pro-' cul à Sidone,iudic.i8.b:tS: qux amp; Dan, Lefem diifta eft,iudic.18.g. Pater Phalticlmariti Micholfilix régisnbsp;Saulji.reg.j.c.Vide Lefem.
wi-rtC Laifa,Lecna. Ciuitas,quçaliasDâdicitur,vbieft ' origo Iordanit,ifa.to.g
Limech, Pauper, vel humiliatus, aut perculTus. Films Mathufacfjgene. 4. d. Nomen etiam filij Ma-thufala,gen.ç.d luc.j.g
T Lamma,Vtquid.'‘matth.i7.e
- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lamuel,Illisdeus,velcumillisdeus, autCÛquo
^i.a
Laodicea, Populus iuftus.G.C.uitas in Alia, qux Diofpolis olimdicebatur, deinde Rhos.poftremonbsp;Laodice.i,colof. 4.d.
Laodicenfes,Idem.p.n.G.colof.4.d
r33^ til*’’’
tl5»^
rii^
*r.7 '•nv^
^vstjjV
irri’’
91^
Uv U T VI vuiii iiiia
zK'îOa ciè Deus.Nomen regis,proucrb.;«
X«3d‘Jh.Cwlt; * J quot; nbsp;nbsp;nbsp;’ ......
Vi®
X«o:/liKfic Laodicenfes,Idem.p.n.G.colof.4.d Gentes„fiue abfque aquii. Filius Dedânbsp;filij Iecfàn,geiie.iv.anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
de qua aft.i.Etpartes Libyx,qux eftcirca CyrenS. Hçc porta Ægypti in parte Aphricx prima eft,lt;Sc manbsp;• ri Libyco cognomentum dcdit, poft quam Lybianbsp;Æthiopum vfqj ad meridianum pertingens ocçanu.nbsp;Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dehac Vôlaterr.ii.ü.Geograph.1ere.46.ezec.27.30.
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;amp; 38. nahum.3.
' Libya,dan./i.g. In Hebræo eft Lubim, ideftcor maris : vel corda in plurali numero,alt;ft. 2.bnbsp;Libyes,2.par.i2.a.i6.c.nahum, 3.C. in Hebrço eftnbsp;Lubim,id eft cormaris,vel corda,p.n.
‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Linus, Rete, velretiaculum. G. Nomen Viri, i. .
- » tim.4.d. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
¦i fl’s-PiOTiO' Lithoftrotos, Lapidibus ftratus. G. Nomen loci Aic’v jn quo iedet Pilatus, Chriftum noftrum mord adiunbsp;dicaturus,iohan.i9.c
L O
Lobna,luna,fiue albedo, aut thus, vel later. Ciuitas facerdotum in tribu Iuda,iof.2gt;.b.4.reg.8.f.23.f. j.para.ó.e -n
Lobni,Idem.Filius Gerfon filij Leui,exod.6.c,». parali.ó.b .
Lobnitica,Idem. Nomen familix, num.3.C Lod, Natiuitas, vel generatio . Nomen ciuitatis,nbsp;quam xdificauit Samadfilius Elphaal,i.par.8.bnbsp;Lodabar, ipfimet verbum ,.iut ipfimetpeftis velnbsp;’ ’ morSjfeu generatio eleftaivel ex Hebrço «St Syro,nanbsp;tiuitas filij.Nomen loci,2.reg.9.b
y, Ki,tlt; Lod-hadid,Nafcensgaudeiis, vel nafcens acutus: V ' aut ex Hebrxo ä Syro, generatio vel natiuitas no-ua.Nomen ciuitatis,2.efd.7.d
XüiMh Loiile,MeIior.G.AuiaTimothxi,2.tim.t.b
ÜlV Loth,inuolutus, fiuecolligatus, autcoopertus: Vel refina pretiofa, quç dicitur ftaifte. FiIius Aran,nbsp;gen.11.d.
101V Lotan,Idem,Filius SeirHorrxi.gen.36.c
L . V, .
Lücas,Hcbralcè poteft interpretari ipfi refurre-ftio.vel Latine àluce.D.colofr4.d
Lucius,A luce. Latinum eft. Nomen prophets, aft.13.a.rom.16.c
¦.X nbsp;nbsp;Lud,Natiuitas,veI generatio, Filius Sem, ge./o.d _
* Is tunc ludas nominauit, quos nunc Lydos vocant. ' Ludim,Idem.p.n.Filius Mefräim,gene.io.bnbsp;Luich,Tabulatum, vel tabulx.aut viriditas. Mosnbsp;, eft Lj’rano «.St Hebrxorum commentatori in Com-mentarijs fuper Ifaiam,cap.iy.c.Eufebio vero Pamphile, vicus inter Areopolin amp; loaram.Heb. Luhithnbsp;VCnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Luza, Amygdalus,feu difcefsio vel dcclinatio. Ci
«gt;.L uitas Chanançç in tribu Beniamin,iof.iS.b.Quæ a-liasgene.2S.d.35.b. nuncupatur Beth-elàlacob. Eft * . fecunda Luza, quç cecidit in fortem filiorum lofephnbsp;iuxta Sichern,in tertio lapide ipfius Siche, fiue Nea-
- . poleos.iof.ió.a. EftiSttertiaLuzajnterra Cithim,à
veteris Luzx proditorecondita,iudicum,i.e
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L Y
Xvxaovi« Lycaonia,Lupina.G.Prouincia Afix eft me^iter-ranea,Tauro à Cilicia Trachea diuila tàfeptétnone, Cappadocix contermina.Volater.lib.io.in qua Barnabas «k Paulus prxdicarunt.aft.gt;4.a.
Xuxiix Lycialdem.G.prouincia Afix.t.macha.ty. d.aft.
, -27.4
Audi« nbsp;nbsp;Lyda,fiuelydda, Stagnum,f.aquarum.G.Ciut-
uitas Palxfthinx in litorc magni maris fit3,qux Dio fpolisappellatur,».mach.ii.d.aft.9.f
. . _ nbsp;nbsp;*.«lt;L Lydijfiue Lydi), Natiuitas vel generatio, Populi.
— .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 / Yijg Lud,ier.46.b
Lydia, Idem. Afix minoris prouincia inter Ca-rtam«Sc Phrygia authore Straboneli.13,cuiusfitum his verbis fcribit Plinius in.ç. cap. 19. Lydia perfufànbsp;flexuofi amnis Meandri recurfibus fuper Ionia pro-ceditjPhygix ab exortu folis vicina, ad feptentrionénbsp;Myfix,meridiana parte Cariam ampleftens,Meonianbsp;antèappeIIata,amp;c.Huiusmentio fit aft.i6.c.iere.46.nbsp;ezech.27.«Sc 3o.ifai.66.f, Eft amp; nomen mulierispur-purariç,de qua,aft.| 6.C
Lyf^iaSjDiIToIuens triftitu.G, procurator con-
r}’cgt;’ï3
•' i
Nomina Heb.GKaLGræca amp; Lat.
21
ftitutus â Romjini^fuper Abilinam-r»gionê, Ïuc.j.a... nbsp;nbsp;nbsp;-,
Ly^s, Diflblu^ns ^Prjnceps quidam exercitus, 'Xuo7«ç fiuetnbunus,».Mach.j.e.aft.z4 ƒnbsp;tyfimachuSjDiffoIueus pugiwijj.öjFrater Mene Àv^:^«X©^nbsp;Iaijt.mach.4.e ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.;) ' ,
Lyftra ,DiflbIuen». G. Nomen oiuitatis in Lycao nia,aft.i4.anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Lyftra,aa.t7.a.in GræcofcriDiWrJMyra, amp; inter Aup« pretator virgultum,, fiüç vnguenttim odoriferum .nbsp;G.Ciuitas Iyciae,videpliniumIibr.ç.cap.i7.aft.i7.agt;-
quot;T^ -quot;‘il Aacha,Cöriiprefla, vei Wnt3^,autfîxa.Fi^‘ |V./l lius Nachor,«x Romacôncubina,gen. xî.jinbsp;I y' l'FiliaTholmài regis Geflurj^.re.j.a.i.para.nbsp;„j.a.FiiiÄAbeflalommater^biam regis, J. _.
*’eg.,‘$iaujua!,i,pafa,.iî.a.dicitur ^haia-.Concubi-na item. Caleb,» .para.l.f. Vxor îda^hir patris Manaf fe,i.parà.7.d.VxorIahi^,i.para,^-,f...ï.,
Maachati Compreffus velattritus, aut nxus, ièu nbsp;nbsp;nbsp;” (jJ. w
Ventris contritio. Pater Iezoniæ,4.reg,25.f‘. Ciuitas AniorrbæorumfuperJordanemiugt;itamQtemHer-;mon.iofn.u.b.amp;»5.j.paral.4.c
Maadi, Solennis, vel feftiuus, aut omjitus, ièii bilis,v«l teftifieans,aut,trânfiens:aut Syriace, auFe-rens.Nomen viri,i.efd.jo.dnbsp;Aiaii,yenter,aut coaceruatio.Nomen viri.i. efd.
'a.c
Maala, Cborüs vel cithara,fiue inlt;irmitas,aut Sygt; riacè,venia.Filia Salphaad filij Hepberfilij Galaadjnbsp;num..x6.d.iof.z7.a.Heb Mahala.
Maara,Spelunca,fiue euacuatio,aut eiFufio,veI dt lcooperiens,aut euigilans,iof.i7.a
MaafaijOpusmeum.FiIius Adiei,i.para.p.b Maafia,fîue Maafias, Opus doinini. Filius Acha^»nbsp;j.par.»5.b.i.p£^a î8.A.Nomen cuiufdamdofl:oris,a.nbsp;par.aô.b.Pater Sophonis.iere.ii.a.Princepsciuita-tis IeruCtIem,2.par.34.b
Maafias,iere.32?p.5lt;..g,interpretâtur proteftio fî- ' ue confidentia don^ipi,Pater Neriaî patris Baruch «5knbsp;Saraiç.Heb.Mahafia.s,
MaaziAu, Fcirtitudo domini, Vel refugium domi ni.Nomôpviri,hpârii4;C.î.efd.)o.anbsp;Maßfäm,Arom.auzäs,veIconfundenscos. FiliilSnbsp;Ifmahplis,gch.iç.b.irpar.4.d
Mabfar, Munitus,vel muratus,fiue prohibés, vel auferens, autvindemians. Ciuitas Iduumsorum,nbsp;gene,3lt;S,d . .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. \ .
Macces,Finis vel nntens,uue wdium, aut euigi-lanSjVel xfta$,fiue xftuans,aut fpinans.Nomen loci 3.reg.4-,a^;
MaÇ¥da^Incendium,aut odoratio vel incuruatio Ciuitas trihus4udç,iof.jo.c.iî.enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Macedo Hebraice,Idem.Græcc Vcro,excelfus vel eminens.Gji.mach.i.a.aét.iô.bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.tn
Macedones,Idem.p.n.G.aft.i9.f
Macedonia,Excelfa, vel emincns . G. Prouincia, /.totKt Jcvlt;« aél.ió.b
Maceloth, Eccleitó veî cœtus, aut congrégation , nés. Nomen loci ad quem profefti funt filij Ifrael denbsp;Arada,num.33.d
Maceloth,!.para.$5lt;:.9.f.fc7.â.Virgxa.ut,bacuIi,fi* ue voces,aut leuitates,vel deftcftiones. Filius Abifnbsp;gabaon.FUiusiahieI,t.par.9.tnbsp;; MaceniaSjPolIefsio domini,fine emptio domini,nbsp;aut pecas vel armentum domini, fine nidificatio donbsp;mini,3acerdos,i.para.!Ç.bnbsp;Macha, Comprefla, Vel attrita,aut fixa. Nomennbsp;rcgi8,2,regum,io.b
Machabæus, Perçu tiens. Grxce vero,pljgnàtor. D.
Filius Matathiçyt.mac.i.a
Machati, Côprefius, vel attritus,antfixüs,autven tris contritio.Nomen loci,deut.j.b. iof. u. b. Patefnbsp;Aasbai,2.reg.i3.d.Heb.Maachati.
MachbanaijMifer fiuc pauper filius meus, aut pau pertas vel humiliatio filij aut intelligentiæ velxdifi-cationis, Nomen principis, i. para.n. bnbsp;Mach-
tï^nia
' wtria
ïpia
rr,zp^
m'stïTa
ïiiy)a
•ihiria
laaaia
€ ''
*ï f
retatio
Magog,Tegens, vel Tegubns ,aut1abefaftus, vel liqiiet'aftus.Fihus laphet,genelï.io.a;A quo Scythsenbsp;genus ducunt, qiu prnnum Magogi dióti funt,apoc.nbsp;lO.C.
Magron,Timor,fiuehorreum ,aut de gutture. CiuitaSjifa.io.g
Mahalath, Chorus, fiue infirmitas : aut Syriacè, venia. Pfalm.Ç2. amp; Sy.in ticulo.Vxor Rohoam,i.pa-ralipotnenoojn.d -
Mahaló,Idem.Filius Elimélech Beth-lehemi'ta:, rüth.uanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,•
Mathanaim, Caftra, turmx . Nomen loei in quo obtiiam faéli funt angeli patri noüro lacob ,-ab ipfonbsp;pröpterea impolitum quod duas turmas vidifi'ct eonbsp;locojfuam amp; angelorum,gene.32,3
Maharai, Accclerans,fiue dotatio,aut tnontanus, vel de monte meo.Nomen viri,i.regum.aj. d. i.pa-ralipomenon,n.f
Mathath, Abftergens,aut delens,fiue confringés, aut formidans:aut Syriace,percùftio »Filius Amafainbsp;filij Elcanaj.par.ô.c.x.par.iÿ.c.ji.C
Mahazioth,Vidensfignum,autvidens literam.No men viriji.para.aç.bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;.
MahèIeth,Chorus,veIcithara,aut infirmitas ; vel Syriacè, venia.Tertia vxor Efau,filia Ifmahelis.gen.nbsp;2S.b
Mahida,'Æ.nigma,aut acumen , vel radens fiueab-ftergens manü;aut Syriacè, perculTa mantis. Nome viri,i.efd.2.c
Machir,Pretiura.FiIius Caleb patris Sur,j. paral. 4-^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
M.ahol, Chorus vel cithara,aut infirmitas, fiue are-nofusiaut Syriacè,veni.Nomen viri,3.regum,4.d
Mahumites,Nuntians vel delens, aut radens, vel medulla:.i.par.n.g
Maimin, Dexter,aut aquas prxparans. Nomen vi ri,».para.44.b
Malachias, Angelus fiue nuntius meus.Heb. Mala ehi.Nomen propheta:,malac.i.a
Malachim,Regum.f.liber
MalalaijCircuncifio vel locutio mea. Nomen viri i.efd.n.c
MalaleeI,Laudans deum, vel illuminatio dei.Ïili* Cainan,gene.ç.b.luc,3.g.Heb.MaaIaleel.
Malafer,Circuncifioanguftiæ vel vinculi,fiuedi-fpenlator.Nomen viri,dan.i.c
MaIchus,Rex vel regnum,aut confiliarius.D.Nomen illiuscui petrus auriculam abfcidit,iohan. tS.b Mallotx, Adimptentes,vel adimpleti.D. Nomennbsp;populi.2 .mach. 4 .e
Maloch,Regnans, aut confulens . Filius Azabi® filij Amafix,j.para.6.d
Mam bre, Rebellis aut amarus,vel cómutans, vel Eermutans.Ciuitas,gen.i3.d.quxamp; Hebron, amp; Arec dicitur,gene.23.3.d.35. d. Frater Elchol amp; Aner,nbsp;gen.i4.b.Heb.Mamre
Mambres,Idem.ledin Grxco fcribitur Jambres, amp; Hebraice poteft interpretari mare cum egeftatcnbsp;vel paiipertate. D. Vnus ex illis qui Moyfi reftiteruncnbsp;2.tim.3.d
Mammona, Pecunia vel diuitix.aut cupiditas.Sy-rum eft.D.matth.ó.d
Mamuchan, Paratus, velcertus, autdepaupera-tus,veIpercuflus.Duxperlarum,efth.i.c
Mamzer,De fcorto natus,deut.23.a
Man, Donum aut munus,aut quid?exod.i^.g
Manna,Idem.iohan.6.e
Manahath,Requie$ aut munus,fiue prxparata for mido vel confraélio, aut numerus ftuporis : vel exnbsp;Hebrxo amp; Syro,prxparatade(ccnfio, vel numerusnbsp;defcendens.Filius Sobalfih, Seir,gen.36.c.i.par.i.c.nbsp;Eft «feregionis nomen,i.para.8.a
Manahem , Confolator, autduftoreorum, fiue prxparatio caloris,aut munus incenfum, vel munc-rans calefaftionem.Filius Gaddi,4.reg.i6.c
Maniim, Caftra.Temünut tribus Gad in regione Galaa-
-Machbena,Paaperta8 vel. ^rcufsio filij eiüSj'aüt paupertas fiuepercufsio intelligefttis vel çdificantis.nbsp;Nomen loci,(.parà.i.fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
w Machi,Percüiror,aut pauper, vel humiliS * Pater Guel principis tribus Gad,num. 13.3
¦ ¦ M3chir,VèHdens,fiue cognölcens.Filius Manafle, gen.ço.d.Patcr Galaad.i.paral./.c. Filiusitem Am-mihel,i.reg.9'.b ¦ ‘
Machiritie, Vcndtntes,fiue cognofcentes, niime.
» . to'ÖÄ'Ö MachmaSjPcrculIbr vel pauper ablatus, aut per-C.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;euffbr vel pauper palpans fiue tangens vel^amp;tehs.
Nomfen viel màgni fiue oppidi in tribu É^tâjm, i. reg.i3.a.ifa.ió.g-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. V i
Machinas èf.a.bnehem.7.d. Occultatio,velper-euflbris aut pauperis tributuni. Oppitlum qutihdahi tribus Ephrâim,àdauftralem',plagam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
iTjh'Üiila Machmethath, Pereuflbris vel pauperis dónü, aut ' ' -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’percuffbris vel humilis mors.Terminus tribus Ma
nafle,iof.ii.a
Madâi,Menfura,fiue iudicans,aut indumentum. Filius Iaphet,gene.io.a. HicprimùmMcdqrum gennbsp;tinomen indidit.
Madangt;Litigium,fiueiudicans,antmenfura, vel ‘indumentum.Filius Abrahx ex Cetura,gcn.i5.a
X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Madia,SoIennitas,velfeftiuitasdomin!, fiuéador
natio vel teftimonium autfœdus domini, vel tran-fiens dominiis.Nomen viri.t.efd.n.a
Madian,Indicium vel iudicans, fiue litigans, aut * obiurgans.Filius Abrâhç amp; Getura,gen.2$.a.Aquonbsp;, ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciuitas trans Arabiam ad meridiem ludxx fita,in
delèrto Saracenorum contrabrientem maris rubri. Inde Madianitç. Alia vrbs eft iuxta Arnonem «S: Arionbsp;polin,cuius nunc ruinx tantum demonftratur, vbinbsp;Hobab fiue lethro focer Mofis facerdos, Madian ha-bitauit.exod.x.c.aAo.y.c
Madianita,Idem.
* Madianitx,Idem.p.n.gen.57.f
Madianitis, Idem.f.n. fg.num .iç.b
Madmena,Méfura,numeri vel muneris,aut indu menti münus, vel indumenti prçpâratio,aut numerus vel fterquiliriium. Ciuitas tribus Iudx,f,'para. 1.nbsp;f.quç amp; Berfabe dicitur.
velmenfura '¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eius. Ciuitas regis Iobab,iof.il. a
Magala,Seniita,velcirculus,autrotunditas ,fiue currus,vel plauftrum,aut vitula. Nomen loci.1.reg.nbsp;’7-c
‘ïlS'vi'Ö Magdalena, Magnifica vel magnificata,aut exalta-wö ta,vel turns.D.MuIierisnomen,matth.2.8.a'.luc.8.a
Magdalgad,Turris fœlix Vel accinfta,fiüé magni-tudo fœlicitatis,velmagnitudo accinfta. Ciuitas tribus Iudx,iof.t5.e
Magdal-el,Turrisfiuemagnitudö dei Ciuitas in tribu Nephthali,iof 19.c
MagdaIum,Turris vel magnitude, Vrbs Ægypti, ' ier.44.a.exod.i4.a.nume.33.a
ue pomum dei, id eftfruAus elcftus dei. Ciuitas eft Idumxorum principum, gene.36.d.i.parali.i.d
Magedan, Euagelizatio gratix, aut poma Velfru-ftus Gratix.D.
Magedan,matt.iç.d.in Grçco,Magdala:dcHebrai cèinterpretaturturris vel magnitude. D. Ciuitas eftnbsp;in litore ftagni Genezareth fiue maris Galilxx,cuiusnbsp;fit mentiomatth. 1$. Hieronymus hanc regionemnbsp;nunc Macedan contra lerafaam fcribit in locis,Heb.
Mageddo, Annunciatie, vel enangelizatio,aut po mum fiue fruäus,eleftus.Ciuitas in tribu Iuda,iof.nbsp;J7.c.quam reparauit Salomon,3.reg.9.cJ. para.^. f.nbsp;Locus in quo occifus eft Iofias,4.reg.ij.f -1
Mageddon,Idem,Zach.i2.d
? Mageth,Torcular,aut liquefaétio.D. Nomen ciüi tatis,i.mac.$.c
Magi,Sapientes,vel Philolbphi :aut qui prxlunt (à criSjid eftracerdotes,Perficum eft,niatth.2..a
ma!»
r,Vh»
iiVh» a’’5fi'ö
^K’’ihö r,^hï3
rh^
c*}hö risquot;’^nbsp;*2felt;V'Ö
1»
ch^J
Nomina Heb.Chald.Græcaamp; Lat.
Mariana,Amaritudo aut myrrha rubi vel inimici, aut oftendens rubum vel inimicum. Nomen phnci-pis,elUi.i.c.
Martha, Prouocans,fiue amaricans : vel Syriace, domina vel doftrix.D. Soror Mariae Sororis Lazarinbsp;iilius quem fulatauit Chriftus,luc.io.g.Iohan.n.b
- Malla, OnuSjfiue alTumptio : vel aliquando tranlt; flatiuè,prophetiâ.FiIiusIfmahe!is,gen.25.b
Mafal, Parabola,aut imperäs vel dominas. Ciuitas
MafaIoth,Idem.p.n.D.Nomen vrbis.i.maçh.9. a Malèpha,Speculatio,fîue ipecula,autcooperimennbsp;tum,velexpeftatio, Ciuitas in tribu Iuda,iofit.i$.e,nbsp;quçaliâs Mafpha dicitur.
Malerephoth,In Hebr^o eft Malerephoth-maim, id eftadultiones,incendia,c5buftionesaquarum.Lonbsp;cuseft vbiexcoquuntaquam adigncm refrigeran-dóque làlem fâciunt. Commentator Hebrarorû lu-per lofue fie inquit, Salinx funt,vbiaqua maris tra-hitur ad foflas ad hunc vfum fadas, amp; foie ficcatur,nbsp;iof.ii.b.ij.a
Maferei,Stratum,fiueauferens vel tangens fóciü velamicumautpaftorem vel malitiam.FiliusSobalnbsp;fihj Hur, primogenitus Caleb amp; ex Ephrâtacoricu-bina,i,para.2.g
Mafma, Ex.iuditiojfiue audiens, vel obediens. Fi-iius Ifmahelis,gen.25'.b.i.par.4.d
Mafmana,Pinguedo aut oleum eius,fiue taiigens vel auferens prçparationem vel munus aut nume-rum.Nomen viri priDcipis,i.par.i2. b
Mafobia,Statiodomini,fiue ftans dominus, aut J
Mafpha, Speculatie fiue fpecula,aut cooperimen tû velexpeftatio.Ciuitas in tnbu Iuda,i.reg.a2.a.4.nbsp;reg.i^.f.quam çdificauit Ala rex Iuda,j.reg.i5.e:quxnbsp;iofue.tç. e, Mafepha dicitur ijfdem confonantibus Sinbsp;pundis.
Mafphat, Speculatio,fiue fpecula,aut cooperirfie- • turn, vel expCdatio . Ciuitas quç Sc Mafpha dicitiirnbsp;in tribu Iuda,i.reg. ^.b. iere.4O.b.Heb.Mifphatath.
Mafphe,Idem,iof.ii. b.ij.c
Mafreca, Sibilus vel fibilans, aut attradatio va-nitatis,vel ranges vanitatem vel vacuitatcm,aut vi-tis.Ciuitas Idumxç, regiaSemlaequintiregis in E-donijgene.jó.d
Mathaniau,donum domini, vel lumborum do-minus, aut ex Syro amp; Hebrxo, expedatio domini. Nomen viri,1.para.2^.b.
Mathan, Donum, vel lumbus ,fiue mors eorum; aut Syriace,expedatio vel fpes. Pater Saphatix, iere.nbsp;38.a.2.para.î3.d
Mathana,Idem, Ciuitas in Arnon fita,num.ii.b Mathanai,Idem,Nomen viri,i.efd. lo.d
lumborûdominuszautex Syrod: Hebrço, fpesdo-mini.Fius Iofix,patruu5 loachin, frater loacim fiue £liacim:A Nabuchodonofor Sedecias nominatus,4.
, ’ .........ha,i.p;
Mathanites.Donu,aut lumbusiaut Syriace, fpesj velexpedans,i.para.ii.g
Mathat,Donum,veldonans. D.Pater Heli patri» lolèph viri Marix.Iuc.j.e.
Mathat,Donum eius.Nomen viri,i.efd.io d
Mathathia,fiue Mathathias, Donum domini Panter ludx Machabxi.i.mach.i.a.Primogenitus Sellû Coritx.i.para.? .e. Sacerdos, i.para. 5. b
Mathias,Donum domini. D.a.mach.gt;4.c. NomS
«l’a
K'in-ïT3 iudtïXi®^
‘i‘15’^ ' iv'ïa
amp;mT2
W*ïtt
».gt;«,».k,y* Maraioch, Amaritudines,velrcbeIIiones,autcom ‘M •“ _____________ ’,„1__________¦’_\. XI__
Galaaditide, Leiiitis etiam confugio conceila, iof.ij. c.inc.i.para.6.g.Heb Mahaniim.
»¦•••»*-3 Manaff’e,fiue ManalleSjOblitus aut obliuio.Filius primogenitus Iófeph,ge.41.f. Pater Efrihel.i.pa. 7.C.nbsp;Filius Ezechiçrégis luda filij Ach3z,4.reg.ii.a.).pa-rrtlip.3.c
Mane, Numeratus,vel numerans.dan,$.g
Man- hu.'’Quid hoc? exod.j 6.c Manlius, Solutus, vel non ligatus. G.
Manûe,Rcquics,autmunus.PaterSâfoiijiud.ij.a in tribu Afcr.i.par.ô.g.quxiofiÿ.b. diciturMéfiai. Maoch,Cópreirus, vel attritus, aut fixus. Paternbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- -
Achisregis Gethjt.reg.ay.a
Maon,H3bitaculum fiue delidum, vel de peccato Ciuitas in tribu luda, iofue, i$.g:Filius Sammai filijnbsp;Recem,i.par.z.f.Eft dnomen folitudinis.i.reg.24.anbsp;Maonathi,Idein.Filius Othonielfilij Cenez,i.re.nbsp;»j.d.i.para. 4.
Maozim fortificati,vel fortitudines, aut refugia.
Nomen idóli,dan.II.f
Mara,Amara, vel amaritudo. QuintaIfraclitarû manfio fuit.ibi enim Moyfes iadu ligni, amaras a-quasin dulcem vertit laporem,exod.i5.d. num.33.anbsp;, Mardi, Accelerans,fiue dotatio aut montailis, velnbsp;' de monte meo.Nomen viri,I.para.27.bnbsp;, Maraia, Amaritudo vel myrrhadomini, aiitdo-cens velprxeeptordominus.Nomen viri,2.efd.i2.a
I mutationeSjVel permutationes. Nomen viri,2.efdr.
12.a
Maran-atha,Dominus nofter vênit,Syrum eft,i. cor.ló.dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. i.m.uuu,jwuuuuinui.,iiui:
Marcus, Limatus velfricatus, autexpolitus, id damula.Nomen loci,i.para.ii.g eft à rubigineabfterfus.D.ad.i2.b.coIoir.4.b, confonbsp;brinus Barnabx.
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mardochiii,Amaracontritio, vel myrrha contri-
ta fiue docens coutritionem :aut ex Hebrxo Si Syro myrrha purifsima.Nomen viri,i.efd.2.a
Mardochçus,Idem.Filius lairfilij Semei,patruus
Efther,efth.2.a.efd.7.b
Mare rubrum ad auftrum ludxx à Grxeis Eti-thrxum dicitur,authore Pomponio Mela Ii.3. Stra-bone lib. 16. Alijs etiam Sinus Perficus amp; Arabiens, tefte Plinio li.6.cap.i4.Hebrçis dicitur lam-fuph, idnbsp;cftiunceum , vel cannofum, quia in litore abundantnbsp;iunci vel cannçlèucaricx.Alij voluut exfundo mans illas prodire dcnafcicarices.Obferuandum etiam,nbsp;mare Suph aliquoties fumi pro fallb vel mortuo,nbsp;quod fit caradofum . lllic iuxta rubrum pelagus fe-ptima fuit manfio Ifraelitarum,num.33.
Mares,Irroratio vel diftillatio: autSyriace,apofte ma, vel cófradiq. Nome principis cuiufdam,efth,i.gnbsp;Marefia, Acapite, vel à principio,aut caput vel prinnbsp;' cipium,fiue hxreditas, aut amaritudo mulieris, velnbsp;amara mulier.Ciuitasin tribu iuda, iof.i5:.f.i.par.4.nbsp;g. eadem qux amp; Marefa
Marela,i.para.2.f.4.d.z.para.ii.b.t4.c.2o.g.mich. |.a,interpretaturàcapite,velàprincipio,authçredi«nbsp;tas,velamaritudo agri.Ciuitas in tribu Iuda, patria reg.24,d.FiIiusitem Micha,i.para.p.c.z.para. 29,cnbsp;Michxxprophetx,naminde’’riII7'')l3Morafthi ap- ' quot; 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~
pellatur.Quam edificauit Roboam,2.par.n.b
Mareth, Spelunca,vèl euacuatio,aut eftugio, fiue difcoopericns,aut euigilans. Ciuitas in tribu luda,nbsp;iofnj.g
Maria, Exaltata vel amaritudinis mare, aut myr-rhamaris,fiuedodrix vel magiftramarisiautex Sy ro Sc Hebrço,domina maris; Filia Amrâ filij Caathnbsp;foror Aaron amp; Moyfis,num.î7-g-Fgt;lius Ezra,1.par; . Matnias,uonumaomini.D.2.macn.gt;4.c. Nomenbsp;4.c. Nomen item Virginis,quç Chriftum tulitin vte item Apoftoli qui in locum ludx proditoris eledusnbsp;ro,matt.i.c.Soror item Marthxfororis Lazari, luc. eft-ad.i.dnbsp;lo.g.lohan.ii.b.Heb.Mariam. DequadamMarialo quot; 'nbsp;quitur amp; Paulus,rom.i6..inbsp;Marimuth, Amaritudo vel myrrha morti8,aut alnbsp;rqu I titudines fiue fraudulentix.Nomen viri.t.efd.io.d
Marma, Dolus, vel fraudulentia,fiue al titudo, vel ’ extollensfe. Filius SaharAim ex Hodes vxorefua,!.nbsp;paralip.S.a
KW
. .5w
tifoyla
¦ C1'T2
WT3
•..;WW
nslaW
ihia
J
Mathania, fine Mathanias, Donum domini, vel ' ,
‘’at-to
Mathulàcl, Mortem fuam poftuîans,aiit mors fua infernus vel fepulchriim.Filius MaujaeLgene.4.cnbsp;Mathufala, Mortem fua mißt, aut mortis fuse arma: velex Hebræo amp; Syro,mortem fuam fpolians,nbsp;velmortis fpolium.Filius Henoch filij larea, gen.ç.nbsp;c.luc.j.g.
Matred, Virga deftendens, autvirgaimperantis, fiue.
‘ï'^üïl
fiue leduli defeenfio vel imperium: aut Syriacè, labor. Pat er Meetabel vxoris Ader régis in Edomfe- lt; ptimijgene.jó.dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
Matthxus. Donatus. D. Nomen apoftoli,.matth» 9.a.quidc Leuididuseft,marc.t.b
Mauiael, Annuntians deum,aut radens vel delens ’ deus ; vel ex Sy ro de Hebrxo percufliis àdeo. Filiusnbsp;lrad,gene.4.c
Mauman,Turbatus,aut tumultuans, vel multi-eunuchicuiufdam,efth.i.b
, nbsp;nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;ME
Mecherathitcs,Venditio,aut cognitio,i.par.u.g Mechmas, Percufibr vel pauper ablatus, aut pcr-cuflbr vcl pauper palpans vel tangens fiue auferens.nbsp;Nomen oppidtin tribu EphrÂim,x-efd.ti.d.qui.i.re.nbsp;I3.a,dicitur Machmas,i){dé célbnantibus amp;. punftis.nbsp;Mechnedebai, Percuflbr vel pauper voués fiue fpónbsp;’ taneus:aut percufsio vel paupertas vouétis vel prin-cipis aut fpontanei. Nomen viri.t.eld.io.d
Medaba, Aqux doloris :vel ex Hebrço de Syro,a-quçmanantes.VrbsArabix in tribu Ruben,nu.at .f. ;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iof.i3.b.i,par.i9.b.ifa.iy.a
Medad, Menlürâs,fiue aquçdileftionis vel verbû • ' autpatrui. Nomen virifuper quern requieuitlpiri-tus domini in caftris,num.n.f
Meddin, Indicium, fiue litigans, aut obiurgans.
’ ’ *“ Ciuitas in tribu iuda,iof.i$.g
äut in
Fl 31a nbsp;nbsp;nbsp;dumenti munus, vel indûment! prçparatio,aut fter-
quiliniü. Ciuitas tribus iudx, qux aliâs Berfabce d(-cttur,Iof.t3.e.ifai.to.g
Medena, Menfura, vel abundans fiue indumentû. Prouincia,de qua,».efd.6.a.Heb.Madai.
Medi,Idem.p.n.Populi,ifa.n.d.aA.x.b
Media,Idé.f.n.Proiiincia Auç ab ortu habet Caf-pios de Parchos,à mcridie Sittacenen de Sufianem de Perfidia,ab occafu Abiabenen, à Septentrione Armenbsp;niam,Plinius author in 6.ca. i6. Hanc appellatum ânbsp;Madai laphet filio Iofeph.lib.t.cap.i4.Iud.antiq. re-fert Strabo verqin u.àMedo Medxx filio. Dehacnbsp;Ptolemçus libr ó.cap.x.Pinius lib.ó.ca.i^. Hieronynbsp;mus ipfam inter fluraina Indum de Tigrim collocat,nbsp;ier.j^.Huic prouinciç attribuit facra fcriptura Aracunbsp;fiam,Parthiam, Aflyriam,Perfidam.
Medus,Idem.
Meetabel. Quam bonus deus, fiue benefacieris ’ deus.Vxor Adarregisin Edomfcptimi,gene.j6.dnbsp;Megbis,Eminens,fiue,altitudo. Nomen viri,j.ef-drXjX.b
Megphias, Corpus compreflum vel côgregatum, autcorporis vel veftimeti tinea. Nome viri 2. ef.io.anbsp;Mehufim,Tacentes,autfcftinantes,fiue fenfuales.nbsp;Pater Abitob,».para.8. b
naVia.. Melcha, Regina, vel confiliatrix. Vxor Nachor fi-li) Thare,filia Aran fratris mariti fui Nachor, gene. ii.d.Filiaitem Salphaadfili) Hepherfilij Galaad, nunbsp;me.só.d
Melcha,luc.i.f.ldem.fed inGrxco fcribiturM^-lea, de Hebraice interpretatur adimplens, vel adim-pletus.D.
Leui Patris Mathat,luc.3.e
Melchias.Rcx dominus,aut confiliator dominus. Pater Phaffurjiere.xi,a.Filius Amelech,iercm. jS.b.nbsp;Filius Athanai filij Zara,».para.6.c
Melchiel, Rex meus deus, aut regnum dei,fiue co 7 a? «4 filiatormeusdeus.Filius Beriç filij Aler,gcnc.46.b,nbsp;upara. 7.f
Melchielitx, idem.num.xS.e
Melchiram, Rex excelfus,aut confiliator, vel c5fi-hum excelfum.Filius lechonix filij Ioacim,t.par.2.c Melchifedec, Rex iuftitix. Sacerdos de rex Soly-** quot;* mç fiue lerufalem fuit,gene. i4.c.heb.7.anbsp;3?Vgt;3?ÏiV'Q Melchifiia, Rex faluator, aut rex vel c onfiliumnbsp;faluatoris vel falutis,fiue rex magnificus.Filius Saulnbsp;).regum,i4.g.3i.a.i.paralipomenon,8.d
Interpretatio
Melchom.^exeorum, vc’confiliator eorum.I-dolum,quod colebant filij Ammon,4.reg.23.c.t.pa' ral.io.a.iere.49.a
Melech, Rex,autconlïliarius . Filius Micha fili) Merib'bâal,t.para.S.d
MeIite,Melliflua.G.Infulainter Epirum amp; Italiâ ^kXitn fpeftans Siciliam adfeptentrionem,aft.28.
Mello, Plénitude, vei repletio.Vrbs terrz Chaniâ in tribu Ephraim,cuius,dues Abimelech regem fibinbsp;conßituerunt,iud.9.a. Ab hoc loco Dauid cepit mu-nire terram.t.reg.^. Salomon banc reparauit,}. reg.nbsp;9.e.amp; 4.reg.iz.z.para.3x.bnbsp;Mellôthi,Plenitudo,veI circuncifio.Nomen viri,nbsp;i.para.2$.bnbsp;Mcrari, Amarus,fiue irritatus.aut prouocatus.Finbsp;lins Lcuifili) lacob,gen.46.b,i.para.6.a.
Meraritæ, Idem. p.n.num.i6.f Mercurius. Amercibus diâus eft:quia mercaturfnbsp;deus putabatur à gentilibus. Latinum eft.ad.14.bnbsp;Mercurius prouèr.26 .b.In Hebraro eft Marguema.nbsp;Sunt qui dicant (îgniHcare fundam in qua iaciunturnbsp;lapides. Ali) aceruum lapidum.Poteftetiam deriuarinbsp;ab quod fignificat purpura ; vt fit fenfus,Sinbsp;eut qui ligat lapidem velfaxum in purpura : ita quinbsp;tribuit indpienti honorem.
Mered, Rebellis, vel defcendens,aut imperans. Filius Bethiæ filiae Pharaonis,/,para.4.c Meremoth, Amaritudô,fiue myrrha mortis,autnbsp;altitudineSjVel deceptiones.Nomen viri,i.efdrat.8.cnbsp;Merib-bÂal, Rcbellio vel impugnatio idôli veldo*nbsp;rainantisfiuefubijcientis auc polsidentis. Filiuslonbsp;nathan filij Saui,t.para.S.d 9.!nbsp;Mermuth, Fraudulentix; autamaritudo vel myrnbsp;rha mortis,fiuealtitudines.Nome viri,2.ef gt;o a la.anbsp;Merob, Pugnans,fiue obiurgans,aut multiplicans:nbsp;vel Syriace,magifterium, Pnmogenita regis Saul,i.nbsp;regum.gt;4-g
Merodach,Amara contritio,vel myrrha contrita aut ex Hebrço amp; Syro, myrrha purifsima. Rex Babynbsp;lon:orum,i(â.39.a:qui.4.re.2o. c.dicitur Berodach.nbsp;Merom,fine Merome, Celfitudo aut fublimitas.nbsp;Aqua feu Humen in terra Chanâan,iudic.^.bnbsp;Melluch, Regnâs,vclconfulens. Nomen viri,i.eC.nbsp;lo./l
Meltias,Liberatio domini, Nomen viri,i.efd.j,b Memius,Maculatus, vel vituperatus. D.nbsp;Memphis, Hebraice dicitur Noph,amp; interpréta-turfauus, aut diftillatio, vel eleuatio, aut cribrum,nbsp;Ciuitas Ægypti,ifa. J9.b
Memphis,o(ee. 9.b Hebraice dicitur Moph, id eft ab ore,vel Syriace,coopertoriumnbsp;Mcnna,Numeratus,yel remuneratus,aut praépa-ratus. D. Pater Mekha,fiue vt Grçce habetur. Meleagt;nbsp;luc.j.fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
Menelaus,Potentia,autroburpopuIi.G. Nomen viri,2.mach.ç.a
Menni,Prxparario,vel munu$,aut numerus. No men regionis,icre.çi.c
MennithjIdem.Vrbs Ammonitarum,iudic.n.f \ Mephâath, Aquarûapparicio,fiue aquarum impenbsp;Melchi, Rex meus,fiue confilium meum.D.Pater tus . Ciuitas Leuitarum in tribu Ruben, in terranbsp;Moab,iof.ij.c.amp; 2i.d.iere.4S.d
Meraiot,amaritudincs,vel rebelliones, aut com-mutationes vcl permuutióes. Filius Achitob,qui 1. pa.9.b.Filius Zaraixfili) Ozi,i.para.6.anbsp;Merala, Sopor, vel inebriatio, aut amaritudo afeSnbsp;fionis, vel holocauftum, aut myrrha: holocauftû fiue folium, aut docens holocauftum vel afeenfum.nbsp;Limes eft Zabulonitx tribus,iof. 19.anbsp;Merom , Altitudines aqua feu flumen in terranbsp;Chanian, iuxtaquod gentes conuenerant aduerfusnbsp;lfraelita$,iofu.ti. a. Hieronymus in locis Hebraicisnbsp;Merrum vicum fuiflèdicit in X11.miliario vrbis Senbsp;bafte iuxta Dothain.
Merome, Altitudines, fiue amaritudo aquarum. Nomen loci,iudic.ç.c
Mar.
^5?gt;3’’'',Ta
r,«‘ïû
tw
’’jtt
. tsjyfe’ia
t.nü
9
*Ï^:?‘jtj
'tarto
Nomina Heb.Chai. Græca amp; Lat.
Edonlfeptimi.gen.jó.d M I Miamin, Dexter, aut aquas præparans. Nomen vinbsp;ri,à,efd.io.a.d
Mibahar, Eleâus,fiue eteôio,aut iuuentus.Nomê viriji.para.jj.g
Micna, Pàuper vel huinilis,aut percutiéUS vel per-cuflu$,fîue quis hic.^ideftin hoc loco, fiueaqux hic, ¦ Pater Abdon,i.para.34.c:qui 4.reg.22.c,dicitur Mt-ehaia.Filius Ioel,l.para.$.a.Filius Meribbaal filij lo-natham,i.para.8.d.Fihus Miphibofeth,4.reg.9.dnbsp;Michaelj Quis fîcut deus? aut humilitas hue pau-fgt;ertas dei,vel percufsiodei,fiuepercutiensdeus. Fi’’nbsp;ius Izrahia fîlij Ozi filij Tholafilij Iflàchar,i.par.?.ânbsp;Pater Qalaadji.para.ç. b. Pater item Sthur principisnbsp;tribus Aler,nura.JJ.a.Eft amp; nomen ângeli,dani./o.Cnbsp;Michaia, Quis lîcut dominusi’ aut paupertas velnbsp;humilitas domini, fiue percutiês dominus, vel percufsio domini.Pater Achobor,4.reg.l2.c. Films Menbsp;ribbaalfilij Ionathan,i.para.8.d.Mater itê Abiam renbsp;gis Iuda,2.para.i3..i:quç,3.reg.gt;î.a.dicitur Maacha.
Michas,Idem.Heb.Michxas. Nomen viri de mon te Ephrâim,iudic.i7.anbsp;Michxa,fiue michæas. Idem. Filius Gamariâ: filij.nbsp;Saphanfcribç.ier.îô.c.Filiusitem lemla.j.re.îz.b.i.nbsp;efd.j2.d
Michxas,iere.26.f,michxx.i.a.Pauper velhumi-Iis,aut percutiens, vel percuflus, fine quis hic.^ id eft in hoc loco: vel aquæhic.Nomen prophets.
Michol,Quis,omnia.'’q. d.tu aut quæ prcfefta vel confummata.fq.d.nullanifi tu fiue aquatota, aut a-quarumperfedio velconfummatio feu prohibitio.nbsp;Nomen filix minoris régis Saul,i.reg. 14.g
Mido, Cura,fiue confilium.G. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pUJlt
Miletum,Rubra,velcoccinea.G.Ciuitasin Afia, maritirna,Decem ftadijs ab oftio Meandri amnis fe- ‘
^4
C'-,..
Merothatkites, Cantatio möa, fiueexultans,aut exclamaiis:vel Syriace dominas,i.para .27.d.2.ef.j.bnbsp;MeroZjSecretüjVel macies.Vrbs Galilææ, iud.ç.cnbsp;Mes, Auferens, vel tangens.Filius Aram,gen. jo.dnbsp;qui I. par.I.b, dicicur Moloch. Ab hoc Meonestraxe-runt originem.
Me(a, Salus, vel aqua falutis, aut aquas afpiciens. Rex Moab,4.reg. J.a. Filius item Caleb fratris lera-meel,i.para.i.f
Mefelemia,Pax domini, vel perfeólio domini,aut retributio domini, vel parabola domini, aut dominium domini. Nomen viri.i.par.ïó.a
. Mefezebel, Auferens fluxum deus:velex Syro amp; Hcbrxojliberatio vel iaius dei pater Barachiæ, i.ef.nbsp;2-^
î^’i2''îa
ÎI’I’Q
^13
^«a‘-T3
. MefizabeI,Idem,Nomen viri,2.eld.io.a Me(bllam,l’acificus,fîueperfeôus,aut rétribués,nbsp;vel parabola eorum fiuepoteftaseorum . Filius Sa-phatiæ .1. para.9.b.Filius item Sadoc,ibidem.
Mafopotamia,Maioris Afix Syrixq^pars: regio eft inter Babyloniam amp; Arabiam , ad Ixuam Trigidisnbsp;fluuij,vbihabitaueruntfapientes Babyloniç, authonbsp;re Strabone lib.u.amp; 17.amp; Ammiano lib.aj. Mefoponbsp;tamia eft intra amnes Tigridé lt;amp; Euphrate,à (epten-trione Tauro excepta , quæ ipfo vocabulo Grçco innbsp;medio fluminum eflè polka monftratur enim,nbsp;médius: TraraAi»'! verô,fluuius interpretarur. aft.7.a.nbsp;Hebraicè verô,gen.24.b.deu.2j.a.iudieum j.a.i.pa.nbsp;i9 b:amp;intituloplal. 59. dicitur Aram Naharilim,idnbsp;*,,, eft Syria fluuiorum, f.duorû nam diftioipfa,dualisnbsp;alijs verolocispro Mefopotamia,innbsp;*Hebrxo,eft Padan , quodinterpretatur redemptio:nbsp;vel Syriace, parilitas , aut coniunCiio , Hæc nominanbsp;fortitur ôc Syria,gen.i$.c.ï8.a
Mefopotamia,iofu.24.a.in Hebræoeft Eberha-
• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nâar,id eft trans flumen.
“»ÛDla Merphar,Numerus,veI narratio, aut librarius Vel fcriba,fluetributi taurus.Nomen viri,i.efd.2.a
MefpharathjNumerans, vel narrans, aut tributi fruófiflcatio vel augmentatio.Nomen viri,2.efd.7.bnbsp;riamp;yT3 Mefphe,Speculatio,velfpecula,3Utcooperimcn-tum vel e.xpetftatio.
Si'’'iyT3 Mefraim.AnguftiXjfiuetribuIationes.Filins Cha gen.io.a. Ab hoc Ægyptus Hebrxa lingu.i Mefraimnbsp;nuncupatur:qux amp; fxpe in lacris literis dicitur terranbsp;Cham,à Cha filio Noe.Pla.io^. vt teftatur Hieronynbsp;mus in quxftionibus Hebraicis.
Mefla,Onus,vel afrumptio:fiue aliquando tran-flatiuè prophetia.Regio ludçæ iuxta Hieronymuin locisHeb.in quahabitaueruntfilij Ielt;ftan,geneCio.dnbsp;hOlQnbsp;nbsp;nbsp;Mefla,4.reg.u.a, Eradicatio,fiue conculcatio. No
men viri.
Meflal,Poftulans,veI poftulatus,aut commoda-tus,fiue fepulchrum, Vel infèrnus,at fouea, flue abla tio aut taftus dei Ciuitas in tribu Afer,iof.i9.b:quænbsp;amp; maflal.t.para.6.b,dicitur.
lulsVxpTO Meflalémerh,Solutio,aut pacificatio, vel perfe-(ftio,aut retributio: vel parabola mortis, aut dominum mortis.Mater Amon régis Iuda,4.reg.2i.d
MefsiaSjVniftus.Græcè, autem dicitur Chriftus, Iohan.t.f.4.d
l^efluIam,Pacificus,fiue perfe(ftus,autretribuens velparabolaeorum,fluepoteftas eorum. Pater Afa-lia patris Saphan fcribæ.4. reg.22.a
Metabeel, Qua bonus deus,aut benefaciens deus. Nomen viri,2.eld.6.c
Methca, Dulcedo, aut fuauitas. Nome loci in quo caftrametatifuntfilij IfraelprofeélideThaath,num.
‘1'^013 Metri,Pluuia,nuecuftodia,velcarcer.Nomen viri, i.reg.io.c
ti^l3 Meza, Diftillatio vel afperfiojaut ex ifto:vel Syria ceincenflo velconfumptio.Filius Rahuelfllij Efliu,nbsp;gene.jó.b
JH] U Pater Matred patris Meetabel vxoris Ader regis in
ÏÏ-’^'Ö
nä‘'l3
creta.aift.2o,c
Milicho, Regnum eins,vel confilium eius, Nome Viri,2.efd.i2.a
Miphiboleth,Deoreignominia, fiuedeore con-fufio,autoris igrlominia velcôfufîo,aut verccundia vel mora.Filius lonath:^filij Saul,i.re.4.a.9.b.Fuitnbsp;item alter.filius Saul ex Refpha,2.reg.i9.d.2i.b
Milaam,Saluator eorum, fiue refpiciés cos,aut au ferens vel tangens populum: vel Syriace, lenitas eorum.Filius Elphaal filij Mehufim,i.para.S.b
Mifich,Prolongans,fiue attrahens,aut aquas val-Ians,vel repiens,Vir qui amp; Mifaeldicitur,dani.i.b.
Mifael, Quis poftulatus aut cômodatus?fiue quis poftulâs aut commodâsffiue abftulit deus vel recef-fit.Nomen viri,quem princeps eunuchorû regis Nanbsp;buchodonofor vocauit Mifach.dani.i.b. Filius itemnbsp;Oziel filii Caath,exod.6.c
Mifbr,PIanities,aut ferra,fine murus vel murât*, aut boSjVel bouinus.
Mifphat,Iudicium.Fons Mifphat fiueiudicii,aliâs Cades,gen.»4.a
Miriléne,Mnnditia, vel abfterfio torcularis.G.In- ju/TVX^V» fula contra Afiam, qux à proximo continent! ab eftnbsp;quinquaginta feptem millia palTus, aft.ao.c
Mithridates, Explorans vel contemplans legem, aut foluens legom, fiue mortis defcenfus veldomi-niura.Filius Gazabar,i.efd.i.d
M N
Mna, Libera, talentum,genusponderisquod c5-tinetcertu numerum vnciarum,ezec.4‘».e.Iucç.i9.b Mneftheus, Alacritas aut ira, vel robor dei. Nomennbsp;viri,2.raach.4.c
M O
Moab, De pâtre quoniam de patreeum filiage-nuit.Filius Lothexfiliafuamaiore, gen.i9.g.A quo vrbs Arabix(quxaliâs,vt Eufebius refert, Areopo-lis dicitur)amp; regio nomen acceperunt,Ifaiæ, 11 .d.Eftnbsp;amp; regnum filiorum Lot ad orientera luda:« fitum,nbsp;proximum mari mortuo amp; lordani . Eft prxtercanbsp;nomen regis,».regum,i2.b. lo.a. i. paralipomenon.nbsp;4-d.
Moa-
Wï
Üfc’JPU
h5î3
awö
Interpretatio
Moabite Idem. Moabites,Idem.
Moabitides,Idem.p.n.f.g.3.reg.ii.a
Moabitis,ldem.f.n.f.g,ruth.i.a.4.paralipo.44.g
Moadia,Solennitas Vel feftiuitas domini, fiue a-’ ’ dornatio vel teftimonium aut fœdus domini, vel tranfitusdominLNomen viri,4.efd.i4.a.
•’32l3 Mobonnai, Filius vel filiatio, fiue xdificatio, aut intelleftus velintclleftio.Nomen viri,4.reg.23.dnbsp;•’32)3 Mochona, Balis vel fuftentaculum, aut prxpara-tio.Ciuita5,4.e(d.n.d
Mochori,Venditio,velcognitio. Pater Ozi.i.pa-rali.p.b
Modin,Iudicium vel iudicatio, aut iurgium . D. Mons fiue ciuitas.I.mach.4.a
Mohola, Chorus vel Cithara,fiueinfirmitas : aut Syriacè,venia.Nomen viri.«.para.7.d
Moholi,Idem.Filius Merari,filij Leui,exod.6.c Molada, Natiuitas vel generatio. Ciuitas,qux in
•’VhiQ
»«•» nbsp;nbsp;nbsp;»« w» »» ka W« V«* Ak*«. k«kkgt;^ kjkkkk. at»
TJI^^TQ tribu tam ludç,qua Simeonisrepentur, iof.Jï.d.19 a.t.para.4.c
• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Molathifiue Molatliites, Chorus vel cithara,fi-
ueinfirmitas.-aut Syriace, venia.i.reg.iS.e.a.re.ai.'b r Molchom,Rexeorum,velconHliariuseorum. Finbsp;liusSaharâim ex Hodes vxore. i. paralipomenonnbsp;S.a.Stc vocabatur Si Moloch, Ammonitarumidólünbsp;J.reg.u.f
Molid, Generatio, vel natiuitas, aut circuncifio ”nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;manus.Filius Abifur filij Semei filij On^j.paralipo
menon,2.d
».Vy, Moloch, Regnans aut confiliarius. Idôlum Am-monitarum.4.reg.23.c.â(a:.7.e.quodamp; Mokhomdi citur.
MoIochjj.RegumjU.f. Rexeorum,autconfilia-zu jius eorum.Höbr.Milchom.Idólum Ammonitarü.
Moosgt;Lignum,vcI ligneus,fiuecófiliarius.FiIius Ram primogeniti Ierameel,i.para.4.d
Mophim,Exorc;vel Syriace,cooperimenta.Filius Beniamin.gen .46.C
Morafthi, Hxres, vel paupertas,aut de pauperta-te,vel de hxreditate. Vicus contra orientem Eleu-theropoleos,patria Michçæ prophete, ierem.i 6.f Morafthites, Idem.
ÏT’l'i'Ü nbsp;nbsp;Moria, Amaritudo vel rnyrrha domini,aut often-
dens veliudicansdominusdïueex Syro amp;Hebrxo, dominatio domini. Collis, 4. paralipome. j. a. quinbsp;terra vifionis,gen.44.a,dicitur,àlatere montis Sion.nbsp;Mofa, Azymum,aut inuentus,vel exitus,fiueex-prim»ns,velcmungens.Filius Caleb ex Ephaconcunbsp;bina.t.paralipo.4.f. Filius Zamrifilij loada.i.paralipomenon,8. d
*’’tcrpret‘itur Onus, ïs»!? « fiuea(ji,niptio,velprophetiaaliqnandotranflatiue,nbsp;aut aquarum eleuatio. Filius Saharaim ex Hodesnbsp;vxore.
Mofefa,EruditiOjfiuedifciplina, aut vinculum: möG yg[ Syriace,datio, vel traditio. Nomen montis, vbinbsp;Aaron mortuus eft amp; fepultus, deut.10. b:qui Hor,nbsp;num.40.d.amp; Moferoth,num.jj.d.dicitur.
Moferoth, Idem, p, n. Locus in quo caftraraetat*. funt filij Ifrael profefti de Hefmona,num.3j.d
Mofobab, Reuerfus, aut auerfus, vel conuerfus. 32)*«iJ/2 Nomenprincipis,i.para.4.f
Moloch, Attrahens.velprolongans, aut vallans, velfepiens.FiIiusIaphet,genc.io.AbhocCappado-cesoriginem traxerunt.ezec.a/.c. Filius item Aran,nbsp;».para.i.b.qui gene. 10.d.dicitur Mes.
_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mofollam,Pacificus,fiueperfcftus,aut rétribués,
07^)3 vel parabola eorum,fiuepoteftaseorum.Pater làlo, i.para.j.d.$.b.8.b. 9. b. Prxpofitus inftauratoribusnbsp;templi,4.para.j4.c
Mofollamia. Pax domini,fiueperfeftio domini, aut retributio domini,vel parabola, aut dominiumnbsp;domini.
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mofollamith, Pacifica fiue perfeaa,ant rétribués,
vel parabola mortis,autdominü mortis. Filius Em mer.i.para.9.b
o^öia
Mofollamoth,Pacificatio. aut perfeftio, fiueretri butio,aut parabol.1 mortis vel dominum mortis.Panbsp;terBarachix pi'incipis,4.para.48. b
Moyfes,Attradus,vel afllimptus , fubaudi de a-quis.Films Amram filij Caath filij Leui.i.para.aj.b. Exodi.2.b.ó.c.acto.7.c.Heb.Mofe.
Mozel, Ambulans vel vadens. Nomen regionis, ezcchiel.47.d
M V
Mun’m,Habitacula,fiue afflilt;fti,aut delinquentcs vel refpondentes.Nomen viri,i,efd.2.c
Mulach, Vnftio,fiue cooperimentum,aut libatio, 4.reg.i6.d
Muil, Auferens,vel tangens,aut recedens,velabla tus,Films Merari filij Leui,exod.6.c.i.para.6.b
M Y
Myndus. Muta. G. Nomen infulx in mari Icario, juuvJle; l.Mach.iy.dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Myfia,Scelefta velabominabilis.G.Prouincia A-fix nunc Æolis diä:a,quam Paulus adnauigauit,aft. 16.b. Eft lt;Sc altera eiufdem nominis iuxtaDanubmmnbsp;flumen. Sfintque authores,qui dicant tranfifle exEunbsp;ropa Mefas amp; Brigas amp; Hunos, à quibus appellan-tur in Afia Myfi, Phryges,amp; Bithinij.
N
NAalol,Laudatus,fiue lucidus,aut ftolidus. Ciuitas Leuitarum in tribu Zabulon, iof.nbsp;i9.b.4i.d.iud.i.f.
Naama, Pulchra,fiue decora, aut moués valde.Ciuitas in tribu ludajiof.ij.e.Mater item Ro-boam,3.reg.i4.f
Naaman,Pülcher,fiue decörus,aut motum prx-pararis.Filius Beniamin,gen.46.c.qui,t.para.8.a.di-citur,Nohaa.Pnncepsmilitix régis Syrix,4.regum, ç.a.luc.j.e.FiliusitemBelarilij Beniamin, i.parali.nbsp;8.a.
Naamathites,PuIchritudo,veliucûditas,fiue motus mortis meæ,iob.ii.a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘
Naara,fiue Naaratha, Puella vel iuuenis, autex-cufsiOjVelvigilans.Terminus tribus Ephrâim, iof. ló.c. Altera vxor Afhur,i.para.4.a
Naarai, Puer, vel iuuenis,fiue excutiens,aut vigi-lans,Nomen viii.i.para.n.g.
Naaria,puer domtni,aut excufsio domini, fiue vigil domini,vel vigilans dominus. Filius Semeix filij Sechenix, i.para.3.d.4.g
Na.is coluber vel ferpens,aut augurans, vel diui-nans fiuexneus.Ciuitas,i.para.4.b.Rex Ammonitarum,i.reg.ii.a.i.reg.J4.C.1.para.19.a.Eft amp; nomen cuiufdam viri,de quo,4.re.t7.g
Nabaioth,LoqucIç,fiue prophetiç,aut fruftus,vel germinationes.Filius.Ifniahelis,ge. 4$. b,ab hocomnbsp;ms regio ab Euphrate vfquead mare Rubrum vfqjnbsp;hodie Nabathenadicitur,quxpars Arabixeft, Ifaix.nbsp;6 o. b
Nabal, Stultus,vel infipiens.Viri Nomen, cuiu» vxor Abigail dicebatur,! reg.4ç.a.d
N.ibath, Afpicicns,fiue intuens. Pater leroboam lerui Salomonis,j.reg.ii.e
Nabo, Loquel.i fiue prophetia, aut loquens, vel prophetans, fiuefruftificans, velgerminans. Ciuitas in terra Moab,in tribu Ruben, iere. 48. d: quamnbsp;xdificauerunt filij Ruben, num.34. g. Eft amp; nomennbsp;montis eiufdera nominis.ifa. iç, a: qui alias Abarimnbsp;dicitur,numeri.27.c.33.f.Idóliprxterea nomen,ifiunbsp;46.a
Naboth,Idem.Nomen viri,3.re.4«.a
Nabu, Loquela, fiue prophetia , aut loquens vel prophetans fiuefruftificans, aut germinas. Nomennbsp;vnius ex principibus régis ßabylonis,ier.39 -a
Nabucnodonofor, Gemitus fiue planâus iudicii angufti.x vel preflurx, fiuecoartans indicium angu-ftix vel prelTurx.Rex Babyloniorum,4.regum.44.c
Nabuchodonoforin toto Ieremia,excepto ca.27. 28.49.a,34.39.b .Sc in Ezechix. 19.30. In quibusnbsp;omnibus in locis Hebxso fcribitur Nabuchodonoquot;
for:
cSïjyïa
IWÖ ’('(Plia
vei^^na ‘7‘?hïnbsp;hlarJ
W3
ni?5
v?n3
W35
ï’ai üas
133
M^a las
‘iKya-iasï
IHïi-isaï
fbr:quod interpretatur, gemitus fiue planélus gene-*»3? )1333 rationis anguftiæ vel preflïira:, aut coartatio gene-rationis anguftiæ vel preffuræ.
TST-cyiss Nabulèzbaz, Loquela fiue prophetia vel germinatio manans vel fluens:aut ex Hebræo lt;Sc Syro,fru ôus vel germinatio liberationis. Nome viri,ier.39 .Cnbsp;Nabuthæi, Loquentes, fiue prophetantes,aut ger-minantes. D.j.mach.5.c
n«nii3s Nabuzardan, Germinatio vel prophetia extraneï fiue ventilati aut effùfi iudicij, vel germinatio fiuenbsp;prophetia extranei fiue ventilati auteffufi domini)nbsp;yel bafis. Princeps exercitus regis Babyloniorum,4.nbsp;reg.ts.b
‘i'InZ nbsp;nbsp;nbsp;Nachor, Raucus vel aridus, aut iratus, vel incen-
fusiaut Syriacé, fuflôcatus, FiliqsSarug, gene.u.c. Iuc.3.g.Films item Thare,gene.u.d
'J‘133 Nachon, Paratus, vel certus. Nomen loci, 2,re-gum,6.b
S'il nbsp;nbsp;Nadab, Spontaneus,aut vouens,velprinceps.Fi-
lius Aaron,exod.6.d. Films item Semei filij Onam filiilerameel,i.para.2.d. Filius Iahiel,i.paral.9.f.Fi-lius leroboam 3.reg.14.c
Nadabia, Votû domini,fiue Ipontaneusaut princeps domini.Filius lechoniæ filii Ioacim,i.para 3.C Nagge,Claritas, vel fplendor.D.
Nahabi, Occultus, velabfconditus, fiuedileftus meus, aut requiefcens mecum, fiue duiftor mecum.nbsp;Films Vapfi,num.;3.a
Nahahiel,Torrens dei,fiue hæreditas dei, aut val lis dei.Locus vbi caftratixerunt Ifraeliræ,num.2i.d.
ûtil Naham, Confolatio vel pcenitentia, fiue ducens eos,aut requieseorum.Frater Odaiæ mulicris,!.paralip.4.c
Naham,i.par.4.c.Filius Caleb filii Iephone,!nter-pretatur Pulcher fiue iucundus,aut mouens eos. »in'ö n Nahamani, Confolator,fiue pœnitens,aut requieinbsp;munusvel numerus, fiue requieipræparatio. Nomen viri,2.efd.7.b
*1*^3 Naharâi,N,iris, fiue nafus,authinniens, vel cale-faétio, fiue ariditas,vel raucedo:aut Syriacè,(ufFoca-tio.ArmigerIoab,2.reg.?3.d.i.para.ii.g
Nahaflion, Idem. Filius Aminadab, frater Elila-bcthvxoris Aaron.exod.ô.d
Nahath, Requies,vel duétonaut Syriacè, delcen-fio.Filius Rahuel filii Efau,gene.36.b.2.para.3t.c •ïiins Nahum, Conlblator, fiue pœnitens, autduélornbsp;eorum. Nomen prophetæ,nahum.i.a.2.efd.7.bnbsp;Nairn, Pulchritudo,fiue iucunditas, vel commotio,aut motus eorum.D.Ciuitas,luc.7.bnbsp;MVlnbsp;nbsp;Nairn,Pulcher,fiuc decôrus,aut motor eorum.
Naioth,Pulchritudo fiue decor,aut habitaculum. ¦* Nomen loci,i.reg.i9.c
‘'Tï?Ti33 Namfî, Ablatus,fiue auferens,aut tagens, vel dor-mitionis munus. Pater lehu regis Ifrael,3.reg.i9.c Namuel, Dormiens deus vel dormitio fiue fomnus dei.Filius Simeonis filii Iacob,i.paralip.4,d:quinbsp;gene.46 b,dicitur lamuel.
Namuelitæ,Idem,num.26.b
Naneæ, id eft Dianæ:ficenimappellabatur Diana lingu.a Perfica,2.mach.i.c
•thn nbsp;nbsp;Napheg,lmbecillis,aut remifllis, aut laxatus. Fi-
îius Haarfilii CaathfiliiLeui, exod .6.c. Filius item Dauid,i.para.i4.b
^'*£13 Naphis, Anima vel refrigeratus, aut requiefcens; vel Syriacè,multiplicans.Filius Ifmahelis,gen.25.b.nbsp;t.para.ç.c
NarcilTuSjStupefaftus, vel negligens.G. Nomen * viri,cuius meminit Paulus.rom.iÊ.b
n’'y3 Nafia,Viélor,fîueæternus,autfortis. Nomen viri,!.efd.z.c
1^3 Nathan, Dans, vel donatus. Filius Dautd,2. reg. y.c.i.paral.g.b. Nomen item prophetæ,3.reg.7.a.Fi-lius item Ethæi filij filiæ Selan ex leruo,j.para.2.enbsp;Sktïhï Nathanael,Donum dei. Frater Semeiæ amp; Chone-7ïSaC13 nix.2.para.35.b.Filius Suar,princeps tribusfuçIlTa-char,num.i.a.Quartusfilius Ifai.t.para.a.b
Nomina Heb .Chai. Græca amp; Lac.
NathaneljWerttquot;
Nathania,{iue Nathanias,Donüm domini.Pater Ifmahelis J 4. reg. 1$. f
Nathan-rtiéiech, Donum regis,fine donum con-fiIi).Nomeneunuchi,4.reg.ij.G
Nathinæi,Dati,veIdonati,j.para.9.a.a.efd.7.c ' : Nachon, Idem .f.n.nbsp;Naue,Pofteritas,veI4lirps,autfilius,veIxternuS,nbsp;feu permanens, velpulchritudù, fiuehabitaculura: .nbsp;autSyriacè,pifcis.D -
Nazarxi, Separati, fiue^çpronati, aut fanûificati. D.A(ftorum,i4-anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ t.
Nazar3:i,Idem. Sed fi per y fcribatur, interpreta-turcuftodientes,velflondi,aut virgulta.D NazarenuSjIdem.f.n.D.matth.zô.gnbsp;Nazareth, Sanftificata,aut feparata, vel cofonata.nbsp;Siautemper y fcribatur, interpretatur Cuftodfâ,nbsp;Vclflorida,autvirgulrum.D viculus Galilææiuxtanbsp;montem Thabor, in qua fuit nutritus lefus Dominus nofter,matth. 2. d.Iucse, 4.C. aedificata fupergt;nbsp;montem.
Nazaræus, Separatus, fîuecoronatos,autfandi-ficatusiudic.ij.a
Nazaræus, matth.a .d.Idem. vel per Jf literam ,cu-ftos,fiue flus,aut virgultum. D.
N nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E
Neapoli», Noua ciuîtas. G. Ciuitas Cariæ aut Thiacix,aôt.i6.b,Hanc vocari Sichern,teftiseft Hieronymus in Hebraicis quçftionibus.
Nabahaz, Fruftificans vel germinans vifionem, aut loqucns vel propbetans vifionem. Idolum He-ua:orum,4.reg.i7.f
Nebai, Fruftificans, vel germinans, autloquens, vel propbetans.Nomen vii.i,i.efd.io.a
Neballat, Prophetia fine loquela inuoluta,vel ab-{condita,aut germinans, vel fruétificâs,fiue prophe-tansinuolutè vel ablconditè. Ciuitas,t.eld.n.d Nebo, Loquela, fine prophetia, aut loquens velnbsp;propbetans,-fine fruâificans vel germinans. Vrbs eftnbsp;âc mons terrx Moabitarum fupra lordanem contranbsp;lerichuntem Giuitatem,in forte tribus Ruben,num.nbsp;52.a.dcut.34.a.i.para.ç.a.Nomen viri,j.efd.î.b.to.d.nbsp;Vide Nabo.
Nebfan . Loquela fine prophetia aut germinatio dormitationis vel mutationis, fiue germinatio velnbsp;loquela dentis vel eboris. Nomen cniitatis in tribunbsp;Iuda,iof.iy.g
Ncchao, Claudus vel percufTus.Nomen Pharao-nis regis Ægypti,illius videlicet cui lolias rex luda iuit in occurfum,4.reg.i3 .f
Néceb,Foramen,aut inaledilt;5tio,fiue vocatio,aut nominatie,vel explicatie. Ciuitas tribus Nephthali,nbsp;quæ amp; Adami dicitur,iof.i9.c
Necôda, Depiftus, fiue varius, aut punftuatus, vel paftor,aut incuruatus, vel incenliis. Nomen viri,nbsp;i.efd.a.c
NeheI-efchol,Torrens botri,aut vallis botri. No men loci.num.13 .c
Nehelamites, Somniator vel fomnus,fiue torrés, aut vallis aquarum,velhxreditas aquarUm.iere.29.fnbsp;Nemias, Conlolatio , vel requies domini,autnbsp;pœnitens dominus,fiue diredio domini, Nomen vi- -ri,i.efd.4.a
Nehiel, Commotio vel motus dei. Ciuitas quae terminus eft Alèr,iof. 19. b
Nehufta,Ænea,vel çrea,aut augurans,vel ferpés, aut lerpétina. Mater loachin filij Ioacim,4. reg.14.bnbsp;Nehuftan, Æneum,velcupreum,autaugurium,nbsp;fiueferpentis datum, vel donum,4.reg.i8.anbsp;Nemra,Leopardus,fiuerebellio, aut amaritudo,nbsp;vel commutatio. Ciuitas, lium.32.anbsp;Nemrim,îdem .p.n. Ciuitas,ila. 15. cnbsp;Ncmrod,Rebellis,vcl dormitio defcenfionis,autnbsp;dormiensdominans.Filius Chus.gene.io.bnbsp;Neomenia,Nouilunium. G.coloir2.dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
Nephath-dor, Fauus habitationis vel generatio-dd nis.
TU
*a‘’3
las
m3
nai
3Ç3
»WS
tóni nitons
Vwi »h^nsnbsp;ir*’a7ninbsp;tîW3
W3
V^agHViix ‘îKVhfcS
Interpretatio VIKCtVUf vwlt;5x«it«c V(KÓX.«@-' IKMSSOi^lÇ nis, autdifiillans fiue eleuans vel cribras habitatio-nem vel generationcm.Ciuitas in tribu Manafle,ea-dem qux Dor Dicitur. Vide fuo loco,3. reg.4.b.vbi corruptè legitur Nephad- dor. Ex Hebrxo verten-dumcrat,In omni termiho Dor. 21amp;3 Nepheg, Imbecillis,autremifius,vellaxatus. Filius Dauid,i.reg.$.c.i.para.j.b Nephi, Purincatio.D.i,mach.j.g Nephthali, Comparätio vel xquiparatio, aUt re-torfiojvel tortuofitas. Nomen loci,j.reg.4.b.4.reg. t$.f. Sextus filius lacobex Balaancilla Rachel vxo-risfux,gene.jo.b Nephthahtç,Idem. Ncphthar,Purificatio. D. i.mach. i .g xtilnbsp;nbsp;nbsp;Nephtoa, Apertus vel apertio,fiue fculptura. No men lontis,ióf.ty.b.i8.c j-, wkta- nbsp;nbsp;Nephtuim,Idem.p.n.FiIiusMéfraim,gene.io.b Q CjESi nbsp;nbsp;Nephufim,Diminuti,autdilacerati.Nomen viri- r.efd.x.c *^3 Ner, Lucema, fiue nouale. Pater Abner,t.reg.i9. g. Pater Cispatris Saul, t. paralipo.8.c.Filius lahiel,nbsp;» i.para.9. fnbsp;rA*!!nbsp;nbsp;nbsp;Neregel, Explorans,vel pedefter,fiue lucerna difi- cooperta vel coaceruata,auc noualedifcoopertum velreuolutum. Vnusexprincipibus régis Babylo-nis,icrem.39.a Negel,Idem.IdoIuin Cuthxorum,4.reg i7.f Nereus,X.ucerna vel nouale.Grçcè verô,magnusnbsp;interpretator. D.Nomen viri.rom. ló. b Neri, Lacerna, vel nouale. D Neri, iere.ji.c. Lucerna domini, aut nouale domi ni.Heb.Nenas.Pater Baruch,filius Maafias.nbsp;Neriaas,Idem.ierem.$i.g *1*303 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Stans, fiue Statio, vel ereâio ,(cilicet ali—
Iuda,iof.t5.f *3*303 Nefroch,Fuga vel tentatio tenera veldelicata,aut vexillum delicatum:vel Syriacè,tabulatua.Idolumnbsp;quod adorabat Scnnacherib,4.reg.i9.g.ifa.37.gnbsp;THytuCnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;NefteuSjIeiunus veliciunans.G. ’ît3ÈSHO3 nbsp;nbsp;Netophati,Gutta,fiue diftillatio,aut gummi. No men loci,i.para.x.g Netophathites,Idem.t.reg.i3,d.4.reg.2y.f Netupha, Gutta, fiue diftillatio, aut gummi, velnbsp;declinatio oris.Nomen loci,i.efd.i.b Netuphati,Idem.Nomenloci,2.e((l.ji.b Neumenius, Nouus menfis, velnouilunium.G.nbsp;Filius Antiochi,i.mach.it.c N I Nicanor,Viaor,velviaoriofus.G.«.mach.3.e.Eft amp; nomen diaconi,aâ.ô.b Nicodemus,Hebraice intcrpretaturzinnocens fan-guis. Græcè verô , viétoiiapopuli.D. Nomen viri Pharifæi,Iudxorum principis,iohan.3.a Nicolaitæ, Viftoriç plebis. G .apoc.2. d Nicolaus,Idem.f.n, G.Nomen diaconi,aâ.6.bnbsp;Nicopolis, Victoria ciuitas, vel vidoriolà ciuitas. G.Thraciæciuitas,qux Hyftro ftuminiimminet, tit.3.d Niger,Latinum eft. Cognomen prophetx cuiuf-dam,aCt.i3.a NiIus,Hebraicèdicitur Sihor, amp;interpretaturni gervelturbidus,aut matutinus. Fluuius Ægyptinbsp;3a.23. a 23*13^3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pulchra, fiue fpeciola, aut habitaculum.
Niniiiitx,Pulchri,fiue rpeciofi,aut habitacula,Iu-cXjii.d 303 Nifan, Vixillum, fiueprobatio, aut tentatio, vel fugazaut Syriacè,miraculumiMenfisrefpondensnonbsp;, ftro MartiOji.efd.a.a N O gJ/S Noa, Mouens, vel commota. Filia Salphaad filij EpherfiIijGaIaad,num.26.d. Ciuitas itemqux terminus eft tribus Zabùlon,ior.t9.a JtV'*iP‘ï3 Noadia,Teftifîcatio, velcœtus aut congregatio |
ms dotnini, fiue ornatus domitti, aut tranfiensdomi-nus.velex Syro amp; Hebrxo,ablatio domini.Nomen viri,i.efd.8.g Nob, Loqoela, fine prophetia, aut loquens vel J-quot; nbsp;nbsp;33 prophetans,fiue fruftificans,vel germinans. Ciuitas Sacerdotum,2.reg.ïi.c Nobe,Idem. Ciuitas in tribu Dan vel Beniamin, ifa.io.g.2.reg.n.a.2i.d Nobcjnum.jï.g. iudic. 8.c. Latrans, vellatratus Ciuitas quaï lt;St Çanath dicebatur, in tribu Manafle, i.reg.2i.a Nodab, VouénSjfiue fpontaneus, aut principal!j. Nomen viri,i.paral.$ c Nóe,Ceflatio velrequies.Filius Lamachfilij Ma-thu(alè,gene.$.d.luc.j. g Noema, Pulchra fine decora, aut mouens valde. Filia Lamech ex Sella vxore fua.gene.4.d Noeman,Pu!cher fiue decorus, aut motumprx-parans.Filius Bale filij Beniamin,num.lö.e Noemanitæ, Idem. p.n.num.2lt;.e Noemi, Pulchra, fiue decora. Vxor Elimélech Bcthlehemitæ,ruth,i. a Noga, Claritas fiue fplendôr. Filius Dauid,j,paralip 14. b Noge,Idem.Filius Dauid,j.para.j.b Nohaa,Reqnieicens,autducens velduftor.Filius Beniamin,i.pa.8.a:qui gen.46.c.dicitur Naaman. Nophe,Infufflans,aut timidus,fiue illaqueans. No men loci, num.21.f Nopheth,Fauus,aut cribrü, fiue diftillatio. Vrbs in tribu Manaflêjiof.j/.c Noraan,Puer vel iuuenis,fiue excutiens, aut vigi-lans.velraouenscanticum.Nomen Ioci,i.parali,7.f N V r.3 r?T2rïnbsp;iTsr^ nr’’’ r.fc'’’nbsp;n*»’nbsp;ïnT’ Numenius,Nouusmenfis,veInouilunium.G. vovmrvlt;0^ Nun,Pofteritas,velftirps,autfilius,velxtemus,nbsp;leu permanens: aut Syriace.pifcis.Pater Ofeecuiuf-dam,num.ij.a.Pater item lofüe, iof.i.a. Filius Eli-famafilij Ammud,i.para.7.f N Y Nymplia,Sponlà.G.coloir.4.d O OBadia,Seruusdomini,vel operarius domi- ni.Filius Arnäfilij Raphaiae,filij Ie(àiæ,i.pa ral.j.d.Filius Izrahia filia Ozi,i.para,7.a Obal, Peruerfitas vetuftatis, aut perucr-fitas fluxus.Filius leftan.gene.io.d Obdia,fiueobdias,Idem quodobadia.Filius Afel filij Elafa.i.para.8.d.9.g.t2.b Obed, Seruus, vel operarius. Pater Gaab, iudic. 9.d.Filius Booz,paterlfti,ruth4.d.i.parali.i.b. Filius Ophal filij Zabad.i.para.i.e.n.g Obed- edom, Seruus hominis vel terreni aut fan- guinei vel rufi.Nomen viri,2,reg.6.b Obedia, Seruus, vel operarius domini. Nomen viri,i.cfd.8.b Oboth, PytoneSjfiue vtres, aut patres, vel defy-deria.Nomen loci,num.2z.c. tricefima lexta Ifraeli-tarum manfio cum ex Ægypto proficifcerentur in terram Chanäan,num.3J.f O C Ochozath,Ponefsio, fiue apprehenfio, vel colle-flio,aut vifio, leu fratris oliua. Amicus Abimélecli regis GerarsB,gcnc.26.f Ochozias, Apprehenfio fiue pofiefsio domini,auc vifio domini.Filius Achab régis lfrael,j.reg.22.f.Fi-lius loram régis Iudae,4.reg.8.f.i.para.j.c Ochran,Turbidus, vel conturbans. Pater Phe-gielprincipis tribus Afer,num.j.b O D Odaia,fiue Odaias, Laus domini, fiue confeßio domini.Soror Naham,« paralip.4.c.2.efd.9.a Odaren, Laudis canticum,vcl teftimonium arc«. D.Nomen viaiji.mach.çg Oded,Suftentans,vel tenens,aut crigens.Nomen viri prophetç,2.para.iy.a.a8,b Odeuia, niTiP |
Nomina Heb.Chald.Græca amp; Lat.
uitas in tribu Beniamin,iof.iS.d
Ophi, Laflus,aut volans:vel Syriacè plicatus,vel complicatus,aut folium.Nomen viri.iere.4o.cnbsp;Ophim, 1 halamus, fiue ccopertus,aut litus maris.Filius Beniamin,gene. 46.C.Heb.Huphim.
Ophir, Cinis vel incineratio,aut fruftificatio.Filius Iedan,gene.io.d. Inde Ophiraregiojj.reg.ç.d. quç(vt refert lofephus lib.8)etiam Aurea terra nun*nbsp;cupatur. vndeaurum Ophirizum, quod Obrizuninbsp;vocant.
Ophlal,Iudicans,veI orans.Filius Zabadfilij Nathan fihj Ethei.i.para.z.e Ophni, Pugnus vel pugillus, aut cooperiens. Filius Heli facerdotiSjt.reg.i.a.Heb.Haphni.nbsp;Ophni,iof,i8.d,lnterpretatur volans,fiue lafsitu-do:aut Syriacè,plicatio velcomplicatio. Nomenci-uitatis.
Ophra, Puluis, aut plumbum, vel hinnulus,Filius Maonathifilij Othoniel filij Cenez,i.para.4.c O R
Oreb,Coruu$,vel fuauis aut fideiuiror,vel com-mifcens, feu vefpertinus. Vir Madianitaàtribu E-phräim interfeftuSjiudic.y.d.S.a.pfal.Si.b.ifa.io.f Oman,Exukans,fiue area eorum,aut lux filij, velnbsp;lux fiue malediftio permanens vel alterna. Nomennbsp;viri,i.para.2i.c:qui 2.reg.24.d,dicitur Areuna.nbsp;Orori,Montanus.Ciuitas,i.reg.23. d:qux Arari,
i. para.ii.g.dicitur.
Oronâim,Iræ vel furores:aut Syriacè, libertates. Duo vici, quse via eft ad Aflyrios, fiue duæ vrbesnbsp;Moabitarum, vna fuperior altera inferior, ifii.iç^ c.nbsp;Heb.Horonäim.Ciuitas Moabitarum.
Orpha, Ceruix, vel ceruicofa, fiue fufeitatio oris Veldenudatiooris. Vxor Chelion fihj Elimélechnbsp;Beth-lehemitx,ruth,i.a
Orthofiada, Refta,vel reäificata. G.Nomen loci, cf
j. mach.iy.g
O S
Ofaias, Saluator dominus,aut fâlus domini. Nomen viri,2.eld.i4.c iere.42.a
Ofee,Saluator,aut lälus.Filius Eia,4.reg.i$,f.No men item prophetæ filij Beeri, ofee, i.a. Filius Nun,nbsp;num.q.azquiibidem b,dicitur lofue à Moyle.
O T
Othei, Tempus vel hora mea, autiniquitasmea.
, . . .
Othir, ExcellenSjfiue refiduus,aut remanens. No men vin,2.para.25.b
Othni,Tempus fiue hora mea.Nomen viri,i.pa-ralip.ïó.a
Othoha,Tempus domino,fiue hora domino. Fi-
OthonieI,Tempus dei,fiue hora dei.Filius Cenez frater Caleb,iof.i^.d.i.para. 4.cnbsp;O znbsp;Oza,Fortitudo, autcapra. Hortinomen,4.rcg.nbsp;21.d.Nomen viri.i.para.ó.a.S.a
Oza,Idem.Filius A bi nadab, 1. reg. 6. a Ozan, Fortitude earum, aut capra earum. Paternbsp;Phaltiel principis tribus lfi'achar,num.34.dnbsp;OzaziUjFortitudo domini.Nomen viri,/.parali.nbsp;2lt;)-C.i7.C
Ozen-fara, Auricula carnis velconfanguinitatis, aut auricula fermentata vel remanens, fiue ftateranbsp;carnis velconfanguinitatis vel refidui. Vrbs conditanbsp;à Sara filia Ephraim, i.para.y.e
Ozi,Fortis, vel fortitude mea, aut hircus meus. Filius Bocci fihj Abifue,i.para.6 a.Filius item Tho-lafilij lirachar,i.para.7.a.vide amp; j.bnbsp;Ozi,i.efd.3.f.Tunc,fiue aut ifte.Nomen viri.nbsp;Ozia,Fortitudo domini,fiue hircus domini. Filius Amafiæ régis Iuda,3.reg.26.a:qui 4. reg.15a.di-citur Azarias.Filius Caath filij Leui,i para.6.bnbsp;Ozi4u,Fortitudo domini. Nomen viri,i.para.6.bnbsp;OzieI,Fortitudodei,fiuehircus dei.Filius Belafi-
2Ó
»rwi
n’’nin
öttm
^?n«
dor.Miius zoroDaoeiniij Eftaaaia,i.para.j. a
quot;zF!« OholläijDeprscans, vel expedans, aut incipiens,
•Xvjutt;«? «\V^Ä«Vnbsp;è\J}ini@'
In
Odeuia,Lau$ domini,fiue confefsio domini.Nomen viri.in toto cap.i.efd.io.fcribe Odaia.
Odia,Idem.Nomen viri,i.efd.8.b Odoia,Idem.Nomen viri,1.para.5.dnbsp;Odollam, Teftimonium fiue omamentum illis,nbsp;aut teftimonium fiue omamentum fux miferix,velnbsp;tranfitusaut prxda fuæmiferix. Ciuitasin Iuda,ànbsp;Roboam conftrufta,i.paralip.ti.b.michxx,i.d.Nomen item lpeluncç,i.reg.2ï.a
Odollamites,Idem,gene 38.a
Oduia, Laus domini, fiue confefsio domini, Filius Afana,I.para.9.b,Filins Elioenaifihj. Naai'ix,!. paralip.3 dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;OG
Äij?
Og, Subeineritiuspanis vcitorta, aut fublanna-tioivel Syriacè,detentus,aut impeditus. Rex Bafan, nume.ii.gnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O H
Oham, Vx eis,fiue tumultuans, velconturbans.
Rex Hebron iof.io.a
OheljTabcrnaculum, fiue tentorium, aut Iplen-dor.Filius Zorobabel fihj Phadaiaji.para.j. d vel dolens, fiue frater mihi. Filius Sefan fihj leli filijnbsp;Apphaim, 1. para. 4. e
O L
Oliueti mons, fiue mons oliuarum, fiueoleue-tum, Mons ad orientem lerofolymx, torrente Ce-dron interfluente,fabbathi habens iter ab lerufalem, aft i.b.lue.19.6
Olla, Eleuatio, vel holocauftum,autinfans, vel paruulus,aut fohum Pater Hamel,i.para.y.gnbsp;¦ Olympias, Cceleftis.G.
i Olympiadem ,accufatiuo rom. i6.b. Idem. Grxco Olympan.
Olympius,CceIeftis.G.2.mach.6.a
O M
*•01« Omar,Dicens,veIIoquens, fiue amarus vel exal-tans. Filius Ehphaz filij Efau ex ada vxorejgen.jó.b Omrai,Dicens,vel loquens,aut exaltans,fiue amanbsp;rus:aut Syriàcè,agnus.Pater Amri,i.para.9.anbsp;O N
feil« Onarn,Dolor,aut fortitude fiue iniquitas eorum.
Filius Soba,fih) Seir. Horrx’ijgene.jó.c. Filius item
Ierameel,ex Atara vxore, 1 para.4, d
Ul« Onan,Doior,fiue iniquitas, aut fortitudo. Filius
Judæ ex Sue vxore fua,gene.38.a
«VHO'r(^óg0-‘ Onefiphorus,Vtilitatemafterens.G. Virquidam Filius Ammiudfihj Amri,i.para.9.a
Oncfimus,Vtilis.G,Nomen viri fidelis,coloir.4.
b.ad philem.b
Onias,Fortitudo domini,aut nauis.D.Summus lacerdos apud ludæos,i.mach i2.a
Ul« nbsp;nbsp;Ono, Dolor aut fortitudo,fiue iniquitas eins. Ci- lius Ieroam,t.para.8.c
uitas quam çdificauit Samad films Elphaal,i.parali.
S.b.ln i.efd.4.b.4.efd.6.a,fit mentio Vallis Ono.
00
OolIa,TabernacuIum vel tentorium, fiuefplen-doreius.Ezech.xj.a iVn« Ooh,Deprecans,fiueexpeftans,aut incip’ens,vclnbsp;dolens,fiue frater mihi. Pater Zabad,i.paralip. 11.g.nbsp;Heb.Oholli.
Oohab,TabernacuIum vel tentorium paths,aut Iplendor patris.Filius Achilàmech,exod ji.a
Ooliba, Tabernaculum, vel tentorium meum in ca,aut Iplendor meus in ea.ezech.43.a
'ïllS SpFl« Oolibama,Tabernaculum vel tentorium meum excelfum, fiue fplendor excelfoium. Vxor Elau filianbsp;Anx,gene.36.a.c. Ciuitas, Idumxorum,». paralipo.nbsp;t.d.Fuit amp; ciuitas Idumxorum principum.
ClFj« Oozam, Apprehenfio eorum , fiue polTefsio eo-rum,aut vifio eorum. Filius Af hur ex Naaravxore ipfius,i.para.4.a O. Pnbsp;1^1«nbsp;nbsp;nbsp;Ophaz, Aurum obrizum.Nomen loci,iere.to.b
zÖJ? nbsp;nbsp;Ophel,Turris,aut oblcuritas, vel nebula.Nomen
muri,4.parali.47.b.33.c. Aut potiusturris lerofolymx, non procul à templo,4.efd.3.f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\.zz,icj,rurticuaoaci,iiuv uustus uvi.i ...uo ov«*..-
Fl'lbï? nbsp;nbsp;Ophera,Puluis,aut plumbum,velhinnulus. Ci- lij Beniamin filij Iacob,'.para. 7.6. Filius Caath filij
d d 4 Leui,
•b'p tfc*nnbsp;‘'.£11«
t*nn
rry'trin
y'jpin
'Mï? v’fnnnbsp;isnj?nbsp;•'.n’''?r.j?nbsp;V«’ar.j?
m3?
«T3?
- *Fi‘nj?
'13?
*11« ÏT’13?
^«*13?
Interpretatio
bx, nimirum ex Hebrxo Sc Grxco diftionem confiantes , Confiât tarnen aut Grxcam eflè vocem, amp; quictem i'onare,à verbo itéviftai. aut Rumanam fiuenbsp;Latinam,pufillum fignificantem
Pelufium, Hebraice dicitur Sin,id eft rubus, telle Strabone Iib.j7.Geographicorum : Ægyptieftciuitas vnde nomen eft prxterfiuenti o(ho Pelufiaco.nbsp;Huius etiam meminit Plin.li.ç.cap.ÿ.iSc to.Pompo.nbsp;Mêla li.2. lofephus lib.â.cap.8.amp; lib.to. cap.i.antiq.nbsp;lud. Aliâs Libnaappellata,amp; Sin,ezech.3O.dnbsp;Pentapolis, Q^mqueciuitatum,lcilicetregio.G.nbsp;Sy rix regio ad onentem ludxx, à quinque ciuitati-bus,Sodoma, Gomorrha, Adama, Seboim, Segor:
Leui,exod.6.c.Videamp; t.para.4.g.i,para,29.c
OzieiijForticudo dei,fiue hircus dei. OzieiitXjIdcm.num.j.d.i.para.zó, cnbsp;Ozni, Auris vel aufcultatio mea, fiue datera. Filius Gad filij lacob, nume.ió.b
OznitXjIdcm.num.aó.b
Ozriel,i.parali.27.c. Adiutorium dei,fiue atrium dei, Pater lerimoth.
P
tsoiipiç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aphus, Bulliens, velxftuans.G. Nomen in-
1. ^fulx aét.ij.a
Srilï7’*?Ü I Palxfthina, Confperla, fcilicet vel puluere: fiue ruina appofita,vel ruina duplex, aut rui-nx potus,vel cécidit bibcns. Eft ea Syrix regio, qux .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Hebrxis dicitur Philifthijm, ad mare mediterra- quibusolimfueratinclyta,fuitappellata,ignéamp;ful nemn pertingens,fitaad occidentem ludxx. Author phure euer(a:dequa gene.ij.iSc 19.nbsp;eft lofephusiib.2. ludaicarum antiq.cap.12.de hac “nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Pomponius Melain i.Pliniusin5.cap.ii.amp; 13.
Palxfthini,Idem.p.n.m.g.gene.11.d. Populi quos intcrpres nonnunquam Phihfthxos, nonnunquamnbsp;«xxiK^Jxsus, id eft alienigenas, vocant.
Palmira, Hebraicè dicitur Thamor,amp; interpreta-
* nbsp;nbsp;’ turpalma,veidaiftylus,autcommutatiovelpermu-
tatiOjfiue amaritudo. Vrbs Syrix nobüis, qux amp; He braicè alias Thadmor dicitur.
Palmira,Hebraicé Thadmor, interpretatur con-’ ’ ’ fefsio vel laus amaritudinis, aut confefsionis vel lau dis myrrhaJiue ex Hebrxo St Syro, lauspræcepto-ris vel domini, Nomen ciuitatis in Syria.quam xdi-ficauiî Salomoii,3.reg.9.c.2.para.8.a.quxaliasTha-mor fiueThamardicitur Hebraicè. HxcabHadria-no principe, Hadrianopolis dièta fuit.
îtÂjwrfiiKw Pampnilia,Totadileél,i velamabilis.G. Prouin-** cia Afix.ab ortu Ciliciam habet, aboccafu Lyciara Ä Afiç minoris partem,à Septentrione Galatiam amp;nbsp;Cappadociam, à meridiemare mcditerraneû, quodnbsp;illic Pamphilij maris nomen habet. Tota Tauri ex-patiantis lugisftpta.DehacPtolemxusli.y. Pil.Ii.ç.nbsp;cap.17. Pompo. Mêla in 1. In hac fita eft vrbs Perge;nbsp;CUIUS meminit Lucas aél.ij. de Mela.hb.2. Volaterr.nbsp;lib.io.hanc etiam Mefùpiam appellatam fcribit.
Paphus, Cypiri eft ciuitas, Veneri quondam (acra, in qua ante nuptias puellx dotem quxfirurx,in honorem Veneris in litore fe proftituerunt, vt fcribitnbsp;luftinuslib.iS.dehacPompo.MelaIi.2. Strab.int4.nbsp;Plin.iii 5.cap.31. Hxc frequenti terrxmotu Iap(a,nûcnbsp;ruinaruin tantum veftigijs quid olim fueritoflen-dit.Hxc Hyeronymus.aéi. 13.b
Paraclctus,Confolator,veladuocatus.G.ioh.i4.b Parafceue,Prxparatio.G.luc.23.g.iohan.i9.fnbsp;Parmena,Permanens.G. Nomen diaconi,a«ft.6.bnbsp;Parthia, Afix maioris eft regio circa Perlas internbsp;flumen Indum Ôc Arios populos ab oriente, amp;Ti-grim atq^ Nediam ab occafu fita:à meridie terminator deferto Carmanix, abaquilone Hircania, tellenbsp;Pliniolib. 6.cap.25. Ptolemxus libro ô.capit. $. Denbsp;illis luftiniislib.41.Strabo in 25.Habeseius mentio-nemaél.z.
Parthi, Lingua Scythicadicuntur fugaces vel exu-les.D.Nomen prouincix,aét.2.b
Pafi:ha,Tranfitus,vel claudicatio. Idem Phalè fi-gnificat,ezech.4ç.f.matth.26.a.mac.i4.b.iohan.2.b. 6.a.i corinth.5.c
Patara, Calcata, vel mortifera. G. Ciuitas Lycix prouineix in Afia,a(ft.2i.a
Patmos,Letalis, vel mortifera. G. Exiguainfula in Ægxo mari, Sporadum vna, Plinio libro, 4.nbsp;cap.u.Straboni in 10.ad quam relegatum ferunt lo-honnnem apoftolum à Domitiano imperatore Romano, Apacalypfimqhe fcripfiUe in ea, apoe.t; Eufe,nbsp;lib.3 c.ap. 18. Eccle.hilto.
Patroba,Paternalis.G.Nomen viri.rom.iô.b Patroclus,Patris, vel patrix gloria. Nomen viri,
2. machab.8. b
Paulus, Hieronymus admonet mirabilem fona-re, ab Hebrçis etymologiam mutuatiis. Alij, os tu-
VO
Pentateuchus, Quinque volutnina.à ^4mquod TTiHT^vyff eftquin,amp; TtÜx’S volumen. Sic vocantur à Grzcisnbsp;quinque libri Moyii,Genefis Exodus, Leuiticus,Nunbsp;meri,amp; Deuteronomium. ÄabHebrxisnbsp;id eft quinariuSjfiue t}‘;*,t',id eft Lex.
Pentecofte,Quinquagefima.G.aél.iö,d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TTtkSvxCf*
PergamuSjAlcitudOjvel fublimitas. G. Clarifsi- Trtpyóft^' ma Afix ciuita9,atqueipfiusTroados,quam Silenusnbsp;intermeat fluuius,prxfluit Cetins profufus Pindafonbsp;monte,ficut fcribit Plinius lib.ç.cap.jo. hift.mundi.nbsp;Deliacetiam Strabo lib.ij. Geograph. Adhuiusec-cleliam lohannes apoftolus fcrip(it,apoc.i.lt;Sc.x. ,
Pergen, Valde terreftris.G.pamphilia; prouincix vrbs eftxuius memmit Plin.in ç. ca.p.17. Mela lib. 1.nbsp;Strabo lib.14. Luc.aft.ij.b
Perfa,fiue perfis, Prangens,fiue diuidens,aut vn-gula, velgryphus. Eftadorientem ludçxfita,alta, cinifta montibus regio,quæ à ieptentrione Medeam,nbsp;aboccafu fulianum, ab orienteduas Carmanias, abnbsp;auftro partem perfîci (inus habet autore Volaterra«nbsp;nolib.ii.ezech./.jS
Perfx,ldcm.p.n.populi,i.para-26.d.e2ech.t7.b
PerfepoliSjperfxciuitas.G.macn.ÿ.a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tnfrijri^fÇ
Perfes, Frangent, (îue diuidens, aut vngula, rel gryphus. Qui ex peria (iue Perlia eft.
Perfia,ldem.
Perfida, Idem.Mulier paulo charifsima,rom.i(5.b J
Petra, deferti. Arx, amp; ciuitas principalis in regno Moab, in finibus Arabiç fita, ifaix 20. Hebrxi (elamnbsp;dicunt. Abhac, Arabia petrea difta eft, de qua Ege-fippus lib.i.cap.14
Petrus,faxum, velpetra. Nomen vnius apoftoli exduodecimà Chriftofic cognominati, iohan.i.f.nbsp;qui prius fimon dicebatur,matth.4.c.marc.2.b
Phacee, Aperiens. Filius Romelix, rex Ifrael,4. reg.jç.e.jô.a
Phaceia, Aperiens dominus.Filius. Manahetn,4. reg.iç.e.Heb.phacehia.
Phadaia, Redemptio domini.pater Zebda,matris Ioacim,4.reg.£3.g.Filius Icchonix fili) loacim,i.paralip, j. c
Phadaffur, Redemptor fortis, vel redimens petra, aut redemptio plafmationis. pater Gamaliel princi-pis tribus Mana(re,nume,gt;.a
Phadon, Redemptio eius: aut fyriace, iugum vel iuga,(cilicet bouum.Nomen viri,i.efd.2.c
Phahath-moab, Dux Moab,vel dux ex patre,fiue fouea expatre.Nomen viri,i,efd.i.a
Phai,VluIan$,autgemens, velapparens. Nomen vrbis Adar regis feptimi in Edom,».para.«.d,qux genbsp;nefis j6.d.dicitur pniu.
PhaIaia,Miraculu(n domini, fîueoccultumdomi
ni. Nomen viri,s,.efd.8.b
PhaIeg,Diuifio. Filins Heber filij Sale,gene. lo.d. lue- j.g
PhaIcha,Fragmen veltruftum,autfci(rura:vel Sy riace,obfequium. Nomen viri,x.efd.io.a
Phahel, Cogitant, (iue orant, aut iudicaas. Nomen viri,2.e(d.j,£
Pha-
CI»
•JSap«KXKT@-TTet^iXa’K'iVH TTÂÇjlt'iV«
npô ïT’nço
trio
f
îytfac'goc
.t\r.o 3S1Ö
gt;»J?Ö
îVftr^a’G« TSÄTfOKX©-*
»nVö ^^0
1
-ocr page 531-Nomina Heb.Chai.Græca amp; Lac. •»siVô 1ü’?ô ti'’üVb PhatetjLiberatiOjfiue expulfio. Filius lahaddaij,!. para. x.f. Filius Azmoth,» .para, n.a Phaleth,Ruina,vcliudicatio. Filius Jonathanfilij ladahli) Onam,i para.z.e Phallônites, Cadens,fine occultus,!. par. il.£*.27.b Phallu, Mirabilis,autocculcus. Filius Ruben filij Iacob,gene.46.b.i.para.ç.a Phalluitx,Idem.p.n.num.i6.b Phalti, Liberatio, fiue expulfio . Filius Raphati, num.IJ.a. Filius Lais, i.reg.x^.g. amp; nomen vrbis,i. Phaltias, Liberatio domini,aut expulfio domini. Filius Ananix filij Zorobabel filij Phadaix, i.parali. Phaltiel,Liberatio dei,aut expulfio deiiFilius O-zan,nume.34.d.princeps tribus Iflachar.Filius Lais, î.ree.j. c Pbanuel,Videns deum,fine faciesdei.Locus iuxta torrentein laboc, in finibus Amorrhxorum,in forte Ruben ; vbi latob, quideinceps Ifrael^ totanoâenbsp;ludatus eft cum angelo , genefis, 32. ita appellatus,nbsp;i^uôd vidifletillic doniinum. Hxcciuitas,Gedeonisnbsp;exercitui panes negauit : cuius turrim deftruxit Gedeon amp; habitacoresoccidit, iud.S. b. HancStrabonbsp;lib.ió.Faciem dei appellat. Eft autem continua Tripoli,apud eàmque mous Libanus definit.leroboamnbsp;ipfamxdificijs reparauitjj.reg.n.f.Fuit hoc nominenbsp;filius Sefac, i.paralip.S.c. Pater item Anna»prophe-tiflç,luc.2.e Phara,Frugirer,vcl frudificans, aut crefcens,fiue vaeca.Famulus Gedeonis,iudic.7.c.Nomen item vrnbsp;bis,i.mach.9.e Pharâi, Hiatus vel apertio. Nomen viri,2.reg.23.d ferocitaseorum,autnbsp;frudificatio matris, vel taurus matris. Rex leri-mothjiof.io.a Pharan, Pulchritudo, fiue laus, aut gloriatio, vel propagines.Nomen oppidi, gene.14.a. Eftitem generale nomen delèrti Saracenorum trans Arabiamnbsp;contra auftralem plagam , per quod Ifrael pcrrexitnbsp;tranfiens ex Ægypto in terram Chanaan duce Mo-fe,in quo funt multa loca terminata, XVIII fcili-cet manfiones, quarum vnaeft Haferoth, nume.10.nbsp;12.13.C. Accipitur Pharâ pro prima parte deferti Ara-bix prope montem Sinai. At deut.i.pro vltima parte verfus terram promifsionis. Et Afierorhcftinnbsp;medio,gen.14.2i.c.nu.33.d. diciturdefertüm Sin pernbsp;y. Eftetiam Pharan mons Sinai contiguus. cuiusnbsp;meminit Abacuc,4.deut.33. Pharao,Dilsipans, vel difcooperiens,aut nudans; vel Syriacè. vindicans. Rex Ægypti,cui cognomennbsp;Nechao,4.reg.23.f 'îlhjP'^b Pharathon, Difsipatio, vel ruptura, aut denuda-tio eius:vel Sÿriace, vindida eius.Ciuitas in Ephraim in monte Amalec,iudit.i2.b .¦t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pharathonites,Idem.iudic.i2.d.2.reg,23.d ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Phares, Diuifio. Flius ludx ex Thamar nuru fua, gene.38.d.i.para.4. a Phares,i.pa.7.d.Equesautdiuidens,fiue exponés vel declarans.Filius Machir ex Maacha vxore fua. Pharefitx,Diuifi,num. 26.C Pharphar, Côminutus, aut frudificatio frudus, fine taurus tauri. Nomen fluuij Dama{ci,4.reg.$.d Pharilxi, Diuifi. D. Sedx nomen apud ludxos, quç dicebat refurredionem eflè,ad.i3 •“nbsp;b Pharifxus,Diuifus.D.ad.23.b Pharnach, Taurus percutiens, velperculTus aut contufus, fiue frudificatio aromatum. pater Elifà-phan principis tribus Zabulon,num.34.d Pharos,pulex velculex,fiuefrudustineæ. No-m en viri,i.efd.2.a.d8 Pharfandâtha, Reuelatio menftrui vel commo-tionis fux,aut equitis commotio, fiue ftercus men-ftruorumvel commotionis eius . Filius Amâ filij Amadatha,efth.9.b Pharua,Floridus:aut Syriace,volan$.Nomen vi-ri,}.reg.4.b |
Pharuda,Separatio, vel difperfio. Nomen vitî,i. efdrx,2.e PharurimjLebetes,fiuefuburbana.4.regum.23.é Flebr.pharuarim. PhâlèjTranfitus. Phafea,Idem Nomen viriji.efd.i.c Phafelida, Tranfitus vel claudicatio natiuitatis Vel generationis.D.Nomen loci,1.mach.13.d Phaferon,Oris cancicum,fiue os planum.D. Phalpha, Diminutiooris,velosdiminutuin. Filius Iether,i.para.7.g Phafga,Collis,fiue altitudo,aut munitio.Nomen montis Moabitarum,num.2i.e.iof.i3.c PhalTurj Extendensvel multiplicans libertatem Vel principatum, aut expandens foramen vel albe-dinem.Sacerdos filius Emmer,iere.2o.a.Heb. phaf-hur.Filius item Melchix,iere.2i.a.i. paral.ÿ.b. paternbsp;Gedelix,iere.38.a Phathaia, porta domini, fiue aperiens dominus. Nomen viri,i.eld.io.c Phathuel,Buccella dei, fiue perfiiafio deijaut dila tatio dei.pater loelis prophetæ,ioel,i.a Phathures,Buccella roris,aut perfuafio fiue dilata tio ruinæ vel diftillationis. Nomen loci in Ægypto,nbsp;iere.44,a Phfiu,VluIans,autgemens,velapparens. Nomen vrbis Adar regis feptimi in Edom,gene.36. d;quæ innbsp;t.para.i.d.diciturphai.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ Phedael,Redemptio dei.Filius Ammiud princeps tribus Nephthali,num.34.d Phegiel, Obuiatio dei, fiue deprecatio dei. Filius Ochram princeps tribusfuç Aferjnum.i. b Pheîdas,Ruina triturx, aut iudicium trituræ.Filius Nachor ex Melchajgene.ai.d Pheleia,Miraculum domini, fiueoccultum demi ni.Filius Elioenai,filij Naarix,i.para.3.d Phelelia, Cogitans dominû,aut orans dominiim, fiue iudicium domini. Nomen viri,nehe.ii.b Pheleth, Ruina fiue iudicatio, pater Hon, hume. 16.a Phelethi,ldem. Nomen populifiuelegionû qua-rundam Dauid,2.reg.8.d.2o.g./.para.i8.d Phelcfhi,4.reg.ii.d.ln Hebrxo eft Rafim,amp; inter pretaturcurforesi Phelonithes, Cadens, fiue occultus,i.para.ii.g Phelti, Liberatio, vel expulfio. Nome viri, dé quo x.efd.u.a Pheltia fiue pheltias, Liberatio domini, aut expulfio domini. Nomen viri,l.efd.io.a. Filius Bana-iæ,ezech.ii.â Phenéna,Genlma, fiue faciès noftra. Altera vxor ElcanXji.rcg.i.a Pherezçi, Rurales, id eft habitantes in villis abfq; muro nomen populijgene.i^.d Pherezæus,Idem.f.n. Pherméftha, RUptura fundament!, vel rupturam ponens ; aut ex Hebræo amp;. Syro, taurus anniculus.nbsp;Filius Aman filij Amadâtha,efth.9.b Phefdomim, portio vel diminutio fanguinum, autdiminutio tacentium velafsimulantium. Nomen loci,I.para.U.e Pheire,Tranfitus,fîue claudicatio. Filius Efthon, i.p.ara.4.b Phefliur, Extendens vel multiplicans libertatem vel principatum,aut expandens foramen vel albedinbsp;nem.Nomen viri,!.eft.b Phethehia, porta domini, fiueaperuit dominus. Nomen viri,i.para.24.c Phetros,Buccella, roris,aut perfuafio vel dilata-tio ruinæ vel diftillationis. Nomen regicnis, quæ Arabia petreadicitur,ilà.ii.c Phethrufîm,Idem.p.n. Filius Mefrâim,gen.io.b Phicol, Os omnium,id eft omnis lingua, aut oris perfelt;äio,fiue côfummatio. princeps exercitus Abi-mélechregis Geraræ,gene.2!.c Phihahirot, Os vel labium Iibertätis,äut os ftul-dd 3 ptum». ^7 (fffi» FîCti hfccb ¦ VKir.b gt;j‘b ^K'h^.b ri^b *gt;21; b ¦’15^ b n*'\0/b nasb ‘’P'ib isr,^î2‘5b B‘')2‘lCb ticb ‘îTOb M’’ntb W,b * ^b-b |
1
-ocr page 532-«fiXÉjxov CplXHT©-
CpiXiTrwRTIOI ^ÏXmTTOt
lt;pîXlW5ïCÇ
t.
Intèrpretatio ptUfngt;«'»Ï’ ore,non ofTe. Noméloci,in tjuocaftrame-tati funt Hebrxi,reuei-tentes de Æ.gypto,exod44.a.nbsp;fille quanta manfioHebræorutrijnum.jj.anbsp;Philadelphia, Amor fratrisvel fraternitatis. G.nbsp;Ciuitas decapolis eft iuxta Phnium lib.^.cap.iS.dinbsp;Strabo inió.ad cuius ecclefiam lohannes fcripfit,nbsp;apoc.i.amp;j.b
Plîilarches, Amator principis. G PhilemonjDiofculans.G.nbsp;Philethus , Amabilis. G. Vir quidam , qui à fidenbsp;Chrifti excidit,i.timoth.2.cnbsp;PhiIippenfes,BelIicofi,fiueamatoresequorum.G.nbsp;Philippi,Beliicofijfiucamatores equorum.G Macedonia vrbs apud Stridonern fluuium ab condito-re Philippe Græciæ domitore tic appellata, aft.iô.b.nbsp;io.b.i.thef.a.a
Philippus , Bcllicofus. Vel amator eqiiorum. G. Pater Alexandri regis, i. machabx.i. a. frateritemnbsp;Herodis,procurator Iturxæ de Trachonitidiscôfti-tutus à RomanisJuc.j.a.Eft d: noméapoltoh,matt.nbsp;lo.a.iohan.i.f.Nomen cuiufdamdiaconi,a(ft.6.bnbsp;Philifthæa,Confperfa, fcihcet cincre vel puluere,nbsp;fiue ruina appofita, vel ruina duplex, feu ruinX po-tus,velcecidit bibens,ifà.i4.gnbsp;Philifthxi, Confperfi, Icihcet cinere vel puluere,nbsp;aut ruinç appofitæ, vel ruinæ duplices, fiueruinænbsp;potus,aut ceciderunt bibenteSjî. pxira.i/.cnbsp;Philifthxus,Idem.f.n.i.reg.i7.dnbsp;Philifthijm, Idem.p.n. Nomen populi,gene.io.bnbsp;dJlXoXô'rpçnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Philologus, Amator literarum,vel amator verbi.
G.Nomen viri,rom.i6.b dJtVô.uhlpoç Philometor, Amator matris.G.PtoIemxus Phi-Iometor,i.mach.4.dnbsp;ohrfi Phinees, AfoeCtus vei facies confidentix vel pro-tedionis. Filius Eliazarifilij Aaron , exod.6.d. Films item Helilacerdotis,t.reg.i.a.Heb.Phinehes.
Phinon, Gemma,fiue afpiciens,aut os xternitatis, ’ ' vel os fill) ; aut ex Hebrxo de Syro, os pifiis, ab ore,nbsp;non ab ofle. Ciuitas Idumæorum,gene.j6.dnbsp;Phifon, Oris mutatio fiue multitudo, aut exten-fio.Magnum Indise flumen eft è paradifo fluens,gen.nbsp;1.quod ab Eulèbio amp; Hieronymoinquxft. Heb,nbsp;Ganges,dicitur, fine Getha lofepho lib.i.cap.2. lud.nbsp;antiq.Salomon cómentator Nilum vocat,gen.i.b
• ûi-.ô Phitom, Buccella eorum,aut oris confummatio, fiueperfuafio vel dilatatio eorum. Nomen vrbisnbsp;quamxdificaueruntfilij Ifrael Pharaoniregi Ægy-ptiorum,exod.».b
Wh
Phithon,Buccella eius,aut perfuafio vel dilatatio eius vel oris donum. Filius Micha filij Meribbaal, 1.nbsp;para.S.d.^.f.
PhIegon,Comburens.G.Viri nomen,rom.i6.b Phochéreth, Oris exterminatio, vel oris concifio.nbsp;Nomen viri,i.efd.2.c
Phœnix,fiuc Phœnicia, Rubea, vel purpurea, aut palma,fcilicet arbor.G. Syrix pars eft, in qua Sidonnbsp;amp; Tyrus amplifsimx vrbes fitx funt Straboni lib.nbsp;ifi.Geograp. De Phoenicia plura Pomponius Melanbsp;lib.i,Geograph.Plinius lib.$.cap.ii.nat.hift. Hieronymus refert huius partes Samariam, Galilxam,nbsp;aliâfque regiones.aift.ii.c. EftiSr portus Crete huiusnbsp;nominis,aèi.îy. c
4gt;0iJSk Phoebe, Lucida, vel pura.G. Mulieris nomen,ro-manorum,tâ.a
Phogor,Hiatus,veIapertio. Monsin terra Moab in fupercilio Lybiadis, refpiciens folitudinem, innbsp;quern Balacrex Moab Balaam ariolum duxeratadnbsp;maledicendum Ifraeli, num.23. In hoc Baal à genti-bus fuit cultus,num.25. luxta hunc in valle fepultusnbsp;eftMofe, dcut.34quot; Eftetiara idolum Moabitarum,nbsp;num.as.d.deut.j. amp; 4-iof 22nbsp;Phollati, Opera mca,fiue opus njeum.Nomen vi-ri,J.para.20.a
Phorâtha, Fru(ftificatio,fiiie multiplicatio aut for tilegus.Filius Aman filij^Amaditha,efth.9.b
Filius lephlat filij Heber filij Baric,». para.7.-g Phrygia, Sicca, velardens.G. Afix minoris regionbsp;amplifsima, aleptentrione, Galatix contermina ; ànbsp;meridie, Lycaonix, Pifidix, Mygdonix ; ab orientenbsp;Cappadociam attingit.ita Plinius in. 5. cap.32. nat.nbsp;hift. Hieronymus fcribit duas Phrygias : quarumnbsp;maior Smyrnam habet, minorvero Ilium . Phrygian! peragrauit Paulus,alt;ft.2.b.i6.bnbsp;Phryx,Siccus,vel ardens.G 2.mach.$.dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÆPV?
Phua,Hic,aduerbium loci,aut os,oris. Filius Ifla-char,gene.46.b
Phua,exod.i.c,Gemens,vel vlulans,aut apparés. Nomen obftetficiscuiufdam Hebrxorum.
Phua,iudic.10. a, Angeluus,aut coma.Pater 1 hola ducis in Ifrael. Filius llTachar filij Iacob,i.para.7.a Phul, Ruina,aut faba. Rex AlTyriorum, 4.reg. iç.nbsp;d.I.para.y.d
Phunitx,Afpicien5',vel facies mea,num.26.c Phunon, Gemma, fiue afpiciens . Nomen loci innbsp;quo caftrametati funt filij Ifrael, profedide Salmo-na,num.33.f
Phur,Sors,efth.j.b Phurim,Sortes,efth.9.fnbsp;Phut, Aphrica,aut Syriacè,crafla,vel pinguis.Fi-lius Cham,gene.IO.a.à quo Libyes.
Phuthxi,Seducens,aut buccella,fiue latitudo.Filius Sobalfili Hur primogeniti Caleb ex Ephrât* concubina,i.para.2. g
Phutiel, Aphrica dei,vel ex Syro amp; Hebrxo,pin-guedo dei.Nomen viri,exod.6.d
Phutiphar, Aphricx taurus, aut ex Syro de He-brxo,fi!ginatus taurus, vel pinguedinis frudificatio. Eunuchus’Pharaonis,gene,j7.g
Phutiphar,gene. 41.£46.0. Ex Syro amp; Hebrxo, pinguedinem difsipans, vel pinguedinis denudatio:nbsp;aut Syri.icè.pinguedinis vindida.Nomen facerdotisnbsp;vrbis Heliopoleos,lbceri lofeph filij lacob.
Phygellus,Fugitiuus, Vir quidam,de quo paulus tpuyiAX©“ a.timoth.i.de
P I
Pigmxi,Hebraicè dicitur Gamadiniid: interpre-tutur Nani, vel cubitales. Nomen populi,ezech.27.b Plia, Hebraicè dicitur Machthes, id eft contufio,nbsp;vel pila,aut mortariolum.Nomen loci,fopho.i. c
nj?iü W^’JÖ
^lö
‘»S’ÏÖ
1P1Ö
niö
X51amp; •^niö
Vk*’jiö •ïÈi‘'enïs
G’'‘',t3S y?ti3i3
Pilatus, Conftringens , vel conftridus. Nomen zsiXctT©* prociiratoris ludçxà Romanis conftitiiti,lue.a: quinbsp;Chriftum mortiadiiidicauit,matth.27.c.luc.3.a.3nbsp;Pifidia,picea,ideftpicedenigrata.G.Minoris Afiçnbsp;prouincia eft, de qii.i plin.lib.y. cap.27. Hxc Antiochian! infignem vrbem habet, Strabo lib.12. Memi-nit ipfius äc Lucas,ad.ij.amp; 14.d
Piftica.FideIis.G.iohan.i2.a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.«-.-..uw
p Q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«lyiKM
Polonites, Cadens,aut occultus. Vide phalloni-tes amp; pbeloiiites.
Ponticus,Expontoregione Afix,ad.iS.a ttovtwcç Pontius, Marinus.G. prxnomen pilati procura-toris Iudxx,matth.27.anbsp;; Pontus,mare.G.LataregioAfixadmareponti-cum quod idem amp; Euxinum, Afiam,Europdn!quenbsp;difterminans,aj^pelIatur,hta.Cappadociam. Arme-niam,Colchiden!,ali4fque prouincias compleditur.nbsp;De hoc Strabo lib. 12. ptolemæus in quinto, cap.».nbsp;ad.2.b.Hebraicè dicitur Elafar: amp; interpretattirau-ferens deus, vel ablatio dei,fiue recedens à deo, gc-nefis,i4.a
Portius,Vitulus,aut vitulinus.G-prçlèspalefthi-nx amp; Iudxx,cognomento Feftus,ad.24.g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Pofidonius, potum prxbens. Nomen vri,2.ma-cliab.i4.c
P R
Priapus,In Hebrxo eft,MiphIéfeth,amp; interpréta- , „ turfimulachrum.'fiue tremor, vel concufsio.Nomennbsp;idôli,j.reg.iy.b.2.para.i$.d
nlegus.Filius Amanhlij;Amaoatna,eith.9.b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Prilca, Latinum eft, id eft antiqua. Adiutor fuie
‘ïÖfiJ ÄofechjFragraentumtuumjfiuedirauiutio tua. 4gt;auIi,rQjn.i6.a
4gt;X'?ov
ÏT1S1Ö
Prif-
Prifcilla , Idem: diminutiuumàprifca.Vxor A-quilæ Pontici,acb.i8.a
xr^OWTWH Probatica,Ouina, id eft locus vbipecorafacrifica da tenebantur. G.iohan.$.a
facilis,aut promptus vel
wgoaHWr©quot;
paratus.G.Nomen diaconi,a(ft.6.b ProfeIytus,Aduena,vel peregrinus.G.aft.i.bnbsp;P T
PtoIemaida,BellicoQ. G Ptolemais,ldem. G. Ciuitas eft in ludæa, maritima, prope montem Carmelum, qux quonda àquonbsp;dam ptolemxo fic did:aeft,ad.it.bnbsp;PtolemæijIdem.p.n.G.
Ptolemxus, Sulcus, fcilicct qui fit cum aratro:fi-ceveroBelIicofus.Filius Doryminiji.mac.j.e
P V Pubaftus,Os conculcationis, velcontemptus,abnbsp;ore Nomen,ciuitas Ægypti,ezech.jo.enbsp;Publius, Latinum elt,ad.28.bnbsp;Pudens,Latinum eft.Nomen viri,i.tim.4.dnbsp;Puteoli, Latinum eft Ciuitas colonia Campaniç,nbsp;eademdicitur Ceadilt;fta,aft.28.c P Ynbsp;TTuyfOf Pyrrhus,Flauus,rubens.Pater Solipatris,alt;ft.io.a
Q.
Vartus, Latinum eft.Nomen viri,rom.i6.d Qiiintus. Latinum eft.
R Aab,pl'd,S6.a.Superba,autfortis,veItumuInbsp;tuans.Ægyptum efle quidam memorant.
IV Raaia,Vifiodomini.Filius Subalfilij luda, i.para.4.a.i.efd.2.c
Raamias.Tonitruum domini, fiue malum à domi no,aut fbciusàdominOjVelpaftor à domino.Nomenbsp;viri,2,efd.7.b
^2'' Rabba multa,fiue grandi^autiurgium,fiue irapu ’ ’ gnatio.Vrbsintribu Iuda,i^e.49.a.
Rabbath,Idem Ciuitas filiorum Ammon, deut, gitiuorume 5.b.2.reg.i2.f.ier.49.a.Quam EufebiusPhiladelphia Iaad,iof.i3.d.i.re.jo.g.nbsp;efle credit.
Rabbi,Magifter. matt.II.c.marc, p.a.iohan.t.f Rabboni,Magifter Syrum eft.marc.io.gnbsp;Rabboth, Foenus, vel vfura, aut multitudo, vel
* iurgium,fiue impuguatio. Ciuitas in tribu Iflachar, iofi9.b
Äia-an . Rab-mag , Multitudinem diflbluens vel liqucfa-cies:aut magifter vel princeps liquefaiftionis, fiue ma gifter vel princeps liquefadus vel tabefadus. Princeps quidam,cuius meminit,iere.59.anbsp;Rab-facesMagiquot; .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
magiftri oftulum vel faccu aut ofculans, vel magnus fiiccus, Princeps in exerci-tu Nabuchodonofor,4.reg.i8.d.
® A'iO'S'l Rab-farcSjfiue Rabfaris , Magifter vel prxpofitus Eunuchorum. Princeps quidam fub rege Nabucho-donofor,4.reg.i8.d.iere.39.a
Raca, Vacuus, vel vanus.D.matt.$.d RachaI,Sufurro,autaromatarius,fiue negotiator.nbsp;Ciuitas,quam Dauid Riorum fpoliorum participemnbsp;fecit,i.reg.3o.g
Rachel,Ouis.Filia Laba,altera \TtprIacob,ge.29.b Raddâi, Defcendens, vel dominans.. Quintus filiusnbsp;Ifai,i.para.4.b
, wnw nbsp;nbsp;Ragau,Socius autpaftoreius, fiue malum velCÓ-
fradio eius.Filius phaleg,z.para.i.b:qui Reugen.u.c fcribiturjIuc.g.g.Heb.Reu.
Rages,Tempeftas.vel commotio.D. Ciuitas apud MedoÇjtob.i.cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;
Raguel, paftor dei, aut amicus dei, vel confradio dei Sacerdos in vrbe Madian,focerMoyfi, exodi.2.c:nbsp;qui exod.j.a.dicitur lethro.
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rahab, Lata,fiue dilatata,aut platea. Mulier qux
* hofpitio fulcepit exploratores miflbs à lofue in leri-cho,iof.2..a
Rahabia, Latitudp fiue platea domini. Nomen vi ri,i.para.z6.çnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
woXS|U«:o
•SSTOXiyMM
• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Xnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;U9^ Ul^UO^ 1V111U^;L K|U1 IXb VUlIi lt;tl.d.LLM. ix-
’'Ï3 7*1 ue fufpendens aquas,aut coadunatio aquarurti. Grç-
r.oa*b
Nomina Heb.Clial.Græca amp; Lat.
Raham, Vulua;fiue mifericordia:aut Syriacè,amî eus.Filius Sammafilij Hebron,?.para.2.t
Rahelai, Sopordomini, velinebriansdominus, aut focius vel paftoripfi domino. Nomen viri,i. ef-drx,i.a
Rahuel,paftordei, àut amicus deî, vel confradio dei.Filius Elàu ex Baftmath vxore,gene.g6.a. Filiusnbsp;Iebaniç,i.paral.9.b
Raia,Vifio domini.Filius Subalfilij luda, /.para. 4.a.i.efd.2.c
Ram, Excelfus, vel fublimis,autproi)ciens. Filius Efron filij phares,1. para.a.a. Filius itê lerameel pri'nbsp;mogeniti Efron,i.para.2.c
Rama, Excella vel fublimis, auf proieda. Ciuitas in tribu Beniamin,haut procul à Gabaon, iofu.iS.d.nbsp;iudic.4.a. i9.d. quam reçdificauit BaafarexIfraelinnbsp;Iuda,3.reg.i5^.c
R.imath.a,Idem. Vrbs Syrix in monte Ephraim, de qua i.reg.i.c. 19.g.Hieronymus in Thamnitica régions iuxta Diofpolin fitam fcribit.
Ramathaim,ldem.p.n. Ciuitas eadem quç Rama amp; Ramatha.Diciturd Anmathea,i.reg.i.a
, Ramathites,Excelfus fiueexaltatus,autproijciens vel proiedus,/.para.27.d.
Ramath-lechi, Eleuatio maxillx.Nomen Ioci,iud. «$-g
Ramathæ,Excelfa,vel fublimis, aut proieda. D. Ciuitas,!. mach.i/.d
Ramefl'es,Tonitruum,veI exprobratio tinex,aut malum delens fine diflbluens,vel confradionem difnbsp;foluer.s,aut confradus à tinea. Ciuitas eft in extremis finihus Ægypti ab Ifraelitis côdita,olim (vt Hieronymus ait in Hebraicis quxftionibus)pagus Arfe-noites,didafuit,gen.47.c.num.j3.a
Rameth,Sublimis vel excelfa,aut proieda. Ciuitas in tribu lirachar,iofi9.b
Ramothjldem.p.n. Ciuitas facerdotum atque fii quot;;itiuorum eft in tribu Gad,non procul à monte Ga-l.i.re.jo.g,
Ramoth,deut.4.g,iof îo.c.j.reg.îi.a.i.para.é.g. Vidéns mortem vel inrùitus mortis,vel altitudinesnbsp;eadem ciuitas qux amp; iTafl. Ramoth prior.
Ràpha, Medicina, vel medicus,aut relaxatio,vel gi gas.Filius Beniamin,i.para.6.a:quigen.46.c.diciturnbsp;Echi. Filius item Baana,i.para.8.d.io.dnbsp;Raph.i,i.par.7.e.Relaxatio laquei.Nomen viri,nbsp;Raphael,Medicina dei.Nomen viri,i.para.46.anbsp;Raphaia,Medicina domini,fiue relaxatio domini.nbsp;Filius lefeix filij phaltixji.para.3.d.4.g,Filius Tholanbsp;igiftervelprçpofitusbibentium,aut i.para.7.a.Fi!ius Baaria,i.para.9.g
1 vel laccinus, fiue multum bibens nbsp;nbsp;Raphaim,Gigantes vel medici,aut relaxati.popuU
funt,quQS MoabicxjEraim: Ammonitx, Zomzom mim vocant, deut.4.c. d. Vide Emim. Item nomennbsp;vallis iuxta Ierufalcm,iof.i9.b.ifii.i7.bnbsp;Raphidim,R«clinatoria,fiue ftraméta,aut remiflç/nbsp;manus,vel medicina manuum.Locus in folitudiné,nbsp;non procul,ab Horeb monte, vbi vndecima Ifraeli-tarum manfio fuit,exod.i7.a.num.33.b
Raphon,Medicina,vel relaxatio,aut gigas.D. Ci-u'itas,i;mach.9.d
Raphu,ldem,paterphalti,num.i3.a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Rafin, Voluntas, vel voluntarius, autcurfor, fiue veredarius.Rex Syrix,4.reg.i6.a.i.efd.4.c
Refias,Secretum domini,vel myfterium domini - -D.Nomen viri,3.mach.14.f
Razon tenuis, vel macilentus,fiuefecretum,autfc cretariuSjVel princeps.Filius Eliadajg.reg.n.enbsp;R E
Rébe, Quartus vel quadratus,fiue 3ccubans,vel aq ', cubatio.Rex Madianitarum,num.3i.a.iof,i3.cnbsp;.Rebecca,Saginata,fiue impinguata,aut contentio- - *nbsp;obtu(à,velcontenfioimpedita. Filia Bathuelfili) Nanbsp;chor vxor lfaac,gen.44.d
Rebla, fiue reblatha, rixa, vel magnitude illi, auc iu^ium inueteratum vel conturbatum, fiue iurgiûnbsp;de fluens.Ciuitas Syri.*^,num.J4.c.4.regum,23.g. 45. ' 'nbsp;b:qux
18
öhi h^Vr*»
Ö’'b')3l
00)3
#
htoi
«til
lÄ’ibn ryn
ïin
5?s‘l
M^an
I
-ocr page 534-Interpretatio b:qux pofte3(vt Hieronymus tradit ) Antiochia di-dacft.Poftremo, luftianiprincipis tempore ( Vola-laterrano lib.ii.authore)Tneopolis dici cœpit
Recca, Vacuitas, fiue fputum aut faliua, vel tem-pus,quod pars capitis eft. Ciuitas in tribu Nephtha-li,iof.i9.c
Recem,Vacuus,aut vanus vel pidurà varia,aut la liuaeorum.Ciuitas in tribu Bcniamin,iof.i8.d.Nomen ducis,iof. 13.c Filius Hebron,/.para.2.f. Rex iténbsp;Madianitarum,nu.ji.acquem lofephus lib,4.Icribitnbsp;fui nominis in Arabia condidilTe vrbem:à Grxeis ponbsp;ftea Petram didam.
Recha,Tenera,vcldeIicata. Nomen viri,t. parali-pomenon,4.c
23*; nbsp;nbsp;Rechab,Quadriga,autequitatus,velequitans. Pa
ter Ionadab,4.reg.»o.d Fihus Remmon Berothitx, 2. reg. 4.a. i.para.r.g
Rechabitç,Idem.p.n.iere,j$.a
naj/1 Reema,Tonitruum,fiueexprobratio,aut malum quoddam , fiue focictas quçdam , vel confradionbsp;quxdam. Regio fiedidaà Regmafilio Chus, ezech.
27.c
pKyiov Regium,ruptura velfradura,quoni.âillicterra ru pta eft inter regnum Neapolitanum (ic Siciliam . G.nbsp;Sicilix ciuitas maritima, viginti millia pafluum ànbsp;promontorio peloro fecreta.ad.iS.c
Regrn^jl^emquod reema.Films Chuj,gene.10.a quot;2Regom, Lapidans, vel lapidatus, aut purpureus.
’ Filius Iahaddai,z.para.2.f
Rehum,pius,fiue mifericors: aut Syriacè, amicus.
' ’ Nomen viri,i.efd. 2.a
Rei, Socius,aut paftor, fiue malum vel confradio mea.Nomen viri,3.reg.i.a
Reia, Vifio domini,Filius Ioel,i.para.$ c n-’Tai. Remeia, S ublimis vel excelfus dominus,aut pro-iedio domini.Nomen viri,i.efd.io.d
II'IS Rempha, pro hoc in Hebrço eft Chiun, quod in-terpretatur placenta,id eft torta adipe confperfa,fiue prxparatus, aut compofitus. Hebrxi vero dicunt,nbsp;Chiun lingua Arabica vcl punica Saturnum fignifi-care.Idolum,ad.7.e
^®'^’’^o*’gt;îdalum granatum,fiue altitudo.Ciui-
’ tas in tribu tam ludç quâSimeonis,iof.iç.e.i9.a. Ité Petra in tribu Beniamin,iudic.2o .g. Vallis item apudnbsp;Zachariâ, 14. b,fiue ciuitas fecundum Lyranum,nonnbsp;procul à Mageddo,qux à quibufdam nunc Maximianbsp;nopolis dicitur.Sic vocabatur amp; pater Baana amp; Re-chabferuorû Isbolêth,2.re.4.a. Noméidoli,4.re.ç.enbsp;R2n'’”f’O”-pb^res,Maligranatidiuifio,aut malumnbsp;’ ‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~ granatumdiuifionis velaltitudinisdiuifîo. Décima
fexta Ifraelitarum manfio,nu.33.c
- Remmono, Malum granatum eius, fiue altitudo jiju I eius.Ciuitas facerdotum in tribu Zabulon,t. pa.6.gnbsp;Refa,luc,3.g.Caput,vel voluntas,autcurfus.D.
riTT’i Refeph, Volucris,aut diabolus, vel fagitta,fcilicet ignita.Nomen viri.i.para.7.0
Refeph,4.re.i9.c.if. 37. c, Pauimentü,velextenfio aut prima, id eft calculus ignitus.Vrbs Syrix,vtaitnbsp;Hieronymus. Alij dicûtfuifle Petra, Arabiçciuitaté.nbsp;Refen, Frenum. Ciuitas ab aflur çdificata internbsp;Chaleamp; Niniuen,gen./o,b
R®*’^5^oluntas,aut voluntarius, fiue curfor, aut
’ vererarius,Filius Olla,i.para.7.g
Refpha,Extenfio, fiue pauimentum, aut pruna,
* id eft calculus ignitus. Concubina Saul, filia Aia,2. reg.j.a
Refia,Irroratio, vel ftillicidiû. Nome loci in quo ca ftrametati funt filij Ifrael profedide Lebna,nu.33.cnbsp;Rethma,Iuniperus,fiuefonitus,autftrepitùs. Lonbsp;eus ad que venerunt filij Ilrael de Aferoth nume.33.cnbsp;lt;.«». Rcu, Socius vel amicus aut paftor,fiue malum,aut
\ confradio.Filius Phalegjgen.ii.c.qui ragàu i .parali. i.b .dicitur, ijfdem tarnen confonantibus de pundisnbsp;apudHebrxos.
RH
fôjl» Rhode,rofa.G.Nomenpuellç,ad.it.c
Rodochus,rofeuscurrus.G
Rodus,Rofa.G.CycladuminfuIarum nobilifsi-ma,dt ab oriente prima,quondam Ophiufavocata, ’ dilùnsàportu Afi; nonaginta millibus paftuum,nbsp;ad.2t.a
RI
Ribai,pugnans, vel obiurgans, fiue multiplicans. pater Ithai,2 .reg. ij .d
Rinn3,Canticum,liueexultatio.Filius Simeonis i.para.4.c
Riphath,Medicina, fiue relaxatio, velbouile,hoc eft vbi boues clauduntur.Filius fuit Gomer,gen,10.
a. Ab hoc Riphxi dicuntur, qui paphlagones cogno-mentum fortiti funt.
R O
Roaga,Saturatus vel inebnatus meditatione vel cloquio , autfaturatus vel inebriatus abftradionc,nbsp;velfeparatione.Filius Somerfilij Heber,i.paralipo-menon,7.g
Roboam,DiIatans populum, aut latitudo vcl pla tea populijfiue odor vel odorans cum populo.Filiusnbsp;Salomonis,3.reg.ii.g.t para. 3.bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Rogel,pes,fiue pedeftris, aut ex plorans vel delator fiue accu(ator:aut Syriace,côfuetudo.Fons pro-pe lerulalem in tribu luda adfeptentrionem, iofity.
b. iS-c.j.reg.i.b
Rogelim, Idem.p.n.Nomen loci.a.reg.i/.g
Rogom-mèlech, Lapidans regem vcl conliliariû, aut purpura regis vcl côfitiarij. princcps Darij regis,nbsp;zath.7.a
Rohob, Latitudo fiue dilatatio, aut platea. Ciui-tas Leuitarum in tribu Afcr,iof.i3.b.i9.b.t.para.6.g. Rex Soba,2.para.8.a
Rhohobia,Latitudo fiuedilatatio domini,aut pla tea domini.Filius Eliefer filij Moyfi,i.para.23.b
Rohoboth,Latitudines,fiuedilatariones,autpla-teç.CiuitasIdumææeltpropeflumen : patria Saulis Idumxorumregis,gen.36.d.Legiturgene.ij.b,Et xdificauit Niniue,amp; plateas ciuitatis.pro,plateas ci-uitatis,L X XtransferuntTuys ireAi^(,ideftro-hobotbjCiuitatem.fiçque Chaldxus interpres . tunenbsp;ciuitatis nomen erit ab AlTur conftrudç.
Roma,Excelfa, fiuefublimis, aut rhinoceros, vel intuens nimis.Concubina Nachorfratris Abrahamnbsp;gen.22.d
Roma,Ciuitas Italix Valens Vcl valentia, aut po . , tens vclrobufta.G.
MSI
wam
Wikrt
Romani,ldem.p.n.G.iohan.ti,f.ad.t.b.22.g . c
Romanijdan.n.e.pro hocjn Heb.eft Cbithim,d:
interpretaturcóterentes, Velcontritïo maris,lïue dia dema,aut aurü, vel tinftura:aut ex Syro amp; Hebrxonbsp;coaceruatio maris.Vide Ccthim amp;. Italia.
Romanus, Valens,fiue potens,aut robuftiis.G.
Romelia,Exceirus domini, fiuecelfitudo doinini aut proieftus àdomino. pater phacee regis Ifrael, 4.nbsp;reg.jç.e.jô.a
Romemthi- ezer, Exaltans adiutorem velauxi-Iium,fiueexaltaui atrium. Nomen viri,i.par.2ç.b Ros,caput,vertex,fummitasjfiue principiüm, Filius Beniamin,gen.46.c
Roth,coronx,fiue calamus inebriationis vel la tu ritatis:aut ex Syro amp; Hebrxo, confilium inebriationbsp;nis vel faturitatis.Ciuitas tribui Gad data in poflef-fionem,nume.34.g.Heb. A troth: amp; iungiturfequen-ti diâioni Sophan,vt ambæ nomen lint vnius ciui-tatiSjAtarothfophan.
Ruben,Videns filium, vel vifio filij, aut vilîonis filius.Filius lacobex Lia,gen.29.f
Rubenitæ,Idem.
Rubenites, Idem,!.para.II.g
Rufus, Latinum eft,mar. b,rom. 16. b. Nomen viri.
Ruma,Excelfa,liuefublimis,aut proieAa.ciuitas in tnbu Ephraim,iofu.'$.f.iudic.9.f.4.reg.»j.g:lt;]uçnbsp;alias réphtis,ité amp; Arimatli^,tefte Eufebio vocaturnbsp;Ruth,
Nomina Heb.Chald.Græca amp; Lat.
Sadducxi,julli,autiuftificati:velfyriacè:fcifsi,vel Icifmatici. D. feéla inter ludxos, negans eile refurre-élionem,aél.$ d.ij.b.luc.io.d
Sadoc,lullus,aut iullificatus. Filius Achitob,2.re gum,S.d.i,para.6.a.Eftamp;nomenfacerdotis, 2. reg.nbsp;16.e.Filius item Meraioth,i,para.p.b
Sage,lgnorans fiue comprehendens,vel attingens aut ryriace,multus,fiue multiplicans. Nomen viri,i.nbsp;para.ii.g
Sahar,Lucidus,aut candidus,Filius Ashur ex Ha laa vxore,i. paral. 4. b
Sahar,Lucidus,veI Candidus. Filius Simeon filij Iacob,gene.46.b.Heb.Sohar.nbsp;Saharaim,Nigri,veIturbidi,autmatutin5tes,veInbsp;maneeuntes.Nomen viri,i,para.8.anbsp;Salabim,Refpiciens corda,fiue pugnus vel pugil-lus in mari,aut vulpes in man , vel femita in mari.nbsp;Videfalebim.
Salaboni, Vulpisintelleâus velfilius,aut vulpis xdificium, vel pugilli aut pugni xdificium vel intel-Ieäus,fiue femita çdificij velintelleftus,aut filij.Nomen loci,2.reg.2j.dnbsp;SalaboniteSjIdem.i.para.ii.gnbsp;Salai,Mifsio vel mittens,fiue ramus aut propagines, vel telum,aut arma,fcilicet raifsilia vel Syriace,nbsp;Ipolians vel Ipoliatus.Mater Aza.j.reg.ii.f.nbsp;SalamieI,Pax dei,fiueperfedlio dei,autretributionbsp;dei.FiliusSurifaddai,princepsfux tribus Simeon,nbsp;nume.i.a
Salamina,fiue lalami$,CommotaveI conquafiata o'äXk.uiv« jurtiu.i/.cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autfluéluans.G.lnfula Cypri in mari Euboico, co-
Sabaim,Circuitiones,autebrii; vel Syriace,lenes, tra Athenas,vclut author eil Pomponis Melali.i.amp; ifaiç.4y.cnbsp;Sabam,Idem quod (equens diftio làbama, amp; ea-dem ciuitas,num.32.anbsp;Sabama,fiue (abam, Co^erfio fiue captiuitas ninbsp;p.;. --------- , r r ------1. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;------J:
ficauerunt filij Ruben,num.J2.g.iof,iJ.c.ilai.j6.c r .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
intelligens velçdificans dominus,fiueintelleftus vel
filiatio domini. Nomen viri,2.efd.9.a SabaothjExercitus.p.n.fiue militiç,fortitudinis.nbsp;ierem.n.d
Sabari tTi,cófradliones,fiue fpes,vel expedlationes, aut frumenta. Locus eil trans lordanem in terra A-morrhxorum,qui à frangendo hoc nominis inuenitnbsp;liquidem ibilfraelitarumacies fradta eil,iof 7.a
Sabarira,Ezech, 47. c. Circuitus altitudinis: aut Ipoliatus.Filius Arphaxadjgen.io.d.Iucx.j.g.dicitur fyriace opiniones,velcogitationes,autfperantes,vel filius Chainan filij Arphaxad,nbsp;fpes.Nomen loci.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Salebim.Refpiciens corda, fiue pugnus vel pugil-
Sabat, Sceptrum, vel virga,aut tribus. Menfis, lus in mari, aut vulpes in mari, velkmitain mari, quandoqueFebruario noftrorelpondens, zacharias Nomenloci,iudic.i.g.3.reg.4.anbsp;2.bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SaIccha,Canillrum tuun'i,aut eleuatio fiue concul
Sabatha, Circuitus, vel circuiens, autcaulans aut catiotua.Ciuitas in Bafan,iof i2.a fyriace,feneftus:FiIius Chus,gen.io.a. Ab hoefaba-nbsp;nbsp;nbsp;Saled,afflidio:velfyriace,calefadlio veladullio.Fi
theni,qui à Grxeis Ab aftaban dicuntur,nomen da- lius Nadab filij Semei filij Onarn,i.paralipomenon, turam fortiti funt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a.d
Sabatacha, Circuiens percufsionem,velcau(a per- Salem, Pax. Nomen vrbis in fichimis, quç eil in cufsionisiaut ex Syro amp; Hebrxo, fenedlutispercuf- terrafamarix,ciuitas Iacob,fita in finibus Ephraim.nbsp;fio.Filius ChuSjgene.io.anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Videtur quoquedidafichem.Hxc non eil lerufalem
Sabbathäi,fabbathum meum,velrequies,autcef gen.3J.d.Aliafuit falem. Videlerufalem. fatio mea nomen viri,2.efd.n.cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Salemoth,Pacificatio,fiue perfedio, aut retribu-
Sabbathifmus,Requies, vel ce(îâtio.D.Heb.4.c nbsp;tio.Nomen viri,i.para.24.c
Sabbathum, Requies,fiue ceiratio.4.reg.4.d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SaIeph,Euaginans,veleueIlens,aut difcalcians.Fi-
ya«!? Sabbee,Septem,velfeptimus,aut faturitas,fiueiu lius Iedan,gene.io.d
ramentum.Ciuitas in tribu Simeon,iof.i9.a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5alim,Vulpes.p.n.aut pugilli, fiue pugni, velfe-
USli? Sabxi,Captiuans,fiueconuertentes,autcanijVcI mitx.Nomen Ioci,i.re.9.a.iohan.3.c.
fedcntes.PopuIi,iob,i.c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Salifa,Trina,autprincipalis,fiue ternaria,vel prin
*55*2? Saber,Confradio,aut(pes,velfermentum. Filius cipilIa,autduci(ra.Regioell,i.rcg.9.a.
Caleb ex Maacha,concubiha,i.para.2.f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Saliern, Pax, fiueperfeftio aut retributio.Filius
tlïlSö Sachadia,VmbracuIum, veloperimentum, fiue Nephthali,gene.46.c:quifallum,i. paralipomenon, protedlio;autvndio:velfyriace,(pcculatio. Ciuitas y.c.dicitur.
in tribu iuda,iof.iç g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Salma,Pax,fiue perfedio,aut retributio, fiue ve-
Sachar,Merces,fiuepretium,aut ficera,velebrie- ftimentum.Filius Nahallbn filij Aminadab.i.pa.z.b tas.Nomen viri,t.para,tt.g.qui i.reg.xj.djdicitur Sa qui falmon amp; (alma in fine quarti cap. Ruth diritur.nbsp;rar,i.para,a6.anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Filius Item Hur primogeniti Caleb ex Ephratha
con-
U,». Ruth, Saturata,vel inebriata. VxoMahalom filij ’’’ ElimelechBeth-lehemitç,ruth,t.a
S
înj?w nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aapb,cogitans,aut qui volât velprxuoIans.Fi
bus labaddaijj.para.i.f
7KTI? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Saal,Poftulans,fiue pollulatus, aut cottimo
datus,fiuerepulcbrum,vel infernus,aut fouea. Nomen viri,i.efd.i.d
'ti’'3S5?y Saananim. Motiones vel motus,dormiétis.Ciui taseRlimes tribus Nephthali,iof 19.C
Saaraim, Portx fiue xftimationis, aut appretiatio nés,vel capilli,fiue ordeum,aut tempeftas, fine dx-mones,aut pilofi.vcl hirci, Ciuitas in tribu luda, innbsp;qua poileri Simeonis habitauerunt,iof.i$,e.i.parali-pomenon,4.e
JKSU? Saba conuerfio, fiue captiuitas gt; aut canities, vel fefsio.Filius Regma,genefis, jo.a;àquo ciuitas rega-lis Æthiopix nomen accepit,3.reg.io.a.ifa.6o.b.Hâcnbsp;lofèphus Iibro lecundo, Cambyle rege Meroen ex fonbsp;roris vocabulo cognominatam lcribit.Filius item Ienbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;élan,gene.io.d.Poftremo fie nominabatur fibus lec-
laOjgen.a^.a
uila. Plal m .7« .ifa. 43 .a.interpretatur circuitio, aut e-brius.-velfyriace,fenex.Filius Chus.Inde Sabxipo-puli qui Fœlicem Arabiam incolunt, funt difti. Eli «S: Arabum metropolis nomine Saba,in monte fita.nbsp;Sabaa,j.reg.)j.d.vbidicitur,In terra fabaa. illa nónbsp;funt in Hebrço.
SabafthanijDereliquilli me Chaldaicuum verbû, matt.iy.c
Sak/aiiji, ifaiç.4ç.c
Sabam,Idem quod (equens diftio làbâma, amp; ea-dem ciuitaSjUum.js.a
Sabama,fiue (abam, Co^erfio fiue captiuitas ni mia,aut camties vel fefsio multa. Ciuitas quam xdi-
Sabania, Conusrtens velcaptiuans dominus,aut filiatio domini. Nomen viri,t.efd.9.a
t^'^Sy SabaothjExercitus.p.n.fiue militiç,fortitudinis. ierem.n.d
Â*«aiï?
r}’'5a’gt;:p
üa’jp
tiiroo
¦ »ahso
n*j3P
iny
“.ny
0’'*!^^:?
aiitfluéluans.G.lnfula Cypri in mari Euboico, cô-ftrabo Iib.14.In ea infula,efteiu(Hem nominis oppidum,teile Plinio lib.j.cap.p. quod poftea appeîlatû CôftantiaauthoreHieronvmo. Hoc ludæi funditusnbsp;demoliti funtTraianiprincipis temporibus, extin-âis omnibus accolis,velut fcribit Eufebius in Chronbsp;ni, amp; Hieron. In Salamine Paulus «amp; Barnabas an-nuntiauerunt fermonem deijaâa.ij.a
SaIathi,Vmbra,fîue tinnitus,autaflans vel torre raciens:aut fyriace,orans. Nomen principis militumnbsp;i.para.n.d
Salatbiel, Pollulatus dei fiue commodatus dei.Pa ter Zorotabel ducis ludajagg.j.a.i.efd.j.e. Fibus le-chonix filij Ioacim,i.para.j.c
Sale, MifsiojVel mittés,lîue ramus aut propagines vel telum:aut arma,f.mifsilia:autfynace,fpoliâs vel
ïia^o
*}’bD
aVxi?
hV»
O’’Vî?’Œ’
üV’tp
Interpretatio
concubina,j,paralipomenon.2.g
Slt;'lman, Pacificus,fiue perfeftus,aut retribuens. Nomen regis cumldam, de quo O4ee,io.dnbsp;ystoVï Salmana,Vmbra prohibita,aut vmbra vel imagonbsp;commotionis, vel tinnitus cómotiohis,vel fubmernbsp;fio prohibitionis aut commotionis. Rex Madian,iu-die S.b.pfiilm.Sa.C.
Salmanafar, Pax ligata, fiue perfeftio vel retribu-tio ligata: aut pax velperfeClio fiue retributio nunc ablata vel nunc recedens,Rex Airyriorum,4.regumnbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’7-a
TX!? nbsp;nbsp;Salmias, Paxdomini:fiue perfeäio aut retributio
domini.Nomen viri, i.efd.io.d
Salmon,Pacificus,fiueperfe(ftus , aut retribuens. Filius Nahallbnfili) Aminadab,ruth,4.d:quiamp; ibidem,amp; i.para.2.b,dicitur Salma.
S.ilmon,Flu(ftuatio, vel commotio aut conquaf-
‘ lätio.G.Ciuitas maritima Cretxinfulxacl.27.b
Salmona, Vmbrx munus vel numerus, fiue tin -nitus numerivel muneris,aiit imago noftra . Locus in quo caftrametati funt filij Ifrael, profeäi de monte Hor,num.3).e
Salo, Caniftrum,vel exaltatio , fiue conculcatio, aut xquiparatus.Fiiius Mófollam.i.para.9.b
Salome. Pacifica, velperfefta, aut retribuens. D. mulieris nomen,marc 15.d
Salomi, Pacificus, fiue perfcftiis,aut retribuens. Pa ter Ahiud principis filiorum Afer,num.34.dnbsp;r,'}'Ü'.7l27 Salomith,ldem.f.g.Fih.i Zorobabel filij Phadaiç,nbsp;i.par.3.d.2j.a.Filius Roboam,2.para.ii.d.
27 Salomon, Pacificus . Filius Dauid ex Beth-labec vxore Vrix,2.reg.5.c,i2.f.Heb.Selomo.
Salon,Manens,velquimanet , autpacificus, vel abu!id.ins:aut Siriace,iliudens vel decipiens.D.nbsp;z, Salon,Fluélus vel commotio.G.
Salphaad,Vmbraformidinis, fiue tinnitus formi ‘înfc'z'ï dinis,vel alfiitionis , aut fubmerfionis formido . Fi -lius Hepher filij Galaad filij Machir filij Manaffe, nu.nbsp;2ö.d.i.para.7.c.Heb.Salphahad.
Salcus: Latinum eft, amp; eft interpretatio huius no ' minis laheri,quod faltum, fiuefyluam, autfauumnbsp;fignificat.Pater Adeodati,2.reg.2i.d.i.para.2O.c
• Salu,Caniftrum,fiueexaltatio,aut conculcatio, vel xquiparacus. Pater Zamriillius qui cum Madia-
r.’27?27
**e3i
ITiKW
•jn-iW
v.TCX
r,iA-,u
fignificat.Pater Adeodati,i.reg.ij,d.i.para.io.c
nitide occifus eft,num.i5.c
Salula,Trinus,vel principalis, aut dux. Filius Su
pha filij Helem,z.para. 7.g
Sama, Audiens,vel obediens.Ciuitas in tribu lu-da iof./^.d.Nomen item viri,i.pa.8.b.Heb.Hofama.
SamaexaudituSjfiueipfeexaudiens vel obediens
Filius lechonix filij Ioacim,i.par.j.c
Samaa, Audiens vel obediens: Frater Dauid. 2.re.
21.d.i.par.6.c.Filius Merariji.paral.ó.c.n.a. Ciuitas item in tribu iiida,iof.i5.d
lofitus, aut perditio,
ji.para.
8.c:qui 9.f.dicitur Samaam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«Jctllllcllj lUl IBCUO) AMVnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1I1UUVU3 J liUC 11
Samaam,Nomen matris vel gentis,aut nomen ti munusiaut Syncè,minifter.Nomen viri.i.efd.4.b moris,vel ponenstimorem,aut appofitus matri velnbsp;genti, aut ibi timor, vel mater aut gens. Films Ma-cellot, i. para. 9. f.qui 8 .c. dicitur Samaa.
Samach, Adhxrens vel innixus,aut iuniftus. Samachias, Adhxrens demi no, vcl innitens, aut
’H iunftus domino.Nomen viri,i.parai.26.3
‘l'Û’27 SamadjDeftruens fiueextefminans,aut conterés
' Filius Elphaal filij Mehufim,i.para.8.b Samaia,fiuefamaias, Audieri.s, dominû,vel obe
li diens domino.Pater Semri patris Idaiç.i. parali.4.f.
Filius Ioel,i.para.5.a.Vir Gabaonites, 1. para.12.a Samaoth,DefoIatio,velperditio,autftuper,fiuenbsp;rVina'117 jFi iniqultas,aut nomen iniquitati$,vel defolans autnbsp;perdens,iniquitatem.Nomen viri,i.para.27.anbsp;Samarâim,Lanx,aut medullx,f.arborum.Ciui-
tas in tribu Beniamin,iof.iS.d
Samarath, Cuftodia, vel adamas, aut vêpres, vel
fi Ipina,leu fxx.Filius Semei,i.par.8.b.
Vel r*’,’gt;3X27
:i?T2'sï7
appofitus, aut pe rlNa^ ygjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Macellotfilij Abigabaon,
Samaræus, Lana, vel mcdtlla, (cilicet arborura. Filius Chanaan,gen.io.c.Hic Edcflem incoluit.
Samaria. Cuftodia, vel adamas,aut vepre8,vel fpi na,feufçxeius.Nomenmótisjj. reg.ió.e. Vrbsitemnbsp;Syriç inter ludçam lt;amp; Galilxâ media, autborelofe-pho lib.j.çap.i.a.ab Amri If'raelitici populi regecon-dita.Ifteenim,Simeron fiue Sameron, vel (vt tran-ftulitinterpres nofter ) Samanam montem àquodînbsp;Semcremit;ciuitatémquequam in montis verticenbsp;extruxerat, àvcndentis nomme, Simeron,fiue (vtnbsp;tranftulit nofter interpres.j.reg.iô.e) Samanam ap-pellauifHac deinde reges Ifraelitarum pro regio vfinbsp;funt Alias,vt Eufebius teftatur, Edheniaseftdifta.nbsp;Mox poft Hircani ludxorum pontificis expugnatio-nem,ab Herode rege iterum ædificata, atque in ho^nbsp;norem Augufti,Greco vocabulo»*^«« nominataeftnbsp;Stephano Neapolis quoque nominatur,iofu.ii. a.4.nbsp;reg.6.f.ifaiç,7.b.7o.b
Samaria,fiue famarias,i.para.i2.a.i.efd.io,d. Cu-llodia domini,aut adamas domini,feu v'cpres vel ipi nadomini.Nomen viri.
Samaritai)i,Cuftodes,vel adamantini, fîuelpino fi, aut fæces, vel fçculenti,luc, ÿ.f.
Samaritanus,Idem f,n.luc.i7.d Samaritç,Idem quod famaritani.nbsp;Samarites, Lanaaut lane*, vel medulla,farborü.nbsp;Sameron , Cuftosamaritudinis velmyrrhx for-tis,vel dolorofx aut iniqux, aut adamas vel fpina fiue fæx,myrrhx doloris autiniquitatis vel fortitudi-his.Heb. Samet onmeroon,iof.ii.d
Samgar,Nominatusaduena, fiueibi peregrinus vel certans ,aut nominis.ruminatio,vel defolatio fiue ftuporaduenæ vel ruminâtisautcertantis. Filiusnbsp;Anath,iudex in ifrael,iudic.j.d
Samir, Cuftodia,fen^epres, vel Ipina, aut adamas vel fxx.Ciuitas in tnwluda ,in môtanis Ephraim,nbsp;iof.iç.f.iudicio.a.Nomen viti,i.para.24.d
Samma,Perditio fiue defolatio, vel ftupor,aut i* bi,fiue nomen aut nominatus, vel appofitus . Fiiiusnbsp;ifaipatris Dauid,i reg.i6.b;qui l,paralip.2.b,diciturnbsp;fimmaa.Filius Rahuelfiîi) Efaurgen.jô.b.i.para.i.c,nbsp;Filius Supha fill) Helem,i.para.7.g.
Samma,i.para.2.f.S.b.Audiens,velobediens.Filius Hebron.Filius item Azaz,i.para.5.3.11.g
Sam mai,Nomen meum,aut defolatio vel perdi-tio mea,fiue ftupor, aut cœli. Filius Recem filn Sam ma,i.para,i f.Filius Ezra,i.para.4.c
Sammtia, Audiens, vel obediens, Filius Zechur, num. 13.a. Films Dauidji.par.j.b.
Samoth.Nomina vel defolationes, aut perditio-nes fiue ftupefaftiones.Nomen viri,i,para.II.f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ,
Samothrace, Arcnofa amp; afpera. G. Infula infinu Pacufiaco,eregioneThracix: fiediäa quodearn infunbsp;lam famii amp; Thraces incoluerint.Afto.i6 b
SamrijCuftodienSjfiue fpina aut fiex, vel adamas
Nomen viri,i.par.i9.c Pater ledihel i.par.n^ Samfâi, fol meus, aut nomen müneris, nue ibi
UIJUS.âUL .J fl JkV,IUIlJU.vgt; ..ivilIVll nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J
Samfiime,Nomen auditum, velfamofa auditio.
D.Nomen loci,i.mac.i5. d
Samfari. Nomen câtantis vel dominantis,aut ibi cantor, velibidominans . Filiuslehoram.i. parali-pomenon S.c
Samfon,Sol eius,aut nominis iteratio vel Iccun-datio fiue mutatio, vel nomen dormientis, aut ibi dormiens: vel fyriace (eruitium aut minifterium e-ius.Filius Manue,iucl,i4.d
Samuel, Pofitus à deo,aut nomen eiusâdeo . Filius Thola filii lflàchar,i.parali 7.3. Filius Elcanæ ex Anna vxore altera,oropheta,i.reg.i.c.i.para.6.c
Sammua, Audiens, velobediens.Filius Dauid,*. reg.5.c.i.par.i4.b.-qui Sammûai.par.j.b.dicitur,iiC-dem confonantibus amp; punftis apud Hebrxos.
Samus,Arenofa.G.infulain mariÆgsEo,aa ao.c. i.mach.iç.dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, -
SanabaIlat,Rubus in ablcondito vel in inuolutio-done
-ocr page 537-Nomina Hcb.Clial.Gn^ca amp; Lat.
»?Hpnuniicc»jk-aoiuiii vci
uQvZ? tritio aquarum,i.pAra.i/.d
ÏlÖÏ
tione:aut ex Syro amp; Hebræo, inimicus in abftSdito velin inuolutione.Nomen viriji.efd.i.bnbsp;Sanan,Frigidita8,fiuefcutum, vel arma. Ciuitasnbsp;in tribu Iuda,iof.iç.e
Sanir,Dormiens lucerna velnouale: fiueitératio vel nlutatiO,autfecundatio lucernæ vel noualis,autnbsp;mu ratio vel iteratio,aut lècûdatio docentis vel ofté-Mons qui amp; Hcrmo amp; Sarion dicitur,deu.j.b.nbsp;ezec.27.a. Vide ».para.$.d.Vocatur amp; Sion,deut,4.g.nbsp;Vide Hermon.
t*»O Sapli,Peluis,crater,Phiala,limen,poftis qui vtrin-quein porta erigitur,finis, velconfummatio,iuncus vel pelagus.Noniengigantis,2 .reg.ii.dnbsp;''=lP“P®r^’n’*n^re,authydriaveInbsp;phiala,feu finis velconfummatio. Nomépropriumnbsp;gigantis,!.para.xo.c.qui 2.reg.2i.d,dicitur Saph.
t'fetW nbsp;nbsp;Sapham,Barba,fiue labium aut ripaeorum, vel
confradio,autfolitudo eorum.Filius Gad,i.par.$.b
fiue ablconditus vel reconditus,aut labiû vel ripa fiue confraétio earum. Scriba quidam films Afaiia. 4. reg.îz.a
'ÜÉSTU nbsp;nbsp;Saphat,Iudex vel iudicans.Filius Huri,num.ij.a
Pater Elifei,j.re.19.c.Filius Semeiçfilij Sechenix, ». para.j.d.Films Gad,i.para.5.b
Saphatia,fiue Saphatias, Iudicansdominus, fine n'vöM? indicium domini. Filius Dauidex Abital, 2. reg.j.a.nbsp;».para.3.a.Filius Rahuel,».par.9.b.Vir Aruphites, ».nbsp;para.»a.a. Vide iere.38.a.2.efd.7.e
Sapphira,Narrans, vel numerans,aut libraria, vel literaria :aut Syriacè,formofa.D.Vxor Ananiçilliusnbsp;qui deo mentitus,ad verbum Petri mortuus eft,aa.nbsp;5-^
Saphomites, Labium vel ripa aquarum, fiue connu itqult;iruiii,i.
Saphon, Aquilo fiue ablronditus, aut fpeculator. Nomen loci,iof.jj.d
Sara, Domina, vel princeps.Vxor Abraham,ge.iy. ”c. Vide Sarai.
Sara,gen.46.b.num.26.e.».para.7.f.Odorans vel domina odoris,aut canticum odoris. Filia Afer filijnbsp;lacob.
w» Sara,fiue Saraa,iof.»9.c.iudic.)3.a.»6.g,2.cfd. /z.d. Lepra,aut crabro. Ciuitas in tribu Dan.
Sara,!.para.7.e.Caro vel confanguinitas, aut fer-mentum,fiue refiduum velremanés.Filia Ephraim. Sarabia,fiuefarabias,ficcitasdomini, velprçualésnbsp;cum domiiio,auc pfalle ns in domino vel cum dominbsp;no. Nomen viri,i.efd.8.e
Serai, Domina mea, vel princeps mea Vxor Abra-ham.gen.»i.d:filia Aran fratris mariti fui, quae amp; le-. fchaibidemdicitur.diaaeftamp; Sara.Videtj’^UjSara. Hnbsp;nbsp;nbsp;Sarai,».para.2.g,Leprofus vel crabro
Saraitx,Idem,».para.2.g
princeps meus,vel canticum meum.
Saraias,Princepsdomini, vel canticû domini.Filius Cenez.i.para.4.c.6.a.2.regam.8.d.Finbsp;lius EzrieIiere.j6.f.Vide.4.regum,25.e.».parali.6,a.
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i.efd.2.a
cantanSjVel dominus.Pater Ahiam,2.reg.23.d;qui». para.ti.g.diciturSachar.
hYbO»* nbsp;nbsp;nbsp;Sarafar, Prxpofitus thefauri vel cellarij,aut pfalle
»JfaSyjjj thelaurus vel cellarium,feu qui videt anguftiam: aut ex Syro amp; Hebraeo,caftrametatio angulbâtis.Finbsp;lius Sennacherib,4.reg.t9 .g,ifai.37.g.Principis cuiufnbsp;dam nomen,de quo zach.7.a
Sarath-afar,PIafmatio matutina, aut anguftia vel colligatio matutina,fiue anguftia vel figura nigredi-nis.Ciuitas in tribu Rubé in mote Bethpuogor, iof.nbsp;ij.c.Heb.Sarath-afâhar.
Sarathi, Leprofus, vel crabro,».para.4.a Sardis, Princeps iucunditatis, aut canticum Ixti-tiç,vel id quod remanet vel relinquiturcautSyriacènbsp;cortina. D. Ciuitas, apoc. j .9,
3°
w»
1^0
•»110
’U’'',!!?
ïn’j?
Sarea,Lepra vel crabro - Vrbs tribus ludxjicifue,
S areas, Princeps domini,aQt cariTlcum domini.Fr-lius Thanehumeth,ieiTi.4O.c
Sarebias,ficcitas domini, vel prçiialens cum domi no aut pfallens in domino velcumdomino. Nomennbsp;viri,2.efd.9.b
Sared, Albatio domini veldefcenfionis :aut Sy-riacè,cortina.Filius Zabulon,gen.46.b
Sareda, Anguftia, vel colligatio dominij vel def-cenfionis,autplafmatio domini, vel defcenfionis. Pa tria régis leroboam,3.reg.n.e
Saredàtha,Idem.Nomen loei.2.para.4.d.
Sareditæ, Ablatio dominij veldefcenfionis : aut fyriace,cortina,num.26.c
Sarepcha, Anguftia buccellæ velpanis, fiue confia-tio velconflatorium,aut anguftia dilatatio velper-fuafio. Ciuitas quafi in medio inter Tyrum amp; Sido-nem fita,3.reg. »7. a. quidam Franciam feu Galliam eiredicunt,abdix,».g
Sares, Radix,vel catenula. Frater Phares filii Ma.^ chir,».para.7.d
Sargon, Auferens proteélionem vel corpus aut co Iorem;fiueauferenshortum:autfyriace,rete vel re-tiaculum.Nomen régis, alias Sennacherib difti, ifa.nbsp;20.a
Saria,porta domini, fiue xftimatio vel appretia-tio aut capillus domini, vel hircus domini, fiue hor-deum vel tempeftas domini,aut dxmonis dominus. Films Afel,».para.8.d.9 .g.Heb.faaria.
SariaSjIdem quod fareas.
Sarion, Lorica, vel planities, aut canticum eolum bæ.Monsàfidonijsfic vocatus,quem Amorrhxi Sanbsp;nirvocant,deut.3.b.Videfanir amp; Hermon.
Sarid, Reliftus,vel remanens, aut principis ma-nus,fiue canticum manus. Terminus eft tribus Zabulon,iof.19 a
Sarohen.Princeps gratiç,vel principis gratia, fiue canticum gratiç. Ciuitas in tribu Simeon,iof.i9.anbsp;Saron,fiuelarona,Planities,aut canticû eius. Regio eft,tefte Hieronymo, inter Tabirinum montemnbsp;amp; lacum Tyberiadis, amp;. à Cçfarea vfque ad loppennbsp;fe vitra extendens.Hxc pinguis amp; fertulifsima eft, t.nbsp;para.27.d.ifa.33.b, a(ft.9.f.Eft amp; vrbisnomen in quanbsp;filij Gad habitauerunt,».para.ç.c
Saronites, Planities, vel planus fiue cantans,».paralip.27.d
Sarfachim,Prxpofitus cooperimentorum,velvn (ftionum.Vnus ex principibus régis Babylonis,ierc.nbsp;39-a
Sarthan, vel Sarthana, Tribulatio fiue anguftia, aut colligatio,fiue plafmatio,aut figuratio, vel anguftiam dans. Locus non procul à lezrahele, 3. regumnbsp;4-l’-7S
Sarug,Palmes,vel£armentum, fiue ramus, aut conuolutio.Filius Reu,gen.»».c.luc.3 .g
Saruia, Anguftio veltribulatio domini, aut colligatio fiue plafmatio vel figuratio domini. Mater A-bifai,filia liai patris Dauid,».reg.26.a.».para.2.b
Safabafar,Gaudiüin tribulatione vel anguftia,aut gaudij perhibitio vel munitio, fiue gaudium vinde-mix, vel fexta anguftia, aut linü vel bylTus anguftix.nbsp;Princeps in tribu Iudx,».efd.»,d
Safagazi. Qui facit tranfitura vel tonfionem, aut refpiciens tranfeuntem vel tondentem,fiue compri-mens vellus. Eunuchus régis AITueri,efth.2.c.Hebr.nbsp;Saafagaz,
Satan,Contrarius vel aduerf3rius.zac.3.a
Satanas,Idem.matt.» 6.d.marc.4 .b.luc.io.c
Säue,planities, vel £quites,auc ponés, vel pofitus. Ciuitas fiue vallis,gene.»4.a:quç amp; vallis régis ibidénbsp;dicitur.
Saul,poftulatus,fiue comraodatus,aut fouea,fiue fepulchrum,velinfernu$. Sextus rexin Edom, quinbsp;fuit ex Robohoth, genef.36.d. Filius item Simeonisnbsp;filij lacob,genefis,46.b.».paralipomcnon, 4. d. 6.b.
Filius
Interpretatio
ter Elifur principis tribus RL:bep,nutn^.3) Segor. Parua. Oppidulü eft Sodomorumjgen. 19.nbsp;e.if.iç.c.quodge.i4.b,dicitur Bala .Dicitur amp;vitulanbsp;contemanSjiuxta Hieronymuni.
Segub,Fortificatus,aut exaltatus.Filius Hiel reç-dificatorislericho,j.re »6.g.Filius Efronfilij Phares, exfilia Machir,patris Galaad,i,para.i.c
Schon, EradicatiOjfiue cóclulio. Rex Ammorrhxo runijnum.aj.e.iof.j.bnbsp;Seir, Hifpidus fiue pilofus, aut hœdus vel.dç-mon,feu ordeaceus,vel tempeftas.Mons eft Idumçç .nbsp;quiab Efau huius montis accola,eo quod eftet Hiriùnbsp;tus,nomenaccepit.».para.4.g.ifa.a».c. Eft amp; nomennbsp;viricuiufdam Horrxijgen.jô.c.
Seira, Parua,hue tribulata. Ciuitas cft Idumxx, 4. reg.S.e
Seirath,Hœdus,fiue piloftis,aut dxmon fiue tem peftas,vel ordeum.Nomen Iuci,iudic.j.d.
Sela.Difioluens,fiue difcalciansivel Syriacè,illu-den$,fiue decipiens.Filius ludx ex fua vxore, gencf. j8.a.i.pare.4.d
Sela,Cofta,fiue Iatus,aut claudicatio. Ciuitas in tribu Beniamin,iof.iS.d
Selahi, Ramus vel pro pagines, fiue miftio vel mit tens,aut telum,vel arma,fcilicet mifsilia: vel Syria-ce,fpolians,vel fpoliatus. Mater matris lofaphat régis ludx.a.para.ao.g.
Selaitx,DifcaIcians,fiue difioluens :vel Syriace, il ludens,fiue decipiens.num.26.C
Selcha, Caniftrum tuum, vel eleuatio aut concul catio tua. Ciuitas regis Ogin Bafan,deut,j.b.».para-Iipomenon,$.b
Selebin, Vulpis intelledus vel fili’,aut pugnus vel pugillus intelleftus, fiue femita intelleétus vel filij,nbsp;aur relpicientis intelleéHs. Ciuitas in tribu Dan,ioCnbsp;J9.Cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
SeleCjVmbra vel tinnitus lambentis vel percutié tis,aut aflàns vel torrefacicns lambentem vel pcrcu-tientem,Nomen viri,2.reg.2j.d.i.para.ii.gnbsp;Selemiau,Paxdomini,fiue perfeélio domini,autnbsp;retributie domini.Nomen viri,t.efd.io.dnbsp;Selemias,Idem. Pater Iuchal,ier.38 .a. Pater etiamnbsp;Ierix,ierem.37.c.Filjus Hananix,ibidem.Filius Ab-deel,iere.3â.f
Selemich, Pacifica, fiue perfeifta, aut retribuens. Nomen viri,t.para.a6.c
Seleph,Vmbra vel tinnitus coneufsionis : aut ex Hebro amp; Syro,vmbraconiunifta.Nomen viri,a. ef-drx,3.g
Selethai, Vmbra , fiue aftatio, vel torrefaftio,aut tinnitus meus :vel Syriace,oratio mea.Filius Semeinbsp;».paralip.8.b
Seleucia, Cômota,vel conquafiàta,aut fluftuans, G. Ciuitas ludxç Daphnis nemori vicina, in promônbsp;torio Syrix Antiochix fita, à Seleuco Nicanore connbsp;dita,authore lolepho Iib.i8.antiquit.iud. 16. amp; Egenbsp;fippo lib.4.cap.t.quam Paulus peragrauit,aft. »j.a.i.nbsp;mach.ii.a
Seleucus, Coramotus, velconqualTatuSjautflu-ftuans.G.Pater Demetrijji.mach.y.a
SeIim,Mfisi vel propagines , aut rami,fiue arma, -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J
buiuda,iof.i5:.e
Sella, Vmbra, velafiàtio,vel torrefadio, fiue tin-
Sella,4.reg. la. d. Exaltatio, fiue conculcatio, vel æquiparatiozaut Syriace,caniftrum.
SellÀi,Idem. Nomen viri,a.efd.n.b SelJem,Pacificus,fiue perfedus,aut retribuens.Finbsp;lius Nephthalinum.a6.f.quigen.46. c. Sallem: amp; ».nbsp;para./.c.Sallumdicitur,nbsp;Sellemitx,ldem,p.n.num.a 6.fnbsp;Selles,Trinus aut princeps,vel dux.Filius Helemgt;nbsp;».para.7.g
Sellu, Caniftrum,aut exaltatio,fiue conculcatio, autæquiparatio.Nomen viri ,3.efd.n.b,amp; 12.
Sellum,
Fîlius poftremo Cis,».regum,9.a
Saulitx, De Saul quod interpretatur poftulat’ fiue commodatus,autfouea.fiuefepulchrum, vel infer-nus.nu.a6.b
Saulus,Poftulatus, fiue commodatus, aut fepul-tus.Sic dicebatur Paulusapoftolatus antecôuerfio-nem,ad.7.g fftwîû«nbsp;nbsp;nbsp;Saura, Salamandra,genus lacertx. G.
5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S C
(TKWtt Sceua,Dilpofitus vel prxparatus, Vir Iudxus,ad. »9-C.
àXKV07rt»y{« Scenopegia,Feftura tabemaculorum . G. iohan. 7-»
Scenofadoria,lcilicet ars ex GrxcoTKS ffKio'îs,amp; fa-cio verbo Latino,ars faciendi tabernacula;quam ar-tem exercebat Paulusapoftolus,ad.)8.a Schibbôleth,Spica,aut fludus, f. aquarum,iudi-
truv^Kç
cum.ia.c
Scythx, Coriarij,vel cerdones. Sunt qui interpre-tenturpoculis vacates,quod ffaïô®'genus fit poculi.
, G.cololT.j.b
ÇKVBOTToXjroc» Scythopolytx.Coriarijciues.G
S E
Seba,fiue Sebe,Septem vel lèptimus,fiuefaturi-tas, velluramenttrm.Nomen viriji.para.j.b. Filius Bochri,a.reg.ao.a
Sebenia,hue Sebenias,Conuertens velcaptiuans dominus,aut intelligens fiue xdificans dominus, fiue intelledus aut filiatio domini. Nomen viri,a.eld.nbsp;9.3.io.a.facerdos quidam,».para. »$.c
Sebeon, Stans iniquitas , fiue inflatio vel tumor peccati:aut Syriace,tindus vel intingens.Pater Ançnbsp;patris Oolibama alterius vxoris Efau, de filiabusnbsp;Chanâam,gene.3 6.a
Sebia,Damula.veIcaprea,autpuIchra, velprxci-pua,fiue ftans dominus;aut Syriace, volHntaria,Ma ter loas filij Ochoziç filij loram filij Achab,4.regumnbsp;»a.a. Filius item Sahariim ex Hodes vxore,».par. 8.anbsp;Sebnia,Idem quod Sebenia.Nomen,viri,a. eldrxnbsp;9 a
Seboim, Damulx, vel caprex,fiue pulchri, vel prxcipui,autinflati:vel Syriace,voluntarij.Vrbseft,nbsp;gene.jo.c
Seboim,».reg-ij.d.a.efd.i».d,Intindi, aut tindu-
rx,vel liantes accrui. Vallis nomen.
Sebthai, Sabbathum,fiue requies, vel celïàtio.No-men viriji.efd.S.b
Sechern,Pars fiue portio, vel humerus,aut matu-tinatio,velitio qux fit mane. Filius Galaadfili) Ma-chir filij Manaire,num.a6.d.i.pa.7.d. Ab hoc metro polis Samariç in tribu Manaire,quç Sichern dicitur.nbsp;Vide Sichern.
Sechemitx,Idem.num.p.n.26.d
r!^s:iTy
Sechenias, Vicinus dominus,aut habitatio domi-ni.Filius Obdix filii Auan filij Raphage,i.paral.j.d, 24.b.a.para.3».c.
Sechia, Protedio vel ramus domini, fiue fepiens aut vallans dominus,vel celïatio domini. Filius Sa-harâim ex Odes vxorefua,i.para.8.a
Sechrona,Ebrietas,aut pretium, vel merces eius.
Ciuitas in tribu Dan,iof i^^.c
Secundus, Latinum eft.Nomen viri,de quo, ad. fcilicet mifsilia:aut Syriace,Ipoliantes. Ciuitas in trj ao.a
Sedada, Latuseius, fiuecibarium,aut venatio
eius vel incidiçeius.Terminuseft tribus Iudx,num. nitus:aut Syriace, oratio.VxorLamech,gene.4.d 34.b.ezech.47.cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot; quot;
Sedecias, luftus domini, vel iuftitia domini.Fi-lius lofix régis, fie nominatus à Nabuchodonolbr, cum prius Mathanias diceretur,4.reg.24.d.».para.3.nbsp;c.FiliüsitemHananix,iere.36.c.Hoc nominevoca-batur prophetailleblafphemus.3.re.aa.b.filius Chanbsp;naana.Fuit amp; filius loacim filij lofix, ».para.3.c
Sedei, Omnipotens, veldeuaftator,autagér,lèu mamillajD.
Sedeur, Ager,luminis vel ignis fine vberaluminis
’ automnipotcnt»slumen,veldeuaftatorisignis.Pa-
^ïVyy ^^'VpTï?nbsp;hVw
3?^
^aVy? n:i^D
t\^
0-ï\tVK@gt; ö‘’n’b«’
n^y j«Vonbsp;*’^0nbsp;öVw
i«^cgt;
O’J?
rr-;iavs?
T.’ÛTÏ’
Nomina Heb. Ghald*Græca amp; Lat.
fiuenomen aut liominatus,fiuéappofitu». FiKiïs Age,i.reg.tj.b d
Semmaa,AudienS vel obedieris. Pater lonadab, frater Dauïd,i.reg.i3.a
Semran, Cuflodta,autadamas,feu vepres, vel fpina,autfxx eius. Filius Ifïacharfilij Iacob,nu;ïö.inbsp;Semranitx,Idem.p.n.nùm.î6.cnbsp;Scmri,ldem.f.n.Filiüs Samaia,i.para.4.f.^6.bnbsp;Sen, Deus aut ebur, vel mutatio, aut dormiens';nbsp;Nomen loci,t.reg.7.c
Senaa,Kubus ; Vel Syriacè, inimicus . Ciuitas,!. efdr.a.b
Senaab,Dens patris,aiit mutationit pater,vel dor mitio patris.Rex Adamx,gené.i4.anbsp;Sennaar,Dormienti$ vigilia vel fufcitatio,aut dennbsp;tis euacuatio vel denudatio aut excufsio,vel dens x-muli,fiue mutatio ciuitatis. CSpus eft Babylonis in
Chaldxa interdum dicitur,ifa.ii c. Heb.Senaar.
Sene,Rubiis: aut Syriacè, inimicus. Nomen fco-puli,i.reg.i4.a
Seneia, Kubus;vel Syriacè,inimica.Nomen viri, x.efdui.b
Sennacherib, Kubus deftruftionis, aut rubus gla-dij, fiue rnbuslolitudinis, vel ficcitatiS aut ex Syro
t/’lt;2? Senum,Pacificus, fiue perfeftus, aut retribuêni, Filiuslabes,4.rcg.i$ c.Filius Sifamaifili) EIafa,i.para.2.e.4.d.Filius Iofix,).para.3. c. ierem.22. c. Filiusnbsp;Njphthali,! para.7.c.qui gen.46.c.dicitur Saliern:amp;nbsp;num 26.f.Sellem.Filius Sadoc,i.para.6.a. Pater Ezenbsp;c!u£ principis,2.para.28.b
Sellnm . Mariens vel qui manet, aut pacificus vel abundans:aut Syriacè,illudens veldecipiens. Filiusnbsp;Cholhoza,2.efd.j.cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’•
Selmai,VefHsmea.PaterHagaba,a.e(H.7.e 1*13 rï Selmon,Obfeuntas, aut imago eius, fiue vmbranbsp;munériSjVel numerationis,aut tinnitus numeratio-nis vel muneris, Mons eft in Ephraim vmbrofus amp;nbsp;caliginofus, euius meminit ludicum Uber ÿ.f. Eft amp;nbsp;nomen viri,2.re.23.d.plàl.67.
Selomith,pacifica,fiue perfefta,autretribuens.No
meh viri,i.efd.8.b
Sem,Nomen vel fama,feu pon£s vel poficus,aut quo regnauit Nemrod,gen.io.b:qux Babyloniafiue ibi.Fihus Noe,gen.5.d.luc.j.g.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘
Semaath, Audiens vel obediens.Mulicr,2. parali.
Semaia, Audiens dominum, vel obediés domino.
Filius Sechenix,! para.j.d.2.efd.6.c.
Semarith,Cuftodita, veladam.intina, aut fpina velfxx.Nomen mulieri8,2.para.a4. d
Semathei,Nominatus vel pofitus,fiue defolatus, iSc Hebrxo,inii'nici gladius vel deftruètio.Rex AfTy-ailt ftup' factus. Filius Sob,alfili) Hur primogeniti riorum,4.reg. S c Calebex Ephr4taconcubina,i.para.2.gnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sennéfer, Dentis veleboris thefauru8:autdor-
Seméber,Nomen vel fama robufti vel fbrtis, aut mientis thefaurus, vel mutatiOnis anguftia,vel the-nomen alx vél pennati, feu deftruensfortitudinem fàurus,autinimicusanguftiç veltribulationis.Filius vel al.imautpennam.Rex Seboim,gene.14.3.Hebr. lechonixfilij Ioacim,i.para.3.cnbsp;Seriièéber.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Senfenna,Ramus vèlpropaginés,fiuerubui rùbi: ‘
Semegar, Aromata peregrin! vel aduenx aut ru- aurexHebrxo amp; Syro,rubus inimici. Ciuitas in tri minantis,velcertantis.Vnusexprincipibus régis Ba bu Iuda,iof.i^.enbsp;byloniorum,ierem.39.anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S3on,fonitus, fiueftrepittis,autmurusfortitu-
Semei, Audiens, vel obediens, aut nomen aCerui, dinis veldoloris.Ciuitas in tribu lfrachar,iof.i9.b vel deftruensaceruum.Films GerfonfilijLemexod.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Séor,Candidus vel lucidus-Pater Ephron,geneè
6.C.Filius Gera, 2.reg.i6.b. Filius Phatiaiafilij Iec.4o zj.b.Heb.fohar. nixji.para.J.c.FiliusIoel,i.para.$.a. Filius Mafma,!.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Seorim , Portx,fiuexftimationes, velappretia-
para.4.c. Filius lethfilii Gerfon,i.parali.6, c. Frater tiones,autcapilli, fiueordeum, veltempeftates,aut Chonenix,2.para.29.c.3i.cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dxmoiies, velpilofifiuehirci. Nomenfacerdotis,!.
Ssmei,i.par.2.d.Nomen meum, autdefbiatio fiuc perditiomea,velftupefaiftio,autcœli. Filius Onannbsp;fill! lerameelex Atara vxore,
Semsia,fiue Semeias, Audiens dominum, vel obe-G nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diens domino.Pater Vriçprophetx,J.reg. 12.f. Filius
Hairub.i..para.9.c.ierem.26 .f.2.efd.i2.d.2.para.29.c.
3'^-3S-b
faphan. Semeiticus,Idem.nbsp;Seiner,CuftoSjVel adamas, (eu vepres,autfpina,nbsp;velfçx.Nomen virijj.reg.ió.c
Setneria, Cuftodiadomini,veladamas domini, feu vepres vel fpinadomini-Nomen viriji.efd.io.dnbsp;Semeró.Vide Samaria,cuius Hcbræû eft Simró.nbsp;Semeron,i.para.ij.a.Lanx autmedullx,fcilicetarnbsp;borum.Nomen montis.Heb.Semaràim.
Semeron,iofu.i9.b.Cuftod«a autadamas feu ve-pfes,vel fpina,aut fçx. Ciuitas in tribu Zabulon, Semeron,iof u.d.Vidc Sameron.
Semida. Nome fcientiç vel cognitionis,sutponSs fcientiam : vel defblationis vel ftupefaftionis, cogni-tio vel coelorum fcientia. Filius Galaad fill) Machirnbsp;filij Manafle num,t6.d.i para.7.d
Semidaitx,ldem.p.num.t6.d
VT3tJ? Semiramoth,Cœlorum altitudines,auc nominit .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fublimitas.Sacerdos quidam,I.para.K.b
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f ’ / ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- •''nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- ,
vel Hupor tliijfiueappofitus illi. Quintus,rex in Edô
f-.Tsy
para.a4.b.
Sephâma, barba, vel labium eius,aut ripa vel litui quoddam, flue conterens aut confrafta valde. Terminus ludx ad fobs ortum,num.j4.b
Sephamoth, Barbz vel labia, fiuè ripa vel litua mortis,aut labium mortis, vel conterens mortem.nbsp;Ciuitas quam Dauid fuorum fpoliorum participem
Sepham,Barba vel labium eorura,aut ripa vel li-tus corum nueconfraftio eorum. Filius Hir,j.para-lipomenon,7.c
Sephar, Liber autfcriba:fiue narratro,aut nume-rus;vel Syriacè,portus.Mons Indix,genc.io.d Sepbaruâim,Libri,vel fcribx,aut narrationes,vetnbsp;numeri,fiue liber vel numerus eiiis mare:aut ex Sy-ro «amp; Hebrxo,portus maris. Ciuitas Aflyriorum,denbsp;qua 4 reg.18.g
Sephatb , Specula, fine cooperimcntum, autcna-' tatio,vel expeftatio,autfauus.Ciuitas in qua fill) lunbsp;d.e Cbahanxosad vnûinterfecerunt,eâmque Har-manominauerût.iudic.i.d.in tribu tam ludx quàmnbsp;Simeonis,nume.îi.a
Seohätha,Idem.Nomen Vallis,i para.i4.c Sepbei, Inundatio , fiuc multitudo . Pater Zizanbsp;printipisji.para.4.f
Sepbela.Humilis, vel campeftris aut planities.D. Sépher,Tuba,vel pulchritudo:aüt Syriacè,boni-tas.Monsinquocaftrametatifuntfilijlfraclprofe-Semla,Linteum,fiucfinif^aeius,aut nomen illi, óidfegt;Ceelatha,num.jj;c
Sephi,i.paral.i.c,Speculator,velfauus,autcoope genef.jó.d.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rimentüm,vel eXpeâàtio.Filius Elipbaz filij Elau:
SemIai,Linteum,velfinifter,autnomémihi, vel quigenef^ó.bjdicitur Sepbua,fiue SsphoiiixtaHe-ftupefadiomibijfiueappofitusmihi.Nómenviri,I. brxum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
efd.i.c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ Sephi,i,paral.i.c, FiliusSabalfilij S'eirHorrxi,qùi
Seii«na,Perditio , fiucdefolatio,YCl Üupor,aiR ibi genef.jfi.c^-dicitur Sepho : amp; interpretatur folitudo, ‘ ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c c vel
3‘
lt; It:?
Mbïao
. Sktltï?
' nrat!?
rsö
r.kttjo
' Wstr
ihy
.. cbti?
tfcï
/
Iftferpretatio
’-*’,h»w nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ripa vel litus corum,Cueconfraftio. ciens.Nomcn ducis,efth.i.c
Sephiin, Barba, vel labium eorum, aut ripa vel litus eocum Cue confraâio eorum . Nomen viri,t.nbsp;para.ió.b
, ^tsy ; .SepbOjSpecuIator, Cuecooperimentumjautex-pedatio vel fauus.Filius Elipbaz,gen.jâ.b:qui,i.pa-ral.i.c.dicitur fephi pery.
SepîiOjSolitudo vel defertum,aut labium,feu ri
pa,vcllitu5,autcôfradio. Filius fobalCli) Seir Hor-thxi,genefis,3ô. c;quit.paralipo(ne./.c,dicicur fepbi per^
^yfcy Sephon, Aquilo vcl aquironaris,Cue abfcohditus,
eut fpeculatoriFilius Gad,gene'.46.b
Sephonit3e,Idem.p.n.num.»6.b
*î1fcy SepbofjAuis vel paflcr,aut corona, vel delertum:
* aut Syriacé,mane,idellmaturinumtempus,velhœ
dus. Pater Balac,nura.23.a
tl'iÖ’!» Sephora, Pulchra, aut tuba:vel lyriacè, benefa-ciens,vel bonitas. Nomen obAetricis cuiufdam He-br3Borum,exod.i.c
ïl'l'jtsy Sephora,exod.i.d,4.f.i8.a.interpretaturauisvel pa(rer,auc corona,vcl fertum : aut fyriacè, mane, idnbsp;eft matutinum tempus,vel bœdus.Filia Raguel Cuenbsp;letro facerdotis Madian,vxor Mods.
Seph tan. Iudex, vel iudicans. Pater Camuelprin-
cipis tribus Ephraim,num.24.d lamp;IÔ’J?nbsp;nbsp;nbsp;Sepliuphan, CerafteSjferpentis genus.Nomen vi-
ri,i.para.8.a.Filius Bela,Clii Beniamin.
*iy Ser, Anguftia, Cue tribulatio, aut vinculum, vel colligatiojfeu plafmatio, vel fortitudo,aut petra.Cinbsp;uitas in tribu Nephthalijiof.ij.c
Seraphim, Ardentes velignitijifa.lt;5.a
Serebia, Cceitas domini, vel prxualens cum domino,aut plaliens in domino vel cum domino,No-men viri,i.efd.9.a
Seréfer, Princeps thelauri vel cellarij,aut pfallan-tis thefaurus velcellarium, vel qui videt anguftiam: aut ex Syro amp; Hebrxo , caftrametatio anguftiantis.nbsp;Vnusex principibus régis Babylomorumjiere.jj.anbsp;fcl*|ynbsp;nbsp;nbsp;Sereth, Anguftia,Cue tribulatio,aut vinculum,C-
ue colligatiojleu plafmatjo.Filius Af hur ex Halaa,i. paral. 4. b
fulis,cognomento Pauli.ad.ij.a
Seron,Princepsmœroris, velcantanstriftitiam, jwsu, .«wu„,.uihiiiu.«uv ..mv «.om...... aut planities.D.Princeps exercitus Cyrix,i.mach.j.b cibarium,aucnauisiudicij.D.Nomen Ioci,gt;.macha.nbsp;‘ir.y , Seror, Anguftians,Cue vinculum, uunbsp;vellapillus.Filius Bechorathji.para.p.a
Serna, LeproCa,aut crabro. Mater leroboam 1èr- i u’i Salomonisjj.reg.n.enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
Sefa, Sextus vel fenarius, aut marmoreus vel iu-cundiis,vel muneris eleuatio. Pater Aliia:,j. reg'4-a
Selac, munus facci, aut munus ofculi vel poculi,
v*** Sefac.j.reg.t4.g.i.para.i2.a.vbidicitur, Alcendit
Ssftc rex Ægypti, interpretatur vanus vel vacuus 1 facculus,aut vanitatisolculum velpoculum, Cue vanbsp;nitatis femur.
Ç’jp’jp SelaCjj. parali.S.b.Lini velbylsilàccus, vellêna- tio tenera, Cueagerdelicatus: aut Syriacè, milTus lumautfemur.Filius',Barie. ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Siha,fplendor vel candor,autCccius. Nomen vi-
Selaçh, Linum vel byflus tua,autgaudium tuum, ri,i.efd.x.c
Cuefenarius tuus, RexBabylonis,iere.xt.e.yi.e,le- '• Sihor,Nigervelturbidus,autmatutinus. Nilus
miam:lecundum Lyranum yero, Rex Ægypti.
autbyfsinus,vellineus, Filius Enac, iof.i$.c.iud.i.b Silo,DiflbIuens,veIdilcalcian$,leupax,autabun-Sciaii, i-diiuiii iiMV o-quot;» vci ixiiua aui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
bylTus.FiIius leCCli) Apphdim.i.para.x.d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tribu Ephraim,iof.xo.a.xx.b.iere.7.c.iudic.xi.c
Scfbaz,Manans,velCuens;aucSynacà,libecatio. Siloe,Miirusvelmittens,autramus,Cue telum, Sehe{ema,Humiliatio ieiunij, aut Ibuea Cue me- autarma.f,milsilia:aut Syriace ,fpolians vel Cpolia-quinonper-
Jirachar,iof.i9 .b * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;petuisaquis,fedcertishorisdiebûfqueebulit,amp;per
nitu venit.'paruus tameh eft cuius Ctrneniio i^.$, b.
O'bW rra’i’J!’
Ty«*!’!»
Ir
Scthri,Occultus,vel abrconditus,aut demoUens, Cue refugium meum. Filius OzielClij CaathClij Lenbsp;ui,exod.6.c
Setim, ExpanCones,autdiuerttntes,Cue flagell.1, vel Cpinx. Locus in campeftribus Moab , non proculnbsp;à lordane amp; Phogor monte,vnde lofue miCt explo-ratores ad inueftigandam lerichontis terram, nume.nbsp;iç.a.Vide Sitim.
Setrii,Exador,velprxpoCtiis:aut Syriacè, obligatio vel contraftus. Nomen viri,i.para.27.lt;l S Inbsp;Siaa,Motus:autSyriaoè,adiutorium.Nomen viri,
i. cfd x.d.c.Heb.Siatha.
Siaha, Splendor, vel candor, aut Cccitas. Nomen loci,x.efd.n.c ¦:
Siba, Exercitus, vel militia,aut fortitudo, vel cer «US,Cue nauis veniens.Struus Saul,x.reg 9. a. Puernbsp;item Miphibofeth,x.reg.i6.anbsp;Sibboleth,Onus,iudic./x.Cnbsp;SicelegjEffuCo Cextarij vel menfurx.aut coangu-ffans lextarium vel menfuram.Ciuitasin tribu ludanbsp;amp; Simconis,iof.iç.e.i9.a.i.reg.x7.b ,j.para. 4.0nbsp;Sicera,Ebrietas,Vnde notandum quod Ccera def-ccndit ab Hebrço, amp; Cgnißcat omne quod inebriatenbsp;poteft vtait B.Hieronymus,i.para.6.f.lue.i.bnbsp;Sichar,CócluCo,vel claufura, aut inebriatio, velnbsp;merces. Dicit autemHieronymus quod corruptè ponbsp;niturpro Sichern.-quod interpretatur humerus,Cucnbsp;portio,aut matutinatio.Sed in Grxco Gchar inueni-tur.D.iohan.4.anbsp;Sichern,Humerus,Cue pars,aut matutina itio. Menbsp;tropolis Samarix in limitibtis manaire,gen.ix.b.iof.nbsp;ao.c.afto.7.c:quam xdiCcauit leroboam, j.reg. la.f.nbsp;Hanc pofteadidam Neapolin Hieronymus in tradi-tionibus Hebraicis refert.Dicitur amp; Sichar corruptènbsp;Filius Emor,gen.3j.dnbsp;Sichima,Idetn:eadémq; metropolis,iudicum, at.nbsp;e.pCal.io7.anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. _
»?¦’ï
Sichimi,Idem.gen.jj.d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Siclus, Genus ponderts,ezech.4$.d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O’lxitfap
______Sicion,EffuCo velanguftia. D.NoméIoci,t. mac. yioffnbsp;nbsp;nbsp;Sergius,Rete,vel retiacuIum.G.Nomen procon- jy.d. Exemplariatarnen quxdam habent Si-
fulis,cognomento Pauli.ad.ij.a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cyone,id eft Cucumerarium.
Siden, Venatio,autinCdiatio Cue viaticum vel
aut colligatio, if.d
Sidon,Idem.Filius Chanâan,gen.lo.c.Eft amp; vrbs in Phœnicia,ad mare Cta in terniino Iudç,à Cdon C-lio Chanàan condita,iof.ii.b.qux Ibrte duda,tribuinbsp;Alèr obuenit,iof.i9.b.matt.n.c.ad.a7.anbsp;Sidonia,Idem.nbsp;Sidonix, Venatrices,aut inCdiatrices, velcibaria.
j. reg.ji.anbsp;Sidonij,Idem,p.n.iofu.ij.a.j.reg.vf-4-rcS-sj-c.i.
eCl.j.b.ad.ia.d Sidonius,Idem.f.n.iudic. J.anbsp;Sidrach,MamilIa tenera vel delicata,aut deprçda-
r)US,aut fextus laccus,Cue Ixtitiç ofculum' vel pocu- tuus.Nomen viri,qui amp; Ananias dicebatur,dani.».b lumautfemur.Filius,Barie.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Siha,fplendor vel candor,autCccius. Nomen vi-
Sefiçh, Linum vel byflus tua,autgaudium tuum, ri,i.efd.x.c
Cuefenarius tuus, RexBabylonis,iere.xt.e.yi.e,le- '• Sihor,Nigervelturbidus,autmatutinus. Nilus cundumeommentatorem Hebrxorum Ihper Icre- ¦Ægyptjflumen,iof.i9.b.amp; i.para.ij.b.
Mjidiiuiii yclu,FvcA.Silas, Confyderans, velanimaduerteni. G. No— Sefai,Senarius,veIfextus,Cuegaudens vellsetüs^ men viri,ad.i5.e.i8.bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
- ll»t» Selan, LiliumCuerolàvelIxtitia autlinumvcl dantiatautSyriace,illufus veldecipiens. Ciuitasin byfliis.FiIius leCCli) Apphdim.i.para.x.dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tribu Ephraim,iof.xo.a.xx.b.iere.7.c.iudic.xi.c
13'!»*«» Sefbaz,Manans,veIfluen$:autSynacè,libcratio. Siloe,Miirusvelmittehs,autramus,Cue telum, hV'’yh’«» 5ehefema,Humiliatio ieiunij, aut fouea Cue me- autarma.f,milsilia:aut Syriace ,fpolians vel fpolia-” ** * ditatio ieiunij, vel fuperbi amaris. Ciuitasin tribu liatus.Fops eft ad radices mentis Con, qui non per-.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jflachar,iof.i9 .bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;petuisaquis,fedcertishorisdiebûfqueebulit,amp;per
fe tV» nbsp;nbsp;Seth, PoCtus,vel pofuit. FiCus Adam,gene ,4.d.. fterrç cqncaua lt;Sç antra faxi durifsimi cum magno fo
Bum.24.c.Iuc.j.g ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nitu venit.^aruus tameh eft cuius Ctraentioife.S. b.
Sechar, Explorons,autputrefaAu« velputrefa- à.ef.j.d. Eftamp;ptfcinainleru{älem,iohan.9.a Selo.
vr.j’*ö fc^r?ï
t.Visö y’gt;py
rM*i'’y
a'S*iy
nw
Kr?y
‘nr?xs'
iVi» r.Vu?
TÏÛ’«’®
Nomina Heb.Chal.Græca amp; Lat.
Siloni, Manens, vel qui manet, aut pacificus, vel abundans: aut Syriacè, illudens vel decipiens, j.nbsp;reg.|2. d.Nomen viri,iparal.9.anbsp;Silonites,ldem.2.para.9.gnbsp;Siluanus, Latinum, àfilua.Nomen viri,2.corint.nbsp;j.d.liue per y,fiue péri lcribas,non refert.
Simmaa, Audiens, velobediens. Filius Dauid.i. para.j.b:qui2.reg.9.c,diciturSamùa. Tertius Filiusnbsp;Jla.j.para.2.b:qui i..reg.i6 b.i7.b.dicitur Samma.
Simeon, Audiens, vel exauditio. Secundus filius
Jacob ex Lia,gen.29.g.i.para.4.d.Fuit amp; nomen cu-iuldam, qui Chriftum noftrû fulcepit in vinas cura inferretur in templum,luc.2. d
Simeonitæ,Idem.p;n.
Simeron, Cuftodia, fine adamas, aut vepres, vcl fpina,feu fxx eius.Filius Iirachar,gen.46.b.i.par.7.a
Simon,audiens, vel obediés. D. Filius Mathathix filii Iohannis,!.mach.2 a.Simon magus,aél.8.b.Nomen apofioli, matth. 10.a. Fuit amp; alius fie nomina-tus,ille qui poft Chriftum crucem coaétus baiulauit,nbsp;matth.27.d
Simon,!. para.4.d. Ponens vel pofitus, aut mu-nus prxparationis vel numeri, feu pinguedo aut o-leum.Nomen viri.
ÎO
Sin, Rubus. Eremus inter Elim amp; Sinai, in qua oiftaiiallraelitarum manfio fuit,exod.i6.a.nume.3j.nbsp;b. Latinus Ezechielis interpres pro hoc tranftulit Penbsp;lufium,ezech.3O.d
Sin, nu.i3.b.2o.a.27.c.jj.d.j4.a.deut.32.g. iof.i^.
a,in omnibus his locis interpretatur arma, vel feu-tum,aut frigiditas. Defertum in terra Edom, quod alias Cades,vel defertû Pharan dicitur. Vide Cades.nbsp;Sina,Idem iof i$.a.Mons Arabix,galat.4.cnbsp;Sina,deu.3j.a.ecclefiaft.48.a.intetpretaturrubu8;
vel Syriacè, inimicitia. Heb. Sinai. Mons in deferto Pharan,fuper quem lex data fuit Moyfi,exód. 19. anbsp;Sinai,ldem.exod.!6.anbsp;Sinxus,Rubus:aut Syriacè,inimicitia.FiliuS Cha
. ndan,gene.!o.c.!.para.!.b
Tl'y Sion, Aceruus, aut tumulus, vel fpecula, aut ficcitas,Mons Ierolbliinç(qui alias Mons domini,item amp;Mons fanftus dicitur)in cuius vertice erat arx connbsp;ftruäa, quç à Dauide, ciuitas Dauidis eft vocata,2.nbsp;reg.4.b
Sion,deut.4.g, Sonitusfiueftrepitus, aut minus fortitudinis vel doloris. Nomé mentis Amorrhxo-rum, qui amp; Hermon dicitur.
Sior,Paruulus,autnaiiis vigilatis vel fulcitati,aut xmiili vel denudati.Ciuitas in tribu Iuda,iof.!ç.fnbsp;Sirach, Sibilus, autcanticura fratris, velmunusnbsp;vacuum.D.
Sis,Flos,aut germen,fiue cincinnus,aut afpeftu s; vel Syriacè,ala vel penna. Cliuus eft,de quo legiturnbsp;2.para.20.d
Sifai, Senarius vel ftxtus, fiuegaudens vel Ixtus, aut byfsinus vel lineus. Filius Enach,num.3J.cnbsp;‘'1200 Sifamoi, Equus velhirundo aquarum, aut tineanbsp;aquarumivel Syriacè,excitas. Filius Elafafilij Helles, i.para.t.c
Silàra,Hirundinem videns,aut tineam vel equum videns.Vir,!.efd.2.c.Duxexercitus labin régis Cha-näan,iudic. 4.3. Magifter militix Afor, i.reg. I2.b.nbsp;plaira.82.c
Sitim,Expanfiones, vel diuertentes, feil flagella, vel fpinx. Nomen torrentis,ioel.3.d:vbi legitur,Ir-rigabit torrentera fpinarum. Vide Setim.
Siua, Vanitas,aut eleuatio, vel tumultus. Scriba reg’s Dauid,z.reg.2o.gnbsp;II Siuan,Rubus, velfpinofus. Nomen menfis,efth.nbsp;8.c:vbi corrupte legitur Siban.
Siza,Munus hoc,aut raunus afpergens.Pater A-dina,!.para.i!.g
S M
O'wüflVot Smirna,Myrrha.apo.2.a.CIarifsimaciuitas loniç, authore Plinio in quinto lib.cap.29. amp;. Strab.lib.14.
S O
Sóatn,Onix lapis pretiofuszautSyriacèjdetentio vel moraeorum.Nomen vin,i.para.14.d
Soba exercitus,fîue militans,aut præceptum in ea velinflatio, aut tumor.Nomen loci, i.reg.14.g.2.re.nbsp;S.a. (.para.iä.a.p(al.$9.iudic.t3.
Sobab,reuerfus,autauerfus,velconuerfus:ant{y' riacèjfcintilla. Filius Dauidjî.reg.ç.c.i.paral.j.b.Ei-lius Caleb ex Azuba prima vxore,i.para.2.c,J4.bnbsp;Sobàch, Rete, vel reriacuium,aut cancellus,vel canbsp;ptiuitas bue côuerfio tua:aut fyriacè,columbarium,nbsp;Magifter militiæ Adarézer regis, z.reg.io.d
Sobii,Conuerfio,vel captiuitas,autfefsio, velle-dens.Ianitor quidam,1.efd.î e
Sobal,femica,vel fpica,aut crura Vel femur,(èu va navetuftas.Filius Seir Horrhæi,gen.36.c.Filius Kurnbsp;primogeniti Caleb ex Ephrata concubina,i.paraliponbsp;menon,i.f.FiIius Iuda,i.paralipo.4.a:quigen.4ô.b,nbsp;dicitur Sela.
Sobec.Æquiparatus vanitati, vel appofitus vàcui tati vel difsipationi,aut vana euacuatio ; vel fyriace,nbsp;dereliftus.Nomen,viri,2.eld.io.a
Sobi,Conuerfio velcaptiuitas, autfêfsio vel le-dens.FiIius Naasde Rabbathfiliorum Ammon.î.re
Sobna,fede nunc,aut connedere nunc,fiue capti-ua nunc,velædificans,autquiintelligit. Nomen lcri ba:,4.reg.8.d.ila.2i.c
Sobnas,Idem.
Soboba, Exercitus vel militia in ea, lîue inflatio vel tumor in ea.FiIius Cos,1.para.4.b
Sobochai,Ramus, vel propagines, aut tugurium. Nomen viri,2.reg.ii.d. i.para.io.b
Socho,Proteftio,velvaI!atio,autramus,fiue cef-latio . ûuæ funt in tribu lud.i huius nominis ciuita-tes,iof.i5.c.amp; f.vbideprauate legis focoth,i reg.i/.a. i9.d.j.re.4.b.2.para.28.c,VrbsconftruftaàRoboamnbsp;a.para.ii.b
SocothjTabernacula, vel tentoria. Tribus Gaddi ciuitas eft,iof.ij.d. Cui lacobuspatriarcha hcc noménbsp;impofuit,gene.3J.d. Eft amp; regio,à Græcisrf wyXce^iÎTitnbsp;difta,quæad rubrum mare excurrit,vbi Iroglody-tæ habitant.nume.jj.d
Socoth-benoth,Tabernacula fiüarum vel xdifica H tionum,fiue aufcukationes, vel vndiones filiarum,nbsp;vel xdificiorum.ldolûm Babyloriiorum,4.reg.i7.f
Sodi.Secretum meum.Pater Geddiel,num.i3.a Sodoma, Secretumeorum,fiue calx: aut cxmen-tumeorum. Ciuitas Syriç,gen.2O.c
SodomitXjldem.
Soha,Candor, vel ficcitas.Nomen viri,2.efd.7.e Sohar,Lucidus, velcandidus. Filius Simeon filijnbsp;Iacob,gen.46.b.exod.6.c
Sohoria,Mane domini. aut matutinatio domini, hue matutina itio domini, leu niger domini. Filiusnbsp;Ieroam,i.para.S.cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Somer, Cullos, vel adamas, feu vepres vel fpina aut fex.FiliusMoholi filij Mufi,i.paralipomenon,6.nbsp;d.Filius Heber filij Barix filij Aferfili] Iacob,i. paralinbsp;pQmenon,7.g
Somoria,Cuftodia domini,fiue adamas domini, aut vepres vel fpina domini filius Roboam ex Abi-hail,2.para.ii.d
Sophach,EffundenS,veleffufus, aut vanuslecy-thus. Princeps militix regis Adarézer, 1. parali. ip.d
Sophâi, Speculator,aut fauus,fiuenatatio, vel co-operimentum,autexpeftatio.Filius Elcena,i.para-lipomenon.ô.b
Soph3n,Cuniculus,velchoerogryllus,fiue abfcô-ditus vel reconditus,aut conterens, fine confraério. Ciuitas poflella à filijs Gad,nu.32. g. In Hebrxo hxcnbsp;difto iungiturprxcedenti diftioni Ataroth,vt ambxnbsp;fint vnius ciuitatis nomen, Ataroth- fophan.
Sophar, Matutinus, aut corona feu circulus, vel palTeriaut Syriacè,Hœdus.Nomen viri,iob.ii.anbsp;Sopher,Scriba vel liber, aut narrans, vel nume-rans.Princeps exercitus regis Sedecix,4.reg.25 .enbsp;ec 2
VaiTx?
¦»hTZy
r.saw
raaiy
’’320
fi12O a-wao
•no
nhy
•ibiy
ißo
Interpretatio
Sophéretîi,NumeranS,VeInarrans fiue narratio,
. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autlibrarius,velIcriba.Nomenviri,i.efd.2.c
Sophim,Ipeculx vel Ipeculantes, fiuecooperti, autnatantes,velexpedantes, autfauus. Mons eft innbsp;tribu Ephraim,I.reg.i.a
Sophonias, Abfeonfiodomini,fiue lecretum do-mini,aut fpeculatornofter dominus,vel aquilo do-mini. SacerdosfiliusMaafix, iere 2i.a.j7.a. Nomen item prophetx filij Chufi filij Godolix,foph.i.a
Sophtim,Indices.amp; inde liber ludic.
Sorec, Vinea vel vitis,aut fibilus vel fibilans.Tor rentis nomen eft in tribu Dan, in terra Philifthino-rum propeEfthaol, iuxta quern Samfon adamauitnbsp;Dalila,iudic.i6. a
Sori, Anguftiator, fiue vinculum aut colligatio, vel plafmatio, aut refina vel theriaca, fiue petra, velnbsp;fortis. Nomen viri,i.para.2$.a
Sofipater,faluans patrem,vel falus patris.G.Nogt; men ducis,2.mach.i2.c. Filius item Pyrrhi. rom.16.nbsp;c.In 2o.cap. Ad.legiturinGrxciscodic.Sopater.
Softhénes,Saluator potens velrobuftus.G.Prin- prxeeptum fiatus,fiue prxeeptum inflationis. Filius cepsfynagogç ludxorum,ad.i8.d.i.corint.i.a
Softratus, faluans exercitum, vel lalus exercitus.
G.Nomen viri,2.mach.4.d
Sotâi,Prxuaricatio, fiuedeclinatio. Nomen viri, ».efd.2.c
Subites, Meditatio, aptfouea, Vet irtCUruatio, authumiliatiOjfiuenatatip autn.atans.iob.S.a
Sulamitis, Pacifica, fiue pcrfeóia, auc rethbuens. cancic.ó.d./.a
Sunam, jMotatio fiuc dormitatio eqrum, aut vana dormitatio. vel iteratio aut fecundacio eorum. Ciuitas,dequa,4.reg.4.b
SunamitiSjDormiens, vel mutata aut vanador-mitio, vel iteratio aut fecundatio dormitionis.j. reg.;.a.4.reg.4.c
Sunem,Idem.quod funam. Giuitas in tribu Iflà-char,iof.i9.b.i.reg.î8.a '.iih
SunijMutatus, vel dormiensj aut iteratus velfe-cundarius.Filius Gad filij lacob,gene.4lt;S,b
SunitXjIdem.num.aó.b
SuphjFauuSjfiue fpecula aut coopcrimétum, vet natans,autexperi;ans. Filius Thaupatris Elju.j.reg.nbsp;i.a.Filius Ëlcana filij loei,i.parali.ó.c.Nomen loci,i.nbsp;reg.ç.a
Supha, Lecytbus, aut praeceptum illaqueans, vel
Helem,».para.7.g'
Supham, Conterens eos, fiue barba aut labium eorum, aut ripa vel litus eoruin^ Filius Beniamin,nbsp;num.ió.e.Heb.fephupham.
Suphamitse, Idem.num. tó.e
Sur,Idurus, aut bos,vel afpiciens. Syria dicitur, gen.20.a folitudinis nomen,è regions Ægypti, internbsp;Cades amp; Barad.exod.i$.f.i.reg.j$.b
Sur, Pater Cozbi Madianitidisillius, quae cum Zambi i interfeda eft in genitalibus;qui quidem fur,nbsp;princeps ent Madianitarum, nume.iz.d.ji.a. iofux,nbsp;«j.c.Fuit ÔC nomen filij Abigabaon,t.paralipom.8.c.nbsp;9.f. amp; interpretatur Petra, vel fortis, aut obfidens,nbsp;vel anguftians,fiue plafmator vel figur4tor,aut liga-tus vel ligans.
Sur,4.reg.jj.a,Recefsio fiue rebellio. Nomen por tae in templo Salomonis.
Suriel,Petradei,fiue fortitude dei,aut plafmatio
s P
Spartiani, Seminati velfeminantes.G. Populi,i. machab.i^.d
Spartiata:,Idem.G.
S T
Stachyn,fpica.G.Pauli amicus,rom.i6.b
Stephana, Corona,fiue coronata.G. Nomen viri, J.corint.i.c.ió.c
Stephanus, Corona, vel coronatus. G.nomen dia coni,ad. 6.b
yaxw
yttpÄV«
Stharbuzanâi, Computrefaciens contemnentes me, vel qui explorât contemptores meos.Nomen vinbsp;ri,i.efd.$.a
Sthur, Occultus vel abfeonditus, leu deftruens, fiue figuratio dei, fiue vinculum aut colligatio dei, vel demoliens. Filius Michael, princeps tribus Aler. . vel obfidio dei. Filius Abihaiel princeps Moholita-num. zj.anbsp;S£iitii9inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Stoici,àftoa,ideftporticu,in quadilputabantjfic
philolbphi illi difti funt, G.aft.i7.d s y
Suâ, damans, vel faluans,aut potens velmagni-
. itlD nbsp;nbsp;Sua,4. reg.»7.3. Modius, vel menfura,aut vela
men. Rex Ægypti.
ÏIWJ? Sua,i.parali.4.b. Fofla,aut natatio, fiuehumilia-tio,aut meditatio, vel loquela, aut germinans. Frater Caleb.
' ttVlW Suaa, Clamans, vel faluans,aut potes vel magni-
* nbsp;nbsp;ficus leu refpiciés. Filius Heber filij Barix, I.para.7.g
SuaI,Vulpes,autfem.ita,fiuepugnusautpugillus. Filius fupha filij Helem,i.para.7.g,Eft amp; nomenre-gioniSjj.reg. 13.d
unh» nbsp;nbsp;Suar,Paruulus,aut prxeeptum vigilix,vel ciuita-
•x'y tis aut xmuli vel denudationis:vel euacuationis: vel fyriacè, anguftiator. Pater Nathanael principis tribus fux Ilûchar,nume.z.a
• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Subael, Conuerfio dei,fiuecaptiuitas dei, autfe-
’ des dei. Vir quidam,!.para.24.c
r'KIS*«!? Subuel,Conuerfiodei,fiuecaptiuitasdei,autfe-
des dei.Filius Gerfon filij Moyfi,i.para.23.b
T'llU? She,Loquens, fiue orans,aut folia, vel humilia- .nume.i3.a tio,aut natatio. Filius Abrahx ex Cetura,gene.aç.a.nbsp;j.paralip.i.cnbsp;Sûe,i.paraIip.2.f.Vanitas,auteleuatio,veltumul
* nbsp;nbsp;tus.Filius lahaddâi.
Ytjö Sûe,i.para.7.g.Eradicatio,velconculcatio.Filius Supha filij fue.nbsp;Suhan, Locutio fiue meditatio eorum,aut foueanbsp;vel humiliatio eorum, fiue natatio vel germinationbsp;eorum.Filius Dan filij Iacob,numc,26.enbsp;Suhamitx,Idem.num.26.e
* *’W üiTaawnbsp;w
‘î’iô
’’WYy
Win? ïtrin?
wio
rum,num.}.e
Suriladdai, Petra velfortitudo omnipotentis vel deuaftantis, aut plafmatio fiue figura omnipotentisnbsp;vel deuaftantis, aut vinculum fiue obfidio omnipotentis vel deuaftantis.Pater falamiel principis tribusnbsp;fimeon,num.i.a
Suf3,VanitatiseIeuatio,autexultans.Scriba quidam,de quo/.para.iS.d
Sufan,Lilium velrofa,aut Içtitia. Metropolis Per-fici regni,danielis8.a.Aqua Sufianaregio apud Per-fasnomenaccepit,àDario Hyftafpis filio condita. Plin.li.6.cap.27. Straboni veroTitonipatrisMem-nonis eft ædificium, cognominata ftepnano à fonti-bus,quibus locus abundat. Hac enim didione ait innbsp;ea regione ita fontem dici. Aurigallus vult didâ nonnbsp;aliter ac Florentia à flore, amp; Rhodus à rofa, danielisnbsp;8.eld.4. nehem.i. efther.i.a. Lege lolcphum lib.10.nbsp;cap.i4.amp; Iib.n.cap.ç.antiq.Iudaic.
Sulanachati, Lilia vel rofx, autgaudiumclaudo-rum vel percutientium.l.efd.4.b
Sulanna, Lilium vel rola,aut Içtitia.D. Vxor loa-cim,danie.zj. a. Eft amp; nomen alterius mulieris quæ Chriftum lequebatur,luc.8.a
Sufi, Equus, vel hirundo,aut tinea. Pater Gaddi,
L
Suthlla,Plantatio viriditatis vel humiditatis,aut potus humidus, fiue ponens humiditatem vel viri -ditatem. Filius Ephraim,num.26.d. Filius item Za -bad filij Thath,i.para.7.a
Suthalaitx, Idem.num.2lt;S.d S Y
Syene,Rubus:veIfyriacè,inimicitia. Vrbsincon finibus ÆthiopiXjfiipra Alcxandriam,verfus meridiem quinquaginta milia ftadiorum.ezech.29.b
Syluanus, Vide filuanus.
Syn-
Nomina Heb.Chald.Græcaôc Lat.
men regionis,ierem.$i.c
Tharfenfes, Aiati, vel pennati. G. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TÂçé'fîç
Tarienfis, Idem.f.n.G.ad.zi.g
Tarfus, Àlatavel pennata. G. Metropolis Cili- rKpvoç cix regionis, vnde Paulus apoftolus, aft.aa. a. Videnbsp;Tharlis.
Syntychen,Colloquens,veIconfabulan8,G.Mu-
lieris nomen,philip.4.a
h'îÔ Syra,fpina,aut olla, vel lebes,fiue rebellio,autre-cefsio. Locus eft, qui fecundum lofephum viginti fta dijs ab Hebrone diftat.z.reg.j.e
Syra, In Hebrxo eft Aramia, qux mulierem de Aram,id eft de fyria,fignificat:amp; interpretatur Sub-Lmis, vel exccifa aut decipiens,i.para.7.d
Syracufx, Attrahens violenter. G. Vrbs Sicilix
fub Pachinno monte,a(ft.i8.c
Syria, Hebraicè dicitur Aram ,amp; interpretatur excelfà vel fublimis, autdecipiens, vel maledidionbsp;eorum. Regio Aram dida, ab Aram filio Sem, quinbsp;Aramcos inftituit,quos Grxci fyros appellant. Indenbsp;fyria quondam terraruin maxima, amp; pluribus di-ftinda nominibus. Vide Mefopotamia,!.reg.8.b.4.nbsp;reg. 16. a
Syriafoba, intitulo pfalmi.6o, eaeftqux Palx-fthina dicitur.
Syri,fiuefyrij,Idem.p.n.gene.i!.d,amos,9.c •vgodjetviRr« Syrophœniflà, Attradarubcdo,velattradiopur
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;purea.G.marc.7.c
WJgTKî 1 Syrtes, Attrahens,velattradio.G. Arenofain ma ri magno loca, multum terribiliaamp; rietuenda, eonbsp;quod omnia ad fediriperefoleanr,amp; appropinquan-tcs vadofo mari hxrcant. Hx autem ad mare Ægy-ptium vicinç funtjiSc pariteradmifcentur,a(ft.i7.cnbsp;’'ÏZ'jfc? Syrus, Hebraicè dicitur Arami,id eft excelfus velnbsp;fublimis, aut decipiens , fiue maledidio eorum, 2.nbsp;reg.io. b
T
^Abbaoth, Anuli, vel circuli, aut fubmerfi,
¦ nbsp;vel bonum tempus, aut bona hora.Nomen
fl viri, i.efd.z.c
T A.
Tabee, lugulatio, veloccifio, aut coquus : Filius
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nachorex Romaconcubina,gene.22.d
vKSÜ Tabeel,Bonus deus, Nome viri,i.efd.4.b.ifa.7.b Tabelias, Intindus à domino, vel baptifmus do-mini,fiuebonitas ipfi domino. Nomen viri,i.para-Iipom.26.b
Tabernx, Latinum. Locus eft iuxta Romam,ad.
28. d ;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tabitha,Dorcas,id eft damula,vel caprea. Syrum nis vel afcenfionis. Rex gentium,gene.14.a
eft ad.9.g
Tabremon, Bonum malum granatum,fiue bonitas excella vel fublimis,aut vmbilicus prxparatus vel numeratus, vel muneratus. Pater Benadad régisnbsp;Syrix,3.reg.i9.d
tempus principis, fiue nunc ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘princeps. Ciuitas in tnbu Zabulon, iof.ip.a. Heb.
Itacafin.
Tahath, Subtervelfubtus, autpauorfiueformi-'' ’ doivel Syriace,dclcenGo.Filius Afir filij Abiafaph.i. para,ó.c.Filius Bared filij Suthalx,i.para.7.d
Talitha, cumi, ex Syro amp; Hebrxo, Puellafurge. procul äloco qui boni portus dicitur.ad.27.b marc.9.dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot; ” .nbsp;nbsp;nbsp;~ i
' Ïylï Tanis,HebraicèdiciturSoan.«Scinterpretatur,rao cipis:autfu(pendenscanticum,veltumuluscanen-uens, vel motio, fiue motus. Soan, maxima Ægy- tis.Regio Syriæ,4.reg.19.c.ifa.37.c
pti ciuitas in oftio Tanico.vt Stra.Iib.17. indicat pro ThaIe,Humedatio,aut viriditas, fiue humedans hacvbiquefere Ghaldxusinterpresü3klt;t3 vertit, aut vireftens.Nomen viri,i.para.7.enbsp;num.i3.c.pfal.77.e.ifa.i9.b.ezech.3o.enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Thamar,Palma,veldadylus, fiuecómutatio vel
. Taphet, Diftillatio,aut gutta, vel paruula. Salo- permutatio, autamaritudo. VxorHerprimogeniti monis filia,j.reg.4.bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iudx,gen.38.a. Eft «Sc vrbs Syrix nobilis ; qux nunc
j Occulta tentatio vel fuga, aut cooper- Palmyra dicitur, olim à Salomone conftruda.ezec. ’ turn vexillum : vel ex Hebrxo «Sc Syro, occultum 48. d. Hxc ab Hadriano principe, Hadrianopolis.nbsp;miraculum.Vxor Pharaonis regis,j.reg.ii.dnbsp;Taphnis,ezech.3o.e.dele,ph «Sc,lege Tanis.
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tanach,Confringenste,velhumilianste,fiuere-
* ' ' fpondens tibi.Nomen vrbis,iud.z.f
Taphûa, Pomum vel inflatie aut infufflatio, vel ilLaqucatio. Ciuitas in tribu Iuda,iof.i2. d.i5.e.i9.c.nbsp;data filiabus Salphaad,ióf 17.b.Filius Hebron,i.pa-ralipom.2.f
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Taphfar,Princeps. velexercituSjfiueparuulosau
ferens, aut diftillationem vel guttam auferens. No
33
T E
Tebaoth,Anulijvel circuli, aut rubmerfi,feu bo-num tempus,vel bonahora.Nomen viri,!.efd.7.e
Tebathjlugulatio vel occifio,aut coquus,lèu bene formidans, vel bene confraótus. Nomen vrbis,i.pa-ralip.iS.b
Tebbath, Bona, vel bonitas.Nomen loci,iudic.7.f
Tebechjldein. Nomen menfis,efth.2.d
Tehinna, Deprecatio,aut mifericors, fiuegratio-fus,vel gratia.FiIius Efthon,i.para.4. b
Telem, Agnus,fine ros eorum : aut Syriacc,vm-bra eorum. Ciuitas in tribu Iuda,iof.ij.d.Nomen vi ri,i.efd.io.d
Telmon, Ros præparatus, velroris præparatio, aut roris muniis,vel ros numeratus; aut ex Syro amp;nbsp;Hcbræo,vmbræ prçparatio velmunus. Nomen vi-ri,i.para.9.c.!.efd.2.c.i(.c
Terphalçi, Raptores fatigati,vellaboriofî,aut fériés miraculofa vel ruinofa:aut ex Syro amp; Hebræo, mons vei cuftos miraculi velruinæ,aut folium labonbsp;ris.Populi,i.efd,4.b
Tertius, Latinum eft.Nomen viri,rom.16.d
Tertullus,Falfaannuntians,vel médax,aut mon TtpTvXX©* ftrofus. G. Nomen oratoris cuiufdam, accufatorisnbsp;Pauli,aót.2,4.a
1 H
Thâas,Hyacinthinus,veI feftinans, aut filens.Filius Naehor ex Roma concubina,genefis, ü.d. Heb. Thahas.
Tbabor,Eleftio, fiuepuritasiaut Synacè,contri-tio vel confraftio. Mons eft in medio Galilæx cam-po,mira fublimis rotunditate.Nam eius altitudo(vt lib.4.Egefippus ait)3o.eftftadiorum : vertexautemnbsp;ipfecampeftris,!3.ftadijsiacet.iere.46.e.pfalm.S8.b.nbsp;Ciuitas in tribu Zabulon Leuitis data, i. parali.6.g.nbsp;iudic .4.a.i.reg.io.a
Thadal, Conterens iugum, feu fcientia eleuatio-
Thaddxus, Laudans,fiueconfitens. D. Vnusex apoftolis , matth, lo. a : qui ibidem iuxta ledionemnbsp;Græcam dicitur Lebbxus.
Tb3han,Deprecans,aut mifericors, fiue gratiofus vel gratia.Filius Thaïe,i.para.7.e
Thâhath, Subter velfubtus, autpauor fîuefor-mido:vel Syriace,de(cenfio. Vicefimatertia Ifraelita-rum manfio, nume.jj.d. Nomen item viri,i.parali. 6.c.7.d
Thalafla,ln Grxco eft Lafça:amp; interpretaturfpif-fa, vel prudens. G. Ciuitas eft litoralis Cretx, haud
Thalaffar, Sufpenfio principis, vel tumulus prin-
^*i3?ao ïiTiaü
r.s’o f)2Onbsp;ïiann
qVo
înh
r,nn
iTSt^
, Hadrianopolis. Filia item Dauid,i. reg.ij^a.z.par.j.b.Sic vocabaturnbsp;lt;Sc filia Ab£àlom,i.reg.i4.f
Thamna, Vetita iïue prohibita, aiit perfeftavel confummata commotio . Concubina Eliphaz filijnbsp;EfaUjgene.jó.b.Ini.para.ijC. legiturinter filios Eliphaz . Soror Lotan filij Seir Horræi. Ciuitas Idii-mçorum,gene.j6.c
Thamna,!. parali.iS.c,Imago vel figura, aut nu-meratio vel numerans:aut Syriacc,conftituens.Ciuitas in tribu Iuda,ior.»5;.g
Tham-
Tiawn
Interpretatio
Thâu,Signum,ezecb.9 b
Thebes,Ccenoius,au; lèricetis, vel ouiim:aut Sy riacèjlineus.Vrbs terra; Chananeç,iud.9.g.4.reg.i;.e
Thebni, Palea,aut fonum:velinteiligens, autfi-liatio.Films Gincthjg.reg.16.e
Thecel, Appenfio,dani.5,g
Thecua,tuba,vel clangor, aut fixa. Ciuitas in lu-da, fex milianbus à Bethlehem diftans , à Roboam conftiuda,2.reg.t4.a.i3.d.4.para,ii.b.4o.d lere.o.a.nbsp;Filius Ashur,i.para.4.a
1 hecua,Spes,vel funiculus,aurlinea, vel congre-gatio.Pater Sel'.um mariti Holdx prophetidis,4.regum,22 c:qui thecuath,2.paralip g4.e.dicitur. Pater item laazix,i.efd.io.cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''
Thecuath,figniim vel figurationem afliimers. Pa
e;qui 4.reg.22.c,dit!turtheciia.
Thecuenijtubx, velclangentes,aut fixi,2. efd.g.b Thecuites,ldem.f n.i.para 11 .f.27.bnbsp;T hecuitis,ldem t g.2.reg.i4.anbsp;Theglath-phalafar, Capriuitatem iniraculofimnbsp;vel ruinofam abrtulit vel hgauit : aut exFIebrxo denbsp;SyrOjCaptiuitatem miraculofam velruinoftm pio-hibiiit.Rex Allhr,4.leg.15.f
T heben,Deprtcans,aut mi(eiicors,fiuegratiofus,
Vel caftramerans.Filius Ephraim,num.26.d
1 hehenifx, idem.p.n.num.2 6,d
Th e h i n 11 a, Id em. f. n.
Thelalar, Coaceruationem vel fufpenfionem au-ferens, aut coaceruationis vel fufpenfionis recelfus. Regio Syrix,4.reg.19.c
Thelgath-phalnafar,Niuein cadentem prohibens vel ligans, ex Syro amp; Hebrxo. Rex Alfyriorum, i.nbsp;para. $ .a. d. 4.para .28. d
Thelharfa, Coaceruatio vel fufpenfio aratri vel furditatis autfilenti) fiuearrificij vel teftx:autex Henbsp;brxo amp; Syro,aceruata vellufpenfafylua.Nomenlonbsp;ci,z.eld.2.c.2.efd.7.f
Thelméla, Aceruus falis vel nautç, aut fi.fpenfio vel appenfio falis velnautx. Nomen loci,i.efd.x c.i.nbsp;efd.7.f
Thema, Adrairatio vel confummatio,aut außer.
Filius Ifmahelis,gene. 25. b
Thema,i.efd.2.c.2.efd.7.e. interpretatur Deiens, vel radens, aut abftergens : vel Syriacè, perçu tiens.nbsp;Nomen viri.
Theman.Auftralis velaphricus,aut cofummatus vel perfedus:aut Syriacè,ibi.Ciuitaspnncipum iditnbsp;mxorû, qux àthemâ filio Ehphaz ex Ada vxore nonbsp;men accepit.ierem.49.d.Filius Ehph.iz fill) Efau,exnbsp;Ada.gene.jó.b Fuit äc duxin Edoniygene-jó.d
Thema,iob ó c ierem.25.e. Admiratio, vel con-fummatio,aut aufter.Nomeh loci.
Themaiii,Perfcdifsimus,velauftralis;aut Syriacè,conftitut us, Filius Afhur ex Naara vxore,i.para. i.d.4.a
l’hemanite9,Idem.iob. 4-3
Themna.Imago, vel figura,aut numeratio, vel nu merans:aut Syriacè,côftituta.Ciuitasin tribu Dan,nbsp;iofi9 c
Thenach, Confringens, te vel humilians te, aut refpondens tibi.Ciuitas in tribu Manaire,iof.z7.c
chab.i4.c
Theophilus, Amicus dei,vel deodiledus.G. Vir T adquemfcribit Lucas,lue.!.
Thcraphim,SimuIachra,veI ftatux,aut figurç.vel imagines,iudic i7.b.ofee.3.b
'Iherfa,Côplacens,veIvoIens,autfuauis,veIcur-rens. Ciuitas eft in alto fita monte, qualfr.ielitarunx reges ante conditam Samariam, pro regia vfi funt.j,nbsp;reg.i4.e.4.reg.i5.a.Fuitlt;Sc Salphaadfiliaeiufdcra nonbsp;minis,nume.26.d
Thelfalonica, Dei altera vidoria,aut finis fiue po . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
f. Ciuitas Macedonix, prius Halianuncupata.aft.i7.a -
Thefla-
ThamnaSjIdcm.gen.jS.c
' Thamnatha,Idem.iudiciim,i4.a ThamnacliæuSjIdeni.iudic.ts.bnbsp;*ï15)2tS Thamnath-fâra, lîue Thamriath- fire, Figura velnbsp;j^-«0 imago extenfa vel remanens aut fœtens, fiue iiume-
* ratio refidua,aut numeratio extenfionis vel fœtons: aut ex Syro amp; Hebra:o,conftitiita extclio vel fœtor,nbsp;autftatutarefiduicas. Ciuitasin môtanis Ephraim,nbsp;ab Ifraehtis lofue duci,tanquâ hxreditaria hæreditasnbsp;attnbuta.iof.i9,d.44.g.eademquç amp; Thamnath-hanbsp;res,per hterarum tranlpofitionem.
-r.s'on rhamnath-hâres,Imago vel Hgura (blis,aut ima-0'^1 go vel figura teltea vel fiélilis, aut numerus fobs vel teftæ:autexSyro(S:Hebræo,conflitutiislolTelte-fta. Eadé vrbs qux Thamnath-lära vocatur,iud 2.b
Thanach, Confringens te, vel humiliaiis te,fiue ter Sellum marin Holdæprophetidis,2. paralip.34. refpondens nbi. Ciuitas,3. reg.4.b.j. parali.7.f.dàtanbsp;dimidiæ tribui Manaire,iof ii.c.nidic.i.f.$ cnbsp;Thanath-felojFicum velficulneamdiflbluens velnbsp;*lSt27 difcalccans vel decorticans : feu fitulnea errans velnbsp;' mentiens, aut ficulnea abundantiæ vel pacis,feu oc-cafio erroris vel mendacij : aut occafio (f.eftj abun-dantia vel pax. Nomen loci,iof.(6.b
Thanchumeth, Confolatio, vel pœnitentia, aut k 1 «a* la i laguncula vel mutus, fiue donum indignatio-nis velcalons, aut requies mortis. Pater Saraiæ.4.nbsp;regum,i5;.f.ierem.4o.c
I hap.hfj, fiue thapCi, tranfitus, vel claudicatiorauc pafclia, id eft locus vbi pafcha fit. Ciuitas, j.regum,nbsp;4.c.4.reg is-d
CuiSùhln Thaphnes,fiiie thaphnis,Operimentumconfiden tix vel proreclionis,aut occultaconfidentia vel pro-teiftio.Ciuitas Ægypti,dequaierem.2.d.4j.c.44.a,nbsp;46.d.ezcch.-o,e
Thara, Vkilans, aut malefiiciens, vel cubiculum malitix,aut cubiculum paftoris vel focij : aut fyria-cè,euentus, fiue terreftns vel inferior. Filius Michanbsp;filij Meribbial,i.para.8.d
Thara,i.paral.9.f. Iravelcontentio praua,autira vel contentio foci) vel paftoris.Films Micha.
Thara,efth.ti.a, Idem quod Thares, quod inter-pretatur hxres,aut mifer vel exul. D.
Tharica, Explorator vel contemplatorobtufus, ’ fiue legis hebetudo aut impedimeiitum,vclturturisnbsp;obtufio velhebetudo. Rex /Ethiopia:,4.reg.19.b.nbsp;ifa.j7.b
Tharana , Explorator vel contemplator gratia: ' velmifericordix-.autturturgratix velmifencoi'diæ.nbsp;Filius Caleb ex maachaconciibina,i.para.2.f
Thare, Odorans, vel Ipirans, aut abigens. Filius Nichor,Eene 11. c
Tharela, Exploratio vel turturmaledidionis,aut turtur fortitudinis vel ilicis, aut exploransilicemnbsp;velfortitudinem. Ciuitas in tribu filiorum Beniamin,iof.iS.d
Thares,Hxres, aut mifer,vel exul, Eunuchi nomen,efth.i.d
Tharfis, Gontemplatio gaudij, vel exploratio mar moris, autturturgaudij, fiue chryfolithus lapis, f.nbsp;pi-et!ofus,aut mare.Films laiian,gen.io.a.Eft amp; noir 3 regionis, Cilicia olim dilt;ftx,à Tharfis filio lauan,nbsp;g reg.)o.d.pfal.7i.b.i(a.i.d.ezech.io.b. vndeeinsregionis metropolis,3 m nr a ta inr, Tarfis nomen ob-tinuit.In aéiisigiturapoftolicis vbiq^Icrihe hancdi-dionem abfq;afpir.itione.VideTarl'us. Quidam vonbsp;Junt Tharfin nonnûquam mare meditertaneum fi-gnificare,apud lonam prophetam,amp; ofa!m.7i.b
Tharthac,Concatcnatus,fiue retrufus,vel conclu fus.Idôlum Heuxorum,4.reg.i7.f
Thartan,ExpIorans vel contemplans donum,aut turturis donum, vel lex ipfarum. Nomen principis,nbsp;ila.io.a
Thaßi, Oblitus, velobliuifcens, aut debitor. D. Filius Mathathix fill) Iohannis,i.mach.x.a
ThathanâijDonans, vel donator. Nomen viri,». fitio alterius vidorix . G. efdr.j.anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; . '.,j. ' ;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i- . ' quot; ,
Sh ’tan
ï-'y;.ch nci^Vh
Ihh tiïhn
K')2'»h
*iT2'h
‘ïsjm
2^k/llVlUilQ klMl« \^1141 Llt;t9 gt;1* **1MU Jvllt;l 1 lAllV^ 1VI • * ƒ «^
Theodotius, Deo datus, G. Nomen viri,2.ma-'
Nomina Heb.Chald.Græcaamp; Lat.
Tiberius,Idem.D. Imperator quidam apud Romanos,lue.3.a
Tigris,Htbraicè dicitur Hidécel amp; interpretatur acumen veiocitatis,aut acutus fonitus vel vox , feunbsp;Ixtus fonitus,vel Içta velocitas : autex Syro amp; He-bræOjVna vox vel vnifbnus:aut vnica velocitas.Finnbsp;uius qui Mefopot.imtam ampleditur,lt;amp;: in Armenignbsp;maioris regione caput tollit, miré quàm Iucido,connbsp;fpicuôque fonte in loco edito,qui Elongnfine nominbsp;natur.Euphrâteninfinumdefert Perfîcum cûam-ne Coafpe.Haec SoIinHS,gen.a.c
Timxus, Cxcus velexcitas. D. Pater Bartbimxi, mac.io.gnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Timon,Honorabilis velpretiofus. Nomendiaco nicuiufdam,aét.6.b
TimotheuSjHonordei, vclhonoransdeum,aut pretiofus deo.G. Dilcipulis quidam. Paulo charus,nbsp;dequoaift.ió.a
TituSjHonorabilis.G.Nomen viri, cognomento Iufti,aél.j8.b
T O
Tob,Bonus, fiuebonitas. Nomen terrçadquam fugit Iephte,iudic.ii a
Tob-adonias,Bonus dominatordominus,aut bo nabafisdomini,Nomen viri,2.para. 17.b
Tobia,fiuetobias, Bonusdonnniis, fiuebonitas dominijNomen vin,i.£fd.2.c.zacb.6.d.
ItoroXovotâ? flwf«XoviXWÇnbsp;’’S'jyn
ThiIon,Miirmiiratio,fîueaceruiiuseius,autfufpé zx ri ¦ « « /* L? 11«««^ O«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A e* .lt;«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J
isn
Thogorma, Ofleus,vel robuftus,fiue incolatus ni
•’ï'n
‘’ï’h figàniçnbsp;^p5tlt;r4«
i, tnbsp;I
TheflalonicenfèSjIdcm.p.h.G; ThellalonicenliSjldem.f n.G.nbsp;Thesbites,Captiuans,vel conuertens, autfedensnbsp;vel habitans,3.reg.i7.a
Theudas,Fluens aqua.G.Nomen viri,aft.5.f Thichon, Médius, vel intermcdius,autprçparationbsp;Nomen pagi,ezech.47.c
fîo eius.Filius Simon,«.para.4;d
Thiras,Demolitor,fiue deftruiftor ,'aut irrorans, vel irroratus.Filiuslaphetjgen.io.a. A quo Tbiren-fes,quos Grxci Thraces vocant.
Thiria,Exploratio, vel contemplatio Filius laîe-
Ieel,«.para.4.c
Tboeben,Medium velintermedius,autprxpara-
tus. Ciuitas,«.para.4.f
mius,autperegrinus valde, vel timens valde, feu an xiofacelfitudo.Filius Somer,genc. lo.a.Ab hocTy-granei,qui à Grxcis Phryges dicuntur, denominatinbsp;font ezech.27-c
Thohu, Viuens vel nuntians. Filius Eliu patris le
quot; robam,t,reg.i.a
Tbobu,tebim,veliacubim. Filius Suph filij El-canxji.para.6 c .Thola, Vermis aut vcrmiculiis,vel coccus,aut cocnbsp;^’neus.FiIius I(racb.ir,gen.46.b,«.para.7.a. Filius iténbsp;Phuaduxin Ifrael, iud.io.a
Tbolad,Natiuitas-, vel generatio. Ciuitas Simeo-nis,i.para.4'.e
qj-, Tholaitx, Vermes, aut vermieuîi.- velcoccus aut
’ coccinei,num.26.c
Tbolmâi,Su!cus,f qui fit cum aratro; aut fufpen-* ’ dens aquas, velcoadunatio aquarü. Filius Enac,iof. ij.c.iudic.i.b.na.ij.c.Rex Geirur,2.reg.3,a.«.par.3.anbsp;Tholomai,Idem.Filius Ammiud regis Gclfur, 2.nbsp;regum,i3.g
Thomas, Abyfius velgeminusiamp;Grxce didymus appellatur,quod interpretatur gemellus, id eft illsnbsp;qui cum alio vno de eodem partu nafeitur. D. Vnusnbsp;exapoftolis,matth.io.a.iohan.«i.b
Thophel,Ruina,aut ftubitia, flue infulfitas, aut infipidit.is. Locus eft in deferto trans lordanem è re-regione Icricbo,vbi Moyles quiiitum bbruni edidit.nbsp;deut.«.a
Thópbetb,Tympanum, vel feduftio, aut dilatatio Locus eft in valle filij Ennomiquicerniturin lerofonbsp;lymx fuburbanus, vbi quondam p.irentes filios igninbsp;exuft IS deuouebant,amp; immolabant dxmonio Moloch, ifii.30.g.iere.7.g.19.d
Thopo,Locus.G.Nomen Ioci,i.mach.9.e.Scribe
T Topo.
TbolaiteSjDifsipatio vel difsipatus, autexiens, «•
para. Il g
Thou,Errans. Rex Emat,2.rcg.8.c.i para.i8.c Thraces, Afperi,vel faxofi.G.Popuii,2.mac.i2.fnbsp;Thralea, Audax, vel temerarius.G.nbsp;Thubal, Orbis, vel mundanus,autconfufio vel ignbsp;nominia,feu pOrtatus veladdmftus. Filius laphetb,nbsp;genc.io.a. A quo Iberesflicet quidam Italios fufpicé-tur)originem rraxerunt,Ezech.27.c
Thyatira, Odor fiue fiicrificiu m laboris vel contri tionis.G.Vrbs LydLr regionis in Alia minore: Mace *nbsp;donum babitatio,quam nonnulli Myforum vltiinä bulantes fiueobfidentes,aut angufti;intes,vel ligan-dicuntatft.ió.c.apoc. 2.gnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;------’—1 r.
Thyatireni,ldem,p.n
T I . .
Tiberias,Bona vifio, vel vmbilicus,autcófraftio D.Vrbs G.ililxx ad mare lita, quod ab ipfa ciuitatenbsp;appellaturmaretiberi3dis,lohan.6.a. Hancciuitatenbsp;olim Cenereth tpellatam,Herodestetrachainhononbsp;rem Tiberii Cxfariscondidit,amp; tiberiadem vocauitnbsp;tefte lofepho in râiCapite 4.antiquit. ludaic.amp; Ege-fippo Iibro.2.cap, j. iuxta quem dominus fttipendonbsp;miraculo pauit multitudineni populi paucis pani-bus,iohan.6,
34
-^*.h
Toparebia, territorium. G. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^TTtXfyta
. . T R
Traconitis,Saxofa vel afpera.G.Syrix regio,qux T^KK.£i\tTlÇ Si Ithurea diéla eft iuxta Arabix defertû,quod Bof-rxiungitur contraauftralem plagam,quab ad Damanbsp;feurn refpicienSjCui prçerat Philippus fratet HerodiSnbsp;prccuratoris Galilxx,luc.3.a
Tripolis,Triuni ciuiratum,f.regio.2. mach3.i4.a TçtTrcXîS TroaSjPerforata.G.Ciuitas Afix,rnaritima,eadé TgÄo«?nbsp;Antigoniadifta.aét.jó.b
Trophimus,Nutritus vel educatus.G.Vir Ephe-ßus,aft.2O.a.2i.f
TrogIoditx,HcbraicèdiciturSucbijm,amp; inter-pretatur vnfti, vel vngentes, aiit cooperti vel obum bratijid eft in tabernaculis vel tugurijs habitantes.nbsp;Populi,2.para.j2.anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
TryphçnajDeliciofà veIdeIicata.G.MuIier,ro.j6.b Tryphon,Deliciofus veldelicatus. Virquidam, j. TgUcÇiopnbsp;mach.II.dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~
Tryphoß,Deliciofa,veIdelicata.MuIier,ro.j6.b TgvtpaJquot;« T V
Tubal-cAirijMundanapoflefsio velçmulatio,aut mundi nidus,feuconfofionempofsidenSjVcI igno-miniam xmulans.Films Lamecbex Sellavxorefuanbsp;gene.4.d
Tubin,Bene raenfurata,vel bona méfura, aut bo num vinum.D.
Tubianei,PaIcx,vel paleati,autbenerefponden-tes,velbenegratificantes.D.Populi,2.macb.i2.c T Ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Tychicus,CafuaIis veîcotingenS.G.Vir Afianus, TV%lH0ff aél.20.a.colof.4.b.
Typhonicus,turbulétus,velfempeftuofus, Vnus TVepôoVixeÿ è ventis fubitis ac repentinis nominenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c
Tyrannus,Imperans,velpEincep.s.G.alt;ft.i9.b _•. ƒ Tyrii Hebraice dicitur Sorim,amp; interpretatur tri
tes fine vinculati, vel figurantes^aut plafmantcs^fîue fortes ,vel petrx,2.efd.3.b.aét.i2.dnbsp;Tyrius,Idem.f.n.j.reg.7.b.2.para.2.c
Tyrus,HebraicèdiciturSor,amp; interpretatur tribu., latio vel obfidio,fiuc anguftia, aut vinculum vel colnbsp;ligatio,feu plafmatio aut figuratio,vel fortitudo,aùtnbsp;petr.1. Ciuitas maritima,MetropoIis Pbœnices. Quonbsp;dam infula feptingentis pafsibus diuifa à Continéte,nbsp;mariprxaltoifedvixcredibili opéré comportatis agnbsp;geribus per Alexandrum Magnum adiunfta. Conti-nenti.Eft in tribu Nephtbali, vicefimo ferme milia-rioà Cxfarea Philippi,iofu. 19.b.ifa.ij.a.matth.ii.c
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Va-
Interpretatio ;
ZabdieljDosdeijfiuedotatusdei. Nomen viri, i. quot; para.z/.a.i.mach.ti.b
Zabina,Fluxus vel fluens:nunc aut Syriace,ven-ditio velemptio.Nomen viri,i.efd.io, d
Zabud,Dotatus,veldos.Filius Nathan lacerdos, 3-reg.4.a
Zabûlon, Habitaculum,vel habitans. Decimus liusiacobex Lia vxorefuajgen.p.cnbsp;Zabulonitæjldem.p.n.nbsp;Zabulonitesjdem.f.n.iudic.u.d.nbsp;Zacchæus,Purus:aut nitidus: vel Syriace, iuûus,nbsp;aut iuftifîcatus.D. Nomen viri,2.mach.to.d.Iuc.i9.anbsp;Zacchâi, Purus,aut nitidus :vel Syriace iuftus. Nonbsp;men viri,i.efd.£.a
Zacharias,Memoria domini,aut mafculus domi-ni.Nomen principis filij Mofollamia!,i.para.$.a.9.c. Films Barachiç,i(â.j. a. Filtus item leroboâ filij loasnbsp;regis Ifrael,4.reg.t4.g
Zacher, Memoria,fiue mafculus. Filius Abigabaô, i.para.8.c:qui 9, f.dicitur Zacharias.
Zachur,Memor fiue memorans,aut mafculinus. Filius Mafma,i.para.4.d.24.d
Zama,Cogitatio,aut fcelus,vel turpido.Fi/itis Se mei filij Ieth,i.para.6.c
Zamma,idem.Filius lahat filij Lobni,t.para.6.b Zambri,Cantans,v^pfallens,feu vitis , vel pal-mes,autputatio vel prçfcifsio.Regionis nomen, ier.nbsp;2$.e.Filius Salu.nu.i$.c. Filius Ela filij Baalà,j re.i6.nbsp;c.Filius item loada filij Alias,i.para.S.d. Scribe vbique zamri.
Zamira,Idem.Filius Bechor filij Beniamin filij la cob,i.para.7.d
Zamran,Idem.Filius Abrahxex Cetura,ge.î5.a Zamri,Idem,Filius zarx filij ludaex Thamar, i.nbsp;para. il. c
Zanûe,ObIiuio,fiue abieûio, vel ilta requies, aut iftaconfoIatio.Ciuitas in tribu Iuda,iof.iç.e,i.pa.4.nbsp;C.2.efd.it.d
Zara,Oriens,veIorientaIis,aut claritas. Filius Ra-rufuajgen.jS.d.Filius Simeonisfilij Iacob.i.par.4.d quigen.46.b,Iachin dicitur. RexÆthiopum,i.par,nbsp;14.c.Filius Gerfon filij Leui,t.para.6.e.paterloab renbsp;gis Edom,gen.36.d. Pater item Zabdipatrts Charminbsp;iof.7.a
Zarahi,Idem,t.para.i7.b Zaraias,Oriensdomini,aut claritas domini.Filiusnbsp;Ozi filij' Bocci,t.para.6.a
Zared, Aliena delcenfio,au t extranea vel Iparla po teftas.Torrens indeferto Moab,num.2i.c deut.i.cnbsp;ZarehcjOriens dominus,autclaritas domini. Nonbsp;men viri,i.efdre.8.a
Zareitæ, Orientales aut clari,num.2 6.b.c
Zares, Extranea mileria, vel extranea hxreditas : aut fparfa miferia vel herxditas, lèu circulus vel corona miferix vel hæreditatis . Vxor Aman filij A'nbsp;madathi,efthr.$.d
Zatham, Oliua eorum, fiue ifte perfeélus, aut ifte confummatus,velifi:e fimplex. Nomen viri. 1. para-lipom.iô.c
Zauan,Tremens, aut tremor, vcl vexatio. Filius Efer filij SeirHorræi,gen.jô.c
Zeb, Lupus.Nomen viri Madianitis, ab Ephraim interfeai,iudic.7.g.pfal.8i.c
Zebedçus,Dos,liue dotatus,aut fluxus vehemens Nomen viri,i. efd.tt.c. Pater lacobi amp; lohânis apo-fiolorum,matt.io.d
Zebedia,Dos domini, fiue dotauit dominus. Nomen viri,i.e(d.8.a '
Zebee,Viäima,autfacrificium,veI decolatio,auc
Zebida,Dotata,fiuedotatio,, Mater loacim fiue --------g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
ZebuI,Habitaculum :aut Syriace,fterquilinium. feruus Abimélech filii Gedeonis,iudic.9.g
Zeshri,
•»Obi
’^«‘îK
Tl'jK'l nbsp;nbsp;Vellefemoth,Secundus liber legis ; amp; interpreta-
niw.....quot;
V
VAgao, Interior velintimus:aut elatus vel eleuatus, fiue corporeus. D. Nomen viri,nbsp;iudith,i4.c
Vaicra,Etvocauit.Liber Leuitici,fic vo
’ catus ab Hebræis,quia fie incipit.
Vaiedabber,Et locutus eft,fiue locutùsque eft.Li ber Numerorum:quia fie incipit.
Vallis,filueftris,fiue campeftris, Vide Aulon. Vania,Nutrimentum domini, fiuearma domini.nbsp;Nomen viri,t.efd.to.dnbsp;Vapfi,Fragmentum, vel particula,aut diminutionbsp;vel diminutus. Pater Nahabi principis tribus Neph-thali,num.i3.a
WJ
Vafièni, Secundus, vel dualis, fiue mutatus, aut coccineus,vel dens, aut annus meus. Primogenitusnbsp;filiorum Samuelis,i.para.6.bnbsp;Vafthi,Bibens vel potans,autduplicans,vel poncsnbsp;aut ftamen. Vxor AlTueri regis,efth.t.b
V B Vbil, Adduftus vel portatus,aut luftuofus,vel ve-terafcens.Nomen viri,t. para.27,dnbsp;V Enbsp;Vel, Aut deus,fiue aut fortis, vel defyderans aut cônbsp;cupifeens deum.Nomen viri,/.efd.io.d
gt; liber legis :amp; interpreta-tur. Et hæc funt nomina : quia fie incipit in Heoræo. Græcè autem Exodus vocatur, ideftexitus : qua innbsp;eo exitus filiorum Ifrael de Æsypto,continetur.
V L fcLijkj Vlâi,Fortitudo,velftultitia,autforfitan. Nomen
' ” fortis, vnde flumen Vbal oritur iuxta Danielem,8.a Vlam, Veftibulum vcl porticus, aut fortitudo velnbsp;ftultitiaeorum.Filius Sares filij Machir,i.parali.7.d.nbsp;Primogenitus Efec.i.para S.d
V R Vr,Ignis,vel lumen, aut lux. Vrbs Chaldxorumnbsp;Vnde Tnare pater Abraham,gen.ii.d. Pater Eliphal,nbsp;r.para.ii.g
Vrbanus,Latinum eft. Adiutor Pauli in euange- huel filij Efàu,gen. 3 6.b. Filius ludx ex Thamar nu-Iio,rom.i6.b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
•»MW ¦ , Vri,Ignis vel lumen aut lux.Filius Hur filij Caleb ex Ephrâtha vxore,i.para.i.c.Pater Gaber,3 r e-gum.4.b Vria,fiue Vrias,Ignis domini,fiue lumen domini,
* aut lux domini. Sacerdos quidam ilai.8.a.4.reg.i6.f.
b. Propheta,filius Semei,dcCariath-iarim.iere.i6.f. Maritus Beth-fabee,2.reg.ii.a.i.para.ii.gnbsp;Vrieljlgnisdei,aut lumendei, fiue luxdei. Paternbsp;’ Maacha fiue Michai matris Abiam regis Iuda,2.para.nbsp;i3.a:qui3.re.J7.a,dicitur Abeflàlom.FiIius Thahath,nbsp;t.para.6.b
V T Vthai,Peruerfitas,aut hora, vel temporalis. Vir,i.nbsp;efd.S.b
V Z
Vzal,Ambulans,feu velificans,aut diftillans . Filius Ieftan,gen.10.d
Anthicus, Menfis Aprilis. G.2. machabxo-rum,ii.f
___ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï
r-T’Abad, Dos, fiuedotatus.Filius Nathan filij Hethæi filij Sefan,i.para.2.e.n.g.2.para. 24.g.
X fffj in d
Zabadxijidem.p.n. D.i.mach.n.d. tl’'‘13î Zabadias,Dos domini,fiue dotauit dominus, autnbsp;dotatio domini.Filius Beriç,t.para.8.b.27.a.
’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^31 Zabbai,Fluxus,fiuefluens.Nomen viri,i.efdras,
.to.d Zabad,Dos,fîue dotatus.Filius Thahath, 1. para.
7.d.Filius Ooli,i.para.n.g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuguIatio.RexMadianitarum,iudic.8.b.pfal.82.c
Z^bdi, Dos, vel dotatus, fiue fluxus abundantia.
* Pater Charmipatris Achan,iofu.7.a.FiIius Semei,». Eliacim,4.reg.i3.g para.S.bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ZebuI,Habitacu
Zabdias,Idem.Nomen viri,i.para.z/.d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feruus Abimélech filii Gedeonis,iHdic.9.gquot;
^fc^aT
«s’’aî
*^151 nVsT
*31
WT hÜT
ÏIVÜT
¦’‘ÎÜT
‘¦ÎÜT
ni3T
rnT
Wî
11T
•’n*)! wni
cnï
aw
‘’IST
¦?
niiat ÏISTnbsp;n'^p?
^at
Nomina Heb.ChaLGræca amp; Lat.
niai ^H^0T»5 Zelotes '• ftoll.luc.ó.i ^HV«Ç cnT ZechrijMemor vel memorans,fiue mafcuIinus.Fi quot; lius Ifaarfilii Caathfilii Leui,Exod.ó.c.i.par,8,b.9.nbsp;c.i.para.zS.a Zechur, Idem.Pater fammua,num.i3.a ZeloteSjÆmulator.G. Cognomen fimonisapo- Zelpha, Diftillatio oris aut vilitas vel contem-ptus oris. Ancilla Lix vxoris lacobjgen.aj.e Zemma,Scelus,aut cogitatio,f.peruerfa. Nomen virijî.parai.zÿ.c Zena, Viucns,g. Legifperitus quidam,tit.j.d Zephrona , Ex Syro amp; Hebræo, falfitas cantici vel exulcationis.Terminus eft Iudae,num.’34.b Zetham, Oliua eorum, fiue ifte perfedlus, aut ifte confummatuSjfiueifte fimplex. Nomen viri.i. para-lipomenon.aj.a Zethan, Oliua, vel Oliuetum.Filius Balan filij Ia dihel fili) Beniamin,i.para.7.c Zethar,ifte explorans vel contemplans , aut oliua explorationis velcontemplationis, fiue ifteturtur,nbsp;vel oliua turturis.Nomen eunuchi,elHi.i.bnbsp;ZethUjOliuetum.Nomen vin,2.efd.io.a ' nbsp;Zethua, Idem.Nomen viri,j.efd.i.a Zie,Sudor,aut tremor.Nomen viri.t.para.ç.b Zin?.,Foinicatio:aut Syriacè,nutrimentum velar ma. Vir,1.paral.23.b Zio,Ifte; vel Syriacé,fplendor,aut claritas. Nome fecundimenfis,qui Aprilis apud nos dicitur.3. re.ó.a Ziph,Iftud,os, veliftabuccaaut Syriace,falfitas, vel falfus.Duçfunt hums nominis in tribu luda ci-uitates ex quibus altera nomen magnæ dédit folitu-dini,ior.i$.d.amp; g.i,reg.23.b;quani çdifâcauit RoboS)nbsp;i.para.x.f.a.para.ii.b |
Zipha, Idem. Filius laleleelji.para,4.C Ziphæi,Idem.p.n.i.reg.23.C Ziza, Vniiierlalis vel omnimodus, leu beftia, vel fera,aut relplendens:vel Syriacè,recedens.Filius lo-nathan filij ludafilii Onom,i.para.2.e.£ftamp; nomennbsp;principis,gt;.para.4.f ZohéIet,Reptans,veltrahens. Lapis cftiuxtàfon tem Rogelnomine,3.reg.i.b Zoheth,Separatio,aut ifte ftupës velpauidus,fèu ifte confraétus:vel ex Hebræo amp; Syro,ifte defcendésnbsp;Filius Iefî,j.para.4.d Zomzommim,Scelus vel turpitudinem cogitantes: feu fcelus fceleratorum. Populi funt qui alias ab Ammonitis Raphaim nuncupantur,deut.2.d Zoom, Abominans vel immundus.Filius Roboâ ex Abihail,2.para.ij.d ZorobabeljAlienus à confufione,aut aliéna vel ex-tranea confufio,fiue extranea commiftio,aut difper-fio confufionis vel commiftionis,feucirculuscômi-ftionis velconfufionis.Duxin luda, agg. i.a. Filius Phadaia filij Iechoniæ,j.par.3.c.i .efd.a.a Z V Zuzim,Poftes,veIl’uperIiminaria,aut fplenden-teszvel Syriace,recedentes,autpecunix. In gencf.14. non cft nomen proprium. LXX enim,genres fortesnbsp;Chaldæus interpres, robuftos interpretantur. quodnbsp;amp; annotauit Hieronymus in quæftionibus in Gene-fin,dicen8 fie debere legi in eo loco. Et robufti in Ha.nbsp;vt fit proprium loci:non autem legatur,in eis. |
[FINIS.
£ R R A T A.
Primum itt yeteri Tellimeuto, aamerusprimus foliunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fecundus fagmttm, tertius CQlitmuam, duteiH
'verjum.
Antequam tarnen ad id aaedas ,frimùm hot foliorum numéros reßitue.iS S. 289.290.370. innouo Teiiameata.tS.
Folio 1.pagina.î.columiia.}.yerfu.4^,quadraginta.4.i.i.^i. triginta.^.z.^.^.ingreieretur.^.i.^.^-^, altaris . i„i.i4.eduxi. 6.2.}.}ÿ,oéuiam,6,z.},^ti.mei. 7.1.1.20. concuhuerit.S.t.^.ii.feftinas, 82. 4.23.Mme/af,9.i.2. z.trigiitnbsp;ta. ÿ.t.z. ^7.beaedicam.io.t. 4.6.deuoluerent.10.z.4.4i.alteri.is.i.t.zz .ancillas,i}.i. 1. 23. -v«Z»rr»m. 13.1.2.32.lt;Z(i/a«.nbsp;14.2.3.8,oferuerat. 17.1.2.5 4.euigilant. iç.i.j.i2.cernens.zi.i.z.}}.fcr.z2.i,z,i7.die.z}.i.z.z8.dicite.z4.2,4.z8.eongrenbsp;gate.Z6.Z. 4.$^.exihit.io.2.4.^4.fanllificabifquc.4i.i,t.^^.indueris. 41.1.2. 8.««. 42.1.1,9, oßerunt, 43,2.3,3,relt;/i»ii.nbsp;47.2,4.37 o/fo.48.1,2,21./acen/æ.49.1.1.39,priiicefs,4ÿ .1. 2.15.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oaa«»«f,49.2. 4,ii.fletit inintroitu,itS,i,igt;
^8.conflruxerit.i6.z.4.^z,iaHabitis.
-ocr page 548- -ocr page 549- -ocr page 550-