.1' •

:,k'

¦t I

1 - .

Jt

112 )

tgk

I

jr II w

T

*

«

Zf

Hitcrpretes

Fcriia-!f. ^4rï—-

y-

â– r

T- lt;

â– gt; â– 'â– 

â–  I.

lt;

s

â– i'o . si .

4

F

I'

)

«gt;

/

3|Rj

1 Æ’ J

Sebaftiani Caftalionis ad Lcgt; óborcs Admonitio.

O V V M fœdusde Græco tranftulimus: Vêtus de Hebræo, exceptis luditha, SapientiajEcclefia-ftico,tertio Efdræ,epiftola Ieremiæ,Barucho,Manbsp;chabæis,amp; parte Efteræ 3c Danielis : quæ cum innbsp;Hebræo non extent,de Grçco tranftulimus.Suntnbsp;3c in Daniele capita fex,Syriacè fcripta,uidelicet ànbsp;fecundo ad feptimum : 3c in primo Efdræ quatuor, à quarto ad leptimum : quæ nos, quoniâm

S I s, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4

liabo, ut illud tibi caput, tufllf calccm flh'das. Deinde admuIieiéEgotemulris doloribus, i.Cor.4nbsp;inquit, ærutnnis^ afficiam:tu natos cum do^nbsp;loreparies, SCpendebis auirotuOjtibitpipicnbsp;imperabif. Deinde ad Adamu : Qjiia uxorinbsp;tuæ moré, inquit,gerês, de arbore comediftf,nbsp;cuius ego tibi eiù interdixerâ,erit humus infe^nbsp;lixpropter te,quæres^ exes, uiôû laboriofènbsp;peromnem uitam: cumipiâ interea carduosnbsp;tibi procreabit,amp;^fentes,tu^terreftribus hergt;nbsp;bis uefceris. Cumuultus tui iudoreuitfîûto-lerabis, doneeredeas in humum, ex qua or*nbsp;tus es.Nampuluis es,amp;finpuluerem redibis.nbsp;ImpoRiit autem Adamus fùç coniugi nomennbsp;Eua, quôduiuentium omm'um mater fuit. Etnbsp;louaDeus tunicas Adamo eius uxori fedtnbsp;pelliceas, quibus eos induit, deinde ipfe fienbsp;loquitur:Cumfit homo quafiunus denobis,nbsp;boni malicp feiens, perieulum eft nemanumnbsp;1 admoueat etiâarbori uitali,uteiusdecerptonbsp;6C guftato frueffujuiuat in fempiternum. Itaepnbsp;cum ex Edenis pomario abcgit, ut humum,nbsp;unde ortus erat, colerct: ôC cieéto hora inc,nbsp;collocauitab orientali parte pomarij Cheru*nbsp;bos, SC flammeum enfem uibrantem, ad ar*nbsp;boris uitalis aditum euftodiendum.

C A P V T I I I T.

ADamusautem cum Eua uxoreremha* buit, quægrauidafadfa Cainumpepe*nbsp;rit : üc ideo nominatum, c|uôd ilia eum enixanbsp;dixiflet, Adepta fum uirû a loua.Peperit præ*nbsp;terea eius germanum Abelcm.Hic Abel opi* Cainui.nbsp;lio,Cainusfuitagricola. Aliquanto tempore Abtl.nbsp;póft, cum louæ munus libauiflet Cainus denbsp;terræ frugibus, Abel autem de pecorum fiio*nbsp;rum primigenis, ÔC maxime opimis, rdpe*nbsp;xit loua Abclê, SC eius munus : Cainû,eiusqjnbsp;munus non refpexit. quam rem ita acerbe tu*nbsp;litCainus,ut ci facies ftiblaberetur.Etioua:nbsp;_____________ ¦ , ___________; ! fublabiturdCerte fi reClc faciès,litabis : finonnbsp;re(ftèfacies,pcccatum pro foribus cubât, id ànbsp;te pendebit, ôd tu ei imp crab is. At Cainusnbsp;Abelem fratrem fiium fuis uerbis, G.L.rus fc^nbsp;duxit, H. ibiœ eum aggreflus interfccit. Turnnbsp;ficCainum loua allocutuseft; Vbi eft Abelnbsp;frater tuus.^Cuiille:Nelcio, inquit.nunquidnbsp;ego mei fratris fum cuftos.^At loua : Quid fe*nbsp;cifti.^ in quit: ’ languis ipfe tui fratris ad me ex » Ad pa-terra uocccoquerifur. qua obrem infelixeris nam mouenbsp;ab humo,ut quæ aperto orcfuo tuifratris fan* °nbsp;guinemdetuamanuacceperit,eatibicolenti gX'isquenbsp;uimfuamdeincepsnôpræbeatjUt^extorris tek. vid«nbsp;perorbem terrarûuageris. Hic Cainus:Ma* ™argineinnbsp;loreltmeaculpa^inqunloue, quamutremitz utenc*nbsp;tatur. En ego hodic à te ex iplb terræ folo ex*nbsp;terminatus,tuum confpecftû euitans,extorrisnbsp;per orbemteiTarûuagabor,ut quimecunqjnbsp;repererit,occidat.Atloua : Imo uerô quicûqjnbsp;Cainû occident, feptupli pœnâ fùbibit. itaepnbsp;einotam appofuit,nefiquis ineû incidiflèt,nbsp;necaret cum.Igitur digrelïus ecôfpecftulouænbsp;Cainus,habitauit in tena Noda, que eft Ede*nbsp;ni ad orienté. Syfcepit antéexwxore fùaHe-nochum.

10

20

$

nochum,à cuiusHenochi nomine urbc à fèco^ ditam appellauit. Huie Henoch o natus eft Ira*nbsp;dus:qui porrolradus genuitMahuiaelê,Ma*nbsp;Lamechtu, huiael Mathulaelê, Mathulacl Lamechu. Hienbsp;Lamechus duas uxores duxit, quarûuni no*nbsp;men fuit Ada, alteri Silla. Ada labale peperit,nbsp;•qui primus tabernacula habitauit,Slt; pecuariänbsp;fecit. Eius frater nomine lubal, fuit inuentornbsp;tangendæ citharæ, ÔC teftudinis, Silla quoquenbsp;pepcritTubalcainum,omnis ærarrj amp; ferrarijnbsp;opificq fabricatorem : cuius Tubalcaini forornbsp;fuit Nocma. Lamechus autc Adam Sc Sillamnbsp;uxores ftias fic aliquâdo commonuit: Auditenbsp;jncam orationcm,uxores Lamechi, quç di*nbsp;cam attendite. Si quern ego hominem plagis,nbsp;fi que mortalemuulneribus interhcerem,cumnbsp;in Caino feptupli pcena fit,profe(fto in Lame*nbsp;cho effet feptuagccupli ftptupli. Adamus prçnbsp;terca ex uxorc fualiliû ftiftulit cui ipfa nomennbsp;ScÆj«, impoftiit Sethus, dicens,Deum fibi repofttiflenbsp;prolcm alteram in locum Abelis,a Caino per*nbsp;empti. Setho quoque natus eft filius,quernnbsp;Enoftum appellauit. Tunc cceptum eftlouænbsp;nomen inuocari,

C A P V T V»

Sap. I Q'Equiturutenumerâdafit progenies Ada* ; J mi, poft id tempus quo creauitDeus,S^nbsp;» addiuinam fimilitudinc effccit hominem, fei*nbsp;infriis)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;marem 5)C fœminam, eis^ fœcunditatem

dédit,ôi^ eos hominis uocabulo ipib illo die creationis appellauit. Erat igitur Adamus an*nbsp;nos natus centumtriginta, cum lui fimilem adnbsp;fuam imaginé procreauitcum,quem Sethumnbsp;nominauit. Poft quem genitü uixit oeffingen*nbsp;tos annos,aliosq5 interca utriufque fexus libe*nbsp;ros progenuit. Ita nongentefimu trigefimumnbsp;tetatis annum agens,mortuus eft. Sethus cen*nbsp;tefimo quinto ætatis anno genuit Enofllim,nbsp;poft que natum cum lepte Sé otftingentos an*nbsp;noscopleuiflèt,alios^ interea liberos utroepnbsp;fcxu progenuiflèt, ita demfi annum ages non*nbsp;gcntclîmumduodecimû,mortuus eft.Enoftîisnbsp;cum nonaginta uixiflet annos,procrcauit Ce*nbsp;nanem:deinde quindecim SC ocringentos an*nbsp;nos uixit. atep ita ali]s interim genitis filijs turnnbsp;inaribus turn fccminis, cum nongentefimumnbsp;quintû etatis annû pcregiiret,mortuus eft. Ce*nbsp;nan feptuagefimo anno genuit Mahalaleclê;nbsp;poft que genitû uixit ocftingêtos quadragintanbsp;annos. aliosep interca fihos Sé filias cum pro*nbsp;creauiftet, anno ætatis fuæ nongêtefimodcci*nbsp;mo mortuus eft. Mahalaleel fexaginta quincpnbsp;annos natus,genuit larcdû. Deinde cum aliosnbsp;genuiflét, oeftingentis triginta annis poft natûnbsp;laredum, id eft oclingentefimo nonagefimonbsp;quinto ætatis ftiæ anno mortuus eft. laredusnbsp;centû lexaginta duos annos natus, genuit He*nbsp;nochum. Deinde offingentos annos, ait)s in*nbsp;terca gencrâdis,uixit: Sé ita anno ftiç uitg non*nbsp;gentefimo fexagefimo fecundo mortuus eft. gonbsp;iîtr.ochut. Henochus lexagefimû quintum annum âgés,nbsp;£ rcZ.44 genuit Mathulàlam, poft eum genitum pernbsp;ii(b, U trecentos dies ad Dei uoluntatem uitâ agens,nbsp;ßlios aliosjfilias^ procreauit, Cum^ iam tre*

IO

20

30

s ï s, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;to

dicflum fllud natû fit, Vt Ncmbrodus forris in louæ confpeôu uenator. Ei'us regni caput fuitnbsp;Babylon, Erecha, Accada, amp;Calane in terranbsp;Sânara, ex qua terra omis Afïùr Nim'uem co-«nbsp;diditjSC Robothir, ÔC Chalam,SC Re/em internbsp;Niniuê ÔC ChalâjUrbem maxima. Mifraimusnbsp;genuitLudim,Ananim,Lahabim,Naphtuim,nbsp;Pathrufim,Caslubim,unde orti funtPalgftini,nbsp;ÔC Caphthon'm. Chanaan autê gcnuit primo««quot;nbsp;genitum Sidonem,Hetû,Iebufem,Amorrem,nbsp;Gergeiem, Heuern, Arcem,Sinem,Äruadem,nbsp;Samarem,Sd Hamath em. Poftea difperig fontnbsp;Chananæorum nationes, qui his finibus cotigt;nbsp;nentur. A Sidone,qua uerguntad Gerara, at*nbsp;tingunt Gazam : qua ipeiflat ad Sodomam SCnbsp;Gomorrâ^SC Admam, SC Saboim,pertinêt adnbsp;Laiam. Atq; hiquidcmfoerut aChamonati,nbsp;qui in diuerias colonias SC genres, diuerfis fa««nbsp;mihjs Sc linguis euaierunt. Semo quoc^ ( quinbsp;fuit autor omniS HebræorûjSC fuit maior natunbsp;quam frater eius Japhctus) nati iunt Elamus,nbsp;Âflùr,Arphaxadus,Lydus,amp; Aramus. Ara*nbsp;mus filios habuit, Vium, Hulê, Getherem,ó(^nbsp;Maffum. Arphaxadus Saïam,SalaHebrem.nbsp;Heber duos, unû Phalcgum, à diuidendo no*nbsp;minatum,quôd eius’têporc diui^ terra eft : al*nbsp;terum loÂanem. locftan Almodadû,Salephu,nbsp;Hazarmotû,Iaram,Hadoramû, Vzalem,De*nbsp;clam,Obalem,Abimaelê, Sabâ,Ophirê, He*nbsp;uilam,filt;Iobabû.Hi omnino fuerût filq locfla*nbsp;nis,quorû fedes initium capit à Melà,uergit adnbsp;Sapharam monté oriétalem.Hi quidê à Semonbsp;nati,uarias familias SCIinguas diuerfis gétiumnbsp;regionibus effecerût. He font natorû Noæfa*nbsp;miliæ,generibus SC nationibus uarie,à quibusnbsp;gétesper terras poft diluuiû propagatæfont»nbsp;C A P V T XI.

CVmauté uniucrfos terraruorbis codent fèrmone atcp oratione uteretur, cû illi ab

ÏO

zo

30

effatus eftdnfelix Chanaan,ièruus feruorû fia* b Semus lo trumfoorum efto.bGrates loue Deo Semijin*nbsp;uarahabeat quitjiscp Chanaancm uetftigalem habcto.Ia*nbsp;benFèn^m'^ quocp amplincctDcus,cfficiat^ utinnbsp;uteigrates Semeis tabcmaculis habiter, SC Chanaancmnbsp;agantur. uccftigalcmhabcat. Vixit autê Noa poft dilu*nbsp;uium annos trecêtos quinquagintatcopletis^nbsp;nongentis quinquaginta annis,mortuus eft.

C A P V T X.

Kcæ pro - nbsp;nbsp;nbsp;Equitur de progenic filiorum Noe,icilicet

I nbsp;nbsp;nbsp;Scmi,Chami,6C lapheti, quibus poft dilu*

uium nati font filij : lapheto Gomer, Mago* gus,Mad£us,Iauan,Thubal,Mefecus,etThi*nbsp;ras. Gomeri Afeanas, Ri'phatus,6CThogor*nbsp;ma. IauaniEIiia,Tharfis, Cittimus, ScDoda*nbsp;a fcilicet nimus. Ab h is diuifi font gentium inftilarumnbsp;poft mue- fineSjCumfoâquifq? linguatraherêt, SCuariasnbsp;rum'dffel uariarumgentiûeffîcerentnationes. Charnusnbsp;rentiam. autêfilioshabuit,Chum,Mifiaimû, Phutum,nbsp;SC Chanaancm.Chus Sabam,Heuilam,Saba*nbsp;tam,Ragmam,SC Sabathaeâ. Ragma Sabam,nbsp;Kèbrodut. SCDodanem. Item Nembrodû genuit Chus,nbsp;eum qui primus fuit in terris fortiisimus, SC itanbsp;fortis inloux conlpetftu uenator fuit, ut ex eo

îi»-:

a*

15 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GENE

boimorum rcgulos, Sê Balac ( quæ eadé Sigo^ ris) regulûjin ualle Siddæa, qui nunc eft lacusnbsp;(àlfus.Cumcnimhipofteriores rrguli Codragt;nbsp;lomori duodecim annosferuiuiiTent, ô^annonbsp;decimotertio defeciflent, Codralomor annonbsp;decimoquarto, 2lt; eius comités reguli, domonbsp;egrcfsifuderuntRaphaenfes apüd Aftarothanbsp;in Camanibus,2lt; Z.uzenfes apud Hamum,ô(Snbsp;Emenles apud Sauem in Cariathenfibus : Sgt;Cnbsp;Chorios in motanis Seiris ad Pharanem, quæ 1nbsp;planicies eft ad deferta.Indereuerfiuenerût adnbsp;fonte Mifpat,id eftjCadcmjOmnemcp Amalegt;nbsp;chitaram agrû, attÿ etiam Amorræos,qui Ha^nbsp;iàibnthamar incolebant,uicerût.T û illi quinc^nbsp;reguli pofteriores domo egrcfsi praelio cû hisnbsp;quatuor deccrtaiiït,in ualle Siddæa, quçuallisnbsp;puteis bituminis abundabat. Ibi pulfis iuperaxnbsp;tisqj Sodomæ ÔC Gomoiræ reguÜSjieliqui fu^nbsp;gamontes petiuerunt.Vicftores autc omnibusnbsp;Sodomæ Slt; Gomorræ fortunis, ÔC commeatunbsp;direpto,abibant:fecûetiâLotumfratris Abra.-miftlium,Sodomæ incolam, cum fuis faculta*nbsp;ribus abigctes.Earesuteft Abramo Hebræonbsp;per quendam,qui exprælio euaferatjnunciatanbsp;(incolebat autê Abramus in planicieMâbrænbsp;Amorrei fratris Efcolis,ôf Aneris,qui erant ciînbsp;ipfo Abramo feedere coniunefi ) èC intellexitnbsp;captum clTecognatûfuum,uernas,quos dominbsp;natos habebatjtrecctos otftodecim cxpcdit,ilxnbsp;losep ad Dauern ufqj confequitur:Slt; luis lèruisnbsp;in aciê inftrucftis,eos noeftu aggreftus fuperat:nbsp;quos deinde perlèquutus ad Chobam(que adnbsp;CniftrâDamafci pofira eft)redijt cû omni pre^nbsp;da, Lotumep cognatû fuum cum fuis fortunis,nbsp;neeno muîicres, àC reliquos homines reduxit.nbsp;El ex hac Codralomoris, SC eius ibeiorû regu^nbsp;lorum cædereuertêti,Sodomæ rex obuiâpro^nbsp;Kriebife- cefsitin Sauem, quguallis eftregia. Melchifc.»nbsp;dKbw. déchus quoq,’ Solymærex, Slt;fupremiDeilà^nbsp;cerdos,panê protulit 2C uinû, Abramûcp faugt;nbsp;ftis ominibus ,pfequësinquit:Gratulor Abra*nbsp;mo à fupremo Deo autore cœli atque terræ:2€nbsp;fimul ipli ftipremo Deo grates ago, qui tuosnbsp;® hoftestibi in manuscompegerit.Ei Abramusnbsp;quoep decumas omniûrerû dedit.Tûab Abranbsp;mo petrjt Sodomæ rex,ut homines fibi rcddegt;nbsp;retjCeteras res ipfe fibi retineret. At Abramus:nbsp;louam ego tibi,inquit,iummû Deû,coeli teiaa^nbsp;rum^ côditoremjlublata ad eum manu teftor,nbsp;me ex tuis omnibus ne pilum quidê ablaturû,nbsp;ne tu forte dicas Abramu abste efleditatum:nbsp;prætcr uicftum duntaxat iuuenum, amp; partemnbsp;corum quimecum profedfi funt, Aneris,Efco^nbsp;lis,SC Mambræ.nam hi iuam partem auferent»nbsp;C A P V T XV.

loM Afcrd 1quot; 7 Is rebus geftis,Ioua cum Abramo per ui. rao prolan £^^fum locutus eft ad hûc modû: Bono ani-promeut jYjQ Abramc, ego tibi præfidium,SC abundènbsp;magnû præmium ero.Cui Abramus:Domine

10

20

3°

.oti

IS a'

if-

Wk.

50

pepereiis,liïnaelê nomine appellabisrquonia cxaudiuit loua tuâ miferiâ. Is erit feras bomô,nbsp;b 4 omnibus

SIS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ig

cduceret. Nam fofoiam eumlocS cfièperditu* ros,adhocîpfom àlouamiflbs, quitantorumnbsp;flagitioru querelis offenfos eflet. Turn Lotusnbsp;egreflùs,generös foos qui eius filias duxerant,nbsp;conucnitjhortatur^ ut ex eoloco émigrent:nbsp;louam enimcuerfoiiïefle urbem. Sedillieumnbsp;iocari font arbitrati.Etiam fob aurorae ortumnbsp;urgebant genij Lotû,ut uxorem, SC duas,quacnbsp;in praefentia aderât,filias cduceret, ne ciuitatisnbsp;culpam lucret. Cuntftantem homines manunbsp;prehendunt, neenon eius coiugem,atq3 filias,nbsp;propterea quodeiparcebat loua, amp; extraur* Sdp.t»nbsp;bem educût atep fiftunt. Eo edutfto: Caue ( in*nbsp;quit^ille}fituamlalutemamas,nepofttcrgumnbsp;refpicias,nc'ue ufquam toto in câpo confiftas, niorum-fed euadasinmontem,ncpereas.Quibus Lo*nbsp;tus:Hocmihiquæfo,inquit,remitte Domine, t Eademnbsp;poftquam pro tua benignitate tanto me ob*nbsp;ftringis bencficio,utmeamfalutemcôforues. pîdo^prcanbsp;Ego certè in monté euaderenon potero, quin tur. alio-exitio correptus exanimer. Eft hiepropinquûnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» 'S®

quoddam oppidulû,adconfugicndû oppor* ^rî^uerô tunum.Licearmilfieômerccipcre,8Citalaluti nô magnanbsp;meæprolpicere: eftfaneperparuum.CuiJille:

Etiâhacin re, inquit,tibi indulgebo, ut oppi* pgrpjrÙû'^ dum iftud non eruam. Matura eô te recipere.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,?

Ncqj cnimmihifas eft quicquâfacere, donee c à paruî-eô peruencris. Atq? ‘hâc ob caufam oppidum Sigorisnominatûfuit.inquod poftquam Lo*nbsp;tus terris oriéte ibîc ingrefftis eft, loua ab fo de dixiflet. ,nbsp;cœlofolphurSCignéinSodomâSC Gomorrâ Sodomtcnbsp;depluifjUrbescp illas 8C totu planum tratftum, cuerfto.nbsp;omnes^urbiû incolas, SC teiTæ ftirpes fundi* Ep.ia.nbsp;tuscucrtit.VxorautéLotiqueeûfequebatur, Ifrconbsp;refpexininftatuâfalisucrfàcft. Manèubifùr*nbsp;rexit Abrahamus,cxeo loco,ubiinlouæ con*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;**

fpe(ftufteterat,afpiciens Sodomâ et Gomorrâ uerfos,SC omnê campû,confpicit exhalantemnbsp;ex terra uaporem, qualis efie folet calcariae.Etnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

èmedia cmifit ruina, dûurbes illiusplaniciei, quarû Lotus crat incola, cuertit. Lotus autemnbsp;Sigori degere non aufus, ab ea difcefsit, SC innbsp;monte cû duabus fiiis filiabus in quadam fpc*nbsp;lunca habitauit. Earû autem filiarû natumaiornbsp;cû minore cgit ,ut quoniam pater cofonuiflèt,nbsp;nec quifquâ in terra uir ftiperefîèt, à quo, ficutnbsp;ferret omniû mortaîium natura, coprimeren*nbsp;tur,patrê uino inuitarent,SC ex eius concubitunbsp;proli côfiilerent. Ergo eiuinû eanocftclargiusnbsp;mifeent,SC cû pâtre grandiornatu filia cocum* incérwnt*nbsp;bit. neq; ille cam neep cubante fonfit, neep for*nbsp;gçntem.Poftridic demoftrat giandior iuniori,nbsp;fofo pridie cû pâtre cubuific:hortatur ut eiuinûnbsp;etiâ in proximam noeftem largius præbeât, SCnbsp;ciimeoipfàuicifsim cubet,itt ex pâtre fobolinbsp;profpiciant.Qiiod cùm illafeciflèt, SC idê eue*nbsp;nifter,utnecp cubantem ille,nccp forgentéfon*nbsp;tirctjCOnceperunt ex parce duæ Loti filig:qua*nbsp;rum grandiorfilium peperit, quem Moabiminbsp;nûcupauit. ex eo prognati font Moabitæ, quinbsp;etiamnum manent.Minor item filium,cui Be*nbsp;nammi nomen fecit: à quo natum eft geliusnbsp;Âmmonitarum,qui hodie etiam durant.

C A P V T,

10

70'

20

30

fo

E S 1 S, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;20

hancancillam, cius^ fîlium : flce^ enfin Euius andllæ filius cum filio meo Ilaaco in hæredita-tem uem'ec, Ea res cum Abrahamo propternbsp;fuum filiûmagnopei'e difphceret, Deus eumnbsp;fie monuit : Noli pueri ancillæ tuæ uicê do-lere,{èd Saræ hoc toto in negocio obtempéra,nbsp;namtibiexliàaco denominabitur progenies: Drfn.i*nbsp;quanquam ancillæ quoep filium in genre pro-pagabo,quia tua proies eft. Igitur manelürgitnbsp;AbrahamuSjpanemcp QC aquælagenâHagarinbsp;dat, ôô eius, puericp humeris imponit, eami^nbsp;amandat.Quæ cû in deierta Berfabæ ueniflet, AmSdatittnbsp;ibicp erraretjConfumptalagenæ aqua,puerumnbsp;fiib quendâfruticemabijciuipla ne moriêtemnbsp;uideret,recedit;ôô cum ab eo teli iaefium difta-rctjèrc^ionefedensploratûedereincipir. Sednbsp;audita a Deo pueriuoce,Dei genius Haga-rem de ccelo appellauit: Qiiid habes Hagarc*nbsp;inquinBono es animo : nam pueri uocêDeusnbsp;ex eOjin quo eft,loco exaudiuit. Surge,Slt; puegt;nbsp;rum manu prehenfum alleua: namex coma-gnam ego gentem efficiam. Deinde diuinitùsnbsp;apertiseius oculis, animaduertit aquæputeS,nbsp;ad qucaccefsitramp;rcplctalagenaaquæ, pueronbsp;bibere dedit.Hic puer Deo iecundo aeuit, OCnbsp;fylueftremuitâ agens, fuitfagittarius.Incoluitnbsp;autem in fôlitudine Pharane.Ei mater uxorcmnbsp;ïûcauit ex Aegypto. Per id tempus Abimele-chus cum lui exercitus ducePhicole, Abraha-mum huiuftnodiuerbis adortus eft:Qiioniam Alimek'nbsp;quidêadeft tibiDeus in omnibus tuis nego- chicum^'nbsp;cijs,iuramihi perDcûin præfcntia,tcnec^ mi- igt;rahitmonbsp;hi, ncc^ mcis natis aut nepotibus nociturum:nbsp;côtra^,qua ego lùm benignitate erga teulus,nbsp;eadem te erga me,terra, quæ te peregrinumnbsp;accipit,eflè ulurû.Hic Abrahamus iurciurâdonbsp;condiôo, cumillo expoftulat deaque puteo,nbsp;que illius feruiper uim occupauerât.ErAbi-melechus : Ego uerô nefeio, inquit, quis remnbsp;iftam feceritzncq; tu de eafecifti me certiorem:nbsp;neep ego antehodiernumdiem audiui. Turnnbsp;Abrahamus oues SC boues ftimpfit, Abi-melecho tradidit, arque ira fœdus inter fe per-euflerunt. Cum^ feorftim ftatuiftèt Abrahamus agnas feptemjdixit Abimelechus:Qr-or-fum iftas feptêagnas Icpoluifti.^ cuiille : Vt tunbsp;hisièptê agnisdemea manuacceptis,inquit,nbsp;teftis mihi fis, hue à me efle deprelîum puteû.nbsp;Ethane ob caulàmuocatus eft locus ille Ber- l’îunfi'’'nbsp;ûba, quôdillicduoilli iurauiflènt. ïgirur ilt;ftonbsp;apud Berlabam fœderc, Abimelechus Sô Phi-col in Palæftinos redire contenderunt. Abrahamus autenemus apud Berlabam lèuit,SC ibi Airtfferfw’nbsp;louæDeinomen immortalis inuocauit,eft^ iubeturii’f'nbsp;diuinPalæftiniscommoratus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;moUre

CAPVT XXII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Uum.

H Is rebus ira peraeftis, Deus Abrahamum * têrauitad hûcmodû:Abrahame, inquit.

Cui ille: Quid eftc'Adhibe, inquit, fil 1 tt tuum’ lem.Sed unicû,quêdeamas,Ilàacû,amp;inteiTâMoriam ifmaele r®nbsp;^feduseûmihiillicimmolatolupquodâmo-te,quêcgotibioftendâ.Manè lùrgitAbraha-mus,et clitellato afino,adhibitis duobus famu ïudith. snbsp;liSjôCllàacofilio/dfsis^ ficrificalibush'gnis, ueb.nnbsp;in eum

to

20

30

60

2t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GEN

in cum locum ire cotttcndit, quern ei dixerat Ueus.DieteraolocSproculanimâduertenSjnbsp;famulis I'ubet ut ibi cu afino preftolctur, dumnbsp;ipfe QC puer 1110 eant,adoratun',£lt;^ inde ad eosnbsp;redituri. deinde lacrificalibus'lignis Ifaaco fixnbsp;liofiio impofitis,ipfefecum ignêfert, QC cubnbsp;tfum.atque ira ambo fimul cunt. Etifaacus:nbsp;Mi pater, inquit Abrahamo. Cui ille : Qin'dnbsp;uis, mi filif Hie quidem efl ignis amp; ligna, in^nbsp;quit ille,fedubiefl agnus immolandus t’Etnbsp;Âbrahamus : Deus prouidebit ipfe fibi agnûnbsp;ad immolandum fili, inquit. Ita pergunt irenbsp;fimuLVbi inlocum à Deo eifignificatSperxnbsp;uentum efl,ibi Abrahamus aram extruit, dif-pofitisi^ lignis liaacum filium iuum coftrinxnbsp;git, amp;lignis in ara fuperponit: deinde cultronbsp;manû admouet ad filium fiiS immolandum.nbsp;Sed eu louæ genius de coelo reuocans, Abraxnbsp;ham.e, Abrahame, inquit. Cui ille ; Quid eftfnbsp;Noli(inquitille) puero manum afFerre,autinnbsp;eu quicquam comittere. Nam fans iam mihinbsp;exploratatua religio eft, qui mea caufa ne ànbsp;filio quidê,eocpunico,abftineas.Tum Abraxnbsp;hamus ereeftis oculis pone confpexitarieteinnbsp;comibus in dumo hærentc,ad quem accefsit,nbsp;6C comprehenfum, pro filio fuo immolauit,nbsp;eumq? locum louaream, à loua uidête deno*nbsp;minauitjhodieq? etiam mons à louauidendonbsp;Pp/.io uocatur.Abrahamûautêlouæ genius iterumnbsp;L«c.i de CCEÎO ficinterpelJauit ; Per me iuro, inquitnbsp;Ecc/,44 loua, quoniam fccifti ut tc nc abunico quixnbsp;dem filio abftineres, ego ô^tibifauebo,6lt; tuanbsp;i.Mrfcfc. z ftii-pei-nadftcllarum cccleftium, arenarumnbsp;a hoc eftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;™3rini numerum augebo,perficiamcp

urbibus’ nthoftiû fuoium’ porn's potiatur, ut^ in tua ftirpeomnesorbis terrain gentes fefe beatasnbsp;ferant, quoniam tu mihi diélo audiens fiiifti.nbsp;Deinde Abrahamus adfamulos fùosredqt,nbsp;indeep profeéli ad Berfabâunà peruenerunt,nbsp;ibiep habitauit Abrahamus. Poftquam hæc 40nbsp;geftaftint, Abrahamo nunciatur, Nachoremnbsp;eius fratrêexMelca liberos ftiftulifle, Vftimnbsp;primogenitü,Bufum, Camuelem,a quo Syrinbsp;orti:Cafedü, Haibnê, Pheldam, ledlaphum,nbsp;Só Bathuelem, qui porrô genuit Rebeccam.nbsp;Præter hos olt;fto ex Melca procrcatos, Naxnbsp;chor ex concubinafua nomine Ruma genuitnbsp;T abam, Gahamû,Thahafiùm,amp; Maacham,nbsp;CAPVT XXIII.

Sdrtimo- Araautem cópletis cêtum uiginti fèptem rit«r. annis, mortua eft Cariatharbæ, quæ eaxnbsp;dem Hebron eft,in Chananea,ad qua lugenxnbsp;dam 2^ deplorädam'accefsit Abrahamus.dcxnbsp;inde omiflo defunefto fuo,Hettæos his uerbisnbsp;côucnit:Ego (um peregrinus QC aduena internbsp;. uos : tribuitemihi apud uos poflefsionem fcxnbsp;pulturæ,ubimeum ftpeliam mortuum, ÔC enbsp;confpetftu meo amoueam. Ad hæc Hettæi:nbsp;Attendenos Domine, in quiunt Abrahamonbsp;refpondentes. Tu inter nos es princeps quixnbsp;dam diuinus,clige de noftris fepulchreris,ubtnbsp;tuum fepelias mortuum. Noftrum quidem.nbsp;nemo fuo te fepulchro prohibebit,quomi*nbsp;nus in eo fepelias, Hic Abrahamus, c« afEir*

10

litt

20

30

to

ifi' JU-

A'

IP«quot; fiflVnbsp;enquot;

tu«

3*

E S I S» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24

dicerem, futurum efle forfitan utmenonfe-quereturmulienrefpodebat, Iouam,ad cuius ipfe normam uitam fuä inftituiflet, mifTunimnbsp;efie mecum genium fuum, ad fecundandumnbsp;meum iter, amp; ad uxorem filio fuo ex fua gen*nbsp;te,06 domo paterna, cociliandam : aeforemenbsp;illo facramêto liberum, fi modo ad fiios con*nbsp;fanguineos Uenifiem, etiam finon impetra*nbsp;uifiem. Hodie ubi ad fontê ueni, louâDeumnbsp;( domini mei Abrahami orabam, ut fi place*nbsp;ret hoc mihi inftitutum iter profperare,efFice*nbsp;ret,utme ad fontem allante,quæ puella adnbsp;aquandu egrederetur,fi mihi petenti paulumnbsp;aquæ ex fua urna ad bibendum, 8C daret, 5Cnbsp;camelos etiam fefe adaquaturam diceret,eanbsp;eilet quam ipfe heri mei filio in coiugium de*nbsp;flinaflet. Vix ea cü animo meo locutus eram,nbsp;cum ecce egrefïàRebecca,urnam in humerisnbsp;ferens,ad fontê defccndit,atcç haurit. Et cumnbsp;o exea potum petiuiflem, confeftim depofitanbsp;urna offert, SC camelos etiam adaquandos fu*nbsp;fcipit,me^ SC camelos adaquauit.quercnticpnbsp;cuius effetfiliar'refpondit,Bathuelis,filtj Na*nbsp;choris ex Melca. Tu ego eius faciei inaurem,nbsp;ÖCmanibus armillas accommodaui:Iouamcpnbsp;heri mei Abrahami Deum fummifse uenera*nbsp;tus, ei gratias cgi, quod me tam certa uia de*nbsp;duxiffet ad herilis cognati filiam,herili filionbsp;conciliandam.Nunc fi in animo habetis, hocnbsp;° beneficio atque officio dominum meum de*nbsp;mereri,faciteutfciä t fin minus, nihilo fecius,nbsp;ut aliquam aliam uiam infiftam. Tum Labannbsp;Sc BathuehHæc plané à loua orta res eft, (in*nbsp;quiunt refpondentes ) necßnos tibi omninonbsp;repugnarepoffumus. Proinde Rebeccam ti*nbsp;bi permittimus : hanc tu domini tui filio nu*nbsp;pturam, ficuti louæ uifum eft, ducito. Hisnbsp;illorum uerbis auditis,feruus Abrahami, lo*nbsp;uam fùmmifse ueneratus, argentea aurea'qucnbsp;O uafa ueftes^ profert, SC Rebeccæ dar, eiusœnbsp;etiâfratriSCmatri ftrenas.Tum demum ipænbsp;SC eius comités cibû capiuntrdeinde cubitumnbsp;difcedunt.Poftridie ubi furreêlum eft,petit utnbsp;ad dominum remittatur. Puellæ frater SC ma*nbsp;ter refpondent,profe(fturû,poftquam ea cumnbsp;ipfis dies cir citer decem fuiffèt. Ille cotrà hor*nbsp;tatur,ncferemorêtur : deberele,dumab louanbsp;id fibi iter fecûdatur, dimitti,SC ad dominumnbsp;redire. Turn illi puellam fe euocaturos dicûr,nbsp;° SC eius fententiam percontaturos. fimul'qucnbsp;euocant,SC ex ea quærunt,uelit ne cû hominenbsp;difcederef'Illauerô,uelledicit. Sic illi Rebec*nbsp;cam fbrorem fùâ,unà cum eius nutrice,Âbra*nbsp;hamicp feruum, SC eius comités dimiferunt,nbsp;Rebecceep faufta precati lîint his uerbis:Pro*nbsp;km tibi,noftra fbror, optamus centies cente* •nbsp;nariam millenariam,SC earn quidem quæ ho*nbsp;ftiumfuorû portas obtineat. Igitur Rebecca,nbsp;eiusep puellæ in camelis equitâtes, hominemnbsp;'0 fequutæfùnt.Ita feruus ille, aflùmptaRebec*nbsp;ca,profecftus eft. Ifàacus autê, qui turn ad me*nbsp;ridiem incolebat, à puteo Lahæroireuertensnbsp;(nam per tempus pomeridianum nis animtnbsp;gratta exierat J uenientes camelos animad*nbsp;uertiu

10

attredauerit, uidebor ei illudere : ita mihi im-prccationem conciliauero, non fauftam pre-cationem.Et mater: Iftam,inquit, imprecatio-nem ego prgftabo,nate:tu modo mihi morem gerCjSCpetc.Tumille pctqt,öC matri attulit,nbsp;quæ pulpamentum parauit,quo illius pater li-benter uefeeretur. Deinde ueftimenta Efai fuinbsp;maioris filtj elegantiora,quæ domi habebat,nbsp;deprompfitjSCeis lacobum filiumfuum natunbsp;minoremueftiuit. Manus autê, SC ceruicis læ-uorem,hœdorH pellibus muniuit, SC ei pulpa-mentum SC panem à fc confetftS tradidit. Igitur illepatrê aggreflus: Mi pater, inquit. Cuinbsp;ille: quid eftf'Quis es tufihyEgo fum Efausnbsp;( inquit lacobus ) primogenitus tuus. feci fi-cut tu mihi iufferas. Age fede,ÔC uefcerc ferinanbsp;mea,ut mihi bene preceris.Et Ifaacus:Quo'nänbsp;paefto tarn cito naeftus es,fih?Cui ille: loua mihi Deus tuus obiecit. Atque Ifaacus : Accedenbsp;hue, inquit, ut te contretftändo nofeitem, fill,nbsp;utrufisipfefilius meus Efaus,nec'ne.Cum^nbsp;illeaccefsiftct,lfaacus eum cotreólans dicebat,nbsp;Vocem quidem lacobi efle,fed manus Efai. Hcb.ttnbsp;coepincognito proptermanus, quas, tâquamnbsp;Efausefîèt,hifpidashabebat, eibene precatu-rus inquit: Tu ergo esipfenatus meus Eiausc*nbsp;Plane. Appone ergo mihipropius,ut cum exnbsp;fîlfj mei ferina comedero, tibi bene precer. Tûnbsp;illeappofuir,ÔCpater comedit, miniftratum^nbsp;fibiàfiliouinumbibit.deindefiliû fie alloqui-tur: Accede, SC me ofculare, fili, Atque ille ac-cedit,eumcp ofculatur. Et Ifaacus olfado ueftinbsp;mentorum eius odore,cibeneprecatus eft hisnbsp;uerbis: Hic meifilq odor eft, qualê à loua fee-cundatus ager efflat. Deus tibi SC cceli rorem,nbsp;ÔC terrç pinguitudinem, multum^ frumêti atque uini impertiat. Tibi feruiant nationes, tenbsp;populi colant: dominus efto fratrum tuorum,nbsp;teqj colât ex eadem tecum matre nati. Qui tibinbsp;male optabit, ci male efto: qui tibi bene opta-bit,ei bene efto. Poftquam Ifaacus lacobo bene precandi fînem fecit,fimul ac lacobus è connbsp;fpetftu patris abij t, Efaus eius frater à uenatio-neredierat,paratum^ pulpamêtum patriipicnbsp;quoque obtuIit,SC patrem appellans hortabanbsp;turutaflîirgeret, ÔCfili] ferina uefeeretur, ut cinbsp;bene precaretur.Tum pater: Qi.iis tu esf Et il-le:EIâus,inquit,natorum tuorû grandior. Hicnbsp;Ifaacus maiorem in modum obftupefadlus:nbsp;Quis ergo eftis,inquit, qui modo ferinam ue-natus mihi attulit.^'ex qua prorfum comedi ante tuum aduentumc'eicp fum bene precatus, ÔCnbsp;fane for tunatus erit. Hac patris orationc audita,Efaus clamorem maiorem cum magno an-goreediditjôCpatrem appellans: Bene preca-re etiâ mihi,pater.Cui ille: Tuus me frater cal-lideaggrefluSjtuâfelicitatem præripuit. Turnnbsp;Efaus:Ne ille meritôlacobusnominatur,inquit, qui me iam bis fupplâtauerit.primS enimnbsp;meæaetatis prarrogatiuam interuertit,deindenbsp;nunc meam felicitatem intercepit. Sed tarnennbsp;nullam'ne mihi felicitatem reliquâ feciftif Cuinbsp;liâacus: ProfetftôilliÔC principatum in te de-dijôCômnesfratres feruos redegi, cum^fru-mento

40

E S I S, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;50

tunabuntur.Atquc cgo(ut tu fcias)ttbi adero, Deui.u teep quôcunque conceiTeris tuebor, ôd inhanc »9

. terram reducam : nec enim unquâ te deferam, quin tibi promiiTa præftem. Turn lacobus ânbsp;fomno expergefatftus: Certè hoc,inquit,in lo*nbsp;CO loua eft, id quod ego nefeiebam. At quàmnbsp;terribilis eft hic locusc' ( inquit territus) nihilnbsp;aiiud eft quàm Dei domus, Sd porta cceli. De*nbsp;inde maneubi furrexit, quod faxum capiti fuonbsp;fuppofuerat,idin cippum erexir, oleo^ caputnbsp;eius faxi perfudit, locum Bethel nomine uonbsp;cauit, cum id oppidum Luza antea diceretur.nbsp;Votum quoque nuncupauit, in hæc uerba: Sinbsp;mihiadfueritDeus,me^ in hocmeo itinerenbsp;conferuauerit,ui(ftum^mihi ad uefcêdum,ôdnbsp;uertitum adinduendumdederit, fiepdomumnbsp;paternam faluus rediero: eritmihi louaDeus,nbsp;atquehoc,exquocippum erexi,fax5 domusnbsp;Deierit:omniumcp quætumïhi dederis,de*nbsp;cumas tibi dabo.

CAPVT XXIX.

DEinde illinc profe(ftus,Sd ad orientalium lacobuf partes contendens,uidetin agro tres pe* Har^zjcwnbsp;corum greges ad puteum quendam cubantes: peruenit,nbsp;nam ex eo puteo greges adaquari fplebanr.nbsp;Cumcnim putei os ingenti faxo obftrueftumnbsp;eftet, eodem congregabantur omnes greges,nbsp;auoluto^ faxo adaquabatur pecora, rurfumcpnbsp;faxum ad os putei in fuum locQ reponebatur.nbsp;Et lacobusiFratresjinqui^undeeftisfExHa*nbsp;rane, inquiunt. Ecquid noftis Labanem Na*nbsp;chorisfiliumc'Nouimus. Valet nef Valet, arque ecce tibi eius filiam Rachelem, cum pecu*nbsp;dibus uenientem.Tdm »lie : Hem, inquit,dieinbsp;multumadhuceft,ut non fit tempus'cogendinbsp;pecoris.adaquate,Sc paftum ite. Ad quern illi:nbsp;Nonpoflumus,inqutut, nificoaeftis omnibusnbsp;gregibus amoueatur faxum ex ore putei, ut iranbsp;adaquemus. Adhuc eocumillis colloquente,nbsp;ecceaderatcu pecorepaterno Rachel: pafee* KachcLnbsp;bat enim.Ea cum pecore Labanis auunculi futnbsp;Ulfa,lacobus ad puteum accedir:0^ auoluto abnbsp;ore putei faxo,auunculi pecus adaquat.Dein-de cam fletum cdendo ofculatus,indicar fe pa*nbsp;tris eius confanguineum, ÔC Rcbeccæ filiumnbsp;effe. Quod cum ilia patrirenunciatum cucur*nbsp;riflet,Laban audito lacobi nominc,fororis fucnbsp;filq,ei obuiâ currit, eumcp complexus Ôi ofcu*nbsp;latus,domum fuam deducit.Ille Labaniremnbsp;omnem expofuina quo ut confanguineum conbsp;gnatumcp decebat acceptus, poftquam ei pernbsp;unius menfis fpacium conuixit,Laban cum eonbsp;loquitur:negat cQ, quia fit cognatus, propte*nbsp;rea debereferuire gratis :hortaturcp utquä ft*nbsp;bi uelit ab eo mcrcedem dari, ftatuat.Habebatnbsp;Laban duas filias,quarum natu maior Lia, mi*nbsp;nor Rachel nominabatur.Sed eratLiaoculisnbsp;infirmis. Rachel autem fpecie erat, amp; facie for* Rachel.nbsp;mofa,arquehonefta. Hanc cum amaret laco*

60 bus,feptemannorû feruitium proea cum La* bane pacifcitur.Laban præfarus,præftare earnnbsp;feilli,quàmalten dare,hominem fecum red*nbsp;net. Ita feruiuit lacobus pro Rachele feptetnnbsp;annos ; quod fpaciuin eiperinde uil'um eft, acnbsp;c i fipauct

E S I S*

ta,tauros dccem,afinasuiginti, afellos dcccm. Hæc in lacinias partitus fuis icruis tradit,eos^nbsp;præire iubet, interieefto inter lacinias fpacio.

T um primo feruo prxcipitjUt fî incurrerit in Elaum fratrem,quçrenti cuius fit,quo conten-dat, ÔC cuius fint ea quæ ante fe agat : refpon*nbsp;deatjfeeflèlacobiilîius lerui, à quo id munusnbsp;Efao domino mittatur: ipium autem lacobumnbsp;fiibfequi.Idem altcrietiam, ôCtertio præcipit,nbsp;O SC omnibus lacinias fequentibus , ut codemnbsp;modo cum Efao,ubi ei occurrerint,loquantur,nbsp;ipfumlt;^ lacobum poft fe uenire dicant: idcpnbsp;eo coniiliofaciebatjUtilIius infe animum pre*nbsp;miflbmunercpacaret,SCita demum receptumnbsp;ad eius confpeclum haberet.Ita pracmiftô mu*nbsp;nerc,ipfc ea noefte in agmine fuit, SC de no*nbsp;lt;fte furrexit, adhibitisep duabus coniugibusnbsp;fuis, SC duabus ancillis, ÔCundccim natis, ua*nbsp;dum labboci tranftjt. Atque illis, ÔC omnibusnbsp;O fuisflumen tradutftis, cum ipfe folus reftaret,nbsp;collucftatus eft cum eo uir quidâ ufque ad or* kcotîfW*nbsp;turn auroraetquiuir cum uideret eum à fe non Deoluâ^nbsp;pofte fuperari, eius poplitem perftrinxit, exnbsp;quo contraeftus lacobi poples eft in colIuSlan*nbsp;do. Atque ille;Omitte me, inquit, nam oriturnbsp;aurora.Et Iacobus:Non omittam, quin tu menbsp;felicitaueris.AtilleiQiiod eft tibinomcnc'Ia*nbsp;cobijinquit.T urn il le : lam non lacobus uoca-berisjfed Ifrael,quod SCin Deum ÔC in homi* j,nbsp;nbsp;nbsp;eft'

nestecprincipalitergeireris,acuiceris.Hic la- princep« cobus uicifsim ab illo petiuit, ut nomen in*nbsp;dicaret fuum. Sed ille nomen fuum exquire* p^'^jecct.nbsp;re uctans, G. l. quippe quod eftèt mirabile,nbsp;H. eum ibi felicitauit. lacobus autem locumnbsp;ilium ** Phanuel appellauit, quod ibi Deum d prœftn-præfens præfentem uidiftêt, ÔC tarnen incolu*nbsp;mis euafiftèt. Eo loco præterito , fol ei ortusnbsp;eft, altero crure claudicanti. Ex eo fit, ut ho-dielftaelitx neruo contrahente, qui eft in po*nbsp;plite, non uefeantur, quôd in eo perftritftus iPnbsp;lius poples fuit.

CAPVT XXXIII.

Vm autem Eiàum ad fe cum quadringentis hominibus uenientê uidiflet,pue* ros Liæ ÔC Racheli ôC duabus ancillis diftri*nbsp;buitjita ut ancillas primo loco, deinde Liam,nbsp;cum fuis utrafque natis, poftremo Rachelem ucobinbsp;cum lofepho collocaret. Ipfe eos anteeeßit, ÔC Bfti cc»'nbsp;adjfratrem fuum appropinquando,fepties lè g.rejfuigt;nbsp;ad terram fummifit.Tum Eiaus ei obuiam cu*nbsp;curritjSCin eius collum infiltjf,cum^ comple*nbsp;xus, ÔCflensflentem deofcuiatus eft.Deindenbsp;feminas SC pueros confpicatus, ita dixit; Quinbsp;funt iftifCui ille : Pueri funt, quos mihi tuonbsp;Deus largitus eft.Deindc ancillae cum fuis na*nbsp;tis acceduntjhonoremep prebent.Lia quoquenbsp;cum fuis natis accedit, feep honoris caufa fum*nbsp;mittunt.Poftremo accedunt loicphusSC Rachel,honoremcpfummifsèprçbenr.Tû Eiaus:nbsp;Quorfiim autem tibi totus tile grex,cui egonbsp;occurri.^Ad tuam,domine,beneuolentia con*nbsp;ciliandam,inquitilIe.EtEiaus:Satismultaha*nbsp;beo,inquit,frater,habe tibi tua, Cui lacobus;

Ätß

(o

20

3°

B. S I S» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4x

cœtum IGnacKtartim a Galaado uenientium^ quorum cameli aromata portabât Si refinam,nbsp;atque ftacîîcn qui in Aegyptum defeende*nbsp;bant. T um ludas fratribus fuis inquir: Quidnbsp;proderit nobis fratrem noftrum interficere*nbsp;etiam ut cius fanguincm eekmusf Agite.uen-damus eum Ifmaelitis, amp; ab eo manus abûi.«nbsp;ncamus : nam frater nofter eft j Si coniàngut»nbsp;neus.Hac eius oratione addudi eius fratres,nbsp;lofephum prætercuntibus mercatoribus Ma*nbsp;dianitis, extradum, edudîumcp è putco, uûnbsp;gi'nti argenteisnummisuendunt J à quibus IC SrfpTtonbsp;maclitis ille in Aegyptum abducitur.Poftea Pfd-toi'nbsp;Ruben ad puteum reuerfus, cum in eo lofe* lofcphutnbsp;phus non adeflet, feifsis ueftimentis ad fratresnbsp;reuertitur, dicitpuerum nufquamadeflc,feienbsp;quo fc ucrtatnefdre. At illi occifo capro, lofe*nbsp;phiuerficolorem tunicam fanguine cruentât»nbsp;eam^ ad patternmittunt,6Ceifignificantfe*nbsp;fc eamreperiflè:recognofcatfit'ncfiltj tunica,nbsp;nec ne. Ille ea agntta, dixit filtj efle tunicam,nbsp;eum ab aliqua agrefti eflè fera deuoratum, lo*nbsp;fephum efledtfcerptum. Itaque difeifsis uefti*nbsp;mentis,8C fuccin diis centone lateribus, filiumnbsp;luxitdiu. Cum^ ad eum confolandum ucnii*nbsp;fent omnes eius filq,atque filiac, confolatio*nbsp;nemrefpuit,ad inferos fc ad filium fuum lu*nbsp;gendo defeenfurum effe dicens, eumçp paternbsp;deplorans.IlIumautcm^’Madianitaîin Aegy* blfraaelitgnbsp;' pto Potiphari Pharaonis eunueho.magiftronbsp;ccjuicurn ticndtdcrunt»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iud.8

C A P V T XXXVIII.

IVdas autem aliquando à fratribus fuisdi* grelTus, rcccpit fc ad quenda Adulamitamnbsp;nomine Hiramrubi cum uidiflèt Chananæi eu *'nbsp;nbsp;nbsp;’

iufdamnomine Suæ filiaifi,cam duxit,ôd ex cius congreflu filium fuftulit, quem Erem no*nbsp;mine appellauit. Deinde alterum, quemi^iànbsp;Onanem nûcupauit.T ertium item, quem Se*nbsp;lamuocauit, cuius in natiuitatc eratipfe Che*nbsp;zibi.Eri autera, qui crat natu maximus, Tha-marem quâdam nomine in matrimonium tra*nbsp;didit.Sed Eri louæ difplicuit, itaque loua eumnbsp;intcrfecittôC ludas Onani imperauit,utcum ’nbsp;fiatris uxore congrederetur, Si fuam fratris iu*nbsp;re faceret, fratrie^ prolem fufeitaret. Sed On5jnbsp;quifeiretnonfuam futuramefle prolem,cumnbsp;fratris Juxorc rem habiturus, fernen in terramnbsp;effundebat, ne fratrê progcnic donaret. Quonbsp;fadio offenfus loua, eû quo que necauit. Tumnbsp;ludas Thamarcm nurum fuam iufsit uiduatnnbsp;domi paternae manere, donee ludæ filius Sclftnbsp;adoleuiflèt,ucritus ne ÔC is moreretur, ficutnbsp;cius fratres. IgiturThamar domum patemamnbsp;fc rcccpit, ibicp fuit. Multo pôft tempore mo*nbsp;ritur Suæ filia,Iudæ uxor: Si ludas fe cofolatus*nbsp;ad toforcs ouium fuarû afeendebat ad Thamgt;nbsp;nam, unà cum (amiliari fuo Htra. Quæ res uÉnbsp;nûciata eft Thamari, eius focerum Thamnam

tatis detrahit,pcplocp feuelat, Si (imulato ue* ftitu in propatulo propter uiâ, qua ttur Thamgt;nbsp;nam, proftitit. Vidcbat enim Selam adoleutf*nbsp;fC} neque tarnen fefe ei nuptum collocatam eG

E S I S, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44

Sdmetanto flagnio obftnngamï'tantum^ in Deum fcelus admittamf Dum illa ad hüc mo-dutn lofepho indiçs inftaret, ille in eius con*nbsp;cubitum Si congrcflum non confentif.acdditnbsp;quodam die, ut ipfe domQ ad fuum negotiumnbsp;adminiftrandum intraret,abrentibus omnibusnbsp;domefticis.Hicina prehenfo eiuspallio, horgt;nbsp;tariutiècumconcumberet. llleueroreliéïo innbsp;eius manu pallio,fugere, acfe fords proripcrc.nbsp;Turn uero mulier,ubi uiditrehcffum fibi in manbsp;nu pallium,ilium foras profugirse,domefti*nbsp;cosinelamat,ô^:Videte, inquit,ut nobis ad-duôus fit ifteHebraeus adinudêdum,qui quPnbsp;dem ad me uenerit, ut me comprimeret.Sednbsp;cum egomaiorem clamorcm cdidifiemjille conbsp;audito,reliclo apud me palliofuo, fugit, Si fe^nbsp;fe fords extulir. Itaque pallium penes fe reti-nuitjdoneclofephi dominus domum uenirct.nbsp;CUI reuerlb narrat eadcm, feruum ilium He-bræum cis ab illo addu(fium,uenifre ad fe illu-dendam.ea^clamorem tollête, fuum palliumnbsp;apudipfam reliquifle,forascp fugifle. lofephinbsp;herus audita uxoris oratione, ferui illius contra fe iniuriam accufantis,facinore ferui iratus,nbsp;lofephum in carcerem inclufiqquo in loco uinnbsp;(fli regts erât in uinculis. Ibi quoque loua prac-fens ei,amp;benignusadfuit:tatum^crga eumnbsp;{Indium magiiiri careen's conciliauit, ut illenbsp;omnes eius domus uindos in lofephi potefta-

lo

40

fierent,adminiftrationem mandarct:nec quic-quam omnino poll eum retraclaret, propte-reaquod aderatlofepho Ioua,amp; omnia eius fada profperabat,

c A P- V T X L»

HIsita geffis, accidit utduo quidam Pha-raonis regis Aegyptiorû eunuchi, quorumalter præguflatorum,alterpiftorum ma-' gifler erat, in cuflodiam darentur iufiu regis,nbsp;irati propter eorum quodda in fe facinus: quænbsp;cuftodia career erat in domo magiftri equitff,nbsp;quo in loco lofephus conclufus erat.Eis magi-fterequitûlofephum præfecit,qui eis miniftranbsp;ret.Illi poftquâ aliquot dies in ea cuftodia fue-re,fomniarunt eadem node fuû uterquefom-nium,diuerfæ fentêtiae. Manè ad eos lofephusnbsp;.uenit,ô^ mœftos animaduertês,quærit quam-obrem eo die uultu fint adeô meefto. llli re-fpondent, fomniauiffefe. Si carere coniedo-retur, eumep fuæ domui præfecerit, Sd omnia re.Et lofephus: At habet Deus interpretatio--j- j- r. rAnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nesjinquit: enarratemodômihi.Tumpregu-

ftatorum magifter fomnium fuum exponit ad hune modum: Videbatur mihi in fomnis obnbsp;oculos efïe uitis , Si in uite tres palmites. eanbsp;quafi germinans eliciebatflorem, unde uua-rum racemi maturefeebant. Ego autê uuas ca-piebam,Sd in poculum Pharaonis, quod mihinbsp;eratinmanu,exprfmebam, cf^in manu por-rigebam. Et lofephus : Hic eft fenfus, inquif.nbsp;Très palmites, tres dies funt.Hinc ad triduuranbsp;iubebit tePharao produci, Si in antiquum fta-tumreftituctjUtei ftes ad cyathos, quemad-modum folebas antea , cum efîes prægufta-tor, Quamobrem facito, ut c«m ait tibi bene,nbsp;»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mei

rum f''quot; raonisj‘‘’nbsp;nia.

30

F'-quot;

E S I S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4lt;^

ut nihil unquam fœdt'usin Acgyptouiderim: quæ abfumcbantjftrigpiæ ôC turpes, (êptein iPnbsp;las priores oboefas:quas cum in fua uifcera de.»nbsp;mififlènt, tarnen id non apparebat,ade6 j'nfor*nbsp;mes adhuc erant, ut prius. Ego ibmno ibiutusnbsp;fumjeoqjiterum oppreiTus, uidebarmihi cer^nbsp;nere feptem (picas codent in cuimo crefcêtcs,nbsp;plenas ÔC décoras, fecûdum quas fefe fubtjciegt;nbsp;bant pari numero alterae graciles Qi. minutç,ôînbsp;ardoribus perufta£,quac gcncrofas illas côfum*nbsp;pfcrunt. Hæc ego retuli ad liariolos fed no cftnbsp;qui dedaret. Turn lofephus ; Somniû tuurr»nbsp;unumcft,Pbarao:DeuSte eorum quae fatfîu*nbsp;rus cft,præmonet.Septem uaccç generofæ,icgt;nbsp;ptem anni funt: item^ feptem fpicæ generofg,nbsp;idem uolunt : unum idem^ fomnium eft. AUnbsp;teræ autem graciles ÔC peruftæ, anni funt toti*nbsp;dem, quibus fames uigebit. Deus tibi (quem-admodum dixi) quid faóturus fit demonftrat«nbsp;Igitur iêptem proximis annis maxima crit innbsp;uniuerfa Aegypto frugum feradtas : quos ie-quentur totidem alteri tanta fame infefti, ut ihnbsp;lius tantaîubcrtatis in Aegypto nihil fuperfu-turum fit. tanta inquam laborabiturcibi penu-ria, uttantæ rerum abundantiae ne ueftigiumnbsp;quidem ullûreliquû fiat. Nam quod bis ibm-niafti,Deo ira facere omnino in animo eft,id^nbsp;breui. Quare difpice, Pharao, uirum aliquemnbsp;feiêtem ÖC peritum, quern Aegypto praeficias*nbsp;Turn autem facito,ut conftitutis annonç cura*nbsp;toribus,quintas in Aegypto feptem proximisnbsp;annis uberibus Iegas,quibus annis tantus fru-menti numerus tuo nomine cogatur, 6C in op-pi dis conditum fcruetur, ut in alterum fepten-nium fufficiatjamp;^ Aegyptum futura fame, pcr-nicie^ defendat.Eâ rem Pharao cum fuis omnibus probauincisi^ confeflus eft, neminc ex-tare lofepho mentis diuinitate parem. Et quia ppi. «04»nbsp;ifta tanta diuinitus edodus (inquit iam lofe-pho)neminêhabesprudentiaamp;^ fapientiapa- Aii.rnbsp;rem,habebismeac domus gubernationem,ucnbsp;meus tibi populus omnis ad nutum obediat,nbsp;teep ego folio tantum fuperem.En trado tibi,nbsp;inquit, cura totius Aegypti. fimul^ detratftSnbsp;de fua manu anulum, lofephi manui induit:nbsp;cumep byfsina uefte ornatum, collo aurea torque infignito, in currum dignitate iecundutnnbsp;imponit, utanteeum proclamaretur, Genuanbsp;flecftite:ei^ poteftatem in omnem Aegyptum

» mo in tota Aegypto digitum contra tuam uo-luntatem proferet. Tum cum * Saphnatho pa* a jd eÄ,öe-neamappellauitjCii^ Afenatham Potipherac çultorûre-pontificisHeliopolitanifiliâ in matrimonium P«“orem.nbsp;dedit.Italofephus à Pharaone digreflus,an-nos natus triginta( tot enim habebat,cum ante Pharaonem coftitit) totam AegyptS obijt,nbsp;amp; illis feptem annis(quibus terra cumulatifsi-metulit)totum Aegypti commcatum coegif.nbsp;Sc finitimi fingulorumoppidorum agri ciba-ria in ipfa oppida contulit: tantum^ n^mcntlnbsp;numerum comportauit, ut quia arenac inftarnbsp;cratinnumerabile,iam numerari definerct.Su-ftulitautê ex Afenatha filiosduos^antequam

oru

40

B S I S» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;50

cadem matre:Eft ne hic ucfterillc natumini« mus frater,de quo mihi locutifuiftisfDeus tuinbsp;mifereatur fili,inquit : fimul^ miferatione er«nbsp;ga fratrem comotus,locû ftatim ubi fleret quenbsp;huit, SC penetràle ingreflus ibi plorauit. Dein«nbsp;de Iota fecie egreffus,fcfe continuit,iufsitqj cinbsp;bum apponi; qui ei feparatim, ÔC illis fepara«nbsp;nbsp;nbsp;/it«”*

tim,itemcp Aegyptijs,cius conuiSloribus, fe« paratim appofitus eft. Aegÿpttjs enim nönli«nbsp;cet cum Hebræis cibum capere,id^ ducuntnbsp;turpifsimum.Vt autem quifep letate antecellenbsp;bat,ita primo ante eum loco collocatus eft: idnbsp;quod illi inter fefe admirabantur. Turn ille exnbsp;fibi appofitis fuam cuique portionem decidit,nbsp;ita utBeniaminis effet quintuplo maior,quàmnbsp;ullius cæterorum.

CAPVT XLiriI.

D Einde poftquam liberaliter eum eo potà uerunt.difpenfatorinegocium dat, utilgt;nbsp;lorUm laccos frumento compleat,quantumnbsp;poffènt capcreplurimum,6C in uniufcuiufqucnbsp;facci ore argentû eius ponat:tum autem in natu minimi, præterargenteum precium, etianlnbsp;ftyphum fuum aureû. quod ille, ficut erat iuf-fuSjita fecit.Manè diluculo eum dtmifsihominbsp;nés cum fuis afïnis, nodum longe ab arbe ab-effent, mandat lolêphus difpenfatori,ut eosnbsp;perfequatur:ôi^ quid fieri uelit, oftëdir. Ille eosnbsp;aflequutus,quærit ex eis, cur bonû malo pen-farintCG. l. cur fibi feyphum argenteum furagt;nbsp;ti fint.^H.eûeffe, quo luus herus potare,quocpnbsp;utiin diuinarionibus foleret: eosimprobèfe-cifle.T um ülûBona uerba domine, inquiunt:nbsp;abfità nobis iftudfacinus. Nos etiam argentnbsp;turn,in ore faccorumnoftrorum repertum,adnbsp;te ufc]^ èfinibus Chananæorum retulimus: ne-dumutextui dominidomo argentum,autannbsp;rum furripucrimus. fî quem penes deprehengt;nbsp;fus fuerit,capitc pleëîatur,nôs autem tibi feruinbsp;tutem feruiamus. At ille:Iftud agemus,inquit.nbsp;Quem penes furtum deprehcnderur,mihifer-uus erinuos extra pœnam eritis. Hic illi confcnbsp;ftim fuum quife^ faccum ad terram deponunr,nbsp;SCaperiunt:atcß ille à maximo ad minimumnbsp;conqairere exorfus, feyphum in facco Benia-minis inuenit, T um ucrô il 1» dilaceratis ueftigt;nbsp;mentis,fuum quifip afinum denuô onerât,SCnbsp;inurbem rcuertuntur: ingrefsi^ domum lofenbsp;phi,qui ibi adhucerat,Iudas SC fratres eius an

facinus admififtist'an nefeiebatis me unum ex eis elle,qui diuinatfCui ludas: Quid dicemusnbsp;domine,inquit, quid afferemusf'quomodonbsp;nos tibi purgabimusf deprehendit noftrû crimen Deus: ecce tibi feruos tam nos, quàm eunbsp;apud quem inuentus feyphus eft. At ille:Egonbsp;uerô non faciam,inquit: imô ipfe quem penesnbsp;inuctus eft ftyphus, mihi feruus erir. V os abi-tcfaluiadpatremueftrû.Tum ludas accedit,nbsp;ÔC apud eum huiufinodiorationcmhabuit:Penbsp;to à te,domine, ut mihi apud te, alterum Pha- fephunt o-raonem,paucadicereliceatcum bona uenia*nbsp;Cum tu ex nobis quçfiuiftes,effet'nc nobis panbsp;ter,autfrater:relpondimus tibi Domine,pâtrenbsp;d effe

IO

'if'

2d

30

Iff

40

gt;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GENE

tBci'am fcncm,8if iuucncm pucrStn eiusfcnc cla natû,qui (mortuo eius fratre)folus ex ma*nbsp;trc fuperelïèt,quem^ pater amareuTu tu no*nbsp;bl's lufsiftijUt eum ad te adduceremus,ut eumnbsp;tuis ipfe oculis cernercs. Nos refpodimus, panbsp;trem ab eo defer/ no pofre,quin moreretur. Atnbsp;tu nos in ruiim coipedium redire uetuifti, nifinbsp;minimus natu frater nobifcû deicêdiflet. Nosnbsp;ubi ad pâtre, feruû tuum,pcrucnimus, tua illinbsp;uerba Domine,retulimus. Cumcp iuberet nosnbsp;ad comparandû aliquantum cômeatus reuer-ti,iefpondimus,nô licere,nifi fratre noftro mi*nbsp;nimo comitante. aliter enim in tuum confpe*nbsp;cîum admitti no liccre.At pater nofter,feruusnbsp;.tuus,dicere:cum ex duobus filqs,quos ex unanbsp;coiugefuftulifler,alterum(quemadmodu nosnbsp;fciebamus)ab fe digrcflumjà feris deuoratumnbsp;deplora{ïèt,neceumunquâpoftea uidi(ret,finbsp;nos ctiâ ilium ab feabduceremus,amp; ei aliquidnbsp;bumanitùsaccideretjforeutfuam caniciê mi*nbsp;ferèdemitteremus adinferos. Nuncfiucniamnbsp;ad patrem meu, feruum tuum, nec puer nobi*nbsp;fcum adlît, cuius amorc deuindlQ animuha*nbsp;betjfimulatqj non adeffè puerum uiderit,mo*nbsp;ricturJta nos tuiin orcum deduxerimus mœ*nbsp;rore confedîum amp; fencm ôd patrem.Ego autênbsp;patri uas fadtusfum puerififtendi,utfi eum illinbsp;no reduxifiem, ei fempiternum obftridus eC-fern. Quare oro te, ut ego tibi pro puero fer*nbsp;uus remaneâ,ipfe cum fratribus dticedaf.nec^nbsp;enim fuftineo ad patrê fine eo redire,ne mihinbsp;uidenda fit calamitas,quæ erit patri perferêda,nbsp;CA P VT XLV.

Hic Iofephus,qui fe iam apud tam multos, qui præfentes aderant, cotinere no pof-fet,clara uoce pronuciat, ut omnes foras emit*nbsp;tantur.nec quifquam cum eo remâfit, cum eftnbsp;à fratribus agnitus. Turn uocem in fletû erumnbsp;pit, quôd Aegypti), quôdPharaonisdomusnbsp;audirer,5d:Ego fum Iofephus,(inquit, fratresnbsp;alloqucns)uiuit ne adhuc pater meusf At fra*nbsp;tres eius præfentia conturbati.refpondereni*nbsp;hil poterât.Tum ille; Accedite ad me. Cum^nbsp;lofcphiufe accefsifTent : Ego fum germanus uefter lofe*nbsp;fc/ratriigt;ut phus,inquit,quem uos in Aegyptû uendidi*nbsp;ftis. Sed ne angimini, neue dolenter fcrte menbsp;'7* hucàuobiscfle uenditû.NâDeus rneuobisnbsp;falutariter prçmifit.Etenim præter hoc,quo fanbsp;mes in terra dominatur, bienniû, reftât adhucnbsp;quincp anni,quibus necp fementis fiet, nequenbsp;mefsis.eamcpobremmifitme Deus ante uos,nbsp;ut in terra reliqui fieretis, hac tâ mira ratio*nbsp;ne conferuati cuaderetis.Itacp non uos hue menbsp;mififtis,iedDeus,qui effecit ut eflem Pharao*nbsp;ni pro pâtre, toti eius familiæ pro domino,fiCnbsp;Omni Aegyptioraepro principe. Feftinateadnbsp;patrem, Ôd ei à lofepho eius filio renunciate,utnbsp;ad me(cui Deus dominiû in omnes dédit Ae*nbsp;gyptios ) fine mora defeendat, habitaturus innbsp;Goffene,ut mihi uicinus fit, unà cûfilqs Sdne-potibuSjCt minoribus maioribus^ pecoribus,nbsp;deniep cum omnibus coptjs. Ibi me ei alimen*nbsp;ta præbiturum,ne (quoniam adhuc quintp annbsp;nos famés futuraeÀ) miferè unàcumfamilia.

to

zo

30

60

55 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GEN

ExoJ.t.s chum,Phanum,Hefroncm,SiCarmitn. Si^ Natw.i^ nicon autê lamuelê, laminem, Oadûjachinê,nbsp;1 Pdrttl.j. Soharenijô^exChananæanatûSauIum. Lcxnbsp;4-;-crö ujsGerfonê,Cahathû,S^Merarim. ludæfilqnbsp;fu erant Er,Onan,SelajPhareSjamp;Zara:fedErnbsp;amp;C Onan inChananaea mortui funk Pharesnbsp;autem,Hefronem SC Hamulem habuit» Ifla^nbsp;char TholamjPhuuamJobum, ÓC Simeronê.nbsp;Zabulon SeredumjElonemjSC lahelem. Hosnbsp;lacobus filios ex Lia in Mefopotamia procréanbsp;ueratjnec non Dinam filiam : quorum omniûnbsp;tum filiorum tum filiarum ab eo prognatorûnbsp;fumma efttriginta tres. Gadus autem habuitnbsp;Sipheonem,Haggim, Sunim, Esbonë.Erim,nbsp;Arodim,6CAreelim. Aferlmnam,Ifuam,Lnbsp;fuim, Beria, ÔC Leurfeur Sera: quorum porronbsp;Beria Hebrem, SC Makielem. Hos uidelicetnbsp;fexdecim lacobus exZilpa habuit, quam La*nbsp;ban Liæ filiæ fuæ attribuerat. Rachelisfihj,nbsp;uxoris lacobi, fuerunt lofephus SC Beniamin,nbsp;lofcpho natifuntin Aegypto ex Afenatha Ponbsp;tipheræfîlia pôtificis Heliôpolitani,Manaflesnbsp;SC Ephraimus. Beniamin habuit Belam,Be*nbsp;cherem, Asbelem, Geram, Naamanê.Ehim,nbsp;RoflumjMuppimjHuppimjSCAredum.Hosnbsp;lacobus fiiios habuit ex Rachele, numero quanbsp;tuordecim. Dan habuit Hufsim. Nephthanbsp;lis IafeeIem,Gunim,Ieferem SC Sillemum. Hinbsp;lacobo orti funt ex BaEjquam Laban Rache*nbsp;li hliæ fuæ côtribuerat,uidelicet numero feptc.nbsp;igitur omnium ex lacobi fcmoreortorum,quinbsp;cum eo in Aegyptum uenerûr,præter eius nu*nbsp;Deut.iô rus,fumma erat,capita fexaginta fex. lofephinbsp;autem filq,quos in Aegypto procreauit, duo.nbsp;Summa familiæ lacobi,quac in Aegyptum ue*nbsp;nitjfuitcapitumieptuaginta. Præmifitautêlunbsp;dam ad Iofcphum,ut eius iter ad GoiPenem dinbsp;rigeret.ItainGoflenemperuenerût. lofephusnbsp;ui autgjyj parato currulfraeli patri fuo obuiam adnbsp;^f«rrlt;7nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;incol-

’ lumeiusinfihjt, 6C aliquâdiu collachrymatus cft.T um Ifrael lofephum alloquitur.-Nûc mo*nbsp;narlicet,inquit,poftquâtuum adhucuiuentisnbsp;uultûconfpexi. Et lofephus, fratres paterna^nbsp;familiam alloquens:Ibo,inquit, nunciatû Phanbsp;raonijfratres meos,familiamq} patriam,qup e*nbsp;ratinChananæa,ueniftead me,homines uidenbsp;licet paftoreSjSC pecuarios, qui pecorû gregesnbsp;ÔCarmenta,ftiasqj omnes copias adduxerint.nbsp;Qiiôdfi uos conuocauerit Pharao, SC de artenbsp;ueftrainterrogaueritjdicetis, à teneris fempcrnbsp;fuilîe pecuarios, tam uos, patres ueftros,nbsp;ut Goftencm incolatis:nam a paftoribus om*nbsp;nibus abhorrent Aegyptq.

C A P V T X L V 11.

TT^Einde profedus ad Pharaonê, narrat ci, lofcpki frânbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;patrem fuum SC fratres cum fuis maiori*

fr« (Lfui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minoribus^ pecoribus, cum^ omnibus

p/jitrÆonc. fuiscoptjs,adfeexChanânæa ucnifle,SCnSc a ne fi gene cfteinGoflènc. Adhibuit autem defratribusnbsp;quinq^ deapoftremis, quos antePharao-pharaô ós Hem conftituic qui Pluraoni qûacrêti,quæ'nânbsp;uterctur in eftèteorum conditio f refpônderunt,paftoresnbsp;te raihtati. 8Cfeeflè,ÔC pattes ftios futflè: ueniflè auteiu »U

ƒ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GENE

qua hodie ctiamnum Aegypti folum tenetur, ut quintas Pharaoni pêfitet, pratter unas facernbsp;dotum poflèisiones, quat in Pharaonis iure nonbsp;funt.Iftaelitæautcm habitaueruntin GofTencnbsp;Aegyptiorum terra,eamcp pofledcrunt,ô^ manbsp;gno ftirpis incremêto autfti funt. Vixit^ laconbsp;bus in Aegypto annos feptendecim : cû^ cennbsp;tum quadraginta feptem aetatis compleuiftètnbsp;annos.SCiamci admoriendû diespropinquanbsp;ret,Ioièphumfilium euocauit, ÔC cum eoficlonbsp;cutus eft;Siquam habes in me beneuolentiâ,nbsp;fuppone meo femori manum tuam, SC mihinbsp;10 hancueniam SCofficiûconcede,utmenoninnbsp;fephunt ob Aegypto ièpelias:fed cum obdormiuero cumnbsp;patnbusmeisjtumeex Aegypto in illorûmonbsp;Je wî d-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;humandum transferas.Cuiille : Faciâ

!ƒƒƒ ifto modo,inquit.Et pater:lura mihi. Atc^ ille * iurauit, ÔCifrael fefe ad pluteum uenerabun*nbsp;dus acclinauit.

CAPVT XL VI II.

Tofephut y- -jjs rebus ita pera(ftis,Iofepho nûciatur pa J^^tremægrotare.Tum ille duos fiÜosfùos,nbsp;Manaflem ÔC Ephraimum fecû adhibet. quænbsp;' res ubilacobonunciataeft,filiû eius lofephûnbsp;ad eum uenire, confirmauit ipfe fe,SC in leCîonbsp;afsidês lofephum ita eft alloquutus: Deus omnbsp;nipotensmihi Lu:ræ inChananæaapparuit,nbsp;SC felicitatem dédit, SC incrementum, amplifi»nbsp;cationêi^jSC populorû multitudinis à me de*nbsp;dueftionê promifir,fc^ pollicitus eft illius ter*nbsp;ræ poflèfsionem meæ pofteritati daturum femnbsp;piternam.Etnuncduo lîlîj tui, qui tibi in Ae*nbsp;gypto ante meum adueniû nati funt,mei crût:nbsp;îofij.i7 EphrafmusSd Manafles perinde mihierunt,nbsp;atq^ Ruben SC Simeon. quos autem pofteosnbsp;procreaueris,tui erunt,SC in tenenda hæreditanbsp;te infuorum fratrum nomine cenfebuntur. Etnbsp;mihi quidem ex Mefopotamia uenienti mor^nbsp;tua eft Rachel in Chanança,in itinere,cum abnbsp;Ephrata una itineris manftone abeffèm. Ibi eânbsp;fepeliuiin uia Ephratæ, ideft, Bethlehemæ.nbsp;Deinde hlioslofephi intuitus lftacl,dixit:Quinbsp;funt iftifCui lofephus: Mei filtj funt,quosnbsp;Deus hic mihi largitus eft. Atlt;ç ille: Applicanbsp;cos mihi,inquit,ut eis bene precer.( iam enimnbsp;ïftael,praî fenio cæcutientibus oculis, perfpi*nbsp;cere no poterat)cum^ ille eos propius admo*nbsp;uiflètjlfrael eos deofculatus, atcj côplexus, fienbsp;lofcpho loquitur : Vifurû me facicm tuâ nun*nbsp;quam dixiftèm, cuius etiamprogeniemmihinbsp;Deus oftendit.Hic lofephus eos de Iftaelis genbsp;nibuseduxit.SCad terram uultum honoriftcènbsp;inclinauit. Deindecum EphraimSad dextrânbsp;fuam,SC ad Iffaelis finiftrâ : Manaffem autê adnbsp;finiftrâfuam, 8C ad Ifraelis dextrâ cóftituiftèf,nbsp;ambos ad ilium applicuir. Sed Iftael tradueftânbsp;dexterâ capiti Ephraimi impofuit, qui erat minbsp;nor natu:finiftrâ autê capiti Manafsis, manusnbsp;IdcoJz« lo de induftria ita eóponens. nam erat Manaflès

lo

to

50

6ene pre- dixit:Deus,cuiusad uoluntatem uitam fuam crftxr, direxerunt patres mei Abrahamus SC Ifaacus,nbsp;Heb.ii Deusquimeexquonatus fumadhunediemnbsp;rexit,Genius qui me ex omni malo eripuit.

ÎO

D V S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;€-o

nitarum,quas ille feptê habebat, eo ucncînnt, ÔC haufta aqua alueos impleucrunt,ut patónSnbsp;pccus adaquarêt. Quas cû ucnicntes paftorcsnbsp;depellerentjfurrexit Mofes,ÔC cas tutatus, es-rum pccus adaquauit. Turn illac Raguclê pattern fuS adeuntjôi quacrêti qua rationc eo dienbsp;tam cito uenerintfrelpondent,fe ab Aegyptionbsp;quodâab iniuria paftorû efle defeniàs, qui e-tiam ipfis aquam hauferit, èC pccus adaquauenbsp;rit.Ille quaerit exfiliabus,ubi fitfcur hominemnbsp;reliquerintfiubetcp ut cum acceriant, quo ci-bum capiat. Cumillo homine Mofihabitarcnbsp;placuit,eilt;^ ille Sephorâ hliam fuam clocauit:nbsp;ex qua filiumfuftulit,qucm Gerfomû appellanbsp;uit,quia percgrinus eflbtin terra extranca. g.nbsp;L.Item alterû, que Eliezerê nominauit, quôdnbsp;Deus patrius eifubueniflèt, eumcp à Pharao-nis iniuria liberaflèt. h . Per id longi temporisnbsp;ipaciû AegyptiregemortuOjIfraclitæ fub ier-uitute gementes conquerebantur.Horû querinbsp;monie,quas feruitus exprimebat,adDeû per-uenerunt, amp; Deus eorum fulpiria exaudiuit:nbsp;recordatuscp fœdcris quod ci cû Abrahamo,nbsp;Ifaaco ÔC lacobo intcrcedcbat, reijpexit Ifiaeli-taSjCorumcprationem habuit,

CAP VT III.

CVmenim Mofes pafceretpecus lethrô- Geniusl^^ nisfocerifui,facerdotisMadtanitæ,eo^ ß innbsp;pecore poft faltum du£fto,ueniiret in diuinum apparet.

30 montem Horebum, apparuit ci ïouæ Genius inflamma ignis de medio rubo: quem rubûnbsp;igné ardere Mofes,nccj tarnen cofumi uidês,nbsp;tentabat accedere, amp; tantum oftêtum uidere,nbsp;qua'nam ratione non exureretur rubus. Sed Alt;3.7nbsp;ubiuiditlouaeum ad Ipetftandum accedere,nbsp;clamauit ad eû Deus de medio rubo : Moles,nbsp;Mofes.Quideftfinquitille.Nehucappropinnbsp;qua, inquit : detrahe tibi calccos de pedibus.nbsp;nam locus in quo tu aftas, facra terra eft. Egonbsp;40 fum Deus tui patris(inquit)Deus Abrahami,nbsp;DeusIfaacfDeusIacobi.Hic cum Mofesfa-ciem fuâ abfcondilTetjDeum afpicere reforminbsp;dans,loua fie loquitur : Cum uiderê calamita-tempopulimeiquieftin Aegypto,querelâ^nbsp;audirem,quam exprimunt exadores, eiusnbsp;laborcscognofccrc, defeendiad eum eripien-dû AegyptijSjSC deducendO ex ea terra in ter-ram bonam amp;amplam,in terrain latfte melnbsp;le affluentemn'n locum Chananacorû,Hctta:onbsp;rum,Amorracorû,Pherefacorû,Heuacorum,ccnbsp;îebulæorû. Quare hac Ifraelitarû imploratio-ne accepta,perlpedla^ uiolêtia qua abAcgynbsp;ptqs urgetur, ftatui te ad Pharaonem mitterc,nbsp;qui Ilfaelitas mcos ex Aegypto educas. Acnbsp;Mofes:Nam quis ego fum, inquit Deum allonbsp;quens,ut Pharaonê adeâ.utcp Kraelitas ex Aegypto cducamCEtille: At adero ego tibi: atepnbsp;hoc erit fignf à me te clTe miflum,quôd pofteanbsp;quam populûex Aegypto eduxeris, Deum

» quitDeo, uencro ad Ilfaelitas, dix ero me abnbsp;corû Deo patrio ad eosmittûquærêt, quod fitnbsp;eius nomenfhic ego quid illis relpondeafCui ‘ '

IO

20

(nuu(

JO

EXO

tus, QC prçfetîïi,homines adcunt,demonftrant Pharaonc eis paleæfuppeditationem denega-re:irentipfi,fiCpaleâ fibi peterent,undecuncpnbsp;nancifd poflennfefetamê decorum penfo ni^nbsp;htl cfTe diminuturos.Tum populus per uniuernbsp;fam Aegyptû difperfus cftadftipulaspro pa^nbsp;!ea colligendas:urgentibus inluper magiftratinbsp;bus, ut fuu opus finguh's diebus abfoluerent,nbsp;non minus quameum paleae copia fieret. Ipßnbsp;quoep Ifraelitarû præfedii à Pharaonismagfinbsp;ftratibus conftituti, uerberabantur quôd pernbsp;eos dies folitâ operis lateritij fummâ non prae^nbsp;ftarent. Quare Pharaonc adeunt,amp; cüm eo denbsp;iniuria expoltulant: fibi nec^ paleâ miniftrari,nbsp;ÔC tarnen laterû confectionc exigi: ita illius fernbsp;nos amp; populû uerberari,SC indigne mulôtari.nbsp;Quibus Pharào’.Eftis eftiSjinquitjOciofijpro^nbsp;pterea ad louæ facrificiû ire pofiuîatis.Quam^nbsp;obrem ite ad operandurnet^ uerô palea uobisnbsp;fuggeretur, SC tarnen laterû numerum praefta^nbsp;bitis.Ita Ifraelitarû præfeÆ uultutrifti îfi'aeli-tisrcnunciaucrunt,nihil eis dclaterum opérénbsp;quotidiano detrahi. Atc^^àPharaone digref.nbsp;fijCum Mofi amp; Aharoni aduerfîs occurriflènt,nbsp;ita cum eis expoftulâclouam uindicê cotefta^nbsp;mur,nos à uobis in odium PharaonisôCfuorSnbsp;clîè uoeatosruosep eis gladium,quo noseonfinbsp;cercmurjtradidifTc.Tum Mofesadlouam rcxnbsp;greirus,ita cum eo loquitur : Domine,cur po^nbsp;pulum hune malo afficisî^Cur me tandem mifinbsp;ftifquiexquo Pharaonétuo nomine côueni,nbsp;eum ille peius tra(fi:at,nccptutuos liberas.Cuinbsp;louaîlam uidebis,inquit,ut ego Pharaonc accinbsp;piam,utui coadus eos nonfolum dimittat,uenbsp;rumetiam fuis finibus expellat.

CAPVT VI.

EGo fum idêloua,inquit. qui Abrahamo, qui Ifaaco, qui lacobo ut Deus omnipo^nbsp;tens apparui, quibus tamennomenmeûlouanbsp;non declaraui.Illis interpofito fœdere promifinbsp;Chananaeam,qua in terra peregrini commoranbsp;bantur,cuiusmôdo foederis,auditis Ifraelitarûnbsp;de Aegyptiaca feruitute querimonij s,recordanbsp;tus fum. Qua pro P ter hæc à me Ifraelitis renunnbsp;ciato,melouam eos SC Aegyptiorû oneribusnbsp;elle fubdudlurûjSC feruitute liberaturum,exernbsp;tocpbrachio SCingentibus exemplisfaflcrtu'nbsp;rum,mihitp populum afciturum,amp; eis Deumnbsp;futurum,ut intelligât me louam fuû efle Deû,nbsp;qui eos oneribus Aegyptijs leuauerim, Du«-ôurûetiam eos in terram quam Abrahamo,nbsp;«Hctrai- Ilàaco, SC lacobo me darurum elfe a promiicxnbsp;'^5 manu™ rim,eiuscpterræpolîèisionemcis efiètraditugt;nbsp;U U erim. fmn.Hæc cgo loua. Hæc Mofes ad Ifraelitasnbsp;ad eum modum detulinfed illi in tanto angorenbsp;animi,ÔC duritateferuitutis,Mofem non audienbsp;runt.Tum loua Mofi mandauit,ut Pharaonênbsp;Aegyptiregem adirer,ab eoep peteret,utlfraenbsp;litas à fuis finibus dimitteret. Cui Mofes : Ipfinbsp;me Ifraelitæ non audiunt,inquit, nedum ut aunbsp;diat Pharao,hominem præfertim fermonis imnbsp;Gen.46 pediti.Ifraelitarum autcm(ad quos loua,SC adnbsp;NMfn.16 Pharaonem,Mofi SC Aharoni prpeepta de eisnbsp;i-Paral-f ex Aegypto educendis dedit^familiaru capita

I

D V s.

ficfehabcnt:RubcnisprimogenitiIiraeh's filif ifracîirarSi fuerunt,Henochus, Phalus,Helron,ÔC Char« pr-fcip«’-mis : hinc Rubeninae cognationes. Simeonisnbsp;autem,Iamuel,Iamin,Ohadus,Iachim,Schar,nbsp;SC ex Chananea generatus Saulus:à quib.duxnbsp;lt;fîæ funt Simeoniæ cognationes. Leuis filiosnbsp;habuit totidem ftirpium autores,Gerfonê,Canbsp;hathum,SC Merarim,uixitcp annos centum trinbsp;ginta feptem. Gerfon habuit Lebnim SC Sixnbsp;meim,autores cognationum. Cahathus Am«nbsp;ramum,Ifearem,Hebronem, SC Ozielem,uixnbsp;xitep Cahathus annos centû triginta tres.Me«nbsp;raris Moholim,ÔC Mufim.Ex his Leuitici gexnbsp;neris cognationes natæ funt.Habuit autê Amnbsp;ramus locabedam amitam fuam inmatrimoxnbsp;nio,exqua iuftulit Aharonê SC Mofem g.l,nbsp;SC Mariam eorum fororem, H. uixitep Amra*nbsp;mus annos centum triginta feptem.Haaris filqnbsp;fuere Cora,Nephegus,ÔC Zechris. Oriclis aunbsp;tem,Mifael,Eliàphan,SC Sethris. Aharon uxonbsp;remhabuitElifebâ Amminadabi filiâ, Naha^nbsp;fonis fororê:ex qua procreauitNadabum, Axnbsp;bium,Eleazarû,ÔClthamarê. Coræfilijfuerût N“”*-*nbsp;Afsir,Elcana, SC Abiafaphus, à quibus origixnbsp;nem trahunt Coranac cognationes. Eicazarusnbsp;autem Aharonisfiliusexuna filiarum Phutienbsp;lis,quam in matrimonio habebar,fuftuIitPhixnbsp;ncem.Ethæcquidem de Leuiticarum familianbsp;rum capitibus attp autoribus, ex quibus Ahanbsp;ron SC Mofes orti funt, ij quibus mandatum ânbsp;loua eftjUtliraelitas cum fuis copqs ex Aegyxnbsp;pto educerent.Hi Mofes SC Aharoncum Phanbsp;raone Aegypti rege de Ifraelitis ex Aegyptonbsp;deportandis locuti funt.

CAPVT VII.

AC quo die loua Mofi in Aegypto mâda« ta dedit,quaead Pharaonem louæ nominbsp;nedeferretomnia,tum cum ei Mofes refpon-dit fibi,quilingua hæfitaret, Pharaonem nonnbsp;40 eHeobtemperaturû,Iouaficcûeo locutus efl:

EnegotePharaoniDeumeftïcio, Aharon ti« loua J/f’' bi frater tuus uates erit. Tu ei omnia tibi à me fm aüo'nbsp;præcepta eloqueris,ipfc ea ad Pharaonem de« qmtur.nbsp;feret,utIfraelitas de fuis finibus emittat. Atq^nbsp;ego Pharaonis animum indurabo, multacp innbsp;Aegypto oftenta SC miracula edam. Acne fienbsp;quidem obtempérante uobis Pharaonê, affexnbsp;ram manû Aegypto : measep ex Aegypto coxnbsp;pias,ideft, meos Ifraelitas, per magna excplanbsp;cxtrahâ,utfciantme loua effe Aegyptij, cûeisnbsp;manu attulero, ÔC Ifraelitas de medio eorû edunbsp;xero. Turn Mofes SC Aharon louæ præceptanbsp;exequuti funt,annû ætatis agêtcs,Mofes otfîonbsp;gefimû, Aharonotßogefimum tertium,tumnbsp;cum Pharaonem conuenerunt. Erat autem eisnbsp;à loua mandatum,utfipopofeifTet Pharao mlnbsp;raculü, Aharon Mofis iulTu uirgam fuä ante ilnbsp;Ium abqceret,quæ draco fierer.Igitur Pharao-nê adiuerunt Mofes SC Ahar on,Iouæ^ præcenbsp;P tum executi funt. uirgam cp fuam proiecit A-haron ante Pharaonê SC Pharaonios, quæ munbsp;tataeftindraconem.Tum Pharaofàpiêtes e* virgdinnbsp;tiam,ÖC præftigatores euocauit, qui Aegypttf draconei^nbsp;magifuiscarnunibus idemetiamfecerüqabx

t. Pari-if

to

20

5°

6o

10

Flumina in

grefsis, Mofes louam cxoraait de ranis,qiias »lie Pharaoni immiferat Itac^ illæ domeftica-timjpagatitn, ÔC per agros mortu«e funt,SC innbsp;cumulos coaccruatæ, ira utfœteretregio. Atnbsp;Pharao ubi uidit datam efle refpirationem,aninbsp;mum obfirmauit,necillis mor em gefsit,ficu£nbsp;erat à loua prædicflum.Tum Aharon iubcntcnbsp;Mofe, cui porro mandata erat à Ioua,uirgatnnbsp;manu prehendit, eacp porredia terræ puluerênbsp;percuisit,qua percufsione omnts totius Aegynbsp;ptiae terræ puluis in pediculos conuerius eft,nbsp;quibus tum bipedes,tum qiiadrupedcs fcatuénbsp;runt. Hane pediculorum effediione magi cumnbsp;fuis carminibus imitari fruflra tentauilTent, pénbsp;diculis tum homines tum beftias infeftätibus*nbsp;apud Pharaonem côfefsifunt,digitû eile Deiînbsp;fedilleoccalluitanimo,nelt;p illis aufcultauitinbsp;ficuti fore loua prædixerat. Manè Mofes ubinbsp;primû furrexit,Iouæ iuflu Pharaoni ad aquas,nbsp;ficut loua prædixerat,egreifo præftô fuit, eicpnbsp;louæ mandatû expoftiiqut illius populu ad ilium colendû dimitteret.Quôd fi non dimitte*nbsp;retjpropofuit loua in eû, in eius aflèclas, ÔCnbsp;popuIum,ÔC domos,immiiîùrum infedla,qui*nbsp;bus Sd domus Aegyptiorîj,et terra ipfa quamnbsp;incolerêqrepleretur. Ac tum Goflènem ( quanbsp;in terra louæ populus maneret) excepturu, ÔCnbsp;ab infedlis immunem eflefacîurum:ut intelhxnbsp;geret Pharao, quantus in terris elTet loua, quinbsp;tantum diferimen interfuum illius populunbsp;pofuiffet.Idautem portentum fore poftridie.nbsp;Atlt;^ ita fecit loua,eft^ tanta infedlorûuisimnbsp;miba domui Pharaonis, Slt; Pharaoniorum, tonbsp;tieg Aegypîo,ut ab eis regio deuaftaretur.lta-que euocauit Pharao Mofem ôd Aharonem,nbsp;eisqj permifit ut Deo fuo irent facrificatû, fednbsp;ijs i n Hnibus. Cui Mofes refpondit,id comodènbsp;heri non pofTerea enim facra louæ Deo fuo fa^nbsp;cluros,quædeteftarentur Aegyptij : quæfîinnbsp;corum præfentia facerent,non pofle quin ab ilnbsp;lis lapidarentur. Sed tridui iter in folitudinemnbsp;progrefTos, louæ Deo fuo facrificaturos eflcgt;nbsp;ut eis loua mandaturus effet. Et Pharao : Egonbsp;uos dim ittâ,tnquit,ut louæ Deo ueftro facrifinbsp;cetisin defertis,fedealege,nelong{us proce*nbsp;datis:Precamini pro me.Cui Mofes: Et ego ànbsp;te digreffus loua exorabo,ut eras à te tuisep ftinbsp;patoribus,Sd populo infecta abigatruerùm nénbsp;tiïnos amplius fruftra habeas, populum ad fanbsp;crificiû louæ faciendum ire no finendo.lndecpnbsp;digrefrus,precibus à loua obtinuit, utinfedtanbsp;ab illis abigeret,ne uno quidê relicfto.Sed Phanbsp;rao tû quoep populu pertinaci animo retinuiunbsp;CAP VT IX.

TTaep Mofes,iub ente loua, cum louæDei JLHebræorum nomine admonitum iuit,ut ilgt;nbsp;lius populu ad illS colendû emitteret.Qjiôd fînbsp;de emittendo recufaret,atcp eos adhucdetine

îo

50

pulfentur,ac tantum in flumine relinquantur. nbsp;nbsp;rct,fciret louam eius pccori,quod in agris ha*

lncraftinû,inquit.EtMofes:Iftomodofiet,ut 60 beret, uidelicetequis,afinis,camclis,bubus, Pecamii intelligaslouamDeumnoftrum incôparabi#» ouibus, caprisep,perniciofifsimam luemeflenbsp;lem efle: faceflent à te,tuis^ domibus 2lt;aflc*nbsp;nbsp;nbsp;importaturum,tanto inter Ifraeliticum QC Ae*

clis populo ranæ, ficutreftent tantûinflu* gYptiS pecus diferimine, ut nihil prorfus effet mine, Ita Mofe 6lt; Aharonc à Pharaone di*nbsp;nbsp;nbsp;de Ifraelitico pcriturû.Et quidem ad earn rem

tempus

D V S,

CAPVT X I r.

TVmIouaad Mofem ôd Aharonê in Ac* gypto hac orationc ufus cft : Hic uobis pftpferfejfcnbsp;menfis caput menfiû,id cft,primus anni men*nbsp;fis efto.Colloquimini cum omni Ifraelitarumnbsp;tnultitudinCjUthuius menfis die decimoom*nbsp;nes patresfamiliâs agnos aut hœdosmanfio*nbsp;natim fumant.Quodfi quæfamiliaadagnumnbsp;nôfufficiat, paterfamilias uicinû eum,quiericnbsp;domui fuæ proximus, adhibcto,fubduda ra^nbsp;tionenumeri capitû,3d fumma ad agnû cornenbsp;dendum accomodata.Isagnus efto internera*nbsp;tus,mas, annulus, necrefert agnus htanhoe*nbsp;dus : qui poftquâ in euftodia habitus fiterit adnbsp;diem huius menfis decimumquartû,thalt;ftabi*nbsp;tur ab Omni Ifraelitarum ciuitatis multitudinenbsp;fub crcpufculum. Turn eius fanguine confpetnbsp;gentur poftes ambo,ôd fuperliminaria domo*nbsp;rum,in quibus comedetur.Caroautem eano*nbsp;(fie comedetur igné tofta,ôd panes fine fermé*nbsp;to,Ôdcomedetur cum cichoreis.Sednequidnbsp;ex CO crudum,neuc clixum aqua comeditote:nbsp;fed tantum igné toftum unà cum capitc,cruri*nbsp;bus,ôd inteftinis. Neu quid in poftcrum dientnbsp;reliquifacitote:ac ß quid poftridie reliqui fuenbsp;rit,igni cremabitis. Gomedetis autem hoc ha*nbsp;bitu,fuccincftis lateribus,calccatis pcdibus,banbsp;cillos manibus tenentes,id^ facietis trepidannbsp;ter:quoniâlouætranfitus eit.Egouero tran-fibo per Aegyptum ilia no(fle,0d omnia Aegynbsp;pti piimogenitatam hominum quam pccudiînbsp;interhciam,decp omnibus Aegyptiorü dqs lonbsp;ua ego poenas liimâ. Acanimaduerfo fangui*nbsp;ne, quo domus in quibus eritis,notatæ crunf*nbsp;præteribo uos, neq; perniciali uulnere afficie*nbsp;mini,me in Aegyptios graflante. Vos autemnbsp;illius di ei memoriam colctis,cum® feftum Io*nbsp;uæ celebrabitis, öd ueftrç ftirpi cel^randfî pc*nbsp;renni religione prodetis. Septem dies non fcrnbsp;' mentatis panibus uefcemini,ftatim^ primo iinbsp;lorum dicrû ferments de ueftris domibus tol-letisrac quifquis à primo ad feptimn diem fet*nbsp;mentatS guftauerit,is de numero Ifraelitarumnbsp;tollatur.Primo autê die,item cß feptimo, faaSnbsp;conuentum facietis,nec^ ullum opus illis die*nbsp;bus patrabitisrpræterquâquod cuiep necefla*nbsp;riSeritadui(flum,idfolumfaccrclicebit.*Pa* « ptniunflinbsp;nes autê fine fermêto feruabitis,quôd illo ipfonbsp;die eduxerim ueftras copias de Aegypto, quenbsp;uos dié perpétua lege ueftrç poftcritatifanciènbsp;tis. A' uefpera dici decimiquarti menfis primij Leuit.tfnbsp;ad uefpera uigefimi primi ciufdêmêfis,ucfce* Nttm.*«nbsp;mini no fermentatis,nccß ullS per illos feptemnbsp;dies ferments domihabebitis:ac quifquis fer*nbsp;mentS guftauerit,is de numero IfraelitarS toi*nbsp;latur,fiue peregrinus fuerit,fiucindigena. Ni*nbsp;hilinquäfermentatScomedetisifedubicuntpnbsp;degetis,non fermentatis ucfccmini.Igitur Monbsp;fes conuocato omni fenatu Ifraelitarum, uer*nbsp;ba fecit ad hSc modum : Seponite öd fegrega*nbsp;te uobis fingulasbalantes in familias, quibus

fanguine peluis immerfo, inficite fupetlimina tta,öd «trofi^ poftes, ne:ÿ extrafores domorSnbsp;ueftranim

to

20

JO

40

D V S» genæ:Ne qui’s præpütiatus co ucfccretur. Ea-dem lex effet indfgenarum,amp;S peregrfnoru inbsp;ter cosagentiS.Haec omnes Ifraelitæ fecerur,nbsp;ficuta loua Moff ôd Aharoni fuerâtpræccpta.

CAP VT Xlll.

ATcpillo ipfo die,quo Ifraelicas ex ^egy* pto cum eorum coptjs cduxitloua, Mo^ Num.înbsp;ff præcepitjUt fibi primogenita omnia cofecra Luc.tnbsp;ret:namquicquid liraclitarum effet, quod uulnbsp;uamaperuiffetjidomne, fiuehominû effet,fffnbsp;ue pccudum,fuum effè. Et Mofes ad populûnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I”

huiufmodi concionem habuif.Mandatehunc diêmemoriæ,quodieex domicilioferuitutisnbsp;unde à loua magna uinbsp;dudi,nolite uti fermêto, Hodie uos cxiuiftis,nbsp;menfe uerno. Cum igitur uos introduxerit lo*nbsp;ua in terram Chananæam.Hctræâ, Amorræâ,nbsp;Heuæam,ôlt;^ lebufæam, quam fefeuobis datunbsp;rum maioribus ucftiis iurauit, terram latffe ôdnbsp;melle abundantem, hune ritum hoc menfe Fernbsp;uatote.Septem diesazymis uiuitote, quorumnbsp;dierumfeptimusfeftus louæ efto.Atcp illis fenbsp;ptem diebus, per quos non fermentacis uiue-tur,nihil fermentatû,ne(j fermêturh omnibusnbsp;inueftrisfinibus extato.Tum caufam liberisnbsp;ueftris exponitote,uidelicet quid uobis louanbsp;fecerit, cum ex Aegypto exijffis. Atep hocnbsp;ad manumfignum,ÔCinter oculos monumennbsp;turn habetote, ut fit lex louæ uobis in ore,quinbsp;uos tanta ui ex Aegypto eduxerit. Hâc uos cenbsp;remoniâ feruatote fuo tempore quotânis.Acnbsp;poftquam uos loua introduxerit in terra Cha*nbsp;nanæam,ficut uobis ueftriscp maioribus iuregt;nbsp;iurando confirmauit, eamqj uobis tradiderit,nbsp;quicquid uuluâ apcruer5r,id louæ feponitote,nbsp;êi. cæterorû quidem pecorum mafcula omnianbsp;prima louæ iunto. Afinorû autê, agno aut hœnbsp;do redimitote: fin minus redimetis, ceruicesnbsp;frangitote.At hominu primogenitos, ueftrosnbsp;fih'os,omnes redimitote.Et fi quâdo(utfft)exnbsp;uobis liberi ueftri quæfiuerint,quid'nam iftudnbsp;rei fitf'refpondctote,uos à loua magna uiexnbsp;Aegypto, domialio feruitutis, efle edutffos:nbsp;qui loua,Pharaonepertinaciusuos retinente,nbsp;omnia Aegypti primogenita tum hominumnbsp;turn pecudû interfeccrit.eam ob rem uos louænbsp;immolateexmaribus quicquid uuluâ aperucnbsp;rit:fed ueftros omnes natos primogenitos te-dimere»quare eius rei ôô indicia ad manum,SkÎnbsp;frontale inter oculos habeât, quôd tanta uiexnbsp;Aegypto à loua fitis edutfti. Dimiffum auteinnbsp;à Pharaone populum Deus non duxit Palgftinbsp;nam uerfus,que uia erat expeditifsimau'di^ eonbsp;confilio,nc uifo exercitu, côucrfi's animis Ae-»nbsp;gyptum repeterêt:fed longiore circuitu,ea uianbsp;quæferebatiniôlitudinê maris rubri.Difcefîe Gffl.Pnbsp;runt autê procintft 1 lifaclitæ ex Aegypto, Monbsp;fe fecû deportâte offà lofephi: quoniâ ille,ut il*nbsp;Iinc(cûeis Deus fubuenifiet)eafccû afporta*nbsp;rent,Iftaelitas iureiurando obligaueranlgitànbsp;Sochothis profelt;fti,caftra pofuerunt inEtha*nbsp;ino,in folitudinis extremo,loua eos antecedê^ N«w.t nbsp;teinterdiuincolumnanubis,uiæ oftendendæ

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J Heheiit‘f

fa,Ut

to

2Ó

30

40

D V S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;74

tiirbauit,dctraÆsq; rotis curruS, magno cuni impctuiacflauit. Conantibus Ifraelitas fugere,nbsp;quod diccrentloua contra fe pro liraelitis proxnbsp;pugnare, loua Mofi imperauit, ut manum innbsp;mareprOtenderctjUt aqua in Acgyptios, in^nbsp;quadrigarios QC équités reflueret.lta(^ cu Mo*nbsp;fes manum in mare extendiflet,mare fubma*nbsp;tutinum iniuam uim redibat : contra quodfo*nbsp;gientes Acgyptios, loua in medium marc de*nbsp;turbauit, ÔC reflues æftus totius Pharaonis ex*nbsp;ercitus currus 6C équités, qui illos in mare fe*nbsp;cuti fuerant, ita obruic, ut nec unus euaderet:nbsp;CÛ interea liraelite,aqua eis ad dextrâ fini ftrâ^nbsp;uiùm præftare muri, medium mare ficcö pedenbsp;perambularSt. Eo dieliraelitae,louaepræfidionbsp;ab iniuria Aegyptiorum conferuati, cum illosnbsp;in littore mortuos ipecflarent, ôd tam illuftrenbsp;louæ contra illos faólum perfpicerent, louanxnbsp;reueriti lunt,ei'que ÔCeius feruoMofi fidemnbsp;adiunxerunt.

C A P V T XV,

TV m Mofes unà cum liraelitis carmen hoc mo/ii car^ louæ fie cecinit : louam canto, qui pro fua men.nbsp;prçftantia equos 2C équités in mare deiece* Sdp.ionbsp;rit. Viresmeæ,carmcncplouaeil,quimihifa* Efd.11,nbsp;lutifuit.Hicmcus eftDeus,quêcelebro:Deus Pftl.n»nbsp;patrius,qucm extollo.Ioua Uir bellicoius.Iouanbsp;inquam qui nominatur, Pharaonis ÔC currusnbsp;ôd copias in mare deturbauit,ita utillius duces

, lec'bisimiinmarerubrS demerfi,ÔLundisob* ruti,infundumtanquamfaxa fubfcderint. Tunbsp;ilia dextera,ô Ioua,decus tibi fortifsim-’ pepe*nbsp;rifticifta dextcrâ,Ioua, hôftê ôpprefsifti,Ôd tuanbsp;fingularipræilantiainfeilos tuos euertifti, la*nbsp;xataep ira tua quafi ftipulam cofecifti. Ergo adnbsp;tuorUm narium flatum coaccruatæ iunt aquæ:nbsp;iletere flueftus in cumulum,incp mari medionbsp;undæ côcrcuerunt.Dixerat hollis t Perfequar,nbsp;afl'equar,diuidam prædam, animum meum exnbsp;illis explebojgladiû ilringam, illOs mca manunbsp;peruertam. At te fpiritu iilo flantc,obruti funtnbsp;marijSCplumbirituin aquas nobilcs demerfi.nbsp;Quis tibi dcorum par cft,ô louaf qUis eu facronbsp;ifto décoré conferendusfó terribilis, laudabi*nbsp;lis,mirifice,qui extenfa dextera tua, illis humonbsp;abforptis,populum hune à teredemptum pronbsp;tua dementia abducis,et tua ui in tuum facrumnbsp;pcrducis domiciliû. Hocaudito cohorrefeantnbsp;nationes, inuadat incolas Palællinæ trépida*nbsp;tio,tum perturbêtur duces Idumæi, Moabita*nbsp;rumproceresterrorc corripiantur,omnes in*nbsp;colæ Chananææ exanimentur, tantoeppauo*nbsp;relabefacflentur, utad tui brachq magnitudi*nbsp;îiem tanquam cautes obmutefcantrdum tran*nbsp;fittuus,Ioua,populus,dûtrâfitpopulusqueninbsp;tu tibi comparalli: quem in tuæpoflèfsionisnbsp;montem perdu(flum, ibi quafi plantes : quantnbsp;tuæhabitationis fede,Ioua, paralli,facrarium.nbsp;Domine, tuis manibus conditum. Rcgnetinnbsp;omnem æternitatem loua, qui in Pharaonisnbsp;equos CÛ luis ÔC curribus ÔC equitibus in marenbsp;ingreflos, maris undas conuerterit, cum Ifrae*nbsp;litæin ficco medium mare pcrâmbulauerint.nbsp;Maria quoep uates, Aharonis foror, ty mpanSnbsp;c mana

IO

20

,12^'

V S.

coftfpfciebatur quiddain (ólo fÿluæ mmutvim, Pfdl.77 rotunds,tenue, perindeacfipruina eflètconxnbsp;(perla humus.Eo ui{b,Ilraeîitæ fie inter Iele di^nbsp;cere : Man huf quid hoef neque enfin fcicbantnbsp;quid eflèt. Qiilbus Moles : Hlcpanls eft, in*nbsp;quit, quem uobis loua dat ad uidiuin. de quonbsp;ita præcepit, ut colligatis ex eo quantum cuic^nbsp;opus erit ad uilt;fium,uidelicet gomerem in fin*nbsp;gula capita,initaratione numeri eorû quifiint

10 incuiufque cotubernio. Idquod illi fecemnt, t.Cor.» collegeruntcp partimlargtus,partim parcius»nbsp;Sed cum gomere metirentur, nc».^ ci qui plusnbsp;collegerat,fiipereratinecp ci quiminus,deerat:nbsp;tantumep quifque collcgerat, quâtum ei ad ui*nbsp;dum opus erat.interdixerat autem Moles, nenbsp;quis ex co reliquum faceret in craftinû. cuiusnbsp;præcepto neglecfiO) nonnulli referuauerunt:nbsp;fedidenatisucrmibus feetebat. Hts cum Mo*nbsp;fes fuccenluiiret,colligebant deincepsfingu*nbsp;lis matutinis, quod cuiufque uicfiui latis eflèt:nbsp;pofiea calefcente foleliqueficbat. At fexto dienbsp;dupliccm uitfium collegerunt, uidelicet duosnbsp;gomeresin fingulos. Id cum omnes ciuitatisnbsp;magiftratus ad Mofem retuliflènt, refpondicnbsp;illudiplùm eflè denunciatum à loua, poftridienbsp;enim Sabbatiferias louæfacras forexoquerêtnbsp;amp;lelixarentquod opus eflèt,reliquum omnenbsp;fibiinpoflerum diem reponerent, ac relèrua*nbsp;rent.Id^ cum ab illis eflèt adminiflratum adnbsp;præfcriptum Mofis,polrridle quod repofitumnbsp;fuerat,id necg fœtebat, neq; in eo tiermes erât»nbsp;EoMofes iulsir utillo die uefccrentur, quodnbsp;Sabbatum louæ eflèt,necp eflènt ruri inuêturûnbsp;fex diebus enim colligi debere:feptimo autemnbsp;diè, quod Sabbatum eflèt, non fore. Quidamnbsp;tarnen de populo etiam lèptimo die exieruntnbsp;ad colligendum, fed nihil inucncrunt, Hi^ànbsp;Mofe iuflùloue caftigati funt,quôd tamdiu il*nbsp;liuspræceptaôô leges lèruare nollenttperlpi*

ZQ

JO

40 cuumeflè,louam,quiaipfis Sabbatumtradi* diflètjproptereafexto die uicfiSpreberebidui:nbsp;manerent in fois lèdibus, neu quis lèloco mo*nbsp;ueret die lèptimo. Itac^ eo die feriati font. No*nbsp;minauerSt autem llludllfaelitæManna, quodnbsp;fimilitudinêhabebatfeminis coriâdri, album,nbsp;guftu placentarum exmelle.Id'qucfibi Molèsnbsp;dixit à loua in mandatis datum,ut ex eo quan*nbsp;turn gomer caperct,fcponeret, conferuandumnbsp;adpofteros,utuiderentquo eosuitfiu illeto*nbsp;leraflètin delèrtis, edutfios ex Aegypto.man*nbsp;dauit^ Aharonfut gomeris meniùrâ Mannænbsp;inphialam immitteret,idcp apudlouâadpo*nbsp;fteros euftodiendum deponeret. Qiiod ille fe*nbsp;cit,quemadmod5louaMofi præceperat, id^nbsp;apud OraeulûaflèniandSrcpofint.HacMan* ^ehew-9nbsp;na Ilfaelitæ per quadraginta annos ufi font, ludith.fnbsp;quibus adextrcmamChananæam, quæ terranbsp;habitabatur,peruenerunt. Eft autemgomer,nbsp;décima pars ephi.

C A P V T XVII.

IGitur à Sine profeefti, ad louæ præfcriptum iterfacientes, cafltahabuerunfin Raphidi*

77 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E X O

dum copiam facerent. A' quibus cum Moles qua:rcrct,cur fecû contenderent, quid'uelouânbsp;tentarentfquærebant ipfi exeo,fiti SC aquænbsp;defiderio laborantes,cur fe ex Aegypto extra»nbsp;xiftet, ut SC ipfos SC liberos, SCpecora fitine»nbsp;caret.Tum Mofes louam appellans : Quid fa»nbsp;ciam huic, inquit, populo, à quo parum abeftnbsp;P[al.7r quin lapiderf Cui loua : Antecede populum,nbsp;inquit,adhibitiscp nonullis fenatorum, SC uir»nbsp;gam tuam,qua flumen pcrcufifti,manu ferens, 1nbsp;i Cor.io perge.Illicegotibiin confpeiftu aftaboinpe»nbsp;train Horebo,quampetram ubi tupereuflè»nbsp;ris,manabit ex ea aqua ad populi potionem.nbsp;Id quod Mofes in oculis lif aelitarum fenato»nbsp;Meribit rum fecit, eumeplocum Maflam SC Meribam,nbsp;iocMî. hoc ab lif aelitarum iurgio, illud à tcntâdo,no»nbsp;minauit : quôd ibi lif aelitæ tentaiïcnt, ueriare»nbsp;tur'neinter eosloua,an non. Amalechusau»nbsp;tem ad Raphidimum prælio cû lifaelitis dimi»nbsp;Juâiih4 caturusuenit.SCMofes loiuæ præcepit,utui»nbsp;ros deligeret, cumquibus Amalecho prælionbsp;Dcwf.iy occurreret: poftridiefefe iniugo collisaftatu-{umAm4 ’^'^’’’^jUirgam diuinam fccum hab entern. Igiturnbsp;ledjot)»- îofit^jficuterat iuflus, prælium cum Amale»nbsp;cho commifit; Mofes, Aharon,SC Hur,iu»nbsp;gum collis confeenderunt, ubi Mofe manumnbsp;attollentc,uincebât lif aelitæ : remittête, Ama»nbsp;lechus. Sed cum manus cum grauarent, illi fa»nbsp;xum cifuppoiùerunt,inquo federet.Deindenbsp;Aharon amp; Hur manus eius alter alteranbsp;te fulciunt, quibus manibus co habitu ad folisnbsp;occafum continenter fuftentatis, loiua Ama»nbsp;Icchum SC eius copias ferro perdomuit.Tumnbsp;loua Mofi mandauit, ut id in monimentalite»nbsp;rarum referrctjCt lofue auribus inculcaret.Sefenbsp;enim Amalcchi memoriam efîc de rerum na»nbsp;tura deleturû. Et Mofes aram extruxit, quamnbsp;Signiiouiumappellauit: quia louæ manus fi»nbsp;gno admotaeft(inquit)Iouebcllum cû Ama»nbsp;lechitis fufeeptum eftætcmuin.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAPVT XV III.

J du«. focer,ubi intellexit quantis loua Deus beneficqs Mofem SC iuos Ilfaelitas affccilfetjnbsp;qui Ilfaelitas ex Aegypto cduxiifetjadhibuitnbsp;fecum Sephoram Mofis uxorem ( quam illenbsp;poftearemiferat) SC duos Sephorçfilios,quo»nbsp;rum uni nomen erat Gerfomus, quo d dixiifetnbsp;Mofes peregrinimr fe efle in terra extranca: al»nbsp;teri Eliezer, quod Deus patrius ei fuifletau» ¦nbsp;xilio,eum'queè gladioPharaonis eripuiflèt.nbsp;Cumhis ad Mofem peruenit in folitudinem,nbsp;ubi ille caftra habebat ad montem diuinum,nbsp;cumep certiorem fecit ,fefocerum ciusiethro»nbsp;nem ad cum uenire, unà cum eius uxore SCnbsp;duobus uxoris filtjs. EiMofes exqtobuiam,nbsp;cum' quchonorificè dcofcülatus eft : cum'quenbsp;alter alterumde ualctudine percontatieifent,nbsp;in tabemaculum ingrefsi iunt. Ibi Mofes foce»nbsp;roiuonarrauit, quibus loua modis accepiflètnbsp;Pharaonem SC Aegyptios, lifaelitatum cauiàjnbsp;SC quantis cafibus iter infcftû habüiflent, qui»nbsp;bus eflènt à loualibcrati.His tot louæ inllfae»nbsp;Uusbeneficîjs deleâatus Iethro,quôd eos cri*

•.»0

to

.1

20

50

7?

ut populus me tccumloquentem audiat,tibi^ fidê hab cant in p erpetuu. Refponfo p opuli adnbsp;louampcr Mofem relate : Adi'adeos(inquKnbsp;loua) eosep hodic dC eras luftra, QC cura utifuanbsp;ueftinieta perluant,fintç in tertiu diem parari,nbsp;Nâ tertio die defcédet loua in oculis totius ponbsp;puli in monté Sinam. Tu cis terminu circum^nbsp;fcribito, amp; edicito ut caueât ne in monte afeennbsp;dant, neue montis extremû attingant : fi quisnbsp;Hft.iJ' montéattinger,capitis poena erit. Proindenenbsp;.quis omnino attingat, aut uel lapidibus ob^nbsp;ruaturjUel fagittis cofigatunfiue pecus fit, fiuenbsp;homo ,uitapriuetur. Cum traSlim clangetur,nbsp;turn afeendent ipfi in montem.T urn Mofes adnbsp;populum demonte dcfcêdit, eumcpluftrauit,nbsp;ÔC ut indumenta fua lauarcnt, curauit, iuisit^nbsp;ut eflent parati in diem tertium, SC ie à mulierigt;nbsp;J. bus abftinerent. Die tertio ubi mane fuit, extpnbsp;teruntfragores, 5C fulgura, SC dénia nubes innbsp;monte, turn tubæ lonitus uehementilsimus,nbsp;Deut.i cuSfus in caftris populus trcmefaólus eft,nbsp;atque à Mofc obuiamDeo è caftris edueftus,nbsp;ad radices montis Sinse conftitiqtoto fumantenbsp;monteCproptera quod co louainigne defeen^nbsp;derat ) fumumi^ calcariæ inftar emittente, SCnbsp;totomagnopere contremifeente. Turn uchegt;nbsp;menter gliicens tubæ fonitus exaudiebatur,nbsp;inter quern fonitu Deus loquêtiJMofi reipon*nbsp;dit. Cumenimin montis Sinæ cacumen louanbsp;defcédiflet,Mofcmeódemeuocauit’. quiMox 30nbsp;fes ubi eó afcendit,Ioua eum iuisit defeendere.nbsp;Sc populum commonefacerc, ne ad louam uixnbsp;fendi gratia eniterentur,ne frequentes cade*nbsp;rentrut^ etiafacerdotes ad louâ'acccftùri lu»nbsp;ftrarentur,ne cos loua profligaret.Cui Moles:nbsp;Nonlicebit populo (inquit) montem Sinamnbsp;confccndere,proptereaquôd uttunobis præ»nbsp;cepifti, certos ei terminos ftatui, eum'que pu»nbsp;rificâui.AtIoua:Delcédemodô,inquit,alcen»nbsp;iurus unà cum Aharone. Sacerdotes autem SC 40nbsp;populum prohibe ad louam afeendere conari,nbsp;ne à me profligentur. Igitur Moles ad pop«»nbsp;lum delcendit,ei^ rem expoluit.

c A P V T XX.

ET Deus hçcomnia ad huncmodum elFa» tus eft: Ego Him loua Deus tuus, qui tenbsp;pr^cepta. eduxi ex domicilio feruitutis Aegypriæ.

Deos alios nullos,præter me,habeto.

P(dl. 80. Simulachrum ullius rei,quæ extet aut lupra î»o.er iij in ccElo,autinfra in terra,autinaquis fub terra,nbsp;iTwt.ip nefacito,ne'ueeauenerator,ne'uecolito.Namnbsp;ego lum loua Deus tuus, Deus impatiens lô»nbsp;erj ^qui pai entum culpam etiam in liberos per»nbsp;fequor, uel ad teitiam ufq; quartam ftirp emnbsp;ofomm mei : clementiacp utor ad millefimamnbsp;ufque ftirpem erga mei amantes,mea^ praece»nbsp;ta conferuantes.

Deut, y nbsp;nbsp;louæ Dei tui nomen inaniter ne adhibeto:

Lr«;t.t9 neepenimfinerimpunitumloua,qui eiusno» Milt.y men inaniter adhibuerit.

Exo. io Diem Sabbati lande agere memento. Sex Infrrfî» diebus agito , tua'que opera omnia patrato.nbsp;Septimo autem die, quod loueDci tui Sabba»nbsp;turn eft J nullum opus facito gt; neu tu, neu tuus

20

10

do

Jofua famulo fuo, fefe in motem diuinum lub-duxit. Qrio poftquamafcendit,montem Sinam nub es obdrrxit,Slt; in eo loue fplendor in-fedit. Acpoftquam fex diebus obdutftumnu-bes tcnuit,uocauit loua Mofem die feptimo de media nube.Erat autem louæ fplêdor afpe-eftu fimilis ardenti igni in uerticemotis, in alpenbsp;cftuIfiaclirarum.TumMofesin medianubemnbsp;intrauit,fuitep in eo monte,poftquam ineumnbsp;afcenditjdies quadraginta, 2lt;totidem noeftes. inbsp;c A P V T XXV.

/'T^VmlouacS Mofe fic locutus eftrDicIC-pr^fertbit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;raelitis,utmihihonorariûconférant,idep

ab omnibus qui ultro conferent.Hec autem in ftrumêti'ranbsp;nbsp;nbsp;fionorarium accipietis:aurum, argentum,

' æs, hyacinthum, purpuram,coccumiteratum, ’ byflum,uelleracaprina, pelles arietinas rubronbsp;infeeftas, pelles melium, ligna cedrina, oleumnbsp;lucernarium ,aromata ad unguentum unefto-rium, adfuffimenta odorata, gemmas ony-chas,0^ gemmas celaturæidoneasad ephodû,nbsp;ôu ad monile:mihicp làncftuarium faciant, quonbsp;inter eos habitê:ac iicut tibi tabernaculi exem-Hcamp;.p plar,8d omnis eius apparatus oftendâ,ita fiat.nbsp;Arrt.nbsp;nbsp;nbsp;Fiat igitur area ex lignis cedrinis in longitu-

dinem duorûcubitorum SCdimidij,inlatitudinem fexquicubitalem, tantundem^ in alti-tudinem. Earn puro auro turn intus, tu extra inducito,aurea que corona cingito.Tum quatuor anulos aureos coflato, quos quatuor eius 3 onbsp;angulis utroque in latcrebinosapplicabis:ue-eftestp cedrinos facito ,eos' que inaurato,amp; pernbsp;anulos iilos ad latera area: ad cam portandamnbsp;traijeito ,itaut in anulis area: hæreant, neep exnbsp;ea detrahantur. In ca area Oraculum quod tibinbsp;tradam,ponito.Propitiatorium quoep ex puronbsp;auro facito ,longitudincduorumcubitorûôlt;^nbsp;dimidq, latitudine fexquicubitali. Turn duosnbsp;Chcrubos aureos folidos, alterum ex alteronbsp;propitiatory extremo, Sd cos ex ipfo propitia- 40nbsp;torio facito, qui expanfis alls propitiatoriuranbsp;obtegant, alterius afpecftu in alterum per pro-pitiatorium conuerfo. Propitiatorium autemnbsp;arcæ deluper imponito, pofito in area Oracu-lo, quod tibi tradâ. Flinc ego tibi oracula red-dam,amp; de propitiatorio inter duos Clierubosnbsp;arcæ oraculi impofito omnia effabor, quæ tibinbsp;Menfa, ad Ifi'aclitas præcipiam. Item menfam facitonbsp;cedrinam, longitudinc bicubitali, latitudinenbsp;cubital!, altitudine fexquicubitali. Earn auro •nbsp;puro incruftato, aureaqî corona circundato,nbsp;facta margine quadratali per ambitu,cuimargin! auream coronam undiep applicabis.Tumnbsp;quatuor anulos aureos facito, Slt; eos quatuornbsp;angulis quatuor eius pedum applicato,itautnbsp;fccundum raarginem collocati præbeant ue-eftibus receptacula ad portandam mêlam. V e-(ftes autem,quibus menlaportabitur,ex cedronbsp;facito, 6l auro tegito. Facito item eius fcutel-QnJeft- las,difcoSjpaterasô^phialas,quibuslibetur,8^ lt;Sonbsp;fcr«in. eaexauropuro.Eimclæimponitopanemap-a unu,non pofiutium ante me perpetuo.Item cändelabrönbsp;partit.CÓ-nbsp;nbsp;nbsp;auropuro facito,idcp’folidum,itauteius

fofitura. crus,fcapi,fcutulæ, globi, SC lilia fint ex eodê.

10

20

,te

$gt;l

95 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E X O D V S,

li arcam, propitiatorium ci imponendumt atep omne tabcrnaaili inftrümetum,menlam,nbsp;purum candelabrum,utrunque cum omni fuonbsp;inftrumento, aram fuiritoriam, aram uitftima-riam cum luo omni inftrumento, labrum cumnbsp;fuo fcapo : turn ueftes fuperuacaneas, Slt; ue-ftes fieras AharOnis pontificis,ueftes que eiusnbsp;filiorum facerdotales. Ad hæc untftorium tin-guentum, SC fufßmcn odoratû, ad làcrarium:nbsp;quihæcinquam,quemadmodum tibipræce-pi,fic plane conhciant.Tu ucrô Ilfaelitas corn-SabbatMi. moneto, inquit, utmea quidem Sabbata ob^nbsp;feruent:hoc cnim interme 8gt;L cos interpofitumnbsp;elle fignum ad poftcros,quo intelligatur eos ànbsp;Exo.îo me loua làncftos fieri. Proinde Sabbatum con-feruanto, lànclumcp habento. Id qui uiolarit,nbsp;capitale efto : ac quicunque in eo opus ullumnbsp;fecerir,de numero fuorum excinditor. Sex die-bus opera patrâto,feptimo die louæ làcra Sab-bati feriatio eft : die Sabbati quifquis opus fe-ccrit, capitis pœna efto. Qj,iûcirca uidento ICnbsp;raelitæjUt Sabbati fccdus fempiternum ôC ipfi,nbsp;ÔC eorum pofteri colant. hoc interme Sif Ilfaelitas pignus eft fempiternû: quia cum lexdié-bus fecilîetloua cœlum tenam, leptimo dienbsp;feriatus eft,5lt;f rclpirauit.Hpc omniaMofi elfa-tus loua in monte Sina,tradidit ci duas tabulasnbsp;oraculi lapideas, diuino digito inlcriptas.

c A P V T XXXII.

m cnto tuorS Âbrallafrii,llàad, îlraeîis, quigt; Gen. bus per tcmetipfum luratus promififtftte co*

iK

IO

20

I Ntcrca populus, cSuiderct Mofèmtamdni leferrcnt.Idaurumcumim'gnem conîedflèm, de monte non delcendere , ad Aharonem efFedîus eft hi'c uitulus. Hic Moles populum

conucnerat,flagitantesut fibipræituros deos

Ad.7 faceret. nam Mofi quidê illi, à quo uiro elTent exAegypto ediufti, nefeire le quid accidiflet.nbsp;Et cû îufsüTet Aharon,ut inaurés aurcas, quasnbsp;eorum uxores Sgt;C libcri in auribus habebant,nbsp;c5cerperent,ôô ad fe afi'crrcnt:paruerât, fiiascpnbsp;difcerptas inaures cuntfti ad Aharonem con-Pp/.ioy tulerant. Id illc aurum ab eis acceptum cœlônbsp;Vitidui au coiihgurarat,uitulum'queconflauerat,dequo 4°nbsp;r««. ilÜ fie prædicare : Hi funt dtj tui, Ifiaelita, quinbsp;teexAegypto eduxerunt. Ea animaducrtensnbsp;Aharon, aram ante uitulum cxcitauCrat, SCnbsp;dicm loue feftum in pofterum diemindixerat,nbsp;Igitur poftridie eius dici,utprimùm liirrexe-i.Cor.io runt,folidafacrificia,Slt;pro làlutefaciunt.De-DeKt.9 inde cum dilcumbentes cibumpotionem'quCnbsp;cæpiirent,fcfe adludendumcrexeraiit. Turnnbsp;loua Mofi : Age iam, inquit, defeende : nam*

terra eduefti : deflexcrunt citô de uia, quam eis tradideram: côflarunt fibi uitulum, quem adorant , cui lacrificât, ôf cos elle Ilf aelitarum deosnbsp;iaCtant, à quibus fint ex Acgypto eduefti. Video 5 inquit,populum hune elle duræ ccruicis.nbsp;î.Rfg-v Qiî'-itc finemein eosiralcijUteos conficiam,nbsp;St^teinmagnam gentem propagem. AtMo-Pftl.ior fesIouamDeum lùû dcprecans ’.Curintuumnbsp;populum loua læuics,inquit,quemtanta ui,nbsp;Nki«.i4 tarn'queualida manu ex Âegypto extraxiftif 6Qnbsp;Cur dieftitêt Aegyptij, edutftos a te perniciofcjnbsp;ut eos inmontibus interficercs, atque ex orbenbsp;tcrrarumtolleresf Comprime iftius iracundiænbsp;fæuitiam,Sgt;lt;^poenam populo tuoremittCi Me*

'(I'

95 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EXO

xifti,interraquam ego Abrahamô,Iiaaco,ÔC î lacobo iureiurando confirmaui, meeoru prolinbsp;C7 »1 efle daturum, terram laifte SC melle affluêtem:nbsp;I o/'»4 ex qua pracmiffb uobis Genio expellam Cha*nbsp;Deut.7 nanæos,Amorræos,Hettgos,Pherezços,He*nbsp;uaeoSjSe lebufæos.Nam ipiequidê inter uos,nbsp;tarn duræ ceruicis homines,non proficiicar,nenbsp;uos in itinere coftimam.Hoc tarn trifte dieftumnbsp;poftquamacceperunthomines, adluClucon*nbsp;uerfi,a cultu corporis cunefti abftinuerut.Namnbsp;loua eis,internuncio Mofe, contumaciam ob*nbsp;ieciqpei- quam futuru ciïèqut ft inter cos profi*nbsp;cifceretur,eos momêto confumeret:camcp obnbsp;cauiam iufsit,ut ab fefe cultum corporis depo*nbsp;neret,quo ipfe uideret quidfibi de eis ftatuen*nbsp;dum eflet. Itaq; ornatu Icftcxucmnt Iftaelitæ,nbsp;Mofrt hi- monte Horebo. Mofes autêtabernaculumnbsp;terMculu cæpitjSC extra caftra procul à caftris tetêdit,SCnbsp;tendit, oj-aculare tabemaculû appellauit. Ad hoc ora*nbsp;culare tabernaculum omneslouam coniulerenbsp;volentes exibant extra caftra. Acprodcuntenbsp;Mofe ad tabernaculum, aflurgebant omnes,nbsp;SCprotabernaculis uulgo aftantes, Mofem ànbsp;tergo profpetftabant, donecin tabernaculumnbsp;ingrederetur. Eo autem ingreflb, defeendebatnbsp;colSnanubiSjSCpro tabernaculo aftabat,illonbsp;Mofem alloquente. qua pro tabernaculo ftan*nbsp;temuniuerfus populus aipeeftans aflurgebat,nbsp;utepante ftium quiftp tabernaculum ftererant,nbsp;fefe ftimmittebant. Alloquebatur autê Mofemnbsp;ïouapræftns praîfèntem, ficut homines folcntnbsp;inter fefe: deinde Mofes in caftra fe refer eb at,nbsp;CÛ interim eius adminifter lofua Nunis filiusnbsp;adoleicens,nufquam ft ex medio tabernaculonbsp;’nbsp;nbsp;nbsp;. moueret. Mofes autem ad louam huiufinodi

Jou4orat xierbahabuit:Entuiubes me hunc populum dcducere, nec mihi oftendis quern fis mccumnbsp;miflurus:SC ais me tibi nominatim efle notum,nbsp;fidfeatur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ualere gratia. Ergo ft apud tc ualeo

gratia,doce me tuâuiam, quo te cognoftam, ut apud te ualeâ gratia: SC fimul cofidera, gen*nbsp;tern hanc tuu efle populum.T urn ille:Egometnbsp;præfens ibo una, teep quictum reddâ. Ét Mo*nbsp;les: Nam nifi tuipft præfens is, ne nos bine ab*nbsp;duxeris.Ecqua tandem re cognofcctur, me,nbsp;fuum^ populu apud te ualere gratia:' N onnenbsp;fi nobiftum eas, ut ita ego populus^ tuus po*nbsp;pulos omnes,quos terra fuftinet, antecella*nbsp;musfCuiloua: Iftudquocp poftulatum tuumnbsp;faciam, inquit : tanti tua apud me gratia eft ,nbsp;A' touape SCfamiliaritas fingularis.Et Mofes: Oftendenbsp;tit mofes, rtiihi quacib Iplendorem tuum. Cui ille : Egonbsp;utfibi fuu omnia bona mea præter confpeêîum tuûtra*nbsp;Ipledorem qciam, SCloutcnomenincoipetftutuoappel*nbsp;oUendat. labo,qui gratiam facio, SC mifericordiâ tribuonbsp;Kow-5 cuicunep mihi collibitum fit.Sed faciemmeamnbsp;tibi uidere non licct,inquit : neep enim homininbsp;fas eft uidereme, quin uitâamittat.Habeo au*nbsp;tem locum quendam, inquit, ubi in peti a afta*nbsp;bis,in cuius petræ cauum, practereunte Iplen*nbsp;doremeo,teabftrudam,tibi(^manum meamnbsp;obtendâ, donee præteriero : qua deinde amo*nbsp;ta,a tergo me itauidebis,ut anterior mei parsnbsp;noncernatur,

1.

10

20

3°

Î

(

«

]

1

$o

^7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E X O

Septime- feu aratJOjfeii mcfsts ctït. Itê Scpttmarialia agtgt;. ndlia. to in primitijs triticcac mefsis.ltem Gonditalianbsp;Condb jn claufula anni. Ter quotannispmncs tui ma-res in confpelt;flü domini loug Dei Ifraelitaruninbsp;fiftuntor. Nam ego exadtis tua caufa gêttbus,nbsp;fines tuos amplificabo,neque quifqua tua ter^nbsp;ram concupifcet, turn cUm ad comparendumnbsp;corâ loua Deo tuo ter quotannis proficifceris.nbsp;Gum meæ uidfimac ianguinem, earn macflan-do, efFundes, fermentum ne habeto. Vidi/nbsp;mafefii Pafchç in pofteru diem neiuperefto.nbsp;Principium primitiuarum frugum tui fundinbsp;Df»ti4 in ædcm louæ Dei tui afferto, Hcedü in fan-guine matris fuæ ne coquito. Hæctuuerbanbsp;(inquitjMofen alloquens)perfcribito:nam innbsp;hæcuerba fœdus tecum, amp; cum Kraclitis fe-rio. Ita Mofesillic apudlouam quadragintanbsp;dies noôes^ fuit,nullo interim neque cibonbsp;ufuSjneque potionerperfcripfiti^intabulis di-dia foederis,quae dicffa fiint decê. Deinde cumnbsp;Dfttt.4 de monte Sina duas fecum ferens oraculi tabunbsp;las defcenderet,eius faciei cutis,eo ignorante,nbsp;radiabat ex diuino colioquio : quo fplendorenbsp;. c' preftriÆ Aharon dC omnes Ifraelite.eius con-' greffumreformidabant. SedreuocanteMofe,nbsp;reuerteruntad eum Aharon ÔC omnes retpu-blicæ principes:cum quibus loquuto RIofc,nbsp;turn demum accelTerunc omnes Ifraelitæ, quibus ille omnia,quæ à loua in monte Sina acce-pcrat,mandata expofuit. Deinde dicêdi fînemnbsp;fecit,cum quidem facieifuæ uelamen obten-difiet.Gum autem in loug confpetflum ad colloquium ucniebat, uelamen ufque ad abitumnbsp;detrahebat. Deinde cum ad mandata Ifraelitisnbsp;».Cor.j referenda pergebat,quoniam eius faciei cutisnbsp;fulgorefuoillorum oculos perftringebat,ue-lamentumantefaciem fuam referebat, doneenbsp;ad louæ colloquium rediret.

C A P V T XXXV.

COatfla autem uniuerforum Ifraelitarum concione,ad hunc modu uerba fecit.Hçcnbsp;funt quæuos loua facere iubet. Sex diebusnbsp;opera patranto: feptimum autem die louæ fa-crum ferffs Sabbathi agendis habetote. In eonbsp;quifquisopusfecerit,moriatur.* Igné inuni-1 fcihcet uerfum per domos in die Sabbathi ne incen-cienda^Nà ’^*t®t2’HocinfuperiubetIoua,inquit,utfîbi ànbsp;cibum qui uobis Honotarium coficiatis, prout cuiufquenbsp;dem para- animus ad conferenduinid louæ honorariumnbsp;^r^doc^knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;videlicetaurum,argentum, ^0

^Hotiora- æs,hyacinthum,purpuram,coccum iteratum, uellera caprina, pelles arietinas rubro tincflas,nbsp;pellesmelium,ligna cedrina,oleum lucerna-rium,aromata ad unguêtum unlt;5lorium ,0d adnbsp;fuffimentumpdoratû.Præterea gemmas ony-chinas, S)C gemmas ad includendum idoneas,nbsp;ad ephodum, amp; monile.T urn autê ut ueftrumnbsp;feientifsimi quique adfint,ô6 omnia quæ iubetnbsp;loua conficiant: tabernaculum cum fuo tento-Summi rio,operimento, uncis, aflamentis, repagulis,nbsp;operii. columnis, QC earS bafibus. Item arcam, eiusepnbsp;uecles,00 propitiatorium,amp;fiparium obten-dendum. Item menfam cum fuis uedibus ,|Sinbsp;omni infirumêtOjS^ pane appofititio. lté can-

19

ZO

JO

40

t»

D V S.

byflb reneta,opere polymiforeius^ columnas quinque cum capitellis, quac capita neeno or*nbsp;namenta inaurabat,bafibus quinque xreis»nbsp;CAPVT XXXVII.

FAciebat item Befelel arcam cedrinam, in ÄrcM. longitudinem duorum cubitorü SC dirai*nbsp;di), latitudine autem SC altitudine fefquicubi*nbsp;tali, quam puro aurointus forisep indudam,nbsp;aurea corona circundabat.Tiï ei quatuor anu*nbsp;los aureos conflabat ad quatuor eius angulos,nbsp;quos anulosbinos utrique eius lateri applica*nbsp;bat.ltem cedrinos uedes, quos inaurabat, SCnbsp;per anulos ad arcar latera trai jdébat ad earn genbsp;ftandam. Item propitiatorium ex auro puro,nbsp;lôgitudine duorum cubitorum SC dimidq, la*nbsp;titudine unius SCdimidq.Tum duos Cheru*nbsp;bos aurcos,eoscp perpetuos h inc ind e ex utro*nbsp;que propitiatory extremo, uidelicet alterumnbsp;ex altero,SC eos exipfo propitiatorio utrinquenbsp;faciebat, qui fuper expâfis ali s propitiatoriumnbsp;obtegcrct,alterius afpedu in alterum per pro*nbsp;pitiatoriû conuerfo. Item menfam cedrinatn, Mf»p.nbsp;longitudinebicubitali, latitudine cubitali, al*nbsp;titudine fefquicubitali, camcp auro puro incrunbsp;ftabatjSC aurea corona ambiebat, quâ aureamnbsp;coronam margini dodrantali accommodabat,nbsp;qua margine eam circundederat. Ad hâc menfam quatuor aureos anulos conflabat, eos^nbsp;quatuor eius pedum angulis alligabat,ita utnbsp;cflènt fecundum margtnem, qui uedes ad ge*nbsp;ftandâ menfam acdperent: quos uedes etiamnbsp;cedrinosfaciebat, aurocpincruftabat.Deindenbsp;uafa faciebat, quae fuper menia poncrêtur,fcu*nbsp;tellas,capedines,phialas SC pareras, in quibusnbsp;libaretur,cx auro puro. Item câdelabrum ex Cdnidd'nbsp;auro puro folidum,ita ut eius crus,fcapus, feu* brum.nbsp;tulæ,globi8C liliaeflèntexeodem,fex feapisnbsp;ex eius latcribus prodeuntibus,cx utroque trinbsp;nis : qui fex feapi trinas habrbantfcutulas innbsp;modum putaminis amygdali concauas,fingu*nbsp;los^ globos,arque lilia.lnipfo autem cande*nbsp;labro quatuor erant fcutulæ, globi SC lilia: SCnbsp;fubter tria feaporum paria ex co prodeûtia fin*nbsp;guli globi,ira ut ÔC globi ÔCfeapi eflènt ex ipfonbsp;candelabrOjiôlido arqueuno, eoep ex auro punbsp;ro. Item eius lucernas feptem,earum^ forci*nbsp;pes ÔC foculos exauro puro. Hoc candelabra,nbsp;ÔC omne eius initrumentum ex auri puri talennbsp;to faciebat. Itcmaramfuffiroriam,ccdrinam,nbsp;longitudineSciatitudinecubitali quadratam,nbsp;altitudinebicubitali,ita ut exeade eius cflèntnbsp;cornua: eam^ auro puro incruftabat,uidelicetnbsp;iuperficiem,coftas undiep, ÔC cornua: aurea^nbsp;corona circundabat, SC fiib corona binos anu*nbsp;los aureos faciebat,in utrifque duorum eius lanbsp;terum coftis, qui uedibus ad eam portandamnbsp;præbercntreccptacula,quos uedes cedrinosnbsp;faciebat,ÔCincruftabat auro. Item unguen*nbsp;tum undorium facrum, fuffimen^ odoratumnbsp;purum,opere unguentarîj.

CAPVT XXXVIII.

ITemaramuidimariam cedrinam,quinque Ard cubitorum longitudine ac latitudine qua* iitdridgt;nbsp;dratam,inaltitudincmtrium cubitorû,ÔC eius

cornua

IO

loo

EXO cornua fuper quatuor eius angulis, quae quidênbsp;erant ex ipfa,catncpærcintcgebat. Itê omnenbsp;arae inftrumctum, cacabos,fcopulas,pollubra,nbsp;fufdnas,ô^batilla,ca^omniaærea. Arae autênbsp;focum opéré câcellatim rcticulato faciebat exnbsp;acrc,eum^ fubteraraecrepidinem ad eius trieznbsp;dium collocabat. Tû quatuor anulos quatuornbsp;foci extremis ex ære coflabat, qui uedtes acd*nbsp;percnr, quos uedes ex cedro fadebat,çre^ in*nbsp;ducebat. Item uecfles per anulos ad arae coftasnbsp;traijdebatad aram geRâdam, quam extabulisnbsp;inanem fecerat. Item labrûaeneum, eiuscpfca*nbsp;pum aeneum ex mulierû fpeculis,quc pro ora*nbsp;culitabernaculo excubabant. Itematriû,cu*nbsp;iusinmeridiana parte uela erât cxbyflb rene*nbsp;ta, centenum cubitorum. Columng corS uice*nbsp;nçjbafibus uicenis acreis,capitellis autê ÔCnbsp;cinôionibus argenteis. Atque idê fedt in par*nbsp;telèptentrionalÉÂtin ocddentali parte uelanbsp;crant quinquaginta cubitorum,quorû colum*nbsp;nac decem, totidemcp bafes.capitellis, amp;C prx^nbsp;dndionibusargêteis. Itemcp in orientait par*nbsp;te quinquaginta cubitorûtuela in utrot^ portçnbsp;atrrj latere hincindequindcnûm cubitorû,tri*nbsp;nis utrinque columnis, totidembafibus: quaenbsp;omnia peratrq circuitum uela, erantex bydônbsp;tcneta. Columnarum autem bafcs æneae, capi*nbsp;tella ÖC præcin(flionesargentec,earû capitibusnbsp;argêto indu(flis,erant^ omnes atrij columna*nbsp;turn præcindiones argenteæ. Aulæum autem 30nbsp;atrq oftiariûfiebat opère polymito,exhyacin*nbsp;tho,purpura,coccoiterato,ô(^ byflôreneta, ui*nbsp;ginti cubitos longum, altitudine (quæ eademnbsp;eratlatitudo) quinque cubitorûjecûdum atrîjnbsp;uela.Columnæ eorûquatuor, totidem bafi*nbsp;bus aereistcapitulis autem argenteis,capitibusnbsp;‘‘l’« au, amp;prædn(fîionibusargêtoincruftatis.Omnesnbsp;autê tabernaculi atrij undique paxilli ænei.nbsp;Haec eft fumma impêforum in oraculorum ta*nbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. _ . —nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

nifterio Leuitarû, opera Itbamaris Aharonis fill] facerdotisjcum quidem Bcfelel filius Vris,nbsp;filij Huris de tribu ludæ omnia feciflet, quacnbsp;Mofi loua praeceperahunà cû Oholiabo, Achinbsp;famachifilio,ex tribu Dania,fabro, SC pluma*nbsp;no,5ô phrygione,in hyacintho, in purpura, innbsp;quot;quot;Pwp. cocco iterate, ÔC bylTo. Auri oblati in uniuer*nbsp;fumiàcrumopus impenfafunt omnino taictanbsp;undetriginta, ficli facri feptingenti trigintanbsp;Argenti autem,quod duiû cçnfu habito reda* $0nbsp;lt;ftum eftjtalenta ccntû,ô^ ficli facri mille feptinnbsp;gêti feptuagintaquinque, ficli làcri femifsibusnbsp;uiritim imperatis, dûtaxat in cos qui in cêfumnbsp;ueniebSf.id eft,qui uiginti annis maiorcs erât,nbsp;quorû hominu fuit numerus fexcenta tria mil*nbsp;lia quingenti quinquaginta. Huius argenti ta*nbsp;Icnta centum impenfa funt in conflandas toti*nbsp;dem bafes columnarû fan(ftuarq,8C fiparrj,fin*nbsp;gulauidelicctin fingulas. Ex mille autê feptinnbsp;gentis feptuaginta quinque ficlis argêti capi*nbsp;tella fedt columnarû, earum^ capita incrufta*nbsp;uit,ôê ipfas exornauit. Aeris oblati fucre talêtanbsp;feptuaginta,ôê ficlorû duo millia quadringen*nbsp;tijex quo fedt bafes columnarû portas oracu*

tot

20

105 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L E V I T

tionc fauor ef concilietur.Turn boue natus ante louam immolator, eius^ fanguinem Aharonis fill) facerdotes afferunto,8C eum circum-fpergunto fuper aram pofitam ad oftium ora-cularis tabernaculi. Vidlima deglubitor,0Cfru ftulatimdiflecator.Tum Aharonis pontificisnbsp;fill) ignem fuper ara ftatuunto, ligni ftruern innbsp;ignem excitanto:exfruftis caput SCfebum fuper ligna igni impofita congerunto. Inteftinanbsp;autem SC crura aqua lauentur, ÔC omnia facer-dosinara adoleto, cuius cremandæ uidlimænbsp;odoreloua deleniatur. Sirt ex balantibus eritnbsp;munus,ex ouibus.aut capris,marem integrumnbsp;ad folidum facrifidum afterto : isi^ ad latus al-taris aquilonare ante louam immolator: fan-guinem Aharonis filtj facerdotes fuper aramnbsp;circumfpergunto : uitftima in fi-ufta diflecator.nbsp;Caput QC. febum facerdos fuper ftruern igni innbsp;altariimpofitam ftatuito. Inteftina ÔCcrura aqua lauanto.Totum facerdos libato, SC in aranbsp;adoleto,cuius fblidi facrificij odor louam dele-niatSin ex auibus folidum facrificium Iou£ fanbsp;ciet,de turturibus, aut decolumba natis affer-to.Id facerdos ad aram fiftito, eius^ caput ex-torqueto, SC in ara adoleto: Sanguis in coftamnbsp;altaris exprimitor : ingluuiê cum ipfis plumisnbsp;eximito, SC apud aram ad orientem in cinera-Corpus alis diucllito , nequenbsp;tarnen ad- diuidito,SCinaraadoletofuperftruerogali,utnbsp;^“chçrcât dusfolidifacrifief) odorelouadeleniatur.

corpori. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAPVT II.

»fch-'*”’’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fertimunusofferer,ex

'«,quodfi Ofifnfia libamen cfto:eam olco confpergi-Bangui. to,SC thus fuperimponito, atque ad filios Aha quot;®*’t:hoc ronis facerdotes afferto. Sacerdos inde plenanbsp;tus pugillum fimilaginis 8C olei, cum toto thurenbsp;matisy comprehendito, SC monimentum illud inaranbsp;adoleto, ut eius flagrantie odore loua delecfle-Eecl.7 tur.Reliquum ex ferto Äharoni SC eius natisnbsp;cedar, ex louæ re diuina facrofanClum.Si fertinbsp;munus clibanarium facies,fimilagineæ platennbsp;tx fine fermêto in oleo fubaClæ, SC crufta nonnbsp;fermentata oleo illita funto.Sin patellarium,fi-milagineum in oleo fubatflum, non fermenta-tum efto. Id in paruula frufta comminuito, SCnbsp;oleo infpergito. Hoc fertum erit. Sin fartagi-narium facies, ex fimila in oleo fiat. Ex his fa-lt;ftum fertum louæ afferto, SC pontifici offerto,nbsp;qui porro potifex id ad aram obmoueat, SC exnbsp;co monimentum eximat, SC in ara adoleat, cu- yonbsp;ius flagranti^ odore loua deleniatur.Reliquignbsp;ferti Aharoni SC eius natis cedunto,cxlouæ;rcnbsp;diuina fàcrofàncflæ. Omne fertum quodlouaenbsp;libabitiSjfinefermeto fiat: nihil enim uobis fasnbsp;eft autcxfcrmento,aut ex melle,louæ in re diuina adoIere.Primigeniorum libamen louçli-batote tâtum : fuper ara quidem ad odorfs fiia-uitatem ne ponatur. Omne tui ferti libamentSnbsp;falejcondito: tuum fertum falc fœdèris Dei tuinbsp;nedefraudato,quininomnituo libaminela* eanbsp;lem libes.Si uero de primitifs fertum loug ob-mouebis,de primore firutftu igne tofto, de polenta contufa fertum prim Itiarum tuarum ob-mouetoiolemn adhibeto; thus imponito : hu*

10

zo

3°

I G V S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tio

faccrdotibus co uefcuntonut quod fit facrofati lt;flum. At nullum piaculum,de cuius fanguincnbsp;illarum fuerit in oraculare tabernaculum, ad Supra 4nbsp;fupplicandum in facrario, comeditor, fed igninbsp;cremator.

to

ÎO

c A P V T V 1 r.

NOxæ autem hæc lex efto: Noxa facro-fanefta eft. Quo in loco immolatur fbli-difacrificij uieftima, inibi noxamimmolanto. Eius fanguinem pontifex in aram dreumfun-dito. Adipem omnetn ex ea libato. caudam,nbsp;omentum, renes ambos,Slt; adipem qui eisnbsp;fupra lumbos adhæret,fibramcp iecoris cumnbsp;renibus ademptam, ÔC in eaaraadoleto.Hocnbsp;pro noxa louæ facrificium fiet. Eo omnes mares de facerdotibus uefeuntor , SC uefeuntornbsp;in loco facro, ut quod facrofandum fit. De--lidiSt^noxæ legem unam habento. Pontifexnbsp;qui eo fupplicabit, id habeto. Et fane pontifex qui alicuius folidum facrificium faciet, pel-lem uidimæ quam immolabit, fibi habeto.nbsp;Omne fertum clibano codum, omneep far-taginarium aut patellarium pontifex, qui idnbsp;libabit, fibi habeto. Omne autem fertum innbsp;oleo fubadum, SC aridum, omnes Aharonisnbsp;filq paritcrhabento.Hoft!gautem,quam quis Lfxpcri-*nbsp;louæ pro falute obmouebit, hæc lex efto : Si f”quot;®nbsp;gratitudinis ergo obmouebit, libato præter^****^^*nbsp;hoftiam gratitudinis, placentas non fermen-tatas,in olco fubadas, S^ cruftula fine fermen-to,o’eo confperfa, toftamque fimilam:placentas in oleo fubadas, fupra placentas pa-nis fermentati libationem Facito, præter hoftiam gratitudinis pro eius falute.Ex eo unumnbsp;libato, ex tota hbaefone, exccptum louæ : idepnbsp;facerdos, qui fanguinem uidimæ pro falutenbsp;funder,fibi habeto. Carnem autem hoftig gratitudinis pro falute, quo die libabitur, comedunto, ex ea nihil reliqui in diem poftcrumnbsp;faciunto.Sin autem uotiuum aut uoluntariumnbsp;facrificium faciet, quo die hoftiam immolabit comedunto, aut poftridiereliquias comedunto. Quod autem de carne hoftiç in tertiumnbsp;diem fuperauerit, igni cremator. Quodfi co-mefum fuerit de carne hoftiæ pro falute dienbsp;tertio,quiidhbauerit,nonlitabit,neque id einbsp;ducctur,fedcrittctrS:qui^id guftauerit, pœ-nas dabit.Carncquoque,quæ quid immun-dum attigerit,ne uefeuntor, igni cremator: ilia carne non nifi mundi uefeuntor. Si quisnbsp;dum erit in impuritate, guftauerit carnem ho-ftig louæ pro falute fadæ, is de fuorum numero tollitor.Si quis poft contadum aliquid im-purum.fiue ea impuritas hominis, fiuebeftiacnbsp;immundæ fuerit, aut quæcunque impuræ reinbsp;fœditas eft, guftauerit carnem hoftiæ louænbsp;pro falute fadæ, is de fuorum numero tolli-tor. Hoc quoque Ifraelitis ad hurtc modumnbsp;exponito ,inquit:Adipe bouis,autouis,aut canbsp;prç nullo uefeimini. Adipem morticint,aut ra-ptitij adremquamiibet adhibere liccto,uefçinbsp;neliceto. Nam quifquisuefcitur adipcpecorisnbsp;quo louæ faera fada fuerint,is quiuefcctur, denbsp;f 4 nume-

10

10

30

rênes ambos cum corum adipe, ea^ in ara adoleuit.Taurum autem, eius^ pcllem, Sinbsp;ncm,S^ ftcrcus igni cremauit extra caftra, ficutnbsp;ei loua præceperat. item produxit arictem adnbsp;folidum fâcrificium, cum^,ubi eius capiti mà-nus fuas impofuerunt Aharon Si eius filîf, ma-ôauit:fanguinem in aràm circumfudit,arie-tem fruftatim lacerauit : caput, frufta, fcüumnbsp;adoleuit,inteftina Si crura aqua abluit, totûcpnbsp;arictem in ara adokuit.Hoc eft folidum fuauisnbsp;odoris fàcrificiS: hæc eft louæ rcs diuina qua-Icm fieri loua Mofi præcepit» Deinde arie*nbsp;temaltcrum,uidelicet initiatorium, produxit,nbsp;cuius capiti ubi Aharon Si eius filtj manus fuasnbsp;impofuerunt,eu Mofes immolauit, fumpfit^nbsp;de cius fànguinc. Si eo infimam auriculam K»nbsp;haronisdextram, polliccm^tum manus turnnbsp;pedis dextrum intinxit.Tum Aharonis filiosnbsp;produxit, Si eorû item auriculas infim as dex-tras, polliccs^ Si manuum Si pedum dex-tros lànguineintinxit;reliquum fanguinem innbsp;àram Circumfudit.Deinde fumpfit adipem, Sinbsp;caudam,totoscp Iacftes,SC fibram iecoris, SC re-^nbsp;nés ambos CUm fuo pingui,ÔC armû dextrum:nbsp;turnde CaniftrO panUm fine ferm êto louæap-pofitofum fumpfit placentam fine fermentonbsp;unam, placentam panis oleo confedi unam,nbsp;cruftum unum, eacß adipibus SC armo dextronbsp;lmpofuit,omnia^ palmis Aharonis SC eius fi-liorum impofuit,ÔC cora loua porrexit. Deinde ex illorum manibus defumpta in ara ado-Icuitfùper folidi facrifictj uieftima. Hæceftini-tiatioad odoris fuauitatem: hgc eftiougres diuina, Poftea fumpfit Mofes peefius, idcp antenbsp;louam porrexit, quam partem Mofes ipTe exnbsp;arieteinitiatoriohabuit,ficut ei prçceperat loua, Deinde fumpfit Mofes de oleo uneftorio,nbsp;SC de fànguinc qui erat fuper ara, eo^ Aharo-nem cum fùis ueftimentis, unà cum eius filijs,nbsp;corum^ ueftimentis confpcrfit, amp; cum fuisnbsp;utrofqueueftimentisconfecrauit.Tum cis àdnbsp;hunc modum præcepit: Coquite càrncm adnbsp;portam Oracularis tabernaculi, amp;inibi cam conbsp;médité,panem^ qui eft in cahiftro initiatorio,nbsp;quemadrnodum præccptum mihi eft,uteo A* n,nbsp;baton amp; eius filtj ucfcantur. Rcliquias autemnbsp;nbsp;nbsp;'

camis atque panis igni crematote. Nc'ue ex introitiioracularistabernaculi difeeditote pernbsp;feptem dies, donee peratftum fit ueftræ initia-tionis fpacium, namuobis feptem diebus manus initiabuntur:quod uthodiefit, iufsit louanbsp;fieri,adfùpplicandum pro uobis. Mahetc autem in introitu tabernacularis oraculi ihter-diu notflucp per feptem dies SC louæ mandata conferuatc,nemorte pleiftaihini. natn mihi ita præceptum eft. Fecit igitur Aharon Sinbsp;eius filtj ea omnia quæ præceperat loua pernbsp;Mofem,

. CAP VT I X,

60 X TBidics odaua uenit, conuocauit Mofes

V Äharönem, SC eius filios, SC fenatores If-raelitas, Aharoni^ madauit uti uitulum bouc naturnadexpiationem, SCarietemadfoIidumnbsp;(àctifidû, fumeret integros, quos ante louamnbsp;fiftcrec.

40

î.

1

».î

113 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L B V ï

fidcrct,utcp Ifraelitis mandarct, uti fumèrent C2prumadexpiationcm,uitulumcp Qi. ouem,nbsp;anniculos, integros, ad folidum facrificium,nbsp;bouemœ item ${. arietem ad facrificium pro ià-lute;quibus coram loua facn'ficarêt, fertumepnbsp;in oleo fiibacdum. eo enim die louam eis edenbsp;appariturum.Tum illi fumpferunt quæiudè-rat Mofes, in confpeidu oracularis tabernaculi,accefsit^ cœtus uniuerfus, ante louâ con

T I C V s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«4

mandauit ut accédèrent, 8C cognatos fuos ex confpcdîufantfluart) extra cadra auferrent: idnbsp;quod till ex eius mandato feccrunt, eosep cuuinbsp;tunteis fublatos ex cadris exportarunt. Deinde Mofes Aharonetn, eiusep filios, Eleaza-rum ôô ltharnarem,ita commonuinCapita uc-ftra^ ne tondctc,ne uc uedibus ede didblu-tis,nc 8C ipfi morte pœnas detis, SC in uni-uerfam rempublicam faeuiatur : fed uniuerfumnbsp;confanguineorumuedrorutn Ifraelitarum gé-nus deploret à loua udulatos. At uosab in-troitu oracularis tabernaculi ne abfcclTeritis,nenbsp;morte pledamini^qui quidë louç olci unÔio-ne delibuti fitis. Hæc illi ad praeferiptum Mods feccrunt. Et loua Aharont pr æcepit ne ui-numjaut'^ temctS,biberetipfe,ne'ueeius filij, c quoduî«nbsp;in oraculare tabernaculum ingreduri, ne mor-itc mullt;darentur,uti^ id æternum inditutû po- læ quàn»nbsp;deriseorumtraderetur:tum adfacrumà pro- uuis fiaî.nbsp;fanOjpollutumépà mundo difcernêdiim ; turnnbsp;ad indruendos Ifraelitas omnibus inditutis,nbsp;que eis loua per Mo fern eloquutus ed. T umnbsp;Mofes ad Aharonem £lt;Elca2:arum,Ithama-rê^ J reliquos eius filios,inqutt : S umite, quodlnbsp;ferti exiouærediuina reliquum ed,id^ finenbsp;fermento comediteapud aramrnam facrofan-' clumedjideocpuobisinlocofacro comeden-dum.Hoc enim tibi, tuis^ filij s de louæ re di*nbsp;uina decretum ed : etenim ita mfni præceptumnbsp;ed.Pcfdus autem porreeditium, armumep ex-ceptitium comeditote inloco mundo,tu QC tuinbsp;filij, atque filiæ unà tccum : nam ea tibi tuisepnbsp;liberis décréta ÔC afsignata fiint de facrifîcijsnbsp;Ifraelitarum profalute. Armum receptitiû, pe-(dusep porreeditium fuper adipum incenfio-nem afferent, ad porriciendum ante louam,nbsp;quod tibi tuiscp filijs inditutum fempiternumnbsp;fit,quemadmodum præccpit loua.Deindc ca-1. Hrfefr» anbsp;prum piacularem requirebat Mofes , 6€ eccCnbsp;deflagrauerat: quare Elcararo amp; Ithamari re-liquis Aharonis filtjs fuccenfens.inquit: Curnbsp;noncomedidispiaculû inloco facro,cum fitnbsp;facrofan(dum,uobiscp afsignatS ad ferendumnbsp;culpam reipublicæ,procpipfa républicain louæ confpeêiu fupplicandumt' En non ed eiusnbsp;fanguis illatus in interius faneduarium , cumnbsp;illud debeatis in fancduariocomedere , ficutinbsp;præceptum mihi ed. Gui Aharon: En, inquit,nbsp;hodie fuum piaculum, folidum facrificiumnbsp;louæ obmouerunt, amp; tarnen hæc mihi accide-runt:quid fi piaculQ hodie comedifTemjan hocnbsp;louæ placuiffetrHæcrefpôfio Mofi fàtisfecit.

C A P V T Xk

DEindelouaadMofem ôi Aharonem ita uerba fecit: AlloqUimini Ifraelitas ad hue nimalibittnbsp;modû.Hæc funtanimalia quibusuobis uefci «ep« li~nbsp;faserit.De omni quadrupedumgcncre,quæ cent,nbsp;quidemuerfantur interris,quecunquc diuifas Df«e,t4’nbsp;ungulas habentjÔ^ bifulca funt,fi ruminât, eisnbsp;:{cemini.Sedfuntquçdam queuel ruminât,nbsp;uel bifulca funt,quibus uefeinefastut camclus*nbsp;nam cum ruminet, bifulcus non ed : hic uobisnbsp;immundus edo. Et cuniculus : nam rurainalisnbsp;cûfît,bifulcusnôeft:hicuobisimmudus edo.

Etlepusî

zo

T I C V S» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iiöT

dibani Si folia diruuntot: flam immunda funt. Si uobis in immundis habenda (nam fontesnbsp;quidê, Si putei,quç funt aqug affluentiç,mun-da funt)Q,ui illorS cadauera attigerit, immundus efto. Et ft de eorum cadaueribus decideritnbsp;aliquid in quamlibet fatiuam frugem, earumnbsp;quæ ferifolent, ca müda efto. Sed fi in frugemnbsp;aqua confperfam aliquid de illorum cadaueribus deciderit, immunda efto. Quod fi aliquanbsp;beftia earum quæ uobis ciui funt,emortua fuenbsp;rit,quieius cadauerattigerit, pollutus cfto adnbsp;«efperum: Si qui de cadauere comedcrit, ueftimenta lauato,amp; ad uefperum pollutus efto:nbsp;óó qui cadaucr tulerit,ueftimenta lauato, Si adnbsp;uefperS pollutus efto. Quicquid humi repit,nbsp;abhorrendum efto^, uefei ne liceto. Quicquidnbsp;in uentrem ambulat, quicquid quadrupes autnbsp;multipcshumircpit,eo neucicimini; fpurcumnbsp;eft.Vos ipibs ullo reptilium neipurcatote, autnbsp;polluitotc, fed uos illis pollui exiftimatote.nbsp;Debetis enim, quemadmodS ego loua Deusnbsp;uefter fanêïus fum, uos quoque faneftitati ftu-dere,iancfticp eife,nequeullohumi ferpêtiumnbsp;reptilium coinquinari. Debetis inquam, ficutnbsp;ego loua,qui uos ex Acgypto,ut uobis Deusnbsp;cflèm,cduxi,fanlt;ftusfum, uosctiam fanefti ef-fe.Et hæc quidem lex cft,pecorum,uolucrum,nbsp;8lt;omnium inaquis natantiüanimalium, omnium^ humi repentïum,ad difcernendum punbsp;rum ab impuro : animaliacp quibus uefei licet,nbsp;ab eis quibus uefei nefas.

C A P V T XII.

HAecitêMofilouaeffatus eft: HecIftaeli-tis exponito.Mulierquæ cocepto feminc marempcpererit,polluta efto feptê dics,uide-licet pro rationefpactf quo in menftruis effè fonbsp;lent.Odauo die circuncidatur fœtus membrinbsp;prçputiu.Ipfà trigintatres dies in cruore “ puri- * jünbsp;ficationfs fuæ efto,neu quid facrû tangito,neu

I infacrariumintrato,nificófe(fto eiuspurifica- gatur-tionis fpacio. Sin autem feminam edidcrit, bis feptêdies polluta efto:hoc eft,bis fâdiu,quan-diu durant mêftrua, ac fcx Si fexaginta dies innbsp;cruore fu.æ purificationis efto. Cófêtfto purifi-cationis fpacio,tam ob filium,quàm ob filiam,nbsp;adducitoagnumanniculumad folidum fàcri-ficium,columbacp natû,autturturem ad expianbsp;tionem,ad oftium oracularis tabernaculi ad iânbsp;cerdotem,qui id loug obmoueat,pro^ ea iup-plicet,ÔCeam à fui cruoris fluxionc purificet,nbsp;Hæc lex eft puerperæ turn ob marem, tum obnbsp;feminâ. Quod fi eius facultas minor erit quàmnbsp;ut agnum pofsit confequi, adhibeto duos tur-turcs,aut duos columba natos, unum ad folidum fàcrifîcium,alterum ad expiâdum : pro^nbsp;ea facerdos fupplicato,atqueita pura efto.

c A P V T XIII.

TVmhæcMofiSC Aharoni effàtus eft lo-ua ad hune modum: Homo cuius in cor-

to

ut in dus corporis cute leprç morbus meße ui-deatur,fs ad Àharonem potificem adducitOr, aut ad alfqucm cfus filiorum iàcerdotû.Tumnbsp;faccrdos affeCïionem illâ in çorpons cute afpf-cito«

L E V I T I C V S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«8

capite mento'uc affeeftus crit, fi animaduerte* rit facerdos eius affetftus fuperficiem infra cutem efle,piloscp flauos 86 exiles habere,poUu*nbsp;tS iudicato,porrigo cft:lepra capitis, aut men*nbsp;ti eft,Qirod fi uiderit facerdos ilium porriginisnbsp;affeeftumnoefle deprcfsiorefuperficic, quamnbsp;cutis eft.neque tarnen pilos ineffè nigros, pór*nbsp;rigineaffetftum in dies feptem concludito.Se*nbsp;ptimo die fi uiderit porriginem non creuilTe,nbsp;ncque flauos ineffe pilos,ncque porriginis fu*nbsp;perficiem effe deprefsiorem cute,tondeatur,nbsp;intonfatarnenporrigine, eum^facerdos itc*nbsp;rum in feptem dies concludito. Die feptimo,finbsp;compererit porriginem per cutem non excre*nbsp;uifle,ncque effe cute profundiorem, purum iunbsp;dicato : ille ueftimenta lauato , purusep efto»nbsp;Quodfi per cute excreucrit porrigo poft cumnbsp;purificatum,idcB animaduerterit facer dos,iamnbsp;deflauo pilo nihil inquirito: pollutus eft. Sinnbsp;autemmanente cadem porriginis fpecie,pilinbsp;nigri innatifuerint, fanata porrigo eft,purusnbsp;cft,purumcp facerdos iudicato. Si quis uir aucnbsp;feminafrequêtes in corporis cute maculas al*nbsp;bentes habcbit,fi animaduerterit facerdos ob*nbsp;feuras in cute albentes maculas, uitiligo eft innbsp;cuteefflorefeens,purus eft. Si cuiusuirica*nbsp;put glabrum fadlû fuerit, caluus eft, purus eft.nbsp;Sin lynciput glabruerit,recaluus,86 purus eft,nbsp;Qiiodficaluoautrecaluo inerit affeeftus inal*nbsp;bum rubefccns,lepra cft,ea parte efflorefeens,nbsp;qua caluus aut recaluafter eft. quod fi animad*nbsp;uerterit facerdos morbi tumorem albo rubef-centem,qua parte caluus eft,autrecaluus,qua*nbsp;lis eft leprae in corporis cute fpecies, leprofusnbsp;homo eft,86 pollutus:eum facerdos pollutumnbsp;pronunciato,in capite morbumhabentê. Le* Lfprufînbsp;profus autê, 86 eo morbo affe(ftus,ucftimentis lex.nbsp;diffolutisefto,capitetofo,orcuelato,86*pol* *nbsp;lutumetiaatquectiam clamato.Quädiuinco

extra caftra fede habens. Veftis in qua inerit causant. leprçmorbus,feu lanea,fculineafit,fiueincx* 'Deueiianbsp;teriore parte, fiue in interiore, tum lincae, tumnbsp;laneacjfiucin pelle, fiue in quouis utenfili pel*nbsp;liceo,fi in ea uefte,aut pelle, uel exteriore, uclnbsp;interiore in parte, aut utenfili pelliceo,ineritnbsp;morbus uiridis aut ruffus,leprç morbus eft,fagt;nbsp;cerdoti oftenditor. Sacerdos uifo morbo,mornbsp;bidum concludito in feptem dies.Dic feptimonbsp;fi animaduerterit morbum crcuifle in uefte, innbsp;exteriore, aut interiore facie, aut in pelle, qua*nbsp;cunqucinrcpellis ad opus adhibetur, corro-dens Icpræ morbus eft, pollutum eft, igni cre*nbsp;mator idquodcunque eft: nam rodens lepranbsp;cft.Qyôd fi uiderit morbum non crcuifle, iu*nbsp;bcbitidlauariinquo morbus inerit, atque idnbsp;in feptem dies itcrum concludet. Quodfi poftnbsp;lotionem uiderit non cflemutatum morbi co-lorem,ncque crcuifle morbum : pollutum eft,

aut exteriore glabreto. Sin autê uiderit facer* dos obfeuratam efle affedionem poft lotio*nbsp;ncm,cradct eäex uefte. Quod fific quoque ef*nbsp;florefeere in uefte c5fpiciatur,idigni crematö,nbsp;in qua

S®

20

30

la

levs, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;no

ad portam tabcrnaculi oraculan's ante louam. Sacerdos agnum noxalem, ÔC olci fextariû fu*nbsp;mitOjCa^ louae porn'cito. Âgnum autem nogt;nbsp;xalem immolato, ac de fanguine noxali facer*nbsp;dos fumitOjSC eo purificandi auricula infimamnbsp;dcxtrâjpollicemcp tum manus tum pedis dex*nbsp;trum intingito. De oleo autem in uolam fuamnbsp;finiftraminfunditOjfuum^ dextrum digitumnbsp;eo oleo fuæ finiftrac uolæ intingito, ôi. oleû fuonbsp;digito fepties coram loua fpargito. Reliquonbsp;oleo fiiac uolæ intingito purificandi auriculamnbsp;infimam dextram,pollicem^ turn manus turnnbsp;pedis dextrum, fuper locum fanguinis noxæ»nbsp;Reliquum porro oleum uolæ fuæ indito in ca*nbsp;put purifieSdi, amp; pro co coram loua fupplica*nbsp;to.Turn facerdos unu de turturibus, aut de co*nbsp;lumba natis facito , prout feret eius facultas,nbsp;utrumeunque confequi potuerir,unum piacU'nbsp;Iarem,alterumadfoltdum facrificiS, una cumnbsp;ferto,acpro illo purificando apud louam fiip*nbsp;plicato.Hæc lex eft morbo lepræ afFetfti,cuiusnbsp;facultas ad iuftam purificationem non pertin*nbsp;get.Deindead Mofem ôd Aharonem loua in*nbsp;quit:Cum perueneritis in terra Chananæam,nbsp;cuius ego uobis pofTefsionê daturus fum, at*nbsp;que ego domum aliquam ueftri patrimony le* jfnbsp;præ morbo affecero,is cuia domus erif, ito in*nbsp;dicatumfacerdoti, quiddâ in domo fua leprænbsp;fimileconfpici. Turn facerdos iubeto domumnbsp;expediri,antequam intretipfead infpiciêdumnbsp;morbum,ne omnia que erSt in ilia domo,pol-luatur:atqueita demum ad infpeeftionem do*nbsp;mus intrato.Quifimorbum in domus pariert*nbsp;bus animaduertiqfcrobesuirides autruffos in*nbsp;tra parietis fuperficiem depreflos,exito ad pornbsp;tarn domus, domumcpin fepte dies claudito,nbsp;die feptimo redito, acfi confpexcritmorbû innbsp;parietibus domus creuifTe, iubeto lapides mornbsp;bo infetftos erui,SC extra oppidum in loc5 im*nbsp;purum abtjci. Domum autem intus circumra*nbsp;dunto, ramentumcp erafum foras extra oppi*nbsp;dum in locum immundum abtjcfunto,ac lapi*nbsp;des alios in illorum locum fubftituunto, alio^nbsp;intrito domum trulliflanto. Quod fi poft eru*nbsp;toslapides, erafam^ £lt;trulliflatam domum,nbsp;redierit morbus,atque in domo effloruerit, itonbsp;facerdos,SCinfpicitotqui fi uiderit morbum innbsp;domo creuiflc,pcrtinax domus lepra eft,pollnnbsp;ta eft, domum cum fuis lapidibus SClignis SCnbsp;omni puluere diruunto, Sc extra oppidum innbsp;locumimmundSexportauto. Qui indomumnbsp;intrauerit, quam diu claufa fuerit, pollutus eftonbsp;ad ucfperum.Qui in domo ilia cubuerit, uefti*nbsp;menta lauato : qu/ue ibi cibum cæperit, uefti*nbsp;mentalauato. Sinautem earn uifens facerdos,nbsp;deprehenderitno creuiffe morbum domus il*nbsp;lius,poft earn trulliffatam, mundam iudicato:nbsp;nam fanatus eft morbus.T urn fumito ad eâ ex*nbsp;piâdam duas auiculas,lignum^ cedrinum, SCnbsp;coccum iteratum, atque hyftbpum, alteram^nbsp;auiculam immolato in uas fitftile fuper aquamnbsp;uiuam,lignum^ cedrinn, SC hyflbpS, SC coc*nbsp;cum iteratum,auiculam uiuam fumito, SC innbsp;fangutnemauiculccmaâatæinimergito, SC in

aquam

ƒ0

10

20

gt;»

levs, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ixx

utenfili fucrit,inquo ilia fedcrit,cxcius atta^ (ftu pollutusefto ad uefperum.Siuir cum mé,nbsp;ftruali cocubuerit, SC eius mcnftruis cotaclusnbsp;fucrit,feptem dies pollutus erit: omnisep le^nbsp;CluSjin quo is cubuerit,pollutus erit. Muliernbsp;cui cruor defluet complures dies alieno à mennbsp;ftruis tempore,autcui ultra menftrua defluet,nbsp;toto illius immundi fluxus fpacio, perinde acnbsp;menftruorumtempore,polluta efto, Omnenbsp;cubile,fuper quo decubuerit,quandiufluxumnbsp;patieturjCadem conditione habetor, ac cubilenbsp;menfium.Omneutenfilc,fuper quo federit,nbsp;pollutum efto,pcrindeatcpin mefibus, Quif.nbsp;quis eaattigeriqpolluetur,ueftimenta lauato,nbsp;aquacp perfunditor, 8C ad uefperum pollutusnbsp;efto. Quodfifluxupurgatafuerit,agatdiesnbsp;numero feptem, SC ita demum pura efto. dienbsp;otftauo fumito duos turtures,aut duos colum-ba natos, eosepad facerdotem afferto adporgt;nbsp;tarn oracularis tabernaculi, quorum uniim faxnbsp;cerdos ad piaculum faciat,alterum folido facrinbsp;ficio, SC pro ea apud louam fupplicetob eiusnbsp;immSdum fluxum. Atep ita Ifraelitas à fuis ingt;nbsp;quinamentis uindicatote,ne infuisfordibusnbsp;intereant,meum tabernaculû, quod apud eosnbsp;eftjpolluendo.Et hæc quidem lex eft cius, quinbsp;genituram non continet, quiucemiflo genitanbsp;li femine polluitur, aut mulieris ob menftruanbsp;femouendæ. Sc omnino defluentisuel maris,nbsp;30 uel feminæ, SC uiri qui cû polluta cocubuerit.

CAP VT XVI.

POftinteritum autem duorS Aharonis fix po» liorum,quilouæ libando intcricrunt,loznbsp;cutus eft loua cumMofeadhûcmodum:Adz^’”nbsp;mone Aharonem fratrem tuû.ne quouis tern*nbsp;poreinfacrum intrafiparium antearcæ propinbsp;tiatoriumintroeaqnemein nube fupraoperznbsp;culumapparentemoriatur: fedfibiintroitumnbsp;piaculari tauro, SC arietis folido facrificio pax

40 ret.Lineâ facram tunica induat, lineisep femix nalibus ueftitû corpus habeat, SC lineo cingu*nbsp;lo cingatur,infulacp linea redimiatur : quas faxnbsp;eras ueftes induturus, fuum corpus aqua abxnbsp;luat.TumabIfraelitarum republica duosca-pros ad piaculum, SC iinum arietem ad folidCtnbsp;facrificiumfumav.deindefuum piacularê tail'nbsp;rum qbmoueatjSC pro fe,procp domo fuafupxnbsp;plicet.Turn duos capros ante louam in oracugt;nbsp;laris tabernaculi introitu conftituat,8Cfupernbsp;cis fortes,alteram louæ,alteram emifsitij nominbsp;ne iaciat.Deindc caprum,cui louæ fors euenenbsp;rit,adducat, 8C piaculum faciat. Bum autc quenbsp;emifsitij fors defignauerit, ante louam uiuumnbsp;ftatuat, ad fupplicandum fuper eo,SC eum lib cnbsp;rum in deferta dimittcndum.Tumfuum piaciinbsp;larem taurum adducatjcocp turn pro fe, tu pronbsp;domofuafupplicetjSC cum immoler. Deindenbsp;candentes carbones ex ara,quæ eft ante loua,nbsp;acerra plena fumat,pugillumcp fuffimenti odo

L E V I T 1 C V s.

124

L E V I T

Neptis tuæ, tum cxfilio, turn cx filia, natu* ram ne dctegitotnam natura tua eft.

Filiae nouercae tuae,pâtre tuo natç,naturam

ne detegito’.foror tua eft,

Amitæ tuæ natura ne detegito, nam pater^ nae confanguinitatis eft ; eius naturam ne de*nbsp;tegito.

Martertcrae tuae naturam nc detegito, nam maternæ confanguinitatis eft.

Tuiexpatreauüculi naturam ne detegito, id eft ad eius uxorê ne accedito : amita tua eft.nbsp;Nurus tuæ naturam ne detegito: filtj tuiu*nbsp;xor eft,eius naturam ne detegito.

V xoris fratris tui naturam ne detegito : fra* tris tui natura eft.

Cum muliere, ód cum eiufdem filia rem ne habeto.Tuipriuigniaut priuignæ filiânedu*nbsp;cito,ut cum ea rem habeas:nam L.eius H. connbsp;fanguineæ funt,inceftus,eft,

Vxoris fororcm,ea uiuente,ne ducito,ut cS ea rem habeas: quæresuxori dolorem faciat.nbsp;Ad mulierem menftruis laborantem ne ac*nbsp;ceditOjUt cum earem habeas.

Alteriusuxori ftuprum ÓCcorruptelamne inferto.

iUc« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuam ne dato » tratjeienda Mo

pj'^fignæ^lochojnéuemcum louæ Dei tui nomen pro* fanato.

Marem ne femineo concubitucomprimi* to.’nefas eft.

Ne te ulliusbeftiæ cocubitu contaminate, neuemulier beftiæ proftato ad coeundum;flanbsp;gitium eft.

Ne uOs ullo horum fcelerum contaminato* te. nam his omnibus fefe contaminarunt gen*nbsp;tes,quas ego uobis abigo. Itacç fie pollutæ ternbsp;rçfcelerahuiufmodi pœnis peifequor,utinconbsp;las terrafuos euomat. Vos mea inftituta SC iu*nbsp;ratenetote,néueullum flagitiorû iftorum faci

(i(ir

lo

O'.

1x6

30

tote, fiuc indigena quis fit, fiue apud uos de* 4° gens peregrinus.Namhæc omnia nefaria pernbsp;petrarunt incolæ,qui uos antecefterût, quibusnbsp;confpurcata terra eft. Ita fiet, ut non uos euO*nbsp;mat terra,à uobis coinquinata, quemadmodûnbsp;euomueritgentem quæ uos antecefsit. Namnbsp;quicûi^ ullum horum fiagitiotum fecennt,hinbsp;de fuorum numero tollentur.Seruatotc igiturnbsp;ftatutummeum,neullam illarum abominan*nbsp;darum confuetudinum, quæ ante uos uigue«’nbsp;runt,fequamini,8lt;eauos polluatis.Hæcegonbsp;loua,Deusueftcr.

c A P V T XIX.

t. Pet.i mhæc,inquit,ad omnêIfraelitarSmul*

1 titudinem uerba facito. Sanôi eftote: nâ fandus egoIouaDeusuefter.

Suam quiftçmatrê ôô pattern reueremini, 8Ó Sabbata feruatote. Ego loua Deus uefter.

Ad deaftros ne conuertimini,néuc uobis fix fos deosfacitote.EgolouaDeus uefter.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

Quôdfi louæ facrificium pro faluteueftra nbsp;nbsp;Deus uefter.

facictis(id quodad fauorem uobis concilian* ., dum factetis) quo die factificabitis comeftor,nbsp;ö^poftridie. In tertium diem reliquQ quode*nbsp;rit,ignicrcmator»Quódfidietcïtio comede*nbsp;nbsp;nbsp;finibus comorcturjUe ei molcftiam facefsito*

g a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;te,fed

I C V s, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiff

trut fui uerenda detexit : poenas danto, orbi moriuntor.

Si quis fra tn's fui uxorem duxeritjobfccenix tas eft : fratris fui uerenda detexiqorbifunto,nbsp;Igitur omnia inftituta Sgt;C iura mea feruatote,nbsp;eiscpparctotea'ta fiet, utnon uos euomat tergt;nbsp;ra,in cuius habitationem ego uos introduco.nbsp;Neue eorum inftituta imitamini, quos ego uonbsp;bis abigo:nâ quia ilia omnia fecerut, cos egonbsp;abhorreo, uobis^ promifi eorS terrae poflef-fionem,eam uobis daturus pofsidcndam, ter-«nbsp;ramlatftcmelle^ abundâtem.Ioua fum Deusnbsp;u eft er, qui uos à cacteris populis difcreui. Vosnbsp;quolt;^ ÔC quadrupedum ÔC uolucrum mundanbsp;ab immundis difcernitotc,neu uos aut quadranbsp;pedibus,autuolucribus coinquinatote, aut ulnbsp;lo eorum reptilium quae terra procréât,quodnbsp;uobis ut impurum lecreuerim. Eftote igiturnbsp;mihi fanlt;fti:nâ ego loua fum fa net us, qui uos ànbsp;cæteris nationib. fecreui,ut mei eftetis. Quod ’\jnbsp;fiquisineisautuentriloquus, aut magus exigt; *' *nbsp;ftetjfiue uir,fiue mulier fiqcapite plelt;ftitor,lapinbsp;dator,pcenas dato»

C A P V T7 TS I

ITemficIouaMofcmallocutus eft.Sacerdo res autem Aharonis natos admoneto, ne innbsp;fuorum funeribus contaminentur, nifi confannbsp;guinitate proximorum,ut parentum, utlibe-rorum,ut fratrum,ut fororum, ft quæ uirgonbsp;ritproxima,quæuirum non habuerit,inciusnbsp;funere cotaminarilicebit.Ne in principis qui-dem popularium fuorum funere contaminannbsp;tor,utpiofanentur.Capj'ta fua neraduto. Barbarn fibi ne rondentó.Corpora fua ne notis conbsp;pungunto. Sacri Deo fuo funto : neue Dei fuinbsp;nomen profananto. Cum enim louae rem diuinbsp;nam,cum Deo fuo dapem facianqdebent eflènbsp;fàcri.Vxorem meretricem SC profanant ne dunbsp;cunfo,neueà uirorepudiatam : funt enim fuonbsp;tis,qu!ppe qui Deo ueftro dapem faciant. Sacri uobis funtornâ facer ego loua fum, qui uosnbsp;facros facto. Si quæ hominis facerdotis filtanbsp;feortariaufa fuerit,patrcm fuum profanauit,nbsp;igni cremator. Pontifex autem fratrum fuor«nbsp;maximus,cuius caput uneftorio oleo confpergt;nbsp;fumfuerir,SCmanusinttiatæ ad ueftimêta in*nbsp;duenda,caput ne tondeto,neu ueftimenta dif*nbsp;folutahabeto,néueulli funeri inferefto,ncinnbsp;parentibus quidem funeftator, neue deiacra*nbsp;ho exito,ne Dei fut ûcrarium profaner, quip*nbsp;pe qui untftorio Dei fui oleo coronatus fit. lo* ^^4nbsp;ua fum. Idem uxorem,quæ uirgo fit, ducito»nbsp;Viduam,autrepudiatam, autimpudicitia polnbsp;lutam ne ducito:fed tâtum uirginem populärem fuâ ductto,ne progeniê fuâ in populo fuo ..nbsp;profanet.Nam loua fum,qui eumfacraui. T« 7 •nbsp;hæc Âharont,inqutt,dicito ; Si quis erit de tuanbsp;in pofterum fttrpe,in quoinfituitium,isadda

6o pem Deo fuo faciendam ne accedtto. Nam ui tiofus nemo libare debet,ut cçcus,ut claudus,nbsp;ut mutilus,ut redundans,pedem'ue aut manunbsp;fraeftam habens, aut gibbus, aut lufciofus,autnbsp;argenté hahens^aut fcahiofus, aut imp etiginonbsp;fas,auil

30

ÎO

I C V S, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;130

X.

ciatis licet:nâin uoto quidenon litabit. Sup* prcisis,aut c5tufis,aut abruptis,aut effoisis te*nbsp;ftibus pccusiouænc obmouctote,ne*ùein fininbsp;bus ueftris facitote,ne'ue éx ullo horû nominenbsp;alicnigenarS Deo ueftrO dapcm facitote i hisnbsp;cnim.ut pote corruptis uitiôfis,uobis no litànbsp;bitur.Bosautc,inquitj8C ôuis,ôi capta cd natanbsp;fueritjièptêdiebus matrifubrunietur;ab Otfta-»nbsp;uo die deinceps ad loug rem diuinam adhibitànbsp;litabit. Vaccam aute, ouem'ue,aut capram, ÔCnbsp;eius pullum,codem die ne immolatote.Quôdnbsp;fi louæ gratias agendi ergo iàcrificabitis(idnbsp;quod ad fauorem uobis cociliandum faCiétis)nbsp;id eo ipfo die comeditor,ncu quid cX eo in pogt;nbsp;fterum dicm tcliquu facitote. loua fum. Igiturnbsp;præcepta mea feruatote, eaep obitote ( louanbsp;fum) ut uobis iàcrum nomen meum non prO*nbsp;fanantibus,fàn(ftushabear inter Iftaelitas,louanbsp;ueftraeûn(ftitatisautor,qui uos ex Aegyptenbsp;cduxijUt uobis effem Deus:Ioua fum.

CAPvr XXII i.

TVm hacc,inquit:lfraelitis dicito : loUae logt; lennitates, hoc eft meæ folennitates, innbsp;quibus facrum conuentum agetis, hac funto.nbsp;Sex diebus fiet opus:feptimo autem .die ,’quacnbsp;Sabbathi feria: erunt,facer conuentus fict,nul*nbsp;lum Opus facitote.Sabbathum efto Iouæ,ubi*nbsp;cunque degetis. Hæc funto loüaé folennia fa*nbsp;crorum conuentuû, quos fùo tempore agetis. Exo«/. «inbsp;Menfisprimi diequartodecimofub crepuf* N««.i»nbsp;culum louae pafeha eft.Eiufdê menfis decimo*nbsp;quinto die louæ azrymalia funto : feptem dieSnbsp;azymis uiuitote;quorum dicrum primo die fâinbsp;crum couentum habetote, nullum operariumnbsp;opus facitote, louae rem diuinam feptem diesnbsp;facitote:feptimo die quo facer erit conuentus,nbsp;nullumjoperarium opus facitote. AtqUc haccnbsp;item Mofi loua dixit: Plæc ita Iftaelitis cxpogt;nbsp;nito.Cum in terram, quam ego uobis daturua

mefsis primitiarum manipulu ad facerdotem affertote,quieum antclouamadfauorèm uo*nbsp;bis conciliandum porriciat, id^ Sabbathi po*nbsp;ftridiefaciat.Qiio die autem manipulutrt porgt;nbsp;ricietis, agnum integrum hornum louæ foîûnbsp;do facrificio facitote, unà cum eius ferto, ui- cjda/tr«»«nbsp;delicet duabus fîliginis in oleo fubacftæ deci*nbsp;m is,louæ rem diuinâ ad odoris fuauitatê : turnnbsp;uini libamine, uidelicct quadrate hinis. Ne'uenbsp;pané,ne'ue toftas frugcs,ne'ue polêtanï guftanbsp;tote ad hune ipfùm diê,hoc effidonec Deo ue*nbsp;ftrolibaucritis 5 qui mos perpetuus efto uobisnbsp;in ^oftcrû,ubicuque degetis.Numcratotc au»nbsp;tê a poftero die ilîiüs Sabbathi,quo porricien* naltOénbsp;dum manipula obtuleritis,feptem tota Sabbanbsp;tha, ita ut adpofterum diem feptimi Sabbathinbsp;numercris quinquaginta dies,nbsp;nbsp;ita nouû lo

uæ fertum libatote. De ueftris patrijs affertotc duosporriciendospanes,ex duabus fîliginisnbsp;éô decimis infcrmêto codosjtôuæ primitias.Tunbsp;libatote prætcr panem agnos fèptê intègres,nbsp;hornos,unum^ taurû,amp; ariétës duôs,quibusnbsp;louæ fblidc fàcrificetur: eorum^ fettâ, uininbsp;libatninaj quibus lou^ fuauis odöris facrûfiat*nbsp;g I îteni

to

±0

iii'

b caftratid nis genus,nbsp;cum fubdunbsp;Ais manuunbsp;preffu tcftinbsp;culis, prçlinbsp;gatur fcronbsp;turn.

to

20

levs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;132

extra fipariS oraculi in oraculari tabernaeuîo ftatuet à uefpero ad mane, ante louam perpcxnbsp;tuôjæterno ritu ueftrg poften'tati tradêdo.Stagt;nbsp;tuetinquâ,inpurocandelabro lucernas antenbsp;loua perpetuô» Tum funiito filigfnem,ô^ ex Ptinenif'nbsp;ea duodedm placentasjfingulas ex binis decu pojîtii^«nbsp;mis coquito, easep uerfu duplid fenas louæ innbsp;arapuraapponito: S^uerfibus puruthus imgt;nbsp;ponitOjUtearesapud loua panisuicchabear,nbsp;ad rd diuinæ monimentS. Hf c ille per fingulanbsp;Sabbatha perpetuo ante loua ftatuito nominenbsp;IfraelitarGjfcedere perêni : Aharonis^, ôu dus MdW.'»nbsp;filiorum funto, qui eis uefeantur in loco facro:nbsp;quod enim facrofantftum eft, d ex louac re di^nbsp;Uina fempitemo ritu cedit. Interea acdditjUtnbsp;exorta inter quedâ IfraeliridematreÔCAcgyx ledicm-ptio patrê natum,inter Ifraelitas degentem, ÔCnbsp;Iiraelitam,contentione in caftris, is qui crat IPnbsp;raelitide natus, in louæ nomen conuicia iace-retjci^ malediceret. Hic cum eflèt ad Mofemnbsp;perdu(Rus(cratautem eius mater nomine So-lomitha,Dibris filiajCX tribu Danis) in cüfto-diam datus eft,ad explorandum louç fuper eonbsp;negotio refponfum,quod Mofi datum eft hu-iufmodi: Ëdudto conuiciatorem iftfî extra ca-ftra,eius^ capiti manusimponSto omnes quinbsp;audiucrûc, eum uniuerfa multitudo lapida-to. Tum hæc Ifraelitis edicito: Qui Deo fuonbsp;maledixerit,pcenasdato: qui^ louæ nOmininbsp;contumeliamdixerit,capitale cfto,cum uniuerfa multitudo lapidaro, tâ peregrinû, quartnbsp;indigenâ : conuicqs profdfsi nominis pœnasnbsp;capitc dato. Qiiicp ullum hominem uitapriua- Exôil.»‘nbsp;uerit,capitale efto.Qyiautem beftiam uitaprinbsp;Uauerit, reddito animal pro animali.Qui alte- lcxM-rum uitiauerit, talione cum eo agitor: fràtftura lîonii.nbsp;pröfralt;ftura,oculusproóculo, dens pro dête: emJ “nbsp;quo uitio alterum affecerit,eodem ipfe mul-(ftator.Qui beftiam occidcrit,mul(fta efto. At

uobis pcregrini amp;indigenæ ius efto : nam loua fum Deus uefter. Hæc Mofe ad Ifiaelitas élocütOjcduxcrStmaledicumiîlum excaftris,nbsp;eum^lapidibus obrucrunt,amp; louæadMofem præcep to paruerunt.

CAPVT XXV,

PRæterca Mofi mandauit loua in monte Exol’i Sina, ut hæc Ifraelitis referret ih hunc mo-dum:Cum perueneritis in terram,quart uobisnbsp;dojterraipfa louæ Sabbaths fcriator. Sex an-nis fundum tuum ferito, ÔC ftx annis uineam batbi.nbsp;tuamputato,eius^ reditum pcrcipito. Septimo autê anno terra Sabbatbi feriaslouæ agi-to:fundum tuum ne conferito, ne'ue uineainnbsp;putato. Tuam reftibilem fegetem ne metito.nbsp;V indemiæ tuæ uuas ne colligiro. Sabbathariönbsp;annu terra agito, ’ amp; uobis terræ Sabbathum a eo jn”’nbsp;uidui efto : uobis, feruo, ancillæ,mcrcenario,nbsp;aducnæ,pcregrinislt;^ apud uos degentibus,tûnbsp;pccori ueftro, ÖC ueftrorS finium beftijs, om- uefcicoi“''nbsp;ncs eius fruges uiduiftinto.Porro ubi annorSnbsp;Sabbatha feptê numero confeceritis,id eft an-nos fepties feptem,qui anni efficiuntur nouertnbsp;de quadragiQta,tummêfis fepdrai dtededma,

gux

ITem loua cum Mofe locutus eft in hue mo-dum:Præcipito Ifraelitis,ut tibi afférant oli-uumpurifsimum,expreftum ad illucendum, quo perpetuQ lucerox ardefcâq quas Aharon

louæ,aeftimatio pro rationc feminis fiat, ita ut cori hordei fernen effîciat quinquaginta fi closnbsp;argent!. Si ftatim ab anno lubileo fundû fuûnbsp;confecraueritjifta æftimatione ftator. Sin ali-quantopoftlubile confecrauerit,faccrdos argentum ei putato ad rationem annorum, quinbsp;lupererunt ad lubileum annum,ut de ifta aclti-matione detrahatur.Et fi quidem fundum idënbsp;qui confecrauerit redimet,adieda ad iftam æ-ftimationem parte quintahabeto. Sin non re- 'nbsp;demerit,fed alter! ucndiderit,ne iam redimili-bD d *:^^°’^fto^ß^^^^s,finitaeiusdieinlubili,lo-dift'us ut ttæfacer,amp;iniusfacerdotis,utb deuotusagernbsp;fuiit quæ tranfîto.Sin autem non fui patrimonij, fed emnbsp;uulgoec- ptum fundum louae confecrauerit,putato eifanbsp;bona wàcinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;æftimationis fummam ad annum lubi-

tuf. leumzatcßille turn quo deritaeftimatum, facrû Exoijo louaedato. Anno lubileo fundus ad uendito-n»)».3 rem redito,cuius terræ podèfsio eft.Omnis aunbsp;têiftaacftimatioeftoficlifacrijUidelicet uigin-ü obolos ualêtis.Caeterum primogenita, quænbsp;louae ex pecore nata crût,ne quis facrato, duenbsp;bouilla,fiue ouilla aut caprinadouæ funt. Quenbsp;fi de pecore immundo erunt, redimûtor ad ae-ftimationem,addita ad earn parte quinta. Sinnbsp;autem nonredimentur,uenduntor pro rata g-ftimatione. V erùm nihil deuotum, quod quisnbsp;louae deuoucrit ex omnibus fuisfacultatibus,nbsp;fiue homOjfiue beftia,fiue fundus,fiue prædianbsp;torius agerfit,uêditor,redimitofue:omne de- ;nbsp;uotumeft louae facrofancflum. Quicquid deuotum facrofantfium fuerit,fi homo eft, ne re-dimitor,moritor. Omnes decumae terræ, fiuenbsp;frugum,fi ue baccarum,louæ funto. loug faergnbsp;funt. Quôd fi quis de decumis fuis redimet,nbsp;earum quintam addito. Omnes autem decu-cinpaHorû mæboum,balantum'ue, quicquid c fubpedûnbsp;euftodu mittiturjouæ facræ decumæ funto : bonûma-' lum'uefit,necuretur,néue permutetunfiper-mutatum fuerit ,6lt;id quôderitpcrmutatum,nbsp;amp;id cum quo erit permutatum, facrum efto,nbsp;tronredimendum. Hæcfuntpræcepta,quænbsp;loua Mofi ad Ifraleitas in monte

Sinatradidit»

to

J*

J

N V M E R !?

NNO autcfc* cundo ab eor3nbsp;cxitu ex Aegynbsp;pto, die primanbsp;fecundi mengt;nbsp;fis,loua adMonbsp;fern in folitudtnbsp;neSinæin oranbsp;culari tabernanbsp;culo uerba fecit ad hSc mO'

P 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nue mogt;

Xod, 3» dumiSubducitc fummâ totius Ifraelitarûmul titudinis,à famihjs generatim inito per fingu-la capita omniû marium numero,ÔC cefum per

30

40

ÎO

60

NV M

E R !? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i4lt;y

cocp cxequcndo omnem oracularis tabernaz culjfopelleóèilem curent: tumetiamifraeh'taznbsp;rum Curant agant. Igitur Leuitas ex Ifraditisnbsp;Aharönt eius^ filtys additflos tradito. Aharoznbsp;ncm autem,eiusq5 filios tuendo eorS (acerdo*nbsp;tio praeficitOjita ut qui alicnus acccfîerif,morianbsp;tur.Scito enim me deftimere Leuitas ex Ifracznbsp;litis,inquit,pro omnibus IfraelitarQ primogeznbsp;nitis,quiuuluam reduferint. Itacpmei funt Lcnbsp;uitae,quatenus mea funt omnia primogenfta;nbsp;ex quo int er feci omnia primogenita in Aegynbsp;ptOjConfccraui mihi omnia in lifaelitis primoznbsp;genita,tum hominö,tum pecorum : mea erut:nbsp;loua fum. Tum iufsit loua Mofi in folitudP ’nbsp;ne Sina,utrecenferet Leuitas per familias ge*nbsp;neratim,öd recenferet omnes mares, qui men*nbsp;fem exccfsiflèntid quod fecit Mofes ad louaenbsp;mandatSjficutiiufiuseft.Attjhi quidemfueznbsp;runt nominatim recenfiti,Leuisfi!ij:Gerfon,nbsp;Cabathus,amp;^ Meraris.Geribnis autem filij to-tidêgentilitatû authorcs, Lebnis, amp; Semeis»nbsp;Cahathi, AmramuSjIefaar, Hebron, ôd Oziel.nbsp;Meraris autc,Moolis, 06 Mufis.Hae funt gen*nbsp;tilitates in familias diftributæ,Gerfoniæ, uidcnbsp;licet Lebniana,S6 Semeiana : quorum omnesnbsp;mares,quimenfem exceflerant,cenfu habitonbsp;fuerunt iepte millia quingenti. Atlt;^ hæ quidênbsp;Gerfoniorö gentilitates poft tabernacuiu abnbsp;occidente tendebant, quoi û familiæ dux eratnbsp;Eliafaphus Laelis filius. Ad Gerfonioru curänbsp;hæc in oraculari tabernaculo pertinebät,tabernbsp;naculûôi tentorin, eiuscg tegmen,SCauIeuninbsp;Introitus oracularis tabernaculi: tu atrtj lintca,nbsp;Ô6 eiufdem Introitus aulaeü, quod erat apud tanbsp;bernaculum,ô6 apud aram undiq?, Ô6 totiusnbsp;ius minifterij funes. Cahathinæ autem gentiftnbsp;tates fuerunt hæ ,Amramina, lefaariana, Heznbsp;bronia,06 Ozielina : quorum omnium mariSnbsp;menfem excedentium numerus fuit ocfto mil*nbsp;liafexcenti,quifacricurâgererent.Atcp hi Canbsp;hathini ab ædis lateremeridionali tendebant,nbsp;duce familiæ gentilitatum Elifaphane Ozicznbsp;lis filio, Horû procurationis eratarca,menfa,nbsp;candelabrû,altaria,66 facri minifterialis fupelznbsp;Iex,aulæûcp unà cum toto cius apparatu. Duznbsp;cum autem Leuiticorum dux Eleazarus Ahanbsp;ronis filius faccrdos,eorum præfedîus qui fannbsp;tftuarij cura gererent. Merar ianæ gentilitatesnbsp;fuerunt, Mooliana Ô6 Mufiana,numero omznbsp;niummarium menfem excedentium fexmilznbsp;lium ducentoru,duce Surielc Abichailis filio»nbsp;Atqj hi ad latus tabernaculi feptentrionale téznbsp;debant,curam gerentes alTerum tabernaculi,nbsp;Ô6 rcpagulorû,ô6 columnarum,amp; bafium,omnbsp;nium^ eius utenfiliû 66 inftrumenti : turn coznbsp;lumnarS circû atrium diiponendaru, earum^nbsp;bafiû,Ô6 paxillorû,ô6 funium. Ante tabernacunbsp;lum auetm ab oriente ante oraculare tabernaznbsp;culum tendebât Mofes 66 Aharon,cius^ fill),nbsp;nbsp;nbsp;jfr»'*'

curam habêtesfanduarij* ad procurationem Ifraelitarum , ita ut qui b alienus accedcret,nbsp;morerctur.Omnium igiturLeuitarum cenfunbsp;perMofem 66 Aharonem adlouæ præfcriznbsp;ptum habito gcncratim,omnium rnarium qui geoff”nbsp;menfem

IO

20

30

40

Ut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;N V M

menfetn cxcefTerantjnumcrusfuit uiginti duo millia. Mandauit etiam loua Mofi,ut cenferetnbsp;omnes Ifraclitarû primogenitos marcs men#nbsp;fem excedcntcs,eorumcp numerSnominatimnbsp;fubduceretjipficp louæ Leuitas pro omnibusnbsp;Ifraclitarû primogenitis recipercnamp;Lcuiticanbsp;pecorapro omnibus Ifraeliticorû pccorûpri*nbsp;mogenitis. Mofes igitur, ficut crat à loua iu(^nbsp;fus,omnium Ifraelitarum primogenitoru cennbsp;fum habuit:quorum omniû,qui menfem exce inbsp;derent,fuo cuiufcp nomincrclatorum, fummanbsp;fuit,uiginti duo millia ducêti feptuaginta très.nbsp;T um mandauit loua Mofi,ut Leuitas pro omnbsp;nibus Ifraclitarû primogcnitis,corumcp pccusnbsp;proillorum pecore reciperet, effèntep Leuitaenbsp;îxoJ.}o ipfiuslouæ.Pro illis autê ducentis feptuagin-LfHit.7 tatribus,quiexlfraelitarû primogenitis fupranbsp;Excel). 45 Leuitarum numerum excurrerêt,fumcret qut-nos ficlos, uidelicctfacros ,uicenisobolisua-lcntes,idcp argentum Aharoni ôf eius filtjs danbsp;rct,prccium redemptionis illorum qui cxupcnbsp;rabant.Sumpfit igitur Mofes argentû redemptionis , ab eis qui extra redemptos à Leuitisnbsp;exuperabant ex primogenitis lfraelitis,uidelinbsp;cet mille trecentos fexagintâquincp ficlos fa*nbsp;croshdcç Aharoni £f eius filtjs dédit,ficut ci lonbsp;ua præceperat.

c A P V T 1 I I I.

Et loua Mofi ôf Aharoni mâdauit,ut Cahathinorum fummam de Leuitis genera*

10

.»xhathinorum fummam de Leujtis genera- P timperfatnilias fubducerent, à tricenarijsadnbsp;quinquagenarios, qukunrç ad militiamidogt;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nei effent ad munere fungendu in Oraculi ta«

C4.MtW«o bernaculo. Atqï hoe Cahathinorü,inquit,in rii munvA. oracularitabernaculo,hoc eff,infan(f^iore (annbsp;t^uario, munus efto. Proficifcentibus caftris,nbsp;Aharon öi eins ftU] intro eunto, SC obtcnRimnbsp;fiparium deponunto’.eo oraculi arcamtegun*nbsp;to:SC fuper eo tegimen de pcllibus melium ponbsp;nuntOjS^idinfuperftragulatota hyacinthina 4°nbsp;fternunto,ue(Hestj admouento. Menfamautnbsp;appofititiorü hyacinthina ftragula fternunio:nbsp;fcutcllas,capedines,phialas,etpateras,quibusnbsp;bbaturjtnponunto : infuper panis perpetuusnbsp;efto.Hæc Itragulo coccineo iterato eófternunnbsp;lOjidc^ tegitnine cx pellibus tneliü tegüto,uc-Ctescp adtnouêto. T urn ftragulo hyacinthinonbsp;tegunto candelabrum funale,ciuscpluccrnas,nbsp;forcipes,foculos,omne denic^ olei miniftratonbsp;vium inftrumentö,idcp tegimine ex meliü pel- 'nbsp;libustecffum palo imponunto. Aram autê au*nbsp;tatam hyacinthina ftragula fternSto, 2lt; tegminbsp;ne ex melium pellibus tcgûto,uelt;ftescç admonbsp;ucnto.T urn omne facrarq miniftratoriö inftrunbsp;mentü hyacinthino ftragulo impofitS, tegmi*nbsp;ne ex melium pellibus tegunto, paloc^impo*nbsp;nunto. Aramautem einere mundatam purpunbsp;tea ftragula fternunto ,eicp omne miniftrato*nbsp;rium inftrumentum imponunto-.batilla, fufei*nbsp;, ,iinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nas,fcopas,pollubra, omne aræ inftrumcntû,

eatjtegumcnto exmelium pellibus coftrata, ƒnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uecies admouêto. Vbi plané texerit Aharon

amp; eius filij facrum, facriep inftrumentum om* 'jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ne,inter caftrorum profeclionem, turn dêcnü

50

30

to

20

146' niorum Achiefer, ÂmmtfâddæÉ Vndcdmonbsp;AlTerianorumPhegieljOchranis. Duodecilt;nbsp;mo Ncphthalienfium Achira, Enanis. Hæcnbsp;fontaræ dedicandæ, tum cum uncfîa fuit,obla^nbsp;taabifiaelicarum princi'ptbüs munera,(cutclxnbsp;læ argenteæ duodecirrt, phialæ argenteæ totPnbsp;demjlancesaureaîtotidem,fcutellæ quidem’’ * centenotnbsp;centenariætriccnariae,phialacautem feptuage^nbsp;nariae, quorum omnium uaforum atgcnteOz dentes,nbsp;rumfomma efîicitur duomillia quâdringcntinbsp;ficli ponderis facri. Lances aitrcai duodecirrtnbsp;fuffîmêto plenæ,denariæ,pondéré facro, qua.,nbsp;rum fumma eft ficli centum ÔC uiginti. Bouesnbsp;ad folidum facrificium fuerunt oninino taurtnbsp;duodecim,arietestotidenl, agni annicùli totigt;nbsp;dem cum fuo ferto. Capri caprini duodecininbsp;âdpiaculum. Ad iàcrificium aUtem pro lalùtcnbsp;fuerunt omnino tauri uigintiquatuor jàrietesnbsp;fexâginta,capri fexaginta, agni annicùli fexa..nbsp;ginta i Hæc fuit altaris iam inunefti dedicatio.nbsp;Cûniautêinnabat Mofèsin oraculi tab erna.-culum ad colloquendQcumillo,audiebatuoxnbsp;cem collôquerttis fecum ex propitiatorio arcænbsp;oraculi impofitointer duos Cherubos,2lt;itanbsp;cum CO colloquebatur,

C A P V T VIII.

MAndauit item loua Mofi, ut Abaronenri admoneretjUt cum lucernas accenderet,nbsp;efficeret ut’uerius candelabriconfpetftumlu. a roftra(irjnbsp;cerentfeptem lucernæ. Id quodlecit Aharon, quib.elly-amp; in frontem candelabri eius lucernäs accen. hlberent^nbsp;ditjficuti Mofi loua præceperat. Erat autem antrorfuninbsp;opus candelabri ex aurofolido,turn ci us, tum fpeftantia;nbsp;lilia, folidum à Mofefatftu ad exemplar quodnbsp;ei loua monftrarat. Turn loua Mofem fie allo* Lcuifi«-«nbsp;cutus eft:Secerne Leuitas ex Iftaelitis,éos' que conîecnt^nbsp;purificato. Sic autem cis purificandis facito. uo.nbsp;Aqua piaculari eosconfpergito,ôdnôUaculânbsp;totum corpus radunto,ueftimenta^ladantôinbsp;Sc ira purincantor. T um taurum bouilluni ad*nbsp;hibento,eius'que fertum, fimilam in óleó ftib.^nbsp;adam : turn taurum alterum bouillum ad pia*nbsp;culum adhibeto raddutftis'que ante oràcülitâ^nbsp;bernaculû Leuitis,uniuerfos Ifraelitàs ad C0rtgt;5nbsp;cionem conuocato. Deinde Leuitas loùæ ob*nbsp;moueto, eosep, eu eis Iftaelitæ manus fuas imgt;nbsp;poluerint, Aharon louæ porricito ab Ifraelitis,-utitalouanæ operationi deftinentur. Deindenbsp;ipfiLcuita: manus fuas taurorum capiti impo*

folido facrificio facito louæ ad fupplicandum pro Leuitisiac Leuitas coram Âharone,eius^nbsp;filfj s ftatuito, èC louæ porricito, atep ab Iftaeli*nbsp;tis,uttnei firttLeuitæjfecernito. Pofteaueni*nbsp;unto Leuitæ ad Operaiidum in oraculi taber*nbsp;naculo à te purificati ac porreeftû Suntenimnbsp;mihi exlfraelitis addiôi, à me mihi dcfümpti,nbsp;pro omnibus qui locos äperuerint, pro omni* .nbsp;businquamlfrâelitarû primógénitis. Etenim supî-iinbsp;go meafiint omnia Iftaeliticatum hominumtum lmc.»nbsp;pecudum primogenita. ac quo die omnia innbsp;Aegyptionimfinibus primogCftitaOccidi,eanbsp;mihi confecraui. Sed Leuitas pro omnibus li*

E R L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«4f

fcriptum caflra ucl mouebant,acl Ïiabcbant.

Qiiandiu confidebat nirbcs fopcr taberna* culo, caftra habebât : quod fi nullos dies congt;nbsp;fidebatjlouæ mandate parebant, neque profitnbsp;dfccbantur. Qiiôd fi quando accidebatutnu*nbsp;bes aliquàm multos dies Riper tabcrnaculo tc^nbsp;fiderct,adloup nutum caftra uel habebant,uclnbsp;mouebât.Etfi fiebatutà uelperaadmancmoxnbsp;ratanubes,manè attollcrctur, proficilcebâtur:nbsp;fiueinterdiu,fiuenocfiufefe efferebat,profitnbsp;dfcebanturiac fiue unum atep alterû diem, finenbsp;menfcm,fiue annum totum fuper tabcrnaculonbsp;permanebatnubeSjftatiua habebât ,ne(Ç pre»nbsp;Hcifccbantur : rurfiim fefe attolcnte, profict-»nbsp;feebantur. Adlouænutû caftrauel ponebant,nbsp;uel mouebât, curabantep ut quod eis loua pernbsp;Mofem præccperat, exequerentur.

C A P V T X.

TVm loua cum Mofe loaitus eft in hune modûiFacito duas tubas argcntcas,cascpnbsp;iôlidas y quibus ad cogendam concioncm ëCnbsp;ad caftra mouenda uteris, quarum^ ad clan-gorem conueniet ad te omnis multitude,adnbsp;porta oracularis tabernaculi. Quôd fiunatugt;nbsp;ba clangetur,conueniunto ad te principes, co-piarum Iftaeliticarum duces. Cum autem cumnbsp;ouatuclangetis,quiad on'entem tetenderint,nbsp;proficifeuntor. Cum item fccûdùm cum ouatanbsp;clangetis, qui ad auftrum tetcndcrint,mouen^nbsp;to. G. L. Cum terriùm,qui ad occidentem:cumnbsp;quartùm, qui ad feptentriones : H. eis'que fobnbsp;uentibus cum ouatu clangunto. In concioncnbsp;autem cogenda clâgitete,neq5 ouatote. Clangunto autem tubis iftis Aharonis filtj,is^ mesnbsp;ad pofteros ueftros in eternû proditor.Cumcpnbsp;in finibus ueftris prælium cum hofte uobis in-fefto committctis,clâgitetetubis iftis:itafier,nbsp;ut ucftro Deo loua ucftri memore, ab hefti-bus defendamini.Turn in gaudijs ueftris, innbsp;folennitatibus, in menfium initqs clangitotenbsp;tubis iuper ueftris folidis iàcrificîjs, ftipercp ia-crificîjs proiàlute,utca ueftri rccordationemnbsp;apud leuam Deum ueftrum, id cft, apud menbsp;commoucant. Accidit autem anno fecundo,nbsp;dicfecundi menfis uigefima, ut ex oraculi ta*nbsp;bcrnaculo effciretur nubes. itaep profcôi funtnbsp;Ifraclitæagminis ordine feruato, à deferto Sina,conièdit'que nubes in deferto Pharanc, acnbsp;turn ptïmùm caftra mouerunt, ficuti loua per ...nbsp;Mofem præccperat. Primùmautê profeeftumnbsp;eftfignum agminis copiarum Iudæarum,qui-bus prceratNahalbn Amminadabifilius. Iflà-charianæ autem tribus coptjs præcrat Natha-nael,Suaris filius : Zabuloniæ Eliabus, Helo-nis.Interca deteniè tabcrnaculo profecliftintnbsp;Gerfonij ÔC Merarêfes tabernaculum geftan-tes. Deinde profeeftum cftfignû agminis Ru-benenfis, cum ftiis coptjs,quibus præeratEli-zur Sedeuris filius. Copijs autê tribus Simeo-niæ præerat Salumiel, Suriiàdæi filius : Gadi-næ Eliaiâphus, Duclis. Turn profetfti (unenbsp;(ântftuarium portantes Cahathini, in quorumnbsp;aduentum illi tabernaculum erexerunt. Deinde profedum cft fignutn agmims Ephraimi-taxu.n|

10

t’

20

fO

ÓO

B R I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»JO

pro trie, gräuior. Quod fi l'tà'inccum agis, in-terficé me fi quid äpüd té authoritatis habco, nè mihi fcrendum fit hoe malü. Cui loua: Con-üöcamihi feptuagintauiros de iènatoribus IC Septuägiihnbsp;raelitarum, quos iènatores populi icis eflê, QCnbsp;magiftratus,eos'quead oraculi tabernaculutnnbsp;accerfitos ibi tecum habeto. Et ego ad cOlIo*nbsp;quendum tecum eô defcendam, detrahartiiçnbsp;de fpiritu, quo præditus es, quod cis immit-tamritatecum populi onus fuftinebuntjUCtiXnbsp;folus luftineas. Populumautem admoneto,nbsp;uti luftrentur in craftinum, carnem comeiuri:nbsp;quoniam audiente loua fleuerunt, carnem fibinbsp;ad cibum dari poftulantcs, praeftarefibi efleinnbsp;Igitur lóuam eis daturum carnem,nbsp;quam comedant : S)C quidemnon uno die co-medant5non bi duo,non quinque diebus, nonnbsp;decern,non uiginti: ad menftruam diem, ita utnbsp;eis per nares reipuatur,et nauieam pariat: quoniam repudiato inter eosuerianteloua,apudnbsp;eumplorantes coqueftiiunt,fcfeex Aegyptonbsp;emigraflè. Tum Moics : SexcentorS,inquif,nbsp;peditum miliûefthicin quo uerfor populus:nbsp;fiC tu dicis te tâtum carnis daturum eflè, quantum eis in menfti'uam diem comedendo fan'snbsp;fitfOues’ne, 6C capræ, 06 boues, eis qui fûffî- loMtfnbsp;ciant,ma(flabunturf'an omnes maris piices,eisnbsp;quifintfàtis.côgrccabûturf'Atlouarloûæne* P®nbsp;manuSjinquitjCotracraeltr^ lauiaebis,meancnbsp;tibipromiflà præftentur,necne. Turn Moles ’ ‘nbsp;egreflus,populo louae diefîa renunciauitteon-uocatos^feptuaginta uirôs de populiIcnato-ribus, circumtabernacuin collocauit. Et louanbsp;in nube defeendit : cum'que co Iocutus,detra-xit de fpiritu quo eratipfeMofês præditus, ÔCnbsp;leptuaginta fenatoribus uiris immifit : qui fpi-ritus ubi in illis infedit, turn fine intermifsiox j,, j „erbû -,nbsp;ne uaticinabantur. Reftabant autem duo in Ira uatici-caftris,quorû altcri Eldadus, alteri Medadus

_____________.________________ nihuadde* - *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot; r rr ’fét:hoccftgt;

ptorum,nequcad tabemaculum cocefsiffent 3 utidunum cœperunt Ô6 ipfi fpiritu afflari in caftris uarix continet«nbsp;cinari.Quôd cum puer quidam Mofi nuncia-turn cucuniflèt, oftêdillèt^ Eldadum 8C Me-dadumin caftris uaticinari, refpoditlofuaNu*nbsp;nis filius, Mofis de eius iuuenibus adminifterinbsp;Domine Mofes,^hibe eos. Cui Moles : Numnbsp;tu pro me inuidesf inquit. Vtinam totus louainbsp;populuSjCius fpiritu afflatus, uates fint. Dcin-jo de cum fe Moles cum Iffaelitarû lenatu in ca-ftra recepilïèt,profelt;ftus â loua uentus,tantamnbsp;uim coturnicum ex mari correptarum in caftra Cotiaiti^nbsp;dilperfitjUtundique circum caftra unius ferè ces.nbsp;dici innere duos cubitos fupertcira extarent. Pp/»!'*nbsp;Ergo populus toto illodie6Cno(ftc,toto^nbsp;die fequentitantum coturnicum cogererein-ftititjUt qui minimum congelsit, decê modiosnbsp;congeflèrit,quaspalsim circum caftra expo-nebant. Erat adhuc eis caro inter dêtes,nccdu

20

JO

ijï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;N V M

C A P V T XII.

At que interea dum font Haferothis, ob-Iq^cuti font Maria Ô6 Aharon cotraMo-Aforonis fem, propter dutftam ab co uxorem Aethio-inuläia. piflam ( nam uxorem Aethiopiflam duxerat ) Solum'ne Mofom affatus eftlouaf An nonnbsp;nos quoque affatus eftf Erat autem Mofes,uirnbsp;omnium quos terra ferebat mitifsimus.Eo au-dito loua fobito Mofi, Aharon, 66 Mariæ iuf-t Tcilicet ex fjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpfl trcs ad oraculi tabernaculû ’ exirent.

eMracaft™ quodcumfecilfont, defoendit loua incolum-erat taber- nanubis,66protabernaculoaftâs, Aharoncm ftaculum. QC Mariam euocauit,eisœ ambobus egrefoisnbsp;ita fatur:Agite, audite uerba mea. Si quis eritnbsp;ueftrûmlouçuateSjCgo eiperuifanotus fiam,nbsp;86 in foimnis cum eo loquar. At cum Mofo meo

Hft.j non item,cui totius mee domus fides habetur: quineûpræfons præfentcm affàbor,coram^nbsp;aefine ænigmatis aut fimulachro louam alpi-ciet. Contra hûc meum Mofom loquicur nonnbsp;tnetuitis.^Sic iratusin eoslouaabîjt,66nubesnbsp;à tabemaculo difoelsit: 86 ccce Maria leprofànbsp;erat,ô6 niui fimilis. quam cû reipidês Aharonnbsp;leprolâm arumaduertiflèt, dixit Mofi : Qjiæibnbsp;te Domine,ne hoc tam incôfideratè comiflùmnbsp;à nobis peccatum in nos animaduertas, ne'uenbsp;fit hæc abortiuo fimilis,qui ex utero matris di-midio corpore confompto exit. Tum Mofosnbsp;louam inuocans:O' Deus, inquit,làna earnnbsp;quæfo. Cui loua in quit : Si pater eius faciem einbsp;confpuiffet,an non fopte diebus uerecundare-tur.^ Exdudatur ex caftris in fopte dies, pofteanbsp;admittetur.ltaexclulaeft caftris Maria perfo-ptem dics,necp populus ante Maria admiflamnbsp;caftra mouit.Poftca ex Haforothis profelt;fti,canbsp;ftra fecerunt in fogt;Iitudine Pharane,

C A P V T XIII,

TVm loua Mofi mandauit, ut uiros mittc-rct, qui Chananæam, quam ipfo lifaelitis nbsp;nbsp;gantum : cum c]

ex fingulis patrij s tri- 40 efle uiderentur.

TVi qu

daretjCxplorarentjCOs«^ _

bubus fingulos cos omnes primores. Itacp Viittuntur cos ex Pharane folitudine ex îouæ tnandatonbsp;inChana- mifit,uiros fcilicet omnes inter Ifraelitas prigt;nbsp;u^âexplo- marios, quorum nomina font hæc: Ex tribunbsp;ratoref, Rubenina Samua Zaccurisfilius,ex Simco^nbsp;nia Saphatus Hon's,ex ludaca Calebus lepho^nbsp;nis, ex Iffachariana Igal lofophi ex Ephraimigt;nbsp;na Hoiea Nunis, ex Beniaminea Phaltis Ra^nbsp;phuis ,ex Zabulonia Gadiel Sodis : ex lofe-phica, ex Manaflenfi Gaddis Sufis, ex Danianbsp;Ammiel Camallis, ex Aieriana Sathur Michaelis , ex Nephthaliana Nahbis Vopfis, exnbsp;Gadina Guel Machis.Hçc font hominum nomina, quos mißt Mofos exploratum terram,nbsp;quorum Hofoam Nunis filiu lofoam uocauit,nbsp;Hos igitur mißt Mofos ad explorandam Cha-nanæam terram, eisqj mandauit ,utad merbnbsp;diem confoenderent, foperatis^motanis fpc-cularentur qualis effet terra,quae gens in eanbsp;habitaret,potens'neandebilis,pauca an mul-ta.Tum qualis effet terra quam gens ilia inco-..nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ierct,bona an mala:tum cuiufinodi urbes inco

leretjin caftris hc an in munitis lods degeret, qualeitemfolum,pingue,an macruniiarbo-

E R. I» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vi

res baberet,an contr à : uiros fe praeftarcnt, de terræ fructibus afferrent. Erat autcm tem*nbsp;pus,quo maturefount uue. Igitur afoenderunt,nbsp;S)C terram explorarunt adeferto Sine ad Ro-hobjuerfos Hematham: Só meridiem uerfosnbsp;progreisi,peruenerunt ad Hebronem,ubi cratnbsp;Achiman,Seigus,óóThaImaeus,Enaquo pro-gnati(fuit autem Hebron extrutßa fop tem an-nis ante SoanêAegypti)progreisis^ adflu-lo uiumEfoolem, ibitermitem dC uuarum palmi*nbsp;tem unum abfciderunt,cumcp duo palo impo-fitum tulerunt, necnon de malogranatis,£f ß-cubus. Hincuocatus eftis fluuius Efool, propter palmitem quêillinc abfoideruntifoaelitæ.nbsp;Deinde ab exploranda terra poft quadragintanbsp;dies reuerfi,Mofom adeût, Aharoncm'que,6inbsp;omncm Iftaclitarum multitudinem in folitu-dinémPharanem,in Cademteis^rem omncmnbsp;retulcrunt,atque demonftrarunt,óf illius terrgnbsp;frutfhis oftenderüt, atque itaMofinarraruntïnbsp;Venimus in terra, in quam tu nos mißfti, quaenbsp;terra abundat ilia quidem latfle 06 mellcjatqucnbsp;eccefrudus eius. bed incolas habet fortes,nbsp;maximas atcç munitifsimas urbes : quinetiamnbsp;Enaquinos ibi uidimus, Amalechita ad meridiem habitat:Hettaeus autem,56 Iebufeus,06nbsp;Amorræus ,in montanis. Chananæus maritima,SClordam'finitima incolit, Calebus autcmnbsp;populumMofi copefoebat,cohortans,ut pro-30 ficifeerenturmodo, eamcpintradercnt:fupcra-turos enim.Sedquicumeo iuerant,negabantnbsp;fo pofte ilium populum adoriri, utpote ipfisnbsp;fortioremtdeep ea terra, ad quam exploradamnbsp;iuerant, finiftrè apud Ifraelitas loquebantur:nbsp;terram eflefoorum incolarum cofumptricem,nbsp;omnes^ quosibi uidiflent,homines eßeim-mani ftatura. Vidifleetiam ibidem gigantes,nbsp;hoc eft, Enaquinos, qui eflènt de generc gi-gantum’.cum quibus collatiipfi,ßbilocuftac

20

c A P V T XIIII»

TVm uniucria multitudo foblato clamore quiritari,06eamno(ftemin ploratuduce-re, omnes^ Iftaelitæ contra Mofom Aha-ronemfremerc,Sfapudcos expoftulare uni-uerfa multitudo: V tinam fo aut in Aegyto,aut »nbsp;in iblitudine ilia mortuos efle : cur tandem ànbsp;loua in terram illam adducftos efle, ferro truci-dandos fois feminis Ô6 impuberibus prxde fif'nbsp;turisf nonne ianus fibi efle, in Aegyptum rc-uertifTum interfocohortabantur,ut ducemnbsp;crearent, in Aegyptum'que rem earent. Hienbsp;Mofos Ô6 Aharon ante uniuerfom Iftaelitarumnbsp;multt'tudiuis coetum procidere: SClofoa Nu-nis,06 Calebus lephonis filius,qui de terre ex-ploratoribus erant, ueftes foas abrumpere,to-tiœ lifaelitarummultitudini dcmÓftrarc,terranbsp;acFquam exploradam iuiffont, terram efle jper-quam bonam,inquam loua eos (fi modo fa- *•nbsp;ueret) efletintroduefturus, cam^ eis datums:nbsp;terramqu?ela(fte,mellefoafflueret: tantumnenbsp;contra louam rebelles elfont, ne'ue illius terrænbsp;incolas timerent:illos enim præfldio nudatos,nbsp;ab ipfis facile confeëîûiri,quibus adeflètioua:nbsp;proinde

nuit, ut ab imptoram iWorutn tabci naculis ab^ fiftcrcnt ne'ue quicquam eorum attingcrcnt,nbsp;ne ad tantum illorum fcclus aggrcgarentur.nbsp;Ergo illi à Coræ^Dathanis, £lt; Abirami tento^nbsp;riOjUndiquc difceflcrunt. Dathan autemnbsp;Abiramus cgrefsi,ftabât pro tabcrnaculis fuis:nbsp;eorum que foemine filij atquc paruuli.Tumnbsp;Mofes:Hinc,iuquit, fcietis me à loua adedcn^nbsp;daillatotfacinoramiflum fuiiïc,nequcearneanbsp;fponte fccilTc : Si ullo humano more morien^ ,nbsp;tur ifti, fi ullo humano fupplicio affidentur,nbsp;turn me loua no miferit. Sin nouum quiddamnbsp;feccrit Deus, tellus'que dehifcens amp; eos, ÖCnbsp;quæ habent omnia abforpferit,uiui' que in tar^nbsp;tara dcfccndcrint, fcitote h omines iftos impienbsp;inlouamlocuroscfle. Hæcubifatus omnianbsp;finem fecit, tum tllis iubieólatcllus dcfedit,hia-tu'qucpatcfacfta SCipfos, 6lt;ipforum domus,nbsp;Confiuj §)£ omnes Core homines cum fuis rebus deuoxnbsp;«10« pcrif- cis'que eum omnibus quæ habebant,nbsp;uiuis in orcum dclatis, eos opcruit. atque itanbsp;I't’publi. fublati pericrunt. Omnes aurcmnbsp;J^^i^clitae, quiundique circumillos erant,ad ibnbsp;loiaim uocem diffugerunt, ucriti nc amp; ipfi ànbsp;terra haurirentur. Et ignis à loua profe^us,nbsp;tilos ducêtos quinquaginta homines fuffitumnbsp;libantes abfumpfit. Et loua Mofi præccpit,nbsp;ut Elcararo Aharonis filio facerdoti manda^nbsp;ret, ut acerras è medio incendio auferret, ignenbsp;difiecffo, quoniam eflènt confecratæ, ut i'ilo^nbsp;rum accrræ, qui fuæ uitæ iacflura fcclcrati fuiCnbsp;fcnt, in laminas diducerentur, quibus ara in-cruftarctur(eas cnim,quoniam in eis apud lo-Uam elîèt libatum, iàcratas elle ) quæ’que Ißnbsp;raeliris clTcntexemplo. Itaque cæpit Elcaira-rus faccrdos æreas illas acerras,in quibus îiba-uerantilli uftulari,eas'que adaltarisincrufta-tioncm diducendas curauit, qucmadmodumnbsp;loua ci per Mofcm mandaucrat:ut cares Ifrae-litas admonerct, nc quis alienus,amp; altcrius fc-minis quàm Aharonis, louæ (ùffitum faccrenbsp;auderct,nc ei accidcret ut Core,St eius grega*nbsp;libus, Poftridieautemconfpirauitomnislßnbsp;raelitarû multitudoin Mofcm SCAharoncm,nbsp;obijcientes abeisoedfos eflè louæ homines.nbsp;lam' que multitudine ad eos confluente, rcfpi-dentes Oraculi tabcrnaculum,animaduertc-runt id opertum nube,ÔC loue fplcndorem ap-parentem. Cum'cjuc Mofes èc Aharon antenbsp;Oraculi tabcrnaculum ucniflènt,Ioua fie Mofinbsp;dixit: Amoueteuos ab ifta multitudine, ut egonbsp;eos lûbitô confleiam, T um ill i procidemnt.Etnbsp;Sdp.i» Moles Aharoni dixit : Cape thuribulû,ignecpnbsp;in id ex ara indito, Slt; liiffîmineiniec'îo, pro-pcraadmultitudinem,Sgt;ópro cis fupplica:namnbsp;àlouaemanauitira,iamm cladcs incipit. Turnnbsp;Aharon quod iubebat Mofes caperc,et inme-diam populi turbam, in quo iam cladcs cœpc-rat,proairrere,impofito que lîrffimento pronbsp;populo ltipplicare,ftansintermortuos SCui- donbsp;uentes. Ita cohibita dades eft,quaïn cladenbsp;mortui funtquatuordedm millia feptingenti,nbsp;ptæter illos qui in Coræ caufa mortui erant.

Deinde redijt Aharon adMolêmad introi*

lo

zo

30

tw nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;N V M

id^ otfincs marcs,facrum'que habetotc. Hoc quoquehabeto:Exceptum omnium donan'o^nbsp;rum ab omnibus Ifraclitis porriciendorum tibinbsp;unacum tuis filijs amp; Hliabus æterno inllitutonbsp;do, omnibus tuis domefticis,dummundifint,nbsp;epulandum. Omnemolei, omnemmuftifiru-menti'que adipem , quas louæ primicias da^nbsp;bunt,tibido. Omnes primores eorumterrænbsp;fruges ab ipfis louæ afterende, tuæ fjnro,eiscpnbsp;omnes tui domcftici, dummodo mundi,ue^nbsp;feuntor. Omne in Iftaelitis deuotum, tuumnbsp;efto. Omnia quæ uuluam aperuerint anima^nbsp;Iia,ab eis louæ obmota, fiue homo fuerit, fiuenbsp;beftia, tua ftinto : fed ôif hominum,amp;immun-darumbeftiarumprimogenitaredhibeto.Hecnbsp;eft autem redhibirionisratio,utmenfemaio^nbsp;remftatuto uobisprecio redhibeas ,uidelicetnbsp;quinque argenti fic’is facri ponderis, id eft,ui^nbsp;cenorum obolorum. Verumtamen bouis, autnbsp;ouis, aut capræ primogenitum ne redhibeto;nbsp;lacra funt. horum amp; fanguinem in aram fun^nbsp;dito, QCadipemlouæad odoris fiiauitateado^nbsp;letorcamem autem tibi habeto,ut etiam porre^nbsp;(fticium pecftufculum amp; armu dextrum. Omgt;nbsp;nia iacrorum excepta louæ ab Iftaelitis exci»nbsp;pienda, tibi tuisen fimul filijs Sgt;Cfiliabus æter»nbsp;ptûquot;înuio- inftituto do. atep hoc fccdus’’ ialitum femgt;nbsp;latumqj. pcrapudlouam tibituæcp foboli pariterefto,

Præteiea, inquit, in corum terra hæreditatcm inter eos,aut fundum ne habeto : ego tibi fun*nbsp;dus S€ hæreditas inter Iftaelitas ero. Lcuitisnbsp;autem omnes liraelitarum decumas in hæredûnbsp;tatem do,pro famulatu, quern in oraculi ta^nbsp;bernaculo exequuntur,ne deinceps Iftaelitænbsp;ad oraculi tabernaculum accédant, ÖÓ mortenbsp;pœnas luant : fed Leuitæ oracuîaris taberna*nbsp;euli munere fungantur, illorum'que culpamnbsp;fuftineant ( quod inftitutum ad pofteros uegt;nbsp;ftros perpetuum fit ) nequeullam inter Iftaelixnbsp;litarum decumas, quas louæ excipient, Leui^nbsp;tis in hæreditatcm do,ideo eos ucto inter If-' raclitas habere hæreditatcm. Turn Moicmnbsp;ita affàtus loua eft. Leuitis inhunemodum di^nbsp;cito : Cùm ab liraelitis decumas, uobis à menbsp;lîæreditatis ueftræloco ex illis afsignatas aceixnbsp;cipictis, ex eis louæ exceptitium excipitote,nbsp;Tiecumæ decumas ex decümis,quod exceptitiumper^nbsp;dfcwmdr«. inde uobis erit, ac fi frumentum ex area,aut exnbsp;tôrculari liquoreflet. Itacxcipiedsuos quoique louæ exceptitium, ex omnibus decumisnbsp;ueftîis ab Iftaelitis a.cceptis,ex'que eo loug exgt;nbsp;eeptitium Aharoni pontifici dabitis, atqueexnbsp;omnibus donarijs ueftris omne exceptitiumnbsp;louæ excipietis, ex eorum maxime opimis iàgt;nbsp;crum, quæ maxime opima ( inquiens ) inde ànbsp;uobis excepta, Leuitis erunt uice prouentusnbsp;areæ,auttorcu!aris,ea’que quouis in loco uos,nbsp;ueftri'que domeftici epulamini. nam hæc uo^nbsp;bis merces eft pro ueftro in oraculi tabernacu*nbsp;lo famulatu. Ita fiet, ut ob ea non plecftami^nbsp;ni, cum inde maxime opima exceperitis : negt;nbsp;que Iftaelitarum^iàcra profanetis ,ita'quemo-riamini.

to

20

30

1^0

idÄ

Aggregabi'tur Aharon ad fiios popularcs’.nc* queenim in terrain Ifraelitis à me datampcr^nbsp;ueniet,quoniam in me cótumaces fuiftis apudnbsp;aquam iurgij. Aflume Aharonem,eins'quenbsp;fUium Eleazarum : ijs'que in Hörern montem Dewtijnbsp;fobducflisj Aharoncm ueftimentis fuis exuito,nbsp;eaEleazaro eius filio induito,Äharoneillicnbsp;defunifturo atque morituro.Hgc Mo{es,ficutinbsp;iuflerat loua,fecit : afcenderunt' que in Höremnbsp;montem in oculis totius multitudinis. cumcpnbsp;Mofes Aharonefuis ueftimentis fpoliato,ijsnbsp;eius iilium Eleazarum ueftiuiftet, mortuus eft Monfid*nbsp;illic Aharon in montis cacumine, èC Mofes Afcdro».nbsp;Eleazaruscp de monte defeenderunt. Atque Dewt*«nbsp;uniuerfa ftirpis Iff aeliticæ mul dtudo ,ubi uidegt;nbsp;runt è uita emigraffe Aliaronem, eumper tri*nbsp;ginta dies deplorarunt»

C A P V T XXI»

CVm aute audiuiflet Chanançus rex Ara* dus,qui ad meridiem incolebat, Iffaelitasnbsp;exploratorumuiauenire : eos prælio adortus,nbsp;captiuos ex eis abduxit. Tum Iffaelitæ îouaenbsp;uotum fecerunt, fi illos homines ipfis fobie*nbsp;ciffèt,fefe illorum urbes eflefunditus euerfo*nbsp;ros* Qiiibus à loua exauditis, Chananaeis^nbsp;eis per ipfom fobadlis, amp; ipfbs 2C ipfbrum ur*nbsp;besfonditus eucrteruntjatcçhinc locum Hör*nbsp;mam nominarunt. Sed cum ab Höre montenbsp;profelt;fti,uerfos mare rubrum uaderent,ut Idu*nbsp;30 maeorumfines circuirent,cœpit populus,iti*nbsp;neris pertaefos, de Deo, deep Mofe expoftu*nbsp;larc,quifeex Aegypto eduxifTehtjindefertisnbsp;morituros, ut in quibus ncc panis, nec aquanbsp;effet :nam ilium quidem» panem tarn uilem aManntlt;-faftidire. Quapropter immifit in popuîû louanbsp;prefteres ferpentes, quibus homines morden^nbsp;tibus, multi de IfraeHtis moriebantur. Itaquenbsp;Mofem adeunt,felt;p peccafïè confitentur, quinbsp;cum contraipfom, tum contra louam locuti

libcretlgitur Mofi pro populo precâtirefpon ditloua,utprefteremfaccret3eum'que perticænbsp;imponeret ; itafore ,ut omnes morfi, qui curnnbsp;afpicerentjfànarétur. Ergo Mofes ferpentemnbsp;seneumferit,eumcpinperticam extulit. Itafi Serptninbsp;quem forte ferpensmomorderat, is inæneumnbsp;fer P entern intuebatur,8lt; itafanabatur. Indenbsp;profecftilfiaelitaCjCaftra pofoerûtinObothis.nbsp;Ab Obothis profedli, caftra fecerüt in cumu*nbsp;JO lis Abarium,in folitudine quae eftè regione

lis Abarium,in folitudine quae efte regione Moabitarum,abortufolis. Hineprofedi ca*nbsp;ftrametati font ad fluuiû Zaredum. Hinc pro*nbsp;fedi caftra pofoerunt cis Arnonem, qui eft innbsp;dcfertisjOriensexAmorræorumfimbus. Eft tutunbsp;enim Amon Moabitarum terminus , eos abnbsp;Amorraeis diuidens.proptereainlibroBello*nbsp;rum louac diciturzRes geftas in mari rubro, SCnbsp;adfluminaAmonis,8Camnem fluminumquinbsp;ad federn Aris defledit, SC ad Moabitarû fines

reus,apud quem loua Mofî P rçcepit ut P o pu* lum côngregaret: fe enim ei aquam daturumnbsp;efle. Tune cecinerunt Ifraelitæ carmen hoc:nbsp;Afcen.de putee,recinit€ eum,quem puteumnbsp;fodêrs

N V M E R L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ilt;?4

titudinem ex Aegypto cmigrauifle,ut terræ fo lum operirent,qui quidem nunc contra ipfiimnbsp;côniediflent. Orarc,ut ad le ucniret,nationi illinbsp;ipfopotentiori diras imprecatum,fiquà camnbsp;poflet iuperare, Stf finibus illis expellere. Sèlênbsp;enim fcire,cuiillebeneprecatus eflèt,eum eflênbsp;fortunatum: Cui aUtem imprecatus ) eum ellenbsp;infortunatum. Igitur Moabitarum Madiani- yÿnbsp;tarumep fenatOreSjdtütnatiortis præmiu fecumnbsp;feréntés, adBalaamû profedi, ei Balaciman-dataexpoiuerût. Chiibus illereipondit,utillicnbsp;ca node eflênt : iè rem ita eis relaturum,ut ipßnbsp;loiia mandauiflèt.Ita mâierunt Moabitæ prin^*nbsp;cipes apud Balaamum, ad quem Deus ucnit, ficare**'*’-ô^eum ficalloquitür:Qiii iuntifti hominesC'nbsp;Cui Balaamus itarclpondct:Balacus, Sepho-ris filius,Moabitarum rex,ad me mifit,tantumnbsp;ex Aepgy to emigrauifte populum,ut terrænbsp;lumoperiat. Qiiareorare,uteum fibïexecra-tum uadam,fi quà eum debellarcpoisit, SC ex*nbsp;pellere. EtDeus : Neiueris cumiftis ,ne illinbsp;populo imprecatus fiieris : eft enim fortuna-tus. Igitur manè ubifurrexitBalaamus,Baladnbsp;proceres domum remittit : louam enim nollenbsp;fibi permittere,utcû illis fret. Ita profedi Moa*nbsp;bitarum proceres,ad Balacinn redeunt,renun*nbsp;ciant'que Balaamum fecum uenire noluillè.

At Balacus iterum mittit proceres, illis ^8^ plurcs,8^ grauiores,qui ad Balaamum pro-fedi,fic uerba fecerunt : Balacum Sephoris fi*nbsp;liumeifignificare,neadfc uenire renueret: ienbsp;enimmagnos ei honores efle tributurum,nbsp;quæcunquemandauiflet fadurû:uenirctmo*nbsp;dô,8lt; fibi populum ilium diris ageret. AtBa*nbsp;laamus Balaci feruis reipodit, Etiam fi fibi Balacus fiiam domum argento auro^ plenâda-ret,nôpoflètamcnfe cotralouæDei iui mandatum ullam rem tantam tantulâmue facere-Scdtamenillic ipfiquoque ca nodemanc-rent:fè autem feifeitaturum, ecquid fibi iterumnbsp;louadiceret. Atque canode Deus ad Balaamum ueniî, ei^ ita dixit : Si homincs ifti ad tenbsp;accerfendum uenerût, i fânè cum eis’.ièd quodnbsp;ribi dixero, id demum facito. Itaque manc »nbsp;Balaamus ubi iurrexir, inftrata afina fiia, cumnbsp;Moabitarum proceribus ibat. quo eius itinerenbsp;irato Deo, conftitit louæ Genius in uia, ut cinbsp;obftaret. Equitabat autem ipfein afina, duo-bus famulis comitantibus. Hic afina conipi-cata lôuæ Genium in uia ftantem, ôd ftridumnbsp;gladium manu tenentem,declinauit de uia,nbsp;in agrum digreflà eft, Cum' que earn Balaamus cæderet,ut in uiam redigeret,8C louæ Genius in uinearum ièmita, maceriautrinquefe-piente, obftaret, afina uilb Genio, ièfemuronbsp;apprefsit, SkT eodem Balaam! pedem attriuit.nbsp;Hic earn Balaamo iterum feriente, louæ Genius porro proceisit, Slt;^in loco anguftorefti*nbsp;tic, ubi uia nulla ad declinandum in alterutram

to

20

50

40

N V M E R I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,«ff-

idem,qui eorS,cxitus.HicBalacus Balaamum ficalloquitur: Qiiidmihi facisc' Ego te ad im»nbsp;précandum meis hoftibus aduocaui, amp; tu cosnbsp;fauftis ominibus proiequerisf Cuirefpondêsnbsp;ill e : S cilicet non eurem ,ut quod mihi loua fiig»nbsp;geret,id eloquaiï* Et Balacus: Veni,inquit,nbsp;mecuminlocum alium,unde corumpartem,nbsp;non omnes uideas, ut inde eos mihi diris agas»nbsp;cumepin agrum fpeculatorum in Phafgæ iu»nbsp;gum îùb ducit,feptemcp aras extruxit. ôô in fin»nbsp;gulistaurû arietemcp immolauit.Tum ei Ba»nbsp;laamus mandauit,ut ibi apud fuum facrificiumnbsp;maneret,dum ipfe fecederet. Atep ei loua oc»nbsp;cunit, eumep dicêdis inftrudfüm iubet ad Ba»nbsp;lacumredirc, 2lt; ita eloqui. Ad quem utuenit,nbsp;offendit cum apud facrificium fuum, unà cumnbsp;Moabitarû principibus,ftantem. EtBalacus:nbsp;Qrud locutus eft louaf inquit. T um illc fie or»nbsp;ditur lèntentiam: Age Balace, audi : attede menbsp;Sephoris fili.Deus no eft homo, ut mentiatur:nbsp;non hominc natus, ut eum pœnitcat. Illc'nenbsp;ut dicat,necft faciatc'ut promittat,necp prüftet ƒnbsp;Scilicet faufta omina acceperim ,amp; fàufta omi»nbsp;nanô rcddamcNulla ailpa uifitur in lacobeis:nbsp;nullum facinus in Iftaelitis extat: loua corumnbsp;Deus adeft eis, clangore comitante regio: i» fonitudïnbsp;Deus qui eos ex Acgypto eduxit,roborc pre» militarknbsp;ditus monocerotio.‘Ncq;ucr0 ulla eft in la»nbsp;cobeis diuinatio : nô'cft in Iftaelitis hariolatio:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de if-

ftio tempore prgdicabitur circa lacobeos,circa raelitîs dî» Iftaclitas quid fecerit Deus. En populus leæ»nbsp;nœumuis miurgeiitijiconihmihs coirunoto: Kariolorûînbsp;nonprius recubituro quàni prædam uOraue» ieduer»,8cnbsp;rit,quàmocciforumfanguinemhaufcrit.Tum «por«nbsp;Balacus inquitBalaamo’.Saltê neep diris eos,nbsp;neep fauftis ominibus proféquare.Cui rcfpon»nbsp;dens Balaamus : Nonne tibi prædixi,inquit,nbsp;quicquid loua mandauiftet, idme effefacftu»nbsp;rumf Et Balacus : Age, inquit, deducam te in

40 locum alium,fi forte louæ placebit Ut eos illinc mihi cxecreris.Tum eum deduxit in uerticemnbsp;Phegôris,quifpe(ftatadIefimonem.EtBalaa»nbsp;mus ei mâdauit ut fibi feptem illic aras extrue»nbsp;ret, ieptemep tauros, amp; totidem arietespara»nbsp;ret.id quod fecit Balacus,tauros^ OC arictes innbsp;aris immolauit.

CAP VT xX:iiii.

CVmautem uideretBalaamus,Iouæpla» cere,ut Iftaclitas fauftis ominibus profe»nbsp;, querctur,no iam cocefsit, ficut antè femel atepnbsp;iterum fcccrat,ad oraculum occupandum : fednbsp;côpofitouerftts defertaafpe(ftu,intentis oculisnbsp;Iftaclitas intuitus tributim confidentes,diuini»nbsp;tùsafFlatus,fententiâ(uâaufpicatus eft in hæcnbsp;uerba:Didt Balaamus Beorisfilius,dicitho»nbsp;mo^clâufisoculis,dicitdiuinorum uerborum çqnbsp;auditor,qui ab omnipotente prefignificataui» ante afînxnbsp;diq^’cuilapfo'patefaôiftintoculi. Tampul» «onuidit.nbsp;chraftinttabernaculatualacobce, cotubernia

apud fluuiûhorti, quàm tenfa à loua taberna» c cûuidit \ cula,quàmfitepropterundâcedri:cuius défi» Genium.nbsp;tula ftillabit aqua, cuius fernen eritin hümorcnbsp;abundâti, cuiusep rex fupra Agagû euehetur,nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciuscg

lo

»f

,1^.

ÎO

1S7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;N V M

ciusc^ regnum cxtolIetur:Deus cum eduxit ex Aegypto, roborc, præditus monocerotio.nbsp;Conficiet fibi aducrfantes genres, earum^ QCnbsp;membra exoflabit,2lt;mifsilia perrûpec.Qiiemnbsp;Ieonis,autleænçmodofidentem,cubantem^nbsp;(^ü/s exciteer' Qiii tibi faufta optabit,felix : qutnbsp;Balaamo iraicês Balacus,nbsp;coplofismanibus ficinquic: Ad imprecadumnbsp;hoftibüs meis te euocauinbsp;nbsp;nbsp;tu eis iam tertium

bene ominarisf Itaq? fuge hinc, eo unde ucnigt; fti. Equidem ftatueram te Honorare : fed feitonbsp;te à loua honore priuari. Cui BalaamusiQiiafinbsp;uerô,inquit non etiam legatis, quos tu ad menbsp;mififti, dixerim,etiamfi mihi Balacus domumnbsp;foam argêto auro^ plenam dediflèt, no poflenbsp;me tarnen louæ iniuflu quicquâ boni, mali'uenbsp;mea fponte facere;fed que mihi mâdaflèt loua,nbsp;eamcelocuturum eflè. Atep cquidem iam adnbsp;meos concedârieduolo explanare tibi,quidfîtnbsp;olim hic populus tuo populo faclurus. Turnnbsp;fententiâ exordiens,ficfatur : DicitBalaamusnbsp;Beoris filius,dicit homo claufis oculis,dicit dûnbsp;uinorum uerborum auditor, 2C Supremi con*nbsp;fciUs fcientiæ,qui omnipotentis prefignificatanbsp;Mrff.tô «idincüilapfo patcfatfîiluntoculi.Videboeû,nbsp;ïednoniam:alpiciam eum^fednon mox: pro^nbsp;ficiieetur ftellacxlacobo, exiftet^feeptröexnbsp;Ifraele, quod SC Moabitarum optimates frart^nbsp;get, SC omnes à Setho prognatos pérdomagt;nbsp;bit,l(ubä(fla^ Idumea Seitab hoftibüs fuis ocxnbsp;cupabitur,nraelitisfortiapatrantibus : domûnbsp;nabitur que Iacobides,qui perdatreliquias ci-uiunt. Deinde Amalechitas intuitus, ficorftisnbsp;eft Ienfcrttiam:Gentium primus Amalechita,nbsp;ad extremum perpetuô peribit. Deinde Ce»nbsp;næos intuitus,fie orfus eftièntentiam:Qiiâuisnbsp;fortem federn habeas,tibiep nidum in rupe pOxnbsp;fueris,erit tarnen population! Cenæus, eouftpnbsp;ut te Aiîyrius captiuû abducat. Turn fie effàrinbsp;fententiâ exorditur ; Heu quis turn uiueqcum 40nbsp;hoc effteierDeus, cum claisis ex Cittimorumnbsp;finibus Aflÿriû iubiget,ÔC Hebrem,qui SC ipienbsp;perpetuô peribitb T um illinc digreflus Balaa^nbsp;mus,eô unde uenerat, redire contendit:ÔC Ba*nbsp;lacus quoep fua uia difccisit.

C A P V T XXV.

ISraelitis autem in Sittimo commorantibus, cœperunt uulgô cum Moabitarum pucllisnbsp;fcortari,à quibus ad deorum ipfârum iacrificianbsp;inuitari, ijfdem earum dt) s epulabâtur, ÔC pOxnbsp;tabant.’atcp ita confuetudinem habuerût Iftacxnbsp;litæcûBaalphegorc. Qiiareiratusinlftaelünbsp;c«t4 tas loua, Mofiiuisit ut omnes rcipublicæ prûnbsp;mates comprehenderet, SC louæ contra folemnbsp;ftiipcnderet, eius in Iftaclitas iræ placâdæ gra^nbsp;tia.Tum Moiès Iftaelitarum iudicibus negogt;nbsp;cium dédit, ut eos iùorûinterficerent, qui cumnbsp;Timbra. Baalphegoreconftieti eflent. Ecce autê quidânbsp;Ifraelitarû iuperuenir,qui Madianitidê ad iuosnbsp;' .....

Phitteei. Iftaelitarû multitudinis,pro oraculi tabernaeu i.Mach.1 loflentiû. Qyodcû uidiflêt PhineesEleazarinbsp;pfaLiof filius, Aharonis pontificis nepos,ftirrexitexnbsp;t.Cor. 10 media turba, correpto^ iaculo Iftaelitâ fllû iri

to

20

30

$0

N V M

Phares,! quo Pharcfîa: Zara, à quoZarana» Pharis porro filq fuerunt:Hcfron, à quo Hef-ronia:Hamul,à quo Hamulia.Harû ludac gennbsp;tilitatum rccenfiti funt feptuaginta fex millianbsp;quingcti.Ab IfTacharisfilqs gentilitates funt,nbsp;à Thola Tholana,! Phua Phuana,! lafubo la-fubina,! Simbrone Simbronia;quarS Itfacha-ris gcntilitatû r ecenfiti funt fexagtnta quatuornbsp;tnillia trecenti. A' Zabulonisfilqs gentilitatesnbsp;funt,à Sarcdo Saredina,ab Eione Elonia,! la-lele Ialelina.HarS ex Zabulone gcntilitatû renbsp;cenfitifuntfcxaginta millia quingêti.lofephinbsp;filijjàquiEusdudac funt gentilitates,fueruntnbsp;ManalTes ÔC Ephraimus. Manafsis filij,Ma-chir,! quo Machiriana. Porro Machir genuitnbsp;Galaadum,! quo Galaadina.Galaadi Hlij fue-runt,Iefer,a quoIefcrina:Helccus,a quo Helenbsp;cia : Afriel, à quo Afrielina : Scchemus,! quonbsp;Sechemia:Scmida,a quo Semidana: Hepher,nbsp;à quo Hcpheriana.Satphaadus aut Hephris fî ¦nbsp;lius non habuit Rlios, fed filias, quarû nominanbsp;funt,Maala,Noa,Hcgla,Mclca,etTherfa.Hanbsp;rum Manafsis gcntilitatû rccenfiti funt quin-quaginta duo millia feptingêti. Ab Ephraim!nbsp;filijsfunt gentilitates, àSuthala Suthalana,!nbsp;Beehre Bccheriana,! ThaancThaania.Suthanbsp;lîc porro filius fuit Eran,à quo Erania. Harumnbsp;ex Ephraimi filqs gentilitatum rccenfiti funtnbsp;triginta duo millia quingenti Ethi quidefue-tuntlofephifihj,! quibusduéfae funtgentili- :nbsp;tates. A' Beniaminis filijs getilitates funt,à Banbsp;la Balana,ab Azbele Azbelina, ab Achiramonbsp;Achiramina,! Suphamo Suphamina, ab Hu-phamoHuphamina.Porro Balae fill) fuerunt,nbsp;Ardes ÔC Naamâ:ab illo Ardiana, ab hoc Naanbsp;mania.Harum à Beniaminis filtjs gêtilitatumnbsp;reccnfitifuntquadraginta quinep millia fexcênbsp;ti. A' Danis filijs gentilitates funt, àSuhamonbsp;Suhamina.Hacfuat Danite gentilitatesinfa-milias diftintfiac. Omnium à Suhamo gentili- ¦nbsp;tatum rccenfiti funt fexaginta quatuor millianbsp;quadringeti,Ab Aferis filijs getilitates funt,!nbsp;lemna lemnana,! Icflui lefluiana, à Bria Briana. A' Briæ filfj s,ab Hebre Heberiana, à Mabnbsp;ciele Malcielina.Habuit autem filiam Afer nonbsp;mine Saram.Harum ab Aferis filtjs gentilita-turecenfitifunt quinquaginta tria milliaqua-dringenti.A Nephthalis filijs getilitates funt,nbsp;à lefsiele lefsielina,! Guni Guniana,! lefere lenbsp;fcriana,! Sellemo Sellemina.HarûNephiha-lienfium gcntilitatû rcccfiti funt quadragintanbsp;quin^ millia quadringenti.Summarecenfitonbsp;rum liraclitarQ eft,fexcenta millia mille feptinnbsp;genti triginta.His præcepit loua Mofi, ut terrae polTcfsio pro capitum numero itadiuiderenbsp;tur,ut quanto qui^ uel plures eflent,uel pau-ciores, tanto uel plus, uel minus pofsiderent,nbsp;proratioaerccenfitorum diftributis polTcfsionbsp;nibus: ita tarnen ut forte terra diuideretur,exnbsp;qua forte tribules,prout uel magno uel paruonbsp;numero elTentjpoirefsiones fortirentur. Leui-*«lt;1.6 tarum autem gentilitates recenfitac funt,! Gernbsp;fone Gerfonia,! Cahatho Cahathina,! Mcra-ri Merarina.Hae funt Leuiticæ getilitates, Lib

lo

zo

JO

40

60

17« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;N V M

De«tî Eiea^aro pontificc,coram^ omni multitudi* ne fiftito,eicp in eorum oculis præcipito,8C denbsp;tua autoritate impertito,ut ciobediatomnisnbsp;Ifraelitarum ciuitas. Attç ipfe apudEIeazarSnbsp;pontificêadcfto, qui pro eo ritu clarita.nbsp;TI s à loua oraculum fcifcitetur,ex cuius præ*nbsp;feripto ipfe unà cû omnibus Ifraelitis, omni^nbsp;multitudine,6C uadat, amp; redeat. Ergo Mofesnbsp;fecit ficut ei loua iufsit, lofuamcp adhibuit, 6Cnbsp;CO ram Eleazaro pontifice,omni^ multitudi*nbsp;ne ftititjCicp manibus impofitis præcepta de*nbsp;dit,quêadmodû loua per Mofem præceperat.nbsp;CA P VT XXVIII.

lu^ifpcri' TTem Mofem loua affatus eft in hæc uerba: ficijkx. TPræcipcIifaelitis,utmihirei diuinæ dapalenbsp;munus fuo tCmpore curent offerêdum, ad menbsp;odore delenicndum : atc^ apud eos ita difîêre:nbsp;Huiufmodi rem diuinam louæ facietistagnosnbsp;anniculos intègres binos quotidie iugi folidonbsp;facrificio,quorum alterum mane, alterum uc'nbsp;fperefacitote,cûfimilæephi décima parteadnbsp;fertum, fubadlæ in quarta parte hinis olei ex*nbsp;prefsi,perpetuo inquam folido facrificio,quanbsp;?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;le fadum eft in môte Sina, cuius rei diuinæ o*

dore loua dele(fteîur:cum^ libandi uini quar ta hinis in fingulos agnos,ut in facro temetumnbsp;louælibetur. Alter autem agnus fiat in uefpe*nbsp;ra,cum eodem amp; ferto, amp; libando uino, quonbsp;mane,cuius rei diuinæ odore loua deleniatur.nbsp;AtdieSabbathi duoagnianniculi integri, cûnbsp;ferto duarum decimar um fimilæ in oleo depfinbsp;tæ,cumcg eius uino libando,quod quidem fo*nbsp;lidum facrificium fabbathicö fingulis Sabba*nbsp;this fiat,præter folidum facrificium perpetuû,nbsp;eius^libandum uinum. Principrjs autê men*nbsp;fium ueftrorum folidum facrificium louæ ob-inouctote,tauros bouillos duos, arietem u*nbsp;num, amp; agnos anniculos feptem integros,ö0nbsp;fertum trium fimilæ decimarum in oleo depfi*nbsp;1nbsp;rum fimilæiii oleofubatftæad arietem unum:nbsp;amp; fertum fingularum decimarü fimilg in oleonbsp;dcpfitæadfingulosagnos:cuius folidi facrifi-efj rei diuinæ odore loua delec'fetur. Eorumnbsp;autem uinilibatio efto in tauros fingulos uininbsp;hinis dimidium,in arietem tertia pars hinis,innbsp;agnos fingulos hinis quarta pars. Atq^ huiufmodi efto menftruale folidum fàcrificium,fin*nbsp;gulis anni menfibus faciedum. Fiat item louænbsp;caper caprinus unus piacularis,cum fua uini li yonbsp;batione, præter folidum facrificium perpetuû.

ExoJ.u Primi autem menfis die decimoquartolouæ Leuit.ij Pafchaeft.Eiufdemmenfis diedecimoquintonbsp;feftum eft : feptem diebus azymis uefeuntor,nbsp;quorum dierum primo die cóuentus facer ha*nbsp;betur.’nullum opus operarium facitote, Ac Ionbsp;uæfolidi facrificq rem diuinam obmouetote,nbsp;fcilicet tauros bouillos duos,arictem unum,a*nbsp;gnos anniculos integros feptem, und cum eo*nbsp;rum ferto fimilæ in oleo fuba(ftç,cuius tres denbsp;cimas ad tauros fingulos, duas autem ad arie*nbsp;tem adhibebitis,amp;adfingulos feptem agno*nbsp;rum fingulas.Tum caprum unum piacularemnbsp;ad fupplicandum pro uobis, Atque faæcpræ*

to

20

ÎO

to

2Ó

E R L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;174

to.Sin autêijlr re audita prohibucrit, cxoluet uotum ab ilia fufeepturn, ÔC temerè pronûcia'nbsp;turn,quo ilia ft obftrinxit,iUicp loua ignofeer.nbsp;At uiduæ,aut repudiatæ uotum, quocûcp ipfanbsp;ft obftrinxerit,rarum efto.Sin autem domi uiri fui uouerir,aut fe iurifiurandi religione obftrinxerit,fi uir eius rem auditam filentiotule-rit,necß prohibuerit,tum omiiia iliius uota, o-mnisepqua ftft obftrinxitreligio,ratafunto.nbsp;Sin uir rem auditam diftolueriqtum quicquidnbsp;ilia uôüéndô,fecp obftringendo pronunciarit,nbsp;irritum efto,utpote à uiro diflblutum, SC illt ànbsp;loua ignofcendum.Omne uotum, Omnem^nbsp;iuratiieiunij religionem,uir eiUs UClratam uelnbsp;irritam faciet:qui fi in dies nihil cOntradixerir,nbsp;omnia iliius uota,omnem^, qua ilia obftriSfanbsp;cft,religione confirmabit,ratamcp facict,quo-niamremauditam filentiotulerit.Sinea»pö- «nonnbsp;ftea diflbluerit,quam audiucrit, iliius culpämnbsp;lüInnebit.AtçnçcquidenîluntmltKUtajque tæ eópro-Mofi loua præcepitinter uirum ÔC uxorem, in probaflèt.nbsp;tercp patrem ÔC filiam adhuc puellam, SC con-tubernalem patris*

CAPVT Xxxi.

ITcm Mofi iouamandaüit,utMadianitasI-fraelitarum nomine ulcifceretur, poftea ad luos populäres côceflurus.Itat^ præcepitMonbsp;fts populo,ut delccftum haberent militum fuônbsp;rum,qui Madianitas inuaderêt, ôC ab eis loUaè Expeäitionbsp;poenas expetCrent : utep ex omnibus Ifraélita- M.adianinbsp;rumtribubusmillenos ineam expéditionemnbsp;mitterent.IcadcleCli furtt exIftaelitarumcö!?nbsp;pqsjcx fingulis tribubus mille, id eft, duode-cim milliaad militiam inftrutfti quos Moftsnbsp;inexpeditionemmifitunè cUm PliineeËIea-2ari pontificis filio,lacra tela, tubascp ad clart- itof.ifnbsp;gendum fecum ferentc. Hi ergo Madianitàsinbsp;ut Mofi loua iuftèraqadorn^omnes mares ingt;nbsp;terfecerunt.Madianitarü quotp reges in ptö-

’ mifcua ilIorumcædeperemerunnuidéiicetE-uim,Recemû,Surem,Hurem,ÔCRcbâ,quingt; que Madianitarum reges.Balaamum étiamnbsp;Beorisfilium ferro trucidarunt,ÔC Madiàhita-rummulieres attp paruulos captiuos cçpérûtjnbsp;omnibus^ eorum pecoribus, facultatibus, conbsp;pqs direptis,omnibus in quibus illihabitabâtnbsp;oppidis caftellis^incenfis,omniafpolia,om-nCmcp quà hominum quà pecoris prædam cenbsp;péruntjcaptiuoscp SC prædam illam,atlt;^ fpo-

' lia Mofi,à Ëléazaro pontifici,SC Ifraelitarum multitudirti ad caftra adduxerunr,in campumnbsp;Moabiticum,qui eft apud lordanê Hierichunnbsp;tium.Quibus cum Mofes ÔC Eleazarus ponti-feXjOmnes^ teipublicç primores obuiam extra caftra procefsilTentjfuccenfuit Mofes militum præfeéfis, triburtis, ÔC centurionibus, abnbsp;expeditioncucniéntibiiS.Ita' ne uerô (inquit)nbsp;côferuaftis omnés fœminâst' At iftæ ipfæ Ifracnbsp;litas, autore Balaamo, induxerunt ad offen-

40

E R ï. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17^

fe commiflbs fibi milites rccenluiflêjnullumçg omnino defideratum effè : quamobrem uellenbsp;fe louæ munera ex his quæ cuii^ fuppeterenr,nbsp;libarc, ornamêta aurea, perifeetides, armillas,nbsp;anulos, inaures ôô torques, ut ita louam fiblnbsp;propitiarent. itaep accepit Mofes ôil Eleaza*nbsp;rus pontifex ab illis aurum ( quæ omnia erantnbsp;ornamenta auro fa(fla)cuius exceptitij auri,abnbsp;illis tribunis 6Ó centurionibus louæ except/,nbsp;fumma fuit ficlorum fexdecim roillium feptinnbsp;gentorum quinquaginta, quæ milites fibi dir»nbsp;puerant:quodaurum Moles Ôd Eleazarusponbsp;tifex à tribunis 2C centurionibus acceptum, innbsp;Oraculi tabernaculum intulerût, Ifraelitarumnbsp;monimentum apud louam futurum.

CAPVT XXXI I.

HAbebantautcRubenitæô^ Gadiniper* magnum numerum pecorum : cum^ a'nbsp;nimaduerterent lazcris amp; Galaadincæterrænbsp;folumefle pecori accommodum,ad Mofemnbsp;amp; Eleazarum pontificem, ciuitati^ princi*nbsp;pes ueniunt,ô^ apud eos ita loquuntur: Ataronbsp;tha,Dibonem,lazer, Nemram, Hefebonem,nbsp;Eleale,Sabamam,Nabonem ÔCBeonê,quasnbsp;loua terras Ifraelitarum ciuitati fubegiflet.ter*nbsp;raseflepecori aptas.'fe autem habere pecus.nbsp;Itacppeterefe,utfiqua effet ipforum apudeSnbsp;gratia,illaterrafibi concedereturpofsidenda,nbsp;neabeolordanêtraducercntur. Quibus Monbsp;3° fesrefponditinhuncmodum : Scilicet confannbsp;guinei ueflri militabüt,ôô uos hic defidebitist'nbsp;Cuf nam Ifraelitarum animos ab adeunda ter*nbsp;ra eis d loua data dcterretisr'Sicfeceruntpa*nbsp;tres ueftr/jCum eos ego d Gadesbarnea ad fpcnbsp;culandam terram dimifi : qui cum ad fluuiumnbsp;Efcolem afeendiffent, exploratis il lis finibus,nbsp;deinde animos Ifraelitarum ab adeunda terranbsp;eis d loua data deterruerunt. Qua re tum ira*nbsp;tus Ioua,iurauithomincsillos ex Aegypto c*

fent, non uifuros effe terram, quam Abraha* mo,Ifaaco2C lacobo iurauiffetjquoniam fuönbsp;ei officium non præffiiilfenî: exceptis Calebönbsp;lephonis filio Cenezeo, ÔC lofua Nunis filio,nbsp;qui fuoerga louam fundi elfent officio. Ita^nbsp;iratus Iouainlfraelitas,eosper fohtudinemulnbsp;tro citro^ dudauitanms quadraginta, doneenbsp;tandem confumptum eft totum illud eorS ge*nbsp;nusjd quibus erat offenfus. Et ecce uos extiti*nbsp;ftispropatribus ueftris,add!tamentum homi*nbsp;num improborum, ut louæ ira in Iffaelitas in*nbsp;cremento augeatur.Nam fi ab eo deficictis, renbsp;morabitur eos in folitudine diutius, atque itanbsp;uos totum huncpopulum perdideritis. Tumnbsp;illi ad eum accedunt,amp; fic loquuntunNos hicnbsp;etcaulas pecoribus,et oppida paruulis noftrisnbsp;ædificabimus; ipfi autem in armis erimus antenbsp;Ifraelitas expediti, donee fuum eos in locü pernbsp;duxerimus( paruulis noftris interea manenti*nbsp;60 bus in oppidis munitis, uttuti fint ab incolis)nbsp;nonpriusdomum redituri, quam Iffaelitæ innbsp;fuam quifiÿ hæreditatemuenerint ; nec^ cnimnbsp;poffcfsionem cum eis trans lordanem adibi*nbsp;mijSjCum ea nobis obuenerit ds lordanem adnbsp;orientem»

to

20

177 nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;N V M

loft orientcm.QuîbusMofcsîSiiftudfacietiSjtn-quttjfi ad bellum para« eritis in louæ confpe-ôujlordancm^ armatiomnes in eiufdem lo^ uae conifîedu traijcie«s,tum dcmum rcdituri,nbsp;cum ille hoftibus fuis à fe euerfis terram illamnbsp;perdomueritjeritis 5gt;C apud louam, Si. apüd Lnbsp;fraelitas innocentes,atcß huius terræ poiïèfsionbsp;neminlouacconfpedu habebitis, Sinautemnbsp;non ira feceriris,fcitoteuos in louam peccare,nbsp;ueftri^ peccatipœnas daturos elle. Aedificaznbsp;tefanèparuulis ueftris oppida,ô^ pecudibusnbsp;caulaSjamp;ftate promifsis.CuiillirNostuisiuf-fîs obtemperabimuSjDomine.Paruuli noftri,nbsp;mulieres,pecora, ÔC iumenta omnia hic eruntnbsp;inoppidis Galaaditicis : nos auteni omnes adnbsp;militiamparati, ad bellum coram loua profi-cifcemur, quemadmodû tu dicis Dominé.Tunbsp;Mofes Eleazaro potifici,ÔC lofuæ Nunis filio,nbsp;amp; familiarum prindpibus Ifraelincarum tribunbsp;um,præccpit fuperillisinhunc modum:Siuonbsp;bifcû «atccerint Gadini amp; Rubenitac lorda-nem, armati omnes ad bellum in louæ confpenbsp;lt;Su,^ uobis fubacîlafuerit terra ilia,tû eis Gagt;nbsp;laaditicum agrum datote pofsidendû. Sin augt;nbsp;temuobifcum armati nontraiccerint, poffeCnbsp;lîonem inter uos fortiantur in Chananæa. Guinbsp;Gadini amp; Rubenitac tta refponderunt : Vt nonbsp;bis loua præcipit,ita faciemus : nos armati co^nbsp;ram loua in Chananacam traqciemus, SC patrinbsp;- P monrj noftri poflèfsionem cis lordanem retixnbsp;Df« ”nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dédit eis Mofes ,uideIicetGadi-

’’ nis,Riibenitis,SCdimidiætribuiManafsisloz fephtftlrj,régna Sehonis AmorraeorûjSCOginbsp;Bafanaé regum, fcilicet terram cum fuis oppigt;-dfs,quàm longe late^ corum fines patebant.nbsp;Igiturinftaürarunt GadiniDibonem, Ataro*nbsp;tha,Aroer, Atróth3,Sophanê, lazer, logbaâ,nbsp;Bethnemrâ, SC Bétharanem, oppida munita,nbsp;ÔCpecudum caulas.Rûbenitæ aütem,Héfebonbsp;nem,Eleale,Cariathaim,Nabonem,Baalmeonbsp;nem mutato nôm{nc,ct Sabamam,qüibus à fcnbsp;inftauratis oppidis impofüerenotrtina. AtManbsp;chin's fîlq àManafteprogenitijCjalaadiini adora caeperunt, Amorracosc^ incoläs expule^nbsp;runt.Ita(jMachiriManaireprögnatö,Galaa-diadem Mofes dédit habitandam.Iair itc Ma--nafle natus,eorum uicos aggreflus expugnagt;nbsp;uit,ôC lairi uicos nomina uit. Noba etiâ Gana^nbsp;thâ,eiusq; municipia expugnauit,eamcp Noxnbsp;bam à fe denominauit.

jjf., . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAPVT XXXIII»

tiM QBquituriamdeitineribus,qu3eWraeIitçex Urm ^^cgypföc“fhiscoptjsegrefsi, dutftuMonbsp;Exod. Aharonis fecerunt: quae quidem ianera,nbsp;amp; profediones, Mofes ex louæ mandato fcrinbsp;pfit.Sunt autem hæctPrOfedi funtlfraclitç exnbsp;» cunitnî- decimoquinto die menfis primi,po^nbsp;Snis copijs firidie Pafche,aingenti manu,in öculisomniSnbsp;Aegypnorum,qui turn fcpeliebant primogcxnbsp;nitos:quos omnes in cis loua,deos eotum ulcinbsp;fcens,occiderat.Igitur à Ramefe prOfedi îfrâcnbsp;Exoi,}, litæ; cafträ fecerunt in Sochothis. Ä Sóchö#nbsp;'4-iï. ,6. this inEthamo,quilócuseftinfolitudiflis ex*nbsp;^rçs-t^ tremo,AbEthamoreuertcrunt ad fauces AHt

ló

20

30

40

60

N V M E R î;

î8o

habebuntjtanfo ex cis ucî plura, uel pauciora d3tote,utqui(ç pro modo occupât» àfe pof-felsionis Leuitis de fais oppidis impertiât. Tunbsp;ha:c Ifraelitis cxponito,inquit loua Mofi. Cunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

in Chananæam traiedo lordanc perueneritis, SC oppida coftruxcritiSjhabctotc oppida per-, *nbsp;fugtj,quôpercuflbres,quihominêperimprugt;’nbsp;dentiâ occidcrint,confugiant: quibus oppidisnbsp;utaminiadelfugiendos uindices,ne homici-da indicfla caufa moriatur. Atqj ifta quidê op*nbsp;pida,qu» in afyla tribuctis,lèx funto : quarumnbsp;tria cis lordanem,altera in Chanança attribuenbsp;tis,quibus lex oppidis turn Ilfaelitæ, turn perenbsp;grini,tum qui aderuntaduenæ, ad perfijgiuoinbsp;utantur,uteô confugiat quifquis homincim*nbsp;prudenter occideritQui li ferreo telo pereuffenbsp;rit,atlt;j ille mortuus fucrit,homicida eft,mori8nbsp;tur pcrcuflor.Itê fi làxo manuali lethifero per*nbsp;cuiïèrit,atlt;5 ille mortuus fuerit, homicida eft,nbsp;moriatpercuffôr.Itêfi ligneotclo manuali lethall percuflèrit,at£p ille mortuus fuerit,hominbsp;cida eft,moriatpercuflbr.Homicidâftngui-nis uindcxintcrficitOjôC quidê ubi ei occurre-ritintcrficito. Qiiôd fi c3 per odiû pullàuerit,nbsp;autdedita opéra petiuerit, atque ille mortuusnbsp;fucrit:aut eum boftiliter manu percufleritjatc^pnbsp;illemortuusfucrit,morteplelt;ftatur perculfor:nbsp;homicida eft.homicidâfanguinis uindex, ubinbsp;eum naeftus fiierit,perimito. Sin autê eum forte fortuna fine inimicittjs puliàuerit, aut ali-quod telum in cum imprudens,aut quoduis lànbsp;xum lethaîe ex improuifo iccerit, quod in *11Snbsp;incideritjUttdc ille mortuus fuerit, cum hic illinbsp;nec^ hoftis eflèt,nc^ malu machinaretur,tuninbsp;concilium inter perculTorcm SC fanguinis uinnbsp;dicem ex hifee fententijs iudicato,6C ab hocil-lum uindicato, SC in oppidum perfugtj, quônbsp;confugerat,reducito, in eo ad mortem pontt-ficis facro oleountftim'anfurum.Quôdfiper-euflor egreftus fuerit extra fines oppidi fuiaiÿnbsp;li,quô perfugerit, eumep extra tlios fines lan-guinis uindex inuentum occiderif, impunè e-fto.Nam debet in oppido fui perfugtj manercnbsp;ad mortem pontificis,SC poft cam interramnbsp;fuae poffèlsionis reuerti. Atque hæciudjciaManbsp;inftituta in pofterum ubicunque degetis habenbsp;tote. Qiiilquis hominem occiderit, ex ore tenbsp;ftium occiditor homicida. Vnus quldcmtc^nbsp;ftis contra hominem in re capital! ne auditor:nbsp;neue ab homicida precis ob uitamaccipito-te,quicrimen capitale commiferit,fed mortenbsp;plcditor.Neue ab eo qui in afyli fui oppidumnbsp;confugeritjprecium acc{pitotc,ob domum renbsp;ditionem ante mortuum pontificem,ne terra,nbsp;inquaeritis,impictis.nam länguinc impiaturnbsp;terra:ne^a länguine in eafufo expiatur,niftnbsp;cius fanguine qui fudit. Ne ergo terra, quamnbsp;incolctis,polluitote,inquaego habitabo* Nänbsp;ego loua inter Ifraelitas habito.

CAPVT XXXVI.

TVm præcipui patrcsfamiliâs cognationis prognatorum Galaadi,Machire ManaCnbsp;fis filio progenitt,gentiles natorum lolephi»nbsp;Molêm SC firaellacamm ftuniUarS prindpe«nbsp;conucne*

to

ÏÂ3

6^ omniä finitima loca tum campeftrta,tunv montana, turn conuallium,turn meridiana,nbsp;turn marittma,uidelicctin Chananeam,0^ Ligt;nbsp;banum^ufque ad Eupbratetn tnagnû fluuiutngt;nbsp;fefe enim nobis iMos fines concedere : ttaquenbsp;inuaderemus pofiefsionem terræ, quam ipfenbsp;maioribus noftris Abrahamo, Ifaaco, QC laco*nbsp;bo iurafletjfe QC ipfis, amp; ipforum effc pofterisnbsp;daturum. Per id tempus autem propofui uogt;nbsp;bis,me fblum non pofle regere uos, qui ita eC-fètisàloua Deoueftro aucti,ut iam coeleftiS Ex9lt;Li^nbsp;ftellarum multitudinêæquaretis:opcare quunbsp;dem, ut loua Deus uefter patrius uosctiâmil-lecuplo augcret, ÔC fuo fauore proicquerctur,nbsp;quemadmodum promififletrmc certe fblutonbsp;négocia,oncra,lites ueftras ferre quî poflèf Ita-que peterCjUt uiros ueftrarum tribuum fâpien-tiisimosjprudentiftimös, peritißimos^ daregt;nbsp;tis, quosego uobis praefeöos conftituercm*nbsp;Cumcp uos relpondißetiSjita uobis fieri pla-cere; delegi ueftrarum tribuum principes, uiros fapientes 6sfperitos,quos uobis prgfedîôsnbsp;ftatui,millenarios,ccntenarios,quinquagcna- tutinbsp;rios,amp; denarios, tum etiam tribuü ueftrarurtinbsp;tribunos: praccepi^eo tempore hidicibus uc-ftriSjUt cognatorum fuorum controuerfias au-dirent,Sc iuftc de caufis uel ciuium inter ipfos, loäit.rnbsp;uel cum pereginis iudicarenf,nc'ue in iudicijs Leuit.nbsp;ullamperfonarumrationcm haberentjfedte- Vrou.t^nbsp;nuesiuxtaacpotentes audirent,nequequen- Ecd.4»nbsp;quam formidarennam iudicium Dei effe.cau-las autem difficiliores, quam pro fe, ad me re-ferrentaudiendas. Tum quoque uobis om-'nbsp;nia præcepi, quæ client uobis facienda. Abnbsp;Horebo autem profedii, peragrauimus om-nem uaftam illam, SC horribilcm, quam uidi-ftisjfolitudinem uerfus Amorracum montemjnbsp;ficut nobis loua Deus nofter praCceperat: SCnbsp;in Cadesbarncam perucnimus. Turn ego

» tern Amorracum, quern nobis loua Deus nofter darct,oftendicp louam Dcum ueftrum uonbsp;bis addiccre terram illam : proinde nc dubita-retis,ne'ueformidaretis eius pollelsionem in-uadcre, uobis à loua Deo ueftro patrio pro-millam.At uos uniuerfi me conueniftis,megt; ExpfànPnbsp;cumcp cgiftis de præmittendis, qui regionem toret.nbsp;uobis explorarent, uos^ certiores faccrent denbsp;uia quam efletis ingrelTuri, 6C de oppidis quaenbsp;efletis aggrefluri. Quae res cum mihi placuil-fet, dclegi duodccim exuobis,fingulos C3£ Gn-gulis tribus , qui in montana afeendere con-tenderunt:qui ufquc ad fluuium Efcolem pro-fedi, regione explorata, fecum fumpferunt denbsp;frutftibus tiltus tcrrac : ÔC ad nos reuerfi, nobisnbsp;retulerunt bonam efie terram illam, quam nobis daret loua DeusnoftenSed uos nolentesnbsp;afeendere, louam Deum ueftrum irritaftis : SCnbsp;in tabernacufis uulgo obloqucntes diditaba-tis, louam ueftri odio uos eduxifte ex Aegy*nbsp;pto,ut Amorraeis cuertendos addiceret:Nuncnbsp;nefdre, quo uos ueneretis : ipfos conlangui-neos ueftros uobis anithos fregifie, quiretu-liftent, gentem illam uobis efte èC maiorem SC

i 4 pottflk

nEVTERONOMIVMgt;

JO

MJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEVTERONOMIVH

potentiorcm : urbes maxfmas, QC ad cœlum munitas:fefe etiâ illic uidiffe Enaquinos. Egonbsp;uos cohortabar ne terreremini,auteos perti-mefccretis : louam Deum ueftrum , qui uosnbsp;anteccderet, pro uobis pugnaturum, quern*nbsp;adnlOdum uobis in Aegypto feciffet in oculisnbsp;ueftfiSjtumétiam in folitudirte, ubi Uiderctisnbsp;uos ab eo fic portatos eflcjUt à patre filiiini,to-to eo itinere quod fecifletis,donec ad locUm il*nbsp;IumuêtumfuifièhSéduoseainre fidem iouænbsp;Deo ueftro non llabuiftis,qui uobis uiâ(ut lo*nbsp;cûftationibus ueftris exploraret) præibat,no*nbsp;Exod. 1J (ftu in igné,ut Uiam per quam graderemini ui*nbsp;derctis:interdiuautêirtnubeJtaque loua, au*nbsp;dWa uerborum iftorurrt uOce,iratus iurauit,nc*nbsp;N«w.i4 minem ex tam prauo hominû gértere uifurumnbsp;eflebonamillam terram,quam maiOribus ue*nbsp;ftris daturum feiurauifletjCxccpto Calebo le*nbsp;phonis filio. eum enim uifurû: lè^ turn ei,turnnbsp;eius naris cam terram côccflurum,quam pera*nbsp;grauerat,quoniam louæfuum officium prgfti*nbsp;tiffèt.Quinetiam contra me propter uos iratusnbsp;Ioua,negauit me eô effe uenturu: Iolua,inquit,nbsp;N«w 10 Munis filius,qui tibi miniftrat, illô ucniet ; huenbsp;tu confirma, hic in illius terrae poflèfsionê im*nbsp;mittetIfraelitas.Veftri quoque paruuli,quosnbsp;uosdixiftis prçdgfuturos,filt;^libers,qui neîciûcnbsp;hodiequidbonum fit aut malum,fi eoperue*nbsp;nientsfis ego terram illam pofsidendâ tradam.

Vos autem reuertimini in folitudinê, mare ru- 5° brum uerfus. T um uos ueftrû contra louamnbsp;peccatû confefsi,mihi refpondiftis: aftenfurosnbsp;effe uos, Ôd bellum gefturos, ficut uobis louanbsp;DeUs uefter prgcepilTet.Itaqucarmis accindi,nbsp;contendiftis in montem afeendere. Monueratnbsp;autê me loua,ut uos ab ea expeditione dehor*nbsp;tarer.nCjCum ipfe uobis’pracfens nô adeiret,abnbsp;hoftibusuinceremini. Quôdcuego uobis rc*nbsp;tuliflem,non obtémperaftis; contemptisep lo*nbsp;«æ monitis,montem infolenter confeendiftis, 40nbsp;Ergo occurrit uobis illius môtis inCola Amot*nbsp;raeus,uos^Utfolentapes pcrfecutus concîdit,nbsp;ufque à Seire ad Hormam.îtaquereuerfi fle*nbsp;uiftis apud louam : fed ille uos non exaudiuic,nbsp;neque uobis aures praebuit.

C A P V T II.

CVmcpmulto maxima ueftræ moraepar* temfuilTeris apud Cadem, reuerfi côten*nbsp;dimus in folitudincm mare rubrum uerfiis, fi-cutmihiloua mandauerat: montem^ Seiremnbsp;multis diebus circuiuimus. Turn loua memo*nbsp;nuitjUtquoniam fan's iam monté ilium circui*nbsp;uilîèmus,conuertercmusnos adaquilonêmi*nbsp;hicp mandauitjUobis ut praeciperem,ut cû iternbsp;haberetis per fines fratrum ueftrorum Efao nanbsp;ÜKWfi. torum,SeirisincoIarum,Ôd illi uos metuerent,nbsp;diligêter caueretis ne eos infeftaretis:fefe enimnbsp;uobis de illorû terra ne ueftigiuquidê eflèpe-

io

Deo noftro loua deftinatS, Sed nolutc Schort rexHefcbonius,nobis per fuos fines iter dare,nbsp;loua fcilicet Deo ueftroiliius animu atquc cornbsp;turn praebuifiet in uafia ilia folitudine per illosnbsp;nbsp;nbsp;durante,atque obfiinâte, ut eum uobis in ma*

num daret*.

«o

20

50

iS6 mine’ Bafànhàuothalain' uocauit,qiiod no^ luicosîsnbsp;menetiamnummanet.Machiriautê dcdiGäxnbsp;laadS.Rubenitis uerô,ô^ Gadinis, à Galaadonbsp;adfluuium Arnonc, quod eft inter fluuium SCnbsp;cófinium,8lt; ad labboquum fluuium, pofitutnnbsp;in Ammonitarum confinio : planiciem ctiam,nbsp;lordanem^, SC confiniü à Ccnnerctho ad planum lacum,id eft lacum falfum, fubter qua iènbsp;Phafga porrigit ad orientem. Tum ego uobisnbsp;demonftrauijlouam Deum ueftrtï uobis terrenbsp;eius poiïèfsioncm dediflc, præccpi^ ut armait,quicunque ad arma efletis idonci,Fratres ue-ftros Iftaelitas præcederetisttâtum feminis ue-ftris,paruulis^3Ô^ pecorc(quod multûuos hanbsp;berefciebam)remanêtibus inoppidis ucftris,nbsp;quç ego uobis concefleram,donee ueftri quo-que fratres requietê à loua,ut SC uos,côfcquu-ti, peruentflènt ad illius terræ pofîefsionê, qu3nbsp;eis loua Deus uefter trans lordanê daturus ef-fet:tum dem um uos fuâ quemqj ad poflefsio-nem à me tributâ eflè reuerfuros. lofuæ quoepnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

eo tempore præctpiens oftendi, quæ ipfc fuis oculis uidilTct louam Deum ueftrum fectflè innbsp;duos illos regeSjCadem omnino faefturum eflènbsp;in omnia régna,ad quæ trâfituri efTetis : protn-de ne illos ttmeretis.Ipium enim Deû ueftrumnbsp;louam pro uobis effe pugnaturum. Tûc ctiamnbsp;louam Dominum oraui, ut( poftquâ mihi tannbsp;tæ fuæ maicftatiSjtamcp ualentis manus fpeci-mêedidiflet, ut nullus elTet neque incœlo ne-que in terra Deus, qui tâtæ fortitudinis ederetnbsp;tacinora) hanemihi fuo ueniam daret.ut traij-cercm,uideremcpfelicem ilfam terram trâfior-daninam, felicem illûmontcm Libanum.Sednbsp;fuccenfens mihi loua propter uos, non modonbsp;menôexaudiuitjiederiamuetuit me fibiam-plius deeareuerbûfacere: fatis enim mihi eCnbsp;îc, Verùm afeenderem iniugum Phaigæ, con-uerfisqj oculis ad occidentê, ad fcptentrioncs,nbsp;40 ad meridiem, SC ad orientem, mcis fpecularernbsp;oculis.-nequeenim tranfiturum effe lordanemnbsp;ilium.Ceterùm lofuam inftruerem,ftabilirem,nbsp;atque conlirmarcm: hune enim ducê futurumnbsp;elfe huic populo, ci^ diuifurum terram illam,nbsp;quâ ego ijpecftaturus eflèm. Sumus autê corn-morati in ualle è regione domus Phegoris»

c A P V T I I I I.

Etnunc Ifraelitæ audite inftituta SC iura, quf ego uos ad ea obeûda doceo,ut uiua-tis, SC in polTefsionc ueniatis illius terre,quamnbsp;maiorû ueftrorum Deus loua uobis largitur.nbsp;Ne quid additote ad id quod ego uobis præci-pio,néue quicquam de co detrahitote, ut prç^nbsp;cepta côfcruetis louçDci ueftri, de cpiibus egonbsp;uobis prçcïpio. Vidëtoculi ueftri quid feceritnbsp;louainBaalphegorêmâ quicuncp Baalphego Bttaî.nbsp;rê fequutifunt,eos de medio ueftrum fuftulitnbsp;loua Deus uefter : cû uos qui louæ Deo ueftronbsp;adhæflftis.oês hodic uiuatis.Scitote me docc-re uos inftituta SC tura, quomodo mihi louanbsp;Deus meus precepit, ut his parcatis in terra innbsp;quâ itisadeâpoisidendâ. Date opera ut hæcnbsp;faciatis. Naminhoefîta eftueftræapud cæte-ras nationes fàpientig SC prudêtig exiftimatier,nbsp;ut auditif

Mo/? neg4 tutaditutnbsp;in Ch4~

ab co data. Cauctotc ne louæ Deiueftri obb'ti, non eius præcepta, iura, inftituta feructis, denbsp;quibus ego uobis hodie præcipio:ne uicflS adnbsp;fatietatem naäi,amp; elegâtes à uobis ædificatasnbsp;domos habitantes, maioribus minoribusc^nbsp;pccudibus.argentocp ÓC auro,omnibus denünbsp;que rebus audi, animo infolefcatis, louam^nbsp;Ijeumueftrumobliuionitradatis,qui uos exnbsp;domo fetuitutis Aegyptiæ eduxir, qui uos pernbsp;uaftamillam,amp; preüeribus ferpentibus feor^nbsp;pionibus^, ô^ficcitate horribilê, æftuofamcpnbsp;iôlitudinemperduxtnquiuobis aquam deru^nbsp;£x.i5.i7 pemarmoreaelicuinquiuosmâna maioribusnbsp;ueftris ignota in folitudine pauit,ut uos affligenbsp;retjtentaret^, uobis poftremô benefadlurus.nbsp;neuecumanimisueftriscogitetis,uos ueftronbsp;robore manuum ui, uobis iftas copias pepenbsp;tifle.SedmemineritiSjIouSDeum ueftrûefle,nbsp;qui uobis uiresfuggeirerit,ad parandas opes,nbsp;ut quod maioribus ueftris cum iureiurando panbsp;dus crat,præftarct, quemadmodum rcs indûnbsp;cat.Quôdfi louæDeiueftri obliti, deos aliosnbsp;fequeminijcos^ coletis atqueadorabitis:hocnbsp;apud uos hodie teftor, uos efie perituros, nonnbsp;minus quàm genres, quas uobis loua perdet,nbsp;quoniara Deo ueftro loua: dido audientesnbsp;non fueritis.

c A P V T IX.

AVditcIfraelitç: uos iâ traiedturi eftis lor-dancm,adinuadêdas gêtes uobis ÔC ma- 3 o ioresjamp;^ porêtiores:oppidamaxima, Sl ad cre»nbsp;lum munira, maximum SC ampliisimum Ena*nbsp;quitlorum populum,de quibus feitis ira iokrenbsp;pracdicarijQuis Enaquims refiftat.^Atqui hocnbsp;hodie fie habetote.forc ut loua Deo ueftro, eonbsp;qui uos anreir.igni uoracc illos euertente, uo*nbsp;bis^ fubijcictCjUOs eos celeriter deuiôos per^nbsp;datis,quemadmodum uobis ipfe loua promûnbsp;lît.Nohtote cumanimisueftriscogitare, cumnbsp;uobis cos loua Deus üefter difsipaucrit ^uosnbsp;ob iuftitiam ueftrâ introdudîos efie à loua, adnbsp;occupandâ illâ terram: illas autem genres proxnbsp;pter fua uitia ab eodem uobis efie eucrfas. Nonbsp;propter iuftitiam ucftram,animi^ probitatemnbsp;uosillorum terræpofièfsioncm inuaditis: fednbsp;gêtes illas loua Deus uefter cùm propter ipfa-rum uitia uobis euertir, turn ut id pracftctquodnbsp;maioribus ueftris Abrahamo, Ifaaco, amp; laco*nbsp;bo iurauit. Scitote igitur, nô propter iuftitiamnbsp;ueftram uobis bonæillius terrai poflèfsioncmnbsp;à loua Deo ueftro dariteftis enim ceruicofusnbsp;populus.Recordamirii, ÔC memoria repetite,nbsp;rumeon- quoticsIouamDeum ueftriîwn folitudine of»nbsp;/«macM. fenderitis:uos ex quo die ex Aegypto émigra*nbsp;fits,donee in hue locum ueniftis, in louam re*nbsp;belles fuiftis. In Horebo uero eum ufqueadeónbsp;offendiftis,utpræiracundia pene uosdeleue*nbsp;Exo.ty. finCumegoafcendiflcminmontcm, ut acci*nbsp;ïp.jt. perem tabulas lapideas,tabulas fœderis,quodnbsp;erj» percuriebatlouauobifcu,amp;ineo monte mannbsp;fiflèm quadraginta dies, 8C quadragintano*nbsp;dies,ncque cibum neque potionem ftimpfiC'nbsp;fem: cum ^mihidediftèt loua duas tabulas la*nbsp;pideas^diuinoinfcriptas digito,in quibus tiv

to

20

to

20

3°

15? 6 quadrigaiiorumcp exercitam fecit quos uogt;nbsp;bis à tergo imminentes, profufis in eos aquisnbsp;rubri maris,perdidit,ut perfpicuumeft. Turn IW*‘nbsp;quæ ijobis fecit in folitiidine, donee in hue lo 'nbsp;cum ueniftis:tum que in DathanCm Slt; Abira-mum EliabiRubenitæ filios fecit,quoé^ terranbsp;hiatu aperta,unà cum ipforum domibUSjamp;f ta-bernaculis, cumcp omnibus quæ penes eosnbsp;erant facultatibus, in medio Ilraeh'tarum deuönbsp;rauit.Sed uos ueftris ipfis oculis tot tänta^ ânbsp;Deo éditafacinorafpecfîauiftis, Quocirca 1er»nbsp;uatotc omnem præceptionem, quam ego uogt;nbsp;bis hodie trado,ut confirmati perueniatis innbsp;poflefsi0nemterræ,ad quam occupandâ per»nbsp;gitismrcp diu uiuatis in terra,quam loua maio»nbsp;ribus ueftris nirauitiè turn iplîs,tum eorum fe»nbsp;mini daturum,terram lade melle^ abundan»nbsp;tem.Neque cnimterra,cuiusuos in poftefsio»nbsp;neminuaditis, fimilis cft Aegyptiæterræ, exnbsp;qua emigraftis, quam Si. fernimbUs ueftris connbsp;fcrebatis,amp; pcdibusueftris,perindeacfi oie»nbsp;rum hortus effet, irrigabatis. Sed hæc montesnbsp;habet,Si uallcs, SC cœleftem pluuiæ aquâ po-tat:cuiterræDeus uefter loua fern per ftudef,nbsp;in eamejî ab initio ad exitum anni oculos ha-*nbsp;betintencos. Quodfi meis præceptis obtem»nbsp;perabitis,quibus ego uos hodie inftruotid eft,nbsp;ÏlIouamDeum ueftrurh amàbitis,toto^ pe»nbsp;dore ätque änimo coleiis, ego (inquit) uicifnbsp;fim pluuiatum primore,tum ferotina terramnbsp;uobis fuo tempore irrigabo, atque ita frumen»nbsp;turn,muftum,oleum percipietis, ueftrumcp a»nbsp;grum gramine donabo ad pecus ueftrum, utnbsp;ita uobis abûdeuidus fuppecat. Cauete ne ahinbsp;mo decepti,ad alios dsos deftciatis, eos^ colanbsp;tis,atque adoretis.nam iratusin uos loua,plu»nbsp;uiamclaufo cceloauertcnitahet, ut terra nonnbsp;dante frudum fuum, breui de terra ilia bona,nbsp;quam uobis loua deden'tjollamini. Ergo hatC

----j.-Ti----------

manibus ueftris fignificationis gratia alliga» tote,8C inter oculos pro frontalibus habetote.nbsp;Hæc natos ueftros docetote, de his domi ma»nbsp;nendOjiter faciêdo,cubando,furgêdo loquen*nbsp;tes. Hæc domorum ueftrarum poftibus pof»nbsp;tiscpinfcribitotCjUt tum uos, tum ueftri mihogt;nbsp;restamdiuætatemproducätis in terra, quaninbsp;fe eis daturum loua maioribus ueftris iurauit,nbsp;quamdiu cœliterris imminebunt.Si enim hacnbsp;yo omncmdifciplinamconferuabitis, quam egonbsp;uobis tenendam præcipio, utDeum ueftrumnbsp;louam amantes,eius uiuendiuias omnes fc»nbsp;quamini,cicp hgiæatisjfiet ut euerfis per louamnbsp;omnibus illis gentibus quam uos eftis amplionbsp;ribus atquefortioribus,uos illarum fines occiinbsp;petisterit^ uefter omnis locus, in quo pedumnbsp;ueftigia ponetis: SC à defertis,amp; Libano, SC fidnbsp;uio Euphrate, ufquead ultimum mare, ueftrinbsp;fines patebût, neque uobis refiftet quifquam:nbsp;tantum ueftri terrorem atque metum incutietnbsp;loua Deuamp; uefter omni terræ, p er quam iter fa» ttird'nbsp;cietis,quemadmodum uobis promifit.En egonbsp;wobis hodie felicitatcm,infelicitatem^ proponbsp;novFelicitatœ,fi Io«» Dei «eftri praceptis, «'•rnbsp;qu»

quæ ego uobis hodie trado, obtemperabitis. Infelicitatem autemjfi no obtemperabitis, fednbsp;deflcrftëtes de uia,quam ego uobis hodie pre*nbsp;cipio,dcos alienos, uobisepignotos fequemi*nbsp;ni.Cum autem uos loua Deus uefter intromi-ferit in terram, ad quam occupandam uaditis,nbsp;ponitote felicitatem in monte Garizimo,infe*nbsp;licitatem in monte Ebale. Sunt autem trâs lor*nbsp;danem poft uiam occidentale, in finibus Cha*nbsp;nanæorum,qui planiciê incolunt, contra Gai* 1nbsp;gala apud quercetum More. Eftis cnim lorda*nbsp;nem traie(fturi,ôi in eius terrç,quam Deus ue*nbsp;fter loua uobis daturus eft,poffefsionem inuanbsp;furi, in eaep confefiuri. Qiiare date, operam utnbsp;omnia inftituta atque iura, quæ ego uobis ho*nbsp;die propono, obeatis.

c A P V T X 1 ï.

HAec funt décréta 8C iura,quæ ut exequa* mini,uobis curandû eftin terra,quam lo*nbsp;ua Deus uefter patrius dat uobis pofsidêdam,nbsp;ôiexequamini quamdiu uiuetis in terris.Om*nbsp;üololatriii nialocadelctotc,inquibus genres,quas uosnbsp;expulfuri cftis,fuos deos coluerint, fiuerin edi*nbsp;tis montibus.fîue in collibus,fiue fub quacun*nbsp;que arbore opaca.Eorum aras eruitote,ftatuasnbsp;perfringitote,lucos igni crematote,fimulachranbsp;deorum excinditote, denique illorum nomennbsp;de loco illo tollitote. Aduerfus louam Deû ue*nbsp;ftrum neita feceritis, fed locum quemipfeex

louæDei ueftrifacitote: 2lt; fanguine ueftrorS facrificiorum in ara louæ Dei ueftri eftufo,car-nem comeditote.Curatote ut omnibus his uernbsp;bis,quibus ego uobis prçcipio, obtemperctisinbsp;ut SC uobis amp; ueftris bene fit pofteris in fempinbsp;ternum, fi id quod louæ Deo ueftro probatu«:nbsp;Slt; placet,feceritis.Cuni uobis èxciderit louanbsp;Deus uefter genres, ad quas exigendas profi*nbsp;cifcimini,eiscß exatftis in carum terra cofederi*nbsp;tis,cauctote neillisaduentu ueftrO delctis,irinbsp;eandcmoffenfamincurratis: ö^nc eàrürti dqsnbsp;ftudetcs,ftatuatis,quomodo ill ç füös dcös co*nbsp;luerintjficuos quoque faccre. Ne ficiri löuatrinbsp;Deum ueftrum facitote.Nam quodeSque ne*nbsp;fas loua perofus eft, tlli dtjs fuis fccèrunt,eö*nbsp;ufqucutctiâ fuosliberos dijsfuis ignictema*nbsp;ucrint.Quicquid ego uobis præcipio, Curato ÿÿôii.iânbsp;te ut id faciatis : neque quiequam huic uel ad*nbsp;datis, uel detrahatisi

c AP VT x I i i.

SI quis apud uos aut uates, aut fomniator Vrftwprà extitcrit,qui uobis fignS aliquod, aut pro* batio,nbsp;digiumcdatjidcpfignum aut prödigium,uo*nbsp;bis ab illo prædicftum euerierif.ôd tarnen ideirinbsp;uos cohortetur ad deos alienos, uobis^ igno*nbsp;toSjfequÉndos, colendöScp, nolitotc illius autnbsp;uatis orationi, aut fofflniatoris obtemperarcnbsp;fomnio.Tentat enim uós loua Deus uefter, utnbsp;difcat an fe toto corde atque animo amctis.lo*

60 uam Deum ueftrö fequimirit:hunc uercminft huius prgceptaferuatotC'.huiusuOcêauditotetnbsp;huic feruitotc,atqueadherctötc.Vates autem^nbsp;aut fomntj author ille moriat, qui à loua Dcönbsp;ueftto,à quo ex Aegypto eduâffîi exfcruitü-

tis domicilio afterti cftis,defcdionem fuaferit, quo uosàuiaabduceret,perquam ingrediloxnbsp;ua Deus uefter uobis præcepit. Aufertote igixnbsp;QuMtope turmalum de medio ueftri.Site etiam fraternbsp;relit ab a- tuus eadem tecum matre natus, aut filius, autnbsp;ZtfMorMf» ßjia J aut tui finus uxor, aut amicus tibi aequènbsp;deorûcul- charusatquetua anima,te arcane cohortatusnbsp;tu abhor- adcultum deorum alienorum, tibi^ ô6nbsp;readum. ^lajoj-ibus ignotorum, cuiufmodi funt dqnbsp;nationum quæ undiquecircum uos funt,fiuenbsp;finitimarum,fiue quocunque terrarum fine re-

to

30

200

motarum:ne ei obfecundato,ne aufcultato, ne' parcito,ne eius miferefcito,ne eum celato: fednbsp;interficitote,ita ut tua manus prima fit ineonbsp;necando,cçterorum autem omnium fecunda:nbsp;cum^adnecemlapidibusobruitote, qui uosnbsp;abducereconatus fuerità loua Deo ueftro,ànbsp;quo eftis ex domo feruitutis Aegyptip edudi:nbsp;quodubi audiuerint Ifraelitæ omnes,metuantnbsp;deinceps taieflagitium apud uos committere. 20nbsp;Siaudiueritis in aliquo ueftrorû oppidorum,nbsp;quæuobis loua Deus uefter ad habitandû de*nbsp;derit, extarealiquos ex uobis perditoshomûnbsp;nés, qui fuos incitent dues adcolendum deosnbsp;aliènes, ôf uobis ignotos,inquiritote, perferuxnbsp;taminijfcifcitaminidiligêtcr. Qyôd fi rem ue^nbsp;ram arque certam,ô6 feelus apud uos cornmiCnbsp;fum dcprehenderitis,illius oppidi habitatoresnbsp;ferrotrucidatote:ô6oppidû,Ô6 oppidana om-nia.ipfaqjadeôpecoraferro corrûpitote: omni^ præda in medium eius forû congefta, oppidum unà cum uniuerfa eius prçda loue Deonbsp;ueftro prorfum côburitoten'd^ fempiternum,nbsp;nec unquam inftaurandum rudus efto.Nequenbsp;quicquam de ilia deuotione manibus ueftrisnbsp;inhæretOjUt îoua,iræ fuæ feruore cohibito,mixnbsp;fericordiam uobis tribuat,ô6 uos,quemadmo-dummaioribusueftris iurauit, augeat, fi louænbsp;Dei ueftri uocem audietis, omnia eius præce-pta,quibus ego uos hodie inftruo, conferuan-tes,ô6 louæ Dei ueftri arbitrio obedientes.

c A P V T X I I I I.

tunera. T^Iltj eftis louæ Deiueftri.Nolitotein fune-JP re aut corpora ueftralacerate,aut fynciput decaluare. Nam facer louæDeo ueftro popu-lus eftis, Ô6 ab eo cledi, ut ei effetis peculiarisnbsp;populus,præ ceteris omnibus totius orbis ter-rarurp nationibus. Nulla re abhorrenda uefei-Qtjittw a- mini.His animalibus uobis uefci fas erit:boue,nbsp;ttimalibM pecoreouinocaprinocp,ceruo,caprea,rupica-uefcifoi pra,dama,pygargo,oryge,camelopardali.De-nique quodeunque animalium ungulam diuinbsp;fam habet,Ô6bifu!cum eft,ruminatcp,eo uefci-mini.Verûtamenex ruminalium aut bifulco-rumgenerehis ne uefcimini:camelo,lepore,ô6nbsp;cuniculo.nam cum ruminent, bifulca no funt:nbsp;hæc uobis immundafunto.Sus quoque, quo-niam cum bifulcus fit, non ruminât, uobis im-mundus efto. Horum neque carne uefeimini,nbsp;neque cadauer attingitote. Aquatilium autem pjnnatis Ô6 fquamatis omnibus uefeimini. At quæ pinnasautfquamas no habent, abnbsp;corûefuabftinetote,eacp inimmundis habe-tote, Auibus omnibus mûdis uefeiminit At

I

4°

201

to animo. Nam cam ipiàm obeaulam omnia tibi opera ÔC negotia loua Deus tuus benenbsp;deeruntitiuèftris fini-bus paupcres:hâc ob rem ego uobis præcipio,nbsp;utconfanguineis cgcnis,SC pauperibus,inue-^^pHinian ftris finibus liberales uos præbeatis. Si quisnbsp;iiimatu- tibicoiànguinitatistuæHebræus,aut Hebrçanbsp;wz/jio. uenierit,fex annOs tibi feruito,feptimo autemnbsp;anno eum manumittito: cum^ manumittes,nbsp;Jfrf.34 yjg uacuum mittito,fed ex tuis pecoribus j ek^nbsp;horreo ÔC torculari honeftèmurtératum, ÔC eisnbsp;quibus te loua Deus tuus ditauetit donatu î acnbsp;memento te feruum fuifTe in Acgypto,ÔCindenbsp;à loua Deo tuo redemptumrqua de caufa hæcnbsp;ego uobis hodie præcipio. Qiiôd finegabit fcnbsp;à te efle difcefiurûjquôd te tuamcp domû ama-bit,quoniam apudte bona conditione fit, turnnbsp;lufubula cius aurem oftio affigito, isep tibi innbsp;perpetuum feruus efto, idem^ ancillæ facito»nbsp;Neillûgrauatè manumittito, quitibi bis tan-diu fcruierit,quâdiu mercede condueftus mer-cenarius, uidelicet fex annis : ÔC louaDeus tuusnbsp;omnia tibi,quæ facies, fortunabit.Omnia pri-mogenita,quæ tibi turn ex maiori, turn ex mûnbsp;nori pecore maria nafcctur,Iouç Deo tuo con-fecrato:neubouis primogenito ad laborê uti-tor,neupecoris primogenitum tôdeto. Apudnbsp;louam Deum tuum ca quotânis polluceto, innbsp;’ ' locoàlouaelecfto,unà cum tua familia. Quodnbsp;Ecdjf fi uitiofumerit,utclaudum,utcgcum,autquo-uis uitio præditum,id loue Deo tuo neimmo-latOjfed domi comedito, fiue immundus quis,nbsp;.fiae mundus fit: perinde ac fi caprea fit, autnbsp;ceruus.Tantum eius fanguinçne uefeitor, fednbsp;cum humi quafi aquam effundito,

CAPVT XVI. Z^BferuatOjüt menfe uerno Pafchalouænbsp;'V_zDeo tuo célébrés. Nam menfe uernonbsp;eduxit te loua Deus tuus ex Aegypto noclu.nbsp;QuaobremimmoIatoPafcha louæ Deo tuo, 4°nbsp;eues aut capras ÔC boues,in loco quê loua fuonbsp;nomini collocâdo deftinarit. In eo, fermenta-to ne uefeitor : feptem diebus, cum agetur Pa-fcha,non fermentatis anguftiç panibus uefeitor: quoniâ trepidâter ex Aegypto emigrafti,nbsp;ut illius diei tuæ ex Aegypto emigrationis re-cordere quâdiu uiues. Ne'ue tibi extet fermê-tumintotis tuis finibus per feptem dies, ne'uenbsp;quid ex carne hoftiæ,quam uefperc primi dieinbsp;immolaueritis, in pofterum diêfuperfit. Nonnbsp;licebit tibi immoîare Pafchainunoquouis lo-corum tibi à loua Deo tuo habitationis ergonbsp;conceftôrû. Atinloco,quem louaDeus tuusnbsp;delegerit ad collocandum in eo nomen fuum,nbsp;Pafeha immolato uefperi, in occafu folis, quonbsp;tempore ex Aegypto emigrafti. Id coquito ÔCnbsp;comedito in loco à Deo tuo loua eletfto, ac ponbsp;ftridiereuertitor,ÔCdom0 redito.Sex diebusnbsp;nô fermentatis uefeitor:feptimo die feriæ funtnbsp;louæ Dei tui: opus ne facito. Septe feptima- 60nbsp;nas numerato:ÔC eas incipito numerate, poft-quam primùm immiferis falcem in (ègetc: de-indefeptimanalia agito louæ Deo tuo,uolun-»«/m. lario tug manus donario,quod donabis,ptput

10

It

to

¦ 11

30

II

10

20

104

obtêpcretis, qucadmoda ab co poftuïaft/s in HorebOjdie cocionis, cS pcteretïs ne ampliusnbsp;louæ Deiueftri uocêaudirctis, autingentêibnbsp;lum ignê uiderctis,ne morcremfntcö quidemnbsp;louaitamihire(podit:Bcnc dicunt. Vatêfti^nbsp;fcitabo cis de media eorum cößnguinitatCjtuinbsp;fimilem,cuius ori mea uerba fuggerâ, itac^ eisnbsp;cloquetur quaccunque ei præcepero. Quod finbsp;contigerit aliquem meis uerbis, quæ ille meonbsp;nomine effatus fuerit, non obtêperare, ego innbsp;cumanimaduertam.Cætcrfîfi quisuates hocnbsp;fibiarrogaucrit, meo ut nomine aliquid dicat,nbsp;quod ego ei dicendum non mandauerim, autnbsp;utaiienorum deorum nomine loquatui-jmori*nbsp;tor uates ille.Qiiod fi fie cum animis ueftris conbsp;gitabitis: Quopadîo intelligemus quæ'nâ rcsnbsp;fit quam loua non dixeritf Si quam rem dixe-«nbsp;rit uates louae nomine, ôd ca nô fuerit,neep euenbsp;neritjCareseritquam non loua,fed uatesdi*nbsp;xeritarrogantenabiHo ne pauetote.

C A P V T XIX.

CVm profligatas à loua Deo ucftro gêtes, quarûipfe uobis terrain dat,exegeritis,nbsp;earum^ in oppidis amp; domibus confederitis,nbsp;tria oppida fecernitote in media terra ueftra,nbsp;quam uobis occupâdam loua Deus uefter de*nbsp;deritîuiamcp ita componitote,ut ueftros fines,nbsp;quorum uobis fuerit à loua Deo ueftro cocef*nbsp;ia poiïèfsio,in tres partes partiamini, ut eo c5-fugiant omnes percuflbres.Hçc autem erit ra*nbsp;tio percu{ïbrum,qui illo perfugio uitæ fuç connbsp;fuIent.Quiaîterumper imprudentiam occidenbsp;rit,qucm antea non oderit, ut fi quis in fyluam.nbsp;lignâdi gratia cum altero profeeffus, manu fe*nbsp;curim adfecandamarborem moliatur, ÔCnbsp;rum de capulo elapfum in alterum inciderit,nbsp;eumcpnecauerit,isin aliquodoppidorû illo*nbsp;rum confugitOjSC faluti iuæ profpicitOjUe fan*nbsp;guinis uindex homicidam calente animo perz

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n. -nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. r. rrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z

priuet,cum eius crimen capitale nô fitjquippc qui ilium antea nô oderit.Hac de caufa ego uonbsp;bis præcipio, ut tria uobis oppida fecernatis.nbsp;Quod fi fines ueftros amplificauerit louanbsp;Deusuefter,utueftris maioribus iurauit,uo*nbsp;bis^dederitomnê terra,quam maioribus ue^nbsp;ftris daturum fe promifit( fi modo huic omninbsp;difeiplinæ parère curabitis,quâ ego uobis ho^nbsp;dietrado,utlouamDcû ueftrû iemper ame*nbsp;tis,cius^ uia gradiamini)additote infuper to*nbsp;tidem oppida ad ifta tria, ne fi languis innocésnbsp;fundatur in terra ifta, cuius uobis polTeftionenbsp;loua Deus uefter dederit, fanguinis pcenamnbsp;cômittatis. At fi quis odio alterum profeques,nbsp;eum per infidias aggreflus lethaliter uulncrâ*nbsp;uerit,is^ mortuus fucrit,deindeillcinaliquodnbsp;illorum oppidorum confugerit,tum fenatoresnbsp;illiushomicidæ dues eu illincaccerfendS eu*nbsp;râto,amp; lânguinis uindici interficiendû dedun*nbsp;tfo to.Eius ne miferefeitote, 8i à fanguinis innO*nbsp;cêtis culpa Ilfaelitasuindicatote, amp; uobifcutnnbsp;bene agetur. Ne moueto alterius terminuinnbsp;à maioribus defînitû in poftèfsione tua, quam

2Ó5

«4ffa8 ftcr occupandam coccdit» Ne quis unus tcz lodrt.s ftisinquenquam audiatur, quacuntpde cubnbsp;pa aut crimine, cuiufcunc^p modi committi foxnbsp;y ,p . a- knt.Exore duorum, aut ex ore trium teftiumnbsp;Ktanii pct- confirmetur. Si quis in quenquam inbnbsp;quusteftisextiteritjÔC falfum contra eumproxnbsp;x.CoMî tulerit,ambo homines, quos inter controuer*nbsp;Hcb.io fiaeft,apudlouamftanto coram facerdotibusnbsp;Diiiiel 13 0!^ iudicibus, qui tum temporis erunt. Indicesnbsp;autem fcdulo inquirunto. Quod fi falfum illunbsp;teftem eiredeprehenderint,amp; falfum contra alnbsp;terum dixifre,facitote ei quod ipfeinalterumnbsp;commentus crat,malum^ de medio ueftrumnbsp;Mdtt.j tollitote;quod cum reliqui audiuerint,timeâtnbsp;txod.il deinceps eiufmodifacinus apud uosîùfcipe-re.néue mifcrcfcitote : uitam pro uita, oculumnbsp;pro oculojdentem pro dente, manum pro manbsp;nu,pedem pro pede.

C A P V T XX.

Lfx kÄ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vm ad pugnandu cum hoftibus egrefsi,

K^uideritis uos ab illis equorum, curruum, hominum multitudinefuperari, nolitoteillosnbsp;ttmere:nam louaDeus uefter uobis aderit,quinbsp;uos ex Aegypto cduxit. Cumcp iam præliumnbsp;commilEn-i eritis,tum pontifex accedito,amp; innbsp;huncmodum uerba ad exercitum fa cito. Audite Ifraelitæ: Vos hodie prælio congrefluri e-ftis cum hoftibus ueftrisrnoliteanimis remol-lefcere,aut illos præ metu 56 terrorc expauefcenbsp;rc.Namipfeloua Deus uefter uobifcum gra-» Mite ditur,pro uobis cum ueftris hoftibus pugnatunbsp;rusjuoscp defenfurus. Turn magiftratusadnbsp;populum ita loquuntor.-Si quis nouam domûnbsp;ædificauit,ne£jdedicauit, is domû repedato:nbsp;ne fi in prælio occubuerit, alius eâ dedicet. Itênbsp;fi quis uincâ côfcuit,nelt;^ profanauit, domû renbsp;pedatorne fi occubuerit in prælio, alius eâ pronbsp;fanet. Item fi quis uxorc defponfauit,nelt;j du-xit,domûrepedato:ncfiin preÜo occubuerit,nbsp;aliuseâducar. Turn hoc addunto:Si quis ti- 40nbsp;midus eftjôC molli animo,domO repedato, nenbsp;animi fui mollicie aliorum animos effœminct.nbsp;quot;^•7 Deinde cû magiftratus ad populû loqui deftinbsp;ter$nt,tû copijs duces præficiunto. Cû oppidûnbsp;aliquod bello adoriemini, ei pacem offertote.nbsp;Quôd fi pacêacccperit,uobis^ portas aperuenbsp;rt't,omnisin eo repertuspopulus uobis tribu-tarius efto,atqp feruito.Sin pacerepudiata, ar-mis uobifcû deccrtabif,obfidetote : cûcp id uonbsp;bis loua Deus uefter tradiderit, mares omnesnbsp;ferro trucidatote.Muliercs aûr,SC paruuIos,ÔCnbsp;pecuSjSC quicquid erit in oppidOjpræde habenbsp;tote,hoftiûq} ueftrorû fpolijs,uobis a Deo ucnbsp;ftro loua c5cefsis,uiuitôte.At(^hæcquidêfa-lt;itote omnib.oppidis,quæ à uobis lôgius ab-erunt,netp iftarû gentiû erût.Nam de oppidisnbsp;quidêiftarû nationû,quarû poflèftionê uobisnbsp;Deus uefter loua dat,neminê coferuatotc, fednbsp;Ülos peruertitote,Hettæos,Amorrf os, Ghananbsp;næos,Pherezæos,Heuæos,amp; lebufæos, ficutnbsp;uobis loua Deus uefter præcipit:ne fi uos do-cuerint, quæ erga deos fuos c5mittuntncfangt;nbsp;daimitarijCuIpâ in loua Deu ueftrû committanbsp;ftSt Si quod oppidû diutina obfidiohe oppu*

20

30

lt;5ö

207

cruce ne pcrnodlato, fed id eodê dieiêpelito* te:nam crucifixum execratur Deus. neue ter*nbsp;GaLj ram polluitote,cuius uobis poifefsionêDeusnbsp;uefter loua dédit.

C A P V T XXII.

TVifratris bouem,autpecus errans fiuidé ris,ne difsimulato,fedadillum reducito.nbsp;dit er- Quod fi tile tibi uel non uicinus, uel non no*nbsp;gahomi- tus eft.id in domum tuam agito,8C apud te hanbsp;• beto,donec quæréti fratri tuo reddas. Idem innbsp;Exod.i} afino,idem in uefte, idem in omni à fratre tuonbsp;amtfla,ô^ à tereperta re facito, neue occultarenbsp;audeto. Tui fratris afinum, bouem'ue in uianbsp;lapfum fi uideris,ne præteritô,fcd unà cum eonbsp;alleuato. Viri ornatû muiter ne ferto, neue munbsp;liebremueftem uirinduito.nam louæ Deo uenbsp;Uitwerf.« fnuiius eft, quifquis iftud facit. Si in uianbsp;incideris in auis nidum in quapiâ arbore, autnbsp;humipofitû,in quo autpulli fint, aut oua,qui*nbsp;bus pullis aut ouis mater incubet,matrem eunbsp;pullis ne capito.feddimiflà marre pullos capi*nbsp;tOjUt bene fit tibijdiu^ uiuas. Si domum nonbsp;uam çdtficabiSjtuum tetftum lorica munito,nenbsp;fanguine domum tuâ impies,fi quis ex eo de*nbsp;ciderit. Vineam tuammifcellaneisneconfènbsp;rito,ne fimul ëC frugum,quas feueris, redditû,nbsp;amp;uineæ prouentum confccres. Boue fimulnbsp;amp; afino ne arato. Veftem lana fimul amp; linonbsp;textâneinduito. Fimbrias facito in quatuornbsp;De uxorK angulis tui indumehti, quo te reges. Si quisnbsp;co/mnw- dutftauxore,Sicumearehabita,earn exofusnbsp;calnniatusfuerit,eiuscp famâlæferit,dixerit^nbsp;fe cum ea uxore dutfta congreflum, uirginalianbsp;in ea non inuenifl'e : tum puellæ parentes eiusnbsp;uirginalia ad ciuium fenatores in curiam defe*nbsp;runto,eis^ puellæ pater demonftrato, fefe fi*nbsp;liam fuam homini illiin matrimoniû dedilTe,nbsp;qua ille exofus calumnietur, negâs fe in ea uir*nbsp;ginalia inlienilTetfimul^ uefte apud fcnatOrcs

JO

expaniàjfiliæfuæuirginaliaoftendûto.Tûfe* 4° natores hominem caftiganto, 8lt; centû argen*nbsp;teis mul(fîântô,eos^ patri puellÆ danto,quo*nbsp;niâlfraeliticæ uirginis nomini detraxcrit:câ^nbsp;illeitauxoremhabeto,ut nunquâ repudiatenbsp;pofsit. Sinaûtuerares fuerit,nec^ uirginalianbsp;in puella extiterint,puellâ ad patemæ domusnbsp;fores ducuntOjCamqj eius ciues lapidibus ob-rutam necanto,quoniâ eo in Ifraelitis comiflbnbsp;flagitio patris fui domû c6ftuprarit:et ita nefasnbsp;AduUerîj de medio ueftrûmtollitote. Si quis deprehê*nbsp;pûfrtd. fus fuerit concubuiflè cum fœmina maritû ha*nbsp;iTwit.xo bente,ambo iuxtà moriuntor,tû uir quifœminbsp;nam côftuprarit,tum fœmina:id^ nefas ex If-

¦ Rdpfat raelitis tollitote. Si quis puellam uirginê uiro pof/jd. natftus in oppido copreflerit, ambos adnbsp;illius oppidi porta educîos lapidatote, ne*nbsp;catote:puellam,quia in oppido non clamaue*nbsp;rit: uirum',quia alterius uxorem fubegerif.id^nbsp;nefas de medio ueftrûm tollitote.Sin autêrurinbsp;puellam defponfatam natftus uir,ci uim intulenbsp;ritjCamcp compreflerit, moritor uir ille tâtum,nbsp;qui earn comprefsit:pucllæ autem nihil noce*nbsp;tote.nequeenim in capitali crimine eft: hoc e*nbsp;nim perinde eft.acfi quis alterum aggreftùsui

10

yo

60

20p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEVTERONOMIVM,

troieris, fpicas manu carpas licebit : at falcem inalterius fegetem ne immittito.nbsp;CAPVT XXlIlI.nbsp;Rfpuii«. ÇI quis uxorem duxerit,foeminam^ fecerit,

19 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contigeritcam illinon placcrc,quödali*

quid in ea oflrenderit inhoneftü,fcribito eili* bellum diuortij,eumcp illi in manu dato,öi^ eanbsp;è domo fua dimittito. Quod fi ex illius domonbsp;egreflam altcri nubere contigerit, fi illealternbsp;cam inuifàm habcbit,fcribito ei libellü diuor*nbsp;ttj,eumcp illi in manum dato, atej cam ex do*nbsp;mo fua dimittito. Aut fi deceflerit uir ille, quinbsp;fecundus earn duxefit,ne efto poteftas maritonbsp;priori,qui earn repudiauerit,eam iterate in manbsp;trimonium ducere,poftquam ilia pollutaeftnbsp;( nam id quidem louæ habetur nefarium ) nenbsp;terra,quam uobis pofsidendä uefter Deus Io*nbsp;milt;ri ua dat, polluatis. Cö quis uxorem nouä du*nbsp;\nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.1-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

munis domi cfto unum annum, Sd cum duefta

210 fi nocens fuftuariS meruerft, cSiudexproftra*nbsp;tum,infuoconfpe(ftu pro criminisrationeadnbsp;numerumcædito.Quadragefiesnonamplius ».Cor.«nbsp;ferito,nefi multum ad häc uerberationem ad*nbsp;diderit.cötumeliaafficiatur frater uefter in ue*nbsp;ftra præfentia. Boui trituräti os neobthura*nbsp;to. Si fratrum contubernaliû alter mortuusnbsp;fuerit fine liberis, defunefti uxor alieno nenu* jifnbsp;bito.Leuir cum e2 conuenito, eam^ in matri* cenda.nbsp;moniûleuiri iure ducito: quem^ilfa primo* t.rim.fnbsp;genirum ediderit, isin defunefti fratris nomen Matth. 1::nbsp;concedito, neillius nomen ex Ifraelitis dclea*nbsp;tur.Quodfi nolit homo fuam gloflem duccrc, Luc.i-onbsp;glosin curiam ad fenatores ferecipiro,8Cdc*nbsp;monftrato leuirum fjum nolle fuo ipfius fratrinbsp;nomen in Ifraelitis fufcitare:id eft,nolle fcleutnbsp;ri iure ducere, T urn ciucs illius fenatores cumnbsp;cuocanto,atqj alloquuntor: qui fi prüfens ne-gauerit fe uelle earn ducere, turn gios ad eunanbsp;accedito in præfentia fenatorum,eicp calceumnbsp;de pede detrahito, eius faciem côfpuifo,itanbsp;dicensrSiefit horn ini, qui fratris fui domum fonbsp;bole non inftruit. Attç illius apudifraelitase*nbsp;iufmodinomêefto,uteius domus dicaturDifnbsp;calceati. Si orto inter aliquos certamine, alte*nbsp;rius uxor accefierit,fui uiri ab eo, à quo pulfa*nbsp;tur,defendendi ergô,2lt; inieeftamanuillius ui*nbsp;rilia prchenderit,ei manum fine ulla mifericornbsp;diaabfeinditote. Diuerfapoderaaliamaiora,nbsp;alia minora,infifeo tuone habeto. Diuerfasnbsp;mcluraSjahas maiores^ahas minores, domi nenbsp;habeto;amp; podera SC menfuras æquas iuftasepnbsp;habeto, ut diu uiuas in terra, quamuobis louanbsp;Deus uefter dederit. Etenim nefarius habeturnbsp;louæ Deo ueftro, quifquis ifta facit, quifquisnbsp;iniquèfacit. A'lemêtotequiduobisfecerit A'nbsp;malechita in innere egrefsis ex Aegypto,ut uonbsp;bis initinereoccurrerit,nihilœ Deum ueritus,nbsp;extremes ueftrüm SC infirmiisimos quofq; car

40 pferit,uobis Iafsis,at(^ defatigatis.Igiturcum iam uos quietos rcddideritloua Deus uefternbsp;ab omnibus ueftris undiep hoftibus,in terranbsp;cuius uobis occupandam poflefsionem datu*nbsp;rus eft, AmalechitarS memoria de rerum natunbsp;raaboletote,néue hocobliuioni mandatote,

CAPVT XXVI.

CVm aSt in terra perueneritis,cuius uobis poflefsionê Deus uefter loua dat,eamcpnbsp;occupaueritis, SC in ea cofederitis, fumito denbsp;primittjs omniu terræ frugu quas perceperis ànbsp;terra uobis à loua deo ueftro dataiqscß in ipornbsp;tä inditis, petito locum, que loua Deus uefternbsp;nominiluo collocâdo deftinauerit : SC pótifi'nbsp;cë,qui illis têporibus erit,adito, ei^ ita dicito;nbsp;Profitcor hodie louæ Deo tuo, me perue*niGnbsp;fein terra, qua iurauit loua maiorib.noftris,danbsp;turu fe nobis. TS pontifex fportâ de tua manunbsp;accepta, antearä louæ Deiueftrireponet, ÔCnbsp;tu corâ loua Deo ueftro fie præfabcris:Maio*nbsp;60 rcs noftri,Syris eos opprimêtibus,defcêderûtnbsp;in Aegypta,quocû pauci numero peregrininbsp;aducniffetjibiexcrcuerûtin gentêmagnâ.ponbsp;tentê,at£5 numerofâ. Deinde eu nos malis mo

tf

to

ZO

30

i'

2«

imponcrcntjlouâ Deum matorS noftrorû in* uocauimus. qui audita uoce noftra,animad*nbsp;uerfaep noftra miferia,labore,ÔC anguftijs,edunbsp;xitnos ex Aegypto manuualida, brachio ex.-tento,magno cû terrore,monftris ati^ porten-tis; nobis«^ in hunclocû perdueffis terram hâcnbsp;dédit,terrain laCle meileep featentê. Quamobnbsp;rêhicegoafFero primitiasfrug3terrg,quâmi..nbsp;hiloua dédit. Tu illas apudlouâDeû ueftrûnbsp;reponito,6C eum coràm adorato,ac lætator exnbsp;omnibus bonis, quæ tibi tuæ^ familiæ dede^nbsp;ritjUnà cûueftrateLeuita, attp peregrino, Cûnbsp;omnes tui prouentus decumas prorfus dede^nbsp;ris,anno tertio,qui annus eft decumanus, Le*nbsp;uitæ,peregrino,pupillo,uiduæ dato,qcpapudnbsp;te ad fatietatem epulantor. T um tu apud louanbsp;Deum ueftrum fie dicito:Sacrum domo abftunbsp;ii,idcp Leuitæ,peregrino,pupillo,uiduædedi,nbsp;prorlùs ex præcepto quo tu nie inftruxifti : nonbsp;feci contra præcepta tua, neep ea fum oblitus: 20nbsp;mœftitia comedi,nihil périmanbsp;cumL, amp; munditiam detraxi,nihil in funus impendi,Ionbsp;cura Içticia uæDco meo dîtfto audiens fui, feci prorfus utnbsp;amp; non niiî ju mihipræcepifti : afpice de fa era tua fede,idnbsp;^ß3deccclis,2Cfauc tuo Ifraelitarumpopulo,nbsp;jjp ÔCterræ quâ nobis dediftfficutmaioribusno*nbsp;Bdr.i ftrisiurafti.terrælatfte melleqjabundanti. Honbsp;Irt D« uer dierno die loua Deus uefter uobis prgcipit,utnbsp;ht ddigun- hæc inftituta atep iura exequamini:curatote utnbsp;tur. toto corde atep animo exequamini. Vosho^nbsp;dielouampronunciatis uobis eflè Deû,uos^nbsp;eius efle utjs greffuros,décréta, præcepta, iuranbsp;conferuaturos,6C dido obtemperaturos.Iouanbsp;quoep hodie pronunciat uos fibi peculiarêefnbsp;fèpopulû(ut uobis promifit ) qui omnia eiusnbsp;præceptaconferuetis,fecp uobis maieftatêfu^nbsp;praomnesà feconditas nationes conciliatuxnbsp;rû,laudis,famg,decoris ergô,ut fitis facer lougnbsp;Deo ueftro populus,quemadmodû promifit.

CA P V T XXVII.

TVm Mofes,unà cû Ifraelitico fenatu, pO^ pulo prçcepit in hune modû : Côfèruato-teoranem do(ftrinam,qua ego uos hodieinftinbsp;tuo. Ac quo die continget uos,traielt;ftp lorda*nbsp;ne,in terramuenireuobis à loua Deoueftronbsp;datam,erigitofe faxa ingentia, eisep gypfo in^nbsp;Saxa iubet cruftatis inferibitote in ipfo ueftro tranfitu omnbsp;erigii»(jui nia uerbalegis huius, ut perueniatis in terramnbsp;buil^Jcri uobis à loua Deo ueftro datam, terram latftcnbsp;ÉxoTionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uobis lo

'lof» Deus uefterpatrius promifit. Cum igitur contigerit uos traieciftè lordancm,erigifote lànbsp;xa hæc,de quibus ego uobis hodie præcipio,nbsp;in monte Ebalc,eaqj gypfo obducitote. Atqpnbsp;ibiaramIouæDeo ueftro extruitotefaxeam,nbsp;nullo adhibito ferro. Eximpolitis lapidib, in*nbsp;quam,arâ Deo ueftro louæ extruitote, in caepnbsp;illi folida facrificia,ÔC pro falute facitote, ÔC ibinbsp;cpulantes apud louam Deum ueftrum lætitiânbsp;agito te,at^ in faxis illis omnia legis huius uernbsp;ba exprefle 2C benè lcribitote. T um Mofesnbsp;unàcumfacerdotibus Leuitis ad uniuerfos I*nbsp;fraelitas uerba fecit in hune modum : Attendenbsp;€C audi llraelita * T y hodierno die populus fis

10

30

40

do

»

N o M ï V M, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2t4

fumptû.OIeâ omnibus in ucflris fiftibus habe bitis.necp oleoungeminijquoniam cxtirpabinbsp;tur olea.Liberos gignctis,nelt;^ï habebitisj tjuonbsp;niam captiui abibunt.Omncs ueftras arbores,nbsp;tcrræcpfruges corrumpct aerugo. Veftrates penbsp;regrini maiorein diesfaftigio afcendent,uosnbsp;maióre in dies decremêto dcfcendetis: illi uoänbsp;fœnerabuntjUOs illos non item, illicaput, uosnbsp;eritis cauda. Atc^ hæc quidcm tot dira uobisnbsp;¦* euenient,uos^infeiifîabûtur, amp; adinterneciônbsp;nem infeftabuntjquoniâlouæ Dco ueftro digt;nbsp;0:0 audientes non fueritis,in cius preceptorû;nbsp;decretorumcp uobis ab eo traditOrû cOnferua--tione:erunt^ hatc turn in uobis, turn in ucftranbsp;progcnie figno amp; exemple in a:ternû,quoniânbsp;îouæDeo ueftro inrerû omniû copialætoSônbsp;hilari animo non feruiucrttis . Ergo hoftibus;nbsp;quos uobis loua immittet,in favn e,in fiti,in nitnbsp;ditate,in rerum omniû penuria feruietis,imponbsp;nentcç ueftris ceruicibus iugû ferreû ufe^ad uenbsp;ftrum exitium.Excitabit in uos loua remotarrinbsp;gentêuft^ ab extremis orbis terrarû finibus;nbsp;aquilauolucriorCjgentê ignotæ uobis lingug:nbsp;gentem ita crudelc, ut nc(^ feues reuercaturjnbsp;neep puetOrû miferefcaî,quç ueftri pecoris frttnbsp;«ftus ÔC terræ fruges côfumens, uos ita peruer*nbsp;tat,ut neep frumcntû,ncqîuinum,necp oleumjnbsp;neep armentorûfœturam, neq)ouium capra*nbsp;rûcp greges uobis reliquosfaciat: ufqueadconbsp;uosdifperdet,uos ubicunq? degetis eoufcp obnbsp;ftdebit, donee ueftra altifsima munitifsimac^nbsp;mœhia,8lt; arces,quibus côfidetis, in omnibusnbsp;ueftris finibus deiecerit.V os, inquâ, ubicunt^nbsp;terratu uobis à loua Dco ueftro datarû dege^nbsp;tis,ita premetjUtipfum ueftri feetû uentris,ip-fam liberum ueftrorû,uobis à louaDeo ueftronbsp;datorû,carnem comedatis: tanta uos obfidio*'nbsp;nisanguftia premethoftis. Qui inter uosmolnbsp;lifsimus ÔC delicatifsimus ërit,isfuo ipfiusfra:,nbsp;trijôô fui côplexus uxori,reliquiscp natOru fuônbsp;rum,quos reliquos fcccrit, horû inquâ ùlli re-eufabit impertiri de filij fui carne,quam comc-det’.quodnihilfibireliquû fecèritintamaróla -obfidione,quauos hoftisin omnibusueftrisnbsp;fedibus urgebit.Quæ apud uqs ita mollis eritinbsp;êlt; delicata,ut prac mollitic amp; delicqs pedis uegt;nbsp;ftigiûhumifigerehonfuftincat, caôCfui comnbsp;plexus uirOjôf filio,8lt; filiæ,fecundas ex inter-feminio fuo e^reflas, Si quos pepererit filiosnbsp;inuidebitjèoscp claminfummaindigentiaco-medet,prç obfidione Si anguftia,qua uos hoftis in ueftris môenib.premet.Nifi curabitis utnbsp;pareatis omnibus uerbis huiuslegis,tnhocliinbsp;bro fcriptis,ut gloriofum illud ÔC terribile nomen,loua Deûucftrû metuatis : præcipuis SCnbsp;uos etueftrâ proie afficiet cladibusloua,clad{nbsp;bus ingentibus Si certis, morbisep diris ôô fi-xiSjUobiscp referetomnés Aegypiias aegritu»nbsp;dinestutquas exhorretis,hæ in uobis inhærc-ant.Tum fi quis morbus, fi quae cladès eft innbsp;buius legis libro non faipta, ea uos ad ueftrSnbsp;ufquc exitium infeftabit, ita ut qui cœli ftellasnbsp;numéro æquaueritis, pauci numéro fupcrc-iiSjquoniamlouscDco ueûto diôo audiêtesnbsp;tiôîi

10

(•

20

30

40

50

60

10

20

30

que ubi in hune locum ucniftis, Schönem He 40 febonis,amp;Ogum Bafanæregê, qui nobis bel

21^

bentur: ne quis forte fit in uobis aut uir,aut fc-mina,aut familia,aut tribus,cuius mens hodie à loua Deo noftro auerfa, ad deorum gêtiumnbsp;illarumcultumimpellatur: ne quæ fit in uobisnbsp;ftirps,qusc a fel pariat SC abfynthium, qui hu* « j;'nbsp;iufee facramêti uerbis auditis, fibi cum animonbsp;fuo blandiatur,ÔC impunefereputet, fi ex ani*nbsp;mi fui peruerfitäte uixerit,atq? ita ebrietate fi ßy” inbsp;timexuperet.Eitantum aberitut ignofcatlo*nbsp;ua,utinhuiufmodi hominem iraatep impetu pjret-fuo exardeat,omnia^dirain hocdeicripta li*nbsp;broei incumbant,ÔC eius nomen loua derertfnbsp;natura deleat,eumcp malis modis ab omnibusnbsp;Ifraelitarum tribubus, ut ferût omnia foederisnbsp;dira in huius legis libro fcripta,fecernat: dieet*nbsp;que pofterorû genus,id eft ueftri nati,qui poftnbsp;uos exiftcntjSC extranei qui ex finibus longinnbsp;quis ueaerint, cum uidebut eius terræ clades,nbsp;ÔCquibus eamdetrimentis affecerit loua,fui*nbsp;phurc SC fale ita peruftam, ut neq; conferätur,nbsp;necpgerminet,necpullæinea crcfcant herbae,nbsp;qualis eft ruina Sodomæ, Gomorrat,Admæ,nbsp;ÔC Seboiû,quas ira percitus loua euertit : quX' ,,nbsp;rent inquam omnes genres, cur hæcfeccritio*nbsp;uainhanc terram/quis'nam fitiftetâtæ iræx*nbsp;ftusCTum refpondebitur: quoniam leîiôolonbsp;uàe Dei maiorum fuorum fcEdere,quod cû illisnbsp;percufsifietjCQ eos ex Aegypto eduxiiTct,dcfenbsp;cerintad deos alienos ,eis«^ feruicrint, ÔC eos

gt; adorarintjdeos quos neq; nouiirent,ne(j cutn eis ullam rem habuiftent. propterea louâ huicnbsp;terræ iratum,ei omnes feriptas in hoc libro di*nbsp;ras importaflè:eos^ ex ipforum terra magnonbsp;cum iræ £C indignationis feruore auuifos, alianbsp;in terram (ut turn apparebit)proiecifle. Occulnbsp;ta louæ Dei noftri funt:aperta autem et noftranbsp;SC noftrorum in perpetuum natorum, ad om*nbsp;nia legis huius dida exequenda.

CAP VT XXX.

Vm autem hæc omnia tum fauftatû in* __faufta à mepropofita uobis cuenerint,SC uos ubicuntp gentium à loua Deo ueftro di*nbsp;fperfiad fanitatem redibitistadeumcp reuerfi,nbsp;eius dieft is, quemadmodum ego uobis hodie 'nbsp;præcipio,unà cumueftris natis toto corde at*nbsp;que animo parebitis; turn loua Deus uefter uinbsp;cifsim uos ex captiuitate reuocabinucftricpminbsp;fertus,ac uobis recociliatus, uos ex omnibus,nbsp;in quas uoS difperferit,nationibus colliget: ôCnbsp;JO ita colliget,utfi ad extremos cœli fines fueritisnbsp;diisipati,inde uos cölligat attp accerfat : SC innbsp;terræ à maioribus ùeftris poflèflæ polTefsionénbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j p

immittct,pluribusq}beneficijs, SC maiore in* cremento, quàm maiores ueftros, afficiet:6C eV*’nbsp;turn ueftra,tum ueftræ iôbolis corda circunci*nbsp;det,ad louam Deum ueftrû toto corde,totoepnbsp;animo amandumiutuiuatis. Hæc autem diranbsp;omnia immittet in perduelles SC ofores, quinbsp;uos infeftauerint.Tum uobis mutatis,ÔC louxnbsp;do obedientibuSjOmniaep eius præcepta, quæ c*nbsp;go uobis hodie trado,exequentibus,abundâ*nbsp;tiam benefice cohferet in omnibus ueftris qugnbsp;tratftabitis negotqs, in uentris, in pecoris,innbsp;terræ ueftræ fixdbus, Recociliatus cnimioua

tan»

D B V T E R O N O M I V M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;218

tarum, cûgregato populo,uiris, fœminiSjpar-uülis 5 SC ueftratibus peregrinis, ut audiant, uC difcànt,üt louam Deum ueftrum uereantufinbsp;ômniaep legis huius ditfta curent exequCrida:nbsp;ut^ imperia corum nati audiendodticantlogt;nbsp;uam Deum ueftrum metuere, qüamdiu uiué-tis in terra, cuius occupandæ gratialôrdanerrinbsp;traietfturi eftis. Turn loua Mofi dixittPropenbsp;adéft, cum tibi eft moriendumiuoca loluam,nbsp;SC adefte inoracUlari tabernàculo, ut ego etnbsp;præcipiam. ErgoMofes SC lolua iuerunt,8Cnbsp;in Oraculi tabernaculO adfuerunt, SC loua innbsp;tabertiaculoapparuitin nubis columnaiuprànbsp;tabernàculioftiumftante,Mofem' queitaafia- ^cßnioncnbsp;tUs eft:Te qüidem mox cüm maioribusthis populipr«nbsp;iacenté,hic populus eöueniet,ütcSdtjs alie- dicit.nbsp;nis eius terræ,in quam inaaturUs eft, mereai-cetur,me reli(ftô,8C fœdere quod cû eo pepigi,nbsp;uiolato. Tune ego iratus eos delèrâ, ab eisepnbsp;uultummeumabdam : quo fiet,ut conluman-tur,ÔC in multa mala SC anguftias incuaât,tantnbsp;dem^fateantur, quoniam eorumDcus internbsp;eos non fitjCa omnia mala fibi eueniflè: cû egonbsp;intereaab eis uultum meum abdam, propternbsp;tantum ab eis commiflùm feelus, qui ad deosnbsp;defecerint alienos.Quâobrem feribite carmciinbsp;hoc,quodtulftaelitas dôceas, 6C eis in os inféras, ut mihi fit hoc carmen teftis adUerlumIf-raelitas, cum in terram ( quam eorum maioribus iuraui)la(ftcmellecp featêtem àmeinaogt;nbsp;dudtijui cftuscp iàti étate fertfti, ad deos alienosnbsp;fe conuerterint, éosep(me defpetftui habito^nbsp;mcoep fœdere temerato ) coluerint : cumtp eisnbsp;malamulta SCanguftiae éuenérint, ut hóe ingt;nbsp;quam carmen contra eos teftimoniüm dicat,finbsp;ex eorum fobolis Oretion éxciderit, obliiiiontnbsp;mandatum. Noui enim eorum mores quibusnbsp;hodie praeditiluntj nondum à me introdutfttnbsp;in terra,quâ eis iuraui.Scriplît ergo MofeS cargt;

40 menhoc èo die,id^ docuitllfaelitâs : SClofua Nurtis filiû hortatus éft, Ut fottê ic SC cônftangt;nbsp;tem præbcret:dult;fturû enim îfraelitas in terrâinbsp;quâ Deus illis iureiurâdo promififlet, ipfiim^nbsp;Deum ci adfiiturum. Acpoftquamperfcripfitnbsp;Moiès ueibalegis huius in libro,atœ abfoluit*nbsp;Leuitas arce fœderis louç geftorcs fie allôqui-tur: Accipitehunclegislibrû, SCadlatUs arcçnbsp;fœderis louæ Dei Ueftii reponite, ibi téftimo-nio contra uos futurum. Ego enim noui côtugt;nbsp;maciam ucftiam, SC céruicils duritiem: qUi cuninbsp;hodie, me adhucuobifcUtti uiucnte,rebellesnbsp;fuéritisin louam, quid poft meum interitumnbsp;fiiturum eft f Cogregate ad me omnes Ueftra-rum tribuum fenatores,üeftroscp magiftratus*nbsp;quibus audientibus hæc Uerba eloquar, cœ-lumcp Sc terra téfter in eOs.Scio enim,uos poftnbsp;nteàm mortem corruptum iri,SCàuia,quantnbsp;uobis præcipio, receffiiros, uobis' que maluntnbsp;longo P oft tempore euenturum,qüoniam fee-manum opéré irritando. Ergo effätUs eft Mofes in auribus totius Ifraelitarum conuetitusjnbsp;carminis huius uerba adnbsp;finem ufep.

, t

10

20

5°

’’oft,

ziSgt;

C APV T XXXII,

xao/ïï A Ttendtte cocli, dum loquor : audï terra mei. Dcftillabitinmodumnbsp;pluuiæmea dotflrina fluet utros orario mea:nbsp;ut imber in ftirpes, ut minuta pluuia in herbas.

Etcnim louaenomêappellabo : tribuitcDeo noftromagnitudinem, cuius numinisÔÉ^integt;nbsp;^a opera, SiC omnes reclæ funt rationes : quinbsp;ndelis, iniquitatis expers, iuftus, retflus'quenbsp;Deus eft. Ab hoc, iùo uitio dégénérant no di.« 'lonbsp;cam eius fill],fed perdita profligata'quenatio.nbsp;Hæccîne louæ rependis,populus ftultc, arquenbsp;infipiensf” nonne is tuus pater eft, qui te com^nbsp;parauitf nonne tuus conditor,atcß autorf* Re^nbsp;cordare prifea tempora, cofidera perpetuorumnbsp;ftculorû annos : percontarc patrem tuum, quinbsp;tibi refcret:fenes tuos, qui tibi narrabunt : Su^nbsp;premum, cû gentibus poflèlsioncs partiretur,nbsp;hominumç genus diuideret, cæteris nationixnbsp;bus fines pro numero Iftaelitarum afsignafle.nbsp;Nâlouæ pars eft eius populus, eius poflèisioxnbsp;nis fors lacobei fontrqiios in deforta,inaecefla,nbsp;ferali,uafta^ terra nacîus,drcûduxit, edocuit,nbsp;tanquam foipupillâ oculi euftodiuirrutaquilanbsp;nidum foum exdtans,fofo fopra pullos foos upnbsp;brat,alis'que paftis exceptos pennis fois tollit.nbsp;louafolus, nullo cum peregrino deo, illos de^nbsp;».¦excellen- duxit,2lt; in’ faftigiarerrarûfobuexit,ubi agroxnbsp;rumprouentibusue{cerêtur,ô^mellederupc,nbsp;SC oleoderigida cautelacftauit: butyro b ubuxnbsp;lojlade balantum,necnon adipe agnorû, opixnbsp;morumep arietum, SC hircorum,unà cû pinguinbsp;flore tritid,SC meri uuarum iànguinis podone.nbsp;At probi pinguefaefti recalcitrarunf.pinguefa^nbsp;cli,obefi, farôi, Deum conditorem foum reli^nbsp;qucrunt,numen falutis foæ deipicati font.Eumnbsp;per alienos irritarunt, per fccicra incenderunt,nbsp;dæmonibus, non Deo, focrificantes : dijs fibinbsp;ignoris, qui noui recens ucnerunt, maioribusnbsp;ueftris nonformidatimuminis genitoris ueftrinbsp;immemores, Dei ueftri creatoris obliti. Hæcnbsp;uidens loua, hanc liberum foorumimprobitagt;nbsp;tem indignefert,SC ita fatur: Abfoondam abnbsp;eis uultum meum, uidebo quem habituri fintnbsp;exitum. Sunt enim perueriânario, filrj perfidi.nbsp;Rom. 10 qui me p er non Deû irritarût,per foa ilia inanianbsp;incenderunt : quos egouicifrim pernô popuxnbsp;lum irritabo,per gentem demétem incendam.nbsp;Nam incéfos iracundia mea ignis, ad ima ufiçnbsp;tartara exardefeet, cum^ fois terrarum frugi^nbsp;bus confometjôC montes adufiç fundamentanbsp;inflammabit. In illos mala congeram, in illosnbsp;mifsiliamea confomaminec folumfamcade-dentur,lue^,8C acerbiisimo abfomêtur exitio,nbsp;uerumetiam in eos 8C quadrupedum dentes,nbsp;SC humi forpentiûuirus immittam. Foris graf-iàbuntur arma,intra penetralia confternatio,nbsp;in iuuenes iuxtà ac uirgines,in lacftantes atquenbsp;canos.Et quidem ftatueram eos ita profligate,nbsp;corû ut memoria ex hominibus tollerem : nifi lt;jonbsp;uererer, ne hoftes,eonim aduerlàrij ( qua fontnbsp;improbitate) fdpfos ignorâtes, hoc totum fa^nbsp;«ftumfois prædaris uiribus, non louæ, tribuc^nbsp;rentiquippenatiorationis çjcpers, atque pru-

20

V A,

feruateper Iouâ,auxilîj tui clypeumf quiep eft tui faftigtj gladiusf T ibi fubijciêtur lioftcs tui,nbsp;eorum cacuminaproculcabis.

CAP VT XXXIIIE

TVmMofes excampis Moabiticis aften^ i.tiach.t dit in Nabonem monté,in iugumPhaige,nbsp;è regione Hicrichütis pofiti, eiq) oftendit louanbsp;totä Galaaditidem ufeg ad Danem, omnem cpnbsp;Nephthalienfcm SC Ephraiminam, SC Manaftnbsp;fenfem regionem, ludæamtp ufep ad ultimumnbsp;mare:tumauftralem,SCcampumHierichungt;nbsp;tis,uibispalmiferæ,ufqueadSigorim.Ethæc,nbsp;inquit, terra eft, quam Abrahamo, Ifaaco, SCnbsp;lacobo iuraui me eorum (emini daturum efle:nbsp;earn tibi tuis oculis uidendam fubijeio, fed eonbsp;nonträfibis.Atqjhicmortuus eftMo(ès,Iouænbsp;cultor,in tena Moabitarum, ante os Iouæ,quinbsp;eum fcpeliuitinualle quadam interraMoabi-tica,fecundum Bethphegor, neque quifquamnbsp;hominü haeftenus eius fepulchrö feiuit. Mor^nbsp;tdus eft annos natus centum SC uiginti,cu neq?nbsp;oculis caligaret, neep uiriditatë amififlèt. Eumnbsp;luxeruntlfraelitacincampo Moabitico trigin*nbsp;ta dies.quolugendi Mofis fpacio finito, lofuænbsp;Nunis fiiio plena afflatolàpicntia ( nam Mosfes cimanus impofuerat ) paruerunt liraelitae,nbsp;feccrunteputMofilouapraîceperat. Neep exgt;nbsp;titit adhuc ullus in Ifraelitis par Mofi uates,nbsp;louac tam familiariter no to, tot oftentis SC mi^nbsp;raculis, quae in Pharaonem Pharaoniosep, SCnbsp;eius terram defignaturus miflus eft à loua innbsp;Aegyptum : turn tanta ilia poteftate, tot tan.»nbsp;tis que prodigtjs,qux cunôis fpeClâtibus edi*nbsp;ditlftaelitis.

0 lä

iO

,(

«

30

»o

222

Ï O S V Agt;

C A P V T Î.

OST lt;i.V A M De«5lofHlt; louçfcruusMo pyjecfpMnbsp;fes mortuus cft, diit.nbsp;loua Mofisad^nbsp;miniftrumlofuänbsp;Nunis filiüallonbsp;cutus eft in huenbsp;I modû: Qiiâdo-quidêmeusfer-uus Mofesmornbsp;tuns eft, age tu,

ir ai] ec lordanem iftum,una cum omni ifto pox pulo Ifraclitico, in teiram quam ego eis dono.

Qyocüqjuos in loco pedum ueftigiaurge* Oeuf.** biris,eumuobis ego do, ficut Moft (um polligt;nbsp;citus A' foUtudine Libano illo ,ad fluuiumnbsp;magnumEuphïatem,quaî omnis Hcttçorumnbsp;terra eft,ÖCadmare,quifolis eft occafus ,UGftrinbsp;fines patebünNemo ante te conftftet, quädiunbsp;uiues’.acquemadmodum Mofi adfut,itatibinbsp;60 adero ,nectmquamte deftitutum relinquam.

Collige te amp; cofirmamam tu ifti populo,terrç, quam ego me eis daturö efle maioribus eorumnbsp;iurauijhaereditatemhercifceris.Tantumfortisnbsp;inftadusep efto, ÔC da operam ,ut omnilcgi,nbsp;I a quam

V A» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XZ4

loua rubri maris aquas ficcaucnt,ut'que uos duos Amorreorum reges tranfiordaninos,Se-honem SC Ogum traiftaueritis, quos quidémnbsp;funditùs deleuiftis : quæ res audita tanto no-ftros animos terrore labefaCïauit,ut nemo iairinbsp;cotrauos animo cofiftat, quorû Deus loua SCnbsp;fiiprainccclo,ÔCinfrain terris Deus fit. Qtio-circaiurate mihiper louam, fi ego uos bcncfigt;nbsp;cio meo démérita fuero , uos quoc^ mes domui paternæ parem eflè gratiamrelaturos: SCnbsp;mihi certum fignum date,quo meos parentes,nbsp;fratres,lcirorcs,que^ habent omnia conferué-fis,animas^ noftrasà mortedefendatis. Cuinbsp;illi ficrefpondêt : Vitamnoftram pro uobis adnbsp;mortem offerimus ( fi modo uos hoc noftrumnbsp;negocium non indicabitis)ni tibi iftam grariâ,nbsp;cumnobis terra loua dederit,fidclitcrréféré-mus. T um ilia eos per funem demifit per fene-ftram ( erat enim domus eius coniunefta moe-nibus,utpote quæ eflèt fummeenia ) monuitc^nbsp;ut in montem contenderent, ne qui eos perfe-quebantur, in eos incurrerent: ibicp triduumnbsp;laterent, donee reuerfis qui perlèquebantur,nbsp;poftea pergerent. Illiautem cumeaitalocuunbsp;fùnt: Nos iftius, quo tu nos obftrinxifti, iu-rifiiurandi religione liberabimur hac ratione-Cumnos terram hâcinuaferimus, tulaqucumnbsp;iftum coccineum fencftre,p er quam nos demi-fifti,alligabis,tuis parentibus fratribus'que, SCnbsp;gata. Qyifquis autem extra domus tuæ foresnbsp;exierit, fuo periculo fecerit, 8C nos aberimus ànbsp;culpa. Qviicquid uerô domiapud teerit, idfînbsp;quis attigeritj.nos luemus. Quôdfihancrcntnbsp;palam feceris,nos erimus ab hoc,quo tu nosnbsp;obftrinxifti,ûcramento liberi.Tiim ilia condi'nbsp;tionem accepit,illos^ dimifit: SC eis digrefsis,nbsp;laqueum purpureum feneftræalligauit. Illi innbsp;montem ire côtenderunt,illic^ triduum com-I morati, cum iam qui perfecuti ftierant,tota uianbsp;perueftigata,ijscp non inuentis,reuertiflènf,nbsp;ambo conuerfô itinere démonté defcendût,5C ,nbsp;flumine traieefto, ad lofuamJaunis filium per-ueniunt,ei^ omnia quç fibi accidiflènt,cxpo- Cynbsp;nuntjôC totam regionem oftendût à loua ipfo-rum fùbijci poteîtari, omnibus incolis eoi uin 'nbsp;metu labefatftatis.

c A P V T III. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

IGitur poftridielofua,ubi fùrrexit, à Setimo caftra mouit, 8C ad lordanem cum omnibusnbsp;Ifiaelitis peruenit,ibi^ antè quàm traqcerent,nbsp;pernotftarunt. Præteritis tribus diebus ,magi'nbsp;ftratus per caftra eunt,populolt;ç precipiunt,utnbsp;cum arcam fœderis louæ Dei fiii a fàcerdoti-bus Leuitis portari uiderint, loco fèmoueant,nbsp;eam^fèquantunfèdintcrpofitointer ipfos SCnbsp;area tanto fpacio,ut ad earn non accédant pro-pius, quàm ad circiter bis mille cubitos, quOnbsp;uiam,per quam finttturi,uidcant. ncque enimnbsp;ea uiaingredi folitos eflè antea.T um lofua populo utluftraretur indixit, quoniam poftridienbsp;apudeos mira faefturus clîèt loua. Deinde fa-*nbsp;ccrdotibûs mandauit, ut fœderis arcam tolft*nbsp;rent, populo^ anteirent, Itac^ âli, arcam porinbsp;tantes

10

20

y®

6q

10

zo

30

V A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;226

tes autem arcam portantes,in medio lordane fteterûqdoncc omnia quæ loualoftiæ populonbsp;dicenda,amp; eidem lofuæ Mofes præceperat,adnbsp;illius præfcriptum pcratfta funt.Dcindc tradu-lt;fto celeriter omni populo, antccefsit area loxnbsp;uæ,2iu iacerdoteSjpopulum. Rubenitæ quoep,nbsp;Gadini^,2lt; dimidia tribus Manafsis,expcditinbsp;ante lftaelitas,ficut eos Mofes fuerat hortatus,nbsp;inHierichuntium campum trâhniferuntcorânbsp;Ioua,hominum circiter quadraginta millia, adnbsp;bellum procinôi. lllo die loua lofuam ita nia^nbsp;gnum apud omnes Ifîaelitas reddidit, ut eumnbsp;quâdiu uixit timucrint, fi eut antea Mofem fc^nbsp;cerant.lgitur lofua ex louæ mandato, facerdoxnbsp;tibus Oraculi arcam ferêtibus iufsit, ut ex Ioigt;nbsp;danc exirent : qui fimulac louæ fœderis arcamnbsp;portâtes egrefsi, pedum ueftigia in ficco preCnbsp;ferunt,redtj t aqua lordanis in lùum ftatum, ôÔnbsp;omnibus ripis abundans, ficut antea folebatnbsp;defluxit. Difeefsit autem populus à lordanenbsp;decimo die menfis primi, ôô in Galgalis in ex*nbsp;tremo orientis Hieiichuntis caftra pofuerunt.nbsp;Illos uero duodecim lapides, quos ex lordanenbsp;fuftulerant, erexit lofuain Galgalis, QC Ifiaeli^nbsp;tas admonuit, ut li quando parentes à natis in*nbsp;terrogarentur,quid fibiuellcnt iliilapides,de*nbsp;monftrarcnt ers, Ifraclitas lordanem illum pernbsp;ficcum traiecifre,cum quidem louaDcus ipfo*nbsp;rum lordanis aquas exiccauiflct ad eorum tra*nbsp;ic(ftionem,quemadmodum idemmari rubro EX0I14.nbsp;fecerat,quod ad co s naducendos ficcauerat;nbsp;ut ôë omnes tenarûnationes,quant eflctlouænbsp;manus potens,intelligerent,Slt; illi louâDeumnbsp;fuum femper metuerent.

C A P V T V.

POftquam intcllexerunt reges omnes A* morrçi cifiordanini occidentales, ôë om*nbsp;nés Chananei reges maritimi,utloua lordanisnbsp;aquam ad Ifraelitarum tranfmifsionem ficca*nbsp;40 uifiret,incredibililfraelitai'û terroreexanimatinbsp;funt.Eotemporelofua,cxlouæ mandato,fa* CiVfund-ôis cultrislapidersjlfraelitas iterate» circumei*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ip

ditincollepræputiorum’.cuius circumeifionis ’quot;•‘dit*, ratio fuit,quod omnib. maribus,qur ex Acgy*nbsp;pto exierât,qui modo armafcn c poftênt ( quinbsp;quidem fiierant omnes circumeifi ) mortuis innbsp;itinereper deferta, quotquot in eo itinere pernbsp;deferta ,poft cmigrationem ex Aegypto ,natinbsp;fùerant,non erant circûcifi. Nam quadragintanbsp;annis iter feceruntlfraelitæ per deferta, uf^ adnbsp;internecionem uniuerfi generis eorum qui adnbsp;militiâidonei ex Aegypto migraucrant: quosnbsp;loua,quoniâfibi drôto audientes nonfuiflent,nbsp;iurauerat,non effeterra potituros, quant ladlenbsp;mellecp featentem maioribus noftris fefe nobisnbsp;danirum cfleiurauerat, quorum in locum fub*nbsp;ftitutos ab eo filios eorum lofua circumcidit.nbsp;Erant enim præputiati,utpote in itinerenonnbsp;circumcifi.lgitur peradfa totius gentis circûci*

reualefcerent-Dixit autem loua lofuæ, fefe eo s cb die cxuilTe probro Aegy ptroîundelocus il*nbsp;le Galgala ad hûc diem uocatur. Igitur in Gai* Grfîglt;«U.nbsp;galis caftrahabentes lamp;aelrtæ,Pafcha egeruntnbsp;l 3 decimo*

50

(¦

»•

ai/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I O S

decimoquarto diemenfls,uelperê,incampo HierichuntiOjde^illius ten-æfrugibus pôftri-diæPafchæ:hoc inquam die comederunt finenbsp;fermento panés,ÔC toll as frugcs. Ac poftridienbsp;Ceffàt dus did, quo terræ fruges guftauerunt, defijtnbsp;I\îanna,neq; earn deinceps habuerûtifiaelitæ:nbsp;eo' que anno Chananææ prouentu ufi lùnt.In*nbsp;Genium if- terea cùm elïèt apud Hierichuntem lolîia, ani-rariffrfr«)« maduertit hominê fibi exaduerfo ftantem,ftri-allo dum^ enfemmanu tenentë,adquê accefsit,nbsp;quiturio-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dixit : Nofter'ne es,an hoftiûf Cuiille;

i“'*’ îmô ego duxcxerdtus louæ nûcuenio,inquit. xo.a,4 qpmy,terrampronus accidere,hono*nbsp;remcp prçbere,et ita dicere: Quid tu mecS Domine loquerisf Cuiille dux exercitus louæ itanbsp;didt : Detrahe tibi calceos de pedibus, inquit;nbsp;nam locus ifte lacer eft. Et lolua ita fecit.

c A P V T VI.

ERat autem Hiericho,prOpter Ilf aelitas,ita claulà ÔC præfidijs munita, ut nemo uelnbsp;exiret,uelintraret. Ergo loua culolùa locutusnbsp;Werichît- eft ita:Scito,meHierichuntê, cius regê ÔC mill-tis capieda: tcs,intuâmanû tradere. Cæterùm uos omnesnbsp;rdho prlt;e- milites urbemlèmelin ambitûcircuite,idem^nbsp;fcribitur. fex diebus fadte,feptê lacerdotibus feptem tubas buednas arcç prçferêtibus. At die feptimonbsp;urbê loties circuite,lâcerdotibus tubis lônan-tibus.Cumq^ cornu buccino prolixe clangête,nbsp;tubæ lônitû audietis,uniuerlus populus ingêtinbsp;clamore ouet,ÔC coddenturbismeenia codemnbsp;ueftigio : inuadet que populus qua quift^ crit.nbsp;Tû lolua Nunis filius ,euocatis lacerdotibus,nbsp;mandat ut arcâ tollant,ÔC eorû leptem totidemnbsp;buednas tubas louæ arcæ præferant. Deindenbsp;populo praçcipitjUt ad drcûeundam urbê procédant,armatis louæ arcâ præcedêtibus.Igiturnbsp;îolûapopulû allocuto, feptem ûcerdotes totidem tubas buednas ferentes, arcam louæ foederis antecedebât, tubis^ cîangebât, area eos

10

20

V A, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;22Ô

dcuoti's abftinctCjîie fi quid I'ndc ceperi'riSjTna-' gnas îfto fàcn'Iegio turbas 8gt;C exirium caftrisnbsp;Ifraéh'tarum cóflctis.Omne argentum, auiaini,nbsp;aenea ferre^ uafa, louæ facra nint,in cius fifc’3nbsp;referenda»Turn ülijCum ûccrdotes tubis clangt;’nbsp;gerenfjaudito tubæ fonitu,ingenti eu clamorc nif''“*'nbsp;ouare: coUapfis^ eodem ueftigio mœm'bus,nbsp;in urb em, qua quifque in parte erat, afcenderc,nbsp;eam^ capere, Só omnia quæ in urbe erant, upnbsp;ros,mulieres iuuenes, (enes,boues, oues,afpnbsp;nos,ferro perimere» jVlandaueratautem lofuanbsp;duobus illisqui regionem explorauerant,ucnbsp;meretricis illius domumadirent, eamcp iilincnbsp;cum fois omnibus educerêt, ficut ei imauerStrnbsp;Itacß adiuerunt illi iuuenes exploratores Ra-'nbsp;chabam,eam^ cum ibis parentibus, fratribus, coirnbsp;6c omnibus lùis,cum^ omni iua propinquitalt; t«’'*nbsp;te,foras in caftra Ilf aelitarum eduxerunt,6C ibinbsp;reliquerunt. Vrbem autem,0C quæin ea erant,nbsp;omnia igni cremaucrunt, duntaxatargento Sgt;^nbsp;auro,çreislt;ç ôC ferreis uafis in louanç çdis nfcßnbsp;relatis» Rachabam autem meretricem, eius^nbsp;paterflam famiIiam,6C facultates omnes, lofuanbsp;conleruauit, ea^ inter Ilfaelitas ad hunc ufqucnbsp;diem mäfit,ob occultatos ab ea nuncios, quosnbsp;lolua Hierichuntem exploratum milerat. Eonbsp;tempore loluadiram deprecationem pronun/nbsp;ciauit, bis uerbisJnfelix fit apud louam homo lisit’rnbsp;qui hancurbem Hierichuntem inftaurare ag'nbsp;greflfis fueritn's eius fundamenta in lui primo-geniti interitum iaciat, ÔC portas in fuorü fiho-rum natu minimi perniciem collocet. G. Atcpnbsp;ita fecit Azan Bethelenfis, qui earn in Abiro/nbsp;nis primogeniti lui perniciem fundauit, 6C innbsp;minimi natu luperftitis pernidem eius portasnbsp;collocauit. H. Et lofuae quidem aderat loua,nbsp;.eius^ fama toto orbefercbatur»

C A P V T VII.

S Ed contraxerunt Ilfaelitæ culpam facrilc' gio. Cæpit enim Achan Charmis filius, ,nbsp;Zabdis nepos,Zar£ proncpos,ex tribu ludae,nbsp;derebus deuotismndeluccêluitllfaelitis loua,nbsp;ficuti iam narrabo. Mifit lolua homines abnbsp;HierichunteadHaim,fitam apud Bethauen,nbsp;ab oriente Bethelis : eis^mâdauit,utregioncnbsp;illam lient exploratû.Illi profeôii lunt, explogt;nbsp;rata^ Hai,ad lolùam redeunt,ei^ référant ni*nbsp;hil opus eflè, ut omnes illô proficilcantur : fednbsp;circiter tantum duo auttria millia, qui Haimnbsp;expugnêt,ne'ue omnes eô duëlos fatiget: ellenbsp;enim paucos Haienfes. Ita eo profetfh lùnt exnbsp;nbsp;nbsp;j

populo circiter triahominum millia,îj^ fufî lùnt ab Haienfibus, catfis lùorü adtrigintalèxnbsp;in defcêlir, Haienfibus eos à porta ad Sabarimnbsp;ulcp perlècutis.Hçcres hominum animos nonnbsp;mediocriterrorelabefatffauit. Tûlolua,fdfsisnbsp;ueftimêtis, humi pronus iacuitante arcâ louâtnbsp;ad uei^erû, unà cum Ilfaelitaram fenatoribus,nbsp;puluere cofperfis eorû capitibus,at(^ ilia que-îlus eft : Eheu Domine Ioua,cur hunc popul5

canentes lublequente:armatis autê præceden- 40 tibus,ÔC promifeuo uulgo arcam fequête, cumnbsp;inter eundû tubis Ibnaretur, Prgeeperat autemnbsp;lolua populo ne ouarent,autuocem emitterêt,nbsp;aut uerbum ullum ore proferrent, uftç ad diemnbsp;quo ipfe eis ouare lmp eraret : tûc enim ouarêt.nbsp;Poftquam louæ area urbêuno ambitu circui-.juit,in caftrareditum eft,ÔC in eis pernodatum.nbsp;Poftridie quocß,ubi lofiialurrexit, luftuleruntnbsp;(àcerdotes arcam louæ, ÔC lêptê lâcerdotes totidem tubas,ante arcam ferentes,arcam prgee-debant,ÔC clangendo tubis incedebant, armatis eos antecedentibus, uulgo autem arcâlùb-fequête,clangentibus inter eundum tubis. Adnbsp;huncmodumfemel diefecundo dreuitaurbe,nbsp;caftra repetiuerunt, idem^ fex diebus fecerût.nbsp;Septimo die ad ortum auroræ lurrexerunt, ur-bem^ eo dê modo fep tics circuiuerût,id quodnbsp;foîo leptimo die fecerût. Septimo autem cir-cuitu,fonuere tubis lâcerdotes, amp; lolua populo dixit: Ouate,nâurbêuobis addicitloua,ita 60nbsp;ut ÔC ipfiijöC quæcuncç funt in ca, louæ deuotanbsp;nbsp;nbsp;lordanê traduxifti, ut nos Amorræis perden-

fintjRachaba duntaxat meretrice,ÔÔ ommbus nbsp;nbsp;dos addiceresf qui utinâ potius trans Iordan^

quç domi apud earn lùnt,colèraatis,quoniani remâfiffèmus. O' Domine,quid dicanijpoft^ miflôs à nobis nundos occultauitt Vos ucro ânbsp;nbsp;nbsp;Ilfaeh'tæ terga «erterunt hoftibusr' quod cum

audiuei'int

JO

Î o S V Ägt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;150 ,

locet.Igiturlofua CU omnibus miïitibusHaitn parat aggredi : dcleóiiscp triginta hominü forgt;nbsp;tifsimorutn millibus, cos nodlü dimittit,ciscpnbsp;ita impcracAttendite: Vospoft oppidum innbsp;infidijs ericis omnes parati, neque ab oppidonbsp;longius difcedetis : ego cü omnibus coptjs adnbsp;oppidS accéda jilliscp in nos, utantefccertintinbsp;er3pentibus,£tigiémus.Tüillis irtnos egrelsis,nbsp;ói. extra oppidö pellecflis ( nobis enimfogâfi*nbsp;lo mulâtibus, arbitrabunfnos fugereßcutante )nbsp;uos ex infidijs infurgetis,filt; oppidu occupabi^nbsp;tisjlouaiduobis inpoteftatctradente.Eo autcnbsp;potiti,idincêdite ,louæcpmâdato obtêperate»nbsp;Hoc ego uobis mado.llli à lofoa dimiisi,ad inznbsp;fidias per gut, SC inter Bethel SCHaim ab occigt;nbsp;dêteHais fefe collo catJolua autê,iUa node tranbsp;duda in exercitu, mane lurgit,recêfitis^ miÜ^nbsp;tibuSifoboppidûunàcu fenatoribus Ifraelitisnbsp;accedit ante exercitu: qui uniuerfiis éû fixbfecUnbsp;tus,4)ccfsitin oppidi confpedô,ÔC à feptêtrio^nbsp;ne caftra fccit,ualle inter eu SC Haim fitadgitutnbsp;lofuacura circiter quinqi hominû millia internbsp;Bethel ÔC Haim aboccidete oppidi ininfidijsnbsp;difpofuiflèt)ÔC milites ita uniuerfum agmen ponbsp;foilTent, ut à feptentrionibus eflènt, infidijs adnbsp;occafum oppidi collocatis, ea node inmediä ¦¦nbsp;uallê procefsit: quod cu eflct ab Hais rege ani-»nbsp;maduer(um,cotinuô in liraelitas uno têpore eunbsp;omnibus oppidanismanè excitatis eruptionê

U

pôft urbê efle pofitas. Ita cûlolua ÔC omnes 10 raelitæ ab eis fofi in fyluâfugerêt, euocati luntnbsp;omnes oppidani, 6C ex oppido ad eos pcrlègt;nbsp;quêdos pclledi,itaut nemine Hai autBetheldnbsp;relido, omnes ad Ifraelitas periequêdos egrcgt;nbsp;derêtur,oppidûc^ apertûrelinquerct.Et lofua,nbsp;madame loua, K oppidû ei in potéftatem tra*nbsp;dente,haftâ,quâmanu gerebat, extülituerfusnbsp;Haim; ÔC infidie eo manum extendentejr elidanbsp;nunàjintabernaculûcurrûtjillisé^inuentisin 40 protinusftatione,inoppidûcuriucontendûtj *nbsp;1--1 f - .-ri r-.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caprum® confeftimincendûu AtHaienfescû

reîpexilfcnt, animaduerfo oppidi famo in altû euedo,omnê hucaut illuc higiêdi poteftatemnbsp;amiferSt.Tum quiinfyluârefugerant, couerfinbsp;fontinperfequêtestôC Iofoa,omnes^ Iffaelitç,nbsp;quicquidnbsp;nbsp;nbsp;exfumoexcitato intclligctes captû eiTeabin*

âîfraelitis, nbsp;nbsp;fidtjsoppidû, conuerfiinHaicnfesimpetûfa*

dunt, quibus illi rurfom ex oppido egrefsi Oc* curruntltadeprchenfoshinc indciiiaelitæfidnbsp;cocîdunt,ut illorû nullus foperfuerit aut euäfe*nbsp;rit : regem autê Hais uiuum captû^ad I oluâ ad*nbsp;ducunt. PoftquamIiraelitæHaicnfes omnesnbsp;in agris ôC fyluis,quo illi eos perfccuti fuerant jnbsp;funditùsinteremerût,omnibus adinternecio*nbsp;nem ferro trucidatis, uniucrfi in Haim couerfi,nbsp;cam ferr O excîdût.Euit autê omniû Haienfiumnbsp;numerus,qui eo die ceciderût, duodecim mil*nbsp;lia,turn uirorû turn feminarûinec ante lolüa denbsp;manuhaftam depoluit,quàm omnes Haienfes

pidiprædâfibi diripuerûtliraelitæ, quêadmo* dumlofuxinmandaris dederat loua. Ita loiüànbsp;Haim cremauit, ÔC inrudus fempiternse folitu*nbsp;k

l 4 ~ ton

„l'

zo

i!* ft**

I, t

231 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IOS

tetnHaicnfcm mcmecmcgitjufc^ ad tempus ut. fperrinû: deinde fub occafum folis, eius cor*nbsp;pus de aaice demitti iufsit,eocp ad oppidi portam abieó^o, ingentem lapidum cumulfi (ùpernbsp;id exeitari, qui etiamnum extat. Deinde louænbsp;Exo.10 IfraelitarûDco arameonftruxitinEbalemon-Dcut.i7 te,quemadmodum louæferuus Moiesifiaeli-tis præceperat, utferiptu eftinlibro legis Mo-faice^aram ex rudibus iaxis,nullo adhibito fer-ramentOjin qua louæ folida iacrificia Só pro fa-lutcfccerût.Iliicin his faxis inferipfit exemplarnbsp;legis à Moic eonfcriptæ,præfentibüs liraelitis,nbsp;lofui lege Deinde uniuerfis Ifraclitis, ôôicnatoribus,ôlt;^nbsp;reeùat. æagiftratibuSjôôiudicibus area bine atc^ hincnbsp;circumftâtibus, apud facerdotes louæ foederisnbsp;area geftantes, turn peregrinis, tumindigenis,nbsp;ita ut corum dimidia pars eiîèrobueria mondnbsp;Garizimo,altera autemmóti Ebali:fi cut louænbsp;foruusMofes anteapræcepcrat,ad bene pre-

fauiiam precationê diras^ pe; legit, prorfus ut cratinlibrolegis defcriptum : necomiiTumeftnbsp;ullum uerbum ex omnibus à Mofe præceptis,nbsp;quod non loftia apud uriiuerfam If-aelitarumnbsp;ciuiratem perîegcrit,præicntibus feminis,par-uuliSjSd qui inter eos uerfabantur peregrinis.nbsp;C A P V T IX.

HIsauditiSjOmnes cis lordane reges mon-tani Sd campcilres, ÔC qui totam maris oram Libano obiacentetn tenebant,Hettæi,nbsp;AmorræijChananæi, Pherczæi,Heuæi,ô^ le-, bufæi, focietarem coiucrunt,Sd conipirarûtadnbsp;bellum gerendum cum lofua Sd Ifraelitis. Atnbsp;Gdiijonitd Gabaonitæ,poik]uam audiuerunt quidloiiianbsp;rKm jamp;ih- HierichûtiiècùTet £CHai,fecerûtcalIideiànè:nbsp;fimulatacnimlegatione,exoletosiaccos afinisnbsp;imponunt,utresqpuinariosobfoletos,laceros,nbsp;Slt;reiartos:tum calciamenta uetera èc macu-lata pedibus induunqpcnulisuetufiis fe tegüt,

fompto, itaadloiïiam in caitra Galgalenfiaiê conferunt;cicp Slt; liraelitis nunciât, feie ex lon-ginqua terra profetfios, uelle cû eis feedus per-cutere.Cum^ brachte Heuçis illis diccrêt,cosnbsp;fortafsis in fuis finibus habitare: quodfiitafit,nbsp;fofe cum eis non pofl'e fœdus percuterc : dixe-runtloiùæ,ièfe in eius fore poteftate: ab eo^nbsp;mterrogati cuiates et unde adeiîênqrciponde-runtinhunc modum : Nos exfinibus hincrc-motiisimisad louæDei tui nomen uenimus:nbsp;nam eius famâ audiuimus, amp; quanta in Aegy-pto fecerit, uti^ duos Amorræorû reges tranßnbsp;iordaninostracîauerit, Schonern Heiebonis,nbsp;de Ogum Baiânæ regem apud Aftarotha.Hâcnbsp;obrem mandauere nobis iènatoresnoftri,nbsp;omnesnoftrates,utfumpto uiaticouobisob-uiam procederemus,nofirum^ feruitiû uobisnbsp;offerentes, rogaremus ut nobifeû feedus inirc-tis.EISc panem domiadhuc calcntemfumpfi-mus in comeatum, quo die ad uos profedîi iu-m us, quem nunc aruifle uidetis,atq; mucuiflè.nbsp;Hi quoqj uini utres, quos nouos im pleuimus,nbsp;iam lacerifunt: Ôt^hæ noftræ pcnulæ calcei^nbsp;«.Rfg .*1 obfoluerunt,tanta eft itineris longitudo, T «ni

10

50

tfo

x,5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iOS

îiaüàtôjiih's à loua ih aduèntüniIfiaelitarunl conturbans 5 magna e«s dadeni apud Gabao-nem infertièos'queuerRis clmum Bethoronisnbsp;pcrfecu:us,ufque ad Azccam Ôd Macedâ coiiznbsp;cîdit. Gumcp illi Ifiaelitas fugicdo,in dcfcenfunbsp;Bethoronis e(ïènt,Ioua in eos i ngêtcs de cccionbsp;lapides ad Azecam deiecit,quibus grandinisnbsp;îapidibus plures pcrienint,qiiàmab liraelitisnbsp;ferro inteirecSifunt. Etiolùalouam allocutiis,

gt; quodicïouaAmoiTçosIfiaelitisfubdidit,prç^ : fenribus Ifraclitis ica pronunciauit: Sol apudnbsp;Gabaonem refta, amp; luna ad ual i em Aialonem.nbsp;Sol cr I«- T um fol reftitit, luna^ ftetit, dum iili fuos ho^nbsp;nußnnt. ftes ulcifcuntur. atcp ica fcriptum extat in libronbsp;Ep.19 quot;T t'q.v e fol in medio cœlojnbsp;Ecf/.4r necmaturauit occûbere,lpacio circiter uniusnbsp;integrædiei,qualis fonèdiesnecp antenequenbsp;poftea fuit,ut ica hominis uocem exaudiret 10^nbsp;uamimirumlouaprolfiaelitis pugnabat. Cæ^nbsp;terûm loftiæ cum omnibus liraelitis in cadranbsp;ad Galgala reuerfo, cum quintj reges illi fuganbsp;dilapfijinlpeluncam apudMacedamfolcabxnbsp;didilfentjnunciatur inuentos eflè quina regesnbsp;in fpelunca apud Macedam latentes. Ét lofuanbsp;iubetingentia faxaad Ipeluncpos aduolui,hoxnbsp;minestp ad cam ftatui,qui eos cuftodiant.Ipfisnbsp;autêimperat ,ut hoftes perfoqui, ÔC extremosnbsp;caperenon definant ,necç eis receptum in op^nbsp;pidapermittât, louaipforum Dco illos eorumnbsp;poteftatifubijciente. Deinde poft hoftes à loxnbsp;foaÔC liraelitis tanta ftrage ad intemecionetnnbsp;concifos, eis qui euaferant, in oppida muniranbsp;^lapfisjomnes ad lofuâ in caftra ad Maccdamnbsp;incolumes reuertuntur,nemine prorluscÔtranbsp;llraelitas uel muciente. T um lo/îia iubet pate^nbsp;fado Ipeluncç oftio,quincß reges illos ad fe exnbsp;fpeluncaextrahi. Qjiod cumfadûeflêt,pro^nbsp;ƒnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rf/ tradis ad eum quincp regibus illis,foilicet Hicx

[ƒ S«!i « lo. tofolymæ, Hebronis, len'mothi, Lachis, ôf

amp; belli proceribus,qui le fuerât comitati,iubet ut accédant, SC pedes luos regum illorum ccr*nbsp;uicibus imponât. Qiiodcumillifecilîènt,No*nbsp;litCjinquit lolua,metu perterrefieri : elle fortesnbsp;ÔCinfradi-.namfic facietloua omnibus hofti^nbsp;bus ueftris, c3 quibus uos bellum gen'tis. Degt;nbsp;inde illos neci dédit lofua, SCin cruces quincpnbsp;fuftulit. Cumcp lùlpenfi aduelperum fuiffènt,nbsp;occidente foie iulsit eos de patibulis demilfos,nbsp;infpcluncam, in qua latuerant, abijd, SC fpe^nbsp;luncæ fauces ingentibus làxis oppilari, quænbsp;Ç'PU lt;Io etiam'nummanent. Macedam quocp cæpiteonbsp;(‘lt;4Macf- dielofua,eam^,SCeiusregem, SComnes in eanbsp;homines,ferrocorrupit,SCftirpitùseuertit,nenbsp;uno quidem relido: regi^ fecit,quemadmo*nbsp;dum Hierichuntio régi fecerat.A'Maceda coxnbsp;t-fWi». mitâtibus omnibus Ifiaelitis digrellus, Lebnacnbsp;bellum intulit:cacp à loua quocp liraelitis cumnbsp;fuo rege tradita, omnes in ea mortales ferronbsp;îruddauit,ne uno quidê relido : dus^ regem äonbsp;eodem, quo Hierichuntium, modo tradauir*nbsp;Mcw. A' Lebnacum omnibus liraelitis adLachimnbsp;progreflus, earn pofias caftris oppugnauit : SCnbsp;loua earn Iftaclids tradcntc, altero die captam

10

20

30

^3^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i O !

cecerorum ftrage ferro truddarurit. Igitur Rubenitarum terminus fuitlordanis. At^hinbsp;quiderrtfineslîint Rubenitarû hæreditas,pronbsp;ratione gentilitatum diuifis oppidis, eorumcpnbsp;8*?''nortf pagis. Gadinorû quoqj tribui diftiibuit Mofesnbsp;jt w- hereditärem in gentilitates,eorum^ fines funtnbsp;lazer,omniaep oppida Galaaditica,6lt; dirnûnbsp;dia terra Ammonitar3,adAroerpofit3 contranbsp;Rabbâ : tum ab Helèbone ad Ramotha MaCnbsp;pham 3C ßetonim, tum à Mahanaimo ad finesnbsp;Dabiris,tû inualle Betharama,2lt; Bethnemra,nbsp;Sochotha Si Saphon,reliquunj regni Sehonisnbsp;regisHefebontj,6lt; lordanis finitimaad extregt;nbsp;mum Cenerethi lacus trâs lordanem ad orien.»nbsp;tem.Haec cft Gadinorumhaereditas,pro ratiogt;nbsp;ne gentilitatum oppidis,corumœ municiptjsnbsp;Dimidix diftributis. Dimidiæautê tribui Manafsis hae-tnbtt* M4- reditatemita dédit Mofes, ut eorum fines fintnbsp;lujJèniÎMm in gentilitates diftributi à Mahanaimo quic-quidregniOgiBafanæregiseft,Bafana,om- ;nbsp;nescpuici lairis in Baiàna fiti, oppida fexagin-ta.Dimidium autem Galaaditis, èC Aftarotha,nbsp;amp;Edreim,oppidarégni Ogt in Bafana, tribuitnbsp;dimidiæ parti pofterorum Machiris Manafsisnbsp;fill),pro ratione cognationum eorû.Hæcfuntnbsp;quac Mofes in hæreditatem diuifit in camponbsp;Moabitico,trans lordanem Hierichuntium adnbsp;orientem. NamLeuitice quidem tribui nô de*

Num, 11 nbsp;nbsp;hæreditatem, cum fit eis Ifraelitarum D eus

hæreditas, ficut eis promifit.

C AP V T X II II.

Df lt;gri Q Equitur de eis quæ Iftaelitæ hçr edi täte forx cbananifinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;te tenuerût in Chanança,diuiforibus Eleagt;

iiuijîone. zaropontifice,8lt;lofuaNunisfiliô,ÔC princi» pibusfamiliarum Ifracliticarumtribuû, qüemxnbsp;*^‘quot;'’.»4 admodum loua per Mofem dari præccpcratnbsp;nouem tribubus ôd dimidiæ tribui. Reliquisnbsp;cnim duabus tribubus ÔC dimidiç h çr éditât emnbsp;dederat Mofes trans lordanem ,Leuitis nullanbsp;inter illos hæreditate data.Nam lofephei, quænbsp;duæ tribus erant, Manaffenfis ôôEphraimina,nbsp;nullam partem Écuitis in fua regione dederût,nbsp;præterquàm oppida adhabitandum cum foisnbsp;nomœrqs, ad eorum pccora atque facultates,nbsp;Igitur quemadmodum Mofiloua præccperat jnbsp;italfraelitç fecerunt in diuidenda terra.Et ludanbsp;quidem prognatilofuam in Galgafis côuenc-1.'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;runtjCumcp eo Calebus Icpfionis filius Cene*

Caltbw i zçus italocutus eft:Tu feis quid loua Mofi di*

/ *’tlt;t - nea.Ego natus anno s quadraginta, à louæ fer* jÿf tfw,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;à Cadesbamea explora*

tumregionem, eicpncgociumrctuliutfentio batn,meisœagnatis ,quimecum profcôifuc*nbsp;rant,popuu animos mollientibus, meû tarnennbsp;officiûlouæDeomcopræftiti. Eamcp obremnbsp;ÏAofes eo dieiurauit,eam terra,per quam egonbsp;meis p edibus ingr eflus fueram ,mcam fore hnbsp;reditatem,meorumcp natorum in perpetuum,nbsp;Quôd officio meo erga louam Deumfoûfim*nbsp;Ctus effem.ltacp loua me,ficuti promiferat, co*nbsp;fcruauit,utuides ,pcrhofce quadragintaquin*nbsp;que annos,ex quo loua Mofihâcvcm demon*nbsp;urauit, quitus annis in déferas uerfati font IB

to

3°

,1'

20

V A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;240

uergit in occidentem ad confînia Tcphleti,uflt;^ ad côfiniaBethoronis inferioris, ôô ad Gazer,nbsp;atqt ita mari terminatur. Creuerunt autem hæ'nbsp;teditatem lofopho prôgnari Alanaffoniésnbsp;Ephraimitaé. AcEphraimitaruni quidemhæ'nbsp;reditatis per gentilitatcs dutftæ fines font abnbsp;ab Oriente, Atarothaddar, adBethoronem foquot;nbsp;periorem,patent^ in ôCcidêtem ad Alachmexnbsp;tam à foptentrione, circumduéH^ orienteiunbsp;Uerfos ad Thanathfiluntê : inde ab oriéte,prO'nbsp;tendunturadlanoam. A' lanoa ad Atharothanbsp;Se Nàaratham deuexi, pertinétadHierichun'nbsp;tem ,ô^in lordancm definunt. A' Taphua innbsp;occidentem perueniüt ad flumcn Canam, de*nbsp;finuntinmare.Atc^ hæc quidem eft hæf éditasnbsp;tribus Ephraimitarum, duéla per gentilitatcs.nbsp;Habentpræterea Ephraimitæ oppida fopara*nbsp;tim inter Manaflènfium patrimonium, ea'qiicnbsp;omnia cum fois pagis. Quanquam Gazeren*nbsp;20 fos Chananæos nô eiozerût, habitant^ adhucnbsp;Chanartæi inter EphraimitaSjfod tributary, G*nbsp;donee Pharao Aegypti rex expeditionemfo/nbsp;cit,urbemcp cæpit,acigni crcmauit,SC Ghana»nbsp;næos fie Pherczços Gazerenfos que confodit,nbsp;urbem^filiæfoædotis nomine dédit. H.

POrrô ex forte tribus Mana(sis,qui primo» genitus foitIoi^hi,Machiris pofteri Ma»nbsp;naisis primogeniri,Galaadi patris,qui Machirnbsp;uir foit bellicofos, Galaaditidem Baiànam^nbsp;tenuerunt. Cæteri Manaflè prognati genera'nbsp;tim tenuerunt, Abiezere, Heleco, Efriele, Se»nbsp;chemo. Hep lire, Semida nati, qui foeruntfifijnbsp;Manafsis lofophi filrj, mares, toridem gentili» jnbsp;tatum conditores. Nam Salphadus quidemnbsp;Hephris filius, Gajaadi nepos, Machiris pro-nbsp;nbsp;nbsp;ilt;

nepos,Manafois trinepos,filios no habuit, fed ^5, filias,quarûnominafont:Maala, Noa, Hegla,nbsp;Melcha 5eTherià.HæEIeazarum pontifieemnbsp;ncrunt, cis^ demonftrarut,Iouam Mofi man»nbsp;dafle,ut fibi hçreditas inter foos agnatos dare»nbsp;tur. itaeg eis hæreditas inter agnatos paternosnbsp;ex louæ mâdato data eft : acciditœ Manaftèn»nbsp;lîum partes eflè decem, præter Galaaditidemnbsp;de Badanam, trans lordanem fitas. Nam Ma»nbsp;naisis natæ hærediratcm intei- eius natos cre»nbsp;uerunt/eliquis Manaflè prognaris Galaaditi»nbsp;dem fortitis. Igitur Manaflènfium fines ahnbsp;Aforc ad Machmathâ, pofitâante Sichemam,nbsp;patent ad dexterâ ad Entaphuæ incolas, ciriusnbsp;Taphuæ terra eft Manaflènfium, Ephraimitisnbsp;finitima. Hinc ad Canam fluuiüm decliues innbsp;auftrum, patent ad fluuium illorum oppido»nbsp;rum Ephraimitarum, Manaflènfibus oppidisnbsp;intcrielt;ftorum:patentcp Manaflènfiumfines anbsp;foptentrionibus ad fluuiû,definunt in mare,nbsp;font^ Ephraimitg mcridiani,Manaflènfos au»nbsp;tem ieptentrionales, fii^ mari finiuntur, Aforia»nbsp;tfo nis à feptentrione, Iflàcharianis ab oriétecon»nbsp;îurtélûfii^habentManaflènfos in Iflàcharianisnbsp;de Aforianis Bethiànem de leblaamâ cû carumnbsp;municipqs,necnon Dorios, EndorioSjTana»nbsp;cenfos, de Magedonêfos, tres tradus cum luianbsp;quenity

10

30

V A» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£41

quîBethoronià mcridieobiacct,definunt iri Cariathbaaljtd cft Cariathianmutn,quod oppidum eft ludaicum.atque hoc eftlatus occi*nbsp;dentale.Meridianumautê ab cxtremo Caria-thiarimi,patet ad mare,8lt; ad fontem aquarumnbsp;Nephtoæ pertinetlllinc delatum ad motis extremum qui obiacet ualli filfj Hcnomi,in uallcnbsp;gigantum pofitus ad feptêtriones, deuergit irinbsp;uallemHennomi ad meridianum latus lebu-10 fis,declinate^ ad EnrogeL A' feptêtrione por-rigitur adEnfemê,cxitcpad Gelilotha fecun-dum cliuum Adommim pofita, QC âd faxû Bonbsp;henis Rubenisfilq defertur. hinc progreflùmnbsp;ad latus P ofitû in fonte feptentrionalis campijnbsp;deuehitur in campû: progrelTumcp ad fepten-trionale Bethaglæ latus,terminatur finu lacusnbsp;falfi ad feptentriones,ad meridianum lordanisnbsp;caput. Atque hic eft terminus meridiahus. Abnbsp;oriente autê lordane continentur. Hçc eft Be*nbsp;niamitarS ducîaper gêtilitates hæieditas, fuisnbsp;undieg terminis circûfcripta.Sunt autê Benia-tniticae tribus in gentilitates diftributæ, oppi-da,Hiericho, Bethagla, uallis Cafis, Betharà-ba,Samaraim,Bethel, Auim,Para,Ophra,Cegt;nbsp;pharâmonai,Ophni ÔC Gaba,quçfunt oppidànbsp;duodccim,prçter eorû pagos.Gabaon,Rama,nbsp;Beerota,Mafpha,Caphara, Mofa, Recem,la-rephel,Tharela,Sela, Eieph, lebufi, alias Hie-rofolyma,Gabaatha ÔC Cariathaim, quæ fünfnbsp;quatuordecim cum fuis pagis. Haec eft Benia-mirarum ducla per gentilitates hæreditas,

C A P V T XlX.

SEcundafors obtigit Simeoniorum tribui, Simeonio-duêfapercognationes,quibus hærédita^ i-umfines, accidit inter ludacorum hæreditatê, in qua hædnbsp;infunt:Berfaba,Saba, Molada, Haferfual,Bala , Afem, Eltolad, Bethul, îdorma, Siceleg^nbsp;Bethmarcaboth,Haferfula,Bethlebaoth,2lt;|Sanbsp;rohen, oppida tredecim cum fuis pagis. Ain^nbsp;fuis pagis:omnescp pagihis oppidis ùhdicp fi-nitimi,ufqueadBaalath Beerramathin theri-diem. Atque hæc eft tribus Simeoniorum du-per gêtilitateshçreditas,eacpinfirtibuslù-dæorumcÔprehenfa.Nam Simeonq interlu-dæorum poflefsioncmfquam illi ampliorerrinbsp;quant pro fuo captu fortiti erât) polTcfsioncmnbsp;tenuetût.Tertia fors obtigitZabulontjs in co- ^abuloniànbsp;gnationes,quorum poflefsionis fines patët adnbsp;Satid.lndeâd mare2lt;adMarcalâeuc(fti,pef-tinct adDebafeth,2lt; adfluuium qui leconaninbsp;preterfluit. A' Saride in ortû folis rcftexi,in co-finia',Chefelethaboris,exeunt ad Dabereth, ôdnbsp;in laphiâelâtf.inde^ orienté uerfus ad Gethe-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' '

pher jlttam ÔC Câfinptodudi, pertingunt ad RemmonêjMethoâr amp;Neamtatque à fepteilnbsp;trionibus ad Nathonë circundudi, lephtahe-lis ualle finiutur, in qüibUs funt ôC Cateth,Na-halol,Scmeron,ldala, ÔcBcthlchema, oppidanbsp;60 duodecim cumfuis pagis.tîàeceftXabulonionbsp;rum generatim difttibuta poffefsio’.hæc oppi-da,corûcp pagi. Iffacharianis quarta fors acci ijJachdrU^nbsp;dit,dult;fta per cognationcs, quorum fincSfunt nor«mjiinbsp;lezrael,Cafaloth,Sunem,HaphârâimjScon, nés,nbsp;m Anagt;

V a:

quibus ôppidis ad fanguînîs «indices cffugiert dosutamini.Fugiet peicuflbr inaliquodiftogt;nbsp;rümoppidorum,S€ad opptdi portam aftans,nbsp;apud eins oppidi fenatorcs caußm fùam dicer,nbsp;amp;illieiadfeinoppidum reccpto Jocu dabût,nbsp;ubi apud ipfos habitet.Quôd fi fànguinis uin-dex eum perfequctur,ne dedant e», quoniânbsp;fciêtcr alterum occiden't,quê nuîlo antea pro^nbsp;iequebaturodio. jManeat autc in eooppido,nbsp;donee caufam in cocilio dixeriquiquead moPnbsp;tem pontificis,qui crittêporibus illis.Tuncre-*nbsp;ueniat domSin oppidum fun, ex quo aufugegt;nbsp;rat.Igituradeam rem cofccrarunt Cedefaminnbsp;Galilaea,in moteNephthalenfi,amp; Sichemâ innbsp;monte Éphraimitico, 66 Cariatharbam ,id eftnbsp;Hebronê in monte ludææ. T rans Iordan? aU'- ,nbsp;tem Hierichuntium ad orienté afsignarSt Bo^nbsp;for in folitudine in piano ex tribu Rnbenêfi,ÔÔnbsp;Ramotha in Galaaditide ex tribu Gadina, Sinbsp;GaulonéinBafana ex tribu Manaflenfi. Haccnbsp;funtoppida omnibus amp; Ifraelitis, 8C apud eosnbsp;peregrinâtibus deftinata ad perfugiumjfi quisnbsp;hominem per errorem occiderit, ne à uindiccnbsp;fanguinis indiefia caufa perimatur.

C A P VT X X E

PRincipcs aute Leuiticarum familiaruifl, EleaxarumfacerdotCjamp;^Iofuam Nunisfi-lium,0^ principes familiaru IfraeliticarûtribuÔ fnbsp;conucnerunqeiscp apud Sikint? in Chananganbsp;demonftrarunt,Iouâ per Mofem prçcepiffè u£nbsp;fibi darétur oppida ad habûandû,cum fuis pö^nbsp;moerqs, prop ter pecudes.Itaque Leuitis dede-runtlfraelitædefuo patrimonio,cx loue man'nbsp;dato oppida quæiam dicentur, cû fuis pomce'nbsp;nbsp;nbsp;a

rijs. Cumcp fors Cahathinorû cognationibus contigifietjibrtiti funt Aharonis pontificis ßlijnbsp;Leuitæ exiudæ, Simeonis Si ßeniaminis tïi'nbsp;40 bubus J oppida tj.Reliqui Cahathini éx’ co-gnationibustribuûEphraimijDanis, SCdimi'nbsp;dtæ Manafsis, oppida lo.Hcrfonn'ex cogna^nbsp;tionibus tribuûlfiàcharis, Aferis, Ncphthalis,nbsp;Si dimidiæ Manafsis in Bafana,i?.Merarcnfißnbsp;cognationesexRubeniSjGadi SC Zabulonis _nbsp;tribubus,u.Haecigituroppida cû fuispomee-rqs forte dederunt Ifraelitæ Leuitis, fictiti louanbsp;per Mofem præcepcrat, Et ex ludæ quidemnbsp;Simeonis tribubus dederunt hæc oppida,quaînbsp;iam fuis nominibus appeliabuntur, Aharonisnbsp;filtjsjCahathinorSgétilibusLcuitis (his enimnbsp;primo fors accidit)dederût Cariatharbam, abnbsp;Arba Anaqui pâtre denominatam, id eft He'nbsp;bronem,in monte Iudææ,SC cius circffquaqoenbsp;pomœria. Agrum autem oppidanS SC pagos,nbsp;Calebolephonisfilio dederöt in pofleisioné»nbsp;Igitur Aharonis facerdotis fikjs oppidum de'nbsp;deruntadpercuflbrum perfugiu, Hebronemnbsp;cum fuis pomœrtjs,Lebnan,Iattir, Eftemoan,nbsp;HolonêjDabir, Ain,Ictam,SC Bcthfemé, cumnbsp;fuisquodcß pomœrtjs, oppida 9, ex his dua*nbsp;bus tribubus. Ex Beniaminis autem tribu,nbsp;baoncm,Gab5, Anathotha SCj Almon?, oppFnbsp;da quatuor,CÛfuis quodqjpomœrîjs. Summanbsp;oppidorû Aharonis filiorum iacerdotum cfß'nbsp;dtur tjjUnàcumeorSporaœrîjs.Reliquis Ca'nbsp;hathinoruq^

lo

3°

V Ä. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i-4lt;f

lordaneiTiad öeddeteiri cunf coriim fratribus dedit)domS dtmifitlofua,eiscp bene prccatus,'nbsp;monuit ut domü cum mültis opibus,cum magt;nbsp;ximo pecoiü,argent»,aurij3eris,fern,ueftis numero reuerßjhoftiü fpoliä cu fuis fratribus parnbsp;tirentUr.Igitur Rubenitæ, Gadini , ÔC dimidianbsp;tribus Manafsis, ab Ifraelitis Silunte, quæ innbsp;Chanançafita eft,digrefsi,ôô in Galaaditidem.’nbsp;fuæ poflefsionis terra, quam à Mofe pofsidengt;nbsp;dam ex louæ mandato acceperât, reuerri con-tenderunt. Atrç ubi ad ripam Iordanis,quæ cftnbsp;in Chanança peruenerût,illic ingenti mole aranbsp;adlordanê conftruxcrunt Qitod ut intellexe-runt IfraclitæjRubenitasjGadinos amp;C ManaC-fis tribu dimidiam conftruxifle aram in fronte Trlt;lt;hî lor-Chananaeac, inripalordanis exaduerfum Ifrae ddnm lt;irlt;cnbsp;litis,omnimultitudine ad Siluntem conuene- conitrui-’nbsp;runtjUtaduerfus illos expeditionê facerent, ôê t«»'»nbsp;ad cos in Galaaditidem Phincem Eleazari fi-

cipesfuæ quem^familiæ,cxfingulis ïfracliti- Lfg4ttlt;(i carumeopiarûtribubusprimarios: qui ad cos frdn/îor-in Galaaditidê profedi, cum eis locuti funt in A«»«»®®nbsp;bacmodumtHaccuobisdicituniuerfa louananbsp;refpublica.Quid tantum fcclus côtra Ifraclita-rum Deum loua fufeepiftis, ut hodie ab eo déficientes,aram ad rebellions contra cum excitainbsp;ueritisc' Parum' ue nobis erat Phegorium illudnbsp;crimen,à quo nondSpurificatifumus (tantumnbsp;louana refpublica uulnus accepit) nifi uos hodie à loua dcficiêteSjCumueftrarebeUione irri NMW.xrnbsp;taretis adfæuiendum paulopôftin uniucrfamnbsp;Ifraelitarû rem publicamf Quôd fi ucftrae pof-fcfsionis immunda terra eft, migrate in terramnbsp;poffefsionislouæjin qua louæ tabcrnaculûhànbsp;betur,eam^ inter nos pofsidcteinc uelouam,'nbsp;ne'uc nos irritate, dum uobis arapræter aram.nbsp;louæDeinoftri extruitis. Anno,cumZaræ fi«nbsp;lius Achanfacrilegiodeliquifletïfæuitû eft innbsp;culpa perijic* AtRubenitæ, ÔC Gadini, ÔC Manafsis tribus dimidia, copiarum Ifracliticarum'nbsp;principibus refpondetût inhæc uctbaiDcumnbsp;deorum loua,Deum deorumlouam contefta-mur (Ôôhoc fciantlfraclitæ)ut fi per rebellionsnbsp;Ô6 per feelus contra louam fecimus, ut arâ nobis extrueremus ad deficiendû à loua,2lt; ad fogt;nbsp;lida facriftcia,aut ad fertû, aut adrem diuinâ itïnbsp;ca pro falute facienda : tum loua ipfe nobis nonbsp;modo no fubueniat, uerumetiam pœnas irroznbsp;gct.Qiiinhoceo cofilio ateg ratione fccimUs,nbsp;ne quando pofteri ueftri neget pofteris noftrisnbsp;quicquâ effe rei cum loua Ifraelitarû Deo, quinbsp;quidêRubenitas ÔC Gadinos ab Ifraelitis in-terpofito lordane difterminauerit: itat^ nihilnbsp;cos habere iuris cumlouatatc» itaeos alouænbsp;metu abftrahât. Hancobremftatuimus,atam.nbsp;nobis edificandam eftè non ad folidum facrifi-cium,non ad facrificiû,fcd ut teftis fit inter nos

j!

coramipfoprocurâdum jUuefoUda facrificia,

I do natiucftïinoftris obtjciant, nihil cos habe*nbsp;te cornercij eumlouaJd fi nobis, a«taliquâdonbsp;in a pofte«

X47 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï O

pofteris noftris obiecen’nt, ut opponamus eis exemplar altarislouæ à maioribus noftris nonnbsp;ad folidum (àcriflcium fa(fti,no ad (àcrificium,nbsp;fed quo inter nos èC. uos teftis effet. Abfit à no-bis ut hodie rcbelles,à loua dcficiétes, arâ con-ftruamus adfolidum iacrificiû,autadfcrtS,autnbsp;ad facrificiû,præter aram louæ Dci noftri,quasnbsp;ante eius tabernaculû fita cft.His Rubenitarû,nbsp;Gadinorûjôi ManaiTenfiû uerbis auditis,delenbsp;flati funtPhineesfacerdos, ôôrcipublicæ pri-morcs,copiarumcp IfraeliticarS principes, quinbsp;Phineesfi unàcrantzeiscp PhincesitareipodiüHodieui-cerdos, demus louam inter uos uerfari: poftquam uosnbsp;iftud fcclus in eum non comififtis,in quel Ifraenbsp;litas ab eiusmanu liberaftis.TumredierûtPhinbsp;nees Elea^ari filius faccrdos,ô(f primates illi, ânbsp;Rubenitis Si Gadinis, ex GalaaditideinCha-nanacam ad Ifraelitas, cis^ negotiû renuncia-rût. Quare deleflati Ifraelitx,Deo gratias ege-runt,nec^ ftatuerûtexpeditionem inillosfacc- 20nbsp;re ad uaftandâ terram,quam Rubenite Si Ga-dini incolebant. Vocarunt autêRubcnitxÔdnbsp;a hot éft Gadiniarâ’ Ed,quôd ea teftis eflêt, inter eosnbsp;teftis. louam elTeDeum.

CAPVT XXÎIII.

LOngo têpore poftquam loua Ifraelitas ab omnibus undit^ hoftibus quietos reddi-lofuæmon dit,Iofuaiam gtateadfeneflutêprouefla,om-turiad if- ncslfraelitasfenatorcs,ô^prindpes,SCiudfces,nbsp;ritelitM O' ô^magiftratuscouocauit,8Capud eositauer- 30nbsp;ratio, ba fecit:Ego quidê confenui,dC xtatc procefsi,nbsp;amp;uosuidetis quacfacinora loua Deus uefternbsp;aduerfus has nationes ueftra caufa feccrit. Nânbsp;louaDeus uefter, is eft qui pro uobis pugna-uit. AttéditciEgo uobis per tribus fortitus fumnbsp;hæreditatêtamreli(|uarumadhuc harfl natio-num,quàm omniû a me cucriàrû,à lordanc adnbsp;marc occiduum.Cætcrû ipfc loua Deus uefternbsp;cas uobis fugauit,cxtermfnauitcp, Si uos eai 3nbsp;I quot;

tur pro uiribus ctiâ at^ ctiam curate,ut omnia in legis Molàicælibro deferipta fie excquami^nbsp;ni,ut ab eis nee ad dextrâ,necad finiftrâdeflc-flatis, ne cQiftis reliquis apud uos nationibusnbsp;ucriantes,deorQ earû nomen ufurpetis, eos'ucnbsp;furctis, colatis, adorctis, fed louæ Deo ueftronbsp;adhæreatis’.quod cû haflenus feceritis, ipfe uonbsp;bis magnas potentes^ nationes fie expulit, utnbsp;haflenus nemo côtra uos ftare potuerit, fingunbsp;lis ueftrum millenos perfcquêtibus:utpote loua Deo ueftro pro uobis, ut promilerat, pu-gnantc.Quâobrê curate diligenter, fi falui effenbsp;uultiSjUt louâ Deum ueftrû ametis.Nam fi munbsp;tati,cum reliquis his nationibus apud uos rcli-flis cohæfcritis,cumcp eis connubia mifcucre-tis. Si mutuâ necefsitudinê habueritis, ftitotenbsp;loua Deum ueftrû non iam uobis iftasomnesnbsp;nationes expulfurû cffè,fcd cas uobis fore tan-quam decipulâ quandâ,âf obicem. Si laterumnbsp;ftimulû,amp; ad oculos fpinas, couscp,ut aufera- lt;Sonbsp;mini ex hac tam bona terra, uobis à loua Deonbsp;ueftro data.Equidem iamiâ eo diicedo,quô fbnbsp;let omne genus humanû : uos hæc toto animonbsp;attendite,ô^ memori^ penitus fnfigite : uidelû

v’

(O

io

C E S.

enslofua reliquifîèt,tttita Ilraditar2pcricuI3 faceret, an more maiorû ex Dei præfcripto uinbsp;uerent,an cotrà, Hanc ob caufam genres illasnbsp;exturbare diftuleratmccÿ eas îofug iubdiderat.nbsp;c A P V T J 11.

SV nt autcm hæ genres, quas omiferat loua, Ifraelitarû per eas tentandorum gratia,qui-cuntp illa tot Chananaica prplia neicirêt,uide'nbsp;licet ut difeeret Ifraelitarû fobqîes ignotum fib»nbsp;fe(fluræ,omnes^ Chananpi SC Sidontf ÖC He*nbsp;uæi,Libani montis incole,à mote Baalhermo*nbsp;ne,ad Hematlian ufi^.Hi ad explorâdos Ilraequot;nbsp;litas relitflifuerunt, utfeiretur an louæ præce*nbsp;pris,quæ eorû maioribus perMofemtradidc*nbsp;ratjObtemperarent. At Ifraelitæ inter Chanagt;nbsp;næos, Hettæos, Amorræos, Pherezæos, He*nbsp;uæos SC lebufeos agentes,inorûfilias fibi uxo*nbsp;res duccre, fuas illorû filijs uicifsim nuptû da*nbsp;rc,illorumcp deos colere, SC loua Deo fuo fuisnbsp;flagitfis ofFenib,SC obliuioni tradito, Baalibusnbsp;SC Aftarotho feruire. Quibus rebus indigna*nbsp;tus in Ifraelitas loua, cos Chufanrafathaimo .nbsp;Mcfopotamiæ régiaddixit. Huic cû otfloan*nbsp;nos feruiuiflènt,iouâ inuocarunt,qui eis defennbsp;forc fufeitato fubuenit, Othoniele Cenezi fia*nbsp;tris Chalebiminorisfiîio.lsloupfpiritu prçdfinbsp;tusjlfraelitis præfuir,8C ad bellû egrcirus,Ghu*nbsp;iânrafathaimû Mcfopotamiæ regê, fibi à louanbsp;' in potefratê datum, fuperauit, atcß ita ociû fuitnbsp;annOs quàdragintâ. Sed mortuo Othonielenbsp;Genezi filio,Ifraelitæ denuô loua ofrenderunt:nbsp;qui eorum fccleribus motus,EgIonê Moabitanbsp;rum regem aduerlus eos côfirmauit:qui afciu'snbsp;Ammonitis SC Amalechitis, Ifraelitas adortusnbsp;uicit,urbem^ palmiferâ occupauit.Huic Eglonbsp;ni cû annos ocflodecim fcruiu!(îènt,Iouam im*nbsp;plorarunt,qui eis defenforê fufcitauit, Aodutnnbsp;Geræ filiû,Ieminisnepotc,hominê’ fcæuam. »1^“ j-snbsp;4° H'c, cum percum munusab Ifraclitis Egloninbsp;Moabitarûregimitteretur,ficam fibi fecit anci ''u,.nbsp;pitem breuê,quafub uefteaccineflus ad femurnbsp;dextrû,munus Egloni,homini perquàm obe*nbsp;fo,obtulit. Eo oblato, deducit eos qui munusnbsp;attulerant. Ipfeàfimulachris, quæ crant apudnbsp;Galgala,reuerfus,fie Egloni dicit: Habeo ad tenbsp;quiddâarcanum rex. Cumep ille folitudinco*nbsp;imperaflèt, èc omnes qui aderant, ab eo cxtjfrnbsp;fent : Aodüs ad eû,folO in æftiuo coenaculo fe^nbsp;dentê,accedit,iècp ad eû diuinû habere mandanbsp;turn dcnundanCum^ ille de folio furrexiflèt,nbsp;Aodus capit fîniftra manu ficam,ex dextro fe*nbsp;more, SCuentrêillius tanta ui trâfuerberat, uinbsp;adacflo poft mucroncm capulo, SC ferro adipcnbsp;obftru(fto,cû Aodus ficä de uentre non extra*nbsp;xiflctjftcrcus erûperct. Deinde claufo’atcp ob*nbsp;ferato cœnaculi oftio, perambulacrû cgrediF.nbsp;Eo egreflb,acccdOt regis afîèclæ,ct animaduernbsp;ib cœnaculi oftio obfcrato, arbitrabantur regSnbsp;in cœnaculi conclaui purgare aluû.Sed cû iamnbsp;cos morç tæderct,nc^ ille oftiû apcrirct,.clauênbsp;frimûtjôC aperta ianua dominû fuû humiiacêtcnbsp;exanimû afpiciût. At Aodus, cuniflâtib us iilis,nbsp;cuadit:præi;)tntis9 (imulachKis, utad Seiratbânbsp;geruafib

so

do

C E S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a?4

feGtire dicerctallaaperto lacîisGriiî,potû de^^ dit,eùmcp operuit.Atcginc ei pra:ceptt,ut pronbsp;tabcrnaculo aftaret-.ae ii quis ueniret,qui ab canbsp;quaereretnûquis illic effet,negar et. At lacl Henbsp;bris uxor,tabernaculi clauum fumif,fumptocpnbsp;manu mallco,ad eû tacite accedit,eicp tempusnbsp;clauo trâfadigit,ÔC eû terræ affigit, opprcffûcçnbsp;fomno ÔClafsitudtne interficit.Deinde fupergt;inbsp;uenitBaracus,qui Sifaram perfequebatur,cuinbsp;lael in occurfum egreflà, ita loquif: Ades hucinbsp;oftendâ tibi que tu quçris hominê. Atcn ille adnbsp;earn ingreffus,animaduertit Sifarâ proftratutrtnbsp;exanimê,clauo in eius têpore deßxo. Atepitanbsp;depreffo dtuitiitus co die labine Chananæo renbsp;gc,fuperiores faôilfraclite,deinceps eû magisnbsp;magisepurgebât,donee cura tandê cüctterüt;nbsp;C A P V T V,

Ar^ co die Debora SCBaracus Abinoa* mi Hlius in hune modum cecinerunt.

Obuindicatasl{raelitarûiniurias,obuolun j; .T lt;1. cArmen 4cnbsp;tanucxeratumgt;granasagitelouæ.Auditereznbsp;ges,attendue principestego loua,ego canâminbsp;eantabo louamDeû Ifraclitarû.T e,ô loua,pronbsp;deûtedeSeirCjtcexagro procedête Idumæo,nbsp;terra concutiebatur : cœlideftillabant: nubcsnbsp;aquâ effundebanf.motesliquefcebant, inad^nbsp;ueritû Iouç,Sina ille in aduentû louas Dei Ifracnbsp;litarû.T empöre Sam garis Anathi Gltj .temponbsp;re laelis,dcfolatæ erant uiæ,uiatoribus per de.i

tas pagi : defolati erant, donee extiti Debora, extiti mater inlfraelitis: qui fimulatt^ deos a*nbsp;lienos elégerât,itafc portis côtinebât, ut in 40nbsp;millibus Ifraclitarû necç clypcùs extarct, ne(çnbsp;iaculû. Mihicordifuntantiftites Ifraclitarû: ônbsp;uoiuntartj milites, agite louae gratias.Qui nitinbsp;dascquitati^aGnas,quiin iudicqs præfidctisjnbsp;qui iter facitis,differite de fagittariotu inter agt;nbsp;quaria ftrepitu'.ibi prædicentur uir tûtes louæ,nbsp;40uirtutes’paganæapudlfraclitaspraeftite.lamnbsp;tartdêad portas populilouçdcfcendatur.Eia, g”nbsp;cia,Debora,eia,eia,diccarmc:agcBaracc’ abinbsp;gc captiuos tuos, Abirioahû GU; iâ tandê impénbsp;rent reliqui rtobiles homines:loua nobis impenbsp;rct per fottifsimos,quorû radix eft exEphrai-mitis.lnuallepoftcriorfuifti,ôBcniamita,tuisnbsp;pop ularibus : ex Machire defeenderût imperanbsp;tor es,8lt; cxZabulone qui litera tutte feeptrû tenbsp;ncât.Et quidê dux nofter apud Iffacharianos,nbsp;cû Debo va,itemcp cû lffachârianis,Baracus innbsp;uallêpedes miffus cft.Apud riuos,ôRubcnP ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. .

tæmagnijimpcriofxmentis,quidfediftis^’inx ter farcinas ad audiendû gregû balatû: apudri afinVfM-’nbsp;uôs,oRubenitçmagni,mêtelagacesfCürGa einas.nbsp;laaditxtranslordancnife tenueruntf 6C Da.-nq,cur in nauibus moratifunt f cur Aferianinbsp;ad littus maris fcderttcs,apud fuas fe ruinas c5nbsp;tiriucruntf Ttabulonq homines üitâ fui mortinbsp;obiéccrunt, ÔC Ncphthalenfcs, in editis cam-60 porumlocis.Er^o cumucniffchtreges pugnanbsp;turi,commiffo a regibus Çhananacis praelionbsp;apud Thanacû,ad aquasMagcddqnias de cûenbsp;,. lis,nullo accepte pecuniar ftipendiOjpugnatûnbsp;^ccopetuit,pofcctiçpaquâadbibcndû,quod eftûpUftdcrafuis cxcurriculis cumSifaradi-m 4 (mcatunt»‘

20

to

C E Sgt;

nunc loua deferuen't, Madianitis in poteßs nbsp;nbsp;nbsp;,1

tem tradideritf'Tum loua ad eu couerfus: Vaquot; de,inquit, cum tuo iflo robore, S)(. Ifraelitas Inbsp;jVIadianitarSiniuria defendezego te mitto. Etnbsp;illeîQiigfb domine,inquit,quo'nâpacfîo Ifracnbsp;litas defendam,homo no folu tenuifsimç Ma*nbsp;naßenfiS præfectuiæ,fcd etiâ dornt paterna:nbsp;minimusf’Cui Ioua:Meo,inquit,præfidio Manbsp;dianiras ad unum occides. At file: Quæfo,inquot;nbsp;quit, fi quid apud te ualeo, ut mihi figno ali/nbsp;quo ofiendas,quis'nam fis^qui mecû loquare»nbsp;Nolihinc difcedere, donee ego ad te redcam,nbsp;munus^ meu affer5,2lt;tibi apponâ.Et ilIe:Prgnbsp;ßolabor,inquit, reditS tuû. Turn Gedeon in/nbsp;greflus,hœdû parat,ôc ephi farinæ non fermenbsp;tatae:pofitacp in caniflro carne, 6Ó in olla iure,nbsp;egredituradillu fub qucrcö,eicpoffert.EtDeinbsp;gcnius:Pone,inquit,carné Slt;f panes infermennbsp;tatos in hoc faxo,0C ius effunde. Quod cu illenbsp;fecifietjlouaî genius protenta,quam manugenbsp;rebat,uirga,cius capite carné tetigit, panes:nbsp;ignis derupe exortus,carné panesep cofumnbsp;pfit,èCgenius abillius oculis euanuit. AtGe/nbsp;deon,animaduertens eflelouæ genium,dixit:nbsp;Hei mihi, Domine loua, qui louæ geniû præ/nbsp;fens praefenté uiderim. At loua: Saluuscs,in/nbsp;quit:deponc metûjnon moriere. Tû Gedeonnbsp;ibiarâlouac cxtruxit, èamqjPacijouiûdeno/nbsp;minauit,quæ ad hune diem extat apud Ephrânbsp;Abiezerianorum.Ea autem no et cl ou a ei tuf'nbsp;fitjUtfumpto tauro de armento paterno, Ô6iténbsp;altero tauro feptenni, aram Baaliam patris fuinbsp;dirueret,ôi^ ad cam pofîtum lucum fuccideret,nbsp;aramcp louæ Deo fuo in eiufdem arcis iugo rbnbsp;rèconflrueretjSC alterumtaurû fuccifiàfelucinbsp;!ignis,folido facrificio concremaret. Gedeon, ini''nbsp;afiîimptis decem hominibus de feruis fuis, lo- rnbsp;pidanorû^ metu facere interdiu ueritus,no/nbsp;dîu facit.Manè oppidani,ubi furrexerunt,ani/nbsp;maduertunt euerfam Baalis aram, fucciftimq}nbsp;cius lucum,ô^taurum altcrumin extruéîaaranbsp;immolatû.Tum inter fefe feifeitantes, amp; quisnbsp;cam rem feciflèt ueftigantes,deprehendût Genbsp;deonem loæfilium autorcm efie: SC à loa po-fiulât, ut filium fuum dedat ad necé,quoniamnbsp;Baalis aram eucrterit,eius^ lucum fucciderit.nbsp;Atloas omnibus qui aderant,irarefpondit:nbsp;Vos'ne Baalis iniuriam perfequimini, auteSnbsp;defenditisf'quieûlacefsiuit,moriaturfanèan*nbsp;te craflinû mane:fi Deus efi,ulcifcatur eû, quinbsp;eius aram diruerit. Atep ille turn lerobaal uocanbsp;tus^efl ex illis uerbis: Vlcifcatur eum Baal,quinbsp;eius aram diruerit.Cum autem Madianitæ, 6^nbsp;Amalechitae,orientalcs^ uniuerfi,collatis co^'nbsp;ptjs,traielt;ßoflumine, cafira in ualle lezraelisnbsp;fecÜTent, Gedeon louæfpiritu circumfufus, tunbsp;ba dangiefîC euocatis Abiczerianis, nunciosnbsp;dimittit ad omnes Manaflènfes:illis^ etiâ euonbsp;catis,mittit SC ad Aferianos,et Zabulonios,ctnbsp;Nephthaléfes .'quibusobuiâ progrefsis,Dcônbsp;ita allo quitur: Si tibi per melfiaelitas feruarenbsp;uidetur,ut promififii,en ego ucllus in area po/nbsp;nam : quod fi in folo uellere ros ait, ÔC totanbsp;terra

iyz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I V D I

terra ficca: turn cgointelltgam teper me con^ feruaturum efle Ifraelitas, ficutt poliicitus es,nbsp;Atcç itacuenit.poftridiecpubi furrexjt, prefTonbsp;uellere, roris inde plcnam aquae lancé expref-fit. Deinde ficDeum alloquitur: Nolifuccêfenbsp;re,fi femel adhuc loquor.Expcriar iterato innbsp;uellere.Sitigitur in folo uellere ficcitas, SiC innbsp;totofolo ros. Annita fecit ca no(Se Deus.fo-IOÇ ficco uellere, terra tota madebat ror e.

C A P V T V 1 I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

IGitur mane Ierobaal,qui idem Gedeon, ch omnibus copijs caftra ponit ad Enharod,nbsp;tetdpr^- Madianitarum caftra habens à feptentrione.nbsp;Hunt deli' pofita in ualle citra collé More.Turn loua Ge*nbsp;git. deonem monuit, plures cum copias habere,nbsp;Dfut.io quàmutipfe eisMadianitasdcdercuellct: nenbsp;». M«b.î contra louam gloriantes Ifraelitæ, iactarent fenbsp;fuo marte uidoriam adeptos.Proinde procla-maret in exercitu,ut timidi qui effentSCmeticunbsp;lofi,reuertcrentur, 5C ex monte Galaado difeenbsp;derct.ltaœteuerfifunt 22millia,relidisio mil*nbsp;libus.Et loua Gedonem monuit,ut, quoniamnbsp;nimis multi turn quoep effent homines, dedu*nbsp;ceret eos ad aquas : fefc ibi eos illi probaturG:nbsp;acquos cGcom{tari,autnoncomitari iufsiffet,nbsp;eos cum eo aut ituros,aut non itur os effe. Att^nbsp;ubi ille homines ad aquas deduxit,loua ei mâ*nbsp;dat, utquicunep aquamlingua more canumnbsp;lambiffentjhos ab eis fecernerct, qui adbibennbsp;dumprocubuiffent in genua. Fuitautéduda ¦nbsp;ad os manulambentiumnumerus,trecenti : re

' nbsp;nbsp;nbsp;liqui omnes in genua ad aquam bib endâ pro*

cubucrunt.Per illos treccntos,qui lamberant, promittit loua Gedeoni fefe eis effe uidoriamnbsp;daturum,eicp Madianitasdcditurum:proindenbsp;reuertantur omnes reliqui ,có undcuenerint.nbsp;Lnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Itacp ille,reliquis omnibus Ifraelitis dOm G re*

milsis,retento eorum commeatu ÔC tubis,tre* centos illos retinet. Atep ea node louaeiiuf*nbsp;fit,utadcaftraMadianitarum,pofita infracQ .nbsp;inualle,defcenderct:fefe ilia eitradere. Quodnbsp;fi folus defeendere ucreretur, defcenderct unànbsp;Gtifoij m cumPharafamulofuOjUtauditis quæ dicerennbsp;rum c* ft tur,confirmatus, caftra inuaderct. Igitur cumnbsp;dff ‘^’^^^^e*^c™osarmatorum,com{tante Pharanbsp;famulofuo,perueniffet(iacebant autemMa*nbsp;dianitx, Amalechitæcp, SC orientales omnes,nbsp;in ualle,locuftis crebriores, tarn innumcrabilinbsp;camelorum numero,quam eft arenarumlittonbsp;tcarum)offenditquendam altcrifomniu nar*nbsp;rantem,huiufmodi uerbis : Vifusfummihiinnbsp;fomnis uidere ftrepentem panem hordeaceG,nbsp;qui fefe per caftra Madianitarum prouoluens,nbsp;pcruafit ad tabernaculum, quod impulfum Stnbsp;labefadatum,à culmine deiecit.Turn alter:nbsp;Nihil aliud iftud eft ( inquit refpondens ) niftnbsp;Gedeonis Ifraelitædoæ filîj,gladius,cuiDeusnbsp;uidoria traditin Madianitas attp caftra. Hacnbsp;fomnii relatione atep interpretationc audita,nbsp;Gedeon ueneratusDeum,St in Ifraclitica ca*nbsp;ftra reuerfus,h ortatur ut furganttnam loua eisnbsp;uidoriam de Madianitarum exercitu concc-dcre.Tû trecentos illos partitus in claffcs tres,nbsp;omnibus fingulas in mans tubas dat,ampho*

to

20

1»

40

10

20

CES» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;léo

fcnfi)immemorcs, nullam Icrobaalis Gedeoz nis pofteris,pro totillius erga Iffaelitas benefinbsp;cljsjgratiam rependerunt.

C A P V T IX.

N Am Abimelechus lerobaalis filius, Sf chemâ ad fratres fuæ matris uenit : ÔC c5 ÿfnbsp;eiSjCum^ omni paternæ matris fuæ domus conbsp;gnatione egit,ut omnes Sichemitas interroganbsp;refit,utrum eis eflètmelius,feptuaginta'nc honbsp;minû(quot étant lerobaalis filtj ) anuniusho*nbsp;minis imperio fubefïè:ô^fimulîmeminiflent,fenbsp;eorumconftnguineum accognatu efle.Haecnbsp;omnia cum matris eius fratres apud omnes Sbnbsp;chemitas eius nomine retuliflent, illi ad Abi-melechum animisindinarût, propterea quôdnbsp;effet eorum confanguineus, eicp feptuagintanbsp;argenteos ex æde Baalberithi dedcrût,quibusnbsp;ille condueftos homines nequam ÓCIeueSjE'nbsp;phramin domum patriaminducit : fuos^ fra«nbsp;tres,lerobaalis filios, homines feptuaginta, u^nbsp;no in faxo perimit,excepto lothamo lerobaa/nbsp;lis filiorum natu minimo,qui latuit.Deinde O'nbsp;mnes Sichcmitæ,omnis^ Mellonia ftirps co*nbsp;ueniunt,SC Abimclechum aggrefsi, regem fa*nbsp;ciunt apud quercum aggeris, fitam ad Siche«»nbsp;mam.Qiiodcum eflèt lothamo nunciat0,pC'nbsp;tit montem Garizim, 8C in eius uertice ftans,nbsp;data uocead illos damatin hûc modû.'Audi*nbsp;te me,Sichemitæ,amp; Deus uos audiet. Cu coi*nbsp;30 uiflèntaliquando arbores adungendum fibinbsp;regem,petebant ab olea,ut regnum in arboresnbsp;capeflèret. Quibus ilia refpondit,no fe relièîn*nbsp;ram fuam pinguedinem, cum per ipfam ÔC dijnbsp;»honorarentunôô homines,ut arborum nego*nbsp;tia capefleret.Tum illæficum cohortari, utre- 3 -Snbsp;gnum in arbores caperet. Ficus enimuero ne* cquot;'nbsp;gare, comifluram efle, utrelitfta tanta fua dulnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j;

cedine,tamq^ fuaui fi-ueftu, arborum negotia „„gei'“' capeflèret.Tum arbores à uite contendere, utnbsp;40 regnum in arbores fufciperct. Sed uitis nega*nbsp;uit ferelitfturam muftum fuum, quo amp; deos j,nbsp;exhilararet amp; homines, utarborûnegotia ca* in'“’’’nbsp;pefleret.Tum uniuerfæ arbores à rhamno po*nbsp;ftular5t,ut in fe regnarct.Q,uibus rhamnus re*nbsp;fponditjUt file bonafide regem ipfis præfutunbsp;rum ungereuellent,accederent, 6C fua umbranbsp;confiderennfin minus,exiret ignis à rhamno,nbsp;qui Liban! cedros combureret. Nuncigitur finbsp;uos bona fide ÔCretftèfacitis, qui Abimelechônbsp;regê creetis,fi ex bono cum lerobaale meo panbsp;tre Ôô eius pofteris egiftis,et ei digna fatftis prÇnbsp;mia rependiftis,qui uobis bell û geflerit,uoscffnbsp;cum fummo uitæfuæ periculo à Madianitis finbsp;berauerit,cuius uos hodiedomumadorti,eiusnbsp;filios,homines feptuaginta,uno in faxo neca*nbsp;uiftis,amp; eius ancillæ filium Abimelechû, quianbsp;confanguineus uefter eft,Sichemitis regêpracnbsp;feciftistfi, inquâ, bona fide ÔC retftè egiftis ho*nbsp;dierno die cû lerobaale, eiusep domo,fi‘uiminf

Sinautéfecus,emanetignis ab Abimelecho, qui Sichemitas Melloniâcp domû coburaffurnbsp;fumœ emanet ignis à Sichemitis, Mellonia^

tusio'

ÎO

C E S; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Î6-X

dito, omnes qui in turri Sichimorum erant,cÔ Aamp;iWe-feruntfe inædisDei Berithi caftellum: quod Eert-cum effet Abimelecho nunciatum,omnes qui lt;lt;rce?» Sichimorum turrimtcnuerantcoiuifre,afcen-dit cum fuis omnibus copi]s in monté Selmo-nem,arreptiscpfecuribus,arboris ramum fucefnbsp;dit, ôi eo fuis humeris impofito, exteris mâdatnbsp;ut fe confeftim imitentur. Ita exteri omnes fuSnbsp;quifi^ ramum fecant,ôd Abimelcchum fecuti,nbsp;ramos caftello admouent,eis incenfis,caftelnbsp;lum igni comburunt.atr^ ita omnes etiam turgt;nbsp;ris Sichimorum homines intericrunt, circiternbsp;millCjquà uiri quà foeminx. Inde Theben adgt;nbsp;oritur Abimelechus, camcp pofitis caftris cxgt;nbsp;pugnat. Erat in medio oppido egregie munira turris: eo omnes oppidani ,uirifoeminxcp,nbsp;confugiuntjamp;claufisàfcportiSjintedumturnbsp;ris afeendunt. Abimelechus turrim oppugna- p 5nbsp;reaggreditur,ÔCad eamincendendamportx

20 fuccedit.Tum mulier quxdam, deiedo in eû molxfragmine,caluam ci pcrrumpit.Illc protinbsp;nus armigero fuo imperat, ut fe diftrido enfenbsp;perimat,ne à muliere dicatur interfedus. Ar..nbsp;miger eum tranfùerberat ac intcrficit, IfraelitXnbsp;uidentes mortuum effe Abimelechû, eô quif-que difeedût unde erant profedi. Ita ultus eftnbsp;Deus Abimelcchi facinus,quod ille contra panbsp;trem fuum in feptuaginta fratribus fuis occidénbsp;dis fec'erat,ÔC tanta ^ichimitarum fcelcra inipnbsp;forum caput cóuertit,iUatis qux cis lothamusnbsp;lerobaalis filius fueratimprecatus»

C A P V T X, P Oft Abimelcchum extitit Ifraclitarû de-fenfor, Thola Phux filius, Dodonisncgt;- TfjoWinbsp;pos, Iffacharianus, Samirianus, Ephraimiticinbsp;montis incola,qui Ifraelitas annos rexittres ÔCnbsp;uiginti. Mortuus Samire fepultus eft. Huicnbsp;fuccefsitlair Galaadita,quilfraelitasrcxitan.-nos la.Is 30 filios habuit, in totidê afellis cqui-tantes,totidêépoppidatcnentes,quilairis uicinbsp;uocantur ad hune diê,in Galaaditide fiti.Mornbsp;tuo laire, 2x1 Camone fepulto,lfraelitx iterumnbsp;contra louam comifcrunt,cocp et cius cultu ogt;nbsp;miffOjBaaleSîôi Aftarothum,2lt;Syror3, Sidonbsp;niorû,MQabitarum,Ammonitar5,Palxftinonbsp;rûdeoscolucrût.Quarciratus Ifraelitisloua,nbsp;cosPalxftinis£lt; Ammonitisaddixit,quicosnbsp;illo anno atrociter uexarût.Nam per annos o- A'T’v’*« -1nbsp;dodecim,in omnes Ifraelitas,qui Galaaditidenbsp;trans lordané in Amorrxorum finibus incolenbsp;bant,graffati,traiecerât Ammonitx lordanë,nbsp;adbellûludxis etiâ, Beniamitisep ÔC Ephrabnbsp;mi pofteris inferendû.Inhactâtarerum angugt;nbsp;ftia Ifraclitx loua inuocarunt,fefc in eum pec-caffe côfitcnte8,quiDco fuo omitfo,Baalcs conbsp;luiffent. At loua illis obijcerc, fefe cos ah Acgt;nbsp;wptijs,ab Amorræis,ab Ammonitis, à Paix-ftini3,àSidonqs,ab Amalechitis,à»Maonqsnbsp;oppreffoSjCûfc imploraffcnt,ab cis defendif-

lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

que fe nô amplius eis fubuenturS cffc:ircnt,ÔC quos elegiffêt deos,inuocat ct,ct ab tills in fuisnbsp;diffîcftibustcporibus defenderenf. Sedlfraelinbsp;tx pcccatû côfcfsijlouâcpprecatiutipfis fuo atnbsp;bitriot

to

5

{I-

3°

40

2.6^^

I V D 1 c E S.'

2^4

fubtjflè, traieâocp fluminc,cx Ammonins,loua: munere, uiôoriâ reportaflc: tos fibi nunc bcllû inferre no deberc. Deinde cógregatis ogt;nbsp;Ephniati- tnnibus Galaaditis, præliS cö Ephraimitis cóxnbsp;t£ 4 kpfgt;- mifit, uictisc^ Ephraimitis qui Galaadiü’s obqnbsp;tbiuiéli. cicbatjGalaaditasefTeabEphraiminis fugitifnbsp;uos,Ephraimitis ÔC Manaffènfibus interpolisnbsp;tosjoccuparunt Galaaditæ uàda lordanis ,quànbsp;inEphraimitas traicôuS eft: petentibusqgEsnbsp;phraimitis,fi qui euaferant, ut tranfirc iieeret,nbsp;SfbÆfto- quærcbantcx eis num Ephratæi forent. Negânbsp;tibusjiubebant ut pronunciarentSchibboler*nbsp;-cumq^ pronunciarent Sibbolet, quôd eis illonbsp;modo loqui in promptu non erat,cômprehennbsp;fos iugulabant ad uada lordanis, cecideruntepnbsp;eo tempore ex Ephraimitis quadraginta duonbsp;millia.lephthaautê Galaadita, cum lexannosnbsp;irraelitisimperaflèt,mortuuseft,SCfepultusinnbsp;oppidis Galaaditids»nbsp;Aieftn. Poft eum guberna

Bethlehema, qui triginta filios habuit,totis demcp filias foras collocauit, SC totidem puebnbsp;las filqs fuis foris afciuit. Is cum Ifraelitas feptênbsp;rexilTet annos, mortuus eft, ÔC fepultus Beth»nbsp;lehemæ.

Poft hune præfuit Ifraelitis Elon Zabulos nius, annos io.mortuus,fepultus eft Aialoncnbsp;in terra Zabulonia.

Kbion. nbsp;nbsp;Huic fuccefsit Abdon Hellelis fîlius,Phara

thonita, qui filios quadraginta, nepotes trigin tahabuitinfeptuaginta pullis equitantes.Hicnbsp;poftquam inIfraelitas principatû annos o.tftonbsp;tenait,mortuus eft,fepultus Pharathone innbsp;terra Ephraimitica j in niôte Amaiechitarum,nbsp;C À P V T X I J b

DEindeOffertfusdënüo âb Ifraelitis loua, eos Palaïftinis 40 annis dédidit.Fuitausnbsp;tem uir quidam eX Saraa,géntis Dariia:, nominbsp;ne Manoa,cuius uxori (quaé prOptër fterilita*nbsp;temeratfobolisexpers)appâruitlouegcnius, 40nbsp;xoriappK- eamcpficallocutus eftiScito te,quç fferilitatisnbsp;m ^ouKî.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paris,cocepturam elfe paritiiram^

natum.Cactcrùm caueneuel uinû auttcrnctû bibas,uel ullo uefeare polluto.Nam feito të conbsp;ceptumediturâfiliS,cuius capiti nouacula nonbsp;admouebitur:crit enim ab utero deuotüsDeonbsp;puer,incipietep Ifraelitas ab iniuria Palæftinonbsp;rum defendere.T um mulier fuû uiru adit, nunnbsp;dat diuinS quendam hominê ad fe ueniftejfornbsp;ma diuino genio fimilê,ualde terribilê: fe quis $0nbsp;dem ex illo no quæfiuifte unde'nam eflèt,necpnbsp;ilium fibi nomen fuum patefecifle, fed dixiflenbsp;concepturâ parituram filin, ac uetuilTe ne uinbsp;numtemetum'uebiberet, autulla retmmûdanbsp;uefceretur:puerumenimDeo deuotS fore abnbsp;utero ad diem mortis fuæ. Et Manoa loua hisnbsp;uerbis precatus eftrQupfo te,Domine,utdiuinbsp;nus homo,que mififti,iterû ad nos ueniat,do-ceatep quid nobis depuero.qui nafeetur, faciênbsp;dum fit.Hac Manoae uocc à Deo exaudita,ucnbsp;nititerûdiuinus genius ad mulieré ruri agensnbsp;tem,abfente Manoa eius uiro,ad que muliernbsp;protinus currit, nunciat^ fibi uifum elfe eun-demhoininê,quiadeam fuperioribus diebus

10

30

2lt;r? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I V D I

uisfunibus colKgatjSi ciinftarePalaeftinos di'* «tjinfidtjs tncoclaui collo cans. At ille funes ànbsp;brachqsjpcrindeacfilu, abrupit.EtDalilâ connbsp;queftafîbi hadenus ab illo mendacîjsïmponi,nbsp;petit ut übt indicet, quo pado conftringi ualenbsp;tet.Cuiillcrefpondit:Sifeptem mei capitis einnbsp;cinnos tapeti intexueris, g» 0^ clauo parieti aE«nbsp;fixeris, ero dcbilis ut uulgus hominum. Igiturnbsp;Dalila c3 intet fua genua confopiuif.ôe^’co dornbsp;mientCjCæpit feptem eius capitis cincinnos,nbsp;eoscç tapeti intexuit,Si clauo fixit in pariete H,nbsp;Deinde ei dixitJngruunt tibi Palæftini, Samgt;nbsp;fon.Atille experredus exfomno,ôô clauû, ôônbsp;texts,8C tapete reuulfit G» ex pariete, ncc eiusnbsp;uires cognitgfunt.H.Tnilla;Tu ne audes me ànbsp;teamaridicere,cumalienumàmc animum hanbsp;bcasf qui mihi iam ter uerba dederis, nec indican's in quo tua ifta tanta uis pofita fitC Huiuf*nbsp;modi quotidianisflagitationibus amp;improbi*nbsp;täte mulieris ille taedio enedus,omnê fuû anf ;nbsp;mum ei aperinfuo capiti nouaculam no admonbsp;ueri oftendit,quoniâ Deo à uêtre matris fit degt;nbsp;uotus:quôdfi todcatur,abituras à fe uires,fe^nbsp;infirmum,6C cæterorum omniû fimilem fore.nbsp;Turn Dalilauidês ilium fibi omnem animumnbsp;fuum patefeciire,mittit euocatS Palæftinorumnbsp;optimatcsmuncueniant, nam ilium fibi planenbsp;animum fuû detexÜTe. Atlt;ç illi ad eam ueniût,nbsp;pecuniam fecSafferentes.Illa Samfoncmin genbsp;nibus fuis confopit,uocato^ homine quodâ,nbsp;Sittnfonef- amp;detofis de Samfonis capitefeptê cincinnis,nbsp;fammitus cœpit eum iam uiribus deftitutû urgere, ÔC einbsp;ciipitur. Palgftinos inftare dicere.Ille à fomno experte-dus,putabat fe,ficuti folitus état, euafuru attpnbsp;cruptur6,nefciens à fc loua difeefsifle. At Palænbsp;ftini eum coprehenderut, ÔC effoisis oculis Ganbsp;zam perducût,ôô duabus uindû catenis,in et-gaftulum ad molendû detrudünt. Deinde iamnbsp;eirenafeente poft tonfura cæfarie, conuenerenbsp;Palæftiniprocercsadingens factificiu Dago-ni deo fuo faciendû,8C ad lætandum, quod dicerent fibi à deo fuo in manu traditû efle Sam^nbsp;fonemhoftêfuum.Etuulguseo uifo,deu fuûnbsp;laudare,qui fibi in poteftatë dediflèt hoftê,nbsp;terræ fuæ depopulatorê., ÔC tam multorum exnbsp;fuis interfedorê, Atep in hac animorû hilarita-te,iubent euocari Samfonë,qui eis ludibrio ef-fet.Itaiç euocatus Samfon ex ergaftulo, ut illisnbsp;ludos præberet,ftatuitur inter columnas.Tumnbsp;puerS, à quo manu duceba tur, monet,ut fe adnbsp;columnas applicct,quibus domus incûbebat,nbsp;ut eis innitat. Erat uiris feminis^ referta domus,adetât^ omnes Palaefting optimates, exnbsp;tedo infuper circiter tribus uirorû mulierS^nbsp;tninibus,Samfonis ludibria fpedantibus. Igitur Samfon louam fie inuocat : Domine loua,nbsp;memento quaefo mei, mecphocfaltem poftre-mùm confirma,Deus, dum pro ambobus ocunbsp;Saifonit ^*5 Palaeftinos femel ulcifeor. Deindenbsp;njorf. columnas duas medianas,quibus fulta domusnbsp;fuftinebatur, alteram dextera, alteram finiftranbsp;manu coplexus, SC ita prolocutus,VoIo ex ui-ta cû Palæftinis difcedere:eas tanta ui impulit,nbsp;ut coUapfae fint «edes in primates, ÔC in omnes

lo

20

3°

20

50

CES, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;37X

fatftumcpaMicha fimulachrum habucruntC' re(ftum,quandiu templum Siluntefuitnbsp;CAPVTXIX.

PEr cadem tempora,quibus nullus in Iftae litis rex erat,Leuita quidam in latere monnbsp;tis Ephraimitarum pcregrinans, uxorê dux^nbsp;rat concubinam à Bethlehema Iudææ:quæ conbsp;cubina cum paru pudica erga ilium fuiflet, di- quot;nbsp;feefsitab eo,domum patrisfui,Bcthlchcmamnbsp;ludææ.Ibi cum per quatuor mcfesfuiflet, fecUnbsp;tus eft cam maritus, ut blâdis illetftam uerbisnbsp;reducerct,famulum fecum, SC par afinorS duznbsp;cens. Attp ilia eum domum fui patris introdU'nbsp;xit,qui puellæ pater,hominis aduentu deledanbsp;tus,generumretinuit,fecûcp triduo percôui*nbsp;uia ÔC nodes habuit.Quarto die manè, en gc-*nbsp;nerdifceflîim pararet,perfuafit Ibcerutuircsnbsp;cibo rccrearet ante difceflum.DemcJe cum atnnbsp;bo accubuüTentjCibû^unà fumpfifTentjftiadcnbsp;bat homini focer ut i bi pcrnodare,animum^nbsp;recreate uelletDenitp abireparantem coegit,nbsp;fecum cp in’eam node rctinuit.Itemcp die quinnbsp;to cûille manè profedurus furrexiffet, hortaznbsp;batur focer ut animS recrearet. Atc^ubi ita taonbsp;ram fecerunt ad inclinationê diei,cibum^ ainnbsp;bo fumpferunt,furrexithomo ad ptoficifeenznbsp;dum unà cum fua cocubina,SC famulo: SC fuaznbsp;dente focero,ut quoniâ dies iam ad uefpcruninbsp;deuexus inclinaret,ibi node 3gcrêt,animoscpnbsp;recrearent,mane profeduri,domS^ difceflîiznbsp;rirreeufauit homo,profcduscp peruenit ad Icznbsp;bufam,fiue Hicrofolymâ,unà cum pariafinoznbsp;rum clitellatorâ,cû^fua concubina. Cûapudnbsp;lebufam eflènt,ÔC dies multûinclinaflet,fuadcnbsp;bat domino famulus, ut in illud oppidû lebuznbsp;fæorum diuerterentinnodê.Sed negauitdoznbsp;minus diuerfuros eflèin oppidûexternor3,acnbsp;non Ifraelitarû,potius^ perreduros eifeGaznbsp;baâjiufsircputadalium quempiâlocû pergcznbsp;rent, SC Gabaæ aut Ramæ diuerfatû ircntJtanbsp;progrefsi.cum fol eis apud GabaâBeniamitanbsp;rum occubuiflet,eô diuerterunt: SC Gabaâ diquot;nbsp;uerfandi cauiàingreisi,confedcruntinoppidinbsp;foro,nemine eos domS in node inuitante. Ecnbsp;ce aût fenex quidâ rure ab opéré fero redibat,«nbsp;monte Ephraimitarum oriûdus, ÔC Gaba^Jp^nbsp;regrinus,cuius loci homincs étant leminepronbsp;gnati. Is fenex uiatorê in foro confpicatus, qnçnbsp;ritexeo quo SCundeproficifcaffCui illetPerznbsp;gimusjinquitjà Bethlehema ludææ, quo egonbsp;iuerâ,ad latus montis Ephraimitarû,unde egonbsp;fum,ÔCmeadlouæædemcofero, neceftquifinbsp;quam qui me domum inuitet. Habemus qui*nbsp;dem ÔC ftramen ÔC pabulum afints noftris, pa*nbsp;nem^ SC uinum mihi ÔC huic fœminæ,meo^nbsp;famulo, necpquicquâ nobis deeft. Tûfenexînbsp;Bene cft,inquit:fî quid tibi opus eft, egopræznbsp;ftabo:ied in foro no cubabis. Ita ilium domun*nbsp;fuam abducit: præbitacp afinis farragine, SC lonbsp;tis hominum pedibus, cibum capiunt. His itsnbsp;animos fiios cxhilarâtibus,ccceoppidani,hoznbsp;mines perditi, obfefla domo oftiû pulfabant»nbsp;ad fenem ilium domus dominû clamantes,utnbsp;hominem apud fe diwcrfantê produceret,qi^®

I V D I C E S.

27'4

1 ; »tunbsp;«anbsp;te,nbsp;tiit

raelitarum,qua?rebant ciuitatis fenatores, qua nam ratione reliquis prouidere de uxoribusnbsp;poflent, cumôi BeniamiticaîfcEminæpeiij^nbsp;fentjôê eorum Beniamitarûqui euaierant, fu-tura effet hæreditas,ne tribus Ifraelitica delerenbsp;tur,necß ipfi poflentillis filias fuas uxores date,propterea quôd iurciurâdo eos deuouiflèntnbsp;Iiraelitæ,qui uxores Beniamitis dediffènt. Igi-tur cum coperircntfeftum loug quotannis aginbsp;Silunte à feptentrione Bethelis, ab oriente fe-mitæ quae à Bethcle fert Stchemam,ô^ à meri-die Lebnae,Beniamitis in hune modum præccnbsp;perût:Ite,^uosperuineasin infidtjs collocate. Cumep animaduerteritis Siluntias puellasnbsp;ad faltandum exire,proditote de uineis, Sé fiianbsp;quifcpraptadeillisinmatrimoniSjdifceditotcnbsp;in agrum Beniamiticû.Quod fi iliarum parennbsp;tes aut francs ad nos expoftulatû uenerint,ro-gabimus ut nobis fadum codonêtueftrû, quinbsp;no tot mulieresin bello ccperimus,ut fua cuiq^nbsp;dareturn'llos quidem eas uobis non dcdiflèjUinbsp;culpam comififfe uideantur. Atqp itafeceruntnbsp;Beniamitætraptascp de faltantibus totidem,nbsp;quoterantipfi,mulicres abegerût,amp;infuumnbsp;patrimonium regrefsi,oppidainftaurarutat^nbsp;incoluerunt.Tumindc digrefsi Ifraelitæ, fuasnbsp;quic^ tribus,gentilitates,patrimonia^ repeti-uerunt.Perea tcmpora,eum nullusIfraelitarônbsp;rex eff’et,fuo quifep uiuebai arbitratu.

R V T H

fu tianbsp;tju

Uo ticnbsp;«Onbsp;tpinbsp;fit

I

’1 t;nbsp;Clnbsp;Alnbsp;t

d.

V A tempeftatc præfides procunbsp;rabant,uir qui-dâ à Bethlchc-maludææ,ortanbsp;in finibus illisnbsp;fame profetfîusnbsp;eft ad peregri-nâdum inagrixnbsp;Moabiticû, u-nà cum fua con

iugejduobuscpfibjs.Virinomcnerat Elimelc ® chus,muh'eris Noemis:duorumfiliorum Ma-halon ÔC Chelion,Ephratçi,ex Bethlehema lunbsp;dæç.His in agrum Moabiticû profetfîis, ibi^nbsp;degentibus,moriturElimelechus,uxoreNoenbsp;mi amp;duobus filijs fuperftitibus.Filtj uxoresnbsp;Moabitidas duxerunt,quarû uni Orpha,alterinbsp;Rutha nomen fuinatc^ illiccirciter decern an-nos comorati,mon'untur 2Cipfi ambo, Maba-lon ÔC Cheb'on.Mulicr autem duobus natis ÔCnbsp;uiro iùperfteSjCÛ apud Moabitas agens,audi-uiffet loua fuis fubueniffè, cis^ annonâleuafnbsp;fe,ilb'nc digreffà, comitib. duab. nuribus,in lunbsp;dçâreuerti côtêdiqeascpinitinereficadmonunbsp;it:Reuertimini utraq; in fuæ matris domS.renbsp;pédatuobis loua pietatê, qua tûerga a mortu-os,tû erga'me ufç eftis.Faxttloua ut quietéfuSnbsp;utrat]^ apud maritû nâciicamfni. Hçc cS locu-tâjCasdeofcularetjilIæinUchrymas erûpétes, ni»'''“nbsp;affirmabantj

77

V. hoc eft, afiirmabSt,fefecSip{â ad eius populäres cfleb tmLnr. rcuerfuras.Sed Noemis cas itahortata cft:Re*nbsp;te.Ncc e- uertimimeæfiliolae,curmecomiteminirNun*nbsp;nim teuer- quid cgo adhuc in utero gefto filios,qui uobisnbsp;f uTiud Vnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uiric'Rcuertimini meg filiolae, difee*

cumin lu- ditemam egoquidem grandiorftim,lquàm ut du nun- fim apta uiro. Quod fi maxime fpem effe pu*

gt; '^itocpucHn proximam notftê tradita, ¦ filios gigncrê,an eftis expetftature donee ado*nbsp;leuerint,5C tamdiu fineuiris duraturær' Nó ita, ¦nbsp;e inuiti à meæfiliæ.Equidem'^ ualdeueftra caufa doleo,nbsp;uobis di-fedmelouæ manusurget.Tumillg ploratumnbsp;uellor.fed integrât,ôi OrpHafocrum fuâofculata, ci uale.nbsp;dicit. At Rutha cum ea hacrebat. ôd Noemis fienbsp;ftris nuri- camallocutaeftiVidcsuttuafrati'iarcpetatpanbsp;‘is pti - trios penates-.reuertere unà cû fratria. At Ru*nbsp;uiuerit. tha-.Nemeurgc,inquit,utte rclinquam,atcç ànbsp;tc difeedammâ quo tu cuncp ibis, ego ibo: ubinbsp;tu diucrfaberis,ego diucrfabor:c5munis mihinbsp;tcc3eritpopulus,c5munisDeus. Vbitu mo*nbsp;rieris,ego moriar,ibicp fepcliar-.atc^ ita mihi fitnbsp;loua propitius ,ut una me mors à te diuellet.nbsp;Turn ilia uides,earn fccum obftinauiffe profi*nbsp;cifcijcontradicere deftit.ltaambcBethlehemânbsp;peruenerunt: ad quarum aduentû toto oppi*nbsp;do permoto.quærcntibus mulieribus,num eanbsp;d Noeml Noemîs efictjdiccbaf.Nolitemc'^ Noeminuonbsp;tste*amp;'^iuï care.uocate mcMaram, nam ingenti mœrorenbsp;cunditite: mcaffccitomnipotês.Cum plena difeefferim,nbsp;Mariab a- inancmlouarcduxif.cur meNoemin appella 3°nbsp;«rbitate tis,quamrerum præpotcns loua maloafilixc*nbsp;diXur?quot;^' ’^i^^^g'tur reuerfte Noemis BCRuiha Moabi*nbsp;tis,nurus eius, ex agro Moabitico ,Bethlehc'nbsp;mam initio mefsis hor deorum uencr unt»

C A P V T II.

HAbcbat autê Noemis necelTariû quen* dam uiri fui, hominem militarcnijElime*nbsp;Boo:çi«, lechi gcnrilê,nomineBoozS. Et Rutha Moa*nbsp;bitis àNoemi copiapetiuitcûdirus, 2lt; fpicasnbsp;colligendipoftquemuisjfiqucm nâcifceretur 4°nbsp;qui id eibeneficq concederet. Atq; illa ei ita dinbsp;Ratbu/Jgt;i- xif.l fané mea filia.lta rus profetfta Rutha, cœ*nbsp;cas iedS it, pit poft meffores fpicilegiû facere ; acciditcp utnbsp;fundus ille effet Boozi,gêtilis Elimelechi. At*nbsp;que is Boozus tû Bcthlehema aduenicns,ficnbsp;meffores falutauit: Adfit uobis loua. Cui illi:nbsp;Ettibi faueatloua.EtBoozus famulum fuumnbsp;curatorem mefsis alloquenstCuia eft ifta puel*nbsp;lafinquit.Cui ille:Puella eft Moabitis,quæ rc*nbsp;migrante ex agro Moabitico Noemimeomi*nbsp;tata eft.Rogauit autê ut fibi liceret apud ma*nbsp;nipulosfpicilegiû facere poft meffores,man*nbsp;fitcphichaêlenus ex quo manè ucnit: tam paunbsp;lum manet domi.T um Boozus ad Ruthâ, Aunbsp;din,filiac’ne iucris in aliû a grum ad legendû fpinbsp;cas,ne(çhincdifccfferis,ledhic hæreto apudnbsp;meas opcrarias, 2lt; uideto ut cas fequaris quonbsp;in agro mctêt.Ego operartjs uetabo,ne fint ti*nbsp;bi molefti.Quod fi fities, petes potû exijfdemnbsp;uafis,quibus hauriunt ipfi.Tû illa in fa ciêpr o-cumbêSjêC honor ê illi fummiffe praebês,ita di*nbsp;xif.Quid eft,ut tu me pcregrinâafficias cobe-neficio,ut mei rationem hab cast' Cui Boozusnbsp;tefpondês’.Narr Wû eft mihi,inquit,qualem tu

to

6o

V M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;280

mus tuafitnih's domui Pharis, quê exThama/ re ludas fuftulic, per progeniê quam tibt louanbsp;dederic ex hac puella, Igitur Ruthâ duxit Boonbsp;zusinmatrimoniô,2lt;cxeius coiunlt;flione(Ionbsp;ua conccptum dante)filium fuftulit.T um mii^nbsp;lieres Noemi dicebant : Gratias agimus louar,nbsp;qui te hodie proptnquo uindice non dcllituit»nbsp;cuius apud Ifraclitas nomen ext et, qui tibi ani*nbsp;mum recreet,fenelt;flamcpfuftentet,cui amâtif'nbsp;fima tui nurus peperit, quæ quidem tibi uel fc*nbsp;pties filifs potior eft.Noemis ergo pueruexccnbsp;pit,ô^ in finu fuo pofitum educauit*Vicinæ aiinbsp;tem didîitanteSjNoeminatSeffèfilium, ei nO'nbsp;men impoiuerunt Obed,qui fuit pater Iiæi,panbsp;trisDauidis.Hçc eft igitur Pharis foboles.Ph^nbsp;res genuit Hezronem,Hezron Ramum, Ra-» ,nbsp;mus Amminadabum, Ämminadabus NahaC-foncm.Nahaflbn Salmonê,Salmon Boozum»nbsp;Boozus Obedê,Obed Ifgum,Ifgus Dauidcni»

20

REGVM LIB^

CAPVT I.

VIT uir quidâ à Ramatha So*nbsp;phorû, quæ eftnbsp;inmoteEphrai*nbsp;mitarum,noni^nbsp;neElcana,filiusnbsp;lerohamijfilîjË*nbsp;It),filrj Thobijfiquot;nbsp;Iff SuphijEphranbsp;thæus. Is duasnbsp;habebatuxores,'

alteram nomine Annam,alteram Phenênaifl. Phenennaliberos habebat, Anna nonhabc^*nbsp;bebat.Is homo quotannis Siluntem ex patrianbsp;fuaucntifabar,adlouam bellipotentcm uene*nbsp;4® »-artdumjeiqjiacrifi'candum, cumquidem illicnbsp;duo Elis filijjHophnis ÔC Phinees,louæ ftcer*nbsp;dotes eflent. Igitur quodam die Elcana faeftonbsp;iacrificiOjCum Phenennæ coniugi fuæ,eius^nbsp;fill) s omnibusjfiliabus^, portiones diftribuibnbsp;fet, Annæ porrioncm unam trifii uultu dédit»nbsp;Amabat enim Annam cuius utcrGloua clau*nbsp;ferat, (^uam^ prætcrea pellex earn iplàm obnbsp;claufi a loua uteri caulàm inftdlabatur, at® ir*nbsp;rirabat. Atcum Elcana idem quotannis face*nbsp;, reqilla quandocunç in louæ templum profi*nbsp;ciftebatur,idem faciebat.Eam ob rem flebatnbsp;Anna,6^ à cibo abftinebat.Et maritus cius El*nbsp;cana,eam ficallocutus eft: Anna quidflesfcurnbsp;non cornedisc’eut mœfto es animofan no egonbsp;tibi fum ucl decies filfjs potior.'At Anna,poft*nbsp;quam cibnpotionem^Silunte riimpßt,Cune'nbsp;xitzâJ Eli pontifice,in fedeapud cellæloue ponbsp;ftes ftdcnte,Iouâ magno cG animi dolore Hensnbsp;nbsp;nbsp;ft

precata eft,uotum® fecit his uerbis: loua armi potens,fi mcâancilîætup miftriam refpexeris,nbsp;mei^ no oblitus,ftd memor,mihi uirilêCobO'nbsp;lem dederiSjCam ego lougin omnêcius uifam quot;nbsp;deda, neceias capiti admouebitur nouacula»nbsp;Hgc cum ilia louam prolixe obfteraret, cum^nbsp;fijo ani'

yo

zsj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;REG

loua Deus Ifta elitarum) tuam patrisep tui pofteritatem in meo confpedu uerfaturam eft fe in perpetuum ; fed nunc abfit hoc à me, in*nbsp;quit loua,ut qui me in precio habent, eos nonnbsp;in precio habeam:SC qui me contemnunt,nonnbsp;defpedui fint. Scito futurum efle,uc ego tuumnbsp;tuæ^ patriae domus lacertum fic frangam, utnbsp;duidebunt nullus fitdomituæfenex: fpedabis^ infanonbsp;pofteritui, æmulum in omnibus bonis inlfraelitas colla*nbsp;nófinefuo ,nbsp;dolore, pó J?’*nbsp;tificem nónbsp;ex te natûjnbsp;qui facrifi-ciis frua-tur:quç If-raclitx denbsp;collatis lî-bi diuini-

tùs bonis facient.nbsp;e dum tuinbsp;pofteri fernbsp;aient alijnbsp;pontifici.

tis,nec erit ullus unquam in tua familia fenex. Neœ tuam ftirpem ab ara mea diucllam,® quonbsp;i, tibi K oculi coniumantur, ÔC animus contagt;nbsp;befcat:elßciam^,ut omnes qui tuae poftetitatinbsp;accrcucrintjÇtate uirili moriantur. Cuius reinbsp;gnu hochabeto, in tuis duobus filijs Hophninbsp;0^ Phineeeuenturum,utambo eodem diemonbsp;riantur. Creabo autem mihi fidelem pótificem,nbsp;quiexanimimeifententiaagat, ei durabi*nbsp;lem pofteritatem cociliabOjcfficiamcp utapudnbsp;undum meum Temper uerfetur : quern ponticnbsp;ficemjquifquis eritin familia tuareliquus, ue^nbsp;neratum ueniet ob num um argenteum, obçnbsp;panem:ôt^ ab eo petet ut fein aliquod facerdo*nbsp;tium cooptet^quo bucellam panis edat.

C A P V T III.

CAeterS iuuenis Samuel louæapud Elim miniftrabat, quo quidem tcpore raraloxnbsp;uæ oracula aut prædidfiones extabant. Acci^nbsp;dit autem quodam diejEli apud fe cubâtc, ocunbsp;lis iam caccutientibus, parum^ cernentibus,nbsp;cum diuina lucerna nondum extindta foret, utnbsp;Joua Samuelem in louât cella, ubi erat area di^nbsp;uinagt;cubâtem,uocaret.Et ill ec' Adfum,inquit,nbsp;fimulcp ad Elim cucurrit: ÔC, Adfum,inquit,nbsp;uocatus à te. At ille: Non uocaui, inquit, red»nbsp;cubitum.Itaque cubitum iuit. Deinde iterumnbsp;uocatus à loua Samuel,furrexit; ad Elimcp cu^nbsp;curritjSC, Adium,inquit;nam tu me uocafti. Atnbsp;»lle:Non uocaui,fili,redi cubitum. Nondû au^nbsp;tem louam didicerat Samuel, nee dum ullumnbsp;ei louac patefaeftum fuerat oraculum.lgitur ànbsp;loua tertiùm uocatus,furgit: Elimcp adit, ÖC fenbsp;uocatu illius adefle dicit.Tum Elis intelligensnbsp;à louapuerumuocari, Samuelem fic alloqui*nbsp;tur:I cubitum.Quod fi te uocauerit,dicito:Lonbsp;quere Ioua,nam ego tuus audio. Igitur in cun-demlocum reuerms Samuel,recubuit.Et lo^nbsp;uaa,duenit,aftitit^,nbsp;nbsp;nbsp;Samuele,utaliquoties

ante feceratjuocauit: Samuel, Samuel. Cui Sa* muel:Loquere,inquit:nam ego tuus audio.Etnbsp;Ioua:Scitome,inquit,eiufmodircm in Kraeli*nbsp;tis fatflurum efle,ut earn quicun^ audiet, red*nbsp;dantur ambabus auribus attoniti. Sum enimnbsp;aliquando Eliimportaturus omnia,'quçcun(^nbsp;in eius pofteritatem praedixi: SC quidem ita, utnbsp;nihil omnino abfit.Significaui autem ei, me innbsp;perpetuum perfecuturum efte in eius pofteri*nbsp;tatem,eius culpam:qui cum filios fuos nequi-terfegererenonignoraret, eos tarnen non co*nbsp;crcuerit. Itacp contra Elis pofteritatem iuraui,nbsp;culpamElianæpofteritatis nullis unquam ft*nbsp;crifietjsaut fertis expiatum iri. Samuel igitur,nbsp;poftquam ad matutinum cubuit,fores edis Io*nbsp;uataperuit; cum^ oraculum illud Elipateft«'

10

20

Î0

louit S4-muelè al~ loquitur.