Dit boek hoort bij de Collectie Van Buchell
Huybert van Buchell (1513-1599)
Meer informatie over de collectie is beschikbaar op: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732
Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn innbsp;volgorde waarop ze getoond worden:
• de rug van het boek
• de kopsnede
• de frontsnede
• de staartsnede
• het achterplat
This book is part of the Van Buchell Collection
Huybert van Buchell (1513-1599)
More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732
Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order ofnbsp;appearance:
• the spine
• the head edge
• the fore edge
• the bottom edge
• the back board
rtfi'
| ||||||||||||||
|
.,' V. c^'14»«*«^**quot;-¦-J-' |
-4/
:j
I rnbsp;li“^ï
L,4M4{^tó**«(»tï yatulc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
KlÀft.* blt;tp tirdtc n^gvntt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?
(tórcvtól»«»«! ajwj(Vf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;weoVtitk^ /j|*K»y
rMtcolalfßteßtabat^tlleavnnttttfl^äimlAlr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,.a^
\ 4^t-a’0»»flF-^ftrï^wHti tólx’MoOr'T^’wfV’ ’k »* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;------. - .. — ----
i 4«/»AÄjF^'’^tlt;»f^ru nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(Fmccll^^iwof gt;
¦'l
j'i
------- -------- ------------- . ,
gt; 4^ra’0»«ir^iv:^wrfti tólwMoOr-f^twjV. - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7
Il flp‘î»0'rwmncl»rïlt;?«»»4V«fl4ri»ÂT«a»bw»i*^ A jl z(«/»AÂ(pfè’’^tlt;»f-¦ •-J'
¦ lii'ÂmlMfrtTi y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tepr.£tg«
^ïâi£Liu-X21_.
P*»®**”^ *••¦¦' ---------1 ”îâ*-
i/;crco»tl4t«
ƒ IfffTcf’a.uuiJ^ÇtvtMTSsêTvr-^ma^bftUi^, .
ƒ »»2yi‘ gt;tCH f 4 0«4t»f*WM»flt;J«In -
I '^Abifuetfentimrcut-etCM^^^^eu^^
I tSi/^fAtiiifwêt'»tauctVf,urnTiotàim^i ta ?n’3Ri (^47*4017{4!^ßi4r^§^|^(2gt;ß
!’ «nT^ Uba»f4p-vigt;»tt«MM/*ßr»*rt^^lt;cvJe
? tcffoo rmocu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cS(»UcDtfiniilWt'
•Ÿ^Mihifttttttî^bt^tohtiufur-tbvn^'^fi Àfb'utdt^0uittitSm^ettrtfaùlrfi!’evt4nbsp;iMü^tt^Mntdftur^ (Irfüd- Û4gt;0injc»t
ffc iA bur^ 4^“^
7ni(ßgt;cooo üiPticttir^,,/ A
t**/i~»r^'^-1i»t^i‘-fitff(iivMifit3ftù
wtr ll^we|»»gt;' 1?*^ tffheutr.u^miulàcta
ffoflurquot; n if 'seMcic MtHie-finrc-
lAg cc t«r tgffe- fl^tM3gt;^.(htftf2Sl^i55r
J »»0»W%»^etMbf f4M^T»rlt;lr«H4^«?01^“
^Tabn-^Hc^tM^t» tuhbôftejftè-afumoéquot;' uttîS (Ut-équot;ti-»tn ¦* nSe
nt 4«wrw«lt;l«- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t - •' *# f
Itbf AM^ùa*f1cvf»u^ abiàtf^tt^effit^ J czuagt;i£7kd*lt;f(î»/lt;- j»îîrlt;|^ ß* ijauélit^ubcvj. anbsp;tgfi^iffuarpa^if^^prjuce^ntmâi!nbsp;î^üeufïîuicii'tiStttTamp;it^vtst^i.^ if- . - ,(nbsp;tÂgt;«a»«ri*{h4-vim^lt;^^ô»?^’a«rbcnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ç
:JjlÂtw^îi ßgt;a*»C4^ J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftiha
4«r'«lV4cwgt;»lcÄB-«^'^pl^aMfcr4p3«c7
-*|w nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;otnAuir; flMf wl* i»lt;3t|nr?ot
uiduT^f ç?i*niu-^augt;â3âS‘^e^^ îffM 4«r., '' J •
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Â'^mu-'-friKCtï
eAwmlt;i 2gt;V? f»S?iet*5' cvSn* î*f«Motj tfin i»«» «*«»»lt;’lt;’ wJjÂfcTAjWtWTC of. Uc^nbsp;lt;M« portUnnSi ^({}^Oîgt;e^vtTiu*e «ägt; erfi*nbsp;'vi^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»MoâlÆ‘^4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
re»0«(éi’^(l^o’ti4P»«Âï-#rnîî»cn*pw4«W^ ''¦'*quot;‘a
^t'ée- '*Cf’lt;''?.te'i?i lt;2 rï®4t««rtft«if^^llt;ÖF«»ó«o«r
lt;|f44gt;«oamp; cakit^^tëlîa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ ; {quot;•
fhfp,«wwp4^ï*cÎ4pd»^îgt;tC’4iMÏaevcwc' .
7,-'«. ¦ ;. -î^ t-'’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^.lt;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^^ y., t l
^quot;*1? ‘^ï tï^'à IX' —iTr ’ « îa.
¦- ' ' - '—» ' ' 1
X^l- ; 5 pâtTu» S; «• (igt;lo ^T*rTC. Il lt;4
îi;
}) .-wrtvfV Ifitv tttC^iCtJlC
Ij 4^^^ï««flï-4r0}H^4»MfyïrrfV'«
I
, '* •
i).,
y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lv*lt;*—dl’
¦;ÿ-lt;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* *••’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
Jé lt;»«^'’«3’^^'ri
„lt;V»ît^|lJ64w-:âlt;î2»r4J»«lt;Fîp«i^lt;î?i»0rôlt;l
gi^VvvS amp;.-'tó4«s^ m«4(tA,lnïwi? tiU,lt;ï»Otlf lt;«Pï4-A mttt^nitn^lilMlJ^iUüinlÎMCtu^T......
¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ylt;rt?«eni*^1!flW‘grÄcr|?4W«n^ÄM«M»tJi^«r
0^^*t^bat-r 4tt
tïö öMittr qmó aÄciFw
¦cv e^f^uftu'^énffAaititr^Sba ««gt; Çij’’nr
¦p-
fl catMMlqf prefiflt tlCM tftm’bAOff «ta:|M4 4«r’(rô4»*S7,nbsp;^cr2êi* fitttuzinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«Sexautr: tlbt’a
./{ßi*«»M^e^r^0t»ijf4bj^iaa(f~l4uAnû' *quot; 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l»tttir
”quot; 7 tin iH^ au^ wucttbar^dli Jgt;'*lt;£2'1»«% (It tlt;tcnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tû^t^t tOmvCii^
'V»^ fit i\tt^t AhSwicv’at^wun^ ^îfûif fl»*^î lt;1«^j4*f^fmc5lt;rik«namp;jlt;(^»lt;'j«nbsp;nâïw 0nt/ftjt3gt; trcf tÉ^nbsp;tu (U4 wtfÂiteMc t(d»lt;?ic‘lV»ßt^nbsp;inAt-TUultfi: tuAVÎ^ tu Ut4x*ll|( dî^4»C«4?^nbsp;e«t€»*fnbsp;nbsp;nbsp;wh^ P«lt;j®5»r 4tt’tM{Uw«cut«»u
'X.
»ntfc £3'»jä nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^•••«siwj'vf
'uoc^r?’.^ nloi'f «.cepo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nÏquot;SoU,x »'SmV
gt;^‘^-^*^*“‘*^*^** «»ptUtiqi
r-
*- , ^
b
' «
-.k
^ vp:t- ¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V
1? nbsp;nbsp;¦ *^ - -**~^ rd'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;W,|.€»n‘\»nir | lt;^’' *J
f.œgt;;«»r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘P* ’ tf • gt;'lt;1? lt;J‘O***-« t ÿ, , ,ƒ _ |
CHRISTOPHORVS FROSCHOVERVS PIO LECTORI S. D.
EN DAMVS TIBI CHRISTIANISSIME LECTOR, COMMENT ARIA BEnbsp;BLIORVM ET ILLA BREVIA Q^VIDEM AC CATHO»nbsp;lica,erudïtiffïmiGmulacprjffïmiuirichvonradi pellicaninbsp;Rubeaquenfis,qui amp; Vulgatam commentarrjs inferui'tnbsp;æditionem,fed ad Hebraicam leÆonem accuratenbsp;emendatam » Habes autin hoe opere quicqui'dnbsp;fynceræ theologi'æ eft.Ideo^ fi fapis exnbsp;ipfo potius Sacrorü fonte,quàm risnbsp;uulis religionem ucramimsnbsp;bibe,Viucôdnbsp;Vale.
ANNOgt;
tomvs primvs
IN QVO CÓNTINENTVR ¥?
LI B R I M o S I S.
r y - çr
VI J'À
-ocr page 13-lt;*jIN EXPLANATION’
NEM SACRORVM LIBRORVM VE#
TERIS INSTRVMENTI PRAEFATIO, authore Chuofirado Pdlicano»
X omnibus quæ rerumuniucrfitas continet, Religionernefleprincipcm Retigio. communis eftmortalium confeflio, non tantum literatorum óC fapientu,nbsp;aut rem hanc pr^ftantiflïmam colentiurntfed Si corum qui uel ignorantianbsp;boni 8^malijUeri amp; falfi,uel mgenq malitia paruo feruandæ religionis ftunbsp;dio tcnentur.Sed in conftituenda religione grauiter à plerifq; aberratS eft.nbsp;Si in plurimas feâas hominum iudicia diducta funt,dum rem fupra ingc-niihumanicaptum propriis uiribus inueftigare,acadrationis fuænor.-mam exigere conati funttid quod e folius Dei traditione accipi poteft, ut fit diuinæmenti connbsp;fentaneö» Etenim ille dum plures opinat elfe deos.plures illis tribuit religióesï SC ut quenqjnbsp;putatexcellentiiTimumjitafandiflïmamamp;auguftiflimam habeat religionem ei deftinatam, mutmudo/nbsp;Alius primärem fingens aliqucm deum, cui fubditi fint auxiliares Dq, ceu fummi dei reguli,nbsp;miniftri principes^ ad gubernacula mundi, unam duntaxatreligionem fummo numini pe^nbsp;culiariter decernit,etia tarnen fubdititios illos diuos pertingentem » Illi deniq;, qui unum uê*nbsp;rum deum fimul confitentur,Slt;proinde una genuinam Si folidam religionem,non eandemnbsp;rationem,modum,amp; ritum colendi numinis cenceperunt» Nam Deum confiderantes fpiri Rjtïo co«nbsp;tumcflefummeiuftum,fummefapientem, benignum, omnipotentem, arbitratifunt rebus •«»dinuminbsp;duntaxat cognatis colendum efle,incorporeis uidelicet,iufticia,fide,beneficentia,contempt«nbsp;uanitatum in hoe mundo,SC fimilibus redi animi affeéiibus, Alq naturam SC uoluntatê Deinbsp;metientes humanarum cupiditatum modulo,fufpicati funt eum demereri rebus, quf noftrisnbsp;grata fenfibus,animum quoqjhumanumuanaquadambeatitudinis opinione titillantjiponbsp;fuerunt religionem in magnificis templis, in facrorum pompis, in largis ceremoniarüfum-ptibuSjin numerofo miniftrorum famulitio,in^ fimilibus rebus fub noftros fenfus magnonbsp;fplcndoreucnicntibus*Nonnullimediamfeamp;ntesuiam, exiftimant Deumpræcipuè quûnbsp;dem deledari purgatis Si fynceris cogitationibus,animi^bene conftitui adionibus requisnbsp;reretamen fpeciofaquoqjrerumexternarüobfequia* Sedamp;incaufa SCfinecolendiDeum Cautascnbsp;hallucinatum eft, amp; in tenebris ueluti palpantium pugnâtiflîmæ fententiæ uel potius opinio dioeX*ƒnbsp;nes exiflainuQuidam enim fui commodi gratia honorem Dqs immortalibus habendum ef-fe duxercntjUtprodeflentjUelcerteinfenfi non obeifent, quafi commertic inftituto cumcoenbsp;litibus,permutandinoftrammendidtatemcumdeorumdiuitqs, Quidamfegratos præbcrenbsp;uoluerunt ergaillos,à quibus tot beneficia fubinde fufciperent.Quidam flagitiofiores, expienbsp;tatis qualicunq;fpecie,gloriam Sibcnorumuirorumæftimationemaucupati fund Paucifiï-mifcopumattingentes,intellexerunt aut docuerunt,Dei duntaxatrefpelt;Hu,Deum elfe colennbsp;dum fummum bonum,rcrum omnium creatorem Sf moderatoremtutad illius nutum nosnbsp;accomcdemus,qui proculdubio optimus,fapientifiîmus,iuftiflîmus, benigniirimus,omnianbsp;feiens SC potens exiftit,credcntcs certo nos ab illo conditostut creatorem cogncfcamus, co^nbsp;gnitum reuereamur SCamemus,eii^ proximeiungamur,a quo prodiuimus: utipfo cultu fanbsp;crofandum nomen fuum celebremus,offlciis noftris déclarantes uoluntatem creatoris Si dpnbsp;mini noftri,qui nimirum expetit coli rebus fuæ naturæ conuenientibusîut iuftus unice dele^nbsp;deturiufticia,bcnignus bcnignitate,ueraciflimus ucritate conftantia^ didorumSi fadorfi,nbsp;cæteris^ uirtutibus Dei mentem referentibustutin perfedo fummæmaieftatis cultore,natanbsp;ra Dei ceu in uiuo fimulachro reluceari
Cæterû tam diuerfas fententias prolatas elfe à uiris præftantilTimis de rc, in qua noflra bea titudo Scfinis,ad quem fumus conditi,ucrfatur,n5 tam mirandum Si miferandum uidetur,nbsp;quàm ex eorum periculo difccndum,iuxta Comici confilium,nobis quid ex ufu fiet» Ad^nbsp;monemur enim hortende illorum cafu humanæ imbecillitatis, ne quid conemur ftatuere ex “eciiït«!«nbsp;noftroarbitrio de rebus diuinis,ôCad ueram pietatempertinentibus : fiquidem uidemus ho^nbsp;mines ingenq acerrimi,exadiirimi iudicii,præftantis eruditionis, fpedatiflïmæ turn fapien^nbsp;tiæ,turn fanéùmoniæ in tam profundum erroris barathrum elfe demerfos, dum pr^fumuntnbsp;induftria uiribus^ fuis diuinae maieftatis arcana penetrarc,ac ritum colendi Deum de capitenbsp;fuo inftituere, Vnde cogimur omni fiducia noftri femel abdicata, inftitutioni Si magifterio
Ai
-ocr page 14-PELLICANI PRAEFATIO
ccelcfti nos totos committerc, utin fcholam fanâiïpiritus reccpti, hümili mente, puris anfi-mis,ardentibus uotis,attends ôC uigilantibus fenfibus ueram religionem percipiamus : id efic cognitioncm amp; facultateni,qua nos pie, fanâe,rite^ geramus in confpedu Dei,omnia^ il^nbsp;Sïcrofan^ ü noftrafada, diôta ôC cogitationes approbemus* Qnæ difciplinalargiffime continetur innbsp;«luoiuminbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uoluminibus Veteris atqj Noui teftamenti, ex quibus folis ut certiflïmo inftru-
ébflïmocp thefauro 8C puriflimo fonte cœleftis fapientia petêda eft, iunélo fpiritus diuini affe lt;ftu,qui feminahre in pedoribus humanis uiuificetatqj producat, Eft enim naturamorta^nbsp;lis uitiata,iudiciumcp corruptum ad folidc decernendum fuper offices pietatis SC rcligionis,nbsp;poftquam primi parentes aftu Satanæ decepti,frenum obedientiæ refpuerunt, contemptisçnbsp;mandatis diuinis,poftpofita çundatione detrimenti aut in cremen ti gloriæ diuinæ, fuam glonbsp;riam ôC excellentiam appetiuerunt, ea^ fedati funt, quæ fibi utilia ÔC fuauia fore iudicabant*nbsp;Quod malum infuampofteritatem,ut natiuumuitium fiediffuderunt, ut nemo deinde ho^nbsp;minûobliuione fui in animum introduda,ex ueritate per omnia rede ftatuat de fupremo nunbsp;mine colendo,ad^ illius uoluntatem uitæ curfu dirigendo,
Recreatio Fuitigitur neccmirium, utipfeDeuseruditione fuaSCinformatione, non tantum per pcgt; cultas uenas in animos hominum deriuata, uerum etiam fenfibus corporis adhibita, cnor^nbsp;mcmillamnoftræmentisprauitatemcoerceret,achorridis auijs oberrantes,inuiam pietatisnbsp;facris uocibus retraheret,Prcindeclementiffimus pater non ferens interitum generis humanbsp;ni,primos parentes noftros per fraudem hoftis uaferrimi fedudos, non afticit mérita pœna,nbsp;fedculpamcondonansmittigatlatamfententiam,quatenusferebatiufticiaipfius fingularis,nbsp;pro^ morte æternatemporariammuldamirrogat, reliquumfilio fuoperfoluendum attrpnbsp;buens, Ac opus à fua perfedione deformatum,eatenus refingit, ut finem fuae conditionis ad^nbsp;fequaturmempc,utDcoiterumconiungatur,uniatur^,primöcognitione,uoIuntatc,adio^nbsp;nibus^redistdeinde perpétua quoqj fainiliaritate, participatione beatitudinis diuinæcon-cefla,Statim igitur à tam graui cafujcolloquio cum Adam Si Eua inftituto, mcndacia impo^nbsp;ftoris ferpentis redarguit,mortiferasœ illius perfuafiones mentibus eximit,fimul uiam oftennbsp;mnDti''d compendiariam,recuperandæfalutisacdiuinæmaieftatis demerendæ, Quifermo nonnbsp;magno uerborum numero per initia explicatus, ad omnem pofteritatem tranfmiffus eft lin*nbsp;guaHumana,pariteramp;fuperninuminis opera,Multifariam nanqjmultis^ modis Deus panbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tribus locutus eft,teftePauIo,Ea traditio, fiue quis philofcphiam diuinam, fiueprophctiam
nominet,fiuetheologiam,perinteruallatemporûamplior, inftrudior, clarior^ redditaeft, 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;additis magnis 8C mirandis operibus, quæ didis irreffagabilem authoritatem conciliarents
tandem ôC literarum monimentis comprehenfa eft,ex decreto maieftatis diuinæ, Quæ feri-Vetoing ptura,VcterisinftrumentinoméobtinuitJnquanontantum fummapietatis perftringitur, ßtuinentu.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;particulatim quoq; ratio colêdi Dominûprotenditur, traditis facrorû ritibus, quæ partim
typum gererentfuturorum, partim animos in fublime ad contemplationem Dei fubducc* rent,partim otiofas mentes atq; in res turpes autetiâ exteras 8C adulterinas rcligiones propennbsp;fas reprimerentitraditis etiam pr^ceptis uiuendi,res alias diferte iubentibus,alias uetantibusinbsp;utad omnem rationem officiorum ergaDeum amp; homines uir plus inftituaturt quibus rcs gcnbsp;ftæ adiedæ funt,continentes uaria amp; euidentia ncgledæ uel feruatæ religionis exempla,nbsp;L«b?Dei; Euolutis iam annis, quos Deus ab æterno præfixerat,ipfe unicus author ueritatis, ÔC magtnbsp;fter falutiferæ dodrinæ,pro folita Charitate 8C ftupenda cômonftranda 8(. commendanda adnbsp;homines,in mundû hunccorruptiflïmû fe demitteredignatus eft, ac noftram carnem indu*nbsp;tus,familiarius 8C planius uoluntatem fuam mortalibusexpofuit,abidololatria,abcrroribusnbsp;inolitis abducens,mores emendans,abfolutum 8C uiuum colendi numinis fe præbens exemnbsp;plum,Breuiteripfa reexhibens quod eratà condito mundo cundis ætatibuS promiifum,
Cœtcnia nbsp;nbsp;Is unicus dodor folidæreligionis,ludum, utita dicam, fapientiæ cœleftis aperuit, deledis
fchoiaaliquot difcipulis,quitempore aliquanto fub eius difeiplina format!, dodrinam fyncerp pic tatis in totum orbem difpergerent. Nec uero feripturæ ueteris authoritatem abftulit, fed ma*nbsp;gisconfirmauitatq5perfccit,opertarecludens,obfcurius didailluftrans, ænigmatibus inuonbsp;luta explicans,facrificiorum myfteriis ceu lineis adumbrata uiuis coloribus exprimens, am*nbsp;bigua diflbluens,cunda extricans,côfummans,à peruerfis interpretatiôibus airerens,Gumu*nbsp;latiiTimecp præftans,quod eratin ilium coniedum, Quæ dodrina per legatos Chrifti felicinbsp;ter in orbem uniuerfumdimanauit, mox etiam feriptis ad omnem pofteritatem propagata,nbsp;TeOamen Inftrumenti noui appellationem accepit,ut iam omnis dodrina cognofeendi religionem, ôCnbsp;affequendi falutem duobus uoluminibus Veteris ôC Noui inftrumenti pleniiTime centinea*nbsp;tus:
-ocr page 15-IN VETVS INSTRVMENTVM,
tiirXx quibus facratiffiniis Iiteris,Dci naturam 8C iufta illius tradcntibus, mortalium uita urt diq; munitiir 8(. inftruitur,fidelium corda firmantur, iufticia 8C. tranquillitas publica retirieznbsp;tur,ut hominuni conuerfatio fine iftis inftitutionibus diuinis non minus intokrabili condi-tione queat fubfiftere,quàm mundus fine fole,aut religio aliqua fine deo.
Quod aiit diuinis fcripturis merito tantum tribuatur,euentus omniu fæculorum déclara-- * uit» Namquoties uerbumDeifuitin pretio, ut homines illiadhæfcrintcredulitatepia,obfe^ ScorSuonbsp;quio, fide,inuigilantes facris leâionibus,adpræfcriptumCanonicorumlibrorumpedora’“®'““quot;’*nbsp;formantes,prempta^ uoluntatemonitis diuinis obfequentes,iufticia, pietas,fides,innocennbsp;tia, amp;:in fumma oes artes bonæfloruerunt» Cótra,ubi ueritatis curaintermifla eft, eloquio--rum Dei reuerentia abieda poft tergum,ftudium diuinæ legis neglelt;fifl,nulla admiratio ope-rum diuinorûobferuata,confecutus eft illico negledus iufticiae,ceflauit cultus diuinuSjCeffa^nbsp;uit omnis adio uirtutis,6lt; femel quedam nequitiæac errorum diluuio cundainuoluta,amp; innbsp;extremam perniciem delapfa funt» D ocumento eft ludaicus populus, peculiar!ter in cura di ExempJSnbsp;uinæ difpenfationis receptus,amp; omnium faeculorum gentibus pofitus in excmplum» Qui le mundonbsp;gibus diuinis 8i. prophetarum Dei monitis obtemperans,damit innocentia uitæ,probatifli-mis moribus,rcligionis cultu, fruens interim eximf)s diuinæ bonitatis muncribus, diuitrjs,nbsp;return abundantia, copia hominü,falubritatc corporum, fucceflu rcrum,amp; de hoftibus cun-dis uidoria,pacc,8c celebri fama» Sed ubi faftidium eos cepit amp; contemptus uerbi æterni, fi-inul qtoq; domini Dei fui cultus pofthabitus,pcrfidia^ irrepfit in animos, amp; enormium feenbsp;Ierumfentina,moxamp;flagitiorumcondignaftipplicia,putainopia,lues, peftilentiæ,annonænbsp;pcnuria,bella,cædes,fuga,feruitusamp; extrema ignominiafequuta»
Hæc quoqj res liquido conftat in Ecclefia Chrifti, fi quern non pigeat animo repctcre»Par^ ua fiquidem initia fuerûtnafcentis Exclefiæ,8Cexigua turba Deo fe ex animo credentium, fed^nbsp;mire feruens ad uerbum Dei audiendum Si diuulgandum, fed dedita pqs precibus, fed intennbsp;ta ad gloriam Dei illuftrandam» Quapropter negotio tam facro diuina bonitas propiria adenbsp;rat,ut cognitio Dei uerusœ cultus breui tempore totum orbem occupant, diuerfiifimis gentibus mirabili confenfu acTunanimem affedum pertradis» At poftquam thefaurus prcciofiflînbsp;mus Siincomparabilis uilefcerecoEpit,collapfadi: religio, membra Ecclefiæ mifere funtdificnbsp;ôa,frigctcharitas,uigentfcelera, mentes hominum fpinis errorum obfitæ funt, uariæ labesnbsp;uitam infcftani,8i omnino tetra rerum facies erupit» Quibus malis rcmedium parari non ponbsp;tcft,nifi fe genus humanum ad uerbi diuini curam bona fide recipiat»
Quanquam uero diuinitus hæc infpirata feriptura Canonica plantandæ pietati unice defti scripmrx natafit,contineat^ uerba uitalia, utilis ad docendum,argucndû, corrigendum,erudiendü innbsp;nbsp;nbsp;„quot;’Jƒ*
iufticia,ut ad omne opus bonum homo Dei paratus Si integer fit,Quæftionibus tarnen alien bi difficilibus refperfa eft,non omnibus obuiæ folutionis,fed quæ pofeant altiorem inueftiganbsp;tionem, non ut fimpliciores Si hebetiores arceantuncupit enim pater luminis omnes homines faIuosfieri,Si ad agnitionem ueritatis peruenire,fedprobabiles obcaufas»Primûenimadnbsp;fert admirationem obfcuritas circumfufa feripturæ facræ Si reucrentiam,ne ut triuialis con-temnatur» Quæ dodiorû etiam ingénia exercer,nimirum fapientüfimum fuum authorem rcnbsp;ferens» Vndc homines in admirationem eloquiorum Si maieftatis diuinæ tradi, diligentiusnbsp;inquirant de rebus illis faluberrimis:ficut Si Dauid ait,ÎSÆirabilia teftimonia tua dominetideonbsp;ferutataeftea anima mea» Deinde per inuolucrafacrarû literarum, homines ignauiSi focornbsp;des,ut indigni margaritæ incomparabilis excluduntur,quod facræ feripturæ intelledus obuenbsp;nire tantû folet cupidis Si ftudiofis perueftigatoribus iufticiæ Si ueritatis»Vobis,inquit Chrinbsp;ftus, datum eft nofee myfteria regni coelorum» Ad hæc fortis noftræ nos admonet cloquiorfinbsp;Dei difficultas,Sic5mendat auxiliü domini requirendum, utrefiftentes uelutad obftaculumnbsp;queddam, cogitemus quam fit obtufa acies mentis noftræ, quam infirmus captus rerum coe-Icftium,qu3m fimus omnino nihil,nifi gratia nobis Dei adfiftat, ad quam confugientes fon-tem omnis feientiæ Si uirtutis agnofcamus,grati ad beneficia Dei»
Præftat præterea hæc feripturarum obfcuritas pfis.ut res perceptæ iucundiores fint Si tena dus memeriæ hæreant î gratiora fint, quæ non contigerint otiofis Si dormientibus, uerumnbsp;înduftria,cura,uigiliis,laboribus^ notois parta fint. Poftremo ne fit omnium feripturæ in-t^fpretatio,quum pro pulchra uarietatein uita mortalium permutatione^ officiorum, alternbsp;alterius opera indigcns,non omnia præftari poffint ab omnibus» Dum ilium Deus uult ter- ofRciotSnbsp;ramcolcre,aliumopificiumfabrileagitarc, huncmercescircumuehere, iftumius ciuiletra-dare, hune forenfes caufas dicere, hune ualetudinem corporis procurare, alium alq arti bolt;
PELLICANI PR AE PATIO
næ dcditum cfTt,ad inftitucndani,conferuandam,8c exccicndam uitain« Ex qua diûinâione muncr um fuboritur materia amp; fouendæ charitatis cccafio fefe inter homines cbligandi*nbsp;Theoiogi Sic placuit etiam fapientiae æternæ,religionis quofdam antiftitcs efle,8lt; myfteriorü cœleftinbsp;um difpenfatores Qui ab omnibus aliisnegotiisuacui, to tos fe impendant diuinarumfcri-pturarü meditationi, eas uerfantes die nodu^, qui prompta memoria iudicio exerdtato,nbsp;per omnes facrorum librorum quæftiones fadle ad interrogata quæuis refpondere queant,nbsp;amp; mentem Dei exponere«Hos cæteri obferuent tanquam publicos magiftros cceleftis philo-fophiae,audiant,obtempèrent ueluti fpiritualibus parentibus, ad illos référant fi quando nonbsp;dus inddat uindicc dignus,ac quodex oraculis Dei refponfum fuerit,grati redpiancQualesnbsp;olim facerdotes erant Leuitae SC prophetæ, de quibus Malachias ï Labia facerdotis cuftodiutnbsp;fcicntiam,ólt; legem requirent ex ore illius,quia angelus domini exerdtuum eft» Huius ordLnbsp;nis funt euangelii manifeftati tempcribus,apoftolici uiri, Epifcopi, ôC doétores ecclefiaftidînbsp;hocmunerisgerentes,utlegesdiuinaSjCanones fcripturarum diuinarum,uerbum Deipicnbsp;interpretentur,homines in uia falutis dirigant, errantibus iter monftrent, repugnantibus uenbsp;ritati os obftruant, SC delatas ad fe res dubias ex fententia uerbi diuini décidant» Sed nee internbsp;illos uerbi Dei miniftros eadem diftributa eftmenfura fpiritus,ad fcripturaru facramenta crunbsp;endum» V ni nanq; uberiorem gratiam Deus impertitus eft, alteri partiorem: huic ut gratiornbsp;Sc accomodatior effet contionibus publicis, illi non ita»Quin amp; eidem præconi, amp; fcripturarum diuinarum explanatori, non omni tempore affluit par ïacultas differendi res cceleftes.nbsp;Vndequidem intra fepta Ecclefiæ fuæ uiuentcs,feduli in facris fuis offices, populo fuo fpiri-tualia pabula fuffidenter exhibuerunt,non tarnen fic fplcndideac opiparc,ut ab alio quoq; ecnbsp;defialhco grege fimili frudu refedionis perdpi potuerint» Quorundam uero interpreutio-nes tanta gratia promanarunt,ut non unam duntaxat credentium congregationem rigarint,nbsp;fed ueluttorrentes impetu decurrentes etiam procul pofitos foecundarint, exceptons uel di-éhtoris ftyli opera deriuatæ» Quædam non per illud folum tempus in pretio fuerunt, quonbsp;funt ædita, fed tantofauoreatq}authoritatereccpta,utomnispofteritatis approbationé mc-ruerint,uclutCommaitariaOrigcnis,Chryfoftomi,Bafiln,CyriIli,Hieronymi,Auguftini,nbsp;AmbroftijGregorrijSc fimilium qui Icguntur in omnibus Ecclefijs Dei, ut fcripturarum interprètes maxime diuini,cruditi,orthodoxi, catholid»
lt;r“ka*tio Cæt^’^j^^P^rsftudiorumjquæcontinet facrarumliterarum explicationcm, non caret Äs fcritf etiä magnis fraudibus, ut ferme in rebus optimis pcrnidofiffimas infidias tendit callidus illenbsp;psuratum- humanæ falutis oppugnatonQuidam enim acumine ingenii 8C multiplici doiSrina freti, ad-euntarcanarum literarum tradationem non alio animo ôC propofito, quam fi quempiä feri-ptorem prophanum fintenarraturi»Quos neceffe eftperniciefe labi, dum fic ftatim in ipfo linbsp;mine impingunt,ut facra ac prophana trutinent eadcmlance,necmaiore folidtudine, religionbsp;ne 8Cftudio facratiore manum admouent feriptis æternæ falutis rationem compledennbus,nbsp;quam libro hominis interdû nimis otiofi,qui tempus fallere, aut libidines fuas famofas red-dere calamo uoluit»Quidam metu offcnfæ,uel propofito demerendi eos à quibus commodanbsp;amp; incommoda expcdant,deinduftria fenfum alien um amp; feripturæ reclamantem proferunt.nbsp;Hi utpcrniciofiffimicorruptoresamp;facrilegi diuinarum literarum falfarii ualdecauédi funt,nbsp;Quidam morbo fuo patrociniumquærentcs,uelutambitioni, tyrannidi, iracundiæ, ftudionbsp;pecuniæjcô detorquere fcripturas,quantumuis répugnantes, nihil uerentur» Quidam, ô cæ-cas hominum mentes, facrarium legis diuinæ putantes theatrum oftentandi ingenij ôC pa-randæ glori^,uanitate mentis elati,hoc unicè fpedant,quomodo admirationem fui apud honbsp;minesconcitent» Vndcproducerc folcntnoua, fubtilia, inaudita,nonprotrita,fedcaptun»nbsp;«ulgarem cxcedcntia,quæ fulciant argumentis ueri fpeciem præferentibus, ôC uerborum fu-cum addunt,parum cogitantes,quàm falfa ôC perniciofa hominibus obtrudant » Hi fane manbsp;iore funt attenrione cauendi ne lædant, quàm mangones ÔC fallaces inftitores, qui mcrccs ar-tificio comptas amp; fophifticatas improuidis emptoribus uenditant» Hi enim rerum teporarianbsp;rum damno afFiciunt,quodrcfarciri potefhllli mortifera uenena ingerût animis, quæ nifi annbsp;tidotus gratiæ cceleftis rcpellat,mox ftrangulant,ôC in perpetuû exitium animas adducunt»nbsp;Ettores c Quinctiam in eorum commentariis,quamlibet alioqui eruditis SC ad fidei ac morum nor-«^itotsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confcriptis,neui 8Cerrores deprehenduntur, qui fpeâatæ fidei habentur interprétés»
Licet enim propofitum conftans in illis fuerit,ucrum amp; genuinum fenfum fcripturarum ap ponendi,fuerunt tamê homines,SCerrarcalicubi Deus permifit, foli uerbo diuino haclaudenbsp;referuata^utlongiffime abfit ab omni mendacio»lili uero quantûuis fanâi,eruditi, folertes dtnbsp;ligen
-ocr page 17-IN VETVS INSTRVMENT VM.
Vgcntcs^ uiri,quædamjut fi t omnibus, ignorarunt in diucrfis artibus, quarum ufus eft in fa crorum hbrorum explanatione,Paucis conceffa fuit linguarû principalium abfoluta peritiatnbsp;fæpeiuftumillis tempus defuitîinterdumncgligentiuscgcrunt, utoperein longo fas eft ob-repéré fomnumîinterdum curæ uariæ diftraxcrunt,8lt; pericula Ecdcfiarum turbatos reddidcnbsp;runtmonnunquampcrfuafio gratæatq; rcligiofæalicuiusfententiæ, ueletiamfuperftitiofænbsp;altius menti affixa,intuituni ueri negabat* Multæmendæ incuria librariorû temporis diu-turnitate irrepferunt,Sæpe homines nequâ fua praua dogmata fub fpeciofis titulis magnorfinbsp;hominûinfmuareconatifuntamp;inualuerût* Antiquariorumquoq; olim auaritia opufeulisnbsp;inferipta falfo funt nomina illuftriû authorum,ut procliue eft oftendere» Verum eorum præ-clarifiima opera non funt ob quafdam labes reiieienda, quum pauca amp; leuicula uitia infinitisnbsp;bene diéiis repenfent « Hoc erit tarnen prudentis lc(fioris,non omnia pro oraculis accipere, pruJtmunbsp;fedadhibito acri iudicio difpicere quiddicatur, non à quibus,quàm conueniens regulæfideinbsp;amp;charitatis,quam confonû dogmatibus Ecclefiafticis,amp; Canonicæ fcripturæ,Qua modéranbsp;tioneinterpofitaôCferuatadiligenter,nec etiam manifeftorumhoftiumlibri, uthæreticorunbsp;amp; gentilium ludæorum^ inutiliter leguntur,fi per ftudia neceflaria uacet, Plurimum obfuitnbsp;etiam theologico ftudio mertalium curiofitas,utprætermiffis eloqufis diuinis, in quibus fobs monumenta falutis noftræ continentur, homines fe totos dederint philofophiæ humanp,nbsp;aut etiam artibus fuperuacancis, nihil prorfus commodi adferentibus uitæ,interdumfceleranbsp;tis 8i in perniciem generis humani excogitatis, Quæ propenfio ingenfi humani ad res nihili saerofomnbsp;adeoinualuit,utpulcherrimüamp;inter primaneceffarium genus literarû prcpcmodumexo-“'Si'lt;^'“«nbsp;leuericpauciffimis iuftâ operam theologiæ ueræ impendentibus, apud ludæos poft Ezram,nbsp;apudChriftianos poft Auguftinum* Quo uiro nihil habetpræftâtius Latina theclogia Illcnbsp;facrorum ncgledus,confpiranteolim peftilentilfima Epifeoporum inuidentia, fecit, ut quænbsp;apud Græcos à uiris eximijs fueruntadnotata, fuper uoluminum facrorû integro 8Cpio fen-fu,maxima cxparteinterciderint.Qui commentary in libres Mofis, prophetarumep aliosnbsp;authores Inftrumenti Veteris, fi ad pofterorum perueniffent manus, non tam craffa infeitianbsp;rerum diuinarum orbem Chriftianum inuafiffet, no ita faftidita ôC flocci fada eflent authen-ticabibliorumfcripta,nonadmucida fragmenta humanarum traditionum piorum ftudianbsp;fuiflentabduda» Earn calamitatem quisfatis queatdeplorare,principalé inorbeChriftianonbsp;fchola,nomine certe, fi minus re,ad unius Lombardi Petri Epifeopi fui colledanea, non finenbsp;erroribus,quos illi quoqjagnofcerecogunturSc improban t,fuas taméingenfi uires certatimnbsp;contuliflc,quæftionibus fefe torquentes, ÔC humanis rationibus nitentes, ut non raro ftultanbsp;amp; uana defeindere non erubuerint,friuola fcilicet 8C nullam bonam frugem continentia î’ Exnbsp;Latinisnemoegregius interpres Veterisinftrumenti adnoftramperuenit memoriam, poftnbsp;Hieronymum Stridonenfemmifi quis Rabanû Maurû in hune gradum admittauQui uir imnbsp;penfepiusamp;doduSjUtillistemporibus, præfidio linguarû ad facrasliteras exadeintelligen-das,ob temporum fata neceflario deftitutus,non multa protulit de fuo, fed colleditias anno-tationes ex antiquis feriptoribus congeflït,multas allegorias ineptas etiam aggerens, dum urnbsp;geret liter^ difficultas» ^i labor doâ uiri,ad exemplû Plinfi Auunculi fufceptus,hoc faltemnbsp;maxime præftitit,ut patrum dida ex paucis libris poft Gothorû populationes, quos SC ægrcnbsp;aflecutus eft, afleruata fint, ne tam preciofæ reliquiæ penitus interirent.
Par filentium de facris literis longiore temporis interuallo inter ludæos quoq; ftetiti Nam ludseoru« poft rempli,urbis ÔCgentis nouilfimamuaftationem,totos fe Thalmudicis fuis figmentis 8C Sflmp?«nbsp;ftultis maiorumtraditionibusaddixerunt, negledis omninouoluminibus facris, donee Ranbsp;bi Salomon Gallus cognomento Iarcha,Thalmudicis fabulis infedus 8^iuratus flylum ad- Rabî Saionbsp;hibens Canonicis libris uigintiquatuor (hoc enim numero facra Biblia terminant ) non tamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘3’**
illos declarauit,qcontaminauit, Eius laborem deinde funtalq æmulati,uelutiRabi Abrahâ Abraham aben Ezra,aftrologiæphilofophiæ^ Peripatcticæftudiofus : ctHebraicæ Grammaticæ non “•’«“Eî'»nbsp;îndiligens exadorJs prudens ludaicas fabulas uel contemnens uel di(fimulans,breuitate uernbsp;borum multa non afpernanda, ut ludæus tamen,in facros libros commentatus eft, Cui fucnbsp;ceirerunt,ut memoriæ proditum cft,Hifpani doÆfl’imi,Iofeph Kimhi,eius^ duo filq Dauidnbsp;8cMofes, qui accepta fupericrum Grammaticorû præcepta reddiderunt ilia planiora Viam Kuihi.° *nbsp;^ioqui feripturas interpretandi planam ôC fimplicem ingreflï, 8C non adeo ludaicam, quin
Pæ ‘iodi SC animo firmati, per eos queant proficere, Hos fecutus Rabi Leui bert teuiben Gerfom in facros codices Commentârios ædidit morali philofcphia refperfos, Atque Getfom.nbsp;ifti feriptores Hebraici, ôC quæ dida fuorum popularium fparfimadducunt, non fine
A 4
-ocr page 18-PELLICANI PRAEFATIO
Dei bencficio amp; gratia per Chalcographoruoperas,6lt;nouû Dei bonitatisin orbe donum, nobis contigerunt,adfermonisHebraiciamp;uerboruin uimcxaâius introfpicicndam.Namnbsp;quod attinet ad rerum pondus amp; dogmatü ueritatem,minimum illis tribuendû uidetur, quinbsp;fcopum Chriftum ignorant, ad quem omnes facræucces collimatæfunu Imófacrilegis cia-moribus 8(. impia oris impudcntia execrari eum non ceflant cum fuis cultoribusîunde luftif-fimoiudicio Dei excæcati,adclariirimas quoq; fcripturas ueluti lufciofi ad folem cæcutiunt,nbsp;Deummendaccmfaciunt,quafinonpræftiteritfidem, regnum Melfiaeflorentiflîmum nonnbsp;agnofcuntjbeneficia Dei uniuerfo mundo per Chriftum exhibita non intclligunt, nec gratis animis accipiunt Jfti cæci uelutin tenebris Cimerijs palpantes,ftclidos fuos populäres fc-cum in foueam abducunt, exules, 8C omnibus malis circumuentos, uana fpe laâantes,dumnbsp;fuauc illis fomnium narrant,amp; lepidi congerrones delirant, Auream illis lerufalem pollicen-lur,ôCàcœleftiarcent,in quafolaDeus falutemconfert,ludaicum regnum inftaurandûafle-runt,ôià regno Dei remorantur,cuius hæredes per Chriftum folû elcâi conftituuntur, Sæ-culum quoddam aureum iuxta poétarû fabulas rediturum in terram Syriam dictitanr:amp;mi-feros fraudant cultura mentium,quæ confiftit in fynceræ fidei ôf morum prcbalorü dodri-na,Omnes homines ludæis feruituros plaufibiliterproraittuufedin grauilfimaferuituleho-minum,uitiorüôCdæmonumdetinent,tandemni refipifcant, perpetuis inferni carceribusnbsp;?«fioncs adiudicandos, Porrô de Chaldaicis eorûtranslationibus ôC paraphrafibus,quas
’appcllant,idemcenfeo,quoddecommentariis, Thalmudicas autem fabulas procul aman-JicoTmi ‘^a’^das puto àrepub,Chriftiana,Quibus fitantillumtribuatur, moxEcclefiaDeiconfpurca tt, retur,confdentiælabefierent,iudieiôcorrumperetur, ôdinfummaperniciem abducerent fe-'nbsp;datores fuos ifti cæci dodores,Qui uero pererrareuoletHebræorum commentarios amp; internbsp;pretationes, fufpcnfopede,utperfalebras SCfpinas incedet cautiflime, omnia dogmata pronbsp;fufpcdishabens,acpedorefidei fignaculo confirmato, in dominumChriftum ceufcopumnbsp;oculos mentis defigcns ilia fcripta pcrcurret.MuIto autem tutius fuerit, multo conducibiliusnbsp;Sfiucundius à ludæis tantum accipere grammaticas obferuationes, quidemcumiudicio,nbsp;fenfumuero fandarum literarum uenari ex diligent! ccllationeinteripfas, adhibitis etiamornbsp;thodoxistradatoribus,qui ex tanta librorum clade fuperftitesapud Græcos amp; Latinos exi-ftunt. Non contcmnendi 8C recentiores,qui féliciter in Hebræorum comentarfis uerfati, mifnbsp;fas fccerunt eorum opiniones,amp; futiles traditiones,decerpentes inde quod rei Chriftianæ fernbsp;uit,apcftolicam ecdefiafticâ interpretationem in aliquot iam libros apparaucrunt,
Quis autem ftudiofusthecfophiætemperetà lachrymis amp; gcmitibus cogitans interitum totprifcorumGræcorumamp;Latinorum, quosprobabileeftSócoIligi poteftcatalogis illuftrînbsp;um fcriptcrum,indies^ fe quibufdam in lucem recipientibus, omnes Veteris Inftrumenti linbsp;bros copicfe interprétâtes elfe Horum commentaria fi non temporum iniuria ÔCnegligentia hominumintercidilfent, fedperuenilfcntadpofterosomnes, percipueillorum, quilin-guam Hebraicam ncuerunt,non tot erroribus, amp; tam craifis nebulis Ecclcfiæ Lati næ inuc-Eutebius lutæ eflent,In quibus haud fcio an quifquam fermonem Hebraicum probe calluit, diuo Hie-Hittony.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gxcepto,Qui cumalia multa utiliflîmaprotulit, turn ludæorû traditicnes predidit,
quas etiamnum bona ex parte uulgo ludæorum perfuafas elfe ipforum comentaria ôC inter-pretatio Chaldaica,quam ipfi Thargû appellant,diligenter uoluentibus ea oftendunt. Quid aûtî’SiHebræorumtradatus multas infidiastegunt,amp;noftritam ueteres quàm recentiorcsnbsp;tradatoresalicubi lapfî funtinerrores,quis eritexplcratæfideifacerinterpres, cuinostutonbsp;credamus in feripturarum explicatione^ Ad hæc fi tam excellentes uiri non affequuti funt pernbsp;omnia facrcrum librorum fententiam, quis audebitin arcanisillis literis pedéponereî*nbsp;ns^nin Sunt omnino,ut fupra côfelTi fumus,amp; nemo prudes negabit, niagn^ difficultates in mul-fuperabto tis fcripturælocis,fcdnufquamobfcuritasinfupcrabilis, quûrcligioniscaput agitur: modonbsp;«iHitwit adfitpius animus,ueritatis, gloriæ diuinæ,falutiscp humanæ cupidustmodô adfitardens uonbsp;tum,effufæ preces,uigiles fenfus, induftria facra, diligentia fimplex,labor improbus, amp; con-ftans propofitumad natiuû fcripturæ fenfum penetrandi,Sic ad facræ feriptur^ uerfationemnbsp;accedens,uelncnimpinges,uelcertenon capital! errorecapieris,donecappetattcmpus, quonbsp;dominus omnia reuelare dignabitur,Nam ôC iîli ueteres quantumuis religiofi,eruditi,fandi,nbsp;dil!gentcs,aliquoties aberrarunt,quum dida fua retradent,quum uertant ftylum, quum uixnbsp;duos reperias,qu! eundem librum per omnia fimilitcr atq; cenfeno calamo interprétât! fint»nbsp;Non eftergo diuinaferiptura propter quæftiones quafdam intricatiores deponenda : quan-doquidem afperfæ alicubi funt in rem piorum,non ad fraudem.Nec fpernendi célébrés diui-nælegis
-ocr page 19-ÏN VETVS INSTRVMENT VM» ttæîegis interprétés, ob nonnullos errorcsîin quos prolabi eos diuina prouidentta permifî^nbsp;utà feamp;abaliishominesagnofcerentur,nonplusauthoritatisemereri cupientes, quàmdigt;nbsp;fertis feripturæ uerbis,aut euidcnti ratione extorferinttut in folius Dei, qui folus fapiens, fogt;-lus ueraxin omnibus diâis, ôCfanâus in omnibus operibus fuis exiftit, uerbaiurati fimus^ bum d«nbsp;Quocirca diligenter amp; accurate uerfandum eft in facris fcripturis, Sgt;(. eorum enarratoribusto^nbsp;inniacpfuntexigendaad amufim,quadubiaexpediantur, obfeurailiuftrentur, proba refergt;nbsp;uentur,praua repudientun Etenimeloquiorum diuinorum obfeuritas partim in fermo-nis proprietate,partim in rerum natura cum pofita fit, uis amp; natura uerborum deprehendi Veritasnbsp;turacumineingenii,memoriafida,iudido fano,linguarum principaliumcognitionc,artium^quot;f,,7°d^*nbsp;liberaliumperitia jCircumftantiarumamp;conditionis rerum obferuatione, aliorum locorumnbsp;collationc,infpeétioncphrafeos cuiq;uolumini8Cfcriptorifanclopeculiaris, labcreimpro^nbsp;bOjUidore omnium difficultatum,fimilibuscp inftrumentis, iuncta oratione 8(. inuccationenbsp;diuini fpiritusjquibus omnibus etiam prophana fcripta lucem accipiunu Ad rerum infpegt; Pugnantî»nbsp;âionem8Cfententiarumueritatem,quû contrarieras in fcripturis uidebitur,autperfc nodusnbsp;durior incident,etiam fermonis natura bene examinataferuien Deinde ut capita religionisnbsp;noltræ amp; normæ fidei ac charitatis adhibeantur, præterea ut fcripturf clariores eiufdem argunbsp;mend cemparentunNon eftenim aliquod dogma ecdefiafticum, uel naturam Dei tradens,nbsp;uel officia uiræpræfcribens,quodnon habeatinfanäis fcripturis manifeftumalicubiteftimonbsp;nium,quo ambiguitas 8C obfeuritas candide agentibus difeutiatur»
Eadem quoq; ratio eftagendi cumTheologorum cômentariis, Nam ad illos intelligcndos Thcoiogo neceffaria eft fermonis exaâa cognitio:ôlt; utrerum pondera expendätur lance diuina intereftnbsp;faluds noftræ,fiquidéamp; illi tradatores in errores quofdä abdudi funtmultis ex caufis, qui tanbsp;men bona fideagereuideriuolueruntQuando em pecuniæamor, gloriæ cupiditas, ftudiumnbsp;placendi hoibus corruptis,conatus propugnandi uitia fua,cö fcripturarûambiguis ôC obfeunbsp;ris concurrerunt,portenta nimirum adultérin» amp; mortiferæ dotftrinæ prodierunu Quæ nifînbsp;caueantur,mentes humanas labcfa(Sabunt,fidem concutient, morum fynceritatem confungt;-dentjpræfentia uenenaincautis propinata,totû mundum corrumpend Sunt igitur omniumnbsp;interpretum dida omnia fub indicium acerrimum reuocanda, amp; quæ confonabunt cum pernbsp;fpicuis feripturæ Canonicæ fententns,quæ fidei amp; charitatis regulis quadrabunt, quæ arricunbsp;Iis catholicæ Si apoftolicæ fidei conformia erunt,pro certis demum ôC approbatis recipiétur»nbsp;Quæ uero cum illis religionis noftræprimis principes,fundamcntis,Canonicis^ fcripturisnbsp;pugnabuntjUtiqjrefpuendafuntjà quocunqj tandem authoremortaliprodierind Imo fi an^nbsp;gelus cœlo delapfus diuerfum à facrofanéfis dogmatibus pronûtiarit, cxecrabile efte» Quic^nbsp;quid enim centra uerbum Dei prætenditur,falfitas cft,tcntatio Dei eft, hypocrifis, error,damnatie,ira Dei eft,qui fibi foli uult credi,obediri,folus rcuereri„adorari,per fide coli,amp; cha-ritateferuiri.Seddeinterpretandis fcripturis,amp;iudicandis eorum interpretibus, nonefthu-ius loci aut noftrarum uirium,utad plenum difleratur, Quam rem muiti uiri præclari fplen-dide copiofe^ profequuti funuMe argumentü huius prooemfi admonuit,ut fummâ rei per-ftnngerêjoftendens que aio cupiam noftra qualiaeûq; hæc cémentaria legi à ftudiofis ôi. pfis»
Porto cum extent hodie multorum ueterum amp; recentiorum pq ÔC eruditi commentary, ad noubm te Nouumlnftrumentumprobe Ecclefqs proponendum, cxrefueritChriftianæEcclefiæ,ut®^^™'’quot;“J^nbsp;pari ftudio,diligéaa,fideacdcxtcritate Vêtus quoq; inftrumentû tradetur, quodeonferendû ferendu«.nbsp;effecum Noue Chriftus dominus noftcr,cius^ difeipuli aperte oftenduntNam faluator nonbsp;fter fuaquoq; dida confirmât legis amp; prophetarum authoritate, apoftoli quoq; teftimenianbsp;feripturarum ueterum fubinde citant, Atq; hûc morem in Ecclefris feruatum Lucas in Adisnbsp;refert,ut fermones euangelizantium ad facras feripturas expenderinuQuema dmodum ôC il-lorum exemple uetuftiffîmafandorûEpifcoporum Concilia, omnia décréta fua facris elo-quqs, quoad eorû captus adfequebatur,conformabant Intelligebant enim fandiflïmi Si. do-diflimipatresEcclefiâChriftiféliciterinftitui no pofle,nifiex Canonicis libris Veteris atej;nbsp;Noui teftamenti,ex quibus uelut armamentario Ecclefiaftico,fpiritualia efle arma depromennbsp;da cenfebant contra hærefes ôC omnes hoftes,Dei atq; ucritatis,Etprofedo noftrorutempe-rumftatus dum eruditie crefeit ôC pietatis ftudiû,me in fpem erigit,fore,qui pulchre hac remnbsp;præftent, ut Vêtus Inftrumentum parem cum Noue lucem Si perfpicuitatem confequatun,nbsp;Nam poftquâ hifee nouiflimis S^periculofiffimis temporibus refriguit chantas, collapfa eft RefonBadnbsp;religio, defecitfides,rcgnatimpictas, dominaturlibido, auaritialatiffïmeradices egit: uide-tur Deusoptimus maximusnen ampliuseffe laturushunc corruptiflimum fæculi ftatum omdsu
A î
-ocr page 20-PELLICANI P RAE PATIO
fed congrcdiens cum detcrrimis errorfi SC criminum portends, uclhaecuitiafublaturus, at olim tcmporibus apoftolicis,ucl totius mundi dade expiaturus fi homines fint immedicabinbsp;lesæræmifit igitur Typographicam artem,cuius comoditate bonorum librorumfacultas Stnbsp;fufficientia nobis contigit,prifcis negata fæculis:per quam diffudit ubcrtim fanâarum linnbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;guarum cognitionem Excitatpafiim uiros egregios, qui fpiritufanöo adfiati, uarijsc^ doti'
bus adornati,arreptis armis uerbi diuini,certamen ineant î qui hærefes uel nuper ortas uel iS. repullulantes opprimannqui uitia extirpent, uirtutes inférant, ÔC omnino Ecclefiaehabitumnbsp;reformenu Quod negotium adco profpere fuccedit,aufpice Deo,per uocem uiuam hominidnbsp;bus non paucis ad ueritatis lucem rcuocatis,prodeuntibus quoq; indies nouis libris ad fcri-pturarum cxplanationem,utnonnihil fpei fit,uniucrfum Inftrümentû uetus ab alqs atqj aliisnbsp;uiris iuxta pfis amp; eruditis propediem illuftratum iri.
Verum enimuero dum hæc per Dei prouidentiam prsfiantiffima tela texitur, amp; libri uarii ediflerendi Veteris Inftrumenti gratia prodeunt,authoribus diuerfis, locis 8C téporibus, pronbsp;trahor8Cegopræteranimimeifententiam,adfacras literas tradandas î non quod pigeret o-mnem operam ad ædificium fpirittiale Ecclefiæ conferrej fed quod huic oneri ferendo me ui--ribus omnino imparem fentiens,mallem homines idoneosiamdudu obmiflisirreligiofiori-bus ftudijs uoluifie tons neruis in hoc opere defudare. At ne quis putetme temerein hocgy^nbsp;mnafiu profiluiffe, aut comodi comparandi gratia, multo minus glorif uan^ cupidine,qu5,nbsp;quia curti fuppelledilis mei 8C genuinae balbutiei confcius,nulla unquä fperarepotui, uelamnbsp;hire cogitaui,quin ÔCab æditione opufculorum meorum femper cmniii maxime abhorrui.nbsp;Tandem ftudio duntaxatredi 8Cpictatis,manibus autemprouidentiædiuinæprodudus, Stnbsp;fratrum precibus St improbis hortationibus adadus,cum iam in urbeTigurina quadrienninbsp;urn uerfatus efiem in uocatione mea,facras conferendo fcripturasdnterim tarnen nihil agensnbsp;praeter interprété grammaticû, ludæorum fententfis interdü produdis fuper locis feripturaenbsp;diuinæt Repetito poftea curriculo facro,quû nihil fupereffet fermé operofæ difquifitionis Iigt;nbsp;tcratoriæ,quod non effetpriori curfu diligenter addudü St adnotatumî fubiit in animumresnbsp;Siftoribsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facras adinformationem uitæ Chriftianæ aptare, aemorumfidei^ documenta fingulis
prabitï U ex capitibus decerperexnihil tarnen altius cogitans, q uteloquentioribus ac eruditioribus oo cafionempraeberem, uberius,accuratius,amp;omnino meliusatq; utiliusolimiftatradandûnbsp;Quippe cum intelligerem fterilê prorfum linguarum effe iadationem, tam in faais quàm innbsp;prophanis,nifi cunda ædificio Ecclefiæ commodeadhiberenturiudicio fpiritus diuinis ferinbsp;pturis formato,fide in Deû firmata,religione inftituta, morû^ probitateinftaurata, Itaqj fe-dulus apud me congero fyluam,8t quafi lineas duco pif eruditionis breuiter acfimpliciter utnbsp;in buccam ex attentione literal! incidebant,Quas noftri profequerentur fuo tempore limationbsp;re ftylo,pleniore facri flammis impetu,donee omnibus numeris abfoluta, excudantur à uirisnbsp;iufta eruditione, St eloquentia dignatantis rebus, Stamore cceleftium bonorû St dodrinarSnbsp;præditis^Vt tandem ablegatis monachorum fermologis, Ecclefia D ei ex meris oraculis Deînbsp;doâdnata æ^ïificetuKhominibusiampIebeispergratiamdiuinamfaftidienribus humana commenta,nbsp;hunian»5 requirentibus^duntaxatdogmataprobatæfidei, Stcxthefauroncuo St ueteri Canonico^nbsp;rum librorum,animarum pàbula,panes uerbi Dei,St aquas de fontibus faluatoris* Percurrenbsp;bam igitur fideli admodum Audio St opera libros omnes annotando, quæ falubrem animagt;nbsp;rum paAum concernebant,non alio propofito quàm ut altioribus ingéniés St facultate dicennbsp;dipræditis,materiampræciderem, quamilliaugerent fubindeStexpolircnt,nefandaucrbinbsp;auüioris^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ueritas ob fiyli ruditatem negledui foret mentibus delicatioribus» Non enim fie mihi
placeo,non adeo uirium mearumigrtarus fum,utnon agnofeam tantæ maieAatis St fandita tis librorumenarrationemjtampolitumquoqjfæculum Stelegantiarum auidum, longeantnbsp;pliorem eruditionem,diuiniorem a Aedum, fplendidiorem facundiam requirere, quàm egonbsp;præAare potucrim, Attamen precibus,impulfionibus, St rationibus bonorum uirorum monbsp;rem gcrens,St feopum gloriæ diuinæ falutis^ animarum fidelium fpedans,fiy lo meo ( fi ta-fnbsp;men Aylus dici merebitur ) quantumuis feabro St uulgari in explanationem diuinæ feriptu^nbsp;ræmiflo,uelmateriamaliis excolendam præbereuolui,uel paratiores exemplo meo prouocanbsp;re in hune augufiiflîmum campum î uehementer dolens negotium illud apprime necefiari-um Ecclefiæ, his præfertim temporibus, diutius diferri ? Quid enim attinet fuperfiitionemnbsp;damnare,fi locum eius fubeatcontemptus religionisç'Quemadmodum dum uitant Aulti uitia in contrarium currunt. Quid refert humanas confiitutiones abrogari, fi non cultura ue-ræ pietatis inAauretur i Quid quaefo fruduü adfert dogmata puerilia,friuola, uana,uel etiamnbsp;perni
-ocr page 21-IN VETVS INSTRVMEN TVM.
pcrniciofilfimarcfcllcre,nifi utilia,certa,pia,fanda,amp;diuini fpiritus notam præfetcntîa, efit crario diuinarum fcripturarum humanis pcdoribus inferantur îquot; Quod tunc dciiifi eueniet,nbsp;cum uiri boni proprium ac gcnuinum facrae fcripturæ fenfum afTequuti, ex parium locorumnbsp;collatione,ac cruditiorum expofitione,ad cceleftes iftas uirtutcs ac formas, ccclefias fibi legitimnbsp;me créditas amp; commendatas dirigant atq; moderentun Poftquâ igitur hoc meo continuonbsp;ftudio,fimplicianimo,ueluti adid diuino inftindu adaduSjà capitead calcem, lege, prophe-tas,amp;agiographaadnotaflem, quaeadintelledu fcripturæ oppcrtuna uidebanturproæquenbsp;fimplicioribus difcipulis literarum diuinarum,id^ pro gratia nobis à Domino impartitatEtnbsp;iam decernerem idoneo alicui commitendum, qui pro rei traélandæ dignitate operas niatu-riores addcret,amp; expoliret dult;Ha ueritatis lineamenta, Rurfum dum hæc Conor,noftri ami^ Nuiunbsp;ciamp;pietatisfautoresinftigantadædendum qualecunq; eflettid^ haudfegniusquam priusnbsp;impulerant ad fcribendum,aduocato etiam in partes fuas Chalcographo, ceu fada manu 8C prottihianbsp;manipulo uimadhibcnt,ut faltem periculum faciam fpecimine quopiam exhibito,quod fi iu hc5quot;3h“s^nbsp;diciobonoriiintelligerem minus probari,adhucefle integrum cætera fupprimere^ Placet^ ccffamibpnbsp;libellus Ruth,quemnolentiuolcntiextortum, ceu guftumpræbent fitientibus faluberrimas bantamp;ponbsp;aquas fyncerætheologiæ.Hic ego quid agerem,uiris hcneftis, religionist promouendæ cunbsp;pidis,ad hæc de nobis haud uulgariter meritis,rcm hanc petentibusî” Quæ fi caderet ex uoto,nbsp;commoda publica nonnihiliuuaretî finparum féliciter exiret, nemini malum daret præternbsp;quam mihi, mea tenuitate proditatqui nunquam opinionem eruditionis, multo minus elo^nbsp;qucntiæjuel captaui uel defideraui^Redo enim animo iftud à me tentatum, deus nouit omninbsp;um corda confpicicns,8C uiri probi quàmplurimi,qui authores mihi fuerunttantæaudaciæ*.nbsp;Obfequutus igitur illorumconfilio ôC petitionibus, commentariolum noftrum fuo dudumnbsp;ordinefcriptum,rccognoui acrccenfui,non iam ut mea ledurus,fed ut aliéna ^Iftopietatis afnbsp;fedu dcprehcndi,cffuîa omnia fie ad normam fidei amp; charitatis ex^quata,fic degmatibus Ecnbsp;clcfiæcatholicærcfpondentia,utnihilpropemodumoccurreritimmutandum?Proinde ui^nbsp;dens librum à peftiferis mendis uacuum,amp; per fe neminem offendentemt continentem ueronbsp;nonpauca,quætyronibus theologiæ autad mediocritatem progrelfis poflentprodefle, ty^nbsp;pographico incudi permifi magis quàm tradidi « Ipfe uero commentariolus in lucem prodpnbsp;tus,tanto eft piorum fauore exceptus,ut confeftim ex remotioribus locis epiftolæ multorumnbsp;aduolarint,quæ me folicitabant ad cætera ædcnda.Hi autem cum quibus uiuo,me hortari adnbsp;hoc opus non deftiterunt, donee pollicitationem eius rei expreflerunu Quo paélo fie fidemnbsp;meam obftrinxi,ut poftea,quantumuis caput feabenti, liberum non fueht hafee meas lucu-brationes in Vêtus Inftrumentumfupprimere, Ifta uia indiidus comnlentarios ædo in o^nbsp;mnes facrofandos Canonicos libros uiginti quatuor Veteris Inftrumenti,^ Vnde proculdu Faia feri^nbsp;biomaleuolicapientcauillandiamp;taxandimateriamî Imperitiores 8C fyncero animo pr^diti, cfà'amp;Xnbsp;adminiculum in famäis feripturis ucrfandi,ampliora t ex occulta ui literf pretrahendi ad po iw.nbsp;puli concrediri ædificationemtEruditiores autem 8c fimul candidi, quibus labor nofter nonnbsp;eft ufui,benigne tarnen interpretabuntur,utquempublicæ utilitatis caufa fufeeptum intclli^nbsp;gcnt,quantumuis rudis,fimplex,8i humilis fit huius libri genius^Quoniam fucceflum formnbsp;na fequimr,utait Varro,cxperientiam uero laus Jmô nihil faccre,fed ne cogitate quidê pofiiinbsp;nius,nifi ex mera gratia Dei,ut omnis noftra gloriatio fit in Domino, qui dat uoluntatem adnbsp;respræclaras,Slt;agendi facultatem, diftribuens unicuiq; menfuram fpiritus adutilitatem»
Hæc uerbofius commemoraui chariflïmi Leâores ôC fratres,utliquidius apparcret,me n5 temeretantumonusfubiiffc,nccaliquadecaufaparumhoneftaîfedanimo candido, Slt;fclonbsp;ftudiopromouendæ pietatis commotumadhoemunusferibendi»
Nuncaûtratioquam inrerumtraélamfecutus fum,paucis oftendendauidetur,Quanquâ Ratio ope non feripferim ut prædixi hæccommentaria ædendi propofito, adhibui tarnen in hoc nego^ p,’nbsp;tio fummam fidem amp; diligentiam,quo uerii natiuum cp fcripturæ facræ fenfum eruerem, nihil ferè dignum adnotattone intentatû relinquens. In primis rationem habui gloriæ diuinæ,nbsp;cognitionis Chrifti, falutis animarum, cunda referens ad catholicæ fidei fif mamenta, amp; adnbsp;doârinâ hærefeos contagionenô infeélam, adformationem uitæ,extirpationem uitiorum,nbsp;^«irtutiscultumtutcceleftiahæcdiuinorumoraculorumpabula, comcdeiuxta inftitutum .nbsp;t^ei aptcntur,ad erudiendum, hortandum ÔCpromouendum ad res omnes diuinas » Vclui ribquot;s în *nbsp;enim confulcre theologiæ candidatis,præcipue illis quibus Ecclefiarum gubernacula créditanbsp;funt,non tarnen infigniacpræcipua peritiacœleftis philofophiæ præditis, nec bonalibro- tum.'**’nbsp;rum copia inftru(flis,ncc opportunitatê habentibus alios audiendi aut confulendi fuper diuinbsp;næ legis difficultadbus^ut hoc qualicunq; noftro opère leuentaut faltem folenf penuriam
-ocr page 22-PELLICANI PR AE PATIO
iftam grauiffimam, quoad meliora in ufum Ecdcfiarum prodeant ? Spero cnim uiros aliquos cgregios idem nücquoqj alicubi agcre mccu fummis conatibus,utuctus fcriptura captui firnnbsp;piicioruin plana fiat. Qucmadmodum olim,quum putarcm unum me inter Chriftianos He--braicas literas ampleâi amp; difcere,fuerunt in Italia amp; Hifpania, imo in hac quoq? noftra Ger^nbsp;mania,qui longe feliciuscurrerentinhocftadio, uteftpoftca cognitumex æditiseorumli--bris. O fi mox nunc etiam erumpant clarorum hominum lucubrationes, quæ Mofen ôC pronbsp;phetas omnes perfpicuos reddant,eafide,ingenio, eruditioneuaria, eloquentiæcultuelabo^nbsp;ratæjUtnoftrilabores penitus obfcurentur,amp;intenebras perpétuas reqciantur.
JàXd?» nbsp;nbsp;Cæterum ad eruendum natiuum fenfum fcripturæ fanâæ,non fum innixus meo ingenio
fteuius. nbsp;nbsp;nbsp;induftriæ,nec arcanis reuelationibus me tradidi,ut per fomnium autaffiatum numinis fpe
cialem,motus mente,fcripturarum fpiritum ceu in nubibus uolantem apprehenderem.Sed feiens animam ipfam fcripturæ intra corpus literæ concludi, acmeduUam in ofiîbus iftis latcnbsp;re,inde extrahere ftuduùprimum ad opem diuinam conuerfus, mox omnes neruos animinbsp;corporis intendens,omnes circumftantias inter feprouirili c5fercns,adhibens normas fideinbsp;charitatis,confitmata quoqj ôC omnibus confelTa dogmata Ecclefiæ catholicæ.Ad hæc co.*nbsp;fului commentaria interpretum Orthodoxorum tam ueterü quàm reccntiorü,amp;:diligenti iunbsp;dicio interpofito,piam 8c Ecclefiafticam uerbis^ maxime confonam interpretationem, fumnbsp;ma animi gratitudine fufcepi,8Cquàm paucifiimis uerbis fieri potuit,in meû opus transférés,nbsp;Atq; utinam licuiifet per fidem ÔC religioncm ubiq? ali crû fententias tranferiberepotius, pronbsp;cperebreuius continuando,quàm contra illorum fententias nonnunquam fenfum fiatuerenbsp;ac reponererqui ex ipfa uerborum ôC textus proprietate rerum^ natura ôc confequentia uerinbsp;us exprimitur,amp; ex alfis fcripturæ locis decerpitur, fimilibus^ uqs, quibus fupra diximus,nbsp;perueniri ad uerum ac genuinum fenfum,
Satores? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;piguitludaicos etiam tradatores euoluere,quicunqj funt exeufi, Nec puduitab eis ac
ciperequodpiû,ueritatefultum,confonum do^madbus facrofandis, SCcongrucreeloquijs diuinis uideretur,per omnia malens aliénas quam meas interpretationes adducere,
Âiiegoriî Allegorias 8C anagogas baud necefiarias negleximus, quæ ingenio difierentium effingun Ktur,non ex uifeeribus fermonis diuini extrahuntur, Siquidem acciditmultis in locis, ut plu^nbsp;res allegoricæ interpretationes à diuerfis theologis apponantur,æquepiæ,æque doâæ,æquenbsp;concinnæ ÔC uarijs affeâibus orationis acc5modatæ,Non negamus cas polTe in loco adhibenbsp;ri,docendi,ornandi,amplificandi,dclelt;Handi amp; perfuadendi gratia î fedearum traélatio uni-«erfapofitacftin arbitrio amp; ingenio dificrétis,quales adponat allegorias, qfufe autangufte,nbsp;quo fermonis habitu explicet,pro captu perfonarü, pro códitione loci amp; temporis,pro^ fine orationis inftitutæ,magna fimul cura adhibita, ne quid contrarium dogmanbus facrofannbsp;dis Ecclcfiæcontineantuelinferant,nedifibnentàdiuinisfcripturis,ut fintaptæædificatio-ni non deftrudioni, Valct aut fcriptura per allegoriam expofita folum apud fequaccs auditonbsp;res,nonapudrepugnantes,quiuiribus funtexpugnandi, adquodrequirunturfolidf SCim-motæ fententiæ Canonicorû librorum, non fluxæ ôC inter ingénia dicentium nutantes, Necnbsp;non excmpla fandoru hominu probabili ÔC cuidenti ratione fulta, rebus probädis aut impronbsp;bandis idonca funt, Quibus orator Ecclefiafticus inftrui poteft,ut fir mis irrefragabilibusnbsp;authoritatibus ad oês affedus orationis, ad docendum obfequentes, ad deledandum delica-tiores,ad mouendu ceffantes ôC ignauos,ad confutandu ueritatis amp; religionis pcrduelles,
Breultatix nbsp;nbsp;Brcuitati quoq; ftudui, quæ non officerct cognitioni amp; perfpicuitati return, Vnde a' proli-
habiu raf ^ig ÔC opctofis difputationibus ^lum abftinere placuit, quibus noftra fententia curiofius ro boraretur,uel contra fentientes impugnarentur maiori contentione, Neqj prauahærcncorûnbsp;placita, quibus retro fæculis Ecclefiæ Dei tentatæ funt 8(. perturbatæ, omibus in locis reduxi,nbsp;nec quorum authoritate fubuerti atq; damnari poflent, Quinetiä temperaui à nominibus conbsp;rumquos fecutus fum,non minus,qquos fugitnemincm uel honoris præfatione citans, uelnbsp;contumeliofe perftringens.Placuit enim abfq; titulis perfonanim nudas res profequi, 8C. fim-pliciter ipfam diuini fpiritus mentem digito potius indicate,! longo uerborfi agmine produnbsp;Loci com cere, Nec uero in cömentationibus iftis propofitum fuitlocos communes copiofe tradarcnbsp;undeptttn qucd uiri multifaria eruditione amp;eloquentiæ uiribus inftrudi fccerunt fufficiêter,fi quis eosnbsp;requirattfed ipfas tantum fcripturas reddere planas, uoluntate fcriptoris ex ui uerborfi ac ponbsp;teftatemonftratatreliqufipermifiLcdorisuel concionatoris facriarbitrio, utfcripturaspronbsp;be amp; certo intelledas producat in ufum, amp;accomodet ad docendfi,mouendfi,deledandum,nbsp;cofilioprudenterSi bona fide capto ex auditorfiingenio,ex ratione temporis Slt;loci, rebus^nbsp;cæteris,quæ debet Ecclefiaftes prudenter ac fedulo moderarij haudfecus atqj orator propha-nus
-ocr page 23-ÏN VETVS INSTRVMENT VH,
'óus,uti*ccic fecct Fcnnonem Domini» Quare cóuenit tan to muneri deftinatum,dïuiteni UCt borumSlt;rcrum fuppclleâilempræparare,copulatafcripturarumdiuinarû cognitione,mul-- aîo nöobnbsp;tis amp; uariis difciplinis,prudcntia iuris ciuilis, rcrum gcftarum memoria, præceptis philofo* quot;'««“d’*nbsp;phiæ,infpcctione rerö naturalium, artibus^ diccndi, utad omncm cucntum uelut ex prom*nbsp;ptuario^materiambenedicendi fumauQuæomnia ego necaflequi difcendo unquam potui,nbsp;nec fl fcircm,hoc opere tradendi locum inueniflem uel docendi » Vcrum in docendo facrasnbsp;fcripturas, amp;Ecc!cfias inftituendo, memmerittheologiæ deuotus, religionis ucræpcritiam,nbsp;effe rcginam,reliquas artes pediffequaSjad minifteria eledorum Dci.Illam facrä eruditionem
Canonicam fcripturam,nodurna diurna^ ucrfandam diligentia ôC manu ? His autem ft« dijs boras fuccifiuas dcberi»Docendo autem, fideiudicic^ opus eftjutmagisexpetas à Do*nbsp;mino Deo tuo iudicari fyncerus,pius,fidus,utilis feruus Domini, qeloquens,multifaria donbsp;chis^amp;hominibus fufpicicdus haben, Breuitatis quoq; gratia non indicauimus loca facro* cscotdiitnbsp;rum uoluminum, quibus nofträ fententiam ex alps fcripturarulocis adftrueremus, autpræ* fcHptu°«nbsp;fentis fcripturæ uerba acfententias fulciremus» Neq; enim oracula diuina indigentadminicunbsp;lo,perfe firma fatis.Proq^ noftris fententiis, alioqui fatis claris amp;certis, diligenter fifmandis, danwr.nbsp;certamen no fufeepimus,fed ex officio cómentatoris,indices non authores effeuoluimus: utnbsp;ppsnbsp;nbsp;difcendi cupidis mentem fcriptoris diuini aperiremus, non contentiofos in noftram
fententiä argumentorû uiribus attraheremus» Alioqui licuiffetid ex Cocordantps, utuocät, ad fingula etiani uerba corraderelocos plurimos confonantes, aut nofträ interpretationemnbsp;firmantes,adduäis quoq; fæculariumfcriptorumauthoritatibus, quo grandiorliberprodi*nbsp;reu In contentiofis quidem difputationibus fuper dogmatum ueritate, uel apud haefitantemnbsp;auditorem,teftimoniafcripturarum rcligiofeproferendafunt,tanqcxfacristabulis,öfcapitatnbsp;eoam indicanda,quo fatisfiat aduerfario uel difeeptatori dubitanti î uerû in explanandis feri*nbsp;pturis obfequente auditorem feu leäorem, moris non fuit ueteribus theologis tarn fcrupulonbsp;ie feripturarum teftimonijs uti» Qui nec in controuerfps alligati fuerunt ad iftam legem citannbsp;di facrofancios teftes , ut certo numero capita uerba illorû reddiderint,tam affiduo cnim ferinbsp;pturaru ufu exercitati, neutiquä ignorauerfit quæ dicebantur in feriptura authêtica cotineri»
C^terum in hifee noftris cömentationibus artificium orationis quod in Mcfeac omnibus Munns feriptoribus facris maius eft,q quidam putent,non eft indicatum»Quandoquidem rerum fe* rh^oricSnbsp;äantes momenta,impcritionbus rationem præformare conati fumus, ut ex eloqufis facris fi SttiSw/nbsp;des fitformanda,fpcs alenda, charitas fouenda, quid fequendum, quid^ fugiendum in uianbsp;morum» Altioribus autem ingeniis 8C in dicendi artibus detritis reliquimus oftendendum,gnbsp;dilucide,ornate,fplendide,doä:e, q apte SCdiferte res diuinas elocuti fintilfi facri oratorcs,ncnbsp;primoribus quidem 8lt;regibus eloquentiæ apud ethnicos cedentes eloquendi facultate,iudi*nbsp;cio etiam ac teftimonio ueterum theologoruni»
Superfedimusetiam explicate uerborû HebraicoruuimSfanaiogiæobfeniàtîoncs^Non Gtîaïuu quod inutile putaucrim, aut banc rerum ^ammaticarû difquifitionem minus curanda à ftu ”nbsp;diofis theologiæ cenfeamt fed quôd pro uirili deuitans operis magnitudinê, amp; fimplidorum ‘««Sanda,nbsp;faftidiû,Hcbræorûdécréta grâmaticalia inferere nolui,præfertim operea nobis olim cofesSo,nbsp;ex quouniuerforûBibliorûhuiufmodiliteratoriæcognitiones hauriri queunt» In eooperenbsp;uoces Hebraicæ pofitæ funt ordine literaru alphabetico, quoties in Veten teftameto ufurpan arum amp;nbsp;tun indicatis etiam locis titulo capitum in quibus occurrunt» Adiunéîa eft Hebraicæ fentêtiænbsp;interpretatio Latina æditiôis uulgaris,cui amp;Græca uerba citra negotiflpoffcntadqci, Quodnbsp;opus non folum mediocriter peritis Hebraicarù literarum, fed etiam qs, qui prima duntaxatnbsp;clementa nouerunt ufui eft4Primum uice concordantiarû Veteris teftamenti, ex quibus illudnbsp;etiam ftudiofis apparcbit,ut interprétés uariarint, uel propter ambiguä fignificationem uer*nbsp;borum,uel propter affeóhtioné copiae, uel ob infeitiä, uel ob negligentia interdum » Deindenbsp;ufum præbebitDiéiionarii multo comodiorem, q fit liber radieü uel Micblol Dauidis Kim*nbsp;bi,autalterius cuiul^iä, in quo fingularö uocu proprietas peruidetur, amp; dicendi formæHe*nbsp;braicæ, locutionescp à Latina amp; Græca confuetudine abhorrentes » Ad bæc prouerbia facrinbsp;eloquq, amp; illorû omnium uarius ufus ex ifto libro colligi poteft » Nominu deniq; öC uerbor«nbsp;‘oclinationes uberrime oftenduntur,quibufcunq; cafibus ufurpatæ funt à feriptoribus diui*nbsp;nis» Hunc igitur librum ante annos nouem Frobenio traditü,fi librarioru ars amp; opera in manbsp;nus ftudioforum protulerit,abundc,ni fallor,grammatici officio uidebor fundus, per omesnbsp;Inftr umenti V eteris libres» Quapropter magis erit iam à typograpbis impeträdum, ut opusnbsp;magno labore 8c fumma fide atq; diligentia in rem ftudiofoiaim elaboratum excudät, quàtunbsp;odgen dum à nobis,ut rem adam iterum agamus»
-ocr page 24-PELLICANI PR ÄE PATIO
Ttâsiatio nbsp;nbsp;Translationem uulgatam D*Hieronymi titulo adhibuiflcm,fi mcolicutïfètarbitrio agci*«
dMaadHefcdrogatusàfratxibusôCchalcographo, cumiam liber cômcntariorumprælo fubiieiendus ÂoDïm **nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uetercm textû alicubi emendaré,qui certe negari non potcftalicubi effe negleffiorenij,
alicubi liberiorë, ut author fecutus daritatê 8C clegantiâ fermonis, magis fenfum de fenfu, uerbum deuerbofæpeexpreflerit, Quumfatius ducantfandi patres barbarifmumadmitti,nbsp;quàm tantillum fenfui detrahi diuinorû oraculorü,N cc legem interpretâdi ratam efle debercnbsp;in facris fcriptis,qu3e lata eft prophanorfl translatoribus,ut fenfus appendantur, non uerbanbsp;adnumerenturî fiquidem in eloquqs cceleftibus fingula uerba myfterium tegereexiftimâtur,nbsp;authoritate magnorû ÔC fandorfi* Amicorum itaq; piorum turn confilio turn precibus obfe-'nbsp;cutus,trâslationem,quæ fub Hieronymi nomine in Ecdefqs recepta eft, interpolât! reddidijnbsp;Locutiones H ebraicas reddens uerbis Latinis quantü fieri potuit, ac à Hieronymi uerbis nonbsp;difcedês, nifi ubi aliquid amplius Hebraicus fubindicare uidereturVbi uero fenfus eft apudnbsp;Hebræos etiamanceps,ueterû authoritate prætuli nouis,amp; cum Hieronymo atqj LXX Graenbsp;corum interpretibus malui dubitare, quàm cum ludæis nouitiis tanquam de re certa ftatue^nbsp;re,PIaceat autemuenerandæauthcritatis habere translationem uulgarcm in populo Chri-'nbsp;ftiano, ôlt;noftramhancciconferri,quænonquidcmadungucm, fed tarnen propiusinter-*nbsp;dum Hebraifmos refertld quod nemo arroganter à me did intelliget, qui rem diligenter co-*nbsp;gnofccre dignabitur*
proprii nbsp;nbsp;Propria hominû amp; locorû nomina utin Ecdefiis dccantata funt ufurpauimus,qu3do uo^
ro°in5 amp;*îo ^^^i^us ÔC diphthongis duntaxat à pronuntiatione, quæ ludæis hodie celebratur,abludunt. cotum. Siquidem incertum eft an ludæorum antiquitas ea fie pro tulerit, contraq Græcos 8C Latinosnbsp;interprétés orthographiam obferuare cernimus* Nam olim notis uocalium amp; diphthongo^nbsp;rum Hebræos caruifle magni uiri exiftimancEt ludæorum authenticos libres adorandæ ue^nbsp;tuftatis etiamnum reperire eft literarum folum 8C non uocaliû charaderibus exaratcs»Quannbsp;doquidem uero nihil eft in hocpericuli,non improbamus noftrates,qui ludæorum confue-*nbsp;tudinem hodiereceptam in propriis nominibus efferendis æmulantur*
Numerus nbsp;niucl ctiam quantumuis minutüadmonereledores uolo, me uerfuûnumerüadfignauilTe
uetfuum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;morem Hebrçorû, Nam amp; Latinorû uetuftiflîmis codicibus 8C Hebraicis uerfuû nume
rus adfcriptus eft ccufacer,nôn carens omnino utilitate,quod fatemur,ad exadâ diuinorum teftimonioru citationem, Quoniâ autem noftri ab Hebræis diflentiuntin numero uerfuum,nbsp;me! fidem haud interpofuero, utri melius rem tetigerint. Nam Sc noftri fenfum de fenfu ex^nbsp;Wendjin primentes,periodos,cola, 8C comata ludæorum facile mutarunt» Et in Hebræorû feripturânbsp;Hebraicis mendas irrepere turn diftindionis tuni literarû amp; uerborü fuit procliue. Non cnim fubfcrLnbsp;bimus Iudæis,qui uana fupcrftitionealligati,moiroroth, hoc eftnetas feriptorum ædiderût^nbsp;quibus rationem reddere conantur uariatæ fcripturæ:tantam uero cura fuiife diuinæ maieftanbsp;ti,nequod uitiûaccideretfcriptioni facrorûuoluminûputant, utmemoriæprodant,mufcasnbsp;phi?®*’” Icriptoribus fuis quibufdam obftrepcntcs facro igné confumptas» Paragraphes deniq; pr^-*nbsp;fiximusminoribus capitulorûdiftindicnibus, quæ tarnen non omnino fimiliterinHcbræonbsp;rum codicibus habentur,tam imprelfis quàm manu feriptis»
ne^^fao nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quoque Pentateuchum in quinquagintaduas uel tres fediones iuxta numerum fab
quot;e? “ °bathorumanni, quod ncnnihil conférant Hebræorum conunentarialegentibus, non ob^ mifimus adfignare*
Porrô ut illis etiam refpondeamus, qui conatum noftrum a dexplanandas feripturas non improbabunt ut inimici uel noftri,uel,quam iuuare cupimus,ueritatis,fed deingenio meoSCnbsp;Ptophana cruditionc,operis^ huius fuccelTu agentes cenfuram ncnnihil reprehendent. Quidam pronbsp;eruditio. phanameruditionemdefiderabunt,quæcondimentiuiceafperfa,ipfarumrerumfublimiumnbsp;feueritatem edulcaret Jlli feiant has epulas noftras paratas efle famelicis non delicatis homininbsp;bus,qui faturari cupientes fpiritualibus cibis,etiam uulgaria non côtcmnent,modo falubria,nbsp;SC uires alentiatcuius generis noftra commentaria elfe côfidimus, quæ famem cceleftis fapiennbsp;tiæfcIentur4SpIendidumaIiquod Si uerepontificium epulum exhibeâtpropediem excellentnbsp;tes illi archimagiri,de materia preciofiore ex penetralibus diuinis depromédum,quod uarie.*nbsp;täte charifmatum fpiritus fie condient, ut non modo fedandæ fami,aut fuftentandæ uitæ, ucnbsp;Orationis rumetiam faftidiofiflîmo palato futurum fit gratiflîmum. Quidam conueniens put!tes, resnbsp;«tnuflas^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fepulcherrimas utilifl’imas^,non fordido habitu fermonis produci, fed decora elegâtia,
Romanælinguæuenuftatein noftris comentarfis requirent,ac fermonis ornatum Non diffi teer politiem oratioi noftræ deefle,me nclcnte,fcd partim natura ipfarum return euenit,par^nbsp;tim captus mei imbecillitate,quam à puero euinccre non ualui, nec adeo unquam difertitudinbsp;niftudui
-ocr page 25-IN VETVS INSTRVMEN TVM.
ni ftudui magis quam ucritati 8i. fynccriati, ncc D eus ipfc aliud de me ftatuit* Nam amp; in ucrgt; tendis Hebraicis,fiLatini fermonis elegantiamfedari uoIuiHcm uel potuilTem, faepenumeronbsp;fententiarum diuinarum pondera pcrdidüTemîquæ fanflf linguæ ira funt innatæjUt in aliamnbsp;traduélæjUim totam retinere no poffint.Hoc quum ita habeat, fatius duxi negleda orationisnbsp;Romanae proprietate,idioma Hebraicfl aliens linguae barbarifmis utcunq; referre, quàm affcnbsp;äationcculti fermonis réclamante ZVIinerua,myfterium aliquodoraculidiuiniamittere»nbsp;In csteris ubi facundis locus 8C ufus fuiflet,uires ingenii me deftituerunt, qui à teneris annisnbsp;cum eiufmodi authoribus conflidatus fum,quibus cum eloquentia non multum rei eft, Attanbsp;men res in animo conceptas fideliter SCex animo molitus fum balbutie mea proferre, germa-nifmisufus, ubinonfuccurrebatLatinitas, fperoœmentemnoftramexpofitam,quantumnbsp;intelledu fatis fit.Siquidem Si mutos uidemus geftibus atqj nutibus animi fenfa tandem pronbsp;dere,QuielegantiarumLatinarûhelluonesfunt, amp;magis cupiuntlinguaminftruere, quàmnbsp;pedus folidaamp;fimplici ueritateimbuere, conferantfeadTullium,Liuium, Salluftium,Ta^nbsp;citum,alics^ Romans eloquentiaeproceres»Nos,quemadmodum Lucilius dicebat fetantunbsp;Confentinis ScTarentinis fuis fcriberc,parauimus hscPhilofophiscceleftis auidis, prsfer^nbsp;timiis,quiadEcclefiarumgubcrnaculafuntadmifri,nontamcnaltiusdiuinalitcraturaimbunbsp;tijUtnoftra funt tempora » Nemo auteni mihi crimen lefs maieftatis diuins impiget, quodnbsp;oracula coeleftia fermone impolito uerfem.Quandoquidem Hieronymus,Auguftinus, Amnbsp;brofius Si fimiles Theologisantiftes non prorfum abftinuerunt barbarifmis ac foloecifmis.nbsp;Etmulti fandi homines imperiti fuerunt fermone,non item diuinarum rerum feientia, quanbsp;Sc magno cum frudu ad alios protulerunt,De Deo etiam eloquium facrum teftatur ôC Chrinbsp;ftus,quod ex ore infantium amp; ladentium perfecerit laudem fuam«
Offender nonnullos etiam qusdam partius tada,qusdam efle prsterita, Fateor fane dedi ta opera me qusdam leuiterattigiffe, autetiam filentioprsteriuiffe,induftrisledoruminuc- lidi copianbsp;ftigandumrclinquens,licet inueniendiuberem nonnunquam occafionemdederim:multa”quot;quot;*nbsp;tarnen hauddubie fubterfugeruntoculosmeos, Quisenim fuitunquam tarn beati ampli^ octamisnbsp;ingenii,qui hunc Oceanum diuins fapientis immenfum comprehenderitÆtenim facrofannbsp;dafcriptura uniuerfo generi heminudeftinata, utitermonftretperueniendi ad Deu, omnianbsp;omnium fsculorum ingenia exercuit 8C femper excrcebit,Domino menfuram fpiritus dimenbsp;ticntc,ad cognofeendas SC ad aperiendas literas diuinas,prout neceffe eft Si conducit ecclefip,
Poftremo licet ufus fim maxima diligentia ôC fide, neufpiam err arem: non puto me tarnen extra fortis humans aleam fic conftitutum,ut per omnia fcopum attigerini, quandoquidemnbsp;DeipermiffioneSC occulto confilioprsftantiflimi uiri funtlapfi in arcanarum fcripturarumnbsp;traéhtione,Proinde quum fuerint fortaffis errores mei deprehenfi, uel in translatione, uel innbsp;cxplicatione fententiarum,ueniam rogo,qui nolens erraui, SCcupic errata mea detegi, ne cutnbsp;fim author falfs opinionis.Citra tarnen contumeliofaminfedationem nominis peto mea dinbsp;da refcllijSC pari rationemecum fieri,qua amp; ego res ipfas egi, nullius sftimationem Isdens,nbsp;nullius nomen perftringensjnon raro habens earn occafionem,qua alij utuntur nimis licen,-ter,idquod nunquäprobarepotui. Quin ifti nobiles uiri.quos stas noftraplurimos habet,nbsp;trium principaliumlinguarüeximiè peritos, amp; inartibusliberalibus abfolutiffimedodos,nbsp;aliquando utilitatis publics gratia comoueantur, SC quod ego in rem pior urn conatus fum,nbsp;ipfi prsftent, talem Veteris Inftrumenti explanationem adornantes, ut noftra Comentarianbsp;ceu fuperuacua manibus ftudioforum excutiantur,quibus duntaxat uiam indicamus,ut Ionnbsp;geprsftantiorafuccedant^Illosautem homines nihili, qui nec uoluntprodcffenecpoffunt,nbsp;omnium tarnen labores contemnunt,reprehendunt,irrident,traducunt,lacerant, quafi natinbsp;fintadhoneftos conatus rcprimendos,nonunius affissftimamus, Auobis facrarumliteralturn alumnis,quibus Commentaria noftra poffunt ufui effe, nihil aliud repofeimus, quàmnbsp;Ut beneficium Dei agnofcatur,quifuamgratiamper meinfimum miniftrumdignatus eftnbsp;aliquantifper impartiri, donee per alios meliores ad fimilia deftinandos comfummatioranbsp;largiatur,cuius nuncquoqj fpei indicia eximia prsftacCui me quoq; uiciffim pijs precibus commendetis.Deindepcto,utdifciplina coelefti fonnati,omnes animi cornbsp;poris^neruos intendatis,utucritas ubiq;gentiumpercrebrefcat,nbsp;nomen Dei optimi maximi amplietur,amp; hominesnbsp;quamplurimiadfalutis sterns confortiurfinbsp;adducantur* TiguriMartii
XIE Anno Domini
M,D, XXXIIU
-ocr page 26-? ’.v'
• f-
/•
rr:
.•«iK-:îi^j'ÀAîJr: -feA a-t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïiino a ,
r ¦¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eîfjfrj-FîîR^A:.
ÎAAΫâï?jÎ!^A ' A •AA--' 'quot;nbsp;AAAAkliiA-' .
A' A Afiit-AJÜA-
.. ¦ - '.
lt; • i ¦
¦ 'if. :
RZ-i'.
.17, gt;
r-
••i; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;••
.-?•¦{ Af: i.'
- . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ * i .- f
¦ •Tl
: i .j?
7-
.').
.1
Î-
t i
jJ) Aifi Ja-
¦ fB-s^A --
A^! AjA;j F\-;--«nfiR:äj'0?trgt;^'‘m
• -A
'¦«¦a. .’’aa; AfißLs ;j-û:Âr:AjA;;p-}j bri/AA^^. '¦ •- ¦¦’•'¦ quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z-ùquot;? Affe AA’ 1 '
;! n!^';Ï£t£Âi:i’ c' ; :
L-jaa’?'' a-
7 A|^bn;Âgt; A
A-JfAjA
T. .
- ,-: A
fit
t.
c-
;;ï
-i“
ft*»
.2-y
¦ A;jrjc^;;£bït:;i A' ¦
'Si’Ï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iv4i
r.
AA -a
' ; ; ';îA;.’A-Ai.i.'î*A
._¦ -ïh-i';’ ;A-,
.••. -- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;------ r.. .
F'
AA'/rt ÎÎÀ •'7.'A fhn'fïiAquot; : ¦ '\r
• ’
i.
• •*
rl
V-
«COMMENTARIVM
BREVE, SIMPLEX ET CATHOLICVM IN SACROSANCTOS VIGINTIQV AT VOR VETERIS INSTRVMEN«nbsp;ti Canonicos libres, cum interpretatione uulgata quidcm,fed ad Hebraicxnbsp;ueritatis fenfum diligenter emendata per Chuonradum Pellica=nbsp;num Rubeaquenfem, in primis autemin librum Gegt;nbsp;nefeos,quia primædiftinflionis initio,nbsp;Hebraice Brefith dicitur.
ofesfjJelißiiitatdoinini deiferuui, ZT doâorinprlmKeleâiideolfi-aèliticipoputifdeindetofiuffî» delium eccltft£,ex gentibut omnibiu con^e^4ndlt;e^mfiilutor in fide uera g- pijs moribi(f,ex tequo fitnbsp;pientibits ZT infipicotioribiudebitorem/e feiens,non ttoluitoftentare Aegyptiacarum opam fuarutunbsp;copiant, eximiam fcilicet rertHw natur alium eruditionem, quant mlgui credentium non fitcile caper enbsp;potuiJfehQttantumlibetnMgmficanimis tudici cotmnitiifcantur,deabftrups in lege deinature myfterijs: dequibttinbsp;«Mbahftinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Apologiaiudeosfecutus,eximiaproinittit,cr profirtingeniffuipotiusmonimen «weduii. ta quint fàofis inflituta- In uotis autem erat faniiißimo legislatori cr prophete fideles populos abflrahereifacri» ***' fuperfiitionefilforum deoriim,dd quant deprehenderat propenfißimos.Ideo^ Pat'mt in ipfo capite legis, quantnbsp;domino disante fcribebat,quim diligentifiime inculcat fintplicibui uerbis, cr uulgo notißimis, principalem çj“ ma»nbsp;religionis articulum. Credere in deum uerum,uttum cr omnipotentem » C^uicquid autem ccenbsp;*“« amp; prù li cr terre ambitu continetur,creaturam effêcr opificium dei optimi maximi. Eius, qui iam itlos eduxerat de ferui»nbsp;tutegrauißima Aegyptiorum,non fine maximis potentie infinite prodigifs.Quem fui patres fanPi,Abraham,lfaaenbsp;CTlaacob folivmdeumuerumcr umicum agnouijfent, timuiffentaccoluijfent,omnium bonorumßgt;onforemha»nbsp;buiffènt, er proteilorem Wl aduerps cunHis. Is iüe dews effet, qui omnia condidiffet, poßideret cr regeret folui,nilt;*nbsp;hil pro deo colendum,quod certo eon^laret à fummo deo creatum,fitfcepiffè exiPentie fite exordia,cr ex illiws ue»nbsp;ri dei nutu pendere cr gubernari,idqi non in alitim ufunt,quim ut omnis creatura eleHis feruiret, non eis ab ip/îs fernbsp;uiretur,quodftHlte nimis humana femper tentauit temeritas.CMn nobiles ifiedeicreature caelum,luminaria,terra,nbsp;mare,zr quicquid u/fiam uidetur uelintelligitur,hominum minifierio conditefîntiipfe uero homofoli deo debitunnbsp;Dens foius fidei,charitatis,obedietitieqi,obfequium cr cultum, honoremqi diuintim impendere obligetur,Sic autem Mofès pntnbsp;wieadus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;proponit în primit totiusfideifummam,primtim articulum, Oquot; facrofanilam omnipotentis deilegent orditur féliciter hisuerbis^ CAPVT PRIMVM. N PRINCI-pio creauic deus cœluitinbsp;SCterram, |
Vbi,quifi^ lium dei hic fit*nbsp;ciwnt principi*nbsp;um, occaponênbsp;fumppffè uidennbsp;turablîebreis,nbsp;________ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;___ quos cr diuus litlarius /èquuties eft, afferés mfilio hic haberi creatumnbsp;IoB»(his. mumdum,pro eo quad Targwm ttierofolymitanum manbsp;gne autoritatis apud ludeos, quod tonathe adfcribut,nbsp;habeat hoc loco,In fapiëtia creauit dews caelum er ternbsp;ramtalioqui /impliciter,Brefith, In prindpio uel in prinbsp;OnkeiBS- mis c3,ut tranfîulit Onhlus,Vult autem dicere : Nemonbsp;creddt(«4ni philofophorum opinioni, contendentium,nbsp;fuo morcjdb eterno confiitijfe mumdum,fine principionbsp;CT fine,lnitium enim reuera habuit conditionis,cr connbsp;ditoris,nec pr^fùiff’c d^aos aliquod poeticum, cr matenbsp;riam prepar andam ,tmde hec cuitda deuf autor pro*nbsp;duxeritt Creata fwnt enim, ait, quia de nihilo, cr poflnbsp;aihü « Contraphificos id quo^.A deo uero, unico crnbsp;omnipotente.Qÿi tametß units effe intelligitur,à pro*nbsp;be mteUeâu uigentibws,cr d fidelibus credatur,cr nù*nbsp;nime plures, pluratiuo tarnen uocabulo ,jfiiritws fanëlinbsp;inftinilu,ufus eft Mofes-Elohim enim ab Eloha, pluralenbsp;à pngulari defcendit,Tam manififtu autem ludeis offennbsp;diculum,in exordio legis dei ,àMiofe minime ponédwmnbsp;fiierat,quando fttmmi boni unitas maxima commendannbsp;dacredentibus fufeeptaerat, nifi infimplicißima uni= nui.nbsp;täte diuinitatis,cr unius ttnici dei,neceffdrio etiâ cre*nbsp;denda fiiiff n pluralités aliqua,non deitatis, fed proprienbsp;tatum perfonaliitm,cr perfonarum,quarum una paternbsp;deus,fècunda uerbum uel filiws deus, ey tertia dicere*nbsp;turffiiritws dews, unus tantum effentialiter deus, maxienbsp;ma unitateXceli nomine compleHitur omnia, qua fur* Caium.nbsp;fum futtt,aèrem,ignes, corpora caîeflia omnia,ciimjfiinbsp;ritualibui creaturis qua fwnt in cælis, cr fenßbui no*nbsp;firis capi no poffunt.Terra uero dicitur quicquid deor T«»».nbsp;fum,iuxta terram, corporeum conffgt;icitur, cum aquisnbsp;ippsterrte adharentibus^ duafi dicere uelit, duicquidnbsp;in toto mando uides,uel non uides, furfwm ac deorfum,nbsp;initium fufeepit, aliquando non fiiit,de nihilo conditionnbsp;eft,à deo unocr folo, quem fclû colere debet homoernbsp;adorare,cui hac omnia feruiunt, cr dei creaturce funt,nbsp;pra^ deo coli omnino non poff'unt.De hoc prima legisnbsp;fententia,de^ nominibus dei,quatuor,duodccim cr S« |
GENESIS
B R E S I T H.
|
draginta Juaram Uterarum Galatinum uîdetU^dtios pofi Paulum de Herediit Hijpanunt, 1, Terra autem erat itianis 8C uacuà, 8i tene^-bræ craiit fuper faciem aby ffi, ôi. fpiritus dei ferebatur fuper aquas» Poß propoßtionem tncipit per partes digerere rerun omnium ßrmationem, quantum ßilicet ab homiae capinbsp;potefl,cr quàm id liceat fimplicißime,Terram inanemnbsp;uocat çr ujcuam, magnam lüam molem, indigeflam^nbsp;WiWrrMi« cr confiifam, Mtde elemena terrx cr aquanbsp;prodire debebant dei iu/Ju, quôd terra inter catera etc»nbsp;Tot» in in mema notißima ßt^fenßbut oppoßa hominuntfGr pro*nbsp;xima, quam twic primamfiiiße docet inanemt hoc efl^nbsp;inßrmemy confùfam acinuißbilem,cr infuperuacuainnbsp;uegetabilibus, nondum ornatam uelrepletäplantisuelnbsp;ammalibui. W autem latius explicatur, cum dicituryEt renbsp;ttebra erant fuper ßciem abyßi. t^uüut tumpe jplendornbsp;in rebut eratyobfcuritas obtexerat totam molem fub coe*nbsp;lo, rude er confiifum chaos omnia erant.Etßgt;iritus do*nbsp;minißrebatur fuperßciem aquarum. In qua fententia^nbsp;Hofes explicandi gratia, uulgonotis utitur nominibus,nbsp;terruy abyßoy aqua pro eudem reytnole fcilicet obfeuranbsp;er incompoßta, ç}quot; quiequid omnino coelum non erat:nbsp;ut ßt hicfenfuiyCompiacentia uoluntatis creatoris om»nbsp;nium, uirtutem mdiditgerminAndi terra cjquot; abyffo, utnbsp;Spiritus Fo cttMJOua/oueßfKruamp;u/Kc, Vbt calor materni corporisnbsp;ßrmandis puUis adimniculaturyajßtiu diledionis natu»nbsp;raliSyhoc efl,diuini fpiritus operatione curare diligenternbsp;omma, er per (tngula creanda adminiürare uim, er dinbsp;gerere fubinde ad iußim ac uoluntatem conditoris,nbsp;j Oixit^deus:Fiatlux.Etfaäaeftlux* Primo omnium ßmutiolucis er luminisnecefßtria uidebatur,quö deinceps, qua ßtura erant opera dei,a*nbsp;pertiut conjpicerentur. Dixit autem y hoc efl, uoluit acnbsp;pracepit lucem fiert y qua er triduo mota,uice Solisnbsp;erat, er primu/m incipiebat diem poß teaebrostornatusnbsp;igitur à luce irichoabatur. 4 nbsp;nbsp;Et uidit deus iucem quod effet bona, amp; di uifitdeus lucem àtenebris. Laudare confueuimus quoi accurate elaboratwm ui demtu., sic feriptura nihil de deo digne loqui ualenSy ue*nbsp;luti infirmis loquitur yCr blanditur inßntia noßrgyqua*nbsp;ßdeus laudauerit oput fuumyinquo eicomplacucritynbsp;probaueritqj lucem : Oquot; ideo bona dicituryquia dominonbsp;probabatur, uttde eflomne bonite Deni^prafixittantnbsp;tenebris quàm lud proprios terminas, lociytemporiSymonbsp;tuumyaenominum^ j Appellauit® deus lucem Diem, Sctenc-bras appellauit^odem, faäum^ eft uefpe^ re,8cfaäum eft manedies unus. Norainu impofuit deus lud er tenebrii Diem nuncu pando ac Nofleiti. Diem quidem,lucis iam produda la*nbsp;tionem ß(praliemil}gt;harium noftrum, artifidalem dici«nbsp;mut. Nodem uero y oppoßtas tlli fuccedentestene»nbsp;bratyob intermediam terra opacitatem ? Qg« duo.pri«nbsp;Piss prima “ej^eray fecundum nu,ne,dies umuiyid ed^primutnbsp;ßerunt.Ye^era eiiiiu cwn fequentibus tenebris,er IM*nbsp;tte fequens, cum lumints latiotte,diem primttm, er paßenbsp;ros in perpetuum interim conßitueruntt |
$ . Dixitquoqj deus, Fiat firmamentumin medio aquatum, öc diuidat aquas ab aquis. Et fecit deus ftrmamentum, diuifit^ in^ ter aquas qu^ erant fub firmamento, SC internbsp;aquas quæ erant fuper firmamentum. Et fa«nbsp;äumeftita,. Extenßo y feparamentum uelfirmamentum , de quo J)îcloquttur,complediturcoelum (küatum,cumorbibutnbsp;Omni«»» planetarum y maxime ßrmißime^ expanfumtnbsp;Sub coelo quidem, quod Cryßaüinum uocant, er aHo,nbsp;EmpyreOytn quo jfiiritualesfubflantiayCr beatorumattnbsp;niina conßituta creduntur, hoc firmamentum ponitur»nbsp;Separat enim angelosyer qua fuperiorafuttt,qua à Monbsp;ßperaquoSyquafupracodosfuntyßiiritualesfublhntianbsp;ßue propter copiam earum,ßue propter dementi hu*nbsp;iut puritaurm, mteUigumtur : ab eis aquis mßrioribua^nbsp;qua idem coelum fub fe complectituryOmniafdlicet de*nbsp;menta, er quicquidfublunare e{l,quod er ipfum aquanbsp;rum nomine nuncupatury aêr fcilicet er nubium loctu,nbsp;unde nobispluutauidentur decidere. Cra/foenim, ernbsp;indodo alioqui populo,aliter loqui non poterat Mofes,nbsp;quàm ut diceret codum di/Unguere, mediare, oquot; fepa.*nbsp;rare inter ea qua fupra firmamentum funt, er ea quanbsp;fitb ipfo. inter fupercoeleflia enim er terrena médiat exnbsp;lum triplicis regioniSy quo nomine etiam aeris locus Cfquot;nbsp;athera nominantur. De elemento enim ignis acillius Sphuti*nbsp;Jfihara,quia homines compertum nihil habent,facra li*nbsp;tera nihil docent. Vocauit^ deus firmamentum Ccelum, Sc fadum eft uefpere SCmane dies fecundus, Iterum nomenimponitcreaturami, Cxlum noftra lingua,iuxu Hoßs uero doquiu/myquod ey im orbeprinbsp;mumimterhomines,er natura humana quaficonge*nbsp;neum 'efgt;'^'^,Samaim uocauit,compoßtum fecundumnbsp;Hebraos à poßtione loci er aquis. Yndc et cxlum Crynbsp;fkUinum ueteres nominarumt, ex aquis compadum,nbsp;qua ufu ttulgi, dum depluuntpluuia, Cryjlatlum iUudnbsp;fèrè liquefieri uidetur. Hw ntodts loquendiyficer ty do*nbsp;dißimus Hofes, non tarn dodosredderefiuduit legis aunbsp;ditores,quàm pios, fideles,deuotos,er operum dei ad*nbsp;miratores. J-audét hoc loco(occaßonemnadiexlitera)nbsp;eruditi uiri er diferti terra naturam,uires,fDrmam, efi*nbsp;ßdus,ßtum,lktionem,etiam ßpoßint opificis exceÜennbsp;tiam.Nos qui proßndum maieftatis diuina, crartis fuanbsp;excellentiain comprehendere non pojfumus, omnia aflinbsp;mare debemus excius uoluntate er gratia, qua funtnbsp;ßndamentam uniuer/orum. Sicut uoluit, nobis pro*nbsp;deffe nouit, [ic omnia fecit,De figura quoq; cxli,motUynbsp;numero,fkHis, Augufiinus mquit,Multi multa difigt;utantnbsp;de his rebus, quas maiori prudentia noflri maiores omi*nbsp;firunt, ad beatam uitam nonprofi{turasdifcentibus,D»nbsp;ceat nos cxli pulchritudo,creacoris immeiifam potentia,nbsp;fàpientià, bonitatë,dicamusq;,Ciuàmmagnificatafuntnbsp;opera tua domine, omnia mjapientia ficifS, amp;c. Et ß*nbsp;Ätf ffi dies fecundus ex uejfiera er wane ut prior, Dixit |
|
GENESIS 9 Dixit ucro Deus : Congregentur aquæ quæ fub ccclo funt tn locum unum^^ôC appa-*nbsp;rcat arida.Et faâum eft ita* Jo nbsp;nbsp;Et uocauit deus aridam,Tcrram,congre-’ gationcm^ aquarum appeUauit, Maria. Et uidit deus quod effet bonum. 'uquot;'* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;di^inguutur aquie,{gt;roprie di{ilt;e, cob ligutur (uii ßnibuijUt terra ettüneat,a^uisq;,uelut jfon^ gia, locîi cédât, fubßdentibm partim, partim aulem de«nbsp;fluentibut, er terram irrigantibiu, ucluti ßntes omnianbsp;penetrantes, irrigantes er foccudantes^vbirurfus per»nbsp;pendenda homimbus Dei gratia, qua contra naturam,nbsp;aqua, ereatoris folo iujju,nobis uitamconcedit,Naturienbsp;enim permijfa, ut genuinamfuum locum aqua occupet,nbsp;ttutu Dfi quaßunq; peccatrices gentes fubito obruet,.nbsp;dominum metuamuf, uteflapudleremiamtMeergonbsp;non timebitis f qui poßui harenam terminum marts pra»nbsp;cepto fempiterno, quod non prateribitjmpofuit quo^nbsp;nomina terrlt;e er aquisDeus ipfe,ante conditum Adam,nbsp;ut fuperioribus creaturis. Et probauit facrofanila uo«nbsp;' tum tute fua omnia,ut bona ejjènt:utdifcamui Dominumnbsp;Deum laudare ex creaturis omnibus,maxime autem pronbsp;aridanobisconeeßaterra ac facunda, uiüuihumationbsp;apta,er confolabilü 11 Etait Deus : Germinet terra herbam ui^ renten,amp; facientem femcn,lignum pomife--rum faciens fruäum iuxta genus fuum, cu«nbsp;ius fernen in femetipfo ftt fuper terram. Et fanbsp;dumeftita* Et protulit terra herbam uirentem, amp; fa* cientem fernen iuxta genus fuum, lignum^nbsp;faciens fruäum,öC habens unumquod^fe.-mentem fecundum fpeciemfuam. Etuiditnbsp;Deus quod effet bonum. Etfaflumeftuefpereamp;manedics tertius* Voluntate Dei er iufjugerminat terra,no proprijs,nbsp;5nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er quaß fuis uiribus, quando, quomodo, er quantum Miiraculofoquodamoperefemenproß» ¦ rendo, quo reuiuifcat abfumptum in ufus humanos : ar»nbsp;bores qua^ ,ßuäui fuos proßrentes uiilui animaliumnbsp;at^ honünum : er htec omnia ante Solis conßtutionemnbsp;produäa, non ßne caufa docentur a lege, ne Solern pu»nbsp;tarent homines Deum ejfe,tot nobis commodaproßren»nbsp;tem.-fed omnia Deo ipfo attribuamus, qui omnia opera»nbsp;turin omnibus Jdeoqi nonrerum naturiC tribuamus bo»nbsp;na,quibus in hoc mundoßuimur,fednatura domino etnbsp;conditori,àquotanquamàprima caufa pendet quic»nbsp;quid naturaliter product cernitur. Ipfe eH enim qui ßu»nbsp;ges multiplicat: ipfe ßmem,grandines,pruinam,cralianbsp;incommoda terrtenafeentibus fuo arbitrio immittit ernbsp;“fcigit. Non ergo tarn naturlt;e ßminis,quim gratite con»nbsp;ditoris reßramus acceptum, ß quid terra nobis protu»nbsp;îerit, metninerimusq; hiec Dei dona ad ipßus beneplaci»nbsp;tum atq; legem traäanda, çx ufum debitum adfumennbsp;da, mßtarn pio prouifore irritato huiufmodi rebus ca»nbsp;rerepoßimus, gt;4 nbsp;nbsp;Dixit autem DeustFiantluminarü in Er« |
B R E S I T H. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i mamento cali,amp; diuidant diem ac noäem, SeftntinfignaSetempora,Sf dies amp;annos. Poß tres dies exaüos, ßne Sole er luna,fed non ßne fua luce, quam prima die, licet nondum omnino abfolu»nbsp;tarn, produxerat, Nimclumen illudSolern perßcit,G‘nbsp;lunam iHi opponit, proprijs quibufdam modbus inßruit,nbsp;protemporibusdifcernendis,numerandis, er operandinbsp;in eis, conducentibus. Stellas quoq^ créât, pro uarijs in»nbsp;fluxibus, in rebus naturalibus producendis,omnibus ta»nbsp;men à prouidentia Del erbonitute pendentibus ,tan»nbsp;quam à prima omnium caufa. in ßrmajnentoSol,Lutta,nbsp;er flelllt;eponiMur,tanquaminquibufdamrotis, qui»nbsp;bus cireunducantur,motuq; fuo diuidant temporum ra»nbsp;tionem. Sintq^ in ornamentum mundi, auxilium er rc*nbsp;ßigerium,direaorium quocj^ honünum uarijsmoeÜStnbsp;Dies ad laboremordiaatur,tioxadquietem:ßgna nau»nbsp;ds,agrico^s,medicinis feruiunt: tempora ueris, lt;eßatis,nbsp;autumni, hyemis,adanimalium generationes er ßd»nbsp;äutimaccommodata,ßcundum Soljtitia o- Aequino»nbsp;äiadeßgnAta. Dies autem Solis circuitu perßeiunturnbsp;in uiginti quatuor horis: er anni, iuxta Solis motum in Aaaus.nbsp;circulo obliquo uel Sodiaco. De quibus certiusdißgt;utannbsp;di locus non hic eß, fed in proprqs dißiplinis, minimanbsp;l^ernendis, uerum ad fobrietatem,non ßne pietatis fern»nbsp;per prlt;emifßgt; ßsdio perdifeendis. I y nbsp;nbsp;nbsp;Et luceant in firmamento cedi, 8(. illumi^ nent terram. Et faäum eft i ta. Lumine er calore terram inßuumt Sol er tuna, ÎM firmamento cœtorim fuorum, non quidem admoremnbsp;fieUarum ßxarum mota, ßd ßcut pianette erronés re»nbsp;liqute,fub fuo Zodiaco, iuxtainditmnàDeo illisordi»nbsp;nem, in ternenafeentia elementa, er elementata:corpo»nbsp;raquoquehumana, iuxta prouißonem Dei,non inani»nbsp;mam hominis, cKt feruire debent non dominari, ßßi»nbsp;piensßt. 16 Fecit^ Deus duo luminaria m3gna,Iumi naremaius utpræeffetdiei, S( laminare mi«nbsp;nus ut præeffet noäi:amp;ftellas. Mrfxiwiw« quidem luminareSoleß, continensfeili» goHs ma. cetmagnitudinem terrlecentiesfexagies erßxies, er gnüudo.nbsp;tres eius o{lauiss,ß creditur Aßrologis atq; Geometris,nbsp;ut feiatur interim quantum fui uaßtate exceUat magni»nbsp;tudinemßeUarum primiemagnitudinis, quieferibunturnbsp;habere magnitudinem terrie centies amp; ßpties, er ßr»nbsp;mè fextam unius. Lunam autem miaorem effè terra,IÄa» Lun« ma-ihematict uolunt, dicentes terram trieeßes nonies ma»nbsp;ioremejfeLuna,utcntes his inmenfurationibusgene»nbsp;rali quadam fuppoßtione,ßci{mdum Thebiciunt (^Al»nbsp;phragonum, ut qute ßc jiroportio cubi ad cubum, ea ßt Regula,nbsp;globi ad globum, ne uana putetur ab ignaris quantita»nbsp;tishuiufmoditraditio, maxime cum ex ufu Aßrolabijnbsp;tem quantitds demonßrari poßit effect ciooo.flu»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^,„5 diorum,quie paffus habet.n^.undeßmidiametri quo^ tius, quantitascerto feiripoteSi. Q«« omnia er bis multonbsp;plura hoc loco er alijs, à nobis exigendanon erunt,fednbsp;ut diäum eß, à Überalium dißiplinaru duthoribus.Taanbsp;tum hoc loco Dei ßiiritiK in Mofe nobishumana mere |
|
GENES IS loquitur amp;“ Jocet, non alia ratione Lunant effe cum So te maximan Ittminarium, quàm coUatione ad uifum iu»nbsp;dicium^ humanum ßmplex er non eruditam fecularianbsp;terXmn ßt enim Luna omniumjkUarum uel aflroruntnbsp;minima,prteter Mercurij cr Veneris aftra, profua ta^nbsp;men propinquitale ad utfum noflram quant crmotutnbsp;arguit uelocior,magna uidetur,nbsp;nbsp;nbsp;param minor Sole^ nal i*cS.* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;natura,ßrma, matuato lu ksnâttimt ntine,augtnêto,decremento,motu, ecl)ipßbiu,cpicyclo, latitudfne,e^âibus i« mari er manltonibui, de^ fkUanbsp;rum diflèrentqs,motu,magnitudine,îmagmibus, nomi^nbsp;nibus amp; influentifs, non efl huiiu loci traâatio,àflecu»nbsp;lariam autoram libris requirantur, er in bis caueaturnbsp;femperne quidnimis,Auguflino diuo dicente,Uec expenbsp;ditinquit,neccongruit htccfubtiliusquiereref (jrebuinbsp;grauioribui neeeßarium temput perderct
SteHiß pofuit dem in firinamenlo coeli, ut illumina^ rent terram,non ut dominarentur hominibui. Dominusnbsp;Dominiiim efl enim qui creauit eas ad ufam bominam, lüius nutuinbsp;jtUarum, obediunt,dieipraeflSol, nodiLuna.Siepere»nbsp;petitur ojßcium Solis Lunte, ne quis credatlalibusnbsp;feruiendum ut diuis,cum ipfa ad nobis feruiendum créanbsp;uerit dominusjn boc quo^ opere domino creatori cornnbsp;placuit,Omnia enim benefleit, qui optimus efl, amp; {6»»snbsp;bonitatis. Et faäutn eft uefpere 8i mane dies quatgt; tus* Fuit üiitium noilis ueßera,^^quot; initium diei mane,ex quibus dies conftituiturihic quidem quartus erat,primusnbsp;autemfolaris,.
Pofl condita diflributa elementa.ornatum^ coca lam Sole, Luna,fleUis, nunc aquam ornat er aérem,nbsp;Ornitus »- Ebulliant,ait, ex aquis reptilia, promoueantur er genenbsp;wïï” rentur ex bumoribus tarn aëris quàmaquie animalia,nbsp;«inimdin habentia, non animum, uitalia corpora, fenfunbsp;cr motu exornata, Volatilia quoq^ qult;e continuo uolianbsp;tent iuxta terram in acre, in proßedu coeli, uel ponenbsp;ipfum coeliim,quod aër hîc dicitur,et tether 4« Fere eniwnbsp;omnia Moflis populariter loquitur, er improprie nominbsp;nat partes mundi:quicquidloquantur ludæi, er npftroanbsp;rum quidam, doâiores quàmp^, philofophici magisnbsp;quarnTbeologiddunum enimiugiterinculcatu uultponbsp;Scopus hu pulo, inreligionefàcra ejquot; imflituendo ab init'qSinbsp;*us loci,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;idololatriam difliadeat:quafi dicere uolens. Non fwnt uobis ô homines meliora pifees, aues, reptilia quteque. Aqua fub pedibus ueflris,er ufui ueftro dedicatie,proanbsp;duxerunt illa,er aër;id^ iujfu dei er uirtute. In uflimnbsp;hecuobisdoni(ntur,nonmcultum.
|
B R E s I T ft animam uiucntem, motabiiem, quam pro-duxerantaquæ in fpecies fuas, amp;omne uolatile alatum fecundumgenus fuum^ Etui-dit deus quod effet bonum, Etiamquieportentoflt;efunt magnitudinis erfirtme beluiemarinie,Taninimfl:ilicet er Thinni,à deocrea«nbsp;tte funt,erin arbitrio dei funt, uiuunt er fentiunt,monbsp;riturte cum iujjerit creator etreëlor ipfarum- Non funtnbsp;ergo blt;ecanimalia colendaprodqs,ßcut necalilt;e beanbsp;ftiiC qutecunq^ fefe fuper terram mouitantes,eatenHS fuanbsp;Jfliciendte funt at^- demirandlt;e, ut more Aegyptiorumnbsp;(fteut uidiflis nupercaptiui ) adorentur. Et aues omnesnbsp;iuxta fuas Jfectes creaturtedeifunt, bon£quidem ernbsp;pulchrie : fed non optimum iHud bonum, ouod deus efl Vnam c(*nbsp;optwwuîiwrfxwnuî * Ab aquis autem dtcuntur proauélanbsp;reptiliaer dues, quia à fapientibusquoc^aê’r,inquonbsp;uolitant aues, aqueus dicitur, propter humorem, quanbsp;cum aquis participât, Bcncdixit^ cis deus.dicensî CrcfciteôC multiplicamini.ôt replete aquas in raaribus,nbsp;auesCB multiplicentur fuper terram» Etfadum eft uefpere SC mane dies quin-tus* Ëenedicere dei hoc loco efl uim proliflcandi biferes b enelt;iiV re,ut fequitur,Crefcite ej multiplicamini ,fruéïum poanbsp;fleritatis tedite, unumgeneret aliud, er unumplura,utnbsp;impleantur aquarum congregationes, mare er flutmanbsp;na, fecundum mirabilem ßecierum amplitudinem. Etnbsp;genera auium fuper terram in acre quoq; multiplicenanbsp;tur, er ßecies per inflnita indiuidua, ad gloriam dei,nbsp;autoris nature omnium, omnia pariter in ufum homianbsp;nis,Vtexhuiufmodirebus tantauarietateconditisdo»nbsp;tninum creatorem omnium er noflrum agnofcamus, Creii«'’nbsp;admirenMr,reuereamur,colamus,gratiiisagamus,cr *nbsp;obediamusuoluntati ipfitM,Non ex harum rerum imaanbsp;ginibHs,piHuris, idolis hominum uel befliarum flulte etnbsp;impie nobis deos fingamus quos facrilege colamtis, adanbsp;miremur uel adoremus, er ßei noftre cuiufcunq;fidunbsp;tiam in ea coUocemus, bonitatis erga nos diuine neglianbsp;gentiores er ign^ri uel contemptores, qui fuum honoanbsp;rem alteri dart no patitur, fed folus uult adorari et coli. ^Dixitquoq;deus, Producat terra animam uiuentem in genere fuo,iumenta, ôC rc ptili3,amp; beftias terræ fecundum fpecies fuas,nbsp;Faéium^eftita. Terra ipfa creatura det admirabitis,cr flupenda hu mano intellelt;!îui,accepta uirtute er influxu per dei uoanbsp;luntatem er gratiam,ad hominum utilitatem, er fuamnbsp;ipßus magnificentiam producit corpusanimatumanianbsp;ma fenlitiua,quauiuat fecundum innumerabilia gene*nbsp;ra er flgt;ecies,iuMenta fcilicet, beßias er reptilia,ad cinbsp;bum,uefles,auxilium,in aUeuiandis laboribus,ad medianbsp;cinits,addecorcmdeni^mundi, adexercitium erdoanbsp;ârinam hominu,ad monitionem, terrorem,exemplum,nbsp;ßatioßßimumcampumcontemplationis diuinorum benbsp;neficiorum ad homines. De quibus multa did pofanbsp;pnt, paßim tradata legi: ut autem uoluit ,ßc flàa |
Repenti*« Xntmjlij I____.......i- ______r______ tap«felt;!U. quQruttdam corporum, per putreßiäionem nafeuntur GENESIS fttnl omnU:c«i f er omnia terra obedit,tiohis iomiiüiM Mexemplmn, Et fecit deus beftias terræ iuxta fpccics ftu as amp; iumenta, amp; omne reptile terræ in genenbsp;re fuo.Et uidit deus quod effet bonum« Reprtttjo eji,ßmiliitris adntodum facris literis, ml» nime ttttio|4,pro feriofa diligenti non fotum doliri»nbsp;na,fed çj- mculcationCf çr exhortatione legentium ; utnbsp;f^per fidelei menüner'mtfhitc omnia non adcultumnbsp;prodnHa,fed adufumfolatium, (ruilurn, ««t eo condi»nbsp;tore quem colere deberent, reuereri ey ful}gt;icere,pernbsp;omnia obediendo iußis ipfiut^ Iteram quo(^ loudat créanbsp;turai,ut nemo in bis omnibus reprehëdere audeat, quodnbsp;ignorat,Omnia enim bona funt er pulchra in fuo genenbsp;re,quamuisinfipientibus non raro uideantur aduerfanbsp;hominibus,er ßbijpßs exitialia ? Sic enim mundi orna»nbsp;tus exigebat, ut cum omnia hec animalia mortalia JTnt,nbsp;tttorsetiam omnium non param utilitatis oUèrret^du/mnbsp;alia in cibam dantur alifs, in exercitium quoq} homini»nbsp;buser fiageUumtQuauero deuitqs amp;• corruptione ¦ inmundo^nontumccreataßteruni^ßcut nec im Areanbsp;Noe feruata,fed ßcundum origimis fue genium proui»nbsp;dentia dei,eque mirabili exortit quotidie uidentur pro»nbsp;duci,ut paret de muribus,mufcif, apibuSfÇr reliquis in»nbsp;feliis animalibus. Et ait Î Faciamus hominem ad imaginem noftram fecundum fimilitudinem noftram,nbsp;amp;præfit pifeibus maris, SCuolatilibus cceli,nbsp;amp; iumeniis uniuerfæ^ tcrræ,onini^ reptiÜnbsp;quod mouetur fuper terram» Pofliam paratamdomum, er conditum maioreni ltttMtdum,er per omnia exornatum, quaß diligentiorinbsp;Clamitpro quadameura er conßlio dominus deus opus habuerit,nbsp;î'nhomi-nbsp;nbsp;nbsp;honünis min oris mundi conditione, propter quent prias iam creauerat omnia.tandem dicit, Paciamus ho» tidnem m imaginem nojiram, iuxta ßmilitudinem uelnbsp;imaginationem noflram.Adeamßilicetßrmam,exeinnbsp;plar.ßieärMn uel eff!giem,que predeflinata eß filio deinbsp;uniendam ac ajßimendam in Chriflo,ante omniii créa»nbsp;Mmogîni« turarumßrmationem,quiprimogenitas dicituromiiisnbsp;cream. creaturte,inquoconditafuntomnia,Secundam earnnbsp;Jpeciem ab elerno preßrmatam, adfamendam à uerbonbsp;hominem (ipfum) mundi nobilißimam creaturamßr»nbsp;tnemuscr producamus^ Vtitur autem rurfum uerbonbsp;pluratiuo, non coeleflem certe ßmiliam angelorum connbsp;fulendo.de qua nihil prafcriptum hallenus legitur, Neenbsp;teframßbi cooperairicem uirtutem, fecundum Moßnnbsp;CerundenfernRabinum exponendo, Sedfubindicandonbsp;pluralitatcm aliquam in diumis, perfonarum ac proprienbsp;tatum, in fumtna unitate dittina eßentia^ Qglt;e fuperbe»nbsp;*fediHaßmper diuinitas,ßcut memoria,intettigentianbsp;er uoliititate confiât, de quibus alibi multa traâantur,nbsp;non pne Omni difiittâione inteUigendis: Sic cr nobiliornbsp;hominis portio,anima,deo ßmilis ßda efi,proportionenbsp;aliqua, natura, potentiarum, ac operationum, iuxtanbsp;qua çrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cr fubiu^are |
BRESITH« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 Wttlitt cunéla,cr moderari commode, ttuHis pneeunti»^ bus ad deumeonditorem meritis,quàd ea in ipßus ußmnbsp;er utilitatem condiderit er donarit,Vt certo uideatur,nbsp;beneficies fuis deus hominem ueluti obruifie antequamnbsp;eonditum, omnibus iam ante creatis, quibus eßet oputnbsp;babiturus ad gaudiiim,oblei}ationem ac ufum, quo pronbsp;uocaretur ad deitm tam beneficum ßbi patrem, arden»nbsp;tius amandum, cr religioßus reuerendum cr coten»nbsp;dum dignius.Nec improbanda expofitio efi, fed ample»nbsp;âenda quoq^, imaginem dei ad quam creauit hominem, *’nbsp;illud nature humane ius dici, ^«o propenßßimusßt «dnbsp;beneßeiendum omnibus,ueluti deus: quod animalia brunbsp;ta non habent, nec homines impÿ cr inhumani, fed quinbsp;iufiitiam colunt, cr dei patris mgetiiam refirunt, de»nbsp;mentia cr beneficijs, innocentia uite, er gratia largi»nbsp;tionitm,Chrifium dei filium exprimendo^Hîl uere ima»nbsp;ginem dei refirunt, earn ad quam conditi funt,in Adamnbsp;quidernftatim corruptam, per Chriflum uerorepurga»nbsp;tam cr renouatam. Et creauit deus hominem ad imaginem faam,ad imaginem dei creauit ilium, mafciinbsp;lum amp; feeminam creauit eos. Non quad in utro^ fexu ipfam Adam pritnum créa Berit cr ßrmauerit,utfiolidi ludei ßbulanturßed quianbsp;fexu utroi^ humanum genus dijereuit, cr conßfiere uonbsp;luit duplici perfona.Vtriq} ßtura benedidio deberetur.nbsp;Ut uir ncnfi)ernatfoeminam,que tam ad eße quàm adnbsp;propagare iUi necrßariaßret,ut focialefefciretani»nbsp;mal ipfe homo, mutuis^ certare benefices cogerentur^nbsp;Xg Benedixit^ illis deus,amp;ait eis deustCre-'nbsp;feite amp; multiplicamini,nbsp;nbsp;replete terram,SC 'fubnciteeam,SC dominaminipifeibus mu» ris.SC uolatilibus coeli,Slt; uniueriîs animantinbsp;bus quæ mouentur fuper terram. Benedidio hominum hec à deo, quaïis ßt fiathn ex» ponitur,lërudtim uentris ueftri augete,cr non remanednbsp;tis pauciffedmultiplicemini, ut terra hominibus replea»nbsp;tur,que ueflro ufui expoßta efi, cuius cr domini ordi»nbsp;natiefiis,ßmiliter cr animalibus omnibus, quibusefiisnbsp;prelati. Deus itaque benedicit, dum beneficia confêrt, BeneOientnbsp;Kosbenedicimus, quant beneficia agnofehnus accepta,nbsp;ut ea uerbis er opère celebremus « Êfi ergo crefcere,benbsp;nedidio dei,non maledidio: deo placet,ideo turpis nonnbsp;iudicetur, Sandis etiam patribus religiofa curaßit, denbsp;propagandis honeftis liberis, Bft ergo matnmonium re KSiaîma^nbsp;ligio:non efi tarnen obledatio fandorum efirenîs CT ittnbsp;folens,fed regulata timoré dei: nec poteft conferuari il»nbsp;libatiorcaftitascrreligiofior,quàm ea quam naturenbsp;conditorcr dominus inftituit,matrimonialisnempecr CiStesnbsp;legitimlt;i«Non certe ea qua fupranaturie uires prte»nbsp;terrarumdei prittilegiumprlt;efwmpta,magis iadaturnbsp;quàm exhibeatur. Non otiofam efi quôd dei nomen re»nbsp;petitur,Renedixitdeus,aitdeus,quaß iam hîcpramo»nbsp;neat ffiiritus, ne traditionibus humanis de calibatu,nbsp;magis quàm dei monitK obtemperare uelint hominesnbsp;fuperfiitioß, Replere terram iubentur,cr dominarinbsp;befiqs amp; pifcibttsmdris^ enunduser^ototus, Bt (0Blt;gt; 3 |
|
ÖENESIS Paradifos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;crät,päraclifui uoluptatis er at J AJit amp;• poßerlSfß ïùrsTro^ obediuijjent. Erat enmt tota terra pulcherrime condia,,ac omnium deliciarum hortitt ^inquo^- marenbsp;erat, cuiui pifcibiM fecundum uerbti dominifruerentur.nbsp;1.9 Dixit^dcus: Eccededi uobisomnêher^nbsp;bam aßerentetn fernen quæ eß fuper fademnbsp;omnis terræ. Et omnis arbor in qua eft fru«nbsp;ÔUS arboris feminans fernen uobis cric innbsp;efcam« Perantieipationem deiu duobut hie loquitur, cum Otdinis dif pofleriui Eutcproduäio defcribatur^ Efl enim negledutnbsp;SmuUtw.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcripturlt;eßmiliarißimui, niftreßrre ue* Us,Vobit,dd hominem er beßioi, quibut de Efficiente cibo affatimprouidit dominus, ne ßnt foliciti, fed innbsp;ipfam difcant iacerecogitatusfuos ? Interim turnenffu«nbsp;Pfugaiim. gctlitatem commendat,gramina,herbas er arborumfrunbsp;äus, hominibus er animalibusconcedens, omnia enintnbsp;hominiferuire iubentur,ut ipfe deo adbareat ßde, ffe,nbsp;chariate er uitte innocentia, Etcunebs animantibus terræ,omni^ uo lucri codi, amp; uniuerßs quæ mouentur in ternbsp;ra, 8C in quibus eß anima uiuens omneolusnbsp;herbæ ad uefcendum,amp; faäum eß itagt; Batologia non eß, fed diligens er fidelis inculcatio, Mt creaturis utamur.folo deo fruamur,ei fupplices ßmwtnbsp;er obedientes. Eaólum eß autem ßc, perßäafunt ißisnbsp;fex diebus omnia, qu£ conditor fapientißimut er omninbsp;poten; fieri uoluit ob initio^ -, Vidit^ deus omnequodfecerat,amp;ecce bonum ualde Et faäum eß uefpere amp; manenbsp;dies fextus. Bon» ota in fuogenenbsp;(*gt; Approbauitdetucttnilaquit ßcerat, er ordinent ipfum rerMn,er ideo bona erant,elegantia ac utiliatNinbsp;bit enim temere er abß^ digna rationeßäum eß à deonbsp;in toto mundo, etiamßrationes caufasq^ßdorum pronbsp;ßa^ilitatenoßri inteüeitus ignoremus, Omnia ßquianbsp;dem deo bona ßint, er utilia ad ßnem quem intendit innbsp;rebus, certe optimum, er omnibus qui uti idis norunt,nbsp;nee ßint deffdes, Bonis quo^ omnia cooperantur inbo»nbsp;num, impijs uero in perniciem^ In quibus tarnen omni»nbsp;busfemper agnofcëdus eß creator er gubernatordeus,nbsp;at^ glorißcandus in omnibus. Sic igitur complétas eßnbsp;fextusdies, er ultimus operumdei. Sequitur fabbatamnbsp;requietionis. ^CAPVT ir. Gitur perfeäi funt codi amp; terra et omnis ornatus eorum,^ Epilog!« eß fuperioriscapitis, hocefl totius operis creationis,Sequitur autem la Ornatus c«U ct tergt;nbsp;t»- xior explicatio operum diei fexta. Completißimt ergo tœlum CT terra,totum dei opißeium, er omnis orna^nbsp;tus eoram, Corporei quidem cceli ornatus funt Sol,Lu«nbsp;na er ßelhe. ornatus autem terrtc montes funt eun ualnbsp;libus er campis,amnium lapfus, er ßntiun fcaturigi^nbsp;nes perennes,prata,ßuges,arbores, er genera feminu,nbsp;diuerßtM animaliam, fecundum uariasfliecies er ^enenbsp;fuper terra quàmilt acre iuxti earn: qMomnid |
B R E s 1T H. tantornumentit cxli er terra, quàmexerc'üusfurnml dei,cr mundi totius nobiliamembra cr ornatusdietnbsp;pojfufit, ± Cópleuit^ deus die feptitno opus fuum quod fecerat, amp; requieuit die feptimo ab uninbsp;uerfo opéré fuo quod patrarat..nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. In diem feptimum deus abfoluit opusfuum, Ut quie» tife daret feptimo die, deinceps nihil noui crearet ope»nbsp;ris:à nouis creaturarü ffeciebus eondendù deßitit, nonnbsp;à prouißone,conferuatione er gubernatione. Septimonbsp;die quieuit uel eeßauit deus, fed à noua creatione. Et benedixitdeus diei feptimo, amp;fânâifî cauit ilium ; quia in ipfo ceffaueratab omninbsp;opéré fuo.quod creauitdeus utfacereu Benedict certe iam erant reliqui priores dies ex ope ® re dei,iflum autem feptimum uoluit er docuit reponen«nbsp;dum CT ordinandum in hoc, ut uacaretur ab hominibutnbsp;creatori,in quo incumberetur fludio.cognofcendi bene»nbsp;placitum dei, recognofeendi er rememorandi ipßus benbsp;tteficia,admirandipotentiam,fapientiâ,prouidentiam,nbsp;ac bonitatemfummi tüius opificis, Audiendi à patribuinbsp;ante legem, uel ex codicibus facris per interprètes pofinbsp;daam legë,quid 4 nobis omnipotens exigat,fapientiantnbsp;fcüicet diuina legis, qua fabbato docenda erat, dum ànbsp;corporis neeeßiatibus curandis otium effet. No6wnbsp;tem ffiritualibusiuxta uocationem, fabbatum eft exfabnbsp;bato, er perpétua quies confeientia in deo, per Chri»nbsp;ftum mediatorem, interim tarnen fanâis co die incum»nbsp;bendum offic'qs,charitatis fcilicet çr fidei,de quibus alinbsp;bitSed er vnfinuant ij feptem dies,fex lt;etates, quibushunbsp;manum genus in hoc feculo per temporum fuceeßionesnbsp;mutatur.Quarum prima eft ab Adam ufq^ admundi re»nbsp;nouationcm per diluuiumfub Noc. Secunda à Noënbsp;adeledlionem fegregationem patrum per ftdem innbsp;Abraham, Tertia ab Abraham ad ceremonialis cultusnbsp;inftaurationem per DauiduelàMofe, Quarta deindenbsp;ad diffeminationem uerie fideiin munduimperfiëlam,nbsp;qua cœpit à tranfmigratione ludaorum in gentes pernbsp;Babylonios lt; Quinaextunc uf^ad htmiilem Chri^linbsp;aduentumincarnem,cr pradicationem Euangelifino»nbsp;mnes gentes, Sexta qua nue agitur doneeßniatur mun»nbsp;dus, er donee excelfus redeat ad indicium, Septûna ue»nbsp;ro intedigitur in requiefanâorum poft indicium, qult;enbsp;uefferam non habebit. 4 ^Iflæ funt generationes cali amp; terræ quan do creata font. In die quo fecit dominus dc^nbsp;us terram amp; codum« Generationes,Hebraice tur,quod alibi ubiq; quinq^ er incompleta,praterquam in genealogia Dauidis, in fine Ruth. Qtto etiam fecun»nbsp;dum ludaos indicatur fecreto,mun dum à pfmeipio pernbsp;ßäeproduäum à domino ßiffe,fed Adapeccato cor»nbsp;ruptummultipliciter, reflituendum autem acrecrean»nbsp;dum per Mefiiam filium Dauid chriftum dominum no»nbsp;ftrurn. In die qnaßdt dominus deus terrain er eoclatihnbsp;HÎc primo nomen deifacrofandum feribitur, er Gra»nbsp;dsdiHumTetragrcttnrnatoiif tiebrtis Semhionphoras»nbsp;Nomen |
GENESIS Nöww qu4taor literaram nW’’» nomen ex()d/j’^ **nriiin. ( Ribilofut. RabiPin» *?loraon quot;’Huj, tum:quiii iüud ueteres Hebrai expofuerunt,nMgnA re« ligione,dignif antum difcipulis, per wmÏM duodecimnbsp;esquot; qtudragi/ntidMrwm literaru,quod hodie, cr 4 Chrinbsp;pi domini noflri temporibm, expofitum cognofcitur ß=:nbsp;gnificare, patrem,ßlium,et jßiritum fanâum. Ef ndtocnbsp;clariui per nomen quddragitiadudram literarum, qu^enbsp;nobis fon^t,Pater deiis,filius deus,ßgt;irituifanäus deus,nbsp;Miitas in triniate, ar trinitas in uw’tste. Hlt;ec Paulus denbsp;Heredia uetuflus autor, à quo id Neoterict didicerunhnbsp;Nerwm ludici rerun fuarum ueterum ignari ridét nuncnbsp;hlt;ecßraßis : cum urnen Rabi lofueßlius Veui, nominenbsp;RabiPinhas ßlij lairßcfcripferit: Quareifraëlitóosnbsp;rant untopere,or non exaudiunturf Reßiondit, Qawnbsp;nefeiut nomen Hamphorasßd efl,nomen dei expofltunnbsp;uelitteffabile, Deus autem aliquando docebiteos, eynbsp;tunc uere orabunt,e^ exaudientur. Hlt;fc iHe. Chriflusnbsp;uero dominus ad diflipulos, modo nonpetiflis quicnbsp;quam, crc. Qÿicquid petieritis patrem in nomine meo,nbsp;ere, Summopcre uero luditis cauetur, ne nomen iÜudnbsp;nV»**nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quàmàfacerdote in fanHuario populum ^^a^incn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;recitetur,dicentes: Qui pronunciat hoc no ' men,utfona.t[criptum, non habebit partem in feculofit turo, ideo iUius loco Adonai legunt. De iwnane autentnbsp;fecundo htcfcripto çr in principio libri , di=*nbsp;' Haani. HÜnita : Nifl hie fermofcriptus fitiffet à tiofe,nbsp;nemini licuijfet dicere, Creauit uel ßdt Elohim, fumanbsp;mamfcilicet diuiniutis uniutem,nomindre nomine pluanbsp;ralis numeri:fed or Rabi Salomon Gallus, feedus Tal»nbsp;mudiflu fuo more fcribit,deum propofuijje (ibi primumnbsp;creare mundum per rationem iudic'q, uidens autem, flnbsp;id ageret,non pojße mundum perfiflere,adiunxit iHi nonbsp;men clemétiie, dixit^ hoclcco,tn die quo fleit dominusnbsp;deus terram cr caelum, Pr^eponit autem terram coelo,nbsp;tfulgo nempe notiorem,cuifcribebat,nott curiofe erudinbsp;jjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tis,Noj autem ßmpUdter dicintus, lAofen docuiffe nos me nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttomina.’primo deunt quern calamus ßde, ffe or ‘“'quot;iius. nbsp;nbsp;chariate: donûnum qudq;, cuius mandau obferuemus, G’maiejhtis fui potentiam er iuflitiamreuereanutr, Chriflus autem nos docuitinuocare patrem,cuius cleanbsp;mentiam experti fttmus,cuius ingenium feâemur, er flnbsp;liali amore nobis conciliare fludeamus,ut ipfius gratiamnbsp;affeqiiMur:fed hac aliqudnto prolixius prater morennbsp;i nobis obferuandum. Et omne uirgultum agriantequatn effet in terra, omnem^herbam regionis priuf-quam gcrminarct: non enim plueratdoniigt;nbsp;nas deus fuper terram, amp; homo no erat quinbsp;operaretur terram* Quicquid hoc loco iudiidicant, hie mihi fenfus uia detur,Omne uirgultu regionis iam coeperat effie im ter»nbsp;^lt;s,çr omnis herba agri iam germiUabat, etiam ß nonnbsp;e- dim pluuiamflciflfet dominus fuper terram : cr homonbsp;% “nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etiam nondum effet, qui coleret uel operaretur terram, qua fl occurrere uolens incredulititi hominum, credent tUM naturam terrg effe,ut producat ex fe ßmäus, doanbsp;eendo potius deum omnium efffe rerum stutorem, sr M |
BRESITIl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 tun operationein non effè niß ipßus dei, omnid cónfer nantis er dirigentis,vnde herba,uirgula, ßuäus ter^nbsp;ra,cr agrorum, tune non promouebantur ,uel crefceanbsp;bant ex imbribus, hominum fludio uel labore, fed ope*nbsp;rante deo,qui dominus efl naturatHac omnia produüanbsp;iamtuncfliiffe,cr interimfempernon nißdiuimo influnbsp;XU product docenuir, tAnquam à prima ac fumma omninbsp;um caufa,quaprincipaliorhabetur,cr efl,quamcaufanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftc«« fecunda i prima dependentes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d»« Et uapor afeendebat e terra,irrigans »nt-uerfam fuperfîdem terræ* Qÿomodo autem flne pluuqs es- agriculturd terra floreret,ßu£lusqi proflrret,fubdit,Vapor,id efl, uapo*nbsp;res promanabant uirtute natura er dei paßime terranbsp;humidi et ßigidi.td enim flgnißcat Hebraica diilionbsp;fleut uapor calidus v ßccusßgnifleatur Hebrais pernbsp;mirandum flt qua ratione flntes olmtnbsp;tranflulerint quidam cam dicat uapores lt;( terra exalan^nbsp;tes in aërem uel athera, unde refoluti f« ßntes çr fluminbsp;na,terraipfairrigabatur,fuperficiem terra adaptantnbsp;tia ad UirOrem,cr /ruëius producendos, Formauitquoqj dominus deushominê puluerem ex terra, amp; infpirauit in facie èiusnbsp;fpiraculum uitæ, SC faâus eft homo in anianbsp;mam uiuentem* Redit pofl naturam terra defcriptam ad narrandum Formatio fit fl US hifloriam, f;riem flrmationis Ada cT Eua,di*nbsp;censiDominus ipfe omnipotens deus, pofl conditu mun*nbsp;dam, plafmauit, zr ueluti ßgulusex argilia flrmauit,nbsp;non tantum uerbo oris fui,ut reliqua iam ante produila,nbsp;fed quaßadmoa manu flnxà ex omnium infimacreaiunbsp;ra,delutoçrpuluere uel limo terra corpus humanum,nbsp;quo conditionis or origmis noflri humilitatem fenipernbsp;homineslutei meditemur crterreflres,omnes pariternbsp;diuitescrpauperes,magnicrpufl[li,interhomines,denbsp;eadem majfa humili cr impura, aquali forte produHi,nbsp;Et imfuffiauit in nares Uelßciem eius, de terra flrmatifnbsp;ßiraculum uita animum, utßeret homo in animam ui*nbsp;uentem,ut quia corpore terreus iam erat, homouiuensnbsp;ßeret,iMelleäu,uoluntate^ et memoria d deo donatus, «rnbsp;admiratorßeretrerum omnium,zr omniumcreatoris. tenus.nbsp;Sic^ compoßtus iam extabat ex inflmis cr fupremis, ènbsp;terra corpus, ex deo anima, ut qua fitrfum funt flmpernbsp;faperet, crfecundum dei uoluntatemfenßbus à deo danbsp;tis uteretur cr corpore, ad laudem fli ßrmatoris dei,^nbsp;quo totus pendere deberet, quern folum aduocore, CTnbsp;c«i foil per omnia complacere probari^ cuperet ^Ani*nbsp;ma aut uiuens aliud non intelligatur q perfona, copofltdnbsp;ex anima bitelleëliua cr corpore,iuxta idiotifmtim fcrinbsp;ptura, in qua fape anima dicitur pro perfona humana. 8 Plantaueratautem dominus deus paradi fumin Eden (hoc efl, cumuelmuoluptateueldeli*nbsp;eqs) à principio,in quo pofuit hominêqucmnbsp;formauerat. Amaentßimaitt in terra habittüionêm creator iani tunc condiderat , delicijs omnigenis affluetUem, cfnbsp;matrem noflratn almam de alumnam, unde çr no* 4 |
TerraB- 4ta« pifidifaj cotpotaU*. GENESIÎ wirnbdMtEdmenim delidiit lielgt;rfisßgni/jcat,^üinbsp;toco quo^ alicui oritntali nomen dedi/Jè potuerunt,nbsp;ubi uoluptuofa funt omnia^ (^ualis tumcßne dubio eratnbsp;recens i deo creaa tou terra, tametß aliqtta fui partenbsp;delicatior frâa credi poßit,Hbiprimiädeo condendinbsp;hommes habiure deberent, Prouideratenlm deui hominbsp;HitUtßcimdum corpus Adam ipfe o’ pofleri hominesnbsp;ittterr4 iUadelicifs adfiuerenthoneßis,cr ßcundumnbsp;atiimam iußitia illuflres eßcnt,ac propenßßitna ad optinbsp;tnauolunate,mq; fummaimtocentidnurum ibiuiuc’fnbsp;rent,qua certa res amoenißima uoluptasejjetcrfumanbsp;UMpiorom acfidclium, Produxit^ dominus deus de humo o** mnem arborem afpeäui concupifcibilem,nbsp;amp;ad uefcendum fuauem« Arborem etiam uinbsp;tac in medio paradiü, lignum^ fcientiæ bo»nbsp;niamp;mali. PerftHa cum ßnt creationis diuina opera,tudai ar^ gutantur in Aequinodio autumnali Sole ingrediente Ltnbsp;mundum conditum, 4um ßudus maturifumt innbsp;arboribus : ideo inter alia ornanunta terra maxima,abnbsp;initio deus ex terra produxerat puleherrimasarbores,nbsp;delicatißinüs onuflitsfrudibus,omiiis generis, aßicquot;nbsp;duiipfo gratißimis ZT guftuifiuuibus. Arborem quo^nbsp;tmammtrahortum iHum pulcherrtmum planuuerat,nbsp;qua arbor uitadiceretur zj- eßet : ut qui de tllaederet,nbsp;quämäiutißtme ftliciter^uiueret : uere uialis lt;irtor,nbsp;cuiusßuäus uiresfaniatiscorporifuggererent, er hunbsp;midom ßrußis radicale inflnurarent in longa tempo»nbsp;ra.Adeo 'm humanum genus clemens zy beneficus deutnbsp;tune ttideri uoluit er frlt;«t Aliam quoque arborem paanbsp;rauitconditor omnium er omnipotens,qua eßet feien»nbsp;tia boni er maltfèrax,Edenti enim exiUius fruäibutnbsp;diferetionem largiri poterat mter bonum er malum:nbsp;non quod arbor ipfa natura rationalis eßet, uel feien»nbsp;tiamhaberet boni crmali,fedquiaperexperientiannbsp;didicit ex ipfo homo 'mobediens, quam bonum eßet panbsp;reremandatis dei,quàm pernitiofum contemnere, Etfluuius egrediebatur de loco uolupta** tis ad irrigandum paradifum: qui inde diuûnbsp;debatur,fiC iîebat in quatuor capita* nihil hïc deo difficile uel captui humano ineredibile dicitur, nempe,ante diluuium alicubi in terra Aßyrio»nbsp;rum «cl Syri4,aut iUis propmqua ,fcaturigmem fiitße inbsp;deo conditam flum'mum magnorimi, f» quatuor mundinbsp;IP®quot;*** plagas per ßntes uel capita quatuor deriuatorumtCumnbsp;wmum.nbsp;nbsp;nbsp;munaßreprouincia fluuios cernere liceat, ad quatuor mundi plagds d'manantes, Rhenumfcilicet,Padum, Rhodanum er Danubiumex prop'mquis Alpiumßntinbsp;bus crßuentis,ex unaßreRhetiafluentes, adangulosnbsp;plagarum mundi quatuor^Sic quo^ Mofam,Mofellam,nbsp;.Seqataam,Ligerim er Ararim nonadeo longe diffiintinbsp;bus ßntibus ex una terra abyffigt; ßaturire, 11 nbsp;nbsp;nbsp;Nomen uni Phifon, ipfc eß qui dreumit omnem temm Euilath, ubi nafdeur au» nun. |
Il BR ES ITH. Et aurum terrae illius bonum, ibi^ Bdellium amp; lapis Onychinus* Nomen M«i«4 Phifonßiißecertum quidê ,fed quid is Gangesßt, unde Gangetica regio Orientis, ut pro»nbsp;bari non poteß,ßc prorfus eß irrationabile. Cum enimnbsp;terra aliqua diàa Heuila m Arabia ßt, iuxta facros litenbsp;raf,non uno loco qua putatur Arabia filix, inter marenbsp;Rubrum 0- Paßeum ßnamßa,quam er Arabica au»nbsp;ro,quodcr optimum habetur,confliitreßrtißimamdi»nbsp;tißimamqitnon potuit ßuuio itto Gange aHui uel rigari,nbsp;aque non illa Euila, quam quidam Getuliam inceriaß»nbsp;tna pronunciant,qua Aßica occidentalioris eß,e3- m»nbsp;terior regio,Cum conßet Heuilam Arabia er Saba pronbsp;ximam Syria,Palailina,cr ludaa,ut patet primo Re»nbsp;gwm decimoquinto,ubi feribitur Saul percußtße Ama»nbsp;lech ab Euilah,donee uenias Sur, qua eß eregione Ae«nbsp;gypti. üifht ergo àßntibus Gangeticis ßre feptuagin»nbsp;ta gradibut,plus m'mus qu'm^ miHibus miliaribus. Bdelnbsp;lijw« dHtem Hebrats dtättm,Carbunculamquinbsp;damdicunt,alij Giemini quoddamgenus,alij lapidentnbsp;ßtlgidum er lucentem,quem Hebrai CryJhBumfuomonbsp;re,iuntum diuinando nominantsmeerti am ipßquantnbsp;alia nationes de bpidum naturis ey- nom'mibut. Vt «i= 9'quot;^^nbsp;dereeß apudmterpretesfacra fcriptura.Beneautemnbsp;nobifcum,cr cum pietateagitur, quod lapidum er hernbsp;barum ac lignorumperitianonottinetadfidei catho»nbsp;lica rati0nem,qua citra pericultmt confeientia poßsintnbsp;nefeiritCum «ero Bdellium 'm libro Numerorw,IAat»nbsp;tiaßmilitudmem habere dicatur, fuffiieari poteß mar»nbsp;gariüm eße,CT uniones. Sic lapidem Onychinum abnbsp;ungue,Praßnum aliqui dicunt, quafi uiridis ßt coloris,nbsp;quum reuera unguis potius ad candorem uergat,Tutiuinbsp;ergoßerit cum Hebrais,mgenuenosßteri ignorätiotanbsp;lapidum mferipturis, £t nomen fluui) feeSdi Geon : ipfeeft qui dreumit om nemterram Aethiopiae« Uilas bk putatur eße Hebrats er noflris, cuius or» tui ßmiliter incertus, putantibut quibufdam eum nafeinbsp;i« Mauriania,alijs 'm montibus Ltma,longißime diffitnnbsp;ttbus ab ea Aethiopia, qua contermina eß Arabia, uelnbsp;eius portio aut Syria, Vnde i« ludam uenit exercitus innbsp;gens^deciescentena miÜiamilitum, er trecenticurrus,nbsp;cum Zararege Aetbiopum,». Priftenïor«i» i^oftlijnbsp;Geon ßntem eße aß'erimt,uel ßuuium prope terram if«nbsp;raèkde quo tertij Regum capite primo, 'Verißmile eflnbsp;tam Phifon quàm Geon,flumina eße non remota i.ßu»nbsp;ttijs Euphrate çy TigrkTutius autem fiteri ignoratiaoinbsp;fiominum,non ita ßrtaßis rerum. t4 Nomen uero fluminis tertii Hiddekel, ipfe uadit contra AiTyrios , fiuuius autemnbsp;quanus ipfeeft Euphrates. E ßuiiius tertius ßne contradiflione habetur Tk Tigris.^ grfcjcr quartus Euphrates, quorum origo eß m montenbsp;Tauro, duobus ex ßntibus, bis miße tantum er qu'm»nbsp;genta flsxdiadifiuntibus, 4 quibus aliquandiu proßäinbsp;eoi'tmt mter fe,çr Syriamßuuioru eomplefliitur, quanbsp;cri^ h, |
ntmûia quatuornbsp;Syria. i/ 16 17 GENES IS er Kefopotamia dicitur,ab Ortu Tigris, ab Occafu E«nbsp;phrlt;des aüuit * Ratio ergo fatis approbat er feriptura,nbsp;ante maximam terrae totius immutationem, per tmiuernbsp;fale diluuiu fub Noe, non longe ab eis locis ubi Euphra»nbsp;in tes ty Tigris funtfm Syria duos quoq^ aliosßuüios extinbsp;tiße,ut hieferibitur* Totam^ terram did potuißehorquot;nbsp;tum deliciarum er uoluptatis, quàm diu mhabitatoresnbsp;fondas er mnocentes habuißet,quam er ualde bonam,nbsp;iucuftdam er ßugißra creauerat dominus : ßmul^ manbsp;rit pifees efui, er dominationi hominum in paradifo uinbsp;durorum promiferatt Quód autem dicitur,IpfeeßEuanbsp;phratesfm Hebrao diciturliuperat,hoc eßßpfeeß,uelnbsp;dicitur Perat,unde tnterpretes Euper at, uelEupratesnbsp;feripferttnt. Tulitergo dominus detis hominem,SC pofuit eum in paradifum uoluptatis ut ope^nbsp;raretur amp; cuftodiret ilium* In hortum deliciarum pofuit deus hominem, Ut ibi fuautter, er ßne operafo labore uel ßtigatione aliquanbsp;uefeeretur de ßudibusparadiß, cum mßgni obledaquot;nbsp;tnento animi er corporis excoleret, er operaretur ternbsp;ram,negligentia^ fua non amitteret,quod ex gratia deinbsp;tanta fufceperat,ne aliquid adtttitteret,Mtdeexpellinbsp;meretur. Præcepitcç dominus deus fuper Adam, dicenstEx omni ligno paradiß comedendonbsp;comede* De ligno autem fdentiae boni amp;:mali ne comedas*In quocunq; enim die comederis,nbsp;ex eo morte morieris* Qao culpäbilior appareret primorum parentum iiiquot; obedientiOypermißt iüis deus omnium arborumßudusnbsp;'m efcam,fcientiie boni er mali arbore excepta, in quanbsp;obedientia exerceretur, impoßto iUis mandata dei cuinbsp;obtemperarent ad uitam Gquot; ßUeitatem, er inobedienquot;nbsp;tiaeorum certamortalitatis peena puniretur. QKÖdfinbsp;corporalium hlt;ec feriptura rerum ßirituali quo^ 'mtelnbsp;Ugentia fufeipienda eß, /Adle patet paradifum ßiritua «nbsp;lern eße,ßatum innocentis uitlt;e,er eius iußitbe, quic nanbsp;tura inßitutie d deoinditaßtitcreoncreata^ qult;eernbsp;originalis fandimoniadicipoßit, er propcßoqult;edamnbsp;ad obediendum uolurttatidiuin£,ßne tarnen coadione,nbsp;er cum libertate ad bene agendum ac male. Lignum aunbsp;tem uit£ et arbor falutis quid aliud did poteß quàm pernbsp;ßda fapientid,quie Chrißas eß,non ßatim quidem, fednbsp;fuo aliquando tempore accipienda. Arbor autem feiensnbsp;ti£bonier mali, fapientia humana commodedicitur,nbsp;er ratio naturalis,proprius fenfas,et amorfui, ßnegranbsp;tia praueniète dei, Leuißimum fane dei praceptum eß,nbsp;non abundare proprio fenfu,ad fobrietatem fapere,al»nbsp;terißeile credere er acquiefcere,mßüibili ueritati ad^nbsp;hicrereßrmiter, er deo obedire, Eluuif autem paradißnbsp;rnnocentem er piam animam rigaturiyesquot; ßecundaturinbsp;agrum humant cordis, non 'mepte uirtutes funt, uet granbsp;ti£ uirtutumiut Phifon, qui extenßo interpretatur, ßquot;nbsp;dem ßgnißcctfqu£fe extends adfummü bonum agno» |
»9 B R E SIT H. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 fcendum zjquot; àmandum:Gihon uero, îngéniifcenliâ fciU cet,ßgt;iritutmodeßiam, zj humilitatis uîrtutem deßgtutnbsp;bit:poß guem (ertiut Tigrii,qui Hebraica compoßtio^nbsp;ne Hidetel,acutum ßcile ßgnare potefl, obedietiaittnbsp;deo pr£flanddm mdicat:Phrath autcm quartits illitti p4nbsp;radiß fluuim, charitatem ßuäißcantem ad proximum,nbsp;non mepte monflrabit. Sed h£c quid certi aßrrant huicnbsp;locOfLeäorfacrarum literaram cum totas percurrerit,nbsp;aliquando certius agnoßet, Dixit quoqj dominus deus, Non eft bo» num hominem efte folum,faciam ei adiuto^nbsp;rium quaft coram eogt; Hif c nimirum eß fententia domini dei, er proculdua bio irreßagabi!is,nempe,non effe bonum, utile uel contnbsp;moduuirumeffeßneconforte uxore^ Quiequidmeoftnbsp;trarium à Theophrt^ er Vtieronymo^ hoc fané in parnbsp;tenefcioquidpaßb,latißme opponaturmmediii pronbsp;coelibatuicommendatione,flatßrmadeifententia,non ueda mun-eße bonumjfUiram effeßneauxilio. Qjjidautem incoinnbsp;modorum ingeßerit, ne dicam maximorum crimmum,nbsp;calibatut, contra dei uerbum tarn generaliter per abu^nbsp;ftm longi temporis 'mtroduéiui, exemplo gentiliumnbsp;idololatrarum,miferabili experientia utinam non didi»nbsp;eißet tanto fuo malo facrofanäa dei eccleßa.Bonu quiquot;nbsp;dem eß bominemßc eße,utPduluißit, Apoßolttm feiltnbsp;cet er Euangelißam,ßne moleßia educandæ prolis,ux0nbsp;ris er ßnjiluein periculis Euangelijpriedicanditfedßnbsp;gratian aßequutus eß, dei dono, perpétué continendi,nbsp;ut Paulus et alif,non ita multi,fecus mimme: quin tutimnbsp;eß ßc eße ßcut deut bic dixit, Paciam ei adiutorium ß^nbsp;mileßbi, ßne quo non bonum eß homiiu ßc eße. No«nbsp;iam deniqißiciamut dicit,ßcut de Adam,fedßngula-i*nbsp;ter ßeiätt^obiliorenim ex hoc quoq^ apparet uiri con=nbsp;ditio,quimßxminlt;e ex maiore maießate loquendi.Coquot;nbsp;ram eo,uel penes eum dixit, ad obfequendum ei,er auquot;nbsp;xiliandum aßituram uirofæminam, no difeeptatrieem,nbsp;er ad moleßiam irrogandammarito, quomodohumcnbsp;locum ludteorum quidam exponere non uerentur, uelnbsp;adfeducendum, quiaaduerßueum uel contraria cotiquot;nbsp;ditaßtadeOt gt; Formatis igitur dominus deus de humo cunäis animantibus terræ,Sf uniueriis uolanbsp;tilibus cceli, adduxit ea ad Adam, ut uiderctnbsp;quid uocaretea ? Omne cnimquod uocauitnbsp;Adam animae uiuentis , ipfum eft nomennbsp;«ius* K Prius dixerat aues de aqtiis produil(is,hoc eß,de hit mido aêre,hîc de terra^Sunt enim aues ex ißis element Aues de 1ernbsp;tis produâæ ,qu£ er uulgi more promifeue dicuntun “‘^****nbsp;Occulta autem nutu diuina potentia adduxit animalianbsp;ad Adam, non aliquo impulfù coUeäioneq; locali, nonnbsp;uiolenter capta, Obediebant enim homini, donee ho»nbsp;mo quoque dei fui prlt;ecepta feruabat : ueniebant auquot;nbsp;temad exploranda mgenia er ßudia animalium, fequot;nbsp;cundum qult;e appeüaret ipfa nominibus fuis Addin*nbsp;Vt/èip/ÎMMWJtfTMniMtenigcHj potiorem beßijs,tantanbsp;magisconditcremfuamamarett N»«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adam non |
â.1 Soinnus Ad». GENESIS piirttjiroeriit/edpromaximd ftpientuilli concredtti, rerum Mturät folerter ^»dagMit^. No» ergo t4tn parutinbsp;tnoraßngendd eilAdaein paradifo : nee iUd pcr^cit olt;nbsp;mniit ante uxoris formationein. No» enim temporii ordinbsp;nem ßriptura ßruat,guin pofi ipßits c paradifo eienbsp;äioaem htc agere potuit^ a.o Äppellauii^ Adam nominibus fuis cun âaanimantia,dCuol3iiliac(xli,amp;omnes be^nbsp;(bas terrae, Adæ uero non inueniebatur adiunbsp;toropportunus* Nominarebm omnibutAdam impolitiffHebraiea NomtnSim nftnirum, iti qtu CT Orientales linguicßrc omnes nonnbsp;quot; param conueniumtAnterea foltis erat Adam, er confornbsp;tem fedulo quteßtam tun muenit, quie deceret fe^auxianbsp;Hum ftrret, er commercio folaretur tAlijs enim auibutnbsp;er befliß parilitatem fuam habentibm, ej“ generis di»nbsp;ßindionem ac ßxus,cum irrationalia eßent omnia fo»nbsp;lits Adam deflitutuifuofolatio uidebatur^ Immifît ergo dominus deus foporemin Adanncumcp obdormifTec, tulit unä de cogt;nbsp;ßis cius,amp;repkuitcarnemproea» Proflindo fomno obruit eum,ne terreretur, uel fen» tiret ex lateris apertione dolorem, außrendo coflam,renbsp;poßta carne 'm locum eius, Ex co«j»« {Hone itaq^ nut»nbsp;lieris cum uiro,quaß aliquid, er non param,foliditatis,nbsp;conflantite, Z3- uirilisßrtitudmis uir amittit, cojh oßeanbsp;erepta, pro qua carnis quandam inoüitiem induit, flrq;nbsp;feipfo flagilior atq} minor, blanditijs imbutus foemineis,nbsp;ac aifi{hbus,quanilibet id tegre profiteri mariti fufline»nbsp;anLExceffum quoq; i» paßionefufiinet Chrifluf,Adamnbsp;iMuus,fit^ eo moriente,cwM facramento, eccleßa Chrinbsp;flißfonfaamabilis. Et ædificauit dominus deuscodam quam tulerat de Adam in muliere, SCadduxiteamnbsp;ad Adam, Aptißime conflruxitfeeminam ex cofla uiri, ut effet uxor ei,propter quem earn condiderat, quam eiffoponnbsp;clerat,eidem adduxit,ut auxilium rependeret, er ßmi»nbsp;liariter uteretur,. Dixit^ Adam, Hoc nunc os ex offibus meis, öi caro de carne mea, h aec uocabitur uinbsp;rago.quoniam deuiro fumptaeft, Viflt poflfoporem muliere, ffiritu fapientiie affîatut, DereAut A’xit : Hac uiceß{la eil ex uiro inulier,poftkacnonßcnbsp;tTro'quot;’' ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;muliere, utrorumq} honejb congreffu, amicitiaqi naturali er ßdeli generabilur homo, Eide^ infuper nomen impofuit, à fuo generali diduélum nominbsp;ne,adieäione He litera,quinarium ßgnificante, impernbsp;fiâum numerum, reffeâu denari/ tod, quam uifut eßnbsp;abflultffe, uelutiab '^5j^«iro,dixerit «irdf»,nbsp;uxorisnxor,fedefumptam4corporeuiri,nonfupernbsp;biat uel contemnat,fed ut fubffftentilt;e fult;e caufam fuffi»nbsp;ciat,ueneretur,dtligat, er fe regi ac inflruipatiatur à uinbsp;ro,ßdem uelutßbijpßßruet, accoopereturadauxilianbsp;tteceffaria occupationis domeftiae, ßne tra er difceptanbsp;tione : uieißim^ ametur à uiro, tanquam alter ipfe, ernbsp;Mlutciujiten corporis nobile membrum,^ peâoris X3annogt; tius. |
B R E SIT ft («tela ßdißima,conflanter diligatur^ ^4 Quamobrêrelinquethomopatremfuum Si. m3Kem,Si adhærebit uxori fuae, Si eruntnbsp;in carnem unam. NuUd igitureritariiior ßmiliaritiiu, er amoris fynceri er pari ßrtiui, quàm uiri et uxoris uninbsp;ce dile{îie,contHbernium, ut parentes quo^ citius er ßnbsp;ciliusutri^ ßntnegle{luri,quäm fefe mutuum. Adhuerenbsp;bit,inquit, uir uxori fltietnon dicit uxoribus. Lege enimnbsp;dei,naturie er gentium,bene ittflitutarum,umtta uni annbsp;tum copulandus uxori decernitur, QMdj» qui citra deinbsp;diffienfationem tranfgreditur,ßbijpß imputabit ß molenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj,) flß diuexetur intolerabilibut, er fuauitatem, iucun dH tatem^ mutui conuidus interturbauerit per omnem uinbsp;tarn fuam.Deni^ hoc capitulum, Apoüolus afferensfanbsp;cramentum effè magnum in Cbriflo er i« eccleßa: ali»nbsp;bi explicare uidetur,cum ait: ChriHus cum inßrma deinbsp;effet, non rapinam arbitratus efl effe fe aqualemdeo,nbsp;fedfemetipfum exi}ianiuit,ßrmam ferui accipieiis, alt»nbsp;quo modo patrem,i quo exiuit,er im nuindum uenit,denbsp;reliquiffe uidebitur, l!^atrem quoq}jyitagogam,carna»nbsp;liter inh£rentem teftamentoueteri, er timorisfaederenbsp;imperß{Io,dereliquit: er adhaßt uxori fua fanda ec»nbsp;cleßte, ut pacenoui teflamenti effent duo in carne una^nbsp;Hlt;ec iuxta Eucherium Lugdunenfem dida^. Eratautem uterqj nudus,Adam fcilicctS^ uxor eius,amp; non erubefeebant. Sic à domino canditi erant, utnuditatis nihil iUos pU deret : in opere enm dei mhoneflum non erat, omnemnbsp;adhuc ignorabant turpitudinèfm tuto adhuc manebant,nbsp;nondum experti quiequam doli uelfaditatis,nondiim Hnbsp;bidoimproba extra arbitrium commouebat membra,nbsp;nondum enim legem in membris fuis fenferant repu»nbsp;gnantem legi mentis, nondum rebeUionis in carne poe»nbsp;nam luebant : quia non rebelles fe exhibuerant in a{li»nbsp;buscreatorit CA P VT ïir. H Ed 8C ferpens erat callidior cun-(His animantibus terræ,quæ fecc^ rat dominus deus. Qui dixit adnbsp;mulierem: Certé ne dixit deus utnbsp;non comederetis ex omni ligno paradifi^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, CalamitatK humante origâtem breuiter clareßm» pliciterq; deferibit hîc t^Sofes, Incertum autem ex feri» gt; fenbsp;pturis quantum temporis mtercefferit poft creationemnbsp;mius. Cuius prima clades uerectmdia eft, qua ex nuditanbsp;te lÜorum prouenit, qua uno uerfu conclult;ütur,cum fernbsp;pentis caUiditate,ßmiliq; didione,uelut aquiuocationenbsp;utrumq;compIe{ienteinliebrieo.’Q^y enim ludais calnbsp;lidum Jignat, ac difcoopertum uel nudum ¦ Serpens hîcnbsp;fatan intelligiturßue reuera fiieritfaan in ferpentis ßrnbsp;ma,ßue ferpens per fatanam ddftatus,ßue malus aliqtâsnbsp;angelus prüfens ferpenti ,ßcut er eu aßna BalaÛ, Vt»nbsp;cun^ uero accipitur,ferpens hicßmpliciter diciturcainbsp;lidior 'm beftijs, er 'mflrumentum ßit tentandi er decinbsp;piewHgenushumanumt Printo quidemaggrediturin»nbsp;firmiitt !ï |
lis. GENESIS firttiitu ndturä Mp:ulum,ippi» mulieretnjd^döbt mendacijt,cr ßmiliari colloquio,perq; eaadem fub'mdenbsp;w’rlt;M» ipfum propulit^ euicit lt;tc perdidit, cum toto fuonbsp;gentre« Sic lt;»utttn dixit mulierifatan per ferpentemtnbsp;Vf rKW »C cA quod dixit deut f Rede nc uobifcum agi»nbsp;tur^quia deus dixit crc^MuIta inuenitur et apparet fer»nbsp;pentis uafricies ? Primo perfidiam homini incutere inci»nbsp;pit,crdefideuerborumdeitentare,reuocare^ indu»nbsp;bium beneuolentiâdei ad homiaes,Deinde obmi/tt uer»nbsp;iu/m pr£cipiendi,fubfiituens dicere pro mandare, ne honbsp;/nimbus ipjîs occafionem prlt;eberet de domini mandatanbsp;•quot;Uli- . f°git‘indi,fidixiffèt,'Verêneprtecepituelmandauituanbsp;bit demjNcc additfiominus deus,fed deus tantum.lnuinbsp;diam quaß fubindicando m deum, cui inuitusfubejfet,nbsp;Cr maieftutem domini dißimulädo, cui tequalic eße nonnbsp;poterdt,ut uolebat.Obmittit quo^ Tibi uel VobiStne adnbsp;illoj hoc tantopere pertinere arbitrarentur. Ex affirmtinbsp;fiKd oriftioncßcit negatiuam,exfîngulari pluraient, exnbsp;de finita uniuerfalem. Statim iam tunc ludere docens innbsp;uerbis dei, ueterator antiquui, cr inuertere tarn Uerbnnbsp;quàm fententias mandati dominici,Mofes enim ßc reci'nbsp;tat deiuerba,M.andauit dominus deus ipß Adie,ex omninbsp;ligno uel arbore paradi/t comedendo comede, fed ex arnbsp;bore fcientia boni cr mali non comedes ex co ? Düto«nbsp;ItM (JMtcm dicit:Dixit deus, Non comedetis de omni ar»nbsp;tore paradißt Huius ergo diaboli filijdicuntur, crnbsp;funt omnes qui peruertunt uerba dei uiuentis, quiàpnnbsp;tremendacif didicerunt non folum gt;nentiri,fedetiantnbsp;ipßßimam agnitam ueritatem inuertere, perfequi,nbsp;odire,cr animas ipfas occidere, quas dominus ad falu»nbsp;tern iternam creauerat. Domino dicente in loanne : lHenbsp;fcomicida erat ab initio, ZT in ueritate non Jletit, quinnbsp;ueritasineonone/l,. Cui refpondit mulier t De frudu lignoru quæ funtin paradifo uefeimuG De frudu ucro ligni quod eft in medio paradifi,dixit deu8,nc comcdcritis, êC ne ictinbsp;gcriös illud.nc forte moriamini» Tacere debuerat mulier, er indicate protinus mari to, Periculofumeftconfibulari ueteratoribus, d,emo»nbsp;tium perfuaßonibus prtebere aurem,er obfequi, Obminbsp;ßtfaemina in primlt, quod didam ßerat à domino,nbsp;rnnij arboris. Deinde adijeere debuerat, Dominus deusnbsp;er creaior nofler priecepit nobis ? Deniç^ addit uerbonbsp;gt; ^^i,^netetigeritiseum,Indubiumquo^reuocataffenbsp;. ’‘“'uij. * uerationem dfi,diccndo,Neßrte moriamini, Cwm di»nbsp;xi/fet deus, Morte morierii, hoc efi, ßne dubio morie»nbsp;riî. Nonfe tarn gratam ofiendebat pro tot tantis^ con»nbsp;Sinxinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mundoßuilibus alijs, quam querulam er im» Xtj. patientem de uno negato fefe prodebat, Difeunt hk in ƒ fo^fntioresfaeminte,cr ad exemplum matris primte mulnbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exteris, inobedientiam,mendaciu/m, i«=* tita,cupereqs„eg,t^^ 4 Dixit autetn ferpens ad mulierem, Nequa quammorieminU J Seit cnim deus quod in quocunqj die CO* |
BRESITa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6 mederitis ex eo.aperientur oculi ueftri, êi eri tis ftcut dii,fcientes bonum amp;malumgt; Perpendens ferpens fe non parum profidffe apud mulierem decipiendam, perfuafam iam infidelitate «ranbsp;ca uerbum domini, nunc apertius aggreditur, dominonbsp;deo muidiam mouettdo,ipftimq; mendacem ßciendo,ßnbsp;poßit,er ipfius contemptum fuadendo, hominibus ma»nbsp;lignum colloquium non fiatim exhorrefeentibus « DicUnbsp;autem, Non morte mcriemini, non ncceffc efl ßc fieri^ ¦ mentitur deus, imponere tentat,nolite credere, inuidet uobis apertioncm oculorum ueflroru, er ut eidem ßmi»nbsp;les ßturi ßtis ? ld certe quod certifime erit, fide flu£lunbsp;iUius arhoris comederitis ? Aequahtatem dei in cogno»nbsp;feendo omnia promiltit ßllaeiter,fuadetfuperbia, plus Sup«b» fonbsp;feire ueUe docetquamdeus nos fcireuelit,fapereplusnbsp;quam adfobrietatem- Ad idololatriam iamflatimin minbsp;tijs folicitat, malum feire loudat : c jwb bonum ßire fationbsp;iamillisfuper^ ßi/fet.Hoc autem eoÜoquio fæminienbsp;cum ferpente prodidit fe Eua non ßiße oblitam diuininbsp;prlt;ecepti,ut prlt;euaricatio inobedientù tanto inexcufi^nbsp;hilior apparent, 6 Vidit igitur mulier quod bonum eftetli* gnum ad uefeendum, ÔC defiderabile oculi». Be concupifeibile lignum adinteliigendum,nbsp;tulitde frudu illius äC comedit, dedit^ uironbsp;fuo,quicomedir« Curiofe a/fiexit quod concupifeere non licebat, du» SenfoumM^ plo placebat quod iamßerat mulieri prohibitum, iudi»nbsp;cabat bonum,pulchrum,/uaue ac dele£iabile,quod Uer»nbsp;bo dei didicer at,non quidem natura matum, fed à deo innbsp;hibitum,pernitiofum mobedientibus,Qjiodamare cce»nbsp;perimus,mterpretamur pulchrum er utile,etiam alia»nbsp;quipernitiofum erturpe, tarn autem aderrorem CTnbsp;malifenfum, oculi inßlicium apericbantur : iam oculusnbsp;uanus er incautus depradabatur animam.Accepit ergonbsp;non ferpens,fed mulier de fruilu ligni, incertum qualUnbsp;fiterit, cuius fit er otiofainquifitio. Confeniit in opus Conftnfo»nbsp;prohibitum, peccandoqi proficiens, conforlem fcelerHnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* inefcadouirumpriecipitauit, à qua fierai deftinato in» ter eos ordine adiuuandus. Iam enim uxor placebat, ni»nbsp;mis diligere cœperat, permiferat coUoquiumcumfer»nbsp;penle,boni confuluerat uerba pernitiofa utrinq; audita,nbsp;delicias fias sondere timebat, fiuorem uxoris domininbsp;dei prlt;eceptis prafirebat, 7 Et aperti funt oculi amborum,cum^ co« gnouiftent feefle nudos: confuerunt folia flnbsp;cus,amp; fccerunt fibi pcrizomata» Hailenuspeccatum,nücpœnade/cribilurilamocu» Ocniosa-lis fuis uiderant feipfos,Solem,animalia,er arboris ßu» flttw.No» enim cad produdi fierât, fed tropo fio fcrinbsp;ptura utitur,dicens oculorum apertionem, excitatas conbsp;rum mentes, ad agnofeendum peccatum fuum ernbsp;nam , Uiifera fané fdentia à diabolo promiffa, iam uidenbsp;bant malum effe quod fierat bontim, nuditatemfane Scttnrii c8nbsp;fuam miferiam er tHrpitudinem,fe^ nihil habere denbsp;fuo.lamdifiticere nuditasccepit,quie non folum tur»nbsp;pif noit frdtßed decoro (tiam fiera mweenti ; ismifefe |
GENESIS
B R ES I TH»
fiidol cfr»«ifrt,dolebdnt fe fcire ^Mlt;e didùerdnf.er confiterunt Jolw ßci, ut fubligdculu fôrmarentnbsp;nbsp;nbsp;fuc»
cinâoria:einend4re fißinant opiu dei imbeciües, quaß turpe ati^uid humano corpori dominus creator indbnbsp;püïdinw**'^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apparet f de arbore fcientM
prima. turpitudulisûam bonum arbitrabantur malum, qui do^ mini, cr imperatores reram omnium conflituti/ùerantnbsp;4 deo;iam honoris ac honeßatis tutelam àfici filifse»nbsp;mendicabant.lsfruâus inobedientilt;e, çr fùperbia con*nbsp;tra uerbum dei.
Et cutn audilfent uocem domini dei de^ atnbulantis in paradifo, ad auram diei, ab^nbsp;fconditfe Adam SC uxor eius à fade domininbsp;dei,in medio ligni paradifî»
Non dtßulü Clemens dominus peccatomedichtam, ex ßagiUtate commißio, er demonis malignitate procunbsp;rato,fono tempeßuoß uenti miferos terruü, Dicitur aunbsp;fTuAus Tz. tcm humano more fcipßtm deus circwmduxiffè in hor»nbsp;uiShTnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aurem uenti, ad reßigerium quaßdiurni caloris,
cum folis ardor tepefcere incipit,crcXonfcientiä pec* cati ientiunt,vnßpientes fädi, dum prohibitain fapien»nbsp;tiam feilantur impoßibilia iam tentant,cupientes feaßnbsp;iiedomini abfcondere,cui manißßxtfunt omnia,^^ »»«nbsp;tra amoenißimi horti nemora arbores dominum ßt»nbsp;giendo tutari fe cupiunt. Sic per peccatum animus alienbsp;natur er coßnditur,timet, er à dominoßgere nilitur,nbsp;cuius deßgt;erabundui,iuflitiam odit, confolationemq; innbsp;creaturis perßlt;juitur,amijfa gratia creatoris,
a Vocauitœ dominus deus Adam, amp; dixic «bVbitu?
DocenMrbenignitatemdei,qtù proditorem fuaw, nondamfupplieem,fedperniciteradhucfi(gientem,re»nbsp;*' cepit in gratiam, ex mifericordia prior uocat ad paeni»nbsp;quißlicitatis fuaflatum non nouerat, Interim tarnen,nbsp;peccatum à fatana nusndo ittatum.à dementia fiimma,nbsp;aefapientia dei, caufa ordinatur maximi boni, redem»nbsp;ptionisßilicet humani generis,per uerbu incarnandumnbsp;in Chriflo,f{utim pro huius mati medda fandtßima pro , 4nbsp;iKi'ttrndom.Non aliter aut em pijßimus pater durius aUonbsp;quitur,er uoeat breui uerbo,Adam ubitufQuo in flu»nbsp;tu nunc iliius res coßßint,interrogat, ipfa breuitate uonbsp;eis indignationem oßendens magis quàm exhibens. Subnbsp;durius ^U(erens,Vbi tufduaß dicat, Q^alis ßißi quannbsp;doßmpliciter obediebdsf er quatis nunc es, quandonbsp;pr^uaricatoreffrdusesf
Qui ait, Vocem tuam audiui in paradifo SCtimui, eo quodnuduseifern,amp; abfeon^nbsp;di me.
Adamiamcoram domino peceator,ßne exprejßo hîc nomine feribitur, er ßne honoris preßtione er conbsp;gnomine,ßnedigno epitheto deum alloquitur,ueluti atnbsp;peccatum. fonüus 4 uoce domini corripientis, er propria confei»nbsp;entia iam conßtßis er accufätus. Vocem,inquit, tuam:nbsp;non addit,Clementißime domine deus er creator meus,nbsp;fed tuam audiui, er abfeondi me, quia nudus ego ? tantnbsp;ßntiebat pœnâ effe, quodßteratpulchrituda et honor.
II
11
Deas prior uocatad ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
P«nitenri . tentum^tncrepat iuftitw zelo,per itrumn^K et conCulit,
--- -
10
StupIdîMS Adx poft
UeHenonleda. Liberi arbitrif noßri ßudus proJituT flitim in initijs, quando contra uerbum donnm,ud pr^nbsp;ter illud,id quod nobis bonum uidetur, tentamus, con*nbsp;ßßonem eti'm incurrimus, er humanarum uirium 'M*nbsp;potentiam continuo experimur,
Cuidixit,Quis indicauittibi quod nudus cifes^nónneex ligno de quo præceperam tigt;nbsp;, binecomedereSjComedifti;^
Iratusiam dominus, Vnde, ait, didieißi nuditateitl tuam effeconßßoniobnoxiam {Nonneexeo, quiamanbsp;to confultori aurem priebuißi,deceptus{VolutßimaIam p»«*nbsp;fcire,fupratuam coditionem erigi, ßmibs deo fieri,iamnbsp;fentis poenam mendacio credentium, er uerbo deinoltnbsp;obfcquentium,conficfionem er timorem,nbsp;Dixit^Adam, Mulier quamdediftime^nbsp;cum, uel mibi fodam, ipfa dedit mihi deli*nbsp;gno,amp;comcdi.
Nunc Adam uxori irafeitur, iUam accufat, ßbijpß uero excufationem comminifdtur,non confißionem hu pti«’*nbsp;milem pcccati ad deum adornat,quod ßißet falubrius,nbsp;fedimp'ingitdeopeccaticau[am,qui ei mulieremodanbsp;duxifiet.Sed uxor, ut uiro obfequeretur creata eß, nonnbsp;maritui conforti obfequi debebat,fi quid ei iuxtaafß»nbsp;dusßtos contra deum pruefcribere tentafifet. Tcciw« utnbsp;habitaret föeminadätaeß,non ut imperaret fuprate»
Et dixit dominus deus ad mulicremtQua re hoc fedfti.'’Quæ refpondit î Serpens decc*nbsp;pitme,Slt;comedi.
Secundo deus loco mulierem examinât, er caufaM iudex difeutit er exquirit .Clementer autemobfexusnbsp;ßagilitatem, non äußere inuadit. Simpliciter de accufanbsp;tis queer it,non urget, quare mentita fiterit, quare fer*nbsp;pentemaudierit,aßgt;exerit,crediderit,Dixitautem mu»nbsp;lier:Serpensimpoßiitmihi,erraremeficit,Fateturcul*nbsp;pam,marito nihil imputât, fed tarnen deo,quiferpentemnbsp;creare uoluit,mali caufam fubindicareuidetur. Extttnenbsp;uerOjufu peccant ium fit,ut culpa dum agitur, defindd*nbsp;tur,er unde finiri reatus debutt,inde cumulatur»
Etaitdominus deus adferpentem: Quia fedfti hoc, maledidus es præ omnibus ani*nbsp;mantibus amp; bcftqs terrpSuper uentre tuumnbsp;gradieris. Si lerram comedes cundis dicbuinbsp;Uitæ tU7.
Dominus amborwm rejßonßs auditis, quafi acquie* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
uit,ut non cogeret ad pluradicenda,conßius omnium, pn/ Serpentem autem nondignaturaudire,excufatttem fe,nbsp;nec definßonilocum permittit mendacr,cr iam damnanbsp;to.No» dicit,Cur ficifii,fed quia ßcißi hoc.StatM au»nbsp;tern fententiam decernit er promulgat,dicens:Deießanbsp;bills tu fisfuper omnia animalia, er prlt;e omnibus beßqsnbsp;agri. Superpeßusuel uentrem ingredieris,pulueremnbsp;uel lutum comedes donee uixeris. interim non tarn fer*nbsp;pentem damnans, quam fatanam i» ferpente locUttan.nbsp;Cuiuscorpus er membra funtomnesimpij, çriUiusfitnbsp;milia,hif perpetuo harent peâorefuoterrenis,pauent,nbsp;horrent, dej^erant, terrena fapiunt, fide 'm deum nonnbsp;eleuantur, auerfanturcceleßia. Qtßuero Chrißifunt, 'nbsp;uelut
Cl
111 IK
Cl
Cl «»I
|
GENESIS «dut homines 'm caelum tendant,ereâi.t^uæfurfam [unt ftpittnt,Deojidttnt,ex ipfo toti pendent,omttia propternbsp;eumßcii^tb ly Inimidtias ponam inter te SCmuIierem, amp; fernen tuhm, 8C fernen illius : ipfum ( uelnbsp;ipfc)conterct caput tuum,d^ tu contcrcs eiusnbsp;calcanéum. Non tibi,inquit dominus f permittotyrannidemt/eJ inimicitiits ponam,horroreinfcilicet tuturalem bomini*nbsp;bus ey ad colubrtnn perpetuum, ut eupiaitt calcare co*nbsp;put ferpentis ubi tiigor uitt rtu uero inßdiaturus eSfeynbsp;aqiie calcaturus calcanéum, uel potitts contriturus plan^nbsp;tom hominis ubi poteris. Hlt;cc uero certo, çr per omnianbsp;myfkrio, inimicitiam ßgnificant inter fanbsp;“wus, tunam cr fernen mulieris, Chrißum dominum,hoc loconbsp;mulieri promißum,Quidenim magni erat,ß inter tnu^nbsp;lierem acferpentem effent inßdiie, er mutuum caput etnbsp;calcanéum conterenda dicantur ? Verjw» hîcßntim abnbsp;initio promittitur liberatio,ab hoc recens commiffb pec^nbsp;cato primi hominis, per fernen illud benediilum,pernbsp;guod benedicenda lt;juo^; erant omnes gentes, ut ßt fen^nbsp;fus.'Per mulierem dccepifli,per fernen tmlieris fuccum»nbsp;bes, mbeciUem quidem fexum, tuis artibus circumuen^nbsp;tum,perq- illius prolem caput,poteß!ts,uirtus er tyran»nbsp;ns tua conterenda funttnautem conteres calcanewmnbsp;eius, Cbri/H humanitittem, qua peccatis noßris afflidanbsp;eß, Deniq; titlis mimicitia eß inter carnem er ffiritum,nbsp;inter fapientiam huius mundi er dei uerbumfvnterfen»nbsp;fualitatem ty crucë,inter impios er fideles-Caput etiamnbsp;ferpentis eß regnum peccati i» nobis, es- tenebraru po«nbsp;tejbs, ae faatna tyrannicum imperium, quod Chriflusnbsp;uicit,et per fe fideles uincere dedit.Inßdiatur,impugMt,nbsp;J,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;foHiciat.fed uidoria Chrifl à nobis flut, 16 ^Mulien quoq; dixittMultiplicando mul tiplicabo aerumnas tuas, ôC conceptus tuosînbsp;in dolore paries filios, amp; ad uirum tuum de^nbsp;fidcrium tuum ucl refpedus,amp; ipfe dominanbsp;biturtui. Keltéhuiro,adhlt;efilliferpenti, er deliciascontra meum praceptum perquißßi : aßimulari deo deßdera=nbsp;«huf fli, er uirum decepißi: ideo accuinulabo arumnas tuas,nbsp;CSquot; conceptus tibi dolorofos impoito,Delicia tua erunt,nbsp;fubijci tuo uiro, ad ipfum femper ffedare er intueri exnbsp;animo,qua ex latere illius ßrmaa, aqualis er comparnbsp;:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;effe poteras,aefciuißi imperare, di fee fubeffe, Admonen J?* da mulieres, ut deo fe fubdani ey maritis,patienter er humiliter firant fuas arumnas, er à maritis ob imbecil»nbsp;litatrm corporis er animi noncontemnantur, »7 ^Adæ uero dixit: Quia audifti uocem us xoris tuæ,amp; comedifti de ligno de quo præ-ceperam tibi ne comederes, malediâa terranbsp;propter te: in laboribus comedes cxeacun-dis diebus uitæ tuae. 18 nbsp;nbsp;Spinas 8c tribulos germinabit tibi, 8C co medos herbas terrae. Q«id plus tecum ualuit amor uxoris quàm mei,plu» fis fieißi uoceitf lixoris quàm praceptum meum- Ex quo |
B REST TH. patet Euam non fimpliciter dediffè : fed multis fubhlde uerbis perfuaßffe, er exemplo impuliffe, ideo non tarnnbsp;abundanter, crebro, er ffionte utiles tibi fruäus terra cuitur«.nbsp;profiret : cum nuilto labore er molefiia comedes pro^inbsp;uenttim illius,omni tempore quo uiues.Non reffondebitnbsp;eulturaprouototuo:labor er diligentia fi-uflrabitur:nbsp;«c horto fiet tibifylua, er ex agro eremustdegenerabitnbsp;terra ab originalifoecunditate, ficut homo ab originalinbsp;tuflicia, ttioluifli arborum fi'udibus uefei, ede ergo her»nbsp;bam terra tibi contumacis,non magnopere delicatis ute»nbsp;re,fedterranafcentibusaccommunibus- 19 In fudore uultus tui uefeeris pane, do» D necreuertaris interr3m,quia ex ipfa fum-ptuses: quia puluis es, amp; in puluerem re-uerten's. Generalis fententiain omnes homines, à qua nullus excipitur, qua laborer opus pracipiturtotium fentina humüü«,nbsp;malorum (y m4ter,prohibétur:ad labores enim interimnbsp;nAfcimur,ßcut auisad uolandum-Et qui no laborat,nonnbsp;manducet: er ufque ad mortem, neq; enim erit à laborenbsp;deßßendum, Qtiando reuerterisadoriginemtuam,iu»nbsp;xta corpus,humiifcilicct,undefimptuses,utnunquàinnbsp;fuperbias, nec hominum quijfiant conjratrem contetn»nbsp;nat,deeademmAffapariterconditi- 2.0 Et uocauit Adam nomen uxoris fuæ, E-ua.'co quod mater eilet cundorü uiuentium. Oinniam hominum mater Eu4 dicitur, melius autem liaua : quia nuBus poft earn homo natus eß uel conditusnbsp;fine muliere,fed bene ßne uiro- 1.1 Fecitquoqjdominusdeus Adae amp; uxori eius tunicas pelliceas,amp; induit eos. Non deflitit à beneficijs mifericordia dei, etiam pec» catores induendo peUiceistunicis, quas fimpliciter'm*nbsp;teHigi arbitror,non tarn 'mdignum beneficium creatori,nbsp;ficut nec aliarum rerum produdio: quafi diceretttmprunbsp;denter prouidiflis uobis, oportuniorem ueßitus uobis ra»nbsp;tionem indicabo, ex peUibus certe anim4lium,unde monbsp;neamini mortalitotis, qua fine molefiia paramur,non utnbsp;linea,lanea,ferica, jti Et dixit dominus deus, Ecce Adam quail unus ex nobis fadus eft, ut feiat bonum^Cnbsp;malum:nunc ergo ne forte mittat raanumnbsp;fuam,et fumat etiä de ligno uitae et comedat.nbsp;£lt;uiuatinæternum. Kyroniauidetur/trnproperatiBiflulticiam er terne Hyro«’» ritatem: quafi dicat: Ecce quantum pro fiât Adam, iamnbsp;uidet malum er bonam : er nunc faltem ne uiuat in iBanbsp;miferia femper, prohibeamus accejf im ligni uita, ne exnbsp;eo quoq; fumereprafumat, er dd perpetuum femper uinbsp;uatcruciatum» Etemiftteum dominus deus de paradi-fo uoluptatis, ut operaretur terram, de qua fumptus eft. Ideo dimifit,id eil, irreuocabiliter emifit eu/m domi» nus deus de horto deliciartvm, de ftatufiUdtatis, ad la»nbsp;boriofe colendum terram, iam obnoxiam ntalediSionifnbsp;unde er defumptits eft, in flutum miferurum plenamt |
|
GENESIS Eiccit^ Adam:amp;collocauit ante paradij fumuoluptatis Cherubim, amp;flàmmeugla»nbsp;dium uerfatilem ad cuftodiendam uiam Ipnbsp;gni uitae. Eiecit ac repulit,lt;juaß reluäantein AJamtMt,Qr ne» lut exilio relegatiim damnauitxoUocans antehortum denbsp;liciarum Cherubim cr flammeum gladium uerfatilem:nbsp;uel^uodanceps ßt cr'bii acutus :uel quaguà uerfumnbsp;fefeuerfantetn,ad eußodiendam uiam ligni uitiCtPiifïuranbsp;^ttiuideturejfeferme,ßgnificansidem ^uodfirmißimenbsp;muniuù paradifam contra homines: id efl, ßcultAtem aenbsp;fßem omaem ademit flxliciternbsp;nbsp;nbsp;perpetuo uiuendi, mortem euadendi in hocfeculot Nonfeettî atij^ßange^ tut cuflvdiret uerfatili gladio,et inacceflam ficeret uiamnbsp;fiite,donee Chriflus ueniret,protniffum femen,quiuia uinbsp;tlt;eßäuiefl nobis oflium,per quem faluabumtur ele»nbsp;„inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßi, crin paradifam cam latrone reducentur, patriam .ceele(km,per meritum paßionis Chrifli: qui Jrußu tMO« hedientite perler ant exuîes er excluß. lt;CAPVT niu Dam uero cognouit uxorê fuam ^^^1 Euam : quæ concepit, 8C peperitnbsp;Cain, dicens : PoiTedi hominemnbsp;(per)dominum» Qtt^ando Adam uxorem cognouerit,fcriptiiraiwn 4cttin, explicat,amp;- ft Cain primus Ad^ filiuf fiierit,lt;equè par4nbsp;doxam e)t» Simpliciter dicitur, Adam cognouifle uxo»nbsp;rem,quie genuerit Clt;iin,Poft quem etiam tradit Abelgenbsp;nitumßatrem iUius^. Dixiße autem mater reflrtur, camnbsp;generaßet eumtPoßedi hominem deam,uel cum deo,uelnbsp;àdeo, Articulusenim licet ßgnifleare poßit iuelnbsp;ab,cumuel per,etiam cor am, ut Orflelus exponit,dubi*nbsp;tari tarnen nequit, frequenter cr quaß femper artieu»nbsp;itt/m eße accufatiui cafus. Cum enim quinquies feribaturnbsp;duobus his uerßbus, c^qintier articulare ßt quarii cafus,nbsp;ty ipfum, ßgniflcet,non erit irrationabile ß etiam quimnbsp;to loco pro eodem capiturtut ßtfenfi^, Adam cognouitnbsp;ipfam Puam : Eua genuit ipfum Cain. Iteru genuit ipfumnbsp;ßatrem il}iui,ipfam Abel, Sic liceat diceretPoßedi hoanbsp;tninem ipfum deum, quißt deus er homo, Extat autemnbsp;ad iÜiui expoßtionis uerifimilitudinem, Cabaliflica quißnbsp;MeHia» 4^« traditio, de promißione b^eßiie,primis parentibusnbsp;jjtomiffus, ߣiie, qult;e breuiter ßc habet : Angelus quidam Raßel,nbsp;qui interpretatur Secretam dei,milßis ad Adam lapfum,nbsp;confolatusefleum fuper damnationehumami generis,nbsp;quiaaliquandoexpianda eßet per hominem fanfliflianbsp;mum, de fuo femine generandum, cui nomen eßet fittuanbsp;rumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lignum uitæ apprehenfu» rus,totum humanum genus faluaret. Idipfum Adam cre dens,uxorem Vitam uocduit,Clua cognita, cr generattnbsp;teprimogenitum, clamauit ipfasAcquißui uirum quatunbsp;orliterarum, Sed ficutipfahacuiceerrauitinperfonanbsp;generata illo tempore : ßc alij patres, qui tarnen omnesnbsp;in eafide fefe confolabantur,faluatifunt, ßmomgeneanbsp;randi Meßi,e,ab iüo ipfo iam mundi exordio,per omitidnbsp;ffculadißeminariftit^ |
BRESITH. 1 Rurfum^pcpcritfratremcius AbehFuîC autem Abel paftor ouium,amp; Cain agricola. Abel fit paflorpecoru: Cain agricola, ambo quidem habens fanßa exercitia, fed Abel ßne mandata dei, ut optia,nbsp;uideripoterat, Cainoperam dat obedibntid, faniüùs Inbsp;agit iuxa rationem operis,non tarnen eleßionis.Rei nenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ceßarite operam dat, puriora traäat, grauius labor at, paenam humano generi deeretam diligentius fuflinet:nbsp;fedfide ac deuotione minor fitit,qua deus intuetur, Faâumeftauté poft multos dies ut infer« ret Cain de fruäibus tcrr^ munera domino* Contigit pofl lapfum temporis, cum dies uita Abel appeteret, à domino inflitutus, intuliS uel attulit Cain denbsp;ßußibus terra oblationem domino:exemplo nimiru paanbsp;tris, gratitudinem deo deacceptisfludibus protefltindo:nbsp;fed ut uidebifur, non de melioribus,^^ fide debili. 4 Abelquoqjintulitdeprimogenitisgrcgis fut Se de adipibus eorum î SC refpexit domi*nbsp;nus ad Abel,Sc ad munera cius, Abel quo^ tntulit.fed de primogenitis,fic 4 patre flitutus ,fy ex fide, deq; meiioribus, quia de adipibus.nbsp;Et obledatus ed deus adAbel,cr ad illius munus,ignemnbsp;demittendo, uel inflammando, fecundttm Hebraos:c»tnnbsp;potuerit tamenreßedus cr animaduerfto, quam ueranbsp;bum tlebraicum lt;equè ßgnificat,nempe dei complacenanbsp;tia cr gratia,aparere exfactinditite terra; iflius,cr penbsp;eorum, qualcm dei clementiam inteSigere Cain poteratnbsp;ßbi à domino non datum,cr idea irafei deo,nbsp;y Ad Cain autem, 8C ad munera illius nonnbsp;refpexitHratns^ eft Cain uehemêter, ÔC connbsp;adit uultus eius, Sed ad Cain cradmunuseiusnoobledatusefl.CaU fa deo nota, deo quaq^ tutius commendanda,quia ex elenbsp;ßionedeipendent omnia,qui dat fidem cr operacuinbsp;placet, quern uult recipit, quern uult indur at. Et iratusnbsp;efl Cain ualde, cr demißo capite, uelut cogitabnndusnbsp;cr triflis, malum aliquod machinatus inceßit.Doluit oanbsp;per a fua donuno non probari,/ratri inuidit dei gratiam,nbsp;deum iniquum iudicauit,fiducia operum tumult,
csfSC cur concidit facies tua^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4' Admonet iam peccantem,nepergat peiorßeruqusfi tas. dicat : Cur mea deteflztris indicia ? quare flatri gratiam inuidesiiïónne oculus tuus malus efl,quia ego bonusl
male, in foribus peccatum accumbitî fed fub ft* ceeritappetitus eius,et tu dominaberis illius. Noone ß beneflceris,firendum uel ßresfß uero non bene egeris, ad ßres peccatum accwmbit:ad te autë inanbsp;clinatio uel deßderiü ipßus, er tu dominaberis in eum,nbsp;quaß dicat deus : Ambo mei eftis, cur tibi dißUeetfraanbsp;tris intégrités in oflèrendo ƒ Cur odis/ratremiSi pergesnbsp;ut caepifli, peccatipoena in proximo te manet,palim tenbsp;hnpiumcomprobabis. tJumtefiatremfußicereßcdeanbsp;bet Abel, ueluti uxor maritum ? num tu illius dominusinbsp;num ad tuum imperium attemper are debet fidem fuantnbsp;in deum Plurimum ptf (oHi gt; maximus apud illumßmitnbsp;idea |
|
GENESIS idea praßantißhna de fuis mihi offert. T« Wei cuttor «ï deri uis/edßne tuo quocun^ damiw, qui détériora ad^nbsp;ducis mihiPr^cepta utriuf^ abula; hic docentur, fcili=gt;nbsp;ccf.De!« colendiu, qt fratri non irafcendum ? Targownbsp;ïu. ° lonath^ ffcexponit flnntanum tiumtradidiarbitriumnbsp;ßmitis, cr tu dominai ittitu erw, Ontelut fie : Nón/ie ffnbsp;beneffeeris operatM,(tcceptlt;dgt;ile erit,id eft, munia tuiinbsp;füffipiatn ierff non emendaueris, W die iudicij fentiesnbsp;pfccatim,ulcilcetur enim de te^niff conuertaris. 8 Dtxit^ Cain ad Abel fratrem faum ; Egrc diamtirßrM. Cum® effent in agro,confurre^nbsp;xit Cain aduerfus fratrem fuum Abel, SCin^nbsp;terfeciteum. Dixit C4iw ad Abel,uel omnia uerba dei,quibtii cor ripuerat etm dominai, uel occaffonem quieffuit ex «eranbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bis litigandi cam fratre, zT occidendit Et cam effent in lt;tgro,mffrrexitcotra fratrem cr occidit,Cam ammam impiorum patriarcha,cr primat lapis in tediffcio ciuita,nbsp;tis diaboli,exemplar ffUorü huiuimundi, ey deum nonnbsp;credenlium,eius iadicia blaffhemantiu, proximos per^nbsp;fequentiun,cr fraternie gratiæ inuidentium,nbsp;nbsp;nbsp;deffe» '1 lußus rantium de dementia dei.Abel uero, Chri/h teßimonio, primas iuflus, ey- eccleff^e primitiuorum primas ob iuffinbsp;tiamnMrlyr,eleâasàdeoper fidem cr charitatem,cu^nbsp;ins ob id graa frerunt opera, ttabent hie Hebraorumnbsp;codices intercapedinem, quaff aliquid inde ablatufît exnbsp;uerfr. Id nempe quod uutgo legitur, Pgrediamur frras,nbsp;9 Et aitdominus ad Cain: Vbi eft Abel franbsp;ter tuust’Qui refpondit,Nefcio:nunqmdcu ftos frairis mei fum ego^ No/J dedigrtatwr aUoqui homicidam dominus, tttcau [am daret refîpifrendi, mquirit de fratre parricida, quinbsp;^^»proxi quafînon effe deum iuffum perfuafrs cr ignorantem,renbsp;ffondilfNefrio.’nian cufios fam egofratris men' Legenanbsp;tara ca/îos fraterna falutis effe debuit frater utermus,nbsp;quad lînolebat ca/hdire,non occidiffet faltem, 10 Dixit^jQuid fecifti:’ uox fanguinum fra tris tui damat ad me de terra. Crudelefrcinus defîgnAlii,cr nephas atrocifîimum, uoxfanguinufratris tui damat ad me, tuum te freinas^nbsp;eftl™’* • ttonfrater aceufat. Vindicat deus, nonfolum fanguinemnbsp;Si? '***’^* Abel, [ed cT iufîorum omnium qui occiff [umt ab Abel,nbsp;uffj; ad uliimam innocentem. Difcimus hoc loco,dei eu»nbsp;ram pro pijSfffue uiuantfîue moriatüur, quandoquidemnbsp;pij etiam morientes à domino requiruntur.Vlon habentnbsp;Ori eut» neceffarios patronos qui deo fidutittnon occidumtur,mnbsp;P'opiji. fi domino [dente acuolente'.minimeeisdeeft, cummaxinbsp;meabeffèuidetur. Voxfanguinisaddeam, eftipfrmetnbsp;[olicitudoprouidentiaq; ffecialis cr afîidua pro fan»nbsp;dis,Çittoduni ex minimis meis frcifii5,mihi fidJîis,Saunbsp;le cHr me perfrqueris fCum humanum ceffat auxiüum,nbsp;[uccurritdiuinum, 11 Nunc igitur maledidus eris ex terra: quæ ¦ nbsp;aperuit os fuutn, 8(. fufeepit fanguinem fragt; tris tui de manu tua. IX Cum operatus fueris terrâ,n5 ultra dabit uim âiâ libiî uagus Si (ùs fug terra» |
BRES IT H. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8 Clt;jî« perfmam maledicit, pœnte condemnando, ad mortem ufqi duratura: etiam terram colendam [olicite,nbsp;damnat in[œciiditatis,quam ex natura habuiffètfoecunnbsp;ditatemaufrrendo, Infuperuagutcrprofrguseffeiubenbsp;turinon abfîmili frntentiapleditur Cai»,eiqua[erpensnbsp;damnatuseff,quiafîmilis culpa,Occidit ex maltiia, prienbsp;meditatus,da(a opera,admonitus,etiam à deo, fîne ex»nbsp;emplo,in tanta hominum paucitate fratrem, cr tot ne*nbsp;potes,anto parenttvm ludu, iußitm,pacificum,line manbsp;la caufa,propterpietatem, IJ nbsp;nbsp;nbsp;Dixitc^ Cain ad dominum, Maior eft ini G quitas mea,quàm utueniam merear. Exponi potejl per defferationem didum, quia inex piabile peccatum[uum cognouerit, Hebrai interroga»nbsp;tiue,cctm défit nota itlius, Eortafîis agnouiteatenuscri*nbsp;minis magnitudinem,ut in hoc mundo[uffîdenter puni ca,nbsp;ri non poßitdimuit homines plus quàm deum, corporisnbsp;mortem quàm dei offènfam: nonfatisffdebat uerbis dei,nbsp;deffgt;eratus,cr in con/cientia perturbatus,ideo dixit: Ecee ciieis me hodie à fade terrf ,amp; à fade tuaabfcondar, SCerouagus Siprofugus innbsp;terra.oniis igitur qinueneritme,ocddct me. Ecceabßulißi gratiam cr tutelam tuam à me,permit tis me mihi,pro uenia te conuenirenon audeo : abfcon*nbsp;dar à te,[ubterfrgiam,ut potero, iudicium tuum, UdgUSnbsp;ac inßabilis ero ubiq^ter fîtu me non perfrqueris, quicnbsp;quid alioru inueneritme occidet,meqi iucri no dabitur^nbsp;ly Dixit^eidominuSjProptcreaomnisquinbsp;occident Cain.feptuplû punietur. Pofuit«^nbsp;dominus in Cain fignum, ut non interfîce-reteumomnis quiinucniflcteum. Cut deus uitat» permiferat ad iüius Uelcorredioné, uel pœnam, aut exemplum,(S non occidendus er at, Le*nbsp;gem hic mâfretudmis decernit,inter homines umdidamnbsp;deteßatur,libi refrruAt dominus iudiciusn oppre/fîoram,nbsp;Occifîonê prohibet qudcun^ de caufa homicidij.tdeoff;nbsp;prie(er Abel (aiunt Hebrai) aeminem occifam u[que adnbsp;Noë,Septuplamuindicari,eflinultipliciterpuniri,Oc* Sepwpiumnbsp;cafîonem autem dederunt patribus multa dicendi circanbsp;hune locum Septuaginta interpretes,quitranßulerunt,nbsp;Septem frelera exoluet : quod aliqui ad poenarmn genenbsp;ra occifori ipfîus Cam infrrendatalif ad frptem genera*nbsp;tionesretulerunt, de quo ipfîuideantur, chryfrßomusnbsp;fcilicet er Ambropus. Signuimpoßtit dominus in Cain,nbsp;ne ab aliquo occideretur:quale id fùerit ignoratur^ i6 Egreffus^ Cainàf3dedomini,habitauit profugus in terra ad orientalem plaga Eden. Del prafrntiä euadere non potuit, omnia enim ubiq^ ®pt«fe* nofrit, agit, cy fußnet, frd dei prafrdio in confrientianbsp;nudatur, cuinon credebat homo defferatus carnalis^nbsp;nuindanuSfterreßris, impiorum in hoc modo ffgnifrr etnbsp;exemplar,Habitauit autem proßgus er inßabilis, iiteanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«Hi regione,in qua Adam pater habitaffiefrribiturtut indi' cetur denuo paradißts ßiffe circiter promißionis terra,nbsp;maximefîuerumfît quod dicitur, Damafrits locus effinbsp;frrmationis Adam de terra. Et Cariatarbefrpulcbriminbsp;Adam:nbsp;nbsp;nbsp;Hierofolyma locus oblationis Cain Abek |
GENESIS
B R E SI T H»
|
De nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttdtt mugeopcre dijputMdum, cw« prouideit tia deijocorum nomina toties imnwtACi (tnt, ut anxia to pographiie fbidia, çj- propriorum nominumnonma»nbsp;gnopere (ei^emur. 17 CognouitautéCain uxorcm fuatn, quæ conccpit ôc pcperit Henoch: amp; ædificauitci-uitatem, uocauit^ nomen eins ex nomine finbsp;hi fui, Henoch. Cognouit C4i« Hxorem fuam, non matrem,nonforo rem, fed aliç[uam cognaturum. Mult£ enim eraitt fxmi’*nbsp;sM^ogiunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caalogumfcripturanonßcit.'ßcut necuiro K uitotum, rwm omnium,fed tantum eorü,ijui per fucceßiones per» ducebant ad Abraam, deinde ad tudam, unde Chridatnbsp;nafceretur:creorum,guoritm nominibut proumtia ap»nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pellata funttcy quorum ßudio, uel inßgnis utilitasjuel tjrannis o' calamitoihominibus contigit^ Henoeb nafci tur filiM Cain: ut uidetur origo nobiliu,qui nomina, daninbsp;urbibusàfe conditis,ut tua fît cr impunitatyramorumnbsp;uiolentiajnteüigimut quocy, ob long^uiatem multipli»nbsp;catos homines, quorum ex cœtibus condi oportuerit ci»nbsp;uitates plurimas, Cuw enim pofl tempora Abrade, intranbsp;quadringentos annos,increuerit iüiuffoboles, in plureinbsp;quàmfexcentena uirorum robufîorum milia, abfq; pwe«nbsp;ris,fenibus,crfoeminis,prlt;eterldumlt;eorum cr Ijmaeli»nbsp;Hominum (jroMi regnaXum letatis annos ducentos nemo affeque» hominum numerut ante diluuiu,quando qui minimum «i xit,ad feptingëtos annos fcriptura refîrente peruenerittnbsp;18 Porro Henoch genuitlrad,amp;Iradgenuicnbsp;Mautaei, ôC Mauiael genuit MathufaeI,âCnbsp;Mathufael genuicLamech. Genuit Henoch ipfum lrad,qui M4 6« ta el, Hebraic* potc/î negari, ex Hebraicorum nominum interpretafio»nbsp;poBiuw.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;myfieria, fedreligiofa prudentia opusefl:turn, quiaLatinis ey Gracis eadem dillio, Hebrais uar'qs in lQcis,uaria^ or»nbsp;thographia plurafîgnificat : turn, quia ambigua mter»nbsp;pretationi feruiunt, propter Hebrteiclingu^ angufliat,nbsp;ac wixf«rlt;(« cum alifs, Syra fcilicet, Chald£a,Arabica,nbsp;Perfîca, cr Aphricana^ ldeoq}ueterumallegoria,rarônbsp;proprilt;e funt, fedcxruinofo fitndamento depromptt,nbsp;Kllegona. com Hebraa igfwrtfuertnt, uel ad manum non habue»nbsp;rint, alteram adaptarunt pro altera. Necetiam paßimnbsp;confîgiëdum efl ad nominum interprefationes, fed tuncnbsp;potißimum, cum alioqui liter alts fenfus fidemcrmo»nbsp;res nihil adificat,cr fententiarum confequentianon renbsp;clamat. Ne uelMtoIentidm, uel ridiculum ecclefîaflicisnbsp;dogmatibus infirre uideamurt D Qui accepit duas uxores: nome uni Ada, ÔC nomen alteri Sella. -to Genuit^ Adalabel,qui fuit paterhabi-tantium in tentorijs atq^ pafiorum^ Bigaiftiii Lantech duos uxores habuiffe, ueluti rarum aliquem Vamtsh,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßgfa hifloria hie prudicat, O' non de more hominum lUiui temporis, cuius fllq tanquam Ortium re» pertores laudantur:quorum foror quo^,texturie artemnbsp;itiue/t‘fle,incerto uuthorefirturt Videmm interim föiot |
±1 huius fleculi, prudentiores in generationibiu fttis,quaiit filias regni.Nibile rum de filijs Abel,(5 quos habuit,flillinbsp;lefcribttur.Verutamë nourmu bellica, fed ad laboré idonbsp;ttea,repererut, Antediluuium enim bella nulla Icgutur^nbsp;Et nomen fratriseiuslubaljipfe fuitpatecnbsp;canentium cithara amp; organo. Sella quoq; genuit Tubal cain,qfuit:malgt; leator, ÔC faberin cunâa opera aeris amp; iFcrri»nbsp;Soror ucro Tubal cain.Noema. lubal ëiiufîcam ad pafiorum obleélamentafCrbonefîit gaudia excianda, inueuit, id^ facru litera non impro»nbsp;banttfed ceu non inutile commémorant inuentu uetuflißinbsp;inorumpatrii ab exordio hominu,et id perq diligenter,nbsp;± 5nbsp;nbsp;nbsp;Dixit^ Lamech uxoribus fuis Adj et Sel læ: Audite uccem meam uxores Lamech,au fcultate fermonem meum, quoniam occidinbsp;uirum in uulnus meum, amp;adolefcentulumnbsp;inliuorem meum. Scptuplum enim ultio dabitur de Gain: de Lamech uerô feptuagies fepties. Chryjc^mus uult ipfum Lamech fiti/fe pium cr re» ligiofum uirum, occifîoiiis cr homieidq peccatumuxonbsp;ribus confitentem : quatenus pcenam Cam euaderet,quinbsp;peccatu fîteri nolebat. Augufbnus quoq^ aif.PruHra ar»nbsp;bitrantur aliqui Cain occifumà Lamech.fed idea htec dtnbsp;cit Lamech,ut oflendat durius puniendum homicidiumfnbsp;poflexemplum Cain,quàmantea. Vniusenimmaluntnbsp;fit multis remedium: uolebat humili conflßione anteuernbsp;tere dei iudicium,qui peccata curat,non exprobraLPa»nbsp;cileefl enim foli eo loqui,nullo alio confeio,omnia dili«nbsp;genter ^icere, o' ob itto remedia accipere,qui ficile ponbsp;tefl peccata emendare, unde er dixit.'Interficiendo ho»nbsp;tmnem,meipfumfauciaui,cr confeientiam oneraui.At»nbsp;tarnen nemo me impune occidet, foli deo paena feruatanbsp;efltquod fî quis me interfîeerit,is feptuagies fepties luet,nbsp;id efl,multo pluribus ptagis afpeietur quam Cain, Cognouit quoqueadhuc Adam uxorent fuam : öi peperit filium,uocauit^ nomen e-ius Seth:d(eer)s,Pofuit mihi deus lemen aliudnbsp;pro Abel,qucm occidit Gain. Adamo generaturtarde alius flliut pro Abel, quan» ttimlihet iam mulä'plicafam effe fibolem Ada uerifmüli»nbsp;mumfît.Verum ad tioc non tendebat uel perueniebat genbsp;nealogia Adie nifîper Seth, pofl Abelgenitum,cui ma»nbsp;ter nomen imponit à ponendo. Selb, quofîgnifîcatur,nbsp;non nafci naturaliter deifilios,fed ab eo donari. Sed SC Seth natus eft filius, quem uocauit Enos. Tune coeptücftinuocari nomen dni.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Ipfe Setb natusefl filius EnoSjcuiustemporibiu in» ftauratus efl dei cultus, ritus capit ceremonies deum co»nbsp;lendi,fed paucis, qui cum tempore uf^ ad fuperfitionesnbsp;multos adauäus efl, lt;CAPVT V* _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ni le eft liber generaiionis Adam: Enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;creauit Deus homi nem , ad limilitudinem Dei fecis iilum. P Rot S K HOMta |
|
GENESIS mmT'pJ'’ Hwtóww 4 deo credtio üerum conmtendidttr (S' ^lt;“o.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«flwt {«cMfcat«r,Mt fciat cut fubßßtntittinjüdm,cr uiue* re dcceptum refirre'debeat : quomodo dominum etgnoa fcere lt;tccolere,tot4^ ßdutiaamare cr dei imaginemfnbsp;clcmentùmfcilicet,prudentiâ ac beneficentiâ icmularitnbsp;Xnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mafculam amp; foeminam creauit eos, dC be ncdixitillis,amp; uocauit nomen eorü Adam in die quo creati funt, Mafculum 0quot; focimnam creauit eos, promifcue ufut eludat curioforam hominiim, (S intempeßiuam diligennbsp;tiam.’cr benedixitfUt mutuum düigant,tino generationnbsp;nis orti principio,cr ^uicijuidboni confequunturfdiuinbsp;nlt;e benediâioni adfcribant^Ad nominis comonitionem,nbsp;modefliam }eäentur,terrenos,fragiles (S’ morales feconbsp;giando,uti^ de terra defumptost Vixitautcm Adam centu nigintaannis, amp;genuii filiuad fimilitudinern ôCfecûdumnbsp;imaginem fuâ, uocauit^ nomen cius Seth, Omißa impiorum poßeritate, (s «« obliuionem ren ieâa,eorMn progenies defcribitur,per quos fecundo renbsp;ttouatMeflmunduf^^Joëfcilicetttüonefiauteminteiïinnbsp;ad id ufq; tempus AdànuUos alios filiosgenunnbsp;ijjèprlt;eter Cai« (S’ Abelyhunc autemSethpoß alios genbsp;nuijJeÇcribitur,cuius pofleritas faluanda eßet m diluuionbsp;Uenturo, de cuius ßmine Abraam poß Noe genccdndiw.nbsp;Antiqui fcriptores,Iofephus (S tAethodius, habent dunnbsp;centos 0quot; trigina annos,Septuagma interprétés ßequunbsp;ti,quibus uixerat iam Adam cam genuit Seth, 4 Et fadi hint dies Adam poftquam genuit Seth, odingêti anniîgcnuit^ filios Si filias,nbsp;y Et fadû eft omne tempus quód uixit A-*nbsp;dam anni nongenti trigtnta,amp; mortuus eft,nbsp;Bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vixit quoqj Seth centum quinq^ annis, amp; genuit Enos, y Vixit^ Seth poftqua genuit Enos.odin-gentis feptem annis, genuit^ filios amp; filias, 8 Et fadi funt omnes dies Seth nongento*nbsp;rum duodecim annorum,8i mortuus eft. Vixit uero Enos nonaginta annis, 8t genuit Cainan,
ƒ II Fadi^ funt omnes dies Enos nongenti quinq;anni,0£ mortuus eft.
15 nbsp;nbsp;nbsp;Et uixit Cainan poftquam genuitMala^ leeljodingctis quadraginta annis, genuit^ filios 8c filias. 14* . Et fadi funt omnes dies Cainan nongen decern anni,8C mortuus eft, 1 y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ixit autem Malakel fexagintaquincÿ annis,amp; genuit fared, Q Et uixit Malaleel poftquam genuit fared ^’ginta annis,dC genuit filios SCnbsp;filias.Bt fadi funt omnes dies IVfaialeelodin |
BRESiTtt genti nonagintaquinqjanni,amp; mortuus eft. gt;7 ^[Vixit^ fared centum fexagintaduobusnbsp;annis,ÔC genuitEnoch,
Tamhicquam 'mßcquentibus quibufdâlocis, Septia NumtrorS ^ainterpretuuerßo, fire dupliim habet numerieius,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• qui efl apud Hebrteos, cuius diuerptatis rationem Augu ßnus late acfapienter traâat quintodecimo de Ciuiatenbsp;deiycapite dec'tmoquarto.Verunamen numerus addituinbsp;ante natiuitatesfiliorum,pofl natiuitatesfi(btrahitur,utnbsp;anni patru/m 'Mtegri,(s lequaliter inuenianturfts connnbsp;fient apud utrof^,prater Lantech In locis autem dißonnbsp;nantibus, certior recurflts haberi debet ad Hebraicâ uennbsp;ritatem,pc dicente Auguflino'.Scripturapquid habet ia Auguiun«»nbsp;diuerfumtUt uerum eße utrun^ non poflit^rerum geflunbsp;rum fides ab ea lingua repetenda efi,ex qua interpretunnbsp;turn eft quod habemus.lSlon tarnen Septuaginist interprenbsp;tibus imputatur dißonätia, fed eis qui primi defumptumnbsp;exemplar à Ptolemai bibliotheca negUgentius tranfirinnbsp;pferunt.Hic pro oâingentis annis Hebrteorum, Sepfiunbsp;ginta interprètes habent fipt'mgetos. Qsod dicitur, Genbsp;nuit filios cr filias, Beroflts exponit, perpetuo geminofnbsp;genuiße,fiIiHm cr filiam, Ab Adam ergo creato ufek ad Seth, fiterut anni com s upputatio munes cr lolares,nempe duodectm menjtum,centu tri= diiuuium.nbsp;ginu.Qÿicentum erqumqiannosnatus, genuit Enos,nbsp;Qiji nonagina annorum,genuit Cainan.Ciui feptuagennbsp;naritts,genuit UialaleehQtii fixagintuqumi^ natus am*nbsp;noSffiliu genuit lared,Qni lared centum fexaginaduonnbsp;rum annoru,genuit Henoch, Qui cum uixijfitfcxaginnbsp;taquinq^ annis,genuit Matufalent.Qui centum oëluaginnbsp;tafeptem annoru,Lamech,Qÿi centum oduigintaduoanbsp;rum annorum,genuit No«tb. Qai quingentorum annonnbsp;rumexiflenSfCaepitextruerearca,quam cumperficif*nbsp;fet in centum annis,diluuium cexpit, Summa ergo annonbsp;rum mwtdi,ab Adam ad diiuuium, efl miüefexcëtorantnbsp;quinqudgintafex annorum, iuxta Hebraos : fectutdumnbsp;Septuaginta interprétés, juut duo miÜia fexagintaduo:nbsp;diffèrunt quingentis fix annis, Variant tarnen exemplanbsp;ria,tam Graca quàm Latina.Obfiruandum etiam,quodnbsp;peut te/klntefiriptura,Adam ante Seth natum, genue»nbsp;rat filios Cam cr Abel,non fine filiabus,cr fine dubinnbsp;multis alijsfilijs.Sic de fiquentibus accipiendum, nwl*nbsp;tosfiilicet filios eofdem genuiße (sfilias ,flatim à tern*nbsp;pore pubertatis,quum nonfi(erintfleriles,nec tanto teninbsp;pore cœlibes. Non enwM hie nominali,primogenitifolinbsp;dicuntur:fid patres tantum funt,ad genealogiam Noe,nbsp;Abraam,crChriflipertinentes,exmultisfiilicetfemeitnbsp;fanâum ac eleilam, X o nbsp;nbsp;^Porro Henoch uixit fexagintaquinque annis, SC genuit Mathufalam. Henoch pftmta 'mier malos, prhnum locum i Cat»» Henoch à' obtinettin terracondit ciuitatem,radicemJßeifuitponitnbsp;Ht terra, Sed inter i«|los hie Henoch fiptimus firibitur. |
D IX ^5 Cum deo ambulue. GÊfîESÏS f^cef.eni^itui/Mtquàreiu ieterM,çiuietmtin aÜMt «îam traiislatui eflt Et ainbulauit Henoch cum deo t poftquâ genuit Mathufalam,trecêtis annis,amp; genuicnbsp;filios Äfilias» Et faâi funtomnes dies Henoch trecengt; ti fexagintaquinq; anni. Ambulauit^ cumdeo,Slt;nonapparuict quia tulit eum deus» A.mbtll^lre cum deo^ deo fgt;er uitæ îwiocentM (gt;Î4» cerCf heroicant aliquant conuerfationem inter hominesnbsp;habcre,deoßmiliareme]Je,cr peculiarent gratiaeiutnbsp;experiri.Cui tamenßeut Noê er alifs^nuptia ex proli*nbsp;ficationon obpflumt, fed magis adiuuantexemplo fan»nbsp;âoru. GenHÎt enitn Henoch faniîuf ipfum Mathufalen»nbsp;Anno autem trecenteßmofexageßmoquinto letatis He»nbsp;noch raptits eP,incera caufa, indicia dei non fcrutandatnbsp;ludtei dicunt,iuflu quidem fitijje,pd ad mala procliuem:nbsp;tdeo raptum ne ntalitia mutaret animïi^ Nojlri ob fanâinbsp;tatein paradifo donatu,rediturucoittraAntichriPumt.nbsp;^Vixitquoqj Mathufala centöoäogin-tafeptemannis,d£ genuit Lamech» Et uixit Mathufala poftquam genuit La* mcchjfeptingentis odogintaduobus annis,nbsp;amp; genuit filios amp; filias. Et faâi funt omnes dies Mathufals non* genti fexagintanouem anni, SC mortuus eft*nbsp;^Vixiiautem Lamech centum oâogin*nbsp;taduobus annis,SC genuit filiam. fecundttm Septuaginu interprètes, lofe* 5« Raptus He notih, fupeiul«? pffUM ZX MethodiUfpribitur uixiße ante Lamech hunc annis centum /exagintafeptem. Ante Noê uero uixit Lanbsp;Wfcfccf»f{0MO(3og(«ao(So* A NoëdddilHMittW fex»nbsp;centi anni, qui pmul fiiciunt nongentosqumqudgmai^nbsp;quin^ annos fcilicet à natiuitate l^athufalem ufq; ad dinbsp;luuiumjpfeuerofcribituruixipe nongentis fexagmanbsp;nouem annis,fectindum tllos« Exquofequitur,fAathufanbsp;lam uixijp! quatuordecim annis poß diluuium^ Q«lt;e resnbsp;ßmofain ex' infolubilem quießionem peperit ueteributnbsp;fanâis,cum in area feruatus nonpierit: p:d Hebraica uenbsp;ritas apertehttncnodum foluinqutC habet, a natiuiatenbsp;Mathufalam adgenilum Lamechßuxißecentiim oâo»nbsp;gmafeptem annos: à Lamech ad Noë,centum oiiog'inanbsp;aduoSyCuiui anno fexcëtepmo cæpitdiluuiu * Ogiettwnbsp;/îm«i pciant annos uitee ipßus, nongentos fexagtntano»nbsp;Ad* «tas. uem,fequitur eum mortuiim in diluuio cum alqs. Adamnbsp;ergo uixit contemporaneui Mathufalam, ducentis qui^nbsp;dragiwatribuf annis : obqt autem ante natiuitatem Noê,nbsp;centum uigintifex annis. Longißinta uita iüoru patrumnbsp;deimiraculo potius afcribëda quàm coelorum influxui,nbsp;uelperpiüioni natura humane pro iOo tempore,uelfa»nbsp;nitati fruüuum.iJec uidetur piße communis multis,fednbsp;forfan tantum iOis,de quibits feripturatepatur, Vocauit^nomencius Noë,dicensîlfte confolabitur nos aboperibus noftns,SCàlanbsp;boribus manuum noftraru de terra cui ma*nbsp;ledixitdomiQuSf |
BRESITH. Vixit^Lamech,poftquam genuit No?, quingétis nonagintaquinqj annis, öi genuicnbsp;filios Sc filias* Et faâi funt omnes dies Lamech, feptin^ genn feptuagintafeptê anni, amp; mortuus eft. ^Noë uero cum quingentorumclfetan* norum,genuit Sem,Cham SC laphet. tße confolabitur nos,hoc efl, pofl multos labores amp; eerwmnas corporis ex anime,per eum fuo tempore mesnbsp;lilts habebtmus,Abßulit enim per hominum manuales lanbsp;bores,agriculturemolePiam, primus animalia iungen»nbsp;do aratro. Gratiam inuenit cor am deo,ut area pbricasnbsp;ta, fernen mttndo feruaret * Additur pngulis patribus,nbsp;mors,pnis malorttm : Ht poß longißimam etiam uitä nosnbsp;certißime morituros cognofeentes, in dei femper timosnbsp;reuiuamust CAP VT Vf* Vm^coepiflent homines multi*nbsp;^^1 plicari fuper terram, amp; filias pro*nbsp;creaflenttibi. Pro impiorum iniquitate,pcena commi natur,fed ob depäu ßdei nihil proficitur ; pifs uero pernbsp;arce flruduram confulitur,fidem habentibus uerbo dei.nbsp;Cum itaqi homines numero auâi,toto orbe terrarum di P‘4nbsp;uiß,pruentiuslibidinioperam dorent, ex filiaspoliitsnbsp;quàm filios genuißent, promi/cuo abutentes concubitu,nbsp;inpeccatis fecuri,iudiciorstm dei contemptores, ex uernbsp;bi dei:id^ impietatis uigeret,non in populo tantum, fednbsp;etiâinprincipibiu,inopes opprimëtibitsper tyrannidët Vidêtcs filij dei filias hominum quod cf;? fent pulchræ, acceperût fibi uxores ex omninbsp;bus quas elegerant* Eßrenatis concupifcentite oculis filq dei ex religioß, deprogenie Seth, qui meliores erant, aßieiebant filiasnbsp;impiorum, non defiderio prolis matrimonia ambientes,nbsp;fedfaturandlt;e libidinis, feortationis occaßonem captannbsp;tes.Acceperusît fibi uxores, nimirwm plwres ,ßne lege,nbsp;nuHc wnam,nunc alteram,pro arbitrio, Dixit^ deus : Non difeeptabit fpiritus meus cum homine in æternû, quia caro cftînbsp;erunt^ dies illius centû uiginti annorum*nbsp;Dominus dixit,uoluit,decreuit,nonfediHtius uel pernbsp;petuöpaßurumtantam hominum malitiam, viditenimnbsp;contumacem ex inemendabilem,non obtemperantem,nbsp;nec rationi,nec monitis hominû.Pro eo quod etiam ipfenbsp;foro efl,befiias carnales creaueram, hominem uero rasnbsp;tione,inteüeäu, ex l^g^tfupra firas extuleram:fed adeonbsp;etiam ipßhomines dégénérant i» beflialitatem,ut non ninbsp;ficarni fefe dedant. Prolongabo tarnen eis ad pceniten^nbsp;tiam tempus, ufq; ad centum uig'mti annos, in quo fifenbsp;emendare contempferint,diluuio praßcabo. Gigantes autem erant fuper terram in die bus illis ? Poftquä enim ingreffifuntfilij deinbsp;ad filias hominum, illar genuerut,ifti funtnbsp;potentes à fæculouirifamofi* Erant iHo tempore Nephilim, hoc efl , heroes, uiri robußfOppeeßorefbominwtifUiokntifpsßimfemutuonbsp;proßeri |
J* i)’ B b 6 J’-'ûec If GENESIS fyoßmuntes,qui rdpiebdnt,graffiabdnttir, libidindbait tur. Qtti etiam poß omnia latrocinia çy uiolentids ag*nbsp;grediebantur filias hominum, bonis quidem parentibusnbsp;ge»iti,peßime amen uiuebant,libidine corrupti turpif»nbsp;fima:filios^ genuerunt ßbi robuflDS,uiolentos,ßroces,nbsp;hominum oppreffbres. Bx immanibusßagitiis fuis no*nbsp;men ßbi parantes perpetuum : quale geniu hominum aunbsp;dax cr truculentum,ad prüfens ufq^feculum perdurât,nbsp;ofbis inffime incommodum, onus 'mporabile pijs, inßunbsp;ßttn er exeaabile,'Etiam ßlij Eaalim, ey gigantes acnbsp;tyranni olim ex fandis hominibus geniti eraiu: er ex finbsp;lifsdeipeßimorttm andern confuetudine corrupti. T nbsp;nbsp;^Videns autem deus quod multa malitia hominumefletin terra, Siomne ftgmêtum cogitationum cordis fui tantum malû omninbsp;tempore, Vidit deus creuiffemalitiam hominum in terra, ey quod omnis cogiatio er Ingenium humant cordis tan*nbsp;quot;quot;'X*tammodomalaeßfemper.supradixeratdeus,hominemnbsp;eße caritem, ideo perpetuo quie carnis funt fecundumnbsp;hominem ftpiamus er cogitemus oportet. Qat'dergonbsp;aliud agimus quim quod hoßes dei? Spiritus enim concunbsp;pifeit aduerfut carnein, caro autem aduerfusffiiritum:nbsp;hec enim ßbi mutuo aduerfantur^ Vitiuerfa ergo humanbsp;M cogiatio non modo propenfa eß ad malum, fed totanbsp;mala ed:exqua ey peffimi ßudus prodeunt.iq; nonfonbsp;him ante diluuium de hominibus deus tefliitur,fed etiamnbsp;poßea magno ffiiritu creonfentaueafententiaPropkenbsp;ta clamant tPrauum eß car hominis er infcrutabile^nbsp;Omnes peccauerunt,non eß quißteiat bonum,eyc,tgt;ionnbsp;iußificabitur in conffiedu tuo omnis uiuens. Omn« iußinbsp;the hominum,ut pannus funt meußruata. Proffiexit iginbsp;tur deus de coelo, iuxa hominum loquendi modum : ernbsp;cum intellexißet, nec fcmtillam probitatis relidam in*nbsp;ter homines,cogitauit femel omîtes delere » idipfum nonnbsp;tunefolum à domino ffidum, fcriptura facra teßantur,nbsp;fed omîtes hifiorhe ßmile hominibus iudicium deißrmi*nbsp;dandam admoiunt,ditm fides,ueritiiis,timor dei, er nernbsp;bi dei auditus contemnitur^ poenituit dominum quod hominem fe^ dftet in terratSi taâus dolore cordis fui» Hoc eß deûpaenituiße.delere quodßcerat, paenant inßrre eis, quosfola gratia cumulauerat tantis benefi*nbsp;c^siideo ßcut alias hetatus feribitur dominus fuper ope*nbsp;ribus fuis, quia gratia fua illos aßvcerat,ßc nunc dolerenbsp;fe conquerdur,G' ex corde peenitere, hoc eß,ueÜe pernbsp;dita,qua iam ante produxerat, Delcbojinquit dominus, hominequem ercaui à facie tcrrf,ab homine ufq? ad iumennbsp;tum,à reptili ufq;ad uolucres cœli tpanitetnbsp;enim me feciife eos» ho- • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hominem delebo, fed er quiequid in iüius gra tian eondideram,pariter totum, iumenta fciUcet ey re= ptitia,er omne« terra ßteiem immuiubo^ Io 11 IX gt;5 8 Noe uero inuenit gratiam coram deo» Noe gratiam inuenit coram domiito:non quia, fed ut qßiieinßnepeccatOffed tun atm maßt» |
BR-fiSITÖ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï® U{ céleri: lt;}tMdoqiûdein cüquot; ipfe caro erdt 4 Sei elellM e:y fidelif erat,ut fernen conferiuret fùturi poß fefeculi:nbsp;nec id ajfequntits eß fuis mentis, fed gratia dei: çy quianbsp;iUifuapcccaanonimputauit^ ^Haefuntgcnerationes Noe: Noeuiriu Noaii,db^ ftus atquê pcrfcéius fuit in generationibus Taquot;iudJunbsp;fuis: cum deoambulauitNoa,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dilt;Sa, Hie incipit apud Hebraos fecimda diflinilio : fqui' dem totam legem Kofis in quinq; libris conteiitam,duii=*nbsp;busçr quinqtugina dißindionibus diuidunt,quaruntnbsp;fecunda hie incipit;^ dicitur ab Hebrais Noab. iußuinbsp;auteln dicitur tioë non ßmpliciter,fed temporibuf fuis,nbsp;hoc eß, i« generationibus fuis, ut tunc erant homines^nbsp;Perßüui quo^fmteger incorruptus ubiq^fuo officionbsp;cr ßtnäioni fatisßciens, probeq^ reßgt;onden5 apud ho^nbsp;mineSfCoramdeoautemaemainnocenseffiepotefl.Tannbsp;to autem quis iußior eß, quanto quifq; deo mägisfiditnbsp;cr obfequitur, iniußitiam fuam certius agnofeit ac detenbsp;flaturutgratiain deiaffiequatur per Chrißum. Sic ßcitnbsp;Noë,credidit uerbo dei, cr ingrato reliquo mundo ipfenbsp;feruauit pracepta dekCum deo ambulauit, pie çy inncfnbsp;center uixit, homimbusatatis illius pradicauit uerbuntnbsp;dei ey poenitentiamfed furdts^ EtgenuiiNoa tres filios,Sem, Cham,8C ' laphet» Genuit tres ßliosante diluuiu. Verißmile quod po^ diluuittm plures genuerit ; quandoquidemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Berofus Tuifeonem iüiusquarttim filùimttominat,pdtrem Ger^ manorunt, Vixit enim Noe cum Abraam quinquagintd poran«. ,nbsp;o£lo annis.Gratia dei,cr merito parentis, ij tres filij falnbsp;uali funt, alioqui parum laudis aut probitatis de eis fcrinbsp;ptura cominemorat,fed fanilis mifericordia dei promitquot;»nbsp;titurin miUegenerationeSt Corrupta eft autem terra coram deo, Si rc pleta eft terra uiolentia» 'Veluticoramdeoambulare,eßi!liusfefe uoluntati attemper are:fic corruptîi effiecoj^am deo, eß doimnamnbsp;çonteinnere,iÜiui^ ntonitis repugnare.Omnia iam fla^snbsp;gitia inundauerant fuper terram,omnia erant plend uionbsp;lentia,iniuria,rapiniS4 Cum^ uidiflet deus terra efle corruptàm (omnisquippe earo corruperat uiamfuamnbsp;fuper terram Repetitiones in fcriptura facra non ßne caufa fiunt: „ aduehemèterterrendumàmalo, idea fepe nûnatur ide,nbsp;quiapertinacia impiorumtardius conuertitur cy emolnbsp;litur: praterea ad erigendds iwnnumqudm affiidas con*nbsp;fcientidf,ob inßrmitatem fidei,ideoßequentior neceffànbsp;rid eß inculcatiofidei: deniq^ ad ßgnißcatione afßdus,nbsp;'er deßderij,utin orationibus. Tandem ad fupplendantnbsp;claritatem,ß quid alicubi obfeurius didum ßt,utfubin*nbsp;de repetendum declaretur. ^Dicit deus ad Noe :) Finis uniuerfae car nis uenit coram me, quia repleta eft terra ininbsp;quitate à facie eorum, Si ecce ego difperdamnbsp;eos cum terra « Cogor ßitem impoitere erfminihfn,uindicdre iniuriquot;* 4 *¦ |
GENESIS VîfldiÂx^ ff,fi eredtoyîîjOyÉiirtM corrigere depraudlu/tti, qudnJoqui dxnos. C gt;4 «y Ärc« for ma» dem ipfî fibi nihil aliud propofuerunt quant uiolentiâ, fcelas crflagitia, Ego^Hogj mihi nihil aliud propofuijnbsp;quàm udjbtionem eorwm çr dektionem ? Id certe quodnbsp;noflro quo^ tempore nobis timendum ,imà potiut pqsnbsp;Jjierandum, utjinis tandem imponatur firocia ernbsp;t^sbomiijum, Fac tibi area de lignis Gopher, tnanfîun^ culas in area faeies,â bitumine linies earn innbsp;trinfecus amp; extrinfeeus. Et fie faeies eam, Trecentorfi eubitorum critlongitudo arcæ,quinquaginta eubito-rum latitude eins, 8lt; triginta eubitorum altinbsp;tudoillius. Circa opificiui» er ßguram arc£ uarie ßentiunt do» Üores noßri, nobis ex Hebrteo fuffècerit intelligere, nonbsp;Muinißiiße,fed arcam longitudinis trecentorum cubit onbsp;rum,Utüudmis qMnqudgina,altitudmis frigiMta.Ex Iwnbsp;gtiis aptioribus,ad nonfubmergendu/m : er ßrtioribus,nbsp;ut conglutinari ßrtiter potuerint ? Superius aperturantnbsp;habebat altitudinis cubitalis,pro fufficiente lumine:ex lanbsp;tere oßitim,triplici quo^ diuifam tnterfîitio.-infimo^menbsp;dio,cr fupremojn quibiu manliti»culie,cr nidi pro dinbsp;uer/ts animalium generibus conferudndis.Cateras qult;e»nbsp;ßiones circa ßrmä,animalia,cibos,procreationes, c umnbsp;Jßirituidei eascommemorare obmiferit, nobis quaquenbsp;Cubitus du confttltiuf negligendas nouerimus.De cubito tarnen Orinbsp;genes contra Celßvm,dicit ex traditione Hffcricort!, hicnbsp;dfßg’tofß Mofen (ttbitum geometricum, qui c»nßa.t cunbsp;bitis communibusfeXf er ßcit longitudinem nouem penbsp;dumtutßeritlongüudo arcaduum miHium erfeptin»nbsp;gentorum pedum: latitudo quadringentorivm qumqua»nbsp;gina: altitudo ducentorü feptuaginta, tanta fcilicet ua»nbsp;fitas^quatotius mundireparandagermina, er wtiuernbsp;forum animantium capere rcdiuiua feminaria potueriunbsp;Secundii ufualem cubitu,qui eß pedis er femis, no excefnbsp;ßjfet quadfmgentos quinquagimta in longitudii»e:latitu»nbsp;da feptuaginiaquin^: altitudo quadragintaquinq; pedu. 16 Lumen in area faeies,amp; adcubitum con^ fummabis defuper,oftiüautem arcæ ponesnbsp;ex latere eius.Infima fecuda Si tertia facies ea.nbsp;Fcneflra atnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feneßra à ßperiore loco arcte^uideturßiffefupre» mus cubitus altitudinis.’hoc efl,trigeßmus, per gyru lu» m«n,per opportunaloca immittendo toti area ,utßtinnbsp;tedis nauibuf,fic ordinatum er ßbreßdiu, ut neq; illucnbsp;aqua pertingeret,nec defuper pluuii£ iHaberentur.tnter»nbsp;ßtia fecundum altitud’mem triu erant:mßma, profler»nbsp;coribus er repoßtione rerum neceßariaru:media, qult;enbsp;Diflega did potefi,proanimalibusßris er manfuetis.'funbsp;prema,er Trißega,pro hominibuSt ly nbsp;nbsp;nbsp;Et ccce adducam aquas diluuii fuper ter rant , ut intcrficiam omnem carnem in qua fpiritus uitæeftfubtercoelum, uniuerfaquaenbsp;in terra funteonfumentur« Non uult deus aduerßtates noßras, ex rerum natura tium caußs nobis immi]Jàs,alteri acceptas reßrri, quantnbsp;ßbifoli.ipfeeniminßuent(atwn codi, er e^dutan eie (8 11 |
gt;9 BRESITH. mentorumfprima caufa haberi uult agnoßd.J^on nim malum eßinciuiuite,quod non ßcerit dominus.Carnbsp;wem uero corrwmpendam dicit, non animwm uel totumnbsp;hominem,utßiiritusfaluusßt. Nonenim punit deus bisnbsp;01 idip/àm.Ide o^ Baptifmum indicare poteß diluuiam, ®nbsp;quo ucluti fub aqua morti datur er fepelitur corpus,utnbsp;anirnarenouetur er uiuatdeo» Figura etiam eßßturinbsp;iudicij, er iußitiic diuinlt;e, qua impun ita feeler a non ß»nbsp;nit,etiamß quamdo:^ diu dißrrat.Ventura omnino in imnbsp;pioseßumdida diuina,tarditatem^ fapplicq^poenanbsp;grauitate compenfabit, Statuam^ feedus meum tccum,amp; ingre« dieris arcam tu amp; filq tui,uxor tua,d£ uxoresnbsp;fiiiorumtuorum tecum« Padwm de tua tuorum^ falute firmum ac flAbile per feuerabit, ne de uita er incolumitate inter tot diferimi»nbsp;HA pericliteris er dubites-Non eß expetëdum à deo mi»nbsp;racul(vm,cum uia natura er hominum diligentia ac ar»nbsp;te periculis occurri poteß. Et ex cundis animantibusuniuerfæcatgt; nis bina ex omnibus induces in arcam, ut uinbsp;uant tecumtmafeulini fexus 8i foeminini, Volebat fernen aliquod er radiceadpoßeritatiscon ßitutionem relinquere.Non quod iteram ßrmare grauAnbsp;retur uerbo unofid quod hoefua bonitati probabatur. De uolucribus iuxta genus fuum, amp;de iu mentis in genere fuo, SC ex omni reptili terrae fecudum genus fuum t bina de omnibusnbsp;ingredientur tecum,ut pofiintuiuere. BittA ingredientur ad te,ßne tuaßtigatione er labo re,fuaggt;onte intrabunt animalia utriufe^ fexus omniumnbsp;generum.. T olles igitur tecum ex omnibus efeis quf mandi poffunt, Si comportabis apud te, Sinbsp;crunt tarn tibi quàm illis in cibum. Cura omnium qua in domo fuafaluandaerontiußo uiro imponitur,cuius officium effe dißamus,curare fa»nbsp;lutêproximi,id^ effèdeoacceptiusq omnia facrißeia. Fecit igitur Noë fecundû omnia quae prae Ceperat illi deus, fie fecit. Longo tempore,centum fcilicet annis, laborauit in extrudione tanta molis, compittgendo ligna bitumine,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f contra uint aquarum, uentoru er fcopulorum. Magna obedientia ßgnu er certißmaßdei,contra totius munnbsp;di iudicium er fenfum, itnpqs interim eum deridenti»nbsp;bus, uelutiffiltolaborefudantem, quumid uno uerbonbsp;deus er paruo miraculo, imo natura dudu, prauenirenbsp;potuiffet, feruando ^«os uettet in aliquoffatio terra,nbsp;Uel alto uel alias aquis non replendo. Sed longe ßbi ßr»nbsp;tius erat uerbum dei,omnium hominu opinione;cr coitnbsp;tranaturaordinem,ßdei creatorisadhaßt, impcratanbsp;coinplendo. ^CAPVT VII. Î Ixit^ dominus ad NoeJngredc-i re tu Si omnis domus tua in area: teenimuidi iuftumcorani meinnbsp;generation« hac. ft K *lû, nWri |
Anni ib inf «OQundi. GENESIS ***’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obedientite exemplum Jefcflbituri qua er iuflum è communi periculo eripuerunhContri Uero impiorum peruicacia er contemptus punitur, D onbsp;minus fidelis iw promißiSfßdei mercedem poUicità pneanbsp;ßat,fed poßobedientiam expletamtfides enim uera nonnbsp;fffet, ruß obedieatia fubfequua ßtßet : ßdes enbn finenbsp;operibus mortua eß. Te «idi iußum córam me, gratuntnbsp;habui iußitiatua donum,quod dedi ego» £x omnibus animantibus mundis toiles feptena ÔC feptena, mafculum amp; feeminamtnbsp;de animantibus uero immundis duo,mafcunbsp;lumôCfoeminam* Eruditio ittßgnis noatur ßiße in Noa, quôd atiimaa liitm mundorum ab immundis eidem diferimen commitnbsp;titur,nondum fanéletîo Leuitico : unde er intelligiturnbsp;pluribtu eum naturie dotibus excelluiße quàm feripturanbsp;hic explicet.Septena iubetur accipere,tria fcilicet parianbsp;de mundis anmalibus ,unttm uero quod facrißcareturnbsp;paß diluuium pro totaßgt;ecie,Aliß uidetur quôd feptetanbsp;paria tulerit, Sed 8C de uolatilibus cceli feptena 8C feptc na mafcuium amp; foeminä t ut faluetur fernennbsp;fuper faciem uniuerfæ terræ» Poteratunouerbo reßituiße fernen animalibas, uel de nouo creando, uel qult;edam loco arido faluando : fednbsp;exerceri lußus debuit, impif ad pœnitentiam reuocari,nbsp;er i« rebellione ac perfidia durâtes damnari ad morté,nbsp;Adhuc enim dies feptem ego pluam fu=nbsp;per terra quadragintadiebus amp;quadragin-tanoâibustôt deleboomnemfubftantiamnbsp;quam feci de fuperficie terræ. Fecit ergo Noë omnia quæ mandauerat d dominus» Septem dies iSos Tudai tribuuntluâuiproMatttfaa letBjiÛis diebus deßtniio.Ego pluam fuper terram. Vultnbsp;dominus pluuias cumalijsaerisimpreßionibusnaturaanbsp;' libusßbiafcribi,utagno/catur,tteneretur,timeaturexnbsp;omnibus.ld quod fapientes huius mundi neglexiße Paunbsp;luf bicrepat, 6 Erat^ fcxcentorum annoram quando di luuii aquæ inundauerunt fuper terram» Sacra literlt;e non fupputät ab initio mundi,ßcut nuc ludai quinquies miße dueëtos nonagbiatres annos numenbsp;rant à creatione mundi ad annü prafentem, qui eß à nanbsp;tiuitateChrißi ifii,ßdabhominunatiuitatc,uthic4nbsp;ffoo lt;jnno Htt,e Noë, menfe fecundo, die 17. Non igiinrnbsp;een« haberi poteß,quo meß de noßris diluuiu cœperit:nbsp;ßcut nec certu feriptura habet meßm quo natus eß Noë.nbsp;Etingreffus eft Noë amp; filq cius, uxor ciusnbsp;amp; uxores ftliorü eius cum eo in arcam, propter aquas diluuii» Deanimätibus quo^ mundis amp; immun dis,8c de uoIucribus,SC ex omni quod mouenbsp;tur fuper terram» Duoamp;duoingrefta funtadNoeinarca, ttiafculus ÔCfœmtna» ficutpræceperatdominbsp;RUS Noir* Io il gt;4 |
11 «y i6 BRÉSITÖ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» Vrgfntiï*K 4^uis^ non ante ingredimitur ttrcai» Noê CT ƒ«', animalibu! utriu/^- jextif bmii cr connbsp;fbrtibus,(]ult;ein atjuisuiuerenequeufit, merfa uei ßtpernbsp;KAtniitia, qu£ deniqj ex ptitrefàâtone ut imperfiâa nanbsp;fci non pojjiint, fed concubuu gignimtur. üec ea qu^nbsp;mueniuntur fexu carere, Ingrediuntur auten arcam iw«nbsp;flinâu naturte cr imperia dei, Camc^ tranfifleiu feptem diés,aquæ dilii uliinundaucruntfupertcrram, Etiam apud Hffcra^os dubium (èrtur, quo menfe diltt Ititan caeperit .quibufdam poß Rafct Eleaz^tr putantibutnbsp;Oâobremf{il]e:a!if paß R.abtlofue Aprtlem^ Anno fexceniefimo uitæ Noc, menfefe^ C cundo,feptimodecimo diemenfis,tlla die runbsp;pti funtonmes fontes abyiïimagnæ^ Ô(. catanbsp;radæ cœli apertæ funt* Mdgno impetu eruperunt aqult;e ex montibtts ,ßntia btUftnaris eleuationtbuf, omnium humidartvm cononbsp;ßeüationum bifluxibtis,ad prieceptum dei^in exitiunbsp;piorum.Siue td iuxta nature curfum cotigerit, ßue cottnbsp;tra,certe domino iubente conßäum eß, cui natura obanbsp;fequiturßltim authori er moderatori,Cataraitlt;eautem Ca»w»Äst.nbsp;dicu^tur aquarum de feen fa ex eminentißimo loco cuntnbsp;tnaxtmo fi'agore uelutißcoelum pateat, e^aqtitequiOnbsp;fupercoelös fu^t in exitium peßimorum 4 domtoefrnbsp;ßendanturi Etfaäa eft pluuia fuper terra quadragin-ta diebus Si quadraginia noflibus. Pluuia perßuerabat quadragina diebuf continué antequam area moueripojßt cr eleuari de terra, Siilt;ßnbsp;honùnibui pereunttbiu pœnitentiie temptu datum eft,nbsp;ty iudieium domini fentiendi ctim maxbnif anguflqs, Metuédn»nbsp;qui tioham tanto tempore lüii talia pradic entern, er adnbsp;tiitie emendationem exhortantem irriferant, Tarn fcor« p«r propuenbsp;ribilia indicia dei toties hominibm firmidàdafu»t,quonbsp;ties uerba prophetarum er piorum hominum monita 4nbsp;domino hnmiffdeontemnunturt. In artieulo dici illius ingreflus eft Noc, amp; Sem,8t Cham,amp;Iaphethfiln Noë:amp;uxotnbsp;Noë, amp; tres uxores fîiiorutn eius cum eis innbsp;arcam; Ipft ôC omneanimal fecundu genus fuum, uniuerfa^ iumenta in genere fuo, amp; omnénbsp;quod mouendo mouetur fuper terram in gcnbsp;ncre fuo, cunâumlt;^ uolatile fecundum genus fufi, uniuerfaeaues, omnes^ uolucres Ingreftæ funt ad Noë in arcam, bina 8C bi na ex omni carne in qua erat fpiritus uitægt; impqs omnibut ßmul pereunlibtes * ßdeles tam pauca numero faluantur ad uitam,oao fcilicet perfanx. Et quæ ingrefla funt,mafculus amp; foeminà ex omni carne introierunt i ficut præcepcratnbsp;ei deustamp;claufit dominus poft eum, Prolixa cr repetita toties narratione auget cr a^ grauat terrorem uniuerfalem omnium creaturarum ternbsp;reflrium,tttiudicijdiuini feueritas contra impios, poßenbsp;ris omttiwnffculor^ittfHiMtur, amp;¦ roi|eric9rrfw rfei |
|
GENES IS iredentibus cT obedientibttf coinmendetur, P Fadum^ eftdduuium quadragintadiegt;
montes quos operuerat* a.I Confumpta^ eftomnis caro quae moue batur fuper tcrram.uolucrum.animantium,nbsp;beftiarum,omnium^ reptilium quae reptätnbsp;fuper terram,Siuniuerfi homines* 31X Cunda in quibus fpiraculfl uitae eft in na ribus eins,omnia quæ in ficco.mortua funt*nbsp;X5 Et deleuit omnem fubftantiam quæ eratnbsp;fuper terram,ab homine ufqjad pecus, tarnnbsp;reptilequa'muolucrescodi:amp;deleta funtdenbsp;terra : remanfttautem folus Noe amp; qui cumnbsp;eoerantjnarca* Qawidert»» cubitis ab a^uis fuperatis monlibui:difci mufnuUuman(malreliâum,etiam gygantes er firasnbsp;maximiSfOmniaautëcum hominedelea, propter quernnbsp;produâa/iterant omnia in minifterium er folatium^nbsp;x4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Obtinuerunt^ aquæ terram centu quin* quaginta diebus* Tot diebui immobiliter perfiuerabat altitudo aqua» Noefides antequam minui inciperent»Vt inteUigamusnonnbsp;parum tentatam fiduciam Noab, cum poft exadum iu*nbsp;dicium deimpijs,fibi quoq; er fuis di/fideretentabatur^nbsp;ueritusportêtum iUudmaiorisinali efietam diuturiutmnbsp;aquarum perfcucrantiam,interim nuUa con/blatione acnbsp;cepta c ctxlo uet dementis, utfubfequente beneficia fibinbsp;deuotiorredderetur.Obiteramen kic quoq^ feiamusannbsp;nos ab Adam ad diluuium hocfecundum aditionem Senbsp;uuium'^ ptiwgi««interpretumfiuxifienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fid ficundumHe brieosaiitum less, reuerafiuxeruntt. CAPVT VIII. Ecordatus autem deus Noêcun^ dorum^ animantiû di. omniumnbsp;iumentorum quæ erät cum eo innbsp;arca,adduxit uentu fuper terram,nbsp;amp; imminutæ funt aquæ. 1) Cura deo ^gt;*nqud.m non ajfiicit deus er curat diligenter bo» de omnib, «««I omnifMJi cTeaturarum fi{aruni,hominum i« primts,nbsp;utßngulorum hominum pngula bona aqueut omniumnbsp;pmul agere credi debeat, er re uera agatt Obliuifii ta»nbsp;men noftri uidetur,quum obrumur tentationibus, quumnbsp;Dcum obii lt;jnx^ nobifjpfis relinquimur,Reminifiimur ucro quumnbsp;eot^d^i,'^*quot; (Otifolatur^fuceurrit er (tdimtt Recor(ilt;jf«r ergo Noc |
B R E S 1 T H. cw eximit periculo,cum aquarum inundaiioni obfiftit» Beftitequo^ intra arcam fintiebat cum tremore perieUnbsp;Ium donee ùnininuerentur aqua, Ventis autê AquilonAnbsp;ribus, quibus maxima uis eft ßccandi, dominus di(fiulitnbsp;aquas,er imminuitfenfim,ßcut er ad mare rubrti duMnbsp;tranfiturus effet populus ifrael ex Aegypto, Et claufi funt fontes abyffi, 8i catarad« cœlitSC prohibits funt pluuiæ de coclo* Aqu£ reeoüeda funt paulatim in fua loca unde eril ' peràtjin uifiera,rupturas,terr£q; hiatus.oceani locum,nbsp;qu£ dicunturfintes aquarum • k'eneftrte etiam codi di» cod***nbsp;cittur uulgo,unde pluuia defeendere uidetur,cum quaßnbsp;aqult;eqult;efiiper codas efifi dicuntur,apertis finefiränbsp;irato deo deflaant, ud mifirante cohtbeantur, ud con»nbsp;tra,iuxta terriC neccßitatem.t^e aliunde ud pluuiam uelnbsp;ferenitatem petamus quàm à domino cadorum, Reuerfæ^ funtaquæ de terra euntes 8i re deuntesxSC cceperunt minui poft centü quinnbsp;quaginta dies* Requieuit^ area menfe feptimo, decimo feptimo diemenfis fuper montes Ararat. At uero aquæ ibant ôi decrefeebant ufq^ ad decimum menfem: decimo cnim mcngt;nbsp;fe, prima die menfisapparueruntcacuminanbsp;montium. Cum^ tranfiffcntquadraginta dies, ape riens Noèfeneftramarcæquam fecerat*nbsp;Dimifitcoruum, qui egrediendo egredienbsp;batur,Sc réaertebaf, donee ficcarentur aquænbsp;fuper terram*
|
¦’ -'»sfvtwutu i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ihhj \ * “ duodecimusduplicatur,Proquoregulam 5 GENESIS «feSeÄlIrfi/ttfrfejNoe compleuiße aUtiißti omom quittgenteßmum er nona,geßmumnonum:ßc, ut incipenbsp;ret annus iUi fexcenteßmus, d cuius initio fupputatio ßtnbsp;menda eß dierum er menßumt Coepit auteminundationbsp;aquarum, er in folia eruptio decimafeptima diefecunnbsp;di menßs, Ourauit autem augmentum aquarum quadra»nbsp;gina diebus,ufi^ ad uiceßinumoäauu diem tertij men»nbsp;ßs. Sic^ fttbfliterunt in fua altitudme, qua quindecim cunbsp;bitis montiam cacunüna excedebant, centum quinqua=nbsp;gina dies,uf^ ad quintum diem noni menßs, Qua alti»nbsp;tudine Pc durante, ordinatione diuina area fiuólibus ia»nbsp;âaa,perttenit adcacumenmontium Ararat,quos Ar^nbsp;meniic montes puant quidamiubi er inxa Berofum ad“nbsp;hue appareant ueßigia arae, ejquot; dnf quadamßt^ innbsp;miraculum, Alij autem, ut Onfelus, montes Cardu,uelnbsp;Carduenorum nu»cupant,lbi ergo tunc fubßitit, er renbsp;feditmenfefeptimo,die decimafeptima à ceßationeplunbsp;uiaram.Altitudo lt;t«tew aquarum durauerat quadragin»nbsp;tafeptem diebus. Pofl quant arae quietem durauit adhuenbsp;altitudo aquarûfeptuaginaduobus diebus. Quibus exa»nbsp;âis, diebus fcilicet centum quinquagina, caeperuntnbsp;decrefeere aqult;e paulatim, quoufq; pofl uigintiquinquenbsp;dies, prima fcilicet die decimi menßs apparuerunt cacunbsp;mina montium, Pofl quos Noë expeâatis quadraginanbsp;diebus, emipt primo coruumtqui exiens,redqt,non per»nbsp;flâa legatione, quapropter columbam enüpt die unde»nbsp;cima undecimi menßs, Qga rede unie jlatim ,expeillt;anbsp;dies feptem:er fecundo columbam emittens,ueflgt;eri re»nbsp;deuntem recepit,fllio oliuie terris pacemredditÛ prte»nbsp;dicantem.’decimaoUaua die mcnps undecimi, quam ternbsp;tio emipt poftfeptem dies, uiceßma quinta die eiufdemnbsp;menps,quie non redilt,Tandë pofl exaiios adhuc quin»nbsp;que dies reßduos undecimi menps, ey mtegrum duode» mus,cuius prima diepccatæ funt aqu£, ut non ampiius apparerent,tSquot; detexit bio'éarcam, et uidit fuperßeiemnbsp;terr£,Menfe autem fecundo, uicepinofeptimo die, iamnbsp;arefli^aterra, ut ab hominibus or dtiimalibuscalcarsnbsp;poßet,egreßifunt ad mandatum domini de area, cuiusnbsp;imperio intrauerant : eodem fcilicet die lapfo anno So»nbsp;4,1^ lari quo intrauerant,adieâis undecim diebus duodecintnbsp;•’tis.'”nbsp;nbsp;nbsp;menßbuSjpro anno Solari complendo.Adde, quod iuxa Hebreorum morem,primo menp tribuunt ludai trigmat dies,fequenti uigintinouem dies, tertio iterom trigma,nbsp;quarto uigintinouem : pcc^ confequenter ad finemduo»nbsp;•iecitni menßs coUigitur Lwtaris annus, trecentorumnbsp;qumquagintaquatuor dierum : quibus addutur undecimnbsp;dieSiZj-fex horlt;e,çr ßt annus Solaris « In tertio autemnbsp;anno ludai fldunt tredecim lunationes, ut flat adtequanbsp;tio anno lunari: cr efl Embolifmalis, tucq; menßs Adarnbsp;'.^'.1.-....... .^„^..^„.....inota,quotaefl quot;°^^Cuna,p undecim addas, habebislunationem eo» ^aéio ; ut ßhodie prima Lunaßt, hodienbsp;pofl lapfam annum erit Luna daodecima, ^Locutus eft autem dns ad Noë, dicenst Egredere de area tu amp; uxor tua, filq tut Of.nbsp;Uxores hliorum tuorum tecum* gt;7 |8 ’9 â.o que aies re/iauos unaecimi meniis, çr mtegrum atioae» C,’*’’ ’a cnnum menfem, coepit annut Lmtarii fexcenteßmuspri •î 16 11 |
11 BRESrrU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H tîoe (ottli ex domino pendebat, idea nihil pne^M tnandatotentAbat.Sicut eomandanteingreffûs fiieratinbsp;fie eo iubente, çr non pritu,egreditur. Cunâaanimantia quaefunt apudte,cx Omni carne tain in uolatilibus quàm inbe^nbsp;ftqs amp; uniuerßs reptilibus quæ reptant fugt;'nbsp;per terrameduc tccum,amp; ingredimini fupernbsp;terrâicrercite ôC multiplicamini fuper earn,nbsp;- Egreffus eft ergo Nocamp;:filiicius,ôlt; uxor Dnbsp;iUius,d^ uxores filiorum eius cutn eo«nbsp;f Congredimini potitts ßgnißeat quàm 'manbsp;grediminiieß ennnreptareffefe pafcendo difcurrere^ütnbsp;magna, multitudine feÇe propagare, Ciuaß dicat: No« ƒ?nbsp;tù otioßfßerilesfoli uel pauci, fed generate er propaanbsp;gate ueßrumgenui,qui intra arcamanx^uos toto anMnbsp;calamitatis continuißiSt Sed df omnia animantia,omne reptile, dC omneuolatile,amp; omniaquæreptantfupernbsp;terram fecundum familias fuas, egreffa funtnbsp;de area« fibiin jßecie pmüibus iungebantur, ubi er pariter pafeeban»nbsp;turinfua paucitate,donee imiltiplicarentur, ut ordinisnbsp;elegantia etiam in irrationalibus animalibus hominemnbsp;doceret amicitiam er pacißcam cohabitationem. Aediftcauitauiem Noeaitare domino, SC tollens de cundis pecortbus SCuolucribusnbsp;mundis,obtu!it holocaufta fuperaltare« Aram »edißcauit, fuggeflii aliquod ex lapidtbitfßer GrariatS^; ra uel lignis,ubi mailarentur animalia pro gratiaraniaanbsp;^ione deo omnium datorù idq^ exßde, qua dominoplanbsp;cebant,offèrentes,er oblatio ipfa^ Ereptt ergo de quotenbsp;dianis noßris perieulis, hoc loco edoâi j gratia^ dominonbsp;reßramui, à quo folo auxilium credere et/ßerare opornbsp;tet:qute ßdes odor deo eß ßiauißimus,no ßijßtus iHe aranbsp;maticttSjfed ßdelium deuotio er orationes. Odoratus^ eft dominus odorem fuauita tis,amp; dixit dominusadcorfuumtNequaquot;nbsp;qua ultra maledicâ terræ propter hominessnbsp;fenfus enim 8C cogitatio humani cordis mala ab adolefcentia fua: non igitur ultra perçunbsp;tiam omnem animam uiuentem ficut feci« HotMîn« conßslatur deus adhuc pauidos, er pmilia in ßiturum timenteSt Qj^antu/mlibet poßhac peccaturinbsp;ßnt^ nolit tarnen uniuerfali diluuio terram omnem inuclnbsp;«erc« Multas amen interim alluuiones regiones quiedä Peen«««!nbsp;acurbesexpertne ßmt,Alijsdeniq;plagiSfpeße,belliSinbsp;beflijs^ßime, er morbis, hominumpeccatapuniuntur^nbsp;lam accepta fatisßäione pro peccato mundi, er inßäitnbsp;rau ßde ac probiute,nihilomintis teßatur fcriptura,fennbsp;fum humani cordis pronom ad malaàpumtia,crnonnbsp;niß malum agere poße • Omnia enim operajCtiamfan^nbsp;üa er bona de genere,deßciunt in multis,^atia dei ittnbsp;digent er indulgentia^ Adhuc omnes dies terræ, femétis 8C mef- . ' fis i frigus amp; æftus, æftas ÔC hyems, noxnbsp;dies non rei^uiefcenc^ |
Anni fex té P Ota.
Calibatns IQfelix.
GENESIS
OwnitiM diebtu,quibtii terrlt;t fub/jflit, non cdrebient tempora certis fuis uicibui:erit etitm tempus feminis foienbsp;exiflente in Libra er Scorpione.-ßoritionis uel ueris, innbsp;Ariete ZT Tauro:frigoris,tm Sagittario erCapricorno:nbsp;caloris,in Leonenbsp;nbsp;nbsp;Virginr.aftttS,in Genünis er Can»
cro.Hyems uero eß,ijuum folfrerit in Aquaria uel Pifei bus t Sicenimludai annum dijhnguunt in fex tempora:nbsp;floritionis^maturitionis, caloris/cminationis, frigoris,nbsp;0quot; hyemis qua aque fuo ordine crearët ficut dies pofinbsp;noäem, perpétua enim uicißitudme fefe fubfequetttur^nbsp;CAP VT IX«
Enedixit^ deus N oë et filqs eius, I amp; dtxit ad eos : Crefdte Si multi-«nbsp;plicamini,amp; replete terram«nbsp;Benedicere _____ Benedicere quid hic pt, ßatim expri»
mit:fxcudos reddere, prolem^ gfg«ere; alioqui libidi» nAri,concupifcentijs feruire, no eß ere feere, fed pr oientnbsp;tmpcdire.Non pro uoto noßrofilif gigntimtur,fed gra»nbsp;Humanum tM dei:ex quo non ab re putatur etiam Noe filios habuifnbsp;«{dUandd* Pp°fldiluuium,erat enim feminarium fitturi cr nouinbsp;feculi.Vult deus terram implere hoininibus,quos omnesnbsp;tuitrirepoßit,ergloriofwm habeat omnibus fufpeere adnbsp;omnia,propter quod Sadai dicitur omnipotës, er omninbsp;bus fußiciens.Nos conlrä,caßitate turpi, ZT fceleßi cœlinbsp;batuimminueregenushumanum ßudetnus,ne libidininbsp;noflra fimentum dept,crpßui quaßus abßt, Rej eer»nbsp;le de o er natura indigna, ßtb pratextu religionis pc denbsp;uouere caßiati filios quofdam, ut cateri faculo umnturnbsp;tnaiore cum gloria er uoluptate : er interim repleaturnbsp;nundusßuprisacffurijs,er adulterinis fuppoptioni»nbsp;bus baredum, 0 innumera pant dlt;miM confeient^nbsp;ertnonbus.
Et terror uefter ac tremor uefter fitfuper Cunäa animalia terrae, Si fuper omnes uoiunbsp;eres coeli, cum uniuerüs quæ mouentur fuxnbsp;per terrä: omnes pifees maris manui ueftrænbsp;traditifunt«
sic beflias,aues er dtùmalia quaq^ fubqeio uobis, ne uiolentiafua er robore noceant uobis, fed timeant,ernbsp;ad fitgam paratiora pnt,quàm ad inuafionem,ln manumnbsp;ueflram datafunt,ad laborem,folatium, obedientiam,nbsp;er cibu,pneexceptionegeneris.Fidelibusenim omnianbsp;manda fumt,neceßitätibus eorum omnia feruiut, finonnbsp;ad cibam,faltem ad remedium»
Et omne quod mouetur 8i uiuit, erit uo-bis in cibumrquafi olera uirentia tradidi uo«gt; bis omnia«
Reptile hoc loco omne animal quod uiuit anima fin ptiua,prteter hominem intelligitur,omne fiilicet animalnbsp;quod edi poteß ab hoinine, in cibum nunc datur : peutnbsp;herba primo homini, ut ttihil uobis immundum pt, nipnbsp;quodnonfanum,
Excepto quod carnem cum anima fua fan guinefuo noncomedetis»
Carnem cum fangumenon edetis, expottiturà lu»
B R E S I T H.
cdrwew élus animalis,quod pne fanguinis ejfupone nioquot; riturtuelfanguinem perfe fumptum,etiam coâum,noitnbsp;comedetis^videtur hoc mandato omnis crudelitas honûnbsp;tübus interdiâa, eatenus, ut earn nec in beJKa uelit deusnbsp;i«ultam,multo minus in proximo.
Sanguinem enim animarum ueftrarunt requiram de manu cunâarum beftiarum:^nbsp;de manu hominis, de manu uniufcuiufqucnbsp;proximum eius requiram anima hominis.
PermipUûbisut beßias edere poßitis, fed no lüis colt cedo ut uos deuorent, fed ueßrum fanguinem in ißw ul»nbsp;cifcar:quafi dicere uelit, JAulto magis requiram fanguinbsp;nem humanuab homine effufum temere erpne iudicio.
Quicßqjeffuderit humanum fanguinem, fundetur fanguis illiusjad imaginem quippenbsp;dei fecit hominem.
Hoc uerbo dei flàtuitur, ut fanguinis effufor, p per homines probari poteß, et certo coßiterit,talionis lege,nbsp;illius fanguis effumdatur, er morte mortem compenfet:nbsp;non am pro ratione talionis, quam ad horrorem reite»nbsp;rationis,et cateri caueant.Cui amen legimedebitur chdnbsp;ritas,cui lex nuUa praiudicaLNon uult enim deus mor»nbsp;tem peccaloris,fed utconueratur zr uiuat.Charitosm»nbsp;quam,tam dei q proximi:tain communitatis q priuafb
Vos autem crefeite amp; muliiplicamini, Ä congredimini fuper terramj|amp; multiplicaminbsp;ni in ea.
Crebrohumani generis imiltiplieationem commetf ilat,ac pracipit, ne quis iUam reßringendam quacunqtnbsp;de caufa prafumat:pue damon ,puefatelles illius, rafusnbsp;pue unäus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uerbum hoc Ontelusfemper uertit,
generationem pcite,hoc eß,feminaliter propagate.ln» dicitur, quiequid non per putrefiiëiionë prodiinbsp;ci poteß, fed fola generatione, quam uocant uniuocam»nbsp;^Hæcquoqj dixit deus ad Noë, ÔC ad fi”nbsp;lios eius cum eo dicendo:
Ecce ego fiatuo paâum meum uobifeum 8C cum femine ueftro poft uost
Etadomnem animam uiuentem quæ eft uobifcû, tam in uolucribus quàm in iumennbsp;tis amp; pecudibus terræ uobifeum cunâis^nbsp;quaeegreffafuntdearca, SCuniuerfis beftqsnbsp;terræ.
Statuam paâum meum uobifeum,amp; ne-quaquâ ultra interficietur omnis caro aquis diluui), neqj erii deinceps diiuuium diifipâsnbsp;terram.
Dixit^ deus,Hoc fignum foederis, quod do inter me Si uos,amp; ad omnem animam uinbsp;uentem quæ eft uobifeum ingeneracioncSnbsp;fempiternas:
Arcû meum pofui in nube, 8f erit fignun* foederis inter me Si inter terram.
Cum^ obduxero nubibus terram, app* rebit arcus in nubibus,
Et recordabor foederis mei uobifeum, Ä cum omni anima quæ omnem carnem ue-getar.
b
8i
ts
Animalinm «fus.
lo
II
«1
11
Reptile«
'5
4
Banguis nS
* “* ‘ d^Kuaric.-uelciiroadhucrecenser non fati!coâa:ttel ((trnem ontnitw crndant more ^entiimi ^uarundom: «d
J
ti
»4
«y
9
-ocr page 51-i’. C •7 i GENESIS getat, non erunt ultra aquae diluuq ad de*nbsp;lendam uniuerfamcarnem, Tremendam iram from pijflimus deus inpgni bens* gnitate compenfat, esquot; quamlibetnonrogatus,promittitnbsp;pecc‘«tort(gt;«{, non unquam poflhac tantampoc*nbsp;mundo imtnittendam,Etpromißionipgttum facra*nbsp;mentale inftituit, arcum uideÛcet in nubibus, cert urn clenbsp;nentia diuine indidu effe uolens. Qgotie/c««^ igiturnbsp;iuflu er opere dei, non minus tarnen naturaliar mnubinbsp;busarcus ijk Iridis apparuerit,comoaeßcere fideles de*nbsp;bet mjK iudicij dei,quo crimina noflra punienda noueri*nbsp;mus, peut cr hominiim iüius prifei temporis, per fidemnbsp;cr religiofi nihilominus facr amentum agnofeere, cruenbsp;nerari debeamus diuina pietatis ad nos, qua peccatis nonbsp;firis mifereri pc uelit, ut citra condignum puniat, Id nosnbsp;Ecclefiaflicut capite quadragepmotertio docet : Speciesnbsp;cœli,gloria fltUarum mundum HlMninans in excelps donbsp;minus, cre,yide arcum, erbenedic eum qui ficit iüum.nbsp;Volde freciofus ed frlendorefuo, gyrat cceltim tu cir*nbsp;cuitu gloria fua, manus caeli apperuerunt illum.Sic de*nbsp;cet Chriflianum itstueri iridem, ut commonitus peccatonbsp;rum [uorum, cr diuinte cleineneilt;e,mifericordite craquinbsp;tatis, inteUigat creaturam armari in ultionem creatoris,nbsp;Chriflum quoquenbsp;fignificat Iris iUa, fignum reconciliationis à deo pâtrenbsp;nobis donatiim, qui pro nobis aduocatut cottfltutus,re*nbsp;friieitur, cum tüius mifericordian fupplices ,crvnfidenbsp;imploramuStVbi litera noflra et tîebraus habeUPaflumnbsp;inter me cr uostuel inter me cr carnemiOnMus habet:nbsp;Inter uerbum meam cr moî, cre, V erbo enimjuo domi*nbsp;nus loquitur bominibus,certo pgno uolutatis fua, quod,nbsp;utipfiim dominum fuflicere, reuereri,cr ompleóH debenbsp;mus : quod cr nouißimis temporibus inter homines hu*nbsp;manatuapporuit, cr reconciliationis humanapadum,nbsp;4 fieculis promiffum, pro peccatis omnibus fatisfiteien*nbsp;doconfirmouit uniewn fixderis pgnum incerdeumernbsp;homines, 16 Erit^ arcus in nubibus, amp; uidebo ilium, amp;rccordabor foederis fempiterni inter deSnbsp;amp; omnem animam uiuentem uniuerfæ car*nbsp;nis quae eft fuper terram. Dixit^ deus ad Noet Hoceft lignum foe* deris quod conftitui interme omnem carnbsp;nem fuper terram. In fuperioritextu fcriptura horrorem damnationis per diluuiitm expreßit repetùionibus multis: pc nuncnbsp;quot^, ufque ad tautologiam idipfam toties repetit,cle,'nbsp;mentiamdominicommendando homimibus affuturam,nbsp;«on ut pne timoré uiuant, fed patris fui benignitatem uenbsp;bt boneflißimi filij mimme obliuifeantur: quo pnt amo*nbsp;^fpropenfioreinillam,cr obfequentiores. ^Erant crgofilq Nocquiegrcfltfuntdc area, Sem, Cham ôC laphet, porro Cha ipfcnbsp;eft pater Chanaan. gt;9 3.0 3.1 3.x i8 g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;filij intra arcam feruati, exifle hic le* i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;t^tur:Sem, Cham cr Iaphet,Tuifeonem,quoniam Be ! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rofus quortum aotninat,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;po* i ro/lt;H ^Mrtum nomùiat, (SemMiwrumjGttSorM»)^ plt;(lt; |
BRESITB. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15 frfflf, offoftet pófl diluuiu genitum à No4.Q«ew No4W e((4m lani nomine appettat uinitorein, guem ey Ront^;nbsp;taniculumextruxijjefubi er/èpultutdicitur,Utitisexornbsp;dium lùitfÿrauis author Babylonicut lt;t lofèpho çjquot; Htc*nbsp;habetur CT citatur, Cham ueró Cbattaneeortitnnbsp;pater,fiatim malte fobolis impiitf pater proditUr, irrifornbsp;cr dehoaeflator parentis,malarü deni^ artiumfludiumnbsp;poßensreliquit^ ey criminian multorum htereditatemnbsp;cum digrta malediâione» Tres funt Noe,amp; ab his propaga-ta eft uniuerfaterra, Benediâio gloriofa fiiit ipfi iHoahjtotittS terrte biere» ditariapoJfeJiiOfpertrittm filtorum fuorumpoßeros,nbsp;à quibus exculta eß paßkn er inhabitata. Capücß Noe uir agricola, 8i plantauitui neam, Noo dgricola,qui dicitttr Hebrieis uir terrte,hoc e/t, terram cultura exercent, uinum etiam primus plantare Vinum ddnbsp;docuit,exuuisexprimi,erinpotum ajfumithumatnenanbsp;tura nobile medicanientum,ßparce fumatur.Vnde à Benbsp;roƒo id/iKj dicitur,qttia Iiûn uinum ejl Hebrieis^ Bibens^ uinum inebriatuseft,dlt; nuda* tus eft in tabernaculo fuo, Sobrietatis, cr modice uino utendi admonemur hoc loco.’ne er mentis itifaniam, er corporis i^nominiam,nbsp;ermorwrnturpitudiaemincidamus. Quod cum uidiiTet Cham pater Chanaa D an,uerenda(fctlic(t)patris fui, nuntiauit duonbsp;bus fratribus fuis foras. TamiUiberali, er tnhoneflo ittgenioChamerat,tti uerenda patris fui,non folum non contegerit,fed infiipernbsp;fratribus ftds deridenda exponit. At uero Sem ÔC laphetharreptS pallium impofuerant ambobus humeris fuis, amp; incenbsp;dentes rctrorfum, operuerunt uerenda pa*nbsp;tris fui, facies eorum auerfæ erant, amp; patrisnbsp;fui uerenda non uiderunt, Verectmdiam, er honeflam corporis habitudinèni, tamin fomno ,quimuigilia docemur, quam tauta curanbsp;cr difriplina er curialitate duo filif meliores fertiaue*nbsp;rtuitfUtfummofludioconarenturfre obtegere patris msnbsp;ditatem, ut nec aliqua rtdione afliicere,multo mintù ri^inbsp;dereaufrfi(eri»t,Exemplum adducitur,propeccatispr^ pe««”*nbsp;latorum occultandis, cr minime traducendis.,ld quoquenbsp;er de fratribus, charitatis iure feruandum efl:pro occulnbsp;tis enim,frcreto monendi futit.Si uero publicafunt/caiinbsp;dalofa fubditis, contra fanam dodrinam, er in fldei acnbsp;morum pemiciem : p pro authoritate defrnfari,ueiut li«nbsp;cita uideantur, er perfeueranter committantur,de quianbsp;bus populus fidelis bene iudicare non potefl nec debet:nbsp;ea certè publice protrahendapmt corripienda, dam*nbsp;nanda, cr omnibus modis fanandaecclepaflicoiudicio,nbsp;p quorum mtereft maiores neglexermttne qui paflor coilnbsp;dituitur,uaflator(entiatur,. Euigilans autem Noe ex uino fuo,cum di* diciffet quae fecerat ei hlius fuus minor. Cham pliusmnordicitur, cum tomen feeundobeif c |
x(gt; Latitudo Uphetli. GENESIS tibi^ue nonurictur, ut non fetnperiuxtdordineMüómi^» generittionii ordo dcfiniatur. Nee interefl orditiif,nbsp;c«»n ingeitium dégénérât uel illuftratur:alioqui uerißtmnbsp;Um eft tapheth primogenitam fùilJ'e,crSem uîtima,quilt;l.nbsp;fanéUor, ZT ‘td ^eatem pofteriorem durauerit:ftjUt He»nbsp;br««! uoÏMitfin Sdlem dei excelft (acerdos ft(it,cr rex i»nbsp;fitiie nomine cr oftùiot AitjMalediäusChanaanjfcruasferuo-« rum ent fratribus fuis. Non »M/edixit Noë Chant ftlium, fed Chanaan, ^tti Cham non fùit ipftits Cham quartusfiUuftAb impio pâtre male pronbsp;»aiedicüMnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;multa critnino, degenerauit,propter (pta amp;• deleft fiitttyZrfubiugati à ftlifs Sent tfraêliti5.Et/tc in fi» lifs impiji pater nMledicitur:hoceft,feruiUingeniocfnbsp;conditione grauatur^ Oixit^, Benediâus dominus deus Sem, fit Chanaan feruus eius. SicKt Chanaan feruiet hontinibuf, ey uicijs, pc Sent cum pojkris domino deo fuo religiofe feruiettnon id au»nbsp;tern fuis uiribtu,fed dei benedidione çy gratia,cuiui minbsp;nere uenit, ut fibi à fidelibtts digne feruùtur, Dilatet deus lapheth, Si habitet in taber^ naculis Sem,fitœ Chanaan feruus eius. Adnotttinis aüufionembenedicitur lapheth quod fit not dilatationë, Latißime autem dijfufi funtfilij laphet,nbsp;licetpaucinumero àprincipio nominentur,qumdccintnbsp;fcilicet cum de Cham trigmta populi, ex de Sem uigin»nbsp;tiftptem nominentur in fequentibus. Habûare autem di»nbsp;citur laphet in tabernaculis Sent, quia pars maxima fi»nbsp;liorum eius, hoc eft,geittilium, ad fidem unius dei coeli,nbsp;uerifCr folius,conuerfa eft:cuiiufacerdos fcribitur fùif»nbsp;feSem, alio nomine Melchizedect, Cananicorum terranbsp;ac urbes,perpetuo,uel fili^s Sem, ludlt;eis,uel exgentibuinbsp;ad dominum conuerfis, ufquc in prafens feruierunt, eXnbsp;fubiedo! funtt ^8 nbsp;nbsp;nbsp;Vixit autem Noe poft diluuiumtreccntis quinquagintaannis. Etimpletifuntomnes dies Noe nongen^ torii quinquaginta annoru, mortuus eft*nbsp;iJoeuixitpoftdiluuium trecentis quinquaginu an»nbsp;annfs poft diluuium, Contemporanei ergo quinquagin»nbsp;aodo annis fiterunhAdam autem primus homo,ante genbsp;tteraUonem Noë tantum centum uiginti annis iamobie»nbsp;ratmortem,^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C A P V T X* Ae font generatioes filioru Noe, Scm,Cham,8lt;Iaphethînati funtnbsp;eis ftlii poft diluutuin* Homines toto orbe nunefttarfos, often Noeomnis dit fcriptura unius patris ftlios ejfe ex pofteros: ut ma»nbsp;p«quot;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t«u«l dtlfgdwBj, er owniawnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nationum prifea nomi» na non ignoremus-Abfoluit autem primo breudtus gene» rationem filiorum laphet et Cham, ex quibus gentes pronbsp;gnati fumt, ut depofteritate Sem,unde Patriarche fandinbsp;tX Chriftus natifunt, latius di/feratur. Antediluuium,dinbsp;ui/ua prouidentia ,filios non genuerant tres filq Noë, nenbsp;ftepraMt atatif tticid contrahereitt: uel in diluMO pari No« Sc A- „w, AbrddiM autem natiu eü,duccntis nonag'mtuduobm braam eon___i, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;___________ ¦ ({poranci. |
B R Ë S1 TH* fer CJMH nbsp;nbsp;nbsp;perirc/M.Primd leas ab uno incotpeTiätpo^ fterior d tribus dijfeminanda iuxtt, fcripturam^. Filii laphet, Gomer, amp; Magog,amp; Madai, SClauan, ôlt;Thubal,ÔiMofoch,amp;Thiras* Quatuordecim filq ex nepotes ex lapheth numeran I twr, per quos gentes dijfeminata fint, quarum nominanbsp;ufq; ad Nlofis tempora duraueruKt,ut hie defcribuntur-Propte rmutationem autem regnorum apud Babyloni»nbsp;os,Affyrios,Perfis,Ntedos,Gra:cos,Romanos,exSara»'^^nbsp;ctenositemporumq; longitudine, mutata funt terrarum,nbsp;populorum cr urbium nomina : ut nihil de iftis omninonbsp;certum teneamus, nifi ex annotationibus diui Hierony»nbsp;mi in Genefim, ex lofepho ex Hebraoram conieâuris,nbsp;quas ut plurimum uanas fedaatiir : 'm quibus tarnen, uelnbsp;diftentiu}!t,uel turpiter mentiuntur.l^on autem ‘mfacrianbsp;Uteris alio nomine regiones 'm orbe terrarum nominan»nbsp;tur,quàm eorutm, quiprimi eas 'mhabitauerunt:ut Ae»nbsp;gyptus à Mizraim, Aethiopia à Cus,Tyrus à Tyras,nbsp;exc, Gomer iudat Aphricam, Hieronymus Galatas,uelnbsp;GaUogriCciam putant,M.agog Scytas Hieronymus,qui»nbsp;dam Hebrlt;ei Germaniam,VSadai USedi Çunt,confenticn»nbsp;tibus authoribus ex nomine,lauan loties ft(nt,lud£i uo»nbsp;lunt ttlacedoniâ. Tubal Heftteriam duplicem uolumt.Hinbsp;/paniam er Italiam. Mefech Hieronymus Capadocià dinbsp;cit,ubi urbs eft metropolis Mafacha. Thyras Traces quinbsp;dâ,PabiSalomonPerfas,uerifimiliufTyrue/fedicimus- Porrô filrj Gomer: Afeenez Sc Riphath et Thogorma, Pilq Gomer tres, Astenes, ludaorum ueteres Afiant dixerunt, moderni Germaniam,Hieronymus Kheginos.-Ripfjdt Hieronj^mt« Paphlagonià, potius Tartari apudnbsp;montes Riphicost Thogorma ludai BarbariamiHiero»nbsp;nymus Phrygian fensit. , Filii autem lauan î Elifa 5C Tharfis, Ce.» thimSCDodanim* Ab his diuifæ funt infulæ gentium in rex gionibus fuis, unufquiftB fecundü linguamnbsp;fuametfamiliasfuasinnationibusfuis. pilij lauan Elifa, Graci Aeolides. Targum, Alfatrus ueluti Elfatiam,noftram patriam fiijfiicatus Syrus 'mter»nbsp;pres.Tarfis Cilicia,ubi Tarfus patrid diui Pauli. Citbiwnbsp;Cyprum quidam, alif italiam dicunt, Dodanim ßrtaßisnbsp;Dardania eft, Septuaginta Rhodios putarunt.Dehisnbsp;ommbtis tutius creditur infulas gentium,uel maritima efnbsp;feadAquilonem (X Occidentemuerfiis, quas hominesnbsp;inprimis 'incoluerunt ; wide ex^obamperuenijfeodnbsp;Italiam Berofus dicit, 6 Filii autem Cham, Chus, et Mefraim, etPhut,et Chanaan. Filif Chain, Chus, Aeiiopes prope Arabiam,uel Ara» bia filix ipfa.Wizraim Aegyptus eft. Phut Libij, Foeninbsp;Aphri ftmt.chanaan duodecim populi in terra promif»nbsp;ßonisfwit,qudmregionem diligeittius quoqueMofesnbsp;annotauit. y FiliiautcmChus,Saba,etEuiIa,etSabax tha,ct Regma,etSabathacha.FiIii RcgmaîSanbsp;ba,etDadan* |
|
GENESIS fill/ Cht^tSabtei He «iU Sabatha RabtMii, (y Sd64 tt(cha,igiu)a nobis nomiM : ßrtaßis olim triplicis Ara»nbsp;biitttomindfßcut CT Sabtt,c^ DaJjn. Porro Chus genuit Ncmrod, ipfectrpit ciTe potens in terra. Netnrodjiüm chiurobuftusdidtur,nio!enSuSf tyrannas,opprejjor hominum,deicontemptor. Ve«nbsp;nator autérobuftus dicitur, quia rapto zy latrocinijs uinbsp;uebat,audax çy gra]fator,gigtis. Tarnen Rabi A braamnbsp;A.benezra uult eum mucßigatorem et exterminatoremnbsp;animaliwm,quie ey domino facrificaue»nbsp;fit,gratus deo de accepta animi et corporis robore: quanbsp;paliquis ex iUis heroibttsfùerit,qui didiftsnt HcrcMleJ.nbsp;Rabi Salomon dicit antorein ilium/ùijje rebeUionishonbsp;ainum contra deum. Aubf», ^'«mrod
In prouerbium abqt t/i.oß tempore:Sicut Nemrod ro buflus uenator corä domino. De eo qui flrenue aliquidnbsp;ty audaâer egiffet, de nuUo ßrmidajjet p€riculo,utnbsp;alter Hercules,
j ra Sen naar. Caput regniprimi Babel ßtit, id eft, conftipo perpe^ tudfCr irrequieta aduerfatrix fidclium. lAundus enimnbsp;oditfdniios, ey fanâi ea qua in mundo funt ft}lendidanbsp;odio habent,ldeo que infirma funt in mundo,digit do^nbsp;minus,ut confitndat ftrtia.Arach, Ediftam urbem Mefanbsp;potamie fuftiicantur, Achad autem Nijtbis circH flumennbsp;Mygdonium,que ey Antiochia Mygdoniadidaeftcirnbsp;ea Perfidem. Calanne dicitur alias Seleucia in prouin»nbsp;ciaifaurùe,tteletiamCtcfiphon,SinnAar, Babel, Chal^nbsp;diea,CampUS Duran,ubi Belw tdololatria,ey Nintwe, ftnbsp;re omnia idem cffe uidentur, uario refpedu temporis,nbsp;eaufarum ey tyrannidis,uariafortita nomina.
quot;**’ Ajfiur Niniue urbem edificauit, or in caput regni Ajfyriorum coftituit.i pulchritudine nomen habentem,nbsp;cuius zy platea pulcherrintte, Chale quoq; nomen urbisnbsp;uidetur. IX nbsp;nbsp;Refen quoq^ inter Niniuen 8i Chalethxc eft ciuitas magna. Refen,tonathas Tala far nominaiiit. ’5 qf At uero Mefraim gcnuit Ludim, amp; A-namim,amp;Laabim,8C Nephtuim, *4 EtPhethrufim,amp;Cbasluim:dequibus egreffi funt Philiftiim,amp; Caphtorim. Aegyptus genuit Ludim fiaurituttios. Et Anatnim, Pentapolitanos.Et Leabim,hos Targum Hienbsp;fofolymitanum noninterpretatur,fDrtafiis Libye que^nbsp;dam regio efl.Napbtbuiw autem Lufitanios uocat. Phanbsp;thufim uero Peluft^^Q;. casluhim Pentafceneos uocat,nbsp;Çnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a quibiis prodierumt philifiai ey Cappadoces, Ghanaan ante genuit Sidoncm primo |
BRESITH. gt;4 genitum ruum,amp; Hethxum,
Chanaan quartus filius Cha genuit Sidon,i quo Phe nicieurbs antiquiflima Sidon ty Heth, undeHethei,nbsp;lebufi,undelebufei,zy Amorrheum cr Gergefieum
HeHlt;eojlonatblt;« autortranslationis Hierofolymitta ne,dicit effe Tripolitanos.Araleus, qui iuxta H»erongt;nbsp;mum, condidit oppidum c antra Tripolim, in radicibusnbsp;Libani fitum.Sini unde Cinei,ïonathasCaphrufeum nanbsp;minauit,
Aruadium tona.Antridaneos,Aradiauidetur.'Zema rt lonath.Amozeus,unde Amazones.Hematheum.quenbsp;cr Antiochia . Summa ftmiliariiex Chanaan patre,uttnbsp;decim in terra Chanaan, que ey promifiionis terra eft. Fadi^funt termini Chanaan uenienti-buy à Sidone Geraram ufqj ad Gazam, donee ingrediaris Sodomam.SC Gomorrham, amp; Ada mam, amp; Seboim ufqj Lafa. Hi fihi Cham, in cognationibus fuis SC linguis fuisjterrisç Si. gentibus fuis. Sidon Aquilonaris terminus eft terrlt;e Chanaan, Gea rara autem zy Gaza Auflralis.Sodoma quoq; cum quanbsp;tuorreliquis in angulo Orientis zy Auftri, ii q[DcSemqaoqjnatifunt,patreomnium filiorum Heber,fratre lapheth maiore. Poft gentium fiimilias conferiptas, aggreditur genea logiam fanilam Seni.qui dicitur pater omnium populoa Sem gen«nbsp;raw qui funt transflutiiani,Orientales fcilicet ultra E«=nbsp;phraten (y Tigrim: que fiumina Mefopoamiam comanbsp;plcdutur.Dicitur autem/rater iapheth maioris,cr nonnbsp;tnaior:non enim Sem primogenitus,nec Cham, ergo laanbsp;pheth.Primogenitus enim Noe natw eft anno quingenanbsp;tefimoictitis, fcilicet centum annis ante diluuium, quodnbsp;coepit fexcentefimo anno. Sem autem biennio poft diluanbsp;ttium fcribirur fiiiffe centum annor urn, Hatus eft ergonbsp;biennio poft primogenitum, fecumdo autem natus eilnbsp;Cham, primogenitiu ergo lapheth eft, Sem ergo, fraternbsp;hic feribitur ipfius lapheth maioris.Minor autem Chamnbsp;fcribitur,non ietale,fed cafuzy meritis, Filii Sem: Aelam Si A(fur,8£ Arphachfad, LudSCAram. Pilq Sem:Elam,tmde Elamitie,qui poftea Perfte didi funtadfinum Perficum.Et A/fur, Mtde Affyrlj. Et Aranbsp;phachfad,qui Chaldai.Et Lud,umde Lidq.Et Aram, tutnbsp;deArmtei,quizy Syrif. Filii AramîHus Si HuI,SC Gether,Slt; Mes. Fili/ autem Aram, Vz im Traconitida regions. Et Hul,umde Armenia.Et Maß,uttde Meonesuel lAefif, a.4 qfAt uero Arphaxadgenuit Sale, de quo p) ortus eft Heber. Nati^ funt Heber filii duo: nomen uni Phaleg,eo quod in diebus eius diuifa fit tergt;nbsp;e X |
genesis
B R ES I T H.
ra,8f nomen fratris eins leâan*
1.6 nbsp;nbsp;nbsp;Qui Icâan genuit Elmodad Sd Saleph, SCnbsp;AfarmothjSClare,
1.7 nbsp;nbsp;nbsp;Et Adoram.SC VzaI,SC Dcda,
18 nbsp;nbsp;EtHebaI,amp;AbimacI,Saba,
19 nbsp;nbsp;nbsp;Et Ophir,SC Euila,SC lobab, omnes ifti fînbsp;lii leâan»
50 nbsp;nbsp;nbsp;Et fada cft habitatio eorum de Méfia per;î
gentibusufq^ Sephar montem orientalem. Ifti fîlii Sem fecundum cognationes fuas.nbsp;Si linguas fuas, ô(. regiones fuas in gentibnsnbsp;fuis.
jx Hæfamiliæfiliorum Noë iuxta populos SCnationes fuas.Ab hisdiuifæfuntgenresnbsp;in terra poft diluuium.
Honttna in certanbsp;ttunu
Noffazw fclt;ec populorum reuera maxima exporte ignorantur,cum cr lofephut,Philo,tiieronymut,iona»nbsp;thiU cr Ontelus eadem uel ignorant uel dilJintiunt.U^
cet autemfilif Sein Orientis partes ultra Euphratencr Tigrim incoluerint, non obfîflit tarnen ueritati çr lite»nbsp;ra, ipfum Sem ttierofolymis habitajje t« umbilico ter»nbsp;ra,Qr loco à deo pra omnibia eledo^ pofteritati ipßuinbsp;Sem promißo,Abraa fcilicet er femini lüiut. Konünan
tur autem er numeratur omnes fill) Sem uigintifeptem, gut cum fitperioribas fili/s lapheth ir. er Cfcrfm 31, ß»nbsp;ttnt nwmero feptuogmaduo. Vnde ßma propagata cre»nbsp;ditur^effe m orbe terrarum feptuagmtoduas linguas.
^CAPVT xr.
Rat autem omnis terra labq unigt; us,SC fermonum («d rerrun) eo^nbsp;rundem.
C«i(M litiguie primi in terra homine! /ùe
rmt non fatis cofint, de Hebraa probabiliter dicitur,cui
omnes orientales Imgua magna, ex parte conlemiwnt, Conferuata eß en'mt in medio climate terra habitabilis,nbsp;er firé media,iuxta longitudinem terra habitabilis pernbsp;Germino - gradtu geographicos.Germanortvm tjuotj; Ungua haudnbsp;tunihngu». admixtit, ob innumerabilium ludaorumßrtaßis
olim earn inhabitantiü confuetttdinem,cui tumen in bre» uitateuerborum er nominû /imillima efl, er adreruntnbsp;imitationem aptißimatniß quôd Hefcrjf i à compoßtionenbsp;abhorrent maxime,Teutones autem ßlicißime utuntur.
Quadautemadditur:Kcrum earundem, arbitrer nego tiorum ßmplicitatem,morum ßmilitudinem, charitatisnbsp;concordiam,çr Hbertatis iucttnditatem,uitaq} uniucr»nbsp;fa integritatem pofi diluuÎMn maxime aliguandiu uigu»nbsp;ijße inter homines.
1 nbsp;nbsp;nbsp;Cum^ proficifcerentur de oriente,!nue-
nerunt campum in terra Sennaar,Sc habita^
ueruntin eo.
Progeniem Sem aidetur defcribere.gtußpoß lapßun temporii de orientaliori regione, uelut Parthia,Media,nbsp;Perßa, uel alia aliqud,uenerint in terrom Sennaar, guanbsp;efi Meibpotamia, cuius Chaldaa pars eß, inter Eupbranbsp;tem er Tygrim, ubi habitarecaeperint.
S nbsp;nbsp;nbsp;Dixitœ alter ad proximum fuumîVenite
faciamus lateres,SC cot^uamus eos igni. Ha»^
buerunt^ lateres pro faxis, SC bitumen pro cemento.
Qui in planioribiu locis habitant,ad manum non h4 bent lapides,fed lateribus adtßcare coguntur, ideo n«cnbsp;fefe adhortantur mutuum,ad parandam materiam adifinbsp;ciomagno er alto.
Et dixerunt: Venite aedifîcemus nobis uitatem 8C turrim,cuius cuImcn(pertmglt;jO adnbsp;coelum ; Sc celebremus nomen noftrum, nenbsp;forte diuidamur in uniuerfas terras.
Cohortabantur fe ad extruâionem urbis CT turris, idlt;^ parandi nonünis gratia ad pofleros, anteguam di»nbsp;ßiergantur paßtm in terras multas, colonias deduâuri,nbsp;ob ipforum contintiam multiplicationem in terra incul» .j |iilt;nbsp;ta er uaßa. Memoriale ergo unitatis er concordia ipfonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ
rum adißcare conabantur, ßrtaßis praßimptuofo con te» ßlio,ßaguasrurßim inualeßcereconungeret, ßbiafy»nbsp;Ium parurent quo conßgerent ad uitam redimendam.nbsp;Abundant autem regiones iüne, tibi areaßbricata eß etnbsp;turris adißcaa,bitumine,eoc^ pro cemento er calce utinbsp;folent,qu0dßimntapenuria lapidum ßt in Aßyria. Nenbsp;jerte di/pergamur, quod ßre quadam coniedura humanbsp;na affequebanlur,
Defcendit autem dominus utuideret ciui tatem SC turrem quä ædificabant filii Adam.
Anthropopathos inducit dominum deß:enderc,ad ui dendam quid agatur inter homines,Deus autem non lo»nbsp;CO mouetur, qui ubiq^ eß totus femper,fed defeendere dinbsp;ci'ur, quum aliquidßcit in terra, quod prater ußtatumnbsp;natura curfum mirabiliter ßdum, prafentiam fuantnbsp;quodammodo oßendit hominibiis,qui urbem adificabâtnbsp;er turrhn, cuitu caput caelum attingeret,hoc efl,hypernbsp;bolice,tnaximum er altißhnü adißcium: nonenim tatnnbsp;flolidi erant,ut m coelum adißare intenderint, uel do»nbsp;minum impugnare.Filif quidem hominum,hoc eß, iianinbsp;crimbeciUesdicuntur, quißnedeiauxilio er influxunbsp;er contra uoluntatem eius nihil poßint.
Et dtxit dominus:Ecce,unus eft populus. Sc unum eft labium omnibus tccrperunt^nbsp;hocfaccre,SC nuenon prohibebitur ab ipfis,nbsp;quin quicqdinftituerunt animo,opere comnbsp;pleant.
Dixit dominus.’Cum populus nunc unusßt,er u* nius lingua, legis er ritus, quantumlibet eorum multinbsp;ßnt,tamen potentißimi erunt in uniuerfum conßentien»nbsp;tes ( Concordia enimparua res crefeut) ideo quod nucnbsp;coeperiitit,licet arduamßtualde, non tarnen iüosquif»nbsp;quam aduerfarius prohibebit : omnes enim confentiuntnbsp;er concordant, ad quod plurimvm momenti aßvrt lin»nbsp;gua concordia. Ideo Medoruwi reger er Perfarum pr^nbsp;ceperitt,ut omnes populi ipßs fubieiHi, lingua Perfarumnbsp;loquerentur. Non, inquit, prohibebitur is populus quonbsp;minus ßciant quiequid femel occeperimt.ïroniam poliusnbsp;efße dixerim: quaß dicat, ißi homines fua concordia lüinbsp;deberentadbonum ac utilealiquodagendum, er pronbsp;tneo uoto conari, er ßne meo conßlio uel mandato nt»nbsp;hiltentare. Nunc ergo age,oßendam iUis quam nihilnbsp;iUorutK
™:o, lt;1/ GENESIS «HoritMi aufmpoß'nit, qui (jbi promiUitnt maxima, etiä caltim,ut itadicamfirrumpere^ 7 Venitedefccndamusamp;confundamusibî linguam eorum,ui non audiat unufquifquenbsp;labium proximi fui» cr confùndamus labia ipforum,ne quii proxima^jj infeüigat. Ldbiiwn pro lingud aut uoce:nbsp;MuinTs^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^°ë'^tgt;fcere,uel inteUigere accipitur^ Plit raliuerbo utitnrrVeiitte defcendamus,pro pluralia te perfonarum intuta deitate:uel honoris diuini gratia,nbsp;nel more poientam ad feruos, quos angelos deus fine nunbsp;mero habet,per quos humanA gubernAt^ Atq; ita diuifit eos dominus ex illo loco in uniuerfas terras, Si. cclfauerunt ædificare ci»nbsp;uitatem» Hoc pdiSO con/ùdit dominus aufus humanos, et pr^ea fumptionë udnam compefcuit^docuitq; nihil tentandmnnbsp;temere, cr operas flultas ac inutiles non aggreditfied munbsp;tuum feruire,prodefie cr iuuare. Et idcirco uocatum eft nomen eius Babel, quia ibi confufum eft labium uniuerfæ ter^nbsp;rxîSi indedifpcrfit eos dominus fuper facienbsp;cundarum regionum» Babel urbis er regionis luilgatißimum nonnen, à per tnixtioae confitfione deducitur, quia ibi often fit do»nbsp;minus eos qui fuis conftlijs cr prudentia nitûtur,qui mlt;tnbsp;gnA er arduAfUAUA autem moliu»tur,quàm nihil proftanbsp;ciant, non ejfe confilium contra dominumt (iÿid eanbsp;nim aliud fnnt lateres qui ex lutofiunt, quàm cogitntionbsp;nés hominum ? Qatd pix, quàm pietatis prlt;etextus,quonbsp;oblinimus impiaf ^Hæ funtgenerationes SemtSem erat centum annorum quando genuit Arphachnbsp;fadjbiennio poft diluuium. Refiunitur coeptæ iUius generationis eleëΣ ordo,ah Adam u/q; ad Nod de cem.er hinc nunc defcribu'ntur ànbsp;Nod per Sem uf^ ad Abraam decë, ut perueniatur pernbsp;ludam cr Dauidad Chriftü,in quo benedicantur omnesnbsp;gentes^ Sem autë centum annoru cum ejfet biennio po^lnbsp;diluuium, genuit Arphachfad filium fuum,fcilicetfexanbsp;centeftmo tertio anno lt;etatis, Nod autem fuuM primogenbsp;nitum genuit cum effet qu'mgentorum annorum. No»nbsp;ergo Sem primogenitusfiiit, licet primo «ominetur prosnbsp;pter prarogatiuâ fua pofteritatis cr eleâionis.Per hacnbsp;foluitur magna quafÜo ueterum apud Bedam^¦ Vixit^Sem poftquam genuit Arphach^ fad quingêtis annis, ôC genuit filios Si. filias» ^Porro Arphachfad uixit trigintaquin» que annis, amp; genuit Sale» Non additur i« his atatis aßignationibus:Bt morluus ^ftifteutabAdamadiJoë: tune enim non omnes mortuinbsp;f^’'^buntur.,Enochenimraptus dicitur,hic autem nuHusnbsp;5^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;raptuf legitur,fed omnes mortui non ignorantur: ut fua ^^‘'^“!i’*'f^^itmorfuosteftari,Vixitdeniq; Sempoft lo II diluuiuqumgëtii ttnnis.A diluuio aïit ad natiuitatë Abra am lùerut anni ducenti nonagmtaduotVixit autë Abraânbsp;«fwfî»» pptogiiKa^Mj«^ 4!ii}0Sfq{ii confiant ^tudritt* |
BRESITH. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lÿ ’J gentosfexagmtufeptem. Videmus ergo Sem uixiffe poft mortuum Abraam circiter trigintA annos in uniuerfum^nbsp;Vixit^ Arphachfadpoftquâ genuitSa^nbsp;le quadringentistribus annis,amp; genuit filiosnbsp;amp; filias. 14 nbsp;nbsp;^Salequoqueuixit triginta annis,amp;ge- q nuit Heber»
dringentis tribus annis,Sigenuit filios âC filias» Arplidcfcfdd«ixii4}S. annis,Sale 43j.fiiniltterHea ter 46’4 Ex quo claret nonftiiffe illius tetatis hominibiiSnbsp;conftitutam periodum no.annorum, fed pœnitentia eonbsp;vwm qui cum Noe uiuebant zr peccabant ? Mdg/w dMténbsp;apud prijeos feëlatores,aditionis Graca fecundît LXX Niinurot»nbsp;interprétés eft numerorum diferepantia, qui firipferutnbsp;poft Arphachfad genitum Sem, uixiffe jjannos. Ar»nbsp;phachfad ijo» annisferibitur uixiffe ante genitît Salah,nbsp;poftea sjo.Salah antequâ genuit filios yo.pofl genitumnbsp;Heber 3jo»Hcfcer ante genitum Phaleg uixiffe à Gratisnbsp;dicituri34.poftea37o.Phalegantegenitumfilium ijo»nbsp;RIjch ante genitum Serug i)o,Serug ante genitu filiumnbsp;130.t^achor ante genitum Tharach feribitur uixiffe 79,nbsp;cum in Hebrao habeantur 19. poft eundem genitu 119,nbsp;apud iUos leguntur • Hlt;ec ideo annoaa hic fint, ut uianbsp;deatur ratio diffonaïuiie in hifîoriarum numeris apudnbsp;patres, qui LXX. interprètes funt imiMi.
Pum nt quidâ Hebrlt;eà linguAm did ab hoc Heber, fed non probant:uerius dicitur Abram Hebreus, quia transnbsp;fiuuimn Euphrat en nat us er educat us, er citra iüu innbsp;terra Chanaan peregrmus,à quibus populus ipfe Hebrenbsp;US cognominAtus eft, quaff externus er transftuuianuSt
gt; 8 nbsp;nbsp;^Vixit quotp Phaleg triginta annis,amp; gc nuit Reu» 19 nbsp;nbsp;nbsp;Vixit^ Phaleg poftquam genuit Reu dugt; centis nouem annis,S£ genuitfilios amp;filias. ±0 nbsp;nbsp;^Vixit autem Reu trigintaduobus annis. Sc genuit Sarug»
Phaleg diuifionem interpretatur, quia 'm illius tem^ pore diuifa eft terra,honünes fdlicet in terra confiifionenbsp;¦ Babylonica diffundi,ad nouas paßim fedes fibi conquianbsp;rendus ob multitudinemt 11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V ixit ucro Sarug triginta annis, amp; ge nuit Nachor» Vixit^ Sarug poftquam genuit Nachor ducentis annis, amp; genuit filios amp; filias»nbsp;^4 ^[fVixit autem Nachor uigintinouem annbsp;nis,Sc genuit Thare. X j nbsp;nbsp;Yixii^ Nachor poftquam genuit Tbarc es |
GENESIS
B R E S I T H.
2.8
centum decetn 8C nouem annis, 5C genuit fî liosamp;filiasr
Ndcbor nomen eß duorum, aui fciüeet Gr/rdtrîs A« 3gt; lgt;rie,d quo genitm efl Batuel pater Rcamp;fccJ»
Vixit^ Thare feptuaginta annis,amp;ge-« nuit Abram, Si. Nach or, amp; Ara n.
ÇHæfuntautégenerationes Thare: Tha rc genuit Abram, Nachor, Si Aï^a^Poaonbsp;Aran genuit Lot*
Abram primo quidem ttominafur inter ßlios Thare cr Haran ultimo: non quàd primo natui,(ed nobilior etnbsp;principaliortre uera enim ex fupputatione annorumnbsp;Abra zr Sarie conuincitur Uaranfùi/fe primogenitutfnbsp;CT Afcrdf»ulttmiK.Si enêm Saraißiitßlia Haran, er denbsp;cem annis minor natu quàm Abram,[equitur neceffario^nbsp;Haran nonfitiffe poß Abram nativm, non enim nouentnbsp;annorum Uel oeîo eamgenerare potuijjèt, fed ad minuinbsp;Itiginti annorumexißens.Senior ergoßiit ipß Abra,alinbsp;quoi annis ad minus decë,Hac niltfciantur^tam depvi’inbsp;m^genitura AbraquàmSem, inexplicabilescircahte^nbsp;ramquießione$occurrent,qult;eueteres mire torferunt:nbsp;neceffarium ergo fùerit feire utrofq; nonjùijje primogenbsp;nitoSfUt palets
Mortuuscç cft Aran ante Thare patrem fuû in terra natiuitatis fuf,in Vr Chald^orû.
Duxeruntautem Abram Si Nachor uxo
feilicet qudttdo natura infirmitasînelarueritpatettterf non antea,nc denaturtealiquando uiribus glorientur.
Tulit itaqjThare Abram filiurti fuum, SC. Lot filium Aran filium filq fui, ôcSarai ntp-rum fuam,uxorem Abram filq fui,amp; eduxitnbsp;eos de Vr Chaldæorum, ut irentin terrainnbsp;Chanaan,uenerunt^ ufq^ Haran, amp; habitanbsp;ueruntibû
Thare habitaueratinVr Chaldaorumcum pnüGd fua,quam quacmique tandem ratione aceepit, cr exijtnbsp;Chaldaiam^propiluriis ad terram Chanaan, peruenit^nbsp;ad illius conßnia,z^- ibi manpt cum Abram fllio,cr Lotnbsp;filiofratris, zr eu Sarai nuru fua,hac efl,uxore Abrantnbsp;filq fui, utpmulpéritnurus crplia fecundum pradi^nbsp;ila,Haran autem fllius Tbare,0- Haran eiuitas qua pernbsp;. veiiit,difprunt in orthographia per p, zr t',* Philo narnbsp;rat ludaico more fabulam de Vr Chald^orwm, cum no/tnbsp;)ît ttcrijîmite îAojcn dmnamiracula piffeplentioprienbsp;teriturum,p quee tam mßgnia contigiffcnt.
Et faâ) funt dies Thare ducentoru quinqß annorum, S( mortuus eft Thare m Haran.
Vixit Thare dueentis et quinq- anms , Quod autem Thtn mortuus hie fcribitur,i)ttelligendttm nonpitim ut ad Hanbsp;ran peruenit ipfeThare,fedpoftquam Abram de Harannbsp;exierat fexagmtuannis.Scribitur enim. Et Abramplius
Vr Chib dxoruoi.
rcs t nomen uxoris Abram Sarai, Si nomen uxoris Nachor Melcha.filia Aran patris Melnbsp;chæ,amp;patris lefchae.
Haran mortuuifcribiturfuperßciem Thare patris fui,ubi Rabi Salomon fuo moreftulta cominifcitur, cumnbsp;nihil aliud pt loeutione Hebraiea, quàm Haran mortuusnbsp;eR ante patrem fuum, iUo aßriciente erquot; preefente, nonnbsp;occidëte,nefcio ob quam idololatriamt Vr Chaldteorum
Saraforot Abrax.
50
San Ax lie. (Iles»
non idolum,fed oppidum pit ? Fabula autem ïudaorum eadem pciliate exploditur qua producitur.Tam Abramnbsp;quant Ndcbor pater uxoresduxerunt. Nomen uxorisnbsp;Abram Sarai, uxoris Nachor Milca. Non hic feribiturnbsp;quad duos duxerintforores fitias fratris,Non enim filiasnbsp;Haran Mofes ferippt, fedpliam Haran, qui Haran pitnbsp;pater tàelcha.Ciuod autem pinulpei'it pater Sarafnonnbsp;dicitur:zr quad binomia Sara périt, aque conpüu eil,nbsp;quum probarinonpoßit, er caufam inane praßet diffinbsp;cultatum inexplicabilium » Veripmiliui autem efl, earnnbsp;»aam ex Thare,qui zr pater Abrte, amen ex aliamanbsp;trc I(icnimferiptura teftatur,dixiffe Abram ad Abime»nbsp;lech,eam re uera pijfe fororem fudin.’eodem quidem panbsp;tre,p:ilicet Thare, fed alia maire generatam, qult;e amennbsp;non nominAtur in feriptura, peut nec aliæ fanilorunbsp;fanitarum maires, Q^od adPtur çr pater ifca, pneranbsp;tione tam Hebrai quidam quàm noflri Saram alio nominbsp;ne ifcam nominaam dixerut,Eam uero ifcam pâtre Haanbsp;ran natam pmpliciter dicit,
Erat aût Sarai fterilis,ncc habebat libcros» SantîorewM partuû maires jtrè omnes natura flerilesnbsp;deferibuntur, Ut pgnificetur naturam nihil fanâu pro=tnbsp;flucere,à folonbsp;nbsp;nbsp;deo ^ult;e fauflapnt profleifei ; tttnc
feptuagintaquinq; annorÜ quum exirét de Haran:Tha^ re autem feptuagenarius pit quando natus efl Abram,nbsp;Probatur igitur, quod centum quadragintaquinq; annonbsp;rum fùerit Thare, quando Abram de Haran exijt ad uonbsp;catioiiem domini, ideo multis poftea annis fuperuixit,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v
^CAPVT Xir.
Ixit autédominus ad Abram} Va Ç,,.' I ^^^ «idetibideterratua,5lt;decognatio ^,0^nbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ne tua, amp; de domo patris tui, in
terram quam monftrauero tibi.
Incipit hifloria Abr^e, plena exempUspdei cr mo^
riim,prouidenti£q; diuina: circa pios. tn primis ita^uo cationis illius caufa nulla dicitur,prater dei uoluniatem:nbsp;quos enim uult,indignos etiâ,uocat.Eis autem conditio=nbsp;nibusuocatipfum,utinterra nihil ex animo poßideatnbsp;Abram, Ç^acutiq^ charainmundohabebat,iubetur renbsp;linquere,parentes,patriam,liberos,amicos,pmiliampanbsp;tris,foti deo impenfe crededo adharere, omnibus renunnbsp;ciare paratîl, ut dignus habeatur promißionibus dei tmtnbsp;gnipcis: folam uxorem non iubetur relinquere,licctflequot;nbsp;rilem G“ uetulamtplacet enim deo torus iwmdcuUfws.EÉnbsp;dei aUocutionibus non obppt,uel etiam prophetijs. Adnbsp;terram,inquit,protinus uade,quam non nunc,fed popa
nionflrabo tibi,
Faciam^ te in gentem magnam,amp; bcnegt; dicam tibi, magnifîcabo nomen tuum ,nbsp;ris^ benedidio.
Promittit prolem maxima ueterdno ZF ex prilhiton foltim plias carnis,fed multo plurespdei cr deuotionis,nbsp;uirtutiiq; h£redes : quos uirfandlus ac deo deuotißimusnbsp;longe pluris babebat:pcut zr habere debebat, quàm p^nbsp;Uos iuxtA carnis propagationë, Bcnedicere hic efl donisnbsp;hAturaà'
A •nnbsp;«i
SENES IS tetiardlttK« cr grdtuitiscumuldre,ßrttMatusf),ßl{ceninbsp;de bedtum reddere,Toto etidm orbe ßdes,probitas, re»nbsp;ligio,dei gratid,animi firtitudo,zr obedientia tua diuulnbsp;gabuntur, ut (is fitturus exempldr fanâorum per omnianbsp;f£cula,Et erw benediélio infemine tuo Chrijb, qui ßliusnbsp;tuus iuxtd carnis affiimptionem, erit cxpcilatio omni=!nbsp;busgentibus,qu£perChrißMn fufeipient benediélio»nbsp;nem iuftitice zr fanäitatis: itd etidm, ut fi quis proximonbsp;bene precari uelit, oplet ei fieri à deo id quod jàciet uelnbsp;ßdumeßtibi^
Benedicam bcncdiccntibus tibi, 8C malc^ dicam maledicentibus tibi, att]ß in te benedinbsp;centur uniuerfæ cognationes terræ.
Propter te beneficia amicis tuis poßeris, fiutoribits er laudatoribus tnw.Et ulcifcdr de hoftibus tuis : zr tibinbsp;maledicentibus,ne dicdm perfequutoribus.Et benedicennbsp;turin te omnesfimili£ terra: gloridbuntur omnium ternbsp;raram gentium zr ßeculoru, omaesfiinili£ ßdelium innbsp;tuo femiaeChr^: idüabimt tuos fe eße filios iuxtn fidënbsp;zr fiuorë, glorioßßimus eris in opinione omniufimilianbsp;rum terrlt;e,nmfolu in fimilid ifraelitaru, uel ifmaelitd*nbsp;rum,ficuti iam contigit, zr perfeuerat à duobus ßre annbsp;iwrum millibus, maxtme dutë hodie id cerniturfiéliim^
Abfit itaq^ Abram ficutlocutus fueratei dominus,Si iuit c5 eo Lot: feptuagintaquinnbsp;queannorum erat Abram quum egredere=»nbsp;turdcHaran.
Abqt igitur Abrdm reßgnAlus tolus addomini uolun tdtem,cui ßrmiter credebat, diuinißiiritus illußrationenbsp;edoäus,hdncreuelatione dei effe,zr non alterius. Vernbsp;bum enim dei lucem affèrt fecu, tinamqj cldriatëutdntnbsp;bigt non poßit,quinfit dei uerbumt U ergo qui eum uo»nbsp;cduit,certH quot^ reddidit: oues enim pafioris fui uocentnbsp;dgnofeunt zr feqmintur. Certos enim dcus redditeosnbsp;quos trahit,et dd quos loquitur,neq; finit aberrare^Lotnbsp;abijt de fimilid Thare cum Abra, cuius amen uxor nonnbsp;noatur,quam uel nondu habuit, uel pro infidelitdte fuanbsp;indigna, nonünari. Actos Abrlt;e deferibitur quu exiret denbsp;fimilidpdtris,àdomino uocdtus,fcilicet 7sgt; annortmt,
Tulit^ Sarai uxorem fuam.Si Lot filium fratris fui, uniucrfam^ fubftantiam fuamnbsp;quam poiTederant, Si animas quasfecerantnbsp;in HarantSiegreffi funt utirent in terramnbsp;ChanaamCum^ ueniffentincam,
Non fine poßfeßionibus exibdt, fed dnmas, hoc e^, perfonas ficijje dicitur in ttaran, Seruos uernaculos zTnbsp;iumeitta multd habebat : fic ut aliquanto poß trecentosnbsp;Uernaculos in bellum produxißc deferibatur ,quos tan»nbsp;quammagnuspatriarchd zr fdpientißimuspdterfiml»nbsp;lids ac clarißimus fima, zr fanäimottid proculdubio in»nbsp;fituebat in ueritate fidei unius dei,cü dncillis,feruorumnbsp;uxoribus, quos ipfa Sarai docebat fimilia ? Ipfenbsp;Abram folo dei uerbo innixus,zr confirtatus, re»nbsp;proprijs ^jQ,filnoiubente,peregrinatur in aliénanbsp;terra per tnoic/h« grduißimas uiarum.'exemplo fuo o«nbsp;fiine s docendo, per ^«os tranfibat, zr qui tanti uiri perenbsp;grmatiotiif caufis inquirebaatfquftli ßde amp; obediently
10
BRESîTHî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*6
dettW colertt.Quaratione illis adinirdtionierat amp; tte« tterabilis,ut nihil aduerß pateretur aticubi,qui 4 dominanbsp;ubiqidirigebatur.
reriräfiuit Abram tcrramufcp ad locum Sicheln,ufqj ad quercum illiiftreim Chana^nbsp;næus autem tune erat in terra.
Periranfijt tei rant Chlt;iiMdii, çj- perlußrauit regio» ncs,donec perueniret ad loctmtSichem. In EiMnge/josanbsp;char dicitur^uallts eß intcr duos montes, Garißm Genbsp;bal,ubi populiis ifraëi à lofuc legem iterüßißcepit, cumnbsp;benediólionibus ex maledióiiotiibus,ubi zx SainariaMnbsp;dixit ChrißPfpatres olim domiiiu tbi adoraffc^ Ciu^e au^nbsp;tem More,illußris zSquot; perßgt;icua dicebatur, in qua Qaernbsp;cetum erat,hel quercus,qu£ uiiiuerfain conuaUê cogno»nbsp;KiinAt,prope Viebron coßflit.Dicitur autem Chanan£tiSnbsp;turne ibi habitaffe, quaßprater ius ZT inßitutü patrumenbsp;ceßcratenimipßSem, Ulinspoßeria ipßaterra;un»nbsp;de Sem facerdos dei altißimi habebatur.üec dum u»nbsp;tsius dei ueri religionem er fuîtuni obliteratu MJ ea ter=nbsp;ra,uel etiam alibi fiiiffecoiiijcitur,quum adhuc uiuprentnbsp;filij zr nepotes Noë.
Apparuiti^ dominus Abram,8f dixitîScgt; mini tuo dabo terram hanc. Qui ædificauitnbsp;ibi altare domino, qui apparuerat ei.
PrwniMM hic legimus dominant apparuijfe uel uißim, Appartou quo autem modo ignoratur. Hoc aSt merebatur Abraanbsp;fides, exigebat neeeßitssfàlatq in aduerfis, üixit auté ,nbsp;dominus:Non tibù,fedfeminî tuo,hoc eß,ßdei germani» ,nbsp;täte te refirentibus filijs ac poßeris, hanc terrain dabanbsp;proprietatem,coeleßispatriie/igiiißcationcm. Aedificanbsp;uit aram domino ibidem,more iUius tcmporis,gratias a»nbsp;gendo,zs’ uerafidei moiûmeittum poßeris relinquèdo^nbsp;Omnia que a gebat uir dei domino placebant, amicamnbsp;enim ipfum eîegerat, er idololatria, ut uidetur,pericu»nbsp;lum nondum tantum erat^
Etinde trâfgrediens ad montem quîerat centra orientem Bethel, retendit tabernacugt;nbsp;lum fuum,ab occidente habens Bethel,amp; abnbsp;oriente Hai: ædificauit quoq; ibi altare dominbsp;no,SC inuocauit nomen eius.
Transfirebat fe exul in hoc mundo, ab uno loto in ExuiÄbw, aliani,dd montem quendam, qui uerßus occidentemha»nbsp;bebat oppidum Bethel,per anticipationem fic diäu, amp;nbsp;ab oriente erat Hai oppidumdnter hlt;ec,inquit,duo locanbsp;tentorium ßiimt erexit Abram, zr ßto more dotiünw»nbsp;inuocauit: ßtndus Ztr dmicus dei erat, fidelis , deuotus,nbsp;paratus ad omnia.
Perrcxit^ Abram uadens amp; ultra progre C diens ad meridiem.
Idw eundo ZSquot; redeundo uagus, ex domiiti iulfit pen debat totus,quôd expeilabat, nefeiens locum in quo fenbsp;dominus ueUet habitare-Ouod poteral agebat,euentuinnbsp;uero de finem fu£ peregrinationis domino comittebdtt.nbsp;Pidclibus omnibus in exemplü datus à domino, zrquot; exhi»nbsp;bitus in fcripturist
^Fada eft autem fames in terra : defeen^ dit^ Abram in Aegyptu, utperegrinaretur,nbsp;c 4
-ocr page 58-11 IX gt;5 SanAiis peccau GENESIS îbiîpræualucrat cnini fames in terra* aIm gr4Mi tentatione probaturdd ['erutu,/àme fcili« cet,coi}tra natur am territtSuiitur enim profidfei in Acsnbsp;Tfufur «nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pcriditari ibidem,in rebiM aman uKoie! nbsp;nbsp;tißimiSy ex amantißitnauxore.'Verum non incurrit per nidein ftmel uerafide donatuit f^agis autem Ae^'ptijs tnittitur^ut iUot uerbo prtedicationis^cr exemplo uirtult;^nbsp;tts er»diret:ßcut iam Paleflinos docuerat-Sic malis bona.nbsp;proinoueittur,ignorantibiu etiam ele(hs:fedfemper qu^enbsp;dei funt curaiKibua-SanHi 'm Aegyptum tentatiommi denbsp;jeendumt, esquot; ibiperiditantur: non ut ibi habitent fem^nbsp;per,fed tantum peregrinantur, qtiaß multi 'mhocmun^nbsp;do,prima oportunitate cimt falute,ditiores^ meritif crnbsp;ßde,redituri ad promißionii patrionit Cum^prope effet ut ingrederetur Aegy ptum,dixit Sarai uxori fuæîËcce quaefo,no*nbsp;ui quod pulchro afpedu fis muliert Etcrit cum uiderint te Aegyptii, diduri font Î Vxor illius eft î SC interficient me, Slt; tenbsp;feruabunt* Ferais tnrdw ceßante,fuecedit tinwr mortisddeo ob mcontinendam Aegyptiorum, exuxoris pulchritudmenbsp;fanâus periditatur. Quum iameßet Saraifuprafexa*nbsp;gmta annos,tanta tarnen .etate,ex confidione quoq; tannbsp;tiitineris, Ç}quot; comparationetnalierum Aegypti,ß!edo^nbsp;ßßiwa eradquia ex utriufq^ pudore ac caßtate perfeuc»nbsp;rabat ßrmoßort Die ergo, obfecro te, quod foror mea fis, ut bene fit 'mihi propter te, öi. uiuat animanbsp;meaobgratiam tui. ^on oportet excufareuiru/m fanihtm etiamdeoßii^ dofo mendatio, uehiuplidtale in uerbo:omnes enim,a=snbsp;poßolut didt, i« multis oßendimus, Kagis autem com*nbsp;mendare fidutiam'm deum, quemfeiret 'm medio malo*nbsp;rum hominum, probitateinfaeminte, er diuinartmtnbsp;promißionum certitudmê conferuaturuin: qui enim pronbsp;nüferat temporalia,quomodo negaret ßiiritualiaier ta*nbsp;men re uera foror erat ef uxor, ut 'mfia cap,zlt;3,. Cum itaqj ingreffus effet Abram Aegyptum, uiderunt Aegyptii mulierem quodef-fet pukhranimis. Et uiderunt earn principes Pharaonis,amp; laudaucrunt cam apud ilium î Si fublataeftnbsp;nmlierin domumPharaonis. 'Viderunt earn femel er iterum,curiofe fdlicet,ut au licorum ac carnalium prindpum ßidia difcaf,qui tant»nbsp;pere pulchram laudaucrufi t regi,ceu dignam regio ma*nbsp;trimonio, per omnia reguan moriti« fefe attemperanti*nbsp;bin iüis.qui in domibiu regum fnnt, Abram uero bene habuit propter illam* Fucrunt^ ei oues Si boues, Si afîni Si ferai,nbsp;famulæ Si afinæ Si camelL Prouiden- nbsp;nbsp;nbsp;Cedit diuinlt;e prouideiiiite, quantumlibet magna malt ita peruerforum • Dcntg'j cor regie in manu domini : çr in jàucibue beßiariim fuccurrit ßddibtUf Ut ßtdariornbsp;tunciBiuf præfeniia amp; uirtui,Timenti deum, omnia tunbsp;iafunt.Dùtftut efi dd amicus, crfuo ßudio,et prouiden D 14 Aulici. 16 |
BRES ITH. tid diuina,regijs donarqs,cr pr'mdpum ßuore,Diuitiif fmt bonis adiumenta uirtutum, indida ßuoris deitma*nbsp;lis autem tentationum occaßo, er peccandi materia. gt;7 Flagellauit autem dominus Pharaonem plagis magnis, Si domum eins fuper uerbonbsp;Sarai uxoris Abram* Voluit amicimt fuemt deusmagnißcare mtotaAc' „jtftf’“' gypto,erm gloriam juam promouere multis mod(s,idq;nbsp;perreproborimi etiam malitiam fuonwre di/penfauit:utnbsp;per plagas cr uerbera deipotentiam difeeretrexAe*nbsp;gypti,erAbra£fanclitatem:ßrtaßis 4 facerdotibui Ae*nbsp;gyptt edoâus rex, raptum uxoris peregrini, plagaruntnbsp;fuarum caufam effe,Percufferat autem dominus Pharaonbsp;nem antequam tangeret Saram,cuiui pudidtiam ladinbsp;tugt;npermißt,nec inuri notam cailißmue fceminie. 18 Vocauit^ Pharao Abram,etdixit.Quid* nam eft hoc qued fecifti mihi^quare non in-'nbsp;dicafti mihi quod uxor tua effets Vexatio Pharaonem erudiuit.Agnofcitdd prouiden tiam circa ignotum hojpitem, incipit reuereri,er mon*nbsp;ßete alloquitur,non pnitur nocere amico dei. '9 Quant ob caufam dixifti effe fororë tuam, ut tollerem earn mihi in uxoremî* nuncigi-tur, ecce coniunxtua,accipe eam,Si uade*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(«j obmißt ßiiritus dd 'mfaiptore multa hoc loco,quie curioßtasrefcireuoluißet: quid Abram rejßonderit,caunbsp;fu continentie regis ne tangeret^ genera plagarunt,quinbsp;bus aßedefunt foemineeius,cr cetera. Xo Præcepitcç Pharao fuper Abram uiristSi deduxerunt eum Si uxorem illius, Si omnianbsp;quæhabebat* Aulids precepit rex, ut ipßm deducerent cum hono re.Sanditas uiri innotefcebat.ßc predicabaturdeus.De Pf’jJ),nbsp;niq; hoc caput docet, deum uerè iam tune amico promif^^nbsp;fa ferudß'e, uidum,diuitias,nomen,gloriam.Beneficen*nbsp;tiam quoq; docemuraiamicos,ne hogiitibusßdes er tunbsp;tela negetar,ne peregrini iniuria afßciantur.Non ßne ulnbsp;done diuina fandoru ßatut leditur etiam à pr'mdpibuStnbsp;Gentiles quo^no tarn propenfos ßiße adßurcitias carnbsp;nis : nolenti en'mt nonßerat außrenda foror.Proßduntnbsp;fideles continuo ad maiora bona, er pluratfedcruce ernbsp;perfequutionibust^on gratis Abraam domino fifuf file*nbsp;ratter quij^erant domino,minime conßinduntur^ CAP VT xnr* Scêditergo Abram dcAcgypto, A ipfe Si uxor eius,8i omnia quf hanbsp;bebat, Ct Lot cum eo, ad Auftra»«nbsp;km plagam* De humiliore Aegyptiterra uirperfidus,acdeo a* mabilis, ad excelfiorem confcendit,ad Auflraliorem pUnbsp;gam terre Canaan, ad cuius Auflruni Aegyptus efi. X Erat autem diues ualde Abram in armen to Ct in auro et argen to. Kuper fimelicus defcenderaf,nu»c diues,honoratus, er filix afeendit er reuertitur, non folum iumeittis eTnbsp;bominibui ault;2us,fe(t etiam argento or auro. |
/
-ocr page 59-|
GENESIS
amp;£«,’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mofes diligenter indicat ad guem loeit redierit, que ontauerit ut (tr£C£terisreligio(torem,crdomitugt;deo fuofacrum, ZT dotnits dei nuftcupandii 4 lacob aliquannbsp;to tempore^ poflea tarnen à prophetis diólut Bethauen,nbsp;er domusmpietatii, propter uitulum iHic ereilum connbsp;tradominumt.
Vbi priuf er defcenfum dominum adorauerat^ MW nitnc pcricuUi ereptus, redit illuc domino gratiosnbsp;diiÜKrits de faluo reditu fuo^Sic ajfuejcendumad gratiainbsp;habendas deo pro omnibus erßngulis beneficljs,nbsp;y Sed amp; ipfi Lot qui perrexerat cum Abrâ,nbsp;fuerunt greges ouium ôi. armenta ôi ubcr^nbsp;nacula. Benedixerat dominus ip(i Bot, ex confortio /tdei ad fangum,ipfum^ diuitqs auxit, ej morum laniüimonianbsp;decor auit:cum fanéîo enim fanHus eris^
D,,... nbsp;nbsp;nbsp;quibant habitare communitcr« '“fjiî* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Multitude ßcultatum caufa ßt iurgiorum, etià inter amicoSfßmiliares ac fanilos,id^ ob fludiaferuulorum, per improbiatë blandiri ey placere dominis cupientiû^nbsp;Bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vnde 8i faâa eft rixa inter paftores gregS
Poter at ßtftinuifße terra utrof^, niß etiam alij popu lieandemoccupaßeittt Exquibushic Pberezainonü^nbsp;ttAntur:prius non cam reliquis populis enumerati, ut denbsp;nouo in eandem terram irrupijje uideri poßintt.
Sicut i/t!tle,pc ttirtutibus priecedit Abram, prieoccu^ pando Lot.Non expeüauitfratris querelas, non ^ernitnbsp;natu mirtorcw.Nibil durum loquitur, nihil amaritudinisnbsp;retinet cordi, totus dexter er fidelis. Virißatres Çumus,nbsp;nonmuliebriterrixandumnobis,i^on ejl otiofaßdes,nbsp;non negligit opera charitatis. Fratres hie, ut alias firenbsp;fimper,cognati ZT confanguineidicuntur. Nonne uniuerfa terra coram teeft^fepagt; rare à me obfecroî ß ad finifträ ieris, ego de^nbsp;xteram tenebo : fi tu dexterâ clegeris, ego adnbsp;finiftram pergam. Nibil indignabundus loquitur, optionem defirt mî^ '^ri, utilitatem proximi proprijs commodis antepoiüt,nbsp;'“fil« deni^ dextram ebgit fimper,ß detur optiofin minbsp;^‘‘^gt;^ßnißraßßierit,ßdeamen er gratia firuatur ernbsp;proßeit. Elcuatis itaeg Lot oculis,uidit omnern cir Io ca regionem lordanis, quae uniuerfa irriga-batur antequam fubuerteret dominus Sodo |
B R E SI T H. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;151' mam Si Gomorrham, ficui hortus domini, ficut Aegyptus uenientibus in Segor. Indicat cxcelleittiä ainoeniatis ac ßxcur.ditatis.Cu'i» paradifj domini comparât planitiem Sodom or um :quaßnbsp;dicerct, C^ualem regionem deus ipfi inhabitare eligesnbsp;ret.simul quoq; uirtus magnanimitatis in Abraam declanbsp;ratur,qui earn coiftemnere poterat fratris caufarutq; iii«nbsp;dicij diuinifiucritas innotefcat,qui ßtlphurisdilt^tioibnbsp;lam ßibuertit ob otium er libidinem, ii Elegit^ fibi Lot omnem planitiem lor^ daniSjSi receffit Lotab oriente, diuifi^ funtnbsp;alterutrum àfratrefuo. Il Abramhabitauit in terraChanaan,Lot uero habitauitin urbibus planitiei,6i taber.'nbsp;naculum duxit ufq; ad Sodomam. InciHilior quidem ad auunculum Lot erat, quam de^t Libeetas fn cuit, ßed dij^enßationc dei, cuius prauidentia liquida 'mnbsp;hoc ßüo apparuitßc eligebat ignorans, ob irreuerensnbsp;tiam er priuatum amorem puniendus ßto tcmpore.Venbsp;run tarnen terram qute Abrate promißa erat,Lot elige^*nbsp;re non potuit:ut uidere liccat, qualis in hominc ßt arbitinbsp;trij libertas,Prteterea,eligimtimperfiili,decliuiora,udlnbsp;les er terrenatAbraam er ßbißmilesfanüi, montatiAnbsp;inhabitare malunt, er Hierofolymteciuitalis conßnianbsp;ßbi cupiunt. Homines autem Sodomitae pefiimierâr. Sc peccatores domino nimis. Tametß Lot uideretSodomitarum mores peßimös, nihilommuseamregione elegit,loctamcenitatecaptus, fajiftu».nbsp;Peßimi dicimtur,er peccatores domino nimis, hoc eft,nbsp;prodigiofaerat iUorumnequitia,fuperbiafcilicct, fatunbsp;ritas panis,otium,crudelitiis ad cgenos,Vrgebat eOs ütanbsp;dicium dei, in proximo complenda crant itlorUmeriminbsp;naluftus igitur mittitur, occaßonem prabiturus iujio iunbsp;dicio 'mipendenti,ut ßbißtrnmopere timeant impij uitijsnbsp;aftiieti^ßuir dei quiftiam ipßs meliora perfuadens nütanbsp;tatur,quem nonfufiipiant. gt;4 DixitœdominusadAbrampoftquamdi D uifus eft ab eo Lot: Leua oculos tuos,nbsp;nbsp;uL de à loco in quo liunc es, ad aquilo nê Si mea ridicm,3d orientem Si cccidentem. Reficatis dißcnßonum caußs,reciiperatd quoq; pa» ce er meiue tranquiüatii, deus eum aÜoquitur : er pronbsp;portionc modica terrte, quam ex charitate reliquerat,nbsp;totius terra iterumheereditatempromittit, I y nbsp;nbsp;Omnem terram quam confpicis, tibi dagt; bo,Si femini tuo ufq; in fempiternum. lé Faciam^ fernen tuum ficut puluerem ter raetfi quis poteft hominum numerarc puluenbsp;rem terrae,fernen quoqj tuum numerate po-terit. Vßq; inßeculum,^on ßne fine ChananAicam terrant Abralt;e pofteris promittit,fid admodum longo tempore,nbsp;er donee plura daret ac maiora, quàm auderet peterenbsp;Uel/ßerare, Omnem enimtotiusorbis terram poßidentnbsp;filij fideiAbraie,expeClantq; teternam uiuentium, cuiusnbsp;htee inftrior,ßgura propoßta eß er ßgtnm,Iiuumierei |
GENESIS
BRESITH.
18
tilemfeminis fuimultitudinem promittit^idm pepcfcni, wndam uel unum habend filium : interim non trépidâtnbsp;fidelu de fide,potentia,ueritate gt amicitiadeh
Surge ergo amp; perambula lerram in longi tudine ôi. lacitudine fua quia tibi daturusnbsp;fum earn*
Tabernacu Ufinäoiü.
Pro roboranda ßde propria cf poflerorum, de pro nüjjà terra certißimedanda^uultdeiu ut omnia oculisnbsp;conjjiiciat J or eirciimqMlt;li earn perambulando oculiinbsp;contempletur^
Mouens igitur Abram tabernaculum fix-urn, ucnitSChabitauitiuxta QuercetaMam bre,quæ eft in Hebron, ædificauit^ ibi alta*nbsp;re domino»
TabenwcM/iMM erigit,non ^edißcat ciuitatem, no jîi biliri qu^rit in terra,hic nihil poßidet,uti^ peregrintu^nbsp;fed pitura inquirit,libera femper mente perfeuerat,quonbsp;cuni^jj’iritu dominé uocatur,fidutialiter pergit»Q«er«nbsp;(eta Mambre loctu efi tn uaUe, ubi quercMfrequentißinbsp;me nafcuntur circa Hebron ,quiecr Kariatarbe nonü^nbsp;natur. Aram extruxit ad gratios agendivm,ßgnum fu^e ftnbsp;dei pofleris jhtuit deo uero, iuxa locum fult;e fepulturlt;et
^CAPVT xinr.
Aäum eftautem in dicbus Amra phel régis Senaar, Arioch rex Elenbsp;far Chodorlahomorrex Aclami*nbsp;I tarum,8C Thadal rex gentium*
Bxcrcitii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liifidelium exercitia defcribu«tur,cr dei prouiden»
cyrwnotw. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illos,dignc punietido:fidei quoque uirttu, qua,
tnundui uincitur, nbsp;nbsp;in fanilis non eft otiofa,fed ad obfe
quia charitatis femper propenfa cr potent. Amraphel rexSenaar fecundum Rabinunt Salomonern, tJimrodnbsp;dicitur. Regnu uelpopulut Elafar iitfuperioribuinonnbsp;auditu eft, Elam autem Perftdis regio eft,. Rex gcnti«winbsp;intettigi potep,uelpromifcu£ multitudinis^uel ut pt pronbsp;prium nomen loci.Reftrumtur autem hie regnorK,gen»nbsp;titem ac ciuitatn/m nomina ea quibits tempore Mojts no»nbsp;tninabantur,Qr per anticipationem,
Û. Inirent bellum contra Bara regem Sodo-; morum, contra Berfa regem Gomorrhæ,nbsp;er contra Senaab regem Adamæ, er contrare.-gern Semeber regem Seboim, contraqi regemnbsp;Balæ.ipfaeftSegor*
Reg« quinq; ciuitatwm poftea fubuerfarum,non ma gnifiierunt,fed prifco aotniiu confules urbiuw: nam ernbsp;régis nomen à regendo,pafcendo,^ cofulendo dicitur.
5 Omnes hi conucnerut in ualkm Siddim, quænwKceft marc falls.
Mos regfOM er infidelium prindpum indicatur,fcfe adhortariadbella,tumultum terris fufcitare,feruitionbsp;grauare (ubieäos,tyrann!dem exercere in populos, re«nbsp;beUare, occidere, tiaftare regiones, depradari, nemininbsp;parcere,pne omni reftjedu hedere mutuum, diuitijs pronbsp;Gtnsgenti ximoruminhiare.Sicgensgentifatanosftt, ZT mutuumnbsp;ip[drum peccata puniuntur iufto iudicio dei ? More Ji»nbsp;lis.dicitur iS locui tempore Mops, ubi olim Abraie tem»nbsp;poribus, 5«!«^ hic nominatie urbes magnificieftabant:
Io
II
er tiaVis agroru aut calcis dicebatur locus cogreßionis, Duodecim cnim annis feruierant Cho^nbsp;dorlahomor, amp;tertiodecimo anno receflegt;nbsp;runt ab eo*
Caufa fuftepti belli contra quinq; reges/cribitur,qui duodecim annis potentißimo regt tributary, deftdionenbsp;ßtda tertiodecimo anno, uocatisfocijsrexillisbcllumnbsp;indixit anno quartodecimo,
Igitur quartodecimo anno uenit Chodor lahomor, amp; reges qui erant cum co, pcrcuPnbsp;ferunt^ Raphaim in Aftaroth Carnaim, ÔCnbsp;2^uzim cum eis fuel pUnitie) öC EmiminSsquot;nbsp;ue (alias in Ham) Cariathaim,
Et Chorræos inmontibus Scirjufqj ad campcftriaPharan,quæeft iuxta folitudiné.
AftarothKarnaimunius loci compoptumuocabu» Ium eft : Raphaim autem tyranni, prædones ,raptores B”’'nbsp;funt,ftroxcr crudele honünum genus ex raptu uiués,nbsp;QKortwn ßmiles etiamSupmdicuntur,abieâ(e conditionbsp;tiis homines,bella tantum fequentes, qui cumnobilibuSnbsp;iftis conuencruttt. Et Em»m, terribiles ob crudelitatem:nbsp;omnes ijinualle duarum urbium. Omnes hos prediäosnbsp;debeüauerant reges iUipotentißiti}i,er grajfandoqua»nbsp;qua uerfum,omnia eremi illius loca,acnobtlium gigannbsp;tum Hcl priedonum pr£pdia(ubdiderumt pbù
Rcuerfi^ funt 8C uenerüt ufqj ad fontem Mifphat, ipfa eft Cades, amp; percufterunt o^nbsp;mnem regtonem Amaicchitarum, amp; Amornbsp;rhxorum, qui habitabät in Afafonthamar*nbsp;Poftea uenentfit ad ßntem ludidj : locum pc pofteanbsp;diâum.Et Antalechitarum priedecejjores,er AmorrhiCnbsp;orum loca omnia occupauerunt, Porro Afafonthamarnbsp;oppidum efl,quod poftea didum eft Engaddi, balfami etnbsp;palmarum ßrtile.Eximia iHorum regum potentiaae beinbsp;la gefta defcribuntur, utAbraie uidoria de omnibus il»nbsp;lis cum paucis fumpa illuftrior cernatur,deiq; prlt;eftdionbsp;afcribatur.
Etegreffi funtrexSodomoru, S^rex Go-morrhæ.rexcp Adamæ,amp; rex Seboim, nec-non amp; rex Balæ.quæ eft Scgor,8i direxerunt aciem contra cos in ualleSiddim,
(Scilicet) aduerfus Chodorlahomor regé Aelamitarum,amp; Thadal regem gentium, 8Cnbsp;Amraphel regem Scnnaar.ôC Arioch regemnbsp;Ellafanquatuor reges aduerfus quin^*
V allis autem Siddim habebat puteos mul tosbituminis.ItaqjrcxSodomorum, amp; rexnbsp;Gomorrhæ terga uerterflt, ceciderunt^ ibiînbsp;amp; qui remanferant fugcrunt ad montem,nbsp;iUarum urbium confules,ac reges di{li, licetnbsp;parui, aciem adornant acinftruut contra quatuor iHosnbsp;reges inuidos, adoriunturq; iUos in ualle agrorum, uelnbsp;calcis,ubi pequentißimi putei erant bituminis,
Tuleruntautemomnem fubftanriamSo domorumamp;Gomorrhæorum.ôi uniuerfanbsp;quæ ad cibum pertinent,amp;abierunt.
Peccata SodomwMtn eo bcllo dominus dementer pu» niendo
BR ESI TH; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»8
amp;orioß hadetiuSfCumdos etiam g'gdttfft proflraue*' rant.’cr beUo natos debellare tentât,cui in domino ft deftnbsp;ti nihil impoßibile uidetur. Prudenter tamen agit, ey Pru^enrianbsp;conßlio apto ufuf,nodu partitasfuos milites, improuia *’*'^*’’nbsp;foscr uidoriainfolentes obruit/ubito,crdeiuirtutenbsp;epprimit ac proflernit multos, cateros autem in flgantnbsp;cogiter perfequiturufqi ad Choba, quapofleaDandinbsp;da eft, urban,
16 nbsp;nbsp;nbsp;Reduxit^ omnem fubftantia,8C Lot fra-trem fuum cum fubftantia illius, mulieresnbsp;quoqjSCpopulum,
Reuocauit igitur ^hei uidoria quicquid amiferat: uindicauitiniuriamflatris, cr reduxit captiuitatem toanbsp;tius prouinciie,cr flairé libertati reftituit : immemor ßanbsp;multatispTieteritie.Vbiuiderc licetAbratflrtitudmë, Abraxoip»nbsp;charitatem,fldem,uigilantiain,prouidenttam, circumanbsp;Jjgt;edionem,iuflitiam,proximiamorem,liberalitatem,etnbsp;fhidium amicorum,
17 nbsp;nbsp;nbsp;EgreflTus eft autem rex Sodomoru in oe«nbsp;curfum eius poftquam reuerfus eft à cædenbsp;Chodorlahomor,6c regum qui cum co crûtnbsp;in ualle Sauc, quæ eft uall is régis.
Reuereiitiam ey gratiam exhtbuit Abrat rex Sodo tnorum,etiam impius,pro recuperato flbi regno, cy bonbsp;flibas proflratis, Vallis regis tiieronymi tempore didanbsp;efl Aufon,uerius Gaulon, uadis grandis cr campeflris, Gauioa.nbsp;im nenfe longitudmis^ex omni parte montibus claufa,4nbsp;Libano indpiens, cr ufq; ad defertum Pharati peruenianbsp;ens,in qua funt nobiles urbes,Scytopoli5,Tyberias,fl!lanbsp;gnum Genezareth, Hiericho, cr mare mortuum, pernbsp;quam fluit lordanis apud Paneadem orient, in^ marenbsp;mortuum fc exoncrans,quod cr Affhalticum.
18 nbsp;nbsp;nbsp;At uero Melchisedec rex Salem proférés qnbsp;pancm 6c uinum ( crat enim facerdos dei al-
• GENESIS
tiienJo eruiire «olHÏt, ut non conuerfos od metiofä, gM uitu poßta JamnAret, ZJquot; ‘»fnper per impios regeSinbsp;^ui cr ip/t prolirati andern funt i uiro dei,
U nbsp;nbsp;Necnon SC Lot ôC fubftäciam eius, fîlium
fra tris Abram,SC abierunt, qui habitabat in Sodomis»
i^onfu^ceriitflrdgefjni/tcrpojfeßiones,^^ anno=‘ KAm (juoc^ neceffariam abflulijfent. Talis militum cru^inbsp;delium, çr uiäoriie 'mfolentis confuetudo,ut fubieâif ilnbsp;lud4nt,çy dominio non contenti, pauperes cr captiuosnbsp;habere malint quàm tributarios.Lot eum peßimis habi^nbsp;ianSjinuolutui quo^i efl iüortvm incommoda didicit^nbsp;quàn flbi parti proflceritcr mate eefleriteleâio ter-snbsp;rte,feparatio ab anücofltnâo ob diuitidi^
Et ecce unus qui euaferat nunciauit Abrâ Hebræo, qui habitabat in conualle Mambrenbsp;Amorrhæijfrairis Efchol.amp;frairis Anenhinbsp;enim pepigerantfccdus cum Abram,
Hebraui dicitur Abram à Canamis quia trans ftu» uiwm nAtttfjhabiabat tamen in Ç^uerceto,non proprio,nbsp;fed mutuo locato flbi ad uflem ab Amorrhieoquodaittnbsp;fratre Efchol cr Aner, cum quibiufaedtu ©¦ amicitiantnbsp;inierat paßim, Vt enim iam noa fl^da flterat probitas etnbsp;fanâimonia Abræ :ßc iUos quoq^ uiros bonos latere nonbsp;poteratfCuiui ob id focietatem ambierunt, licet cum honbsp;J}iite peregrino,d quo proficerunt cr adiutiflint,Pro-bitas eniin etiam apud exteros amieos parat. Amicitia uinbsp;einoram fumme appretianda,colenda,e^ utilis efl. Pros-prias terras non poßidct, z!gt;quot; tamen nulla commoditatenbsp;jraudatur pius,domino deo fuo fidetis ey proximis. Slt;t«nbsp;tis filix ej dines efl, qui beneficenlia gquot; officijs multosnbsp;fibifidos amieos parat a^ conciliât.
Quod cum audiflet Abram,captam uide-; liCet Lot fratrcm fuS, armauit expedites ucrnbsp;»»aculos fuos trccentos decern ôCoâoî amp; pecnbsp;f'^cutus eft cos ufq; Dan,
Occaßonem aJducit dominus ad clariflcandum noa men amid fui in ipßus gloriam. Statim ut amici pericuanbsp;Jum audit, no ctmâatur,non cofttlta.t,fed prompto connbsp;Ptiouernacutosdomi natos armauit gladijs cr lanceif,nbsp;Cr lt;»rtc beHandi peritos, alioqui etiam religioni confeanbsp;iratos,quos plurimos alebat cr inflituebat moribus,cynbsp;t^flt rf raffl tempor aliu communi fub unius patrisßmiliäsnbsp;prouidentia.. Videtur enim fub fe babuifli Abram am*nbsp;plißimtßmtlia optimos uiros cum uxoribus degentes,nbsp;cr m commute bonum unius circumffledione commetnbsp;fgt;iterpropenfos,apoflolico more omnia in comuni popnbsp;fldendo, Ex ^wifcw omnibus trccentos cr odo elegit innbsp;expeditionem.
Etdiuifis fociis.irruitfupcrcos noflc,ipfc ®^ferui eiusrpercufTit® eos,amp; perfecutus eftnbsp;“fsh Ch oba, quae eft ad leuam Damafci,
non nifl coadas amici periculo,cr damnis re euperandis aggreditur. Licet tota terra prtelijs «exarc»nbsp;eccleßa pacipeus, dei protedione fluenbsp;batur cum fuis amide :flatrà tamen caufafupra huma*nbsp;nos uiref audet^eos fdlicet regeSf tot cr tantos, ^ui ui»
’s
‘4
'J
Iudieipofllonatan,authorem trdnslationis Hierofja Jymitant, dicunt iflum Melchizedec fldjfle Sem filiumnbsp;lio'é,qui cum uixerit pofl diluuiu quingentis annis, ufq;nbsp;pofl mortem Abrat, prouidentia dei habitauit in Set«nbsp;lentfUbi poflea Hicrofolyma, ubi cr rex fltit, quiafe*nbsp;nior (etate,authoritate,dodrina,retigione, pro fe et fuonbsp;populo facrificabat deo excelfo,ucro ey foli. Si cui planbsp;cet pofl Hieronymum Sale non lerufalem fi(ijfe,fed opanbsp;pidum Salem, iuxta Scytopolim regionis Sichern, in uianbsp;4 Dan ad Sodomä,non improbabitur. Hie uero uerbutitnbsp;Hebraicu tertio; coiugationis,quä Hiphil nominbsp;nAnt,d primitiuo exiuit, non facrificantem flgnifinbsp;eat,uel oflvrentem,fed proflrentem,depromentem,exanbsp;portantem,uiaticum fdlicet fitigatis itinere, cr congrunbsp;tulantem fando uirodecalefli uidoria contra impiosnbsp;terra concufflores,cum ipfe effet rex pacifleus, cr iuflinbsp;tit propugnator,Chrifli domini per omnia figura cr tynbsp;pus aptißimus,Paulo id quoq; docente, Sacerdotem deinbsp;abißimi, Onielus transfert Miniflrum dei, Panem Uero Sacramw..nbsp;ey uinum , figuram flifle refldionis ffliritualis anianbsp;marum, quam fidelium mentes fufcipiunt ex teflamenanbsp;to Chrtfli,infacrf(nunto corporis erfadguinis fui,qut
|
GENESIS ItrtHMtM no/{cr pontifix, femel pro noiis feipjiim 3eo ^4 tri obtulitjiwmo ignontt* 19 nbsp;nbsp;nbsp;Benedixic ei,8lt; aittBenediflus Abram deo excclfo,qui poflidet calum 8i terram, ^9 Et benedtâus deus excelfus,quo protegen te hoftes in manibus tuis funt«Et dedit ei de«nbsp;cimasexomnibusgt; Benediftio. nbsp;nbsp;nbsp;Mdior ergo fiiit Uielchizeiiec ^U4m Abram,teßinte Pdulo : Nemo aegat, quin id quod mintu efl, abeo quod ttiMUi efl beaediciturtSacerdotalii officij erat, laudë crnbsp;gloriam uiHoritefoli deo ueronbsp;nbsp;nbsp;excelfo afcribere,fàquot; eripciwin laudis offèrre,cr gratiarumaâionis omae bo num è deo profldfci,agnofcere çf docere, Cuius nutu,nbsp;poteflite cr prouidentia omnia fiunt:cuiusfolius efl danbsp;re uiäorias, zr uirtute fiu fidelium fragiliati opem flanbsp;rendo fliccurrere,ii^i5^ conatibuf aflifkre, Et dédit einbsp;décimai de omnibus, Ambigua quidem locutio,quis cuinbsp;Decinx. decim«« dederit.fed Pdulus expltcat: mntirum iunior mAnbsp;iori, Abrami« pcerdoti. Datio autem dec'tmarum,connbsp;fèflio efl dxtorom À deo mutterum ex terra,quibus ij quinbsp;alijs communiter feruiimt docendo uel iuuandojprote»nbsp;gendo uel confultando,nbsp;nbsp;nbsp;ij quoq^ qui paupertate gra» sunttir,fuflentari debent iuxa legem nAtura et dei, qtue eharitatis ratioaem commendat per omiüai. 1.1 nbsp;nbsp;Dixit autem rex Sodomorum ad Abram: Da mihi animas,amp; fubftantiam tolle tibi» Rnim». Animas hicperfoncuinteUigit fflripturarum mere,nbsp;ttt pbi parum conflare uideantHr,qui hic diabolum ani»nbsp;mos perdere petentem exponunt. 11 QuirefponditeitLeuomanummeamad dominum deum excelfum podedbremcalinbsp;amp;terræ» lurare. Fidelis Abram per dominm» iurat, er pae peccato m gloriam dei cor am perfido rege, nolens aferibi gra»nbsp;tiam er munificensiam dei regiSodomorum, Nonpatinbsp;turuerafides honori diuino quicqttam decidere,Necjponbsp;Iqs diari uolebat,fed proprio fuofitorum^fludio er lanbsp;bore partis. J Quod à filo ufq^ ad corrigîam caligæ non accipiam ex omnibus quæ tua funt,ne dicas:nbsp;Ego ditaui Abram» Si à filo uel uittapilieet eapitis,uf^ ad corrigiàcab eeamenti,à capite ad pedes, à maximo ad minimum ali»nbsp;quiddccipiamderebustuis,obnoxiuspmpcenlt;e 4 do»nbsp;mino. Exceptis bis quæ comederuntiuuenes,dC portione uirorum qui uenerunt mecum. A-ner, Efcol, amp; Mambrct ifti accipient partesnbsp;fuas» De fdbore opéré cbaritcüis tantumodo fumptum Cruiâitm quarebat militibus, quàd nemo propres fli •nbsp;pendijs pro alio miliat. Exeufat oblaa à rege, non arronbsp;ganter contemnit, modefliam liberalititem docendonbsp;per omnia. Aner,Efcot,Mambre,fratres erant,patentesnbsp;»» terra,eT boni uiri,Abra£ confaederatif 4 quibuslo»nbsp;eorwB ttomitiA procejprunt^ lt;CAPVT XV. |
BRÊSITH. IsîtaçptranfafliSjfaSuseftfermo domini ad Abram, per uifionemnbsp;dicens : Noli timere Abram, egonbsp;proteâor tuus fum, 8C merces tua magna nimis. Soient homines aptiores eflè diumis reuelationibul percipiendis, dum pris fenfiu quiefeumt à proprijs fûn^nbsp;ëlionibus, tune enim ffiecies fbîito clariores reuelat aminbsp;cis fuis cr ajfenfum preebet, ingerit^ memoriam, qwtnbsp;ex prophetic^ uipones dicuntur,Noli timere homines,nbsp;qui dominum habes proteüorem. Ego tibi cotra omnesnbsp;hopes clypeus adero,jàgittM excipiam, propeUam, fi'*nbsp;dei cr obedientia tua merces era. Nor» quidem tua openbsp;ra,fed mea dona gratuita m» te coronabo, X Dixit^ Abram ; D omine deus quid da» bis mihi ego uadamabfcß liberistSCfiliusnbsp;procuratoris domus meae, ifte Damafeusnbsp;Eliezer» C^ajit diceret Abram: Mttlu quide CT magnd pro« nüttis er das, er beneficijs obruis,niaximum autem bo»nbsp;nor um i« hoc feculo.pne quo alia non fuut iucunda, nU jXnbsp;hi non das,filium fcilicet de meo femine,mearttm rerumnbsp;haredem cr fidei,Video enim rebus utnuficjbtuibut,nbsp;orbatu harede propriOffucceffurum^ mihi hunc Eleanbsp;zar Damafcenu, filium procuratoris mei uel reliâitiS,nbsp;qui ad fufeipiendam htredia tem relinquitur mihi.V^nbsp;aliter: iHi proeurdtori meo^kaaefilieitatemprieflat,utnbsp;filium habeat,mihi tam diu negos, Addidit^ Abram: Ecce mihi non dedifti fementSC ecce uernaculus meus,haeres meuSnbsp;erit. Quapharens inter poflulÜdum ex nimio defiderio, quafinon audens fitigoreamieum precando, iteruntnbsp;itteipit loqui,dicendo:Ecce nondum mihi dediJS promifnbsp;fum femen,eatenus ex feruo domi natus,cr uerna., bte»nbsp;res meuspiturusfit,Sjgt;ncera hac er humilis, ac effieaXnbsp;querimonia,quAm excludere dei bonitos non potuit, 4 nbsp;nbsp;Statim^fermo domini fadnseft ad eum ß dicenstNon erit hic hzres tuus, fed qui egre dietur de utero tuo, ipfum habebis hatredê»nbsp;Non poteft fidelium oratio ad dei gloriam pertinês,nbsp;non exaudiri,quam nifiextotdire uelit,non earn permit»nbsp;tit 4 pijs poflulari. Promittit igitur filium, fed nondumnbsp;dicit qua matre, ad exercitiii fidei : tarnen quid de ilUutnbsp;femine filium habiturus pt,id^ adhuc clarius, y Eduxit^ eum foras, 8C ainSufpîce ccelS, 8C numera Relias fi potes numerate eas^SC dinbsp;xitei;Siceritfemen tuum. ForAS d«cit deus Abram »« uipone noUumi, Gquot; fere W carlo, fltüas claritate dijprentes iïïi oflendit, quotnbsp;a^icere iubês,dicit;Sicut innumerabiles fitll£ funt, nonnbsp;tam ob multitudinem, quàm alias ob multos rationes,p6nbsp;hmumerabiles erunt fil'^ tui:pc denii^ uarie luceotese»nbsp;runt per folem Chriflum, Credidit deo, SC reputatum eft illud fibi luftitia. Credidit pmpliciter uerbo dei Ahrdtn,O' w» iauit h •K |
ÏS'quot;’quot; GENESIS b«ît ftgnum à domino, çr imputauit earn fidem ipfi Aa bralt;e deuipro iufiitia: non earn qua deus creditor uerax,nbsp;omnipotens,creator,gubernator, quie omnia etiam dtC“nbsp;mones credunt : fed qua creditor propenfus deus 'm bo“nbsp;numnoßrum, quod beneuolus nobis pater fit,quôd fe^etnbsp;fua nobis daturus fit, cur am de nobis gererefemper uelitnbsp;fidelißimam, eiadharere crfidere,fetotum committe“nbsp;re^yfua omnia, deuotam deo eße, de folo iUius bene“nbsp;placito gaudere,trifiari^ de omni peccato,Hiec talisfi*nbsp;des,iufium oßendit,cr acceptum deo fitcit,
Haéknus curaui te amp; tua, dominus enimfum nafurlt;e. er reSb)r,qu£ promifi feruabo, fernen tuum hanc ter“nbsp;ramheereditabit.
Orat foederis iUius conteßationem,nondampro fe quam pro pofleritatis fide aJferuanda,Non pro filij pro“nbsp;mißione confirmanda ,fed pro h^ereditatis certitudinenbsp;poßeris'mculcanda, Etrefpondensdominus:Sume,tnquitjmi hi uaccam triennem, dC capram trimam, SCnbsp;arietem annorumtrium, turturemquoquenbsp;Sc columbam. mos pacifeendi ueterum erat, occidere animalia, mduas diuidere partes, interq; è regione copofitas par“nbsp;er fi'uftAtranfire : quibus ceremonqs dignus mortenbsp;decernebatur,fiquisfaedus aliquando rupiffet,Qrpa£ianbsp;»^gligerett Elegit itaq;fibi deus animalia munda, aptanbsp;facrificijs, ey atate matura-Nibil enim imperfèéîum deonbsp;placet, perficit autem noflra impcrfiäafacrificia, unanbsp;Chrißi domini perfiiHa oblatiot c nbsp;nbsp;Qui tollens uniuerfa h jc,djuifit ca per me lo dium, SC utrafqj partes contra fe altrinfecus pofuittaues autem non diuifit. Aues defeendentesfuper cadauera,fignificabantre get er populos ifraëlem perfecuturos,capturos, er nifinbsp;mérita patrum 'mtcrceßilfent,hoc efl,diuiiiie promißio“nbsp;«eî iUis fiäie,confumpturos fitiß'e,Abegit autem eas A»nbsp;bram fide promißionum, er oratione pro fidelibus adnbsp;Sloriamfuidei, gt; « nbsp;nbsp;Defeenderunt^ uolucrcs fuper cadauera, ÔC abigebat eas Abram. ’ Cum^ fol occumbcrctjfopor irruitfuper Abram, SC horror magnus et tenebrofus in.-«afiteum. Apparetnon'mfomnis tantum uidiffetaliafieri,fed ^^uerafitîahtecomnia. Cumen'an pofl htecomniafolnbsp;extafis iUa,er mentis excef“nbsp;\ ”^’’***f cttw, cum horrore magno ey tenebrofo,quinbsp;erat magnas tribulationes adfitturas,nbsp;nonfolum filijsfuis fecundum carncm, fed cr iuxtafi“nbsp;demtQuicunque enim pie uiuere in Chriflo uolunt,ex“nbsp;ponimtur uarijs tentationibus,qua/s tarnen fides firmanbsp;^bigit er uincit. gt;4 i6 »7 i8 |
B R E SI T H» Diflumc^ eft ad cum t Scito prætiofcensj quod peregrioum futurum fit fernen tuumnbsp;in terra non fua:Slt; fubticient eos feruituii,eCnbsp;affligent quadringentis annis. Et dixit, fcilicet dominm ad Abram, orc.Non expe« ^bat turne nominare mi populos, Aegyptio! fcilicet^nbsp;uel Chaldieos, aut alios: rmltos enim nouer at fùturos ibnbsp;lts hoßes, idea dixit: In terra non fuaf^uibus feruient innbsp;magnis affli^onibut quadringentis anniSt Secundumnbsp;Hebroos àtemporibusifaac ufy; ad exitum ïjr^ëlis de fetuitutiSinbsp;Aegypto fluxeruttt anni quadringentidfaac enint fexaanbsp;g'mta annorum,genuit lacob:lacob autem in Aegyptumnbsp;defeendens, habebat centum triginta annosdn Aegyptonbsp;autemfkeruntducentis çr decern annis^ Veruntamen gentê cui feruituri funt,ego iudicabo, 8c pofthæc egredientur cum ma*nbsp;gnafubftantia» Aegyptios autem opprejjbres decern plagis iudicao ttif.er ad perfequendum ifraelem impulit,ac poßeßio“nbsp;nibus Jpoliatos in mari rubro enecauit, Tu autem ibis ad patres tuos in pace,fcpul tus in feneâute bona. Interim tu ad fanSos patres tuos apponeris,fèlici ex ceffa ab hac uita: non pramatura morte, fed plenus die“nbsp;rum,ftempe expletis centum feptuaginta annis.'VidemuSnbsp;prouidentiic diuiiue ordinemcertiim,ut opera,paßio^ Pr^anittlanbsp;««, conßliä, ac aduerfa, tx deo pendeant, abnbsp;(Cterno patre ordinata funt. Vult tarnen fieri à nobis^nbsp;qult;e iubet,nbsp;nbsp;nbsp;fcirc nos quid ex nobis uelit, Generatione ante quarta reuertentur hucî nec dum cnim complete funt iniquitatesnbsp;morrhæorum ufque ad præfens tempus. Generationes quatuor fie accipiuntur:Iacob in Aee Quatuor gypft0M defeendit, cum 7s^¦ perfonis:qui genuit ludam:nbsp;ludas autem Phares: Phares ipfum Efrom: Efrom genuitnbsp;Caleb,i,Parali^ Amorrhlt;eorum peccata nondum pernbsp;uenerantadeum gradum utiHos terra firre nequiret,.nbsp;Sicut enim deus unit exerceri bonos à malis, ad menfuanbsp;ram fidei çy charitatis,çy pnemij ab isterno cis prlt;edelt;»nbsp;fiinati : fic malos parauit uafà irlt;e in interitum tCrpaeanbsp;nas,pro^ crinünibus, antequämcommittantur,decreuitnbsp;iujh fuo iudicio nobis occulto^ fed non ei qui impim efl,nbsp;fua nimirum confeientia iUum condemnante: domino aunbsp;tem 'm omnibus iujk amp;“ mifericorditer dijfenfante.Do“nbsp;mintu efi enim, cr uoluntas eius régula iuflitiæ^ Cum ergo occubuilTet fol, fada eft caligo D tenebrofa, Sfapparuitclibanus fumans, ÔCnbsp;lampas ignis tranfiens inter diuifionesillas. Ptjflî confirmationem defcribit,quia fciliçet,pofi oc cafum folis, ignistranfeundo interfî-ufia,h'mc'mde cornnbsp;pofita, abfumpfèrit omnia, ad dei prlt;efentiam ac bene“nbsp;uolentiam fignificandam. In illo die pepigit doihinus feedus cum Abram, dicensî Semini tuo dabo terra bancnbsp;àfluuio Aegypti ufi^ ad fluuium magnuntnbsp;Euphraten. Signa.itaq^ cumuerb^ concMTunt ad fiitunfacrd» 4 |
|
GENESIS menti completionem. Pluuiiuifte Auftrlt;tîemlerr£p(tr'* tem indicans, Rinocorwrd didtur, Miter Paleflinam zrnbsp;Aegyptum fluens.Plumê Mtem magnum Euphrates eft,nbsp;ah oriente terminons promijjam iftaëli terrant^ 19 nbsp;nbsp;nbsp;Cinacos, etCenezæos,Cedmonæos, äo nbsp;nbsp;nbsp;Et Hethxos, et Pherezxos, Raphaim quoquc, Et Ammorrhxos.ct Chananxos.et Gcr^ gefæos,et kbufxos. ^CAPVT XVI. Gitur Sarai axor Abram non ge* nucrat fibiliberos,fed habens angt;nbsp;cillam Aegyptiam nomine Agar,nbsp;Po)i tot promi^ionej «ÜMindi nondiim Hag». CcIîderiS fiUoruin. Numerantur hicdecem gentes,cumnonacceperint fublofuenifi tantumfeptem:Edomenim,Moab,eT A«nbsp;mon,poftea ßbi fubiugarunt reges lfraëlitarum,tiîc d««nbsp;tem dicutttur,Cadmoni,Canift,cr Kinei,nbsp;compIeCdf, immotat tarnen fide Abram iam non impedi»nbsp;menta nature ftgt;eüabat,fed dei ueritatem,et bonitatenttnbsp;AdhucenimSarauxorfterilispermanebat, gt ipfeca*nbsp;rebat jîlio. Hagdr autem Aegyptiam anciUam ludtei dtanbsp;cunt ftlià fùifte Phardonis, que «idem prodigw dei cirnbsp;ca Abram cr Sdrum, muluit e)Jè eidem ancilla,quint innbsp;paterno palacio gloriofa. Veriftmiliui didtur dono earnnbsp;donatam, religiofe inpitutam,cr domine fue ut fit,ftgt;elt;»nbsp;cialiter amatam pre alifs,utex ea fernen fufeiperet, zsrnbsp;quam marilo fuoftuerett dixit marito fuotEcce, conclufit me domi nus, nepareretingrederead anciUam meam,nbsp;fi forte faltem ex ilia fufeipiam hlios.Cam^nbsp;illeacquiefceretdeprecanti, Impatientiu! Sarai deftderat prolemde fanfbuiro, non autê audetfperare,necorareprofœcunditate, iamnbsp;fçrè oëbgenariatcui idm dudiwn nwliebriaceffauerant.nbsp;Humana quadam cogitatione, zr uia uti uoluit,quia deinbsp;ordinationem ignorabat.Rara autem probitas foemine,nbsp;ftiumputa^e que de marito anciUa peperi/fet filium,nbsp;Aediftcore mulierem, Hebreis e fl ßlios parère. Audiuitnbsp;autem Abram «ocem uxoris, admonitus ab ipfa, non obnbsp;libidmem,cttm eßet nonagenariui,fed credent dei inftinnbsp;âu ipfam pro hac re inftareinouerat enim fc jilioj habi*nbsp;turum,fed qua uia nondwtn innotuerah tulit Sarai uxor Abram Agar Aegyptiam ancillamfuam pollannos decemquàm ha^nbsp;bitarecœperat Abram in terra Chanaan,8Cnbsp;dediteam uiro fuo uxorem. Cupiebat fando uiro heredem cr folatiumt egrefi^ rebat ftne fetnine uiuere uirum,iam decern annos poft acnbsp;ceptas tot promißiones defenüne, quot;Vxor deni^ dédit u^nbsp;xorem, utmaritali non adulterino affèóïu propagoretnbsp;filiumt Volcbat enim legitimum filium adoptandumftanbsp;biinfuum^. Quiingreffuseftad Agar Sfconcepit.At illaconcepilTefe uidens, defpexit dominamnbsp;fuam. Conceptu anciSe didicit Sara fuam eßfeftrrilitatis |
B K E s ï T Hi eaufani, «on «iri, Sexus iteram prodifur inftrmif.di,dtf^ cille ingratitudo, fuperba de munere dd. Ambit Abrenbsp;aftrâttm,meliorem fc putat domine fue,Nonftrt ftrtu^nbsp;tiefue fortem niß feruiliter. Obliuifeitur fui ordinistnennbsp;meminit ftdd ZT honeftatis Sare. Dixit^ Sarai ad Abramilniuria mihi con “ träte,ego dedi anciilam meam in finû tuum,nbsp;quxuidens quod conceperit, defpedui menbsp;habet,iudicetdominus inter me Si te. Qjiamlibeli.fanüa,prudens,zr pia, iraj'dtur tarnen, non fèrtcontemptum,tnutatur animo in marittim.Men^ ‘nbsp;titur,ipfa enim andüam tradiderat,prima uoluit,/pontenbsp;fubornauerat, ipfe non rogauerat : acquieueratfolum,nbsp;nolenti non fàdebat iniuriam, ere. Iudicet,ifiquit,do^nbsp;minui inter me cr te,qui miki ingrat ut, fuperbam uides,nbsp;et fuftinestnon faltem moues,nimium amotimihi preftrs,nbsp;aquanimiter fußirs infolentem. Eiufmodi folent querulanbsp;ri uxores, G“ moleflâre maritost Cui rcfpondens Abram: Ecee, ait,anci!îa tua in manu tua eft, fac ei quod bonum in Q'nbsp;culis tuis. Affligcntc igitur eam Sarai fu«nbsp;gam iniit. Abram non agreprt uel impatienter uerba uxoris du riora, bord confulit iracumdiam g dolorem,ueneratur .nbsp;probate honeftatisfanilamconfortem^Adfragihtatemnbsp;afpicit fexut,patitur fe admoneri,non eque dura reftrt,nbsp;non exeufat, non ira/cittr, manfuete reßondet,maritiinbsp;in exemplum,nihil inopinattnn audit uel patitur.Sic nonnbsp;debent mariti attendere uerbis iratarum,fexui danda uenbsp;nia,pad potiut confulant, imbeciîli uafcuîo parcant,planbsp;careftudeantlenüate, tiifi ßnt intradabiles, Docctbtcnbsp;tocut coniuges, ut concorditer uiuant, ubtculum matrixnbsp;monif non rumpaiK.Dicit ergo AbramtEcce anciUa tua:nbsp;tua eft.non mihi imputa alienam culpam,Seruut p effet,nbsp;ego r^erem, caftigarem. AnciUam tuam tu tradia pronbsp;meritis ,ßritui eft, nonmei, Affiixit ergo lUam Sara,nbsp;uindicauit fefeemineo more, authoritate fua utitur, nonnbsp;ßnit agerefuo more,o/kndit fe domnam iïliut^Agar altnbsp;temfaminea uicißim impatientia fube/fe non tacit, perinbsp;clitari digit potius G aufùgere,qtiàm humiliari,obedi^nbsp;re.Ctwn igitur iuftus utriufq; mulieris pagilitates g afquot;nbsp;pdiones prudenter firt Gmodefle, deus omnibus innbsp;communi proftgt;icit,G dirigit aâustboni confulit fragiquot;nbsp;litatesfuorum. Cumcp inueniffet eam angelus dotpiniia xia fontem aqux in folitudine qux eft in uianbsp;Surindeferto, Non cafu, fed dei prouidentia, peruenit errabunda adßntem intra folitudmem, que eft inter Palefinam Gnbsp;Aegyptum- ibi angelus domini preftopt, nimirum cuenbsp;ftos à domino inftitutusßmilieippus Abre. Deus ordiquot;nbsp;nat ßntem, uiam^nuncium,confolatorem, duclorem,oquot;nbsp;mniafuonem ßta curat,p ei nos ac noftra crediderhnus»nbsp;Non defpicit, necanciüam,nec feruum.7ia Sur,de qu4nbsp;pic didtur, poftea Agar a uulgo dida eft, Syris, G ipflt;»nbsp;ApofioloPaulotefteGOntelo. dixiti Agar artcilla Sarai unde ucnis, amp; quo K tu II |
igt;‘ #garoîr-tus. Io 11 GENESIS quo uadisf Quæ rcfpondiK A fade Saraî dogt;nbsp;minæ meæ ego fugio* AngeîtM^imilwn'ter ipfdw kgur appellat proprio nomine os' conditionis admonet » Vnde ueniat, cr quonbsp;p(rgat,non ignorando quterit ,fed ut re/ponßonem eli»nbsp;dat. îpfa autem Agar fanda er fidelisfaemina fimplicinbsp;ter quod uerum fitetur,non querulatur contra dominä,nbsp;Pl'^fii^lttium accufat : non re/pondet ad oinma, territanbsp;nimirum ad occurfum uiriinfihtudtne, uerbis parce utinbsp;tur.Erroris autem conßßio ueniam, eonfolationem ernbsp;gratiampromeretur^ Dixit^ ei angelus dominiîReucrtcre ad dominä tuam, SC humiliare fub manu iilius; Ad eonfolationem tuam feetui er fenis redi ad domi nMifpoflhac fubieda iHi fiafjobfequiofa,patiens ad temnbsp;piu,olmlùturagloriofamater i» poputis,ßte prim hunbsp;miliauerK^fJon aliam minngit pxnitentiam quam reß»nbsp;pifcentiam,cr uit^emendationemt Et dixit ei angelus domini j Multiplicans multiplicabo fernen tuum, Sf non nuniera*nbsp;biturpræ multitudine. l/üpromißio tum magnißcanonßt ä domino, fed ab 4ngelo,Non ad Abrä,fed ad Agdr Non i« terra pro*nbsp;mißionis,uel in domo Abr£,fed in deferto Sttr.ttW pofi»nbsp;ea Agareni,numc Sarraceni habitabant.tJon enim pro^nbsp;mißioriis filifßtturi erdnt, licet feinen AbtdÄ.No» enimnbsp;omnes qui fernen fnnt Abrate,etiamßlij dicentur.ln manbsp;ximamquidemmultitudinem creuerumt lfinaëlita,fednbsp;lenedidionishiercdesnonßierunt,qua debebatur ifquot;nbsp;raëlitis,unde nafdtur Chrißuf. Et dixit ei angelus dominüEcce concepi-fti Sc paries blium,uocabis^ nomen eius If= mael,eoquod audieritdominus affiiâionénbsp;tuam. SoklMT ange lui emendatam er obruit promißioni» buttantopere afflidä,Audierat enim donünut afflidioanbsp;nem iniuf,non earn quam à Sara perpeßa ß{erat,fed quanbsp;’m deferto pericliat!t,uel ad humiliationem,qua dominlt;enbsp;fubeßeconfentiU Hiceritferus homotmanus eius contra omnes, SC manus omnium contra eum, SCnbsp;eregione uniuerforum fratrum fuorum fi'nbsp;gettabernacula. I/maei qui ab audiendo dominu nomen habet, iod Ute tfaadieda proprijs wminibus,ad morem linguie,fiiturutnbsp;dicitur homoßrui uel agreflis.Ad liter am enim externanbsp;fum domitüa nonßrt gens iÜatnec fe patitur obrui fer»nbsp;«itute.Erat deniq; ißnaelfyluosacuenationes amans, utnbsp;rilis.ßrtis beUator er agricola, i quo gquot; Arabes inud»nbsp;, Jbtores rtb antiquo,omnium adiacentiam nationam,crnbsp;‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de omnibus defindentiwmtObiter tarnen hic notan» “'’^j'juiiluor tantum in ueteri teßamento abfq; uelami* Psw« fuis nominibus uocatos antequam natos, ifmaênbsp;lrmfcilicet,tftac,Samfon er loßam, 0 nbsp;nbsp;Vocauitautem nomen domini qui loque ij baturadcamîTudcusuidensmc.Dixitem^ Num etiam hic uidi pofteriora uidentis me» 14 |
i6 B R É SIT H. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ào Agar betteßeij grata dominum inuocat et oral, îuxt Ontelum, m nomine domini, qui loquutui eß cam ea, dinbsp;cens : Tu es deus uidens omnia, qui er me uidißi,cr m ^gM**’**nbsp;hac tarn uaßa f ditudine. vidi poß me uidentem, id eß,nbsp;mei cur am habentem deamtquaß diceret,Vnde htec mi»nbsp;hi gratia, ut me mifera in hoc deferto uißtarit dominus,nbsp;er mihi apparueritfSi in domo Abrte contigifßet, gquot; htnbsp;obfequio Sarie,non mirOrer.Nunc autem perfidam me^nbsp;'m hac tamhorribilieremo me dominus confolatur totnbsp;promißionibus,er tarn magnißeiSt Propterca appellauit puteum illumtPute-um uiuentis SC uidentis me,ipfe eft intet Ca^ desSCBarad. Puteo nomen impofuit, ut pofleris gratia liberatoris non obliuione excideret. Huiufmodi adnominationibufnbsp;locorum fàndi olim domini beneficia memorite fitceeßanbsp;rum confecrauerunt ad ßdei propagationem, Peperit^ Agar Abrae filium, SC uoauic Abram filq fui nomen quem genuit Agar,nbsp;Ifmael. Non ‘manis repetitio generation^ ? Geßiebat en'mt Mofes pro humana confuetudine, iaäandoinßgne, ernbsp;'tncredibileßre beneficium dei, denato filiofeni, ut ß»nbsp;gnificetur multo magisgauifurum ,ßde libera Sur*ß^nbsp;lium ßt habiturus.lct ut Sarracenosac Arabes ßatres !ƒlt;nbsp;raeUs doceat ac comêdet, quo charitate magis iungätur» Oäoginta SC fex annorum erat Abram quando peperit Abrae Agarlfmaelem. Anno undecimo poßquam de Charran exiuit,qutvin iameffet oduagintafexannorum, tuncenimfiteratfe^nbsp;ptuaginaqUinq^ annorum^ qfcAPVT xvir. Hquot; Oftquam uero nonaginta SC no- À uemannorû effe cdeperat Abrä,nbsp;apparuir ei dominus, dixit^ adnbsp;eumtEgo deus omnipotens, amnbsp;bula coram me,Sc efto pcrfeäus, Poß proßdam Abrte in fide centum annis, iam alio Ssecuima ßeculouidurus,omniarenouatttur,promißionesnouf, “O““»«nbsp;iwmen no«{»n,plt;t(3«w nouu,obedientia noua, facramennbsp;tum nouum, noua uxor, nouus filius, noua religio, nouanbsp;ßmilia, Pidesenim nonßenefcit,fed femperfit feipfapernbsp;tentationesconßantior,ad opera bona promptior atquenbsp;uegetior. IStona'ginunouem antus probauit, probatumnbsp;mundo exem plum dedit fideie^longanimtatis^yndenbsp;difcamus promißionibus diumis non diffidere,promiff(lnbsp;dei non pofß; excidere, quifua fapientia, uirtute ac be^nbsp;ueuolentia nobis femper eß priefentißimus.Dominus nanbsp;turtt fupra naturam G contra,quie promiferat dare ponbsp;teß.Maximushottorquemdeoimpenderepojßimuscrnbsp;o^re,isefi,ut'ueritati çr uirtutifuic fidamus, etiam (înbsp;prie oeuUsttideamus diuerfa. Vifiu eß deus ab Abram,nbsp;Non carnalibus oeulis dettmuidit,fed uißtationem iUiutnbsp;fenßt,repromißioni credidit,beneficia gratias reddidit,nbsp;trenieu^G'alij patres primipdß apiOßoloseccleßsedo»nbsp;dores fenferustt, uerbum dei patris/ud tempore incare Verbs Delnbsp;iMiidum^hoeeßfChrifliimdominupatribüs^apparMlJe: d X |
|
; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GENESIS ««MC guident hitc,niMtc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ereiyû Uniitt m pr* ntA huvMrtA,donee ipfam dignatui ejl, non ßrnMm tum f fed ip/antfublkntiain ac tiAturam induere ,crinnbsp;ea ßrnM ßatef ofifkr ac redeptor pronüjfa patris comgt;‘nbsp;pIere,Egodeusointtipotens,RabiMoßs Be» Maimannbsp;in libro Perplexormn feribit nomennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,componi ex Tamp;»cr ’1'^ quifcilicetefl fufficientiit,uelqui fufßcit» îpfe enmi folus deiufufficitcreaturierationali ^ßbi,nbsp;qui nuUiuf eget : omnis fufficietitia nojlra ex deo eß-Utnbsp;quo credentes omniu pojpint,j}gt;erant, accipiunt: in fenbsp;uero àgaofcunt quant nihilßnt uel poßint.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J’w nomen dei fucceffù libri difeintut ‘ ^fihula coram me, ad nutum mecim ttiutK,iuxta pritceptum meum,ßcin ßliut obfequere pernbsp;omnia patri,zr eflo perßäuißdelis, ßmplex, non du»nbsp;plici mecutn corde pergiU,Nibil mecum ames, cor tun/tnnbsp;exigo. 1. Ponam^ foedus raeum inter me Si tc, 8C mulciplicano te uehementer nimis» PrtdiM» inter nos erit,utßm tibi deus beneßüor, cu^ ratoripäter,amicus, (3‘ tu mihi obediens ßlius, multi»nbsp;plicabo te carne er fpiritu,gratia ej gloria,ßcutfkünanbsp;cceli er arenam maris,
Stupet puluis Gquot; cinis tantam deigratiam, non po» teßfuperbire uere ßdelis, nihil deo rependere ualemus^nbsp;prater 'mfirmitatis noflra conßßionem,cr fute clemen»nbsp;tiiCtCeremonia übe exßde procedebant,ideo fanâæ e»nbsp;irant.Futuriii autem ferma longior indicatur,ex eo quadnbsp;diciturtEt loquutus eß cum eo deut dicendo: 4 nbsp;nbsp;Ego fum t Ecce paâû meum tecum,eris^ pater muldtudinis gentium» Ecce ego fum, folusuult haberi,credi,coli, nbsp;nbsp;amari Pïftüdet deus,honorem ilium alteri non cedit,zelotes eß. Vtfo» lus naßer dommus eß,ßc totos nos exigit effe ßtos. P4-äum meum tecumtego tuns, ut tußsjmeustego tibi paternbsp;eroßutemibißliumpraflabis, Eris pater multitudmisnbsp;•oün. gentium, tudainbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nonünant omncj prater fe, Ho« rum igitur ouiiutw« Abram pater datur, qui CT reeum» bent im regno dei cum Abram ifaac ex lacob. Ipß ueronbsp;iuxta carnem antum filq Abraam ei/ciuntur ßrrM » Lo«nbsp;ciM contra ludaos. y Ncc ultra uocabitur nomen tuumAbrä, federitnomen tuum Abraam, quiapatremnbsp;tnukitudinis gentium conftitui te«nbsp;Ante promißionem ifaae nomen iüius eratnbsp;pdkr excelfus, paflea autem paternitatis itlius celßtudonbsp;ornaturinterpoßtione y; literlt;e,qult;einterfaeratioresnbsp;literM,quibus aomina, deifcribuntur,prmcipali5 eß,ernbsp;bis feripta in nomine illo ineffabili,qult;e amp; femel aferi»nbsp;pta noinini Abraat^erfecumdoadferiptaSara, indieatnbsp;prarogatiuam quondam maximam datam Htrifqi,gene»nbsp;randi ipfam diuinitatem aliquando de femine fuo in Chrinbsp;Jfe nafctturOidebeotißlma dei génitrice Maria,quauefnbsp;W-' 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re ßit ß/jit Abraa (3- Sdrlt;e. Vei (Rendant Ittdiei facra» tßreitt f^antmututarum nominü per duplex he, |
B B. E S IT H. er qaartus locus literie in nomine Abraam, ftgnißddre poterit quartum millenarium,in quo natus dem defemtnbsp;ne Abrae fecundum tiebneorumfupputationem,nbsp;«ero claufum he fequens,mterminabile Cbrißi regnusn,nbsp;ty glorii Abraam notare poteß, ßcut er lfailt;e notto»nbsp;Hiec mihi non ßgt;ernenda uidetur ratio adauäi nominii'nbsp;Vel diccis,non omnis multitudmis Abraam patremßtu»nbsp;rum er nominandum, fed eius tantum qute deum agtto^nbsp;feit, credit er colit,
Crefeere te ßciam ualde ualde, Prodterunt enim eX A*’' ipfolfmaëlitlt;e,idumiei,lfraèlitie,ludtei0quot; Chrißiani.Renbsp;ges ex te prodibunt.lfmael duo^chn duces habuit,EfaUnbsp;iindecim,Iacob dHodecim.Et Chrißus rex regu,0' do»nbsp;tmnus.Deni^ Mcrn ßdes negotiofa eß,non flerilistaugetnbsp;domittißmiltam in ß)iriiualibus, non propria, fed de»nbsp;uirlutetdeus enim agricola eß, 0- purgat, utfi-uäu pliinbsp;rimum alßrat.Ego ßciam te crefcere,non tuapte uirtu»nbsp;te tTMltiplicaberts. ideo m noMgeßmum annum te Jkrtnbsp;lern dißiiiijUt experirerisimpotentiä tuam,ßne me fein»nbsp;per ßerilis ßturus eras,Eru£lus ita^ tuus mihi imputan»nbsp;dus eß,non tibi. Omnes pr^diôlæ gentes te patrem agnanbsp;fcent,0 toto orbe dißierßeleiii met fefe tuos iaäabiitnbsp;ßlios iuxta ßdem uel carnem.
Toties inculcatpaCium grotite 0 beneßcentiif, ut firmiter credafur fua bonit(is,uult ßbi ualde credi,nemonbsp;deo nimium ßdere poteß ,ßcut nec uenerari 0 amare»nbsp;Deo uero qui fidit,non contemnit illius prtecepta uel 0«nbsp;dit, fed denote obfequitur.
tAultam curam tui feminis geram, etiam poßquaiit obieris,0 in fempiternum,hancUlis terramtraditurus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,f 'm qua tu numc peregrmaris 'm hjereditatem. Semen au* tem Abraie fecundum carnem domino gratum 'm Chri=nbsp;¦flo ceß'auit,quifideißlios ex omnibus genlibus deligennbsp;dos, 0 Ipirituale fernen, ueru 0 itternu, per Jßiritamnbsp;generandjfm mßituit, 0 in ßnem temporum ufq^ con»nbsp;feruabit,0 femper augebit-.hieredes quidem ßdei Abranbsp;beßlli,cohitredesaute Cbrißi inßde dei ueri, 0pronbsp;mißionumcaleßium.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j, Dixit iterum deus ad Abraam: Et tu ergo cuftodies paäum meum, tu Si fernen tuumnbsp;poft te in gencrationibus fuis, 10 Hoc eft padum meum quod obferuabitis interme Si uos,Si fernen tuum poft te, Cir^nbsp;cumcidetur ex uobis omne mafeuiinum»nbsp;Sic ergo fe habet foedus,quantum attinet ad promifrnbsp;¦fameaquseßatuammßnibiliter^ ßcut er per moned“*nbsp;pfum iuraui 0 non mentiar.’tttum uero 0 pofleroriimnbsp;tftorum erit, ut circimtcidatur ex uobis omne mafeuli*nbsp;nwn, |
Il IX GE NESIS O'rememoratiuum /igntimobfer^ uaïuite omnium Itgum me arum,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illis jum fuo tem' pore laturuf:ut fcilicet alium priieter me deuin ignoretis, ipfamfblumcolatis ç^reuereaminifCr perfidemcrnbsp;uitte innocentiam ambuletis coram me, utßtis meuspe»nbsp;populiKjÇ^ ego ero ueßtr dem. Etcircumcidetis carncm prarputti ueftri, uï fit in fignum foederis inter me 8C uos, Infans odo dierum circumcidetur in uo* biSjOmnc mafculinum in generationibus uenbsp;ftrisîtam ucrnaculus quàm pecunia emptus,nbsp;abomnifïiioaligenigenæ qui nonfueritdenbsp;feminetuo« Circumcidendo circumcidetur uernacu^ lus tuus amp; feruus tuus emptitius, erit^ pa*nbsp;dummeu incarne ueftra infoedusxternu. Si qidsgentilium querat, cur tam fœdumßgnacu» lum 'muerendis membris et locis deo placuerit,idq^ cumnbsp;tanto cruciatu mßuituU,qudp refeäio ßt fuperflui opißanbsp;f ij creatoris, er difficile perßudendum profelitis:re»nbsp;ßfondebitur ill(s,inßdelibits fcilicet,qua ratione idipfuntnbsp;plaçait olimgentilium multorum facerdotibus,ßudioßsnbsp;aflrorum, uatibus ac arufficibus apud Arabes, Aethio»nbsp;PhccniceStVidcli ucro perquirenti circumeißo^nbsp;niscaufamrclßondebitur: Qj^ia ßcdco plaçait, Chrißinbsp;fanguinis effußoiiemßgnißcare debuit, Maßuli tarn re»nbsp;eens nati letas non tantopere dokt»U eligio uera,contrdnbsp;carnem er fanguinem militât ßemper. Crux femper pornbsp;tanda docctur, libidmes carnis amputand£ toto corpo»nbsp;re, Primitiuum notarié ßuäum immundum oßtndit,nenbsp;turpe aliqiiid perpetretur, orc, labifs,pedibus,maiiibus,nbsp;er uerendu afideli-CoLigitur hoc loco, obligari ad cir»nbsp;cumeißonem folos ifraelitos maßulos,uel domi natos exnbsp;feruis,emptitios feruos,alienigenas: alios cultores dei adnbsp;(iremneißonem huiußnodi non obligari,niß cum ludteisnbsp;paßca celebrare uoluiffènt,Poflquâ uerô deus per Chrianbsp;ßum ßcit utrac^ tinum, abßulitq; difertmen, ßgnam e»nbsp;tiam iBad difcretionis, circueißo ceffauit iuxta carnem,nbsp;fed non inßgt;iritu,Ntinc entm omnes gaudent fefiliosfi»nbsp;dei Abraie nominari er rffe. Fidesenim er (ßiritus nonnbsp;caro tefiitur adoratorem CTCultorem deiueri.Frußranbsp;igitur proprium ßgnum cultorum dei ßbi arrogant la»nbsp;d£i,eum fttm deum dominum nemo non colat crodoret,nbsp;Foedas autemfempiternumdicitur non femper duratu»nbsp;tum,fed prolixo tempore,donee fcilicet terram prottüßinbsp;fionis poßiderent,no in Aegypto uel eremo,ßcutnecaBnbsp;liaceremonialio obligobant extra promißionis terram:nbsp;quam fua culpa irrecuperabtliter perdiderunt, Ncc pronbsp;glorw dei fui deßderare poffimtqui non iam folum tu»nbsp;tos eß in iud£a er in ifrael ,fedd maximo uß^ ad mini«nbsp;’»um omnes ßiunt er colunt dominum, *4 .Mafcülus cuius præputq caro circuncifa no fuerit,dclebitur anima ilia de populo fuo:nbsp;4,^1^nbsp;nbsp;nbsp;qniapadummeumirritum fecit, lt;inimatn indreumeiß, eß ßrre iudicium inßdelitatis contemptusc^ diuini-lmputabuntur iUi om»nbsp;fßdi^eei^areliijuatttl^ßotcredulo. Now eritparticept |
BRESITH* promißionu dei,üts non habebit poßidendi terrant pro» miffam patribus. Secundum lud£os morietur ante quinnbsp;quageßmumfecundtm annum £tat(s fu£,uel nonrelin»nbsp;quetpoßfe fernen, ly ^Dixit^qaoquedeusadÄbraam:Sarai C uxorem tuam no uocabis Sarai,fed Sara no-*nbsp;men eius. t6 Etbenedicameam,d(etiamexilladaboti bi filium, cui(Sarlt;) benediäurus fum,crit^nbsp;in nanones.et reges populorum ex ea erunt, Tametßex anciUa tibi filium donauerim, quem ey Satx bene Sara adoptauit,tarnen inßtper exeademtibiamatißimanbsp;coniuge tibi filium dabo,proprio fuo corpore generan»nbsp;dum, Eidern Sar£ benedicam ßcut er tibi : ipfa fita pro«nbsp;le multiplicabiturßcut tu,Ex ea gentes CT régna prodi»nbsp;bunt ßcut ex te, Eandem literam diuinam eiufdem uocanbsp;bulo inferendam uolo ßcut er tibi.De fuo femine redeittnbsp;ptor Meßiasgenerabitur ßcut er de tuo. Tu hailknutnbsp;Sarai nominaßi tuam dominam, poßhac Sara generaliinbsp;fidelium mater nonünabitur er habebitur. 1^ Cecidit Abraam in faciem fuam, 8C rifit; in corde fuo dicenstPutas ne à centenario gcnbsp;Bcrabitur? SC Sara nonagenaria parietï’ Prlt;e ßupore tant£ grati£ dei, er pro in/ßerato bene ficioin ficiemprocidit Abraam, er rißt filicitatis ftt£nbsp;admirationemserin corde ßto dixit,cogitat humano manbsp;re impoßibile quod promittitttr,nonagenariam uxorentnbsp;prolem £dere,eTß centenarium generare, i8 nbsp;nbsp;Dixit^ Abraam ad deumt Vtinam Ifma- eluiuatcoramte. Satis abunde^ mcconßgt;ldtus es, prole filicitafli,per féde^ promiffdcomplefli ißnaelem dando filiumsisti»nbsp;bigratusßt,quod ad nutum tuumuiuat, beneficiatuanbsp;fentht:proffere illicunäatuo munere cedant,oro,CTnbsp;conteßor,plura non cupio,maiora non jßero. Et ait deus îVere Sara uxor tua pariet tibi filium, uocabis^ nomen eius lfaac,3f conftinbsp;tuam padum meum illi in foedus fempiter^nbsp;num,amp;femini eius pofteum. Obfeurius femper haäenus promiferat fernen bene» diißum, nunc clare filium de uxore benediHa, er nomennbsp;iucundum filij denunciat, er fempiternam gratiampolnbsp;licetur,ac ßudum fidei filio er poßeris, Promißiones,nbsp;inquit,me£ in iUo complebuntur,foedus meum iOi feruanbsp;bitur erßtnini fuo:ut deus itlius ßm,cr ipfe meusfilius^nbsp;terram habitaturus ßt imperpetuum, SuperIfmaelquocp exaudiuitetcccebcne dicam ei,amp; augebo,amp; multiplicabo eum ualnbsp;de ualdetduodecim duces generabit, SC. faciänbsp;ilium in gentem magnam, I Padum uero meü Aacuam ad Ifaac quem pariet tibi Sara tempore ifto in anno altcro,nbsp;ii Cumœfi’nituscÉTetfermoIoquentis cumnbsp;eo,afcendit deus ab Abraam,nbsp;Largiter compenfat conßantißimäßdem,plu/quam pönbsp;tuerit fferare, uel audeat petere,pollicetur.Quicquid if DifFerenrfanbsp;tnaeli fiufium preedri potes, copiofe largiar,ero ei prosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* |
|
GENESIS 2.4 ObeJieiui» ^6 ^7 Gentes in p»âo dni. beneJicam, beneßcijs amplißimii äfficilt;oit, gratus mihi erit.frudißcabo, multiplicabo tüum fupranbsp;tmgt;dM»,duoJ£cigt;n ducatm ex lüo ponain^ßrtißimÜ gennbsp;tem C!quot; nMxhnam.Padum autem menm,CT uniuerfalisnbsp;falutis crgloriie meienMieflatem tibi zy feminituopernbsp;Chrißu/m, non iUi repronütto, fed per ifaac quem Saranbsp;tud tibigenerabit anno fequente. Sic igitur fideles er eienbsp;äi acceptam dei gratiam perChrißu agnofeant er granbsp;ti admirentur,ac gratiam habeant.Reliquorum populonbsp;rum fortem,cr circa illos dei munißccntiä domino coinnbsp;mendent.Dominus eß omttium,quod bonum de omnibuinbsp;uidebitur deo fuoßd ßet ? Nos no/îrlt;jm gratiam maximinbsp;ßiciamus,curando ne in uacuum iüam receperimas. Tulitautê Abraam Ifmacl filium ftium,8i omnes uernaculos domus fuæ, uniuerfos^nbsp;quos emerat, 8C cunâos mares ex omnibusnbsp;jiiris domus Abraæ, amp;àrcumcidit carnetnnbsp;præputti eorum ftaüm in ipfa die, ficut prae-ceperateideus* Abraam nonaginta amp; nouéeratannorü, quando circumciditcarnem praeputii fui^nbsp;lam nonAgima nouein anaoritmyfanus,ex obedientianbsp;ßdei ßuuiterßbi cruciatwm inßrt, Craßinum non expenbsp;üatjßitim iUo ipfo die obedientiam complet,fe er ßnünbsp;liamuniuerfameircumcidit,fuoqiexemplo ßlium ernbsp;omnes minißrjs docet,nihil tarn arduum ac dolorofam,nbsp;quod domino iubente non alacriter er fedulo ampleäonnbsp;tur, Pro nobis Chrißus circumcifus eß, dolores noßrosnbsp;ipfe portduit. Lauacrum regencrationis er gratia quonbsp;mundemur^ er domino placeamus, per uita nouitatemnbsp;wiunxitydepofitouetere homine, uerum per omnem utnbsp;üm crucem baiulandam commißt^. Et Ifmaei filius fuus tredecim annos imgt; pleuerat tempore circumdfionis fuæ « Eadem die circumcifus eft Abraam 8C If* màëlBliuseius, Et omnes uiri domus illius, tarn uernacu li quam empti argent© ab alienigcnis paritcrnbsp;circumcifi funt* ißnaeliamtredecimannorwm adolefcens im padum ßdei er gratia per ßgnivm foederis circumeißonem fu*nbsp;fcipit,ne folitm de ifaac nafeituri adfortem donüni per*nbsp;tinere putentur ? Omnium gentium dominus eß er pa*nbsp;ter,lfraëlis autemßater iuxta carnem, er uerbi fuipe*nbsp;culiarem reuelationem in ittts toti mundo per firipturasnbsp;facras er apoflolorum dodrinas,qui de femine ifaac na,nbsp;ti^ conßitutifunt patres gentium omnium er dodoreSt ^CAPVT xvin. Pparuiiautem ei dominus in con ualle Mambre fedenti in oftio ta-bernaculiin ipfo feruore dieunbsp;Pp/i infigaem ßdei ßudum obedien*nbsp;tiam in circumcißone,nuttc charitatis ßudas per hofßinbsp;tuditutis gratiam deferibitur, quibus rebus deus digne conbsp;litur er placaturAn Qsjerceto uaHis itlußris er pfrßgt;i=*nbsp;fua habitans cm» t9^ ac ampla ßmilia fua Abraaiitf ex |
BRESITH, pedat peregrinoSjUtcis gratis beneßeiat, ad oßium ß* M'”* dens tempore mcridiana reßdionis,quum maxime in^nbsp;digent uiatorcs recreationc er rcfiigerio,Tam deo granbsp;turn ojßcium fufeipiendorum ho/pitutn, nuUi ßmulo*nbsp;rum committit, ne firfan minus fedulo honorißce er a*nbsp;mice iUos fufeipi contingeret ? HiCc fludia feruorum dcinbsp;funt,ßc compenfantur dona temporalia deo, ißis facrifinbsp;eqs placatur deus, Cum^ eleualTet oculos 8C uidit,amp; ecce tres uiri Itantes propeeum î quos quum ui-düTetjCucurrit in occurfum eorum deofiionbsp;tabernaculi, amp;adorauitin terra* Videt tres uiros confiflentes in uia,quaß cusidabun dos,fidiuertere uelmt, uelpertranßre holpitium : qitosnbsp;fintim ut uidit fenex centenarius, minime deßdiofus » eu*nbsp;currit,ne quis alius charitatis ojßcium praripiat : erutnbsp;animi alacritatë monßraret ad hojßites :non pueras mitnbsp;tit,non expedat donee rogetur,non fe abfcondit,no fei*nbsp;feitatur caufias itincris, non mérita difeutit perfonarumtnbsp;incuruatur reuerentia caufa, quod Hebrats eß adorare,nbsp;Senex coram iunioribus ^ecie,nefiiens qui ejfcnt,huminbsp;liaturufq; ad terram, pro more fuo, alijs quo^ codentnbsp;modo fi uenijfent hominibus occurfurus. Et dixit: Domine, fi inueni gratia in ocu-lis tuis,ne tranfeas feruum tuum: Et dixit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^pfo^ credidit uiros effe,unu)n tumen honorabiltorem ueluti perfonam aUoquitur com* fjiuni nomine Adonai, Si inquit,inueni gratiam in ocuHsnbsp;tuis, ne obfecro pertranfieas me feruum tuum. Non po*nbsp;tuit ardentius inuitare, armatis precibus eubteere qua*nbsp;rit,quaßmagni beneßcq loco habäurus, ßadfe dcclinAnbsp;re dignentur, Vere enbn tanta res eß hoßiitalitas, ut manbsp;gis accipiat quàm donet,ß quis earn obeat alacriter, N»nbsp;dixit:Si laßi eßis,ß pecuniam numerabitis, fi emere ttulnbsp;tis:fed,fi mihinon inuidetis,{t noninfinli,fi gratiam ue*nbsp;firam promereri pojfum , non reeufetis ojßcium meuntnbsp;atq; obfequium. affera tur pauxillu m aquæ, amp; lauentur pedes ueftri,amp; requiefeite fub arbore, Promittit ojßcium fedulü, nudis pedibus ablutionemi oßirt,quo qutë fiant ac recumbantadeibum fuduius.Renbsp;ß-igerium fub arbore fuadet, ad flatu aura gratij^bnumnbsp;calentibus ex itinere. Afferam^ buccellam panis, amp; conforta* te cor ueftrû, poftea tranfibitis: idcirco enininbsp;declinaftis ad feruum ueftrum,Qui dixerûtsnbsp;Fac ut loquutus es. Non promittit jflendidas dapes,non pretiofacondi* menti, buccellam panis poUicetur ad robur uirium, paunbsp;cula jpondet,magna, autem praflit. Sic dignus quift^ acnbsp;liberalis hojpes atténuât uerbis ojßcij êmpenfas, etiam finbsp;pretiofa producat, Gratusuero er fapiens peregrbius,nbsp;magnificiat omnia,etiam ß exiliora fufceperit,Suauiternbsp;ac iiißantcrfufcipicdi funt hojfites, qua humanitite nottnbsp;minus obledari filent quàm dapibus. Dixerut ergo tresnbsp;iKi A braa;:Pac ut dixifi.Nil fuauius peregrbio quàm aidnbsp;criM er beneuoleiitia holbitist Feftina |
GENES ÏS
® Fcftinauit Abraaniin tabernacuIuadSa-» fam,dixit^ei: Accéléra, tres menfuras firnißnbsp;Iæcomniifce,amp; fac fubcinericios panes.
Non minore affèâu fufcipit er traäat uiros quÀtn in Vüauerat,omntafrjhnanter ejquot; feàulo ddornat AdSa’‘nbsp;ram cutrit,iugt;n ad aliquam andllartan, annofam atium,nbsp;Itenerandam tnatronamfitdio pietatis aque uigentem,nbsp;ittmaoMgeturiain appellat,fifiaare iubet, purißimantnbsp;fi.rinä in tnalfam fubigere, placenta^ dc tortas citiui panbsp;rabiteideUcatof parare. Quiepmilifintimalacriatenbsp;perurget omnia,nihil in ea domo per otium gcritur. lu-l’ente enim marito, obfequitur uxor.’domiM faagciite^nbsp;ßmihe non pigrefeunt.
Ipfe uero adarmentum cucurrit, 6i tulic inde uitulum.tenerrimum SC optimum, de=nbsp;dii^ puero,qui feftinauitfacereillum.
Interim ad armentarium currit, non miititßtmulos, ^gnA uoluptate doitüno deo fe feruire credens. Arri=nbsp;pic non cafu incidentent, fed tenerum er eleilum uitu^nbsp;lum.Puerodat,quifquefrßindredidteeratt Nemo pi’anbsp;gerindomoppienfw, eradpietatii opera tarn feriofenbsp;»uimbentiSt
S nbsp;nbsp;nbsp;Tulit quoquebutyrum 8C lac,8C uitalum
quem fecerat, SC pofuitcoram eis : ipfe uero ftabatiuxu eos fub arbore. Cumqj come^nbsp;düTent,
Pergitfubindenünißrando, nonquiefeitfenex. lac er butyrum proponit, prima fanHorum patrum falfa^nbsp;tnenta,poflea paratu uitulum perfeipfum exbibet.Nonnbsp;ajfeditfenior tarn uenerabiiis hojpes, fed aßißit edenti^nbsp;buitfuinmum honorem exißimam, ß quam honorificenbsp;peregrinos tradajfet. Et comedernnt. Otiofa qur/lio,nbsp;quomodo tarn deut quàmangeliedere potuermt* Quinbsp;enim apparet,agit,loquitur,per omnia pro fapientiafudnbsp;atteperarefe folet uerbif er ßilK,amicK ßdelibta fui^^nbsp;Difeimits interim antiquorum fiugalitatem, panes azy^nbsp;tnos,tortiis,lac,butyrum,er uitulinam carnem lautitiasnbsp;iüis ßtifße fumma! er optimai ? De pota tacetur, qui utnbsp;non abßtitfßc uini potus doceri non debuit.
B nbsp;nbsp;dixerunt ad eum: Vbi eft Sara uxor tua^U
9 IcrcfponditîEccein tabernaculo eft.
Et dixerüt ad eum tres iUi uiri, quipoflea nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ap
pellantur.’Vbi efl Sara uxor tuAfPramium hojpialiatis fit confequenterpromißio fanäte prolis.Apparitio dei,nbsp;er angelorum fufceptio.Vxor non accedit hojfiites, necnbsp;Uocatur, in tabernaculo uiri curat domeßica, cibos ernbsp;ßmiliam, curiofe tarnen aufcultat, mutier um more eu»nbsp;doßort Quo enim faeminarum tales hojpites nonfum=gt;nbsp;fnodefideriocontemplata/ùiffet,fed iam uoluptatibusnbsp;t»leficerat,licet pulcherrima,
*0 CuidixittReuertensreuertaradtcfccuti' tempus uitæ, SC habebit filiu Sara uxornbsp;Et Sara audiebat ad oftium tabernaculf,nbsp;oCipfutn erat pofteum.
Dumuita comité fequenti anno ad te rediero, Sara fi llum habebit. Modo loquendi hominibus ußtato loqui=^nbsp;tur,ßuel Sara ipfa annum uixerit, uel ego uiuens poft
BRESIT«lt;
dnntim rediero, inuenictur Sara enixo fillo gralulabtin da mater,qute nunc eß natura er oateßerilif,nbsp;n Erant autem ambo fenes,proueâæ^ ætanbsp;tîsjSC defierant Saræ fieri muliebria.
I î. nbsp;nbsp;nbsp;Quae rifit in tra fe, dicenst Poftquam cotix
fenui,SC dominus meus uetulns eft, uolupta tioperamdabo?
ld autë fine grandi miraculo fieri non poterat, quod ambo longa:ua atate erant,er Saro muliebria per ata*nbsp;tem defierant,ideofeciimridebat,feuetulam libidinarinbsp;cum uetulo. Nee id iniuria, quandoquidem Abraantnbsp;ipfe riferat antea,fide firtior niinirum : rifus enit^ nafcinbsp;turus erat er gaudiimn.
[5 nbsp;nbsp;Dixitautem dominus ad Abraam: Qua«
rerifit Sara,diccns î Num uereparitura fum anus^
Non firt deus incredulitatein noßra, unit uerbis fuii credi, reclamantibui tim huinam fcnfuquàm natur a uinbsp;ribitó.Nec kuis fi(it,fed admoduferiofa,terribilis^ cor*nbsp;reptio domini ad Saram, pro qua er uchementer terri*nbsp;ta,prte angufiafœminarum more mentitur.
Nunquid deo quiequa eft difficile !ƒ luxtà tempus condidum reuertaradtefecundumnbsp;tempus uitae,ói habebit Sara filium.
tionhicdißinguendumdepotentiadei,uclabfolutii ttcl orditïAa,nihildeo inordmatum quodiisilt,uoluna* deiôrdùw-tis fua nulla efl régula alia à fe,quicquid uult bonrnn eft, *“•nbsp;cuius ratio imperuefligabilis.Suo tempore, quando fci*nbsp;licet iuxa naturo curfum filius nAfcetur,miraculofe connbsp;ceptits,cum gaudio reuertar,ut ueftro fanfto gaudio in*nbsp;tcrfim,prafenlia mea hoaorabo flemen tuumße quo fintnbsp;in temporis plenitudine carnem ipflam quoque afflum*nbsp;pturus,
NegauitSara,dicens:Nonrifi,tiraoreper territa.Dominus autemtNon eft,inquit,iia.nbsp;fedrififti.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
l^egabat,mentiebatur,quiamutier er filia Èua,fled excuflatur,etiam â fleriptura, quiaflandla erat. Non eft:nbsp;enim datnnatio flanâis quiequid peccauerint, non enimnbsp;contemptu dei,fed flragilitate er ignorantia peccant, pél«toi**nbsp;cum quibui fides flare poteft,qua flaluantur.iion,fled ri*nbsp;(iJK.Siuc 4 domino diftum referalur,fiue ab A braam, dinbsp;fcimus hinc mulierum fragilitotes non durius uindican*nbsp;das,fledtamennoneffeomnino difiimulandas, admenênnbsp;d£,docend£,arguend£ flunt,fed non irritanda.Deus a*nbsp;tnicis fluisflemper adefl,dirigit,flolatur,errores boni connbsp;flulit,flrt,conuertitq; in bonum.
16 nbsp;nbsp;nbsp;Cum ergo furrexiflent inde uiri, direxe.-runt üculos contra Sodomam,8C Abraam finbsp;mul gradiebatur deducens eos.
Reflftione,ut uidebatur,complea flurgunt: dtrni in* terim Abraam fleterat,tacuerat,fleruierat,ac uerfis uul*nbsp;tibus Sodomam aggreffluri uidebantur. Abraam auteHtnbsp;hojfiites deducebat,uiam indicabat, comitabdtur,ne uianbsp;errarent, non curiofle inquirebat, qua pergerent, nelnbsp;quid a£lurL
17 nbsp;nbsp;Dixit^ Dominus î Num celare potcro G
•lt; 4
-ocr page 70-GENESIS
B R ES I TH.
|
Abraam quae gcfturus fumj j8nbsp;nbsp;nbsp;cum futurus fit in gentcm magnam ac ro^ buftifiimam,amp; bcncdicendæ fint in illo mnes nationesterrae^ 19 Scio enim cum eo quod præcepturus fit filqs fuiSjamp;dornui fuaepoftfe,utcuftodiantnbsp;uiam domini, Sffaciantiudiciud^iuftitiam:nbsp;utadducat dominus fuper Abraam qux loculus eft ad cum. FiddifciM fuis deus fecreta fua reuelare confueuit,cui eredunt.obediunt^cr iuflitiamßciunt, cr docentnbsp;flrrosJ’iunt itu^ robußiß'mi^ quibus nemo obßjkreaunbsp;deal uel poßit Quente iUis deo,(gt;rotegente, ZT auxiliannbsp;te,Suntbenediâiopo()ulorum, cum quibuf conuerfatianbsp;tur,bene ßtmilijs fuis pricfunt cr /ubditis,femper domianbsp;ni offènfam ßrmidantes, cr ne excidunt 4 grutia dotni-tufttnim 6» ni,cr promißis.luflitiamßcere,efldeum credere,lt;mc.^nbsp;re,colere, ex ipfo in totum pendere, ludicium uero ßtccnbsp;re^eß proximo mpendere^quod ßbi quis uelitßeri^ lo Dixit itac^ dominus t Clamor Sodomo^ rum 8C Gomorrhæorum quia multiplicatusnbsp;eft,amp;peccatum eorumquia agrauatumeftnbsp;nimis. Clamor erat,non iuflorum cotra Impios clamantiuHif quum nemo tuft us ejjet inter iUos^fed publica criminumnbsp;libertiiSjConfenfus communis in malum,nemine accufattnbsp;te,reprehendente,corrigente, dolente^ Otium deniq;,f4nbsp;turit45,crudelitas,pauperum occißo, noult;e libidines,punbsp;blicui abufus contra naturam.Hiec criminA cum reliquisnbsp;omnibus, g-contemptus dei, cr prtedicatorum uerbinbsp;eius,qu4lis erat Lot,clamor deo erant:id^ non folum innbsp;Sodoma,fed er in alffs urbibus.H4cerât peccaa grauianbsp;ttdlde,qug terra ipfa ftrre diutius non pp^et. Ownc d««nbsp;tew graue crimen ad cœlum clamat. Defcendam amp; uidebo, utrum fecundum damorem qui uenii ad me, operc compkuenbsp;rinttamp; fi non,utfciam. Defcendam,dicit dominus, ut uideam.Licet enim ual lis effet illuftris,tamen altior erat ffta,qu4m uaUis Pena,nbsp;poleos iUa.Magna deniq^ crimina, utnon funtcito ere»nbsp;denda,ftc nonfunt tarde punienda, fed prius perquirettnbsp;da diligent er, Antbropopathos b(c omnia dicuntur acnbsp;aguntur, Conuertcrunt^ feinde uiri, amp; abierunt Sodomam. Abraham uero adhuc ftabat co Clamor So 4oinorum. 3.1 ram domino* Verterumt fe uiri ab eo loco ubi cum Abraam fiteraL RabiSalomon cr alijdicunt,hicejje corredion'' 'fcrinbsp;barum,otim enim (criptum ßiiffe aiunt, es' non fîneno»nbsp;tabili caufa, de qua alibi, zy apud BurgêfemÆt dominusnbsp;adhuc ipfe ftabat iuxta Abraä,pro quo Icgunt.-Et Abra»nbsp;am adhuc ipfe ftabat coram domino, Vbi ad nouum uir«nbsp;tutis genus fearmatiintereeßionem,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;18 I5 Et appropinquans,aitî Nunquid eti3 per des iuftum cum impio? Non audet mamßfteprofratrisßlio orare,ideocom ptunesprecesadorMtpro omnibus. Et acceßitadfim» l^ |
14 liariui orandum,dicens:Num per iram fuam perdere uiS iuftum, ßne peccatis grauioribus uiuentem, cum impionbsp;coiitemptore f Num permittes impios perperam detu4nbsp;iuftitiaiudicare, quitecrudeliorem dicent effe q piuittnbsp;at^ benignumf Si fuerint quinquaginta iufti in ciuitate, num peribuntî’ôlt; nonparces loco propternbsp;quinquaginta iuftos,fi fuerintinea^ Abfit a te utrem banc facias,St occidas ia ftumeumimpio, fiat^ iuftus ficutimpius«nbsp;Abfit ut fit hoc tuumum qui iudicat omnemnbsp;terram non faciet indicium^ Inquißtionisßrmam htecuerbamagis habere uideit fur quàm orationis.'Zelum enim pro det iuftitia præten»nbsp;dit,ne impius iudicetur qui iudex eft omnium, cr curaittnbsp;gerit prouidentia fua rerum ommum irreprehenßbiii»nbsp;ter,ideo innocentes non obruendos eadem poena cum nanbsp;centibus nititur obtinere, Dixit^ dominus tSi inuenero Sodomis P quinquaginta iußos in medio ciuitatis, di-mittam omni loco propter eos*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s' Mifericordiam dei docemur,qui tantie ciuitati, imo omnibus quitn^ urbibus,in quibus comuni confenftttamnbsp;horribiliter peccabatur,parcere uolui/fet, ft quinqua»nbsp;gina innocentes,à tantis ftagitqs immunes, reperiri Mnbsp;iHis potuiftent,imô tandem uel decern tantum.Vide ergonbsp;quid boni agant fandi in hoc mundo,cr quis prouentasnbsp;ex eis aeteris.quàm ftnt honorandi,ff interneßterentur,nbsp;quantum uindidie propendet iftis, quifandos tarn pre»nbsp;tiofos in oculis dei,pcrfequi, cr contriftari prlt;efumpfe»nbsp;rint.Vide quo^ longanimitatem dei,tolerantis tarn mulnbsp;tos,cuiferuiu»t tam pauci, Horribtle indicium eius,quinbsp;tot homines gratia [ua dedignatur, ne reftpifeant cr e»nbsp;mendentur. Acceptationem quoq^ ftdei A^alt;e, quemnbsp;orantempro impijstam benigne exaudittit,Vereenimftnbsp;deles penes deum quaft omnia poffunt, quibus deus ni»nbsp;hil negarepoiefttficut cr ip ft contra deum nihil precattnbsp;tur,cr quod dare non uult,non ftnit orari àfandis, Refpondensiç Abraam, aiuEccecocpilo-qui ad dominum meum, quum fim puluis àcinis. Cum timoré ftlia[i,hoceft,certaftdutû, orandus eft deus, fed humiliter ac inftanter. AÜeganda humilitas no= iiiff'nbsp;)lrlt;f conditionis,qttam licet non ignoret deus.uult tarnennbsp;nos earn agnofeere ac ftteri:ftcut cr orare monuit, cumnbsp;tielit praftare ex gratia,Deledat dominum, cr fidelemnbsp;decet,oratio pro proximorum falute interpofta,Vere»nbsp;cundiant feruare docenuir in poftulationibus, beneficotnbsp;non grauare. Patitur dominus humano more fecum I0»nbsp;quentes,dum ftbi tarnen omnium maxime, erde maxi»nbsp;mis confidamus, cr de boniiate iiïius prafumamus in bunbsp;militateßiritusnoftri. Quid fi minus quinquaginta iuftis quin-* que fuerint, delcbis propter quinqj uniuer-fam urbem i Etait : Non delebo,fi inueneronbsp;ibi quadragintaquint^* Rurfum^ locutus eft ad eum t Sin auteni qua* ïn II |
GENESIS
B R E S I T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^3
50 5« quadragintaibiinuenrifuerint) (ßcie$?) Ail: Non faciam propter quadraginta« Caperat iatn débita humilitate tentare benignitsitif lt;i« menfurain,quem non ignorabat cr iußum^ Sabindenbsp;quafî cuttäabunätu 'mfinudt uerecMlde,deßderiu prteanbsp;fiindtt mifericordiie, propter modico pduciores,fcilicetnbsp;propter quadrag'ma. Doeemur qua reuerentia er ti»nbsp;more non tarnenßne 'mßgni ßdutia,dei bonitatemnbsp;plorare debeamus,maxinte ßpTO alijs deprecemur: quunbsp;caußucj' magaitudinem peccatoramfoU deo nota nonnbsp;!gnoremin,magii circa alios quant noßpfos. Nequaefo.inquit,indigneris domine,fi loquarîQuid fiibi inuenti fuerinttriginta^nbsp;Refpondit: Non faciam, fiinuenero ibi trü Abraareueritui nunc totiestentatam longanimitate dei,timens ut ßrte modum precandi tranßenderet ad’*nbsp;dittîie irafcatur^ exc* Sed quia paratum tnuenit ad nü«nbsp;fericordiam, non qutnlt;^,ut antea^fed decem aßampßt,nbsp;placandum^ pro eis dominum didicit. Quia femel, ait, ccepi loqui ad dominum mcuiB, Quid fi ibi inuenti fuerintuigintiÿnbsp;AitîNon interficiam propter uiginti, Certat dementia dei cum humana malitia, e!quot; fumptione no(ira, nec fe durioré patitur mueniri quintnbsp;exigat noflra necel?itas,cr J^erare nos docet fupra mennbsp;ßtrant^Cmis ergo huniliter eum accedere uerebitur? Obfecro,inquit,neirafcaris domine,amp; lo quar adhuc femehQuid fi inuenti fuerint ibinbsp;decemi'Et dixiuNon delebo propter decem* Expertus Abraam diuitias bonitatis dei ,audct am^ plim inßßere domino plena fidutia, non adcurioßtatemnbsp;propriam,fed ut ineffàbilis mifericordia dei innotefce*gt;nbsp;ret omnibui hominibus, ut ab omnibui diligeretur cTnbsp;colfretur, quem ipfe tantopere amabat, fenferatnbsp;pijßimutn, Abiit^ dominus poftquam ceffauit lo^ qui ad Abraam:äC Abraam reuerfus efi; in lonbsp;cum fuum» Quia Abraamiampromißrat fecejßaturu, er quia imperferutabilis eß menfura pietatis diuinte ut^ malianbsp;tia Sodomorum patefeeret, er dei feueritas calumninenbsp;won pateretfUt feiremut omnia indicia dei iufla eße,ut^nbsp;hamilietur omnehominum genus,ß ßflatur iudicio dei^nbsp;ideo nondumperuento ad numerumfeueritatiSf fubßßitnbsp;ingradibus dementiieXaufas alias perquirere, propternbsp;quas ultra decem non deßenderit, fuperuacaneum ßttnbsp;Aliquando deus non parcit propter multos bonos : ßcutnbsp;‘¦gindl“'’ Samaria; non pepercit,licetfupereßent ßptem miüia uinbsp;non curuauerant genua fua ante Baal,j, Rcgt;»nbsp;guwj 18, Aliquando multis non parcit propter umum^utnbsp;*;Rf8t«w uhimoypropter peccatum D4Utd interieruntnbsp;pP^iugina, miüia uirorumpefle. Dominus eß,bonus efinbsp;er i^ftßi,fapient,(y clemens, Noßrum non eß ßrutarinbsp;conßlium maießatis fult;e ,fed in ipfum ßgt;erare, amare^nbsp;obedirf^onßterifOrare* |
CAP VT XIX; Enerunt^duoangcliSodomatn Anbsp;uefperejedente Lot in foribus cu 'nbsp;uitatis.Qui cum uidifleteos, furgt;nbsp;rexit, Si. iuit obuiä eis, adorauit^ pronus in terra. SodoiMitnj non tres,fed duo itigreßifunt angelt terquot; tius enim remanßrat preces Abraæ fußepturus, nimi»nbsp;rum domini perfonam reßrens angelus. Angeli autem dinbsp;cuntur minißratorq f^iritus^domini dei iudicium perfianbsp;cienteSfhic mittt0ttur ad damnatos SodomitaSf complequot;nbsp;ta enim iam erant crimina * Vrgebat iudicium dei^ con*gt;nbsp;cordabant in malo omneSyCOMra luturam er rationeninbsp;àmaximo uf^ ad minimum. Ve/peri ingrediebantur^ Lothofpiwnbsp;meridic quieuerant apud Abraam. Lot autem in portanbsp;fedebat ciuiatis^hojpiaîitatë didicerat in domoAbraiCfnbsp;tio^lufufcipiebat,quos aluerat Abraa meridie. Abraamnbsp;inbocßtculoperegrinuSfintabernaculo fedct,Lot innbsp;porta ciuititiSyUt fa;culi huius ciuis. Abraam extra hominbsp;num multitudinem,focius angeloram er dci,Lot in mcquot;nbsp;dio nationis prau£ periclitatur, mß à dei nuncijs eripequot;nbsp;retur.Stitim ut uidit ucnientes hofpites furrexit quidem,nbsp;fednoncucurrit.'uel quia non tarn charitate plenusutnbsp;AbraàjUclquia ueßtera erat, non uidebantur ultra proquot;nbsp;ceßfuri.Vervm non expeëiauit ut rogaretur, ßdpræuc’*nbsp;nit,ne ab alijs opus huinanitatû praripcretunuel potiutnbsp;prteoccupauit uiros, ne inciderent in malignum boßriquot;nbsp;tem,quales oinnes eße nouerai, Coüigebat boßiites nottnbsp;pro mercede,ßd ebaritatis gratia, ßne deleiiu recipiequot;nbsp;bat omnes, Adorare prono adterramuultu,nontüiciquot;nbsp;tum erat ad hominesJpedabiles,quos nemo dcos credequot;nbsp;bat: peccatum eß autem procumbere ad idola er imaginbsp;ues. Magnum dei beneßeium arbitrabatur ,ß obtinerenbsp;poßet bos hojpites Lot humilisnbsp;nbsp;nbsp;pius.Honore inuicent pricucnire doeemur, non auerfari, excludere, dure re* Jpondere ad oflium clamantibusperegrinis.Ho/pitAliti’^ usSw.nbsp;tis enim gratia per ßripturam,nonfolum ueteris, fed etnbsp;Noui teßamenti plurimum commendatur,nonfolumHtnbsp;Abraam er Lot, fed er i» Sunamitide, quic tanta diliquot;nbsp;gentia er bumanitatefufcepitHelifeum,4.,Reg,4, boanbsp;Jpitaliütisq; mercedem dignam aßequuta cß,fitio moranbsp;tuo refufcitato.Sicut er Cbrißusfidelißimie Martha; bonbsp;Jpitisfu^eßatrem Lazarum uit^e reßituit iam quatriduanbsp;num mortuum. Et in iudicio extremo premium hoßgt;itanbsp;litati fummum exhibebit eleäii,Matth, i;;. Et apofiolosnbsp;fitos bojpitesßturos pne pecunia mißt, Paulus monet^nbsp;wßdeles hofpitalitatis obliuifcantur, per quam placuequot;nbsp;tint fanäi deo,angelis quoq; receptis hojpitio.Et Petrusnbsp;in prima Catbolica 4* Hoßiitales, ßne murmuratione,.nbsp;Contrauero,uiolatoreshoß)italitatis Gabaonitas, ejquot;nbsp;nunc bic Sodomitas tarn borrendo iudicio con/umit eJquot;nbsp;damnat impijs in exemplum- ± EtdixitîObfecro domini,declinate in doquot; mum ferui ueftri,amp; manetetlauate pedes uonbsp;ftros,amp; maneproficifeemini in uiam uefträ.nbsp;Qui dixcrûtîNon.fed in platea manebimus* DOWMJOÎ appeüatjinßanter orat,fe feruttm /pondet^ |
f
-ocr page 72-|
GENESIS fuadct decliiûi'e de platea,cum reliijuis lUn ntdneye^ dâ fefidum patronum diuertere ? Admenet curie corporis^nbsp;lotionis pedum,pro more nudis mcedentium pedibios^Etnbsp;VMue furgetK ad abitionem, Non qaôd t^deret ho/^itü,nbsp;fed q«ôd aollet eos uideri, periclinri propter conciquot;nbsp;ues,Re/l)otideitt,aon fe itigre/furof^Vt ho]}gt;itis deuotionbsp;pate/ierettnagiSfCMilem uerecundiampr^etendebantfnbsp;propen/tores ad beneficium exhibendu quàm accipien»nbsp;on«rofî^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ho/^ites, qui uel non rogati fe inge rimt,ttel ßcile uocati acquiefcunt, tarde bofiiitium de« ferunt,quum humaniorem fenferint qui recepit. Legeînbsp;hicfunt hojfiitaliatis difcettdie,rogandifii}itmfiiinterfnbsp;btemiliter,atnice,occurrendû eis,Iauandi pedes,id efi,aenbsp;cejfaria adminiftrandafiuxtu temporis, loci er perfoMnbsp;rum exigetuiamtPeregriniisuicißim,nonimperet, nonnbsp;tardet, bénéficiât ubi poteß, mode/ham 'm aliéna, domonbsp;feruet.Edebant que apponebantuTynoa iaMant lautionbsp;res cibos Abrae,non plura petebant,non confitndebantnbsp;bofigt;item,alacritatem crfrnceritatem hoßitis grati antnbsp;pkâabantur,qua uite cr honori non parcebat, fed inttnbsp;»•«M» Je opponebat pro ignotiSt Compulic illos oppidôutdiucrterentad eutn ingrefiis^ domum illius,feciteis con«nbsp;uiuium,â( coxitazyma,amp;comederunt» Renuentibus diligenter 'mfiat, non ftatim defiftit^qua ß'muitos (rahitfideo iam tertio rogati, acquiefctmtin»nbsp;trando,quibtii 'mfiruit conuiuium,fiugalius quàm Abranbsp;am. Azyma coxtf, ne diffirretur refiâio^cito parabi»nbsp;tem e/cam^ Comedebant que apud hojfiitem erant, quenbsp;optima habebat,propofuerat.
y nbsp;nbsp;V ocauerunt^ Lot,8C dixerSt eiî Vbi funt uiri qui introierunt ad te noâe^educ illos ad nos uteognofeamus eos, Stupenda turpitudo cr 'mtolerabile nefàs. Oianeî pariterimpq,à magno ad paruutn,ftne uerecundia,nbsp;quia iam publica fidafiierat confuetudo, 'muoluerat o*nbsp;mnes,nemo iminunis,etiam ad hojfiites h'mniebant,cumnbsp;îUts tarnen iufius habitabat ex dei ordinatione, ut iUosnbsp;uerbo ©• exemplo corrigeret, iuflum dei iudicitmde*nbsp;clararet. B Egreffus ad eos Lotoftium, poft tergum 6 accludensoftium, J nbsp;nbsp;AitîNolitc quæfo fratres mci,malum hoc facere, Compulerat ad hoßitiumfubeundum^ideo fidem ha ßiitaliatis diligentius prefiitjpericulo fuodefindit,connbsp;ciuium (ùriâ modefie amoliri conaturtVnui contra totnbsp;uirosimpios, ficut Abram contra tot reges, pro ofiionbsp;fians,fola fide armatui, corpus futim ez ttitam opponitnbsp;periculo pro ho/}iitibui,cy uiâoriam reportât,dominonbsp;fideles fuos m'mime deferente^
|
An iufie egerit filias profiituendo, non eft noftrum di Jputare, fcriptura non reprehendit, dciprouidentia 0«nbsp;mnia geruntur, omne ftudium 'mterponendum pro 'tm^ , „ jnbsp;pediëdis maximis criminibus » Non omnia 'm exempltmtnbsp;trahenda patrum gefiA,deofidentes non deferimtur, e=‘nbsp;tiam in maximis tentationibus. Interim tarnen atrocitasnbsp;criminis 'mdicatur, cuius comparatione fubito crediditnbsp;uirg'mes potius ftiiprandas, quod tarnen magnum erimeitnbsp;effe nemo ignoraref^ Non neceff'e eft excufare uiri},notfnbsp;ßne culpa uiuere poterat, qui ob rerum temporaliumnbsp;affiuentiam pefiimorum hominumcontuberniofefe'm»nbsp;cautus nHmerferat,cr nonfiigiebat tarn improbos. Atillidixcrunti Accede illuc. Et rurfust Vnus uenitad peregrinandum, amp;iudicatiunbsp;dicando ergo nunc ipfum magis quàmnbsp;hosaffligemus, Vim^faciebant in uirum,nbsp;in Lot uehementiftime, iam^ Pæpenbsp;effringerent fores, DixertmttAccede huc,deferefiaiionem pro oftio,ne prohibeasnos. Q«i tarnen perfeuerabat obfidereoJHu,nbsp;prudenter çr firtiter contra ittorumflagitium milian^nbsp;do uerbis crfiUis, ut fiatres hortabaturdeßfierecoc^^nbsp;ptts.lUi quos iam indicium domini urgebat,ut impkrentnbsp;menfuram crim'mum fuorum, mendaci procacia erfit^nbsp;riofa mfaniafiaternamadhortationemmterpretaban^nbsp;tur iudiciumfuperbum cr prefumptionem,filfa impronbsp;perando, cr uiolentiam intendendo. Emendari nonfiiftinbsp;net proieâus à dominojmpius quum 'm profitndu ntalonbsp;rum uenerit, contemrût. km nunc clamor Sodomorwntnbsp;qualis fi(erit,mnotefcit,fimul etiam equum dei iudiciuntnbsp;cr cxeufatio omnis toÏÏitur fitriops, cr libidine excecanbsp;tis.lnterim extrema iuftns patitur,fide exercetur,tunc^nbsp;dei auxilium mcipit quum dejfieratur de humanotquumnbsp;, cernitur quàm nihil pofiit uirtus bumana,ttmc 'mclareanbsp;feit diuina^ Et miferunt manus fuas uiri, 8{. introdU'' xerunt ad fe Lot in domum, clauferunt^nbsp;oftium, A ngeli uelut homines agebant, poter ant omnes occi^ dijfe,fed referuabantur pcene alteri. Ethomines qui foris erant, percufterunt cæcitate à minimo ufigß ad maximum, itautnbsp;oftium inuenire non poftent, Nonaufirtttruipo,fed eius rei a/fie^fus intercipiturf quam uidere iuuabat uel cupiebant ? Sicut Helifeum qtsaffnbsp;rentes non uidebant, er ocnii difcipulorum tenebanturnbsp;ne eum agnofcerenttßc omniaSodomite uidebant pre^nbsp;ter oftium domui,ideo multo labore ianuam mquirebät» Jnbsp;Cecitas mentis cr corporis fequela eft immoderate libinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' dmis,obtuptas cr 'mfania, contemptus dei,ia£iura ani’» tne,fime, cr rerum omnium.Omnes pariter pefiimi,dinbsp;gni dei iudicio,malo confentiebant,permittebant, iuua^nbsp;bant,taudabant,neminem uerebantur., Dixerfit aSt uiri ad LonHabes hie quem^ piam tuorum generum gt; aut ftilios,aut ftlias^nbsp;omnes |
genesis
BRESrTH. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M
|
omnes qui tui funt in ciuitate educ de loco» SBpcrii« (tngeli,hic uiri tumiiunturtAggreditmtur opui dontini, uolcntes tAtnett parcere affinibm Loti, oamp;nbsp;fllttM probitatem.Lo^uimtur humtno more ueluti ignoanbsp;rantes.^uum omnia fcircnt. Delcbimus cnim locum iftum, eo quod increueritclamoreorum corä domino, quinbsp;mifitnos utperdamus illos, ^'tcaufafemijj'osindicant, ut ßnedilatione dißer^^ dit/it locum cr gentem, imo omnem regionem quatuornbsp;ciuiatum pmili malitia laborantium,in quibui nemo tm 18nbsp;WttflK eßet à crimine » Magntu clamor coram domino, inbsp;omnium conßnlu,ßne ceßatione peccantium,ideo mininbsp;flriiußitite dei otittuntur dißerdere fecundum corpuf,nbsp;fubmergerefObuoluere^occidere, Si damnati ßnt omnesnbsp;»efcimit(,nec expedit fcireßedtimere,nbsp;nbsp;nbsp;cauere à ßtm libm ßagitijs noflrum eft, Egrcffus itacp Lot, locutus eft ad generös fuos qui accepturi erant filias eius, amp; dixittnbsp;Surgite.cgrcdiminidcloco ifto, quiadelebitnbsp;dominus ciuitatem ? Et uifus eft eis quafi lu-dens loqui* Credidituerbis deiLot,et obediuit, uoluitq; aliosfe» •^o ctm faluari,fed iudicati lt;1 deo,mdurati cr perlidi,emettnbsp;dari non poterant,ideo ridebant dei uerbum,inßdelitA’‘nbsp;tern criminibui atijs addendo,Hieronymus ubiq; uirgininbsp;tutis laudes perquirens, zy iniquior matrimonio,recicitnbsp;fllias aliosfltiße ipli Lot, zy matrimonio copulate inte»nbsp;riße cum reliquis,duas autem uirgines faluatostquod Rdnbsp;bi ionas improbat,uelut irrationabile,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I Cum^ ciTct mane cogebant cum angeli, dicentes î Surge, toile uxorcm tuam Si duasnbsp;filias quae inuentf funt:ne Si tu pariter pcre^nbsp;asinfcclereciuitatis, Fe/hnandum 4 contubermo peflimorum, quum ftes tnundationis nulla fupereft. Tardauerat uindtiiadei,nbsp;pcriodui expe^anda iam ader at, qua prateriri impqflinbsp;bile erat-Prteueniendum mis erat dei iudiciu/m comptmnbsp;ilione, paeiiitentia non dißvreda, Securis ad radicem ± inbsp;po«ifHr,g«oti« aerfcam domini pradicaturi Diflimulantc illo, appréhenderont ma« num eius,amp; manum uxoris, ac duarum filianbsp;nim eiuSjCO quod parcerct dominus illócdunbsp;xcrunt^ cum,amp; pofucrunt extra ciuitatem,nbsp;Cunäabatur,crt»oros neiiebat Lot,Proprio ar bi»nbsp;irio,^ amicorum amore non exißet, fed miferante do»nbsp;mino,per angelos educuntur à peccatis zy pxnis.ïndulnbsp;gentia non folum peccatoru eft qult;e fteimus, fed eorum ^3nbsp;qu£ per gratia dei prieuenti,obmittimus, zx quonbsp;’^«moccaßonem non incidimus .Eduxerunt ergo eum, »Mijf re ftcerunt exp-a urbë tumultibus plenum,Non ^ftpoximpijs, fft quum eduxiiTent ipfi cos fo* 14 ras.dixittSaluaanimam tuam,noli refpicerenbsp;poß lergum, nec ftcs in omni circa regionCjnbsp;fed in monte faluum tc fac,ne perças. |
Angeloram benefido educumturflubentur feipfos flt;tl ture,uitie periculo fe non ingerere, priftinifui ftutits ob»nbsp;liuifci, confortia malorum animo z!r corpore deferere.nbsp;Non refticias poft te,in anteriora te femper extende,Punbsp;ßm ßde nonfumt idonei adfefaluandos:erudiuntur igi»nbsp;tur aduerßtutibus mentis zy corpori5,ut in fide profiel»nbsp;ant.Neftrtè pereas.lndicat ubiq^ fcriptura uerbis fuis, linbsp;beriarbitrijmutabitiatem,reuera tarnen déclarai,nbsp;ftiszy diuinisdißenfationibuf,mßüibiletn neceflitatë, Utas,nbsp;at femper agamus zy conemur qu^e dominus pracipit^nbsp;zy ailuum aoftrorum euentus domino committamus,. Dixit^LotadeosîQuæfo domine mi, Ecce inuenit feruus tuus gratiam coram te. Simagnificaftimifericordiä tuamquantnbsp;feciftimccum utfaluarcs anima meam,necnbsp;poiTum in monte faluari, ne forte apprehennbsp;dat me malum Si moriar. Lot fidelis,^ in operibus piet at is exercitât us, grrf« tiam deifolam aUegat qudfaluatuf ßt,fide autem deficit^nbsp;prudentiiefuie nititur, uult profticere fibi, zy trépidâtnbsp;ad uerbu dei.Vincit enim timor mali,fidem promißioniinbsp;dei.Non uult 'm monte proximus habiare ipfi Abra, nenbsp;eomparatione iuflitia illius ipfe iniuftus magis uideatur^ Ecce eft cioitas hæc iuxta, ad qua poiTum fugere,parua, Si faluabor in ea: nuquid nonnbsp;modica eftjôû uiuet anima mca? Con fetus fiagilitatis fute,timensq; paritermuolui, pe tit fecefitmt ad m'mus oppidivm, ubi non am impie uiuisnbsp;tur comgt;jutniter,ueluti 'm urbibui magnis, Sic impugtM»nbsp;tur fides confeientia pcccatoru/m, Dixit^ ad eum: Ecce etiam in hoefufeepi E faciem tuam, ut non fubuertam urbem pronbsp;qua locutus es, Propenfior dominus eft ad ignofeendum O’ exaudi» endtmt,quàm nos fimus ad orandtem. Gratificabor, in»nbsp;quit,tibi,zy oppidulu iHud feruabo propter te. Tantimtnbsp;ualet iujbrum oratio apud deam, ana hoßitaliatis eftnbsp;gratia,Proniordcus eft ad indulgendum, quàmadfub»nbsp;uertendum. Feftina,amp; faluareibi, quia nonpoterofa* cere quicquam,donee ingrcdiarisilluc, Idcicnbsp;co uocatum eft nomen urbis illius Segor, Noli fegnitercurare falutemtuam:dominus dicitfe Nonpoteft non poße,quod non uult.Fideliu uotisreludarinon po= «uitdeusquot;nbsp;teft dei clementia:nihil enini deo mdigntmi orant,fed utnbsp;fianilificetur tiomen tutem, Zoar deinde uocabatur oppinbsp;dumfld eft, paruulu,quod prius Bale nominAbatur, unA acminima qu'mq; urbium. Sol egreffus eft fuper terram, Si Lot in^ greiTus eft Segor, Crepufculomatutino, zy antelucanishorisexierant à Sodomis, zy ad ortum folis peruenerunt ad Zoar, fit»nbsp;giendo'mcendiaSodomie. Igiturdominus pluit fuper Sodomam SC Gomorrham fulphur, 8( ignem à dominonbsp;decoelo. Ardor zy f«tor debebatur Sodomitico crimini ,ful» phur or ignis tram domini graußimam portendebaitta |
|
GENESIS D omitiOi äutem pluit contra Mturam, ut ^Udlitate pce» turum mnolejceret criming magnitudo^Gomorrha denbsp;iitngitur umdida, qua; participabat in crmtifie,nbsp;Etfubuertitciuiratcs has,SComncm circanbsp;rcgionem.uniuerfos habitatores urbium,6Cnbsp;cunâa terræ uirentia. A Hits quoip urbes fubuertit, qutc contraxeraitt ex ui Contagiû. ciniate etmdetn morbwm, qui contugiofuf cß.Qneni eTnbsp;plurimutn promouerunt qui matrimonium contempfe»nbsp;riint,cr moleflias iüiui à, domino mandati, fugequot;nbsp;redocuerunt,^ coelibatum modif omnibui perfudderenbsp;conati /À«t maltii^quum perfdam dei gratiam priuile*nbsp;gium id dctur pauciSt
Videtur commiferatione quadam permota uxor Lot retroffedaffe ad urbetn, quod prohibitafiterat : quumnbsp;dominM crim'mis iüiuf commiferatione interdicem, annbsp;Sutuaûlis (jj iHiiJ paeua deleuerit. Vnde CJquot; Chriflui iUiui memoquot;nbsp;riamßdi mundo commendat, ut in ea faliatur ZT pr£quot;nbsp;feruetur,/jgmßcans ßrtaßii ultimum indicium, de quanbsp;tunc dominus loquebatur,tunc inflare, quando crimennbsp;Sodomicicum propagandum effet m orbem, cr pliu fo*nbsp;lito grajjare : de quo confultius acendum ,ne am auranbsp;quàm aures piorum foedentur, quwm mula did poßint^nbsp;Iterudeniq-uidemttimaleceßiffe Loto eledionë fuam,nbsp;qui iuffui montem confcendere,elegit ciuitatulam, ideanbsp;uxorem perdiditflbidem fubflflere diu non potuit ,infu*nbsp;per Ipurco flliarum inceftu peßimos populos propaga»nbsp;uit.Sic ruunt, qui contra dei uerbum proprio fuo fenfunbsp;bona etiatn intentione fefè regere prtefumunt, nec pm»nbsp;plicitcr domino obedire uolunt.Satudamen faits diila^nbsp;etiam potefl dicifhtua conptflonis, demolitionis,contrinbsp;tionis,circumflgt;edionis.Viide zs- naua gubernator di*nbsp;citur remorum ZT fitnium, Ht diet poßitftutua circum»nbsp;ffedionis zr attentionis uel perpetui memoriaÜs inter»nbsp;flgne zx commonitoriwm. F Abraam autem confurgens mane, adlo»
Credebat Abraam uerbts domini, cr uidere iudici» tim domini uoluit, ex loco ubi intercefjèrat apud domi»nbsp;num pro quinq^urbibus,ß ibidem decent homines iuflinbsp;reperd fliiffent.
In iHaelegandßimaplanifie quatuorurbes cranta» maenißim£, ubi nunc uidetur mare mortuum, er lacutnbsp;Afl)halticus,de quo apud Plinium^ Cum enim fubuerteret dominus ciuitates ' regionis illius,rccordatus eft Abraæ, Übe-rautt Lot de fubuerfione cum fubuerteret urnbsp;bes in quibus habitaueratLoU Epilogus efl, docens ob gratiam A brait Lot libérait tumber Zoar propter Lot,ut uideatur q pretiopßlM innbsp;conffedu detHcri fidcles,Qr quid poflint dnopropitio^ |
BRES! TH. 50 nbsp;nbsp;Afccndit^ Lot de Segor,amp; mäfit in mon te, duæ quoq} filiæ eius cum eo ( timuerat nim manere in Segor ) amp; manfitin fpeluncanbsp;ipfe de duæ ftliæ eius, ItcrHMt locum muat ob fldei MeciHitatem. Doeet ffiritus fcripturnCfpericulofamhabitationem uiricuntnbsp;mulieribus extra matrimonium» Si non licuit tutum ha»nbsp;bitare patron cum filiabus,quid fiet de miferis facriflettnbsp;lis zr andUis qualibufcunq;fNuIlum grauius peccatumnbsp;epifcoporu,quàm quod non cogunt, ne dicam fufiinent, i“quot;“'nbsp;ut matrimonium pt liberum facerdotibus fefe continerenbsp;nolentibuSfUel non potëtibus»De quo mula in epifblamnbsp;ad Timotheum priorem olim annotauimus» -, nbsp;nbsp;Dixit^maior ad minoremî Pater nofter Ö fenex eft, Si nullus uirorum remanfit in ter^ ra quipoifit ingredi adnosiuxtamorêunLnbsp;uerfæ terræ. Proles femper fuit in depderio caflißimis etiam mu» lieribus et fandis,ut hie dutßlit nec patri pepercerint,nbsp;fedfemen deeo fufeeperunt cumbenedidione dei,eXnbsp;quo prod'qt Ruth,unde zr Dauidis progenies,cr Chrinbsp;flusipfe dominus,diuinie prouidenti£exemplar celc»nbsp;berrimum» Veniinebriemuspatrem noftrumuino, dormiamus^ cumco,utferuare pofltmuSnbsp;ex patre noftro fernen, f4Hp wwlort«« iam fecumdofcribitur, nunc ijtfer patrem zr fllias,prius inter patrem zr filios»ldeonbsp;non antopere reprehendèdi Sarracenifunt, qui uinumnbsp;turn bibunt, pcafbatis zr tranquittitatis ratione ad hoenbsp;pcrmouerentur,zr delicatiora, cneteraq; hoepdorapdnbsp;riter uiarentfquod tarnen uinum religiop noflri non ualnbsp;deabomitantur,quumamen ptincentiuu/m libidintSfnbsp;qtam deuouent, 55 Dederutitaq^ patri fuo bibereuinumno^ äe illa.Et ingrelfa eft maior,dormiuit^ cun»nbsp;patrefuo.at ilk non fenfit,nec quando accu-«nbsp;buic,necquandofurrexit, Pofle inter dormiendum quenquam generationi ui» care ludai negant,zr obelo hunc locum twant, tefle e»nbsp;dam Hieronymo .Qÿod cum hodie quo^ in Hebrlt;eorSnbsp;cernatur exemplaribui, diligentiie tiebricorum attefli»nbsp;tur fuper uerbonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• Verum de ueritate fcriptH rt non flierat dubitandum, quie longe incredibiliora fi» darecenfet,quim ptiflud, S4 Altera quoqj die dixit maior ad mînorét Eccedormiui heri cum patre meo, demuseinbsp;bibere uinum ctiam hac nO(ftc,8lt; ingredere.nbsp;Si dormies cum eo,ut faluemus fernen de pSnbsp;tre noftro. Minor à maiore inducitur, ne fola infimiam fufline» recogatur. Dederuntamp; ilia noâe patri fuo bibereui num, furrexiti^ minor cSdormiuiifet cun»nbsp;co,0C nec tunc quidem fen fit quando concunbsp;buerit, uel quando ilia furrexerit. Graue quidem crimen uidebatur firari concubitut» patra, |
/ 56 37 GENESIS Ç . nbsp;nbsp;nbsp;pittrii:fed grduior 'mpiet/ü ,fî huntdn£ po/kritdth fpes ‘^äLot*' dfkreturquodiflietimebant. Singulis noäibut fufcipi» iMt,ultra non repet un t.Vereor ne caßior ßterit harumnbsp;inceßus,quäm pudidtia multarum,quie indeftneitter libinbsp;dini feruiunt : m»tK pecoribus itnmtmdiores, cum htecnbsp;omnia infoliuidei gloriam agendafînt,iuxta apoflolum:nbsp;Siue manducetis,fiue bibatis, uel aliud quid/icitis,om=gt;nbsp;nia in gloriam dei. Conccperunt ergo duae filiae Lot de pa* irefuot Pcperit^ maior filium,amp; uocauit nomen eius Moab: ipfe eft pater Moabitarum ufquenbsp;in præfentem diem. Minor quoque pepcritfilium, amp; uocauit nomen eius,films populi mehipfc eft pater finbsp;liorum Ammon ufque hodie* Mrtior uideturßdjfe inuerecï2dior,qult;ie crimen fiuim comendauit omnibus fieculis, de qua tame nataefi Ruth.nbsp;‘*'“Undnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem pro tanto excufari potefi, quod neq^ filiabus pudicitiam eripuiffe uotuit,nec uolentibus confenfit.Cul pa tarnen non caruit, quod uinoninüsindulßt: cr hocnbsp;non femel fed iterum. QKÎd dicendum de illis,quibus e^nbsp;brietas non in crimine efl, fed in ufu.Ebrietas deeipit,quênbsp;Sodoma non decepit. Puellas autem ueriflmilc efl cogi^nbsp;taffe de confummatione turn flttura totim mundi, qua*nbsp;lem audierant fitb Noe contigi/fe,nefcijfeq; multum ad^^nbsp;hue ffacij extare in terra hominibus, patria fua deleta,nbsp;puta/fe fe folascum patre fenereferuatas in terra. Hlt;ecnbsp;tarnen cr alia non pauca fcriptura cauenda admonuitfnbsp;non propofuitimitanda, _____ ^5 A PVT XX» HRofeâus inde Abraam in terramnbsp;auftralcm,habitauit inter Cades,nbsp;amp; Sur, amp; peregrinatus eft in Ge* Profldionis Abraa deuaüe Mamreduascaufaslu* d£i dicunteVna, quia fubmer/ts quinq; ciuitatibus dee*nbsp;rant flbi peregrini quibut beneßceret: Altera, quia ru*nbsp;morew mahvm de Lot /rrre non poterat, flupri cum filianbsp;bus admifli in/imulatum.Verius uidetur, uno loco fide*nbsp;lisconfiflerenon dcbuit,fed fidei cr morumexemplanbsp;paflim circumflrre, ubiq; periclitari, dei gloriamßdisnbsp;ac uerbis pnedicare.Sic plj pricdicatores Euangelij,un 0nbsp;locopulfi, alio diuertunt in gloriam dei. Terra AuHrinbsp;defertum efi,quod uirtotus lt;i deo pendens cr fideli5,necnbsp;leflimat, nec fentit,cui deus fujficientia efl. Omne fjliimnbsp;fiirti patria. Peregrinatur f mper in terra nihil poßidennbsp;dojßde diues çr meritis.Gerara prouoeatio cr inquie*nbsp;taüo dicitur,in qua fanfH comnwrantur.Sed femper euanbsp;qui deo fidit. Tolies autem Abraam tentatur,quoti*nbsp;petit, or toties liberatus öquot; glorificatus re*nbsp;'I Nicior. Sic filijs fuis ab Auflro aduerfjtates crebronbsp;acct ’*nt,utmeritofandhru tentationes Auflroflgnen*nbsp;tur,^Mquam çr ab Aquilone pandatur malum. i Uixitœ Abraam de Sara uxore fua,Soror J mea eft t Mißt ergo Abimelech rex Gerarae,nbsp;öCtuIiiSaram» |
BRESITH. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“i-y Sororem uocat,quiafororisafflâuadh£yebat.Vxo VxMfoto« rc w tnoTc Apoflolico^tanquam non hdberet^acnbsp;carnis libidine nihil foUicitam, nondum ex ea prolem fitnbsp;fceperat,utuiderifororpotuerit cr did. Abimelech Sanbsp;ram abducit,ut uxorem ducat,fuper aliam quam iam hanbsp;bebat. Erat rex,id efl gubcrnator,urbis Ger arte, quibusnbsp;plura licent quàm deceant.
Abraam iam expertos dei prouidentidm circa fe, er Saram, non fe regi oppofuit, certus id cejfurtim in deinbsp;gloriamtquia propheta eratfidura prlt;euidens, ut de a*nbsp;dulterio ey‘ diffamia nihiltimeret. Pendent fanftitoti Äbrjhamnbsp;exdeo,tutiinomnibuspericulishuiusmundi.Bonitate p“*nbsp;autem fi/a deus non deflituit etiam in fidelem regem,cuiusnbsp;peceda toUerat: erudit uerbo cr fldo,à quibus fepati*nbsp;tur agnofci,quamlibet gentiles dicantur, et timeri quan*nbsp;tum uult. Per fomnia autem aUoquiturnaturtem^ßkrionbsp;Utens, cum fcilicet fenfiu uacanc.'ut tuneßnt capatioresnbsp;uißonum.In omni gente deus femper habet ßbi diledos,nbsp;Denilt;j; deo debemus etiam peccata, à quibus nos impe*nbsp;dit,nonfolumea qua remittit. 4 Abimelech nero non accelTeratad earn, 8C. ait : Domine, num gentem etiam iuftam in^nbsp;terficies^ Nefeius rex dei prouidentiam prohibebatur 4 pecca to.Non proprium nomen dei quatuor fcilicet literarum,nbsp;fed adonai commune protulit:licet enim deum crederet,nbsp;non tarnen uera fide cr fyncero affèéhi, non humiliternbsp;aUoquitur.fed quaß feipßvm excufando iuflificÙs, dei ionbsp;dicium reprehendereconabatur ,Piypocritarum more,nbsp;cum iuflus in principio accufator ßt fui. y nbsp;nbsp;Nonne ipfe dixit mihi : Soror mea eft, 8^ ipfa etiam ait: Frater meus eftî’in fimplicitate cordis mei, 8C. in innocentia manunm mea*nbsp;rum feci hoc. Atténuât peccatum fuum,tanqttam cornali deßderio fidum: non ewnimiuria pr oximi,nec uiolenter abflule*nbsp;rat,fed confenfu tacentisflatris.Leuia ducunt reges de*nbsp;lida fua.Deni^ bonam intentionem prtetendit,quaß panbsp;rum fit, fine fle prolis pro fola libidine, fuperinducerenbsp;tot uxoribus nouam cr anum.
Non auerfatur deus etiam alienigenas cr infidèles, quos nos putamus. Htc benigne alloquiturdeus Abime*nbsp;lech, utfeiamus non omnes fitiffeidololatrds. Nondumnbsp;nomen Saturni, Hertulis, louis cr aliorum in orbe flit.nbsp;Non e/î uerifimile peiores flific filios çr nepotes tnoa*nbsp;mi,quam flerbit hi,qui diluuio pericrunt,quibus idolo*nbsp;latria non impingitur.Cor noflrum cr intimum cogita*nbsp;tionum noflrarum deus intuetur.cr iudicat, cr quo aninbsp;mo omnia fiant, Ignorantia; quidein fiagilitatis peccatu pg“«»*nbsp;tsenialia ducit, et ut pater indulsd:minatur tarnen mor* e |
|
GENESIS' tem corporis, er tempor aliter iudicat, nifi per gratiam moniti reßpifcant. No» propter ilia ^ternaliterdam^^nbsp;nat, fed re/ipifceittiam largitur : hunüliatos fufeipit 0-cmenddt.Nc peccares dicit in me-lniuriam proximo irronbsp;gatam dem fibi ßrt acceptam. Domino peccat,qui ami’»nbsp;cum dei perfequitur,uel probro afficit,Sibi iniuriànbsp;dicandamferuat.Noflra translatio libero arbitrio faue»nbsp;re uidetur , quaßdominm loquatur : Scio quàd fimplicinbsp;corde ficeris, (y ideo cußodiui te,ne pecces in me:qM,/inbsp;cordis ßmplicitm caufam deo prafliterit, ut regem cohinbsp;beret à peccato, cum Hebricaßc habeant:^tiam ego conbsp;gnoui, quàd inßmplicitate cordis tui ßceris hoc,Et re=nbsp;tinui etiam ego te, ne peccares mihi, ideo non dinüß te,nbsp;ut tangeres earn, quaßdicat: No» quia tarnßmplex,ernbsp;inaoeens eß'es,non te dimiß,fed quia nolebam te peccO’»nbsp;re mihi,ideQ nonte dimiß,ut tangeres eam, y Nunc ergo redde uiro fuo uxorem, quia propheta eft, 8C orabit pro te,amp; uiucs: fî ausnbsp;tem nolucris rcdderc,fcito quod morte mogt;nbsp;rieris tu,amp; omnia quæ tua funt* Reßpifcereneceffarium eß agnofeenti errorem, ey Propheta reßitutio ablati poenitentia eß, Qgod feribitur: Qwmnbsp;Abraam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reßrendum eß ad uxoris redditionë, non ad orationcm,quaßdicat,reßimet earn placatm tibi,nec tibi oßendetur.Propheta enim eß,c^ certo nouit earn tenbsp;non tetigiße,e:^ etnimoßmplici te egifße, mundam^nbsp;fanélam, utfiteratantea, ßbi uxorem remittere,Sed ernbsp;pro te orttbiU No» dicit dominm : T« cimm roga, ut pronbsp;te or are dignetur, fed uolo pro te precetur, uel neeeßenbsp;eß ut fuis mihi precibm commenderis, er ob eim orationbsp;nem uiuas, Sed quia propheta efi,cr fe feit caufam huicnbsp;malo dedißi uerbis fuis, ideo pro te nunc foUicitm eß,ßnbsp;tarnen poenitentiam agens reßitues iüico,quam abßulißinbsp;ttiro uxorem, Dcni^terrorecompeUit,eromncm ex^nbsp;cufationem exclwdit« 8 Statimc^denoéîecôfurgcns Abimclcch, uocauit omnes feruos fuos,et locutus eft uninbsp;uerfa uerba hæc inauribus eorum,timue^nbsp;runtc^ uiri ualde. Fides fer- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SHccHrrcfcdt regi ßdes uehementer periclitanti, qua liât regem. fcTuotm eß. Et quia fidebs erat rex er regnitm,idco dominm uolcbat agnitionem fui nominis er timorem lanbsp;tim propagari er inculcari, apoßolum mittcndo,cuiuinbsp;uerbis erßilis proficeret honor dei er reucrentia. Si-cut ßnit dem mala fiertut bona promoueantur,er ami*nbsp;corumfuorum periculisutitur ad fuamgloriamtDidi’»nbsp;ceraiit rex er ßrui aulici öquot; populm Garara timoremnbsp;dei, er feueritatem 'm punitione Sodomorum, er gra*nbsp;tiamad ßmiliam Abra£, ideototiregno fuopauebaitt,nbsp;C Vocauitautem Abimelech Abraam, amp; djnbsp;xit ei : Quid fecifti nobis quia pcccaui in te^nbsp;quia induxifti fuper me amp; fuper regnö meünbsp;peccatum grande Lopera quæ non fieri de-bent fecifti mecum. dpitut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fanäo improperat,uerbis manfuelioribus expo ßiilat, peccati fui magnitudimem agnofeit er reueretur, Nw tarnen feribitur Abimelech rogajfe Abraaittltm, ut |
BRESiTm pro Je dottdnum deprecetur,fud autem Jfontefanàhts p^ ßea orauitpro eo ad dominii/m.Opera quæ nonfiuntß*nbsp;cijfi mecum. Obmißaludaorumflultiahoc locodicen*nbsp;dum,mirabile,rarum,er periculofum opm Abraamß“nbsp;eiße^prater enim mendatiu quod rex illi imputat,etianfnbsp;uxorem proßituiße uidebatur, ßmam utriuf^ traduxc’»nbsp;ratrem'mfuetam. Regi ac regno impofuit, er prudensnbsp;iram domini prouocauit in immeritos.
Si uidens es er propheta, quid tibi dominus reuela^ uit,ut hac ßceris qu£ noßrorum nuüm admittere uolu»nbsp;iffet,ut uxorem dinütteret quacunqs tandem ratione.
Timere mortem folent tarn prophetic quam patriiff chlt;efan^li:ßc domino permittente tentarifuos.Dq dixitnbsp;more gentium, er fuo fenfu fideli,tum quiadenbsp;US Opera fua adminißrat per angclos,qui no raro Elohimnbsp;nominantur : tum quia apparuit dem Abraa comitatUSnbsp;angelis : tum quia pr'mcipum maieflus pluraliter enrnr»nbsp;ciari folet. Alias autem amp;uereforormcacft,fiiiapa.' tris mei, fed no filia matris meæ,amp; duxi earnnbsp;in uxorem, Credendum textui claro ßmpliciter dicenti, quod fie rit uere foror Abraæ ex parte patris non matris, quamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J'' ante legem uxorem habere potuit: qum er in lege Tha mar filia Dauid, dixit poffe obt'meri à Dauid, utfratrisnbsp;fui Amnonis uxor fieret: niß hoc dixerimm,multm diffinbsp;cultates inextricabiles incidemm,in quibmtamludainbsp;quàm noßri laborant plur'mum,ermulta confingereconbsp;gunturnon admodum uerifimilia. JPoftquam autem errare fecit me deus de domo patris mei, dixi ad earn : Hanc miferi^nbsp;cordiam facies mecum, In omni loco adnbsp;querningrediemur, dices deme: Frater me-*nbsp;us eft, iferuMj pluraliter dem nominatur,etiam iun(h Uer* bo multitudinis, idq^ ab Abraam fidelium patriarcha,nbsp;qui nihil minm tulijjet,quàm poßtros errare 'm deorumnbsp;pluralitate, nißpluralité aliqua'mdiuinis negari nonnbsp;poßet, non deitatis uel deorum, fed alia quam Chri^usnbsp;explicauit, er prifei Rab'micabalißici, patris, fili/, amp;nbsp;ßiiritm fanüi, itnmdem,cuim tarnen indiuifafunt ope^nbsp;ra,ad ufivm tarnen loquendi hominibm affuetum aliquannbsp;dohocmodoßrmatum,cumalioqui pleruti^ Elohimnbsp;uerboßngulariiumgatur. i4 Tulitigitur Abimelech oues amp; boues, feruos, amp; ancillas, amp; dedit Abraam, reddpnbsp;diti^illi Saram uxorem fuam, Difcimm præfentifi'imum eße dominum curatorein fuorum fideliti, ut nec reges ipß oßendere queattt,quemnbsp;demtuebiturietett'im qui prim außrebat aliéna, nuncnbsp;propria largitur,paenitet commißi,reddit uxorem,fitei»nbsp;tur erratum,ambit fiuorcmßnuitat ad cohabitationeiVtnbsp;libérant |
GENES IS
V A IE R. A.
|
libèrent dcfvrt tcrr£ eleâionem, cupit ämborum iHibit^ tam ßmä ? Vcrbo ac/iâo teflatur honeflatem utriuf^,nbsp;docet^ propulfare diffamiamj/t quii iUos reprehendednbsp;re tentauerit. «y nbsp;nbsp;ÔC aiuEcce terra mca coram tc eft, u bicun- que tibi placuerit, habita,. Regfs maxime ab iniuria cauere debent,dd quod eli guntur 4 deo.Et praßeiuditurpopulo,non ut dominentnbsp;tur,opprinMnt,deglubant, fed ab huiufmodi libèrent etnbsp;uindicent opprejjot. 16 nbsp;nbsp;nbsp;Saræ autem dixit: Ecce mille argenteos de difratri tuo, ecce hoc erit tibi in uelamen ocu lorum ad omnes qui tecum funttad omnemnbsp;arguentem. (uel quocunq; perrexerii,mementotenbsp;deprehenfam) Ecce hoc argentum tibieiit operimentum, prieten» lio,uel preetextm excufationis tuæ, ad omnes qui tecumnbsp;fwitzT ad quos peruenies, cum quibui conuerfaberis,nbsp;cr ad omnem qui te pr^fumpferit arguere, zxtetuo honbsp;nore commaculare. Nemo te reprehêdere poterit, quamnbsp;rex tant0 munere dignam teßiinauit ,antoq; ßiuore affènbsp;cit cr bénéficias. ’7 Orante autem Abraam ad dominum, fa-nauitdeus Abimelech SC uxorem eius, ancil las^ ciuSjSc pepererunt, *8 concluferat enim deus omnem uuluam domus Abimelech, propter Saram uxoremnbsp;0,^.^ Abraæ. Incertum quo languorerex legrotauerit, quicquid iudei comminifcantur,certui Abraam erilt;fde uerbis renbsp;git, quia iUibatam re^idijj'et,cr non fine fua culpa ui^nbsp;debat ægrotantem regem erfii,miliam,ideo orat,cr ue»nbsp;locitcr exauditur: nihil enim negat dominus m fide podnbsp;fiulantibui, qult;e ey dominuf fine precibui ficeret, fednbsp;uult nos exerceri affiUibus mutuie charitatia, Mulieru autem infirmités fiiit claufura uentrii, pariendi tmo pofiibilitas. Apparet infitper unica regem habuifie uxonbsp;remreginam,etiain fi pro more concubines habueritnbsp;non paucés.AncilLe autem, feruorum uxores dicuntur,nbsp;qu£ deniio fufceperufit beneficia Abrace orantit genednbsp;randi fiLcultatem,regis er feruorum petulantia 4 domi*nbsp;no iam antea punitte. ^CAPVT XXI. Ifttauit autem dominus Saram G-cutpromiferat, ôC impleuit quæ locutuseft. viRtduit donüfju^ Sardm.eurduiÈ dAMt Vißtauit dominui Saram,curauit adim plere circa illam qu£ promiferat -t Confolatus efl iUam wipgni beneficio.Deßderif illiuilt;eftttm refrigerauit,indnbsp;fiotemput quodindixeratfan^ienotMgetMriie filiciflinbsp;conception ßlq donando. Cöcepit^ 8c peperit Sara Abrahæ filium fenedutis fuæ tempore quo prædixerat einbsp;deus* Concepit zr peperit ipfj Abraæ filium feneilutis,fie dixerat eidëdominui, Exaggerationes affeuerationumnbsp;fnnt,quibui incredibilis rei gefiæ fides firmdtur,ne quit |
addubitet, centenario de nondgeitaria filium gîgni, fid gmentum ejje. Veracem denii^ et fidelem dominum te»nbsp;fiîttur, qui promifia (h.tudt,fiillere nefeium, «e^ fitüi.
tfitacnominAturàpatre,fic entmdominuspræmod iüK rifus» nuerat,pro rifu utriufq; parentif qui interccfierat,gaUdnbsp;dium ingens parentibus ingerebat. Salut cr gaudiii aninbsp;marum,toti mundo promittebatur in Chr^, uero feminbsp;ne Abraæ,.
odauo die,ficut præceperat ei deus, Obedientia exßdepromißionum notatur. Voluit ua r*!’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nlt;r«fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nis caulîc# care filios grattæ omni immunditia fuperfluæ libidwis, diflingui ab infidelibus, memores ejjèfiituri feminis pronbsp;mißt humano generifm quo benediceretur. Circumeidinbsp;tur oCîauo die, mj ^«o infintuli teneritudo non ob/hretnbsp;myfterio,ecclefiæ membrum fitturus fide parentum,nonnbsp;propria inferendus in ecclefiam domini,cuiusfignum e*nbsp;rat circumeipo. cum centum effet annorum, hac quippe ætatepatris natus eft ei Ifaac filius eius. Centum annorum fenex Abraam generat,ne difficid le quiddam etiam in alijs dei promißionibus credamut,nbsp;cui nihil impoßibile, qui noftra omnia paterne curât,nbsp;quantumlibet diu diffirat beneficium, Dixit^ SaratRifum fecit mihi deus î qui« cunq; audierit,corridebit mihi. Rifum pro gaudio nominat.Pro filio in tanta ætate p bi nato,Sara non poterat non uehementer gaudere, hænbsp;rede fufeepto de proprio corpore, non poflhaccontednbsp;mnenda ab anciiïa, Omnis qui audierit ridebit mecum,nbsp;omnes fitnCli omnuifæculorügaudebunt Saram haberenbsp;fanCläprolem,de quo fondus fandoru generanduspù Rurfum^ ait î Quis dixiffet Abraæ: La-âat filios Sara, quia peperit filium iam feni^ dÿafi Pc uelit dicereSara.'Certißime abomnibutnbsp;femper deo credendum efl,implet enim promifia,filiumnbsp;dedit,quem toties dudum protniferat. Et ne quis fuppofinbsp;titium accufet,ecce ficit me uetulam nonagendriam la»nbsp;dare non folum filium hune meum,fed cjquot; aliarum.Onnbsp;ielus hue uerfum fie transfirt, Eidelis efl qui dixit Abranbsp;er implct, quad ladaret filios Sara, numerum pronbsp;numero ponendo iuxa confùetudinem loquentium,nonnbsp;folum llebræorum,fed er aliorum, Creuit igitur puer,6lt; ablaélatUS cft,fecit^ Abraam grande côuiuium iii die ablaâatio-nis Ifaac. Pofl biennium abladattpuerum, conuiuiumin» ftruxit, non die natalitio ,Sanda quoq} KachabæoruMnbsp;mater legitur triennio ladaffie filios. 9 Cum^uidiffet Sara filium AgarAegy« ptiae,quem peperit Abraæ ludentem. Impatienter firt Sara ludentem ifmaëlem corn ifaac fuofilio,Variaexponilur ratio lufut, uelquôdlfmaël irnbsp;riferit conuiuium patris,fignificando fibitanquam pri»nbsp;TMgenito hæredùatem deberi, quad Sara firre no uale» |
|
GENESIS M,«e! ^uoJ tu^pe aîtquid jftnaël deßgttAlfet coi-a ifîtae, • uel guôd materna tam odiebat ancilllt;e filimUfnbsp;^uàmfuumfoemineofenfuamaretimpatientitK, lo nbsp;nbsp;nbsp;Et dixit ad Abraatn t Eiice anciliam hanc, amp; filium cius, non enim crit haeres filius ans dllæ huius cum ülio meo cum Ifaac« E^ce anciüam,quap dicat ancida hiec, cum fuo filio tmmemar fnlt;e conditionis, irridet filium meum er me,nbsp;qtuß hiereditatemtuam fibi uendicare meditentur, nonnbsp;hoc mihi promifit dominut. Eijce potiuf earn fuperbamnbsp;tSquot; pr^fiimptuofam cum filio irrifore,no tuo,fed iüiw^nbsp;B DifplicuitresualdeinoculisAbraampronbsp;II filio fuo* Dij^licuit Abrait iufolentia lufuf,irrifio lfmaëlis,cr hiereditatis ambitio, confenfut quot^ Agarmatriicon»nbsp;tra Saram: dijfilicuit feueritax Sarit contra ifinaélë, tarnnbsp;fedecim annos natum,ftne dubio charifiimum:ipfe en'n»nbsp;natura clemens, probare non poterat fententiam tumdttnbsp;ram Sarlt;e contra tfinaëlem er Agar. 11. Cui dixit deus: N ó tibi uideatur afperum fuper puero amp; fuper ancilla tua t omnia quænbsp;dixerit tibi Sara,audi uocê eius, quia in llaacnbsp;uocabitur tibi fernen* Iteru confolatur dominai pro fuo more fidele fuum grauiter tentatumtSiue filios quis habeat, fiue orbetur^nbsp;Mokfiiae fiotj caret molefiia.lie tibi^ inquit, difiiliceat quod uxornbsp;eomugum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omniafic iubeo, pcfidem tuam ex erceri uolo^Omnia qult;e dixerit,erc, lubet patriarcham defirre uxori,acquiefcere eiui coppo, non fernere monbsp;nentem, û»ô morofam non auerfitri, fed uotis obfequi,nbsp;Nox mquit ipfitUipritceptum meum eflnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beneplaci» tem, uult ipfa ifaac hteredem tuum, er in eo tibi fernen ttomindbitur,benediPum tBud er facrofanâum,m quonbsp;henedicétur omnes gentes per gratiam adoptata. Rüamp;onbsp;rlt;aur wi ommbut hii fides, er commendatur praaiden»nbsp;tia deiycui mnitendwmt Sed 8C filium ancillx faciam in gentê quia fernen tuum eft. Licet noUm ifinaëlem primogemtorumhonorefrui, quia amen filiui tuui ejifiicet fidefragilior, ad minonbsp;ra doHA defiiMtui, quifoleo prout uolo dijfienfare bona,nbsp;ntea,nttlli ficiendo 'miuriam, quia bonut ego:beneditamnbsp;urnen ei, er multiplicabo in immenfum, dona accipiet,nbsp;non uacuui dimittetur, prodibumt ex Ulo gentes er re»nbsp;gna,quia fernen tuum efit 14 SurrexititaqgAbraamane,5ftuIitpanem Sc Utrem aquæ, dcdit^ Agar imponens fci'nbsp;pulae eius,amp; puerfl,St dimifit cam: quæ cumnbsp;abiiflet,errabat in folitudine ßerfabee*nbsp;lûnac-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;urduum obedientiie opus fidelis, a. ' tou nodetenatus contra carnem er fanguinem, gr««» uißimum Uli erat,fantis miferi/s exponerè filium primonbsp;genitam.Sed crefidit,non poffe male cedere, quad iuf»nbsp;fifiètdominas.DudumAgar fimili periculoliberatamnbsp;feiebat.Et quem in matris utero tunc protexerat, nuncnbsp;quo^ Clan matre iauenem eripiendum ex mortis ßuei»nbsp;bui non dubitabat.Domiiàifi enim orbisierrte.Doce» |
VA! ER A/ »Mtr ergo omnia pofîponere uoluntati dei, uerbo des contra fenfum et experientiâ firtiler adhitrere, omnemnbsp;fidutiam in eum proqcerct Quanta autem Abraam an»nbsp;cilheinexilium deflinandt pauciora dédit,antofideinbsp;ardorem maiorem exprefiit. No» Mme» dominum tentu •nbsp;uit, fed tentatas prafio ^it:qui iujferat opus, euentumnbsp;moderaturus credebatur . Similem cr ipfu Agar fidettt lù,nbsp;exerçait,fine murmure er querelis dei uerbum cum annbsp;to fuierfilij periculo fufcepitfideo dimitti à domino nonbsp;potuit,cui fe totiên comifit,non immemor promißionumnbsp;dei fiiParu de puero, qui cr ipfe iam fedecim annorum,nbsp;X pâtre in dominum credere er jfierare didicerat. FideJnbsp;enim Abrate totam iUamfitmiliamfamPamrepleuerattnbsp;Stultitioi Rabi Salomonis tarn ibi q alias prtetereo, mi»nbsp;rum quod de eis non confitnduntur ludiei. Beerfabee pernbsp;anticipationem dicitur is locui,nec mirum fierrauitmunbsp;tier, hoc mirabitiui quod fimuli folatium non accepitànbsp;pâtre tam diuite ? Sed permittebantur dijfien/ationi diuinbsp;nie,cuius nutu geruntur omnia, cut credebant fe ernbsp;omnia femper cr ubiq^. Cum^ confumptaelTet aqua ex utre,ab* iecit puerum fubter unam arborum* Dei uoluntateconfumptie font aquit, esquot; ufu,utto» cos effet deffgt;erationi,in qua diuinum imploraretur au»nbsp;xilium, tunc maxime propbtquum, quum deefi huma/*nbsp;num.Puerum uiribui,cr Pti exhaufium ,er morti pronbsp;ximum dimittebat,uita deffgt;erans,mori uiderenon potenbsp;rat mater.Proifcere hoc loco, reponere efltficid lofepbnbsp;in lacum,crf^ofes in aquas proieâi legutttur. Etabqtjfedit^ eregione procul quantum poteft arcus iacere, dixit enimt Non uidebonbsp;morientem puerumtSf fedens contra, leua*nbsp;uituoccmfuam,8tfleuit*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ Abijt mcefiu mater, femiuiuo relido filio, quem do» mino committebat. Corde,fide, lachrymis orabat doodnbsp;numtfirtißima prece tnclamouit, Exaudiuit autem deus uocem pueri, uoca uit^angelus domini AgardecoeIo,dicenSnbsp;eiîQuid tibi Agar^noli timere, exaudiuitettinbsp;deus uocem pueri de loco in quo eft*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^,7 ' Exaudiuit dominus uocem pueri, cu/m non puer fie» uiffeuel clamaffe,fed mater firibatur. Sed clamabatie»nbsp;tnu inttocens, fides Abraie, promifiio dei, lachrymlt;e ma»nbsp;tris, Oculi domini ubi^ intuentur neeeßitates fidePum^nbsp;Eôfiré locireffeClauit donunus filium, ubipriuspoflnbsp;matrem uiderat,Refficere autêdei,eft fuccurrere,con»nbsp;folarifidq^ per minifieriMnangelicum,fiitura plurimanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 promittendoffed temporalia tantum, quia Agar iam ab nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Icgata erat à fiimilia Abra^,cum filio fecundu carnettif non quod Agar cr ifinael faluati non fiterint,fed non fi»nbsp;gura erant perfidie fidelium, licet uere fideles fid/fe erenbsp;di poßit:typut^ fiserunt gentium crediturarumt Surge,toile puerS, amp; tene eum manu tua, quia in gentem magnam faciam eum* Tollere iubeturpueriun,hocefi,prte fitis ardoreue» hementer languidu cr exhaufium attollere,fub!euare,nbsp;dudiitare, cr materna folicitudine anxia,refiiger^nbsp;mißt |
GENESIS
V AI E R A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i7
mißt toe» c^tt£rere. Et quo coßotaretur ntd^lijpfa extinimisßre mater,dudû promijju deirurfum nunc aunbsp;dit,z^ credit de fùturis betteficij5,priefentia cernens.
, 19 Aperuit^ oculos eins deus, quæ uidens 4 puteum aquae,abiit, amp; impkuit utrem aqua,nbsp;deditcp puero bibere
Non (ùerat clt;eca,fcd mops con/jlïf,'m tantis anxieta« tibtM.Dci aütem nutu, aliquantijfier puteum uiderenonnbsp;poterat,donee donünuf uoluit, Ignorabimuf etiam præ^nbsp;feutißma,ßea deut nobis negare »okerit. Omnia antenbsp;tioflra curare, ßdelibtu adeffe deus oßendilurt-Etfuitdeus cum puero.quicreuit, ôC mo*nbsp;ratus eft in folitudine, faâus^ eft infignis fanbsp;gittarius*
Tantum de ifmaele relatum efl, quod, luflerit uel riße rit,ideo^ hareditate pulfus eflmon ob rifum, fed dei benbsp;neplacitum,qui cui uult miferetur, cr cut uult bona larnbsp;gitwr uel negat.Gratiam tarnen tßmaeli non negauit;Puitnbsp;cnim dew cum puero, creuit et habitauit in deferto Aranbsp;bia^que cr Pharan feculi negotijs intêtus,cr firarumnbsp;perßequutor inßyluis.Setnencmmpromißion^ alius fil»nbsp;turns erat,nonipfe,
il Habitauit^ indefertoPharan,Siaccepit illi mater fua uxorem de terra Aegypti.
•lit?quot;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vxorra mater fllio dedit ,nonfuo accepit arbitrio:
exemplii obedientig bonis filijs,Quain deniq^ aliamda» re uxori poterat mater fllio quàmdefua gente er flir»nbsp;pffErat enim Aegyptia Agar,cr non nifi dignâ lUi connbsp;forte defl(nauit;iam ueluti in totum reliéîa ab Abraanr,nbsp;Crinpatriaexiliu perfirentesparitermatercumfilio,nbsp;^Eodemdie dixit Abimelech, amp; Phicolnbsp;princeps exercitus ci us ad Abraam,Dcusnbsp;cum eft in uniuerfis quæ tu agis»
Ifle Abimelech dignw habebatur deo, qui proficeret în timoré deiner contubernium Abrade iUi non parantnbsp;profleerat. Deniqs fima. uirtuiis Abrade, dei benefi»nbsp;ceiitia circlt;t eum, omnibus tuaflebant magis ac magis.nbsp;NoaerdtttiftorwderegibiWjbenfdiélio lAclcbi:^edec,nbsp;oratio pro Sodomiiis,conceptus er generatio Saræ, ernbsp;reiiqua. Cui ergo deus amicus efl, quit intmicus wcebitfnbsp;Q«!« er iw HM«« det cor régis, Reuerebatur à magnis,nbsp;inemiae ltedebatur,Eiusfocielatem ambiebant magninbsp;er boni, à quo er fidei rudimenta uirtutum exempta dinbsp;fiebantactitnoremdei.
is lura ergo mihi per dc5 hie, né noceas mt* hi 8( filio meOjó^ nepotibus meistiuxta mifenbsp;ticordiam quamfeci tecum facies mecum SCnbsp;terræinquauerfatus csaduena»nbsp;Magjurctigione iurabÜt ueteres per omnifetentci»,nbsp;°lt;nnipotentem,mala punientem,fidem remuneratttem,nbsp;^'^^credebant omnia crea/fi er gubernaretultorentnbsp;wiPMlitatts er mendacif,Videbat Abimelech Abraamiinbsp;Itirumdei, haberepromißionespro fe er pofleris,ideonbsp;gruhaw îttii« p(,j conciliare conabatur pro feer fuis ponbsp;nbsp;nbsp;4
jieris, pro Concordia gentium utrarumq;, Ç^uapropter fliritus dei hiec conferibi uoluit, adfiuendam amicinbsp;tian inter tfiaêlitas er Philiflaos » Sed bunanâ intcrM»
a
(I ®'“!o5 a, P'titi,
lo
ïsi;»
2.6
It
30
iïî'“
in
3«
Si
rdtîonew dtfcitHUS,contemptricéleg^ diutn^, Vixenbn cum aliquagentebeUaludteorumplura legimus, quantnbsp;cum Palteflinis, ob uiciniamfcilicet fefe£mulantibus.
Dixit^ AbraamtEgc iurabo»
Spontc adnüttit amicitiam regis,eriuratperdomi» num,non per deos tnultos.
Et increpauit Abimelech propter pute* nm aquæ quem ui abftulerant ferui Abime*nbsp;lech»
Abrade longanimités declaratur, qui rerum fuarîi ia» duram tarde querebatur, etiam ad amicum fibi regem,nbsp;Cultor pacis,Habita autem occaflonedigna,opportunenbsp;proponit fuam caufam,e[ obtinuit (bona utriufq; gratia)nbsp;ius fuum de puteis,dequibus multa apud Origenem,
Rcfpondit^ Abimelechî Nefciui quis’fe* cerit hanc rem, fed St tu non indicafti mihi,nbsp;SC ego non audiui prætcr hodie,
ignorantia fe rex exeufat, more loqueiidi Hebraico» Melior fine dubio multis nominibus noflri temporis resnbsp;gibus,quibus omnia licent qute libent, qui quacunq; r»«nbsp;tione,cr etiam cum aliorum iniuria,uindicant fibi ter»nbsp;ras aliénas,cum propria adminiflrare pro dignitate nonnbsp;poßint uel negligant,
Tulit itaq; Abraam oues SC boues, amp; de* dit Abimelech, pcrcufleröti^ ambo fœdus.
Et ftatuit Abraham feptem agnas gregis feorfum»
Cuidixit AbimelechîQuid fibi hic uo* lunt feptem agnæ iftæ, quas ftare fecifti feor*nbsp;fumî?
Atille, Septem, inquit,agnas accipics dé manu mca, ut fint mihi in teftimonium quonbsp;niam ego fodi puteum iftum»
Idcirco uocatus eft locus illeBerfabee, qj ibiuterqjiurauit,
Etinieruntfoedus inBerfabccîfurrexîtau tem Abimelech,et Phicol princeps exercitusnbsp;cius,reuerfi^ font in terram Palæftinorum.
Abraamregi munera largitur, er gratid ambit pro pace fua ac fuorumtHebriCUS enim erat, er donee uixit,nbsp;peregrinusinterraPalaflinorum.Licet ergo opportune ®«ndaX»nbsp;grjtiam uenari magnorum,etredimere odium, Infuper »orum.nbsp;cr prifeorum ceremonijs padii cum iUo inijt, ut literanbsp;habet fatis clare. Hoc tarnen notato,quod didio y 3'^7nbsp;eifdem literis, çy feptem fignificat ey iuramentum.Sctnbsp;cerenim numerus eft feptenarius HcbrifW,c(MW etbnicisnbsp;fenarius cr odonarius perfidiores habeantur. Septet»nbsp;ergoadfuflîcientiam ZT ad iur ament um figtnflcanduntnbsp;tranfumitur : ficut er altâs flepe uerbum unum germd«
figttifleat unum,cr transfirtur ad multa.
Abraam uero plantauit nemus in Berfa* bcc, amp; inuocauit ibi nomen domini deiaegt;nbsp;terni»
Et fuit colonus terrae Palæftinorum dié* bus mulits.
Plantauit Abraam m^erfabee nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«fldr*
boreSf de nbsp;nbsp;nbsp;Tdrgw Hierofot3gt;mitanum hoc loco dtlt;*
c 3
«
-ocr page 80-|
GENESIS cît : AirdAttftnqiùt, hortum plenw» optM/ru^tihai plaacnuit, iSquot; peregfinos fufccpit hoj}gt;itio, quibmgratisnbsp;neceffaria omnia fuppedicubat, nihil aliud exigens pronbsp;pretto, quàm ut fcilicet orbii conditorem agaofceretftfnbsp;ueaerarentur,^^ timerent reélorem cœli zjquot; terrie, cu^nbsp;itM foliut donii elJet quicquid cotnediffènt uel bibi/Jent^nbsp;Sic^ in uera religione in^tutos^ or ad uitie melioris in^nbsp;ßitua conuerfosdimittebat. Hlt;fc iüe lonAtho/S Syruf i«'nbsp;terpreSt Vt nos quoe^ difeamut liberaliatem ad peregrinbsp;nos, (3- ßiidiumpromouend£glorilt;edeij cr agnitionisnbsp;fui notninis ad ignorantes,ut omne nojlru/m ßuditi/nt,pe*nbsp;culium,eloquiitm,domino deo aoßro feruiatt IfCAPVT XXII. Væpoftquam gefta funt, tenta-uit deus Abraam,et dixii ad eum; Tokifidelium uia tent!itioeß,qua!noa tùpà domino infirtur p^ßimo pâtre, qui et uires uincennbsp;dtadminiflrat ßdelibuscr eledis»Vix Abraam euaßtnbsp;anxietatem de relegato in exilium primogenito ßlio^nbsp;quam ecce tentatur omniîi ttaxime de ïfaac gaudio fuo,nbsp;filio promißioniStiion autem tentuuit utfciret,fed utnbsp;dei facrificium commendaret^obedientiam doceret, cy*nbsp;deßinati pr£mij occaßo haberetur, pranüttereturq} ß»nbsp;ßcrificij, quo proprio filio fuo dem non penbsp;sa.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;percif, fed pro nobis omnibus tradidit iüu ¦ Eß enim hoc facrificiu Abraie, tatim legis ucterismemorabilißimum opm, er noue legis exemplar, darum certißimu/m^:nbsp;fcopus fidd, eruditio er régula cera fideli im, creden*nbsp;diaeßeeandi indet(m,cr obedienditAbraam autemnbsp;hoc loco femel dicitur adterrorein,quafi durum a liquidnbsp;loqunturm fit donünm qui fie acclamat * Et dixit ; Eccenbsp;f^0 prlt;eflo fum iujfa perficere. 4 ÀitilliîToilequæfofiIiumtuum,unigc-nitum tuum,quem diligis Ifaac, S( uadetibi in terrain Moria, atqjibi offeres eum in ho«nbsp;locauftuni fuperunummontiuni quem di-xerotibi» Noftt mterieülioftis adijeitur iit Hebræis cHpieiw tis,non pr^ecipientisfignificatiot Liberu feruitorem exanbsp;petit donünm, er fimplex indicium diuini beneplaciti,nbsp;^ptïsape fidelibm effe debet pro mandata. Domini enim eß pr£^nbsp;cipere,patris annuere.fic filij eß,fine ciw (latione pr£»nbsp;uol'areadpatriscoinmißionem,quum ferui timoré ernbsp;pr£ceptis, uix acqttiefcunt,ration€S mandati perquirüt,nbsp;euadendi caufas iKdunt,Totte,inquit,filium:confucui‘gt;nbsp;ßi facrtficare mihi oues,boues,hircos,capras, erc. ßci»nbsp;le id qui/fiam uel infidelis, alienm er inimicm tuliffet:nbsp;filium tuHm exigo,quem centenarim genuißi, quem donbsp;no dedi tibi non jperanti : unicum Sar£matri fu£,pronbsp;qua aliumeicctß, quo ipfa nimium fuperbit er confo»nbsp;latur.Eiliumfmquam tuum,non alicuim de ßmilia, nonnbsp;aneill£,quem tibi pramiferam,i» quo tibi benedidio,etnbsp;poßertatis Anumerabilis multitudo debeturt Vnicumnbsp;tuam,iam,enim alterum anüfifli, cum matre exulem lfigt;nbsp;tüdeleiu abiecißißam utnf^ carebis utfi-ußra centum |
V Ä IE R dnnîs crediJiffe te fentius, er gratiam medm perdidi/ft uidearis . Qwetw amas^ Augeturper gradm tentutionitnbsp;acerbitm, medußas cordis peruddit amorunici pigno^nbsp;ris,er recordatio dulcißimi affèâm. Additur propriu,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;li*'' er patri dulcißimum nomen,{faac,gaudium, rifm^ p** rentum,er orbis uniuerfi iucunditas, cuim femine Chrinbsp;ßmgenerandmerat, er quo nomine fernen uocandumnbsp;fi i promijfum erat. H£c omnia ex ordine dicebantur,nbsp;quia tentabat dem Abraam. Sic folet fideles tenure de^nbsp;m,erù tenutionibmeximere er folari ? Vade tibi adnbsp;terram Moria, Adieäio, tibfidioma lingua eß, nonni^nbsp;hilferijacßßindntia addit ad opm grande perfiden^nbsp;dum.Id quoq; äuget tentutionis uiolentiam, poterat iufi*nbsp;fmirealiquö, er paratisiUicomntbm,turneprimumnbsp;fubito iuberi filium offerre, Sed ad remoam terram iternbsp;tridui mittitur,ut ton uia pramonitm facrificare filiumnbsp;cogiationibm difeerpatur, ut hinc perurgente pr£ce‘nbsp;pto, hmc uero afièdu unici filij obluüante crucietur, utnbsp;inhis fpatiumeeraminisaccipiatafiedm fides,nbsp;mor dei er carnis, prafentium gratia, er expedatio ƒnbsp;fitturorum. Moria non tum uifionis quam myrrha ernbsp;amamp;ritudimislocmdicitur.Ciuid enim acerbimuelA*nbsp;bra£ uel c hriflo per ifitac fignato contingere potuijfet,nbsp;quam paßionis er mortis horror er dolor eo monte eXnbsp;hibitmiEt ofieres eum ibi in holocaußum, intégré cotr*nbsp;cremandum, Voluit enim demfibifilium totum offèrrinbsp;à pâtre, ut etiant afièüu paterna exureretur, er quaßnbsp;cum filia propriam animam iuberetur ofivrre deo. $«¦nbsp;per unum montium quem dixero tibi.Nondum dicebatfnbsp;quia nondü mons uideri poterat, donee poß triduanuMnbsp;iterappropinquaret, Igitur Abraam de manc confurgens ftra uit afinum fuum î ducens fecum duos iuue-nes fuos, di Ifaac filium fuumtcumc^ confdnbsp;diflet ligna in holocauftum, abijtadlocuninbsp;quem pracceperat ei deus. No(3m »MrtddftMM fufeipit, er fine mora deo credes, ad obedientiam promptm aceingitur:non dubiat de uer bt»*nbsp;bo domini,non caufam quarit diuini pr£cepti,non «dk«nbsp;g4f natwrif legem contrariam,«on ragat pro filio, nonnbsp;plangit necem unici,no nMrinurat,non refirt Sar£,nonnbsp;tardât, fed contra Jfiem in ßgt;em credit, fiter ans ex eo fe^nbsp;men benediilionis,etiamexrefufiitadoà mortuis, quadnbsp;deoßcilecredebat. De propria ßmiliapaucos accepit,nbsp;fecretum agere uolens, er à nemine impediri, Confeiditnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l ligna,ne quid impediret obedientiam in incerto loco li^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 gnorum deliilm,pr£ludendo etiam paßioni. Chrißi doquot; minifCrucem fibi baiulantis in locum crucifixionis, Dieautem tertio elcuatis Abraam oculis, iiidit locum procul,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j Triduo iter protenditur, ut tanto tempore paterni uifeera excruciarentur, continuo intueretur filium pa^ ‘‘‘‘nbsp;ter,cibiMi cum eo fumeret, tot nodiibm penderetinatnnbsp;plexibm,inh£reret peilorfeubaret in gremio.Ü£c Orinbsp;genes elegantißime,ut omnia. dixitegad pueros fuostScdetc uobis hic cum afino, ego autem Sc puer illuc ufqj pro-perantes, |
|
GENESIS perantw, poftquam adorauerimus,rêucrtó^ muraduos. Pueriiuult cJJe occultum per omnia declarando, Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^uim liruentinbsp;nbsp;nbsp;alacri deftderio implere cuperet,quod domino probaretur,lgnorabat tarnen juturum quod pro phctabacfed e:^- pueris imponebatuerbif,ut ibidem ma-nentes nofequerentur^ neßiidiopietatisimpedimcntatrtnbsp;tentarent injiituto,blæc ChryfoflomtUf B nbsp;nbsp;nbsp;Tulit quoçp ligna holocaust,amp; impofuit
«5, nbsp;nbsp;nbsp;‘ Magna animi ßrtitudo crfoliditMßdeiofienditur» Ligna, filio imponit baiulanda,qui htec portarc uolebatt poterat,debebat:cr priefigurabat cruets baiulandum panbsp;tibulum lt;i Cbri/lo, cuius hac oblatio figura erat, no pr^enbsp;cifanbsp;nbsp;nbsp;per omnia fimilis: fed in eo,quód d patre oblatus efi,er traditus admortei»,e:y quia uoluit,^^ worj ei do minata non fiit, (y'poji triduum ab infiris redijt,
/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lerefpôditî Adfum fili mi.Ecce,inquit,ignis amp; lignatubi eft uiflima holocautti? Crefeitadhue, inualefcit tentatio uirofanilo,ex coUoquio filij tarn fitmiliari, ad quod liquefeere poteratnbsp;animus patris ad detredandum obedientiam nifi tantanbsp;fide fuffùltusfùi/fet^ Audiebat ab innocente,ignorante,nbsp;obediente,et dulcißimo filio unico,fc patris nomine comnbsp;peiïariàquo interficiendus erat. Vbi agnus in holocau*nbsp;flumf Nibil minus mentem incidebat,quàm fe unicumnbsp;Hum i patre occidendum iuffu dei, ex cuius gratia con^nbsp;tra naturam centenario genitus cr hteres datus erat.
Simulabat fe tiefeire,animu pueri fufi)endit,non igno rabat obedientiam filifiad quam non fecus ac pater pro*nbsp;nus erat, fideq; edoilus. Sic uere credentes,diuinie pro«nbsp;I*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uidéntice commitunt omniamon mquirunt quid fit quod pTiCcipitur, ratione abunde eis fufficit: quia fic dormnus uotuit,fic mandauit,. amp; uenerunt ad locum quern dixerat ei de^ us, in quo ædificauit Abraam altare,amp; lignanbsp;compofuitïcum^ colligalTet Ifaac filium fugt;nbsp;Um , pofuit eum in altare fupcr ftruem lignorum. ,,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A Itarc confiruxit,fuggefiumfcilicet,quofacrifieium •»at.’*” iniiclaretur,ligneum,ßrmaquiecommodaejfetcombu* JKofii perftciendte.Ligauit ifaac filium fuum,ttbi primumnbsp;wdemiw fponte patri filium obediffie, haredem inaflimanbsp;tills fidei, cr deuotionis ad deumtpoterat fe deßndijfe,nbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, '’ogaffe deum, ut aufirretur hocmortis iudi* * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßdßnpliciter fe ligari permifit, dei uoluntatife fu aidit. Chrißdomini obedientiam acpatientiamfigis rouit.tanq^nj Qf-dfignctn obmutuit,iugulum panbsp;ratus ^xhibere,tt,nicnfßii(is^patris dextram accumbensnbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;expeéîabat ad mortem^ ’i» Mifit^ Abraam manöm foam jSCarripuit |
VAIErJI^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iS gladiiim Utimmolaret filium fuutri# Claruit fidem in deumßrtiorem ßiffe afivÜu earnis in patre, cui pratulit amorem dei, cuius uerbo eredidit.nbsp;Locus hlcejt docendi fidem et obedientiam,ftmul^ fua*nbsp;dendi patientiam parentibus ad obitum filiorum mma*nbsp;tura^tate, H EtangclusdorriinideccEloclamauit,digt; C censî Abraam Abraam. Qui refponditt Adfum* Confequentcr maxima tentatione deuiéla magnant^ miter, adepta^ uiiloria earnis, docuit deus non fe tantnbsp;pueri occifionem ft3,tui{}e,quàm fidei exemplar poflerisnbsp;Abrae,c^ adeo toti mundo,ut difcerent, fides çr obe*nbsp;dientiaaduerbumdei,quantumdeoplaceantXlamauit c3nbsp;autem angelus de coelo, ne a jatana uirtutts tninuco amp;.nbsp;fidei prohibitus crederetur, quodut fanilißimunt fideinbsp;Opus damon pofiea eatenus hominibus commendauitinbsp;ut in uaUe Gebinhom contra dei uerbum filtorumfacri*nbsp;ficia ludicis perfuaferit : ut uideamus quam periculofcmnbsp;pt et impium,homnum ßda etiam fan£iißmorum,nonnbsp;fidem, er fine uerbo dei,ueüe feâarù Hoc loco autentnbsp;repetitio nominis Abraam Abraam,bonum nuntia/mnbsp;fituorem deifignificat,^^ ut iamparatum addomini uo*nbsp;luntatem impetu uocis diuina patris dexteramadfilifnbsp;necem extentam cohiberct, fide uoluntateq^ contentus,. li Dixit^: Non mittas manum luam fuper puerum, neque facies illi quicquamtnunc er'nbsp;nim cognoui quod timeas deum,amp; non pe-»nbsp;percifti unigenito filio tuo propter me. l^unc ait cognoui quod non ignorabam anteaifed ta» men mur.dum totum cr Abra,epofterosfectmdum carnbsp;nem erpgt;iritum pire uolo quôd timeas deum, uera obenbsp;dientiaex fidecolendo,non parcendounicû filiotut). Mer«» o-cui prietuliß amorem mei, ob quem Cr filiu quo^ tuuntnbsp;recipies,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;me pariter tibi patrem fenties femper : pro qua quoq; obedientia uicißim tibi tradamfilium meum^ er non parcamtut enim te melior fumfiic tibi amoris fi^nbsp;gntimmaiuspr^flubo. Sic enim deus dilexitmundum,nbsp;ut filium fuum tradiderit,erc.er,Proprio filio non pe»nbsp;percit,fed pro nobis omnibus tradidit ißum, erc,Sic mdnbsp;gnifica libcralitate deus certat cum homme; nobis cur annbsp;dum, ut ab eo aliquando audiamus: Nunc cognoui,quianbsp;tu times deum, quia non pepercifii fitio,filiie,uxori,pe^nbsp;cuni£, honoribus,ßm£ propter me, fed omnia contemnnbsp;ppfli propter me^ Ij Lcuauit Abraam oculos fuos,uidit^ poft tergum arietem inter uepres, hærentem cor-nibus: abqt ergo Abraam, amp; acceptum ariegt;nbsp;tern, obtulit holocauftum pro filio fuo. Tdm ifaac quam aries ßrmam geßit Chrifti domini noflri, qui pmul cr iugulatus efi, cr euapt.-patitur cTnbsp;mbritur Chrifias, fed in carne: Sic enim lfaac,öbcdien*nbsp;tia,uoluntate,anguftia, cr pltts quam doloribus mortisnbsp;oblatus efl, fid euafit: pc Chrifli anima pro nobis tenta*nbsp;tiones cr angores omnes, quas Jfiiritus bonus fuflinerenbsp;potefl,pertulit pro nobis, Aries autem combuflus efl,zTnbsp;iugulatuSt Corpus doinini crudfixiwiimortuum, esr p* |
|
GENESIS pult UM, ambo in holocduflum oMatti, nbsp;nbsp;nbsp;deeeptit Jea pro omnium falute fideliam» «4 Appdlauit^ Abraam nomen loci illius, Domtnus uidebitVnde ufqjhodicdiciturtnbsp;In monte dominus uidebitur* Dominiti uidebitfibidem enim Chriftus,çrex eo lo9 f0 mundo faluator rex tsquot; legiilutor aparuit, er uifutnbsp;eßfdctentuf uepribiUfCuptUi eß peccatis noßris,ad mornbsp;temjiperduâus, D Vocauit autem angelus domini Abraam 1 y fecundo de coelo,dicens: l6 Per memetipfum iuraui dicit dominusî quia fecifti hanc rem, öi non pepcrcifti filionbsp;tuo,unigenito tuo, gt;7 nbsp;nbsp;nbsp;quia benedicendo benedicam tibi, amp; mul tiplicando multiplicabo fernen tuuficutfteU las codi. Sc uelut arenam qu^ eft in littore manbsp;ris : poifidebit^ fernen tuum portas inimûnbsp;corum fuorum, i8 nbsp;nbsp;nbsp;ÔC benedicentur in femine tuo omnes gen tes terræ,quia obedißi uoci meæ, Capite (ju'mtodecimo benedixit dominut Abrtt£pri mum profilijs iuxta carnein i« terris, fermone tantum:nbsp;bïc fecundo benedicitur, pro ßlijs iuxta ßdemde cœlis,nbsp;b'èncdUunnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iurtunento, er addita caufa obtationis ßlij^ tur* ut ßntfecunda firmiora primis, hoc loco,quod er alias fepCt Latiorenim, firmior er efßcatioreßbenedi^lionbsp;fecunda priore:ßcut er ßlijfecundum fidem nobilioanbsp;resfunt ßlijs iuxta carnem,erlatitMdißunduntur,ernbsp;ampliori gratia benedicuntur, fcilicet poß Chrißi paf*nbsp;ßonem,er arenx maris lequanturac ßeUiStPoßidebumtnbsp;p^ quo^ toto in orbe portas intpioruMfpeUet erde»nbsp;flruetßdei ueritas omne menda' iuin,ueri dei cultus ido»nbsp;tolatriam.redundabit benedi^o feminis Abralt;e in om»nbsp;nes gentes: omnisq} altitudo mundi buius humiliabiturnbsp;femini Abra£, praualebitq; uerbum dei,fapientiie,po»nbsp;tenti£,malitiieq; uniuerße huius mundù jp Reuerfus eft Abraam ad pueros fuos.fur^ rexerunt^ SC abierunt Berfabee fimul, ÔC hanbsp;bitauit Abraam in Berfabee» Nibtl iaüat de tanto opere uel promißis,ßmplieiter arbitratur fe id egijfe quod obligabatur, er domiao de»nbsp;bebattanquam feruusinutilis, pareißimusuerbis ubiq-;nbsp;fedfapientißimisconßlijs er ßClisredijt ad Berfabee,nbsp;ad puteum iurainenti,ad außralem et extremam partemnbsp;promiߣterrain (3eraris,inPalallina falutari, o nbsp;nbsp;nbsp;ff His ita^ geftis, nuntiatum eft Abraam, dicêdo Î Melcha quoqj genuit filios Nachor fratrituo, i I Hus primogenitum fuum.SC Bus fratrem cius,8c Camuel patremSyrorum, il nbsp;nbsp;nbsp;etCafed,etAzau,PheIdas quoqjetled- laph.acBathuel, aj nbsp;nbsp;nbsp;de quo nata eftRebeccat oöo iftos genuit Melch3,Nachor fratri Abraam» Cogfjatto ßatris Ndcbor narratur A braa, CT deferi bitur ad inteUigentiam fequentium, et ad confolatioueilt |
HÄIESARA» A btii ƒ, duodeeiitt fcilicetßliorum, qui er ßliam iabe^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;** ret unicam Ribcam filio Abraa deßionfandam nutu dei. Fuit autem Melcha filia Haran fratris Abraa, er forornbsp;Loti.Hiuç, de cuius gerne lob faibitur prodijjfe,nbsp;quo amicus ipßus lob.Aram Syria dicitur. ±4 nbsp;nbsp;Cócubina uero illius nomine Reuma,pe^ périt Tabee, ôC Gaam, amp; Thaas,ÔC Maacha» Conbub'ma crane non iHegitima er firnicaria:nbsp;fed uxores minus principales,quaram filijs non debeba»nbsp;tur hareditiis,ncc aqualis honor,nonfacerdotiu nec prinbsp;mogemtura. Muneru recip!ebant,er mutua fe charita»nbsp;te compleékbatKur, er fefe iuuabant. Plures cnim filiosnbsp;habere ßnfli patres fumopere cupiebant, taies autc quinbsp;fubeffent primogenito, à quo nutriebantur in communenbsp;labor antes pro totius fùmiüa falute er gratia, ff CAP VT xxin. Ixit autem Sara centum annis,up A, gintiannis SC feptem annisanninbsp;uitaeSarae. Abraa pietits defcribitur ad cottfortem,^' lt; *'gt;« humanitas ad uicinos, iuflitia in contradibus, honor iUi delatus ab exteris, pro opinione fanSitatis iUius. Vixitnbsp;religiofa mater ifaac,trigmtafex annis poß genitum fi»nbsp;Hum unicUM, quern nonagenaria peperit. Nec alteriuinbsp;foemina tanta ataslegitur in Canone. Voluit earn deusnbsp;aliquandiu cum filio gaudere, quern tanto deßderio totnbsp;annis uerbis deicredula ffierauerat,. Et mortua eft Sara in ciuitatc Arbce, quae eft Hebron, i n terra Chanaätuenit^ Abraänbsp;utpIangeretSaram.etflercteam. Cariatharbeeiuitasquatuorfwquatuorpartesdiui» fa more capitalium urbium,alio nomine Hebron,primanbsp;fedes ifraelitici regnifitit fub Dauid, t^ominis aliam ra»nbsp;tionem aßignant alij ab Arba principeßc dich, qui ibinbsp;babitarit,uel earn extruxerit urbêtalq quia quatuor pa»nbsp;triarck£,Adam, Abraam,ifaac er lacob,cum fuiscon»nbsp;iugibus ibi fepultißnt:alij ob quatuor gigantes ibi habi*nbsp;tantes: alij ob quatuor muros, uelà quadratis tapidibus. jnbsp;Exequias pro more egit, ftendo acplangendo,indi»nbsp;cium amoris er doloris,tton gentiliter,fed per modeftiânbsp;cr cofolabiliter, non apparatufacrificorum,luttùnuM,nbsp;balneorum,er ueßiti/m,erc.Viuendum nobiseß,ut pronbsp;offices erbeneficijs à multis defideremar, nec 'mtertno»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tep riaturcharitatisfiuCluiadpofieros. 5 Cum^furrexiflet Abraam à fademoP ' tui fui,locutuseftad filios Heth,dicensî I« loco publici conuentus,in porta ciuitatis,fub tefb» moniopertranfeuntiü, er non dolo eleihruMtefiiuM,nbsp;caufamfuam er conlraâus ratificationem agere ercottnbsp;firmariuolebat. 4 Aduena fum et peregrinus apud uos, date mihi iusfepulchriuobifcum.utfepcliairt mortuum meum ante me» y Rcfponderunti^ filq Heth Abraæjdicen» tcsciînbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,, Sicut cohabitatorem ßtßinelis, ita mortufinanabij» ciatis: |
|
GENESIS dieiatiniitmpr^i/tuxorem, ipfepropediemfubfequu» turuf.Diuef quidem pecore, auro, argento, qt ßmilict,nbsp;fed nee petjfum pedis in terra poßidebat Abraain:uirtu^nbsp;tibusautem çjquot; ßde commendabilis erat omnibus: nonnbsp;enim potuit non omnibus chorus eße, qui tantopere ànbsp;domino omabatur^quent diligebatpriC omnibiUtSednbsp;oratio rationabilis zr modefta, uirum populo cornsnbsp;mendabatt
Blanda interrogatio fuauem quoc^ rcßtoitßonem me fctur,/icileß{feipiturpoßulatio fenfato,Aduen£ fe hu*nbsp;militer inquilinis deuoueaitt eS' adaptenttnihil per pr£*nbsp;fumptionem tentent, ne odium incidant. Princepsdei,nbsp;aiunt,nobifcum es,gratum te deo expertmur^ ^rt ernbsp;ttclutmanibuste portât uirtute er ßcultatibus, f^aio*nbsp;ƒ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;riMM noflrorüfepulchris utere.ln refurreihone mortuo* lt;'¦ ®'pwtnræ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fenfatiores femper credebant ^Oiieftas dubio oHquandoßuuram,confortes habere cupie* '“Mdä, i,a„t amicos dei. Ea rationenbsp;nbsp;nbsp;penes martyrum memo* rias Chriftiani olim fepulturas eligebant, quu dudü ßne deleélu locorum iuxta uiam ist domibus,in agris,crpof*nbsp;feßionibusfepelirentur : nunc paßim etiam q,qui impienbsp;uiuuHt, religioßoribus locis hwmantur oamp; quicflum eie*nbsp;ricoram,propter quem temporis fucceßioneinoleue*nbsp;runt abufusmulti in eccleßa,G’intolerabiles,.
Re«erentMW ac gratüudinem exhibuit populo.Fru* äus ßdei charitos eß. Non genuum,fed ceruicK ac peÜonbsp;rismclinatiofuißeuidetur. $ dixit^ ad cos : Si placet animæ ueftræ nt fepeliam niortnum meunt præfentcni,audi^nbsp;te mc,S£ intcrcedite pro me apud Ephron fi-liumSeorî ut det mihi fpcluncam dupliccm quam ha bet in extrema parte agri fui t pecunia plenanbsp;tra Jat eä mihi coram uobis in poHeiTionemnbsp;fepulchrit Pofiquam fepulturarum ceremonite uerfefunt in nu gni quaßus atieupium, coepit d clerieis ßiirituale nego*nbsp;Si .nbsp;nbsp;nbsp;tium haberi Cf dtti.ideoq; hoc loco er alibi in fuis fen* ¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ientijs zsr decretis fcolaflieifudant, Abraam excufando 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* i crimine Simoniaclt;e praiiitatis, quifepulturam coëme= 1 riU Nos fuperflitiofum putemus hic uel alibi, ßc uel tali uefhtu fepelirhidquod necmartyres,necfanfH anacho*nbsp;fitlt;e curarusit: ilUs nemo pontißxpolyandrum confernbsp;*ffiuerat,Abraam ßbipro pecunia pleno, fußiciente ernbsp;digna,(tgrufft emit, /ptluncam elegit, loi •M fanfüfica*nbsp;niifuismembris,non i« eccleßo uel domo publica^Plenanbsp;pecunia,hoc eß,non æquo minor,non gratis locumßbinbsp;comporauit. ig Habitauitautem Ephron in medio filio-rum Heth ; refpondit^ Ephron Hethæus ad Abraam cunäis filqs Hethaudientibus, |
H AIE S A R Ai qui ingrediebantur porta duitafis fup, dices: Emptio ac légitima poßeßio ßpulturas publice age*nbsp;batur, ne poßeris relinqueretur contentionis occaßo. Anbsp;patribus proßgt;ieiendum poßeris eft, ut rebus partisßnenbsp;contentione uti poßintpoß obitum, cum gratia eorutttnbsp;cum quibus conuerfantur» ’ * Non domine mi, audi me: Agrum trado C tibi, ÔC fpeluncä quae in eo eft tibi trado earn,nbsp;praefentibus filqs populi mei trado earn tibi,nbsp;fepeli mortuum tuum. Niagnus uir iUe Ephron dominum appeUabattamicus enim dei er clarusuirtutibus erat, notusmiraculo par*nbsp;tus nonagenariie,crAbimelech nobilem iOum eßieerat,nbsp;Totum agrum oßvrt gquot; geutis, rogat ut accipiat ; nonnbsp;patitur fe orari. 14 nbsp;nbsp;Adorauit Abraam coram populo terrae, Q«t timetdeumnihilnegligit,eßluit charitate er modeßia, promptior reddere beneficium, quint ad po*nbsp;flulandaminon patiturfe uinci beneficentia.. *5 nbsp;nbsp;Et locutus eft ad Ephron in auribus pop« li terræjdicens: Veruntamen fi tu utinam au-diasmet dabo pecuniam pro agrOjfufdpe earn à me, et fie fepeliam mortuü meü in eo,nbsp;14 quot; Refpondit^ Ephron Abraæ,diccns eitnbsp;Eirmameupiebat Abraam iurifditianem,nolebat iüienbsp;aliosfepeliri,maluititai^emere quam gratisaccipere.nbsp;Comitas hoc loco doceiur,c^gratificandi promptitude:nbsp;omnibus beneßcere etia peregfmistnoUepeterequoinbsp;grauatimpr£fletur,quim minime bénéficiasaccipien*nbsp;dis quemquomgrauore. Sic enim augeturcharitas,pax,nbsp;er quies, uer£ diuitùe, er gforißcatur deusinferuis acnbsp;cultoribusßis. I ƒ nbsp;nbsp;Domine mi,audi metTerra,quadringen- cos ficlos argenti inter me Si te, quantum eft hoct’fepeli mortuum tuum. Siclus Hebraum pondus ßgnificat appenßonem. Olim enim aurum ac argentum dabatur in pondere,cu*nbsp;ius magnitudinem exailam perquirat qui poßit^ No(»{snbsp;certum eß,ßcundum tempora er loca er arbitrium honbsp;tninum paßim er crebromutari.Cicet in Exodo de ßclonbsp;fanéluarq feribatur, quad uiginti obolos habuerit,Ha*nbsp;bent autem Uebrieo: Pecunüs qua tranßt ad negotiato*nbsp;rem, hoc eß, monet£ probatis er iußie,mercatoribus innbsp;ufuexifientis.
Publico ciuium teßmonio agriualorem compenfa* uit ,in perpetuam pro'^srietatismemoriamt De nominenbsp;Ephron uide gloßam ordinariam,ß libet^.
|
funt. GENESIS Heth,8f cunâis qui intrabant portam ciuita tis illius. Duplexpielunca fepulchri locus erat, publico con* tradu emptus er confirmatus, quern cr fliiritusfandusnbsp;aotun e/feuoluit filifi ifraëfc^ memoriale fidei er pronbsp;mifiionum,ut^ tanto chariorem haberent patriam olimnbsp;pofiidendam, 19 £t poftea fepeliuit Abraam Sara uxorem fuam in fpelunca agri duplici, quae refpicie-*nbsp;bat Mambre, hæc eft Hebron in terra Cha^nbsp;naan» Io Et confirmatus eft agcr 8i antrum quod crat in co, Abraæ in pofteffionem monu-menti à filfis Heth. Ante fepulturam planxit femel er faeuit, pofl fepul* Mottui dni turam nihil dicitur. Domino eni/m foli mortui curantur,nbsp;nobis uiuorum cura mandatur, er Migentium, fed 0=nbsp;mnia hadenus tranfuerfo peregrinus. Anxij plurimumnbsp;pro mortuis nobis cr noflris, interim fuperßites cocta*nbsp;neosac proximospauperes, imo nofapfos uiuentespræ*nbsp;terimus,pne cura cr officijs,negligendo quicquid uiuennbsp;tibus agendum dominus iniunxit : prccepta eius conte»nbsp;mnendo,multum uero foliciti de iuuandis ridicule mor»nbsp;tuis 'm ^urgatorio, cy“ cultu ceremoniali poft mortem aunbsp;gendo ad honorem dei, qui in fairitunbsp;nbsp;nbsp;ueritate uult à uiuentibus coli,ftde fcilicet,fa)e nbsp;nbsp;charitate, obedientia er iuftitiar fcAPVT xxinr. gjjRat auté Abraam fencx.dierum^ multorum : amp; dominus in cüäisnbsp;benedixerat Abraæ, Curatn pofteritatis Abraam eatenus ex ercuit, ut tarnen prouidentilt;e diuinc dijfenfationem fe»nbsp;queretur,fide er orationeillam domino commendado.nbsp;Abraam agebat centepmum trigepmumfeptimuman»nbsp;num,quum Sara moreretur, qult;e fiierat decennio illo iunbsp;nior. i faac autem trigmtafeptemannorum,aptus matri»nbsp;tnonio iam erat,Veneratindie Abraam,exadte iam ce*nbsp;tatis uidebatur,cr proximus defiindiom,cui iam iuniornbsp;compar obier at, prouidere Mipit domui fu£, er pre»nbsp;tiofaßimis diuitijs ordinandis incumbere,unico filio pronbsp;uifurus uxorem dignam, quad parentum negotium eft,nbsp;non proprie filiorum,quorum eft obedire.Veruntamettnbsp;poft htc gefta, uixit Abraam adhue triginia er odo annbsp;nis.-mortuus tandem atatis anno centefamo jeptuagefamonbsp;qurntoMultum eft,fain quantis dominus Abraam bene»nbsp;dixerit recenfere uoluerimus. Dixit^ Abraam ad feruum fuum fenio^ rem domus fuæ, qui præcrat omnibus quænbsp;habebattPone quæfomanum tuam fubternbsp;famurrneum. Abraam per fidem certuseratdefiitura pofteritate promifaa,agit tarnen quod erat fuum, er nihil negligit,nbsp;quod ad complendas deipromifaionespertinebat, No»nbsp;wdtenim dominus otiofos, ceffantesac ftertentes circanbsp;ca que fatura prcedicit, fed ut fideles ferui,femper profenbsp;quAmur qute domitii fitnt,aduMn noftrortim fati eident Cura pofte titatis. |
haie SARA. commet! Jttndo^Defumit ex fidelibus feruis optimen, trailaadum pr£cipuum optts matrimonif conciliàdi,lt;]uinbsp;çr hero Çuo uirtutibut pmiliorf ej ßde ßgt;e£latior erahnbsp;1Î negotiorum Abratc moderator fuit, quofenior minuinbsp;grauaretur,cr rf uere pijs excrcitijs mintu intpediretur-Vt autem permittamus ritum ßiiffe iurandi per deit, mAnbsp;nuum poptionem fuperfoemur, myfterio magtw non canbsp;ret infœmore Abrac,tuide olim nafcituriu portendebAnbsp;tur is qui deus efl, per quem folit iurare fldeles po/ptnt,nbsp;Chriflus uidelicet,qui tunc pre ut plius m lumbis, iuxtAnbsp;corpulentam fub/inntiam ueluti continebatur^nbsp;utadiurem teper dominum deum coeli 8£,nbsp;tcrræjUt non accipias uxorem filio meo de finbsp;liabus Chananæorum,inter quos habito,nbsp;fed ad terram meam Si cognationcmmc^nbsp;am proficifcaris, 8C inde accipias uxorem fi-«nbsp;lio meo Ifaac. Fdcio te iurare, ut contra dei beneplacitum nihil ge rlt;ii humatto fenfu,fed domino credens,fldeliter agas, ni^nbsp;hil negligendo. iuramentum locum habet inter fanilos,nbsp;pro dei gloria cr ueritate,non ex contemptu,inpdelitdnbsp;te,otiofe,ßlfo, adeo^ non ex malo. Filiam Chatuniti^nbsp;dem accipi prohibettfciebat Chanathcos exterminandosnbsp;cl domino, uidebat perfldas, carnales, cr filio fuo Mi*nbsp;gnss,Delegit autem plio coniugë ,pliam plij fratris pti,nbsp;id^ diuino oraculocoprobatur, utreligiopvm,fan{lum,nbsp;deo places, cr fandis patribus familiare, Gradus autentnbsp;matrimoniales prohibiti tanto numero, quibus initijs,nbsp;qua aHthoritateprodierint,oftendantquipoPugt;tt,nbsp;Refponditei feruus: Si nolueritmulier uenbsp;nire mecum in terram hanc,nunquid redult;'nbsp;cere debeo bliumtuum ad terram de qua tunbsp;cgrelTus esç* Seruus dominipietatem imitatus,rationabiliteragen da prlt;eineditatur,ne fauflra conpciat antum iter,udcuit(nbsp;rediturus,Cundatur,nondefuauoluntate,fedquod pcnbsp;ri poterat prcmonendo, p noUet per omnia confentirenbsp;/ponfaplifptlura, Dixit^ ad eum AbraatCaue tibi ne quaff do reducas filium mcum illuc. Dominus deus cceli, qui tulitme dcdo^ mo paths mei,amp; de terra natiuitatis meae,nbsp;qui locutus eft mihi,Slt; iurauit mihi, dicensînbsp;Scmini tuo dabo terram hancnpfe mittet annbsp;gelum fuum coram te, SC accipics inde uxo-rem filio meo:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i« Obnititur omnibus modis, ne plius in Chaldcam ducatur,ut Me non fat rediturus : prcfentiës iam perfai {’uf”nbsp;ritum, fernen fuum non nifa deo irato in Chaldaam trafanbsp;migraturum, idea feruo prolixe explicat dei pricceptu,nbsp;promiPiones,benepcia,quibus corroboretur iUiuspdeS»nbsp;Vt qui fabi tantis fauoribus hadenus aftitiffet, comijfutitnbsp;quoquenegotium tarn arduumpliciterdirigeret,plilt;gt;nbsp;fuo dignam uxorem é Syria tranfmittendo, Sanitis, deinbsp;beneficia recenter adfuntfÇjquot; in mimer ato illahabeiftnbsp;fempergrati. fin autem muliernolueritfequite,non tc^ ncberi« 'iq |
|
GÊNÊSIS ncbcrls iuramcnto mco hoe: filifi mcum tan tumnereducas illuc*
Satiifrcitfideliferuo^comoiettddndo, quid uelobnùt tere uel promouere debeat, alioqui non ignArui /uturo»nbsp;rttmttdtttum ne filium futim aliquando ducat in McJbpBnbsp;tAmiamutibinianeatt
Seruut fidelis er prudes, acceptis animalibuf, erfer uis ad eorum cur am necejjari]s,er quiequid pretiofumnbsp;uc magnißeum domi habebat herus, quibus ßionfa xnbsp;ancilla,ßmul atr^ parentes donari er honorari, er adnbsp;amicitiam oBici er pertrahi pojjent, perrexit in Mefoanbsp;potamiam qua Syria dicitur, inter fluuios duos ,Euphranbsp;tem Tiygritn,qua er Chaldaa, ad ciuitatem Nachornbsp;fratrii Abraa^qua dicitur Haran. n Cum^ camelos feciffetaccumbcre extra igt; oppidum iuxta puteum aquæ uefpere, conbsp;tempore quo folent mulieres egredi ad haugt;nbsp;riendum, Acctibere in poplités Jèeit camelos feruui, ut requiea feerent pofl labores itineris, gquot; ipfe ad fintem dominonbsp;fupplicaretpro ßltci fuccejju operis cut incitmbebat penbsp;regrinus, dixiftDomine deus domini mci Abraam, occurrc obfecro mihi hodie,amp; facmifericornbsp;diam cum domino meo Abraam* •S Ecce ego fto prope fontem aquae, amp; filiæ hominühuiusciuitatis egredienturadhau^nbsp;riendamaquam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,7 '4 nbsp;nbsp;nbsp;Igitur puclla cui ego dixero : Inclina quae- fohydriamtuam utbibam.SCillarcfponde- ,g ritîBibe, quin SCcamelis tuis dabo potumtnbsp;ipfa eft quam præparafti feruo tuo Ifaac, SCnbsp;per hocintelligam quod feceris mifericordi^nbsp;0,^. am cum domino meo* Ab oratione paranymphui aujßicatur coniugiu,do* miitoconfitetur laudem pro benefid/simpenßsfuo do-^ ionbsp;mino.Amoreittteflatur heri fui, apud quem ftudia fandinbsp;titisdidicerat,benignitatem,hoßgt;italitatem,beneßcen^nbsp;tiam,er in deu/m ßdutiam^ Argutabatttrfecum,ß quanbsp;j(nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prodiret adßntem, pro more patria cum animali / fci« ad ofßcia propenßor, maiori alacritate obfequen=* tior,ad hoßiitaliatis gratia promptior,illa ejßet de con»nbsp;amp;nlt;aione Abraa,praparaa à dominoßlio domini fui.Innbsp;ergo ordbtft.-Ffliciter mihi ô dem occurre hodie,uonbsp;toram compotem ßc herum mewm ,ßm ego illinbsp;tuo amico nitticius firtunatus, ßat^ quod omitutri pof»nbsp;fttfftftein/pirantp^qi^gj fe uolente ab aterno nobii inßienbsp;rato cotingit,Niß coif» me mea ßüat cogitatio,quam tu i jnbsp;ImmittiSfCertemenunc adflinteßnti, egredientur pronbsp;wore uirgines, quarttm unam deleädm 4 te «xorera ipß |
BRESlTfi.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;30 ißtdCjOfporlunls notis internofeam, ß ßerit Inß^ler hoj}gt;italiatis obfequqs cum decoragratiofa. Nec dum intra fe uerba compleuerat,amp;ec C ce Rebecca egrediebat filia Bath uel, filii Meknbsp;chae,uxoris Nachor, fratris Abraam, habêsnbsp;hydriam in fcapula fua: Prafentißimum deum ubiq^uidemus jßerantibui in iUum totaßdutia, er qua feruus uolente deo optare ccenbsp;¦ perat, eodem domino prouidente aeperßeiente, com»nbsp;pleta ßmt,non ßrtuna,no augurio, fed adcertitudinemnbsp;ßdei ßrmandä de ßituris maioribuf boiiis^ femini Abraanbsp;promißis.Erat Kibca filia Bathuelii,ßlii Nachor,ßatrisnbsp;Abraam.Laban autem eratßaterRibcat puella decora afpedu nimis,uirgb^ Si. in cognita uiro: defeenderat autem ad fontem.nbsp;Si impieuerat hydriam,acafeendebat* Quare totiespueüa feribatur hoc loco ßne litera, Paeit» tat. non inuenio traditum ab Hebrats, fußiicor iwdicdrc de=nbsp;ßüum aliquem in ea,^inimitabilc opus cateris uirgi»nbsp;mbus,in ßde tarnen er dei ordinatione comnüßiim * EUnbsp;autem, quod uirgo non abhorruit colloquium ignoti uinbsp;ri,acquieuitßmiliariter fatis porrigere potuM,inultiplinbsp;cauit uerba,pollicita officium alieno, non citiut domumnbsp;redire fifiinAt,accepitmunufcula,folaperfeuerabat diunbsp;tiuscam ignoto,periculo fe expofuit,ßid improbiori uinbsp;ro permißß'H, idq; parentibus non potuiffit non diffli»nbsp;cuiffe.Sicut igitur f\litera,Saramatrifanilißtmaol(tunbsp;adieaa,honoremindicat:ßc prater moremdetraHa,ininbsp;miabileßilupuellis,etiamß alioqui benecejferit. De«nbsp;cet enim eas non demorari in publico, non cum uiris mi»nbsp;feere fermones,non ßmiliariter obfequi alieno,non nutnbsp;nera admittere, er eße pauci coUoquij * quot;Vteunq^ ueronbsp;id habeat,elegantißima uirgo erat,er optma,c^a, obnbsp;fequiofa,fedula,fanile cducat!i,er prudens, Occurrit^ ei feruus, 8i aittPauxillfi aquae mihi ad forbendum praebe de hydria tua* Quæ refponditîBibe domine mi » Celeri^ ter^depofuithydriä fuper manum fuam,nbsp;amp;deditejpotum* Cum^ compleffet potare eum, adieettt Quin amp; camelis tuis hauriam, donee cundUnbsp;bibant* EfFundens^ celeritcr hydriam in canals bus, recurrit ufq^ ad puteum ut hauriret: ÖCnbsp;hauham omnibus camelis dedit» Prouidentia dei circa amicos fuos omnia gerebantur^ Pliezerferuos fecum habebat, qui potiwn i^rre potu»nbsp;ißent,er prior adßntem confédéral, fed gaudio e^ fi^nbsp;de plenus, de manu uirginis bibere eligebat, er officianbsp;ulrinqi demereri. Virgo deniq; animi liberalitutem, çÿ* candor,nbsp;mentis candoremdeclarabat,cr pro inßgtumorttm mi»nbsp;titite, multo plura hoffiti ßjonte exhibet, quàm fùeratnbsp;rogaa, ingenuam educationem oßentans,digttAm eoniunbsp;gio humanifimi iunenis. Ille autem côtemplabatur earn tacitus,fci^ reuoiens utrum profperu iter fuumfecüTeenbsp;dominus, an non» |
GENESIS
B R ES I T H.
|
SeruUS 4dntirabatur,non folimt tnßgnem uîrginis ttà* tutem,fed muko magis dei ordinationë, qiu h£c omaianbsp;diß)onebanttfr:iat» expertm non ßußra fe G-fuion do^nbsp;minumcrcdidijfe omniaftudeo. ILl, nbsp;nbsp;Poftquam autem bibcrunt canicli,acccpit uîrinaurem aurcam,femiffis pondus eiuSjSC armillas duas fuper manum eius^dcccm au^nbsp;reorum pondus corunn Inaures dicuntur ornementa ßdei cr frontis,ueî au rium:Armiüie uero brachiorum aut manuum, Dixit^: Cuius es filia^indica mihi, cft in domo patris tui locus nobis ad manendumƒnbsp;1.4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quærefponditî Filia fum Bathuelis, filij ZVlelchae,quem pepcrit ip fi Nachon Et addidit,dicensîPaIearum quoq; 8£ buli plurimum cft apudnos,lt;S£ locus ad ma-nendum. In^uißuit de duobui,qttibu{ ordine uirgo reßiondef, cuiiufiliaejjit, ZT ß locui manendi adeßet hoßitibuinbsp;ac camelii.Virgo autem palàm uidetur nonnibiltunc conbsp;giaffede Abraarn^tam fufficienter cr commodereßonnbsp;dens,quaß torn diuinaret numcium effè Abra^f cuiut ßanbsp;trembaberetauumt â.6 nbsp;nbsp;Inclinauit fe homo amp; adorauit dominiï, Fidei ßruor^ cordis deuotio, cum aniitti gratitu» dine,erumpebât in cerenwniast Humiliauit fe, tantis deinbsp;beneßeijs fe ßtetur indignumtnbsp;dicenstBenediâus dominus deus domininbsp;mei Abraam, qui no abftulit mifericordiamnbsp;amp; ueritatem fuâ a domino meo t Ego in uia,nbsp;deduxit medominus ad domum fratris do« mini mei«. D nbsp;nbsp;nbsp;Cucurrit itaqj puella, 8C nuncianit in do* â.8 mnmmatris fuæfecundum uerbailia» Hicc fecum orans,ßc dicebat feruut, ut amen audire tur à uirgine.C3U(eß!ttitn diuino impulfa cr coßlio ipß^nbsp;Uf, omnium qute à ^edabili uiro audiebat credula, ala»nbsp;criter ad matrem currit,in iHitt! domuntt Seorfum enmtnbsp;fceminte habitabat uiris, zr matrifimiliarius loqui ponbsp;terat ac fratri quim alijs. Habcbat autem Rebecca fratrem nomine Laban,qui feftinus egrelTus eft ad hominemnbsp;ubi eratfons» 50 Cum^ uidiffet inaurê amp; armillas in ma-nibus fororis fuae,Slt;audiflct uerba Rebeccas fororis fuæ dicentis t Hæc loquutus eft mihinbsp;homo: uenit ad uirurn qui ftabat iuxta camenbsp;lospropefontem» Laban prior ßflinus exifße feribitur, deinde uieliffe iocalia, er audiffe uerba forortst/ïnbulum prouidijfe acnbsp;Sttuimode parajfe. Sic quoc^ ornamenta prius dedijfe firibitur fèrnbsp;um,^ poflea inquißffe qu£ eßet: quum td in poflerioanbsp;ribus alio narretur ordi»e,tte exailam geßorum narra»nbsp;tionem,cr ad uiuum digeflum ordinem,curioßui inferinbsp;pturis inquirëda credos^ Stabat autem feruus ad ßntem»nbsp;t^alebat pro honore domini fui honorißce, ut amicus innbsp;vitarifZy imtroduci à uiro aliquo, ^iwm ignotus ad p«el |
3i 3^ l£ ttocem fefe cum tot camelis ingerere. Modefllom do* cet ßäo,ne quisfe cui oneri eßeparuipendat^ dixit^ Î Ingredere benediäe domini, cut foris ftas^ Ego præparaui domum S(. locumnbsp;camelis» Iwgrcdere benedide domini,CurforisfiasiPatet aott p,cjiii‘' ßiiße hos homines eatenui idololatras, ut donünu dewMnbsp;uertim non coluermt,fed im hoc tarnen reprehenßbilchnbsp;quad à fculptilibus non abhorrèrent, qu£ donüito fufitnbsp;abominAbilia: pr£fens^ uenenumfideiin unum deuM,nbsp;tefie experientia,am ueterim quim nwdernorum tein^nbsp;porum ? Videmus etiam omnes tßos homines famüos in^nbsp;firudos ad hoßitalitatis gratiam fiiiße£t interim difd^nbsp;mus quomodo fufdpiendis ho/^itibus loquamurt Et intrauit homo in hofpitium, ac deftra uit camelos,dedit^ paleas amp; pabulum camenbsp;lis, ÔC aquam ad lauandos pedes fuos, amp; pedes uirorum qui uenerantcum eo» Tmlatio uulgatafola habet.’Et introduxit eum-Cunt cr Onbelus,cr Hctrica ipfa habeant, Intrauit, ut quianbsp;hic aguntur intra domum,non ad Laban refirantur,ßdnbsp;ad feruuin Abra£, qui omne opus in hoßitio profequinbsp;cogebatur.Cibus coram eo poßtus tantum feribitur, necnbsp;nominAntur pater,mater,uel ßater^ut omnia ßigide ft*nbsp;Ha uideantur: er ßdes non im corde, fed ore tantumßtcnbsp;rit,prater unicam Rebeccam, qu£ omnium erat candinbsp;dior esquot; uirtuoßor, quam er oportebat cito egredi dolt;‘nbsp;mo, iransßrri^ in fàmiliam fandiorem,nempe qu£ plusnbsp;oßicij extra domu exhibuit quàm c£teri in dona omîtes» Et appofitus eft in confpedu eius cibus. Qui aitî Non comedä, donee loquar fermo-ncs mcos.Refpondit ci:Loqucre» Litera h£c feruos inßruit,ut diligenter,mAture, acß deliler curent mandata dominorum.Taitiprolixo conßnbsp;dlo itinere Eliezer,cum peruenißet fero, maiuit efurircnbsp;er fitire,quàm diffèrre negotiu.Non etiam deferendumnbsp;eß negotium,tu«c,quum prouidentedeo,fucceßus cernbsp;nitur, er fentitur dei beneplacitum, ne negleiia oppor“nbsp;tunitas à domino coneeßä, fubtrahatur ceß'antibus no^nbsp;bis,quum uelle adniti cœperimuSt Atille,Seruus,inquit, Abraam fum» Et dominus benedixit domino meo ual-dc,magnificatus^ cft,amp;dedit ci ones 8lt;boues, argentum amp; aurum, feruos Sf ancillas, camelos Slt;afinos» Et peperit Sara uxor domini mei filiu do^ mino meo poft feneäutem fuam,dedit^ illinbsp;omnia quæ habuerat» Abraam non folum cognatis, fed omnibus terneregi buscelebrifimanotuierat, ideaabfolute diciteSeruUSnbsp;Abra£ fum,fidelis certe, qui omnia bona domini fui deunbsp;accepta reßrt,cHiitsamicum pradicat, plenum diuitijs,nbsp;fed incertis cr mobilibus : nondum enim agros, uineoSfnbsp;domos, oppida,cenfus habebat,Vnicumßliam feneilu*nbsp;tis G- diledißimwm omnium h£redem bonorum comiti^nbsp;moral, ne auari confanguinei quicquâ caufentur de dattnbsp;dufiliaßonfononfatisdiuitit Kl V, |
GENESIS
Et adiurauit me dominus meus, dicens: Kon accipies uxorem filio meo defiliabusnbsp;Chananxorum,in quorum terra habitotnbsp;fed ad domum patris mei perges, amp;ad conbsp;gnationem meam, SC accipies uxorem filio 45nbsp;meo.
Egoucro refpondi domino meo: Quidfi noluerit uenire mecum mulier^
dontinifèrtunas freruut enarrauit,nu»e in» 4^ ptutum de amicitia firmanda ntagis proponit, cvm nonnbsp;aliam uult filiouxorem | ßliam illorum, qutm non ere»nbsp;didcrit aliquatenus negandam,tMxime cum clore dei uonbsp;luntas cr ordittAtio idipfitm expofreant.nbsp;Dominus, ait, in cuius confpeâu ambu»nbsp;Io, mittet angelum fuum tecum, amp; dirigernbsp;uiam tuam, accipies^ uxorem filio meo denbsp;”««».0, 'ognationc mca, amp; de domo patris mei.nbsp;Matrimoniorumfiia,deiantudijfienfrationegeritttnbsp;*«r,er angelortun n^tffkrio,non humono confîlio apudnbsp;f‘'gt;^of,ut/cia/it conditioaem fruom omnem pendere inbsp;domino,cuius nutu coniuges fiL{li,pacifice,amAnter,cynbsp;fideliter cohabitent, CT »w omnib«« dei circa fre diffien»nbsp;fiifiottent agnofreant. Et 4cc/pict,dixit,Mxorcm,^«ii^ di»nbsp;ttndo,nemo impe^etjaento detredare poterit,quod imnbsp;perauit dominus.
Tune innocens cris a malcdidionemea, cum ueneris ad familiam meam, SC non de»nbsp;dehnt tibi,amp; cris immunis à iuramêto meo.
T»«f i««occf,cr immunis cris à malediüionentea, Abraam dixerat à iuramento nteo-Terrere uult outeianbsp;fèruus prudent crfidelis ffiiritu dei ad perfruadendum ittnbsp;flatus,hocuerbo ,nefe parentes uirginisreos flàtuantnbsp;^etouolunatisdiuine,ut fî nolint uti amicitiie legibus,nbsp;faltem malediüionis impreeatte cr immimmis pcenant
* teris paribMfdepropriafîntilia uxorem quærere quànnbsp;ieextraneis,tAofres Aegyptiamfrufîulit,cr nullutadffgt;enbsp;dales honores iHi filius nuncupatur ? Salomon alicnigenbsp;Bas feâatur in malamfuu. Tribus commifreeri domtMMnbsp;prohibait. Not bumaiu admiramur potius quàm diui»nbsp;iw,cr homittum malitiat mfidelitof^ frtepe cogunt ajfî»nbsp;tûtates augeri per tnuhas tribus, ne unius generis con»nbsp;fonguinitat, extraiieos ferre cohabiatores nolit cum panbsp;ce cr tranquillitate,cr ne con/fiirationes locum habe»nbsp;«W,Mi «Tc^Mie» republica, deinde ut charitas frater nanbsp;«d externot minus profiituros nobis non frufreipiatur.
Veni ergo hodie ad fontem, SC dixi : Do» tninedeus domini md Abraam, fi direxiftinbsp;'dam meam in qua nunc ambulo,nbsp;Ecce fto iuxta fontem aquæ,amp; uirgo quxnbsp;'S^edictur ad hauriendum. Si. dixero ei : Da 54nbsp;5*. ‘ Pauxillum aquae ad bibendum de hy»nbsp;onatua:
amp; dixeritmihi.-Ettu bibe, amp; camelis tuis naunamt ipfa mulier quâ prxparauit do»nbsp;minus filio domini mei.
oflenditirrefragabili uoluntutedei ordtM^Mtiiu«
E 59
4o
47
48
4i
49
«¦wdane.Di/ciWWexfitcrisUtcris,laudabilitM haberictC
y»
41
45
HAÏE SARA« 51 ierîf er Ainlit preeibui obtentum,ut omnù pbinbsp;rc cejjèrintf ne quif audeat dei refißtre ordtnatiorUfquinbsp;quid fefuiM Abrade optaret orando mjj^irauit, cr fubitonbsp;poßulaaconceßit,
Antequâ ego compleuîflcm loquiâdcor tneutn, ecceegrcdicbatur Rebecca Cum hy-dria fua in fcapula fua, defeédit^ ad fontentnbsp;Si haufiuEt aio ad eam:Da mihi bibere.
Qa^ feüinans depoiùit hydriam fuam de humero,amp; dixii: Bibe, Si etiam camelis tuisnbsp;tribuam potum.Bibi,S( adaquauitcamelos»
No« CO oriitwe ßngula hoc loco profequitur,qtto ßte runt defreripa priui,ut difeamuifenfum, cr lt;id rentnbsp;pertinent potiut expendere quant uerba, ferturi^ in flt;tnbsp;cris Uteris communent loquendi ftguram,.
Interrogaui^ eani,SC dixi: Cuius es filial F Quæ refponditîFilia Bathuelis fum, filq Nanbsp;chor, quem peperit ei Melcha : pofui itaquenbsp;inaures ad faciem eius, 8C armillas in mani^nbsp;biueius.
Hic codentßre loco, Ribc4 feribiturßlia fratris A* bra^, CT /îiid B(tthuelis,fili^ Ndcbor, fratris A braa-, utnbsp;tnodum loquendi ueterum difrantus, quo proximo co^nbsp;gmetiffratres appeUuntur.
Pronus^ adoraui dominum, benedicens domino deo domini mei Abraam, qui per»nbsp;duxic me per uiam ueritatis, ut fumerem fi’«nbsp;liam fratris domini met filio eius.
Vi4 uerintis peruenit Eliezer, quia fideliter agen^ nbsp;nbsp;nbsp;’
tem deuf non deferuit. Affuit in prmeipia, medio cr fri» ne,non errare permifît in opéré, differric^ no uult quoinbsp;molitur»
Et nunc fi facitis mifericordiam ôC ueri» tatem cum domino meo,indicate.Sin autentnbsp;aliud placet:ôlt; hoc dicite miht, ut uadam adnbsp;dcxteram,fiuc ad finiftram.
Si defrderio bonefto iUius acquiefreere placet, pro a» niicitia qult;un de uobis föti pollicetur, acquiefrite: ßnminbsp;nus,negate,ut frcùim quid frdofît opus.
Refpondit^ Laban amp; Bathucl,amp;dixe» runt;A domino egreifus cft fermo,non pof»nbsp;fumus loqui tecum malum uel bonum.
En Rebecca coram te eft, toIle,Slt; profici» fccre,amp; fit uxor filii domini tui,ficut locutusnbsp;eft dominus.
Quod cum audifletpuer Abraam uerba eorum.adorauit in lerrarn Dominum.
Prolatiscp uafis argentcis,8lt;aureis,ac ue-ftibuSjdedit feruus ea Rebeccæ pro niunercï fratribus quoqjeius SCmatri dona obtulit.
Inito^ conuiuio uefcentes pariter amp; bi» bentes, manferfitibi. Surgens autem mane,nbsp;loquutus cft puer, Dimitte me ad dominumnbsp;meant,
Videtur pâtre frene,rttaior frUius Leban ßnüliam timi uerfram rexi/fr!,quinumc primo nominatur.Erant tarnennbsp;religionis tuntae^ut euentui ijüw ordinem diuina proui»nbsp;f
-ocr page 88-genesis
H'AIE SARA.
Bttot lu-daoruiB. 5^
G
defttiie,nonclt;ifui dutßrtwia adfcripferlnl, cf uoluntutem agnitam tn/ringere timuerint: dominumnbsp;men glorificaffenon legimtur^ icrigent enim omnia, uHnbsp;fidcs inßrmior. Serum autem Abrtue ad omnia edoiim,nbsp;dominumlaudat,adorat,benedicit. Refpondcrüt^ fratres cius amp; mater:Ma^ neatpuella diebus uel decern apud nos,SCnbsp;poftea proficifcetur. Dixit frater eim cr maters LXX, habent^frafres, r -^uamobremfinxerunt aliqui duos Bathuetes, Mtum pà trem,a!iumfratrem,Iudæidicumt, patrem quidem affinnbsp;frffiprimum nuptijs,poffearetraâdffe, er ob idarre»nbsp;ptum dtenwneßd^ ob fblam conieäuram, ^uia hie nonnbsp;Komiaatur^ Qtiap non potim did poffit,patri placuiffe,nbsp;ut iuxa dei uolumatem ftütim abeat, er non tarn lent acnbsp;carnali affèdu ab eo dileilam, ut impatienter tulerit fflt;* ynbsp;li£ abüionem,lt;iuam poß decem dies dimittere decretumnbsp;iam erat : fratrem autem er matrem humanum aliquid,nbsp;pro carnisaffidu paffosfùiffe. Deniq; Referai dieunt:nbsp;Annum er decem menffes^ut toties eorum error pateat^nbsp;quoties textui addere prtefumunf ,ßcibm^ iuuare So= 6^nbsp;lern, er plusfapere quàm oportet, Nolite,ait,mercmorari,quia dominus di rexit uiam meam,dimittite me ut pergam adnbsp;dominum meum. Scr«i hoc loco docentur non neuere morarwm catta (aSfCitius redire expletw aegotijs. Ct»w t« operefandonbsp;deiexperinMrauxilium,nonceffandumeffe, Et dixerunt: Vocemus puelbm, 8{. quæra mus os eius. Parentes difcant non cogéré puelba, cr nuritis tnui tOi traderetFiliie item monentur hoccafu obfrqui parennbsp;tum fidei er prudentitCf Cumép uocata ucnifict,fcifcitati funttVis irecumhomincifto?Quæ aitîVadam, Concordabant admodum ftudia humanitatis utrmç^, boc efl,in feruo frdeli,er honeßiffima pUeUa.Dei prouinbsp;dentiam plena, frdutia fufripiebat Rebecca,Domum ui»nbsp;rifandi,etfilium aque fandum fronfum cupiebat. Virnbsp;gmes non erubefrant nuptias, fed ut fandum ffüturn re»nbsp;hgiofr ampledantur, à parentibiu inuitata : non tarnennbsp;procadter ambiant,ne uoluptatis er impatieniis Votesnbsp;ris labe notentur, |
Dimiferuntergo Rebecca fororem fuam. Si nutricem illius,feruum^ Abraam, amp; cQ'nbsp;mites eius:nbsp;fiue dotcmMlerpretatifint, fine quanon efi uertfimUdnbsp;abfeeßiffe earn, ut non partmt cuder qua certior leditfnbsp;putaridebeat.Dotis uero poffTeffioabejfenonpotuit,nbsp;dits quidem antiquorum lap[us,metathefiuniifs literie, tiq“*-er ffeqttens Hebrats, amen exemplariorum cofrantisl,nbsp;er Onteli confenfus,arguunt nutricem did ? Imprecatinbsp;funt autem omniaßufla patrio more,ut crefeeret im ponbsp;pulum magnum ac liberum,prophetiam^ uidentur pronbsp;tuliffe de fetninis iüius, er de populi ex ipfa generandinbsp;uidorqSjde tot regibus er urbibus. (iÿomodonbsp;ttoflra uirgmitas creuerit in monafferijs, uel extra, uti^nbsp;itam ignoraremus, Catneli animalia funt apa ßrendiinbsp;oneribus. NttUtu« hiefletus deferibitur, nuBa turbatio^nbsp;uerbo dei credebant omues er adharebant alacriter. 64 65 imprecantes profpera Rebeccp.attp dicen tesïSoror noftra es,fias in mille miriades, 8Cnbsp;poiïidcat fernen tuum portas inimicorum 66nbsp;fuorum. Igitur furrexit Rebecca,SC puellæ iIlius,SC afcenfis camelis, fecutae funtuirum : SC tulitnbsp;feruus Rebeccam,8C abiit, Sororem fuam nominant,quia cognati nuilti er frmi lia non parua aderant,ut non oporteat ide» fingere duosnbsp;BatJjMetej^Dem'ç Hebrid hodienutricè legut 5^1^213 67nbsp;«h’LXX. legiffèuidenturf cMnfubffantidM Eo autem tempore deambulabatlfaac per uiamundeuenitnr de puteo uiuentis SCuilt;*nbsp;dentis me,habitabatenim in terra auftrali, ob loci religionem, ubi bis Agar ab angelo/confold tu legitur, frequenabat iHton ifaac, i« deferto feilicetnbsp;Sur, inter Barad er CadeSt Etegreffus fueratlfaacad meditädumitl agrojinclinata iam die.Cum^ ckuaflctociinbsp;los fuos,uidit camelos uenicn tes,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Ad mediandum 'm agrotalq ad orandttm,al^ ad ex^ erdandumdicunt,Hebrieuientmhabet quodnbsp;cum hiec omnia pariter exprimât, dicemus, exerdaffinbsp;eum friritum fuum, zr iw «ietMji eleuafffe mentem, qult;e eßnbsp;fandorum oratio. Ad quadßeBarum contemplatio,nbsp;dei Opus excelfttm,non modicum potuit exdaffe. Sic e*nbsp;'titmfandiuiri affurguntexcreaturtsperfidem'm amonbsp;rem conditoris.Placuit qnibufdam Hefcriforum exponsnbsp;re arbuffa, 'mter qult;e ifaac fefe deduxerit, ueluti herbotnbsp;perquirendotfed admedum extraneus fenfus uidetur, ninbsp;ßmedicis applaudeatur, uel aflrologls fectundam alias»nbsp;Viotum en'mfreüarum, ntimerum, magnitudinem, ß^nbsp;ium,iHfluxut,fifideliH quiffia äidicit uel docuit, NoMnbsp;potiusidffudif dandumfritfemffimo,ante pofl dilu^nbsp;uium uiuenti,quàm Abrade omniu iuniori,magis occupdnbsp;to fide 'm deü,Gr offteijs chariatis,q 'm obferuantia ntOnbsp;tuum ccelefiium.Sed hoc iadabimdis ludteis placuitfin«nbsp;gcre.Mt ad aflrologiam hortarentur nimiumfuperfitioonbsp;fos,cum afirorum motuum non ßt ignobilis peritia.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v, Rebecca quo^ eleuatis oculis fuis uidit Ifaac,Sc procidit de camelo, SCait adpucrumîQuiscftille homoqo* ucnit peragrüinoccurfum nobis Dixit^nbsp;ei feruust Ipfe eft dominus meus, At ilia toknbsp;lens cito pallium fuum,operuit fe, Scruus autem cunda quæ gefferat narra^ uitifaac, Huiusexemplo fcripturamulieribuscommendatbd ,1^ miliatem,uerectmdiâ,gratiofum^ timoremtut crnbsp;tua fint pertimefeant uirgmes, er opertne ßnt ad cotr*nbsp;ffiedum uirorum: maxime autem in homnitmfrequea*nbsp;tia er extra domtim,uermitineret Etintroduxiteam Ifaac in tabernaculun» Sarae matris fur, ÔC accepit cam uxorem, Si ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dilexrt |
GENESÎ5
dilcxitcam.amp;confolatus eft Ifaac poftmagt; ircni fuam*
üulieresfelxträtm i «trts habitibant ctimfiliabits fMS,h0aeß!lti^gratiaf maritorum consortia tempernbsp;ratißime requilterimt. Sufeepit à domino deo er p‘ttt'^nbsp;fibi tixoretn,tAngua pretiofum thefaurtmt,gtMntnbsp;felon co^nouit, per omnetempiM unice dileäißimomtnbsp;cr confolattu eflfe^coluerat obitum VMtrif diebut mulnbsp;{is,triam fcilicet annoram, donee quddragimn annos n^nbsp;tui,Rebeccam fufeiperet, propter qtum zr lequonimiMnbsp;tulit dolorem diu fèruatum * Relimquet enim homo pa’gt;nbsp;trem v mairemtC^ adhierebit uxornmaximefieos de^nbsp;Vi coniwixerit ,w)n libido fOuaritia , procacitiUj O’nbsp;fuperbia^
^CAPVT XXV.
T addidit Abraam amp; duxituxo^ rem nomine Ccthuram:
Pofl foccunditatis donum acceptumi domino, Abraam fani!iui,cui infintm 4 deonbsp;proies proniiffa erat,debuit,e^ non folwm licuit,uxoresnbsp;principalis erat,zr mater ßda hieredis-Ccthura auiemnbsp;peadem quie Hagar e]Jet,iam uetulalùi/J'et,quin zr îf=*nbsp;maëleum fili/s cr'nepotibufhicquoqirecenptiejfenttnbsp;quæ peperitei Zamran, Slt; Iecfan,amp; Mi'nbsp;dan,amp;: Madian,S( Icsboc,8^ Sue.
leefan quoq; genuit Saba ôi Dadan ? Filq Dadan fuerfit Aflurim,SiLatuffim,8cLao^nbsp;mim. At uero ex Madian ortus eft Epha, ÔCnbsp;Epher,Slt; Enoch,Abida,Slt; Eldaa, omnesnbsp;hifilii Cethuræ.
Dedit^ Abraam cunâa quæ poftederat Ifaac:
tJomina filiorum Cethura hie tarn diligenter adno» (a W oJim gentium nomina exa bant, fed pro rerum mu»nbsp;ationibui nomina quo^ muaa funt, ut htcc prifea exonbsp;leuerintpro »Mg«4 parte,
ftlijs auiem concubinarum quas habuit Abraam, Jargitus eft Abraam munera, Si di^nbsp;mißt eos ab Ifaac ftlio fuo dum adhuc ipfe ut
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- JJ.. ~nbsp;nbsp;nbsp;- Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
fi '“''''P^^gt;i‘^‘‘bicconcubiniettominantur,ob Sara,quie
«lt;¦
uerctad orientem.ad plagam orientalem, ifaac primogenituf Abralt;e hieres décrétai à domino^
honorem,facerd.otium, zr regntvm inter alios concubi» wum plios retinuit-Prouidit autemfilqs,de coeordia,nbsp;cr pace, propmultate inter tot filiostoUenda ; fignipanbsp;cans plios pdei in orbe multiplicandos,fed ifaac prie a*nbsp;lijj hiereditaria benediitione domini, cr genealogianbsp;^eßiie cohonepandum,
^Fuerunt autem ifti dies annorum uitae Abraæquibus uixic,centum anni,Slt;feptua»nbsp;gintaquinc^annj^
Anni tatn Abraa quam aliortim patriarcharam, be nenoati proftmt concordandis fcripturlt;e locis.yixit iginbsp;tur Abraam centum feptuaginaquin^dnnis.
Et deficiens mortuus eft Abraam in fene^ äutc bona,fenex,ôc faturus, congregatus^
HAIE SARA# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5I
eft ad populum fuum,
Depccre rede dicitur,uiribas Mlurie deßitui, quu/nil amen Jpirituspfligiauirtutum apprehendiJfet.Mortuutnbsp;eß autem refolutionequidem corporis, fed cum fandisnbsp;uiuitdeo iuxa ßgt;iritum,quod uiuorumdeut eß,non mornbsp;tuorttm,Senedus bona,dicitur uia uenerabilis,cr' ple^ bon»^*nbsp;na uirtutum, pne miferijs uitiorum naturalium, quibtttnbsp;aliquos poß odogepmum annum fubiacere uidemits, Senbsp;nex uero dicitHr,non Jpatio dierum ZT temporis, quumnbsp;iunior obierit omnium auorum fuorum,fed fenfu, fide,nbsp;fandimonia uitie propcerat in imntenfum.Saturus fcili»nbsp;cet ttitie pnefentis, ut iam dijfolui cupierit ,e^ejje cumnbsp;domino,Apponi ad populum fuum,eß confociari. Nonnbsp;»«iJkiior«wt fepultura iuxtacorpus, fed perduci iuxtanbsp;animam in paradifum plicitatis, ad confortium anima»nbsp;rum patra illius,inde poß corporis refurredionem trâfrnbsp;prendtu ad puitionis diuinie perpdam beatitudinem.
8 nbsp;nbsp;nbsp;Et fepelierunt eum Ifaac ÔC Ifmael filq fuinbsp;in fpelunca duplici, in agro Ephren ftlq Sc/*nbsp;or Hethæi, eregione Mambre.
Sepulturamaiorum ,pietatispliorum indicium efi, SepuKnr» cr gratitudinis, uirtutum fuarummemoriiflez^monisnbsp;mentum,quas fedulo fedentur, zr non obliuifeantur donbsp;drinariim,feqj moriturosfepe recordetur,fliituendos^nbsp;iudicio pro pdis : expedare corpora refufeitationem,nbsp;zr pro his quie gefprunt in corpore mercedem.
9 nbsp;nbsp;nbsp;quern agrû emerat Abraam à filiis Heth,nbsp;ibi fepultus eft Abraam,amp; Sara uxor eius.
Sepulturahuiufmodiin Mambre,teflimonium erat complendarum promißionum, de iUias terne pofpßio»nbsp;ne,undedeimagnaliaptura, quap in umbilico terne,nbsp;quaquà uerfam, in det gloriam diuulganda efpnt,
10 nbsp;nbsp;Etfadumeftpoftobitum Abraæ,benedinbsp;xit deus Ifaac Elioeius,qui habitabatiuxtanbsp;puteum nomine uiuentis Sf uidentis,
Benediciturlfaac etiam poß obitum patris, non p» lamdiuit^s,honore,zr gloria, fed maltomagispdei acnbsp;uirtutum omnium charifmatibus.luxtapntem autem pa Fon« patrs.nbsp;tret habitant,ubi deus uiuit zr faluat, uidet z^ uidetur.nbsp;Sacrlt;e fcilicet fcripturie,cuiiK fapiëtie aquas fandi pof»nbsp;pdent,repciuntur dei eloquqs,per que uiuunt, uident,nbsp;Z^uidentur,
11 nbsp;nbsp;nbsp;Hat funtgenerationes Ifmacl filq Abraae, Bnbsp;qUem peperit ei Agar Aegyptia, famula Sa-ræipfi Abraae,
11 nbsp;nbsp;amp; hæc nomina filiorum Ifmael in uoca-
bulis ÔC generationibus fuis t Primogenitus Ifmadis Nabaioth , Cedar, Si AdbecI, SCnbsp;Mabfam.
IVlafmaquoq}amp;Duma,amp;Maffa,
14 Hadar, amp; Thema, amp;Ietur,Slt;Naphis,8C Cedma.
ifmaelis plijperunt populi magni nobiles, quo» rum cum Ipaële cognatio amicitiampueredebuerat, rtnbsp;eiufdem parentispdes er opera, certatim fedari pari»nbsp;ter equum erat amborum foboIem,Vel hincapparet,nbsp;non pijfeeandem Agar zf Cethuram, cwn iHiw duottnbsp;f
-ocr page 90-T H O L D O T H.
dominnSjSC concepit Rebecca uxor eiHS
Steriles eße fandorum matres unit dominus, ut grd* tia: er pronußionum ßlij habeantur, er naturlt;eßagHfnbsp;tos ad Opus bonum,ßne gratia comprobetur- Sit^ locit^nbsp;fidei er pr^cibas,uultenim precibus obtineri, quod abnbsp;«eterno ordinauerat praßare. Pilij fandi non »ißpred^nbsp;bus er ßde à domino impetrantur,
Sedcollidebantur in uteroeiusfilii.quae aitîSi fie ut quid nuncego^Perrexit^ utcortnbsp;fuleret dominum«
Mut«(t in utero matris gemeUoram impulßo,ßgnißcd batßliorum huius mundi er ßdeliam ßmulPUes, doaecnbsp;utriuß^ generationis conditio ßniatur; ßmper enim manbsp;li perlequtMur bonos, boni autem ßde uerborum dei renbsp;ßßitin,tandem deniq; uimeunt crfupplantant. St itai utnbsp;quid egofTruncata oratio fupplenda,quali dicatur,In^nbsp;ßlix ego mater deum inaniter rogaui, uel potius irrita^nbsp;ui, prolempoßulando. Etabijtinterrogaredominum, jXnbsp;fieri hoc potuit deuota oratione, er donünus per ange^nbsp;Ium non raro re/fondebat patrtbus, fed er fandi quoq^nbsp;uiri erant qui imterrogaripoterant. viuebatadhucUelnbsp;chizedec,Semfilius Noe, er Heber iuxta fcripturie fupnbsp;putationes,er alif, Numerantur enim à diluuio ad natinbsp;uitatem laeob er Efau, anni quadringenti quinquagimtanbsp;duo.Sem uero poß diluutü uixit quimgetis duobus annif»
Quirefpondens, ait: Duaegentes funtin utero tuo, 8c duo populi ex uentre tuo diuLnbsp;dentur.populus^ populo fortior erit,ölt; manbsp;iorferuietminori.
iMdifi putant fe er Romanos ßgnari per lacobcf Efau,demq; Idumai tributa pendebant Salomoni ©-Ddnbsp;uidi,Maior tempore plebs ludaicaferuietminoritemponbsp;repopulo Chrißano , Sandi in hoc mundo opprimuti“nbsp;turabimpijs.
lam tempus ei pariendi aduenerat,amp; ccce gemini in utero eius*
Qui primus egreflïis eft,rufus erat, amp; to^ tus in morem pellis hifpidusr uocauerunt^nbsp;nomen eius Eûu,
Protinus frater eius egredicns, plantam Efau tenebat ma nu fua,amp; appellauit nomennbsp;eius lacob « Sexagenarius erat Ifaac quandonbsp;nati funt ipfi«
Duo uterinißatreseodem tempore uelminuto horte concepti er geniti,diuerßsmoribus, ßudijs,naturis,cornbsp;poribus, dei uoluntatem oßendunt circa ambos, ut deinbsp;pradeßinationem certo ajfiiciamus, non coelorum inflanbsp;entias,ßtumnihileffe, fed arbitrio er nutudeiomnianbsp;gubernari, qui miferetur cui uult, er quem uult indu^ 'nbsp;ratAacob dil€Xit,Efau odio habuit, quum nondum na^nbsp;ti ßifjent.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n,
a.6 Paruulisautemadultis,faäus eftEfauuif gfiarus uenädi, homo agreftis: lacobautemnbsp;uir fimplcx habitabat in tabernaculis.
Efau uenator er agricola incumbebat operibas de genere bonis,ac dei mandato poß lapfum homintbus in^nbsp;ifmäis.fcilicet agriculturfßabori matwv/m^ fudpri utti
GENESI S
àecttttfUij Mtninentiir, huiui uero i^adfUôrdecÎDt ftî^ de nepotes-Duodecim ßlif tudi [unt lfmAêli,è tjuibiü primonbsp;genitits Nlt;ib(iio(b, i quo blabathea regio, ab Euphratenbsp;ad mare rubrum er pars ArabUt
1 y Ifti funt filti Ifmaël, amp; hæc nomina per ca ftclla 8C oppida eorum, duodecim principesnbsp;tribuum fuarum»
Et fadiifunt anniuitælfmaëlis centum an ni trigintafeptem anni, deficiens^ mortuusnbsp;eft,8lt; appofitus ad populum fuum»
J? Habitauitautemab Euilaufq;Sur,quaere fpicit Aegyptûintroèuntibus AifyrioSjCO^nbsp;ram cundis frairibus fuis obiit.
Circa ifmaêlis mortem obnüttitur: Infeaeâute botta: Senex, plenus dierum, quia iuiuor pâtre cr fratre denbsp;ceßitter priorwm comparatione, pauci anni habenturnbsp;centum trigmtaqumq^, Appoßtus autem dicitur ad pa=gt;nbsp;tres fucs ,hocefi^ eadem cum patribus pace quiefcens,nbsp;fiatu cr loco, quem deus ordmauù pro animabus amiconbsp;rum,e^ toto iUicordeadh^renttu. Hlt;ec fuccMiélius fcrinbsp;butttur de ifmaëlenbsp;nbsp;nbsp;poßeristPrimo, ut generatio ifaac
Buflaregio perßngulddefcribenda aptius cohareret.Euila regio eß,quam circuit Phifon, ab Euila nepote Noe /ic nomi*nbsp;naa,. Solitudo eß contra ßciem Aegypti, non procul ànbsp;Surthac gloffa, quam uocant ordi/nariam, hoc loco, utnbsp;uideas Phifon non eße Gangem maximum ßumen tndinenbsp;Gangeticie,[edaliquë ex tsrabiie fluuqs.Sicut eSquot; Gion,nbsp;quem Ntluw fufpicati funt, Sur alio nomiae,Syriaco feinbsp;licet nominatur Agara ufc Agar matre ifmaëlii Solitit»nbsp;do eß inter Cades çgt;rBarad,extenfa ufq; ad mare rubrîé,nbsp;(y confinia Aegypti,m qua eß er mans S'mai çrOreb.nbsp;Cora oitinibusßatribusfuiscecidit,uel fuperßciern.Simnbsp;plex mihi fenfus uidetur, tunior omnium fratrum fuo^nbsp;, rumobijt,hoceß,paucioribuf annis uixit. Velcircum^nbsp;aßantibus omnibus fuis ftlqs,nepotibui,er amicis, natunbsp;rali morte deßeiens ob'qt,
C lt;Hae quoqj funt gcncrationcs Ifaac filii 2.4 18 AbraamtAbraamgenuitlfaact
ft * «quot;t °oi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omniumq; un tutum exemplar feriptura
doth difta. profequitur,lfaac fdlicet, Abraæuntipatrts legitimifi ly lij er hlt;eredis^.
11^ qui cum quadragintaeifetannorum, du-xituxorem Rebeccam filiàmBathuelisSyrt deMefopotamia,fororem Laban Aramei.nbsp;Caßitas panbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qadrirugcßdni« andern nupßt, ut difcamus quam
cafle uixerint, quàm nafuriC robur diu expeäauerint, non interim fcortationibui incumbendo ,ßcut neccom*nbsp;meßationibus er ebrietatibus,quteßgt;umant in libidtnemnbsp;neeeßario, fed domini uoluntatem, de uxore iüis deßisnbsp;Klefopota- nando expedabant, Niefopotatnia pars Syrilt;e ed, Syronbsp;rum lingua diciturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcoc cji, plana uel cam=
peßris Syria^ Nonßßinanter,nott temere,nec de extern nisfimtlijs uxor ducenda, fed integra cetate, prauia deinbsp;inuocatione,de ßdelibui parentibus, uxor in timoré deinbsp;educata diligenter,
i-o Deprecatus^ eft Ifaac dominflpro uxogt; r€fu3,eo quod eflci fterilisîexaudiuiteum
-ocr page 91-GENESIS tus,{êraruwtieftationibus,qu£ fané occupittionesutionbsp;les erantnbsp;nbsp;nbsp;neceJfariA lacob /implex didtuTyin aber^
tuculiSjGr donü babitans,quod ut ainbiguumfumi po^
¦ tefi,in bonttm ZT malum^Sic igùur dolus^ua/ricies, w« 3 traHabilitlt;iS,'mclementia ad fratrem ßmelicitm, menda^nbsp;«»m ddputrem,laudem non hdbent,feduituperium. Vi ;nbsp;de igÜHt in bis omnibusnbsp;nbsp;nbsp;alijs uerîi diui Pauli didum,
qui ait, ex eledione propoßtum dei per/htiffe circa atn 3 operibuSjfed uocàtedeOt No« en»« per openbsp;ra prauifa eledio ß{la efi,fed gratia dei,ne de operibusnbsp;If ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ZT arbitrij libertate nobis blandiamur. SoU autem dei
gratia quem uult eligit,uocat,fandificat,beat, fide do» gt;Mt,ad omwm uoluntutem fuam i»flruit,incitat,inducit,nbsp;cooperatur^Otiem uero non uetit,non nofirum efl diju=*nbsp;dicare, iufiâ uerofciainus e/fe, licet occulta dei iudicia,nbsp;Miterra uidt omnes homines faluos fieri, cr nos inter 0»nbsp;wneî eos e/Je (inguli credamta ,cr de dei pietate mini^nbsp;me hiefitemus, qui etiam peccantes fideles fuos non defènbsp;rit,nunc hoc, nunc ülo modo ad pænitentiam adducit,nbsp;ut de iUim mi/èricordia nemo de/fieret,de iUiui uolttnanbsp;GT iudicifs nemo non cogitetfemper, nüfericordiâ imnbsp;ploret,beneficijs grains exifÎAt,fibi nihil tribuens,deonbsp;omniabomt,cuinihilmalum, etiam fi male fiant ab ho^nbsp;gt;ttinibus,zrpeßime cedant non eledis,^
47 IfaacamabatEfau,eoquôdinorcciusue natio,S£ Rebecca diligebat lacob*
Adeo nec Ipnc Htr optimus laudatur ab operibus, fed dannatur, diligebat enim quem dominus odiebat, Efaunbsp;fcilicet,hoc eft, non elegerat ad feminis benediiîi propa ;nbsp;gationem,id^ otgt; deltcatiorem cibum^t^co mater lauda^nbsp;tur,quôd leaem corpore domi fedentem materno acfæanbsp;miaeo potius ^^^lu amauerit quàm fànéîOiUt eleSio deinbsp;ubiq; appareat, non operum mérita : omnes enim egentnbsp;gratia dei, cttins iudicium iuftum esquot; lt;equum firre nonnbsp;poßumt etiam fan£li,fed deprccantur^
Coxit autem lacob pulmcntum, cum^ ueniflet Efau de agro laffus,
Cibis uilioribus uefiutur fanéii, fed tarnen peccatum non deefl,fi libidine nimia prouocentur. Hic EpK primonbsp;genifa dWi/îi»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dijplicabilem cibum auidius fumpfit^
Non enim cibus in uitio e/l,fed appetitus: non tam re/èrt c(Mid edatur,quàm quo modo^Ea famendafunt, qu£ nanbsp;ture neceßitas,non edendi libido fitggerit,Omnia inun^nbsp;da mwndiî.No« efi deleilus cibi cr temporis, afiit tan»nbsp;inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turn parfimonia guftus^f^on grauentur corda crapula et
; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^brietate^ludicium dcniq; hic notatur ludaici populi cr
Cbri(lilt;tnorwm.llli cum eßent peculium cr primogeni^ tifperdiderunt régnant CT facerdotium,
9 ait Efau ad lacob î Ciba me quæfo de co-' ”‘onehacrufa,quiala(rusfum.Quâobca«
g ^^^fI^qua;rendacaufamalitilt;einlàéiisEfau,n(cde finfionis «ut exc«fttionis rationes i« lacob, qui quidemnbsp;dignitate pnmogcniturlt;e donandas, çy benediélionis i»nbsp;femiaejnfcius ijüt« medij, uenationis fratris fui cy cibinbsp;domino dißotwnte,licet minime mnocens peruenit ad idnbsp;quod dem prtdeflmauerat,qu£ nee ipfefanilus merwit.
THOLOOTH. , nbsp;nbsp;nbsp;33
nec Efiau demeruitffèd ßc domino placuit,ßc bontim fuit, Atqui o homo tu quis es,qui ex aduerfo deo rejfiondeasfnbsp;Nttm dicit figmenttmt,crc.
30 nbsp;nbsp;Cui dixit lacob: Vende mihi hodie prima
genitatua*
51 nbsp;nbsp;Efaurefpondit:Enegouadomori,amp;ad
quid mihi primogenita^
51 Ait lacobdura ergo nunc mihi, amp;iurauit ci,amp; uendidit primogenita fua ipfi lacob.
Non pote^ imputari crimen auiditas edendi, ufq^ ad mortemßmelico, er primogenitura; paruipëfio non ue cob,nbsp;hementer accu/atur.^iam ey ßaac earn commutationemnbsp;non maioris habuit uel curauit,quàm ut ea non ob/iantenbsp;benedidione primogenito debitam, ipfi Efau negare uonbsp;luerit.tHcc lacob iült;Utt tali mediofibi raperc debebat,feiinbsp;dei ordinatioaem pra/hlari, qttam cr fuo tempore accenbsp;pit. Obligabatur charitatis legeindißolubili proximo,nbsp;ne dicam fratri,fuccurrere, nec bona confeientia urge»nbsp;bat ad fèftinanter iurandimt,necindutiaspermittebat,nbsp;nee confilium, Multam igitur peccauit,fed quia eleduinbsp;erat cr fideli5,non ex alio, quàm dei gratia in promif»nbsp;fionibus perflitit, Efau aute diuina præordinatione per»nbsp;eepit temporalia dona i}Mlta,fed benedidionisin femi»nbsp;Bepcro beneficium,ficut non meruit, fic nec accepit, 14nbsp;COamp; autem ex gratia confequutus eft,qua lt;eque non me»nbsp;ruit, fed prouidentia dei iflt prieuifa, amittere etiam peenbsp;candononpotuit .’uolutitati iHius femper facrofandte,nbsp;quisrefiftet^
3^ nbsp;nbsp;Et lacob dedit Efau panemnbsp;nbsp;pùlmëtum
lentium, 8C comedit, ÖC bibit, ôc furrexit, Sf abiit,amp; paruipendit Efau primogenita,
Pulchre fcriptura exaggerat peccatum Efau,qui pri Hfau pecca mogenita nihili ficiebat, qult;e utfacrofanda lacob plurinbsp;mum appretiabatur.Prafirebat uentrem honori,cibiimnbsp;uirtuti,pne gratiarumadione reficiebatur, mediUbaturnbsp;uiafidi retinendivm quodtustcuendiderat : oftendebatnbsp;fe indignu/m priuilegio tam fandit primogeniturit,
A PVT XXVI.
Rtaautemfamefuperterra,prît- A ter famempriorem,quæ accide-ratin diebus Abraam, abijt Ifaacnbsp;ad Abimelech regem Palacftino-rumin Gerara.
ifaac de nouo inftituitur à deo h^eres promifiiomtm, fidei,tcntationum quoq} cr profiduum. Cum eßetnbsp;braam feptuagintaqumq; annoru fimes prima erat, h£cnbsp;autem iUo dudum mortuo, iam ifaac exifiente letatis prönbsp;fidioris, ut cogeretur mutare locu, amp; exemplo patrisnbsp;in Paheßnamfecedere auftraliorem. Abimelech autem Abimeitchnbsp;non perfonte nomen eft, fed regite dignitatis nomenclatunbsp;ra apud Paließnos,quafi pater fit cr rex. Confides enimnbsp;eße debent cr patres,qui populis praficiitntur.Geraranbsp;aut regni metropolis /iiit,Sic Pharaones didifunt regesnbsp;Aegypti, cT Ciefares Romanoru imperatores Auguß,nbsp;Apparuit^ ei dominus,8£ aitîNc defceti-das in Aegy ptum, in terra quam dixero tibinbsp;habita»
f 3
-ocr page 92-GENESIS
ProWamp;et eiuedere è terra promißionii, wßdei Kor decre/cat, qtum çr iuramenti renoMtione inflnuratnbsp;atc^ ßuet.Nonpatitur dem defienderefatiiios, fed unit 6nbsp;femper iHos ad fuperiora proßcere. Aegy(gt;tum tenebro 7nbsp;fam er rerum diuitem terram prohibet ingredi fanÜof,nbsp;Semper peregr'manturfanäiffed ad dontini mandatum,nbsp;von c/uo uolitnt libet.
5 nbsp;nbsp;nbsp;Peregrinarc in ea terra,cro^ tccum, SC bc
nedicam tibi t tibi enim amp; femini tuo dabo uniuerfas regiones has, complens iuramcn^nbsp;ƒ tum quod fpopondîAbraam patri tuo«nbsp;Curabo omnia ttia,ferudbo er pafcarn, ficut er pdquot;nbsp;^*^****nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnibm iUi confident
tibm, femper in fiturum pronüuit.fide fujfendit ac exer eet,dei}Mltiplicando olim fuo [emine^er rerum fuppe»nbsp;tentia,(jua^ prouidet fideltbm dem,non ipßßbi. Totantnbsp;guldenlt;]Udm promißt, fuceeßiue terram dédit,quantnbsp;eon longo tempore pacifice mhabitarunt, propter bioanbsp;bedientiä, donee plenitudmii tempore appeteiae,omnit Snbsp;terra fideliumh^reditof ßeret,cr 4 deo doiüorum. Stt«nbsp;tuere iuramentum,efl fiäo comprobare, feruare^ pronbsp;mißa.
4 Et multiplicabo fementuum ficutftellaa coeli,daboc^ pofteris tuis uniuerfas regionesnbsp;has:Slt; benedicentur in femine tuoomnesnbsp;gentes terræ:
Semen lfaae,filif funtfidei Algt;raæ,opere,^irittt,»oti tuntumcarne,Clarificabo ut fkUMtoto oramp;e.Eoruntnbsp;deut,fides,uirtm ac cultm celebrabunturubii^ * Repe«nbsp;titio de terrie pronüßione ad ajf rtionem pertmet, ernbsp;ßdei certitudinem adißcandam. Semen iüud non »ißnbsp;Chr^mefl,quifolmeflbenediiilio,iußitia,fanäittU,renbsp;demptio ZT hareditas Sternafaniiorum omnium, ZS*nbsp;falmuera,
y eo quod obedierit Abraamuocimcae, 8C cuftodierit præcepta amp; mandata mca,8i cercnbsp;monias,leges^ meas feruauerit«
PrzdeRina 'pafn credere quàm obedire Abraamam, donum deî «o Juin». gfr4tuitumerat,quidatpoffe,uelle,crßcere,remuneanbsp;rot tarnen, çr priemia poUicetur, cr praßat : dona fuanbsp;coronando,bonitatem (uam declarando, quamàfidetianbsp;bm unit agnofei, credi,anMri cr coli ,cr in hif fanilifinbsp;cari.Is dutem Abradm obferuauit omnia,quie eidem oba iqnbsp;feruandd commendaueram, qut mibi placere cognouit,nbsp;Isautemifaaclicetundmtantum uxorcm habuerit,crnbsp;nuUam concubinà,nec ideo tarnen ißum patri eim pr^ennbsp;firre poßumm,cuius erant ßdei cr obedientM potior a 11nbsp;merita,in tantumtut propter iüum dicat dem fe huic ß’*nbsp;cere bona qult;t ßcit.Priecepta fdlicet mea moratia, na»nbsp;tura humanlt;e inferta,quibus itrflruantur deum colere,etnbsp;proxhnii exhibere qult;e ßbi uelmt ßeri,tiebrgKnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-q
diéla, Ceremoniiuq; zSquot; iufld, i» ßgtiis exterioribm, à deopro tempore approbatie, donee ßgura ßiturorumnbsp;gerebatur,cr lex pædagogm ejfet in Chrißum,quM çrnbsp;nominant- Legej «ero meat,dicit traditiones crnbsp;doitrinat 4 deo reuelatat patribmtunde cr tota lex Monbsp;dicituTjid eji,dodrina cr mfiruéiio diui»
THOLDOTH.
nitm iHii faerîi literit tradiai, Vnum tumenßepe pro dat liofumitur.
Manfit itaqp Ifaac in Geraris«
Qui quuminterrogaretur à uirislpci iP * lius fuper uxorc fua, refpondit : Soror meanbsp;cft î timuerat enim diccrc t Vxor mea cft : nenbsp;forte interficerét eum uiriloci propter Uiiusnbsp;pulchritudinem«
’VerißmileeßSaramacRebeccam ßiffenon folum Pquot; probatis nwribm gratiofin, fed etiam infoliaßrwa ey*nbsp;pulchritttdine prlt;e eu» àii Paheflinoru mulieribm, Erâtnbsp;enim è Kefopotamia cr alientgcme, alterim coloris CTnbsp;ajpeflm, quàm Philißeic quic ob Arabite uiciniam tur*nbsp;piores erant.Caftitatis deniq; gratia,uiuaciorem firmantnbsp;ac perfeuerâtiorem accommodabat. similiter metuebatnbsp;Ht Abraam pater,remedio eodem utebatur,cr periculonbsp;occurrebat, donee donünmprouideret, cai credidit,inbsp;quo deferi,acceptis tot promißionibrntnon potuit.
Cumep pertranfîiTent dies plurimi, Si ibt dem moraretur, profpiciens Abimelech rcsnbsp;Palæfttnorum per feneftrâ,uiditeum iocan^nbsp;tem cum Rebecca uxorc fua«
Lttdebat ifaac cum uxore, hoc eß,ridebat, CT cotbe^ tabaturliherim,crfimiliaritercolludebat,Non enimnbsp;loco patentiore coijjfent, ut ludeifibulantur, qui firènbsp;femper mdigniora comminifeuntur, cr turpiora ferit*nbsp;bunt, quum uelint haberi caßißimi cr religioß, ut pi»nbsp;geat adducereipforît fibulas cr flultitià, Qaanto rationbsp;Mbilim dicitur fandos uiros coniugatos non inaniter,nbsp;fed prudenternonnunquà defeendere ad fcenünei fexmnbsp;inßrmitatem.ut aliquid blanda htlaritate,uel dicant,uelnbsp;ficiant,non eneruantes, fed tempérantes uirilë uigoreitlnbsp;crtflaturitatem,adgratiam non ttidignamconiugibut-
Et accerfito eo, ait t Pcrfpicuum cft quôd uxor tua ftticur dixifti cam fororem tuâ eSeinbsp;Refpondit IfaacîQuia timui ne morcrer pronbsp;ptercam«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
Regisnotaturprobitas,qui non iudicabat ineeßum effe,Et integra fima itlorum,cr honeßa ntaturitaf,ntmnbsp;ßaebat turpiora in fu/pidonem aßumi,Regebat utrofi^nbsp;Ùfi prouidentia,ut crnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;honor aretur,cy‘r ex ledifi^
caretur in amore detsoror tarnen erat,quia cognata.
Dixit^ Abimelechî Quarc hocfecifti no u bis « potuit dormifte quifpiam de populonbsp;cum uxore tua, Siinduxeras fuper nos peonbsp;catum«
Præccpit^ omni populo, dicensi Qui te^ tigerit uirum hune, Si dus uxorcm, mortenbsp;morietur*
Timoré deihabuiße regem crfubditos,fdtis claret, \ ninürum ßde cr exemplo Abrae inßitutos, Ignorantùfnbsp;quoqfpeccatii coram deo imputari, cr iudiearikgedonbsp;cetnur, ut inde inteüigamm quàm deo dijfliceat, quodnbsp;per conteniptu committitur, cr deliberate contra deunsnbsp;cr proximu,AUegorias non inquiro,litera nos fatis do*nbsp;cente,fidelibm nunquam deeffe pericula uit«e ,fimt amp;nbsp;rerum,quibm aliquando ad peceindum adiguntür : fed
|
GENESIS JÜrt 0WMI4 ftitt rddit aitticis dei, aßiftit à dexlrif amp; finißrif : non ut procliuiores fiant ad mala, fed ut adaéHnbsp;^tmporum ac tenationum impulfibut minime de/fieretu:nbsp;certi (jttód infirmitatif et ignorantie peccatafanSis nonnbsp;obfunt, cr ûcttli dowint fuper iuflos rejfiicere^ Et nc ex«nbsp;empfanMioriHM pafiim trahanturinexemplum tperfi^^nbsp;iios effe eos qui non ofièndunt lingua^ Ne prifcipiti indinbsp;omnia in deterius interpretemur,inomni nationefitnbsp;Rmper çr effe deam metiientes esquot; pios. _ Scuitautemifaac in terra ilia,amp;inuenitin ipfoanno centum menfuras : benedixit^einbsp;dominus. ’5 Etcrcuithomo, fiCibatprofidens atqjfuc crefeens t donee magnus uehementer effe-dus eft, Inlreptdt« ifaac aduerbumdomini in terra manfe^ rat fitmis tempore, domino fidens,cuiai terra cr pie»nbsp;nitudo, ty- feminauit etiam in fitrili terra:ideo contra exnbsp;tj..nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peâatioaem omnium,çr naturalem curfttm,inuénit co» *«. '*** nbsp;nbsp;pW”* mefiis infolitam, mercedemfideif^y miraculum ui cinit pariter cr emulationem ; tjuia benedixit eidomi’* mUtfJon cceliini,terra,fitum,fed dei gratia ditabat ho^nbsp;minem: non tantum ti{nc,fed fubinde magnificauit,diuinbsp;tijs,honore,ßma,uirtutet Deiamicü ofiendit, exemplarnbsp;fidei er opermn.Creuitex gregibiK animalium,crmulnbsp;taßmiliahominum,^uifub iUiits regwamc ty dire^ho^nbsp;ne ht timoré domini erudiebantur, *4 habuitcß pofteffiones ouium amp; armento rumSf familiaeplurimum. Ob hoc inuiden^nbsp;tes eiPalæftini, *î omnes puteos quos foderant ferui patris illius in diebus Abraam patris fui, obftruxe»nbsp;runt,implentes humot intantum.ut ipfe Abimciech dicerct ad k faacîRccede à nobis.quoniam potentior no-bisfaâusesualde. cju nbsp;nbsp;Diuitie pariunt odium,malt bonot perfequitnturifi» ’¦ nbsp;nbsp;deli'im profiâut imp^ non firunt eijuatiimiter,Occiilte umdicant liuoremfuum,guicoràm nonaudent,per^ fer uidos perfe^uuntur, qui perfe erubefeerent-Puteos uti^nbsp;lesobflruunt tam pbiquàmalijstnon curantcttinoceanbsp;ant, tantum iü 't/miidiæzrlofati5fiat,Creuit eatcnuifii»nbsp;ror gentK,ut ne rex quidê obfiftere aufit, fed exire coninbsp;pf nlt;«t, certo agnitam amicum deiSic regum cr populinbsp;ßuor infiabiliSt Sant in terra locum fixumnonpoßi»nbsp;dent, miurias patienter firunh Kundus odà cr perfe^nbsp;guitar amùosdeùfidei doâores uno loco confîftcre nonnbsp;oportet: firtiores in fidelibmuiticunt tandem. Etablit Ifaac inde,ut uenirei ad torrentem SanSor« opéra funt, puteos ßdere,feminare agrof, P’^o^imisconfulere, fimilia^ regere, nihil in thefaurosnbsp;reponere, muît« prodeffe, feruulos colere.’cui dolninuf,nbsp;ne imaniter conaretur prouidit de aquis uiuis,perpetuis,nbsp;fàlubribui in ualUbus, ubi uiuebant cum pccoribiw.No*nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MMJd ßntibus imponebantteifiernof quoq; circa torrëtes txtritebât,ubicaperentur aqu^ pro tëporibut /îfcitafM» b |
THOLDOTH. 54 18 rurfum fodit aquarumputeos,qoosfo» deratin diebus patris fui Abraam, amp; quos ilnbsp;lo mortuo olim obftruxcrantPhiIifthiim,apnbsp;pellauit^eos eifdê nominibus quibus antenbsp;pater uocauerat. Patienter fuftinuitimprôbitatem ferttorum,ad tentai tioncs ajfiietut, non reddit calamnias,non régi conque»nbsp;ritur. AÜegoriampttteorum Origenes iraëlat Homilianbsp;tertiadecima in Genefim. *9 foderunt^ ferui Ifaac in torrentc,Slt; repe rerunt in puteis aquam uiuam» Perfi/ÿt in perpétua mentis ferenitate, omnia boni eonfulit,qult;e aduerfa occurrebant.’certus omnia dei nu»nbsp;tu geri, quanto magis homines aduerfabantur,tanto fidenbsp;hatßrtius.Viuida exempta uirlutum ij nobis patres ex« ßxempitimnbsp;hibentç^honefiatis, non tarnen fine imperß^tionibus, pïtrum.nbsp;quibus honünes in hac uita carere non poffunt,Seligenanbsp;da autemfemper funt meliora^i^ domini dei uerbo g*nbsp;mandatisnitendum. ±0 Sed SCibi iurgium fuit paftorum Gcraræ aduerfus paftores Ifaac, dicentium:Noftranbsp;eft aquaî quamobrem nomen putei exeonbsp;quod acciderat,uocauit Calumniam. il Foderuntautem ôfputeumaliumtSf prO illo quoq; rixati funt, appellauit^ eum Ini-micitias. Elegit magis fecederc quàm litigare:umcebat in bo» tto malum, împrobitatem uicitpattentia,ceßione,ßga,nbsp;nihil à fanfio labore abjkrritus, ubiq; fui finülis. Quianbsp;autem bis patientia uicit,ideo tertia uice liber atur^ Il Profedus inde fodit alium puteum,pro quo no contenderunt: ita^ uocauit nomennbsp;dus LatitudineSj dicenstNunc dilatauit nosnbsp;dominus,et fecit crcfccrc fuper terram. i J nbsp;nbsp;Afecndit autem ex illo loco in Berfabcc; Qsod fuum er at exequitur, er ad pacem affèqueh» dam arbitratur oportunum fecedere in Berfabee.At^nbsp;poft pacem redditam gratias agit, ben^cium dei confianbsp;tetur.Latitudinis nomen puteo indidit^ amplitudineninbsp;nuncupauit. ±4 ubi apparuit ei dominus in ipfanöäc,digt; eens : Egofum deus Abraam patris tui, nolinbsp;timere,quia ego tecum fum:amp; bencdicam tibi, ctmultiplicabo fernen luum proprer fer-uum meuni Abraam. Fidem promißis adificat dominus, Gquot; lt;tttget :ßmt* iiariter apparendo amico fao 'm Bcrfabee, exhortandonbsp;ad fidem, deuotionem,^’ ftudia patris fui Abralt;e,renà*nbsp;ttando paëlitm,promittendo benediëHoncm feminis fan»nbsp;m,atfxilium contra hoftes, prolis multitudinent. Off e*nbsp;rtwn temporalium abundantiam,Propter Abraam dicit,nbsp;feruum meum,no propter eum orantem,fed propter menbsp;promittentein,iüumq; credentem. ly Itaœ ædifîcauit ibi altaretamp; inuocato nomine domini, extenditibi tabernaculum fu-unnfoderunt^ ibi ferui fui puteum* Gratitudinem deßrtfacrificio orationis g fideL 6» Î 4 |
|
GENESIS militais oMientite:ideo dr4 placuit fàcrifidam. TabermLculuin autem tttrndit,non [entper ibi manfurm:nbsp;fed more peregrinorum ad mandatum domini abfcejfu^nbsp;rus: nihil interim omittendo coru qute comode fieri polenbsp;rand Totui quidê pendebat à domino,tamen quod fuumnbsp;erat in omnibutnon obmittebad tA Ad quern locum quum ucnifTent de Ge.* raris Abtmciech.ôi Ochozath amicus illius,nbsp;Phichol dux militum, quot;^7 locutus eft eis Ifaac : Quid ueniftis ad me hominem que odiftis,filt; expuliftis àuobis?nbsp;Qui refpondcrunt: Videndo uidimus te*nbsp;cum eiïe dominum; diximustSitiuramen turn inter nos, inter nos etinter te, etinea-mus foedus tecum; utnon facias nobis quicquam mali,ficut etnosnihikuorum attigimus, ncc fecimusnbsp;quodtelxderet, fed cum pace tedimifimus,nbsp;audum benediiftione domini« Abimeiccb cum P^braam dudum pace initam tgre fer uauerat,inciuiliter trailando ifaac, CT ob popuÜ gratianbsp;crefeere uideret,benedianbsp;mclecli. 3’ 33 ßetamp;bec. 34 «3»w 4 domino, nonnihil ueritus deum ZSquot; homines,po» fteris quo^ fuis profiiiciens ,iun{li5 fibi regni primori^nbsp;but,renouarefcedus quarit quod pro tnfigtù mode^lianbsp;Ifitac non abnuit,A.micitiam mate feruatam, cr nunc de^nbsp;nuo pofiulatam non negat, [ed in tempore adatonet iniunbsp;rit perpejfie,cr patientitfut longanimitatem comme«nbsp;tnorat,utriusqspofieritaticaufamfirmatferuandtpacis:nbsp;ne Palitfiini ignorent, humanitate feuidosabifaactnecnbsp;pofieri ifaac mtraHabiUores ejfe uelint patre eorum.Donbsp;cetur interim uteri^ populus pacemc^amicitiam,qualt;*nbsp;propter utriusq; peecalum adaudum e/l,poflea tanta dinbsp;fcordia crebro concertantium, Hwic pacem, ueritatem,nbsp;patientiam, populi curam tam prtfentis quàm fecuturi,nbsp;reges difeant cr longanimiatemt Fecit ergo eis conuiuium; SC poft cibum SCpotüm (urgentes mane, iurauerunt fibi mutuo; dimifit^ eos Ifaac pacifice in locum fuum* Ecce autem uenerunt in ipfo die ferui Ifaac annontiantes ei de puteo quern foderant, atqj dicentcsîlnuenimus aquam* Vnde appellauit eum AbundantiamtSC nomen nrbi impofitum eft Berfabee ufqucnbsp;in prxfentem diem«. Qgtd umo cr eodem die iuramentum Paltfiini cum ifaac ficijfent, de pace perpétua cotenda, cr putetts aanbsp;quam injfierato dediffe fimul renuntiatwm eft:ideo urbinbsp;nomen impofuit, Beerfabee : utrun^ uno compledensnbsp;nomine, puteum fcilicet cf iuramentum,Sicmunerumnbsp;diuinorum memoriaserigcbantpafiigt;npatres,ad deiculnbsp;turn promouendu/m, amp; pofteris cominendandumfidemnbsp;er deuotionem in deum patrum fuorum, ne ßcüe rela»nbsp;berentur ad gentium idola. ^Efauuero quadragenarius duxituxo-« temjudith filiam Beeri HethgnSc Bafemath 1. |
THOLD OTH. filiam Elon Hethæi : quae ambac offenderantnbsp;animum Ifaac et Rebeccac« Efau quoq^ quadragenarius jîneconpliopatris,du* as uxores accipit : ideo infiliciter ceßit, qut cr irrita^nbsp;bantßiiritum ifaac e:^ Rebecœ, Tales Hethtorum fi'*nbsp;lit erant,ut non gratis Abraam fuofilio uxorem de Sy^nbsp;ria campefiri fufceperitißrtaßis benediâi feminis matefnbsp;nitatefe priuatasdolebant,fifideles erant,nbsp;lt;rCAPVT XXVIU Enuit autem Ifaac, et caligaue* runtoculieius, Ct uidere nonponbsp;terattuccauit^ Efau filiûfuumnbsp;maiorem, et dixit ehFilimi^Quinbsp;rcfpondiuAdfum, Opiw prouidentit diuint, iunioremfilium prtefiren do maiori in benedicHone, per errorem htvmanum fierinbsp;debebat: ideo oculi ifaac caligine obducendi erant,quodnbsp;prtter LamechttuUi uetuflißimorum ctiam patrum legtnbsp;mus contigiffè.sic nihil prater ordinem dei fit,nec oculinbsp;defiUus, nec uenationisfuccejfus,nec lentis edulium,necnbsp;fixmint medacium, nec hoedini uelleris excoriatio, nonnbsp;tterbum hominis,nec opus,omnia domino moderate connbsp;tingunt: nobis quidem cafu,dominoautemuolente,cuinbsp;nemo obluâabitur, quufnßüibititer imiuerfa peragat, Cui pater;Vides,inquit,quod fenucrim,et ignorem diem mortis mcæ« Sfwßi mortem ob oculoshabent,domini indicium me ditantur,pofieritatK curam gerunt, cr pro uiribus prt*nbsp;ordinant. Diem quoe^ mortis deus nos feire noluit,ut e*nbsp;ius indicium femperexpeâemus,paueamus,illi^ uitamnbsp;cr mortem ac opera committamus. Sume nunc arma tua, pharctrâ et arcuffl, ctegredere in agrum« Quum^ uenatuali^nbsp;quidapprehenderis, Efau incumbebat externis folatifs,cr negotijs homi^ nibus non inutilibus, ob pros er beftias hominibus ftpenbsp;pernitiofas, ld faniïo patri no dijplicuit,malti non fi(it,benbsp;nediéiioni tarnen obfiiit, dno ordinante fine culpa iüius,nbsp;fac mihi inde pulmentum, ficut uelle menbsp;nofti, etafferutcomedam; etbenedicattibinbsp;anima mea antequam moriar. Eacmihi guflamenta, hocefijdelicdtioriscibifireU“ lam,et gufiui gratum-Cuius defiderium firfan culpa nonnbsp;caruit, deceptionis autem ac pauoris paena fucceßit,deinbsp;prouidentia ordinante errores noftros in fitarn gloriam*nbsp;Vtbenedicattibi anima mea. Et afiè^bi pietatis preci^nbsp;bus te meis domino comnxndem, primogeniturt prlt;e*nbsp;rogatiuis donem, prtfirà tefratribus,fùtura prtdicem.nbsp;Viderai ifaac apprehendentem lacobum calcanéumfi'dnbsp;tris : audierat natu minoren prtfirendum maiori, uen*nbsp;didi/feEfau fua primogenita, aggreJHorem moribuSfefnbsp;jôrfanafièâuirreligiofiorem, quibus nonobflantibuf,nbsp;benedicere ctvm,er alteri prtfirre parat.Sed aâus no^nbsp;firos deus di/fionit,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| Quod quum aûdiffet Rcbecca,et ille abnk fetinagrum utuenaretur uenationen»^^’*'nbsp;totynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aid. Ji?* |
GENESIS
dixit filio fuo lacobt Ecce, audiui patrctn tuum loqueniem cum Efau fratre tiio, ÔC di*nbsp;centemî
Affer mihi de uenatione tua, amp; fac cibos ütcomcdam, ÔCbenedicam tibi coram dominbsp;no antequam moriar.
Religtoji crprudens Retcccd lacobum mdgis anM^ bat,cui audierat fubijciendu/m ipfum Efau,dei conßliuntnbsp;didiceratfUel ignaralicet^tamen promouere cogebaturj,nbsp;^uod neceffario futurum erat.Obedietitia Efau,diligeij-*nbsp;tidfOpuf bonum, patris conßliunt, cr ipfa cæli acHo cirnbsp;(dgenituram: omniahitc lacobißtaimpcdirenonparnbsp;temnttfed potim ipßuf parta iuMbant, quem dominusnbsp;dilexerat.
Nunc ergo fili mi audi uocem meam qua egotibipræcipio:
Fæmina inßrumentum deißt, etiam menticndo, zT per dolum agendo, quod doniinM ordinauer aL Sic ho^nbsp;minum uoluntates fua liberate utuntur, ut domino con^nbsp;trauenire non po(?i«t»Noßri quidem refpeäu libere aginbsp;mus,non compeSimur, nec inuiti er coacli agimus,do^nbsp;tiüni tarnen eß,feruü ei,quodcogitamiisuolamus ernbsp;Operamur ; iubemur tarnen intérim bene agere, uere lo^nbsp;qui,ßaudem detefl!irt,doltvm odiße,ab omnipeccato abnbsp;fiinere,Sm minus, peccatA noflra agnofeere, dolere, ernbsp;emendare iubemur, er excufationis dignæ nihil allega^nbsp;re poffumus, qui domini pracepa fcimus,^ iußim iu^nbsp;dicium non euademus,
ÔC pergens ad gregem,affer mihi inde du* os hcedos caprarS optimos, ut fâciam ex eisnbsp;efeas patri tuo,qutbus libenter uefciturt
quascumintuleris adpatremtuum SC co mcdcrit.benedicat tibi priufquä moriatur.
Non parare uolebat mater feni duos hoedos,fed ex ar tubm delicatiores deligere, ZT feni parare pro ojßcionbsp;lautitia qua dam, Etiam ßne uitio fenum ßomacho confunbsp;litur fubtilioribui edulijs. ïAodo quo gratüfeni fciebat^nbsp;Difcimusinterim fedulo filiosobfequi folatio[enüdebe*nbsp;re,er uxores maritis officioßus deferuire,
Cui üle refpondet : Nofti quod Efau fra* ter meus homo pilofus fit, óC ego lenis:
fi attreâauerit me pater meus, 8C ero in o* cuiis eiusuelut illudens, amp; inducamfupernbsp;«lemaledichonem probcnediâione.
Horref piusfilius imponere patri,cr dominum timet offèndere metùiendo,prudenter^ expëditpericulum 'manbsp;ßituti materni : patrem reueretur, feducere abhorrebat,nbsp;nepatereturßmilequiddam quod Cham ßlius Noë, Cu“nbsp;piebat quidem benedict, fed eratßmplicior,quäm ut do^nbsp;^'^quopiamimpetrare uoluerit: mater autem exffecienbsp;etdfàüendum 'mgenioßorerat: lenitas etiam cutiftnge^nbsp;nioßorem fitiffe demonßrat.
Ad quem mater : In rae fit, ait, maledióiio tua nil mit tentum audi uocem meam,amp; pernbsp;gens after mihi*
Videtur ex uerbis matris ipfam domini uoluntatent ddhießlie promißis^ benediflio»
• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TIÏOLDOTH. 5Î
ftciM mdtiere minori; ßcut çr ifaac natußerat minor Ip« wwë/c : confidebat nuüamfubfecuturam malediëlionem^nbsp;ideo more uulgi dicebattVeniat fuper me ifla malediblionbsp;quâßuflra times, itnó bencdiëiio qua tibi promißt diis^nbsp;Abiit,Slt;attuIit, dedit^matriîparauitillanbsp;cibos ficut uclle nouerat patrem iilius*
A.b'ijt, accepit, attulit, matri obfequutus, bene /ße» rans,cr domino confidensi
I ynbsp;nbsp;nbsp;Et ueftibus Efau ualde bonis,quas apud fc
habebat domi induit lacob filiüfuö minoré;
Siue ueßes ilhe preciofe facerdotales ßent:t,ßue or natus primogcniturlt;e, er inßgnia maioritatis,ipja certenbsp;materßtntiliäs pro more illMcurabat, er diligenter connbsp;feruabat, quibus certe nuditatem uelare quantum pote»nbsp;rat uolebat,cr 'enflrueredeceptionem.
l6 pelliculas^ htrdorum induit manibus^
Sc fuper lenitatem colli eins*
Artehœdorwm pelles appticabatmanibiis er eoÏlo^ ut feni imponeret cacutientifoloq; attafhi contenta,nbsp;ly Dedit^ pulmentum, Sc cibum quem co*nbsp;xerat,tradiditin manus laCob filq fui*
Omnia mater citius parauit,ut potuit,panem adiccitt De uino nihil hic dicitur, quad potusßt irreligioforum,nbsp;ut quidam ßper/iitioß putant, multipliciter obeffe foU»nbsp;tumtparaturq^ muUiS laboribus, irritât quaq^gulam,nbsp;l8 Quibusillatis,dixitÎPatermi^Atillere* Qnbsp;fpondiitAdfum,quis es tu fill mi?
Q«ti tußli mi? Ignorabat quts eßet pater ciecutiens: non poteraf ueniße tarn cito Efau, C3quot; eins uox non au»nbsp;diebaturtde lacob nihil tale WJ mentem ucncrat,ide0 mi»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?'¦
nusaduerteratcogitabundus.
Dixit^ lacob ad patréfuumtEgofumpri mogenitus tuus Efautfeci ficut præcepifti mtnbsp;hit furge,fede, 8C comede de uenatione mea,nbsp;ut benedicat mihi anima tua.
Scienter mentitur Rabi Salomon itludendofacrlt;efcri Rabi Saio^ pf«rlt;f, ut Lyranus meminit, excufat enim mendacium la “nbsp;cobfquum omnis homo mendax ßt,^deum cooperatonbsp;rem eßemendacißquu nihil ßt mali apud deßßnecuiitsnbsp;tiutunemo uelagit uel loquitur : non quad malum deanbsp;probetur,fed quia deoferuiant umiuerfa.
o Rurfum^ Ifaac ad filium fuumt Quomo do, inquit, tarn cito inuenirepotuifti fili mi?nbsp;Qui refpondit: Voluntas domini dei tui fuitnbsp;pro me.
Occurrere ßcit dominus deus tuus coram me. Lock« tio eß,qudß dicat:Prouidentia dei euenit,ut tibi cito granbsp;tißcari potuerim:ßtum,calorHm 'mfluentia, ordo caufanbsp;rum naturalium, er fors ipß, nihil funt aliud, quamnbsp;dei uoluntas, er prouidentia qua operatur omnia 'mnbsp;Omnibus,
II nbsp;nbsp;Dixit^ Ifaac ad lacobt Accede hue ut tan«nbsp;gamtéfilimi,num tu fis filius meusEfau,nbsp;an non*
ifaac pro 'mdaganda uei-itatc tùhil negtigit,non coh tentas auditu.taólum expetit certius ßgnum:fed'maniternbsp;emnid, çoiftnt dei (»roßdentidin nil profiatunctiant
-ocr page 96-GENESIS
iu/tt ttîn botta htlentio deluditur,in ufitni promißionis di uinte inßüibiliter complenda: bumano mendatio certiütnbsp;do ueritatis dei promouetur.
Acceiïit lacob ad Ifaac patrëfuum:amp; pal;? patoeo, dixitî Voxquidê, uox lacob eft: fednbsp;nianus,manus Efau funu
Qiÿsmwultdominus ficit non'ttüeUigere'mteUigen tes, zy fenfiisnoflros/tbiufurpat,alioquinonpotuijfetnbsp;patrem latuijfe «ox fil^,.
Et non cognouit eum, quia erant manus eius ficut manus Efau fratris fui pilofae.Bencnbsp;dicens ergo illi,ait:
Flieronymus:Çîÿia pilofe manus fimilitudinem mato ris exprejfirant.Hebrlt;eus ftctCiÿa erant manus eius fi»nbsp;eut manus Efau fiatris fui pilofe. Augu/hnus optaret neenbsp;îio utnidu minimuapicemnegligi,fedclariorfenfus,certus,inue»nbsp;figandusmagis, etiam fi id fat finecoloribusuerboru,nbsp;et negletla non nihil fuperflitiofa grammatica, quie pronbsp;linguarumidiotifmis non femper obferuari potefietiantnbsp;ab eruditioribus.Et benedixitekPeranticipationemdi»nbsp;citur : quafidicatur: Hoc patio obt'uiuit Idcof* ^uod uo«nbsp;iuit,cr euafit quod t'mtuit.Etfic incipit deferibere ante»nbsp;cedentia ad benediSionem.
Tu es fîiius meus Efau^RefpôdittEgo fum,
Adhuc pergit quierendo, fed contra confiliu domini tiùüa fufiîcit diligentia. Et lacob, quafictmfiando,bre»nbsp;uißimerefiiondct: Ego. Veritmuoccdepreljcudi.^Modnbsp;Jîne dubio contigijjèt, niß breuißime dixijfet, ZT ^uoinbsp;magis uerum,dei prouidentia 'mterceßijfet,
Atille: Affermihi, inquit, cibos de uena* tione fill mi, ut benedicat tibi anima meagt;nbsp;Quos quum oblatos comediffetjobtuliteie.'nbsp;uam uinumtquo haufto.
Si quidparafli,infir,cr prabeut comedamdeuena» tione; non addit, tua:fed, filif met. Non enim iüius erat,nbsp;fed domini uenatio ac di/penfatio, vinum hic deceptio»nbsp;niferuit:non quod malum fit uinum bibere,fedflt;epe pe«nbsp;riculo prox'mittm^
16
dixit ad eu Ifaac pater eius: Accede ad me, amp; da mihi ofeutum fili mi,
Amoris fymbolum expetebat pater à fîlio,ofculüfan âam, quo merentur uicißim benedici, bonis ditari me»nbsp;lioribus, in annis fenefeere, zr filiorum gaudio potiri,nbsp;parentes fuos officiofe cr amanter coluer'tnt,nbsp;Acceffit, amp;ofculatus eft eum.Statim^ utnbsp;fenfît ueftimentorum illius fragrantiam, be.-nedicens illi, ait: Ecce odor ftlq mei ficut ogt;nbsp;dor agri, cui benedixit dominus,
3enediétionis occafionem accepit ex adore ueßis, quant non adulterinis odoribus curatam crediderim, fednbsp;odorißru quadam materia intertextam pro regionû monbsp;ribus,qMltdicat:Fragrantiam fentio fimilem ei quamfonbsp;let exalarefirtilis ager,plenuf odorifiris floribus,
18
Det tibi deus de rore ca:li,amp; de pinguedi.-ne terræ abundantiam frumcnti,ct uini, lmprcc4tttr abundantiam in uiäualibus, non Ut col»nbsp;küareponatuurjed ut pie di/fonantur, vini potut ad
THOLDOTH,
«fîKWf«« co«f fdiïxr, cr terrnefaecuftdit^u 4 lt;îw Ætfwr, d quo folo petenda^ 'Vftvm rerwn tempor alium haredi^nbsp;tario qudp iure pricbet, ßlijscr aniicii:impy uerô^fiiresnbsp;apud eum habentur donorum dei, ceu (erui infidcles donbsp;niino^ rationem durant reddituri bonorum male ab*nbsp;fumptorum,
Seruianttibipopuli, et adorent te tribus: efto dominus fratrum tuortim,etincuruen-'nbsp;tarante teblii matris tuætqui maledixeritti»nbsp;bi, malediâus ; et qui benedixerit tibi, bamp;'nbsp;nedidus»
Potentiam acfuperioritatem promittit non tant lent* poralis dominij quàm honorâ diuini, fuper omnes gen*nbsp;tes pr/erogatiuam, Soli enim er diffi junt, (S' fùerwntnbsp;peculium dei ifraèlita ueri filij ac hmdes : eic. quibut lenbsp;fus chriüuf, dominus uniuerlorwm nafd debebat,quo‘‘nbsp;rum fides facra eruditio, omnibus gentibm benedi»nbsp;diilio fitura erat ; tametß uerè temporalitcr regnaue*nbsp;r'mtjparum tarnen ßliciter, er breui tempore-Filÿ enimnbsp;dei in/piritu potiui dominantur,crhocmodo uturntur,nbsp;tanquâ «onMtlt;t«tMr:tjon ut carnolcj ludaiexpeUant minbsp;fere^Sic dominus eüo fiatrum tuormn, ut primogenitu*nbsp;rte honor tuus fit,interfiatres pralatus fis,recbir et prinnbsp;ceps^omnibusqi prode/feftudeas. Adorent te ßlij matrisnbsp;ttue, Filij enim fidei lfraëlitielt;e,quantumlibet iuxtamunnbsp;dumdefie^h fint, ô-fubiedityrannis^beri tarnen fininbsp;Jpiritu, cr alijsCuperiores, tandem etiam glorificandi ànbsp;inalis,qui eos aliquando habueront mj derifim.Sed et quinbsp;male precatusfieritfanétis, fuper eum recidet dei matenbsp;diâio,eoru/m malcfàdoribus dominus malejàciettlicet idnbsp;nonfemper appareat : peut necamici dei 'm hoc mundonbsp;internofcuntur^ Summa beneficiorum ejî,à domino be*nbsp;nedici, inter filios dei computari,fidei dono iuflificarb
Faâum eft autem quum compleuiflet Ifa« acbenedicere lacob, et uix exeundo exüTet lanbsp;cob à facie Ifaacpatrisfui,ucnitEfaufraternbsp;eius de uenatione fua.
cy^anquam uideretur Efau projjiera ufus uenatione, cito^ reuerfus, fed longe citius dei negotia gerebantur,nbsp;ut plaçait: cr ut uoluntas domini certior agnofieretur,nbsp;modici tantum temporis interuallo, alter fiit prauen^nbsp;tus ab alio.
Fecit^ etiam ip fe cibos et inferebat ad pa-* trem fuum,8cdixit patri fuotSurgat paternbsp;meus et edat de uenatione filq fui ut benedpnbsp;catmihi anima tua,
H/c nihil obmittiturdeobedientia,reuerentia, fedu^ litate, negligentia ulla 'tn uenatione,co(hone,appofitianbsp;ne,inhortatione,poßulatione, omnia fyncereagit,fo^nbsp;lum anteuerterat iam dudum dei uerbum, iSquot; fides pro*nbsp;mißionis,ut propofitum dei impediri non potuerit.
Et dixit ei Ifaac pater fuus : Ç^is tu^ Et dixit: Ego fîlius tuus, primogenitus tuuSnbsp;Efau,
Vtuitio detur ipß Efau,quodfe iaâauit primogenitu eum/Jemens uendidijfet pro lente, illud quicquideratnbsp;prtero^atiui çr honoris tnihilomimsi iacobpeecauit,iffnbsp;articula
19
5«
37
40
articulo necefitatis fratri cibum negando, er ad abiuà randum primogenituram compellendo.'interim tarnen inbsp;pâtre fe fciebat primogenitum haberi, benediâio promiff a erat,fi patri geßiffrt more(«,«t fècit,dudum à fia-tre fie circumuentum nouerat.Vt femper ad regulain iu-flitia diuina,no nofiro ftudio nofira aélio geri cernatur.
Et cxpauit Ifaac pauore magno, ualde,ue* h cmenter, Si dixit î Quis uero ille eft qui calt; :nbsp;ptam uenationem attulit mibi, Si comcdi exnbsp;omnibus prius quàm uenires ƒ bcnedixiçnbsp;eijSieritbenediâus,
. ifaac uehementer obftupuit,citmfubito ordinationent dei cr uoluntatem, fimul cum uoce filif certus agnouit,nbsp;cui contradicere poflhac non audebat, toties iam uidensnbsp;defignatum honorem primogeniture filio iuniori, Pri»nbsp;mum quidem coüuétatione intra uentrem.nondum nattsnbsp;dinbobus decretum iam erat, cr reuelatum matri:dem-de ex apprehenfione fratris ex planta, ex uenditionenbsp;quoi} primogeniture, er ea iuramento firmata,quibutnbsp;nume accefferat benediélionis beneficif impartitio.Val-de igitur admiratut eft ifaac: no tarnen lacobo irafeitur,nbsp;non fiâum improbat, non réclamât, non retratlat,nonnbsp;punit.-fcd domini uoluntatem agnofeens, acquiefcit,ra-tahabet omnia,que nunc feit domino placuiffe,crmu-tari non poffe : fatis anted circumffietius intenderat, utnbsp;nifîdomini intereeßiffet beneplacitum, errare non po»nbsp;tucrit.Nuttd id contigit ipfiui Efau iniHria,cui talis à deonbsp;benediilio non debebalur, à cuius uoluntate, non iUiiwnbsp;merito pendebat.
Auditis Efau fermonibus patris fui, irrugt; gbtclamore magno î Si amaro ualde uebc^nbsp;menter, et dixit patri fuotßenedic etiä Si mi*nbsp;hi pater mi.
Qui aitîVenit germanus tuus fraudulen.. ter,etaccepitbenediâionem tuam.
Benedic mihi,etiam ego filius tuusfum,pater mi,qua fi dicereuoliierit: Promififti benediiiionem pro uenationbsp;ne, CT ego filius tuus fum cui iUam indigne negos. Si de»nbsp;niq^ dure contra Efau omnia interpretari uelimus, ut fo-lent ludei, dicemus, ipfum iailuram tantum tempora-littffl indoluiffe, odiffefratrem, dei prouidentie reftitipnbsp;fe data opera,periurum,uiolentum, inconftàtem fitifièt.nbsp;Etcerteomnianoftraoperapeccata funt, fiamotadeinbsp;mifericordiaiudicentur, cr fi dominus imputaredecre-uerit.Alioqui diceremus,potius eum doluiffe de amiftionbsp;ne iuris primogeniture uel benedi£iionis,deiniuriapcrnbsp;peffa dfiatre, cf dolo fubornato.-fed ordinatio dei fla-bat,e^ myfkrium operabatur filiorum dci,crrcprobo«nbsp;n*Mil«dlt;eor»m er gentium,
EtdixitîVereuocatum eft nomen eius la* cobtfuppiantauit enim me en altera uice: prinbsp;mogenita mea tulit,8i ecee nunc furripuit bcnbsp;nediâionemmcam. Et dixit: Nunquid non ¦nbsp;feruafti mihi benediéiionem^
tîibil durius refpondit, non contra imprecabaturmit. la, non prouocabat de impoftura çj- menddtio: uideturnbsp;Kiigis ipff dgnouiffe diffienfationem dei, fiatri»
tiinttimmodo gehîm inculpajje,coinmuni lo^uendi ßr ma: ut difcamui patientiam, bonorum iailuram, nenbsp;etùm muximo datnao irritati,prorumpamtisinucrbanbsp;contumeli^, cràmulo uincamur.Nunquid fepofuiHi minbsp;hi benediâionem :qM(i dicat : Sic ne omiüa bona fratrinbsp;imprecatiis es,ut nihil mibi fuperfitf^uo filium tuum benbsp;nedicM nü pater^^ui in te nihil peccduû
Refponditifaac,ctdixitadEfauîEccedo» F minum tuum ilium conftitui, et c nines fra^nbsp;tres eius fcruituti illius fubiugauiî frumcntonbsp;etuinoftabiliuieumttibi uero nunc Eli tntnbsp;quidfaciamf
Sic benediâi fuftt ftlif deî 4 domino, benediélione irlt;* reuocabili, «t domini fint huiut mundi,cr principuntnbsp;iHius: omnii creatura eis feruiat, nuÜa re neceffaria ainbsp;corporit cr itnimie ptlutem careant,pane uerbi déifia^nbsp;biliutur,et «iiio exhilarante confiientiâ à ßiirilu/an^lo.nbsp;Et dixit Efau patri fuoî Num unamtan^nbsp;turn bcncdidionem habcs pater mi^ mibinbsp;quoç^obfecro utbenedicas pater mi, Etele^nbsp;uauit Efau uocem fuam et Beuit.
EauIiM ad Hebrteos rc petit,notj reperific Efau pœnia tentiie locum, tametficum lachrymis qult;efiuifieteam,nbsp;benediilionem fcilicct per natur dm iHi debitam^¦nbsp;Refpondit autcm Ifaac pater fuus, et dixicnbsp;eiîEcce, depinguedtne tcrræ erit habitationbsp;tua.et de rore cceli defupcr.
Super gladio tuo uiucs,et fratri tuo feruigt; ester erit quando dominaberis,et confringesnbsp;iugum eius de collo tuogt;
In bonis tempordlibus non erit fiatri tuo infirior,obi ueniet pofidenda tibi gleba pinguis, cr firtilis terra,nbsp;pro pafcendis animalibuf pafiuofa: cœlum cr terra officium fuum tibi non negabunt, fine uita periculo âge»nbsp;quod f gifti haâemts : non duriui imperium fret quantnbsp;fiatris,nünigt;ne beUacis, inuidi uel crudelii,idq; non per»nbsp;petuo:ipfe enim tibi reconciliari uolet, cr tu iBi beneficium non negabis.
Oderat ergo Efau lacob pro bcnediâione qua bndixeratei pater :dixit^ in corde fuoînbsp;Appropinquant dies luâus patris mei, et ocnbsp;cidam lacob fratrem meum.
VlcMsiUnd recens Efauagrepatiebatur, deiproui-dentiam non digne ielihnauit,imputauitfiatri quad à d» minogerebaturjinfolentiampropriam cr impruden»nbsp;tiam non agnouit, qua inconfulte uendiderat,iam repe-tereconabatur: nonpoteratignorare prafagiumatrit,nbsp;quibtu non ob/Untibut, graui odio ad tempui perfequenbsp;bitur fratrem, recente fcilicet adhuc uulnere^Seueriorenbsp;confilio ufut, comminifcitur mortem unico fiatri, obli-uifciturmoreiratorum cr impatientium omnium qui-btif certo domini uoluntatem agnofcere potuiffet. lawnbsp;patris quoc^ obitum crudeliter defiderat, quo fie de fia-tre uindicet, Expletis diebus luâus, ex rerum diuifionbsp;ne anfam prabeniâ ffierat contra fi-atrem.Sic agumt manbsp;lettoli etfiâe manfueti,re uera auté crudele5:naila enlninbsp;sgt;ccafionefirnenùut excandefcunhut appareat qui fint^
4»
|
G E N E s 1 s G nbsp;nbsp;nbsp;Nun data funt Rebeccæ uerba Efau filp fui niaioris,qu^ mittens^et uocans lacob filiutn fuuin minoretn,dixitad eum:£cceEfau fralt;nbsp;ter tuus minatur ut occidat tegt; Non foltim corde tra^labtic odium, fed ueriif etiant /ibi temperare non potuit,quin proderet conßlium occinbsp;dendi fidtrem ; quod duditum nzatri qaißiiam indicauit,nbsp;ut peperdei prouidentiamimpediretur^ Sic impotentnbsp;irdflun tantum uirium habet quantum ueîlet,feipfa pernbsp;ditur cr uanefeitt Nunc ergo fill mi audi uoeê meam.ct con furgens fuge ad Laban fratré meu in Haransnbsp;44nbsp;nbsp;nbsp;habitabis^ cum eo dies paucos, donee a- uertatur furor fratris tui, 4V etauertatur ira fratris tui à te, obliuifcagt; tur^ eorum quae feciftiineumtpofieamit»nbsp;tarn, et adducam te i nde huctcur utroqj orbanbsp;borfilioinunodie^ Conßliumrationabile, utile, er neceffarium,apèrt Ÿeligiofamater,er /}gt;iritu deiinpigata,M tsquot; morte eu4nbsp;deret ,çr de propria cognatione flio diledo coniugentnbsp;affequeretur, Id^ bona gratia patris, ut interim frigeanbsp;feat odium patrtf,Sic iterum utdemut deam uti malts nonbsp;pris ad bonum noßrum gloriam fuam, 46 Dixit^ Rebecca adlfaactTædetmeuitae meæ propter filias Hethjfi acceperit lacob u*nbsp;xorem defiliabus Heth, quæ funtfimiles fii*nbsp;liabus terrXjUtquid mihiuita^ Vxor« Efau expliabus Heth, amaro animo in Rea ' ieccam amp; ifaacerant, propter quas cr ipfaauerfabaanbsp;tur,non ab reetiam cicteras Chanameas, quap nihilo menbsp;liores, Cogitat ergo de domo paterna,deo omnia ordianbsp;»ante,promotore noßrorum conatuum, aque per nutanbsp;lieresacuiroSt CAPVT xxvin. Ocauit itacp Ifaac lacob, ct benedt Xiteum.pr^cepit^ ei,diccns»No^nbsp;li accipere coniugem de filiabusnbsp;Chanaant Renedicerehoc loco quapualediceTeeß, Admonet enim pater plium ,utfolum omnipotentem deum créanbsp;dat,timeat,ueneretur,crcolat,à quo pt iuxta promißionbsp;tiespatribuspâdf,numero er meritoaugendui,cr beanbsp;nediitio omnium gentium fùturus in femine Chrifio,pernbsp;quern omnesgratiam deiaffcquenturXommittit autemnbsp;plio, quod^ patre quoi^ fuo acceperat ifaac in mandaanbsp;tis:ne impie nutritam uxorem fufcipiat,Chananieas omanbsp;tubuf motiispgiat, Multumreprtquo hominum geneanbsp;re feminis pi matrem çr ßtricemaequirat:partuf enimnbsp;fequitur uentrem, CT impie matres plios religiofos adanbsp;modum raro propagabunt. Surge et proficifcerc in Mefopotamiam Syriae, ad domum Bathuel pattern matrisnbsp;cu3e,et accipe tibi inde uxorem de filiabus Lanbsp;banauunculitui. In Mefopotamiam mittit ad Bathuelem auum matera num. Ernt enim pliustiachorpatrisAbra^, crp^dfl' Io n |
THOtDOTR, ipptti Laban, cuius plias lacob uxores duxit: ïmperp^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;U Sioris quidempdeipmiliam, fed tarnen fanSiores relia quis.Habetenimgradus fuospdes et fanSitas.tJon ignonbsp;rabat ilium habere filias, non tüt quidem negandos, fednbsp;non fine multa difftcultate promerendas, 3? nbsp;nbsp;nbsp;Deus autem om n ipotens benedicat tibi, etcrefeere tefaciat atqg multiplicet; utfisin coetum populorum. Dent omnipotent nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;à quo omtns bonorum fufp cientia,memor promißionum ad Abraam et me, iufiunt te pciet, cr fide gratum, multiplicabitq; in filqs camifnbsp;trß)irituf, utfiasinecleßamlatißime er cuminteßianbsp;mabili gloria di/feminandammultorum populorum eXnbsp;te generandorum,
Diciturdeus palribus dedijfe tetr am, quia promißio «i iUius errtißime eredebant,Etiam ius ac proprietateninbsp;dederat, fed nondum ufum, nondum completis Chanaanbsp;meorum crimibus. Talis tUi fides filix erat uiaticum, utnbsp;ex deo totui,femper, er ubiq; penderet.
Summa negocqnotaturconfequenterperpnguladc feribendi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- Videns autem Efauquodbenedixiflctlfa ac ipfum lacob, et mififlet eum in Mefopo“nbsp;tamiam Syriæ.ut inde uxorem ducerct,elnbsp;quod poft bcnediflionempræcepifTeiei.di-'nbsp;censtNon accipies uxorem defiliabus Cha«'nbsp;naant quod^ obediens lacob parentibus fuis iffet in Mefopotamiam. Videns quoqt Efau quod non libenter a«* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| fpiceret filias Chanaan Ifaac pater fuus: iuit Efau ad [fmaekm,et duxit uxoré abfq} qsquasprius habebat, Maheleth filiamlfquot;nbsp;maelfilii Abraam.fororem Nabaioth. ConpderauitEfau manfuetudinem patris,qui amana dare benediilum filium mausdt, quam fe abijcere,uel if jnbsp;ritare:^' lacob ptUri obfequendo,fficnte magis exiliuninbsp;fubeuntem,quàm fratris iram erperfecutiones fuflinercnbsp;uolentem.Mitefcit igitur,er patri gratificaturus iuit ad /nbsp;ifmaelem patruum fuum,uxorem de flirpe fua ducit.Doanbsp;cet litera,ne parentes peile ae temere liberorunt matri*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; monia contraäa ac firmata di ffeluant, er ne liberi coO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h, tra parentum uoluntatem nuiant.Sapientia deniq^ Re* beccee claret ex diäis, quie non folum lacob a periculitnbsp;eripuit,fed utrofiq^filios in uita feruanih ^Igitur egreftus lacob de Berfabee.pe«^^ batHaran. Cum^ uenilTetad quendam Jocum,ct uel let in eo requiefeere poft folis occubitum, ttfnbsp;lit de lapidibus loci,ÔC fupponcns capiti fuo» |
GENESIS r dormiuitineodemloco.nbsp;vuijiSy* /implex ernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nutritus, prolixtnn iter non
eonfreeratytantum parentibut obfequutu^^er prouiden ti«e dei 'mnixui, nihil de iumentis,uiatico,comitibu5,co»nbsp;gitat uel fufcepit, fed apo/klico more exoneratUf proft*nbsp;cifcitur,crnbifol occubui/Jetftbi [omnam fufcipit.iapi*nbsp;dibuf pro puluinari ufus fuper pauimcnto. Rigor et patinbsp;entiafanäoru docetur^ et delitiarii abdicatio,contëptusnbsp;mu}tdi,fiduti4 in deu,obedieittia pdrentibus exhibenda»nbsp;JX Vidit^ in fomnis fcalam ftantem fupernbsp;icrram. Sc cacumen illius tangens coelumtannbsp;g«los quoq; dei afeendentes et defeendentesnbsp;per earn*
Somnia fanHä eorum funt, ^ui corpora fua negli^ gunt,parco uiâu nutriuttt,addelitiiU non a/fueßeiunt,nbsp;g mollioraftrata nonfubiftiantfproftindofoinno non ob*nbsp;ruuntur,. Scalaautem uifa, my/krium eftinearnationitnbsp;i« Chrifto,cripfe deniq; Chriflus dominus nofter,4 tcr-ra in cœlum porreäa,coeleftia coniungens terreni5,tjtunbsp;fbla ccelam afeendimuitftne Chri/k enim nemo peruenitnbsp;adpatrem^ Ncmopotejl uenire ad patremni/t permetnbsp;Extra ^uem non eft falus, quo folo nitimur ad caelejhanbsp;properanteSfChrifti fcilicet uerbo,doilrinajmeritis,imànbsp;paßionibuft Coeliidemi/faeft,er terriemfixa:ca»nbsp;put cœlum tangit,Angeli primum ea afcendHt.Dumfannbsp;fa homines in Chriftum fidentes,fiunt angeli.dei bonianbsp;tfm esquot; gratiam a/Jequendo, defcendutit pofteaper ch4nbsp;ritatis opera,proximisconfiilendo»
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et dominum innixum fuper earn diccn-
temjEgo fum dominus deus Abraam patris tail, et deus Ifaac, Terrant in qua dormisgt;tibinbsp;dabo et femini tuo.
innititur autem fcahe dominus er m/iftit,quiaxigt;ri» punt Mibdbitdt oinnis plenitudo diuinitatis corporaliter,,nbsp;Per humc nobis pater loquitur, grutidw priefliLt cr ftil*nbsp;stat,per hunc deum credmuSfColimui cr amlt;imus,con^nbsp;ciliantem intafummis,
H Erit^ fernen tuum quafi puluis terræîd^ lataberis ad orienté etoccidentem etfepten^nbsp;trionem et meridiem: et benedicentur in tenbsp;et in femine tuo cunâæ tribus terrae.
Promißioites Abrae/ùdas er ifnac lacobo repetit, Î Terram dornütionis circunquac^ diffufam iUi dat.Totonbsp;toTdruMi orbe fernen iUius dijfeminandum promittit, 'utnbsp;Chrifto benediccndis ßmiliasterreomnespredicit,nbsp;lynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et ecce ego tecum, et ero cuftos tuus quo
cunque pcrrexeris, et reducam teinterram banc Î nee dimittam te,donee pcrfccero quænbsp;dixitibi.
mit nbsp;nbsp;QwdijijHdm folus,pauper, ignotUs,cr omni htimano
pra/jdio ^flitutus tncediis,metamê comitem, cujkdem, propugnatorem, cr du£lorem tenebis, /èliciter^ redi*nbsp;l)is,Sic idcobojcr ftdelibus tunEiis proraittitMr,cr connbsp;jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ficitur,ut 4 domino dirigdKt«r, propere agaitt, domino
1 commendati /tnt, qui multo plura preftarefoleti quint 4 pollicedtur« Sicut nee hoc loco tanta predicuntur,quannbsp;t« poftett eft expert((i.lnttrkn tatwn uigmti annis labori
V AIE 2 E, 57 tgt;ttfdd/îigstttr,dilationemfuftèrt,ftrtiter ftierando cTnbsp;expeilando : certus non pojfe excidere ,quei dominanbsp;promittuntur,
16 nbsp;nbsp;nbsp;Cumcp cuigilaifet lacob de fomno fuo,nbsp;ait : Vere dominus eft in loco ifto, et ego ne*nbsp;feiebam.
Vere dominus eft in loco ifto, Vbi primtim Abraant facriftcaueratfdei promißiones acceperat,quem pro fi*nbsp;lio immolando indicarot, ibi nuncfcalam uidet, ubi ernbsp;CbrtjB exce/fus peragendus erat : ubi 'm ft/iritu cogno*nbsp;«it dei cultiun mftituendum,fecu}tduin ludeos,templumnbsp;extruendum, eterne ac uniuerfalis falutis euangelitmtnbsp;predicandum, opus falutis crfideiabfoluendam-t^oitnbsp;quad deus,ac ftdes,er uerus dei cultus loco a/ftxaßntinbsp;fed quia eô loci aîiquantifper coli uoluit, donee tempo*nbsp;ris ac loci plenitudo ueniret,cr fubiugaretur totusmuftnbsp;dus deo uno, uiuo, er tiero, qui eft deus Abraam,Ifaaenbsp;cr lacobftn leternu bcnediâus Amcn.Et ego, ait,iiefcienbsp;ba,nondutam dare mibi loci iUius myfteriit imotuerat.
17 nbsp;nbsp;nbsp;Pauens^ : Quamterribilis eft, inquit,lo*nbsp;eus ifte: non eft hie nifi domus dei,et hic pornbsp;tacœli.
Non pauorem aut deft)eratiottem,fed reuerentiam ac admtrationem dicit. Domivm autem deiuocat,quödß*nbsp;mäiam illicdei angdicam «iderdt.Non tarne eoloci prünbsp;cife,fed in en terra, quam exibat peregrittus,ct ad quant ,nbsp;rediturus prlt;edicitur,dei iüius ueri cultus i« eadem terranbsp;ut etiam pr/edicitur mftituendus erat. Et non ualde di*nbsp;ftant,fed ßre idem fuMt:Salem,Solyma,Lufa,ßethet,le*nbsp;bus,b/loria,Hierufalein.Ea enim 'm terra uelagro,et tentnbsp;plum extrudum, er Chriftusnatus, uixit,prtedicauit,nbsp;pa/fus eft er mortuus.-faluauit mundum,cœlos afeendit,nbsp;er apparuitftdelibus,Exea tanquam è paradifofelicißnbsp;fimo,recreandis hominibus deftinato çr reßrmandis^nbsp;in totum mundum ad quatuor plagas orbis ßuenta ueri*nbsp;titis falutisq} eftluxerunt,
18 nbsp;nbsp;Surgens ergo lacob manejtulitlapidcm, Dnbsp;quemfuppofuerat capitifuo,et pofuiteuntnbsp;intitulum, fundens oleum fuper caput eins«
Terram iftain deftgnauit in rei memoriam,eredo Itt pide,quißne dubio Chriftum dom'mum/jgntftcauit.'un*nbsp;du«! oleo liietitilt;eftgt;iritalis, clementiie, pietatis,cr gra*nbsp;the, Oletwn autem pro cibo er undione corporis,con»nbsp;tra caloresfolis, fecum perlatum e/fudit, er ueluti con*nbsp;fecrauit uetußßimo ritu promißionis terram, er locumnbsp;myßeriorum dei aliquando complendorum,
19 nbsp;nbsp;nbsp;Appellauit^ nemen loci illius Bethel,ue«nbsp;runtamen Lus nomen urbis antea erat.
j, g nbsp;nbsp;Et uouit lacob uotumdicenstSifueritde*
US raecum, et cuftodierit me in uia per quam ego ambulo, et dederit mihi pané ad uefeen*nbsp;dum,et ueftimentum ad induendum,
XI reuerfus^ fuero profpere, ad domum pa tris mei,erit mihi dominus in deum.
Betbel domus dei dicitur.’antea Luza didus is locus, UonlongeàHierofotymis, Votumuouit domino, Vo« Votum I*.nbsp;tum hoc,intelligiturfirma protefiatiofidei, non alicuius
g
-ocr page 100-il
Fonte»,
GENESIS
VAIEZE.
feoni operk fupererogatorij promißio. Nonenîm inde* bitum uel fupererogatorium eft agnoßere äei beneficia,nbsp;omnia bona deo refirre accepta, promißis diumis ere»nbsp;dere, detent adorare ac colere, funt enim hxc omnia denbsp;necefifarijs adfialutem.Vouit ergo lacob domino uottent,nbsp;hoc eft, fefetotiem deo deuouit, commipt,dicauit,quAftnbsp;dicat: QMomodo non me totem deo meo crederem, quinbsp;tanta gratia me femper, cr t« omnibuf profequitur,quinbsp;pne dubio mecum erit M fiiit,cuftodiet i« uia peut m pa^nbsp;tria,dormientem peut cruigilantem,cibumprebensnbsp;cr ami£ium,reduélurus me,ltcuti poUicetur,ad domumnbsp;patris, à qua niencuelut in exilium relegatiu mortis tt«nbsp;more propeUor,
Ct lapis ifte quern pofui in titulum.erit do mus dci: cunâorum^ quæ dedcris mihi,denbsp;cima dccimabo ea tibi-
H«i(« autem tarn promißionis hîc mibip(ie, quant fidei me^e,quà nunc profiteor,femper duraturie,fignieninbsp;mihi erpofteris mets femper erit is lapis, quern erexi innbsp;titulum, ubi cr olim domus deoilli two ftatuetur, cutnbsp;pro foluenda gratia décimas depgnabo çx reddam, denbsp;omnibus diuitqs,quas mihi nunc pauperrimo traditurumfnbsp;mmimedijfido.
___CAPVT XXIXgt;
T fuftulit lacob pedes fuos, etiuit in terram orientalem.
Lr«ilt;Kif tacob pedes fuos, Locutio efl non ut Rdbi Salo» fuo morefiilfb commini
g«omffl4()(Jo exemplofanifiorum,
Quos interrogans: Nunquid, ait, no-ftis Laban filiumNachor* DixerunttNo-
uimus.
Laban noeratfiliusf^achor,fed nepos,patrefcilicet 'Bathuele.'auunculum autem uult inuepgare,
Et dixit eis: Num paxci/Etdixerunt.Paxî ct ecce Rachel filia eius uenit cum gregc.
Incolu/mis ne eftf propere ne uiuitfComitatemlitera docet,no ignobilemuirtuteminter homines,charitatis^nbsp;pmentum crpacis.Opus deniq^ prouidentite dei nonprnbsp;tun£ htc apicimtis,quod Rachel in tempore aduenit,nbsp;charißima uxor ptura omnium primatpc fidelitem proanbsp;curator eft dominus.
7 Dixit^ : Ecce adhuc multum dici fuper-eft, nec elt tempus ut rcducantur adcaulas greges : date potum ouibus, et fic eas ad pa-ftum reducite»
Bortabatur manfuete uiros pro iRorumcomniodo^ quod diligcntius curare fe oftendebat, qudm utcuriofenbsp;ajfiiceret uirginem cognalam, tarnq; elegantem interimnbsp;oftenfam. Ouium quoque fe paftorem comprobat, nihilnbsp;ueritus artem fudm ac exercitium: prifeis enim apprimenbsp;honorabileerat, ruscolere, gregespafeerethodiedelianbsp;catiora eliguntur, er ad omne uitium aptiora,
g Qui refponderunt: Non poffumus, donee omnia pccora congregentur, et amouea mus lapidem de orc putei, ut adaquemus
feitur ab ifac quidem dimiffum cum multis diuitifs, peut A braam feruum dimiferat, fed ab Eliphat filio Efattnbsp;i« uiaffioliatum, pedeftrem coadum incedere. Vérifianbsp;milius eft timorépatrisfecreto abijffe, uel potius totumnbsp;à domino pependipe, Apojlolico more diuitias nilcuanbsp;raffe, manui»» labore fe nutriturum, utfui patres,Filifnbsp;orientisdicunturgentes ultra Eupatem habitantes reanbsp;ffieiht Hierufalem-
Et uidit, ct ecce putcus in agro, tres quoq; greges ouium accubantes iuxta eumtnam exnbsp;illo adaquabantur pecora,et lapis grandis funbsp;per os putei.
Propc urbem Haran perucnerat fecusfintem,tardan do repigerij gratia uel orationts, ut negocium pro quonbsp;uenerat,folita deus gratia dirigere dignaretur.iuxtapitnbsp;tes zy puteos magnalia deimulta legimus, quod homianbsp;nes iüue fe conprre confueuerutitptigati or debiles, donbsp;mini beneficium grata animo fufcipientes.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;
Etcongregabantur illuc omnes greges,ct dcuoluebat lapidem de orc putei,ut adaquagt;nbsp;8’^^gibus, rurfum lapidem fuper os puteinbsp;ponerent ad locum fuum»
Malta cura cuflodiendos puteos pro iumentorumcr atiimalium potu falubri non caret ratione,nec indignumnbsp;quod d paftoribus obferuandum doceatur : folet enim nenbsp;gligentid tn b'ls maxima iUis damno fieri,
Dixit^ eis lacob : Fratres mei,undecftisï’ QuirefponderuntîDe Haran fumus.
C{«M ignotis gratiofe^fuauiterqi loquitur,patres CO»
Io
II
greges.
Tunti ponderis eft lapis uoluendus ,ut nip plures pa mus, amouere nonpoßimustneprfanp plus euolueref,nbsp;aquam foedare uel inficere poffet quijfiiam, alijs in exit*nbsp;umuelpeflem.
Adhuc loquebatur cum cis, ct Rachel uc- “ niebat cum ouibus paths fui :namgrcgetnnbsp;ipfa pafeebat.
Probitas hominum prifeorum notalur,ut tarnpediif fe uirgines.ouestuto pafeere auflt;eperint,crnedum paanbsp;rentum domos,fed ciuitatesfohe egredi,cr cum paanbsp;ftorum multitudine curam pecorum agere,pne pericua
10 caftitatis zy pmlt;e licuerit.Laban deni^ zy lacob iantnbsp;admodivm fenex erat, p iuxta fcripturas letatis iUius ananbsp;nosfupputamus, adhuc celebs zy caftus.A domini enhitnbsp;reuelatione pendebant in uxoribus accipiendis fatiéli ila
11 uirfnon temere zy ad luxum fibi arripiebant,
Et fa (3u m eft cum uidilTct lacob Rach clen* filtam Laban fratris matris fuse, cues Labannbsp;auunculi fui, acceffitlacob etamouitlapidénbsp;quo puteus claudebatur.
Lapidis reuolutio multorum opuserat, quodnun^ unus lacob plus exequitur, auxilio diuino fuffultus,nbsp;robore naturali,ob caftitatis uigorem donatus.
Et adaquato grege Laban auunculi fui.o^ fculatus eft Rachelem, ct eleuata uoce fu® inbsp;fleuit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
GermdnA pietate ruebat in ofcula, zy pricgaudia perittouebatur in ftetum: ut non nece/p pt excufari pe^
genesis
(0» Hi ojèttlo,çj«od ftnâutit efi i»fiai{is,cr çîj«n {m confanguineitt
EtindicauitlacobRachcli quod frater cf-» fetpatris fuiiSCfilius Rcbeccae effccat iliacurnbsp;rcns nuntiauit path fuo»
Verifimile eß ante ofculam h^c iUi nutttiaffe, quod ordmem geflorum fcriptura non feruettHoJ^italis uirgonbsp;fidalo f «rrit, alacrùer nuntùa.
Et faâum eft cum audiftet Laban famam lacobfilij fororis fuac, occurhtobuiä eitcomnbsp;plexus^ euin,SC in ofcula raens,duxit in donbsp;mum fuâ. Et narrauitipfi Laban omnia uer^nbsp;baifta,
Simplici animo uiring omnia diâafu»t,cr(reditâ, ^iritufanâo animos conciliante pro dei prouidentiatnbsp;N4iT4uit autem ipß Laban lacob, qua rationc dimilfusnbsp;eßet à patre,tam pauper, ob perfecutionem iüi intenta*nbsp;tam ab Efau pro benedi^lione firde «xoreducenda adnbsp;patris mandatum exßliabM ipßui,
8c refpondit ei Laban: Gerte os meum es, etcaro mea^Et habitauit cS eo per dies méfts,
Cumfororis mea ßliusßs, clt;«ro noßra es zj“ proxi^ tnuf, ctti nephas ßt negare quiequam: maxime tanti uirinbsp;cumßs ßlius,
amp;. dixit Laban adlacob ; Nurn quia fratéf meus es, gratis feruies mihi.^ die quid mcrce-disaccipiast
Fideliter er utiliter greges iUius pafeendo curabai lacob, ey id interim gratuito: ut iniquum exißimarit Llt;tnbsp;ban oßieiu/m ßbi gratis deßrendum eße,Uidens deum efnbsp;fecum eo, er omnia proßerariin iüius manu,Debentnbsp;tnutuum cevtare beneficentiaßatres,pro uiribus confu-lere,crdigna gratia beneficia compenfare,Nihil petie*nbsp;rat lacob, operi incumbebat féliciter er fideliter, con*nbsp;tentut interim alimentis er boßgt;itio,nondiuitiM ambie»nbsp;bat, Nttttt igttur dei Laban regitur, ut pro lacobo cogi*nbsp;tet,aan propria aßmatione pretium de finit, fed quid,ernbsp;quantum mercedis uelit interrogat.
Habebat uero Laban duas filias, nometi maiohs,Lia:minor uero appelbbaturRa^nbsp;chel.
Duos filias habebat Laban iße,ßcut er ißac duos fi» ^os, Hk Kabi Salomon iterum quadamaffingitflultd,nbsp;^uapratereo.
Et Lia, tenerrimis erat oculis: Rachel dé* cora facie. Si uenufto afpedu.
Oculos Lia Hebnei teneros diciMtt,Ontelus Syrus in terpres dicit elegates,unde autem lippis oculis fiiiße aonnbsp;nideo,necdebilibus:potius dixerim gratos, er decoros:nbsp;wdic4t«r oculis tantum earn gratiofam fitiffe, Racbelnbsp;toto corpore,er de integro uultu ßeciofam,
' Qlbm diligens lacob,aittSeruiam tibi pro Rachel fiiia tua minore feptem annis»
No» folum amabat Rachelem pro firma,fed quia prt nut» iüi occurrerat, à domüio quaß deßmata,er ofeu*nbsp;lo uelut delßonfatam ßbi, credebat placere deo ut uxornbsp;feirctpromißioaes deiexeiderenonpoße^
VAIE2E. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;58
Serutdm tihifèptemannis, Argunientü id efi,non folum amoris,fed caßitatis quoq; et continentilt;e mirabilis,quinbsp;totannis nuptias expeélare,licet cohabitando,ualuerit,nbsp;dei eiiimtimorrefienare folet libidinem, ßmul cwm la*nbsp;boreaßiduo, parßmonia uidius paßoralis,
'»9 Refpondit Laban: Melius eft ut tibi earn dem,quàm alter! uiro:mane apud me*
Beriwn difcimus praftare coniugiam contrahere co* gnatarum,quàm extranearum,ß tarnen cateraparia adnbsp;ßttt Gquot; natura legibus er diuinisfletur,
i b nbsp;nbsp;Seruiuit ergo lacob pro Rachel feptem an
hiSjSi uidebantur illi pauci dies pro amore fuo ad earn*
T antis labóribus uxorem iHi deßinatam promeretur, ut difcamus qua à domino nobis promißa fHmt,non ßnenbsp;Opera noßra obtinenda , ne odofi deum tentem us, cuiusnbsp;uoluntatem er prtcepta non ignoremus,Kon quad de*nbsp;fideriam dilatum non afflixerit illum,fed quia diutius lanbsp;borare uoluißet pro ea quim carere, ideo pauci dies ui*nbsp;debantur, er fiicilis labor pro quo tarn grata eu/m mer*nbsp;cesmaneretàdominoprlt;eparata,
äl Dixit^ lacob ad Laban: Da uxorem melt; C am,quia lam tempus impletum eft,utingre*nbsp;diarad illam.
Sponfam haélenus amaui,nunc uxorem habeboenu* ptias exigo,de poßeritate poßhac cogitandum erit.nbsp;àï Et congregauit Laban omnes hominesnbsp;loci,Si fecit conuiuium«
Teßmonio multorium coniugia neäebantur. Inßcie ecclefia contrahere, eß multorum bonorum teßimonionbsp;publicefibiduää uxorë teflari, Extruäis interim etiam ’nbsp;pro more epulis, ergaudia amicoru amicitiä cociliante.
Et uefpere Liam filiam fuamintroduxic adeum.
Ceremoniaßulta nuptiarum, er ittepsta latitia inß* deliumnuptifslocumnonhabent, Adducitur ipß lacobnbsp;imenebris, ut er uerecundia locus pratenderetur, ernbsp;dolus exerceretur, Conßlitmt fitit diutius retinendi laconbsp;bu/m,tamßrtunatum ßbi feruum er utilem, Id perfècit,nbsp;fupponendo Liam. Qjtaaccepta,nonarbitrabaturobnbsp;temporis tanti laborem Rdcbclem obmißurum, cuius oi»nbsp;m ore ipfim flagrare feiebat,
à.4 EtingrelTus eftad earn. Et deditLaban ei Zilpham ancillam fuam,Liæ filiæ fuæ fa*nbsp;mulam.
Zilpbaóbfèquio filûedicatt^,quo leuius ßrret labo res domeßieos, atque honoris gratia, Multafumt enim,nbsp;qua per fe materfimflias expedite honorißce non po*nbsp;teß, erßmularum officia non reßuenda, quo pauper*nbsp;cula quoip uirgineshoneflius alantur. ludai quidam te*nbsp;mulentia tribuunt, nospudicitia,qui non tarn libidmofenbsp;curiofus fitit ad eä,et tarn diuturna cohabitatione diferi*nbsp;men non didiceritinterutrasq;, bion praferibuntur no*nbsp;bis maiorum fiküa omnia ad exemplum,fed pro fidei fritnbsp;^u,(y ad diuina prouidentite ordinem difeendu/m,
Faäomane,ecceipfa Lia: amp; dixitadLa* * bamQuidhocfeóftimihi^Nónne^Rachel
S
-ocr page 102-GÉNESIS
V A IE Z B»
|
fcruiuî tibi^ Quarc impofuifti mihii?
Dult;M lacob fufcepijje forora, mpium non/ùit,nec deo abominabile ex naturali lege ^qudtimc mundm re snbsp;gebatur, Sed nec pro tanto irrationabile,ut filiorum la»nbsp;cob, çr exeis progenerandarum tribuum effet tanto ornbsp;âioramicitiieneceffitudo, quanto fcilicet flriâiori fan*nbsp;guinisconnexioneiungerentur: fefeamarent fitmilia*nbsp;riut, ad twiut popuUconfenfum esquot; ffudia^coneordinbsp;magis animo conucnirent^
iS nbsp;nbsp;nbsp;Et fecit la CO b fic,ethebdoniodatranfaâa deditei Rachel filïam fuam uxorem: ^9 cui pater anciilä fuam Balam tradiditpro famula« Pojl hebdomodam nuptiarum, non,ut aliqui uoluttt, feptem annoru, dabimut etiam alia fororem tibi in hxo«nbsp;rc(«,pro qua incipies feruire alijs feptë annis.Qttid enltnnbsp;duriuf lacobo obtingere potuiffet, q feptem adhuc expenbsp;üare annos pro ardenter amata er ßbi débita uxore? Et ingreffus eft etiam ad Rachel, amp; dilcxit etiam Rachelem prxLia feruiens apud eumnbsp;feptem annisalqs. Nuptias celebrauit etiam cum Rachete, quam arden tiiM amabat,ueluti primo eleâam, ut Liam qne^negligenbsp;reuideretur, de qua tarnen dominut maximos populosnbsp;fibi propagore decreuerat. ? Vidensautem dominus quod defpiceret JI Liam,apcruituuluameiu8,fororeftenliper.'nbsp;manente* Cupidini naturali pena imponenda, filiorttm^ tan» turn umore coniugibui congrediendum docetur, Diffili»nbsp;cuit enimdeofœcunda foeminte negleilut, et Rachelemnbsp;puniuit fterilitatis obprobrio :quiaadamata ardeniiuf,nbsp;fefe in/inuabat marito diligentittf er fimiliarim,Voectmnbsp;ditos prlt;eterea non proficifeitur nip à domino, Ipfe uen*nbsp;tres aperit cr occludit, fernen faecundat, fouet ey ani»nbsp;mat. NuRd concubitui utilitas, nip diuina bcnedichonisnbsp;operationefoecundetur. Quae conceptum genuit filium,uocauit^ nomen eius Ruben, diccns î Viditdominusnbsp;afflidionem mea.nunc amabit me uir meus» Grata deo mutier,uentris fuipuâum domino confes (rat ac commendat. Patri, ftlio,cr patribus,tanta gra»nbsp;tiareminifeenthe neeeßitatemimponit ex nomine. Vi»nbsp;dete, inquit, plium, a^ulpffe mihi fcecumditatis benep»nbsp;cium recognofeite, Non tarn in odium fororis, quàm innbsp;gratiammariti, quem optabat ut ptios quàmplurimosnbsp;generarettnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Rurfum^ conccpit,amp; peperit filium,8C ait t Quoniam audiuit me dominus haberinbsp;contemptui, deditetiä iftum mihi.uocauit^nbsp;nomen eius Symeon. |
Secundo admonetur lacob,iitttxoremdiligaf,tlt;at pxcundam pliorttnt, tiomen exauditionti gnafo impodnbsp;nens: quia pro mariti fui gratia promerenda^orantentfnbsp;fecundo plio dato,exaudijfet, Concepit^ adhuc amp; genoit filium, dL xit^îNunequoep copulabitur mihimari^nbsp;tus meu8,eó quod pepererimei tres hliostSfnbsp;idcircoappellauit nomen eius Leui» Leut tert ium plium additionem uel appoptionem ita mittat, Iperans aceeßione tertij plq, gratiam phi maritinbsp;impetrandam. Sic amor carnaUs, etiam interconiugeffnbsp;à diuini beneplaciti agnitione non modicum mententnbsp;deprimit, Adhuc concepic, amp; peperit fîlium, 8C aitt Modo confitebor domino. Et ob hoc uoca* uiteum ludamtftetit^ à parru, luda conpßio interpretatur ey gratiarum ailio,qua deum coHaudat, ut uelit nolit maritus, quatuor filiorumnbsp;fe matrem poffhac contemnere non poßit.Difcimus pe»nbsp;riculoporem effe ßrmoporemuxoremtnonad pcieninbsp;rejpeélandum ducenti uxoremtdurain conditionemuironbsp;cum multis uxoribus, etiam p effent forores : nonpnenbsp;caufa abolitam polygamiam. CAPVT XXX» Ernens autem Rachel quod non parcret ipfi lacob.inuiditRachelnbsp;fororifuæ, amp; dixitadlacobtDanbsp;mihi liberos,alioquin moriar»nbsp;Cui iratus refponditlacobrNum pro deo ego fum,qui priuauit tc frudu uentris.' Senfatis mulieribus ûinatum depderium adeff plioi habendi, cy educandi,Rachel non inuidit lacobo natos* fed fe jferilem iRi adejfe femper, forore tot plios gene» rante,iegreprebat, Voluiffet cr ipfa pluriumpliortmtnbsp;mter haberi, Qÿam licet uehementiui, quàm par eratnbsp;amaret lacob,piui tamenfCrreligiofus cum effet,aqua»nbsp;nimiter prre dei blaß)hemiam muliebri errore effkti»nbsp;tarn non potuit:minusfcilicet pliorum,quodfolo deo donbsp;nanteconceditur, non ccelo,elementis,hominibus,femi»nbsp;nibus, idipfum tribui marito, cr per impoßibile contrd dcum exigi. At illatHabeo,inquit,famulam Balamtinz gredcreadillam.utpariat fuper genua mca,nbsp;âi ædificer(uel jilios^cium^etiam ego ex ilia» Ingredi ad mulierem, iff ad morem tiebraorum ge» nerationïmcumbere.ob uerecundiaffudium pcloquen»nbsp;tium, quod fecreto pat. Super genua mea pariat,id eP*nbsp;adoptandum mihi in plium, quern ut proprium fuper genbsp;'nua teneam,geram in ulnis,pro meo habeam, Dedit^illi Balam antillam fuamincon* iogem,quæ ingreflb ad fe uiro,nbsp;concepit, ÔC peperit ipfi lacob filium»nbsp;Que/iuit Rachel uel mediocre folatium per zeloty^nbsp;pia errorem contra fororem,ex anciOa fua prolem ambtnbsp;endo : cum iuxta fanguinis propinquitatem,fororis pH^nbsp;os magis adomaffe debuerat quàm anciUa, Excufatur Wnbsp;cobi uxorum pluralitas,ob fanéîte ac promiffa proUs denbsp;pderium, quo folo feneXf^y non ob libidwent jprebd^nbsp;tUTi |
|
GENESIS lur. Et fofores illlt;e ambiebant tantarum Iributtm maires 11 ßeri,€t benediélionem fanélifcminis confequi,cuiuf ßdenbsp;pcrmouebantur,habente! promißiones dei certof ad k* |jnbsp;braam, ifaac,cr ^acob loties repetitat. Q««e ratio nubennbsp;dt dum numc ceffet, non efl fanHarum illarum faemina^nbsp;rumfluiiium, fine huitifmodi fide,i)texemplum traben»nbsp;dum. Sed nec uxorum miiltitudo exßliorum numeroß»nbsp;täte pendel, fed à det prouidentia:qui eos gener or i uultnbsp;bomines cr ßcit,quos ab Eterno deßinauit,ex eisq; pa»nbsp;rentibui, quos pr^uidit ; ut inaniterßbi uiri plures «xo»nbsp;res perquirant deßderio prolis, niß ad id certo dei J^ri«nbsp;tu admonerentur^ 6 Dixitc^ Rachel: ludicauit mihi dominus, amp; exaudiuit uocem nieam.dans mihi hlium,nbsp;etappellauitidcirco nomen eius Dan.. Rachel anciHæ fu£ filio nomen imponit,taiiquamfuo adoptato, ordeo gr alias agens,quàmfi^i poter at lala»nbsp;batur, maritum etiam domi fu^filiufu/liiliße,nimiruntnbsp;pofi orationes ad deum fùfas, ZSquot; iniligante ad id fanäonbsp;ßgt;iritu.Dan autem ludicauit interpretatur, quaß diceretnbsp;Rachel: ludicauit quidctnmdcui indignam proie, denbsp;proprio corpore, ut aliéna fufeepta prole cogar interimnbsp;eße contenta. gt; Rurfum^concipicns,pcpcritBaIaanciI* i la Rachelis alterum hlium lacob, 8 nbsp;nbsp;nbsp;Et ait Rachel : Luâationibus diuinis ( uet eximijs) luäata fum cum forore mea,etinua' lui.uocauit^eum Nephthalim. Breuiterdicendo, mihi is eße fenfui HÎdcturtPcrttcr» ßtate inßgni peruerfa fum cum forore mea,quaß dicat:nbsp;Cogorpropterfororem meam, cr cum ea agereperuernbsp;fo iiaturie ordiMc, longeq^ aliter, quàm fuflineat indolesnbsp;nuliebris, cum meo manto, ut eum ancilhe permittam.nbsp;Kt de pedißequiC me£ corpore mihi flios capiam:domi»nbsp;W ttd id me condemnante propter fororem^ Oiiteh« abnbsp;oratione defleäit, dicens : Sufeepit dominus orationemnbsp;neam,quando oraui precationemea.Concupiuiut eßetnbsp;mihi ßlius inßarJ0roris,qui er datus eß mihi. Locus a»nbsp;lioquidifficilis. Senticns Lia quod parère de(iiflet,Zilphâ ancillam fuam lacobo marito tradidit.nbsp;Qua poftconccptumædente hlium.nbsp;Non unit Lia cedere conatibusfororis,fed alteridrumnbsp;ambtefuperarecontendunt. Nibil hie excufabile uide»nbsp;turinßtlomulierum, fed ßdes inpromißam fitiorumnbsp;multitudinem dom'mo placuit, Z3‘ prouidentie fult;e ope»nbsp;ra hoc patio compleuit,ut uoluit, 11 nbsp;nbsp;nbsp;dixit: Féliciter, Et idcirco uocauit nomen «ius Gad. Fellciter dixit Lia, Herum Hebritis quoq; locus dißi» e^ipropter puniia:qu£ ß negligamus,optime tranßu»nbsp;Jit Hicron^uit«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L X X, In ßrtuna, hoc efl ßliciter, nulla difflcultate, Lietdbntiir enim CT iaiiabat fe Lia nunc ex no«o plio,licet ex anciUa fufcepto.Alij dicunt,nbsp;Venit proflgt;eritas,cum dicere iuxta fuam orthographi»nbsp;dtjt deb«eri«fgt;P’'‘f«‘’ri«tio Kel contemptustquod noineitnbsp;filio quisimponeretf |
VA IE ZE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;59 Peperitquot^ ZilphaancillaLix,hlium fecundum lacobo. Dixit^ Lia, probcatitudine mcatbeatam quippe me dicent hliae, propterea appeliauitnbsp;cum Afer, Infllicitatemuelbeatitudinemmeam, VidensfeLia omnibus modis fororipraualerCjCrinfuper quatuor prónbsp;prias habere ßlios, arbitrabatur fefe in mulieribus bea»nbsp;tam,cr ualde laudabilem,quiatot tribuum maximarwnnbsp;capita genuißet : idea nominauit ex Ztlpha natum, A»nbsp;fer,beatitudinemt r Abiens autem Ruben tempore melTis triticef in agrum,reperit mandragorastquasnbsp;matriLiædctulit. Dixit^ Rachel adLiamtnbsp;Da mihi de mandragoris filii tui. Mandragoras Hebrlt;fi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;herbam,uel potius radicem dicunt, humani corporis ßmilitudinem reflren tem.Al^ pomum uolunt, quod defumptumin cibos ad»nbsp;iuuet conceptum muliertbus, Auguflinus lÜius naturainnbsp;fe inuefligare non potuißeßtetur: niß quod pulchrum etnbsp;olens.plone inßpidum cognouerit.Arbitralur tantopenbsp;refaeminis ptacuiße, ob odoris fuauitatem uel rarfta»nbsp;tern fruâus illius. 5 Illa refpódit : Parum ne tibi uidetur quod præripuerismaritummihi,nifi etiammandragoras hlii meitulerisç’AitRachehDorminbsp;atigitur tecum hac node pro mandragorisnbsp;hlq tui. Pro re leuicula anfam arripit uindicandi dolorem, quem tenebat in peilore, more fcemineo.Reflgt;ondit R4nbsp;cbcl.Proptererf tecum dormiat. C^ibus notatur uerbis,nbsp;lacobum nimis Rat heli deditum, ut ad uotum ci obfequinbsp;neeeße flrè fùerit. Nonjîne peccato fanè,propter quoinbsp;iufle Rrfcbcl fierilis tanti/fler perfeuerare debuerit,Liamnbsp;autem folatio tot filiorum tticißim deus confolatuseilnbsp;iam hoc qumto ftlio. i6 Venienri^ ad uefpcram lacob deagro.c« greffa eft in occurfum eius Lia, et ait: Ad menbsp;intrabis : quia mercede conduxi te pro mandragons hlii nid» Dormiuitœ cum ea node ilia. Videmus ex uerbis ßäis^ omnibus, nihil quießuiße ttxoresambos, quàmfi!io5,cr benedidionis femen,idqinbsp;copiofum ex fanâo lacobo, cui proimßos 'mnumerabi»nbsp;les populos tribuumà domino certo /debant : certatimqjnbsp;non tam concipere,quàm parère cr alere cupiebant,nbsp;ly Et exaudiuit deus Liam : concepitc^.et pe périt lacobo hlium quintum, ,g nbsp;nbsp;ctaitLiaxDeditdeus mercedem mihi,quia dedi ancillam meam uiro mco : appeliauit^ nomen eius Ifafchar. Mulieres tantopere uirosamare hîc difcerecupicn» tes,difcantßmul e:r orareflruenter çr humiliari.oflen Oratîonûnbsp;diturenimhîcuirtus orationis ittgens,qua noua fubindenbsp;fcccunditas obtinetur, cum iam ceßaßet à partu uia na»nbsp;turte. Nec alia legitur oratio, praterfanâa prolis,fan»nbsp;éium pUnè dejîderwm ù uirofmâo, Valuit autem tan« |
II C 11 , . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GENESIS t« W4gfs ortitio,quanto abiedior^ htimiUor,lt;lc conlent« ptior babcbatur iuflA fœmina.Itifirma enim huiui mundinbsp;deia eligit,utßrtia conßndat:erigit elifos^exalM hminbsp;liatos.lfafchar autem interpretari poteß Lgtabunda tnernbsp;ceSflod ßmiliarior proprijs noininibus anteßrtur^ 19 Rurfum Liaconcipicnspeperitfextumfi liutnlacobo, Contemptam fæminiim im4rito,ßeit intttrem odo filioram hetantem^ Rachel uerö ßrma propria,ßidio^;nbsp;uiriumfudrum confidebat, zx uirißuoribm contenta ßnbsp;rcbatur,cr confortent fororem irritabat:donec tandemnbsp;fexto filio nato forori, hiviniliari zs“ reßpifccrecapitfnbsp;inuocare domiiiuin, iamdeo conciliata z^ forori^nbsp;protiidentiam dei agnouit,et patienter tulit obprobrinmnbsp;ßerilitatiSt Iq 8C aitLiaîDotauit me deus dote bonajnüc cohabitabit mihi maritus meus, eô quod genbsp;nuerim ei fcx filiosî ÔC idcirco appellauit no^nbsp;meneius Zabulon, Dixit autent Lia :Dotauit me deta dote bona, No« fiittt enirntneliores diuitia, quant bene inftituta proies,nbsp;cuius tarnen nüßranda tenet negligentia homines. Poft quem pepcritfiliâ nomine Dinam, Hac Dina interpretatiir in caufam uel iurgiunt,quianbsp;caufa extitit iurgij,quod contigit poftea 'm SychimiSfnbsp;Recordatus quo q; dominus Racheiis, ex-'nbsp;audiuit eam,8£ aperuit ouluam eius, Precibus impetrare filiosdadum opartuit: fed orare non potuit, niß rejpedu clemëtilt;e diuinte pneuentaßifrnbsp;fet, Nemo en'tm digne or at, niß à deo iUi detur ut oret:nbsp;ut difcamit^ lt;t deo toti pendere, omnia quo^ noflra boanbsp;nailiiuseffe, tarn fciltcet orationes noßras,quam illiufnbsp;beneficia z^ exauditiones. Tunc nos z^ non antea oraanbsp;re 'mßgat, quunt exaudire decreuerit, zSquot; per gratiamnbsp;prauenerit,ut quod orandum efl,deßderetur à nobis. Quæconccpit,8C peperit filium,diccnsï Abftulit deus opprobrium meum. Et uocauit nomen eius Iofeph,dicenst Ad dat mihi dominus filium alterum, Amouit deus probrum meimi,uel finiuit.Rachelhoc loco ufa eft uerbo uno, ßgnificante pariter er finitioanbsp;tient, ty appoßtionem : quum ultimo dixit:Addat mihinbsp;deus filium aliunt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicendo: Piniuit opprobrium, Quodamquaßprafagiouerbumà deo ordinatumuideri poterat,pofteriore filio morte fi.«nbsp;niendant, quia pro priore gratios alias non reddiderit,nbsp;fed fui fire oblita,flat'itn ßbifecutidum optabat,quem etnbsp;accepit quidem, fed ßmul expirauit, exemplam mulie“nbsp;ribus,ut defufeeptis filijs gratias refirant deo,ß pluriuntnbsp;filiorum filicespartusdeßderant. Excufationemlacobinbsp;pro uxorum pluralitate contra Faufium Manichieumtnbsp;uide apud Eucherium Lugdunenfim poft diuum Auguftinbsp;ttum.Nos breuitati pro uirili fludemuStObiter hic quoq^nbsp;topoiMo” difiimus,oli»i matribus moremfiiftè,exeuentu nominanbsp;'imponendifidq; quàm fieri potuit religiofa^Tt iM Euananbsp;geiiotoanneSfAnno! er ZacharitefiHus.Adeodatumnbsp;Auguft'musfuimi filium nuncupauit, qui er lonathas,et 17 14 |
18 5’ V AIE Z E ddQaoduMltdeMl librumfcripßtdehlt;ereßbus,ld^uetenbsp;res quoiy Germani ftudiofè feruajfe uidentur,ß quisat^nbsp;tendat propius, Nato autem lofeph dixit lacob ad Laban: Dimittc me ut reuertar in locum meum, ôC,nbsp;ad terram meam. Da mihi uxores,amp; liberos meos, pro qui-bus feruiui tibi, ut abeam: tu uero noth ferui tutem qua feruiui tibi. Senfit iam multis experimentis dei gratiam circa fe: ex ambabus uxoribus,z^ancillis duabus,filios undec'tmnbsp;fufeeperat, er filiam, FeUciter pr^eßerat foceri gregi^nbsp;bus, quern iam ditauerat. Sibijpß iamfatis diues uideba*nbsp;tur,cogitare incipit diuitias paterna domus,er haredianbsp;tatem proinijfam. Prouidentiamdei fibiaffuturam nonnbsp;dubitauit circa propria, qaam circa alienam iam fenfe^nbsp;rat. Nibil mercedis àfocero exigit,no dotem deniq^.Pronbsp;nobili ingenio et liberali maluit uacuus abire,quàm mernbsp;cedem exigere promeritam ab ingrato, Filios tantum,nbsp;dei dono fufeeptos, requirit, quorum matres emerueratnbsp;obfequ'io tarn di«tHrno,Semtij penfum focero aftiman^nbsp;dumrelinquit. At illi Laban: Inueniam gratiam in con» fpedu tuo: experimento didici,quia benedi»nbsp;xerit mihi deus propter te:nbsp;conftituemcrcedemtua,quam demtibi.nbsp;Vtilcm fibi moram Laban cernebat lacobi,ideo diu^nbsp;tius iUvm ret'mere molitur, manfuetioribus uerbiscom'*nbsp;peHando ut eu'meat.Laudado enim praftitu beneficium,nbsp;inuitat ad diutius feruiendum, firma quidem uerborum,nbsp;pietatem prafefirentiu, reuera tarnen proprio commonbsp;do proj})icit,er fuas cupiens diuitias augeri magis,om^nbsp;nibus quibus poteft impofturisillum circumueniendo. I AtillerefpondittTu noftiquomodofer» uierim tibi et quäta fuerit poffelTio tua meeft. Modicum enim habuifti antequam ue» nircm ad te, amp; nunc diues effedus es : bene»nbsp;dixit^ tibi Deus ad introitum' meum : Si.nbsp;nunc.quando operabor etiamegoprodó»nbsp;momea? Commoditaxeft magnarcißmiliaris,ßdb amicis det fidelibus,crdeum timentibus adminiftretur.Sicut Aegy*nbsp;ptiorumregidifienfatio lofephiplurimumproßittficUSinbsp;nimirum fit fub impi/s domefticis.Primu quippe regnunt 'nbsp;dei quierendum efl,ut omnia neceffaria confiquenter adnbsp;ijcianturier pro domo quifq^ fua non intemüttat curantnbsp;legitimam. Qui enim domefticis fuis non proftgt;icit,fit 'mnbsp;fideli deterior. Sic prouidentine diuin£ per omnia inni^nbsp;tendum,ut tarnen non obmittatur ftudium humanum, etnbsp;opcru.Non uult deus fcntari,non uult otio torperefidc^nbsp;les.Debent parentes thefaurizare filijs; ideo dicittNecefnbsp;farium crit ut pofthac non tam tibi,quam mihi er protbnbsp;domefticis^ lucrum importem atque componam. DixitcçLabamÇ^id tibi dabo.^Atilleain: Non dabis mihi quicquâ : fed fi fcceris quodnbsp;poftulo, iterum pafcam, amp; euftodiam peco-*nbsp;ra tua. tühi |
I
-ocr page 105-GENESIS
Nihil ù te mercedis expeto,hoc tantum Uolo,ut i^uoi Uidebitur [gt;ro te utile,mihi dones:p ijuid mihi dei boni»nbsp;tiKpro opera mea retribuere di^ttAbitur, uidebo olim,nbsp;Cr gratuf ampleâar,
Tranfibo per omncs grcges tuos hodicî fepara inde omne pecus uanum, amp; fparfonbsp;uellerc, Si omne pecus fuiuum in agnis, Si.nbsp;fparfum uellere, amp; uarium in capris, 8C eritnbsp;mcrces mea,
Ea conditiofjc conuenitlacob ad Laban, ut recenfe» antur codent die,ne utrinç^ dolutfu/picioni pt,tam ouesnbsp;quim capriie,hoc paéîo:ut quicquid aliquo modo macu»nbsp;lis apgt;erfum fit, uel non utiius coloris per totum, deturnbsp;pro mercede ipplacob.Quicquid uero i« totum albumnbsp;progenituperit,uel im totum nigrum,wtias fcilicet pe»nbsp;nitm coloris,hoc pertineat ad gregem Laban.
Etrefpondebit pro me iuftina mea in dp
55 cm craftinum , quia aducniet pro mercedc mea corâ te, omne quod non fuerit uariumnbsp;amp; fparfo uellere in capris, Si fuluü in agnis,nbsp;furtum ipfum mecum,
Repiondebit mihi mea iußitia,Videbis quid dominus 4° pro mcrcede mihi fit pr,eparaturus:ppdeliterferuiui tinbsp;biuelferuiam,Dominusdigno mepramio munerabit:nbsp;pn aliter,pram quod dominus uolet-Si quid enim in grenbsp;gibtis mets, pofihac mihi generandis deprehenderis nonnbsp;uarium,uel nonpgt;arfoueUere,fed unius tantum coloris,nbsp;totum album,uel in totum nigrum,quap ptrti me conui»nbsp;fluwi tencx«, zr arguere poßis quap tecum dolofe ege*nbsp;rim,uel tuatibi pecora/ùrto mihi abflulerim.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 •
54 nbsp;nbsp;nbsp;Et dixit Laban:Ecce,utinä fiat fecundum
uerbum tuumgt;
Fidt Ut diets, ficilicet ut mihi ex unicoloribus generen
tur unicolores,pro more:tibi uero ex unicoloribus pc= 4^ corlt;t multicoloria,fideo placuerit,id quod rarius ufu uenbsp;titre folet,
Sy Et fcparauit in dieillo hircos maculofos 45 amp; fparfis ueileribus, amp;omnes capras uarionbsp;colore,amp;fparfis uelleribus,omneinquocâ»nbsp;doreratjôComnefuluuminagnis, SC tradixnbsp;dit in manum filiorum fuorum.
Separauerunt ergo pecora aarif coloris, maculofa, punilata,pulla,aut circa pedes ubi uincirifolent circu»nbsp;ios habentia,iuxta tiebrlt;eos,feorfum, cr tradita funtpnbsp;lijs Laban, hoc efl, ferutdis pafloribus alijs. Q«lt;eucronbsp;Candida in tctu erant,uel nigra penitus, uelunicolores,nbsp;eu lacob ipfc fufeipiebat paflenda,
56 Et pofuit iter trium dierum inter fe amp;inx ter lacob, amp; lacob pafeebat reliquos gregesnbsp;Laban.
T unto ^atio greges difiunxit,ne quis dolus interee» deret, ad commixtionem maculoforum cum unicolori»nbsp;hus.Viam uMteni f riitwt dierum inteUigo, quam pne pe»nbsp;riculo greges pofjient conficere triduo:iion quam uiato»nbsp;i res zj internuncij,
' Tollens ergo lacob uirgaspopuleas uirix des, SC amygdalinas, 8C ex platanis ex parx
V A IE fen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4®
tcdecorticauit eastdetradis^ corticibus in cis quae fpoliata fuerät,candor apparuit, quinbsp;erat in uirgis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Virguru denudauit candorem, decorticando iUaruin ' cortices, quatenasfcilicet candorfubiedlus cortici appa ‘nbsp;rere pojjet, partim tarnen uirornbsp;nbsp;nbsp;macula non umdi^
cortice ad nudum abflrada, qu^edam ex albo uiridi zf nigro uarietas efpeeretur,
Pofuit^ uirgas quas dccorticaucrat in ca • nalibuSjUbi effundebatur aqua: ut quum ucnbsp;niflent greges adbibendum, anteoculos hanbsp;berentuirgas,Sc inardefcerentquum uenixnbsp;rent adbibendum.
Et incaluerunt pecora ad uirgas,8C parie« E bant maculofa,ôc uaria,Slt; diuerfo colore regt;nbsp;fperfa,
Repofuit multicolores uirgas in canalia,wtde pota» bant greges,ad projpeâum ouium, dum afeenps arieti»nbsp;bus conciperent,ut in ipfo calore concipiendi imagina»nbsp;tione ouium ex uarietateuirgarum zr color urn, macu»nbsp;lofe oues uel capræ conciperentur,id quod zrpiHu eft.
Diuifitcçagnosiacob,Scpofuitfaciesgre * gis ad uarie coloratum, Si quicquid fuiuumnbsp;fuit in grege,crat Laban, Et pofuit fibi caagt;nbsp;las feorfum, Si non pofuit cas iuxta gregemnbsp;Laban.
Quicquid ergo uarie color atom ttdfcebalur lacob, gregi fuo applicabattquod uero unius coloris ad LabtUtnbsp;pertinebat,pbi^ pafeendum referuabat pro Laban.
Igitur quädoprimo temporeafeendebart tur oues, ponebat lacob uirgas in canalibus , -aquarum ante oculosarietum Si ouium, utnbsp;in carum contcmplationc conciperent.
Quädo ucro fcrotina admiflura erat, non ponebat castfada^ funt ca quæ erant ferotinbsp;na,Laban:SC quæ primi tempori6,Iacob.
Ditatusc^ eft homo ultra modum. Si has buit greges multos, ancillas Si feruos, camcxnbsp;los SCafinos;
Non omni tempore uirgas huiufmodi lintris imporre bat, fed mpgnidexteritate ponebat eas, tunc quando minbsp;nus udlidae concipiebantur, fcilicet adautumni temput,nbsp;geiterandatid^ pebat uerno tempore. Q3lt;e uero in au»nbsp;tumno concipiuntur, ad tempus uernale .eduntur,nbsp;pint ualidiores.Prieftruntur enim agni in uerenati, eisnbsp;qui ad autumnum generantur. Et iUas applicabat ad L4nbsp;ban:pbi uero détériora procurabaLSerotittA igitur nottnbsp;ad part urn, fed ad coceptum rejirri debent, V bi uideturnbsp;pâumlacobnihilhabui/fepaudis, fed ftdei multam,nbsp;ItfruflM ergo diuina prouidentia nobisJfeilanda propo Î 'nbsp;nitur, qua lacob ditundus in Mefopotamia, induftriainnbsp;fiam feite collocat,zr operis fui euentum domino com»nbsp;mettdat,à quo fua omnia dirigunturproft)ere,pcutbre Diiurfawnbsp;ui creuerit diuitijsuehementer,utfiiermtilliuspecoranbsp;malta, adquæneceffarij quoq; perentferui,ancill^,nbsp;cameli cr upni. Non igitur niAlæ diuitiæ font, quas pijsnbsp;(iqt dominus »«t utanturiUis legitime j er fint uirtutm
S 4
-ocr page 106-GENESIS iuliumett(d,ae mdteria benefictendi, ey charitatû offi* eia exercendi ad proximos. CA P VT xxxr. Vdiuit autem uerba hliorum La^ ^bandicentiûtTulit lacob omnianbsp;quæ fuerunt patris noftri, Si deilnbsp;lius facultate ditatus, fadus eft in Rzetielig al ttgoria. clytus: 1. animaduertit quoq; lacob faciem Laban quod non effet ergafe ïîcutheriddnudius«-tertius. DiuitidS iHuidia comitatur, qutc cr Ht [hidio repret Jjcndendi mendacia comm'inifcitur,fî crimina uera de^nbsp;fint qut aceufentur, Auilwm diuilqs confitentur filij Lanbsp;ban, id autem non am artis mdufiria, quàm domini fiuonbsp;Ye cfgratiaßdlum arbitrari debuiffent,qui doits neglenbsp;dlum refarcire filiabus uoluit.Nec amen patri abflidiffenbsp;uideri debuit,quod filiabus cr tot nepotibus procurauit.nbsp;Neefoliwn filif,fed ZT pater Laban, animo alienatus ui«nbsp;debatur, qui nuper ad introitum iüius fe benediélum i4«nbsp;âaueratt Et dixit dominus ad lacob : Reuertere in terram patrum tuorum, Si ad cognationemnbsp;tuam,ero^ tecum« Qgitaf 0 magis bumand malitîa aduerfabatur creden tideo,anto bonitis dei benigniusfuccurrebat; in agen»nbsp;dû admonetur diuinitustOmnes enim impif pariter, nonnbsp;obeffe poffunt fitnâo,domino fidenti, ZT fideliter ami’tnbsp;eeq; cum proximo conuerfanti. lubetur autem patriantnbsp;Yedire,ut dudum promiferat fibi cr patribus, Milîi lacob,uocauit Rachel ôcLiam in agrum.ubi pafccbat greges, Primas ubiq^ Rdcbcl habet in uxoribttf, quia primo w iUam confenferat,dilexerat magis ,firma elegant ior:nbsp;diu quidem mfoecu«da,fcmper amen gratior, cx prin»nbsp;cipalis habita, Apertius fignificat ecclefiam ex gcntibusnbsp;congregatàfdeo dejfionfatam, quàm nefeio quam uiamnbsp;contemplatiuam^Primôenim ecclefia deo placuit,cr annbsp;te patres,zy eum patribus eleâa, ante fcilicet ludlt;eos,linbsp;tet cum multis imperfiâionibuf, zelo fcilicet cr carnanbsp;li affèâu,fitrto^ idolorum perpétua fkrilis, quàmdiu (inbsp;lias generabatLia, qua cr fynagogatnulla alia rationenbsp;eoinendaU,q quod teneros crffieciofos haberet oculos,nbsp;cr fixcundaprole,dominiuoliinatem fciens,cr patri*nbsp;archat mundo generans.Poftqium autem à partu ceffa*nbsp;uit,ecclefîaRachel,uirespariendifufcepit, cr ueriîfainbsp;udiorem mundi, lofcph Aegypti dominu genuit, benedinbsp;dlionem omniu gentium, qui cr caput fit duaru tribuutnbsp;et in fuper Benilt;tmin generâdo regias tribus et maximas,nbsp;dixit^ eisîVideo facie patris ueftri, quôdnbsp;non fit erga me fîcut heriamp;nudiuftertius,nbsp;deus autem patris mei fuitmecum« Non uobis graue uideatur, odiente me pâtre uefiro prêtermeritum,accedereparentesmeos, id^ dominonbsp;prtecipiente,cui confido. Et ipfæ noftis quôd totis utribus meis fer* nierim patri ueftro* to II |
IX «S VÄIEZE. Scd 8i pater uefter circumuenît mc,8^ m»* tauit incrcedem meatn deeem uicibus: amp; ta-'nbsp;Hien nondimifiteum deus ut noceretmihi* Si quando dixit: Vari^ crût mercedes tuæ, pariebant omnes oues uarios foetus : quan»nbsp;do ucroî Vnicoloria quæqj accipies pro mernbsp;cede, omnesgreges unicoloriapepercrunt. Nenw ig«orlt;jf quditta fedidrate zx ftdc ilîi feruierint tiiKO tempore,uos autem i«primi!:qui contré,prowM^nbsp;gnitudme oquot; duritia fiiu circumuenitme fepißme, ta»nbsp;ties pro aiuritia fud mutna mercede melt;i:nunc unicolo^nbsp;gt;•« Jtbi eligendo,nunc udriegatiu,quam altéras projpe^nbsp;re augeri conl}gt;iceret:non autem pr^eualuit prouidentittnbsp;dei, qua nühi aderat,in quem ßteraba, fed (ortem meantnbsp;femper potiorem reddidtt promouit Si hic allégories inbsp;feâari ttetitnus,Lahan,qui cr CandtdiK interpretatur,nbsp;apte fideles fiilos fignificat, domino ob temporalia fer=nbsp;uientes,uerbis pietatem ubiqifimulantes,[ua wi omznbtrtnbsp;quierentes,confcifintcrigt;n fibi de dolo ey impietate,nbsp;quam non chias produit, qudm ubi temporalium reanbsp;rum fenferint iailuram : tune enim deum odire incipiutnbsp;Cr coatemnu»t,opera fua bona deo ueiidunt,ut ex iiïisnbsp;comedant zj- bibant ; ficut cr Laban filias uendidit, amp;nbsp;uentre ab[umpfit. Idola ij Labanit^ cr Candidi cü deonbsp;colunt,uentrem fuum cr qU'fßupietat(mducunt,crc» Tulit^deus fubftantiam patris ueftri, ÔC dédit mihi. Poftquâ enim conceptus ouium tempus aducnerat,Icuaui oculos meos, amp; uidi i n fo-mnis afeendentes mares fuper foeminas.uninbsp;colorios amp; maculofos, amp; diuerforum coxnbsp;lorum« Pater uefler per me ditatus efî, quum iußv mecum 4« geret:quiwiuerotnultipl:citerpergeretimponcrenuhi,nbsp;adfiitit mihidei{S,prolecr peeoribus dttauit tfr^udauitnbsp;patrem ueftrum prouentu feruiiif mei,uiceniq; illi repettnbsp;dit perfidie fine iafb iudicio fuo, Dixit^ angelus dei ad me in fomnis î la^ cobÆt ego reîpondi: Adlum« Qui aiuLeua oculos tuos, 8i uide uniucr fos mafculos progenerâtes fuper fœminas,nbsp;unicolorios, maculofos, atqj rcfperfos. Vidinbsp;enim omnia quæ fecit tibi Laban« Diuind ordmatione uidemas omniacontigifje, zf quodillalacobcogitaretadmonitum tn fomnis, cr ae^nbsp;lut arte ilia edoâum per ffiritum dei cr iuffum. Pjiietinbsp;ti enim iniuriam, cr multipliciter fi-audato, clement idnbsp;dei affuit « Sic ubi irrogatam iniuriam patienter tuleri*nbsp;musjargiori beneficio nos deus profequitur. Ego fum deus Bethel,ubi unxifti ftatuam, amp;ubi uotumuouifti mihitnuncergo furge,nbsp;Sfegredere de terra hac, reuertens in tenantnbsp;natiuitatis tuæ. Ego deus iHe tuns patruwq; tuoram, qui trbi in Be* tbelapparui CT promifi,nuncea tibi complebo:fr!ieiteenbsp;redibisadpatrem,pertranfito Bethel, cr 4 fimrenoitnbsp;bedendlift RcfpoH' |
h/ C •7 18 GENESIS *4 nbsp;nbsp;Refponderütcp Rachel, amp; Lia t Nunquid habemus rcfiduiquicquâ in hæreditatc domus patris noftri^ Rachel Herum er Lia rej})ondent,concordi iam uo* to;Hic nunefumuf cum filijs, anciÜK er pecoribta i«nbsp;domo patri! refidui nihilpo/Sidemia: quandoquidë deutnbsp;tecum ^ypatrem diimttimut er matrem^tibi adhtren»nbsp;tef,er quocutt^ perrexeris comitubimur, *Ï Nónne quafi aliénas fibi reputauit nos, quia nos uendidit, comedit^ pretium no-ftrum^ Sed deus tulit opes patris noftri, amp; eas tra didit nobis acfïlqs noftristunde omnia quænbsp;dixit tibi deus fac» ProjÜtuit «OS ad fuum lucrum pater nofier, unam de dit proalia,quoutrif^ andern exoneraretur: oppreßitnbsp;te iniuria, 'm damnum noßrum erßliorum ? Dei atitentnbsp;tttigratia dolus fuus ceßit 'm profi^um noßrum-Diciturnbsp;hoc loco deus opes tollere uni, er altert conßrre, quianbsp;non augebat ultra ßubßuntiam, ut antea, patri : ßlicitasnbsp;cejjarat in illius gregibtu. Surrexit itat^ Iacob,d£ impofitis liberis ac coniugibus fuis fuper camelos,abiirgt; Tulit^omnem fubftantiamfuam,amp;grc ges,amp;quicquidin Mefopotamia acquiße-rat, ut uenirei ad Ifaac pattern fuü i n terramnbsp;Chanaan. Volunatedeic^ confenfuuxorumin tempore fua gam 'mflruit cum grandi ßtbßdntia, que figmßcatur exnbsp;ßgregatione infiriui deferibenda, er repetitioneße»nbsp;quenti, Eo tempore icrat Laban ad tondendas o-ues,dlt; Rachel furata eftidola patris fui. Greges utrlt;eq; dißnbant prouidentia dei, itmere tri« um dierum.Solennibus epulis, amicoru congratula^nbsp;tioneouestondebantur, ut patet de Abigail er Ahfaloanbsp;ne.Inuidiam ergo portendebat, quèd minime lacob cumnbsp;fitiabus ßerat 'muitatui.Idola hoe loco fiatute dicumtur,nbsp;imagines er ßgurlt;e:ßcut er de Michol i.Reg. 19. Eo«nbsp;dew ergo priecepto quo idolaprohibentur, eo er imaanbsp;gwes cum ß!Utüs,quas deos numcupari hic difc'imus,pernbsp;quasimpoßttim eßßmplicioribus omnibus fecutis, qua*nbsp;rum occaßone fuperßitio in immenfum creuit ußque innbsp;prüfens tempus : longe ardentius adhterentibus homini^nbsp;bus diuorum cultui,quàm del ueri.Pro amore dei agunt,nbsp;patiuHtur er donaift multo pandora quàm diuorumdnnbsp;primisautemfeeminorum eß,er effbeminatorum, adminbsp;mi imagines. Sic eccleßa quoc^ ßne uolunate deißeranbsp;J ta eß imagines er idolagentiliam,er auxit. ** Et furatus eft lacob cor Laban Aramæi, noluit^ confiteri quod fugeret. t'uratiu eß lacob cor Aram£i,hoceß,locutione He« ffraicOjinaliri quiddam prater alicuius confeientiam, ainbsp;teri ignoratum teneare.Noluit 'mdicare ßoeero feßgere:nbsp;non quod imptfs placeat,cogitandum, cum domini uo»nbsp;lunatem probe tenemiu, ‘ Cum^fugiirçitamipfequàmomiaqux ±4 |
IX x6 x8 VAlE^E. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4» iuris fui erant, amp; amne tranfmilTo, pergeret contra montem Galaadî nunciatum eft Laban die tertio quod fugeret lacob. Non hic necejfie eß fingere cum ludais miraculum ficcati Euphratis,quod fioßs non acuififet, Ponerenbsp;dem ad locü,eß ißuc feduloconari ac tendere. Galaad^nbsp;per antidpationem hic nominatur. Qui aflumptis fratribus fuis, perfecutus eft eum üia feptem dierumtSf comprehenditnbsp;cum in monte öalaad: Fratres hic non foH dicuntur conßtngttind,fed etiam *'‘^’****^ uic'tni er ßeruuIi,Multos enim aßumpferat, quorum manbsp;nu lacobum iam ßeruis multis er ßmilia 'mßrudum, uionbsp;lenter reducere conßlium erat.'Vtam ßeptem dierum ßquot;nbsp;ßnus confidt,nullo,ut laccb^ animaliti er paruuloru/ntnbsp;imped'unento remoratus, Vidit^infomnis Laban Aram^us dicen tem fibi dominum: Gaue ne quiequam afpenbsp;re loquaris contra lacob. lam^ lacob extenderat in monte tabernai cuiumtquum^ illeconfecutus fuiffetcumnbsp;cum fratribus fuis, in eodem monte Galaadnbsp;fixit tentoriunii tiunquam deui prlt;eßentior eß fidelibus, quàm dum grauius periclitantur. Non enim dormit qui cuflodit ißnbsp;raëkterret maios^ae bonos offèndant. Heb, Caue tibi nenbsp;ßrte loquaris cum lacobo i bono ufq^ ad malum,hoc eßnbsp;proß)icetibi,ßruateipfum: ne indpiens à uerbis padfisnbsp;cisloquiad lacob^dcfledaspaulatim, décidas^ adcon»nbsp;tumeliofa improperia,damna uel iniurias. EtdixitLabanadlacobîQuarcitaegifti, D utfurareris cormeü,amp; abigercsfiliasmeasnbsp;quafi captiuas gladio;* Cur ignorantemc fugcrc uoluifti,nec indicate mihi, utprofequerer tecum gaudio, Slt; canticis,amp; tympanis.SC citharis? Non es paflus ut ofcularer filios meos Sf ô liastftulte nunc operatus es. quot;Et nunc quidem ualet manus mea redde« reuobis malum: fed deuspatris ueftri herinbsp;dixit mihi : Gaue ne loquaris contra tacob ànbsp;bono ufqj ad malum. Prouidentia diuina fidelibus feruiunt, malorumuo“ luntMjUerba er opera ,utnonfit'm libero arbitrio noanbsp;firo, quod ud cogitamus uelloquimur, multo minusnbsp;quod Operamur. Secus Laban omnia operatwr att^ coginbsp;tauerat^uelficumpriuifiAtuerat, Efto,ad tuos irecupiebas,amp; defiderio erat tibi domus patris tui : cur furatus es Deosnbsp;meos^ Dpminumdeum ßiebataccredebat,ßd non digne colebat, quum inßiper 'tmagmestantißceret,pro qui^nbsp;bus propendebat 'm necemßatri er filiabus.ld quad er ’chußm»nbsp;Chriflianis hadie ufis ucnit, qui longe diffidliusßrunt tun»,nbsp;imaginum 'miuriam, quit deus toties damnauit, quàmnbsp;effufionemfanÿûnisinttocentiimfddulteriafbla/^enfids. |
genesis
V AIE5ÎE.
cr omnium ßgt;ecientmtibicliHeS.
Refpondic lacob, 8C dixit ad Laban tTix mui enim.quia dixi ne forte mihi uiolenternbsp;auferrcs filias tuas.
Non iibere improperat flt;euitiitm,ingratituJ'mem, do lum,aMritilt;tm,potëtiam,odium,Labitno,noenim opornbsp;tebattSufficiebot timoris cJufam aUegare,paternu iUiuinbsp;amorent ad filiiis,uxor um^ ia(iuram:ßc moüis reßioii*nbsp;pofrangit iram.De dei anxilio miniine dif]tdebat,mgt;n a,nbsp;menidco loquitur aut agit negligeittiut quie pacicom^nbsp;modabant, cr per htec ad primo obieâa rcj^ondet, utnbsp;decttit apprime prudentem»
Apud quemcunq; autem inueneris deos tuos, necetur coram fratribus noftris î fcrugt;nbsp;tare, quicquid tuorum apudme, aufertibi.nbsp;Ignorabat autem lacob quod Rachel furatanbsp;elTetea.
Defiirtofidelifuodem ex charißima perfona peri» culewn admittic,fed/kitim eripit,Adhibe,inquit, tibite»nbsp;ßes fratres noflrosquos uolesjcr fcruture uniuerfantnbsp;pppeBeâilem,ut fcias guia nihil rerum tturum abfhde»nbsp;rim:igaorabat enim Kachelii /ùrtum.Sic fideles fuos pienbsp;runq eximit de periculis maxbnis dam ignorantinihil ernbsp;go tutius femper, iiuàm fe credere patri tiiifericordia»nbsp;runt Mt omnibuSt
. Ingreflusitaqj Labantabernaculû lacob, amp; Liae, 8C utriufque famulæ.non inuenit*nbsp;Quum^ egrelTus effet de tabernaculo Liae,nbsp;amp; intraflet tentorium Rachelis,
Grandis maleuolentia Laban perpenditurj qui audi» tamortisconditioneoblaü à lacob,uelutcontrafitreatnbsp;cr mendacem,mortis occaßonemperquirit, primo o«nbsp;mnium tabernaculum lacob fcruaturuitittuitus enimdonbsp;mino obtemperabat. Nibildutem potefl impiorum per»nbsp;Uerfitax contra fideles.
ilia abfcondit idola fubter ftramenta cagt; rtieli, 8C feditdefuper: fcrutanti^ Labano*nbsp;mne tentorium,nihil inuenienti,
idola Rachel pofuit in ftramenta cameli, e:^’ fedit fu per ea ,certe parum lüa reueria : non ut deos colendosnbsp;credidit, fed pulchras imagines pro delicijs aftiexit pue»nbsp;Idola iiiici- fill more, qui cr Chrijbanis irrepßt, quum deteftari ponbsp;tins iüdS doceamur ex facris Uteris cr apoftolicis : Vtlio 4 xnbsp;li,cuftoditeuos à ßinulachris,qiiandoquidemabducuntnbsp;ßmplices.Et Paulus: Sciêtesquando gentes eratis,ad idonbsp;ta muta, quomodo euntes abducebaniini, CTe. Vbi nonnbsp;de fanilis in cœlo loquuntur,fed deflatuis lÜorum, adnbsp;quie neutiqudm conniuendam docemur, fed aufirre po»nbsp;tius,non objhintibus feptimi /ÿnodi imp^s decretis. Miternbsp;qu£ refèrturftd hcereßm eßie, aufirre fcilicet imaginestnbsp;peut cr laie os admitti ad eîeîiionem Papa,nbsp;nbsp;nbsp;ut firunt
laicorit clerici déclinent,hlt;ec eodein Jpiritu pariter funt decreta,ut appareat quanta authoritAte omnia.
3 J ait patri fuo:Neirafcatur dominus meus, quod coram te affurgere nequeo î quia iUxtanbsp;confuetudinemfœminarü nunc acciditmi*nbsp;hi.Ec fcrutaïus eft, ÔC non inuenit idola*
S7
E 55
54
40
4«
45
t OeMî f/i admonendi uiros, ut uxores humaniter trd dent cr patienter infirmitatum tempore .'crfaminaf,nbsp;non curiofa feâandi,ac uafiicljsfuis non mendacia, fal»nbsp;tem nocitura,fubito comminifeendi : fed caueant obiiût»nbsp;tere id pro quo iUasmentiri oporteat,
Iratus^ lacob contra Laban, cum iurgio aittQuam ob culpam meam,amp; ob quod peCnbsp;catum meum fic exarhhi poft me,
amp; fcrutatus es omnem fuppelleâilem me^ aniï Quid inuenifti de cunâa fubftantia do«nbsp;mus tuae i pone hie coram fratribus meis, 8Cnbsp;fratribus Iui8,amp; iudicent inter me 8C te.
Expoftulaturus lacob cum Laban,querela duplici adoritur,opportunitate oblata, quod tam ardenter pernbsp;fequutus eum eßetfqua/i oppreffurus,cr turn contume»nbsp;Uofe fcrutatus e/fit fuppeÙeâilcm,fùrti pratextu, pronbsp;quo mortem infirre cuperet. Interim idoU uafa uocat,etnbsp;fuppeUeâilem,nil melius iudicata à fideli ? Fraternitatitnbsp;nomine hoc loco uidemussifos patres pro atlKcis, fiuto*nbsp;ribus,uiciKis cr fimiliaribus.
His uiginti annis fui tecum, oues tuæ 8C. caprae fteriles non fuerunt, arietes gregis tuinbsp;non comediî
captum à beftia non intuli adte, ^o da* mnum omne reddebamtquicquid furto pe*nbsp;rierat,tam de die q de nodejà me exigebasî
dienodu^ aeftu urgebar SC gela,fugie* bat^ fomnus ab oculis meis.
Viginti annis iSi feruiuit, benediHio ddmini gregi* bus ajfuit,propter paftoris pietatem cr diligentia, fion,nbsp;ait,wnquam luxum quafiuietud pofteßione, ut alif aftonbsp;lent pajbres : tam diligenter curaui pecora, utcaptiMilnbsp;ttullumfiierit,uel aliumreftilui,tteagnitodamno tibinbsp;moleftiam fiicerem,potius imprudentia melt;e ipfi damnAnbsp;firebam.Erosexaâor durißimus, uolens omniquaq^m*nbsp;demnis eß'e,cr extraomneinfortuniumtegi in omnibusnbsp;fimper cr tantoperefideiißimam paftDrem,difficillimAnbsp;obfequiafuftinëdo,interdiu et noüihus,lt;eftate et hyeme»
Sic per uiginti annos in domo tua feruiuî tibi, qüatuordecim pro duabus hliabus, SCnbsp;fex pro gregibus tuis:immutafti quoq^mergt;nbsp;cedem meam decem uicibus.
Nifi deus patris niei deus Abraam, ÔC n* morifaacaftuifletmihi,forfitan modoua*nbsp;cuum medimifîfTesiafflidionem meam Si Ianbsp;boremmanuum mearum refpexit deus,nbsp;arguitherU
Deiwn Abraampatris fui, iam quidémortui,fedcll/gt;lS deouiuentis,à cuius iamamoredecidere non poter at,htnbsp;ßatu fandoru, Pauorem autê ifaac nomînat, pue quellSnbsp;ipfeadhucuiuentem timeret,pue qui adhuc excider^nbsp;poffet ab amore dei. vixit enim ifaac ufi^ ad decimiMiSnbsp;annum poft lofeph uenditu à fiatribus. Admonet ipfuquot;quot;*nbsp;Laban diuime apparitioni:, qua tllum compefeuit 4 pi''^nbsp;popto nocendi,qtta ipfe quot^ confidentiorfii{ius,qft^nbsp;fiierat lam indigna paß'us,audacior improperat,
Refpond« à Laban:Filiae, filismeæ,^
* füll»
GENESIS
filij.filn tttci,Slt;gregcs,grcgcs mcae,amp;omnia quæ cernis,mea funu quid poffum faccrenbsp;liabus meis iftis hodic, uel filqs earum quosnbsp;genueruntï
44 nbsp;nbsp;Veni ergOjSt ineamus foedus ego amp; tu: ut
fit teftirnonium inter me 8t te.
lam domino permouente, zx colloquia lacobi La« 6a« quietior aliquanta redditui,erubuit,e3' foedera me*nbsp;ditatur. Non enim tantum mali fanéiis infirre pofjuntnbsp;impif quantu uolunt,domino prohibente illos. Non igi«nbsp;tur,ne peccando quidcm,liberu eß per omnia arbitriumnbsp;Koflrum,nwlto minus bene agendo,ad quod mttura ho*nbsp;minum reclamat ab utero,
Tulit itaqj lacob lapidem, 5(. erexit ilium intiiulum.
Fœilcra olim ßebant facrificifs anim4lium,cr occi* ßonibus, partibus hinc twde diuifiin poßtis, inter quiC-tranßbant ambæfoederantium partes, ßgnificantes me snbsp;rito occidendam alteram partium,qua primafoediiS ini*nbsp;tum er excifuminßegiffet.
Dixit^ lacob fratribus fuis : Colligitc la^ pides ? Qui congregates fecerunt tumulum,nbsp;comederunt^ fuper eum.
Signum pacis er amicitite erat,conuiäas er conui* uiwm,mutuufoedus ineuntiu,poßfacrificia deo peraila.nbsp;4? Quem uccauit Laban, legar Sahadutha:nbsp;8t lacob,Galaad, aceruu teftimonq eum uo
G
48
45
; 46
V A I E Z E. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41
nium eft titulus hic,fi aut ilium ego tranfiero pergens ad te,aut tu eundem tumulum St iLnbsp;tulum præterieris,malum mihi cogitans,nbsp;Loquendi modus lUis temporibuf inter hominesßxquot;nbsp;dera confirmantes conceptie uerbis erat : er ufq; hodienbsp;alicubi durat,mirabili er mupata loquutione, quaß di*nbsp;cere uoluerint : Sicut cumulus is er ßütuafunt ereäa innbsp;ter te er me,ut ea uta cogredi pariter non poßimm, annbsp;gere uel nocere : siefixdus mitunt inter nos femper ma*nbsp;neat,ut alter ab altero nunquam ofiindatur,occaßo au*nbsp;tembeaefiseiendi défit numquam,
Deus Abraam St deus Nacher iudicent inter nos,deus patris eorum, lurauitergo Ianbsp;cob per timorem patris fui Ifaac:
DctM pluraliter à Laban nominatur, 03quot; uerbo iutlgi tur plurali.'foraßis ideo,quia n3 plene piuStpreter uniusnbsp;dei eultum etiam idolacolcbat. Licet etiam faniili patri*nbsp;archlt;edeum pluratiuo iwntine nominarint,honoris eau*nbsp;fa,maiejhtem diuinam exprimere cum quadam nominisnbsp;fifiiuitate uoleiues, Sicut er lofephus ubiq; pro deo fierinbsp;bit diuinitatem,idiotifimo Hebrlt;jico,q«o ernbsp;citur tn diumis literis, lacob autem per pauorem patrisnbsp;iurat,lnfigne enim religionis efl pietM er honor ad pa*nbsp;rentes, per quos maluit iurare lacob q«àm per deos,
54 nbsp;nbsp;immolauit autem lacob uiâimas in mon
tCjUOCauitfratres fuos utederct panem. Qui cum comediifent panem manferunt ibi.nbsp;Laban uero mane confurgens, ofculatusnbsp;eft filios 8t filias fuaSjStbenedixit illis,8t ab*nbsp;iit,reuerfus^ eft Laban in locum fuum.
Diligenti defcriptione huiusfioederis,ffiiricusfianélut conciliare uoluit afiètlus Syrorum er ifiraëlitarwm, utnbsp;ficirët polleri,quibus geniti maioribiw, fanguinis fajtentnbsp;gratia, pacemfibi imUuam^ dmicitidm diligcntiiM obanbsp;fieruarent,
CKPVT XXXII.
Acob autem abtit in itinerc quod A cceperanfuerunt^ ei obuiam an*nbsp;gelidei*nbsp;lacob angelioccnrrerïMJt,!« formabo
55
cauit (Hterq^ iHX(a proprietatem Imgut fuie.) Dixit^Laban.Tumulusifte eritteftisinnbsp;termeSCiehodieîÔC idcirco appellatumeftnbsp;nomen eius Galaad,
VtergjfenTWne (iio loco nomen imponebatjUniii He fcrrficfjafiiMSyridce: /jcenim ZT non aliter diffèrÏtt huenbsp;d«o reciaa nomina,. K^gerem enim uel fuggeflum fècenbsp;rant ex lapidibM,fuper quo plt;tritcr de oblatis facrificijsnbsp;cdrnium comederant,in rei perpetium memoriam.
amp; IVlitzpa,quia dixitïlntueatur(cr iudicet) dominus inter nos quando receÛerimus ànbsp;nobis,
Mitzpä ctidm alio nomine diâm hic Iocm, /ignabat figt;eculatorem dcftm omnia fcientem,idq;foedui iuramennbsp;to peruidiffe, qui ulcifceretur prauaricatorem ilnbsp;liiw.MdgjZit olim ratio habebatur ^3quot; religio initi feedernbsp;rister certe maxima eßfemper habêda, quandoquidentnbsp;ßne inuocatione dittiiù .nominw twti cfIebrlt;ttMr iurrf»nbsp;tne nt ton,
5® fi afflixeris filias mcas, 8i fi duxeris uxo^ res fuper easmulius fermonis noftri teftis eftnbsp;deo,qui præfens refpicit»nbsp;Arferant fimiliares multi utrmlt;^,amen ferui, ancil*nbsp;partiales, fed interim dicitur nuüuiferlt;*nbsp;JKO'’ts tejits adeffe:quo docetur lege fidtur« ineptos ba^nbsp;beri ad reddenda teßbnonia.eoSjijui partibt« deditifuntnbsp;ZX affines^
Dixitc^Labanadlacob:En tumulushic amp; titulus quem erexi inter me 8t tc.
Teftis (wi5Wgt;n)eftiftetumulus.-S(teftimo-gt;
mhiHMi uißbiliter apparentes,^«! ad domini pricceptum iUiJitniltie miniftrando,ntinqua aber ant,Piebat autemnbsp;huiufimodi apparitio adconfiolationem uiri dei,cui im*nbsp;minebat fiubitus terror ex occurfufratris,illi iam denunnbsp;ciando. Propenpor enim domini de nobis cura fempernbsp;efl,quàmno5uel depderare uelffierare poßimus,
à.
Quos CÛ uidiffet.ait: Caftra dei funt haec. Et appellauit nomen loci illius Mahanaim,nbsp;id eft caftra,
Nomen loco impofiuit,quo memores effient pofierfian gelicafie tutelafiemper er ubiqs defindendos,p fide do«nbsp;mitto ut pater illoriw« lacob perfenerarèt ac mh^ererët,nbsp;lt;[Mifit autem St lacobnuciosantefe,ad oàTui^He-Efau fratrem fuum in terram Sdr regionis btaw Va-Edom:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘i“’
praecepit^ cis,dicésîSicloquimini domia
-ocr page 110-GENESIS
no mco Efau, Hæc dicit fcruus tuus lacobt Apud Laban peregrinatus fum, amp; moramnbsp;feci uf(j nunc»
Hlt;ec dicit leruia tuui lacoKUamili blanJo^ ferma» ue tram fratris mittgare cottatiir:non interim mendaeemnbsp;reddendo patrem, ^ui dominum eum confhtuerat * Nc cnbsp;benediilionirenumciat, nee htereditati, fed deo omnianbsp;Bnnu» fr»- pariter commendat.Fratris officium exbibet, utfratretnnbsp;Jibi Uerbis ac fidii conciliet, in bono malum uincere ffinbsp;densest re uera fidelis quicunq; feruum feßeit omnium,nbsp;omnium profficit commodii, conuertit ad meliorë mennbsp;tern quos poteft,prteuenit honore confratresfuoiftyquot; donbsp;mino omnium ferait in omnibus,
¦J Habeo boucs amp; afinos.Sf ones, SCfcruos, SCancillas, nunckgationcmad do^nbsp;niinum meum, utinueniani gratiam in connbsp;fpcâutuo»
Conciliandi nobis funt inimici,quos fttiui effprlt;eue «ire q«im expedareietiam ft iuffum contra eos cauftmnbsp;teneamui,Superior bic ad mfiriorc, dominiu rf deo connbsp;fiitutui,ad feruum mittit, licet certo feiretfe féliciter pernbsp;gere,ttihil amen obmittit ad officium charitatis cr cir»nbsp;¦ cumffedionis pertinens. lam diues euaferatßnefratränbsp;damnOf/ine hicreditate pateriM,proprio labore cr dilinbsp;gentia-Efau etiam iam tantum diuitiarum fufeeperat, utnbsp;fratri fuo minores inuidere non poffet, Viuebat adbuc-pater utrorum(J;,gui ßcile conciliare poterat. Quteritnbsp;amener ambitamicitias fratris, er non uult tentarenbsp;dominum,
B nbsp;nbsp;nbsp;Reuerfi^ funt nuneq ad lacob, dicentesî
6 Venimus ad Efau fratrem tuum,SC cccepro^ pcrat in occurfum tibi cum quadringentisnbsp;uirîs»
-Verißmiliui efl nùhi,boM. intentione, er ffaterM diledione permotttwj Efju,pofl tot annos ab exilio redenbsp;untemffatrem,amiceuoluijfeampledi,quàm ad inud»nbsp;dendum fe tot hominibus armaffe. Et «jternunc^ nihilnbsp;duri renu»ciant,nec ut pr^caueat fbi lacob, bortantur.nbsp;Et Ep« ^«05,- fuam ffatri uoluit oflentare potentiam,ernbsp;ßcultatem,Non fiter at etiam iUi fua benedidio tucua,nbsp;y Timuit lacob ualde,amp;pcrtcrritus, diuifitnbsp;populum qui fecum erat,greges quoc^, bo«nbsp;ucs SCcamelos in duas turmas,
Territw eft lac ob nunciormn uerbis, det prouiden» tia, imtniffa eft anima anxietas ad tempus, ut purgaretnbsp;inhumanitatis commiffiim olim,(iuo circumueneratfra,nbsp;inbsp;nbsp;nbsp;trem,cibumßmelico negando, er primogenita ad uen»
eara'^^ur'¦ ^^ndum cogendo.Sic fideltit peccata in hoc mtindo deus tur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p«rglt;tt calamitatibiu immißis,quibus magis quàm impif
obruuntur. ^Joshadenus purgatorium diftulimusina» Ham uitam ,facrificijs clericorum diluendum commiß»nbsp;mUi,lmminente nobis periculo, ^uod habuerit humano,nbsp;ratio,ßciamtu, cfuamuis enim m dominu eredamus, nonnbsp;tarnen falutis præfidium oblatum pratereamut.
8 diccnstSi uenerit Efau ad unam turmam, amp; percufferit cam, alia turtna quae rdiqua eftnbsp;faluabitur.
VA 11 s;c HL AH.
Cuw fidelem terrere uuU deut, etiam in fide promifi* forum periclitari finit, er ad defferationem uelutadi»nbsp;git,ut iratum deumfentiat,^- turbetur magis,oret^ arnbsp;dentiuf,ac liberators gratiam ampliorem expertus,ftdenbsp;conßrtetur crefcat.
9 nbsp;nbsp;nbsp;Dixit^ lacob t Deus patris mei Abraain,nbsp;Sedcuspatris mei Ifaact domine qui dixiftînbsp;mihiîRcuertere in terram tuam, ÖC in locumnbsp;natiuitatis tuæ,benefaciam^tibi:
10 nbsp;nbsp;nbsp;minorfumcunâis miferationibus,amp;ue^nbsp;ritate quam fecifti cum feruo tuo. In baculonbsp;enim meo tranfiui lordancm iftum, ôC nunCnbsp;cum duabus turmis regredior»
11 nbsp;nbsp;nbsp;Eruemequçfo.demanufratrismciEfau,nbsp;quia eum timeo, ne forte ueniens percutiacnbsp;me,matrem cum filiis.
Il Tu locutus CS î Bencfaciendo benefaciam tibi,nbsp;nbsp;ponâ fernen tuum ficut arenâ maris,
quae præ multitudinc numerari non poteft» Artificio ffiiritus firmat efficacifiimam orationem»nbsp;^eneuolentiam captat,do minti er deum fuum patrum^nbsp;fuorum appellat, fidem tefkitur, beneficia accepta gra»nbsp;tus agno/cit,promifiiones inculcatßdäs patribus, pro»nbsp;priam humilitatem ßtetur, munificentiam dei exagge»nbsp;rat, er ßc tandem periculorum incommoda maxima denbsp;precatur,ne fcilicet filios cum matribus pariser interficinbsp;permittat,fernen fandum promiffum,uel deleat,uel diu»nbsp;tilts remoretur, Et hae deni^ biuincibili oratione pro:»nbsp;miffa,mhil obmittit eorum,qu^e rationabiliter pro cua»nbsp;dendo periculo fieri poterant,ut poft fidem cr oratio»nbsp;nem operas quoj; nofiras non obmittendas difeamus.
Cum^ pernoâaflet ibi node ina,tulit de coquodueniebatad manum fuammuncra ‘nbsp;Efau fra tri fuo:
Ex armentis nbsp;nbsp;gregibus elegit qult;edam,ut dono fia
tri mitteret. Accipere autem in manum, eft cbltgenter ill ffiicereß conueniant, ac digna fins, pra muneredefi»nbsp;. nando.Qÿem igiturßdis er moribtu offènderat, mti»nbsp;neribus placere fhidebat.
14 Capras ducentas,hircos oiginti,oues du^ centas,arietes uiginti,
Proportionem ffiecierum er gener um in numero hie Judei tradant,quie prudetis dißimulo, er curioßoributnbsp;permitto.
ly Camclos laâantcs com pullis fuis trigîn ta,uaccas quadraginta, amp; boucs deeem, afi'nbsp;nas uiginti,amp;pullos earum dccem.
16 nbsp;nbsp;Et dedit in manum feruorum fuorum gre ”nbsp;ges (ingulos fcorfum. Dixit^ pucris fuisrnbsp;Antecedite me,amp; fpatiii ponctis inter grcgc»
17 nbsp;nbsp;nbsp;Et præcepit priori dicens tSiobuiuni ha^nbsp;bucris Efau fratrem meum, amp; interrogaue^nbsp;ritte diccndo.Cuius es.«’amp; quo uadis / ÔC cU''nbsp;ius funt ifta quae ante tec'
18 nbsp;nbsp;nbsp;Refpondebis : Scrui lui lacob .Munusnbsp;miffum domino meo Efau, ipfe quoq^poftnbsp;nos ucnii.
Similii^
GENESIS
VAIISCMLÄS.
45
|
Similîtcr præcepit fccudo,tertio, Si omni^ bus qui fequebantur gregcs, diccns î Sccun--dumuerbum iftud loqueminiadEfaucumnbsp;inueneritis eum, Singuloi greges feorfti/m orditliiuitf Unum poß aliattt eleganti feric.Et daruf eft (enfm. Et dicetisîEtiam ecceferuus tuus lacob fe« quitur nos,dixit enimtPlacabo fadem fuamnbsp;ffîunertbus quæpræccdunt.ôipoftea uidc^nbsp;bo fadem eius forfiun fuftinebit fademnbsp;meam. PUcii{,o ßciem eiut munere^fjoc no dixit feruls, nec commilit ip/ÏEfitu dicendlt;mi,ut putauit GloJJator. Ni«nbsp;fciidHtem hieperdolum proponebat^fed firmidolofut,nbsp;fratrem placare optabat,iiii!ldre^ dei gratiam circa (è,nbsp;qM tuna renun affiuentu promouiffetfine iaüurajra^nbsp;tns,cuiuf gratia his omnibus prlt;eponcret, quemq; fittn^nbsp;moperc reconciliatam uellet, Praeceflerunt itaqj munera ante eum, ipCe uero manfit node ifta in caftris, Exeijucbantur feruuH imperata ex ordme^ipfe «cro diflulit proßilionem,ut ZT commode procédèrent mu*nbsp;nera,(^ temporis fucceffu placatus muaeribas Efau, minbsp;tefeeret, ipfe ^uotj; interim orationibus negotium dominbsp;no comnendaret pernoHando, Cû^ furrexiiTetnodeiHaytuIicduas uxo« res fuaSjSi tocidemfamulas fuaSjCumunde*nbsp;cim filiis fuis,Si tranfiuit uadum laboch* Tulit^coSjSi tranftulitper torrentem, Siiranfire fedtquicquidhabebai, Etrdidus eft lacob folus«Etludabaturali quis cum eo ufqjadafcenfum aurorae* laboch flumett efl lordanem i»fluens,cr initiu terr^ decern poflea tribuum, Luüam quo^ interpretatur,lodnbsp;in aleph pro m ore muato * Complebantur eadem no£lenbsp;promißiones dei ad patres .Ingrediebatur enim terrantnbsp;promiffam, amp; fernen fuivm umdecim fllios iam repofuesnbsp;rat Mi terram,diuitias multas traiecerat, ideo^; precabanbsp;tur toMeliqud noiledontinwm,ut filix effet is mtroitiunbsp;plquot;» fe zr pofleritate fud,Cognoflebat enim Mt ffiritu adnbsp;uerfltatesfuoru zf projjgt;eritates, pro tjuibiu orabat donbsp;minitm,ut euincibilia Ulis firent, totfuffirenda aduerfa^nbsp;ffgnatum fiit per luâam illam,qiu tota node quiffnbsp;piatn ludabatur cii eo, quern finito certamine dominumnbsp;effè deprehendit, quem fide er oratione deuota euiciffnbsp;rrt*Nomen quoi^ nouum reportauit uidor 4 domino,ornbsp;to iam fole,ut donüno pneualuiffe diceretur, ex nominenbsp;ifiraëlis ernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er'?y;,«one« Wim redus cum dco,nec uidens deum,ffd praiulens do* nÙM imeerpretatur ; ut fit iod prima litera, noa antumnbsp;proprietatis nominibui,ficut iM lacob zs“ ifmaile, acaanbsp;l^s proprijs Hebrieorum nominibtu. Qui cum uideret quod non praeualcrctei, tetigi t ad neruum foemoris eius, 8C dimotusnbsp;eft neruus foemoris lacob,cum ludaretur iEnbsp;le fecuni. |
Et dixiuDimitce me,iam enim aköditan* rora*Rerpondit:Non dimittam te, niß benénbsp;dixeris mihi* Et loco ceßitfUel dimouebatur coxa foemoris eiut,Ex coUudatione enim uehementi deiq^ uoluntate, non cafiinbsp;dimota coxa à naturalifftu. Intra os iüud concauum, innbsp;quofixmur uolui debebat,fidas efl claudus.ludtei huncnbsp;ludatoreinuoluntattgelumipfiusEfaufitiffè, in ffecienbsp;uiri qui tentauerit impedire tranfitum lacobi, er bene»nbsp;didiones pr'mogenitur£ transfirre ad Effu * Nos laco*nbsp;bum accipiamui fidele quemlibet, plenA fidutia fempernbsp;à domino pendentem.üunc deut grauibus tentationibutnbsp;Gquot; multis exercet corpore er ffiritu, quafi^ hoftis adnbsp;cafum ueluti propeUere uideturtClaudSq; wnnunquantnbsp;acdifficilemredditadpietatis opera, finit^ i» multisnbsp;offèndere.Salua tarnen femper fide uincit aduerfà,d do*nbsp;nüno benedidionem affequitur, tuna anücitia coniunginbsp;tur deo,ut nihil deut negare poßit aut uelit, amicis feili»nbsp;cet ffis, er caeli domeflicis ex gratia. Satus deniq- deff*nbsp;gitAbalur ludaici populi, qui 'm terra promißionis omninbsp;tempore tenandi erant 'mfideuniut deLtiunc colendonbsp;uerum dett,nunc idola.-nunc profferis fruebaittur,nuncnbsp;aduerfistumeebant er u'mcebanturfubinde: femper ta» men inter eos erant fideles er deo grali, propter quos er mifericordiam plebs reliquaconfequebatur : claudinbsp;amen omnes er 'trnperftili ßub lege ufque ad Chriflumnbsp;manebantt ±7 nbsp;nbsp;nbsp;Aitergo cüQuod nomen eft tibiî’Refpon dit,lacob* aS nbsp;nbsp;AtilleîNequaquam, inquit, lacob appeE labitur nomen tuum.fed Ifraehqui præuaiut fti cum dco, Si cum hominibus quoc^ prae^nbsp;ualebis* N on ignoraa perquirit,fed ut oratione eongrua no» men mutetur:fiatqi exfupplanatore lacobo poft ludainnbsp;dei priticeps, qui fide er deuotione fud apud deum fiatnbsp;omnipotenSfhominibutqi prauedeat, er religionefuafunbsp;peraturut pt omnes gentes.lnter'em quoq^ fratrem lucra»nbsp;turut er conciliaturttStHarum inquam rerum promißionbsp;pugna iBiut finis erat. ^9 nbsp;nbsp;Ecinterrogauit lacob,Sfdixittindicaquæ G fo nomen tuum,amp; dixit: Cur nunc interro^ gas de nomine meot’SC benedixiteum in eogt;nbsp;dem loco* Nondam tempus erat reuelandi magnum nomen dei, quod aloft refertudgt;atur,Exod,lt;r,Ego dominos,quiap»nbsp;parui quidê Abra£,ïffac er lacób,'m dno omnipotente:nbsp;nomen ^^^i^ücaui eis,Qÿod uero libri quinbsp;dainhabent:Ciuodeflmirabile,MiHebr£onon habetur. •nbsp;Eenedixit autem et ibi-Securitaté promifit contra tinto»nbsp;rem/ratris,quemconciliatumprlt;edicit. Jo Et uocauit lacob nomen loci Phanuel* Quia uidi deum facie ad fadem,et falua fadanbsp;eft anima mea* 3* Ortus^Jcifol, poftquâ tranfiitPhanuel, ipfe uero clâudicabat fuper famur fuum*nbsp;Formam uidit, in qua dominus natura inuifibilis re»nbsp;pr£fentabatur,ex qua confecutus eft amidtiie diuintefe»nbsp;b |
cumteni ? Fœdtif^ inter fe amp; deum iänt conpntMfw« agnouit,omnemq; confcientiiC angorem excußit, 31 Quam ob caufam non comedunc fîlq rael ncruum contradionis, qui eft iuxta ner-üum foemoris, ufqj in præfentcm diem, eonbsp;quod letigerit neruum feemoris lacob, ncr^nbsp;uumcontradionis» Verbum comedendi infiituro fcribitur, ex co tempo re lege confHtua filijf tfracl ,utinßdi iüiui memoruntnbsp;poßerii non intermorituram, banc corporis particulantnbsp;non edantfZy grati femper ßnt deo promißionam lacobnbsp;ßkHarum,de^ eiufdem benefieijs exhibitis.lnducit enimnbsp;deus ac facrlt;e literie fideles ad beitcficiorum del memoanbsp;riam obfcruiint^squtbufdam,uelutarte^uadam, ludaisnbsp;t« primis necelJaria,lt;iui dei ipfiusfiii magnaJia ßcile obnbsp;liuifeebanturt CAPVT XXXIII. |
Euans autem lacob oculos fuos^ uidit uenientem Efau, 8C cum eonbsp;quadringentos uiros.Diuifit^ ftnbsp;lios cum Lia, ÔC cum Rachel, ôCnbsp;tins reconàlientur, folicitudo tantum in deam rei/ciett'^nbsp;da eft. Efau jratcr non diuino, comnionitione indigebat,nbsp;nunquam fiterat iniuriofus,fanitii uiri filius.fam duduntnbsp;oblitus fiierat impofturarum matris cr ßatris,ieque re»nbsp;ßgnouerat omnia fua prouidenliiedei,ideo lequis crtMnbsp;ioribus diuitijs ßüx eruL Nibil àfratre impeditus fiter atnbsp;in fortunis fuis,quern fine fuo damno ditatum gaudebat»nbsp;lacob autem rejfiondendofratri, confitetur gratia fe deinbsp;ditatum, filifs cr rebus, lofeph appropinquaffe dicitur,nbsp;licet geruhe ojpeio infiintulus priefentareturt cum ambabus ancillis* Et pofuitancillas 8(. liberos earum in pria cipio.Liam uero Si. liberos cius pofteriores,nbsp;Rachel autem amp; lofeph poftremos. Nibilnegligentius agendum in rebus humanis, etiam ß diuino pTitfidio ex fide integra nitumur.Credenti quanbsp;que necejfaria font opera charitatis, licet in iUw non iuanbsp;ßficemurtVincendus fiater erat, id commode cbaritatenbsp;cr beneficentia pojje fieri Jfierabatur^Ordinem digeßitnbsp;in uxoribus camftlijst AnciUds prinwm, fecundo Liamnbsp;quant coaëlus duxerat or ignarus, ultimo Rachelë prinnbsp;cipalem,in quam eatenus con(enferat,ut qua fola contennbsp;tusfitturus erat femper,nifi fecus domino placuifiet.Eantnbsp;cum infintulo lofeph ordinauerat, quern or plus c«««nbsp;âisfiHjsadamabat» J nbsp;nbsp;nbsp;Ipfe autem progrediens adorauit pronus in terram fepties,donec appropinquaret ipfe ufq; ad fratrem fuum* Ante «xoreî incedit, fe periculo exponent, pro cha-rißimis fuis pignoribus. Septics autcm,hoc efl,fiepefe in clindbat pronus adßatrem, urbanitatis gratia cbaritaanbsp;tern de reuerentiam prote/kindo.
Paruuli funt quibus donauit deus feruS tuS. $ Etappropinquantes ancillæ ipfæ, amp; ftlqnbsp;carum incuruatæ funt. Et acceflit etiâ Lia cu m liberis fuis, amp; ado rauerunt,poftremo accelfit lofeph SC Rachelnbsp;SCadorabant. Non eft,utdeinimicis plurimum foliciteinurtOratti! dus tanttem doimnus efi, qui fuonutu corda uertitquonbsp;uolcttuerifm niW negUgendum in opere, quo conueitieft
«0 nbsp;nbsp;nbsp;Et dixit lacobîNoIiitaobfecro,fed fiinue ni gratiam in oculis tuis, accipias munufeu^ lum mefi de manu mea : ficenim uidi faciemnbsp;tuam, quafi uiderem uultum dei, efto mihinbsp;propitius.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. 11 Sufcipcquæfobenedidionêmcamquam attuli tibi,quia donauit me deus, ut fint meanbsp;hæc omnia,ÔC compulit cum nt accipcret. Eatetur ingenue lacob,i:r non fiéle, his donts frater^ namfegratiam ambiuijfe,Do/ninuappellat,cuiusfeprinbsp;Its feruum ficerat,Efau diues erat,qui quadringentos uinbsp;ros in expeditione habebattnon dubium quin cr in aiqs, Jnbsp;pecoribus fcilicet cr iumentis,auäus iam erat. Veterunbsp;enim diuitias cerium eft conftitiffe in armentorum mul^nbsp;titudine, quorum gratia feruulos cr anciUas plûtes tiu*nbsp;trire cogebantur,quibus cr fidei primitias,cr tdrtutwMnbsp;documentaprieftabant. lacob omnia fymcere loquiturnbsp;etagit,exommbux offert quit delegerat.lnflat pro omninbsp;uirili,urget, amp; prectbus contendit cam fratre de benefinbsp;centia,De uifa geiterofa ßcie fratris,nihil mentitur.L o^nbsp;cutio eft cr ßnüliaris amicis, Quicquid illuftre dicitur,nbsp;diuinum appellatur inferipturis. Skat ficies dei, monSnbsp;dei,fluuius dei,paradifus deijCrc.Dixit lacob : Eft mihinbsp;^gt;2 ifufiicientiam habeotetiam fihitc receperis non egOnbsp;bo. Efau dixit : E{1 mihi 3quot;^ multam,abundo, cr plusnbsp;quàm neceffaria poßideo. Coëgit lacob, ne iterum pernbsp;dolum aliquid,cr non ex aninto dixiffe uel egiffè quip^nbsp;piam uideretur : id quod ad rcconciliationem perfèëlaninbsp;animorum pertinebat. 11 nbsp;nbsp;nbsp;Et dixitÎ Proficifeamur amp;. pergamus, 8C. ambulem iuxta te. Offvrebatreconciliationis fignum Efau.Conduëtantf colloquium,folaSium officium, opera amidtiie pro^nbsp;mittit,non uerba tantum. jj Et dixit ad eumt Dominus mcös nouit quia pueri teneri furit, SC ones 8C boues fee'nbsp;tas habeam,fi compulerim eos die uno,mo*quot;nbsp;rientur omnia pecora. Inm pueri qu'am greges pecoram nondum adoleuc^ rant ad iter,crfuprauires impelli ad labores omnia p^nbsp;riter firre nequibant.Difcimus ttnbeciHes laboribusnbsp;sgt;nerandos;ne irrationabilc obfequium (tntemifSf »enbsp;4^ |
GENESIS M0rMdoexbaupi,poßerif ccjfare eo^ämur, 14 Præccdat qusfo dominus ante feruuni (u5 Sd dcducam paulatim pro ut eundo fer^nbsp;re potcrunt,quo propofi.tum mihi eft, Si irenbsp;ualentpueri, ufqgquo ucniamad dominumnbsp;uieiiin in Scir* ’y 18 Vrater pracedat cum uiris ante me, ^Mndoquident impedimentis caret puerorum cr mulierum^ Pecora danbsp;tio datA iuflum robur aUigerunt:ele^erat enim meliora»nbsp;Succedainutcoinmodit(fpotero,Qr puJïHiferre pote»nbsp;rtmt,cr quantum licuerit.Perfcuerat «owre dominum,nbsp;Cf nunqudm fratrem. Portaßis ex intégra non fidebat:nbsp;tinde cr Seir non perucnit,re{li enim tendebat adfuof,nbsp;Cf ex can fa inßitutum mutauit bi meliuit Et dixit EfautStatuam faltem tecum ex po pulo quimecumeft.Et dixiuAd quid iftudÿnbsp;Inueni gratiam in oculis domini mei. Ordbiabo deßmilia conduHores tibi, qui dirigant, folatioftnt cr auxilio,dum fuerit optu, Cui re^ondetnbsp;Jacob : Non banc pro meßroi molefiiam: Abunde mihinbsp;fufßcerit, quodgratiam coram te reperi, quod conci»nbsp;liatuies, cr timoré grandi me liberaßi. Difcimmaßi»nbsp;âum praßrenditm ofpeqs- Reuerfus eft itaqjiilo die Efauitinerefuo ad Seir. Et lacob profiicifeebatur ad Sochot, ubi zdiftcatadomo,pecoribus quoq; fuis fecitnbsp;tabernacula,idcirco appellauit nomen locinbsp;Sochot fid eß tabernacula.) Si melior Efau redierit, crquàmfantltt!,nonefiut requiramut^fJon defcribuntur iUiits mores,non enim e«nbsp;rat exemplar fidelibiu pdurus per fidem ßcut lacob.Hicnbsp;primum nunc lacob domum tedißcaffe fmbitur,indici»nbsp;amßdei,qua credebat promißioni dei,ßbi ac femini dannbsp;dam terra iflumXauUs pro pecoribui erigit,Et totum ilnbsp;tum fuum locii Tabernacula nominat, indicans nondumnbsp;perpetuam ßbi in terra iOa habiationem concejjam. Et uenit lacob faluus ad ciuitatem Sp ehern, quae eft in terra Chanaan; poftquamnbsp;reuerfus eftdeMefopotamia Syriae. Etcaftranbsp;pofuitante urbem. Et intrauit lacob Salem ciuitatem Siebern. Melius di citur peruenijfe faluui cf incolumistcr minime, utfite»nbsp;rat claudus,ad Sichern urbem,qute eß in terra Chanaan,nbsp;W quapionem euadamui ueterum, p eadem urbsfreritnbsp;Siebern er Salem, Siche autem eadem ciuitas qua apudnbsp;^ngeliflam Sichar dicüur: ubi ninürum putetu Jacobnbsp;erat, qui certe non eß iuxa Hierofolymam, fed in Somanbsp;t‘ilt;t,Joannis quarto, Emit^ partem agri in quo fixerai taber^ fi*«m,de manu fiborum Emor pa-tris ùichem centum denariis (uel agnis,) Centum agnis ofUt partem lt;tgn. Hebraicom difiio» turn *l‘*‘damagnam,alij nummuminterpre»nbsp;tintur^btcef^^ eliam tiebrais^qui iUorum melius, Po«nbsp;teß commutatio animalium Jacobo fitijje emptio,ditiornbsp;enim in ammalibut erat quam prtaßii nammif Poteß |
vaiischlaA 44 »Wtteflt;egef«Mlt;lt;gw nomen habuiffe, ut Eaplienpbui Córnbsp;uus dicitur denarius, Cu dicat Rabi Atiba,quod cuper»nbsp;tranpret Ar{d^iam,audiuit nummum uocari ?nbsp;±0nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Etereâo ibialtari,uoCauiteü, Fortis deus Ifraeh Jmpofuit ora extrufla nomen,ut diceretur, Ara do» mini dei Jpael, memoriale pofleris Idcob, qui alio nomi»nbsp;ne cr ttouo eum uocauerat, faluum reduxerat, domuntnbsp;pbi propriam er partem agri in poffeß^onem dederat, ~nbsp;Hie igit«r primu dominus deus ifrael appeVatur, codentnbsp;toco, ubi primum Abraain à Mefopotamia ueniens,pri»nbsp;mum pbi tabernaculum pxerat,nbsp;fCAPYT XXXlIIh ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem Dina filiaLiae, a lacobojUt uide^ Dina nondu exporta improbitates bó» minum, egreditur curioptate addu^la, ad contemplansnbsp;dum habitum cf mores mulierum regionis, cr idea pe»nbsp;riclitaturdecafiitate, Quam cum uidiffet Sichern filius Emor Euæijprinceps terræ, tulit earn ,8C dormiuitnbsp;cum ea,ui opprimens uirginem. Difciplinam hie difeimus pro uirgmibus domi feriian dis,aepnt curioflt;e rerum externarum, inßituantur ad lanbsp;bores,zr ad uerecundiam à matribus,nihil inhoneßumnbsp;videant, audiant aut loquantur, exerceantur domeßieisnbsp;exercitils,non nip coada prodeant,id^ uerecude, aßgt;enbsp;âusfubterfiigiant hogt;ninum,fufßeilaiS fempertimeantnbsp;focietates, non folum externorum, fed etiam externa»nbsp;rum:uariaeßenimimproborum hominum cautela amp;nbsp;tentatio iun£la periculis. Non excufatur Dina per ignànbsp;rantiain,fed accufatur curioptatis. Princeps quidem ternbsp;ra abpulerat illam,dttenuationis quidda habet, fed twitnbsp;intotum. Et conglutinata eft anima eius cum Dinâ filia lacob, 5d adamauit puellam,dd loquutuSnbsp;eftfupercorpuellae. Vincitur cupidine, qui fenpbus non imperat:concilia uit pbi animum pueHa, ut aquammiter fecum babitarenbsp;confenferit,hoc eß loqui ad cor uirginis, etià inuitis pa»nbsp;rentibus cr patribus perpßere fuafa. 4 Et dixit Sichern ad Emor pattern fuumj Accipe, inquit,mihipuellamhanc incon-iugem* KeuerentiafUiorum ad parentes cr obedientia no» fytur,nolebat hie propria cupidine mire matrimonium,nbsp;interim tarnen patris uoluntute cr potentia abutitur adnbsp;fuam concupifcentiam,utplif potentum folent. Quod cum audiffet lacob, quia polIuilTet Dinamfiliamfuam. Filii autem fui erätcumnbsp;pecoribus fuis in agro.Siluit lacob donee uenbsp;nirentilli» Audiuit Cf indoluitpliam pollutam,Pupratam,diffa tnia afßerfam cr abominationë commipam,Not!induntnbsp;obiter,ptios patriarcharum pdffe paßBres,non otiofos^nbsp;Iton artipces,wn negotiatoreSiWn tmlites, Siluit Jacobinbsp;b 2, |
|
GENESIS non ttimultudbatur,non fùria paratiM erat, non eah t«y ram mifcuitjperegrinui erdt,ftifliaebat,domiao comen»nbsp;dabatffiiflinuit patienter uf^ adfiliorum regrejjiem^ Egreffo autemEmorpatreSichcmadla-cob utloquercturcumco, Emor ciuiatem egredituTyloci prineep! de reäor,dd Idcobum in aberndculis pa[tormn more habituntem: nonbsp;filial exit primo, ne uifm odium augeret cr fiiriam^nbsp;i 7 filii lacob ucniebant de agro, audito^nbsp;quodaccidcrat,afflilt;Si funt uirU Et irati funcnbsp;ualde, co quod feedam rem operatus effet innbsp;lfracl,0i uiolata fill a lacob,quod fieri (omnianbsp;no) nonlicebat, Fdfsd mali citiui euulgdtur, mdgnorum hominum dif ßmiaminui latere potefit Fratres maximam iniuriamnbsp;habebant, quanto conl'mentiores er ant rem indigna ge»nbsp;nerifuo minime dißiinulandam,dolore uehementi teftuanbsp;baM,nolcbdnt exemplum pojkris relinqui param curdnbsp;tie caflitatii.lam »iri erant,diu habitauerant MJ (eiTrf,Otnbsp;nA nubilis erat. B nbsp;nbsp;nbsp;Locutus eft itaqj Emor ad cos dicens î SL jj chemfilii «^ci adh^fitanima eius filiæ ueftrp, datequæfoeam illiuxorem: Ardebat concupifeentia Sichern,domi feruabat, uio lenter abutebatur,blanditils capiebat contra patrem Cf“nbsp;fi-atres, potens, diues, or mukacogMtione iuüatui,tttnbsp;fiicile paucos et peregrinos obruere potuen't recufantes.nbsp;pratexebat probitatein iuflitidm,ctMn reMerlt;lt;Hio«nbsp;lentiie çr pradte inbiaret, ut notatur pofitriuf. lungamus uiciffim conubia, filias ueftras tradite nobis,amp; filias noftras accipite uobist
Omnia pollicentur,ut uniat concupifeentia explea» tur.Poterant habere filias tarn filij lacob, quàm ipforumnbsp;feruuli,qu(isfcripturd raro commemorat,intcrm tarnennbsp;ioquuittur nonfolû de iain natis filiabus filij5,fedinnbsp;pofier am nAfcituris,ficohabita/fent «i«i cr pariter mi»nbsp;eoiuwfî. ]] Et dixit Sicheln ad patrem ipfius,8f ad fra ires eiusJnueniam gratiam coram uobis, amp;nbsp;quæcunqj ftatueritis ad me,dabo»
Addebatfiliui ad aerba patris fui,ipfi lacobo promit ¦nbsp;nbsp;nbsp;tendo qaantamcant^ dotem, prte amorn uehementia,et iuuentutis ardore. Refponderuni filii lacob ad Sichern,amp; Emor patrêfuum in dolo,5lt; dixerunt,quannbsp;doquidem polluerat Dinamfororem ipforum» Non poterant non multam irafei ob iniuriam ifiatiint tain honc/b generi, meditabantur uindiihe niodum, zynbsp;ut eximere fororem pojjent deiUorumpoteft!tte,per o»nbsp;mnemuitam opprobrio notAndam,alteri^ maritoine* |
VÂÏÏ SC HL All. pfetm.Non cn«M mAritu,nec filios habuiJ]feleg!(tiy,igHtf tninia erat tanto mAior,qudnto illibatior tunc caßitas fernbsp;aafcdtMr à pijs,quäprocorruptonofirofeculo nos nuenbsp;pro dignitate teftimare non pofiamies. Acerrimi qttidentnbsp;inpjkbant,fed non fine dei offènfa, quam cafui maiorisnbsp;criminis pofiea uindicauit, quam eoram maior, matrisnbsp;fu£ cubite cr patris fœdaret, longe turpiore fcelerenbsp;DinA : finit enim iuflitia deitam zdofos in aliorum peonbsp;catA uindices turpius nonnunquam peccare. Non enimnbsp;dominus uult peccata quie odit animo iniquo à quoqMitinbsp;puniri. iq. EidixeruntadeosîNonpoffumusfaccre uerbum hoc,dare fororem noftram homininbsp;incircumcifo,quia illicitum iftud eft nobis»nbsp;SedinhoccomplacebimusuobiSjfieritisnbsp;noftri fimiles,utcircumcidatur uobifeum o^nbsp;mnis mafculus»
Sicut non licet,fic nec pofitimusfororem noflrâ per» niîitere ineircumeifo, rcligione di/fiari. ludiei exeufantnbsp;fi-atres de mendacio cr dolo, dicentis ferio omnia twtcnbsp;dixijfie,de uindtila nihit cogita/J''.Agnito autem tandem ,nbsp;Sichimitaram inftituto, de aufirëdis tfraëlitaram bonif,nbsp;fententiam mutarunt, cr datum occafionem domini in»nbsp;fiinëïunon obnüferunt, non tarnen uidentur mendacionbsp;excufandi,cam cr patri fiiëlam di/^licuerit, zsquot; inalijsnbsp;fi-equenter peccaffe legantur,
in oculis Sichern filii Emor» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ Abuti malebat fideifacramentô,quàm carere fua li^ bidme.Deo autë uebementer peccant, qui qudcunq^ ra»nbsp;tione m:)gt;fkrijsfacrofan£{i5 abuttmtur,religioni5q; infi»nbsp;gae prophani fufcipiunt.Locus hic contra iüos,qui fa»nbsp;cramentoram ufumfuis cupiditatibus nüris iwpojiura»nbsp;ram modisferuire coëgerunt. Nec diftulit adolcfcens faccre rem, quia amabat filiam lacob, ôC ipfe erat indytus innbsp;Omni domo patris fui.
tametfityranni erant tn Sichern Hamor er sichern, ßcut er in alijs urbibus paßm in terra ChanAdn,non tinbsp;wen priecipiunf circamcifi'onem populo, fed proponuntnbsp;primam er perfuddent,ut communi confenfa, quod pe^nbsp;tufit obtineant.Pratoria olim in portis erant ciuitatam^nbsp;CT hioc Sichern illorutn duoram effe dicitur i infideliternbsp;autein |
1
•’ GENESIS
«lutem cäufain flebi propofuerïït, iniuru deßiiprati Dt IM non exprejfèrtntt.’pacificos tune ejfe ßlfo perfuafe^nbsp;wmcrantindignàatefeii» turpisjiüi.nbsp;Periti quidem agricoU crpecortim paßores erant, zsrnbsp;commoda multaex ufura terric rejèm potentes, tn 1er*nbsp;rlt;i ittanondum admodü populofa* Orationemfudforiamnbsp;capiunt ex ele^antid filiarum I(lt;cofgt;,er prudentia inßsnbsp;gntßliortiim Iiicob,guos optarent habere generos Vio»nbsp;lentia aeinini inßrenda, Non licet omne quod übet: wm*nbsp;gifîratus uerbisfolet imponere populo« Sanfli luboruntnbsp;pfoximorum multoram utilitatem : terram colunt,nbsp;pncißcifunttdeteßuntur omne inhoneflu,ßcile acquie»nbsp;feunt rationabilibus conditionibus, non carent prüden^ :nbsp;ßlt;tnAturali,deitmoremprteßrMtt,ßdes cor am deo exnbsp;eufaf,cr zdut iuflitite ac uirtutam^ infideles fim curant,nbsp;Itbidmes fe{làtur,ambiunt aliorum diuitiat,facro[anäanbsp;prophanant,fida4 non ueras amidtias poBicentur,
Sed in hoc acquiefeent nobis uirihabita^ re nobifeum, ut fint in populum nnum, Sinbsp;circücidatur in nobis omnis mafculus licutnbsp;ipficircumdfifunt«
Pecora eorum amp; fubftantia eorum, amp; o gt; mnia iumenta eorum, nónne noftra funt^nbsp;Tantum inhocacquiefcamus cis, uthabiiêtnbsp;nobifeum«
Hic indicant perfidiam,çr finiftrunt ocuIum» in eona trdflu.Hoe uerbo agnito,filii ifraël permoueri poterunCnbsp;rtd muexndom fententiam.
Audieruntautemad Emor amp;ad Sichern hlium ipfiuSjOmnes egredientes portam ur*nbsp;biseius. Et circumcifi funt omnes mafeulinbsp;omnium qui egrediuntur urbem fuam«nbsp;Simplicitds poputi indicatur, ciua magifiratut uel ty»nbsp;ranni,(pii esquot; gigantesdiilifunt,abufi funt in fuam libtanbsp;dmem.Egredientes portas,Pcriphraßs eft ciuium in ciuinbsp;tüte. Non pro det üiwore er cuitu circumcifionis facra»nbsp;tnentum affiMnpferunt, fed abufi funt ad pratextum nonbsp;cendi peregrinis^Armatis precibui primoru urbis, per« :nbsp;motifunt adphorifaicam religionem,nondHminitiatinbsp;uerbo dei.
Et faäum eft in die tertio, cum effent do* kntes, acceperunt duo filti lacob Simeon ÔCnbsp;Lcui fratres Dinæ quifqj gladium fuum « Etnbsp;ingreffi funt urbem confidenter,8lt;occide*nbsp;runt omnem mafculum.
Emorquoep SC filiumcius Sichern occidc runt in ore gladii, Sc tuleruntDinam de do*nbsp;mo Sichern, Sc egreffi funt.
Filii lacob ingreffi funt fupcr occifos, SC depopulati funt urbem, co quod polluiffentnbsp;fororemipforum.
Ones eorum 8C boues, 8C afinos eorum, cC quicquid in urbe, 8c quod in agro tulcrut.
Prowpttprt»uimlt;»dlt;tmicitûm,qu(MndolüWitduer* tiffent,cogitarent^ diffamiam, exemplwm, periculuw,nbsp;feruitutem,libidinem,crc,ntutaueruntfententiam.
Tertio die 5»« mime dolerent exnHlnere,qj« iant
50
3’
V A H S C H L A a. 4v prop(3toris ittntii ac uirilis, non fine cruciatu magno' renbsp;cumbebant indomibuifCr erantineptiadpugnâ,fitiqinbsp;definftonem,nihil mali fuffiicati de homiitibus quos padnbsp;ficos effe audierant. Non omnes, fed duo feniores, filif,nbsp;Lii^ iam uirißdi,de domino confidentes, pro fororis innbsp;iurid umdicanda,ztlo honeftatis ,crad exemplu/m poanbsp;fkris in antaßmiliafuturis, ipfianimofj crfirtes,aranbsp;mati fupcr procumbentesnbsp;nbsp;nbsp;incautos irruunt, permita
tente iUud deo, non tomen probante : excefferunt enim »ModiMM,proptcr unim peccatum uel paucoruni,tot bo*nbsp;mines occidendotfimiliter diripiegt;tdo.Peccant igiturnbsp;omnes,etiâ qui fidefesfunt,et eledi,fed non ad mortemtnbsp;Omnem fubftantiam corum, SC omnesnbsp;paruulos eorum, 8c uxores eorum captiuosnbsp;duxerunt,Slt; diripucrunt, 6C omnia quae ha*nbsp;bebant in domibus.
Et dixit lacob ad Simeon SC ad LcuitTur* baftis mc,et faterc feciftis me ad habitatoresnbsp;terræ,apud Chananæos 8C Pherefaeos.Egonbsp;paucus numero fum. Sc congregabutur connbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
trame,SCpercutientme,SC uaftaboregoSC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;
familia mea.
Totui/idcliserdt lacob,tegrefirt tarncrudeleßeb nuf : queritur motam occafionem perpétua: inuidiceadnbsp;uicinos, turbatam pdcem,crudeliatis ßmam paßim inanbsp;uiilgandam,imminere ipfis grande periculum. Sc innoanbsp;centem inuoluendum huic malo, qui non prohibueritfianbsp;lios pa!er,cr iHoj fccum intemetioni inuoluendoj pro?nbsp;pedicmfUifilococeffèrinU
Et dixerunt: N unquid ut fcorto abuti de* buerunt fororc noftra^
Breuibusuerbis pondus maximi negotij comprehen dunt^'Verifimileeftenimplurauerba interpatremcrnbsp;jilios hac de re ttltro citro^ diCla clfe,ut pater ßemut finbsp;liorum multis oggruuarit -.fitij contra fe pluribui defin«nbsp;derint.
PVT XXXV«
T dixit deus ad IacobîSurgc,afcê* A
II nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bethel, SC habita ibi,fac^
altare Deo qui apparuit tibi quando fugiebas à facie Efau fra*nbsp;tristui.
FormidantemldcobuMj uicinos,ob filiorum crudelia tatemirruituros,confolatur Dominus,prohibet iüuntnbsp;pofthachabitarecum siebimitis, nc inuidia crefeente,nbsp;periclitetur.Bethelafcendere ittbetur,locumpcd lacobnbsp;nominatum O' pofteris illii«,ut iUic habitet.Uicprimuinnbsp;domitw iubente, aracrigitur, qute priusleguntur, finenbsp;dei pracepto ßdte erant,Dco,ait deui,ßc araw « Det«nbsp;de deo loquitur:filiui o «erbum dei iubet deo patri alanbsp;tareconftrui.ContraludiCoSfO’ pro iHis qui credunt «1nbsp;ueteri teftämento deum locutu,non aliiwn quam dei ueranbsp;bum, ebriftum dominum extitijje. Exigit deus gratiaa ' 'nbsp;rumaHionem à lacob,de beneficio liberationis fult;einfùnbsp;ga Efau,quam ufq; tunc obmififfe uidetur: non leui jor*nbsp;taßis peccato,qui nouerat redituru, domino ibidem grtfnbsp;iMrelaturum^nfcdumficiffelegiturt
^3
-ocr page 116-|
genesis Et ait lacob ad dom um fuain,ct ad omnes qui fccum erant: Äbiidte deos alienos qui innbsp;medio ueftri funt,df de peccatis mundamininbsp;ac mutate ueftimenta ueftra» Ad Brtfcei domum dei afcenfurus, iahet totdmßmi'* liant, ut mundetur abidolorum obferuantia»nbsp;Sicut enim Rachel idota fußjderat, ßc adeße poterantnbsp;reliqui,quos imaginü aditüratio amorq; pojjedißihnbsp;Mola tpur- Admonet ergo ßmiliant.quam plurimam ßuebat atquenbsp;***nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;docebat,ut poflhac domino complacere toto corde adni terentur ; abijeerent ßurcitias abominationiwi, quales fidelibut funt imagines ex idola,in tantum, ut etiam uenbsp;ßts conßurcatie habeätur, quas illa conligerintaliquannbsp;do,quanto magisßurcitite [wt 'Veitut,Bacchut htereenbsp;ßs,perßdia,P^to, exc,
ciam ibi altare domino qui refpondit mihi in die tribulationis meæ t SCfuit focius itine^nbsp;ris mei, Ordo iiifto nbsp;nbsp;nbsp;Appdrrt priptoron non obferuaße reriM« geßnrunt ”** exaäum ordinem,qiMndoquidem Sichimitarum flrages CX Rubenitica diffamia uidetur contigiße diu poß redinbsp;tunt de Mefopotainia,cx mortem Rachelis. Surgamus,nbsp;inquit, qui haileniti profirati iacuimtd, ofeitanter deumnbsp;columus,^ per gradus uirtutum aßedamus ad domumnbsp;dei.Pidelis quidem ego,ex abfq; idolis, corde deum co^nbsp;lo,fed no otiabor propter uos etiam ßris, licet intus nonnbsp;egeam, M.emoriale bcneficiorum dei mei inßituam mihinbsp;er poßeris,deo meo iino,uero er folo,inquam,quißi*nbsp;gientem me ßatrem,exaudiuit,ex confolatus efl,prote*nbsp;xit apud Laban,er auxit:redeuti per uiam adß(it,aäi{s,nbsp;ßudia, conatus direxit,
Imaginci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alieni,dicuntur deorivm imaginesß uero deo ho dij dicww. tiliettantes,quem tarnenfolumßiritu exfide ue» iterandit femper ob oculos habere debemus^ Inaures de«nbsp;tiiq^fOrnamenta fcilicet aurea uel argentea ad ßontem,nbsp;uel aures propendentia pariter reßgnabant, er lacobonbsp;tradebant, quie pariter omnia fubter quercu inßdit ter»nbsp;ne, Vtinam oßa diuorum terrse nandarentur apud ßde»nbsp;ies,amp; aurea idolaeleemofynisdeßinarentur, exemplonbsp;praßntefanäißimilßaelis. j Quurn^profeflieffentjterrordominiin uafitomnes per circuitum ciuitates î 8C nonnbsp;funtaufiperfequi filios lacob. Nemo fidelibus obeße potefl,nemo perfequi,domino nolente, etiampeccatoribus er imperßäis. Dominusnbsp;eß qui malor um aufus reßrittgit,cum tentatione prouennbsp;tumiuflKßcit,erc, B Venit igitur lacob Luzan quae eft in terra 6 Chanaan, ipfa eft Bethel, ipfc 8C omnis po-pulusquicumeo. Ltuc« chananais dicebatur locus,qui ißaelis Bethel, lant creuerat lacob in populos^ut'debat non fe ßußra do |
VAlISCHLAïi, tninocredidiße. Aedificauit^ ibi altare, amp; appellauit Ioc5 Deus Bethel, ibi enim apparuit ei deus cumnbsp;fugeret fratrem fuum. Olim memoria: bencficiorum dei àfanâis erigeban^ tur,poßea martyrum fidei,er paßionibus tituli ernbsp;morite dicabantur.'NufJc templa deo facra idolis confe»nbsp;crantur,re ipfa certe, licet uerbotenus deo dedicentur,nbsp;ob honorem faniii, quü foli deo honor debeatur. Etiantnbsp;Bethel dicitur is locus, ubi lacobam deus elegerat ,ubinbsp;promißionesaccepit,chriflum uiditßcalamflituit, lo^nbsp;cumconfecrauit, innixum fcahe dominum contemplainbsp;tùs eß. Et mortuaeft Debbora nutrix Rebeccaf^ Süfepultaeftdefubtus Bethel fubter quercu,nbsp;uocatum^ eft nomen loci,(perçus fletus. Hetrlt;«' fcribunt,Debborä nutricem Rcbeccaß LO» ban iunólam ßiße lacobo, quam Rebec ca miferit ad L4nbsp;fcdn.pro reducendo lacobo cum uxoribus, qu£ redeun^nbsp;do hoc loco mortMßerit,quie timen cap.i4.,non aomi*nbsp;natur,Er at fanèannofa nimis, ideo obitus iÜius hicdili^nbsp;genfer narratttr,er locus fepulturlt;e.De quo uide ß pla*nbsp;cetBurgenfem. ^Apparuit autem iterum Deus lacob, quum ueniflet ipfedcMefopotamia,amp; benenbsp;dixit ei. Et dixit ei deus t Nomen quidem tuum la cobjfcd non uocabitur nomen tuum ultra Unbsp;cob, fed Ifrael erit nomen tuum: amp; appella^nbsp;uit nomen eiusifraël. No«lt;t hoc loco apparitione dominus fidelem confia latur,er de noui luminis impoßtione admonet,ne bene^nbsp;ficium er prterogatiuam poruißciattßmul infigni repenbsp;titione,ßmiliaritatem grâtiammagnam adpatreinbsp;ßgnificando. Dixit^ ei deusrEgo deus omnipotês,crc^ fee amp; multiplicare,gens amp; congregatio gen-*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij^ tium erit ex te, SC reges de lumbis tuis egre*' dientur. De mew bénéficias non dubitibis,ßomnipotentem,e( Omnibus fufficientem femper conßderaueris,promißnbsp;promitto pofleritati tuie augmentum admirabile,ut cre^ |nbsp;fcatin milleminia,erc,Extegenseritludaica,ercon*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' gregatio gentium deluda,filio,prodibunt, in ßiritu fi^ li/,)nembra Chrifli domini. Ex te autem dicit, hoc efi,lt;^^nbsp;tuo femine,defiliorum tuorumfilifs. No« enim pofi hoanbsp;tempus quempiam generauit,prater Beniamin, qui iaOtnbsp;nunc proximus partui geflabatur à matre. Terram quam dedi Abraæ amp; Ifaac,tibt ipfam dabo,5C feminituo poft tetdabo terra« cui omnia feruiunt. |
|
GENESIS H Et crcxît lacob ftatuam in locum în quo locutus fucrat cumeo titulumIapidcum.Etnbsp;libauitfuper eum Ubamen, amp; effudit fupernbsp;eum oleum. • J nbsp;nbsp;nbsp;Vocauit^ lacob nomen loci in quo 'ocu- tus fueratei deus,Bethel. Nfc afcendit deiMnec dcfcendit ^fed deam tam locu* turn quirn cejjaße loqui itidicat fcriptura tnore ttoflro.nbsp;Recapitulatio uidetur effè prioristituli,quem ir,(erci^nbsp;ßrfannon eß uerifimile, fub tam treue tempus, utnbsp;tiouum erexeritjÇ^ decoüapfo nihil Uterismandaritnbsp;Mofes, C EtprofeâifuntdeBetheljamp;cratadhucfe l6 re miliare ( uel iugerißgt;atium) terræ uenienti adnbsp;Ephrata, Et peperit Rachel,Si difficultata cftnbsp;in partu fuo, •7 Et faflum cft quum grauiter urgeretur enitendo ipfa, dicehatur ad earn per obfte^nbsp;tricemî Ne timueris,quia etiam ifte filius tu.-userit, 13 Egredientc autem ipfius anima,iam enim moriebaturî uocauit nomen ipfius Ben Oninbsp;(id efl, filins doloris mei) pater autem eius uocauit eum Beniaminfid efi,filinsclexterte), Profequebaturiter fuum adpatrem, Epkratam per^ tranfituras, qult;e Bethlehem, utroq^ nomine fiugifi*nbsp;rum explicando, QaMtn^ difinret adhuc pernbsp;tium,uel ßiidlj, uel um ins iugeris agri,uel miliaris. Qkiwnbsp;C:r prope tempus uiriditutis, uel uernale potefl exponi,nbsp;ob amphibologiam didionis Hebraiex, Rachel de par^^nbsp;tu periclitari coepit, nec difliilit, donee filiunt cum anhnbsp;ma lt;ederet.îpfà autem dolorem ßgt;eäando,ßlium dolorisnbsp;meinominat, Pater ueró conjluntiam aefirtitudinem,nbsp;^ua omnia firre patienter didicerat, ßlium dexter a ma^nbsp;luit appeUari : und parte contrißatus ex morte charißi»nbsp;rme coniugtsialtera magis confolatas filio generato. 19 Mortua cft ergo Rachel, Si fepulta in uia Ephrata,hæceft Bethlehem. Qödre non fit Rachel cum A braamfepultHyinultit di ßgt;utatio,ficilirdtionefinitur.ln uia erat,oneratus fiimi-lid,prole,pecoribus, cum tot impedimentis,per populosnbsp;er oppidatranfirenonlicebat, Corpus deinartu£ofii^nbsp;ciofius colendu non erat, fed uiui, ^uos obmittere in uidnbsp;nonpotuit, luxta domini uolunatem in uia mortuam,nbsp;pius lacob ibidem quoq; fepeliendam credidit, Omnentnbsp;terram nouerai religioni confecratam : potius loco cor=nbsp;pus honorem priefiat, ijuàm locus fepulto corpori.sicutnbsp;Olim martyTum fepulchrd, dgros honeßduerunt,non a»nbsp;Srifepultos. ^0 Erexit^ lacob titulum fupcr fepulchrum cius. Hic eft titulus monumenti Rachel ufqjnbsp;\ in præfentem diem. N'’quot; tituli fepulchrorum, lt;}ui charitatis monumeittd ^uidem funt,fed uiuorum,tanta,fcilicet,pOnbsp;ßeritatis matrem nota loco fepultam «olebdt.Non legi^nbsp;lar aliejuando honoratusfepulturie locus, multo minus ofnbsp;fa defitndoruimnifi (empare chrifi dotniiu,qu4nda çum |
il il fupä’ßidonibus, etiam occiforum propketdrtt/tti fepulchra ornabantur,id ^uod cr Chrißus improbat^ Et profeâus Ifraeljcxtendit tentoriû fuuni ultra turrim gregis. Turrim gregis^ ludtei pofiea templum adißcatum UO lunt,fed ea fine periculo nefciuntur. Quumcg habitarct in ilia regionc.abiitRu ben Si dormiuit cü Bala côcubi nà patris fui,nbsp;Si audiuit Ifrael. qfEtfueruntfilii lacob duo Dnbsp;decim. Bala,ancilla Rdchelis fiierat iam mortult;e,mater Dan er I^ephthalim, à Ruben indigne compreffa in gran^nbsp;dem ignomiitiam patris.tudiei quidam de translata ledîànbsp;Rdchelis fingunt.Seueriores fiierant m uindicando pecdnbsp;catwm Dinie fratres communi confenfu’.pcrmißierganbsp;funt incidere grauiuspeccatum, adexcrcitiumlacob^nbsp;quod licet iciiuanimiter ftrret, tanquam domini iudicidnbsp;umtmoriturus tarnen fugiUat mui{lgatfiagitium,ei^}nbsp;maledicitfùrori, Filh Liæ, primegenîtus lacob Ruben, Si Simeon,Si Leui, Si ludas. Si lfafchar,Si Zabulon, ^4 FilijRacheljIofcph Si Beniamin, ly Filii Bal3e,ancillæ RacheIis,Dan ôC Nephgt;nbsp;thalim. Compléta duodenariofi'afrum numero,cum iam fèd Ucior haberi poffèt pater tant£prolis totfiliorum, in^nbsp;gruit iHi afiiiâionum qitoq; turba : firis inimiciti£, pu“nbsp;gn£,fùga inimicorum.'intradomum turpitudo,confiifioinbsp;feelusfirreuerentia,libido non firenda,probru ac dede^nbsp;eus. Omnia patienter fufièrt, meet, domino femel fenbsp;fua^ commiferat. Et ut criminis magnitudo certiUs agnonbsp;featur, et quàm netas primogemturie nihil uaîeat àpud denbsp;um, cr generatio carnis, indicat fcriptura Ruben fiiifie Riijiacobinbsp;primogenitum duodecim fiatrum, cuius occafione om^nbsp;ttes per ordinem recitanturi iuxta matrum ordinemtprinbsp;mo Lilt;e,qute genuit Ruben,Simeon,Leui,Iudà,lfafchdr,nbsp;Zabulon, fex filios. Deinde Rachel genuit duos, lofepb Beniamin : hi omnes fequentibus honoratiores,quia exuxoribus nati, C£teri deancillis, qu£ tarnen uxoresnbsp;fii£l£ fiierant cr tegitim£, fed non principales, Andüanbsp;autem RacheHs Bilha,pr£firtur anciUa ipfius a£,ctimnbsp;fiâs filijSiBilha fii^uidem genuit Dan cr Elephthalim,nenbsp;dedecus culp£ matris ipforum honori obfit filiorum,tuninbsp;quia fettioreserantfequentibus,'Zilph£ autem filij, qu£nbsp;anciUa erat Liæ, Gad er Afer. Dîna autem patriarchalnbsp;rum foror non nonÜMamp;ri quia curiofitate fuo, crmobnbsp;liti£ opprobrium generi mduxerat, ac perpétua fe con»nbsp;fùfione afiierferat,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ , , Filii Zilphæ anciliæ Liæ, G^d Si Afcr.ii fi lii lacob,qui nati funtci in Mefopotamia,nbsp;j/h filij lacob m Syria geniti extra patriam, Omnesnbsp;fideles extra promifiam iUis patriam generantur,quoadnbsp;uixerint peregr’mi manent,Ouium pafiores aduerfis erunbsp;diuntur^ ut femper patriam defiderent, ey ex pafiiont»nbsp;bus gloriam acquirant. Et uenit lacob ad Ifaac patrem fuumad h 4 |
|
Aè'ÊNESTâ Mambrc urbem Arbeæî ipfa cft Hébron,ubî peregrinatus eft Abraam Si. Ifaac. a 8 Et fuerunt dies Ifaac centum 8C oâogin-taanni. Et defîciens Ifaac, mortuus cft, amp;appofi^ tusadpopulumfuum. Senex amp;plenus die«nbsp;rum: 8C fepelierunt eum Efau ôilacobfili^nbsp;us eius. Hcbton Âr nbsp;nbsp;Hebroit ntetropolis,qu(idrdtd^capitalis erdt.M-dtnf^e *’*' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;locui ttbi fepultui erdt Abrdam 'm ^eltmcd dupUci-Sdtt ili 'm hocfieculo peregr'mi faut ,jitturum 'mquirentes.l^ faac itutem Abrdie exceßit quin^i annif,uiribui déficit^nbsp;ndturdU morte excedit, non uioleiMd,non mfolitd cgritunbsp;dine mortutu, diu dutem dnte obitam fuum clt;tcutiens çrnbsp;cdptm oculii: dppofitm efl ad pdtres^ congregationi fdttnbsp;ilarum emimdrum f^iritu focidtui: fdtur dierû, quid idittnbsp;dïjfoltti ZT cumpdtribuimdlebdtyqudmcorporisnbsp;erga/iulo diutiui detineri. Officium autem (èpulturiC pa^nbsp;riter expleuerunt filij duo, m pgnum piefutiî, fidei,ey‘nbsp;reconcilidtionis. Efdu uerô præponüur etium ntmc U«nbsp;cobo: prierogatiud enim lacobi in ffgt;iritu erdt,non i« «rnbsp;ne-Sicut cr Chrijti domini noffri regnum,non efl de hocnbsp;mundo,tempordle de terrenum, fed ffjîritudlenbsp;nbsp;nbsp;ccele» fle,muirtute ej- bedtitudinefolidd dotternA^ ^CAPVT XXXVI. xa cdrnemfilij ifrdël. Nihil dUtem in fequentibm deib lis fcripturas, bîc dbfoluit negotium pducis, EfdU diciturnbsp;alqs nominibiu Edom,rufit!,crSeir,pilofm:opcrdtioneSnbsp;pgniffcat pnefide cr eleëhone. Efauacccpituxores fuas, de fîliabus Cha^ naan, AdafïUam Elon Ethæiî ÔCOolibania,nbsp;filiam AnæjfiliæSebeonEuæi. Bafemath quoque filiam Ifmael, fororem Nabaioth. Vxores primo fufceperdt pue uolunüte pdrentum, âeplidbas Chdnddn,quie hoc loco nom'mantur.AddpUinbsp;Elon Uethiei, esquot; Adlibdmdplidm Ante,filidm,id eP,ne*nbsp;ptem,Sdbdon Heutei. Superiusilt;r. cdp.diâiefuntBdfe^inbsp;moth,plid Elon üethdi,^ ludith plidBeeri Hethiei,vnnbsp;decerto difcimas propriorum nommum udrietdtem, utnbsp;linomini pnt non folum uiri, fed cr faemitlte.Et qu£ hicnbsp;dicitur Bafemdth pli4ïfmaëlis,foror Ndbdioth,hlt;ec pi’»nbsp;prd is. clt;lt;p. dicitur Mah€loth,filid ifmdëlis, Peperit autem Ada ipfi Efau EIiphaz:Ba^ fcmath autem gcnuitRahuel. OolibamaædiditHieus ctHiclon,amp; Cho reî il filii Efau, qui nati funt ci in terra Cha- naan. Quumddhuc Efdu mordretur m Auffrdliore pdrte terra Chdnddn,eotempore quo lacob feruiebdt dpudnbsp;Ldban uel anted, fuftulit ex tribus uxoribus fuis quinquenbsp;plias, Elip pUuta ex Ada, ïUJwd ex Bufeiauth! |
VAIISCHLAH.
11 fed laUi,Taëlom nbsp;nbsp;Kordh eX AdlibamdpUdS quot^ hd» ‘ buit multdf, qu£ m fdcris literis ruro nominantur, Tulit autem Efau uxores fuas, 8c filios,amp; filias,amp; omncs animas domusfuæ, amp; fub^nbsp;ftantiam fuam, amp; cunda pccora fua, ÔC om^nbsp;nia quæ habere poterat,amp; quæ poffedcrat innbsp;terra Chanaan,Ôlt; abiit in regionem à facie lanbsp;cob fratris fui. Efdu ditatum uehementer 'm omnibus, fuprd dgnoui^ mus fuis uerbis, cr nuncliterd docet, iuxa dom'mi fce*nbsp;nediclionem, qttdm d pdtrefufceperat,Nec uero hic,necnbsp;dlibi poffeffio nonündtur auri çyquot; drgenti, fed pecorumnbsp;crfrmiliarum mularum,m quibus olim diuites erant pdnbsp;tres.Ceßit dutem J}gt;onte Efaupatri fuo,ddhuc pâtre ui*nbsp;ueitte: credens nimirum, perfudfusd.patre,promißioni*nbsp;bus diu'mis,quibus eleilum ifmdéliticum fernen, olim hlt;enbsp;reditate poffèfptrum erdt totum terrdm ChdHaanüdeo^nbsp;prox'imam iUi regionem, pro fec^fud pqfteritate arri*nbsp;puit,montem Seir cr tdumiedm poffed nomitiAtdm, Pr*nbsp;pcrcit enlmdomwîiM ippEfau, ne m Chdnddn hdbitdndonbsp;et«« fww poßeris,criminA iUorum difcerent,cr à pofft^nbsp;ris Idcob ex Acggt;pto afcenfuris oceiderentur.Sicut et innbsp;illo tempore deus prohibuit Ipdëlem, ne habitdntibus iitnbsp;SeirEdomitis, quicquam ddmni 'mprrent,quid patres ilnbsp;lorirm effent, 0- progenies I fade ex Efdu- Diuites cnim erant ualde, amp; fimul habita re non potcrant,Ncc fuftinebateos terra pC'nbsp;regrinationis corum,prae multitudincgr^nbsp;gum. PrwJtHM qudrendo regnum dei,omnid dpponunturet ddi/ciunturpdelibus, Serueturdeopdes,^chdritAsh9nbsp;minibus, cr de reliquisprtuntedonis,diuiti/sfcilicetnbsp;portunis,omnis noffrd curd domino commendetur. Sinbsp;men otium non eleger 'tmus,quodfentinam malorum eX*nbsp;perientid femperdocuit. lubemur quidem foüicitinottnbsp;^fpiCr i/ti dom'mum iaâdrecurdm noprdm,fedno dlittfnbsp;qudm dues coeli,quæ ad uolandum nafcuntur:pc cfnbsp;mines omnes ad laborein, ey ad uultusnoßrifudoremfnbsp;Sedulo laborantes quidem,fed propâum operis doittit^nbsp;commendanteStSiceruditidblfddc,Efaucr tdcob,pd(nbsp;propcerunt cr poffeßionibustpeut Abraam cr Eot^ Habitauit^ Efau in monte Scir, Efau aU'' . tern ipfe eft Edom.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I lam fecundo Edom pater Edomitaritm,Eptupiiffe dt^ citur,ut propmquorum amicitiacommendetur» ^Hæ funtgenerationes Efau patris Edon» in monte Seir. Hpe nomina filiorum EfaujEliphas filiu^ Ada uxoris Efau tRahuel quoqj filiusBaft^ math uxoris Efau. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß Fueruntœ filii Eliphas : Theman, OmaO Scpho,amp; Gatham,^ Cenez. Eratautem Thamna concubina Elipha^ filfi Efau,qu3e peperit ei Amalech.Ii funtfi^nbsp;Ada uxoris Efau. Generationes Edom hic dicitntur pliorum ey turn fuceeßio, à tribus matribus pranominatis » amp; |
|
GENESIS ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;roucMbwid, Ex ijuin^enim filijs Ep«, natifunlitepoles: ^lipbdsgenuit Theman, Omar,Zepho^Ga^tha,Ken Hie codices quidam habent additum Chore:/ed male hoc w loco^ ittfiritts 4Kft:i« dferibiturji quinq- fiUj Eliphdf,nbsp;qui (ùit filins Efau per Ada, ex «xore nimirum qutc hienbsp;non nomiiiatur,purer quam iUi concubinafiiit ThamMnbsp;dida, qu^ ip(t Eliphat ßliu genuit Amalech nomine,cH-iut poßeri, quia feittper ifraêlitit dduerßtti ßmbideo hîcnbsp;tüegititni fignißcantur. IJ nbsp;nbsp;Filii auteni Rahuel î Naath amp; Zara, Scm^ naSdMezaJifilti Bafemathuxoris Efau* 14 Ifti quoqj fucruntfiliiOolibama,filiæA^ nsjfiliæ Seboim uxcris Efau,quos genuitnbsp;HieuSjSC Hidon,amp; Chore. ’ï li duces filiorum Efau, filii Eliphazpri-mogeniti Efau, dux Theman, dux Omar, dux SephOjdux CencZ, ’• dux Chore, dux Gatham, dux Ainalcch, li duces Eliphazin terra Edom .• hi filq Ada* Hi quoqjfilii Rahuel, filii Efau, dux Na-ath,duxZara, dux Scmna,duxMeza.Hi du CCS Rahuel in terra Edom* Ifti filii Bafemathnbsp;uxoris Efau* liautem filii Oolibama uxoris Efau: dux HicuSjdux Hielon,dux Chorethi duces Oolibama filiae Ana uxoris Efau* gt;9 Ifti filii Efau, ôC hi duces eorum, ipfe eft Edom, Ncpotfî Epa exfilio fuo, Rahuel fùerunt,Nahath, Zerach,Samma,Miza, quorum auiaßtitBofmath,ma^nbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;terautemnoniwmmatur. ^^epotesquoc^ Efau peruxó^ femfuam Aalibama pluresfiierutit,quum ip[a iUi tresfi lios peperijfet, fcilicet lehus, lahalam,^ Chorah,quaanbsp;rtmfilij non aominantur^ Suffveit enim tüorum pofkri^nbsp;titi triplex ducatut, ab his Mbus nomina fortitis filijs Eanbsp;pa.Reliqui ducatut non ex filijs Efdu,fed à nepotumfuonbsp;rum nominibut appeUatifunttEuerusit ergo in ur^ tueranbsp;fum qiutuordecim duces: feptem ab Eliphat, eonnttmeranbsp;to concubinlt;e filio Amalech,nbsp;nbsp;nbsp;dace Chor ah, qui apud Hebrteos in primo fitiorum Eliphas catalogo non habetur , uerfu atitem dec'mofexto nontinaturt Deinde qua= baor duces à Rdbacl nominantur, nepotes Efauiuxtnnbsp;tpforum nomina^Vltimotres filij Efau ex Aalibama, du*nbsp;ces, quorum tertiut efl Corah, tiaâenus tam diligenternbsp;ttiofes defcripfit idumteorum patriarchas, qui csr ifraëquot;nbsp;litas pacifice pertranftre permiferunt ex Aegypto ue«nbsp;nientes, propterea iüorum patres ex ordine confecratnbsp;*termati, Vt fe mutuwmp'atres agnofcant, cr arHiut dinbsp;ligant:utq; pios fidei Abrate,fiituros etiam in maiori nunbsp;merofiiiosEfau fignificaret lfiirituifcripturce:aliquansnbsp;do affumendos infilios adoptionis,profilifs lacob iuxanbsp;carnem. viq. uideamus, quàmfidelts deut in promißis,nbsp;non foltern ipfi lacob, fed etiam ipfiEfau:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quàm nori fruflra benediólionempaternam tamanxieflèndo poflu, Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lauerit,ac Unti patris fui ineritis, ^dei gratia maxima, terretiorum bonorum lreneficia,turbatproliMn,tantos^ ducatuspopulorumfufceperitt |
VÄIISCHL AHlt; 47 i 0 nbsp;nbsp;nbsp;^Ifti fiiii Seir Horrei habitatoris terr^Llo than,ÔC SobaIjSC Sebeon,8lt; Ana, II nbsp;nbsp;nbsp;8i Difon,S£ Efer, 8i Difan* Hi duces Hor- tei,fi!ii Seir in terra Edom* iX Faäi funtautem filii Lothan Horrei 8i He mam*Eratautem foror Lothan Thamna. ij nbsp;nbsp;nbsp;Et ifti filii Sobal,Aluan,amp;Maneeth,Slt;Hfe C bal,Sephoölt; Onarn. 2.4 nbsp;nbsp;Ethi filii Sebeon,Achaia,8^Ana.Iftccft Ana, qui inuenit lemim in folitudine quum pafeeretafinosSebeon patris fui* Et hi filii AnaîDifon, Si Oolibama filiä Ana. Tdzît4 igitur pofleritat Efau per tot fùnùlias ac duca» tut, quum breui cxcreuiffet in immenfum,coepericnt ocnbsp;cupare ferram Scir, in qua tempore JAofls iam iUihabita,nbsp;bant, Edoniit£fcilicet:anteaautcmtempore ifaac,lîor»nbsp;rite cam incolcbant, tnagni nominis cr ßriifiimi, quàsnbsp;filij Efau uelhumiliaueruntuelexpulerunt^ Quiaau^^nbsp;tern Efau uxorcs fiias filiorum ex iUis fufceperat,idconbsp;illiut qttoq; gentis duces, qui ante Adomitat ibiregnauenbsp;rant, Mofes quoq; nominatimdefcribit, ad hiflorie cer^nbsp;titudinem', CT antiquitatis honorem * bJominantur au=*nbsp;tern feptem magni duces, cum fuis filijs er pofleris, quinbsp;in terra Edom regnauerant:primus,Eothan,cum duohrtsnbsp;filij!)?ir f'rore fua Thimnah, que fcripta efl fitiffe con-cubina Eliphas, mater Amalcc:fecundus,Sobal cumnbsp;fuis quinq; filijs : tertiut, Sibbon cum duobut fi!ijs,quoanbsp;taM) fecundut Hanah, pater ipfiut Aaltbama,uxoris £=«nbsp;fau,queeäampriusdiäaeH filia Sibbon,quianeptis,nbsp;pro morefcriptura.tfle deniq^ Hanah hieproditur inueanbsp;iuxaHieronymum cr Ke»inbsp;brtos, equarum greges ab afinis in deferto cum pafce^inbsp;ret, ipfe ficerit primut afeendi, utmalorumindenoudnbsp;coritranaturamanimalianafcereiuur. Vnde cr Hanahnbsp;ifle inter feptem duces quartut fupcriut cum patre fuonbsp;. ttomfnatur,hicautemfcribitur filiumgemiijJèDifan,^nbsp;filiam Aalibama:de qua iam fitpra^ ±6 nbsp;nbsp;Et ifti filii Difan, Amadan,amp;:I«ban,amp;re thran,amp;Charan. X 7 nbsp;nbsp;Hi quoque filii EPr, Balaan, amp; Zeuan,S: Achan* x8 Habuit autem filios Difan, Hus, 8C Arati, Qjiintus dux Difon, quatuor habuit filios.’fextus, Ea fer tres filios : fepthnut Difan genuit duos, Huscr Arannbsp;per Aleph, X 9 Ifti duces Horreorum, dux Lothan, dux Soba!,dux Sebeon,dux Ana, dux Difon, dux Efcr, dux Difan*Ifti duces Horreorum fecunduin ducatus fuos ih terra Seir* Epilogus iam diâorum eâ. Diffirunt Difon er dP FamflixB.: fitn, öifon enim frit filiusHana, cr neposSebeonis,acnbsp;frater Aalibama^ Sed Difan ultimus ducum Horreorum,nbsp;dquodefeenderuntVz CT Aran, Htec à Mofe propteanbsp;rea fcripta uidentur, quod abhisducibusprouinti^uelnbsp;fiuitatesnoittiftitdliquandiu habuerimti Ettemporibui |
GENESIS
V AIESEÛ,
Reges E-4om. 3S D 34 3y 3^ 37 3^ 59 Mops /ic dppcUaiMur {ortlt;tßis,ut patet if pdfriä Iîoamp;, EtmEfdia Difon, Sobol, Loton, ZT Zebeonlegïmia^nbsp;Prodejî ad inteUeâum fcriptune locorumnouiffenonAnbsp;B4, etiam P intérim interciderint, Poitlt;epngunt gene»nbsp;rationes deorum fuorum:nbsp;nbsp;nbsp;hiflorici omnes nonùnd, du cum no obnüttunt,(juie folemm diligenter fcrutari,Non ergo ^ua hîc pouco occurrunt, lt;egrc legamus, out au»nbsp;diamuSt Si^uishodiedueatus çjquot; comitutus GermAHo»nbsp;riun prifcorum exordine recenferet cui^ epifcopo mnbsp;fuo ditione: nonne deleâarentur, cr quifq; principis fuinbsp;genealogidtn citra naufeant oudire cuperet, impenpß» 4anbsp;me gratificaturus principlenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45 Reges autem qui regnauerunt in terra Edom, antequam haberent regem filq Ifra-eljueruntht. Non omnes hîc reges numerantur tdameorum ufque ad primum regent ifraëlis, fedà prifeis illis temporibus,nbsp;uf^ ad tempui,quo Mofes hec fcrippt,Plures autem hîcnbsp;numerantur, tum quia nefeitur quo tempore primus re»nbsp;gnOuerit, tum quia peri potuit, quod citius moriendonbsp;plures alter alteri fuccefferunt. Caufam autem quare/pinbsp;ritusfanilustamdiligenter idumaorumreges acducesnbsp;defcribi injpirauerit, fu^icor ejje, ut ludaorum püusnbsp;tjumiliarctur, querncontragentes tenent, uidendodeonbsp;Optimo maximo^cr omnium gentium creatori ergu»nbsp;bernatori, curam piiffe jpecialent, earum etiant notio»nbsp;num,quas ipp odire folent, ut timeant fefe quo^ repel»nbsp;iendos à deo, ipfum^ cum gentibus in gratiam olim re»nbsp;diturum, utpäum cernere coguntur,ueHnt nolint,De»nbsp;nii^ ut promißiones Abraæ er iftacfatt{ias,tani abun»nbsp;danter dudum complétas feiamus omnesgt;Tandem,ut hxcnbsp;legentes,fenfu humiliemur,^^ domini conpliu in alibuinbsp;admiremur, Superbi leâores h^c contemnerent,humi»nbsp;lesuero, cr ad uerbum deitrementes, propcerentianbsp;omnibus» Regnauit in Edom Balah filius Bcormo-men^ urbiseiusDenaba* Notandum primum regent Edom,illius feilicet terrée, inquafuo tempore Efau hobitauit,qui cr Edom dicitur,nbsp;nonftiijfe Baloch, de quo in Numéris u, cap, lHe enimnbsp;rex erat Hoab, cr plius Sephor,hic aliter fcribitur. Mortuus eft autem Balah, Si regnauit pro co lobab,filius Zarae de Bozra» Quum^ mortuus effet lobab, regnauit pro eo Hufam,de terra Themanæorum. Morcuo quo(^ Hufam,regnauit pro co dad,filius Badad,qui percuftit Madian in re^nbsp;gionc MoabiSC nomen urbis cius Ahuith» Quum® mortuus effet Adad, regnauit pro eo Semla deMaferaccha. Mortuo Semla, regnauit pro eo Saul, de fluuioRooboth. Et mortuus eft Saul, regnauit^ pro eo Ba al Hanan filius Achobor* Mortuo quoque Baal Hanan filio Acho^ bor.regnauitpro co Hadar, nomen^ urbisnbsp;cius Phouj 8lt; appcllabatur uxor illius Mceia |
bel fîlîa Matredjfilia Mezaab» lobab ifle non eß idem quiliob fecundum Hebroos, tainetpoquot; ippnefeiant quid dicendum. In primo Para»nbsp;lipomenon multa propria nomina ab his qult;e hîc habennbsp;tur diferepant, more totius feripturte paßim mutante tutnbsp;minum orthographiam- Hæccrgo nomina ducum Efau, in cogna tionibus SC locis öi uocabulis fuis,duxThä^nbsp;na,dux AIua,dux Ictheth, dux Oolibama, dux Eia, dux Phinon, dux CcneZjdux Theman,dux Mabfar,nbsp;duxMagdicl,duxHiram,Hi duces Edo«*nbsp;habitantes in terra imperii fui,ipfe cftEfai*nbsp;pater Idumaeorum* Thimnah hîc non fæminie nomen eß, fed duels: po» tuit etiant pxmina ducatum tenuipe, ut iüii ßrè peculifnbsp;de Senüramidefcribitur, Verttm 'q duces potuerunt an»nbsp;teeeßiffe reges prasdiâos, uelcum regibus gubernaffenbsp;fuos populos .sic de AalibanM dicendum» fCAPVT XXXVIL Abitauit autê lacob in terra ChS'* naan, in qua peregrinatus cft pa^nbsp;terfuus. Augußinus legit hoc loco :H^cauteitl procurante lacob, Falfus exemplaribus,incomparabilif do£lor,plinguasnofce potuiffet, Hæ funt generationes lacobtlofeph filius decem SC fcptcmannorum,pafcebatgregeinnbsp;cum fratribus fuis, adhuc puer, cum filqs Banbsp;lae SC filiis Zilph^ uxorum patris fui.Et atiu/nbsp;lit lofcph diffamiam corum malam ad pa'nbsp;tremipforum. Generatio hîc dicitur hißorite defcriptio,qua gefla re firuntur pliorum lacob,maxime autem lofeph iuniorts»nbsp;Vêtus translatio habet fedechn annorum, Hebriea ha»nbsp;bet decem crfeptem. Contigit autem hac uénditionis htnbsp;ßoria tredecim annis ante mortem ïj44c.Non enim fem»nbsp;per narrationes i« tempore deferibuntur, pd fepe po»nbsp;ßerius narrantur piCla priera, Ouium paßores piffe pdnbsp;tres,ubiq} legimui.îof’ph,iam mortua Rachele,fociabatnbsp;fe pli/s ancidarum, qui à Lia iam fola régnante decide»nbsp;bantur, natura manfuetus cr uirtuofui,cr fenili prudettnbsp;tia,fpiritu fanClo iam in ido régnante, ob idq; patri nto^nbsp;gis amabilis, Qualem autê patri depatribiu dißamiadnbsp;retulerit, ludlt;ei turpia reprunt, fuo execrabitinu)re,donbsp;quo mirum ut non conpndantur, Poteß fieri ut patri a»nbsp;mabilis pr^ aiqsßuuenili more rixas,contemptum,iniU»nbsp;rias perpefiàs, refèrre confueuerit. mihil hîc de crimitl^nbsp;peßimo conuitium eorum didpoffet, Ifrael autem diligebat lofcph, fuper ont' nésfiliosfuos,quia filius feneâutis eierac*nbsp;Et fecit ei tunicam polymitam. Onielus: Q«i4 filius fapienseidemerat.lntedigeh'^^ paler,fapientia excedere etatem, er pecimen prafif^^nbsp;eximiiehoneflatisprlt;ealqs,quorum infolentias tradu»nbsp;cebat, cr patri emendanda accufabat,ob idqi odiebatur^ |
GENESIS
Verifa« enlw parit odium. Mult« rattonet dmoris priect P«i erant,quia matre orbatus,qa£ charißima ßierat,crnbsp;primaria uxor,cuius fiierat primogenitus.Spiritus quo^nbsp;impulfu,fùtura in iUo bona uenerabatur fanäus, Tuni”nbsp;cam mwlticolorcm ßtiffe magis placet, licä Aqwila ta»nbsp;larem fran/lulcrit prolixam fcilicet ad talos,qu£ tarnennbsp;ad iter 0quot; pa|cMa,là6orcî^j ineptior «idetur.Non multi^ ;nbsp;coloremßrre peccatum eß,fedfuperfluo cultu lafciuaingt;nbsp;Declmandos tarnen ueßes eiufmodi monemur, qult;e tantinbsp;nwli occaßo ßerant, er leuitatis certißimnn fané ß»nbsp;gnant preHrunt bodie ueßes lafciuißimlt;e.
Videntes autem fratrcs cius, quod à patre plus cunäis filqs amaretur, oderät cum, necnbsp;potcrant ei quiequam pacificc loqui.
VidemiW ijuàm leui initio caeperittaminlt;eßimabilis diuinte prouidètie ordo.Tunicula odium parit,exiUum,nbsp;dominiitw, defeenfum i« Aegj^ptumjCr quicquidfecu»nbsp;tum eß.
Accidit quöcput uifum fomnium rcfcrrct fratribus fuis, et addiderunt adhuc magis o:snbsp;dire cum,
Somnia t?Mlta,non omnia dei nutu imnuttuMurircue lantur quo^ fanßis myfleria, Etiam iiMp^s regibw pronbsp;bono regnoriMM fomnijs ßtura reuelätwr à domino. Hocnbsp;pre fens fomnium profùturum fidelibus,ceßit peccatori«nbsp;bus ad Odium.Stc malo noßro deus abutitur ad ßum glo-tiamiet eleßis cooperantur omnta inbonum, etiam granbsp;uia peccata. SaniÎHS lofepb domini reuelaiioaem ßatri»nbsp;bus prédicat, fed non auditur, inuidia dégénérante ino»nbsp;diiw», fubfequentibus obtußate mteüeißus, infidelitate^nbsp;es- contempt«,
Dixit^ ad cos : Audite quæfo fomnium iftud,quod fomniaui,
Hortatur lofeph minor frères natu matore5,iuttenili inflinôîu, tiefeiens quid futurum effet, ut fomnium audi»nbsp;rent fuum,domino in eo id loquente,
Etecce nos manipulabamus manipules intra agrum, ct cccc ftabat manipulum me-um.ctconfiftebâtjCtecccaduoluebanturmanbsp;nipuli uefth, et adorabant manipulû meum,nbsp;Manipulum fuum infomnis uideratïofeph,poflquamnbsp;iacuißet «élut contemptibile,fefe erexit,cr ßr miter cànnbsp;JbtitjUeîuti columnAßabilitum. Opusenint prouidentiénbsp;dei, zy uera fidelium fides,deijci non poteß ab homini»nbsp;but quantumlibet malignentur,cr inßßnnt.Quanto manbsp;enirn impedire nitu»tur,tanto promouent çr confirnbsp;niant magis. Circunßant autem ßatrem manipuli fefeinnbsp;curuantes,uel dcHolKcntes coram nMnipulofofephi,cul»nbsp;turnerreuerentiamdeßrentes,^uo ßgnißcabaturIo«nbsp;fcpbi àdomwio pricparatm honor,lt;}«i iamietattßatrumnbsp;ttünimus erat^ Significat hißoria lofeph Chrifiimyße»nbsp;riww.qui propbft4rwm «Itimi« in munduw nati«,tarne«nbsp;à patre pI «a omnibt« amabatur, quem uefie omnium granbsp;tiarttw ornawit ; pr« plqs honünu,aßatribus ludiéis pernbsp;inuidiam perfequuttu, er moirtideßinatus, Preßeiturnbsp;Aegypto,faluator mwndi ßßus, pro wimicis fefetotumnbsp;fxpendit.et pro^dthbw proditoribw c«rlt;w foBicitai«
À i E Z E Bi 48 tabult ne périrent jHum neeeffè ejl adorari lt;(amp; ôtnnibmnbsp;gentibuf, etiam luditis, ^uifolin in hoc mundo tenehra-tira, frumenta largitur falutif, zj- deo patri Çuo omnidnbsp;fuis meritis fubijcit, uita alimontam mdigentibus admiiiinbsp;flr at, panemq;uitlt;e, in cuius nomine omnia genua, cur^nbsp;'uaiitur,zrc.
Refpóndcruntci fratrcs fui: Nunquid rcx B gnàndo rcgnabis fupcrnos* num dominannbsp;do dcminaberis in nos i Et addiderunt ad^nbsp;hue odirc eü propicr fomnia fua, « propternbsp;bcrbaillius.
Debuerantfratres non tarn fomnium quàm propheà tiam fufeepiffe, narrationem huiufmodi, tjuam licet ob»nbsp;feuram, tomc „ domiuo uolente, tarn clare fubito agno»nbsp;Uerant, mß çj- odio cogt;repti,cr diuma prouidentia di«nbsp;reßi in opus dei, omniaegiffent, nefeientes^uid fùtu»nbsp;ri«« «rgcrc nt.
Aliud quoq; fomnium fomniauit, et nargt; rauitilludfratribus fuis.dicensÆcce fomniânbsp;ui adhuc fomnium: Et ccce fol ct luna undc-cim^ ftellæadorabantmc.
Secundo idemmyßeriumaHofdmniocrclariorire» ferans deus, quaßadmonere frafres uidebatur ad rc/fanbsp;ptfceiitiam 4 ßjtrisodio. Et tamenre uera domini uo” Serüîfurdonbsp;luntas erat,ut non credentes uißoni,odirent,uenderent,nbsp;perfetjuerentur, «id gloriam dei, ad prouidenti^e diutntOnbsp;arbitriutn, ad falutem fratrusn, iniqud etiam uoluntstenbsp;graßdntittrttiNarrdt autimidfratribasadexcufationemnbsp;omnem iUis adimendam, qw feiebant iußum fratrem ernbsp;uirtuofum, ob idq; patri chariorem ,flatim^ fomniumnbsp;inteUexerant tarn fecundo. Sic contra impios deiagiturnbsp;diß’enfatione,ut omnis excufatio iüis eripiatuir.
lO
Quod cum patri fuo, ct fratribus rctixlif-fet, increpauit cum pater fuus, ct dixitîQuid hoc fomnium quod uidifti fnumueniendonbsp;ueniemus egOjCt mater tua.ctfratres tui ada*nbsp;dorandum tc fuper terrani?
II
Inuidebant ei igiturffatrcsfui, ct pater ius obferuabat rein.
Sent ^Hoqj hac dft« vnnotefeere Moluit, ut odio fi-a» terno rcinediwm {rrrrtijed nibil poffunt fanfii etiam,counbsp;tra dei prouidentiam.Pater rem tacitas cottßderabat,o»nbsp;mitia reßrebdt in deitrn, cogitabat iam fecundo idem renbsp;«clafutw non effe contemnendum, fed prouidentia deifenbsp;fua^ per omnia committebat, Nifjilinterijwobnttttenj; Patn's oiamp;»'nbsp;qu£ ut pater agere debebat, IdcoqjpMcntmcorripMit,nbsp;^uaß præfumptuofum ambientem imperium,non folumnbsp;in ßatres,fed etiam infe,(y totam ßmiliam,non obihnnbsp;te matrtî morte. Matrem aüegat pater,comm«ni ufiu manbsp;do lo^uendi. Non tarnen ira feebatur ißi,no odicbat,nonnbsp;intjaietus erat, nec aliquo medio filq regnum à deo reuenbsp;latwm promoKcre incipiebat, fed deo totum commißtinbsp;Secus autem ßatres.
11
Cum^ fratrcs illius abqffcnt pafeere gre- C gern patris corum in Sichern,
Iam ante außigerant timoré Sichimitàrum propter ßditnt Dwifttjed tamrn jgt;aJcMa pe^uentarttt.Dei proiti*
-ocr page 122-|
GENESIS dentia ab hofiibattuebatitur,nonduinpi‘û^rii((J)abea battt oueSjfed patris curabantt dixit ad eumifrael î Nonne fratrcs tui pa^ fcunt in Sichimis;’ ueni,mittä te ad eos.Quonbsp;refpondentcîPræfto fum, gt;4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aiteitVade, 8(. uide fi cunda profpera fint erga Fratres tuos, 8C pKori,8C renuntia mihi uerbum. Mifiiis de ualle Hebron, uenit innbsp;Sichern; VfefMJrf eoUoquutio uefbispietatemexprimeittibat expUcatur, Dixit Israël ad lofèph. SoUicittu pater eratnbsp;de fiAtu filiorum er gregis, non nihil metuebat iUis denbsp;^rius Io- dolo gentium quasirritauerattó.öbedientiafil^notaturnbsp;ad patrem, er ad fratret charittU,nbsp;nbsp;nbsp;animißmplicitAt: odientes fe düigebat, curant falutis fufeepit eorum qui il linn occifuri erant,Chrißi domini exem^um» 15 Inuenit^ eum uir errantem in agro, amp; in terrogaiiit,en uir dicendo,quid quæreret, lt;6 At ille refpondit; Fratres mcos qusrojn--dica mihi ubi pafcant. D Dixit^ ei uir; ReceiTerunt de loco iftotaii ¦7 diuiautem eos dicentesîEamus in Dothaingt;nbsp;Perrexit ita^ lofeph poft frates Fuos,S£ inuenbsp;nit eosinDothain. Difficileitt iuuenit peregfmationem, uiarum ignarm, non recufat: foltu mittitur,tanti uiri tarn amatut filiuftSinbsp;cutmijjtu fiierat lacob ablfaac ini^e/bpotamiam:(icnbsp;filium nütta charißimum, non equo ,non a/tno uehen-dum, cum tot haberet: aberat omnis luxus er mollitief,nbsp;tantum laborarenotterant,cr tttilia.Rationaliter fu^ianbsp;cari puffamutjangelii/m fiii/Jeeum uirum,non enim quicnbsp;rit quif ßt,quifiatres, es- tarnen ad omttia reJ^ondetfCtnbsp;quoddixerunt narrat, 18 nbsp;nbsp;nbsp;Qui cum uidiiTent cum procu!,antequant accederetad eos,cogitauerunt illu occideregt; Si^tobusi P*quot;®nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;properantem^malofuo iudido con fenferunt lotfratres contra naturam.'mcredibilimaligni tote,pro qua ittfie damnaitdi effent, ad occidendumfra*nbsp;trem, er patrii charißimum pignut. Sedqudntumlibetnbsp;crimen magnum,ad mortem iUiut nonfftit.Erat à domi»nbsp;no conßitutum «1 fieret,idqi ut cederet in commodum u»nbsp;Interim tumen malitia regnabat,innocentia patienbsp;lgt;atur,Sic per miferidt prontouebatur ad regnum,ffc connbsp;tra deum CT homines iüi peccando,deoferuiunt erho^nbsp;ntinibus.in malum illorum,quod dominus uertebat bene,nbsp;fapplicia non leuialuituri: quia impunita nonffnit deusnbsp;peccata eledorum in hoc uita, ffnon ipff difciplina fu*nbsp;feepta reffpuerint w tempore. Et mutuo loquebantur ; Ecce fomniator illcucnif, Odio enecati ffatres, arripiunt non caufam ut caua fam: quia fomnium recitaffet,pro malignùatefua exaganbsp;gerant, cum reuera dolerent iÜum à pâtre prlt;efe düigi,nbsp;fuas infolentiis accufari, contrarium effe operibus iHo^nbsp;rum. Magiftrumfomniorum uocant acuta irrißone,fednbsp;ßriofa,minaci,er odif plena. lo VenitenancS£occidamuscum,dCniitta'' |
II V A I E S E B, IMUS cum in cifternam aliquam ; diccmus^» Fera peffîma dcuorauit eû, Si apparebit quidnbsp;cruntfomniafua, Mortem commwifeuntur ffatri Innocenti eroptiniOt immemores dei,erdolorum patris,damni eorum,qui e:tnbsp;eißerna uel bibituri, uel animalia potaturi erant:ffc ob^nbsp;ruti odio, nihil cogitabant prater nephas.Mendacio hlt;gt;nbsp;micidiü excufant,dei prouidentiam impedire contêdunt-Audiens auté hoc Ruben,liberauiteumnbsp;de manibus eorum, amp; dicebauN on percutianbsp;mus eum in anima. 1,X EtdixitadeosRubemNoneffundatis Fan guinem, fed proiicitc eum in cifternâ banc,nbsp;quae eft in rolitudine,manus^ non mittit^nbsp;ineum, uolenseripereeum demanibuseolt;nbsp;rum,8lt; reddere patri fuo. Qui libidine cornait reliquisßteratpeior, naturalt ptftdtr, er odio tanti criminis, nimirim etiam fenior,nbsp;compatientia^fratemameliorerat. Nonigiturtemerenbsp;iudicandi peccatores peccatoribus: potent enünunonbsp;«itio deterior, uirtute alia ßuperior effe.fiorrebat iudi*nbsp;cium domini contra fanguims effußoreSfCx Geneßs no*nbsp;no. Praires autem excacati odio, leuius credebantßmenbsp;occidere, quam gladio, fanguittis effitßonem carnalitefnbsp;interprétantes, cum omnem hominis oceißonem lex deinbsp;prohibuerit.Cuius illos commoneßdt Ruben,prudenternbsp;fano^ confftio fiatrum fitriofo odio occurrendo pronbsp;uiribus. Vtigitur peruenit lofeph ad Fratres fuoy, nudauerunt lofeph tunica fua, tunica po^nbsp;lymita. Puriofo ZSquot; ßtbitaneo conßlio confentientes, fratrenf nudant tunica, qua ueluti certo ßgno fidem patri ßce*nbsp;rent non uiuentisßlij, fed oceißaßra crudeü.Et re uerdnbsp;ßr 'is ty leonibus ßrociores erant, qui non abhorrebaiitnbsp;à nudatisßatrisfui teneris membris,omnem ipfi humd*nbsp;num fenfutn exuerunt. 14 Et tulerunt cum,öC proiecerunt eum in Ó' fternam, 8C cifterna uacuaerac,qu3e non ha*nbsp;bebataquam, Acquiefeebant ßatri feniori, idic idum ßme crudo^ liter occifuri, tnterim idis ponem manducantibus fangdinbsp;nolentum, er manibus podutis, quantumlibet aquafit^nbsp;taßisdilutis. Et fedentes ut comederent panem, et clc^ uatis oculis fuis uiderunt Ifmaelitas uiatorc$nbsp;uenirc de Galaad,et camdos eorum portafl'nbsp;tes aromata, et refinam, et ftaäen,pergent^®nbsp;utdefeenderentin Aegyptum. No« ßrtuiluffed dei prouidentio omnia gerebantufr etiam circa ifmaelitas, ne credamus ßdelium foluwnbsp;ra domini uolunate ordineq^ diJponi.Multo magis aäd^nbsp;ttoflros diriget,ß iuxti idius beneplacitam quippiamlt;^‘^nbsp;naricœperimus. Ferebant idorum animalia mercesdfnbsp;prouintia, deßäum mu.Hum rerum utilium fupplentef'nbsp;Reffnamludai tyriacamdicunt: genus bal/amialifdi^nbsp;funtfquodßidetincißsarboribuft Stdden quo^ arbo^ |
I
-ocr page 123-V AI E S E B. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;49
lulerunt ad patrem eorum.SC dixerunt,Hanc inuenimus : uide utrum tunica fiiii tui fit,nbsp;an non.
Ad tonpUJ ijuidem mendado fe redi)tti0tt,z^ odio fît tisßdiMit :fed nihil diuturnum quad ßlßim, ßdam, ernbsp;uiolentum. Conjpirabant quidem ad patrem dedpien-dum,iudidum tarnen dominiimpendebat iflWj erprn^nbsp;priaconfdentia fempergrauabantur- Vereautemmaanbsp;lof indderat bejbM, crudelitate oppreffitstFraternale o«nbsp;dium inuidia ßuoriipatertü,impatieit{ia cQrredionisnbsp;0quot; adnwnitionK.
Quam cum cognouiffet, aittTunica fili] mei eft, fera peffima commedit eum, deuo^nbsp;rando deuorauitlofcph»
GENESIS
myrrhif guttam noiam pbißde.
Dixit ergo ludas fratribus fuis: Quid nogt; bis prodcftjß occiderimus fratrem noftrum,nbsp;SCcelauerimus fanguinem ipfius?
Sicut Rufee« minore malo perfuafo, meliore intentio» tie maius malum prohibuit : sic nunc ludas abfente R««nbsp;ben, ut uenundeturfoUidtat, quandoquidemnonfiicilenbsp;fanguis iUii u celari poßit: de terra enùn citiui clamaret,nbsp;nefe patere tur inultum,maxime autemfiatris.
V eniti: 8f uendamus eum Ifmaelitis.Sf ma nus noftræ non fint in eumtfrater enimca-ro noftra eft* Acquieuerunt fratres eius*
Oppre/$'it odium ßatris omnem uim naturalis affe» fliuttot er ianta cogitantes,ubiq^ grauitatemfui cr'tini»nbsp;nis inuenien'tes,non tarnen reßpißere de tanto malo po*nbsp;tuerunt : ßc odium excæcat, ey tarnen pr^deflinationisnbsp;diuinaordoprocedit, er humanic malignitatis crimennbsp;declaratur er indicatur,ut nuSa fe excufatiöne impij denbsp;ßnderc poßint,ne(^ coram deo,neq- cor am hominibuf,nbsp;multominus coram propria confd€tia,quie dicebat illis:nbsp;ßater ueßer er cdro ueßra,nolite graßari im iUum,:
iS
Etprætercuntibus Madianitis negotiator ribus, extrahentes lofeph de cifterna,ucndirnbsp;derunt lofeph Ifmaelitis uiginti argéteistquinbsp;duxerunt lofeph in Aegyptum*
Qjjif/ho, quomodo ifmaëlita Madianifie dicantur,ß die foluitur.Si dicatur inter tot ifmaelisßliosfitiße quofnbsp;dam, qui cum Madianitis habitauerint. Et Madian qui»nbsp;dem nonßiitßliui Agarßed Cethurie.Vtriufc^ autem manbsp;trisßlij ifinaclilte nominari poßunt :ßlij quidem Abratnbsp;fednonipac* yigmti autem argentds uenditus eß,nonnbsp;per omnia quadranteßgura : Chrißus enim pluris uendinbsp;deVuit, quia exceüentior. Hoc igitwr euentu Aegjpttwnnbsp;peruenit fernen ßraelis,donee reliquu quo^ fuccederet»
3(’
Reuerfus^Ruben adcifternâ:Éteccenon erat lofeph in cifterna,amp; feiftis ueftibus
Jo reuerfus ad fratres fuos,aiuPuer non com parct,amp;egoquoibo;
Fratrii ereptionem perßeere uolens ueniebat, fed tar dius.àd hunc enim ßnem fefefubtraxerat illis.lterim uenbsp;rö iUi confultant de uenditioneßatris. Non ergo probi»nbsp;tos,non nMlitia,non conßlium, non ratio,uel drcumße»nbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dio qutcunq^, domini dißenfationem 'tnßingere pofa
Ï ’’ifpcfj • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poteßate funt uoluntates er opera noßra.
I'«• ° 'Vtatnennemo fecogiconqueripoßitadmal!im,feddi ’ cere,uoluiße fe id malum libere,uoluiße nemine compelnbsp;lente,fenfiialiäte incitaKte,fed no etiam cogente,cui reßnbsp;Jiere deberefe non ignorauit, Puer,dicit,non adeß,An»nbsp;*ijrerinonw ßgura eß deßatrisperditiotte.CTpatrisnbsp;pfriculo, ßatrumfcelere t fuaq; iaiffiira, qui cum maiornbsp;eßet natu,malo priecauißedebuerat,cy àfiatris odio abnbsp;ßerruißefubie^ioj. inops igitur conßlij quirit, quidß*nbsp;cb) opus,quo poter confollt;jretKrutc««®,cr fi'atrum aenbsp;phdslateret^
I Q Tu!cruntautemtunicamlofeph,amp;infan 51 guinem hcedi quem occiderant tinxerunt.
Et mittebant tunicam polymitam Siinz
33
54 - Sdffis^ lacob ueftibus pofuicfaccumad lumbos fuos, lugens filum fuummulto temnbsp;pore»
. Lnxit ßliumfititm mtiko tempore^uiginfi frtamp;iß annit^ ^uifluxeruttt d dedmofexto anno itatii lofeph,ufy; ddnbsp;patrii fi-atrumq; mtroitum in Aegyptum.
: Adftantibus autem cunäis filiis amp; filiabus eius ad confoiandum eum, noiuit cófolatio-'nbsp;ncmaccipcrc, fed ait: Defcendamadhliumnbsp;meum, lugens ad foflam. Et flebat eum pa^nbsp;1er fuuSt
Madianitæ autc uendiderunteumin Ae^ gypto Phutiphari eunuchoPharaonisma*nbsp;giftro militum,
Filiit pluraliter dicuntur, quM uerißmile efl plures habuiffèfUel Hcbrdico more plurale proßngulari.Sed etnbsp;feruorum ßliat multas adßtiffe negari non potefl, folanbsp;autemßnwfaDinanominaa eß^ alioqui fœminas nißnbsp;ot fpedalemcaupim Hebrifi defcriberenonconßieuelt;anbsp;runt,Renuit autem co[olari,ßiiritu ßbi ßiggerente nonnbsp;nihil criminis commijfum injimilia, er tarn diledumfinbsp;lium mifereperditum negligentia fua^ No« od tnßr/iuntnbsp;lacob de[cendit,necßlium in Limbo patrum,qtti didtur,nbsp;inuenit,quipoßjacobpatremdiuuixit,fed ußt^morenbsp;inconfolabiliterplangentium,dixit:l1iecresmihißnem °nbsp;uitte adducet, donee moriar plangere non ceJJabo,Etflenbsp;uit eum pater das. ludai exponumt pater eiuf, hoc eilfnbsp;ipßus lacob, delfaac interpretantes,qui pofl hanc ueitdinbsp;tionem «ixit tredecim annis.Acque tarnen reßrri poteß,nbsp;eius,adlofeph, Venditutautë eß 'm Aegypto Phutipha»nbsp;ro prindpi Phardonis,qui erat pr'mceps uel magißer la»nbsp;niorum,coquorum,madantium,uel militum.Hebrtd ternbsp;uenditum uolunt,i fiatribui Ijmaelitii, qui .'Äadiatiitisnbsp;eum dederunt, d quibus uenditut eß prindpi, fed potue*nbsp;runt ijdem eße lfmaélitlt;e er Madiaiiitie, ßcut Hcthid etnbsp;Amorrhtd. Pretereaturmamercatoram exutraq- gen»nbsp;te conßflere potuit,qMru nunc illa,nuc ißu nomineturtnbsp;Deniq; locor« er genliit nomina promifeue feribunlur,nbsp;^CAPVT XXXVIIb
’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Odem tempore defeendens lu^
i das à fratribus fuis, diuertit ad ui rumOdollamiten,nomine Hira.nbsp;Vidit^ ibi ludas filiam homi*nbsp;t
|
genesis nîs GhananæijUocabulo Sua,Si accepta uko rcpngrelTus eft ad eam» Non priecifeißisdiebui fcilicet uenditionis necejjario accipiendum, potuit contigilJe dudum antea uel po/krinbsp;ta, Non efl enim priia a- pofleriia inquirendum in legenbsp;etiamfecwndwmlud£os. Quaautemrationeàfratributnbsp;feeeffèrtt ignor(itur,ßrtaßis uxorem inquiljlurus,quotinbsp;et licit, Connerfatia enim cum amico Oodoüamite quonbsp;dam,contigit uidere eum filin cuiufdâ Chanan£i,qui uirnbsp;nomen habebat Suah.incertü Mtë filhe nomen et fiicrislinbsp;teris non afcriptu-Tamen M.ofes indicat ludam uxorë nenbsp;cepiffè Chananitictim,cx qudfilios tres fufcepernt ludM. 5 nbsp;nbsp;nbsp;Quæconcepit, amp; peper it filium,amp;uocagt; uit nomen eius Her.
¦j nbsp;nbsp;nbsp;T ertium quoq; pcperit ï qucm appellauic Sela, ÔC erat in Chelîb cum ipfa eum pareret* TrfJ iflos filtos confequenter habuit ludM ex uxorenbsp;que fuit filia Suah, Quor« primus Her,fecundui Onan,nbsp;tertiui Mirm filius natta efi fibi, quem uocnuit Seln,quinbsp;fecundum Hebreos natta dicitur in loco qui dicitur Chenbsp;lib,ln quo loco fcribitur fiiffe ludia,cum generttret ipf^nbsp;mater eum filium, Kabi Salomon autë fcripjtt hanc périnbsp;copemc^ fiiit in Chefib cum pareret ipfa eum,non habenbsp;ri in Gloffa ordinaria in Genefîm,pro quo cF translationbsp;noflra habet: quonato parère ultra cefjauittfortafiis nenbsp;expoaere cogcretnr quod ignorabat.
Thamar nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nozj fcic fcribitur cuita profapiefùerit Thamar: faa Chananja. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chananeam filiffe, ficutcripfilndat Chananai filiam uxorem duxerat : ut no folum ex Ruth Koabitide, fed etiam ex Thamar Chananea, conuerfisnbsp;ad deum honeflißimis mulieribui, Chrifius dominia nonnbsp;fltr,crDauid fanëiut generati habeantur, Qjtißae dennbsp;leâuperfonarum cr fangu'mis, omnes failure ueaerat,nbsp;Nobiles fuos proauos ludam cr Boos aHenigenos uxonnbsp;res habere dijfiofuit, 'm typum ecclefie degentibiu Chrinbsp;fio per fidem fQciandie,ne exterma nationes omnes prlt;ennbsp;ter ifraëlem à domino neglaHas cogitaremia.Licet enimnbsp;falus ex ludeis fit, non amen tantum pro ludeis. Habetnbsp;enim Chrifiusprêter ludeos cr aliud ouile:qui expeëlanbsp;tio gentium dicitur à lacobnbsp;nbsp;nbsp;prophetis,
B Dixit ergo ludas ad Onanîingrcdercad
ïo nbsp;nbsp;nbsp;Et idcirco occidit eum dominus,eo quod rem deteftabilem feciftet in oculis domini. wtômfaw. , ^rum male audit primogeniture conditio, in myfitn rio guident abiechenis ludeorum, cr mfertionif ((tien |
V A l E S E Bi fiitexgentibut, Sed ßrtaßit primi filij nofildmprotif amore generantur, quàm libidinis caufa,à principio ue*nbsp;hementiiu ardentis, proceffu autem temporifmultia rnonbsp;leflijsnutrimonialibus tepcfcente ßruorercligiofioretnbsp;geaerantur^Vnde cr itlegiänü filif hodiequo^ peioretnbsp;funt,quia non intenduntur filij ,fed libido.Vel profira^nbsp;turjt oportet, alia ratio qiure primogcniturafuapte ndnbsp;tura tam nobilis, ôin male proficiat in filijs, Pro quoe*nbsp;üam primogenitos fibi deus conficraripreceperit,nonnbsp;quod tam boni ejf :nt pre alijs, fed ut boni fièrent, crnbsp;ßrentium deuotione mundarenturPeccaturn autem He**nbsp;non fcribitur, fed ex fiatris pœna confimili fimilis arguinbsp;tur culpa:abufus fcilicet feminis, o firuor libidinis 'imteUnbsp;tus mag^ quàm amor prolis,cuiusgratia 'infiitutumina^nbsp;trimonium fit,Denilt;p ratio fitfcitandi feminis fiatris de*nbsp;finëli, tam ante legem, ut hic uidetur,quàm fub lege deonbsp;placuit. Sic uehementer deo dijfilieet lt;i:s- naturejèminisnbsp;difierditio: hoc eft, impedimenttcm preftamp;re datu operdnbsp;adprolemimpediendum. Hic denoftrorum temporuntnbsp;coclibatu dicendum ßret, quodutinamnon fineuerbidnbsp;fciretur. Poena, horribilis hoc loco defcribitttr,quid à donbsp;inino interftëli rei huius crim'mis. Il Quamobrcm dixit ludas Thamar nuruî fus, habita uidua in domo patris tui, doneCnbsp;crefcat Scia filius meus, cogitabat enim ne 8Cnbsp;ipfcmorcretur, ficutfratres eius. Quæ abijt,nbsp;Slt; habitauit in domo patris fui. Spondet quidem Selam ludas fuum filitm),fed propo fuit nondare,arbitratuseammaleominatam fæminatntnbsp;fîcut CT île Sara Icgimus uxore iunioris Tobie, cû nonnbsp;:^fi(a culpacontigijjèt mors filijs luda, fed ipforum mali*nbsp;tia, qui 'mdigni erantfacro fem'me,quod deus dejÿnaue*nbsp;rat ex Thamar nobilipalmamundo. Il Euolutis autem multis diebus mortua eft filia (uel bath)Saa, uxor ludæ, qui confolatio^ ne fufccpta.afcendebat ad tonfores ouiumnbsp;fuarum, ipfe ôc Hira am^cus eius OdollamPnbsp;tes,in Thamnas. Dies non anni multiplicati dicuntur,qMa 'wflabat ait nus quo cum pâtre lacob ludas Aegyptum'tntrauit,amp;‘nbsp;omnis domus eius, lAortua uxor ludie dicitur,ne alteriufnbsp;uxoris maritum Thamar ambiuifie uideatur. Ad tonfo*nbsp;resexijtconfolationis gratia poft amijfam uxorem,!^nbsp;conuiuio hetus intereffet cy- epulis,ungt;de folet libido ma*nbsp;gis prouocari uirorum. IJ Nunciatum^ eftThamar quod foceri^ lius afeenderet in Thamnas ad tojidcndaS oucs, Innotuit ipfi Thamar occafîo expeëlata inft'mëlu dei» quo percita iam dudum ßma fanihe pofteritatis de fide*nbsp;rabat fernen à pofteris luda, quo fiufirata quantumnbsp;filiosffocerum expetqt,accepit,cr inde uere filix et gl‘^nbsp;riofaeuafit, Cogitabat eum de conuiuio petulantioreUtnbsp;regredi, cr uinci poffe. Peccato utrinq^ non carueruntquot;nbsp;fed fidelium O' piorunt opéra imperfiâa dei gratia ifnbsp;fideperficiuntur 'm gloriam fuam, o' ‘^d difienfatioui^nbsp;fuieabaiemodejlinatumordinemproficiunt. |
|
quot;GENESIS Quæ depofitis uiduitatis ueftibus, affum^ pfit therïftrum, SC mutato habitu fcdit in bigt;nbsp;Uio itincris (uel in oflio Jo»tiiMM)quod ducit Thänbsp;nam t co quod uidit, quod creuiffet Sela, SCnbsp;non eum accepilFet maritum. Habitu ornatiore fefe induit, ut petticeretadfui deß» deritvm : ad proßväum /edit in loco ubi aßiicerctur ernbsp;placerett Inoßiooculorumuelßntium habet Hebrauf,nbsp;er locutio eSl.vidit tnanißße mentitum ludam,datofuonbsp;ßlio Sela aberi quàm ipß Thamar^ Q«am cum uidilTet ludas, fufpicatus eft tffe merctricem î operuerat enim uultumnbsp;fuum. Curauerat ßiidiofe,ne ex ßciea focero agnofeeretur» Et dedinauit ad cam de uia,ac dixit.-Dimit teme, utcocamtccum, nefciebatenimquodnbsp;nurus fua effet. Qua rcfpondcntcî Quid da^nbsp;bis mihijUtfruaris concubitu mco^ Honefl ut excu/etur ludat à peccatoßrnicationis, nec ut foluti cumfoluti probeturßr/jicatio.Peccauit mulnbsp;tipliciter cr ftial^’!,mendacio, proditione, odio^ Honnbsp;funt fidelium opera inexemplmntrahenda, nißuerbonbsp;dei manißflt concordent. DixitîMittam tibihoedum de gregibus, Rurfum^ iiladicenteî Si dederis arrhabonénbsp;donee mittas, Arrhaboné in Latinu et Graeü translatu hic difeimutf creapitur pro pignore dato pretio quod poflit redimi.. AitîQuid uis tibi pro arrhabone dari i Re fpondit; Annulum tuum,SC armillam,SC banbsp;culum quern manu tenestdedit ergo ci,8C in-greffas eft ad earn 8C concepit ei. Omnia hac patet di/penfatione dei ßda ab hone» fißima multere, er prudenter omniacircumfliieientenbsp;tw periclitaretur de uita er honore.. Conceptum autemnbsp;diuinitut conflat comparatum, cum nonßtßne dei gra^nbsp;tia/^eciali. Et furgens abqtïDepofito^ habitu queni fumpferat,induta eft uiduitatis ueftibus, Hoiieße ac cafle conuerfabatur in domo paterna, in tempiK oportunum dißimulando conceptum : nihil enimnbsp;fändeilla fceminie deßderabant quimprolem. Qwidnbsp;hic ludäi queßerit patet, er tarnen prouidentia dei ufluinbsp;tuneßit natura infligante, non ßne peccato,quod bononbsp;proia compenfabatur, non autem pro toto.Quis autemnbsp;dubitat longe maiori culpa cœlibes aduri iugiter,et uioanbsp;lentis imaginationibiu diflringi, toties^ conßntire innbsp;Opus,ubi adeffet oportunitiis,quàm fubire remedium manbsp;trimonij ßndi à domino nature inßtutum. Mißt autem ludas hœdum per manuni amid fui Odollamitcn ,ut reciperet pignusnbsp;quod dederat mulieritqui cum non inuenif-feteam, interrogauit homines loci illiusî Vbieft fcortum in Enaimpropeuiam?nbsp;EtdiccbantîNon fuit in loco ifto meretrix, Reuerfus eft ad ludam Sc dixiuNon inue |
V A 1E ZE B» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jo hi earn, fed SC homines loci dixeruntnun-quam fuit ibi fcortum. Per nMnumßmiliaris amici arrhabonem repetit, er hœdum decapris tranfmittit, cui fecreta fua credebatnbsp;certitts. Qtti perquißto, ßadeßet mulier que adßpemnbsp;fefe exponere confueuijfet, execrabili lucro turpem uiquot;nbsp;tarn agens, audiuit nuüam affuijfe oppido eiufmodi pro*nbsp;phanam,que htßmi commertio corpus proflituat. Aitludas ÎHabcatfibi, ne forte ftmusin contemptum, EccemiffhoedumiftumSCtanbsp;non inuenifti earn. Erubuitßmicationis notam ludas,maluit^ carere tra ditis, quamdUigentius perquirendo traducere ßmamnbsp;fuam. Hotaturfidei integritas ad proximos feruanda innbsp;promißis,cum tarn foüicitus ßerit circa reddendum dequot;nbsp;bitum pro opere ßrnicätionis. 14 Ecceautem pofttres menfes nundauerût F ludæ, dicentes; Fornicata eft Thamar nurusnbsp;tua, amp; uîdetur utérus illius intumefeere. Di-xit^ ludas îProducite earn 8C comburatur,nbsp;Eacile areduntur détériora de per fonts etiam fandis,nbsp;ß aliqud ratione cuiquam ßerint inuife. Sic contigit hicnbsp;de Thamar ipßlude, Succurrit autem dominusßdeli*nbsp;bus,ßdentibus ißt,er dextre agentibus.Hon hic opus eflnbsp;excufare ludam,ßcere Thamar ßliant yielchifedec,ernbsp;alia fhdta commifci.Vt peccauerat aliäscrebro,ßc nuncnbsp;peccat precipitando fenteittiain contrahoneftam, ernbsp;feueram nimis,er ex odio. Quæ cum educeretur, mißt ad foceruiri fuum, dicens: De uiro cuius haec funt,concenbsp;pi. Et dixit: cognofee cuius fint hæc, annulus, 8farmillæ,amp;baculus, Prolem dicit quern firo cr paridm probabo lude eflgt; fe, quernßrecufauerit, conuincam proprio teßmonio.nbsp;Fœmine hic ßbi exemplar habeant ßrtituditiis,pruden=nbsp;tie, caßtatis, iuflitie, amandi prolem.Eamcp agnofcaiflnbsp;tamludeefœminequàmalie,cum ßerit Chananea,nbsp;que cum Kaab ac R.uth diuina prouidentia Chrifli dominbsp;ni genealogiamcohoneftant, quicquid dicant alij. No«nbsp;Herto, fedßdis teflatur innocentiam, potenter^ accufanbsp;toremconßnditaceuincit. Quibus agnitis, ait ludas : luftior me eft: quia no tradidi earn Sela ftlio meo, Attamennbsp;ultra non cognouit earn. luflitiam nurus, cr proprium peccatum publice con fitetur,abßluitq; innocente: difeit ludas no honeflißimenbsp;nurus, fed ßliorum fuoru mérita exegil/e,ut mortui ße*nbsp;fint abf^ filijs. Sic nihil occultu quod non manißfletur* Inftante autê partut Ecce gemini in utero: G Hora partus obfîetrix deprehendit geminosnafeitu»nbsp;ros. Tarn deo plaçait deßderium pie mulieris ,quodcrnbsp;eidem coceff'erat,ut pro uno duosßlios pariter dederit.nbsp;. atq; cum parerct ipfa, unus protulit ma-num,inquaobftctrix ligauitcoccinum, di-censtlfte egredietur prior. Dignüas et prerogatiua primogeniture magna eré, fiue ea contigi/fet ex natura ,ßue ex gratia, uel uirtutiinbsp;i 1. 16 18 |
Ö ENE SIS
VAIESEB»
Ojej-rfo. Sic cnim AfMc janóliate, Idcob gNtMjuJtU Jea xtcriate id honoris fuiit confecuti.'ldeoobfletrixfoHi»nbsp;citA curabat, ut cui contigerat illa fud culpa no perderet,nbsp;Filti ueró rubeti ßcilepoteratcy'fine periculo alligarfinbsp;Ulo uero rctrahente manum.ecce cgreflusnbsp;cft frater dus : dixit^ muller î Quare diuifia Înbsp;fti fuper te diuiüonetn i Si uocault nomen e-ius Phares. 50 nbsp;nbsp;nbsp;Poftca egrcffus eft frater dus, in cuius ma nu eratcoccinumtquem appellault Zara« Iferw «iderat« uane niti prouifiones huMunas: è dei OenCTjtto- pendent nAtiuitates zsquot; filii.Non enim Efau pri numftw.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j_________ ; Vibidines aultcotum. or egrediens, fed lacob fuccedens gratite apud deum pro: rogatiudm confecutus efl.Sic nttnc ^lioc/ue non ^ui coc»nbsp;cineo filo primogenitui habebatur, fed qui tardior eratnbsp;prior euafit in genealogia fanHitatiSt Non hoe finenbsp;raculo fiebat,fitarnen non omnia qug tutte ßunt nüra«nbsp;cula merito haberi debent. Dixit autem uel objktrix uelnbsp;Thamar : quandoquidem tu prmut rupi/ti clauftra ma*nbsp;tris, cr «Mceriam maternam.çr fratri tuo uiam refera*nbsp;fli cr ianuam uentris, idea uocaberis Pharez,quod in*nbsp;terpretatur interruptio. Poßeaexiuit frater ad manumnbsp;fruftra tenens cocemum, qui primogeniture wtam pornbsp;tendebat fed non gloriain^ ^CAPVT XXXIX. Gitur lofeph deduâus eft in Aegt; gyptum, emitc^ eum Phutipharnbsp;eunuchus Pharaonis, princepsnbsp;militum, uir Aegyptius, de manu Ifmaelltarum, à quibus perduâus erat. In Aegyptam pergere à Chanaan, efl ubiq^ defeen^ dere: fed ad promifiionis terram contendere efl afeendenbsp;re^ cr qult;e furfum funt qiuereret in feruum uenundatasnbsp;efl lofeph, mifius ante fratres uelut emptitius,donee ue*nbsp;niret uerbmn eius.Dijfieile efl in do w coquorum uella*nbsp;' niorum, uel etiam militum ZT caflra militaria fequen*nbsp;tiin»,ubi carnis ac uentris eura per/jcitur,non foUicitarinbsp;quemquam à domina Veuere ad ltbidmes,quie miras flrunbsp;ittragadids, doaeccarceri tradat non nip à dom'mo li*nbsp;berandanit Fuit^ dominus c5 Iofeph,et erat uir pro-fpere agens:habitauit^ in domo domini fui Aegyptti, , . qui nouerat dominum efle cum co,« om nia quæ gereret,ab eo dlrigi in manu illius. g No« efl apud dominum acceptio perfonaru. lofeph quamdiu cum fratribuserat periclitatur ex fratrum 0*nbsp;dio.Cu Aegyptio uero per cunâa profrere agit.Quemnbsp;homines abif citent dei dementia fufripit : quin cr do*nbsp;mmusbeaeficit Aegyptio, cttw interim ludas cum fuisnbsp;filijs male habet. Denique pdes in deum promouetur a*nbsp;pud Aegyptium, qui domino frrt acceptum quicquidnbsp;projfleritatis confequitur per feruum lo/eph, nonfito,nbsp;non cadis. 4 Inuenit^ lofeph gratiam coram domino fuo, Sc minifttabat ei t SC prae pofuit cum fupcr domum fuam gt; SC quicquid hsdjebacnbsp;dedit in manum dus. |
Non mirum fi prudens,fidelis,honepus,ac fedutUffif uus, gratiam domini eonfequitur, ut conflituatur frpf^nbsp;fimiliam domini fui. Locus tradandusad ferunlos Cfnbsp;andUas, Et contigit ex tunc cum inftituiftet cum in domum fuam SC fuper omnia quæ habebat»nbsp;benedixitdominus domû Aegypti) proptecnbsp;lofeph, ut effet benediâio domini in omni*nbsp;bus quæ dus erant domi SC in agro. Diligenter cr multis fcriptura explicat, quanta bo^ «4 acceperit prophanus dominus d religiofo feruulonbsp;commodafic propter te lacob Laban ditatus efl.Felixni fci.nbsp;mirum qui fandum miniflrum confrquitur, ZT haben*nbsp;tent beaedidiones promijjas à domiiw:deni^ lofeph quinbsp;in prolferis patri fuo lacob fit fimilis, etiam in aduerfi*nbsp;tatibus, udut legithnus zy genuinus filius exercetur. Benbsp;nedidio autem prmcipis,eft multiphcatio rerum cr frfnbsp;tuna per omnes poffeßiones domi CT fi’ds. Dotw donâ»nbsp;ni benedidio dicuntur. Et reliquit omnia quæ eius,in poteftatc Io feph, Sc nefeiuit quicquam fuorum, nifi pancm quo ucfcebaiur. Erat autem lofeph pulnbsp;chra facie.SC decorus afpedu. fiultisexplicatur fiducia principis ad lofeph nihä tieriti commendare iUi omnia qtue pofrideret, etiam mi*nbsp;ftima, ut omni uacuus cura effet, menfe tantum aßidenSnbsp;expedabat infrrendafrrcula, Panis nomine omnis dbusnbsp;inteHigitur cr potus, idem de Rachele maire feribitur,nbsp;quod hic de filio.Nonfolum animo uirtuofus erat,fed etnbsp;corpore totus elegant cr frrmofus uerecundiie cr ca*nbsp;flitatis gratia à domino donatus. Et faâum eft poft uerba hæc, iniccit u-xor domini fui oculos fuos in lofeph, Sc ai« Dormi mccum. Cum fie de pace cr gratta gauderef, cr in omnibus féliciterageret,tentatioilliprlt;epar(dur à domino, qudnbsp;exercitatusadmaioraproueherctur. Cuiaptumuafru*nbsp;lum Satan huicapplicauit opert, mulierem fcilicet, quiCnbsp;curiofe, attente, zy carnali affréhi iüumiugiter intuitinbsp;capiebatur elegaiitia frrmietSic oculus animam folet de*nbsp;prauare cr depradari: fie Dina cecideratific Dauid.AUnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i daikr itai^ procax mutier iuuenem aggrediens, iubet ’ ttephas tentare oportune. Qui renucns.dixitaduxorem domini fait Ecce dominus meus omnibus mihitraditisnbsp;ignorât quid habeat in domo fua: nec quicquam eft magni in domo haC quod non in mca fit potcftatc,prætcr te quænbsp;iixor dus es, quomodo ergo poflum hoCnbsp;ram magnum malum facere, ÔC peccareinnbsp;deum? Non propria uirtule, fed dei gratia renuit, dicendo: Ego folus naui omnia qua domini meifunt, frdeliter 0*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; mnia coinmendata habeo, jîdemem mihi fiüere non coii uenit, nemnem mihi in tota fuadomo pratulit, praternbsp;te Unicom : honore et potefiu'e afficit excellenti, opçr* |
10
If
II
»1
‘S
‘4
'y
IS
VAIESEB, 51
I efieatistmultis uertiSjirt fokt fieri,mendacio fidem dd* ftruere findet, cr propriara maligwatrm Innocenti imquot;nbsp;ponit, tarn apudfitmiliam quàm bcrü,Htc igiötr nimiumnbsp;creditur mulieri. Non auditur feruui,cui contra uxorentnbsp;quoq; credit wm non fiiiffct.
Io
Et accepit dominus lofeph cum,8f pofuit eum ad domum carceris, in loco quo uin-äi régis tenebantur, 8(. erat ibi in domo car-ceris,
HiMnilidtur «t exaltetur,captitudti/r Kt regnet,pafitur Kt glorificetur,propter iuftitiam,dei (iMtorciw,cd){ieateMnbsp;erfidelitatem, qui cum fuccurrerefibi non poffet,dominbsp;numadiutoremexperitur-Adtempusquidemiuftitiape luftitû hLnbsp;riclitatwr, fed clarior potentior^ emergit,friumphat^, umphat.nbsp;Interim tarnen dotnimu fceri Wius continet fitribumdamnbsp;ntanum, ne adferui cadem fi/tinet;includipatitur,quumnbsp;iam mortis reus ageretur criminationibus : nom ß qui*nbsp;dem uxori non credebat, carceri eum trade re non debe*nbsp;bat : ß Jîdem uerbis uxoris babebut, morti tradendus e»nbsp;fat ; fed deus manfue/ùcit dum uuît perfora quantumli*nbsp;betfirocia. intérim tacet lofcpb, innoccntiie fibicon*nbsp;fcius, cr domino credens patienter firt ordinem circanbsp;fe prouidentia dei : omnium fubinde uirtutum exemanbsp;plarfiiius.
1.1
Fuit autem dominus cumTofeph,8£ mifer tus eft illius 1dédit ei gratiam in confpeâunbsp;principis carceris.
Vnit«principis perditu grafi4,dlterii«cIementM»i Miuenit, dexteritas in agendisßuorem conciliât crfirtunbsp;nam: cui dominus adiutor, quis ifîum difiierdetfGratiainnbsp;in oculis habere, efifruialicuiusßuoribus,
1.1 Qui tradidit in manum lofeph uniuer fos üinâos qui in euftodia tenebantur î amp; quic-quid ibi hebatipfe faciebat.
Nec nouerat aliquid cunâis ci creditist Dominus cnim erat cum illo,ôC omnia opera eius dirigebat.
Sic ad imperium natus ejl iofeph,ut quocumq^ ipfum figt;rtunaperduxijfet,ttbiq^regnAbat:interfi-atres,indo*nbsp;wo principis : nunc quoq; in carcere magiftratuw ge»nbsp;rit, equidem diligenter cr ftrenue,fttmma^ fidetcapti*nbsp;uis ßc omnia fuppeditandoneeeßdria, ut etiam non fir*nbsp;re tQos poffet uel trijHori uultu euigikntes. Gratilt;e diui*nbsp;na hareditatem fùerat aficquutus, ey uerepatriarcha*nbsp;ram filius: ideo eiufdem prouidentia proficiebat in om*nbsp;nibws. sic neminem ladere poteft, uel totus mtMtdttS,quinbsp;feipfum non tieferit,ctti deus per gratiam a)literit,cr uc»nbsp;rafidei donum praftiterît.
CAPVT XL.
Is itaque geftis accidit ut pcccarêt, A I pincerna regis Aegyptiamp;piftor,nbsp;domino fuo régi Aegypti.nbsp;Ifatus^ côtra duos eunuchos
GENESIS htprifJhrîplMrimion /îdeilt;«b co c«tm«lt4 ßdes habe^nbsp;tur* Timendui cjl det«, obferMitndt« doiKtfittj q- mari*nbsp;iut,i tanto crimine abllitKndum,Di(cimtti ex litera^for*nbsp;tunamfèqui tentatioaes, ßrmam effecaßiati po-icMlttMt,nbsp;fcnfutent neceffariam ejfe coittineiKiam, m«Iicrtwjj per»nbsp;fidiam ßmula!^ ua/riciem,feruum fidelem liberaliter :nbsp;trailandum, honejhtem antandctin,fidem comnüfforumnbsp;obferuandan/fdeitm femper ZS‘ «biqj; timendum-Huiufcemodiuerbis per fingulos dies lo^nbsp;quebatur, at illerecufabatftuprum, ne effetnbsp;cum ea.
Loquitur fcriptura honefte,parce ac uerecunde, im* probitdtemfixmiM indicans, mftando,incitando iugiternbsp;ad turpitudinem, donee infanui amor faemine contem*nbsp;ptiM,Kert4*uriM acutum odium^.
Accidit autetn quadam die «t intrarct do.« mum,S£ operis quippiam abfqjarbitris ibinbsp;in domo faceren
Ex o^io coailiu MJgrcdt domumfblui cumfbla pea riclitatur,fine teflimonio «iror«m;N(ii» aaciUafituebantnbsp;dominie. Dominus auteinaderat, feruabatperfuamnbsp;gratiam,cum naturiC «ircs deficijjent.
amp; illa, apprehenfo ueftimento eius, dice.-ret,Dormi mecum« Qui relifla in manu eius uefte fua,fugit,8lt; egreffus eft foras,nbsp;Cum^ uidiffet mulier ueftem in manibusnbsp;fuis,fugiffecp foras,nbsp;uocauit ad fe homines domus fuæ, SCaitnbsp;adeosîEnintroduxit nobis uirumHebræ-um, utilluderet nobisîingreffus eft ad me,utnbsp;coirct mecumïcum^ ego uoce magna cla-maffem,
Si audiffet uocem meam, elata enim uoce clamaueram, reliquit ueftem fuam iuxta me,nbsp;amp; fugit,8lt; extitforas,
’ Retinuit autem ueftem illius apud fe dogt; nee ueniret dominus fuus ad domum fuam,nbsp;amp; ait ad eum fecundum uerba haec dicen-do : ingreffus eft ad me feruus Hebraeus quênbsp;adduxifti nobis,ut illudcret mihiï
' cum^ eleuaffem uocem meam,8£ clama-rem,reliquit pallium fuumiuxtame,8lt;fu-j. gitforas.
Et fadum eft cum audirct dominus fuus ’ 9 uerba uxoris fuæ, quæ loqucbatur ei dicen-do:fecundum uerba hæc fecit mihi feruus tunbsp;usjiratus eft furor eius,
Lcmîim tulit confined fi nudum apud homines, quàm f ccreto ofiendere deutn, er innocentiam uitae proflitue*nbsp;re. CaflitMadolefientibuscauteferuanda docetur,con*nbsp;fortin wuiievttnj uitanda,rationem habendam mcommanbsp;darum aninit, corporis, fiima, ey rertim.Conßißonemnbsp;non firens,fi-audabiqi cMpidjncjfmlicbrt afiu fubito uinnbsp;diHam comminifeitar negnti jicinoris: wjnocentem ira»nbsp;ticrudeliterq} wiuolHitjConfuetis mulicrttw lt;trmis,mcn»nbsp;dlt;«ci/$,ex4ggfrlt;ittonifctM,contempt«,cIlt;jmöribiM,pcrtti»nbsp;caciis,inuerecundia «ggreditur perditionewfdnfh ado-
i.
fuos Pharao (oatn alter pincerhis præerat,al ter piftoribus)--
Superuacdneufuerit ciMM iMdifis diuinare gencr4 pee iitorwfàj ^KibiK fttjccrjmrHt» pTiffiâm zr regit« pi« ' ;
* 5
|
GëNÉSïS Jkr tränt VfgÎJ ÎMcWfrrfH«, mufca fcitîcel piBus in pane reperta, Digna fané rej^onpo ad iÜos,quinbsp;fitperflitiofiiu requiruat qute f^iritm fanéita inutiliafeinbsp;tu obmipt, qiuß non peile periclitentur,qui potentibusnbsp;frmulantuTt Difcimiu gertnanum pgnipeatumnbsp;quod translator perpetuo Euiutchunt reddidit,nihil cornnbsp;Butnius pgnare quàin quemeun^ ojpciariumregiuWfnbsp;fub fe quofdam habentes fubieâost mifiteos in carcerem domus principis mi litum,in quo eratuindhis SClofeph, Seruientibui deo omnia feruiunt,aliorum eliam pecquot; caa,beneficia,ßrtunlt;efinßrtiinia,omnia fanais coopernbsp;ranturiubonum. At euftos carceris tradiditcos lofcph, qui Si. miniftrabac cisî ahquantulum temporisnbsp;fluxerat,amp; illi in euftodia tenebantur» Adparet non fatis firniitermagiflrum militu/ih «xorî credidijje qui tanta imdulgentia lofephum traiîauit, u(nbsp;m carcere quo^ ,ampla fcilicet domo, m qua cuflodie«nbsp;biintur cdp£i«i,jî«(iiKin ipput cr ßdemmagnißcerit. Viderunt^ ambo (omnium node una, iuxtainterpretationem congruamfibi, pingt;nbsp;cerna Si piftor régis Aegypti uindi in carce^nbsp;ris domo, Boninia nS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quidem res fomniam eß, fed dem magna per fmptt ua* ipfa agit :ßriritm antern fidei difeernet quid cuilt;^ uipo* •*’*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ni credere debeamuit Singuli fecundum interpretation ncmfomnlj fui,uult dicere.-Qÿis^ [bmiKu uiderat defuo negotio crfucceßu,iuxta exigentiam fult;e caufe pro quinbsp;bmfollicitabantur., SoUicitudo enitn caufa efi fomnio^nbsp;rumt impium quidem eß fomnia curare ilia, quie nos adnbsp;aliqua dicenda uel agenda, aut etiam aßeueranda ajf j 4nbsp;mimm contra dci uerbu: alioquiftmt qui fatis dare prtnbsp;fentiunt ßbi fittura uel bona, uctmala, de quibm loqi',inbsp;f^coniedare poßtint,fed euentm euitare non pojfunttnbsp;Ideo^uißshuiufmodi fomniß, orandm eß dominmutnbsp;benecedat uißo,non ad diainos, ariolos, uel coniedaanbsp;rescurrendum, Adquos quumintroqlTct lofeph mane, SCuidifl^eteos trifles, introitm ad eos indicat iBam domum atnplam ßiße^ claufuras plurimtU compledentem, itbi unm uindus «1=nbsp;teri ferttire CT* coUaqtti poterai, ibi iUos lofephuifitaanbsp;bat,confolabat!ir, sninißr'ibat,ßcie autem deiedi cr a«nbsp;mmouidebantur,credefites fomnia perlinere ad fuascuanbsp;iuf^ cauf(ts,qult;e feire magnopere cupiebant,nbsp;feifeitatus efl eunuchos Pharaonis qui fe*nbsp;cum in cuflodia erant in domo dominifui,nbsp;dicendo : Cur triftior eft hodic facies ueftra^nbsp;Sedulitm cr ckaritOfpif cuflodisindicatur, qui tornnbsp;fedulo aderat conßlatormiferisipfemifer, fed dominonbsp;gratioßu, Q}}i refponderunt: Somiiiom uidimus. Si non eft qui illud interpretetur. Dixit^adnbsp;cos lofepht Nunquid non deleft interprea*nbsp;tiofreferte mihi, Narrauit præpofitus pinccxuaruni fonv i6 «7 •7 i8 «9 |
Io 11 11 ’5 VÄIESBB. nium Tuum lofepho, Si dixit eh Videbam co rammeuitem, in quaeranttres propagincs.crefcerepau latim in gemmas, ôC poft flores uuas matu^nbsp;refeereî Caliccm® Pharaonis in manu meattull ergo uuas, a expreffi in calicem Pharaonis,nbsp;Si tradidi poculum Pharaoni. Si eyi dem reuelauerit, is poterit interpretari fom^ nia, id autem contingit deo pmiliaribm et amicisAdeo^nbsp;ut cognofeatti me colere eSquot; uenerari uerum deum, quinbsp;omnia potefi,narrale mihi cr proponite qu«e inter fom^nbsp;niandumuideritiSt Refpondit ei lofephîHæc eft interpretatio cius.Tres propaginss,tres dies funt, poft quoamp;eleuabit Pharao caput tuum,S£ refdtuct te in gradumtuumtdabis^ calicemnbsp;in manu eius ,iuxta oflicium tuum, fleutan^nbsp;te facere confueueras. Hlt;ec interpretatio eim,uel comparatio eim,totu fei^ licet quod fequitur, explicatio eß eim fomnij quod nar“nbsp;rafli.Tresrami,tres dies funt, No efl communiertropufnbsp;in u-niuerßs facris literis,quim is,quo ipfepro eß,creß g/nbsp;pro ßgnißcat,cr ßgnum proßgnißcato accipitur, locunbsp;tione tiebr£a,Leuare uero caput uel extoBere,communenbsp;loquendi modo in bonam accipitur partem, pro honoranbsp;re: er in malam, profujfendereß(rca,uelcrueißgere:nbsp;utro^ modo hic eo uerbo utitur lofeph ad captiuos,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x Sed memeuro mei, quum tibi bene fueri« 81 facies mecum mifcricordiam : ut fuggerasnbsp;Pharaoni ut educat me de ifto carcercî Qgia furtim fublatus fum de terra Hebrac ovum, 8', hic nta feci quiequam quum ta'nbsp;men in lacum miflus (im. Quantumlibetßdensdommo^nonobmipt tarnen age re quod agendum erat pro fe eximendo carceri,id quodnbsp;certmfperabat,modum tarnen ignorans ac tempm,Pin^nbsp;cern£ fupplcx fit, ut in tempore fuccurratfidelis patrolt;*nbsp;nm : adquod commémorât duplicem inßlicitatem , O'nbsp;quod uenditm eßet ab Hebrats,cr innocenter incarcéranbsp;tm : nec tarnen accufauit perfonm ; non prodidit domininbsp;;ixorem:nec mpatientiam uerbis expreßit, Videns piftorum magifter quod prüden' ter fomniü diflbluiflet, ait ad lofepht Et egt»nbsp;uidi fomnium î Qtiod tria caniftra farinae hanbsp;bcreni fuper caput meum; Et in uno caniftro quod erat cxcclfus^pot' tare me puiabam omnes cibos qui fiunt art«nbsp;piftoria.aues^ comedere ex caniftro quodnbsp;fuper capnt meam, Refpondit lofcph t Hæc eft interprétant» fomniiîTria caniftra.trcs adhuc dies funtînbsp;poft quos leuabit Pharao caput tuum dçfnbsp;fuper te,ac fufpendet te in ligno,ôflacerabôïnbsp;uelucres carnes tuas defuper te. Vident magißer pißoru quia uerißmilia prtedixiß^^ 0- ßußi ; cu^ietis CT ipß Sl^atu audire^fuum quo$ *on •Utü |
II 2.x GENESIS WA/öwrtftrfhjé»* ititerpretutionem uerdnt (^uidein, fed ifgt;ß,ußlt;Jim ßbi audiuit ? Htec autem lofeph non arte ijua^nbsp;potuit^regulis^i trndendii ißcut Daniels nonbsp;mine ßultut libeUui fomntoram habetur : fedffiritu deinbsp;lofepho reuelantur, ut conieâoris pr^edeflinatio proce»nbsp;deret-Sic enim cunóla deus prteordinauerat fomniandn,nbsp;reßrenda,referanda^agenda,differenda, in gloriam deinbsp;cr eleéloriimfalutem, ad promißiones dei complendM*nbsp;Io Exinde dies tertius natalitius Pharaonisnbsp;erat,qui faciens conuiuium omnibus puerisnbsp;fuis, extulitcaput inter cpnlas magiftripin^nbsp;cernarum 8i. piftorum principis, Reftituit^ magiftrum pincernarS in offi cium fciiicet,ut porrigeret ei poculum: Et magiftrum piftorum fufpendit, ficut in terpretatus fuerat eis lofeph* Extulä quidein ambos Pharao, unum adfalutem ac gloriam: alter urn ad damnationem ey ignotniniam: uninbsp;conciliatus,alterioffcnfus ad mortem, fu/fendendo in alnbsp;turn » Vnde jicile ludiei Chrifium intelligcbant loijuen'»nbsp;tem de exaltatione ßlij homiiii5,quie fuU crucißxio. Et non eft recordatus princeps pincerna^ rum ipfîus lofeph,amp; oblitus efteius. Vtitur deus ingratitudine illius pincernte ad fuam gio riam, cr ud exercitium lo/ephtPeccauit quidem non panbsp;rum pociUatorille, tanti beneficij immemor quod pollisnbsp;citus fiferat: fed ßc dei prouidentia dijfionente. Sic foletnbsp;filicitM obliuionem inducere miferorum : ßc charitas renbsp;5nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dum beneficia exiguntur : ßc miferorum nulla cura fit in principum aulis.Sic exercitatur ad uiuum iuquot; fius lofeph, quo domino iubente clarior elucefcattnbsp;fCAPVT XLI. Oft duos annos uidit Pharao fo-mniumt Et ecce ftabatfuperflu^ uium, Toto biennio innocês perfeuerat in car »5 quot;** cere, de pincernie gratitudine inaniter Jfierans :/rufira enim humanum imploratteratauxiliam, cut feruabaturnbsp;diuinimt.iJon fiamp;bat Pharao iuxta ftwmen,fed uidebaturnbsp;pbi fiure inter fomniandum, communi modo loquendi.nbsp;Èt ecce: De fluuio afcendebant feptcm bonbsp;ues,pulchrae 0^ craifae came,nbsp;nbsp;pafcebantur inpaluftribus*
4 Dcuorauerunt^ boucs fcedae afpedlu amp; macilenta carne, feptem boucs pulchras afpenbsp;lt;Su 8( craffasÆt expergefadus cft Pharao,nbsp;Eledlw pafcuK pafcebantur, ideo obeßs erant carnbnbsp;bui amp; pinguibui. Scquentesßxbant ad ripam fiuminif,nbsp;pnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;kW quarebant pafcua iuxa aquas flivminis, quandoqui^ dentinreliquaregioaeremotiore à riuouirornullMelt;gt; rcdfCFnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pafcua fierilitatem portendebat: ideo te» nues erant cr ßmelica, catenas ut nifeil iBis alimëtifitfii (ereuiileretur,quin omnia anid« dcnorlt;irem» |
MISEZ. y Et dormîuit,amp;uidit alterum fomnîùmîS^ ecce,feptem fpicæpullulabantin culmo unonbsp;plenæ atqj formofæî
Geminatur fomnium, quo eiufdem pradiilionis cer» tior fieret deßgnatio, quandoquidem Ml idfW rede ont:nbsp;incitanten'mattentius conßderationemregis, minuié^nbsp;contemni poterat primum, quum confirmaretur per fe»nbsp;cundunon dißimile^ Euigilando autë inteUexit fe uidiffènbsp;infomnia non uana,fed notabile aliquid ûnportAntia, eunbsp;ius intereffet régi iüafcire,cui tam ferio apparuiffent^ Etfado mane,pauore perterritus.mifit SC uocauit omnes coniedores Aegypti, cungt;-dos^ fapicntes:Slt; narrauit fuum fomniumnbsp;\ eis, neceratquiinterpretaretur eaPharaoni* Somnium à deo immiffùm,ab alio explicari non po» terat,iofepho referuabatur.cT tempos appetierat, quonbsp;effet exaltandus quifiierat extra cr m carcere calamiténbsp;tibusmultiphariam exercitatus,iamq; proficerat, cr dinbsp;gnusßäus gloria er honore ? Aegypt^ ab antiquo di»nbsp;uinationibus er fuperftitioßs artibus intëtifiteranttquMnbsp;qui Abraamivm iUas docuiffe dicunt, graui iniuria fan»nbsp;äum afßciunt,quum flulti iUwm laudarecontendont arnbsp;rogantialudaica»
Idin nunc pociüator hic à domino ßnitur reminifeifui conie£lori5:iam tempos erat exaltationis,qui ßne dubionbsp;uonßfonte illius oblitus eft,fed domino non agente in nanbsp;bis,non fufficimui uel cogitare quippiam ex nobis: ßc etnbsp;meminifei er uclle noßrum ex deo pendeKPatetur pec»nbsp;catum fuom regi,er ßdem ordinisdiuinißuet,eondeinnbsp;hac nunc poffe qua potuit prias,
11 Erat ibi nobifeu puer Hebraeus, eiufdem ducis militum famulus, SC narrauimus ei,S^nbsp;interpretatus eft nobis cuiq; fccüdum fuumnbsp;fomnium, Hebraus puer dicitur, qaia lingua Uebraica loquere tur,ßili{et Chaldaica uel S jrtdcd; iton ChandtMica,aecnbsp;Aegyptiaca, niß quantum didiccratperduodecimßrcnbsp;annos,quibus in Aegypto iamßerat,^ I j nbsp;nbsp;nbsp;Et fadum eft, ficut expofuit nobis, fie fa* dum eft:me enim reftituit ad ordinê meum, amp; ipfum fufpendit, «4 Protinus ad regis imperium uocatum 8C edudum dc carccre lofeph totondnunt, açnbsp;Hcftç muuta obtulei;unt eû »4 |
GENESIS
M IK E Z.
|
Ex /5«e4Hf trlt;c«lt; habet.SeplMÿUtAi'^x muititiow, ubi in donwßrti,munit!ii,cr grandi, captiuituto ferua»nbsp;bantur ne eudderenttSqudlorem barbie zjquot; ueßitim curât Xynbsp;miniflri regis, quo decentius régi priefentetur in aulam. Et dixit Pharao ad lofeph î Somnium fo« niniaui,nec eft qui ediiTerat ilIudtSC ego audinbsp;ui de te dici,quôd audies fotnnium ad expo-'nbsp;nenduin illud, Refponditlofeph : Abfqj me deus refpon debit profpera Pharaoni. Abfq; me deus re/pondebit ßuflü ßlicia^ Pharaoni: nbsp;nbsp;8 quod fie capio. Procul efl, àmeeft,cr oeutiquam prOquot; pri/suiribus eSquot; bumanisconfiaitfecretorum iüafciensnbsp;tia,mhil mihi tribuendum in haere, dei boniMis eß ernbsp;gratie,qua ßrturad regê, ut i!la fomnia exponere poßgt;nbsp;{im,qui tantopere regem amat,regtio^ iUius proßiicit,nbsp;ut que fcitu neeeßariaßnt reuelare dignetur,tam iBi fonbsp;mnianti,quàm mihi interpretantL Narrauit ergo Pharao ipfi lofeph î In fo^ mnio meo, ecce ego ftabam fuper ripam flu-minis, amp; ecce afeendebant fepté boues de amne, pulchræ forma, ôi. obefis carnibus î quæ innbsp;paftupaludis uireta carpebant» Et ecce, has fequebanturaliæ feptem bo^ 51 ues,in tantfi deformes amp; macilentæ,ut nun^nbsp;quam tales in terra Aegypti uiderim: Kecitat Pharaofomnium fuum coniedori, quod er Aßatico ßilo Niofes feribit ad uerbum ut prius. Etdeuorabant boues tenues fœdæfe^ ptem boues priores pinguesî Vdcce turpes cr «taie dicuntur, hoc efl, deßrmes, macilente,quas nemo dignaretur alere uel curare : dee*nbsp;rat enim eatenus berba cr foenum,ut circaßntes er ri»nbsp;pdsflciminum pabula fedarentur, que tarnen minimenbsp;fußieerent tHU. Et ingrediebantur ad interiora,nec tarnen cognitum fuit quod ad intima perueniflent,nbsp;afpeâus enim earum turpis ut antea erat, sé 55nbsp;euigilaui. Abfumebant uacce macilente ipftw pingues, zr ta» men non impinguabantur aliquatenus, perditu erat quic S4nbsp;quidediflflent. Et uidi in foranio mco,amp; ecce: feptem fpi cæ pullulabant in culmo uno pienæ atq^ pulnbsp;cherrimæ« Aliæ quoeg feptem tenues 8C perculTæ urc dinc.oriebantur è ftipula: Et deuorabant fpicæ tenues feptem fpicas pulchras : 8t dixi cöieäoribus fomniorum,nbsp;amp; nemo eftqui mihi ediiTerat* Refpôdit lofeph adPharaonem: Somni-um Pharaonis unum eftî quæ faâurus eft deuSjOftendit Pharaoni* Secwtdumfomnium récitât de fliicisßdipflim ßgnia ficantes,quod udcce duplices^ Septem boues pulchræ, amp; feptemfpicæ |
plcnxtfeptcm ubertatis anni funt,eandem(^ uim fomnii comprehendunt* Septem quoq; boucs tenues atq? macilen tæ,quæ afeenderunt poft eas, ôi. feptem fpi^nbsp;cæ tenues, ôC uento urente percuiTæ î feptemnbsp;anni uenturæ funt famis. Iterum eße proßgnßcare accipifur» Sfudet^ breid tati lofephrégiloquens,crprudenter ambo munwnnbsp;fomnia coiïigens,zr breuibusabfoluit negotiMn,pIuri^nbsp;bus à rege uerbis propoßtum. Hoc uerbum quod locutus fum ad Pha^ raonem, quod deus facit oftendit Pharaoni. Ecce, feptem anni uenient fertilitatis ma^ gnæ in uniuerfa terra Aegyptit Opus prouidentiediuineßturum, quod regno tue ' ' ftnminet zSquot; tibi,dominus reuelauit perfomniü: non cla^nbsp;ritate tanta que fufßceret tibi ad myflrrq fdentiam ,fednbsp;obfeurius, quo interpretetis ofßcium zS' gratia tibi neigt;nbsp;cejfariaßretfZT per me dei gloria panderetur, ztr mednbsp;miferia tandemfiniretur. Et furgent feptem anni famis pofteos, obliuioni dabitur tota abundantia in terranbsp;Aegypti î cofumptura eft em fames omnem terram. Et non feietur abundantia in terra pro^ pter famem illam fequente,quia grauis ipfanbsp;ualde* Et fuper repetitionem fomnij ad Pharao-nein fecunda uice, certe conhrmam erit uer^ bum à domino,öC feftinabit deus idipfum utnbsp;facial. Exdgger^ilo/èpIiMicommoiitMw^mis inedieße enimre ueraintolerabilismanebattotiregno, utmatu^nbsp;riore prouißone confuleretur ei, Neceßeenim erat pr9nbsp;uidere in tempore ingruituro tanto malo, Ouabusuicibus flatim fubfequentibut reuelatioeai^ dem, deßgnat certitudinem preuiforum cr acceleratienbsp;»em,ut feiat rex quid ßt ßdo opus. Nunc ergo prouideat Pharao uirum fa^-pientem Qi induftrium,ÖC præficiat eum ter-» , ræ Aegypti.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i Faciat Pharao conftituat præpofîtos fn perterram, 8C Quinta capiatterræ Aegyptinbsp;per feptem annos fertilitatis. Non propria prefumptioneregi conßlium non ro^ gatus ingerit, fed dei infligatione iubetur pergere cou^nbsp;fulturus regito, tum prefenti conßlio necejfario zyquot; utilt* ,nbsp;Vt flatim fapientia lofepbi uf^ ad miraculum regi zfnbsp;principibusperflgt;edae/fct,cr finedilationepreflcere^nbsp;tiir,ac fine htuidia principu,qui pariter omnes diuinoUtnbsp;illiusfapientiamadmirari zy hom)rarecogerentur,il*nbsp;lum^ueBepreficere, Et congregent omnem efcam annorum bonorum futurorum iftorum, SCcoaccruetnbsp;triticumutfub Pharaonis poteftate conda-tur,ferueturc|^ in urbibus* üonfolwm honeflit efl, fed zy utile zy neceflfaritt»’^ prefidf^^ |
|
GENESIS praßcerereipubliceuiros bonos, fapiétes (iycuni^eilionÈ fuaßiturii prolpicinnt ntdlis,nbsp;nbsp;nbsp;occuf rant, aonfolum pro corporalt uita annondm alimo~ niam procurando,fed etiain qui cibunt uerbi dei ananasnbsp;buifidelium ßmelicis fuppeditent, qt oitinia periculanbsp;reipublic^fu^ fàpûntia mtegrimte ipforum quoquenbsp;periculo auerant. Qgiutuoj etüt iiißrri iubet reg(,quodnbsp;quatuor reliquis parttbui fuffidentiam haberet populut 4jnbsp;pro annif illis prioribui, cr refidua qu'ma cum reliquanbsp;antwnA, qua modica quidem crefcebat,poßerioribui annbsp;UKutcunq^ f!t/knaretur popului,Ciÿintam aût rex connbsp;(tlioIofephàciuibuiemebatfeciMidu Hebraosjicetuic 44nbsp;liore commertio quim poßea uendidit populo indigctit Et præparetur futurs feptem annorum fa mi qus oppreffura eft Aegyptum, Si. nonnbsp;conf^unietur terra fame» Ordiitatione régis recondi iubentur frumena in pro xim-isquafo^ urbes, ut (ito tempore pra/iofintreginbsp;populis, Placuit Pharaoni uerbum amp;cunâis migt; niftrisdusï locutus^ eft Pharao ad feruos fuostNum inuenire poteritiius talem uirum,qui fpiritunbsp;deiimbutusfit? Laudandus non fblu inaeiitor boni conßlij, fed aque commendandi qui acquiefcunt fanis conßlijs, quos per»nbsp;mauere potefl reipublicie neeeßitas uel utilitas, Deniquenbsp;qui conßliitm dei audiunt ampleHuntur, quife pernbsp;ßtiideri ßntmt,qui credunt propheta^ Dixit ergo Pharao ad lofepht Quia often dit dbi deus omnia ifta: nunquid fapientiOquot;nbsp;rem 8C ftmilem tui inuenire potero? Spirituwj dei agnofeit rex in tam boao conßlio, MirtHli premium parat, decernit^ honorem : QÿWnbsp;f fift» digni«« «cplerft dontini confîlitm, quam is cui fitenbsp;rat reuelatwnrtion hic locum habebatferuilis conditio, 4 5nbsp;quo minus dignus haberetuf honore tanto:eidem non innbsp;uidebant Pharaonis ferui uelprincipes, omnesßuebantnbsp;honorem ißi cui deus donauerat. Tu cris fuper domum meam,amp; ad tui oris imperificundus populus obediett uno tantum regni folio tc prscedam. Dixit^ rurfum Pharao ad lofeph î Ecce, conftitui te fuper uniuerfam terra Aegypti*nbsp;Hje reperit honorem uirtus,ßc honos alit fiudium uirnbsp;Mis,hic praponitur fapientia regnis ey fedibus: çr di»nbsp;Mie nihil ducuntur comparatione uirtutisXonjlituiturnbsp;fuperrégisdomum,qui iam antefqualebatincarcéré:nbsp;qui uinilis imnijirabat,nunc nobilibus er aula impera»nbsp;re iubetur: populo terra praficitur, qui uenditus fiieratnbsp;m rfgio/tenj qu^tn nonnouerat^Ojßcio,cura, ey beae»nbsp;ficentia rex confiituitur,folio tantum Qr ßftu regio ca»nbsp;riturttsîofephfandus. Tuli tœ anulü de manu fua, 8e dedit eum 4^ in manu lofeph: ueftiuit^ eum ftola byffi-na, 8C collo torquem aurcam circumpofuit*nbsp;Nerbp er ttnulojhcc eß,facrdinento inauguratur i |
M1KE2/ yege,ul coiifulat ßta authoritate toti Aegypfo, ttabilißi“ Wi« owniiwM regiontim er regnorum. Vefle ey torquenbsp;ornatur^ Longe ornatior fide ac pielate,fed his honori»nbsp;bus dignus eft, quem rex terra, imo dominus mtindi uo»nbsp;luit honorari,Autboritati feruiunt paludamenta regia^nbsp;non uirtuti: dignus honor qui uirtuti donaturtnon qui genbsp;nereclarus,fedquibeneficijs meretur, honoranduseft. Fecit^ cum afccndcre fuper currü fuum fecundum,clamante præcone^ut omnes co-ram co genu fledierent, amp; praepofitu cfle fci*nbsp;rent uniuerfs terrs Aegypti.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* Dixit quoq^ Pharao ad lofeph t Ego fum Pharao tabfque tuo imperio non mouebicnbsp;quifquam manum autpedeminomniterra Acclamatio yysiA, idem eft quad pater patria,pa ter gratioftts,clemens ey tener : licet çy à benediüionenbsp;uel etiain genufleilione deriuativm uideri poftit, adiedanbsp;iilprincipio pro more.-ut Aquila tranftiilit.Etpraptfnbsp;fuit eum toti Aegyptotfecudum poft regem haberi cuntnbsp;uoluit,obfapientiam iSt datum, cr pro complenda pro»nbsp;uidentia dei, qui à puero eum regno defttnauerat. Egónbsp;Pharao : hoc eft, u'mdex malor um fum ey iudex dicor^nbsp;ipfo nomiae admonenteiüum ofßcij.Sicut ConfulAomanbsp;nus erat,qui confuleret toti reipublica cy ciuibus : um»nbsp;de ey üebrais àconfulëdo Confuldicitur, quaßnbsp;dicat rextRegittm nomen mihi feruo ey honorem, in te,nbsp;autem reijeio labores ac operas regiMte inconfulto ne»nbsp;tno quiequam audebitttu regt« negotia obibis,omnes ti»nbsp;bi obcdient.Olim fapientes appretiabantftr,ey praficienbsp;bantur regnis. Qgw hac oltm uel ctiam ante biduum crenbsp;didiffet,carceris mancipium.emptitiumßruum, tot an»nbsp;nis damnatum ab honünibus, ey deo negleilum, ut mulnbsp;tis uifum, alienigenam er iuuenem fubito Aegypti do»nbsp;minum fieri potuifte^ Et uocauit Pharao nomen lofcph.Zaph«» nath Paneah » Dedit^ illi uxorem Afeneth*nbsp;filiam Putipharis facerdotis On.Egrelfus eftnbsp;itaqj lofeph ad terram Aegypti, Zaphnatb PaneahtNoflra uerfio habet: Vertitq^ na men eius lingua Aegyptiaca, Saluatorem mundi ? Onfe»nbsp;lus : Virum qui abfeondita reuelat. Chryfoftomus bene:nbsp;Cognitorem occultorum^ vir cui abfeondita reuelaanbsp;fumt. Et dedit ei Aftnath filiam facerdotis uel priticipisnbsp;quo nomine dicebatur inßgnis Aegypti ciuitas,nbsp;qua L X X. interpretit tempore Heliopolis dicebatur:nbsp;peut ey No Alexandria, uerßsttominumliterisNo ey noamp;oj]^nbsp;On.'Diftèrt autem hoc nomen principis,à nomine princinbsp;pis militum uel laniorum, ultima, litera 57, Et egreftusnbsp;eft lofeph. Cum magnificentia quadam ac maieftate pronbsp;lt;üjt,utfiingeretur offleio, decretam ßbi prouinciain obinbsp;turus.Nihil coKtradixit,fciens à dominoßc deftinatum,nbsp;ey fomnij fui priefagium impediri non pofte. ( triginta autem annorfi erat lofeph quan do ftetit in confpcäu Pharaonis régis Aegynbsp;pti) Si. exiit lofeph à facie Pharaonis,ôC pergt;nbsp;tranfijt in omnem terram Aegypti» |
GENESIS
HIKEZ,
Qjjttm Pint ante regem, quum interiiretdreturf!)^ mnia,confuleret reipublicte,in aula deligeretur inter prinbsp;s aptcntix mas, trigintu annoram erat. Apat fapientilt;e gtas, quantnbsp;amp;• Chriflui expedauit prlt;edicaturuf, ipfa patris fapiennbsp;tia^ VerumtamenSalomon Danielprteuenti font ànbsp;domino,quidat,quando,quibus, ey quantum dignatur,,nbsp;As7nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et fecit terra per feptem annos fertilitatis
cumulosmultosi
Äegyptus îtraciffima.
Anni illi ßrtilißimi fiierunt, maxima annonlt;e pro duxerant eopiam,uberrime creuerant omnia, ut in an»nbsp;nos multos feruari potuerint inmanipulis. teracißimanbsp;alioqui regio frumentortim efl Aegyptus : er Romanisnbsp;olim feruiebatquàm maxima commodo. Repoflafuntnbsp;intra ciuitates in annosßmisproßtura,eapriecipueßu ,
4'^
49
G
5°
5’
5^
55
54
mena qute circum quamlibet urbem munitiorem creue» rant,intra idä reponebantur ci^dienda: ne uel hofliumnbsp;eruptiane, uel efurientiH tumultu per uiolentiam er te»nbsp;mere diriperentur,cr cum ornniU cofliljone amp; iailura^nbsp;8C congregauit omnetn efcam feptem an^nbsp;norum qui fuerunt in terra Aegypti, 8i po^nbsp;fuitannona in urbibus,cibum regionis cir^nbsp;cum urbes pofuitin medio earum»
Et collegit lofeph triticum ut arenafti ma 57 ris multum nimis, donee deficeret numerus,nbsp;quia numerus non erat»
Noßra eleganter sVt arena maris co^quaretur, copia menfuram excederet. De fuperfluo coUigebat re»nbsp;ponenda ,ne in exteras regiones deportaretur , Aegy»nbsp;ptus^ coreretmagiSt
Natifuntautêlofeph filii duoantequam ueniret fames : quos peperit ei Afeneth fiiianbsp;Ph utipharis facerdotis Hdiopoleos» inbsp;Vocauit^ nomen primogeniti Manaffes,nbsp;dicens : Obliuifei mefecitdeus omnium la-*nbsp;borum meorum,8c domus patris mei»
Nomen quoq; fecundi appellauit Ephra* im,dices t Crefeere me fecit deus in terra paunbsp;pertatis meae»
Pofleros memiiiifci uoluit benefleiorum dei,ideo no» i minumimpoßtione uelut in propriam iUorumcarnentnbsp;inferibebat rntflericordias domini » Deßderiu parentumnbsp;uifendorum deriuatur in liberos inflinâu naturte cr dei.nbsp;Pilijpriorisnomen, memoriale prueflrebatamati mali:nbsp;fecundi uero,alfecutionem boni, qui iterum primogeninbsp;to praßrendus fecundo naßitur.
Igitur tranfaflis feptem ubertatis annis, qui fuerant in Aegypto,
cœpcruntuenire feptêanniinopîæ, quos prædixerat lofeph îamp; in omnibus terris fagt;nbsp;mes præualuit, in cunâa autem terra Aegy^nbsp;ptieratpanis»
Vulgata translatio habuittPuit ßmes in cunlîa terra Aegypti, quum ttebr^us habeat:Et in omni terra Aegynbsp;ptißit panis.Çiÿomodo enim in tanta copia feruatißu» 4nbsp;menti,ßntem Aegypt^ paterëturf Verum ad primos annbsp;MOS df^lt;!Z«{W}), partius ßumenta erogabantur, quo ß»nbsp;^nentibusfuflicerent annii. De illis itac^ dicitunEt efu»^ J
rift omnls terra Aegypti.
Quaefurienteclamauitpopulus ad Pha® raonem alimenta petens.Quibus ille refponnbsp;dinIte ad lofeph, amp; quioquid ipfe uobis dixcnbsp;ritjfacite»
Quumomnes regionesannonæ penuriacr ßmeld borarent, folaAegyptus cibum habuit, non fclum pronbsp;fe,fed etiâpro alifs regionibuußcut patet de terra Chalt;‘nbsp;naJ!},ubi lacob diues,tamen panibus indigebat,ob cotti^nbsp;munem flerilitatem omniu terrarum, Caufas talium petnbsp;fcrutari impiufiterit, quum in multis omnes peccemititnbsp;menfuram tsquot; pondui diuinorum iudiciorum non ante,nbsp;quàm in extremo iudicio inJpeiHurù
Crefeebatautemquotidie fames in omni terra : apcruit^ lofeph uniuerfa horrea, SCnbsp;uendebat Aegyptiis : nam SC illos opprefle^nbsp;rat fames»
Omnia urbium borrea aperiebat indigentibus inco» listnon autemgratis dat,fed tolerabili pro pecunia, pronbsp;indigentta ßngulorumtnon enim de fuo dabot, fed de renbsp;gio ßfco,de cominunibus opibus, pro quibus comnuita»nbsp;tio neceffaria erat,non gratis donatio proßeiffet*
Omnes^ prouinciae ucniebantin AegV'' pium ad lofeph ut emerent efcas,quia inua^nbsp;luerat fames in tota terra»
Omnis terra ueniebat,hoc efl,omnes habitator ester rte totius,uel in circuitu Aegypti, confluebant ill6,ut manbsp;lum inopiiC temperarent, ut benefleiofandi uiri iUis ui^nbsp;uere liceret,utlßaöliticidei prouidentiaerfapientidnbsp;agnofeeretur per ipßus mint/lrum.
CA PVT XLH.
HIdens autem lacob quod alimenta uenderentur in Aegypto,
Conlritionem lacob uocatalimentunif quod cr conteriturmajbcâdo, cr diuideitnbsp;do pamsdiflribuiturßmelicistzy quod uenditur,diflra*nbsp;hitur.FraClio ergo pants pro cibo,pane,efca ,fiumentonbsp;accipitur.
dixit filiis fuisîQuarecunâamini Baudin* quod triticum uenundetur in Aegypto t deenbsp;feendite illuc, amp;emite nobis inde, ut polH^nbsp;mus uiuere,amp; non moriamur»
Quid ajpicitbs unus alterurnfquidcundamini? circumßicCiando negligitis neceffaria^
Defcendêtes igitur fratres lofeph deccifz ut emerent frumenta in Aegypto,
iJtagnaneceffè efl ßeritcaritas, qutcetiaminters ram Chanaan irrepferit,ut non proximius quàm in At*nbsp;gypto inuenirentur neceffaria uiClus,Pides lacob tente*nbsp;tur ut conflrmetur ,uf^ad mortis pericultini efuriendO'nbsp;Decern ßatres in Aegyptum mittuntur,qui iamßimli^nbsp;habebant, cr uni pro omnibusintunta annon^ raritet^nbsp;fufßcientia alimema data nonßiffent*
Beniamin fratre lofeph domi rctento|I^ cob, quia dixeratfratribus eius î Ne foric‘ttnbsp;itinere quicquam occurrai ei malit
Ingreffi funt filij Ifrael terra Aegypti c«^
|
GÉNESIS 3liii qui pergebant ad emendurn; erat autem fames in terra Chanaan. Anwtdt prte alifs de Rachele nAtum, g omnium id hiorem ac ultimum filium, erat loco lofeph g matrisnbsp;eharior, metuebat ne quid damni incurreret per diferi*nbsp;mina uia,Cum multis intr abant alimenta petituri, internbsp;aliosflmul eii alifs aderant : ex Chanaan enim cum mulnbsp;tisuenerant ad lofeph, 6 nbsp;nbsp;nbsp;Et lofeph crat princeps fuper terram, atqj 1 ad eius nutum frumenta populis uendeban* tur.Etueniebant fratres lofeph, 8C adorabat inbsp;eum facie ad terram. tpfe alebat omnem populum terrie. Hac parte Cbri« ftum flgniflcat,qui folus pafhrefl, g alimenta praflatnbsp;omni populo terra. lam ergo dei prouidentiam ignarinbsp;txplebant,iam fomnium lofeph uerum oflendebantifer*nbsp;uiebant dei di^enfatione non inuiti iam,fed ignari:id atnbsp;non fleret,impediri non poteratiultro agebàt, quod iantnbsp;dudum per {is g nefls effugere conati flierant. Et uidit lofeph fratres fuos, Si. agnouit gt; eos,Sf alienumfeexhibuitadeos, 8C locutus eftcumeis dura, interrogans cos î Vndeue^nbsp;niftisî’Qui refponderutî Deterra Chanaan,nbsp;ut emamus efcas. 8 nbsp;nbsp;nbsp;Et tarnen fratres ipfecognofccns, non eft agnitusabeis. tsgnouit,dei uoluntate g ordme, pofl tot annos fla trum fuoru uultus,inter tot homines uenientes:fed alieanbsp;num fefe ad illos exhibuit,flinulat fe durum ac feuerum,nbsp;quum (it animo amiciflimus: inflinüu deiturbat g lt;tnanbsp;xiojreddit. Di/penfatio autem dei erat .Purgandum uelnbsp;faltem uiMdicundu uenditionw g odijfraterni erat pecnbsp;catum,lnterim Slorum oculi tenebatüur, ne eum ugtuMnbsp;feerent, vfum fenfuum no habemut ut uoIiwniM : loquennbsp;di ßroKttn 4 deo uccipnniM, flrmante loquendi phantaanbsp;flam pro fuo nutu non no/lro urbitrio; non enim fempernbsp;utuolumus loqui poffumus. Recordatus^ fomnioru qux aliquando de eis uiderat, ait ad eos : Exploratores eftis:nbsp;Utuideatisinfirmioraterræueniftis. X'® nbsp;nbsp;nbsp;l4w uidens fratres fe adorantes omniu iuniorem, dei dij^ëfatione mentem fubit, g reminifeitur ueteris iHiu* Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;flbula de fomnijs, quomodo infilicitatis fult;e caufafiiea 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rint, G ut nunc dei prouidentia compleatur : am in fe 1 priepojito regno tanto, quàm i« iHi« ueluti regem fraa Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Item fuwn ignari adorantibus g »Hi fupplicantibiw.Si« musin fide,caflitate, patientia,charitate, flmiles lofe« pho,G tuncflßmiliter ut ipfementiti flerbnus, no obenbsp;rit nobis, peut nee eidem obfliit. Sine imperflâionibutnbsp;non uiuiMit etiafandi dei homines,Et amen mendaciumnbsp;diet nonineretur,qui4 decipere non quarebat, fed eru»nbsp;dire bifidenbsp;nbsp;nbsp;cbaritate, de ueritate dei, cr credendi« promifiionibus^ Qui dixeruntîNon domine, fed ferui toi uenerunt ut emerent cibos. Omnes nos fïliinbsp;ünius uiri fumustprobi fumus.Non font fernbsp;uitui exploratores* II »5 »4 ’5 i6 •7 gt;0 i |
18 '9 tólKEZ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;54 simpliciter loquutur ueritatem boni «tri, iamJudum de prodito fratre jito computtHi Gquot; dolentes, fed reuogt;:nbsp;cari non poterat,quod femel aâiini er4t.Voluit hlt;ec eo$nbsp;loqui deus:euentumrei ignorantes, domino feruienteStnbsp;Dominum uocantfcuiui nefubditi ejfentuendiderantinnbsp;feruitutem.Seruos fe quo^ ntmcupant iuxta domiiu uanbsp;lutttatem»Veraces,reili,G'm hacfaltemreintegrt,exnbsp;ploratores effe nunquam uoluimut, Quibus ille refpondit: Non.fed immunigt; ta terrx huius confidcrare ueniâis. At illi dixcruntïDuodecimferuituifra^ tres fumus,fill} uiri unius in terra Chanaan,nbsp;Sc ecce minimus hodie cum patre noftro eft,nbsp;alius non eft. Non f/î Mt dicitff.Non proditionem homini, fed ter ra impittgit, ue aliqua ratione proditos förmidarét denbsp;uendito fratre, g iUum diligentitu a^iciendo agnofcenbsp;rent:uniimfratremfuum non effe ßtentur,hoc efl, nonnbsp;fupereffe,uelnefcirefe ubi ßt,etiamfifuperfit. Hoc eft,ait Io(eph,quodlocutus fumt Ex ploratores eftis» PotentiaiHosoppritmtJoquêdo illis qnomodocuftqi libet,moredoininori(, ubiquenquam fefc uindicare nonnbsp;audenteminuadnnt uerbis atrocibiu. Inhocexpcrimcntum ueftri capiamtper falutem Pharaonis,non egredieminihinc,nbsp;donee ueniat hue frater uefter minimus. Per Pharaonem iurat,non per deum:non q^od deum crederet Pharaonem,fed «t imponeretfratribus, ignoranbsp;rc illos uolensfe unim effe ueri dei cultorem. De Benidanbsp;min wi|Mirit folertius,fcire nolens fl iUi quoq; inuiderët,nbsp;fl non etiam prodidiffent,fl odij gratia iüum non habu*nbsp;iffent it'meris comitemgt; Mittite ex uobis unum,S( adducat fratrem ueftrumtuos autem critis in uinculis, doneenbsp;probentur quae dixiftis utrum uera fint î a-Uoquin per falutem Pharaonis exploratoresnbsp;eftis. Tradidit ergo illos cuftodi^ tribus diebus. Die autem tertio dixitad cos lofephîFaci^ D tc qux dixijSC uiuetistdeum enim timeo. Sinud omnes includit uno carceri,ut pariter agenda Äffl'git traHarent,mutuum affligèrent fe: ficut fefe ad fui uendi Sin afflisÜsnbsp;tionem flier ant exhort ati,Vt uel guflum illis rependeretnbsp;anxietatumfuarum,in quas fe fuo coniecerant odio.Id^nbsp;diebus tantum tribus, ne patris fdicitudinem auger et cl.nbsp;angorem,Mortem minatur, quo folicitius inflent perfianbsp;ciendis,Deum timerefe dicit,ne gratis affligere eos, gnbsp;per iniuriam uideatur ittnoxios,G ne quid nimistfed adnbsp;ueritatis inuefligationem citius procedat^ Si probi eftis, frater uefter onus ligetur in carccre ueftrotuos autem abite, 8lt; infertc cmnbsp;ptionemfamis in domos ueftrasî amp; fratrem ueftrum minimumadmead' ducite,uc poffimueftros probare fermones,nbsp;amp; non moriaminUFecerunt^ fict Vnus ueflrum interim maneat claufut, ttU uo$ ntme |
ail
genesis
cftîj. Voj auf fW alif ite, esquot; infirte alimena pro remes dio ßmis ueflrte in domos, quantum pro /àmilid doanbsp;meflicis indigetis.
Et locuti funt ad inuicem t Profedo pecca tores nos propter fratrem nofttum,quando ^7nbsp;uidentes anguftias animae illius dum depre^nbsp;caretur nos SC non audiuimusndcirco uenicnbsp;fupcr nos ifta tribulatio.
Vt primum uidemus manum dei fuper nos ,primum occurritmaximum peccatumdequo ßbitnens eft maxinbsp;ConfcStii me confcia,quo igitur torquetur. Omnia enim tunc pecnbsp;uataconfluereuidentur,crcomparere obtutibuscon-feientie: ftc propriasfratrum confeientias prifeumiSudnbsp;nefis iUos communiter terret, Agnofeunt crimen, mu»,nbsp;tuum accufant,caufiam afbiciunt G^fitentur, ob quotanbsp;ongorem prtefentem fujlinere cogantur, Qtftcquid per»nbsp;omne tempos mali occurrebat iUis, proditionis iUius pecnbsp;eatofemperimputAbant,Hamilianturigitur, er deigrO-tiamexperiuntur,quiprocommiftb crimiue doloremnbsp;donAterrefipifeentiam,
E quibus unus Ruben,aitiNunquid non dixi uobist Nolite peccare in puerum tSiC nonbsp;audiftisî’en fanguis eius exquiritur.
ïfteRuben audaäer criminatur, er accufatpatres dlios,quid non conpnprat inpatrem necandum, cr ftAnbsp;tim doluerat diftraâam,Erat natu maior, quem cum aunbsp;direnoluiftent dehortantem ,nuncprre coguntur im»nbsp;properantem flagitium,
ax
Nefciebant autem quod intelligeret lo^ feph.eo quod per interpretem loqueretur adnbsp;eos.
Ciotclo. qucndum.
Htec fententiadocet patres Uebrâîcalingaaloqoii» tos,audiëte eo qui inteîligebat. Htc docemur Lupum innbsp;fibula uererifCr Syluas habere aures. Summa curape»nbsp;nare linguam. Omnia tuta timere quem reum confeien»nbsp;tia redarguit: Nibil cnim tutu iUi qui fibi de crimine nonnbsp;«uet.’Nibil opertum quod non reueletur:Tacenduw innbsp;aulis principum de omni periculofo aâu,
Auertitcç fe ab eis 8C fleuit, ôi reuerfus locutus eft ad eos .Tollens^ ex eis Simeon, amp; ligans illis præfentibus,
lofeph afpüos fietu extorquent, quostum dißimui lat ut poteft, Außeritotem ftngit,ut charitatem exprimâtnbsp;ompliorem,Dure affligit iüos, patrem eis inpicientibusnbsp;aUigando, ut illius liberotioni diligentius incumbereni,nbsp;citius^ cum patre Beniamin adeßent,crPhoraonis umnbsp;culamagis ßrmidarent.
iuflit miniftris ut implerent eorum faccos tritico, 8i reponerent pecunias fingulorumnbsp;in facculis fuis.datis cibarijs in uia: quifece^nbsp;runtita.
At illi portantes frumenta inaftnisfuis, inde profeäi funt.
Aperto^ unus facco ut darrt iumento pa bulum in diuerforio,c5templatuspecuniantnbsp;inorcfacculi,
Mdgittjice interim iUis unit confultum, pumento do
M IK E Z,
lo,pff»«îd rcc/Jifet per Miniflrum, igwrM(ibUf ut id iUis defiiq; cederet in inetitm:cr ut dei circa iuo^‘nbsp;dictum impendeifs ßrmidarent uehementi»f,ubi$^nbsp;fempcrattoniti donee redirent,
dixit fratribus fuis : Rcddita eft mea,en habetur in facco ? Et exqt cor eorgt;”^nbsp;turbati^ mutuo, dixerût î Quidnant eft 5nbsp;quod fecit nobis deus^
Exanimantur corda eorum ex pecuniie aflgt;e^d,gt;‘^ rumßbi'mmineredeiMa.ntvmflentiunty cr à ßlij rnbsp;exhorrefcuftt,deprehendendoffetiment in tttwnbsp;»wlo.’Qwifi hoc ßbi detufClÿid nobis malorti»'nbsp;eurretfNon umen redierunt flutini,cunädbtindi,P^^’^ ‘nbsp;confdere cupientes efurienti, cr fratri uindo, camnbsp;rimangupia non exuuntur quàm maxima.Sic deitfnbsp;tisnwdis uindicare legis fute prauaricatores fol^^'I'inbsp;femperpruefumit feuaperturbata conßientia.So’'^nbsp;ad hoedeo necejfaritfs ignis purgatorius^fulphurd^^'quot;'nbsp;. maUei, Nouit deus artem excarnificandi reas confd^nbsp;tias cf affligendhhoc expaucfcamut purgatorium) r 'nbsp;per cauendo ne unquam tale flagitiwm deßgnemiuinbsp;perpetuô remorfum confcientice ßrre cogamur.
Veneruntt^ ad lacob patrem fuum in ra Chanaan, amp; narrauerunt ei omniiilt;l'^^nbsp;accidiftent fibijdicentesî
Locutus eft nobis dominus terrae dut^r putauitnos exploratorcs efteprouineix»
NonfK^cit iOis turbatio, iüp er patrem contriß^^ rent,utfuo temporeproßßus hetaretur, Deditnol^nbsp;ploratores terrte,habuit nos tales, lt;efltmauit er ac(^rnbsp;uittAnquam tales,
CuirefpondimusîProbifumus» , Duodecim fratres unopatregeniti,nbsp;unus non eft, minimus hodie cum pattenbsp;ftro eft in terra Chanaan.
Pluribusuerbis utuntur rem ordinegeflam do^ ut tandem pater inteüigat eos compulfos adnbsp;nem Beniamin, non potuifje effugere rem, alioquiP‘'\nbsp;quam no feerent grauißimam:quid enim aliter dicerfnbsp;agere rebus ßcjhntibuspotuiffentf
Et dixit ad nos uir dominus terraetSieP*^. babo quod pacifici fitis î Fratrcm ueftti^’jnbsp;unü dimittitcapud me, amp; famem dont*^quot;nbsp;ueftrisfumite,Habite,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f
Fdiwcm hoc loco fcripturaiuminAt^^,^^ einptum,hoc efl,rentedium fimis, ul difcamus idiot'lnbsp;Imguiellebraiclt;e,ne prorfusaduerbu capere ittatt***nbsp;queuelmusindoäierfuperflitioßnimis,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
frsitrem^ ueftrum minimum addut'X j me,utfciam quod non fitis exploratote^-jjnbsp;probi fitisîfratrem ueftrum dabo uobisnbsp;terra negotiabitis.
Ad^ciebant quadam uerbis lofephpatres irem perfuadendum, adpermoueitdum ad filijnbsp;ttem,ut feiret non periclitandum iüam,fed fe oin»‘ ’nbsp;ßfieret quod urgebant,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Cum^ frumêta eftunderéi de faccts^^^^
aS
3°
3^
E ^3
a6
GENESIS
Bccç uniufeuiufq; ligatum argentum erat in facco fuo. Et uidcrunt ligaturas pecuniarynbsp;fuarum ipft 8c pater corum,8C timuerunt.
Territijratreipriore iam perpejja außeritate, fora mtdabant duriora fitamborribiliter injieterant inno»nbsp;centibiw- Ad dei iudicium trepidabant, de proditionenbsp;fratrit ßbi anxiefemper confeij.
0 iC
Et dixit ad eos lacob pa ter ipforu t Abfq; 5 liberis me effe feciftis.Iofeph non eft,Sime»nbsp;on non eft, 8C Beniamin auferetis t in menbsp;hgec omnia erunt.
Non ntbil lacob fußficaturmali de plijs quojnunc auditfoUicitare de abducendo Beniamin, qui iam lofeanbsp;pbitm quoq; amiferat, utro/qj plios jeneftutUdcRa»nbsp;thel fup:cptos, quos reliquts prlt;ejerebat:magnopere^nbsp;reiùtiturjpremendotamen prudenter qu« feewmeogi*nbsp;tut.Et queritur generalibusuerbisfeinuolui multis inanbsp;ßrtunijs de jilij $ fuw.nec dam finem mfture miferiorumnbsp;d iuuemute fua uf^ in prüfens iUud tcmpiM decrepitiC ,nbsp;(ftatis.
Cui reiponditRubenÎ Duosfiliosmc osinterfice,finon reduxero iliumtibitirade ilium in manu mca,SC ego eum tibi refti-tuam.
Ruben priwogenituî ignartß fôrtunaruw, periculo feexpomt,Grßliosfuos.Cominitte inquit eum cuftodiienbsp;reducam eum tibi. Adijccre debuerat: Si quidcnbsp;domtnus uoluerit,finminult;,parcrtdu Domini uoluntati.nbsp;Atille:Nondefcendet,inquit,filius menbsp;us uobifcum,fraicr eius mortuus eft, 8C ipfenbsp;folus remanfiijfi quid ci aduer fttatis accidc«nbsp;rit in terra ad quam pergitis, deducetis Canos meos cum dolore ad inferos,nbsp;sic erat iUi in uotis.jic jbitueratfe non diwij?uri«nnbsp;Beniamttjjnolle per lUurn periclitari de uitafua,quan3nbsp;doquidem periculu filtj jvrmidabat max'wnè. Sed tarnennbsp;pojka dttm lacob fe de uita ipfafua,cu plij erfuoru Osnbsp;mttium periculo,ex frtnis magnitudine tenturi ac premtnbsp;ccrneret,ncccf?itate copulfw prudent mutauit confiliu.nbsp;CAPVT XLllI.
; Nterim fames terram uchemen-^iterpremebat.
Interim durabater augebatur indies __maxima annona caritas, ü* omnis uia proj^iciendi t untie frmilie priccludebatur fanfto feni.nbsp;Confumptisep cibisquosexAegypto denbsp;tulcrant,dixltlacobad hlios fuosiRcuerti-*^itii,8lt;emite nobis pauxillumefcarum.nbsp;ï^iRiiltt pater quojn diu potuit remtj^ionein ßliorumnbsp;ne Beniamin quoq; dimittere cogcretur.Sed cejfantealinbsp;mentouiro Detcrtotijàmili(e,grauij?imè tentatur; ettnbsp;ra cnim «lend« prolis iUt mciembcbat, quantulibet iamnbsp;ludas proprio: baberet filios peut et alij plij,omaes conbsp;frgiebant ad patrem,remedittTO Jamis penes eumrequtnbsp;rcbant : quibus pro uiriliprouidit,exe)nplam patribusnbsp;ty plijs.Nibil enim proprium (Cjlimabant,fcd communinbsp;foUicitudinejibi rnttlUMn prouidebaiM,conplioPatri-
55
57
i’i )«
i’',
3.
f
ii*
ill
I si
MI K EZ.
drcbiC Uf tey^iii o* dearepiti.
Refpondit ludas xDenuncîauit nobis uk ilk fub atteftatione iurifiurandi, dices îNonnbsp;uidebitis faciem meä,nifi fratremueftrutnnbsp;minimum adduxeritis uobifcum.
Si ergo uis eum mittere nobifcum,defcen demus,Slt; ememus tibi cibum»
Siautem non uis,non defcendemus t uk cnim denunciauii nobis t Non uidebitis faciem meam abfqj fratrc ueftr o uobifcum ex-iftente»
Rube.n dofcd pdtroM orlt;t«erlt;it,/eil grdtit: nutte ludlt;t4 ilium uggrcditMr.Pdruti ,mquit,fumus abire cr obedi-re,commu.niq; /imiliie noflrte confulere : fed non aude^nbsp;mut comparere/jtK BeftMmi«,t4(itopfrc adiuratiùui*nbsp;ro: ijuitpromi/imutfub pignore )rlt;itriî oiterwn captifnbsp;neceffeeüjhtucre.Sinepericulonon defeendemut abanbsp;feiue hoc frutre no/lro.
Dixit Ifraél t Quare afflixiftis me utindtea retisei 8^ alium habere uos fratrem.
Numi (tdjîigcrcdebcbatis me patron ucjlrttw/îgnijî cdtido «iro defratre illo mtiutno? Quid opt« crat rettunnbsp;«are illt de hoefratre ijuem haberetis domi ? SuJ^itiottenbsp;cartre non pote/l,^MÔd homini ignoto defratre minimanbsp;meiuionemfrciflii,qudfr buncmeiwn cbarij?wntwn/ilitwnnbsp;aueîlere Mol«critis,«os ndtu nuiiores ifhim iuniorem, adnbsp;Jtuc nwterrtA (onulatione non ntbil imbuti. SuJ^ticabatut*nbsp;iHterccJ?ij]e pcrjidtam in perdition« lojepbi dunbsp;dum amißi.
At lilt refponderuntt interrogando in- B terrogabat nos homo noftram progeniem,nbsp;fi adhuc pater uiueretjfi haberemusfratrêtnbsp;8C nos refpondimus ei confequenter iuxtanbsp;id quod fuerat feifeitatus t nunquid feire ponbsp;teramus quod diäurus effet, dcducite fratrem ueftrum?
Excufat jimpliciter lud,« jratres otnttes, ntbil fe aliud lotjuipotuiJfe^uàjndixcrintjnec aliud cgijje. Noninanbsp;quit poteramus non rejjiondere dcpngulis interrogatinbsp;à uiro.ntwtriwn uera cr/tne Jraude; qua enwn cauptnbsp;quiercrct tgnorabamui.Nibil mint« expeftabajnus, qu3nbsp;quod bunc tuumpliu uidere uoluerit. Nontemere quic«nbsp;quam diximui nec promifrmut.
ludas quoq; dixit Ifraeli patri foot Mitte puerummccum, ut furgamus SCabeamus,nbsp;öipoifimus uiucrci ne moriamurtam nosnbsp;quàm tu 8C paruuli noftri.
Egofufeipiopuerumtde manu mea require illum,nifi reduxero 8C reddidero cum tibi,ero peccati reus in te omni tempore»nbsp;ludo« fußtitionem ex animo patris eximcrc uolens,nbsp;fcipfuin arrbabone m CT pigniw conjlituit pro plio reditnbsp;cendo,follicitult; de nutricndapmilia, quant præ alijjnbsp;multambabuiJJèiuirrattMneft: Ideoqjwwgwmjfot dianbsp;mittipro altwentis.ldipfum iampepeuidentur monuip«nbsp;fe patrem,fcd amore Beniamin iUum dijbililJè, doneenbsp;eogeret periculiwn O' extrenwnecepitiw omnibusimm*nbsp;I
-ocr page 136-|
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;genesis dtor fro tibi omnibui diebuf^indigndtioni tute obiufxiut ero femper,et: pcme qium inßrre decreucris.
Vulgaris loquendi modus in fcripturis pulchre notan dus, A prima fbüicitatione ad patrëß,{ld de redeudo adnbsp;Aegyptum ufi^ adextrcmu neceßitatis tempus, tantiunnbsp;effuxerat morte quo poterant ijffe çr rediffe.Queriturnbsp;ergo morte caufam patrë ßiijje crßmis qua patiantur. C nbsp;nbsp;nbsp;Igitur Ifraèl pater comm dixit ad cos : Si
Confensit pater ßmis neeeßitate compulfuSjfiliortvm inß!lntia,captiuitate simeonis er fide inDeum,cuiusnbsp;htec geri prouidentia credere debebat. Videtur lacobfinbsp;Ftttiiitas lijsabituris arborufurculos deoptimo erraro generenbsp;Kgionum. fruduum commififje,dono mittendos uiroquern caUennbsp;tißimum intetligeret agrorum cultorem, er fruëluumnbsp;terra dißgt;enfatorem, Fruiiuum horum nomina incertanbsp;ludieis funt cr noßris. JSSulla tarn firtilis regio,qute nonnbsp;aliquafi-uduum figt;ecie coreat : Nec (lt;i w flsrilis qua nonnbsp;preciefis er naris abundet : ubi fane uidenturfapientiienbsp;diuma opera,paßim natura projßiciente hominum neunbsp;ceßitatibus,ut dtfeurfibus negociatorum,nifi uanitatisnbsp;fiudio peüicereiuur er auaritite fiti,tantis non fitopus,nbsp;1X Pecuniam quocß duplicem ferte uobifeS,nbsp;Scillam quam inueniftis in facculis,repor«nbsp;tate,nc forte errore faäum fit*nbsp;increuerategefios et argentiprecium, ideoduplumnbsp;capere monet,malens reddi nimium quam indigere.Ar^nbsp;gentumautem pecunia dicitur, inorefaccortiminuen“nbsp;tum.Timuit pater maleuolialicuius impofiurafuppofi»nbsp;tum ex odio : dicit autem errorem, omnia mitius inter*nbsp;pretari folitus,
14 Deus autem omnipotens faciat uobis eS placabilemt 8C remittat uobifeum fratremnbsp;ueftrum alium, SC Beniamin: egoautêqua^nbsp;fi orbatus abfqj liberis ero, imprtcïrio omnipotent omnium moderator, er corda re* adabiiuros gumdirigens,commifereaturangorinofiro,t^ multamnbsp;impartiaturgratiam,ut pariterominescumgaudiore*nbsp;uertamini.Obruit Dominusmerore magno amicum utnbsp;proßtfiusgratuletur: dum maximetentat proximefigt;e=nbsp;randaeßconfolatio. interim lacob omnium filiorumnbsp;folatio deflituitur, er duritiemprafiëli iHius attonitusnbsp;operitur or fuJHnet. gt;5 nbsp;nbsp;Tulcrunt ergo uiri munera : 8C pecuniam duplicê,et Beniamin,amp; furrexerunt defeede rut^in AegyptS,amp;fteterunt corä lofeph. Munus pro muneribusfi-equenti ufu fcripturte: mul ta enim erant qua mi(erat per filios in Aegyptu/m, fitpenbsp;Dnbsp;nbsp;nbsp;r««5 enarrata perfingula.
|
'9 Xo M Î K E Z« mul,præccpitdifpenfatoridomus fur,nbsp;troduc uiros domum, dC occideuidim^^»nbsp;Sc inftrueconuiuium: quoniam mecufu*^**nbsp;commefturi meridie. Fecit ille ficut fibi fuerat imperatum,cdd troduxituirifieuiros in domum [ofeph*nbsp;Maéiare hoßiam,eil dijponere carnes ad ctbuni,nbsp;JfienfareculmamFamiliariter autem ßeruo loquiturnbsp;audientibusßatribus,ne amicum animum conieëiartti^fnbsp;t'meant magis. Ettimueruntuiriquod introduccrcni^ in domum lofeph,8lt; dixeruntî Propternbsp;cuniam quam retulimus prius in faccis nO'nbsp;ftris, introdudi fumus, ut deuoluat in flO*nbsp;calumniam, SC uiolenter fubqciat feruitu^nbsp;amp;nos,amp;afinos noftros. Taies impiorum confcientiie funt,ut etiÙ in profi'C^ ris expauefcant.malorum enim cum fibi confdj funt,l’^nbsp;na etiam mala fuj})ican{ur,er qua alqs fiecuritatem fi*nbsp;cerent er gaudium,ilUs metum incutiunt.Ad muolueU^nbsp;dum nos, dicunt,et ut nosficiat cadere, ut obruat nosnbsp;hmnia er potemia.Sanâi peccare quidem pojfiintfi^nbsp;perpetuo poenitent,Deum fimper timeiit,aducrfa pr»*nbsp;pter peccata à Deo immifia longanimiterfußinentjdeonbsp;fiqui prtetexere uellentfibi Patriarcharu peccata,nbsp;finud refipificentite er doloris recordentur perpetuiinbsp;uindiâie diuntie in prafenti quoq; fieculo^ Igitur afeendentes addifpenfatorem lot** ti funt pro foribus domus. No» audent ingredi,difigt;enfatorem adeunt quefft cafu pecunite inßrmant,nihil ea parte confeij, fednbsp;men ad omnia trépidantes. gt; Etdixerunt:Midomine,iamantedeflt;^^ dendo defcendimus,ut emeremus efeas, t Quibus emptis,cum ueniiTemus ad di«^ foriumaperuimusfaccos noftros,amp; eccep^nbsp;cunia cuiufq: in ore facci fui,quam nunct*’nbsp;dem pondéré reportauimus, Sed 8C aliud attulimus argentum ut mus efeasmoneftin noftraconfcientiaq»*^nbsp;pofuerit pecuniam noftram in marfupÜ*nbsp;noftris. Simpliciter ,ueraciter,breuiter,et timide fefe de ig!^ rantia excufant.i^on opus habet innocentia prolist^rnbsp;mone.Erant tune uiri boni,fmponere nolebant,DO/it‘''^nbsp;confidebant.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; »ff’' At ille refpondit : Pax uobifeum, nolilt;^. mere, deus uefter, et deus paths ueftri dt®*nbsp;uobis thefauros in faccis ueftris, nam pc^**^nbsp;niaueftraperucnitadme. Eduxit^ adnbsp;Simeon,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Confeius eratuoluntatis dominé fui er gratir nbsp;nbsp;nbsp;. caffet ad prandium-Confternatos intuebatur,lucul(^ deprehendebat fynceritatem qui pecunia reportafi^^ jj,iïnbsp;Potuittnftruxijfeillumiofephunius Dei effêcult^’'^Àiiinbsp;fanëli patris bonos filios, quos tarnen ob deliëlufHnbsp;exereeri oporteret,Dicebat ergo: Deus que |
genesis
JiJ^en/atJpfe thefauro «os doMIlit occuko. Pfea newtbiptw/ifliMn cil,adnuinerata ttühi pectinia, quodnbsp;ßteor, folutiotKW fufcepi,n(hil deb«tis,nihil exigo,bo=nbsp;no fitis animo.^ado deni^ gratùon tejütur, er conf OU ¦nbsp;tur simeonem adducendo redemptumè umculis»
Et introduxit uir ille uiros in domum lo^ fcph,aiiulitaquam, amp; laucrunt pedes fuos,nbsp;deditep pabulum afinis corum.
Non tnore aliorim mercatorum traéîdntur,fedfèfi^ ttiuiçr lt;tmice fufcipiuntur,etiam abfeiuelofeph,ne wi:»nbsp;folita benoßcentia quouii modo admonercntio' ad cogigt;nbsp;tandum de fratre^
Illi uero parabant manera,donee ingrede returlofeph mendie,audierant enim quodnbsp;ibicomefturieiTent panem.
Parant munera,ut decenter offèrant «iro iUts pr£* termorem Oquot; injßerate benefico.Omnibutmodiiteflianbsp;ri cupiebant nji«)cct»tiam,gr4ttt«dwifm,er obfequium.nbsp;¦¦ Igitur ingreffus cftlofeph domum, obtunbsp;krunt^ei munera,tenentes in manibus fu^nbsp;is,amp;adoraueruntproni in terram.
Jn^ejjo intro lofeph offeruntmunera,uer(in ter« ramfefeinclittattteSjpronouultuadorain ueflimenti finbsp;fe inclinando,quod efl adorare, caput demittere cr in^nbsp;curuare, HebritK,
Atillcrefalutatis eis,interrogauit, dicensî Sanùs necft pater uefter fenex, de quo dixe*nbsp;ratis: Adhucuiuit^
Prieuenitterritos,quarendo defalute parentiiipfo« ritm.Ante omttt4 patremfaluum audirecupit utboauinbsp;ßliui.Senemnonünat,cuiu{ decrepitain lt;etategt;n non ignonbsp;r4l)lt;jt.Exmemorilt;t ^«frere feßnxit,no ex ajfeüu- ideonbsp;addit:quem dixeratis fcilicet «os habere»
QuirefponderuntîSofpcs eftferuus tu-us pater nofter, adhuc uiuit. Et incur uati a- / dorauerunt. i •
Deferibitur totie s adoratio illorum,ut protnißionam DeiueritaffecuUs comnendetur. SeruivmfÀteiuur iüiiMnbsp;tamfeipfosquàmpatremfuum. Difeimui de promißisnbsp;Oeinetttiquam dubitare,quantiimlibet fieri nonpoffenbsp;f^nfutcarnisreclamettSuperioriie^ prouocare uerbifnbsp;^Ariorcm ad colloquium, dore fermonis fidutiam^nbsp;AttoUcnsautemIflfephoculos, uiditBennbsp;iamin fratrem fuum filium matris fuæ.ôCnbsp;^itîlfteeft frater uefter paruulus, de quo dixeratis mihi^ Et rurfum,Dcus,inquit,mif€-’^eaturtuifilimi.
Qttew diîigebat magts citàiS uidit : quem animo uo^^ •“^“•’«t.ocuiùre^Birebat.-anMfttiiw uterinum fratrem alnbsp;loquitur^çj. canfoiatur^çr beaedicit, quempriui qiufinbsp;•KgleôlimuidijJèfcriptiMncSli jOMtttbiw uwdii quterenfnbsp;ignorart.NoncxpcftatreJ|)öitfiMnJrafy« de Beniamin,nbsp;fed pro abundantia naturabt amorts anteuertit,falutdt, 54nbsp;^ratiant imprecatur Dei, qua maiwi bonum homini definbsp;derare optareq; non pojjMmits.FilitMn nominat nonfra*nbsp;trem,dffeélumd^niulans,ut exercelt;ü magis nondw»nbsp;plene pwgdtoï crwiWJe prodit ionis i« ^atrem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;
18
(
Aâotint hitr«.
^«nnus
MIK EZ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$6
gt; V Fcftînauit^,quia incaluerant uifcera eïus Tuper fratre fuo,Se quxfiuit ubi flerct,amp;in-troiens cubiculum fleuit ibidem.
5»
Rurfum^ lota facie egreâiis, continuit fe Cc Sc ait Î Ponite panes,nbsp;lifdemuerbiifcribitur.j.Regumj. Commotafuntuinbsp;fcera eiiK fuper filio occidendo à Salomonen Talii miferinbsp;cordia Dei ad homines pios,qtu maior exprimi non pofnbsp;fit.lndulfit igitur geniOf^quot; fletam fibi permifit, fed oc»nbsp;culte ut potuit,ne agao fceretur à fratribiM ante tempuinbsp;4 Domino confiitutumgt;
Quibus appofitiSjfeorfumlofeph 8C feor fum illis, Aegyptiis quoq; qui uefcebanturnbsp;fimulfeorfum(illicitumeft enim Aegyptiisnbsp;comedere cum Hebræis cibum, quia abominbsp;natio eft Aegyptiis.)
Non fcribiturfratres lofeph fubterfitgifjccommerci Superßitio vmmenfiecumAegyptijSffedpotiut contra. Aegyptijnbsp;abantiqMofupcrJlitionibtM deditißimi,fefe faniiiores,nbsp;mundioreSifapientioresq; alijs iaâabant: Vnde er dranbsp;cuncifionem affiunpferant,diuinatio)ubiis influbaiu,Denbsp;osnuiltos colebant, Aflrologiæ operam nauabant, acnbsp;externos quofq; uelut barbaros auerfabantur, non dianbsp;gnati conuefci externis. lofeph uero ad conuidum ernbsp;conuerfatioaemfefeAcgyptijs accommodabat,quo luanbsp;craretureos Domino,er pararet eos fidelibut populiinbsp;.conuidores,donec Deo placeret. Solent prophani aboanbsp;mindrifacrostnon uidfiim uerefandi quëlibet ffernut,nbsp;fed honore omnes prteueniunt,bomtatefult;imalosuinanbsp;cut.funtqi tradabile5,er ut paruulus: fiunt omnia omninbsp;ius,ut omnes kicrentur non tamfibi quam Domino,
55
Sederunt coram co primogenitus iuxta primogenitafua,8£ minimus iuxta ætatemnbsp;fuam,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;
Ex ordwie federe ficit fratres fuos lofeplr ad menfam, fiquidem omnes nouerat ex »etate quis cuipricfèrretur fa,nbsp;ex prgrogatiua natiuitatum, Cum enim maximarurn trinbsp;buivm patres et fiipites Dei prouidentia ordinati effent,nbsp;non modica cura fenij er natiuitatis ordittan obferuaanbsp;bant,refèrebat enim quo quit eorum ordine uteretur. Etnbsp;admiratifuntuiri unufquifq^ad proximumfiium,quoanbsp;modo lofeph iaxta paterna dotnns morem feßionis or^nbsp;dinem conferuaffet. Rabi Salomo dicit, Cyphum pereufnbsp;'fiffiargentcumtthdecimuidbui,er adfingulostadusnbsp;-euocaffe ex nomine quempiam, er qui una tnatre nadinbsp;effent:tandem ueniens ad Beniamm,dixerit : Is matremnbsp;^nonhabet,necfratrem,ideomecumfedebit. vifutq^o^nbsp;mnibuifùerith^c Cyphi diuinationefe agnouiffe, quonbsp;:}ninusinternofcereturàfratribui,er ttmerctttr.nbsp;fC^i his fibubs ddedatur iKdaicis,rn«lta apud h«c Talnbsp;nMdiflampaffmtmueniet,nec erit ex hocdodior,fcdnbsp;fiultior.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ib '?
Etmirabanturuiri quifep ad proximum ô 'fuum. Sumptisquoc^partibus quas abeonbsp;acceperantî maiorcp pars uenit Beniamin,nbsp;ita ut quinq? partibûs cxcederet, Bibcruniœnbsp;ÔC inebriaiifunt cum eo,
B 1
-ocr page 138-|
genesis ' Cibi inß^nis portio ïofcpho pneponfhafitr, doMnia» rti»M more t qui guß^a^fublata inde, diuifa^ partioni»nbsp;btti,unicuiq} fratrum portio proponebatur. Etnuioreanbsp;rat portio Bettiamin portionibut altorum qumU parte.nbsp;Voluit enmprahonorare germunum frnim mfigniorenbsp;frrculo, qui inter eos contemptibilior haberetur, ultianbsp;muf^ recumbebat: tautoq; minutamabaturàfratribm,nbsp;quanto à patre omnibui cbarior haberetur.BiberuM etnbsp;inebriati funt cum eo.Alacriter conuiuiu peregerut p4nbsp;riter, nihil minus cogitantes, quàmquatimuerâtanxienbsp;er flutim paffuri erant.Gaudebant fe tanto exceptosnbsp;conuiuio,quosfiieratnimiwmaufrere aggre/fus antea*nbsp;CAPVT XLIIII. Rxcepitautemlofeph difpefato ri domus fux, dicenstimplefacnbsp;cos uiroru frumento, quantumnbsp;O pofluntcapere:amp; pone pecunianbsp;fingulorum in fummitate facci. Cyphum autem meum cyphum argente um, amp; pretium quod dédit tritici, pone innbsp;ore facci iunioris.fadum^ eft ita. tt7un«tur Adhuc cxcrccre pergit fratres cr tentare fruere poeniteant de peccato in fe commiffo, quo affvâunbsp;frrantur in fratretn fuum Beniamin cr patrem. Subor«nbsp;natcaufam odij infratrem,illudq^ exulceratobfiirtumtnbsp;fr quod ejfet in eorum peâoribus contra fratrem, pronbsp;pterquodipfr periclitarëtur quàmmaxime^et inueteranbsp;ti odijfrgna eramperent acerbius, çr patris dolori nonnbsp;tantopere pracauerent ex caufafratris, quern in manianbsp;frfrofrcinoredeprehenfum frnerentquafiiufre périclitanbsp;ri.Quanto fuos Deufmagisdiligit,tanto magis tentât.nbsp;Eideilbus poft gaudia 'mftAnt aduerfa,cr uini potatio ulnbsp;cifcitur amaritudme cordis. Et orto mane, dimifti funt uiri cum afilt; nis fuis. Eorfttan iUuxit mane antequam abirent.notante eos fcriptura,quiade uinoiUisnon affiieto potauerint ni«nbsp;mis, cr prolixius dormierint. 4 lam^ urbcm exicrat,amp; proceiTerant pan lulum, tunc lofcph accerfito difpenfatorenbsp;domus,ait-Surge, inquit, perfequere uiros,nbsp;^apprehenfis dicito ; Quare reddidiftis manbsp;lumprobono.^ y Nónneipfeeftinquobibitdominusrae us, amp; in quoaugurari foletî’ peflimam remnbsp;feciftis. «empluîn nbsp;nbsp;nbsp;Si quts ojentiendi exemplum hinc coHigere uoluerit, frdei quoq; cT bonorum opcram, beaeficentiic cr in* dulgentia exempla non negligat. Qum ft ftdan cx timonbsp;rem Dei habueris,nihil oberit quicquid peccaueris ,iifanbsp;dem tarnen ut iUi aduerfttatibus emendaberis. Fecit illc ut iuflerat. Et apprchenfis per ordiriem,locutus eft, Obfequitur Dominofuo in omnibus feruus,confcius probitatis iHius, ßrtaßis^ totius tragcedi/C, Qui refponderunttQuare fic loquitur do minus nofter^abfit ut ferui tui uerbum iftud II |
MIK E Z» 10 11 commiferinc. Anted fcrKt« hie onxios confolatus frterat, cut eltu^ de Jit refrondent, detfitinum uocant. Non rependuM in*nbsp;iuriofa uerbaei quifiirti arguebat innocentes: fed con»nbsp;feif frbi de 'innocentia confidenter reftgt;onderunt, printifnbsp;fimpliciterneganteSffecundo perfuadere innocentilt;oHnbsp;tentantes. Pecuniamquam inuenimus in fummita'* te faccoru,reportauimus ad te de terra Cha^nbsp;naan, 8i quomodo furati fumus de donidnbsp;domini tui argentum uel aurum^ Tantivmabeùut dominum tuum fraudare uoluefi^ l^ mus,utderemotiore noftra patria errorem commiftio»^nbsp;in pecunia,te tefle, emendareftiiduerimus: fufficit nol^nbsp;noftra pecunia,alienss diuitias non ambimus, cibumnbsp;pecunia quaritnus, quem in Jkrili noftra terra confernbsp;quinondatur. Apudquemcunqjfuerit inuentumferuo rum taorum,moriatur,amp; etiam nos erimttinbsp;ferui domini noftri. Totafidutia recufant frirtttm,non\dubitantes nuf^ tern, acferuitutem morte grauiorem interponere, nih^nbsp;minus cogitando quàm fecum inueniri pofte quod no»nbsp;acceperant.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ Qui dixit eistFiatiuxta ueftramfentend'-am, apud quemcunqjfueritinuentumiipii^ fit feruus meus.uos autem critis innoxi|, Eiguramfermonis obfcurat,quap ueritus mentirico^ fra innocentestquaftdicat, Pojfem durius uobifeum jnbsp;reiuxtauerbaueflra, fedremitto de fententia ueftr»*nbsp;illum^folamferuitutis poena inuoluam quern ex uobffnbsp;deprehendero fuftulifte cyphum. Itaqj feftinato quiqj déponentes in terran* raccos,aperueruni finguli, Quos fcrutatus.incipicnsà maioreufqo^ ad minimum,inuenit cyphum in faccoB««*nbsp;iamin, Nibil cunitantur,fed nec ulcifcuniur calttmn(am,pt Hieuidentia fefe 'mnoxioscomprobareconfidebant,^lnbsp;qiàfttioaem ftnguliadmittunt prompte, donee deue»*'*nbsp;eft ad innocentiftimum omnium. Sic folent impoftii’^nbsp;degrauari,non alif quàm pqftimi,longe^ frequentiusnbsp;poni maleuolorum dolis,quàmimpif ac nebulones.nbsp;iatutaefUnnocentiaftresmendatifs cr impofturifdl^nbsp;coeperit. Ideo^ nemo nimium de fua probitate coftà»^nbsp;praftat pauidum eftè in tali mundo. Atilli feiffis ueftibusjoneratis^ rurfd*” afinis,reuerfi funt in oppidum, lam tunc apparuitemendatos fratres, crfyncerilt;^ animo ad Beniamin efte,quàm fùerant olim ad iofrP^Jnbsp;tJonirruuntin Beniamin,noncredunt fitratumnbsp;potius aceufatU, Dei fuper fe iudiciit pertimefcunt,nbsp;fetaliapaticonßtentur,nonexcufant. Gratiami»^''*nbsp;runt cum iuftitia,negotium patris agunt fideliter,p^^^nbsp;tantum foïliciti,non pro fe,ueluti boni ftliftld quod P'nbsp;cere quàm masämelofepho potuit. Siccuminnotinbsp;patimurpriftiwrum peccatoritm reminifcamurjlt;^^ ’«41 »¦u.. |
GENESIS
amp;‘äuioyanullt;itmrenMrcrp!i*raqu4m ut ßtßiiuyeco dictum pxMm peccais omnibuf ualeamm.
* 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et ludas cum fratribus ingreffus eft ad Io
fcph,necdum enimdcloco abierat, amp; cora , eo in tcrram corruerunt.
bebätiam itepotei,ß)oponJerat patri pro Beniamin, ft pientiorerat uiHoquendumparatior.tiondumloconbsp;abierat lofeph,(ion dubitans cito traâandum negotiumnbsp;quoàfnruo coni(ferat,redäum iBorum operiebatur, crnbsp;complendum fomnium ftum de adoratione omnium franbsp;tyumfuperterram.’uerbumenim Domini fineimpedisnbsp;f mentoprofc!t,omnibiK complcturmodii.
Jj Quibus lofcph aitt Cur ficagcre uolui-' ftis^an ignoratis quod non fit fimilis mei »«nbsp;augurandi fcientia^
Cogitandum uobis erat me à pbaraoae ob fecreto^ rum cognitionem celebratam nomine zy offcio, etiantnbsp;tamprau£rciconfciamelfe.\deoq;à tMtoflagitio de^nbsp;Jigmtndo uobis profgt;iciendum fiter at,lt;juod fitcile difcc'nbsp;repofiit crfire ijuifijuismihifiteritfimi'ii,
16 Cui ludastQuid refpondebimus, inquit, domino mco^uel quid loquemur,aut iuftenbsp;potehmus obtêdere^ Deus inuenitiniquitanbsp;* tem feruorum tuorumt Ecce nos ferui fu*nbsp;mus domini mei,amp; nos, SC apud quem in*nbsp;tientus cft cyphus»
ABegare quidcm tnnocentiam, ^ud nobis confcij fu= igt;ius,non audemus publice deprehenfithtfios nos probarenbsp;Mn pojfumui,nthil cauf^ obtendere datur,mhil ^uad conbsp;*»1 ƒ *’’*¦ gitemus uel loquiUmirMerimludas non murmurât connbsp;tra Deum,iKin tuetur i»nocentiam,non èmpofturam ijuenbsp;riturfubeffe potui/fc,Dei manum firre confeittit,peccttnbsp;torumfuorum nieminit,ultionis iuflitiam agnofit.Com*nbsp;miferationem extorquere aggredilMr in caufa defiieratitnbsp;ctdparn fufcipiendo eSquot; dignam poeMm.ln exigenaa uittnbsp;diàadefecrfi^tnbus feuerior quM Infeph,feiplumnbsp;cr frtüres fcruituti fubdetido propter umus accuft»nbsp;/ tionem.
ö Refpondit^Iofeph:Abfitàmeutficagâ: gt;7 'iirapudquem inuentus eft cyphus, ipfefitnbsp;^'^uus meus,uos autem afcendite cum pacenbsp;pattern ueftrum:
Experiri adhuc uoluit ^uo affieilu firrentur in fi-£s Ifem cr patrem,f pojfeat iüum periculo exponere,re^nbsp;linquere in exilio:an emendatioresfitdi fin/fent uexatinbsp;Domini Dei fuper fe iuditium fentientes, er fi pa»nbsp;^^'gt;'grauarealteriuslt;iuoq; flijantißione acjuammiternbsp;poffentMerim in poe/tA exigenda adparet remißinbsp;^^t^fuumquemq;peccatufirre:non tantum accipitnbsp;iHi promiferant/ciebat eoï enim mhil tale co»nbsp;gltaffe.-animumnonuerba penfat.
Accedensautêproptus ludas, ait; Oro domme mi,loquaturferuus tuus uerbum innbsp;‘^»fch. auribus domini mei, amp; neirafcaris famulonbsp;luoïquiaficut tufic Pharao.
Oratio lutite fuprtt nwdum elegant artifidoft.
MIK E Z. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Î7
wn ^uUeta drte,fèd affêâu er ueritate ortutfa sitin' da ad perfudendum^ Cuius exordium fitam én captationbsp;ne beneuolentiat quum lofiph interrupifiet fuis uerbis,nbsp;pergit tomen ludas propius accedendo,ut fitmi'iarius al»nbsp;lo^Udtur,liberiusqi,Amabatueheinentius pattern fuu/m,nbsp;obftrinxerat fe pro Beniamin,fiteratprius caufa uendi»nbsp;tionis Iofeph,quum eu Ruben eripere decreuijfet : ideanbsp;mincfollicitiusinflat,cr partesporrigit confultandiinnbsp;maliStidq; prudentißime.AmAnter Dominum adpeüat:nbsp;oral audire patien{er,tatuijferq; ut fir at loquentt m,donbsp;neccaufam omnium fratrum ex ordine recitandam ctwnbsp;gnofcat : Pharaoni comparat,benignitatis caufa cr cle»nbsp;menti£.Neceßitascrßdes accommodant artes loquen»nbsp;di,cum confeientia 'mnocentilt;e cr caufe probitate.
19 Dominus meus intcrrogauitferuos fuos, dicendo: Habens patremaut fratrem^
Et nos refpondimus tibi domino meoï Ëft nobis pater fencx:amp; puer paruulus, quinbsp;infeneâute illius natus eft,cuius frater mornbsp;tuus eft:amp; ipfum folum habet mater fua,pa*nbsp;ter uerodiligit cum.
ii nbsp;nbsp;nbsp;Dixit^feruistuisïDeduciteeum adme, g
amp;ponamoculosmeos fuper iilum»
ü nbsp;nbsp;Diximus domino meo; Non poteft puer
relinquere patremfuumifienim ülum dimi ferit, morictur,
15 nbsp;nbsp;nbsp;Etdixiftiferuis tuistNifiuenerit frater ue
fterminimus uobifcum,non uidebitis am* plius faciem meamgt;
^4 Quum ergo afcendiflemus ad famulum tuum pattern meuni,narrauimusei quælo*nbsp;cutus eft dominus meus,
Obmittuntur quidam qu£ domi gefin erant,quod ai rem nünime pertinebant Deinde qult;e pater cum eis lo»nbsp;cutus erat non omnia nArrat, qu£ caufam eorum fu/fe»nbsp;damredderepotuiJfent^Sed o* qu£dam fe dixi/fe adnbsp;lofephnuncmemorat,qu£nondixerat:nec indigne eanbsp;firtlofeph,quiboniconfulebat uerba anxif aiiimi,necnbsp;ad uiuum omnia excutienda putauitpius er prudens.
Et dixit pater nofter:Reuertimini,Slt; emi* te nobis parum cibi.
Caufam unit breuiter agere, quia anxius animo, cr ne grauet audùorem, ideo non omnia gefta récitât.
Cui diximus: Ire non poflumus : fi frater p nofter minimus defeenderit nobifcum,
3.7 nbsp;nbsp;proficifeemur fimul: alioquin illo abfen-
te,non audemus uidere faciem uiri.
Non poßumus uidere ficiem uiri fratre noßro nûna re non exijkitte nobifcum. Faciem uiri quod dicit,adnbsp;honorem pertinet cr ntAiefiutem lofephtquod minorentnbsp;JratremnominAt, ad commiferationem.
18 Et dixit feruus tuus pater meus ad nost Vos feitis quod duos genuerit mihi uxornbsp;mea,
Serudttam uerecundiam quàm decortim,alloquenda Dominum terr£ nec audaâer necrußiciter,fed cum or»nbsp;dmecrdifciplma^utdecet prudentes uiros boiwStnbsp;t 5
-ocr page 140-|
G E N E S I S tun mmium blandiendo zr adullt;inJ(),necrußi(i(er imtc i bc«(fo. sic enmt uere pim nouit quid eut .]; ey qudntwnnbsp;debeat hoiwri'i,pro loci^tenipor^,perjonttrum ne»nbsp;goti/ qiuHtjte^ Egreffuscftunus à meamp; dicium eft:Bc-ftia deuorauit eum î Si hucufqj non corn«- ± parct. î® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SI tu 1eritis amp; iftum à facie mea, amp; mors et in uia contigerit,decluceüs canos meos cum moeroread inferos. Erdilt;fiiMncÂ,lt;iû,ér twndixillis,utnKndatium clt;tu» tiuscelaretur.'iteipl'jfratres proditioium exeufareuolunbsp;iJJèuideantur,fedpnteridfMpte æflimatione cogitdl'ihnbsp;Accidet etdem tneommodum. Affertiuè loquitur, ßcnbsp;caim uerißmileßiurum arbitrabutur, ut umbobut filijsnbsp;deßitutus, Mm doloris fenex caluraitofui fuffèrre n«nnbsp;poßit. 5* Igitur fiintrauero ad feruum tun patrem meum,amp;puer defuerit,quum anima illiusnbsp;ex huius anima dependeat, G niderit^ puerom non effe nobifcum,mo 3 JXnbsp;nbsp;rietur.amp;deducent famuli tui canos feruitut patris noftri cum dolore ad inferos. Bom' ßlij nufleflißime ßrrent patyem fuum ßne omni (onfolatione in tantii unguflifs claudere diem exire»nbsp;mMt,qudrMn ipß ßißent occaßo^ Qyia feruus tuus fub pignoreaccepit pa* erumà pâtre meo.dicendo: Nifi reduxeronbsp;eumadte,peccatireuseroin patrem meumnbsp;omni tempore, Hic /copitm tangit orationis futc ludiU. Qauw enitn ß)erare non po/ßtomnes dtmittfndosfi^^,eß'etdult;‘nbsp;temferuAndad‘quttiHS,fefe expomt periculo pro omni» RïChtlch» «fffm».' * ti‘on patris reuertatur,crhjbeat excharißimaRdthe* If fuperßitem uel untvmfilium: nam id patri promißratnbsp;fub pi^nore,quod ;wnc exhibere aliter non poßet. No»nbsp;igit«r confultum eüfefe pigniti locore pro guocun^;^nbsp;Salamone ab hocßepius dehortante : quod prouidentßenbsp;Dfi ordmem nec impedire ualemus, »ec priefeire quidnbsp;craflinAßtparitura dies. Sedeat quæfo feruus tuus pro puero in mi nifterio domini mei, 8C puer afeendat cumnbsp;fratribus fuis. 5î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;afeendam ad patrem me um fi puer non fit mecumjne forteafpiciam calamitatem quæ inueniet patrem meum. Longe nühi leuior erit queewtq; captiuitas,feruittts, er omne malum,quàmuidere patris mifèriam tamßinenbsp;fhtmFSac itaq; oratione fußieienter declarata dexteritanbsp;teßatrum^obßfuantia ZT umore ad patrem ,fide^ zTnbsp;charitate adfratremjempus erat atnoliendæ tentationisnbsp;er imparttendx confolationis.'tamßaternd charitas çrnbsp;patris reuerentia, peccatorum omnium aboUtionent im»nbsp;petrauerantfideo fequitur. CAP VT XLV. |
V A n G ASCH« On fe poterat ultra cóhiberé Iogt; feph multiscoramaftantibustunnbsp;de praecepit ut egrederenturcun-^nbsp;äi foras, amp; nullus adfiaret uirillinbsp;qoumfeoftenderet lofeph fratribus fuis«nbsp;Dedit^uocem cum fietu : quamaudie*'nbsp;runt Aegyptii ,cmnis^ domus Pharaonis,nbsp;Oßtnfurus lofeph fefiatrtbiu ,iubet exire cum^lof,nbsp;quo liberior exultatione mtttua geßiendi licentia eßet,et lt;nbsp;proditiofiatrumnon reuelaretur externis. Vocem aU»nbsp;tem tedidit cumfletuprie gaudio, commiferatione er dinbsp;miratione prouideiuite Dei,quia fcibcetßatres fuosfe^nbsp;cum haberet er patrem uiuere dudiret,adeßet fibi benfnbsp;ßeiendi iUis er caufa er oportunitiU,Domino omnia Ünbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ Jfonente. Pro nouitatis autem imter homines de moreia» £lantia,flidim iti au'am régis diuulgatum efi ueniße lo»nbsp;fephogratißimoshoßiites, undecim ßatres unius pa»nbsp;tris adhucuiueittes incolumes filif : qutbus duodecitni^nbsp;perditus ut putabatur muentus ejfet,cr ittortuusreuixfnbsp;fet,exul er feruus imperaret ßliciter. 8C dixit lofeph fratribus fuistEgo fum lo' fephtadhuc pater meus uiuit^Non poterantnbsp;refpondere fratres nimio terrorc perterriri' ƒnbsp;tiisuerbis er prodito nomine proprio fefe indicot Xnbsp;nunc,quum prias moribus (y ßgnis reuelaßa fe lÜK,nbsp;Aegyptijs enim alio prias nomine notas erat, lam patrénbsp;uiuentem 4udierat,fed pfte magnitudinefilialis affedliu,nbsp;denuo 0quot; iterum de patris falote querens er audire c«nbsp;piens,qu^it de patrisßma gratißma, quem diligebat,nbsp;erd quo fe tantopere diligi iam ßepe audierat in trarifinbsp;aüa tragoedia uel potius comaedia.Fratres autem fubitonbsp;terrore,cr inßierato bono perculß, etpauore uelut exdnbsp;nimatijoquinon poterant: cogitabant anxi] quomed^^nbsp;iUum oßendißent,qudntap«na,digni, qu^ bona uicif'nbsp;ßm dccepißent ab illo,quid diuitia prouidentia dißofu*nbsp;ißet,quantum gauifurus pater eßet hxc auditurus, quidnbsp;perßatrem utilitatK er glorie habituri. Adquos iIledixit:Accedite,inqnit,ad m^* Et quum acceffiffent j Ego fum, ait, lofepbnbsp;frater uefier, quem uendidißis in Aegy*nbsp;ptum. Dulciter,ßmiliariter,ßatemec^ confolatur ac di* mulcet tanqiiam ßatres,quos odiße non poterat, et qM^nbsp;pauore cximere iam uolebat.bion inquitßigite,nonnbsp;pauefcite,nil malifirmidate,ßdueialiter accedite ßdtt^^nbsp;concilijt!.im,benignum er beneßeum. Ego,inquitß^nbsp;lofeph ßater ueßer quem uendidißis 'm A fggt;ptttffi.E^^*nbsp;mo id aliasßire potuit,certumßgnam dabat,paruu!d^nbsp;feßatrem dißraxerant,uile mancipium prodiderdigt;^nbsp;quem nunc gloria er honore coronatam adorauerad^'nbsp;er diuma ueritati teßimonium perhibuerant. Sic Chn* p«*nbsp;ßus uocat,ßc uendmus lüam fiepe,ßc uinett pietatenbsp;malitiam noflramßc olim iudlt;ets mnoteßet,quemnbsp;bas uelui expofuerumt emenduw, nolentes ipfusn hab^nbsp;re regem, tandem uexatione mtelledium tribuentetdlf*nbsp;reuelabitur per fcripturas.Non in terra ChanaOn,nbsp;Aegyptototiusmundiregnantem alim adorabunt |
|
GENESIS dmpleHeniW.Applicatio fiicilis erat ab hifiorM iUius ininbsp;fio (td ebrijh Domini myjkri!im,fed proieilamenta tartnbsp;turn cogitandi fiudiofis ac pijs paramus altiora traâonanbsp;di ex filiciuSfideo^ iuxta twftrim infittutum breuitatinbsp;fiudium impendimus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;] Etnuncnolite pauere.neque uobis durum eife uideatur quod uendidiftis me huct pro falutc enim ueftra mißt me Deus antenbsp;uos. Conf rlatur eos lofeph ne timeant fibi ab indignatio ttefita,nec Dei iram arbitrentur euentum uenditioms,nbsp;fed gratiam,qua mala permittit propter bonum.Peccaonbsp;turn illisex animo remittit,ex dijfienfationem Dei ctrednbsp;11^'^*quot;' fiimiliam patris fui declarat-Eafefcilicet ratione uendi'nbsp;tuminAegyptum,utibidcm iUisrefiigiumfalutis fieretnbsp;ex uitefubfidium-Si enim fine Dei uoluntate figt;lium nonbsp;cadit ab arbore,multo minus fratris ad regnum promo»nbsp;tio,tot^ populorum falus ex prouifio. Biennium eft enim quod Ctxpit fames in terra effet ÔCadhucquincp anni reftant, qui-bus nec ann potcrit,nec meti. Spirittt prophetico certus erat de duratura media prouinciarum,cuius non eft inquirenda ratio,euentunbsp;fuccedente difcitur,ex tranftatioiie feminis Abrote wnbsp;Aegyptum,tinde olim exituri effent multiplicati,attenunbsp;atione Aegyptioriwr. ex feruitute. Biennio durrtuerdtnbsp;annoniecaritt!iS,adhHc qumquennium duraturn,»! quonbsp;necmeßis necnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prouenti« notabilis effet fiitur in: non enhn nihil crefcebatjfedparum. Prxmißt^ me Deus ante uos ût ponat uo bis reliquias fu per terram,amp; efcas ad uiuen -du habere poffnis ad euaftonem magnam*nbsp;Prlt;eordi«lt;iMit Dei« pralationem meam in hoc, utfirnbsp;lurelur fernen ueflrum,ex non totum ceff tret oh maxi«nbsp;mam/imtm,qudm ewincere magna, effet faluatio,exnbsp;quo ueflrofemine maximus effet populus diffeminadus,nbsp;Î Non ueftro confilio,fed Dei uoluntatenbsp;hue milTus fumjqui fecit me pattern Pharaonbsp;nis. Sc dominum uniuerfæ domus eius,acnbsp;principem in omni terra Aegypti* gnbsp;Deusnüfitmehuc.Veflraquidè culpauenditusfum,nbsp;Cnip^jj r'dp}.oHi(Jc(»tilt;tDci i« Aegyptum miffusfum.Prohibet ® pfccare Deus,fed peccata noftra prtordinat adfinent Sonant. Peccatum uefirum punitam eilfiime^exilio, annbsp;amp;gt;ftia,confiifione,uoluntas autem Dei perfèóla eft i» il«nbsp;l*«$glorwm er Meftrlt;«mfalHtem;Mtç fimPharaoniaminbsp;f‘tfneceffarius,ex faluator regni illius, ex beneßäornbsp;Sratißmus. Totitm autem Deo tribuit,ex orcimi proui^nbsp;denti« diùinæ,non proprilt;efapientite uel uirtuti.Et ut donbsp;molitione humona Dei opus impedirinon - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;afcendite ad patrem meun», 8C dic«is ei Î Haec mandat fïlius tuus lofeph: Deus fecit me Dominü uniuerfæ terræ Ac-gypti-defeende ad me,ne fteteris,nbsp;incipit bona pro malis reddere, domefUcis prouidc*nbsp;fe,patremuellefonfolari,pofi abforptunt triflitifs cor 10 11 11 «S /J Z 9 |
«4 V Alt GASCH. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;58 pdtfl'ttKM 'nnnienfo gaudio vecfettre : dmi^ bnperäre jratribut ex pareini,coinplere fomnium, cr comnwaenbsp;gtfudium loti frmilM inßtuere. Afcetidere ÎHkmur, utnbsp;defeendant. ôC habitabis in terra GclTcn.’cris^ iuxta mcrUjôi filii tui,8£filii finorumtuorum,o-uestuæ,8Carmentatua,amp;uniHerfa quæ pofnbsp;fides* Gofen loctt!e/fe uûJeturwJ finibui Aegypti uerfut Gofen io-Arabilt;im,terrafine dubio pafcualK,utilis,cr optima: re gio efltton longeù^regia refidentia. iterum ergo tentainbsp;tur fides prottüjfie terrg quum lacob iUant exirc pr£cisnbsp;püur,quie promißione Dei itti tenebatur.'cr dijfertur lt;«inbsp;fcue ttugis completio boni prontißi,iwn tarnen aufirtur^nbsp;Nutrit Chriflusuerbo fito fideles, ne pereant annis pc«nbsp;nurire. [bi^tepafcatn(adhuc enimquinq; anni fanüs)neSCtupereas,S(domus taa,SC om-niaquae poftides. OmfiiHM rerum neeejjatiai^am fuppetentiam I4cobo pronüf :rat,fied medijs ad hoe ufiif àfe eleäis,pec Media adnbsp;catofihoru,uenditioneioßeph,anxietate patrif,iofephinbsp;eaptiuitate,glorificatione,fiune, tranfinigratione, exc»nbsp;Nihil ergo negligendum ob promißioites Dei quas fiitmnbsp;rascredmus-OrdinatDeusfiu opera in nobis, cr nonnbsp;fae nobis:Oninia tarnen ipfe aperatur in omnibuSi Ert oculi ueftri 8C oculi fratris mei Benia - D min uidét quodosmeum loquaturaduos*nbsp;si pater credere noluerit uerbis ueftris lt;jui me uendianbsp;dißis ex tutne uidetis,ittnoeens tarnen fijter meus uteri^nbsp;nus te/klbitur omnia hlt;ec me promifilfe, ex loquutuntnbsp;fiiiffe h£comnia,uelosmettm,cuius ficiem probe no»nbsp;fits,exoculosuidetisutdublf non fit locus, Nuntiate patri meo uniuerfam gloriam meam, 8C cunâaquæ «idiftis in Aegyptoînbsp;feftinate Sc adducite eum ad me. Non gloridtur de fiu gloria,gaudet autem de fiituro gdudio patris fui quum hrec auJiet. MulUs quoq- uerbisnbsp;folatur confiernatos adhuefratres, ex pauidos pra' ad»nbsp;tnlratione,timore,exu^ecu»dia loqui nondum auden^»nbsp;tes.ApoJfoli ex apofiolici uiri pnedicantfiynagogic gio«nbsp;rwi» ebriJK inter gcnteî.Noj ruine iudteis Chrifli glori»nbsp;ionpr£dicemus,utdefi:endantipfiquoq; ad Chrifium. Quumœ amplexatus recidiffet in collum Beniamin fratris fui, fleuitt Beniamin fimi«nbsp;liter flente fuper collum eius. Ofculatus^cft omnes fratresfuos,8CpIo rauitfuper fingulost poft quæ loquuti funtnbsp;fratres dus ad eum. Prater iunior omnium utcrinus, pro cypho uerecun Beniamin diormaxmec^confienAtusfideoillH fimiliariusex in-prtmis cofolaturfletibus pietatis ex gdudij. Interim alifinbsp;adfinntibus ex qnid loquamaruelagät nefeientibus/ranbsp;tribus, rerunimirum nouitateperculfi, ex criminisiwe«nbsp;worf(tpert«r{gt;4ti.’ideog;reconfi!tlt;it!onis pcrfiéla; fynianbsp;bolum tliii porrigitfiaternum ofculum ex amAbile,bonnbsp;nd promtdif reddens,(haritatë pro odio: glor ioft« wi»nbsp;f 4 |
|
GENESIS ferosnonfßcrnit.Sicitaq; re/itmpto/pirifu er pdutia, pauoreq;difcujfo,certideuenia loquendi ammum resnbsp;fumpferu/K. E Auditum^cftamp;alebri fermoneuulga* 16 tuminaularegis.-Vcncrunt fratres lofcph.nbsp;Et placuit in oculis Pharaonis, öC in oculisnbsp;feruorumeius* Per omnem regiant diHuIgatm efifiatrum lofepb ad tteniuf,crcomttMnigaudioexceptuf,tam régis quàtanbsp;MléeoruiH.Iudieiconuertentur adchrifîum.crzratulanbsp;MiMndi. Mur orbts,exojculdtt pruts ojculoorts euatigelica dosnbsp;âriMa,in munditiaftu çr certißima iucundißiMaq; cianbsp;ritate illis ajfilt;lfura,quum odium quo interim in lütimnbsp;debacchanturdepofuerint. Virtutis maximiefignuminnbsp;lofeph,qui inuidiain aulicoru/m fuperare potuerit dextenbsp;ritate fud,quwm effet Hebritas er alienus, Domini grasnbsp;tiaerat,qui corda regum acprincipum quu/m uultmtisnbsp;tatacdirigitquoiHi placet. gt;7 Dixit^ Pharao ad lofeph : Loquerç ad fratres tuos:Hoc facite: Onerantes iumenta,nbsp;ite in terram Chanaan. |8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et tollite inde pattern ueftrum 8C. cogna^ tionem,amp;uenitcadmcîôi ego dabo uobis bonaterrx Aegypti, utcomedans medullanbsp;terræ» LiberaUtM régis defcribitur,Domiito pc uolente.Vi^ ‘dicumfumite,erquieneccff'ariafiieriHt uobis eundo etnbsp;redeundo pro omnibus,er donee parati ibidem peer itisnbsp;ad iter,gra(is er pne pecunia accipite omnia-Non iubetnbsp;vtpoff(‘Pionesadfirant,fed nouns poUicetur.Etcapitenbsp;patrem ueffrum. Hoc eft, adfirte, adducite : er domosnbsp;ueßrMthoc eH^pmilias Ex gratia er probitate lofephi,nbsp;coniedabatur honeffiitem er induflriam omnium pasnbsp;trum,quos Dei amicos arbitrabaturffecumqi commora*nbsp;ricupiebat,itlisdeuit.eneceffarqsprotiifurus er hoitonbsp;ripce tradaturus.t^on quod tunc ilUs ius dederit in prenbsp;ciopßima quaq^ Aegyptiorum ipfePharao, utiudainbsp;ffulte comminifcuntur:fedJponte er liberaliter patri etnbsp;patribus propter lofeph regia munipcentia promittitnbsp;l)Otta.lits autem ffoliandi Aegyptum poffea Dominonbsp;lUopmandantefufceperuitt.Karo Hebraorum dodosnbsp;res aliquid boni dicunt extra literam. Prxeipe etiam ut tollant plauftra de ter-n Aegypti, ad fubuedionem paruulorum fuorumacconiugumtôfdicitoî Tollite pa-trem ueftruni Si. ueniatis. Dei prouidentia lacob confolandus erat,pdei CT pd tientit exemplar, idea rex regia liberalitate er gratianbsp;qua nefcitis à D omi«o imbuebatur cor eius, patrem cumnbsp;plijs omnibtts modis honorât, etiam uehiculk mißis pronbsp;uxoribus er paruulis,gratiofe^ inuitat; cor enim régisnbsp;inmanuDomini. F Et oculus ueftcr non pareat fuper fupel* SLo kdili ueftra : quia omnes opes Aegypti ue-ftræ erunt» Non pdtünrurfe aUcuius ret amore impediri,non oa ttów fatispeere ueHnt, nihil poff p reUnfteadorum |
21 12 VA HG A s CH. medilentur CT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;depderent,fatis effè uaprutn CT P peUedilis in Aegypto pro iHis.Nihil depderabitis iw A« gypto,etiampmultarehnquere in terra ueffra cogd«^nbsp;ni,ajfatimfuppeditabuitturcommoda quacuntp uePr^^.j,t!)nbsp;ufibus.Fidelium eft lotus orbis, ut omnibus utanturnbsp;gloriam Dei.Aegyptus etiam pdelibus patria eft, doininbsp;lofeph régnât,^ in memoria perfeuerant illiiis benef*nbsp;cia.Non impedituelThurcapdeliumapud iUum com*nbsp;morantium profidum,fedpromouet,fi pdesuera »oHnbsp;defft:ffnequanecRomiOChripiani eruiH. Fecerunt^ ficfilrj Ifracl. Quibus deditIo k feph plauftra.fecundum Pharaonis imperi*nbsp;um:amp;cibaria in itincre. Singulis quoc^ proferri iufliit binas ftO'* lastBcniamin uero dedit trecentos argents*nbsp;os cum quinq^ ftolis optimistnbsp;ythonejUores reuerterentur ad patrem, er glorianbsp;plqfui lofeph pdem pcerent,Beniamim quoq; uterinuntnbsp;patremnbsp;nbsp;nbsp;patri amantiorem liberalius honorât. tantundem pecuniæ SC ueftium mitteflS patri fuo,addens ei afinos decem,qui fubue*nbsp;herent ex diuitüs Aegypti, ôCtotidêafînas.'nbsp;triticum,panes^ portantes SC efcas patrinbsp;fuoin itinere. tJeceffèerateuidentibuspgnisindicori Dei circa p er pii^^ prouidentiam de itigredietida A eggt;pio,et de/nbsp;ferenda promiffà Ulis terra Chanaan, quatn idcirco re*nbsp;liquiffet inuitus.Protantiplij gloria pairem uoluit ho*nbsp;norificetransfirripmulcumtotaptn:lia,qu(e tnagtiAnbsp;erat pliorum,nepotum,feruorum,anciüarum, plijs CXnbsp;pliabusabu«daittium,quorum omniumiacob princepinbsp;erutjCr eccleffte tanta prapofftus,quos omnes in tiinor*nbsp;reDei nutriebat.Neputemus fuperfluum tot apnoseTnbsp;apnas onerari pro iUis,qui ffutim propduri erant, efnbsp;eademuiaredituri ad Aegyptum, 14 Dimifitergo fratres fuosîSiprofîcifcend bus ait ; Ne irafcamini in uia. Non folum remipt peccatum in fe,fed monet quo^jf ne in uia contondant ob pda pripna,pcut cceperantnbsp;ram lofeph audiente. Qui afeendentes ex Acgypto,uencrunti'’ terram Chanaan adpatrem fuum lacob. Non dubium quin heti er alacres redierint, non tattif pne uerecMidia pro crimine patrato in patrem, er P*'*’nbsp;dito toti mundo.’iuterim tomen confolati ex ordmenbsp;enti£ diuinte,quem immutabilem pdo didiceruntnbsp;nibus,quitantabonaex fuomalo promouiffèt. Et nuntiaueruntei, dicentes t Adhuclo' feph uiuit:amp; ipfe dominatur in omni terranbsp;AegyptiîEtuacillauit cor eius, quia nonnbsp;debat eis. Quap obrutus cogitationibiis non aduertit,fed ut ditu infolitum, impoßibtle,e^ maximum,hieptauitnbsp;ptit fecu lacob, quap fomnium fe audire putando-du iHi plij contrarium perfuaferât,à fera deuoratumnbsp;Xerant.'uel niic mentiebaniur,uel duduperant Uli uero referebant ei omnia uerba I‘’/’ fepl* |
|
GENESIS f«ph quae dixcvat eis.Quu*n^ uidiffct plan* ftra quae miferat lofeph ad ferendum eum,nbsp;amp;reuixitfpiritus lacob patris corum» Pluribwi argutmntif turbtto patri quod uerum erat tardiui per/uadentf donee etiam plau/ira protuleruntnbsp;priut nunquam uifa,nec interim paralJefilios uerißmi^nbsp;le» Amplißimaruni opum indicium praßrebant, ßcq^nbsp;paulatim uißs tot tefiimonijs magntficis credidit: re«nbsp;uixitßiiritus laçobi. Vchrti ignis antpuUteprope intcrinbsp;tum deßeiente oleo^ß qttis afßiderit, repente clariuselunbsp;eet:ßcfenex prlt;e trilütia penè extiniiiK reuiuifcit,cr renbsp;accenditur uita f^iritu, ubi certo credere ccepit uiuenbsp;re ßliam^Tale eü quivm fides atwnie uita prlt;edicaturßMnbsp;ebriJUDonuni pro omnibuspaßione morte falutemnbsp;hominibus partam:ße reuiuifat conßcientia,ßc pafeiturnbsp;äd uitdtn 4ntmA« Et aitlfraehSuffidt fi adhuclofeph filius meus uiuict uadamuidebo ilium antequam Qj moriar. *^b, “* Abunde fufficit mihi : gaudium maius non deßderOt quam ut filius meus loßph adhuc uiuat,fi omnia alia de«nbsp;ßnttß im alijs omnibus fubeßetßaus uel impöfiura : nucnbsp;ibo fifiinuSfUt coUoquio er amplexibus iUius fivar de«nbsp;crepitus,antequàm moriar. Synagoga ante filtern mun^*nbsp;di chriftumuidebit, amplexabiturtiam nunc non nihilnbsp;reuiuißit,quum uidet filios Abraieinftde er fludio ferinbsp;ptur£ legis prophetarum accenfos, quos crediditnbsp;tnortuoshaHenus,er infidelcsßacrilegoSf Deo^exo«nbsp;fos.Dißimus fidem 'm uerba Dei,promittentis bona, crenbsp;dentibuSfpoß trißtias fidelium eße gau^a ßerandaf obnbsp;ß’ fequium,nutrimentum,folatium, cf reuerentiam ad pttnbsp;rentes, reconciliationem 'm eos qui nobis maleßciunt etnbsp;ad mortem etiam perfequuntur,er miris muoluunt mi’*nbsp;ftrijs:pro benefitijs gratittidmem:honorcm deßrendamnbsp;uirtuti:pacemßatertta.m:mAta obliuioni tradenda,crc.nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nulta prteter myfiieum de Chriflo fenfum^ quem long!« ßgt;*amp;*^‘* declarare. CAP VT XL VI. Rofedus^ Ifrael cum omnibus quæ habebat uenit ad Bccrfabee;nbsp;8C madatis ibi uidimis dco pa«nbsp;tris fuilfaac. Non dubitauit fe credere filio 'm Aegyptum uocanti, ^tmtquogratiam Dci ß^eflabat: negotqs admonebaturnbsp;mutare ßedem,ßmemfiigere,pro tanta fimülia De« nonnbsp;^entare^cuius beneficium clore cemebat oblatwm : nonnbsp;tonten egreditur abfq; Dei confilio^ er ßne^ breuia ora»nbsp;tione.Ad locum diuinarum reuelationum pergit,ad figt;nnbsp;temAbraæ^Agar^AbimelechfCrtfitaCy ubi Abrahamnbsp;^am primus erexerat,promißiones ßßeperat. ibi facrinbsp;ficia offert multa pro multa ßmiliafiptemfcilicetfOm^nbsp;rûu/mrerumcreatorùmquem patres fiticrediderunt,inbsp;quofolo dirigi expeHabant 'm agendis, apud quem iamnbsp;uiuebant Abraam ey tßtac. Dixit Deus Ifracli per uifioncmnode,di eens Î lacob lacob ? Cui refpondit; Eccenbsp;adfum« |
VAlIcyASCfl. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;79 Mtrdiufenfus impediuntur externis occupotionibui, tuäußnt capatiores apparitionum diuinarum. Bis noanbsp;minatjota renunciaturus,^ ut attendot diligentius, qtnbsp;uberius confoletur, Cuiflatimacquiefcit,fubijcit,atlt;^nbsp;totum fe Deo 'impendit^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ 5 nbsp;nbsp;nbsp;AitiEgo fum fortüTimus Deus patris tui; noli timere àdefeenfuin Aegyptum,quia in gentem magnam faciam te ibi« Ego fum 'm quem tui patresßierarunt, quibus benea fici,promiß immenfa, er flatuam: proter quem tui po^nbsp;fieri nuUum ßiant,fcdfolum diligant atlt;^ colant. Pergenbsp;gno uocaris in Aegyptum, ponam te ibi in gentem ma*nbsp;gnam-Uerum promittit infitturum tempus,ut fides exernbsp;ceatur er creßat, qua deleâatur Deus, pro obfequionbsp;gratißimo ampleéiitur,cr ad iuflitiam 'tmputot. Ego defeendatn tecum in Aegyptum, 8C egoinde adducamte afeendentem: lofephnbsp;quoque ponec manus fuas fuper oculosnbsp;tuos. Vbicunq; ßeris ex me pendens,iUic feruabo, con^ Oeo fijen* folabor,augebo,benefitciam,tibi'mqudm,0‘ omnibusnbsp;tuis. Adero defeendenti nunc, ßmul quo^ fuo tempore,nbsp;quam'mpofleris 'm magna gloria redajcenßiris.lofephnbsp;quo^ filius tibi morienti officiofus er pie aderit, quemnbsp;te praeeßiße ad mortem dolueras tantoperefipfe fepul^nbsp;tune tuie curator er it, non tuiOius. Surrexit lacob à putco iuramenti: tuk^ runt^ filii Ifrael lacobumpatrem fuumeunbsp;paruulis SC uxoribus fuis in plauftris quxnbsp;miferat Pharao ad portandum cum,nbsp;Honorificequidem Aegyptum'mgreditur, fuo tem*nbsp;pore longe maiori honore ac numero regreßurus. Denbsp;fèruû er anciüis nihil feribitur, quo ad numerum er nonbsp;nünA, qui 'mter filios ifrael computari non merentur.nbsp;Longe enim iam ditior erat, quam quwn de Kefopotoanbsp;miaregrederetur,quando multam legitur habuißeß»nbsp;miliam. Et tulcrunt armenta fua, SC facultates quas poflederantin terra Chanaantuenit^nbsp;in Aegyptum lacob unàcum omni feminenbsp;fuo. 7 Filii eius SC nepotes cius cum co, filiae eius amp; fîliæ h1iorum,amp; cundam fimuJ progeninbsp;cm intulitfecum in Aegyptum. AnimAlia,argentum,durtim,fuppctle{iilem, pro tot per fonts bona, mobilia,omnia fccum tulerunt ad mandanbsp;tum Domini 'm Aegypto habitaturi. Certi quidem denbsp;poßeßione terrlt;e Chanaan poßidenda ißis.'quomodo aunbsp;tem er quando id fieret, Domino committebant dißjen*nbsp;fàndum.Semenfùum dicunturfilif er nepotes. Subßananbsp;tiauero,quicquidreliquum poßidebam in perfonisernbsp;rebus. g qj'Haecfuntautem nomina filiorumlfra« cl,qui ingreffi funt in Aegyptum Jacob cumnbsp;libcrisfuis.Primogcnitus lacob Ruben. Maximarum tribuum er ßmiliarum principes fittiui ri,tam diligenter ex nomine deferibuntuTtOd pofirriti» |
X
-ocr page 144-eientiam admirari pofit-C^uum enim hoc loco tutme^^ «uw Acgynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ptvm«
B
«4 «y gt;7 18 C äi • GENESIS tis memoriiHt, lt;td Oei gloriatn, qui pofl tun itu multos annas hoc fawn in paucis eatenus auxit,ut «emo ad fuffi 1 rentarfexagintafex, prater tacobum,lofephum^ gquot; dunbsp;os iBius filios. In egre^ tomen ex Aegypto numeranturnbsp;uigeßmuM annum nati fexies centeno, tnilia:hoc efl,pronbsp;UHoquoqi phts quàm dena, milio. Filii Ruben: Enoch amp; PhaUu,amp; Efron,K Charmi. Flii Simeon : lamuel St lamin,amp; Ahad,8t Iachin,St Saher,ct Saul filius Chananitidis. Filii Leui: Gcrfon,Chaath,ôt Mcrari. Filii ludatHer St Onan.St Sela, St Phares, Sc Zaratmortui funtautem Her St Onan innbsp;terra Chanaan.Nati^ funt filii Phares: Efron St HamuL Filii IfafcbartT hola St Phua, St lob, St Si meron* Filii Zabulon : Sared et Elon et laheleL Uumerantur ex ordine matrum exLeaßlij acnepo testrigmtatres: connumeratisetiam Er er Onan nurtunbsp;is:crOinanumeronon inclufa. Verißmile efl multasnbsp;getterdtasßlias,^- non folumfilios^ Dinauero fold ueanbsp;lutßntofainillis,propomtur ßieculum curioßtatis ernbsp;ittßmia uirgmibus. Inter filiosuero Simeon, Saul nominbsp;naturfilius Cdnanieie,quaß aliorum filiorum lacob uxonbsp;res Cananaano fitermt,quum tarnen etiam ludas Cob4nbsp;ttteom habuiße teftatum fit cap. 3S- Hihlii Liæquos genuit lacoboin Mefo-potamia Syriac cum Dina filia fua. omnes a-nimac filiorum eins et filiarum, trigintatres. Filii Gadt Sephon et AggietEfebonet Suni St Hcri St Arodi et Areli. Filii Afenlemna ctlefuaetlcfuiet Berfa, Sara quoqj foror eorum,Filii BeriatHeber etnbsp;Melchicl. Hi filii Zelphæ,quâ dedit Laban Liae filiac fuæ:et hos genuit lacob fedccim animas. fJomnanturetnumeràturfilij Zelphlt;e anciüæLia, fèdecim,anntmerandofiliam Serah. Filii Rachel uxoris lacob : lofcph et Benjamin* . Hlt;ce Rdchel uxor Idcob dicitUTi quia in earn primo confenferat,plus omauerat: primo pro ipfa feruierat,nbsp;primumnuptuiacceperat,utputabat. Aliie tres etiantnbsp;uxareserantffed minus reputatie Gquot; prlt;eter iBius inflitunbsp;tum, quiRacbelefolacontentusfitiffet,nißDominoalinbsp;udplaeuifiet. Nati^ funt lofeph filii in terra Aegypti; quos genuit ei Afeneth filia Phutipharisnbsp;facerdotis Heliopoleos.* Manaffes,StE^nbsp;phraim. Filii Beniamin : Bela,St Bechor, St Afbel, StGera,ôtNaaman,StEchi,StRos,8t Mo-phim, amp; Ophim,St Ared. . Hi filii Rachel quos genuit lacob, omnes animse quatuordecim* 3° 3^ 3^ |
V A IIGASCrt. Obiter filif lofepJjnAtiitt Aegypto fcribuntur cw» af^s filijsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ntmeruißlioram omnium habeatitr. Nontamen interfexagattafex comprehendumur, fed inter feptudginta, qui primum Aegyptum inhabiturenbsp;cœperintdefilÿslacob^tJumernntur ergofilif cuwiwf*nbsp;potibiu quatuordecim ipß RucheL Filii DantVfim. Filii Nephtalim:IaficI,Sd GunLSClefcr,^ Sallem» HifiliiBalæ, quam dédit Laban Racheli filiæfuæjSc hos genuitlacob, omnes animasnbsp;feptem. lacobin Acgyptum, amp; egreiTæ funt de fee' more illius,abfqj uxoribus filiorum eius.fc*nbsp;xagintafex. filiacfuæiSthos genuitlacob, omnes animae feptem. Cunâæ^ animæ quæ ingreflae funt cum lacobin Aegyptum, St egrelfæ funt de fee^nbsp;more illius,abfqj uxoribus filiorum eius.fe-xagintafex. Filii autem lofeph qui nati funt'ei in terra Aegypti,animae duæ. Omnes animæ do^nbsp;mus lacob quae ingrelfæ funt in Aegyptumnbsp;fuerefeptuaginta* Hic dicitur unus tantum filius ipfius Dan, pluralitef filq,ut idioma notemuStBilhieergoftlij feptem fiierunt-Summa ergo fummarum fit feptuaginta amtme. Eorumnbsp;autem quiingreßifunt cum lacob,erantfexdginta feXrnbsp;Simpliciter, tarn hic quam alibi, feriptura accipictid^nbsp;efl, non Logico 7nodo,fed communi gquot; populari ufu, lt;lt;*nbsp;lioquinectot inuenienturobquofdam lamdudummor^nbsp;tuoSfG“ in Cananaica terrafepultos- Odit/piritu/fait*nbsp;curiofos,ßmplices autem diligit ac iUußrat- Mifitautem ludä ante fe ad lofeph, u£ nuntiaret ei, et illeoccurreretinGelfen. Idcobus ante fe mißt ludam ad Iofeph,ut nuntiaret ei, G“ iBe occurreretin Gofen. Hieronymus dicit iudieor’*nbsp;traditionemefße,Gofen earn effe Aegypti regionê, quiinbsp;pofiea diüa fit T hebaidd.Rameffen uero urbem ArfetVinbsp;iten,nomina notißimd Hieronymitemporibus. Quo cum perueniflet, iunäo lofeph ca(' rufHo,afcendit obuiam Ifraeli patri fuonbsp;Gofentuidens^ eum irruit fuper collum ei'nbsp;US,et inter amplexus fleuit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p Dixit^ pater ad lofcphjlam moriar, poft' quam uidi faciem tuam, fuperftitem te re' ,nbsp;linquo. lofeph fenium parentis non ffreuit, nec imperij coBum eius adhuc.-hoc efl,plurimum g largo fletu fis G pietdtis. Atlofeph locutus eftad fratres fuos,eta^ domum patris fui î Afcendam, et nuntiab^nbsp;Pharaoni,dicam^ ei : Fratres mei et dom»’^nbsp;patris mei qui erant in terra Chanaan uefl^^nbsp;runt ad me: Stfunt uiri paftores ouium, curam^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 bentalendorum gregum.-pccora fua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' inenta,et omnia quæ habere potuerunt? duxerunt. QUUIUt |
9
-ocr page 145-G'E NESIS
, Quum^uocauerituosPharao, 8£ dixe*
T refpondebitis t Viri paftores fumus ferui tui,ab infantianoftraufqjin prxfenSjCtnosnbsp;ôlt; patres noftri.Vt habitare poffitis in terranbsp;Geffcn; quia deteftantur Aegypu] omnemnbsp;paftorcmoutum*
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SoUicitus lo/epb de pocefuorum, CT Mt otiop non ef
»’n Xfi. exercitio inßurent quoßcilc pojßent multi ttiwere ; prouidit tUis terram aptam nutriendis pecori«nbsp;bus-Viuendi lex antiqiu cr iußi,ßcäis,ßne luxu ac li«nbsp;bidine,m cibo,ueße,domibus pi^rum eft :’quos abominbsp;KAntur Aegyptij I«x«i dediti,ideo^ regibasferuire co*nbsp;aéUftnt.luJhidominAtio'efiutaninMlia homini ferui*nbsp;ant, homo pecoribus dominetur, homo autem homiitinbsp;frater fit cr bcneficus,Luxurioß autem ob fuas libidi*nbsp;nesferuirefixdifiime cogMt«r,er otio difioluii nemini finbsp;unt utiles,omnibus oneroß, quibus mundus non fufficitnbsp;ad ingluuië erfiflu- Agricole ueronbsp;nbsp;nbsp;pafloresnobilißf
mumapuduetereshominu genus frmper extiterunt.
CAPVT' XLVII.
Ngreffus ergo lofeph nuntiauit Pharaonijdiccns : Pater meus 8Cnbsp;fratres ,oues'eorum, amp; armenta,nbsp;SCcunda qux poffident, ucneriit
V All G A sen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6o
fMnwcrccunhnfur deindigentia fro onintAlibut, caU inclementia cy tarte aridittite proueniebat,noti eonbsp;rum ignAuia.Orant igitur, ut piu grauamine cviium,etnbsp;lt;i({pecortimji)meittahabettdlt;t,mterrapafcuaU habita*nbsp;rcipps liceat.
y( lt; Dixit^ ita rexad lofephî Pater tuus 8C B fratres tui uenerunt ad tc,
Terra Aegypti in confpeâu two eft : in Optimo loco fac habitare cos, amp; trade cis tecnbsp;ram Geffcn, quod fi nofti in cis efie uiros innbsp;duftrioSjConftitueillos magiftros pccorumnbsp;meorum,
= M4g«4 gratia regK adlofepb, tjud liberum iUi ßteit ^uacunqs 'mterrahabitandi /ine exceptione:qudß dicat.nbsp;Ad ruitumtuü expoßtatibieiitota regiojmè regnumnbsp;Aegypti, no folum Gofen regio,fed in optima qualis eft ' ’nbsp;Cofen-Sanili «on comedunt ociofe panemfuum,utilita=nbsp;tesplurimdfquieritntßbicralijs-SauirepotiufUoluitt Setuîuntnbsp;quâin ut iHisfèruiatar, propria commada non fequun*nbsp;turjjneluxuuiuunt,id(oi tcrrafußjcientißime nutrianbsp;tmtur,Prlt;eficit homines aninMlibui Det«, quorum ufunbsp;uiéiitantesegebunt nunquam, Pajferes omm« hominumnbsp;utilißimi,nobile artificium,ßcut er agricultura.
Et introduxitlofeph lacob patrem fuum, Be ftatuit cum coram Pharaone.
Etbenedixit lacob Pharaonem, Sf dixit Pharao ad lacob: Quot funt dies annoruntnbsp;uitx tux^
, Speilabilem fenem patrem fuam lofeph ß^tuit ante Pharaonem, pafloran ouium.unde non erubuit.fed utnbsp;bonus filiiu gloriari uoluit coram rege: fecusßciens hisnbsp;qui profidliad honores erubefeunt de progenitoribus»nbsp;Benedixit autem tacob regi,ho£ eft, gratids egit, falutanbsp;Mtt ut decuitigratamfe exbibwit tlt;tj» bnte/icö àc nugni«nbsp;ficoregi.
refpondit lacob Pharaoniî Dies peregri.' nationisuitxmeæ centum triginta annorSnbsp;funt,pauci amp; mali funt dies annorum uiiaenbsp;mex,amp; non peruenerunt ufq; ad dies annonbsp;rum uitæ patrum meorum quibus peregrUnbsp;natifunt.
Sertem percunüatur' de numero annoru uiftc.Omnis pattes om» Patriarcharum uita peregrinatio eft fuper terram, alia p«'gtinbsp;entM» promiffam perpetuo uitam pcrquirunt'.'in hac uisnbsp;ta prater animamfuam nihil poßident, fide fitturorumnbsp;fuJkntantur.Breuiaturinprimis uita maioru, Abraam Vitahomi-otnittiwn nwiorttin ßiorum iunior obijt ; qui uixit centttnbsp;fcptMdg’mtdqHMi^ annis: ifaac uero centiw« oftogmtt»,nbsp;ilt;jcofgt; centum quadragintaßeptem, Pducoj dicit cr nw®nbsp;Ioj,dHr(lt;m enimfauiuitßruitutem uiginti annis cum L4nbsp;bdn. AnxitM ob ßatrem,lutluofus propter ßlium, conßtnbsp;fus ob Diwdm, timid«« propter crudelitatein ultionis,nbsp;propterßmem in tanta frmilia:femper peregri«M«,rti4nbsp;iw «itH«4 tarn graui atate. Muitte enim tribulationes i««nbsp;ßorum,cr de omnibus bis libérât eos DominuSt
10
Etbenediâorege egreffuseftà facie Pha raonis.
de terra ChanaamSc ecce conftftunt in terra Geffcn,
Ingreditwr libere ad Pharaonem lofeph fecundus pojl regem,cr «élut pater reggt;M. Récitât diuitias fuoriinbsp;quiaduenerint,negrauamenpatriiefM paupertate im*nbsp;portare uiderentur. D iu dicit mAnfuros,ciues regni frttunbsp;ros,Bonperegrwtoj.
Quofdam quoep fratrum fuorum quineg uiros ftatuit coram Pharaone,
Q«ofd(lt;m exfratribusfuis,non omnes accepit fecu ad regem primo mgre/furus: qumq; fcilicet «el fenioresnbsp;uel natu minores.De extremis enimfcribitur «el autho*nbsp;ritateßgt;eßabilioribus,ß quid a(frâibus permittendumnbsp;eft zjquot; aulicis,
5 Quosilleinterrogauit: Quidhabetisope ris^RefponderuntPharaoni: Paftores ouifinbsp;^ttiuus ferui tuijSi nos 0lt; patres noftri.
I ’ t’otuitlofeph refiiondijfe pro fratribus,fed pro fe Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^tteiti^ «el Krt«wi pro omnibus refiiondere «oluit utfiie*
V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’¦‘Mtt tfltfrrogdti.wn enimftupidi erat cr loquendi im=
ibumZ l’quot;'tj-Re/J)onde»t autem inftrufli à fratre cr uere.-Pa* 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jbr gregw ferui tui.vbi mcongruitas uidetur aperta,fed
rara uel infrequens Hebrlt;f ß.-wtmeri uero pro nume ro ufiM comnuwK eft ling«» omntb««, non tantum He»nbsp;brdip)j««,Tlt;on(io5qj(^ patres noftrL Stabiles diuitiiSnbsp;f«rtt^ßliciorcsq„£nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dlendis paranturt
EtdixevuntadPharaoncmîAdpcrcgri-nandum in terram ucnimusîquoniam non eftherbagregihus fcruorum tuorum ingranbsp;1 uefeente fame in terra Chanaant effc nos innbsp;I beas fcruos tuos in terra Geffcn,nbsp;i Modejh ueritatem dieuntf nihil iaélant de fratre.
GENESIS
Hine benedicere eS Mledicere,ontiua Leta impreeät ri er projpera,iu»t coneeptis uerbis ordiri benecliéiio^nbsp;ue^ aliqtumeorum more qui ranwi benedicunt. |8nbsp;C lofcph ucro patri Sifratribus fuis deditnbsp;11 poireiTionem in Acgypto,0C habitare fecitnbsp;in optimo terræ loco Rameifcs,ut præccpcxnbsp;rat Pharao.
li- Etalebat lofeph patrem fuum 8C fratres fuos omnem^ domum patris fui,præbensnbsp;cibaria. fingulis.
Prouidit fuii lofeph tnehori modo quo potuit:qui r? fiim,ppgt;'ilt;e domui no rilfidelis,cui fidus exißinMbiturfnbsp;critenB« infideli deterior.TotamfrmilMm nutriuit Io=nbsp;feph.cibo datofufficieitter iuxta neeeßitatem Cjquot; nun»nbsp;ram omnium perfonarum-
In totaenim terra panis deerat,amp; oppref ferat fames terram ualde, amp; fatigata eft terranbsp;Acgypti,8lt; terra Chanaan propter famem*nbsp;Panis non eratin tota terra : Non in Aegypto ton»nbsp;tum, fed etiam in circumiacentibus regnis. Non tarnennbsp;hoc intelligendum ad rigoreLogices. Potuit i« Grlt;ecilt;lt;nbsp;uet ltalia,ac Gaüia tune nuUa penuriafidjfe uiäuf-Contnbsp;muni modo loquendiferipturautitur.
14 Equibusomnempecuniam,quæinuen= tacftjCongrcgauitpro uenditione frumen*nbsp;ti,Si intuUteam lofeph in doraum Phara*nbsp;onis «
Pr^finbatfe regifito fidelemferuum etoeconomunt de rebus fibi commißis,quds no ut proprioi dijfenfauit,nbsp;fed prout decebat fidelem dijfenfatoremtanquam alie«nbsp;tus-Venderedebebatnon dowe fine domini rerumnbsp;uoluntate,
I j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CutnΠdefeciffet argentum de terra Ac*
gypti,ôidéterra Chanaan,uenit efida Ac-? gyptus ad lofeph,dicens jDa nobis panes înbsp;quare morimur corâ te, deficiënte pecunia^nbsp;Satius erat carere pecunia quàm pane. In tanta re^nbsp;rum anguflia non fiilfeci/fetfhtmentum donatum ßgt;otitenbsp;(y fine parfimonia uel difficuitate,fed uenditum pro po 1,1nbsp;pMU infolentia confueta.
D Quibus ille refponditî Adducitc pecora
16 ueftra,Slt;dabouobisproeiscibos, fiprcciu ±3. nonhabetis*
Quarto er quinto anno jkrilitatis,cum param cre^ feebat er qudß nihil,comedebant pro argento donee denbsp;ficeret,ueniebafuq;adlofeph pro pane.
*7 Quæ adduxilfentad lofeph,dedit eis alimenta pro equis amp; ouibus,amp; bobus,amp; a-finis .-fuftentauit^ eosillo anno pro com*nbsp;mutatione pecorum.
Fam« Äe- nbsp;nbsp;Aegyptq non inuocauerunt Deum,fed regem.Ridis
B^e. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;euli ipforum dij pariter dormiebant er prttftubant ni=gt;
hit tarn diligenter culti. Deoeredentibus ifraelitis nihil de/ùit.Aegyptqfiulibertate abufi fiterant,feruitutemnbsp;denuruerat maxima fuperfiitione fua et idololatria,pernbsp;quamtotfacerdotesnutriebant,omnia corrupta erant.nbsp;Nrc tomen legimui lofeph precium auxijji cr aiuritùf
VA HG AS CH. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C,
tendiculis ufiim,fed eontraHibtu lieitis iure gentiu^» '¦ quia etiam gratiam maiorem populus non meruerat,nbsp;Finito ergo anno illo,uenerunt ad cum a”nbsp;nofecundo,amp;dixeruntcitNoncclamus donbsp;mino noftro quod déficiente pecunia, pcconbsp;rafimulamp;iumentadefecerunt: nec clamnbsp;cft,quodabfqjcorporibus SC terra nihil ha^nbsp;beamus.
Finitui hoc paâo e^ annuf quintus er Jèxtus. A»»^ fecundouenerunt ad lofeph non ab exordia frmis,nbsp;annofequenteuenditioaem pecorum.
Cur ergo morimur te uidente^ SCnos,8i terra noftra tui erimusteme nos Si terratt^ ,nbsp;noftrampropaneutuiuamus, nos Slt; terranbsp;noftra feruiPharaonis erimus,præbe femi'nbsp;na,nepcreunteculioreredigaturterra in fonbsp;litudinem.
lam noflra omnia uendidimus, nihäreflAt prater ctX poracrterram.Maximaimpiorumfimes defcribitW»nbsp;tU gratia Dei ad fideles clarius elucéfcat cr lofephi pgt;'‘’nbsp;uideittia,qui domino dirigente uita illorum prouidit, dnbsp;dignumferuitutepopulumregi fine gladio crfanguiH^nbsp;fubiugauit. Nimto luxu çr reram abundantia abufi fiK*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;
rant,ctimnon.fitcommuniterterra Aegypti aliqua uß piam firtilior:uerum imperfcrutabiliafuntiudiciaDd'
Emit igitur lofeph omnem terra Aegy^ pti Pharaoni uendêtibus fingulis agros fü^nbsp;os præ mägnitudinefatfiis. Subiecit^ eai^ Inbsp;Pharaoni,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,.?1
Nonjibi lofeph fedregifubiecitAegyptum,cui fi^^ nbsp;nbsp;nbsp;q
liï effe debebat pb tamam cognatioaemfuam, quant ggt;'^ tii rex populo inuidente nutriebat.Potuit tomen rexnbsp;tiam abuti gratiaDei in fuam auaritfam, cut ad tempgt;^nbsp;obfequebatur lofeph pro faltUe fideliumior- oppreßio^nbsp;ne mfidelium-Fortaßis expcdiebatpi/s utimpq arcer^quot;nbsp;tur,crneruospotentia perderent: alioqui pajhribi^^nbsp;ouium cr Hebrats 'tnfifii,ne tantum poffit quantumUt^nbsp;letimpietas.
Etpopulumtranftulitadurbesà nouidî mis terminis Aegypti ufcy ad extremos Ü'nbsp;neseius:
praeter terramfacerdotum quam nofl^' i mit,quialex facerdotibus eratà Pharaon^» lnbsp;ut ederent penfum fuum quem dabat 1nbsp;Pharao, Ôddcirco non uendiderunt terran' 1 ;nbsp;fuam,
Interim tranffirebat populum rex Aegypti in urbtfgt; ubi magis fubqcerentur i« feruos,e^ fiUj i/rael eontn^'’^nbsp;dius in terra pafeerentgreges fuos, ey ditarentur.nbsp;fiiit GT eRfemper,ut quanto ditiores fint principes,nbsp;topopulummagisgrauent.ldeoq; dicitur AegyptOt^'^,nbsp;mus feruitutis,quia omnes Aegyptq ferui funt dotf^’’^
rtli i
Dixit ergo lofeph ad populos: En hodie,amp; uos amp; terram ueftram Pharao*’*»nbsp;accipite femina 8C ferite agros.
Primogeniti facrificabant,praerant cr doceban^^^
|
j, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GENESIS ‘ftJo,'“ ƒ’ aesfanllos; Prophaniuero populi ämbitioiiefapienti^^ honoris,diuitiarmn,otij ZT Ubidmis^fdcerdotium erexenbsp;fufjt, Sacerdotes eoroM err ores ßbulMdocuerwit,nbsp;tuiiu mercedent 4 principibut cr tyrannis receperuntfnbsp;otioß i laboribuf Gquot; ^imnis^quos deus infidclibui po»nbsp;pulis lit ira fua iu/k iudicio permißhDifcimus amen le»nbsp;ge nAtura cr iure gentium iwn folum facrK Uteris uetenbsp;ris Gquot; ft^ui tefymenti, ut populo miniflrantes facras g“nbsp;utiles doólrinxs ßdei gquot; morum,uicißim percipiant tennbsp;poralia: [^onadfeci(tndMlibidmes,quAsdedocerede»nbsp;bent uerbo g opere, fed ad necejfaria uiheG' ßtmilMfnbsp;crut coinmodiusinfientßudio rerum utilium^ Et cum attulerint proucntus, quinta par^ tem Pharaoni dabitis: quatuor rcliquas per^nbsp;mittouobisinfementem agri, SC in cibumnbsp;ueftrS, amp; eis qui in domo ueftra,Slt; in cibumnbsp;liberis ueftris. Confiât feptimo annoßmis hac diâa g“ uäa, qudn doquidë otîauo anno cejfauit ßmes,redijt ßrtilitas.Vernbsp;bodei proplieacredidit,G i»ßde fenÜMre populonbsp;HMndauit. Vnó. pars femini, aberaßmili^, tertia par»nbsp;uulis^qiaragubertatoribus, qu'ma regicedebatiuxtanbsp;Hebrteos» Qui refpondcruntîViuifîca nos, inucnia •nusgratiam in oculis dominiâ^feruiemusnbsp;Pharaoni» T«4 dicumt prouidentia uiuimui,nutriti fiimuf^ egi» nobifium pro neceßiate noflra, ferudßi nos : poflhacnbsp;trimus ferui Pharaonis,reget nos, obaudiemus ei, aliumnbsp;faluatorem dominum gquot; gubernatorem aefc'mtus. Ex eo tempore ufq; in præfentem diem in uniuerfaterra Aegypti, regibus quinta parsnbsp;foluitur, amp; faäum eft quafi in legem ; abfq^nbsp;terra racerdotali,quae libera ab hac conditio^nbsp;ne fuit» Non quidem hoc loco ( aliquorum more, fud tantum ^u^rentium,non quio lefu Chrifii g ßdei ac innocètia)nbsp;eommendare poßumiu g ùàarefiudiahorum facrilenbsp;*11^.nbsp;nbsp;nbsp;gor um facerdotimt Aegypti, quos confiât fuperfiitioßs «tilxwcrfrrorttwpropjgdtioniti« 'mfietiffè^Seâa» mur ea qute nobis placent g commodo nofiroferuiunt:nbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß‘ile exempla mali arripimus, tardi ad facrlt;e fcriptura ßtiiia G doihr'i/nas^teuitte nihil poßidere debebant,h£ ftditof eorum ejje debebat lex g uerbum dei quod di»nbsp;» ßercGdocereoportebat^ HabitauitcrgoIfraëlinAcgyptOjideftin tftra Gcffcn, amp; poffedil eam î auäus^ eft ÔC.nbsp;multiplicatus nimis. Dei prouidentia optimam Aegypti regionen fiterant ^/ftquuti^G iuxa promifiionem multiplie ati nim'is gnbsp;fubito ditatimo quod terras poffederint g emerint,fednbsp;illis utebantur ad pecorum pafturan.qudßcile G fuauinbsp;ter uiuebant ßne defiëlu uiîlus g amiäus, quibus con»nbsp;lenti efie didicerant a fuis maioribus, quibus g diuitijsnbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;augebätur.Soient fideles crefeere, duw impif opprimun 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turneregnent,n4ndantedeo. ÇEtuixitlacob in terra Aegypti dcccm SC ^9 |
S' VAIEHI lACOB. 6« feptem annisîfaâi^ funt dies uitae illiu8,ccn tum quadragintafeptem annorum,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diäa va«. Annispaucioribusuixit quam patres fui,fenior au» ten ßHus fuis filqs.Vt uideamus mundum paulatim de»nbsp;ßcere iuxta corporis habitudinem,perfid uero iüxa f^inbsp;ritum G 'mteUigentiam ueritatiSt Cum^ appropinquaret dies mortis Ifrae li,uocauic filiü fuum Iofcph,SC dixit ad cumjnbsp;Si inueni gratiam in confpeäu tuo, pone manbsp;num tuam fub femore meo, SC facies mihinbsp;mifericordiam SC ueritatem, ut non fepeliasnbsp;mein Aegypto, Ponere cpnfueuerustt fub fimur patriarchs ntanus, iuraturi perfidem in Chrifiu ex eorum femine generan»nbsp;dum,tJoIebat extra promiffam terram fepeliri,fed filifsnbsp;fuis omnibus tefiamentum g monimentum effe in terranbsp;fanda,ad fequendu eius ueßgia,G colendum tmumuenbsp;rum deum,creatorem omniu,quem patres credidijfent,nbsp;dormiameum patribus meis,SC auferasnbsp;me de terra Aegypti, condas^ in fepulchronbsp;eorum» Cui rebondit : Ego faciam quodnbsp;iulTifti» Dormiwttfanili fectmdumcorpus in puluere, non SanSiaor» funtdeomortui,deusefienimuiudi-u, nonmortuorum,nbsp;certißime refurreduri ad uitam immortalcm g filieißinbsp;mm-Noluit in Aegypto fepeliri, fed pro opportunitatenbsp;prtefentis fkitus,quädo id ßcile fieri poffe cernebat,optnnbsp;uitquiefeere cum fuis maioribus in terra promiffaiantnbsp;dudum patribus fuis gßbi,pro fuis pofieris, ut ad eannbsp;dem terram tanto ardentius anhelarent obtmendam, nénbsp;ue pofieri eius nimium Aegypti terram diligerent, fiil»nbsp;lie Patriorcham fuum fepultum recordarentur. Et illeîlura,inquit,mihi. Quo iurâte,ado rauit Ifraël ad leâuli caput» vaudauitdominum Godorauit probeneficifstaun lis, domino commendauit pofieritatem fuam, Itetabaturnbsp;defineuittc fuieapprop'mquante,quicquid boniegeratnbsp;domino refirebat acceptum, Adorauit,inquit, ad caputnbsp;leduli,fenex inclinauitemortuum corpus ad caput le»nbsp;dull fui,»on caput baculi,ut alifs placuinnbsp;ÇCA PVT XLVIII»nbsp;is ita tranfaflis nunciatum eft lo^ Anbsp;feph quod ægrotaret pater fuus,nbsp;quiaffumpfit duos filios fuosfe-cumjManafTe 8C Ephraim, Didum^ eft lacobo t Ecce filius tuus Io« feph uenit ad te. Confortatus eft ergo Ifraël,nbsp;SCfeditinledulo, Vifitat atq} honorât lofeph patrem infirmum, pmul atq^benedidionemprofil^s implorât patrum more,nenbsp;pofi ibius obitum minoris reputarentur fti filij, tanquamnbsp;in Aegypto geniti,aliorum fratrum filijs,cum potius obnbsp;beneficia parentis fui hi duo fil'q iußus uiderentur prienbsp;alifs honorandit Annunciatur ergoueniens patri fuo^nbsp;qui fupra uires quippiam moliêdo, fefe inledulo erigit,nbsp;adfilif aduentam ut potuit ajfurgendo. Etdixithcobad lofeph: Deus omnipo» |
|
G-ENESIS tens apparuît mihi in Luza,in terra Ghana« an,ben6dixit^ mihi. Supra cap. xs. domnnf fcahe uife Mxui iti Bethel, Seal» Cht« qu£priuiLuzadicebatur,felemanißllnuit.ChriflHaKanbsp;diatorem in fcala pronüßt,t^ pojjißionem terrae iUiuf,nbsp;muliiplicatioaem feminis ut puluerem terrie,ad quatuornbsp;plagoi orbis,cr omnium gentium benedidionem infe*nbsp;minefuo, fuam^ priefenttarn perpétuant, er minime il«nbsp;Ium derelidurum promi/tt. Sic^ totamfummam tefiaanbsp;menti prop0nit,cr fiUo moriturui refiieat, «t uideat denbsp;domini uolunate effc, qult;e ßtßdurus cum filqs ipßutnbsp;lofeph,ac tanquam teflamento fuo ordinaturuf. 4 amp;aitadme:Ecccegoteaugebo^amp;muIti« plicabo, 8i faciam te in turbas populorumjnbsp;dabo^ terd hanefeminituopoftteinpof«nbsp;feffionem fempiternam* rc promißif dei, etiam ß diu difßrantur ? Terra quident promittitur hareditas lt;eterna iuxta fernen corporeiim,nbsp;Jtoc eß longo tempore, ßd longe completius er ßlicii»nbsp;pofi Chriftum,quando omnis terra erit poffeßio fidelianbsp;tim,imo omnif creatura. Alioqui breui tempore terrantnbsp;fiiam poßederunt ifraelihe, quum promißiones dei nonnbsp;reßringendlt;eßnt,fedamplificand£. Longe enimpluranbsp;exhibereconfueuit bonitoi dei quam promittat, y Et nunc duo filti tui qui nati funt tibi in terra Aegypti antequam uenirem ad te, meinbsp;eruntt Ephraim öi ManaiTes ficut Ruben SCnbsp;Simeon erunt mei« é Reliquos autem quos genuerispofteos, tui erunt} 8(. nominefratrum fuorum uoca«nbsp;bunturin hxreditatibus fuis« Non dicit,Filq quos genuifli,fed,Qiui tibi geniti funt, donum enim deifuntfilij,er non in generantium pote*nbsp;Filii eiigun ßamp;te.t^otanter autem cos uutt,qui ante aduentum kcoftnbsp;tw Aegyptum geniti funt,alios enimßlios non diguAturnbsp;Jjoc honorctSed er Ephraim iam nuc nominAt ante M4nbsp;naffettfiterum prinwgenitoru ius inßingendo, /ßirittvntnbsp;carniprießrt^. Q«os uerogenuiflifilios, uelgenerabisnbsp;poß hos duos,tui erunt, tion locum habebut inter filiosnbsp;meoSftton vnter duodecim cenfebuntur « Thic erunt duienbsp;tributfduplex portio, cum cieterißatres ßnguli ßngulatnbsp;ßciant tribui. Cateri ßlij tui uocabutur nomine ßatrittnnbsp;fuorum,de tribu Ephraim uel Manaße. B Mihi enim quandoueniebam de Mefopo 7 tamia, mortua eft Rachel in terra Chanaannbsp;in innere, cum adhuceffet miliare terræue«nbsp;niendi ad Ephratani,SCfepeliuiibieamiu-*nbsp;xta uiam Ephratæ.quæ eft Bethlehem«nbsp;Rachtiis fenbsp;nbsp;nbsp;Cttuj rcdirem ad patrem de Mefypoi!imia,mortuit eß puUut». fupermeueliuxtame Rachel,nMgnomeoincommodo er dolore, fed amen in terra Chanaan, iuxa Bethlehê,nbsp;ubi er earn fepelire coaäuf fum,impeditu{ itinere er ßnbsp;milia, id transßrre earn in patrium fepulchrum non po=nbsp;tuerim,Solicitusßit lacob de honore lofeph, CTßHorunbsp;fiu^fcuius mater quum non eßefepulta cum maioribus,nbsp;‘Pfefiatribitt exofus ßißet, ejquot; plio$ in Aegypto ge II 11 ’S '4 |
10 VAIEHI lACOB. iwijjft, tanuit minorii exißimandam lofephi poßeritd* tem,ex qua duas tribus habere uolebat, er Beniamin tefnbsp;tiamdeRachel. V idens ante filios lofeph, dixit t Qui funt Îftiî’ Cacutiebat Jacob, lofephum nonfolitarium uide bat quaß per nebulam,non internofeens qui eßent, ideonbsp;quierit qui fint,cui reßondet lofeph: Fil^ funt quos de^nbsp;dit mihi dominui. Et dixit lofeph ad patrem fuum : Filq mei funt quos donauit mihi deus in hoc loco«nbsp;Adduc,inquit,eos ad me,ut benedicam illis«nbsp;fideles femper domini recordantnr, omnia iUi acce^nbsp;pta reßrunt,maxime autem beneficium prolis.intelligfnbsp;bat enim defiderium lofephi pater, er eumpraalqsßdnbsp;tribui benedicere uolebat cum nepotibusfuis. Oculi enim Ifraél graues crantprf feneifitt tc,amp; uidere non poterat« Applicitos^ ad (e,nbsp;nbsp;nbsp;‘ deofculatus eü ÔC circumplexus. Oculi carnis cacutiebät, fed ßiritualibus ocuUsfidU rainlong'tnquum prlt;euidebat;unoßnfuadempto, me^nbsp;lior reddebatur « Ta£iu deniq; cofolabatur, qui uifu nonnbsp;poterat,Ofculatur er“ ampleäiturnepotesfuos, aßilUnbsp;tiAtune non improbo,ß metu dei er fide reguletur, Dixitlfrael ad lofeph î Non fum frauda^ tusafpedutuo, infuper oftendit mihi deusnbsp;fernen tunm« Deßderabam uehementer, ey tarnen non iudicaboin poßeßeri,feddeßerabam uidere ßciemtuam.i^unc adnbsp;tem nonfolum teuidere contigit, fed liberos quoq; tuoSnbsp;tefuperßite, Cum^tuliffet cos lofeph de gremio pS'' tris,adorauit pronus in terram« Auui lacob pueros nepotes fuos complexusßerot gremio, or fedèdo exofculatui amanterßuebat in ßnUfnbsp;amorisfui menimentü defirebat proximui morti.nbsp;lofeph eximebat c ßnu patris,ut ordinate applicaret aidnbsp;bos,patri uelut fupplicesßturos, ey genubiu fiexis iUdnbsp;ador aturos, ey uelut ad benedidionè fefe inclinaiuroJ'nbsp;Audituros donüni uoluntatem ab orefandiifenis, er f“’nbsp;triarch£,cui honorem habebant,cuius eßent memoriaidnbsp;habituri donee uiuerent.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i Et accepit lofeph ambos ipfos, Ephrai»” nbsp;‘ ad dexterä fuam, ad finiftram IfraÖ : Manaf“ fen uero in finiftra fua, ad dexteram Ifraeli^i*nbsp;applicuit^adeum« Volebat prbnogenitu Manaßen knpoßtione ntatd^ dexter£aui benedici,idquod iuxta fenfum hamanu/i»'^nbsp;fium uidebatur,fed confilio domini aliud dißenfändud’nbsp;erat,qui non fecundum carnem iudicat,qui perfonardt^nbsp;acceptionem, er carnis aßdus ubiq^ er femper huid^^.nbsp;liariacmoderaridocet,pendereautë à ueritate amp;nbsp;uoluntate,qui infirma mundieligit,utfirtia conßttdaf Et mifit Ifrael manum dexteram, 8C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i fuper caput Ephraim iuniorist finiftram | tem fuä fuper caput Manaffe, qui maiornbsp;tuerat,cominutansmanus« UtKld |
t
-ocr page 149-|
GENESIS fenientiie confe^uentiamreddiderut Mterpre^ I« nunuum canceüatura ufmn fanilum patriarcham^ictnbsp;^uodres erattüebrieuf (tutem hic utitur uerbo jînbsp;gniftcante prudcnter circumßieäe ZT de induflrta ^e^nbsp;ciali aliquid mMtibitf indicare or molirt. Tranfùerfîs e»nbsp;nim nMitibui commutabut benediâiones : hic enit» Ma»nbsp;ndßcs iuf fùum perdidit, ^3quot; fùturlt;e projjieritatis partesnbsp;fratri ceßit^donüno ßc ordmante 'm myßerio.Sic filij lpnbsp;raêlis iuxtdipiritimtf dexter a donüni benedicuntt(r,ßlijnbsp;autcnt carnis ludii^benediUiottem cédunt mis,uelmt aanbsp;lint, quia ßc domino placuit ? Dominut efi en'nn, ^uodnbsp;Wilt ßcit, zy fanileßcit^ ly Bcnedixit^Iofeph,amp;aitï Deus in cuius confpcâu anibulauèrfit patres mei Abraamnbsp;amp;Ifaac, deus qui pafcic me ab adolefcentianbsp;anea ufq? in præfentem diem, gt; In filijs patrem benedixit.Mortuitf eß entm pdter,^ qthiß non mortuus-Ambulare corain deo,eß pldcefe iïli,nbsp;uoluntatem dei perßcere,totum ex iUiui nutu pendere:nbsp;non fuo aomiae benedicit,fed dei, cuius inuocat bonitalt;‘nbsp;temtnihil de fe boni pratfamit, deó honorem tribuit, çrnbsp;iuflitiampatribui fuis,non ßbi, dÿipafior meus,cuiuinbsp;fgo ouis,fequens quo mihi prieierit,duxerit,ßmplex,nbsp;obediens,tacen5,patiens,crof *6 angelus qui eruit me decunéiis malis be^ nedicat pueris, amp; inuocet fupereos nomennbsp;gt;ïieum,nomina quoqj patrum meorö Abra^nbsp;am amp; IfaaqöC crefcant ut pifces in multitudinbsp;nein in medio terrae. Attgclum redemptorem 'mteiïigituerbimi domini, uel auxiliam,dißgt;enfationi5^ diuinie nünißrirnitBenediäionbsp;illii temporalium eß affluentia, ut augeantur numero eynbsp;honore præ alijs:nonünenturfilij Iacob,dudbus tribubus,nbsp;dupliciportionedonandi, inflarpifciMtt progerminenanbsp;f«r dd mfiniam multitudinë, hoe ènim Hebræa indicate.nbsp;Videns autem lofeph quod pofuiiTet pater fuus dexteram manö fuper caput Ephraim,grauitcr accepit,amp; fuftinens manum pa-trisleuare conatus eft décapité Ephraim fuper caputManaffe, Dixit^ lofeph ad patrem: Non ita conue nit pater mi, quia hic eft primogenitus, po«nbsp;ne dexteram tuam fuper caput eius. tofeph ignATUi prouidentiiC dei,errorem, quem pU» tibat,cupiens corrigereßanäus quidem uir prophea etnbsp;d puero fpiritu ßnßo plenus,hoc tarnen ignorabat,fenanbsp;fu carnis permotiis,iniuriam,ut uidebatur, primogenitonbsp;ittatam impedire tentabat» Di^licuit uel errorem putaanbsp;««.werbiï 'mhortatur patrem,ac commoneßeit iuris mtanbsp;turaUs : indicans clt;eco quis ejfet primogenitui ,ß paternbsp;pjjjjj,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;henedici cupiebatt ¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem pater eius,ait:Scio fili mi, fcio,amp; ifte quidem erit in populos, amp; magni ficabitur, fed frater eius iunior maior erit iUnbsp;lo,filt; ferneneius crefcct in genres. Amanter 0“ manfuete docet domini uolunütem cir M ßlios,ßßi rutionem reddit,nihil temere ttßum oßtm* b 18 |
Io 11 11 VAIEHlIÄCOBt 61 (Te mdußria^ Totum tumen hic agitur de tempóa rail projfieriate, nihil hic uidemus ßiirituale deßgnarbnbsp;TAanebattribiimEphraimhonor regni, zy decem tri*nbsp;buumpotentate^Euiten'tm deeadem tribuleroboamtnbsp;ey multi eius poßeri,numero uirorum femper fuperio*nbsp;res tribui Manaffe. Benedixit^ eis in tempore illo, dicens tin tebenedicetur lfraëi,atque dicetur, Ponattenbsp;deus ficut Ephraim amp;ficutManaffe. Conftfnbsp;tuit^ Ephraim ante Manaften: amp;aitlfraëlad lofeph : En ego morior,SC erit deus uobifcum,reducet^ uos ad terrantnbsp;patrum ueftrorum. Et ego do tibi partem unam extra fratres tuos, quam tuli de manu Amorrhaei in gla-dio mco Sc arcu mco. Profitetur fidem fuam 'm deum, non graudt'tm mori* tur:'mßrmat filios ut credant promißionibus domini, utnbsp;domino femper fidant^lofipho primogenituri£ hono*nbsp;rem addicit, parte duplici donat prlt;e ßatribus ? Ddf op*nbsp;pidum Sichern pro fuaßieciali portione, qium er pdr= Sichern pronbsp;temdicereuidetur,quodabßditab Emor interßäisha *nbsp;bitatoribus, ey iure beüi poffedit ey tenuit: doluit qui=»nbsp;demin'mitifscrudelemflragem,fed uidens dominiuo*nbsp;limtatem,conßnßt, cuius gratia aduerfar^ repr'tmebannbsp;tur, ey iacobö sichern uel multi habitarepermifertmUnbsp;ibidem lofeph fepeliri uoluit, ey mau[olewn eius ufquenbsp;hodie cernitur ibidem,teßantettieronymo. Veruamennbsp;quidam Sichem,hiimerum alioqui ßgnificans,exponuntnbsp;precipuam portionem terrte, ey rationabilitcr : ßcile cenbsp;d'mus 'm his quaflionibus non paucis aliter pumntibuStnbsp;Samt enim 'm fcripturis multa 'm quibus liceat non de uenbsp;ritate,fed de certiore fenfu dubitare fludiofos. Superbi*nbsp;am ey temeritatem odimus,^’ in feirpo nodum qult;ere*nbsp;rededignamur, lt;[CAPVT XLIX. Ocauit autem lacob filios fuos, amp; A ait:Congregamini,utannunciemnbsp;quae futura funt uobis in diebusnbsp;pofterioribus. lacobproximoßbimortem'fmminere cernens mtea ger fenfu (yf^iritu,ßnguUsfuisßlijs memoriale quod* adfilioswnbsp;damcommendans, quaß titulum uiceteßamentierexitnbsp;uel flAtudm,ex qua patrisfui ultima uerba legendo, ßitUnbsp;rorti/m fide conferuarentur (« cultu dei,certi de promif*nbsp;fionibus ipßus complendis fuis temporibus, Congrega*nbsp;mini,mquit,ut 'mdicem uobis fiitura pofierioribus tern*nbsp;poribus,pariter audite quie uobis uel bona uel mala pr£nbsp;dicam,ut difeatisprouidentiamdei circauos,ut earn ti*nbsp;nwatis,ametis, audiatis que animaduertißis ßiffe hade*nbsp;nus diredorem meum, quo reuelate hac didici 0quot; uolettnbsp;te,qtti fua prouidentia omnia dirigit ac diß)enfat,folusq;nbsp;fiitura contmgentia nouittipfius rcuelatione edodus, fisnbsp;tura uobis nunc prædico. I« pofierioribus inquit diebus,nbsp;quidam enim contigerunt poßpromißionis terra iantnbsp;pofiejjam,quitdaitt CbrijU myfieriis indicant, cuius dici i 1 |
I
-ocr page 150-|
GENE SïS infcripturis dicuntur etùm luditis tuui/^óitifUelpoflrei mt dUt certc po/kriores» Congrcgamini 8C audite filij latob,audite ad Ifracl pattern ueftruni, Prouoeat ad attentionein,m obliuïfcdntur aliq^ndo, er pro more carminis ad memorite iuudmentum repctiinbsp;tiombus utitur, ut benediâionem paternam anquam hlt;enbsp;rediüiriam po^cßionem corde filiali percipiant, à ueMnbsp;tabili fuo anto patre pranuttciaum, uelut cuiq; ultiiMnbsp;Uerba, ut folent parentes circumßuntibuifilijs ßngulisnbsp;lotjui^cr monimentu uolunatis ultintit teßiri,cr pr^nbsp;cepta quidam ßngulis dare pro cuiuf^ captu cf gwi»nbsp;memoriterconferuanda. 5 nbsp;nbsp;nbsp;^Ruben primogenitus meus tu, fortitu= do mea, ô(. principium doloris mei, potior donis,maiotin impetio» Tm quidem Ruben primogenitus meus es.naturali in re priuilegiatus,maior fratrum es’ prior,regnum Çf ßnbsp;cerdotium Ihomj erat,(eptudgenArius te generaui, er ronbsp;bur natur £ turne primit inaotuit, cr tu robur me urn efrenbsp;debebas,frddolor friflifrmémitiumdoloris: tendegauanbsp;dendumeratfindedolorumnühi multiplex caufapro*nbsp;di/t. Prior donis, maior donatione : fuperior uel praci»nbsp;puusfrrendo eße mihidebebiss,e^prtecipuusrobore^nbsp;nullus tibi leijualis eße debuerat,frcultate admimßrandinbsp;ßtmiliä patris antiqui. maior oblatione,debebatur enirnnbsp;facerdotium primogenitis ey maior uirtute uel potefrinbsp;te adminiflrandi imperium in fratreSt Eruptio uel ut aqua, nó crefcas:qaia afcen difti cubilia patris tui, tune maculafti ftratumnbsp;meum afcendendo* Talés biquam natusfr(eras,frd aßimilatas es a^uif cumimpetuerumpente^ßne iudiciotemere defluxijti,nbsp;quo libidinis impetus te priccipiauit, contra natural» acnbsp;honefritem,probro affreiendo me frmilia menm.No/lnbsp;prior eris,nott pracipiius, non primas fratram tenebis,nbsp;quia afrendißi cubilia patris tui. Ad exprimendam rci innbsp;dignitatem maximam,cubilia dicit,quum umam antuntnbsp;ancHlarum compreßerit, toti autem frnulia matrum crnbsp;frliorum infrmiam inußit.Deniq} uerecunde^wn coitunnbsp;dixit, nec compreßionem, fed cubilia ,eontra publicantnbsp;honeflatem, quie tunc etiam ante legem datum feruaba*nbsp;tur.PoHuifri ßratum meumafeendendo, patris tui uxo»nbsp;rem nefrrie poUuendo^ lure igitur itu tibi primogenitu^nbsp;rtc adimitur,Iudteis tradendum,Saccrdotium uero Leui*nbsp;tis,Duplex autem portio Iofrphifili/s,inAegyptoge»inbsp;tis « Sicfidelibus ex getaibus utriufq; teftdmeitti benedianbsp;Hio ceßitfCum ïfraêl iuxa camem legem accepam tigrenbsp;feruauerit, -J ^Simeon 8C Leui fratres,uafainiquitatis bellantia, Simeon zy Leui fratres tiafa exeißonis uel babiatio . nis,uel gladioru ipforfr-dubiitficit diâionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• Exeißonem ßquidem egerumt hi duo sichimiarum, ut patet fupra.Potefl etiam dici:Vafa iniurite cognatio eo*nbsp;lumuquapdicat,tndoles iüorum duorum eß ad infrrenanbsp;dm miwias ac uiolentias alqs,quia contrafrxdus cr (W |
VKlEHI ïagob; ttS dwicitiam profirauerumt siebimitas, Cottlrd loß^ phum iUi duo prte alijs fratribus machinati funt oceißo*nbsp;nem,Kuben uoluit eripuiße,Iudas aUegauit carnalëfra*nbsp;ternimtem, oceißonem frrrenon poterat : filij Babe 0*nbsp;lZelpl)lt;e ex ßmiliaritate minus in^gnabatur, lt;e jwenbsp;ti ab alqs.Keflit hos duos prf alijs uafadici uiolentite iHnbsp;xta frmilias fuas,quandoquidem cx Chriflii tradiderun^nbsp;faltem Leuitinfequitur, In confilium eorii non ueniat anima osei, Si. in coEtutn illoru non uniatur gloria mealnbsp;quia in furore fuo occiderut uirum,amp; in vio'nbsp;luntatc fua fubneruauerunt taurum (uel fuß^nbsp;derunt murum,) In conßlium eorum iniquum non ueniat anima med» Mens mea abhorret ab eorum fecreto conßlio: non peltnbsp;clitetur ßma mea ex eorum confrrtio, ae unquam cuiidnbsp;ilHs cuiquam uidear uiolentustquia infrrorefro, quan^nbsp;turn in ipßsßtit occiderwtt optimum uirum çr uiros,tonbsp;fepher SichimitaStChriflumLeuif'ecrfrribacruciß’’nbsp;scerM«t,fribi« enim Simeon prie alijs omntbus frribas banbsp;buitfCr paruulorum doâores.. Et in uolumtate fua uelbnbsp;bidme fubneruauerunt taurum,pro omni uirili fua eXteinbsp;tttinaße uolebant poßeritatem lofeph, ne inter filios iß ^“gt;»1nbsp;rael computaretur,cumàdeo deßinatus eßet én glorio*nbsp;nbsp;nbsp;^*1 pßimam poßeritatem pre alijsfratribus,duplici tribu et regtto donandits à deo^ Makdiäus furor eorum,quia pertinax indignatio eorum, quia dura : diuidam eoSnbsp;in lacob,öf difpergam eos in Ifrael, MalediHus fiiroreorum,quiaßrtis odio er furotet jnimium exceßerunt exarferuntcß ittuidia.Et indignatßnbsp;itlorum,quia dura in bonorum hominum necem,cs‘nbsp;miam perniciem machinati.Diuidam eos in lacob, amp; dinbsp;^erdameosin lfraël,quoniamnonhabebunt propriO^^nbsp;poßeßioneSffed per aliasßgt;argentur:Leuitiein totamßtnbsp;meon partim in tribu luda. ludeei dictmt, non ejße paupinbsp;rem frribain uel piedagoguni,ttiß de tribu Simeon^ anbsp;lt;([Iuda,telaudabût fratres tui: manus tu^nbsp;in ceruicibus inimicorü tuorum,adorabun*'nbsp;tefilii patris tui* Judas es tUtprajiitttior laude, gratia,er gloria,Mtii^ S'* titudine,digaitate,prie Ulis beatiorfrturus. Laudabuf^nbsp;tc fratres tui,fecuKd!i nomen tuum erit er laus luaXlt;’^*nbsp;lebrabunt fConßtebuntur er laudabimtte ontnesdH'^nbsp;tribus-Maniis tua in ceruice inimicorum tuorum, cotdi*nbsp;nua bellageres cum hoßtbuifmexpugnatione impiori^nbsp;primus eris, er frrtior fub er poß lofue.iudas eniiUnbsp;mus afeendit contra aduerßtrios ifr aëlis, Dauid ernbsp;mon hofles domuerunt, er poß iüos reges Itida long^nbsp;tempore. Adorabunt te filq patris tui,omnes alite tribddnbsp;te uenerabuntur ey diHis parebumt. Catulus konis Iuda:a praeda fili mi afer”' difti, incuruafti amp; accubuifti ut ko, amp; qu’®nbsp;Icæna,quis fufeitabit eum^ Catulus leonis Judas. Tribus htcfrmperßsitßrtiet conflantior,d Caleb er Dauide, contra aduerfrt^^^nbsp;populi dti potenter beüagerendq amp; triampbando.d^^ |
|
genesis wo^ eäm irriare aut exciare aufut fùütA prlt;edlt;t pU ini •ifeendiß,mMlHiJU antopere contra hoßrs,ut nuÜm tibinbsp;refiiterit,fed crebris uiäor^s gloriofmßüui ßs fempernbsp;cumpradiscrboßium captiuis cum gloria rediens denbsp;beUo,Afcendifti,inquit,orbi toto J}gt;eäabilisßüntjfapi»nbsp;cr,tiu,diuitijs,pucc,^ firm tempore Salomonis « Genunbsp;fiexit,accubuit peut leo^f^ (tcutleiena.:pacificeregtM-uit nemiae praualente.Alia c/uectm^ bejfi^ leonem m*nbsp;uudeta, multo mintu leanam natura ßrocionbsp;I“- rem,Eatenu{autem gloriofaßithactribus, utpoflredinbsp;tumi^uoi^ Babylontcum totiui gentiiagnomitutioaentnbsp;obtinuerit,no enim ifraelittediäi fu»t poftea,fed ludài,nbsp;Chrißi amen occipone ßmam omniu foedauit. Hoc itu^nbsp;regnü luda diuina proteäione diutiuf pacificepemMti»nbsp;pt m gloria.Qms fußitabit etw»? Nemo regum futs uiri^nbsp;bus iHi prteualere potuiffet,nip peccatisfuis dominum tinbsp;lius proteüorem tdienaffent multiplicitcr ojfèndendo,nbsp;ey tempus fuie uiptationis ignorando. f NonaufereturfceptrumdcIuda,SClcgis^ lator de medio pedö eius, donee ueniat quinbsp;mittendus eft (uelßlicitsu) dCadeum eritexpenbsp;Cj. äatio gentium, J nbsp;nbsp;nbsp;Non außretur feeptrum de tuda, ty princeps,domiquot; '’‘t'Mbui., niu,legKlator,uel dux de medio pedam eiui, donee ae^ niât Silo,hoc efl ßlicitiu,omnium bonorum abundantia,nbsp;QjjOfJ OnleltM Syrus pc efl mterpretatus : No» recedetnbsp;potefl(uregiadedomoDauid,crfcribade fili/s filio^nbsp;»¦tun eiusiuf^ infeculum, quouf^ ueniat Meßias, cuimnbsp;^fl regnumtCr ad eum obedientiam pr^flnbimt gentes.nbsp;t^eßiax enim etiam ludais expeäatur,author filicitatif,nbsp;abundantiie,cr bonorum omnium fumma. Habuit igi*nbsp;tur tribuf luda femper primatam regni,doäri»£ legif,nbsp;temptum amp; facerdotium, ßribat ey doHores, iudicesnbsp;ac duces.reäores populi ufq; ad Heradem A fcaîonùam,nbsp;qui abflulit illis regnum, er arrogauit pbi quum iudauinbsp;non eßet, quem alius Herodes fecutus Antipater, perdisnbsp;dit iUorum Sanhedrim,hoc efl, ordmarios iudices popunbsp;li,ac legis interprètes, cr authoritatempuniendi legisnbsp;tranfgreflores. id^ quddraginaduobus annis ante tem»nbsp;plifecundi deflruâionem tempore Chrifli dom{ni,tefl!innbsp;(Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tibus idipfum ludteis in Talmudicis libris, Igitur dubium BO« e/î hanc de Chriflo prophetiam compléta tunc effe, qniim Chriflus donünus cr Meßias apparuit faluator finbsp;deliam,depderatus cûâis gentibut, deßderium coUiumnbsp;«tternorum, patriarcharum fcoput, er fernen ab initionbsp;ffuindi promiflum.Lco de tribuluda, filius Dauid i^eßnbsp;filt;«,Stlo[j omnium bonorumfumma, fldelium unicus renbsp;demptor redemptione perßila, er coüeäor credëtiumnbsp;dco, cr «ere deum colentium in ßiritu in unitatem ecanbsp;clepiefideinbsp;nbsp;nbsp;charitatis, cui gentes obedient, credent cr ndharebunt^ uincam pullnm fuum, Siad ui tern o fill mi afinam fuam, Lauabit in uinonbsp;ftolam fuam,ôc in fanguine uuaium palliumnbsp;fuum. De luda principale praconium non erat tacendum, lgt;fnediPio fcilicet omnium gentium Chr^us de tribuBt |
VAIEHïIÂCOê, 6s da,per nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;generandus.Admifcentur amen etiam feni poralia bona illi tribui adfiitura: antteßrtilitatis terra tribus iUa donabitur, ut uini cr frumentorum copia nü»nbsp;rabilis uix enumerari poflit,cum pace cr alacriute.Sesnbsp;curusenimcr abf^ timoré ludas habitabit .Prlt;e nimianbsp;enim abundantia uini, dicuntur abluturi eo uejks : crnbsp;fanguinejMiarum illud idem uinum ifilelligitur, Byperanbsp;bole eft,communis figura in prophetijs^ Il Pulchrioresfuntoculi uino dentes ia» decandidiores^ lucundiôres ocuti pra uino, hilaritatem cordis humà Kt indicant,impedimentamqi triflitite,ac perpetuum gaunbsp;dium^Et candor dentiu pra laile, Cibo naturali cr comnbsp;modo fatiabitur,quifquis in ludaa fidelium habitauerit»nbsp;^yflicum quiddam mnuuntloquutionesilhe, cïrrcriM«nbsp;temporalium pronüßiones per chriftum,. Ligabit is gennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eccit tium multitudinem ad uitem, hoc eft,ad iucundißimum confeientia uerbum euangelicum,uinum illud nouum innbsp;regno patris bibendum cumfidelibus. Et pofl iugum le^nbsp;gis afinam fuam ludaicam gentem:manfuetudinis cr pienbsp;atisfuaui iugo no tarn onerabit quàm refiigerabit, quienbsp;tem^ confeientifs timoralis offrret cr prajhbit. Eccle»nbsp;pam fuam Chriflus lauit lauacro aqua per uerbum,ut ptnbsp;fanëta cr gloriofit,Aflgt;eâus deniq^ Chrifli decorus,amanbsp;biles cr totus iucundus, ut aUiciat pacnitentes : peutnbsp;des Klop horribilis cr feueratSacrie fcripturie cafla crnbsp;diligens aßiduaqi ruminatio pnè impuritale affèduumnbsp;humanorum per Chriflum datur^ 15 ^^abulon ad littus manshabitabit, 8C. erit ad portum nauium, amp; latus eius ufq; adnbsp;Sidonem, Zabulon iuxta littus maris habitabit, ere • Sic enini fors iBius cadet,ut fint maritimi fiituri, ut difcamusfor-*nbsp;tes à domino temperari,quas iam prafciuit lacob dei inanbsp;Jpiratione cafuras : ubi aflrologorusn prauipones irrianbsp;dentur, omnia enim dei ordinatione fiunt. 14 Ifiachar afinus oiTeus accubans inter duos terminos, ly Vidit requiem quod eiretbona,df terrani quod optima : 8C fuppofuit humerum fuumnbsp;ad portandumtfaâus^ eft tributis feruiens* InlibroParalipomenonfcribuntur fiijfe deiüatria bu ifafchar figt;rtißimi uiri uigintiduo miBia : de flirpenbsp;Thola,filif Oti triginufex miBia,iBorum frafres de ifii ThoU,nbsp;phar odogintafeptem miBia^Ltttora duofunt maris manbsp;gni, cr maris GalilaLVidit requiem,quia bonatcr ter»nbsp;ram,quid amaetui - Et inclinauit humerum fuum ad poranbsp;tundum, cr erit ad tributum feTuiens. Ex terr« nutriuitnbsp;p}Cr fapientia udcauit pra alijs tribubus.Eligentes fer»nbsp;uire tributis regum magis quàm feéiari beUa, quorumnbsp;ducenti ueniebant ad Dauid, quum exaltareturinre»nbsp;gnwm,i.Paralip.iit ^DaniudicabitpopuIumfuumficutuna C tribuumifraèlis, I7 Fiat Dan coluber iuxta uiâ, ccraftes iuxta femitam,mordens ungulas equi, ut cadacnbsp;afcenfor eius retro« * 3 |
|
---GENESIS
ïamfon. De Samfoae expomtur, qui de tribu Dan indexßiit in ifraêl, uindicauit ßdeles de Palxßinis miraculofe. Gquot;nbsp;fe inorti expofuit pro populo dei^ Gquot; mariens tria »ùUi4nbsp;hoßium trucidauit^De Dan nihil aliud célébré fcribitur^nbsp;Vidit inßgt;iritu lacob eunt aeps hoflibui triawphaturUfnbsp;quôdinptnilitudinè colubri reguliq; obfidentisuiasnulnbsp;luMperterfam ifraël tranprepermittat .Si quis etiantnbsp;temer arias uirtute fua quaß equi uelocitate cofifia, eantnbsp;Uoluerit quaß prxdo popular/,ejfugere non ualebitt Lonbsp;gm'tKr autempermetaphoram ferpentis etquot; equitis, P«’nbsp;lattM eß Chriflus c/Je, pro fidelibui mortuus ^onte : fednbsp;quia mortuui eß,cr nan refurrexit, idea aliuni nuindinbsp;faluatorem expeâandumßg}iißeauit,propter quod ad«nbsp;ditur.'Salutaretuum expeiüaui domine,
Gadßrtunatum pgnißcat zr accMunt.Ludit erg» in amphibolo, quaßdicat, Magna,ßrtunaprieliabiturnbsp;tribus Gad proßatribus fuis,quum ipß iam citra ïordaanbsp;nem htereditatem aßequutiß{ijfcnt,ßc ut poß obtentamnbsp;promißionis terr am profiatribiM rediennt integra nuanbsp;mero militû,quàd nuUas occubuißet ex eis,Ca:derc cal«nbsp;caaeam,eß uertere in ßgam,
Fertilités terræ in tribu Afer deßgna,tur, in qua deli* catiores quidemßuilui crefeebât, quie in delicijs fume«nbsp;bantur 4 magnatibas,zr inde ßamentabantur,
Ceruaenüffa exponiturde Cantico Debborie,poß preeUum ifraëlis contra Syfaram, per mille uiros de tri«nbsp;bu Nephthalim peraëlu cant Biiratb duce, Poteß etiantnbsp;dici Aries. i S- ^Filius accrefeens lofcph, fiîius accrefc« fuperoculum (ueldecorui a^eâ«) filiæ difeurxnbsp;rcruntfupermurum. FilitK augmenti tofeph,filiai augmenti fuperoculu, idcfi,^lofeph fecundu nomen fuum numero cr maießa«nbsp;te crcfcët.pr£ alqs,proßgt;eritate enim creuit femper dominbsp;KO promouente prlt;e clt;ieteris,deniq; ßcie gratiofus, cr denbsp;coras ßrma,Filiaragt;n mcejfua fuper mur am, uel ad connbsp;templandam,ß quando proeeßiffet in publicam, ob in/înbsp;gnem pulchritudtnem accurrebât omnes. adintuendantnbsp;illiits ßrntoßtatem,totui en'm amabilis erat à pueritia,nbsp;^5 Et exafpcrauerunteuin,amp; iurgati funt, innbsp;uiderunt^ illihabentes iacula. Et amaricauerunteam zr iurgatißint,zr iniuriati KMgißri fagittaram : quantamlibet elegans zr pulchernbsp;effet,tarnen à ßatribas fuis ainaro animo perfecutionemnbsp;paffas eß. Contenderunt cam eo donee uenderent in fernbsp;uitutem,non poterant ei quicquant pacific e loqui, ßdonbsp;deniq^ iniuriam ’mtulerunt exteris iUum uendendo, pa*nbsp;rati etiam occidere ß dominas permififfet, ^4 Sedit in fortitudine arcus eins,Si corrobo rata funt brachia manuum illius pçr inanus |
VÄIEHI IÄCOR potentîs lacobîindc paftor lapis IfracL Et habitauit uel manßt inßrtitudme arcui eiaf,Vir^ tuiuincëdi aduerßtates,libidtnes,ßäiottes, donodeife«nbsp;cum perßtit.Fortitudß credentiwm donünuTi efl:arma ndnbsp;litite naßm iwn cainalia font, fed potentia deo. Et robonbsp;rata font brachia manuum das à manibus ßrtis lacob,nbsp;in eandem redit fententiam:Virtute dei uincit mala, amp;nbsp;uitteac morutn 'unwcentiaeasßt aduerfa,lndepafcitla«nbsp;pis ifraël, ab eodem ßrti lacob, id eß, ab omnipotentenbsp;deo contigit mihi uidas, zSquot; nitte neeeßitas, pro me amp;nbsp;meiStls lapis meus eß, z!“ ommü qui mei font ßcunduntnbsp;fidem ifraël, fuper quo fidunt zr fße certa ßndantur. Deus patris nJ eritadiutor tuus, Si omni potens bencdicet tibi benediéhonibus ccclinbsp;d;fupcr, benedifionibusabyffiiacentis dc--orfnm, bened!^:!onibi’.s uberum Si uuluae. A deo patris tui qui d auxiliabitur tibi. lUius auxilio femper fubßß’S,4duerfa omnia uinces. Et lt;«£gt; omnipotettnbsp;te erit benectidio tud-Flon ego te beltedicoffed omnipo”nbsp;tens ZSquot; ciementißi^nas dontinus. Benedidio coeli deß^nbsp;per,brnedidio abyßi 'mcamibens fubtas,benedi£iio ubenbsp;rumzr vsiluie, Quiequid hominesdeßderarepoffunt,nbsp;ajfatim tibi miniflrabit er proderittobruet te deus omninbsp;bus benefices, infiuentia coeli, fixcanditate terrlt;e, pro«nbsp;liu/m copia, gquot; nutrimentu affatim fufßciet filqs er gre*nbsp;gibaSfUt nuÜo 'indigeas,fed copiofediteris. Bencdiäiones patris tui confortatæfunt fuper benediäiones matrum (uel utero geßun«nbsp;tiam) ufep ad defiderium collium mundi (uelnbsp;eeternoram) fiant in capite lofcph Si in uertir^nbsp;Nazaræifratrumfuorum,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,, Quiequid bonoru donünasdeas meuspronüßt ontd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 bus progenitoribas meis, zsr mihi patri tuo, fideliter (b t«et ac complebit,multoq; plura a^et:ac omniil patriatnbsp;charam deßderia plenißime confammabit, praßzibitnbsp;lange maiora quint aliquis igtuiras conßliorum diuin^ ;nbsp;rtOM imaginari uel deßderare poßit, Qt^is enim tantiidnbsp;ifraëlitaram gloriam ac dignitatem tcßmarepotuiffehnbsp;quam tot iam annorum millibas patriorchte fandi halt;‘nbsp;buerunt in ontnibui tMtionuni angulis propter fidemnbsp;fuam in deam uerum zr unicumfQuis credidiffet ontnlnbsp;potentem deum de iUorumßiffe femine corporaliternbsp;tierandamf Qijw omnium gentium benedidionem innbsp;raëlis femine,per Meßiam diffemitiAndam in totum lt;”¦*nbsp;bem, imagßiäriualuiffetiiqempequödille Nazarlt;^“^nbsp;frater eorumChrißus dominus 4 deoomnibasfideliblt;^nbsp;confecratio zf fanditasßdus atq^ iußtia, caputnbsp;lafeph,zr uertex omnium ßdelium eccleßte dei: in q^^nbsp;uniuntur, gquot; uelut multa membra in unum corpus codnbsp;gmenanturper ffiritum fandum,on]nes filij fideinbsp;am,ifaac, zr lacob,aliquando pariter beatificandi-l^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: fumma omnium benedidionum,hiec klt;ereditas pronùffd frdelibus prtemium fidei zr charitatis in deum, m huiddnbsp;autem capitis expoßtione fequdtur quif^ quad iß»”’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. cebit undio, Non eß 01 his dijßcilimis locis pericub’^ 1 fidei,alioqui ffiritus dei clarius omnia explicaffjnbsp;deWr uoluiffi dem Idcobi ßlios in «erngmatam hor^ |
iS GENESTS ^^fcurittitibui exerceri in fui memoriarn crdeiglorîanti cuiut beneficia nuUut fufficienterpoteritexplicare, necnbsp;quibußunque fermonibut unquam aßequi prodigni^nbsp;täte reruni. Ö nbsp;nbsp;nbsp;lt;[f Beniamin lupus rapiet, mane comedet i7 pracdam,Slt; uefpere diuidet fpolia. bill Deto«, tribu Beniamin celebrior perßoM non eft nd, 8io°nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;laudibus glorioßor, nec laborioßor in : glortuj«dei, necquißiam filicitatem ueramßatrumfuo rHin ardentior zelatus eft,nec magnificentior prteco granbsp;tia dei per Chriftum in toto mundo, quàm unicus iOe denbsp;tribu Beniamin fanâut Paulus apojîolut ownittw genanbsp;tüim doüor zsquot; eleüionisuas, qui benediâionetn omni»nbsp;Mn gentium er ueram iufiitiam firenuißime pnedica»nbsp;uit,zy priedicare ß:riptis non eeßat. Q«i ni/j ßißet,ßnnbsp;ßrafilij Beniamin oinnes in hoc fieculo uixiße uideren-tur.Quorum Benianiiarum unica gloriaßit,ut Paulumnbsp;cederent. Qat Ht Input rapuit fideles adpr(edam,er per»nbsp;fecutuseft eccleßain dei,uelutiDauidem Saulusrex pri«nbsp;mut de tribu Beniamin^ Poßea reßpißens ex Suulo Ptfuanbsp;lut ß^lut zjquot; nominatus, Chrifium in fe loquentem totsnbsp;mundo manißflauit, er eßaueritatis esr uerbo Euan»nbsp;gelif ßmelicM gentes domino iubente per gratiam,quaninbsp;iniüonon uacuam nutriuit,hailenutßliciter pauit,nbsp;Omnibus qs tribubus Ifrael duodecimtnbsp;haeclocutus efteis pater ipforfi, benedixit^nbsp;finguHs benedidionibus propres, Hos habuit Patriarchat duodecim gens ißaelitica, er bas ßturorum pr^enuntiatioaes ac benedidiones accepitnbsp;à patre eorum lacob. Cuilibet proprium memoriale comnbsp;mendauit difeutiendum, zr uelut flituam contemplan»nbsp;dum inpofteris generationibus, 8(. præccpiteis, diccnsjEgo congregor ad populum meum t fepelite mccum patribusnbsp;mets in fpeluncaquae eft in agro Ephron Henbsp;thæi, in fpciunca quae eft in agro daplici qu^eft contra Mambre in terra Chanaan, quam e-mit Abraam cum agro ab Ephron Hethæonbsp;inpoffefTionemfepuIchri. ^8° apponar adpopulum meum. CoUocabit me do» minus nunc ad fortem eledlorumfuorum,ad conßortiuMnbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fanilorum patrum meorum ex mifericordia fua iuxa a» 1 nimam quam defurfum accepiiiuxtu corpus uero meum Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«Hpio ciwn maiorum meorum reliqutjs mj terra Chanaan I fcpeltn', Quitm nemo ignorât pertinere ad ius ueßrum, 1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘«mdudiwn empa poßeßione fepulchri ab Abraam pa» tre no{lro,ab Ephron Heth/eo.. Ibifepelierunt Abraam, amp;Saramuxorem «us’ibi fepaltus eftlfaaccum Rebecca coniunbsp;^a:8c ibidem fepeliui Liam, I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’8’'‘nbsp;nbsp;nbsp;fpeluncae quae eft in eo à fi CoBJtnendijt Patridrehnruw filijs memoriarn prifii» nlt;e eorum paupertatés, qua nibil uiuentes in hoc mundonbsp;poßederunt prêter unicorn locum fepulchri,et eum de»nbsp;)»$ redemptMn pecunia ab extern ; firmißime tarnen 33 |
VAIEHI ÎACOB, 64 etfdîJîjJe (irömißiombtu dei, ut iUiui quoi^ fily ßmilbnbsp;tercredant uerbodei cr ßlices ßntt SiMcrô pofi prxßitinbsp;taMti bencßdttabipßs uipt accepta iUi fe beneficonbsp;domino dco Abraam, ifaac Ilt;icoamp; crcderc toto cordenbsp;noluer'mt, zy obedirerecufaueritit, ßt iUis iriperpetult;enbsp;infilicitatii monimentum, er iußi iudicij diuini fo«tr4nbsp;«los toto orbe ßdeltbta tn tcßimonium, Finitis^ mandatisadfilios fuos,coUegi£ pedes fuos fuper lediuluni, öC obiit t appolVnbsp;tus^ eft ad populum fuum. Nott(ar ex textu lacob Patriarcham oritnia prtediiïa in leâiilo ßdens mtegro fenfu cr intelleäu,perßdaß^nbsp;de ßliß priecepijße, Quibitó ßnitisfefe compoßiit,zy uninbsp;uerße carnés uiatn ßliciter migrauit- Deßcit enimjßirt^^nbsp;tUfÇrmoriutueft. Appoßtmautcmadpopulum fum» Anini:eimnbsp;dicitur, non ob corporis fuißpulturam ad corpora ma= taomiinsnbsp;iorum,ßed ob translationem immortalis animæ adfortem cteditX*^***nbsp;eledorum^ Quam ßc omnesacondito mundo pair es ßrnbsp;tnißime qt celebriter crediderunt, ut iiiiUam ucl raramnbsp;tnemoriamin ßacrasliteros retulerint, quaß niiüaapudnbsp;fideles perßidßone neceß'tria, quod nemo fapicntum ernbsp;fideliunt unquatn negaßet,qui tarnen detem aliqueinnbsp;crcdidiffeti . CAP VT L. T lofeph cecidit fuper faciem pa^ A Affvélu carnis permouetur ßliiM 1« prf« trè demortuü non irrationabili planilu, ultimu oßulumnbsp;cum fletu imprimendo. Nozi legitur pro anime iiHusla^nbsp;lute oraffe,nec intcrceßiones aliorum pecunia redemißnbsp;fe^nihil de metu purgatorij,non lumino, cum aqua bene^nbsp;di^latotreligioß ßlq adhibuerct Quum omnia tarn dianbsp;ligeiiter Mops deßcripferit, talia no obmißßetßdelibutnbsp;cateris per omnia ßecula i« exemplum. Præccpit^ feruis fuis medicis,W aroma-tibus condirent patrem fuum* Et aromati-bus condiuerunt medici Ifraelem* Per medicos inteUigimuf polmdlores,qui curandisfic neribus prteerant,more non tarn ludaico quàm Aegyptianbsp;co,corpord arornatibm condiendo, ita putreßdlioni mtnbsp;dentes in teßimoniumßdei refurreiiioniSt Et impleti funt ei quadraginta diest iftc quippe mos erat cadauerum conditorumenbsp;(leuit^ eum Aegyptus feptuagi'ntadicbus* Quadragina dies curabaturcorpus,er ßeptuaginti SuperfiMo diebus ittum fieuerunt Aegyptq : fuperflitioßores nimi^nbsp;rum circa deßtndoru corpora, quibut iüorum pratfes denbsp;tulit,ne ufl patrem uideretur amaßetepidiuSjCr ne pubnbsp;liios iUés mores inßingeret, quos uelut ccremonialesnbsp;falua pietate feruare poßent.’crfidem refurreüionis carnbsp;nis humaneßgnißcabant ßdelibut. Et expleto planäus tempore, locutuseft lofeph ad famiüä Pharaonis, diccndoîSi inanbsp;ueni gratiam in confpedu ueftro, loquimininbsp;in auribus Pharaonis,dicendot Pater meus adiurattit me, dicenst Eti mo* B U |
9 Offîciiim defunâocûi Delîdertû lacobi a.-pud Âcgy-ptios. GENESIS rior, in fepulchro mco quod fodi mihün terra Ghanaan , ibi fepelics me» Afcen^nbsp;dam igitur, 8i. fepeliam patrem meum, ac re^nbsp;uertar. Secundus i rege 'mtereejfores mittit ne uelfùneflus regem accederet^ uel ut nihil per audaciam prtefumerenbsp;uideretur,uel aulicorum ßuorem experiretur in externnbsp;nom fe hominem : quandoquidem difficile impetrandamnbsp;translutionem putauit corporis, quod ob honorem filifnbsp;Pharao fanüiatem patris condi uoluiffiet i» loco ali»nbsp;quo Aegypti hotiorabili gt; deniq^ ftc fe fiàurum recepC’*nbsp;rat, amp; patri iuraueTat» Dixit iUitmßdijJi fepulchrum,nbsp;hoc efl, adaptaffieffieluncam duplicem uel duplicis agrinbsp;fuitAßendam dicit, zT reuertar. Regt mefMW ai^endonbsp;de non redeti}tdo,reuerti uolebat.^ondum enim peccaatnbsp;Amorrhitorum compléta fiierant, nondu Aegyptioruntnbsp;feueritasexperat, nondu filq tfrael treuerant er exercinbsp;titi fiierant ad gratins dei bonitatem percipiendam. Dixtt^PharaoîAfccndCjôC fepeli patrem tuum ficutadiuratus es. Non otpr«lt;irc iuramentum Ethnico quoq; regi irre* ligiojum uidebatur, ultima uoluntatefraudare patrem,nbsp;er extra paratam fepulturam recondi tantum uirumgt; Quo afcendentcfepelire patrem fuum, a-fcenderunc cum eo omnes ferui Pharaonis, fenes domus eius, cunäi^ maiores natu ternbsp;ræAcgyptit domus rota lofeph cum fratribus fuis SC domus patris fui,abfq; paruulis amp; gregibus,nbsp;abfque armentis quæ dereliqueruntin terranbsp;Geifen. Habuit quoq; in comitatu currus 8C equi.* tes,amp; faâus eft exercitus gloriofus ualde. officio ultimo patri adeffè uoîtât pim filins, zy mo* rem paternum obferuare: non quôd ficneceffiario agen*nbsp;dum, nec pro animartim falute promouenda,fed grati*nbsp;tudinis officium defèrri debebat,z^Aegyptiorum fiuorinbsp;locus habëdns quibns in more erat,Alioqui nec Abraantnbsp;nec ifaac tantis ceremonffi rem egiffient, Non poterantnbsp;inhottore parentis minores feexhibere filif ac nepotes,nbsp;quem uidebant tanta ambitione ab Aegyptiorum primonbsp;ribns profèquutumtideo omnes pariter aderant zy“ tan*nbsp;toitinerefequebanturfùnus, Venerunt^ad aream Atad, quæ cft trans lordancmîubi planxerunt planflu magnonbsp;atq; uehementi» Et fecit patri fuo luâumfe.*nbsp;ptemdierum. Manififlum fit hocߣio ipfum lacob hwmanißime conuerfatum fùifiècumAegyptijs, quos zx fibi deuin»nbsp;xerat beneficijs er offieffitnon minus totaidaßmilianbsp;pacificacohabitatione animos fibi conciliauerat Aegy»nbsp;ptiorum, ztrinprimis lofeph preciofus illis erat cr ac*nbsp;ceptifiimus : ut fie nonfi(le,fed uere plongèrent demor*nbsp;tuumquem tantopere defiderabant. Caftramagnaual*nbsp;de fiiiffie dicunturthoc efi,exercitus z^ turbd,honorabi»nbsp;lis homhtum multitudo^. 11 nbsp;nbsp;nbsp;Q«um^ uidiffent habitatores terræ Cha 10 |
VÄIEHI I A C O B. naan luâfiinarea Atad.dixeruntîPlanfluS grauis eft ifte Aegyptiis» Et idcirco uocatuinnbsp;eft nomen loci illius î Planflus Aegypti quinbsp;eft trans lordanem. Vidit habitator terrte : hoc efi, habitatores, numerUS pro numero.Goren tlathad,areâ Jpindru interpretattd'»nbsp;IXnbsp;nbsp;nbsp;Fecer unt ergo filii fui eidem ficut præcepe rateisx SCportantcs cumintcrramCb3naan,fe^ pelierunt eu in fpeluncâ agri duplicis, quatnnbsp;emerat Abraam cum agro in poffeflionentnbsp;fepulchri ab Ephron Heihæo contra facien*nbsp;Mambrc. Eil^ lacobficiffie dicumtur îuxtA quod iüis mandaue^ rat, non quo ad fepulturæ pompam tantam, quam nequdnbsp;quam praceperat, fed referendum efl ad fequentia ,ubinbsp;dicitur: Et tulerunteum in terram Chanaan,zy‘ fuo loconbsp;condiernnt:hoc eft,in ffielunca duplicis ipfius agrù 14 Reuerfus^ cft lofeph in Aegyptum ipft cum fratribus fuis 3C omnibus qui afeende^nbsp;rant cum eo ad fepeliendum patrem fuuni*nbsp;Poftquam fepelierat patrem fuum: Admodum longo itinere redierunt ad Aegyptumt nondutn enim erat tempus poflidendi promijfam patrienbsp;bus terram» IJ Etuideruntfratres lofeph quiamortuus clTet pater ipforum, dixerunttNc forte odiatnbsp;nos lofeph, 8C reddendo reddat nobis omn«nbsp;malum quodretribuimus ci. Nondum prorfns quieta erani illorum confeienti^ de proditione fratris, pâtre fuperflite minus timebant,nbsp;cuius patrocinio fe contra fratrë tutiores putabant, qnonbsp;defùnëlo metuunt» Et orantfi'atrem,ut quum iam fint o^nbsp;mnipotentis dei ferui, cui etiam pater fuus feruierit, iUi^nbsp;us intuitn cr reuerentia offinfam eis remitti precantufrnbsp;zr pœnam tanto peccato condignam.
Videntur finxiffie patris fui uerba, licet non dubitd^ uerint uoluifie id patrem, fed pro lofeph dexteritatenbsp;manfuetudiae nihil taie neceffariumeredidifië,nbsp;enim iHi de filio exiflimatio erat, quàm ut fe umdic‘lt;^'^^nbsp;»•(«» ßrmidaretde fratrum iamdudum commiffo crit»^*nbsp;ne, quod feierat diuina prouidentia contigijfe in totii^nbsp;gentis fuiebonum. Verum patientertulit zrnbsp;ter lofeph ßrmidinem fratrum zy figmentumnbsp;xtum, quod ßcinoris fui agnitam iniquitatem ofiendertlnbsp;in fratribus iam conuerfis, zy panitentiam tam diutiffnbsp;nam. ideo cominifertus illorum cunilationifleuit-enim minusinmentem uenerat uiro fan£lo,quàmnbsp;care fe de lUis, quos iamdudum fatis afflixerat,interiin‘finbsp;fabtte imparti^ beneficerdt ex animo, ac in pronidei^'^. |
|
GENESIS, i8 '9 Ö io fcÇ«quot;- ^»opiuconiecerat^. Vencrunt^ ad cum fratrcs fuiîSC proni a* dorantes,dixerunuScrui tui fumas, Omnii’u^ tnodis gratiam fratris implorant adoraitquot; do, cr fefidicandoilli,utiHorumoperatanquainnbsp;[eruorunt utmtur,tan{unt autem iniuri£ obliuifceretur. Quibus lofeph refpondit : Nolite timer« quia num pro deo ego fum? Vos cogitaftis de me malum,fcd deus uer titilludin bonûî ut faceret fecundumdiemnbsp;hanCjCt faluos faceret multos populos, Locui clarißmusdeprouidentiadei,qui peccatis ho minum quibufcttnq^ malisabntitur mgloriamfuantnbsp;Cr ßdeliutn bonum,quaß dicatiueßrum quidem ßtit pecnbsp;care m ßatrein, del autem pro/picere eleâif,etiani pe« ¦nbsp;catÿribuifUt nunc uidere licet,Occaßonem enim prabutnbsp;ßis ueflro peecato, occidere metioientesut uiuißcarenquot;nbsp;tur multi populi, nationes inult£ ßtßentareturßitttistetanbsp;pore.non uos foil. ii nbsp;nbsp;nbsp;Nolitc ergo timerctcgo pafcam uos amp; par uulos ueftrostconfolatus^eâeos, amp;iocu' tus eft fuper cor eorum, Abßulit ßrmidinein, pnßitit ßduciam ZT ßcuritaquot; tem,ne umquam de hac re quicquain timerent. Et non fanbsp;Itiffl reittittit offènfain totam, fed infuper plura beiießcianbsp;lui,quot;”!'}. promittitiHis er loti cognationi. Adcorloqufcßßmiquot;nbsp;liariter confolari, er timorem eximere.ld quad elegatiquot; ter Hieronymui Micat fud erudita translatione.. Ethabitauit lofcph in Ae^ypto ipfe cum omni domo patris fui : uixit(^ lofeph centanbsp;Sedecemannis. Iterum abbreuiatur notabiliter letdi hominum i proquot; auo lofeph u/^ ad ilium. NhUim enim nMiorwm fuoruninbsp;breuiut uixiße legitur, er pofl iUum pauci diutius fupernbsp;fiiiffe leguntur, QKic^uid paßmtßngant ludai de Phi»nbsp;ttees er M.ardochao, i j nbsp;nbsp;nbsp;Et uidit lofeph Ephraim filios ufqj ad ter liam generationem. Filii quoq^ Machir filq Manaflenati funt fuper genibus lofeph,nbsp;Proßieritiü lofephinpoflerisnotatur,quia fcilicelnbsp;ttiderit nepotum ßlio!,de Ephraim triplice{,de Manaßinbsp;d«pJic«»tje gratis qui/piam lacobum crederct unum al»nbsp;quot; Stnuj. ffti uoluijße praftrre,quum benediceretßlijs lofeph.b^anbsp;H aute dicuntur fuper genua. Locutio eß Hebraica: hocnbsp;eß, amanter fufeepti plaußbiliter i« ßnum repoßti,nbsp;cumgaudio traüati, recenter geniti. Sic enimpatribmnbsp;de ßliorum natiuüate applaudere folent matres, ^4 Et locutus eft lofeph fratribus fuis : Ego mprior, 8C deus uifitando uifitabit uos,amp; a-feëdere uos faciet de terra ifta ad terrä quam V’’quot; nbsp;nbsp;nbsp;Nißiierrttm morte ßne omnium malorum,quam fan gt; nbsp;nbsp;^neutiquam abhorrent, fed ad domini uolunatem difquot; folui cupiunt,çrtrdnfmuare m melius ßliciter,non per 1 dere uitam.Confolatur ergo ßatres er filios, er fidentnbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i« promijfa dei inculcat fedulo ,ut non dißidant ueritati ! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;del, ZT longanimiier ßrant falutisadueittutn, Sicenitn |
ÉxoDÿÿ. 6^ detts ßtfpenjbs femperßicit ßdeles, ut iüitti Uerio credettnbsp;tes falui fiant. Et adiurauit lofeph filios Ifrael, dicendo: Vilîtando uifitabitdeus uos,afportatcoftanbsp;meadelocoifto: êc mortuus eft lofeph fîlius centum èi de cem annorum, Etcondiuerunt cum aroma^nbsp;tibus. Si pofuerùntin loculo in Aegypto, Non iniungit exequias tam folennes nepotibus fuis et iimicif ^pompam deprecaturtfed amen oßafua commetinbsp;dat transfirenda in terrain promijiam,quaficertô pra-dinbsp;cendo iUis exitum de Aegypto.iüumq; m dicm erannosnbsp;abipßs expeâandum docet,er deprorogacionenihilnbsp;cnn ôlari, fed firma fide promißiones reddendas crederenbsp;mandatiuult enim deus fuos femper fufpenfos eße ad ipfinbsp;US bemgnitatcm,femper /peraremeliora.sicutnbsp;nbsp;nbsp;Cbri» ßus aduentum fuwm pradixit, zr uoluit 'm tempora pr^ flolari, donee fine dubio ueniattueluti de Aegyptiaca c4nbsp;ptiuüate libcratio poß multos quidem annos contigit^nbsp;quam impoßibile erat obmitti. ideo aromatibus condiquot;nbsp;tum corpus lÜius fcribitur,cr in arcam reconditum,nottnbsp;terrx deßffum, ut praßo femper effet exitiiris,cr iUudnbsp;ad uoluntatem lofeph, prout à deo promißionem accequot;nbsp;perant,translaturis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* sytàtHA versvvm Kl. D, xxxniu LEGIS MOSAICAE LP ^CA^Vt Égt;RiMVM. Aecfuntnó À minafiliori»nbsp;[frael qui innbsp;grefR fût innbsp;Aegyptu c3nbsp;lacob.-fing«nbsp;li cum dorntnbsp;bus fuis ingt;nbsp;troicrunt, Gloriofitni ac admirabité BER SECVNDVS, EXODVS LATI« nw diäus ac Grtec'is, qui incipità dißinüionenbsp;becimaterlia qu£ uocatur He*nbsp;braice VeUe Semothcnbsp;exitum ßliorum tßael de Aegyptiaca durißimaferuitutenbsp;deferibit KSofes 'm hoc fecundo libra diuinlt;e fegw, qui obnbsp;id Exodus Grads er tatinistEÜe Smoth autem, quod in EH« Smotsnbsp;terpretatur H(f c nomina, Hf {gt;rlt;eis dicitur à diäione prinbsp;nut et feclida, quüfit alioqui dißmdionis Decimlt;etertilt;enbsp;exordiu.Vbitradare incipit,quo ord'me,quà ue uirtutenbsp;etmagnificentia deus praßitcrit ealocupletißimcquienbsp;promiferat iamdtidu Abraie et femini cii«,Gen, cap.is.nbsp;I» primis autë recenfet eorum nom'ma qui Aegyptucuntnbsp;lacob patriarcha mgreßi fimt, ad praiterita rejpidens,nbsp;«t commodiusad ßituram hißoriam initium fumat, Adnbsp;gloriam autem dei pertinet, et ad fidem promijforu eiusnbsp;rtottflnwm dffiÿidtiQ tam paueonm, duodedm fcüieet |
|
Fama« ra- filiorum lacob: qui licet cum nepotibuiinuttls oruxo» cob mod»- fii,uiitigrcßiß(erint,minimuitainennunterMerlt;itfiUiHinbsp;reß’eäuinquopofieaf'untegreßi, ultra fcilicet fexiesnbsp;centena, millia, prêter paruulos cruxores., Erat iam uninbsp;cuiq^ ßliontm ifraelpropria domui acfrmilia/eruorumnbsp;tiinürum ancillarum cumilloruin uxoribus.Quoruntnbsp;omnium tmicus Patriarcha erat ei’ßlix aims tantlt;e panbsp;jkritatis, ueluti abboi qui/piantf longe ßliciore infiiiutonbsp;^uim ßtitnbsp;nbsp;nbsp;ofl iUorarn ^ui in otio multi pariter uiuunt: ^uibuireligione er fide hiec fimilia'mfiriorcertèiM/t ßit,lt;jui erpropiores inßituto dei, eycafiiores uixerunt,nbsp;non obftantibtii quorundam peccatis, ßae quibui tantanbsp;hominum multitudo aon uiuit. lamtum fide proßeiebatnbsp;femper,ergratiartim ailione detiotu Jacob in Aegypto,nbsp;quoties fuorumaugeritmmerian à domino promifiumnbsp;cernebat,cui habebatur er ^^^tt benediétiotnbsp;anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ruben,Simeon,LeuiJudas, 5 nbsp;nbsp;nbsp;Iflachar,Zabulon,8lt; Beniamin, ^JomtMntur primo quatuor filij Liæ, quorum uigin^ FiüjLix. (^ßiij i„ capt4S’‘funt tuanerati^cum Her er Onannbsp;qui mortui funt in terra Chanaan, quatuor fcilicet filifnbsp;cum uiginti aepotibuit Jßachar autem er Zabulon cumnbsp;,feptem ßlifiipforum, nonconnumeratuDina, trigintnnbsp;tres conßituunt,ampliorem ninüru/m numeru/m confici»nbsp;entes fiuxores filiorum ac nepotwmferuorumqs er eo^nbsp;rundem uxores adnumerentur. Quod uero hic ftatimnbsp;Beniamin additur, infiruit nos ne in ordine natiuitatamnbsp;er nominum curiofi ßmtu, qui certè ultimuifiiit filio»nbsp;rum Jacob er ipfim quoq; Rachelis, 4 Dan, amp; NephthaIim,Gad,ct Afer, Drf« er ^Jephthalim filq Bähe anciU£ Rachelis,cuiit Füi] Baix,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quorum unui tantum fiât ipfiDan,fés ptem conflituunt, Pofl quos Gad er Afer,ßlq ZelphiC anciUaLieeßumfilijs ipforum undecim,er duobuifil^snbsp;Beria erfiliaAfer nomine Sara,fedecimßunt^ Erantigitnromnes animæ eorum qui greflî funtde fœmore lacob, feptuagintaaninbsp;mætlofeph autem in Aegypto erat* Non hicdiciturfeptuagintaingre/fas animas Aegya tó'anun»” ptum,fedegrejfasdelumbislacobtquofit,utfepluagininnbsp;numerentur exclußs duabus fœminis Dinacy Sara filianbsp;A fer,conumeratis autem mortuis in terra chanaan duoanbsp;busfilijs Juda,et genitis in Aegypto duobus filijs lofeph^.nbsp;Sicenim numerando inuettitur fumma numeri feptuaginnbsp;ta. In Genefi autem quadragefimofexto capite fexaginanbsp;tafex intrajfe Aegyptum cum pâtre Jacobo feribuntur,nbsp;id quomodo inteüigendumibidemuide,utuideasnuüanbsp;contradißione labor are facram feripturam- lofephau»nbsp;tem (« Aegypto erai,ubi cf populus breui in immenfuntnbsp;aufius efl, îh per/ècutionibuf etiam atroeißimis, diuinonbsp;tnunere er miraculo : ut difeamtts non de^erare in ad^nbsp;uerfiatibus à domino immißis fidelibus, quefigna effenbsp;confueueruntjàuoris diuini, er proxime redemptionisnbsp;cr gratie, î^ec caret myjkrio quod feptuaginta animenbsp;de fœmore Jacobtin fequentibus quôdnbsp;jnjrooooo ^umfepties centenA millia exij/fe Aegyptum feriban»nbsp;twr, unufquif^ uideatur propaga/fe ex fe decent milUdinbsp;lofeph autem in Aegypto efi. Augmentu enim fit innbsp;gufllfs er perfecutionibus,ut gratia dei abundet ubi hogt;'nbsp;ninum piorum miferiai»grauefcitnonimpatier,terfu*nbsp;fcepta,/èd refignatoaddeum anima diuineckmentidnbsp;commendata, |
6 Quo moriuo, SC nniuerfïs fratribus eins, omni^ generationeilla, Ciuando lofeph poßpatremobieritficilefupputd^ tur,ß wr4 lacob in Aegypto cum ipßus eate quum in*nbsp;grederetur centum er triginta annorumeumetatelo*nbsp;fephfupputentur, qui trigintAannortim tune erat,mot* S’*nbsp;tuus eß autem etatis fue anno centefimodecimo,Qmnesnbsp;autem fiatres lofeph in Aegypto mortuos ey' fepultotnbsp;feriptura commémorât : ne extra patriam mori grauittfnbsp;firant qui in patriam cœleflem regeneratur per dei gra*nbsp;tiamfin qua dues deiconfiituuntur,Tota quolt;^ genera»nbsp;tio obift.Ea fcilicet hominum atas finita eß,zyannoruntnbsp;uitlt;e finis qui cum lacob ingreßi fier ant, ut eorum ne»nbsp;mo prorfus fuperuiueret, Tanto tempore in Aegyptonbsp;exularunt file/ promißionum, utlonganimitatem difea»nbsp;mus ad difienfàtiones diuinas nobis promiffas: nenJOnbsp;iam de feculo quod lofeph uixerat ß/pererat, qui de ui*nbsp;fis lofeph gefiis quidpiam narrare poffet. filii Ifrae! creuerunt, 8i germinauerunt aC mulKplicati, ac roborafi funt muhum ni'nbsp;tnis,ôcrepletieâ terra ab ipfis, Omnia mutantur cum tempore,generalio recedit,amp;‘ , generatio fuccedit : uerbum autem domininbsp;nbsp;nbsp;ordo pro» ( uidentite dei femper durât, qui omnia moderatur. filij quoque dei femper crefeumt, omnium autem maxime id fnbsp;Aegypto tentationum. Impletur terra fidelibus uelinui* jJ/nbsp;tis impqs, cr maxime laudi duciturfilios fandorum nd» /nbsp;mero quoq; augeri,multô magis merito.çyuomodo con»nbsp;tigerit hac multiplicatio prolium, fuperuacaneumfierünbsp;querere apud Germanos proie fixcüdißimos,fipefisnbsp;fit erprelia, ludei afierunt quolibet partu Hebraatnbsp;plurimos edidijfe infinies, Roborati nimis dicuntiO'fnbsp;quia perfonarü pluralitas uirium quoq^ potentia afiift'nbsp;animorum quoq^ confenfu cr ajfinitate firtior fit necefinbsp;fitudo fimiliarum. Terra Aegyptiimpletur hominibd,nbsp;ut propediem aliénas quo^ fibi fedesconquirerecogt^nbsp;rentur : nifi tamfirtilis effet Aegyptus, cr mire filix,iiinbsp;exteras quoq; nationesnutrire poßit, ut confieuit atd*nbsp;quitus cr literis proditum efl,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß 8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S urrexi tau tem rex nouus fuper Aegî* ptum,quiignorabatlofepht nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J Nomi« rex nouam inducit ficiem regno ctvm Icgi^^ nouis, cr rarà meliora fequuntur. Eacile beneficiordidnbsp;obliuifcumtur magnates. Aliquot iam fieculis obieratb^nbsp;feph,ut deficie eum rex nouus nouiffe non potuerit.^^^nbsp;gisautem ingratitudo notatur regis crflultitia,impi'd^nbsp;dentia^ earum rerum que reges feire debent, JSJonfi*nbsp;lum fitura feder preterita non ignorare oportet mu^^nbsp;di reéhres cr magnos principes, amp; ait ad populum fuuintEcce, populus st' iiorum Ifrael multus. Si fortior nobis eft. f eli«it(^5 Piwwm odium äuget, impiorum. iam^s^‘t''^ eentfd» |
EXODVS
gentem, ex qtu tanta falus Aegyptîjsfùit^tamîmmanîa tetadfligere nephas er attifunquam nobis cxcidere ßnOinbsp;mu« quaueldominusipfe,uel per homiaesnobisficit,nbsp;Fortior quoq; fit populuf ifrdcl ob mediocre« labores, etnbsp;laClicinia, dam interim libidine er luxu Aegyptij ener»nbsp;Md»tHr,cr nwHiore« exißttnt.
lo nbsp;nbsp;V cnitCjfapiéter opprimamus eumrne form
te muUiplicetur,Sc fiingrucrit bellum,adda-tur etiatn ipfc inimicis noftris, expugnatis^ nobis afeendate terra»
’’‘kj Cotißliumcapiuntnocendi peregriniSt CdHidecon«
* “ï*i- fultant, afiuteq; circumucniuntfilq huius facuU, ZT fa* pientiore« dd radium fumt ßmper filijs dei. suis fempernbsp;folent ueüe rebu« confulere per fis er nefis : Mutuumnbsp;fe/è exhortantur ad praua fludia er ad critnina confen»nbsp;tientes,Piorumeccleßa uelut caftrorum acies terribilisnbsp;eflimpijs.Semperftbi timent impij.'prafumitfemperfa»nbsp;ua perturbatd confeientia, raolitur er inßdias ex mendanbsp;tio perraotd, timet ubi no timendivmtïmpij adfligere Jemnbsp;per confueuerunt pios, non contrd.Pq entm in bono uinnbsp;cunt mdltwn, amp; patieatiafud thefaurizdnt impq« irdwnbsp;p deiindiemirec^iuftHudicij^
Præpofuit itaqj ci magiftros tributorS ut ** affligeret cum oncribus x aedifiicaüit^ urbesnbsp;thefaurorSPharaoni Phiton,ô£Ramcffes»nbsp;Tributes onerabant Aegyptij lfrdëlê,ct tnfuper Idbonbsp;eibu« aßiduis conficiebant,ad enerudndu uires populi,et
L extenudndum uim generandi prolesromnibi« modi« anni SïJ’'* neq^ numero,neq^diuitijs augerentur,fed Idbo«nbsp;ä..............
!
i
I
re er firendis oneribus affligerenlur ad mdeiem e^ani» morumanguftias^ Codfliigitur funt non torn urbesexanbsp;truere qudmextruAdsrobordre {uti tyranni fblentte»nbsp;mtioribu« iMiH«gere)pro thefauris reponendis,cr milianbsp;te feriMndo dd prouinti« totius oppre^ionem. Granarianbsp;er mwmtiones extrucre uoluit rex ßbi i« urbibi« ad fuSnbsp;libidmë, non dd prouwiti« et regm folatium uel ftUeldm*nbsp;Sicut autem affligebant cum fic multiplenbsp;cabatur, 8lt; fic crcfcebat,Slt; naufcam habebätnbsp;à facie filiorum Ifraet
Q3Ó magis affiigebat Hebr«os Pbdrdo,boc mdgi« di utKd clementtd crefcebant^dilatabantur^et erumpebdnt.nbsp;Bonisperfectttione« etidm mdxime cooperdntur mbo«nbsp;num; impij dutem homines etiambeneficis fuis infidian»nbsp;tur, nwld rependtwt t, crudelid ntdcbrndntur, q«« tarne nnbsp;d domino moderdntur es^ proßwdntur eleüis.Aegypttjnbsp;obomtMdntur zj deteftintur tfraelitas profafiu zir fu»nbsp;perbid odiunt er coiKulcant*
Et feruire (ecerunt Aegyptti fiilios Ifracl per uiolentiamx
j})jpj.obd feuitia fua Cfquot; uiolenter protrudcbdwt : non equidem in ttniuerfum pernbsp;dendOjfed dtterendo uire« premebdt corpord laboribu«,nbsp;Zj- fubftantiam tribnto exîjduriebdnt.Sic enhw tyrdnnonbsp;rum femper crejeit improbitlt;« ex licentid in (ubiedosiutnbsp;quod iure pojfunt,uiolenta fieuitia profequdnlur»nbsp;Ati^adamaritudinê perducebantuitamnbsp;Corum operibus duris luti dClateris, omni^
'ï
VELLE SEM O TH« 66 (amulatuinagro, cum omni opereeorum,nbsp;quo feruiebanccumuiolentia«
Adimebant Aegyptlj fidelibuiomnemuitteiucundia Vexatio p» frr», pfrpetua uexatione obruebant, ut maliierint tnorinbsp;quim tarn miÇtrrime uiuere.Sic ßtubi impij obtinuerintnbsp;pr'mcipatumin fanüos contrarias fuis oputionibmnbsp;tnortbtu, quos ueÜent ex terra deletoj: plane^ occide»nbsp;rent, nijt «cl ahqua ex parte dici cuperent meliorcs pernbsp;bypocrißm, wel dei iudicio reprimereiüur ? Afßrre exnbsp;tfgriî cogebdntur paieas, lapidesnbsp;nbsp;nbsp;cementum, dcjuanj •
et reliqua ad ædificia comportare. ludai dienet jfercora ex urbibu« coaâos exportdre ac fèces»
»y
Dixit autërex Aegypti obftetricibus Hc^ bræarum: quarum una uocabatur Sephora,nbsp;altera-Phua.
Tdrgtow lonathte nominal objktrlccs lochabctcT lAirid» Alij ttcripmiliiM diewt, Çtijfe bas duM hic nomindnbsp;tiu praßäds omnibus totit« regni obfïctricibt«. Non eanbsp;nim parua cnra hwpendëdd pro einfwodi ofjicio m rebusnbsp;publicis,quâquinegligütcaufampraflâtmaximismalis.
16
Et dixit X Quando obftetricabitis Hebräer as, tune uidebitis iuxta parturientium fedestnbsp;fi filius fuerit interfîciteillum xfi filia efi uiuat.
Impudentißima cr maxime execranda tyranni cru» délitas inteüigitur, quddfœminarum quoq^ officio tuncnbsp;obeffe eondtnr, euw» mlt;txMMe iHw neceffaria efl fides crnbsp;commiferdtio. Signijîcdtur HebruEW îs lociw (« quo pdranbsp;turiuntfeemine diHione-^^^'^» nomen fuum fornbsp;titur db ædificando^nbsp;nbsp;nbsp;pueros gignendo, prapofitione
lt;ikpb»Vt efl enim familiare iUh filiorum procreationcm nomWdre adificationem : niß quis congefium locum a»nbsp;liquaratione, ex duobus lapidibus utr'mq^ locatis^indi»nbsp;cari «élit: Vt Rom« penes Ldtcrdndî lapideafedilia monnbsp;JVdntur,turpitttdwK wonMncntum.Sic didbolus Pharao,nbsp;uiriles affèâus er fdnäos elwnwjdri cupû.’libidwofosnbsp;autem cr efœminatos feruari fatagit,^ proficereinnbsp;fuum regnum nequiti«»
17
Timucruntautcobftctriccs deum,8i non fecerunt ficut locutus fuerat ad cas rex Acgynbsp;ptijed feruabant mares.
Dommus hic quoque utfemperaliâs.infîrma musîdi wgUerconprtdt.Mtconfunddt fortid» Foemutaentm fonitudo,nbsp;iftlt;e uirilt dnimo refißunt tyrannidi,cum toi centena nü-lid uirorumdißimulant,domiao ßc diffenfanteSdebantnbsp;enim idm tune deo magis obediendum quant hominibuf^nbsp;^'mre tam crudeli nuUum habere locum quamlibet ponbsp;tfßdtem. Credebdnt enitn potentem deum feruare pojjenbsp;etidmfoemindtcontrd crudelißimam feuitiam tantitjmnbsp;rdnni,quod CT fàdtwM ejl» Sicobfequendumttdturclcanbsp;gibusejl ez pr«ccpt(« dtuwiis, etidrnfimundus contrdnbsp;nitdter,cuitK guberndtor cfl omnipotens»
18
Quibus accerfitis ad fc rcx,ait cisxQuare fc D dftis uerbumhoc SC pueros uiuificaftis^
Vifio ddtur uirtus er t'wnor dei ab impijs : zr tradis tio bowdrtd, tmö dtdbol(cd,tegi diui«« iuribus natu»nbsp;re prafirtur. Quid enim immanitw cogitari potuit.qud Bat'baü«»»nbsp;montes occidere,pdn(Hlosnecdre,tnnocenUb((i,qui nec
-ocr page 158-|
EXODVS dum lucem aßiexerant, uitain eripere or lucemf Awtfcfc t««rwe» h£c fceleratiu rex tenebr4rum,duntaxdt propternbsp;tyrannies libidinë regnandi, tentare et urgere^qua cwnnbsp;ipfu/rn ^uo^ dggredi pudet, manu fœminte perficere conbsp;git, ^iton obedientem audä eulpare:tfult enim inßntesnbsp;perdere per edf, per qutK ferutori folent, or publicatn tynbsp;rannideittoccultare crudelitateocculta, uix lt;e/liinandanbsp;oe^uitia: interûtt ameticupitbonatpalàmuideri,nbsp;cl^eßpeßitnuf. Et dixerunt obftetrices ad Pharaoneint Non fnnt Hebrææ,ficut Aegyptiae mulieres;nbsp;ipf^ enim uiuaces funt, priufquam ueniat adnbsp;cas obftetrix pariunt. Hebraorum fxminlt;e ßcuticdfiioret èrdnt,peer in pdrtu fôrtunAtiores, domino promouenteopusfuum innbsp;pdelibus. viuidioret dicuntur, quia à mdritis fuis religionbsp;pus dmdtte, CT trdëldt^ cdfiius.Non funt,inquiunt,ile»nbsp;brttitpeut A egyptite:I^am ut funtßrtes eruiudees prienbsp;ueniunt nos ut noflra ope non indigeant, Bcnc ergo fecit deus obftetricibus. Si cre-uit populus, confortati^ funt nimis* Pietds ad omnia ualet, remunerationem expeâat cr experitur in priefenti crpturo. Quid ni domino placunbsp;iffet mifericordiafœntinArum, quie plus udlet quàm fa»nbsp;(ripcium,er d fdnguinecuPodiîfe manus innocentiwm,nbsp;ey adiuuiffe opus dei,dd gloriam ippus cr eleâorum fanbsp;lutemf NwUttm pnit dominus irremuneratumbonum exnbsp;pde opus, liacuia adauilus efl dei populus, er numeronbsp;robordtus er gratia, pluris^ ualuit fœminarum pietds,nbsp;quàm obßerit domino miferante tyranni medignitds, II Et quia timuerunt obftetrices deum, fecit illis domos» Qa4«clo^«iJew obßttrices deum timuerunt cr non occiderunt pueros,contigit ampliari lfrdclitds,eteorumnbsp;fimilids multiplicari, ut ex eis proceperint regie çr leanbsp;uitice profapie: Etiampad obßetricesreßrantur,ßcunnbsp;dum Rabi Sdl. Habetur autem hoc loco relatiuum mafeunbsp;linumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; qttod tarnen nonnunquam ad feeminina, re prtur ubi cireumßantia litere idipfummanipßeper» nittit. Proinde er ad Aegyptiacds obßetrices reßrri ponbsp;teß relatiuum mafeulinu, pro mafcula earum ßrtitudinenbsp;dexteritate,pro qud eds er mifeeri ifraëli deus uoluenbsp;rit, er honore priecipuo inter alidsßmilids remunerari, Præcepit ergo Pharao omni populo fuo, dicens t Omnem filium genitum ad flumennbsp;proiiciteeum,Si omnem hliani uiuihcate» Per gradus auäa feuitia pgnum ßit infldntis falutis, rau'amp;iunj permittit dominus fuos diuexari fupraqudmnbsp;lt;ft prxnun ßrre poßint-PerJficiens mpijßimus tyrannus no fe cldmnbsp;*“¦ l?°IP fdtis mdlorum inßrre pqs, hypocripm abqcit, ernbsp;manifißefe quàm crud^ pt explicat.Ediâum^ neßn»nbsp;dtvm, quod obßetricibus folis i)tiunxerat,procederenonnbsp;ttidens,pro dudbusfoeminis,totiun fuum impijßimum fubnbsp;Pituitpopulivm, impioregiconfentanetimincrimine,tanbsp;complex landein ßat inperditione. Claret enim populinbsp;olt;ü«w er crudelitM,qui obfequi tarn ßralibus iußis nonnbsp;dnbitm nee repagatur- Sed urgebat ^iter omnes ittdi* |
vellesemoth» dtimdei, ttlSodomorumoreconfcifcerentpbi pernit!^nbsp;tiniuerfdlem,Pilios abijeere iubëtur,et ßlids feruari dd unbsp;bidinem impqßimorum,Ad cacumen igitur iam perut^^nbsp;rat atrocitds humdnd,ideo fßtim oportune adeßpit^nbsp;tdsdiuina, fl-CAPVT H. T abiit uir de domo Leui,5iacclt;' ^^^pitfiiiamLeui, Vir iüe de domo Leui Amram fuit, plt;gt;* ter fiops, Pilia autem l^eui uxordicitHtnbsp;ippus nomine locbabet, ex quibus natus iam ßerat AS*nbsp;ron er i^iriam. v bi iterumuidemusiuflos ante legestnbsp;feruaffe id quod pojlea lege conßtuendum erat,ut matflnbsp;monid mtra tribus contraherentur » exemploq; Patridi^nbsp;charis appnißttes c« confanguineis iungerenturfmtrati^nbsp;men no prohibitos gradus,erferuaa honeßate publie^'*nbsp;qurconcepit, Sipeperit filium. Si uidefl«nbsp;eumelegantem abfeondit tribus men(ibuS\u'nbsp;Ndfatur tunc falutis author, dum maxime gloridtutnbsp;perditionis crudelitas,Et ubijfes omnis depnit ey hu/rndnbsp;num auxilium}tunc incipit diuinum. Filius nafcitur ntotnbsp;tis,qui morti expoptus uiuipcet morituros.Elegantiafitnbsp;ntic nonraro fruorem conciliât, maxime uerónbsp;ad maires. Pietatis affèâus in feemina falutë inßituit p^^nbsp;rimorum: Sic domino omniaßmulaitiur, etiamnaturs^nbsp;les afpäus.Tametp pars aliqud, puerorum ßerit ßrtdpnbsp;ps interempta,multi mmen ferudbàtur,alius alia uia.nbsp;ripmile tarnen eß prouidentia dei orditiatum ut paucinbsp;modum occip ßnt,domino fud,m clementiam citius cr»'*nbsp;numadiutricem intemporeporrigente. Tribusmenßquot;nbsp;busferuat ernon dmplius,quia ßrtaßis regis fcrutiniuH^nbsp;per domos pngulds inflabat. Cum^ iam celareeumnonpofletjfuin/ pfit fibi arçulam feirpeam, Si liniuit cam bi''nbsp;tumine ac pice: pofuit^ intus infanculumnbsp;expofuit cum in careâo ripæ fluminis. No« eß obmittendum ingenq er artis obfequidii’f ubieliamßjeraturdeiaffuturumauxilium. Leuiamp;i*^^.^nbsp;pfeeUaßrtur er feruatur totius populi dei falus, ernbsp;me mifericordiie felicißimum uafculum,Quodcunq^nbsp;uenerit manus ferui dei ad pietatis ofpcium oportuntilt;'’gt;nbsp;tnßanter opéré!ur ad gloriam erproximorumfaluteiquot;' ('nbsp;Omni diligentia incumbunt, ut tutà reponatur infini**nbsp;lus exponendus.Fîon minori pde,quàm ohm Noënbsp;quoi^ fuam dißgt;o[uit, nihil obmittendo eorumnbsp;poter ant, reliquum diu'mie prouidentiie commenddUd^’nbsp;cui cr omnium operum noßrorum euentus eß coinr^^^’^nbsp;tendus.Propiieiebant omnia pro falute pueri.E/cam t‘‘^nbsp;turn domino committebant, qui earn dot omni carni,‘^nbsp;tiam puüis coruorum inuocantibus eum. Sic ifinaelnbsp;tus eß, pcHelias ey propheticnon derelinquitur iuß“^'nbsp;Arcam autem parauerunt feirpeam,pue de papyrO)^“^^nbsp;propria ßrtaßis eß Fiili,Midecommodißime confi^^“^nbsp;turetiamnaues, Arculam ergo cum puerorepottu^!nbsp;locum cariciim plenum,quap fyluam papyrorum lt;«* 'nbsp;tusfiuminis, |
4 nbsp;nbsp;nbsp;Et ftabat procol foror cius, ut fciret quï4
fieret ei.
Expofititius mfiintulas cara quidem dei committitur fed tarnen interim non ceßat humana fedulitas mlïinüunbsp;diuino : qui ut finem decreuerit operis,fic ad finem me«nbsp;’»euh dia ordmare non obmitfit.Nofemper miracuUs opus efl^nbsp;^»tesc. ßd admodum raro, Non eß tentanda bonitos zx potenii 'nbsp;tia dei, Afièëlus carnales, quales hic inforore,piorumnbsp;feruiuntfalutinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non rara quoq; religioni. Interim lex
uetus Mofes ipfe claufafirtur 'mtra tegmina,pice cr bi» tumine liniatde quo uide fi placet Origenem.
T Defcendebatautem filia Pharaonis,utia* uaretur influmine, 8£ pucllæ eius gradiebannbsp;tur percrepidinemaluei. Quaecum uidifletnbsp;fïfcellam inter careâa, mifit unam e famula*nbsp;bus fuis,amp; fuftulit earn,
) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deut prouidenti« fua opera ^eque per muliercs exe«
quitur at^ uiros. Exmina non raro caufa fuut magn^ falutis, Reut e2gt; pernitiei. Lotionis cafuolis zx carno,lisnbsp;inßtuti opH« quiscredidififet in operis diuini prontotio»nbsp;nem fitturumf Qtjcw rex pater perfequitur ad mortem,nbsp;tlliwn dominw per filiam nutriendam deflinat. Sicfolentnbsp;fiudia 'impiorum,uelint «olint.eonuertt contra quàm in»nbsp;tendant;Non eß confilium contra dominivm.Vt rumpannbsp;tur tibi ilia Pbarao, tu in tua aula nutrire zx educare conbsp;geris eum, qui faluaturus efi eoj quos tu perfequeris, zXnbsp;tfdigHAmortepuniturut,dum inpeccatorutn abyßwmnbsp;peruenienj fatis deam irriauer«.
Aperiens autê cernens^ in caparuulum uagientem, miferta cius, ait t De infantibusnbsp;Hebrsorum eft hic.
Elelut ifU infintis commiferationis fit occafiofixmi» M , reuera autem diuina opis iwploratio erat,Crudcli«nbsp;tati patris obfHtit filüe dementia: Vtfuntcogitataszxnbsp;uoluntates beminum in manu dei, Cognitiu eftautentnbsp;Wofes iftliaPbaraonw quod eßet ex pueris HebraJoru»nbsp;Konfolumquia feirepoterat deediilo patris circa oc»nbsp;cifionem puerorum,fed quia circumcifum conßiexlt:nbsp;quam eo tempore nondum ut poftea Aegjiptq fufeepißenbsp;credibile efi.
Cui foror pucri t Vis inquit, ut uadam,8C wocemtibi mulicrem Hebraeam, 8C laäabitnbsp;tibiinfantem?
* Subordinationediuina euadit unicusille Mofej,eo» traquemfolun» pterat excogitau zx à damonefuggefinnbsp;^iuerfalis crudelitos : ut difcamus ubiq; confidere do»nbsp;, Biitto qui mirabiliter exiwtit faos,zx confolatur in feße»nbsp;rantes. PlenomfidefùifièfitmiHam Amrdm tune quoq;,nbsp;Hdex Mofis funSiate eonijcifur.-pr'o qudquoq; renwnenbsp;randa etiam in priefentt infigni beneficio aßzeit edS, utnbsp;quem expoftterat prouidentiie dei, f pfunt reciperët cuMnbsp;pace reg« ; de^ ipfiut alimontanon proprijs impendijsnbsp;alendwn:ßc,utmatris quoq;uberibusreflitueretur la«nbsp;dandiM : quo quid erat mirabtlius ? Sedfic dominus agit-. eiwnfuMRdclibd«^
J nbsp;nbsp;Et dixit ei filia Pharaonis: VadetSC perre*
xituirgo,8Caocauit matrem pueri.
F*
Maria foror Aaron almaf\’^^ydieituf bto haalma^queßne dubio adhuc uirgo erat,et nonficnbsp;abfcondita domi quin egrederetur 'ad a^ua^t Matrem uonbsp;cat f)ueri,utßt iBuflriui beneficium cr amplior iucundinbsp;toi dom'mo [èfe totoj credentium: fiuiturq; author iate ftnbsp;lia Pharaonis,cui pater negare nihil poterat.
Ad quam locuta filia Pharaonis; DHc,ait, puerutn iftum,Slt; laâa eum mihircgo dabo rinbsp;bi mercedetn tuam. Sufcepittnulier,ÓC laâa*nbsp;uit eum.
Loquitur filia Pharaonis fiilofiatismirabilifpertter» bum fecundo tranßtiuumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quafi dwat:fic ince
derepuerum ifhim, quafiduüitandOf eum nondum efiet quatuor menfium: ut difcamus non ufq; adeo anxie difettnbsp;tere uerbafiriptur^.Baiulare iubebatur ftifiintem,no dunbsp;cerequapficumewjtem^ Nee circa huiufmodilocaluquot;nbsp;daorum more,figmenta concintiAnda eße çr fibulas^
lo
Adultum^ puerum introduxitad filiam , Pharaonis, 8c fuit ei in filium.uocauit^ no -men eins Mofes, dicensîQuia de aqua extra*nbsp;xi eum.
abfùit ut Mofès perire potuerit per regis cru delitatem,ut ipfiim quoq; intra regiam aulam fuam edu»nbsp;cari oportuerit^ tntra aulam certe proficere commodiusnbsp;potuit feientia rerum multarum ob cofortia fapientum,nbsp;experientia rerum omniît, authoritate quotp crefeere,nbsp;ttflut (tdoptiuiM plim regina,nbsp;nbsp;nbsp;poteiitiM renon agenda
rum. Sicigitur porabatur 4 rege contra regem uolente Deo.NoiMH»4 injàntibus'mtponuntur non importune ab Moßmo»nbsp;cuêtibus, Et extern« rebut aliquid profiguratur ù proui “’'***nbsp;dentia den Aquis extrahitur qui filios Ifraêl de aquis trinbsp;bulationis erat liberaturus, çr per mare ficco pede edu»nbsp;üurustdeinde CbrifH dommi typum gerit popuU liberu*nbsp;for. TranjUtitium autein «erbion eße tvö-ü*”nbsp;catoextrabendi de lingua Aegyptiaca wtHebraantMeanbsp;ripmilcejl, quod zy AbenE^ra (èntittqMndoquidem ftnbsp;itaPbaraonw Aegyptium iIJt nomen non Hebraton wi«nbsp;diditjttt «idetur,
II
^ln diebus illis poftquam creueratMofes egreffus eft ad fratres fuostuidit^ onera eo*nbsp;rum, 8C uidit uirum Aegyptium pcrcutien*nbsp;tem quendam de Hcbræis fratribus fuis.
De pueritia tam Mofis quàm Cbrifti domini cr alia rum, pauca firibuntur wi facró.Iam igifur ad gr/fa trannbsp;fit,qut in aula regia ficerit conftitutus,Creuit autë Moanbsp;fes corpore, uiribuSfiuftitia,pietatef cr zfllt;^‘Charitas os fiat».nbsp;autem proximiinitiumfitfalutts^conleruatio iufliti^zxnbsp;odium'wjiquitatK. Eratrum amatornonin aulauacabatnbsp;libidini: fed ad fratru miferias intentas erat, fi quo modonbsp;confolari poßet conplio uel opere tantis opprejfos labonbsp;ribt« et (Crumnw.Saltë ex boe loco et fiilo coniedari ponbsp;teftfeuitia inexplebibs Aegyptiorum : qtundoquidê bicnbsp;Aegyptius no contentas miferia oneratorufarcinis et trinbsp;buto ac cordis amaritudine, etia percuttendo 'mpeüebatnbsp;inique fratré et uirum bonurid Mo/èjferre non poterat^nbsp;Cumeç circumfpexiifet hue atque illuc,nbsp;SCnullumadefCeuidilTet, pereuffum Aegy*
IX
|
EXODVS ptium abfcondit fabulo. Awwr iußitM,proxnnineceßiti!tt,crMiprolgt;äuialen tüt Siofen impellit ut ab tniuria fratrem deßndaü Nenwnbsp;aj^dibui blandiatur.fionßne urgente CTnbsp;gM cdufa occidit Regyptiwm, Deni^jßnguütriafrda ilnbsp;ta,^ calitui deflinata fieri à deo, nvn debent ab homiquot;nbsp;tübuf u^ari, fed cum timoré recolh Et prwni uehemen^nbsp;tef^ffKotuitton nihil excufadonishabent etiam'mhumdnbsp;Bo iure^ licet non femper er pro toto»Nobis ad régulantnbsp;et legem dei uiuendum efi. Prouidêtia quoq; deifefefentnbsp;pcrexerit, eX feminaqult;edam/i(tttrorumprlt;eoflendit:nbsp;Vt di/camui omnia opérante deo, non hominif uolutitaanbsp;te uiribut fieri. Spiritui dei impellit ali^uando etiantnbsp;ad malum opui,fiicienti quidem,er nonnunquam patiennbsp;U, deoautem nihil malum cui omnia feruiunt. Hic quo^nbsp;exemplodifcimui nihil opertum effe quod nonreuele^nbsp;tur, crc.Aures habere fyluas, er campum oculos^ IJ nbsp;nbsp;nbsp;Et egrelTus die altero confpexit duos He* bræos rixantes.'dixit^ ei qui faciebat iniuri* ain.’Quare percutis proximum tuum^ Domeftico Domefiicorum perfidia periculofior eft bonts uiris non j.4,-0 quam extraneorum:Pericula enim exfilpsfranbsp;tribui 'mciduntfrequentertQbiter quoc^ notatur ingratinbsp;tudo HebrMcipopuü, qui beneficium non agnofcit, Denbsp;ni^ uidens prima die necejfariam fitijfe fuam ad popu^nbsp;lum dei uigilantiam, etiam fecundo die progreditur adnbsp;fratrum falutem, er iam Hebrieos inuenit /ratres litigannbsp;tes,quod aque firre iuflithe zelofiii non potuit.Vnicui^nbsp;enim nouerat dominum mandajje de proximo fuo,iutunnbsp;dofciliceterdefindendot Q Qui refpondit t Quis confttniit te uirutn prindpetn, 8C. iudicem fupér nosfnum occi*nbsp;dcre me tu uis,fîcut occidifti Aegyptium.^Ti*nbsp;muit Mofc8.amp; aiuQi^omodo palam faâumnbsp;eftuerbum^ Sic impij loquuntur dum 'mpietatem defindunt:nemi nem habere uolunt iudicem uelmagiftrum» Cumhifolinbsp;egeant magifiro quibm libertas pernicies efi tam ipfisnbsp;quam alijs : iifiis enim non efi pofia lex, er magiftratunbsp;non 'mdigent umdicante fedprotegence^ Omninoenimnbsp;Maium ex commixtio piorum cum imp'qs exigit in hac uita magi»nbsp;bono bonis firatum et gladiumtTimuit Mofej, etiam ex iufio operenbsp;propter 'miufios hommes: femper enim periclitantur i««nbsp;ter peßimos optmitLeuis occafio arripitur contra pios^nbsp;Sciebat tyrannidein régis graffaturam ob Aegyptium oenbsp;cifum, quantumlibet indigne:liber plane fitturm er tu^nbsp;tus ac abfçj; timoré fi ifiaëlitarum plurimos occidiffet,nbsp;Sed hic necefiario fiigiendum erat Mop, 15 Audiuit^ Pharao fermoné hune, Si quac rebat occidere Mofentqui fugiens de confpenbsp;âu Pharaonis, moratus eft tn terra Madian»nbsp;SC fcdit iuxta puteum Specimen ingenij Mofaici flatimmteiïexit Pharao, fed opprimere non efi permiffus, Aula ergo nutritus,obnbsp;fiatrum falutem er pro iufio opere fit paftor MJ ernwo*nbsp;Intej-wj ßntesjrequenter fiunt dijfienfiüiottitnbsp;diuine exordia, er numims ßmiliarior prtefentia,ut pa 16 »7 18 19 |
VELtE SEM OTH. tet «cGeiMp. Non poferrft diu latere homicidium Aegf ptij,fed hoc iniquius quod ab ifraelitis impio regi defir* .nbsp;tur,quiajratrum erat fidelißimus er iuflus definfor^^ Etant autem facerdoti Madian feptem fi'' liae, quae uenerant ad hauriendam aquam,^ ^pitnbsp;impletis canalibus adaquare cupiebantgrc*nbsp;ges patris fui. Sacerdotes habere légitimasuxores, er gloriaride prole,lex efl antiquißima tarn gentilibus quam Hebrad'nbsp;HtmcfacerdotemMadianitaru uerifimile efi ßififecul*nbsp;toremuniusdeiomnipoteaüSfUnici acueru Virginetnbsp;olim iam fiepe legimus ouium pt^res: id quod arguitnbsp;pgaem cafiimoniam iBorum temporum ac hommumthonbsp;dienonfirendum. Exercitiumhoneftißimum er facro*nbsp;fiinâum efi curare pecora,cr ex inis uiëiitare, Superuencre paftores,amp; eiecerunt eastfu*^ rexit^ Mofes, amp; defenfis puellis,adaquaui(nbsp;ouesearum. Mofèsimbellespropugnatttirgmes,memûrgefioruiigt; ƒ Eliezer er Jacobi, Charitas non efi otiofa,ubiq^ reperünbsp;erfemper occafionem confulendi tarn uiris quàm feenti*nbsp;niSftamfiris quàm domi, tarn proximis quàm alienisto*nbsp;mnes enim ubi^ gentium fiatres agnofcit,cr debitoreiHnbsp;fenouit omnium, Quae cum reuertiflent ad Raguel patret» fuum,dixit:Cur uelocius ueniftis hodie;* lî Rituel non ßit lethro, fed pater ipßus lethro 0“ auus wrgfMtM», lethro autem etiam alio nomine Hobabnbsp;dicitur or facer Mops:nec rortim efi in diuinis fcripturifnbsp;patrem dici qui auus fit. Erat autem facerdos Madiafifnbsp;Jjue lethro intelligas, pue Raguelem: fuccedebant etitH*nbsp;etiam digni filq infacerdotio apud gentes,pcut er apd^ /nbsp;ludaos. Ciuin er vn primitiua ecclepa fiequens erat, idnbsp;patet de Polycrate epifeopo Ephepno, qui in epifiola ad rlt;lt;'nbsp;Viffiorem fcribit, feptem exparentibus er proauisfid^nbsp;per ordinë epifeopos habuifie, ipfum^fùiffè oëlauum»nbsp;Lege Eufebium Cæfarienfem libro f, cap. m, TantuiUnbsp;abeft ut epifeopis er facerdotibus à matrimonio inierdinbsp;catur.Potefl tarnen etiam facerdos hie intelligi pralatidnbsp;quiuis etiam in rebus temporalibus ac princeps. Noeni»^nbsp;ubiq; ^^2 fii^^rdotem pgnificat facrificantem, ut plt;d^nbsp;fcripturaslegentibus. Madian autem regio uerfus Ard*nbsp;biam fiieâat. Qÿadragenarus erat Mofes cum ad buf^nbsp;facerdotem profiigit. Elapps autem fecundutn luda^fnbsp;quadragino, annis deus iUi apparuit, er ad tarn prated*nbsp;rum ducatum elegit iam oäogenarium,fapientianbsp;ciorum omnium uiäoria confummatum. Refponderuntî Vir Aegyptius libcraU**: nos de manu paftorum: infuper SC hauriei*'nbsp;do haufitnobis,potum^ dedit ouibus. Aegyptius uidebatur ex habitu, er ftrenuus propl^^ g?Mtor uirginum iniuriam pajfitrum,qui liberauerat tdHnbsp;de manu pafiorum, er citiut eas domum remiferat utP^nbsp;terquo^mirareturtunde er quierebat quarcUionernbsp;reditum fifiinapènt.Boni enim patrispmilias efi,eutd^^^nbsp;ß fedula pt fimilia in agendis,morarumnbsp;inquirere,maxime filiarum quas decet promptitude, p t Ak quoquecaufif \ |
Srr»'- ai EXOD VS diligentia.üduriendoiti^uiuftl hdupt ftobUt f}oc eß, diligenter cr magna. cMnfide multo^ ßtdore^ O nbsp;nbsp;nbsp;Et dixit ad filias fuast Vbi eftSquare dimi^ fiftis hominem i uocate eum, ut comedat panem. Sdcerdotes maxiwe crßudmßmilidmdecet ho/ßia» litat bmeßcentia, ut ttuüiut operam gratis accipinbsp;ant, fed liberaks/tiit esquot; benefici^etiam ignotis,maximenbsp;d«tew peregrinU: cr bis prtecipue,quos impigros ac adnbsp;labores honeflos alacres conj^icimus,nonpaßim otiofenbsp;circumuagàtibus, interim tarnen decorum ferMtur,quianbsp;Ujuetit non erant domum ducere ignotos : PatrK autentnbsp;erat grattant reßrre beneßeio^ Cœpit ergo Mofes habitare cumeo, De^ dit^ Sephoram filiamfuam Mofit lurauit,reHiai autent 'meepit M.ofes,amp; plaçait habt tare cum «iro tant hoffitali, qui honeßc ipfum igaotuttt *lt(« fufcepiffèt.Gratiâm enirnpromeruerathoneftMmorum, ^*^as‘ iußitia,cr beneficentia utrin^,et ntoritm teqMbilitdi 'mnbsp;( ........ tantumconciliauerat animosutrorum^,ut lethronon dubitduerit filiam dore extraneo nuper prèmum recogninbsp;to.Difc'imusfilias non nifidignis er probate honeftatisnbsp;«iris elocandas. Quæ pcperitfilium.quem uocauit Gergt; fam,dicensî Aduena fui in terra aliéna. Sanéîi fciunt feaduenoserpercgr'mos 'mhocfiecua lo.BcncJîciorum dei memoriam perennem infiituunt fibinbsp;^^libus fiUorum, quibiM nibil crebrius in ore uerfa»nbsp;r'oiuni,'' tur; vt quandocunq} liberos afiiicerent uel uocarent di»nbsp;uinorum beneficiorum recordatione permouerentur exnbsp;nomine-Ab furdum ergo eft-Cbriftianos gentilia noinindinbsp;filijs imponere, uel quorüßgniftcationes non inteüiguttnbsp;inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Poft multum uero temporis mortuus cftrex Aegypti, amp; ingemifeentes filii Ifracl, propter opera uociferati funtrafcendit^ da«nbsp;moreorum ad deum ab operibus»nbsp;’Tyrannorwm excidium redemptio fit piorum, nifinbsp;malo peior fuccedat, nondum completis peccatis fubdi»nbsp;torum.Solcnt oppreßi femper meliora ffierare ex mortenbsp;prtefjdentium,rdro autem fentire^Hic autem mortuo re«nbsp;ge nihil Idboris et onerum minuilur ßlqs ifraéh Clamantnbsp;ergo ad dominum: er uexatio ddtinteHeólum.Mdlaeanbsp;i nim qu£ nos hic prémuni ad deum confùgere cogunt:nbsp;1 Et oratio humiliatorum amp; indigne affliólorum nubesnbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pénétrât. Eft enwn pauperum oppreßio peccatiwn da» I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mansin ccelum» ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et audiuit deus gemitum corum ac recor.« datus eft deus feederis fui cum Abraamjfaac Silacob. Et refpexit deus filios Ifrael, 8C cogtiouit deus. Maxima gies ineeßit pios,dum pperabimdat impie« tas CO, «tpipfamtandcm/irrenonpo^it.fed fuoipfjUSnbsp;, pondéré coQabatur.luramention quoq; dei ad patres ir«nbsp;Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ritart non potttitjicet iam diutius dilattw» JuijJet. Agno« feit maxime deiß, CT cetfó exaudit eos,quos firuenter I warcdonanerit. Uonpenni«rtorarepio$,niji£xawli- la |
VELLE SE MO TM. 1‘e^ecl‘fMO‘it.Hic tandem orajfe legumtur,quia Iibeydnlt;» di defcribeniur. Intérim tolerantia ZT longanimitas dolt;nbsp;cetur, dum non reßßit tantm populus durißimo licet fernbsp;uitio prejfiutnonfefe uiolentereripit,non effugit.Ad donbsp;minum clamat ac fujfirat, qui ipfos cognofeere incipit:nbsp;id efl,fe dementem oßenditßiberatorem mittens,de quonbsp;in fequentibus^ ^CAPVT Ilk Ofesautempafccbatoueslethro Anbsp;O fui facerdotisIVladian;cû^nbsp;^minaffet gregem poft defertum,nbsp;uenit ad montemdei Horeb.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£„50- Sandor um opui proprium efi pafeere oues,prodeffe naUnftorS WMlfw, obfequi amp; inferuire,manuumlaborc compara»nbsp;rc uidum er antidum, quibuf esquot; contenti fur.t.'idq} ß»nbsp;neproximoruminiuria. Rependit jocerogratiamdili»nbsp;genter pecora cMjîodiendo ; pcerdos non cenßbus uiue»nbsp;bat,fed peculio.Madianitarvmfacerdos erat ueri dei culnbsp;tor,ut «idedi, etiam ludieorum teßimonio,prlt;eter lu*nbsp;dgosßiffe complures ueri dei cultores^ Solitudmis inte»nbsp;rioru loca, hoc eß poßeriora peoetrando adijt,ne altcrinbsp;paflori prariperet comtnodapafcuorum,Vtq; tutior eßinbsp;fetabhoßibuf,quo er mente quietiore qult;e dei erantnbsp;meditareturhomo fandiu, à deo eledut, er oraretcontnbsp;modiui deum pro populo captiuo, cr aßßidißimis ßa»nbsp;Iribufdflis fané medqs peruenitur admontem dei,ad la»nbsp;cum exituditionw, Horeb mous/icciw,pluui)s deilitutuf,nbsp;ouibus dptior er orationi : Dum eniw preminuir egeßAnbsp;te,conßigere cogwHur ad pancm uit£t Apparuitep angelus domini eide inflame ma ignis de medio r ubi, 8C uidebat.ôC ecce riinbsp;bus ardebatigne, 8i(. rubus non ipfe combu^nbsp;reretur. Angell« domini apparuißfe hic feribitur Molî-Oui et ipje aomwji« det« omnipotens cjje multipliater oßendt»nbsp;tur«V erbum fcilicet dei quod 'm principio erat apud de^nbsp;um, er per quodßda funt omnia, per quod locutus efinbsp;deus Patriarchs cr Prophetis multiphariam multisq}nbsp;mod« : quandoquidem ipfum uerbitm, eSquot; dets benedi»nbsp;dus infeculafm propriafubflantiauideri non potejl.Dinbsp;citur quoq; angelus magni conßlij, per quern qult;e uentunbsp;rd effent, er pair« conffliacircahumanumgenus,ho»nbsp;minibus reuelauit, propter^ beneficium falutiseledo*nbsp;rum defeendit ad homines cr annunciauit quacunq^ pa»nbsp;ter ueHettuerbum fcilicet carofitdumjO“ 'niter hominesnbsp;conuerfatum, pknttm gratia er «eritatw.lj piie ange»nbsp;lus, uerbum dei, mine quoi^ Mofen aUoquttur,ßcut crnbsp;cum prioribiM pdtribiM»Nunc dngelus,nu»c deus uocaanbsp;tur,ipfo propr'tjfiimo nominedei^^tl’i^nodwifolumnbsp;deu/mucrwmpotcji competere, qui uerbum deidiciturnbsp;er ofienditur, Suo tempore 'm benedida Chrijli huma»nbsp;nitate affiimenda apparituris. In rubo autem tunc Moftnbsp;appdruit,dumofa fcilicet er jfinofa, qu£ admotaigninbsp;fine humano opere repente tota accendi uifa efi ; quamnbsp;cum ignis corripuijf ?t 'mgenti flamma iHtefa tarnen ma*nbsp;nebat,.quaß'mcorruptibili effet materia,er db igné po»nbsp;w a. |
|
EXOD VS Itui mürrretur. E4 autem forma dominuf ttmicisfuh paretfUnde oportuneßgnificeturid quod'mtendit^ Denbsp;ßrMceenimcrudelißmlt;e feruitutis liberandi erant ßlifnbsp;ifraél, in cremabantur fed non confumebantunldeonbsp;de rubo ardente Mo fen alloquitur,fed non combußo.Denbsp;utfuos urißnit,fed non combufios abfumk j Dixitergo Mofes : Secedam amp; uidebo uigt; fionem hanc magtiam, quace non combursnbsp;currubus* Non temere euulganda funt ffeära, fed anted diligen timexplorandane fubßt error ac deception Primwminnbsp;tege miraculum lud^i hanc dicunt rubi conflagrationnbsp;nemt Dicere autemMoßs^eflcogitarecrproponere.nbsp;Secedere uolebafà pecore, 0- accedere propiiu locuntnbsp;rubi ardentif: Ingens enim ßbiin folitudine miraculumnbsp;iiidebdtur,noncomburi rubum tantoigne inuafum ernbsp;multo tempore. Opiudomini arbitrabatur er porten»nbsp;twm aliquod minime ßbi negligendum:t^on enim fiufiranbsp;deutmiraculaadit. Etinfuperuirdeidiuitto f^irituim»nbsp;peüebaturad opus quod dominus deflinauerat. B Cernens autem dominus quodfcccderct yi| ad uidendum, uocauit eum deus de medionbsp;rubi, Slt; ait : Mofes Mofes » Qui refpondiunbsp;Adfum. Keplicaiu nomiMS uocatio,gratiaiu teflabatur dei er clementiam, ßcut er olim ad A braam. Sanâi autemnbsp;ut diuinam intelligunt uoluntatem ßatim obfequunlur,nbsp;fronte er ultra fe permitlunt prouidentia dei,reßgna,»nbsp;ti ad omnia, dicendo : Ecee ai^um : prafto fum, iubeatnbsp;quteuelis^. At illc: Neappropies, înquit, hue: foluc calceamentum de pedibus tuts Jocus enimnbsp;in quo ftas,terra fanâa eft« Calceamentorum depoßtio neceffaria erat,quia earn domtnut pracipiebat: Idç non ßne caufa, etium ß igno»nbsp;retur à nobiSt Certe ad legw reuerentiam ibt dandlt;e feruinbsp;redebebat,er adprouocandamdeuotionem cr attentionbsp;nem cum animi humilitute, qua fufcipiendH ernt dei mannbsp;datii.Voluntatis piapropenßo ad opus dei perficiendunnbsp;alicubi fanâitttem loco comparat,non locus pietati,Eo»nbsp;dem loco populus deo facrificaturus erat, er dominusnbsp;cum fuo eleâo plurima locuturus craâurut,ideo augu»nbsp;ßum haberi er facrofanHum uolebat. Et aitî Ego fum deus paths tui,deus Abra am, deus Ifaac, amp; deus lacob.Abfcondit Monbsp;fes bcîem fuât quia timuit afpicere ad deum«nbsp;Omnipotens conditor e:^rellor omnium,qui tune nonbsp;Del nomen »««An' uolebat deus Abroam, deus ifaac, cr deus lacobnbsp;amp;cultore». o(, ,¦pƒ(,|rJ0)| fldem CTobedicntiom-As hodie dicitur unus,nbsp;folus,cr uerus omnium gentium deus,omnium quifsuttnbsp;fecundumfidem,deuotionem, cTobedientiam Abragnbsp;cr fanâorum fllif,crpofleritas longe iOis gratior.quàntnbsp;feewtdumearnemnati csquot; femper fljirituideireßflensnbsp;tes, prophetarum interßäores:hi ueri dei cultores nunenbsp;funt ut arena, maris mnumerabiles.Vultum autê abfeon»nbsp;dit Mofes, prie timoré ajpiciendi eum qui lucem habitatnbsp;maeceßibitfitt çr inuißbilem creaturie^à cuius maiefla» |
VELLE SEMOTH, te pertimefeunt cr reuerenlur omnia^ pij homines curtnbsp;timoré de deo cogitant cr reuerentiatlmplf cum blaf^bfnbsp;mia cordis, in omni loco oeuli domini contemplantur btgt;nbsp;nos er malos,etiam in intimis folitudinibuSé Cui ait dominus: Videndo uidi affliflio^ nem populi mei qui eft in Aegypto,amp;: clamonbsp;rem eius audiui propter exadores eius,nbsp;fcio dolorem eius. V idendo uidi, ait, qua uerborum geminatione uehe^ mentia,certitudo, cr celeritas flgnificatur. Nemo erg«*nbsp;dum premitur cogit et deum ßi oblitum,uel nefeire fuos:nbsp;Affliilos pracipue intueturji tarnen populus fuus ßnt ctnbsp;eße cupiantfm cœlum clament ad deü,non ad humanuittnbsp;brachium.Clamat in coclum pauperum opreßio,et a deOnbsp;dißimulari non poteft:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;q;- tanto magis domino di* ßlicet,quantQ minus ipftfeuindicare uolunt uel poßunt'
Defcendere deus dicitur, cum iuuare er exaudire hgt; J* cipit er fentitur qui ubiq; eß. 1$ aftendere ßcit de angU*nbsp;flijs ad promißam quietem, adterram fluentem lade efnbsp;melle, que typus eß regionis uiuorum er ßnäorur»,*'*nbsp;flütu omnium bonorum poßeßione perfido. Chanaua»nbsp;rum er reliquorum srnpi/ßimorum hom'tnum pcecaidnbsp;tarn ßre compléta erant, tempus^ appetebat à dominénbsp;conflitutum, er iamexerdatio fidei piorumabfolutdnbsp;erat,lam loco ceßuriimpq erant, er expeUendiàfidr^nbsp;libus: lampromißionesdeicomplende, crßdeißu^H“^nbsp;maturuerant. Satis mature deus admonueratimpios i^nbsp;fcelere pergentes fimper:non potefi deus non pun«^nbsp;quiiuflus eß. Peßimi chananei erant, quibus expulßbnbsp;terram eorum Hebrats poßidendamtradidit. Qainbsp;non perßant in mandatis dei, er ipp d gentibus aßii^i^nbsp;tur, er eaptiui abducuntur,
Clamor ßliorum ifradpremittiturußonidiuittd^^ gratie cum ßerit reuera ea fecutus, Loquitur perßf**nbsp;pturamdeusquaß liberum arbitrium opera ipfahum^^^nbsp;na. preueniat, cum nihil minanDeus enim omnia op^^nbsp;tur m omnibus, er tuneprimum clamare ßnit cungt;nbsp;dire pios decreuerit.
Poterat uno uerbo uel occidere Pharaonem cum ‘ f 0 exercitu una node,ßcut primogenitos Aegypii'”'''^nbsp;er cxercitum Senachcrib, uel etiam transßrrenbsp;to totum populum : fed per homines agit quod uult,nbsp;quandottult, cui obfequendum ßt ab omni creaturdt^nbsp;in omnibus,
|
|
E X O D V S uadam ad Pharaonem,amp;educam filios Ifra^ ddcAcgypto? Mofes agnofcenJofudtti infufficientiant fit domino Jo l’WetjB nlt;wte Prophetandi crregendipopulumar“nbsp;duum munus cum tremore cr hamilitate fiifcipiendumnbsp;ffl cr cun^dnter: feddonùao uocanti imperanti tuinbsp;nimo obluflandum, fed parendum fimpliciter. () Qyi dixit; Erotccum:Sc hoe habcbisfi^ ly lx gnumquodegomiferim tcïQuum eduxerisnbsp;populum de Aegypto,coletis deum fupernbsp;montemiftutn. j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Domino adiuunnte zT prifcipiente nihil fit 'nnpofii» bile, quantumlibet arduum^ SignA dei alteriui fuftt ge» tteris quim bumanA, quia qult;e fittura dominai pr^dicitnbsp;impedtri non pojfunt : ïflA enimfidem prteexigunt,h£cnbsp;priecedunttE^ autemfenfuittioc erit tibißgnum,tuocunbsp;Ui uidebis, re^ ipfa comperies te À me mifium effe libc’*nbsp;ratorem ifraëlis, quum tu cr populuiflabitii hoc in re»nbsp;gioae nühi facrifiedturi. Ij Ait Mofes ad deum : Ecce ego ueniam ad filios Ifrael, et dicam eis:Deus patrum ueftronbsp;rummifitmeaduos* EtdiccntmihüQaodnbsp;eft nomen eius ?quid dicam eis ƒ Qaomodo de te filijs ifraël loquar,de^ mandatis ttüs perfuAdebo, cuimego nomen ignorof Indien ergo mihinbsp;quo uoceris nonüne, ne me irrideat populiu, fi eiui ad fenbsp;precepta indem cuiui ne nomen quidemteneam^ Nibilnbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f«iw pr^-dicandiMM fine uerbo dei, cui foli popultu fide j iioffl credere obligatur. Ingens autem ifraelitarum digni tof notatur, quôd omnium creator ßieciatim ipforum denbsp;ut dici uoluit, hoc efl fidetiîi, toto Jtbi corde fidentium, *
EST, mißt me ad uosgt; Puturapropneteritis cr prlt;efentibusufurpantur a* .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pud Hebreos, idea idem funt:Ero qui ero,ttt efi in He«
de Deo Opt* Max, Ego fum quod fiiit, quod efi,quodq} *7 fitturum efl. Velum meum nemo unquamreuelauit:hocnbsp;ed, inperfcrutabilis ed abyffui perfldionum mearun:nbsp;nt qui perfcrutator effe pref emat diuine maieflatis, op«nbsp;primenduf fit ub illiui gloria. Totit enim ipfum e/fe comnbsp;! ptei3it«r in fe,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„e^ ecepit unquam, ne^ deßnet, ,fed efl quafi quoddam eflentie pelagui infinitum ZT immenfimi,omnem nature cr temporis rationemnbsp;tranfeendens. Prefiatq. çrexceUit omnia que quoquonbsp;Modo bonumparticipant^ quod pritno bonumefl, crnbsp;quod non ed aliud quàm ipfum bonum, vbi autem hie 18nbsp;fwibitttt.-Qwi efl mißt me ad hoî.-mi Hebr^eo/icut zT an»nbsp;ieafcribitur,lt;^y^, qui ero,uox efl fiituri tempor« «ernbsp;^‘fubflaniiui,duerbojYgt;p,,hoceflfßiitf nelcertc lt;tb |
VEL LE SEM O TS. éÿ ^«çf^tiMide uel Tetragramaton deriuatani inteHigi potefl, ineffabtle dei nomen ,quo omnipotensnbsp;deusßgmficatur à fidelibus, fed non exprimitur, Gentt»nbsp;les autem olim proprium deo fummo,louis nomen impo»nbsp;fuerumt, niimrum à ludais doâi uel admoniti. Dicit er»nbsp;go; Qaie/i, uehquierit femper,nufquam nunquantnbsp;deßturas,mißtme aduos, Dixit^ iterum deus ad MofentHæc dices filfis Ifraeiî Dominus deiis patrum ueftro^nbsp;rum, Deus Abraam, deus Ifaac, 8C deus Ia*nbsp;cob mißt mead uos : hoc nomen mihi eft innbsp;aeternum, amp; hoc memoriale meum in genegt;nbsp;ratione SC generationem. Palàm feàpotentia er maiefiate dominum appeüat, quifepauioanleabeßentiaappeUaueratdeumeße.DO Efl« dd %nbsp;mini autem nomen non nihil feueritatis prie feßrtenott *’°“**”‘nbsp;enitnfolum bonus efl deus, fed iuflus etiânbsp;nbsp;nbsp;potens, qui Ut omnibus exponit bonitatem fuâ,ita er malor um um» dexefl iufliflimus.Talis haberi uult femper z^ab omni»nbsp;bus, qu'm et pofl hanc quo^ uitam erit deusteo ßuenturnbsp;eleäi, impij quoip potentem zT iufiißimum experietur, Vade,congrega feniorcs irrael, amp; dices ad eos : Dominus deus patru ueftrorum ap^nbsp;paruit mihi, Deus Abraam,Ifaac 8C lacob,dinbsp;eens: Vißtans uifttaui uos, 8C quae acciderücnbsp;uobis in Aegypto: Qa#adpopulum uniuerfumattmentarduanegofia, Ardnifeni primum fenioribusfunt proponenda,nonftatimpromt«nbsp;fcuie multitudmi non femper meliora fentienti, fed in»nbsp;ftruenda prius efl zT praparanda fapientertalioquinonnbsp;efl tuta uulgi fenteiuia,fed magis periculofa,etiam eon»nbsp;fentientis. Prudentium ediudicareproponenda,eoruntnbsp;fcilicet qui /etate er exercitationelongæua fdpientiantnbsp;näßt funt, Nouerant feniores promißtones Patriarchisnbsp;ßßas à domino, qui pofleris narrauerant quiefittura il»nbsp;lis, zy dominum deum patrum fuorum inuocabant:quinbsp;utueritiis eßet er bonitos, certißime completurus effetnbsp;benedißiones promiffos, licet nefeirent quondo zy quo»nbsp;modo,ilic uero aüoquiturMofen deus,difluliße quidentnbsp;iram fuam contra Aegyptios,fed nustcmalitiamipfo»nbsp;rum tanto durius zy grauius puniendam, Vißtando ui»nbsp;ßtabo, ait, uos meos filios,zy digne compenfabo quic»nbsp;^id indigne contra uos prafumitur ab Aegyptijs, 8C dixi ut educam uos de affliäione Ae^ F gypti in terram Chananxi, S£Hcthaei,8CA-morrhæi, SC Pherczaei,SC Heuæi,SC lebufæi,nbsp;ad terram fluentem laâe SC melk. De afflißione Aegypti educere uutt,non de ed quant patiebantur Aegyptif,fld de ea quo filif ifrael ab A egy»nbsp;ptifs aßiigebantur, Stf pe nominätur nomma fexgentiu,nbsp;zy terra eorum, quia impenfißinie earn defiderabant figt;nbsp;ifrael, fepulturne locum parentumfuorum,cr hieredinbsp;tatis iure iUis debitam, quia promiffam d domino, Etaudient uocem tuam : ingredierisfe tü ScfenioresIfrael ad regem Aegypti,SCdtce^nbsp;tis ad eum: Dominus deus Hebraeorum ocgt;nbsp;cuixit nobis pbimus ergo uiam trium diegt; |
EXODVS- rum in folitudinem,ut immolemus domv no deo noftro. Nonfoliw»ßda hominum, fed er uoluntutum eon« fenfut er dißenßones domino pnnota funt^ er etiantnbsp;tatinofca” prifordinatn, Pradicitenimhicdeut,quid fenioresnbsp;prsecogno* populus tarn ßdelium quàmAegyptiorum ßiduri ßnt etnbsp;ft“»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confulturit Moßscoram Pharaone non folat,fedfenioa rum pr^fentia er authoriaie, nbsp;nbsp;ipfe quoq^ iam fenex, comparére iubetur er inflare diligenter. Verbum occur renM proximum efl uerbo uocandi: incertum K«nbsp;trumeertiut. ludai cufuoOntdo occurrere exponunt,nbsp;quaßutftonealiquadiuinaapparuertt tüis, er quid uoanbsp;lueritßeri imperarit. Mons Sina-i triduano ittnere diflrttnbsp;(tb Aegypti ßnibuf, quo pergere iubentur à domwto.Ni«nbsp;hil doto agit diuina ueritas er iußitia, omnium domini»nbsp;eß,nemini ßcit iniuriam^Temput aderat ultionis diuimenbsp;de impio rege er regno. Summa tarnen manfuetudine tynbsp;rannam atrocem aggreditur, quam quum contemnit imnbsp;pietas,wn accu/abitur dei iuflitia, nee impiorum excu«nbsp;fabitur peruicatia er impietas. Sed ego feip quod non dabit uobis rex Aegypti ut eatis,amp; non in manu uaiida. Mittam autemmanummeam,Apercu-tiam Aegyptum incunäis mirabilibus me-is, quæfaâurusfumin medio dustpoft hoc dimittetuos, Dabo^ gratiam populo huiccoramAe-gypttisiSt quum abibitis.non ibitis uacui; fed poftulabit mutier à uidna fua 8C ab ho fpita domus fuæ uafa argentea 8i aurea ac uenbsp;ftesxponetis^fuperfiliosöi hlias ueftras,Stnbsp;fpoliabitis Aegyptum. Impij potentiam non credtmt, neeßturam uerea für: non conuertuntur quibufcunq; miraculis,Experiunnbsp;»nbsp;phetis. Et non in manu ßrtiihoc eß,non priut quàm ro*nbsp;bur meum condudat impium er comprehendat. Nonnbsp;enim dimiffurut eß Hebrlt;cor, niß priut maximis con/pe^nbsp;dis prodigijs, nißangdo dei ab Aegyptijs protegente,nbsp;crmuoiuente hoßescalanüatibus maximis ermultis^nbsp;Vdint nolmt impq domino uolente mitefeere cogunturnbsp;in pios,er beneßcere uel muùi maxime imimicis er hoanbsp;ßliter exoßs.Dei omnia ßmt qua creatu fUnt, er cui uonbsp;luerit ea dopatßqe cuiufctmqißiiüria.Seruire compulßnbsp;ßerantgratis m grauißmto iugoferuitutis ifraelit^, ernbsp;uarijsinfuper exadionibus depauperaamp;quibut nunc iufnbsp;fu dei merces redditur abiMtdäter, Non peccat qui quodnbsp;dominus iubet exequitur, qualiacttmq; iubeat:quia nihilnbsp;niß fanilum criuflum uult ac pr^ecipit. Eo^ ipfo iußum,nbsp;ßt quod dominus mandat, etiam ßab homine ignoretur..nbsp;Non aliéna fed propria abflulerunt ißaelita. sine detnbsp;prtecepto nihil luleitti proximo rapiendum : qui debi»nbsp;non rpddit,amittet propria^ CAPvt nn. jlEfpödens Mofes, aittEt ecce noijnbsp;Scrcdentmihi.neqjaudicntuocemnbsp;^'meam t Ud dirent t Non appa? Potcntix non conuertuntur lt;juibujcwt(p mtraculiStExperttM ^1 fubfunt turquidemdeiuirtutem 'mplagii,qutcontemnuntinpro |
VEL L E SEMOTH« fuit tibi dominus. ingenium ifraëlitdrum nonigntàrabati^ofeSf duraceruice cr increduliejp'nt. Interim quoq; pioritittnbsp;more qui præfampluofinon fufit,nihil de fe magni prf* im«';nbsp;fumebat^ideoauxiliumimplorabatdiuinum. Resenimnbsp;magna efl pnedicatio uerbidei, fùnilio prophetic^’nbsp;ut intérim taceatur ducatiff tanti cr tam inobedientifnbsp;populù Sed cr fciebatnonßeilecrediturosdicentiß*nbsp;bi dominum deam loqt^um ßißit quem netnouiditnbsp;unquam : funt^ non negligenter j^iritiu probandi fi eXnbsp;deoßnt. Dixit ergo ad eG dominus.'Quid eft quod tenes in manu tuaîTRèfponditî Virga. lt;1nbsp;Ifitfrrogijt damintes, non quidem ignorant, fed oe(lt;t^nbsp;ßonem pr^Jlant re/pon/tonis qute ßceret ad rem qult;e i«^nbsp;ftltuebatur.’ßcut er Cknflut itiEuangelio ßequenter, inbsp;i^momnibuifacris ßripturts-virgaautem/uitpaßofnbsp;ralis;de qud ludlt;ei perfidißmißbulantur nefeio qu£ lU“nbsp;cromaiitica, omiiia leuiiii credentes er /tbqpßs perfiM*nbsp;dentes,quàm ea quorum ßdefaluarentur^ Dixit^.-Proiiceeam in tcrrä.ProicdteaiH ad terram, amp; faöa eftin colubrümjta ut fu'nbsp;gerct Mofes à fade ei us* - Non ignoraßet Kofet ß qua ndturalis uirtu« ßißet in uirga,nec ßgißet niß ex biopinato terrore ferpentü»nbsp;¦yirtutem autemßciendißgna, miraculofa deM promd^nbsp;fit hic er concedit Moßad gloriam dei er ad populinbsp;demptionentt- Vf ßc armotm procedat contra hofitffilt;i^ jnbsp;lium : ßcut er Chrifius apofiolos hifee armis inßruxdt (nbsp;Marei ukimotnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j,: Dixit^ dominus ad Mofen : Mitte man^ ! tuam ,amp; appréhende caudameius. Et miß*- Inbsp;manumfuä, 8etenuiteam,amp;faäaeftinuir-' }nbsp;gamin manu dus. Hlt;ec ßgna. non aedidit deut ad fufeitandafidem i« MO i fe iam fideli,fed ut doceret quibut modis portenta exbi* jnbsp;biturus eßet populo perfuddendo,lnfidelibui per mirii^'^ jnbsp;la confulitur non ßdelibui, zx eis ad falutem tantum pr^,nbsp;funt quos ßne miraculis trahere confueuit dementia ddnbsp;er eledio, 141« «idernt fignum rubi ardentis ergt;gt;‘’'^nbsp;iombudhnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( Vtcredantquod apparucrit tibi domin’’* deus patrum fuorum,deus Abraam,deus I**nbsp;ac,amp;deuslacob. Poputiu, etiam pofl ßgnd exhibita ÙMofe non ef^ debatßcut er Pharao er omnes imp'q-iiihilaminiif^^**nbsp;men htc dominât pritfciens ßgna ßeri ordinat^ utnbsp;ßdi Ipedatores omni careant excufationCf eriußiti‘^nbsp;demnationisclariórelucefcat, ’ Dixit^ dominus rurfum: Mitte man«^ gt; tuam in imum tuum. Quam quumnbsp;in (inum, protulit earn, ÔC ecce manus einsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I profainftarniuis. Obtedioßciei et lepra manuum,iudaicam in »Üi.!’ X rioßgnißcabant perßdia ac malitiam, qult;e tarnen onbsp;diuina dementia ßnt curanda. Manat leproß deß^ jnbsp;foteft Opus impuruß'mßtWf td eßt(onfeientid |
VEtLE SBMOTÖ» ’g’tur, Sc cgo ero cum ore tuotdocenbsp;bo^ te quid ioquaris»
I^JecbumanAmcmbraipfa nec höru ufuideietmdut prouidentiam,omnia enim dominui moderatvr qu£ coitnbsp;didit» Promittit autem fe ad^turu ori noflro * Nos e«M»nbsp;HJ diuinK rebut plané muti fumut,Sed adnwnemur ae conbsp;gitemui qiuliteraut quid loqudmur, ipfeenim donünufnbsp;dat OS er fapientiam,ubi oportet 4d gloriara dei loqui^nbsp;, At ille:Midomine,mittequjfo cito quem Dnbsp;mittes («el i« »Mij» f «JUS mittes*)
Inteüiguttt iHdrft de Aarone mittendo,qui pojfet er feiret loqui : ordt^ »tßne dilatione mi!t«tur qui prteßtnbsp;populo,sicutcr iam ante alios etiammifijjeprophetot fn manunbsp;dicitur,qui populum ifrael crudicrmt,quod non proba»nbsp;t«r«ln ffMiiK awton mùterf,indrtMr aliud non effe,quiinnbsp;patim er ßne dilatione, idiotifmo Germanica, quo ernbsp;Hebrnei utütur i« coow «ar^s.Bcbenö uel von |)anamp;,nbsp;quod idem eß notis,(jHod expedite er fubito.Nec dißjilinbsp;cerepoteß dli^inbi« »ifttwi.bic Mofen lo^ui de Cbrijfe,nbsp;ßntim mittendo,qui db exordio mundißerit expeäatusnbsp;4 faniliSjUeluti perßäut liberator ßturui ßdeliu, quodnbsp;latere Mofen non potuit, quem fltuim uoluißet perßUanbsp;redemptione occurrcreß domino plaeuiffèt»
• tratus dominus inMofen,aitïNónne Aâ ron frater tuns Leuttes;’ feio quod eioquensnbsp;fitî cccc ctiä ipfc cgrcdictur in occurfum tuö,nbsp;uidens^ tc.laetabitur in corde fuo»
Irafeitur deut pijs, diwn corripit çj- meltores reddif, ex non pro uoto carnis exaudit,dum non patitur moratnbsp;neäiin operefuo, Aaronemfiatrem donünut leque iantnbsp;permouerat dHMMOddopult;di«intMgt;i ut Mofen, fed alianbsp;uia,ii})}gt;irationc fcilicct ititerna.Varia enim funt uoca»nbsp;tiones feruoru/m dei ad m'Hiifieriwm elefiorum ? Aaronnbsp;Leuites dicitur, quia cxttniiis doflor er propbcfdiHo Leuitcslt;nbsp;tempore nomindttß Ml ifracl ? Rabi Salomon Leuiten «onbsp;cart dicit, quia facerdotiivm ex Mofe prodire debuerat,nbsp;er LeMiticns ordo ab Aaronifed ob peccatum cunäationbsp;nis in Mofe,doininut iratut ei, 'm coittrariit/m uerterit i»nbsp;JîitutfM«»TalesfiMîtgIoJJquot;lt;eHebraic(e huiut dodori5,ra^nbsp;ro eruditiores^Loquendo loquetur Adronäd efl,fatis dinbsp;fcrtiM eß er eloquent ? Vterq^ ad opits dei, er falutentnbsp;ßatrit/malacerextitit, Bona confeientia Ml opere deinbsp;eß qudß iuge conuiuium.
Loquere ad eS, öC pone uerba in orc ciust 8C cgo ero cum ore tuo, ÔC cum ore illius, SCnbsp;oftendam uobis quid agere debeatis.
Pofutt uerba in ore dus,id eß,omne negoti« inieottl mißt ad popttliiw alloqueiidH. In negotijs dei quantum^nbsp;uis infirma pt caro, tton tarnen concidendum e/l. Adejlnbsp;enim fuis dominus,et rebut confKlitetiädeßjeratiJ^imw,nbsp;Et ipfe loquetur pro te ad populu, 8C critnbsp;ip fc OS tuumttu autem eris ei in dcum,nbsp;Ogteio oratoris ßngetur Aaron,pro te [oqnctKr.ernbsp;erit tiHiw os,bocfJï,WJterprcs. Mojes ante erit Aaroninbsp;i« dctMM,quia domitit uoltwiatem ei patejncict, er ewnnbsp;dem ojficio facerdotali dei lujfu er ord'matione dcco»nbsp;rdbii-cyj^Mi^«««» pro te Adro« loqwtturusßt, non t«,nbsp;«4
’S
5*
gt;4
E X O D VS
es»Sold auf em Jides cor puriftcat,uttde procedumt ope» i foiuflitiieiUem opera legis non iu/bficandnbsp;Retrahe, ait, manu warn in finum tuum.nbsp;Et retraxit manum fuamad finum fuumt SCnbsp;promût cam de finu fuo, 6C erat uerfa in car-nem fuam,
11
Sicut lepra à folo deo curatttr,ßcile^ ejl deo, modo uelittutßciüimum eß deßnu manum exponere,ßc (olusnbsp;deut popnlu lùum quantumuis depreßum er afiîiâumnbsp;liberabit er educet ,fieuiat licet er renitatur tyrannus.nbsp;Sinoncrcdidcrint,inquit,tibi, neq;audiçnbsp;rint uoeem figni prioris, credent uoci figninbsp;fequentis,nbsp;t ÿ“*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uocibus re/erat fidelibut deut uoluMütent
fium,hunMno^ loquendi more ubii^ feriptura loquitur» er deut cum hontinibiu loquitur,agit, et ludit ueluti panbsp;ter cum inßntulo, ut nunc uno nüc alteroßgao aniciatnbsp;adconfidentiam'mfe er amarem, qiußnoflrafide mdinbsp;gcat.Et quam omnia pendeant à prowidentia fud, tton tanbsp;men aliter nobifeum agit er loqMitKr.qwàmß libéra ef«nbsp;Jet adbonum er dd malum noflrauoluntat,
Quod fi nec duobus quidê his fignis cre-diderint, neqj audierint uoeem tuani î fume aquam fluminis,SC efïunde fuper aridam, amp;nbsp;quiequidhauferis dcfluuio,erit in fangui-nem in arida,
Tertium ßgnum inflruit de aquis uertendis in fangui IWO ßgdo indicatitr uentura Aegyptijs Miternctio,nbsp;ßpdoribas ßgnis Mofes nihil prom ouerit,id^ no abfq^nbsp;fanguinis effiißoneiquod er andern in primogentforuwnbsp;oceißone, er exercitiu fubmerßone expertf funt. Lo=»nbsp;qaitarergo deus nobis per miraculaquotidianaß quianbsp;dem anrnium aduertere uolueriwus.
I nbsp;nbsp;Ait Mofes ad dominum îObfecro domi
ne, non fum eioquens ab heri 8C nudiufter-liustSC ex quo locutus es ad feruum tuü.quia impeditioris oris SC tardioris linguae fum,nbsp;Tdmetß Mofes piut uir erat,fragilitale tarnen carniinbsp;metuitacreßlitfdetreäat officiu,graudtim dccepatiußnbsp;fadei conitmUa periculo. Ex anbno liberationé populinbsp;cupit uirfidelis,reclamat amen proedrnis imbeciHiate,nbsp;Vir hic dicitur «crbort«n,qui idoneut eß er affuetut adnbsp;1'quot;«^ ’ lt;iiferte loquendu. Balbi autem ßunt cum quibut deut lonbsp;qnitHr,lt;f|Smafioni impior«,er curiojistunisq} hominis :nbsp;bin.quibi« ßmpUcitas rifus cß,cr «eritas odin^Eloquennbsp;tem fiiiffe Mofen dubi« non efl,zr lofcpbus teßatur,fednbsp;, queritur fe ex eo tempore quo fecu dns loqui nuper cœanbsp;pcrit.pc ßupidumßüumfe, ut iam plane loqni nefeiat:
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quo enim magis mens humana in deum cleuatur, boc ma
] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gw extra fe rapitwr, Stupet adaüoquiumdei carotuebes
mens nbsp;nbsp;er efficax fermo domini.ExtKc «erbi tuitin He
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;brato (ignijîcat : Ex eo tempore quo locutiK es mihifer*
, uo tuo. ludieoru quidam Mofen blefafitiffe iMiguaJabu« /nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;latttur, er piquas literiKperJtflecxplicare no «aluijje»
/I ’’ Dixitaow’inusadcumtQuispofuitoshq
1 minis i aut quis ponct mutum uel furdum^ I uidenicm ttcl nônnçego dominus^
’y
i6
Virga pore ftatlSv E |8 Modcflia Molls. »9 Connubia ianâorum. EXODVS Sacerdotes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eum tibi,fèd te ei brtfficiam. Vbi uidemm ctidm fa* lubicdi ma , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' i i ¦ rt gifttatui. ccraoteî, ametjt ex eorum orc lex det cmtitis requiren dafit, fubditos amen effe 'm iUorum firo magiflratibus. •7 Virgamquoq}hancfumejnmanutua,in quafadurusesfigna. 'Virga lAofisaliquandodeididtur, qui fuauirtutefo la miracula tedidit^non naturalibm uiribtts uirglt;e, fed tanbsp;men fignum authoritatis diumlt;e erat,quant cr ad figni*nbsp;ficandum dei potentiam dominai mjbtuerat,làofisqi aunbsp;thoritatent,populo terribilem,priefe firre debebat. S icnbsp;enim outgo prodefl ceremonialii poteßai,cr uirg^nbsp;perialis terror,utfifces olim Romrtni pruefidis, Alioquinbsp;nuüa tedebat portenta ^iofis uirga uel baeului,fed ttir«nbsp;tui altißimi, , Abiit Mofcs, amp; rcucrfus eft ad kthro fo» ccrum fuum, dixit^ ci : Vadam amp; reuerrarnbsp;ad fratres meos in Aegyptum, uc uidcam ftnbsp;adhuc uiuant. Cui ait lethro ad Mofen t Vanbsp;de in pace. A domino miffiufiatribuiMofes liberandii,cy ami* cui dei eledat, cr tantorum miraculorum gratia fubli*nbsp;matta.Soceru tarnen non negligit, fed ipfim confenfimtnbsp;expofcit:i quo ey dimittiturnon fine iadura pecoris 'tnnbsp;ter'mt 0- fitniliie ; Qui licet extranei effet populi facer*nbsp;dos uel prielatui,patitur tarnen abfentiam tanti uiri, ze*nbsp;lantis honorifico zelo profuagente,Gr amicitiie offieijsnbsp;'meumbentis. Dixit ergo dominus adMofen in Madi^ an:Vade,Slt; reuertercin Aegyptum î mortuinbsp;funt cnim omnes homines qui quærebantnbsp;animant tuam. Voluntof cr ficultat obtenlaeundi in MofecitiUit fcribiturquim praceptio dci:Non efl enim in lege quie*nbsp;renda ordinii ratio.lubctur autem à domino ut redeat innbsp;Aegyptum,zy confolatur de morte hollium,quo confi*nbsp;dentiax redeat : Sicut cr lofeph cum Cbrijb cr uirginenbsp;ex Aegypto uocatur per angelum, TulitergoMofes uxoremfuam, amp; filios fuoSjSf impofuit eos fuper afinStreuerfus^nbsp;eft in terra Aegypti,amp; accepitMofes uirgamnbsp;dei in manu fua. Marita non fine uxore uiuedum,nec proles negligen * da,fißtmett ab apere dei non remoretur,çr à domino 'mnbsp;fiirantepermoueatur. bilij quatfl eiuiinpluralt hie de*nbsp;fcribuntur, quum in faperioribusunus tantum Gerfonnbsp;fuerit tuminatuitMofes cu uirga deùhoc efi,figno apo*nbsp;fiolatus cr dacatus pergit,etia cum uxore CT filijs. Nonnbsp;en'm torui immaculatus, cr cafla generatio prlt;eiudicatnbsp;uelmpeditgratiam diuini If iritat cr coUoquia dei 'mnbsp;fan(iis,quibus omniafànda (amt cr manda. F nbsp;nbsp;Dixit^ dominus ad MofentDum redeun il doierisinAegyptum,uideutomniaoftenta quae poftii in manu tua.facias coram Pharaonbsp;netegoindurabocoreius,amp; non dimittetnbsp;populum. tnduratioPharaonMer omniamimpioru/ni ddotm» ‘'Pgt;cr ad gloriam dei,in bonii quo^ ßdelium. il ±4 io |
VELLE SEMOTH. 5[«idcw eft perniciofa^ induratio impijs ; fed band dee, er utilis eleäis,cuius uoluntatis diuime ratio imperfli''^ {nbsp;tabilis efttPriCceptum autem domini non ignotum eftnbsp;biSjfcimui quid agenda fit nobK,ut nequaquä fintus cx*nbsp;cufabiles in confeientia noftra, er iuMto eleäoram-Dices^adPharaonem Î Hæcdicitdoin*'nbsp;nus : Filius meus primogeniius meus Ifraél»nbsp;Fideles fldeüum filif cr nepotesprimogenittde‘nbsp;dictintur,quia apud deam eleÜi ante rnundi conftitutid*nbsp;nem,cr benediài, quorum etiam ^ecialem deus curaiHnbsp;Bgereuidctur.A qutbusamari uultamorefiliali. Quo^nbsp;qui o{fèndit,pupiüam domini offèndit,ln quos coUaa b(nbsp;neficia quafi deo exhibita munerabuntur: cr qui JfeP*nbsp;nit eoSjdeum fltemit. Dixi tibnOimitteftliummeumuticruiat mihi, 8(. noluifti dimittere cum, ecce ego iu^nbsp;cerftciam filium tuum primogenitum. Tibi refirtur na ad Mofen,fed ad Pharaonem, cui rumat^iterii deui mandat ifraelitici populi manuntif”nbsp;fionem, ut fiat 'mduratut er imobedicns domino anta Wnbsp;excufabilior.Maximam plagam inobedientbe quam iH^nbsp;turus eratprimum comminatur, quo magis terreat, d*nbsp;tarn dementia dei quàm Pharaonis improbitiK dartofnbsp;apporeat. Occifio en'm prhnogenitorum ultima fuitnbsp;maxima, prater fubmerfionem in mari quam nunc nefnbsp;expr'mit,quia impedienda nonerat'm obftinatos.Ex o*nbsp;mnibut mortalibui huncmihi ddegi populum, quein ßnbsp;non dimiferis 'mterficiam tuum prmogenitufilium t i^nbsp;efl,eleâa,prædpM,cr pretiofa tua omnia perdam^nbsp;Quum^ effet in itincrc in diuerforio,oC'nbsp;currit ci dominus, Ä quærcbat occiderc cô»nbsp;Qaw Ml diuerfario Mofes effet in itinere cumuxo*nbsp;re er liberis, contigit ut ei occurreret angelus domininbsp;domino miffus, cr dei perfonam referent hie ut alibidiquot;^ ,nbsp;tut autem quia/ufeeptam ex Madianitide filium noa ci^nbsp;cumcidiffet. Muiter ita^ cuiut confilio opus negledit»' /nbsp;uel uetitum erat, mteUigens ob earn caufam iratum do*nbsp;minum mox temere faxum arripienspuerum circuntd*nbsp;dû,ne quid mali pateretur maritustfic cr baptifmut ÛI*nbsp;fintiwm docetur non diffèrendus temere. Tulit Sephora facutifiimam') petram, àf' ' cumcidit præputium filh fui, tctigit^ ped^nbsp;cius, 8C ait (ipp) : Quia fponfus fanguin«*^nbsp;cu mihi es. Pedes eiut.refirendu efl adMofen fecunduHcbf^^ os,proiecit enim priCputium prafeifum ad pedesnbsp;Quanquam cr de angeloaccipipofiit,quafiprated^nbsp;domino prieputiu, quod tana indignationeexigere fynbsp;to uidebatur.Aperte autë uerbo foeminini generisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' turSephora proieciffe prieputiu, quod Lat'tne indir* per uerbu non potuit. Comoditat efl autem nonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( Kebrteis ufut generis utriuf^ m uerbis, qua carent eti^ '^t'lt;eci,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. EtdimifiteS (angelus Mo fen) tunedixitip*^ Sponfum fanguinum, ob circumcifionf*^^ Deptif hoc fido angelus perfequendo iwrtemflam [anguine circucifi placatus ; |
EXODVS
nitlebiitH,. pgnuim fldei 4 pergente iam obedire dei uêi^ er dccwtdo ad opus dominier une dixit [ceminA: Vinbsp;. deo me multa paffuram pericula tecum, ut mihi fflonfiunbsp;[anguinisfiiturusßs.omnes enim qui pieuolimt uiuere,nbsp;cr ad[eruitium deife[e accingunt, crucemferre o’ pernbsp;fecutiones cogentur. Sponjt itlt;tq; [anguinum [unt cr dinbsp;cuntur prophets, pr^dicatores, fidelium^ pr^elati pronbsp;continuis eorum periculw, quibw cam ßtniliu muolututnbsp;t«r ob ueritat^ er ingratitudinem^
' nbsp;nbsp;nbsp;ff Dixit^ dominus ad Aaron : Vadc in
r occnrfnm Mofi in defertS, Qui perrexit ob^ uiam ei in montem dei, ÔC ofculatus eft eura*nbsp;Mofes er Auron urnbo i« [olitud'me initiätur,ut pr£nbsp;ßnt populo dei per uerbum dei.Jd^ fit ad montem dei,utnbsp;feojper deum prlt;e oculis teneät,Verbo er ßgnis, doilrinbsp;ttAfcilicet er operum exemplis pr^ßnt commifße ple*nbsp;bi,ldip[iim quoq; confentientecharitateconcordes, ernbsp;•M uotfs proficiendi eccleßie con[entaneis,hoc enim ofeunbsp;.. lumfigniflcareuidetur-
' Narrauit^ Mofes Aaroni omnia uerba domini, pro quibus miferateum, ÖC omnianbsp;figna quæ mandauerat fibi*
Quid dominus abutriflfl exigeretoffteif adßatres, Gquot; ob qult;e mitteret antbos dominus, nefeienti Aaroni,nbsp;er credulo Nlofes narrut er inßruit, puratum^ muertitnbsp;er dd fdlutem fratrum propen[um:fidem^ firmat ex minbsp;j ruculis tarn iam exaäis quàm patrandis,
Ven erunt^ fimul, amp; congregauerut cun öos feniores hliorum Ifrael*
Seniores in prtmis coüiguntur ad mandat» domini, quid populimaxima multitudo non potuit. Senatoributnbsp;ergo populus obedidt, fi tarnen ipp quoq; propbet«, CTnbsp;à domino mißis apoflolis qui uerbo dei crediderint, obfenbsp;qudntur ? Sic enim decet [eruari ordinem wj ecclefla dei.
Ilo nbsp;nbsp;Locutus^ eft Aaron omnia uerbaquæ di
xcrai dominus ad Mofen : amp; fecit figna corä populo,
) 3i amp;crediditpopulus.Audicrunt($quödui (italTet dns filios Ifrael, 8lt; quod refpexiffetaf.«nbsp;fliätonem illor umtamp; proni adoraüerunt*
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad populam conuenientem loquuntur, er ad fenio*
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;res uerba domini:miraculorum ßgnis perfuddent non db
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“liofe mifßos quàm à domina deo pdtru fuor um, qui du«
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dumpromif[a iamnuncexplere beneficia fiituiflet: er
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’deo grattas 4gtMitdo»»K„t(mlt;tdorlt;trtdo*
C A P V T V.
Oft ca ingreffi funt Mofes amp; ron, 8C dixerunt Pharaoni t Hsecnbsp;dicit dominus deus Ifraëlt Dimitnbsp;te populum meum, ut fefta ecle.«
at
VÉLLË SEMOtll» 71 ßdtJomittöMJ^trdtCjAaron fxplicdt cf perftt«tctét*Ellt;»nbsp;^»rntid nibtl efl ßne iudtcio ^ir(t(u,cum quo, danu detnbsp;efi maxime neceffarium, utile, amp;• lüuflre « Pöpuliwn deinbsp;libertatdecet^non tamcarhis quàinl^iritut,nonuultnbsp;fuoj opprimi deut. RcgfS fubdttos pu/ccre dcbtnt, nonnbsp;öpprimere uel deglubere^Vt fify celebrêt mihithoc cjt,nbsp;oblattanet CT facrificia deßraiit, quod fit mfi^uitati^nbsp;ti«,De/frtuwi dKtcw libertafcm j^iritui ßgnificare po«nbsp;teß,qua colitwrde«$ extrct butt« tnundt tumultot in[ab*nbsp;batoanmi.
At ille wfpondittQuis eft dominas,ut att diam uocem eius, 8C dimittam Ifrael nefcionbsp;dominum,dlt; Ifraelem non dimittam*
Impq reges donwiwm nan reuerentur^ fed rerum fe R^g's fun* domi«« non det feruos lt;»rbitrdnt«r. Qwimm nonlt;d(4 rlt;tnbsp;tione prafiéiifint popMlw, quint ut ipfî domino obedteitnbsp;tesipfiiauoliwtatem doceantfmculcent, cr manKtrneanbsp;ant i4i fubdtt($fui$4mpt(M pi dram, »ton pote/i in bomianbsp;n€5 effe pii«*QttK wj^utt Pbdruo inw potrnjnbsp;nbsp;nbsp;, nt rex
Aegypti eum audiat^d efl,ob[equdtur.Aliqtunto amen poteßfitiffe melior iUis ^«i dcaw nonfolvm non credîîf,nbsp;fed contemnimt,reijfiumt,blaffihemant, ZT hareßm konbsp;cant qtticc[uid iBiut nantine pr*diclt;twr ex urrbo uerita*nbsp;tis cr cdttonicis fcripturis,
Dixerut: Deus Hebraeorum uocauit nos* eamus nunc uiaiii trium dierum in folitudianbsp;nem^SC facrißcemus domino deo noftro,n£nbsp;forte accidat nobis peftis aut gladius.
Det« Hefcr*ort«n MiKocJtKr fuper noj, tlJii« nos cal tores JtimtM,er hue profitentur qui patribus noflrts binbsp;veficifs commcnddttM efl, cr nobis promißis. Qjjt nuncnbsp;euocit nos ad futmi cultu-Liceat per te tgitur ttobis uiitntnbsp;con/îcere triduimfolitadinê utfacrificemus domina dednbsp;noßro^ Hic/litut efl er [umma orationis,qium proßtßonbsp;rem nimirumhabuiße credendû. Non dutem totaw pronbsp;ßdionent regt propontmt.td^ „on ßae légitima caufut.nbsp;Omnw entm det« per prophetasßtpieter agit, er twpernbsp;[crutabili coßliot Et interim non ^Uit qui no omnia prlt;enbsp;dicit bojfi crudcK : ^ui glorinm dei flatru pioraw crnbsp;oppreflorufalutem mtendit. Detwn ntît occ«rrere ßdelinbsp;bus^efl [ttccurrere. Prectbt« et [acrifleqs cordis anwiiennbsp;dd [unt fleculi tneomm odd, in aduerfls confitgiendu e|{nbsp;dd de«m.PeJlem amoltri dicunt, Aegyptiuco more, quinbsp;fuosutGrifci louescr Vehueshabebant auerrtmeatonbsp;res malortim,bion admodii dißimiles Chriftianis quibttpnbsp;ddm,quidiuos definfores autumant colunt, propternbsp;iu^t d domino infliâMcalamitates corporis cr unimte.
Ait ad eos rex Aegypti î
Aaron otiorefoluitis populumaboperibus fuis^ite ad onera ueftra.
Occapones perquiruntur ab impijs contra minißros «erbi dei mendaciter cr per calumnies, qua ueriti« pr#nbsp;dicatur,cr Kitid Uxurttur tyrannorum,qui [e malunt conbsp;li O' rcKereri quimdeum-Otto refolui populam crimianbsp;MAtttr cr diflrahi, qui nimios labores cr iwportabifii«nbsp;tantum oneru recufdt.quttß idemßt otio refolui,GT onenbsp;mmedioainfèrre*
brent mihi in deferto,
Mofes grdudtim fubit prouinctdm agendi cum mun* diprWicipibus,fedpoßqMam fubijt, flrenue omnin agit:nbsp;exemplum nwgnanimitatis, fortitudmis er co„jbntilt;e*nbsp;5ignipc4„t dUtem Mofes er Aaron eruditionem [ocrantnbsp;er [ermonis prudentiam, quibus loquitur deus pjjs ipfîînbsp;fokandiSfCr itnpijf iuße dumnundts * Ugent ü^lofei dw
B 6 Prxfefti amp; cxaAorst, É X O D V s Dixit^ Pharao:Ecce,niuItus nunc eft po pulüs terræ, 8lt; quicfcerc facitis eos ab oneri-bus fuis^ efl, CT eiî otij copia per tiüttitis ? ^uitß dicat: Si laboribui tantis dc arumnis op^nbsp;preßifhtntoperetumen crefcuntor mubiplicdtuur innbsp;ttofifdniperniciëfZ^ dd ftidm libertatem : qudnto ntdgisnbsp;ß otio uacent,^ molliter uiuere permittantur, Præcepit ergo Pharao in dieillo præfcéUs i operum^ôi cxaäoribus populi,dicensînbsp;•Prlt;!efiâtdicMitttr,ex duldPhdrdonis inflituti,exdëlonbsp;res publicorum dperum,qui demenfwm pr^fcribdM pronbsp;perfonis et temporibiu exhibendu in laboribui. Qijibmnbsp;fuberdnt exfilijs ifrdël feleëli,qui populît dd opm urge*nbsp;rentiquos Hebrlt;eî pracones cr folicitdtores pro ßngu»nbsp;lis operibuf uocdt,rdtionei» praßäis reddituri per dies. Ne uitradens paleas populo ad conficieti dos lateres,fîcutheri amp; nudiuâertiustipfi uanbsp;dant coUigant ßbi ftipulas. Et opcram laterum, quam faciebant nu* diuftcrtiusjimponetis fuper eos,nec minue*nbsp;tis quicquamîuacant enim, amp; idcirco uocifcnbsp;rantur, diccntes î Eamus facrificémus Deonbsp;noftro. Aggrauet opus fuper homines,amp; cxpleät iilud, ut non acquiefcät uerbis mendacibus«. Liberati uiam dperitdtq} pdratgrdiutisnimidcruquot; délitas exdiiionum. Pr-ffcripium idmdudu/mfùerdt openbsp;ris demenßm per diesßngulos, hoc ßc continudri prue-inbsp;cipitur,ut tarnen ßipulas anted prMai à prlt;efiäis,nuncnbsp;quo^ ipßmet corrddere orconßipulare cogdntur:utnbsp;non folum numerum tolvm redddnt quotidieldteruntfnbsp;'mfuperpaleasfibi conquirant, vbityrannorummonbsp;res dcfcribwitur^zTßrocitatis exempla, qui dum deusnbsp;popwltw« è fcruitute zr cdptiuitate uocdt,indurdti gra«nbsp;uius premunt. intermj/cr«o$ f«o$ deusmaiori exponitnbsp;pericula, er inuidilt;tm nwiorein erga Pbaraoncm con^nbsp;fiat, Sed pc regere debent qui iudicio diuino propediemnbsp;regno peüendi ßtnt. Taliafuntopera prouidentilt;ediuinbsp;naiita initia fanëîa grauiafunt er dijpcilia: labordndunbsp;tarnen eß/udadumq; «erti nüniflris, Nemo ad/«MinMiMnbsp;requiem finepvmino labore unquam contendit, Mendanbsp;ciinn habetur quiequid pro fe pauperes aüegant, Et uernbsp;bum deißlßtas efl iudicio impiorum. Cultus dei flultitianbsp;iHis efl, uanitas ac rifus,
ad populum dixerüttSic dicit Pharao : Non douobispaleas« Ad cdldmitatem labarum in corpore adija'tur men^ tiwm quoc^ perturbatio, quum audiimt nuiïam ipps hanbsp;beri c ommipratioaem uel gratiam^Augeriq; crudelita^nbsp;tem eorum quos prteflëiosdccepcrant opcritw, utadi»nbsp;gantur ad extremam deflierdtionem. Ht dominum etiamnbsp;deum fuum dubitentpbi propitium crclementem,denbsp;cuiusidin pietate in fe prophetasaudierdnt,hosnuncnbsp;mentitos credere incipiunt,tentatione adaëli perudlida.
|
t il «y 16 lt;7 18 VELLE SEMOTH» potcritisincc minueturquiequam deöp^f^nbsp;ueftro«^ Impoßibilia imbeciUisimperdntur àtyrdnnis-i^lt;’^^ enitn oßenditur modus er locus inueniendi paleasfidufnbsp;bentur qult;erere alicubi ß apudaliquem ualeant inuenii'bnbsp;quaß dicant: Siue contingat inuenire uos paleas ßuenbsp;nus,curabitur tarnen à uobis decretus quotidie numefi^^nbsp;laterum ßne dementia, Difperfusep eft populus per omne terrai” ad colligendas ftipulas pro palea. Præfeâi quoqj operum inftabant, dice«' tes: Complete opus ueftrum quotidie, fieu*nbsp;quumadeflentpaleæ. Coadi funt ifraëlitæ labore multo coUigere paM i“ Ä contrahere extotaAegypto pro lateribusconflcieHnbsp;dis,ex non uma aliqua terra, fed drcumflip undii^ nei*nbsp;fine grandißtigatione uf^ ad ludibriu impiorum,Q^^nbsp;tune credidißet hune populum tam afilidum habef^nbsp;deum dementem er potentißimiim,qui in extremamnbsp;feriam protruderet cultores fuosfNon h^efieri potertdnbsp;fine ßdei tentatione in pijs,cr ßne blaj^hemijs irride»^nbsp;tium deum ifraëlis, Flagcllati^ funt qui præerant operibus ft liorum Ifraël, quos pofueruntfuper eosnbsp;stores PharaoniSjdicendo: Quare non cot”nbsp;pleuiftis penfum ueftrnm in lateribus fie”*nbsp;nudiuftertiuSjtam heri quàm hodic? pi,nbsp;Elageüabantur non folum ij qui labordbant,fed foUdnbsp;fatores cr prlt;econes operum defilijs ifraël inflituti «i**nbsp;pulabdnt,fi quado numerum integrum laterum,penfi^nbsp;diurnum non obtulißent praßdis regijs, qui Aegyp'^nbsp;erant. Contra rationem er omnem humanitatem denbsp;duflria exigebant opus fidunon poßibile, ut occaßonbsp;berctur cos durißime affligendi, Venerunt^ præpofiti filiorum Ifrael, uociferati funtad Pharaonem, dicetes : C”t^nbsp;ita agis cum feruis tuis? ' Palea non datur feruis tuis, amp; lateres liter imperanturten famuli tui flagellis caedPnbsp;mur, amp; iniufte agitur cötra populum tuut”'nbsp;Coguntur prlt;econes decedere regem, er conq«^nbsp;prtcßäorum infolentiamer crudelitatem,feduanflt;'^nbsp;mttid,tniuße inquiunt,agitur contra populü tuum-P^^nbsp;catum populo tuo imputas,quaß dicant: Nos quidetitnbsp;dimur, at peecatom er culpa non noftra efl, fed pop‘' [nbsp;non potentis abfoluere opus quod iniungitur: alie'’^^nbsp;pa ciedimur,er ad impoßibitemiferi compellfntiif'nbsp;Qui ait: Vacantes uacaris otio, amp; ideir^^nbsp;dicitis:Eamus facrificémus domino. .nbsp;IndignAntis er crudelißimi tyrannifteuitideXpfnbsp;tur conduplicatione flrmonis,quum dicit: vacando nonbsp;uaedntes eflis,er remittitis operas otioß, alioqui nolt;fnbsp;quereminide imftituto flfliuitatis celebrandie dso nejb'^nbsp;in folitudine ßlfa ßngentes, Ite ergo, 8lt; operamini: paleæ non dabo”quot; tur uobis, Slt; reddens confuetum penfuo* läquot; Videbao”? |
7^
EXODVS
Videbant^ fc prspofin filiorum Ifrael in *9 malojdicendo: Non minuetis quiequam denbsp;Uteribus per fingulos dies.
Vbt Iperaßent clementiam impetr4nda,fcilicet apud l’egem,lt;}uiiaplurimum pr^efiéUtßlent eße dementianbsp;reSjibi acerbiut ^ndatum inuemunLlubentur idipfumnbsp;fubire onuf ßne indulgêtia, quod caufati ut grauißimtannbsp;ßerant . Viderunt ergo fe afflidos er preffis, malc$nbsp;propitios tarn Aegyptios quim regem experiebätur.Tonbsp;a Aegyptui iniuriarum reaßeri debuit, qua uni cumnbsp;(«oi'cgc total« mari rubrofubmergetida erat.
® Occurrerunt^MofiSf Aaron.quiftabât ex aduerfo, dum egrederentur ipfi à Pha*
, Difftcilii conditio prtedicatorum,ctim populum affe ^«0. rere cupiunt à tyrannide periclitantur utrinq;, Confolanbsp;finonpojfuttt oppreffos,er regt aon obfequi pemiciesnbsp;babetur. Apparet Mojen er Aaronem aliquo in loco exnbsp;pedafferegreffumexadorum à rege, ut intelligerentnbsp;^uidnamcum ew effet adum,Sicenimexercebantur
, Wriq;àdowitw,C2rjïdesprobabat«r.
’ nbsp;nbsp;amp; dixerunt ad eos: V ideat dominus con*-
trauos ÔC iudicct,quoniam fceterefeciftis o* dorem noftrum coram Pharaonc Si feruisnbsp;cius.dando gladium in manum eorum ut ocnbsp;cidamur.
Vulgi perpétua in/labilitas er ingratitudo eß in eos maxime confuIerepergtMit. Semper ueritatis ernbsp;ßdeiprgdicationëafçadeoEuangelij fubfequiturper»nbsp;fecutio, qut tarnen perfetterantibui in tentationeßlicinbsp;fucceffquot;I dbfoluitur. Euangelitwn quoddam ßit pradica»nbsp;tio Mops, quia promißio inßuntis libertatis. Cui twtenbsp;quo^ à snultii contradicebatur,multi cttndabantuncrnbsp;fit tune quo^ fcädalum impijs, falus autem credentibusnbsp;ej eledis.ConßAntia ergo pijs neceffaria eß, ne ob quenbsp;relas inßrmorum concidât aut ceffent in opere dei Euannbsp;gelifllt;e,etiamß tuijutltuentur impij. Viles aiunt reddidinbsp;Pis er abotninabiles Itos regi,qui nobis nimc magis ira«nbsp;fcitur.Huius indignationis uos eßis authores. Gladitu»nbsp;dedißis ifl manit alioquifitriofo : occaßonem er anfamnbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;prtebuißis nos occidendi magis^ graff'andi,
Reuerfus^ Mofes ad dominum,aitt Do« I mine cur afflixifti populum iftum^ quare minbsp;l, fifti me?
Ex eo enim quo ingreffus fum ad Pharao I nein utloquerer ex nomine tuo, afflixit po-I pulum iftum x 8i liberando non liberafti po-I pulum tuum.
j ridelis mens nufquam certius auxiliow Muenit quit» ßad detvm intribulatione recHrrat.Hu«c Mofes anxiusnbsp;aditjiMurmurationem populietwn affiidione exponit,
V A E R A,
CA PVT VI.
gilxit dominus ad Mofcm Nunc ui A debis qux faäurus fum Pharao.*nbsp;ni : per manum enim fortem di«nbsp;minet eosgt; amp; in manu robufta eqnbsp;eiet illos de terra fua«
Tarde pro opinioaefideliam dem exaudire uidetur: pronüffa^ amicis diffèrt ut er perßdia crefcat impio^^nbsp;r«in £7 credentium deofidutia augeatur. Loquitur au^nbsp;tem more huttMM dettt,fiamp;tim tarn nujic fùturapronütanbsp;tens optima,cum omnia cernuntur exulceratißima, efnbsp;iudicio humatto impoßibilia.Dicit ita^ : Ego potrnhontnbsp;»w«w er ßrtem manum ßc in Pharaonen exercebo, utnbsp;andern ßßnato cogrft abfeedere ^uos nuüo pailo «o«nbsp;luitdimittereprecantes.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u
^Locutus^ eft deus ad Mofen,dicens ei: Ego dominus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quani Vat
DominiMfolt«lj(jbert«Mlt e^Tcoliomnipotensdetu: bonorfw fuum alteri no cedit: à fe uuk impetrari omnenbsp;bonum,er folut iMKOcuri tanquam pater luminam, ©•nbsp;folus optitnui nAximui,
qui apparui ad Abraam, adiraacgt;8lt; adlagt; cobin deo omnipotente :0lt; nomen meumnbsp;ADONAI non indicaui eis.
Plfna eß hlt;ec oratio affväibiu pij!,quafe deuf imbe ConfoUtio! ciUitdti çr tarditatiMoßs accommodât. dÿcmadmo» ^*““’**nbsp;dicmßcitmt pra:ceptore5,ß poßmulttfi» orationem p»nbsp;eri quie dida pMit non i«tettigant,re(ricdnt («piiw er dinbsp;ligentius repetunt ac inculcant : Ita quum uidißet demnbsp;Mofen prlt;e infirmitate carnis cunäari^ er neilere moanbsp;raSfdicit'Mofes quid cogitlt;«? Igrwrlt;« me hoc dudü patrinbsp;biM promißffefqu«e,quia mentiri non poffum^ ipßßimanbsp;ueritalt;,niatceöpknd4 tncipio.ini5 detu extiti, omnis^nbsp;ipfor um ßfficientiaßi,qui prftcrmcawgratwrn qtwtnnbsp;tredebantjCr bonitatem qiMin experiebantur.cr «erj«nbsp;atem qudm ^erabant, nibtl deßderabSt in htgt;c mundo, .ÿnbsp;ïilijs ißw ijrael er o uenu er omnipotens deus, quibsulinbsp;cebit Midere, fentire, er confequi quiefanHiilli patresnbsp;fßerauerunt, er qui fola fidetenuerunt me omnipotet»nbsp;ton «ertttM.er promiffa perficientemmon autem acce*nbsp;perunt promijfa,non uiderut magnalta, nuHa miracula
• tediderunt meo twmiiKjfed tantu t« fußrenfafltterun t,li eet certißimafide. ideo^ pro anto me tUw non clare o«nbsp;fltndi,er nomen nwu,cuiui inuocatione miracula tedtsnnbsp;tur ißdelibus,Abrate,lfaac er lacob non indicaui, Ti*nbsp;bi autem clarißime reuelaui, cui datu eß uidere priWlHi»nbsp;(Mitumerabi(emfoboIem,qHt educes/iliojlfrael de Argynbsp;pto.quiportenti« meis er flupendis miracidis pateßeiesnbsp;omnibus genttbus omnipotentiam nominis mei,
Statui^ feedus meum cum eis, ut darem Ulis terram Chanaan jterram peregrinationnbsp;nis eorum,in qua f ucrunt aduenae.
Not) ßußrantur pioram fanäa deßderia,qudntamli bet diutittsdi^ranturjtamen temporefuouberrime connbsp;folantur. Terra Chanaan patriarebi« ^tit peregrmatto,nbsp;propbetts patriajtnpijs pernittes,/tdelibwomnibuijianbsp;gura/titunebeatitudmis.
( er pif ^0 ocpojîiilat. Ltberando,i«quit, non libera jÜfquaffdicat.-Domine promipfHte nos liberaturt««,crnbsp;(ttce non pr^ßas, fed indies magts magis^ exajjteraturnbsp;bl nos tyrdnnitSig^auitwq; premit : Ecce, ab eo temporenbsp;quo loqui ettW Pharaone coepi}m«,non folum uiolentüenbsp;‘tibil decedtt,(cd magis ftiam mgrauefeit.
J
EXODVS
V A E R fl.
y nbsp;nbsp;Ego etiani audiui gemitum filiorutn Ifrael
quo Aegypttj feruircfaduntcostamp;rccorda-tus fum padi niei.
ywrum.* Gemitui (gt;toruM funt e^cacißim^ orationesdpuii Jeiim,mlt;ixiweautem pauperum O’ oppre/Jbrum^ hu»nbsp;dire autê dei,efl exaudire oquot; gratificari orantibitt:nui»nbsp;la cadit in deum obliuio, fed ad modum obliuifcentis fenbsp;habere uidetur afflidift
i Ideo die filiis IfraeltEgo dominus, 8C cdu^ camuosde fuboneribus Acgyptiorum,amp;:nbsp;cruamuosdeferuitutc eorum,ac redimamnbsp;in brachio extento, cum tudicqs magnis,nbsp;Totieslibertatem donandampromittit, ut perfidilt;enbsp;er'men clariut elucefcat, o dfi iußitia tequitas^} in im»nbsp;probos,ln tana autem animoritm perturbatione neceffanbsp;ria erat certitudo inftantis folatij, o amoliendoru oae»nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rum promißio hteukäda, cuius fide exercerentur ad w»
petrandum promi/Jajudicia autem dei magna dicuntur crfiunt.cum improbila; cr perfidia digne traducitur,nbsp;cr publice punitur à domino,
B Etairumamuosmihiinpopulum,amp;ero
7 nbsp;uefter deus, amp; feietis quod ego fum domi^nbsp;nus deus uefter qui eduxerim uos de fub onenbsp;ribus Aegyptiorum,
Sufcepitifraelitasdeus fibiin populum,liberate» Hione^non operum meritis,fed patriarcharum fidci fà»nbsp;tisficiës,Affumpturus ex lapidibusfilios Abrac,ea parnbsp;te qua domino placuit Abraam, qua cr iufiificatus (H,nbsp;perfidem fcilicet,qua donùno placent quicunq^ placentnbsp;Sicut cr abieéli ludci iamdudum funt, qui uerbo domi»nbsp;ni,eius^ prcdicatoribus propheti! credere contempfe»nbsp;P»«5 del,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Paàum autem dei cum fidelibus hoc efi, ut eorum
fiiturus fit deus, nbsp;nbsp;nbsp;coram eo innocenter fideles ambua
lent,deum fuwm effie crcdantfauxiliatorë,prote{iorem, Cr falucUorem,
8 nbsp;nbsp;nbsp;ôc inducam uos in terram,fuper quam Iegt;nbsp;uauimanum meam ut darcm cam Abraam,nbsp;Ifaac 8i lacobtdabo^ iilam poflidendam uonbsp;bis ego dominus,
Fidel«,er dei popultu, fola dei gratia aJJumUM Leuare ma tur,non accedentesfeingerunt ,fedeligutttur, Leuarenbsp;»US dcura.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;manus,eli per femetipfum iurare, o affe»
curare credentes, Semper fe deitm effè pijs inculcat :ut crefcat fides,/}gt;es eorum, o charitof,
9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Narrauit ergo Mofes fic filiis Ifrael : quinbsp;nonacquieuerunt Moli propter anguftiam*nbsp;fpiritus,0lt; propter opus durum.
No« acquiefeebant monitk ifraëlitiC. Excufatur ta»', men rebeUio aliquant iff er er perfidia, quia angujtia ffinbsp;ritus exoneributreinorabantur.
10 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Locutusi^ eft dominus adMofen, di-cens:
11 nbsp;nbsp;nbsp;ingrederc, loquerc ad Pharaonem regemnbsp;Aegypri, utdimittat filios Ifraël de terra fua.
Videmtis quot laboribus er quanto negotio opus fit ff iuffàdei campiere uelit,nulla quies^dilatio, excunbsp;f‘**i®»co»^ern(»tiod(tt«rMojî;sic femper er firtiter
»1
»4
«y
i6
17
i8
'9
perfeueranter^ deiminifircs perfiare oporM, er re Opus dei,
Refpondit Mofes coram domino, dicen»* Ecce filq Ifrael non audiunt me : amp; quomo^nbsp;do audiet me Pharao, cum incircScifus ß*”nbsp;labqs^
Q^tantofe minus putat idonetim Kofes,tanto fit mino promouente o uolente aptior,Humitibuseii’quot; föj;nbsp;gratiam largitur, o fuper humiles requiefiit ffiritiKf trnbsp;er fuper trementes ad uerbum dei,Eorti argumentanbsp;titur Mofet.si filif,inquit, ifrael populus tuus non auilt;tnbsp;rtintme,quantominusreximp'^ßimus,fi filijnequeid^nbsp;patri credere,quom odo hofles ex profiffo acquiefee’’^nbsp;Sed maior ejl dei benignitas quam humano, fiagHit^ \nbsp;Credit qui À deo pâtre trabitur, Iterumquoquealleë^nbsp;îàofes imbeciUitatê ex linguauel labijs,quc haberet‘”'nbsp;queritur circumcifa,quia infiicundus fît ore, onbsp;loquela,fîneelegâtia cr fflendore orationis : impd'^nbsp;firmonenonficfcientia,quomodo cr Paulus putabot» ¦
lt;([Loquutus^ eftdominus ad Mofen^ Aaron,amp; dédit mandatum eis ad filiosnbsp;eljôC ad Pharaonem regem Aegy pti, utedH'nbsp;cerent filios Ifrael de terra Aegypti,
Epilogus breuißimtu eft omnium prlt;efcriptoruilKgt; fumma rerum hailenus geflarum at^ gerendarum' .
^Ifti funt principes domorum per ft’’’*'' lias fuas.Fili) Ruben primogeniti îfraelis t 1nbsp;noch SC Phallu,Efron 8C Charmiîbæcog*’^ [nbsp;tioncs Ruben,
FiliîSimeon;Iamuel,amp;Iamin amp; Aß^^v 8C Iachin,Sc Sahcr,Sc Saul filius Chanan**^nbsp;disthæ progenies Simeon, ,
Catalogus patrum quorundambicconfcribitid'gt;'^ principalium perfonarum iUius temporis crnbsp;mérita clernc memorie confecrentur,Viofîs feiliettnbsp;Aaronis cr Phinees, ut appareat ttnde nati fint ifinbsp;quos ingens hoc negotium redemptionis ifraëlitieitl^^nbsp;tis tante deus ipfe perficerit.DeducUur autem profiPnbsp;Jacobhic non nifîadLeuiticamfobolemfqucqu^^^^nbsp;proficerit ufi^ ad Mops tempora per cognationus»^^nbsp;pita hic deferibitur,
Ethxc nomina filiorumLeui percog*’^^ tioncs fuastGerfonôC CaathjScMerari.^^nbsp;ni autem uitæ Lcui fuerunt,centum trig'^nbsp;feptem.
Filii Gerfon: Lobni 8C Semei, per clt;’e tioncs fuas.
Aetas Leui filij lacob tertif.nofyfur centum a»f^i ' cr trigintafeptem fùiffe. Cuius primus filius Gefrquot;.nbsp;cilur,quum tüofîs primogenitut Gerfom feribatur^nbsp;milM autem dute prodierwtt ex Gerfon,per duaf 'P'nbsp;filios Libni diHos O“ Simbi.
Filii CaathîAmran,amp; Ifaar,amp; Hebro^i, Ozielîanni quoqj uit^ Caath.ccntum tf»nbsp;ta très.
Filii Mcrari î Moholi amp; Mufi, hae tiones Leui per familias fuas,
»l.,
|
E3C0D VS * ¦ Acccpit autcm Amram lochabcd pjtrui fui fororé fibi in uxorcm, quæ pcperitei Aaron Si Mofen. Fuerunt^ anni uitæ Amramnbsp;centum trigintafcptcm. I Filii quoq; lfaar;Core,amp;Nephcg, amp; Zech ri» Filii quo(^ Ozielî Mifaèl,amp; Elifaphan, 8C Sethri. gt; Prit^genitUiCdathAmfamputerfuitMofis zT Ad ron, ^ui er ipfe uixit centum triginaleptem annif » lo*nbsp;ehdbeJautent «xor Amrammlt;iterteraßitt,ijuia utinnbsp;N(wiierw habetur,foror erat Caath patrif Amram:ali9anbsp;^ttt cognAtain ßiiffe hic dicitur ipß Amram. Acccpitautcm Aaron uxorcm Elifabe fi'lt; j liam Aminadab,fororcmNaafon,quae pepenbsp;rit ei Nadab,Si Abiu,amp;Eleazar,Sikhamar»nbsp;Non legimui Mofenfludiofam adlrgnatorë proprMnbsp;ßmili£ fuje,lt;juia filiorum fuoram hicttonmemifùt, neenbsp;alicubiiiepotumfuorum,^uo{plurimoshabuijjenone^nbsp;‘uicreJibile, D iligentior eß autem in fratris fui Aaron ßtnbsp;milijs anaotandii,quißbi uxorem de jürpe luda defum»nbsp;pßt tiomiae Elifabe, ßliam AminAdab fororem Naafon,nbsp;qui ambo fùerunt principes in tribu luda. Ex lt;]ua fufbilitnbsp;Aaron^uatuorfilios, quorum ultimi duofuccejferutitnbsp;pWffli in fammo facer dotio,reliquisfuo tempore 4 donünbsp;nooceißst f nbsp;nbsp;nbsp;Filii quoqj Core, Afer.Si E!cana,8i Abia- faphthæ funt cognationes Coriiarum. Chore ftiui Izhar quos genuerit filios deferibitur ob ßiecialenegotium Choritarum contra Aaronem CT Monbsp;fen,fchifmatis fciücet er indefubfccut£ ultionis. Atuero Ekazar filius Aaron accepit fibî uxorem de filiabus Phutielt quæ peperit einbsp;Phineesxhi funtprincipes familiarumLeui-ticarum per cognationes fuas*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I Non cTdt obm'ttenda genealogia ßnißimi nepotis Aaronis ex Eleazar Phinees,cuiuf in fequentibus honoanbsp;rißca maxime commemoratio erit, ‘ nbsp;nbsp;nbsp;Ifte eft Aaron Si Mofes, quîbus dixit do minus ut educerentßlios Ifraëi de terra Ae« gypti per cxercitus fuos» HifuntquiloquunturadPharaonemre« gem Aegypti, uteducant filios Ifraëi de Ae-g gyptojifte eft Mofes Si Aaron»nbsp;“ Et faâum eft in die qua locutus eft domigt;nbsp;nus ad Mofen in terra Aegypti. Hie ratio noatur defcripta Leuitarum genealogiae, quia ex eis orti funt fanilißimi amici dei Mofes cr Aa»nbsp;ron, liberatores totiu; lfraëlis,quibm loquutus eß dominbsp;nut.Pramittitur autem Aaronb\oßut fenior eetate, crnbsp;de Mdr«!» non fit hic memoria, quia feemineifexuißaginbsp;litasßcris litcrîs non nißraras ob caufas inducitur. ißiinbsp;dutem duobui prrcepit deus dieëdo ; Educite filios ifraëinbsp;de terrd Aegypti fecundam exerdtus fuos. Non neceffi:nbsp;efi hos uerfm tribuere Ezdra, quaßreßpht arroganti» Jnbsp;'«n,{î de fe Mofes h^eferipferit : quum non tam ßbifpßnbsp;^,l4udem ^uin 4d buttùüatiortcm çr infilicitatem mi |
VAE RU xttMm edrnis înec iUi deui agenda çr loquenda inlàn* xerit,cum inftnitis perfecutionibus,cr ingratitudine nufnbsp;Xitna populi.’cui ueUet aoüet prafiëius efl,iion adipßuinbsp;gloriam,fed omnipotentis dei,cr ad falutê populi. Q«tnbsp;nihil ale aggredi tentajfet iinqMm,niß à domino iußutnbsp;Cr compulius. Fclicius carni fiuejùifiet auhmregis Ae»nbsp;ggt;pn fe£lari,zr imfilicißhnorwn fratrum fuorum for»nbsp;tem miferrimam aegligere c uitare. Non « fio dandanbsp;eß omnis gloriot tp, fed ea antum qua proprtas iaâât uinbsp;res, cr qua fua funt quarit: Non ea quie uera éfl.crinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ gloriam dei profiett ebuednaa cr gratiarn.Tandcm e» tiam fe Auront prieponit,quia primus à domino uocatuinbsp;eSquot; dux populi cofiitutus,à quo ey facerdotij fui omnentnbsp;honorem ejfet confecuturus Aaron :cr excuiusuerbis mandatK pendere iubebaturi domino » ^Etlocutus eftdominus ad Mofen,dicêsî ' Ego dominus,loquere adPharaonê regemnbsp;Aegypti,omnia quæ ego loquor tibi» EtaitMofes corâdominotEn incircumd fus labiis rum,quomodoaudiet me Pharaoh Tertio iufflts 4 domino fubire ducatum, tertio fuam aUegat Mofes loqueU imbecillitatem,fednottmeretur (««10.nbsp;adimieam,nbsp;nbsp;nbsp;natura am modicum defiiUum emenda» ri,eui tanta miraculorum gratia data efirquin potiut Aa ronis ojficio refarciri ordmatur prouidétia dei. Sic deutnbsp;partifur gratiarû fuarum dotta,ut nemoßt omni ex par»nbsp;te friix er perfrâus, Vri datur gratta htte, altert alia,nbsp;mtHi omnc5, ne quisfuperhiatnbsp;nbsp;nbsp;proxitnuni cotemnat, quaßnonreceperit à domigoferuus, adeitunon fuam gloriam : ut^ magis fideles quid iUts dicatur attendant,nbsp;quant orationis frlendore capiantur,maxime in rebits dinbsp;uinis CT doiÜrina pietatis, quam ßmpheem deut ordinanbsp;tiit çj- ueram uehementemq; magis quant phaleratamt ••nbsp;^CAPVT vn. Ixit^ dominus ad Mofen î Ecce A conftitui te deum PharaonistSinbsp;Aaron frater tuus erit prophetanbsp;tuus. Mofes conßituitur à deo deus Pharaonis, quia 4 deo Mofts se n s. .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aaron ïnfti pfT Mojen compuffUiS e/i dtmtUav ifraeiem ? Vartfs tu« tuper magnlsmiraeulis puniuitetusperfîdià, Occidit eum prinbsp;moinfüo primogenito, deinde cum fuo exercitu. Coa*nbsp;ilui eß per manum dominé reiiereri M o/èn, çr toties m*nbsp;tercefforem inuocare, Aaron autem propheta dicitur,nbsp;quia interpres ad populîS uoluntatis diuinæ quam à fra»nbsp;tre audiebat. Verbi dei pradicator,cui diuina jecreta renbsp;uelantur à domino, cr cuius oßieiam ßt or are pro pop«nbsp;lo.Diflribuit ergo dominus ojßciajeruis fuis. Tuloqueris omnia quæ mandabo tibi,SC Aaron frater tuus erit propheta tuus. “ Nibtl 4 prophétie populo proponendum, niß quod it Its reuelatur cr mandatur à dontino,uel certo profrrturnbsp;ex fcripturis ffiiritu diuino mffiiratis, qualcs funtcanonsnbsp;ca fcriptuneueterisihßrumenti ey noui. lt; Tuloqueris omnia quæ præcipiam tibi,5C Aaron frater tuus loquetur ad Pharacnem^nbsp;tit dimittat filios Ifuel de terra fua* |
|
BXOOV-S Non eß repetitio udM,fed feriflft incukttlio, ut poji bac non opiw bafewf fcfc ^uoquo modo excufare itnpe^nbsp;ditiorii obßiculo etiam adregem', qujß dicatur,nbsp;tibißatrem qut potent çgt;r ßciet quie tu recußdnbsp;obire munia contra regem quantumlibet jeuerum ernbsp;trocem. Cerlo enim nouerii dimijjurum aliquando poquot;nbsp;pulum utcun^ recalcitret er fùrta agatur^ 4 Sedcgoindurabo cor Pharaonis,amp; multi plicabo figna amp; oftéta meain terra Aegypti,nbsp;Gloria deinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lijjpiorawi oWnrotio «c^Kc rfcùtjjdat WJ gloridm dei in oinibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obedientia er deuotio tVbiuero multa leduntur miracula,ibi deprehenditur parum fidei locum habuiße,ettam in melioribuf.Impij autem nuraculis nonnbsp;emendantur,fed obßinatiores euadut: flagitijs enmt fuisnbsp;merentur ut exc^ecentur er indurétur (n boniteleâorû. y amp; non audieiuos Pharao, ponam^ma^ num meam fupcr Aegyptû,Slt;: educam cxcr^nbsp;citum meum amp; populum meum hltos Ifraëlnbsp;de terra Aegypti per iudicia maxima. Gratiam audiendi uerbum donum non ajjèquuntur ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niß eleäi : impij autem uafa funt irte dei ad gloriam dei, quos aonßnefanäa uolu/ntate obßinatos reddit, Cuiiu tioluntatis 4 nobis non ratio perquirenda, fed complèdttnbsp;diligenter quit iußitej'per feripturas facros docet^attnbsp;quis ßtinexcufabilis.Sanäidicientur exercitiudei, po«nbsp;pulus dei, er filij ißael Judicia dei magna^dicutur um»nbsp;diâæ publics er inßgnes i« mAnißjk impios,er tufiiMnbsp;diuUite adita mundo exempta. Manummttere tn Aegjinbsp;ptios,efl percutere er adßigere plagis magnis. 6 nbsp;nbsp;nbsp;Et iieient Aegyptii quia ego dominus cum extendero manum meam fuper Aegypturo, amp; eduxero hlios Ifrael de medio eorum,nbsp;ImpijTero impq uel tandem cogunlur agnofeete lußtiam deinbsp;««uigunt. potentiam,dunt quad omnium m/mme uoluntcon»nbsp;ficitur.-er adfliäi admittere cogtunlur, quod fani reçu»nbsp;fabant. Tuncq; pr'mü dei cognitionem affequütur,tuminbsp;ipßs ea prodeße no potefl : iicutnbsp;nbsp;nbsp;damones Cbrtßum agnouerwttadfuamperditionem. • Fecit itatj Mofes amp; Aaron ficutpraecepe-rat eis dommusiita egerunt. g , Erat autem Mofes oäoginta annorum, amp; Aaron oäogintatrium,quandc loquutinbsp;funtadPharaonem. Ilt;ji» panter obfequiwtur ßatres domiito, ey diligeit ier ac ßrtiier pro/ratrum falute difcritnini fe comntunt,nbsp;arduam prouiuciam aggrediiitjtur,idqj iam ambotiete»nbsp;rani oiiogeßmu lt;eatis annu excedentes, Aarotte trien»nbsp;M(o ßniore. Elegit domina fenes ad imperium ac fum*nbsp;mum facerdotiu,qui non foluannis,fedfapientiaquo^nbsp;O' uirtutum omnium confummatione promouerint,nbsp;ß Dixit^ dominus ad Mofen amp; Aaron di-cendoî Io Cum dixerituobis Pharao dicendo: Da-, teprouobis portentum,dicesad Aaron.-Tol leuirgam tuam.Sc proqce coram Pharaone,nbsp;ßicritindraconem. 5» ioquetur ad uos Pharao,ait dominus ad Moßn amp; IX gt;5 |
V A E R A, Aaronem: no quod dubitet quid fitiurumßt tit loquil»’') fed pro more kominum pnecepa dal : e?- libt rum arbt*nbsp;trium ubiuelut ceito er plane aßerereuidetur,ibigt;it**nbsp;xime abijeit, erdomino /ubrßedempnflrat, nouiteiiitlnbsp;fittura tarn uerba quämßiila antequam ueniat;t:nonnbsp;ergoinlibcrtate humana. Virga nunc didtur Aarotdtfnbsp;quöd ipfam ad mandatum Maßt geflaret manu, amp; f*”'nbsp;tentis adendis uteretur. Ingreffi itaq; Mofes amp; Aaron ad Pharao* nem,fecerüt ficut praceperat dominus. Pf®nbsp;iecii^ Aaron uirgam fuam coram Pharao*nbsp;ne amp;. feruis cius,amp; faäa eft ih draconem. Pbarno iamdudum contemptordcmim,quem0'^ lueratfcire uel colere, iam nunc htcipit exigere ßi^^nbsp;portenta,ac in fuam damnationemfufcipitiNonquiinbsp;peteret er dignus haberetur,led ut drus /udm poientu’”'^nbsp;tttamß/bretmundo.Miracula nemo prafumat,niß dofdnbsp;tto imperante,cr fuoffiritu non dubio tnlpiranietCvit^nbsp;folius eß naturlt;e orekttem inuertere ad gloriam fuaiffnbsp;er aßjicientium iudicium, qui condidit çj- ordindUdnbsp;uniuerfa. Vocauit etiam Pharao fapientes amp; mah** cos,ölt; fecerunt etiam ipfi prseftigiatorcs A«'nbsp;gyptii per coniurationes fuas fimiliter. SapientesPharaonisnimtru omnesfuperfbtioßsi»^ !!gt; buti artibui, quibus Aegyptut ßmper pre alijs omntbidnbsp;iiationibus infaniuitfinteOigunturcommuniter,nbsp;itominantur malefici er preßigiatoreshominum feuß*nbsp;bus tUudenies,magiciiqi imbuti,abutentes fecretorunbsp;ture uiribus ad hominum deceptionem, quosnbsp;minantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Al^ueronbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diäi,ß^ creia hominumreuelarepriffumunt,utßraer tosßturortun,mcanatiombus fuis, Hi impij omnesnbsp;nanturßmiliaßgnis Mofaicis,et ßdi m tentant piot utffnbsp;perßringuntq- impios conatus Pbaraonis, ut malitisnbsp;cecetur,er non credat dei feruis, non credat miraeulquot;nbsp;deijMidens ea eque fieri à malefieis,no quidem ueretfi^^nbsp;preßgiatorum mcreßlfö er apparenter,cum deinbsp;turas homo eonimutare hoc paäo non poßit uertknbsp;bufc,unq;,quie uerbo dei ßilafunt. Proiecerunt^ finguli uirgas fuas,quf Pæ funtin draconesileddeuorauit uirganbsp;ron uirgas eorum. Thanninim ob Hebrais dracones er colubres e)tP^ liutttur,qui deuorati omnes à uirga Aaronis dicuft''“^^nbsp;Virga una uirgas plures abfcrbuit,uertis draco p^“”^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S ßieas uicit : hoc enim quod uere erat, deuorare quod antu apparebat. Vt autê Philo narrat,ßngulinbsp;fuas proieci^ent uirgas ßdameffemagnam «iroro”*^nbsp;multitudmem,omnes tarnen circa iHtim primum,qd‘nbsp;ronis erat,uertebaniur. Q«i paululum immoratus,n^nbsp;peiius ac totum corpus arduus erexit, patefidloq;^nbsp;er ßtritu uiolentiß'tmo attradio, omnes tanquam pjrnbsp;infagenam ad fe traxit: quibus deuoratis in prißfgt;anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 turam,quie uirga erat,reuerfusefl,Sic fuo tudaieof^^^ comminifeitur quie fieri poiuerint, non qu^ ledU^’’’^nbsp;qua uel experientia didiceratgt; |
Et induruit cor Pharaonis, amp; non audi» Uit eos, ficut locutus f ucrat dominus»
HocfccM«do miraculo deuorationis auxtt dotninut Pharaonû impij cr ûm abieâi damnàti^ diuino tudisnbsp;cio mcredulitatem per mirabiliafuorum tncanlatorum,nbsp;quos i» hoc nutriuit ut ub iOis deciperetur, ut (ic ad glo»nbsp;riant dei 'vnduraretur,quod futurum dem prasdixerah
^Dixit autem dominus ad Mofen: Ingra uatum eft cor Pharaonisjnon uult dimittercnbsp;populum»
Graue efi cor PharaoniSydurum, zsquot; ad ueritatis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3H
preßionem crßdetin deum menwllibile. Nonmdt de» quießcere mandatis dei, doaec uirtutem eim fentiat fuonbsp;danino. Nenw ad bonam mentent couertere potefl,lt;]uoinbsp;deus femel reprobates abiecerit.Ingraudtu efi, quia nonnbsp;debuit emoüirit
Vade ad Pharaonem maneî ccce, egredû tur ad aquas,et ftabis in occurfum eius fupernbsp;ripam fluminis, amp; uirgam quæ conuerfaefl;nbsp;in draconem,toiles in manu tua,
Etid quod prodit rex Pharao ad dijuaf, non erat tAm liberi arbitrij quint ordinis infhtuti ideo, domino enintnbsp;uolente zr prlt;edicente fiebat, ut locuturo tAofi occurrenbsp;ret, zrnerbumdominiaudiretdum intérim aliud agitnbsp;ac cogitât ? Labium autem fluminis dteitur littuf riui denbsp;tiilo. Voluit autem gefiuri uirgam in manu i^ofis, nonnbsp;quod ipfa indigeret,fed ut intentum incantationibus fu»nbsp;perftitiofum regem iüuderet.Sic enim mendacio deus ocnbsp;currit perfpiritam: qui etiam mendacio fuo agit aego^nbsp;tium dei, ut uidebat Micheas. Puniuntur impif per eanbsp;quibus peccant. Non quôd Mofes deceperit,fed ueris flanbsp;gnisflilfa oppreflerit, fimulata uirtute uirga quam nonnbsp;habebat: Virtus enim dei operabatur cum uirga,no pernbsp;uirgam,
dicesep ad eumt Dominus deus Hebræo^ rum mifit me ad te.dicês î Dimitte populumnbsp;meum ut colat me in deferto: ôC ufq;ad præ^nbsp;fensaudirenoluiftû
Hæcigitdicitdominusîln hoefeies quôd fimdominusîeccecgo pcrcutio uirga qu^hinbsp;manu mea fuper aquas fluminis, 8gt;C uertêiurnbsp;infanguineni»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^4
Pifees quotpqui funt in fluuio moriêtur, amp; computrefeet fluuius, 8C fatigabuntur Aenbsp;gyptii bibentes aquam fluminis.
Improperat primum culpâ, deinde pœndm dignani intermmat contemnenti, aliofigno puniendumdenun*nbsp;cians,A.qtu uertenda in fanguinem pi/cibus totiusfluminbsp;nis nu)rituris,zr Aegyptijs fiti laboraturis, ut de flumi»nbsp;ne bibere non poßmt nifi fanguinem. Aqua fluminis uernbsp;titur infanguinem,cui Hebraorum pueras necandostra a. ynbsp;diderant, ut authoribusfceleris poculum fanguinis red»nbsp;dereturfZT cruorem poUuti gurgitis, quem parricididlinbsp;ctede maculauerant,poando fentirent,
Dixit quoq; dominus ad MofentDicad Aaron: Tolk uirgam tuam, amp; çxtende ma-numiuam fuper aquas Aegypti, fuperflu«
ntos eorum,8i riuos ac paludes,amp;omncsîa-eus aquarumfuarum,amp;erunt languis, Si fit cruor in omni terra Aegypti, tam in ligneisnbsp;(uafis) quàm in faxcis.
Von potuit Aaron manus extendere fuper omnes d* quas , fed dum partem aqua Nili tetigit omnes aquasnbsp;Aegypti in fanguinem uertit. Potentia ipfa deifluuiumnbsp;tetigit,ut non fit Aaronis nürdculum,fed dei. Etiam ubinbsp;indomibus aqute erant in uafls ligneis cr lapidibutuernbsp;fe funt in fanguinem,
Peceruntep ita Mofes amp; Aaron ficut præ- D cepcrat dominus: amp; eleuans uirgam pcrcuf-fitaquam fluminis coram Pharaone Si fer^nbsp;uis eiusîamp; uerfæ funt omnes aqu^ quæ in flunbsp;uio in fanguinem.
Et pifees qui erät in flumine,mortuifunt: computriuitc^ fluuius, 8i. non poterant Aegt;nbsp;gyptti bibere aqua fluminis, SC fuit fanguisnbsp;in tota terra Aegypti.
Similidpromiferuntmaleflci, ZTpartimprafliterut uidente rege, fed ubi Aaron uirga fuaufus eft ad mandanbsp;tum dei,tunc omnes ubiq^ aqua conuerfe furtt in fanguinbsp;nem,Affli£liqi funt omnes Aegyptif fanguinem à domi’^nbsp;no execratum bibere non potentes, ZT aquam nuffiiamnbsp;inuenientes,fed zr pifees mortui funt,zrputredine cornbsp;ruperunt aérem,
Fecerunt^ fimiliter præftigiatores Aegy-ptiorum coniurationibus fuis,amp; induruit cor Pharaonis.necaudiuiteos, ficutloquu-tus fuerat dominus.
Non poterant aquas uerterein fanguinem qua iam uerfe erant, fed uel iam ante uerterant aquas aliquas,uelnbsp;pro oflentada fuperflitiofa malitia adbuc aquie quiedamnbsp;extabantfiut fieri poteft,totum appcUctur d pdrte,zT',nbsp;omnia,pro maxima multitudme,ut efi firipturte confuenbsp;tudotne quis friuolehic aliquid commentetur,Et indura pharao obnbsp;turn efi cor Pharaonis. induruit nimiruni, zx timorem ‘^“ratus.nbsp;domini agnitioaemqi uoluattsfune non admifit : non ac=gt;nbsp;quieuit uotis prophetdrum dei, fignaq- huiufmodi nihilnbsp;penes earn obtinuerunt: quia fic futurum donünus prte^nbsp;dixerdt,fic jhbat ordo prouifionis diuinlt;e.
Auertitep fe Pharao, amp; ingreffus eft do-mum fuä,necappofuitcorfuüetiamadhoc.
Non pnitur a deo Pharao occidcre prophetastotum etiam Aegypti regnum adfligentes, pc efl enim cor re»nbsp;gis etiamimpijßimi in manu domini, Eratftupendain»nbsp;credulitas in rege zr populo,quam iuftitla dei operaba»nbsp;tur in impifs ob crudelitatis futemdximu quog^ crimen,nbsp;ut amp; ante mortem affligerentur, culpam agnofeerent,nbsp;iuflo fe damnandos iudicio fentirent,
Foderuntautem omnes Aegyptti percir-cumitum fluminis aquam utbiberent: non enim poterant bibere ex aquis fluminis.
Gentilitasconfitfade f,eculdriphilofophia,quumni» PhJjofo-hil uidet uitale eÿquot; falubrecontineri in iUa, undtq; fapi» färis.^**^**quot;* entiæ hauüum quterit,nec inuenit donee ad eum perue*nbsp;niat qui dit.-QMt ptit^ueniot admeçfquot; bibat.
-ocr page 174-EXODVS
V A E R A.
Impleti^funtfeptemdics, poftquam per cuiTit dotninus fluuium.
Durauit h£c plaga ftnguiriK feptem diebui donee re uerteretur fanguti m Miurem aguj: potabilis. Aiïego»nbsp;ridi decent plagaram Aegypti ß libet inuenies traâatiMnbsp;inter libellos Augu^ni uiri /äniHißimit
^CAPVT VIH,
Ixit quo(^ dominus ad Mofetit ^^^jlngrcdcre ad Pharaonem.Sfdi^nbsp;ces ad eum : Hæc dicit dominus:nbsp;Dimitte populum meum ut fer^
Si autem nolueris dimittere,cccc ego per« cutiam om nes termines tuos ranis»
Q^od Randi legmtoSfUebrai nominAnt Zephardlm, ej genus pifeium dicunt Nilo exeuntium, cr hominesnbsp;deuorâtiwn. Nonnibil ßrtaßis audierunt de Crocodilisnbsp;,Ni7i immanibus, ut cr humaniscarnibus uefeantur, denbsp;fcdxi indo quibus Sed ßnt ludai omnium dißiplinarwMnbsp;îgnAri. AliJ dicunt,pifces in aquis uoeißrantes, ey m*nbsp;tids dici. Pramonet autem deus uerbis cr ßgnis ad reßpinbsp;feentiam impiorum, quo interim maglsßnt inexeufabianbsp;les, ey iu/Hûtedei clarituspunientis clarior agnefeatur.nbsp;Stupende autem boniatis diuine indicium eß, quod idnbsp;ßt tam crebro er uicibus repetitis: Cu/m diuine uoci adnbsp;pri/mumßntim auditum füerit obfequendum ? Ecce egonbsp;percuäam ait,ut peccatorum uindidus nemini quam deonbsp;ipß domino adßribamus:tÄon eß entm in ciuiate malumnbsp;quod dominus nonßcerit.
j Etebulliet fluuius ranas, quæ afeendenr, 8C. ingrediétor domum tuam, 8(. cubiculumnbsp;ieäulitui,amp; fuper ftratumtuumjamp;indo»nbsp;mos feruorum tuoru, amp; in populum tuum,nbsp;amp; in furnos tuos,amp; in reliquias ciboruntnbsp;tuorum:
4 nbsp;nbsp;ÔC ad te,amp;ad populum tuum,Slt; ad omnes
feruos tuos intrabunt ranægt;
Itttó, esr operitur tota Aegyptus rants diuina potiHtu^ er prouidentia^
7 nbsp;nbsp;nbsp;Fecerunt autem amp; malefici per incantationbsp;nesfuas fimiliterteduxerunt^ ranas fupernbsp;terram Aegypti,
Grauis hietentatio fideliumoriripotuit, ey ittßde^ lium uerißmilis exeußtio parari exmatcficoru er rM?nbsp;goruim ßlßs ßgnis, qui per omniaßreßmitia diuinis panbsp;trabant ; ßc enm tentât deus eledios ad[alutem, impiosnbsp;ad excacationem er obflinatum animum.
8 nbsp;nbsp;nbsp;Vocauitautem Pharao iVlofenamp; Aaron,
amp; dixittOrate ad dominum ut auferat ranas à me St à populo meo, SC dimittä populutunbsp;utfacrificet domino.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/
Pharao impius deum limere incipit,fed[eruiliter,0‘ interceßioijem poßiilat nonfyncere. Supplex autë nuncnbsp;fit uiris dei, quos maxime odiens perditos uoluifßetßmunbsp;iator pcenitentia,quamßAtim abijeit dam liberatur à manbsp;lo.sic fielt impia hypocrißs, dum adeße [entit uindi^änbsp;dei: promittit enim qua [e nonfiäurum plané nouit 0*nbsp;propoßiit ? Intcrmj «i«os pro uiuts intereeßiße [criptu*nbsp;ra hic er alibi teflantur. Mortuos pro uiuis oraßc,nbsp;exauditosficris Uteris proditum non eß.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r
q Dixit^MofesadPharaonemtConftitue mibiquando deprecer pro te amp; pro feruisnbsp;tuiSjSf pro populo tuo, ut exterminentur ranbsp;nx à te amp; à domo tua, Si. tantum in fluminenbsp;remaneant.
Die mihi dare, e“ aperte ßgnifica quando pro te ue lis oraridd loquitur ne incantatores er Aßrologi caufanbsp;rentur temporis momentum quod iQi ex [uo horofeoponbsp;uenabantur.’certum fcilicet tempus incumbendi Aflrol'^ Jnbsp;gia uel NecromantiatMiraculo autem ranarum potcn^nbsp;tiamfuamdeusoflendit,qui [ummum regemuilißimi^nbsp;animalibus ita uincit amp; domat, «t Mofen profe precaft
Elumen producit ranas ut egrediantur er pénétrent omnia^Omnes emm domino creature obediunt, praternbsp;homines impios,Rants autë omnia implcntur etiä intimanbsp;eonßruacula reliquiarutnon tantu domus,atria,cubilia,nbsp;er terrds ingreßeßsnt, quin et leäulum ac ßratu régisnbsp;(y aulicortim,in^ ßirnos ey dbos omnes ? id flultitiannbsp;arguit Iudeoru,qui pißium genus grande ßbulantur,.
B Dixit^ dominus ad Mofen: Die ad Aa^ ron Î Extende manum tuam cum uirga tuanbsp;fuper fluuios,fuper riuos,nbsp;nbsp;fuper paludes,
amp; educ ranas fuper terram Aegypti,
Aarons er fuo baculo tribuitur produäio ranaru ex fl«'minibus,lacubus,ey ßntibus, quod folius erat diut/na:nbsp;utrtutis er operationis^tmodum loquendißriptura dinbsp;[camus er opera dei non creaturis er uerborum prola^nbsp;tionibus aßribamus,et genus pro numero inteHigamus»
Extendit Aaron manum fuper aquas Aegypti, amp; afeendit rana operuit^ terram Ac« gypti.
Ad extenßonem manus er uirga patraturiniracu»
10
11
cogatur ey orare.
Qui rcfponditîCras,8i dixitî luxta ucrby tuum, ut fcias quoniam non efl flcut donti^nbsp;nus deus nofter.
Etrecedentranæ à teSiàdomotua,Si^ feruis tuis,St à populo tuottantum in flund'nbsp;neremanebunt.
Craflinum petit, ne firtè ante orationem abeantfd* tia,e' apparent non à domitw,[ed natura uiribusnbsp;Dominus eß qui mortifient or uiuifieat, deducit ad i»r
rosac reducit^
EgrelTi^funtlVIofcs St Aaron à Pharao-' ne, St damauit Mofes addominü fuper uer-'nbsp;bo ranarum quod propofuerat Pharaon«»
Non erat orationis locus ht aula rege praßente imp‘^ Chrißus in cubiculum mittit religiofeprecaturum •nbsp;kuiter orat,[ed clamat.’no uoce,[ed aßedu ßiiritus, q‘“'nbsp;orantfanäi ad dominum pro negotioranartvm außf^'^nbsp;X dopœnitentietiamfide^
ij Fecit^ dominus iuxta uerbum Mofi,* mortuse fuqt ranae de domibus, St de uiihs,
11
r
-ocr page 175-VAERA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7$
p (Jowitto placttiffet.t^unc in nünutula re pcdicKloru di« cerecogunlur:Digitmdei deßciüt, tiuntautemnbsp;liée ut piorum fides probetur,impioru audaeia confitnanbsp;dfttur.Non tarnen omniumßüortvm nobis ad uiuum eftnbsp;ratio inquirenda. Digit«« dei dieitur potentia cx uirtuinbsp;dei;ßcut manits e:^ braehium. Taks prafligiatores funtnbsp;quieunq;fimplieium ocmIos perftr'mgunt,cr ueriatentnbsp;obfcuranhquorum hypocrifis tandem palimfiet^ut diginbsp;turn dei adejje eognofeant uel inuith
^Dixitquoq; dominus adMofemCon» E furge diluculOjSC fta coramPharaone, egre^nbsp;ditur enim ad aquas:amp; dices ad eum: Hæc dinbsp;cicdominus:Dimittepopulum meum utfernbsp;uiat mihi.
Prifcepta dei diligëter eyßae dilatione agenda,hoe dUtem c/t de mane eonfurgere uel dilueulare fanélos-Kenbsp;ßfiendum aißeiem tyranniSj domino id iubente. Nmü«nbsp;negligenda occaßo pro fratribui wuandis oppreßis,Pronbsp;gredienti iubetwr occHirere, ^«i wtgrediendi ^cultatentnbsp;non habebat. Ablutio iw aquis fuperßitio efi populoruinnbsp;antigua: imde etiam ad Chriftianos deriuata eft a/fierßonbsp;aquie prim eonfiecratie^ ut patet ex îuliani apofiatie ge«nbsp;fiis, er louiniaitt iw Eeelefiaftiea hifioria,
Quod fi non dimiferis populum meunt, ccce ego immittam in te, SC in feruos tuos,SCnbsp;in populum tuum, amp; in domos tuas omnenbsp;genus mufcarum, amp; implebunt domos Ae«nbsp;gyptiorum mufeis diuerfi generis, ôi. ctiaranbsp;terram fuper quam crunt,
Genuter examen muÇcarum ,W.ebrtis eommixtio multiplex eß diuerforum an'malium pernitioforum, utnbsp;fuiit f'erpentes,(corpiones,leones, lupi er urß, Alioquinbsp;cynomyia mufca dieitur eanind, ueleommunis mufeanbsp;iuxtaudriam ortbograpbiatw.lmpletteruHt bHwfmodinbsp;animalcula totam terramin qm Aegyptij habitabant.
Faciamcç mirabilcm in die illa terra Gef-fen,in quapopulus meus ftat,utnonfintibi mufextutfeiasquoniä ego dominus inme^nbsp;dio terræ.
Mirabilcjâ(!l«w promittit, quo er diflinguendifint ßdeles er mipff,ut no ßt hiec plaga iw terra Gofen, qu£nbsp;coIonia erat ißaelitarum, Signifieat^ priores plagM e^*nbsp;tiam attigifje Hebrlt;eos, quandoquidem nonfaibutur exnbsp;cepti tune «J^ ad hune loeum: ubi nuncflantes uel ha^nbsp;bitantes ifraëlitie immunes ab hacplagafcribunturtDonbsp;minu aut em eße in medio terr£ aliud non efi,quim pfmnbsp;eipein eße er dotwiniMw babitatoretn tHitw terrlt;c.
Ponamepredemptionem inter populum mcum,amp; populu tuumtcras crit fignü iftud*
Non diuißonemliebr£ilegunt,ßd liberatione, qu« ßt iwtcrßitio ab hoftibus [eparante,uel exemptio*
Fecitep dominus ita. Et ucnit mufca gra-uis in domos Pharaonis öC feruorum eius, 8C in omnem terram Acgypti.corrupta^ eftnbsp;terra ab huiufeemodi mufca.
Mufca grattiî plm ßgnificare «idetur quam multiC tnufcieiTard efijw cörrtwwpt CT extermindri dicitur lt;jifnbsp;» $
lo
‘ï
â.1
16
EXO D V S
gt; 4 Congregaucruntt^ cas in i mmenfos acer Uos,öi computruit terra*
luo'J“'“quot;’ nbsp;nbsp;nbsp;Fides à domino exauditur mfandis, qui omnia poß
Uuot,
funt apud ßonfum er clementißimum patrcm.Tantttiw bonitm efi cohabitare fanüis zr intereeffores eonfequi,nbsp;«tiain fiepe didicimm maxime de Abraain*Nibilenitnnbsp;amicis negat, quia non nifi ad gloriam dei orare confiuenbsp;ucriwJt.MoriMwturrane.non euaneficunt, id^dojwiernbsp;priSjiie quis pticiHgium fitißc aßiinett Ideo er in aeer^nbsp;«OSßctjuentes coacerwantHr, eumtemporecompu» ;nbsp;truijfc ficribuntur,ut appareatuerdSextitißeranaSt «««nbsp;ad ill«dend«a» hominibus eonfiüiis, fied uerißimeßäMnbsp;erperdiusuirttttedei*
Videos autem Pharao quod datum effet r€frigcrium,ingrauauit cor fuum,amp; non aunbsp;diuit eos,(icut dixerat dominus*nbsp;PotHerat dei patienttaPharaonemuocaße, eS“ per«nbsp;d«xijfe ad poenitentiam,niß damndtus fitißet diuiwo iwanbsp;dicio.ldeo fiemperßbi pergit thefiaurizare iram,er iuftinbsp;iudicij damndtionem. Exemplum potim ßilum eontu^nbsp;mdciie,quia moxut reßiratio iHi permittitur ad iwgeni«nbsp;tun redit tyrânus, quem non pudet domino datum fidemnbsp;er hominibus non fierudretßc enim pnedixerat de co donbsp;minus erfidtuerat,
^Oixitc^ dominus ad PAofcntLoquerc ad AarontExtende uirgam tuam, amp; percutenbsp;puluerem terrae, SCfmtpediculiin uniuerfanbsp;terra Aegypti*
Fecerütc]^ ita, Et extendit Aaron manum fuä cum uirga fua,percuffii^ puluerem ter*nbsp;rae, amp; faäi funt pediculi in hominibus SC iuxnbsp;mentistomnis puluis terrae uerfus eft in pedinbsp;calos per totam terram Aegypti.
Cgt;ntpbes «identwr deriiua à eiwi« ciwam uel einaf, quod er alias aliquando Graeci uidentur legiße Betb It«nbsp;teram pro Mem ßnalt. lofepbm aitfe e;* R«bi Salomon :nbsp;pediculos interpr(tantur,non à pediba« nomenfortitos,nbsp;fied mufcarum aliquod genta infillißimum,quod non fionbsp;liwH cutem liedit,pruritum noxitun immittens, fied etiamnbsp;pénétrât ad internd, Mt ruresnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er «tures iwgredia»
tur er oculos Iicdat.
Fecerunt^ fimilirer malefici incantation nibus fuis,uteducerentcyniphes,8( nonponbsp;tuerunnerant^cyniphes («el pediculi) tarn innbsp;hominibus quam in iumentis*
Feccrunt prlt;£jKgiatores,td eßconatifiunt ßeeretmo d»$ etiam loquendi notandus,qui er fubinde exponitur,nbsp;pojferiiß pro priori : ordiri zj condri proßeere * Nonnbsp;ergo mirwm ƒ ,ut fit,eße pro ßgnificare accipitur,quodnbsp;GT Augußinus tradat iw outfffionibMifuper Leuitiewm,nbsp;CrdedoariwctCbriJUanA.
Et dixerunt malefici adPharaonem : DU gitus deiefthocî induruitœ cor Pharaonis,nbsp;iK»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dixeratdominus,
l X. Conjwndebantur tw miittmo wMgi, domino |ic uolcn« tCjCttiiw potentiamcoadifiuntprofiterinolentestPotu*nbsp;’ijjènt non [oEl in tertiOffed çr in primo ßgiw deßeiße.
-ocr page 176-Cultus dei abiuipijs. E X O D V S älis,et hahitatoret peßime habuijfe propter illtü: Genut tarnen pro numero capi hic quoq} difcitur, Vocauitc^ Pharao Mofeti 8C Aaron, Si aitîltc facrifîcate deo ucftro in terra* a.6 Et ait Mofesî Non dccct ita fieritabominà tionem cnim Aegyptiorum immolabimusnbsp;domino deo noftro^ ecce fi madaucrimusnbsp;abominationem Aegyptiorum coram eis,nbsp;num non lapidibus nos obruent^ Permittunt impij dei cultum, modo priuatis non ob^ pt commodes,cr ubi ada£ii neeeßitate ewm honore fùb^nbsp;terfitgercttondatur^Aegj/ptij abomimintur oues crnbsp;ues incibo cr ftcrtficijSfid quod populiu pdelium facrinbsp;ficare domino concedente zsquot; annueiite confueuerat, utnbsp;ptfenfus:Si fäcrißcaremits deo noflro abominationemnbsp;ueflram,ueflro [citicet ritu cr more,qui nobis abomîMnbsp;bilis eß,offindercmui deum noßrum: Si uero abomina^nbsp;tionem noßram,hoc efl,riiu tsquot; more ttoßro,qui Aegy^nbsp;plijs abominatio eß, facrificaremus deo noßro corâ Acnbsp;gyptifs çy prtcfentibus, fieri non poffet quin nos lapidanbsp;rent.Deniq^ pmplicitM,patientia, firtitudo, manfuetusnbsp;do,abonttnationes fient intpiorum ; uera autem fient 0*nbsp;deo grata fiacrificiafidelium. Viam trium dierum pergemus in folitudi nem, amp;facnfîcabimus domino deo nofiro,nbsp;ficut dixit nobis* Poßdabant uiam trium dierum in fiolitudinem, quod Crpturum ipfîs Mofes prædixerat ex ore domini, quianbsp;inueliuxtamontem Horeb eßentdomino facrificaturi^nbsp;quod er contigit fuo temporenolentibm Aegyptqs ernbsp;perdttis iam in mari rubro. DixitŒ Pharao: Ego dimittam uos ut fa^ crificetis domino deo ueftro in deferto : ue**nbsp;runtamen longius ne recedatis abeundo, ronbsp;gate pro me, Qaid inuittti permittit abitumßdeo detrahit de ofp^ CIO quantum poteß. Audet tarnen hypocrißm abfeondenbsp;re poßulatione intereeßionis pro fedum fintfacrificianbsp;domino exhibituri» Et ai t MofesîEcce ego egrefius à tc, orabo addominum,amp;recedetmufca à Pharaone,nbsp;amp; à feruis fuis,amp; à populo eius eras: ucruntanbsp;men noli ultra fallere, ut non dimittas popunbsp;Ium facrificare domino* Impies de- nbsp;nbsp;nbsp;Exdudit lit ßeeiem fitnâa uott dominus etiam impio «$ exïudit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gratiam reßpificentiit non largitur, quia non petitur,nolunt eni/m conuerti ad meliora.Tem poralia nonnunquam concedit,qult;e fola cupiunt cr pOnbsp;fiulant, orantes magis per alios quàm fèipfos, qui gra^nbsp;tiam digne orandi non aecipiunt ncc dcfiderantjnterimnbsp;iUis non gaudendum ppotianturcupitis, er non qua ponbsp;flulantur uicißm praßant at^ mandata eußodiunt. JO Egreffus^ Mofcs à Pharaone orauit ad dominum* JI Et fecit dominus iuxta uerbum Mofi 15lt; abftulit mufcam à Pharaone,à feruis fuis, SCnbsp;à f opuio €iiis;nQn fuperfuit una* |
V A E R A* Etindurauit Pharao cor fuum hac etian* nice ne dimittcret populum* Qrandum etiam eß pro impijs fipetant ;ßierandtmt eß enim quandiu pro fie or are deum petiermt. Exauditttfnbsp;autem Pharao pro reuerentia iAoßs à domino, er tenr*nbsp;poralia bona eieoceduntur, quo fit ut ingratitudinefiudnbsp;duplo ßtfiuo tempore pttniendus^er tantograuioriiu*nbsp;dicio obduranduSt i^fCAPVT IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. IxitautemdominusadMofemlrt grederead Pharaonem, 8lt;. loquc/nbsp;re ad eum;Sic dicit domin us deuSnbsp;Hebræorum: Dimitte populuin meum ut feruiat mihi* N«ßd tamdißicilisprouiticiapropheta iniungipo^ teß,quam non obeat domino mandante,crpaterna eba lünbsp;ritatefiuadentegt;Ad regem fieuerißimum ingredi iufifiuinbsp;tio rccufiat, fied obfiequitur uir fidelißimiu tarn dei fui fifnbsp;uuf,quàmpatrum amator. Voluit dominus eruere fiutunnbsp;populum,quöd nondum pratexit nec labores conquérirnbsp;tur,ne exulceret magis per fie priofium, fied fiuà deuscaUnbsp;fiam allegat,coli fiemâdat,zradhoc euocat fideles, quonbsp;rum no patitur oppreßionem, fied ut fieipfium oppreßuiUnbsp;ulcifici parat: quod enim minimo ex fieruis dei malum fi»nbsp;ponitur hoc fibi reprt acceptum. Quod fi adhuc tu dimittere renuis, 8f ad/ hue retines cost ecce manus domini efiinpecora tuaquac funt in agro,fuperequosamp;afinos ,8c came/nbsp;loSjSC oucs,8c boucs peftis ualde grauis* MiMie quaiuTdibet graues reprobos non conuertwnlt necreuocant ad meliorcm mentem, Manus domini ulli^nbsp;eß digna rependentis er fiagellanlis incredulos, non fionbsp;lum in proprijscorporibus, fied er in pecoribus crnbsp;mentis,ßne quibui uita hominum commode tranßginodnbsp;poteß. Pcßis autem grauis comminatur perditio er nu»'nbsp;talitasiid eß,peflilentia, quam tarn anxie homines expa^nbsp;ueficunt,ut uix nominate in aliquo idiomate audeant b»nbsp;tnines:undeetUebrieisàrecrente nominatur ac uerblt;gt;' Et faciet dominus mirabile inter pcco{^ IfraëI,ôC pecora Aegyptiorü, ut nihil omoi^nbsp;no moriatur ex omnibus quæpertinenisdnbsp;filioslfracl, Nihil omnino earum rerumperit qult;t adfilios pertinebant.Parcitur enim fidelibus ut er 'm fide pr^rnbsp;ciant, er 'mgratiduriuspunianturVerbumaedp^^“’''nbsp;pro quacunq; re etiam mmutula,quaß dicatur,utu^^^nbsp;tillum quidem uel minimum quippiam apudfideß^rnbsp;periturum. Conftituit^ dominas tempus, dicen®’ Gras faciet dominus uerbum iftudin terts»nbsp;Spatium pcenitentilt;e er reßpificentite dei clententt‘*nbsp;prorogat in craflinum, pronior certe ad nüfierend«^^nbsp;quàm puniendum,quam contemnentes,dignius rafbg^nbsp;cernuntur * Tories iam admoniti rex zy aulici, iaittdi^nbsp;dum iudicium dei extimeficere debuißent. Fecit ergo dominus uerbö hoc altera moriu^T |
wortua^ funt omnia pecora Acgypriorût deanimalibus ucrofiliorumlfrael neunumnbsp;quidem mortuum cft.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
A crlt;^(uo, HfbMis efl 'm cra^num^ ^«o dift'mäio» «em oflendit deut 'mter obedientes fibi et contemptores,nbsp;dam pif faîui funt cum fuis,impiorum autemfrcukiit pe»nbsp;rit,non tota quidemfed magna ex parte»nbsp;ÿ Et mifit Pharao:8( «ce nô crat quicquamnbsp;mortuum de hig qnæ poflïdebat Ifrael.Ingra 15nbsp;uatum^ eft cor Pharaonis, Ô£ non dimifitnbsp;populum.
Contraria tiwcta fe pofiai clariut dilt;ufcuntur,Et anu fior eß ßücitas^ eius quem odimus, uifa quàm igaorata:nbsp;Ideo rex edoceri debet dcfuorum plaga, faluteq; ifraeli»nbsp;(arum, ut acerbiuf cogt;npUKgatur«Sed improbt jiagf flatinbsp;emendari non polfunt:pijs autem exempli locofiituun»nbsp;tur ad iußitiam feâandam ac conferuandam,
B Et dixit dominus ad Mofcn, SC Aavont
8 Tolliteuobis plenas uolas ueftras cineris denbsp;camino, 8C fpargat ilium Mofcs in cœlum conbsp;ramPharaone.
9 nbsp;nbsp;Sit^ puluis fupcr omncm tcrram Acgy^ 1
pri : St crunt in hominibus, amp; iumentis ul-cera.SC ueficae turgentcs in uniuerfa terra Ac gyp«-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;....
Sexta plaga Aeg5iptioruwdefcribitur,ulcenwn jcili* cet zx buüarum aut 'mflationum, ex ßruore zst mcen»nbsp;pone fanguinis et humorum nomen habentium apud Henbsp;l’fif os : guttJM calor lt;tgit i« btwBorem, quem expeUendonbsp;«flut M arbore gemwa« producit, nonßne mag»w dolo^nbsp;re,propter a£ïionemcaloris 'm frigidum C3^ buwiduw:nbsp;qua enimßruore carent ulcéra minus dolent. ïuliginea»nbsp;autem proijcit Mofes fpeilante Pbaraone ne arte dliquanbsp;aut incantatianeßdü fufpicari poßitß clam ßciffet. Ponbsp;tuiffet Etiam deut lt;dgt;fq} ßliginis fparßone Mumittere hatnbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peßtSffed uarifs moclis potentiam oßenditfuam ztruirtu^^
tatltnonnunquam fob uerbo,aliquando 'mßrumento ati quonbsp;nbsp;nbsp;re corporali,ut dum aquam ßndi iubet fuper ter
ram, dwm uirgam uertit 'm colubrum,dimi bic ßdigwjet« ß»ar/it,Ht 'm omnibus eius potétiam agnofeamus. Çijiannbsp;entw omnia feipfo perßeere pof it deus,accommonbsp;dat fe tarnen plerun^ noßris'mfirmitatibus exterior4nbsp;Itdbibens noßra caufa quibuf caro nitatur.
Tuleruntœ cinerem de camino, 8C ftetc-runt coram ]^araone,8C fpar fit ilium Mofes »n calum, faäa^ funt ulcéra ueficarum turnbsp;gentium in hominibus,SC iumentist ''
In rebw rninutißimis zy-contemplißimis rcgtnn fuper bampotentiam deusdißurbatdcdeijcit,ut «idcafittgt;«nbsp;rannt quàm nibil ßt eorum ßflus, esr ^Kod non mugnonbsp;exercitu egeat ut eos debeUet, qui poßit hocrants^ ttui“nbsp;fciscrpcdicultse^crc.
U u^cpotcrantmalcfici ftare coväNlofcpro ' pterulccra.quiaerat ulcus in malefïcis amp;innbsp;1 omni terra.
lam nutte etiam aruj^ices et fortilegi tweipitMit pla« agtei pt^HUri« Kt conjijhre not» pojümtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuo re«
ge. sic pußulis propediëfefe adßigendos ihneanS, quire gibut aßiflentes coßüo fuo pios perfequütur ac perdunt.
Indurauit^ düs cor Pharaonis: amp; non au C diuit eo8,ficut locutus efi: dfis ad Mofen.
Eadem ßre bcutio idetn^ fenftu eft.'Indurauit dornt nut cor Pharaonis,ettlndurauit cor fuum Pbarao, er .’innbsp;duruit ucl 'mdurauit cor Pharaonist Agnitam autem deinbsp;uirtutem ßgt;ernere exitio efl prop'mquum»
Dixitc^ dominus ad MofemMane confur ge,Scfta coram Pharaone, SC dices adeütSicnbsp;dicit dominus deus Hebræorum: Dimittenbsp;populummeum utferuiatmihi,
Manc confurgere, maturare oput eft, humer ü exerea re, inftare diligêter agendisthoc prophetas domini decetnbsp;HJ opere dei conficiendo, quod eft confulcre comendatisnbsp;ßbi gentibut.Conßftere ante tyrannos,eft ßrtiter perfe«nbsp;ucrare i» propoßto fanäo, etiam ßpericulum adßt,fitanbsp;men certut ßt de domini «oli«itate. Sacrifearefequenanbsp;ter habet translatie usilgata, ubi Hebrrftw ¦^*5? coicre,nbsp;feruire, operari 'miuniium opiw, quod etiam alicubifa»nbsp;crificare efl zy maiiare hofliam,nontamen femper^
Quia in hac uicc ego mittam omnes plaa gas mcas fuper cor tuum, SC fuper feruosnbsp;OS, Sc fuper populum tufi: ut fcias quod nonnbsp;fit fimilis mei in omni terra.
Magnam habet emphaßm hac cominatio:Cortuum tangam plagU mew,ut potentiam meam fentias ctagno*nbsp;fcas, qua et Jerre cogeris quawuwuis re/jjltW.Talibmernbsp;go uosplagts cadam ut corda contabefcant, er fawinwnbsp;dolore afßciantur : ut uel in poenis fentiant me deum ZXnbsp;dominum,qtii beneficijs no funt emendati.Omnino en'nnnbsp;dominus uniucrforum fuftriciendus efl, er colendus.
15 v. NuncenimemifimanûmeâSCpcrcutiam te,Sc populum tuü pcfte,peribis^ de terra»
Vebemens commtnatto cert« cladU futur« adclemeti tiam pertinet dtutnam, qua omnem uidetur mouere lapi*nbsp;dem, er tntiltiplicifer pramonere ut malwm mfans im=nbsp;P'j ft^tdeant, er nuUa excufatione fuam impieanbsp;tatrm dejènderc pof int in aliquo indicio.
Et profeäo idcirco conftitui te, ut often-dam in te fortitudinc meam,SCnarretur nomen meum in omni terra,
Quiequid bonorum uel raabrum experimur om» nia Ht dei gbriam ordinandum.propter quam er omnianbsp;fiunt.Cuius fapientia bonitos ztr potentia pijs apparentnbsp;ubiq; 'm omnibU'S creaturis : impij autem nec uerberibusnbsp;ncc ipß perditione deum cognoßunt Z!r colunt.Glorißnbsp;catur itaq; deus uelint nolint etiam in imptjs.'omnia enimnbsp;feruiunt creatori.Fcci te jUreJdem eft quodferuaui tc innbsp;uita, fuperjlitem uolo plagts meis.Nomen deinarrari innbsp;omni terra;boc c{l, celebrem reddi gloriam diuinam ubinbsp;haüenus ueridei memoria non eft habita.
y nbsp;nbsp;Adhuc tu retines populum meumîSC non jy
uis dimittere eum.
Cohibes adhuc femper ueluf aggere popto aquas, ne impetu e^- excurßoneertmpentes uagentur libere; (icnbsp;populunt meum iticludiSj er nonditm munumittere deli«nbsp;0 4
-ocr page 178-EXODVS
V A E R A.
io ±I tenu loties pbgis admonitm. i8 En pluam eras hac ipfa hora grandinê mul tam nimis : qualis non fuit in Aegypto à dienbsp;qua fundata eft,ufqj in præfens tempus* Pluuia iwn aliunde quàm domino uoleineproficifcun tur or depluun', fjcut CT grandmes,in falutem pioruWfnbsp;cladem autem réproborum. Fundort autem terra dicttHr,nbsp;quwm ah hominibm 'mdpit habitori cr coli^ 1 Mitte ergo iamnunc,amp; congrega iumen^ ta tua, 8C omnia quæhabesinagro, omnesnbsp;homines, Siiumenta, quae iumenta fuerintnbsp;in agro, neecongregata ad domum, cecidc»nbsp;rit^ fuper ea grande,morientur. infcitur de nbsp;nbsp;nbsp;Dominus etidm quit irafeitur non obliuifeitur miferi» us cleméter cordiiefuietSemperenftn obuiontßbi dei ueritiH^ id eft in flitiOjdc clemeutiot Etiom iamdomnatos ad pænam pro:nbsp;monet et adbortatur à malis,ut ftbi proftgt;iciöt credent'ef,nbsp;er fieri détériores obmittant, pc^ iudiciu (uu euadant^nbsp;Qui ttmuit uerbum domini de ferais Phanbsp;raonis, fecit confugere feruos fuos,amp; iumennbsp;ta in domos: Timor dei prifferiut à matii, efiam fi ßterit feruilis et infyncerut. Inferuis^; Pharaonis erant timenfes deum,nbsp;nimirum non omnes jhipidi ad tarn prteclara portentanbsp;dei, c^ui abominabantur régis atroeißima imperia,duli‘gt;nbsp;corum tarnen more muti ad patroetnium pro affiidis, etnbsp;blandiores ad tyranni feuitiam mitigandum. qui autem non appofuit cor fuum ad fer^ moné domini, dimifit feruos fuos,amp; iumennbsp;tafuainagris. Apponere cor ad uerbum domini, eß monitis diuinit ac^uiefeere, Promium dignumfortitur perfidia, er gutnbsp;corrigi uel moneri non uult,fibi damnum concificet, pronbsp;pria damnationis reus, DomicT ßrisitifilices/efenti»nbsp;ent,quideiuerbononobdudiuntt Et dixit dominus ad Mofen : Extende ma num tuam in coelum, ut fiat grando in uni-uerfa terra Aegypti fuper homines, Sc fupecnbsp;iumenta,dC fuper omnem herbam agri in ternbsp;ra Aegypti* Extendit^ Mofes uirgäfuam in coelum, amp; dominus dedit tonitrua,amp; grandincm,amp;nbsp;ibat ignis fuper terra : pluit^ dominus grannbsp;dinem fuper terram Aegypti. Et grando et ignis arrepta pariter fereban tur: tantæ^ fuit magnitudinis, quanta antenbsp;nunquam apparuit in uniuerfa terra Aegypti ex quo gens ilia condita eft. Orationis maxima efl uirtus in fidelibui,domino infli gante ad orandam.Porrigere palmos ad caelum,firuen^nbsp;tis orationis typus ell,et mentis eleuotionem pariter eri»nbsp;git ac promouet, nip pt hypocritica.Pofl orationë etiainnbsp;uirgam erexitinaltum, cr à domino iuppu fignum nonnbsp;obmifit, gualibet ad rem proprie promouendam nihil ptnbsp;ceret, Efl tarnen domino etU in ceremon^s iniundis obfenbsp;quendu. Voces pro tonitruis Hebrat ponut,appellatiuisnbsp;non raro ututur pro proprijs.ignis aMpiens omnia cuntnbsp;grandine, horribili certe plaga impios abflerrere et cOfnbsp;rigerenon potuil,tantauis eft obflmate impietalis,Atitinbsp;gutfiima efl ZT legitur paßim Aegyptiorum colonia, utnbsp;ip^ fibi arrogent fummam multorumualdemilliii/innbsp;annorum uetuftatem:ut efl apud Diodorum GT religuoSgt; Apponere cor« Oratiom's virtus. |
Et percuflït grando in omni terra Aegy* pti cunâa quæ fuerunt in agris, ab homincnbsp;ufqîadiumentum,cunlt;3am^ herbamagt*nbsp;percuffit grando, St omnelignum regionisnbsp;confregit* Replicatione eiufdem rei fignificant Hcbraiexcefquot; fum ac infignem uehementiam aut multitudmë, Herbontnbsp;uirentem accipiunt pro omni eo guod crefiit,ut lignu/ntnbsp;guo^ proarboribtK.Qjtie in agro deprekenfa fitne anPnbsp;malia occifa fimt : plurima tarnen etiam fiubteita redu*nbsp;âo erant imultis, a.6 Tantum in terra Geffen, quod ibi erant ß ‘ It} Ifrael,grando non fuit, Herum gratia dei priedicatur,gud /uosnouit,profegiti tur cr deflnditpereuntibus impijs, Ipaëlitis enim nihilnbsp;in put regipae incommodatur, nec terranafeentibui netnbsp;animantibuf : tuta enim iUts funt omnia,Apparet in tollinbsp;terra Gofen nihil contigiflemalorimt, guum meoetioianbsp;Aegypti/ habitar 'mt, gutbus ob confortia piorum darnnlnbsp;nihil contigit, Mifit^ Pharao, St uocauit Mofen amp; hi' ron, dicens adeos: Peccaui nunc,DominuS ’nbsp;iuftus:St ego St populus meus.imph, i Aliudefl imminentemfibipœnam timere, aliudpœ^ ,1 mts infligentem dominum-Pharao deum non timet,fiednbsp;dititimet autem malum pœnlt;e,fuijppus amator et cultoe» /'jnbsp;non dei ,uteft omnis feruilis timor er dmor.lnier confi*nbsp;(endum peccatum perfidiam fuam prodit, dicensiHac uinbsp;ce peccaui,guafipritu non aguepeccauerit-Sape anteß^nbsp;fiderat: attamen malo prtefentedeum iuftum fiiteri coginbsp;tur impiettss. Vera autem pietas etiam in proflieris deut»nbsp;bonum agnofeit ac iuflum. Inter ßlfa mula,ueru guolt;ßnbsp;loguitur,fedexhypocrifi fecrpopulum fuuimpiostiOnbsp;minans potius guàm re uera credens. ^8 nbsp;nbsp;Orate ad dominum St fufficiat,ut definai’*^ tonitrua dei, St grando, St dimittam uos,^ ncquaquam hic ultra ftetis. Orate ad dominum,et multum fcilicet oratethoc tßgt; impenfe crßrli deuotog; /fiiritu precemini,ne fint ultt^nbsp;tam tremendæ uocesflam horribilia tonitrua crgr‘gt;n‘i‘*nbsp;nés: guod fi impetrabitis populum illico dimittam,nbsp;nbsp;nbsp;\ «dw«/frd fubpflere cr tardare. Sic folent impft uouere muta ZT grandia, guie liberati non feruant,^^^*nbsp;dada cr hypocrifis guum erumpere non potefl innbsp;bras fuMfe abfcondit, omnia poÙicelur donee guod ntt*nbsp;tuit toUatur,tumadingenium redit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 g Ait ad eum Mofes : Quum cgreftiis de urbe,extends palmas meas ad dominu*^’nbsp;Steeflabunttonitrua, St grando non erit***^nbsp;tra:ut feias quia domini eft terra, Fidecerttts de dei dementia promittit fè oraltii’ij’’^ fed extra ecdefilt;anmalignaiaittmffxtra urbent et |
EXODVS
tâm impiam,Cf‘ fe exaudiendum non dubitat ad gloridm dcùvt fiias,inquit,quia domini efi terratquafî dicat:Vtnbsp;tandem uideas dominum ejji dominatorem orbis or ternbsp;rietu£,nonte. Cuiablatam grandmemacceptamfirasnbsp;non nature uelcafui.
Noui autë quod 8t tu, amp; ferui tui needum timeatis dominum deum.
Hoc fcio quad nec tu neefierui tui adhue deum timebi tis, tametfi iam tot figna 0 portenta uidi^is,quanquamnbsp;plura promittatis,Sic plena efi terra dei prouidentid cirnbsp;ca tam impios quimfanüos^
Linü ergo,8C hordeum læfum cft,eô quod hordeum clTetuircns, SC linum iam follicu^nbsp;los germinaret.
Serotinum dicuntur triticum cr /pelta,quia nondum eruperant culnü in nodulos uel fiüiculos fernen continennbsp;tes,adhuc non apparebant grd(id.Non poterant i» totumnbsp;profirari,ficut fi proxime infietifièt meßis^Fortaßis «onnbsp;imo anno his prodigijs dominus Aegyptum puniuit, fednbsp;pluribuSjttqn enim tempus deferibitur definitum:cr pronbsp;iMgenio f«o deus non fubito obruit peccatores^ fed /jdlt;nbsp;cium refipifeendi largitur : ut tempore Noe, Sodomitisnbsp;quoq; 0^ßyrio:fic pluribus annis erudiwt Aegyptios,nbsp;lt; fedmcafium,quiadamnandos»
Triticum autem,SC far non funtperculfa, quiaferotinacrant.
Vbi fcrotiWMm legimtts Hebrdi Apbtlotb habent,qua fi fitbobfeura nondum uifibilia «el prodeuntiafiterimtfnbsp;fed latentia adhue fub terra «el in gramine^
ÎO
G îi
l
p/i Egreffus^Mofes àPharaoneexurbc,ex^ panditmanus fuas ad dominumtSC ceffauc^
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rüt tonitrua ÔC grando.nec ultra ftillauit plu*
uia fuper terram.
I4 nbsp;nbsp;Videos autem Pharao quod ceifaifet plu*
uia,Sc grando 8C tonitrua, auxit peccawmxec cor fuum ipfe, ÔC ferui illius.nbsp;EtinduruitcorPharaonis, needimifitfi-lios Ifracljficut præcepcrat dominus per magt;nbsp;numMofi«
satis ex priecedenfibtu patent^obedientia Nio(is,pie* ti«,cbdritlt;K, zr confiantia;Sicut 0 pertinatia régis ernbsp;ferworwrn confentaneorum i« ntdlo, femper peccata ex*nbsp;«ggerdnti«, et cordibus obduratorü, dno uolente «icifetnbsp;fdngHirtè innoxi«, et opprejfor« cdldmitatibus mifereri.nbsp;^CAPVT X.
dixit dominus adMofentlngrc dercad Pharaonemx ego enim agnbsp;grauaui cor cius,8C cor feruorumnbsp;illiusîut ponam figna mea haec in
BOEL PHARAO* 77
amp; narres inauribus filiitui, nepotum tuorum,qaoties uindemiaucrimAcgyptos,nbsp;amp; figna mea pofuerim in eos : 8C feiads quianbsp;ego dominus.
Introicrunt ergo Mofes amp; Aaron ad Pha raonem, ÔC dixerunt ci :|Haec d ici t dominusnbsp;deus Hebræorumr Vfqucquo non uis huminbsp;liari coram me dimitte populum meum, utnbsp;feruiatmihi.
Fitij nepoteSjhoc efl, totapofteritdfßdeliumtiid ti wore tn dei nutriri debent, 0- À parentibuf diuinif literiinbsp;inflitui:uerbo prlt;edicationK dedei boniate ac bénéficiasnbsp;iuflitia cr ueritat: infinnitndi, Capiturautem fiUits 0quot;nbsp;nepos pro toto populo, ßcut pd« pro toto, contre,nbsp;tnore fcripturlt;e. Vult in primis dominus uocari, haberinbsp;dominus deus,cr pradicarhConteptordei perfuperbiinbsp;peccat,qu£rddixpeccatieÜ0'proprijfenfusprafum»nbsp;ptio ,unde proßcifcitiir iMobcdientid.-£(Mi contemptus Minbsp;dulgeiMÎdtJj «0(1 mereturtequeutcommifia perjrdgilit*nbsp;tvm humanam^ Pr^ecedit dutem toties tentata exbortdtionbsp;prophetica, qud negleâa fiant iwxcufabiles,
Siautem recufaucris dimittere populum meum.-ccce ego indu cam eras locuftam in ft*nbsp;nes tuosî
Eodein anno indicaturja^a locufiarum ptaga,amp;pn or grandinw. A bfumppt enim pofierior quod reliqueratnbsp;prior.Honpnemdni^jhuirtutcdei cr mirdc«loMofcsnbsp;0quot; Attron morte euaferumtfioties affLigendo regem tdtnnbsp;cruentUjfirtemfZr fitrent€m,et pop«!««) tdtn crudelcw,nbsp;O' feruos regK.Sic mi medijs ignibi« fcruantur pij.’cr i«nbsp;dKlwrcgMpotentiM impij uolente domino ftagellantur,nbsp;St operier fuperficicm terrae.ne quicquamnbsp;eius appareat, fed comedatur quod uobis e^nbsp;uaferitrefiduum grandinit comedetenimo-«nbsp;mnia ligna,quæ germinant uobis ex agro.
Totamterrlt;efiiperficiem,qu£ oculasdicitur 0 aj^e âus ucl obiedum uifiis,operuerat locuftii,ut uideri terranbsp;no« potwerit,Hgt;pcrbolicos, pro morelocMtionis huma^nbsp;n£, quatn feilaturetiamdiuinusfcriptor, or legislatornbsp;rudiorw pop«li, Omnid de«ordta funt,nihil rclquu pernbsp;mdnente ex bis quit grdiidmem priorem cuafirant, tdmnbsp;arbor urn fi'uilus quàm fegetes Ml dgro.
Et im pl ebunt domos tuas.ct domos onv B nium feruorum worum,ct domus omniumnbsp;Aegyptiorum, quantam non uideruntpa«nbsp;tres rui, ôC aui, ex die quo ipfi fuerunt fupernbsp;terram, uft^p in præfentem diem. Avertit^nbsp;fe,ÔC egrefftts eft àPharaone.
Terretur multis uerbis rex impti«, fed nibil profiei« tur domino i«d«rdtc,et peccatu peccatis uindicante.Prtenbsp;diewntur mplende domiw locwßis tam regi« quàm feruo i^ocnß« {«nbsp;riM«, totiiuq; Aegyprt, „««çjudmretrodflw (emporibiMnbsp;uifia cuiquam moleJHd Iof«/idriw«.Hlt;ec dutem dicens ue*nbsp;lutiiracundus Mofes, toties irritdliw perfîdid cr men*nbsp;dacqs regis,abijtèconfigt;e{luaul£:mirum e«dderepotu*nbsp;ijje earn nifi domino proteilore confifivm^
Dixçcnntaatcm fetuiPh^uonis adeumt
V
V
'»0. medio eins,
1 lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dlt;*mnlt;itioijem mortis meruerunt Aegy ptij nimid cru
delitate opprimentes ifrdclitds.tpforum dwtem mdlo ufits ''c e^ domimts dd totiiw orbis bonuw, ut omnipotentem if*
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r delitdrum de« difcerent,re»ererëtHr ac colerewt omnes
l gentes et regn4.'q«od^aMm uidere licet 'm gloridm dei. 1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pldg« ergo Aegypdor« eruditio fiunt non folm ifrdëli»
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hrHiB, fed omni« M lolo orbe credenliS ö* clefloritw»
|
EXODVS Vfquequo crit nobis hoc in fcandalum ƒ digt; mitte homines,ut feruiant domino deo fuoïnbsp;nondam fcies quodperierit Aegyptus? «,S menw nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;percttum ferui admonere incipiufit «ur, lt;«c audent.vfq;^uo,aiw}t,in dorfo itoftro h^ecfrba pro® cttditurf nt rex peccet guidé, fed ferui er popului lua/i(,nbsp;guang'M.m nee ipß quidem fine crimine : quibus non di^nbsp;figt;lieuit, cx qui firre ac uidere potuerwnt opprefiionemnbsp;pere^rinorun er pauperam, Scandalani autem nomi^nbsp;nant ofièndiculam, ru'mam, cr grauißimum cafum.ln*nbsp;cipiuntdutem intercedere ferui pro ifraclitis dimitten»nbsp;dis ,fic mutari 'mcipiuntres 0- negotia fidelium-Cupi»nbsp;untq; coli deum ù fuo populo, quifquis tandem ejjèt, pronbsp;prq faltemcompendij gratia. ïiimiaiuntnondumnofiinbsp;periße Aegyptum ob tuain inobedientiam, et iÜoru quinbsp;dominum deum fuum non finuntur colere,utadmonétur^nbsp;8 Reuocauernnt^Mofen,amp; Aaron ad Phanbsp;raonem:qui dixit eis:Ite,feruite domino deonbsp;ueftrotqui namfuntqui iturifunt* Priecipiütur abire er colere dominum, fed no omnes finnntur : fed qui abituri fint ad faerificiu perficiendumnbsp;i»quiritur:qudfidicatur.’Qui'fufit tandem tüt qui ibuntfnbsp;Vel aliter : Vnits er alter tantum abeant,pauei fcilicet,nbsp;non omnes,tantum ut cultui deo débitas impendatur. Ait Mofes Î Cum paruulis noftris, amp; fe^ nioribus noftris pergemus.cum filiis noftrisnbsp;amp;ftliabus noftris,cumouibus amp; armentisnbsp;noftris ibimuseft enim folennitas domintnbsp;nobis* EcckCaic- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ecclefiam îfraèlis nonfbliadulti tarn uiripertine bant, turneficut er nune,fed etiam paruuli er fœmînif, fenes eum iunioribitf. Ideo cum omni fubßantia fiia abi^nbsp;turosfe aperitmt tandem, ad folennitatem domino cele^nbsp;brandam, ut iußi erant à domino, Solennitates domininbsp;feruanda fimtad audientiam uoluntatis dei ex lege dei,nbsp;ad gratiarum aéiionem pro beneficifi prieteritis, er adnbsp;orationem pro fiituris.Haud dubium cum obmißioue peenbsp;catoru in diefißo, quibtu dns non colitur, fed irritutur,nbsp;C Et dixit ad eosï Fiat fic, Dominusuobü
Sermo efl irriforiut (S' cum fannatquafi dicaftSic uo bifcum fit dominus, ficut uos fum cum paruulis ueilrisnbsp;dimifiurus.Etaddit;videte,id eß,in hoe uideo planeuosnbsp;mali aliquid moliri,imprecatur ironice iSis domini præsnbsp;fentiam erauxiliu/m, Reueraautemprafenseßdomianbsp;nus fidehbus er pifs,uel inuitis Mnpijs.Non autem raruntnbsp;eß mentiri ridere impios dei cultum esr fideles, fednbsp;won fine dignA fubfequente uindiéla,
Non fofwm uerbis miuriofis,fed nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dehoneflan fur uiri dei expulfi, eieéli à ficie Pharaonis ^3quot; feruo rum.Dwm autem confummatur impietas er contemptutnbsp;dei in tyrannis, tumeproxima fe prodit opprefforumnbsp;faltts O« redemptiOtHic deniq^ tyrannus aulicos fuos çr. |
eonfultores non audit : exuerat enim omnem pudofei^f omnemreuerentiam tamdeiquàm hominum. •nbsp;IX ^Dixit autem dominus ad MofentExteHnbsp;de manum tuam fuper terram Aegyptipeïnbsp;Iocuftam,ut afeendat fuper Aegyptum,amp; denbsp;uoret omnem herbam terræ quæ refidua fuenbsp;ritgrandini. Loeuflarum oâaua plaga ualde grauis eyinufititi deficribitur contra Aegyptios » Iifigni enim contumeliiinbsp;dei feruos eijciendo affècerant. Superius fcripttvmnbsp;grandineuaßata,littum,hordeum, triticum,fir,nMt(nbsp;gramen quoq^ er herbie uirides arroduntur et abfiimttiinbsp;tur à Iocu{Ik, ut nihil relinqutdurfiuiîuum pro homini^nbsp;bus er iumentis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p ij nbsp;nbsp;Et extendit Mofes uirgam fuam fuper tef* ramAegypti:amp; dominus induxit uentun’ urentem totadicilla, amp; tota node: SCmafl^nbsp;faäo,uentus urens kuauitlocuftam, gt;4 Quæ afeenditfuper uniuerfam terram A^ gypti: Sc fedit in cundis finibus Aegyptinbsp;uis ualde, qualis ante illud tempus non fuit;nbsp;necpofteaficerit. Moßes uirga terram contigit,er potentia dciuetttti/ii^ (*' concitauit, er adduxit urentem er perniciofißimwmnbsp;oriente,qui ey loeußas adducebat multas nimiu.t:ie q'“^^nbsp;uirglt;euirtusagereputaretur,additur:Et dominus addt^ i6 17 xituentum urentem.Tota die iHa er noéle,cum dilucd^ lo fcquentis diei: fubinde enim augebantur per uentunt’nbsp;Et licet alioqui terra illi molcfliefiierint locußie, nonnbsp;nten fimilis huic unquam antea uifa eß nec poßerius,nbsp;certo dei agnofccreturmiraculem, Operuiti^ fuperficiem totius terræ,Sfo^ feurataeft terra. Deuorauit^ omnêhcrba«”nbsp;terræ, 8C quiequid fruduum in arboribus fßnbsp;îi,quæ grande dimiferannihil quoq; omf*/nbsp;nouirensrelidum eftinlignis.SCinherbi^nbsp;agri,in cunda terra Aegypti* Obtenebrata terra dicitur, pro deuaflata ati^ d(p‘‘* fiatac pra frequentia locuflarum in nigroré conuerfi»'^nbsp;fiiecies nuüa uiroris er florum remanferit.Exponittlt;’'nbsp;nim confequenter, perabfumptionem herbarum etß^^nbsp;rum omnium ac fruäuum corruptam fùijfe, Quamobrêfeftinus Pharao uocauit^^‘’ fen Sc Aaron, Sc dixittPeccaui in domifl“*^nbsp;deum ueftrum,amp; in uos: Koxneceßitate coaâus uoeduit quos non itadgt;‘'^ eiecerat. EeßinauitautemquiapericulumeratW»nbsp;Humilitate autem fiéla occurrit qui fùperbe contefUPinbsp;ratXonfißio enim peccatorum etiam fitpius iteratenbsp;prodeß, fed refipificentia er propofitum uitte mclt'^f'nbsp;Ealfia correilionis uel emenda promißio auxit recidi^*^nbsp;diperniciem,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, fed nuncdimittitepcccatum meumet«^ hac uice.SC rogate dominum deum ueftr*’’’^*nbsp;utauferatàmetantummortemiftam. (6nbsp;tiuius quoq^ deliéli ueniam mihià dominonbsp;ntfnquampoflhac àmeo/findendu/mtOmnes |
’9
BOEL PHARAO» 78 bmoti ßjibant homines/ed ad öfter a g- negotia fiu nettnbsp;nw cxire fioterat,Lo(us hic dicitur,non wî quo quifque »nbsp;ejjet circtvmfcriptut, fed domui aut habitatio 'm qua mAnbsp;nebat, Exteriores tenebroi ei offudit deus,quern mtuf Minbsp;corde obclt;fcrtHcrlt;»t.Nobtó non Ucctdiuini con/ilij ratio»nbsp;nes fecretas perueftigare, quare cinomyia,cuiicibuf,nbsp;grand'me, locujlis, gquot; alijs t^^rannem domareuoluerit;nbsp;cumabfquehisomnibui Aegyptum fundituitmouerbonbsp;euertcre pOiMcrit. Sicplacuitilli,nihilom'muicorporalinbsp;but utit«r mfirumentis, ut potent'iam fuam nobis pkni«nbsp;M oßendat ; ^Hod uiliß'mis gquot; abieüißimis rebus fum»nbsp;maquteque gquot; potfnt'ßhffo mundi annthiUre poßtt ftnbsp;uclit, Lrgttt)iM(n)mtotdrrg»4,totos pop«lo$.wiin«twnbsp;animalibus uaflatos.
Vocauit^ Pharao Mofen,amp; dixinite fer^ aitc dominotoues tantum ueftræ, amp; armen.'nbsp;ta ueftra rtmaneant.etiam paruuli ueftri eancnbsp;uobifcum.
darum fit uel ex hoc non tantôt fùi/fc tcncbrdt^quïtt elccedere quifquam rr gon,ct «ocari mitttq; k'mc mde ponbsp;tucrit.Tropis locutiommi afiietis utitur fcriptura,ut non Tropîloognbsp;nimis euriofe, g rigore,ut loquuntur,logico fit exigennbsp;da,nifi ridicule errarc uelnnus 'm omnibus Imguis» Par»nbsp;wuli ttonnufiquam nomine utuntur etiam Hebrirt,pro o»nbsp;wni turba imbeciUi er imbeüi, pro liberis,feruis,G fiquot;nbsp;mulitio,plane^ pro bis qua 'mterfarcinas cenfentur^
Ait Mofes: Hoftias quoque 8C holocaufta tu dabis nobis in manus noftras quæ facisknbsp;mus domino deo noftro»
Non contentiK bomtnibui Mofes fibi ad abeundu con teßis, etiam pecora g iumenta exigit ad facrificia gnbsp;holocaußa,Paciemus,'mqttit,deonoflro,hocefl,faerifi» Facer««» 'nbsp;cabimus, maâab'miut, co^uemt», hac enim pro rationenbsp;loct CT fententia capimttur. Alio^ui nonfemper ^cercnbsp;fonatfaerificare,fed'mloco.
• Cunâi quoque grcgesnoftræpcrgcntno G bifcum : non remanebit unguia, quia ex eisnbsp;accipiemus in cultum domini deinoftritprxnbsp;fertim cum ignoremus, quotnodo colemusnbsp;dominum, donee ad ipfum locum perue*nbsp;niamus,
Vngula eleganter er Germanieo quoque modo pro 7 totopecore fiwnitur. Volebant quidem g hitendebantnbsp;Aegyptum relinquereHcbrieijfed non neceffe eratfigninbsp;ficare regi.Falfum quidem did non debet,fed potefl ue^nbsp;ritas pro loco et tempore reticcri.Ignoraffl«s,ait Kofes,nbsp;lt;j«id G quaittum domino oDrrendim pt donee iHo uenenbsp;rimus, prudéter omnia cawenstpotuijfet en'mt dicere Phanbsp;rao,Tot et ilia pecora dabo uobis, reliqua, mihi feruabo^.
^7 Indurauit autem dominus cor Pharao-nis,amp; noluit dimittere eos.
Dixitq^ Pharao ei:Recede àme, 8( caue ti» bi ne ultra uideas faciem meam : quocunquenbsp;enim die apparucris mihi.morieris»
Impietates tgt;r‘t”'“’'tww fift dom'mus ad exercitismt faniSorum aliquouf^.-ncmpe donee extrema rnoliri cœ«nbsp;perint, donee fanguinent cr mortem wttcntduerint.tKno
EXOD VJ
¦«fa'MçruiMit refipifcentiammeditamitr, poUicemur etiam donee prafins malum effitgerimus, at partmt eo»nbsp;rum praßamut qua promittimut, quod g tota uia no»nbsp;fira teflatur. Mortem autem nominal locuflarû plagam,nbsp;^uia omnibm terra fiudibus uiuentes homines deftitueanbsp;rat.Non neganda efl oratio pro peccatoribui earn poflunbsp;lantibut' tiefeitur enin quando cr ^Karationeimpi»»nbsp;tonuertendas: Neç ante mortem de alicuiut falute nobitnbsp;deffierandum, dementia deitoties contempla conueranbsp;tendaerat mfeueritatem grauiß'tmiiudicij.fit tandem fitnbsp;riafapeUfapatientia.
Egreffus^ eftdeconfpeâuPharaonis»SC orauitad dominum.
Mofes fcilicet,cuiui nomen apud Hebraos non expri ttitur,cum ambo exijjfient, fimul uocati paritcr exierut: .nbsp;amp; alter eorum Mofis orauitad dominum^ Frequentesnbsp;funt numerorum Gperfonarum uariationes 'mfacris li«nbsp;tens ficut G Mt reliquM linguis.
Et uertit dominus uentum ab occidentc uehementiffimö, 8C arreptam locuftam pro-iccitin mare rubrum : non remanfit locuftanbsp;unaincundisfinibus AegypiU
Mare Rubrum orientale eß re/fieéiu Aegypti: Ideo occidcntali uenlo liberanda à locuüis erat neceffarionbsp;qua uenerant ab ortu. Eurui locufias adduxerott’Zephynbsp;rus iterttMitoUit.Quodfolo uerbo dominus potefl,mflrunbsp;•nento utitur creatura, ut omnia'm eius poteflate efienbsp;uideamuit
Et indurauit dominus cor Pharaonis, nec dimißthlioslfraeh
Poji tot portenta,tot clades nihil fit melior jtUtw daw nationis.ccepta perf dia conflit, Dicitur quandoq; Pba»nbsp;rao fêipftMM («durare.quoniam dominât induraffefe di«nbsp;xit : Sicut g non raro bona qua ipfius foliut funt nob»nbsp;tribuuntur,
f ^Dixit autem dominus ad Mofen.Exten U de manum tuam ad coelum, ôC fint tenebraenbsp;fuper terram Aegypti tam denfæ, utpalparinbsp;queant.
Extendit^ Mofes manum fuam ad ca« ium, amp; fadæ funt tenebrae obfcurae in uni-, werfa terra Aegypti tribus diebus»nbsp;ünbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad eœlum leuat manus, g de athere plaga accerfi»
1 nbsp;nbsp;nbsp;*«gt;¦ G caliî, poßquam tot clades 'm acre aquis g terra
I *!ibil permouerant impios. Sic omnis creatura dei pu« gnat contra mfenfatos G iwpto’ Pgt;'0 fidelibus, Crafiainbsp;I «iHtem G palpabilcs tenebra teftabantur mentis eortwnnbsp;I'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cifcitatcm maximam. Hgt;pcrbolicc autem dicuntur pal«
j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pabiles, quid acre grofis ac denfis uaporibus occupato
uelut tangibiles uiderentur.'uel quia homines ficiant pal pare uel paIpittfre,Sf4 g liwninaria mundi 'm plena obenbsp;I dient« delnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;creaturis luceant quando ct quantum
'^’’'’’iW‘’P‘‘*^f^^lt;Juibus^ttetdeus,JideltbiMfcilicct»
I Î Nemo uiditfratremfuQ,nec furrexitquif-I Piam de loco in quo erat tribus diebus, ubi-J autem habitabani filq Ifrael, lux erau /Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Otnnia^rta^ts per hyperbolen dicuntur,neq^ enim
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EXOD vs attent proxtmieis fokt (uperuenirepernidet. ' Refpondit Mofes, ficlocuius es: non aidenbsp;bo ultra faciem tuam* Verc contigit Pharaonem non uideri à Siofeuiutan, fed m Utt ore maris Rubri cum exercitu toto mortui pa»nbsp;riter uißfuitt.Uabet dom'mus fibi notant menfuram um^anbsp;diä£fy‘ indulgenM,quam ßbi duramcrudelitate fudnbsp;inßatres afeifeunt cotaemptores iudicioruin dei^t^do»nbsp;ittinodco rebelles^ C A P V T XI. dixit dominus adMofenîAd-hucunam plagaminferamfuper pcmarum ttUuna» l' ffortumhie dantittiiiime uulgarm. Non bine fumendum eflexem* prxeeptumnbsp;adomwo* 't Möfcsma^ gnus* I Pharaonem amp; Aegyptum, poft I hæc dimiitec uos hinc, ceu milTionbsp;neperfecia eijeiendo eijdet uos hinc Poffrlt;itDof»t7j(«/o„ge pluribiis acmaioribus pla» git afßcißeAegyptioSjfed decern fujßccre decreuittto-*nbsp;ties etiiin commoniti, i»duratifunt,cr omnem excufatianbsp;tus pr£textu/m amiferunt, VtiA refat impijs correptionbsp;wors fcdicet primogenitorum, ijud contempta fumntdnbsp;ip fa perditionu fuceeßit fubmerßo in mari Rubro, qua etnbsp;ßtnditusperditi fuut. Sic tandem omnes dimittet,ut neminbsp;tient et nihil eoru uelit reünqui : fed omnia pariter abirenbsp;permittit, imi ZT eijcit,flatimqi abire compettit.Sic uequot;.nbsp;Unt nolint impiorum tjrannis conßingitur, domini uo»nbsp;tuntas expletur, çr fandi confolantur. Dices ergo in auribus omnis poj^uli ,uc poftulet uir ab amico fuo, SC mulier a uicinanbsp;fua uafa argentea SCaurea» ; filiorum hotn'mam corda in manibuf dei funt, ut qui ediofe cr crudeliter ifraëlitds opprefferantfam ffontenbsp;pretiofa quatq^ concédant rogantibus,cr gratiam repen I plumfraudandi proximos, fed non Ledendi peregrinos,nbsp;Cr obediendi deo : cuius ef terra cr quicquidinea,utnbsp;cuiuoluerit iufledeteatqui peccarenon poteft fupranbsp;legemlegislator crconditor.lnterim id quoq; difeamus,nbsp;ettm aliquis tibi mutuo dot out commodato, accepta hocnbsp;deo reßrasquigratiun te fècit creditori,cor flexitnbsp;ßuoreimbuit, Cutn uerà negaifdpeccatistuisafcribasnbsp;cbqu£tecreditoriredditinuifi»n. Dabitautem dominus gratiam populo co ram Aegypnis.Fuit^ Mofes uirmagnus ualnbsp;dein terra Aegypti coram ferais Pharaonis,nbsp;amp; coram omni populo. Mojes coram hominibui quo^ cr non folum corani deo magntM erat.Pietateenim fuafratrum fuorum ßuo*nbsp;rem apud Aegyptiosprocurabat : Quemnbsp;nbsp;nbsp;rexquotp wpim Itedere non audebat» SignißcatJfoliatio iüa Ae« gypfioriwM pios homines poßuti erudidone gentiliatttnbsp;fapientum in gloriam dei, et ad ueritatis declarationem,nbsp;ac perfuaßonem honeßi. Qai uere magni eße cupiunt,nbsp;pietati et innoceatiæ fludeant integritate uitiC et morum.,nbsp;^Et dixit MofesîHsec dicit dominus:Ménbsp;dia node egrediar intra Aegyptum: 8lt;morietur omne prirnogenituminter« A^ptiorum, à primogenito Pharaoni» 4 |
BOEL' PHARAO, qui fedet in folio eius, ufque ad primogci'**nbsp;turn ancillæ quæ eft poft molam, amp; offlö’’ ,nbsp;primogenitaiumentorum. Primogenita impiorum occidKntKr.Nibil nettutra pt'^ 1/ ^rt dignumuita leterna : omnes enim nafeimur filij igt;''^^nbsp;Sanßorum autem omnia opera ex dei bonitate feruilf^^nbsp;cr conducunt ad uitam aternam : Gomino enim moit*nbsp;ranteproficiuntad falutem. Apud deum iufîum iudieti^nbsp;non efl accepUo perfonarum, flueregis filius,flue innbsp;flrinum damnatus, in impietaiefua perditur domino ir^*nbsp;to, Nibil tarn magnum, nihil tarn paruum uel abießm*nbsp;c«i pepercerit in iHa primogenitorum flrage^ Erii^ clamor magnus in uniuerfa leri^ Aegypti, qualis necantefuit, neepoftea f**'nbsp;turuseft. Qnantomaioris habebantur primogenita quaqit^^ maxime filiorum qui fuccedebant in potioribus bord^nbsp;parentum,caterisq; praerantfacrifieijs, cr duplicip'”^ ,nbsp;ttone ueltotali hcereditate: tanto acerbior erat dolornbsp;mantium parentum,tam magno folatio deftitutorumnbsp;ltoße,ut nemo alterum confolandi otium habuerit uellt;^nbsp;nimum- Q«id enim durius prater mortem acciderep^^,nbsp;fyißet ^fed er morte duriorerat charißimi çr flepettf^nbsp;eiharedispramißioadfepulchrumt Apud omnes autem filios Ifrael non tietcanis linguafua abhomine ufqueadp^nbsp;cus:ut feiatis quanto miraculo diuidat do»”^nbsp;nus Aegyptios ôC Ifrael. Pil,etiam intracalamitateshuiusmundimaxiniif^’ ƒ quietfS crtranquiüis cardibus patrimifericordiaruninbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; harent, plena fide freti in deum efiientes omnia ad dtf gloriam, quam unke cupiunt, tandem deuolui,necnbsp;aduerfimtem qua domino nefeiente uel non ordinantfnbsp;cidat.îüouit ubi^ fuos deuStCJquot; feruat,omnibus etiamnbsp;pijs c^damonibus ipfis fauientibus. Magnum quo^quot;^nbsp;interfliiium ex chaos efl inter iuflos cr impios, doin^'^nbsp;difeernente tarn in prafenti faculo quàm fùturo, Dcfccndent^ omnes ferai tui ifti ad amp; adorabunt me, dicentes:Egredcrc tunbsp;mnis populus qui fubiedus eft tibi:pofti’^^nbsp;egrediar. Et exiuit à Pharaone cum ira^“''nbsp;roris. Verba Mofis funt ad Pharaonem,prapofleroor‘'‘ bicdefcriptafdicentis ei ex ore domini qui hac flbinbsp;dixerat.Sic, inquit,fiet:In ea noüe cum primogeni^“*^^nbsp;mnia occidentur, quod tu nunc non times quia non (nbsp;dis; te lugente tuum primogenitum defeendent adnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, «i tui omnes, qui nunc tibi obfequentes me perfi^“’\^ 1^'.? tur.lHi inquam, ad me de aula defeendent, cr rr^^^nbsp;tiaçaufa, pleni autem perturbatione, adorabuntnlt;^‘nbsp;fuppliciter precabuntur, ut fine mora egrediar cu/rnnbsp;ni populo meo.Dkent enim:Egredere ô Mofes cur» 0nbsp;ni populo, qui fub tiio efl imper[o,uel qui tecam k'Jnbsp;rum tu imperator es. Tune ergo tempus mihi erit et^^^ |nbsp;egrediendi corn damno tuoo rex, quôd faluus adin‘nbsp;ttoluifli. Hlt;ec autem dkere eo tempore ad regent n*nbsp;tdriüe potuit, qui deum amiatm fi habprenon dn |
9
-ocr page 183-EXODVS
, «if.AdmtrabiIis fané efl criUuflriscreaturahomoiu* ßus.Adorabitur enim tempore iudieij ab omnibus impijsnbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cr coflaudabitur fors eius.Quibus fuo tempore diâis ad
regem de mädato domini exijt Nio|cs à Pbaraonc in ira magna» Quod ut quidam ad Pharaonem refirant,uide*nbsp;tur tarnen ad Niofen référendum potius quod his didisnbsp;amplius eum nonuifurus uiuumexieritcum flomacho.nbsp;Eß eniwfandorum ira pofl diuturnam patien iam into«nbsp;lerabiiis iwipip.’Qitod enim uni ex minimis dci fit domi»nbsp;«0 fit, cr à domino uindicatur. Cuius quidem lenta um»nbsp;dida,fed durior manet in fuperbost
^Dixitautem dominus adMofenîNon audiec uos Pharao ut multa figna fiant in tecnbsp;raAegypti,
Induratione wnpiorum deus abutitur ad fua gloriam,, admundi falutem, ad folaiium credentiwm. ideo inquitnbsp;dominus:Pharao uos ambos non audit,ut muta portentanbsp;tnea fiant: id eft, fatis fignorum adam cr oflendam po*nbsp;(rntiam me am m terra Aegypti.
Mofes autem amp; Aaron fecerunt omnia o* ftenta ilia, coram Pharaonetôi indurauit donbsp;minus cor Pharaonis, ncc dimifit filios Ifra*nbsp;cl de terra fua.
Epllogo quodam breui concluditur traélatus ifte de decempgnis tuflitia dei,cr de obduratione pefiimorumnbsp;bommum contra creatorem fuum, contra dominu deumnbsp;Ifraelis.Omnia inquam qua coram Pharaone funt gefla,nbsp;utuideturnonunotempore uelannouno, fedßrtaßisnbsp;pluribus annis domitio exercente fuos, indurante impi«nbsp;os, cr clementiam fuam cum iußitiafuo more exempli«nbsp;mundo monftrante,
^CAPVT XII.
Ixitquoq; dominus adMofen 8i ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aaron in terra Aegypti,dicendoî
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i Menfisiftc,uoamp;s principium
menfium; primus ipfe inmenfi« busanni.
initiwm anni Martium fiiifje olim etiam Romanis ar guit dcttOininAtio S.eptembris,Oäobris,cr rcliquorum.nbsp;Admoneri auteßdeles debent initio anni uel etiammen«nbsp;fis beneßeiorum dei, cum gratiarum aâiotie deßrendanbsp;‘or(le,«crbis,cr opère creatori cr nMtrilori domino.Sinbsp;tut ag)edu5 Iridis longanimitatis diuina; cr mifmcor«nbsp;‘li^monimentum effe debet fanilis, ut (uturic ßrtilitatisnbsp;* domino gratiam ittJpetrare conentur.Ad primam enimnbsp;cr proximam Lunationem, uel Solis cum Lutta coniu«nbsp;^ionem proxima aquinoilio ucrnali,menfis primus in«nbsp;Ctpit Hebrats, iußione diuina ex boc loco.-qui er iHisnbsp;Nifam dicitur. Sic ergo principiitm aiinibabendumeftnbsp;•tnttiumfalutû^çy- beneßeiorum dei.
j Loquimini ad uniuerfum ccetum Ifrael, Sc dicite : Décima die menfis huius tollat fibinbsp;unufquifc^ pecudem per familias, pecudemnbsp;pro domo.
I \ ' Eidclw populi Ifraehtici ßdem ßatim préparât et prlt;e Mruit, er prieexigit antequam liberentur, dunt adbucnbsp;(“l’fMMttjiranno, Pr oxime fibiingruentemredemptio»
BOEL PHARAO, 79
Hfw priiM crcdt tutf t qM4m experiâtur, prii« modu gra tidtrependendimflituit quint beneficium lorgiatur : utnbsp;difcatn credere,l^erare wj dominum cr amare:ut fciantnbsp;ceremonijs gratilt;w dco fuo refèrre debeani, et cenbsp;lebrare pancgyricunt priwum iam redempth Eligit a««nbsp;tem tempui iUmJ, cimw maxime nobifterranafeentia ap^nbsp;plaudere primummeipiumt^ÇT beneficiaanniimminen VetnAUH^nbsp;tis promittumt exfioribus cr grawinibjM.ut tunc maxi* P“®*nbsp;me creatorem noflrum agnofeere eSquot; coUaudare ftudeaanbsp;»HiM«Dcciwi4 die menfis tubrntur tollere,boc efl^apporanbsp;re fibi pecudem, id f/l agnum Hcl bœdHWi.Qwia autentnbsp;Wox additur agnus anniculut patet de agno effe tutc Hi«nbsp;gendu^ ut ufiu quoq; declarat- Vt quartadecima tandetilnbsp;die tranßtum phafe exequatur , rcJcmptionem de Ac«nbsp;gyptOdffequantur^ et folennitatem pafchatis celebrent:nbsp;exituyi ea nofle, dû fuos pritwogenitos lamentantur Ae»nbsp;pptij.’Sitq; nibdomidtM mf morialc futuri myfleriß ficutnbsp;cr tunc prafentis beneficif atteflatio babebatwr. Erant Diftinftionbsp;.autem fingul^ duodecim tributw» diuifle in patriof cr fitnbsp;miltM: fitinilia fingulie in domosfln qutbuf prlt;ecipK( pa«nbsp;trf îp.t»jiliaruwj Mocabant«r,cr domiM paf roMt.
Sin autem minor eft domus aduefeédunt agnumt aftumet uicinum fuum qui coniun^nbsp;élus eft domui eius iuxta numerum anima*nbsp;rum qu^ fufficere poffunt adnumerabitis adnbsp;efumagni.
Qwsflibft domtß uelßmilia proprimpbi prlt;cparct agnmn, fi ad ciiw efum fufficiat una in canatfin minuf,nbsp;«ifinum fibi fidelem focium coenie afcifcat.Sme dubio ty ,nbsp;pKwinjhtufnj etiamapoflolicacœn^f inquaagnusab ’nbsp;exordio mundi immolatus edi cr facrifleari in myfte*:nbsp;rio debuit,ChriflM dominui, a fidelibus in catholics ec«nbsp;clefia cbaritate conuiMantibt«: Non Cbrijlum totics occinbsp;dendo,fed unica mortis fult;e mérita CT gratiam admirannbsp;do, laudando, cr pro tanta cbaritatc dci patris CT filifnbsp;gratiam habendo, oflendendo id «erbw ZT ceremonijs.
Erit autê uobis pecus abfq; macula, mafeu lus anniculus. Ex agnis 8C ex hoedis fumetis.nbsp;Pecus /ine macula effe debet integrum cr omnino fanbsp;numtmafculum crannicuIuw.SicCbrilîusDominusper Chnftusnbsp;fectui cr huepeccato Joltts wifcr bomines cr tmmacula-tuipgtiatur.MaJtula uirtuîr, nonfixminea imperfiüio^nbsp;ne.Amuculus, integra atite pro humaiw generc immo-landui, Oquot; in temporis à deo decrctiplenitudine.Clarenbsp;Mero dicit,ex agnis cr hcedis fumetis ipfum^ut nihil hienbsp;diftmguatur in genere, fed tantum in fexu. Peciis inquitnbsp;fumetis,fiue de ouili ƒue capriU,ne quit pmul cum agnonbsp;bcedum quoqjmadandum crcdaticiww attcru per pngu«nbsp;las taiMum/àmilias iubcatur occidi cr mandMcari.Pote/lnbsp;ergo plt;efa occidi ex agnis,attt ex capris.
Et erit uobis in obferuationem ad quar* tamdecimam diem menfis buius : immola*nbsp;bunt^ eum uniuerfa ecclefia coctus Ifrael innbsp;teruelperas.
Qujtuor diebttsferuandaserat domi agnus immolan dus in pafcbaie,»ie perjunfloria e/Jet beneficij redemptionbsp;nt$ memoria : cr «t tain tunc primum certo feireni cr
0
Agnus pa» fchalisnbsp;myfiicus.
6 I»*
1
-ocr page 184-Vefpcrjdu plie».
Sanguinis «nemotaeu#nbsp;lum.
E X O D V s ¦
creJereni fepoßtriduam redtmendoi, ZX înkrîtnnti* nus neceffaria prouiderent ac dißronerent ad exitum denbsp;Aegypto,Occupati iiimirum interim in uaforum cr uesnbsp;Hiumconfifcationibui àuidnis Aegyptijs,admanda»nbsp;Agnus fa- Hw« (/omiiîi, Maâare iubetuur omnes ifraelita unum a^nbsp;Chäftramp;quot;' gquot;“*”»©' per^ngwte domos eadem ouK eatenui edeba’inbsp;unitatis.nbsp;nbsp;nbsp;mr^quod mens eadem erat,eadem fides omnium crgr4«
tuIatio.Tainetfi qualibet ßmilia proprium haberet pecu dem.'unittis tarnen non à re, fed ab un o ßtiritu,una men’*nbsp;te er fide accipitur. Sic et in Eucharißia credentes unutunbsp;panem edere dicuntur, quo fe unius corporis membranbsp;effe declarentjntra ue/fieras autem duplices,quod hic etnbsp;alibi feriptura habet, inteüigendum unam earn haberinbsp;qua rota folaris iubaris orizonta iam tenet; alia cu/ntnbsp;iam nihil fuperefie uidetur lummit de radijs folaribusnbsp;quibufeun^, tempus feilicet crepufculûquarum t«tcrc4nbsp;pedo uej^erarum hora integra durât cum tertia parte honbsp;rte.Infra lUud tempus exituri erant de Aegyptiacis habt**nbsp;taculis,cr fub iBud tempus phafe edendum eratjCSquot; ede»nbsp;batur quotannis.
Et fument deranguine,ac ponentfuper utrunq; poftem, SC in fuperliminaridomo«nbsp;rum in quibus comedent ilium*
Sanguis tile memoriale erat primi agnibtpofiibuSj peut literie legis in ueftibus ludicorum fidei quedam atanbsp;te/iatio erat, tarn pris afiiicientibus quàm intra inclufisnbsp;cordibus. Semper enim nobis eft paftio Chrifti memorattnbsp;da,ey charitatis maxime beneficium, quo liberamur 4nbsp;captiuitateuitiorum : fiue domum ingrediamur,fiue exenbsp;amus,prifcipuum ftudium noftrum fit dei erga nos beneanbsp;ficia ruminandi,maxime autem redemptionis per agnuntnbsp;dei qui toBit peccata mundi. De fide tali tn ipfitm nobisnbsp;mittinK eft erubefeendam, idea ad fuperlimi»are,cy’ u^nbsp;trump poftem fanguis agni ponendus eft.
Et edent carncs noâe ilia affas agni, amp; azy mos panes cum amaritudinibus comedent.
Comcderc carnem a*
Comedere carnem agni, nobis eft credere nos redem ptos ,ficut et iïlistunc erat credere fe illico redimendos:nbsp;Deinde quotannis erm aternum fefe redemptos pie granbsp;tulari,^ iailare dei beneficium, agnofeere atq- decan*nbsp;tare. Carnes agni igne ajfitscomedunt,qui charitatis dianbsp;uinit liberalitatem mentor antur,et appretiantur toto afiènbsp;âu. Panem addon t cito parabilem,ttiaticum pro'mopianbsp;ndtofiftinatoq; recejju. Semper ad pietatis opera ex fianbsp;deprompti, cr fine fermentomalitiie acnequithepoflnbsp;hacuiuerecupientes. Cum amaritudinibus, hoc eft, her»nbsp;bis amaris cr acribus, aftgt;ero fucco madentibus,quo fènbsp;argumenta redemptos cognofeerent ab acerba cr amaanbsp;rulentu fcruitute. Et quia uitafidelium mixa eft aduerfi*nbsp;tatibus cr pcrfecutionibus, cruce continua exercenda.nbsp;Gaudia huius uitiC etiam honeftißima cum timoré deinbsp;ntoderanda exemplo omnium fanâorum cr Chrifti.
Non comedetis ex eo crudum.nec codum aqua, fed affum igni; caput eius efi cruribusnbsp;eius amp; inteftinis.
lo
11
Sdu^qt O» ^^udum Hebrieis cr Syris dicitur,quod recens efi CT modo.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nonfujficienter coâurnt Agnus ergo pafchalis no eft fea
BOEV PHARAO. wtcoÄj« edendus, non crudus, hoc eft,Chrifti(S pronbsp;bis in ora crucis oblatus,tton eft cornaliter fubfituitiaht^’^nbsp;uelfenfibiliter edendus, fed cum fidci puritate ab attint*nbsp;fideli degtt/îandtM dd uiamfiiiritualë, poft confeienti'*’’*nbsp;peccatorum CT defigt;erationemdeproprqspeccatis,ft^nbsp;cr /fie,in remiftionem peccatorum, tanquam diuiMnbsp;mentùe certißimum pignus amplefiendum CT mafticoo*nbsp;dam: Cum^ mutua charitate ad deum et proximumnbsp;per proficiendum.tslfiim igni cito paraturaptum itio^*nbsp;ri triduano, fi lex retiquias permifijfet.Caput cum crU^'nbsp;bus cr inteftinis ; Signifieat per partes totum, immon*nbsp;dam feilicet extorum partem,crefuiaptom^.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Ncc referuabitis ex co ufqj mane, refidui* ex co ufqj mane igne comburetis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒƒ,
Totum agnum in folennitate edi, eft nihilnegligeO* ter agere : diuinis prieceptis ad unguem obfequi: fact^ ifnbsp;fanftum myfiertü, defignatu huiufmodi dei ceremonijbnbsp;com reuerentia cr gratitudine in animii cogitando trsi“nbsp;cere: Totum Chriftiim fide complefti,corpus feilicet 0*nbsp;animam,hun)anitatcm cr deitatem cum doftrina tserb^nbsp;rum cr uit£ acmiraculorumfignisinprofiftumattitii'nbsp;fufcipere,perfidem crfigt;iritum mcorporare.tgne cotH*;nbsp;burenda quie reliqua fiierint ,fignificat nihil calcandtii'*,nbsp;uel contemnendwm relinquere de myfierqs agni amp; Cbftnbsp;fti, Nibil uerborum dei contemnere quod non intelHê^nbsp;mus : fed facrificare deo ignorantiam noftram.Nihil''^nbsp;liquum fieere debebant quod edi poJfet.At offa crujb'^nbsp;be cr nerui reliqua^ que edi non poffunt combori Inbsp;bentur,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
Sic autem comedetis ilium, Rencs ueflrlt;’^ accingetiSjCalceamenta ueftra in pedibusnbsp;ftris, baculos^ inmanibus, amp; comedetis**' jnbsp;lud cum feftinantia PhafeipfumdominO'. ƒnbsp;Renes accingi, eft tibidini fiena imponere,nenbsp;nentur rationi cr fet^bus cum domino fiierit agend‘gt;r J/nbsp;lennitas; pro omni uirili meumbere cr alacriter inftgt;’^^’nbsp;ct«M cnlfHi diuino fuerit inferuiendum. Vctk autem *rnbsp;elitis erit folennitas iugis ey fabbatum ex fabbatofi‘^nbsp;file cr charitate,ptte cejfationefacrificare,femperp^^nbsp;ficifeiex Aegyptotenebrarum CT perfidie adnbsp;promißionis. Calceamenta in pedibus,eft nonhab^^nbsp;hic locum manentem fed fiiturum inquirere,pro(e‘^,^nbsp;femper fineimpedimento carnaliumaffè£luwm,r Mnbsp;alioqui nimium defirre confueuimus, ut incunnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
uia domini ambuleinus.Baculus i« manibus,eft fubftd^“ laboris amplefti, carnis fragilitate wn remororh^''^ .nbsp;fiones retardantes poftponere. Comedetis eut»nbsp;tia,quieexpauore cr foBicitudineproueniat.t^ibinbsp;uia dei negligenterfed ftudiofe agendumtlnterimnbsp;femper pauidum ejfe, ne prefumptione cr fecuritdl^^^nbsp;riclitemur cr remoremur Phafe domino,eft iftinbsp;tas, uel etiam agnus fie commeftus Phafe non raronbsp;tur, cr hiequoque ficut cr in Euangelio quandoCnbsp;ftus Phafe fe manducaturu teftatur cum difcipulit-^^^fnbsp;modam loquendi etiamfecutus loquebatur: Panis e/nbsp;pus,cr uinum fanguis, non dißimili ratione cT 0*^,nbsp;quendi. sicutigituragnus gquot; totaaftio Phafe d‘^
|
EXODVS Sic plt;otiï,ttin!Wgt;j,CJ' fr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nihil itîittd efl çiMm teflamêtuitt domini, rentemoratio fcilicet cum gra tùudine corporis CbVijii, proaniHiarum[aluteoblati,etnbsp;effufî fttnguinis pro eleâis. Simul etiam corporis Chri/Ünbsp;tnyflici atteßatio eft,cr mutuie charitatis omnium fide»nbsp;liiww'wJ Chrifto inter fe, quant fymbolum dominicienbsp;cœM pgnificat,^^ ßiio profiteturt. iX Et tranfibo per tcrram Aegypti noflc ilia, pcrcutiaoi^ omne primogcnitum in terra Aegypti ab homineufque adiumentum, SC in cunâis dqs Aegypti faciam indicia,egonbsp;dominus. Exponitur confequenter quid Phafè fignißcet, tran» filitionem fcilicet,cr pertranßtionem domus uel perfo»nbsp;' nt^qua, angelus occifbrpr'miogenitorum Aegyptido.^nbsp;Wo$ Hebrieorum fanguine agni notatas in poflibus cr ßsnbsp;perliminAri parcendo pneterift, et redemptioni mox/è»nbsp;futurit refiruauit.Eam autem noâem Phaf; prteclarißi^nbsp;mam ßciunt multa, eliam fecundum ludicorum traditionbsp;neSfdicentiunt : eadem die redimendton effè populum if»nbsp;raèli täeßiay quemßturumexpe{lant,addentesaefcionbsp;quid de aßno, quem inequitaturus ßt, er coüeäurus eanbsp;noHeludteos. Î Erit autem fanguis uobis in fignum fu-per ædibus in quibus eritis î Sf uidebo fan-gttinem amp; tranfiliam nos, nec erit in uobis plaga difperdens quando perenffero terramnbsp;Aegypti, k Quotiefeunque Ittdiet doniwrB intranées aßieiebant ' ™ ßinguinem agni in poflibus^meminiffe debebam cum granbsp;tiaramadione beneficq redemptionis patrum fuorumnbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de Aegypto.Chriflianis auté rccordatio fanguinis Chri» j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftieffußpropeccatisnoflris indelibiliter impriinêdae^ cordibus, ut femper recens ßt redemptionis aoflrie me» r tnoria^ Promittit ea noäe fe tranßturü domosfidelium,nbsp;cum ultionem in Aegyptips dei mandata angelus perfi»nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eiet. Immunes^ ßturasipforum domos à mortuis,et qua (unA plaga ua^toris» Et erit hic dies uobis in monimentom, 8C. celebrabids eum folennem domino in genelt;nbsp;tationibus ueftris,culttt iempiterno célébra-bitis eum, Soknniates fidelium aliud eße non debent,quàm me ntorialia beneficiorum diuinortim. Non ad carnis uolu»nbsp;ptdttin otio udcandum, fed domino : ritu^ perpétua iu^nbsp;xtapraceptum er uolunUlemdomini,non adliberta»nbsp;(em infolenter agendi, ablegatis laboribus feruilibus,quinbsp;busprefîaret incumbere,quàm legem domini preuaricanbsp;ri, CT peccare : DomintHw irritando tibi cum reconcili»nbsp;anduspotißimumßt, Septem diebus azyma comedetis, fed in die primo uacare fadetis fermentumàdonbsp;mibus ueftris î quicuntç enim comederit fernbsp;mentatum, pcribit anima ilia de Ifrael à ori- Azyma,hoc e{i,inßrmentatus panis comedendus eß W mtmeriaipfubitanesefaluf^, ut longe cüùtsfaluAtiftdnbsp;a * pu 'S«; *ïiodieufq{addietnfeptimnm, Azyina,hoceiljinßrmentatuspanis |
BOEL PHARAO, 8o rM)t,qtt4w putaffent. Pronior enim deus inuenifur ad bonbsp;Heficia,quàm nos ad precationes. Fermenta quoq; care*nbsp;re debet omnis noflra a{iio,perßdiafcilicet et dolotquinnbsp;refleiendusfemper plus efl azyma fynceritatis çr uerinbsp;tatis.Septem autem diebus,hoc efl,omni tempore agen*nbsp;daeflpafchalisfolenttitiU, qute Chriflianisßt perpétua»nbsp;Pr'ma die azymorum omne firmentum ceflare debet crnbsp;abif ci idomibus fidelium : ab omni ofiinfa dei cauëduitr^nbsp;flutim ad recordationem tantoru beneficiorum dei, tantnbsp;patribus in exitu exhibitorum,quàm eleilorum omniumnbsp;perChriflum, 1$ nbsp;nbsp;nbsp;Dies prima erit conuocatio ßwiäa, St. di« esfeptima conuocatio fanâa erit, uobis nihil operis fietineisxueruntamen quod co-medetur ab omni anima, ipfum folum het uobis. Conuocatio fonda celebranda efi primo die erfepti COBUOCî, wo:q«lt;tmquwHebr«ietetwm^^‘y^’^ nominant,quodnbsp;CT ledionem fignificare potefl, docenda ed plebs fide*nbsp;Hum ut legantur publice, uel predicentur ex lege cr fa*nbsp;cris Uteris beneficia dei, que precipue diebus iflis cele*nbsp;bribus populo inculcanda funt, ut reliquis quoq; diebuinbsp;fßiritui inhareat uoluntas dei O' gratia. Ad idautentnbsp;commodius capiendam à feruiliopere ennnino cefifan*nbsp;dum erat, ut contemplationi legis diuina cr beneficia*nbsp;rum eiusmcumberent.Qÿteuerd ad cibum necefßtriumnbsp;attinebant, parari poterant inlermedijs diebus pafchali*nbsp;bus ab lfraèlitis,non autem prima die cr odaua, £t obferuabids azyma t in eadê enim ipfa dieeducam exercitum ueftrum deterra Ae-gypti. Sc cuftodictis diem iftum in generationbsp;nes ueftras ritu perpetuo,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ Diligenter ittculcatreligionem azymorum o' folen nitatis, quia in omnia fiecula ob/eruanda fidelibus tuncnbsp;inflituebatur: o' nondum compléta erat liberatiolfrac*nbsp;tis,nec prknogenitorum oceißo, dum hec omnia ordineinbsp;banturi dommo. Ciuibusexerceriuoluitipforufidem,nbsp;quam pre omnibus deus exigit ab eledis, 18 Primo menfe.quartadecima dienienfis ad uefperam comedetis azyma ufq; ad diem ui-cefimam primam menfis ad uefperam. Primi menfis quartadecima die ad ueßeram quinte* décimé incipientis, azyma comedendu precipitur,uf^nbsp;in uigefimumprimum eiufdem menfis, fcilicet feptemdie^nbsp;busintegris. Tot enim diebttscomtnendari o' inculcarinbsp;oportebat memoriam tanti beneficif, ut toto anno obli*nbsp;uiononfuccederet. Septem diebus fermentatum non inuc-nietur in'domibus ueftris,quia omnis qui co mederit fermentatum, peribit anima ilia denbsp;ccetu Ifrael, tarn deaduenis quam de indige-nisterræ. i 0 nbsp;nbsp;Omne fermentatum non comedetis t in cunöis habitaculis ueftris edetis azyma; Qai intra folennitatis iHius dies feptë,dolo malo uel perfidia,quod efl firmento uefei, infimatus fiierit,excinnbsp;detur anima de populo dei: hoc efi,intra communianemnbsp;0 z |
D 11 11 EXOD VS ßJelium non cenfebituri domina. Omtüf ßdeJtum niât Älymi lyn g;-conHerpfio ntfeji rcdolcdf, prlt;ffw fynceritatci»nbsp;ueritatem m uerbo propere,hoc eß enim pafcha doitii»nbsp;ni celebrare perpetuum.CuiiM tantum typut erat ludieo»nbsp;rum/eßiuitat,quem tarnen in iUo quotp popuio hominetnbsp;ßgt;iritualef eleâi inteüigebaitt : pmul ac Chr^ uen»nbsp;turi immalationem praßgnatam non ignorabant, fed i»nbsp;eiui ßde faluabantur^ Vocaüit äutent Mofes otnnes fcniorcs Ifrael, ÔC dixit ad eos î Ite 0£ tollite uobis ani»nbsp;mal per familias ucftras,amp; immolate phafc. Hadem« fcriptum efi, quomodo legem er ceremoa niatpafchalesdeut Mop er ^aronireuelauerit^er pronbsp;tnulgandas commiferitt Nunc feribitur perfecutio man*nbsp;datt, er mflitutio ad populum:primum autem ad femo*nbsp;res,quibui in primis proponendafunt mandjta,4 quibutnbsp;popultn uerbo er exempta fubinde inducatur ad obedi*nbsp;entiam,Quod autem nos,ite,translatum dimipmuf,lie*nbsp;bneittrahitepgnificat :utfitfenfuifQuiinternbsp;nos ouem poPident,protrahaut er proßituant immolaitnbsp;dutn pro non habcntibiu, er fecuMdumßmili.ts ueßrasnbsp;edendunt parate, ut tranfitm imminentis fblennitM per«nbsp;agaturt Prlt;ecipuiadeJJedebeftt feniores ßilennitatibusnbsp;facris,er fiiecimen pr£bereobedieittilt;ecrdeuotionisnbsp;ad deum minoribut de populo. Fafciculum^ hyffopi aedpite et tingitc in fanguine qui eft inpelui, amp; applicabiris adnbsp;fuperliminare,d( utrunq; poftem de Tangui^nbsp;ne qui eft in catino, nullus ueftrum egredia-tur oftium domus fuæ ufc^ mane, Faßiculus hyjjbpi humüitatem, anAritudinemyfaîia* britdtem,coadunationem, et cbaritatem non abfq^ caufitnbsp;iuflu naturali pgnificat,qui omnia iungenda fint folen*nbsp;nifs paphalibuitOmnia quidem amara erant,fed admo*nbsp;dum falubria. Sanguis in phiala uel peUi exceptus applinbsp;cabatur adoflium domus: er intiniïo eidemßßiculonbsp;hyfibpùOftrium calamorum habente longitudinem,de*nbsp;iinabatur in poPibul adpropgt;eâcun ingredientiumey'nbsp;fiiperUmirntri» Et extra dometm iUanoPe exire nemonbsp;fittebatur,tteinmanum er plagamangelipercutientisnbsp;incideret: Omnia bumano more domino agente cumnbsp;fidelibut. Tranfibîtenîm dominus pcrcuticndoAe gyptiosî cum^ uiderit fanguinem in fuperlinbsp;minari ôC in utroq; pofte, tranfeendet dominus fuper oftium, 8c no ftnetdifperditoremnbsp;ingredi domos ueftras 8C læderc, Angeliu percutiens hic quoq; dominus nominatur et proprio ßtonomine er incommunicabili,quia domi*nbsp;num repra/èntabat, cuius iudicium explebat, er tufti«nbsp;(ilt;e eius minißer operabatur, omnia loquendo agen*'nbsp;dOfUerbum enim erat domim.eripfifiima uolunatis di*nbsp;wnlt;e uis er maiePas.Non tarnen admonere potuit ange*nbsp;ium percutientem macula fanguinis in limine erpoPi*nbsp;bus, qui fine ßigmate interno feebat ianuiS domorum fi*nbsp;s sersmen- ^ntium ! fed facramentum effe oportebat in omnes ge*nbsp;f’^‘'^‘°'tffflt;gt;dmonensredemptioniSfnonfolum tunc per Hyiîopi £3« (ctculut« flnjrflns ^ui Sc dominus. |
46 18 BOEt PHARAO, /èdlt;e per Mofen, fed longe perßPioris olûn ßturlt;e ptfnbsp;Chrifium effufione fanguinis agni immaculati, Superb*nbsp;minare er utrunq; poßem a/fergendamandat, ut nuUdnbsp;ex parte eßiigeret a/pePum intrantiam: in crucis qu»^nbsp;firmamprmaretur fitus er pofitio fanguinis eius,qui 1^nbsp;dixit oßium er ouile ecetefiaßieum) per quod intrant ßnbsp;deles er exeunt utpafeudinueniant. Cuftodictis uerbumiftudlegitimumtib* amp; filiis tuis ufep in æternum, Perßat femper in promulgationediuinie legis adfi* niores de pafchate primo celebrando, er idipfum in ö»*nbsp;nia ßitura fecula fuccefibribus commendando. ideo tun^nbsp;omnia diligenter fieri uoluit dominus, in^ perpetualnbsp;rei geßa memoriam pofleris mculcorfdonec duraret ß*nbsp;men iß'ael fecundum carnem er jfiiritam.Nunc enimfnbsp;deles, iBius dei ueri er folius, ueram recolunt er cele*nbsp;braut agni dei imimgt;lationem,ac uniuerfalem redempi^*’nbsp;nem omnium filiorum dei.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Cum^introieritisterram quam doit** nus datums eft uobis ut pollidtus eft, obfef^nbsp;uabitis cultum iftum, Eteritcum dixerint uobis filii ueftri; cft ifta ueftra religio.^ dicetistViäima tranfîtus domini eft,quai’ do tranfiuit fuper domos filiorum Ifrael il*nbsp;Aegypto percutiens Aegyptios, öCnbsp;noftras liberauit, Incuruatus^populus alt;l'nbsp;orauit. Etabeuntes filfi Ifrael feceruntficutpr*^ ceperat Dominus Mofi amp; Aaaron ßefeii^'' 'nbsp;runt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, pi Docet ßgiBatim er ueluticonceptis uerbis celebrdf^ facramentaagnipafchalis,qtufidicere uelitiOum oed*nbsp;fum in pafchatis folennitate agnum praferipto morenbsp;mederitis, in terra promifiionis poßidenda huncritK^nbsp;ferudbitis,utquierentibus filijfcr nepotibusdeagnii^'nbsp;lius myßerio,fic reß)ondeatis:ViPima Çdicetis^agiùnbsp;lias à nobis nunc comedendi, demonßrato eo agno,algt;'‘^nbsp;non eß, quàm tranfilitionis facrifidum, qua pertraHrinbsp;ertranfiliuit domos filiorum ifrael in Aegypto,cM»nbsp;cuteret ipfe Aegyptum, er domos noßras liberauitnbsp;tunc eanode decaptiuitateeducendos^ Q_ÿibus Utr^'^nbsp;fine dubio femper up funt lfra(litie,quoties pariterpb^*^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j fecomedebant, feniore huiufmodi uerbis utentea‘1'^.^ tu minores. His quoq^ Chrißus dominus uerbis uelnbsp;ualentibus ufus eß, quum pafcha uetus celebrabai^ ƒnbsp;diledis difeipulis er apoßolis. Similiq} locutioitifnbsp;ufus eß,ßatim fubinde nouum pafcha inßituens»Sie^^ ,nbsp;nim dixerat: hoc eß facrifidum phafe domino,Sic ’ K,nbsp;hoc eß corpus meum, erCt erthic eß calix nouuntnbsp;mentum in meo fanguine: quaßdidurus, nunc noute»'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j bis teflamentum inßituo, nb carnem agnifacrificai'^^ ' fed propriam : non fanguinem pecuimtmt, fed prop’'‘^^ .tnbsp;corporis meicruorem uobis edenda aebibendaeo”nbsp;tuo.ytre uera hocloquendi modo panis fitnbsp;er uinum fangiiis,quo agnus Phafe erat er facr^rnbsp;biofaicum ac ifraeliticum in exitu tie |
1
-ocr page 187-|
BXODVS pliciter (guident fcripturarum more eloqutnda fùnt, ifiteÜigenda iuxtn idiotifmam totiut fcriptur£, Qao nionbsp;lt;lo cr anima Chrifliana Chrißum manducarepoteRfde«nbsp;fiderat, cr fruduminde percipit, ctimßt J}gt;iritualis eTnbsp;mmortalif:fotlt;t ß‘^i^i‘'^lt;^«tiuifcens in Chrißmeritaß»nbsp;cutnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;moritujquot;, ut cibut rejpon» deut cibatOfCr utßmplex habeatur fenßa crinteUi^ibia lis fecitndùm fcripturas. si cjuis uerô [crupuloßornbsp;rere pergat,quontodo panis ßt corpus Chrifli,cruinumnbsp;ßt fanguis in cruce effiifus, aliud reßiondere non pofßt* JInbsp;w»J, ^udm quod Chri/lus docuit, teßamentaliter dice»nbsp;mas panis efi corpus, crteßnmentaliter uel memorial^nbsp;ter uinum fanguis, ßuelis uerbum c fcripturis Euange» 3nbsp;Vcis. Idipfum ccrtè fanâi patres omnes, maxime Augu»nbsp;flitlus femper rel^ondifjet,ut cr ubii^ fcribit facramen»nbsp;aliter,quodalij my/iice,fymbolice,figuraliter es-ßgninbsp;ficatiue expoßerunt.tiemo unquam eorporaliter,pr£»nbsp;fentialiter, fubflantialiter,aut transfubßintialiter dixißnbsp;fe legitur ante Parißenfes. Populi incuruatio er adora»nbsp;iio poß auditos hos Moßsfernwnesßdei er gratitudisiisnbsp;exbibitio (S’ ßgnum erat, ac obedientiit, qud l^tior ei=nbsp;Äem nuüa unquam obuenerat.Statim^ abierunt,crmannbsp;d4td domini complcre ßflinant filij ifrael, prtcparantes J4nbsp;feße tota pde zT diligentia ad pafchalefacrificium, Fadlum eft autem in noäis medio,per^ '9 caffit dominus omne primogeniium in ter»nbsp;ra Aegypti, à primogenito Pharaonis qui innbsp;folioeius fedebat,ufquead primogenitumnbsp;captiuae quae erat in carcere, amp; omne primo*nbsp;genitum iumentorum. Nibil charius habetur primogenitisfilils, qui tarnen et quiequid appretiari potefi 'm hoc mundo domino oßinbsp;rendum efi, er pr^e donüao cantemnendum,Omnia «4“nbsp;nbsp;nbsp;5 Äni turienofiraoperamalaßunt,ideo Patriarcharumpri» mogenitifirèomnesreprobatifunt,etpofterioresiuxanbsp;carnem afeiti in eorum locam. Non igitKi’cgrf(iifw«r ^6nbsp;Aeg^ptiim,nec iterarripiemtti adpromißionis terram^nbsp;nifi prins Aegyptiaci primogeniti nofiri,nempe affiüusnbsp;carnis, occidantur^ Non entTM prius efi quod ßtirituale,nbsp;fed quodcarnale.'idipfum autem occidendumfidelibuStnbsp;Eiurius pleäinonpoterant eo tempore Aegyptij quamnbsp;primogenitorum morte, qua peena n'a emendati proprianbsp;fua morte damnandi erant. SurrexitŒ Pharao node ipfeSf omnes fer ni eius,cunamp;^ Acgyptus.ct fuit clamor manbsp;gnus in Aegypto î neq; enim erat domus innbsp;qua non iaceret mortuus*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j8 No(3«rno tempore horribiliora funt omnia aduerßt quim 'mterdiu : dies enim nonnihil confolationis impor»nbsp;tat,Regûtam impij primogenitus euadere non debebat,nbsp;'i^_ qui tot fflios fidelium occidi iuffcrid.Aeque euadere nonnbsp;potuerunt infime conditionis homines: omnes enim pa»nbsp;riter a planta pedw ad uerticem configt;irauerant 'tnßuo»nbsp;rem tyranni er odium tfra'elitarwm. Captiua quoq^ nonnbsp;cximitur 'tncarcerem damnaa ad molendam pro morenbsp;Mentis,quicquid amantißimu habebant Aegyptq, etiantnbsp;^ffcoribus, dtniferuntf quiaßliosdei aj^xerant,üon |
BOEL PHARAO, 8i âe media Pharao furgit terrore perturbatus, nunc per»nbsp;quißturus feruos dei quos iam ante eieCerat er interdi»nbsp;xeratauhe: Sic dominus impios humiliât er fuperbos»nbsp;Occupabantur Aegyptij in fepultura charißimorum pinbsp;gnorum mifera neeeßitate compulß, qui ßlios ifraél pernbsp;ditos ad unum uoluißentt in regw tyrannico non inue»nbsp;nitur domus ßne mortuo: Sanüi auti uiuunt er regnantnbsp;in fyncera ac pacaa confeientia, dient domini cum deß»nbsp;deriopraflolantes^ Vocatisc^ Mofe amp; Aaron node, aittSur* giie, egredimini à populo meo,amp; uos amp; hliinbsp;Ifrael: ite ÔC feruite domino ficut dicitis, Oues ueftras,et armenta aiTumite ficut di* xeratis,amp; abeuntes benedicite etiam mihi. QS* loties mortem minabatur fanäis,nunc fitpplici» ter uocatos exaudit prouoto,largitur^ afißat'tmquic»nbsp;quid optauerant : anxius^ precatur ut dominum pro fènbsp;orent.Arma deiineuincibilia funt terror er tremor,quinbsp;bustyrannos proflrare confucuit^ Vrgebant^ Aegyptii populum de terra dimittendo eos uelodter, dicen tes t Omnesnbsp;nos mortui fumus, T ulit igitur populus confperfam farinam antequam fermentaretunamp;paftas fuas liga*nbsp;tas in pallqs pofuitfuper humerosfuos. Vrgebat Aegyptius populus ifraelitasfldeo iußi erat ßfl'mando pafcha comedere,er azymis tantum uefci,acnbsp;aßiscarnibuSfßc ßde flnbiles à dominoproteguntur,nbsp;iongf Ç maiora beneficia afliquuntur,quàm ffieraße ponbsp;terant,Eidclesßae firmento malitia er nequitilt;e exeuntnbsp;mundum , Phafe teternum celebraturi in patria pro»nbsp;mißionis, Fccerunt^ filii Ifrael fecundu uerbum Mo F fistet petieruntab Aegyptijs uafaargenteactnbsp;aurea.ueftem^. Dominus autem dedit gratia populo co* ram Aegyptqs utcommodarenteis : amp; fpo*nbsp;liauerunt Aegyptios. Aegyptiorum admirabilis erat gratia er ßuor fubi» tanew, ob mortis t'morem domino earn 'meutiente ad ifrnbsp;raelitos, ut ablatio rerum preciofarum ad praceptum donbsp;mini mirabilior appareat circafuos fideles. De iure au»nbsp;ßrendi commodata fuperius diâum efl breuiter. ^Profedi^ funt filii IfracI deRame/Tc in Socoth fexcêta fere millia peditum uirorumnbsp;abfqj paruulis. Sed Sf uulgus promifeuum multum afeen ditcumeis, oues amp; armenta,Sfanimantia dinbsp;uerfi generis multa nimis, Raamfes nomen prouinciieuelducatusefl,nonurbis Rameire uel uiUee fecundum Hebraos, quam aliter nominant Pc«nbsp;lufinam. Inabernaculis autem habitant qui ad terrannbsp;promijfam cr fanâam properant ; nihil in hoc mt0idonbsp;poßident,peregrtnosfeagnofcunt.Sexcentenafiremi»nbsp;lia peditum uirorum, prater paruulos cr mulieres cumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* promifeuo uulgo, cum eis exeuntium de Aegypto.tüu» werus certus ncn fcril^w, quia ßrcadditurcTrecentit, |
40 4' Mtraculä cxitus. 4^ No*.P»* nbsp;nbsp;l.„j,..... —,........ , fctu^da. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nox in qud eiuferuntcaptiuitatemfidele!, qud Chn EXOD VS dnnis potuerttnl M» tantum numerum excreuijje, uolen» tr dc benedicente domino^çrpromifiiones patrum com»nbsp;plente.fortafiis figt;ecialis in facris literis,(:ir fideli popu»nbsp;Io (io»atw tarn peculiar!, numeri ratio accipienda eft crnbsp;admittenda, quam nonpauci! in locisfcriptura fubindi»nbsp;care uidetur, ut patet diligent iui relegenti:de quo iudi»nbsp;cent fideles et rerü diuinaru admiratores, non deriforesgt;nbsp;Coxcrunt^paftamquamdeAcgfptoexnbsp;tulerarit î 8C tcccrunt placentas panes azy^nbsp;mos : neq? enim poterat fermentari cogenti-«nbsp;bus exire Aegyptqs, amp; nullam facere finentinbsp;busmoram;nec pulmenn quicquampara»nbsp;uerantfibi. majjarn quam iam pro itinere infirmentatam p4» rauerant ad pinfendum, ut hac uefcerentur feptem die»nbsp;bus,iuxa prlt;eceptum domini in placentascoxerunt,nbsp;^!on en'm pennittebantur tardare ad parandum uiati»nbsp;cum « N«nlt;« mor« neéienda fidelibut Aegyptum exirenbsp;iuftis, cr iam poteiitibus contendere ad akiora promifrnbsp;ft patriie^ Habitatio autem filiorum Ifrael qua man^ ferunt in Aegypto, fuit quadringentorumnbsp;trigintaannorum. Ëtfaâum eft à ftne quadringentorum ac rriginta annorum eadem die egreftus eft oranbsp;nis exercitus domini de terra Aegypti» Quadringentorum er triginta annorum numertU eoUigitttr ab eo tempore quo Abrate promijfit eft pofte»nbsp;ritas augenda, cr calamitates captiuitatom paffura,qutenbsp;fcilicet peregrina ejjet tanto tempore, Genefis decimo»nbsp;quinto. Non paruum autem miracttlitm eft potuifie totnbsp;homines eodem die exire captiuitatem : fed domino ni»nbsp;hil impofiibile,cuius miracula iam plura leghnus^Et au'nbsp;fteritas captiuitatis propenfiores reddiderat ad enken»nbsp;dum,cr parati iaindudum fùerant uerbo dei per lAofen,nbsp;fui pergratiam deicrediderant, Etiamomnes fumptonbsp;pafchali cibo,baculos habentes in manibut,fide certa deinbsp;‘potentiam praftolabantur, prohibebantur morannbsp;neilere in tota terra ob mortem primogenitorum »« om-nibui domibuf ,ut ne units quidem ifraelita eadem horanbsp;remanere potuerit, ctiamfi pariter cruno ftatim exer»nbsp;citu non confiuxerint. Et nox denique tota clara erat exnbsp;plenilusiio, quod quartadecima currebat clarior ad iternbsp;cr aptior^Tam certa autem fitnt dei promifidftam fir»nbsp;tna, ut mox annis quadfmgentis triginta completis, ipfonbsp;eodem die eduxeritfilios ijraeh Noxifta eftobferuabilis dominiquando eduxiteos de terra Aegypti t banc notSemnbsp;domino obferuare debent omnes filq Ifraelnbsp;in generationibus fuis» Nox iHlt;j uigiliarum uel cuftodiarum dicitur,quia do minus noileillauigilauerit fuper filiosifrael, propternbsp;quodcr ftultiiudai fuamlAefiiameanoâeoperiufiturnbsp;cum afino, ut paratos fe inueniat cr accinélos ad tranf:nbsp;migrandum Hierofolymam.tiobis tarnen obferuabilis eftnbsp;ftnt refurgens primitue dormientium fiiftus eft çj- redem |
(J 45 BOEL PHARAO, pfor credenttf«». Huius tiunquam obliuifcantur fideftffnbsp;fed gratiasfemper agant, lt;3quot; domino mente pfaftantf Cfnbsp;fuis per omnia cupiant parèremandatis, parati adit^nbsp;quum dominos media node uel gaHicantu aut mane pH**nbsp;fauerit, or hinc migrandum dccreueriliftne impedinit'^nbsp;to faculari expediti ingrediantur cum ftgt;onfo ad nupd^nbsp;agiti ,adftgt;ottfttm animarum fideliumJnculcatur mubnnbsp;pafchalis religio,ut nuUis unquam temporibus intertttO^nbsp;riatur eius benefieif rememoratio, Dixit^ dominus ad Mofcn 8C AarontHf^ eft religio Phafe : Omnis alienigena non co'nbsp;medetexeo.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; Filius alienigenie dicitur quidegentilitateadpopil*y^ lam ifraèluenitcr iUis cohabitat, ctiam fide non cotl*nbsp;fentiens.ls ccremonift facris admitti minime poterat,Pd*nbsp;fchalis enim obferuatio memoriale erat liberationismnbsp;Aegypto, hoc exteris non compctebat, uerum ad fidtf^nbsp;ueram conuerfi circumcifione initiati folenni totk^nbsp;populi gaudio tufte admitti poterant, etodpublicamê^^nbsp;tiarumadicnem pertmebant. 44 Omnem autem feruficmptitiumcircuU** cidcs,ôc fic comcdet ex eo. Aduena et mcrc^'nbsp;narius non edent ex eo. Non comedit pafchaferuilis ingenq homo,nec prftilt;^ I emptuSffed ftiiritu ZJquot; ueritateper Chriftumliberald^!nbsp;fide in deum, ac ex feruo filius fidus, facramentisfah*^nbsp;taribus 'mitiatus,qualis olim circumcifio erat:qua quinbsp;tan ius dei cultum initiabatur fide incorporabaturnbsp;fchaedere permittebatur, Eidem auftere circumdß^^.nbsp;fuccefiit lotto aqute mitior religio. Sicut poft agni faugl!^nbsp;ttem aqua maris Rttbri: zr poft igneam columnam rort^nbsp;da nubes: et poft effufum de latere Chrifti pretiofttmf‘!'*nbsp;guinem, aqua falutaris fallens in uitam teternam cxiquot;^'nbsp;In una domo comcdetur, nec effereturnbsp;carnibus eius foras, amp; os nonconfring^^ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . ci lioftgt;es crmercenariuSffolacohabitalione mercede non ex dei fide cr traâu ftiritus ecclefialUrnbsp;delium fréquentantes, myfteriorum participes effr''^nbsp;pofftnk: perfeueransia cd quiC coronat pietatem,Cgt;'nbsp;corde ac perpétues cultores requirit, nonhorarisgt;fnbsp;mercenarios, Omnis coetus Ifrael facietillud. . In ««d domo comedendum eft pafcha,in una atU'’^ rum congregatione, unanimo uoto,f!milifide,cotk^nbsp;charitate, etiamfiffecundum loca cr tempora diu‘quot;nbsp;fitr.Non exportandum oj agni pafchalis,nihil iOu^ gtnbsp;ti myfterij negligendum, nihil indignis cr canibikP^nbsp;ifeiendum: fedardore fideicumgratiarumaâio'^fnbsp;tninandum, ZT igné charitatis abfomendum, deoqtnbsp;candum à quo omne bonttm,Os non confri»gendiis''gt;i.nbsp;gnificat ftgt;em fùlura reftirredionis i« iftisfidclibi^nbsp;digne Phafe domini celebrauerint. 47 Quod fi quis peregrinorum tccum grinabitur, amp; facict Phafe domini, circ «nbsp;detur ei omnemafculinum,3^tuncac*^*^nbsp;facere illudjerit^ ficut indigena terrp 4y 46 |
t
-ocr page 189-48 49 îo E X O D VS lutcm incircumcifus non uefcctur ex coî Qwc»«5; ea fècerit qu^ lege dei exiguntur, plettd fidecr obedientiafyncera,fine dubio coctuifiliorum if*nbsp;facldeputabitur ; firtior eß enim cr facrofanâior co»nbsp;gnatio fiiiritus crfidei,quàm carnis cr fanguinis. Eadem lex erit indigenx amp; coiono qui pe Kgrinatur inter uos. Rendit facrcmentis pafchalibus,cireumcifi carne cr tebluti animi uitifs,fiuttt digna membra ecclefilt;e,patriarnbsp;legititni filif,cohieredes Chrifli, cr regtû cœleanbsp;ßs confortes t Feccruntcp omnes filii Ifrael ficutpræccpe rat dominus Mofi amp; Aaron iîcfecerunt. Non e)} acceptio perfonarum apud deum, nec dißn Hio luditi cr Grlt;eci, Inomni gente timens deum agno»nbsp;fcitur 4 domino,cr ccclefi^e eleâorum aggregatur^^ Et eadem die cduxit dominus filioslfraël de terra Aegypti per cxcrcitus fuos, Epiloguseßeorum quedeagno C7pafchate prlt;edi aafutttcopiofius, ^CAPVT xin. Ocutus^ eft dominus adMofen, diccns: Sanâificamihiomneprimoge nitum quod aperit omnc uuluam in filijs Ifrael, tam de hominibus quàm de iu mentis,meafunt, Sanäificare,cftinufumdeifeparare, dedicare, cr t ßli^ere,Aperire autem uuluam, eß primogenitü nafci. Famp;é Sanëiificatur deo omne primogenitum, quando omnisnbsp;prouentus hominum in filqs,pecoribus,iumentis,terréenbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J - nafcentibiu,nuüi altcri reßrtHracceptus quint foli deo omnipotentùut à foli gratite refrrantur pro omnibus bonbsp;nii,(y eius bonitiU in omnibus agnofcatur zsquot; reuerea=nbsp;tur* id autem ßcit omnisfilius ifraël i«/^irilu : cr quifonbsp;qui! ex omnibus gentibus hoc dgit,re uera dicitur cr f (lnbsp;ßliuslfraeicr pertinet ad eccleßS primitiuorum afcri-ptam in cali!,uel id audeant negare ludatL S EtaitMofes ad populumt Memêtotediei huius in qua egrcflî eftis de Aegypto amp; denbsp;domo feruitutis, quoniâ in manu forti edu^nbsp;xit uos dominus de loco ifto t ut non come^nbsp;datur fermen tatum. Gratitudinem duplicem deus exigit pro beneßcio re •iemptionis ex Acgypto.memoriàfcilicet beneficÿfem»nbsp;piternam,cr obcdiétiam fideinq; in dei omnipotentiamnbsp;cr beneuolentiam, ut fideles crédit omnebonumdeumnbsp;po/ficr urlle^ Nonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inquit,cxcidat uobis tanti bcneficij memoria^nunquänt inueniamini ingrati,ei qui exemit uos magnificededomofèruitutis, degrauifiiwonbsp;duro^feruitio.Semel ergo 4 tyrannide quoq; diaboli renbsp;dcmpti per Chrißum,fammopere caueamus ne nos prionbsp;ribusfiagiiijs eontaminemus,quod efi firmentum ederr^nbsp;perperam nempe agere, Hodieegrediminimêfe nouarû frugum* Kenfisquo ifraëlexijt Aegyptum^ dicitur menfisuinbsp;Wk çj- gertniMtioniSftfntpus totti/mistrnale quandin |
eoEL phârâo, Si àmnlafiorent, quodincipit in Martio, quanquam crtfnbsp;«ouisfiugibus dicatur,non ob maturitionein,fedftoritionbsp;«em unde fi^es datur prouentuum^ Quum^ introduxerit te dominus in ter-» ram Chananæi,amp; Hethæi,amp; Amorrhæi, 5Cnbsp;Heup,amp; Iebufæi,quam iurauit patribus tuisnbsp;utdaret tibi terram fluentem laâeôCmellc,nbsp;celebrabis hune morem facrorum menfenbsp;ifto, N ont» folitudine,fèd in terra promifiionts iubentur Phafedomino celebrare:Quum terrant hoßum fuoruntnbsp;acquifierint ChanAtMicam prontifiam patribus,firtilißgt;nbsp;fimampr^ercliquispatriamtPhoenicuenitnregio etiam photnieoanbsp;fècundamfcriptores etknicos laudem habet firtilitatif,nbsp;Quod autem hodie tammiferefqutilet,cr inculta ac fi»nbsp;litaria iaeet,propter peccata sfiaëlitarumj fecundumq}nbsp;dei iußwm iudicium cr «crifdtent uerborstm eius neceßnbsp;fario fiâu uidetur. Sic quoq^ perfiâte libertatis ßßtwnnbsp;cr Phafe donüni celeberrimiint t» prontifia nobis uiuennbsp;titwji terra celebrabimus tandem, poß tranfitîi maris r««nbsp;bri, cr exitum de terra inuia cr folitudinum, poß eu»nbsp;âas tentationes cx occifos hoßes carnis ey fanguiniSt. Septem diebus uefeeris azymis, amp; in die feptimoeritfolennitas domini, - Renouatur pr^ccpttvmutinculcetur pr^cepturnde gratiludine pro beneficio liberationis.Diligenter erfienbsp;pc admonet de uitundo firmenlo amp;ftrmentuto, uitit feinbsp;licet cr doéJrina!: «t fideliiim gaudia non fint ni fifyncenbsp;rîtas cr ueritas,his enim deus colitur.Septima quoq; dietnbsp;lequdlis fit prim^,quo fignatur oilaua refurreâionis cTnbsp;quies animarum m aterna beatitudina Azyma. comedetur feptem diebu8tamp; non apparebit tecum fermentatum : nec incun*gt;nbsp;dis finibus tuis, Veheméter eduetur ne quaeunq; rationefèrmentum uel acidam aliquid firmenti loco edant. SoJcl enim caronbsp;afièâibus deditt legibus fimpliciter traditis in fraudentnbsp;uti,uelleqi circumire cr infringere,ne contra legë pec»nbsp;cajfir uideatur.Vnde hic omne acidum prohibetur,quodnbsp;popinatores freile pro frrmento inducerent^. Narrabisæ filio tuo in dieino,dicens:Pro B pter id quod fecit mihi dominus quando egt;nbsp;greffus fum de Aegypto, Feflis diebus parentes ac doëlores narrare debent fi lifs magnAlia dei patribus olim exhibita, ad fiuendumnbsp;amorem cr fidem deiiniunioribus, quibus coalefeantnbsp;cr promoueantur fecundum letatcm ad opéra pietatis,nbsp;^fuoquoq; tempore fuis filqs narrare pofiintaddeinbsp;gloriam cr adificationem ecclefiafanëlo!,^ Er erit tibi in fignumfupcrmanûtuam, Âmonimentum inter dculos tuosiutlexdônbsp;mini fitinorctuoîin manu enim forti edugt;nbsp;xit te dominus de Aegypto. signum admanuscr memoriale ob oculos,idioti= Sfgnum/n finus eß Hebrdicus,quotidiani exercitif. Lexdontintinnbsp;orefemper, ut iUammeditemur ad explendamiugiternbsp;domini uoluNtatentf exerceamsrq^ fine internüßione 0 4 |
|
EXODVS b operibm qute dominus 'ntiunxit itoiis duo fiel ul fu perttäcaneis humante temeritatis inßilutis er operiiutnbsp;tnßfkndi nuBâ habituri ßmus opportunitatem cj- otiuznbsp;^uaßdicatur, Externteißte ceremonite ßnt tibi non fe^nbsp;cui dc ßquis ßgnumaliquod in mantttn «ut ante oculotnbsp;ponat quad eum perpetuo admonedt, ne uelut turdiorisnbsp;tnemorite commifforum obliuifcdtur,autß exciddntnbsp;tilius renünifcdntur » Hts autem fiel ut potentia, gratianbsp;er mißricordid dei femper in nobis renouentur:cr in*nbsp;cdlefcdt ßtpe cor noßrum ut beneßHorem tdntuwi redanbsp;memuSftiuKdmuijColamus, ex innocenter coram eo antnbsp;bulemus, Q«o enim plus amatUTf hoc magis uolutiti eiuinbsp;obtemperdbitur: utßc femper lex domini ßt in ore ßdeenbsp;ltu,ut femper eint beneßcentia colldudetur et extoUdtur,nbsp;Io Cuftodieshuiufcemodiculiü ftatutotem pore à diebus in dies» A diebusin dies,hoceßfdnnueuelquotdnnis.incif pies enim annum ab iUis diebus, er reuoluto anno rur:*nbsp;fus in iUis incipies celebrare pafchd.t^am cum annus dienbsp;bus conßet, utuntur tiebnei quando^ diebus in plurati»nbsp;uo pro annis, H C introduxerit te dominus in terrain Chananxi, ficut iurauit tibi amp; patri*nbsp;bus tuis,df dederii tibi earn: IX feparabis omnequod aperituuluam, dox mino, amp;quodprimitiuumeft inpecoribusnbsp;tuistquiequid habueris mafeulini fexus, do»nbsp;mino* Obiatiopri Seoregdtio er obldtio primitiuorum recognitio eß •nittuotum. , c •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ . beneßciorumdei, qua omnia creauit deus dd hominis uftan,ut beneßeum ßbi deum dgiwfcdt er coldt.Cie mesnbsp;lioribus uero obldtio fidt,ut fides et deuotio tefleturefßnbsp;rentis, er ne ex neeeßitate oßirre dliquid cernatur, utnbsp;conqueritur Maldchias^ 15 Omne primogenitumafiniredimesoue: quod fi non redemeris, deccruicabis illud»nbsp;Omne autem primogenitum hominis de fi»nbsp;lijs tuis,redimes» AGnus redt nbsp;nbsp;nbsp;A^ni prhnogenitum offirri quidem uult, fed redimi oue, ut immundorum quoq^ animdlium nonßernatur credlUTd, qute multißriam hominibus profunt, dominonbsp;ordindKie,cui nihilimmundum, fed omnia ualde bona.nbsp;Exceruicatio autem fiebatinhorroremingrdtitudiiiis,nbsp;quid obmittendoredemptionempartim fedomino graanbsp;tus eße plane oßendebatur dominus pecoris. Hominumnbsp;autem primogeniti pretio redimendi manddntur, wim«nbsp;tne immolandi uel oßirendi, fed in pium ufum pecunianbsp;redemptionis coUocanda erat, er digna deo eis facriß^nbsp;eia coemenda. G Quumc^interrogauerittcfiliustuuscras, 14 dicens:Quidefthoc^rcfpondebiscnIn manu forti eduxit nos dominus de Aegypto,denbsp;domo feruitutis» ly Nam cum induratus effet Pharao,amp;nol» let nos dimittere,occidit dominus omne prinbsp;«wogenitum in terra Aegypti à primogenitonbsp;hominis nfq; adprimogenituiumentorum: 16 »7 18 |
VAIEHI BESCHALL A, idcirco immolo dc mino omne quod apeh*nbsp;uuluam mafeulini fexus, amp;cmneprimog£^nbsp;nitumfiliorummcorumredimo* Vetus teßamp;mentum timorem quidem exigebat err / uitutem, Euangelium autemßiritus libertatem ernbsp;rem:quttnqudmcr inter pri/cos perß^li ßerinterfi^*nbsp;ritu liberi, er in nouo populo maxima quoq; pars f ö*nbsp;rum ßt qui feruitutis ßiritu ducuntur er timore.Cotit*nbsp;memoratio ergo iufiitite diuma contra Pharaonem, amp;nbsp;beneficial fraeli coiatn, poßeris femper pradicandat*nbsp;rant. No« «Hfernflutimer ßnefudore ingratofetnptfnbsp;populo promißa prtejtiiitßed eosin exempltvm totinbsp;do pofttit,ut difeerent humanam ßlicitatem non hic,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;) in ßlioßeculo expeHandam : Pies uero homines femp^ exercendosabimpqs, Eritigitur ad fignum in manu tua, panfum,ob recordationê, inter oculos tuoS»nbsp;nbsp;nbsp;3 eoquod in manu forti eduxit nos domin*’^ deAegypto» Etqudßappenfumquid, quod Hebrteißonti pra!gt;^ gant in huius rei gefllt;e numoriam. Cuiufmodi quo^nbsp;uel uittam tempore Chrißi lege aßigebatltnbsp;fctiptam,ut eius eßent femper memores, ueluiderettH^nbsp;faltem-At^ ideo reprehenduntur 'm Euangelio,quölt;^^^nbsp;ßonte er philaäerqs non in corde geflarent legem.nbsp;uatur apud ludteos etiam hodie,ut ßrtur,mos,ut innbsp;gogisfußendant fiontibus ermanibusßliorumhuii'tnbsp;tnodiornamentum. ^Igitur quura dimififfet Pharao popul^’ no cos duxit deus per uiam terrae Philifiii'f f?nbsp;qux uicina eft, reputansdeus nefortepet*’*''nbsp;tcret evm,fi uidiffentipfi bellum, amp; reucri^^nbsp;rcnturinAcgyptum»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J Sed dreumduxit deus populum per oia^ deferti,maris rubri:amp; armati afeenderunt^*nbsp;lii Ifrael dc terra Aegyptü Palteßini pro humanitate fua ad palriarchas tion^^ demeruerant exterminium, er ifraiélitis non proß'jßnbsp;ßßnata htereditas.Ideo non per planitiem PaltcßnO^nbsp;£lifunt,ne beüo potentiivm ßitigati reditum mediti^^\nbsp;tur, fed per Arabiam eos duxit, er eremum, pernbsp;rubrum er inuiam folitudinem, hoc eß, montoßt”nbsp;petrofam.Non enim femper dominus utitur omnipo^^^j^fnbsp;tia fua contra uiam naturlt;e,lion funt en'mt ßne net^rnbsp;täte multiplicanda mirdcula. Et non uult domind^‘’nbsp;temni beneficia fua ab tfrael. Cum 'mgenti ergonbsp;tüte promilfaiUis palria obtinenda erat. Acc'm^* {nbsp;perßngulos qumq; ex quinq; 'tncedebdnt,exnbsp;eundum Elcbrteos,non generatione quinta, fednbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J utlegitur Gen.es. Eideenim ex anmoßtateafee^Y. » de Aegypto, quia donünußbi prafentem ernbsp;fentiebant,tot patratis magnalibus cum eis,donect(nbsp;lio occurrebat. Tulit quoq^ Mofes offa lofcph fecu”’ ’jj, quod adiurando adiuraffet filiosnbsp;cens Î Vifitando uifitabit uos deus, eff^nbsp;offameahincuobifeum* |
ÊXODVS
vAiehi beschalla. 85
lofèphofidet» fiHf »el nepotes feruttrutit dc trans^rendii inchdtumn oßibui, ßcut CT tpfe pdtrinbsp;fitofidem fytuerat. vltima cr pia parentes uoluntatenbsp;tton fimtßaudanJi à filifStEt faerofanHa femper fitit annbsp;pKd Hebrteos iuramenti religio, quöd muocatione diu'winbsp;Hominis celebraretur, Et idipfumßdes patriarch£ proanbsp;ineruerat, qui tam firma fide dudum prttdixerat dei cirnbsp;od pojHros gratiam ac uificationem ? Non quod tanti fi»nbsp;ojiiiitti cottocationem^fed fidei fuie memoriale fi»nbsp;^^fipnßfi relinquere cupiebat. Non tarnen legttnlur ex lt;nbsp;eulta ofia ilia aliquo modo, fed tantum translata in pa»nbsp;i^iatn, esquot; tbi terrlt;e condita : non ut reliquiitfanâorumnbsp;extruéHonetemplorum cultte.
Profedi^ de Sochoth caftrametatifunt in Etham in extremis ftnibus folitudinis.
Etham confinium cft ubi folitudo incipit, cr heÿgt;» ptuf finit ad ortum^
Dominus autem præccdebateos ad often dendam uiam per diemincolumnanubis,nbsp;8i per noâem in columna ignis: ad oftêden^nbsp;dum inccflum utroqj tempore«
Tam cert am curam geßit donüntu populi ifraëlitici, «t eos i/nterdiu nubes refiigeraret ab lefiu folis^ noäe uenbsp;ro luceret columna ignis.Et^ut in Leuitico legimuSj iu»nbsp;xtauerbumeiustentoriafigebant er foluebant.Mira»nbsp;culaautem taliafitcit deusuifibilibus rebus ad confola»nbsp;tionë populi îudaicùNibilominus ßdeltbits omnibus ad»nbsp;dblq; ifiis fignis^
Nunquamdéfaitcolumnanubis perdis cm, neqj columna ignis per noâem coramnbsp;populo,
Eidelibus femper aduigilandum, nefeiunt enim qudtt dodominut eos fituocaturus,utparatos femper inue»nbsp;niatjntepimabilis dei benignitiu ad ifraelem, qui tol an=nbsp;nis uifibtlifemper iUis beneßeio adßiittEluicißm impronbsp;ba ceruix rebeüium, qui toties à fide cultu bonitatisnbsp;deidefeiueruntt
diertttr qui folus nouit pruedefitnationis fult;e iufiißitnM caufaSyZ^quibuimodisacmedijs opuifu«/m perficerznbsp;decreuerit. Lock 4«tem Pbi hahiroth periculofißimumnbsp;ifraëlitisfififfè^in anguflijs nempe montium er mari adnbsp;latuf,quo magis dei gloria inaotefeeret.-Nimirum fi eiuinbsp;auxilio, quum undi^ effent irrctiti er perplexi,ut nuf»nbsp;quampateret effugiiim,tunc liberarcntur,Docet hoeßnbsp;äo deus, ne rci difficultatem, fed uerbum fuum er pro»nbsp;miffaillius confideremus,aggrediamur^ infraélope»nbsp;âorequieipfeiubetfCerli opent fium nobis nunquamnbsp;deßturam.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_
y Et nSciatum eft régi Aegyptiorum quod quot; fugiffet popvlustimmutatum^ eft cor Pha.«nbsp;raonisSt feruorumeius fuper populum,SCnbsp;dixerûtîQuid hoc uoluimus facerc ut dimit*nbsp;teremus lfrael,ne feruiret nobist*
6 lunxit ergo currum fuum, SC populum fuum alTumplîtfecum.
•7 nbsp;nbsp;nbsp;T ulit^ fexcentos currus cleâos, 8C quic^
quid in Aegypto curruü fuiu SC duces totius exercitus,
8 nbsp;nbsp;nbsp;Indurauit^ dominus cor Pharaonis re»nbsp;gis Aegy pti, SC perfequutus cft poft filios IC*nbsp;rael: filq autem Ifrael egreftierantinmanunbsp;excelfa.
9 nbsp;nbsp;Quum^ pcrfcqucrcntur Aegyptii poftnbsp;eos attigerût eos in caftris fuper maretomnisnbsp;equus Si currus Pharaonis.SCequites eius SCnbsp;exercitus eius erant in Phi hahiroth contra
A
I
5
4
Ocutus eft auté dominus ad Mo* fen,dicenst
Loquere ftiqs tfraeUReuerft ca ftrametenturcregionePhi hahpnbsp;roth inter Magdal et mare cötra Beel fepho:nbsp;in confpeäu eius caftra ponetis fuper mare,
Diâurus^ eft Pharao fuper filqs Ifrael: Perplexi fantin terra, codufit eos defertum,nbsp;Etindurabo cor Pharaonis ac perfeque-tur uos: Sc glorificabor in Pharaone amp; innbsp;mni exercitu eius : fciétcB Aegyptii quia egonbsp;dominus.Fecerunt^ita.
lubet domint« ium liberatum er manumiffum popu Ium retrocedere,cr iternm periclitari ud atroeißimuntnbsp;hoftemßentari de fide iam concepta ZF comprob4a.It»nbsp;ptiwn hoßrm anitnofum fieri finit, er contradominuMnbsp;pigtwe inßig‘tt:fidetes aittem timere 0- de/fierarepernbsp;wittitjUt ghrian fumit mundo ofindat^cr Ù mmiae w*
10
Beelfephon,
Nunquam audaciorhoflis Aegyptius,nec animo de» ieCliorßdelium populusßerat, quàm tunc quando pro aada.nbsp;pinquißima erat falus piorum, er impiorum extremanbsp;perditio,Pharaonis coailum obfequiü, omnium im»nbsp;piorum timor feruibs non durât diutiat quam fenfusplanbsp;garum. Eilialis autem timor er ßdes,in medqs etiam manbsp;lis exercctur er profidt.Tyrâniferuos habere gaudentnbsp;fuos fubditos non ex animo obfiquentes. Aegyptij uanbsp;curribus er equù fidun t:lfiaelitte aut in nomine domininbsp;er fide promißorumdei.Nemocorrigerepotefteumnbsp;quem deus reprobauit. Pharao perdendus erat cum fuonbsp;populo, idea miraculis oquot; beneßeijs acfiagellis emen»nbsp;dari non potuit. Äd horam poenitentiam finxerat nonnbsp;feruauit^.
Quum^ appropinquaflctPharao.lcuan tesfilii IfracIoculosfuos,St ecce Aegyptusnbsp;proficifccbaturpoftfcîôt timuerunt ualde,nbsp;damauerunt^ filii IfracI ad dominum,
Quantulibet excelfa manu ifraelitte exiffent alacres er animofißaudarentqi deum uidentes beneßeiumtSta»nbsp;tim tarnen uißs Aegyptijs fequentibus,toti concidüt imnbsp;memores diuini auxilij toties experti. Fragilis eft enimnbsp;hypocritarum fides, firuilis timor fubito uertitur innbsp;odium.Mercenaria charttosnon durât in aduerfis, Sub»nbsp;leuareaute oculos in periculis, eft reffieäare er omnianbsp;cficumfficere.ln ultimis tarnen malortim clamant ad do«nbsp;tniiiü fidelff,^ exdudiunturtinfideles autem tune «er«
|
EXODVS Vulgifubü tanea mutanbsp;(io. D IX Fidej eSfir nbsp;nbsp;nbsp;Vfïto domitii 'mllitutui er fide imbuttu de dei boni^ ¦natperuer nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- turn. gt;4 (ufttur (« rabiem,excutiti»t ß quid uidebdntur babuiße fidutiie çj- dexteritatis,prophetidmdeleßantur,cr kornbsp;latorem ucrbi miniflrum calamnitintart 11 nbsp;nbsp;nbsp;Sc dixerunt ad MofentForfitan non crant fepulchra in Acgypto,idco tulifti nos utmo rerexnur in folitudine.-quid hoc fecifti nobis,nbsp;uteduceres nos ex Aegyptos? SubitMea inuidtio uulgi, er pericuht iUt praßden^ tium Inc docentur,Siib[annatio efl ualde acerbd,cwm innbsp;dignAtione eitimhd’c idcitmt inferuum dei: Qudß ueronbsp;in Aegypto non effent fepulchra, eduxifli nosin folitu»nbsp;dinem hdne ut hie moreremur i JAeliut efl amen perfittnbsp;âdin uitdm inquirenti mori 'm itmere, qudm nolle proflnbsp;cifei in Anterior a. Nonne ifte eft fermo quein loquebamur ad te in Aegypto,dicentes;Define à nobis utnbsp;feruiamus Aegyptqs^ multo enim melius e^nbsp;rat feruire eis,quàm mori in folitudine. Hiflorid fdtis explicdt fententiam,omnidfcilicet fieri erdindtione diuinA,qttdm quum nos aut nomtelligimuSfnbsp;dut non dduertimui,/kitim murmurdmuf, er defferdtionbsp;ne concidimuf^ Nihil potefl cdro niß defferdre, nifi do«nbsp;nüntts tenuerit^ Et ait Mofes ad populum î Nolitc timere: conhftite, SC uidetefalutem dominiquxfa*nbsp;âurus eft uobis hodie t Aegyptios etn quosnbsp;hodie uidetis, nequaquâ ultra uidebitis eosnbsp;uft^ in fempiternum 8C ultra» îa üte mdk ßntire non poteft » Sic tHofes ab hoflibut cir»nbsp;cumfeptus, er tumultiante populo,inter facrum cr fu»nbsp;xum non diflidit,quineonfolaturfuos, cr auxilid hominbsp;ttibui impoßibilid promittit in domino. quot;Vltina nunebatnbsp;dies Aegyptios uitdc çr nalitif flâtim occidendos, CT dnbsp;perfecutione tdndem ceffaturosfidèlium.Videtefinquit,nbsp;falutem cr opent domini uobis hodie ddfittura ; cr quosnbsp;nunc uidetis Aegyptios, eo modo nunqua uidebitis pernbsp;fequentes cr uiuos,mortuos dutem propediem cemetis.nbsp;Dominus pugnabit pro uobis, amp; uos ta^nbsp;Cébitis* Dominus ipfe’mfe fufeipiet pugtidm ueflrdm,uos ina terim quieti eritis cr tranquiHi, Fidcii« totusàdeo pennbsp;det,fdbbattim in deo célébrât,de proprid uirtute drJe-rut, pdefiupotffi omnid,fed in fOCMiJîdit» ^Dixit^ dominus ad Mofen î Quid damas ad faei loquere filqs Ifrael ut profîci* Tcantur» Clamorem proculdubioextorßt dtroeißimushoflit mßquens,cr inßtpermgrdtißimus populusßemens ernbsp;obflrepens^Sicprobdturßdesfidelium^Cldmandunonnbsp;tum ore quam deßderijs eß homini pio. Hlt;fc efl enim uenbsp;rn cr graiißima deo oratio, qute prorumpit ex imo pc-ilorecertd er cbflinti in deumfidctNe^ enim cor emnnbsp;inuocdt in quem non credit : fides uera ordtionis fimda»nbsp;mentam efl,Proficifci femper fideles debent,cr non requot;nbsp;tgt;'ocedere,necfuccttmbere in uid dei. Nihil tam ardutmt’nbsp;fdöfidno mandari pot/ß,etiam tntroitus w mure pede»’’ i6 «7 18 »9 II |
VAIEBÏ BESCBALLA» ßris,quod fidelis detreClet,domini bonitatem cti/m owi®nbsp;potentiaperpendensut Mofes, Tu autem eleua uirgam tuam, amp;exteno* manum tuam fuper mare,amp; diuideilludt»^nbsp;ingrediantur fili} Ifraël in medio marinbsp;ftccum» Pronuncidt quid agendu ßt, er ffondet miraculu^f infuper er u'mditîam ceram de hoftibus.Signtim iterU»nbsp;pramittit eleuationem mdnus cum baculo, propter po*nbsp;pulum ceremonijs indigentem, non obfidem prophete-lubelurfc'mdere baculo muretquid magisinexpeäaUiiOnbsp;er admirabiliusf er tarnen credenti impenditur. Ego autem ecce indurabocor AegyptiO'' rum, amp; ingredientur poft eos î SC glorifies'nbsp;bor in Pharaone.Sc in omni exercitu eius,nbsp;in curribus SC in equitibus illius. Et feient Aegyptq quia ego dfis t quö«’* glorificatus fueroinPharaone, incurrib«^nbsp;attain equitibus eius« Dom'mus atitcm ipfe fe prodit CT tejhtur dUthofC«*, f*' obßinationis impif cordis Pharaonis, quem er feruifr^nbsp;omnes fequentur er obfequenturad iudiciumnbsp;qui Uli dudtim obedierant ffonte in piorum homino^’*nbsp;oppreßione,cr mnocetis fanguinis effußoue: Sie autd'^nbsp;capiuntur uulpes :fic finitur tyrannis: ßc glorißcatotnbsp;dominus iudicidßciens, er innotefeit iußitia eiuscsH^nbsp;omnipotentia:ßcreges,currus,equites,cr milites à do*nbsp;mino uincuntur : ßc erudiunlur i« panis qui prophett^nbsp;domini audirerecufarunt^ Profedus^ angelus dei quipergebata”* tccaftra Ifraël,abqt de poft eos: SC cum eonbsp;riter columna nubis, priora di mittens,fte^i^nbsp;pofteos« Et uenit inter caftra Aegyptiorum SC ftra Ifraël: amp; erat nubes SC tenebrac SC illun’^^nbsp;nans noâem,8f ad feinuicê toto noäis t««’’^ Inbsp;pore non accedebant»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i Cum^ extendiftet Mofes manum fö^*^ fupermare,abftulitiilud dominus, fläte«^^nbsp;to uehementi SC urente tota noâe, amp; po^*”nbsp;marc in ficcum,diuifæ^ funt aquae. DehocuerfucrduobusfequétibuSjfeptudgitilO^''^ liter dspngulis habentibus, ludlt;ei fitperflitiofanbsp;bulaniunde quibtts,fi placet, lege Capnionem nofl^j-de uerbo miriflco,cr in Cabala, Petrum^ Galeti^’O^^gnbsp;bro e. cap.ie-.Angelusdominiminifterdiciturboonbsp;iuflitiec diuinte, tfle praibat femper caflra iflaèlUtfnbsp;ofkndens,protegens cr iÓum'manstotumnbsp;er infuper infequuturos hofles prohibens^ Praio*'^ anbsp;quit hdilenus,nunc autem ab anteriore partenbsp;rens,ad pofiremum fc contulit agmen exercitus,nbsp;totum fequens, medium fe (ktuens inter filiosnbsp;Aegyptios, Id aut uidebatur ffeClro colu»tnlt;t CTnbsp;loquitur autem de jh,tiu ac fi perfona effet,angelo tnbsp;domini mouebatur, Ea autem columna quanbsp;xit Aegyptios tenebrofdptit,ea autem parte qlt;t^nbsp;itttnt^idaërfiKensthincflfiumeflutneutoi^ |
EXODVS
V AIEHI BESCHAtLA. S4
|
citiUäheranitiJoriretur^Sic enimdomitttu fefidelitim proteiHorem exhibet 4 dextrii ZT ßnißris, ante ey reanbsp;tro,uelut gaUitiApuUofcoIligens ZT propugjtóns.Nibilnbsp;hoßis potefl contra pios domino nolente:ln manu domi“nbsp;ui efl omne robur exercituumßdeo dominuf exercituamnbsp;fiominatur. Potentia quo^ deioperataeßperuentu/i»nbsp;urentm ueluti mßrumento^Prima rerum omnium eau»nbsp;fdpff fecumdtii : Deuf per fanäos agit er impios ,ad ^7nbsp;fuamgloriam. , ’ Et ingreffi funt filii Ifraël per niediu ficci ' maris : erat enim aqua quafi murus à dextranbsp;corumSClcua» *' Mô, ^iuißt aquas maris rubri uel caricoß, in murtun ÇMd/i erexit à dextris zr 4 ßnißris,zr uiam ßcit per arinbsp;dittn in medio aquarum utrinq;.Primo autem diuißt,de^nbsp;^t^de areßcit:pqs erat munimenttim, impifs autem manunbsp;»gt;entum decipula Itetalis, Miraculum ißud diuißonisnbsp;pfaßibat eleäis ßdutiam, audaciam autem ZT content*nbsp;ptum obduratis d domino zr morti adiudicatis^nbsp;pcrfcquétcs^Aegyptiiingreflîfuntpoftnbsp;eos, amp; omnis equitatus Pharaonis, currusnbsp;eins amp; équités ad medium maris. NoncogitauitPharao dei uirtutem,necbomtalem 18 det hoftesfidei cr pietatis attendere poffiint dum fiMtt a\ pncipitio baratri, Spiritu uertiginls abductmtur in teprobttw fenßim, zr feipfos inuoluunt, esf ßcum ßbi pares abripiunt in iudicium horribile damnatorum,quinbsp;uerbo dei r^iterunt maligne zr pertimiciter,toties ad*nbsp;tnoniti zr ßequenter correpti, dum deum abijeiunt zTnbsp;»fgM. ‘t lam^adueneratcuftodia matutina,amp; rc« fpiciebac dominus ad caftra Aegyptiorumnbsp;percolumnam ignis amp; nubis, perturbauitnbsp;exercitum Aegyptiorum, Ad ortiMM folis iußitüe ueritatis,fub auroram do« tninictegiorificationis, hora qua Chrißas refurrexit ànbsp;mortuis iudicantur fateüites Satang rex tenebrarumnbsp;lt; Soj cum ßtii complicibus. hudacia impioru uertitur in con*nbsp;'' turbationem, perfecutio in ßgam^perßdia indurata adnbsp;poenitentiam intempeßiudm zr inßuäuofam:Tarde »i*nbsp;mium fapiunt impif.Dominus pugnat pro ßdelibus.Qtiinbsp;tempefliue fapit, dißil ßbi temperandum ab oppreßto*nbsp;tte amicorïi dei,ßcut à tadu pupiUa oculi donüni. Q«idnbsp;»tcSauleperfequcrisf Durum fenties contra ßimulumnbsp;calcitrarct 8C abftulit rotas curruü cius, ferebantur^ in profundum.Dixcrunt ergo Aegyptiir Funbsp;K giamuslfraëlem, dominus enim pugnat pronbsp;Aegyptios. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^‘’caientia^ßdeuincuntßdeles. Omnis er eatura feruit creatori zr armatur cotra impios in ultionent dei (nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zr amicorum eim.propter uim aquarumnbsp;nbsp;nbsp;uentorum, Oiagis autem uerbo dominifeparatlt;tfuntrot£ à curri« bus,uel impliciti ßimt currus cum mfeßoribus priccipita O“ ßußulatim difeerptis^Etßto ße pariter pondéré de ’'*‘‘’^ßerunt,uelut plumbum in aquis uehementibusjngranbsp;enim eos,zr ittdurauit,prtefiailos reddidit ^ßc utnbsp;ametß dicerent ßgiamusadmoniti uehementia ßgno*nbsp;rum,non tarnenfitgere potuerunt, nimirum perti/ucianbsp;indurati zrexclt;ecati aquis pr^euenti. 3« |
Et ait dominus ad MofenrExtendema^ num tuam fuper mare, ut reuertanturaquxnbsp;fuper Aegyptios , fuper currus Sc equitesnbsp;eorum. Cum^ extendiifet Mofes raanum fuam G contra mare, reuerfum eft ad profpedS ma-tutinum ad fórtitudinê fuam,fugientibus^nbsp;Aegyptiis occurrerunt aquae, QC inuoluit eosnbsp;dominus in medio mari. Hoc nunc iujßts Mofes ßcribitur cui tarn fatura pr^* diäa ßierant,Ad eleuationem enim manus M.oßs diuinAnbsp;uirtute omnia ßiüa ßmt contra Aegyptios morti deßi*nbsp;nAtos, tempore iUo quomane dici uel aurorlt;e proßgt;icelt;*nbsp;reincipit. Reuerfæ^ font aquæ, amp; opcrucrunt currus ÔC équités cûdi exercitus Pharaonis, qui fequentes eos ingrefli fuerätmare, nec unusnbsp;quidem fuperfuit ex eis. Hie eß ßnis impietatisßc percutit ZT excindit domi mu eos qui nullis admonitionibus fle£luntur,nuüis minis îùXnbsp;deiterrentur,fedcxcieeaticontra deum pugnAreper*nbsp;gunhyidcmusquàmgrauiterdeus fuos tentet, quomo*nbsp;do pbi confidentes liberettDocentur /fierare in dominSfnbsp;iußa eins ßrenue exequi,tllum confirmer fequi : creda*nbsp;mus^ iüiim perpétué nobis affuturum. Difeamus nemi*nbsp;nem latdere uiolentia,iniuria non premere. Now ueniensnbsp;uenietultio deialiquando,abundeq; rependethis, quinbsp;longanimitatem fuam contempferunt,liberabit^ fuos ènbsp;manibus eorum, Filn autem Ifraêl perrexcrunt per medium ficci maris, amp; aquae eis erant pro muro à dextris amp; à finiftrist Aegyptijs ad unum inuolutis perditioni aquartuu et fubmerfis, ifraëlit^ uiui iUaß zT alacres peirexeruntnbsp;per ficcamthoc efifiam ante iHos perrexerant, uallati ninbsp;minim utrinq^ pro muro aquis à dextris zr à ßnißris,nbsp;liberauit^ dominus in die ilia Ifrael denbsp;manu Aegyptiorum. Et uidit Ifrael Aegyptium mortuum fuper littus maris,amp;uidit Ifrael manum ma-gnam quam exercuerat dominus in Aegy-ptum,timuic^ populus dominum.St credi-derunt domino,amp; Mofi feruo cius. Nonfolam uidit occifos hoßes Aegyptios bt littorZ, fed etiamßioliauit.Et agnouit glorioßßimam manu do*nbsp;mrù per exceUens hoc zr admirabileficmus^quod do=nbsp;minus fua uirtute exercueratMracula pifs profiimt, fednbsp;imp^s perniciem mductintiDuplo damnant perfidos zrnbsp;ingratos pofl agnitam ueriatem zr dontini uoluntutem.nbsp;Vifo miraculo animum recipiunt zT reßpiuttt,zr Mo«nbsp;fen dei fiimalum admirantur,zr colunt, ZT prophetamnbsp;omnipotentis dei eßi perfitafifiàtium babent: Ita fubm»nbsp;de mutatur caro etiam fidcliam. |
EX o D VS
lt;(fCAPVT XV.
Vnc cccinit Mofcs 8C fili) IfracI y carmen hoc domino, S^dixerût,nbsp;dicendoîCantabo domino î glo=»nbsp;riofe enim magniheatus eft,equu
amp;afcenforem deiecitin marc*
Elepantilîimum carmen^cr cliio uetufliui non legitur «ufliflirao. .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦
Ht lt;luibujcMjqi humann litew, quod pro uicioria diuiiu tuiconceffafidelibui^ ßlij Jfraël Mofe authore dominonbsp;cecinernmt ? In quo participes tam eximij beneßeif fefe 6nbsp;multi cohorantur ad gratiaruaélionem er laudes:Qjiinbsp;enim fufeeptis beaeficijs fe praflat gratum ,fitdigniornbsp;exhibendis * Excitât autan Mofcs ßdeles ßbi commiffosnbsp;ad laudan dei,no fuijpßm.'Viäoriam tarn iUuflran nonnbsp;fu£ etiam ßdeijed diumee bonitati refirt acceptam-1«”nbsp;lt;/«it autem perfondtn totiuf populißdco dicit : Canabo^ 7nbsp;totui fcilicet ifraël, non nißdomiw uniuerforum quianbsp;magnifiée magnificatus efl, extulit gloriofe maiefiatentnbsp;fuam, er un 0 hoc operejpeëîatiim uoluit toti orbi er renbsp;gnis omnibus. Superbos enim iUos equos er équités,curnbsp;ruscumafeenforibus fuis,quipopulum dei aquis praanbsp;itocare cœperant, diuinum iudiciam proiecit in pro/unnbsp;dum maris,
1 Fortitudo mea amp; laus mea dominus,Sd fa dus eft mihi in falutem ; iftc deus meus, SCnbsp;glorifîcabo eum, deus patris mei ÔC exaltabonbsp;eum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8
Arma er equi uirtuti diuin£ non refiftunt,fedferui^ tt«t,Non glorior de quacunq^ uirtute mea,tton mets uirinbsp;hus fiailus efi ijk exercitus: NttUam i» hac uiâoria mihinbsp;laudem ufurpo,dominus ipfeeft uirtus mea er laudatio.nbsp;Ipfe med falus efi,meis ego fuccubuijfem uiribus ? In hocnbsp;antomiracuïo uidere efi qualis fit deus ifraëlis, Aliumnbsp;nuUum colam,uenerabor,metuain: fed hune ueru deu/rnnbsp;magnificabo, er laudibus effèram er glorificabo eum,nbsp;ficut er patres tnei iUum exaltatum femper quàm maxinbsp;me defiderarimt, er omnibus prtlatum dijs optauerüt,nbsp;çr Jperauerunt colendum ubiq;.
Dominus uir belli,dominus nomen cius.
Dominusßrtis bellator efi, er tarn gnarus pugnan^ di,utfuperari non poßit unquamApfe deponit potentes 9nbsp;de fede, et exaltat humiles.Dominus nomen iüi.Ea omninbsp;potentia gloriofus efi,ut àfefolofit femper,er omnibusnbsp;det efië, quum fit ipfifiimafubfifientiarerum omnium,nbsp;to nominedefignata, quod Mofi feruo fuo iampridemnbsp;reuelauerat,patribus uetufiioribus earatione nontamnbsp;clarereuelatum,
4 Currus Pharaonis amp; exercitum cius pro iccitin marc: eledi principes cius ftibmerfinbsp;funtinmari rubro.
Per fingula narrat qu£ fuprain fumma propofuerat, Qttilaboribus lull er laterum opprejferat fideles, ernbsp;infrntes mergi praceperat influuium, is nunc quum aunbsp;licis iUis fuis er curruum magniftcorum pompa defigi»nbsp;turin cænitm er lutum abyßi maris Rubritquandequi» i onbsp;dem confenferant in crudelitate contra pios, ideo nuncnbsp;f‘lt;riterettm fuo tyranno nobiles ey-potentes uafidntur
VAIEHI BESCHALL Ä.
er perdunturinmari. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Abyffï operucrunt cos, defcendcruni profundumquafi lapis*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Contemptores maiefiatis diuin^e, quam in fuperio''^ hus element is experti iamdudum lt;y (lt;rpe uidcrant,rti^’'^nbsp;merito defiendunt ad abyffum maris,ad infima lacbf“nbsp;quam euafuri, fed donee moriantur lÙic perfiituri. f‘‘nbsp;immobiles uelut lapis,qui corda fua obdurauerät nelt;l^‘^nbsp;obedirent er iufit preeeffent,
Dextera tua domine magnificata eft in sOf titudinc:dexteratua dne oppreftitinimic*’’nbsp;Celebrant miracula tarn gloriofapotentiam dei^nbsp;iuflitiam, er uelint nolint bnpios confindunt Jflenda''^nbsp;gloria fult;e : Et conterunt brachium bumanum fefeco'^nbsp;tradominifirtitudinemexaltantem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. 5
Etin multitudinc gloriætuæexcuffifti^“ uerfarios tuos: mififti iram tuam quæ dcuo*nbsp;rauiteos ficutftipulam*
Qui infurgunt contra deu er feruos iUius, quoS ofirndit,deum ofirndit,ifii conteruntur, abijeiunturnbsp;confumuntur.iaélantur malis magnis er i»numeris,‘^‘inbsp;fluunt per uarias libidines er inuoluuntur.Ad horat”^nbsp;nebrarum fuarum qu£ iUis permittitur,audent, iaëlf'l’nbsp;prafuntunt,intentaift peßima:donec menfitramnbsp;damnationis fuie,er iudicio dei fubito et iufie opprttrt^^nbsp;tur,etiamfuoipforum iudicio.
Et in fpiritu furoris tuiaccumulataefvi'*' aquæîSteterunt ficut aceruus fluenta, coag**nbsp;latæ funtabyffi in corde maris*
Nttddt« funt aqute,dixit, cum non aqu£ fedfitn'^“^ ruidetur.In unum cnim locum aquis decrefientibutnbsp;ra qu£ fub aquis nudatur,alueus fcilicet uel folum ¦ Vquot;'’nbsp;Jfiritu er leui ataëludeiconcidut omniamoliminap^nbsp;uerforum * Statut£ funtficutmoles aqu£fluentes,t:'’''^.nbsp;tra naturam fuam eriguntur in murum à dextris **nbsp;finifiris:Et ueluti glades immot£fiant er tuantur i»nbsp;dio tranfeuntes pios,fed impios obruitura, er iudid“^nbsp;domine perftó}ur£, ut in corde uel medio maris hojh^inbsp;delium ueluti in profitndifiimum baratrum pariternbsp;pulati intereant,
Dixit inimicustPerfequar amp; comprcht”quot; dam, diuidam fpolia, implebitur cis an**”’nbsp;meateuaginabo gladium meum,externii‘’^^nbsp;biteosmanusmea.
Dixerat enim iam ante hofiisdd efi, confiitucrai r cum PharaotPerfequar ifraelem,perdam,occidao’inbsp;lia detraham, uindicabor pro omni uoto zy d(fi^nbsp;meo,cuag!nabo gladium,exterminabo: contuwacd^^'nbsp;fifiebat crudelißintus hofiis, Tdnta correptus eratur,nbsp;nia,ut in mare ipfum fefe credere, er potentimandd^nbsp;tarn manififie minanti tanto miraculo non deterrituS)'“' inbsp;ƒ»! fiierit cy intrare cum taitio exercitu : quid eiiimquot;^nbsp;audet obdurata impietas,er fitror tyrannicus.^Trut‘^‘^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|
tiam exprimuntfingula uerbafubinde exaggerate. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|
Flauifti fpiritu tuo,opcruiteos maret^“^ merfi funt quafi plumbum in aquisnbsp;mentibus*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Ane3«'quot;^
^^oi^uituy deunt, eicu uirtutem dtttplificätt! t[Udft ^‘ceret : Q^atttta qudtttut ßt hoßis^qudittumtiii fieuiat,nbsp;foloflatu tuo, o domine, omaem eins polcntiam er fu=gt;nbsp;tffbiam precipitds,nMri inuoluis, in profitnda deijcis,nbsp;“cfubmergii qudpplumbum tn nquis uehemeiMibus,quinbsp;bus reßßtfc non poßtntfled uelut talento plumbi mahtittnbsp;gfauts, jfjjportiibileJ deo bomimbui abqciunturnbsp;in abyjji(f„ Mjßrni : cumßitanA angelii eiia dißruti»
Qyis fimilistuiinfortibusdoniine5?quis tm'.'’magnificus in fanditate,tcrribilisnbsp;®tqjlaudabilis,faciens mirabilia*
Pofl nurratioaem mirabilis uirtutis diuina contra im f ios, laus fequitur, Mt prias oßenfus eß quis iHe pt, esquot;nbsp;^UMtus quem laudat,exclamai : QijK tampotens ut t«?nbsp;^uis tibi pmilis in magmficentia er fanäitatet quis tamnbsp;edmirabilis laudibusfquis tarn admiranda geßitf tum eilnbsp;terribilw taudis debet entmdeusctvm tremorelaudari:nbsp;f i enim foli debetur honor e:^- gloria, qui non quam fatisnbsp;laudaripoteßt Sols« patrator omnium miraculorum,nbsp;quia in ippm pUut poteßate eß omtiis creatura cum a-iiibus fuis,
Extendifti dextcram tuam, deuorauitcos terra»
II
w.oxutmanumtuamextendißi,aboliti funt er pffquot;^ ditiMotaeß tuapoteiitia,tintauirtus,ut dumuolaerisnbsp;fld Primat» cxtenjionem dexter« tu« à terr« deuorenturnbsp;i»tpij,occidentur,occumbent,aduocabuntptper fe mottnbsp;tes er coUcîjUtà tremendo iudice imminente abßondannbsp;tur.Amatores terrenorttm,G' iniqui moderateres honünbsp;num deuorabuntur à terra, fepelientur cawj diuite libi“nbsp;dinofo'tninßrnumt
Dux fuifti in mifcricordia tua populo que rcdcmiftiîamp;portafti eum in fortitudine tua,nbsp;ad habitaculum fanäum tuum.
’S
Duett dominus ac dirigit fuos,ut paßor bonus fuos oa ues, quas de manu fuanemo rapiet : qui fe ponit pro oui»nbsp;bus,(j hoßibus fe opponitpdeliu,pcutcolumM dei in»nbsp;ter ifraelitos CT Aegyptios,Ad hocautem ducit, ut ab tlnbsp;lie colatur agnitus zsr timeatur, Nondum duxerat ad hanbsp;bitaculwrn fanéîuarq fui ,fed ad hoc eduÜi iam erant,utnbsp;eos in terram promißionis induceretfin îudaam, Hicro«nbsp;folyinà,et terram ChanAan,quäpromiferat patriarchis,nbsp;4nbsp;nbsp;nbsp;Audierunt populi, irati funt î dolor obti*
«tuit habitatores Philiftiim»
Audientes populi perturbati funt:Circumiacentes ad pmamtantimiraculi, z^r adexemptum omnipotenthenbsp;dei ifraelis obflupuerunt.Subito terrore er pipore quonbsp;dam exanimabantur,ut fokt peri in pratlio, Quis enimnbsp;dubitaret ßatim magnAli« dei tanta peruagaturapmanbsp;,^gnißca tot« orbemf Et tuuti Aegyptiaci regni cafumnbsp;diuulgandumin omnes natioaes, maxime aut em pro»nbsp;pi»quiores,qualis Paheßina erat zy Chanaan, Moabißtnbsp;ruinregnumz^Ammonitarum.^
Î gt; Tune conturbati funt principes Edom, tobuftos Moab obtinuit tremor î defluxcrûtnbsp;tintQes habitatores Chanaan.
VAIËHI BESCHALLA.
Si incredulitas zr peruicacia impiorum ceßit in ceîe britatemomnipotentiiC dei liebrceorum,lt;equemaliSMtnbsp;hoc mundo deus utitur ut bonis ad fuam gloriantt Amicinbsp;dei in domino potentiam ajjèquuntur,qui eos conprtattnbsp;magnipcat,cr terribilesfàcit bnpijsxonturbari zy p»nbsp;fiinare Hebrais confunditur, quia ßupepäi ac territi ßnbsp;fiinant,ztr omnia conpndunh Sic cr liqueperi,zr de»nbsp;ßuefe ïùmio fit terrore, cum omnia membra cor cr aninbsp;tnusliquefctittt,
t6 Irruatfupcreosformido8fpauorîînmagt; D gnitudine brachiitui obmutekantquafila-'nbsp;pis t donee pertranfeaepopulus tuus domi^nbsp;ne, donéc pcrtrâfcat populus ifte quem pofgt;nbsp;fedifti.
Sie»o deus,is timor quo terruißi hnpiospopulos, ho» pes noßros adhuc extantes eatenus terreat,ut cadens fu»nbsp;per eos per feueret femper cr maneat. Obmutefcant zy^nbsp;¦fileant quafi lapis, cr pant immobiles conlta nos, cr uènbsp;luti lapidei pant,non fe depndere nec nos àtranptu im»nbsp;pedire potentes, nec eleilcs tuos à poffeßione promißßenbsp;huereditatis arcere,Tui enim fumus,tu nos ab initio pof»nbsp;pdißi, er in peculiarem tibi populum elegifiiprlt;e omninbsp;busgentibuS.
17 nbsp;nbsp;nbsp;Introduces eos, 8C plantabis eos in mon^nbsp;te hxreditatis tuæ, habitaculo tuo quod openbsp;ratus es dominetfanäuarium domine,quodnbsp;hrmauerunt manus tuæ,
Mons hareditatis domini eß mons Zion, zir prapa» . rat um habitaculum dei dicitur,eo quod dominus eum lanbsp;¦ cum elegerat ztr prlt;eparauerat, quod M.ofes in f^iritanbsp;dei nonignorabat, Signipeat autem ßatum glori^e beatonbsp;rum,ubi hareditasfola erit fanüorum er propria,mA»nbsp;-ießasz^ bonitos dei quampuendam tnaternumprabenbsp;bit eleiiis,ßatum omnium bonorum aggregatione per»nbsp;päumplicißimum^t
18 nbsp;nbsp;Dominus regnabit in æternum SC ultra,
No» folum totus hic mundus, zy quoad feculum du fat totum deo fubijeitur ,utßtin ippus plenaria proui»nbsp;dentia ac regimine,fed etiam poß btme mundu in ater»nbsp;num femper regnat,cr eleäis confulit,zy’ ßbi iubet fubnbsp;effe,ut obediant er reuereantur atq^ colant. Aetcrnita»nbsp;tem autem ßnepaehk Uerbis ßgnipeant Kebriea.
19 nbsp;nbsp;Ingreffuseftenimequus.Pharaocumcurnbsp;ribusamp;equitibuseiusinmarcîôrreduxitfu ;nbsp;per eos dominus aquas maris: filij autem Israel ambulauerunt per ficcu in medio maris,
; CuMjperlt iufhrum pr^emium plicitosperpda, z^r ^erc«“quot;* regnum dei in eleilis perpetuum * Impiorum hic mercesnbsp;notatur,ßemitus,dolor parturientium, animi perturba»nbsp;tio,dej}ieratio,pria,uirium diffolutio, ßrmido er pa»nbsp;uor,ßlentium à bonis,clamor blaßhemiic in deum, de»nbsp;teßatioomnis boni,inuidia contra botios, perßeutionisnbsp;fiudium. Ad quiCpertrahuntur obduratione cordis connbsp;tra uerbu domhti, ut obliti periculorum irruant in fuantnbsp;perniciernfmehoandam hipne uitlt;e huius , er in faculanbsp;-feculorumdnraturam,.i
Io nbsp;nbsp;nbsp;Sumpfit ergo Maria prophetiifa foror Aa
P
-ocr page 196-Chorexfan äatum. II F IX Brcmus. ron tympanum in manu fuat cgrcffæ^ funt omnes mulieres poft eam cum tympanis SCnbsp;choris, Exemplo uiroriim etiäinfceminlt;e tripudiantt er i di uinis laudibuinon arcentur. Choredi ducuftt non ad penbsp;tulantiam carnis, fed ad iucunditatem J^iritui exultan»nbsp;tii de beneficifs er falute dei. i^ios enim ludaisfidt in ßnbsp;ßuitatibut ptteüat conuenire adcanenditmfdcrMcanlt;*nbsp;tiones, triumphalia «rmijiA er honefli,ad lt;ediftcatio*nbsp;nem er fyncerum gaudiutEtiam per uices canendo,un4nbsp;aliqua præcinente alijs fuccenturientibuf, Tympanif aunbsp;tem ob id maxime ußfunt, quod prie clt;e(eris mupeis innbsp;ßrumentis ad numéros er menfuram funt aptiora. quibus Maria praecinebat : Canite domix noîgloriofeenim magnificatus eft,eqaum etnbsp;afeenforem eius deiecitin mare« Alternis canunt ,ßbi^ metippsreßondent ut nui» tuum feß aBiciant ad laudem er gloria conditoris.Du»nbsp;axat autem prhnum uerfum huiuf cantici ponit hic Monbsp;ßs,indubitattim amen eß totum cormen Mariam forœnbsp;rem Aaron ceciniffe. Et proficifei fecit Mofes Ifrael de mari rugt; bro,amp; egreifi funt in defertum Sunambula-uerunt^tribus diebus per folitudinem,8Cnbsp;non inueniebant aquam» Defertum uocatur,non quod nemo mj eo babitet,fed quodpt aßera er montofa, Vna autë eß eremus, tarn»nbsp;etpdiuerfa nomina à lacis adiacentibus fortiatur\Pofinbsp;coeleflem ac inßgnem uiâorià, peraüum^ triumphumnbsp;inciduntlpaëlitteamaritudinem.’Effup enim ingaudianbsp;ßbijppsPatim reßtuuntur, in tentdtionibus fragiles insnbsp;uemuntur,carnis miqutim ßmitem experiütur ? Triduonbsp;folitudines perMgantur,utpdes teutetur, esquot; nMwßße^nbsp;turcarnisinprmitiiis. Et ueneruntin Mara,nec poterantbibere aquas præ amaritudine, eo quöd effent amanbsp;rae : unde amp; loco nomen impofuit Mara, idnbsp;eftamaritudinem» Veniunt in Mara locum, hoc nomine per anticipatia nem pc ab euentu poßa appeüatum^ Vbi ptit tentationnbsp;tumpaßi, occaßonem accipiuHtdurlt;eceruicispopuli,nbsp;ut ducis fui pdelißimi meria, agnofeant, obedire eidemnbsp;difcant, ut amicam dei ampliut uenerentur. Et murmurauit populus contra Mofen, dicenstQuid bibemus^ 14 Miferii du nbsp;nbsp;Tuto e/i conditio ducumnbsp;nbsp;nbsp;imperatorum, ut omnis *““* cldmor,omnisneceßitMineosredu»det,ippusuniusca put pquid populo accidit petitur.Pro murmure contranbsp;Mofen dominum oraßedebuerant, cuius iomßerantpanbsp;làm benepeentiam experti, Sed ingratitudo perpétua I«nbsp;daici populi deferibenda fufeipitur in facris literis,con^nbsp;tra prophetas omnes,andë^ er dominuprophearum,nbsp;Atillc clamauit ad dominum, oftendit^nbsp;ei dominus lignum:quodcumproieciffetinnbsp;aquas,in dulcedinë uerfx funtaquæ: ibi connbsp;ftitaitei præcepu,atqj indicia, amp; ibi tentauicnbsp;cum,dicens,* |
^7. Populus murmuratfMofes ad dominum clamat,(0l^ ßgiunt ad orationem fanât quoties homouelcaroit^nbsp;taueritßiritumfCr id nunquam inaniter. Exemplu^nbsp;mnibus qui prafunt, »( iw omnibus in caphui recurf“^nbsp;ad dominumjproprß non pdät uiribus, ne^ deßerttil-Oßndet autem dominus exitum.Ugnum ojknditur 1^®nbsp;p^nimirum crucis Chriß, cuius memoria fanÜisßß^nbsp;dulcia omnia huius mundi aduerfa ? Qiji nutu CTnbsp;folo poteratfligni myflerio miracula edit ? Eo loci,nbsp;iam tune,fed poßea ceremonias er indicia feripanbsp;paäum cum patribusßäum renouât, populum doefhnbsp;ne exferuitute liberali,adcarni5 libidinemdeßeäat,nbsp;äe^ coram deo er proximo uiuat,in pmplicitate rÿnbsp;ftocentiacoram deoambulet,Populum quo^tentaigt;^nbsp;dei(s,dumaquiscarebanterprobabantttr* ,nbsp;Si audiendo audieris uocem domininbsp;tui, 8(. quod reäum eft coram eo feceris,nbsp;obedieris mädatis eins, cuftodieris^ omH**nbsp;præcepta illius î cunâufti languorem que«”nbsp;pofui in Aegyptum,non ponam fuperf^»nbsp;ego enim dominus deus fanator tuus. Non fctwf awj prafenti malo medetur,fed er prot^^^ tit omnia bona, obßquentibus uerbo dei, pne quonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*’ abhominereäumperipoteß, er nihilommusnihUr omninoperßäum er irreprehenpbile quod omninbsp;pa careat,Tum ueroreäum eß opus hominis, pfi'gt;^nbsp;modo quo deus iubet,id^ folu quod deus pracepittO^'^nbsp;ties deni^ aduerpspremimur,totiespeccatorumnoft^‘^nbsp;rum memoria erudimur ? Nobis impuiundiim eßnbsp;quid malorum occurrerit, bonis amen omnia coopc’^^ Lnbsp;tur mbonam:qminnocentiadeumcoluttt, nonlegi^^!*nbsp;morcifed amore iußtilt;e » Qiji uero iuxta carnemnbsp;canceBis legis indigetmo funt enim liberi, quiationili^nbsp;pl^ dei, Ideo liberate uti non poßunt, neq; debetit, rnbsp;magnopere legibuscoercendi funttQuareetiantd^,nbsp;cum populus pne ßne delinqueret,graui eum lege CÇ'znbsp;nis feuerißimis preßit ac terruibquod non ßeißet, fnbsp;auia fide integriate ac innocètia perßtißet.Qtfinbsp;ßiritu uiuunt,iBis ßiritus lex eß.Languorem Aeg^'Ptnbsp;impofitUfinteBigit lt;erumnas,plagtts er uaflutiones,nbsp;bus Aegyplum percußeral.Promittit infuper lortgstt*^nbsp;atem O’ clementiam fuam deus,quia non ßcilenbsp;perdat,nec mortem cupiat peccatoris: potior filnbsp;eum nüfericordia quam ira. V enerunt autem in Elim,ubi eraf decim fontes aquaru, amp; feptuagintap*nbsp;amp;caftramctati funt iuxta aquas, Exercitus filiorum Ipael fidelium caetum cuius dux Chriflus eß,qui duodecim apoßolos cTnbsp;gtwta difcipulos elegit ^Hisdat aquam ex/entibt^nbsp;doärinam coeteßem, ut omnes ex eo bibamutnbsp;reß'mguamus, Eius authoris noßri uocem audiam“^^nbsp;terna uoce admoniti:conpderemus^nbsp;Jblum propßionis noflrc, qui Mofe multo pr^ß^nbsp;efl:quempaudierimus,non tauget ttos malum,nbsp;hedientesoHmiudaosperdiditt |
EXO D VS
V A I E H I BESCHALL A# 86
CAPVT XVI.
Rofeâi^ funt de Elim, 8{ ucnit omnis muititudo filiorum Ifraelnbsp;in defcrcum Sin, quod eft internbsp;Elim amp; Sinai : quintodecimo dienbsp;mcnfis fecundi, poftquam egrelTi funt de ter
Pi'o^dioBf J (foß tTMißtam maris Rubrißterunt, pri S«r, M» quo fiiit locus Marath ie Barath.nbsp;Elim,(Je Elim ad deßrtu Si«, dedmaquima die fecunnbsp;ifKnffs^utßc locum deßripferit er tempus.
Et murmurauit omnis congregatio filio--Ifrael contra Mofen Si. A^roti in foli-tudine.
Vulgi iteram proditur htgratitudo in ducem,Proni» t*** animorutn ad murmur contra Prielatos,Pericula granbsp;Uafuperiorum,cr eccleßajlicorum,Exercitatio dent^nbsp;fanüorum, lAagnanimitas uirißdelis * Cibo deßeientenbsp;^trnali impatienter ßrunt foIitudinem.Triginti diebusnbsp;^metn temperauerant ex cibis Aegyptiacis,Omnë con»nbsp;Sgt;'rgdtioaein murmuraffèquidemfcribitur,fed non uninbsp;Uerfaliter intelligendu:Erant enim pij inter eos cr fan*nbsp;^i,lofue nimirum cr Caleb, çj- multi ißsßmiles ? Ve«nbsp;fam non modica hominum tentatioeflinedia flunis, ernbsp;wioco folitudinis.
Dixerut^ filiî Ifrael ad eosî Vtinam mor^ tui effemus per manum domini in terra Ae^nbsp;gypti,quando fedebamus fuper ollas car^nbsp;nium,8lt; comedebamus panem in faturitaternbsp;quiainduxiftis nos in defertum iftad,utocdnbsp;deretis omnem multitudinem iftam fame.
Ingratis mos efl attenuare accepta beneficia. CarnA* lia appetunt qui mundum diligunt, Leui accepta occa*nbsp;ßone impij calumniamflruunt pijs pr,epoßtis. Et certcnbsp;Mofes er Aaron populum morti ademerant, non uendinbsp;derant hoflibus, aec ßbi emerant.Dicunt autemtVtbtainnbsp;mortui effemus in terra A egypti per maiiudei, dominonbsp;fcilicetuolente,uel occidentecum Aegy pt iorum priownbsp;genitis,01la pro oHis, cr panis pro cibo quoctmq; fuenbsp;fnitur.Queruftturfe i/nduHos ad hoc defertu,non digno,nbsp;ti reitunifci Aegypti unde edudi erant, more nimirutnnbsp;J’owi«««! contentioforum cr mgratorum, AUegant aunbsp;ttm quäß caufam edudionis crudelißimam, quia uellentnbsp;^‘ofes cr Aaron omnesfepariter occidi : quo quid po«nbsp;‘Kit obifcitamfideli feruodeicrudelius atq; indigiuui^
^Dixitautem dominus ad MofcntEccc ego pluam uobis panes de coelo i egrediaturnbsp;populus,SCcolligat quæfufficiunt per fingunbsp;los dies, ut tentem cum utrum ambulet in Ic
a.
gemea,annon»
fit duplum quàm colligere folebantper fin^ gulosdies.
Gredificaturflatim dominus populo, non ob murmu foliones^ fed adfuam gloriam, cr ad parandam ampliutnbsp;^horitatem duct Moß.Promittitq; panem de coelo prienbsp;quem nuSo ne^otio populm coHedurits ßt^ ad
fufftcientiam quidem,nonautem ad fupofiuitatem, quic populo deimutiliso- pernitiofa ßt femper. Summamnbsp;certam inquit, ac demenfum quodlujficiat pro ßnguÜsnbsp;diebus fuo die coUigahV olens experiment o prodere ponbsp;puli inobedientiam, cr uoracitatem cum auaritia, cr lunbsp;XUS deßderium unà cum infidehtate,ßittdiem fe pafeennbsp;dos à domino non crederent.Interim tumen docenturfi^ ultfidtuLnbsp;deles in diem uiuere,à dei prouidëtia pendere^ omni dienbsp;laborare ad uiäum,panem quotidianum petere,fimpli*nbsp;ci animo diuinis adhterere praceptis, fabbatum colere,nbsp;flgt;irituali animarum refiâioni incumbere, de corporenbsp;diligentius curando folicitum non eße,patris beneßcennbsp;tiam credere es“ ampleäi,obedientiie fludijs KißflerCf etnbsp;ffiritualis quietis fabbatum a deo non meritis compleâignbsp;fed gratia,
6 nbsp;nbsp;nbsp;Dixerfit^ Mofes Sf Aaron ad omes fîliosnbsp;Ifrael t Vefpere feietis quod dominus eduxe^nbsp;rit uos de terra Aegypti.
7 nbsp;nbsp;nbsp;Et mane uidebitis gloriam domini, audi« Bnbsp;Mitenim murmur ueflrS contra dominum:nbsp;nos uero quid, quia mulfitaftis contra nosi?
lam altero miraculo cognofeetis uos non noflra prte* fumptione eduilos,fed gratia cr uirtute diuinatVt nihilnbsp;nobis, fed totum domino adferibatis, qui uobis ue/fierinbsp;carnes,mane priebebit in copia panes.ln eo autem mira^nbsp;culo exhibendo uidebitis eum audiuiße murmur ueflrUfnbsp;quern cr ueflra querela oßvnderitis,Denitp carnAlis It®nbsp;beratio fidelium,tteflgt;era did potefltfed Jfiritualis^ma-ne.ludicosMofes, fideles Chriflusnuirit.Manettidere Vider« dajnbsp;dei gloriam, eft myflerium panis ccelcflis cr uiticieter^ giorww.nbsp;nlt;e agnofeere. QÿMtumlibet (andißnt homines dei,dinbsp;cere tarnen exconfeientia uera debenttQuidnos fumus^nbsp;quid pofliiwus ? ex nobis nihil, deo omnia reddenda, innbsp;quo uiuimus, mouemur, cr fumus. Nibil igitur fanëlinbsp;quoq; prieter dei mandatum ac uoluntatem proponantnbsp;conferuis fuis,Conira quos quicunq^ murmurant,dominbsp;no contradicuttt,quos cr pu}iit,ctiam ß tardiusaliquannbsp;do fentiatur:cr qui eos flgt;ernuftt,deum ßernunt,
8 nbsp;nbsp;nbsp;Et ait Mofes:Dabit uobis dominus uefpenbsp;re carnes edere,8i mane panes in faturitate:nbsp;eoquod audierit dominus murmurationesnbsp;ueHras,quibus murmurati cflis contra eum,nbsp;nos enim quid fumus ^non contra nos eftnbsp;murmur ucftrum,fedcontra dominum.
Improperatio uehemens eft culpic populi, qui poft tanta uifa miracula patrata per Mofen, tarn impatienternbsp;ac impotenter contra dominum cr feruos fuos murmunbsp;rare pergebanf. Cum certo iam feire poterant ex totß*nbsp;gnis nihil egiffe ipfos ßne domini imperio, nihil temerenbsp;uel de fuo,quie à domino fufeepiffent mandata hac pro»nbsp;pofuifte populo,
9 nbsp;nbsp;Dixit quoq^Mofes ad AarentDicuniuernbsp;fae congregationi filiorum Ifrael : Acccditcnbsp;coram domino, audiuit enim murmur ue*nbsp;ftrum.
indigni iam erant ob murmurationem lfraëlitlt;e qui» bi(tloquereturMofes,mtegerrimus amicus dei cr awa*
-ocr page 198-|
EXODVS lorpopuli:fed^lt;ironiimtotgit,profu/ceptoeiai i deo officio ut propheta effet, loqui uerba dei lt;td populum^.nbsp;4ominiimnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;appfopittqMire ad domittUf efl cott uenire 'm ccetwm ad audiendam donüiti uoliintatem ex ore prophetarumAam autem corripiendi erant à dominbsp;Ko de murmure fiio contra propbetas in contcmtelia debnbsp;Cum^Ioquerctur Aaron ad omnemccenbsp;tum filiorum Ifraël, refpexeruntad folitudiquot;nbsp;nem,Slt; ecce gloria domini apparuit in nube.nbsp;Prafcripta iam uerba Aaron loquebatur ad coetu denbsp;mandato domini gt ^offs, ad terrendü gquot; arguendantnbsp;inquiétas cr ingratosv Interimgloria domini apparet innbsp;nube,nondam parata tabcrnaculo foederis- Infolito ffie^nbsp;dro à populo uifus efl, umde CT terrerëtur, corripiendinbsp;ob fuas murffuirationeSfHon 4 domino,quein audire tto/tnbsp;merebanturjfed Moff dominus dicenda commendat, II lt;fLücutus eftautem dominus ad Mofen^ dicensî Il Audiui murmurationes filiorum Ifraël, loquere ad eos,dicendotlntef uefperas comenbsp;detis carnes, Sf manefaturabimini panibus:nbsp;fcietis^ quod ego dominus deus uefter,nbsp;IB eo,ait}Uidebitis me audiuiffè murmur ueflrum,etnbsp;^uomodo me offènderitisffiubioindo de fide cr bomutenbsp;mea ac prouidentia pro eleâis mets, dum uobis à me carnbsp;«es dabuntur ad ueff)eram,cr mane fequenti panibus ftnbsp;turi eritis, Tunc^ fcietis dominü irdtiMJi audiuiffe murnbsp;mur ueftrum, crnoneffè durum Ingenium ueftrum beanbsp;«eficentia rependendum.Exfiiëîo autem uidebitis me donbsp;tninum deum ueflrum effe,cuius auffic^s cr opera Âe« »7 C «S Cotnrntcîï {tolino. gyptumexieritis, Faâum eft ergo uefpere, 8C afcendens co^ turnix,cooperuit caftra : mane quoc^ ros ia^nbsp;cuit per circumitum caftrorum. Examen maximum coturnicum iuffu diuino incidit eatenus caßra omnium ifra'élitarum, ut terram operue^nbsp;rit, ey jàcile ad manum arripi potuerint, cr parari lt;(dnbsp;guftu atlt;^ edulia, Id autem uefferi poft folis occubitumnbsp;cr antecrepufculum. Mane autempofîtio uel iaâationbsp;contigua,aut confferfio plurima roris inueniebatur,hoenbsp;eftfpanis uel cibi quoddam genus optimum, qui in moanbsp;âum roris jfarfus iacebat in fuperficie terrée circum caanbsp;fîra un di^, Murmurantibus nonnunquam dat deus qutenbsp;cupiunt,fed ipforum malo,aie uerocarniumoüdsueffenbsp;ri, cr faturitatis panes, eodeta ort^e quo pofîulaueràt,nbsp;fufeeperunt» Cume^ operuiflet fuperfîcicrti ros, appa^ ruit in folitudine, inuolutû thecæ minutumnbsp;in fimilitûdinem pruinæ fuper terram, Diligentius deferibit figuram ac naturam cibi ceeli« tus depluti-Pro pHo contufum, ludai exponunt inuoluanbsp;tum thec£,uel teëlum cortice,aggregatu uel rotundum,nbsp;faits dubium quid dicant, quod huius diëlionis Uebraianbsp;cie infacris literis fimilis non mueniatur, Crediderim £•nbsp;que libenter Septuaginta interpretibus,qui dicunt, exi»nbsp;guum anqim coriandrwm candidum ,ficutglacies fisanbsp;fef terrant uel pruina,t 18 «4 Mannx na t»ra. |
«y lé VAIEHI BESCHALLA, Quodeum uidiffent filij IfraëI,dixcruDt ad inuicemtMan hu^Quid hocî’ ignorabanïnbsp;enim quid effet,Quibus ait Mofesî Ifte eftnbsp;nis quem dominus dédit uobis ad uefetn^ 'hnbsp;dum,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Dicebat quifq^ adproximum fuum uidensrorem iuh condenfum in maxima copia, Man hu ? Çi^od ccrte gt;nbsp;dupliciter inteßigi poteft,quid hoc,fcilicet eft ? pronbsp;hu,nun inieâa euphonia gratiatuel donum hoc,quatidonbsp;quidem Man Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deriuari poteft,quod donare figfi ficattCibum ergo à domino datum, quoniam aliter neigt; poterant,Man appeßabant, Veruntamen ratio impoflinbsp;nonünis ab ignorâtia accepta eft iuxta liter S, idea pti«’'nbsp;ratio proximior uero uidetur. Hic eft fermo quem præccpit dominusî CpOigat unufquifqj ex eo quantum fuffi^*’nbsp;ad uefcenduwîgomor per fingula capita,!«'nbsp;xtanumerum animarum ucftrarum,quii^nbsp;pro eis,qui in tabernaculo ruo,accipietis,nbsp;sic uobis tradandum eft beneficium huius ccel^nbsp;cibûhac lege circa iUud utamini, Coßigat quiftß denbsp;manna quantu eiadefum fatisfit pro eodem die,eanbsp;ditione,ut pro qualibet perfona quam paterßmiliäs b‘‘^nbsp;betinfuo tabernaculocoßigat menfuramgomor,^“^ ißnbsp;quanta fit definire non aufim, t^on ad,eo perperam dit^nbsp;tur tantum effe quantum apud nos eftnbsp;Hieronymus poft lofephum dicit continere gomortt^^nbsp;femicodßas,quarum qualibet diciturhemina- :nbsp;fecerunt^ ita filii Ifraël, amp; colleger5t,aK«®nbsp;plus,alius minus, Qÿum^exiffènt ad coßigendum coßegerunt minus, ac deinde metiebantur coßeda ad gomor,nbsp;qui perfonas habebat mußas,qui ueropaucas, paucio^^nbsp;iuxtamandatum domini. Etmenlifunt ad menfuram gomor qui plus coliegerat, habuitamplius i nec ^l^nbsp;minus parauerat, reperit minus : fednbsp;iuxta id quod edere poterät, congregauef«^' Q«tMM autem non fit omnium gula pnüßs, nbsp;nbsp;nbsp;' alio magis edat,non caret miraculo quod /iBgu/i/’quot;? a* lis gomor cibabaturper diem,ut nihil fuperfuerit nih‘‘ynbsp;deßcerit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P Dixit^ Mofes adeosîNullus relinqu^t^ coin mane. Explicatio adijeitur pradida Iegis,cr appêdi^ obmiffa,ut nihil de ipfo manna referueturin dietttP^f^ 'nbsp;rft»a tquod quum quidam temere prauaricarettl*''^nbsp;/cruarentfecamincraßinumfebullieruntexeocib^nbsp;mes,Gr computrefeere coepit or fixtere,fic utit^fi^ jnbsp;ttir eis Mofes. ifle autem efus manna, prater hotnbsp;nutriebat adfufltcientiamcorpus,etiamffiritualt(”^‘^',nbsp;CT fideexceUentioribusfignificabatpauemuit'e/^^nbsp;ftum faluatorem mundi, uerbtm dei mcarnandunbsp;pore, er ad animarum fahttem comedendumffh'd^.^^^nbsp;tertdefeenfurum panem uita de cælo, quem q^^nbsp;fit,habeatuitam aternam,Ciuo modo cr .(nlnbsp;pent uita dixit, cr »«rtBd«wßd{0M diftipulfifgt;'‘^^‘*-^^ |
il E'X 0 D V S wt4m conßetjudntur letertMin. Efl enim re uera Chriflui-lignum uit« mj medio paradifl,cr panii uitlt;e quern fuum Kfiigftttf irttj deui pater dedit mundo, ut omnis (jui ere*nbsp;habeat uitam ieternam,Hocnbsp;««tern cridere,eft ßui CT edere uel manducare^ or pernbsp;uitam flgt;iritudlemy animam pro peccatis alioqui deflgt;eranbsp;bimdamconßolari, recreare, reuiuificare,reficere, ZTnbsp;proHt nt) anima capi potefl uerißime cibare,flcut çj- fannbsp;guine pototi in cruce effufl.Myfleria autcm CbrifK in uenbsp;^^ibuifcripturii quidamparumintelligiMit,alqmullt;*nbsp;turn. Qai dMtenj cbriflum dominum fèripturiefcopuntnbsp;^ieHigunt, ifli 'm ip flus uerißimo fenfu probe profi»nbsp;cerimt. Qui non audicrunt Mofen, fed rcfiduum habuerunt quidam ex eis ufqp manc, fca-terecapit uermibus,atqjcomputruitîamp; ira-tuscft contra eos Mofes. Colligebani autcm illud fingulis diebus niane finguli quantum fufficcre pcterat adnbsp;Uefcendumî quum^ incaluiifct fol,lique-fiebau Tdnfo doifciti nüraculo ÇT recreati nondum obedi^ ^e dco uoltint,quantumlibet leue mandatum acßcile imnbsp;plere non ßudet: quid flcerent rebeües de arduis acgranbsp;nioribmfManna uerbi det inobedientibus fit uermü: be^nbsp;fießciadei ad ingratos putreftuntt Interim tarnen mobenbsp;^ifntia iram domini prouocat,er d foieincalefcenterenbsp;dargiiitur^ In die autem fexta collcgerunt cibos du* pliceSjduogomor per fingulos hominesîucnbsp;nerût autem om nes principes cœcus, 8C narnbsp;raueruntMofi, Aliudnüraculumadiundumalteri mandatofùit,ut in die prlt;fcedente fabbatu diluculo coHigerent pro duosnbsp;butdiebut^ut uacatioeflet in fabbato, quód m dtem fernbsp;Udtum manna non defluebat,nec uermibus featensfeete*nbsp;bat,feeusatq; diebutreliquK,Quo obedientine flmul ernbsp;fabbati religio commendabatur populo dei. Cadebat aunbsp;tem tune quo^ ignorantia in prtefldos congregationisnbsp;illiuf,qui non omnes de hoemyflerio inflrudi deprehennbsp;debantur.Qgos eS' Mofes mflruit,cr plebs ipfa 'meonenbsp;p gotio eruditior inuenta efl quàm feniores er pr^lati. Qui ait cisîHoc eft quod locutus eft domi nus Î requies fabbathi fandificata eft domi*nbsp;no cras.-quod coquetis,coquite: amp; quæ lixa*nbsp;turi eftis.lixatetquicquid autem reliquumnbsp;fuerit,rcponite uobis ad cuftodiam ufque innbsp;k mane. ^nfrahebdomadam prouidenda domui funt corporii neceffaria ut uacationis die domino feruiatur audiendo uerbam domini, coiitemplando dei opera confolando uerbis cr ^xbortntione proximam,de beneficijs gratidSnbsp;dicere orare profe e^y populodd demam ucrut deicul’^nbsp;tuseß.Otioautemincrti indulgere^ ««arc tantiein abnbsp;opere,cultiif del non eß, umlto minits libidinari ey infonbsp;uerbisuel ßHis- Repofuerûiçp illud ufqj in mane ficut prae |
VÄIEHI BESCH AL LA, 87 ccpcrat Mofes,amp; non computruit,nc^ uer*nbsp;mis inuentus eft in eo, Obedientiiefand^ opera,quibus dominicis obeditur praceptis, non putrefeunt : mftituta autem temeritatisnbsp;humante uermibutfcatenc. 15 Dixit^ MofesîComcdite illud hodie, qa fabbathum eft hodie domino: non inuenie*nbsp;tur hodie in agro. Sabbati otium nonpne caufa toties imculcando repe tit, quia prae omnibus atijs 'tnflitutisfldetibus illud necefsnbsp;farium uidebatur,non ob otium,fed diuinum negotium^nbsp;cr ut tempus non negligereturad uacandum toto pedanbsp;re domino,ut prtedidum efl. Sex diebus colligite illud, in die autem fc* ptimo fabbathum eft,non erit in eo.
Ut colligèrent,non inuenerunt. Daturpracepttim populo ad ip flus exercitium,ne fabbato coUigant, quo die etiam flcoUeduri exeant innbsp;agrum nihil flnt inuenturi, reatum autem 'imobedientiienbsp;incurfuri,Sed nihil proficitur apud quofda, femper funtnbsp;qui carnis depderia praprat inflitutis diuinis, qui deuntnbsp;tentare audeant,qui rutantur 'm uetitum,cupiant^ «eg4nbsp;ta,exprimi parentis culpa-Totiesq; admonitus populusnbsp;ifrael in officio conferuari non potuib
Verbumeflindignanlis cr increpantismcredulost Senfus hominis humiliandus perfidem efl in obfequiumnbsp;dei,qui obedientiam uidimis prtefirt,Dominusfua musnbsp;nera largitur quando cr quibus uolucrit^Tentare uerisnbsp;tatem dei,perftdite crimen eflidiffiderefermonibus ipflsnbsp;us,impietas maxima. 19 nbsp;nbsp;Videtc quod dominus dederit uobis fab* bathum, amp; propter hoc die fexta tribuit uo* bis cibos duplices : habiter unufquifq; apudnbsp;femetipfum, nullus egrediatur de loco fuonbsp;die feptimo. Omnemfenfuumcorporalium cr ffiritualium diflra dionem prohibait dominus pro diefabbati,id efl, uacasnbsp;tionis, ut recoUedioresput ad legis diurne contemplasnbsp;tionem. Apud femetipfum autem manere,eflfeipfum colnbsp;ligere, cr quomodo uel proficiat uel deficiat quifq; 'm lenbsp;gis diurne obferuantia diligenter meditari, domini gra»nbsp;tiam cr auxilium implorarefàbbatOt 50 Et fabbathizauitpopulus die feptimo. Die feptimo uacandu, eatenus morale eft zr neceffa Sabbato rium,quàdfîato tempore domino uacandum pt,quod nenbsp;differatur ob occupationes temporarias ceremoniale deenbsp;creturn eß,utfeptimum diem non pratereat, quocumç^nbsp;tandem die fupputare 'mcipias. Qjiandoquidë etiam do«nbsp;minica dies feptima efl pofl dominicam, aque peut fabquot;nbsp;batum ludaicum,quod uacationem fonat, feptimus diesnbsp;eft poft fabbatumtne quid !udlt;eis er ludaiffantibus corsnbsp;poreus aliquis cT carnalis cogitatus imponat,eis quiftgt;inbsp;ritu domini ftirit« eolere cüpiunt ut i Cbnjfe iubentur. F 5 |
G 35 EXOÙVS JI Appellauit^ domus Ifracl nomen eius Man: quod erat quafi fernen coriandri albu,nbsp;guftus^ eius quafi fimilae pafta cum melle*nbsp;Mxa^uak. impolJtiotwinmKMan,i0)decaufamfumpferitiatanbsp;fecundo aotatur, ZSquot; fuppleturfuperiiu negleàum, quianbsp;fiterit ut feme» coriandri gquot; album, cr guflut ip/iia ue*nbsp;lut pafla tneBis : habebat enim fuduißimumfaporem^ Etnbsp;angelorum efca dicitur,Sapientiie is .^ho nutriuit dominbsp;tiut populum fuum,de carlo praßito iUii fine labore,nbsp;omne deleüamentumcompleäens.Quo donünut oßea»nbsp;debat dulcedinemfuti’n in filiosfuos,ut uniufcuiufq} uoanbsp;iuntati palato^ deferuierit, inteüigendam autem hocnbsp;depijs,impqsenim leuißimiu cibuf habebatur er inßpinbsp;duitSeimniautë coriandri coparatur pro quantitate ernbsp;figura, no autem colore qui Iticidui illi aderat er ulbuftnbsp;Dixit autem Mofes : Ifte eft fermo quemnbsp;præcepit doniinustlmple gomor ex co,8f ci»nbsp;Aodiatur in futuras retro generationes ut nonbsp;uerint pané quo alui uos in folitudine, quannbsp;do eduäi eftis de terra Aegypti» Conferuaculum mßituebatur ipfiMan, altero er no tto miraculo,quo ajjèruaretur Manna fine putrefidionenbsp;çr uernübu!,quanfiu dominut uolebat,iii monumentumnbsp;ej tejhnwniwmtut er pofkri uiderent aliquando quo cinbsp;boaluifictdomiiJUifilios ifraël in defertoquadragintanbsp;annii', Oixit^ Mofes ad Aaron: Sume uas unG, SCreponeibi Man,quantum poteft capercnbsp;gomor, 8C reponc illud corä domino ad fer-uandum in generationes ueftras, fîcutpræcepit dominus Mofî«Pofuit^ ilgt; lud Aaron coram teftimonio ad conferuagt;nbsp;tionem. firibuntur, quam contige» “ ‘ rintcircafinëuitaMofis er Aaron, iamproximitntornbsp;ti er propediem mann£ depluitione ceffatura, parata^nbsp;iamdudum area Aaron prtedpitur urnamconfici aure»nbsp;an,er intra eamclauditnannatmemoriale perpetuumnbsp;in generationes po/kriores:de quo et lofue quinto. No»nbsp;eftenintpriuferpoßerius inlegefecundum Hebraos,nbsp;quiatardius fida alicubi citiue er nonfuolocofcribunnbsp;tur,dum feilicet hic de primo tnannæ ufu fit mentio, etiànbsp;qu£circa iUud poßeaadafint pariter confcribuntur,nbsp;Quatidoquidem hic Uber non firiptua efi primis illis dienbsp;bus egreßionii,fed poßremis annis morlt;e in deferto,. 55 Filii autem Ifrael comederunt man qua-draginta annis,donee uenirent in terram hä bitabilem.Hoc cibo aliti funt,ufq;quo langenbsp;' rent fines terræ Chanaan* ßgmficatum fit, Chrißuf exponit lortn.ff, dicens fe eße panen uerum, qui de coelo defeennbsp;derit,ut quictmq- ex eo ederit,uitam fit habiturus teter»nbsp;nam. Çjiù manna comedebant nwriebantur,qui mandu*nbsp;cat hume panen Chriflum, er biberit fanguinem, uiuetnbsp;in teternum. Hic eß cibus animarum fideliwm, quo fußennbsp;tantur ad uitam femper duraturam,quo reficiunturconnbsp;y^i man- feientia piorum. Arcula autem illa w qua MantiaferuA 54 |
56 VAIEHI BESCHALL fur, eß Chrißi domini noßri facrofanda humaniM, ƒnbsp;qua corporaliter diuinitof habttat,qua; panis efi uiW^nbsp;udturq; coram domino in terra promißionis in taberuA*nbsp;culofandifandoru,nonfido manibus,hoc efi in deXtf*^nbsp;ra dei patris.Porro miraculum in fe magnum efi,quô^ *nbsp;coelo filios ifrael quadragmta aiutis cibauit, hoc efi,nbsp;lethere er aëre: quo declaratur prouidentia dei,quinbsp;r«wi ufciÿ fie curâ gerit,ut eis omnino nihil itnquâ defibnbsp;Gomor autem décima purs eit Ephi,nbsp;Gomor er Epbi nomina funt menfurarum in ari^'nbsp;Ephi autem modius eße uidetur,continens fciticet deceitnbsp;menfuras Gomor,ut apud nos quoq; nouem^mtnynbsp;tarium ficiimt ,fiue modium uariewominatüfecund«/gt;igt;nbsp;loca,tempora er gentes,ut nihil certi facile de his rebU^nbsp;poßitcofcribi,prieterea qua iam pafiânlegunturàplf*nbsp;ribus erudite tradata, continuo amen hominum aitafi*nbsp;tiaerinpofierismenfuriemuansur^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K ^CAPVT XV II. Gitur profcâa omnis multitude’ filiorum Ifraël de deferto Sin, p^i^nbsp;profediones fuas , iuxta ferm^^nbsp;Il nem domini, caftrametati funt i’’ Raphidim, ubi non erataquaadbibcnduH* populo.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j/ Omnis eremus ufq^ad montem Sinai Sin uocatur,^' ex tota prouincia etià locus unius manpotûs nomennbsp;cepittOmnes qui pie uiuereuolunt er Mofen fequip^’^nbsp;legem domini,per cafira proficifei debent,er expe^'^^nbsp;reho/ks parati adcertaminatldco^ nonfè impliet'’^nbsp;pcularibus negotijs, fed femper fufßenß fint ad profitnbsp;âionemàdonùno defignandam nonfuo arbitrio,fedf'^nbsp;cundum prlt;eceptttm domini.Non feipfum tentare,fe^^nbsp;tentatioae à domino immißfafubfijkre er uincereitUf^*nbsp;lioipfius,. Qui iurgatus contra Mofen,ait:Datc bisaquam, utbibamus.Quibus rcfpon»**nbsp;MofcsïQuid iurgamini contra me i cur tc**^nbsp;Catis dominum^ QjjftBto plura beneficia capiunt inertes,tanto murmurant ingrati.Exemplar perpetuS mgratitudf’'^nbsp;pr^bent ludlt;eorlt;im patres. Interim tanen gratia delnbsp;patientia luculentius fidelibus commendatur.Etnbsp;tudoMofisneceffariapr^elatisecclefi^ docetur,utßl'nbsp;ne intermißione parata,i^on fiaecommoda feuoti^^^^'nbsp;qua er «»«r alloquiturtntirmuratores,dicenstnbsp;tatis dominumfCur exaßieratis er irritates, expf^'nbsp;lentes ipfius potentiam er clenentiarnfipotumnbsp;fuppeditare poßitin eremo ficutpanem cr cornt^-Sitiuit ergo ibi populus pro aqua: Sinbsp;nbsp;nbsp;. murauit populus contraMofen, dices ï fecifti nos exire de Aegy pto.ut occideresnbsp;Sc liberos meos,ac iumenta mea in fiti^ i cc lioeros meos,aL luiucnta mea in n«-»» IJonfimpliciter murmurât populusingratus,^.^ lumniatur denuo, quafi temer e eduxerit eosnbsp;prefvmptione ex Aegypto,quos nunc uelitnbsp;ti : id quod prameditalus agere debuerit er P’'‘^^‘nbsp;(unda.Non credentes interim uerbo |
E XOD VS
tiflwö ttditis ad ipforum ßdutem et conßrmandam ßdem: ut difcamus quid miracula poßint apud mfideles, er utnbsp;fideles non egeant iUorum,
Clamauit autem Mofes ad dominum,di-eens: Quid faciam populo huicî’adhucpau-luInnijôHapidabuntme«
vtómiüM reßgium iußorum 'm angußijs eß clamare ad dominum,qui non de/erit jfierantes 'm ipfum,er con=nbsp;querentem iniurias cimt fiduciatnon propter calomniasnbsp;i^êgt;'atorum eccleßa deferëda eß.-perßflendum eft enim,nbsp;O' domino caufa committenda.
Et ait dominus ad Mofen:Tranfi ante po pulum,8^ fume tecum de fenioribus IfraehSCnbsp;uirgam tuam qua percuffiftifluuium, toilenbsp;in manu tua,SCuade«
Populum praire debet ftdelis dux, ernon pramitte« te: nihilßne confenß er ßuore feniorum tentare,ßmonbsp;. do uelit proficere cumßuilu, er perficere féliciter coe»nbsp;, pta, Non Mofeï fluuium percuß'erat fed Aaromiam er«nbsp;go Mo/îî uirga, iam Aaronis, iam deniq; uirga dei nominbsp;natur, Ex prateritis ßClis tuis ßnon populus credit, tu,nbsp;faltemne dubites te perfidurum qua promittoßtura,nbsp;Geftanda eß uirga proprijs manibus, quia nondum fatisnbsp;authoritatts aß'equutus ßcratad populum,qui tarde ni*nbsp;nis itli obfequebatur er credebat, tanta eß torditas uulnbsp;gi ad obfequiom praceptorum,
En ego ftabo coram tc,ibi fupra petram in Horeb : percuties^ petram, SC exibunt ex eanbsp;aqupamp;bibetpopulus.Fecit Mofes ita coramnbsp;fenioribus Ifrael«
Infcefar Mofes adßante deo,nimiriim coltunna nubis deum repræfintante, percutere petram, negratiataminbsp;beneficq homini er non deo tranferibatur, Vtq} Mofesnbsp;nou fuijpßus obliuifeeretur ledendo miraculum, fed obnbsp;oculos deum cerneret prafentem, ne fuperbiret de pro*nbsp;prqs uiribus, Ser««s quidem domini percutit ut iubetur,.nbsp;dominus autem prabet creando aquas: no ad horam necnbsp;paucutos, fed donee 'mdigeret populos pro fe er iimien*nbsp;tiSjty donee locoadeßent-lnterim tarnen miraculum cernbsp;nitur quidem fieri à fenioribus non à tota plebe, licet omnbsp;nibusiederetur : populus enim prophetis er fenioribusnbsp;tredere dcbebat,qui ob mgratitudmemdei opus cemerenbsp;nonmerebatur.
Et uocauit nomen loci Tentatio et iurgiü, Ptopter iurgium filiorum Ifrael, ÔC quia ten-tauerunt dominum, dicentes : Eft ne domi-V nus in nobis,an non?
Yquot;« nbsp;nbsp;Nomen loci memorialeßt tanti beneßcij,potus feili*
cet aquarum 'm uaflißimafolitud'me, ubi folem inßuen* jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiæ gratuite oriri ßdt fuper gratos CT mgratos, bonos
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;malos,T entatio autem diciturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contradiëfio,quia
I nbsp;nbsp;nbsp;populus dominum tentauit, er contraprophetas domini
nuiri^rauit, bpidibiti faluatorem obruere uoluit:jpeci
10
II
IX
Otcntf; rebellionit contra deum mtprobis exhibnit in ont *•«4 feculä, ^uum pofl tot ftupenda miracula i« Aegy*nbsp;pto er fblitudine, tarnen audet adbuc contradicere uer»nbsp;ici, çr dubitare de bonitdte omnipotentit.
VAIEHI BESCH ALLA. 88
VeniraütemAmakch,Sfpugnabatcon-- C tra Ifrael in Raphidim,
Beneficijs beneßcia accumulai dominuijicut ipß 1ƒ« raelitie murmur addunt iugiter murmuriAb hoftibiu linbsp;berat oratione pijßimi ducii. Non tamê prius beUum tennbsp;tat quitn laceßitui ab hoße Amalech, qui 'm Kaphidimnbsp;caüra ifraelitica obruere meditabatur,noadü quicquantnbsp;paßuf incommodorumt
Dixit^ Mofcs ad lofuetEIigc nobis uiros, amp; egreiTus pugna contra Amaiech t eras egonbsp;ftabo in uertice collis, habens uirgam dei innbsp;manu mea.
Viri milites eligendifunt ubi boßis ßntifur, non te^ ivtiHus etu Were afeißendi ad numerum augendum:qui non femper 8'*“'*’nbsp;prodefi,fed plurimum obeßßinertes,'m}periti,uel nwti»nbsp;culoß mterßnt. No t/ioßs ipfe iam fenex ddßflit,fed flrenbsp;nuum miniflrum conßliorum ßtorum confeium mittit adnbsp;congreffum: interint ipfe in excelfo contemplationis di«nbsp;uinlt;e er firuid^ orationis conßßit:er uirgam dei tenetnbsp;in manibus, fiduciä auxilij diuini non deferit,firmiter^nbsp;credit explenda quæ dominus polliccturt
Fecit lofuc ut locutus erat ei Mofes, amp; pu^ gnauitcontra Amaiech : Mofes autê,Aaron,nbsp;SC Hur afeenderunt uerticem collis«
T«to lt;»ggre4(t«r i domino militare iube» Miiüinffa tur, er piorum orationibiu fe iuuandum nondubitat:nbsp;pbeaienUiefancttffiuguinlufapit^C^rarccrehofleaupos nmnbsp;4bo«ilifoinpelîittlt;r, Non foluf Mofes, fed Aaroneer.nbsp;liurcomitatui orationis locum afeendit. Vhicun^ enimnbsp;duo uel tres dominu/mßer'mt deprecatiinfide, exaudi»nbsp;untur. Multorum oratio ßruenttor fit er exaudibiliortnbsp;tdeo orationes agenda! 'm eccleßa, non folum in cubicu’»nbsp;lo, quod tarnen er idipfum iubet dominus,fed t}on tan~nbsp;quam femper neceffaritrntt
Quum^ Icuaret Mofcs manüfuam,uin* cebat Ifrael : quando autc remifiifet manumnbsp;fuam,fuperabat Amaiech«
Non tantum oratione fed er uiribus er drmis bofiis Orationi-eß domino iubente aggrediendus. Eleuatio manuußgni« randum'^' ficat, mania er deßderia 'm orationibus mtendenda ernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
erigenda iüue ubi eßßrtitudo er fiducia nofira^
Manus autem Mofi erant graues:fumcngt; tes igitur lapidem, pofuerunt fubter eum,innbsp;quo fedit: Aaron autem,et Hur fuftentabantnbsp;manuscius exutraq? parte unus. Etfadumnbsp;eft ut manus ipfius fides uel firmitas elfent»nbsp;ufq; ad occafum folis.
Donee leuatmanui Mofcs non fuccivmbitlßael,do^ Orandu« nee i« deow mens eß fixa non uincitur ab hoße. At coro puftaetmnbsp;noßra mfirma eß, etßtigata aliquando lafeefeittdebent *“•nbsp;ergo fulcra ab ijs qwi uerbo priefnnt adhiberi nutantbnbsp;bus. Petra uero, quie Mofißtigato fupponitur^ Chri/iusnbsp;eß, b nojira firmitudo er foliditas eß, quo conßrtantenbsp;omnia poßumut. t:^on eütentandia dominus, tofueß»nbsp;Heiter pugnat pro populo Dei, Cbrifii« pro eccleßanbsp;er umcit. Eion remittend^ orationes : ßne intermifiinbsp;ßoneorandundnteiMionibus qua nunquameeßant,.
P
-ocr page 202-|
EÎÜOD V $ Nibil iirJuun contra hoßes ßne matura crßrucnfe ora* tionetentandaant Vf^ adoccubitum /otis orandum ernbsp;pugnandum, donee hiCcuita dural, ^ua eß militw.Qtttnbsp;populo praeß cût'tnuo habet tjuod clamat ad dominum^nbsp;NiJi» ttorü ßtnl itigenia hominußam metuunt,iain mur»nbsp;inurant,i.im diffidu^t:CiUK hlt;ec abf^ ope deißret^nbsp;jj Infirmauit^ lofueAmalecb.SCpopuIumnbsp;eins in ore gladii* lefiM Chriflus pro eecleßa pugnat, contra Antalech cum iniimca morte,tandem^ deßruitur per Io[ue,uel falnbsp;tem infirmatur,quo non tantum nocere^ueat,quantuinnbsp;molitureum populo fuoßl^s tenebrarum, Gladio autentnbsp;uerbi dei iugulantur per Chrißum. D Dixitautem dominus ad Mofent Scribe 14 hoc ob monimentum in libro, amp;poneinaunbsp;ribus lofue; Delendo em delebo memoriam ii- Amalech de fub cœlo. Ponerc in aurem,e{i i/nculcare esquot; ßntiliariter figni^ ßcare. Qgid autem dicere debebat lofue f Nempe quódnbsp;Moßsleuädo manui tw oratione populi dei uicerit. Namnbsp;hoc lofue non uiderat, qui contra hoflem interiw pugnetnbsp;bat,Miofes enim in colle ßeterat^. l«amp;ef ergo tarn magni*nbsp;ßcumßäum ßribi,crm perpetuam rei memoriam comnbsp;mendari,Delebo,inquit, memoriam Amalech:hoc eß,fanbsp;lutem eoram ßatum ac dominium : ut perdantur uel co^nbsp;rum poßerifuoaliquando tempore. Aedificauit^ Mofes altaret 8!. uocauit no men eius,Dominus exalcatio mea, DominM5 exalatio mea, uel etiam reßgium, uel pro* teciio mea.’hoc enim itidicare poteß uox Hebraica «iq j»nbsp;uel triumphum uiiloriam, foli aidemdeo adßriben»nbsp;da eß omnis uiäoria. Nomen hoc ariequamlt;edißcaueanbsp;ratimpofuitMofestquaßdiceret, Quandoquidem uidi»nbsp;ntu domini effe bellum ertriumphum,mentoaram hocnbsp;nonüne appeUabimuf, Dominuieleuatiomea, dicens : Quia manus fuper folium domi^ ni, bellum domini erit contra Amalech,à gcnbsp;neratione in generationem. Hoc Hebrtei ßc exponuntiDominut per thronu fuunt iurauit, quifempiternut eß, coelum fcilicet, cui inßdet,nbsp;terram fuppedaneum habet: ut ßcut fiant ccelißcfirnbsp;Amakchi gt; jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;decernit dominus. Vt fcilicet certo cer* txätkndi. _ „ a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i t ¦. j i jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j tuw ßt, ahquando AmalechttM delendos uirtute donum, etiamßdiß^atur aliquantifßer. Sic enim itterno conß*nbsp;lio Deus prlt;eordmauit, ut hic impius populus luat crimi^nbsp;tium fuorum paenam : Tune quum glorificare deus po*nbsp;puliim ifraèlem cœperit, quieteinq; ab hoflibtu daturtu:nbsp;hoc autem primim aggrediebatur,quwm Soul regentnbsp;Jhtuifict. 16 ^CAPVT XVIir. Vum^ audiffet lethro faccrdos Madian, cognatus Mofi, omnianbsp;quæ fccerat deus Mofi, amp; Ifraelinbsp;populo fuOjquodeduxifictdomi A I DiftinÄto decimafc-primaVai#nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nusIfracIdeAegyptoî ’ Sacerdotes ^pt^ductußißmos tnmoreßit,utquipotenteserlt;0^, pîtnn^snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reipublicte ac magißrtuibut, ßtngerentM |
VAlSCtiltiA. lETHRO» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jfp, etMni facerdotio: erant enim mularum rerumfeientiä (I ufu fapientißimi, aliorum doâores, exhortatores,cr (’nbsp;negotium expofceret deßnfores, tam orationibus aefi*nbsp;crificqsreligionisq;curaaddeum,quàm direBioneZfnbsp;auxilio ad fubieâos^ Hoc autem Hebreisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efi,qu^^quot; Cr rexMelchizedech, Verbi autem minifiru ChrifK^f neprincipummore dominentur, imerdixit. NondKff”’nbsp;regibus negauit fiudium docendi çr tuandi populum I'dnbsp;p^cendh Auditu mirabitium dei prouocatus uenit lt;“1nbsp;glorificandum deum, cr congratulandum genera fu»»nbsp;cr toti populo ifraelitarum de grauißirna jeruitutenbsp;berato, tulitIcthro foccr Mofi Sephoram uxorefl’ , Mofi poft miffionem eius: IA.ofes tempore coHocutionis diuinlt;e, cr tantoru I'P miraculorum patratorum, quum^incruduiffetnimifP,nbsp;uitia Pharaonis, çr infiante negotio longé periculoßß'nbsp;mo, iam remiferat uxorem fuam, cr liberos ad doniK’quot;nbsp;foceri, quos hic reducit letbro marito cr parenti.nbsp;autem tempore uenerit, crß ante datam i domino legt«^nbsp;decalogijCon/ultK« otioßs difeutiendum relinquimus,ß^nbsp;cut cr alia alibi plerunq;, ÔC duos filios eius, quorum unus uocaba' tur Gerfcm, dicente patre: Aduena fui innbsp;ra aliéna; alter ucro Eliczer : Deus enim, ait ,patH^ mci adiutor meus, ôi eruitmedegladionbsp;raonis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^(.1 Sanéli plures filios generaffe leguntur,paucasfili‘‘^’ ? cr fine nullas,quandoquidem crearum in catalogi!’'^nbsp;tio non habetur. Nec tarnen ifraëlihe horruertmt co/iK“nbsp;bia gentilium uxorum, ßd fide diligentius infiitutdsnbsp;fiequenter legimus,Mofes,Iofeph,luda crBooiç conß^^nbsp;fatiâos habuißfe uxores etiam alienigenaa:fed pericul^’^nbsp;fas et infidèles omnino uitandax pr^ecipit lex diuiitA.^^nbsp;fom fuperius quo^ leâus efi,hic fecundus additurnbsp;zer : quibus à facro euentu nomina ùnponenda dife^f^*^ 'nbsp;more prifcorHm,non Jolum ex imitatione appeUatiequot;“^nbsp;aliorum, quorum nominibus admoneamuradutrtid^nbsp;cr gratiamdei. Venir ergo Icthro cognatus Mofî, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* eius, amp; uxor eius ad Mofen in defertum,”’^* erar caftrametatus iuxta montem dei. Et dixit Mofi, dicens : Ego lethro tus tuus uenio ad te, amp; uxor tua, amp; duo bnbsp;eiuscumea. Peruénit quidem lethro cum plia et nepotibd^ ** trema cafirorum qua in folitudineereda ftabantf^^^^nbsp;montem dei Horeb. Non autem fefe ingeßit popul^t»nbsp;nec id fibi licere per amicitiam publicam intelHë^^^nbsp;ideoperrnternuntium renuntiauit Ulofi ßnbsp;cum fuis : Non enim fubitô hojfies obruere debet üb'nbsp;arduis negotqsex officio occupât um, ßd ciuiliter ßrnbsp;dicare aBoqui cupientem ß liceat. Qui egreffus in occurfum foceri,ador3^^ J nbsp;nbsp;nbsp;, Si. ofculatus efteum : falutauerflt^ fe , uerbis pacificis.Etingrefti tabernaculo^^^^ |
quot;fitilt quot;l I »¦ •o ^¦'fl / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«iedfo iUo ueflro guodmagnus pt,at fidef meafatis infir • Haiorejhonore, atate, er curacum reuerentia fu* jcipiendi funt er traiîandi, Obuiamprodijtquamlibetnbsp;occupatus focero fuo Mofes, honorem exhibuit,tion utnbsp;deum procidendo adorauit,fed inclinMit pro more gennbsp;in ofiula charitatis ruit,er amicum complexatusnbsp;excepit alacriter gratum hojßitem, Alter^ alterum in*nbsp;f^rrogat, ß fdua eßent omnia er integra, bene^ mu*nbsp;tuum prettó funt er peramice:qu£ diuinus ßgt;iritus nonnbsp;otiofe conferibi in facrisuolHit,erdoceri ineccle/ia»nbsp;Pofl qua mtroduHi funt in tabernaculum.qualia quadranbsp;S'W«* annis populus domino uoleitte inhabitauit,fempernbsp;^nfus ad domini iußionem in horos, narrauitep Mofes cognato fuo cunäa qug “Cerat dominus Pharaoni SC Aegyptiis pronbsp;Pterlfraelïuniuerfum^ laborem quiinue*nbsp;’’•ffeteosinitinere, 8C quod liberaucrat eosnbsp;dominus. Lftatus^ eft lethro fuper omnibus bonis 9uæfecerat dominus Ifraeli,eo quoderuiffetnbsp;de manu Aegyptiorum, Û DcKcftoreî firè femper gentiles inuenti funt ad dei gbridtn, ß quondo eam agnouiffent quam ludiei, quodnbsp;Chriflus improperat ludieis.Congratulabatur popu*nbsp;io ijiraelitico de beneficijs dei perceptis, de obtenta Ubernbsp;er excujfotamcrudelißimo feruitutis iugo, quodnbsp;^Pfum lethro non adeo longe di/iante latere non potuit,nbsp;^^'^giudendum gaudentibus, er confolandi lugentes,nbsp;Serwi deietiam Utter amicabilia coüoquia de rebus facronbsp;Q-fion ßiuolis fed ad honorem dei ß/edantibusnbsp;Utidebent redimendo tempus. Si aitlethroîBenedidus dominus qui libe rauit uos de manu Aegyptiorum, Si de ma*nbsp;nu Pharaonis, qui eruitpopulum de fub manbsp;nu Aegypti. V idemus hic eliam apud gentes dei cognitionem fiif fe,eT firtè clariorem,quim aliquot iam annis apud Chrinbsp;ßianos, tametß ex omnibus gentibus peculiariter elege*nbsp;ritludlt;eos, exquibus fecundum carnem nafeituruseratnbsp;Chrißus.t^onnihtl quot^ proßcerant dudum à M.ofe, ernbsp;iam Madianit£ qui or lfraélit£ erant, fidem quoi^ A*nbsp;braænonmtotumrepulerant, * Nunccognoui quia magnus dominus fu Pcf omnes deoà , co quod fuperbe egerintnbsp;contra illos» Nonadeô pure er fynceriter nec tam clore deum co ^.^feebant ut lfraëlit£, quofi dicerét:Audiui f£pe anteanbsp;’ ¦ ; / . ynbsp;»U erat. Numc «erô tanta miracula uidcns,firtius credonbsp;deum uellrum folum ejfeßrtem er potentem fuper om*nbsp;nes qui dij appeUantur, qui digne trailauit fuperbißimosnbsp;Aegyptios, qui ifraelitos tam duriter oppre/ferunt fittenbsp;omnihumanitate er charitate.iflunc certe nouihuncnbsp;deum iußißimum, affiiilos liberantem, CT afßidoresnbsp;fani improbos punientem, Cieieri dij uel maUs hominumnbsp;^oudent, uel fuos liberare non pojfunt.Non ßc deus ifranbsp;|. ‘Ilt;s,optimusatq^inßißhnus. ' Tulitergo lethro cognatus Mofi holocau lt;7 |
«4 i6 VAISCHMA lETHRO. 8^ fta amp; hoftias deotuenerunt^ Aaron 8C om«nbsp;nesfeniores fîlioruin Ifrael,ut comederent'nbsp;paneni cuin focero Mofi coram deo. Parifacrißciorumcomburebatur,pars ueró edebu^: tur d fdcriftcaittibin, publice emm epulte facrit publiciïnbsp;ßßiuititibui dabantuTt Ciuilitdi hicnoUtur cr religionbsp;ctan integritute piorum hominum: uetüt ifle lethro gratunbsp;latum genera ßto totiq; populo,quum tot CJquot; anta prodinbsp;gia dei audtjJ'et,confalutant,communibM^} uotis laudÜtnbsp;deiim, Itmul edu^t cr betdntur,gratiai agentes deo pronbsp;beneficifs cr uiâorÿs. Coram deo autem edere,efl in honbsp;norem dei de [acrißcijs manduofre dei, qui mose^ apudnbsp;gentes ßiit. Decet igitur in publicis ßßiuitatibm eonueninbsp;re pios, l^umq; agere conuiuium,modQ id ßat ßae luxunbsp;cum modcßia er t'more dei. Craftina autem fedit Mofes utiudicarec G jJopulum, qui affiftebai Mofi à manc adnbsp;uefperain, Poßgaudia fan^le ßoeietatis (^coenani boneßißh mam, fiatim fanüus redit fine impeiümento holßitalitalt;*nbsp;tus ad fuum ofßcium confultandi confulendi grauatis^nbsp;dirimendi controuerßas, er adcaufaxtraäandumciui»nbsp;les,proq; ßuenda charitate er feruanda in tanto pop««nbsp;lo,Aßiduitos deniq; deßgnAtur in Mofe,qui à mane ufq^nbsp;adueßteram incumbebatiudicijs decernendiSt^ (^odquumuidiiTetcognatus Mofiom^ nia quae agebat in populo, ait:Quid eft quodnbsp;fads in plebc/cur folus fedes,amp; omnis popunbsp;lus inftat tibi de mane ufq; ad uefperam:' Videns lethro affHHionem er laborem generi fui, ar ripit rethorico more id quod plw moueret, nempe popunbsp;li affliHionetn, tametß leuare uoluit onus Mo/î qttaß ponbsp;puli rationem amplierem haberet quint Moßs: quid,inquot;nbsp;quit, tu populoßcßcK ut Mam diem expeâare çj- du*nbsp;rare cogantur^ Cat refpondit Mofes, uenitad me popu* lus ad quaerendum deum. Quum^ aedderiteis aliquares,uenitad me ut iudicem inter eos,Si oftendam praece*nbsp;pta dei, amp; leges cius* Qôd/îdiceretMoßs : Ego iuxta legem dei CT diâa^ men ßgt;irituidittiniiHdicopopulam, er litescompono^nbsp;Kon iuxta meos afßdus : ubi dißendum, nobis indicium ludids fia»nbsp;iußum inquirendum à deo, cuius lex efl non noflra uer* f*“quot;* offi-tjM« dri ßiritum legis tenendo, non foîum literam.ücnbsp;qui legum funt peritißimi, fiant omnium pefiimi ac uer*nbsp;futißimi homines.Oportet enim indices effe «iros pios etnbsp;fideles, deumq; metuentes,qui iuxta mentem legis et deinbsp;iiidicent.-quilibet in fua aefuorum caufit ciecus eflXom*nbsp;ponebat autem Mofes caufaquot; fecundum legem uiuam,nbsp;feriptam in corde fuotnon qudlibet ex caufa ad locum a*nbsp;liquem pro confulendo deo recurrebat, fed omnia iuxwnbsp;diuinam uoluntatem, qua in corde eiut erat,plentis fan*nbsp;iloßjirituficiehat. Et dixit focer MofiadeumîNonbonam rem fads; B onum quidem erat quad ficiebat Ho[e$, fed cotiM» |
Moffs a gen [111 do-cetur» 18 »9 Genttlium authorts. Xo XI EXODVS diiK peri poterat : comptträtionc meliorii auctet dicere non bonum.Sinit autem deuf fimulum fuum cum i^uo tannbsp;ta crtalia logaebatur ab alienigend adntoneri:admonennbsp;doleâoraperquemcuf}^ dctur conßlittmueritatisuelnbsp;falutit non dibere contemni- Videndtvm etiam anßrtenbsp;uoluerit ibi deiK prieuenire fuperbite tentationem: [ede^nbsp;bat enim iatn in iudiciaria fublimiatr, ideo tales eligi iuquot;nbsp;bet ad iudicandum qui odijfent fuperbiam Deinde quantnbsp;ßt obferuandum quod dicitur alibi: Fiti ne in inultis ßntnbsp;aduitui. üe animos nimis mtenttuhumanisadionibutnbsp;quodammodo euacuetur deo : quo fit tanto plenior quannbsp;to in fuperna. (3quot; £terna liberitu extetiditur, fiulto labore confutneris 8C tti,8C populus ifte qui tecü efttultra uircs tuas eft negotium,nbsp;fol us illud nonpoteris fuftinerei. RemuehenKMerftultamßcis, çr infuperfib tanto loc onere concides ac uiribus de/îitueris,cr interim po“nbsp;pulocoafultum non erit^ Oneracomnwnitatis dijfiarti-enda fumt in homeros plurimorom:hoc ipfo enim fit ofi*nbsp;ficiom leuias ß muItoruM» uiribus fufientetur^ Sed audi uocem meam, confulam tibi, erii deus tecum. Efto tu populo erga deum,nbsp;ut inféras tu quæ dicuntur ad deum*nbsp;ObjequereconßliomeOjUt ßt tecum dominus. Tantnbsp;etß enim ego ifra'élitanon ßmyconßlium amen quodnbsp;deo placebit: nam eft ex deo quicquiinbsp;charitati ©• fidei prodefl inter homines. Erat adio hu^nbsp;manA, ideo iudicio bominumreli»quenda,lnterim^ Monbsp;jes non quis dicat, fed quid dicatur attendit. Si inuenerianbsp;mus atiquid fapienter à gentilibus diduim,non protinusnbsp;erit cum authoris nomine fpernendum. Ergo in rebut ar»nbsp;dais cr difiictlibuSyqute ad deumrefirendlt;e ejßent erpenbsp;tenda oracula, tAojes partes fuas porrigere iubetur,fe»nbsp;quejkr inter detmt erhominestHon autem in facrifican»nbsp;do, quod officio facerdotum tribuebatur. Oftendas^ cis ceremonias amp; leges.SC do^ ccas cos, uiam^ per quam ingredi dcbcant,nbsp;amp; opus quod facere debeanu Stud'tj tui erit,ut populut admoneatur oratione tua ad obferuantiâ mandatorum dei, qune tu iUis prafcribes exnbsp;ore domini dei tui, ut infiruas eos de uiadomini, qua efinbsp;iufiitia,aquitaSycharitas,ßugalitas,paXyetbeneficentiaynbsp;crc.Curabisq; diligenter ut ßciendaperficiantycrnonnbsp;errent mdodrina, Tuautem confidera ex omni plebe uiros potentes amp; timentes deum, in quibus fit uegt;nbsp;ritas,S( qui odcnntauaritiam,amp; conftitue exnbsp;eis tribunos amp; centuriones, ôC quinquagenanbsp;rios.Sfdecanos* Maçiflri- populo crgo dei magifiratom gerere decet eu qui tus lit fide- f/î fidelistinflrudus ueroßt dotibus qua hie exprimun»nbsp;lis amp;pius. tur,fortitudine,magnaaimiate, fapiendaytimore deiyUe»nbsp;ritatisßudio,fide,auaritia odio, Projfiicies,tnquit,ex o=nbsp;mntbus : non uulgo eleâioaes talium defires qui funt utnbsp;plurimiicorrupti affrólibus prtuatis,uiros robuftos men»nbsp;te, utrili animo j non effoeminatos cr inconfiantes. Nonnbsp;lojMor defirtibusnbsp;nbsp;nbsp;audacibus, fed de his qui in domi» |
VAISCHMA lETHROt BO firtesfunt, quern 0quot; in omnibus agendis Umeant, Cf ante oculos habeant dei metum. Veraces uel fideles,tUiifnbsp;ntendaceSyUanos,loquaces;non fui aman'es, fed integrofnbsp;er incorrttptos.Odientesauaritiam,hoc eß, omnemnbsp;pinam,i«iuriam er uiolentiam, qui non cupiant congf^nbsp;gore opes,augere remyOdfitfium contendere ey luxutf’snbsp;propter qua deßderantur diuitia.cupiditos enimßnbsp;ci oculos perfirinxerit, reâum nihil geritur.Sic fint an*nbsp;tern ha dotes animi iun âa, quemadmodwm in catena aanbsp;nuli, ut nulla poßit effe fine alia, Nos qui ficiem tatitafUnbsp;uidemuSyi poßrema uirtute probationem inHituendinbsp;diets incipiamus, fi fit Hi nolimus leuiter, Qgi enim aU^^ jnbsp;ritiafiudent, deum non timent, nee uiriintegri effe pof“nbsp;funt.Principis cura er onus fine dubio fubleHatur,finbsp;le uiri fubfint uni,crjub iHo alij decern fintffub quoniOfnbsp;fingulis centum, ut uix aliquid ad fingulos prapofitosnbsp;canos perueniat iudicandum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p C^i iudicent populu omni tempore:q«*^ quid autem mains fucrit, référât ad te, amp;il^^nbsp;minoraiudicentt leuius^ fittibi,partitei**nbsp;alios onerc. Mdiora iudicari non poffunt, nifi prophetico cr diuino,humana autem aßiones iudicio hominum ;nbsp;ImquuKtur, Audiant hoc principes populi er feniofd .nbsp;plebis, ut omni hora iudicent populum, fempernbsp;intermifiionefedeant ad iußttiä conferuandam. Dirii»^nbsp;re Utes, reconciliare difiidentes, ß quid magni occutl^nbsp;rit, e lege domini petatur iUius difeußio: non uereatitidnbsp;Mofen acCedere, cr uerbum dei audire,difcere,(ynbsp;âare,cr fccundum iHud iudicare. Si uerbum hoc feceris, amp; præcipiet tibi us amp; poteris ftare, ctiam omnis hie pop**^nbsp;lus reuertetur ad loca fua cum pace* Pracipere hoc loco, efl inaugurarc ey confiritidf^' fatum fiicere. Non enim reperitur Mofenpoflea fupdnbsp;hac re aliquidpracepiffe, fed hoc confilitim lethro lt;*Pnbsp;probaffe,cum ipfius dominifiterit,non folum lethro,^*nbsp;périt enim deusuoluntutem fuam etiam pergentes-'*nbsp;his fi quid boni aut ueri dixerint, accipiamus,ernbsp;riam det noflri conuertamus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ±4 Quibus auditis.Mofesfecitomniaqu^’ ^lefugefterat* Habebat HAofes uir dei legem dei, qua aliud non quim uoluntatis dei cognitio,in corde fuo fcriptaitß^r^ ,nbsp;xta hanc omnia dirigebat. Si igitur lethro aliquid di^*inbsp;fet contrarium huic legi,minime recepiffèt.Nunoo“^^^nbsp;nobis quoq; in exetnplum Mofes legislator diuind^^i,nbsp;Icm hominem audit,honefla crutilia pradpientot^r^ 'nbsp;gi diuina ey reipublica ufibus minime repugnatdó-dei mteriorem hominem refficit in primis, pracepl^*nbsp;dicialia exteriorem, qua ex caufis aut muturi, aidnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I turn tolli poffuntyiHa aterna efl ey immutabilis, , Et eleâis uiris ftrenuis de cunlt;flonbsp;conftituiteosprincipespopuli, tribune*nbsp;cêturiones, etquinquagenarios, ÔC Mofes ipfe ffiiritu dei plenus cr Propheta,^^^^^ quiles debuit ex omni I/raële, çy duces pofuit |
EXODVS tatione tmus prafidus mitte uiris erat,quos trlbunos , ^minominaßent, ftcutdecemexipßspraeffent ßn»,nbsp;ÿdiftnguliscentenis, unde er centurionesdiäifu»t,etnbsp;deinde denarij ßnguli fuos quoq^agnofcerentdecanos:nbsp;fimiliter er quinquagettarij quinquagintis praeßent, utnbsp;omnia ordmataeßent in populo de iey ftneconßßone»nbsp;Qui iudicabantplebcm omni tempore:nbsp;quiequid autem grauius erat.referebantadnbsp;faciliora tantummodo iudicantes,nbsp;domini erant fuarumturmarum, fed indices ernbsp;^oncdiatores, quocwn^ mododißidentium,proct(rato»nbsp;‘}Uo^ neeeßariarum rerwn, er uigiles honeftatis etnbsp;’’’te ^uftitia hinter quos ß quid graue emerßßet,reßrebaturnbsp;lt;lKano ad quinquagenarium, ab hoc ad centurionem,nbsp;•wde ad tribunu, donee ad ^àofen caufa dißicuUas reßrönbsp;d:lt; uideretur.Talis ß im republica ordo feruaretur,chartnbsp;^pax aciußitiaampliorpaßim ittrebußrub. floreret,nbsp;Dimifit^ Mofes focerum fuumrqui abijtnbsp;fibi in terram fuam, Prafente adbuc focero ßrtaßis omnia ordinauit,ut ^acriorem dimitteret ad propria,re bene geßn et copoftnbsp;«d fumma tranquittitaté, ß ßc feruaa ßijfent omnia-^nbsp;^CAPVT XIX. Enfe tertio egreifionis filiorum Ifraelde terra Aegypti, in die illanbsp;uenerunt in Solitudincm Sinai,nbsp;Nam profedi deRaphidim,ö£ perucnientes in defertum Sinai, caftrameta--ti funt in folitudine, ibi^ Ifrael fixit tentoria tregione montis. Ex manßone Raphidim foluerunt, ut ingrederentur iw folitudine Sinai quadrageßma ßptima die poft egref»nbsp;fionem ifraèlisde Aegypto:Tertiofcilicet menfe dieprinbsp;ma, ea lunatione qua ßt nobis in menfe lunio^Erat outenbsp;defertum Siwrti,regio circa monté Sinai,qui er Höret dinbsp;citur,ad quem montent dominus dudum pradixeratMoßnbsp;ipfum cum unitterfo populo redempto peruenturum, nenbsp;^ttis udcillet in promißioiübus diuinis.ibi ergo ueluti ali»nbsp;quanto tempore permanfuri, caßrafuaßxerunt, nefcqnbsp;adbuc eorum,qtta iw eo monte erant gerenda» Î nbsp;nbsp;Mofes autem afeenditad deum: uocauit^ cum dominus de monte,ÔC aittHæc dices do Wui lacob,ô£annuntiabis filiis Ifrael:nbsp;poputus afcendere montem obßdei rudi»nbsp;er onera peccatorum, at crebrasmurmuratio»nbsp;Hes, ne domino appropinquans, igni ardenti abfumere»nbsp;tur à uindiéia dei. Omnia enim tuncßrmam tîmoris ernbsp;imperftélionis oßendebant, tam ßÜa quàm etià uerba.nbsp;Eropbetrt autem fanélus uocatus à domino afeendit monnbsp;tem, rfd quent uieißim dominus defeendere dignatur,c^nbsp;de fublimiore loco iüum attoquitur fequeßrem inter fenbsp;çr populum,iubftq; ut loquatur ßmilia lacob er annunnbsp;UetuoluntAtem fuam filqstfraél. Hac autem nomenclo»nbsp;•wra cretro admonetur popultts,ut mtettigat fe eße euMnbsp;ex lacob ßt fecundvmcarnem,luéiatorcumuitlfsnbsp;eoncupifeentijs : Ex l/rdèï autem fecundumßiritutnnbsp;fil‘Htionis,quo clamdtabba pater, à quo omnia fecon» |
VAÏSCHMA ÏETHRO. 90 fè^utbotu poffè neutiquà dubilet: Cut deut feipfnm pronbsp;miferit, er omnenifttfficientiam,ob id^ ifruelts nominenbsp;uocari iüwn pr^eceperit. Et funt hlt;ec uerba ueliOi prte*gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, paratio quiedam ad legem deifufcipiendttm,Ciuicunque enim ardua ordiuntur, esr difficilia perfuadere uolunt,nbsp;animos auditor um incitant, cr ad diligenter aufcultan*nbsp;dumpTteparant^ Vofipfi uidiftis quae feccrim Aegyptqs, quomodo ponauerim uos fuper alas aquilanbsp;r um,amp;alTumpferim mihi, Admonet iw primis eos beneßeiorum fuoruni,dicent: Vosipft uidißis quaßcerim Aegyptqs, r^c. Deinde at»nbsp;tentos er beaeuolos reddit bis uerbis: Si ita^ audieritisnbsp;uocem meam, creXommentorat autem feportajje euntnbsp;populum er boiulaße ex Aegypto more aquilarum ge»nbsp;flantiumdorfopuVos fuos^ Altius autem uolant aquilanbsp;cateris auibus,extra omnem telorum iaäum, extra om»nbsp;nepericulum, quod ft defubtiK immiaeat/efe opponuntnbsp;corpore fuo pro falute puüorum periculis.Sic i»quit,egonbsp;«OS eduxi er conftitui, deßndijiberaui, er in tutumßnnbsp;tui,fufcepi^ inßmiliammeam,ut ueniretis ad me, er ftnbsp;defiducia^ tota adhareatis mihit Si ergo audiendo audieritis uocem meam, amp; cuftodicritis padum meum, eritis mihi innbsp;peculium de cundis populis î mca eft enimnbsp;omnis terra. Et uos eritis mihi in regnum facerdotale, Sfgensfanda, hæc funt uerba quxloquerisnbsp;adfilioslfraei, Noho uenit ad dominum nißquem adfe duxerit do» ininut, uenitur autem audiendo uocem domini, idq; nonnbsp;uulgari diligentia, fed toto corde credendo,^^ paâumnbsp;cumdeoinitumcuftodiendo,utambuletur coram deoin LegateCxZnbsp;tiocenter, humiliter ,ßducialiter ac obedienter. Quan»nbsp;quam autem omnis terra mea ftt, er oinnes gentes exa»nbsp;quo creauerim, «ot tarnen eritis ueluti peculium meum,nbsp;er fàcerdotale regwaw, Quemadmodum enim apud omnbsp;uespopulos, reges er facerdotes fummi habentur ernbsp;pracipuijßc ego ex omnibus gentibusfelegi uos,ut fttisnbsp;pracipui,er ftgt;ecialiternühidicatinbsp;nbsp;nbsp;cultui meo:Ex eo enim naßiturus erat Chri^lus uerus rex er facerdos* Qÿandoquidem autem una eß tudaorum er gentiumnbsp;credentium fides,unut deus, u»a eccleßa,citttim ad ui»nbsp;ta innocentiam er puritatem Chriftianum populum ad»nbsp;hortaretur Petrus bis quoque uerbis commodißime ufusnbsp;efi.t^ Petri quaft dicat:ut olim ßbi deusludaos elfgttgt;nbsp;itt cruosChriflui fuo fanguineacquißtatßbi, utfttisnbsp;gens deo dicata er fanäa, ß quidem in ßmplicitate ß«nbsp;dei illi adbarentesfm uita innocentia coram eo ambula»nbsp;reßidueritis^ VenitMofestSf conuocatis maioribus na tu populi, expofuit omnes fermones quosnbsp;mandauerat ei dominus. Dominus antequam pracepta dat populo uehemen^ terterref, Antequam autem terreatconfolatur er aUi»nbsp;eit : Amor ßlialis primas habet partes apud fideles, de:»nbsp;indtconfcientiatcrreturtercdro legibus fubindeuiucia |
lo luftitix cat OU, II IX CuHofitas indiuinis. EXODVS • - ¦ tur, Prteceptaaulem muhtöudini promulgdnda,prima funt feniorum confilio pro more honfinam proponenda,nbsp;quad er per tnoj'en dominm non obmittit^ Refpondit^ omnis populus fimul.amp;di* xcruntîCunâa quæ locotus eft dominus, fanbsp;ciemus.Cum^ retuliffetMofes uerba popunbsp;li ad dominum, Propenfus quidem efi fidelium poptilm propofito ey promißii ad capefeettda meliora i)ifiituta,fedfi-agilis crnbsp;iuconfians, ZJquot; ad relapfimt nimittm procliuii: hic etiimnbsp;temeritate humana poüicetur grandia, nihilautemuelnbsp;parum priefiat,quie cr t^^ofes mediator cr fe^uefier renbsp;firt ad dommam, er ut illi complaceant nota plebi5,crnbsp;utconfirmentur in fitnilo propofito precatur. ait ei dominus :Ecce ego ueniam ad te in denfitaie nubis,ut3udiat me populus loque-*nbsp;tem ad te, amp;credatctiamtibi in perpetuum»nbsp;Nuntiauit ergo Mofes uerba populiaddo.*nbsp;minum. Mofi cr prophetis loc[uiturdominui,quibuf crcre^ di uultfemper cr obfelt;jui:populo non loquitur,qui quanbsp;dei funt capere non potefi,Facit autem hic er alibi deutnbsp;uerba fua uerba Mofis.Dignatur enim deui qua fiia fimtnbsp;qtmndoiji nobis communicare, aut nofirafiicere,idq; exnbsp;gratia fua,Interim autem uerbo domini credendum ftde»nbsp;libuseflf quandoquidem lex dei aterna eft, perpétua fdnbsp;licet uoluntas fummi dei irrefiagabilis. Et dixii dominus ad Mofen : Vade ad po^ pulumjamp; fandiftca illoshodie SC eras,la»nbsp;uent^ ueftimenta fuagt; Purificationes uarias ïudai fufceperunt,fedad carnis emundationem tantum,quibits cr hypocrita uti potuesnbsp;ruHt,er quorum cor in^ncerum erat,quapropter in e^nbsp;piftola ad Hebraos, uocantur iufiitia carnis, ad tempusnbsp;{orreilionis data.ïnterim tomen etiam deus eas fanilifi^nbsp;cationesuocat: ueram autem fanélificationem docet fe^nbsp;quenti capite, ubi exteriorem er interiorem hominem,nbsp;in/htuit atq} mundat: Non jit autem una die ablutio uete»nbsp;rumdeliilorum, Veftes autem lauare, eft confdentiamnbsp;fide imbuere, ut ea iuftificata deo placere poßit, au»-direiUiusmandataerprobare. Et fint parati in diem tertiumtin die enint tertia defcendet dominus coram omni plebe fuper montem Sinaü Parari debemus in diem tertiiim, qui eft dies extremi iudicij,er aterna filicitatis,Defcendentc domino paraanbsp;tur populus,et aft)icit,fed accedere nonpoteft ad fanilot Conftitucs^ termines populo per circu-itum dicendo: Cauete uobis nc afcendatis in montem, nee tangatis fines illius.omnis quinbsp;tetigerit montem, mortemorietur. Netno afcendebat montem prater ^üofen nbsp;nbsp;Aaron: quo fignificatur nos in diuinis rebus non debere effects riofos, ne facrofanda confilia prouidentia diuina ternenbsp;re contingamus, uel perfcrutari uelimus,fed ad radicentnbsp;montisinordinenoüromaneamus, Qnod fi unusnbsp;alter à Deo «ocoter ut afeendat^ certißimis id fignis |
i4 ’Ï i6 VA ISC HM A IET HR O» abeccleftacognofcétur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ IJ . Manus non tangctcum, fedlapidibusof primeturjautconfodieturiaculisjfiuciunit®nbsp;turn fuerit fiue homo, non uiuet, cumti®^nbsp;élim fonuerit buccina, tunc afeendant ii* 'inbsp;montem, Temeritatis curiofa paends luel ad mortem,perfr'‘‘quot; tutor iudieiorum dei: Animalis homo no percipit eanbsp;deifumt:Prudentia animalis deo eft ininuca,qttia diabo^nbsp;lica.Dumfdtisdiuprotraâus,adeo^finitusfiieritfi''‘^nbsp;tus tubarum cr uoces tonitruum) turn afeendereJied/nbsp;prafente domino nequaquam.Non afeendit deus innbsp;tern hominis,nifi prius prolixe cs'humiliteraccurntt^nbsp;more atidito uerbo domini. Defcendit^ Mofes de monte ad popu’*’' amp; fanâificauit populum, Cum^ lauiif^”*'nbsp;ueftimenta fua, Mofes qui crfequefiercyPropheta,mediator fit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I ter de urn esquot; homines: Eo ip/o figura Chrifti dominbiquot;^ fideles patri conciliât ac intercedit pro eledis, cTnbsp;ditur propter fuam reuerentiamt ait ad populum : Eftote parati in diem tium,amp; neappropinquetis uxoribus. Vxoribusabftinendum, er omni libidine, fioluptatibtts quibttfcum^, dum animum diuinis rebu^*^ ,nbsp;tendere uolamus, uacareq; precatiom cr facris nte^^^nbsp;tionibus.quot;diftrahufit enim/fiiritum carnalesuolupt^^^' inbsp;lam^aduenerattertius dies,Si maneiquot;'nbsp;clarueratî Si ecce tonitrua, acfulgura. Si i’*’'nbsp;bes denfiffima fupermontê, clangor^ bigt;^jnbsp;cinæ uehemês, Si rimuit omnis populus tnbsp;crat in caftris,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.f Poft popn/i relfionfionem audacem nonflAtitn l^tt, f tur, fed prius tentat,ac tonitruis,fii!guribus, tubatn”’^nbsp;clangore, totiiuq; moniis horribili ftgt;edro terret,ntnbsp;meritatem audaciamhypocrifimq; humanam protranbsp;at^concutiat,quapro carnis imbecillitate legein‘^‘^^nbsp;qui bonamiuftamac fandam firre nonpoteft, led/quot;nbsp;ea audia conddit cr deftgt;erat, Mofes autem quinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• retur tantopere uoce domini, perfidorum typutn ' quißgt;irituifaniiocdrniiimbecillitdtvmclomüeriift‘^‘ li^ Cum^ duxiflct populö Mofcs in fum dei de caftris fteterunt ad radices Prophetie fanéii uerbis futs j^iritudiuinolt;^‘‘‘^ -i' produeu^nt fidelem populum ad dei contemplatio^.^ gt;7 i8 proaucumc paeiem popuium aa aei co^[egt;nplat^''^ ¦ tim orem cu reuerentia. Hoc miniftrorum uerbinbsp;eft, ut homines educant è caftris uiciorum, deo'qjnbsp;quantu/muis refiftant çr audiantmulti, doneeAnbsp;tantur, ey gratiam dei fentiant ac ampleâantut-'’^nbsp;enim deftierandum etiam de peruerfis, Deniqsnbsp;dei commouentur corda ad timorem dei, crnbsp;gilitatis cognitionem, Suoordine confiflant fiigt;r gfnbsp;cr non uelint aquare locum ofiidum facerdd“^nbsp;Prophetarum:maneat quifq^ in fua uocatione,q’^nbsp;tus eft per dominum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .jjpd TotusautemonsSinaifumabatjeoH defeendiftet dominus ( |
EXOD VS fumtisexeoquafî fumas defornacererat^nbsp;omnis mons ualde terribilis.
fex dei ludeis dota efi cum tbnore cr portentis hor wilt;iw, Chri/Hanis autem datur Euangelium cum confolanbsp;tiombusfigt;e crcbaritaie,Totus autem hic fermo bieptusnbsp;«ideripotefiobrepetionestuerum amplificatio efi ne»nbsp;c^ffarù, diuinte dtfcenßonis ac magnifici adueiuus ma»nbsp;iefiatb diuinte.voluit enbn Biofes quàm amplifibne po»nbsp;tHit magitiftcis uerbis deferibere gloriam legblatoris oquot;nbsp;d^ilfiaelb; çy que nobis abfurda uidentur cr affera,nbsp;^pudHebreos iuxtafuam diuinam certe Khetoricom acnbsp;prifcain elegantißima fu»t,Sbtgillatim cr exaâe omnianbsp;d'fo‘ibit,adueniff'e deum bt montem,afeendiffe ad eumnbsp;f^ofen, mox iterimt defeendiffe ut populum admoneret:nbsp;^anfolus uadit, iam Aaronfecumtiam afcendit,nunc itenbsp;^bndefienditfCrc, ofieitdendo fiudiumuiri fanüiadnbsp;dtiwi O* homines conciliandos) ut pararet domino di»nbsp;gW er acceptabilem populum,
Etfonitus buccinac paulatimcrefccbatin «laius ualde : Mofes loquebatur, amp; deus rcgt;nbsp;fpondebatei per uocem.
SonitiM tubiC proftciebat paulatim, cr uehementior ^itbatur,er augebatur i« immenfumjnterb» ad dominbsp;loquebatur, cr rc/Jgt;ondeb4tdotta«i«Mocenbsp;tarnen non inteUigebantniß Mofes.Popu»nbsp;ibs dwteni audit uocem tonitruorum er fiilgura cum fi»nbsp;^'^ximo, cr fiiipet ac terretur:ßne tbnore enbn posnbsp;pblusiuttregitur.
defeendit^ dominus fuper montem Sigt; naiad montis uerticem, 8C uocauit dominusnbsp;Mofen in cacumen montis. Quo cum afeennbsp;dilTet Mofes,
dixitdominus ad Mofen: defeende amp; con teftarc populum, ne forte irrumpat ad uidennbsp;dum dominum SC cadat ex cis plurima mubnbsp;titudo.
Hoc quod fuperiusdidum efi hic paucisoftenditur: dominus de cœlo per ffedrum defeendere uidetur ad canbsp;citmen montis, auditur uocare Mofen ad febt caput monnbsp;tb.lterbit iubetur defeendere ut profficiat populo ne ac»nbsp;cedant cr biobedientia periclitentur,cr irrumpere pr£nbsp;fbmant ad montem, iranfgreßi fintutos limites ad pedemnbsp;Çii’t 'bontis. tiecurioßtateadduäi conentur uidere propiusnbsp;domini maiefiatem, unde cadere contingat ipforu gran»nbsp;dem multitudinem,dont iso percutiente bnmorigeros, crnbsp;ßne reuerentia pr^efentiam domini accedétes, opprbnennbsp;diàglorw quam perfcrutaritemeretentarbitprohibitinbsp;lege domini. No efi enbn omnium afcendere altitudinemnbsp;wontM es- perfiaionis, niß quem dominus elegerit et uonbsp;cauerit :ßc erbt Eu4ngelio transßguratio Chrifti pau»nbsp;cis ofienditur. Pericnl«^m« uitium humanum efi curioffnbsp;tss,cr maxbne circa Jiuina,,ubi qui nimium emumgit elinbsp;«t fanguinem: quibtfirma mente terrena defiderat,fitb»nbsp;Ibnianonpriefientat.
Säcerdotes quoque qui accedunt addogt; ’ninum,fanâificcntur, ne perrumpat in eosnbsp;Continus»
'5
:Ü
VAISCHMA lETHRO» $1
Säcerdotes hic ßrle uocantur qui in populo erant ho Sucf doua tioratiores crfcniores,cr Mo/i proxiinioresinregimi^inbsp;ne, ßrtaßis iam b^ituti tribuni çr patres iribuum, crnbsp;prbnores populi, uel indices iam mßittüi conplio tethrotnbsp;Nondaw cfiim facerdotes in populo habebâtur, nondunnbsp;Aaron eleUm cr confecratut erat,niß per anticipationnbsp;nem inteüigidctur, uelutilex generalis femper tenenda,nbsp;ut ad diuinafecretajiy ad fanâafanâorum nemo acctnnbsp;dere prafumat quantumlibet magnus ex fiatUfHiß fanliinbsp;ficatm purißcatione legali et légitima, quâ qui obnüßßnbsp;fet et iUotis manibus facraattreilare uHo unquâ temponnbsp;re prafumpßffet, perdendus effet à domino,quod et plttnbsp;tribus exemplis in lege cr prophetis contigiffe legitur»
Dixitcç Mofcs ad dominum : Non pote^ rit uulgus afcendere in montem Sinai: tu cmnbsp;teftificatus es nobis, dicens : Pone terminesnbsp;circa montem,SC fanâifica ilium*
Verba qu£ dominus prius Mop loquutus fùerat, iatn audiente populo refi-icat, cr ne quid erretur bi manda»nbsp;tis dei cr uerbis,temere uel per obliuionem iterum reci»nbsp;at uoluntatem dei: qult;e erat, ut quitranfgrederetur pr£nbsp;feriptos montb Sbiai limites btterßceretur,itnde ßbi di»nbsp;ligenter omnes cauerent.
±4 nbsp;nbsp;Cui ait dominus : Vade.defcendcafcen»
des^ tu, Si. Airon tecum: facerdotes autem et populus non tranfeendât termines, nec a^nbsp;Rendant ad dnm,ne forte inuehatur in illos.nbsp;lubefttr Mo/cî deßendere,et fecum adducerefratremnbsp;Aaron bt montem,ut i/nterßt ipfe quoq^ diuinitconciottinbsp;qui nonditm facerdos dicitur,Et qui hic facerdotes popunbsp;li dicuntur, plané bueOiguntur non al^ quàm primoresnbsp;(y feniores in tribubus cr ßmilijs magnis, qui btterbnnbsp;abfentibusambobui pr^feriptosmontb Ibnitesnonex»nbsp;cedant fub biterminatione maxbntt cladis,
Defcendit^ Mofes ad populum, dC locugt; tuseftadeos*
Tandem autem pofl tot uißones, «oceî, ßgna, prohi» bitio»es/anâificatioaes,terrores,Mofes demote defeennbsp;dit, cr ueluti fequeßer btter deumer populum récitâtnbsp;oraculum ßbipateßHum à domino, capitula fxderis,nbsp;quod dominui cum populo pangeret,ut effet ipfe eorumnbsp;deus, cr populus ambularet bi iuflitia cr fanîiitate co»nbsp;ram ipfo,legis prlt;ecepta euflodiendo quic dominiu man»nbsp;dabat. Quid uero nobis mons ille horribilis adambraritnbsp;petendam efi ex epiflola ad Hebroos, cr ad Galatas,nenbsp;omnia ubiq;traéiari conlmgat,nbsp;f CAP VT XX.
^^jOcutus^ cftdeus cunflos fermo A
' nés hos dicendo:
Ciù£ fequtfnturuerbadecem,qu£ cr decalogus dicuntur,ad legem pertinent «4nbsp;turie communem omnibus gentibusffed communiter iamnbsp;tusic negligebatur, et debiceps. ideo prius infer iptam tta.nbsp;turie conditie cr diâamini naturatis charitatis cr bt»nbsp;teüigentii£,nunc btfcribenda bt lapideas tabulas prele* Ltxnaturgnbsp;gituràMofetoticleâoCTpeculiaripopulo, Queß fernbsp;HdrentttT ^deliter, omnibus atqs legibusqiM fequuntur
-ocr page 208-Deus quo loco habennbsp;dus. « 5 Diuinoii habendi» ËXODVS tam iudiàalibus ^uàm ceremmialibùs opiu minime Juif fet, qtt£ non nißpro cancettis conflituta(unt,ut in hututnbsp;tam breuii compendia perßfleretur dfgt; owni6«j honbsp;tmnibut.Ea antem nehumana commenta putentur,dici^nbsp;tur in primis : Dominut ipfe deut hgc omnia, qute ßntimnbsp;fequuntur uerba,locutui eß:htec ille creator omniu mannbsp;dauit, htecfciri çyferuari iußit abomnibut, Ab hisne»nbsp;itio hominum ußgt;iam gentium eximitur,nemodeni^ (^uanbsp;cuni^ ignorantia excufatur, cum fcripta fint digito deinbsp;in humano, perfora, iam tarnen ufu cr malitia fiilicet uenbsp;luti oblitterata, renouantur cr fcribum tur in lapides (denbsp;quo pofiea) in perpetuam rei memoriam^ 3, Ego dominus deus tuus, qui eduxi tc de terra Aegypti de domo feruitutis. Summum tioßrum infiitutum uulteffe dominuiito^ fler,ut deum ipfum deum nofirum habeamus,metuamui,nbsp;colamut, amemui. Hoc caput efi uene religioni5,üea)»nbsp;ut metuamtu,quemphabuerimut nihil opus erit legibMnbsp;multi!. Primum nomen ab ejpndo,alterum à prtitudinenbsp;fumitur^Efl enim deus nofler fubß/kntia cr firtitudo ontnbsp;nium rerumßns impenetrabilis omnis bonitatis or do»nbsp;norum, Seipfum ergo inferit in primis nüferistnortali»nbsp;bus, antequam uanos eis deos interdicat ,utnonfit opusnbsp;procul quarere eum qui tam fimiliariter inter nos er mnbsp;terra uerfatur,fe^ totum nobis /ruendiim proponit, çrnbsp;ultra offert, etiam rebellibus lfra€litis,totiesq; peccanti»nbsp;but in fe. Non folwmfe talem nominat, fed cr exhibet^nbsp;omnipotentiamfiiam oßendens eleâis, dum pgna et pornbsp;tenta uaria ßcitin Aegypto,nec hodieuel unquam depnbsp;nitofiendere potentie fua miracula, fi diligenter eiusnbsp;opera conpderauerimus. Eduiüionem de Aegypto uelu»nbsp;ti recens pi{um,cr ingens benepciumrepicat,et ut prlt;enbsp;cateris omnibus opusexceüentifiimwnac magnificentifnbsp;fimumpiffe,non folum AegyptijSffedtotiquoq- mundonbsp;magniiacadmirabilc.Dedomoferuorum,idepferuili, lt;nbsp;domus enim conditionem ßgnificat, Non habebis deos alienos coram me, Vetat ne alibi auxilium,uitam,falutem quteramut,ne auxiliatores alios inuocemus quàm ipfwm folum, ne alionbsp;/pes noüràs locemus. Antepcient meâ:minax ferma efi,nbsp;et uehemens, ut cum iratus pater filio dicit:Caue ne hocnbsp;in oculis mets committas. interim tarnen dq multi funt,afnbsp;piiliones carndles, et quicquid magis diligitur quàm de«nbsp;us. Dij aliens qui àuerodeo amando cr obediendo impenbsp;diunt.Qui autempeccat,feruus efi peccati,Abominan»nbsp;da ßdeli efi omnis creatura, que abuno uero deo agno»nbsp;fcendo,amando,uea£rando^ CT colendo quoquo modonbsp;abducit, CT- que nimio nos amore folicitnt contra deum, ;nbsp;Vult dominus folus à nobis deus agnofei eyeolnpcut Zenbsp;iof(Mmdnt«lt;dt«xoren«icedi/eßrf, Prefentior cTddnbsp;benepciendum nobis propenpor deus eïl, quàm omnisnbsp;reliqua creatura. Non ergo negleiüo eo alq funt fedan»nbsp;di: imo neq; cum eo inquirendi quommodolibet diui autnbsp;mediatores. Non facies tibi fculptile,neque omnem fimilitudinem quæ eft in cœlo defuper, SCnbsp;quæin terra deorfunî, nee eorum quæfunt |
VAISCHMA IETHRO. in aquis fub terra. Nttllum imaginariu bonitm loco «eri boni,qttoddetd rft.fufiiciendum efi çyhomini tolendum.Omnis corp»*nbsp;rea creatura ab increato deo produâaefl:Paâorerg9nbsp;cr non pilura adoranda efl.Nihil à cultu unius dei ifts*nbsp;gi« abducit, quàm idola iHa,maxime que ad cultumnbsp;cun^ modo profiare poffimt.üos uerô prochdolorit^nbsp;folû idola excoluimus multo officio ac pretio,fednbsp;falutem ac uitam ißis accepta retuUmus ; ut iam aliqut^nbsp;temporibus gentibus etiammultipriam flultioresnbsp;mus, ligna adorando cr lapides ,fiue ante ea creaturstinbsp;quas in cœlo exifkre credidimus,cr prouidentianbsp;bis profficere poffè non dubitauimus, quap mfuffidt’^nbsp;nobis pret dementie diuine in finita prouidentia amp;nbsp;nitas, Siue igitur preceptum de idolis fub primo cotitpf^nbsp;hendas ,fiue fpeciale ex eo preceptü pcias, nequaqusdnbsp;ea habere licet, que deus tantopere uetuit, prefeimnbsp;commodorum impietatum er errorttm,que tndenbsp;niffe nemo non ajfiicit cjquot; conpnditur, pq autem foHnbsp;nbsp;nbsp;, lent,tàlt;de ergo hadenus omiffum eft hoc preceptutl* jz*' idolis, cum tarnen nofiri hoc fub primo precepto cotl^*nbsp;prehenderint,contra Hebreoru morem,qui precepti^''*nbsp;de tmo deo colendo primupciimt, de idolis fecundli^'nbsp;Vltima uerô duo, de non concupifeenda uxore,ac re“^* knbsp;terius, ut numerus denarius confiet,fub uno tnclitdttsi^rnbsp;quod etiam à ueteribus Chrifiianis obferuatum efi:0'^^,nbsp;pud Augupnum in libro quefi.deprehenditur.Cumnbsp;hic ordo inuerteretur, idolaiatrie cr toti ifli abemit^^ inbsp;«t aperta efi finefira. Sculptile d fculpendo diciturnbsp;Hebreis, Imago fimilitudo efi, quomodocunq; eortfi^''gt;nbsp;reprefentâsafiracœli,aues,pifces,iumenta,pecora,gt;‘^ ,nbsp;mes,cete grandia,dracones,homines,uelfigmenSa et'“'* Lnbsp;non eßtantia:nihil tale profiare debet, ad minimu ^ko minus perueniatur ad maiorem. Non adorabisca, neqjcoles ea: ego efl‘® fum dominus deus tuus, deus æmulator **nbsp;fitans iniquitatem patrû infilios ,'innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j,, Si quartam generatio nem eorum quio“^ / Non exhibenda efi illis qualifcunq; reuerentid,^^”, fiedendo, corpus incuruando, uota deprendo,nbsp;do,ofculando,litmina applicando,cr fi quid aliudnbsp;betur ad gratiain impetrandam ab eo quod nihil |nbsp;cr coliprorfus non debet, fed uefiigitum tantum jnbsp;toris,cui foli debetur honor cr gloria,cultus amp; d wnbsp;tia, Ego,ait,fum dominas deus tuus,fatis potem,!^nbsp;bonus, ut non ßt opus quiequam aliunde peterf'^^^^nbsp;nim id patiar ut ore me confitearis, corderecedit^*nbsp;igitar uerè pq funt, intrreeffores mortuos nonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fyi alterius quàm ffionfi uocem non audiunt, ab ore u pendent,toto pedore domino animaru fandarutUlf^^nbsp;fo fidunt,in ipfum folum figunt oculos,auremnbsp;accoinodant,mandatorumdomini unicenbsp;ipfum folum admirantur, amant,fequuntur)amp;^i^fi(,nbsp;guem latuin ufquam à ffionfo recedunt.QiUffifi'^f^p) i*’nbsp;Zefotypttm fe minatur cr exhibet.Patrumpece^nbsp;fkrü punit,etiam in tertiam ac quartamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒi* |
'/l fgt;^ibuf ntalif (lerrexerint elJe ftmiks: fï me inijuit ode^ ß mores peßimos patrum imitati cjquot; auitam prauilt;*nbsp;totem feäati^erintt. amp;faciens mifericordiam in milia his qui diligunt me,8C cuftodiunt præceptamea. MiHepro numero infinito ponit:ubi difcmtus bonita^ »ein er benigtiii:item dei noßri, qui non folum ßt metwnbsp;^'*lt;^‘*^)fedeliam multo plus amandus nihilq; non ßt abnbsp;l^ff'ondumtlîumc ergOj in fuinma,honorein er ferainbsp;tlt;dein^Uti„f ßli deo debemui Chrißus pulchre repetit^nbsp;‘^om diabolo tentanti reßgt;ondet : Dominum deum tauntnbsp;^°les,crilli folißruies:in hoc quoq; pr^cepto caput fi»nbsp;deinoßra fiindatum uidemus, Credo in deum patrem o«nbsp;timipotentem,creatorem coeli er terrie. Non aiTumes nomen domini dei tui in ua *’Uni,ncccnirahabebitinfontem dominusnbsp;tum,qui afluinpfcritnomen fuum fruftra. Non aßumendum nomen dei temere er ßußra,ßite ‘^‘lt;‘lt;fo,ex IcHitateßncuria, uel ad mendacium,uel ad uerinbsp;totem, grutii 03^ ßgt;to digtto, ratione,fsbuti autem nominenbsp;dei fertnone ^uotidiano, etiam ßne mendacio confirmannbsp;¦io, peccatum eß in hoc prieceptum, Cbrijb domino idnbsp;déclarante contra tudeos, er actante,ne omnino deierenbsp;tor,negue per nomen dei, neij} eiui qadfcunlt;l; creaturax:nbsp;cofnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deicratione ui Annitendum igitur omnibus nwdis,ut tollatur hör ribilis corruptela in uanum nominandi facrofanóinm ernbsp;gllt;^gt;'ioßßimtimnomen dei,ne dicam oracontaminandinbsp;I o^/wnifdftïiuj, ßiiltiloquijs,turpiloijuijs,mendacijs,connbsp;tlitijs,detra(lionibus,maxme autem blaßihemqs in deuntnbsp;er Chrißum dominum, iUiusq; membra fanäißima,pronbsp;nobis afflißa, uß^ ad amArißimam mortem, uulnerafa*nbsp;crofanàa, er beneditlam pro nobis eß^ufum ac pretiosnbsp;fumfanguinem.QM enitnfatis enumerareerplangerenbsp;ualet peßimos moreî e^eloquia noßri ßeculi.e ut ß aliudnbsp;erhnen noßrum nuüum extaret,qUie tarnen maxima funtnbsp;0- ßne numero, unicum iHud blajßhemandi er peierannbsp;di nephos fufftceret i/nuoluere nos digne omnibus manbsp;ioribus malts er calanütatibus acmiferÿs,quibus méritanbsp;1'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttofiro premimur er prememur, ß ut cœptum eß, per^ • go^e uoluerimuSt Malus eß hoc crimem adulterio er ho» micidio,quianonßctranfeunt hlt;ecinconfuetudinem,nbsp;Gquot; durius,pro ut decet,puniuntur:hoc autem communenbsp;|, fit omnibus er ßmper^ o Memento diei fabbathi ad fandifican-dumeum» Voluit hoc pTtecepto clementißimus deus homini,qui corpore conßat er anima, confulere,ut er corpus à la^'nbsp;bore deßtigattvm er exhaußum alterna non careret re»nbsp;quie^^t animi robur corporis operatione dißraßum, nonbsp;! langueretac concideret ßne rerum j^iritualium media»nbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tione, fed feptimo quoquo die ad minus corporis quiete reficeretur. ut mens ipf« laboribus dißraßa,diuinie legis meditatione er diuinorum benefidorum recordationenbsp;faginaretur er '^quot;cs ref vmeret,ut feptimo die homo uninbsp;**« foli deo uacaret,ldeo^ in hunc ußim ipfwm diem be»nbsp;*«4ixit uc fanßißcauitßd eß^ in ufum fuit feparauit atc^ |
gt;0 11 elegit^Tunc ergo fabbathtim famßum efl,ß nosfanäi,id eß,tofideodicatifiterimus^C^uandoquidemautënoßrtenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot; faluti diuina benigniate eonfultum uidemus, debemus et fanAifican-nos faluticonfulere eorum qui nobifciwn uerfantur,Ht et ferui noßri,ancillte,filq,er domeßici omnes,imö iumennbsp;ta ipfa ab om ni opere ceßent:hoc enim choritas expoßunbsp;lat,Partim ergofidem, partim dilcilionem reßiicit hocnbsp;prieceptum, ut tempus decernatur fanßis exercitifs,audinbsp;endo uerbo dei, gratiie reßredie, beneficia dei recoüigennbsp;da,cr ad opera fidei er charitatis exercenda:ad orait»nbsp;dum ardentius er copioßus, er recolleäiore animotadnbsp;cogitandum de utilitatibus proximorum,de refirmandisnbsp;moribus fuis er fuorum, totiusßmili^e doßrina er ex»nbsp;hortatione: ad legendu uel audiendmnfcripturas facras:nbsp;ad ui/itandum infirmos corpore uel mente, Vt négocia»nbsp;ßores nunquamßmus,quäm iüo die, fed ad recreationentnbsp;Jfiiritus et mentis, non adßtigationein corporis. A bonisnbsp;autem operibus uacans, er ^iritualibus non incumbensnbsp;cum nwderamine exercitijs,fabbathum plané nonfanßinbsp;ficat,nec deo uacat, Sex diebus operaberis, 8i facies omnia Oquot; pera tua. Sex diebus er ßne mtermißione laborandum eß uti» Laboran-titer :ßnon ad neeeßitatem noßram, faltem ad proximi confolationem.Sex diebus operandum,non inerti otio innbsp;terrumpenda hebdomoda: quid enim nobis cu tot firijs,nbsp;ttiß quantu cum uicqs committendisf Sufficit feptimi dieinbsp;otium pro Jpiritu imbuendo, et labore hominum ac beßianbsp;rum recreando^Nouit creator menfurâ uirium fuic créanbsp;tura:ernoßem quoq^ in fubßdium accomodauit reßigenbsp;rio corporum,niß earn noftne auaritia feruire cogere»nbsp;mus,interdiu otioß, noüu exailores operum peruerß. Septimo auté die otium domino deo tuo; nonfacies omneopus, tu 8C filius tuus amp; fi-lia tua, feruus tuus amp; ancilla tua^iumentuinnbsp;tuu Sf aduena tuus qui eft intra portaatuas«. Citiifabbathumcontemnit,nihilißcereuideturbene Sabbath« ficium creationis mundi, cuius fabbathum memoriale m motauƒ**”*nbsp;ßitutum efl. Non quidem fabbathum accipiendo pro dienbsp;Saturni,uel Iouis,uel etiam Solis, fed pro die feptimo,quinbsp;cunlt;^ tandem tails inßitutus fiterit piacaufaadgloriamnbsp;dei,QuandoquidemMtiquaa eflceremaniahiec,utSn»nbsp;turni diei refurreâionis Chrißi memoria fuccederetianbsp;dominicam diem, qua ratione ceremoniale effe confiât,nbsp;Sabbat hi autem, hoc efi quietis obferuantia, feptimo dienbsp;defirenda, morale efi,cr domino grata in lege libertatlSnbsp;filiorum dei, Efi enim fabbathi quoq; dominus filius ho»nbsp;minis,cr typum gerit aterni fabbathi.Peregrinus in pornbsp;tis tuis dicitur, qui tecum habitat in eadem urbe non ti»nbsp;men de flirpe lfraelitica,ßue circumcifusßtßue non, fernbsp;ui uel dues, aduena uel negotiatores:Nulli enim cohabinbsp;tanti permittitur fabbathi diffolutio, Sex enim diebus fecit dominus coelum 8C, terram,mare,Si omnia quæ in eis funuSi re-quieuit diefeptimo,idcirco benedixit dominus diei fabbathi,Sifandificauiteum* De hoe uerfu uide in Geneßf nbsp;nbsp;qua iam diila fufiia |
11
Païen éijni cultu;.
i6
P^mium (licuris.
«7
c
Occidcre multiplicL*nbsp;ter.
EXODVS
ciunt.-tdntttM^ de hoc prieeepto,/îue nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wittierrfa
re uelis ßue tertium non morar.
Honora patrem tuum Si matrem tuam,ut prolongétur dies tui fupcr terram quam do^nbsp;minus deus tuus dat tibi«
«y
Pofl pr^ecepta pertinentia ad cultum unim dei, fcqui tur de pietate 'm parentes, pro quibut priecipitur ut ho^nbsp;nores patrem tuum et matrem tuamdd autein exigit à nonbsp;bis deuf conditor e:s‘ pater nofler^naturalis uis ittcbnansnbsp;ad propenßßime amanduan parentes cr iu/btia lequißi*nbsp;mo iure id exigih Colendt ergoßuattßc ut magnifiée denbsp;eis Çentiamut, utpretioß nobis ßntetiam htimilicondi*nbsp;tioue uiles ac pauperes. lHos quoç^ metuamuf cum reueanbsp;rentia, per quos 01 i«cew tedili, et ingeiiti laborc curaq^nbsp;aliti cr educati ßmiui,ut eorum feneiiutem et egeß:Sitemnbsp;fubleuemus, ut calamusßrnima beneuolentia,cr honorenbsp;profequiimur-Vt autem Iiberorum corda ad parentu pienbsp;tafem aüiciat deut, priemq uice ßiondet uitte longauitaanbsp;tctn:ut 'm tranquiiïiate et pace uiuas fitper terram,quaitinbsp;tibi daturut eß deiM.Hlt;w «tiUem humiles promißiones datnbsp;nobis deut, ut typut ßnt fitturec terrte uiuentium,m quanbsp;fideles Gr eleüi ßnt habitaturi.Suntßmper 'mter fidelesnbsp;er eleäos dei quibus laile adhuc opus eß, quos ut pueanbsp;ros donis pramijsdiuina benignitas allicit,nihilo mianbsp;nus perfida nobis firma propoßtaeß^uttanquamfil^nbsp;abfi^ inercedis re/fieilu opereiawr^Pareiutmt quoq; iw*nbsp;wine mielliguntur magiflri, prlt;eceptores,et maioreî quinbsp;cutt^ etiamfectmdum fcripturas Ethnicorum er I«dionbsp;ritm,lt;lt;e 'm facris Uteris paßim in parabolis.
Nonoccides.
Non occidendiimanu^mente^conßlio.Aequeno uer» berandum,non nwtilandwm praeter ius Grphas.Occidennbsp;dus autem quem deut iubet occiditSimiliter non irafeenanbsp;dum, non ßume proximi cu miuria priuatim uel publicenbsp;detrahendum, Nibil hoc ad indices, qui gladium nonfrunbsp;ßra portant,qui fontes punire,malum è medio tollere iunbsp;bentur à deo, ut uirtuti locusßt er bonis uiuere tranquilnbsp;lis liceat, Dei eniw minißri funt,qult;e gt ipfe itnpune acnbsp;fiittilefirit,mortificat, er uiuificattQuem ergo iüein«nbsp;bet firire, iüe quo^ citra cr'imen firit: Sic pereußiruntnbsp;Mofes,Phinees, Samuel, Hiehu,Elias,Gr nlij.Nc^ etiatnnbsp;magißratus firiat niß dominus iubeat, Nemo id meliusnbsp;tudicabit quam pius,qui nouitquoties ignofcend(im,quonbsp;tiespercutiendü, fandoffiiritu 'nduscordamouente,deanbsp;ßnt prauit!ites,ira,odium,auariiia} fed charitas doceat»nbsp;14nbsp;nbsp;nbsp;Non moechaberis.
Iiiiciticon- nbsp;nbsp;nbsp;Noncommittasddulterium,uterq; fexusaßrmgitur
ad fidem matrimonij iHibatam feruandsm, ut extraßn» tum rnatr'tmonialem lutüa admittaturcarnalis admixtio,nbsp;utfacramentum à domino inßitutum religiofe feruetur,nbsp;Sic^fequiturmæchiie nomine prohiberiomnem illicitnbsp;tum concubitum, att^ iüorimi membrorum lÜegitimumnbsp;ufum, à natura gt fecundum naturam 'mflitutum^Scoranbsp;atio ergo omnis prohibetur, gt quiequid obfeoeniuteßnbsp;adulterio gt fimicatione, tarn corde quàm operetqu'mnbsp;er cogiadone, deßderqs, uerbis, er folicitatione quaanbsp;'^tMc^^Vult enim lex matrimonim»facrum confirmare, ? 9
VAÏSCHMA lETHRa O* honorari ad fußentationem honeßam ac ordittatio^nbsp;nem generis humani uere religiofam,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k*
Non furtum facies«
Furt» nomine notatur et prohibetur omnis iUegü'^ aut iüicita rei alienie contredatio ac ufurpatio, ut efi^,nbsp;pma,fcenus, ufura,Gr omnis circumuentio fiüax 0quot;nbsp;qua proximi. Non en'mt rapmam permifit qui ßtrtup’'®nbsp;hibuit. vbi iterum animus auarus er contradus iüi(‘nbsp;omnes contra charitatem uetantur:cum co modo cof^^*nbsp;ho cum proximo,quo modo noÜem me ab aliquo cottttf^nbsp;niri, quibustunq^ tandem id modis fieri poßit.Eflnbsp;'m négatifs mira auarorum aediuitum otioforumaafi*nbsp;tics, in rebus omnibus in quibus aliquid emolumenti^^nbsp;ratur,ßue 'm prouentibus terrte naturalibus, ßue 'i»nbsp;malibus uel pecuniatNon en'mt habent huiußnodi con^^^nbsp;dus certos terminas ßue cafus, fed quotidie nouinbsp;giflt;infKr,i«wro peiores, quanto magis cotra charitat^^ \nbsp;qua folus dns deledatur gT tranquiüitas ciuilis eonpQ quot;quot;‘s
Non refpondebis in proximum tuun» fum teftimonium«
Teßitnoniü mendax prohibetur; /fiecies pro getlt^^’ ƒ Omne fcilicet mendaciü.Perdes omnes qui loquuturnbsp;dacium,hoc enim odit deus,qui ueritas eß.Eß autei»nbsp;ßgt;ondere idê Hebrais hoc loco quod teßari,annunci^'^^’nbsp;et exade,utres habet, exponere,'Vetatur ergo cotifi^'^nbsp;mendaciorum in prox'mtum, autut proximi didanbsp;tumnientur,dequo^inLeuiticoclariusGrlatiuSt
Non concupifees domü proximi tui.N^^ 1 defiderabis uxorem proximi tui, amp; feru*’*’’ ,nbsp;eius, amp; ancillam eius, amp; boue eius,ölt; afin**’’’ j titnbsp;eiuSjSf omnia quae proximi tui«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft v'
Hlt;ec d«o pracepta uno conclufa uerfu omnes nosP^.^ catores conßituüt, er egentes greüia dei:ut ßetiantnbsp;ra feruaremuSftamenabfq; huiußnodi 'mipurisafiè^^^“^^nbsp;effe non pojfumus, Poffiemus ergo iußi quidë ejfenbsp;na iuflitia, coram deo uero minime,Et his preecepti^ ,nbsp;tnoaemur ey difeimus concupifeentiam peccatumnbsp;Pofuit ergo deus priora prtecepta ueluti grofiiora,it^rnbsp;mitati noßrte condefeendens, feiens abf^ deßderißnbsp;lis e/fe non poffe homines : quafi dicere uelit ,Vt(i^'nbsp;nonpoßitis effe fine cupiditatibus noxqs ,nolitel‘‘'’’^nbsp;ß(rari,nolitefraudare mutuum,
Cunâus autcm populus uidebat V lampades, Si fonitum bucdnæ,nbsp;fumantemîamp;perterhti acpauorecon^** ’nbsp;fteterunt procul,
Voces tonitrua funt ttebricii: çr uiJendi uef^ Lj
i8
mteüigendi gt fentiendiabutitur feripfura etianf^^^. qu£ auribut hauriuntur, Lampades autem lu/ntirt^nbsp;ignes, erant terribiliter ardentes fuper nwntei»:nbsp;ces tubaram, angelorum minißerio exhibebantuf _nbsp;rarem populi.Timor enimferuilis uulgo prodeflnbsp;tatem et fand'mioniam fufeipiendamMoßs enim l^^nbsp;ret confcientiiiis,Gr inßruit, peccatamq; oflendit,(^^nbsp;mini explicat uoluntatemtChrißi uero Euangeliiff^nbsp;rea confolatur gt charitate imbuit cum pietate-, dicentçsMolîî Lo quere tu nobife^’^^y
|
E X o D VS audiemus : non loquatur nobifcum domï* nus,nc forte moriamur» ut* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plt;^lt;i^gogw nojier fitü in Chrifio:fiterunt etiam i» feruicbât per omnia fine timore/eruilif more eorum quifubpadagogopro*nbsp;ficiunt,ut Abraam et Mof« cum cateris^Atfortaßis nonnbsp;tot ut innouoj quttmi lux Chriflui mundo indaruit.Sicutnbsp;ty l^odiefumt »« ecclefia maxima pars etiam fideliü quinbsp;fub lege educantur^cr f}gt;iricu feruitutis premuntur.Ve^nbsp;reautép^ uera in luce ambulant,^ uita integritate Chrinbsp;fiumfequuntur^ Omnes nos à mortificatione carnis,quânbsp;lex dei docet, abhorremus,cr uocem domiiti fitgimui^etnbsp;audire recufitmui tanquam moribus cariüs contrarium*nbsp;Verè enim loquente deo^omnis car o moritur: ni deus wtnbsp;ftricordiam fuam interponat Euangelio confoletur.nbsp;Etait Mofesad populum: Nolitctimercînbsp;Ut cnim tentaret uos ucnit deus, 8(. ut terrornbsp;Tin,nbsp;nbsp;nbsp;^iu8 eflet in uobis amp; non peccaretis. Terruitboc/peâro moï dominuSjUt metus dei fit in uo bis^ut^ perpétué caueatis^ ne unquam tam iufium dominbsp;nwm ofièndatis.Sienim folo fermone eius craUoquio itanbsp;concidifiis, quidfiiturum putatis quum iuftus iudex aduenbsp;nerit fontes puniturus.^ Tentât autem deus homines,nonnbsp;deo quem nihil lotet, fed inter feer in proprijs confeiennbsp;tijs.Vt nonpecent homines lex datur,quum nemopofiitnbsp;fine peccato uiuere. Lex ergo confequenter peccotumnbsp;operatur:id efi,mAnifèfls.t,indicat ac iudicat. Stetitœ populus delonge ï Mofes autem accefTitad caliginem in qua erat deus. Vt hic Mo|cs, fic quoq^ Chriftus in monte difcipulis tantum prtedicat, turbis autë in planicie prope montem*nbsp;Dodor à deo difiere debet quod doceat ecclepam»Cali»nbsp;go dei, efl fecretum facræ fcripturte er Jpiritualis fenfusnbsp;uerbi dei, quo ^edificatur fides çr charita5,ßgt;es er per=gt;nbsp;feuerantia in bono ? No» funt quidem margaritlt;e antenbsp;porcos proqciendte^'VeritM tarnen uit£ erdodrine ne»nbsp;miniefineganda. Dixitpraetercadominus ad MofentHaec dices filijs Ifrael: Vos uidiftis quod decoelonbsp;locutus fim uobifeum. Non facietis mecum deos argenteos,et de OS aureos non facietis uobis. ^eplicatio eft primi er principalis prlt;ecepti,quo fo* lo feruato, ßcüe reliqua fuccederent,. Vidiflis ipfi quadnbsp;fuperne ècoelo non defùbtus locutus fum uobifcwm, id^nbsp;tum terrore. Sme uUa jpecie uel imagine,hoc ideo continbsp;git, ne imagmem meam aut ßrmam exprimeretis, quodnbsp;nequaquam firre potero,fiue aurea fuerit fiue argenteatnbsp;tnultö minus aliarivm creaturarum imaginem jùcietis adnbsp;colendum er honorandum eas,quorum omnis perfiäionbsp;er bonitos meo iUis munere contigit, 4 quo omne bonu,nbsp;eui debetur omnis honor er gloria» Altäre de terra facietis mihi, amp; offeres fu« per eo holocaufta tua Sc pacifica tua,oues tuas Sc boues in omni loco in quo memoriamnbsp;inftituam nominis meUueniam adte, amp; be*nbsp;nedtcam übt |
VAISCHMA lETHRO. Q«öd fi omnino mihi ar à pro fiterificijs erigere uul» tis,qui ut fj^iritus fum,ficffiiritucoli et adorari deleélor.nbsp;Ab fit tarnen ut ar am mihi pretiofam conftrui uelim.auin Aitare nonnbsp;etiam fiex lapide fiat,no!o artificium adhibeatis in con»nbsp;denda ara, nequid eximie curiofem in ar a per artificesnbsp;affîngatur.tÿie ergo nos deo fapientiores effie uelimus,ni»nbsp;hilrefirreputantes fi idolaeriganturtplusualeatapudnbsp;nos diuina author itiis,quàm hominis alicuius quantum*nbsp;uis magni prudentia,b!eq} temere has ar as conflruetis u*nbsp;bicunque locorum pro ueftro libito, fed tantum eo locinbsp;quem elegero, quem nomine meo celebrabo,quicunquenbsp;tandem is pt. ibitantumihi facrificate facrificiaueftra,nbsp;eruon alibi,fi ea mihi grata efje uolueritis,er fi exhoenbsp;benediHionem meam obtinere uolueritis. C^od fi altare lapideum feceris mihi^non aedificabis illud de feâis lapidibust fi enim Icnbsp;uaucris cultrum tuum fuper eum, polluetur. Vt autem longifiime abfit populus ab idololatria, no lo ut confiruatur mibi ara ex fieàis ccefisq^ lapidibus,fednbsp;rudibus ac natiuis,ne quid emnino fit in ara in quo popunbsp;lus bar eat, cy quod admiretur.cmodfifirreum quod*nbsp;cunq^ inftrumenttim lapidibus araincidendisadmoue*nbsp;ris,iam lapidem contaminauifti. Simpliciter uideturuo*nbsp;luiffe deus abeffe fitcris fuis omnem^lendorem artis er Sarris défîtnbsp;pretij, idq; effè quodplaceal iîli,er quodabfbluteprolt;=nbsp;defje pojfèt fideUbus,cupientibus dcum in jfiritu er ue*nbsp;ritatecolere. QuodautempofteaMofiofkndittabernAnbsp;culi area cr ararum pretiofum,ißuflre,drtijiciofum crnbsp;laboriofum adificium crfanéluariu,idipfiim ucl ex hocnbsp;loco uidetur oftendifie, permißionem potius fiijje quantnbsp;mandatum,cr ad dur£ ceruicis populum,Gr fuperflitianbsp;fum nimis continendu in offieio:alioqui,utpatet,nimiuntnbsp;propenfum ad ritus gentilium, deos^ eorum.Ed tantumnbsp;ratione condefeendendo fiagilitati ipfiorum, qunmardnbsp;pulchra car ere in facris fiiis noHent, ZT jculptile haberenbsp;nonperinitterentur, atq^nondum fixumlocumficirent,nbsp;uel confequerentur fub Mofeadcultum dei,ldeo ordinanbsp;uit ifta, externa fitcra ad peiora cauenda, ufe^ ad tempusnbsp;correâionis er pacifica habitationis: de uoluntate eo*nbsp;rum cy ex ipforum donarqs, ad qua erant promptifii*nbsp;mi.Primo quidem tabernaculum mobile,deindearam a* Sactamuunbsp;ream laboriofe circumfiribilem, er arcam auream cumnbsp;cherubim, ignotis fcilicet figuris alarum,quam tarne nulnbsp;lus unquam c populo uel etiam Leuites,fed tantummodonbsp;facerdotes er id rarißime a/fiieere permiltebat : nolensnbsp;nihilominus abftrahcrc poptdum quantum fieripotuitinbsp;fenfibili cultu dei, er ad jfiiritualem paulatim inducere^nbsp;quod non per alium fieri potuit, quam per prorniffumnbsp;Meßiam fuum. id autem reuera eft quod dominus loqui*nbsp;turperprophetas: Q«ómihimultitudouiCiimarum ue*nbsp;ftrarumfbolocaufta etiam noluhquis quafiuit hac de mAnbsp;nibus ueftrisferc. Et leremias.'Holocaufta, ueftra no funtnbsp;accepta, er uiélima ueftra non placuerunt mihi.Et ali*nbsp;button film locutus cum patribus ueflris,er non prace*nbsp;pi eis in die qua eduxi eos de terra Aegypti,de uerbo h»nbsp;locauftomatum cy uiäimarum : fed hoc uerbum prace*nbsp;fifdiccns: Audite uoeë meâf cr^Similia quoq^ in Amos |
|
EXODVS prophetAt Ex quibus Paulus incpiflolaadHebrieos eda dem quiC difla ftmt fandißime argumentatur:de quibutnbsp;»« locis fuis,ne pricter morem nimium effiiumustnbsp;Non afcendcs pcrgradusad alure mcö,nbsp;nc reuelctur turpitude tua fupcr co*nbsp;Honeßas maxima decel facerdotes domini uirtutum,nbsp;er difciplina morum perfifta. Sed er arrogantia,fupernbsp;bus habitus, er ttmbitio pompofa graduum,qualis apudnbsp;idololatras in ufu erat,domino non placet,er dignitatemnbsp;nondeceteius quipofituseß in exemplumuitte er do*nbsp;i}ritiat,utcun^ uulgus talia appretietur er qu^rat, qutnbsp;cr in ipforum gratiam aliquom permifit potius quantnbsp;prtecepit.Tantum ut ad religionemßtfUtiä eir extrrnant 'nbsp;non relaberetur, ut crat maxime pronus adgentilium cenbsp;remontas cape/cendas.ldco proprias iHi dare çeremoniofnbsp;ueluti coaéîus eß dominus per ^/tofeti, qui tegre eum po*nbsp;pulum feruare in religione dei fui,abominantis htec pownbsp;pofa er externa,potuerit^ ^CAPVT XXI. Aecfuntiudicia quæ ^poncs cis, K Rejèrri uidetur lt;jd Mofen qui populo
Legiim dif* Diffvrentiam uidemus in legibus etiam diuinitus bræ terenna» z» « • i • -inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ fcriptti homintbuf, Qg^earfw entw tntweenttan cr pu« ritatem quam deus à nobis poflulat oßendunt ac indicatenbsp;Qu£dam his qui innocentes non funt aliquid Iribuuntnbsp;acdonant:Qtilt;edam uerô carnisaudacite modum po»nbsp;nunt, ateß pœnam. Prüfens ergo prieceptum non datumnbsp;efl,utfi quis iüud feruet,innocens er iußus fit apud de*nbsp;tmi: fed ut cupiditati er affiilui diuitum ac potentum bunbsp;tus mundi,in quorum poteßatem aliquando pauperesrenbsp;diguntur, modum ponat,ae putent fibi quod libeat lice»nbsp;re* Vult autem feruitutem, fi inter fideles admittatur acnbsp;accidat imprudentia humana,, humanam effe ac toléra*nbsp;bilem,clementem ac iuflam, feptimo anno finiendam cTnbsp;MJ liberfdfeiM reßtuendam, 3 Cum quali perfona intraucrit, cfi tali per« fona exeat : fi habens uxorem,ipfe S^ uxor e«nbsp;gredieturfimul. Si lolus,hoc efi,non uxoratus,uenit in feruitutem, fuo tempore folus quoq; exibit tficum uxore feruire coepit,nbsp;cum cadem et deffnet, partter liberandi.Nfhil hic de ue»nbsp;ßiinentis prMpiturtquomoilo ftiim ewn eadem uefieex |
lo ELLE H AMMISCMPOTIM» iretferutii 4 domino po/î fox armos fan non attrii^nbsp;eerata ueßistunc critfniß intclligat eiusnbsp;çr perfonamfomtt r«3„non ucßitum. Sin autcm dominus cius dederitilli rcm,Slt; pepereritcifilios uelfiliasimulierj^nbsp;liberi eins erunt domini foi, ipfe ucro cxtb»lnbsp;cum corpore fno, Adprimumitttuitum contraria lexiàdelurlfl^ naturlt;e çr diuin^,ut lt;«amp;uxore maritut dißungaturnbsp;ßlijs,altcrain ducere cogatur,primam de/erere,nißnbsp;petuus feruut elfe eügat, Sed eratfanèapud omnefffquot;*nbsp;per gentes dura conditio feruorum, quie apttd htttic p»quot;nbsp;pulum dura ceruicii humaiiior effe non ßcile potuit»nbsp;tarnen inteüigi htec lex potefl de extraneis^ OS’ itonnbsp;eliticis feruiSt Qtti non alia conditiane accipiebantnbsp;res permißione dominorum, quam ut genitifilildoirti'^nbsp;rum effent, non feruorimt quos er dominus nutrtebafnbsp;ut f«os.Sic«t er aneißam feruo permiffam,non ad ontquot;^nbsp;tempus, fed pro numero annoruferuitutis: propternbsp;ßrtaßis Icgitmum matrimonium non habebatur,crf'^nbsp;uocxeuntionusalleuiabaturfry liberatus erat ànbsp;educandis er uxore^ Qult;edicuntur abatifs æqueigt;i‘^^nbsp;non fufficiunt, ut frtaßis hlt;tc alijs non per omnia proi*nbsp;bufitur.-ßrtaßis tutiorßerit ignorante confißio,(7‘^nbsp;perfiëlionis legis Mofaic^e^ quit nihil dicitur addu}‘Tnbsp;ad pcrßflum,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I Quod fi dicendo dixerit feruusjDiIigo tninum meum, uxorem meam ac liberosnbsp;os,non egrediar liber: applicabiteum dominus fuus,amp; appH^^^ bitur ad oftiS uel ad poftes, perforabit^nbsp;minus funs aurem eins fubula, amp; eriteinbsp;uus in fxculumgt; Praßrre non debet feruus libertati fffie amorem ni, fed ea uti, quam confequi poffet ßliciore conditio’’^’nbsp;dono dei, ey feptimo anno Uber fieri, Auris iUi perfidnbsp;turadoflium domus à domino, non fine arbitris,ne^^*nbsp;lus fiaus interueniat,et fe conqueri feruus poßilnbsp;paff'tm, lubentur ergo pariser adiré indices, rcm^;nbsp;authoritate tranfigere: nemo enim in propria caußf'“^nbsp;ipfius iudex fit. Sunt qui oßium er pofle j portaruinnbsp;bis intelligant, ubi indices conueniunt ercaufiisde‘ff\nbsp;nunt. Veripmilius poßes domus inteßigut!tur,eius/'^'^nbsp;feruitio deputatur perpetuö. Subula auris perßdit“’'gt;nbsp;teßimonium indelibile er non obliuionidonandu»' »nbsp;meminerit fe femper obediturum domino quemnbsp;Si quis uendiderit filiam fuam innbsp;lam, non egredietur ficut ferui exire coni*’nbsp;uerunr* Sidifplicueritoculis domini fui, qnn*”^, nihil promifit finet eä redimi; populo auKnbsp;alieno uendendi non habebit poteftaté, lt;î“nbsp;fpreucrit ipfe earn, Sin autcfilio fuo affidauerit cam, iuxta n rcnifiliarumfacietilli. Quod fi altera filio acceperit, alimentn, ucftimenta, Sc pretium pudiciuâe no |
l I 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' «iuco enmt zy' electlS]eruiifnc umiita ? u ti gv joh ^ïoi,- ‘^5* 01’«'«’» fîbiflëium occiderit, libérât eum deus tan ' tilher diiUKnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r i; « r..lta èXQD-VS ** kf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feccrit ei, cgrcdictur gratis 3D*qj pecunia. ' Obßcurior quo^ efl er hlt;ec lex : de qua AugufUnus, Wwm uenderequibußeumq; rationibus impium efl, Sednbsp;V’^ogrediiituy impietas ad intolerabilem iniquitateM,nbsp;»intiam ßeruitutem, lex Moßscauet : conßulens etianinbsp;^’'üuennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'^^^°Ppreßis,pro ünto,ßed non in totum, Videtur uendideritfiliamßuam in an f •«ƒ»» Occulta aliqua addita conditione, utputa, Sißgt;etRnbsp;emptor zj herus deßonßandam, fibi uel filio dannbsp;^lt;iin:quod ßfiat,non exibit hec dneiUa communi ancil«nbsp;aut ßeruoruM lege,ßed meliore ac potiore, Qtjodnbsp;'’poßmodü domino dijplicuerit, qui earnßbi adhuc nonnbsp;^^fl’onßauit,uel filio non promißt, liberam earn dimittet.nbsp;^^tdendi autem earn aUeno populo poteflatemnequa«nbsp;^‘^habet,eo quödjpreuit eam.Cisàd ßeam filio fuonbsp;‘^fl'ondet, iuxta ritu/m pueüarum liberaru doabit earn,nbsp;“frofilius aliam duxerit,alimentu ßuiim,ue/km fuant,nbsp;interejße fuum quod ad pudicitia honeflamp;tem z:r ß«nbsp;attiuet non negabit, quo minus confitßa abijeiatur,nbsp;CJ* ROS isMenidf conditionem honefti matrimonij,foeda«nbsp;«ol abieéla d domilio,uelfilio eius, ob concubitamßcxnbsp;diffamaruntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dehoneflauerunt, qui ^‘^iliusjponfum alium afßequatur:id efl, ßoluet uirgi« ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßtatis iatfuram. St ttero hac tria herus ancilla negaue« ^itgt;alimètum quod iHi obligatur, er uefles, ac interejße, fgredietur libera, reflituefurueluti ß uenditanonnbsp;^iß^t, fx conditione ßeruitutis in totiem liberabitur, noitnbsp;ß‘^j‘^eturdaa pecunia redimere,ut libertati ßammo bonbsp;no inter homines,rejtitiutur z^ gaudeat. Qui percuflerit hominê ÔC occiderit, mor te moriatur» Hæc efl lex getteralis,ut qui occidit hominem, occi« *^‘**'*’^‘ Qä'tsdogwidfW autem uaria f^t homicidiorumnbsp;exceptiones aliquasjnuipßimumnbsp;autem efl domino deo homicidij crimen, ut maxima tu«nbsp;beatur pœna puaiiri, flne mifericordia ziT di/benßatio«nbsp;ne,finbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propofito cr prater ius ac neeeßitatem corn« miflum. Qui autem non eft infidiatus, fed deus ilium tradidit in manus eius, conftituam tibi locum in quem fugere debeat» Si quis fuperbierit contra proximû fuum, Sf occiderit dolofe.ab altari meo auelles eumnbsp;«I moriatur» NhHowi fit homicidium fine dei uoluntate ac proui« dentia,in bonum fcilicet occifi, aliqiundo etiam occifoanbsp;ristdeo enim cr eleilâ ßeruiunt omnia » Is ergo quißto I« tijper dumapud iudieë caufa dicatur.Aß}gt;la trgo,td efl,nbsp;loca rc{«gton«n 4 domino conflituuntur, ut iHue confit«nbsp;giat qui pwer propoßtum perpetrauit homicidiiim,utnbsp;iUic tutus ßt donee res cor à iudicibus dißeutiatur, Qtjódnbsp;ßte/Hbui conuincetur hoc uohtntate uel ex inßdijs comnbsp;nißjße, etiam ab ara iubetur adßupplicium rapi. Conjli«nbsp;»«lt; ergo ßusit aßyla in deflnßonem innocentu,donec iunbsp;àfx in caufa eogwfcatilioi} i« deßnßenetn latronMih «y 17 18 c 's '4 |
16 gt;9 ELLE HAWMfSCHPÖTlM.- 94 Mort enim debet homicidj uolunariiu tutut ejfe in cunq^ loco,qMmlikct fan{itßimo,etiä ß ad aram ipfantnbsp;dci confugerit^nullui locw quantumMs fandM^eum tuénbsp;ri debett Lort« piut non debet patrocinari êmpietati ZTnbsp;crttdelitati,fed magis huiufnwdi accufat ac damnat. Qui percufleritpatrem fuum aut matrent fuam,morte moriätur« Inßiw crimen apuddeamcr homines, perctiterepa rentes, quibus nuttquam gratiit condigna pro beneßcijsnbsp;repëdi poterint tquibus debetur d prole honor,charitas,nbsp;oßKium,deßnßo,ac i» neceßitate alimentum amp; ferui“nbsp;tui ßdelißima, F«ror autem contra paretes indicium eßnbsp;corruptißimi animi,qui nihil non audeat irritatw. Sicutnbsp;igitur parcntum honor uitam meretur diuturnAtn ;ßcnbsp;percußio immaturam mortem Cfquot; contemptibilein alijsnbsp;inexemplum. Qui furatus fucrithominem,amp; uendide^ rit cum,conuiäus noxæ,morte moriatur» ^urari hominem more plagiariorum ut uendatit, tn= PUgtMij». deq; dilentur fures, crudelißima efl inhumanitiiis.Crudenbsp;liter er^o occidendus uenit, etiamß adhuc in manu fltriinbsp;tnueniatur,propter crudelißimum inflitutumtmulto manbsp;gw ƒ?deflieratafùeritueiiditiredemptio? Omnis excefinbsp;ßua inhumanitds ey crudelitas in proximum dttrißimenbsp;uindicanda docetiir hoc prtecepto : de ßinili'':M enintnbsp;idem efl habendum indicium, Ef ßcriptura hoc loco ernbsp;alijs adhibito tinoexemplo docet quid agendum inßminbsp;îi,ttel maioribus per analogiamtid quod diligenter paß«nbsp;firn eßt annotandum. Qui maledixerit patri fuo uel matri fuæ, morte moriatur. ieiißcettaneafefßehjKleges,cr(tnedigefloordinead Wifctlia* ungueinconßcriptaf,hoclocoprobatur.M.alediäioatianbsp;tem paretitum, mtelligitur de atröci ej tiimis contemanbsp;ptibili,interueniente blaflihemia indcum (ir aßumptianbsp;nediuininominis ßecundum Hebrieos. Si rixati fucrint uiri,amp; percuflTerit alrcr pro D ximum fuum lapide uel pugno, 8C ille mor^nbsp;tuus non fuerit,fed cecideritin leduluiitrnbsp;fifurrexerit^ ambulauerit forisfuperbanbsp;culum fuum, innocés eritqui percufierit,itanbsp;tarnen utotium ipfiusdet 8C fanando fanet, Concordiam docet ac charitatem,Omne caßuale da ' Ncgifgtrf« mnum compenßari iubet, cj“ etiam negligentiam puni«nbsp;endam, ad aliorum exeinplum er diligentiam circum«nbsp;jficéiionem^ docendiim : utqi iracundilt;enbsp;nbsp;nbsp;rtXW fletM non laxentur:ne procedat ira ad cades uel mortem.StKe hoc continus fiat ut pugw,aut tnanuum conßertione: ß«nbsp;ue eminus,ut telo fagitta aut lapide. St decumbet leiflo,nbsp;amp; conuatuerit,ita ut ambulare poßit,etiainßbaculQ innbsp;nitatur,innocens erit qui pereußit, iion uocatur ßmpli«nbsp;eiterinnocens,quiadamnatur ad impcnßasinmedicoSfnbsp;amp;adcompen/andum praiudicium uel damnum uaca«nbsp;tionis ab opcre,quo fe alere debebat, ut /imanum abßi»nbsp;lifßet uel aliud,tetietur enim ei pro daintio er doloretßednbsp;innocens diciturà talione mortis; curabit autem utßane«nbsp;turßuo impendio^ |
Sernornm «onditio. lx E X4 Charitas nitigat Ie.nbsp;ges. Modcrv tnen ad ftr. U0(gt; EXOD VS 10 Qui percuiferitferuöfuuin, uel ancillam baculo, ÔC tnorcui fuerint in nunibus eins,nbsp;criminis reus eritgt; a.1 Sin autem uno die uel duobus fuperup xcrit.non fubiacebitpanæ,quia pecunia il^nbsp;bus eft, tram moderatur hac lex dominonim i« feruu^os, ne ctedendo excédant in periculum ac damnum tam feruonbsp;rum ÿ dominorum • Hic uidetur pæna occifortbus heriinbsp;pofita ejje,noit ob homicidium:t^am domini in feruos etnbsp;uiU cr necis poteflatem habebant.Et mox fequitur nonnbsp;pleilendum dominumß feruui poß duos diesmoritur^nbsp;fed ob atrocitatem,ut uindicandouindicetur,idefl.con*nbsp;tra dominum a^iio conßituatur, er iure ueniat accufan=‘nbsp;dus.Seruorum autememptitiorumuelbeüo captorumnbsp;conditionem longe miferrimà ßiiße nemo fgt;üretur,prlt;e^nbsp;fert'mt apud hunctam durlt;e ceruicis populam ac carnatnbsp;lemtßcut er hodie apud Barbaras nationes habeturt. Si rixati fuerinc uiri, SC. percuflerint mulic rem prägnantem, Slt;abortiuum quidemfe-ceritjfed ipfa uixerit,fubiacebit damno quä-tum maritus muiieris expetierit, Sc arbitri innbsp;dicauerint. Sin autem mors fueritfubfecuta,reddec animam pro anima, Oculû pro ocuio, dentem pro dente, ma* num pro manu,pedem pro pede, aduftionêpro aduftione, uulnus pro uul* nere,Iiuorem pro liuore, yideturhtec lex loqui de morte uel nocumentoquo cuw^,tu)n tarn fœtus immaturi^ quàm matris ipßus per»nbsp;cu/ße,ut iuxa id ^uod maritus uxoris pofuerit fuper pernbsp;cufforenifnon ad ipßus libidinem, ne modus excedatur,nbsp;fed ad arbitres er legitimos indices reßrendumßt, quinbsp;integro iudicio décernant damns uel mortis uindiäam»nbsp;lungitur autem huic legi generalis lex talionis^ qu^ pernbsp;^Jß^ populo, er ad iram procliui, ut patet exnbsp;omnibus hißorijs,tam facris quam lofephi,Charitas au»nbsp;tem fideliusn,mitigatrix eß huius legis, qua didat im bonbsp;no umci maltvm,ßtarnen utnd poßit, er non impunitanbsp;te crefcat:nobilis eß enim uiiloria,qu£ manfuetudine etnbsp;patientia paratur.ludai autem hoc loco putant membranbsp;adempta uel impedita rependendaeffelt;eßimationear»nbsp;genti er pecunia. Alij ad literam mteHigunt : nempe,ßnbsp;quis alicui uitam, hoc eß,animam ademerit,ut er ipfe uinbsp;tum amittat:ß oculum,adimatur ei er oculustßdentem,nbsp;dens,uf^ ad adußonem pro adußione, uulnus pro usd»nbsp;nere,liuorempro liuere lu^. Si percuflerit quifpiam oculum ferui fui, aut oculum ancillæ fuæ, amp; corruperit eum, 5nbsp;dimittet eos liberos pro ocuio fuo, Dentem quoq) fi exculTerit feruouelan^ cillæ fuæ, iîmiliter dimittet eos liberos pronbsp;dente fuo. Admonet moderammis in uerberando feruos, ne do» ^nis omnia liceant iratis quie uolunt. Duritiem autemnbsp;firuitutis in populo fuoßrfitan ideo permißt clementif» 2.8 5® 3' |
ELLE HAMMISCHPOTIM. fimus deus, ut eum alacrem er gnauumßceret,ut ani^ moß a- ßrtes effent in propugnando patriam ernbsp;tatem : eoÿ libentius mortem oppeterent in prlt;elio, Gquot;nbsp;quo minus faedic feruituti fubderentur. Deinde ne dila*nbsp;pidarent er profiinderent fua bonA : er ne alieno am ,nbsp;fefe conßriingerent:ßuderent parßmonitenbsp;nbsp;nbsp;ßugalits'’ ti,quo minus dederentur in feruitutem ob noxam^ llf Si bos cornu perculferii uirum aut m** lierem.SC mortui fuerint,lapidibus obrueiuïnbsp;bos, amp; non comedetur caro eius, domin»*nbsp;quoçg bouis innocens erit. Homicidq crudelitas obnoxia fit morti diuino iudicilt;tgt; etiam in beflqs carentibus ratione,ad exemplum bond'dnbsp;bus flAtuendum, quo difcant mAnfuetudinem,er temf^nbsp;rare ab ira er effußone innoxq fanguinis : ut docenv^nbsp;et iam in Geneß,Latius enim exponenda eß hac leX gt;nbsp;rabido cane 0quot; equo cakitrofo, er omni pecorenbsp;nocet, quot;Vetatur autem caro edi in execrationemnbsp;ipß ^ißfi reddantur er atroces ? Eatenus enimnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t? no inuifum eß homicidiwm, ut nec beßta homicida cat* nes nobis pernuttat edendas, tantum abeffe à nobis d(*nbsp;bet omnis crudelitas er atrocitas.innocens autem eritdonbsp;minus bouis:hoc eß, non ueniet iure damnandus udnbsp;c’ifandus ad reßtutionem dmnni iüati,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( Quod fi bos cornupeta fucrit ab heri^ nudiuftertius,amp; conteftati funt dominu*^nbsp;eius, nec reduferit eum, occident^ uirß inbsp;mulierem.bos lapidibus obruetur, amp; do«”*' inbsp;nusilliusoccidetur. Multa cura pr^ecipitur er docetur ädhibenda iu^^'* F tis ne proximis damno ßnt,multo magis ßmilhe reliq^^nbsp;er nMioribus,Vicini enim mutuis beneficijs certarenbsp;bent er auxilio,non infirre damna uel hedere. PriftO^fnbsp;nendi diligenter funt patresßmiliäs, ne eis etiamnbsp;ßmilianocereprlt;tfiimatuicinis,Et non anteanbsp;caufarepetenda damna,dicente[criptura,ut contejk^nbsp;dominus iumeitti prius,cr admoneaturpericuli,ßßtr^nbsp;ignoret cornupetum bouem,cr recludendum non pi'^ ‘ Quod fi pretium fueritei impofitum, bit redemptionem animæ fuæ quiequid inbsp;rit ei impofitum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, I Filiumquoep amp; filiamfi cornu pei'C*’^^'* ritjfimilifententiæ fubiacebit. Qtji morti obnoxius eß,nihil debet recufare,nuJ^quot;'^^ conditionem renucre ut uiuus maneat : quam enimnbsp;mutationem dabit h:mopro anima fnbsp;quid poßulauerint aduerfarij,uel indices non isniqtit^nbsp;nuliter pledetur dominus beßa, ß uicini uel altefi'^^nbsp;liumuelfiiiamocciderit, Si feruum ancillam^ inuaferit,trigi*’J^ j ; dos argen« domino fuo dabit^bos uero W Inbsp;dibus opprimetur. Iterum grauis (S' dura lex contra feruos, fid fatis aqua ludais, ut cura libertatis maior uigefdnbsp;puio dei,ne feruirent peccatis, unde recidere iUos^nbsp;tingat in conditionë feruilem inter homines-Defidttnbsp;genti uideanturferiptorestHebraifà pondcrâdoplt;^^.^j. fua^Dabüautcr.^ |
ELLE HÄMMISCHPOTIH» 95 feii^eittiaifed reddet uel uedclur pro fuo ^rio ? Sttprriliinbsp;dtäum efi quid für reddere debeat,hic dicit: Si foluendonbsp;noneßjuendaturi.
fi certo inucntum fuerit apudeum quod furatus cftjfiue bos.fiue afinus,fiue ouis, du-plum reftituct.
Duplam uidetur ititettigi debere quod reddat boueia quem abfiulitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;atiam :ßc pecudem qudm eßßtratuti
e:s- «Itam^Sic etiam qu’mtuplum inteüige,qudtuor,cr il lam quemßfratui eß « Hic uidemttf aliam effe pcenam ßinbsp;ris apud quemfürtum adhuc efl^ aliam eiui qui uendiditnbsp;aut maäauit,maiorem fcilicet » Nur» ^km rfdbuc rrt fub»nbsp;ItOa füperefl,reßitui poteß fuo domino,daturq; quiddaittnbsp;pro cötumelia:ß «cro perdita res eß, rera foluct, çj'connbsp;tumeliam qua affèdui eß doitünuf*
Si Isferit qoifptam agrum uel uineam ,SC. nbsp;nbsp;1
dimiferit iumentutn fuutn utdepaXcatur alié na: quicquid bonum habuerit in agro fuonbsp;uel in uinea fua reftitnet«
ReiidcdtM« eß proximo pquid noßra uel aoflroriim operrf ipfum bepmus:id^ non fimpliciter,fcd de meliorinbsp;bui,ut ofkndamui igaorantiam ac uoluntatem noßram,nbsp;er charititi hefa refarciatur bénéficiât
' , lt;^Si egreffus ignis inuenerit fpinas.Sf dc-uoraucrit aceruos frugum, fiuc ftantes fege-tes in agris, reddendo redder damnum qui ' îgnemfuccenderit»
De dftmno quod ex tMcuria de negligétia alicaiitó slt» Damnü es euiiüatüerôt,hic loquitur, quodiurifconfultinomitMiitnbsp;ddmfiiWM ttjß(SuM!.Trilt;t d«tem hic ponitî Si ignw depaanbsp;uerit fiâtes demeffiu, qu^e iam in manipulas et aceruosnbsp;congeflæ fitnt:Aut quæ adhuc finnt çy non fiant demefrnbsp;fietAut qui demeffæ qiddem fiant,fed adhuc wJ 4gro dianbsp;ßgt;erfa iacent.’mun hoc per agrttm iWeliigit.Comprehen -de autem fub fegçte etidm feernwn arbores»
Si quis dederit amico pccuniam aut uafa B in cuftodiâ,amp; ab co qui fufeeperat, furto ab*nbsp;lata fuerintîfi inuenietur fur,duplû reddertnbsp;fi later fur dominus domus applicabiturnbsp;ad deos,8lt; iucabitquôd non extenderir ma*nbsp;num in rem proxirai fui.
Argents nomine hic MMeUigltur,quicqttid«wiictlt;c aut pecunix nomine cenfetur. Vafit autem, omnis efi fuppelnbsp;lex m domOtDocentur hxc depopta bona apudaliqaemnbsp;fideliter effe cuflodienda,u.bi uoluntarie fufcipiutur ob^nbsp;Ut4 ad c«jfodilt;«m,Iege cboritdtis ^3“ ßdet, ne dujèranturnbsp;jwito.Qttôd p/«eritHirdeprcbenfi«,is reddet nwiiri««nbsp;domino fccundam Icgcm dupliciter .S'wt mtntts.ttir iHe «:nbsp;cKiiw cujfedtum tHtckin popttwa erat, pro negleâanbsp;cbaritute er damnofdiMcurtii furtpertrubctur ddiudi«nbsp;tes pro prlt;fjlando wretnrdiido de ßdeli operafutf, amp;nbsp;quod nibil neglexerit eorw« qux ad cttjbdidm rei pertenbsp;n«i)Jent,nibil fiaudis fe eommipjjè circa depoptnwt»
Pro omni re fraudi uertcnda,tam in boue quam in afino,êi cue ac ucftimcnto,ôi quionbsp;quid perdi poteft, de qua fit quaeftio ad deosnbsp;ufq^uuiuf^caufaperuwiençtfiüU^Uutn ,
EXODVÎ dicititrpclus,quodqiuntumfttueîti{ncfiierîtigiurdturnbsp;fitte periculo.
ÇSi quis apcruerir cifternam, 8C fi qpis fo ueam foderit,0£ non operuerit earn, cecide*nbsp;rit^ bos aut afinus in earn,nbsp;redder dominus cifternae pretium iumen-torutntquod autem mortuum eftjpfius erit»nbsp;Sibosalicuius boucmalteriusuulnerauenbsp;rit,8Cmortuus fucrit, uendentbouem uiuS,nbsp;^diuident pretium cius, cadauer autc mortui inter fe difpertient»
Si autem notum fuit quod bos cornupe-ta effetab fieri amp; nudiuftcrtius.Si non cufto-diuit eum dominus fixus, reddendo redder bone pro boue, amp; cadauer integrû accipict,nbsp;1,nbsp;nbsp;nbsp;Docetnr folicia obferuatio, ae Ixdatur quoquo mo«
do proximus m perfona. cr rebus,idea pericula diligen ter prxeauenda tandi^ ; circumffieäio cr proMidentwnbsp;coMmenddtur 'm rebus omnibus » Aequitis nAturalis in«nbsp;ter eines amp; curanda mdemnitas proximorua : quid ßnbsp;imprHdentes Ixferimus, amice compenfemus damnumnbsp;alijs, «ti ueUemus nobis fieri. Sdtiî autem patet xquitasnbsp;legis «trin^ iw diutdedo occif) bone uel iuwiento, iuxttnbsp;iudiciuwi boni uiri»
^CAPVT XXII» quis furatus fuerit bouem aut
S ouem, 8C occiderit, uel uendide-'^jrittqnc^boues pro uno boucrc* ftituct, amp; quatuor oues pro oue*nbsp;Furtuwj punitur redditione axata lfge,twn morte uelnbsp;fitrca,A.edduntur qui«^ boucs uel uaccx,quod idem hanbsp;beturplerunq^ ludfCis ; quid bos »nnMldtur,ardt,pdfcit,nbsp;Id^dtjcorium prlt;e/ht,Oues quatuor pro utta Jwrto ablanbsp;tAdantur,quiaimmolatur,laâat,latui.mdat,cr carne p4nbsp;fcit:hac philofophia luddorwm, qua/i nefeidmus mutti«nbsp;plicitcr prodeffe ouem, ut fere nibil non propt bomini«nbsp;bus eortww qux projtrt outs. Ouis autem nomine pecusnbsp;domefticum 'tntelligitur,agni cr caprx,Sicut quxdam lenbsp;ges de feruitute prafcriptx graues er durlt;e nobis widennbsp;‘«r.-pc iu(if Is non ab re noßra omntno dura widetur dep»nbsp;fibiu fuj^endendis in malatn crucem.
* nbsp;nbsp;Si effringens fur domum fucrit inuentus,
^’’^cepto uulnerc mortuus fucrit,percuffor ^tûticritrcus fanguinis»
Quod fi orto folc hoc feccrit, reus ftatue-tur, reddendo redder. Si non habucrit, ipfc k Uenundabitur pro furto fuo:nbsp;'. Non pertiwet ddßdgitiiM« homicidij,fi quis ptretn «0nbsp;«Surnum oceiddt.fed diurnum, mfi ipfe quoq; fe tclo ptrnbsp;Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diurniM depnddt»Prlt;eß(4jjit«r enûw de ttolîîiate occiden«
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diWJeoquiiwflepirdtur,er cduerinon poteß .Poteß
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem für diurnus compelli ad rcdditionem,er repclli ß
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ne pericwio.ldeo non eßbonticida qui noâumum ptrent
1 occiderit, quarentem perpdi domumut tMgrejJusptrC“ 1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tur.Hebraus habet, Sanguines ei ; boc eß,poteß contra
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;occiforem füris diurni aftio bomicidij conßttut. vel p,
l «M^rem rtfèrat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;érit : Non oeeidetwe indirio^
EXODVS dixerintjduplum reftituct proximo fuo,nbsp;Hic uerfus uelutiparentheßs efl,^ lex quidamnbsp;neralis habetur, qult;e per occaßonent in particular! de»nbsp;tuïamêto li flarationeinterferitur.InfumnMUolenslitescrcontroanbsp;irununnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;negUgeHquot;
fiant cuntßaude damtiAbilem e/ß:qudtt dicattCmotieß cunq; quis in aliquo negotio mßmulatur ßaudisß feilinbsp;eetbos uel afinui dicaturperdituieffè,cr fußficioßtnbsp;quoduenditus ßt,uel abufu aliquo intereptiu: ßc dc onenbsp;Hcflimento^ e^ qualibet re, qui ßaude circivmueniri
claris contefluri non potuerit,negotium ad deos,hoc efl indices deuoluctur, flubitur ad iuramentum rei : quinbsp;ß iurare noluerit,duplum reßituet proximo fuo, coude*nbsp;mnatus ad hoc à iudicibutt
10 nbsp;nbsp;((fSiqaisdedencproximofuoafinum.uelnbsp;bouem,uel ouem,amp; omne iumentum ad cunbsp;ftodiam,ölt; mortuum fuerit, aut cófracium,nbsp;uel captum,nullus^ hoc uiderit,
11 nbsp;nbsp;nbsp;iufiurandü domini etit intet ambos quodnbsp;non extenderit manum ad rem proximi fui$nbsp;fufeipiet^ dominus rei iuramentum, 8C illenbsp;reddere non cogetur,
Comodati nbsp;nbsp;nbsp;Commodati res cum ßde Qf dextrè funt trailadi,
alnj* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^lt;gt;fgt;ßgt;'Udndee lege charitatisnbsp;nbsp;nbsp;amicitii. Hic lex de
rebus animatis decergt;ut,faperiori lege decreuerat de in animatiSt turamentum domini iußurandum intelligitur,nbsp;quod pnfiutur fub dei nomine:ad quod flure cogitur donbsp;minus rei perditi, z^r ad reßitutionis mole^am accufa*nbsp;tum ultra cogere non poterit » Sunt qui in his locis alle^nbsp;gor^s ludunt, ubi turnen hilbricus fenfus charitatifer^nbsp;uit,cr tedißcat abundeeccleßam, dißipando cupiditaanbsp;tisabufus,iusiequum^;ftstuendot
. 11 quod fi furto ablatum ei fuerit,reßituet da mnum domino:
Qjiandoquidem populus ißael pecoru cupidus erat, Jjic pracipit tulionem zSquot; redhibitionem, ne quis fernerenbsp;alteriuspecoraßreturjnpecunqs uero or alijs rebus,nbsp;aliud alia lege deßnitur, Hoc ergo ultimum membru denbsp;depoßto uiuo inteUigendu efl, er pecora uiua ß abadanbsp;fiterint ßcile deprehendi potefl; InudßszSquot; pecunia twnnbsp;itA,Negligentia ergo hie zT ofeitantia punitur,
15 nbsp;nbsp;nbsp;G comeftS à beftia, introducer teftem eius
quod occifum eft,ö^ non rcftitüet.
si dixerit cuflos rei pecus dilaniatum z^“ deuoratum 4 bellia,adducet eius ßdi teflimoniiim, ite putetur uendinbsp;diffe,uel madaße,hoc efl, ßgna. uiolenthe inducat er dinbsp;feerptionis, Z2r fidelis cuflodtie teßimonio non careat, nenbsp;cogatur reddere. Dantur ha leges etiam populo dei, innbsp;quoplurimißmper impqhabentur,quibustteceflaritenbsp;funt legestiujh enim lex datu non efl. Sed uix bona,ßdenbsp;diuitia er temporalia tradantur,maxime res aliéna,
C nbsp;nbsp;Qui à proximo fuo quiequid horum mu
14 tuo poftulauerit.amp; contritum aut mortuum fuerit,domino non præfente, reddere com-pelletur*
ij Quod fi impræfentiarum dominus fue-
ELLE HÄMMISCHPOTIM. rit,non reftituet: fi conduäum pro merct^^nbsp;eft, uenit pro mercede fua,
Domino prafente non potefl ßcile contra eiut tiOquot; intern quid committi,fecus efl,ß abefl dominus.fdld*'^^nbsp;tur cura ferui in prafentia domini, qui rertim fuarSi^quot;nbsp;minorem curam prafens habere debet quàmferuUi 'nbsp;ius negligentia amijjum non redudare potefl in ferttf^*nbsp;cum propriaßt, Si autem in abfentia domini perdaffff*nbsp;feruo autem pro mercede locatum efl, ultra merced^nbsp;quam feruus amittet,nihil reßituet poßejfori, If quid^nbsp;fenfus uidetur,fed non tarn clare, propter aquiuoeatilt;gt;*
„fjn «3.
Si feduxerit quis uirginem, necdunt“j fponfatam,dormierit^ cum ea,dotandonbsp;tabiteam,amp; habebiteam uxorem*
Si pater uirginis dare noluerit, redder cuniam iuxta modum dotis,quam uirg*’’^nbsp;accipere confueuerunt«.
Clara lex efl, er explanatione non indigent ? ubi feruaretur, pudicitia non tarn ßcile periclitar(9^'nbsp;C3^anquam enim dura ceruicis zT contumaxfetfr f’nbsp;ßerit,er multis uitqs inuolutus ludaoru populus, Pj ƒnbsp;tatione tarnen non adeo legitur comaculatus ßiffe,lt;fl^nbsp;nimirum huic legi acceptum ßrimus, diligenter ob(f*nbsp;uanda.luxtamodum dotis uirgimvm,ad liter amnbsp;lomonexplicat dotis quantitatemefßquinlt;ßidgint^inbsp;clos,ut habeturDeutero, zi, de uirgine corruptanbsp;quam alicuißt dejßonfata, ut ßt duplex reddendanbsp;una qua detur filia,alia autem patri.
Maleficam non patieris uiucrc»
Quanquam exprimatfæminam Phitoniflfam, etiam de uiroßmilia tentanti intelligitur,idipfumnbsp;rarius ufu uenit,ideo à feriptura negligitur, No»nbsp;cabis,ait Uebraustid eft,non patieris uiuere, fednbsp;teßbus conuidlam maleßca occides ,Deea fuperßli^’’^nbsp;qualis ßt, zT quibus modis iUudantur infilicesfiaW^nbsp;nihil certi deßnire außm, ob ßUaciam experientb^^^nbsp;tmtltarumtcum damonum ludißcatio ßt coniundllt;^^:nbsp;licitati, Ztr contra dei legem,non ßne capitis z^ cef‘^'nbsp;corruptione.-de quibus alij confulàtur, Varia eiusnbsp;ßitionis generafunt, hic autem notantur iUa qutzß”“nbsp;liarem jßiritum malum habent,cuius documentisnbsp;uelatione utunturfluflo dei iudido,
Qui dormieritcum iumento, morte
tiii^
Horribile opus horribili iudido punienduiHfquot;. tetur diligentiustquia natura er nafurarumnbsp;ßme efl,er uehementißime inuifum. Siwe omniquot;^''nbsp;cordia ocddatur uel dijßenfatione, hoc efl entt»}^nbsp;moriatur.
Qui immolât dqs, oeddetur, praeter*’
'Tametß hac lex moralis efl, er ex decalogo, nbsp;nbsp;u
hic inter iudicialia ponitur,eo quod poena nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fli
dita,ß quis deos alienos coluijfet, Uicergo leJC eos, ac omnino perdi iubetj qui prater dominit^nbsp;deoscolunt.
16
18
lo
ELLE HAMMISCHPOTIM, 96 lgt;üfèrdtioprodefi:/tpoteftreddere,honeJHoributntodisnbsp;Cr medijs tentanda efl iußitia.Veflimentum autem außrnbsp;re,quo 'wdiget contra improbitatem frigoris cr tempe*nbsp;fl!i.tis,quo cr noüe cotegitur ad neceßitatem,répugnâtnbsp;humanitithAdijcit afttem dominus:l^ain ego mifericorsnbsp;fivm,utß omninotamimmitisiS“immifericors'ute»»nnbsp;fiterii,ut frigore cr penuria proxitnum perireßnoi^egonbsp;timen mifericorï in eum cro contra te, utndiilam de tenbsp;fumam pro eo,HiMc Cbrifiut dominiu parabolatn fum*nbsp;pptJe lt;i«ofiw (Jctitori£gt;(M,f oncÏHdens.'Si uoj non impennbsp;dcritis clementiam rogantibut,nec ego clamorem ue*nbsp;firum exlt;iudiatn,[ed-oppre]foru»i uocifèrationein.
ÇDiis non makdices, SC principi populi tui non makdices,
Prapoßtis obedicndü uice dei,fed non contra dettm. Iteritw eioHw pro iudicibia cr magiflratibui, Mdgni toslnbsp;fiwt crgo,er meritofuß)iciendi,quos deos nomindt^^:^nbsp;fuo dignAturnootine, Et Pduiu-s uocat eos nMnißrosdei,nbsp;ctmäos^ eoruwi fubdit twperto. At memiiierint uicißitnnbsp;ini,«« ^wid admittitnt (}uod eos dcdcceut qui loco dei ß*nbsp;dent, ae dei nomen optimi maximinbsp;nbsp;nbsp;iußißimi iUis cont
municatum commaculent. IiHpq er mdli qui officio ßo non fatiißciumt,culpandi ßunt,(ed opporti«jc,importMnbsp;ne.nonpro afßäuum firuore,ßd zelo iußtiie com«nbsp;ntode.prittdfim «el publice.
Décimas tuas SC primitias tuas non tarda bis offerretprimogcnitum fiUorumtuorumnbsp;dabismihi,
Hebrlt;ei idem dicunt quod uulgan translatio^hii «er tiî.’PlenitudiMem tuamnbsp;nbsp;nbsp;lachrymam tuam : boc cjl, Iw
quoremtUHMt non diffères, de artdis ey liquidis prouen tibut tHW, decimif ey primitifs domino pro grotidriunnbsp;aClione o' recognitione fuf beneficentilt;e non omittünbsp;ojitrre domino,feciMtdtwn legem f«lt;)m,Iti geiwre grdti«nbsp;dominoreßrenda f»Mtprotcrr£Cmt(centiigt;»s,er de eitnbsp;ptfHperes CT jideliitm neceffarij minißri fuJkiwaiidi.Pronbsp;les qwoc^nutriendd diligenter eji in gloriam dei, cr fd«nbsp;Ittfemreipublicie, hoc nobii ep primogcnititw piior«Mnbsp;ojjerrc domino, I«dlt;f i ««tern primogema dare pr jfcipienbsp;bonfur domino, quod ipforum primogenia, vnteijtdisnbsp;Aegÿptioriemprimogenitw.ferudtterdt.
De bobus quoep, SC ouibus tuis fimilitcr faciesîfeptë diebus lit cum matte fua,die oflanbsp;ua reddes ilium mihi,
Nibil deo offèrénd(i/m,niff i«fegru»i,imm4c«ldt«m, 1 er per/tdu. Ideo ame oClauwm diem iumenttwnnullumnbsp;«el pecusdominooj^rendum,fed codlefcdt commodenbsp;dpudmutrem fuom : non diligit quicqunm immafwr« eynbsp;iwperfèdwmdomwi««. Ex animo erpde fynceradeu!nbsp;uult colbcuiiM conlrariu «pparet, ff de imbectllioribiMnbsp;dnimalibi« domino pcripcia.udut Cain, facripcemi«,nbsp;Viri fanfti eritis mihit carnem quae àbe»nbsp;ftt)s fuerit praeguftata.nS comedetis, fed pronbsp;qcietis canibus cam,
Nonfdtis eß primdiiW ^3quot; primogenifti obtulijje, nifi ZT pinóli ptiSjCt mibi expdei pmflimonia pbeere poßinbsp;tis. Ad perfoimrwn iujlitiumrejÿicio, non nd munerd»
’’«S”'
EXODVS
Il Aducnam non contriftabis, neqj opprik âmes cumî aduenæ enim SC ipfi fuiftis in terranbsp;Acgypti, ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_
1.^5 nbsp;nbsp;Hanc legent omnes ßre gentes philautia obctecati ne
i'’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^ligwtt,omnes enân exteros cr aduen.is contemnere fo
lent. Apponit autem deus quod uim magnatn habet affè dus mouendi.Et uos,'tnquit, aliqiundoadueiiie ßiffis, opnbsp;prejii cr (tdßiäi in terra Aegypti : hoe numquam debetnbsp;«obis excidere, quaff diceret ; Hue crf«/ù permiß antonbsp;temporeuos 'mAeg}iptoaffiigi,ut difceretis oppreßisnbsp;affUiHis commiferefeere, cr ne proximo quod «obisnbsp;fieri notuiffisjàccretis.
Omni uiduæSi pupille non noccbitis. ^5 Si lædendo læferitis eum.uociferando uonbsp;cikrabituradme,8C ego audiendo audiamnbsp;. clamorem eius,
18
8i indignabiiur furor meus , occidam^ uos gladio.SC erunt uxores ucftrae uiduæ, ôCnbsp;filqueftripupilli,
‘ Eademrationeuidu^,pupiTli,pauperesnonaffiigen» di,dcflituüalioqui humanis prapdijstdominus enim co«nbsp;rumomniufirt curain ffngularem^Pft autem fertnocoinnbsp;minAtoriuSfCr admodu/m accuratustquaff dicat, Cauetenbsp;«e unqudin adfligatis aut contriffetif uiduds out orpha*nbsp;nos : quodßadfligendo adfiigetis, cr ipß clamando adnbsp;«ne cLimlt;iKcri«t,«o$^ eos non exaudicritis,ego exuHdi«nbsp;çndo exaudium clamorem eorum, Ndm mibi curlt;e fimtnbsp;w» primiSjqudmo magis ncgligutur ab alijs:nei^ ego cld«nbsp;iBorem eorum neglig^m, Hoc clt;ipit«I«m diligenter ZJ“nbsp;erebro wiculcûdtwnraugiJîriitibtM cr iudicibus, ejl enimnbsp;Wcœlum cUmuns gründe piaculum ,miferos affligerenbsp;. cr reddere mijèriores, Nemo ergo udmirctur populo«nbsp;rumpl4giMm4gni(S,ubi uiderit opprimi pauperespnenbsp;clementiu, orpbunos udßigi cr exulare, blt;ercditlt;rtibu4nbsp;pdudurijuidui« perfequi cr contri/feri,H(ec efl etûmffinbsp;mill« dei,borti lachrymg ù deo dißimuUri nonpoßunt,nbsp;quincontrd affiiCloresexcàdefcat dementia dei patris,nbsp;cr eo res omnes uertat, «t gbdio cadentibiu feuis illtsnbsp;*»i4gi(lrlt;ttibiM,ipfor««i «xores, «idtue miferubiles pant,nbsp;taquot; filij eoriMM orpbdni, menfuracontra menfurum,purnbsp;V^rirependendo,
’ nbsp;nbsp;Si pecunia mutuam dederis populo meo
P’iipïti qui habitat tecum, non cris ei quafi '*aâor,nccufuris opprimetis,
Vfuru puupcres non gruuundi prtcipiuntur : pce«« Wlt;4in mm mutuandum adfanui aut lucriwmer incleme»nbsp;iquot; débita non exigenda à debitoribitcdefuperjîuis fuc«nbsp;”*^**'” pauperibut.
Si pignus à proximo tuo accepcris ueftigt; mentû ufqj ad folis occafum reddes illud ci,nbsp;/ Ipfum enimcftfoluquoopcritur.tpfumnbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft indumentum eius, in quo dormiattfi cia*
mauerit ad me, exaudiam, quia mifericors fum.
*'* Pigttoris loco non efl auftrëdaearcs i pattpcre,q«« 1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi f|l neceffiariaßne qiM commode uiuere non potefl. si
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«ddere debitwn no» potefl,parcendwm efl iHi, «bi cow
Deo non ni ßpetfcäanbsp;offetenda.
3’
|
EXODV! Sanftt fimt HUI oftrüt. Volo prgberi mibi corda homtnum^ntetefunt alio^ui ß rg fylMrum, iuauna m momibm, Operam date, utnbsp;pmiiiptinnihi. Si quid inatiimatibM fœdum abominbsp;aihile na mibi offcratis^fed firis proijcietis elt;lt;, N« «osnbsp;iiutnunda quoquo nudo edatis, qualiafutit delaniahi (ttnbsp;agroibeflifs^ Canibuf cr ceteris impuris atümalibusnbsp;dettorandapernüttite. Sunt itaq^ quedam leges,que punbsp;rißimatttdiuineuotiuitatis régulantreßiiciunt,ut eft:nbsp;Mutuunndantes^nihil inde ßgt;erantes,crc.HiiS exprime »nbsp;re omniftudio coneturfidelis ? AliereJ^iciunt miferamnbsp;itlam eSquot; humatiAm iußtiant, quibus anquam cattceUisnbsp;adfróiui noßri effrenes cobibentur, citra perfiâam iuflinbsp;tiam,imó cum uera iniußitia.Iti bis ergo legibus finnduinnbsp;e^fententieiudicis» ^CAPVT XXIII» On fufcipies auditionem uanam, nee ponas manum tuam cum imnbsp;pio,at fis falfus tefiis» adconfcientiamßrmandampertinent.SuKt enim Mi« In hoe capite quedam funt precepu iudicialia,quedam ceremonialia,quedammoraliajquenbsp;fcellionum lege eonferipta, cr flilo caßrenß,ßne exaHonbsp;ordi)te,fed ut quodlibet ufu decernendum obuenit. Gene rale efi mandatum, tie fernere cuiuis credatur, aut com» nuMi ßtnetamen ad indicesßecialiter pert'met, non ad aUegatt decemere, fed ad coprobaa certis tefiimonqs.nbsp;Non credere impijs hominibus, non ßuere uel emularinbsp;in uotis,nonßxduf ineundum cum impijs, non mifeeri itnbsp;lorum focietati,ut ob ear um confuetudinem aliqtutenusnbsp;dicM uel ßciiU,aut décernas iniquum uel confentias,aMnbsp;ßuoreeoram abducarisadteßimoniivm 'miuriofuin,lQ*nbsp;quendoueltacendo. Non fequeris multitudinêad fadoK^um malummec in iudicio, plurimorum acquie^nbsp;fees fcntcntiaCjUtdeuies» Fcrfonar« a^ecptic» 5 luSithtc^ ncnda. Ketemultitudo meueat, ut eosfequaris in fuffragljs dandiSffed ueritas agnia ac iuflitia proprie confcient ietnbsp;rilioqui fußiende fententiam, cr quod non t« ipfeintellinbsp;gis,nolK damnare uel approbare. Nee ad multitudini conbsp;placendum declines à reéîa,quam noßi, fententia. Nonnbsp;pKt ergo ad iudicium adducendi amici potentes, nenbsp;uideanturuel uintere uelle potentum imtltitudine, uelnbsp;terrere iudicetn ad partem aduerfam,uel male fentire denbsp;affefßiribus iudicibus, quafi ßuore er multitudine fleanbsp;âi poßimt ad fuam partem liberandàtQJfalifcu»^ cauanbsp;fa pt,peßima efl confuetudo adducendi in iudicium aminbsp;cos,cr amicos cedere iudicio: indicium eftenlm confianbsp;Hi param integri feKatus,qui neefibi quidem flrmianbsp;ter conftareputetur,fedfleHi ad fufeipiendu perfonamtnbsp;lege deifiequenter prohibitum amp;• damnatum. Pauperis quoqj non mifereberis in iudi* cioeius» Noniu/bflcabiscaufam pauperis ex dementia fola, quia pauperem aides.Licet autê multo fiuore deus ubiq^nbsp;profequatur pauperes,zr nolit opprimi,non uulttimeanbsp;rejpedu paupertatis iudicium corrumpi; multo minusnbsp;«finit« refiiedu uiolari debet iuflitia in iudicio » Vtinam |
ELLE HAMMISCHPOTIM. bac inculcari poßint pedoribus iudicam, ut de inß^'^nbsp;diligentißime conferuanda femper cogitent, crnbsp;âantur aflèdibut: maxime id autem ante pi^olatamflifnbsp;tetttiam,poflea enim ubi ratio exegerit,mifererinbsp;amp; temperare rigorem,prout cbaritas publica idnbsp;feritfCrlexdiuind. Si occurreris boui inimici tui,autaß*’‘’ ipfius errantijeducendo reducad cum« Hac lex modu ponit atfidibus ey inimicitijs,gt;ufl'', nimium uehementes, cr euadant ad pernitiem proxt'’quot;'nbsp;Prohibet autem flto more fcriptura rem fub perfon^i^nbsp;dium pro hofle.Bouis nomine intettigit quxeun^nbsp;is quern odis,per qua iUi incomodare,uel impedires^quot;quot;nbsp;modum potes.vt enim odium non femper ut uellesnbsp;re tepofle credas,manum amen potes contmeretafnbsp;des regere in alicuius rem uel promouendam, uelnbsp;diendam » Pac ergo proximo quod tibi fieri optares,nbsp;optare deberes, cT periculum eius aut damnumnbsp;endoimpediiiis. Si aideris afinS odientis te iacere fub re fuo,non defines adiuuare eum^fed au****'nbsp;ando fubleuabis cum eo»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Hum credere aliqudtenus potes licere tibi per dt^ cr cum deo,ut ß uideas hoflis tut afinum aut boud”'^^nbsp;centemfub onere,cr non poffeprogredi, ut ceffesnbsp;uare illum,fedmagis relinquendum pro mimicilianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I indigni ? Hequaquam id mentem tuam fubeat, fed nbsp;nbsp;nbsp;’ quod cbaritos fuadet nbsp;nbsp;clenKntia,etidm ad iumetit*^' ut non ßnas perire.Hon fls am mtraHabilis cr crudf in aßnum,ut dum potes non adiuues:quin potiusnbsp;noxiospaßionestuos, cr accede contra improbit^^^^nbsp;bumani fenfus, er adiuuando adiuuesihoc eft, nonnbsp;quas 'm mortis periculo befliam cr hominem, fed pa'^^.nbsp;adiuuaiEtdominus gratiamdonabiteuadendi'tmß'^^nbsp;aflèâus, cr deponendipeâorum Htr'm^infilicital^nbsp;ut conciliemini, cr umcatur malum in bono.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Non peruertes iudicium pauperis t*** caufaeius» Prias priecepit,ne ob mifericordiam pro paHr^f lt; dicetur,nunc ne pauper propter inopiam uUonbsp;natur, quo minus ius fuamconfequatur.Paupd^^nbsp;emphaßm er pondus habet : id eft, qui tecum uCrnbsp;quern tu alere pates cr debet : pr£ceperat enû»nbsp;pauperes in populo ejßeßnerent. ineccleßanbsp;fuMtgrauandi,fcd iuuandi pauperes i ut non P’'ji,0^nbsp;f«r lt;i diuitibus a£lio pauperibus in iudicio prop“'^nbsp;piam,fed iuftd fententia defindantur ab iwprob^*'nbsp;uitumac potentum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Mendacium fugies»Infontemamp; *7^ non occides,quia non iuftificabo Ante omnia indices longißime abßnt à uani^ dacibus fermottibtts,et ab omni dolo nalo aut calgt;^^nbsp;qianqudm idipfum pert'meat ad omnes hominem,nbsp;rum aciuftumßeHent,loqMn{ur,ernbsp;innocentem cr iuftum non propitiabor egonbsp;ßfanguisiüius etiam fitndaturqui 'tnnocententi'nbsp;eit. Terra innocentls fanguine commaculata, ^icjf |
¦'f'
EXOD VS
poteß impios {Hos 1}omicidds,fed euomet eos nee reeott : ciHabitur^ nifi homicidarum hauflo fanguine * Eiufmodinbsp;impietates çr impioï non patior inulta,fic non finam finbsp;ne légitima duraq; uindiëia.
Necaccipies munera, quia munera excæ* cantprudcntcs,amp; fubuertunt uerba iuftoru»
De ockIo iTKntis inteüigit,qui muneribus excacatur, ut nibil reflu cernat,nihil iuflum agat : uidentibus enimnbsp;oculis cecutiunt muneru admiratoreS’Beatus eft autemnbsp;Cf i»ß«J qui perfiuerare poteft in iudicio,cr caufis tranbsp;tandis paruis cr magnis, qui excutit manus fuasab 0*nbsp;wni munere.Eft autem munus à laude^ofijcio^precejCrnbsp;pretio.
Peregrino moleftus non cris, fcitis enim aduenarum animas,quia 8C ipfi peregrini fuinbsp;ftis in terra Aegypti»
Mirus aftèilus in uerbis,ut peregrinos nonadfliganl, fed adiuucnt magw, dum eis affiäus prifîinos refiicat,nbsp;quos olim miferi er peregrini inAegypto habuerttnt,nbsp;dum cr ipfi,ficut er patres ipforum, aduen£ eßint innbsp;terra aliéna:plus enimmouet quad ipR experti fumus,
Sexannis feminabis terram tuam, ÔCcon-gregabis fruges eius.
Anno autem feptimo dimittes cam, amp; ne gliges utcomedant pauperes populi tui,SCnbsp;quicquidreliquum fucrit, edantbeftiæ agri,nbsp;itafacies in uinca ôC in oliueto tuo»
Diuo Auguftino fie accipiturtSex annis femittAbis esT coHigeSjfeptimo uero anno feminabis quidem, cr exernbsp;, cebisterram,fed non coüiges in horreatudj fed dimittesnbsp;ï pauperibut terrlt;e,qHi agros non habent. Et quod iHw renbsp;• fiduum lùerit,bejiie comedant,tantum, ut tu ditior ex fenbsp;ptimo anno nibil prouentus ß)crarc debeastnon folum denbsp;agrisfed ey de uinea er oliuetis ac reliquis, de quibutnbsp;idemfueritiudieium. Septimt« enwn annus remiftionisnbsp;fit ad confolationem wtdigcntiM,pnc detrimemo dominonbsp;rum acabundantium.Sic legi dtuinlt;e obfequentur *. deutnbsp;enimterramer terrte fritëiuseius omnibus bominibutnbsp;produeitjttt ad gloriam fuam iHw fiuantur^zr dominiuitinbsp;ftructur deo.qui pater eft egenoru,non autë iwpiorum»
Sex diebus facies opus tuum,feptimo die l «ffabis, utrequiefeatbos 8C afinus tuus, SCnbsp;R»« ob ’^^^‘^‘^creiur filius anciUæ tuæ,amp; aduena»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
P'ium, Occafjo,^ remiftionis in feptimo anno,memoria quo Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fabbati,cuius femper magno, fiât zr wgens ßgu«
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^“.de qua fatis iam ZT flt;fpius diSum eft : non fine caufa
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dlußri totics repetita in lege cr prophetis, non tamob
otiiun ab opcre ferHili,quàm à udcatione fedula rebus di Mini«, qudles funt (hidittra Icgis dei CT charitat'is per/t*nbsp;^l‘^»quibusdelefl4tHr deus er à nobis colifur, utdomininbsp;dei noftri bonü« ac uoluntas à Jidelibus difcatur^creda »nbsp;tur, doccatur, ç;- excmplum uitic afiumatur ab elciflis»nbsp;Id^ non tantum à uiris çr dominis^fed ctiam à mulieri*nbsp;I busdomeßieis ercobabitttoribiM.quiJcptt'moquoqjdienbsp;1 quot;w conimuni ac pariter religiojîs fhidijs incumbere, do*nbsp;l »nino deo uacarenbsp;nbsp;nbsp;digne feruire iubentur loties in le*
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t'»non luder e,dor »«ire,uel libiditwri»
»5
14
ELLE HAMMISCHPOTIM. lt; Omnia quædixi uobis cuftodite,Sfno^nbsp;men externorum deorum non memorablenbsp;tis,neq^ audietur ex ore tuo*
Hoc addi uidetur confequcter pro approbatione prio rum,ut ftudiofe 'mcumbant obferuAwiie cor urn qute pl4nbsp;cent domino ex lege,quie niß audiant cr difcant, ßrud*nbsp;ri non potertMt.Tantum autem abeü^ut deos aliénas conbsp;latiSyUt ne mentio quidem iUorum apud uos fieri debeat.nbsp;Sic crPtiuba-'Scortatio cr omnis immunditia, çjquot; ‘’«w«nbsp;ritia,ne nominetur quidem inter mos.
Tribus uicibus per annum mihi fefta cele brabitis«
Fcfta erîa in anno»
Ter iw lt;jn«o fblennior ccetui celcbraridebebat, ¦ proKxior couocatio uel fißiuitiiis, in quibus couenire cosnbsp;Opportebat omnes ad locum à domiao defignandu, quinbsp;tundë Hierofolyma erat, Vbi de credendts,^erandiSyacnbsp;agenda ex Icgc ÇT propbctrfrîî dei ore inflitui tantopcrenbsp;Hebebant, Mt rciiqMO tempore anni quif^ paterfiuniUâsnbsp;fudm quan^fimiliam adfidein indeivm,zy^ charitatë adnbsp;proximum wi/fitMcre,dirigcre,er regere fatâ paßet,
»5
Solennitatem azymorum cuftodies. Septem diebus comedesazyma,ficutpræcepi tibi menfe nouorum, quando egreflus es denbsp;i apparebunt in confpediunbsp;meo uacui*
Defiolennitate lt;eçgt;Mortrt« pdfebtf ^uomodo cele iranda fatis dtdum ejl, Septem diebu« continuanda pr«nbsp;cipitur wi prmcipto Vcrw,lt;tdmemorM beneficij cduäionbsp;nis de domo feruitutis Kegaiptidc«.Non Midebtwitur uuinbsp;tut met fi^fira- Hebrats uultus pluraliter dicuntur, çrnbsp;non fingulariter.ldem eft autem quafi dicettur ; Corü me Vacui nonnbsp;tion MÄcui Mtdcbiwiiwi uel appurebitw ; qttod licet iwteni»nbsp;gipoßit.non eos fine obUtione uliqua dpparerc deberc,nbsp;quifinfiu à fucerdotibut probari poj?it et leuitis.Tdmennbsp;alius fenfus religiojior e{i* Ne pigeat itos totics ire ad lonbsp;cu/m nom'mis mei,Mel Hier ofolymam, fuo oUm temporenbsp;etigend(tm,mibi^ ibififliuitatë celcbrdrc.NM«qM4|rU’anbsp;JbduenietitjJèmper ali^uid gratiiC zT beneficiorum g“nbsp;mentis melioris reportabitis, non ego dimittam uos uai»nbsp;cMos.Non me pnefruëlu q««retiî. Nemo me Miuocdns renbsp;pulfam patietur, nonbabebitis caufam ad alia quaq^ lo*nbsp;ca currendifZr idola gentium wjuocandi,
EtfolênitatemmeiTis primitiuorum opens tui,quxcunq; feminaueris in agroîfolen* nitatem quoeç colledæ in exitu anni, quan-do congregaueris opera tua de agro»nbsp;Ter in anno apparebit ome mafeulinumnbsp;tuum coram dominatore domino»
Dewn cœperwJt apparere Jrwilus labarum atq; ope= rum Me(îrorMW,cr primitiui fruilus incipere mehfe prinbsp;tnitiuorwm,feptem fcilicetbebdomadispojldiem a:t;gt;“nbsp;morumjquinqnagefimo die. Eo enim tempore iam priminbsp;tilt;e anni erfrufluum incipiunt,quofiierantfeminati,denbsp;^uibut domino pro adionc gratiarum quedam ofivrettnbsp;da crant»DeiMde tertia quo^ folennitas menfe feptimo,nbsp;pojl cotteflioncm fruftuiwn omnium, in exitu eiut anninbsp;'m quoJruäKtpercipiuMt: bic enim onniexitut dicitur,
r
16
gt;7
•1
EXODVS
tempus quo Sol inlrat 'm Libram, Hw friamp;w mquit «ici« btis,omwnMfculinumpariter,c^ uno loco ad hoc mßi^nbsp;tuto conuenireiabetur,coram domino ^m honorem deinbsp;ad (Qi gratißcandtvm^ csquot; ‘id audiendum domiiù uolunt^nbsp;tem,quam domi doceâtreliquam ßnüliamfaemifMrum,nbsp;prolium,ac /eruortmt,
D Non immolabis fuper fermento fanguigt; iS ncm uiâimæ meæ,nec remanebitadeps fo^nbsp;Iconitatis meæ ufq^mane,
Fenmntura nbsp;nbsp;nbsp;tu facrißcijs O’ libanünibui, quibuslibet quo^ obla
abfit ftctifl iionibiK,firmentMn prorfuiabßt,nullts^ placentis com ttüfcedtur,quaf ßnt cwm facrißcijs oblaturi,fed azymosnbsp;dtntum ojfirant, O’ firmento domus mterim expurganbsp;te ßnt diligenter ? Sacrißcium enimnoflram fy/tcerumnbsp;O' mßrmentatam efße debet, Adeps quog^folennitatis,nbsp;iit qua animalia oßvrumtur, non maneat m domo ufq} 'mnbsp;crajbntim ? Noft ßmuspigri er négligentes 'm diumis renbsp;bM,ne dtffèramus bona, ucl procraßinemus ? No« aliternbsp;ßfln calamus quamßcut pnecepit dommus.
Exordium primitiaruinterrætuæ déférés in domum domini dei tui t non coques hoe«nbsp;dum in lade matris fuaegt;
Grari« deo nbsp;nbsp;nbsp;Nifcil munerum diuinorum,qu£ tibi dominus è terra
•nwibuj, ' producitadußim, ßne prauia gratiarumaélione perd» pias in ufum,quod utoùnusàtenegligatur, ordmaturànbsp;deo, ut deßngulcs generibusßuduwm percipiendoruMnbsp;primitiua domino confecres er ofßras,ut de reliquis a»nbsp;to filicius per deißuorem fujknleris. Non tain ceremo»nbsp;niale e/i quàm morale, femper ruminare beneficia deinbsp;cum gratitudine, oquot; paupertbus communicare deido»nbsp;»a,,ut de reßduo uiuas religioßus o’ fu/ßeientius. Noanbsp;coques hœdum in ladematris fua, Aenigmaticus fermanbsp;effie ttidetur,quoßgnißcctur cauendum ab omni crudesnbsp;litate.ïudici dicunt,no eße domino offèrendu quodeunq;nbsp;pecus antequam ablaâetur, ante fipt'mum diem, quodnbsp;quàm aptedicatur ledoresiudicent, Quisenimludaosnbsp;ram hoc unquam non ferttauit,iit agnum non coqueret,nbsp;tùfi fugere ceßdßfetiPortaßis uult lex,ut non panter a»nbsp;gnus cwn matre immoletur domino, nec pariser coquannbsp;tur,obpietatis qu£ inter homines effe debet ac clementnbsp;thenon leuem horrorem. Hoc autem o’ dereliquisans»nbsp;malibus durum habetur,puUum cum matrenecari:ßcutnbsp;O' alibicauetur,ne mater auicula ctimfuis puUis 'muen*nbsp;ta occidatur,fed ßnatur auolare:quibus manfuetudo crnbsp;dementia docetur, domino deo gralißima, O’ proximonbsp;uirtus charitati-Efl autein deus charitos, O' qui lt;^harinbsp;täte manet 'm deo manet,zrc.
a. o ^Ecce ego mittam angelum ante te,amp; cu-ftodiat te in uia, amp; introducat in locu quem præparaui*
Obferua à facie eins, amp;audi uocem eius, nec irrites eum ï quia non dimittet cum pee-caueritis,quia nomen meum in illo*
a.1 Quodfiaudiendoaudieris uocem cius,amp; feceris omnia quae loquar, inimicus ero ini-micis tuis,amp; affligam affligentes te*.
«quot;lu« w' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;angelo tribuitur folios deleft, quaß dice»
ELLE HAMMISCHPOTIM. ret.’Sandi fit'is,o’ mnocenter coram me ambuleti^'^quot;^nbsp;femper adero, o' uos pr^cedamnbsp;diamq;,donee mtroducam uos m earn terrain, quatnp^^nbsp;licitus fum o' decreui,Cauendum igitur fummopett^^^nbsp;bi eft, ut coram eo nthil 'miquum Oquot; enorme unqit^'’'‘^nbsp;ßgnes,ne ßscontumax oquot; rebeüis pr^ceptis ilHus,!’^''nbsp;eft,uocimcte.Kon ofièndas ipjum mobedientia Onbsp;lione tua ad cttw.’Non enim impuneficietis ,fi nosnbsp;lias mandata prauaricaueritis, quandoquidem quodi*^’^nbsp;bis loquitur er miugit meum eft, nomine meo uobisnbsp;per adefl O’ loquitur. Vertit autem pro mere perfiquot;^'nbsp;tarn ut angelus loquens,iam ut deus author illius, (Snbsp;cit:Si ficerisquie egoloquor, o'audiendo audieti^^^nbsp;uocem meam,O' ficeris oinnia.vbi darum efl,angti'‘''^nbsp;hunc qui O’ deus,alium non eft'e,quam qui mißiis ilnbsp;tredeo,filiusdeus,Chriftus dominus,qui o’ alibidP^^'nbsp;pheta angelus teßamenti appellatur. Hiceosiat/iiii'^^nbsp;ubiq; comitabatur, ut Paulus exponit uCorinth, 'J*nbsp;quo nomen,id eft,uirt«s o' potentia dei,imo ipfenbsp;tus O’ potentia dei:,Nihilo tarnen m'mus ifraelittenbsp;gebant angelu, o’ fepe per angelum cis apparuitnbsp;O’ ipßßimum uerbum dei, loquens cum eis 'm fiirtn^nbsp;qud,nunchac, nunc iüa, nuncnubis, nunccoltif/igt;1^'nbsp;nuncuocumuel luminum figuris fuper tabernaculd ‘'P*nbsp;parens uel montem, ut cr ipßaliquidfenßbile o’ 1'1'nbsp;le haberent,eoru m hoc infirmitati condefcëdens,ei‘''''^nbsp;eis quaß balbutiens, o’ eos duditans uelut maternbsp;lum:ut quemadmodum gentes reliquie oracula fuanbsp;bant, ita Oquot; ipfi haberent aliquid quod uidcrent amp;rnbsp;tirent,Et tarnen angelus iUe nthil aliud erat, quantnbsp;dei,uerbum dei,angclus teftâmenti:ïmà ipfe deusnbsp;lacob,0' Abraä,Ciui O' lUis promittebat nuticdell'’.'nbsp;quae dudum Abrace promiferat, uerbis plcnis eonfi^^’Lnbsp;tteperfida,Ero,'mquit,'mimicus 'mimicis tuis, amp; ‘‘l',nbsp;gètes te affligam,Qjiem autem metuere poteftnbsp;habetprotedoremiHinc Chriftus : Quiuosffernih'nbsp;ftiernit, Cojhtuia ergo nobis opus eft, ne unquant^“.^nbsp;fcamus O’ concidamus, à nobisßatquiconteretb'’ijnbsp;noftros,quantHmuis feulant. Non femper feuiedr^^nbsp;nus conteret fitanam fubpedibuspiortmt,
Præcedet^ te angelus meus, Si cet te ad Amorrhæum,8c Hethæum,nbsp;rezæum,Chananæum^,8i Heuæum,^nbsp;bufæum,quos ego conteram,
Multi quidem bofles funt o’ fiirtiß'imi,fed ad quorum iniquitatis menfuram peruenitmaldi^’^j^nbsp;femper pergunt blaftihemare deum, opprimer^nbsp;iies,uiolenti,raptores, praedones, homicidte O ‘lquot; p(|(nbsp;trie;Cfcm«lt;ei quidë generali nomitte,fed qu'twj;nbsp;resaliquandogentes ttominaitt,Amorrh£i,iictb^'gt; unbsp;refei,Heuiei,Iebufti,quos omnes o' ß qui aUj e^lquot; -d,nbsp;uerfarij lui,mißbmeo angelo coram teextirpabe^^nbsp;omillorumteterram'mducam.
Non adorabis deos corum, nec non faciès fecundumoperaeorumjf*^nbsp;ftraendo deftrues eos î Si conterêdo cof*nbsp;gesftatuaseoruni,
14
EXODVS •
Habebantgentesdeosfuos,idola,rittts,facra,à quia ; iuf fitos omniito abßnere nult dcM, ne uUo paäo fe eoanbsp;rum facris mifceant,ne opera eorum,id eß, cultus quosnbsp;idolis ßcerant fequantur : Sed ut primum potuerint ernbsp;occaßodabitur,diruendodtruant, conter endo conterätnbsp;flatuas,ariu, delubra,lucos,er omniatne ß iüa fuperßanbsp;, quoquo modo adorent ipforum aliqua uet pluta.nbsp;Onwowfnim uult dominus folus adorari,ct coli amari,nbsp;^‘'beri^ qudlis eß, deus bene ficus er omnipotens itlis,nbsp;peut erat femper ipfortin» patribus.
Seruietis^ domino deo ueftro, utbenedi ctt panibus tuis,d( aquis tuis,amp; auferam ingt;nbsp;firmitatem de medio tut,
' ßeri^l «’lioti er renwtißimi 4 ßidijs,operihu, er fuperßtione gentilium, tune poterunt colere deumnbsp;tterum,erilditotocordeferuire,'runcita^benedicetnbsp;iHis in omnibus, er fe de««» benignißimum exhibebitnbsp;feinper,er fufficientißimum,cui ut uere ß) in ^iritu eS“nbsp;Ueritate feraient : A quo er benedicendi ßnt,diündi,nbsp;nwltiplifow'i',nbsp;nbsp;nbsp;auxiliandi per omnia : in temporali«
bt«,cibo,potu,er rertwn omniiiabundantiatcr in jjii« ¦ rituaübus, charitate,gaudio er pacetut cibo G'faniatenbsp;non deßtuantur, nee affligantur languoribus Aegypti,nbsp;Quwn ituqj p'ijs incidit inopia aut morbus,fit hpc,ut autnbsp;fides tentetur, qui nufquam expeditior eß Oquot; fecuriornbsp;quim dum onjmbus buim uihe bonis deßtuimur, er uirnbsp;tui in Hijji mitate perficitur,aut peccata corriguntur,ne
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;übe at femper quod non licet.
l Non eritinfoECÜda,necftcrilis in terra tua, pktiienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dierum tuorum implebo,
P' ' Quoties docetnur benediilionemdominiejfeproli^ 1 ttraabundantiam?fitainenint!Wiorcdomini, er fecMMquot;nbsp;du«! prtsfiripta, diKinlt;e legis educeiKMr.Quandoquidf mnbsp;ßrilitas çy- infixcundÙM makdiflionis loco interintnannbsp;tur i»ipljs,Ht non amen ob id locum amittat fixeunditasnbsp;ßiritudlis fanüorum operiim,er falutaris doürinje, acnbsp;contëplationis exceßui^Dduide,lfraeli,lfaac,zy’ Abralt;tnbsp;Wo quid ßit religiofiusiEt primitiuie ecclefiicfacrofan»nbsp;Kj . dis epifcopis ? quibus inßnäionibus facris laudabiliternbsp;fuccejjèrunt filij er »epotes .Impleri numeru dicru,eftnbsp;. f'wflutë laudabilem cofequijprolongari in annos uttä,nbsp;lnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«t non défît gauditwn innocenter exaël^ uitlt;e, in dei ob»
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uixiße,ccrtum effe de repopa ße glorix
1 domino deofuotut quäto proximior morti, anto al4 I ^’’ior er defîderàtior pt ad ßtura uitaßatu promiffuninbsp;amp; cum omnibus eleâis fruendiHn ad gloriam dei,nbsp;Terrorem meum mittam in præcurfumnbsp;tuum,8c occidam omnem popuiü,ad quemnbsp;ingredicris: cundorumcp inimicorum tuo^nbsp;rum coram tc icrga uertam.
Rumore awum er nbsp;nbsp;nbsp;Kefir i, antequdW ad eos ue
«iatis terre bo, er attonitos eos ^eiä, ut eos neqiaquam formidare debeatis.Ex mco arbitrio pendet ipforü ani»nbsp;Wits,er förtitudOjttita,?^ uidoria, Q«o$ otnnes occt»nbsp;’loin ubi tibi obuiatn uenerint.cr propellere uiribus ag»nbsp;V«4ientur.Terrebo,ut jxtga fjbi confulere eogantur.crnbsp;lt;quot;2lt;«obtedurifi^Hobis perfecutoribusi
iS
5®
ELLE RAMMISCHPOTIM, 98
Et mittam crabrones coram tequifuga^ buncHeuxum,amp;Chananxü^amp;Hethxum,nbsp;antequam introcas»
la dttojMtos eos reddam,ia fliipidos, ut etiam ucQite pnt fis fupcriores. Solis ucpgt;is,p uelim,expugn^bo eos,nbsp;ttm ßrtißintM ifldi gentes : lt;jult;t5 non per ue/ptu eieéiosnbsp;legimufjfed uarijs tnodis,diuinA aiMum ßrtuudinedeuinbsp;äos er eieäos^
Non eticiatn eos à fade tua anno uno, ne terra in folitudinê redigatur, öC crefcantconnbsp;tra te beftiæ agri,
Paulaiim expellam eos de confpedutuo, donee augcaris.ôi poffideas terram,
Aliwd loquitur hie deut, aliud in recejju prietendit, aliud item ßg»tficat,lioc autë uult,ut populut ifraelpernbsp;pftuo habeat cum quibiu exerceatur, ne otio et ignauianbsp;torpefcattSed cur non iam earn caufam aUegat f Nimir«nbsp;inter initia adhuc eos laile nutrit,er celat quod aüuruinbsp;ejl.Nam ß iHis nunc diceretßmpatientia deficijfent.di^nbsp;centcs.Nuwi etiam in terra qute promittitur, ab hoßibusnbsp;affligemur^Significat interim perpetuum [aniiis beüum Hoftibusnbsp;elfe gerendü cum uitijs, neq; unquam nobis cum eis connbsp;ueniendtim.Cohabiare quidcm permittit, fedneßedusnbsp;aut focietatem cum imp^s er peccatis ipßs ineant. Sentnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
per nohis aderwntuitia e^ uitioß, imö inter médias ma los nobis habiandum eß, fed perpetuô pugnandu cumnbsp;eis,nee unquam redeumdun cumeis ingratiam. Reli»nbsp;qui£ ^«idfm pccciitorttMi in pijs etwra femper „wneni,nbsp;utßnt ßmuli er exercitametua uirtutis,er eufiodia ht(nbsp;miUtatiStHoßbus ergo fuos deus carere no ßnit,ne otionbsp;torpeßänt,cr diffluant luxu^
5’
Ponâautem terminos tuos mare rubrum G ufc^ ad mare Palæftinorum,amp; à deferto ufqjnbsp;ad riuuiumîtradam cnim in manibus ueftrisnbsp;habitatorcs terræ, ôi eiidam cos de confpe^nbsp;âuueftro.
Mare caricofiwM, quad rubrum dicitur Grateis, hic
Hwre mortuuni mtcHigidebet, er «Hbi dicitur marefa^: 4 æ lis,ufqj ad mare PbilifÜnoriww, ^uod ejl mare magnu ddnbsp;occidentem ifra'élitarîi er tcrr£ Chanaan,à deßrtoßrnbsp;aßis Libanijquod Antilibantvm adiacet, uf^ ad Euphranbsp;ten.QijadraturitexanguUs deßgnata, alibidiligentiiMnbsp;deferipta in lofue ? Q^am terram pacißce poffederuntnbsp;fut Salonwne. In ea autem dam deum colerent, fempernbsp;uiflori« de hoßbus expertißtnter acceperut,ad gloanbsp;riaradei cr ßum cxercitium,quibuscaruilßent,ß ßnenbsp;hoßbus terram femper inhabitaßent.
Non inibis cumcisfeedus, ncc cumdiis corum.
Non habitent in terra tua, nefortepecca* rctefaciantin me,fi feruieris diis eorütquodnbsp;tibi eritin fcandalum.
Probibet ne ^ciant quad nouitßiluroSt Vt excufalt;* tione careant,e^ prouideiitite dei deßinata opera perßnbsp;ciantur. Nonwult paflam permittere deu« populo fuonbsp;cum dijs gfnti»m,fol(U uultamari er coli.Sed er man^ tntuada.nbsp;d4tgt;4e conßlium dat,ut idololdtrtu nuHos uiuere fnAiH
t 1
55
|
* E X o D VS inter fe,neßrtnjje anfam habe^int peccanJi In legem dä er pieatem, ne proximi ßitt perieuh : guos neuit pro»nbsp;penßores ad idola,hosuetdt cohabitare idololatriStNo»nbsp;itit deut ßgmentum ßagilitatis humane, mature conß»nbsp;litvm miiùflrat.Promtntem hominu ad colendae imaginetnbsp;nouit conditor hominis, er ut pius ac fidelis pater mott»nbsp;flrat perieulum,fcandalu manifißnt, ut ipß non impute»nbsp;tur,lt;juod noßrtefuerit contumaeùe esquot; proteruüe^'Vtß»nbsp;'mus inexcufabiles,oblaam admenitioaem poftponentes^nbsp;^CAPVT xxniu Ofi quo^ dixit t Afccndc ad dogt; minum tu amp; Aaron, Nadab amp;nbsp;Abiu, 8C feptuaginta fenes exlf'nbsp;raël,amp; adorabitis procul* Notadtw diligenter eft modus loquendi feripturte, ßt enim ftribitunEt ad Mofen dixit.’isfcilicet, qui iBi prte»nbsp;dixerat pr^eftriptas leges.nimirum dominus,uel eius an»nbsp;geltts.K «MC fubinde loquitur ad Mofett, er dicit:A[cennbsp;Chtißu jnbsp;nbsp;nbsp;de ad dominum,tu er Aaron, esquot; ceteri. Ex quo patet J“’ non nuüum diftrinten eius qui loquitur Mop, qui amen ubique fèrè dominus dicitur, uel eius angelus, ab iUo adnbsp;quem afeendere iubetur tiittürum domino, ut uerbu dei^nbsp;quodloquitur tAoß,Chriftus nondtim humAttOtus,qui etnbsp;deus frequenter dicitur,iubeat Mofen afeendere ad dominbsp;ntim,filius ad patrem.’Deus Hebrteorum, A bralt;e fcilicet,nbsp;ifaac er lacob, ad dominum créâtorem coeli er terrâtnbsp;qui per uerbum fuum creauit omnia, pater per ßlium,nbsp;deus per deam, unus amen effentialiter deus ? Alioquinbsp;multos deos Mofes docereuidetur^quorumunus iHi Io«nbsp;queretur, er fe deum teftatas, iuberet Mofen ut irrt adnbsp;deum afeendendo ad montem,quum dicere potuerit: A«nbsp;feende ad me ad montem. Vcl reftiondeant ludiei negatonbsp;ref patris er filif, dei omnipotentis, er uerbifui, quidnbsp;hoc modo loquendi Mofej uoluerit, lt;2quot; quamobrem annbsp;tumerroris fcandalum pofuerit ftudiofrs er piff uniutnbsp;Mcri dei cultoribus.Eft autem praditlorü in cap.io. epi»nbsp;Oraintj logus aliquis,quod hie fcribitur.Pro qua notandum,tresnbsp;puLrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dei.Quidam eorum er maxima pars non audebat accedere ad montem: Setüores er e«e» teri cum Mofe aliquoufq^ montem confcenderunt:folusnbsp;uero Mofes dominum adiré, er cum eo frmiliariter coJnbsp;loqui iubetur er permittitur^ Solus^ Mofes accedet ad dominum, 8C illt non appropinquabßttnccpopulus afeennbsp;detcumeo» Et appropinqudbat fo lus Mofes ad domintimthoc eft pro more babebat utaccederet ad dominum ? Ippueronbsp;non adnùttebdtur,er adhuc populus remotius fture iubenbsp;latur, 03quot; exredfrf decretos limites non permittebatur. Venit ergo Mofes, 8i narrauit plebi omia uerba domini,Si omnia iudiciatrefpondit^nbsp;cundus populus una uoce, amp; dixeruntî O-mnia uerba domini, quae loquutus eft, fa-demus. Hoc ad morem deferibendu dicitur, quo ufus eft Mo« fesnon folum tune, fed frequenter, Nam non ftutim de»nbsp;pendit dç monte^fed tunc tandem,quum çr decern prat |
ELLE HAHMISCHPOTIM. efpta,er indicia, er ceremonias, de quibus pofttrîiH^nbsp;domino accepijfet,fermoneniq'. omnem cum domiitlt;gt;nbsp;fummaftet.Huc ufr^ autem moralia ad inftitutioneutnbsp;terni hominis recenfucrat, Demde iudicialia pro puni*nbsp;endistranfgrejforibus,quorum ufus eftaduitamti’itn*nbsp;quiUam-Ceremonias autem, qua umbrlt;t tantîimodo/îi^nbsp;runt,recenfet in fequentibus,quod earum non effet W”*nbsp;a uis,fed antiiad populi retentionem propofrtie innbsp;dei cultum,neadceremonias idololatrarum deftueret' Scripfit autê Mofes uniuerfos fermons* dominijamp;maneconfurgens ædificauiialt’^nbsp;re ad radices montis,et duodecim tiiulosnbsp;duodccim trib us Ifraël, ludai dicunt Mofen fcrippffe omnia uerba doittiiù^ pr'mcipio Geneps uf^ ad decalogiabulam,fatis putf^nbsp;ter,P non fruité • Dicendum eft potius eafcripftffè,nbsp;ufq: in hune locum poft decalogum pr^ceptorumnbsp;ciatia legimus : decem enim pracepta quis cr quotiténbsp;feripta pnt fktim legemus,Kudos er impolitos lapii^^nbsp;quos frrrum non tettgerat,in titulos erexit, ^«os hiernbsp;tuas uocat à conftftendo.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d Mifit^ iuuencS de filiis Ifraël, Siobtu'^’' runtholocaufta,immolauerunt^uiâii^^^nbsp;pacificas domino,uitulos*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» Adolefcentcs ex tribubusuarifsprimogeniti apti eliguntur ad facrificia,quàd fùnHio facerdotali^^^^nbsp;hue ex Leuitica tribu ordinata non effet,Et qui obfrquot;^* ?nbsp;plicitatem CT uitlt;e mnocentiam ad hanc rem effèntnbsp;ximeidoaeitPaciftcafacrificiadicebantur,quadutu'^^,nbsp;mnia effent tranquiüa, aut poft adeptam uiiüoriaiti)'“ 'nbsp;accepta alia benepeia pro gratiarumatiione crnbsp;lationeofrèrebantur^ Tulit itaq; Mofes dimidiam partem guinis,6lt; mifitin era terasîpartem autemnbsp;duam fuditfuperaltarc. QzjMw ab anti^«o mos fùcrit inter homines, er frederum tranfgreffores capite pleäantur,nccnbsp;fanguine fiat expiatio, vtitur er hoc more hic L jnbsp;affergendo populum fanguine facrificiorum innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i promiffo oblatorum,ac p dicerettSi pailum mudni^“^ tton feruaueritis ,pnefinguine exfgt;ilt;iri nuHo modlt;^nbsp;ritis.Ad hoc ergo in ueteri teftumento nihil abf^fr''^jfnbsp;VS einundabatur,utuiderent abfr^ effuponenbsp;peccata non pofte dilui, Hircorum amen er ,fiinbsp;fanguis ad iuftificationë tantum carnis, er adnbsp;quandam irregularitatem toUendam adhibebatuf/'^^jiinbsp;entiaamen abluebatur er fandlificabaturperfir^^^nbsp;de«m,perChriftimyfkriiipromift'um, quinbsp;teternum feipfum immaculatu deo obtulit abnbsp;di: er purgat confeientiam eleilorum ab operibil^ .fnbsp;tuis,ad complacendu deo uiuenti in iuftitia ö“ frd^‘nbsp;eleganter er diffufr tradlantur in epiftola ad (îcbgt;‘ Affumens^ uolumen foederis,legit ente populo,qui dixeruntî Omnia qu*nbsp;tus eft dSs faciemus,amp; crimus obedieot^^j^ Illeucro fumptum fanguinemrefptt f opuIuySf aiuHic eft fanguis faderis, |
EXODVS
P'Pigit dominus uobifcum fuper cunctis fer ”’°'’*bushisgt;
fuper druJpurfuSjfjgnifcat effitfum ’m Cbri-ifinocentißfmu fanguinem.Qui uero m crateribus fan g«K efifcruce (igMt perpetuo porancta Ù fidelibtM.Scrinbsp;denitj; i« Ubro foederis tuntummodo obligant fidele fnbsp;^d obedientiam,lt;iuia fmguine foederis antit ajfergitur:nbsp;pc hominum traditiones, qute non funt confirmattCnbsp;y’^iuine, nec ab ecclefia per compromßionö tmquàfunbsp;i‘^lgt;t!i,te/iibui ipfis ecclefij/Hcis reguIis.Faciemui aiuntnbsp;‘tudiemut. Prtcpoflerus ordo in uerbis, «e negleiiusnbsp;fffitionis ornaf I« ueritatem loquenti uitio uertatur.
Afcenderunt^ Mofes.Si Aaron, Nadab Abiu, Si feptuagtna defenioribus Ifraëltnbsp;Et hocßüu effe tum conjùt,quum dominai 'm mon»nbsp;tcni defcendi/fet, ut fuperiui cap. 19- dcfiripfit Mofes»nbsp;No« ergo ret eo ord'me fcribuntur quo gefi£ font. Siflanbsp;guli autein afcenderunt,non ad dominum omîtes, fed ainbsp;fua qui^ locatfeniores reinotius^alif prop'mquius, Moanbsp;fesßmiliuriui crfolrn domino coHoquebatur.
SC uideruntdeumlfraëlfub pedibus eius, quafiopus lateris ucl lapidis fapphirini, SCnbsp;quaû ipfummet cœlumquumferenum eft,nbsp;‘ No» uidebit me homo ait dominuf,Qr uiuet: hoc efi,nbsp;in hae uita,Et loanncstefiutur, deum neminem unquantnbsp;ttidijfe:oportet ergo eo$ locos fcripturnrum ubi deui ai»nbsp;fui dicitur,conciliare ad analogiam fidei, Sanâi dieu«»nbsp;(»f df«m uidijfe, dam diuiMm eiui pnefentiam font exnbsp;pfftifmnotefcente feeis domino 'mfiiecie aliqud uel fir»nbsp;nta,qu4 eir iUi plaçait iflos decuit ac profiit, firreq;nbsp;fiagilitii potuit. Opta ueluti pauimentum quoddam fi»nbsp;iiwm ac fîratu ex latere uel lapide (quoi pro eodem ca»nbsp;pitur) fapphirinofid eft,pretiofißimo cr fiiledidißimotnbsp;Significabatfecundum He6rlt;f oj lateres fidelium m Aeanbsp;gypto uerfa in fapphirum: feruitutem corporis in libernbsp;tatem fi)iritta,fecattdum nostuel omnipotentißimam acnbsp;fiilendidißimam dei maiefiatem^quaprafidet caelo, eutnbsp;infîdet, ey terra totatn feabeUi in/hr pedibus fubieâantnbsp;fegitermoderatur.
’ Etadprincipesfiliorumlfraël, nonmifit •^anuni fuam. Viderunt^ dcum,8C comedenbsp;’^“’itacbiberunt»
^Wquam autë cerneretur in ui/tone domintu tune, ^'^folimi à iaiofe,fed etiam à primoribus gentis ac prinnbsp;^‘pibia, qui hic dicumtur eleëti ac principes ïfraëüs, quinbsp;toto populo uelut meliores erant eleâi,ut monte connbsp;feenderent ci»» Mofe, Non amen mißt deus ipfe, in fuanbsp;ße maieflate uiftajnanum fudmineos. Non iUos terruitnbsp;potentia fua,fedfeilUs uidendam ßc prlt;ebuit, ut etiamnbsp;gaudiiim ex ui/jone non paraam caperent: quasJ^iritudnbsp;les deliciasfiraßis per cdere bibere circumloquitur.nbsp;Sic«t Cf ebrißuKEgo di/pono ut edatis er bibatisnbsp;fuper menfammeamin regno meo.NiJî fimplicius ßgni»nbsp;ficetur tali uißone diuina,nihil animo uel corpore mulsinbsp;los pf'jjc»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pof «errat, pojfc»
P^ius, cum reliqui hominum ad huiufmodijfediacula *oti cocidaatfUtputet de prophetis paß'injj gquot; ipfo Mo»
Io
ELLE HÄMMISGHPOTIM.
fe,qui qiudragina diebus lüis nihi! bibit uel comedit.
11 Dixitautem dominus ad Mofen : Afccde ad me in niontem, SC efto ibüdabo^ tibi ta^nbsp;buias lapideas, SC legem,ac mandata qu^ ferinbsp;pß.utdoceaseos.
lubetur fequeflrare fe totu ab alifs ommbiu,am ple» bibas quamprincipibas, ex fefe fimiliariusapplicarenbsp;deOfUd contemplationem rerum dtuinArü,ln loco folitunbsp;diniSfUt domino docente difcat, qult;e populußt mandatunbsp;domini doflurtw.Ncc alias proponere aadeat leges, nißnbsp;quas4domino fufeepitdilatas, er in tabulas lapideasnbsp;proprio fuo digito defcriptas,Siciit cs- Chriftus difeipu»nbsp;lis pr4dicaturK,dicebat: Doeëtes cos feruare omnia quenbsp;canqi mandaui uobis,ybi nobis quoq^ notädum, dudumnbsp;fcripßffe Bedam, er in gloffam ordinariam infertum innbsp;h£c uerba : Non ergo Mofes, non apofioli ucl quilibet,nbsp;alia debent docere,q qalt;e dominus docuit,cr conßlij fuinbsp;decretoobferuanda pnefcripßt, inquibus uilamater»nbsp;nam nos habere uoluittne hoc temporum noflrorum no»nbsp;uum aliquod dognw «b improbis contendaturt
IJ nbsp;nbsp;nbsp;Surrexerüt Mofes, 8C lofue miniftcr eiusî
afcendit^ Mofes in montem dei,
Quodprias’m hoc negotionuHaßit lofàeminiflri MojiJ habita mcntio,nunc autem fubito fit, diuus Augtsnbsp;ßinus arbitratur non careremyßerio:dcßgn4ndo,tefumnbsp;Chriflum dominum legem deiferipturu/m longe ßliciusnbsp;'m corda hominum per ßiiritum fanëltim, quàm Mofesnbsp;in lapidem,qui er fuccejfurus ßt Moß: non nouam datunbsp;ras legem,fed uetcrê perfiëlurus er completurus,quantnbsp;Mofes cœperat, er antequam complere pofiet,obire denbsp;buit iußlt domini, gloriamperfidiredemptoris altertnbsp;poflfeconcefßtrus,
14 Et fenioribus aittExpeflatchic, donee rc^ uertamur ad uos: ÔC ecce Aaron, 8C Hur uo^nbsp;bifeumtqui habucritcaufas,referatadeos*nbsp;tionrelmquenda eftecileßa ßneprießdibuserea»nbsp;Jbgt;dibus,qui caufas agani ßdeliter,nbsp;nbsp;nbsp;re^ondeant po»
pulo.Talis autem eccleßte epifcopus acprxful, nonnust quam fecretius dominum contcmpletur er oret,pro fa» ccrdotibus,nbsp;pientiduera ac iußitia, exemple Salomonis e^Moßs,nbsp;imo er Chrifli dominijsaut Hur diciturfuiffefilias M»nbsp;rw Caleph à ludiekt S'me Aarone facerdote fùturonbsp;non dhnittit populü} qui er iHi pr^eße iubetur cum fe»nbsp;niorü conßlio,ne quid agatur ‘interim infiliciier:ad quosnbsp;habeatur reçiutfus ra negotijs arduis,ßcut er ad Mofen.
’Î Quum^ afeendiffet Mofes, operuit nu^ D bes montem,
16 Sc habitabit gloria domini fuper montem Sinai, tegens ilium nubefex diebust feptimonbsp;autem die uocauit Mofen de medio nebular»
Moßs quidem in montem afiendit er deo appropin quauit folus,non territus ßmo er horribilibus /feiUris,nbsp;fide firmatus er ßmiliari gratia dei. Nec fumen fiatintnbsp;uocatus ad colloquium,fed poft fex dies, ut difcamuspanbsp;tienter erßrtiterfirre p dominus noftris iiolis non fu»nbsp;bito er orationibus affulferit,er gratificetur; qui »o«Unbsp;quid, qu4ndo,cuif er quomodo donett
-ocr page 224-|
EXODVS Species autcm gloriæ domini,quafi ignis deuorans fuper uerticem montis in conlpe-äa filioFum Ifraël, ïilijs iß'ael quiadradiccm montisftibuntuidcbatur J^ecies domini, quetiMdmoduon ignis omnia deuorantisnbsp;ej“ cofumenlis.Cieteris uerOjqiii cuMofealiquantißtcrnbsp;ti[cendeirant,Keîut opus conßratum fapphiro. In quo nonbsp;bis duplex homincim genus adumbratur:eorum quos donbsp;minus fuoßiiritu dignatur, qui de confortio domini nonnbsp;tergt;-entur,fed mire affjciuntur qumn appropinquant adnbsp;dominum.'cr eorum qui adhuc carnei funt, quibus do^nbsp;minus horribilis eß, cuius preefentiani esquot; aUoquium fir i8 Mofesin ne biib.Chti-flusinfplc-dore. renonpofiuntt Ingreflus^Mofes medium nebulæjafcen ditin monteniî amp;fuitMofes in montequaanbsp;draginta diebus, 8C quadraginta noâibus,. In medium nebulae ingreditur Mo fis, Cbriftus autent coram difiipulis apparuit cum J^lendore cr glori« cannbsp;didis ue/limentisßcut cr refurrexit: ut obieéîati mirumnbsp;in modum di[cipuli,cuperët femper hac /peciefrui, Tlt;irtnbsp;frt f/î difiuntia inter legem er eieitngeliii,inter Mofen crnbsp;Chriflu,inter gratiam cr peecatu,inter timoré cr cha»nbsp;ritatë. Qnodragina diebus cr noilibui intelligiturßnenbsp;eiboz^potucorporeoperflitifie uerbodei fu/kntatus^ ^CAPVT XXV. Oquutus^ eft dominus ad Mo-fen,dicens: Omnium gentium femper fuperflitios fißimihabitifunt Aeg:)gt;ptq,apudquosto bitaueratfUelutitota ibidem generatu, crpatriosillos mores admirata efijdeoqi nunc liberato corpore à labonbsp;ribus feruilibus, nondum animus liber erat àfiiperflitio=‘nbsp;neceTrfîîc*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iUt populo erat ceremonialis ali» quareligio,(nqudconuerfarcnturotioliores,creanott kuis,fid grauior,q'M premeretur eatenus, ut non difilttnbsp;endo defideraret alia.InfHtuit ergo de uolunate cr praenbsp;cepto domini Mofes ritus» colendi deum, non quod pl««nbsp;rbttum domino externus cultus placeret, fid quia popU’*nbsp;tus iße pro fua fuperflitione fine tali fubfifierein uniusnbsp;deicultuuero non pofièt.Alioqui in lege domini quænt^nbsp;bularum eß, çr decern tterborum, qute propi-ie lex dei dicitur, cr infillibilis ac ceterna uoluntas, ac pro leterner nihil tale pr£ceptra dominus: fed magis contrarium,utnbsp;patet de ara extruenda longe aliter qudin nunc extruennbsp;da dureauellt;enca dicitur^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ 2. Loquere filiis lfiael,uttollant mihi obla« tionemtab omniheminequi offeretultro-neus,accipietis oblationem meam. Ohlatio,de qud hie Q/ infiquentibus, non nomindri proprie potuit priiKitiae,fid qu£dam ad opus mbernaettnbsp;li extruendum. pro dei cultu, liberté contributiones ernbsp;Ohiationcs coUeitae, aiirt, argenti,gemmarasn eSquot; nMteriarum,exnbsp;deo fàuc^’ quibus cortistte,tc(la, fines er reliqud udfa iwla. confinbsp;ci poßeiit:qult;e hic eleuationes dicuntur, CT fufi^enfioanbsp;ncs,quia toUebantur cr coUigebantur à fironte offèrentinbsp;^us, uelut anathemata qt^fifi^endebantur addiui* |
T H R V M A. tjftw cultus» ex illis promouendas» ? Talid enîssi popv^^ placent femper, ideo quôd idolisficrat conficrandusffnbsp;ut palet de aureouitulo. Hoc doMÎiw ofirrendusnnbsp;liturnbsp;nbsp;nbsp;mandaturfideo dicitur: Obiationem meatU pietis,quie non dqs,fid mihi debetur, Hæcautem eftoblatio quamacciperc dequot; beds ab eis, Aurum,amp; argentum,amp; æs,nbsp;nbsp;, hyacinthum amp; purpuram,coccum^l’** dn(Sum,amp; byffum,pilos caprarum. Si pelles arietü rubricatas, pelles^ hyadquot; thinas,8C ligna fetimî De qua materia fint ßciendte colleélie,figillatil»f'^' bitHr,Qr ttotatur aurüm,argentum,ies. Hyacinthus,)^“nbsp;cundum Hebrteos j lana eß tinila in fanguine purpi’’’^nbsp;tinélura uiridiSt Nojlri dicunt colorcm cceleßelUrnbsp;gnißcari,a€reu/m fcilicet,quia er tcthcra fignificet,nbsp;pura autem notior eß er certior,de fanguine purpid^'nbsp;de quo apud Pliniu fsiulta,. Vermiculus autem coccisi^'^nbsp;uidetur ejfe firicum illud fibtilißimü, deuermibttsnti‘‘*nbsp;ta diligentia defumi folitum,quod duplicatur,nbsp;plicatur er contorquetur,ut in fila promoueatur aplrnbsp;ma er fubtilißima^ Per by/fum autem ludtei inteSig“^-Unum tenuißimuw,cuius tela adhibita eß in cortisni^nbsp;bernaculi.Pro pilis capraru Hcbrcei capras dicunt,qlt;^^nbsp;rum pili uel etià pelles in ufifiifie itidentur.PettcSstri^nbsp;tum rubentes er in fanguineum colorem tendentes lt;nbsp;militer pelles Tehafihim quidà hyacintbb'nbsp;fcripfirunt,quum hyanthinas ficundum quofdant l^ê‘nbsp;dum fit,uiolacei coloris pelles diâie, quafi fioribusnbsp;Hasacuarias,Oeißis rcfitw lubens er mérita cedonbsp;nbsp;nbsp;if ditioni doéliorum, quandoquidem Hebrais qaoqß br ''' i« rebus tanquam rerum fiarü peritioribus crederf . inbsp;aufim, quideprehenduntur totiuelignari uelnbsp;in omnibus, tamnaturalibus quàm artificialibusffb'^^nbsp;Apud quos nihil certireperias de naturis animaliibgt;’r.nbsp;borum, herbarum, gemmarum,colorum.Dixerutnbsp;ucteres,quatuor coloribus otniùa iflhiecconfiélanbsp;référant quatuor elementoriim proprietates,Exnbsp;feitur purpura,byffus è terra, hyacinthus aëri dati‘gt;‘/,nbsp;eus autem igniaut lumini. Volunt enm Hebncinbsp;culum totum reprtefintare mundû * Vt peut ex qi^^quot; ]nbsp;elementis mundus confituitur,fic tabernaculuinnbsp;coloribusdccoratur, Nobisuerotabernaculiem Znbsp;ecclefiam fignificat fidelium,in qua habiat deusnbsp;litur ,Habet autem operimenta inultiplicia qu^bi^iijjsnbsp;ditur ab iniuria huius mudi uelfieculi, qute fivutnbsp;prouidéntia,obedientia mandatortmi,patienti£nbsp;initas,latitudocharitatis,altitudofiiei,fideiconfi^‘^^llnbsp;ex pcrfiuerantia in uerbodei,erc,Omnia htfopbf Cnbsp;nexafiint,ut una fine altera no profit, Hcec fig’^^^nbsp;defiriptafuttt,iuxtauerbudomiai, ut poputu^nbsp;lAofis mßitutis, quàm diuinlt;e uoluntati fe obfeq‘f‘‘^ ii(nbsp;refciret:tabernaculum extruendo, ex pretiofa qi'y^nbsp;Jfionte largiendo,quibus alioqui abufifiijfentnbsp;nitates:er ne carerent fuis ceremonijs, ernbsp;«im cultus, quë apud ethnicos paßim adnûrari c/nbsp;pifeere canfiseuerufiut kaberct ispopulus |
«
-ocr page 225-EXOD VS
eontraittersoliwm ,u(qi prudentiores in populo eßent in maiori authoritate, quibus obedirent libentim ad bo^nbsp;num ßuum,
Oleum ad luminare,aromata ad oleum un âionis.ôC thymiamata boni odoris,nbsp;oleum quoq} offèrebant pro lucernis in candelabronbsp;die noamp;uq; lucètibus in tabernaculo. Et aroinaa pro o«nbsp;leo tmüionis facrte,quo tarn tabernaculum ipßum,zr udnbsp;ßt fins cum ßacerdotibiu ungerentur, ad cowparandutnnbsp;eis in populo authoritatem pro ßmHimoniaquadamin^nbsp;ßgni^quam talis indicare debebat iniunäio. Su/ßtuntnbsp;^noqjjuauißimi odoris amabât in ßacrisjdeo thymiama Inbsp;tu odorißra qutcq; ut iubebantur ßgt;ontemßrebant:talianbsp;busautë non tarn deut deleäabatur quàm popului,qu£ tu,nbsp;men clementißimut dominiw et pater benignt« boni connbsp;fulù, ZT ne dtjfluerent ad tdoloru facrilegia h£c iflorumnbsp;officia,zT benigne admißt potim quèm exegit.
lapides onychinos.öC gemmas ad Oman-dum ephod.ac rationale.
*' Gemmlt;e pretioße impletionum lapides dicuntur,quia auro circundabantur ad decorem^ zT inferebantur rationbsp;ttAli,quod ZT implcbant,uelquia confecratahabeban^nbsp;tur ZT facra,m}ijleriü continentes duodecim Patriarebanbsp;rum, et duodecim tribuül/raèljquoru nomina, ßngula innbsp;pngulis gemmis fculptueraitt mrationaluDuo autë onynbsp;ebintfupra rationale in ephod uel ßiperhumerali projlanbsp;bantadgloriam zT tnagnißcentiam fumini pontißeiSt
l ö Facient^mihifanâuarium,ô(babitabo
l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in medio eorum.
S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SaniÜHarium ßbi fieri iubet.de quo quid (tgnißcet di
gt;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ivmeß,utineodoininuideuiilltsftmperadeffecredanbsp;nbsp;•
' V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turcertiu« ZT religiofiiM.qui nafquam abeß,ut eum time
ant pricfentcmfempcr, er rcucreantur iUiiM prouiden« tiant, omnia exadißime ufq; ad minimal dijjiictentem.nenbsp;quis abeße ßbi omnium patrem ac iudicem cogitet, fednbsp;admoneatur preßentie dei fui, Nos uerô in ß?irit» pro«nbsp;{tdliores eße debemi«, er omnia feientem et gubernan«nbsp;tem in uerbis, ßtilis,ac cogitationibu« expauefeere, nenbsp;qd pfccciKU« in oculii maie/latis fu« omnia eontcplantis.
9 luxtaomnem fimilitudinemtabernaculi, 1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod oftendamiibi, 8C exemplar omnium
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Haforumeius.ficcçfacictis.
jÆ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E’^cmplar totius opérés oflenderat Ntojî dominus.quw
3'^'^’'‘’ginfci diebu« cr noâibus euw domino babitaret * 1 in monte, quali figura, magnitudine, materia, omnianbsp;! pffjïceret, tabernaculum ipf«w,cr uafa illius plura: nenbsp;quid fuo ßenßu er arbitrio conjingerc putaretur, cr utnbsp;[cirent bicc domino accepta ZT plucita.
Et facient arcam delignisfetim,cuius longitudo habeat duos 8C femis cubitos,lattnbsp;tudo cubiiü 8c dimidium, altitudo cubilumnbsp;fimiliterac femiffem.
Area dei principale erat in fanëluario.racramcntu/m inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prafentif diuina, qua zr babebatur ut feabclluw pe«
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dum eit«,CT propitiatoriu-m defuper.non aliud lt;eßima«
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ri debebat.quàm fedes dominé dei Sabaotb: unde eg-re«
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fronfa dabdtitur jummo ponti/ici,qHi iHum folm ajjiicie#
II
T H R V M A, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loe
M impune,fedyarp,crtionnißinnec(ßitatedntiliente deo perniittebatur.Significare autem potcfi intarnatiosnbsp;ncm Cbrijh domint, zr dliuf benedi^lam humanitald»,nbsp;Cr facrofanilumcorpui cr animan!,in(]uaomnesthcquot;nbsp;faurifapientiie etfcicntilt;e abfcondia referuatitur. Lignanbsp;fctim imputribilia dicuntur et kuia^paium «b alba jpitMnbsp;dißirentia.Oe cubito quicquid io/ephut dicat,qui arcaiiinbsp;tiunquam uidit,nec templnm Solomonis,nec taberndcu*nbsp;lum,aliudfuU)icarinopojJ(tm,qu4m quód contiiieat fcxnbsp;plt;ilmos,id efljfefquipedem.Et palmwquatuor habet di«nbsp;gitos.'digitiw autem minima flatuitur menfurarum^
Et deaurabis earn auro mundo intus Si fo ris : facies^ fupra coro nam auream per cir*nbsp;cuitum:
Nibi/ prelio/jiti aura, non per fe,/ed hominum opi« nione,cuietUmdominuiconniuet, hominummorenbsp;hacßbi placere oflendit,obßdem eleélorum,quibui hacnbsp;proßcere dcbciït ad reUfTfiitiam dfi. Alia enim pretio*nbsp;fa marrrid commodity i«tiM zr ßrU obduciadmaiejla^nbsp;temnon potuif. Cbaritatem fuam hominibui conteflarinbsp;uoluit, quieaurodefignAtur^Aureadefupercoronapernbsp;g^ruinaddebat orwAtMÙ
IX
et Fundes ei quatuor circulos aureos.quos pones per quatuor angulos eius : duo circuitnbsp;fint in latere uno.SC duo circuli fuper laterenbsp;eiusaltero.
Facies quoqj uectes de lignis fclim, 8lt; opc-ries eosauro»
14
Inducescp ueöes per circulos quifuntin arcæ lateribus,ut portetur area in eis:nbsp;qui fempereruntin circulis arcæ, nee un^nbsp;quam extrahentur ab eis.
Quatuor dijuli uel cirtuli prope quatuor anguloj, a« rei quoqj craut, per quos ueóics iwimittebantur, ut à fa«nbsp;ccrdoiibiM quatuor, non ob ponderts indgniludinem,fednbsp;ad magnißcentiam inaiorein geßareturin humeris.Ciult;enbsp;fiiotiem autem ,ß inter uefles protenfa fiierit longitude»nbsp;lt;trc« uel latitudo, alijs inquirendam relinquo, priniumnbsp;nobis uidetur rationdbiliiH.'licet fecundunt lofepbc ui«nbsp;deatur nojlris.
Pones^ in area teftificationem quam da.» botibi-
Tfjlijicdtio imponendd arc£ ,funt tabulif teflamenti, ZT pr«ceptd ipfa deealogi: in quibus ßefe nobis deus pronbsp;mittit pafrem ^turum et dominum,utuieißimnos quoq^ Breafœde-iHii« beneplacitisßudeamut, er uitlt;e innocentiain fecunnbsp;dumipßus precepta conferuemus : boc eft enim paflumnbsp;er fœdus dominé dei nojlri ad bomines.Et ob tabula« ar«nbsp;ca Mnpopta« dicitur arcatf)lamcnti,fœderis,memoridlenbsp;prlt;efentilt;e dei, ZT dcbili noßri, quid xHc nobis ejfe pro«nbsp;njifcrit,cr in quo nobis illi/it obfequendwn ez compta«nbsp;cendum fern: er.
17
Facies 8( propitiatorium de auro mundiC-fimotduoscubitos amp; dimidiumlongitudo eius.Se cubitum ac femiffem latitudo eius.
l8 Facies quoq; duos cherubim aureosipro* duâiks facies eos «x uttaqj partc^piiiatatq»nbsp;r 4
16
ito
Propitiator num»
EXOD vs
gt;9
Et facias cherub unu ab cxtremitate hinc, amp; cherub unum ab cxtremitate indcjex pro-pitiatorio facietis cherubim iuxta duas extrenbsp;mitâtes eius.
Eteruntcherubim expandcntes alas defti pcroperiêtes alisfuis fuper propitiatorium,nbsp;amp; facies eorumcuiufque ad fratrem fuum:nbsp;adpropitiatoriu erunt uultus ipforum cherubim»
11
Et pones propitiatorium fuper arcam de-fuper ô(. ad arcam pones teftimonium quod dabo tibi»
Indeconteftabor tibi, SC loquar adtede-fupra propitiatoriu, de medio duorum cherubim,qui fuper area teftimonti:cundaqux mandabo per tefiliis Ifrael»
18
Propitiatoriu fupra arcam, aurea quntdam tnbula £• rat Hjyîar operculi arc^, eiufdè cum area longitudinii etnbsp;latitudmi^,de altitudine nihil dicitur»Ex eiut ambabat exnbsp;tretnitatibui cherubitn firmati erant ex auro, figura ala*nbsp;rum uel alatorum angelorum, uel iuuenum mutuum fefenbsp;af^icientium, ZT alis protegentium defuper oraculu uelnbsp;propitiatoriumt Sic nominatum, quia i«de domintu re*nbsp;jpottfdfacerdoti reddebatfummo, et conteflabatur deftnbsp;crofanilo ipßui beneplacito, uel etiam Koß,donec uiuenbsp;rettante quod ipfedominii deum fuu adorabat, in caelisnbsp;reßdentem,et mundii 'fmplentë,ibi tarnen fui memoriale,nbsp;et gratine ßgnAculu, et prtefentite locum ejfe patiebaturtnbsp;Facies 8i menfam delignis fetim habennbsp;tem duos cubitos longitudinis, amp; in latitu«nbsp;dine cubitum, ÔC in alüiudinecubitum aefe-müTem»
Area cum propitialorio Cfcherubinttin loco fan^iiß ßmo, taitquam res facratißimte,padliim dei cum huma*nbsp;tto gfcere conti«f»tej, flare debebant in fanüo fanólo’*nbsp;rum^Menfa autë in loco exterior»,«« fanilo,adßniflruinnbsp;latui ingredienti, hoc eft,ad aquilonare latus.Cuiut hicnbsp;ßrmadeferibitur er materia, er ipfa geftanda hume*nbsp;Mtnfi au-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;guando proficifeendum effet^Hac aurea menfa ui*
detur ßgnificaße apoftolicam doärinam, uel duodecim articulas fidei, uel uigintiquatuor libroscanon(clt;efcri'nbsp;pturte, uelduodecim tribuumßdem er deuotionemadnbsp;dominumdeum fuum,çj’ probeneßeijs ipßsexhibitisnbsp;gratitudinemXui c^duodecim panes imponeban{ur,obnbsp;latio pro tota gente»Admonendi interim deprouidentianbsp;deifurnmicr ueri, quam gereret paterna charitate pronbsp;filijsfuis, qui in conflyeólufuo comparèrent femper, quonbsp;rum nunquam obliuifceretur, ad conßrmandum eorumnbsp;fidem er deuotionem in ipfum: qui iÓis promißionis ternbsp;rant in duodecim fortes diuidendam, à quo er fufficicn*nbsp;ter nutriendi effent,ßgnißcabant fatis luculenter^
3’
Et inaurabis cä auro puro:facies^ illi co-ronam auream per circumitum,
amp; ipfi coronæ labium interrafile quatuor digitorum per circuitum, 8(. fuper ambitumnbsp;illius coronam aureolam.
t-igncd quidem menfa erat, fed aureis latninif ubi$ ^6
T H R V M A.
•tfe Ârf» Per circuitum autem eiuf coronA erat aurea,dt iuf altitudo palmaris erat, cum decoro quodam ornatKtnbsp;cr ffecie commoda, partim eleuata fuper tabulant tnen^ 1nbsp;fie quatuor digitis, partim fub tabulaßmiliter quatuornbsp;gitM. Et cum menfe tabula quatuor effet digitorit inj^'fquot;nbsp;ßtudine, confequés effe duodecim digitorum latitudiur^nbsp;contituiiffe per gyrum hune limbü uel ornatum coron^'nbsp;Quatuor quoq; circules aureos praepa*^'*nbsp;bis,amp;pones cos in quatuor angulis eiufdtgt;^nbsp;menfæ per fîngulos pedes.
Subter coronam erunt circuli aureijUttP!^ tantur ucamp;s per eos, 8i poifit mêfa portât*'nbsp;Ipfos quoqj ueâes facies de lignis fetin’/*^ ,nbsp;operies auro ad fubuehendâ per cos mefa*”'
In quatuor angulis tabula pedes quatuor ßmiliter deaurati,quibus menfa eleuabatur cubitunbsp;mis» In quibus pedibusflatim fub corona anuli eraitt,^quot;'nbsp;bus immißis ueâibus geflaretur dum eßet Iranfmi^rit^nbsp;dum,omnia aurea»
Parabis amp; acetabula, ac phialas, thurib**^ la,8lt; cyathos,in quibus libabitur,ex auro P**nbsp;riifimo facies ea:
Qualia fferint hlt;ec uafa, cr quibut adßgnaot ac aptata ußbus, dum non conftet per ßngula nonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l(’
operoßus ey anxius nunc inßflendum. Abraami^^^!'/ Ezra dielt hoc loco : De his quidem uaßbus fcirnidnbsp;dixerint magiflri noftrheraddit nihil,quod egonbsp;go quaß dicere uoluerit.Scimtts quidë quid dixerint, rnbsp;quàm bene cr feitè dixerint ignoramus» Circa cartiiH^' jnbsp;go ft quarundam aliarum reru difficultates noluilli‘^quot;^ 1nbsp;ftrosafßceretiedio,uelfolicitosreddere» . I
amp; pones fuper menfam panes propoi*’*“’ 1 nis in confpeflu meo fempcr.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ
Panespropoßtionisdiciitur, quiafempercorata^^ / tnino poßti effent in menfa aurea, ut nunquam abeßr'^^^nbsp;Per ßngula autem fabbatha noui parabanturfCrfff^nbsp;nebantur» ludai panes ßcicrum nominat,ob nefd^nbsp;ßcies,quas quibufdam ßrmellis efformabantnbsp;fiorestde ßgnificato fatis annotatum efl»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;à
^Facies amp; candelabrum dudiledca^^ mundiirimo,haftilc eius,amp; calamos,cyp^^nbsp;amp;fphaerulas,acliliacxipfoproccdentia' Pnbsp;Sex calami egredientur dceiuslatet*^“ ’nbsp;tres ex uno Iatere,amp; tres ex altero.
Tres cyphi quafi in nucis modum pff lamos fingulos.fphaerulæ^ fimul,nbsp;tres fimiliter cyphi inftar nucis in cala^nbsp;tero, fphærulæ^ fimul 8C liliajhoccritfL^nbsp;fex calamorum, qui producendi funt
In ipfo autem haftili erunt quatuor ( in nucis modum, fphærulæ^ per fiog**nbsp;amp;Iilia»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, |(j*
Sphaerulj fub duebus calamis
C3, qui fimul fex fiunt calami precedent haftili uno»
Et fphærulp igîtur et calami ex ipfo
16
17
4(1
3^
33
34
|
EXOD VS uniuerfa duâile utopusunum de aura pn*nbsp;hflitno. Facies amp; lucernas eius feptenijamp;accendes fuper candelabrum, ut luceant ex aduerfo* CandeljbroM aureum in ‘tußralt parte fanäuar^fli tuendum: ßgnißcare nobis poteH per feptem lucernas funbsp;as,imiuerßatem donorum Qgt;irituaIium,^Hibus fideles ilnbsp;lußritntw in ecclefia dei,cum eruditione quo^ humana,nbsp;^Minitusbumano geiteridottAüad fidelium édificationnbsp;^i«,«tiinpiiigant i» errorum tene^asdudéis ßgnificatnbsp;ßpton planetas, quorum fol médius extat^ utrini^ tribuinbsp;ternis adiutus.id^ in aufirali plaga cxli pofitos, fi nonbsp;(lt;))» natura cceli, tn cuius zolt;iilt;ici limitibus continetur,nbsp;3«4ib ptus nofirt habitabilis terré confiderelurtin cuiusnbsp;î^oito climate ludéamfiatuunt,mqua tabernaculunt.nbsp;^‘ganter q;- lucide reddidit Hieronymus figuram aenbsp;^lt;»iflitutiaaem huius candelabrùboc notato^quod hafiinnbsp;^^sandelabri fignificat corpus ipfunif fupernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fùo ßndanieitto ereâum, ut aureafiitua cyphis,fi)hérulis ^floribus oritatum, fufiinens mediam feptem lucernannbsp;quo utritt^ canné tres prodeunt,infimis duabusnbsp;* oNgioribin, medijs duabus mediocribus, fupremis duannbsp;breuioribus, t« eandem «onnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lucerna altitudin ßtblatis, qui omnes iUi fex calami decentißimo or« ^xtugefiant fuos quof^ trescyphos ,figt;héruliis,crflo*nbsp;gt;¦«,«»« fex finguUs/ùppofitis lucernis otei capacibus,ctnbsp;«ƒ Itwten conferuandum aptifiimis, Totum autem opusnbsp;(«Kco ac folido confiât, Enjunâoria quoque dC ubi quæ emanfla •un t extinguantur,fiant de auro purilfimo. quot;Vafa, boc efi, inftrumenta ad lucernas pertinentia, ^xibus uel emungabantur lycbni,uel extingttebantur,nenbsp;f«tor eff^t m fanâuariOfUel macida:omnia aurea erant,nbsp;lxcida,ac magtûpca, Omne pondus candelabri cum uiniuerlîs Uafîs fuis habebit talentum auri purilTimi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y Talentum auri, ut ex literé cr caufé circttmftanlia fatis palet, et Hebréi exponunt,non lam talentum quàmnbsp;«entenlt;tri(wn talentorum fignificat,pro magnitudine openbsp;pondéré candelabri et uaforit pertinentiu ad iHud,nbsp;^nfpicCjSi fac fecundum exemplar eorumnbsp;’l'iod tibi in monte monftratum eft. omnium illarum iHi dominus o/knderat iw ’’’’^xte^ quu/ffi quadragmm diebus ey nodibusiüic ieiu»nbsp;quot;xas confißeret.ne humanum commentum cogitetur,crnbsp;P^'^fumptum fine deo. Çcapvt XXVk Abernaculu ueroitafietî Dccemnbsp;Cortinas de byflb retorta, amp; hyagt;nbsp;cintho,ac purpura,coccoi^ bisnbsp;uariatas opéré plumarionbsp;ingeniofe facies. Defiripturut Mofrj tater/wcttli flrufluram, quod et faniîuarium dicitur, conflituendam ex tribus lateribus,nbsp;aufirali CT aquilonari, utrifip triginta cubitorum longi»nbsp;‘‘^miî, cr decem altitudiHK,cr tertio latere occidenta»nbsp;utuidetur, (ubitorum/ecimdum lutituditiejtt to» |
T H R. V M A, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10» tins tsbernacttli,amp; decem altitudi}!is,quam totum et not) amplius habebatfanâuarium.Latus autel» orientale «c«nbsp;lo tantum claudebatur appen/o ad introitumt Sicut o*nbsp;fanâum fanélorum, decem habens cubitos longitudinis,nbsp;cy oih) latitudmis, non nifißmili uelo difltnguebatur abnbsp;exteriori parte farnHuarlf, quad fanilum dicebaturtdenbsp;quibus omnibusconfequenter Icgemits.Hicautem Mofesnbsp;ittcipit deferibere cortinas, tentorium ey operimcntuutnbsp;iam diâi tabernaculi. Sic autem corttné defcribuntur fitnbsp;£ié,nempe decem numero, exfilatu retorta uel duplicaanbsp;ta byßbthoc efi,firti,durabiti, non ruptili,cr tarnen fubanbsp;tilt cr elegantifiimo opéré textura^ ex materia alba,runbsp;bea,crocea CT coccinea, quatuor eïegantifiimis colori»nbsp;bus diftmâo, cum figurisalarum,florum,cyramorumfnbsp;ingeniofo opcre,piifurata,fubtili,ac decoro artificio^ Longitude cortinae unius,habebit uiginti oâo cubitos t latitude, quatuor cubitorumnbsp;erii. Vnius menfuræ fient uniucrlæ cortinae» Ex omnibus decem tapetijs auLeb uel cortints, qu£ proeodem accipimuSfConficiebatur uelaoKn tngensjconnbsp;ttexione decent cortmarû per anfidas puichrastcuius ue»nbsp;lanûnis longitudo erat quadragtnca cubitorum, fecüduntnbsp;longitudinem tabernaculi et altitudinem occidcntalis pénbsp;rietis,ufq; ad ba/es pertmgerc potens à fronce introitustnbsp;Latitudo autem huius amplé cartiné conexe ex decem, •nbsp;babebat uigintioilo cubitos pro tegendis duabus lateri*nbsp;bus, erfuperne latitud'mem tabernaculi-Sic ergo confiâtnbsp;cuiuslibet partialis cortiné (quorum decem erant) longinbsp;tudinem fitijjè uiginti CT oâo cubitorum: latitudiaem aisnbsp;tem quatuor, Quinqj cortinxßbi iungenturmutùo, 8C aliæ quinqp nexu lîmili cohærebunt* Anfulas hyacinthinas in lateribus ac fum mitatibus faciès cortinarumjUtpoffintinuLnbsp;cem copulari. Quinquagenas anfulas cortina habebit in utraq; parte, ita infcrtas,utanfa cotra anfamnbsp;ucniat,amp; altéra alteri polTitadaptarf* Facies amp; quinquaginta hbulas aureas qui bus cortinarû uela iungendafunt,utunumnbsp;tabernaculum fiat, QUitrai» decem cortiaarum quinq;coniungebantur mutuum per anfulas hyacinthinas, ad margines longitu»nbsp;dinis uirmque, Nempe adfigendo quinquaginta anfulasnbsp;fittgulis cortinis utrinque fecundum longitudûiemtqui^*nbsp;bus combinari poffènt, ut ex omnibus tandem componenbsp;retur cr conneâeretur unum uelum,totum undt^ ope*nbsp;riens tabernaculîi ex tribus lateribus, aufîrali,boreali,etnbsp;occidentali,Anfulé autem fingulé,fingulis totidé ad hocnbsp;ficbrefiâis fibulisiungebantur:aureis,ad décoré eximiu,nbsp;quod a/picientes obleâare pofièt curiofos,et ceremonijsnbsp;gaudentes filios ifraél. Et héc ingens cortina dicitur pronbsp;prio quafi nomine hic cr alibi fiequenter y\2'iP'iSnbsp;fchon,id eft,habitaculS,quo nomine etià totum taberadnbsp;culumfanâi ey fanâi fanâorumpariter, nuncupatur.nbsp;Hoc autem admonitii te uelim, ne alicubi horeas,Et tatpinbsp;iwn de MifeboD ^loriofa ill(lt; certw« ex deeë (ociufn^tif |
EXODVS Facies amp; Cortinas caprinas undecim, ad operiendum tedum tabernaculi. Longitude cortinæunius habebittrigin ta cubitos,amp; latitudo quatuon^qua erit mê-fura fagorum omnium« OCM co
Q«odfuperiui Hieronymuiuefterat tentoriaat^ue cortiitdi, hie faga dixit: cr Hebrifitj habet cortinof ca»nbsp;priniU.Augujiintu appeUauit uelacdpillacea,quia ex pinbsp;lis caprarum conßää,Erant aufem undecim faga capri»nbsp;na huiufmodi, quorum quodlibet continebat fecundumnbsp;longitudmem triginta cubitos,fecu»dti latitudinem qua»nbsp;tuor;qult;e ßmul undecim faga,ßngulis qulnqtugmta an»nbsp;fulis ey ßbulii compoßa^ reddebant fagum unum,quodnbsp;ertentorium dicitur ubiq;,uel^f\'yi^ Ohel,compleâensnbsp;löngitudinem quadraginaqudtuor cubitorum^zy latitu»nbsp;dinem trigma,diuifum in duat partes,una compleâentenbsp;quinq; faga, aliamedietatcfcx,utßntundecim,Quomonbsp;do autem fextum fagum in fronte teiii duplicetur,ßc clanbsp;re intelligitur, fi uideof àbaßbof occidentalibuffub affcnbsp;ribui funtfirfum numerari decern cubitos,^ imde ueranbsp;fui orientemufq; ad ßontem tabernaculi triginta cubi»nbsp;tos, habebis quadragina.Quu autem adhuc reflent qua»nbsp;tuor cubiti, latitudo itniuf fagi, undecimifcilicet, iüwMnbsp;duplicabis plica duorum cubitorum,fub qua tali plica flinbsp;bunt ueiHes deaurata uel columnte aurea, ex quibui pennbsp;debit ueliim in introitu tabernaculi, utßrtius deßndan»nbsp;tur tali plica tam columnte iHa aureie quàm uehm,
C Facies 8( quinquaginta fibulas æneas qui
Anfulisquinquagina cr tofidemtwjri'nisMelpbufe utrincj; poßtis iungebantur faga in marginibus,qua çrnbsp;refoluebantur quando deponendum tabernaculum eßet,nbsp;cr proficifeendum dominuf indicabtti religtofo negotionbsp;facerdotum,de quo pofleriui, la Quodautem fuperfucritinfagisquæpa-ranturtedo (ideftunum fagum quodam-plius eft ) ex medietatecius operies pofteriogt; ra tabernaculi. Obfeuritatem peperit hie uerfui traâatoribui: qu£ foluitur ßcile,ßpoflerior tabernaculi pars ea habeaturnbsp;qua mtratur ab ortu folis:anteriorautem,ubi ceu digmonbsp;re in loco area dei conflitua erat, etfanilum fanäoruntnbsp;dicebaiur,ab occafu.tftu en'm undecimi fagi plica,4 fionnbsp;teerat tabernaculi, qua poflerior dicitur,pro noflronbsp;quoi^ modo loquendi retro in eceleßa efl, qui prope ponbsp;firemum oflium efl tn templo, cuius chorus,ut dicitur,renbsp;uera efl pars anterior cy facratior^ IJ nbsp;nbsp;£t cubitus ex una parte cxcedcndo pen debit ,nbsp;nbsp;alter ex altera qui plus eft in fagorum «y 16 «7 18 »9 XI |
â.0 T H R V M A. longitudine, utrunq; latus tabernaculinbsp;tegens. ifta plica ditorum cubitorum nedumoperiebatelt;‘P* ta columnarum ueli, Jed propendebat utrinq; ad Aujt'nbsp;les çrAquilonares bafes uf^,uel circiter.Alijs pura”‘^^nbsp;bus utrinq; deficereduobus cubitis, pro eo quod tat““nbsp;dinem teâi,ficut ey totius tabernaculi, inteBigunt ‘t““*nbsp;decim ejji cubitoru, ut pertingere ad bafes no potutt'hnbsp;deficieiftibus quatuor cubitis in latitudiae fagi, culat““^nbsp;do fagitotius habuerit, ut dtâîî efl, uiginttoóio cubii“^nbsp;Facies SC operimentum aliud tedo de pd'nbsp;libus arietum rubricatis, 6C fuperhocnbsp;fum aliud operimentum de hianthinis pd^ Jnbsp;libus« Pofl primum operimentum corttnarum de byßo,(’“’^ ÿ I pHrrf,forco ey hyacintho,quod Mifchondicebatui')^nbsp;fecundum Ohel tentorium depilis caprarumtfagus“““*nbsp;hue tertium hie indicatur de pellibui arietum rubriea“^^nbsp;cr infuper quartum ex peUibus tachforum feeundui”nbsp;brteosjuel hianthinis, de quorum magnitudinenbsp;tur. Sunt qui ea tantum teâo impofîta fiifl'e dieatit^^nbsp;non irrationabiliter ob deßnßonem domus tyaulaot“^nbsp;ab iniura cceli ey hnbrium, non ßne ßgnifleationetofnbsp;flica,de qua alij multa fcribentes uideantur.nbsp;Facies amp; tabulas ftantes tabernaculi gt;nbsp;lignisfetim, quae fingulae denos cobitos in longit*’^** nehabcant, amp; in latitudine bngulos aci^nbsp;miffem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|1 In lateribus unius tabulae duæ incaft’^'' turæfient,quibus tabula alteri ubulæt^’”^nbsp;nedatur; atqjinhuncmodum cundæ tabulae naculi parabfitur« Quarum uiginti eruff“^nbsp;latere meridiano quod uergit ad auftruiu« Quibus quadraginta bafes argenteasi**^ des,ut binæ bafes fingulis uiginti tabuli^ rnbsp;duas incafiraturas fubqciantur. j In latere quoq; fecundo tabernaculi uergit ad aquilonem,uiginti tabulae eruf^,nbsp;quadraginta habentes bafes argenteasrnbsp;næ bafes fingulis tabulis fupponentur. nnbsp;lam de ipfo ligaeo corpore tabernaculi traâati*f^\nbsp;ftituto ex quadraginu odo tabulis uel aßeribus,d^“^^^^nbsp;Sethn, qualibet habente altitudinis in fublimenbsp;bitos, latitudinisunum ey femis. Spißitudoautei“‘‘lgt;^nbsp;rum no fcribitur, putatur tameßiße quatuor dig'tt“^nbsp;41ofepho,Tanta reuera fitit,ut commode capere p“t ,nbsp;rit ad latera,fecundum ßißitudinem,incaflraturasnbsp;quibus fefe contingentes confirmare poUrantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i quteus jeje commgenies conjirmare pottrans ram, fedhabebant finÿilre fub fe duos bafes ars^“^^ |
IXODVS lerrtinjixiU ßi’titercriinmobilifey,ßriiininit /jngullt;t hibcnles^tjuibui immittebantur pedes duo,ud incaflra'*nbsp;bir£,ijuièfubttn erant ßtbreßde m afferibiiS,Qrerat fe^nbsp;eundus modut figettdi tabulas ne dimouerenlur, Erdzitnbsp;iÿtw fub bls uigtnti tabuli5,bts quadrag'mta bafes arbeitnbsp;te£ pro duobus iRis taber/Mculi lateribus. Adoccidentakm uero plagamtabernacu« H facies fex tabulas, Sfrurfum alias duas quæin angulis erigait fr comprimantur in duobus lateribus tanbsp;bcrnaculi. Etunt^ fibiconiundæ àdcorfumufque rcttnebit. Duabusquoq; tabulis quæinan^nbsp;8^lis ponendae funt, fimilis iunâura fcrua-«nbsp;bitur. is E 4 furfuni, Scunaomnes compago peruncinu '¦«inebit. Duabusquoq; tabulis quæinan^nbsp;8^lis ponendae funt, fimilis iunâura fcrua^nbsp;J bitur. Eteruntfimul tabulae odo,bafes earum ar g^nteæ fedecim,duabus bafibus per unam lanbsp;bulamfuppuratis. Ad occidentalem ptttg4in clitudendum erat labertta^ eulîrttjoflo ajferibas, eiufdent cumreliijuis altitudinis,nbsp;’¦‘quot;'’lt;0nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, no« eadein latitudine,qutn tabula quteli» \’‘^^^^l‘{niuicubitilatitudiner)i habui/fe uidetur ex menfu^ *'‘^^lt;»'t:narumpr£tniffj, Maxime quod earum tabula»nbsp;»¦«iJi btitHdo^rto;, definita legitur.Et ß hoc dicatur,qu£'nbsp;difpcultatcs ceffjbuMt,qu£ mouere attentam pote»nbsp;rant ledorem. nec tamen moror iudicia aliorum dieen»nbsp;tiu^ luxa cubit,- er fe nis latitùdmem tabula taberna»nbsp;' (dilatùudniein ßiße duodecim cubitorum-'fed id dicett»nbsp;tesdefuo, non euadent aliiis qu^ßiones- Hie autem pri»nbsp;^‘‘^defexa/ftribusdicitur,quomodo utreliqud baß»nbsp;^^flt;tllententur, er incaßraturis reliquis ßmilibus,Se4nbsp;“^^aij^ulos redos fiatuendos, aliiC quoq; du£ ul ßnt odonbsp;^Pplicabantur, ad angulos auflralem cr ««trlt;j oceafumthoc pado,ut idoneis nimirum mcaßra» ^‘trts applicorent ß ad componendum angulum redum,nbsp;re/tquM duobus lateribus, auftrali cr boreal^ Ha»nbsp;^^•»es mfuper fubtus er fuperiu undnos, quibus later4nbsp;ßgt;‘‘iiifcoinprimebantur,utim)nobiliter flirent tresillinbsp;P‘'’’i«cj,fx tabulis Setim apparatt cr ereditCT h£c eratnbsp;‘'’’‘‘“ßxura pro ßibiliendo opere,cum [edeeim argen»nbsp;^“ßbuf Pub och tubulis terrlt;e mßxis ibidem ad occinbsp;1$ ^'^^^^^’’’parietemtnßßentibus^ facies amp; uedes dclignisfetimquinqjad J cotinêdas tabulas in uno latere tabcrnaculi, 8lt; quinq; ueâes alios in altero,amp; eiufdem nunieri ad occidentalem plagamt « qui mittentur per medias tabulas ab extre quot;'^'^*^“^‘n?adcxt:emitatem* * Qttartaconflabititioparictui»,additaeflexuedibus I de ligtiis jetim, numero quim^ fecunJîi ordmem:reueranbsp;autëerant qurndecimà quolibettnûlateru, adlongitu»nbsp;Æ«e« parietum,aß„e ad finem parieiû, uno uede tranfnbsp;eunte per mediu,i baßbus lt;equæ difians cr tedo quin^nbsp;cubitis,altéra fuperne prope tedum,tertto prope bafesnbsp;reliquisduobusintermedifs abinuieem ordittedidanti»nbsp;duobus cubitif cr dimidia, uel aliter pro commodi» 2t9 S' |
T tt ft. V M A* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ldi fe.Ex quibus ßquitur,ad minus quin^ ht ßngulis tabulas annulosßißenonparuos, per quOs uedes iUi immitte»nbsp;bantur,àfumma ufq; ad fummtim,hoc eß,fecuftditm Ionnbsp;gitudinê taberndculi extra uerfus latus occidentale,de'ninbsp;deßmiliter in latere occidentalitVidetur quibtifdà unuiànbsp;tantum uedem protenßim à fine dd finem,medium fcili»nbsp;cet,alifs quatuor habentibus medietatem longitudinis,utnbsp;fùerint i« lateribus tribus tres proltxi, et quatuor bre»nbsp;«tores cr diwtdwti.Non mtrdfanddfandorutn,utuidènbsp;tur,fed fàris fub tegamentis, Ipfas quo^ tabulas deaurabis, amp; fundes quot; in eis annulos aureos per quos ueâes tabulanbsp;tacontineant,quos operieslaminis aureis. Vt iüußrißmum haberetur cr eßet admirabile et reuerendam m oculis omnium: hoc tabernaculum m^flenbsp;rium praefentiae del fummi, quemalioquicoêlicoelorumnbsp;caperenon poßunt, uoluit totum uideri aureum,tabulisnbsp;fcilicetdeauratis obdudum,utetiam annuli uedium au»nbsp;reißerint, cr uedes quoe^ aureis laminibus obtedùvt flurumujnbsp;nihil enim pretioßuscomuniter efl hominibus quàmaU'nbsp;ra«i, quo habito reliqua oinnia aeceffaria acquirunturnbsp;er adßant î ßc priefentia dei er prouidentia de nobis aenbsp;omnibus fidelibus pretioßß'mta effe debet eledis,ut nuitnbsp;quam animum excidat adeßeßbi deum fuum,uidere, ernbsp;feiredeum omnia qu£ßunt, dicuittur, cogitanturinbsp;nobis, ut femper timeamus ab oßenfa in pr^cepta illius,nbsp;conferuata wt area, propter qua uenerabilis erat maxi»nbsp;tne,tanquamuolunatis diuin£ monimentum certißi»nbsp;mum. Poßquam autem lex domini perprophetas er fitànbsp;Cerdotes doHrina er exhortatione coepta eß inculcari,nbsp;defijt hoc monimentu tabcrnaculi er templi « Demißuinbsp;enim eß angelus magni conßlij, Chrißus uerbum htcar»nbsp;fiat um, cuius benediüa humanitas aßumpta pro nobts^nbsp;er oblata pro peccatis noßris, uicem arae et templi exonbsp;quitur,totoorbe fidelibus fußieientißimummemorialenbsp;charitatis dei ad homines; quos eatenus dilexit,ut filiumnbsp;Uftigenitü dederit, wt hoc, ut oninis in ilium credens nottnbsp;pereat, fed habeat ußam leternatn. Reliquas aßegoriotnbsp;qui magni ßdt, inueniet apud Origenem, Bedam,Rha»nbsp;banum er nimium multos. Et enges tabernaculu iuxta exemplar quod libi in monte monftratum eft, Ppilogus breuißimus eß, quafidicereuelit: Hoepa» äo parabis tabernaculum itamini meo, telHmonium be»nbsp;neuolentix meæaduos, quem timere debetis ey colcrènbsp;uobis pnefentißmum, er ad defindendum ac beneßci»nbsp;endum propenßßimu. Omnia autem h£c perfidafunt,nbsp;non prafumpäone humana,(ed oßenßone diuina. Facies et uelum de hyacintho.SC purpura, cocco^ bis tinäo, amp; byflb retorta operc in*nbsp;geniofodCpulchra uarietatecontextumt quod appendes ante quatuor columnâi de lignis fctim,quæ ipfae quidem deauraræ e*nbsp;runt, amp; habebût capita aurea fuper quatuornbsp;bafes argenteas* Kunedeuelo quod diuidebat fanëlum faniloriimÜ VetuaüiM fanüOtSie autem comparatum erat,ut pro^rent uerftts |
G 54 3f 1X O D V s »etideMtaleM ptirtem taberndcuti ^udtuor columns de tignis fet'nndeaurette ,fuper bafes argentedS flAitteszrnbsp;eapitrUageßantes aurea,exquibui pendebat uelum prenbsp;tiopß'mum çr pulcherrimum, Mriegato colore cr openbsp;recontextum,figuris alarum,florum, crfurculoruMtnbsp;Inferebatur autem ueluw fùnibui fußentandum, per au^nbsp;reos circulos, ex columnis ißis quatuor, à lateribus duonbsp;bus crin medio ßantibus infixis,eleganti opera,ut qua^^nbsp;dratumreddiderit adreäosangulosipßim landumfannbsp;diorum,cr reliqua poßerior pars /anHudrij quiefanôlanbsp;dicebatur uiginti nihilominus cubitoram longitudmenbsp;eonßaret, y Inferetùr autem uelum per undnos,intra quod uelum pones arcam teftimonij, quonbsp;amp; fanâuarium fanduarq fanâuaria di«nbsp;uidentur* I« hoc faniium fan^lorum intulit Mof« fuo tempo» re arcam fœderis es- teßimonij. Supra quant pofuit amp;nbsp;propûiatorium, cum fuis ornamentis cherubim,dd dtut*nbsp;Mmaießütisgratiam crprafentiam deßgnandum,peranbsp;petuo affùturam fidelibus ßiis:de quo iam ßsperius. Pones Sc propitiatorium fuper arcam te« ftimonii in fanäa fanäorumt menfam^ pones extrauelum.-SC contra menfam candelabrum in latere tabernaculinbsp;meridiano, menfa autem ftabit in parte A«nbsp;quilonis'. infanäuario exteriori extra uetum, ad quodfacera iotes ingredi tantum poterant, pofuit Mofcs de domininbsp;taadato menfam aureä,ad latus Aquilona,re,eregione cunbsp;ius ad Auürii candelabrum cum fepté lucernis totum aunbsp;reum ßmilüer locauit, illam panibus propoßtionis oi»«nbsp;rans.tßud uero quotidie, quo arderent lucernie promotnbsp;«en$, er foUicite ab extinäione pricferuans, 4 ue^erdnbsp;ufq^ ad mane. Facies SC aulæum in introitu tabernaculi de hyacintho, SC purpura, cocco^ bis tin«nbsp;äo,8C bylTo rctorta opéré acupifloris. Ëtquincç columnas deaurabislignorum fetim^antequas duceturuelü illud, quarumnbsp;crunt capita aurea SC fundes pro eis quinquenbsp;bafes æneas. Velo« «e« auheum ßue uelum parauit pro ßribus taber» *’*¦ »dculi, pro latere quarto tabernaculi à parte orientalinbsp;qua patebat tantum mgreßus, ex pretiofa materia, pul»nbsp;cherrmis coloribus, pulchra uarietate contextum, er ßnbsp;guris elegantibusßorum ,furculorum er alarum exor»nbsp;aatum inßgniter.Pendebat autem uelum iHud feewtdumnbsp;exquini^columnis ligneisdeauratis, commodeßunti»nbsp;bus, duabus quidem infixis iuxta duos parietes, reliquisnbsp;tribMî tequaliteràfe er duabus reliquis dißantibus,quaanbsp;rum erant capitella aurea, bafes teneie.Simul^ ex und»nbsp;ms uelum ißudpendebat,er cedebat tantum ingredien»nbsp;tibus,non amouebatur, niß dum loco foluendum erat,donbsp;miw iubente : Tune enim omnia à fàcerdotibus refol»nbsp;uebantur, er 'mßfdculosconfarcinabanturfiLeuitiquot;nbsp;«K ordinibus baiulanda. 1. 37 |
THRVMA, AP VT XXVII. _ nbsp;nbsp;„ ] Acies Sc altare de lignis fetin’, 4“ habebit quinlt;^ cubitos in long*'nbsp;^^litudinCjSC totidem in latitudinf,nbsp;quadrum erit altare, 8(. tres cnbi'nbsp;tosinaltitudine. Altare holocaußorum in quo cremabantur facrißy domino offirenda,ligneum quidem erat,fed are inti‘snbsp;ligenteropertum, forma igiturhuius Ara fcribiturl^nbsp;cundum loagitudmem er latitudmem quinque habn'lrnbsp;cubitos, quddratumfcilicet,ercapax lignoruntfiê”^^ 'nbsp;fuperpoßtorum holocaußorum : Altitudo autemnbsp;tantum cubitorum. Cornua autê per quatuor angulos ex ip‘® crunt, SC operics illud ærcgt; Cornua autem in quatuor angulis, noninteHiê^quot;^, funt fttijje ad ßmilitudiaemcornuum bonis uel hirc‘gt;l^nbsp;Hebraico more,radij quidem elegantes eredi diredej“’'nbsp;fum,cum ornamento aliquo pomelliuel lH'q.Sicntnbsp;fes non cornutus apparuit, fed radios Jflendorisnbsp;densdeßeie,^ Omnia autë are operiebaMur,ne igßnbsp;fioxia conßmtereatur. Facies^ in ufuseiuslebetes ad fufeipi^”' dos cineres, öi purgamentaria atqj fufein**'nbsp;las,SCignium receptacula,omnia uafaex^^*^nbsp;fabricabis« , Inßrumenta neeeßaria erant ad aram,pro i dis aliquando ciaeribuf, promouendis ignibus, ernbsp;applicandis, carnibus^ imponendis er di/fonendi^Qnbsp;cum^ Hebrais nominentur, uel reddantur Latisie.^^quot;^ !nbsp;ter er receptacula cineris, pro exportandis idisnbsp;caßra ad locum definittim, Omnia autem huiufnf‘'‘^‘''^nbsp;fa ex areßbrieanda iubentur^ Craticulam^in modumretis pneatnsP^ cuius quatuor angulos erunt quatuor 3****nbsp;liænei, quos pones fubter arulam altaris/n craticula uTqj ad altaris medium, jf Cratis anea er at intra ar am, ad quantitated et concauitatis, iuxa medium altitudinis luflentati*'’’^ 1nbsp;cinis et annulis, in angulis ara poßtis,ut ßac idp^y^ Lnbsp;to ignis cineres deciderent, er ßbtus peraptit^^^^t r'gt;nbsp;imnainßrumentisaptiscommodeextrahi pojfequot;^‘‘nbsp;uitis er außrri. Facies et ueäes altaris de lignis fetin’»^ operieslaminîsæneis: Sc induces ucâes ei us per circulos, uedes ex utroque latere altaris ad pn*-dum illad.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Cauum 8C tabulatum intrinfecns illud, fîcut tibi in monte monftratu«”nbsp;facias, Duobus quoq; uelpluribus ueilibusportaiidi»^ qui annulis inferebantur, ad exteriora duo latc^nbsp;ris,quibusgeßareturadlocumdeloco,dum c“)nbsp;uendaeßent cumtabernaculo, Hac autem aranbsp;bernaculum ßabat fubdwoittatriofacerdott(t^'^((iii |
cx.O’Dirs k'lJ’Jquot;-' dütempgitipcatalare ißud holocauflorum eorlioinniî J Io IX C 'J ad '4 ¦ 'T pdelis,inquo pmper ardetamor dei, quo omneslt;tßas Iribulationum domino oßiruntur. Omnia opera diuin£nbsp;prouidentie circa nos, per pdei deuotionem domino re»nbsp;pruntur acceptu-^ihil enim domino dare pojpimut,fednbsp;patientiam in aduerps domino o/prreXhrißi domini exnbsp;omnium pdeliumfacerdosefl,altare et hoßia.nbsp;Facies 86 atrium tabernaculi, in cuius au-P’äga contra meridiem erunt tentorianbsp;debyflb retorta. Centum cubitos unum latus tenebitin longitudine, amp; columnas uiginti cum babbus totidem æneis, quae capita columnarum cum caelatu-ris fuis habebunt argentea, *’ Similiter 86 in latere aquilonis perlongfl ctutit tentoria centum cubitorum,columnænbsp;*iiginti,86 bafes aenc^ ciufdem numeri, 8C a»nbsp;pita columnarû cum cælaturis fuis argentea,nbsp;lu latitudine uero atrii quod refpicit ad ocnbsp;cidentem erunt tentoria per quinquagintanbsp;lt;ubitos, 86 columnx eorum decern, bafesœnbsp;totidem. In ea quoque atrq latitudi ne quae refpicit orientem quinquaginta cubiri erunt, . in quibus quindecim cubitorum tento-nalateci uno deputabuntur,columnae^ tres ^bafestotidcm: ®tinlaterealteroer3ttcntoria,cubitos ob-tinentia quindecim, columnae tres 86 bafes totidem, , Inintroituueroatrii fietuelû cubitorum niginti ex h yacintho ct purpura, cocco^ bisnbsp;tindo , 86 byffo retorta opere acupidoris,nbsp;t^olumnas habebit quatuor.cumbafibus totidem. Omnes columnad atrq per circumitum ue Ilitæ erutargenteis laminis,capitibus argen-*tis,86 bafibus aeneis, ’ ^^cundum ordinationem diuinam, nuUus tabernacu» ^^^ '•»^ediendi pculatemhabiturus erat prater facer»nbsp;“^’'l-tuit« autem, qui ad cultum ac caemomit perd»nbsp;, ‘quot;“j i« ijtrioßieciali circum tabernaculam erigen»nbsp;S'Hn.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;debebant,quod ex reliquis tribubut erpopu» [‘^‘‘^'^ingredi permittebatur,exdeiinflituto:quoha» irMj“’ ^.^‘^‘“•'tomtabernaculum, quàm cultus dei er facerdo»nbsp;7 \ cow Leudis 'm maiori authoritate, reuerentia ernbsp;I '’“«oi'c.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pereat ^pitdquemcunqae populam aßimatio digita crcultut nenerabilis facerdotum : non propter ipfof, fed obuer»nbsp;humdomini, ey ad legitmum focramentorum upim^nbsp;qua per ißosadntinißranda pnt. Propter quod CT fu»nbsp;’PP ^toque neutiquam obmitant qua ad ho»nbsp;'leßatem/peilanterreuerentiam,iamoribut,uerbi!,nbsp;habitu ueßiam,pmilia er eon«erfatiqne,(lotni er pris:nbsp;maxime autem dum aßißunt oßieio fimgendo coram ecnbsp;*^ßa, dum in publicum progrediuntur.-dequo pluranbsp;diids. Atriiwn autem ifludeonfituebatur eirctim tabermi ' . 'i 16 18 »9 |
THR.VMÄ» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loj eülam o' aktirebolocdi^rumXuiMfiriinoJefcribitur iatutauflralefdemde aquilonAre,per omtüaßmile 'm Ion bctiióüiï’nbsp;gitudiae, con/litutü uigmti columnis,habentibi(f i« altianbsp;tudiae quinque cubitof 'mfixis bapbui totidem ^eneif/unbsp;perlmpoptis capitellisargenteiSt Erant autem columnicnbsp;ueßitit laminK argenteis addecorem, er quinque cubi*nbsp;torum Jpacio unadipubat 4 prox'ana. Ex ißis autem co»nbsp;lumnis pendebanttentoria uelauleit ,debyffbretort,t,nbsp;ad ornatum crprohibitionemacceffuiuulgh Centumnbsp;ergo cubitorum erat longitudo tentorij auflralit, ßitiili»nbsp;tpr craquilomtrii. Pro media autem parte breuior eratnbsp;occidentale tentorium quinqudgmta tantum cubitorum: quot;nbsp;quod er ipfum, ut alia duo,pite 'mtroitu erat,Sed ab orinbsp;ente paiebat 'mgrepus/pado uigmti cubitorum, repduitnbsp;trigima cubitis tentorij diuips utr'mque quidecimada»nbsp;quilonem, er qu'mdecim ad außrum mgredientibut re»nbsp;lii!iis,cum tribut columnis, ba/ibuicr capitellis.Vtpcnbsp;pterit totum atrium quadratam, altera parte duplo Ion»nbsp;gil« quàm latitudo, centum enim cubitorum erat longi»nbsp;tudo atrij, qumqudginta uerö latitudo. Vnde fequitur la»nbsp;titudmem atrij i^que ad tabernaculi parietes fùiffe ciref»nbsp;ter uiginä cubitorum ad außrum amp; aquilonem,latitudi»nbsp;nem uero orientalem er occidentalem inter tabernacu»nbsp;lum er tentorium, triginta quinque cubitorum praeißenbsp;piijp;.,ln cuitts orientait parte 'mter 'mgrelpim atrq ertunbsp;hernaculi altareßibat holocaufiorum, Hic autem ingref tenä”nbsp;fut in atrium uelamine pulcherrimo claudebatur,pcut et .......j uelum tabernaculi uario colore er pretiofa materia ar» tipciofe conpâum arte acupidoria: latitudo eiiu uigintinbsp;cubitorum erat, pendebatq; ex quatuor columnis, ob»nbsp;dudis argenteis laminii, 'mfertis bapbtu aneii, er capi»nbsp;teUit argenteis decorata erant fupeme ad operis ma»nbsp;ießatem. [n longitudine occapabat atrium cubitos centum, in latitudine quinquaginta cumnbsp;quinqua^inta, altitudo quinque cubitorumnbsp;crit, fietep de byflb retorta, Ô6 habebit bafesnbsp;æneas* Epilog!« pritdiâorum eß de atria tabernaculi,quàni fùeritlongum, latum er altum tentorium uniuerßmtnbsp;quo faniiuarium ambiebatur,conpßens in medio.Habi»nbsp;tuculum glorûedei inter homines conuerfantis non cor»nbsp;poraliter,fed inmyßerio, er benepciorum prtepntia,etnbsp;exauditione adpdeßter orantem pdelem populum,ut innbsp;TeUgiane unuuer ueri p.„ami dei conferuaretur,nequenbsp;ad idololatriam prolaberetur gentilium. Cunda uafa tabernaculi in omnes cere-tnonias cius, tarn paxillos eius 86 omnes da^ 1XOS atriijCx ærc facies« Etiam claui er paxilli, quibut tentoria feruabantur contra uentum, non negligumtur, quin terea, hoc eP,fo»nbsp;iida,prma er perpétua, er imputribiliapant, quo du»nbsp;rent diutiui,donec fcilicettabernaculo templum Salomonbsp;nicum fuccedat Hierofol^mis, er eidem templo Chriflinbsp;'domini benedida humanitas,in perpetuum regnatura innbsp;caelis fuper ßriritui er corda pdelium, inpiiritualire»nbsp;gito,nitnquamperonffiiafeculapniendo, $ |
|
.B XOD ? t ^JT« autem prarcipe filqs Ifrad ut afférant OifiinAto tibi oleum de arboribus oliuarum puriflï*nbsp;gt; pilo^ contufum.'ut ardeat iucernanbsp;femper, 21 in tabernaculoteftimonii extra uelûquod oppanfum eft teftimonio,amp; difponeteâ Aa«nbsp;ron filq etus à uefpera ufcp mane corâ do*nbsp;mino. Perpetuus eritcultus perrucceflionesnbsp;corum à filtis IfraeU Hic apud HebriCos indpit oâaua difl'mâio huim Ubri qutedprincipio legit numeraturuieefinUfÇyd lucbeit nanbsp;Oltum un- nwnAtur Thezafi, ubi propter initiandos facerdotes.ernbsp;«lonis amp; X» f r !nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r n i lucernttS« fanâo olcQ conjccrandQ$^ pwipttur conjrâio olci uif âionisfanaie,(fiiod conficiendum mandatur de oleo oUnbsp;turitm purißimo, piloq; contufo. in duplicem ufumfer*nbsp;tiiebatfUt erdt duplex oleum,alterum de quo hic dicitur,nbsp;quod lucernii arfurit no£îu imponeretur,neunquamnbsp;nebræ adnüUerêtur in tabernaculum. Interdiu foie lucennbsp;te,cr omnia illuflr4nte, noihtfeptem lucernit ea raüoanbsp;ne mllitutis,ut etiam ß alii]iu negligentia uel rdtionc un4nbsp;extingueretur uel plures, non tarnen omnes feptem parinbsp;ter,ut ejjet perpetuum lumê i» faniluorio. Die autê nonnbsp;ardebant,quodiddiuinooperi non honorificum eßet,nbsp;fed dehoneilAmento,ßfolis clarißimum iubar, oput nut»nbsp;gnificendßimum omnipotentite dei,olei er igniculoruntnbsp;ßcibus ^uißgt;iam adiuuandum putaret,uel religiofum hanbsp;Vuettn« beretur,Longe contrario iudicio Sarracenorum fuperflinbsp;muidie.nbsp;nbsp;nbsp;tioni er Chrißianorum, «t hadenut ufm habuit,lt;]ui tot impendils,meridie etiam,diem er folem adiuuare conati funt tot Iwminibut, lt;juod deiu nequa^uam praceperat,nbsp;liobit autem pro lucernarumoleo commendatur pietatnbsp;er dementia lt;]U4 ualet ad omnia, tjuibus ßiiritut fanßinbsp;iHußratio in eccleßaßicis perfonit cognofeitur. De atrijnbsp;centum cubitorum myflerio, did potefl,eccleßdm dei tonbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;to orte deßgnarifin quo eledi domino miniflrant.Cuiut aoiumniedodores funt er prophetic, mßgniteruita ae doilrina notnbiles, ex perfeuerantu ebaritatit^ deco»nbsp;re ornAti. CAPVT xxvni, Pplica quoc^ ad te Aaron fratrê tuum cum blqs fuis de medio filinbsp;orum lfrael,utfacerdotiofungannbsp;tur mihi Aaron, Nadab amp; Abiu, Eleazar,amp; Ithamar hlii Aaron« Sicetaotis nbsp;nbsp;nbsp;Nemo ßbi facerdotium ambire debet,ßd qui uocatur Sum?^**°* * ^Aron cum ßlijs fuit, it dignut habebiturßlio rum dei prgßätUfCurator expaflorjnterim tarnen im»nbsp;pif rebeBes er feditioß ad facerdotiu aßumutur,ut Chrinbsp;flut ludä ad apoflolatu elegit, quo tandë abuß,durißimenbsp;pttniuntur,Nadab er Abiu,pofieritu igneabfu*nbsp;mendi iudicio dei iußOfCum rdiquit fuit complidbut, ± Facies^ ueftesfandas Aaron fratrituo in gloriam ÔC decorem« 5*elt;tdot5 Sacerdotes honorabiliter ueßiti procédant, Veflibut pro hominü more honor datttr,virtutiueflituinon nihilnbsp;atteßetur, ut authoritatis coram populo ratio idonea banbsp;beatur,conuerfatio quoi^ fanda,creruditio doikiott fa |
TH EZ AFE. «re adßipuletur: non ridiculoprodeantfacerdotefVf^ f» cr prorfut fordido, fed nee notabili nimis, Hif dUtnbsp;Aaron er fui ßlij rudi populo in gloriam et decoreiUçnbsp;tuuntur,ad diuini cultm celebritatem et admirationt'nbsp;qui in eccleßa prafunt, mafuro ineeßu et ueßitu cof^nbsp;eccleßa utantur,ßne tarnen ßßu et pompa-Aaroniti^nbsp;autem facerdotiu cum ornatu ßtotnChrißo confif^^^nbsp;tum eß,cum tabernaculo Mofaico ex templo Dauid^nbsp;Qtji autem epifcoporu ueßituf dudum ßeritfatitnbsp;Non ignoratur quoque ex Tertuliani libro de paililt;fnbsp;comunis ßerit omnibut Chrißianis,qui ett temporenbsp;nico tragico ueßtu ßmilior eß redditut, et conttdnbsp;poßolicä reguld,ßßum,quaßüm,cr luxum magit ettquot;'nbsp;buit eccleßie,quäm Chrflianä modeßiam,humilitate,^i.nbsp;parßmoniam,in no modicu ßandalum eccleßa, etnbsp;mum à domino dudit eliminatum ex orbe toto.Sacerde^nbsp;lit ueßitut conßßut in omni genere uirtutü imbutonbsp;er animo, Peäut ante er retro muniatur baltheonbsp;rif diuini, renet caflitate acc'mgantur,humeri facerdei^nbsp;fanäit laboribui fubijci4ntur,certenon leuibui,meiif'’*nbsp;riam eiut nunqua excidatfaliu,proßäut,fanäitt(t et rnbsp;tat commißißbi populi ,ut ex in humeris geßtt eoru''^nbsp;mina,fupportando infirmitates cripforum curam,ligt;fnbsp;äore quo^ beneuolentiam ad ßdeles fut ßdei credit^^nbsp;femperßntiat ex retineat.Sed quid de illw ludaicitnbsp;ueßibuiMoßsßripßritfUideamutßmpliciter, j Ettuloqueris cunäis fapientibus quos repleui fpiritu prudentiæ, ut facialnbsp;ftes Aaron in quibus fanäihcatus facerdo^^nbsp;fungaturmihi«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* Non negleäa opera conßeienda erant facerdtgt;t‘‘^. ittdiimenta,ideo iubet eligere ex omni populo prude^‘‘^^nbsp;res ad artißeium ßberr'tmeperßeiendum, ut etiatit iitinbsp;nium artis mechanica donû dei eße nemo ignorettnü^nbsp;uero abuti eo uelit ad promouendum uanitates (Xnbsp;biam. Et facra ueßes, non ad hominum eit utentiuiK^^,nbsp;fium adhibeantur, fed ut ßngantur ad plebem faeet''nbsp;tioiüußri ad gloriam dei, Haccautem cruntueftimentaquacfaC*^*!’ i Rationale 8( fuperhumerale, tunicatn . Inbsp;neam ftridam, cidarim amp; balthcum.FaC*'^^ | 'nbsp;ueftimentafanäa fratrituo Aaron et Inbsp;ius,utfacerdotiofunganturmihi« ! Ordoueßiumhicconßßorenumeratur,ßueflt;‘''^j.^ t I; tem earü in m}ißerio conßderes, ßue ordiné htdud*‘’^^nbsp;TuntiMM autem hoc loco ueßes proprie fumitunbsp;defcribuiitur. Talarit fcilicet ueßis,qua hicnbsp;ea fuperhumeralis, tota hyacinthina,tertio loco de/nbsp;benda,uerfu jo^Et fuperhumerale,ßeundo loco.'Oquot; SJnbsp;tionale, quod ex peäorale did poffet,primonbsp;mina aurea,quarto loco,uerfu 14. Reli^ua outenbsp;ta facerdotalia,qua hicdefcribütur,ettam innbsp;tifice ittueniebantur, licet comunia quo^ effent r»*”nbsp;biM facerdotibut, deßrpe Aaron inßtuen^ ànbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Erant autê,primo,lineum foeminale,quod uf^ et poplités uerenda tegebat fub umbilico,uehemeninbsp;firidum.Secundo,tunica talarif interier de duphdquot;^^. |
li EXOD VS fonJiUttfecunduiofephum er Hitronjymum d J Fabio»nbsp;lont,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iS- byßind dicebatun Htcc adh^rebat corpori (lt;»n afHd ac flriäis manicis, ut nuUa adejfet alicubi ru» ad crura defcendens. Tertio erat baltheui, :^o«nbsp;«4 ttel cingulum ßüuin ßmilitudmc peüii colubri, quanbsp;^xuitfene^utemf latum ac textü fubtegmine cocci, pur»nbsp;P'‘gt;'d,h}iacinthi,0'fiiiniae b^’ßino,ad decorem 0quot; ßr»nbsp;^îuâineijj polymita arte dißindum, ut flores zj“ gemmasnbsp;“’^‘‘ßwmdnu textaxarbitreris, Ciuobaltheo tunica fu»nbsp;P^lfunieraliSfinter umbilicum er peäuißrmgatur,qtidnbsp;^‘tor digitorura [ecundum lo/èphum habens latitudinem,nbsp;’Xdntcriorc parte ad crura dependens. Çiÿartum ueßi»nbsp;^»ttvm omnium facerdotum erat rotundum pileolum, (ÎJ^hiCrd mediaßt diuifa, er pars utia ponatur t» , ueluti tiara uel galerum,tertiam partem à frontenbsp;^°P^tam relinquens, uitta fub maxillis conftringendanbsp;*‘^lt;^aput^ne ßalelabatur^Byßinumautemerat,erfrcnbsp;opertum linteolo,ut nuUa acus uefligia extrinfecusnbsp;‘'Pparere potuerint alicubi. üdcubi pranotata fricrintnbsp;^diiufe^uentia capientur. ^ccipientcç aurum amp; hfacinthum cocgt; ^Wm^bis tindium SibyiTum. . Ad parandas has ue{ies,neceffari4 erant durtvm,hyd purpura, cocctu bis tindm, hoc eßpretiofiornbsp;P‘*lcbriQr,byfJut retorta,fubtilis fcilicct ctßrtis,Omnbsp;bte ingeniofo opere adaptari debebaitt et polymito,nbsp;^5^’cient autem fuperhumcralc deauronbsp;?Jy’cinthoamp;purpura,cocco^bis tinäo,nbsp;rctorta opcrc ingeniofo. Duasorasiundashabebit in utroqjlate^ ’¦^funimitatu.TijUtin unumiungatur* Tfa quoqj textura 8C cunda operis uarie« ^8 erit ex auro amp; hyacintho, et purpura,cocnbsp;bis tindo,Slt; byflb retorta. ^unies^ duos lapides onychinos,amp; feuk in eis nomina filiorum Ifrael, . iex nomina in lapide uno, amp; fex reliqua altero jiuxta ordinem natiuitatis eorumgt;nbsp;Opere fculptoris 5lt;cælaturagémanifculnbsp;mnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nominibus filiorum Ifrael, ^’’fos auro atqjcircundatos, filo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lapides in utroque humero jg jÇ.'^^Unicralis, memoriale filijs Ifrael, Por^ Aaron nomma eorum coram domi^nbsp;° ‘“per utrunqj humerS, ob recordationê*nbsp;^cies 8c conftriduras ex auro, . ^duascatenulas auri puriffimi termina* js facies cas opère pledili.quas inférés und*nbsp;*nsconftridoriis. a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß^P^humerale deferibit. Ephod Hebrats di um. e) K humeris pendens, ufq; ultra cingu» «0 er orna u, ex aureis filis, cum fubtegmine trium co» orum hyacinthmo, coedneo er purpureo, cumciifräfnbsp;^‘nebyßmo. in utroq; humero habere debebatfrngulosnbsp;pretiofrßimas crpulcherrimas,auro conjiri»nbsp;^^¦cuius autemgeneris,bteertum nobis,çr fritu tun tu |
THEZAFE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Io4 ceffarium. Et t» pngulis lapidibus iflis fena Patriarchat rum nomina erunt,quibus ifraeliticut populus diuiditur,nbsp;ut nomina populi, pro quo oraturuspt pontifrx, portetnbsp;in humeris, Horum autem duorum lapidum conflriiluranbsp;aurea, duos annulos continebat, uniu uerfus peäui,crnbsp;anterior, aliiu poflerior contra dorfum tnclinAns. Ex uztnbsp;terioribu« autem annulis ex hamerorum gemmisauronbsp;inclups pendentibuf,dependere debent catenube duie fu»'nbsp;per peólits,Similiter zF uerfiu dorfum,alite dute catenu»nbsp;Ite ex alteris annulis, A prioribus autem catenulis pende»nbsp;bit rationale uel peiÜorale iudicq, de quo confequen»nbsp;tcrdicittir,
gt;9 In tertio: ligyrius.achatcs, SC amethyftus, Aonbsp;nbsp;nbsp;In quarto : chryfolitus, onychinus 8C be* ryllus.inclufi auro erunt per impofniones fuas. 1.1 Habebunt^ lapides nomina filiorum If* raeLDuodedm nominibus cæiabuntur.fin*nbsp;guli lapides nominibus fingulorü per duo«nbsp;dedm tribus, Al Facies in rational! catenas finitimas fibiin* uicem coh ærentes ex auro puriffimo, A^ Si facies fuper rationale duos annulos au reos quos pones in annulos ex utraqjratio*nbsp;nalisextremitate, A4 catenas!^ duas aareas iunges annulis u* trifq; qui funt in marginibus rationalis: A y amp; ipfarum duarum catenarum extrema duobus copulabis uncinis Si pones ad utrû*nbsp;que latus fuperhumeralis quod rationale re*nbsp;fpicit. 16 Facies Si duos annulos aurcos quospo* nes in extremitatibus rationalis. Si in orisnbsp;quæeregione funt fuperhumeralis amp;pofie*nbsp;riora eius afpiciunt: Facies Si alios duos annulos aurcos qui ponendi funtin utroqj latere fuperhumera*nbsp;lis deorfum, quod refpicit contra faciem iunnbsp;durae inferioris,ut apnri ingeniofe poffit cûnbsp;fuperhumerali, 18 Si ftringatur rationale annulis fuis cum annulis fuperhumeralis uitta hyacinthina,nbsp;utmaneatcumclcgantiafuperhumerale,8cànbsp;fei nuicê rationale Si fuperhumerale neque*nbsp;antfeparari. |
Rationale. E 50 3' T 3^ 55 54 ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E X O D V S Rationale autem iudicij, orn^mcnf«»» peéloris drangularis laciniaerat duplicata, ut ßrmiorfubjhretnbsp;auro,inclußs duodecm geminis,per quatuor ordMiejdi«nbsp;fßoßtis duodecim /}gt;ecierumt CiU£ laciniapalmi habe^nbsp;batlongitudinem crjat(tudinem,quddraa fcilicet,exnbsp;pulcherrima fs- pretiofa materia contextatln primo or»nbsp;dine Sardius, Topaziuf, Smaragdus ponitur.SymachMnbsp;diffentit 'm Smaragdo, pro ^no dicit Ceranintiidn ßcunnbsp;do, Carbuftcului, Sapphiriu, lajßis. In tertio Lig^rius,nbsp;AchateSjAmethyftut.in quarto ChryfolitM,Onychinua,nbsp;Beryttusjn ßngulis lapidibus fecundum atates Zir hononbsp;res conflitutos duodecim Patriarch^rum nomina fculptinbsp;fantt. Per quatuor praterea angulos peâoralis,quatuornbsp;annuli funt eurei,quorum fuperioribus duobifs iungitur,nbsp;per dependentcs catemilof duobui gemmis Onychinis,nbsp;in fuperhumerali pofttis. tnßrioribus autem duobus an»nbsp;nulls, mediante uittaßberr'ma iimgitur eifdem gemmisnbsp;ti rrrgo per cateniilas retro pendentes,ipfam per annutosnbsp;immittendo ad conflric‘îiotiem firmam omnium tain ra»nbsp;tionalis,quàm fuperhumeralis,. Portabitcç Aaron nomina filiorum Ifrael in rationali mdicii fupcr peäus fuum; quan-do ingredietur fanâuanum, memoriale coram domino Temper. Pones autem in rationali iudicq illumina tionem ÔC pcrfcâionem quæ crunt in pcdo-re Aaron quando ingredietur cora domino,nbsp;St gcftabit Aaroniudiciûfiliorü Ifrael inpe-dore fuo in confpedu domini Temper» Proßäum, honorem, utilitatem ßbicommißorum et falutem animarum facerdos femper habere debet in uo»nbsp;tis peâore,quos crhttmeris geßare,Qr adiuuarefe»nbsp;dulo obligatur. Portaßis duodecm articulasßdei euangenbsp;licae ßgnißcant duodecim gemm!e,uel duodecim apoflo»nbsp;los. In quo denique rationali iudicij poniturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CT iHuminatio cr perß^lio, wt mcminerit facer» dos fummus, exeinplo Chrifli domini, duplicißn^onenbsp;prteeße eccleßa dei, facrofanäa doârina diuinie legis,nbsp;er uirtuofa conuerfatione in moribiufandis, uerbo feiltnbsp;cet zy exemplo adißcaturus ecclefjam,quteduodecimnbsp;portis extruâa dicitur in Ezechiele, er in Apocalypßnbsp;duodecim apoßolorum nominibus inßg)ütur,terrena ernbsp;coeleßis. Facies Sf tunicam Tuperhumeralis totam hyacinthinam, in cuius medio Tupra erit ca-pitium,St ora per gyrum eins textilis,ficut fienbsp;ri Tolet in extremis ueffium partibus, ncfacile rumpatur. DeorTum uero ad fimbrias eiufdem tuni« cæpercircuitum mala punica facies ex hya-cintho,St purpura,5t cocco bis tinäo,miftisnbsp;in medio aureis per gyrum tintinnabulis: ita, uttintinnabulu fitaureum SCmalum punicum,rurfum^ tintinnabulum aliud aunbsp;reum 8c malum punicum Tuperfimbrias tu-nicæpercircuitum. Etueftietur ea Aaron in officio minifterq, |
5y ^Facies etlaminam deauro puriffimof** 56 57 58 T H E Z A F E. Ut audiatur fonitus eins quando ingredit'’^ Sc egreditur Tanduarium in confpedunbsp;nijSc non moriatur. Tunica fuperhumeratis,ßrtaßis mclias dicerettitß Jf humeralis,quandoquidcm non fupermduebaturfaeef“nbsp;ea,iain humerali er peClorali mdutus, fed antea.nbsp;autem erat hyacinthina, ex maferia eiufdem colorif lt;’Fnbsp;tos habens manicas,cr in fuperiori parte qua coüonbsp;citur aperta erat, quod uulgo capitiam dicitur, oriSrnbsp;mis text um ne ßcile rumpatur, la extrema autel»nbsp;uel fimbria circa pedcsßptuaginta duo tiiititinabul‘tgt;^^ |nbsp;totidem mala punica, ijfdem contexa coloribus,ui ‘nbsp;gulum de quofupra. inter duo tintinnabulanbsp;bat mais, inter duo malaunS tintiniMbulan},Vtqu»‘''^ ,nbsp;grediturpontißx fandwm fanéîorS folus, totusuoc^^^^nbsp;incedat,ihtim moriturus,fi alio habita ingreàiatur» qua fculpes opère cælatoris, Sandum dnO' Ligabis^ eâ uitta hyacinthina,ôC erit^^'' per tiaram eregione mitræ erit, ôC erit fuper fronte Aaron.Portabit^ ron iniquitates fandificatorum,quæ fanbsp;caueruntfilii Ifrael,in cundis muneribu^^nbsp;fandificationibus fuis.Erit autem fempfr^**nbsp;fronteeius, ut placatus fit eis dominus. . Stringes^ tunicam byiTo,ôC tiaram by;' finam faciès SC baltheum faciès opéréacop*' Lamina aurea ßcrofanCla, in qua feriptum efi nbsp;nbsp;nbsp;’ bile nomen domini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuper fiontem affigebatuf leolo lineo, quod alioqui etiam alijs commune fit dotibusjn pontifice autem hac aurea lamina decot^^“’^^^nbsp;in fionte uita hyacinthina coiiftringatur, totam^snbsp;tificis pulchritudinem dei nomen Tetragrammato'i^^'.nbsp;ronet or protegaL Quidhiecomniaßgnificareplt;’ß^jnbsp;per allegoriam, lege fi placet in epifiola diui Hiero»)’nbsp;ad Eabiotam, quafatis proftatfîudiofis.blos ob ntaê’’^nbsp;dinem operis breuitati fiudere cogimur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. Porrôfiliis Aaron tunicas lineas SC baltheos ac pileos fades eis in gloria*’'nbsp;decoremî
SC filioseiuscumeo. Etungeseos SC co;* crabis manus eorum,fandificab'isqu£ **nbsp;utfacerdotiofunganturmihi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- 4* Facies quoep eis fceminalialinca,ut‘’P^j antcarnem turpiiudinis à renibusnbsp;fœmoraî
ingredientur tabcrnaculum teftimon/i ? quando appropinquât ad altare ut min** .nbsp;infanduario, ne iniquitatis rei moria;’*^.^^nbsp;Legitimum fempiternumei, SC Temio‘^‘nbsp;pofteum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ Qualia ßerint filiorum Aaron ueß'menta,i»tx\^ fcilicet facerdotS,iamfupra attigimus.Tunica autfnbsp;cerdotalis prolixior,fignificathoiiefiatein 59 |
aejcribttur primiim,deinde dedic^tio totim td-Otes wfliïCMficuujOmnifuppetteâilieiui Quibiut«conlbe» EXOD VS funrnittlam, alijs i» exemplumnbsp;nbsp;nbsp;do^rinam,timoré dei uitdij; roboratam accinilam.Succinôloriâ indicant pa» gt;‘‘ttumanim!i,etfedulitatem perpétua in opéré domini^nbsp;(iim caJHtate uerecundiâ de omni opéré uitiofo,nbsp;^CAPVT XXIX» EdSi hoc faciès cis fanâifîcando eos, ut mihi facerdotio fungâtur»nbsp;Il Tolle uitulum unum de armento,nbsp;amp; arietes duos imtnaculatos,nbsp;tnodut confecrandi facerdotes dei, rituf^nbsp;^IJtrendi deferibitur prûnum^deinde dedicatio totiiu td-'*'1111''8lt;n a ,¦ quot;~iquot;rr—..........'-ts—--------'jc- ' “oi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mo|ès dedowimmdfiddtodutborttdlemcom '’^dtebatfacrißcandi domino, ne quis atiorum prafume» ! officium offerendi deo affumere,more gentiliu:apudnbsp;jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gwoi fitter at potentiornbsp;nbsp;nbsp;nbsp;honor abiliorffacrifieabat.Et î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pc anibitiop ^ui^ honorent uenabantur fàcerdotif, eri» ilotes [ucerdotia, crfiüo! quofeun^primogenitosad [ep religioffores iudicabant, ^3quot; ftt=’nbsp;paiiperioribut habebantur,p cultumdeinouum erenbsp;utpatet ex libro ludicum iit hifloria Micb/e,hu»nbsp;^pnodi facrilegium etiam ab iffaehtii gentilium exëptonbsp;K^optuinefl.pro hac fuperflitione prlt;euenienda,Mofesnbsp;filios tantum Aaronisinfacerdotes conCecratyCy A.aro»nbsp;”«n i« fuMmion pontipcem : cui uninfiliorum morientinbsp;fuccederet, çriwnmulti,necuki(ii/kaugereturfecum»nbsp;ouw ioc4 Q. perfonas, degeneraret m idalolatriam^nbsp;ooinii confecratio taîif,emundatio quadainnbsp;habebatur, quadeprophano quiffgt;iam facer cr faniluinbsp;I t^fddebatur, ideo pecorum maâatio interueniebat quodnbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»«W enundabatur niff in fanguine,non hamano,qui le» tiAtitrg 0- diuino effundi prohibitui eratffed animaa mundorum, ey fine deffôhi exiflentium-tgitur pronbsp;^o^fecratione fummi facerdotis Aaron offèrri iubetur iunbsp;«îfHli« iam adultue,ffgt;rtK,cy elegan$,exnbsp;%«B,/ »iKltiifif^tts:nimirum Cbrifltimffgnifican!,qui oblatiunbsp;omnibut eledlis,qtd foli funt, cr omnes regale fanbsp;gens fanda, ey populus acquiftionisXuiiunbsp;(‘quot;’gMitw emundantur peccata ftdelium, id efi,non im»nbsp;d clementia ey iuflitia dei,qui Chriffi iufHtia etnbsp;Pfoprw iufliffcantur.Adduntur duo arietes,ad figninbsp;«cl corpus Chrifli eyanimamtuel duplicem ponbsp;^‘“'^tUeterem ey ttouarntuel peccatu ff)iritualia zrcornbsp;, de gMittM multa op'mari licebit, quit cert um ßtnbsp;I o^ntia facri/îcia fgnißcaffe unum Cbrißt fufßciens çrnbsp;(’^’'fidumfacrißeium, pf'o ofnttibus eledis fufeeptum inbsp;f^‘f^,quod fufßcere potuiffet pro omnibus. ' Panésque azymos,Slt; cruftulam abfqj fer^ ”'ento,quae confperfa fint oleo,lagana quo-0e fimilatrittccacun-ctaracies, I ^tt gentilium ritus erat panes multi generis offeree '^^‘^^^^oelßsfolenniteredere,fedomniacMnßr»nbsp;om, mento» («fect g^go Mofes omnibus ßicrißcijs iflis abeffenbsp;o^ueßrmentum,utßnt azyma er oleo plus minusue obnbsp;‘quot;‘faQgf nobis ßdei deuotionem,croperum innocen«nbsp;‘‘%oc di»inlt;e illußrationis grdtUw ßgnificare debent. |
THEZAFE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loy quibusconfecrantur et deo acceptabiles redduntur,qui domino offeree fe er fuà conantur. 6C pofitain caniftro uno öfteres ea in cani ftroiuitulum quoqj amp; duos arietes, Canideo paeitee impoßti panes multi generis offère» - bantur cît uitulo et arietibus ad atriu tabernaculi.NondS madari dicuntur,fed applicari tantum crprlt;eparari,utnbsp;prafentia et ad ufum parata dtvm opusßeeit habeantur,
Paratis neceffdrijs ad folenne facrißciu,populo prit» fenteerffedantecugaudio,quitalibusdeledabantur, quot;nbsp;cyßne ceremonqs Hi cultu [«i dei retincri non poterant,nbsp;quitalibusritibus in officio tantum contineriuolebant,nbsp;alioqui nimium propenß «d facrilegia gentium. A pplicanbsp;bantur iuffù dei uocati ad hoc ey eledi Aaron eyßlijnbsp;fui quatuor : quos ey prius aqua lotos manus, pedes, uelnbsp;toto corpore,ne quid ridicule contaminationis adeffiet innbsp;ilUs.Paratis iam omnibus indumentis ey ornamentis,i»»nbsp;duitjprûnum quidem Aaronem,iam mdutum ßmplicio»nbsp;ribusueflibusprimis,fubligaculo foeminali, ey tunicanbsp;ßeidaaderura. iflisenimfuperinduit Aaronem,tunicanbsp;fupeehameealifin qua ad pedes tintinabuta erant.Deindenbsp;fuperhumerale camduobus onychinis in humeris con»nbsp;fißentibus,adhierentibus catenulis ante er retro.Deindenbsp;applicabatue pedora[e,ut propenderet ex catenulis aurenbsp;is,er ßc baltheo conßrmgebantur omnia, rationale,fit»nbsp;perhumerale, ey tunica byßinaprlt;elonga fubpedorenbsp;retro cyanie propendente parte non breui balthei ex ti»nbsp;durauerfusßmbriam tunkte. Sc pones tiaram in capite cius,amp; laminam fanäam fuper tiaram, lam corpore ornato peruenitur ad caput,cui imponi tur tiara, et aUigatur àßonte facrofanda aurea lamina, Tiara.nbsp;inferipta facrofando nomine dei,cuius fummus facerdosnbsp;effie debebat,ad gloria ey magnißcentiä talem dei quantnbsp;populus appretiaretur er reuereretur. et accipies oleum unäionis, et Fundes fu-per caput eius,atq; unges eum» Vndio hac ad caput, qualis ßerit ign0ratur,à Rabi Salamone tarnen iuxta fuas phantaßas feribitur. Simpli«nbsp;eiter hiclegimus infiifumcapitiAaronis oleum facrum,nbsp;cy undum à Mo|è ßatrefuo.
Eilq Aaron facerdotes quidem confecrantur,fed inß» rioris ordini5,quod etteßabaturueßitus ffmplicior,quia s jcerdofesnbsp;iamina aurea,pedoralifbumerali amp;¦ fubhumerali byßi» minores. Î 5 |
EXODVS
B4t«nîc4C4reamp;d«t. Pileohstamen G’mitrdtgeßihdni in capite, liaea tuftica cum fæmtnalibus baltheonbsp;utebantur infanduario, ucl atriofacerdotali^Et no a exnbsp;capitibuf undionem fufcipiebantf fed tantu ex manibutnbsp;oleo ugt;ngebantur,ad religioßm attredandum facra iUi*nbsp;m religionis, qute 4 uulgo etiam Leuitarum contingi nonnbsp;poterantftirca fcilicet,c(tndelabrum,menfa,cr altare btnbsp;cenß, zjquot; ^Uiedam alia, pront ceremon^s tnnc dominitsnbsp;plebent duditare cr tadare decreuerat, donee bißtiritunbsp;crefeeret pietax uera,qM domino placet fideXy/peXfCharinbsp;tMjgermanux omnipotent^ dei cultuf,qM ut ß/iritus eü,nbsp;ßc f» ßiritu or ueritate coli mandauiu
10 nbsp;nbsp;nbsp;applicabis amp;uitulumcoramtabcrnaculonbsp;teftimonii. Imponét^ Aaron dus manbsp;nus fuas fuper caput uituli,
11 nbsp;nbsp;Et madabis uitulum in confpeâu dompnbsp;ni,iuxta oftium tabernaculi teftimonii; ly
Mofes minifierdominiffratrë Aaronem bt prbnb un» «æXV’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eonfecrat, ut ipfe iam pontifix creattts,fuos filios 16
facerdotes ordinet, pro ut dominus iußerat,Prius amen facrificio confirmatur,iam omnibus prtcßntibus or pu»'nbsp;rdtis profequendo^à Mofe:eo ritu,ut ßc biduti Aaron cîînbsp;filijs, adflanti uitulo manus bnponant,ßdo conteflandonbsp;fe peccatores cr bnpuros, ut pro al^s peccatoribus btter i gnbsp;cedendi, cr facri/icandi non habeant dignitatem aut menbsp;ritumicupiantautem iuxtadomini dei ordindtionem,fannbsp;gaine bnmaculata hoßia ,tuncbt figura uituli, olbn iu»nbsp;xauetuftißimam fandorum patrum fidem eSquot; promifianbsp;dei reuera offerende bi cruce,omnium faluatorb fangtânbsp;ne emundari à reatu omnium peccatoru/mt No» ut finenbsp;peccato uiuantffed ut non bnputentur eis, er rei non ha»nbsp;beantur apud iufiitià dei, cuifatbfitciendum fit per Cbrinbsp;fium facrificandum^ er [anguine proprio redempturutitnbsp;fideles er eledoSt
Sumptum^ de fanguine uituli,ponesfux .--.r per cornua altaris digito tuo, omnetn autemnbsp;fanguinem fundes iuxta bafim altaris*nbsp;Ära fanguinbsp;nbsp;nbsp;MadoTe animalia, er effundere fanguinem ad baßm
wconfecra
ac officium : fed hic Mofes bi perfona domini exe^uitur iuffux,donec Aaron confecreturcumfil^s.Ad baßm au»nbsp;tem ar a paratux lociuer fufceptaculum erat Jvffie uel canbsp;nalis,quö fanguis effundebatur^Kadij altaris iUiniuMurnbsp;fanguine,Chrifiux qui facerdos ecdeßee dei efl,altare ernbsp;hofiia, nofiris commaculatur criminibux,pro nobis pec»nbsp;catum fiidus,ut à peccatis liberarettTerra quoeß poUu»nbsp;a nofiris crbninibus,erirritata contra bnpios homines,nbsp;quos nutrire iuffa efi bt cultum [ui creatorb, qua cogitur 19nbsp;firre bnprobos crtranfgrefforesihaußo fanguine hofiianbsp;rum G- Chrifii, conciliatur er compefeitur neclamet lonbsp;co/itrlt;j peeenf orcî i» cœlum-
Sûmes ôCadipem totumquioperitintefti na,S£ reticulum iecoris.ac dUos renés, amp; adi*nbsp;pem qui fuper cos cft, ÔC öfteres incenfum funbsp;peraltare;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;li
14 carnes ucro uituli 8e coriô cfus Si. fimu dus côbures in igné foris extra caftra,peccatû eft.
THEZÄFE*
Optima quaq; In animalis oblafi corpore, qutt i gentiles magna fuperfiitione bifficiebantur crnbsp;tur,dominus uetat ab aliquo edi, fed ßbi quod optitdquot;^ |nbsp;er delicatius haberetur offèrri,er igne altaris cotnbd’‘bnbsp;reliqu.is uerö carnes extra cafira comburi,bi exeittp^^nbsp;Chrifii domini extra Hierufalem crucifigendi:offrr’^‘^nbsp;comburi iubetur,ut nullius ufui cedat, eo quodnbsp;tum. Qÿa btterbn loquutione difebnus, facrificiu/i»nbsp;peccatum, quia füisßdio fit erreconciliatiodeiP^nbsp;peccato,ut efifiequentißbnum bi lege,Sic panis qu^rnbsp;bl Eucharifiia dicitur et efl corpus Chrifii,quia tefldid^''nbsp;U uice infiitutus, ut corpus Chrifii bt cruce bnmobd^'^.nbsp;mundi pretiu er redemptio repriefentetfideliu deU^r tnbsp;mw cordibus,etbtcommemorationem e^ußfanguiti^^nbsp;mortis Chrifii profalute ßdelium m;rfliceedatur:tatt^nbsp;de facrificio uituli,
V nu quoq^ arietem fumes,fuper cuius putponent Aaron Sefilii dus manus jnbsp;quum^ madaueris arietem, tolles fan^^*nbsp;nem eius,ôe fundes circa altare per gyrun^
Ipfum autem arietem fecabis in frufta,*“’^^ ta^inteftinaeius ac crura pones fupernbsp;cifas carneSjSe fuper caput illius,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(1
8£ öfteres totum arietem inincenfun*’*’^ per altare, holocauftü cft domino,odotnbsp;uiftimusuiâimæ domini*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
N«nc quomodo bi confecratione Aaronis etfißo'^^^ duo confequêter arietesßnt offerendi, ad docenduß^.nbsp;quid domino femper offèrendu fit à facerdotibus,qKi^^ Jnbsp;nilt;fi cejfurußtbiufum facerdotu, er quid oblaturÜQ jnbsp;tibus plebibus re/iruandii. Vnum itaque arietem id^^^ •nbsp;nunc Mofes maàare,hoc modo,ut conftituto artetenbsp;tabernAculumfaederis,eius capiti manus bnponattif'i^nbsp;Aaron initiandus er fui filijtSic^ madato ùDiofenbsp;er occifo, fumat fanguine et fùndat fecus altare btpnbsp;locu per circuitH,membratbn^ fecetur btfiufta corP'j^nbsp;amputato prbnum capite, debide omnia itta membfd^^nbsp;uentur fimul cum mtefiinis ac cruribus, ey fubin^ff^^nbsp;ponantur pariter cum capite fuper firuemnbsp;altareholocaufiibtcendenda,ut totus pariter aribnbsp;deo offeratur perfiélo bicendio.Vl fit acceptabibK^nbsp;ficium domino deo bt odorè fuduitatis: qui pofinbsp;di ritum exaüum ex fide domino placente, ernbsp;obedientia fefe reconciliandu promittat, ernbsp;peccata eorum pro quibus offèretur, Talis^nbsp;tegre domino delata, de qua nihil bteibumnbsp;Ibiquitur nec facerdoti nec offerenti, holocaufinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Tolles quoqj arietem alterum.fupef^^“ caput Aaron 8C fiifj dus ponent man«?' J
Quüœ imolaueris arieté, fumes de fa*’» jj i nedus,Ä ponesfupcartilagincaurisAa*^,(,j (nbsp;Si fup cartilaginê(«cl fibriamquot;) auris filiofnbsp;dextr^jCtfup pollices manus eorûacpf^'.jg,nbsp;xtrijfparges^ fôguinêiuxta altare J
Quumœ tuleris defanguinequieft^^^ tare S£ de oleo undionis, afpergesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
ueftes dus, filios Si. ueftimcntaeoruo’r
EXOD VS
T H E Z A F n» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Io6
|
flus erit ïpfc amp; ueftimenta cius, 8f filii eius,et ueftes ßliorutn cius cum eo, «n- Alter artes donüno offèrendut ad confecrationem fa ‘ cerdotalet}gt;,dicitur artes confecrationis:hoc ritu, Aaronnbsp;cr fill) ponent manus fuper caput ipßm 'm congjcäu tanbsp;lgt;ernAculi,priefente zT aßiiciente populo. Deinde à Monbsp;fe occiditur, ^7 de fanguine eius non tant mimgitur aranbsp;uel eim cornua, fed fuper cartiligmem auris dextrlt;e Aa^nbsp;routs Q- giuf 'mfuper cr fuper pollices manusnbsp;pfdis dextros eorundemtreliquwn autent fanguinent ;nbsp;adaltarepercircuitum.De codent autent fanguinenbsp;•tdaltare poßtOjCt de oleo uuâionis ßmul aßterges Aanbsp;^‘»‘(in,ßlios,cr ueßes confecradax: hoc efl,de'mceps nulnbsp;^°‘gt;lioufuiaptandaf^uànt facro,à nentine mduêdasprienbsp;^^^uiin (tb Aar one C7 ßlijs eiiu-Sic enim exigebat po=nbsp;P‘*^fuper]litio, ut 'm magoA aflimatione haberentur ue^nbsp;propter ueßes perfona officium^ tollesœ adipem deariete,amp; caudam amp; ar^ lt;igt;natn quæ opent uitalia, ac reticulum ieco^nbsp;duos renes, atqj adipem qui fuper cosnbsp;dextrum, eo quôd fit aries connbsp;terationis, tortam^ panis unius, cruftulâ panis con ’Pttlam oleo, laganû unum de caniftro vz.'f-'nbsp;•ttoruiHjquod pofitum cft in confpeflu dniînbsp;pones^ omnia fuper manus Aaron amp; finbsp;‘lorum eius amp; fublcuabis ea fubleuationemnbsp;'O*?«« domino, ^“‘cipies^ ea de manibus coram, amp; in^ cendes fuper altare in holocauftum odoremnbsp;Juauiffimuni in confpeâu domini,quia ob^nbsp;*3tio domino eft, ^ubentur hec omnia pariter imponi 'm ntanus Aaro» quot;iî amp; filiortim, 'mßgnimt ^uod oblata ilia de anintali’^nbsp;reliquis ad cibum pertinentibus, iuris ejfent fùtunbsp;^“ficerdotalis: CT non tam facerdotibus quàm ipfo do=nbsp;”'*1« oßirenda efre,eatenui ut nihiltale unquam cederenbsp;^^^eret m uftmi prophanu cr laicum, fed facerdotibuinbsp;’'^^^quendumjn cuius ßgnum duo fieri iubebanturtprinbsp;’’“‘quot;i gt; W h^c omnia oblate ponerentur fuper ntanus fa^nbsp;Hk'''**’’’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t quorum tune quot^ ntanus à Hofe, qudß tradente iHis ius tulia poßia fdi ¦’’«c folwm fufienabat eorîi manus talia firentium,nbsp;^‘^mbat cumdecoro cr folenniate furfam quantimtnbsp;potuit^çr iterumfubmittt finebattdemde à ßnißranbsp;ƒ f xtrdm tnouiabat,m morem cruci5,ßgnificando ßrnbsp;offr '”yßeriiim, uel oinnipotentiant dei, cui hecnbsp;t«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nùniflraturi elfent facerdo ntni^ '’‘^r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dominus efi totius mundi o« Aliud conf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^npo^pro tlla tttce,dum hocfacrtficto nil'J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;odorent fuauifiimumdomino. No« ?«od(/ora«»s talibiis nidoribus deleäetur,fedfides,ßes ^*^^**^^*’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pldceat et 18 3® 3' |
33 Sûmes quoc^ peflufculumde arîetequo initiatus eft Aaron, fubleuabis^ illud ele^nbsp;uatum coram domino, SC cedetin partemnbsp;tuam, Pedlußulum hocßcimdi arietis, de quo ntmc fcribi tur, fectmdum prafcriptas partes 'mcendendum, Nuncnbsp;quidem confecratori Nloß cedit, femper deinde fummonbsp;facerdoti eeßurum, cr nuHi filiorum uel minori facer»nbsp;dotifub fummo, Sanflificabis^ 8C peâufcutum eleuatioM Ë nis,amp;armum oblationis quieleuatus eft, amp;nbsp;qui oblatus de ariete,quo initiatus eft Aaronnbsp;amp; filii eius, cedent^ in partem Aaron 8C filiorfi cius iure perpetuo à filqs Ifraël,quia oblatio eft SCnbsp;eleuatio à filqs Ifraël de uidimis eorum paci^nbsp;ficis quae ofterunt domino« Sanilificatio tails peâufculi quod dicitur eleudtioniSt armi oblationis,aliud non efl quant feparatio taliimtnbsp;0J ufumftmtmi facerdoti5,quotiefcunq; facrificia falutAnbsp;ria,qult;e cr pacifica, pro gratiarumailione ofßreban^nbsp;turtdequibushuiufmodi portiofacerdotifummocederenbsp;perpetuo diuino^ iure debebat,cr i nuUoalio edilice»nbsp;bat:ut recordaretur femper de peilorefideli crfyncer9nbsp;oflèrendo domino, armo^ adiutorif prox'mis miniflrannbsp;do,Hiec efl en'tm fiimmi pontificis ßnaio,fyncere donUnbsp;no cr fidelibus miniflrare, Yeftem autem fanflam qua utetur Aaron habebunt filii nus pofteum, utungantur innbsp;ea Sc confecrentur in eis manus eorum, Septem diebus induetur ilia qui pontifex pro eo fuerit conftitutus de filfis eius, SC quinbsp;ingredietur tabernaculum teftimonq ut mt-niftretinfanfluario, Lege cauetur de fucceflore pdtri fummo pontificifilt;i Sacctffo» lio,quomodo confecradusßt,non alia ratione quàm nuc cönfcctan-Aoron initiatus efl, ut cum folennitate mßgni 'mduatur du».nbsp;habitufummi facerdotq,utnoudtmâionetmgatur exnbsp;capite cr manibus, Nec id una tantum die, fed fubmdenbsp;feptem diebus cr unilionibus acfacrificijs: omnia ad fitnbsp;tisßciendtim fuperflitiofo populo, Interim tarnen myßegt;*nbsp;rio non carebant,charifmatis mult'ts pontificem exornOinbsp;ri, cr continuo proficere, non pojfe repente fummumnbsp;fieri,femper conari ad maiora, etiam qui fummus habeanbsp;tur,feptenarius en'tm numerus Hebrats eft uniuerßlis etnbsp;indeterminatus. Arictem autem confccrationumtollcs, Slt; coques carnes eius in loco fanflo, Sc comedet Aaron SC filfi eius carnem arie tis. Panes quoq^ qui funt in caniftro ad oftiSnbsp;tabernaculi teftimonfi. Sc comedent ea,ut fit placabile facrificium Sc confecrentur ( uelimpleantur) offerentiü manbsp;nus ad fanflificandum eos ? Alienigena nonnbsp;uefeetur ex eis,quia fanflum funt, ciÿodfupereft de ariete confecrationHm,poft peäu Iculum deiatii Moß, çr reliqua iam 'ntcenfa er igtte ab» « 4 |
Cpulxfa erat. 54 37 EX O D VS iuiefur mï locofatiâo coqtiendum tn cil)um Ad ro«lt; zj’ ßlijs eiui,ufid cum panibuf,^ui inc^nißro oblanbsp;ti fiterât ad atrium facerdotum cum reliquis, Tali enimnbsp;conuiuio complebatur initiato iiouorum facerdotu,do»nbsp;imno gratiam largiente (y’ complacetitiam habente in finbsp;dcfdeuotione ac obediëtia, am facerdotum omnia iuxanbsp;dei pr^fcripttim complentium, ^uam populi ifraëliticifnbsp;domino offirenttum hfc munufcula, zr reuerentia dianbsp;gnAfufcipientiam ad mandatum domini, nouum faceranbsp;dotium-Alicnigena autemhicdicitur, ^uijpidm de alianbsp;^udcunq; fiinülia^prœter qudm de/ùmilia/acerdoali CTnbsp;Aaronica,etiam ß ßdJßtdetribuludauelLeuiticaalidnbsp;ßmilidt Quod fi remanferit decarnibus confecra tis depariibusufq;tnane,comburesreli^nbsp;quias ignûnon comedetur, quia fandü eft.nbsp;Pro conteßntione maiort fanéiimonite facerdotalisnbsp;prifcipitur, ut illiut facrificij de arieteconfecrationumnbsp;nihil prorfut reliquiarum reßruetur îk cralHnu, ornuianbsp;fcilicet qu£ non comeßnßerwnt 4 filifs Aaron facerdonbsp;tibiu.Vbi etiam de eorum ßlijs,ßliabui zjquot; uxoribuf nulnbsp;ta legitur exceptio ? Quiomnesproeo die fuis proprienbsp;cibis uti debebant, ZT non edere quicquam de hoc arie» 4nbsp;teconfecrationiSt Oinnia quæ præccpi tibi,fades fuper Aa^ ron amp; filiis eius, Septem diebus confecrabisnbsp;manus eorumt inculcationiicaufaadijciturepilogtUf Zr ne quis ft ßieetur h^c non à domino iußa, fed 4 Mofeßijfe præ»nbsp;fumpta: utq^ legis ralionem habeat m generationes fùtunbsp;ras in longinquum,donec tempus corredîionis appetat,nbsp;quando legale hocfteerdotium ßniendumßt, cum ta»nbsp;bernaculo^templo,e3‘ Aaronicapoßeritate^qute,ut ui»nbsp;detur,pariter cum aduentu CbriJH zx euangelica prtedinbsp;cationenon tam expirauerunt.quàmcorreéîa funt, ZTnbsp;confummaa i» /piritu cr Kfrifatr, qme dudum habebannbsp;tur (y erant umbrte ßgt;iritudliucharifmatum zy rituum. amp; uitulum peccati fades, per dies expiant dum * Mundabis^ altare quum immolauc-ris expiationis hoftiam fuper illud, amp; ungesnbsp;illud infandificationcmcius, Septem diebus expiabis altareamp; fanftfî-cabis illud,amp; eritaltare fanâum fanâorum: omnis qui tetigeritaltare.fanâificabitur. Septem diebus ßnguUs confecrationis duo iHi arietes S8 40 4» 45 eodem ritu,ut pneferiptu eß,oßcrri iubenturtEt ne quis 44 de uitulo dubitet, de quo in principio capitis mandaba»nbsp;tur extra caßra comburendo, prieter adipem totum quinbsp;opent inteßinA, zy reticulü iecoris ac duos renes, zycgt; 45nbsp;ïdeo hic adneHitur etiam reliquis feptem diebusßmilemnbsp;uitulum oßrrendum, præambulum confecrationis facer 4^nbsp;dotalis, Mf fepfê uituli ey qiatuordecim arietes in confenbsp;crationem facerdotum fùermtmaélandi, feptem fibi fucnbsp;eedentibus diebus^modo prlt;efripto:ß cui aliud uidebianbsp;ftcritioquot;’quot; moror^Videtur autem hec maâatio prieambulanbsp;arietum ßtijje ueluti quandam confecrationem alaris ttOnbsp;tti holocaußorum, in atrio facerdotum «cl abernciculit |
T H E Z A F E. Eodewen»» uerfuiungitur.-Mundabis altare cum laueris expiationis hoßiam fuper illud,zy ungesnbsp;fanäißcationem eiui:qudß dicat, Sic quoq; feptemnbsp;bus ßngulis emundabis arâ, utpoß oblationem duot“^,nbsp;arietum uno dre, fern per poßero dieiterum huiusu'lquot;nbsp;pretioßoribusmembrisexuflis^cr fanguine delifù'^nbsp;aram confecrabis zy emundabis ufq^ feptem uicthtts'^^nbsp;andern fufficienterconfecratii habeaturin perpetu'S''''nbsp;eatenus,ut quicquid iüic oblatum ßerit hoßiarUtfe^quot;^nbsp;dum legem,ßne dubio domino deo fit gratum ftttttrUnbsp;acceptum, zytanqudm fanäumfanäorum haben‘i'‘^‘nbsp;^Hoc eft quod fades fuper altarit Ag^’*’’nbsp;anniculos duos per dies iugiter,nbsp;unumagnö fades mane,amp;altcrüagfl*”’’ inbsp;fades inter uefperas, decimä partem fimilæconfperfæoleo^'*'^ fo,quartam partem hin, 8C uinum adlib^**'nbsp;dumeiufdemmenfuræproagnouno* ( Alterum uero agnu offeres ad uefpe*^*?' iuxta ritum matutinæ oblationis, amp;iuxd^*^nbsp;bameneius fades ei in odorem fuauitatiS'^nbsp;crificium eft domino, holocauftum perpetuum in gcncratio”^ ueftras, ad oftium tabernaculi teftimonijnbsp;ram domino, ubi coftituam uobis utloq**^nbsp;adteibi,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^ Lex domini de iugi facrißciohic obiter feribi tur^ut omni die duooßeranturagm,unus mane,alts’'^^nbsp;fßerifin atari holocaußorum. Non ßne obtationihU^P^ .nbsp;tnitlt;e zy uini, ßc ut oleo purißimo zy cotufo conf}^.^ 'nbsp;turßmila, zy uinum habeat quaram partem hi» 'nbsp;bamiite,ad agnum unum, zy deßmiladecinupAfS”^ ¦nbsp;furæ accipiatur,quam intelligere poffumus ephi,‘d^.^ jlnbsp;ma pars ephi de ßmila oßeratur cum quolibet agii‘gt;' y Inbsp;gnißcabatautemChrißum perpetuam zyunicaint^.^iii'nbsp;pitiatioaem pro omnium peccatis,à conßitutioaenbsp;num u/q; ad ßnem mundi. Eodè autem ritu uterqsnbsp;quotidie offirebatur ad ortum foli5,zy adeius ocCT ,nbsp;Talibus autem facrißc'qs fe tunepa/fus eß placorif y,nbsp;ofßrentium meritis,multo minus faitguine agnortiH’^«.nbsp;charitate,obediëtia zy patientia eius agni qui iuldr.nbsp;caa mundf cuius mérita aterna funt^ey ßne teiup^”^^nbsp;aliqud uicißitudine deo noa zy acceptißima» t j Ibi^ prædpiam filiislfraci,5lt;fandifi^ tur in gloria mea.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj | SandificaboSC tabernaculumtefti^^^’^^j cum altari,amp; Aaron cum filqs fuis faOlt;3’ |nbsp;bo,utfacerdotiofunganturmihi. Ethabitabo in medio filioru IfraH, . eis deus, 8C feient quia ego dominus deus qui eduxi eos de terra Aegypti, ut maO^*'nbsp;inter illos,ego dominus deus ipforum» Eaedus pacifeilur cum ifraele dominus,fi iux^ nbsp;nbsp;nbsp;F ntonias domint in eo fanüuirio colere feßiiduerüih rum ex fide zy deuotione,quod nonßt iUos u»q^nbsp;ferturuSffed in omnibus inuocationibus |
I « J ( I t EXODVS facerdoti/tn loco ptnâo Sieut cr âd opiâ non rar O dominta apparuit^gloriamfuamnbsp;ontnibtit a/picicnttbM ïfraèlitis. Ipfum autem tabernacunbsp;‘“vifuotioituni confecrdtam fatièificaturits ßtcumal*nbsp;faccrdotibuf,ß tamë minieraucrint digne cr denbsp;fitmnù dei facerdotcs dccet.Promittit fe habita^nbsp;(» medioßlioru ifraël, qui nufquam abefl^ omnitinbsp;J^^^^amp;implcttTaeriautem cr confolarißdelescon=nbsp;i^‘;‘‘^doigt;iinui,ai;'(u mandatu attentof,cr omnibiapronbsp;Jp‘^^^nece/?itatibus,quod eß ipfum illorum eßedeum.nbsp;igitmr capitis fumma eß. No» proprijs quenquamnbsp;J'^’^dißcttri operibui,etiam ßcerdoteSj fed ex oblationenbsp;ditlùiw accepta, non quia deßrtur, fed quia pr^ecipiturnbsp;f^fipitur, intercedente Chrißi dotnini morte, cuiusnbsp;'’‘^’quot;^0 çr fanguine ßdeles faluanturj qui eß nofirum iunbsp;^^ßcrißcium in coelis. ^fCAPVT XXX. ; Acies quocp altarcad adolendum thymiama de lignis fetim,nbsp;habens cubitum longitudinis,nbsp;__Si. akeruni latitudinis, id eft qua* ^'¦anguiüjg^ duos cubitos in aIticudine«Cornbsp;*’üa ex ipfo procèdent, uefties^illud auro puriflïmo,tam tedium quàm parietes per circumitum, amp; cor^nbsp;»'«a eius , facies® ei coronam auream pernbsp;gyruiu, quidettt adßgtiAri hic amp; alibi per tota legem faito orditus inßriptura, de qua tarnen non laboro, fednbsp;alqscoininitto,ut non neceffdriant diligentiam^ tJlaximenbsp;ixtwHiebrai uetent ordmis inquirendaefferatiorum,nbsp;öw f« lege quam prophetis. Alioqui uidetur altnre inquot;nbsp;^^ißconßäum ßtißecum alijsrebusadtabernaculumnbsp;y , Mf, PwwcnhfeMi* Vtcnnq; hoc habeat, Hofes hic defcribitnbsp;/ Pnwo aram incenß,dci,nde alia promißue. Prfrt« arulanbsp;f fiif PV n^«!x fetim conßaa,fed Mtdici; auro teila, unde fitit ex lignin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conßda/ed unditj^ auro teéla^ undc ©• aitare aureutn dicitur,ßmM qua luculenter defcribi 1« iiterd. Cornua non aliter inteUigütur quam in aranbsp;^°b}cauß}rivgt;nßijß,radij fcilicet campoineüisereäi 4nbsp;«tiäfcorfinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peripheriam ßuecraticulam eam^Teäa enin) fuperius erat intra coronAm,quo matte uefßerithuribulu ponebatur, fumquot;nbsp;f’^^^orbonibusde ara kolocaußi fub diuo extra taberquot;nbsp;f^culuni in atrioßmpoßto thymiamate odorißro, tunenbsp;quandoUelmanelucernosextingueret 'm cädelabro^ uelnbsp;neßeri redaccenderet ut tota noHe lucerentfnbsp;duos annulos aureos fub corona pernbsp;fingula latera, ut mittantur in eos uedies, öCnbsp;altareportctur Ipfos quoqj uc(3es facics de lignis fetim, a^inaurabis, Pones^ iilu j nbsp;nbsp;nbsp;uelum, quod ante ar* cam P^*’detteftinionii coram propitiatorio quo tegitur teftimoniü, ubi teftificabor tibi.nbsp;Portatilis quo^ erat htec aurea ara,ficut etr area fxnbsp;deris tnenfa, quatuor annulis, ey duobus deauratisnbsp;l^^ibus de lignisßtim ? Stabat autem media 'mter men» |
lo TUEZ APE, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;107 fam propoßtionis er candelabrum extra fanâii fanëio r umf contra uel propeuelu,quod dinidit fanâum fanëîonbsp;rum à fando’.et dicitur pendere ante area tefiAmenti, etnbsp;coräfuperpoßtoiüi arciepropitiatorio,quodutdiiluin ^s°a'cxi^nbsp;cfif ttihil aliud eß q tegument um aliquod quo area cr pofiium.nbsp;in ea repoßtlt;e dure tabuhe decalogi conteguntur,utrinq;nbsp;habenscheruh'im. Quodcr fedesthronusdeiifraëlnbsp;eße dicitur, unde loquatur ad fummumfacerdotem exonbsp;rat US, cr ßtppliciter requißtusinneceßitate fide Hum. Et adolebit incefum fuper eo Aaro n, fua* uefragrans.Manequandocomponetluccr*nbsp;nasincendetillud: ÔCquando Aaron incenderit lucernas ad uefperum,ure£ thymiama fempiternum,in*nbsp;cenfum coram dnoingenerationes ueftras* Qÿomodo 'tncëfum mane or uejfiere curetur diitum eß, ut fempiternum coram domino lumen cr odoramennbsp;turn perfeueret,^ nunqudm deficiat. Nonofferetis fuper eo thymiama compo fitionis alterius,ncc oblatione dCuidiimam,nbsp;nec libabitis libamina fuper eo. Prtcfcripta lege erat compofitio thymiamatis, ut alia ter nequaquamconficiatur.Etperegr'musfujfitus quamlinbsp;bet pretiofe ZT artificiofe comparatus eo altari minimenbsp;tmponatur.tJeqi oblationi cuicuntp deferuiat, nec uidlinbsp;mlt;e uel libationi,fed tantummodo odoramettto facrofannbsp;âoquotidieimponendo. Et deprecabitur Aaron fuper cornua eius ß femel per annum.De fanguine, quod obla*nbsp;turn eft pro peccatoexpiationum, femel innbsp;anno placabitfupereo in generationibus uenbsp;ftrisjfandium fandlorum eritdomino. Ex loco iflo 'mteUigitur Zacharine patr'is loannis Baquot; ptißießniliofaccrdotalis, quiintemplutn (ntroibatfegt; nirêffirisquot;nbsp;cundum uicem ordinis fufnon 'm fanâum fanäo}u,fednbsp;in templam ubi ara incenßerat. In quod uulgus minimenbsp;ingredi permittebatur,fed conßßebat in atrio. Semel equot;nbsp;nim fummus facerdos folcnniter 'mcenfum ojßrebat innbsp;anno,nbsp;nbsp;nbsp;deprecabatur 'm die expiationis ,qu«e décima erat 'm menfe uel luitAtione Septembris.Ex fanguine ob» lato pro peccatis cornua deliniendo. iion m fanilo fanquot;nbsp;£îorum,Çed ut eßet hac aëlio ac ßnilio omniu celeberquot;nbsp;rimaati^ fandißima. Quanqua çr eo diemgredereturnbsp;fummus facerdos infaiiilafanüoru,nonquàdibidcfl!i,nbsp;ret altare aureum mcenfi,fed quia ante arcam dominbsp;m deorecabatur bro peccato populi.Licetfieripotuerit -Äf« fadenbsp;crucrtßmile fit m/ancto janctorum Ultimi templt non in ultimonbsp;fidße arcam domini,ut criudtei tefinntur,nec propitia^nbsp;toriu,nectabultetcfia,merui:fieriqipotuerit, utuidetur,nbsp;quod loco area fixderistunc ibi fieterit altare incenßnbsp;aureum. Odorautein fuauifiime fiagranlilt;e quotidianlt;enbsp;de aramcenß,eum odorcmßgnificabatinecclcßa quonbsp;fideles deo gratificatur,qui ctlunicus Chrißus,^ ipßquot;nbsp;us boßia,qua pro nobis fe obtulit patri. Non cnim Cbri* Chtiftn» t»nbsp;ßus 'mlegeuno anttimtypoadumbrabatur,fedmultis, gnj““,*”*®nbsp;ipfeagnuseß,uitHlus,altare,arca,mAnna,fuffitus,facerquot;nbsp;dos,ueHes,tAbernaculum,fuisratiombns multis nwltitm |
|
BXODVS del griiliitm per Chrißtm ad eccle/tam deßgttduda quot;Ve Hes aurei in ara duafunt teflimetitn^quibiu commendanbsp;tttr Chriflus, cr teßimonium rccipit:ßue lex er prophenbsp;t,e,Anteuelinn ara ponitur Chrifliu pro eccleßa nüli'*nbsp;ante femper orat : femel intrat in fanàafanâorS, gt;* CL'O’luutuscB eft dominus ad IVlofcn, Cidinftionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* uicelimapri QlCCnSt tukris fummamfiliorumlfraH ’ luxtanumerumeorum,dabuntfingulipro-pitiationê pro animabus fuis domino quûnbsp;numeraueris eos,dC non erit piaga in eis quünbsp;fuerintrecenfiti» Hoc autem dabit omnis qui traniit ad nu merum, dimidium ficli iuxta fidum fanäuanbsp;rq.Siclus, uiginti obolos habet. Media parsnbsp;üdi oblatio fitdomino. gt;4 Omnis träfiens cum numerandis à uigin ti annis amp; fupra,dabit oblationem domino,nbsp;»ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Diues non addet ad medium ficli, 8C pau per nihil minuet dando oblationem domi-ni adredemptionempro animabus ueflris. 16 Sufceptam^ pecunia propitiatorum à ft' Itis Ifraël, trades earn in ufus tabernaculi teftinbsp;monijjUt fttmonimentum ftlqs Ifrael coramnbsp;domino, 8( propiiietur animabus ueftris. Non raro n»»icrafgt;lt;it«r populus ifrael ut gratia dei ad ipfam tam mirabiliter multiplicanda, prout patribidnbsp;promiferatjfepc agnofieretur, gratior fieret ad do^nbsp;maum^Vtep ordo populi confiiret elegantior: peutnbsp;grex chara filiorum, uel peculif cuiufeunefi augmetum^nbsp;pecunia fcilicet uel prcedia,numeratur crebriuf, pro in^nbsp;fiS’’* nttinerantis,er profiHu nu/meratorivm- Sicnbsp;tfrael fepe ntimeratur,fed ut hoc fieret fihciui, pr^ecipinbsp;Per (ÎC1OS tur.ut non nip danda pecunia dimidü fielt à pngulis tennbsp;tetur.Qife coueHa pecunia dimidij pcli,id efi decè obonbsp;lorwm,numertim refirebat ifraeliticum.Qjiie deni^ penbsp;cunia non in hutnanos er f^cuUres ufus, fid in impendnbsp;fas tabernaculi er facrificiorum producebatur^ si ^uannbsp;do pne pcli dimidif coHePione nun]erabatur,prorfus innbsp;fiufia erof njMBcrdtio er pernicio/a, ideo ed pecunia dinbsp;cebatur pretium propitiationis, (^ud redimebatur piaganbsp;alioqui recidenda in populum uniuerfam. ytpHum lenbsp;gimus fub Dauide per loabpopulïiprater hanc legemnbsp;tiumerante^Nunterabantur autem non mulieres, non innbsp;frntes,non exteri,fed qui uiginti annorum atatem aßesnbsp;quebantur uiri,er fupra,Et ut numerus certius habere*nbsp;tur,p!).tuitur non plus dandum à diuite quim à paupere,nbsp;ne numeri ratio non confbrettNominabatur autem hocnbsp;paHo coüeHa pecunia propitiatorum, quia mifericor^nbsp;didtn afiequuti fidßentt'Vbi notandum fideles noninte^nbsp;dîuînfS'”“™ P^lum, fid dimidium ofièrre deo infanHa, fidemnbsp;fcilicet er charitatem imperfiHam quandiu peregrinannbsp;tur in hoc feculo,perßcienda autem in caelo^ ^Loquutus^eft dominus ad Mofen, di eens: C Facies 8C. concham æneam cum bafi fua 18 aenea ad lauandum, pones^ illud inter ta- |
«9 äo 11 KI T HISSA, bernaculumteftimonii amp; altarc,8£ impo**^ . -11/ Etlauabuntinea Aaron, 8( filiidus»* nusfuasac pedes,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- quando ingrefluri fuerint tabcrnacd*’ teftimonq lauabunt fe aqua, Siquando^^jjnbsp;celTuri funt ad altare ad miniftranduifl» 'nbsp;offerant in eo thymiama domino, nenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ moriantur. Et lauabunt manus fuas amp; pedes nbsp;nbsp;nbsp;gt; non moriêtur, legitimum fempiternuö'^’^ ipfijScfeminieiuspcrfuccelfiones. Abluenda iugiter erant in cultu dei ac Ceron‘S ¦. corpora tam facrificantium facerdotum quàitinbsp;rum carnes. Ideo conficienda pracipitur conchs^'^^ßnbsp;fuperbafianea adintroitumtabernaculit NitKin*”*nbsp;forma, quam nunc dominus i/iopprafirmat innbsp;qudlem pofiea licet capaciorein extruxit Saloi»‘quot;'‘.nbsp;nunquam qui/quam contingeretquiequamdeuafinbsp;pli,intraturustabernAculum,nippriusmanibusbdinbsp;pedibus,alioqui ob fuam immunditià diuino iucid^nbsp;riturus,Lauacrum autem quo folo fideles mundaiit“’’^*^'nbsp;eccleßa,er mortem euadunt domino minifirantes,nbsp;fins efi, er per eum ad fideles dei gratia, nonnbsp;ttaturalium rerwm uel operum humanorum tsirtis^ .nbsp;adio, Potefi er baptifmi aqua intelligi,cuius louas''^^nbsp;ceße efi ut purgentur,qui ecclefilt;eianuas ingrediu^'^ gt;nbsp;uel lachrymarti er poenitentia lotiones quotidiattf’^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. perpétua intiocêtis uitie meditatio hoc labio intelHê'^c ^Loquutus^ eftdominusadMofefli^^ cens: Tu quoqj fume tibi aromata primae rhæamp; eledae quingentos ( fcilicet ficlos Jnbsp;cinnamomi aromatici medium eiusdu^vnbsp;tos quinquaginta ficlos,calami aromatidnbsp;militer ducentos quinquaginta ficlos, . cafiae autem quingentos ficlos in po^^ i refanäuarq, oleum de oliuetis (menfuf®’’’' 18 19 3° ly facies^ unäionis oleum fanâû tum compofitum opere unguentarij,nbsp;unchonis fandium erit,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj 16 amp; ungues ex eotabernaculumtefti»!’®*’ ’ amp; arcam teftamenti, amp; menfam cum omnibus uafis fuis/^*’ labrüjSf utenfilia eius,altarc thymiain3t*^’p amp; altare holocaufti,Si uniuerfam fupP Ieäikm,8lt; concham cum bafe fua:nbsp;fanäificabis^ ea, 8C erunt fandanbsp;rum,omnis qui tetigerit ea fanäificabit^'^'^ Aaron amp;filioseiusunges,fan(3ific3^*®^ i» cos,utfacerdotiofunganturmihi. t^irrha arbor dicitur in Arabia, quinq; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 cuius uirgula Arabesexurunt,ut melius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| dificent : ex quorum odore morbi contraherentuf. ßmoßoracis occurrcretur Huiusarborisnbsp;prie finde uocatur.Calamus autem uirgultü, in |
|
BXODVS 1’*'* ''^fçilur,Juorttm tantum calamorum, er eimumo» inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;num dteitur, quia 'm modum cann^e fitbtÜes habet cala» J ^ßerreplicatos,cinereittel nigricoloris,Ex hiser alifs addito oleo oliuarum menfurie hin,opere unguentanbsp;%^lt;)nficiebatur unäionis oleum. Non ad totum tabernbsp;i«tingendum,fed ad ßgmata ßgnandu paßim,nbsp;QSfW worem er fu/fraganei epifcoporii,ne nihil age»nbsp;’^\quot;*’'‘gt;l‘^pferunt,uera mterim epifcopalia oßßcia ne»nbsp;'¦ p ’^^?*No/ir«m tmHionit oleum ßjiritiu fanäus eß,nbsp;R»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 patre fidelibus,quo ad omae opus fan» jni reddutur idonei, er eccleßte nünißri er ferui dei, QSlt; ei« tetigeritfanäißcabitur, Priu« mundandi funtnbsp;[«ftrdotes quam reliqui Leuitte, antequä iüa omnianbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''2'’'^ «aidèrent; er poßquamtetigijfent illa,non illotis ß'ni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prophaaa, traHanda erantibJon alia ra» ^itimreuerétiie gratia,ut propter dei legem,prie » religionem, omnia facrofanâa haberentur,nbsp;”*^'1 ibi 'mdecorum, ßiuolum cr 'tmpurum admittenbsp;«elnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifftquam ; ßc enim exigit temeritds huma quibufdam traditionum ab externamun P'*'RMf4rttMr er perueniunt ad inter nam, qua donbsp;.quot;^‘^nüphicet.altera tarnen charitatiferuit,nbsp;nbsp;nbsp;non ù ''‘««nnnendu* îl A' ’ 4Uo(ç IfraH dices î Hoc oleum un^ ™onis fandum erit mihi in generationes ucnbsp;com^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;° ungetur ex eo, 8C iux» fanA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”°*'fAcictis aliud, quia îj U*””^»fandumerituobis* noino quicunqj taie compofuerit, amp; de*nbsp;U Uf alieno, exterminabitur depopu* K OfciB« ^dfUelßmilitercofiUum aliud, pracipitur f^^punt applicandum prophanis ußbus,fed tantit di»nbsp;‘quot;^»'Jiulis ficerdotum cr regum munHio, quos fanbsp;^'’^finSos habere debet omnis populus ßbieflorum,nbsp;er turnen fuum dominus 'tmpartiturut dij appelnbsp;Sifitç in reuerentia er teßimatione honori^a,nbsp;er adaugeant femper fide er iuflitia ad deum ernbsp;ProWbetur eiw tfus prophanus qualifcunquenbsp;mortis,quoßt authoritas maior, rebus hoc o»nbsp;expedit i« hominum re»nbsp;fumordwiiîconßßo, utnuUalo«nbsp;bet 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fu^iciatur nemo, utfefe quili ' piebe aquipayet reliquis omnibus, fed honore 'mui 4jy^î'***''’iendwn eß, er gratiarum dei in hominibusnbsp;rieti« to lt;fdmirandafunt er colenda, Vt ordmis mnbsp;/iwnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contem» ißif potius confulatur,qui natura ui ciendo 'quot;^P^iiiores, quo mutuum beneßnbsp;„ i«omnibonoto?^“reipubßcaconquiefcat,etnbsp;lt;rr)‘ • ' ad Mofen t Sume tibi “‘oS ^‘^Jquot;®;o“y?5a«;.galbanumbonbsp;dfw *^*’»®^^‘i8lucidiffimu,aequalispon*nbsp;ÎÎ ^'^erunt. facies thymiama compofitum operc 3^ 37 |
38 ft KI THISSA» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Io8 unguentarq miftum diligenter,purum,amp; fanâum. Cutn^ in tenuifTimum puluerem contu^ deris,pones ex eo coram eeftimonio in tabernbsp;naculo teftimonii, in quo loco conteftabornbsp;tibi ibi fandom fandorum erit uobis* Tails thymiamatis compofinoneili non facietis in ufus ueftros,fandum eritprotenbsp;domino* Homo quicunq; fecerit fimile, ut odore ii lius perfruatur,peribit de populis fuis» Thymiamt confici iubelur ad legem domitti,cr non Suffit«« ma aha ratione, quotidie »Ktne cr uejpen impoaendum cr «.nbsp;ittcendendivm ante uelum 'mterins, fuper ara aurea 'm»nbsp;cenp^à facerdote dum lucernte emunguntur. Sigtüßcatnbsp;autem ßdelium deuotionetu cr ßdem,orationes, cr uonbsp;ta deo grata^ad gloriam det amp;quot; proximiproßiiam ; bnnbsp;ittßnodi enmt uota domino in odoremßtauitatis compta»nbsp;cent cr probantur cum humilitate contriti cordis,ut minbsp;nutatim memorata aromaa conteruntur^ Poni autë prtonbsp;cipiuntur coram teffimonio,hoc eß, ante fantlum fan*nbsp;{lorum in quo fobat orca foederis, in qua tibullt;e deealonbsp;gi,quie teflimoniam nom'mantur, Ex quo loco dominusnbsp;reßionfa dare confueuit facerdotifummo. Tunc autetanbsp;Koß loquebatur, qui folus ingrediendi ßcultate ßuebanbsp;titr, domino ordinante. Sanäum fanäorum erit uobis,nbsp;quod ad loeit arctc reßrri poteß, er ad thymiama,quodnbsp;facrofanäum haberi uolebat,in prophanos ufus minimenbsp;admitlendimit lt;CAPVT XXXI. EOcutus^ eft dominus ad Mofen, Ecce, uocaui ex nomine Befe^ Iccl Elium Vri filq Hur de tribunbsp;luda, Qjftelüo magtiA uertitur apud Rabi Salomoné, quis ßterit Hur er Huri,pater er auus ipßus Befeleel, com»nbsp;minifcitur^ßbulas panm fidei confentaneas, nec rationbsp;ni,quomodo perfuadeat Caleb, er Mariä fororein Monbsp;ß iflius uxoretn, prosuum ßtiffe huius Befeleelis, quan»nbsp;quam iduerum ßt,fednonniß ex certis hißDrils,non ßtnbsp;bulis probandum. Cum fuperuacanea ßt mquißtio per»nbsp;fona m tunta inultitudme pttniliuru tribHum,m qui»nbsp;bus ßcile committi potuit, ut eodem modo nominati ßenbsp;rint pater ey auus alicuius ßlif uel ßlioram’ obmittëd^nbsp;potius funt huiufmodi di^uMiones,crfacratioribusnbsp;ßudijs 'mßflendum. 8(. impleui cum fpiritu dci,fapientia,SC intelIigentia,Sf feientia in omni opere. ad excogitandum quiequid fabreft'eri po« teil ex auro,amp; argenteo,df xre, Ingenium'mueniendi artes etiamßbriles,nonaliun» Anes fabrf de datur quam à dominotCui er gratie reßrendte funt, j“.'*®“““’nbsp;qui fuoquot^ tempore, quas uult artes pro borni«» comnbsp;moditate dilßenjat ac 'mjßirat,in cuius folius gloria af^nbsp;taudem exercend£ funt, cui etiam prophanlt;e difciplin^nbsp;er artes feruitint,lion eßenjm ufut ereutururum ud or |
|
nÀfuv» dcpulêfiritadiBew'tÛicitiM, «cl âeo cöfttydrittó^ pt tMtum modui [eruetiir,z2r iniquK medijs ijôit jutera*nbsp;tur,cttmalicuiiuinittritiueldainfiOt ’ amp;inartificiolapidisadcondudêdum, in artifîcio ligni ut operetur in omni opéré«nbsp;Lapides pretiofos proficere in genuina uirtutefua ro infetios ueripmile (it,etiam exfacris literis.Dicuntur autan huiufmadi ganntie lapides impletionum, uel conanbsp;fècrati aut inßtitij, quia aura ornamur ut put daplo cianbsp;rioreS‘ B Dedi^ ci fociuni Ooliab filiuin Achifa-' nbsp;nbsp;6nbsp;nbsp;mech de tribu Dan«Et in corde omniserudi ' tipofuifapientiâtutfaciantcunâaquæpræ cepi tibi, y nbsp;nbsp;nbsp;tabernaculum fœderis, Sf arcam teftimo» nii,amp; propitiatorium quod fuper earn eft,dC cunâa uafa tabernaculi, 8 nbsp;nbsp;nbsp;menfamcp 8C uafa eius, candelabrum pu« riflimum cum uafis fuis, SC. altare thymiamatis,amp; hoIocaufti,Sf o« ttinia uafa eorum.concham cum bafï fua«
ornnu”» do nbsp;nbsp;Omtiis fapientia in cor hominis defiuau, 4 doittind mino« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eß,prouidentii£ diuinte donuw: in cuius gloriam cr non contra iUius beneplacitian fit applicdnda. Oportet illu= ’ ßrißimtim ßii/fe artißcem, cto» qui ex tanta homitiwnnbsp;multitudine de tribu Dan,pré ultimd ac minima,adfun2inbsp;tur à domino ad diuinum iüud opus tabernaculi promo*nbsp;Uendum,c(im cecteris ad eius complemetUum gloriofu/innbsp;fpeâantibus uaps,cr fuppelleClili tota, cum uejlitu ponnbsp;tificaliGTunguentis. 12. nbsp;nbsp;^Etlocutuscft dominus adMofen,dicêsi Deiiscoien Uonalqsmedijsuclmodiscolëdusnobiseftdomnus, dus ut uuit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pracepit cr approbate Non fcowinewM ara bitrio quocunq; inßituendi funt ritus colendi deum, m traditionibus humanis ipfumcoliuelle putemus, contranbsp;rium propheticis diClis cr euangelicis.-nec ratio uolunanbsp;tatis diuina nobis anxie querendaefl, fed pmpliciter donbsp;inino obediendum, cuius uoluntas cr mandatum errarenbsp;non poffunt,qui folus nouit quomodo,quandiu, qua ra*nbsp;tione inllituenduspt modus religionis ceremonialis: qu^nbsp;utnon eßpgt;iritualis,pc non poteß fubpßere femper, fednbsp;pro hominum mutabilitate uariatur:uerus autem cultus,nbsp;q«i in ßiritu cf ueritate defrrlur à uere p^s, unißrtnisnbsp;fànper eß, CT perpétua durat^ C nbsp;nbsp;nbsp;Loquere tu quoq; filiis Ifraël, dicêdo:Sab f ijf bathummeum cuftodiatis.quiafignumeft ¦\ ipfumintermeS^uosingenerationibusue^ ftris, ut fciatis quia ego dominus, qui fanâigt;gt;nbsp;fico uos« q^modo Sabbatireligioprimuminlegemandatu, aduerut» cdebtïnds deicultumordiiMri débita Signum efienim à deoipfo |
iöhßitutu Udcationis à feruiltbus operibusiut eo *¦ gt;4 !| i6 «7 cialiter det uoluntos audiatur,difcatur,propotistu’'i^^ dei regnum quaratur, quatenus asteris diebus teK^f.nbsp;lia curentur,e^ copiofe diuinoßuore adijciantuf*nbsp;ceatur autem fides inunum deum, cr in beneßc“’’*,nbsp;ditorem omniürerum propter hominem,ut fe^P^^nbsp;tninodeonoßrograti, cogitemusquid 4 deorcep^ )nbsp;mus, cr quo modo obedientia mandatorum eiu^nbsp;gratificariualeamus. Cuftoditefabbathum,fanâum uobis î qui polluent illud, morte mori^Çnbsp;omnis enim qui feccrit in co opus peb*’* ,nbsp;nimailliusdemediopopulifui, Sandifieamurfidein unüdeumcreatoremUT^' PoHuit autem fabbatum qui deum non agnofcit 0quot; jnbsp;rcf«r omnium creatorem: qui pro dei cultunbsp;tumaciam contra dei mandata, agendo qua deonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; cent, Morfe morietur in/ringens fabbatum : uitlt;t deflituetur hie cr infiituro fieculo, qui dominus»'unbsp;omnium creatoremnoncrediderit, uel nonnbsp;tarn fiicili praceptofubeße omnium domino co/ittquot;'!^nbsp;rittOpus in fabbato ßcit,qui de fuis fe uiribusnbsp;nonaudiredignatur quid loquaturuelagatinipprnbsp;tusdominideiftth 15 ¦ Scxdiebusfi'ctopus.indiefcptimofï^ J thum eft,requies fanda domino, omois^nbsp;nbsp;nbsp;' fecerit opus in diefabbathi, moriendo*” , R epetitio tarn frequens de fabbato obßruandf , J p amp; leuis eße non poteß, quaUs effet p nihilal^^ Lnbsp;tàmferiofe inculcatapratenderet,quàm nihilnbsp;totum diem iacendo,ßbulando,uel ßrtendonbsp;Sacro aute diefacraopera,cr deo dignà exerciti‘‘C. i^,,.nbsp;ficiendafunt,zx ea non paucafed modtea,nbsp;iCla,quia in illis dies ip fa fanilificanda pracipitu^f'Znbsp;foli deoreligiopßime uacatur,Moriendo auteitt'gt;’^^tfnbsp;tur, qui diem à domino fanCiificatumfaedaueritr^nbsp;Operibus:cr bis impius eß quUmpietatem exerceii^^nbsp;cumq^infabbato,quemdominusfantiificandut»r^ ?nbsp;na mortis decreuit tarn feriofa lege.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, * Cuftodiantfilq Ifrael fabbathum, do fabbathum in generationibusfuis«^’’“^nbsp;fempiterno,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;¦ Quifilq ifraelfecundum carnem feeffeA hi fabbatum ßciant in generationibus fuis, amp;nbsp;turni otio potius contaminêt quàm fandificent,nbsp;dicus dominum quieuiffe qudp corporaliter inteU ;nbsp;çycontcndanf.filij autemfidei ifrdélcrnbsp;quiete feptimo die in domino agant,toti petidetdt^nbsp;mino,cr fefe ipfius uoluntati fanCla eommen^‘quot;^^^^^J^nbsp;ttOKinbsp;bus agitentur ad opera ßiritus contra carnem •nbsp;efl fabbatum agere,fefetotos deo fubdere CTnbsp;plenauoluniatedeorepgnari,nbsp;' ¦ interme 8C filios-lfracl fignumeftp^j^^jnbsp;tuutn,fex cnim diebus fecit dominusnbsp;lerrä, 8C in die (qptimo ceflauit, SC S; O, CT /Cj e tpjius uoiuntati janctiC eommena‘‘'quot;'^ quauolueritcaroagant,fedßiritusfan^^‘’'^^{.nbsp;agitentur ad opera Ibiritus contra car nein.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ |
I
IB *¦ ”* didiir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fola/nijil^s Ucobdontinu con bJ^ ^**^***** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnibiu hominibuf, quia tx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fabbatifma ‘*^‘ q«i in iflu^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;optimum maximum credidea Ht creatorem omnium creaturarum adorauerit, ‘‘ “»gaf S4tuc,j{ dicyßue Solis aut Lumtc, Non enlmnbsp;tu Ufro*”*”*^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diei,quàtn de cu{ wt«D ^‘'^P^^'*°^P^’'fid^'^G^lt;^bariatcmmdeumoa Uh/I ^^^’’^jcreatorem omnium dierum, cr in diebas moH r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Moficompktishuiufcc- tab 1* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cu eo in monte Sinai duas ilt;^*«5. ^^^^'^'^»tfeitipiternum iudxiaffererenon pojfunt, «4 *^^’^'^dauit in fabbato.Sed quo fummantnbsp;*'*lt; I’cnepJdjtfj fui proprio fuo digito infcripßt hpidinbsp;“^iÇr lt;vcafcejfris acteßnwnif ineludi pricepit, ZTnbsp;colt, tanqudm deu ipfs proprie prlt;e*nbsp;Pgt;'°P''^ tttittuli imprefionbsp;zy ßgiUato, Verißime enim paäum dosnbsp;t(tc'^‘‘^‘^^’^gt;decalogitefliimenttm,quofic feproßffutnbsp;pdeljamp;iM clementifimumpatremzydomianbsp;ut Hic^^ ipß ßfe exhibeant filios diledlionis çrnbsp;^^fdientit^ ^CAPVT xxxir. Idens autem populus quod mo-« ram faceret defcendcndi de mon^nbsp;te Mofes, congregatus aduerfusnbsp;__Aaron, ait: Surge,fac nobis dcos W nos præcedanttMofi enim huic uiro quinbsp;°Sfduxit de terra Acgypti,ignorainus quid --------- — nbsp;nbsp;nbsp;- O —'--------.-wy— pO* twgoùoAn ägat ippu^ coram domino\pcrnbsp;enim dei erat, ut cordis ipforum hypocrißs reueanbsp;patientia ducis ac modefliacumiufiozelonbsp;Facilis populi contëptus oritur contra prtenbsp;ingratitudofaeda,. Contemptimenim,uirumnbsp;j^oppeUabant^tionipfumdigaati proprio nomine:nbsp;p.''^'*^iuidenturfeeduäos à uiro ifioejfe exAegy*nbsp;J .' ^’‘^nHittosfibipo(iulantfieri,mirabiliinfania,quinbsp;bquot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ugnofcunt-Solent etiam im r^Wccïe per experiétM« nihil fe pojfeßne deo, quem '*^»»1 cr uerum amare nefciunt cr colere,plures ßnbsp;fww 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pfofituunt, ut qui fordent forde» aur^'^j^ AaromRefcinditcinaurcs '’’forum filiorumœ, amp; filiarum ucnbsp;AS''’'‘'’‘’®’8^afferteaïme. rcsadÀamn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;populus inau- f^aron diffciUa populo priccipit zy iniungit, ut uel ^^âUoneco$ abßrabat dt iwfjia intentions mala. Qgisnbsp;credidijfet inulierej cr filijt ad ornAtnentorum lenbsp;f*”'« (SW propêfitf,/httim allaturis ornamenta, fud,crnbsp;* H^ienda in igaemfEt «iri quo^, ^uomodo htcc impea » quot;•'«rriteu * F*2amp; ^^ßntia facerdotis cr ducis grandis iailura fit pi * bull nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;......I . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. I I I I p. |
Kl T HISSA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;to^ Ir4rc ai uxoribus poßecrederenturf Pacitis debet fideli bushaberi iailura omnium rerumtemporaliu propternbsp;deum,fi hi tam fßonte er fubito propter idoltim pretioanbsp;fa quo^ abijeere potueru»n Quascumilleacccpiflctdemanucorum, formauit opcre ftili, amp; fecit ex eis uicuIS connbsp;flatilem. DixerSt^tHi funt di) tuilfrael,quinbsp;tc cduxerunt de terra Aegypti. Apparet omnino hec omnia gejiu ante infitutum de tabernaculo crfacerdotio:Non enim eodem ordme de*nbsp;fcribuntur omnia quo contigerut, ut infuperioribus panbsp;tet delethrocroblationibus-Timebatpopultt Aaron, Aaronispanbsp;eyabfente fi'atre nihil audebatagreß populo negare*nbsp;Nf c poterat fiitura credere,qu£ domino permittente,obnbsp;bttfignem populi perfidiam ey inobedientiam fiiila funt,nbsp;Coniedum autem aurun omne inßrnacem, refolutimtnbsp;coaluit in majfam non abßmilede remotis uituio.Quamnbsp;deinde Aaron ipfe,ueliiti adhuc rudern materiam, fiaisnbsp;peUo firmauit cr effigiauitinuituli imaginem- Quteaunbsp;tern maior iniquitas zy flultitia fieri potuit,quàni jlatimnbsp;acclamjrediuinisuocibustHifuntdijtuilfraelfzye.Vbi Dij Ifracli»nbsp;honoris gratia,pluralinumero explicant unum deum,nbsp;nouum iüum fiium aureum uitulum. At fimilia fiunt abnbsp;his.qui diuitUs,libidmë,uel honores pro deo colere nonnbsp;timent,pro quibus deum negligere non ucrêtur, Ingratinbsp;tudo deniq; impiafiiit cotra deum, cumexeo auro quodnbsp;dominiu deus eorum illis tradiderat {^oliatis A egyptiir,nbsp;in iniuriam dei,deosAegyptios colere, quos fané fuo bonbsp;Ito fenferant proftratos zy uidosfi fuo iUo uero deo zynbsp;fando.
Stupenda tentatio Aaronis,quomodo potuerit pc de dpi zy fupcrari,ut negledo deo certo zy agnito,popuanbsp;lo tamftulto acquiefieret in am nefiirio ficinore,Potellnbsp;tarnen uideri ipfim fluduiffe dilationi fubfiiereditui Monbsp;fis,à quo nefis impediri poffej}gt;era/fet, maxime cuclaanbsp;mari iufferit,non hodie,fed crafiino fiituram domino foanbsp;lennitatem : quam non idolo celebrandam decernit, fednbsp;domino deo uero,
NimiamfemperpromptttifiiitispopulitS ad idolo» prftudojd“ latriam : idea nunc quoi^manefurgumt adficrißcan* «doioutru.nbsp;dum,non domino,quod Aaivn uoluiß'et,fed nouo idotonbsp;fuoMos interim defiribituridololatr arum, madare benbsp;fhM,comburcre partem fuperaram, firuare qult;edam adnbsp;efum, infiruerefolennes epulat, commeffationi uacare:nbsp;quamfubfiquereturlufus,tripudium,carmina petulananbsp;tia omnis generis,impune zy line uerecundia. Qjjlt;e zynbsp;hodie im diuorum honorem fieri uidemus apudeosquinbsp;Chrißianidicur.tur. J l^’Loquutus eft autem dominus ad Mo* fen,dicens : Vade, defeende, difpertjt popu*nbsp;t |
Qu«ftUlt;3ci contra Ifraenbsp;itm.
E X o D VS
lus tuus quem eduxifti de terra Aegypti;
C(HM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uiumtit donüni famui^ipfnm patrem ZT
doinittttm agiwlc'mns, 'zr filij uicißim ab ipfo deo agno fcitTmrXum uero peccamuifitofinfuMUi, cr 4 dominonbsp;Mofo?’nbsp;nbsp;nbsp;nliena,mur ac abijctmurjncipit tx peccato,e/fe uel po^
tiut didpopttlat lAoßs, hoc eß^ hominum, qui per inoa bedientiain er ingratitudinem beneßeum deum abiecenbsp;Sibi reiin- rant. Maximum periculorum homini impendit, dumnbsp;b'qpß relmquitur. Di/^erditur populut dum uanii rebuinbsp;Hilitur,er idola ßdatur, ritibutq} prophanis eaeriMturnbsp;à iußo er honefio : ut patet ex omnium gentium fiiperßinbsp;tionibui, qute femper tandem dégénérant in libidinem^.nbsp;Per iram didtur Mofes popukim eduxiffie de AegyptOfnbsp;cum reuera donünut id egerid
8 receHerunt cito de uia, quam prxcepi eis: fecerunt^ fibi uitulum conflattlem, 8C ado^nbsp;rauerunteum,atq; immolantes hoftias ei,dinbsp;xerunulfti funt dq tui Ifrael, qui te eduxerStnbsp;de terra Aegypti»
,.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fententia deferibitur grande crimen
filiorum lacobher quaßßilofirreo in ßlicem imprimis tur neßs inexpiabilc humants uiribus, quomodocunquenbsp;dominus Moß bona poUiceatur, er recondliari uidea»nbsp;tur.Habent ßngula uerba exaggerationem iußtc quere»nbsp;llt;e dei,contra ceruicofum hunc populum,omnibus reli«nbsp;quis gentibus aliquando ad dominu conuertëdis in exemnbsp;plum.Via quam deferueruntßex domini eß, er uia «i«nbsp;tlt;e,NonfoltH» uitulum ficerunt, fedetiam adorauenit,nbsp;er bond, deifuiidolo obtulerunt.Proßßionemlaudis etnbsp;honoris rdulerant dlt;emonibus,er non deo^ Beneficiumnbsp;abnegauerunt tarn magnifiée fufeeptum, er hoßibui deinbsp;tranferipferunt.
Dixitcß dominus ad Mofcn:Cerno quod populus ifte durae ceruicis fiu
Nunc ergo dimitte me, dx irafcaturfuror meus contra eos,Sieöfumam eos, faciam^nbsp;tein gentem magnam.
Poß peccatum deferiptum paena dignd deeenütur cum increpatione uerißima, Dura iUorum ccruix nufrnbsp;quam non proditurperlotamfcripturamcripforit genbsp;d« mTnanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ddadmirabiHs,^ mi
e» magna, propter Chrißu ex Ulis nafdturu, cum uelut ad arbitrium Mofis flätuitur, ut irafd dominus permittanbsp;tur, ßdle hominis fandi predbus recondliandus ipfenbsp;deus.Diinitte me,ait, ey fine ut irafcalur fitror meus pronbsp;lt;equitate.Sitie h«nominis er honoris quacun^iadura,nbsp;committam tibi populum longe maiorem er mdioremnbsp;Gen«-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reuera ßdum ßt,iudicent lucbd, er
ciefiama’iM teUigdnt Chriflianoru/M ecdeßam Moß er prophetis ob ludxotü fy fequentißimam eS“ ßudioßffimam, ß non maiorßt esquot;nbsp;melior quam ludieoru fyndgoga Mtquam fuit, t^on qui^nbsp;dem fine peccato,fedßne abiedione diuini honoris, ernbsp;fide uerborum dd,quie à ludlt;eis non raro in totivm abie»nbsp;da fiint,^^ hodie negligi uidentur, quiequid ßmulent,.nbsp;Ideoeß regnum dei iamdudum ablatum eß ipßs, ey da»nbsp;tum gentibus ßcientibusfiudum, er agrumferipturtnbsp;pi’o «irili colentibuSfprout gratiam dominus largitur*
KI THISSA.
Mofesautemorjbat dominum deudi' ' um,diccnsîCur domine irafeitur furor^nbsp;contra populum tuum, quem eduxiftinbsp;ra Aegypti, in fortitudine magna, amp; innbsp;nurobufta^
Ardentißintd oratio Mofis fidetißimißn popub*^ fuum er dei,plena nimirum fidd erfynceritatis,^’,^nbsp;gloriam dei quam unice zelabat, Pijs homimbu^ Inbsp;grdMiK« er intolerabilius quam blafßbemia innbsp;contemptus.bJon admittit ifi-aclem did Mofisnbsp;fed oceurritfermoni domint,erpiecorrigit.nbsp;pulumtuum,inquit,nonmeum,quareßcirafdtUf^^ , 'nbsp;nusfCltiem eduxiß tu de Aegypto,no egodd^ Kinbsp;confilio ud robore,fed tua antum fortitudine.Etnbsp;XHTîit, quam nunc totus mundus confßexit er credef^ pnbsp;cipit omnipotentiam tuam.
Necquffo dicant AegyptqtMalitiof^*^ xit eos,ut interficeret in montibus,amp;nbsp;eos de fuper ficie terræ, reuertere ab i ranbsp;ris tui, ôlt; efto placabilis fuper nequiiia
ly
Recordare Abraam, Ifaac, 8C Ifracl rum tuorum,quibus iurafti per temetip^ijinbsp;dices : Mulciplicabo fernen ueftrum fientnbsp;las cœlijSC uniuerfam terram banc,de qnj jnbsp;quutus fum,dabo femini ueftro,Slt; pofiin^nbsp;tiseaminfempiternum*
Kedundabit hlt;ec ira tua,hoc iudicium tuwn libetiufiumfm b!aßgt;hemiam tui nominis,inprddlt;^i^nbsp;ueritatis, in obßfcationem bonitatis tua, in fe/t»^^nbsp;eledorii etiam ex omnibus gentibus. Cum audiff'^’.a(^nbsp;piffe te liber are populum hunc tuum, er uelnbsp;uel non potuifie,quod utrunq: intolerabilefanßi^'nbsp;uertere potius ad bonitatis er ueritatis tult;enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
ex hoc declarandos, er quod patribus promifiß fubinde ut cœperastproq; tua pietate,tam grauenbsp;lam uerte pro tuomore in bonum, er protttifiie^^^-a^nbsp;circa hune papula ne ßdas irritas, propternbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iill
tuum quod pronüfiß poffeffurum terminas ter^^’. quo bencdicend£ funt omnes gentes, er fibijnbsp;arena maris multiplicandi,non nunc femelnbsp;cum longe alia nobis promiferis.Vbi nota,quoiult;’nbsp;patres er fandos patriarchas,quos certißimünbsp;dd amicosfin tanta affiidione pro mitiganda ßnbsp;tereeffores inuoeat iiel indamat t non patresnbsp;orattdum pro filifs : non uoa illis poUiccturß^^^^ßdnbsp;gratiam, dd potius ueritatem allcgat in proigt;^^r ßtnbsp;certißiinis,quem pro fyncerafide er deuotilt;’'^.^jf(ii‘nbsp;mendacem credi ab infidelibus uel did.Sedfeii^j^dnbsp;didi reminifeentiam obijdt, orans fine dttbiegt;^nbsp;domini noßri lefu Chriß, qui er pro fua eeu^^,^nbsp;audiendtts non dubitabatur.lom tunc enintnbsp;rium teque domino dea patri pnefens erat, utpquot;^nbsp;crudfixus regnum fufeepit aternum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-lal***''
Placatus^ eft dominus ne faccret «n quod loquutus fuerat facer«aduerW rnbsp;lumfuum*
II
11
C
9
10
14
'J exodvs Pbf#ipojlir4,cr pœniteredei,aliud non efl,^uàitt ifnnubili femper uoluntatefùa fanélaconfutereeleâtsnbsp;^iphariam^nunc blandiendo,nunc puniendo, exaitnbsp;plitp^sedere obedientiiecrcontemptiudiHinoru. Hicnbsp;“»tel» placan,tß remittere condignà atrto criwint pœ«nbsp;”*'«, ut non tiwicjhtiwi ißos abiecerîtßcut meritifite*nbsp;flt;i«f,fedutpop«lKj«trt« denno agnoßeret, çr captuMnbsp;^^’'fßnwnredemptionis non refc'mderet, Et rcuerfus eft 8(. dcfcendit Mofcs de t^onteportas duas tabulas teftimonti in manbsp;J^ftïa, tabulas feripus exutraq^ parte hincnbsp;afîn/J«.------f ------...j-xurac, 8lt;tabulæ opus domini erant« Scriptura F ides nitc. [ i ¦ !!^ ÿ* Ht i!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«Duias 1er 'it 16 ’^‘quot;‘*^5’ntfcripti Rwbuiæ opus domini cram j, 1^1, iwotçdeiçratfculptaintabulis. b f^'^^^‘*^^^^‘‘^‘^S‘^^'^lt;tatoruMdeiu»icamfcribia’’ If !( / i 10 11 11 li I? 18 ’•Hred 'mdicanda erat fiimma uoluntatii diuime, chart lt;iei in p|.{fl,^jnbsp;nbsp;nbsp;proximi hl fecunda. Digito deifcri P*“* tubttl« manibut fuis Mofes gefktt defeendês de mon parte fcriptas,hoc efl^ utrinq;, non hominumnbsp;^^'ït'tOjftdoperedci, compleiïebant enim legem na,*nbsp;4 credfore inditam humanis pelt;!loribuf,anti(iuaantnbsp;prauaricatióne primoru parentum, ernbsp;bonünum i» faculo : ut tam neceffaria fùerit lexnbsp;1^‘pta Upidtiî tabulis,duratura uf^ dum Chrißus Jßirinbsp;»’’ipmawKn tnißurus eßet in corda (uoriwn.Non igiturnbsp;, “nbsp;nbsp;nbsp;6»tR4^ fed praceptum amp; opm dei in ta» ’utem lofue uoeem pópuliuo*^ 14 o wantisjdixit ad Mofem Vox pusnæ in ca.*nbsp;uns,nbsp;. Qytrefpondit: Non eft clamoradhortannbsp;^'»tiadpugnam, ncqjuociferatio compeUnbsp;'^•'tiuni ad fugamtfed uoeem cantantiumnbsp;*80 audio. I'^fiteuerba indicant plentium Mopj.qui ffli nonßi» feBf(rtMfydt, quod domino indicate fciebat de populinbsp;'“fuborrëdo.Nort fuàtt aduerfa infilicia er fubito pra*nbsp;'^‘^‘quot;'‘la.dum malum emendari nequit, zr fiilum fît ir»nbsp;^lüofesautem pramonitui intelligebatquidnbsp;populi uocifirantis portenderet^non pugnAm,nonnbsp;uiäoriain,fed cantica facrilega pro flultitianbsp;. ^'tui^appropinquaflet ad caftra, uidicnbsp;choros,iratus^ Mofes, proiecitnbsp;I knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;luanu fua tabulas, amp;(, confregit cas ad ragt; ( k ®‘««nmontis. I tv* ^,‘'''^°’^0'gt;nhonünumeftzelltedeihabentium,pronbsp;, U. coniemptu j critmne hefte maiellAtis diuisnbsp;, ne^i Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f:d nwmorabili opere ojkndere ac ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dolorem , ZT minime hypocritico I j cor e pa am tefy^n indignitatë caufte, ad terrorem reo» ^‘miZT^‘^tektntpi0yi^^^ f^onquodnoncredideritdo*nbsp;tnino priufquam «ideret, fed non ita pium peéîus auditunbsp;fgt;quot;moHebaturutiufu^c^tenus,ut zelusdtuineglorie uinbsp;r ^ei’it inftitutum,etiam religiofum er pium:Erat enim tonbsp;“*«¦4?/« in dei gloriS, esquot; populi eleäi flatum filicentnbsp;P^onnia, '9 |
KI THIS SÄ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ilo Arripiens^uitulum quem feeerant,com Ë bufltt in igne,amp; contriuit ufqj ad puluerem,nbsp;quem fparftt in aquam,amp; dedii ex eo potumnbsp;filiis Ifrael* Idolumfuumuorarecogitnturad ßäi iniuriarnzT i»emoriam:/!mul^teftaturidoliimpotentiam,quodto* rar« «oguanbsp;tum ipfam redaiiam uidere cogerentur in cineres, Ede» ‘“quot;f*nbsp;refruäum uiarumfuarumdebebantimpij, 0quot; caliceianbsp;btbere perpetue infilicitatiSf quam hec traiedio ßgntfinbsp;cabattnon minus quam cum coram Pilato clamor ent denbsp;fanguine Chrifti fuper fe er pofteros manfuro : utrun^nbsp;enim flagitium manet femper zr durât omnibus populisnbsp;in doiJnnamt Dixit^ Mofcs ad Aaron t Quid tibi fecit hie populus, ut induceres fuper eum pecca-'nbsp;tum maximum:* Sacerdoti impingitur populi preuaricatioindeumt pr^wÏeiu ^«i animam fuam prodere magis debuijjet ZT elegijje «o.nbsp;morff m citius^quàm tantum admipffe facrilegium, ne»nbsp;dum iuuijjet Adduxijjepernitiem accufatur, quodnottnbsp;fummo conatu fiterat amolitut, Cui Aaron refpondiuNeindignetur do» minus meus, tu nofti populum iftum quodnbsp;pronus ftt ad malum. Dixerunt mihi: Fac nobis dcos qui præce dant,huic enim uiro Moft,qui nos eduxit denbsp;terra Acgypti,nefcimus quid illi acciderit. Quibus ego dixitQuis ueftrum habet au» rum^abripite,ÖC date mihi,amp; proieci illudinnbsp;ignem,egreftus^eft hie uitulus. Excufatio inftufficiens erat,zr que tantum ad homi» riem obtendipoterat,protanto,utdicitur, non pro toto. quot;nbsp;Procuranda fiierat falus populi uerbo ZT opere.Murumnbsp;fe pro domino expofui/Jè debuerat, zr impediuiße ido»nbsp;lolatriam.'fedfic habet humana iu/titia^etiamin fu/mmisnbsp;fäcerdotibus.Videri tarnen poteft Aaron fiiijje earationbsp;ite inconftantior in opere dontini, ne putareturßatris uinbsp;eem uolui/ftedeftndereftüius iniuriam afjiäu carnis uinnbsp;iicare , maluiffc^ populi gratiam conferuare uiuutfnbsp;quam fratris zr dei negotium propugnaremoriturus,nbsp;cum quo /»eile conciliandus ftterabatur: dei gloria inte»nbsp;rimnegleilla,non ßae magno er mine fuo zrpopulünbsp;Pronus quidem populus erat ad malum Jed anto ftudio»nbsp;ßus rebus bene gerendis Aaron inftare debuerat. Domsnbsp;num uocat,quum ftater natu maior effet tiofe.Et uelexnbsp;hoc intelligitur nondüconfecratus^quiano ßbi impropenbsp;ratur facerdotium conftgt;urcatifm,nec uffiam réconcilianbsp;tus legitur, quod poft tantum cafdm irregularitatisjw/tnbsp;ßterat intermittendït. Atténuât quantum poteft culpam,nbsp;quaft fua ffonte prodierituitulus ex conieâo in igaeinnbsp;aura. Videns ergo Mofcs populum quôd effet F nudatus (fpoliaucrat cnim eum Aaron adnbsp;ignominiam inter hoftes eorum) Multiplici malo Aaron populûinuolueratfauroffo» liauit,ornatu deftituit, perfidû reddidit, hoftium oppro»nbsp;brio zr irrifioiti expoftuit ad ignominiam dei, exinom«nbsp;t 1 |
EXOD VS tum deuotionemdeum er fide, dißipalum quo^ irre« porabili ruina ? Vnde non parum hojks ifiaètis gauderenbsp;poterant, er ridere totem opUs dei cum populo iflo.. Û.6 amp;ftans Mofes in porta caftrorum, ait t Si quis eft domini, iungatur mihi * Congregagt;nbsp;ti^funtadeumomnes filii Leui: I7 nbsp;nbsp;nbsp;quibus aittHfc dicit dominus deus Ifraelt Ponat uir gladiu fuper femur fuum t tranfite amp; redite de porta ufçp ad porta per mediumnbsp;caftrorum,amp; occidat unufquifq; fratrem, ÔCnbsp;amicum,dCproximum fuum»nbsp;Leuitarum hoc loco declaratur inßgnis fidesnbsp;nbsp;nbsp;t«* lus pro gloria domini, er pro afferenda uera religiotie, tr idolis extirpandis, pro gloria dei ifraelfeipfos zFnbsp;fuapericulismaximisexponendo, cum pauciores eßentnbsp;omnibus tribubus, dum non parcunt mnieißimis er co*nbsp;gnatißimis iuxta carnem, ßc uincente carnis amicitiamnbsp;Zelo dei,er religionis uera amore.Vnde non omnino ßnbsp;necaufaermeritisafeitifunt à domino in nünißeriu deinbsp;Heri,cum totafüa tribu pra cateris omnibus :ßcut enimnbsp;alioruminobedientia zrimpietas reprobaiionempro*nbsp;ineruitfßc Leuitarum fides 0- obedientia zetus laudemnbsp;zy ele{liotum,fanilitatis^ prarogatiuam reportauit.nbsp;Non eß ergo omnis eßußo fangumis irregulariMis ito*nbsp;ia,qua hicfacerdotq hottorem,ßcut er in Phinees,do*nbsp;mino ordinante confequuta eß,C)ccidebantur autem lUinbsp;tantum,qui ex populo mali tanti authores primi et prisenbsp;eipalesfiterunt. Videtur tarnen quôd hoc inlelligatur denbsp;folis Leuitis implfs, quos alij Leuita firuétiore zeto nonnbsp;paßi fiserint inultos.’id quod alit tribus non curabat,netnbsp;tantopere de crimine dolebat ut tribia Leuitica,quorumnbsp;maxima pars Mo/t obfequebâtur J}gt;onte,ut iußi fiierantnbsp;occidendofiatres,proXimos,cr amicos,per quos contrinbsp;butes aptius intelliguntur quàm de reliquis tribubus. Peccruntc^filn Leui iuxta fermonem Mo fi, cecideruni^ in die ilia quafî tria millia honbsp;minurn» Tria millia hominem cecidiffe in toto populo trede* eim tribuum,non magnum fisiffet in ünta uirorum imlnbsp;titudme,ut folu tot confenferint in crimen ißud, er ud*nbsp;fùer'mt. li autem occifimulti quidem erant, fed non ma* 54nbsp;gnopere aßmandus numerus inter uigintiduo millia,nbsp;quot infia numerantur in tribu Leui,ttt uideantur inno*nbsp;eentesfiiiße reßdui decern zr nouem millia. Et ait Mofes Î Confecrate manus ueftras hodie domino,unufquifm in filio, 8C in fragt;nbsp;trefuo,utdetur uobis hodie bencdiâio. («Mints fi« det Si COO' 18 Cöfectano De wandato domini Occidere idololatros, eß coficré renonpoUueremanut,pzelohonorisdiuinifiat.Qÿa*nbsp;ß dicat hieMofestTautum abeß ut homicida cr parri*nbsp;cida habeamini ob impios tnterfii!los,ut etiam manus uenbsp;firas confecraueritis, non homintim odio,fed amore dei,nbsp;cr pieatiszelo mciiati, digtiam uobis benediilionentnbsp;poraueritts. ^0 nbsp;nbsp;nbsp;Faâo autem altcro die, locutus eft Mofes ad popuIumtVos peccaftis peccatum maxi-munuafeendä nunc ad dominû, ii quo mo- |
3^ 33 35 KI THISSÄ* do quiaero cum dqsrccari pro fcelcrc uc^®' dnbsp;51nbsp;nbsp;nbsp;Rcucrfus^Mofes ad dominum,ai«^ . fccro, peccauit populus ifte peccatum mumjccerunt^ fibi dcos aureost . ‘ nbsp;nbsp;Dejperatio nulla cadit in facerJotemdeodignu/iO tmfericordia det tteganda,qudmlibet impie peccantilgt;'^' Z ^uumnsn amfuam wtclligit efficommijfumnbsp;lum, quam domini dei benignißimi patris ; quinbsp;Hot odifffe non potefi aecdeferere,m(jeos qui fe p^.nbsp;agiwfcere renuunt ex ntalüia,nihilemendare p«*^**^'*nbsp;fed contumaces.Pro quibui omnis lapis mouendus tPrnbsp;domino concilientur, exhortationibusyorationibuf)’'’^'^nbsp;nis cr panis nihil aegligendo, ueluti fdelis pt^btf üC auc dimitte eis hanc noxam ipforumi^'^nbsp;nbsp;j fi non,dele me de libro tuo quern fcrip^^*' Rdrom hoc exemplum,fed perfidtt fanüißittiinbsp;/tf,Pd«l«i fequutus eßt qui pro fratribiu anathemanbsp;gerunt ejfeXhrifiiu uero dominut utrof^ exceßitgt;rnbsp;inimico toto orbe turpißima nwrte contempla cfrrnbsp;p«,Sic animam fuam lucratur^ qui pro innocenti^f^fquot;^nbsp;feruatioae er cuitu uero dei fefe exponit morti,nbsp;tarn pro ßatribus lucrandis deoJßonte exponit,nbsp;deßnßoaem patrûe er pieütis, er reßrmanda it^^’’nbsp;ae arcédif aimüioßs uitam profliuit, er perderenbsp;mundo uidetur,qui quad alios docet ex uerbo deh^nbsp;eonferudtioneiufitite,fuäm quo^ animam nonnbsp;pfo pretloßorem^fed pro ßdute multorwm Iraditß^'^nbsp;cerios is ßt SanuielfPhiaees, Mofes ^ßue Dauid 0quot;nbsp;ßiUt Confecrantur manus piorum, dum pronbsp;pietate gladios iurefiringut in impios,quos coi^^Jlnbsp;deihoßtserifift^^^'iil'^- Relpondit dominus ad Mofen î Qui cauerit mihi,delebo eum de libro meoxnbsp;innocentes dominus non damnat, fed honefliti! ƒnbsp;gis diumaeontemptores,idololatras er ingratosti^^nbsp;autem dei eß inßllibilis et aterna eleilio dei. Vbi^''^nbsp;noandum, quantum malum in peccato proßiexitnbsp;quid tanta cade credidit expiandum,qui iüos ß(nbsp;bat,ut pro eis feß fuperimpendere decreuerittnbsp;nbsp;nbsp;, nuncautem uade,amp; duc populum q®®.^ quutus fum tibi,ecceangelus meusnbsp;te.In die autem uifîtationis mex uifitabo ynbsp;per eos peccatum eorum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r irfF Videtur tenatio effe ßdei nbsp;nbsp;charitatis 'm conßicua ßat populo toti,cr uniuerfo orbi ad conuertedi, gloriofa manfuetudinis uirtus in catft^nbsp;qua dominus eum ornauerat, qua ey maximf^’^^nbsp;principes deceit Negat auxilium er prafentiaigt;t‘l^nbsp;tius, ul rogetur ardentiusmwjquam enim deincept dtPnbsp;tft ade/fe er auxiliari toia uita Moßs er lofue •nbsp;tarnen angelum magni conßlq promittitduccmßnbsp;populi,perpetuumq; timorem ifraelitis incutit,u^^nbsp;lienturin fuis confeient^s : ut^ digaefepunirif^J^nbsp;exißimentfOb tantam fuam rebeHionë^quoties tnaldtnbsp;firunt,erm4numfentiumtflageüantis, Pcrcuflit ergo domini» populumpj^^ |
t
-ocr page 247-|
exodvs quod fecerui uiculum quern feccrat Aaron» Eptlogi« breuii eß hißorilt;e prauaricationis t!Httie,etnbsp;poi/u condigtjit, decernens iußitiam deo, ifraeli autentnbsp;P’^^iwicittionem ZT peccatumt A PVT xxxni. g^Pcutusœ eft dominus ad Mogt; fen : Vaae,afcde de loco ifto,tu SCnbsp;populus quern eduxifti de terranbsp;. ¦ Acgypti in terram quam iurauinbsp;, “*'î3Ui,Ifaac,ÔC lacob, dicens î Semini tuonbsp;0300 earn. '^fiitatur grauiter fidelii paßor eccleft^ d clementif» jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o,ut itppareat qud charitate cr zelo ßdei ftratur “ P°ptdwn domini ßbi commendatumituntu iam ingra» '^'^‘»eitoiattimmdeianipfumf'uMnj zsquot; pr^elatumManbsp;ifl ƒ?,* tumen commoneßcit earn uerbi dei itifrlli*nbsp;w,O- promißionum,quM irritarißt impoßibilc, ut innbsp;‘Wioiie conßfiit er firmetur : uerbum enim dei unbnbsp;j ^‘''''‘^ßfidelimtentAtionibutfolatium,ereßedebett ^^uiittaanteteangelum, uteijciam Cha-Hethæum, amp; Phe^ *^**’*u,Heuæum,amp; lebufæum, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;patrum uel ßliarummeritiiy nec humana f^tiendi impit iflte gentes/ed dei uoluntate, or T® O’ uiftute:quißgt;iritibtM admitüßratorijs dißienfa^nbsp;pf fagit, quum unica uolitione poßit oinnta^nbsp;ÎHdicio criufiitidpopuli uel inferunturnbsp;tt^,uel fxpeUîituy. Dominus etiim eß,(ui uoluerit datnbsp;*'^onlt;^eradicatamp;-plantai. 5 nbsp;. ’oterram fluentem lade amp; melk» Non c« ’’“«afeendä in medio tui, quia populus du-^ftu. **^jciscs,ne forte confumamte in uia* ToTdmeße er laäe id eß, ad omnia hutnand,nbsp;'Wlodd feße lt;^rt pijs habitatoribui creatoris fui bonbsp;^eniagnofcentibui. Typus eß etiam coeleßis patriienbsp;J Wftoram, ubi neäare er ambroßa reßeiuntur cle£li.nbsp;\nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adeffe iußis,uißtando miferetido,cona quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^'^ndo^impiosautempuniendo. f. Audicns^populus fermonem huncpef-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, luxii Î 8(. nullus ex more indutus eft kl” J'f«®-l“' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diciturfermo dei,qui optimui eß fuapte j nwle cedit contemptoribui dei» Grantsßqui !'*‘^‘itaeß,er importabilis i»dignatio,ß abfetttiainnbsp;’’’•*quot;*» auxitij fui,fideflitudt fuagratia.et nos nobißpßsnbsp;^^î«^,id quoddurißimte ceruicis plebi nuneßturumnbsp;P’‘*3icttu»'.Prfj}j( eniwj deow» non/cire,quùm agmtiw»nbsp;commendatum ßernere^LugeiMiunt innbsp;^^.ßligereorndmeittorum deliciatt Ins nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dominus ad Mofen î Loquere fi- *^«11 Vos populus duræ ceruicis, uno omento afeendam in medium tui,8i deka ^^efurpopulus, ut uel ßruili timoré retrahatur d ßrmiditle pœnie, quia paternam indulgentiamnbsp;^^PttifcuHtnecueaeranturtf^on exciditde ore deinbsp;UMirntj quo fit ul excidiuw ludaicum mw Imtc |
Io KI THIS SA» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;III rcbeHi populo pra:diâum uideatur, qui unoßri nuiwn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1,’,^ toßc eradicatut cernitur,ut à tot miUibus annorum ra= te, dices denuo ßgcre nonpotuerit, fed in exemplitm inßdenbsp;lic!itis,anto tempore mund» obambulare cogatur, iußonbsp;deiiudicio, SedprccibuslAoßs,zy Chriß dominéad^nbsp;uentui gratia diiata eß iüoru inßlicitae,doaec ipß quoq;nbsp;implerent numerum peccatorum ßorumgt; lam nunc depone ornatum tuum à te, ut feiam quid faciam tibi.Spoliauerunt feergonbsp;filii Ifraël ornatufuo à monte Horeb» Ornatus fidelium nuüus eß, niß fides zy opera «ir= ° Xm? ttttum ex fide non fiiia ; qua totivm iUum populum caanbsp;rtâfiè,uel hinc liquet,quod in peccatis fuis omnes mortuinbsp;ßtntinfolitudi»e,prlt;eterpaucißinws, er incredulitatisnbsp;futO mercedem quam oportuit in eremo fufeeperunt » Panbsp;rum fitißet depofuißi ornatum aurium, niß iBum in deinbsp;opthni maximi blajphemiam er contemptu obtuliffent,nbsp;magna libidine idololatrandi ZT cx mera perfidia,. FAofes quoc^ tollens tabernaculum,tctcn dit extra caftra procul à caftris, uocauit^ eunbsp;Tabernaculum coetus»Et omnis qui quaerebat domina egrediebatur ad tabernaculumnbsp;foederis extra caftra» nihil hic dicitur de tabernaculo feederis uel fanilo^ fanäorumuelatrio, nondum enimfabricata erant,fednbsp;de tabernaculo Moßs,quem poßhac cum alijsßgere ernbsp;erigerenolebat.bluncenimextra caßrafeorßtmhabisnbsp;tabat fecum, ut commodiui uißtatione diuina docereturnbsp;deregiminepopuli,er improbi populitumultum ß“nbsp;geremaluitquàmimportuniui ßrrct Erat igitur ißudnbsp;fuum tentorium uiee prlt;etorij, ideo dicitur tabernacu^nbsp;Ium non domini uel teßimonij , fed coetus uel congresnbsp;gationis, ubi decidebantur caufe er Utes, er doärinanbsp;aeeeßariatradebatur. Quumamp; egrederetur Mofesadtaberna-culö/urgebatuniucrfa pkbs,amp; ftabatunuf-quifoßin oftiotabernaculi fui,rcfpiciebät^ poft Mofen, donee ingrederetur tentorium» Egredi ad tabernaculum, eß poß audit lt;si caufas,er reddita rejponfa in caßris apud populum,redire ad pronbsp;pria, er fecum habitare extra caßra, er cum dominonbsp;coüoquitM^ eo ipfo honoratior ßebat populo, quo minbsp;nus prater necefiitatem fefe uttlgo mobili er tumultuo anbsp;fo immifeebat : id^ non exßflualiquo er pompa, fednbsp;iußu domini,er ut orationi uacaret commodiui,er alianbsp;quanto effet quietior^ IngreffoMlzm Mofetabernaculum,de-fcêdebat columna nubis, amp; ftabat ad oftium tabernaculijloquebatur^ cum Mofe, Teßabatur dominiu coram populo, er aßieienfe to ta eccleßa dignitatetfiN.oßs, uißbili ßgt;cilro fe iUi inßsnbsp;nuan5,quo eßet authoriategrauior,cerneret^ populusnbsp;uerbum Koßs,non tarn cius eße quam domini, ut tantonbsp;promptius et humilités obfequerétur mandatis:Nil enimnbsp;propheta populo loqui debet niß uerbum domini. amp; cernebat uniuerfus populus quod co-lumna nubis ftaretad oftiü tabernaculi» Sta- t 5 |
EXODVS
KI THIS SA.
|
bantcp ipfi, amp; adorabant quifq^ ad fores bernaculi fui. Dctf twr honor prdatis 4 populo cr uerbi miniflrif, dei autemfoltui intuitu, unde çx digaos fe domini mininbsp;firos gerant, ac fideles femper 'm obfequio dei inueniatinbsp;tur,ne propter ipforum infolentiam nomen domini bla^nbsp;^hemetur. Q Loquebatur autem dominus ad Mofcn 11 facie ad facie, ficut foler loqui homo ad ami*nbsp;cum fuum. Quum^ ille reuertcrctur in ca-ftra,minifter eius lolue filius Nun,puer nonnbsp;recedebat de medio tabernaculi. Coiioqniû Coüoquitim t^oßs cum domino aliud non e(l accipia Mofis cum g„^y^^^i,^^^„ggiici^nijl(f^opui,quodegerendisnbsp;er pTtedieandis inßruebatur ab angelonugmconßlij,nbsp;qui er ipßßimum dei uerbum aptißme nominntttr, ernbsp;eßipfe deus,quo condita. fitnt omnia atq;fubßßunt. Pernbsp;quod deut primttm quidem loquutut eß patribus 'm pro»nbsp;phetis,nouißmemearne, uerbocarnemߣio, er cumnbsp;hominibm conuerfdnte^Uec uacat tarnen myßeriofe»nbsp;fundum aeteres, quod lefus non recedebat de taberna»nbsp;culo M,oßs:de quo uide Origenem- IÎ- nbsp;nbsp;nbsp;HfDixit autem Mofes ad dominumt Ecce tu dicis ad me: Äfcedere fac populum iftum, 8C tu no indicas mihi quem milTurus es me-cnm,quum dixeris:Nouiteexnomine,ö^c-Chriflus inuenifti gratiam coram me. ftmptr^defl nbsp;nbsp;nbsp;Igt;’ioßes caufatur dijßrri aduentum eius,qt(em femper i«»»u8. nbsp;nbsp;dominus mittendu promittebat, b autem ßne dubio Chri fius dominui eß,à ftculis promifßu Abratfilijs, redet» ptor er perßäus faluator.Hunc cito mitti nunc er ße*nbsp;pe precatur Mofes, ob amorem G“ gratiam quafe gra»nbsp;tis amari à deo gratus ßtebaturtquaßdiceret. Per boni»nbsp;tmtein tuam qua me 'mdignimt er nihil meritum tantope»nbsp;re amds,er ncminaiim me tibiferuum elegifli,oro Mef»nbsp;ßam non dißvras nimium, fed nunc iam mittds quemnbsp;tmffurus es,ne 'mtbedllis ego, tarnen rebellis populiha»nbsp;benM moderari compellar ; er oßendas eum mihi quemnbsp;ßs mifßtrui^ Si ergo inueni gratiam in confpeflu tuo, oftendemihi quaefo uiamtuam, ut feiam te,nbsp;amp; inueniam gratiam anteocuios tuos : uidenbsp;autem,quia pcpulus tuus eft gens ifta. Per iflam tudm hanc gentem, quam peculium habet erßues, dementer te obfecro,oßende qua uia er quonbsp;duäore populum tuum glorißcareuelis,er faluareele»nbsp;äostuos,erpromi/fa cotnplerepatribusdudwmß^iftnbsp;utmyßeriagraliie tua feiam, er non tanta marcererannbsp;guffia pro populo tarn duriceruico: qui tarnen populusnbsp;tuus eß, er promißiones tenet,quorum eßprophetia ernbsp;benedidio per omnia f^eula, Quis hactuamyßerianonbsp;fummopere cuperet difeere, er eisintotcalamitatibutnbsp;confolarif 14 nbsp;nbsp;Dixit^tFacies mea prjeedet te,8C requiem dabo tibi. Et ait ad eum : Si non facie tua prx cedas,needucas nos delocoifto, Th quidem 'm pace fuo tempore quiefees, ego uerq »5 17 |
18 gratia meam à populo hoc nonfumatterfuriUiidqtt‘i'’fgt; fed complebo promißa, multo augußius quàm quiß’iutt^ 1nbsp;cogitare hominum poßit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L Inquocnimnuncfcieturmeamp;populu’” tuum inueniffe gratiä in confpedlu tuo : nó»nbsp;ne fi ambulaueris tu nobifeum, ut glorifie^'nbsp;mur ego Sf populus tuus prae omnibuspö' ,nbsp;puJis qui funt fuper fadem terrs!quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p#; Conßtetur fuam er populi ßagilitate, ßquanio fentianbsp;nbsp;nbsp;auxilio dominißer'mt deßtuti: qui ut prop^^^ motu non funt egreßi,ßc ßne domino dudore prifct‘^'^ te,nbsp;nbsp;nbsp;hoßes profligante, procedere non poter'^ j promißionum tantarum compotes ßeri, ac cceptaffl ri gloriam tui nonünis, er perfidä feruitutis eaaßo’“quot;'nbsp;iadarecum laude^. Teuero nobifeum ueniente nibi^''^^nbsp;rebitmtrproßcifciquocutiq; iujferis, erpatribtiiff^^nbsp;miffam hareditatem muadere non metuemus,nbsp;circumiacentibus regnis er populis ßrmidminbsp;ommpotentüe ac clementiie tult;s teßes babebintufnbsp;erimus.-utfoli 'm dei ueri cultu digno, er dei noßri^^nbsp;tiofaprafentiaer “ßißtntia gloriariualeamuf,dtß^nbsp;dis Omnibus ßlforum dcorum praßigifs er errofib^^'nbsp;Non enim 'm aliumßnem tantopere cupio honordquot;^nbsp;proßeritatem tui p0puti,quàm ad tuam gloriam,nbsp;ditatisßmam, ut nomen tuum facrofandum celebd^nbsp;ubiq; er femper, ex clarißimis beneßcqs ißaelinbsp;tuo exhibendis at^ exhibitis,.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P ^Dixit autem dominus ad Mofen:Et“^ bum iftud quodlocutus es faciam, inuc”*^ .nbsp;enim gratiam coram me, amp;teipfum no»*^’^ !nbsp;nomine. Exaudiui preces tuds, er gloriam meinominiff*'^^ tius propagabo per te er populum ißum, ut nettnbsp;gulus 'm toto mundoßturus, qui ignoraturus ßt amp;nbsp;ditatis mc^e gloriam, er te mihi charißimumnbsp;ßiiße,er ßdelißimtvmgentis tult;e patrontvm.Clarißf'!^nbsp;nomen tuum fuper omnes reges er pr'mcipes :nbsp;erga te meam fandi pariter er prophani admif^blf'*nbsp;omnes 'm mundo ttftiuerfo,er coHaudabunt, Qui aitîOftende mihi quxfo gloria Quumiam toties bonam dom’mi uoluntatfquot;'^ audißet,non tarnen ceffat refunwre fubindeeafddgt;lf^nbsp;ces Non eß enim batologia 'm oratione uerinbsp;doris,ideoq} hac quoq^ non funt ut uana cum »‘»‘rnbsp;legenda à pi/s,Cupio,i»quit, prie omnibus innbsp;nis er donis,ut uideam oculismeis (3- inuitaix^^f^nbsp;fenti tuam gloriam maximam 'mter omnesnbsp;pagari,deßderiivm gentium compleri ut promißß'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- omnes homtnes ad agnitionem periteniant tui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(/( gloriietquum ßs omnium creator erdominiA^i^^^i »oßer.Sed tarnen omniu maxime uolo er obfecro»nbsp;quem tibi elcgißi pcculiarem populum gratumff^^^jfnbsp;er perfeueraretut 'm eo er per eum fummenbsp;G- conßtearis,quum beaeßceris eiSteripßfl^*^^’nbsp;dei deuotione adhafer'mt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. jjU Refpondit: Ego tranfire faciam num meum fuper fadem tuam, ÔC uo |
picj. * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;graim prujequar zjquot; giorificaoo rp a«if nbsp;popKiujB ißiim, ut maior «eflimari non poßitt Oinae £Ss Rk. E X O D V S innomtnedominicoramte,amp; gmtifi’cabornbsp;cui gratiofus er o, SC miferebor eicuimi-fcrebor. Tdw («aflintabili gratia profequar er glorificabo te jo/iufepte çr iAumpopulum, oculiinbsp;t«« «idebtSjCt perjfiicies qua daturia fum illis.Vidcbuiit 1 f«i falittare quad ßciam genti ifti: çr quim uerui J”” ‘^pi’ODiißii yg ipßa inteUiges cr fenties.Et grattai a«nbsp;glorificabis nomen meum, cum beneficia gratianbsp;m te crtotam hanc gentem conßramtquam ta,nbsp;’^quot;”’0« oijincs funt fiifcep:uri,non enim omaesfiuebunnbsp;’’ ^’^^ficijsnteiSyquia non omnes credent, multi mur^nbsp;contemnent bonitatem, beneficia 0quot; pornbsp;, “ quot;’ea. Non enim omnes digne funt, quia non omneinbsp;f f'ffléfgo autel» quos elegi feruabo cr pafcam,beanbsp;confirmabo in gratia et gloria-Quosueanbsp;.‘‘“'^^'^itoruniineorum participationem nonelegififünbsp;Jfiontefemper peccare uolunt,0‘ contentnbsp;cruerboiwn credere, i/itTOipricoHMnbsp;muetitentur, çr earn non dcßderabunt,necnbsp;fijnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘’“t uotis ajßequentur^ Locus admodû dtfficilis, quot;*“10 admirabtl^f tarnenfecundum dei fapientiant gt;âui? 0- ¦ calumnite obnoxius,dominus efl enim,nbsp;clemens-Vbi autem btec tanta îAofesnbsp;conßderemtunbsp;P«1 i^^juuntur^et infuper promißiones dei ad po*nbsp;lif '^^^^^nhierediatis, quam ante mortem fuam ocanbsp;Ktdenî de longe totantnbsp;^^^hanean,domitio niot^raniead oculü,fedetiantnbsp;0* dimidiic tribui forte diuißt fuos portiones, nonnbsp;quot;'’or de imminente qiioq; aliaram tribuum partitionnbsp;quot;quot; lofue profequenda^ Et ut td paramßt,non ignoranbsp;n?’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;3quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eledios Cbriflum donü^ 'quot;ü'*’’’»» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clarificatum wi moKte Tabor, J ƒ We etiam Uelia propheta, ubi regem regum,etfalu ßciem, ZTgauifas II 11 et AbraamJ« gleriam plebis l(raêliticte,qud nul cuictmq; contingere potefl ncc coparari,nbsp;non ob alicuiui meria, fed fold ac libern gratianbsp;beneficia fua, fidem, grattant cr glo^nbsp;^‘t‘tMÜ/ibiplacet,Qualemautentnbsp;tiiiiffP°ft Cfcri^ prtedicatum euangeliumMofesnbsp;dit4 tddeat, quimgloriofum quoq^ nomen hicre»nbsp;’’fMofef,quàmptenbsp;’iunenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gaudium eins de gloria dei quam iaia fcis Swidi tam ardenter deßderatam petift,uer quot;O” pote^, fidelibui confîderannbsp;'‘‘’’Qui!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- ta»»,pot,J'quot;'“’’- Hoc notato, quod omnia promißa dei, fißinteabitndaiitißime ZJ“ glorionbsp;eecleß » G’femper complentur im myfte»nbsp;fand domini, qui fcopus femperßit om”nbsp;“’deatyr °''T’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feriptur^e. Hieß ludaeis aliud “oseipfîuiderint quacau{a h£cuidere 'quot;'“»nilfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feripturis fanClis credentes,et ^*¦“lt;»1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^ol^'^tes, ey eitndem quem A» ^^ofes,fedmßiritu zr iieritatet |
KI THÏSSÂ, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ni Et ait : Non poteris uidere faciem meams -non cnim uidebitme homo, 8C uiuet, Fdciei» meam mortalium nemo intueri ualet, in meet propria fubflantia zr natura inuißbilis fum: alienam aunbsp;tem firmam ac ßciem aliquandotandêaffwmam,in quanbsp;uidebor mter homines conuerfaturuf,ueruf homofm be^nbsp;»edidla huwaniate Chrifli, primo in humilitateconßi^nbsp;ciendus, tandem in maießate mundu/m iudicaturust. Et dixit dorn inus:Ecce,locus eft apud me, Sc ftabis iuxta petram. Quum^tranlîbit gloria mea,ponam teint foraminepetræ, SC protegam manu mea Tut'nbsp;per te,donee tranfeam:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; aufcram^ manû meam, SC uidebis poftc^ riora mea,facies autem mea non uidebitur. Speóirum aliquod prlt;efenti,e diuinæ tune quoq^ pera mißt dominus fidelißimo feruo fuo,jlanti ad petrâ mon»nbsp;tis Boreb,nonßne CbrijK myjierio ojïenfo ac intelleóltftnbsp;Tranßbit quidem gloria dei, z^ pertranfijt ludaos, non Poftmotanbsp;nißà pofieriori iUis uifa,quia d mortis,refurreólionis etnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' pradicationis tempore reßpuerumt, credentes ia Chri» fiim quem prafentem abominati funt zr occiderunLDenbsp;nit^ ultimus ifraefpoß esteras gentes ad Chriflum con»nbsp;uerfas,faluabitur,poflquam plenitudo gentium intraue»nbsp;rit. M ofes quidem in ßr amine petr,e ßnt domino prode»nbsp;Ufite tutatus, 0- ßliciter domino credens faluatus:popu»nbsp;lus autem ludaicus in eadem petra ßandalu patietur, CJ*nbsp;tempus uißtationis non aduertet,fed offèndet ad lapidentnbsp;quem reprobauit, tum primifaluandus, quit con/fiicietnbsp;ehrten exaltatîi in caput anguli,gentiu zrludaorû uni»nbsp;cam eecleßä coniunCluru.Cui h^c explanatio no fatisß»nbsp;eiet alias inueniet apud i^icolaum zr Burgenfem*nbsp;fCAPVT XXXIIIk T dixit dominus ad Mofen : Præa A I eide tibi duas tabulas lapideas ingt;nbsp;inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^io*’um,8lt;fcribamfupcrta^ ^KsasB^bulasuerba quæ habuerunttabu læ priores quas fregifti. Tabuk diuina legis bis paratiS funt,femel ab ipfo do nüno, quo autë id modoßilu/m, uanumßerit perquire» p»® o“»»-re,^ttH«cncdet ßtfieri creaturis.Secundo à lAofe nuncnbsp;dolaripræcipiuntur, ab ipfo domino infcribèd.e,Bieçuenbsp;rà no fine myfierio fiunL Lex enim dei ab ipfo hominisnbsp;conditore in/cripta efleordibus zfconfcienîijs hominir,nbsp;quam ratio quoque naturalis diilatnbsp;nbsp;nbsp;docet, ea nempe qua iubet decalogus-Sunt autem qua inferibuntur lapi« dibus, uerba domini, non humana, tdeocß fummofiudionbsp;hominibus obferuanda, non folum lfraëlitis,fed es- omninbsp;bus gentibus ex aquo, fed ad uerum intelleâam,non tu«nbsp;daicum, obfcruanda.Confiegerat humana, temeritas ZJ*nbsp;prauaricatto intolerabilis tabulas diuina legis, tttnc,quiinbsp;omnis caro corruperat uiam ßam, etiam poft diluuiumnbsp;impietateperuadentemundum, ZT carnispropenfioaenbsp;régnante in perfidis, quas lege fcripta dura ceruicis po»nbsp;pHlo,quamlibet eleilo, renouari oportebat.Sed per Cfcrinbsp;ftum dominum olim reßrmandas zr cxplanandas,adfe^nbsp;riem fidei zr charitatis in deum zrproxitjitim^ gt; 4 |
Angelus minus»
EXOD ys
Eftoparalusmane,ut afcendas mane ad montem Sinai, ftabis^ mihi fuper uerticemnbsp;montis*
liiane cr tempefliue deui loquitur^fobrijs cr puriiy in nwnte, into cdcumine montis^ut fciant omtiia terrenttnbsp;pofihabëda cœlefiibui difciplinis, jemper iuxta uerbuntnbsp;domini anhelare ad fupentiuttdatia,quiefurfum funt qunenbsp;reiida-Debuit quogue quammaxime exaltari Mofei, pernbsp;jUf (M docendi erant reliqui populi, Stabii^ mecum ibi,nbsp;into ntihi,ad meum fcilicet ohfequium,non tuiMi^Sic lexnbsp;quoq; Eudngelica àchrifiodi/cipulispriniumpriedica»nbsp;ta efi in monte excelfo:crde Sion monte exibit lex, cre.nbsp;Nullus afeendat tecum, nec uideatur quif-piam per totum montem,boues quoq^SCo«nbsp;ues non pafeantur eregione montis illius*nbsp;Nemo capax diuini coUoquq,ni(t qui fupra humanumnbsp;eaptum diuinonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fùcrit iHußratus: fecretum domini
ad fanéios fuostnon percipit caro cr fanguif uel animait lii homo qu£ dei funt, [ed pij cr eleélL Reuerentienbsp;timoris nutriendi in populo gratia talia prædpiuntur,nbsp;quo lex dominieuflodiatur diligentiufjZü'Ut facrofanHanbsp;ueneretur. Alioqui ouitim or boum pafeua dominui nonnbsp;moratur, fed apparitionem domini qualemcutiq^ fgt;*flt;^‘pinbsp;uoluit à tam ceruicofo populo cttni timoré,
Exciditergo duas tabulas lapideas, quales anteafuerantîSC confurgens maneafcendicnbsp;in montem Sinai, ficut præcepetat ei dominus , portans in manu fua duas tabulas lapt—nbsp;deas*
Sscundx tabulxgt;
Mo/fî fecundiif aptäuit tabulUt quia pftrnäx per ze» lum confregerat, er ßne mor a montent iuffiK a/cendit,nbsp;legem decern uerborum à domino fùfcepturus,quam po»nbsp;puloproponatfde fideindeum creharitate inproxi»nbsp;mum breuiter omnia perßrhtgenfem, Paucis enim legi«nbsp;fcjM contentd ßit dementia conditorisad hominef, quoinbsp;hominum malitia auxit fupra numerum, er quanto ma«nbsp;gis er plura mandataßatuumtur,tanto prauaricatio manbsp;tor folicitatur,quu/m nitatur homo femper in uetitum^cunbsp;pimuiq; ardentiui qult;e diligentius inhibentur,
Quum^ defcédiffet dominus per nubem, ftetit ibidem cum eo, inuocans nomen domini.
Domino autem tranfeunte coram co.cla-mauit: Domine domine deus mifericorsSi Clemens, paticns 8C multae miferationis,acnbsp;uerax,
«nse.u, Hicabfq; dubio angelusdomini^ dominusdiciturcua domini do- tus uoluntatem exequebatur ad omnia cr promulgabat:nbsp;fy. Chrißus dominus noßer, dominus didtur, er ange»/nbsp;lus teßamenti promijjus,folus mediator inter patrem amp;•nbsp;homines, ïbi Mofesßiedrum gloria det aßfecutus^ orationbsp;ne ßta explicat nomen domini, triplici uocabulo,dicens:nbsp;Domine domine deus .-trinitatem aliquam cognofeendonbsp;in diuinis, nimirum mittentis, mißt, er /ßiritustlaudes^nbsp;diuinas profequitur, quarum prima eli,ut dominum contnbsp;moneßxiat de uifeeribus pietatis, qua gerit ad ßdeles,nbsp;^on fecusatq^ mater fcetuiit ßuens tlfutero, çr gaüiM
KI T H I S S A,
puUoSfhoc CÔ cnim Q«^gt;n‘^.Deinde totum gratiofut» dementißimum in eledos, omnia gratis largiendo,^''nbsp;neeeßaria nouit charts filijs, nuUis meritis prouoc^ ’nbsp;Praterea longanimem appellat^ er iram diffèrentnbsp;cantes, neq^ fecundum malitias homintim uindicati gt;nbsp;fed praßabilis fuper peccataMulta quo^ beneßcenti^’nbsp;qua indeßnenter^etiam indignis,beneßcit,fole illi^ff‘^.fnbsp;dere permittens, Addit tandem^Verax, fcilicet ist ptoi^lnbsp;ßs Gquot; minis, cuius eß immutabile confilium, Gquot;nbsp;femper iußaq; uoluntas.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
qui cuftodis mifericordiam in millia, 4*“ aufersiniquitatem Si fcelera,atquepeCC2ftnbsp;Si innocens non erit innocens. Quiuiß*^nbsp;iniquitatem patrum fuperfilios.acnepo^^nbsp;in tertiam Si quartam progeniem»
Probitatis piorum nunquam obliuifeitur : fupfd dignumfandos muneratßpforum poßeris benedic^s^nbsp;gratiam patrum confiruat ad filiostboni confulitnbsp;fandorum, recondliatur prauaricatoribusj^nofr^nbsp;tim ulcifcitur quacunq; iBorumpeccat!t,quinG^^,nbsp;uia critnina labi non ßait fupponit manum,nenbsp;coüidantur er conterantur,Efl tarnen interim ultor^nbsp;lorum omnium, nec quifquam uSam coram deo iuflü^^nbsp;iadare ualet,nec impune delinquere,lmpiorum autC'inbsp;lios paternorum fcelerum haredes punit, in tertiai»^nbsp;quartam generationemtVerum no portabuntnbsp;peccata filq emendati,
Feftinus^ Mofes,curuatus eftpron«®*” terram,Si adorans aiu
Non tantum uerbis,fed ceremonijs et corpofi^ mili geßii ex deuotionis ßruore,dominum interpeH“^^*nbsp;delis pralatHS,pro fubiedo iüi populo.Parum aliof’^^nbsp;let demiffum corpus cum elata mente er h^/pocriß,^“^nbsp;dominus ignorare non poteß.
Si inueni gratiam in confpediu tuo doi”'' ne,obfecro domine utgradiarisnobifc^* jnbsp;populus enim dur^ ceruicis efttSi aufera«nbsp;quitates noftras atque peccata noftra,nbsp;polfideas,
Replicat orationem, ßcut er Chridus in monf^ ® * Kett, Sie non fufficit femel orafffe,fed ßne interiniß'°^'nbsp;er ferio orandus eß dominus, Semper autemnbsp;tatemreßpiat oratio,peccatorum^ conßßio ttotionbsp;mittatur.
Refpondit dominus : Ego inibo pa^“ uidéte cunâo populo tuo, figna facialnbsp;nunquam creata funt in omni terra,nbsp;ullis gentibusrut cernât totus populus,*^nbsp;ius es medio,opus domini terribile,qno“nbsp;äurus fum tecum.
Non folum precantem exaudit,fed mula infupr^ neficia poUicetUrtmagna ac mirabilia in gratiamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r
ßdum ßdelis populife fitdurum promittit,^omin‘‘^ raelempopulum tiSoßs, pro quo fcilicet tantopertinbsp;citus ßt,tam ßdeliter amuletunßcut erPaulusnbsp;cui etiam quaß donati ßnt,quia ad ipßus preces,no»f^nbsp;meritis redemptiab cxitio, quod duraceruicc
Io
|
bxodvs SigttA autem qu£ ßüuratßt dominuf, ^y^Snipeiintur hoc loco, qme fub ducatu lofue contigeenbsp;zx aiurorum lericbo fubuerßo.nbsp;„ 0-^ofofe,4crd«^a4, Obfcrua qu^ hodie mandaui tibi.-ecce ego ante facietn tuam Amorrhæutn,dCnbsp;^^nxunjyamp;Hethæum.PherezxâquO'* knpiorutaf quorum crimiM Cl p nbsp;nbsp;nbsp;diuinoconfummaaerant:ingratiomautem ^f9nterendi,quos ia ipforu locum plantare decre» Hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quadrmgêtos annof Abrote promiferat* ’-sue ne unquani cum habitatoribus ter.» f “«ü« feriaa fcedus fuper quam tu ingredienbsp;'•1 (5 ”’gt;W£fortc fit hoc tibi in ruinam,nbsp;cum impijs non effe feedut metittdum nonnbsp;anicîM, ne quando, ut ßcile ßt,ipforumnbsp;^r^ilißciantur,cr /candalo pr^cipitentur^Nouitdonbsp;p‘'’’**tondi(ionej fragilitatis humante ^quàmprocliuenbsp;^p'^'^tniord inclinari, arripere exempla peiorum,ß»nbsp;ïlfcipi iuflos ab impijt, quam improbos à meliori* t ft 8( aras eorum dcftruetis,c5fringctism fuccidetis. *' ’’’ p ^^«winationfj iUarum gentium ob oculo: point, ut ttideat quantum dominut idola deteßetur,Experanbsp;, ’“quot;»¦5 cor prauum homiiüi ab inßntia deut, aßiti^nbsp;*’'”'«0««» ffludentium fuperßitiof^iifiultitia imagi*nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tarn paterne admonet, o' à periculo dehorta» quod 0- chriflianis loties ufu uenü,mordictu de^ ^’‘^(ntibutdiuorumimagiaes er propugnantibtumo»nbsp;^’’*[•‘0 malo. Vult ergodeflrui aroi, confringi fiatuat,nbsp;^'i^ilucoî , ac omnem idololalria occaßonea ampu»nbsp;I I4 ßcile repullulaßat. L nbsp;nbsp;nbsp;^oli adorare deum alienum : quia domi- ’quot;’’Pelotes nomen eius,deus eft xmulator« , .^oiflùjMn honorem[uum zelat, er alteri nonßrt tri»nbsp;ß falutis er qui fohlt eß er haberi uultnbsp;CT origo dementia er pietatis, propenßor ad iu»nbsp;, quam omnis creatura ad deßderandumtNihiinbsp;’’Üf eorum qua condidit : patrem er omnipoten» j. forte ineas paäum cumhabitatoreil^ Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j.,'** *^^8'0018,8L fornicentur poft deos ipfo* j*”. facrificent diis fuis, amp; uocet tc quif-de immolatis» fxter*” er amicitiam prohibel domhiui cuia lolat^ ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;folitum fequhne ritibut ido» cum ^“’^‘^'‘^‘quot;’’‘'fcntur, er ßrnicationibut gentium I efèaii^y ¦ r “^««entur 4 cultu ueri dei, er ueluti m»nbsp;exfid fucrificijs, amoribut corrumpantur^nbsp;jidt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(haritate eittt,cuifoh hac ipfd ^vCfttUf^ Nec uxorem de filiabus eoru aedpies filqs JiiA' ”ƒnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipfac fuerintfornicatx,for fadant Sc filios tuos poft deos fuos» »7 i8 » tuiquot; |
lo KI T HI S S Är ilj Mulla folicitudine annitendum, ne quit incidat in im probam uxorem, uel perßdia irretitam.ßcile enim poftnbsp;fuos lt;^£itu adducit maritum, er exfocietate confortisnbsp;mores mutantur, id^ ßcile in peius-Quanquam er uirnbsp;malui à fondauxorefanäißcaripoßit, er contra: feilnbsp;non caret periculo cullui di^aritas,cui er Paulin con»nbsp;fultumuoluit. Deos conflatiles non fades tibi. Deos conflatiles nominal imagines quafcun^,eorum înd’”**^** qui pro difs haberi eaeperant,commuai populari^ enonbsp;re,tiequaquam eat admittant uel fußne4ntfideles,mul»nbsp;tdminui ßciant,ßue ad cultum proflituant,Nouit paternbsp;quid filioproßt. O'dominus feruo,ttoneft eorum uoluanbsp;tatis er pracepti ratio inquirendOf Solcnnitatc azymorü cuftodies« Septem diebusuefeerisazytnis, ficutpraecepi tibi innbsp;tempore menfis nouorum t menfe enim no«nbsp;uorum egreffus es de Aegypto* Ne otiofiespopulutceremoniat gentium magnißchd er amuletur,propriiU ei indicit er multas calebritales,nbsp;er gdudioruw occaßones facrasdecernit:commemora»nbsp;tionem fcilicet celeberrimi beneficq,eriucundißimi exinbsp;lut de feruitute Aegyptiaca, cuius non deberent nec ipßnbsp;nec fil^ in perpetuum obliuifei, fed quotannis reminißinbsp;cum gratiarum adione er gaud^s, Omne quod aperit uuluam meum eft ge»i neris mafcnlini, meum erit De candis ani»gt;nbsp;mandbus mafculini generis tam de bobus,nbsp;quàm de ouibus,meum erit. Amores O'deßderia ad omnia prlmitiita moderari PrfmWuoà, docet ac prtedpil ,ut cr quid à domino de aouo recepe» ””nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* rimui,et 4 quo nobis omnia donentur femper cogitemut: omne enim datum defuperefl, cui crtranfcribendum»nbsp;Soletquo^diuinieprouidenti£ordo ftepe derogate eisnbsp;rebut,qute apud homines funt probatißimte:ßc fecundanbsp;genitiflepepraeledilegunturprimogenitis : ßc mßmmnbsp;dominus digit ut ßrtia conflmdat : fed o'opus bonuntnbsp;quodctfnqi, cr quicun^ humani cordis partus ßlix,ßnbsp;quando tedatur, non nofiroarbitrio,fed dei grmia von«nbsp;fecrandut.Ecemindsautem,hoc efl,imperfidim^a,o’ ßdnbsp;'gilioranoflra,nobisipßsappropriandafciamut. Primogenitü afini redimes ouet fi autem non redemeris exceruicabis illud«. Omnemnbsp;primogenitü filiorum tuorum redimest necnbsp;appariais in confpeâu meo uacuus* Muttda anhnalia ßbi tantum oflèrri uultdominuf^ Stoliditatem aßninom ac tarditatem, imo rigidam men»nbsp;tem. O'ad opus bonum non niß cogendam,atominaturnbsp;dominus: ßmplicitalcm, patientiam,beneficentiam,a»i»nbsp;mum ladendi nefcium, uili pabulo cotentum.foecunduotnbsp;er alacrem appreliaturt Primogenia filiorum agno re*nbsp;dimi iubentur,meritis agni,qui toBit peccata mundi,do»nbsp;mino confecrandi, qui efl primitit omniti faluandoru/m»nbsp;Non co/picientur fideles coram deo uacui,uet quodfentnbsp;per aliquid gratiarum reportaturi ßnt à prafentiado»nbsp;mini, uel inßgni aliqua uirlute o ftdei fntâum corantnbsp;dqmiito^ cru non uaciûs latupadibut uir^ines appartarif |
Cru fècumfemper munera allaturi ad dei cultum cr[lt;i» crificù.
II Sex diebus opcraberis, die feptimo ceiTax bis ararcôC mettre.
Sabbathum fiepiui ‘mculcatur fidelibui,non folam ad corporaliter quitfcendum, ty non grauandam /imiliantnbsp;Cr iawenta,fed multo magis ad legis audientiam,ad po*nbsp;puli eruditionem, ey tid teßundum fidem cr religioneianbsp;Mcreatoremcceliyterrie, cr omnium creaturarum.
1 Solennitatem hebdomadarum faciès tibi inprimittis meflïs triticeae, SC folennitatemnbsp;colleâaead reuolutionem anni,
Pcntceeftn Solenniteixhebdomadarumcelebrabatur quinqudge* pma die poH primam azyittorum, proxima die pofl exrfnbsp;üiA feptem feptimanäs: hoc pflum nobis dicitur Penteconbsp;jk : Injîitutwn à Mofe 'm memoriam datie legis 'm montenbsp;Smai,'mtabulislapideis, cr 'mßitutiteccleßafidelium^nbsp;es- fubarratæ Jjgt;onfæ fynagogte, ueluti annulo dejponßinbsp;tionis,^ualiter non jicit omni nationi,criudicia fua nonnbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;manififlAuit gentilibin.Eodem ßßo gratiarumaàio dejè
rebatur pro nouisfruélibus, de quibuf primitif tune of» ßrebantur domino largitori. Nobis noßra folennitas ii»nbsp;gnißeat mißionem fßiritus fanili in apoßolorum peâo*nbsp;fgt;a,Ht lo^uerenturnouis Unguis magnolia dei,cr mßituenbsp;rentur facra eruditionef£riptura,crmyßeriorum om»nbsp;niumtimprimeretur^ euangelica dodlrma,prlt;edicanditnbsp;per eos toto terrarum in orbe,ta iam non tarn ludaorumnbsp;deut agnofcatur,credatur,colatur er confiteatur,fed o«nbsp;mniumfidelium,cr credentium uerbo dominitdequo 4«nbsp;' litis ftepe^Solennitas aulem coüeilte 'm fine anni tertia cenbsp;lebràda iubetur, pro iam ßifceptis omnibus terrenafeennbsp;tibus m horreamenfefept'mto, I» ^«o die fip) deßnebatnbsp;prior annus y er inchoabat nouns, iuxtu fupputationeatnbsp;antilt;juorum:licet ob exitum de Aegypto,ex tune annuinbsp;fiecundum folennitates legales nouus mcipiebat m men*nbsp;feNiCan.
Tribus uicibus in animo apparebitomne mafeulinumtuumin confpeäu omnipotennbsp;tis domini dei Ifrael.
Satis manifiüum eß non tarn latamfitiffe uel longam '¦ promißionisterram,lt;juod injra quatuor menfes, uel adnbsp;fummum fex, ter Hierofolymam omne mafculmum proanbsp;ficifei iubebatur, Deni^ patet ceremonialia ifla non in«nbsp;iunila fiiiffe nifi ißraeli, mtra terram promißionis habitnbsp;tanthynde er legem iàofinonferuandam tunc,quandonbsp;uniustieri dei ifraclitarum cultus uerus dißeminandusnbsp;erat m totam terram,id quod aliter fiituru credi non po»nbsp;ter at, nifi in /}gt;iritu,Ciuod,ut rumpantur ludieorum Üia,nbsp;fiiteri coguntur et merito confi(ndi,qui expeélant nefiionbsp;quam Hierufalem, er quale templü, m quo deus coli abnbsp;ipfis debeat, quafi cotrahi uolentes omnipotentis dei imnbsp;menfam maieflatem m fitain regiunculam er cancellos,.
1.4 nbsp;nbsp;nbsp;Quia cqciam genres à facie tua, 8C dilata^
bo terminos tuos,non defiderabitquifpiam terram tuam, afeendente tt amp; apparenteinnbsp;confpedu domini dei tui ter in anno,nbsp;Qjsanquae'qcieudi erant chananaorum populi fuis
CoU«â«fe j;i, ftuni.
fcraralent tn adefida.
KÎ THIS SÄ, fedibus, er uehemenler oppr'tmendi ac irritatidinbsp;ifrailem. Non tarnen tantoperc offrnfipoinbsp;repermitluntur, qum tuto uniucrfuslfraiilnbsp;folennitatibus ißis Hierofolymam pergentes,deß^^ ,nbsp;tedes,urbes,et oppida, uiris omnibus uacua,acnbsp;rihus er prole; fiquando ter 'm anno obedientes,acçnbsp;eiam atteflantes 'm deum fitum Hierofolymam peftt^“nbsp;ri eßf mt annis ßngulis, er dominum deum fuum aio^^nbsp;ri. lubenturergofideredomino,er ceremoniasiu»'ii\nbsp;nere,lege ordinatas 4 domino,ad tempuscorreHio’quot;^nbsp;éónfumnuüionis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.ml’
Non imolabis fuper fermento fangui’’^'” hoftip mexmeque refîdebit mane de uiiS**”nbsp;folennitatisphafe.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jti
iterum phaje domino celebranduminculcaturr^ bus cum azymafynceritatis er tseritatis^uttotirerK»^nbsp;tornbsp;nbsp;nbsp;reßrmeniur fide uera ac deuotione 'm dein»»'quot;
utterisfirmentimalitia er nequitiahypocrifis0’'’‘^^ conferuando'mpeilore.
Exordium primitiarum terrae tuaeoff^*^^ in domo domini dei tui,Nó coques heed***’*nbsp;in lade matris fuæ.
Pracipitur gratiarumailio pro beneficifs dei,q'‘'^''^, bis tußit dei er ordine terra profirt,domino obedi^'’^'’'nbsp;Et non de nouißimis bonis, fedpr'mtis er opt'ttnünbsp;eolere iubemur. Additur iterum quod prius quolt;^nbsp;Deuteronomif i4.cap,repetitur,noncoquend)/^nbsp;dum 'm ladle matris: id eß,abßinendum dt omninbsp;täte, er alioqui delicatum cibum non condimentis '^r.nbsp;ßoribusguhepraparandum: Chriflumtion occidt''^^nbsp;'m perniciem matris fynagoga’,erc,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.rj
^Dixit^ dominus adMofentScrib^J*
rrjMn»' gt;pulodciito(^ Inbsp;aëlaudfO^’P'^'’ Lnbsp;¦ntesJcff'^ P»
uerba hæc.'quibus 8C tecum,ôc cum Ifra^^ pigifoedus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.a
Fadus pepigit domitius deus non alia ratione nbsp;nbsp;b r
raël,quàm ut uerba ipfius audiant, er perficiant d'”’’. uoluntatem, er ceremonienturiHißoli,non idolii-^^ ,nbsp;ipfa quoqi idololatria mundo aufiratur, per euitinbsp;pFiUatio ell omnium oentium.cuitunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jo^^
de monte Sion exitura, uelut aqult;e mundanteS, terra repleat feientia domini : ut humero unonbsp;ab omnibusgentibus, qui folus eflbenediCiusi«'^^''nbsp;CrulO-a,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;U'
Fuit ergo ibi cum domino quadragi”* es amp; quadraginta nodiesjpanem nonnbsp;dit,amp;aquam non bibit,amp;fcripfit innbsp;uerba foederis decern uerborum, .
Cibo corporeo no mdiget qui domini cotloqi^^^^ quot;^n fiuitur.Tabulas legis tJiofes nunc 'mfcriberenbsp;dominus. Verum poteß etiam de domino intell‘ê'nbsp;feripferit, non enim clare explicatur, er nonnbsp;tribuitur quod opus domini fiitur. Decent dnbsp;funtjfi concupifeentite prohibitio ad uxorem alt^nbsp;rerwm proximi reliquarum habeantur pro uno,ß‘''^nbsp;dei cukiMnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;idolorufn prohibitio duo httbetittt^'^i^^if
Cum^defcêderet Mofes demont^ ^0 tenebat Mofes in manu duas tabulasnbsp;nbsp;nbsp;j,jj,
peéiatio eft omnium gentium,cuiui euangélic/t ui
|
EXODVS n,cuin defccndcrct de monte.Mofes autem fn ‘l^’od radiarct cutis faciei fuæ ex k.^ ^Ri^fdominû '**quot; d °ordinAtioae,do£lrinÀimylkr^slcgis j^h Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*** •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/Jf9Mnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t ’^‘*lt;gt;iot,gloriofc quidemfidelibui et dignif,fed non (icis:Eaitt enim mtueri non poffunt,qui lucem lenbsp;Pgt;'‘^phetaruin fcopu/m Cbrt*nbsp;pleiîi *quot;*”**nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ignorànt,quia abomittantur,^ ama ^^!gt;lt;il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feiedi 4 domino,donee rejipifcantjgno »in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;proprittm gloriitm.'fmtâienimnon httmiksfumt m confci ßcile credunt de fe magnißca,domino ac»nbsp;ffdnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habere fentiunl, utnoninÇe, »•i« Slorientur^ ExcoHoquiodeiper fcriptua piQf'^’^‘^^homineillußratur uultutcr confcienliitnbsp;î®nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wSe iudicent,de diuinis cr humants, autem Aaron ôdfilnlfraelMox tün^^^^^'^adiabat cutis faciei fur,Ä timuenbsp;p^’^cedere ad eum» Dig'^hocmagnißcofenfu fuo explanättXorin jf tiof °nbsp;nbsp;nbsp;Origenein in hune locumßptis, e^y elegan okp^f'^P’^f/untintenderein mltum Moßsßlij ifraël, ßnftaeorum, cr omnium qui carnalinbsp;c^‘^lgt;iiuntur,donecconuertantur ad dominum,ut aunbsp;îl reuerfi funt tam Aaron, tus^?’’^nes principes fynagogæ,Etlocu^ Quft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;filtilfraclt lîüscunâa quæ dixeratdomû 0nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;monte Sinai, teUi ißaelitis poflexc^cationemreddeturina ^^Si^-Snrditate dcpulßt et humiliata ceruice ifnbsp;cij cy inielliget fcientiam legis, zyquot; in/}gt;irituacnbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corde reeonciliabuntur domino, ipjius ueria cii»i bonitate agnofcent,poflquam error« fuoszy“ ^‘'^''^depofuerint:cf'/}gt;iritum ßripturte aßgt;icient,nbsp;nonniß tcmporalia fomniant,çy'expeâant imnbsp;3^ ^gt;’’inndidiuitids,cr gloriam. 54 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fermonibus pofuit uelamcn fu ingrefliis ad dominum, amp; loquens ^atünbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;donee exiret, amp; tune loque fibi fuerant im^ facicm Mofi.quia ra Uel^Mofis Î fed opiebat ille rur-inf!?'”' faciem fuam, donee ingrederc-^cofif’^'’*^“’”co. populum, qu£ctm^ Jjut ”’‘“’2**”'^'^ commifcrat,femper interim obnbsp;^‘nerinon^h^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß’lendoreuultus quem ^***'iebon InterimautemdominumaUoquutu itnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßciem a/piciendo, er ’’'•’thfttd Domino. Repetitur autem idipfum ad ‘^^‘otiem zgquot; inquißtionem tnyßerlß |
VA I Air E HEL. II4 APVT XXXV, Gitur Mofes cögregata omni tur A bafiliorumlfraekdixitadeos.’Hec Dißinäionbsp;tCot' ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ rr t ¦ r- • \ uicelimaf«-* uerba quæ luflit dominus neri a cunda Va* UObiSînbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iakehd. ¦X Sex diebus facies opus : feptimus dies erit uobisfanâus,fabbathû 8(. requiesdoinini;nbsp;omnis qui fecerit opus in eo,occidetur. Poß exailam uindi£lam contra mcredulos, öquot; reçoit ciliatum domino populum, errecuperatum fxdus de obnbsp;feruatione mandatorum dei, ac denuo reßitutis er reßerinbsp;ptis tabulis decalogi, confequenter refumit Mofes inßitunbsp;tumdecultu domini inßituendo, quad illi nuper rebusnbsp;adhuc faluis 'm monte oflenderat, er prlt;eceperat extru«nbsp;endam fanëluarium.El congregata ad id toto populo fianbsp;Horum îfraël,docet eos de uoluntate dominiiprimum quinbsp;dent defabbatho religiofe celebrando er fanäißcando,nbsp;tanquam principale in lege mandatum, pertinens ad fianbsp;deißmentum et charitatis,mortis poenam indiccns transnbsp;grefforibus,
Ea quiC non fine molefliacoqui pojfi{nt,er ad ignem Parafeeue efculentapararineeefiè eß, dijponi debent inprofiUonbsp;fabbathi,qui propterea dies prieparationis dicebaturtficnbsp;ut ne ignis quidè fuccendi permittatur 'm fabbatho,quàdnbsp;non modica occupatione ertraäu temporis tales cibi conbsp;âi praparanturßmento ignis ad impediment um quietisnbsp;orationis er auditionis uerbi dei, dÿicquid igitur necefnbsp;faria ßudia ß)iritualiaimpedirepotefl,crgralumdeonbsp;otium,id fabbatho 'mtennitti mandatunQuod unico exnbsp;emplo ignis non accetidendi ßgnificatur,non ut nimiumnbsp;fuperßitiofi ludiei mteüigunt hypocriticofuo Jpiritu.
y Separate apud uosoblationem domino. Ornais uoluntarius amp; prono animo offeratnbsp;oblationem domino tauruin ÔC argentum,nbsp;SCæs, Qttlt;e fuperitu capite zs. de tedificio faniluarij à Molt; fe curando reuelabantur à domino,hue nunc populo pronbsp;mulgantur, «t domino obedianf,de fuisJpontaneis donanbsp;rijs ojfirendo materiam, pro tabernaculo uafis praanbsp;parandis neccjfariam, Vultautedeus hilaremdatorem,nbsp;creum folumdiligit,necamatobfequium 'tnuolitntarienbsp;delatum.Pretiofa qutcq; exigit à populo,occafionem fuanbsp;perbiendi Grlafiiuiendi adimens fidelibus, quicultumnbsp;deipriefirre debent omnimaminonie: Quidautembuenbsp;omnia ßerint in fuperioribus oflenfum eß.
|
10
11
^3
EXOD VS
lapides onychinos,amp; impletionum ad or natutn fuperhameralis ôlt; rationalisanbsp;B Quifquis ueftrum corde fapiens cft,ucni-lo ât amp; faciat quicquid dominus impcrauit,nbsp;^uïcuiZ*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uoluit pretiolîsnbsp;nbsp;nbsp;pulchris
febui/iatuifCrornari uf^ ad miraculii/)n,quo rudi et eu fiofo populo auguftiut ZT honoratius haberetur,quo minbsp;tint geittilium fuperflitionum flulto ortMOtnbsp;nbsp;nbsp;pompa eu
11
peretur.HaturaUß'mis color ibui imbui uelaminAUoluit, ut Ufiiuerfiorbisdecorem cr gloriam reprafentarent:nbsp;Simulq; adeffe gemmMpracepit, addiligentiuiinueftianbsp;gandtan reram nAturalium uires.omnipotentiiie fapi»nbsp;entilt;e deieffiUmadmirabiles.
II
tabernaculum dC teâumeius,atq;operi^ mentum, fîbulas eius, ôC tabulata cum ueâigt;nbsp;bus,columnas eius,amp; bafes*
TaberMculamhic dicitur cort'ma proxime ajjeria but applicanda, Teâum dicitur,fecunda cortina capillanbsp;cea de peUibui caprarum, priori fuperpoßta.Operimcnnbsp;nbsp;nbsp;4
tttm «cró duplex tedwm M» fuperioribut dicitur. Tabu“ laa, funt afferes quadragitita oilo, fecundam literam,nbsp;uel quinqudgma, dcaurati cumquindecim ueélibatadnbsp;tres plagds : Colamuæ autem de quibuf hic dicitur, funtnbsp;geßantes utrunq- uelum ad ingrejjum abernaculi, çr dinbsp;ßinguentemjanÜtmt à fanélo fa/iélorumbafes fub tabu'nbsp;lis CT columtiis,
arcam amp; ueâes eius,propitiatorium,amp; ue lum quod oppanditur,nbsp;menfam cum ueâibus 8C omnibus uafisnbsp;fuis ÔC propofitionis panibus,nbsp;candelabra ad lummaria fuftentanda, uagt;nbsp;faillius amp;Iuccrnas eius, 8i oleum luminaris,nbsp;altare thymiamatis, 8C ueâes eius,Sd oleûnbsp;unâionis, ô( thymiama exaromatibus,ten^nbsp;torium ad oftium portae tabernaculi,
i6
altareholocaufti.SC craticulâ eiusæneatn cum uedibus ÔC omnibus uafis fuis, labrumnbsp;amp; bafim eius,
cortinas a trfj cum columnis amp; bafibus fu-is,tentorium in foribus ueftibuli, paxillos tabernaculi SCatrii cumfunicugt;-lis fuis,
«9
ueftimenta quorum ufus eft in minifterio fanduarq, ueftes fandas Aaron pontificis acnbsp;üliorum eius ut facerdotio fungantun
Nm«c tufa facra populo paranda cr adißcanda ex« ponit, omnium ftndißimain arcam tcßimonq fœdeanbsp;ris auream,cr qutbut portetur ue£les,propitiatorium funbsp;per eam cum cherubim, uelumq; interius quod arct op»nbsp;panditur ne uideatur^çr menfam propoftttonisaureantfnbsp;cumuedlibut pro duodecim panibus proponendisadwnbsp;quilonem fan^, candelabrum autem aureum cum lucernbsp;tiis,fuppelleâili,ac o/co,De quibus omnibus diéium eß^nbsp;ut replicare non ßt opus, Altare imeenß holocaußi alnbsp;terum, cum fujfitu cr oleo undtonis, laudero, cr baßnbsp;fud.Atrq cortinas proponitcum columnis baßbus adnbsp;dito uclo pro 'mtroitu ad atrium, quod tentorium nomi’gt;
VAtAKEHEU .
KÂlt;«r cum paxillis cr fùnibus, ztquot; omnibus bM mdumett{is,Omnia ut à domino acceperatßf'^quot; 'nbsp;nunc populo curandaproponit,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• Hiifl
Egrefla^ eft omnis multitudo IfracldeconfpeduMofi,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/j
ôCobtuleruntquiqj proaffedu coro*^ amp; mente promptiflïma atq; deuotaobb®.nbsp;nés domino,ad opus tabernaculi teftiu’*’*’Jnbsp;quicquid ad cultum amp; ad ueftes fanâ^^nbsp;ceffariumerat.
Et intulerunt ui ri cum mulieribus pto corde,armillas 8C inaures,annulos ci znbsp;traliaOmnc uas aureum,amp; omnis uir^“*nbsp;ferebat oblationem auri domino.
Et omnis uir cum quo inuentum eft % cinthus amp; purpura coccus^ bis tindus»^,nbsp;fus 8C pili caprarum, pelles arietum rubr*^nbsp;tæ,ôfhyanthinæobtulcrunt.
Omnis offerens oblationem argenti ris inferebat oblationem domi no, Si o*”*'nbsp;apud quem inuenta fuerunt ligna fetin*nbsp;omne opus feruitti inferebat.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
Obe/üentia deuota ac prompta populi defcribil'^'^. donaria offerenda, ad impenfas tabernaculi^ et artif^'‘'’nbsp;operas diligentes,gaudebantenim ffbi permittinbsp;nias,0‘ ornativm m cultu deifiii,ut uiderant etianinbsp;g}ipto. No» parcebant ornatui mulierum quemnbsp;uerantprimum. Nonenim uerißmile eßomnes^^^nbsp;fuas exhibuiffe ad uitulum, ßcut nec nunc omnisnbsp;runt:fed fufficientia et ad opus abundantia donanl/Knbsp;te: quibus ^oliauerant Aegyptum, eis rebus nusKnbsp;que tabernaculum ornantßc donüno iubente.
Sed ÔC omnes mulieres dodae manibu®. isneuerunt Si attuleruntfilaturamjhy»^^^nbsp;thum,purpuram.amp; uermiculum ac byW** •’
amp; omnes mulieres quarum cor fapi^”^ imbuebatur ftlabant pilos caprarum.
Principes uero obtuleruntlapides oflY j nos, amp; gemmas infititiasadfuperhuin^^nbsp;Si rationale,
aromata^, 8C oleum ad luminariaco^ nanda, amp;ad oleum undionis,ac thyif^nbsp;odoris fuauiflîmi.
Omnes uiri et mulieres mente deuota^ lulerunt donaria, ut fièrent opera qu« ij**nbsp;rat dominus fieri per manum Mofi,fiftinbsp;el uoluntaria domino dedicauerunt* j
Muticrum quoq; operas dominus non aßjcrtuitut^’j^ confummatioiicm decoris.Minima quoty opufetda 0quot;^^nbsp;na.ria dominus fufeipit ad exornandum dei eccleß‘‘'’hnbsp;bi qui non poffumt aurum,argentum c? gfmmasß“*^nbsp;pilos caprarum çr ligna, adßrant,ut eccleß^ornai»^nbsp;a pulchra uarietate reßgt;lendeant.
^Dixit^ Mofes ad filiosIfraelîEccc*’ uit dominus ex nomine Befeieel filium 'nbsp;filiiHurdetnbuIudatnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Impleuit^ cum fpiritu dei,fapicntia
«4
lt;7
|8
18
J®
EX OD VS ielligentia,amp;fdcntia,8Cpro omni opificio,nbsp;SC Omni dodrina ad excogitandum.SC faquot;nbsp;ciendum opus in auro ÔC argento,S^ ærc,nbsp;fculpendis^ lapidibus, inferendis, o-pere carpentario quicquid fahre adinueniquot;nbsp;ripoteft,
dédit in corde eius, amp; Oo* liab filtj Achifamech de tribu Dan,
dominiuocanturad opu{ag^redi= ^^nBefeleel çr OolUb artijiceSf ttd id per daminumnbsp;^’'“titdequofuprajt.
ambos erudiuitfapicntia,ut faciantom* ”*a opera abietarii, polymitarii, acplumarqnbsp;hyacintho ac purpura,cocco^ bis tindo,nbsp;®“yflbjSi texant facientes omne opus, acnbsp;®°“a quæqyg repcriant.
itnum foluin ontnia profeijui,fed afciuit mul* auxilurios/ed hoi duos architeâos flsknbsp;opeyjj Jireâores,ut cr leinuialionam fubtrahe^nbsp;ut otioß non effent tam mulieres ç[uàntnbsp;'**'’*¦ ^“gt;'1«» omtùuM allégories ß quis qu£rat,apud Orinbsp;^J^fuptaquàmftstis Mfdeniet,unde cr Rhabanus crnbsp;fvmpferunt^
CAP VT XXX VU
Ecit ergo Bcfeleel, amp; Ooliab,amp; o*
ci 53
î4
i mnis uir fapiens, quibus dédit do , minus fapientiam 8C intelleâumnbsp;jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in illis,utfcirent fahre opcrariquç
^musfanduarn ncceffariafuntamp;quæprac I dominus,
fan£iuarij primum è domino Maß per ßngulas partes, ex quibus cr quomodanbsp;cap, iir.ut uifam efl,Demde uolumtas domi^nbsp;'apopuloproponitur, cap,}f, utiamleâumefl,nbsp;P P’^ffenti i» loco profequutio operis ad longunt de*nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Prwjonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nd tabernaculum attinet ex*
deinde qu^ intra ittud fieri oportebat,capite J“'quot;*«confequenter de atrio fingulaßda ad prace*nbsp;•’m **'’*”'”* narrantur,cap,}S.Tandem defacerdouli*nbsp;quomodo omnes parata fierint explicaturnbsp;tcfp^'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ontniafatis inteüiguntur ex pradidis,prie
ioat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;annotanda de fuperfluo uenient. No»
pirn***incumbustt,fed omnis uir fa !nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’¦'i’lu*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ntulieres fuis quibusq; jiudijs magnopere
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inßfiunt, torquendo, filando, nendo,
V fcinde^°''^‘‘'*''^quot;'io,‘tcupingendo,ßbricando,ligna, in f pro°nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inferendo, cr ce*
Sic Pr* ualebat ffonte porrigebat partes fues, ^nicttna-r'^ inuigilare cr conari debentnbsp;^domi/wr ' quot; minimam gratiam fe confequutosnbsp;^‘^cem D ßue unum talentum acceperint,fiuenbsp;'^osdo*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'l‘‘i non infignialiqua gratia prefer a*
•quot;ebni?- nbsp;nbsp;nbsp;‘^‘^^'’'iur.qudproximum cr eccleßam iuua
k ^°^‘^gt;amp;'nini/}rarechriflo,
Mofes, amp; omne eru-uirum cui dederat dominus fapienquot;
VAIAKEHEU li$ tiam, amp; qui fponte fua obtulerant fe ad faciendum opus.
9 Et acceperunt a Mofe uniuerfa donaria ft liorum Ifrael. Vt inftarent operi fando ad fanbsp;ciendum illud quotidie,dlt; mane uoia populus offercbat,
4 Et adferebant omnes fapientes qui facie-banttotum opus fanduarii unufquifquedenbsp;opere fuo quod ipfi operabantur,
Vocatis ad fe t^ofes fapientioribus artificibus, diui« dit ßngulis coUeâam pro fuo opere materiam, ut nonnbsp;quifque quod ueOet, fed quod iubeatur perficiatfiuxtA ànbsp;deo fibi donatam gratiam laborandi: idipfumfedulo cu*nbsp;rant,perficitMit,zy perfiilaaffvrunt fine mora^quaficernbsp;tatim diuiiu) huic operi mfißentes.
5 nbsp;nbsp;Ét dixerunt ad Mofen dicendo : Plus offert populus quam neceflarium eft ad perfi-ciendum opus quod præcepit dominus fa-cere,
Laudatur deuotio populi, multo plura ofiirre parati quimneceffefit. Nihil enimtam placet uulgo,quiin ce* ctr«monicnbsp;rctMonwfó figt;lendorincultureligionis,utuix fine tali*nbsp;btu rudis populus diu poffe conferuari uideatur : ut ual*nbsp;decauendum fitneadidinfuper d fuperfiitiofis incite*nbsp;tur doiioribus.ciuanto enim pauciores ceremonie,tan*nbsp;to(finondefit uerbivm ueritatis doârina, facra^tuti*nbsp;usinuerapietateconferuabitur.
6 nbsp;nbsp;nbsp;luffit ergo Mofes præconis uoce cantarinbsp;in caftris dicendo: Nec uir, nec mulier quic-quam faciant offerri ultra in opus fanduarq.nbsp;Sic^ ceiTatum cftà muncribus offerendis,
y eo quod oblata fufticerent Sf fuperabun-darent.
Rurrf uirtusfacerdotum iubentium preconis uocecef * fariab oblationibus: fed non infiflebatur priuato commonbsp;do,cr Mofes fidelior erat, qudm ut gratis populum ex*nbsp;hauriri ßcultatibus annui^et.
8 nbsp;nbsp;^Fccerunt^ omnes corde fapientes ad exnbsp;plendum opus tabernaculi, cortinas decernnbsp;debyflb retorta, amp; hyacintho, Si purpura,nbsp;coccoœ bis tindo, opere uariato piduris ar-tificiofeea conficiendo,
9 nbsp;nbsp;nbsp;quarum una cortina habebat in longitu-dine uigintiodo cubitos.Sf in lâtitudinequanbsp;tuor, una mêfura erat omnium cortinarum.
De primo operimento aurei abernAculi,quod cr Ml fchon dicitur, hie agitur, Continebant autem omnes ifienbsp;partiales cortinepariteriunile, iuxa edifieij latitudi*nbsp;nem ey parietum altitudinem, trigintuoUo cubitorivmnbsp;latitudinem,ex utraq; parte protenfe ufq,- ad bafes,fiaffenbsp;res oilo occidentales fingulos latitudisiis cubitos habue*nbsp;runt, ut uidetur, cr contrarium probari non potefi, cynbsp;rations confonum eft,ut totum teiium fit tabernaculu/m,nbsp;Qisodficubitus erfemis latitudofiit afferibus iftis oHonbsp;fingulis,tunc prolatitudine totius tabernaculiduode*nbsp;cim cubitorum opertorium illud dcficiet utrinq; duobusnbsp;cubitis fupra bafes,quod ipfwn nonnihil defirmitatis in*
IS
-ocr page 256-B
lt;X «5 «4 |6 17 |8 «9 C Xo XI XX ^3 ^4 E X O D V s àtKtre «îdflifur. Iticm uerô operimentum Ùixt4 aliud la tuf quadra^ina cubitorunt cam ßt, conteget trigintA cunbsp;{gt;itorum totam longitudinemtaberrMulifO' decem rc'nbsp;fduis depcndebit ufq; ad bafes occidentales. Coniunxitcj cortinas quinq;, altcram ak teri,8C alias quinqj fibr,nuiccm copulauiu Fecit Si anfas hyadnthinas in ora coriinæ unius ex utrocy limite coniungendæ cum aknbsp;tera, Si in ora cortinae akcrius in termino fi-tnilitcr.ut mutuo iungerentur. Quinquaginta anfulas fecit in cortina n-na,ôi quinquaginta anfas fecit in extremita-tecortinæ fecuHdæ,ut fe inuicem receptando una anfa alteri iungeretur» Et fecit quinquaginta fîbulas aureas, qui morderentcortinarum anfas,Si fieret unumnbsp;tabernaculum. Coniunôiio cortbtarum decem pulchre defcribitur ß,* âa anfulis cr fibulis, taxa decorcw çr exigentiam openbsp;ris, ut omnia ßberrimeconneilerentur,zj- refoluipoßtnbsp;font ßcile dum inflaretperfèâio. ^Fectt Si cortinas undecim de pili s capra-rum ad opcriendum tedum tabernaculiî unumfagumin longitudine habebatcu-bitos triginta,Si in latitudinccubitos quatuor,unius menfuræerant undecim cortinæ; quorum quinc^ tunxit feorfum,8i fexalia feparatim. Fecttque anfas quinquaginta in ora cortinæ unius, Siquinquaginta in ora fagi alteri-us,ut iîbi i nuicem iungerentur. Et fibulas æneas quinquaginta,quibus ne âeretur teâum,ut unum fieret. De fagis undecim, ey ex eis compofita tota magnitu dîne, tieq. plicatura duorum cubitoruin in fronte aber-naculifrpra columnas ueli, fuperiuf diÜimi eß. cap. ic» Fecit Si opertorium tabernaculi de pelli-bus arietu rubricatisr aliûdque defuper uela-mentum depellibus hianthinis, Compleilitur hic uerßut duo opettoria großioris ma teri£ contra mclementiam aëris ey pluuias, quæ 'mcer=nbsp;turn eß ß quantitate itquauerint duos reliquat cortimas^nbsp;^Fecit 8C tabulas tabernaculi delignis fe»nbsp;tim ftantes, Decê cubitoru cratlongitudo tabulæ unius •• 8c unüacfemis cubitû latitude retinebat. Binæincaftraturæ crant in fingulistabu-lis, ut al teri altera infereretur. Sic fecit in omnibus tabernaculi tabulis. Et fecit afleres pro tabernaculo uiginti tabulas adlatus meridianum contra auftrum. Et quadraginta bafes argenteas fecit fub uiginti tabulis,diias bafes fub alfere uno pronbsp;duabus incafiraturis fui5,Si bafes duas fub afnbsp;fereuno pro duabus incaftraturis fuis. id eß, fub ß/tgulis ajftribut duM bafes pro duabut taüraturis. 3° 3^ 3^ 57 58 |
^5 x6 x8 33 vaiakehel. Ad latus quoqj tabernaculi fecundû rcfpicitad aquilonem,fecit uiginti tabulas»nbsp;cum quadraginta bafibus argenteis,nbsp;bafes per fingulas tabulas. Contra occidenté uero, id cft,ad cain F ƒ temtabernaculi quæ marerefpicit,fcdt*nbsp;tabulas,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j Et duas tabulas fecit angulares in duoD « laieribus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, quæ iundlæ erant à deorfum ufque fum:Si in unam compagine pariter fereb^,nbsp;tur,utangulos(fcilicetoccidentales)cool^nbsp;crentduos. Ita fecit ex utraq; parte per ß”»nbsp;los angulosînbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Sf erant odo fimul tabul^,amp; habebao^A fes argenteas fedecim, binas fcilicetbafi«*“’nbsp;fingulis tabulis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 ? Fecit Si uedies de I ignis fetim, quinqV^ continendas tabulas unius lateris tab^^**nbsp;cu’i,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj quinque uecles alios adalterius coaptandas tabulas, 8(. extra hos quinqJ’^i,nbsp;os uedles ad occidentalem plagam tabef*’^^ ,nbsp;li contra mare. Fecit quoq,’ ueâem, qui per medias las ab angulo ufqp ad angulum peruenii^^^Ajnbsp;Ipfa autem tabulata deaurauit, Si cif^^* (,{nbsp;coru fecit aurcos, per quos ueâes indu^* fnbsp;fent: quos Si ipfos laminis aureis operuif'nbsp;Defcribitur uerum iüud ligneumtabernacuh^’i^^nbsp;ajfrribus de lig»w fetim frbricatum, modo qui 'nbsp;bitus eß,cu/m annulis cr ucëlibut,omnia pariternbsp;ta erant.inßßebät autem tabulæbafrbus argent(ib^‘.^iiinbsp;inßxis.Fortaßis uerißmle uidebitur tabernacul‘tr’'‘ciinbsp;»« fummis foÛennitatibus totum aureum uifumeßrßiiijnbsp;opertil aubeis,inalq5 minoribuf,nunc una, nuc“«^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 cortmis teëlam,reliqui5 diebus teëlumadhiicdibê^^^^^ 1 FecitSi uelum de hyacintho, Sinbsp;uermiculo ac bylTo rctorta opere artifidnbsp;uarium atqj diftinâum fecit: et quatuor columnas de lignis ƒ cum capitibus deaurauit, fufis quatu^*'nbsp;busearuinargenteis. Velum hoc dirimebat fanëlum à fando fandlt;”^ quatuor tantum columnis fufrendebatur. Fecit Si tentorium in introitu exhyacintho,purpura,uermiculo,by’*‘’nbsp;rctorta opere acupidoris, 8c columnas quinque cumcapinb”^^ quas opcruit auro,bafésque earum Tentorium ißud ex quinque columnis oßio tabernacttlifoedcris. A PVT XXXVIf- ‘ Ecit autem Befelcel 8C a^^^^nbsp;'lignis fetim , habentem cubitum ac femilfem i*’ |
lié
VAIÄKEHEU
E X O D V S
nîicf'f ^**^**^*^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;unius cubiti fuit SC dix
ac ^‘^bricaArctedefcriptaefi ßtpracap, ijuomodonbsp;ßeri decreuerit, hic autem quomodoean^nbsp;architeâuf conßcerit. Repetitio guidentnbsp;Grhi^oriieapudc(eterosauthoresuitiodi{anbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;i^pUiiRebricos e{l de more, or ufui totiut facra fcri»
ubinon folum doceturguid credendum ßt a» û quot;w/fd idipfum mfuper repctitis uicibui imculcatur:nbsp;ïWojm'jcijj igK4«ùer pertinatia fenfiMbumaiü innbsp;I quot;J««rebushacipfumnecejfarioexigit.QuodIt fuecu»nbsp;literarumamatores inhac facrafcripturareprenbsp;J'^lt;lere,Q‘ calumniariuelint,gMrenon idtpfuminPoênbsp;J. ‘*^O!iinijt))i parente or maxmo Homero juo,fuos ibnbsp;tantum non in cœlum fcribunt, cr otioßßianbsp;.‘^’’^petitioneilaudare confeguentcrcoguntur cr au^nbsp;'“¦^“‘Ks autem omnium uetußißim£ fcripturæ e:irfaanbsp;'1’f!orcm utilcm et eruditit fubfannarc non cru*nbsp;rt illud m ea reprehendere,guod in (uii laudàt.nbsp;fecit illi coronam auream pergyrum,nbsp;*^flans ei quatuor annules aureos per quanbsp;’’“'¦angulos dus .-duos annules in latere u*nbsp;°^duos inaltero.
fetim, quos uc
jj/^Hos mifitin annules,qui erant in late* °’’^arcæ,ad portandum earn.
(, ß^fonamentum aureum, nd gudtuor latera in^gua* ‘^'^poßtum, addccus cr ornanientum erat^Ve^iibuinbsp;^'**^'’1 antiulis aureis inirtis ge/kiiidum à facerdotibutnbsp;'’‘^»qwoties demigrandum eßet, gui tarnen nunguamnbsp;^’^tl’oiifur ab annulif, ut ad omne momentum paraanbsp;n^^baiulatiot
P cccitS^ propitiatorium dcauromundif-^’’’“.duorum cubitorum amp; dimidij in len-
.j, ^’¦opùidtonaw gualc ßerit fatis obfcurefcribitur^. Ijj (* “’ ^Uiedamßiße uidctur pro operculo arc£ £gua*nbsp;t^!!'^''‘‘‘''elt;eiuxa longitudinem latitudinem,cuiui
Dh''*’'
y “Os etiam cherubim ex auro dudili, ex parte propitiatorq,
L . unum in extremitate hinc,amp; chc-. . --am in extremitate una, inde ex pro» fecit cherubim à duabusextremi-“ eins.
11
»4
*y
16
17
L ‘‘^.ciuorum cuDirorum lt;x aimiai] in 1 l^yato cubiti ac feniis in latitudinc»
gt;h F ’{'““ftUnttTn louait jU^I Itr JMH Vt/JlUI I Jll ll/llUI t (*ƒ ^Uiedam fùiffe uidctur pro operculo arc£ £lt;jua*nbsp;’’^^^‘ßitudo negligitur cr altitudo fupra arcam^.nbsp;.......
tatibusçi,
per cherubim extcndentes alas defu-amp;iliudpropitiatorium,fe^mutuo
ntell a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;crantjadicantet Mturam
fi^bit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oinnipotêtideominiflrantemy
”•11« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cr hotfiinibut ad mandatum do»
ordiiiif iudiciorum det.Q«od
Q8ii» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exigcbat ratio duaru extremitatum.
enint iuxta angulos numero tKtradiuinA
iS
«9
10
11
11
14
heus non datur, Alij uolunt imaginesßiße duorum iu* uenum, alas habentium, ßcut in templo Salotnonis.Hocnbsp;certu reßrtur à ludais, guieguid feripferit author ßeunnbsp;di IAachab£oru/m, in fecundo templo,àreditu captiuitdnbsp;tis Baby/lonic£ earn arcam,ficut cr c£tera gu£dam faanbsp;cramenta,nunguam ßißßt
10
Fecit SC menfam de lignis fetim in lon^ B gitudine duorum cubitorum, amp; in latitudi-ne unius cubiti,quæ habebat in altitudine eunbsp;bitumaefemiffem,
II
circundedit^ earn auro mundilTimo, Si. fecit illi coronamentum aureum per gyrum,nbsp;ipfi^ labio coronam auream interrafilemnbsp;quatuor digitorü,ÔC fuper eandemalteramnbsp;coronam auream pergyrum.
FuditSC quatuor circules aureos,quos po fuit in quatuor angulis per fingulos pedesnbsp;menfæ,
contracoronamcrunt annuli,mifit^ in eos uedeSjUt poffit menfa portari.
Ipfos quoq; ueâes fecit de lignis fetim, Si circundedit eos auro ad portandum mêfam.
Et uafaad diuerfos ufus menfæ, acetabux C Ia,phialas, Si cyathos. Si thuribula, ex auronbsp;purOjin quibus offerenda funtiibamina.nbsp;liSenßaaureacumcoronMnenio ßto acueßibut, de* uienü,nbsp;feripta eß cap.if.eifdem pr£cifeuerbis guibus hoc loco,nbsp;Excepto tantum iüo,ut guod ibidem fcribiturtcrßcies,nbsp;crteges, ^3“ pones, cr erunt,cr operies,c3c.Hic did**nbsp;tur:cr ßcit,e3 texit, er poßsit, deaurauit,crc.ld^nbsp;non folum demenß,fed dereliguis omnibus gu£ fcguunnbsp;tur,ne guis putet Mofen Cf populum tam rebeHem multinbsp;guidem fufeepiße mandata dei,fed nihil paruiße.
Fecit Si candelabrü dudile de auro mun diflîmo.De cuius ueâe calami,fcyphi.fphæ»nbsp;rulæ^ fimul Si lilia procedeba n t,
fex calami in utroqj latere, tres calamicx parte u na,et tres ex altera,
tresfeyphi in nucis modum percalamos fîngulos,fphærulæ^ fimul amp; Iilia,amp; tres feynbsp;phi inffar nucis in calamo altero,fphærulf^nbsp;fimul amp; lilia. Aequum erat opus fex calamoxnbsp;rum, qui procedebant de ftipite candelabri.
In ipfo autem ucâe erant quatuor feypht in nucis modum, fphærulæ^ fimul Si lilia,
amp; fphærulæ fub duobus calamis per loca tria, qui fimul fexfiunt calami procedentesnbsp;deueâeuno.
Si fphærulæ igitur, Si calami exipfo erant uniuerfa duâile unum erant exauropurif-fimo.
Fecit Si lucernas eius feptem cum emun^ D âoriis fuis,amp; uafa ubi ca quæ emunda funt,nbsp;£xtinguantur,deauro mundilTimo,
Taicntum auri puri appendebat candela^ brum cum omnibus uafis fuis.
Candelabrtminuncßeißecomniemoratureademnta
« 1
-ocr page 258-â.6
](ra iuccG.
EXODVS
ferid (S' ßrntd, quibui priecipiebattir Mo/iln m^nieß» ciendum. Vcüis autem cdndMri inteüigitur haßtle inenbsp;di’vm 'itpcrfùnddmento uelpedibttf conßßens,^lucer*nbsp;nam (udm gefldn!,wtde proccdebant tres exutraq; pdr=nbsp;te ca!dmi, ornutifirmis cyphorum,/}gt;hi£ruldrtt,ac Islio«nbsp;rut». A equum erat opm, id eß, ereäis ’m eandein altitu^nbsp;dutem calamis, cum haßtli, çy lueerads geßdntibtii,ue»nbsp;luti extentis fexbrachijst Pcterat hic extendi narrationbsp;niyßiea, omnium ({uiedeßrmanturfigurisißis,gult;£td’‘nbsp;men alibi legi poßunt. Ad intelleéîumßmplicem fcriptunbsp;rlt;e nos leâorem dueere conamur, ae mteüeiluum humanbsp;norivm fomnia,uel fubtilißimos cogitatus cccleßtc facra*nbsp;ment a fingamuf^
^y
Fecit akare thymiamatis de lignis fe^ tim, per quadrum fingulos habens cubitos,nbsp;öi in altitudineduos ,e cuius angulis procc^nbsp;debantcornua,
ucftiuit^ illudauro puriflimocum tedo ac parictibus ö£ cornibus.Fecit^ ei coronainnbsp;aureani per gyrum,
amp; duos annules aureos fub corona per fingula latera, utmittantur in cos uediesnbsp;polTit akare portari,
Ipfos autem uedes fecit de lignis fetim, Sd operuit laminis aureis»
Altäre WJcen/imorfict«« comparationeßmtrd cdndea tabrameymenfam ßabdtin fanóluario, uel non longenbsp;ab Interiore uelo, 'm tabernaculo Koßsßcut ey 'm tem^nbsp;plo Salomonis:m ultimo autem templo ab Ezdra er So«nbsp;robabele extrußo,quod Romanis ceßit 'm priedam,euernbsp;ftim eßfOquot; conßagrauitßn ^uo area nonßit fecumdtmtnbsp;iudteos, uidetur loco arc£ ßetijje ar a 'meenß mtra fan^/nbsp;äam ßanäorum, de^uo tarnen pronundethocueldi^nbsp;uerfum qui certius nouit.De qua arcaß extaßet nonnbsp;cuifjet lofephuit Craticulam autem hac ara non habuit,nbsp;fed teilum etwa coronamento aureo per gyrum, Geflamp;^nbsp;baturq; ueäibui, ß quando emigrandum indicebaturànbsp;domino,
Compofuit et oleum unöionis ad fandigt; ficationem, amp; thymiamata de aromatibusnbsp;mundiflimis opere pigmentarii»
VA I AK E HEL. , g Eck amp; akare holocaufti denbsp;! fetim, quinqjcubitorum pet^“^nbsp;È drum.SC trium in akitudine,nbsp;I cuius cornua de quatuor angnbsp;lis procedebant, cperuit^ illud lamiois^^
(gt;
Oictim tin- olctMJi fandificationis fiebat ad 'mtmgendum pri^ äionts, ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. z* ¦ j • I •
itiumtabernaculam, GJquot; omniauajaeius,demdeetiam fummumfaeerdotem, er filios minori facerdotio adasnbsp;ptandos. Vnde er fiiceeßu temporiw) reges quoq; imgenbsp;bantur denouo creati,uelfußepti in imperium.Thymia^nbsp;tBA autem iUud,'mcenfum mteüigitur, quod 'mtra taber^nbsp;naculum quotidic meendebatur fuper aram meenß ma*nbsp;ne er ueßeri, à facerdote, dum lucernas fuper candela^nbsp;brü uel extmgueret uel aceenderet, quo er ßvmmui ponnbsp;tißx utebatur femel 'm anno, propitiationis die mgredi=tnbsp;cnsfolenniter fanilafandorum, quibuißs non erat utinbsp;in prophanis ußbusquibufeunq;t
ÇCAPVT XXXVHU
neis*
Etinufus cius parauit exære uafa diu^^ fa, lebetes, forcipes,fufcinulas, uncinoSj^nbsp;igniû receptacula : omia uafa eius fecit
Craticulam^ eius in modû retis fecH ncam,et fubter earn in akaris medio arub*”’
Nuiic peruenittir ad extrudionem eorum qua tabernaculum circumüare oportebat : quorum p’’*”*“’*nbsp;atare erat holocauHorum fub diuo anteßres taberna^nbsp;lißnter feeundum uelam er primu, quodatrioruntf^‘‘‘nbsp;Qtjoniodo autem ßbrieandu ßt, dominus Mo^nbsp;«« monte, ul fupra uigeßmofeptimo cap.Hicnbsp;ratur quomodo perßdü ßt cum fuo cribro,cornib^fnbsp;uaßs uarijs ad combußionem facrificiorum aeceßotif'nbsp;fufis quatuor peis annulis per totidt’’’*nbsp;tiacuiifunimitates,prodomibus uediu*®*nbsp;quos amp; ipfos fecit de lignis fetim,8Cnbsp;ruit laminis æneis,
induxit^ uedes in circules qui inlat^quot;^*' bus akaris eminebant ad portandumnbsp;Ipfum autem akare fadum erat cauumnbsp;bulatis,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,1’*
Annulos odo habebat hac ara, quatuor 'mtra(lt;gt;^ uititem aneos, 'm angulis circa medium altitudinisr^jnbsp;quibus tenebatur craticula, quie ey cribrum dicittii'tnbsp;ligna, incendenda imponebantur,ac deinde carnes beinbsp;caußorum,dccidcntibus cineribus ac ßuillis at^ eitgt;‘nbsp;nibus per craticulam, fuis locis er temporibusnbsp;dis. Ali/ quatuor annuli aurei, extra, 'm fuperßei“' . |nbsp;uexa ar£ duobus altrinfecus lateribus a/ßxinbsp;Hebraico more domus dicuntur ueâiii immittendoi^’ jnbsp;ßquandotransßrcnda effet ara,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J
Fecit amp;. labrum æneum cum baß^*’ de fpcculis mulierum, quæ excubabaolnbsp;ftio tabernaculi foederis»
Concha£nea,ßforiumUellauacrum eratcapa^^'^^ mum aqu£, imde lauabantur minißri, utfupranbsp;Hoc autem loco no feribitur nec alibi ßrma huii^‘nbsp;fedintelligituraptus ßtiffe lotio»imaouum,aeP^‘^,^^nbsp;Erat autem cum baß fua aneum, tantte magnitudii’’^^^^nbsp;ponderisutportaripotuerit,Çiÿanquamnbsp;n P’quot;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mterpretenturdejfeculis,l^‘^^^,
uulgaa habet translatio, er non raro ^per'jÿ^. tra exponitur : hic tarnen lt;eque uerißmilitcr erp^quot;nbsp;tefl iuxta comtnunem modum Beth per innbsp;ßtfenfus, Labrum tHud eatenuscoDimatunsnbsp;teneu cß'et, ut lauantes fe alficere quoq^ potuertfnbsp;in/feculo,ubi maculam cötraxifßnt ibidemnbsp;uel quod minus uidetur, appoßta ßiffenbsp;(X lt;£re illußrato conßäa et apparats, quolt;lnbsp;ßecula contulerint in hüc ufum deuotte aliquotnbsp;qute nö in atrto,multo minus 'm faniluario mii^inbsp;nbsp;nbsp;ßi
II È X 0 D V S rtfr4 àtriu fuo loco,qute per eas fieri poterMt,uela^ Il ffifigniter deuotM,fy cukui (èfe diuino dedicatdf,fire^nbsp;«Kf itduigiltindo exercebatitur^ Nec dicitur mojioj fednbsp;^fîilim,hoc efl^ pro ofiio, ut fieri fcilicet decebahEt ten^nbsp;[^'^'omiUudinteUigiMr ambitus eortinarum proatrio,nbsp;*quot; îtto ad orififff foiitm ofli;^ erat^uelo uigaiticubitorumnbsp;‘’Pponfoiuti mulieres iH^ prlt;tftolabätur,fi)rtaßis officianbsp;quot;'»wdainjjjipj.jj pyo ajfiortanda aqua, qute ibi excipie»nbsp;“ Kfi LfHù jj i^tra atriüfm quod ne uirit quidë ingref»nbsp;'^P^tebat,niultô minui feeminis, quaiuumlibet deuotis,nbsp;8c atrium, in cuius auftrali plaganbsp;tentoria de b/flb retorta, cubitorum ^duinnææncæ uiginti cum bafibusfuis, ^pita columnarum, ôlt; totaoperis cælaturanbsp;’’¦gentea. . ^«4UeadfcptcntrionaIcm plagam tentox ‘^!’gt;'olmnnaEbafesfe,ôicapita columnarumnbsp;menfuræ, ä artificii,amp; operis ac menbsp;U ”j^înt, cit f ° quæ ad occidentem refpp . ’'Hffunt tentoria cubitorum quinquaginnbsp;’i-olumnæ decem cum bafibus fuis decemnbsp;capita columnarum, amp; tota operisnbsp;ij 'æ^turaargentea. jj/orro contra orientem quinquaginta eu gt;4 (fum parauit tentoria, j^^4lt;iibus quindecim cubitoscolumnaru 'î bafibus fuis unumtenebatlatusînbsp;itu^ P’*'altera, quia inter utraque in tronbsp;j^nitabernaculi fecit,quindecim æque cubinbsp;,ƒ Hiïi erant tentoria,columnæœ tres,et ba-Q totidem, •6 . ^Unda atrii tentoria byffus retorta texu« ^afes columnarü fuercæneæ, capita autê cumcunâis cælaturis fuis argentea,nbsp;Pnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;columnas atrii ueftiuit argento. acupiâoris fecit Iqnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex hyacintho, purpura, uermicu- i^^^orta, quod habebat uiginti eu ciiß^nlongitudine, altitudo uero quinquenbsp;’^'’himcratiuxtamenfuram quam cun-gt;9 tentoria habebant. Qj.^°lutnnæ autem iningreffufuercquatu l'i’m '^'’’^“01^ bafibus æneis,capitaque ea-Pg^îi^^âturaeargenteæ, tabernaculi et atrii per gy AlrS'quot;'“- b rquot;*’ ’ longtim, latum,cortiniiis,coa quot;’ondabatur'*^-^’^^’'“ ''”*'nicî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P1“**^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;moratur, Le{ior,fi)rtaßis ^'^“”’®i’3tiones tabernaculi, V ‘'’Xù'knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. quæ enumerata funi; præceptum MoH in cersmonias Le- |
ELLE PEKV-DE, II7 uitarum permanumlthamar filij Aaron fa*nbsp;cerdotis; quæ Befeleel filius Vri filfi Hur de tribu lu da domino per Mofen iubentecompleuerat,nbsp;iunâo fibi focio Ooliab filio Achifamechnbsp;de tribu Dan : qui ÔC ipfe artifex lignorumnbsp;egregius fuit, amp; polymitarius atque pluma*nbsp;rius ex hyacintho,purpura,uermiculo,etnbsp;byflb. Non foltm enumerationes uerti potef},fed etiam corn mißiones pr^cepta qua dominus circa erigendumnbsp;fanâuarinm t/iofi ficerat, quod dicitur tabernaculumnbsp;uel mafio tefismonij, quando decreuit miniflerium cerequot;nbsp;monialefibi exhibendum,non à toto populo uel omnibusnbsp;tribubus, fed à Leuitis ad hoe diligendis à domino, offi»nbsp;do ey commißione Itbamar fil^ A aronw.iBe «)w» pra»nbsp;ejfedebebat tabernaculi refolutioni, zy compofitioninbsp;oncrum cr tramlationi,/} qtiando cafira foluenda effentnbsp;tytranfmigrandumdelocot 1.4 ^Omneaurum quod expenfum eftin to to opéré fanâuarii, et quod oblatum eftinnbsp;donariis, uiginti etnouem talentorum fuit,nbsp;et feptingentorum triginta ficlotum ad mennbsp;. furamfanäuarii. Vigintiçynouemtalenta, Rabi Salomon diciteen» tenArios:qui fecundu/m eum confiât fexagma minis,Eßnbsp;autem mina fanduar^ duplo maior communi. Q«o fit utnbsp;centenariui uel talentum,fecUMdû illum,contineret cennbsp;tumuiginti minas, er mina uigintiquinque /iclos. Sumnutnbsp;ergo centenarq fanduarif continebat tria millia ficlos. Argentum autem recenfitorum de cœtu centum talenta, et mille feptingenti feptua«nbsp;gintaquinq; ficli in pondèrefanduarq.
l^onrefèrturnumeratio populi ad durum, fed ad ar gentum, foluente quolibet numerado ifraëlita dimidiuntnbsp;ficlum. Si igitur adnumeres argentifummam numéro uinbsp;rorum,i«ucnies correfi)ondentiam,Vnus enim centend»nbsp;rius ualet tria milliaficlos, centum ergo centenarijßei^nbsp;unt trecenta miüia ficlos integros,cr ideo fexcenta milnbsp;lia dimidios.Uem,mille feptingenti feptuagitiaquiil^ iîlnbsp;tegri ficli confiant tria miüia quingentos qtiinqtugmanbsp;dimidios,unde refultat numerus fexcentoriim triummil»nbsp;lium er quimgentorum quirnquagina,
Ciuadraginaenim bafes erat fubtabuUsadaufirum, totidem ad dquilonem,fedecim ad occafumtfub quatuornbsp;colamnis in ingrejfu airif, qudtnorqnoq^ bafes argèteitf « 5 |
EXOD VS
ELLE PEGVDE,
±9
30
3»
unie centenariui numerus conflatur baßum tabertläcu» li in circuitu.
De mille autem feptingcntis,amp; feptuagin taquinque ficlis fecit capita columnarö,quasnbsp;Sc ipfas ueftiuit argcnto»
Capita columnArü non dicuntur argentea totaliter, fed uticini et ornatus ^uidä inargentati im fummitatibust
Äeris quoq; oblata funt talenta feptuagin taduo millia.öi quadringenti fidi,
ex quibus fuff funt bafes in introitu taber naculi teftimonn,amp; altare æneum cum crati-cula fua ænea, omnia^ uafa quæ ad ufum e^nbsp;ius pertinent,
SC bafes atrii tarn in circuitu, quam in in^ greflueius,amp; paxilli tabernaculiatqueatriinbsp;pergyrum.
Plereit erant omnes bafes atrif er columnarum in in gre/Jtt atrif, jufte ex talentis hic enuineratis, cum altarinbsp;holocauflorum intra atrium^ Summa autein tarn argentinbsp;quam lt;eris fuperiut obmijja fiierat, quiehicfuppletur,
CAPVT XXXIX»
E hyacintho uero 8C purpura,uer miculo, COCCO ac byflb fecit ueftesnbsp;quibus indueretur quando mini-ftrabat in fan(äuario,amp; fecerunt
Io
II IXnbsp;'3
nominibusfiliorumifrael»
Pofuit^ eos in lateribus fuperhumd in monumentum filiorum Ifrael, ficutpTnbsp;perat dominus Moß.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Dmi« itt/ilt;e magnitudmis gemmlt;e onychina auro ifl t£,affîxis annulis er catenulis ante er retronbsp;in humerii, c^laturas continentes ernbsp;cim nominum tribuum îfraêl,memoriale patriarsb^nbsp;filifscrpojkris,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. -.dl
^Fecit nbsp;rationale opère ingeniofo gt;*7
opus fupcrhumeralïs, ex auro, hyacio^^ ’ purpura, cocco^ bis tindo amp; byflbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J
quadrangulum fuit, duplicatum fecO^” illud rationale,palmus longitudo eiusnbsp;mus latitudo,duplicatumînbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
8C pofuit in eo gemmarum ordines or,in primo ucrfu cratfardius,topazius,'*’nbsp;ragdus:
in fecûdo,carbüculus,fapphirus Sf is’F, in tertio,ligyrius,achatcs 8C amethyß”^'nbsp;in quarto, chryfolitus, onychinus,nbsp;rillus, circundati SC incluft auro per orlt;l**’
1.
Superhu« mcralc.
5
4
y
B
6
ueftes fanäificationis pro Aaron, ficutprfce pit dominus Moli»
CoUeda ac comportata materia facerdotaliu ueflium hic replicatur ad aliud inflitutum : fupra enim priecipie»nbsp;batur Opus, hteßeri ufq; ad complementum deferibitur.
Fecit igitur SC fuperhumerale deauro, hyacintho, amp; purpura, cocco^ bis tinäo,S£nbsp;byfforetorta.
Superhumeraleueßis erat ueluti inilitaris ßne mani* cK, pedus ipfum à cotto,cr tergum à fcapulis,ultra einnbsp;gulum nonnihil operiens, iundurof habens ex laleribusnbsp;ey in humeris,firmitercorpori adharens.
Incidit^ bradeas aureas, 8C extenuauit in fila, ut poffent torquerc intra fehyacinthûnbsp;amp;purpuram SC coccam bis tindum amp; byf-fum,opere ingeniofo,
Vila hyacMint coloris or purpurei, obducebantur aureis fubtilißiinis braäeolis,arte mirifica,qult;eufq; ho*nbsp;die perfeuerat, qu£ aureafila contorquentur erfilanturnbsp;pulchre eoloribus intra aurum adlucentibus,
duas^ oras fibi inuicem copulatas in u-troej latere fummitatum,
Conßrmabaiuur margines G'Itmbiexlateribuscr coUo,ut ßne ruptura ora pariter coUigarentur,
Sc artificium balthei quod fuper üludex ipfoeratfecundum Opus eius excifdem colonbsp;ribusjficutpræceperat dominus Mofi»
Cingulo elegantißimi operis CTquot; coloris flringeban* fur omnia, tunica fdlicet interior, fuperhumerale, er penbsp;doralesde quibut alias^
Fecerunt 8C lapides onychinos, aftridos ôcinclufosaurojôf fculptos arte gemmaria
14 Ipfi^ lapides duodedm fculpti erafl*:^/ minibus duodecim tribuum Ifrael,nbsp;per nomina fingulorum»
Pedorale erat quadratu lacinia palmaris, rifs ßlii acupidorio opéré contortis er netisßrtilt'^’^^nbsp;duplicatum in quo quatuor ordmibus gemm£ tern(nbsp;fertlt;e auro concludebantur,ßngulis nominibusnbsp;ßngulis lapfdibus pretioßs,opera fculptoris,omti^nbsp;etiam fuperiui deferipta funt cum fequentibus- .
Fecerunt in rational! 8d catenulasfit**'^ uicem cohærentes.deauro purifliimo,nbsp;amp; duos uncinoSjtotidem^ annulesnbsp;os» Porto annulos pofuerunt in utroqj*^nbsp;rerationalis,
è quibus pendcrêtduæ catenæ aureae,^ jjj inferuerunt uncinis qui in fuperhum^*'*nbsp;anguliseminebant.
Etduas extremitates duarum caten^^’J^ pofuerunt fup duobus uncinis,pofucr“” ƒnbsp;eaadhumeros ipfius ephod eregionc^^Lnbsp;Et fecerunt duos annulos aureos,nbsp;runt^ fuper duas extremitates peiSof^’V^/nbsp;xta marginem eius qui eft eregione fop^*^nbsp;meralis intra uel retro,
fecerunt quoqj duos annulos aureosflj^^ pofuerunt ad duoshumeros humet^**® jjnbsp;fubtus, contra faciem eius prope iun^^*’’'nbsp;lius fuper artificium baltheiî , (jj/nbsp;et conftrinxérunt rationale ab aooullt;^^j,jznbsp;is cum annulis ephod per uittamnbsp;nam, ut fit fuper artificium fuperhum^’'^[,jjinbsp;Sc non feparetur rationale ànbsp;(uel ephod)ßcut præceperat dominusnbsp;Catenulte aurelt;e ittngebant ratioiMle cb«i
«y
16
•7
18
gt;9
|
' ' EXÖD VS ¦ fifperhumeraHSyduobut unemis uel annulis: etnbsp;baltheo copulabantur ad dorfi catenulas eSquot; Mnbsp;gt; »e laxa defluerent er dimouerentur, fed fèrtito*nbsp;h ”'”^/’gfrentHr» P ^Fecerunt^ tunicam fuperhumeralis ogt; ^^tfxtoristotamhyacinthinamïnbsp;eius tunicæ (uelpaUqßn medionbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loricæ,Iimbum in gyrum ne rum L ^orfum autem ad pedes malapunicaex j^Çf^’ntho,purpura,uermiculo, ac byflb re^nbsp;p^^tintinnabula de auro puriffimo,quae .’’icæpergyrumt autem aureumSC malum fp ”*'¦^*11, quibus ornatusincedebatponti*nbsp;L »?Huando minifterio fungebatur,ficutpr3Bnbsp;\ Pjf’tdominusMofi» indumentu quod fub hunwrali induendam, fuperhumeralis dicitur,hyaci«thmiimnbsp;lutum:fuperne habet capitium firte, nenbsp;ti«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eotlam,cum nuilto Jplendore er elegan» tf» nbsp;nbsp;^ornans:mfirne uero iuxa alosfimbria con» tottwn ult;irijscoloribus,cui inharebant int» ’^^^“ntnulogranatorum effigies cumtmtinnAbulisnbsp;li^'’^oppenfie,crini«ee/fure/o/Mntiaffjpontifix anbsp;gt; exiffèt uel intraffett Ij ^Fecerunt amp; tunicas bylfinas opere texti IS ^ronSffiliisciusï A lïiitras cum coronulis fuis ex byflb: foe ^5 “’ïlia quo^ îinea ex byflb retortaînbsp;llj '¦“’gulum uero de byflb retorta, hyacin*nbsp;^’purpura, ac uermiculo bis tindo,operenbsp;^P'âoriSjficut præceperat dominus Mofi»nbsp;indu/mentum erat fuedndorium commu»nbsp;P ^^‘quot;»talqsfacerdotibus cum mitrisac pileis byfiinis^nbsp;5« “‘•l'iiew. Sdaminam facræ ueneratio* tç ''^auropurifrimo,fcripferut^in ea ope*nbsp;5l ï*^tnario,Sandum domini: tj ^tinxerunt earn cum mitra defsper uit /^^jZ^cinthina, ficut præceperat dominus Umifu in fola pontifids ponte aüigaa mitra ^feeipf^ nomine domini dei omnipotennbsp;pnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nominabatur igitur omne opus taberna q ’¦^ftimonii ? Feceruntœ filii Ifraëlnbsp;Hadf« P’^æceperat dominus Mofi,nbsp;^dominonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuut omnia addiuinucultum pui,' OuàmZ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pertinentia,ad gratiam magispo» *'’111) t ^‘‘‘‘^us dominus obleâaretur : qua er fuo par^l^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;erant, quia iuxta fuum inßitutn ww |
S3 54 57 58 59 4» ELLE PEK VDE, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;118 obtulerunt Mofî täbernaculutn Si. te âuin Si uniuerfam fuppelleâilê,fibulas eius,nbsp;tabulas, ueâes/olumnas acbafes eius,nbsp;OperM fuM ßnguli artißces attulerunt lt;tdHio[ett,nbsp;qu£ct ordmerecëfenturtTabernaculi nomine MiteUigMnbsp;primam cr nobiliorem cortitum, proximam tabulis uelnbsp;ajjeribiu aureis impendentem • Teâtim dkitur huic fit» .nbsp;perpoptim aulteum aliud de pitif caprorum pretiofiunnbsp;elegans:deinde deauratit tabula: pro corpore taber»nbsp;tiAculiflAtuendi. opcrtoriumdcpcllibus arietutli rubrica» tis, amp; aiiud opcrimentum de hianthinis peknbsp;libus uelutn, significatur his uerbis duofitiffè opertoria, pritter pritdiâiM duos cortutat magnat, un um de peUibut arie»nbsp;turn rubricatis cofiHum, aliud de pcBibus taxorutn^quinbsp;hianthini dicitntur à Grtecis, incertu nobis quidfùenbsp;rit ? Velum autem mteUigitur oppanfitm fanâo fanâo»nbsp;rumMiud enim aulaam pro oßio tabçrnacHli,quod tennbsp;torium hic nomiitdtur, arcam teftimonn,uc(3cs, propitiatorium, ^6 menfatn cum uafîs fuis amp; propofitionisnbsp;’ panibus, candelabrum claritatis,lucernas eius, SC lucernarum ordinationem ac utëfilia earumnbsp;cum oleô, altareaureum Si oleum unâionis Si thy* miama ex aromatibus, tentoriû in ititroknbsp;tu tabernaculi, altare æneum,retiaculum æneum ad illud pcrtinens,ueäes,8C uafaeius omnia,labrumnbsp;cum bafi fiia, tentoriaatrii, amp; columnas cum bafibus fuis, tentorium inintroituatrii, funiculos^nbsp;Hlius amp; paxillos. Omnia uafa in miniftcriunbsp;tabernaculi,Si in tedum foederis» Veftes quo(]ß quibus facerdotes utuntur in fanduario Aaron fcilicet Si filii eius t fic fenbsp;cerunt fecundum omnia,totum opus filii Ilf**nbsp;raël,lîcut præceperat dominus ad Mofen«nbsp;Quæ poftquam Mofes cunda uidit com*nbsp;pleta,ad eum modum quem præceperat do*nbsp;minus,benedixit eis Mofes» De area teflimonif eius^ propitiatorio iUi hntrnnen» tc,de menfa panum propoptionis, er candelabriscwmnbsp;naps ad ea pertinëtibM,ac lucernis feptem,cr oleo,cUinnbsp;arts duabuf,cratr^ cortmi5,columni5ac bafibuf,uelis,nbsp;fitnibus, er clauis, cum uefiimentis facris facerdotalibitsnbsp;ac Leuitids, quomodo priecepta,confiäa, inßituta amp;nbsp;ordi«da,fatis iam didam eß, ^CAPVT XL» ® Ocutus eft dominus ad Mofen, di I cens: I Mcnfeprimo,prima die menfis ö enges tabernaculum teftimonq»nbsp;Annus quo tabernaculu ereäum eß mfiriui diceturnbsp;fecundm e^e egreßionif de Aegj’pto : non enim prwnftjnbsp;« 4 4' |
Menfa ao. (caubû 7 Altare magt; (US ubi. lo ; EXODVS ’ dici f)oteß,quMu ût principio eiiti exierigt;it:mirum ^uosnbsp;tiwdo diwidio anno cunâa perfici ttlfoHtudme commonbsp;de potuerint. Hic «ero dies prima primi menßs dedica^nbsp;tur ereâioni tabertuculi à domino, ijui crnbsp;tur,partim cum Martio, partim cum Aprilt noftro con^nbsp;currens. Sc. pones illuc arcam teftimonq Sf operies fuperarcamuelum: Smo loco reponi iubeittur ßngula, quorït primum cr maximum eß area del contmens focdiu dei ifrael cumnbsp;peculiari fuo populo, decalogam fdlicet : non enim intetnbsp;tigëdum eßomnesquin^ libros Moßarclt;einclufospernbsp;Kofen,fedtantum duos tabulas digito dei inferiptas, uelnbsp;ad mandatum domini lt;i Mofe reßrntatoft Velum nonßtnbsp;pra arcam ponitur/ed prittenditur arete w uideri poßitnbsp;abintroëuntibui tabernaculü, dißinguitq; fanâumfan»nbsp;âorum à fanCiot Operire ergo, efi dira arcam fujpendinbsp;ex quatuor columnis» ôCiUata tnenfa ordinabis fuper eamquar rite prxcepta funuCandelabrum fiabit cutnnbsp;lucernis fuis, 8C altare aureum in quo adoletur incêfum coram area teftimonii, Tentorium in introinbsp;tu tabernaculi teftimonq pones, Citrauelum in aquilanari parte fanéliponitur men Çaaurea, cumdMdecimpanibw ordinate impoßtisfe'*nbsp;eundum prteceptum deû Candelabrum aureum cum lu*nbsp;eernis feptem ad auflralem plagam eregione menße. Aunbsp;reum aulem altare quod dicitur incenß uel thymiamatis,nbsp;medium ponendum iubetur.Non ßc evram area teßimo*nbsp;nif inteUigitur quod intra fanâum (anâorumßatuüurfnbsp;intrauelumfdlicet, fed extrain tabernaculocitraue*nbsp;Iwm» Deinde de alio uelofecundo dicitur, quod appen*nbsp;dendum ßt pro introitu tabernaculi, 8C ante illud oftiû tabernaculi foederis po* nes altare h olocaufti: amp; pones labrum inter altare 8C tabernacu lum foedcris,quod implebis aqua* Ante oßium tabernaculi altare maius fub diuo poni* tur,i»ter uelum ißud proximum, fecuttdum fdlieet crnbsp;tertium,quod ad ingreßumeß atrq, ibi enim in atrio fanbsp;cerdotumb^c ara tenea^r holocaufioruponiiubetur:nbsp;fie tarnen diflans ab tabernaculo, hoc eß,fecundo uelo,nbsp;ut interponi poßit concha uel labium itneum ,aqudim*nbsp;plendumprolauacro, Circundabis^ atrium tentorio amp; ingref* fum eius. Ordine pulchro htec omnia prtediCla includuntur atrio per tentoria ex columnis pendentia, Speciale au*nbsp;tem tentorium,quod cS“ exterius uelum,uel tertium pronbsp;ßribus appendebat atrij ad ingreßum, Etaffumpto unâionis oleo unges taber^ naculum cum uafis fuis,amp; fanâificabis illudnbsp;8C omnia uafa eius ut fit fanâuarium: Vnges quoqj altare holocaufti, 8C omnia uafa eius,labrum cum bafi fua, ôC fanâifica*nbsp;bis illud. IX 16 17 |
Il 14 18 ELLE PECVDE. Vngesquoq;amp;fanâificabisaram,S^^*^*^ altarefandumfanâorum*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ r Confecratio tabernaculi fit ex oleo unâionifp^ ’ quoaliquibui antuminlocis nontotumun^^hati«^^nbsp;bernaculum à Mofe, Quodinterim fequutinbsp;derniores, huiufmodi ceremonias inuexerunte((‘^lnbsp;contra euangelij ßiritum,qui hiec ipfadeßrudotiiitnbsp;bernaculo quàtn templo,imà toto facerdotioAaron^’nbsp;antiquat» uoluit:er oleo gratiie ßiritulis cordanbsp;templum domino conficrare docuit ,crin dienbsp;fies un âione defuper iHapfa confecrauit. Ara auic^nbsp;locaufti Chrifius dominus efi,pmul pontifix,araß^'^ 'nbsp;dum,cr indulgentia.Sandum fanâorum dicitur ,nbsp;tare, quia fanClificabat oblatu cr efièrêtesnbsp;taClus fui.Labru quo^ uel aquarum concha acnbsp;inunâione facratur: decebatenhn purum eßenbsp;dum quod alqs puritatem largiretur. Hoe efi aut^'^Lnbsp;âificari illud,diuino cultui applicari, ut prophatii^ ''nbsp;commaculeturufibus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Applicabis^ Aaron amp; filios eius ad tabernaculi teftimonii, 8C lauabis eosnbsp;Pofi omnia à Mofe facraunâione dicata deo,nbsp;fummumpontificem confecrat ut iußits erat,cugt;gt;gt;nbsp;Iqs facerdotali ofificio fucceßuris,i»terim tarnennbsp;ri gradu à fummo er unico facerdote,Primùm autr’quot;nbsp;qua lauâtur,ut munäißnt qui alios purificandinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I fufeipiunt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j indues^ Aaronem fanäis ueftibus,*’’’’^ 1 niftrêimihi,amp; unäio eorum in facerdoti**nbsp;fempiternum proficiat, amp; filios eius applicabis, amp; indues amp;Unges cosficut unxiftipatrêipfogt;^*’J{ amp; facerdotio fungentur mihi, ut^nbsp;eis undio fuaadfacerdotiumfempitcr*’“nbsp;per generationes fuas* Fecit^ Mofes omnia quæ praecepera^^ «T**”“»-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f ft!, Primo Aaronem pontificalibus induit ue/fibuij^^.^ pramißo tarnen prius facrificio uituli, duorum^^^/nbsp;tum,de quibtts fuperius diClum efi. D eindefilioi qquot;nbsp;uefiiniemK facerdotalibus confecrat in facerdotß^/^tnbsp;ris ordiniSjfacra unâione eos inungens,ßinul^inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j cerdotaleconcedens,aduiuendum dealtari,fi r ^4* domino legitime, Sempiternum autem facerdotii‘^^^^t:nbsp;roms cr filioru decernitur, ß infœdere perm^quot;l f(tnbsp;ficut cy ufe^ hodieueris ifraëlitis çr fidelibusnbsp;gale facerdotium, ut fini gens fanda,populufnbsp;nis in Chrifii pretiofo fanguine,ßne fine, quirfi ^ft(nbsp;expiatio deliâoru omnium, oblationbsp;digmßmlt;eofti£perfidaexpiationis, ^lgiturmenfe primo anni fecund«,* jji. ma die menfis collocatum eft tabernaCU*nbsp;Erexit^ Mofes illud, amp; pofuit baf^Snbsp;tabulas amp; uedes,ftatuit^ columnas, /nbsp;Clare hic dicitur fecundi anni primo f^igd^nbsp;tabcrnaculum? SigiUatimautemelegantißiut^' |
|
Exo D VS feribitur ordo ereäionis : primo bafes argenleett mfigeti doaqualiferie 'm terram,duM fub aff^ere UHo,mcaßraanbsp;turisnitentes, deinde ueâibus quindecim imntißispernbsp;aureos annulas,ad minut ducentos quddragmtHt Columnbsp;not erexit intra tabernaculum, er ad oftium pro primanbsp;V fecimdo uelo. Siexpandit tedumfuper tabernaculum, impofito defuper operiraento,ficutdornignbsp;nusimperauerat. tabernaculum dicitur cortina de pilü capra rum,Obel diHa,fecunda de qua diéîum eß,prima enimnbsp;dicitur,eifdem duabusfuperimpofuit pro teilonbsp;^’'pellibmdrietmer taxorum duplex operimeitttminbsp;proi^uiijfdjlQ er conferuatione decoris ab 'mclemcn«nbsp;ttaaëris, Pofuit amp; teftimonium in arca,fubdiiis in ka ueäibuSjSi oraculum defuper, Quum^ intuliflet arcam in tabernacu-lumjappenjjtanteeam uelum, ut contegea fion ^r^o (?K)do prædiëîo tabernaculo,arcam pofuit ßto lt;gt;(lt;gt;,id eß^in fiiniio fanÜorum teftimonium tabularum,nbsp;Zrimmißa annulisaureis ueélibufde lignis fetimdeaunbsp;ratis/ubtiu coronamentum arclt;e quibus portetur. Et denbsp;J“perordc«!uni uel propitiatorium cum cherubim posnbsp;exaäis,oppandebat uelumprimu,quo ob»nbsp;°btutibus omnium hotninum,nbsp;fl^PofuitSf menfam in tabernaculo tefti^nbsp;adplagamfeptcntrionalem extra ueanbsp;otdinatis coram domino propofitionisnbsp;P^nibuSjficut præccpcrat dominus Mofi,nbsp;Pofuit ÔC candelabrum in tabernaculonbsp;^^iiuonii eregionemenfæ in parte auftrali,nbsp;'ocatis per ordinem lucernis coram dominbsp;, ”°)iuxtapraeceptum domini, ^Pofuit altare aureum fub tcäo tefti^ , *adolcuit fuper eo incenfum aromatum, '¦quot;kufferatdominus Mofi, de«^propenßßima .^‘'^»Kpi-aßitiß'e omnia qute domino mandante per^nbsp;fiifeeperat, O' ualde opus ißud populo commettnbsp;. «oluiJPejin perpetuiin rei gefta memoriâ, quia totnbsp;?Micifctts non pi^uit iterare qttie alius longe pauciorinbsp;‘’^.^'’'“‘net, Sed ita illußt ßgt;iritus fanilus uanitati hunbsp;iudieij, quod ficilc naufeam concipit de rebus dt«inbsp;ra ‘’’’quot;“I’'« qua: domino placenttlonge clegantionbsp;pidcbrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcmetipfum,qult;eßbi abundc fo el a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ergoßat pietas uera 'm artificio» fed h iL‘°'’^''^‘lt;^^ronianam Mofi linguam adhibuit, qui hlnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^pcditiorenhVulgofcribes.uulgarielo rexit hiftoriam, er iam à pijs omni» tnillibus nonßoecipenditur, fed ut fitnbsp;ueneratur, IterKW igttur de ßtu men»nbsp;quem locum fufceperit,expHcat,loties replica 18 33 |
5’ 35 E L L E P E K V D E» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;119 Uw de cMdelabro, ara itjcen/t, quod cr tMjc ^riniùat exhibita facropinéio 'mcenfo initiauit, ^Pofuit 8(. tentorium inintroitu taber^ naculi, l(jin omnibui intra tabcrnaculumcon/iitutfscrexa aóiis, uelum appendit ad oßium, e^quot; claudit uulgi aj^ieanbsp;âibuf, quod iHa facrofanâa myßeria admirari melittsnbsp;poteßquam aJ}gt;icere.Secretn diuina, na paßim omnibus,nbsp;fed dignis aperienda funt, pijs ßilicet er fidelibtts; namnbsp;ßante porcos proijei iUa contigerit, calcabuntur et connbsp;temnentur, amp; altare holocaufti pofuit ad oßium taber naculi teftimonq, offerês in eo holocauftumnbsp;amp; facrifi'cia.ut dominus imperauerau ^Labrumquoqjftatuitintertabernacu-- D Ium teftimonii, SC altare, implens illud aquanbsp;adlauandum» Lauerunt^ in eo Mofes amp; Aaron, ac filq eins manus fuas amp; pedes, quum ingrederentur tecium foederis, 8C. accederent ad altare lauabunt,ficutpræcepegt;nbsp;rat dominus Mofi, Anteo/fttt»» proximo quidemconßtfuiturlauacrui» ablutionis,ßd primo altare holocaufti depoßtwm O' fiinnbsp;datu feribitur hic,ut alibi fèmper, Vtriu/q; ufum paucisnbsp;depgnAt,ut ibi holocauftn domiiw offirätur,Qr ab omninbsp;impuritdtefe feiant oportere e/feremotißimos : ne quisnbsp;umquam prafumat ingredi teäum fanäudrij illotw »wtt«nbsp;bus er pedibui,etiamß oblationi holocauJtonMtum openbsp;rant nAuaßet. Vt difcamtu quàin puro corde,oculo,mertnbsp;te,er intentionenobis ßnt ßanäatrailanda,ßneppitnbsp;gloria cuiufcu»q;,ßmpliciter,candide,bonA ßde,non innbsp;tuitu quaft usuel honorisftaiittim ad adificationent pro=nbsp;ximi,er ad gloria dei, etiamßmterim tuni udna loquannbsp;tur er garriät. Dominus eß qui pium huiufmodi peäusnbsp;er donat er conferuiit,donec opui fuu impleatnr 'm pijsnbsp;cti/i» uoluerittetiä iftos ad ipforü bonum,ß ex eleHis funtnbsp;hamiliaturus, er iteriemfubleuäturus ad fuamgloriam,nbsp;^ErexitSi atrium per gyrum tabernacu^nbsp;li Siakaris, duäo in introitu eius tentorio*nbsp;Et compleuit Mofes opus,. Atrium üindem erexit er extendit per gyrum, idem ßgnificans quodpradiilttm nunc eß, ut non fe intromitnbsp;tunt rebus diuinis traäandis, niß uocati er ad hoc mfti^nbsp;tuti accepta gratia fidei er chariatis^ ^Operuir tune nubes tabernaculum tefti monti.Sf gloria domini impleuit illud. Ad confecrationè tubertiAculi, per MoRs iam deßri ptof ceremiinidt,dominui quolt;^ pr/cfentia glorhe ßi£innbsp;nube er fiimo apparuit populo uniuerfo,illHd ßto ßgtitjnbsp;eonfecrando, ad ßdem aßgt;icientium ßdelium confirmaitnbsp;dam, ad loci reuerentiam cordibui populi ingerendam,nbsp;quic deinde reßrenda effet 'm timorem er cultum dei, Neepoterat Mofes ingredi tedumfoede,« ris,nubeopericntcomnia,amp;maieftatcdominbsp;ni corurcante,quia tabernaculum nubes im,*nbsp;pleueratf |
|
EXODVS 56 37 58 Caliginé in j«di. Si quädo nubcs tabernaculum dcferebat, proficifcebantur filij Ifraél per turmas fuas: fi pendebat defuper, manebant in eodem loco ufqj ad dicafcéfionis ( uel defertionis Nubesquippe domini incubabatperdigt; cm tabernaculo, óC ignis in node, uidêtibusnbsp;cundispopulis Ifraël per cüdas manfionesnbsp;fuas* Mirum ^uomodo caliginé iflâm Mofes ingredinott potuerit,cum w monte S'mai quando legem primum fusnbsp;feepit intrauerit in nubem ubie fat dominum. Tuncauanbsp;tem ßgnificabat eos qui participes fiunt intiWie ueritaanbsp;tis er fidei: nuncautem ludteorum perfonam reßrt,quinbsp;bus gloria domini qute in tabernaculo eß,anquani nubesnbsp;opponiturnon earn inteüigenlibuStl^efciuntenimquinbsp;fecumdum carnem fapiunt, in quo copflât uerißi/ma deinbsp;gloria,Semel autem hoe ßilum eß, mox ut conßitutumnbsp;eß tabernaculum er confecratum huius (ignificationisnbsp;caufa uel alterius: non enim ßc femper erat nubes fupernbsp;tabernAculum,ut intrare Mofes non potuerit. QS‘gt;ndoanbsp;quidem no remouebatur prorfus nubes,nißdum ßgnumnbsp;folutionis dabatur er mouendicaßra, er profidfeendinbsp;quo nubes ducebat per diem,ßamtnaq; per no£lem, quanbsp;duouicißim femper confficiebantur aderant fupernbsp;tabernaculum ubicafira pofuiffent. syN.taA versvvm, m. ccxc» LIBER LEVITICVS K DISTINCTIONIS VICESIMAEnbsp;quitrt£ exordio nomen fortitut,nbsp;Hebraice yaicra» C A P V T !? Ocauic aut Mofen, SCnbsp;locutus efl;nbsp;ei dominusnbsp;de tabernanbsp;culonbsp;monii gt; di-eens; Cur is Uber tertius Gradsnbsp;äcLatinisLeanbsp;---------- -------- uiticus appela Ritus cokn letur,lc£lio ipfa tefiatur. Continet enim ritum esquot; cereanbsp;fnihrnVus,'quot;^ monidsdeum colendi iuxta ipßiu bencplacitMn,ne pro*nbsp;laber entur ßlij ifrael in gentilium idololatriam multiplinbsp;cein,ad quam tümitim propenß erat; er ut natura fupernbsp;Jütiofus popului exercitium haberet ßdeinbsp;nbsp;nbsp;deuotionis in fuaimperßdione, donee confummatio fidei er chaa ritatis perfidie plenius coininendareturpermyßeriumnbsp;dei in Chrifio, er in omnesgentes latiui dißundereturnbsp;er firmiuSt t^eeeße erat iüi populo pra/cribi leges cerenbsp;moniarum à domino,ne uagarentur per improboi er itnnbsp;!gt;gt;«¦lt;« gf«it«»» rciigionef, er ßne lege dijfluerent ad |
vaicra» licit as natura corrupts confuetudines:fed obedientia contiaerentur ueluti cancellis i«nbsp;quem ipfe infiituiffet, er non humana aliquaßgt;‘‘^y.^^nbsp;fumptione finxi/Jint, Prafcributur igitur populonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ lationum er facrificiorum ritas,non ab omnibus exercendi, fed 4 tribu Leuilica in hunc ufawnbsp;comprobaia ad id non paucis fignis,prodigijs,nbsp;cijs, quid ey quomodofuisquieq; temporibusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j drfjCr ubi,diligenter commendatur.Atq^ de uoto^jjnf re^mptionum folutionibus, quomodo prafiaud^'Mnbsp;iuxta domini uoluntatem Leuitico ordini, ernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; J gibtti coercendi à uitijs,quibus alioquin deditifi^^’, facerdotibus er Ceuitis docendi inlegedonùiù't.nbsp;pter quie omnia non immerito liber hie LeuiticUSnbsp;tuit^Qjii tarnen Uebrieis nomen accepit d primanbsp;Vaicra,quod interpretatum ualet. Et uocauit.nbsp;incipit er appellatur uigeßmaquarta difiinâiol^êjMnbsp;pud ludieos,quie tota lex cum in quinquagintadUiU^j^nbsp;âiones ordinaa fit (i patribus,ob quinquagintadU^Lutnbsp;bdomadas anni, quarum fabbatis fingulis fingub^'^ijnbsp;âiones er capita pratlegi debebant ? Cedebat^; capitis in appeHatioaem lam capitis quàm etuiPfD 1 »M 5«o reciabatur,cum alia quadam prteleâio«^ ;nbsp;phetis prioribus er poßerioribus.Sic enim cotnp^fnbsp;nbsp;nbsp;y eratjUt catui fidelium ex lege,prophetis er ''f culcaretur ßßis iOis diebus uolun tas domini:quoiinbsp;apofiolorum temporibus illisinufufiiißepaßiiXTr^nbsp;dunt uerba Chrifii, er Aâaapofiolorum.Hiscfê'’'^nbsp;crifieijs er ritibus ceremoniales ifraë'itie duceban^“’'nbsp;reuocabantur à gentilium facrilegijs aduerie^’^^^j^nbsp;deiqualemcun^ cultum, ut exercitarentur u/q;nbsp;gationem er onus, fiiml^ prlt;eludebatur adnbsp;er fyncerifiimum dei cultum, omnibus tandem g'’”*' J ƒnbsp;WJ Chrijh commendandum, Qai fit er exhibetuf'^^^^^nbsp;BO digniuSjfi omniu rerum deus optimus maxim“^nbsp;toragiwfcatur er gubernator,fi ipfius benefici‘‘K^nbsp;antur,fiadoreturfolus,fi de omnibus iüi gratisnbsp;tur,fuis fi paretur legibus,ß tranfgreßiones digtt^ fnbsp;nitentia redimantur, fide er ße in deu,ehariiatolt;’‘‘^^^nbsp;ximmn homines prouehantur,yerifimile eßnbsp;iuslibri hifloriam primo anno erficundocoot^êi’ .nbsp;dum er interim tabernaculum er uafa pararent“’^nbsp;pulo, er ftniluario ercilo facrificia inciperét,(gt;^‘'^^^nbsp;inconfecratione facerdotum,deindead iußat^ßnbsp;nias populus quoq; doceretur à domino pernbsp;fis:qui in defcriptionibus rerum gefiarMn,ogt;'dit^^'^^iifnbsp;ports er caufarum non anxius feruauit, fid td do fnbsp;imperauit er conferibi uoluit,fine artificio^“^nbsp;difirtitudinis,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«/(j/ Lcquere filiis Ifraël, SC dices adeo® î mo qui obtuleritex uobis hoftiamnbsp;depecoribus (idcft)debobus SCouibu^nbsp;retis uidimas ueftras,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mi Fili/s ifraël f)lis, non atijs etiam gentibas quot;midquot;» fcic ritus colëdi dcum.QJianquam er uerinbsp;ßiiritu er fide filij funt Abralt;e er lfrael,h£c j^ftnbsp;omnia facrificia inJfiiritu dosnino exhibeanttq’*^ |
0
-ocr page 265-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tEviTtcvs
fanâa, ZT popttÎM dcijui F ^'quot;''nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(juictwqi ex uobii, qui domino dc9
! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex animalibui terrefiribus effirre uolueritf
2^'’f‘îi!(W more zx idololatrarum ieonef,ti^ride!, cetera uelnbsp;wwaufl crudelia,boimitibiu nihi! utilid, offer at,qudnbsp;owitto ^ratißcaturUi ffne quocufjq^ damno reru tei»nbsp;«üo*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ufuifimt bomini et inundis^
pfitftSire pote/itibut, do^ .. I'‘^gt;'ißcia deffranb Non tarnen alia ex iumentiifa^nbsp;. boues cr pecora,quorum nomine intehnbsp;J s'^'W oiiejnbsp;nbsp;nbsp;capr^, bird CT lt;*g»K.
“‘holocauftum (fuerit)eius oblatio dear a ƒ ’^afculum immaculatS offer« illudnbsp;teftimonii, offetetiVnbsp;^Siij ^^'^Placandumfibidominum.
quodtotum domino comburebatur de ^‘^‘Mdtlum cr ffne omni defrdu corporali^ uitionbsp;appareat offirentis ßdes cr integritoftnbsp;colit,quißrenue Z2'ßrtiter laboratinnbsp;’’“tuinico apojklicam dodrinam promouendo,fe^nbsp;propagandum,nbsp;'^'^ß^ißeritiit}^ Kcl etiam tribuens,fedtotum deo aceelt;‘nbsp;^„“’’quot;¦'jfrens. soliM aatem Cbrtffus or altare nojirumnbsp;T amp; flt;(cerdosnbsp;nbsp;nbsp;hoflia^ Placatur quidem boß^s doint
’’“’ipeccstoritKj ffd iUis tantum, quax ipfe offerendof jt/t Humana excogitare potefl temeritax
a. manu fuam fuper caput hofttae, °^^‘^«ptabilis erit, atqj in expiationem ciusnbsp;Pgt;^ofidens.
^'’’poßtio manuum deuotionem fignißcat çr fidem, q diuini,quo non de fuo quicquantnbsp;' ’^iuiiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;potefl, fed reffrre potiui cr reddere accepta, ut
-«e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjjffpjp maximamhofliao
quot;olirarum, CT agnitionem noflrorum pec^ '^‘“°gt;'‘wt,pro quibtiS flatisfreere pernoßpfos non poßu»nbsp;‘f'd aliimdeiuftiflcationem ducupari,nempe per fa-crucifixi Chrifli domini, per hoc legis facrifi»nbsp;Non enwi quacunq^ facrificia offèrêtiamnbsp;B '7'’‘/ïne/ide er deuotione mentis in dominum,nbsp;y offuitulum coram domino, 8Cnbsp;f filij Aaron facerdotes fanguinem,nbsp;“'’dentes per altaris circumitu quod eft an^nbsp;^oftiumtabernaculi teftimonii,
^‘^»Iwmfiliü bouis ßmpliciter intelligamtn, non aca tisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuuencum boum er perffdæ lt;etai
P^‘orem,fed optimum, re mcUonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paratifumus domino offer
noredd^^a^federeeadata,plura^uicißimddomi^ id fidelibus ? Immolare efl madare ZSquot;nbsp;d facerdotibwificritubctur,nbsp;tquij itna hominn^ confuetudine: quam dominus pernbsp;dbt quoq‘ßis,flnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nn^ imperato id fiat,et fan
ufum non tentent more idololatrarum, fed fedent I domino totam reddant, er ab omni crudelitatenbsp;‘^tinperantes mode/Ham zsquot; pietatem difcttnt,zTftnt
V A IC R A.
110
pey exefeeant,
6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dzzraâiacp pelle hoftiæ, artus illius in fru-*nbsp;ftafua concidet.
Petits detrahenda ab hoflia, 03quot; membratim in ffu/b, feus'quot;otis diuidendus iuuencus holocaufli :ßgnificabat dominum uiribus.nbsp;colendum Mis uiribtis, z^ in iUius obfequium exponennbsp;da omnia, qua; uel habemus, uel poffumus, in hominenbsp;am exteriore quam interiore,muandamqi indies uiantnbsp;ueterem,z3in uit£ nouiate domino feruiendum,exuettnbsp;do ucterein homine cum adiibus fuis:ut^ pgiUatim per=gt;nbsp;pendamus dei circa nos opera er fapientiamfqui impernbsp;jeruabili ratione compofuit corpora uiuentium,am ftunbsp;pendo conßlio z^ ordine, ex tot membrisßngulis fuasnbsp;uitte coinmoditates habentibus,
7 nbsp;nbsp;nbsp;Etponent filq Aaron facerdotis ignem funbsp;per akare, amp; ordinabunt ligna fuper ignem.
Succendere facrificijs ignem, oßeium eftfacerdo=' tttm,utdQdirinlt;i,exhoriatione, uigilantia, er cxem*nbsp;pli« promoueant ßruorem fidei in deum, gratiarumaanbsp;âionis,er charitatis ad proximos,qutbus facrificqsnbsp;promereturdeus.Saccr habebaturhic ignis,ßcut ejquot;nbsp;in gentilium facrificijs,ideo non niff à facerdotibus pronbsp;mouendus mandatur, qui ut ipfi ßrucre debent deuo»nbsp;tionis ardore ,fic alios quoq^accendere z^ permouerenbsp;non ceffent,
8 nbsp;nbsp;nbsp;Et ordinabunt filii Aaron facerdotes fru*nbsp;ftacum capite Si. extisfupra ligna quae funcnbsp;fuper ignem,qui eft fuper aram.
Simplex efl flilus fcriptura facrlt;e ordinate reßreni quid in facris ailionibus fit agendum, ut ligno, ponan»nbsp;tur fuper cratem ßrream intra altare holocaufloru igitenbsp;fuppoffto,quibus impoMntur artut, Z3 décréta uel eleanbsp;âaanimalium membra ffufbttim diuifa cumextis,hocnbsp;eftuifeeribus animAliam, quif etiam apudethnicosdifsnbsp;facrificabantur, ex quibus er arujfices diuinabant frtttnbsp;ra. Ad huncenim ufum pr^fecabantur exta quteq;, ernbsp;qu£ eminebant, propter quod er cor olim non numera da?nbsp;batur inter exta:fummo ergo facer doti,ut patebit,pecu*nbsp;liariter feruabatur. Annumeratur autem inter exta prfinbsp;ter cor ipfum,iecur,pulmo,pr£cordia, ilia,z3reliquanbsp;quepeUeteguntur.
Inteftinaeius, Si. crura eius lauabitaqua, amp;adolebitfacerdosomnia ad altare,holo*nbsp;cauftum oblationis ignitae odorem fuauita*nbsp;tis domino.
Summus autë facerdos qult;e aquis lota erant inßrebat altari, adolebat igne in Mum abfumenda in holoanbsp;cauflum, wteflinA cum cruribus er pedibus toto^ coranbsp;pore. Nondutem odor domino placerepotuit,fednbsp;deuotio fidei offèrentium , propter quam iffa dominusnbsp;boni confulcbat, tnagis autem obedientia zy- fynceritasnbsp;animorum,
10 nbsp;nbsp;^Quod ft de pecoribus oblatio eft,de out C
bus fiue de capris holocauftum t mafculum Si abfep macula offerer,
Inter pecora, id efl animolia domeflica minora, agni ft0tt, oueSf càprte'^ bird, arietes, qult;e er inter nwndd
-ocr page 266-V E V I TI C V s
Mfinaliit computdntur^In holocduflum itaq- oues c4 prie ad facrificia cxiguntur i domiiw,fed Integra cr manbsp;feula, ut ^ui boues non pojfent offirre,hifc faltem mitio»nbsp;raadfèrrentt
II maâabit^ illud adlatus altaris quodregt; rpidtaquilonetn,corâ domino, fanguinetnnbsp;ucroiilius fundêciuxta alure ßlii Aaron pernbsp;circumituin,
Sacerdosofßrre iubetur i« alrio iuxta ar am uerfut dquilonem,ßc enim Chrifitudominât extraleruÇalemnbsp;Chriftus o, crueifixus efl,(]Uie dicitur alicubi Caminut dontini. Idemnbsp;uisÄuitu-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjgnifieat nutte outs quod er uituluSfUnb
cum illudfacrificiii humanitatis Chrißi,pro totiusmun^ di falute offèrendtun-Signi/icans intérim innocentiam utnbsp;tie,ßmplicitatem fenfu er moribus,cam omni manfuetunbsp;dme er patientia,uotMn^ permula ojfciaferuiendinbsp;utiliter proximis.
IX nbsp;nbsp;nbsp;diuidêt^ membra,caput eius amp;exta eius,
amp; imponet facerdos ea fuper ligna quæ fu^ per ignem qui fuper altarc,
Sacrofanda ejfeuoluit minime communia, idea nonnißfacerdotibuscommittiinturtranßgenda,ut(ru»nbsp;ßAtim diuldantur membra, ut cum capite er extis ordi»nbsp;ttdte imponanturaltari, ut domino placent magis deuo*nbsp;tio er obedientia quàm pecut er membra,
1^ intetiina uero S; crura lauabit aqua.Et ob lata omnia adolebit facerdos fuper altare, honbsp;locauftumeft jfacriheium odorisfuauifTiminbsp;domino*
Tolum animalßae pelle er immunditia quacuttque de »üno ^acrificari iubetur, non ßne odoramento fuaui»nbsp;fe fis* H bil nobis referuare debemut priCter externa ap»nbsp;porenuam honeßie conuerfationis, quam homines intu»nbsp;entur: er imperßClum noßrum quod intuentur oculi nonbsp;flri. :iÿicquid autem fub peBe latet, hoc diuhtie dißienfanbsp;tioni relinquitur esquot; iudicio, qui intuetur cor er renes.nbsp;Sic fe domino totum deuouere, gratum eß facrificiwmnbsp;domino.
D . ^Si autem de auibus, holocaufti oblaiio 14. fuerit dominotde turturibus uel pullis colö^nbsp;bæoiferetoblationem fuam*
Ex auibus ßmiliaribus er domeßieis hominibus, er minime crudelibus ac ßris, holocaußu domino ßt à pau^nbsp;Turtutis fi« perioribui,ne cui adßt excufatio. Turtures autem man::nbsp;gnificinua.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caßitatemßgnAnt,quie intra matrimonii
um laudatur, er ßudu compluri/mie prolis in menfesßn gulos ßxcun dißim 0 diuiuo operi feruiens, non ad Itbidinbsp;nem er ßgt;urcitiitsuacans,fed ad utilitatem: quorum ty^nbsp;poßdelium animarum facrofanâaßidia, er profiâusnbsp;bonorum operum deßgnaiuur,
ly Et offerer earn facerdos ad altare,retor^ to ad Collum capiteadolebitad altare, amp;exlt;*nbsp;primer fanguinem eius per crepidinê altaris,nbsp;No« amputandum caput conceditur,fed retorto cobnbsp;lorumpendumpotiut,er uulnereexcitandus fanguisnbsp;iubetur,ne quid relmquatur in corpore de fanguine, quinbsp;Hefei non debet, nec cremari, fed ad crcpidbiem altaris
VAI GR Ä, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b
effundi in terrom matrem omnium, ^utefola fiquot;^ mundatur propter peccata hominum peccantimolnbsp;terram.
ueficulam uero gutturis amp; plumas pf ciatpropc altare ad orienialcmplagan’»nbsp;cum cineris,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p
Nibil immundum domino facrißcandum, cula gutturis c«mj fimozT plumis eo loci repoquot;'*^^nbsp;unde pofiea extra caßraaußrantur,utomgt;ti‘f^^nbsp;ßnt,er ordinateßantincultudd, ernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
confringet^ afcellas eius, 8C non amp; adolebit facerdos ad altare fupernbsp;fuper ignem. Holocauftum eft, oblatilt;’nbsp;uiffimiodoris domino*
Poß omnia explea circa maäationemauici'f^’J poß immunda omma,artus omnes ernbsp;corpufculum domino cremandum ofßrtur à fat^ ffnbsp;fuper facro igne : qute eadem ßgnißcant quienbsp;apparent diferimen aliud no ßiße in tribut his H jnbsp;ß animalium generibut,quàm ut tarn diuitum ^*quot;*”*^nbsp;perum ad deum fides er deuotio exerceretur,nbsp;extaret excufatio ,fed obedientia fidelium omtlt^ ^5nbsp;baretur,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k'*»
Ccapvt n. ' Nima cum obtulerit oblaßö'Jj^nbsp;I oblatio,fundet^ luperean**’^^'*’ Inbsp;8C ponet fuper earn thus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
16
17
HaéictlUi deßtctificifs holocaujbnMtwtn
nüno oßirebantur, nihilq^ feruabatur in cibum,
cerdotibM,nec plebi.fiunc deferipturus facrifid^K^ i ficorum, quie pro maxima parte coram dominé)
tur,partim à fammo facer dote, partim à miaoribdl dotibus er Leuitis,partim ab ofièrentibut laids,nbsp;tit obiationes panum multiplicium,er libaitimusquot;nbsp;ßne quibut falutaria ifla facrificia er facrienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
hominum epuhe non fiebant. Anima autem Uebrats^^ re pro perfonaquacuni^ dicitur,uiriuelfixmi»^’,nbsp;ficium ißiid coinmeßbäe de pane er uinonbsp;tur in facris,non de alioßumenti genere quàmnbsp;la,purißimafcilicet ßrina tritici, uel lequiualetdi^/r.nbsp;tieuelßligmis,nonßneadmixtione olei,cr (Jj*nbsp;ßto,Quibusindicaturpura,fana,uiuax,0’f°^!\glifnbsp;drina,qua iuxta uerbum dei fidelibut ignorant''’nbsp;nifiratur,in dei gloriam,uerum ac bonu,cumnbsp;fuetudinis er clcmentiie, tardioribut ernbsp;compatiendo,thus quoq; orationisdcuotieadiafS
ac deferetad filios Aaron facerdoff^Æz rumunut) tollet indcpugillum plcuUf”,-jfj/nbsp;læamp;olei cumtotothurefuo, Äadol^’’ .(jtnbsp;cerdos memoriale eius ad altare oblsf“’nbsp;odoris fuauiffimi domino.
Partem aliquam dehcatiorit er facrofanß't'^jpO facrificij, quantum fctlicetpugHlomanutcOH'Pnbsp;tefi,facerdos apprehèfam domino dedicat ernbsp;in gratiarumadionem donuno defirêdam,ànbsp;bona cruiiüui humano neccßariaaccipi(s^quot;‘'’^^ji^
LEVITICVS beßeentUnunqium obliuifd debeant^ Qgo dlU adiM»nbsp;iiemur,ut beneficijs domini nunquam uamurßne memonbsp;ria grdt4 dei,tioflra nobis omnia largientis,ut non antednbsp;çijitmiK poratoj twbiî dbos,nißprit« domino, hoc eß,nbsp;paMpfrtbui ry egentibutfudm portionem reddiderimus,nbsp;Gquot; cortmquipro nobis laborât, ey folicitudinem pwttinbsp;gcnmtin]^irifj44li(,jj4 temporalibus communicemutnbsp;doiM dei,t»n nof,{jnbsp;nbsp;nbsp;lafduiam dda, fed ad commodity
ty fxercitijj^ Hirtutis«.
.Quod autem reliquü fucritde facrificio, fnt Aaron amp; filiorum cius, fandum fandlonbsp;rum deoblationibus domini,
si pria» deJîmiU portiunculam domino obtulijfet^ ««jrain ogîcio jàcerdotîîjer deinde nâiM(îrw diuini culnbsp;“i domino inßitutisfuam de oblationibus portionentnbsp;^cretim detulißet ftunc cum benedidionibus domininbsp;“ »'eli^uo filiciter fußentari poterat. Primo enim dei renbsp;g«lt;»n qwendum docetur, ut poßea adijcianturcomonbsp;twiUM,
- Cum autem obtuleris facrificium co^ ^‘“’«inclibano de fimila,panes (fci/icet)abfcpnbsp;‘'rmemnz- r^—e—•— o^' ----
B
4 âunii,
f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;______
ofco nta° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lagana azyma
cit ƒp‘(f'‘tripoffÎMit, coHi fciUcet in Calida aqud, ud hj patdlit, udm fàrtagi»nbsp;Hcr^'”^“’quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in ijb populo,nbsp;nbsp;nbsp;adhuc durât di
'»ino 0^^’^’””°'^° parunda fttu, cr in qué ufam do f4(ie ¦^'‘^^•^'^P^i^i^caucndum docet,ut huiufinodinbsp;otntiino ßnt abli^ßrnwnto^nbsp;cccleßam inßrendits, tunnbsp;qynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Ißtatis ud perfidite imbuttis. Lagatut
uidentur, uduti placea’* Ï oleum addebatur.
5‘'51atio tua fucrit facrificium de fartagi* 5 iç.*’’ila cofperfa oleo abfqj fermento erit,nbsp;M ^’uides cam in frufta, amp; fundcs fug camnbsp;gt; ^’ï.’^^crificiumcft»
öblj“* facrificium de craricula fucrit 5^'° tua,fimila oleo confpergetur,nbsp;furtagine paratis panibuf, nonbsp;^'’^fiat,quà,in ut ey ipßßne firmeiuo coqudu^nbsp;^^‘Itiit '’°'’f’'’^^on/}gt;erßone old, diuidaturqßmfrußi,nbsp;dodriiiMUcy ueritas parit odiu,nbsp;^*’*^*^ GT omnium prophearum.Qjjanbsp;r«4ii°”^ P^iicnterfußcepta deus colitur,Gr in adoanbsp;dementia dei. Varilt;e autemnbsp;po'jrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dibanus^nunc patella, nunc cratia
^fsuirtutis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^du mortis genera,quibus coßffb
Q tati-ihef nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domino confecratur^GT feß: deo
8(inferés'f“^°’*“quot;‘^°^''‘^‘‘
’'’’*’0 frari / quod fietexillis do^ ) ^^fi: *^®®^faccrdoii,qui applicable illudnbsp;de facrificio memo^nbsp;‘‘s, ÔC adolebit fuper aliare facrifici«
r'
VAICRA» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;III
um odoris fuauilTimi domino*
Sacrificia etiam ßddium er quiecuf} fandla Opera, domino non placent,nec grata eße poß'unt, mßperfa»nbsp;cerdotem Chrißum dominum, qui /emper aßißit deopanbsp;triproeleäisitttereeßbrer reconciliator faluandorti.nbsp;Ipße in odorem fuauißimü fefe deo obtulit, er fufeeptutnbsp;eß propeccato totius mundi.
10 nbsp;nbsp;nbsp;Quiequid autem reliquum eft, ex facrificio erit Aaron amp; filiorum eius, fanäum fannbsp;âorum de oblationibus domini.
Sandiafanâorum dicuntur eaßicrificia omnia qu£ non niß à ßtcerdotibus manducari lege permittebantur,nbsp;de quibus multa inßrius decernëtur. Qgi tarnen fua pornbsp;tionenonfruebantur,nißpriasportione légitima ablatanbsp;domino defacrificijs uulgi, Q^t enim altari feruiebantnbsp;debebant erde oblationibus uiuere,iuxta dei prlt;£ceptu,nbsp;non 'm otio er uitiß, fed'm lege domini meditanda, do»nbsp;cenda,Gr manu tenenda occupati, uel mfacrißeijs quo»nbsp;tidianis^
11 nbsp;nbsp;nbsp;Omnis oblatio quæ offert domino, abfq;nbsp;fermento fiet,nec quiequam fermenti ac melnbsp;lis adolebiturin facrificio domini,
Procul abßt ab omni fandlo opere qu^cutiq; ßmula tio,hypocrißs,infynceritai!. Cauedum^peromniaißrnbsp;mento pharißeorum, er bumana traditionefriuola ernbsp;inani ad quaßum excogicati uelßßum,contrafyncerianbsp;tatem uerboram dei.Mel quoq; blanditiarum er adula»nbsp;tionum abqciendum à dodlrina fana er utili»
11 Primitias oblationum tantum ea offeree tis domino, ad altare uero non imponentucnbsp;in odorem fuauitatis,
Primitiie defiudlibus pomis et meUe domino funt of» firendlt;e,non ut mßrantur altari perfacerdotes, pro altnbsp;qua portione,ut didu eß de ßmila,fed in ufum comma»nbsp;nem facerdotum er ßmiliarum eorum : non enim odornbsp;fuauitatis f^t, tarnen exigit ea deus adgratitudmê ex»nbsp;ercendam'm populo, er ad fußentationeinminiflrorumnbsp;eccleߣ:ßc de palmis,oliuis er ceeteris multis dabonturnbsp;primitiarum manera,ßd ad ar am non ponebantur.
•5 Quiequid obtuleris facrificnfalecondies, D nec auferes fal foederis dei tui de facrificionbsp;tuo.In omni oblatione tua offeres fal,nbsp;Saldifiretionis neeeßdrium eß omnifanélooperi,nbsp;fameq} in eccleßa doärinlt;e:er utfecundum aptßolicatnnbsp;do{lrinam,mßitutionem ac imitationent uiuatur mecclenbsp;ßa-lmitatores mei eßote,ait Paulus,ßcut er ego CbrifU.nbsp;Nec 'm aliudßndamentum nitamarquacunq} doärina,nbsp;niß apoßolorum er prophetarum, unde er legislatornbsp;non dixit ßmpliciter fal,fed falfcederis dei tui.Teßamennbsp;ti enim euangelid er falls apo/lolici nos commonere KOnbsp;luit,Potefl er fal foederis accipiiudiciu ßiritus,m ope»nbsp;ribus fandis, er diferetio fumme neeeß'aria /pirituum,nbsp;ut difeernamus 'm operibus omnibus qua ratione dominonbsp;placere poßint, ß fcilicet ex ßde er charitate ßne amanbsp;re fui er ßtßu aliquo,pro folo det amore er gratifican»nbsp;dideodeßderioperagantur,
i4 4fSi auum obtuUris facrificium primitia
X
-ocr page 268-16
Priffiitix dto eiferennbsp;tbt.
Hofiix falu taxes*
Gritîx gtndx.
L E V IT l CV S remnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domino,defpidsuîrenti
busjtorrcbis igni, primos frudus arcæ offe-res facrificium primitiarum luarum*
Et pones fuper ea oleû, amp; th us impones, facrificiumdominieft,
de qua adolebit facerdos in memoriâ mu neris de frudibus fuis, 8(. de oleo fuo cuni tonbsp;to thurcoblationcm domino.
De pr0»w arelt;e fruâibm dominui ßbi graliii teßi« « uult,offrrédo primitif huiufmodi domino. Qÿicquidnbsp;enint beneficiorum terra targiente percipiuntfidelef,nbsp;ante omnia femper cogitare debet de omnium bonorimtnbsp;largitore,domino uniuerforttm^de euim munere hiec nonbsp;bis cunâa obueniunt, Sed omnii boni adionis amp;nbsp;doâriniprincipiam, cr originalis eau fa domirto reß^nbsp;ratur acceptamthil enim boni ex nobis efl, uti^; nec uel'^nbsp;le,nec po/fe,nec initium boni operis,ttec perfèHio» GMnbsp;tiam dei agnofeü f ;mper et in omnibus. Oleum cr thus,nbsp;fidem er deuotionem orationem^ cf gratiaru/mailio»nbsp;nem domino oßirre non dij)vrlt;ss,
lt;fCAPVT III.
Vôd fi hoftiapacificorum fucrit j eius oblatio,Sf de bobus uolueritnbsp;offerte marem fiue fœminam, imnbsp;maculata offerer coram domino:nbsp;Hofliifalutares dicuntur cr pacifea faerificio, quinbsp;offèrebantur, er maélabantur in gratiaruailionem pronbsp;bcnefieijs fußeptis uel aceipiendis,gratulatorilt;e panegynbsp;res, uel impetratoriie ceremonii.Pnfcribitur autem fi-^elibus modus iBa facrificandi, ne ineidant confuetudi»nbsp;nem gentilium,apud quos leque talia 'm ufu ßilfe paßimnbsp;tegitur ,ubi pro ßngulis diuis ßeciales ritus inßituti eratnbsp;pro facerdotum auaritia çr perfidid,ad plebem feducennbsp;dum.Talia dominus permittit fuis, fed pnferiptis legbnbsp;bus,quas excedere neßs pt^ Si quis diuitivm domino falunbsp;tarent hoßiamoffirredecreuerit,non tantum marem,nbsp;boHemfcilicet,fedetiamuaecälicebit, uerumßne omninbsp;deßäu Ciquot; maeula.
penetep manum fuam fuper C3pütuidigt; fhæ fuæ,quæ immolabitur in introitu taber^nbsp;nacuH teftimonq.fundêt^filii Aaron facer-dotes,fanguinem per altaris circumitum:
Rlaiiuumimpoßtione deuouebaturdomino, çr dei nutnus acceptum agnofeebatur. Et in ingreßa atrij pro»nbsp;pc aram holocaujll maäabatur,cuius fanguinem ßlij Aanbsp;ron facerdotes ad baßm fiindebant altaris fuper terram,,nbsp;domino confecrantes er terræ abforbeitdum inßinden «nbsp;tes areolisxircumßßis ad aram,capacibus cruoris Grrfnbsp;tia nobis agendtefunt in proßieris er aduerßs ,inma*nbsp;gnis ac paruis betießcijs, de perfidis ac imperfidis openbsp;ribus noßris, Omne bonîi deßrßim eß, inde petendam,nbsp;iüue quo(^ reßrendum,Oiuites boues oßirunt:qui nw.1nbsp;ta ac magna fufeepit de manu domiiti, plura at^ maioranbsp;reddet,ut inßdelis ferui euadat iudiciam,qui fudario in»nbsp;uoluerat pecuniant domini. Omnia autem oßirenda funtnbsp;mara,quie Chriflusefl,cr deopatri,cr mtraeccleßat»nbsp;tnßde er charitate coadunatam per uerbum dei.
lo
V A I C ß. A.
Et offerer de hoftia pacifi'coruin nem domino, adipem qui operituitali3gt;nbsp;quiequidpinguedinis eftintrinfecus,nbsp;duos renes cum adipe quæ iuxta cos i«nbsp;qui iuxta lumbos 8(. reticulum iecoris^nbsp;rcnunculis remouebit,
Adokbunt^ ipfum filq Aaron fuper holocauftS, quod eft fuper ligna ig'nbsp;fuppofito , oblatio fuauiffimi odotis “nbsp;mino,_
Segregabit faeerdos ab immotato boue, priirto dem pellem, qu£ ut alibi dicitur,facerdoti cedet:nbsp;domino incendenda in altari holocaufiorum fegrfê‘*nbsp;prbno adipem omttem,qui eß prope intefi'na,qti^nbsp;talia dicumtur in litera,er omnem p'mguedinent,nbsp;bos quoq^ er quiequid pinguedinis tiel aruina eßrf^nbsp;lumbos,iecur quoq; cum fuo reticulo, quod Idebrit'^nbsp;duitm uocant iecoris,cum renunculis quoq;, onttd^nbsp;pariter remouebit ne edantur ab aliquo,incendetid^nbsp;ram domino. Aßlijs Aaron facerdotibus idßet,^“‘'‘ iiiinbsp;bitis in fuper lignis er ignefm hofliam falutureittnbsp;ifla offerent,fuauiter domino olentem,hoc eßnbsp;acceptam domino,Vbi inteUigitur,quod reliquu/iK fnbsp;bouefacrificato,infacras epulas datum,non folitf'^jjfnbsp;dotibus ,fed etiam iHis qui gratias domino hisnbsp;deßrebant.tiobis autem hie dißendivm,ut ufamnbsp;membrorum,wtde paßiones uitiofe enafcuntur^^inbsp;rij,libidimvm,iriie,moeroris er gaudij,nbsp;mino offèramus,ut illis affèéiibus utamur in gloruiquot;^nbsp;in proximorum ufum,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
^Si uero de ouibus fueriteius obk^ij’’^ pacificorum hoftia domino, finema^^^* [,(,nbsp;obtuleritjfiue fceminam.immaculata
Si agnumipfe obtulerit obiationéfi’^ Sfobtuleriteum coram domino,
ponetmanum fuamfupercaputuit**^!,^ fuæ, quæ immolabiturin confpedu tal’^ Jnbsp;culi teftimontj,(undent^ filii Aaronnbsp;nem eius per circumitum altaris, ..fjt
Stofferetdepacificoru hoftia facrin^* p domino, adipem ipfius caudam tota»n,FÙnbsp;ter cum fpina dorfi remouebit ipfantnbsp;dinem, quæ operit inteftina atcç unin^^nbsp;adipem,qui eft iuxta uitalia,
8i utrunci; renunculumcum adip^^ iuxta ilia,qui eft fuper lumbos, 8i retk**nbsp;iecoris cum rcnunculis remouebit»nbsp;si quisßuediues,ßuepauperior hoßiaifiß’_nbsp;facrificare domino uelit,firè eodem per omni‘‘ fnbsp;ficietur,ut didmn efl de boue, Hic aliquidde tot^nbsp;er ffina dorp additur,ßmiliter ut alunbsp;fumenda pariter ignibus, Quteerdicunturp^^^j^tt^^nbsp;ficij,quod Hieronymus rcilepabulumnbsp;Ouem uero domino deo fuo homoßmplexnbsp;proximis omniphariamprodeffeßidet,utßreigt;nbsp;commodam efl in oue. Hoc r/i entm deo grlt;üi^nbsp;tifu omnium membrarum proximo feruirc, d(i ƒ
|
le VI TI CVS 4 nobit ntaiora non exigit.Hoc enim Jominttt m«t«(wn diligamufjaliogui bonorum nofironbsp;„ ^‘^Jemnonincli^eL Etadolcbitca facerdosadaltarepanis fa» quot;‘M domino. oblatio, amp;obtuleritc-ß domino, ’ ftim^ *quot; confpedu tabcrnaculi te^ tiunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi^n Aaron fanguinem ’4 t^P^'^’ltariscircuitum, oblationem fuam facrifid^ Q “owino adipem qui operit inteftina, Sdnbsp;'ïnbsp;nbsp;nbsp;dquot;***' 3dipem qui tcgit uitalia, Quos renunculos cum adipe qui cft fupcr %5‘’* iuxta ilia.Si reticulum quod eft funbsp;l( fcum renunculis remouebiit ’wiebit^ ea fuper altare facerdos cibum Ç 1».; , fiiauilTinii odorislt; adeps donbsp;-“¦ ^‘^^'''i'itucapriiijuot^offrrlur per omnia, qtwt»nbsp;f'^P^'itionemeorumqute ignefuntabfitnbsp;»1 altari 4 facerdotibui.Totum uero repduum canbsp;Ï**olt;i »tinducari potefi,cedat facerdotibut er ofjiquot;nbsp;^opram debent, quinbsp;°i^em:confcientiam peccatorumfuorü cuntnbsp;tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^“'’fißione cordis offer at, qui ab ouïs uirtutibus . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;agnouerit,(^fuîjpffui amorem cum datniuf Chrifium patri offèrat kfcM'**’^*^**’*’ cr humiliatum, Cf dontitto fe orationis Ij .‘^^‘'tfcommendet^ ueftris innbsp;habitaculis ueftris: omnem adipem,nbsp;°’^iicm fanguinem non comedetis. Hin Hutrimentum anima cr profiólus uirtutu o« Pr '^°gt;gt;üw offiramust Omne quo^ deffderiu no»nbsp;^®*'**” ßt ad dominum nobis placandum .Omnisnbsp;domino offvratur,non comedatur ustsnbsp;pmgueet ffuiJü:nbsp;permittitur edendus.Ab/Hnenduitinbsp;‘mimalibus esquot; beßialibus deßderip, qua nünbsp;crudelitate ZTnbsp;ininbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;li^fdine carnis ,quim crudeli odioffa» ßt popului domiao confecratus, ÇCAPVT IIIU Ocutus^ eft dominus ad Mo* âlfen,dicens: Loquere filiis Ifraël dicendoî rant^^.^nima cum peccaucrit per igno*nbsp;lt; non uniuerfis mandatis domini, ut ccto dolffP nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;agnopcere errorem, de pee '’''filid* ¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;commißi, humili reffpifcentia rca f’I'I’î (quot;fj ‘ nouare inmeliiu : idipfum aedum princeps in uotis habere de*nbsp;irrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^mdem ßne crimine : uerum ubi pecca» 'fMtjrecoiicilwri otius, ©• ßdei atque miferi* |
V A I C R Ä. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ill cordiafacrifici/sttere bonis operibuscommendarido* mino, cr dementia impetrare. Eji ia^ breue argumen*nbsp;turn fequentium,id quod hoe uerfu noatur. Si facerdos quiunâus eft peccauerit, de* linquerefacicns populum, offeree pro peccanbsp;to fuo quo peccauit uitulum immaculatumnbsp;domino pro peccato, De facrißeio pro peccato facerdotis primorlegem po prof^^X nittid quodfUt uidetur,non deßmplici delidoßt mteüi* »*.nbsp;gendum,fed de fcandalofo,mßggt;u ac publico,quo popunbsp;lus induci poffet ad ffagitia perfidia uel criminu magno ,nbsp;rum,quale effet ßrnicatio,mendacium,idololatria,bla*nbsp;ffgt;hemia, uel etiam minora quadam, cum pro undionenbsp;pontipcalifacratior effe debeat.Si talis immemor digni*nbsp;titis populum peccato notabili fcandalizauerit,id eff c*nbsp;nim pc ere delinquere populum, quern dodrina amp; uitanbsp;potiusadipcare fumma diligentia debcret, is horribilinbsp;quodam facripcio fatispeere fectmdvm legem pracipinbsp;tur,omni populo afficientCjUt quos fcandalizauit peccanbsp;tOfhosreadipcet facripcio cr poenitentia, amp; adducet ilium ad oftium tabernaculi te ftimonii coram domino ,ponet^ manumnbsp;fuam fuper caput aituli, amp;immolabiteumnbsp;coram domino, Vitulum domino immaculatum iubetur generali inffi tuto minime depduofum inatriofacerdotuimmolare,nbsp;impppta illi manu pro more, in fignum conpßionisnbsp;¦humiliationis, quafe dignu morte pteatur ob peccatum )nbsp;iuxta legem or iufUtiam dei, Qj^o fané uitulo defigna*nbsp;batur Chrißi hollia,m cruce aliquando perfoluendapronbsp;peccatis omnium eledorum. Qui omnes non alio medionbsp;puripcatiptnt iMtquà,quàm pretiofofanguine cr mor*nbsp;te chrißi, ÔC toilet facerdos qui unflus eftdefangui ne uituli, Slt; inferet illuni in tabernaculu te*nbsp;ftimonqt quum^ intinxerit facerdos digitu fuum B infanguinem,afpcrgeteo feptie-s coram do*nbsp;mino contra uelum fanâuarii, Videtur hoc did de facerdote undo, ut profeipfo et proprio peccato fuo facripcet uitulum,de cuiusptngui*nbsp;neintindo digit 0 feptiesaffergere debeat contra fan*nbsp;dum fandorum,cotra uelum primum ey mtimum, nonnbsp;aufus ingredi prope arcam.Deindecornua quoq; alarisnbsp;incenfi,tbidem flantis,eifdem digitis oblinirede fangui*nbsp;ne uituli. Qjjo pdo reliquum omnem cruorem iubeturnbsp;effundere ad bapm alaris holocauflorum in atrio.Qÿanbsp;quidem ceremonia fuapte uirtute nihil agebat ad expianbsp;tionem peccati,fed ex obedientia dei ad id ordinata poanbsp;pulo fignipcabant remißionem peccati pontipcis, cynbsp;chrißi fanguinis ejfuponem prafignabant in mnbsp;Multis enim uidbus Chrißus fanguinem pdit, di yßerio, Chtifttran-* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. quints cnu*. ßone,in monte oliueti fudando,PageUatuspeundo, ey coronatus,andë crudpxus cT lanceaconßffut: feptentnbsp;certe uidbus pro huinanigeneriispeccatisafferßffele*nbsp;gitur,cr obtuliffefacrifidum pro peccato, ponet^ facerdos de fanguine fuper cor* X X |
tEVI TI CVS
nuaaharis thymiamatis aromatidcorâdo^ inino quod eft in ra b er na cul o teftimoniiïo^nbsp;mnem autem fanguincm uituli fundet in banbsp;(im altaris holocaufti in ûitroitutabernaculinbsp;foederis,
Quatuor deni^ aîtarif cornud lt;juid atiud cldriiu gnißcant, (juÀm Chrißidomni facratißimiU manutnbsp;pedes cUuibus uiuenti in cruce perßflos ƒ äd quatuor ßnnbsp;tesparadiß reprtefentandos, quibus irrigatutefl tottttnbsp;orbK'mremißionempeccatorum^
SiC omnem adipem uituli pro pcccato tollet ab eo, adipê qui uitalia operit, 8i omnein adipem qui fuper inteftinatnbsp;duos renunculos 8C adipem qui eft fupernbsp;eos qui amp; iuxta ilia, amp; reticulum quod eft funbsp;per iecur cum renunculis remouebit:
Io
Sic quoqj auferetur à boue hoftiae padfi-corS, amp; adolebitea facerdos fupcr altare ho-locauftit
lubetur omnem adipem uttuU circa Inteßiaa omnia, penes renunculos cr reticulum iecoris, non aliter ere»nbsp;mare fuper aram holoeaußi quàm fuperius decretum eftnbsp;de falutarium ho/HarS ceremonifs^ut i^nisßmenta put,nbsp;cr cibui iugiter ardentis cordm domino, ad terrorem innbsp;eutiendum peccatoribut,dum cogitant deum ejfe ignentnbsp;urcntem,immundos quidem cr impiosabfumentem,elenbsp;iios «ero purificantem,probantem ac iUujlrantem,nbsp;pellem uero uituli 8C omnes carnes cumnbsp;capite amp; cruribus amp; inteftinrs amp; fimot
ÔC efferet totum uitulum extra caftra in Io cum mundum,ubi cineres eftundi folentt innbsp;cendet^ ea fuper lignorû ftruem per ignem gt;nbsp;tn loco eftuforum cinerum cremabitur*
'Totum autem reliquum uituli corpus etiam cum pel le cr fimo iubetur extra caftra exportari, in locum ta»nbsp;men mundim, ubi cr cineres effunduntur holocaufto»nbsp;matum.'ibiq; paritcr igne abfitmi,qudft indignum facri»nbsp;ficium, quod cum reliquis in ara holocaufti iw atrionbsp;facerdotum celebretur. Signiftcans totum Cbriftum pronbsp;peccatisnoftriipcccatumeffe fàdum, crin ar a cruetsnbsp;extra Jerufalem deo patri facriftcatum. Totus enim no»nbsp;bis feruiuit Chriftus, pro nobis laborauk cr paffus eft,.
Quod fi omnis turba filiorS Ifrael igno raucrit,amp; latuerit res ab oculis fynagogæ, amp;nbsp;fecerint unum de omnibus mandatis domt-ni quæ non fieri debent,amp;peccauerint,nbsp;EccieF« tonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Multitudo peccantium non minuit nee excufat peeea
«im amp; foeVt turn, fed magis aggrauat. ft equatur hoc loco peccato fa» tïaom.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ferdotis, cr eodem facripciorum ritu per omnia diluitur
cr expiatur.Vnius ChriJH pontipcis,alaris cr uiâiWie fatispiilionerecociliaturtota ecclefia.Non excufat ignonbsp;rantia eorum qui docere cr difeere feireq; debent donùnbsp;tü uoluntatem. Ignorantin hoc loco pro peccato aceipi»nbsp;tur non paruo, fed grandi deliâo contra legem dei,ßeanbsp;commitatntur qua dominus inhibuit,uel obmittatur quißnbsp;feriofe dominus perpeienda mandauit.Diftinguunt enimnbsp;dei leges bißriaitt, de quo olim Paulus Ritim ; cj*
V MC Kit.
ÎM ftu aditione prima Daniel Bambergiut, tttr dioforum laude dignißimus, ettius beneftciopr‘gt;'*'^‘‘nbsp;Um eruditio ludeorum quim ftultitia,
amp; intcHexerit peccatum in quo runt, offerer congregatio*pro peccatonbsp;tulum,3dducet^ eum ad oftiumtabeti’^nbsp;li foederis,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u
imputatur peccatum poftqtum refcitur,nip f«r, alioqui ignorantia inuincibilis excufti^^^nbsp;ta congregatiofaerßeio expiatur, quia tota refnbsp;tur ob peccatum plurimorum, quod reliqui ucl»^''Lnbsp;bant, uel cogmtum non reprimere conati fumtnbsp;bus,qui comipjfe arguutur quod impedire negt(^^^
amp; ponent feniores populi manus per caput eius coram domino, imiBob'®^nbsp;uiruloinconfpeâudomini,
Senes conptêtur peccatum fuum effè quod eft, cr conptentur fe reosfanguinis,id eft uindiP^t'^nbsp;exemplo «el meuria ant ignorantia, qute tarnennbsp;dit in primores,qui quaßtü ofpcij fui ignorarenbsp;bent,permiferi0it peccare communitatem, fuisnbsp;cr circumft)eâionibttsdiligëtiusgubernandaitl'^‘’nbsp;tabernaculo feederis conptentur publicum errlt;”^^ii(nbsp;peccatum coram tota eccleßa,ut quos deprauaiK^^fSnbsp;gligentia,ntmc refirment digna poeniteMiatpubl^^^ jnbsp;cans,publiée pæniteat,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j/
inferet facerdos qui unâus eft, de f»*’^ neeiusadtabernaculumteftimonti, ßn
amp;incinget facerdos digitum fuuoi^ -/ guine, amp; afperget fepties corâ dominénbsp;tra uelum,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.uyf
ponet^ de eodem fanguinein altaris, quod eft coram domino innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fjiJ
culo tcftimonqtomnem autem rcliqu‘”’\y/ guinem fundet iuxu bafim altaris hoi®nbsp;ftorum,quod eft pro oftio tabernacul*nbsp;monii:
Sacerdos fequeftrem agit inter populum conciliât non alio modo cr uia quimfecundiir»^^jltnbsp;bum, eodë rüu quo er pro fe peccante facripe‘S‘'^^ilnbsp;tiibus certe cr ßmplicibus ceremonifs,maâandol''^finbsp;uitulu iugulo,excipiendo fanguinem, quernnbsp;pties contra fanâum fanàorum,digito tantus»)nbsp;niendo cornua altaris, quod eft intra taberitaC'f^ji,nbsp;tentorium foederis, quod abud non eft nißtby^^f(\i^nbsp;aureii fcilicet,prope uelum interiorem conftif^^^nbsp;quum cruorem ad bapm altaris holocatftoru^^quot;nbsp;fub diuo,inalrio,extra tentoriu, prope ingreft^nbsp;omnem^eius adipem tolletabe*’»^nbsp;kbit ad altare,
fic faciet ôC de hocuitulo quonio^^jlir de uitulo pro peccato, amp; rogante pv®nbsp;ccrdote,propitius erit cis (donan««.) ,
Adeps omnis ignis pabulo cedit,cum rcliqit^i fHii ttis quibufdam,non aliter quàm ptpra diäu/tnnbsp;extorum comburendorum in faluaribus acnbsp;facripci/s,eadem^ ratiotte,liac autem nonlt;ftdd'^iiitlt
»4
»y
lé
II IX
17
J^eviticvs
ïnil^u nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tarnen id agere dicuntur, quiaßa
piari^ ‘quot;^^^^‘'’J^^^l°'gt;^dei,quihocrituprtecepitex» (fw P^^cantem cT(acerdotem.Sacerdos auanbsp;Jgt;oXbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peccato proprio, pro
ipfiT fùâiu,ut peccata dilueret,.
îtqfcft'^Lcaftra, k tiibmnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ficut SC combuflït priorem ui
fynagogæ eft. comburitur,fignificans extraie*nbsp;*K.ÂÎJfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dominu crucißxum pro omniupecca
«biiicp‘’[‘‘^‘^^‘^^‘‘l‘ffpf^^fgt;^fdetmultasparûapnts,
tx 0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;princeps, SC fecerit ununa
ikT mSdatis domini dei fui quæ fie-^5 P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;per ignorantiam, SC pcccauerit,
' pet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;intellexerit pcccatum fuum quo
Li^^’^itiOfferet hoftiam fuam, hircum deçà immaculatum,
Qu« ’^ânum fuam fuper caputeiust ßpr, '^‘^olocauftum coram domino (ôhû)nbsp;peccandi ’m legem domini cr fatisßcionbsp;Hicenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß P°P'*^‘ facerdos pu
domini per fiagilitatê uel igno malitiofe. lUud autem peccatu fatisßnbsp;rç/?pjjtere cr doterenbsp;exratione ntm pecuiüs quàm ceremonbsp;ÿrauüer dominum oßinderenbsp;ipjc, dollor exempbr,uel populi uninbsp;iuuencum uel uitulum,fed hircumnbsp;bbetur ofièrre mafculam cr idoneu/m, nuüanbsp;fkbf uel deßdu.Dijßcile eß enim pr'mdpi nonnbsp;Utiq^^^^P^centum fuperbi£,ir£,auariti£, negligëtie,nbsp;peieratioiiisßdeo leuiori aliquantulu facrinbsp;«c'X ()amenßne publica confißione,quiutnbsp;/îofiP‘lt;blica ignorari nonpoteß,cuius peccatu occanbsp;fubieâis. Dicilurautem hic cr firpenbsp;»h^l ’*0 hoc libro facrificium pro peccato oblatum,aninbsp;'PM toti adio peccatum : ut quum firibitur He«nbsp;bntebligitur quàmnbsp;b^nendi amnbsp;! eo 2-'?, H“*'« apojîcli uß funtßhemate fcilicet Ht 6rdinbsp;hgt;îo inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Syriaca Imgua, Sicut cyquot; paft trâfi
pafchalis,agntts facrifteatus ’’’quot;^‘'fw.sic panis eß corpus Chrißi pro nobis connbsp;eß foederis,uere cr non ^1«nbsp;^dtroposloquutionisfacriefcriptur£t
b fuQ ^’cerdos de fanguine pcccati digi ad' ^'’g^*”^meiusfundet adbafimeius,nbsp;omnem adolebit ad aram,fi-hoç P® uiâimis pacificorumtrogabit^nbsp;peccato eius, Si. dimit-
i8
VA1CRA4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iij
ißui lira pro peccato prindpif fanguis non ttißrttO' MJfan(l(i/m,nec digito feptia ajpergitur contra uelu in*nbsp;tittiM)Jinec linitur ad cornua altarii aura,fed tantum ainbsp;cornua altaris holocau/H, ad cuiiu baßm cruor reliquutnbsp;efftmdipnecipitur ? De lt;idipe rfMfem cz reliquis agittvrnbsp;unilormiter adfacrificiafaluttria, ut fcilicct incendananbsp;tur,ut orationii uirtute cr oblationis peccant abluaiuur:nbsp;non quidë uirtute facrificif,impoßibile efi enim [anguinenbsp;hircorum aut uitulorü aufèrri peccant,fed omniafiebantnbsp;in fide Chrißi domini prontißi uenturi. Difcant hoenbsp;loco principes pr^e/fe in iufHtia zjr iudicio, domino deo „t pr^ji^bnbsp;fuo cui fubfunt timorein pratbere cr obedientiam,popunbsp;to autem regimen ac definßonem, conßüonbsp;nbsp;nbsp;manu fe»
ctmdum charitatem e3‘ fidem,quibus nihil antiguiiu ha beant.Si uero per fiagilitatê peccauerint, çy uerbo deinbsp;admoniti reßpuerint,immaculat£ holtite meritis, no pronbsp;pr^s operibM reconciliarife credant;ntntu abßt ut moquot;nbsp;tùtorem abijciant,perfequantur, aut in errore pergant*
^7
^Q?od fi peccattenc anima una per igno rantiam de populo tcrræ.u t facial quicquamnbsp;de his quæ domini lege prohibentur, atquenbsp;delinquac,
nelcognouerit peccatü fuum quopecca* uit,ofFerec pro oblationefua capram immagt;nbsp;culatam pro peccato fuo quo peccauit,
19
ponet^ manus fuas fuper caput hoftiae quæ pro peccato eft, immolabii peccatuntnbsp;in loco holocaufti,
5®
Tollet^ facerdos de fanguine eîus în di-gito fuo, SC ponés ad cornua altaris holocail fii,totum fundetad bafim eius,
Priuatusquoi^fidelis quicttnt^iequedominodeoeu re eß ut reges et magni principes or totipopuli,in quo v»n«.nbsp;omnespariteruiuimuf, mouenutr er fumus ? denbsp;feipfif cogitet crfolicitutßt,ßcrquoinodoo^ndatnbsp;quotidie dominum t Et unici facrificij pro toto orbe ainbsp;plenam fufßcientiam obl4ti,uberrimA fatisßilionereanbsp;concilieturdeo patri, per Chrißum dominum omniu/Mnbsp;mediatorem ab ipfo nobis pâtre conßitutum»
5»
omnem autem adipem auferens fîcut au^ ferrifolet adeps deuiâimis pacifîcorum, SC.nbsp;adolebit facerdos fuper altare in odorê fuautnbsp;tatis domino, rogabit^ pro eo facerdos, SCnbsp;dimittetureu
Infàcrificio pro peccato faeerdotis cr populi pr£ei pitur clare quid de reliqua parte uituli fieri debeat,ut exnbsp;tra caßra in loco mundo cremetur: de peccato autê prianbsp;cipis cr plebei nihil definitur ? Subintelligendum tarnennbsp;eß reßduum totum cedere debuißefacerdotum efui,quinbsp;populorum peccata comedendi habent officiu/m, id eß^nbsp;facrificia pro peccatis populi oblata. in falutaribusauanbsp;tem oblationibta fuam quoç^ partem o/ßrentes edebantnbsp;coram domino.
^Si autem agnum intulerit uiflima fuam G pro peccato,fcilicet foemininum,immacula'*nbsp;tamadferer,
n ponetmanum fuam fupcrcaputpeccatip ? 5
-ocr page 272-LE VI T IC V S
amp; iminolabit earn pro peccato in loco ubi fo lent cædi holocauftorum hoftiæ:
fumet^ facerdos de fairguine pcccati digi to fuo, 8c tangens cornua altaris holocaufti,nbsp;omnem fanguinem fundet ad bafîm altaris:nbsp;Humilium cr contritorîi corde pœniteiitiam donti^nbsp;non aggt;ernjtur, etiamp imperpéle offèrant uel pxnbsp;niteant:fupplet enim nûfericordia dei per meritam Chrinbsp;fit omnia peccaa ßdelium» Hoc autem capitula aliud ninbsp;hil fignificatur, quàm ^uôd no pAum capra opèrri pojànbsp;fit à fimplicioribui de populo, fèd etiam oms mafculina,,nbsp;eifdë tarnen ritibus quibus priora ofièrëda prlt;ecipiutur.nbsp;ynbsp;nbsp;nbsp;omnem quoq; adipem eius auferens lîcut
auferri folei adeps agni (qui iinmolatur)de facri ficijs pacifias, adolebit facerdos ea cum fanbsp;crificfis dni, rogabit^ pro eo facerdos pronbsp;peccato eius quo peccau(t,amp; dimittetur ei,nbsp;Similitudo in facrificijs falutaribM o* pro peccatonbsp;pr'mcipis cr plebei accipienda efl, quo ad adipem cumnbsp;ttitalibui,ey reliquis fimiliter in ara cremandis,nonau»nbsp;tem de repduis carnibtu comedendis àfacrificia defirennbsp;tibus.Qt{ie ut priediëium eß, facerdotum ufui cedebant,nbsp;facrificia ojjèrentibus^ çr 'm facris epulis coram do»nbsp;•vùno llt;etantibus,Gr gratias domino agentibus^nbsp;^CAPVT V.
11 peccauerit anima Si. audiueric uocê iuran t(s,teftts^ fuerit quôdnbsp;aut ipfe uidit,aut confcius eftîni-fiindicauerit,portabit iniquita^
temfuam,
quot;° peccdre proprid mdlidd çr ope ra,nißdtim poteß etiam alios àpeccando 'm deum cehi- ¦nbsp;‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beatthoc enm fuddet pietas cr fides m deiim, ZSquot; chari“
' tas in proximum, ut malunt dont polfivmus impediamus» Peccat itaq; quifquis blajphemantem audit, ey dei glo^nbsp;riant fon/purcari contemniq; tequanimiter firre potefl,nbsp;CT nuüo umdiilte zelo,uel nimium paruo mouetur : autnbsp;non prodendo bla/phemum ei qui poteß er debet entennbsp;dare crimen,uel punire fecundu leges,/j tile pergat connbsp;Maicdicns ‘ temnere, Ad hlt;ec autë obligatur piiu quiq^, fiteßari ma^nbsp;ptodendut, lediélum legitime poßit, propëfior 'mterim ad corrigeanbsp;dum malum illud,cr quod ex eo fiibfequi pojfet peflifisnbsp;rum exemplu, quàm cuiqudm obejjeaccufando * Qt^odnbsp;fiobmiferit,re(mi fie bta/phemine'mdeum coßituet,a quonbsp;¦ punietur,nbsp;nbsp;nbsp;infuper conuifius dd homines de tali negli
gentia,impietatis arguetur:ut quipatrem,dmictvm, UXO rem aut filios opprobrio contaminari non fineret,deuntnbsp;tumen optimum maximum blafphemarifirttequanimi^nbsp;ter,impietatis maxima certum indicium.
Anima quæ tetigerit aliquid immudum, uclcadauer ferae immundæ, uel cadauer iu^nbsp;menti immundi,autcadaucrreptilis immunnbsp;di, amp; oblita fuerit immunditiæfuæ, reacftnbsp;amp;deliquit:
5 quod fi tetigerit quicquam de immundp tia hominis iuxta omnem impuritatem quanbsp;pollui fokt,obiita^ cognouerit poftea,fub^
V A IC R Ä, lacebitdeliflo,
t^umditia quidë corporis comendaturfideittgt;«^r charitatis gratia confiruanda, ae fit homonbsp;mini mundo int 'olerabilis, ey 'mterim 'mternd fi«*nbsp;horror crpeccatorum mcutiatur.Ciult;e fignifi^^’quot;'^nbsp;obfcure potefl externa immunditia crnbsp;quod domino curie fit uel abominabitis naturalis fWnbsp;ditia,cr ineuitabilis per conditionem corporis •Qj'z,nbsp;ip/c ficerit nos,ey nonipfi nos, ZT de naturaliu^nbsp;âuum mcommodis homo jperni non debeat abnbsp;non quod intrat 'm os co'mquinat hominem fi^nbsp;corde prodeunt.Dominus quoqf author eß uit^nbsp;tis,qui nutrit corpora, ey redigit in cadauer amp;nbsp;res,unde elegantißimiu quoq^ flores producit.^^'nbsp;immundam nifi peccata, qult;e tarnen crip fa'mnbsp;fitam ordmare nouit,cr m commodum eleëîorim';^''^nbsp;tarnen dominus coli inunditiam corporis ernbsp;charitati feruit, qua ipfe defiderat ey 'mtuetur-deuf fufeipi excufationem ignorante, fed iubetnbsp;fospuritatis, er deproximi offenfanonnihilnbsp;etiam nenüni onerofoseffe, ey fibijpfiquoqsnbsp;ciemingerere poUutionibustquof naturalibtdnbsp;rnwifis difiimus no raro obeffe : ut fi quis illotisnbsp;animal, puerum uel etiam lignu aut gemmantnbsp;dequibtts multadicipoffent.Significat quo$(^ 'nbsp;putridum uel exanime, peccatis mortuum honiiif^^ii jnbsp;deo abominabilem ob crimina, A fcefjid raptu/mÆfi,nbsp;carnisq; mancipii!^ Abfeondi immunditia er jn*nbsp;f/i dißimulare turpitudmem,peccatu non dgnofi^^^', jnbsp;iußitiam non abborrere, confortio malorum ,nbsp;hiec enimcoram deo zy hom'mibus impura !nbsp;Cf uitanda docentur lege dei: quie exemplis p^'^’fnbsp;magis quàm regulis Hebraico more, ey uetuflip*^
Anima quæ iurauerit 8i protulerit * fuiSjUt uel male quid faceret uel bene,nbsp;dum omnia quibus inconfideratenbsp;homoiurando,oblita^ pofteaintd*^nbsp;rea habebitur pro uno ex illis,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„«d
Temerariie, uanlt;e, periculofe, turpes^s diligenter uitandie docentur.Promißionesnbsp;bono uel malo,quie temere,fubito,filfo (f (tnbsp;meditate uouentur uelprlt;efumunturnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f
coram domino abominabiles.Satis mula ßmt mino obflriëli funt homines ey proximo,nbsp;cerißultum fit quod feruare non ualeax, tynbsp;flultum uottvm qualecunep er impoßibile,ideoinbsp;tur à domino.Vana iuramenta deo difflicettbnbsp;mßmant, contubernio uirtuoforu mdigntifiCMiiilinbsp;pro quibui er dominus expiationis facrifle^‘‘nbsp;tantum abefl ut alibus ißi feruiri poßiiletnbsp;bus reiftatuuntur ey deteflabiles apud deum^nbsp;nes, qui flitiliter loquuntur, uouent,uel proitdnbsp;mißis non colitur deus, fed fidei er charitatt^nbsp;ac dignis fiuëübus. Omnis inconfideratanbsp;no dijplicet,cr diluëdapœnitentia efl,er
Scerit A deliquerit in uno ex iftisgt; fclTus fucrit fe fupec eo peccafiTe»
CEVITICVS
Conpj?io déliât initiam eücorreiiioiiit, ut ^uiitt ‘»»iftm ,proxm)um, ecclefjam,uelfeipfumdeli^uit^nbsp;jSioiK humili cr fyncera, ßbi À domino,proximo,nbsp;O' fccießlt;i deliélttnt uerbi uel operii poßulet indulgeri.nbsp;^‘ lt;^Ofgt;ßßioneauricullt;iri nihil hic dicitur, HelalibùNonnbsp;^’’împroxiiHus meut,mea malitia oßinßui,quocun^ re*nbsp;‘oncilwbituCj culpttm meä,no!t iUi fed altert ipfo ignonbsp;’’“’Ke CT daig^i de iniuria,ßero conüßint
Adducetddiäum luum domino pro pec ™ uio quo peccauit foemcilam ex pecorenbsp;^gnutn Uel hircum caprarum pro peccato,o^nbsp;pro eo facerdos flC pro pcccato eins,nbsp;domino adducere, iudaisßiitofferreagntimnbsp;quot;^fintprodeliäo, Nobis eß Chriflitm domiiiupronbsp;P^^‘^‘iti{nc'iiris in aracrucis oblatum toto corde crede*nbsp;“gnopej-c knt«)« beneßcium nobif tantopere necefnbsp;er i« perpefMMW utile, er ex eadem fide humi*nbsp;‘quot;'i eoretn cteo, ab offinfis horrere iugiter,ac compla*nbsp;ohedietitia mandator um eiuf, eSquot; continuanbsp;Q quot;/'’’’’electsdiuine etr Euangelij,er uitamelioriStnbsp;“’Wem pro nobis zrfèmperorat propos er eie»nbsp;‘^^'‘foifipeecent per ignorantiam,Chr^ut in dexte»nbsp;nobis pontifixaßiflens,
* ratd”potueritofferrepccus,offe runbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uel duos pullos columbaa
’’’«otiiino pro peccato fuo quo peccauit, pro peccatoA altcrü in holocauftum»nbsp;- , PPäfetnon facrificiorumer munerum caufa, fednbsp;^^^^tuotionisratione er fefipifeentiie réconcilia»nbsp;huiufmodi peccatorétguia non agnumnbsp;^fwe cogituy j fed minimo aliquo munufculo turture feinbsp;pullis coluinbarum, (ine magno grauamine fatiinbsp;^‘potuifiTe^ ut non quantum fed ex quanto pœniteatnbsp;^fern4uc^^o,j enim tam munus quam animus fidelisnbsp;quot;“»«ifedeocurlt;e eft, er ecclefiæquoq; fufficerede»nbsp;dominus approbat,er clementer ex fide era»nbsp;oblatum ampleditur,
r- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fos facerdoti* Qui primum ofFegt;
Ut'rln''® gt; rctorquebit caput eius ita alt^ ’^Pcrget defanguine peccati parietem
, r- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, 1VVU14UCUUnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«U9 lU*
« ’^'^oHoadhærcat.Si nonabrumpatur.
,1 »‘¦perget de fanguine peccati parietem quicquid ante reliquum fuent iWan«nbsp;^““’^faciet diftillare ad fundamentum alta-•¦‘SjPropeccato eft.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ...
lt;^quot;ti«onilt;e neeeffaria 1» ofirrendis animaltbus pro;» lt;ifbeb4ttt nc nd idoIol^ffdroMi cere}wnias,er fii-“Q’“« ’’¦iditiones ac placiti hominum proUberentur.O*nbsp;’’'^«ntia quo^j fidclium exercenda crat t» minutis ifttsnbsp;S'“^P‘or«m contemptus, Miobfdie„f!lt;t,ernbsp;paw el««re «dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;damnationem.Qui^ “«»o«
altera pro pec c«to,tdeo forma iH^d perfidendi defcribitur confequen»nbsp;ter : Primo pr0 peccato quomodo immolanda fit auis,utnbsp;quot;«Ilonmputafo «jewbro colltt«» tantum retorqueatur,nbsp;J quot;»gKe uulnus,fecundum lud£os,uel aptoitiftrumen»nbsp;pKigiiinis effuftonem mftigaturiquo fattguine pec»nbsp;tde^ hoflig pro pcccato oftirenda a^er^atur per
VA ICR A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1I4
facerdolem altare holocaujhrum, refiduo fauguinis de» fiillato ad fitndamentum altaris : caro autem qute efuia» •nbsp;pta, facerdotum cibo cedebat, qui peccata populi ederenbsp;iubebantur.
10 nbsp;nbsp;nbsp;Alteru uero in holocauftum fadet, ut fierinbsp;folet : rogabit^ pro eo facerdos pro peccatonbsp;eius quo peccauit,0lt; dimittetur ci.
Alteram turturem uel auiculam tn holocauftum domi Turtwr BO cremandam ofièrri iubet, eo modo quo primo capitenbsp;prope finem decernitur ritus ofiirendi holocaufta, Mt re d»»,nbsp;torto primum coUo elicitus fanguis partim aftgt;ergatur adnbsp;altare, partim fitndatur ad pauimentum iuxta aramtue»nbsp;ficula quoqigutturis er plumis abieâis in locum eine»nbsp;rum, acconjrailisafeeUis, quodreliquum,imponaturtinbsp;g”is er fuppofito igne conftagretur in holocauftum do»nbsp;mao gratum,inodorem fuauitatis.
11 nbsp;nbsp;Quod fi non quiueritmanus eius duos of Cnbsp;ferreturtures,aut duos pullos columbaruni,nbsp;offcreioblationé fuam qui pcccauitpro pec.,nbsp;cato fuo.lîmilæ partem ephidecimam, nonnbsp;ponet fuper earn olefi, nec thuds aliquid im*nbsp;pon9t,quia pro peccato eft.
Vult dominus nuüametiam pauperrimis excufatio» Pauperuni «fin reimqui,quo minus pcenitentMfirma reconcilietur ^*^“*“**nbsp;ecclefi£ qui peccauit in ecclefiâ. Decima pars ephi mennbsp;fiirarit minima fitiffe creditur, de qua fe nemo poftit ex»nbsp;cufare,ficut nec de tanta panis portione domino öfterennbsp;da,Oleum er thus non adijcitur,ne uel impenfa augeannbsp;bir pauperibus,uel domino peccatum reliqua rationeplanbsp;cere putetur : utq; tarn ftidtarum promißionum er uer»nbsp;borumprtefumptiones domino dijfilicere 'tnteUigantur^.
i^ tradet^eamfacerdotûquiplenûexeapaa gillumhauriens, incenfum faciet fuper alta*nbsp;re in monimentum eius fuper oblationes donbsp;mini,peccatum eft,
^3 ’^og^bit pro illo facerdos pro peccato fuo quo peccauit ex uno de iftis, 8(. dimittetur ei.nbsp;Sc erit facerdoti inftar facriheq.
Portio aliqud parua,utpote pugißaris, imcenditur do» mno,reliquttm confecratur in uftvm miniftrortim er donbsp;centium populum de uerbo domini,er exhortantium adnbsp;tneliorem uitam, confultantium^,ut quod inconfulte di»nbsp;âumeftuelprtefumptumconfultius emendetur. Et hoenbsp;ritu expiatum credetur peccatum ißud ftult£ orationis:nbsp;eatamenratione, utabiens, quipoenitet,emendarefîu»nbsp;deal quod perperam admififfe confiftits eft fililo er honbsp;ftijs. Sacerdoti autem roganti pro ißo,ne gratis ad arantnbsp;feruiat, conceditur ut de altario uiuat, ficut er houi denbsp;tritura fefe refieißare permittitur,
14 ^Locutus^eftdfisadMofcn,diccnsî
I y nbsp;nbsp;nbsp;Anima fi prj uaricata fuerit præuaricatio*
ncm 8C per errorcm in his quæ domino funt fandificata peccaucrit.offcret pro delido fuonbsp;domino arictem immaculatum de gregibus,nbsp;qui emi poteft argéti helis,iuxta pondus fan«nbsp;duarii prodelidoî
|6 V 8C quod peccauit de fandiheatione red«
X 4
-ocr page 274-lt;*lt; Pcccareta CtaAa, •7 |8 PcMaterS domini uoluntätem, digtiM cr acceptabiles.lAulite tcmiflionitnbsp;•nulnme»nbsp;aUa. LE VITI CVS der, amp; quintain partem eius addet,tradens fanbsp;cerdoti, 8(. facerdos rogabit pro co, per ar ie^nbsp;tem delifli.SC dimittetur ei» Si ^«K de fanólificatii domino ali^uidfuUulit uel ob^ mi/ït, autper craffam ttegligeittiam,uel per prlt;e(itmptionbsp;nem ali^uid de ritu fdcrificij mutauerit, poe pxnite! tittnbsp;digtM non renüttetur, esr eadem non leui, fed grduiori,nbsp;^no difcant homines reuereri fncra, çr non aliter donü^nbsp;noceremoniariquàm proutuoluit crmandauit,Si/raunbsp;dauit inoli^no, reflituet itludintégré^ tar ipßus integrinbsp;^uintamaddet, tantum fcilicet quantum ejjèt una por‘inbsp;tionum ß iff qu'm^ mtegram diuidaturtqua quinta admonbsp;neatur delidi fui qui offirt^çr fanäißcatis domino in u^nbsp;fam minißrorum dei nihil delrahatur^ Non modicum e»nbsp;nhn apud deum peccatum eßyßea qua de fuis donis rednbsp;dißbidominuipracepit adgratiorum adionem detra»nbsp;hantur domino, quum id certißimum ßgnumßt ingratinbsp;peiloris, quod de fufeipiendis in poßerü bénéficias agnonbsp;fiatur muoluntarium or indignum. Et fi anima peccaucri t, fecerit^ unum ex his quæ domini lege prohibentur, 8(. non conbsp;gnoueric dC deliquerit ferendo iniquitatemnbsp;(uamgt; offeretarictem immaculatum degregefe* cundum æftimationem pro deliâo facerdo^nbsp;ti,8C orabit proeo facerdos proignorantianbsp;fuaquaignorauit SC ipfenefciaitSCdimitte*nbsp;tureit Deliâum eft, delinquendo deliquit do* niinogt; Generale facrificium eil propeccdtiscotttralegeta domini perßagilitatem admißis,pro quibus lege non c4nbsp;ueturmaiorpcenauelmortis. Pro quibus homoreßpi^nbsp;jeens i« tempore doleat, cr reconciliari domino cupiat,nbsp;er uitam entendare in melius : talibus enim hofiifs uelutinbsp;memorialibtu quibufdam dehortabantur homines à pec»nbsp;fOndOtQÿod CT nobifeum fideles /ponte agunt,dum o»nbsp;rant ad dominum pro peccatis ,dum humili confißionenbsp;domino fiantfupplices,dlt;wn eleemofynasßciunt fecun»nbsp;enim etiam apud Chriflianos funt uiaconßquendipec»nbsp;eatorum remißiones, de quibus 'm homilia 'm hone Leuinbsp;ticum fecunda Origenis, er Cyrillus pofi eumdem libranbsp;fecimdo fuppoßtitio, Qa.c CT abbreuiaa iuuenies innbsp;Glo/fa ordinaria, fiiper fectmdum caput Leuitici,ßilianbsp;cet baptifmus,martyrium,eleemofyna,remißio'mdelm^nbsp;^uentes contra nos,conuerßo impiorum uerbo (T exemnbsp;plo profwrna, charitatis mßgtüa opera,eonfißio huminbsp;lis deo ßila uel homini cum lachrymis ey cordis amari»nbsp;tudme,iuxa iBud Pfalmi:Dixi,confitebor aduerfum me:nbsp;er confiteminialterutramfCrc.uide ibidem,nos breuianbsp;ti/ludere cogimur, ^CAPVT VU ^Ocutus eft dominus ad Mofen, S^^dicens: Anima quæ peccaueric,SC præ* uaricata fuerit præuaricationêdo |
VAICRA, mino, ac negauerit proximo fuo rew i mendatam, uel depofitum ad manuiUjU |nbsp;aliquid extorferit, aut calumniam fecer»trnbsp;ximofuo, Peccat grauiter contra dominum', et »» fcientiam,et contra diäamen non improbanbsp;uaricatur, qui ex odio, auaritia, uel dolo malo pi'“’ j ƒnbsp;non feruatßdem acueritatem,negando depoßttn^nbsp;fe, uel circa illudfemfidelitergercnd0,officiu/mlt;gt;i^^nbsp;pro quolibet officio non humanitercompenfanlt;iogt;nbsp;potefl fierinbsp;nbsp;nbsp;datur occaßotqui uiolentia qudcUtt^ ximo nocet, qui mûrit calumniam proximo,amp;' infirt quod noHet ßrre ab alio,ßuiufmodi tranf^^^nbsp;nes dominus prohibet,cT natura deteßatur,Hectornbsp;debet eceteßa, fedubi publice deßgnanturhaep^^^^nbsp;eccleßam fidelium irritantia,coram eccleßa qult;gt;$nbsp;dari debent, er digna poenitentia corrigé.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,i,t fiue rem perditam inuenerit amp; infnper peierauerit, 8C quodlibet aliudnbsp;ribus fecerit in quibus folent pecca^^ Inuenireami/fumnecreddere, contralegeHt^l'^n^it ritat'Ktßcßlfum iurare,te/lari,aperere,pcccatufgt;’^^^^ !nbsp;poenitentia diluendum apud homines,ali/s innbsp;xeeximpunitate publicauitiaconcrefcant,amp;‘'‘\Mnbsp;tranquiäitas. Enumerantur autem pauca quadaitifnbsp;cialin, utßmilia uel mmora per analogiam eXnbsp;eenturtquum cafus contra charitatem proximi^ ”^6 inbsp;flundi infinidßnt,crregulis ßngulis compleäinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;! ßnt : diàet^ ratio humaiiA deßmilibus idem ß, erde minori ad maius, er contra, ratiocinlt;if‘ ipßnaturalis/equittiscrprudentia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i’jjO fç» Sc crit fi peccauerit SC deliquerit,reddd^Ç/ liumquod rapuit per fraudem, quod fit, uel commendatum quod commcH“* , rat ci,uel perditum quod inuenit, Decemitur peccatorum poena iuxta legem nbsp;nbsp;nbsp;nnf ut tanto difßcüitts malum repetatur, çr tranfg^^ßß gß inoie feat ex impunitate, quôd nimium propenßß^jj^nbsp;nisprocliuitas adpeccandum ab inßntia hominif'’'*^nbsp;autem leuis 'mßmia er conßßo ei inuritur,nbsp;publice reßituere quodablatum eftfecreto,nbsp;damnum reus patitur reddendo quintam capd^''^^^nbsp;ma,ßue depoßtum ßeritjiue per rapinamnbsp;ßaude extortum, uel commendatum mfidc ßTnbsp;feruatum, uel cra/fa negligentia cy 'tneurutr ,nbsp;quod erat'm fide er ueritatefufeeptum,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' uel de omni pro quo iurauerat ftituet illud cum capital!fuo,SCnbsp;iusaddetinfuper,eicuiuseratdabit“ . ’ jnbsp;die delidi fui (id eß oblationis pro deliétof«^’'.^ crificium offvrendo pro deliâo fuo Dei; utiU enim dominus ßatris er prox'tmi o/ß ^arefiwnquieamprohibuittQäip^^^'^ I |
|
t E VI TIC V S pcccat, per fuperbiam cordis legiiJlt;ttoyci)i tontemnendo, ideo er facrificio reconciliari nstlt, adnbsp;wnjilitttu er dominant legMperiti.Ne paßim fine omninbsp;er iterecundia homines prolabantur pro fiu cu»nbsp;, dd omne nefhas pedetentim deficiendo, «t fitnbsp;2’^**quot;”**^°^^^****’ lt;^‘tnceUiscohb fuum offerct dorai no, arietem dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;æftimatione tua pro ’’^oadfacerdotem: Cd ƒo^turpropeccato huiufmodi publia çr pretia maiori coparandus decernetttr,quannbsp;“* ***dicii((n facerdotis fecundam dei legem grauiusnbsp;dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Verum delidlumdicitur aries pro ßmficandus, non tarn facerdod qudm ipfo do» ¦ '^^.^^‘•cipcccatui coram domi-j 'Jimittctur iHi profingulis quæfacien-°P®îcauit. fiottf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er facrificante pro peccafi remif priefcriptam, fine du» fcrtoJ P'^Wens fibi pro peccato dominum reconci»nbsp;oblati,ßd eins quemßgnificanbsp;'¦jlnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;offèrendum,qui folus del^^‘^‘‘^^i‘i,fanäitas,remißio,a‘filicitasomniuitt faluatifunt fandli omnes,i» qua ernbsp;do [Jenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Additur autem proßngulis qutßeiena ßbindicetur non omnia iam ante eXpli^ ptenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;explicari fecim dumß)eciem quibut i b criR •’^’'°^‘^‘bus tarnen iuxta iam diäumritumfaa htdulgentia obtinetur^nbsp;» ^4 '«ns»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dominus ad Mofen, di- lt; ftiy^bicutaliadiflindiioficerlexaliacrdiuer'* '1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;holocaußis, er primo omnium de iwgi «h' er ht Exodo isgt;.cap^ habeturtybiprlt;e » rnbsp;tnbsp;t 1 i » (q H^otidie ofiprendum agnumunum mane, er al» faccrdotibus in holocaußum perpetuumnbsp;'nt^l^'‘^.‘'^fitinextinguibite htcendium coram dominonbsp;gt; 'ton folum interdiu quum uigi»nbsp;’*‘‘”1*5! noäe,nuHquam fcilicet extinguen»nbsp;»¦eejj corda /ïdeli(»noportcrefewpcrlt;irdcanbsp;«d|)o?'’*'***pl'*«ionedei er beneficiorumeiut,utnei^nbsp;°^buifcanturqu£ er quanta bona à dominonbsp;d crconferuantur er cufiDdiuntur,etianinbsp;dormit nee obdormit cufksfinbsp;itlt;, die nee imaginatiua uirtus in fomnis, utnbsp;inflitiatut fimt fiudiofonbsp;quim difcolorum, libidini er afjè» eius,diccndo:Hæc ï^^ione ftj • Ipfum cft holocauftu pronbsp;I'ö ‘S'ilsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«lancïct jf*®*ucccndeturineo.’ '‘‘’’iali p ^^^^“«¦dos ueftem lineam, amp; fee» ^°^«tri ‘quot;duet fuper camerafuam,etnbsp;nerem quando uorauerit ignis holo- ( |
Il 11 '5 «4 i6 gt;7 Z A F. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;llî cauftû fuper altate.et ponce eum iuxta altate. amp; fpoliabitur ueftimentis fuis,indutus^ alqs.effcret cineres extra caftra in loco mudo:nbsp;inteüigiturdffacerdotibutminoribus filijs Aaron,quinbsp;propriat uefles habebant in miniflerio, de qtiibui Exodgt;nbsp;iS.quißuebant ignem diuinittw incenfum, et einem ex»nbsp;tfahebant denbsp;nbsp;nbsp;crate ßrrea, çr fecui aram compone^ bant, donee effèrrerêtur ab aliquibui ex fW extrlt;t caflrd ad locum mundunti vult autemdominuf hctos facerdo»nbsp;tes,fidelts quof^ ad dei miniflerium dicatos,perßdof ef pnbsp;ß, ut quotidiejacrißceat in ßde orationes contriti coranbsp;dis,componant totam uitam ad uirtutis ßrmam,caflitatenbsp;omnium membrorum er continentißima conuerfationenbsp;ßntfemperconßicui, quadfigiltficant linea er Candidanbsp;ueßimenta ; omnes peccatorum pricteritorum reliquiafnbsp;außrant extra eccleßa fanäie caßra, nuHoi intra eccle»nbsp;ßam occafiones peccandi permittant. ignis autem in altari femper ärcLebit, non extinguetur,queni nutrietfacerdosfubiicigt;nbsp;ens ligna mane per fingulos dies,et impofitonbsp;holocaufto deruper,adolebit adipes pacificnbsp;corum. Ignis eft ifte perpetuus, qui nunquam de^ fteiet in altari. Sacerdos non patietur unquam àepirare deuotionem ignis rema plcbii ac fidelium ad detimfttum,fed doéîrina er exem»nbsp;ploßueat inceffanter ad proßäumfidei,c^ßuäam o*nbsp;perum fandtorum. Non uult dominus ignem iugis facrifinbsp;cij prorfus extingui, fed cum uf^ mane arferit holocau»nbsp;flum, ablatis reliquqs iterum renouari facrificio matuti^nbsp;no,cui iterumuejpertinuia füceedat. Sicquoqueßdelesnbsp;ßne intermißione facriefcripturie tefliinonia,Chrifliacnbsp;fanéîorum exempta in corde fuo congerere non ceffent:nbsp;his lignis languefcentem ßdem, fpem,^ charitatem exlt;*nbsp;citant fanfti, er uitia ßmul corporis (y animiexuruntnbsp;holocauflum fempiternum domino» Hf c eft lex facrificq (er libamentorum) qug Offerent filii Aaron coram domino,et coramnbsp;altari, T öllet ex eo pugillum fîmilæ.quf cottfper fa eft oleo, 8C totum tbus,quod fuper facrifi-cium(/tm(I(im)adolebit^ iUud in altari in tno-nimentum odoris fuauiftimi domino, reliquam autem partem comedet Aaron cum filqs fuis, abfq^ fermento comedetur innbsp;loco fando, inatrio tabernaculi teftimoniinbsp;comedenteam» Non coquetur cum fermento,partem eo-rumdediea exfacrifieqs meis fandumfan* dorum er it, ficut pro pcccato atqj dclido: 18 mares omnesftirpis Aaron comedentil-lud. Legitimum fempiternum erit in genera tionibus ueftris de facrificljs domini onuit#nbsp;qui tetigerit illa,fandificabitur. Sacrificium hoclocO eralijs,quodHebraiSdicitU9 nni’Ü P’’®?’''® intemgitur,non quod de animalium cn»nbsp;nibuio^ebdturf fed dcciborwa rrli^norHmgener^ |
Z AF.
2.1
LEVITICVS
- but,panibut fcilicet ex pmila conßäii muïtipliciter,iu» Obiatto- rijs iijftrumemis cr artibM,commixtiot}e olehQiioruinnbsp;«es irai . ßcrificiorMn ritum defcribit hic Mofcs, cr dicuntur obnbsp;lationes ßinihe ßciedee i facerdotibuffilijs R^aron^ Q«4nbsp;rum modicaportio quantum fcilicctpugiOo compleet
• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domino facrißcabitur ad dram cum thure 'm odo
reinfuduitatii domino pro gratiarumaâione, uel etiam pro peccatis.reliqud dutem pars oblate fimihe et panum,nbsp;cedebat 'm ufum facerdotam^ Qua er m atrioedebaturnbsp;fine ßrmento, tantum d maribut feemina en'mt locumnbsp;ifiumfdnâum 'mgredi non permiltebantur lege^ Noftrinbsp;facerdotes er ipforum filif minifiriecclefiamjfiritua»nbsp;libu(,ßmild fana doär'ma eccleßa prodeffèconentur exnbsp;anitno cum oleo benignitatis er charitatis,thura qao^nbsp;deuota orationis, cum odorißra ßma omniü uirtutwntnbsp;ßne ßrmento hypocrißs er traditionum humanarumtnbsp;Nfc ßbi quifque ufurpet ofßcium docendaeccleßay folinbsp;Doftor tc- cnimfilij Aaronisfummi facerdotis^Chrißlegitimidisnbsp;cicfiaßicus ßipifii jj 4 dotnittOf admittufjtur,infiituti m le»nbsp;ge domini,er qui audierunt uerba domini ex labqs pro»nbsp;phetirum er apoßolorum, ut olimfilij prophetarum dinbsp;cebantur ipforum auditores er difcipulitNon funten'tmnbsp;admittendi qui Ariflotclis er poetnrum uanisdogmati»nbsp;buieruditifacraßßdiunt, Sanüum fanüorumdicitur,nbsp;er efi,qno uefeidebent filq Aaronis^facerdotes eccleßdnbsp;fiici,ac diuina legis pradicatores^ Abf^ ßrmento edanCnbsp;panes fuos, non quidem omnes, fed eos quos in loco fanquot;nbsp;éh eduntMcumqs enim philofophicis erliberaUbus di«nbsp;fciplinis utantur extra eccleßaßcam aäionem, mtra m«nbsp;meneccleßam fanólum fanéiorum ptquicquidalimen»nbsp;torum proßrtur^ Sacerdotes azyma tantum uefcan»nbsp;türm facris, idqs Ulis ßt fempiternaleXterlegitimumnbsp;nunquam finiendum, Sacrißeia domini qui tetigeritfannbsp;dificabitur : qui facris Uteris 'meßabitur, ßiritu donüninbsp;imbuetur : er qui uanitatis ßiritu ex ßcularibus Uteris 14 ^LocutuseftautemdfisadMoff»’,*^*j(lJ 5nbsp;imbutuseß^iHifacrteliterafordebuntfCrefcaeruntper ’-----------o, cili. -Jö-
nitiofa prafentißimumqs uenenum,
D 19 ^Locutus^ eft dfis ad Mofen,diccns:
1 o H?ec eft oblatio Aaron, amp; filiorum eins: quam offerre debent domino in die unäio-nis fuæ* Decimam ephi fimilæ infacrificionbsp;fempiterno, medium eius mane,amp; mediumnbsp;eius uefpere,nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;Noh folum fummi ßcerdotis facrißeium totum ‘meen
. debatur, fed etiam ßliorum Aaron,ßquando pro fe ojß 1 rebant animalia uel intra atrium 'm ara bolocaufli,uel exnbsp;tra caflra, ßc ut nemo ex iHis quiequam manducare de»nbsp;buerit,maiora enintfuntpeccaa facerdotu,quàm ut ipßnbsp;de facrißeifs oblatis pro iUts edere debeât, Laicis autetanbsp;Äaronis no mttlto minus,qui nihütalium contingere debebant^Ob»nbsp;ftri oblatio,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß^^aronisßmmi facerdotis ea efl^quafe patri Chri»
¦ßus obtulit pro eleäis omnibus,femel,in fartaginecrucis , corpus faniiißintum igne maxime charitatis crematum,nbsp;qua maior ejfe non potuit ; Cui nuUus fuceeßit in ofßcionbsp;mediandi, multi autem officio docendi er orandi ßngunnbsp;tttr.DfcMttdm ephi ofßrre 'lubentur facerdotes de fuo,cunbsp;ius medietatem manefalteram ueß^eri,cum iugi facrißeio
iubeniur ofßrre quotidien nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
11 Infartagineoleofief,frixamadduc«f^ coäafacrificii frufta öfteres inodorem*nbsp;uiffimum domino,
Panes de ßmila facri multipf^iam parabdntugt;‘‘‘'. cerdotibus, 'm craticulis,ßixorijs, er fartagintbdfi^,^nbsp;nationumreUqudr(vm,de quibustantumpontiß^'‘^'..i fe,,nbsp;batur er facerdotes,ac mtra atrium coramnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|t?
domino placebat, quia mandauerat, er qu£ uerum facrißeium efi.lUis autem ceremon^inbsp;minus opus habebat fed populus,quibus à cultunbsp;coercebatur er ßturi Chrißi myfierijs prtepdiquot;^^nbsp;ßgnisq^docebatur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.jj,
amp; facerdos qui unflus eft proeo^’^’^p eius faciet earn ftatutum perpetuumnbsp;noîtotacremabitun
IJ Omncenimfacnfidumfacerdotui”’’ ; confumetur.nec quifquam comedetnbsp;Quicquid autem oßerebaturpro peccatonbsp;tißeis de eo nemo edebat, fed domino fuccendeb^Mnbsp;eut cr de uitulo oblatotcr generaliter cuiufcunlt;^nbsp;fanguismfirebaturmtabernaculum,etincorfii“^^,^(f jnbsp;meenß delinicbatur,de eo facrificio nemo edeb/dJ^nbsp;tra caflra totum comburebatur, idq; ad defig’’^/nbsp;nagnitudinemfanäitatisnecefßariie facerdoti,(!^fnbsp;ciatemdeliâi,quo peccando populum ecclef^r^^nbsp;fcandalifajfett Nec folum caroimmolatiuitulh^^^nbsp;fed etiam panes er libamenta,pro talibus obld»nbsp;, meendebantur m odorem fuauitcüis, 'mßgntmi,if**^^nbsp;lius dei eft iuflificare, er expiare peccata facer^‘’‘^'ji^nbsp;communitatis confentientis ,prmcipis autemnbsp;ciuis deliâum àfacerdotum miniflerio expiatuf'.. 'ünbsp;rias harum rcrum inuenies homilia quarta orig^ ’nbsp;Leuiticum-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...jji
_______ _ ______
Loquere Aaron 8C filfts eius dicefl^^’â^r eft lex hoftiæpro peccato, In loco, ul’*nbsp;tur holocauftum, immolabiturpeccal***’’ 1nbsp;ram domino,fanâum fandorumeft.
Lex hoflite peccati: hoc eft hofliarum qunt tur pro peccato, Inlocoinquit, inquoiugulatili^’''^ tàf
cau)la,ibi occident cr mud quod pro petcatofP'^^ii J rwm quitdam quidem funtdeifoliuf,it4utnuli''^quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
num participet ex ipßs, que tote domino quedam funt Aaronis facerdotis, er nonnbsp;quedam ipßus er filiorum, fed non ßliarutnut’^nbsp;eius:quedam uerö er Aaronis, er filiorum, C’*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
cum ßliabus, ut omnibus eis de ipßs edere Still' i etiam totius populi, ut omnesßlij ifrael uefd UiT Lnbsp;Speciale amen participium hofliarum habeiftr^fntnbsp;tes er eorum ßlij, ex omni enim hoßa quamnbsp;dos etiam filios edere licebit. vbi holocaufiu/»^nbsp;foli deo facrißcandum, ibi etiam hoflia pro pcc^nbsp;molanda iubetur, ut inteÜigat fe pcccatoremnbsp;uit,er conuerfus ad dominum poemteat,er^°''nbsp;ti^iritushofliam ofßrat,coram domino fiant,nbsp;ens à domino, ßeut Catn per dejfierationeatnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcif
»
LEVlTlCVS ’ tfflipnfloïiW» dÜHd non pMJt (/«Am «nigcmliw t nbsp;nbsp;Wipro pecedtis bominuwi o Wdt«« in cr«ce,iJ foltw eß no (Üdpropeccdtw, Sacerdos qui pro peccato offeret,cotiicdet '¦ ~ ______ , ’iacuUteftimonii. .....rktquot;-« ‘«ioff^.Qäidpi j) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'f’B ignis confowe.» v,v. zrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ozuvhc»« Mbipdecl}, ipfe peccda confumit, dewordt, purgdt. Fi IK' n« 1 /'quot;‘•oiae! 'piü. ‘^'auabitu, iifl» ini' 2*”’’^^°*'°^^’^^°^°*^^detur,inatriotaber (jff ’'^^uliteftimonii. k. i,.4^rpffCd« offerentis cotnedere debettiuxa tl« gt;eccaa popnü mei manducabuntAd denbsp;‘•oniiw Origeties intelligit, quiut iuxa diuini^^nbsp;zr facerdos fecundam ordmem ' ...... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(^urijivmup upwu/ a(, 1' fniwpccciia noßra fufeepit in femetipfo ,eos autem 1 ’’¦twdnfntin peccatis,morsipfadeglutiffc dicitur.De ;nbsp;ittt perßili e(fe,e3‘ in ofßäofacerdonbsp;clt;ni?^™ ’ popttli in loco fan£lo ipß non pecnbsp;‘æ ^°''ßniaiit^Locus autemfanilus in eccleßa,eß ß^nbsp;er charitas de corde puro, erc. Non eß innbsp;^Kareittluf locus fanihdt de qua diciturMalediHanbsp;j.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;operibuj tuis. Sacerdos ergo eccleßa tune popu iQclr''^*ftierbi dei er fiientnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oßvrens, purgat à peccatis con 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Origenemteteterafatis patent fanflifica^ /•ùidefanguineillius ueftis fucriiafper=ä V^^unnlocofanâo. ctiUcer nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;grauius eß,nam ßcut tta, confortio impiorwm commacu* ‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;percontagionem, qutc ^°quot;t‘tilu peccati, ey conuerfationecum trat 5'^°^ ^^piundum efl er legitime abluendam in«nbsp;^8nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'P'im er in loco fanäo, o„ nbsp;îutem fidüc in quo coda eft, confrin 8gt; ?^gt;^Uod fi uas |neum fucril,defricabitur, I^’bitüvaqua, fçç ’’’nis mafculus de generc facerdotali ue t^J^^^ecarnibus cius, quia fandum fandonbsp;coquuntur carnes oblatt infacrifi^nbsp;i'jC' °nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diligentia funt repurganda,qaie pronn? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iubentur inborrorem peccati çj ’ oblatum eß facrißeium» lUr i peccatum de cuius fanguine infer« adexpiandumnbsp;tUr jg^'*^’fio,non comedetur,fed combure-*”nbsp;nbsp;nbsp;dicituf quoi in uerfu lu expoßtit/m eß^ ÇCAPVT Vit. ^^cquoqjeft lex hoftix prodeli-’ ^o.fanda fandorum eftt ^¦^pe in feripturis peccatum pro deliélo difnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er (ieliduin pro peccatoßoic ti-- ß^P^tus enim quum tradidißet ri gt; bic mandat de facrißeio pronbsp;^ß'^°’”gt;”ißum leuiusaliquant»nbsp;r'tcittttw, ^iMfido fcilicct nonßeimus qult;e obßgd 1, |
ZAP. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lié »ittWPeccttftMM «ffô ^«KMj commiltimui qutecomtaiKelt;» re non debemus-Verum hiec non generaliter (itntßc 4c«nbsp;cipiendd.Non funt autem qtixcitq; deliila o' tranfgref»nbsp;ßonei uerborutn dei parua afîimaitda fidelibuf. Prophsnbsp;tte facerdotes inuigilent diligenter ne quid lurpe ernbsp;flagitiofutu i« eccleßdt» furrepat, er omni diligenti4nbsp;quad imreuiße uiderint eradicent er reßrment, nonfonbsp;Ium magfM, fed ctiam qu£ parua uidentur : Ad nihil e»nbsp;nim conniuere debent, quod domino aduerfum repere^nbsp;rint, Non enitn fuffteit nutrire famüa, niß er eradicen«nbsp;tur, idq- imprimis,quie prauafuntfUerbo uitte ad poeni»nbsp;tentiain eleßoritmt ubiimmolabitur holocauftum, maäabt-tur et uiäima pro deUäo,fangms cius per gy f um altaris fundetur. Super idem altare «eneum ante hoßium tabernaculi im ätrio quo cfßrebantur facrißeia pro gratiarum aäianbsp;ne, o/ßrtur e'äam ftcrificium pro peccatis et deliÜis quinbsp;bufciinq^,prlt;eter quim pro peccato facerdotis er fyna^nbsp;gog£,illiui enim «t di^um eft facrificij incenßo ey comnbsp;bußio carnium extra caßra fiebah Offerent cxeacaudam Si omnemeiusa« dipem qui operit uiiaîia, NonfoUi» hominem externum fanâu uultuerbum doinitü er inßittät,fed etiain internu, omnia enim mem iotiaia.nbsp;bra milts fan^ißcari iubet ufque etiam ad caudamjdeanbsp;ßmilitcr iubentur adipes arietis qui circa renes funt, ernbsp;qui interiora operiumt imponi fitper altare, ut quiequiinbsp;intecrafßim eß eroperitinterioratua,altarisignibuinbsp;ofßras, ut purgalis interioribus, dicas, Benedicanimttnbsp;Died domino, cz omnid ^««MMrdine funtnominiftn»nbsp;äoeius, duos rcnunculos,amp; pingucdinemqu^eft iuxta Ülos qu£ iuxta ilia eft,SC reüduum iuxnnbsp;iecur cum renunculis remouebit, amp; adokbit ea facerdos fuper altare,facrifi^ cium eft domini pro delifto, Dhos renes cum aruina uel adipe circa eos ofßrre i« beturfacerdosßmiliter er totmn adipem qui fuper inteanbsp;riores livmborum partes eß, cui inuoluitur er reticulumnbsp;iecoris, quod alij fibram epatis dicumt, alq pinnam,alijnbsp;repduum iflterpretdntnr, quodplt;tre d!^s in locvs non ponbsp;tep.Hifc autem adimendafunt omnia à reliquo corporenbsp;er ittcendenda domino in ara holocaufli, i» facrificiuinnbsp;domino pro deliäoiquoßgnißcatur concupißentias carnbsp;nis domino oßerendas, er non quoddeleilat, fedquodnbsp;honeflum cfl er gratum domino,perßciendttm,fecunquot;nbsp;dtwM legem,non concupifcas,^c^. Omnis mafculus de facerdotali gcncre aegt; feetur his.inloco fanäo comedetur.fanäumnbsp;fandorumeft» A quibus hac hoßia contedi debeat indicatur', non 4 tnoHibt«, debilibus,erfoemineis domino taliaoßirunquot;nbsp;tur, fed à mafeulis, ey facris hominibus, er proconßr^nbsp;manda uirtute. Concupifeentijs beÜu indicitur perpetuünbsp;fanilisfm hoc mundo ad exercitiu/mAn loco fani}o,bocnbsp;eß, iw dlrioftcerdotm «wedf amp;dtKr pr npeiü pbl4io« |
|
LEVITICVS «tîpropwcdfo principis uelcuimlibet in/irioyisèpJet ‘»b o^entibus lai»nbsp;cis attingi non potert(nt:fed ncc ab uxoribm uel ßliabutnbsp;facerdotitm,fed tantum àfiÜfs^ patribui, Sicut pro peccato ( oßirtur hoflia ) ita 8C pro delido : lex una erit eis, ad facerdotê qui pernbsp;earn expiabit,pertinebic* Vnoritu facrifida fiebant pro peccato crdelido, contra homines cr deum, magno uel paruo ex malittanbsp;uel ignorantia autfragilitate, commißionis csr obmtßionbsp;nis, contra decalogum uel contra ceremonialia inflituta.nbsp;jßis enim inodis diffirre poffitnt peccata at^ deliôla,utnbsp;uidetur» Sacerdotis autè,gui fdcrificio huiufmodi expia»nbsp;bat cr orabatpro offèrentibus,diuinohociureerat,nonnbsp;fôlumpeUis, fedquicguid comedendum relinquebaturnbsp;ab igné altaris quod domino non incendebatur, non ta»nbsp;men lequaliter pertinebat ad frmiliam facer doits. ® Sacerdos qui offert holocaufti uiâimam, habebit pellem eius« HoIoca«^l{tMj 4 facerdotetotum domino offèrebatur et cremabatur,prlt;eter pellem que faccrdotis erat,memonbsp;riale facrißcij, ad uite emendationem feruau memo»nbsp;ria,ac perpétué pœnitentie monumentum,quoties intuenbsp;retur facerdotê apud quem fe peccatorem facrißcio ipfonbsp;conßffus ßterat, er promiferat uit£ melioris inflitutum:nbsp;Vtc^ meminerint facerdotes eorîi ejfe ut expietur ac fan»nbsp;äißcetur eccleßa, tantum abe/Jè ut eandem exemplo,ßinbsp;flo uel uerbo contaminent,uel imßiment^ Etomnefacrificium iîmilæ, quodcoqui^ tur in dibano, amp; quicquid in craticula uel innbsp;fartagine præparacur, eius erit facerdotisànbsp;quo offerturt Tria fumtmquibus facrifida pr^eporaripoffunt,in Ciibanus. clibano,fartagine,Qrcraticula.Origenes putat clibanumnbsp;fecumdam fui ßrmam profitndiora, çr ea que funt ine»nbsp;Sartigo. norrabiliafignificare 'm feripturis diuinis: Sartagouerônbsp;eaqu£ ß frequenter acfepeuerfentur'mteUigiac explinbsp;Craficui». po/funt.Craticulaautëeaquepalàmfuttt,^- abfq^nbsp;aliqiuattreâatione cernuntur^ 10 Etomnis oblatio,oleocomfperfaiîuearia da fuerit, cunâis Elqs Aaron per fingulos dinbsp;uidetun Sacrifidumfalutare in oleo fieri iubetur.facrifidum tiero pro peccato nee oteo nee thure cohoneflabatur:nbsp;Peccata enim lugenda potius funt et abominAnda,per^nbsp;pœnitentiamdiluenda perpétuant, nonfine orationenbsp;Sacrifîcan- fßeremißionis crgratùeper ChrifiumJnterim tamêhocnbsp;ai rcgui».nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;notandte funt tres régulé pro facrific^s^ Prima, carnes hofiiic pro peccato facerdotis eratu,nulladatA parte ofiirentibusde facrificijs, De'mdepeUis facerdotisnbsp;femper erat, etiam in holocauflo ubifola non combure»nbsp;batur,Tertia,fimila qualitercuni^ coda facerdotis erat^nbsp;Tandem hlt;ec omnia cundis filqs Aaron aqualiter diui»nbsp;denda iubentur. ^Hæc eft lex hoftiæ pacifîcorum^quæ of-fertur domino. Sxcrijiciiwn falutarc didtur laudationispro fufee di rcguljc. B II |
Z A F. Il ¦y plis benefîcqs: ZJquot; UoHueldeuotionisproaJfe^X^^, niSt Cum uerà non opus fit ad literam infiaurartrnbsp;cia, did potefi facrificiam taudis ofivrenduninbsp;«I omnibus adibus fitis fàcit laudare deum,utnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjn «wnes iUius opera bona, cr magnificent cœlisefî^ U ergo facrificium falutare CTnbsp;pro cuius dodrina, adibus,difciplina,ucrbonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• benedicitur deus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, gf Si pro gratiarumadione oblatio ferent pro facrificio gratiarum tortasnbsp;fermento confperfas oleo, amp; lagananbsp;unda oleo, codani^ fimilam, 8(.nbsp;oleiadmixtioneconiperfas. A pud gentes quoq; uaria placentaram gend^ ’’ nbsp;nbsp;| niebantur, qua dijs fuis ofivrre folebant: db hi^ F u I antiquifiimis literis edoda,et ritibus uctufiifiimt^r^^i 1^,nbsp;ta alla quoq; hinc ab illis defiimpta cognofeuntt^^'. jfnbsp;en'rni placentarum genera prima mortalium fad^' jn pnbsp;gunturfiiiffe etiam à prophanis authoribus, W(nbsp;bentur ofivrri de fimila pifiurie triplices, praternbsp;facrificio carnium edendarum à facrificantibus,'‘y,jnbsp;ajperfione olei, frgnificantis latitiam debenefi^^^^jnbsp;cr gaudio fidelis confcieittia,nbsp;nbsp;nbsp;uoluntatis non ex neccßitale domino offèrentis,fed hilaritd' Cum placentis panis fermëtati offer^'^c, lationem fuam cum hoftia gratiarumnbsp;carumeius. Hir mdniidfttr apponi etiam firmentum in ’ à miniflris quidem comedendum fed non offèretidii^'^^nbsp;inentumenim pharifaica dodrina cumtraditiof'^^^^ i/tnbsp;praceptis humants ad cultum dei non cfl adhiberui^^nbsp;ojfiratur domino, ex eis nihil fufeipiendum efinbsp;nocomplacendumtSermouerà lucidus crnbsp;Jfilendor, cr ratio perfuadendi fanda,Qr re/ùtt»’‘‘‘ jnbsp;pid, ad minificrium uerbi dei decent er admittitttf gt;nbsp;er Paulus egiff i uidetur,fumptis deßrmentonbsp;ueris narrationibus,quas aduerfarij negare nonnbsp;»4 Et offerer ex eo unum ex omni obla^*^.,nbsp;eleuationem domino* Sacerdotis afpei'snbsp;tis fanguinem pacificorum eius crit*nbsp;Gratiarumadio fedula domino pro benefid/^nbsp;da efi domino.vnttm autem primum er maxhiff'^nbsp;ficiorum dei efi, falus eledorum per Chrifiii dotfiiquot; ftnbsp;perpetuafemper mentis eleuatione contemplan^“^^^nbsp;uatio iÜa Jäcranbsp;nbsp;nbsp;deo (pecialiterfandificoa habtnbsp;nbsp;nbsp;. fumpta portionc de hoftijs panum, er à facerdota I er deorfum mouiaa ad dextram ac ßnifiram,nbsp;omnia alia prafentia turne facrifida fandifiaab^ ,^( d laico comedi, fed d facerdote iOo qui fanguineot figt;arfiffet ad aram:'m loco tarnen fando edi P‘^^f(anbsp;etiam à facrifida offirentibusiüo die, fed atmP‘’nbsp;cuttdum. Etcaro facrifictj gratiarumadioniif' corumeius,in die oblationisfuf come jnbsp;nec remanebit ex eis quiequam ufqj ƒnbsp;Non otiofum efi quod hefiernis cariiibus uefi^ ggf Ut prophanortmi u/ùi poßca applicarinonpojP^^'ßj^ ; |
4llt;. t-EViTICVS ^tfeniodiuinut,fed recentibus ernouis,eos qui foeri» pcium pafcha er laudis immolant deo^ la ergo es- tu,ßnbsp;i CT ex dodritto, gra»nbsp;ifli prafentem et recentem eccleßaq; fruduofumnbsp;V|‘ipid«m protuleris fermonem, madißcationemfi»nbsp;ermorufn^oj quidem tuum oß^t facrifleium laudis,nbsp;'^.''^^’'‘‘(^rofleriliaie heflerna carnis arguitur. tUr oblationis fuæ die fimiliter cde--V ” * P* in craftinum remanferit,ue ‘aliatumeft: ’î'^cquid autem tertius inuenerit dies de ^'lacrificii jgnis abfumet, (5 i ’^^^‘*°^^^iif)praucrlegisneceßitdtemfacri nil ** ' 1*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fectmda quidem die uefeißs efl,pe» «ero ^iuratur 'm tertiam S cd dat remediam negli» ^ptw, '*‘-'^ßnqiiit,inud!idusßcris, ere^Exponit pro flut ^phMj V^,^'^‘S''w$i«bocbW«o teftamentapojfeintelligi, gi^^.^‘lt;^f‘gt;tomneuerbum quodaddeumpertinetrenbsp;igt;v ihfjc ninHfut Cirr^rn i^uilifinnpnt 18 C '9 «HOL- Ç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnem facram eruditionem autem fuperßerit quod nonferiptura diui« «Ithnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tertiam feripturam ad ^ttdfein feientia fufeipi, qua hic dies tertio nomina, tradamus quodfupereft, id efl deo referue»nbsp;Do 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ëoeremondi funt uniuerßeanones epifco» fid^’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eonfeientias grauant,et tosd quot;'^**'** ”’ ^eflamento non clareßnit» eedeßa:fuo ipforum tefti»nbsp;“^^^lt;^Sedamnandi, quodidipfumneminiHeeremnbsp;^ß'^^^^fcretis à Grationo compoßtis decernunt,denbsp;W alias. Sed hic potius Origenes et Auguftinus,cumnbsp;eomburendi definientur à canoniflis, quantnbsp;•'’p eis literis qua canonici femper habiti funt, con»nbsp;decretales epiflolas uel concilia cédere uelmt,nbsp;i^'’^ii/nilib(tfogati,admoniti,ey conuiäi erroriStnbsp;j.^fiquis decarnibus uidimæpacificorunbsp;*9f'^tiocomedendo comederit non gratusnbsp;obtulit facrificium, non reputabiturnbsp;critSd anima comedens exeonbsp;^'’’tatemfuam portabit. î«iind nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicit.ßat oratio eins 'm peccatum, exfa °c'’” meriti, fedetiam culpamultum rebnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qtiaritur,Audis enim legislatorem decerne , ß quii referuauerit 'm tertiam diem quic» totid' '‘’’''¦‘^“^'Vnde cognofeendam quanta humananbsp;btdenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;labes immineat, cum oriatur etiam twn ubt hoflio propitiationis oßertur. tion »liquid tetigerit immundum, ro Q'°?^‘^®^r.fedcomburetur igni eaca-Aninbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uefeeturexea: ^corum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^derit de hoftia paci-* biniH , ¦ oblata eft domino extermina-' “'W anima,iUi|ep„p„|isf„is. tetigerit omnem immundi Onj-. °™*nis, ucl iumenti immundi, uel denbsp;immundo. Si comederit de car-«ftficii pacificorumquæ domino, excin |
117 2 AF, d*etur anima ilia de populis fuis. Triplices immundititecaufe:ßcarnes fàcrificiorunt fmmunditij aliqua rnimufiditia contmgantur: ßis qui edit carnes fa»nbsp;crasimmundus ßt^ ßquismundushomo uel cibus ali»nbsp;quod immundum animal contigerit. Sic fitdoiHrinacfnbsp;ttita tmmunda quamlibet fanda ßerit ß infidatur erro»nbsp;re aut hiereß,fcandaltimq; addat coHUcrfationi:utßquisnbsp;de diuinitate pie fentiat, carnis autem refurredionem nenbsp;get : er ß eaflitatis ac dodrina quifquam rationem cu»nbsp;fiodiat, odio autem er fuperbia pios damnet.Deinde pilt;enbsp;eruditionis capax quifque tune primumßctß à propha»nbsp;nisadibusfeparctur,noiiutßtabfqfpeccato,fedutpcc»nbsp;Mf«m odiat, er pro uirili cum dei gratia iugiter impu»nbsp;gnet.Tandem fummopere eurandum,ut nedum non pol»nbsp;ludtur aliquis proprio crimiae,fcd ut aliéna quoque cottnbsp;iAgionenon inßciatur,conlortio hareßs uclcrtminumnbsp;caterorum^ Carnis quoque inumditiaßc feruandaßdelinbsp;bus efi,ut mens 0- confeientia in oculis aomini purafemnbsp;per rejßlendeat: ß tion Chrifiiana innocentia femper ßtnbsp;iüibatA, faltem pænitenlia er crucis mortificatione pu»nbsp;rificeturindicst Locutusque eft dominus ad Mofen, di^ censt Loquere filiis Ifrael,dicendo omnem adi* pem bouis ouis, amp; capræ non comedetis. Non quidem omnium legum ißarum ratio alia inqui renda eßet prater domini facro fandom uolu)ttatem,ponbsp;tefl tarnen alicubi aideri clare ratio^Hic autem quare adinbsp;perneorumanimalittm qült;e domino oßermitur probt» Adepsnonnbsp;(aen't edi ludais, ratio adducitur,uel ob reuerentiamfa»nbsp;erificiorumf ueluti 4 facro fandioribus abflinere iuben»-t«r, uel quia gentilibus hac erant ut funt 'm delidjs aelnbsp;miniM complexioni iüorum fani,lntelligitur en'tm malt»nbsp;magis eos abflinere debuiße À reliquorum animaliumnbsp;dipe comedendo,ßde iflo non licuit, utiq; mundiorc.ln»nbsp;terim fandidifetmtexquißtis epulis non mdulgere^ neenbsp;immundorum animalium carnibusuefd,nec auiditatenbsp;damnabUi pollak Adipem cadaueris, 8C. adipem quodabcs ftiacaptum eft, habebitis in uarios ufus, fednbsp;comedendo non comedetis ipfu.m, Imma^jdoram animalium uellaceratorumacoccifo rum 4 beftijs carnes,utborribites must dis genils,pro ebanbsp;ritote ßuenda prohibentur ludais: er ipforum deniquenbsp;omnes adipes,ad bumanos quidem ufus uarios concedunnbsp;tur, fed nihil ad ctbum, quem dominus uult eße purum,nbsp;fanurn.^yquot; minime horrendtmit. quiaomnis qui comederitadipem anima lis,quod offertur ipfum oblatio domino,ex*nbsp;cludetur anima comedentis de populis (uis. Animaüa quaconceduntur ex legeod facrißda oßv renda mundafmt, fed non permittitur iUorum adeps adnbsp;efum, ratione dida. Anneditur autem hie pœna grauisnbsp;tranfgrefforibtts,excommuaicatio fcilicet à fynagoga ßnbsp;delium ob aiobedientiam et contemptum legis,qui rediutnbsp;dat 'm dominum legis, er horroremßdtrum,quöd rebutnbsp;htiufmodi non afudis, fed eos abominantibusgrauamçn |
x6 Sanguinis «fus quitus prohUnbsp;buus. di8 a.9 5’ Sacrffîda pacificanbsp;quoinodonbsp;mouitàtur« LE VIT!CVS ^rent,«mô kfe chitriMit caufa dno placere non pofe^» Sanguinem quoq; omnem non fumetisnbsp;încibo, in omnibus habitationibus ueftris,nbsp;tam deauibus, quàm de pecoribus. Sanguinis tftu loties iaterdiilui admonelclententiief ercrudclitatis horrorem mcutit,de^legen4turteuidenbsp;tur ejje i temporibus Noë 'mflituta lege hominibui internbsp;diâus. VeruntamencharitiU cr clewentwkgcMwilîd«nbsp;rto» ««¦«!« funt, non fanguinis prelio/tias. Qâia autentnbsp;«iicitur notanter tam de uuibus quàm pecoribus,arguuntnbsp;ludieipifciü ftnguinem etlocuflarü prohibitunonejje. Omnis aaîmï quæederit omnem fangui nem,pcribit anima ilia de populis fuis. Simpliciter prohibct fanguinem edendwm, non c4u» fax aUegat, qu£ à domino optimo er fapientißimo inquinbsp;ri crexigi non debentXwm uerà excifîo tranfgr effortsnbsp;de populo fuo pœna, addtttur,liquet clore ludicos tuntuntnbsp;ligari ad hoc mandatum ,ßc aliorum ceremoniarumnbsp;capitula fblos ljraelitiisiuxtncarnemreßgt;iciuntcrpernbsp;ftr'mgunt: charitatis autem ratio apoflolos /piritufanilonbsp;infligatos permouit ad prohibédum fanguinis efiim, pronbsp;conciliandis utrin^ gentibus er Hebricisteflenim cha»nbsp;ritas amußis expendendi légitima. Locutusc^ cft dominus ad Mofen,dicens: Loquere filijs Ifrael diccnsî Qui offert uû âimam pacificorum fuorum domino, addunbsp;cetoblationêfuam domino defacnticiopa-*nbsp;cifîcorum fuorum. Pdcißca uelfalutarid facrificia, qiu ratione cr quo rit« celebranda lex infiruit, ut [cilicet proter animal Un*nbsp;molandum etiam apponerentur panes er libamina uini,nbsp;proßtcris epulis commode celebrandis, qu£ ernbsp;oblatio,dominidicebaiitur,ciim immolatitium animalnbsp;diceretur,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Çtmiliter oblatio:qult;e tarnen non raro conßtnduntur, ut non aliter, quàm ex confe» quentiafenfus, etiam in Hebr£o dinofcantur.quanto manbsp;gis in 'tnterpretibus Latinis er Graces. Qnm tarnen difnbsp;ficultatem fludiofus ficile euincet admonitus, cr Uteralinbsp;interpretatione adiutus. Manibus fuis adducet facrificia doming adipem cum pedufculo adducet,pedufeu-lum ad offerendum illud oblationem coramnbsp;domino, adolebit autem facerdos adipem fuperal-tare, pedufculum autem erit Aaron, amp; filios rum eius, Adfirebant homines facrißeia pdcißca er nota ad atrium facerdotum,peilußulum er adipes,cum reliquisnbsp;oßirendis. Sacerdos autem fupponebatfueu manus maninbsp;bus oßrrentium er fubleuabat ueluti uerfus caelum, cTnbsp;demittebat iteram uerfus terrdm,deinde ad quatuor plaanbsp;gas orbis, uel ut uidetur àßiiißra ad dextram,ßgnißcannbsp;do oblationes ßericredtori er gubernatori totius mun*nbsp;di, Ethicmouitatiodicebatur ntiMH eleuatione.nbsp;Deinde fufeipiebat facerdos ea in manus,adipem quidemnbsp;altari holocauflorum impofuit concremandum. Peâu=nbsp;ftHlwm autem cr dextrum armumaccipiebat inufum 55 |
54 5^ Z I Fi fttttw; c£fer£ carnes cedebant epulis facrtsoffèrifi^^ in fderißeijs falutaribus, in facrißeijs ucrôprop(^‘nbsp;cedebant facerdûtibus, armas quoep dexter de pacificoru rom hoftiis cedet in primitias facerdoos. Declaratur magis quod diHum eß.Adeps tur,peâufculumAaronicedebat crfilÿsfuis.Ai^ jnbsp;ro oblatio erat eius qui ofßredi officium iUo dienbsp;ex fàcerdotibus,quifquis iBe effet.Et dicebaturnbsp;ab exaltatione,quid (olenniter cr cum pompanbsp;tur in altum, domino ueluti confecrandum CTnbsp;facrificiuM. Qui obtulerit fanguinem pacifi'cotw^’ adipem fiiiorum Aaron, ipfe habcbilnbsp;mum dextrum in portione fua, Videamus quibus muneribus honoretur fae(gt;'y i/ âus er brachium accipit dextrum : No« c/înbsp;dosdeinißhabeat peäus ex omnibus mcmbrü^^^.^iiinbsp;cr brachium dextrum.Peiîusinquam plenumßf^^^jtnbsp;er diuina mteüigentia, imè quod plenum fîtdeegt;'^nbsp;folicitudine cordis cr operis curet adtßcareetdy^^nbsp;publice er priuatim, curamgerere inflituendarii''‘‘'^iifnbsp;feientiarum in fide cr moribus, ut domino acceP^''^i'^i)nbsp;fiant, cr de uauA conuerfatione conuertantur 0*nbsp;to corde ad dominum,er infîituantur in lege do»''^nbsp;timoré. Eum uerà quifacerdotis labore faluaiur^.j^nbsp;dio, deo gratiasagere dignum eß, er offtrref’^l^nbsp;confißionis er laudis.Xeßetur^ oblatione pe^iynbsp;brachij feipfum per dei gratiam, er minißeriui^rjtnbsp;dotis, peilore conuerfum ad dominum, 0quot;nbsp;ßnißris operdfus er dextro nwte niti brachionbsp;rapictatis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^,0 Peäufculum cnim cleuationis, feparationis tuli à filfis Ifrael denbsp;pacificis, 0(. dedi ca Aaron facerdoti,nbsp;eius lege perpétua à filqs Ifrael. Veteres inierpretati funt peäufculum appOr ttt feilicet domino apponatur er fanäificetur,tP^^gfnbsp;prie cedat f^mo facerdoti, quiutiUisAarottf^^iinbsp;fucceffores in typo,ßc nobis Chriflus eß doiliifi“^’^nbsp;to peäore apponi er dedicari cupiamus. Brad’^'^.jiiinbsp;tem feparationis dixerunt, ßre in cumdemnbsp;non uulgaria,fed eleäa facra er religiofanbsp;re debemus er domino facrificare, ut dtäu/m eß' a-gnbsp;nim dominus ifraelitarum acceptißima facrifie^^^‘^)tlt;^nbsp;äus er cor deo deuotum perfidem, er braebd^ fHiiinbsp;liarium proximo per charitatem:Deusenittgt;^..ll^nbsp;noßroram operum non eget, fed fummamleêrl ippC*nbsp;tuit,utproximum diligamus,non corde eTnbsp;re er beneficentia pro uirili.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ûi'Aftl*** Hæceftundio Aaron amp; undio^**. eius defacrifieqs domini indie q“^’nbsp;eos MofeSjUt facerdotiofungcrentuf^ ^ii''nbsp;quæ præcepiteis dari dominusnbsp;dionis fuæ à til ijs Ifrael religione petp^nbsp;generationibus fuis,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Hiecfacrificia padfica ab ifraëUlls daifddf^'^ |
»
-ocr page 281-LE VI TIC vs l^,bereditar!oiurepoßident Aaron er filij efut exnbsp;ipfätmäione, qua à domino iujjitt Mofes earn unxit crnbsp;fieerdotale munui iUi commißt^ cr iui i{gt;ß»n dédit per^nbsp;fipiendi (y exigendidecretum ßbi diuinoiure facrifi^nbsp;(iiim,Ht prafcriptam efl. Modus autem unilionis in Exonbsp;dolegiturquomodo 4 domino inflitutus, Statim auteinnbsp;quoniodo perflilus (y exallus ßt^ ey fuflepeanbsp;f'tiidomino decretum officium ty beneflciu/m.iionbsp;“ ^ein Paulus expofuit eadë, cum duplici decernit honbsp;eum qui bene profit uerbo dolbrinit cj- minbsp;^'Jilt;^ioeccleßaflico. Monet tarnen, ut uiëlum habentesnbsp;consentißnt, cy hoffiitales, bene ßmiliienbsp;non ad diuititts temporales fed uirtututanbsp;«««pla,
lex holocaufti, facrificii, 8i pro at(j pro dcliäo, amp; pro confccratio*nbsp;pro pacificorum uifljtnis,
quam conftituit dominus Mofi in monte quando mandauit filiis Ifrael ut offer-oblationes fuas domino in deferto Si-**41*
f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lex Igt;oIoMH/ior«m er fltcrificif pro peccalo:
^^‘'”i‘iit,qu£fupra expoßta fi0it, ut uideaturefle re=i '*P‘t«Utio lacramentorum, qu£ in fuperioribiu latiusnbsp;'Wratij.-SicHt cr iüud,»iec efl undiospraliba»
C A P V T VIII» ^^Ocutus^cft dominus adMofen,nbsp;diccnsï
Conflecratio Aaronis aliud non efl,quant impoßtio zy coinmendatio offidj, pr^eßa
le^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad deum,docendo,confu»
Pul nbsp;nbsp;nbsp;dirigendo,per uiam falutis zy uirtutum,difl;i*
’\^flituendoadßmiliaofficia,authoritatem cenfl» fidelii,c[uo deni^ ritu eodennbsp;Hr committitur fltdium fedulo obfequendinbsp;n,l patribus ey mag^ris, ut difcant ab eis domininbsp;reuereantur cr credaut huMiliter ac de*nbsp;Kfi'btM, uolumtatemnbsp;cr facerdotes aliud prteciperenbsp;beneplacitum domini dei fui,nbsp;ferei^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;commode fit non fine quibufdam
'’ïï'i' publicis,quibus homines permouentur.
’'is 01^^ ^*ron CÛ filiis fuis,ucftcs 8i undio-quot;'tulum pro pcccato, duos arie-
Origencs ecclefiam aUoquens per “d fuceriinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corde conflecradonem pontifleis
^^ !lt;gt;cer^^i Cfuos fecundam promifia fflis, p'-ge«i enimfimda ey facerdonbsp;neau^'^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poftea induit.-abluend^ funt tma
Lfx ‘ntimabus, ut fubmde Chriflus indui °ïlendtt maculas zy lauandos docetnbsp;^'*’’''*»gt;1 f^****^'*^' facrificijs pro peccato Aaronis etnbsp;quot;jr ^°quot;^^‘^‘‘^ionemfacerdotalem.uidenbsp;oai.vbi ty de «e/ljbjtj ac oico unflionis con
Z fc F. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liS
fequenter mulat legttntur,deuitulo,lt;ydrietibus duobus, pro peccato, cr de caniflro panamt
amp; congregabis omnem coetum ad ofiium tabernacuii teftimonii»
Licet dominus de confiituendo pontifice preecepiffet, ey dominus elegiffiet, conuocatur tarnen zy fynagoga: gendus,nbsp;Requiritur enim in ordimando facerdote (y prlt;efentilt;tnbsp;populifUt feiant omnes zycertifint quod praflantior eflnbsp;ex omnibus populo, qui doâior, qui fitnéîior, ey omninbsp;uirtute eminentior, tÛc eligatur ad facerdotium, er hocnbsp;adflante populo,ne qua, poflmodu retrait atio cuiquàm,nbsp;ne quis fcrupulus reßderet-Hoc efl autem quodeyapo*nbsp;ftolus prtecepit in ordinatione facerdotis, dicens:Opor*nbsp;tet autem zy teHimonium habere bonum ab his qui firesnbsp;funt^tiac Origenes m hiMtclocum,uelßtnalis Cyriüus, ^,quot;***^®nbsp;cuihomilie iUte àfcript£ fient ut effent gratiores legentinbsp;bus, miferrima forte zy impia qua diuus Origenesfie opnbsp;preffiis efl filfariorum nequitia, ut optime feripa alqsnbsp;adfcribàtur, deprauata autem ipfe ferre cum opprobrionbsp;cogatur,quum uere dicat Hieronymus de eodcin plaufibinbsp;lia mula,.'Vtcunq;fit iflud,hic palàm litera nos docet ue*nbsp;flibus facris induendos effe miniflros dei, et fidelium do*nbsp;âores,non feurrarum et feruorummore,ncc ctiam prinnbsp;cipwm et regum pompa, fed unde maturitas,honeflas cy Veflîtus fwnbsp;prudentia, non uanitas,fàftus uelfbrdities prodaturtconnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
uerfatione zy nwribus authoritatem fibi comparent co* ram ecclefia,Iuuencus oblationis efl Chriflus,fidelium iunbsp;flificatio per mortem zy fitnguinis effufioiiem ,falutarisnbsp;hoflia pro eleilis, Mefiias patribus toa lege promiff us,nbsp;D«o arietes diuinitas zy humanitas Chrifli,fi placet. Canbsp;niflrum infirmentatorum panumfit doitrina fynceria*nbsp;tis zy ueritatis, ex lege zy prophetis, ex euangelio zynbsp;apoftolis,iflisenim rebus eccleßa regitur zyfitluatur.Tonbsp;ta ut diëlum efl afiit congregatio dum ùtauguratur in ecnbsp;cîefia priepofitus, prafente Mofe,hoc efl,magiflratufide Sacçtdotsnbsp;liperfeuellegatoSjZypr^emifiaexhortationealicuiusnbsp;ad hoc mißi ad ecclefiam, ut fitfcipiant,uenerentur,audinbsp;ant,ament zy fiueant epifcopum,Simul quoq^ coram ponbsp;pulo exhortatio fiat ad epifeopum ordinandtim, ut me*nbsp;minerit officij fui et falutis commiffe ecclefia. Oratione,nbsp;eonfenfu,zy exhortatione,cum manuum impofitione abnbsp;epifeopis inauguretur, cum confenfu omniu de eeelefia,nbsp;quem et ipfifigno aliquo coinmodoteflentur, ut effe pofnbsp;fet manuum porreilio, Talis confecratio apoflolicao*nbsp;limfuit, fine tanto fùftu, pretio, unüione, zy mfiilis denbsp;auro zygemmi5,acfatellitibus,qu£ ad rënon pertinent,nbsp;funt autem reliquia gentilitatis,conuerfis olim archiflainnbsp;minibus in archiepifeopos, zycfie quibus did multa pofnbsp;fent.Principu hlt;ec pompa fit,minime facerdotum.-quamnbsp;libet uetuflus mos inoleuerit, cui uetufîior quoque efl zynbsp;idololatriefacrilegium,ignoratus autem in apofloloruittnbsp;ecclefljs,Origenis quoq; zy Cypriani temporibus.
Fecit Mofes ut dominus imperaueracCo gregata^ omni turba ante fores tabernacuii foederis,
Mofezy apoflolicis uiris ßcientibus quod ißis pried pituerbum domini,populusquo^ hauddubie officiumnbsp;y 1
-ocr page 282-tnvïTiCVS
Jîitrt« non ncgabitjmpudensautem fùcritflagîtium facer dotem exigere à plebe obedientiam cum reuerentia, cfnbsp;amplis opibtu rerow temporalium, tjuum ipfe non prtC'nbsp;p:it uicißim eccleßte uitam innocentem,facrà doóirinamtnbsp;erbeneficentiam ad e^entes.Ad oflium tabernaculi collinbsp;gitur plebs lfraelttica,ab oriëte tabernaculi etatrif, riantnbsp;ingredi utrü^ minime permittebatur,ne ßmiliaritOiS connbsp;temptum pariens,doüriM.m quo^cumauthoritate eli«nbsp;mitMret popului,rar6 meliora fapiens cr eligens,
c nbsp;nbsp;nbsp;ait : Ifte eft fermo, quem iuflit Dominus
fieri»
Uihil ßne mandata dominifacerdos tentet uel docea at, nec prictextui aliquis humanie fapiëlilt;e pratendatur.nbsp;Sufßcit enim abunde fcripturee fanëhe authoritas ey erunbsp;ditioadanimarnM ey ßdeilt;edißcationem,uthumaniiisnbsp;traditiones cr dogmata ßdelis admirari non debeatt.
6 Obtulit^ Aaron ÔC filioseius. Quum^ lauiiTeteosaqua,
appeüatur Aaronßater Hloßs hoc loco,ne car* nis eledio locwn ßbi uindicet 'm priclatione paßoris aninbsp;mar um, fed dei potius praceptio commendetur,.Sicut eanbsp;ttim mdignum coram deo er hominibut non debet pro«nbsp;mauere affidus carnii, multi minusßmonia et ambitio;nbsp;ßc net^ dignam 'mpedire cognatiocorporalis et ßmitianbsp;ritas.Omnia potius à domini uolumtate pendeant çr iu*nbsp;xa uerbtvm domini, cr ad eccleßie profidum ordinenanbsp;tur,ut hic nonßt nec amicitia nec odiu in conßliofaceranbsp;dotum: quin fummopere deligatur innocentior,dodiornbsp;crfidelior,creccleßlt;e ßiturus 'm ßiiritualibus utilior»nbsp;pofuitfupereum iunicam,accingens eumnbsp;baltheo, induens eum pallio,amp; pofuitfu^nbsp;per eum fuperhumeraIe.Sf accinxitilluddn«nbsp;gulofuperhumeralis,amp;conftrinxiteum.
diue’racer nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tudaicus duabus tunicis mduitur, ut fciena
~ tiam legis teneat, çj- uniufeuiußß myßer^ rationes mtel ligat : legem fecimdum jßiritum ey literam norit,ununtnbsp;minißerium habens carnale,aliud mteüigentite jpiritalis.nbsp;Immolabat quidem hofliascarnales,ßiens tarnen ßrirituanbsp;lia quoq; facrificia diligentius oßvrenda, Apoßoli «cronbsp;prohibentur duabits tunicis uti, quos nemo iudicare deanbsp;bebat 'm cibo, potu, parte dieißßi, aut neomenijs, crc.nbsp;qu£ umbra eràt ßturorum.Ci^i ut huiufinodifecunduntnbsp;literam legis obferuantias penitus repudiarent, nec occunbsp;parent Chrißidifcipulos ludaieis ßbulis,cir imponerentnbsp;eis iugtim,quod neq^ ipß neq; patres portare potuerunt,nbsp;meritoduas habere tunicas prohibentur, fed eis fußieitnbsp;una,eThiec 'rnteriorAmponit amen tAofes pontifici tuninbsp;cam humeralë, quieeß ornatushumerorumexcircunanbsp;dudione ueßis. Humeri autem operum tenent laboris^nbsp;'mdicia,non enim fufßcitfolafcientia, fed ey- mfuperßanbsp;ciant quoddocent pontißces,cr humeris quoq; fuis gc«nbsp;fient qua 'm kumeros reponunt aliorum, Duplex quog;nbsp;cingulum,fuper tunicam mtimam er fuperhumeralis, finbsp;gnißeat facerdotem canßringendtan uerbo er opere,nbsp;expeditttm eße ad omnia, nihil remißum uel dißolutumnbsp;continuât,nullum corporis uel anima lapfam timeatßednbsp;fit fandus corpore e^ßiritUt
rtl
Etpofuit fuper eum rationale nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ji*
doärinaamp;ueritas»
Rationale pedoris aureum ornamentuM, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if*
gittwi didum efl, ut ratio femper habeatur contf“/} bi eccleßie,qu£ duodec'tm lapidum,duodec'tm «oWnbsp;duodecim tribuum mferiptorum ornatur, ut (Mnbsp;tis aurea afßdu femper gefletfubditorum imonbsp;forum filiorum falutem er proftdum.Sacer aute^nbsp;pedoris omatus,er imprimis neeeßariusnbsp;C’’’V5’'ïgt;n^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, IwJ’f « dodrinlt;efacr £,et
tos morum er confcientiie,quibtu mßituere,doc(f^gt;^^ii hernare, er pronwuere poteß fandam eccleß^d'f'nbsp;enim fußeit pontifici propria iußitia uel perfidie,nbsp;ißuminatus ßt uerbo ueritati5,eatenus,ut ittamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jn
cerepoßit ermaniftßare aderudiendum fide, er reddere rationem de ea quam m p^dortq^nbsp;geflatdnfuper innocentia erintegritate uitlt;enbsp;profirredebetprobatißimum 'm fanda eonuefl^'nbsp;Ut charitatis erßuduumeius opera qult;edoeet,fiquot;,^^nbsp;re erßnefitco hypocrißs, corde puro,er (»'’rnbsp;nonfida teßetur,Fieri enim non poteß,ut dodr'quot;*'^ jfnbsp;tumlibet uera er utilis probataq^ doceatur cVItanbsp;eccleßa, nißex charitatis firuore, er 'mtegranbsp;fyncero pedore profida mtelligatur: mtelligitl*’^nbsp;non obfeure à prudentibus ßiritu er uere pqs,nbsp;re poteß pedoris'mfyncerihypocrips, Seddeb^'^ 'f(inbsp;ttm,quanquam is locus mula dignus eßet traéîatitgt;t^quot;^,nbsp;licet deurimer thummim in pedorali fumminbsp;Vt non uacet ratioae et myflerio, quod hunc uerf“^^nbsp;dium ludari fupputant in qu'm^ libris tAofaictenbsp;ueluti cor er centrum legis diuinte,Vana eflnbsp;lex,non folum humana, fed diuina quoi^ innbsp;fummi facerdotis pedore moderetur, fecundumnbsp;thummimtdequomultadicendatnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Cidari quoqj texit caput eius: amp; contra frontem pofuit laminam aurea*’’nbsp;ronam fandificationis, ficut prxcept’^^nbsp;dominus»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«i,
CorojM quoe^ neceßäria eflfacerdoti adfi'‘gt;''.jti pa,aurea lamina. exornAa,facrofandißimo 4nbsp;altißimi, eoq; facratißimo Si/per omnià etgt;nbsp;mundo facra er mirabilia haberi debet ànbsp;fidelibus nomen dei meßabile: fummaq; dodrin^^^^ßnbsp;perum perßdorum efl, ut fandificetur nomennbsp;er Chriflus dominus monuit er pracepitnbsp;ri m uotis piorum,ut nihil antiquius ducatte ^ts^tftnbsp;rificentiam diuini nominis,de quo glorietur J(|/lt;nbsp;domino gloriatur,de quo qui erubuerit à dominé tnbsp;detur. Vt enim chriflus dominus caput ecclefi'^y^inbsp;ornatusifleglorioßßmius mcapite poniiubetnfi .jffnbsp;facerdotis, tanquam ultimum ac perßdumnbsp;namentum»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jißs
Tulit amp; Mofes undionis olcum.q“*?, uittabcrnaculum cum omni fopelleJ^^^ jnbsp;amp; fandificauit ea»
oleum undionis facerdotaüs er fanduarij, Meledio efl, quamtalihid externis ceremonißJ
Io
»
-ocr page 283-.J
LEVITICVS
Kttlt eoin()l4ceri^ut interiw f^iritu çr «trtut^ '^^^ptizentuynbsp;nbsp;nbsp;ornentur^ ac m miniflerio dei non in
uf jn ijjjj dominai uelut intemplo Uitet.
Etafperfitcxillo fupcraltare feptcmuici^ “'^.Sfunxitillud, amp; omia uafa ciusjabrü^nbsp;bafi fua fanâificauit,
^'f^'wiwcibi«, hoc eß multiplicibui fanât J^iritui ,^'^iiiprieparanturminiârideif er templadiuininbsp;^'’^’^conßeranturafummo facerdote Chriflo,quißnenbsp;omniam bonorum ajfe^uutut, omni*nbsp;'*quot;^‘l^nf4t,diundo.qMntwm,G‘lt;i«oinodouult,fecun
de olco unäionis fuper caput Aa ’^“’’»Unxit eum,Si confecrauitt
^‘quot;¦’»priwio mungitur,deinde filii.Chriflui primo* ^^“’^omnistreatura^ßn quofanâificanturet co„Jamnbsp;maxime autem ßdelesrenAti in Cbrijfo,nbsp;ï^’^Uttii-eg^jj r^cgrtlotium,er gens fanäa,ac populuinbsp;ranguinemteflamenti,amp;Uiwcruwirenbsp;^quot;'''’squoq? dus oblatos ucftiuit tumcis,nbsp;'OS balthcis, impofuit^ mitras, utnbsp;Ç'iiotî '¦^^idominus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. r
„.^^'«»«afacerdotem fummum exornari/^mt^l^tt ,. ntjl filios quog; affeqtutur pl«r« fu^nbsp;“i [«ccelpoi; „iß de polieritate deodtgnorwtn Jä«nbsp;^ff!^’^limmojhidiofolicitetur:qu^
HaluilTe „iß conferuari conting^t,©- fan^ lt;i%nti opera diuini ßgt;irit«f profictant adfac
'4 r„ ¦'^Pplicauit amp; uitulum pro pcccatOîquSç gt;¦ ^äputeius pofuiffet Aaron, ÔC filfl ciusnbsp;^^«sfuas
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aliud ad tongum Mofes feribit, quàm obe*
fludioßßimam^qua quiequid ßbidomt* quot;^'‘'^^‘«fiiMionem (acerdotij Leaitiei ordinandumnbsp;i ‘’g'«d(«»pmcperdf öimonteSniAi, uthabetarExonbsp;r'‘‘‘P^rßnguUhicipf«mperfia^^^^^^
l t,'r’«ioWo„ewi«[wnmiîrd«rdoUtM,0'^boJr«oî Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minoris ordïró.Pro ^«orww
I nbsp;nbsp;nbsp;JrPgt;-opccc4ti50^rideamp;eb4»e,wt«î««proAdro»
I 0, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(*0 confeo-dftorte filiorttm.De quibui ad Ion
I L ‘”^*lt;’lt;^0 .ttt nihil hic prater ibidiâa dicatar.-qum Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc loco breuiut recitantur.er obmittan
I tin’-Q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;euni accipicns fanguincm, amp;
I nbsp;nbsp;n7°'ligito.tctigitcornua altaris per gyru:
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fanäificato, fudit rdiquum
I nbsp;nbsp;dumïu7 fondamena cius ad cxpiangt;
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(“’cwdotc e^ primo inßituendo, Mofeî
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PJf legislator omnia inchoat er adornatßmmolans uitu
0 f^aronis, et pro confecrando altari cT 1^'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; eerenionijs à doiniao inflitutis, quot;Vitalas dwkw
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'«««ncm pro peccato ßdelinnjjCbriJH hii/nanitai
Il
ZAP. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ilf
eß.Kee oportet per ßngulageßa curioßut eompararefi guras, quando principalefignS cum pr'miario ßgnifica*nbsp;to dare quadrat, er analogia quadam imitatur figura*nbsp;tum figuram,non per pngulas quafettn^ particulos.
16 nbsp;nbsp;omnem uero adipem qui erat fuper uitagt;nbsp;lia, Sc reticulum iecoris, duos^ renunculosnbsp;cum aruinulis fuis adoleuit Mofes fuper aknbsp;tare:
Sanguinis effufio er afferfio primtim ceiebratur, de inde adeps,fibra iecoris er renunculi fuper aram ineen*nbsp;fanturinodoremfuauitatisdomino,dequibus quidß*nbsp;gnificent pradiäum eß.
17 nbsp;nbsp;nbsp;uitulum cum pelle, SC carnibus, 8Cfimo,nbsp;cremans extra caftra,ficutpræccpcrat domi^nbsp;nus Mofi.
Pf Uw, caro er ßmus extra caßra in totum igne abpt muntur.tiihil enim 'm Chr^o eß quod non fidelibas pronbsp;ß^üquot; feruiat patri immolatum, mtus er extra.M}fle*nbsp;riam erucifixionis extra lerufalem iam trnic préfigura*nbsp;batur hoc holocaußo uituli immaculati,
18 nbsp;nbsp;Obtulit Sc arietem in holocauftum: fuper Dnbsp;cuius caput quumimpofuilTent Aaron etft^
Iq eius manus fuas,
19 nbsp;nbsp;immolauit eum, amp; fudit fanguinem pernbsp;circuitum altaris:
o ipfum^ arietem in frufta concidens, CX' put eius,a artus,amp;exta adoleuit igni,
11 lotis prius aqua inteftinis amp; cruribus: tolt;* tum^ fimul arietê incendit fuper altare, ho^nbsp;locauftum fuauilTimi odoris facrißeium dogt;nbsp;mino,ficutpræceperatei*
Aries nie non extra caßra, fed fuper altare holocau* fii in atrio facerdotu 'meenditur, ßmiliter totus,fed mentnbsp;bratim 'mcifus,er totes frußisddq; fiebat 'm expiationentnbsp;facerdotimi,ut confecrationis er unäionis digni redde*nbsp;rentur, Primum eß enrni expiatio ueteris uitlt;e,deinde nonbsp;ui hominis per gratiam fanäiß^iritus 'mßitutio:declinannbsp;dum eß pr'tmo à malo,er pc bonumßciendum.
Obtulit Sc arietem fecundum,arietem con fecrationum.'pofuerunt^ fuper caput eiusnbsp;Aaron SC filq eius manus fuas:
^3 nbsp;quem quum immolalTet Mofes, fumens
defanguineeius, tetigit extremum auriculae dextræ Aaron, 8C pollicem manus eius dexgt;nbsp;trae, ßmiliter SC pedis:
14 obtulitamp;filiosAaron.Quum^defangui E neariensimmolati terigilfet extremum auri»nbsp;culæ ßngulorum dextræ, 8C pollicis manusnbsp;ac pedis dextri, rcliquum fudit fuper altarenbsp;per circuitum:
Alter aries dicitur oblatio uel facrificium confier afio Am * alter «WjtertiM ordine,quo facerdotes à lagislatore lAofi con*nbsp;fecrantur, ut ipß de’mde alios fanâificare poßinttExternbsp;nis autem ceremon'qs 'mterior habitus deßgnatur, er fi^nbsp;des exercetur per opera, er oßenditur ut ßt uiua. Ma*nbsp;nus'munguntur er aures, utaudiant uerbum domini,ernbsp;luaaibfts audita exerceSt.Pedes quo^ occupentur ad fea
y 3
-ocr page 284-jleviticvs
(}«!ô dijcMrendum pro lucrifitciendiimultif,QromMlgt;uf iuuandis uerbo cr operibuft.
adipcmucrOjamp;caudam.omnem^pin^ guedinem, quæ operitintcftina.reticulum^nbsp;îecoris,et duos renes cum adipibus fuis,d( arnbsp;mo dextro.
N«ßftm infidelibiM membrum uaeare debet i fuo ofji Cinäi Cu f/o ad gloriam dei ad projidum eccleßiSt Cauda non denbsp;/7t facrißcio,id eft,perfeuerantia in quocun^- fanâo openbsp;re, cr ex intimi! medulli! anim/e domino facrificandumnbsp;Cr de melioribui : agaolcendoq^ quicquid pojfumiu crnbsp;fumut ßris er intui domini ej/'e,domino feruire debere.nbsp;Q«i uerè ßacerdotes domino confecrantur, horum om=nbsp;nia ojjaclamant, Domine quitßmilistuifcr quid habe^^nbsp;mus quod à te nonrecepertmusf
16 Tollens de caniftro azymorum, quodc^ rat coram domino, unamtortam abfqjfcrxnbsp;men to,et unam tortam panis confperfam o«nbsp;leo,laganum^ unum pofuit fuper adipes,nbsp;fuper armum dextrum,nbsp;tradens fimul omnia manibus Aaron Sdnbsp;üliorû eiusqui poftquam leuaueruntea obxnbsp;lationem coram domino,
18 rarfumfufceptademanibuseorom,ado^ leuit altare fuper holocaufto, eo quod confernbsp;crationis effet oblatio in odorem fuauitatisnbsp;facrificium domino.
Ranit cant nbsp;nbsp;ex caniflro facrte fcripturx proßrre facerdos debet
cibos aptos perfiiHis cr tmperfèâis, diuerßgeneris ft» er ax epuläs, pro cuiufq} gußu çr ftomachocrfragiltta«nbsp;te accommodas, noua ac uetera proßredo.Omnia autemnbsp;fine ßrmento ßlßtatis nequitiit, oleo manfuetudinisnbsp;linita cr mifertcordia-,ut charitalis dulcedine uitia cor*nbsp;rigantur,non aufteritate improperiorum irritentur imßrnbsp;mijpertinaces autem etcontemptores dominus iudicabit.nbsp;F Tulit^ Mofes pyâufculum eleuansilludnbsp;3.9 oblationem coram domino dearietc confernbsp;crationis in partem fuam, fîcut præceperat einbsp;dominus.
33
Peflus con nbsp;nbsp;Peäui domino conßeratur, dum domino offvrtur fo^
fccrandü. ^^uo folo pendere debet omnis intentio noflra,ut do mitto corde iuflo probemurtcor enim exigilnon folai»nbsp;linguam,non qui dicit,Domine Dominetncc munerare=*nbsp;ßgt;icit, fed peüorisßdcm ac deuotionem,Totus homo donbsp;minoconfecratusinteliigitur,ß pcäux ardeat indetimnbsp;C;- conßagreturt
50 Affumens^ oleum unflionis, Sifanguia nem qui erat in altari,afperfit fuper Aaron 8C.nbsp;ueftimenta eius, 8i fuper filios illius acueftesnbsp;eorum. Quum^ fandificaflet Aaronecumnbsp;ueftimêtis fuis amp; ßlios eius 8£ ueftes ßliorum
eius cum eo,
Oleum con nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'diuini Jßiritiis ßdcles confecrantur, quoszy not
fectationis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;benepladto dei, çr uero ciiltu domino ex*
pendendo : fanguine quoq; Chrißi domini in cruce effu* fi, cuius meritis faluantureleili, quießfacerdos,alarenbsp;ethoßia. Deueßimentis facerdotalibm quitdam priut
Z A F.
funt, ut omnis conuerfatio ey habitiufau^’^^^ oßendant non folum,fed ey reuera reßrant,tynbsp;deuotione ty confeientia proßcifcatur,
præcepit cis, dicens î Coquite carnes a fores tabernaculi, 8(. ibi comedite ea«nbsp;quoqj confecrationis édité, qui pofiti fu^g^nbsp;caniftro, ficut praecepi, dicendotAaronnbsp;liieiuscomcdentcos;
Cibis confecratis ey fanüis uefcantur facerdoi^^ . ipforum ßlij,diuinis nempe eloquifs lmbuantur,0'^‘^i-^nbsp;tom ßgt;iritualem alanturtKeßduox difciplin((S,etnbsp;culares,igne charitatis eyquot; zeli confient acprobeni^nbsp;quicquid autem reliquum fuerit deC’^nbsp;amp;panibus, ignis abfumet,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a
Quomodo reßduum intertiumdiem crematf^^^l, de facrißeio pantim er carnium, quo confecrdiili^'nbsp;cerdotes,fuperius didum efi ex Origene,nbsp;De oftio quoque tabernaculi nonnbsp;feptem diebus, ufqj ad diem quo comp^^j,nbsp;turtempus confecrationis ueftraet fept^*’^nbsp;nim diebus finiturconfecratio,nbsp;ficut impræfentiarum fecit, præcep**'®nbsp;minus facere ad expiandum uos,
Eccleßa fepa non egrediantur domino conf((’'‘‘:j^ lotis feptem diebus confecrationis, donee feptiß’^‘'^^i{nbsp;ritu ex altoimbutißerintnon feidoneosreputei^^^^^nbsp;fite minißrostpriut enim difeere quàm docerenbsp;Exercitari in ^iritualibus oportet eum, qui prti^^nbsp;bet eccleß^e,ut qu£ carnis funt abominetur, pri^‘’nbsp;nium in fe, er expugnet hofiem mternum pfnbsp;Ium, fui amorem, idnonprlt;e/kibitneophytus,K^‘'nbsp;pr^fumet niß ctvm periculo fuo er eccleßa,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Et ad oftium tabernaculi teftimonii^' noäemanebitis feptem diebus obferu^*^^^nbsp;cuftodias domini,ne moriaminitfic eni***nbsp;hi præceptum eft.
56
Feccrunt^ Aaron SifiliieiuscuniS^T locutus eft dominus per manumMoß'
Dicnodu^ orationi ac facra locutionUnffl^^.u^ ci qui domino facerdos eonfecratus efl, ut fddtnbsp;mine placeat,quid profit proximo,Quod ubinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.fd
fufceperit,tantitm operis or laborum experietuff^^'j^^ phanis rebus implicari non uacet: non enimnbsp;tantum generaliter projßiciendum er publitrj^yditnbsp;lis quo^ perfonis, er Chrifli fanguine redemp^’^quot;nbsp;buspriuatänquoq; prouiribus confulendamnbsp;perdita centeßma ouis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f,
lt;[CAPVT IX,.
Aflo autem oäauo die, u® Mofes Aaron amp; filios cius,acnbsp;iores natulfrael,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.jr
Dominuxuolens ßbOnfliuerere^
fum populum, cultoresfuos quos et elegerat ex omnibus nationibus facrofandos uoluitnbsp;ri,no folum facerdoteSjfed er ipfum P^P^^^'^nbsp;quam iam minifiri facrißeiorum infltutinbsp;iuxta domini mandutu per confecrationetttfftdinbsp;nbsp;nbsp;ßi
i
-ocr page 285-|
L E V I T I C V s f ^gt;^lkriMn ad quad deßinandi erdnt. Primo tjiadem minißros eccleßtcuult ßterifacrificijs ßu pcc«nbsp;cotit,nefe e/ßrre audeant reliijuo populo, pro qutbuf ßtnbsp;crifictire iubentur.Deinde etiam utfacrificent pro popttnbsp;®»Cr oßidüßiii/nf fxcrcerc incipiaiit, quale dum 'm ternbsp;r«m protnißant ingreffùrifunt,ibidem W! locoadomiaonbsp;fligfudo perßngula ßnt impleturi:omnes enim paritvrnbsp;P‘^‘lt;^or(sßff,t^ am populus quam facerdot, er egeninbsp;iu^iter peccantes crebrit quoq^facriß*nbsp;fxpiare iuxta domini prdferipta cogatur, ne fe quonbsp;^'lt;^flt;tcerdotes eleélos à domino, quaß fuis meritis ia^agt;tnbsp;(^^ßimtint,uel contemnere plebenit . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad Aaront Tolle de armento uitu- '’'’’pro peccatOjSCariciem in holocauftum, ••’runqj immaculatum, 8i öfter coram dominbsp;®nbsp;nbsp;nbsp;ad filios Ifrael loqueris,diccndo: ^‘’trificitturi pro populo dei ex inflituto dei, er fdlis ^^“riogiciç j primum iubenturprofe facerdotes,licetnbsp;conßerati er fanÜißcati of^e uitulum pro pec^tnbsp;er drietfin in holocauflum. Agnofeunt enim «crinbsp;deifc per omnw peccatores, er poctm. digtws,nbsp;° ‘quot;’’^focrißcqsdiluerecupiunt er anmtuntur,fidenbsp;^‘:quot;'^gt;'‘i^itiünti,er difciplina, corporis.’denii^ benefinbsp;‘«•elligunt dei, quibut obruuntur mdigtti,pro quibusnbsp;Ciitinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dfo dicunCnbsp;nbsp;nbsp;agunt qHotidie,Hic autem pro V 'ƒr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, er rtrtej i« boloMußiM«, ^uid V^'^^^'''l'lt;^lt;irepoffunt q Chrißum dominit pro nobis «« pcfcdt« i„nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;crucis,er «iricfeiji nofirte redem» P ‘onniqu. utßdeiAi^faie ßl'q fumus,ßc ariesquoq- hlt;e ^'’^niuepribut peccatorum noßroram oblatio dignißinbsp;^meeptufeß,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;chariate pro nobis fufficies. Tollite hircum caprarum pro peccato, 8i atq? agnum anniculutn, amp; fine manbsp;^’inholocauftum, , ^^gt;iitiirfenatui quid uniuerfut populuf ofßrre de^ er bircj« iubetur oßerri propter principes, artesnbsp;propter proprium cuiußß peccatum, er uitulusnbsp;P’‘‘’P«Mfo ßiB4goglt;c uniuerfe,quod fcilicet committinbsp;fowoKitti uoluntute omniußn facrißeio autem falutdnbsp;““«/ttiM er aridem ofßrri iubet, que funt precipud.nbsp;“Quem amp; arietem pro pacificist ad facrifixnbsp;fpe r domino, ÔC facrificium connbsp;*^°^*^^”**”^°*”*^'*^ apparex cljdf *’”“”'** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cogt;t/}gt;tci(ur dfide!ibin,ßde,fße zjquot; fdcris,^ ex omnibus créa» dinin promittitur rudiori populoJfeârum cinr,.L 1 ; I^lt;^^gt;'dotii inßitutionem, qudm facrifi er exemplo^ ^gt;nolatitto hic celebrantur faerißeia,nbsp;amp; poDuloD^'^“''nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dominus Mo/ï auL, ‘‘^'P'rat curandum, circa cultum domitti, ad ft cunâaquaîiufferatMofcs titoanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quum omnis niiib o accclTiffet Sc aftarct coram 4omino, |
S C H E H I N 1.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IJ* Obedient id populi noatur, /fonte fderißeid offeren tbs adßfientis acadmirantisceremomas,quibusretrahinbsp;debebant à fuperßitione idololatrarum, er exerceriinnbsp;corporalibus, unde paulalim ad /firitudlia proficerent,nbsp;more puerorum,qui alliciunturad ardua capeffenda, Ienbsp;uiufculis afueßäi, dum fenfu pueri ftint,er puerilibutnbsp;deleâantur. Coram domino autem flare, efl in circuitnnbsp;dtri/ extra cortinas conßßere : nemo enim atrium intra»nbsp;bat,prater facerdotes er Ceuitas.
Sermo accipitur pro re imperata er opere, Uebrai» CO tnoreiquaß dicat Kofes, St iuxta mandata domini iSinbsp;ccremoniaueritis,dominum uobis propiiiufentietis, nonnbsp;folum beneßeijs obruendo, ßcd pra/entiam gratine et ponbsp;tentia fite uobis oßendendo, per miraculum uißbiliter.nbsp;Non autem miraculaßicit deus contra ndtura, er ea 'm»nbsp;fenßbiliae/ße cupit.Grandia enim dei opera ad hominesnbsp;ac uolumatis fua mdicia, quomodo non fentiri ueUet abnbsp;hominibus ipßs propter quos fluntiVt feiatur e/fe miranbsp;cul!mt,quod dominum ade/ße oflendere, ej' prafentiantnbsp;credi oporterecogat,
FdcpropeccatOfHebrausdicitthocefl, Flt;tc facriß» cium, er ofßr hoßiam domino pro peccato tuo;ut con»nbsp;fequenter etiam pro populo facrifleare poßis non indi»nbsp;gne, Naßer aute Chriflus facerdos perßHißimus,fliiluinbsp;quidem peccatum eß, er pro peccato oblatus,non quadnbsp;/èceritunqudm,fed quodexpidndum a/ßumpßt.StuI»nbsp;tum eß autem prafumere orlt;ire pro populo eum,qui insnbsp;quior quumßt quàm populus, animum iudicispotiusadnbsp;irdm prouocat,dum tarn indignus nebulo fefe mediato»nbsp;rem intercedere ad deum jhtuit pro populo praßt»nbsp;nüt^ Hofli/s autem er oblationibas deum placabat, nonnbsp;operis er facrifidorum uirtute uel merito, fedfidei ernbsp;obedientia,quibus dominus placatur qui hac inßituit,
Aaronis per omiüa obedientia deßribitiir, quomodo ttonfudffontefefemge/ßrit,fedMcatus à domino,adnbsp;Opus facrificädi, ea ßrma quam preferipferat dominitlfnbsp;non ipfe conßnxerat de fuo, pro fuo peccato uitulum obnbsp;tulit,quod er de fuis propres impenßs adduxerat amp;nbsp;pro filijs.
Filiorum er at fanguinë elicere, er madareanimalf offvrre cruorem Aaroni pontißci.Ipßus autem erat diginbsp;tum intmgerefanguini, delinireq; cornua altaris, quadnbsp;hic 'mteüigitur aneum 'm atrio,ad cuius bafes fanguis rcnbsp;liqutts e/fundeb^ur, non ad aram htcenß intra fanHiM»nbsp;y 4 |
'9
lo
II
C
IX
lo
II
titus»
Minha.
leviticvs
ritwn.Sdftgutne CbrijS mundantur confcientM pdeliam, qui eß alare twflrum er hojüa, omnium^ eleilorumtnbsp;Adipem^ renunculos, ac reticulum ienbsp;coris,quae fuut pro peccato,adoleuit fuper alnbsp;tare,ficut praeceperat dominus Mofiînbsp;carnes uero öC pelle eius,extra caftra comlt;nbsp;bulTitigni*
Httcfatisex diâisinteUigifCritdificare ecclcpaitt poffunt^.
Immolauit 8d holocaufti uiâimam : obtu lerunt^ ei filii fui fanguinem eius,quem fuanbsp;dit per altaris circuitum:
ipfam etiamhoftiam in frufta concifam, cum capite obtuleruni: quae fuper altare cre-'nbsp;mauit,
14
lotis aqua prius inteftinis 8C cruribus « Ec adoleuit fuper holocauftum ad altare»
Poflfdcrificaam pro peccato hoßiam, confèquenter Hoiocaufli fitui holocaufti itnmoliiti defcribitur, arietis fcilicct quinbsp;non extra caflra comburebatur,fed ad aram holocaujU,nbsp;quoda/pergitur defanguinearietis à[acerdotibiu,(è^nbsp;âus prius in fruflA,ac cum capite loa incendebanturtß^ 11nbsp;gnificando totos nos domino o/jirendos 'm Jèruitiu, quinbsp;omnibus noßris membris^ er toto corpore abutimur adnbsp;peccatum, quod Chrißo toto oblato pro nobis, dilutimtnbsp;agnoßamus er ßteamur, quem pro nobis paffiim fem^^nbsp;per er ßne mternüßionereminifeinbsp;nbsp;nbsp;uenerari obferuA
re^ iubemur.
«y
Et obtulit oblationem populi,8f tulit pro peccato hircum qui populi eratamp;maäauitnbsp;eum,8f pro peccato obtulit eS ficut prioremtnbsp;Nhzjc pro populo oßerri incipitur, bircusßilicet pronbsp;peccato populi,animalfoetidttm,fed amen mundumjß»nbsp;delium populär um peccataquotidiana ßgnißcans, qult;enbsp;per cont'muds quot^ calamiatum ignes purgantur,dominbsp;tto per peenitentiam ac deuotioaem oblaa»
Et obtulit holocauftum, amp; fecit illud pro more:
Breuißime deferibit hic ßäa,qult;e alias prolixiut fert bebantur ßcienda^Holocauflum fuis ceremonijs pro ponbsp;pulo oblatum dicitur,agnusfcilicet uel uitulus, toaliternbsp;oblata ignibus 'm ara holocaußi » Secundum iudidumß,nbsp;ilum}iiebrlt;eus loquitur,id eß, pro ut conueniebat iuxtanbsp;quomodo decretum erat à domino,acßepe denbsp;feriptam ritum facrißcandi holocaußi.
«7
8Cobtulitfacrificium 8(. uolamfuamimgt; ^4 pleuit ex eo, amp; adoleuit fuper altare præternbsp;holocauftum matutinum»
K 'mha, hoc eß, oblationes pantim er uini quomodo exhibitie ßnt à facerdotibus hic annoatur breuiter, ßnenbsp;quibus facrificium perßäum non erat. Deßmüa impienbsp;baturmanus,er oleo conffierfa acthure 'mcendebanturnbsp;domino. Hate autem ßc tradabaotur per omnia,ut amennbsp;iuge er quotidianum facrificium propter ilia minime innbsp;termitteretur in matutino temporct
Immolauit SC bouem atc^ arietem hoftias pacifîcas populi tobtulerunt^ Aaroni filt)
SCHEMlNI. fui fanguinem,quem fudit fuper altatei*’nbsp;cuitum:
adipesautem bonis amp;arietis,8^ amp;quodopcrit,rcnunculos^, Äreticunbsp;iecoris,
Hic de oblationibusfalutaribus er padfifi^ quomodo cœptiefiittprimum,G‘ 4 iamconfect^i^nbsp;cerdotibus oblatie,ciim magna, folenniate,ad fitternbsp;dum populi affidibusmagisquàmdeo. Jgnbsp;pofiierunt^ adipes fuper peâoraî c** “nbsp;crematielTent adipes fuper altare,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
peflora, amp; armos dextros ron, eleoans coram domino, ficut prï^nbsp;ratMofes»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p.
l^anibus quidem eleuauertmtfacerdotes crific'q falutaris, pariter cum pedufculo coraWnbsp;pro populo qui bouem arietem oßirri pgt;^^f.Lit(nbsp;bant, fed tarnen non eadem ratione ; adipem
derunt domino tpedußulumuerofummofact’^!^ ejiji debat 'm ufumtarmui aut dexter ei facerdoti qdnbsp;Aaron mflabat oßieiopro tiporeuicisfuaßf^^/.^, '
Et extendës Aaron manum ad pop benedixit ei» Sic^ completis hoftüs Pnbsp;cato,amp; holocauftis,amp; pacificis,defce«’‘^ %
Eleuatisadccelum'm orationemanibus cerdos.’populo uniuerfa imprecabatur bona, hod/.nbsp;loco benedicere er coüaudare deuotam obeditt'^’nbsp;hortando ad fidei er charitatis exercitium ittnbsp;proximiim,Hortando quo^, ut cum gratiarti/mnbsp;er charitate expeüarêt domini maieflatë app^’^'^û^nbsp;ut erat illis promiffum fenßbilißgno,iHs enimnbsp;triplicibus facrifieqs pro peccato,holocaußo,nbsp;cis,defcendebat de altari holocaußi ad quodnbsp;tur ßne gradibui,er poß copleta omnia (ie/fnbsp;nbsp;nbsp;ùf''
Ingreffi autem Mofes amp; Aaron * naculum teftimonij, 8^ deinceps egr^^‘’^,1/nbsp;nedixerüt populo» Apparuit^ gloria dnbsp;ni omni populo:
Priw ww ingrediebantur tabernaculu lliofet ron ad orationem domino defirendam pro P'^P.^n/iiinbsp;dementi apparitione quam promiferat fenbsp;pro^ fide er pietate populi augenda: de'mdenbsp;riterexibant,tumc^ populo,utprifdidumnbsp;bant, er apparitio/equebaturgloriiediuiii^nbsp;manififlo er contra naturam,de quo fub’mfi^^'^*^nbsp;egreffus ignis à facie dominijdc*^nbsp;holocauftum, 8C adipes qui erantnbsp;re. Quod quum uidiftent turbæ,la“®^ jnbsp;ruentes in facies fuas»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Deßenfus ignis uißbilis de coelo erat iootß P culis ßgnii accepationis diuinte,ßparatumß^^nbsp;mcendißßttßcut er defacrifido Abelnbsp;flammauerit dominus fuper illud,cr ßnorent/x^^,iiifnbsp;to ßgno oßenderit : er Helwfacrificiunbsp;madeßdis lignis de coelo deßendens ignis, cutnbsp;eß femper afeendere , 'meendit CTnbsp;Populus itaq^fide conßrtatus, tantomirac(illt;^
16
18
• LEVITIGVS
Jeumfuam eolllt;iuJauerM}t,QrgratiiU iHiretulerunt, ffbenepltidtu/ni eiuf itthuiufmodifacriftcificlaredidinbsp;trrimt; çy ijuod domiao mandante perßila elfent hacnbsp;^ii'lt;ilt;gt;,con('ecriitiofcilicet [acerdottim, fSF oblatiofacrinbsp;pdorunit
C A P V T X»
Rrcptis^ Nadab SCAbiufilqAa ron thurtbuliSjimpofuerSt igné,nbsp;incenfum pofuerunt defuper,nbsp;offcrcntcs coram domino ignemnbsp;J gjj præccptum non erat»nbsp;fxpiatitam legitnbsp;cr gratißcantedetulerantnbsp;^’“‘’^-nnncinobedientiainiqHorumcafit poetnbsp;pwiit«r,Kt difcant ad officia eccle/taftica eleâi prouinbsp;(oninißii^ti'morem dei, crffiritut humilia»nbsp;diuinis mandatii obediretSuam hienbsp;Çjçyg impleuerat contranbsp;colnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difeamtu adprtefcriptam drt deuitl
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;humanAtSaluaris ob
charitof, non fuijp/iu! fed dei » Ignis lt;”»«( ¦ ^‘^piffêtia carnis çr lt;tnwr fui,(iult;t omni»nbsp;^iitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;decent.Qtfodeiiprlt;ecept(imnon
“iteor^ nbsp;nbsp;‘8quot;*^ ® domini dcuora^
’^«Mortui funtcoram domino.
diet* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domino pufiiumtur.Faciei do»
Ptoresl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuflumiudiciam,tjuocontein»
Mortui V'lnnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffcerdotam, in exen
hilt jj() nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oultoribtts dei iudicdti 4 domino ul adma
tlotnitio placitumfciunt il
Aaront Hoc eft quod Io in ijs dominus,dicendo: Sandificabornbsp;öu 0 appropi nquant mihi,8lt; in confpe^nbsp;^onnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pop“^‘ glorificabor.Ei tacuit Aa^
pro omni facriffcioobedientiamffm» *'**'gt; erf *1“'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;miniflraturi acceffêrmt, Sacerdo
‘io^ninut quàm relitjuorut iuo dicitur effe rcbellium pumitio,e^ in»nbsp;A^aron audiens diuino iudteio, innbsp;hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;htre egiffe,filiorumfuorum inte
contra fanguini ex fide cr chariate in deum^nbsp;Pha^S?-.*’ autein Mofes Mifaele, amp; Elifa^nbsp;» patrui Aaron, ait ad costnbsp;’’•'àü fratres ueftros de confpedu
’'^ioj'js nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;curam fufeipere debent fanguine pro»
»ta« P^ibus, Extrn cafira ey urbes obmlau ’’^gleâa ‘^'^^'^^nntur, Alieauignem offirunt,nbsp;diuino. alienoododirinatappe»nbsp;humanlt;e inflitutionii inducunt ZTnbsp;’^’^^“pidiafK ignem in facrarium cordis indunbsp;^f^tilare non timet, quifacros[cripturofnott
S C H E M IN1» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IJI
fecMidum inlentionem zjquot; uirfutem ffirittis hiferpräa» tur.’inde enitn maledidioni lubidcet,unde uitam poteratnbsp;promererit Ad fanHificationem autem domini cedit hoenbsp;fit(ium,ut hinc dtfeat populus ^uod minus parcat domi»nbsp;nus alijs,fi facerdotibus fuis non pareil, fecundum iUudinbsp;cui plus datur, plus exigitur abeo: fcruus qui cognouitnbsp;domini uoluntatem, zf non ficit^uapulabitmultis.vbinbsp;autem hoc dominus fupradixerit non inuenitur, non e»nbsp;nim omnia fcripa funt qult;edi£ia paßimfuntuelaila,nbsp;quonquâ er intelligi poßit ex eo, quod fandificari de»nbsp;beant,qui ad fanda contingendafe/eetiam uocati intranbsp;mittunt^
Confeftim^ accedentes,tulerunt eos uc* ftitos lineis tunicis, 8i eieceruni foras caftra,nbsp;ut fibi fuerat imperatum.
Non religionis gratia facerdotalibus ueflibus inhu» Yiismhu^* mabantur^fed quia tangere ue/ks impiorum, cr Ulis uti m«i,nbsp;quoi domino damnante poUuhe (ùerant,abominabile hanbsp;beretur.Patet hos quoq; ignefitijfe occifos cr tneendio,nbsp;fed non combujtos, quo magis domini miraculum ap»nbsp;pareret»
Loculus^ eft Mofes ad Aaron,amp;ad Elea B zar,amp; Ithamar ftlios eius : Capita ueftra no-lite nudare, ôi. ueftimenta ueftra nolite fein^nbsp;dere,uc non moriamini,Slt; fuper omnem cccnbsp;turn oriatur indignatio. Fratres ueftrj,omnisnbsp;domus Ifraël plangant incendium, quod donbsp;minus fufeitauit,
Sacerdotes domini indiciadeicolere,admirari,ap» Sacerdot« probare, non autem trifiitia ffgnis ueluti noare ZT ac»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dtuori.
cufare debenttVolunatem domini feruus ampledatur: earns cr fanguini reffgnent quicultuidei dicatifumt,nbsp;qui ffiritus efi uiait Reliquo tumen plebs permittiturnbsp;plangereiaduramfratru^ZT condolere affltdis,tKC tt*nbsp;men in aternumdamnatoscredi oportet, fed in exew«snbsp;plum pofitosnemo dubitet,
uos autem non egrediemini fores tabergt; naculi,alioquin peribicis, oleum quippe tegt;-ftimoni) undionis dfii eft fuper uos. Ç^i fe-ceruntiuxta præceptum Moft.
lubentur refidui facerdotes coepto mfiAre offtcio,cr circurnffedius minifirare, ne mala fimiiia uel maiora innbsp;currant. Non eniw licet relrocedere eos qui femel ob fi»nbsp;quio dei fi dediderunt, fed ex alterius cafu cr pericubnbsp;proficere,cr manum domini reuereri.Perfeueranliain Perfeunaanbsp;fandoopereßcutcaudain facrificioneceff(triaefi,necnbsp;ob aduerfa quacunq; retrocedendum,cr reffedare re»nbsp;tro non debet,qui manus ad aratrum appofisit^
^Dixit^ dominus ad Aaron:
Vinum, omne quod inebriate poteft non bibetis tu amp; fiitj tui tecum, quando in^nbsp;trabitis in tabernaculum teftimonij, ne mo*nbsp;riamini.præceptum fempiternum in generanbsp;tiones ueftras,
Sacerdotibus lex eft,ut in miniflerio dei 4 uino abfÿ» vino abM# néant, cr à ßcera, quteiuxamoremfcriptura dicitur “c“«*“»«nbsp;emnif potus qui inebriare potefi t Vult ergo dominifd«
-ocr page 288-LEVÎTICVS
S C H E ra I N I.
eercloirt quifunt pro populo oruturi, ipfuwq; doiluri, quibui dominiu portio efl, elfe fobrio!,ieiunos,uigilan=gt;nbsp;tes:/ton uino multo elfe deditos uel feruiëtes: habet ctimnbsp;ebrietiM filiam primogemtain,luxuriain. Et Apolklui atnbsp;tendere iubet ne grauentur corda ebrietate cr crapula,nbsp;Cf'Mifolicitudmibuifieculi, ne ueniat fuper uoslubita»nbsp;nein interitus • Non omnino irrationabilis efl ludieoruMnbsp;traditiOfUinolentia peccalfe hos [acerdotes domini, qutenbsp;imprudentiam habet comitem-VinoIentitm ergo prohi^^nbsp;bet À facerdotio Mofes Apolhlus.-quandoquideinnbsp;ntodeliia,maturit(n, ey circum^eäiofacerdotem decetnbsp;in primis: uerimtumen non tant uinum quant ebriettisnbsp;prohibetur.
10 nbsp;nbsp;nbsp;amp; ad difcernendum inter fanâum 8C pronbsp;phanuni,interpollutuiii amp;mundum:
11 nbsp;nbsp;nbsp;doceatis^ filios Ifraël omia légitima quaenbsp;loquutus eft dominus ad eos per manuntnbsp;Mofî.
Baccrdoia- nbsp;nbsp;nbsp;Sacerdolule officium defcribitur hic,dilcernere inter
U officium, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prophanum, quid domino deo placent uel
dij}liceat,quid coceffèrit, quîdue prohibuerit dominus, nonniß dei legem docere populum, cr earn totam,necnbsp;quippiam negtigendu putetur cr ffoccipendëdum quodnbsp;ntaiefloi diuina decernit, etiam ß ratio mandati ignore^nbsp;tunno enim tam quare quàm quid deut mandauerit créanbsp;tUTiedißutiendum,
C nbsp;nbsp;nbsp;Locutus^ eft Mofes ad Aaron,amp;ad Elea
IX zar 8C Ithamar filios eius, qui erant refidui: Tollite facriftcium quod remanfît de obla-tionibus domini,amp;comediieilludabfq;fer^nbsp;raento iuxta altare, quia fanâum fanâo*nbsp;rum eft,
Caute fupplendum docetur, quod ßerat imprudent ter negleâum. Omni perturbationi humante praßren^nbsp;diwH efi mandatum domini, nec ùüo rerum feculariumnbsp;MJcoiBtBodo uerui dei cultus efl deferendus,Sine firmennbsp;to edcbatur quicquidinfacrificijs Leuitee intra atriu conbsp;medebant, quod dicitur iuxta altare fcilicet holocauflo^nbsp;trum,Sanilum fanélorum dicitur, quod domino facriffcanbsp;turn non niß à facerdotibut edebatur.
J- Comcdetisautem ea in loco fanâo inftp tuto quod datum eft tibi amp; ftlqs tuis de oblanbsp;tionibus domini, ftcut præceptum eft mihitnbsp;Sacrificia pro peccatis comedenda erant à facerdotinbsp;bus cam facris panibi(s,Peëlufculumnbsp;nbsp;nbsp;armus non ede*
Ptftut amp; batur ab aliquo prophano. Peiflui facrofandtim, deoq; dot'X?quot;'^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fandi firtitud'memiu^
giterporredum habeaturad dominufacerdos ea cum ft Iqs hareditario quaß iure poßideat.Armui autem fepa»nbsp;rationis dicitur,quia facerdoti fegregabatur,in cuiusnbsp;fumcedebat: demiturenim aufirtureisproquibusnbsp;offèrtur,ut facerdoti detur. De brachio nihil imponebanbsp;tur alcari.-adeps autem de pedufculo imponebatur altari,nbsp;peâufculum quoq; quod oblatum eft, 8Cnbsp;armum qui feparatus eft, edetis in loco munnbsp;do tu 8i filii tui,amp; filiæ tuæ tecum, tibi enimnbsp;ac lib er is tuis lege repoftta funt de oftqs falugt;
i6
17
18
’9
10
taribusfiliorumlfraëk nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Armum cleuationis SCpeâus yaii/ nis cum facrificiis adipum inferet ad¦nbsp;dum eleuationem coram domino, »r Jnbsp;ncnt ad te, Si ad filios tuos tecumnbsp;tua,ficutpraccepitdominus.
Locus mundus hie dicitur, non atrium ad ‘ non ueniebat, fed domui qua polluta non e/fefnbsp;nibus impuris iUic habitantibus. Hoftiie falutatt^ Pnbsp;fummo facerdoti,partim minoribus, partimnbsp;rentibus edenche dabatur, in loco mundonbsp;pe atrium domini,uel in loco ubi dominusnbsp;facrificianbsp;nbsp;nbsp;Leuitas. Qtue uero facerdotibus o/r ,
da décréta erant ab ifraëlitis cateris edi non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g P
Interhaec hircum quioblatus fuerdP peccato cum quæreret Mofes, exuftu’’’Sjnbsp;ritî iratus^ contra Eleazar amp; Iihatnst^nbsp;Aaron qui remanferant,aitî
Cur non comediftis peccatu in (jij âo, quæ fanâa fandiorum eft, 8C ds-tinbsp;utportetis iniquitatem multitudinisrnbsp;getis pro ea in confpeâu domini, ((nbsp;præfertim cum de fanguineilliusnbsp;illatum intra fanâa, 8C comedêdonbsp;debetis earn infanâuario/icutprædf^'^^nbsp;eftmihi.^
Kofis folicitus erat deuoluntAte dominip^ß‘^'fiijii non permotus uelperturbatus ftrage fuorumnbsp;incommodotpergit autem promouere cultiimnbsp;rilb ReIiç[«0î filios Aaron foliciticres effenbsp;mimfierio facrosadmonitos cafu fiatrumfZ^nbsp;omnes morti obnoxios fife cogitare debebant,nbsp;nis aureum uitulam,nupcr conflatum contra dot’llnbsp;in confiientia retinebant. Liquet Mofen fidelißiquot;’’^^nbsp;omni domo domini feexhibuiffè, qui tam dilig^quot;^ Inbsp;nuit deßdesfm dei imper atis nihil obmittendii/igt;i)^‘nbsp;eft arbitratus, nec pepercit proximts iuxainbsp;alioqui animo deiedis,quin urgebat fidulo adp^rnbsp;dum cceptum facrificif opus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jit
Refpondit AaronîEcce oblata uiäima pro pcccato eorum, 8i ho!ocs«‘^jjj(nbsp;eorum coramdomino,mihi autemnbsp;hoc modo,quomodo potui comederep^nbsp;tum hodie,aut placerein oculis domj”*'
Quod cum audiifet Mofes, plaçait®
Fragiliati condefiendere eonfueuit tam af‘ Mofej.Scd peruicaciam ac cotemptum feuere U‘ Inbsp;nec pareil quibuslibet,etiam amicorumfiUj^'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
flffCAPVT Xk nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
HOcutus^ eft dominus adM 8C Aaron, dicens ad costnbsp;Omniaquidë ab optimocreata“.^i,Kiinbsp;B4 f««fnbsp;nbsp;nbsp;ualde bona, fed
mano uidui funt utilia flue fana, etiam ßaliq done uideanturguffui non ingrata ? Gulam igi^nbsp;natf^munditiaiudocet,uthoneßO:quadatn^^^
j. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t EVI TI CVS
homo.Multte quidemcartteS anima hominis complexioni
(0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t Hæc funt animalia quæ
j ^«aetis decundis animantibus terræt reuocat rumi-ƒ’'tm in pecoribus illud comedetis.nbsp;^^Cetürts^L..... J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.......• .!??* . - sf'
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;animaliii quo ad efùm
S« jit ''^!'^T^lt;^‘^ordiam deifentiatnui etiam inhocca gt; co«^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prtemonet, ZT fanitati
il^ecernit ergo ne manducentur hu« ^»‘malia, quie ex parte uidentur eße munda,
*‘'^gt;Nalia,in cibum fanum utilia oßenduntur:ß jiiiiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“hßttUt uel iwn ruminet ßue ungulam non
rumina,« i^( immtndumreddttur.InteHigendum autentnbsp;diuidi oportcre, nonfolumfuperio»nbsp;* ^^quot;tina,re autemnbsp;«clnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;è ßomacho in os, zr furfum trahere
j y 'quot;'fjboce/ljreJuccreruwinutioncm» exreuocan-R4h '^'*‘”*”3tioncm,öi exdiuidentibus un-Hç *? •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;1“*^ reuocat ruminatio-
S His non diuidit immundus eft
‘^gnlam non diuidit,licet ruminet, idea ca ^oi)elt;i--nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inutilis eß, nec etiam facrißeio
^’’lt;1; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ P*'*’“*
hugt;»aaofltmMcho,Et eß exemplum jgt;(iic *'”^°’’fg«l4,Hctrlt;«icomore,e^ lexquicd^w.-quitnbsp;animal hac ratione ßmile camelo,ut unnbsp;’icch.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non habens,etiam ß ruminet immundum
X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reuocatumcibumruminans,
W nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuidit,immüdus eft uobis«
p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nßirtur, de
«u,^ ’ P**« lepus dicatur,ßue cuniculus,ßue chirogryl« 'Mnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nfl ericiuiffußieit enim didieiße hic ani
utiÄ«. « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niif Cfi/i nrïM
6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘(iuidês u^gultôn,immun
lt;,
8*’ianiruminât,fed un
^xemplumadeandemlegem delepore* poteß,qute proprie ßil«nbsp;'“'licut ß^'gt;gt;idinem er inconßantiam in bono,nbsp;’’‘’’‘‘««inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^^^’’ogeyUius rapacitiitem,uel ierrenorunj
ungulam diuidat,amp; fiflugt; ruminando non ru^
'^^nidai
^^“^uit ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ruminant, ut eß fus utro^ i« je«
» tr hominem fordibus gauden« quot;Ihn penß operantem ßgniß«nbsp;'Sifttr omnia animalia fandis er purts homini
SCHEMING nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IJl
iwsîtlcihumfuinendationfufitftumquiattOttfaMitiim quia idolorum cultoribM in pretio habita,t!itH quia foe»nbsp;2ttatem aliquam ßgnißcantia,inuidiä fcilicit,luxuriantnbsp;fupcrbiamuelßmäiat
horum carnibus non uefcemini,neccacla ucra contingetis,quia immunda font uobis*nbsp;immunditia cibi naufeam mouetmundit homiiubustnbsp;abominabile portëdii quippiam atq^ turpe. Eidelt omnianbsp;cibiu imnutndui cauendut efl, uiq; ab Omni peccatonbsp;Jßurcitia mentif multo magis caueat * ex conuerfationenbsp;cum inundo honùne mundu/m capimut cibum,zr ediß^nbsp;camur proßcimiuq; admeliora:ß utro mmundua ßtnbsp;quemcontingimiUfimmwidumcibumfumpßmui, Chrinbsp;fli caro cibua inundut eß, zsquot; fanguia eius potm eß inun= tum müdu»nbsp;dui,qMa omne opui eiui fanilü eß, er omnia fermo eiuinbsp;ueruaeßt Carnibuifuisey fanguineuerbi fai, Miquannbsp;tibo er potu mundo potat ac reßeit omne hominum genbsp;tiuStVidehoc loeo Origenem Homiliafeptima,uel ß nmnbsp;/ uisCyrillnmlibro/eptimo: Sictamen,utßgt;iritualenfennbsp;fum ßeripiurte mteUigas, qui édifientßnritum ac men»nbsp;ten,nimirum in ßde er moribui fanän.
Hæc etiä comedetis ex omnibus quæ funt B in aquis. Onie quod habet pinnulas öC fquanbsp;mas in mari 8C in fluminibus, ea comedetis«.
Q/jiC MMiniMidj habeanturingenere pißiu bic com» mUnitradunturlege, Qttiequid pinnuhu e^r fquamaanbsp;non habet abominAbile eß* Ajßera pro mundis haben«nbsp;tur,Hijßidi etiim ZT hirfuti,ßrmi er graues hominü nutnbsp;res approbantur, qui ßne hia funt immundi dicuntur,nbsp;quibits leues,lubrici,inßrmi,effcemiitAti, amp;• moBes mo«nbsp;resßtnt,illaudati ac impuri habentur* Qÿicunq; autemnbsp;pifeespennatifunt er fquamoß mundideclarantur.
10
Quicquidautê pinnulas amp; fquamasnon habeteorum quæ in aquis, öC in fluminibusnbsp;amp; ex omni reptili aquarum, amp; ex omnibusnbsp;animantibus quæmouenturSi uiuuntina^nbsp;quis,abominabile uobis erit.
Tttfttti eß ludieo ßmpliciter obedire,quain caußis pro hibitionis perueßigare.Veruin Pe/ro apuflolo reuelaluittnbsp;eß, mundis omnia munda eße, nec quiequam illicitumnbsp;quod cam gratiaramadione, uel tempore neeeßitatiStnbsp;uel pro charitatisßmento, er ßneßatrum quactinquenbsp;ßne confeientia perniciei, in cibum fufcipi«nbsp;titr. Gülte tantum luxus, cr ßatris fcandalum er oßen»nbsp;fa prohibetunac dißidium»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
II
Etabominatio crunt uobis:carnes eorii non comedetis,8i moriicina uitabitis«
Non folum immundi funt huiufnwdi pifees ad efumg fed er morticinA eorum poüiinnt fecundum legem*
II
Gundaquæ non habet pinnulas äi fqua mas in aquis,polluta uobis crunt»
Sequitur ex prioribus, ut mundafunt qult;e in aquit pinnultu habent er fqitamM ßc impura er ad cibu pronbsp;hibita ludteis qute non habent,
Hæc funt quæ de auibus comedereno de-- Q betis,5lt; uitanda funt uobis,aquilam, SCnbsp;phem,amp;haliæetum,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
-ocr page 290-Xu» fa-muadx. gt;4 «y l6 17 |8 ’9 LEVITICVS îngencredKittM^utt immunda /int pradpiturJjoe toco,cr ¦* dbo ii}terdiciititur,uel ob ndiuram carniwnifnbsp;uelfignißcationeM uitiortimt Aquila rapacei ZT pfitdanbsp;Wiucntes tyrannos ßgnificat. Efl autem multiplex aquilanbsp;fui« 2lt;^nat^ de quo Plinius ? Qtjod gryphem dixerunt^nbsp;J}gt;ecies effe uidetur aquitarum uel accipitrum ? luddßilnbsp;conem fußficantur^Haliseetttt quoq^ aqutla efl, quam ma,nbsp;trittAi» dicunt,grandis CT rapax. Ämiluumac uuliurc iuxta genus fuum, amp; omne coruini generis fecundum fpe-ciemfuam, Miluusnotier efl quàmui multi!explicetur,rapax uuii, e3- raptu uiuem. Vultur eadaueribus mortuorumnbsp;nutritur,alieno ludu pafcitur,abominAbilis auis : quarunbsp;etiam aliquotflecies recenfentur, Coruinum omne ge»nbsp;nus carnibus pafciturjcrudele erfitrax. ftruthioneni,amp; noâuam,amp;Iaruni,amp;acci pitrem iuxta genus fuutn, Struchio auis quidem r|i, fed uolare non potefl,deo ntilitantes flgmficatjed quia à terrenisad ccele/Ha ele»nbsp;uari no potefl,hypocritas notât. Noâaa lucem odit,abonbsp;minabilis çr immica cæteris auibui, in die nihil uidens:nbsp;eos indicat qui male agunt ueritatem odiunt. Larusnbsp;Mis mixttu,habitans m ade, aqua terra. Aecipiternbsp;auis intena prlt;edis,flgt;eete multiplex. Circa hac er alianbsp;ttaturalium rerum nomina liebraica,ludai quoq; paßimnbsp;fuam imoeritijm confitentur. bubonem,amp; niergulum,amp; ibin, Qhod buhonem noflridixerunt ^nidtcoracem al^ fenttunt,qua wdu raptt aoäurno tempore quiefccntesnbsp;Miculas.Mergulus dicituraquatica auis. Ibis er ciconianbsp;ferpentibus pafeuntur, A tenehris potius nomen habetnbsp;Ö* crepufculo.Ha tarnen aues dua longo collonbsp;dicuntur, er cibum exprofisnditateaquarum uel terranbsp;attrahere. amp; cygnum, S( onocrotalum, 8(. porphy-rionem, Porphyrionem dicunt förmopßimum omnium ani» maHum^quafltotum purpureum, unde er nomen fufeenbsp;pit,cuius er 'mflgnis luxuria. Hane tiebraica diäionemnbsp;quidam noduam,alifalpaminterpretantur,nbsp;am iticerte tradun tur qua uetuflißima funt. Translationbsp;antiqud cygnum dixit pro Onocroalo « Septuaagima Penbsp;lecanum uertertint,quem Latini plateam appellant. Henbsp;br£a oflendumt d uomito nomen habere auem, qutfquisnbsp;ßt tandem, buboßrtaßis uelcygnus,reuomens cibumnbsp;femel fumptum.ut denuo maflicetur: immundißima alt ’nbsp;qua auis,er nobis incerta, fjeut er ludfw.ProQf^*^ alinbsp;quipicam,alq cygnum,alq porphyrionem,alq kerodionbsp;»em pofuerunt, nomen certe habet ab utero er uulua,nbsp;er mifericordia ad pullos,unde e!quot; pclecanus poffet uenbsp;rißmilitu apimari. In rebus enim tam dubijsapud dodosnbsp;nJiil temere prefumimus ncc afft ueramus. herodionetn 8i charadrion iuxta genus fuum.upupamquoqjamp;uerpertilioncm. Ciconiam Hebrei hoc no ntne did autamant nidiß» eantem intedis^er hyeme cum afleue muantem colo» |
10 11 11 16 SCHEMtNÎ. , .Jt pieUte rumenfortita. Charadriotitiilnbsp;cam, alq miluum, Hebrais ab iracundianoiti^^nbsp;flraßis gracculus auis loquax er garrula,qi^nbsp;do ueflitur nutrimento,fecumdu Nicolauni’nbsp;fltreoribusnutritadtcitur,ludteinbsp;ueflrem,UArijs carnibus celebrem uolunt,idipl^nbsp;ri interpretes.Vefliertilio auis fentibeflia,nbsp;non abßmilis muri alate. Omne reptile de uolucribus turfuperquatuor,abominabilceriiu® ..iii Interimmundaaniinaliafisppuantur monjl'' ' gt; eunq;, que naturam auiwm pariter ey beflarUynbsp;cipant,ad efum abonünabilia,acprorfusnbsp;ta quidem er ßmut quatuor incedentia pedibK^’^^dnbsp;rum p olim animaliivm genera perint quadU^quot;nbsp;cidert(nt,ut apud noflrates uri.. Deomniautent reptili uolante«}*’|(,0' bulat quidem fuperquatuor, fednbsp;giora retro crura, per quae fallt fuptfnbsp;comederedebetis, ut funt ifta de quibus comedetis j/l genere fuo, Qi attacus atq; ophioniatb ’nbsp;locufta,fingula iuxta genus fuum» Quicquid autem reptile eft ex uolü^^l quatuor tantum habês pedes, execrab**^nbsp;uobisînbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M Aues uel etiam alia animalia minutiora,cfl'^^^j^ bentiafuprapedes,cr tdeo nongradiuntur,/f^^^,nbsp;eumdononpedentim,etiampquatuorpedesb^nbsp;qualiafuntlocuftariiquadmn ge«erlt;», Wnbsp;Kfl brucus.Aliud quo^ locufliramgenus,quolt;^^'‘nbsp;cunt pugaam exercere afuetam cum ferpentibH^'gpnbsp;^4 ^Et cum iftis polluemini,quicunfll,’’Jj((j|nbsp;ticina eorum tedgerit, immundusnbsp;ad nefperum:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;],i( ly , Etomnisportanscadauereorum^® j|ilt; ueftimenta fua, 8C immundus erit uf(^^nbsp;fperum» immunditiapgièda docetur çr abominHf^'^' ad contadum,ne eccleflæ pdelium macula qud^^yHnbsp;hareat,ne fchifmatis prafletur occapo, nenbsp;flidetur,ne quis contagione perniciffafordefl^' Jnbsp;uero ad uefferam tantu durât pcButio, indica^'^nbsp;re ipfa ac natura pollui contifigentem,quàmnbsp;talem quandam inter homines,à domino propionbsp;»es dementer inptutam. Omne animal quod diuiditqu**^ gulam.fed filTuram non findit,necnbsp;immundum erit: SC quicquid tetig^^'**’nbsp;containinabitur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„aigi^ Quodambulatfupcrmanuscxcu^ mantibus,quæinceduntquadrupe‘^'’?^iilnbsp;mundum erit,omnis qui retigeritmörnbsp;eorum,polluetur ufqj ad uefperum» Et qui portauerit huiufeemodica»^ lauabit ueftimenta fua,amp;' immüdus «r*nbsp;ad uefperum,hxc immunda funt uob |
33 Levi TI CVS P^dibus manibusue wee » ) °^isefpgieinnonnihilreprunt,ideo non edennbsp;•¦eît U “d hominis crudelem occipouem pa^nbsp;'quot;’CI,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;immaniati afuefcant, quos natura imbeBesac reputabun* niunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tcr’'am,muftela Hi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fingula iuxta genus immunda notantur, er minime eon* ufumgt; Qÿodp tantopere homiaesnbsp;fitu corpore,multo magis animo,mente,ßgt;inbsp;«w'firmidandum pqs« Inter repti^nbsp;^ß breuioribus pediculis ince^nbsp;Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mußela,mus,bup,uel rana cam U chamæleon, SC. ftellio, amp;Iacer» ifreptile rfktMptt«nbsp;‘^P‘*‘^ Hebraostnbsp;pantheram, alq ßehnbsp;uiribus nomen fortitu ac robore.SteBionbsp;’^feo rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l‘gt;eertaputaturab N 4br nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»wlediÆorte nominatû, quia ueluti tais 4 ‘‘î’ agricolis malcdicitur.Lacerta '‘lgt;(«c^quot;'‘’'.’^Minem uel limacà puât Rabi Salomon,nbsp;genußexione nomen accipiens apudnbsp;hTawan *« ft^erioribus uerfu i7.porphyrio-gt; % ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nonnihil mutatam antiquitate temporum ontiquariorum irrepferit,m • quanquam nonnunquam codentnbsp;Sic^^^aaliqaanomen cum reptili idemfortiatur,nbsp;fiiiew logici nofiri plura pgnipeare conten»nbsp;’ P^ralogifmis» iVj •'jahæc reptilia uobis immunda funt» 'Xi, ^t.îf''8^dt mortidnaeorum,immundusnbsp;ç^aduefperumî '*'* *^^”**^ ^otnmuni hominun ufui feruit,nMndißi» docetur, ut funt certe finies ,publica banbsp;P^'iinij ^'dittte, fippeBex quacunq; domorum ,eainnbsp;'quot;'‘oiis pertinent er epos: omnia hac cha^nbsp;httuitu, pro^ uiandis difcordqs,crnbsp;’'®'’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘•tPCiionibus uarijs natur ar urn, quibus ^’tu^l°!’^'^!pbijpps ad eas cuincendtis imperare *‘*’’’«1^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^ßionibus quifirtiores funt,toleis ’ ^itandoquidem propria pagili P°ßuntt Abominantur enim quadamnbsp;amp; comnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uel multi,er ex ipfo naturali ge cedendum eß ex charitate, ^''quot;’•«ejadnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fieri oparet, Format eaim hac lex » ad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conuidum iucuftquot; GT humanitatem, barbares mores, f(tƒ‘^°'quot;P°gt;tit,ut horrida efca, er connbsp;lt;^lt;ibßineanthomiaes, mutuum^ non pertur» 3^ 55 |
SCHEMINI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijj hnffluc oiieri put, etiam ßcafu ittciderit poJlutu ^od hotrori pt,ablutione cum temporis lapfu mundetur,quonbsp;antopere abhorrenti fratri fatisßat,zr charittis dominonbsp;mandante feruetur CT obedientia ad deum^ 8C fupcr quod cectderit quicquatn de mor ticiniseorum, pollueturtamuas ligneumdCnbsp;ueftimentû,quàm pelles amp; cilida, dlt;in quo*nbsp;cunq; fit opus,immittetur in aquam 8( pollunbsp;turn erit uf(^ ad uefperum, amp; fic mudabitur«nbsp;quot;Vafa lignea^ ueßes quitcun^, quanttanlibet ßmpli»nbsp;cej er humiles,munda feruetur,cr aqua pura abluanturnbsp;mpHa^ utmunditite corporalis cura etiâ admoneat mennbsp;tern puritatis cr innocents in cogitationibus,uerbisnbsp;operibtM. Alioqui quid magrù pt mundum carne,ßgt;iritunbsp;poBui,er dealbata fepulchra contiaere ffurcitiam con*‘nbsp;tabefcentium cadauerumf Vas autem fiâtle quodcunq; in quod ho* rum quicquam intro cedderit, polluetur,nbsp;iddrco frangendum eft» SuppeUex quiecun^ teßea poButt conbtâu uel inie» Hione immonditit huiufmodi,docetur abijcienda, uitannbsp;da,non abluenda denuo,fed conpingëda: ut tanto maiornbsp;curaimpëdatur admunditiam conferuandainiBisquannbsp;to minus tmpenfnuprrepoßiiMt uel uoluntt Omnis dbus quern comedetis, ft fufa fue f rit fuper cum aqua, immundus ent:amp; omisnbsp;potus qui bibitur de uniuerfo uafe,immun*nbsp;dus erit» Ctl'ut quicun^ aßierfui ea aqua qua mandaturppquot; peBex immunda,uel quie in uafepierat inpäo,immun»nbsp;dus habeatur,Qreuitetur à mundis:pmiliter er potutnbsp;cx uafe impurOfCr commaeulato,abomittAbitis eß. Nonnbsp;nobis miraculum pt ßudium legis circa huiufinodi pracenbsp;ptioaes,qult;e licet nobis ridiculepnt,fecundttm tarnen uanbsp;rios gentium mores maxime neceffarie uideri poterunt.nbsp;Sunt enim gentes gentibus mundiores, er cultu longenbsp;di/pares,pcut uidemus hominem unumalteri fordidio^nbsp;rem,uel anxie magis deteflari forditiemtquales er ifraènbsp;litte ß(erunt,ut patet de [arculo geßando, er baptifma»nbsp;tis uarqs, que er gentilibus olim in ufu erant, unde ernbsp;aquaajßerponis in templis etiam idolorii legitur ßtijfe, AfperCo »-cr ad Chrißianos translata,ut alia nimium multa^ «ccieCjs. Et quiequid de mortidnis huiufeemodi cedderit fuper illud,immundum erit, diba*nbsp;nus amp; olia deftruentur^immüda funt,Slt; im«nbsp;munda erunt uobis» Locaubicibuscommuniter paratur er potus decet mundißime traäanda, ut funt ßtrni, oBe, uafa uinaria,nbsp;ceBaria,que er poButarum rerum inieäu immunda hanbsp;beantur » Quandoquidem ey manus immunda,arboresnbsp;fecantisinßrußuraitt domus, deprehenditur luem nonnbsp;nwdicaminfirreiedificio, atq; iaäuram admirabilem:nbsp;peßfeinatio ocuUimpuri intuitisinpntibus nocet, ernbsp;menflruofarum mulierum focietax tDequibus omnibusnbsp;dominum admonuiße pdelemßbi popttlum gratia eß,nbsp;er magnaclementiie,cr àßdelißimo deniq^ legislatorenbsp;barum rerum tradatio obmittenda non erat. Tdniutn |
37 3^ 39 4» LEViTHCV S dbeft ul à contemptoribusfacrorametiam fequentium capitum traditio rideatur,qu(e uel ex ipfa ueneranda annbsp;tiquitate,Gr fimplicitatefu/fiicienda /vreat, cr minimenbsp;contemnendat Fontes uero 8C. dfternæ, 8i. aquarum congt; 4'3 gregatio munda erit. Qui morticinû eorumnbsp;teiigerit,polluetur. Non fcrupulofa cura erit de aquarum puritate in ßn tibus ciflernis,non enim ßcile polluuntur ob eflluennbsp;tiam aquarum, cr ßß purgantium natur am mundiflianbsp;ittam,uix ullo attaiiu talia polluuntur,nec ob contadumnbsp;buiufmodi faedarum rerum protinus diruendifuntßnanbsp;tes er uitanditundeablutio omnis petenda efl, iUic nonnbsp;ßcileopinio impurit4tisconcipienda,fi incideritquidnbsp;foedum opportune mundetur,er temporis curfu,er ufitnbsp;mundorum denuo purificatum habeaturt Si ceciderit de morticino eorum fuper fe« mentem qui feminatus eft, munduseft. Si aSt aquafementê perfuderit, Sfpoftea 44 morticinis teda fuerit,ilico uobis polluetur. Semen quod iamfemiaatum efl, er mutatum in naa turam aliam,uel proxime nMtandum,uel quod edendumnbsp;aflumitur non poUuitur ex conutäu aqult;eimmundie,uel. 4ynbsp;corporum immundorum, quis enim certus effet de fiuanbsp;menti puritate er fiuâuum ? Verum antequam femineanbsp;tur ad munditiamafliruaridebet, craflgt;erfioneaqult;C‘nbsp;foetida uel impuri corporis ßfeinabitur, crpc poUueanbsp;tur,ut nihil inde falubre crefcat,fed inutiliter feminetur,nbsp;nec à mtmdis comedatur^ Si mortuum fuerit animal quod licet uobis comedere, qui cadauer eius tetigerit, im^ mundus erit ufqj ad uefperum. Et qui comederit ex eo morticino quip-piam fiue portaueritdauabit ueftimenta fuagt; amp;immundus erit ufqj ad uefperum. Contrahitur quolt;^ immunditia ex contailu cadaue* ris, eins etiam animalis quod fiiapte natura purum eft,etnbsp;ad efum ordinatum mundorum hontinum, p maileturnbsp;legitime, poUutum efl enim ate per fe mortui animalisnbsp;cadauer, e^ poBuit contreâantcm, Hee ratio quo^ dianbsp;dat, cr conditio humani conuidus cr genij: uerum pa 46 die lotionc aqu^e mundatur, breui temporis lapfu 47 uf^ ad ueperiï,eliam pquis de huiufmodi carnibus ignonbsp;rans comediffet,purgandus efl aqua,e^ ad tempus expenbsp;danda muditia. Sic quo^ de geflante uel quocunq; pornbsp;tante cadauer fentiédum, ut ante lotionem or uejferumnbsp;nonfefe mundis a/fociet,fed impurus habeatur^ Omne reptile quod reptat fuper terram, abominabileerit,necaft'umetur in cibum. Quicquid fuper pedus graditur, amp; quatuor uel multos habet pedes,omne reptile quod reptat per humu, non comedetis,quia inbsp;abominabileeft. ReptiiM du De reptilibus ponitur primo lex breuibus cr genera liter,ut omnia habeantur impura ad efum,cr contaâû,nbsp;Qkm autempint in duplici diflirètia, quorum quicdamnbsp;pedibus carentfUt uermes,quie ore affixo terrlt;e reliquum G 4«nbsp;4^ |
SCHEHINI,- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. corporis pofl fe trahu(tt,uel confiriâtonefe ne promouent:qu^dam multos pedesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;æ. joi* BtM qudtuor,fed 4dmodum breues: omniit autf^ v mundalege decernufitur,^ ad eibitm abontitt^nbsp;Nolite contaminare animasnbsp;mni rcptili quod reptat, ncc tangat*®^nbsp;quameorum,neimmundifiti8»nbsp;Modicaquidem cum uideanturquic iubenWnbsp;te tome» obferuanda profè{iofunt,iüonbsp;te qui redemerat iUos,deui esquot; dominuinbsp;fanlluißt,cromnemodiensßiurdtiamuultcU jnbsp;fùos ntundos effe, non tant corpore propternbsp;charitate, quàm mente cj- Jpiritu propter fe,nbsp;obediendf i^onùno.-qui/piritusejl,cr ànbsp;coUuult. Hasautemomnesiminumditiasnbsp;dominusjcui nihil immundiim t ßcut necnbsp;lum,fed in fuo genere optima qaa^ fuut, fednbsp;tifu affidibiis impura habentur,. Ego cnim fum dominus deus nbsp;nbsp;nbsp;m âificemini amp; (andli eftote, quia ego fum. Ne polluatis animas ueftras i*'^’nbsp;reptili,quod reptat fuper terram. ,nbsp;Ego enim f«m dominus ,quinbsp;de terra Aegypti, ut eifern uobis in dcA*^ jnbsp;di eritis, quia ego fandus fum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,^|K ? Sanditatis diuing nuUa efi ad iu/Htiam uel humanAitt proportio, multo nUnorJimilitudo. P*quot;nbsp;autem profita modulo,cultores fitos iuflos effe amp;nbsp;ut iufiitiam clt;dant,cr pro iniufiitiafua bumititii‘‘''\tiiiinbsp;âitatem fuam inteUigit infinitam banitatemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jiii äißimam uolu»tatem,quieregula eß ipfa tußti^’^fHt quwmueUe non potefi. HumanAm autem iu/lit‘‘”''^i^iilinbsp;ximias definbere non poff(im,quàm ex charit^tnbsp;entiam mandator urn dei,non quidem perfidâfi'^nbsp;a/fiequi polefl humana imbeciüitM,Pudiofanbsp;diuinartim: perflila enim iuflitia foliu eflnbsp;nuf, Animam polluere dicit,inficere corpus imi»^nbsp;rerum lege prohibitarumtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(K Ifta eft lex animantium ac uolucru^’^^j, mnis animae uiuentis quæmouetur if^^^nbsp;8(. omnis animæ quæ répétât fuper teff^nbsp;ad diftinguendum inter polluto^*^;^/nbsp;dum, amp; inter animal quod edi poieft,nbsp;lerbeftiamquæcomeditur. . Epilogus efl totiui huius ca^tis elegas.t^o’^if^juji^ ignoranda à legis facerdotibut, ut fecundungt;‘nbsp;cent inter poButum er immuftdttm ; de qtuinbsp;Iudaifuperflitiofiflimacomminifcuiitur,qult;^l'’7Lfii^nbsp;ritas finis legis cr prophetaru docet,fine equantnbsp;ficü'mhiscr’ inalijs quactmt^ eruditio uel diccnsî Commendatur iteru dei deles cultoresfuos,tam folicitenbsp;tin MOnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nV ti/tviic/‘/ytltdOUS do, nepcyicliteatHrexuar^scontagifs, 0quot; jifeitientur per imprudentiai» » ut nottfolufU |
tnviTïCVS
^f'‘‘^e4fuos gerere dominuf uideatur ,fed er cora ^’’'fnactuktudiiiit^
Ifraël.Sf dices î Malier fi fugt; . Pto feniine pcpercrit mafculum, immun-J* I____• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î’__n
k ftr»V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicbus, iuxta dies fluxus men-
P°ß ex tMturä proa
pujf partuTn ex riMwra proa ‘^lt;gt;eetur,ut »Mritis confulatur,nbsp;’'icliinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß^e traâenturßxmini£,ne uel pea
W ex io»gtf«4 tiliqM ualetudine,uel ad poßtrio ^eptiCt MttJtrf fané utilitate,etnbsp;•fliii)' 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pnerperarcim 4 domino lata eß, er con
Xior quot; debet:fi-agiliores cnim Çunt, er prolia portaßximUarumquimmafculonbsp;diuimi lex aegleâa plurimum obßt ciuiliatinbsp;tiec^^l^‘'^’^xanimir(vm tueeßitati natur ali; eß enimnbsp;(i^ quot;‘quot;¦'««»(iifjodK feparatio menßrud incolamitati naànbsp;li,„ù^^^^^'’gt;outemdiesimniundadicitur,er feorfumnbsp;u^^^'‘lflt;oneceßitate er frogilitatequàm pro conféranbsp;e/ij^ •’¦lt;«» munditia er ßtnitate manere debet:tuncnbsp;imfederitfiminunditiä.nbsp;feitf ƒ feptem autem dies in fanguine quidemfuonbsp;l ?'PoDnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^^excontaäueiusnihileale
^^^'’ßatur, locum tarnen cœtuf er eccleßa* dijj r ‘'''f'icre prohibetur: er dicuntur hi feptem diesnbsp;oif^em ßxminam par it, lex dies duplianbsp;^iHiitJ^‘'^°^^ecimtaxat,infuperreliquos dies, ;^uianbsp;fonguine, duplicesßcit,fexagi»afex:nbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mpartumafculiquadragmatin
S{j!^^°S^‘^‘i'e5pargdtionis,
!k’'i«o^fu' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;circuncidetur caro præpu-
'1'*' Qfl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦
%0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er non anteacircuncidendaefl
hiQn^^hnonfoluminmyßerio perßdionis exnume circuncidedumnbsp;5iiib ^^^ircuncifusmemineritfßcut ex mundandumnbsp;t(^ ^^!‘Zlt;ituießdßgt;urcitifs,fedetiam adparuulifaluanbsp;uulneris non poffet perßrrenbsp;1i«jjnbsp;nbsp;nbsp;quot; «c recens natus ob nimiam teneritudinem, ut
tune poßil. N« id ali^uo paäo in ilet^^'’^r‘gt;lutisanimiedi)ßrtur,etiam ß anteoäauumnbsp;enim tarn carnis dreuneißo, quamnbsp;exfoedus cum patribiu initam in fianbsp;^Hïcnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exquot; folos,tam inßntes quim adul
ntaximi bonitos eß flnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tri J”nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;focramentis quibufeunq^^
diebus manebit in fangui-* Omne fanäum non Vnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in fanduarium, do-
biesp^^’'’^’^'^diespurifîcationisfuae.
1 nbsp;nbsp;nbsp;^'^'0nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;™ eerto numeroßntuit author nd
Una fceminte,er ut fortior fiter man **! '‘^°gt;ueletia^
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^^ß^Pore,Similem tarnen medicinam in
1 Sdiil,' p^^°ms periodumnon fine magtu. ac raa 1 *'^’t^** *** quicontempferit er temporis acnbsp;fill temerc wpegerit, nwnitis donüni tarn pa
THASRIA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;154
tn*«« confulentis er prtmonentis non dcqiiieuerif,uitifs naturte er corporalibus inde fubfequentibui mutlis ernbsp;tnagnis incomodis,non knpune ßbiacebit fua culpa.Pronbsp;bibitio deni^ defiequenuinda fandificatione uel coetUfnbsp;non culpamamtnagnâindicat,fedmunditiâ fandificaanbsp;torum commendat,ne natura externe poHuat, quod eleanbsp;äio diuina in ßiiritu confecrauit: mundumq; conferuarinbsp;mandat,quod pollutü,nocerc non fibifed homini potuib
5 nbsp;nbsp;nbsp;Sin autem foeminam pepercrit, immödanbsp;crit duabus hebdomadibus iuxta fiuxu mennbsp;ftrui, SiTexagintafex diebus manebit in fanguine purificationis für.
Secundü iam prlt;edida maior débilitas medicina pro lixiore curatur,ideo duabus hebdomadibus poHuitur pronbsp;faemeHa genita, quia prolixior fluxus ut plurimu locumnbsp;inuenit,er duplo quo^ diutius arcetur à fandis^Aüegonbsp;rijs Opus no habemus in explanandis bis locis am claris,nbsp;nonreclamantibtts naturte er rationitquis enim ignorâtnbsp;prtecepti huius rationem congruißimä,niß p quis diferinbsp;men ignoret corporis utriufq^ fexusf
6 nbsp;nbsp;nbsp;Quum^ expleti fuerint dies purificatio- Cnbsp;nis für,pro filio fiue pro filia.deferet agnumnbsp;anniculum in holocauftü,Sf pullum coium-bx fiue turturem pro peccato ad oftium ta-bernaculi teftimonii facerdoti,
Gratias fibi dominus reddi mandat pro dato femiiie bumano, er pofleritatis munere, utq^ no tam naturæ donbsp;num credaturquàmdiuintemifericordi^e.Agnus autemnbsp;anniculus pro redemptione infintis exigitur à domino,nbsp;quia er Chrißi morte innocentißimi agni toHentis pecanbsp;cata mundi faluandus fit infins, er uirtutes agni tota uinbsp;ta imitanda er meditandæ, ut er peperijfe peccatit feianbsp;tur,quodflatim expiari facriflcio necefie fit m fymbolonbsp;agni:no quod peperiffie peccattmi fit, fid quia quod ge«nbsp;nitum eft,peccatooriginAli obnoxium credatur,er exanbsp;piationeindigens iuxta itolunMem dei,
7 nbsp;nbsp;nbsp;qui offerer ilia coram domino, 8i. rogabitnbsp;pro ca,amp; mundabitur à profluuio fanguinisnbsp;fuitifta eft lex parientis mafculum aut foeminam»
Sacerdos facrificium ofivrat er orationcm pro mu» liere,non pro peccato contrado concipiendo uel gencanbsp;rando hominem, fid pro recuperanda fanitate corporisnbsp;er animte pro filijs generatis, pro dono circumfieélio» P“quot;’nbsp;nis maxime neceffariomulieribus circa educationë proanbsp;lis,ubi quotidie tot ingruut pericula paruulis, ut fineffenbsp;ciali dei gratia er angelorum cuflodia ad atatem tn quanbsp;fibijpfis pro/ficere poßint no ualeanl pertienire : ut nonnbsp;folum priuaa oratio neceffariafit parentibus er nutrianbsp;cibui,fid etiam publica er feriofa » Super quo non raronbsp;plebs eß ecclefiaßicaadmonenda, ne fiant ficut equus etnbsp;mulus quibusnon eßi/nteUeilus.Quin er ßafim poßina Orandumnbsp;teUeilam coceptionem precibus infiflendü eß, pro filicinbsp;proceflu naturlt;e,er anima fanëliate imbuenda:pc enimnbsp;dominus orari uult,er i» omnibus præ oculis haberi. Acnbsp;deinde diligenter commendato fætu ciementilt;e dei, nonnbsp;eportebit in partus periculOf^ de baptifmi impoßtbiU
-ocr page 294-|
• E VIT!CVS fetfe tyi/ktrt:non ctiim abnuere detu poteß ordtiones ftde Hum pro gloria dei cr falute animarum delatli?^. D nbsp;nbsp;nbsp;Quod fi non inucnerit manus cius offert b reagnum, fumet duos turtores uel duos pui los columbarum,unum in holocauftum, 0(,nbsp;alterü pro pcccato: orabit^ pro ca faccrdos,nbsp;amp; mundabitur. Tnrtar« e» tolumba. Turtures cr columblt;e ßlios pauper puerpera WBHM iat,ne grauetur impenßs, esquot; impoßibilitaf non excufet,nbsp;caßiatisacfaecimdiatK gratia, percolumbam ac turtunbsp;tes fignifieata,augeatur: conßrenda per gratiam domi*nbsp;tiißenim turturconiugem cafuperdiderit,alium ultranbsp;non quarit, Vtraq- auis pro cantu gemitum habet, çrnbsp;fanâorum trißitiamßgmßcat:ßmplex er pudica ßde»nbsp;Hum conuerfatio gratum eß facrißetum domino, Proli»nbsp;ficatio autem wßgnis non eß indiciumßrnicationis,fednbsp;domino placenlis pudicitiie ß ad dei gloriam filij deßde»nbsp;rentur, Caßtatis torin mmaculatus, ut ßt inreligioßfnbsp;natrimonio, conferutfur, qmndo^uidem paucis daturnbsp;gratta uirginitatii perpétuée, ea quidem in qua dominonbsp;feruirigratioßui poßit quam fit in fanóio coniugio»nbsp;_____^CAPVT XHU Ocutus^ eft dominus adMofen amp; Aaron,dicenst SatuunturhicàdoifünolegesfacerdO tibtu, feewtdum quas de uarijs lepne ße» Conti^oG uiiaudi. eiebui decernere dcbeantfiuxia officium Ulis iniungen^ dtun. Id certe quod omnium maxime chariati feruit, ernbsp;tranquiUitati reipubliclt;e er incolumitati ciuium er pu»nbsp;ritatijut contemnenda hiec caufa nequaquam fiterit à fi»nbsp;delt legistatore,qualem dominus pro fuo populo fuo Jfiirinbsp;tu inßgt;irauit,fJon enim fernere uel per impatfentiam autnbsp;coniemptum infirmi iß abqciendi erant,uiandi, uel fe»nbsp;gregandhfed ij foH er eo tempore quamßerimt de pernbsp;niciofa ac contagiofa tue conui^li,comprobati,er certonbsp;adiudicati à peritioribiis,non qudcum^ ratione,fed legenbsp;niediante,qudin domtnus flutuiffet,Et inßper ut qui faninbsp;funt, fed natura ßrmidoloß er abhorrentes, à quolibetnbsp;poBut0 uel contagiofo morbo, fine horrore conuerfarinbsp;tutius poßint, er ßae mentis angußa cum iUis hemini»nbsp;bus quamlibet infirmis, quos iudicto facerdotu certo feinbsp;rent declaratos fine morbo contagiofo languere. Homo in cuius cute carnis fuæ ortus fuegt; rit tumor uel fcabies ( ßue pußula ) aut quafi lu eens quippiam, amp; erit in cutecarnis fuæ pla-galepræ,adduceturad Aaron facerdotem,nbsp;uel ad unumquemlibet filiorum etus facer«nbsp;dotum* QHid circa htinc locum fan^licr eruditi patres tra dider'mf, confiât, aUegoriaspotius traitantes, quàm utnbsp;ntediciihie obferuationes adducerêt pro explanations re»nbsp;rum quas hic Legislator traâat. Et qualis fit dtfivrentianbsp;inter tumores,fcabiem,pufiilas,lepram medicabilem crnbsp;immedicabilem,qudlis fit nuttatio colorum 'm cute, car»nbsp;tte,pilis,fanguine,necà lud£istraâatoribus 'm hunclo»nbsp;cum dignum translations muenio, Qui er ipfiteque utnbsp;«J ncmind’f« gemmarUfarborumtaMtemter animalium. |
THASRÏÂ. i)ic quo^ de plagarum nonünibus refolutt certi altquid priecipiunt .1« Td/mudifis denbsp;fuperßtiofe feripferunt, qu£ tutius à medicis «4quot; **nbsp;quiri cr traéîari pojfimtficut er debent,quibus Mnbsp;cernsndi prou'mcia delata efl, qua olim faeerdotdnbsp;faieißngebantur, Quifacerdosqoum uidcritlcprann*’ te carnis et pilos in album mutatos colof^nbsp;ipfam^ fpcciem Icpræ humilioremnbsp;carne rcliqua,plaga lepræ eft, SC. uidebit^nbsp;faccrdos amp; contaminabil cum»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Nemo 1« propria quacûqi caufa legali erit, ideoq; non fuo iudicio leprofus relinquitlffnbsp;iepra fußeClustqui ut plurimitm tardius e^nbsp;perfuaderi uel credere poffuntfe lepra aßerßfinbsp;alqs fußnent iudicari.Ad facerdotem iudiciumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iiß ßrtur,ut is fideliter, erudite, er fine perfon^t^^^^} piioae iudicet.Cuius fententi^ ßtur,nonnbsp;tis,fed etiam à fanis,ne uel amicitilt;e gratianbsp;uere domi priefumant qui fit excludendus, uelnbsp;cotemnere eu qui examinatus à facerdoteabß'‘ '\^ Sin autem lucens cädor fucrit in nis fuæ, nec humilior cute reliqua, amp; P**'nbsp;loris priftini,recludet faccrdos plagäi^P ‘ bionfufficit plagam aut luem quameun^ fettem femel tantum uidi/fie, fedßpius er P’^*^ .fiifinbsp;lapfu exploranda docetur 'mfirmitatis conditiO‘^‘’‘^nbsp;w caufis pracipitanda fenSentia eß, maximanbsp;caufis languorum,Et quum tarn diligens 'mquiß^^'’nbsp;«lt;t«r diuina lege examinationi leprofi,non pti^'^nbsp;ror cur non ex urina coBigi iudicium, uelnbsp;phlebotomia lexdomini decreuerit fumendutttnbsp;quodnoßrismedicisßrtaßisappofitius uideretuf'nbsp;men ut de urina nihil feriptura meminit mßiei^nbsp;fanguine ,ßc exißmare cogor fitüaeißimum id (1/nbsp;dum, qitandoquidem 'm diem er noClem ob di(f^nbsp;tnutantur,ut fi quis urinam coBigens iuucnis,fi''^’^ßnbsp;tnulicr,fobrius,ebriofiu, uigilans aut fomnoltt^^f^jiitlnbsp;riensuel exhaußus,aqua ueluino potusnbsp;tctiui,id^ multipliciter,laborator uel otiofus,p'‘^^j^ii'nbsp;tnacer,fanguinetis uel melancholicus, debili^nbsp;nis uel ßrtis,delicate nutritus uel rußciter,fiud‘^l^i!iinbsp;rarum uel agricola,aut ßber,uinitor uel pifi^‘!f.’nbsp;iufmodi uehementer multa, qute omnia notabif^^^^tsnbsp;urinam quàm fanguinem mutant etiam in horttf-^inbsp;fiidfum habeamßBaciß'tmum 'm his rebus iudicit*nbsp;ex eorum tantum conßderatione fumitur, 0quot;nbsp;de omnibus iftis er adhuc pluribus capiatur ¦nbsp;taßis ratio eß cur diuina lex de iBis nihilnbsp;tantum de aßeClu coloris,tumoris carnis uelnbsp;expérimenta capiendo ex lapfu temporis finbsp;riaadfint, ut prteferuatiua tnedicinalMnon^nbsp;tur'mterim, Sc confiderabiteam facerdos die amp;fi quidélepra ultra non creuerit, •nbsp;rit in cute priores termiooSjrurfutn*^ |
LEVITICVS
( J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diebus alqs,
do« f - J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contemplabitur cum faccp
Cf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obfcurior fuerit plaga, amp; non
tft . S* gt; mundabit cam î fcabies fua,ÔC mundus erit,nbsp;O' h °^*(rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;recluditur, ut multiplici inl}gt;eâione
Pgt;^o ittiotte dißridiuf ac certiui iudiciu deccrnAtur. concurrentibuf /tgtiis leprofiu iudicandiunbsp;colorii fiAturalif pilorum m al»nbsp;«liqnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;album colorent, tranßtarentiant
lidft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• cum mufculorum fub carne de»
^^‘r^fi^^foHtocarodetnißior.
red^^ ® poftquam à faccrdote uifus eft Si d«. ”gt;unditiae,iterS lepra crcueritjoftcnnbsp;^‘'“•^««unifacerdo«,
in ^'’'‘^fbitfacerdos, SCcccc ferpfitfcabies immunditiæ condemnabit eum fanbsp;^Sltpraeft.
hic doceturfecuftdumtempuitnagisac fQ^'^^^l'^^f)lt;^o'tccf‘tgt;tS^‘'’cnt tmiuerfum, noftnbsp;feitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;^delain jù»
cttia ' quitdam humorum ZT corporif puriß» corporis totius con
tumor albus in önni**^**^ ’ capillorum mutauerit afpc^nbsp;^ni’*P^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^pparueritin
coffc^tteiiter pr£cipitur,pro ut iudi Ujnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uiua per fignamutationum in colore cu
coiii),tiulnere lepra inߣla caro ^ui in Conntho,quia mani»nbsp;fy ^'’^pcßiOfä fanäorum tabernaculoremouitCfnbsp;t{^ gt;'^^'tiiidit:duei» lt;}ttum injj'exijjet fecundo, pceni»nbsp;'' ‘^i/fetfufcipiiußit.
ta-T*‘a«ctuftiflima iudicabitur atqj inoli-non'*’ ^ontaminabii itaqj cum facerdos, 8i C5''''^‘*dct,quia immunditia eft,
lt;iiciturfacerdos leprofam, quia cont!i'i pfonuciat exofpcio, Certa er pu»nbsp;bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pwnictntur^ CT ^ua omnibus maniß»
Sin 5’‘‘ß'‘0«e«0»fgent.
Cüte amp; effloruerit difeurrens lepra in Pite’itf ®P*’^«ritl«pta omnem carnem à ca-’o‘’«m?a(îf’ quicqwidfub afpedu ocu
’^’iudic k”^‘“8 »
fa fit quod omnis in câdorem uer
femper pgnificatur uera lepra, ^^'’*11 r U * er non efl lepra, ut ß quis hörnbsp;corpore,putredinehumo»nbsp;omnia exterioramembra;ßgnuntnbsp;[ t ^^'^^^Mtura,cijcientisfoeda,fe^ipf4inpursan
T H A S R 1 A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IJÎ
tfe, Ijeo uocatur lepra mundißima, quia non eß qtialis uidetur, zSquot; non efl homo alts ut leprofus iudicandut,nbsp;fed mundus,
i4 nbsp;nbsp;Quandouerocarouiuensineoapparuegt; C
ritytuncpolluetur,
I y nbsp;nbsp;nbsp;ÔC uidebit facerdos carnem uiuam.Si inter
immundos reputabittcaro enim uiua lepra afpergitur,inimunda eft,
16 nbsp;nbsp;Quod R rurfumcaro uiuens uerfafucricnbsp;in alborem,uenietad facerdotem,
17 nbsp;nbsp;nbsp;confiderabit cum facerdos, Si eccemutaanbsp;ta eft plaga inalbedinem,8i mundum eftenbsp;decernet.
Haäenus de duplicil}gt;ecieleprte,quarum prima co= L'P« ’t-gnofeitur cx albicanteßgno in cicatrice er in cute cor» amp; public poris, zr ßgnißcat peccati alicuiu« prieteriti uel dudum quot;orum.nbsp;comnüßi indicium, er ueteris erroris patens ßgnu non»nbsp;dum faanie confcicntia;. Secunda autem quie omne cornbsp;pus tegit à capite uf^ad pedes, ßgnificat ignarum pec»nbsp;cajfe, er de deo firßtan audiffe mhil, nefcire magnitudinbsp;nem fui criminis, er ob hoc ab alijs ut improbus indicannbsp;dus,utide aliquando refipifeendi jßesßt,ubi à facerdotenbsp;admonitus fiterit, Leuius enim corriguntur publice cri»nbsp;tninoß quam hypocritlt;e, qui qutimfe fanilos ßmulent,nbsp;er haberi uclint, nentiaem audiunt meliora fuadentemtnbsp;Et funt ßgnißcati per carnem uiuam in uulnere, uel colonbsp;rem uiutim,dtim non exßrore uel igiiorantia,fed ex feinbsp;entia quam habeitt peccät,hi uere leproß funt, quid connbsp;tra rationem reäi iußiq; feietuer peccant.Si amen de eanbsp;dem fud iniquiate erubefcerecceperit qui alis eß er rc’*nbsp;ßpifcere,non iUi negabitur paenitentia.Cofeientia enimnbsp;timoris dei/ßcmßcitemcndatioiiis er falutis,Ciiiamli»nbsp;bet enim quis uel ignoras, uel per libidinem er daa openbsp;ra peccet,ßtimorem dei non abi/cit, fed iudicium deißsnbsp;turum credit er timet, non toam abqdt honeflatisnbsp;curam,ille fuo tempore uerbodei lucrabitur,er non eßnbsp;abqciendus inconfulte er uelociter.
gt;8 Caro autem Si cutis in qua ulcus natum eftSifanatum,
19 nbsp;nbsp;nbsp;Si in loco ulceris tumor albus uel lucida al
bedo fubrufa,uidebitur homo à faccrdote:
10 nbsp;nbsp;qui quum uiderit locum lepræhumilio»
rem carne,Si pilos uerfos in candorem, con taminabit eum facerdos, plaga lepræ eft in ulnbsp;cere florente,
!• • Quod fi uiderit facerdos, 5i ecce non eft in ea pilus albus, Si uicina came non eft hu-milior,fed eft obfcurior, recludeteöfeptemnbsp;diebus:
1-1 Si liquidem creueritin cute, adiudicabit cum lepræ:
1J ^fin autem ftcteritliuidus color,non fcr-pfit in loco fuo, ulceris eft cicatrix, Si homo mundus erit,
Vlceriscaufaeß,quum incorpore humorfordidus abundat er noxiusiia er WJ onima dum mtmumdie cu ¦«nbsp;. piditates çrfordidte cogitationes efßruefcumt, qua Kamp;i
5
-ocr page 296-3^
33
D
14
55
36
37
Vftio car/ «lisamp;fpitûnbsp;tui.
per pJcl grathm in C Mfltmt fatMtorem cur dkl /ùerîntf reßdetamen cicatrix dißii}}ilisrcli^uocorpori,ttecfenbsp;patitur expiari uerbo domigt;ti,fed femper acquiefeit prianbsp;rii uit£ deßderijf cui maHet mpikreßibentq; adhuc quanbsp;non licetit,lepra eß : ita enim diligenter dare aßjiciquot;nbsp;entibui apparet adhuc ilia cupiditat exßgnii uerborumnbsp;ac ßudiorttm,qute er niß uerbo domini ßinetur,ad mornbsp;temduceret çr deßieratioaent: oflenditq} huiufmodinbsp;macula humilem ac deiedam animam adhuc lepra ma=nbsp;culatam.
Caroautem fi fuerit in cute eiusaduftio ignis, 8C fanata aibam fiue rufam habuerit cinbsp;catricem,
conüderabiteam facerdos, amp; ecceuerfus eft pilus in alborem,äf locus eius reliqua cu^nbsp;te efthumilior,lepra eft,quæ in aduftioneefgt;nbsp;floruitjContaminabit eum facerdos,quia planbsp;galcpræeft.
Quod fî uidenteeum facerdote pilorum color non fuerit immutatus,nechumiliornbsp;plaga carne reliqua, 8C ipfa lepræ fpecies fue^nbsp;fit fubobfcura,reciHdetenni facerdos feptemnbsp;diebus,
8C die feptimo contemplabitun fi creuerit in cute,contaminabit eum facerdos,plaga lenbsp;præeft,
ßn autem in loco fuo candor fteteritqut non creuit in cute,fed eft obfcurior,tubercu^nbsp;lumcombuftionis, SC idcirco mundabitur,nbsp;quia cicatrixeft combufturx,
Egüde ulcere quod aliquaagritudmettegledacar» tus gener atur er pro fiât. vlcuf ergo carnif noßra, eßnbsp;tiolupta5,cbrietai,caßrimargia, qualuxuriatite corpo^nbsp;re er infeipfo pruriente proueniufthNunc de plaga manbsp;iore,exußioae ignis^Videßnon adußio eß 'm omni ani«nbsp;ma recipiente iacula ignia diaboti,aßida camali amo»nbsp;re,uel quie ßruet cupiditate gloria humana ,uel aßibusnbsp;ira et ßtror'ts 'mßÄmatunquißßrte curetur fide 'm chnnbsp;flum,mcipit tarnen iterum ueterif uitijßudum ex obdunbsp;da cicatrice profirre, nec exaquetur cicatrix ad reliquinbsp;corporis cutem,fid fit humilior,er colorem lepra retbnbsp;neat,tunc enim lepra 'm adußione refloruit, er ideo im»nbsp;mundui à facerdote iudicatur^
^Vir fiuemulier in cuius capiteuelbar^ ba germinauerit lepra,
40
5®
uidebit facerdos luem : 8C fi quidem afpe» öus eius humilior fuerit cute reliqua, óC ca-pillus flauus fubtiliorï cótaminabitcam,ini'nbsp;pctigo,lcpra capitis ac barbs eft.
Scabies m capite 0quot; barba contagiofa er pottufa Lepra eapinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difiernenda docetur ad literam,tepra capitif
'mtettigi poteß 'm eo qui non habet caput Chrißu/m,fed alium aliquent uicariü uel mtereeßorem aut faluatorem:nbsp;uel qui cum uirüiter agere deberet, ficilc umcitur i peenbsp;cato,adolefiètia uitijs impeditus, cum maturitaiem uitanbsp;pra fi firre deberetßcpram barba perpetitur. tAulier lenbsp;fraai 'm capite habere deßgnaturji uirii qui caput mu* 44
Herts eß,id efi,dodorem pottutû habeat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
Sin autem uiderit facerdos plagao*P| amp; locum maculæ squalcm uicinaenbsp;pillum nigrum nonadeffeirecludelf^»”nbsp;ptem diebus,
amp; die feptimo facerdos plaga Si non creuerit macula,ôC capillus fuinbsp;eft,amp; locus plagscarni reliqusxqual**nbsp;radetur (fcomo) abfqjlocopforx,^**’nbsp;detur feptem diebus aliis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, jjt
Ex tfidoro lepra color pattidfti,itnbecitteitifi'^j^ , gnificat:Rubeus,inentem itifidam cruore hotuity'^ni |nbsp;bus,hypocriticaaccofidareligio,erdefi!lfi^i*^^ *nbsp;gloriatio.-Liuidus, inuidiam naturaliter 'mdicotnbsp;perfidiam uel idololatriam: Toto corporeßoreß^nbsp;pra,auaritiamgt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.in
Si die feptimo uifa fuerit ftetiife loco fuo, nee humilior carne reliqua»nbsp;dabiteumjotis^ ueftibus fuis mundn’
Sin autem poft emüdaiionemrutü*^ uerit macula in cute,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|juf
intuebitur facerdos no qu^reta»”? utrum capillus in flauum coloremnbsp;mutatus,quia aperte immundus eft»
Porro fl ftetcrit macula,amp; apilli rint, nouerit hominem fanatum elfe,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
fidentcr eum pronunciet mundum» m
^Virfiuemulierincuiuscutecaiu^®*' 1 paruerit color albus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒgt;
Hieronymus tPeccataaliqua ante baptiftftf^^jjf miffa 'm baptifino diluuntur,alia pofl baptifiaidgt;i^nbsp;ca à facerdote tufa donantur : Grauiora autewß'r^nbsp;M ecckßafiea er oratione futit purganda: qu^nbsp;bilia fttnt,dco iudiei refiruantur. Eft lepra qu^nbsp;mtindari non poteß,er ideo extra caßranbsp;eß crimen blajfiheima quodmjfiiritumfaudu^nbsp;mittitur^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^1
intuebitur eos facerdos t fi depreb«’’®^/ fubobfeurum alborem lucere in cute,U]^j^,jnbsp;la eft coloris candidi efflorentis in cute,*nbsp;momunduseft.
Quando 'm alba cute apparent macula nigrlt;a fa guttaram 'mßar,ut 'm rufis hominibus, 'nbsp;dunt complcxionem minime^ impuram.
Vir de cuius capite capilli flunnl»^^ amp;munduseft:
Sffi à frontececiderintpili,recalua“ munduseft.
Sinautemincaluitiofiue in recalua^ alba uel rufa plaga, uel lues exorta fu^^nbsp;pra florens eft in caluitie eius uel innbsp;none eius.
Et uidebit cum facerdos, Si. ecce lum plags albs amp; fubrufs in caluiu^^jjjinbsp;uel in recaluatione eius fecundum fu*^nbsp;leprs in cute carnis,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, j
homo ) leprofus eft, immuiJU” ^,(4
38
39
4»
4^
/
|
LEViTtcVS fie ƒturn impurîtatîsnbsp;f^dosjin capite eius eft plaga ipfius. tfc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itgt; caluitio «et ,qutefffquantitmex feipßsmtmd«e fimt. •gt;11% nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;heecreßruftturadani* , »xfcimiea^uie fui natura emortua fufttabifcitae W** r’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicatur. Scdßiant purificata reputa ƒ JocdiiijîM or humiliui quant dignitoi puritatif ex* J?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uidebutur,leprofam reddent animant. ^*^8° maculatus fuerit lepra, ha ƒ’^eftimenta dilTuta,caput nudum,os uenbsp;Lnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, contaminatum ac fordidum iî ï’^’bit. utiliter docet htte liter a, dam momenta internbsp;M '^^^l^i*^ando pro fua miferia fe credat abomi*nbsp;conßatrum acnbsp;|«o '^'^^’’’pffare atq; cauere debere doceatur,neßnenbsp;•fHbexitiam importet.lnanbsp;fjQif^’^^ê^deiadmonitutufui ßbi uenire banc exclunbsp;ifftp^iieutia (3^nbsp;'‘iviunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uolumtate et decreto:cui omnia fer fti^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CT necistqui noa r^orum cafus, cr ordinal bonis m bonum^ N, “dfuant gloriam ad quam condita efl om»nbsp;tnj'jj?''*’» amp; ad exercitationem eleâorum.Vefiimenanbsp;*'*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptieeipiantur, ut à remotis cernan humilientur, V eapitenudo çr lubro ’Juj f * tfpore quo leprofus cft 8C immun^ W.- habitabit, extra caftra habitacu- s *’’'0^7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;leprofai, quia ab eccleßa quo ad habia f^aratur, amp; extra confortia hominum, non ßngulis utmonachicommorentur:nbsp;Gnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;leproß cohabitare, ut in Euangea 4 w nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mumdarentur^ *quot; pïagaleprae ^^l’neajuel in uefte linea, **’* fubtegminc lineo, ptllçquot;*o aut in pelle, uel omni confeâoexnbsp;1 ^lîf quot;flpfjj ”’erit plaga uiridis, uel rufa in uefte, ftaminc, uel fubtegminc uelnbsp;re pellic’eo plaga lepræ eft amp; in- fph ^acerdos plagam.Si redudet pla ,Vi£'ngt;diebus. ?^Sîaî autêpiagam feptimo die, quia cre-rielin ftaminc.uel in fubte-f ’’'pelle,uel inomnioperequod hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pelle, lepra manifefta uel per- CojïjI, ƒ P'aga impura cft. d I ueftê, uel ftamen.uel fub-û'?’cor lino.ucl omne inftrumen huiufmodi plaga,nbsp;f îeuidenseftjigne^comburcnda» 4) îo II |
T H A SI RIÄ» 1J6 De He/îüMfnforttm lepra,qu£ in ufù lud^tfrumßerit, Lept» o«., fp^ uiderint,nos noflris temporibuf leprofos ex ueflibitsnbsp;nimium multos toleramui,quos non mdumentafideliuntnbsp;hominum geflare cernimus, fed laruasßrumflatronum^nbsp;fine cerebro flultitiä fuam depradicantiam, tot infeißfunbsp;risinfolentißimis cr figurisfcurrilibus^ut nihiluaniutnbsp;cogitari poßit : interim tarnenßtali flultitiäßbi placeranbsp;poffiint, er catam prudentium minime abhorrere, er*nbsp;tolerari ab aque infants magiflratibus,decoccionem bo»nbsp;normnà fubditis aßgt;icere ualentibus,cr ßuere infanianinbsp;plus quam beflialem, hominum tantos labores inanes reänbsp;dentium er perdentium^ Quod ft uiderit facerdos, amp; cccc non fer-pftt plaga i n uefte uel ftamine uel fubtegmine uel in omni uafe coreacco, Tuncpræcipietfaccrdos,8f abluentidin quo eft lues, Sc indudet illudfeptemdiebusnbsp;altis« Et intuebitur facerdos poftquäablutum eftplagam ipfam, amp; ecce non mutauit plaganbsp;fpeciem fuam, 8i plaga non creuit, immun«nbsp;dum erit, igne ipfum comburetur, profun-dataeftipfa in caluitiefua uel in rccalnatio-nefua. Et ft facerdos uiderit obfeurtorem fadant efteplagam, poftquam abluta eft, rcfcindec 'nbsp;earn de uefte, uel de pelliceo, uel de ftamine,nbsp;uel de fubtegmine. ' Et ft uidebitur adhuc in uefte.uel in ftamine, uelfubtegmine, uel in omni uafecorea-cco,ftorulêta eft plaga, igne comburenda eft, cum illo in quo eft plaga. quot; Veftem autem uel ftamen, uel fubtegmen, uel omne uas de coreo faäum, quod lauabisnbsp;Sc rccelferit de co lucs,abluetur tarnen fecun-do,dCmundumerit. Ifta eft lex plagx lepræ ueftimêti land, uel lind, uel ftaminis, uel fubtegminis, uel om«nbsp;nis uafts coreacd, ad mudandum ipfum, uelnbsp;contaminandum. yj y4 55 5^
Ï9 Quarimdam gentium munditiem uidemudcrlegi'* mus ttimium notabilem effecr fiiflfefquotidianos 'm ab*nbsp;lutionibus, CJquot; uelminimam maculam ßrrenon potenti*nbsp;hustet tarn lana, quam linum alieubi fordes contrahit uixnbsp;tolerabiles, ut mirandum non ßt,ß ludais quo^ ob muttnbsp;ditiem ueflium lex feripta eft, qua admonerentur de in«nbsp;teriori cordis mutiditia à peccati5,e3‘affèftibus (mpuris^ fîcut erex fimbrifs hyac'tnthini coloris iubentur content plari cceleflia,ct infcriptis literis admoneri diuinic legis. ^CAPVT XIIII. D»pcutus^ eft dominus ad Mofcn, A ^Odicens: Mandatum damini de leproforamemun a'iuajvie, __^^lt;ilt;«fio»K «eque neceffariumfiit ïudaico po«nbsp;pulo, ad muttditiam infignem natura uel fuperftitionenbsp;propenfo.Et earn deniq; fieri oportebat non paucis cerenbsp;monijs^ac p»WitK,ç{ w diuiiu, authoritate fubnixtï,^«^ |
- , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.-LEVITICVS
Lepra qua nbsp;nbsp;nbsp;Mnlttï 4c opexo/« exefcitijs leproforuui contägioa
*1111^mu°tis opiniotcMcitcf concepts, cr horrorpericuli, utfit emundatw m pefie l(thoranubits,iiit)n tttm utixic fiibter^gii0ttur^utnbsp;tx commutti ediHo de diuitia fententia cordibui,et phattnbsp;tafilt;epopuldrii/ngeflâ perniciofit lues, ad uitdndum itnbsp;lorum cOn/ortium ùm afilea, poft uerattit certnitj de ce^nbsp;nbsp;nbsp;5,
lebrem ht ecclefia emundatioaem denuo eximeretur fin« ßbttt unlgi^nbsp;nbsp;nbsp;opinio horrid£ impuritatis ßrmidolofo’^
rum imttginAtioni eriperetur 'm tottmt., ImdginAtio cn'mt folet hii rebut obejje pluritiuim j ZT ßcere caftum (^uoinbsp;diciturO idea eidem lege det confiilitiir,prolixi5,opero^nbsp;fis cr publicte deldth coram populo udrijs ZJquot; fubitidgnbsp;multis ritibui, quos harum rattoniim igwus uix legerenbsp;dignetur, ut-fuccedens animi eleudtio priorem fui deieanbsp;{lionem eliminet, orpofterior cidre declurata ueritdf punbsp;titdtisi priorihorrorh opinioni cotifulat: eam^ polen^nbsp;ter, quod ßäu dijficile fùerit di/fieUdt crabigattAd loanbsp;gum ergo cr pluribut iubetur celebrari t« eccle/tu le^nbsp;proformiri pitrifiedtio, ßue proprie dióla ßuead hardtnnbsp;putataßmiliiluesquiecimq;horrida, et^;perferibiturnbsp;diuind lege edo£ld, qua confcietitilt;e fragiles firtius con=nbsp;firmentur et certiores reddanturt^ H^c nonfrernenda ra Snbsp;tio legis prieftat^ er confirmior rationi ufdetur^aliorumnbsp;allegor'tjs multo 'mgeitionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;labore coticiniutiis mhumc
locum,iunis^figmentis er noHnumquam ridicuUs^
± Hxcefttexleprotijndtemundationisfu^ adducetur ad facerdotem;
Sacerdos qui leprofam,hoc eft,borridd qudcun^ lue eontamittatum iudicauerat prius excludendum, is tube»nbsp;tur denuo diligentius injfieild reßrmdtionecomplexio»nbsp;nisrecantare ßententiam ef cdufds oftendere reddihenbsp;fdttitatis.
5 Egrediewr autem facerdos extra caftra^ 8C uidebit facerdos, ecce fanata eft plagaie«nbsp;præàleprofo:
Medicui lt;egrotum qui ßerat decedereiubetur,fdcer dos ac iudex fanitatis, leprofutn dei dono er naturtc alt;*nbsp;äiottibus emundatum,
4, nbsp;nbsp;nbsp;Et prxeipiet facerdos, amp; tollet pro emun^
dando duos pafferes uiuos mundos,amp; lignü cedrinum, Ä coccum bis tinflum, ÖC hy^nbsp;foputn.
Pafferes,uel ut Origenes mtellexit,gdllin£U, quales et hodie 'm ufu ludlt;eis funt 'm fuis purifieationibus,ut ea minbsp;hi potior mterpretdtio uideri poßit, qudnquam alijgene ¦nbsp;rale nomen auicularum definiant, quod auolarenbsp;'m campum poßmt, er uitare hominum focietatem ma»nbsp;mundatio*'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gdllinis.PaJferes 'mquam duo,li»
fitmuitis. gnum cedrinum, coccus tortus, hyfopus,Uiis fitiile.aqM recens er uiua,feptena mißio 'm aqudm,uel aftgt;erßo,uenbsp;ftium ablutio, pilorum rafura, omnia pertinent ad cele»nbsp;bre teftimonium puritatis reftitut£,ex fententia er prie»nbsp;cepto dei ,cuiui folius eft oecidere er uiuificare, plaganbsp;africere er fanare. Interim tarnen uidentur pafferes iUinbsp;pree fe firre ßmilitudinem duorit hircorum, quorii unufnbsp;dominooffvrtur, alius meremummittitur, ut hicunui lonbsp;mtmoletur fdltereuddat'm campunit Ncc maftatur unid
H E Z O R Ä, ßneligno ttmpoßibileeften'mtßneligwicrucisnbsp;lepram purgari, quo faluator prineipatui ernbsp;triumphat, er coccus quoq^ facri fanguinisnbsp;hyfopus propetloris confeienthe expurgttioquot;^nbsp;adhibituSt
lubebit^ facerdos , 8C immolabit rem unqm fuper uafe fiäili, fuper aqu^®
Pafferem autem uiuff aedpiet cuwJ'g; cedrinOjSi COCCO bis tinäo,amp;hyfopo?''^^nbsp;gßt^ ea cum paffere uiuo,in (anguineifP*^nbsp;feris iugulatt fuper aquas uiuentes:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ
Occiditurauis t« ui^èfiéiili'mquod aqua fa,ut er aquaafrumaturad purificationem,amp;nbsp;tur myfterij plenitudo 'm aqua er fanguine denbsp;uatoris exeuntibus 'm cruce occip pro expiatio»^^nbsp;tntmdhOmnis enim purificatio peccatorum ilH^nbsp;diget de cuius latere aqua proeeßit er ßnguiSt
Et afperget fuper eum qui mundaofl‘’^j^^ à lepra feptem uicibus, Si purgabii euti*»nbsp;mittet^ pafferem uiufl,utauoletinagt^L
Älauabitmundatus ueftimentafu^,^*^^ detomnes pilos fuos, öc lauabiturnbsp;rificatus^ ingredietur caftra, fedebifnbsp;extra in tabernaculo fuo feptem diebu«'
Et die feptimo radet omnem capill*”quot; jz pitisfui amp;barbæ,et fupercilia oculor‘’^^znbsp;iuSjCttotius corporis fui pilos radet,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y
etueftes fuas ,ac lauabit carnem fuam quaetmunduserit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J
Sordida ergo ueftimenta habuit ufque adhuc iß purificatur à lepra, etiam poft afrerßonem, CTnbsp;Iduarciubetur,no abijccret non en'm carnem p^ jj))nbsp;cidereChriftus uenit, fed emundare confcieiiti^”’’. jjnbsp;ttouitate uitlt;e dmbuletur^. No« Mwlt mortem pe(C‘lt;t‘’'^nbsp;minus, fed ut conuertatur er uiuat. Propternbsp;mnem pilum rädere iubetur, ut quiequidnbsp;'m anima peccatrice exortum eft, fixitq; radicesß^^pnbsp;abifrere.Peccator enim,omne quod ei nafciturßfnbsp;lio uel opere aut uerbo,eradere debet ß emundaf^nbsp;at:id quod t^azarais prohibetur qui religionifr'ßnbsp;cumbunt. Seder mfuper lauandus eft aqua,ut^^nbsp;corpore omnesfordesabifciat,ut nulla 'm eonbsp;t'mhie leprierepdeat, 0-ßc tertio mumdatusnbsp;citur ingredi caßra domini. Hon tarnen contigt;tK‘’ß^nbsp;titur mtroire domum fuam,fed expetlarefrpi^nbsp;utradat omnem pilum capitis, barba;,nbsp;quwm omnem prius pilum raferit, ut iamfattd^ T eß 'nbsp;non contrahat ultra culpam capitis, ne aliternbsp;eccleßaftica continet de diuinis fentiat dogtn^^nbsp;minerit^ uirilisatatis depofuijfrpeccata,ute^nbsp;fiat ßcut 'mßns,ablata pmiilarrogantia,ernbsp;ad Chrifti humilitatem 'mdinet fuperciliuWtnbsp;fiunt 'mtra caftra quidem eo popto, adkuc tautnbsp;domum fuamgt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ggiß
Die autem oäauo affumet duos n)aculatos,ctoiicm unam anniculan’^^^^ja,
tEVITÏCvs
WäcuIa.X tres décimas fimilæ facrifi'ciûcoh-Il ‘ oleo,amp; fextarium unum olei: « ftataet facerdos qui mandat uirum quinbsp;’’’undanduscft.Sf ilia ipfa coram domino,nbsp;’'’oftiumtabernaculiteftimoniiînbsp;Et tollet facerdos agnum unum, SC offereenbsp;’’n pro deliâOjOlei^ fextarium, À ckuabitnbsp;'înbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;coram domino,
ri f,‘’””°’’b**^3gnum in loco quo immola oietpeccatumôCholocauftum in loco fannbsp;fac’anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fie peo dcliflo ad
'fdotem pertine^famSum fandorum eft.
PoHr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adexpmmenti cerdtudinem,
»««r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pmitatem decer
quot;^iâ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adomnëautem fecuritatemin*
Retendant, publice pro recuperate '*’ ( ƒ•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domino reddende decernuntur, duobm
Ito er “gtt^ purißima, g“ o» «11° deliëlo er pro peccato et in holoeauflamnbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; lt;ifl‘tnte eo qui mundandui efi ad oflium
^titu duobuf dgnis unui quidem immolatur et eß,facrißcium pro deliäo,uirtutemnbsp;deceptam de nouo dei gratiamnbsp;^‘“’«11nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ermalorumuetequot;
^’’a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;agnufholocau*
propitiarepro ipfo facerdos dicittir ''‘Iftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trnet recuperate uirtuti5,qud pro^
cx integrofe deo obtulit,eSquot; di ’’itiK). offert. Ouïs autem que poflagnos ajjunbsp;Sinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcecunditatem fanäorumfru»
^5t iiit« r ^f°rtuiim, quibus poüet ad innocentiam totiui ' ilb irreprehenßbilis conuerfationiSt Pro tri*nbsp;»is ^°flijsfumuntur tres menfure decime fimilagianbsp;’’’à ftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inteüigamus purificationë ßeri neceffario,
trinitatisjn hac autem quinta er ultiquot; ’’quot;’ft '^''^‘one,non iamßrina,fedßmila offèrtur oleonbsp;tgt;ij^‘’'‘lerfplt;lMO oleo cyathum facerdos accipit, «tnbsp;''•Xi, piuguii efficiatur per mifericordiam, ernbsp;*'’’1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^rfflëdeat feientie falutaris, per Chrißi grd
ß^duit iticonffieëla «einbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^“l’^rnaculi, ut ßabilis ßt,et ultra nonßu»
*4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P°ßd uento doilrine non eccleßaßice^
*^®^^’eerdos defanguinedeliäi, SC ^•«Sg^^^'^dos adcartilagincmauris dextrænbsp;”’’‘*”datus eft, Sc fuper polliccm manbsp;'y “^extry, 8C fuper pollicem pedis eius
• k, ^'’P«r UM * ^3cerdos dc fextario olei SC fandet \nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ïianus facerdotis finiftrae.
p’’ped(5^'®’PP’ranguini5 i« aurem, er pollicimanut natura conßre^nbsp;^'’^dturIfDf leproß^fJon enim iam tune emunnbsp;iuffu dei huiußnodi ßgnisnbsp;''*'®Pcrf .1^’ P^ß^d mundatio aßiicienli eccleßenbsp;nî*'*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ey publice deßrebaturßcula
’ciandi feper omnia mundis, er ne f i«r 4 reli^uK ob immunditiam qua ßierat an»
HEZORÄ,’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;137
fe4«dfilt;{{«,vide(lt;«fem5«omo(ioHlfiwiecîr ft»»iW(CpM lt; rificationis eß aurem purificari,ut purus er mundusfernbsp;uetur auditus: er manurn dextram,ut munda ßnt operanbsp;noßra, ne aliquid his immundum admifeeatur ac fordi»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:
dum: pedes quoq; purificandi,ut ad opus bonum tantum modo dirigantur,nec ultra lapfus iuuentutis incurrant.
Tinget^ facerdos digitum fuum dextrum in oleum, quod fuper manu fuam ftniftratn,nbsp;SC afperget de oleo, digito fuo fepties coramnbsp;domino.
17 Etderefîduooleo quod fupermanamegt; ius, ponet facerdos fuper cartilaginem aurisnbsp;eius qui mundatur dextræ,SC fuper pollicemnbsp;manus eius dextræ, SC fuper pollicem pedisnbsp;eius dextri, cum fanguine qui effufus eft pronbsp;delido.
iS Eiquod reliquum fuerit de oleo quodfu* per manus facerdotis,ponetfuper caputeiusnbsp;qui mundatur, SC rogabit fuper eo facerdosnbsp;in confpeâu domini*
19 nbsp;nbsp;Et faciet facerdos facrifi'cium pro peccato,'
SC rogabit fuper eo qui mundatur ab imundi ttjs fuis, SC poftea immolabit holocauftum,
Septies rejßergit eum facerdos ex oleo coram domi* BO, quia à fummo noflro facerdote Chrißo uirtute multi pUs,nbsp;plici fanëliffiritut imbuitur,ut principali jßiritu confiranbsp;tnatits reaccipiat falutaris diuini letitidm,et à feptem denbsp;monibus liberetur: ut fie à peccato conuerfus, er ßgt;iritunbsp;fanëlo repletus, prioreßolam purificatui recipiat^cuntnbsp;annulo reconciliationis cccleßaßice.
10 nbsp;nbsp;Etofferetfacerdos holocauftum SCfacrifînbsp;ciumadaltarc, SC propiciabiturfuper cofagt;nbsp;cerdos 8C mundus erit.
No« f«iM expiabat eum facerdos et mundabdt quàttt iam mundam oßendebat, er ut ittundmn commendabatnbsp;iterum eccleßlt;e, eum^ quem iam ante inquinduerat, hocnbsp;eß poUutum decreuerat,
^Quod fi pauper eft, SCnôpoteftmanus eius aftequi, afTumet agnum unum pro deli*nbsp;âo ad oblationem, ut rogetur pro co,8C decinbsp;mam ftmilæ unius confperfæ oleo ad facrifîgt;nbsp;cium,8C olei fextarium»
Confulitur paupertati quo ad impenfas facrificiorum, ulone”quot;* fed nihilminus de cérémonies dgitur, Aequeenimhorro nlt;s mfidaanbsp;ri eße poterat ob diffamiam lepra pauper aediuest sine “ *nbsp;tomen agiti immolatione nemo mundatur, diues fit fiuenbsp;egentu: omnes enlm in eeleberrimo legis Mofaiclt;e agM,nbsp;er nobilißimo fdcrificio emundandi erant^ er fumus e«nbsp;mundati, qui eß à baptißa loanne pradicatus, er digitonbsp;monßratus, ablaturus lepram humaiii generis, er reçoitnbsp;ciliaturus ecclefia primitiuoritm,qult;e eß in cælis^,
11 nbsp;nbsp;Duos^turtures fiue duos pullos colum.- Dnbsp;bæ quæ afiequeturmanuseius,quorumu^nbsp;nus fitpro peccato, «alter in holocauftum.
13 OfTeretç eadieodauopurificationisfuäe facerdoti, ad oftium tabernaculi teftimont)nbsp;coram domino.
-ocr page 300-lt; M E Z o R Ä» ea kx, CT pro aeris punficatione,quinbsp;inquiMtionibui turpißimorum idoloMräruM J rnbsp;ßiijje, ut folent quortmdam turpißmorumnbsp;citiie tarn uerbä quitn operibui, a'éretn {joi)nbsp;rid pi/f, er tnundis animo,er corporenbsp;f rgo obmittenda de talibtu lex erat, fed publKf^ * Inbsp;tis commendauda eratrecoticiliatio crrepi^rg“^nbsp;ut ita dieatur, confecratio habitaculortimbomWi'^^.nbsp;rum ifraëlitarum, qui oceißs Amorrhieis amp;nbsp;populifimpißfCrcontdmi/iatißimisperomni^^r^nbsp;rum genera^pforumregionem, urbe!fUiIliü,^^^‘^^^tnbsp;pojfeffuri erant antequadringcKtos anttotnbsp;cam, er hareditario iurepoßidendapronttfi*^^^^ii}nbsp;omnia adpietatem proßttura^quaß renoudtinbsp;tnßituti uiderentur^er ad perfiäum gaudiunt'^'^^nbsp;redemptoritm,pro^ iucunda poffeßione amp;nbsp;Ionia terrie iUim fanäte hiec lex traditur, utnbsp;pialit omnibui fordibttt ,0quot; idololatriienbsp;but acIpurcüijs,heti er diacrespofitot anxiànbsp;er magna, pericula ac labores tradenda iïUseß‘^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|
tJBenrfrf de proximo«.
Egredietur facerdos dc domo ad 0^* domus,amp; claudet domum feptem dif%,nbsp;Et redibit facerdos diefeptimo,Sinbsp;Eteccecreuitlucsin parietedomus, . Jnbsp;Rideat hfc tradi in lege domini ad ufumnbsp;«el turpis anima, corpore,er ueßimentis,uerbi^gt;^f(inbsp;ribut,nihil curat munditiam,uel qui antiquitat«^nbsp;contemnit,^- occaßones ubiq; perquiritnbsp;facratferipturat, cui nihil placet niß yergiliu^gt; ænbsp;uel Homerus : nos autem charitatisfiaterntenbsp;cientes, er clementiam patris coeleßis adnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i“.
nimus gratia dei in fitios adoptionis. Munddievf‘^^i^ j ris curandam difcimus,nonfolsim ex dbis et i'nbsp;pore et aflibui,fcd etiam aeris temperië,dcnbsp;domiciliorum nobis commendatä diligëter cura»'^nbsp;muta uerbo dei,er ad internam confeientiarunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i/i
tiam, er Operti externorum iuflitiÜ cogitandatUr^ admonemur^ab externis ritibutßocisnbsp;lubebit^ facerdos Sf cruêtiapides, '^0)nbsp;bus fucrit lues, amp; proiieienteos extranbsp;ad locum immundum.
Etdomfiabradi facietintrinfecus rum, amp; effundétpuluerem quem abral^’'nbsp;extra urbem ad locum immundum: , Jnbsp;10*^
16
17
19
LEVI TI C VS
14 Quifufetpiens agnumprodeli(a;o,amp;fexgt; tahum olei, leuabit ea facerdos oblationemnbsp;coram domino,
Immolato^ agno pro deliäo, de fanguigt; neeius ponet fuper extremum auriculæde^nbsp;xtræ, illius qui mundatur, amp; fuper pollicemnbsp;tnanusdcxtræ,amp; fuperpollicem pediseiusnbsp;dextri«.
Deoleo uero fundet facerdos fuper magt; numfacerdotis fîniftram.
Et afperget facerdos digito dextræ manus fuæ deoleo,qucd fuper manu eius finiftram,nbsp;feptem uicibus coram domino,
18
Ponet^ facerdos de oleo quod eft fuper manum eius, ad extremum auriculæ dextrænbsp;eius qui mundatur,S£ fuper pollicem manusnbsp;eius dextræjSi fuper pollicem pedis eius dex«nbsp;tri,fuper locum fanguinis pro deliâo.nbsp;Reliquam autem partem oki, quod eft innbsp;mana facerdotis,ponet fuper caput mundannbsp;di,ut placet pro eo dominum.
50
Et faciet unum ex turturibus uel ex pullis columbæ,quæ attigit manus eius.
58
Quodapprehêdet manus eius unum pro peccato, 8i alterum holocauftum,cum facri«nbsp;ficio libaminu,amp; orabit facerdos pro emun»nbsp;dando coram domino.
39
Hæc eft lex eius inquofuerit plaga leprae, qui non manu fua alTequi poteft emunda^nbsp;cionemfuam.
Duos turtures pauper accipit pro duobus agnis in faquot; crißeium pro deliëlo Gquot; holocaufium,clt;eterd fiunt ßcutnbsp;pro diuitibut : fubinde reiteratis uerbis ac ßilo Aßatico,nbsp;que qui tnßecularibut Uteris ßrrepoffunt, quare etiamnbsp;infacrofandis er uetußißimis Uteris contemnantfnbsp;Locutus^ eft dominus ad IVIofen öCnbsp;Aaron dicens:
Quum ingreffi fueritis terram Chanaan, quam ego dabo uobis in poffefl’ionem,amp; ponbsp;fuero plagam lepræ in edibus terrae poftelfionbsp;nis ueftræ,
Veniet cuius eft domus, amp; nuncîabit facer doti.dicendo; Qjrafi plaga lepræ uidetur mi-hieftein domo.
Et præcipiet facerdos ut efferantur uniuer fa de domo priufqua facerdos ingrediatur, 41nbsp;nbsp;nbsp;amp; tollent lapides alios, amp; inferetita^J^i^,
ut uideat plagam,ne polluatur quiequid fue^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lapidum,amp;Scemenium aliud tollct,e£®
rat in domo, SC poftea intrabit facerdos ad et domum,
confiderandum domum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;43 Siautcmreuerfafucritlues,pcft4'^^'\
57 Et uidebit plagam, 8C. eccc lues in parietc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ti funtlapides, SC poft abrafam domi* ’
domus, nigredines (uel uaUoßtates)fliaedines, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poftlituram,
rubcdines.Si afpeäusearu humiliorquàm 44 Ingrcfliisfacerdosuideritcreuilfe*‘?S(j-' reliqua paries.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domo, lepra eft euidens (er perfeuerans)^'^
Ctpndo- Lepradomorum abominabilis dliqua fceditas eßin mo,immundaeft,
•notum. parietibus pduimento uellaquearijs,unde horrordU» 4y Deftruetautemdomum,l3pides£j^jjjjj quis incidereinhabitantem poteü, unde erfalubritatisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnem puluerem domus eijcict exir^
corpore « pernictes fuccedere poßit, Conditto' ergo de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tem,ad locum impurum.
E
55
34
40
4»
'¦ 'tril nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inflitutis erßuJio ie»
”0/1H ’ ^***'* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uel obmittendum,habere curant
Oquot; morun, fèi etiam tran^ populi in externii, quo»nbsp;* «otiiini decernit : populi autem eß obfequi iußis,nbsp;*lt;««nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poHua de congregatione fide
introducatur mundities ge» Enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»htcritM crfalubritoit
biy * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnibus die^
urj'l'**'’“®claufa fuitipfaJmmundus erit *W-lt;fp«un..
iomum fcedam ingreditur, ueruoi cr fu/fieâa de poUtUioaenbsp;^S.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propterhomines,iKquiipol
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;:o’gt;ßientilt;iu a/puientium.Hu
'4 jßmile habetur in moribiu in» fio,^‘'^‘*gt;f«licet,«t ab^neatur à prauafocietateim»nbsp;uerbam doniini damnat, ut qui in»nbsp;««hf quot;'’^’’»ult^picemnoncontingat.Abomnifitjfiitio»nbsp;4v ’¦»»ipCauendumfcandalum proximo»nbsp;Q^’^^fiâanda in omnibuf,
^afq ‘^“’¦n’icrit in domo lauabit ueftimcn ftçjp’^cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in domo abluctuc^
b*’’’*.
giÄj corpM mutAtur port aperiuntur, fan» ''^^‘‘‘“’¦gt;lt;’“’¦‘»1’*^«’' nQxiuißcircw»ßet,fiminbsp;eomefiione, idea ßcile inficitur quinbsp;iomo, ZT itoxio aère edit uel dormit:nbsp;*lt;ùftantum ipfam domum ad ue/fienbsp;*4«H ^undut habebatur, Qiji «frô tformiebdt innbsp;«fßi«»» infuper lotioni indigebat^necnbsp;lt;»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mundabatur^
quot; ’^0inh**'8’’cdiendo ingrefTus fucrit facerdos •Honbsp;nbsp;nbsp;gt; 8i uideril non creuifTe lucm in do-
'’'^lt;3 ^*^9uam oblinita eft domus,purifica-domum quia fanata eft plaga.
facrificiû pro peccato domus h ^tQc'’‘^^'3s (uel paß'eres)d(. lignü cedrinum,nbsp;^,ii^’”’'bi8tinflum âChyfopum.
Tl ^^^^'^^^bitauiculam unam aduas fifli-e,^QV‘”SUi«aS,
• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cedrinum Schyfopum»
tinâum 8(. auiculam uiuam SC ^änguinem pafleris iugulati, 8C.nbsp;Uiuâ, 8C afperget domum ftpties»nbsp;fanguinemnbsp;^*a»n pj ’ per aquam recentem (uel uiuam) ÔCnbsp;hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'’‘‘’° »nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^’8quot;° cedrino, SC
ôiiiii”P%Ôlt; cocco bis tinâo.
auiculam uiuam foras urbé ad rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P’'° munda erit»
hicagitur, adeon» ^***** J confièrent de mun»nbsp;ft 'Q« J**poîlutumuideripoterat,nacrenbsp;’''“f’’*’ deficere cr corrumpi incipit,nbsp;te naftlt;r4 reeonualefcit;de eerenton^s uk«
54
55
y7
(m dihibehiis necefiàrio, fatis diélum eßt
Ifta eft lex oîs plagæ lepræ 8C pro p ^ora. Et pro lepra ueftium 8C domorum»nbsp;Et pro tuberculis , 8C pro feabie, Si caa-^nbsp;dente macula.
Ad feiendû quo die aliquid poîlutum fît, amp; quo die(ud eemporf)mundum firjfta eft lexnbsp;lepræ»
Late leges leprit expofîterat, ideo neceffario reeapi» tulat.'primo quidem in genere,deinde per partes CT ßgt;e»nbsp;cic$,De pforis Plinium lege, cr de reliquis infirmitatuntnbsp;huiufinodi jfieciebus medici confiûendi funt,quos çr donbsp;minus créât, er reuereri docetuerbum dei,ßamenda»nbsp;âe es- diligenter nature miracula dißant,cruirtutesdonbsp;mini agnofeunt, cuiut fe feruos feiant, adßatrum falu»nbsp;tem,non folum ad fuum qttaflum,luxivm,ac ßflum:ut denbsp;donis dei non negocientur in contemptum dei, cr qui»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
fgt;ui fidem poüicentur, non damna accommodent,domi» num naturte conditorem timeant ac fußieiant, cr ßdternbsp;nacharitatis legem eatenus obferuent ad tegrotos, qua»nbsp;lem ipßægroti peterent cr deßderarent, fide CT erudi»nbsp;tioneper experientiam femper proficientestefl entmintnbsp;perferutabilis ad plenum ipforum profißio.
^CAPVT XV.
Ocutus^ eft dominus ad Mofen A ÔC Azron, dicens:
Loquimini ftliis Ifrael,amp; dicite eis» Quicunq; patitur fluxum fe-minis, immundus erit.
Cuit um et reuerentiam docet uerbum dei er humant» atem qtundam,quiedefirenda fit communitati uel caetuinbsp;fidelium, cr fraternacharitatisfocietathi^equis onera Mundiriinbsp;re quenquam uelit fuo malo,ne intolerabilis proximo efnbsp;fe pergat;hoc autemßcile commititur faetore,faeditatef u»nd».nbsp;et graui contagione,dwm proximi molefiantur. Difeimusnbsp;praterea corporis defiâus patienter firre, quo ad nos,nbsp;Cr tolerabiles ejfe proximis noßris. Non improbitatitnbsp;caufam ofiendit huiufinodi morbus, nec fignum efl pec»nbsp;catiffed amen conagiofa hac labe abominabitis quifquânbsp;eßepoteß alterius nature e^ genio, id ne quando fiat,nbsp;pracipitur, ut feminifiuus fiequètia populi fe fubtrahat,nbsp;fœditate uel poUutione fua nuUi ßt onerofus,nemini pronbsp;uocet naufeam, neminem qualibet contagioneßfeinet,nbsp;hoc enim praecipit lex charitatis, cr amicitite ratio natitnbsp;rtdis, e^j- morum légitima difeiplina, Lex autem NSofaicanbsp;pTießribit modum,quo uitetur abominatio crdißidium»
Et tune iudicabitur huic uitio fubiacerc, cum defluit carocius foedum humorefuumgt;nbsp;uel fîgnum imprimit carni fuæ Huxus ipûus*nbsp;Immunditiaeft»
Ûmne ftratum in quo dormierît fluidus ille,immundum erit, Si cuicunq; ualî infedenbsp;rit,immundum erit»
Morbiralionem explicat ac de finit,ß per finguîa ma menta fixdus humor concreuerit de carne alicuius,itanbsp;Ut etiam flratum commacutari contingat,cr ex diffiuxunbsp;aüfiignaaremaneantt çr mdtuhs imprimanturfwa
-ocr page 302-LÊVITICVS
fix tore, undemacttletur qnicqnid tails contingaltiuiuj» modi tabes cr morbos abominari folent homines mu»»nbsp;diciaßudiofi,^
I nbsp;nbsp;nbsp;Siquishominumtetigcritlcdumciusjla^nbsp;uabit ueftimenta fua, 8C ipfe lotus aqua,invnbsp;mundus eritufq^aduefperumgt;
Modi defcribuntur emundandi fordes, CT recuperan dipuritatem, ut pura fint omnia cr munda apud eccle»nbsp;fiam acfideles-Simplici autem a^uarum ablutione abflernbsp;gutur buiufmodi macuLe,car)Mles enim funt,longe autënbsp;difficiliiis animoru fordes abluutur,quiis iflx fignißcant»
Si federit quifpiatn fuper uas ubi die fedegt;-rat, amp; ipfe lauabit ueftitnenta fua, 8C lotus a« quaimmundus eritufcpad uefperutn.
Qui tetigcrit carncm fl uidi, lauabit uefti^ menta fua, SC ipfe lotus aqua,immundus ericnbsp;ufq; ad uefperum,
Purißcatur impuritM ex contadu immundi, uel infef fione contrada, lapfu temporis uf^ ad uejpemm, quianbsp;non «itio mentis ,fed habitus 'mcircunfpeàioae contra»nbsp;hitur: Sic de ea qui carnem patientis talia conti»git,nonnbsp;tarnen ueßes ßratum uel uafa,
8 Sifaliuam huiufcemodi homo ieceritfugt; pereum quimunduseft, lauabitueftimentanbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;fua, 8i lotus aqua immundus erit ufq^ad ue^'
fperum,
Satiuxcon nbsp;nbsp;Nonridenda prgceptio eß, de notttemereproifcien»
taminatio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^tradiones intelligas non expuendoi, ut
fufurrones eSquot; detraäores deo odibiles,fiue non con» fiiurcando publico loco doeearis: quod certe ad difcipli»nbsp;nom feruiens, alia quo^ huic fimilia compleâitur, mo»nbsp;rum Gquot; difiiplinarum pr^ecepa, qu£ naturali lege cfnbsp;charitate, ratione iufia, congrua^ esquot; non intermittendanbsp;docentur^
B nbsp;nbsp;nbsp;Sagma(uc! ßragulwm)(apa quod fedent,flu
xum patiens immundum eriu
Io ÔC quicquid fub eo fuerit qui fluxum femi nispatitur,pollutû erit.commaculabitcon^nbsp;tingentem, ut pollutus habeatur ufq; ad ue^nbsp;fpcrum.Qui portauerit horum aliquid,Iaua^nbsp;bitueftimentafua,amp; ipfe lotus aqua,immunnbsp;dus erit ufqj ad uefperum*
Pro quo uulgata uel ttieronynu translatio habet Sa» gma, Habraus habetnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;equi^tui feruiens,
firagulum quodcunq^ cui mfidetur à patiente huiufmodi Ratio ptx- fluxum, PoUuitur autem domino docente,qui praceptonbsp;ceptorum _nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ :nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
diuwots. rum fuorum rationes non ignorât, cut credendum etiam fitton exhibeat nobis caufostraditionu. Declarat autemnbsp;fequens praceptio in genere intelligendum quicquid innbsp;fiieciali proponitur, Hebraico more, ubi exemplis regu»nbsp;Ite indicantur, cui cr additur de geßante,portante,uel lonbsp;co mouente, etiam ficuiujfiam puritati ßudere uelit,ex»nbsp;portando faeda huiufmodi in locum immundum,uel ho--nünemfie poUutum ex charitate qualicunq; baiulando,
II nbsp;nbsp;nbsp;Omnis quern tetigerit qui talis eft, non lonbsp;tis ante manibus, lauabit ueftimenta fua : 8Cnbsp;lotus aqua, immudus erit ufq^ ad uefperurn.
HEZORM.
Nultisbaptißnatibus ifiaëlitie emundabdttfii^’ mentis puritate iugiter admonerentt(r,crnbsp;de,uetpuritatis fuperßitiofo cultunbsp;rent, Non eft otiofa prteceptio manuum lotio^^’y/fitnbsp;quidem porofa eßuolamanui adpoüuendanbsp;pit, uel ad fufcipiendumintroßiurcitititqtt^^^^^nbsp;patet de pomo contredato manibus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^gfi
Vas fiäile quod tetigerit feminiflu“®’^j, fringeturjuas auté ligneum lauabitur®^nbsp;riftile confimgi iubetur,tum quia ficilenbsp;ob figulinum generale artißcium, paruonbsp;randum,etiamß fit irreparabile:tum quianbsp;hit firdes inexpiabiles,ex foetore femel imbutn^'^d
Sifanatus fuerit qui huiufcemodi paftionem, numerabit feptê dies po^^^jitnbsp;dationem fui,amp;lotis ueftibu8,d£ card^nbsp;aquisuiuentibus.erit mundus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jut
Die autem odauo fumet duos wro^^^jw/ duospullos columbæ, ÔC uenietin^^Lnbsp;äum domini ad oftium tabernaculÜ^nbsp;nti,dabic^ eos facerdoti,nbsp;quifacicteafacerdos unum proP^^^A,nbsp;£t altcrum in holocauftum,rogabii^Puinbsp;facerdos coram domino(«( emundetur)^^nbsp;feminis fui.
Qÿomodo feminifluus purgetur confeqdd^ cauetur : Eifdem firè ceremonqs, quibus lues Itr^nbsp;eadem ratione,de qua didum eß,
Vir de quo egredietur fernen coitu^’^jiiS bit aqua omne corpus fuum, ÖC imn’'*^nbsp;erituftpaduefperum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Je
Veftcm Sc pellem quam habuerit“! men coitus emilît, lauabitaqua, SCi*^’’^nbsp;duscritufqjaduefpcrum.
Garnis docetur munditia, libidinisprouidd^^ tio, ut omnia tarn bt matrimonialißatu,qua«snbsp;neßißimefiant,crßgt;urcitia omnis caueaturJO’'nbsp;libidine procul abfint à pqs omnibus, maximanbsp;quißtcra tradare debent, qui efcas,ueßes,nu^‘’^nbsp;tes, er corpora nuda humana;omnia enittt tali‘‘nbsp;fciplina puritate tradanda lex dei docet,nbsp;men multo intolerabiliores funtmentiumnbsp;defideriorum poHutiones, qult;e de corde exeufh^nbsp;coinquinant hominem Chrijh docente.
Mulier cum qua coierit,lauabituf immunda erit ufep ad uefperumlt;nbsp;Sanitati proßiiciendum docet, tam pdre^^'quot;nbsp;proli:Nouit enimnaturie eonditornbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;coii^
grauetur ualetudo ,fi feminis proßuuio poU““^^ - lii^ extra honeßatem cr caßimoniam licitamjnbsp;dinifiena laxando, Qain cr Ucita immun^‘‘',‘‘^^ifi!^nbsp;repurganda commendatur fidelibut,ut oiitn'^nbsp;ßntmundis,
^Mulier quf redcuntc menfe xumfanguinis, feptem diebusnbsp;Omnis qui tetigerit earn, immundusnbsp;que ad uefperumï
IX
«4
(6
17
i8
'9
I
LEVITÏCVS
dormierif uelfcdcrîï
Ibetiff ** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tempore feque»
tf ’0« r / ^'^ore aliijuo cupiat feparari, ut idipfum fîieito iT** ^^/^^^‘’^eriuiuenia, fed infiiper lege pneci*nbsp;tf )“ Ktlnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ße iubentef «{«i nouit quid cui pro
’ti«i '’^^‘’*'^’'f«cgt;'4p«'ic«llt;im«/ftternonp4röitcos Î' .^.aut Kv^a....:_____i______ r.r. -----
l|
IJ ii5^ r - ...... •‘Off aliijuo cupiat feparari, ut idipfum
^’'We nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ßper lege prlt;eci»
tf nbsp;nbsp;nbsp;f“ Mnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ße iubentCf qui nouit quid cui pro
”'*'1%°^^*’^^ »quot;fKcra pericula mula nbsp;nbsp;nonparud eos
tempore fefe cobibere ne^
Mim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tctigeritleäum fuutn, lauabit
nrimtnundus
‘ fuperquodiUafcdcrit,quifquis Înbsp;1^3 n II 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
j. ‘POllutug eri£ ufqp ad «lefperum»
pçj.‘ ’4gt;iis ftratum ipfumuelomneuasfu^ I U Mbr°^ ipfafederit contigerit immundusnbsp;ly I Si uefperum*
’’’ftiiKtempore fanguinis K. ’ immundus critfeptcm diebus,nbsp;y *’fftrat5inquodormicrir,pollueiur*nbsp;*%nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßeiliui poßitobinitti opui periculof^ es*
^^'^^^‘^tionis, wi totum prohibetur contaäui N s ^S^edu paruorum crimina grandiorafurre^nbsp;omnibut cum legislatorenbsp;'%nbsp;nbsp;nbsp;^periatur fuo damno harum traufgreffbr in
qua ut pracauerentur benignitdi diui habeantur ludaica, fu»t tarnennbsp;tf fijhominis ineolamitatem apprme neceßaria,nbsp;e prafiripta 4 domino,qui natura no*nbsp;er adrationis hstmana régulantnbsp;ad ciuilitatis cominodum uehemennbsp;Vwie en'm tot peßes homiau,lepra etiaiunbsp;tS“ morphea, ardores eomplexiontm,nbsp;f^lt;gt;eumenta!'certe ex contemnnbsp;mdulgentißimus natura pater er ho«nbsp;ptradidit, peculiari fuo populo cultorinbsp;Wifl ^‘hgenter, non tarn ad confeientia gratiami«
’'quot;'Hrquae patitur multis diebus flu® tempore menftruali, uelnbsp;fffläf ’•nenftruum fanguinem flucre nonnbsp;1^6nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fubiacct huic paffioni.im^
S rj- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tempore menftruo.
,^s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dormierit omnibus
?'*’ftrui fui ficut ftratümenftruifui federitjpollutumnbsp;,. ^icü immunditiam menftrui fui.nbsp;tctigcrit ea immundus erit, lauanbsp;K trit hf üia,8lt; ipfe lotus aquaJmmun
quot;‘^'‘fl’i'i^ofa alibi inter criminel grandia periculi res efl,tainnbsp;ttafciturOjUt iiiw did um ejibre»
h
*tlio ’ “P^*' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;***^ icdcrit,qmiquis
s îaiw ’l^uabit ucftimcnta fua,amp; ipfelotus
îfê.v;
i
f'
ilt;
iz
I'
I* fl
'h
igt;
lgt; f
‘i
I.
»
't
I
ME2 0R1.
18 nbsp;nbsp;Si mundabitur, 8L fluere ceffauerit,numègt;nbsp;rabit feptem dies amp; poftea mundabitur,
Modus eß purificationis à menflruo non medicinalitf fed utnouerit maritus quanto tempore pericliteturexnbsp;congreffu^Vnde er uidere licet quanta religione matri«nbsp;moniu coluerint fandi olim patres ueterispopuli^ quadnbsp;er ex tota lege perjpicuumfit, ut ßre bac ratione per«nbsp;nüffam polygamiarn fuj^icori poßimus prater proliuninbsp;mitltitudinem,quamuolebant er 'm promißione fufeepe«nbsp;rant, ut tanto tajlius ac mundius matrimonium cufiodi« aUs.nbsp;returtNon ad libidinis ßmenta,fed ad puritatis cußodiäinbsp;quod er in Afueri uxoribus deßgnatur in libro Refter^
19 nbsp;nbsp;8f die odauo offerct pro fe facerdoti duosnbsp;turtures, aut duos pullos coluinbarum adnbsp;oftiumtabernaculiteftimonii;
50 nbsp;nbsp;nbsp;qui unum faciet pro peccato, 8£ alteruninbsp;in holocauftum, rogabit^ pro ea facerdosnbsp;coram domino , pro ßuxu immundiiisènbsp;dus.
Ceremonia ßciuMt ad borroris abolitioné iuxu car nen, er oßettdunt natura bumana deßdu/m ob primonbsp;rum parentum 'i/nobedieiitiam, ex qua artimna plurimanbsp;emerferumt, tant carni hominum, quam /ßiritui propternbsp;carnem. De co'umbarum ac turturum charitate matrimo Coiumbajnbsp;niaii er fcecimditate cogitandum eß,dum infacrificiumnbsp;pro emundatioae menjlrtii exigumtur à dom ino, non denbsp;libidinis nimia macula, quaßrtaßis ûnnerito dijfaman*/nbsp;tur illa auicula, ist quibus natura régnat bonitos adfefenbsp;nwltiplieandum, non ad foedam libidinem quam igno«nbsp;rant,cum er obledamenta natura culpa carcant, ft nonnbsp;corrupta uoluntate uoluptas adulteretur per fe bona^
51 nbsp;nbsp;nbsp;Abfterrebitis ergo filios Ifraelutcaueantnbsp;immunditias, 8i. non moriantur in fordibusnbsp;fuis, cum polluerint tabcrnaculümeöquodnbsp;eftinmedioeorum»
51 Ifta eft lex dus qui patitur fluxum feminis* 8c qui polluitur coitu,
3S nbsp;nbsp;8C quae menftruis temporibus feparatur,
uel que tugi fluit fanguine in mafculo uel fœ mina,et hominis qui dormierit cum polluta.nbsp;Tabernaculii/m fuum deus uoluit in maxima uenera«nbsp;tione coli, er ab omni /purcitta alienißimü deßndi, Nortnbsp;quidein pollui potefl diuinitos, fed ab imprObis contemninbsp;poteß erßgt;erni, iniuria ac inobedientia perßdorum acnbsp;rebelUum fumtna a( facrofandißima maieflos diuinA*nbsp;Curam denique noflri habere fe deus odendit, non fuinbsp;qui noflroram non indiget quacumi^ opera, cum mortisnbsp;periculum pradicit,er ut caueatur diligentius admonet,nbsp;Tantum autem de iminustditqs uarijs Hebraorum, quoinbsp;paruißciuntfquidiuinalegecontemptanaturafuaßiurnbsp;citios non abhorrent, er in fordibus fordefeere fubmdenbsp;nonuerentur,quorum 'mteriori confdentiarum turpitu«nbsp;dini attedatur exterior corporis habitudo polluta ö*nbsp;abominabilis^
fcAPVT :xvu
-ocr page 304-A 1
Difiinâio utcefimationbsp;na Aharenbsp;Moth.
x
Ahyequo tnodo accedere debettmuiadaltaredeî. Alareeflenitn modo acccnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
dendum. i
Ingreflus jnfinfta
LEVITICVS
|Ocutus^cft dominus ad Mofen poft mortem duorö filiorum Aa-^^^ron, quando ofterentes coram donbsp;^^mino interfedi funt,nbsp;amp;præcepitei dicens : Loquere ad Aaronnbsp;fratrem tuum ne omni tempore ingrediaturnbsp;fanfluariû quod eft intra uelum coram proxnbsp;pitiatorio quo tegitur arca,ut non moriaturînbsp;quia in nube apparebo fuper oraculum,nbsp;Deßnäi funt duo filij Aaron, Fiadab,er Abiud,cumnbsp;offerrent ignem alienum ad alare domini, idea nunc in*nbsp;firuitur,quomodo accedere debeat facerdos, er quo fupnbsp;plicationam ritudominum propitietur,Hunc autem lo*nbsp;cam ex'imius prifeus iBe çr catholicus doilor Origenesnbsp;ßc explanat, Omnes nos(inquit ad populum cui in ecclenbsp;ßa homilias dicebat) ifle fermo contingit,ad omnes perdnbsp;net quod hic loquitur lex: Prtecepit enim,ut feiamus quo
I fuperquodorationesnoflras offèrimus deo,ut feiamusnbsp;quomodo debeamus offèrre,fcilicet,ut deponamus ueßi*nbsp;mentafordida, qua efl carnis immunditia,moriim uitia,nbsp;inquinamenta libidinum.An ignoras tibi quoq;,id eß ontnbsp;ni eccleߣ dei er credentium populo, facerdotium da*nbsp;tum^Audt quomodo Petritsdicitßdeltbus : Genus inquitnbsp;eleâam, crot Habes ergofacerdotium,quia gens facer*nbsp;dotalis CS, er ideo offèrre debes deo hoßiam laudis,ho*nbsp;fliam orationum, hoßiam mifericordûe, hoßiam pudi*nbsp;dtiic,hoßiam fanüitatis.Sed ut htec digne offeros, indu*nbsp;nento opus eß mundo, er diuino igne, qui à Chrißo denbsp;ccelo in terram mittitur ut ardeat, (^c. Ad litera tarnen,nbsp;ne prafcntiie domini afuetudine erßequenti ingreffit innbsp;fanélumfamUorum uel uilefceretfanëlitudo, uel pericli*nbsp;prohibetur ab ingreffit prorfus,prieter unänbsp;fanaonim. diem propitiationis in anno,quando iubetur nonßnefannbsp;guine ingredi,er incenfum ponendum coram area dominbsp;tii, alioqui quotidie bis in exterius tabernaculum ad alanbsp;re incenßaureum iubebatur intrare,cum lucernlt;e accennbsp;derenturueßieri, uel matte extinguerentur. De quo in»nbsp;greffuPaulus «td Hebrteos commenfarium fcripßt, I«fcc«nbsp;fttr dMfem non alia ratione mueßigare dei prlt;efentiam,nbsp;quam fuper propitiatorio, et ßquando ei apparere di*nbsp;gnaretur »l «mamp;c, inuißbilem alioqui deum elfe,er macnbsp;ceßibilemomniuiuenti.Diuinorum fecretorumßdcs fa*nbsp;lutem operatur,difcußio affvrt periculum.
j nbsp;nbsp;In hoc ingredietur Aaron ad fanduarium,
uitulum pro peccato offerer,Si. arietem in ho locauftum.
Hoc palio et ritu, no aliter ingredi femel audeatAa* ron,ß offer at uitulum pro peccato, er arietem pro ho*nbsp;locaußo, in die fcilicet propitiationis generalis:femcl innbsp;lt;tnno,ne fanilimonia cruitis innocentia fefe audeat cui*nbsp;quam pr^eßrre de populo : fed cum loanne apoßolo ernbsp;Iob,neminem ßne peccato ßteatur, exemplumprte*nbsp;beat facerdos populo dign£ pœnitentite.
4 Tunica linea fanda ueftietur,foeminalibus lineis uerenda celabit, accingetur zona linea,nbsp;cidarim lineam imponetcapiti, h^c enim ue.*
AH A RE moth. ftimcntafuntfanamp;,quibuscunflis,CWlt;:®nbsp;pus fuum aqua lotura fueritjinduew^ 5-;
Sacerdos intra ttclnm intimum in fanât^ Ji/ rioM itigreffuritf ad arcam domini crnbsp;bitu quidcm facerdotali ornAtur^fed non citfu^^^nbsp;ficif omnibiK ornamcntis, çrf^cra ilianbsp;rationale er lamiiiiepompainfigni.QU£nonttiPnbsp;puli comparationem habere poteranl ali^uamnbsp;nem uel gloriam, mter quos plurimu exaltabatur,“^!^nbsp;mus aliquis pontifix et archiflamë infignistin«’quot;/»nbsp;autem dei omnia ilia tam pretiofa ornamêtanbsp;Crnihilmomenti kabentia,ut de illis omnibtisnbsp;ad populum magnificis neutiquam coram diuintt i»^'nbsp;teßieritgloriandum, Caterumnon niß lotusnbsp;non enim ueßesmu^dlt;e etiam facerdotales qu^quot;'^nbsp;mu^ndum reddunt^fed aqua para mundatu/mpfSiiSjyinbsp;fcilicet fapientine, er /piritualibusfluentisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
ß)iritu deüornant hlt;cc paludamcnta ad homines fi. ramdeonißcorcontritum er h{imiliatti)ntDe‘‘^gt;nbsp;tis autem minorés facerdotij hicclaredocetuffi“nbsp;quo ordine induenda ßicrimt, Sacerdotem humejnbsp;melin hocfæculo facrißciitm obtulit deo, PaulsS^nbsp;fium explicat in epi/lola ad ttebreosqui nattf^”'nbsp;rent corporis indutus eß, ueluti fanilißcatanbsp;ca : uolens enim refufeitare quad in terramnbsp;num corpus fufeepit, quod de terra eleuatu Mnbsp;caelum,ßne uirili femine fanâi fßiritus obumbffi^’^^ jj*nbsp;âificatum* Faemoratia indutus atlt;^ conflriäUS)nbsp;cet humanas paßus mißrias abf^ peccato, folu^ jodnbsp;pus non egit quad ad pudenda corporis pertii^^’nbsp;enim tertio ornatu conßringitur, Cidarisautc’S/’nbsp;mentant, Chrißidiuinitas efl,uiri enim,quifatifi'’nbsp;put eß,Chrifius caput dicitur, cuius caput deus
Sufeipietep à multitudine jjjii duos hircos caprarum pro peccato,S^nbsp;arietem in holocauftum.
Quum^ obtulerit Aaron uituluiiir uerit pro feôlt; pro domo fua,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ^iis
duos hircos ftarefacietcoramdon’**’ oftio tabcrnaculi teftimoniiïnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ti^
mittensep Aaron fupcrutrunqjfö’’^^ ’ nam domino,amp;altcram capro emiiÏ3t*^^j|j(jinbsp;cuius exierit fors domino, ofamp;f^*'*nbsp;pro peccato;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Hqfliarum qult;(dam pontißeis effè debent,»' quod efiin animalibitspretioßus er robußüsS'^ 'nbsp;dum aries eß, quöd in ouibus pretioßus :nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b^. fi
pulo oßerenda donantur, ut aries à prineipibs^^’
ci duo à populo ? Vnus qui dimittatur in
er àpopompeus nominatur tcmißarius
unus qui domino oßeratur^ C^uibus ßgnißc^quot;“ xta Origenem duoineccleßa hominurngf'^^^.^l'^^nbsp;eorum qui domini ftimt,qui ßem geruntnbsp;feculo, fed inßturo, quorum fors domininbsp;moriunturtalter, qui in fortem contrariant ceesnbsp;ßgnißcat qui mitti ad eremtirn debent, quinbsp;gni ut moriantur, fedfusit de hoc mustdo,
LE-VITICVS
necdigni funt iugulari ad alsire dei. Vel aliter» rcoriw unm, forte defltnattes focriß cio,iufium dei iu»nbsp;^Viinjtg^nAt, quo ob uitult peccatum, omnes ifraelitienbsp;alter autem, qut fortenbsp;^tturiituita^ cr eremo deflinabatur, dignam deonbsp;^'^i‘»nnotabat,qua propter patres cTpromißtonesnbsp;quideiti uolebat, ^3quot; non tnteraetioni exponere»nbsp;^^^“ftdouagabu^doSfCruelutm folitudinem dcfii*nbsp;qujnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;populum, m glorian tam dei ip/im,
predicarent in '•‘i; 'i*'?*'^’**nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;folitudo erat, 4 fide et uerttate alie
gloi'iàfoam, ßt^'^ ‘’poßolos conuerterentur ad Chuanbsp;Kernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Petras CT Paulus epifiotas fori
fi^ . ^ttos maxtm'is gentiltum populos aggrega* ''’'fg'WC6riyii,q(Mt7F£tt«trrfgj ununtjlapis angula*nbsp;‘'“’’ßituti« (fl (.jput ecclefoe dei.
'^iiisaute,!, in caprum emiflarium, flaw-Qsf'^^’uum coram domino, ut fondât pre in r 'ïf’^ fum.ct emittat caprum emiflanumnbsp;”^Minem.
pro Aaron uitulum pro peccato ‘ rogans pro fe, amp; pro domo fua,nbsp;, °iabiteum.
Kl« P''lt;’fo^rit,cr‘}uid egerit hircus apopom* ’'degatus Z3- ujgus, con. probat fidesnbsp;*gt;Wh °Pf^‘ lt;3quot; lumnu fonfim propagata in to®nbsp;^i»l f’' difoerfione ijraèiis.qui deus ulus eß tn manbsp;locupleiißimefocompro»nbsp;fkotnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z3 uertßmamad (anéios prophetas
bqn' lfoae,(acob,iofoph ^3- b}ofon,qum ey- ad ex/’^‘'i‘i'n omnes: utper Cbrijium çr apoßolosnbsp;fein '^'^'’fpone filif det congregati fint m fidei unitaanbsp;***nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qjtam dei
tes n '*’’‘’*•»11 g/ortijin ludet objltnati minime fofcipien '^'’Ptgt;retiantes,fod foam tantammodo glortam définbsp;^j^^fooflißime pumiuntur cfcitatts er Mi/ani£,odifnbsp;P«nis,que etiam in deum cum blaffihemia renbsp;Sdijnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;orationibus,qMfideitm mendacif ^3 per^
Jibti^Sxeittf j; qui nimium pottos in eos miforicors exi Seiimpudentem poputum non totïi delennbsp;datboniati er ueritati diuimemaanbsp;®Kiit 'nendacium^ iwiiif or«w, crut A poflolusnbsp;oracula fonfum babuifie deonbsp;lui(|)irittM eft^ ç}- im foiritu coli debet er uult.
quoddcprunisal implcucrit, amp; hauricnsnbsp;thymiama inin^nbsp;“^fcHrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;intrabitin fanfla:
** ineenfo,fignifieabat populi eo tem ^X^ttßi/mu/m deo facrificium,nbsp;meenfom afoendere in
igncni aromatibus co-^^Oh**’’”°’n®b“l^ uaporope-tulum, qood eftfupra icftimonium,
A HARB MOTH,
amp; non moriatur,
ManebatpeetM mortis facerdotem,fi focus de prtecea perat dominus focrificia admtniftrare tentajfet.nimirunnbsp;ledito iam exemplo i« filijs Aaron, de quo tn principionbsp;capitts.Legitime autem omnia exhibendo placabatur danbsp;tKinus,qui obedientiam ampleäitur,crtn odorem fuauianbsp;tatis fofoipit fidebum uotareltgiofo, et gratiam ojienditnbsp;er rependit, uicißtm utfibili pgno nebttbt fop^d oracuanbsp;lim,non exlhyrniamatejednubeJupraoracutum er fitnbsp;bernaculum toti populo apparente,er exaudiente fide»nbsp;lium orationeSfCr m neceßitatibus foccurrentetam poanbsp;f pulo quim reäortbus ab ipjo tnflitulis ßdelibus ac pijs.nbsp;14 Tollet quoq; de fanguine uituli, amp; afper-get digito fepties contra propitiatoriumadnbsp;orienrem, contra propitiatonü afpergeifc-ptem uicibus de fanguine digito fuo.
Ec quid fignificat aliud leptetM. afierfio fonguinis ob lati uituli pro populo quam multiplicein Chrißi domittinbsp;fatiguinis effufionem proeleâti omnibus periinentibusnbsp;ad ecclefiam dci uiuenus^ t\d orientem ßabat tnira fananbsp;^um fanâorum facerdos, intra uelam er arcam eruernbsp;fuspropittatorium afoegt;gebat occidentem uerfus,ipfenbsp;flans ad orientem rtffedu arae,
ly Quum^maäauerit hircumpro peccato populi, inferet fanguinem eius intra ueium,nbsp;iicutpræcfptum eft de fanguineuituli, uta«nbsp;fpergat eregi one oraculi,
QHod iam diäü efl obfeurius, replicatur ut clariut hltelligalur. Htreum ab Aarone focrificattim notât eXquot;nbsp;tra fanäuarium, fciluet in atrio facerdotum, er partenbsp;maxima fonguniis effufa ad aram holocauflt, eius fonguinbsp;ttis modtcam portionem infirt m finißrie manus uafoulonbsp;intra fonâum fanilorwm, er flans proxime uelo,afl’eranbsp;gtt digito dextro manus contra p' opitiatorium CT dtquot;nbsp;cam,de fanguine complet myflertum^
16 nbsp;nbsp;Sfexpietfanâuanum abImmundit^jsfï-¦nbsp;liorum ifrael,amp; à præuancationibus eorum,nbsp;cunâisœ peccatis. luxta hune ntum facier tanbsp;bernaculoteftinicnii,quod fixum eft internbsp;ros in medio foidium eorum.
lis ceremonifs placaturdomtnus populo foperpeccd toirreuerentie tpfous erga iHif prafenttf.imum dt um ttinbsp;fanôluariotcuius quotidie gratia non folü cernebant co«nbsp;lumnam ignis er nubem,Ccd er manna edebant miracuanbsp;lofom,cr aquattt btbebant de petra confoquente eos,quinbsp;iüis priefens credi uoluit cr adeffe.
17 nbsp;nbsp;nbsp;Nullus hominum fit in tabcrnaculotefti- £gt;nbsp;monii quandofponft^x)fanâuarium ingredinbsp;tur, ur roget pro fe amp; pro domo fua, amp; pronbsp;uniuerfocœtulfrael,donee egrediatur.
Nemo ifraeiitaru/m omnium tabernaculum ingredi xabemacu unquam permitiebatur, prteier folos facerdotes qut erÙtnbsp;de filijs er ptoßeritate Aaronis ,quando focrificiadefi-rebàntur, quos cr huius tanti myjlerij aéitontbus et temnbsp;pore ineenfi,dum foilicet fummus facer dos Aaron m or anbsp;culo erat,abeffe præcepit donitnus. Vnus eß enitn uerutnbsp;fdcerdof, qtitm ordflfent äomuiiu exaudit pro reueren»nbsp;..... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A3. -
-ocr page 306-L E V 1 T I C V s
tidfud ex omnibut qui fblus fattiHum fanólortmt îngreJi tur, Chri^lui dominui, facerdos in teternum fect^tdumnbsp;ordinem Melchizcdech: qui pro fe quidem orat 'm mononbsp;teOliueti, fed pro omni domo fud mcrucecimilachry*nbsp;mii,cr exauditui efl,donee egrediatur non iam ad orannbsp;dum, fed ad iudicandum eos qui fe 'mterceflione fua fleenbsp;runt mdignof,
Quum aute exierit adaltarc quod coratn domino cft,orct pro fe. Si fumptum fangui-nem uituli aiq^ bird ponet fuper cornua altanbsp;rispergyrum,
* 9 nbsp;nbsp;nbsp;Afpergens digito fepties,cxpict,ct fandi
fleet illud ab immunditijs filiorum Ifraek
Swwmw facerdos exijt ad altnre,fcilicet de faniOs ad aram holocaufli, ut pro fe oret,cum fanguine,dttm Chrinbsp;fiui dominus m benediäa hamanitate 'mara crucisex»nbsp;tra lerufalem crucifigitur, çr fepties ßinditfanguinetnnbsp;fttum pro peccatis fideliS,qui funt membra fui corporis,nbsp;fÀdus peccatû pro nobis,ut éxpiaret à peccatis omnibus.nbsp;O Poftquam emundauerit fanduarium Si tanbsp;bernaculum teftimonti Si altare, tune oderatnbsp;hircum uiuentem,
±1 Sipoiîta Aaron utraqj manufupercaput hirci uiui, confiteatur fuper eo omnes iniquinbsp;tates fîliorum Ifraei, Si uniuerfa delida atquenbsp;peccata eorum: ponendo ea fuper caput hir*nbsp;ci, emitter ilium per hominê paratum in ho»nbsp;ram,in defertum.
E Quum^ portanerit hircus fuper fe om-± X nés iniquitates eorum in terram folitariam, Sidimiflus fueritindeferto,
Pûflcompletum facriflcium tam pro fe quàm pro toa ecclejsa i flemmo facerdote, ut prteferibitur Afiatica «»nbsp;u«‘chî’^ bertite loquendi, confequenter hircus uiuus oflvrtur quinbsp;fins domw dem pro peccatis populi,fed aon occiditur:quiflcutfllianbsp;0$ ifraël cr omnes fideles fîgnificare poteft, qui 'm hocnbsp;Itiundo cedi deflinantur, fed eripiuntur. Sic Chriflus donbsp;minus mortuus quidem efl propter delióla noflra,refurlt;‘nbsp;resnt autem (y 'm patris gloriam cr maieflatem fitblimitnbsp;tus efl, cr ttiuit m leternum propter iuflificaäonem noonbsp;flram.ldeo confitetur facerdos 'miquitates filiorum l/ra*nbsp;ëlficut et Chriflus peccata crucifigentium confiffus efl,nbsp;er orauit pro eis, et fine confifliotu peccati non fit ipfianbsp;us remißio; Si autem confißi fiierimus peccatu noflra,fianbsp;delis efl dominus,^c.Hireus igitur fuper cuius caput 'minbsp;quitates ponuntur Christus efl,qui toüit peccata mundi,nbsp;i Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reuertetur Aaron in tabernaculû teftimo^
nq, Si depofîtis ueftibus lineis quibus prius indutus erat,quum intraretfanduarium.rexnbsp;lidis^ ibi,
14 nbsp;nbsp;lauabit carnemfuam aqua in loco fando,
inductur^ ueftibus fuis. Et poftquam egref« fus obtulerit h olocauftum fuum ac plebis,ronbsp;gabit tam pro fe quàm pjo populot
Pofl facriflcium pro peccatis,nouum hominem induit facerdos, uit£ noutc 'mflituta capeßit,non enim femelnbsp;depofuijfc crimina fufficit,fedrenoHari ^iritu mentis,et
ahare motH«
ow)je opasfanâu accmgi, de die in dié reiiouari oportet,cr uefl'imentis nouis ornariu»^nbsp;et adipem qui oblatus cft pro peccat*’»nbsp;kbit fuper altare,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Sacrificia fua Aaron non perficit, nifipf*^ reconciliatus,tam ipfe quàm populHS.Tuneetif''nbsp;citholocauflum, igné charitatis CT fidei^'*^’^nbsp;facrificanda exuruntur cr perficiuntur,
Ille uero qui dimiferit caprum cmifl^ lauabit ueftimenta fua Si corpus aq»^'nbsp;îngredieturin caftra,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Tam horrendum eü mcidere i» manum dei peccare 'm dominum,tamq; abominabilefi^^^nbsp;deri debet ac haberi,ut etiam is qui hofliam pr‘^?ƒ (,((nbsp;traâat,nbsp;nbsp;nbsp;iuxta praceptimt diuinlt;e legis edU(‘^
i« eremtmi liberum, aliquanti/fier immundus tur,crexpiatione mdigeat,quo magis pbinbsp;ret à peccando .Dehocquoq^ parato uiro qui ynbsp;hircum,cui fors uenit 'm eremwm,uide Origen^
Vitulum autem Si hircum qui pr® r j[|j/ to fuerant immolati,Si quorum fang^’^uff*nbsp;tus eft in fanduarium ut expiatio coJ^PL/
tur, afportabunt foras caftra, ôi. cofl’^*’.,]!!nbsp;igni,tam pelles quàm carnes eorû
8i. quicunqj combufferit ea, lauabit menta fua, Si carnem aqua,Si fie ingt^®*nbsp;caftra.
VitHlw pro peccato oblatus ficut crhircUtS^lƒ fignificat non una radone uelfigura,fed omtiil’^^i*nbsp;guratisfacrificijs zr fanguinis effufionibusreix^^l juti
tus, qui cy’ extra caflra crucifixus efl, crnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in
filiuseius qui locauerat uineam malis agricoliSt loeauflum deo patri perfiâe facrificatus efl»
Erit® uobis hoc legitimü fempit^^ Menfe^timo, décima dicmenfisa^*^|iiitnbsp;animas ueftras, nullum^ opus faciet*^’ -jj/nbsp;indigena fiue aduena qui peregrinal” (nbsp;teruos,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ji'
In hac die expiatio erit ueftri atqj nbsp;nbsp;nbsp;iff'
tio, ab omnibus peccatis ueftris cora*” minomundabimini;
tn menfefeptimo multlt;e agunturfolennittdi^'! tione Septembri, fept'ma à pr'imo menfetprim^tnbsp;fis tubarum dies efl: décima autem dies fèfttiumnbsp;pitiationum, de quahic dicitur. In hacfolanbsp;turpontifix 'm fanda fandoram humilis,amp;’P'^^.- i,t^nbsp;tis popttii orans exau^tur, fi tarnen eo dienbsp;mas fuas,ieiunio,oratione,angore pronbsp;mofynis/acco er ciUtijs, cum lachrymisnbsp;clementiam muocantes, quiefeentes ab otntü »P^nbsp;uili,toti autem domino deuoti er fupplices, ,nbsp;fabbathum enim requietionisnbsp;affligetis animas ueftras religionep^^^'j**nbsp;Q««Mn hiec dec'ma dies menfis nonnbsp;incidat in fabbathum, Saturni fcilicet diem,nbsp;dominicam, nunc 'm fecundam uel alias firi^^’nbsp;quod criudieipafchalê diem mutant n.e uenilt;dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iid
x6
5®
levitIc V à
IlflpritMmßriam cr alidX qiufda, de quo in Mdtthiieum Biffgfn/ij; ÇJ- tumen hie dicitur non folumftbbathum^nbsp;N ftiumfabbathmn requietioais,uel fabbathum fabba*nbsp;borum, commodum argumentum contra ludfo: huncnbsp;®ciHnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ut fabbathum no Saturni quern uocant
‘^Afifologi^fcriptura noimnet tantu/m,fed requietio diem cr uacationii, ßue earn iQo uel alio die hebdo»nbsp;celebrandum contingat^Et ipßmet iudai dies reliquot;nbsp;legem mutant,cr cauent omnitw ne du^fo^nbsp;ƒ Wf Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cotinuis duobuf diebut celebretur, mul
J^^*biilibuspermittentes: interim tarnen Chriflianis ^^''‘t’‘tdodediedominico,qudß nonßt quietûdiesnbsp;'etnpore fuflinendui, quàm K qui à creatione mun*nbsp;feptiwt« iußllibili catculo conferuetur,quumnbsp;. ylifmos tpp ,juoqj obferuent, quibus dies anni con*nbsp;‘^^fiCrbebdamadantm, Et tarnen fubftantiaß»nbsp;*gt; CT ficatiouera moralis eftfotennitas,horie autemnbsp;ceremonùlia, /^’iritum non impedit quo mi=
(er fuis, quos inßiiritu habere uult,non i« 1( *ltnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^acerdos quiunflusfue«
tiof manus initiate funt ut facerdo-P‘'° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* indueiur^ ftola
?°^ueftibusfanäis, fanäum 8: tabefnbsp;quo^ teftimonii atquealtarc, facerdotesnbsp;Uniuerfum populum expiabit,nbsp;q ƒ*'*'$ uobis hoclcgitimû fempiternum,nbsp;tiS(profilesIfrael,8Cprocunäispeccanbsp;femel in anno.Fecit igiiur ficutprj*nbsp;ç?^ominus Mofi.
Wiiii ^'**pontijtxfutHrorwmbonorum femelinannct feili *'P’’®pttiationw intrat in fan£lafan(lorum,quumnbsp;iiilp^‘‘Vetadißgt;enfatione pénétrâteœloj, er«»trntnbsp;propitium humano generi ßciat, zj-1^0omnibuscredentibuiinfe. Sictamen utnonnbsp;’’’K« î“ôd zr ß peccauerimus, aduocatum habe=nbsp;P^owplt;itrcm, Chrißum lefum iuflum,^^quot; ipßnbsp;P'lt;Mt^^'I^P»'lt;’pece«tw noflris; que pofuit deus proanbsp;P^^ßdem: ut ad alium nonnbsp;^»isnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de^eremw.Manet atitem is dies propitia
^*‘‘quot;(1« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;occidat fol,adßnem ufq; mundi,
f''*”*'’OS pro ßribus operienies pontißcem nolt; fanäorum, apud paanbsp;•?[«,„nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; exorantein pro peccatis eorum qui
«iK nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;credunt:tandem rediturus i«=
^'‘'“’qur^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beatificaturus eleólos
’’’*‘‘lt;0)« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“‘“^ent fide,li)e ZT ebaritdte deuotißia
‘^“^ipergratiamdei,
Jcapvt XVIU
; ‘ocutuseft dominus ad Mofert, «(Cens;
I Loquerc Aaron amp; filqs eius 8C filiis Ifrael, dicens ad eos:nbsp;'*¦'^0 quem mandauit dominus, di-‘j
AU A RE MOTH. 141
Aegyptiorum morem didicerant lfraëlitlt;e qutdam,ar bitrantium neßs effie animal occidere quodcuq; ad efum,nbsp;niß eius aliquam portionem idolo facrißcaß'ent, et lüiuinbsp;diß fuis fanguinem libauiffent idipfum ßc per legem lAonbsp;fes moderatur domino iubente, ut gratiam quidem dominbsp;KO agant pro dato (tbi munere, et permißo carnium efu^nbsp;Sed non niß uni foli er uero deo er domino impendeiianbsp;dumfacrificiu et gratiarü aâionê. Eidern Joli Jacrißcannbsp;dum,cr omnis fanguis litandus deeemitt{r,ut fequttur.
Homo quilibet de domo Ifrael, fi immola ueritbouem aut ouem,ßuecapram in caßrisnbsp;uel extra caftra,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_
Prohibet confuetudiitem uorandicruorem ne cruder uorwidus.'* litatiafuefeerent,er homicidijspoüuerentur.Gratias a»nbsp;gendas docet pro animalibus in ufum hominum coneeßisnbsp;à domino, Carnismortißcationem pro incrementouiranbsp;tutwm docet, er domandam imordinatam libidinem, adnbsp;exercendum obedientiam ßdelium, et ad Leuiticte tribusnbsp;fußentationem,eri carnium commejfatione temperananbsp;du/m,ßc ut obmiffofacrißeio etiam ingratis er mohedi»nbsp;cittibus imputanda ßt effußo fanguinis animalis aut beanbsp;fii£. Qtticijuid enim unit dominus, hoc imputare potefinbsp;inßdeltbus: ßcut er bonum nihil eß uel laudabile, nißnbsp;quia domino probatur ac placet.
amp; non obtuleritad oflium tabernaculi ob lationem domino coram tabernaculo dominbsp;ni, fanguinem effudiffe reus iudicabitur, cxgt;nbsp;cindetur homo ille de medio populi fui.
Docemur ex locutionis ßrmula leges dominicerenw
. t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;, ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;° ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tcporiria:,
males temporarids haben, ut expleto a bernaculi tempo re uel templi, obferuantilt;e earu fupcruacute ßnt.Deßruanbsp;{io enim loco quem dominus folum pro facrificijs elegeanbsp;rat,fatis manißßum ßtßacrißcijs quoq; ßnem d dominonbsp;impoßtum, fed figuralibus : Sanäas autem aäiones, ernbsp;quiC ^dißcant ßdem ac charitatem,deq; huiufmodi priganbsp;cepa dei, ut loco circumferipa non fnnt,ßc nec ßnemnbsp;habilura dominus uoluitßed effe perpétua.
Ideo facerdoti offerte debent filq Ifrael ho ftias fuas quas occidüt in agro, ut fanâificennbsp;tur domino ante oftium tabernaculi teftimonbsp;nij, Sc iniolent eas hoftias pacificas domino.
Omnia quie de terra commodafufeipiunt ßdeles, non ßnedeuoagratiaruma{iionepercipienda, er in ufum tSafticne,nbsp;uertenda funt.'femper enim contemplatione crcatoris fi..nbsp;delis perm oueri debet,er aßßtrgere ex creaturis adamonbsp;rem er cultus» dei-Eiac ergo lex hoßiarum ßdem exeranbsp;eere debet er gratitudinem promouere de acceplis benenbsp;fici)s,utde denuo fufeipiendis fßes habeatur er ratio. Adnbsp;hoc ergo falutaria facrificia ordinatiifumt,ut de beneßanbsp;c ijs domini fufeeptis gratite reßrantur,
Fundet^facerdos fanguinem fuperalta^ B re domini ad offium tabernaculi teftimonij,nbsp;amp; adolebit adipem in odorem fuauitatis domino,
Sacerdotis ueri eß domino commendareuotapreces^ ßdelium,quali5 iHis Chrißus dominus eß.creritfemper,nbsp;ßcut crinm^ficrio ßit femper er Ù ßeculis. San^ni«
^3
-ocr page 308-Leviticvs
^uiJemfùiidehtttur ad altare holocaufli ad baßitt etus^a» deps autem coitiburebatur fupra li^na, fuppoßtK igni*nbsp;butfVn odor ent fuauitatis domino.
7 nbsp;nbsp;amp;nequaquam ultra immolabunthoftiasnbsp;fuas dpnonibus, cum quibus fornicati funt.nbsp;Legitimum fcmpiternum critillis amp; poftcrisnbsp;corum*
qu^Mtione Idcrïltciorimt principalii ratio depgnatur ad lp •ffcrenda, raëliticum poputam, ijute fané fuapte natura er acce^nbsp;ptatione neminem domino reconciliare potuiffent, fednbsp;abufai efl procliuiate htemana ad fîdeliumfruâum, ernbsp;fuam gloriam omnipotens, nolens ea facrificia cuictati^nbsp;alio defèrri idolo, uel filß nominis deo.Lege ergo uelu»nbsp;tipicdagogo priecipiuntur ea offèrri domino, ut in hocnbsp;eultu occupati abßinerent à facrificio idololatriie, Ta»nbsp;lia tarnen fanciuit facrißdUj quibus myßeriaßturaßgninbsp;ficarentur,^
8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et ad ipfos dicesîHomo quilibet dc donbsp;mo Ifraelamp;deaduenis qui peregrinantura^nbsp;puduos quiobtukrit holocauftutn fîueuigt;nbsp;âimam,
9 nbsp;nbsp;nbsp;amp; ad oftium tabcrnaculi teftimonq no adnbsp;duxerit cam,ut offerat domino,intcribit ho*nbsp;mo illede populo fuo,
C Homo quilibet dc domo Ifrael,8i dcadue gt;0 nis qui peregrinantur inter uos, fi comedc*nbsp;rit omnem fanguinem, obfirmabo fadé me*nbsp;am contra animam qu^ comedit fanguinemnbsp;Sc difperdam earn de populo fuo.
Si idem mandata repetitur,neceßarium ac utile oßeii ditur.-fed tarnen fuperius puniri iußit occidentem tantumnbsp;adßciendüfacrificiam, hie autem perficientent.Qi{iequot;nbsp;tiim incipit ut ß liceat ßciat, nihil dißirt ab eo qui ßcit,nbsp;quiautricy pœnadeputatur,ut de populo deieijeiatur,nbsp;nec de circumeißone glorietur,nec de genere ifrael dicanbsp;tur, fed inter preeputium habentes reputetur. Qiji ergonbsp;figuras extra templum celebrant,ßußrafe tfraëli»nbsp;CtrcBioniç tos Uellud^os tadätt Utcc Augußinus.Multo minus Chrinbsp;ludaifantiu jn^^Ujabebuntur, qui poßliminio eccleßie reduxerumtnbsp;ludaicos ceremostias baptifmatum creberrimorum, cibonbsp;famdeledumjetiam mundoruw,areas circumftrendas,nbsp;lucernas,cantus, organa, pontificalia paludamen{a,un»nbsp;âiones, facrificia, pompasßne numero çr modo,de quinbsp;bus Auguüinusad ianuariwm^Crudelitatem coèrcet ho»nbsp;nünurn. Et comedentè fanguinem perdet de populo fuo,nbsp;de communitate fidelium ; mittit enim bnmifericordemnbsp;cr impium cummalignis ßiiritibusinignemteternumfnbsp;qui praparatus efl diabolo er angelis eius.
Il quia anima carnis infanguine efttamp;ego dedi ill um uobis fuper altare, ut expietis pronbsp;animabus ueftris, quia fanguis proanimxnbsp;piaculofit.
Anima ho» nbsp;nbsp;nbsp;Aliquid uitale eß in fanguine, quia peripfum maxi»
pitóter dî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uiuitur ,quia per omnes uenas corporis
«tut. ’ dißunditur. ipfam uitam corporis uocauit animam, non eamuitam qu^e migrât ex corpore, fed qua morte fini»nbsp;tor, er efl temporaUs : Non autem ea uia qua anima efl
ahare hotH. ittteMualis, qua 'm ßnum Abraa recipitur, qunbsp;Chrifto i« paradtfimi affumitur pofl mortem,nbsp;dißblui de corpore mortis huius, ut ßt ewm Ch^'l inbsp;pretioßor efl quam uita animalis,quam tyrannicnbsp;teß occidere, qua donatur cum angelis regttonbsp;quam ßbi fociauerat pro teflimonio animamnbsp;Keliaintransfiguratione Chrißus dominus,nbsp;fanguine anima corpus uiuificare non poteß,nbsp;tem deliëlorum expiatio fanguine perficitur,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(,lt;
uel hircorum,nißßgnificatiue,fed Chrifli tefl expiare hominum deliâa,folus innocent Cfnbsp;tor hominum apud patrem,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Iddrco dixi filiis iPaehOmnis uobis non comedet fanguinem,nbsp;nis qui peregrinantur apud uos comc^^nbsp;guinem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, (^
Repetitionej huiufmodi de non edendo to magis neeeßarite comprobantur, quantonbsp;nem hominum ad homicidiaex curfu mundi einbsp;rius afliicimus,max'ime autem in ludaicagente'*^nbsp;odia procliuiore,ut ex lofephi biflorijs difcimi^'j^i^nbsp;^Homo quicunqj de fiitjs Ifraelnbsp;nbsp;nbsp;jpO
uenis qui peregrinantur apud uos,fi ne atlt;^ aucupio ceperit feram uel aue«” ’nbsp;bUs uefd licitumeft,fundat fanguin«*”^ (f,nbsp;Sioperiat ilium puluere,
Mttla deo cura efl de nobis ne alterutrum propterea percutienti iubet prabere alteramnbsp;tJianfitetudinem ej- clementiam docet, pacemnbsp;dat cr horrorem cruoris,ßc ut etiam iudicionbsp;dehortetur, cr aufirenti paUium fuadet tuniclt;*tttnbsp;re, cr in bono uincere malum:eatenus,ut etiam t'nbsp;tione fanguinem effiifum operire doceat, nenbsp;guinis, pif homines cr terra ipfacruorempA'f'nbsp;luantur. Qttibi« omnibus ßaudes CT aflutios |)nbsp;cendiamputarecrpi'lt;oueniremoliiurlexdefinbsp;anima enim omnis carnis fangugt;®^’giii^ ,nbsp;animafuaeft, Vnde dixi filqs IfraelîS^^jjj^nbsp;nem uniuerfæ carnis non comedetis» 4“nbsp;nbsp;nbsp;|
nima carnis fanguis eius cft:Slt; quicih’^ mederit ilium,intcribit.
inculcatio eflßflidienti facra ad naufeam,lf^ xiwn pofi fidë uirtus efl charitas, ßc poft
lorum cauenda in primis homicidia fitnt, et
nobilißima creaturaßt rationalis humattai
Anima omnis quæ comederit uelcaptum àbeftia,tam deindig^*’^^|jlii^nbsp;deaduenis.lauabit ueftimenta fu^nbsp;aqua, amp; côtaminatus crit ufq; ad *nbsp;amp;mundusfiet.
Quod fi non laucrit Si C3.rncnt fu’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J
abluerit,portabit iniquitatem fuam* / tîic anima capitur prohominenbsp;eompoßto fciiicet ejt corporenbsp;nbsp;nbsp;anintafdefi‘”^Ciiiir
12.
gt;4
«y
i6
leviticvs
fwwpis 4 (toHlwri pdrtt ,0* fubßAntidlißrt^f^»^^^^ ^^fubfjkntiamt
A
I
ÇCAPVT xvin»
Ocutus eft dotninus ad Mofen^di censt
Loqueve filqs Ifracl, 8t dices ad eostEgo futn dàs deus ueftertnbsp;^»tnipotenscreaiorcixlicr terrie,pcfedeumifraë
lege multiphariamy ut foli^ reuereri^a^ ' ***^°’^‘”^*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;folus efi bonum
P‘ôte'”''’À^'*° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oinnid,quifefefidelibus ut
Pittad ^^'^^‘'^^^opardtior addanduquàm homines *'X4t dccipiendum,ne quit timorem pn^nbsp;fiii,;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;w oratione altißimtmt, qid humilia rea
^‘‘‘‘gt;”‘^i^,habitansinccelis.
terrae Aegypti inquahabita-* gt;non facietistSC iuxta opera regionis Chanbsp;’n ad qqj^ jntroduäurus fum uos,nbsp;legititnis eorutn ambula^
t^onfint fiiiffe femper fiuperfiitiofifiimos, ^nib '^‘^‘°'’^occupatoSfCreeremonijsportentoßs:inbsp;'Ultnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reliqui infèâi fumt deceptiin
9«on r°’^^‘‘^°miaAbili cr ftidto Pofi quos ChanAMi 'U^ ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^mentii dei ittuififiierunt.In quorum la
?pn(H4^ ferrdm uelut in fuum peculium deus indua Mnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^iicite cr créa
l‘'n'Hit,ne ipforum opera cr confuetudines inue hi« itjodo prifumerent.Certo pnnofeens dominbsp;otcafione fuperfiitioni5,frcile proruitunbsp;’’I ^dololatriam^negleélum uen pietatis, çrnbsp;jj^, “WoRfflj prteceptorum dei ? v oluit ergo initijsobanbsp;Pulis’ 7 abominari er abijci quicquid ifiis ponbsp;ftudiofius cauëdumnbsp;'«“«¦»«te deumcolere iufanbsp;«ptceretnonijs otiops zr irrationAbilihus denbsp;'¦¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;muttiplici«mi prmis er ritibus idololatraa
S«j
5'*^* ft ij f« deiticeps maxime dbhorruif» '¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;** fccl pnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f pifcopi conjiderdifent, non tot (cdtuißit
ritibut, non proldpfd e]Jèt in cam for “*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttera dbhorrentes ceremo nidf, ut fire
pyiflinii gentium ritibut.
prlt;t . cernamut d. prijtims gentium ritwuf, imagines^ Qginbsp;Pf«n VnoM,Uiarti l^drtmuf, Nc«nbsp;'«Uttinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Georgiui,^^ citera ad longunt
djs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$ f fWpoJ'iMM firilt;e er ßfÜ dies Kalen
^cultur
)u ¦'* aliundefumpft originem, paulu» PÜiinL*ZSquot; denimiam nwltistentnbsp;guoa-Znbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omninbsp;ligno frondofo lu
'’Miel 6 ff'^^‘^•^‘‘mmonachieis quam pontificalia dt * Sarraceni quàm ludai nihil aliudnbsp;’’•ftco poßint, quam quod nos de maiorumnbsp;^°quot;fi^^mur, idolortim olim toto orbenbsp;'*’? At iJlos i» multisftcrileg^s plurittlMn ex««
A H A R E M O T a. 144 di)nui,uel exceßiffe uidemur, cum tarnen legem domininbsp;dei feruandam fufeeperimus, cr uniiu tantum dei cultuanbsp;ram profiteamur.tudicia dei agnopamus, er fdcras litenbsp;ras contra nos tefiimonium firentes, inpnu cr ore gefienbsp;mu, t:s' de Chrifiiana religione, et catholica ecclefia nosnbsp;effie iailemus, ludicium quoi^ dei in fcripturis contra tanbsp;ks latum Icgamiu cr credamus.
4 Facietisiudicianiea,amp;pr3eceptameafergt; uabitis, amp; ambulabids in cis, ego dominusnbsp;deus uefter*
y Cuftoditc leges meas àtq; iudicia mea,qup fadens homo,uiuet in eistego dominus*
Cum emphapfunt hie ubiq; legenda,ut omnino tri ditiombtuhumanis omißis, quiuanitatemreppiunt^et manas,nbsp;charitati non profunt, diuinis tantum mandatis incumanbsp;bant,ad augmentum fidei, unde bona cunâa eyquot; certanbsp;procédant, crfiimmi boni cultus cr amor,Inde^ abyfanbsp;fus beneficiorum dei p'qs aduoluatur, es' o(,«ol«lt;«t fidequot;nbsp;lc$.Sol(C enimdiuim leges funt,qudrtim obferuatoribusnbsp;uita promittitur iternatCf quibus obfcquëdo anima requot;nbsp;ficitur,et Jfiemplicitatis accipitrepromifiamabcoquinbsp;efi uia, ueritas esquot; uita * Vere enim diu cr commode uiquot;nbsp;usint,qui uiti infiituta 4 deo data obferuant, qui eidemnbsp;foli complacaregefiiunt,Qrpromißiones tenent pliciCAnbsp;tk qui nunc fentitur à pi/s, cr pofi hanc uitam perennisnbsp;pae fine fuccedit cr durât»
6 nbsp;nbsp;lt;[[Omnis homo ad proximam carnis fuaenbsp;non accedet,utreueletturpitudinêt ego dhs*
Sequuntur nunc leges circa propagationemhonüquot; num feruandi,pro contrahendo matrimonio diligenternbsp;notandi,ut omnia legitime tra(lentur,ey legit'mum diquot;nbsp;catur matrimonij facramentum. Primo autem ttebnoquot;nbsp;rum more generalem legem decernit, fummam priquot;nbsp;ntittit,acuelutargumentum fequentiii pnceptionuWfnbsp;cum dicit : NitHits hominuqtiifquk tandem pt, accederenbsp;debet, or copula carnali commifeeri ei mulieri quipbi dis manûnbsp;proxima cognatione iungiturfCr qui efi iHi confangui ’quot;’“n** -BC4.Qij4 lege pmiliterincluditur neeeßitate fequeli crnbsp;loquutionk, ut mulier nulla uiro ei iungatur carnaliter,nbsp;qui pt eidem confanguineus: de pmilibus enim idem iudinbsp;cium er fententia»f1on quod omnk confanguinitos imquot;nbsp;pediat matrimonii cotraäum lcgitimum,fed ea qui fequot;nbsp;cundumfuos gradusconfequëter enumeraturpercafiunbsp;pngulos,unde fatk intclligitur concePttm,quod non ktquot;nbsp;uenietur prohibitum» Reuelare autem turpitudinem,eflnbsp;illicite concumbere cum perfonk legeprohibitk, csquot; efinbsp;locutio»
7 j Turpitudinem patris tui turpitudincm
matris tuae non difcooperics* Mater tuaeft, non rcuclabis turpitudinem cius*
Incipit digererepgillattm cafus pnferibendo quibui non licet contrahere matrimonium, malto minus extranbsp;matrimonij 'mtentionëfixdo libidinari concubitu,Clsoquot;nbsp;rum horrendißimus primo feribitur, «t fiUa cum patrenbsp;omnium minime congrediatur, er filius cummatrecefi'nbsp;enmtpmilk abominatio utraq^, çr foedißtma confiipOfnbsp;Ht idemptfiliik ftiAritUf^lia fsquot; Hxor« Non exenpn
-ocr page 310-Vxót pa tris.
»S
Soror ma- ¦ tris»
‘ LEVITÎCVS
furfili£ LothjfeJ ut peßänoram populorum WMfr« trii ducunturäfacrahifloriä: teßnturtnmen non finecaufanbsp;qualicung^ comijjiim neßs^non ex libidine fola, quie pnnbsp;tri Loth fitißTet omniao mtolerabilK.
Turpitudincm uxoris pat ris tu i nondif* cooperies, turpitudo enim patris tui eft,
Vxor patris nouerea intelligitur tM^quie tibi minime eß ducenda poft obitü patris tui,multo minus co uiuëte,nbsp;de quo tex no intendit,alibi fi^cienter prohibitu quumnbsp;adulter lapidari mandatur. Eadem haclegeprohibetur^nbsp;ne muïier matris ftt£ maritum, uitricum fcilicet,poft manbsp;tris mortem fufcipiat.
Turpitudinem fororis tuæcx pâtre, fiuc ex matre quæ dotni uel foris genita eft, nonnbsp;reuelabis turpitudinem etus.
Soror.
Probitctur tibi foror tud,quam genuit pater bius,ßue cum matre tua,quod lex fupponit, ßue eu alia nwliere^nbsp;quod lege intenditur,fed non ea quam genuit de alia uxonbsp;re uitricus tuus,Similiter non accipias fratrem tuuquentnbsp;genuit mater tua cum aliouiro:ßc nee filiÜ accipias ma*nbsp;tris tu£, ßue eam genuerit cum patre tuo ßue cu/m alio,nbsp;Qu£ domi nata eft,mtelligitur ex patre nasi : qu£ ßrisnbsp;nata eft^biteïïigitur ex matre,ßßrte de priore uiro eatnnbsp;tnaterßußeperatyC^cam ißaindomiiittueaerat, quan»nbsp;do pater tuns eam duxit,
lo
Turpitudinem filiæfili|tui uel neptisexfi lia non reuelabis turpicudines earum, quianbsp;turpitudo tuafunt.
Prohibetur coneubitns cum nepotibus,ßue de plio ß ueßlia fußceptis,cr ßmiliterfaemina mater nepotes ha*nbsp;here no debet utriufq; generis ,funt enim eiufdêgradut,nbsp;er i» linea reila,et naiurali lege abhorrenda comixtio»nbsp;Turpitudinê bliæ uxoris patris tui, quamnbsp;peperit patri tuo,amp; eft foror tua,non reueli»nbsp;bis turpitudinem eius.
^atris wi”* nbsp;nbsp;nbsp;Auguftmus in hunc uerfum: Si antum dixiffet turpi
tudinem ßliae uxoris patris tui non reuelabisftnteUigere nusetiamcam filianouercie prohibitumßijßeconcubinbsp;tum,quam ex priore uiro nouerca peperiffet, nec huiusnbsp;qui prohibetur foror eßet, uel ex patre uel exmatreinbsp;qutim uero addidit,qu£exeodë patre foror tuaefl, nonnbsp;reuelabis turpitudinem eius,manißflat deforore ߣlamnbsp;eße iflam prohibitionem : nam quumßerit ex patre 0-ex nouerea,de quaiamfuperiusdixeratßdeoiterü hocnbsp;apertius uoluit prohibere,quia fuperius fubobfcurüßit,nbsp;fepe enim hoc ßcit feriptura,
Turpitudinem fororis patris tui non diC-cooperies,quia proximaeft patris tu«
Soror pa tris.
Sororem patris tui non duces, quia propinquißima eß patri tuo,uno enim utero portati zr aliti,zr confatinbsp;guiniate tibiconiunilißima eß. Sic eregione,ßatrennbsp;patris tui tu mulier non admittas,
Turpitudinem fororis matris tuæ non re uelabisteo quod proxima fîtmatris tuætnbsp;Expr£ccdentilegefequiturh£cquoq; de fororemdnbsp;tris tu£,ut eam tu uxorem non ducas, crßatrem matrisnbsp;*«* uicißimfaemiiia, leque non ducas, quod ßt eadem in
A HARE HÔTH.
ißis propînquitalis ac fanguinis ratio, Turpitudinem patrui tui nonnbsp;nec accedes ad uxorem eius quae tnbsp;teconiungitur,
Malier non ducet maritum ßatrem patrisßh quoq; coniugem accipere poteft,eam, qu£nbsp;tris patrisfui.tiarum zr tnultarum aliarum jnbsp;«0« eß quterenda ,quumßc placuerit maieft^^' . p 1nbsp;cuiiiiuoluntatis none ft inquirenda ratio,nbsp;fola régula £quitatis,zrlegumfanéiarum-nbsp;nbsp;nbsp;.
Turpitudinem nurus tuæ non quia uxor filii tuieftî nec difcooperits’S Jnbsp;miniameius*
Filii tui uxorem caue nefufeipias, nbsp;nbsp;ßlif
turn £que non licet tibi foegt;mn£. Tam d.iligenteti'gt;i, has perfonas quas appellat lex domeßieasnbsp;hibitionibus dißinguit lt;î c£teris,quia loquiturnbsp;fonis qu£pojjentnon habentesuiros in mati‘''''^^^fiiinbsp;conuenire^niß lege prohiberentur ,ßcut ßrtufnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
fuetudo Perfarum.
Turpitudinem uxoris fratris tui no*’1 Iabis,quia turpitudo fratris tui eft, jhd
Virnonducet uxorem ßatrisfui, hoc^no’^ cuiquam ducere uxorem ßatris dcßn£ii,ßdejü’’'^'‘jfnbsp;ßtros dereliquit, uel ß à ßatreuiuo per repui''^^^ 'jnbsp;ßffet, per lege enimdatäde répudia potuitnbsp;licite quifquam ßbi uxorem ßatris copularet ul'' jC.;,nbsp;rium non timeret,quoniam répudia legitimorr^^r/^i,rnbsp;Aeque uero non ducet mulier maritum dentofi*'^'nbsp;ris fu£, eadem eft enim ratio propinquitatis,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(t
Turpitudinem uxoris ôffiIiæciusgt;’'’L uelabis, Filiam fiiij eius, öC filiam pfOnbsp;non fumes,ut reueles ignominiam eiu®'nbsp;ximæ illius funt,fcelus eft.
Noff putet quifquam Heere ßbiducere fu£:ßinul enim mulieris er ßli£ eius non licet r(^nbsp;turpitudinemftd eß,ambabus mifeeri matrinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, •
militer uirnonaccipietfiliamfilif fuiuxoren},lt;ie'tr .i fili£, aeptem fcilicet, necdefilio nec de filia uxofi^ •nbsp;Harum enim nomine habenturzrfunt. mii
Sororem uxoris tuæ in uxorêad dum non accipies, necreuelabis turp**^'’ .i çnbsp;nemeiusadhucillauiuente»
Hie no prohibuit fuperducerc, quod Ucebat“” propter abundantiam propagationis, fed ßror^'nbsp;ri noluitfuperducüquoduidetur ßcijje iacab,P“‘^ ‘‘cfjnbsp;ttondumßerat lege prohibitum, ßue quiaeaßPPnbsp;alterius ßaude deceptus eft, zT Ola magis denbsp;niebat quam pofterius accepit,cam iHa enim pri’’''^.nbsp;traxerat uoto zr animo : miuftum autem eratp’'nbsp;dimitti,neßceret eam moechari.Quodueroaild‘nbsp;pellicattim,non competit,fedmagisadlacefcendi-coUitigandum ob zelum quemexperienlia docuiti^.^^nbsp;petuo ßturum inter forores,exemplo Rachelisnbsp;Adhuc ea uiuente,additur fecundum ludeoSf^K^^l^^i/nbsp;rarem repudiauerit,non poteft aliquatenus ac^P ’nbsp;dem lege repudiat£fororemt
i4
Nepotum.
17
II
18
1.,
V
3
(kitt I- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;” iMiuraa«ran4tHr,je ;.i Î4 ^°“Pw««eîijmn(w»i^probibrtHr. »tnr quot;^«(^‘t'ituxoreSfiJudrttmprohibetturf iquot;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AugujUntu'm hunc locum. ’{ gt; 1 î 1 ! '(C I I ( I I I I I I tEVITICVJ *9 Ad mulierem quæpatiturmenftruanon ccedes,nec reuelabis foeditatem eius* Vxorci» tempore menftrui fui ne cognofeax, nec oca prebeMpartui calamitofo, er poUutionë pernbsp;uel mßrmiatem.’fegregandaenmtnbsp;ej fecundum legem propter immunditiamfquan“nbsp;“5«! em etiam in eccleßa ßdelium noflra,fecundum linbsp;quot;‘imt»ii4proIiilgt;iacenfe„tMr*Q«oder E^ecfciel do»nbsp;iflter iHa peccaa qua non ßgurate fed manifiße :nbsp;rHatisiufitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc commémorât,ad mulierë men ^^“^nliqiiKaccedat, er inter iußitia mérita ß non ienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«4t«r4 damnatur,fed concipien» Ç, r-'»nt»i«»rnn(wnij;prwpiPciMr. cumh ***'' proximi tui no coibis (uel con» feminis commixtione macula^ uxorem proximi tui, ßue uxorem ha» ¦^p^‘*^lt;:lt;ireat,necfupponat iUißlfam prolem, hoc eftnbsp;«dï*” ^lolerabile domino,ubi rurfumprohibetvrnbsp;•wis ‘ll^t ßlt;^ prohibita, «t etiam mortuttnbsp;probibet turpitudi tuo nondabisutconfecretur Lnbsp;nbsp;eorv jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nec pollues nomen Dei tuû uel quocun^ modo confecrabis cul flllof tuosuel ßliat,tton tranf»nbsp;lii^. ‘8'«m, non feâerit facrilegia quacun^ gentinbsp;^ndi^***nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;phtrimi quoç^ ritut co idololatria Ammonitarum Moloch, illofnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßgmficantur abominanda, er w« quot;’’’tUtt **'**’'’’^ lt;^omino diflilicent, transfèrre fernen be» c^lfumdamoniorumjßeftliosnbsp;in n quot;‘ini/kriunt turpitudinis exponere er exercere,nbsp;^’^^»üniblif obaoxium, er domino abomina»nbsp;Die R î“» mhil m'mu! agitur, quàm quod deut maxi»nbsp;çT' ^«cepit er uoluit. gt;Hin'^'^quot;’’^culo non comifeearis coitu foegt; ^5 Q°)îbominatioeft. ’’’wni pecorc non coibis,nec macu^ ï*iiLnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fo Mulicr non fuccûbetiumen' ”''”1^««»» Sodomitici criminis in genere pro» '“”1T '^^'^^‘(ittt'^oydmaamq} libidinem qualem»nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;tbominatio domino eft, er natura Nç- execranda ignominia, omnibus his quibusnbsp;funt uniuerfægentes,qua8 egonbsp;ueftrum,nbsp;P‘^^^^’gt;°quot;ßigt;tiltariafùiffeantumanbsp;'’’’’porenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uniuerfe terra Chananaorum cum caterarum gentium con» '^f’'°flnxerunt, donee etiam Romanos er ‘^o.ut cuomat terra habitatores (uos, 1.6 18 19 5» ’*iiL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non lu«. 0», ’’'^fcebiturcitfceluseft* V ' nbsp;nbsp;nbsp;8( nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;polluèrent, |
AHA RE MOTH. 145 Tfrrd cbm fùerit 4 deo creata nMnda,pcut fu/kntat, cibat, faluat, cr fufcipit mundos cr inßos, ßc obiwxiosnbsp;criminibuf ßue libidmum, ßue odiorumfuo tempore eifnbsp;cit,occidit,damnat,cy abominatur, dedignaturq; alerenbsp;nulediilosädonünOfßerilitatem ampleHiturmagi!, ernbsp;preßuris opprimit, andern^ ceu 'mdignof euonüt, et deinbsp;tudteio reprgfenat 'mpios fuos colonos.Armatur^ c«wnbsp;ea omnii creatura 'm ultionem contemptorum dek Cuftodite légitima mea atq; iudicia mea, amp; nö faciatis ex omnibus abominationibusnbsp;iftis, tarn indigena quam colonus quipere^nbsp;grinaturapud uos« Sabbaßi cißDdire,efllegi deietfuijpßutrecolleäioni ft^^**’** mcubere,ut cogitet de anima fua,de creatorefuo, i quonbsp;bona omnia ßtßipit immeritutXeßare 4 fecularibui nenbsp;gotijs,ßgt;iritum imbuere, leäioni facr,e er orationi, uelnbsp;auditioni uerbi dei 'mßare,de proximi utiliate cogiiare,nbsp;orphanos er uiduas uißtare ac iuuare, anxios confola*nbsp;ri, ad qute ßrtaßis non uacat reliquis operarijs diebut,nbsp;Hlt;fc e^eiip» religio qutedomieo placet, hac facrificianbsp;quibui deut placatur, hic ßiiritualit cultm er uerißimutnbsp;dei optimi maximin Omnes enim execrationes iftas fecerunc accolæ terræ,qui f uer unt ante uos, öC polluenbsp;runteam* Caueteergo ne Sf uos lîmiliter euomat, cum paria fcceritis, ficuteuomuitgentêquznbsp;fuit ante uos* fequuntur 'mculcatio funt ßmiliariß'tma facrie fcripturlt;e, ne femel pra:cepiße uel docuiße fufficiat, feinbsp;fubmde feriofa repetitione uelutmcnwrM er folicitudinbsp;ni impritnit am necejßarit rei obferuantiamt Omnis anima quæ fecerit de abominatio nibus bis quippiam, peribiide medio popunbsp;li fui* Cuftodite mandata mea, ne uelitis facere quæ fecetunt hi qui fuerunt ante uos, amp; nenbsp;polluamini in eis^ego dominus deus uefter* Qaic^ttid contradei beneplacitummflituunt honü* nesfuperfötioß,abominatio efl apuddeunt, er poUutionbsp;animoru morum^, quantumlibet à prmcipio in ßfeciemnbsp;religiofum uideatur ac faniium^Senßm enim prolabiturnbsp;bumana temeritat in 'mtolerabile damnttm.Ego dominâtnbsp;fam,qui er deut ttejkr,ctti obfequi er adharerefi^manbsp;efl fapiëtia,illi toto corde fidere facrofanüa religio e^fnbsp;qui docet hominem utilia er à noxijs abftrahit. lt;fCAPVT XIX* B“ Ocutus eft dominus ad Mofen,di a cens*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DtfttnAia Loquere ad omnem ccetum fi» quot;X'^Kado liorum Ifraei,8C dices ad eos: San= fchim. öi eftote,quia ego fanäus fum dominus de^ US uefter* Conclußo priteedetium efl, er introduólio qutedant acfummafubfequentiSlegum, pertinet^ ad'mculcationnbsp;nent timoris domini oitmibm fidelibuftrepetitio (egom. |
»
-ocr page 312-LEVITICVS quodnon [ufficiat femel audijfequod optimumdoeetur er maxime aece/farium eft,er cui ndtura humdnd reitinbsp;Su4it» fitur iugiter.Sanäifmquit^efiotet Ommlt;t apud «o$ meosnbsp;fideles decêter,pure,er cum difciplind fiant, omnis pronbsp;cul abfit Hobis uerborum er morum /fiurcitia. Sanülusnbsp;enim dominus,er ab omni uitio purus,tales uult fieri culnbsp;tores fuos, qui cum ndtura praui fint, er procliues adnbsp;mdlum,anniti amen monet ad fanfiimoniam, er per leanbsp;gern toties adhortatur ad innocentiam, ut non cefietur dnbsp;pugnd cum uitqs er concupifeentijs per totam uitam. VnufqUifqt patrem fuum amp; matrê fuam dmean Sabbatha mea cuftodite i ego domi»nbsp;nusdeusuefter» Superiusquidem à culturadtemoniorumabßerruea rat, er in generali ad mandatoru fuorum obferuantiantnbsp;fiterat adhortatustnunc abfqi exquiftto ordme,exhoraanbsp;torio more, de multis fuis legibus hortatur ,utnullahdanbsp;beatur contemptui, fed eeque omnes obferuentur » Internbsp;iquot; parentes ut ndturalißima efi,fic earn in prinbsp;mis docet,qui enim patrem quem uidet non diligit, quo*nbsp;modo deu quem nemo uidit unquamreuerebiturfEt nottnbsp;foliim pater,fed er nuter colenda ejbcuius ut propriumnbsp;efi gefidre,alere, er impenfeamare filios,ficcrdifcianbsp;plind tr moribus inflituere debet, cwm mdterttoaffiUwnbsp;o®«“nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;frolem. Patris quidem ofiieium efi necefia «iS, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rifs projfiicere er nutrire,mdtris autem,firmaredtenea Gratùrum aAio. ' rifs proßticere cr ttutrire,nMtris autem,fDrmAre d tenta ri$,ut rmguâmfîc omnia membra er animumtilonorentnbsp;ergo am dein hic quàm ipfa ndtura inflillat,ac timoremnbsp;finalem ad utri^j^ parentem. Rfpetit autem (abbatum^nbsp;de quo iam diximus quod hue pertinet, ut eo die pr^ecianbsp;pue filiorum iti/htutioni inpflutur priudtim er publice,nbsp;propter dominum^qui idipfiim priecipit» Noliteconuerti ad idola,nec deos confia» tiles faciatisuobis,ego dominus deus uefter«. Idolorum euram er culturam repetendo damndt,cr imaginam fiüiones, quibtu qudfi puerili in letate folentnbsp;hominef deleäari o' afuefcere,in iaäuramfidei er ue*nbsp;ric fitpieittùiCum ante omnia cultm dei inflillari debeat,nbsp;reuerentia er obedientia mandat orii/m eiut utilium ,n(innbsp;tuna, commenta er placia hominttm. Si immolaueritis hoftiä pacißcorum do» mino utficuobis placabilis, CO die quo fuerit immolata,comedetis eS, SCdicaltero: quiequid autem refiduum fue»nbsp;ritin dicm iertium,ignccombaretis, SponaneiK oblationes dem exigit, no extortdf ui (3quot; pauoribuifdnuri enimà nobis uult, er beneficiorttfiioanbsp;rummemorcs efie er gratißimostGratiarum ailionentnbsp;uetat aliqiùtenus dntiqudri,non unqudm intermoriturantnbsp;beaeficioram memoriam,fed recentemfemper uigere innbsp;piftthoc efi enim carnes facrificiortim triduannu non edi,nbsp;ttdufeam nuüam unqudm adnüttere d donit dei : alioquinbsp;pacifica facrißeia cumgaudio er iucumdaconfcieiuianbsp;abfumi iubentur. id uero non fit iam ad Mu/eam gujkuisnbsp;tridudnisefeis. Si quis die terdo comederit ex ea,propha« nus erit 8C impietatis reus: If |
IO 11 KEDOSCHlßT, Tranfgredientium poenddefcribiturj^'^^l^^^^it , fiierat intermijfa * Sic enim fiepe repetition/' jnbsp;uno loco obmiffafuppleantur in alio, ernbsp;turpiorum hominitm memoria, uoluntdsaclw“nbsp;licitetHr,cr dei circa nos amor er diligentiac°^nbsp;tur,t^on tarn cibi quam obedientia diuind legistnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j titudinis ttegleé}us,prophdnttm hominem rr^'^ i Et comedens cam portabit fuam,quiaranâumdominipolluitgt;^t’nbsp;bitanimailladepopulofuo* SanHum donüni,diciturfacrificium gratitit‘quot;'^jii oblata iam domino çr facrificata, qult;e haben tt^nbsp;reuerentia, cr cum timoré dei dijfienfandanbsp;perdi aut negligi,cum femper egentes habeetntur^^^,nbsp;duum feruare,fignificarepoteft folieitum e/fi^, a/fi,nbsp;tto,cr non fe deo er fua credere totttm,auariti'*l\.iiinbsp;que eft idolorum feruitus, er depauperibufitt^nbsp;tibus uel con/èruanda char it ate nihil folicitunt nl'flO ' Cum^ meflueris fegetes terrae tondebis ufq^ ad folü fuperüciemnbsp;remanentes fpicas colliges,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iJ/ neq; in uinea tua racemos amp; dentia congregabis, fed pauperibusnbsp;grinis dimittes,cgo dominus dcusu«i^^'^^ A bunde profirebat annonàfuam promifi‘‘gt;'’^Lif Crprolatura femper fidelibuseratincolis:tdeon^^nbsp;iubet lex dei non exaile cr ad extremes agroi’f'quot;'.^ ƒnbsp;losdemetêdosinkiare,fed bondm flipularumnbsp;pauperibus cr peregrtnis reHnqui,fimiliteramp;'’^'‘‘^nbsp;. tioni locum e/fe in uineis pofl uindemiam,. No«nbsp;uatim hominibus deus poffißiones fie ßuet er 'nbsp;ut nonprojfiiciatur charitati proximorum ernbsp;bus, fine quibus nuindandpolicia fuhfijkre aequenbsp;teft,ut fine diuitibus, cr reru/m terrcnArwm approf jnbsp;toribui^Semper enim cogianda efi dei ad nosgr^\’^^nbsp;equeßuet er euram gerit pauperis er diuittSfirttol^nbsp;ter eft er haberi uult orphanorum cr uidutru^ tnbsp;ut miiiimos curari uult, perinde ac feipfttm, ernbsp;tiam eius ret in die iudicij diuini improperandarnnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, adiudicandisimpqsfatanlt;e^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, , Non facietis furtum,n5 mentiefflif’*? ** decipiet unufquifqj proximum fuum* f'nbsp;Fraudem oinnem prohibet in uerbis ernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ ritatem er -equitatem commendat ? Perfidia enint t eft tranquiUitatis, quam ut nemo uult pati,fi(nbsp;quoq; nemo perßrendam miungat: fed fintnbsp;omnia fyncera cr fidelia,fit eft eft, non non tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mjI omnis abfit, quam omnes deteflantur ad fe, eam mittat quifquam in proximum, Hemo bedat altut/»nbsp;ta rercmt ablatione,uel ßlfi criminis obieiliotie.^nbsp;teßlfumnon dicatur. Innocenter uiuend«m‘ld'’^nbsp;proximo non nocendum fiue dando,fiue recipieftd^^^c ^ Non iurabis in nomine meofalfutt’’ pollues nomen dei tuixego dominus»nbsp;luramentum per dei nomen in teßmoniumfnbsp;er dei cultum, in profifiioncm uniuerfalis pr^f'^inbsp;tliuiiue,licet quidem,fed duplicaturfiagitiiunfi^‘‘'^\ff |
tEVITICVS
tor mettdaciam, ty iufiitid dci non creditur uel non time tor,alque impio 4)ht«r4 putatur, fiagitium^ non pwi t«.nbsp;torit, Interim quoque proximuinbsp;nbsp;nbsp;decipitur, erfian» I
’3 Non facies calumniam proximo tuo, ncc ui opprimes eum.Non morabitur opus mernbsp;^warijtui apud te ufqj mane,nbsp;tppti_ Caluwjjirf uel uiolentia non e/i opprimendui proxi«nbsp;wiK.iiMJtitnedHtfinpdupcr cr imbecillis qui fc u'tndt'cdnbsp;lt;^^ionpojfefcitur.lii enim domino u'tndicandi feruan»nbsp;tor,«t funi pupilli,uiduie,ferui, aneißte, oppreßi per tysnbsp;rii#noi.Rapi«4 hie omnis prohibetur, cr inuito pojfef»nbsp;fote rns»! contrefllt;lt;(((j publica «el priuata. Inter atro»nbsp;«S ante iflittriiî efl,mercenarioru fraudatio, per quantnbsp;^''^lligituroninis crudeUtas potentum cr diuitu 'm paunbsp;lt;tc iniuria; cuo reddendum quod pauperis eft, CTnbsp;, ^«omiiiget^progKo Jocd«t£ opera«.
Non maledices furdo.ncc coram Caeco po ®«offendiculum fed timebis deum luumtnbsp;^gofumdotninus,
Ne nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-(JJ •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clàtri alteri exhiben»
! ^‘quot;'t^itiptittn quemeunq;, quaft deus non omnia uilt;' curant cecorum non habeat acfurdorum.omninbsp;^uife uindicare non pojfunt, ac eadë ratione indinbsp;^igt;lfioëlorem,etnbsp;PptmiBn iudicem,qui ey chariatem mandauit, cr 'm»nbsp;Ij quot;*'JJ'gt;»«/?«iti««/fd,n.
jç nbsp;nbsp;nbsp;faciès quod iniquum cft in iudicio,
^'’Confideresperfonam pauperis, necho uultutn magni lutte iudica proximo
ps (« iudicio, quod tibi fieri uel dici non uis, P^fonarum acce»nbsp;tinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;muneram intuitu m iudicio, diui
oi, gratiam uel munus, aut pauperi ob mife» b '^^^Wraii^^rf^KitateiKcommiferendo.
16 ] ^oneris criminator, uel fufurro in popu “‘‘’O, Non ftabis contra fanguinem proxi=nbsp;quot;quot;‘‘’^egodominus,
li fubu’** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dolfwn «e rbo uel fitëlo'm popu
to nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;damnum tnoliaris : non prodas occul
quot;dproximi non labeftâari uelis quot;liitimjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'mpedirediffamiam, multo
Hifij ^'‘‘^'‘«'ealicuius ftmam uelis. In caufafangui ^'‘p^trticulentusacftroxitibi quoq^timeasftmilianbsp;Prox?“*^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obf ingéré, nifi d domiiw protegaris.
CSS ad'”' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iniuriatori nonpar
‘i* ç^^'quot;*!’***''*“”* miuriato,ne impijs anfa detur nocen * No^ °nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cr 'mtempeftiute clementiic.
fedarsîue^^’''^ tuum in corde tuo, béas fuDcH,? proximum tuum,ne hanbsp;P%, Prox^ “‘opeccatum,
M(it nd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fùueas, cr benefices demere»
WaijJ I ‘pr® uicißim diligaris, tantü abeft ^'re«efnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«omwitta« in illtwn.Non amen
peccantem corripere cr ad ’1 oudeM uel négliges; ^«i en'm impedirt H«a
i8
«9
lo
KEDO SCHIM. 144 polens obmiferit, iudiciumdomini rem expe»nbsp;rietur,qui t^cens confèntire arguitur,
Non quæras ultionem, ncc obfcruabis ft’ liospopulitui.Diligesproximü tuum ficutnbsp;teipfiinijCgo dominus,
Manfuetudmem lex docet, ut nolis etiam ppoßis «in dicttre acceptant 'miuriam : quM uincereßtidcM malumnbsp;'ut bono^iwbiliquadam animi firtitudine. Ciuod podi»nbsp;urn cor ipfum fblicitauerit ob damna, aut iniurim, curdnbsp;ut quant citißime rcconciltcrès. Non fee«« atq^ teippvmnbsp;diligas proximutn tuwn iüi uolendo uel optando e^r innbsp;neceßitatibus iuuando,ut tibi uelis fiert. Ex quo palet lenbsp;gern cuangclio quo ad priccepta infirioremnoneffeyßnbsp;explt;irituChrifti exponatur. Licetludeicarnalescarncknbsp;liter or pcrperain interpretentur, proximos tantum in»nbsp;tell!gentes,qui uel carne,uel beneficijs fc proximos exhinbsp;bent uel oflendunt.
Leges mcas cuftoditejumenta tua non fa des coire cum aiterius generis animantibus,nbsp;Agrum tuiim non feres diuerfo femine, Ve-fte quæ ex duobus texta eft,non indueris.
Inculcatio eß ad obedientiant: Hlt;ec inquit,mea 'uiflitu tafuntihiec diligenter cujkdienda uolo. lumena prohi»nbsp;bet creator pricter inßitutü ab ipfo nature ordinem cott ueße.nbsp;gre di ey commifceri,humano ingenio,ffiurcitia uel cu»nbsp;rioptate.pLgru/m non inixtim ferendum, aüegoricum uinbsp;detur eff'e, contra hypocrtpin 'm uerbis er fàâis, er ininbsp;quitJtcm quameun^tpeut CT de uefte mixtim contexanbsp;ex lattA er Uno, doärinam ßlfam uerlt;e non mifeedamtnbsp;uitam fatcularem religiofo habitu non uenditandam. Innbsp;fumma,omnem damnat hypocrißm er fitlßtatem, uer»nbsp;bum ueritatis er lex domini.
Homo fidormieritcttrti mutiere coitufc- E minis, quæ fit andlla opprobrium paffa upnbsp;to,8i tarnen redemptione nö redempta, necnbsp;libcrtate donata: uapulabunt ambo non monbsp;ricntur,quia non fuit libera.
Si etuis rem habuerit citm anciiïa, non Ipaelitica ali» Cifiitas it •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, racliHtum»
qua utrgine, opprobrium quidem mtulit uirgmt, er ui= tiauit improbe quidc er peccauit, ueruntamen non pronbsp;pterea uirgo ipfa libertali reßituetur,utferua non pt,ueinbsp;redempa habeatur propter perpeffùm opprobrium.Vdnbsp;pulabit autem cr punietur ipfa, non fine eo qui ipfantnbsp;confiidit, fed tumen occidendi non funt ob defloratio»nbsp;nem huiufmodi. Inßgnem dominus honeflatein exigebatnbsp;'tn fuo populo, fed non tarn duro iudicio terruit alienigenbsp;noifeeminas ac uirg'tncs,ut ifraeliticas,etiam fi corä deonbsp;non leuiui peccarit libera qudin aiiciOa. Inaqualitos au»nbsp;tern ifia apud homines,re uera fummam retinct lequabilinbsp;tatem penes deum : dam qui plus recipit muneris magisnbsp;obligatur, cr grauius peccat contemnes filius qudm vtiunbsp;tilis feruus,filia ifraelis qudm anciHa gentilis,fub lege nd)nbsp;tu,quàm uiolëter fubicâa. Longe ergo durius iudicabuttnbsp;tur Chrifiiani gratiam donaam abqcientes, quàm ludtcinbsp;iuflas leges tranfgredieiites.
II
pro delido autem fuo offerer dominoad oftium tabernacuU teftimoni] arietenii
-ocr page 314-|
,L£ VI TI C VS orabitcppro co facerdos per arietem degt;nbsp;liâi coram domino fuperpeccatoquopcc^nbsp;cauit,amp; repropiüabitur ei,dimittetur^ peclt;*nbsp;catum* No« tantum tupulabit/eJ etiam pro deliâo arietem offèret qui oppreßit, quia 'm Chrifio mundantur pecca^nbsp;tu ßdelium,incredulorum peecata uapulando luunt.vbinbsp;ttoandum 'm Hebrao haberi,non morientur, pluratiue,nbsp;(^ deliäum fuum reßrtur ad uirum, ut non occidaturnbsp;Mirgwtwn deßorator iuxta legem, fed ueniam confequa^nbsp;tur uerberibus pr'miim,de'mde facrificio,quod erat cle»nbsp;nuntius. ingreffi fucritis tcrram,amp; plan taueritis omia ligna pomifera, auferctis prænbsp;putia fruäus corum, tribus annis erunt uo^nbsp;bis præputiata nec edetis. 14 nbsp;nbsp;Quarto autem anno omis frudus corum fanéùfîcabitur laudabilis domino* Qwolej/if« «el fiter'mt ChanAnaorum arbores er fruHus, nouit ipforuw creator er opißx, c»i non aüe*nbsp;gaa uel exhibita ratione legis fui ßmpliciter obfequenanbsp;Noui fru- rfcMM erat.RationAbUis autem religio diäat,ut nouißu^nbsp;îiirVaftiôînbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domino ttAturlt;e^ nonßne noua gratiarum ne. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aüione gußentur, deßrenda fané omnium bonoris largi lort domiao.si quis hac rißt digna habuerit^ non folum ludao mquinAtior,fedbouiquoq^ßDtidior,ci‘ cane pernbsp;fidior iudicabiturt Qtjis en'm beneficetiu dei dona, ßnenbsp;grtditudme rapit, niß qui deum non cogiat uel non ha»nbsp;betißeut equus et mulus abutitur nimirS boniate dei.Nonbsp;ceremonialis lex eße uidetur,fed naturalis er gratis,nbsp;qu'm er phißeis fua quoq; ratio ad idßrtaßii non deeß. Quinto autem anno comedetis frudus, congregates prouentum cius, ego dominusnbsp;deus uefter* Qumtoanno congregabtmtur ßuäus ad priuatos ufus,ac demeeps, quibui tanto proficiet ad faniatem ß”nbsp;licior ip forum efus,ß pralibata obedientia er ßdecumnbsp;gratiarum aôHonefununtur^ F nbsp;nbsp;Noncomedetis cum fanguine*Nonau* 1 gurabimini.nec ariolabimini, Bdendum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sanguinis efus,crudelitatis ßgnum, ey abomtnabilis modo'^'*'’ deodecernitur, qui clementiaauthor eß er charitatis, fideles uero ß amare imuicem cœper'mt, er iuxta charinbsp;tatis legem uiuere,pietAtis ßidio proßcere,eleemofynMnbsp;largiri, er omnia cum gratiarum ailione er temperannbsp;tiafumere,non ad mgluuiem uel commeßatione:de cibonbsp;non iudicabuntur.Non en'm quid eleili edant,fed quan»nbsp;tum ament, er quomodo prox'miis confulant difquire»nbsp;tur'miudiciodomini^fton augurabimini, non ab alionbsp;quàm omnium rerum moderatore er dißpenfatore di»nbsp;ßantur uel inquirantur ßturorum euentus^ Sed nec denbsp;ßturo folicitißntßdeles,fed attendant diligenter 'm quinbsp;bus dominoßngulis prtefentibus horis fideliter er fedu»nbsp;loßnwlentur. Tot enmt er tanta femper agenda occurnbsp;runt m feruitio domini ßdelibus ferais ipßusßngulis honbsp;ris, er hodie, ut de craßno feruitio non oporteat, necnbsp;debeant eßef )liciti;Sußicit diei er hora fua qua^ cura. |
KEDOSCHIM. Parati autem ßnt pq omnes ad uolumtatt^ obetmdam, zT ßta qua à domino diriê^^fnbsp;adfalutem eleäorum: utßcile omnesnbsp;fiitionumßlfarumßecies reijeere ernbsp;mus er poßimustnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_. Neqj in rotundum ationdebin^ ujp capitis ueftri, nec difltpabis angU‘‘quot;’nbsp;bætuae.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^it' 2.7 18 nbsp;nbsp;Et fuper mortuo non incidetis ftras.net^ figuras aliquaSjautflign*^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, tis uobistego dominus* Deßrmare naturalem corporis habitudif^^c nbsp;nbsp;nbsp;J crißm, morefuperffitioforum idololatrartH^gt; ueri ifraelita. No« ezi»» quomodo barbanbsp;pilli mandauitdominushominibus, fednbsp;mores honeßute er difciplina, ornatos exigd^i^if'nbsp;bit dominus. Omnes fuperßtiones gentilius»r,ijii(i^nbsp;terdicit,adnumeratione paucarum à quibttsnbsp;populum uulteße alienißimum,is quieosp^^^nbsp;bipopulum elegit ex omnibus. Ad quaspet“^ (iS*nbsp;gentilium, 'm quo corpora fua fecare ßuenbsp;fueuertmt,erfacrilegorum mos, ßigmatd eü’l'^nbsp;honorem idolorum cuti carnis fua infcmdeiitii^’^'^, Ne proftituas filiamtuam utfot’’,‘^J(i' ne contaminetur terra,amp; impleatur J Nedttw proßtuenda funtfilia ad luxui») iufcunq; uitij uel mhoneßutis exemplumnbsp;quam exhibeant,uerbis mdifciplinatis uelnbsp;lis eß enim fequela filiorum pofl exemplanbsp;eile 'mferitur adolefcentia malum, quod muit»nbsp;te er uix magno labore tandem eradicatur.nbsp;nis autem uitium 'm filiabus nominat, quoinbsp;difciplina deßtutis propius inßdietur,m illartu»nbsp;ac iiiuenum,ex quorum difciplina ßes toiiusnbsp;publica.Ex pueUis matresßmilia prodibunt,nbsp;fanila,prophanis uanißima proies ernbsp;ius corrupted fubfequiturreipublica ß!ttusct”^ffnbsp;mus. llîudautem eß, er hic diciturßrnicatiotf’^ 'nbsp;feeler um licentia pernitioßßima. Sabbatha mcacuftoditc, meummetuite,ego dominus. Sabbata fape mculcat fapientia dei,ul 'm iH^ tos deißdelibus promulgetur hominibus *nbsp;timcre.efi credere er timeredei prafenliamjtr rnbsp;dentiam circa nosßecialem, er uoluntatünbsp;plere beneplacitum,ab omni oßvnfacauere, i»rnbsp;humana ßena imponcre.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,^((1 Non declinetis ad magos, nec ab aliquid feifeitemini, utpolluamininbsp;ego dominus deus uefter*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y Gentiüfuperfütiones prohibet, er phanas difeendi ßtura, quorum folus deus ut auth^nbsp;ßc quotp er cognitor.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.ff Coram cano capitc confurge perfonam fenis,amp; time deum luum î tg Sicutdeus timenduseß,ßciudices,fapient(f,r 3° 5' |
i’‘'if«us,firieceptores,miigifiri, malta reuerentid toîen ^fifnt 4 iunioribia er plebeii, Non eft proxinüor adnbsp;f'^''niciemecclefi^femia,qu4mfipresbyteri zy doiio»nbsp;’¦'S prophete cr iadices, obedieittia ac reuerentia debtnbsp;^^lt;lellitu4ntar,^authoi‘itate exitóutur quiprefidere
Si habitaucrit aduena in terra ueftra, non . inter uos quafiindigena quiperegrinbsp;. ^fiJruobifcum, ÔC diliges eum quafi temet-'pmjuiftis enim Si uos aduenæ in terranbsp;»H ^^gyptiîego dominus deus uefter^
JJ ^quot;fgriws er auxilio depitutof.qui propriat poffef» 'nbsp;nbsp;nbsp;««« habent,iubct dem traäandos humanitertigM
î'i’î er aduennt amice ßuendos boc eft, ommbm ^”gt;‘1 {i«i dtbw cultorem «fri dei : non cotemture «elnbsp;peregrines,quipacificeernbsp;^!^^^eohlt;,bitlt;,reuoluerint,fine imperio er crintine.nbsp;^°?«iiiololat,.4^ç5. Chananteosno permittit lex deinbsp;F«ii«, propter perie«/»)» inficiendi religio»nbsp;b2^^°^ri)Mrum fiilfaruM. St igitwr pere grirtos tu»nbsp;femetipfum diligere,ßcilefintiturqutdnbsp;lt;iraf‘^l‘^^'’^‘^^ticinufuicitui,fraterfiatri,Nonpoteftnbsp;H ,.?’'^^/ïrri ritiJm titritli urlix
uaoiiauentad ’^otittiftabitiseum,nbsp;ffdfitinteruosqu«*«»»»nbsp;î’aturuobifcum, ôC dilig'nbsp;ipfum
Mil nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;/«'lt;gt;« utßciäi alieri quod tibi uclis fie
h *iitil‘'^l’'°^^î‘t‘‘umficutteipfiim,i»firim cregea ‘“^tôiinjîmofcraienduîacuper«.
' 56 •tireo'i^^facereiniquum aliquidiniudido.
I S^t nbsp;nbsp;Ponderc.in menfura»
L nbsp;’’’^diü^^ aequa fint pondera, iuftus
hfl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fextarius î ego dominus
*¦ * “OS de terra Aegypti» ‘logt;ijf.‘lt;^°ntraäuittonaliterpo]fiitit quàn iudi^tnbsp;tequumt Abfit procul à finbsp;circumuentio dolofa ac Jraudulëta, 'm pon
5gt; nbsp;nbsp;nbsp;tgt;4« pereat, CT aiuritia impiormn 'm perni»
’ ’'’4ici nbsp;nbsp;nbsp;omnia prçcepta mea,amp; uniuer
iBi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;catego dominus,
. '’’'oj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iubet, ipfe u'mdicabit mobedietiam,
*'*''*’^'4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, uult fua mandaen neutiquam con-*
P’^lt;^tio haberi,er folicitecuftodiri, j^CAPVT XX.
I ^CütuscR eft dominus ad Mofen 'J'cens:
Hæc loqueris filqs Ifrael î Ho-quicunt^ de filqs Ifraèl, amp; de tuj. ^inenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t in Ifraël, fi quis dedcric
Moloch, morte moria-«eo-'J»et«lapidabit€um,
I
I
I
I
’ 1 ^‘’tCç^/^'''°di,Omniaiujktfittt,criuftetrailentHr:
I r 'lt;^camp;Q.'‘'‘‘erræhpidabitcum,
H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faciem meam contra tUuni.
1 h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;medio populi fui,co quo
V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuoMoloch, utcontarai-
‘'^C^‘'»’^‘««»eum.acpollucretnomen
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3«iediJM cHltMr4 bdfccbjttir Mîtff
idolorttm,ut filiosfitos 'm deorum fuorwm honorem ignl confecrarent,uel luftrando aut transfirendo, uel ut qui»nbsp;bufdam uidetur,coinburendo: fiirtnfilsper omnem uóantnbsp;fuam 'm cultu alicuius idoli perfiftendo, ut patet ex gentinbsp;liumhiftori/s. Uiepeftilens ritus à peregr'mis gentAut,nbsp;eliamm ifraëliticumpopulum translatas ßeratnonro»nbsp;ro, esquot; eiedus à fitnhis^^ Erat en'an totui is populus folinbsp;domino confecratus, qui utpropenfus nimitlm erat adnbsp;peregrinafacra aditüranda ac fùfcipiendatfic etiam MOnbsp;fes crebro iUius prohibitiûnem legi 'mfierit,quo folicitiusnbsp;caueretur,Hic autem dehoccr at^s criminibus recapi»nbsp;tulatio ftt,ob poenas tranfgrejjbribus 'mfirenJiis,quod 'mnbsp;fuperioribus omifium hic fuppletur ? Decernitur autentnbsp;huic primo crimini cûntra gloriam dei fitppliciimt mor»nbsp;tiStEft autem fernen Uloloch tradere,quoquo modo feminbsp;ne huntano abuti cr libidmari^etiammjpeciemreligioanbsp;ni5,quoad populum donüni imminui cost'mgat ,uel cornnbsp;nüfceri cimt 'mfidelibus : crat en'mt malediâioifraêlitic£nbsp;genti,fkrilit4S, Videri tarnen poteft omnis externus riftnbsp;tus genlüitius uno cxemplo mterdiüus,
Quôd fi abfcondendoabfcondericpoput lus terræ oculos fuos ab hominequi déditnbsp;de femine fuo Moloch, nec uoluerit eum oc-cidere:
ponam ego faciêmeam fuper hominem illum,8lt; in cognationem cius,fuccidam^ etnbsp;i pfum, 8C onies qui fornican funt poft eum,nbsp;utfornicaretur cum Moloch, de medio populi fui*
'VultnuUammifericordiain'mipartîrieitqui à uero Woioutrse dei cultu abftrahere fideles tentât, fed (Urociter m eimtnbsp;animaditert i mandat, aedum 'm iüum qui author eft iHe»nbsp;gitimi cultus,qui non fit con/crmis legi diu'mat,fcd or 'mnbsp;totam fimiliam confentientem iHi 'm fcelere,uel dißinMnbsp;lantern quo minus prodaturfacrilegus ifte,uel aliqua ra»nbsp;tione abfcondens uel defèndens,ira domini de: defauiat,nbsp;Examinentur ergo ritus colëdi deum in eccleßa, cr quinbsp;contra uerbum dei,uel ad exemplum gentilitatis inftitu»nbsp;tus deprehenditur, abrogetur, cr fiat rationabile obfe»nbsp;quiu/mnoftrum, cr confirme apojbliclt;e prifea: eccle»nbsp;fia,quamapoft!)li fuofanguinefitndauerunt. Quiefiiitnbsp;contenta paucifiimis ceremonifs, cum amen mterim exnbsp;reliquijs gentilitatis nimium multis cr pladtis fuperpi»nbsp;tioforum creuerint m immenfu/m, etiam mundo intole»nbsp;rabilemgt;
Anima quf dcdinaucritad magos SC ario loSjôf fornicata fuerit cum eis, ponâ faciemnbsp;meam contra eam,SC excindam illam de me»nbsp;dio populi fui.
Dominus deus fumme bonuscumfitcrclemens,fimi Soius J«ii liter cr beneficus,cuius natura eft beneficere,alis etiamnbsp;lt;ilgt; omnibus credi esquot; coli uult, cr folas inuocari, pro»nbsp;pterea non patitur honorem hune fuum maximum alifsnbsp;defirrifideo omnium fecretorum reuclationë à fepracinbsp;pit inquiri,no à diuinatoribus quibufeu^^ Qgi» anquànbsp;crimen Ufe maieftntis fuie decrcuit umdicareincoquinbsp;ad magos et ariotos declinet, adfecreta dei 'mucftigâdat
-ocr page 316-|
LBVÎTICVS B Sanâificamini,amp; cftotc fandi,quia amp; ego y dominus deus uefter* eft fides in deam j chiO'ittif in firoximum,(;y rf mundi huitis uitijs idolisfeimmdcunbsp;latum cufiodire.Quam pmtatem domino placentem fi»nbsp;gnificabât legales tile emundationes baptifmatum, quasnbsp;dominui boniconfulebat, procharitate hominum con»nbsp;feruanda cr tranquilUtate,
No« alteriut cuiufcunq; tradiciones uobis ftifigt;icien» d£ fi(nt,qiMrum obferodntiapurificemini. Ttwcautennbsp;rt meuerefanâificabimini,fiobedieritls prlt;eceptismeis,nbsp;diligenter obfernare fiudueritis auxilio meo,
• Honor in uerbis cr debetur parentibus, maledi élio autè^mali imprecatio alias prohibita, hoc loco nwrnbsp;IW pcejM inwIdnfur.NMlln enim poft elt;(m que deo exhi»nbsp;betur ingratitudo maior eft, cjuim qu£ parentibus defirnbsp;tur poft inexplicabilia beneficia ipforum ad prolem.Renbsp;plicatio caufte mortis indicat crudelitatem fidi Gquot; pec*nbsp;cati horrorem.
Adulter 06 Ad«ken(«M pnblicunttCr teftibiu legitime compro* «ûUndiu. , ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J “nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;• patum, diuina lege mortis pœna, damnatur, m uiro gquot; mtliereteft enmifidei matrimonialis umculft commune,nbsp;G obligatio fimilis utrif^. Deniq; uirilis prudentia g“nbsp;firtitiido prlt;eftäre debet propenftoni improbie, ut nuUanbsp;fit excufatio libidinis,fiieminarum autemfiagilitoftimonbsp;:gt;e cohibëda erat. Eftetq- huiufmodi pœnafufficiês remenbsp;diu multis intricatiscafibui in hac reftepe mcidentibuitnbsp;Nccdominus diftgt;enfafteinEuangelio legitur,fed quianbsp;iudicare non uenerat uel occidere, fed iudicari g mori,nbsp;ideo adulteram non lapidauit.Et effst maior in orbe trannbsp;quiHitasfi huiufmodi lex ceremonialis feruaretur,quintnbsp;fine ea humanis nefiio quibus traditionibus nitendo.
Il Si quis dormieritcönurufuajUtcrqjmo-riatur,quiafcelusoperatifunt, fanguis cord fit fuper eos* Ç^i dormierit cum mafculocoitufccmp ncOjUtcrq; opcratus eft ncfas,morte moriannbsp;tur, fit fanguis eorum fuper eos. C Qui fupra uxorem filiam duxerit matrem
Mulier quae fuccubuerit cuilibet iuméto, |
»7 18 lo II 11 K E 0 O S C IÎI fimuJ intcrficietur cum co, mortenbsp;fanguis eorum fit fupercos* . Pœnte decernuntur tranfgrefforibus leguH^ W laiiirum,quifiilicetcoierit cum noucrca,nurii,i’^'nbsp;filia G mlt;itre,cum animaliuel iumento quocun^’nbsp;eftdeomnibusdiuinafi;ntentia,utmorteplcdati^nbsp;coraautem 'mdecredendam eft iujjet tttterfiei,qf*'nbsp;flagitio contaminata indigna refricant fiidinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj Qui acccpcrit fororcm fuam filia«’ P.’ fui,uel filiam matris fuæ, Si uidcritnbsp;nem eius, illa^ confpexerit fratrisnbsp;niam j nefariam rem opcrati funt, ocnbsp;in confpeäu populi, eo quod turpit««*nbsp;fororis fuæ reuelauerit,amp; ponabutiinbsp;tatcmfuam. Qui coierit cS mulierc in fluxo me «ƒ amp; reuclauerit tiirpitudinem cius,ipfa^,flnbsp;ruerit fontem fanguinis fui, interficie«“nbsp;bo de medio populi fui* Turpitudinem matcrteræ, Si amgt;t^ non difcooperies,qui hocfecerit,ig«°’’'M^nbsp;am carnis fuæ nudauit, portabunt ii’’’^*’nbsp;tern fuam* Qui coierit cum uxore patrui, uel li fui, Si reuclaueritignominiamcog’’^ii/nbsp;nis fuæ,portabunt peccatum fuumjal’’^’nbsp;beds morientur*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^(il * Qui duxerit uxorem fratris fui, illicitam,turpitudinemfratris fuire«^*nbsp;abfqjliberis crunt* Q«lt;e fiqintntur criminaprohibenturlegfrr^ poena mortis infligitHr,modis autem aliisptfft'^!’'^^^i^nbsp;dicuntur. Excifione fiilicet pofteritatis, Gnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft busmifir^s perfircndis^vbiquoque obiter dum, non raro peccatum did poenam pro pecc^d^ ƒ rnbsp;dam uel infiigendam, utloquutiones difiatnUfnbsp;rtefacrte.ltem,uidere turpitudinein uel ignoitûiii^’eiiiinbsp;ud non eft hoc loco,nificoncumbcndo cognofi(’'%^l,nbsp;in lege dicitur.-cognouit uxorem fuam,nbsp;mixtus eft ci. Catera omnia ex fuperioribusnbsp;turficile. Cuftodite omncs leges meas iudicia, Si facitc ea, ne Si uos cuoniatnbsp;quam intraturi eftis Si habitaturinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Frequens inhortatio domini dei,ad obedicnd^i^^j^ i datorum ftiorum-Partim admonet, utiSisnbsp;bus, traditiones hominum his difihniles uelrepf^S^^nbsp;ttegligant,G fe non obligari in confcientiafif‘^'’,^^iliilnbsp;tim ut tranfgreffores reddat pcenis G datnn^^nbsp;digniores g magis rcoj ftutuat. Et quafinbsp;detur ifraelitis dignam ultionem contemptufnbsp;rum fuorum,tttquiproobedientia Abralt;e Pnbsp;terram fint accepturi, procacifua mobedientutnbsp;iufie olim fint perdituri.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'oO’’’’*' I3: Nolite ambularein Icgitimisna« quasego cxpulfurus fumanteuos« ^sgt;nbsp;enim hæc fecerunt, Si abominatus |
VIT I CVS
at nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;maiorem exaggeralionem,
'‘‘‘tgitimanationum ZT gentilium populus ifraeliticus ^^ntbusmodis declinet zrabomiaetur, Noßripojferionbsp;juifi Romani pontijici^ plantatores, in Anglia z^*nbsp;^^'gt;‘lt;ugt;iadiligentißimecurauerüt,ut quàm minime ab»nbsp;°^«feturähs, fed ut profiu bona intentione mutarensnbsp;mellt«; zy quie prius in cultum idolorum facerdonbsp;c,^^^‘‘^^‘‘'^^»^t:ollegiapontificum,illisueri deinbsp;continuaretur,qui domilto deo place*nbsp;anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;interim lex,prophetie, zy apoßli
uitandum uel obferuandum d pijs.
* obis autem loquor: Poffidete terram eo quot;’•quam dabo uobis in hæreditatem, ter«nbsp;lade 8C mellejego dominus deusnbsp;feparaui uos à populis.
^^Itrnatieluti fide commendat deus optimus maxi* ^[’¦'lelitis memoria beneficiorum, utq; temt poffèf»nbsp;^°''^pergratiamfuamaltquandoaßequuti,obedien»nbsp;fiudeant conferuare.Omnbsp;' Ib ‘''^^^‘‘lt;*ßiudiciamemoriterfciatjt,zyßciantdilt;*nbsp;»itunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eijeiendiinmaxi»
‘^^‘’»litates:ut enim erant ifraelittenaturalifuper» ritus gentilium inclinati,pc non ceßat lex abnbsp;ljl°’‘‘‘‘^fuifemperabßrrereeosabillis, zrjolisà deonbsp;euh*^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zr oc»
ad reliqujs recidendi occafio abfeindatur, Si« ‘idmonet toties horribilis iudicij fui, fidurinbsp;U^^^^'i^^diisgentes Chananaicos, quas iüorum dij falnbsp;'’^3iieant,non folum timore,fed z^ amore pertra»nbsp;obedientiam,ut^ memores perpetuo pntnbsp;**5peculiarem ex omnibus popu
S **
abj^’i'Ateergo SC. uosiumêtummundum (Ij ’’’’’’Undo.ôi auem mundam ab immun-3111k'’'P^lluads animas ueftras in pecoreSCnbsp;qi,°’”gt;8^cundis quaemouenturin terra, 8lt;nbsp;’ j Obis oftendi effe polluta.
Çf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuina legis commendat,ut difcant feienda,
l}gt;urcitia cum mentis tum corporis folicite *rttaxime i«ciborumdeleäu fecundumnbsp;domino legem,ne poUuantur, non anima al»nbsp;^5 ?gt;iel,‘/r^':^'”pofidhumani, fed corpore zr perfona,nbsp;quot;»Mundis cibis et coaClu poUuimonftraia eß.nbsp;^OUiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fandus fum ego
^feparaui uos àcæteris populis,
“ PoSiif nbsp;nbsp;nbsp;^’^eulatos iubet eße cultores fuos deut,
‘*’gt;141)1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;idololatria fegregatos, zr ad plenam ft
totadeuotionepropenfi, ne p 1,^ ^^’quot;mnibus eos plagis aßei contingat, ipfonbsp;Ifra'pnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pleClendi.lllaautem frpa»
ut nbsp;nbsp;nbsp;^'**1“*^gentibta fiiilaefi, ut fuis tantum
J’^^^‘*quot;frriptis à Mofe,ut exemplumfierent 0« r'fiel)' ‘^°tiuertendis ad dominum, tarn innbsp;Ctó l’^*'oipiendi« ^«dm pœnis perfrrendis, ut ex ilnbsp;***f(is expedatio gentium nafeeretur, utnbsp;^quot;^afemiiMfalutismundiprodirentinor^
E M O R« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;146
hem Mum per aptfiolos, ut^ uarqs differpofiibus fuis lex domini uera propagaretur in orbem, zr tandem re«nbsp;ligio uera unici numinis ab omnibus agnofceretur,ut teanbsp;ßmonium potentie, clementilt;e ZT prouidenti/e dei peanbsp;nes eofdem afferuaretur, uf^ ad totius mundi conuerpanbsp;nem perfèâam ad dominum.
Vir fiue mulier,in quibus pythonicus uel diuinationis fuerit fpiritus, morte morian-tur.lapidibus obruent eostfanguis eorum fitnbsp;fuperiilos.
Uerum pernicio forum dogmatum praceptores, qui alios auxiliatores ofiendere prafumunt, perfuadere^nbsp;alium quàm unicum zr uerum deum,occidi mandat. Etnbsp;qui prouidentüe dei aternS ordinem audent illicites mo^nbsp;dis di feere uel impedire, zr plura feire geßunt quàm ainbsp;fobrietatem, zr prout deus impartitus eß menfuram hu»nbsp;mano mteüeâuhqui dtemones zttquot; ßiritus malos,domininbsp;dei hofles ZT prohibitos doäores pbi eligunt, zrfecrenbsp;tis paHlis initis demereri findet, zr colere contra deum,nbsp;li omnes zr multarum ßecierum facrilegiafeélantes,l4nbsp;pidibus obrui iubentur à domino, ut cateri difeat fe agninbsp;tiotte diuin£ legis zr uoluntatis debere effe contentos.nbsp;fCAPVT XXI.
Ixitquoque dominus adMofent A Loqueread facerdotes bliosÄa- Diftinäionbsp;ron,Si dices ad eost Ne contami- pnmà.'dteunbsp;aetur(facerdos iw worfitw) ciuium
^7
fuorum,
Inßituitur facerdotium, zr admonentur filij Aitron, Î4 efl,initu)res facerdotes,ne uel nwrtuot tangant.uel Lt*nbsp;mentationibui ipforum publicis interßnt more gentis^etnbsp;ne hue ratione fe polltunt,eatenui,ut facrifieijsperagennbsp;dis inepti ßant, refurreâionis fidem 'mfefiagilem tenbsp;lkntur,ntmis^ fe carni addiólos.
nifi tantum in confanguineis, ac propin-quis (id f/î)fuper matrem amp; pattern fuum,âC filium amp; filiam,fratrem quo(^,
amp; fororem uirginem quæpropinquaeft ei, quæ non eft nupta uiro, pro ea contami-nabituu
Permittifur mi facerdotibus nonnihilfiagilitati huma Saewdo-nlt;e ut plangere pofiiitt zr curare fitnui uxoris,qute caro fuo wiminAtur,z^ propinquorum non quidem omnium,nbsp;fed adntodum paucoru, cr maxime neceffariorum,ma»nbsp;tris fcilicet,qult;e primanominatur, fed tarnen pofl uxo«nbsp;rem, propter quam relinquere debeat homo patremnbsp;matrem, Affiilus tarnen maternus nonnihil extorquerenbsp;folet non raro doloris fupra patrem, ob multas rationes.nbsp;Pofi patrem etià ftlius zj' filia permittutur,frater quot^-,nbsp;Gquot; ea tantum foror quie uirum non habuit,qui earn fci»nbsp;Ucetcurare pofrit uel plangere.'propter hos mortuas pernbsp;j onas eximi potefl à minißerio tabernaculi zj- uelut polnbsp;iutus irregularis haberi debet,
Non cótaminabitur princeps (uel magißer) in populo fuo ad polluendum fe.
Qai princeps fierit in populo, nuüius mortemouen bitur,necalicuiut de populo ludu ab officio fuo fe polie
B 1
1
-ocr page 318-|
LEVITICVS Hflquot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim ajJvUitt 'm rempublica fjt opor tct,qu4m ut prtudti cuiufqudin mûrte,elià ßuxor ßt,fea cundum Md£os,retardetur in of}îcio^Scio alios id exponbsp;nerede facerdote ttonpoHuendofitaereprincipiSffednbsp;prior feiuentia m^tgis placets 5quot; Non inducent caluitium incaputfuum, 8( extremum barbæ eorum non radent,neqinbsp;in carnibus fuis facient infdifuras* SacerdotS nundiria. ’ B 7 Sacetdocü uxorcs» 10 QS« profcibcnftir 4 luilu,ij lugentium itliin gentil mo rem poflpoMnt,qui erat caluitium capiti itiducere,barnbsp;bam rädere, infcindere camem^ Alia enim ßdeliumnbsp;ßies eß poß mortem,quam ignorantium deum,cr iBiusnbsp;promiffa,ut dicit Apoflolm» Sanäi eruntdeo fno, 8C non polluent no men dei fui ? Incenfum enim domini, ÔC pa^nbsp;nes dei fui ofEerunt,S£ fanäi erunt. In/igJM fanâimonia zr munditia [uper alios prœditi fuKt facerdotes, ne nüniflroru impuritas er mAlitiafumnbsp;ttüdei gloriie er faniiitati deroget, er twrwen dei uerinbsp;ob peruerfos cultores ßios blaßihemetur ab idololatriSfnbsp;Non enim pura poffunt e/Jefacrificia er fanüaquieànbsp;facrilegis ac ßmreis deßruntur cultoribus ? Semper eranbsp;go orandum ßdelibui ,quiftmt regale facerdotiumnbsp;gens fanilatSandißcetur nomen tuum. Scortum amp; uile proftibulum non ducent (uxorem) neceam quæ repudiataeftàmaritonbsp;ducenequia fanélus eft deo fuo. Coniugiwm er immaeulatui torus non inßeit facer» dotalem puritatem : fed tarnen meretricem non accipiatnbsp;facerdos er prophane expoßtitiam,nec ab alio répudianbsp;tarn : decet enim fandam eße ac iS^fam domu,ßmiliantnbsp;er ßtmam facerdotis.Domuifult;e oportet bene pr^eße,nbsp;filios habere religiofos ac difciplinatos, Hafcfdt ergo innbsp;primisneeeße efluxoreinhonorabilem, piam, cafium,nbsp;beneinflitutam abineumtetetatc,nonlafciuam,dißamanbsp;tarn,aut improbam, mäheßine, uel ab alio repudiatamnbsp;quäcunq; rationeßed moßßam er probam^ amp; fanâifîcabis eu, quia panes dei tui ipfe offert. Sit ergo fanâus tibi, quia amp; ego fan-ôus fum dominus,qui fanâifîco uos. Sandum oportet eße facerdotem qui panes propoß tionis proponit ad menßtm auream, quolibet fabbato canbsp;iidos,crlucernasaccenditquotidie, er incenfum ponitnbsp;in aram auream,ad glorià fandi dei, cuius efl facerdos. Sacerdotis filia deprehenfa fi fueritin ftu pro,amp; uiolauerit nomen patris fui, fiammisnbsp;exuretur. ExempittMi lege editur, ut filia facerdotis reliquis o* tnnibus uirginibus caßitatis lefe firmam gerat atq^ poe^^nbsp;nam- Vtenim religioßor eße debetßmilia faccrdotis,ßnbsp;ue fupremus ßt ßue ex minoribus,ßc quo^ maiore een»nbsp;fura iHius domus uniuerfa uitia punienda decernunturtnbsp;Sic de uxore er ßHo facerdotis intelligendum,ut duritanbsp;f^rßrant indicium, ß peccent incautius. Puniturenimnbsp;tarn facerdos quam ßmilia eccleße in exemplum,ideo^nbsp;fludioßus caueant neeeße eß à fcandalo. ~ ^Sacetdos maximus inter fratres fuos/u 11 IX gt;4 |
E H 0 R. per cuius caput fufum eftunflionîso!«‘’'î ôC caias manus confecratæ funt, ueft*^“nbsp;eft ueftibuSjCaput fuum non difcooptr*^*’nbsp;ftimentafua non feindet, lam de fummo facerdote qualis tune erat fX ßlijs unus iüi fuceeßurus, ei lege prießribitiK^'''^ifnbsp;ris honeßatis neceßitas,er fatis clara eß litera-QS .nbsp;autem maius eßfacerdotium,tanto clarior innbsp;fanditastqui multa aceepit,multa debettReligi^’ynbsp;dior ßt qui pralatus eß pluribus. D omeßeisnbsp;praßt, qui totius eccleßie regimen iüußrare eJtnbsp;obligatur, exemplo er uerbo, Sandior eß eni^ gt;nbsp;confecratuserfegregatus, melior ex omnibusnbsp;tribus: undionis oleo perßfus ut reges, ad teflitf^nbsp;ßiritus fandi in ipfo habiantisimanus confe^’^nbsp;purum nihil contisigatunquam, er ßtpuritasi’'‘'nbsp;bus adibus fuis, omnia dextre agat atq^ ßdelitef»'^^/nbsp;hoaeßo er fandißima conuerfatione iUußrisnbsp;lis.Caput ueiterandum authoriatem pra fenbsp;gnam reuerentiam exhibeant omnes fubditi,M’^.nbsp;fu,uifu,auditu, odoratu er gußt, totum ttenerabtf^^nbsp;putßt,quod minime uerecundetur,nec incaufal^^Mnbsp;er dei fuperiorem agnofeat, ut erat diuusnbsp;tJonfeindatueßs, nulla aßedione nimiwnnbsp;tur,ferena, femper confeientia, ad gloriam dei ei'rnbsp;temeccleßte^ amp; ad omnem mortuum non ingrt^^/ fuper patre quo^ fuo, amp; matte noi» Ad mortuum, non ingrediatur, totus fempet diuinis rebus, er feruitio deifui, dimittat mornt'’^'nbsp;remortuosfuos,totus ipß uiuißcandaeccleß^ ^^^^nbsp;tterbum uitte intentus.iJuUius hominisnbsp;mior ßt er commendata ntagis,quàmfui oße^rMnbsp;atq; ßtndio dignA,Pater fuus er mater alif ßbinbsp;quam quißciant uoluntate dei fui,cuiits ipfe ßl *nbsp;tißimus ßdelis minifler. nee egredietur de fanäis, ne poî^‘’^L^(igt; äuarium dei fui, quia confecrationis®‘;^dnbsp;fandæunâionis dei fui fuper eumnbsp;dominus. Sanditatem non egrediatur unquam, unied WM cttrlt;t ipßus ßt,ut glorißcetur in omnibus: if yi*nbsp;fuus à ßdelibusfuis fubditis digne er laudabild^nbsp;tur.Summofludio incumbat, ue poHntfwnnbsp;drinis uelmoribus irrepat eccleßa. Sempernbsp;fe ittundum,facerdotioßngendo infitndiittte»^nbsp;ut placeat er probetur domino deo fuo* Virginem ducet uxoremt ..ßfii, uiduam autem 8C repudiatä,amp; ^‘’5 jnbsp;atqj meretricem talcs non accipict înbsp;lam de populo fuoaccipietuxorem, ne commifccat ftirpem generis f‘’‘^fj£O gentis fuæî quia ego dominus qui fa” Puram,cafi!im,fynceramuirginem uxor er eccleßamfuam ßae corruption ct^didh'^ (^iJl |
CE VI TI CVS
' ‘(ontumeli^ poUuhe uirginintis irrogetur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£4*
'mfigiif praß fat ctteris mulieribtu. No« «eut* pnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pt fonda corpore piritu*
repudiau aliqua
dominus adMofen, digt; Aoquerc ad Aaron, dicens : Homo de fcgt;nbsp;habueritma^nbsp;quot;°” recede! ad offerendum panesnbsp;f«deh* °”’”’® macula eft,non ao
^’’i^piam fraâo pcdc,ucl manu, petinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘‘i oculo,fi iugem fcabi€m,fi im
corpore,uel herniofus ( uel exelt;* 0^-)
‘l“i'^2buerit maculam defemine ‘^om-^’‘¦^'^‘^otis, no accedet offerre hoftiasnbsp;’cced *quot;
offerre poteritî
i duplici honore digni
J' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duplici muneris, ßd reaerentia
pif tWtNibil ergo ttile,t«rpc, indigna cr fo-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contemni poßit rf fubditii fmueniatur
'“’’¦pto ï'*'” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Poteflperi ut naturale uitiuin
^[»10,1' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peccato ex moribuf, hu»
Hci perfona m authoritatif ZT honoris praa debet, domino deo non pne caufa idnbsp;Ad literam enim intelligendouitianbsp;^^***quot;'^ ^^^Itantur. No« /îf, w^nifnbsp;P^“*» ^flidifiorto uiliternbsp;gt;”lt;^^•'gt;0 deniq; gibboanbsp;%^^'‘^‘Plt;tbiofui,compreßii uel refeips te/Ubut, Hlt;eenbsp;quot;'‘quot;«taexponunt communiter hominem,etnbsp;%j ^.‘’“f^oi'itdkm.er derogant reuerentilt;e cr ma^nbsp;offidj^Multo minus admittédusnbsp;notjitu! de crimine,mdodus,pigeradnbsp;*‘quot;lloi^'^P«'4gendlt;i,ttel claudicans in utran^ parte,nbsp;f^'^ditusrationis,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abß; prudeniiaßiri
'quot;’Ptuj ^‘^'^'IPwia maculatus, opéré cr uerbofando dipfdionis ,fuperbui impudens,nbsp;^'**'^«6?*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ ifftominia qitacum^ moraliaßer»
l^“5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hominem,multo magis fa
^atiik nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rcuerentiam^
exfanflis fanâo* ’tïçjij^^’nâificatis comedet,
f?*^’’’®cac nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uelum non ingrcdiagt;
9oia maculam ha-debet fanâuarium 1. t-oç’i’ ’’ego dominus quifanâificoeos.nbsp;^ü8nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mofes ad Aaron,ôf ad fi
IfracU
*****'’*”' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quidemfuntad
^oaes,fed tarnen nature neceffaria çrhoo
E M Ö R- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;147
Mr priuäti ofpcij, laUbus non funt neganda oh corpörts turpitudinem : t^uin zr defando fandorma edere pof»nbsp;pint, ^ui huiufmodi funt de femiae Aaron ut alÿ facersnbsp;dotes. Velum amen ingredi,hoc eß,abernaculum dominbsp;tuaccederenonpermittunturietiam p ad atrium per»nbsp;tnittantur,ubi fdcrlt;e epula comeduntur,fed amen alarenbsp;holocaufli non contingant.Conandvm «obis efl, p breuinbsp;compèdio, ingens fermo Origenis de hoc fummo facersnbsp;dote Chrißo,contrahi poßit, Iî Chrißuf dominus foluinbsp;eß ßtmmus facerdos,çiui peccatum non ßcit, pro quofa endof»,nbsp;crißcare cogatur,ßcut pro populi peccatis facrificat.Exnbsp;Omnibus qui prius magni erat, ipfe maior dicitur ex ßanbsp;tribus, ut pt magnortvm magnus, peut paßor paßorum,nbsp;Perßßts eß oleo gratiarum pae menfura. Habet confumnbsp;matas manus,quia folus peccatum non ßcit,fed perfidanbsp;CT integra manuum opera habet. Veßefanda indutusnbsp;eßfprofiinda fcientiit zf fapientia luce tte|littM,Non denbsp;ponit facri corporis ornatum,facrofandam diuinitasnbsp;tem,fempcr eß enim pater in filio, peut filius femperittnbsp;patre.Veßimenta no rttmpit,fed munda,integra, caßa^nbsp;feruauit. Animammaleuolam non inhabitat,quianonnbsp;poteß eße cum iniquitate iußtia,nec uita cum morte.Exnbsp;matre uirgine non eß poHutus, er ex nutritore lofepbnbsp;tiaturam peccatrieem non fußulit,de ßiritu fando consnbsp;ceptus.Semper in fandis efl,quia fandus in omnibus uernbsp;bis,adibus,zr uoluntatibus fuis, virginem quo^ ecclenbsp;pamfandam iHiexhibitam fufeipit gratißimam ßonsnbsp;fam,zr omaem qult;e in Cbr^eßnouacreaturaanisnbsp;mam. Minime autem poUutam dignatur, nec lege uiduasnbsp;am,qua fcilicet libertatis lafeiuiam fedatur,rgt;e geaerenbsp;animarum Chrißus animam habuit, cum corpore diuininbsp;ati uniam. Nec uult contaminari uerbum dei ab ijs quinbsp;femi»ant,ut no nip animapdeli credatur m pmplicitaienbsp;ßdeiquaeßinChrijh,
^CAPVT XXII,
Oquutus quoq^ eft dominus ad A Mofen,dicensî
Loquere ad Aaron Sd ad filios eius,utabffineantabhis quæcon
fecrata funtfiliorum Ifracl, öC non contami^ nent nomen fanâificatorum mihi, qux ipfinbsp;fanäificant mihitego dominus,
Pramittitur tradandorumfumma- sandificata, hoc SanSiä. ßi, ad diuinum cullum oblata,non nißàfandis tradarinbsp;debent, Ecclefiaflca bonanon cedant impuris abfumensnbsp;dahominibuSfCrecclepainobedientibus, ac dedecorinbsp;exißentibus deo ecclepa fua, ad blaßhemiam nomisnbsp;nis diuini: ut ex minißrorum impuritate dominus cui minbsp;niflratur impurus uideatur,zr contumelia f;rui redun»nbsp;det in dedecus dontint,qute enhn domino ofprunturpronbsp;phanis exponi non debent.
Die ad eosjper gencrationcs ucftrasî Om nis homo qui accefferit de ffirpe ueftra ad eanbsp;quæ confecrata funt,amp; qu^ fanâifîcaueruncnbsp;filq Ifracl domino, in quo eft immunditia,nbsp;peribitanima iUa coram me : ego dominus»
B 5
Mtindttiafi (llt;lium. Immundus fuper animat LEVITÏCVS Rettcrf ntÎ4 dd fanâiidrium, quod diuindm reprafett tdbdt priefetJtidm, ZT prouidentiam circd fiddes adnbsp;fattdificaa, quibm gratiaru aâio cr ßdes 'm detim pronbsp;teflàbatur, zr fX ^««6»$ facerdotes miniflri dd cr popunbsp;li uiuere debebant, cedebat mgloriam dei cr honorem^nbsp;ideo ß qui ea tradajfent uduti prophaiu, perßdi cr mnbsp;gi'igt;ti,acpne dei cura cr timoré comprobabantur, ad fanbsp;crorum miuriam,cr animartmifiururndamnatioaem»nbsp;No« cnw» ufui immundorum permittenda erant, etiamnbsp;fide geaere facerdotali firent,quoru purito! «Mtor fxi«nbsp;gebatur quàm uulgi ojfirentiwm^ gt;1 Homo quicût^ de fcminc Aaron qui fucgt; rit leprofus,aut paticns fluxumfcminis,nonnbsp;uefceturde hisquæ fandificatafunt, doneenbsp;fanetuFt Qui tetigerit immundum fuper anxnbsp;ma, Si. ex quo egreditur fernen coitus, Enumerâtur denuo immunditiarum genera,propter qudi 'mterdicitur contaduf, efuf,atq; ufutfacrorum, CJ“nbsp;fatis clara ftent ex priedidis, qua omnia ad gloriam deinbsp;in tllo populo ordinatu funt,e^ ad cultus diuini confer^nbsp;I «dti'onem dc reuerentiam-Hodie ucro qui dcum ^irituntnbsp;in /})iritu colere ’mflituuiit,ut oportet,eos uacare necefiènbsp;efl omnibus uitqs anima cr ffiiritus fui,à peccalis uel crinbsp;minibus,Temptts tarnen definitur cr permittitur,cr menbsp;delà huiufinodi malis ac impuritatibus, ut obedienfes acnbsp;refipifcentes domino concilientur, zsquot; facris participarenbsp;pofiint^ SCuirqui tägitomne reptile per quod im mûdusent uel hominem per quem immunnbsp;dus erit fecundum omnem immunditiamnbsp;fuam. Anima quæ tetigerit illud, immunda erit ufque ad uefperum, SC non uefeetur his quxnbsp;fandiücata üinttfed quum lauerit carnemnbsp;fuam aqua, 8i quum occubueritfol,tunc mundatus uefeetur de fanäiücatis, quia cibus illius eft* Immundui fuper anima inteüigitur poUutus ex conta du alicuius cadaueris, hominis uel animalis uiuentis pernbsp;animamfenßtiuam uclratiottalem,Egredifemencoitus,nbsp;efl uel feminifluum effe ex morbo,uel Venere poHutum,nbsp;qua poüuunt hominem Et quacunq^ alia genera immunnbsp;ditiarwm,qult;u lexprafcripßt, prohibent etiam facerdonbsp;tes de femine Aaron ab officio miniflrandi 'm tabernacunbsp;fo, er 4 facris epulis comedendis ,doaec temporis lapfunbsp;refirmetur puritas naturalis,fectmdu legem dei. Et aquanbsp;in/uper abluatur carne fua,toto fcilicet corporctQÿibusnbsp;duobus reflituetur iuri participandi de facris oblationi“nbsp;bus dominit Mundos dominus habere uult cultores, nonnbsp;tantum m anima qua potior efl, fed etiam in came, ut ànbsp;turpitudine quacunq; corporis er fflurcitiacarnisdili*nbsp;genter fibi facerdotes caucant,laicis 'm exemplum^ Morticinum ÔC captum à beftia non co* medent, necpolluentur ineistegofum do^nbsp;minus» NmDo 'tmmundo uefcatur dei feruus, dodrina fcilicet baretica er pernitiofa ? Salutari çruiuo pane uerbi dei lo IX »4 |
11 17 i8 E M O Rt reficiantur ecclefiafHci,non mortißris dc libidinoß^^nbsp;tarum ßibulis cs“ corruptelis morumtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßj[j Cuftodiant obfieruätias meas, ut p iaceantpeccato amp; moriantur in eo cuinpnbsp;lucrintilludtegodns qui fandiificoeos» Mortis peenam comminatur dominus eis,qitU' p dto uoluntatisfue ipfum colere prafamunt,nbsp;tionibus huntàfiis ctigerc cultuw dco abotnitidbinbsp;idololatriamrefipientem,pro^moregentilitnH) rnbsp;gern domini non acceperunt, er per uitianbsp;luuntur,contrarationem CT naturä inflitutädt^^^^ Omnis alienigena non comedetde^ ficato,inquilinus facerdotis, ölt; mercei*^nbsp;non uefeentur ex eist quem autem facerdos emerit SC to fuo poffederit, SC qui uernaculusnbsp;eiusfuerit,hicomedentexeist Si filia facerdotis cuilibet ex populo fuerit: de his quæfanâificatafunt,nbsp;de primittis non uefeetur:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. fin autem uiduafueritfilia facerdotis» repudiata,amp; abfqjliberis reuerfa fuerit^nbsp;mum patris fuitficut puella confucuer3tlt;j,nbsp;tur cibis patris fuitOm nis alienigena c®*”nbsp;dendiexeis non habet poteftatem. Incredulis ac impqs dei myflsria non pandâtufr garita porcis non proijciantur,qua ad alimonid«[^nbsp;cipiuntur domeflicorum 'm ßmilia facerdottaitr^jfnbsp;aquitate ordmata funt. Ne fcilicet, qui nonnbsp;fimiliafacerdotiscenfetur,deoblatisà facerdottfnbsp;oblationibus uefcatunqui doCirina fana nonbsp;paratus efl obfequi regimiMfacerdotis,ecclefidßi^^nbsp;fa participatione excluditurtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Qui comederitde fanâifi'carispet’^Ù rantiam, addet quintä partem cum conbsp;comcdit,SC dabit facerdoti in fanäuah'’’’’^^ Qui ex ignorantia tantum er nondeditaopt^‘f^^iij t'mgeret de cibis facris cui prohibiti funt,ptt^‘‘‘‘ÿnbsp;cenfeturß quo non diluetur,fed 4 dominonbsp;tuiturmißreflitudt quod abfumppt totum aquiif‘’‘J.nbsp;Cj- mfuper quintam parte addet,indiciu tranfgtir^ Nec contaminabunt fanäificata Ifracl,quæofferuntur domino: ne forte fuftincät ipfi iniquitatemd^jo quum fanäificata comederint: ego ciH*”nbsp;minus qui fanäificoeostnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jtf Ratio pradiClorum continijo explicaturi quidë dominus fua facra conteipni uelnbsp;populus facrificiorii negligentiam CT ditsini^tiltnbsp;tempturnincidantaddeiblaflihemiam. lt;[[Loquutus^eft dominus ad Moft ’ «ns:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. jo^ Loquere ad Aaron, 8C filios eius,» mnes filios Ifrael, dices® ad eostHon’^’nbsp;cunqj de domo Ifrael,amp; de aduenis 4‘V,jiii(nbsp;tant in IfraS.quiobtulerit oblafioncnbsp;uel uota fua foluens,uel fponte |
qui’dillud obtulerit in hoIocauftS domtnî, pro reconciliatione ucftra,mafculusim- maculatus erit ex bobus, amp; ex ouibus, 8C ex «pris, - ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habuerit, non ofie^ P’*«ia».«^l,duin.^iw uuuiS* Nifcil domino offerendum nifipurum,integru, ffn '9 11 lo ’’lt;«11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;acceptabik pr o uobis» “• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nifcil domino offèrendum ntfi purum,integru, ff^on^ ^“’'‘^mypndificationi a[gt;tum,hoc eff ,eaqu£ßbidoini l‘lt;gt;nficandii elegit cr mdndauit,non ad Itbidinè hu^nbsp;^ffiiitdfuumin/iitutuincoliuultdominus. SiecTnbsp;orfwdttw, quèim ut faluaior docui^Ex obedi»nbsp;proficifei debent fideliumnbsp;Alioqui nonfo»nbsp;4.; ° oratio nel oblatio, fed indignationent :nbsp;potiui^ 0- prtefumptionfs reut habebitur.nbsp;ttomo qui obtulerit uiâimam pacifico- ut fegregetuota ucl fponteof-bobus quam de ouibus,imnia-cman”’ °^«gt;'et,ut acceptabile fitîomnis ma-§• ^«ritineoi uel fraâum, fi cicatricemnbsp;’’emnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fc3biem,aut impetigi- I’ttis* nbsp;nbsp;nbsp;Qfferctis ea domino, nec facrifica- i^tnolatitium uere dicatur maculafum m ƒnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;attinet color ucl uarietat pellium ’’’’'i/b p ^^‘°’'‘i^,fcd uitia corporis nbsp;nbsp;nbsp;membrorum, ouium uel boum,nc quis do* poßitcarerc, çy dominumnbsp;Ptaßjj ’ ß»c fide colere ojlendatur,unde non acce*nbsp;^i,j**°'’’'’’orelt;idatttr,fcct obnoxiui licfiemaieftatisnbsp;tcm^ .^’ndoquidem fimile nemo tentaret adprinci^nbsp;’iicnj ^.'*^‘*1* ducem, ut eß in Propheta,offcrre fcilicetnbsp;^‘fcum,ff‘gt;£ium, cicatricem habens,puftuanbsp;’’•ïij ƒ'quot;1’*^'« •• quditto minus hcc domino cceli,Qr oin=nbsp;fgt;onorum offerri poffunt,ad propitiationnbsp;Bqnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gratiaram aélione^ i ’’’’'un nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caudaamputatis, fölüi Kofferre potes, uotum autem ex qs teï'^Poteft. habetur,ff animal alioqui fanum ormn P‘^®nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; u^l aure careat amputata, non na» ’^‘‘^bo[r'^'’‘‘^‘^%1^lt;^dmonßrofum hnberi çy immun ^'^''gt;igt;iQ °iidlt;lt;rie ergo offvrri potefi ad facrificiuntnbsp;h «01quot;°”nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;debitumfolui domino, nec pro quod conquaffatum,contu Xnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f*aerit, non offere- ueftra hoc nó faciatis. r* °P^a^ htfidelium qu£cunq} facrifteia uel bo^nbsp;'*'’’'’iaeftf*quot;'’°P^®‘^frenon poffumt, Infidelitaseiiintnbsp;e/iipfffiimusdeicultus,nbsp;quaffatum,contufum,nbsp;dtfeduofum ac infoecti»dam,uelnbsp;•*’!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pl‘‘lt;^^^- Et fuperfiitiofaanimalium c4 gcnfiii« more ad idolorwn ’Domino exofa eß,quia crcutHr^r« dei ab« 18 50 33 |
E M 0 Rt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;148 alienatio uiclelur, bi boiwrem dtemoniorti/gt;»,^ui domina folidebetur^ Demanualienigenæ non offeretis panes deo ueftro ex omnibus iftis t quia corrupts,nbsp;amp; maculata funt omnia, non placabilia uo-bis eruntgt; Nibi/ domino placerepoteß, quod ojfertur ab homi» ne eidem ingrato; ad perfonas er ad animum rejfiicitdonbsp;minus, non ad datttm,PoIluta funt idololätrarwm omni4nbsp;Opera er inflitutA: Vbi principale fidei abefl, nihil reibnbsp;quorum domino pläcebih Non tarnen deffgt;icitur alienbnbsp;gena, ff de ac deuotione conuerfutad dominum: non efinbsp;enim acceptor perfonaru, fed damnator fuperßitionum^ ^Locutusœ eftdnsadMofen,dicens; Bos, ouis, amp;capra quum genita fuerint, feptem diebus erunt fub matre fua; à die autem odauo, amp; deinceps ad placationem of-ferri poterunt domino, Mafuruw atote ey perffdum pt animal domino offè rendam:no neophytum et nouitium femper animum, fednbsp;'mueteratam fidem exigit et ftabilem. Lade ruttrienda efinbsp;fides ecclefiic, dodrinis mustdis etffmplicibut, donee a*nbsp;fueti pane et carnes folidioris dogmatis pcipere ualeant, Bos, fîue ouis, nô immolabuntur una die cumfoetibusfuis, Siimmolaueritis hoftiam progratiarum aâione domino, ut uobis poffit eife piacabi-lis,offeretis: eodem die comedetur, nô remanebit quic quam in mane alterius diei:ego dominus. Cuffodite mandata mea, ÔC fadte ea: ego dominus. Ne polluatis nomen meü fanâum meum, ut fandificer in medio fîliorü Ifrael, Ego do-minus qui fandifico uos, amp; cduxi nos de terra Aegypti, uteffem uo bis in deumxego dominus. Adpietatem acmanfuetudinem pertinet contra cru^ delitatem humanam,ne animal quodeun^ uno dieparbnbsp;tercumpuUooccidaturacfoetibus, Q«lt;e fequunturre»nbsp;petitiones funt prædidorum, more feripturte minime Htnbsp;tiofo, fed utili eccleffee, ubi pro tarditate auditorum ne»nbsp;cejfarùe funt inculcationes (y repetitiones frequentes^nbsp;^fCAPVT xxin. n Ocutus^cft dominus ad Mofen, A Loquerc filijs Ifrael,amp; dices ad : eos; Feriæ domini,quas uocabitisnbsp;fandas, conuocationes fandas hæinquamnbsp;funt celebritates meæ. Celebritates domini Hebrlt;eis dicebantur Conuocatio FeftitnJto nes fanda, populi fcilicet conuentiones ad colendum donbsp;minum, uel etià recitationcs aut prælediones fandaruntnbsp;feripturarum exuerbis domini, çy auditiones diuinale«nbsp;g». Conuocahantur enim ad audientiam uolunatis diui»nbsp;na per ora prophetarum,nbsp;nbsp;nbsp;locutiones legis Mofaica. Verbwm enim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;km uocare fignificat quàm legere» |
Sabbathn fanAum, 5 Phaft. L E V I T VC V S Dtcimlur quoq} celebritates mene, id eß domini,quid lt;lt;d iUius honorem er cult um inßitut^e eodem, non ex honbsp;minum inßitutis fed diuinis,ad conciliandtem fe domino^nbsp;ad meditandumiUius beneficia^ Sex diebus facietis opustdies feptimus,fab bathi requietionis eft, uocabitur fanâustomnbsp;ne opus non facietis: fabbathum domini eftnbsp;in cunäis habitationibus ueftris. Sex primis diebus creauit dominus homini coelum et terram, er omnia qud 'm iUis.Eifdem per hebdomadantnbsp;diebus ßb'qpßs mutuum homines feruire debent, er ne»nbsp;ceffario labori meumberemequaquam otiari, fed pro acnbsp;cepto mgenio occupari, ut prodeßeßbi homo poßit ernbsp;proximis.Septima autem die totus legi diuinie comtem^'nbsp;plandd mßßat, deo pro beiteßcijs gratiM agat.Principanbsp;lis igitur erßequentior folennitas Ulis erat fabbathum,nbsp;hoc eß,requies.Sandam autem dicitur,quia fandis dicanbsp;tum exercitijs ad gloriam dei, non ad uacandum prophanbsp;nis er miquis operibus uel deßderijs. A. dotnino inßitu^nbsp;tut eß is dies,ttt iüifoli uacetur. Hæ funtergo feriæ domini, conuoca* tiones fanâæ, quas celebrare debetis tempo»nbsp;ribus fuis* Titulus eß fequentiam ßßiuiatuot,de quibtu ßgilla» t'mdeceraet lex dei, Gquot;ßlurum inßitutio minime ob»nbsp;mittendarum,. Menfe primo,quartadecima die menfis ad uefperum,phafe domini eft: Deßßo pafchte Exodi duodecimo mula dida er ex« poßa habentur, Eadiesqaartudec'ima menfis pr'miin*nbsp;eipientis prope Aequinodiu/m uerndle, toa die labora»nbsp;batur ufque ad ueßierum, tune manducabatur agnus,ej‘nbsp;folennitas inchoabatur, poß folis occafum fub orizonanbsp;'mcipiens,Eß aute phafe domini,id eß,recordatio tranß»nbsp;tus iüius,quo angelus domini Aegyptiorum primogeni»nbsp;ta 'mterftciens, tranßbat ifraêlitarum domos,quarem innbsp;poßibus erfuperliminari fanguisoceißtuncagnideli»nbsp;nitus erat,Chrißi domini agni immaculati,peccaa mun'nbsp;di tóüentis,typus amp; prlt;efiguratio,. Sc quintadecima die menfis huius folenni tas azymorum domini eft* Septem diebus a»nbsp;zymacomedetis, Sequens dies quintadecima mêfis, folennitas erat azy morum Celebris ualde, er dicebatur celeberrima, poßnbsp;quem feptem diebus azymorum ab opere feruili ceßabanbsp;tur,er firmentum nullam edebaturfmmemoriam ßßininbsp;exitusaefubitanei ifraëlitici populiexAegypto,utexnbsp;ßrina fubagitanda, panesßrmentatos parandi otium etnbsp;tempus non ßerit. 7 dies primus erit uobis coetus celcberri» mus.fandus^: omneopus feruile non faci»nbsp;ctisineo, Primus autem dies dicitur celeberrhnus, quia omnes eonueniebant, er deo ac diuinis uacabant laudibus, ernbsp;ab omni prorfus feruili opere ceßabatur: admonebanturnbsp;diuinorttm beneficiorum,^ ad legis obferuantiam,qua!nbsp;prtlegebatur.
II 11 |
EMOR, f „iiflO fed offeretis facrificium in igO^nbsp;fepietn diebus.’dies autem feptimusnbsp;brioramp;fanäior,nulluin^feruilcop“nbsp;ctisineo. Sacrißeium ignitum oßvrebalur,de quo jranbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duOjuries unui,zy fept^ ter iuge facrißeiut», Tr« deciWie ßmihe tulo, er ceeterat Dies aulem feptimus pofl p^'f^nbsp;berrimunifdicitur celebrior^non rejfieäunbsp;quentiwm^ in quibus qune ad cibupertinebaiitp‘‘’''^^j'^nbsp;terantjfed non isi primo cyultimo,niß internbsp;bathum accidi/Jet, quod fuis femper currebut rgt;nbsp;tUMc folennius agebatur ob dies iUos azyiuor^'’’''^nbsp;fcbales. Qai ueró fide er ffiritu deü coluKip^^.^i^iitlnbsp;fe celebrant,femper deo uacatit, etiam dumpr^^nbsp;fuis propres neeeßitatibus mctimbtutt^deam'^ß^nbsp;non cogitant, in quem omnia refirunt, iugitt^nbsp;tur eorum menti dei beneplacitumt Solicite doquot;'nbsp;fequi cupiunt,quicquid egerint,cr 'm lege dof'^'^jf |ilt;*nbsp;fitntar die ac noäe. R.zymA fynceritatisnbsp;nbsp;nbsp;** .jj feuntur femper,omne ßrmentwm non itiuenittir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt; ramconfeientijs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ Locutus^ eft dominus ad Loquere filqs Ifracl, 8C dices ad co« • ingreffi fuerios terram quamnbsp;bis,ör meffueritis fegetem, afferetisnbsp;los fpicanimprimitias meflis ueftrsf qui eleuabic fafciculum coram utacccptabilc fit pro uobis alteronbsp;thi, amp; eleuabit cum facerdos ( id efi rnbsp;fcttiflMM.) Hm folennitates de quibus eß priecepturU^ nbsp;nbsp;pf«* celebrare iubentur^ quim poß ipforii tngrejßquot;'! mißam terram^ßeut aliaceremonialiaottif'tJtinbsp;autem ad tempus pafchie,non quidem metetiinbsp;ßiicM aliquM colligetis exappropinquontibUff^^^^nbsp;gioneadmaturitatemfC^ßfeiculum benej}'quot;’’^.^nbsp;uentus adßretis ad facerdotem, qui gratitUnbsp;defittura meffe. Id^ ßciet altera diefabbatbi,o‘”^^ltinbsp;do torreßdas ßieas^ et excutiendo grand,doquot;^^^^nbsp;tur gomor menfura, qute eß tertia pars epbùP^‘(/ldnbsp;eo facrißeium fextadecima luna priminbsp;tera poß magnum fabbathum, quod ab efunbsp;lis inchoabatur,illudenimlitera ßgnifieureutdquot;^^^(t'nbsp;atq;ineodemdie quo manipu^*’* jjjci*'nbsp;cratur, cædetur agnus immaculatosnbsp;lusinholocaufiumdomini, amp; libamenu offerentur cum co mæfimilæ confperfæ oleo inincefl* .tfi'nbsp;mini,odorem^ fuauifiiimumdit*^nbsp;niquartaparshin»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n Eodemdie prima fcilicet fabbathi, boc eß, P primte azymonm, cum huiufmodinbsp;nouorum etiam ofßrtur holocaußumnbsp;tusanniculus,cum fuis libamentis,crßtuif'quot;' .iii(^nbsp;tem hlt;ec ßebantpro gratiarum adione d( ß''” tjß' |
ßMöä» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«49
^Il^pf‘ftienieb4turoratiombui cr fitcrificîjs pitcifîcif^ Spirituales autem or ueri cultores dei,in quotidiano ufunbsp;ferretujcentiimi, ^uotidie domino gratias agunt,boni^nbsp;turm iHiui lt;igw/cunt,collaudant,adorant, legitime utunnbsp;*'*f^T''**” '’°'’ facerdotibiu uftHis offirunt,Cednbsp;Cwijfo domino in fuis pauperibiu gratificantur, cr cornnbsp;P ^^eßudent j»fuis donis,Ceremonia hie prifco popunbsp;® tfa it«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;terram fuam dudum cejf trtittt,fed numa
^^lt;i'gt;tceff'et()ro/intilibus dei donis pmilis uel maior gra prtefiaret eeremonijs quibufdam ex=nbsp;quot;‘^uam prorfus obmittifZy de ea numiptam cogito!^nbsp;gt;W’ domino nihil huiufmodi curießt.
deti Pol^ntam,amp; pultcs non corne« ea h?*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad dicin qua offereiis ex
° *3tionêdeo ueftro- Præceptum cftfcm* generationibus.canâisŒ habp
cr^liorum^uoramctf«^
P’’“« domino de nouis panibus oblatione biin,^^ peragatur. Non attingendifunt cinbsp;'^’’»liiio-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P‘^ Chrifliano,nißprias
bi«{[ç ^'‘‘'^'^teßrantHr,deq}eademmenfa pauperis pofgt;'tglt;tt«f4Nfc tarnen id fujßcit,quam»nbsp;ß^gt; caaeatur à crapula et ebrienbsp;^onii^^^'^°’^nifnodeßia er fandlahilaritatedono,nbsp;^j?^(ipiantur,tales font ceremonie piorum-
^iin '’’’^^f^bitis quoeg ab altcro die fabba^ obtuliftis manipulü primitiarumnbsp;' ^j.‘’’bebdomadas plenas,
’’'M* fexpletionis hebdö» ficQç id eft quinquagintadiesîSinbsp;domino»nbsp;‘’atÖ ^’bitaculis ueftris afferetis panes priminbsp;tat$ de duabus decimis fimilæ fermennbsp;^j'^*’oscoque(is in primitias domino.nbsp;numerare iubentur ifraëlite quinqua^nbsp;SiC?’ Mm non grand noua ofßrant, facrißeiwmnbsp;manipulos primitiarum cum nouisnbsp;•’1« ^‘’bentibof fingulis duos décimasßmile firmettnbsp;domino. Qne,utpatet,ter in anno ofnbsp;denouisnbsp;ßp^^'^^ti de nonbsp;. Offnbsp;quot;’’’’'îM panibus, feptem agnosnbsp;anniculos, 8i uitulû de armen-duosjamp; erunt in holocaunbsp;libamentis fuis facrifici-5 ®biatio in odorem fuauiffimum do-
caprarum un um pró hoftias pa-
*ƒ ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feptem, arietum duorum, amp;uia
''^^'”'4^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qnomodo ofjèrri debeant pre
^^^°fii4t ^ffi***** Namew. Prêter hec etiam pacifia ^lprre iubenturf hircum untim caprara/m.
lo
II
11
14
eitm ditobtis dgnis, Qn« omnia fiebât ad populi grotiatft qui his obleâabantur * ey alioqui talia idolis detulißentnbsp;niagis quàm ad beneplacitum dei ßngulare, qui in pro»nbsp;phetis ubiç^ clamat fe tdlibus non egere uel deledarijn»nbsp;terim tarnen admonentur homines beneficiorum dei,pranbsp;quibus gratie domino ßnt agenda, Et Chrifii promißinbsp;P’'° bominum peccatis effundenduSfrefiicatuf,nbsp;fidesq; exercetur in ele^iis cr jfiritualibus uiris illiusnbsp;populi dei,
Cume^ eleuaueriteos facerdos cum pani- O bus primitiarum oblationem coram domi-no,cum duobns agnis cedent in ufum eius fanbsp;cerdotis, amp; fanâa erunt.
Non omnia eleuat facerdos, fed que eleuari in ßpea rioribus mandata fùerant, peilufculum, armus, cr adi«nbsp;pes,CT hic quoque panes cum libaminibtts,ut unicuiquenbsp;fecundum legem fua que^ cedant, fummo facerdoti,ueinbsp;minoribus,c^facrificia offèrentibus plebibus,infacrifianbsp;cqspacificü.
Etprodamabitis in articulo diei illius,coti uocatio fanéia erit uobis, omne opus feruilenbsp;nonfacietis.Legitimum fempiternum (erit)nbsp;incunâishabitaculis 8C generationibus ue«nbsp;ftris-
Videri potefl clamor fùiffe fefe exhorlantium ad iu» cundam facrofanâe folennitatis celebritatemperagenanbsp;dum, Alijsuideturtuncproclamdid piffèfolennitdsfii»nbsp;tura in Septembri, utfeiretur quo die que fiftiuitates tiienbsp;firent celebrande, «tfeirent quando illis ueniendu effetnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
C^quo die ad tabernaculum domïni,ad quod ter in annà uenire iubebantur, Alioqui hec folennitas quinquageßanbsp;mi diet in memoriam date legis Celebris erat, non mino»nbsp;re gaudio qudm dies azymorum prima cr fèptima,
Poftquam autem meffueritis meffemter« ræ ueftræ, nô complebis in angulum agri tuînbsp;meflern tuam ; nec remanentes fpicas meflisnbsp;tuæ colliges, fed pauperibus 8C peregrinis dînbsp;ttiittes eastego fum dominus deus uefter.
Idemin fuperioribus habitum eficapite decimonono^ ubimonentur habere rafionem pauperum er peregritinbsp;horum, nihil proprq in ea terra poßidentium, non acceanbsp;pta hereditate cumfilifs ifrael. Et ne auaritia nimia notenbsp;tur in hoininibus, cum tum benignum ad fe dominum amp;nbsp;munificum in annos experianturt
Locutus^ eft dns ad Mofcn.dicenst
Loquere filifs Ifrael dicendot Menfe feptllt;« mo prima diemenfis erit uobis fabbathuntnbsp;memoriale,clangor conuocationis fandst
omne opus feruile non facietis/tofferctis holocauftum domino.
Tertia celebritas iniungitur ilUs colenda prima die FtHnm eju feptimi menßs, que tubarum dicitur et clangoris,in me* b«“®.nbsp;moriam liberationis Jfaac abimmolatione,ßc dicentibusnbsp;ludeis, quo diecornibuspecorumclangeljant ifra'èlitenbsp;propter herentem in uepribus arietem:cr ad uentura {cnbsp;fla eodem menfe quaßpreparatoriwm erat,cwm alioquinbsp;eodem diefiflum neomeni/t effet,Sed erat htte neomenia
EMOR.
^Etlocutus eft dominus ad
Loquere filiis Ifrael dicendo i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj
cimo die menfis huius feptimi eruni bernaculorum feptemdiebus domino,nbsp;dies primus conuocatio fanda, on*”nbsp;pus feruile non facietis,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jy
feptem diebus ofteretis holocauftJ”” no, dies quoque odauus erit uobis con« .nbsp;tio fanda, amp; ofteretis holocauftum «”1,nbsp;no Î eftenim coetus ï omne opus fernil^nbsp;facietis.
Taberaaculorum quinta folennitlt;K incipitquintadecnna die menfis feptimi, prûnde^nbsp;alijs gt; /îngwiw tarnen feptem diebut oblationeinbsp;erant. Oäaua autem diet ultima erat anni totitfinbsp;tdf.zr pmilis alijs magnis fiftis.Coetuteratamp;^''’''^^nbsp;pletio,fini5 exaäi, er mitium infiantis,quonbsp;tionem prifi:am,ante exitum ifraèl de Aegypte^^.^t,nbsp;tempore mu^dum crea/fe deum ludtei quidamnbsp;fednonomneStnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;./)
Hæ funtferiæ domini,quas uocabit^^j,/ uocationes fandas.ofteretis^ in eis ob!^^^nbsp;nes domino holocauftum et facrificiun’Lnbsp;ftiam 8(. libamina iuxta ritum uninf'^'”'^nbsp;que diei,
exceptis fabbathis dominî,donîslt;î”^0/ ftriSjôC qu J ofteretis ex uoto,^ except*?nbsp;nibus donis ueftris quae fpontetributi*^^
A quintodedmo ergo die menfîs quandocongregaueritis omnes frnlt;^^?’V,ii-ræjCelebrabitis ferias domini feptem lt;1*^^ /iinbsp;Die primo ÔC dieodauo erit fabbatb**’’’nbsp;efirequies,)
Epilogui eft prlt;efcriptarum folennitation prolixiu,
40 Sumetis^ uobis die primo frudus^^j^ji
LEV I Tl CVS
fofo iïttno illK/ïrior ßcut ZJ- tempift ipfum, propter coBeâos totiui atini fruéiitf, ZT gratiie diuinlt;e percepanbsp;beneficia.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fit ofiirenda eo die oblatio decerniquot;
tur Numeri uicefi^no nono.
^Locutus^ eft dns ad Mofen.diccns: Veruntamcn decimo diemenfts huius k'nbsp;ptiini, dies expiationum erii, conuocatio fannbsp;da erit uobis, affligetis^ animas ueftras, SCnbsp;ofteretis holocauftum domino.
Omneopusferuile non facietis in tempo re diei huius, quia dies propitiationis eft, ucnbsp;propitietur pro uobis coram domino deonbsp;ueftro.
Qjiira folennitäs imponitur eidem menfifeptimo.
35
34
E 1.6
3^7
36
18
37
38
39
Bxpîatio-
ms kftum. nbsp;nbsp;decimam diem, er dicitur expiationum iuxa tîebrte»
os,mfiuuta pro pcccato/àbricationis uituli, quu defeen» dente Mofecum fecundis tabulii euangelium propitia*nbsp;tionis affèrret pro codent peccato. Vere autem fidelisnbsp;non expedat ultimum ittenfem, fed fîngulis diebus expienbsp;tif diurnis occupationtbut fefe recoüigit,quid eodieconnbsp;tra deum fuum «el proximum egerit uerbo uel opéré, etnbsp;expiationii facnficium cor contritum er humiliatum denbsp;uotut offert,nbsp;nbsp;nbsp;indulgentiam promeretur^Adfligunt fe
iUo die luditi ieiunio,fiatione,prolixiftimis orationibut, Z^ lachrymii,nbsp;nbsp;nbsp;in his mire ffbiplacent,fed dominiun
non plaçant, qui faluatorem negauerunter blaff/he« mant. dtjale autem holocaullum eodem die offerendumnbsp;mandetur,legiturîiumerorum uicefimo bobo.
19
Omnis anima quæ afflida non fuerit die hac,peribit de populis fuis:
5®
Et omnis anima quæoperis quippiam fe« cerit ipfo eodem die delebo earn de populonbsp;fuo.
3’
Nihil ergo open's facietis in eojlegitimum fempiternum in generationibus, ôC in omninbsp;bus habitationibus ueftris.
; De eercnîo/iijs iUius diei multa firuntur,quie 4 ludlt;eis difei poffunt, er iîîerft»! fcriptoribus. Nobis tota uitanbsp;affliàio fit pro peccatii noftris,tot er tantK,ut abfq;fannbsp;guine filij dei C hrifti domini emundari non potuermt^nbsp;Sabbathum requietionis uobis eft, SC affltnbsp;getis animas ueftras.Die nono menfis in ue^nbsp;fper, Auefpcraufqj aduefperum celebrabi*nbsp;tisfabbathaueftra.
Sabbïth» Sabbathum ad quid inftitutwm hic explicatur, quale feftâ. quandiu duret^Kequietionit à laboribui externis mftitu» 4 xnbsp;tio eft,ut internis udeetur, er ut domino permitamr cornbsp;humanum, uacuum (ècularibus curis, in quofuu/m opuinbsp;exerceatjüud autem fabbathum, die propitiationum nonbsp;no ad uejperü inchoari pracipitur, fiue td cadat in dientnbsp;primum uel fecundum aut alios hebdomadie.Quoiterumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_
difcitur,fabbathu/mrequiemdici, nonfept'mtumdiemi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;usuefter.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ojiff
ereatione coeli z^ terre^ Occaffone autem acceptAab 44 Locutust^eftMofesfuperfolenmta hoc fabbatho, docetur er lege explicatur, à ueffero adnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domini ad filios Ifrael,
Ceremonie deferibuntur fifii tabernacult»' moria autë eduHionis ipforu ab Aegypto,matiiigt;j^nbsp;âionum, zy multorum magnAlium diuitiorii’^gt;‘'
proiixtu, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G^z
Sumetis^ uobis die primo frudus ris pulcherrimæ, fpatulas^ palmarunt’j«nbsp;moslignidenfarum frondium, 8C falitnbsp;torrente,8C lætabimini coram domi””nbsp;ueftro feptem diebus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niO
celebrabitis^ earn folennitatcrndo^^pi feptem diebus per annum, legitirnum’^ynbsp;ternü erit in generationibus ueftris,nbsp;fe feptimo fefta celebrabitis,
SC habitabitis in umbraculis fcpt^’’\jl)*^ bus. Omnis qui de genereeft Ifrael, ma”nbsp;intabernaculis,
4 J nbsp;nbsp;ut difeant pofteri ueftri quod in
culishabiurefecerim filiosIfrael, cun* cerem eos de terra Aegypti.ego domi””*nbsp;us uefter.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, -uiff
3t
4«
ue/per^ duraturdifolennitates ludaic4X,non ab ortu ad occalwn folis^ uel à media noâe,fed tfJ» occafttfolis unanbsp;adjei^ucntem.
tEViTICVÄ
habitantibm incu}catur,ut non obliui Klt;«rinifericor(i/((ri(;Mj dèhFidelesinfpiritu femperetnbsp;rn'pduotabernacnht mhabitiint,metnore5 egrcßionutnnbsp;^uod non inhabitant bunc mim*nbsp;”1 «clut ciues^fcj ut peregrini craduent aliam inqui*nbsp;^^'^oihfleinpittriain, No« brfbe«ibictBlt;(«f«fe/M«ecnbsp;tZt***'*” P^jf^ßionem, fed cum patriarch'ts tuguria
^|ion^inu^ imperauerit,
A PVT XXIHI. locmus eft Dominus adMogt;nbsp;~ fen.dicensî
Præcipe filiis Ifrael ut afférant ton f oleum de oliuis puriffimüacnbsp;r., Pto luminari,ad concinnandas lu
J '“W pro lucefnis feptem in candelabra aureo ta* pifflinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uideatitur, à quo omnia botufufci
S’'‘ttitad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rependcre poffimt,quo mdigeat,
fein nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f‘‘iegt;'lt;:nti£ er timorit indicium ac of
g,*” ?*¦lt;) «irili exhibere contendaatt
der teftimonii in tabernaculo foe u, ’’»‘lifponeteas Aaron à uefpereufqueinnbsp;domino Temper, cultu ritu^ per^nbsp;g^*’'generationibus ueftris.
j^'^'^^rnas in confpedlu domini.
«Ito nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corda noflra t« conßgt;eäu domini careant
I feudi«« er Icnitütis ad proxmtum, ncc extin quot;gt;«1^**’’'”nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deumthK en'm facrißeijs
1’00,1'''''' '^°'nino. Promoueatur autem utrimq; ab Aa* clelif^^’^'‘lc,adminiflratore uerbi dei,ne unquam ec*nbsp;lumen er claritoiueritatit^
^'Pæ® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;coques ex ea
lt;liia 4Placentas, quæ fingulae habebunt ^'’«ciniasî
fçj^Poneseasinduos ordines fenosaltrin
' Sxp •
‘'’quot;liiior'''* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duodecim pane!,uel placentae,coram
^^Pfrb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;crant,ut duodecim tribuum ifra
Pê^nfearetur effe apud deum memoria cr Iquot;¦'etî7quot;‘'‘ enim domini fuper iußos, aures eiuf innbsp;duodecim fidei, de fimilamundifnbsp;''Poff '*^^‘P*gt;frtemeccleßa propoßtionif panes di*nbsp;°*””“ apoflolicadoéîrimi,quaLeuitie etnbsp;debent, er inflruifUt eccleßiC in uerbonbsp;^fecof, ^oßtio illoruminduos ordinesß*nbsp;^^poßtionemduplicem feripturte, quanbsp;^‘^daicus erudiebatur ad ßdemacnbsp;ko _nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duriceruicofo po*
populo ChrißianOt Vterq; autem iflnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;debebatu eccleßam, er cor am
^ditnfapropoßtiottis domino exhiber
' EMOR^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ip
7 nbsp;nbsp;nbsp;amp; pones fuper eos thus lucidiffimum, utnbsp;fitpahis in monimentuoblationis domini.
Thus mundum per ordinem cum panibut,ßdes eß et 'T'’*”« deuotiofanâorum, er gratia in conjfeéîu domini fem*nbsp;per» Sacerdotum quo^ eß populominißrare, erfacreenbsp;eruditionis proßäam curare, qua ßdelesiugiterreß*nbsp;ciantur.
8 nbsp;nbsp;nbsp;Perfingulafabbatha mutabuntur coram gnbsp;domino ^ufeepti) àfiliis Ifrael fœdere fempi*nbsp;terno;
Per fabbatha ßngula mutabanlur coram domino,^ dedonarijs ßliorum ifraël ncui femper panes paraban*nbsp;tur,er recentes, qui tota hebdomada iacebant, ßgnifi*nbsp;cantes totam horninum fußeiitationem in cibo maximenbsp;neeeß'ario atqi adeatotum bwniaem pendere à proui*nbsp;dentia çy munificentia dei,
erunt^ Aaron amp; filicrum eius, ut come* dant cos in loco fanâo,quia fanäum fanäonbsp;rum eft de facrifieijs domini iure perpetuo»
Cibus perpetuus Aaronis er filioram eß de panibut propoßtionis. Cura er folicitudopro commißaeccleßanbsp;ad facerdotes pertinet, civm faerte fcriptiine cruditione^nbsp;doârinaq; fyncera er utili de uerbo dei,
10 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Egreffus autem filius mulieris Ifraelitianbsp;dis, que pegerat de uiro Aegyptio inter filiosnbsp;Ifraeljiurgatus eft in caftris cû uiro Ifraelite.
infolcnnitatibusdei laudes er gratiarumaâio re* fonare debebant,hic uero notatur blajfhemia admiffa innbsp;deum, er punita populo in exemplum-Erat blajfhemmnbsp;iUe ex patre Aegyptio, fernen enim ifiaël dominum bla*nbsp;ßihemarenonpoteßfacceßeratßmul er iurgium,San*nbsp;ëli autem homines blajßhemias indeum tequanimiterßpnbsp;re nec debent, nec poßimtiuidetur autem is bla/ßhemusnbsp;ceremonias à domino inßitutai irrißße, er dominum glonbsp;riiecontempßße.
11 nbsp;nbsp;nbsp;Qy um^ blafphemaflet filius mulieris If-raelitidis nomen Sf maledixiffet,adduxeruntnbsp;cum ad Mofen. Vocabatur autem mater eiusnbsp;Salomith fiiia Dabri de tribu Dan»
liomenpolluiße er deffexiße feribitur,quo domini Nomen del dei maießatem intelligunt, quo ex loco tudai ufum de* *’*’**'”’nbsp;fumpferunt, dominum deum nominare 'a\ÿf\fchem,idnbsp;eß nomen quod eß benediüum fuper omne ttoinen,Simi*nbsp;lecommittunt, quiitiuanum nomen domini affumunt,nbsp;qui impie iurant, prouidentiam negant,legem defpiciut,nbsp;uerbum domini calumniantur. Ad^/iofen trahitur à ple*nbsp;be,ut de ermine conuiëlus iudicetur. Non enim ßrri pofnbsp;funt bla/ßhemi à populo nec debent, ne tanto in criminenbsp;dißimutando rei omnes (r ‘'n folidum, quod dicitur,ßA^nbsp;tuantur. Deioptimi maximi iniuria communibus uotiïnbsp;uindicanda eß ab eccleßa, quod ubi negligitur, er ultionbsp;diuina i« populum graffatur,admirari nemo potcrit,necnbsp;imputari alteri quàm eis, quigloriam dei paruißeiunt,nbsp;Cr aquanimiterßrre poßunt dei blaßgt;hemiam. Mater*nbsp;no. quoq; profapia annotatur, ne excufationem prate*nbsp;xantlfra'élitæ,
I iL l\liferunt^ eum in carcerem, donee noC
-ocr page 326-LE VIT IC VS
fent quid iuberet dominus.
In nouis ac nmbi^uis caßbm noud conßliä d domina requiruntur 4 fdnilis, ddiberationi locm conceditur acnbsp;tempus,tte uel dei gloria negligatur, uel rem crimtniffufnbsp;firatur, Volebat iuxa uerbum domini decerni iuflum tunbsp;diciu»n,crhorrorem incutere infolitie proeacitati-Alioanbsp;^ui Mofes [lire potuijjèt,guid hoc cafu tentandum.
Et locutus eft dominus ad Mofcn, di« ’J cens:
gt;4 nbsp;nbsp;nbsp;Educ blafphcmum extra caftra,8C ponant
omnes qui audierunt, manus fuas fuper caput eius, dilapider eum populus uniuerfus, ludiciumlt;equMn ZT horribileexerceturinbla/}gt;heinbsp;mum, ut difcant homiites dominum non contemnere,amp;nbsp;fdcropindumnomettmaieflatis fult;e hoaorare reue»nbsp;Tcftts pti- reri,Teflescriminis primimanum inijciti/nt,cr totA pa»nbsp;•nunuitio- eccle/ia ukifcitur contumelidmdeifui,utpariternbsp;euadant ultionem dei, o* fùdis teßentur dolorem ließenbsp;maieflatis,
I y nbsp;nbsp;nbsp;Et ad filios Ifrael loqueris dicendo î Ho-
tnoqui maledixeritdeofuo, portabit pecca-tum fuum;
Lexoccalionefidi (3quot; propter tranßgrejjoresm/li» tuitur, non iußis, (dndum plane er necejJari(vm,Sic ernbsp;in reliquii benignitoi dei elicere folet fanda ex peßimis,nbsp;er peccatis abuti impioram in fitamgloriam,Teftes ue»nbsp;ro primai manm imponunt,ut iufta pateat [ententia, eyquot;nbsp;non ßcileteßes prorumpant inuerbanonomninocertAnbsp;conteflanda,
l6 amp; qui blafphemaucrit nomen domini, motte moriatur, lapidibus opprimet eum o-mnis multitudo, fiue illeciuis, fiue peregri-nus fuerit, Quia blafphemauit nomen dominbsp;ni,mortc moriatur.
slaßihematordiuininominis rem mortis ab omni po pttlo hipidandm decernitur, ßue ifraelia ßt,ßue exter»nbsp;nm cohabitator fidelium, focietate enim impioritm pol»nbsp;luitur iuflm, qui ad blajjihemiam dei conniuere po»nbsp;tefljconfentire uidebitur.Lex ergo lequa eß, er necejja»nbsp;riaadcultumpietatis.
gt;7 Qy* percuiTerit occiderit) hominê.mor tc moriatur,
Occdßone legis ittimetiamnunc quarmtdam alia» ramßt mentio, Homicida,inquit,iudicio er teßibm cotinbsp;uiilm occidendm eß ßnemißricordia ueldißienfatio»nbsp;ne, adhibitis tarne exceptionibm in lege alibi deferiptis,nbsp;|8 Qui percuiTerit animal, reddet uicarium,nbsp;id eft animam pro anima.
Proximo damnum mßrens, compenfet iuxta legem charitatis, ut quodßbi quifq; fieri uelit alterißciat,uelnbsp;ut iniquitdti remedium adfiratur-
D Qui irrogauerit maculam cuilibetciuium fuorumxficut fecit,fiefietei,
ao fraäuram pro fradura, oculum pro ocu-lo,dentem pro dente,qualem inflixeritmacu lam,talem fuftinerecogetur,nbsp;tiecfecundwm literam ludais erantneceffaria, qui
B E H A R,
«o» poterant capere fi quis percufiêrit maxillam,prabe ei er alteram,Sed quumnbsp;li,mala infirre cupiebant pro malis,ernbsp;tu alterna pcena erani à fcelere reuocandm^nbsp;pracipitur,utinbono malum uincamuit
Ç^i pcrcufferitiumentum,K‘l‘’^‘ Qui percuiTerit hominem morictut.
lamenfawi oecidens,compenfet damnum, li reddito eiufdem jjieciei er ualoris, uelprt^‘^nbsp;bitriam iudicis,Repetitur autem de homicidiOquot;nbsp;nis, ut tantoßudiofius pracaueatur. ludainbsp;patre pereujfo 4 filio, qui occidi iubeatur,nbsp;nonßequatur.
Aequum indicium fitinter uos, L Jo grinus fiueciuis peccauerit: quia ego»“nbsp;minus deus uefter,
Aequum indicium pt inter fideles luxtAci^^j^ er ut tranquiHitas confèruetur, er locumnbsp;acceptatio perfonarum, odium uel auaritia,E^'.fyiDiinbsp;grinis, qui de ifraëlitis non erant,ne propterb''* 1nbsp;nomen domini hlaßgt;hemeturapttd gentes, «jjil
Locutus^ eftMofes ad fïlios xerunt eum qui blaTphcmauerat,exit“nbsp;ac lapidibus opprciferunt.Fecerunt^’’^nbsp;rael ficutpræceperatdominus Moß»
Experimento ipfo legem confirmatam tu blaßihemaretimeres, er peccatumfiigereS)^“^nbsp;folum princeps, fedtota uindicat multitudo-Oigt;^’'^ifnbsp;communiter indeum blaßgt;hemospuniant,^i‘‘'^nbsp;authoremmetuuntercolunt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;
Ocutus^ eft dominus a» in monte Sinai,diccnsî Inbsp;Loquere filijs Ifrael, Si
Ä cos î Quando ingreifi
±1
ram quam ego dabo uobis, fabbatb^^ ra fabbathum domino,
Sexannisferesagrum tuum.S^^^^jyl' putabis uineam tuä,colliges^ fruâ***
Septimo autem anno,fabbathuni ræ requietionis fabbathü domini,agt^‘nbsp;non feres, £( uineam tuam non
Gratiarii ailio docetur pro terra prouetitii'“^'^'^ Heet meminerint ,unde dccipiantur, ernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’fj
ea dem uelit,non folum fcilicet poßefioribuftr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
peribm et peregrinis, Eatenm enim omnia munia,utfeptimo quoq; anno,quod /ßonteßd^lnbsp;mni cultura nafiitur in agris, uineis,nbsp;bm, reliquis omnibm fit commune, Vtqjnbsp;proueniuumpartiuiutantur,ut feptimoannonbsp;ant,ut peut feptimodiefabbathiemindieittiffl^iia^nbsp;quoi^feptimo folennis ptrequiestamhomi'’^nbsp;terra, In quo dei quoque bonitas Gquot; potenttd 41 1nbsp;cum pne labore hominum dominus hominefnbsp;gnatur er potefl.Et pauperes confolanturnbsp;quo refiduis annis aquanimius prantnbsp;bi prouideant faltem pro tanto, CharitOf i^^^
LEVITICVÎ
Crwdigcfifeî
hn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuæ(udprimüiarum tuarum)
ncolligej quafi uindemiatn: annus enim '‘l«ienonisterræeftgt;
W c«r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, tfi^ue non cula ad mandatum fuum
tiiy nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;profiret, Vut auté confecratiottii dicun»
mi c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;libamina^ çf fegregabantur
toiif nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S’ctoiiM fèptimi anniprouentus domina
**po^'**'*'''** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ußbtupropauperibm
*” cibum, mercenarionbsp;.»°^aduenjp qui peregrinatur apud i«nbsp;tuis Sf pecoribus quae in terranbsp;’ °”’nia quæ nafcûiur, præbcbut cibum«nbsp;prohibénbsp;”’[£(nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adhibita cultura iHo anaa/jioitte
goh tarnen fruéiut redigere probibitMW.Sic er itttrp^'^^ßaliquid ttideinefcam fumere, permdenbsp;totifnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caperet quad fiatim uefcendo
^quot;¦«.non quad iti ufui reponerett iuji^'^'^^'^abis quoque tibi feptem hebdogt;nbsp;înnorum , id eft fcpties feptem an-noü’.'''*æ®*”ul faciunt annos quadraginunbsp;“'ni»
'ntßituituf in populo dei, pro confolaa uffliéiorum in hoc mundo. Spfs quo^nbsp;conditionis,aliquandiu oppreßis hominbsp;Etnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;muitdo, pue cafu id accidat, pue demerits,
i)i ft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;communionempaternà,quan
P^‘^‘‘Plt;^^^fl* ^nflituitur pries ^J'^‘‘'’‘'^«'fdam redemptionis perfi£lie,pofl hoc fienbsp;tribuendie,ei! qui angußiM paliimtur innbsp;W'Jiubileum pnt
buccinamenfe méfisjpropitiationis dienbsp;neft.; tranfire facictis in uniuerfam terramnbsp;JS.
i»Pituitur ad euangeliumremißioa ^^httf ‘'.’ ‘’’•pfo diepropitiationumtUt difcamuipernbsp;*quot;’ Hll*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffangelif, dominum deum conpr
'’'«‘ittó '*’ ^^‘ßiouetu peccatorum, lt;y ßiem pturee
quinquagefimum, terra cunâis hanbsp;•’s üoijjj'** ueftræ, ipfeeftenim iubile-qu’fq; ad pofteflioncmnbsp;^”3’11: ''’''’^4'3‘^quc redietad familiam pri-
r*'ÿu}i, iubileo reflitutio omnium rerum in l'mitenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pofl generale indicium,noua iHuce»
r l^ominibus, libertate reddita eleÜK ‘['’’M, paupertate, onguflianbsp;nbsp;nbsp;oppreßione.
BE H A R, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;151
5«tMW quoi per primi hominis peccatam ablatu efl, poft fex letates mundi in Chriflo plene omnia reßituentur^
Il quia iubileus eft ÔC quinquagefimus an« nus erituobis« Non ferens atq; metetis fponnbsp;te in agro nafcentia,amp; primitias uindemiænbsp;non colligetis,
Sabbathummagnwm de plenum pîicitate amp; gaudijs SabbathîS d deo inftituitur, pro confolationefideliumAHud proeul ’quot;^8quot;““’nbsp;dubio uolttit dominus non omnino otiofumtranpgi,fednbsp;tti meditationem diuina legis expendi, pauperum quo^nbsp;0“ opprefforum confolatione celebrari,
gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quia iubileus eft fan dus erit uobis,ex agro
prouentum comedetis.
Ciÿptquagepmus is annus iubileus faniîus dicitur, quia pne hominum laboribus comedebanc crfruebantisrnbsp;bonis dominiçr agrum noncolebant inteÜigendodenbsp;omni genere agrorum.blee^ enim in oliueto uel quolibetnbsp;alterius generis agroaliqutd operandum erat.
fS Anno ifto iubilei rediencomnes adpof* felTiones fuas«
Redire ad pofjeßiones omnes dabatur ifraêlilis eo an tto,quomodocu)tq; cr quibufcune^ uenditas.ldeo^ nonnbsp;protrahebdtur ius poffeßionis emptæ ultra iRü annum,nbsp;fed tunc omnes contrailus pniehantur, qui adalicuiusnbsp;pauperis grauamen qualecun^ conprmati erant,.
14 Quando uendes quippiamciui tuo,uet emes ab eo,ne contriftes fratrem tuum^nbsp;îüeabundantidunius cederet in egefiatem alterius, Reditîopofnbsp;uenditionis cr emptionis acpoffeßionumlexitquaftA»nbsp;tuitur, ut omnia aquabili contradu peragantur,ne quisnbsp;indigne grauetur,pue pauper pt,pue diues^Nullü,quaanbsp;turn peri potep,ciuem uult grauari in republica creden*nbsp;tium,Gr obedientium diuino beneplaeito^Quod p quartnbsp;do^ grdudmina magna ingruunt rebufpublici5,pgnumnbsp;certißimum e/i prauaricatie kgiî. Indicauit nobis domi^nbsp;nuf prmamßlicißime poRiciie in lege cr prophetis,^'nbsp;Chriftus acapoftoli charitatisfèrmam commendaueruntnbsp;eccleßd^Clue ß femper abominari pergamus,noftrie culnbsp;plt;e imputabitur quicquid calamitdtivm in hoc musido panbsp;tiemur, qui filicem ftatum contemninius, ideoq; méritanbsp;inftlicem per omnia paffuri fumus..
ly fed iuxta numerum annorum poft iubi* leumemes ab eo,8i. iuxta fupputationem annorum prouentus uendettibi.
•6 Quanto pluresannirematiferint poft iu- G bileum, tanto crefcctSf prctiumrquanto minus temporis numeraueris,tanto minoris etnbsp;emptio conftabit, tempus enim frugum uennbsp;dettibû
Secumdum ratum annorté qui reftant à tempore enta ptionis ad annum iubileum, poffeßio qualibet uendelurnbsp;pluris ttel minoris: crefeet enim pretium,p plures anni funbsp;perfunt ad iubileum. t^onquidem tempus uenditur fednbsp;prouentus puüuum.
17 Noliteaffligerecontribules ueftros.fcdti-meat unufquifcß deum fuum,quia ego domi nus deus uefter.
-ocr page 328-18 Pax uïra unde. »9 Sttnlitîs «üde» ito dLI Hl D ^4 Terra non uendenUa. XE VITIC VS General^ (latuitur régula cbaritatii,ne ^uis ali^uile nui dffligere uel circumuenire uelit proximum fuum, denbsp;guo fibi matidauit doininuf,ut illiui curam habens,uc[utinbsp;feipfum diligat, ut fît pax c!- tranquiUita inter contritnbsp;butes çr uiciiios, maxime unius dei cuttores,qui ut timennbsp;dui femper efl, fie ab ilîiuf offènfa cauendum : qui ut efinbsp;deui omnium,fte ab omnibits uult timeri cr amarù Facite præccpta mca,SC iudidacuftcdiie, et impiété ea, ut habitare poiTitis in terra abfq^nbsp;ullo pauore, Si abfc^ pauore cr ftliciter habitare uelimus in tera ra,fiieilis eft ma, cr modus praferiptus nobis à dominonbsp;creatore noflro,fi pracepta fua cr indicia euflodiantur,nbsp;Sibi ergo imputet, quiinfiticiteruiuit,quia deum non ti*nbsp;fnftf C^fuifpfiuseultorinueniturmagis quàmdei,Noanbsp;runtautem pij eharitatis proximi feÜatores, quantnbsp;fit tranquillifiima uita, amare fratres,proximos colcre,nbsp;ex nemini fiaudemficere, malum bono uiiicere,domi*nbsp;BO fetotum concredere. SCgignatuobis humus frudusfuos,qui« bus uefeamini ufq^ad faturiutem,nullius imnbsp;petum formidantes. Qiiotiefcunt^ terrafruilns negat, uelfie reddit ajfiu enter ex commode, ut nihilominus homines penuria re»nbsp;rum laborent,certo certius liquet iudiciu domini impendnbsp;deregenti, quo inobedientiam uindicat mandateru fuo»nbsp;rum ex contemptum, perfidiamq; humanam eo ipfo tranbsp;ducit, quafiatreinfi-aterdecipit, eSquot; circumuenire qua»nbsp;rit fine timoré dei-Sandiuero imerim dei dono (x proutnbsp;dentia fua felicitate fiunntur,(lue mundus impiorum pe=nbsp;reatfiuelaboret^ Quod fidixeritisiQuidcomcdemus anno fcptimo,fî non feuerimus,neq5 collegerimusnbsp;fruges noftras^ Gbcdientia çx fiducitc in deum copiofa merces et ad miranda promittitur.Efcam femper dédit crdabit timennbsp;tibusfe.Nec unquam iufius uidebitur derelidas, nec feanbsp;men eius quærens panem. ladantes fuos cogitatus in doanbsp;Minum,ipfe (îne dubio enutriet. Dabo benediflionem mcam uobisanno fexto,amp; faciet fruâus trium annorum, feretis^ anno oâauo, Si. comedetis uctegt; res fruges ufq; ad nonum annum, donee nonbsp;ua nafcantur,edetis uetera» Sicut manna, codeftis fexto die donabatur produoa bus,fic anni fexti abundantia extendetur ’m feptimum etnbsp;odauum, in quo annoferetur denuo terra pro nono.Donbsp;minuseftergo qui moderatur terranafcctia omnia,pro»nbsp;plerea ex ßnicere colendus ex obferuandus. Terra quoq? non uendetur in perpetuum, quia mea eft,ÔC uos aduenæ Si coloni meinbsp;eftis. Vndc cunâa regio polTelTionis ucftræ fub redemptionis conditione uendetur. T erra non uendetur addefolationem autiwernetioa nem,uel in totum,aut abfolute ex fine conditionibus ad»nbsp;^tis iubilei, quad eß imperpetuuin uendi.'Veteres lege» |
B E H A R» mtlnpropbrfMtonein, quoddiuut Augußintut^nbsp;nit, ne quis änderet terram qaam accepit ilt; deoneniletfnbsp;prophanis,qui ea utimtur ad impietatemtEt neitamnbsp;tio confirmetur, ut cam non recipiat ucnditor teapo^^ inbsp;remifiionis,fcct{ndumpraceptumdomini.Terra‘‘iitaitnbsp;domini eft,uendi in perpetuum hareditas domininonp^nbsp;tfjl-Nos peregrini fumusexaduenieinhocnitoi^'’'^nbsp;ram aliam uiuentium 'mquirunt fandi, cx Si attenuatus frater tuus ucndicUf'tP® fcflîunculam fuam,ôi uolueritpropin^l““’nbsp;dus, poteft redimere quod il le uendidt^*^*nbsp;Cauetur lege domini, ne femel fub Mofeueliol'“^ f'.nbsp;uidenda hareditates tribubus ex fàmiliabiisnbsp;tur,ex iut primeuum obliteretur, fed cognatioibF’'‘’i inbsp;pmquitasuiitdicci ius diuiniim,ne aboleaturnbsp;eefièt^Docetur charitas confanguineorum,utlgt;^‘’''nbsp;um afiifiant,ex alter alierius onera porteitt.OKquot;“'^,,nbsp;nate fiant apud fideles, grauaminibusfiatr!intr^‘‘^^ijinbsp;turàfratribus, Necefiitudo carnalis propinqu^^^^nbsp;ficijscomprobetur. Sin autê non habuerit proximuifl gt; L pretium adredimendum potucritnbsp;computabuntur fruâus ex eo tépo^^ùnbsp;uendidit,et quod reliquum eft,reddernbsp;ri,fic^ recipietpofleffionem ftiam,nbsp;yenditiones patrimoniorumfie uæneant,nbsp;uia patcat comode redimendi,fine damno eitip^‘”'‘^‘ xtnbsp;ma iufiorum contraduum ex régula eß ipfanbsp;tertia,qMfibi quifi^ quod uult fieri,altcri prafid' lnbsp;18 quodfinoninueneritmanus eius*’’'nbsp;datpretium, habebit emptor quodnbsp;ufque ad annum iubileum.in ipfonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J' nis uenditio redibit ad dominum, feflbrempriftinum. Annorum praferiptionem fiât iubilciu,td liiscontradusludaicus praiudicare poßit. , Chrifiianos ligat lex ifia iubileorum,ficut nec , dam legalia.Si tarnen charitatis lex à Chrißonbsp;flodiretur, optime fine reliquis omnibusnbsp;ret rcjpublica fidelium. ttJunc autem cam fidr^nbsp;tas uix inueniantur, noflro malo,ha quoq;nbsp;diuinic negliguntur noßro incommodo,de qa^’nbsp;bis manct querela occafio wel iuftitia, i^osrtolnbsp;titia damna damns, qui patri filqsutilifiintaf‘^‘^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( obtemperamus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tjjii’’’ ^Qui uendiderit domum intra ros, habebit licen tiam redimédi, doH^nbsp;impleaturannus;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, î( finonredetnerit, Sfannicirculrr® k uolutus,cmptorpoflïdebitcam,ÂP‘î’'• i*nbsp;ius in perpetuû, Si redimi non potc*^nbsp;in iubileo, Sin autem in uilla fucrit domus, ros non habet,agrorum iureuendet^(.(itnbsp;te redempta non fuerit, in iubileonbsp;ad dominum fuum. Aedes Leuitarû quae in urbibus i |
tEVITICVS
jj ^ygt;offuntrcdimiï
n rcdemptæ non fucrint, in iubilco rcucr» , quia domus urbium Lenbsp;5nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inter filios
Suburbana autem eorum non uæneant,
Pf’’ legimui :domm enim P'Kno^hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;muratif,quadammuicis,uela«
'i«il4{ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnuros.Ponitur ergo prima lex;Si in
r'lt;4»i uendiderit aliquK ifraèlitaramdomuta copia redimendi,poA
(¦ijf, *’*”'*’ ^ptorK cera poffeßio, ß intra annum libe diflraxit. Secimda lex eß: Sinbsp;gt;”10'“^ habet,euinbsp;^'quot;‘‘‘^oa^tradtaceatfliceat uenditori etpoftannumnbsp;rccuperarenbsp;Ftte lt;iomtvm‘ Tertia lex eft:SißrtedomiMnbsp;»ifri, flt;tcerdotif,ubici{»lt;j; ßerit tails domus ßuenbsp;I*’’ uico,liceatfempcr cr in omninbsp;facerdoti redimere domum: necun^nbsp;ilitD^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^cuiticam pojfeßionem conßrmari in
diuina iura permittut^ »H115’’ftenuatus fuerit frater tuus amp; infirgt;nbsp;p *^’'’*’gt;amp;fufccperiseum quafiaduenamnbsp;ne3Bf*®'”«gt;8^uixerittecum,
^ipias ufuras ab eo,ncc ampHus quàm bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deum tuum,ut uiuere poffit fra^
pçJ'^’Pudtc,
p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuamnon dabis ciadufuram,
5amp; Bö fuperabundantiam non exiges.
’ (Jetf 'Jominus deus ucfter, qui eduxi uos snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“öl’*®
'*' p”‘^effemuefterdeus.
'0lt;»lt;3i miferia iuxa nos extorres fua patria '^af?^)f^^icrnè orhamanitertraüeiuur, beneficijsnbsp;^huvn''^,'®'’fotentttr: potes tu guoij; in craßinumßmi=nbsp;quod fit minimis fandlortim,doanbsp;’quot;ftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abefl ut iüam ufura «el alia fraude gra*
P‘'‘ipo.jj'’*'’wnuenîrc tentes dominus enim uidet. Qui ^P^°^bangitßangit pupillam oculidci,cui eunbsp;qui iudex eß uiduarum ac pu»nbsp;**’*'’0 CU ‘'^'”'’^5 cnim domino confidentes £qudliter dónbsp;ï.''*'*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;patrisfrmiliâs, omnes legitimi ha»
b ’**'fdej n fratres in et cum Chrißo,domino có ^g.‘*^'5gt;’«ci«quKpteritpufHebrlt;f(W.
's, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;compulfus uendiderit fc
opprimes feruitute'
cfl extrema et fiumma mi humanitate commifererinbsp;tlci^ç '’°'* SrdHdre calamitatem,frd compati potius^nbsp;ß impietate et nequitia de»nbsp;****”*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;**^,^‘“2“ P’^^lioo damnatus iudicio: poßiint
’*gt;^iuitra£lari,alijs in timorem et exemplunti
BEHAR* 151
k g, ¦ — «««w autem coruin no 'l'^'apolTeffio fempiternacis eft.
40 nbsp;nbsp;fedquaiî mercenarius 8(. colonus eritte^nbsp;eu : ufq; ad annû iubileü operabitur apud tet
41 nbsp;nbsp;nbsp;amp; poftea egredietur cum liberis fuis, amp; renbsp;uertetur ad cognationem ÔC ad polTeflionemnbsp;patrum fuorum:
Annus iubileus omnes luditorum finiebat feruitutes, tam patrum quàm filiorum,tunc enim egrediebanturli»nbsp;beri,quacusj^ neeeßitate uel calamitate detenti.
41 nbsp;nbsp;mei enim ferui fu nt, et ego eduxi eos de ter
ra Aegyptimo uæneant conditione feruorü:
Vniasdeiuericr fitmmi cultores ardîiore nexucos Pnijirratt pulantur,quàm qu£cun^ cornalis cognatio. Filij tam ifrnbsp;raelis quàm Abra£ funt,quide fide iüorum in dominionnbsp;ueregloriantur, qui iüorum deum pmili deuotioneco»nbsp;nantur fufrgt;icere,qui martdata, iüius magnifrciuHt,cr denbsp;tranßgreßione iüorum dolent ac pœnitêt, qui promißuntnbsp;iüis olim Meßiam Cf unicum filitim Chriflum dominumnbsp;omnium faluatorem credunttGrc^.
4J ne afHigas eum per potendam, fed metuL to deum tuum.
44
4y
46
47
48
49
Frater »ondttreefominetnri« fratreni,multôminut membrum unius corporis in aliud eiufdem, qualia funtnbsp;un ius corporis ßngula membra, ut coniunäior ac ger»nbsp;manioramicitia cogitari non poßit,
Seruus 8C ancillaüntuobisdenationibus quæ in circumitu ueftro funt.
Et deaduenisquiperegrinäturapuduos, uel qui ex bis nati fuerint in terra ueftra, hosnbsp;habebitis famulos,
amp;C hæreditario iuretranfmittetis ad poftcgt; ros, ac poiTidebitis in æternum ; fratres au^nbsp;té ueftros filios Ifrael neopprimatisperpo»nbsp;tentiam.
Concedebatur Iudaic£ contumati£,utferuos ßbicom parurent ex gentibus uicinis, dei iudicio tills fi(bieâls,etnbsp;poßidedis iure diuinotin his exercere dominium, hos utnbsp;feruos poßidere licebat, cos omnibus modishumiliare,nbsp;ne aliquo pailo ab eißiem unquam oppreßbs iri contittnbsp;geretjßtarnen in mandatis domini dei fui permanerentt
Si inualuerit apud uos manus aduenae at- G que peregrini, 8c attenuatus frater tuus uendiderit feei,autcuiquam de ftirpecius,nbsp;poftuenditionem poteftredimi. Qui uo-lueritex fratribus fuis, redimet eum,
amp;. patruus 8i patrueIis,SC confanguine-us, S^aifinis : fin autem amp;ipfepotuent,redimet fc,
Ckaritiis docetur qua frater fratremuendituminfide Redemptio li redmatßbi,nei^patiaturferuiregentili.ldautem ob» ®nbsp;ligabatur proximus quiq;,tattto magls, quanto erat car»nbsp;nis cogiiatione propinquior.Qjtomodo autem non fide»nbsp;lisfideli omnibus quibus poßit modis fuccurrere obliga»nbsp;retur,ß eum contra dei legem cogi, er ad perfidiam no»nbsp;lentem er rcclamantem, er auxilia implorantem, nonnbsp;fuccurrere deberet, er pro falute animarü fratrum fuo»nbsp;rum, er pro gloria dei umdicanda non totes neruis in»nbsp;(umbdtdderipicndum fratremdediabolico imperiofsi
C 1
-ocr page 330-|
LEVI TI CVS yo 5« 55
lufittia in contraâi-b«gt;. tJiit feriofè deiu priecipit redemptionent conptnguïnei ajfiiiis 4 fcruitute corporea,Orandus autem dominutnbsp;e/i, ut qui brachio carnis rcdimi fecundum corpui nonnbsp;pojjiint, uniHionelf^ïrittn in confcientiafanila uerbi disnbsp;uini omnipotentiu libereniur, fupputatis duntaxatannts à tempore ueti ditionis fux ufc^ in annum iubileum, ÔC pe«nbsp;cunia qua uenditus fuerat, iuxta annorumnbsp;numerü Si rationem mercenarii fupputata» Siplures fucrint anni qui rcmanentufqj ad iubileum, fecundS hos rcddct Si pretium: fl pauci, ponet rationem cum eo iuxta an^ norum numerum, Si redder emptori quodnbsp;reliquum eft annorum, quibusanteferuiuit mercedibus imputa^ tistnonaffliget eumuiolenter inconfpeâunbsp;tuo» Quod ft per haec rcdimi non potuerit, an-» no iiibileo egredietur cum liberis fuis» Mei enint funt ferui ftlq Ifrael, quos eduxi de terra Aegypti. Ed condiaotie docct lexdei redimi fiatrem fiddent rf feruilute bominii inßdclii.ut tumen poffèffbri qui fra*nbsp;treinemefat iuxtarcgulanioequitatii fecularbfatiifrat,nbsp;utq} damnum inde dominm nullum incidatt Sic dominiunbsp;iujtitiatticoinmendat, utunicuiq^quod futt eß reddatur*nbsp;Idea fr primo poß iubileum anno uenditut eß frater, çy*nbsp;in trigepmo anno redimendutfrt,frpputandi tantum ui*nbsp;ginti anni mandantur, ut intereße domini pro tot annisnbsp;compenfrtur,quodiußeunum deuiginti annis exipßtnbsp;confequipotuiffet, lt;eßimata nihilominui utilitate, quantnbsp;triginta annis per eum affequutui eß emptor,iuxta pro»nbsp;portionem peeuniie uenditionis, ut nemini iniuria irro»nbsp;getur,e^ frater libertatis ßticgratiamfeconfequutumnbsp;Ml domino gratuletur. Tantum abeß ut iußi conlradusnbsp;emptionum rcßindantur prêter publicum ii«, crexfonbsp;ta perfolutionis impatientia, hiiußis titulis, ßacrileganbsp;contumaciarebellandi,crqult;e ßua ßlf^tqu^erendieumnbsp;proximidamno er iniuria, CAP VT XXVI, Go dominus deus uefter.-Non fa-cietis uobis idolü 8i fculptile, nec tituloserigetis, necinfignemlapinbsp;dem ponetis in terra ueftra, utad- oretis eum: ego enim fum dominus Deus ucftcr. Coiitur de nbsp;nbsp;nbsp;Cult Ui legitimui deo exbibendui à minißris ueris qui US obedien nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pr£cipue docetur, eß obferuantia mandata* rumdeifObedientia enim plusualetquam facrificium, quiC hie ad finem replicatur,ßmt enim dei mandata nonnbsp;folum promulganda,frd inculcanda er imprimendadi*nbsp;ligentim er frequenlius.ludaico autê populo tunc erantnbsp;in exemplum omnibui gentibui proponenda,ut ipß illo*nbsp;ram perpetui tranfgrefrbres minus excufationis pratennbsp;dere poßint, er i toto orbe nunc puniti iuHius iudicen*nbsp;fur fidelibui cr infidelibus.Quum frnt autem idola inci*nbsp;tabula fuperßitionis et hominibus irritamenta errorunif |
6 ra,8i gladius non tranfibit per terra nbsp;nbsp;»(ii^ ¦ r, '.. • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;______f entcoram uobis gladio: BEHVKOTHAI-utleßantur omnium temporam geßa: ideo ittttifetfiieruntjC^ ßtcris literis fedulo damiuti^'nbsp;nim tarn gentilium quam Chrißianorttmfr”i^^nbsp;ruw ignorât, quantum fdcrilegiorum er i^P^lnbsp;mudo importauerit imaginam ac idolorumnbsp;Statuam erigi probibet etiam triumphalerntiofnbsp;tninum eß uidoria, fed dei, qui eut uolueritnbsp;tur, ne quis de ea glorietur homo ,foli enit» dc‘’nbsp;gloria er uiâoria hoßium, Etiam ßereihe fv'^ inbsp;non tarnen honorandiepermittuntur, id quod^nbsp;tnittifolet, Cuftoditefabbatha mea,et pauel«^ éiuariummeumtcgo dominus. Sabbathum euflodire^efi otiari à feruilibU^f^. herediuiniS’ Sanâuariamtimere, eßcultumd^^“ ./inbsp;diligenter peragere,nihtl obmittcrc,ucrerinbsp;niafacra,puritatcm tam corporis quàm mentirnbsp;re,deum omnia feientem, africientem,potctitetii)^i,jtnbsp;temueraciter er non hypocriticejcrcdere,lt;t^^nbsp;frnfa cauere,in decretis fuis ombulare,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ¦, jl r?? Siinpræceptis meis ambulau^*'*^ ’ mandata mea euftodieritis ô(.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÿ dabo uobis pluuias tempohbus i***®’^ ra gignet germen fuum, ÔC pomis 3rb‘”^‘nbsp;plebuntur. Promißionibus deus allicit ad fui cultum. febona largituram in mundo poüicctur obedie'^“^ mnbsp;lqs:pluuiam temporaneam quafruges proßei'^^fj/fßnbsp;eundentur,er omnia qult;eterranafeutttur:cop‘‘\nbsp;/iHMi er Umdemiarum,rerû omnium fuppetetiti^^nbsp;fanitate er pacetuiCloriiishoßium er honoresnbsp;tnas, er ueros atlt;^ durabilestgeneris frlicitat«^’nbsp;tiamfuam per omnia, Apprehêdet meffium tritura uin^^^L Si uindemia occupabit fementem.S^nbsp;tis panem ucftrutn in faturitate, Sinbsp;uorehabitabitis in terra ueftra» ûull“nbsp;Exaggeratio eß frrtilitatis magna et gàudij d^f ƒnbsp;labarum, cum contracalamitofa frt infrlicit^gt;'‘.nbsp;anno laboratur in uineis, et ante mejfem eTnbsp;inclementia tempeßatum omnia uaßantur,ut ß^‘ ,nbsp;feeptam terra annonam homines ingrati Prodis'^ 'nbsp;abutuntur in uitam plufquam beßialem, Dabo pacem in terra:dormictis,^%er rit qui exterreat» Auferä malas befftas Perfcquemini inimicos ueftros, entcoram uobis gladio:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, PuruMJ uideretur multa congeßiffe, niß huscum pace er fanitate fruendi iüis beneßei‘^’quot;^ßdnbsp;retur.Bella,pauor,peßis,beßia,gladius,i«ß^‘‘”!^frj^nbsp;funt,quibuseruditfuos;fiduciaautem,pax,l‘‘’’‘‘^Jß^ pace er fanitate fruendi iHis beneßei‘^’^ ,ßd junt,quious eruaii ]uos:/iaucia autem,pa:^)r',^M eientia,uiiloriade hoßibus, ßgna,funt pllt;se^^nbsp;deles. Eadem tarnen ßcontingant impîjs,nbsp;unt ingruentis iudicij diuini er intolerabilis^nbsp;perfequenturquinq;deueftrisc^*’nbsp;centum de uobis decent millia: caden |
LEVITICVS
® nbsp;nbsp;nbsp;gladio in confpcäu ueftro»
Hyperbole c/îdd fîgnificandum conßantictttt ZTclà , qua [bla paratur uiiloria,non multitudinenbsp;‘'^gt;ßdcordiamcoftfirmatoredeo,cr perterreß,»nbsp;5 *°nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;docent fdcrte J}ißori£ exempta plurimat.
fcl' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faciam î multi^
^'fcutn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paâum meum uo-
adßdeles, efi confblari, tueri, au» *’ curare, cr dirigere^Fruäißcare,efinbsp;We'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mérita, ueluti ex femine cr furculis
Poßit !^^'’^‘^'gt;gt;ilt;^‘iudo fru^luu, donee numerari non Cfi}' ’‘“WemcuranduMeritneueredicatur.-MuItiplinbsp;magnificafti betitiam.FJoenim fempernbsp;ilnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domino.Feedui autem erigere
quot;tfe • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poUiceri, zr exiger e officium,
^^tditionibits interpoßtis,utfit ipfe deui nolîer pa ‘’PS'”quot;’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Slorificator:no5 ui-
’Wcauentes df» iQ/«« commcndatos,obenbsp;plt;alt;^u)nnbsp;f^oiuir^ '
amp; praflitit, cum^ eo omnia donauit,eidem ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minus in mortem tradiderit pro nobis,.
uetcrum,ôC uete^ Ç((’‘'sfupcruenicntibus proiicietis*
P’’O'«tttit diuitiarum natural/um, ut uetera * P '“Ppctantadhuc ufui,dum nouaredduntur,
((t, tabernaculum meum in medio ue anima mca.
ifraëlitis dignitatem promittit ex pre confilio,amoremcp perpetuum,nbsp;fufeepit: frmiliaritatem [uantnbsp;) l^tcinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exhibet,femperq; duraturam,quantum
' i'P/’usptirte,nifiipfi^feprimumde[ciuermt, '
''fïnft f'‘’^^lt;^°i«iuum in medio populi fui, c3 omnitem ’^4' necefiitatibus confulere, adeffie prouidennbsp;'5 agendis,gratiam largiri uicifiim fidelibuinbsp;d ^iÎQ quot;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;credentibuf,
uefter, qui eduxi uos cis,amp;nbsp;S catenas ceruicum ueftrarum, utnbsp;lt; cernai.
recenter memorari, iÿ '^^^rmoritura inemorM pofieris commentnbsp;habebatur,liberatio à doenbsp;^^2gt;pt«4rlt;e, ubi grauifiimis oneribus op^nbsp;L'quot;'''qon'’*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;opéra luti ac laterum,ut re«
‘^^btti humi proflrati pedibus col ^°'’‘‘'^ui deus eorum erexit, et magninbsp;firmiter confifiere contra
'î f® audicritis me, ncc feccritis ftdÇ’ndatahæc.
^‘'«itis leges meas,8c indicia mca c3
BEHVKOTfîAI. 1V tenipferitanima ucftra ut non faciatis ca qugnbsp;àmeconftitutafunt,amp; ad irritumperduca*nbsp;tis pactum meum.
Adretinendum in officio populim fuumdeus,poü promiffa optima cT i«lt;lt;x»«d,n««c ficontempferint boquot;nbsp;nitatem comminatur aufleritatem,cr cam uehementißi»nbsp;mam, er grauißimos calamitates,qute criOorum ludai^nbsp;cam perfidiam nunquam nonfubfecuta fùit,(iuando feinbsp;licet ex animo er data opera, contemptis prophetarumnbsp;monitis.abominatifunt legem dei, gquot; ceremonial externnbsp;nos fufeeperunt, fodus abiecerunt quod cum deo penbsp;piger ant,
i6 Egoquoque hæc faciam uobis, Vifitabo üosuelociterinegeftate 8i. ardore,quicon-ficiat oculos,amp; confumat animas.Fruftra fc^nbsp;refis fementem ueftrum, quæ ab hoftibus denbsp;uorabitur^
*7 Ponam facicm meam contra uos, amp; corgt; metis coram hoftibus ueftris, amp; fubiieiemi^nbsp;ni his qui oderunt uos: fugietis nemine uosnbsp;perfequente,.
Pradicit minaciter incommoda corporis er animas incommo-rum,terrorent mal£confcicntia,t{emorem,fqualoremq; obeditiïs.quot; multiplicem membroru in corpore, fibres internas, ffiesnbsp;anxias eruatias,iram dei prtefentißimam ex prodigijs etnbsp;paeiiis, adëptam gratiam et dementia, hoflium furores,nbsp;odia, dominia crudelia, fùgas,pauores,efuriem deniq; etnbsp;fitim,indurationem mentis contra dei prophetas er doanbsp;drinam,laborumfuorumfruftrationcs, gaudium inimisnbsp;corum fuorum fuper ipforum calamitatibus,et cruddifinbsp;fimam mentemtaugmenta deniq^ omnium malorum con*nbsp;tinua:humüiationem impatientißimam,ut cum altißimanbsp;anhelent ornniu abiedißimos fefentiant ac doleant hora
gt; . ribiliafita de coclis, carentiam omnium neceffariorum huiusuita.
i8 C^in autem nec fic obedieritis mihi, ad.-dam correptiones ueftras fepiuplum fuper peccata ueftra,
i6 amp; conteram fuperbiam duritiæ ueftræ.Da bo^ coelum ueftrum ficut ferrum, ôC terramnbsp;ueftram æncam»
10 nbsp;nbsp;Confumetur incaffum robur ueftrG,nonnbsp;proférer terra ueftra germen, nec arbores ternbsp;ræ poma præbebunu
Si omnino in rebellione fua conßiterint, omnia iUis mala conduplicabuntur, cr femper augebuntur,doneenbsp;agnofeant federa fua, et hcemilieiitur in confeientifs fais.nbsp;Ad hoc enim fuosflageUis érudit, non ut abîjciat,fcd eanbsp;mendet, er ad manfuetudinem redigat : id autem fit denbsp;cœlis,à terra,4 corporibus,à uicinis er proximis.
11 nbsp;nbsp;Siambulaucritisexaduerfomihi,necuo- Dnbsp;lueritis audire me, addam plagas ueftras ufqj
in feptuplum propter peccata ueßra: cmittam^inuosbcftiasagri.quæcon-fumantuos,ô^excindantpccora ueftra,ôCadnbsp;paucitatem redigam uos, defense^ fiant uiænbsp;ueftrae»
c 5
-ocr page 332-I
Ecßix fe. tous.
leviticvs
si Mtem rcbcUioni immori uolueritis, o* me re «O'fl’î minme,omnes priedidiU plagâs magnificabo, cr inßgninbsp;tf'i' aggrauabo, intolerabiles^ uobis reddam,ita ut armanbsp;turui quo^ ßm contra uos beßiitt ßrocißimiu,quibui renbsp;ßßtre non poßitK, quo minut ßlios quolt;^ ueflros deuo^nbsp;rent çr iumentd,ut exire urbanon audeatii,cr miferanbsp;billßto ueflris orbemini filijs, cr «Hwero imminuamininbsp;in tantum^ ut uie tte{irlt;e publiclt;e deflituendaßnt homhnbsp;nibttSfUniuerfa terra redigendainfolitudinemt
Quod fi ncc fic uolueritis rcciperc difdpli nam,fed ambulauericis exaduerfo mihi,
ego quolt;5 contra uos aduerfus incedam, amp;percutiam uos ctiam ego fepties propternbsp;peccata ueiira,
inducam^ fuper uos gladium ultorem fee deris.Qaum^ confugeritis in urbes ueftras,nbsp;mittam peftilentiam in medio ueftri,amp; tradenbsp;mini in manibus hoftium,
si fjK quot^ omnibui non erudiemini,ego ipfe ueni^ Peßilcntia, ensp^e uos adoriar, cr hofliumciedifubdam,uaüabonbsp;urbes,diferutiaboßme, inopia pants macerabo,et perfinbsp;dia ueßra mutuum diuexandos tradam, ut alterutrum canbsp;tiaitt quit habet'ts comtminicare nolitistdurum duro op^nbsp;ponant,aduerßtrijs meis occurram, durum ïtUs erit con^nbsp;tra jtitnulum calcitrare, multipliciler peccatis ueßris cfnbsp;ßite remedi) Jße reßjlam, ulcif:etur iniuriam meam gla^nbsp;dius hoßilis,cr ubiintra urhiummœnia effugere hoßtntnbsp;tentaueritis, iüic pariter conclufjs,priui autem peße CT-media ßtigatos, hoßi uiHori obijeiamt.
±.6 poftquam confregero baculum panis ue^ ftri: ita ut decem mulieres in uno clibano co-quant panes, 8c reddât panes ueftros ad ponnbsp;dus,amp;ccmedetis,amp; non faturabimini«
Fames, nbsp;nbsp;nbsp;Alimenta ueßra non uobis fußicient,non folum in aa
gro et horreis minuenda,ßed 'tntra ßirnu quo^ ipfum tam manducanda confringam,cruiaui ueflro reddam innbsp;commoda imminuta, leui deni^ pondéré dißribuen^nbsp;da proxime morituris. Etßmanducaueritis, non uosßanbsp;nam fatiart,fed quantoplura comederitis,tanto magis e»nbsp;furietiSt Hlt;ec ßmt enim arma dei contra mßenfatos, qult;enbsp;nemo euadere poteß bominum impiorum, fi ea iüis deutnbsp;caeperit iratustntentarct Vel nemo ßetutum lt;i domwonbsp;ßteret, quantumlibet magnits uel diues,qui uernübus ernbsp;pediculis reges qitot^ enecare poteß,dum uoluerit^
E nbsp;nbsp;^Sin autem ncc per haecaudieritis me,fed
a.7 ambulaueritis contra mc,
a, 8 nbsp;nbsp;nbsp;8C ego incedä aduerfus uos in furore con
trario , 8i corripiam uos etiä ego feptem pla-gis propter peccata ueftra,
19 ita utcomedatis carnes fîliorü ueftrorum amp; carnem filiarum ueftrarum comedatis:
Augetur pergradits pœna continuo obdurandis im» Füiorumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peruicatia contéptus^ Mcrefcit. Carnes autem
«tos. filiorum comedere ultima eß cladium miferr(maru,prlt;ea mittitur tarnen hicdißipationiexcelforu,quaßhecip/änbsp;minor iUis uißt pr£ incredibili libidine idololatrandi,nbsp;longe grauiuf laturi fiterint impq tmaginum fub»
BEH VKOTH AI»
Uerfiones,quàm deuerationem filiorum,nofitdm^'^^ uotione ad diuos,quàm iraacodiotontra dominuätnbsp;fuum, cuius horribilia indicia uelint nolintßrre cogi'''nbsp;tur.Haüenus citra mortem mala cun£la,nuncqu^ P“”nbsp;Wörtern mala impiosfecuturaßnt, dicit:nbsp;rentur fuper ligneis idolis fuis qult;e eoluerant,(r^^‘’^nbsp;damnattonemiferierumt, hoc eß, odium dei ntfl“nbsp;ceßaturum,quo uosiüum odio femper perfequi)»^’nbsp;quo uos uicißim maxima peena flageßabit feuffüt’^'nbsp;malitia obflinatos^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
deftruam excelfa ueftra,Sf fimulachtä*^ fringam, Cadetis inter ruinas idoloruß*nbsp;ftrorum,amp; abominabitur uos animanbsp;intantumut urbes ueftras redigami^nbsp;tudinem, 8C deferta faciam fanäuariau^ 'nbsp;nec recipiam ultra odorem fuauilTimu*^'^nbsp;Difperdam^ terram,ÖC ftupebuof’“^^nbsp;earn inimici ueftri,quum habitatott^'
... ¦
Non reconciliabor aliquibusfacrißeijs, ßrascumdelubris,imö er fanäuariumnbsp;non amplius meum, ßnditus dijßerdam, ut notH^nbsp;lapis fuper lapidem, er nuUo facrificionbsp;potero^ QatM er urbes ueßras abhoßibiisditip“^nbsp;tradam er diruendas horrendißtmofrto, dequ'’nbsp;pefieift omnes qui locu ißum conßiicere poteru»^'nbsp;hofles ipß admirabuntur iudicia mea iußacontt‘'P .jiinbsp;Ium tarn rebeßem domino deofuo,er ipß babit^^nbsp;btereditatepatrum ueßrorum, «obiî 'm etälii^’^^nbsp;dif,fuperßitibus 4 tanta clade,
Vos autem difpergam in gcntcs,^^(llt; nabo poft uos gladium, erit^ terranbsp;ferta.ôfciuitates ueftræfolitudo.
Tune placebunt terræ fabbathaf^a äisdiebus folitudinis fuætquandonbsp;in terra hoftili, fabbathizabit terra,nbsp;bunt ei fabbatha fua,
Omnibus diebus defolationis bit, eo quod non requieuerit in fabba*^nbsp;ftris,quando habitabatis in ca,nbsp;ïngentes quidem idololatrt ac poßutidißVnbsp;fed eribidem uos iudicium dei durum fequetut,'^^nbsp;ibidem captiui gladio occidamini, uoser^^ê^nbsp;Rei enim eritis tantlt;e cladis, qu«e fuperuenietnbsp;ram, quam fluentem la^le cr meßenbsp;cipictis, er qu^e 'm toto mundo ißußrisnbsp;mendatur.Terra enim ipfa tune luet,quod uosp ,nbsp;fierilis er mculta fine hominibuscultoributfnbsp;thaminfilieißimterequiei perfoluet obfcelt^“*nbsp;bedientiamdurteceruicisueßrie.
ÔC qui de uobis remanferint, rem in cordibus ueftris in regionib«*j^- 0O'nbsp;fuorum, perfequetur^ eos fonitusnbsp;lanris, Sc ita fugient quafi gladium»nbsp;nullo perfequente,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g t}*’^
SCcoiTuentfinguIi fuper fratrcsl fi bella fugientes nemine perfequen
s®
3’
3^
33
34
3^
/ tBViTîcvS
” pJJx-“fftris audcbitrcfiftcrc» confutnet*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoftilis uos terra
quot;wE*’ lr°'^ ^’‘‘*'1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perpétua ßrmidiae extec
O' oninu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ '*^‘***'^ «ùferiorem aäuri
ßiüsobf*”’peeuntarcdimereoportebit, Z3‘ '’’l’it n?/^“V^CoHtwMo tutfiultu ßater ßatrem perturnbsp;quot;* fwffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;euadere cupientes,etiam nemi
ßcultat erit aut etiam j^et Oü ' j**^'**’* pfolixa er miferrmtie captiuitatii.
fi ô£ de iis aliqui remanferint, tabe^ ^¦Hfü *'’’4^’tatibus fqis, in terra inimico^nbsp;^iJi propter pcccata patrum fuonbsp;ls(^ .’^^‘genturïnbsp;reliquite,propter irnquiatesfuafdenbsp;^flt;lgt;*efcent pre trepbnbsp;J impendentium malorum^
‘Qtu ‘^°”fiteätur iniquitates fuas,8f ma-\ f“ormn, quibuspræuaricati funt in ^^’•^bulauerunt exaduerfomihi*nbsp;[1(4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;panitentiam agent, peccaia qut'c
patruw^ fuorum, fed non exaudiett 'Mcnbsp;nbsp;nbsp;j‘*‘^ein data opera, certamalitia,poßtoties
l^‘pli,f'^.^^^^P^‘‘^‘»^iopeee moniti, rogati,territi, di« 4|nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;correäi.in fua femper peruicada
P^^feuerauerunt in fiaem,.
contra eos,amp; in-'^tin nbsp;nbsp;nbsp;*” terram hoftilem,donee erubc
Pi'o imeorum, Tune orabunt f^Pietatibus fuis,
1«jV nbsp;nbsp;nbsp;eoadi magnitudine mali, impatientia px
proq; iniquitate [ua rogabunt außc 5t '* fftcircamcifb corde.
tjffjj ’^^tordabor foederis mei, 8lt; etiam foe-Ak cum Ifaac, Sf eriä foederis mei cunt ^lt;(i fecordabor,Tcrrae quoque memor
lii(
f}lt;ec ifli agu^t ac patiufttur, ego paäi %,( ^'‘'''^‘‘lgt;or,ill!iu feilicet quod pfptgi cum Abraam,nbsp;quot;'«4^ glorißcabo terram iüorum,ßtte itüsnbsp;ei^^ terra jfraelii tocnbsp;opinione glorioßor habita efl ernbsp;^‘‘klt;iti^' 5 eieüorum ludieorum,erpronbsp;l’i’Oijjijnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod de Sion exiuit, er de lerufalent
flt;S” ,ej‘ expedatus cundis getibui Keßias, ?ij '’’“«dijrcx regiwn, er dominiti domituntium.nbsp;fuerit ab cis,complace-
1 f’^b’this fuis, patiês folitudinem ÏP^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rogabunt pro pecca«
V Sts nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abiecerint indicia mca,amp; le-
ïfn-4 anima eorum» obfff ^ï*. eor»»»relmqueturabeK,cr fabbannbsp;totum ignorabit,poß prenbsp;***''** pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ludali tamendefolata erit,et
t^‘erofolymis habitet, etiam ab impe ^^ibf^‘'‘^‘‘^°S‘*^‘^tquidempropeccatisfuis,fednbsp;^*gt;tw«xlt;wditio.
It
4T
BEHVKOTHAT, 1^4
44 nbsp;nbsp;Attamen etiam quum effent in terra hofli
li, non abieci eos, neq; fic defpexi ut confu- ... u merentur,Sf irritum facerem paâum meumnbsp;cü eis.Ego enim fum dominus deus eorum.
Et quam ßerbit in terra hoflili,non eatenui reproba bo eos,ut eos confiimere ue^,uel in totum delere,ut renbsp;tiquas quafdam gentes, ut eorum nuUus fuperßt .tnhocnbsp;enim padü fcruajje uere er fideliter uidebor, ut fernennbsp;eorum bonum erfandum glorioßßimu ßt fiiturum innbsp;orbe terraram,reliquum autem impiam er dure ceruicnbsp;cK,uf^ ad finem quidem mundi feruaturus fum, in glo«nbsp;riam quidem meam ,fedadßam ipforum ignominiamtnbsp;quam orbis totius iudicio iußßimeßrre er lucre puta»nbsp;buntur. Ego enim fum dominus deut eorum, quifidecnbsp;nbsp;nbsp;¦ quot;
les inter eos omnibus bonisßueo,contumaces autem er glorie mee ßigidos zclatores,imà ofores,omnibus cahtnbsp;mitatibus obruo,cr captiuos teneo.
amp; recordabor foederis mei priftini,quan* doeduxieos de terra Aegypti inconfpeäunbsp;gentiü, utefTem deus eorumt ego dominus«.
lüud padum pepigi cum eis, quum educerem de Ae» gypto,ut eßem iUoru deu4:iUud feruabo er feruaui fernnbsp;per. tpß tarnen fuum padum feruauerunt nunquam, utnbsp;uoluerint càdide ejfe meus'populus,donec plenitudo gennbsp;tium in agnitionem maieflatis mete intrauerit, er glorianbsp;domini dei exercituum rcpleta ßerit omnis terra,ut adonbsp;rent me folum deum uniuerfe tribus terre,humero uno,nbsp;erconfitebiturlmgud,nonfolumHebraica,fedLatinA, Deus omn«nbsp;Creca, Germanica, Sarmatica, Indiana, Aethiopica,nbsp;Mauritanica,Brittanica,omnis nempe lingua: cernentesnbsp;er confitentes,quoniam fandus er uerus ßerim in fer»nbsp;monibus meis, er quam non exciderit uel iota er apexnbsp;detotalegemea,quinlongeclariuser magnificentiuinbsp;complétaßnt omnia oracula mea ad patriarchos er pronbsp;phetas, quam potuerit umquam qui^iam ceruicoforumnbsp;ludeorum imaginari uel credere ? Deni^ diligenter ernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
ttonptK admiratioiuattendendu hoc loco,pofl tot höre ribiles er fiupendasmaledidioHe5,quas ad unam omnesnbsp;conflat toti orbi complétas, nuUa iUis confolatio promitnbsp;titur,nechicttec alibi in locis ßmihbus Mofaicte legis,nbsp;quia fcilicetßnt ad fuam iüam Chananaicam terram,er n«.nbsp;ad terreflrem iüam,ac omnium urbium in orbe miferricnbsp;mamredituri.lllicieternum regnaturi, temporal! plaufunbsp;fub regibus quibufcu4tq;,VnHS ißis rex Meßias promittinbsp;tur ab omnibus prophetis, er à ßdelibus tantu inter eosnbsp;ereditur,qui ßcuti ßne peccato fiiturus dicitur,cuius cianbsp;gulum ßt iußitia er fides, aternaliter regnatterus, fan*nbsp;dior omnibus prophetis er patriarchi5,imà exceUêtiornbsp;angelis er Mofe, que adoraturi ßnt omnes reges terrg,,nbsp;omnes gentes illiferuituri,cuius nomen er gloria uel mAnbsp;ieflas permanfurumßtantefolemcr lunam,quiuirgAnbsp;oris fui interfidurusßt impios^ Superq^ bac omnia didnbsp;tur filius Dauid,nafciturus quo^ in Bethleem,cuius tioquot;nbsp;menßt dominus iufius nofler» Is inquam rex omnium fienbsp;deliiim,ßcut in Jfiiritu er uera ac aterna gloria in zeterenbsp;numregnat,ßc locus gloria er folium maieflatisfuienbsp;teterMfuntiHoc pado folium eins Uierofolyma cft,o»nbsp;c 4
-ocr page 334-|
LEVITÏCVS ei^îor'lri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efl omnium *bnäa. urbitim. Cuiutfuburbiafunt, Romd, Co«^«lt;inopofe, Antiochia, Alexandria^imo Aßa,Europa cr Aflica^ sinbsp;enimthroniucr regnam Hierofolymisefl,totaautemnbsp;tena folium iUiut efl, fequitur necejfario totam terrantnbsp;Here did er ejfe facrofandam iÜam er auream Hierofonbsp;lytMm,guam qui agnofeunt Iudieorum,nihil eis fit relinbsp;quum de uniuerfa miferia fud, filices enim [unter gratinbsp;deo,qui perfuos patriarchs glorificatus cernitur in ««inbsp;uerfo mundo.Q^i uero iÜam non fufdpiunt, er folomnbsp;fium temporariam gloriam anhelant,er de gloria dominbsp;ni dei exercituwm diffiifa in omnes genta per fernen A^nbsp;hralt;e er Dauidis non gaudent toto pedore, er de antanbsp;fandificationediuininominis er falutisomniu gentiumnbsp;non exultant,maxime quod ex ludieis profida cernitur,nbsp;iHi imp^ßimi erftolidißimi pariterq^ infilidßmi aureänbsp;Hierofolymamin Paheflina perpetuo lethargiaco mor»nbsp;bo fomniabu}tt,quam uidebunt nunquam* 46 Hæc funt iudicia atc]^ præcepta 8C kges* quas dedit dominus inter fe amp; inter fîlios If«nbsp;racl in monte Sinai per manum Mofigt; Epilogusefl er conclufio infiitutionis diuinicultut quo ad facrificia er oblationes primum,deinde de ofiianbsp;rentibus facerdotibus er minifiris cum eortim cultu, ernbsp;de offirendi locis ati^ teporibus, de quibus omnibus per'nbsp;ortünem multa habuimui^ ^CAPVT xxvir, Ocutus^ eft dominus ad IVLofen^nbsp;dicens: Loqüerefiltis Ifrael, amp; dices ad cost Homo qui uotum feceritSC (poponderit deo animam fuam, Tradatur hoc capite de redemptionibut earü rerunt qua domino uouebantur, St quis nempe redimere uoluenbsp;rit id quod domino uouit, iuxta dignam teftimationem ednbsp;rum rerum animalitm uel hominum id fielet, ne prelionbsp;[um uili redimat,uel contrlt;/«No« parua gratitudo domino exhibenda pro magnis bewJtcijî«Noit noflri ratio hanbsp;benda efl Mt rebus diuinis.Non qua fuafunt quarant pif,nbsp;fed qua ad dei gloriä.Honori diuino nihil detrahendum. fub æftimatione dabit pretiü. Si fuerit ma fculus à uiceiîmo anno ufq; ad fexagefimumnbsp;annum, dabit quinquaginta ficlos argêti adnbsp;menfuram fanduarq; IO II ri Simulier,triginta» A quinto autem anno ufq;aduicelimum, mafculus dabituiginti ficlosrfcemina decem.nbsp;6 Ab uno menfe ufqj ad annum quintum,nbsp;pro mafculo dabuntur quinq; (icli t pro foe^nbsp;mina tres* Äeflinutio nbsp;nbsp;nbsp;I« ffiecie docel W.ofes, quomodo res qualibet aftima rtrura. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poftquam deuota efl domino redimenda fiterit. Vir qui uiginti annorum atatem affecutus efl, uel plures,ufi^ ad fexagina, fi domino fefe deuouerit, nonnbsp;poterit minori redimi quàm datis quinquaginta pclis arnbsp;gentùfœminA uerofecundum eandem atatem triginta,nbsp;^fcilieet menfura ficli quam in fanüuario haberi domi |
k, behvkotbai. nus conftituit, de qua fequitur pofterius, A quinl^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. atatis uf^ ad uigefimum redimetur mafculus uigf»^'quot; 1 clis, foemina decem ; fic de uno menfe, ut in litera,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J multum accepit d domino,multum obligatur eidfH' ßimatio uiri fecudum legem maior quàm muliertSf^quot;nbsp;fenfu uigeat er robore tarn animi quàm corpord »nbsp;etiam inexcufabilior uir fi peccet perfiagHito^^.,nbsp;tnino quàm mulier. In Chrifio autem lefu non efttnd)nbsp;lus neq; foemina,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, SexagenariusSf ultra mafculus dabit^l'’ j decim fidosîfœmina decem* D ocet uerbu dei in fenibus defiäuw aug^ipg nbsp;nbsp;ƒ i «trt« fexagefimum,proportione quam haben! ginta ad quindecim in uirts : infaeminis uero iuxl^nbsp;logiam triginta ad decem^Sapieatia quidem uirinbsp;re debet,corporis autem uires necejfariafuntnbsp;riumtabernaculi,ad onerageflanda in itinereCH''^nbsp;mßrandum ad cultwm dei. Veruntamenaceidi'^nbsp;caufismultisdefiiiusdeprehenditurinufroq^. Si pauper fuerit,Sc 3E'ftimationcnir^^®|,, non ualebit,ftabitcoram facerdotejSC^quot;’ Jnbsp;tum illeæftimauerit,amp;uideriteumplt;’^^'^nbsp;dere,tantum dabit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ Paupertatis rationem facerdos habere iulgt;ei'^'‘‘j^ qui offirumtfacrificia.iJon enim aqua efimenfiy^nbsp;rum dei in omnibus. Varia funt dona gratiaruw’^Lnbsp;lis difigt;enfat dominus protit uult, cuius ratio noquot;nbsp;minibus difcutienda, fed humiliter diß)enfandi‘quot;‘nbsp;fedulo cttm fide talentum locatum à domino,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^(1 C Animal autem quod immolai F? ,0 domino, fi quis uouerit domino, j amp; mutari non poterît, ideft nec«’’.f ÿ, malo, nec peius bono, quôd fi mutaU^*^nbsp;ipfum quod mutatumcft,8C illudp*'^^nbsp;mutatum eft,confccratum erit donii'’^’ Animal immundum quod imnio'agt;^^^( mino non poteftjfi quis uouerit, ado*’nbsp;antefacerdotemfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjj/ji qui dijudicans utrum bonumanH’^ fit,ftatuet pretium,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,fiif quod fi dare uoluerit is qui offert,ad“ per æftimationem quintam partem» ,nbsp;liaélenus de hominibus redimendis,nunc -(di»nbsp;tis,Animalquodeunq}aptumfacrificiofecusi“quot;nbsp;ut eft bos,iuuencus,ouis,hircus,capra,ero-pecunia poteft,Semel domino deuotum,qnodquot;quot; jiiSnbsp;tefl,redimi nonpoteft.Si quid domino uoueturtnbsp;ueri dominus pracepit, uel approbatfecustdu'ftnbsp;non mmundum,iîlicitem,uel impoftibilefic'^’’ 1nbsp;reddendum eftindißgt;enfabiliter.Si itéraiUiettsi^nbsp;rit,lictto compenfabit adieftimationem facer‘nbsp;hildecernere hoc cafu,ficut er inalijs debet,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, fine uerbo dei, fine légitima ratione, cr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ ftaude, Confecratum domino dicitur fandi'fi^^^id eftdiuinocultuimancipatum. Quisoutemnbsp;cultus tam pro ueteri quàm nouo teftamento,]nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fit |
^ao. f«pra,8{ habebit domum» LEVïtîCVS àigCitlMli^ilrt.Non certe oues cremare,nec ’mcenfuntnbsp;adolere: eque non murmurare, uel canere cantica, uelnbsp;fcripturas etiantfacras:non itiuocare diuos^ non ßacrifi»nbsp;(areholbasm ornato altaritfed uerbum domini difcerCfnbsp;igt;ifditari,docere,amare,uiuere, prodejße mukis ad gio»nbsp;nan dei omnia agere que dominus agenda ordinauitnbsp;aentandauit, v[,iqniiq.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ofjj dona'no oblige» t«r cogitcj diligcnter,cr implere ßßtinet:id ubi totti ege plorij uelit^ttideat,zr non erret,dominus non irrinbsp;‘^’’•quot;onfepatitur decipi, uel ab 'mßtuto facrofandl£nbsp;„d«i. fandificauerit domum fuam, cerd domino,confiderabit cam fa*nbsp;os utrum bona an mala fit, amp; iuxta prcanbsp;, ƒ” 4Uod ab co fuerit conftitutum, uenun«nbsp;osbiturj ^oautem ilk qui uouerat, uoluerit redi* nis\''^”’’dabit quintam partem æftimatio* J. - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MW»*«»*»*»* ‘iutti r**' autem à facerdote prouide CT diig yQuinta addenda in uoto e/l quod red»nbsp;tcf ßquidem incircum/ßeäionis.Non leui»nbsp;lioitónbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quippiam uouendum eß,dißgt;licet enim lt;6 ^‘^confultapromißio,. agrum pofleffionis fuæ confecra ’t'abinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^oientis æfti n Auar.^'' P*^otium gomor hordei pro quin* 1 S'?^^ficlisargenti. tit3*”’dinab annoincipicntis iubilciuouc tBnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ualere poteft, tanto æfti* fandificauerita* fupputabit facerdos pecuniam U ‘tfq ’’’Oorum qui reliqni funt numcrum 5 ‘Obileum, detrahetur ex pretio,nbsp;V »0^ fi uoluerit redimerc agrum ille quinbsp;'k'k '^iin''^’‘’’ddet quintam partem æftimatæ penbsp;Q^’^poffidebiteum, •'*“1’''’'“°^“’*’ dominoßÜa de agro poffeffb,re ‘^flintaiionem ßuäuum quosfoletproßr»nbsp;habita ratione iubilei diflatis diu uel brenbsp;J. ^delj(^^^^‘gt;tumexpenßarum er utilitatumfuppuauintnbsp;P'tfto, quia quod redimereuo»nbsp;'‘O”laudabiliter uouit reddendum. Quotanbsp;bordei goinor proßrrepotefl inannounOfnbsp;ßolos pro agro reddet redimendo,nbsp;('atibuf ouinia compenfentur» noluerit rcdimcre, fed alteri cui ’^’titea'’^'^‘’^”'sodatus, ultra eum qui uoucnbsp;^:î^«cno„po,e„K 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘'gros domino oblatos zr domos 1 po( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipßorum et diuini cultusequodfifiebat, 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uouerat pofluenditionërei earn I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iubilei uencrit dies, fandifîca* I domino, amp; poffcifio confecrata ad |
»n BEM VßOTHAr. tus pertinet facerdotum. Ager domino oblatui,cr lt;lt; ftcerdolt alicui uendititf, annoiubilei rcdibit ipßtu agripoffeßioadfacerdotestnbsp;Kon ad ilium qui pritnuf ilium domino u ouerat crredanbsp;diderah Satif diligenter uel nimium huiufmodi Aaronisnbsp;faeerdotijlege! expenßefunt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infertte epifcoporu iu ribm, donee non ejjit locut facerdotibuf uel monachii non oberatuftVti/Mm alia quo^} ad dei ueri cultum pernbsp;tinentia,ß non magis,faltem lt;eque confertidlfent-Si h£ lenbsp;ges Leuitice plurimum dominoplacui/fent,Gr inperpenbsp;tuum feruari bonum iudicaffet, non ßubuertijßet dudtvntnbsp;aram cum templo,facerdotiiim cum facrißcijs,cr innbsp;ritu cr ueritate fe coli uoluijfe mandajfet dominui^ Si ager emptus eft, ôi non de pofteftione maiorum fandiftcatus fuerit domino,nbsp;fupputabitracerdosfummamiuxtaannonbsp;rum numerum ufq; ad iubileum,pretium:SCnbsp;dabit ille qui uouerat cum, domino. In iubileo autêreucrtetur ad priorem do* minum qui uendiderateum, Schabueratinnbsp;fortem pofifeffionis fuæ. Si quii emit agrum pojjeßionis alterius ßinilie iuxti lcgem,cr iUunt pojkadomino uotum reddiderit, facersnbsp;dos non plus recipiet pro redemptioae, quàm iuxtanbsp;turn temporis iubilei,de iureen'm erit uouentis huius.Mnbsp;iubileo enim redibit ad primum legitimum poßeffbrem,nbsp;'m cuius priciudicium nec uendi debuit, nec uoueri a po»nbsp;Jkriore.D ocemar unius deuotione alteri no debere prtenbsp;itidicari: ZT qnod de fuo tantum eleemoßynd fiatac ob»nbsp;latio,non de alieno.Nee deus pbi oblata probat cum al»nbsp;terius miuria. Omnis æftimatio ficlo fanduari) ponde* rabitur.Sidus uiginti obolos habet, Sicltw fanäuarljdicitur, qui eratmufu fanólüarij Sîdus fjo; iujju domini, ZT continebat obolos uiginti. Siclui ueronbsp;communis duplo minor erat, Obolt« uidetur fùiffèmo»nbsp;netarumminima^ Primogenita qnæ ad dcum pertinent in iumentis,nemo fanâificare poterit 8i uoue*nbsp;re,fiuebos,ftueouis fuerit, domini funt. Quod (iimmundum eft animal, redimet D qui obtulit iuxta æftimationê,S( addet quin*nbsp;tarn partem prctqtfi rcdimcre noluerit, uen*nbsp;detur quantumeunq; fuerit aeftimatum, Anintalia qult;e domino pojjimt ofjirrißprimogeni» taß(er'mt,rediini nonpoffuntûmmuda fecus, quiaqu'mnbsp;ta addita redimentur^ Omne quod domino confccratur,fiucho mo fuerit, Gue animal, fiueagcr, non ueniecnbsp;nec redimi poterit. Quicquid femel fueritnbsp;confecratum, fanâum fandorum etit do«nbsp;mino. Et omnis confecratio quæ offertur ab ho mine,non redimetur,fed morte morietur. Anathema domino deuotum ex ßgt;oltjs uelmanubijs, Änath»»« aut alia ratione domino ceßit pro culpa redimenda, uelnbsp;alicuiui damiMtioaefWnt uendetur,fed diuitw cultui mut |
I
|
Î LEVITICVS cipabitur:niß hnmundu fkerit ue t inutile, tMtc enîmueit dialteriproquocun^pretio 4 facerdotibmnonpoteanbsp;rit,fed occidetur,lt;juia anathetiM eflt 50 Otnnes dccimae terrac de femine terrae, ue de pomis arbora dominifunt, Sailli üin^nbsp;âifîcantur, Oecimx de nbsp;nbsp;Omtiis decitM domîtù cfl, cr cÎM nMnet femper,ßue legenaturj. nbsp;nbsp;terra,ßue de arboribm. GratU donütu agendlt;e Çimt de omnibiu, nbsp;nbsp;in piam ufum funt conuertendie omaes decimiejn^ uerißimum dei cultum, donùni enit» funt, ideo de iure diuinonbsp;nbsp;nbsp;natur ali reddendlt;e jiint,crad il liui bcneplacitum religiofe expendendit ,ne uttum /tne alio priedicetur eecleßie ad fcandalitm pußUormn, Noz»nbsp;enfwjcowwoili«« neceßaria ad pietatem fußenandam,nbsp;erinpiosuftuneceßario expendenda haberi pojjuntfnbsp;fine gratitmiae magtw, quàmexdecimis, Ctuodß deci^gt;nbsp;m£ non fufficerentjegitiine erogandie ab eccleßa ad fu^nbsp;I ßenationem eorum qui (fl eccleßa de publico fußenarinbsp;debent,neceße eßet nouas uel oólauas 'mdici, iudicio zTnbsp;confenlù ecdeßiCtitiec enim lex didat charitatii,cr or=nbsp;dinatio dei optima er irreprehenßbilis, qua char itas innbsp;lege euangelica förtius ligat quam Nofaica, quditto pernbsp;ßdior eße debet eccleßa quam ßynagoga, er charitasnbsp;quam timor.Semper autem prouif gt;, ut legitime coUeüanbsp;fanäe expouantur, er pietalis uera ratio in omnibus hanbsp;beatur no auaritia^uel damni, décimas uel accipientiumnbsp;ueldißesßantium^ Si quis autem uoluerit redimere decitnaS ruas,addetquintam partem ear um« Si quis décimas in re fubßintia redimere cupiat, id quidem permittitur,modo quintam partem de iHaruntnbsp;quantitate addatt 1 Omnium dedmarum bouts Sf ouis, 8i. ci præ, quæ fub uirga tranfeunt, quiequid decinbsp;mum uenerit.fandificabiturdomino, Noneligcturnecbonumnecmalum,nec altero commutabitur, fi quis mutauerit, SCnbsp;quod mutatum eft,8C pro quo mutatum eft,nbsp;fandiificabiturdomino,SCnonredimetur, 54 Hæc funt præcepta quæ mandauit dominus Moll ad filios Ifrael in monte Sinai« ÄnimjHura nbsp;nbsp;Animalium dedmtc domino reddende,qua uia o“ ob àtcun». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßgyinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pulchre pr^ecipitur. Adufumau tem ßeruiant pieatis er diuini cultits,pro ut tune domi=i no placebat, non ad auaritiam aut libidinemßuendü uelnbsp;fatiandum.Sub uirgam tranßre, eß ouilia exeuntes uelnbsp;entrantes oues numerari per uirgam,ut décima qua^ renbsp;tineatur er namerus [ciaturouiwm certus ac ßae impo»nbsp;fiura,ne inßudio decimandi ßaus aliqua comittatur, uelnbsp;infirmiora arripiendi, uelexigendi optima, fedutßorsnbsp;exeuntiu dederit décima qu^q; uirga deßgnatioßeraanbsp;tur pro doinino,ßue bona ßterit.ßue deterior,ßne com»nbsp;inutatione,qu£ prorßts nuBa admitti debeat,quin in pœnbsp;nam commutationis ßatuitur utranq^ domino cedere de*nbsp;bere ouem,ßquis pro forte adueniente in decimä aliaitinbsp;fub/htuereuoluißet. SVMMA VERSVVM, DCCC« LIX. , |
LIBER NVMERORVI* QVARTVS LEGIS MOSAICAE, tiebraice Vaiedabber^Dißin*nbsp;äio trigeßmatertiUt CAP VT PRIMVM. gypto,dicenst . duandoquidem prima huius quarti librt tota in numerationibut confumitur,ideonbsp;hic Uber apudLatinos Numeroru,Hebrlt;eis uer^\nbsp;cipio trigeßmatertie dißnäionis, qu£ hicnbsp;tur Bemidbar. Tempore Hieronymi ßrtaß^nbsp;ber diilui.Profequitur autem hifloriameormni'^^Lnbsp;ereiitvm tabernaculum er inflitutum diuine/mnbsp;ßafuntin populo dei. (^orurn prémuni ßdnbsp;adntvmeratioduodecimtribuumßüain deßd»nbsp;primadiefecundimenßs,anno fecundo abesti“^'''nbsp;rumdeAegypto. Tollitefummam uniuerfæcôgreg^^^jjj, filiorü Ifrael per cognationcs SCdoiii‘’j.nbsp;Sc nomina fingulorfl quiequid fexu®^nbsp;feulini per capita eorum, auicefimo anno8cfupra,omniu^^,iii rum fortium (qui apti funt beUo) ex Ifra^*’\,ii.nbsp;merabitis eos per turmas fuas, tu SC Dominus prlt;ecipit fidelißimo feruo fuo pulum cogat in ordinem, er exornetanfttW'^*' Lii» ƒnbsp;nem fecundam aptißimas partitiones pert'nbsp;tribus. In quibusßngulis ßmilitemultaeratiti^' Jjinbsp;fuorum nominibusnobilitatte, in quibus ßnguldr.nbsp;domus erantplures, quas gubernabant patresnbsp;res er nominatiores,fub quibus erant proxii»^nbsp;guinei er aßßnes de una cognAtioae,ut omnia ef^nbsp;rent.Deferibebantur autem omnium ßmilia’'‘‘^’iiiiii'nbsp;muum,cognationum er tribuum nomina,fe^‘‘^ jnnbsp;mafculini er uiriHsatatis, uigmti ßilicct ann^nbsp;fupra,eorum qui egredi poßient er mitti in ngt;^‘‘ ilf*nbsp;gere robur er numerum exercitus. Sicnbsp;eccleßa omnium nomina er proß^lus defcript»lt;nbsp;libro pr£deßinationis diuin£ « Nec eß apud de“^nbsp;quam uel negleClus,uel domino fuo nünus notu^nbsp;äus quam alter. Qui omnium hondnu n onfee^^^ßi^,^,nbsp;gerit, quàmß folus unusin mundo à dominonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r- ßret, ne quis latere fe deum exißimet. No» nut myßsrio,quod ex pr£ceptodomini mulieresno^^^fnbsp;funtur ad numerum,ne^ feruorum quifquam» X |
NVMERI K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;admixti magno erant numero, fed foti * gt;te iiumeraiitur, er jjü non omnes,fed it uiginti an ‘^«ptumbellisroburoflendentes.Puerilis letasnonnbsp;w aptaducitur calculis di«iaiî,lt;ie quibus lenbsp;homeliam in hunc locum, qu£ fatis extat,ßnbsp;R-habani nuper ieditis,un»nbsp;. yßquadiciturordinaria defumptaeßtnosenitnnbsp;’ er folidioribui eccleßaßcis dogmanbsp;aüegorite nimium fuperßtiofe quorum»nbsp;cojde prater intentionem prophetarum. Et anbsp;‘^‘^retur,quod donee ineß alicui noßronbsp;fenfui ,ßxminea aut refolutanbsp;moribus barbarum,nbsp;^P^id lictt») HJ findo er confecrato numero nonnbsp;''rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiellarum numerus notus, ey capilli p, -‘^ß^'^^merojhtuumtur) multo magis eledorum 4 ^^°^^tneccleßadeß lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uobifcum principes tribuum ac ^'’’^unjincognationibusfuis, 16 17 -Mil! VUgUdUUUÀMMO AaronettUMeralorespopuli deßgnAtt °**“''’ principes de duodecint tribubus.Hißngulinbsp;ßior^'^ '‘^''’’^raiitur,ad rei geß,f perpétuant atq^ iüunbsp;honorem,quorum apudnbsp;% ^1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;candis gentibiu in ßdeßcuri erant, ^'^'^‘”’gt;igt;to parabàtur, ideo tam diligenter ipfonbsp;Cr conlbtutio defcribenda lubetur, ad glonbsp;hf Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;generationes ey fecula, CT ad htßo it„, commendandam, de qua domitto man» bch *^3 funt nomina, De tribu Ru* ’ filins Sedeur: Simeon Salamiel filius Surifad* j^fiibuIudaNaafon filius Aminadab:nbsp;9nbsp;nbsp;nbsp;ƒ ffibulffgchar Nathanaël films Suart Helont autem lofeph de tribu Ephraimnbsp;Qj ^lins Ammiud : de tribu Manaffenbsp;'* filius Phadalfur:nbsp;H Beniamin Abdian filius Gedc*nbsp;ijnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ahieser filius Aramifad* 1 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Phegiel filius Ochran: derr'k nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eliafaph filius DueU N^phtalim Ahira filius Enan, A ''*’gt;1 lo«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;notninum interpretationes perfequi noßro non feruiat, conful» noflris maioribusnbsp;Hcfcrdki« tantum lite»nbsp;''’‘Prrtatio ßndamentumßt huiufmodi in»nbsp;dogmatum, experientia donbsp;argumentis, exalijs fcriptunbsp;qiti i^^r» credunt, er innbsp;nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;moribus, exhortationem. ‘ “(^ttiusdocenturex litcralifenfu fcriptu* |
i8 «9 1.0 II 11 14 BE MID BAR, rte,^ui diminutui non eß, fed ubiq; quod fuum eß dueet ßgt;irüu dei erutut ad lt;edißcationem eccleße^ Hi nobililTimi principes multitudinis per tribus Si cognationes fuas, Si capita exerci-tuslfrael, Capita exercitut lfraeli5,vnteUigit iuxta Hcbraica clt;t pita millimn,notj duarum uel triuwifed multorutn^Nonnbsp;eniitt eranttribuni militant fuper ßngulos mdlenarios,nbsp;qui etiam ad conßliam lethro ordiaati fiint,jed fuperionbsp;resillii, duces eiiiin cranttribuum ßngularum ßnguli,nbsp;quihicnominantur, quos tuleruntMofcs SC Aaron cum omni bus nominatim dcfignatis, Duodeeim fci patres cy duces afcitifunt ad negotium nunseraiidi populü manJato doinini i Mofe çy Aaron^nbsp;quad çy iuxta datant à domino legem profcquuti'funt,nbsp;exigendo cenfum dimidijßdi, à qualibet pcrfona numenbsp;randa,unde non tarn perfoiia: zy cdpitii nuwerdta funt^nbsp;quàm ßdi dimidij,Q«or!«n ltdortim nimero,iuxta k»nbsp;gern coßcäa eß totius multitudmis lamma. Sc congrcgauerunt totum coctum primo die menfis fecundi rccêfenres eos per cogna^nbsp;tiones Sc domos ac famiiias, SC nomina lin^nbsp;guloruinà uicefimoannoSC fuprapercapi^nbsp;taeorum, Indicjre iubebanturßnguU Mtiuitates funif, fecüdant ßmilias cr domos,ne quis alienigcitafumpfjfet. Qnonbsp;miraculoßor numeri nMgiütudo, eiufdem gentis CTnbsp;generii, cam multo maxima, portió eoram quoq^ ßerit,nbsp;quifefe ex Aegyptijs Hits addiderant, ficut præceperat dominus Molî, Numcra ti^ funtin deferto Sinai, «([De Ruben primogenitolfraëlis per ge* nerationes Sc famiiias ac domos fuas,amp; no*nbsp;minacapitum fingulorü omne quod fexusnbsp;eftmafculiniauicefimoanno Scfupra, pro»nbsp;cedentium ad bellum, recenfiti eorum de tribu Ruben quadra* gintafex mi Ilia quingenti. Elt;« lege crßrma, numerauit Mof« popiilam quo ße rat iußus,ne h«$ iticideret CT plaga in gentent^ Defiliis Simeon pergenerationes SC fa C milias ac domos cognationü fuarum recenfinbsp;ti funt per nomina capita finguloru omnenbsp;quod fexus cft mafculini à uiccfimo anno SCnbsp;fupra,procedentium ad bclluni,nbsp;recéfiti eorum de tribu Simeon quinqua*nbsp;gintanouem millia trecenti. De filfis Gad per generationes 8C fami* lias ac domos cognationum fuarum recenfinbsp;ti funt per nomina fingulorum à uiginti an*nbsp;nis Sc fupra, om nes qui ad bclla proccdcrêt»nbsp;recenfiti eorum de tribu Gad quadragin*nbsp;taquinq; millia fexcenti quinquaginta. «([De filfis luda per generationes 8C fami* lias ac domos cognationum fuarum per nonbsp;mina fingulorum à uicefimo anno SC fupra. |
quot;^7
D aS
49
JO
5«
5^
33
E
54
56
37
38
59
4®
4'
F
41
43
Repetttto non otiofiu
NVMERI
omnes qui poterant ad bclla procederr, recenGti funi feptuagintaquatuor millianbsp;fexcenti»
Ç De filqs Iflachar per generationes 8i fa milias ac domos cognationum fuarumpernbsp;nomina fingulorum à uiceßmoannoSCfu-'nbsp;pra,omnes qui ad bella procédèrent,
recenfiti funt quinquagintaquatuormib liaquadringenti.
De fiiiis Zabulon per generationes 8C familias ac domos cognationû fuarum pernbsp;nomina fingulorum à uiceiïmoannoamp;fu^nbsp;pra, omnes qui potcrantad bella proccdere,nbsp;recenfiti funt de tribu Zabulon, quinquanbsp;gintafeptem millia quadringenti*
De filr)s lofeph filiorum Ephraim per generationes amp; familias ac domos cognationbsp;num fuarum per nomina fingulorum à uicenbsp;fimo anno amp; fupra, omnes qui poterantadnbsp;bella procedcre,
recenfiti funt de tribu Ephraim quadra* ginta millia quingenti»
^fPorro filiorum Manafic per generatio* nes 8C familias ac domos cognationum fua*nbsp;rum per nomina fingulorum à uiginti an*nbsp;nis amp; fupra,omnes qui poterât ad bella progt;nbsp;cedere,
recenfiti funt,triginta duo millia ducenti. De filqs Beniamin per generationes 8C.nbsp;familias ac domos cognationû fuarum cumnbsp;nominibus fingulorum à uicefimo anno ÔCnbsp;fupra,omnes qiii poterant adbella proce*nbsp;derc,
recenfiti funt de tribu Beniamin, triginta quinep millia quadringenti.
De fiiiis Dan per generationes amp; fami lias ac domos cognationum fuarum cum no 44nbsp;minibus fingulorum à uicefimo anno amp; fu*nbsp;pra, omnes qui poterant ad bella procedere,nbsp;recenfiti funt fexagintaduo millia feptin*nbsp;genti.
^Dc fiiiis Afer per generationes amp; fami* lias ac domos cognationum fuarum per no^ 4^nbsp;mina fingulorum à uicefimo anno amp; fupra,nbsp;omnes qui poterantad bella procedere,nbsp;recenfiti funt de tribu Afer quadragintanbsp;millia Sf mille quingentunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^
^De filijs Nephtalim per generationes amp; familias acdomos cognationum fuarumnbsp;nominibus fingulorum à uicefimo anno SCnbsp;fupra, omnes qui poterant ad bella proce*nbsp;dere,
recenfiti funt de tribu Nephtalim quin* quagintatria millia quadringenti.
Idem jhliu cr eifdem conceptii uerbis^ueluti caflrett’^ ßs,feruatur per ßnguhu tribut^non uAtta, repetitione di^nbsp;ge/liM : turn ne um qutecun^ tribut negleâiore uel ho»
BEMIDBAR.
iiiordtîore jhîo confecrareturhonüt!u»i charitate feruundaingentetanta,ubinbsp;creonfanguiaei; turn ^uianuUte tribui pot«'''nbsp;eße leàio,uel Udiofa prifeorum fuorwnnbsp;relatio, ^ueomnibut freuUsrecitandanbsp;catibuf,ut iam uidemus à tribut annoruw»^^'nbsp;quia cuititlibet tribut fuut pr'mcepsfuorurn^quot;^nbsp;mer um affèrebatmore caßrenß, atq^nbsp;demoreuerbis, conßrmiter relata/ùeruttt^‘‘.^nbsp;çr ab eodem ad gratiam gentis ey tribiiu/i»nbsp;legi Mtferebatuur : turn etiam quia tantumnbsp;miraculum, non paueû uerbii mundo uttiu^r Jinbsp;dum proponere Mofes uoluittdeni^ coramnbsp;perfoMrumacceptionem docet fériéseen[“^'‘’ jfcilnbsp;nim fideles filij dei, à pâtre fuo nomîMih»nbsp;poßufjt.Hiec autem crédita d pifs, ipfamnbsp;delium cr amorem, noneft negleéiiorcoruui'*^nbsp;rut omnium eleâorum, quàm hic fit nametU^^L^nbsp;rum fecundum carnemtcui ignoti non funip^rr^îitnbsp;pra terram cadentes. Erat ergo Kubenitafii^Liti'nbsp;quddragintufex tniüia quingenti. Simeonifnbsp;anouem miüiatrecenti, Gadquadragmtaq“^'!’nbsp;fexcenti qumqtMgma,tudaorumfemperntt}‘‘'''^ Jnbsp;mtur,qu£ htc eftfeptiugintaqtutuornbsp;fachar quinquaginaquatuor millia quadri«g‘'’“’i,Jt'flnbsp;Ion quinquagmafeptem miüia qiudrmgenii,“^'^J^,nbsp;plici fua tribu profirtur, primogenitut ’nbsp;tut primogenitura: confecutut quo ad. dupli‘f^^^nbsp;nem,quarHm prima efi Ephraim, à pâtrenbsp;honoris aßequua,que fummam ciuium habetquot;'nbsp;meratione quadraginta millia quingentos,nbsp;quanto minorem triginaduo mtllia ducentotfb‘ ƒnbsp;trigmtaquinq; millia quadringentos, Danfeet^ènbsp;millia fiptmgentos, Afer quadragintanbsp;qumgentos, Nephtalim autem quinquagitit‘‘‘quot;nbsp;quadringentos.
^Hi funtquosnumcrauerunt l^^jij^ Aaron,amp; duodecim principes Ifrad,nbsp;los per domos cognationum fuarun’’nbsp;l/fiiraq- numeri filiorum ^fraèlfufceptifle^Q^f(l^nbsp;cr annotati,ut fiterat ordinatum à domino Pquot;'nbsp;Cr principes.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj/
Fuerunt^ omnes filii Ifraël domos 8i familias fuas à uicefimonbsp;fupra, qui poterant ad bella procca^*^
8C fuerunt omnes numeratif^^^-^.^jj, millia uirorum quingenti
Habet bic er in alijs loeit facra ftriptura cui oportet afuefeere, er Hebratfnios nonnbsp;quos nonfitu prouidentiadeißiriiusnbsp;luit,er eifdem fideles non fiiftuofos alloqui. ’nbsp;miles er modejli pertinent ad regnamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|
4;
4!
^5
lo
II
gt;Mru/m priefcriptarum, omnium fetlicet Ijr'^ Moßs regendos fufceperatuehementerniA^’'^^nbsp;pefexcenta tria mtUia.^uingentt ernbsp;Qam ß quit eruditiordtjßeileeredlt;it,t»^''
|
N VMERI J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*^oiiimpMcioresol{mexercitui(il)udmultitigentet i*cuit J âutcm în tribu fimilisrum fuärum «nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J ^Loquutusœ cft dominus ad Mofcn,
il . f^uinLcuinolinumcrarc,neq}pones ’quot;’’'î'neorumcumfiliislfraêl, ' (/.•^^^‘quot;^‘^'^itfn^ifthoccettjucompreheßnonßttttf *ihiiT ‘quot;^ ordinati à donütu),lt;judin ad culnbsp;lt;t(it legii,dd doârittam fidà amp;- moruw:nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hic ‘quot;‘(’^'^^iidberitaculi ge/litioneinitinere,utbello ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•’IW) ' '’°'' P^/pnt^Ab alijs defindendi cr alendi,
’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tribußrtißimi uiri, no amen niß j^e ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;doitiinodWW traâabant, nec nißin caufi
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non folum uerbo,ßd G!“ ntdtùbut ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i«cumbebant,ad gloriam dei,diuino /piri ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t(;' ^^‘protempore e^caups^Sedcotraextcrdfgen ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘quot;Wnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;à dominoJpecialiter iußi tun ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' extrema autemneceßitdf lege femper caret. H ftiiii'^'?’’^*C“cseosfupertabernaculumte^ Cet “’n 84 cunda uafaeius, amp; quicquid adnbsp;cnÇ’nias pertinet* Ipfi portabuni tabernanbsp;niinjgt; omnia utenfilia eius î Si crunt innbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bijjjj ^fio.acpcrgyrumtabernaculi meta- I Alu * P^'OlfÜß (curant ritenbsp;’'quot;l'hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnia quie ad iUud pertinent refoluett ^iil^^^°gt;lt;^onün^randofacrif,inq;circuitutaberlt;‘ fofnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Leuitarum tantam erat 'itH)5j’''omni»m.Sic uerbo dei praßäumdecet de ß»tpor meditari,non implicare fe negotijsnbsp;3Ho^ “’»cri graudttünibM terrenis eße liberum,nbsp;tlnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuiniSf doürmifcilicet uerbo j'^^’^'P’^ofic'^ccndum fuerit, deponent •quum caftrametan-^4 ’^^'‘ccjjS’nt gt; quifquis externorum accefle-^ehk ‘’’’twr autem caftrafilii Ifracl unuf-h ''’’iir, ^'’’^•nasamp;cuneos.atqjexerdtum *'5^itæ per gyrum tabernaculi fj^ multi-tak Ifraël,amp; excubabunt in eunbsp;k ƒ Cce^.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c^ftimonq. * ^’^8° filii Iltael iuxta om nia quae cotingere tabernacu tïitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“i uon eß de tribu Leui. Ht Cft/ '^^P°P^^gt;‘uxtafuduexillamanebant,diui lt;^^rcum Leuitds er taberrntnbsp;i quot;C«,!« medio caßrorim, 'm lala ßlitudia |
B E H ID B A R. I57 »» per ^udm proßeifeebantur, Sieut cor 'm corporii me«nbsp;dio fenfmn probet membris religuisnbsp;nbsp;nbsp;uitam,ßc tribui lo. Lruiticit in toto populo mcdia,influxum faluberrimie do ilrinie er conuerßationie fandæ exempla proßrre debenbsp;bat in populum. Negligentia uero huiuf ordmis er mannbsp;dati,pcena mortii ergmuiteruindicabatur à domino,nbsp;V ult cnim dominus obedientiam facerdotam er populi,nbsp;iUi guident ut non aliter domino feruiant ueleccleßamnbsp;doceant guim iuxta dei legem er ceremonias ab ipfonbsp;priefcriptiMthiuero Leuitis diligenter er humiliter obfenbsp;guantur, er honorem debitum deßrant ad gloriam deinbsp;er populi ßlicitatem. ^fCAPVT ir. Ocutus^eft dominus ad Mofen A Si Aaron,diccnsî Singuli per turmas, figna atep uexilla amp; domos cognationumnbsp;fuarumcaftrametabuntur filrj Ifrâcleregio-ne per gyrum tabernaculi foederis» Ordo feruandtu à ßlijs ißael, tamin proßäionibuf, Ordo ftr gKim i« caflrametationibui,non abf^ caufa indiäui eßnbsp;er conßitutus ÙMofe iußu domini, cui er fedulo obßesnbsp;guentesßliciiu perßflerc, zT tutiuf progredi poterant,nbsp;sic enim in exercitu ordo neeeßariui eß, er obedientianbsp;rigida ac certa, ut ßne eis certum ßt exitium guamlibetnbsp;nagnte uirtutis. Smgulis tribubus gualia uexillaßerint,nbsp;curiofutn er fuperudcaneum eß inueßigare, pronuncianbsp;re incertum/cire autem inutile.Difcamus potiiu in omninbsp;eongregatioae multorum, er in ipfa dei eccleßa fecutfanbsp;dum ordinem omnia fieri debere er honefte, ut quid dianbsp;gmemßt fiuo ordine quifg; inteüigat, er ita libret ailut,nbsp;fuosnbsp;nbsp;nbsp;fermones, ut cu ordmis fui proßßione coueniat,
4 nbsp;nbsp;nbsp;amp; omnis de ftirpe eius fumma pugnanti- um,feptuagintaquatuor millia fexcenti» y Iuxta eum caftrametati funt de tribu liTa-char,quorum princeps fuit Nathanael fîliusnbsp;Suar,
Conßituto 'm mediototiuigentisillius domini dei fui abernAculo,circa guod Leuiarimt examina ad guatuornbsp;eius latera excubias retinentes,dominoferuiebant pronbsp;populo : cui htec ita placebant, er ad guorimi gratiam,nbsp;ne collaberentur ad facrilegiagentilium,omnia elegantinbsp;ordine flAtuerentur,ordinAtam- Nempeut caterteduo*nbsp;decitu tribus fitiorum Jfraelcaßrametarentur terni pernbsp;ßngulas gudtuor plagosdudos ergo cum duabus tribubusnbsp;ißachar er Zabulon ab oriente, gua parte erat introbnbsp;D |
B
lo
N'VMERI
fus îlî dlrittW er tohernaculunt, figeidt fitd tabertUcUK b.Riilif» aiiteinSimeon cr Grfd ad meridiem. Ephraimnbsp;Beniamin çy Manaffe ad occideittê, qua parte fanâumnbsp;projpeâabat faiiilorttm. Dlt;j« ueroAfer e^j- NcpLuIiMnbsp;ad aquiloncm mancbant.
Vniueriî qui incaftris ludæannutnerati funtjfuerut centum millia oâogintafex miknbsp;lia quadringenti per turmas fnastprimiegrenbsp;dientur^
Omnium ittarttm tritim tribuum fumma erat ad ors turn tabernaculi centum millia oâogintafex millianbsp;quddringenti,Erant autë ludaf,ljfachar Oquot; Zabulon ultinbsp;mi filq LiiC, qtiibui priepdet ludof regalis tribut, de quitnbsp;ortus eß Chriflutfhumani generis rex er faluator.
Vexillumincaftris filiorü Ruben ad me^ ridianam plagain eritprinceps Elifur Eliusnbsp;Sedeur,
11
amp;cüdlus exercitus pugnatoi'um eius qui numerati funt, quadragintafex millia quin*nbsp;genti.
11
luxta eum caftrametati funt de tribu Si* meontcuius princeps fuit Salamiei fîlius Sunbsp;rifaddai,
S^cûdus exercitus pugnatorum eius qui numerati funt, quinquagintanouem millianbsp;trecenti.
’4
In tribu Gad princeps fuit Eliafaph filius Ruel,
Slt; cGâus exercitus pugnatorum eius qui numerati funt quadragintaquinq; millia fexnbsp;centiquinquaginta.
16
Omnes qui recêfiti funt in caftris Ruben, centü quinquaginta millia Si mille quadrin*nbsp;gêti quinquaginta per turmas fuas, in fecunnbsp;do loco proficifeentur.
Ad auftiH. Ad auflrum principalis tribut erat Ruben cumfodjs filijs Lite priori but. Qzjorow omniüfumnMfimmarumnbsp;erat ut in liter a centu quinquagina millia cr mille qua*nbsp;dringenti quinquagma,
\^7
qpLeuabitur autem tabernaculum tefti* monii per officia Leuitarum 8(. turmas eo*nbsp;rum, quo modo erigetur, ita Si proficifeen*nbsp;tun Singuli per loca Si ordines fuos profici*nbsp;feentur*
si quando procedendtim ejjquot;d ctim caßris,duie memo ratte türmte fex tribuum priecedebant, deinde fequeba»nbsp;turtabernAculum à LeuiHsgeßandumt 'm medio totiuinbsp;populi, utuel ex hocpgnißcarettir nulla maior populonbsp;fideli cura habettda, quàm dei timor er reuerentia cumnbsp;ßde in illum,quem femper 'm ipforum medio adejfe crc“nbsp;derent,ßue quiefeerent conftjkndo,pueprocédèrent adnbsp;promißam illts h^reditatem capefcendam,nihil enim annbsp;tiquiutacpropenßut habeant uelament, quamfumminbsp;deicultimtlegitrnium, Qacm cum Leuitis fummoperenbsp;curare debent fideles, ß ßliciter in agendis proßierari,nbsp;uelin quiete confeientia 'mtertta, ßui pace deßderent»nbsp;Ad occidentalem plagam erunt caftra
B E M I D B A R»
amp; ucxillum filiorum Ephraim, quorupf“’ ceps fuit Elifama filius Ammiud,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
cundlus exercitus pugnatorum numerati funt, quadragmta millia
Et cum eis tribus filiorum Manafle^'î.i.^ rum princeps fui tGamaliel filiusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J
cunäus^ exercitus pugnatorö eins,H numerati funt.trigintaduo millianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßji(
In tribu filiorum Beniamin princeps ‘ Abidan filius Gedeonis,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.yj
Sicunäus exercituspugnatorfieius»^ recenfiti funt, trigintaquinqj millianbsp;genti.
Omnes q numerati funt in caftris Ep^^j im, centum oäo millia, centum pernbsp;fuasttertii proficifeentur,
Ad Occidents erant 'm caßris çy proßPioi^^'tff focqs Ephraim, cumcieterisfilijs Rachelnbsp;MauAfJe. Summa eorunteratcentHoäomilli‘i^‘^^'jij'inbsp;QijW brfzic populi tanti dißoßtioaem crederet,!^'nbsp;er« feriptur« hißorijs legiffet, Omnes en'ttnnbsp;cumtabernaculum dominé uerfabanturnbsp;bantur,quia ipfumfummum dettm,cuiutnbsp;perti credebant, reuerebantur, non alia rali“'“^nbsp;Chriflum donünum fequebantur turb« mulbf, Änbsp;iüispanumfufiicienliam ßangebat. Sicnbsp;ffla non gratis donünum obferuibat,quotidilt;nt^nbsp;ractda cernebant,manna fufcipiebantilliufdoii‘'‘^^^nbsp;Vs, uix tarnen tantisbenefic'qs'm officio contin^^r^nbsp;baut, qu'm ad primam occaßonem domino amp;nbsp;liß'mo ßtnulo ohfirepebant : folo en'tm prouo(‘'^‘nbsp;modo proprio deum reuerebantur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ß,()l
Ad aquilonis partem caftramet^.ß/ filfi Dan : quorum princeps fuit Abgt;^^nbsp;lius Ammifaddaitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, J
cunflus^ exercitus pugnatorum numerati funt,fexagintaduo milli’*^nbsp;genti,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M
luxta cum fixere tentoria de tnb« quorfi princeps fuit Phegiel filius Of” Jnbsp;cunäus^ exercitus pugnatorumnbsp;numerati funt, quadraginta millia,nbsp;quingenti,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
De tribu filiorfl Nephtalim prinr^r Ahirafilius Enantnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
cunäus exercitus pugnatorum quagintatria millia quadringenti» . pjd,
Omnes qui numerati funt in eaftr*^^0jis fuerunt centum quinquagintafepte*^nbsp;fexcentitSC nouiftimi proficifeentur»nbsp;qfHic numerus filiorum Ifrael,nbsp;cognationum fuarum Si turmas 4*“nbsp;citus fexcentatria millia quingenti q**
Leuitxautemnonfuntnumeran lios Ifrael: ficem præceperat
Adaquilonaremplagàtaberaa(ulipgt;'‘^r‘l
’9
10
11
11
14
16
18
^9
So
3gt;
33
C
18
N VMERI
aufem huiui exercitus er at centum quin ittt^iufexcentî. Omniu autem duodecintnbsp;tfjnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Leuitii erant fexcena
. Quantum fieri po« ofdini,nbsp;difiêntionii ; or do autem pacei»nbsp;Uconbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ordinAti erant,ut nul
lt;lui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contemptà^ Interim ^que diflamp;bant
Ih'(iiia'**''*.'°°'”’“’» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;populi, ad mini»
lgt;4 le nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fftti^tttioi iufiai fècundu uer
S^ocM duteiB domitu i« medio Leuitarum »wtie Pf’‘'“'*'^‘*»tu confolarentur, protegerentur auxilionbsp;da ƒnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in’^t^ omnia quæ man
h,, ‘‘’äs, 8e profedi per familias ac domos j^'’'?^‘’orum,
’ttinut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuinii,quantum
f‘^'”
iff foffi iiiflruâo gloriofo fge!btte:[ed toto corde zynbsp;’’ijfe r”nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if* aduerfis ficut proj^erû ftrre,
Hio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rcfirre, euincere fitas
exequebanturjmpendere ad ftru ^*'g^**^‘*ff*
‘’fifffnw diuinif dicare beneplacitis, dtjficiïïi Siclilnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;primisdeutexigitetrcquirit^.
^i*f‘l^‘*'*‘*f** ficeremonijs ^Obe n°''ß**fetreligio,intuf autem,fide,charitate zrnbsp;'''‘’ifcinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if’fif**^**'***
’ '‘^‘fffariumefit
'¦fuif '''*‘'i‘'äw quadragina annii obferiuturi erant, hic P*'lt;’*‘*f**^ tabernaculo diftribuimtur.nbsp;i^g* infcribebantur, pronbsp;tremo ante ingrelftw conferuanda,fednbsp;*^lt;*gt;t*) gt;f* silo cy oi*igt;* pro cultu deinbsp;^fuitiiobferuandaannobta fiierunt,nbsp;^'’’’Porc fcitu neceffaria,zr ßüu mimme nenbsp;%(s ^od fi pofieris temporibuf, tam poft Salo«nbsp;feruatanon fuut, fed tnelio»nbsp;j'^rfcij pro'etdlntoniti ‘pßnbsp;^'quot;11'1«'^”^^“’^“’”»”°'’
**'*“”1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;defcripferat, eradi de»
?•'*’ ‘’’’quot;liii't ^‘i^rijs facrofanâis, ne fecundum tent ; rititj ƒ li«iojii cederent, ZT uetuflißimi populiil»nbsp;J^o-a,doimm^ uoluntof zr opera,nMndonbsp;^te^,|’^'^’'QSortün patres toto orbe, omnibus fii»nbsp;6L^''rlt;ÏÏ^'’‘‘'»f‘gt;c’‘ati^tm4 menwria celebrandi zynbsp;fi fi^^*^***f*f morumqi cxem»nbsp;T«lt;t det omnibus in exemplwn prtefiia, nd
Mo
^CAPVT Iir»
Ac funt gencrationes Aaron 8d Mofi in die qua locutus eft dominus ad Mofen in monte Sinai:
Po{l defcriptam ordinatißimam ferietn
BE MID BAR» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1)8
po/kroriMi profiâum in eruditionefacra zy fidei ratio ne,iit gloriam dei,cuius prouidentia,omnipotentia, ue»nbsp;ritas,bonitas zy uolttntas.neutiquam ignorari debent abnbsp;eieflis.Non igitur uetußßimi iÖt ritus facrorum oblite»nbsp;randi erant,nec 4 nouißimis quoq; nofiris temporibus rinbsp;dendacftprifcorumfacrafimplicitas,quandogentilittm Gtntiiia fanbsp;facris,uel potius facrilegijs longe ridiculofioribus olim,nbsp;etià dum ßbi mundus fapientißimus uideretur,non paranbsp;ua habita fiterit reuerentiatbJon igitur pro tuetida authonbsp;ritate facrie fcripturte in bis locis, zy ad ear urn contem»nbsp;ptum uindicandum,necejfiirio erit confitgiendum ad renbsp;rum ge/hris atq; uaforum aUegorias, zy fituum horumnbsp;ordiaem,quoadduodecim tribus, zy Leuiticasßmilias,nbsp;qua, ratione hoe pailo deferipferit Mofes à domino ifl««nbsp;ftratus anxie perqutrendum eß per fingula.Sufficit etiimnbsp;ecclefilt;efidetium,apoflolicum illuddogmafcire,figuras çrltum^’nbsp;fiiiffe abernAculum,arcam,mtnfam,candelabrum,aras,nbsp;tentoria,faccrdotem,zy facrificia,earum rertiwj qu£ innbsp;ttouo teflumento gefhi, funt per Chrifium, zy per apojtonbsp;los 'mdicata.Singula autê ex amußim 'muefiigari quidemnbsp;poffunt ab ingeniofioribus zy fagacioribus uiris, quanbsp;tarnen parum confequentie zy folidlt;e doilrinlt;e fint ha»nbsp;bitura, ut uidere Heet in magnis pijfiimisé^ doüoribus,nbsp;Origeae,Hieronymo,Eficbio,Rhabano,ßeda, zy catenbsp;ris, qui multo labore ex mcertis aüegorqs docere conatinbsp;funt ecclefiam quumalicubi humiliorcm litera fenfwnnbsp;negligerent,zy Alexandrinie duditm ecclefitemoremfenbsp;âarenlurt Htc itaq; generationum nomen difcimus figni Gen«ta«o-ficarehifioriamiÜiusfieculi, Non enim quomodo queinnbsp;ejuis genuerit hic fcribitur,fed officia teuitarum, ordo,nbsp;fitus, zy opera dtgerütur^lîæc autem omnia iuxa mon»nbsp;tem Sinai di£la,a£la at^ conferipta funt, in perpétuantnbsp;rerum gefturum fidelemq; memoriam,ante omnium gennbsp;tilium omnes hiflDriographos,quo facratior nobis habettnbsp;tur zy magis ueaeranda ledio zy eruditio,
i Et hæc nomina filiorutn Aaron : Primo-genitus eius Nadab,deinde Abiu Se Eleazar, Selthamar»
S Haec nomina filiorS Aaron facerdotum qui undi funt, Se quorum repletæ ( er sonfe»nbsp;crato’) manus ut facerdotio fungerentur.
4 Mortui funtenim Nadab Se Abiu quum ofFerrentignem alienü in confpedu.domininbsp;in deferto Sinai, abftp liberis : fundi® funtnbsp;facerdotio Eleazar Se Ithamar coram Aaronnbsp;patre fuo»
Aaronis quatuor fitiorum duobus mortuis, ob aliea numfacrisaltaribustmportatum ignern, duofuperflitesnbsp;erant,Eleazar zy Ithamar, qui prafente zy iubente panbsp;tre facerdotio in fuo ordine fitngebantur cum filijs eo»nbsp;rundem folis,Quandoquidem Nadab zy Abiucum fuisnbsp;filqs interciderant, nuUa pofieritate reli{la,quo exein»nbsp;plo feditioforu fernen nihil negotq ficefceret fratribus, Seditioforünbsp;zy utdifceret ecclefia fidelium, hos tantum perfißerenbsp;poffe uel debere in minifierio facerdotes, qui per fanamnbsp;doàrindm facrarum literarum ueteris zy noui tefktmennbsp;tifffiiritusfanili igne examitMtd, fidelibus prtefunt ,fat
D i
-ocr page 342-NVMERI
ccr dotes domini qui ßdc indeucr dileéliotiis zeloper^ moti i» proximos,non alictiarum doUrinArum ignes^mnnbsp;gijferio humane mfîùutionis coiißilos induciMt, uel u4nbsp;niate f^culari ad hoe mfligantur, quos dominus fitrorenbsp;fuo iudicat in freie uel proQ’eiflu ecclep£, quandoquidënbsp;non qute dei erant, fed quitflü fuwm aut luxum uel etiamnbsp;ßßum feâari magis in animum induxerant.
B Lccutus^ eft dominus ad Mofen, di^ eens:
Applica tribum Leui, amp; fac ftare in con» fpedu Aaron facerdotis ut miniftrent ei,
Omnis reliqua tribm Lern minißrare iubetur, zT ob fequi Aaroni O' fil^sfuis, nihil aliud iubentibui, quamnbsp;quodiuxta legem domini peragendtvm accipiebant pernbsp;Aaronem Mofe^Stare auten in cotijßeäu Aaronis,eßnbsp;ad ipßui mandata attentum expeüare, o parère prit^nbsp;ceptis, non tarn illifummo facerdoti minißrando quamnbsp;ad illiiM iujfam domino deo adfalutem populi fidelis.
7 nbsp;nbsp;nbsp;8C excubent Si obferuent quiequid ad cutnbsp;tum pertinet muhitudinis coram tabernacunbsp;lo teftimonii,
8 nbsp;nbsp;nbsp;8( cuftodiant omnia uafa tabernaculi foe«nbsp;deris öi cuftodias filiorum Ifrad, feruientesnbsp;in miniderio tabernaculi»
Cuflodiam CuflodirecußDdiamJoauutione Hebraica, aliudnon cußoditt, „nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;....nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;{ a, . -fr
eß quam diligenter meumbere ofßcio commijjo,cr dea fignato Ulis minißtrio fatisßcere,alioquinbsp;flDdiam,obferuantiam, uigiliat, curam, ar excubias,uelnbsp;etiam fitnilionem aut officium interpretari poßumus,nbsp;qualia multafriße declaranturfubinde : cußodire uafa,nbsp;mundare, transfrrre, curare per omnia, facrifieare, ernbsp;ea agere quiefacerdotes iußijfent femper praßo er pd^nbsp;ratijpropierea in reliquis militite facularis negotijs in exnbsp;ercitu tanto non occupabantur^
9 nbsp;nbsp;pabis^ dono Leuitas Aaron amp; filijs ciusnbsp;quibus traditi funt à filqs Ifrael»
Natbinci. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Addiäi erant Leuit£ imperio Aaronis in dei cultum,
uoluntate,aßenfu totius populi,er ipforum omnium lo co,ut eorii uice miniflrar ent ad pr£cepiu domini,Ideo^nbsp;er dati,uet donatinominantur Nlt;jtfcj«fi.-fcocnbsp;efl,diligenter,feriofe,acdeuoto corde,unanimi omniumnbsp;confenfu iußi funt fufeipere onus obfequëdi Aaroni ernbsp;filijs fuiStCompromiferunt queq^ i» omnia,qult;e donünonbsp;iubente in Leuitarum fußentationem de fuis rebus legenbsp;deßgnandafrrent,
lo Aaron autem 8i filios eius conftitucs fu^nbsp;per cultum facerdotii» Externus qui Çadmini*nbsp;flrandani) accefferit,morietur.
Leuiticum Sacerdotij dignitas uni tantum Aaroni décréta erat cfficium.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;populo,pro fe er filijs fiiis, quorum tantum erat
facrificare,offrrre,erreconei!iarepopulum, er idper uicestne multitudine facrificulorii domino placere qute*nbsp;ramus, Legis autem ftudioß er doüores, Leuitie multinbsp;trant, er di/perß in tribus, qui e7 eremo quoq; cir*nbsp;cum tabernaculü in quatuor collegijs ordinati, quatuornbsp;iBisexercituumturmis in hisqult;ead deum feruiebant,nbsp;V erant ad manum populo er faeerdotibits.Alienus au
B E M I D B A R»
tem uel externus intelligitur ,quinonßt de ir quibus folis hicpritcipiturcontingerefuo
Locutus^ eft düs ad Mofeti, d*
Ego tuli Leuitas à filqs Ifrael primogenito qui aperituuluäinnbsp;crunt^Leuitæmei»
IVIeum eftenim omneprimogedd j quo percufli primogenita in terranbsp;fanäificaui mihi quiequid primutn tJSnbsp;in Ifrael ab homine ufq; ad pccus,nbsp;ego dominus»
^Locutus^ eft dominus ad ferto Sinai,dicensînbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. (fjt
obligati ad cultum dei ßecialem ipfo omnes Ifraëlitie, quos deferuitutisipfo fi)rni‘^nbsp;ptiaco redemerat » Sed dei dementia ex ointiib^nbsp;tum primogenitos fibi confecrandos decernit^’^^.^^ßnbsp;fuum.-qui eisredemptis, Aegyptiorumnbsp;umum iam ante occiderat. Loco quorum/nbsp;ram,quircdimi poteràt,fubpitutifunt dei 'nbsp;tiC omnes, imfigni miraculo reperti firê eodetinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J
ro in quo erant ea lempefiate primogeniti totittfP tyij, de quo poßerius difleretur. Kunc autemnbsp;ßbi, er in fuum ßgt;eciate peculiu adnumeraßcnbsp;omne primogenitu quod primum nafeituriuir^ 'nbsp;in hominibus quam pecudibus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftjO
Numera filios Leui per domos rum Sc familias.omnemmafculuiP’Pnbsp;menfe Sc fupra»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jji,
Et numerauit eos Mofes fecundu”’ miniutpræceperat,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;__nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.(f
Cateri filij tfraêl fùerant numerati 4 uigit’i' ßfpra : Leuitit autem iubentur numerarinbsp;atatis er fupra, Quorum numerus licetnbsp;rwn tarnen tribuum coparatione minimus,in q'dfnbsp;tantum uiri fupputabantur uiginti annos nati,^'[ jii jnbsp;gens confueuerit femper eße puerorum caterU^^ Ji,nbsp;cultui confecrandifunt,ab ipßs incunabulisnbsp;ut initia uitlt;eßiritui fando confecranda dedati^'ß^,
SCinuentifunt filfi Leui per notnid^ GerfonScCaath,8CMerari»
Leuifitius facobtresgenuitfilios, utpalet E Cerfon, Caath er Mcrart, quorum CaathgetUt'^j/lnbsp;ramnbsp;nbsp;nbsp;tresalios.'Amram autëex lochabetuxott
fua genuit Aaronem er Mofen.
Et hæc nomina filiorum GerfoPP miliasfuasîLobni Sc Semei,
Filq Caath per cognationesfuasï^ Sc Iefaar,Hebron,SC Oziel» ij
Filii Merari per familias fuas î Mod® ’
Hae funt familiæ Leui fccundum^ patrum fuorü.Dc Gerfon fuerefamu*?nbsp;Lobnitica.ScSemeitica,nbsp;quarum numeratus eftpopulus jili^nbsp;feulini ab uno menfe 8C fupra,fepi^dinbsp;quingentorum»
11
11
'5
»4
i6
17
|8
gt;9
lo
11
NVHERl
Familia GerfonitarS, poft tabcrnaculum ^äbuntur ad occidentemnbsp;principe Heliafaph filio Lael.
deritabernaculo foe® tabcrnaculum amp; operimentumnbsp;fn.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sc uelum quod trahitur ante
“¦gtedifeederis
’Pt) ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tentorium quoque quod
introitu atrq tabernaculi,ÔC dtum altaris pertinet, funes ta*nbsp;r**’* omnia utcnfilia eius.
Simb ¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;due fii,mililt;e,una Libtiei, altera
nui^^^^‘f^^^‘‘‘gt;'^Afifgt;tdebatdam hac hic agerentur Et hlt;e duenbsp;dor * ^{°^'^‘dentem tabernaculi,ubi eratfanilum fannbsp;Kflc Dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^P^ditione
babebant,Eorum princeps ^,06nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;defanâuario firen»
5 iD»tic‘'^^‘'^^naculi,cortinie quo^ totiiu atrij,aula;» (Trnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tBarum.
f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caath habebit populos Am
HHebronitas, ÔC Ozic tç familiae Caatbitarum,nbsp;U,j,^nfîtæper nomina fua; omnes generisnbsp;. knjç ab uno menfe 6C fupra,oäo millianbsp;9 g^^dthabebuniexcubiasfanduarn,nbsp;meridianam pla*nbsp;' Pri
ÎI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;€omm erit Eliafaphan filius
^0 A
'’btQ^^odicntarcam, menfam^ SCcande*
gt; * t •pQd r 1 St uelum, cundiamœ h uiufee*nbsp;pîWailem.
. JatcpepsautemprincipumLeuitarGElca facerdotis erit fuper excubi*
qtt^t‘fogt;' ßmilie,ex Amram, 1{« HM^ieLNiMMeriMw conficiebant à cunanbsp;prlt;eclicitttr,oflo millia fexcenti, Pri««nbsp;meridiem fanCluarii cafira erinbsp;(^ommiffa Ulis erant, areanbsp;'^^ii/ni^'‘^‘‘f‘''‘dellt;‘^yiitm,altaria,cr uafa fanCluarif,nbsp;‘^‘tf,quodfanilumdiuidcbat à fànéiofan»nbsp;principaUs pri«nbsp;h i*'*quot;'*wiei’ßaUegoridSdeßderetfmnbsp;exRhabano defumptas.
U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Merarierunt populi Moholi-
^'cetir •*
P*’' ’’Omina fua omnes generis lynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«no menfe 8C fupra, fexmillia
^1» ®orum Suriclfilius Abihaiel: in önbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caftrametabuntur.
'^“^oftodia eorum tabuls taber-
'ï
'à
38
40
4^
Hj^'îltaria 8C uafafanduarq, in quibus 43
B E H ID B A R.
amp; omnia qux adcultum huiufcemodiper* tinent:
57
colomnæc^ atrïi per circuitum cumbafi-bus fuis,amp; paxilli cum funibus«
Meraritarum erant duießmilite Moholiticti cr Mk« ßtica,numero fex millia ducèti, EOrum princeps Surteknbsp;ad aquiloaem tabernaculi Jitum habebant. In commißisnbsp;habebant tabuhu tabernaculi, ueâes, columnaf, bafes^nbsp;er omnia uafa cum columnis atrÿ, bafibui clauibus acnbsp;fitnibui-
Caftrametabutur ante tabernaculurn fee« deriSjid eft ad orientalem plagam, Mofesnbsp;Aaron cum filqs fuis, habentes euftodiâ fannbsp;duarii in medio filiorum Ifrael:quifquis alienbsp;nus accefferit,morietur*
39
Omnes Leuitæ quos numerauerunt Mo fes amp; Aaron iuxta præceptum domini per fanbsp;milias fuas in genere mafeulino à menfe unonbsp;amp; fuprajueruntuigintiduo millia.
Mofes uero er Aaron cum filÿs fuis ad Orienten fede bant pro eußodia tabcrnaculitSumma ante omnium Le«nbsp;uitarum uigintiduo miUiat
qfEt ait dominus ad Mofen: Numera pri mogenitos fexus mafeulini de filqs Ifrael abnbsp;uno menfe SC fupra, SC habebis numerii no»nbsp;minum corum.
41
Tolles^ Leuitasmihi pro omni primo* genito filiorum Ifrael,ego fum dominus : SCnbsp;pecora eoru pro uniuerfis primogenitis pe«nbsp;corum filiorum Ifrael.
Rccenfuit Mofes ftcut præccperat domi* nus primogenitos filiorum Ifrael:
Sefuerunt mafculi per nomina fua à men fe uno amp;fupra,uigintiduo millia ducenti fc«nbsp;ptuagintatres.
Primogenititotiitf ifraelitici populi ab ^etatenen» Primogenî* priw eratit nwmero ui^intiduo miBia ducentifepluagin»nbsp;tatres» Similiter er iumenta Leuitarumnonpluranecnbsp;pauciora erant quim primogenita iumentorem, fccun»nbsp;dum traditioiKS tudaicos, hoc loco non irrationabiliternbsp;credendas,totiuf ifraëlis mirabili prouidentia dei er di»nbsp;fpenfatione flupenda numerum utriufque modérante, utnbsp;tunc uideret popului dominumßc uolui/fe,qui efl natu»nbsp;rarum author, à quo pendet generatia tambefliaruHinbsp;quàm hominum, quo minui fideles dubitent omnia fuanbsp;geri prouidentia dei,etiamfcetusanimaliitm eSquot; eOrwMnbsp;multipticationem,utetiamhacratione deo cura fit denbsp;bobuifWulto magis de humanis corporibm, maxime er»nbsp;go de animabttsfideltumfln tsternum uiduris zT immornbsp;talibui, Oeinde qulm fideliter dominut curat opes fuo»nbsp;rum,p iUifuis pareant mandatis.cr qutc domino debentnbsp;decimas,primitias,eleemofynas, cr proximorum obß»nbsp;quia non detreélent. Non ergo quarendum unde tot mtnbsp;bis inßrtunia oceurrant,in pecoribtu,fiuâibus,imô crnbsp;fiBj^fß fine timoré dei, crabfq; obedientia mandata»nbsp; rumeiusuiuamus.
Sc columns acbafes earum, 44 ^tocunu^eftdominus adMofen.diccsi D 5
-ocr page 344-|
NVHERI Tolk Leuitas pro primogenitis fïlioruin lfraëi,dC pecora Leuitarum pro pecoribusnbsp;corumt erunt^ Leuitæ mei:ego fum dogt;nbsp;minus* Doimnut pbi appropriai ac uindicat Leuitdipro pri tnogeiiitii totim ifraëlis, hI fibi fumma diligentia ac de^nbsp;Mtioiie lèruiant, ex deo lotipendeant, 'm mundo nihilnbsp;poßideant, fed profeçr filifs de populi oblationibus donbsp;minoconfecrandis fufltnlentur poe egejlute.-proulro»nbsp;rum^ fideexercitandaacobedientia, quum hi Leuiltenbsp;domino ipfo curiepopulin obfequendo dominonbsp;ex fide in deum proficit.
Soppittio Qgirt autem numerut primogenitoru de tfraële ex» ' cedebat ntimeru Leuitarum, ut patet,in ducentis feptuinbsp;gfittatribui, ideo redimi iubentur refidui primogenitoenbsp;»W pnguli quinq; ficlis fanâuarq,Eiui itaq; redemptionbsp;nis fumma erat, mille trecentorum fexagintaquinque fi»nbsp;cIorttw.Hic uero notandttm,pritnogenitos folos dei euhnbsp;toref eligi,non quidem iuxa cartumfidjpiritunbsp;nbsp;nbsp;prh uilegio/apientia çr fidei, non enmiLeiàprimogenitUi eratffed tertiogenitm, fîcut nec I/aac uel lacob, ut nonnbsp;nifi deuotio mentif cr eleüio dei uere pios eligat ae effinbsp;ciatt Kedimuntur autem primogenitorwm oblatione œnbsp;teri fideles, quia imperfiëiiores ZT impifinhoemundonbsp;fubfifiere non poffent,nifipiorum gratia caufatole»nbsp;rarentur.Et qui cultui dei mferuiuntfacra difcendoatq^nbsp;docendo,iuxta Apofiolum cr Chri(liexeinpliim,nutrhnbsp;endi fimt ah ecclefia,de communibus impenfis cr dechnbsp;inis,quiim relique legales oblationes ce flare debuerint^nbsp;ob auarorMH nequitiam cr intprobasfitÜioaesXeremonbsp;tùalisdeniq; ifie dei cultus diutiui duraturus diligenternbsp;defcribitur,cr ordo minifirorum transfirendusadpoquot;nbsp;fieros.’ideo ordinaturfiudiofe quid,quis,qudndo,crquonbsp;Wûdo oflèrattQjinm optandwm nobis foret ,cr loti ec^nbsp;elefie, ut mores ac fiudiaprimitiue ecclefie Chriflianenbsp;adnoata, fitiflent à patribus, ut nunc Hebreorum facrinbsp;ritus leguntur tam aperte cr fideliter adnotati, tantumnbsp;ChtMtanw fidelibusrideantur,Sedobmifiiohuiusftudifnbsp;dttefiatur libertati Chrifhanorum, ut nullis ceremonifsnbsp;onerandifiierimus,lege diuinifliritus,ttectraditionibusnbsp;hamm opprâhendi,qui in fliritunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cokre edodi 4 |
^ICAPVT tlIU -60 Ocutus^ eft dominus 3lt;* 2. BEMIDBAR» ¦ ebr^ CT dpofiolts,m toto mundo cr liberi tia. infilici audacia pontificuntredaëlinbsp;quàmMofaicasceremonias, cr loges hotninu^n tnbsp;multo minus firre potuimut,quàm ludei fuss*nbsp;rem ut non debuitprifeus ille carnalis eultufpy.,^nbsp;UMwere, CT fuperfiitioforum epifeoporumnbsp;liutn décréta liquet non profiifle ecclefie Pnbsp;mum nocuiffè : hic nunc nobis fatagendum,nbsp;fecundum purum uerbum dei eccleflenbsp;reuocetur libertas confeientiarum, quam /“gt;bi^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. gelium (T fantlorum apoflolorum diuina do^m^ firipferunt, __________ A P V T tlIU - 60 Ocutus^eftdominusadn^ Toile fummam filioru”’ ath de medio Leuitarumnbsp;mos Si familias (bas Familia Caathitarum diuifa efi mandats çil duos partes, quorum un a fiât Aaronitarum,nbsp;mero,fedfacerdotio celebrior, cr dignitotinbsp;ta à dominOjUt filij fui cr pofteri folifacerdsti^rnbsp;renlur,amp; ingrederentur tabernacul(vm,qui a.nbsp;cipiuntur,ut foli inuoluant uafa domini facrofgt;^^^’/j^nbsp;adhibitis ueâibus tradant baiulandareliqul^f^“^nbsp;runt omnes alq Caathite, non de Amran nafi » ‘1'*^nbsp;trat grandis multitudo,ut hiepatet, quinbsp;exceteris Leuitarum omnium fimilîjsnbsp;feparari,ut folis ipfis mandetur fùndionbsp;mini/îrandi in tabernaculOfadordina.tionon’l'^X^ . 'nbsp;tum de fiirpe Aaronis. Denique decernitur JK tMmjiranai vn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i piir turn de fiirpe Aaronis. Denique decernitur mum tempus,ut ante tricefimum annum aetatür quinquagefimum non fe ingérant officio tabernAculi, Hic eft cultus filiorum Caathf^'Pquot;'^ j naculum foederis Si fandum Subindicatur Caafhitis iUis mini/krium dum, cr opus portandi in humeris, id autemnbsp;aggrediendum ab illis, per fingula defcribitK''’^iiftnbsp;ut ipforum nullus manibus contingatnbsp;fed nec uideat nudum quicqium,fcd à facerdot‘nbsp;nbsp;nbsp;jgiil mum inuoluta congefbtq; opportune, cTfidgl fufficienter apat!i,€tiam uedibus appofitif) fp/nbsp;leuent in humeros, cr quo iußi fiiefmtnbsp;ingredientur Aaron Si fininbsp;mouendafuntcaftra, Si déponent uenbsp;pendet ante fires ) inuoluent^ eo arm lnbsp;monii, si quando cafira filiorum ifraëlad fublationem columnte mouenda erantnbsp;in folitudinem,primo omnium Aaronit^nbsp;tra tabernaculum interius uelamen,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P''f, fandorum àfando,cr prohibent arcif^fl^ ^niiit^^' |
, N V M E R I
operie'bant itlico areant y diam ipß illam uidere non cona.»nbsp;bimnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;àcolumnis uelo, proximam arcaia
6 '*°^‘'^gt;'cnteodemueloinprimiSt
uelaminehyacinthi-’ «xtêdcnt^ defuper pallium Are ^’^**^^^*’'“’^gt;^i’’ducentueétes.
°htedam,rurßtm alt er o tegu» lt;^°tfidum er at ex pellibus taxa»nbsp;Qunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Itideos, uel hyanthinis ßecuiidum Gra»
‘^''‘P^^‘^‘*^^batur tertiu opertorium paBqhya Vurite^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;arcie, er fic aptata, concinnata
congeßu arca,addebant ue ^(tnenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;portaretur in humeriSfCa ratione,
‘’‘«th» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nelaminA permitterétur. Et hoe
htiÿ '****^ nbsp;nbsp;nbsp;Caathitarum,omniutn pretiofius atc^
''W ^pofitionis inuoïuêt hya ponent cum ea thuribulanbsp;amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;crateras ad liba fun
ç^Pâties femper in ea eruntï coccincum,nbsp;'^d ’lari.2^*^^“’’^operient uelamento hyanthi-JPelIiumfamp;inducentueâes.
'*gt;’1°’tui erat aureie inenßc,fimut cam duodc' tibt^‘quot;‘‘°‘'^propofitionis,eruafis atijs ad eam pertinennbsp;inuoluebantur ab Aaronitis pallio hyanbsp;prseterea et alio opertorio de pf Înbsp;«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dppofitK uedibus ad geßandum
g '’^CdatbifcdrtHM*
Pftiç palliumhyacinthinum quo o-Pib^^/^ndelabrum cumlucernis Si forci-oiej ’^gt;8 8lt; emundoriis Sc cundis uafis K hafj^’^^adconcinnandas lucernas neceftaa
3iithf‘’P'f omnia ponent operimentum hy-^‘’’,^mmpellium,amp;inducent palunit
Ml,'''''“'’’ ^''at aurei candelabri onus,inuolutum er tl pariter omnibus ad euntnbsp;I ’ï’f’licnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;defuper peüe taxeonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uedibus
[^^^‘‘iportandamt
^*’th ƒ ^'ï^re aureum inuoluent hya-I ’ieftimento, Si extendent defuper ipK *^tum hyanthinarum pellium, indunbsp;^‘‘««eäes.
thymiamatis tertio loco confißens in *'**'tfonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ercdndcldbro quarto inuolueba»
b ’’'’’‘UV^y^dnthino,defuper contedo pellibus tn adhibitis ad geßandunhnbsp;®*'ioin'’'®wafaquibus miniftratur in fanflunbsp;dent(j!?^“«othyacinthino pallio, 8lt; extentnbsp;S ï’^lliii operimentum hyanthinarum
omnium pariter uaforum reli» ^‘’quot;‘^^‘‘bernaculiimquie fimul pannohyacin»nbsp;isMoluta,uedibus adhibitis pornbsp;^‘fdebantur.
gt;4
¦y
B Ë MID ß À R. lée
Sed 8t altare mundabunt cinere, amp; inuof uentillud purpurco iieftimento;
ponét^cumeootnniauafa quibusinmi nifterio eius atuntur, id eft ignium rcceptac«nbsp;la, fufcinulas actridentcs (uitcinos) ôt batilîa*nbsp;Cundauafaaltaris operienifimul udamincnbsp;hyanthinarumpeliium,SC inducent ucctes*
Poß inuolutionem eorum quic mira tabernaculum ex tdbant peruenitur ad atrium, ubi principale erat altarenbsp;lt;eiieam holocaußorum ac maim, guod iam transßreaanbsp;dum priinuizcineribuipurgabaiKfacerdotes Aaronit^,nbsp;er pamtis inuoluebaiit purpureii, fuperpoßtis mßtpernbsp;omnibm uaps ad iüud pertinentibuffdeinde peUes quo^nbsp;taxeai adhibebant er Ue£ics^
Quuni^ inuolucrint Aaron St filii eins famSuarium omnia uafa eius in commo-cionccaftrorum, tunc intrabunt filq Caathnbsp;«t portent inuoluta: 8C non tangent uafa fannbsp;lt;äuarjj,nc moriätur. Ifta funt onera filiorumnbsp;Caath in tabernaculo feederis,
officium inuolucndi hæc omnia Aaronitarum erat adaptantiii ea ad trenslationem, catenas ut Caathitic clt;e-teri nihil agerc ßnerentur, quam batulare onera : fub^nbsp;mortis peena nihil contmgere licebatlegedomini, lata ,nbsp;in temerarios contreildtores facrorum^t^ondijplicetal ccrdoiibuanbsp;legoriade non trailandisfacris ueteris teflamenti,necin «ntumtra*nbsp;tuendis myßerijs arcanorum dei, niff à facerdotibta, finbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
amenfacerdotes inteUigamui ex Epiflolis Petri er Pau* It eos, quißgt;iritus ßandi unilioneimbuti,conßecratum mnbsp;fe geflant templumdomini: Tales enim digni habentwnbsp;myfleriadiuina mteBigere, Etutprifca ilhe ceremonnenbsp;concedantur figuriefitiffe noui teßamenti,non tarnennbsp;concedemui proptereain nouo populo ,ffgt;irituali eccle»nbsp;fia, 0- uerotemplo,poß fcijfum uel(im,er incineratantnbsp;tarn tabernaculum qudin templtvm cum fuo facerdotio,nbsp;nouas mßitui oportere ceremonias, aqult;e benedi(l«e ernbsp;ignis, uexiHofum, imaginum, miffie, multipliées crucis «o“**nbsp;figridtiones geßus ,civm ßacerdotalibus erLeuiticisnbsp;tießtbus,er arcarum facrarum er ciereorum circulât ionbsp;nibus,Hlt;ec enim omnia apofloli tjéfiieriintjfandi patresnbsp;olim in primitiua eeclefia abhorruerunt: pofleriores ueanbsp;ro indodiores eSquot; irreligiofiores epifcopi er tnonachinbsp;huiußnodi nimium multa introduxerunt in facrofandainnbsp;ecclefiam,fineauthoritatefcriptur(e, contra Chrifli ernbsp;apoßolorum dodrinam,ludaicas partim ceremonias relt;*nbsp;nouatasimpietransßrentes adnoßra,adijcientes innuanbsp;meras traditiones humanas,ut patet in Romano orditio.»nbsp;ri9,quod nominant, er multo pluresinpontificalibusnbsp;fuis.Vt decuplo onerofior fiterit obferuatio earum,quànnbsp;olim fiterit h£c in Leuitico er t^umerorum ceremonias»nbsp;rum ittflittttio,De quibus Angußinus ad lanuarium con» AugnM-queritur fyncere,quamtamenpoß Auguflinitempora quot;llaAunZ*nbsp;Gregorius addiderit non pauca, er ßtcceffu temporumnbsp;femper auda ßierunt, ußq^ ad nimiam oppreßionem tantnbsp;clericorum quàm laicorum^ Nee fuffècit illis lud£oruinnbsp;ritus,nifiquiequid apud gentiles facrilegos, idololatras^nbsp;drcbifilt;tmines\iiitienerMit, otnnia in noflram
D 4
-ocr page 346-Monîchogt; rum cert,nbsp;womit.
NVMERI.
bjjent ecckßäittfCr eccleßafticM inde eonjiteludittet, 'lo etwnj confcientiiis onerâtes pior(i/m,ß quid uel minimumnbsp;obmißßent. Interim tarnen omnia uenditare cœperuntnbsp;iamdudum pro myßerijs facrif, ZT magnis uoluminibiunbsp;expofuerunt, ijwlia funt Bekth esquot; gnod dicitur Ralioanbsp;tule diuinorum,quid quodlibet clericis iff loicis Pgniß*nbsp;care deberet, obmiffb interim fludio facrtefcripturte effnbsp;Uerbideipuraprlt;edicatione,populum ßmplicem effnbsp;ßlicem eantibiu çr geilibin,ueflibus eff crucibut laâaquot;nbsp;Ueruntmifere, cr impofuerin}t,tn iaâuram facra relianbsp;gionis in eccleßa, CT in fcandalum intolerabile omniumnbsp;gentium externarum, ludaorum cr Saracenorum^om»nbsp;nium^ uere piorumtqui hac omnia aduerfa facrif Uterisnbsp;inteUigentescrfidei in Cbriflumfßrre tarnen coadi funtnbsp;tyrannidem impiorwmeorum quihis impoßuris luxumnbsp;fuum, ßßum eff quaßam cum orbis totiiu iadura inßanbsp;mi promouerunt.H(ec per exceffum breuiter dicenda ßenbsp;runt,propter nouuia eccleßtemonachos quofdam.alioanbsp;qui non impios, quibus perßafum ßit omnes huiußnodinbsp;eeremonias inuerbis ergeflw ßrendas eße à nobis innbsp;1}umeris,uelatM tarnen er traditas nobis à magno ponti«nbsp;fice,at^ eius ßlijs nobis commendaîM,quArum rationemnbsp;non aßequamur. Ethiecquidem amplederemurßonte
|6
C gt;7nbsp;|8
«9
NAS so,
Alii nulla curiofitateuideant fanâuario priufquam inuoluatur, aWnnbsp;morientur,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft
interdicitur Caatbitis omnibus uideant uel tangant facrofanda iUa, fed tantuntnbsp;i« humeris.-infumnM enimreuerentia haberi uonbsp;erfacrofanda ualde totum iHum diuinumnbsp;populo,qui profuo genioßc duci merebatur:nbsp;emplum proßituutur Caathita, quibusßcnbsp;tredatione facrorum fub mortis interminatioi^'jitnbsp;minus iHiauderent fefequomodolibetingfi'f'^^*nbsp;fciplina neeeßario erat populos crLeuita innbsp;tinendi, quamdiu carnalis ifle cultus,carnalip^^p^nbsp;mittebatur, mox ceßatura, dum ßirituideipn^’^^nbsp;dora poßedißet,ut non aliter quàm innbsp;te dcum colere, apoßolica dodrina edodi ttob*nbsp;potuerint,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ *5
Toile fummam filiorum Gerfoti mos ac familias 8i cognationes fuas,
à triginta annis 6£ fupra, ufque ad jji quinquaginta. Numera omnes quinbsp;untur 8C miniftranc in tabernaculonbsp;Hoc eft officium miniftrandi SCnbsp;familiæGerfonitarum,
ut portent cortinas tabernaculi foederis operimentum, 8C fuper oinfl*’ “nbsp;men hianthinü,tentorium^ quodp^”nbsp;in introitu tabernaculi foederis, .fifnbsp;cortinas atrii SC uelum in introit**.?nbsp;atrii quod eft ante tabernacuIS, Omfl’’nbsp;ad altareptinent funiculos 8(. uafa mi***
amp; omnia neceflaria ad cultum,iub^^^ ron etfîliis eius operabuntur omnianbsp;fon pro officio fuo amp; oncre fuo,6Cnbsp;guli cui debeant oneri mancipari,nbsp;18 Hic eft cultus familiæGerfonitaru*’’nbsp;bernaculo foederis, erunt^ fub man**nbsp;marfilq Aaron facerdotis?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ¦
Fiiios quoq; Merari per familie® mos patrum fuorumrecenfebisnbsp;à trigintaannis amp;fupra,ufqut3d®^(,^(jnbsp;quinquaginta,omnes qui ingredit^^''^ie'nbsp;officium minifteriifui amp; cultum fn^“^nbsp;ftimonii.
Hfc funtonera eorum curanda di»amp; portabunt tabulas tabernaculi SC ueCnbsp;columnasacbafesearum,nbsp;columnas quoque atrii pernbsp;bafibus 8C paxillis SC funibus fuis»Gnbsp;fa 8C fuppelleâilé nominatim accip*^nbsp;portabunt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-«rU'^5
hoc eft officium familiæ minifterium in tabernaculo fcederiS-fub manu Ithamar filii Aaron
In prwrifci« numeratifcribuntur tctate,nunc uerô deliguntur tantum habile^ a
11
11
ßor4 poßedißet,ut non aliter quàm in /firitu te dcum colere, apoßolica dodrina edodi uol«^
wrna, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
^Locutus^ eft dns ad Mofen.dic^jj^
j
(ff religiofe,ßhttne magnum pontificem Chrißum no» 5,4 bis oßenderent bac inßituißef er ßHos fuos apoßolos etnbsp;apoßolorum difcipulos. id autem Augußinus dudum «e« 15nbsp;gauit^ effnos nihil certius feimus, quim talia pugn^re exnbsp;diametro contra dodrinam Chrifli domini, er omniumnbsp;apoßolorum eius,perniciem ßiße badenusuert ßdei etnbsp;pietatis,Clt;cterttm quod tabernaculum fandos ßgnißcet^nbsp;apoßoli candelabrum ßnt,prtedicatores uerbi menfaßntnbsp;propoßtionum, ara meenß orationesßgnißcet^ eff catenbsp;ra mtdta, non damnanda eße dogmata credoßed parumnbsp;eccleßa fiuduofuf uel etiam folida.’Cff quo bac tandemnbsp;tonos uiros perduxerint error urn,fatis er nimium patetnbsp;taliam commentaria legentibus.
fuper quos erit Ekazar filius Aaron faccr^ dotis, ad cuius curam pertinec oleum ad connbsp;cinnandas lucernas amp; compofitionis incen^nbsp;fum 8C facrifîcium quod Temper ofFertur t öCnbsp;oleum unâionis ; amp; quicquid ad cultum ta^nbsp;bernaculi pertinet,omnium^ uaforum quxnbsp;infanâuariofunt
Elcazar cumcateris Aaronitis ßrebat oleum facra undionis, er oleum pro concinnandis lucernisßußimennbsp;tumaromaticum cumpertinentibus adißa, indetioßrinbsp;acceperuntfUtchrißna foli epifeopi confecrarintjCtmulnbsp;tahuiufmodi deploranda magis quàm fcribenda.
Locutus^ eft Dominus ad Mofen 8C Aaron.dicens:
Nolite perderepopulum Caath de medio Leuifarum;
fed hoc facite eis,ut uiuant 8C non morian tur, fttetigetint fanâafanâorum. Aaron amp;nbsp;filii eius incrabunc, ipfi^ difponent operanbsp;fingulorum, ôC diuident quid portarequisnbsp;debeat.
^7
50
5’
33
agerent cr fupra, ßeut et
w nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prteficiuntur operibas gesandt fa
Î R *
Mofes 8C Anron 8C hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;per cogna»
à trip- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;patrum fuorum,
fupra,ufqj ad annu quin Î5nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9“* ingrediunturad mp
miflia feptingenti quin
’’'^’^^I'us populi Caath qui intrant numcrauitMo--58 ’’’JiJiÄÄnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fermoncm domini per ma
’”quot;'8 0^fup''’’“^'^3dquinqua^ omnes 9“^ ingrediuntur utnbsp;'llnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tabernaculo foederis,
Ijj ƒ'’fnti funt duo millia fexceti triginta, Gerfonitarum, quos nu-^5nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aaron iuxta uerbum
^5 funt et filii Merari per cognatio à Juntos patrum fuorum,nbsp;^»inq^'^'äannis SC fupra, ufque ad annumnbsp;qui ingrediunturnbsp;tabernaculi foederis*nbsp;hi ’^®iti funt tria millia ducenti,nbsp;‘^’’Umerus filiorum Merari,quos renbsp;4a ')oiiii'f’^’’^Mofes Sc Aiton iuxta imperiumnbsp;Q^'permanumMofi.
recéfîti funt de Leuitis, amp; quos Ptiit?^* fecit ad nomen Mofes Sc Aaron, 8Cnbsp;tgt;atrq Ifrael per cognationes, Si domosnbsp;^tfpf'^orum,
Rquot;'»! I'^taannis Si fupra, ufque ad annum M ’^'quot;wSefimum ingredientes ad minifte^nbsp;fii^^naculijSi onera portanda,
Riotj r'”'^ finml odo millia qaingenti odö-domini recenfuit eos Mo-^‘''’ipr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;officium,Si onera fua,
PoQ^eperat dominus Mofi* ^^nitisofficia adperpetuam reime»nbsp;Silinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘pforum numerut fupputaturab aate trb
’'quot;iporj “d qutnquagefimum annum, qux iUi ^°P‘*^°gt;‘^nltutq; inftituto tot annis duraturo^nbsp;debuerunt, Q«ie cr non mi»nbsp;SeiitjL^^^^'’‘^‘^''°^^fnnt,quàmGotthorumleges,nbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiftorum ceremonie uetufte:
I ''^«4'quot;^’^ewercndd fummoperefunt tanqudm,ut funt, 1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iR“’” ’’^8* oportebat populum do
I '‘’f'tii(|(^i*'’lP'efiitudo intraret, cr regnum Cbrijli ciwtt I ’[«o [anCiifiimo unico cr perpetuo orbi pr««
NASS 0. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l6l
poneretur credendwm, nbsp;nbsp;’at jpiritu uerui deut fpiritut
colendut fufciperetur ab cleâiSt Teflimoniu autem con^ fcientiie fu£ product feinichrifliant, gui Ouidium de F4nbsp;ßis admirari poffunt laudare^ cr ßmilia, hat autentnbsp;facrlt;e antiquitatâ ptcrat fcripturat ridere non metuimt^nbsp;¥uit Caathitariem numerut duo niiüia fept'mgentiqumonbsp;^Mgintu, Gerfonitarum autem duo miüia fexcenti trigianbsp;nt, MeraritarumtriamilliaducentL Qwor«)« omniumnbsp;fumnta tota afcendebat ad oäo miüia quótgenti oiioginnbsp;a. Ex quibui difcrimen cernitur palàm numeri uirorumnbsp;ßrtium cr ânbeüium intittacr minima tribu Leui,^inenbsp;(ùit numero uigintiduo miüia i» totum fupputatis imßnanbsp;tibui mafcuÜs ab lt;etate uniut menßs, ufo^ ad /eniu ac de»nbsp;crepitam lt;etatcm,Abeat paganictc cuiufcun^ religionisnbsp;admirator, cr uttim alicuius dear urn cuUam inueßigetnbsp;ex fecularibut Uteris, tanto miniflrorum numero glorianbsp;fum,Sed longe in maiorem nuinerum excreuerant cere»nbsp;moniarij iüi cultores in retigione Chrifiiana, quum tautnbsp;apofloli tjuàm prifci fanéiidoûores omnes in uniuerfuntnbsp;Chriflianos pios faccrdotali uigere dignitate docuerint,nbsp;cr fdcrißciwm iuge gratiartvm a(lionis,orationis deuo»nbsp;flt;e, CT operum uerlt;e pietatis cultum docuerint deo no» Chriftnsnbsp;n 1 ‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-r n i • «Hfis quot;O-
jtro placentem, unum autem pontt/icem no/trum Can* ß« pôttfcx flum exiftentem in ccelis apud patrem, altare, cr hofli»nbsp;am, lüud potiuiexhoc loco difcamut, facro fanila deinbsp;myßeria, cf prcedeflinationis diuinte opera admirandanbsp;nobis magis ejje ^uÀin difcutienda, uel ßtcietenus inlu»nbsp;enda,ciudlia inula funt in facris Uteris,pronumtiata ma^nbsp;gis quàm expoßta, credenda magis quàm curiofo cr uanbsp;no /piritu inquirenda.Deinde fecretorum dei pauci ßuntnbsp;confcij:non enimexpeditmagaritas proijci porcis,nenbsp;conculccntur.EjJ'equo^graduifidelium,uclatilt;etatum, cradus fljnbsp;fecundu/m quos uaria a domino officia di/penfantur, g- helium,nbsp;gratiarum dona, ut nemo alterum Jpernat,fed impendionbsp;annitatur ut fiinilioni ßbi a deo iniunóliefatisffciat,ciimnbsp;imploralione diuini auxilij. Leuitarum inßntes numeratinbsp;docent, inßituendos ad dei cultum, ab inßntiaimbuen»nbsp;dos facris moribus, uerbis, er Uteris, ut in timoré dei inbsp;teneris unguiculis exerceantur quo aptiores euadant^nbsp;atate integriores, er alios inflituendi artem difcant abnbsp;inßntia,
A P V T V, BOcutus^ eft dominus ad Mofen, Anbsp;dicens;
Praecipefiltjs IfracI uteiieiantde caftris omnem leprofum, amp;quifenbsp;mine fluit,pollutus^ eft fuper mortuo;
Caßra fui populiuoluit dominus, quantum fieri po« tuit,moleiiia rarere, mutuacharitate iucunda effe,munnbsp;da quoi^, cr falttbria,optimo ordiae infiituta, cr plt;tci»nbsp;fica omnia: ideo quicquid abominabile,contagiofum CTnbsp;impurum habebatur, excludi prfcipitur,ut eft leprofo»nbsp;rumfordidacontagio, cr immtmditia ex ftexufixtidenbsp;poüutorum cr morticinorum horror,
tam mafculum quàni foeminam eiicite de caftris, ne contaminent ea, cum habitaueronbsp;inter cos.
-ocr page 348-Lepra do. Aru««
NVMERI
Feceruntœ ita filiiIfrael,amp; eiecerunteos extra caftra, ficut locutus erat dominus Mo^nbsp;fi fie fecerunt filii Ifraet
St«c i«lt;w fiterù puemulier poUulum ^uippiam h(ta iens,excludi iubetur ex caßris,prodifciplinanecepariitnbsp;w tanto cætu hominum ,ubi periculopt efl contagio, crnbsp;ut cancer ferpens lepra uel puflula. Nobw hlt;ec pgnipca»nbsp;re pojpuit doôlrinam ^uamlibet ueram,plp{ tomen per»nbsp;mixtam norradonibus, tanquam moculofam lepram ca»nbsp;uendam diligenter: idipfum et de moribui iniquorum denbsp;clinandis, cr malafocietdte,fludere autem integriatifnbsp;ueritati^, «« tùa, ZT uerbis, ßdo er doilrinis probarinbsp;ecclep£.Seminißuu anteiligere poßttmm libidinops coginbsp;tAtionibtu luxu camalitvm depderiorum teßuontemfnbsp;Super mortuo poüutum, eum qui in iniquitate uitam fi»nbsp;nientibu^ conßrmari ßudet^
^Locutus^ eft dns ad Mofen.dicens:
Loquere ad filios Ifrael.* Vir fiue mutier cd fecerint ex omnibus peccatis quæ folent ho«nbsp;minibus accidere,amp; per negligentiam tranf»nbsp;grefti fuerint mandatum domini,atque deligt;nbsp;querit anima ipfa,
conütebuntur peccatum fuum quod com miferutjamp;reddentipfum ddidi caput, quinnbsp;tamque partem defuper ei in quem pecca*nbsp;uerint,
Publicie Iranfgreßiones publica funt ptxnitentia dilu endie,crpriuatiepriuoa,Sunt tarnenhicinteüigendanbsp;eapeccaa,quibus proximus in re ßmiliari damnum ànbsp;nobis accepit, quad pecunia reßituipoßit, quandoqui»nbsp;dem capitale, er in/tiper quina, capitalis iubetur reddi,nbsp;er infuper offèrri aria pro peccato ignorantitt fecun»nbsp;dum legem,
fin autem non fuerit qui recipiat, dabunt domino, amp; crit facerdotis,excepto ariere quinbsp;offcrturproexpiatione.ut fit placabilisho-ftia.
lüud quod reRituitur facerdotit eße ordinatur,pnon fuperpt is cui damnu efl illatum,uel eiufdem proximus,nbsp;uel bicres legitimus, ne impunitum maneat quod pecca»nbsp;tum efl, Nec tarnen illa reflitutio facrificium eße ßatui»nbsp;tur,fed facerdoti aßignatur,pro fuo proprio ufu z^fubnbsp;puntia. Caput autem deliäi intelligitur capitale eiusfamnbsp;m£qult;e perpeccatum ablabieß,ut non pt aliuddeli»nbsp;äum, quam ea res quit per deliäum ablata eß,
Omnes quoq; primitiae quas ofTerunt fUq Ifrael,ad facerdotem pertinent:
amp; quiequid in fanäuarium oftertur à fingt; gulis, amp; traditur manibus facerdotis, ipfigt;nbsp;useriL
Primiti« fa nbsp;nbsp;nbsp;Socerdotum ußbus cedebant omnes oblationes primi
iniotam. tiarufn^ex quibus modica particulaincendebatur coram domino, reliqua portiolegalisfacerdotum erat.Simili»nbsp;ter facrificia pro peccatis poputi et principis oblata,pronbsp;maxima fui parte cedebant facerdotum uiâui, prater penbsp;Hufculum,adipem,cr catera modicd,qua incendeban»nbsp;tw.NoJlronwn omnium bonorum operumprimitiie,inci
NASSO. perefcilicet ueîle conari, domini [ufil amp;nbsp;cerdoti noßro er unico accepta refirusitur,nbsp;quorum omnis fußieientia exdeoefl,quif^^‘‘^^^^^nbsp;quidem exnobis boni aliquidpoßumus, Eiiugf''^nbsp;quiequid iUt oßertur in ecclepa (antlorumtnbsp;Locutus^ eft dns ad Mofcn.dkcflJ’nbsp;Loquere ad filios Ifrael, 8C dicesnbsp;Vir cuius uxor errauerit, maritum^eoö
,rilllS dormierit cum altcro uiro, amp; hoc ß*’nbsp;deprehendere non quiuerit, fed latet ’nbsp;nbsp;.
rium, amp; teftibus argui non poteft, lt;1“*^ eft inuenta in ftupro:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.lt; J [
Lex tota Zelotypiie, terror uideturßi^p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''
«4 uxorum,prtaßis pro tempore, loco,Cf ceßaria, utmorigera eßent maritis,nbsp;pdeles, er ab omni mala fußitione immuiteSf^'^^f!,nbsp;timentes maritos, domi fedentes, prolis curant?^jj#nbsp;quam ef religiofe imßttuere uolebat lex abnbsp;ipfum profequinonpoßiiHt,ntperipf£^lt;*‘’^^‘ Wnbsp;educatapnt, er matura conuerfationenbsp;les erant Hebraorum uxores, teße fcripturaJ^^'^l ßnbsp;morneeeßariuseß iis, dum non pruntnbsp;ßn.Hac dura lege docentur abhorrere abonitiinbsp;tia maritoriim.Exemplo adhiberi mandanturnbsp;imtnorigeriefæmina,ut dum publice emend‘i'’^fquot;‘’^ 'nbsp;t£ pbi caueant, Sicut er libellus repudijnbsp;pertinatiam,non folum ludteorum,fednbsp;lemfœminarum coëreendam : neeeßaria eflnbsp;publica, honeßasqualibet er obedientiacunt^'l^/inbsp;tmiliebrisfexus, tiec peile iredendam fuß‘‘‘‘’y((iiii^nbsp;diligenter ueritas indaganda. Vtilis doceturnbsp;tiis, ermaritorum autboritas légitima inp‘tS'^^''''nbsp;lege diuina comprobatur,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ gt;,1(1'
Si fpiritus zelotypiæ concitauet**: contra uxorem fuam, quæ uelpollß^^nbsp;falfafufpitioneappetitur,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;w/
No„ idfo commendatur zelusmariti, iniquitasfußitionisfiiuolie, er permittitufnbsp;diri non poteß, maxime ob uafritiemflt;xf»‘''jjislii^nbsp;cautius delmquereconfueuerunhernbsp;ri, ut non femper etiam uera crimina huiufn“’‘’'Mi'’nbsp;idoneis traduci poßmt, interim tarnen uioA'^^ gt;nbsp;maritumenecat.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wi r
adducet cam maritus ad faccrdot^'^’^Dili feret oblationcm pro illa decimalnbsp;tifarinae hordcaccæ,non fundetnbsp;oleum, nec imponct thus, quianbsp;zelotypiae eft, 8C oblatio inueftig^’’®nbsp;fium.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ff/ittr i
Dominopracipiente hanc lcgem,amp;j gnum innocentia uel deü{ii,cui eraßißtrePy^juflt^^nbsp;poteß mentiri, commoda bac lex eß Cfnbsp;rint interim qui ßmilia tentant ßne lege domt'‘nbsp;tnißis,de candente ßrro, de calidißimonbsp;tione circa homicidia, qua idßiritus iwpo^f^nbsp;tant,ubiteßimoniutnillisfußragelurdiuiti^
II
11
gt;5
gt;4
’y
B
9
10
K»
défais iuflttqs,ueltentaliones domini.Farinam iubet of»nbsp;'iîtt ijnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uilior ßt triticea,quia facrificiunt
ingratum, non ex deuotione malo,ßne gratia o’indul»nbsp;'’’’•onio '”'*^**° lt;^ogt;'e,qui intercedere debuerat in manbsp;‘f^hdtera fieret, uel iUe incertum manbsp;moliretur,z^ quafi opta»nbsp;i( ^f'iiiegr^^^^‘l^occafionem utfeparareturabuxo»nbsp;Q~'^fi(itimßtßnethure,oleo,ßmilat
(J «am facerdos, amp; ftatuet co^
’•æ pauimento tabernacu minet in aquam.
amp; terretur mulier,dum flutuitur coram 'quot;‘1’^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;popalOfatifs in ex
crfidelitatis. Aqua fanîla dicitur,un» abluebont in atrio. Vas fiâile, nonnbsp;'’'\ß‘”‘S^fteum, ad ßgnificandum negotij totiutnbsp;S;7'««,/îue uere adulterium commififfètffiue mtnbsp;lt;^‘‘gt;'^bat tradatioiUa,nbsp;’''^i2?‘’’'’’’°’'’'d’tliî,PdHxitlt«n terrlt;e uelpuluerisnbsp;augendam horrorem poculi,nbsp;nmlierin confpeâudogt;nbsp;S!,5 J'poperiet caput eius, amp; ponet fupernbsp;•’tiou® ‘mus iacrificium rccordationis,SC obnbsp;’lt;»13^1’’’ Xelotypif :ipfe autem tenebit aquasnbsp;“‘ïaSjin quibus cumexecrationema^
quot;‘^ßimumhabebatur mulieris caput detegi, S'*« 2“'”^'’?“’'’’ ZT vn conffietiu tabernaculi, utnbsp;P^Ies horrerent magis ab adulterio, dominonbsp;coutil fierù Omnino etenim qu£ non uirsnbsp;peccare,faltcin firmidine paenie funtnbsp;^«19. ‘°^‘lgt;endlt;e,Sacrificium recordatiotiis crzelinbsp;effe debebat cr memoriale clt;ete»nbsp;w Ht»îiq[; nihil pofl hac ßinile admitterenbsp;diffgt;liceatzelui zsquot; inuidia coniugum,nbsp;eir^ ad ardißimam amicitiam coniunxif 14nbsp;gt;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;una:propter quod amoris uiit
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiotftntfZT adhère
amarißimtedicuntur, quia ad gt; '''«fûtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fCr etiam innocentimole»
S' mtolerabilis efl huiufmodi confitfio co ƒ f’Efr4*‘^*««*'otione$ ilhe erant orationes praferi»nbsp;cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;or abat deum pro conßfion: eius
‘^prodeclarationeinnocentia, fi inno» ob fl)?'”nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gfaui,quia occafionem
igt;’fitaffet maritum alia aliqua i««
Iqeam.Si dicettSi non dormiuit .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non polluta es defer*
nocebunt aquæiftæ »naledida congclTiînbsp;decUnafti à uiro tuo, aicp poilu*
Il
'N A s s 0. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;164
ta es,8f concubuifti cum altéra uîro*
Non (ùit tentafiodei,quitm ipfè 'mßituerit propria le ge defuperlaa^ Effet autem facrilega tentatio,p abfyuenbsp;deiuerbotentaretur huiufmodi negotium. Chrifluido^nbsp;cuit ob folamßrnicationem dari repudif libellnm,et chanbsp;ritatemdoeuit, çr in bono malum u'mci, indulgentiamnbsp;ßcilelargiri, crreconciliari offrnps,mutuumcondona,nbsp;re deliâa, ff feruiatemendationi, 0- public£ charitati,nbsp;cr non obfit potius toti eccleffeitunc enim difcipliM eenbsp;cle/iaflicaopitsefl.
T uncadiurabit facerdos mulierem adiura tione tnalediâionis,S£ fie dieet mulieri,det tenbsp;dominus in maledidionê,exemplum^eun^nbsp;âorum in populo fuo,putrefcere facial fe^nbsp;niurtuum,de tumens uterus tuus difrum*nbsp;patur*
Il Ingrediantur aquae malediâæ in uentretn tuum, 8(. utero tumefeente décidât femur*Etnbsp;ôi refpondebit mulier: Amen amen*
Malediôlionem darifefl/icejje publice malcdiélam, 1 ut horrorißt omnibus, et imßbulam uertatur malediÜio *nbsp;nif,dicaturffj paffim:Si hoc egi uel aliud,oro mihi contâtnbsp;gat ut îtli mulieri, uel illi,Vt caterie difeant mulieres ueanbsp;reri ffbi,zr cauereabadulterio ueloffènfamaritorum»nbsp;Pulreffcere ßmur çr uentretn inflari iuRa pœnæ uiden^nbsp;tur eius,qua abufa efl fuo corpore contra phof crfidemnbsp;promiffTamfOc publican honeflatem.Marito enmfuppanbsp;nere conata eüfcetum alienum cr fuppoßtttium,ad counbsp;ftißonem perpetuam,ac grauamen turpißimum,nbsp;. ScribetcçfacerdosinlibeUoiftamalediäa,nbsp;8C delebit ea aquis amarüTimis, in quas male«nbsp;didacongcflït,
DMM ddmodtt»» neeeßitoi imprecandi/tbi tanta ma» laß ream confeientiant crimen redarguat. Et tiibilo mi^nbsp;nui durum efl aflare tribunali luflitiiC diuine, coramnbsp;populo ßc traduci.Sed una turbatur,ut multif priecaueanbsp;tur,ut difeant amare maritos,cr ab offenßone eorum 01nbsp;Hcrbo, ßäo, ßgnis, fuffiitsonibus cauere multa dili«nbsp;gentia,
SC mulieri dabit bibere aquasamaras,in quas malediâaeongeiTit, SC ingredientur innbsp;earn iftæ aquæ malediâæ ad amaricandum.
Non fujficiebant uerba,fed ßgnis quo^ uelutifacra« mentalibus perficitur inquißtio,ut rudi populo ceremo»nbsp;nqs âiculcetur myflerium fldeimatrimonialis, cr reue»nbsp;rentia maritorum uxoribui,ira domini contra adulternbsp;CT difeordes coniuges,contra legem dei naturie.
Et tollet facerdos de manu eius facrifîcium zelotypiæ, de eleuabit illud coram domino^nbsp;imponet^ illud fuper altarcî
itaduntaxat utpriuspugillüfacrifîcti tok iat de eo quod offertur, dC incendat fuper altanbsp;re,amp; fie potum det mulieri aquas*
Sacrificium offèrebatur pro peccato antehauüuin aquarum, more legis, portione légitima domino priutnbsp;àfacerdote oblata ey- incenfa,pugiüofcilicetßriniehornbsp;dcacete thurc cr oleo. (^uibut perfiilis,aquaa rm«
â.6
N VMERÏ
lediäionis bibere cogitur coramdomino,facerdoteiUi tradente,
^7 nbsp;nbsp;Q“2s cum bibcrit,fi pollua cft,amp; contem
ptouiroadukertj rea, pertranfibunt eamagt; qux maledidionis,amp; inflatouentre compu^nbsp;trefeet uentereius öC cadet femur eius, erit^nbsp;mulier in malediäionem, SC in exemplumnbsp;omni populo*
Mitrimo- nbsp;nbsp;nbsp;tudicium domini exercetur apud pdeles ad ipßoritm
nij fanäitij difcant conßeruare religionemfanili matrimo nij, quod apud iudiéós femper habitum ßdt in 'tnpgni honbsp;nore, zr rarum inipfa gente intienfum pit adulterium,nbsp;et non pnegrauibus uindiilis femper à domino punitum,nbsp;utpatet deDauidot Contempto uiro, additur,uel tranfrnbsp;grediendo tranfgrepà,quod leuiitsuideri poteß,nulla e»nbsp;nim rattoneadmittendum adulteriam in deßieäum ma^nbsp;riti qudlemcun^, Malediäio mulier habebitur,quia abnbsp;omnibus odietur CTcontemptui exponeturobtüam 'tn»nbsp;iuriam, er impudicitue ac perfidiie rea notabitur,pbi etnbsp;' poßeris omnibus ad exemplum.
2lS Quod fi polluta no fuerit mulier fed mun da^erit innoxia,amp; faciet liberos*
VW uerö per miraculum dei, aqua ei nihil nocuerit, declarabitur eius innocentia,qu6 ad adulteri(vm,uerun»nbsp;tarnen non omninopne culpa cenfebitur, qult;epgnis,U€rnbsp;bis,uel opere concitauit maritum, quem ut feuerius ani»nbsp;nal,demereri ofpcqs er bénéfices diligentius debueratt.
N A s s o.
Ocutus^ eft Dominus ad fen,dicensî
Loqueread filios Ifrad, Sl di' ces ad eos t Vir fiuemuliercun’*
Xwhoritu ß MthoritiK mariti mittueitdanon erat, ad aliarumfce“ «Mtiti,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- —
minarum leuitatem folicitandam,p uir ille,ob plfam ca* lumniam uxori inufiam, legepuniretur talionis,uel alia»nbsp;Nouit fapientiaconditoris quid creaturispropt,iudexnbsp;ipfe aderit omnibus,fuo temporereteget cordium fecre^nbsp;ta,cr iudicabit aqualiler olim uiris ac mulieribus.In hocnbsp;mwndo pro totius gentis ßdute nonnunquam patiunturnbsp;infontes,er capiterei abfoluuntur apudhomines,fuo iunbsp;dicio tandem feueriter pleüendi à domino.
Ifta eft lex zclotypiæ.Si declinauerit mulü er à uiro fuo,8C fi polluta fuerit,
3®
maritus^ zelotypipfpiritu conciatus.ad duxerit earn in confpeäum domini ,amp;feceanbsp;rit ei facerdos iuxta omnia qux feripta funt,nbsp;5'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;maritus abfq; culpa ent,äC illa recipiet inu
quitatem fuam*
Epilogus eß prlt;ediélorum,quo tarn diligenter adferi^i ptopgnißcatur hlt;ec lex popta admagnum propäumnbsp;reipublicte, p feruetur:quam er leuiter negligi nolit,fednbsp;efpe populo optime notam, ut pax feruetur er tranquiüinbsp;tM 'mter coniuges, qua non eß maior in hoc mundo plhnbsp;citM,etiam p mula paß'im uit£ incommoda illi fkutui connbsp;tinuo 'mcidant, qute duplo ajßigunt animorum exulceranbsp;tione irretitos. Petulantia autem mulierum p dißimulata,nbsp;fuerit, er pne difciplina coëreente fuperbum natura aninbsp;mal phipermißum, multa incommoda fubfequëtur,ldqinbsp;merito, quia domini dei er patris noßri mandata ßoccinbsp;pendunturf er rationi noßrlt;e noßro malo relinquimur»nbsp;ÇC AP VT VI»
,Wgt;^ ¦ .. ..—I ucs d« eus i V 11 IIU*. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ J
cerint uotutn ut fanctifiectur, QL fe domino confecrarc,
si tjuif pro more omnium gentium, uidetur ex hoc loco, ifraëlitarum celebrent aliilii^^nbsp;tinentiam,zy flriäiorif uitlt;e ac difciplinie inßitul“^nbsp;uere uoluijfet ad tempta aUquod,talis uocabaWnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;
iiNapr j religioßtt uel continens,ßgt;ecM^‘ ' (£ matwitate,crrerum mundanarumnbsp;perantia nobitis,c£teris nimirum tw exempl«^ L(nbsp;uel obfapientiiediuinie,uel humane fludiuiri,^i‘^l”^‘'^jnbsp;tandt citterosg; inßruendi prlt;e reliquo uulgonbsp;domino confequutut, uel alia quacunq^nbsp;uel naturali propenponead reltgionem meitttt^^'^ntnbsp;tiam muliebrifexuiconuenire ualeret, utnbsp;tt4,tiolda zr Debborapiffe credunturtEiufgt;K'’'‘‘ ,ffnbsp;tum licite obibant, qui fronte illud ampleLltl’‘‘'‘‘nbsp;exercitiocorporis,aut repreßione libidinifjßey^i^nbsp;mimdani ey ineptiorii gaudq inter homints^ jfinbsp;rigori tlli,nan autem honeßatinbsp;nbsp;nbsp;fanäigt;»o'’''^gt;^''i,ß
ponipoterat conßituto tempore uelprlt;eßi»’tgt;^^'.^^ fe perpetuis ad hoc uotK minime adfirmgebant,l(‘'^^^nbsp;tum crquouß^ utilis pbi ea dipiplina deprebc”^^nbsp;uel adfludium legK,uel ad exerdtium corporifgt;P’'‘'riitnbsp;te,loco,crcafu,fano nimirum conplio,crß''^^^^,i/iinbsp;tiarum angußia poßhabenda, Propoptunbsp;apud gentej religiafum femper eß habitu,dotgt;i‘'quot;’^i jnbsp;deo ZT ßmäis'm lege patribuf non improbatuf”. jfilt;nbsp;ZT hodie impium non ePet,p rationabititer,d'*r.i'i,^nbsp;plinlt;e,modcrato ufu, pne fuperflitione ernbsp;liorum^ contemptu, ac arrogantia propr^ß»r’^^nbsp;fandis exercitip liberiat afuependis, pnenbsp;tK,ßne hypocrip, ZT conpientiarumnbsp;retur,ad ueram fandimoniam exercendaiii,0'‘‘nbsp;uerteiußitia liberiui ercopiopusnbsp;olim inßitutum piffe uidetur in initifs monafi^‘‘'^^^(ii^nbsp;pud Chrifiianoi, er- tentatum aliqMntot(iKP‘’^^.fi)*nbsp;tinudum legitur,cum ßne otio,multo laboreclt;^^rnbsp;mare ad uirtutis exercitia cceperant, er did”^nbsp;uacationi alternis ßudijs meumbebant, nuncnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;
colendo,ntmccorpori deferuiendo mtentb^'^^^Lt^' tem temporis,auaritia,otio,hypocrip,nbsp;dem libidine degeneratum eßr nuncnbsp;probatur ab omnibui, Paucis uerö 'meeßitnbsp;mandicoHapfa, er reßituendi ueramnbsp;nim medicinie inßar coßegiorumßatus 'mnbsp;publica, er ad bonum commune pueridebc^tb^^^jfutiinbsp;petuo durare queeuq^ proßßio à dominonbsp;ßed donee ad ecclepæ pugé proßcere alicuipnbsp;uidetur, no ad confeientiæ pernitiem, non‘gt;ß^^ii0C‘‘''nbsp;tum meliorum,nec contra beneplacitumnbsp;tis feruoi fuos ad hoc opus, nunc ad aliud- lUUnbsp;dem religiopus mßitueda eß, uelutinbsp;m lege domini perdipenda, moribm et dipgt;P‘*
^^*gt;011« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;comprimatfCiuoJ ....... k nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;NVHERI quot;iiftit* ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sd nonpc uni deuouendu et •ifccfr *- nbsp;nbsp;nbsp;^'’fl‘^i*to, «t ad aliud melius uel maius ac légitima caufa occurrente non pof 8 Moftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'f”^ponenda,fed liberto/S ‘‘'^oDiu J *¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^dipcationem ecclepit^et ff . 'f”gt;pedimento hominis.Hoc eß autem fe= '*''***^’’° ’ P ^^g^ Domini dipendlt;e, crnbsp;liiligeniiuiiwpl^ftdo,nbsp;’Mlnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pi^tlt;ttemaccommodot Hoc degeneritrenl in fuperpitioneia »loribus, hoc loco infiituitur crnbsp;Pgt;^lt;^ß‘»ilt;»^f,pdnbsp;Ö-i)| ^^''!(”*^‘‘Jp('nendu»tdocetur publiceßniendum,nbsp;J X ”*'111« conimutandum, ut publice cœptumperattnbsp;^'neknbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q*””* quod inebriate poteft,ab^ lia 0^°'^’’^* Acetutn ex uino, Si ex qualibet a^ lt;1^ *'''(1^°'”’'*'^“^^ recenies ficcas^ nonco^nbsp;foiîfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quibus ex uoto domino Pofeft qulcquid ex uinea uinum fieri L Heinis ufque ad foUicuIum.non co- inebriare potefl, plan irritare, cr pro» Jmentis eneruareueleuerterctnbsp;tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;initiändtis ptpnâispudijstdelica» ''”’*’'4^quot;^’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;negligat^in depderijs : J. 'i ¦• 'ium non mj trust tar (ic,j in'- vi«(/lt; tumiy ijwu J Mbnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;parpmoniatNon autein legimus a» çÿ ’’* temporis religions uinum prohibitllm^. Icparationis fuæ nouacu-Wetü nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ufqjad corn lt;5ijj . 'Jiem quo domino confecratunSan» 'Jitcrefcentecsfarie capitis eins*nbsp;ti!^f‘^flpemina,tus corporis cultus Nlt;j:j:dttfo permitnbsp;^1,J pilorum rafura pmpliciter indicatur, morenbsp;Sbf“’ ’^^ßmenta libidinis increfcant, maturités gt; corpus aliiJM fui parte protrahatur eritjhoc efl mundas, confians,pr»nbsp;S!) '’’Oi!ea''''’octnsfermone,uifu,auditu,opere,cautuscrnbsp;' 0 **’ confccrationis fuæ fupcr ingredictur,nbsp;uanitalibus eateniis p femper abflrahat,nbsp;gaudijs, neq; calamitatibus priuatis pannbsp;inflitutum difciplinte remittat, fednbsp;fepelire fuos mortuos^nbsp;fo quidem Si matris, 6ifragt;nbsp;contaminabitur, quianbsp;P( f’tio dei fui fuper caputeius eft,nbsp;'’%()ƒGT patres prohibetur,et exe^uijsnbsp;poUui, guo minus 4 fludio pie tanbsp;’”^ditandlt;e abflrahatur gud nihil cha»nbsp;^^bet domino dedicatus» Confecrationentnbsp;W capitefuo, efl pgnujn repgnationis cKtd* Io II 11 »5 «4 «y |
N A S S O. 16| ft»» corporalittm oßedere ex negleâu cafariei capitis^nbsp;cr incula coma uel barba, more gentis cr huius mun»nbsp;di,cr gu£ in mundo funt admiratorumt Omnibus diebus feparationis fuæ fanâus erit domino. Sanilum efle tempore toto feparationis, ePtotum fe abftinere à feculi huius uanitatibus,c^ cultu corporisnbsp;delicato rebus fanilis dedicatum effe, guod atiud piflenbsp;nonuideo guàm difeere legem domini cydoceretnoanbsp;otiu aliguod inert,neepiuohe occupationes cr nuUi uti»nbsp;les, fed pdelium hominu/m facra inflitutiotii fludere,hor»nbsp;turi ad meliora guos poflit uerbo cr exemplo timorentnbsp;dei oflendere, exhortationi cr precibus inftare deuotts*nbsp;Sin autê mottuus fuerit fubito quifpiamnbsp;coram eo, polluetur caputconfecrationis e^nbsp;iusquod radet ilico in eadem diepurgatio-nis fuæ,8irurfum feptima, in edauo autem die ofieret duos turtures, uel duos pullos columbæ facerdoti in introi«nbsp;tu tabernaculi tefiimonq: faciet^ facerdos unum pro peccatOjSiaU terum in holocauftum, Si deprecabitur pronbsp;co,quia peccauit fupermortuo:fandtifica-bit^ caput eius in dieillo, St contigerit eumprtuitu uel fubitanco de non perflje âo contaiiu mortui pollui,emudarc fe fludebit certis ce»nbsp;remonijs, guarum ratio non minim pignoretur^pro tentnbsp;porum cr morum immutatione.Videtur rafura duplex,nbsp;pgnipcare immunditiam contraHam in corpore ex connbsp;tadu, Sacripcium autem in omni purifications ncceffa»nbsp;rium erat fecundum legern^Pcccatum uero guomodo acnbsp;cipiatur fatis patet:nempc pro irregularitate, ermodicanbsp;negligentia,gui£ etiam muito obrepere potuit,et conta»nbsp;minare corpus fecundum legem, gua operabatur peccanbsp;turn- Sandificatio capitis, erat confecratio repetita,crnbsp;emundationis conteflatio,his enim obferuan{gs,crlapf(tnbsp;temporis, oftendebaturreflitutus priflinte puritati ac fannbsp;dimoniie l^tazarieorum. Siconfecrabit domino dies feparationis il Iius,offerens agnum anniculumpropecca-to ; ita tarnen ut dies priores irriti fiant, quo-niam polluta efi fanâificatio eius. 0[lfta eft lex cófccrationis,Cum dies quos ex uoto decreuerat, complebuntur î adducetnbsp;cum ad oftium tabernaculi feederis. Si offerctoblationceius domino, agnum anniculum immaculatum unum in holocaunbsp;ftum, Si ouem unam anniculam immacula-tam pro peccato.Si arietem unum immaculanbsp;turn hoftiam pacificam, caniftrum quoq; panum azymorum, qui confpcrfi fintoleo, Si lagana abfq; fermentonbsp;untfia oleo, facrificia quoq},ac libamina fin-gulorumt Confecrare domino tempus confecrationis uel fepa» rationis, eft domino commendareac dedicare, uel or are,nbsp;ut gratum dettf habeat uoti iUius inflitutum, ut^ prop» |
»7 Xrics utât «a. N VMERI B ciat domino deo 'm glanant, fîbijpft 'm uitit cr mo» rwmnan mtermittendant dijciplinamac fan^lmioniam:nbsp;non quad deßnat effe mtmdut cr fanHuf, fed ut ufu ac»nbsp;guißto, expeditiorßt in pijs aâibui tanta tempore fx«nbsp;ercitatui^^ec uerbis tantum proderat officium commennbsp;daffe y niß facrißcio publice idipfam teßatuf ^ijfet,nbsp;iuxta morem legis er gentis, tribus oblatis facrific^s,honbsp;locaußopro peccato,crfalutari,cum ceremonijs panuntnbsp;oblatoram er libaminum iuxt4 legem- quæ offeree faccrdoscoram domino, amp;fa eiet tarn pro peccato,quàm in holocauftum,nbsp;Iriiu» ftettnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Difeimus ubi^ ßilum legis diuina, Hic enim ad uer» bam Hebraus dicit:Etßciet peecatum fumn er holocait ßtim fuum, (^upd aliud non eß quam maäabit pecuSfUtnbsp;ßat er adhibeatur domino pro Nazarlt;eo,facrißcium dinbsp;gnum pro peccatorum expiatione per dei gratiam : ernbsp;«t aliud pecus offer at ad hotocaußum pro feipfo,offiicionbsp;autem non fuo fed facerdotis, Arietem uero immolabit hoftiam pacific cam domino, offerens fîmul caniftrum z'zy.fnbsp;morum, libamenta quæ ex more debetur,nbsp;Aries falutdris uiilima madabatur, cuius portio leginbsp;tima mcendebatur,cr aliafacerdotibuscedebat,maxienbsp;ma autem pars 'm facros epulas parabatur, er abfumebanbsp;tar 4 laicis tms,qui aderant faerißcanti uel mundato pronbsp;niorc.Non ßne panibus facristquid enh» carnes ßne pa*nbsp;ne ederenturfEt uinum quoq; libamen aderat,qult;e omnianbsp;rf facerdote offèrebantur, er m focras epulas exhibebannbsp;tur iuxta legis prafcriptimt. Tuncradetur Nazaræus ad oßium taber^ nacult feederis cæfarie cöfecrationis fuæ:tol«nbsp;let^ capilios eins, 8c ponet Tu per ignem, quinbsp;eft ftippofitus facrißcio pacißcorum, Kafura pilorum hic ßgnißcat ceßfationem inßituti, ad tfMptM affumpti, non rerum temporalium abdican^nbsp;damcuram,fediufle,religiofe^erfideliteradminißran»nbsp;dam,poßquam iam exerdtatuf haberetur 'm pietatisßiinbsp;dijs,ut nonßcile recidere ab innocenti conuerfatione 'mnbsp;facularibus negotqs timereturfUtßierat Abraam,lfaac,nbsp;Jacob,Dauid er ßmileSt 8i armum coäum arietis, tortam^ abfeg fermente unam de caniftro, 8C laganumnbsp;mum unü, amp; tradet in manus Nazarxi,poftnbsp;quamrafum fueritcaputeius* 1 o nbsp;nbsp;nbsp;Sufeepta^ rurfum ab eo eleuabitin congt; fpeäu domini,et fanäi6cata,facerdoti8 erßt, fîcut peâufculum quod feparari iufTum eft,nbsp;amp; femur: poft hæc poteft bibere Nazaræusnbsp;uinumgt; Ceremonie erant fecundum prefcriptum legis,ut fup poßtis manibus ßtcerdotis manui Nazarai tenentis oblanbsp;ta,ßc coram domino confecrarentur carnes,dzyma,planbsp;centa, er libamina^ Qjtibus omnibus peraâis legaliter,nbsp;qui antefiierat tJazlt;ireus,licite poßhac uirtît bibere poanbsp;terat per tempus confecrationis iUi 'mterdidum, non adnbsp;libidinem uel peccatum, fed morefanâorum,nefuperuanbsp;canea uideatur tranfaiia religio. D 18 19 |
11 11 N A S S O. Ifta eftlex Nazarpi, quum uoueritobl^ nem fuam domino tempore conftcr^nbsp;ruæ,excep(isbis quæinueneritmanunbsp;iuxta quod mente deuoucrat,itaf3ciet^ jnbsp;feâionem fanâificationis Prater prediâa ßquid Nazareus [ponte offert dam, uel plura uoluerit,licebit quidë,fednbsp;lex iufferat: non enim ffc ffjontanea pre fument Inbsp;facrißcijs domino offèrendis,ut débita obmitta^ 'nbsp;^Locutus^ eft dominus ad Mo*^**’ Loquere ad Aaron ÄfilijsciustSit'’ dicetis filijs Ifrael,6lt; diced s eis;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Forma prefcribitur facerdotibus reuelatiof“quot;’L Utaniur benedicendo uel optima que^ imprcc^nbsp;pulo dei. Ne quid aliud optetur ,quàm quodjdnbsp;ria deieruerepietatisaugmento:ßcut ernbsp;fiolos docet, quid à deo orandam ßt à uerenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.(ii^ cerdotum quidem eß ßlenniter populo tionisßrma, interim tarnen non prohibetur ptu^nbsp;dem ßatrem fiatri imprecari, tanquam opt'iHf^*’’^ *nbsp;in hoc mundo pij deßderare poffimt. Benedicat tibi dominus,amp; cuftodia^i^/ Oftendat dominus faciem fuä tibi,nbsp;fereaturtui. Conuertat dominus uultum fuun*^ amp;dcttibipaccm, Benedicere deum, eß donis /piritualiblU libus deum fideles profequi. Cißodire autemicß^^^f^i^nbsp;er peccatis precipue preferuare. Fadem plt;»'’'‘f jjniifnbsp;Chrißum dominum mediatorem ernbsp;mundum deßinare, uerbum dei mundonbsp;miß'mt beaedidionis femen,er faluiare deinbsp;fiare.Mifereri, eßpreteritorumcommiffott^^nbsp;ad reatum ac poenam. Eleuareßciem,ednbsp;lis. Ponere pacem, eft faluare er ab hoßibutnbsp;toj reddere, Hlt;f c ji0jf à domino deßderanda,nbsp;riam fuper omnes gentes,non animenbsp;te fanitM er longeuitas, non diuitie ernbsp;fed ut fandißcetur nomen dei,ut regnet uerbuiO^^^^^liflnbsp;tomiido,utbeneficia deiadeledosagnofeaut“’’’. Mnbsp;ftusdominuscredatur,crffgt;ereturgratiadeipf^iiiiS*nbsp;ut iBius gratiam nunquam amittamus, ut red‘1’^nbsp;peccatis er hoßibus er ab omni malo.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. 17 Poncnt^(«chn«oclt;ibff«t)nomcn^® nbsp;nbsp;nbsp;(tj per fiilios Ifrael,amp; ego benedicam Glorificent facerdotes coram populo proprium, ne^ fuum ßßum ambiant uelnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff fefede fußepto gratis honore fuo firant.Deo figt;ligloriamreddaut,cuiusnbsp;firos exhibere fiMimoperecupiantcrdnnitd^jpjiii^nbsp;que fua funt querentes,fed que domini’PoP‘‘^0tg‘^nbsp;in dei beneplacitum pro omni uirili fua mducoH' ]nbsp;ait, benedicâfidelibus re ipfit,ßquid popui‘gt;nbsp;er beneficiorum obuenerit, non meritis idt^tnbsp;cerdotis, fed gratie er benignitati diuine adjetnbsp;quofoloomneboniimdefupernobifdQndKf^ |
|
NVMERI fCAPVT VII» Aäum eft a U tem in die qua com« pleuit Mofes erigere tabernaculu,nbsp;unxitilludamp;fanâificauit cuom^nbsp;Om ^”’b“suafisfuis,altarcfîmiliter,ô^nbsp;'’mma uafa cius.unxit amp; fanäificauit ea»nbsp;tiotnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex4{lumdedic4 L ^lt;1« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pr^ceptum domini, de fo'ibl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;per/tngula M« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘*P'4o-Ncc accipienda efl hic dies ilia cttm l’gt;lt;tur b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hebr^is frequentißime 4cci die f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicere ßila ßre l^pore,Omni4 U4f4 cam t4beyndcu '*'gt;0»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confecr4ri,e4lege,util^ lits If nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t4ngere 4ude4t uel mgredi, fed qui» Ômnium 4utem ùiufiâio cere» ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cr4inorë dei cordium confecr4tio. **’fiJn] principes Ifrael amp; capita fami âiçQ’'l^æerantperfingulas tribus præfe*nbsp;QmT numerati fuerant, i'iiiK^, nbsp;nbsp;nbsp;(fibus ducem h4bebat fui}imum,fub quo c« ^'Iii,,il‘‘^‘^’^^'’^ilt;gt;'io»cs,erqui»quagen4rij,perßtigu ' ^^iithi‘°’''^‘'’‘’‘ßi^^di/}gt;ofit4f,quibus commendattenbsp;fotenif ’©¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minoresffed admodum ciiijjj coram domino fex plauftratefla ‘%n ®duccs.et unum bouem finguli,ob ’%b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obtuleruttt bouem unu,duo pl‘i‘'fl’^“ nnum, ut e/fent fexpluu 'quot;'’’‘‘’l»'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;offèrebunturudufumquemdo ’«.He ^*‘*‘)îînierlt;»t,cr confequenter lege flatutu decer ^^^«no fenfu in cultu dei agendum putetur»nbsp;'!‘*^^Plgt;iferuiri,nifj eis ritibus quos ipfe probatnbsp;S*«lt; ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cérémonies inutiles cr iHi« '’“r« uelutifacrofanâis^quits quaetmque habeatur^Alionbsp;I'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tubernaculi ac uaf^rum, dicuntur,uel potius militaria,qu4 '°** “f“ P’^o impedimentis Udrijs fub»nbsp;é h dominus ad Mofentnbsp;feruiant in minifterio ta-înbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'ftïrj^ P ^“^^des ea Leuitis iuxta ordincm Mofes pIauftra,8C bo L.^'S'üj; Leuitis. fi (L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dijjilicere,fed probare de I '‘»'duplouftrorum oblationes, crufum febus^tabernbsp;'”inus facratioribuSftransßanbsp;'k* fih.*'?* ’ ’*1^ ^^niticum, iuxta ordinationentnbsp;. tiC^fuumMoren. Piauftra amp; quatuor boucs dcdil filiis |
N A S S O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;164 Gerfon, iuxta îd quod habebât neceiTarium, 8 nbsp;nbsp;nbsp;quatuor alia plauftra, SC oamp;o boues dédie filq s Merari fecundum officia 6^ cuitû fuum, fub manu Ithamar filii Aaron facerdotis; Sexplaußraeatenus Leuitis funtaßignatA,utipfo* rum duo Gerfonitis cederent cum quatuor bobos pro farnbsp;cinisgrauioribus crldxioribus,qualia prlt;edidlum efl (ùanbsp;iffe opertoria tabernaculi, cum uelis duobus, zx cortianbsp;nis totius atrij: quatuor autem reliqua cum oâo bobus innbsp;fubßdium ordinata funt ßlijs Merari pro uehendis tabu^nbsp;listabernaculi,ueâibus,ba(ibus, clauibus etßnibus,cuianbsp;columnis tam atrij quam tabernaculi, ftliis autem Caath non dédit: quia in fan-âuario feruiunt, Si onera proprijs portant humeris, Caathitis ißis quinonerant de Aaronis poßeritate, no funt data ptaußra, quia facrofanâa uafa humeris genbsp;fianda fufeeperant in mandatis,4rc4 fcilicet cr menfamtnbsp;arasc^ cum reliquis quic iam tune docebantur ex hoc loanbsp;CO, non plaußris fed humeris ac ueilibus geflandatut apnbsp;pareat non indigne ofam Dauidis tempore percujfanttnbsp;quando contra legê plaußro area transßrre decreuerâu
Decreuerant duodecûn hi duces ßmul oßme, er co dem die donaria fua,4d magnißcentiam diuini cultus es*nbsp;ßilendorem tabernaculi, quod cupiebant glorioßßönuntnbsp;apparére ob populi fuperflitionem. Qaibus talia place»nbsp;re non indigne ßrebat dominus ,ßtaiuum in fide unitanbsp;dei er amore redemptoris fui perfeuerare ftuduijjent, etnbsp;non effluere i« ritus atq; moresgentiliu, ad ignominiantnbsp;deiueri. Sed dominus pro folennitatis ßßo itluflrandonbsp;multis diebus cum celebri pompa htec omnia àßngutisnbsp;oßirenda decreuit, ne qiäs fuß)icaretur ad uanam glo»nbsp;riam duces talealiquid inßituiße,Adquod ßeitetiantnbsp;eequalitas donor um,ne certamen glorhe ab excejßt uniusnbsp;fuper alium infiituiße uiderentur, 11 nbsp;nbsp;^Primo die obtulit oblationê fuam Naa- B lt; nbsp;nbsp;fon filius Aminadab de tribu luda: I j nbsp;nbsp;nbsp;fuerunt^ in ea acetabulum argenteum u« num pondo centum triginta fidorum,phiaa la una argentea habens feptuaginta ficlos iuxta pondus fanâuarij.utrunq; plenum fimi-la confperfa oleo in facrificium: 14 nbsp;nbsp;mortariolum unum ex decem fîclis aureis plenum incenfo; ly nbsp;nbsp;Bouem de armento,amp;arietem, Magnum anniculum in holocauftum: j6 nbsp;nbsp;hircum^propcccato: ly nbsp;nbsp;nbsp;8i infaertfteio pacificorum boues duos, arietes quinq;, hircos quinquejgnos anni-culos quinque thxc eft oblatio Naafonfilq Aminadab» |
|
N VHERl Um nunc primo in oblationibus locum primwm nffes quitur ludäi,potentißima tribuum, gua er prima fecu^snbsp;a ßiit Mofen in mare rubrum fide certior at^ conftananbsp;tior, er i» fitu caftrorü primtis tenebat,[cilicet ad ortumnbsp;folK, quo proficifeendû erat exeuntibus Aegyptumuernbsp;fut defertum Sin4i,ac deinde contra EdomittU,AnMlechinbsp;tiü, er Ammonitdi^Secundii ordinem igituruexillorumnbsp;er exercituü ordinabatur oblationif feries,nonfecundunbsp;natiuitates duodecim ßliorum ifrael.Oblatio autê primanbsp;omniS nominAturqua Hebrat liquidarurerumnbsp;receptaculüuocant feuteUam-Hieronymui acetabulumnbsp;ttbiç uertit hoc capite, iuxta Plinium pro cauliculis uranbsp;aalibus peluium modo. Vnde er apud Senecamfiunt prlt;enbsp;fiigiatorum acceptabula : Dicunt er acceptabulum He«nbsp;minaquartam partem, id efl,drachmasquindecimtSim*nbsp;pliciui uero dicittir feuteUa magna, Germants quoq^ 'mnbsp;ußt codé fignificato et nominc^Secunda oblationbsp;phiala efl,nomë habens à ßindendo,ut efl gutturnium uenbsp;luti OS anguflum habens,afigt;erfioni non ineptuin.Verumnbsp;phialauas dicitur, 'm quo uinum,aqua,uel oleü,acetuq; 5Inbsp;juterdtrtM menßeimponitur,minuf^ uidctureffequàmnbsp;quod Nùfratjid eft.ajßerßtriudicitur^Veriusdiciturca*nbsp;tiitum aliquem latum fiaffe ßtperius,a- eapacem fimiltnbsp;ac panum. quandoquidem ambo plena ftmillt;e oleo affier 54nbsp;fie er migniponder'ts argentea ßtijje mernorantur^Ternbsp;tium mortariolu tranßulerimt a concauitate et uolanbsp;manus nomen fortitum,ut fit cocha,cochlea,uel cochleanbsp;ye.Reflii« dicitur cyphus uel cupa:implebatur autem innbsp;cenfo, er auream ofièrebaturà ducibuit Deindeiuuen*nbsp;eus o^ebatur,bos ficilicet optimus,etmelioreftatu,nonnbsp;ex aratro,fed fiabulo aut armeto produäus.Aries quo^nbsp;er agnus anniculus, ad holocaußum ex iHis ßciendum*nbsp;Hircits quoq- capraram,facrificium ut fieret pro pecca*nbsp;to. Deinde quoq; 4 dfacrifieia pacifica er gratulatoria,nbsp;pro facris epulis 'm gloriam diuini cultus, er dei optiminbsp;maximi.quific coUfuflinuit,et ad tempus mandauit,ob*nbsp;tuleruiit duodecim hi duces, quihbet duos boues, arietesnbsp;quiii(^,hircos quinq;, agnos anniculos quinq;. Talts pernbsp;omma oblatio ßtit fingulis ducibus fine diferimine et difinbsp;firenti4,ut patet ex fiquenti textu ex diéîis claro^
2.0 äi C i4 acetabulum argcnteû appendens centum trigiuta ficlos, ph ialam argctcam habentemnbsp;feptuaginta fidos,iuxta pôdus fanduarii, u«nbsp;trûq? plenû fimila côfperfa oleo in facrificiûînbsp;mortaholumaureum habcs decem fidosnbsp;plenum incenfot bouem de armcnto amp; arietem, SC agnum anniculum in holocauftum, hircum'^ pro peccatoî amp; in facrifido pacificorum boucs duos, arietes quinq; (hircotquinq^ ) agnos anniculosnbsp;quinqjî hçc fuit oblatio Nathanael filij Suar. ^Tertio die princcps filiorum Zabulon Eliabhlius Hdon, obtulit acetabulum argenteü appendens |
â.6 ^7 18 ^9 5' NASS O, centum triginta fidos, phialam habentem feptuaginta fidos ad pondusnbsp;duarfi, utrunq; plenum fimila confp^hnbsp;leo in iacrifidum;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g, mortariolum aureû appendens dec^”^ dos plenum incenfoînbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0 bouem dearmento, SCarietem, anniculum in holocauftum; hircum^propeccato: 8C in facrifido pacificorû boues tes quinqjjhircos quinque,agnos and^nbsp;quinq;:hæc eft oblatio Eliab filfi ^Die quarto princeps filiorum!'“*’ Elifur filius Sedeurnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. obtulit acetabulum argentcum 3pP centum triginta ficlos,phialam argc”*^^^/nbsp;benté feptuaginta fidos ad pondusnbsp;rfi, utrunqj plénum fimila confperfa“nbsp;facrificium: mortariolum aureû appendens d«^^ dos plénum incenfotnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^iji bouem de armento, amp; arietem, 8^ anniculû in holocauftu,hircô^pro P^ jiilt;nbsp;amp; in hoftias pacificorum boues du^^^jnbsp;tesquinqj, hircosquin^,agnosIjnbsp;quinquet hæc fuit oblatio Elifurnbsp;Die quinto princeps filiorum 8““nbsp;Salamiel filius Surifaddai,nbsp;obtulit acetabulum argenteü app^*’^ii’nbsp;centum triginta ficlos, phialam {jii'nbsp;habentem feptuaginta ficlos ad po”®nbsp;duari},utrunlt;5pplenum fimilaconip^*^nbsp;leo in iacrificiumt mortariolum aureum appendert® “ ficlos plenum incenfo;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Uiiii’ bouem de armento, amp; arietem,8^^» anniculum in holocauftum: h ircumœ pro peccato, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. jft^ amp; in hoftias pacificorum boues tes quinq}, hircos quintp, agnosnbsp;quinquethæc fuit oblatio Salamidnbsp;faddai* Die fexto princeps filiorum faph filius Duel, obtulit acetabulum argentcum apP^^j^ji’’ centum triginta fidos,phialamnbsp;habentem feptuaginta ficlos ad po”nbsp;duarq, utrunque plenum fimila conbsp;oleoinfacrificiumî mortariolum aureum appendeO® ficlos plenum incenfo,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;suilr 44 bouemdearmento,amp;arietem,8^ p anniculum in holocauftum; 4^ hircumœpropcccatoî 46 nbsp;nbsp;amp; in hoftias pacificorum bouesnbsp;nbsp;j^ti tes quints, hircos quinq}, nÄ quinq^diacc fuit oblatio EliafaphßW y 57 58
4« |
|
lÖ' N V HE RI lt; ünbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;filiorum Ephragt; L^^Oin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;argentcum appcdcns argentcam ^ïïrij *** f'^Ptuaginu fidos ad pondus fan*nbsp;4(1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P®^““*** fimilaconfpcrfao* fiNü u ”^'oshi *®ï'înï aurcum appcndens decern t,«quot;«minanfo.- 11 ’’'’’icüi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» 8C arietcm, SC agnum U £itq,'*'?**^^olocauftum: ei^^.Propeccaioî pacificorum,boues duos,arienbsp;E ^'^*nq^?’^*’^cos quinque,agnos anniculosnbsp;K fuit oblatio Elifama filii Amiud.nbsp;Hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;princcps filiorum Manaffe acetabulum argenteumappêdens ÿkd^^'ginta fidos,phialam argentcamnbsp;If^ptuaginta fidos ad pondus fan«nbsp;bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plenum fimila confperfa o* U ^Oshi ‘olurn aureum appcndens dcccm B,5'»gt;aini„aofo: b ’’’ e armento, amp; arietcm,amp; agnum ''’5U|\/®«‘as pacificorum boucs duos,arie 3\î'ïl»hircos quinqj, agnos anniculosnbsp;bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fui^ oblatio Gamaliel filii Pha* princcps filiorum Beniamin olj^p'ius Gedeonis, '^5‘^^ï’bulum argenteum appedens ’^‘ginta fidos, phialam argenteamnbsp;feptuaginta fidos ad pondus fan«nbsp;(, 'QinP‘’trunqjpignum fimilaconfperfao*nbsp;8 .'quot;orh aurcum appcndens decern . ^’h’tninccnfo; h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;armento, 8C 3rictcm,SC agnum ^'fq^/^bolocauftum: g ^lt;nC ^Pto pcccatoî Q p’’’ pacificorii boucs duos.arietes hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quinqj,agnos anniculos quin L.tbipj^it oblatio Abidan filii Gedeonis. princcps filiorum Dan A*nbsp;Cê?'^iUI^ ^utnaifaddai, Vut ?^”’*’ulum argenteum appedens Önbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;phialam argenteam b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pondus fan* *’’ far?plenum fimila confperfa o* Sw.aureum appcndens decernnbsp;armento, 8C ariciem.SC agnumnbsp;^'«hinholocauftum.-
|
71 7^ 75
7^ 79
Si ¦ N AS SO» l6j hircum^ pro peccato: amp; in hoftias pacificorum boues duos,arre tes quinque, hircos quinq;,agnos anniculosnbsp;quinq^ h£c fuit oblatio Ahiczer filii Ammi*nbsp;faddai* ^Die undedmo princcps filiorum Afer Phcgiel filius Ochran, obtulit acetabulum argentcum appedens centum triginta fidos, phialam argenteamnbsp;habentem feptuaginta fidos ad pondus fan*nbsp;âuarii, utrunq; plenum fimila confperfa o*nbsp;leoinfacrifidum; mortariolum aureum appcndens decern fidos plenum incenfo: bouem de armento, 8C ariecem,8C agnum anniculum in holocauftum: Hircum^ pro peccato: et in hofiias pacificorii boues duos.arietes quinq;,hircos quinq;,agnos anniculos quinnbsp;quethæcfuit oblatio Phegiel filfi Ochran. Die duodecimo princcps filiorum Ne* phthalim Ahira filius Enan, obtulitacetabulum argenteum appedens centum triginta fidos, phialam argenteamnbsp;habentem feptuaginta fidos ad pondus fan*nbsp;âuarii,utrunq; plenum fimila oleo confper*nbsp;fainfacrificium: mortariolum aureum appcndens decern fidos plenum incenfo: bouem de armento, SC arietem, 8C agnum anniculum in holocauftum; hircum^ pro peccato; Sc in hoitias pacificorum boucs duos,arie tes quinqj.hircos quinque,agnos anniculosnbsp;quin^hæc fuit oblatio Ahira filii Enan. Vbißnoteturdeiribu l/fdchar Nathanael filiufSu^ ar,fecundo die obtulijje qute primuif nihi! defiderabituirnbsp;rf ledore^Tertio die per omnia fimilia obtulit dux Zabitnbsp;lon,EliabfiliufElon, Quarto dieduxRuben principalisnbsp;in fecunda turma ad auftru tabernaculi caflra habensnbsp;müiter obtulit, Eli fur filius Sedeur. Qwinto die dux Simenbsp;on comes Rubenitarum, Satamiel filius Surifaddai,Sex^nbsp;to die dux Gad,Eliafaph filius Dueffecundus comes Runbsp;benitarian. Septimo die fiiniliter obtulit dux Ephraim,nbsp;primus in tertia turma ad oecidentê tabernaculi cum tri*nbsp;bubus Manaffe CSquot; Beniamin, cuius nomen erat Elifamanbsp;filius Ammiud,OClauo die, dux Manaffe Gamaliel filiusnbsp;Phadaffur-Noito die dux Benia!nin,Abidan filim Gedeonbsp;nis per omnia fimiliter obtulit.Decimo die princeps qiurnbsp;ta legionis ab aguilone tabernaculi obtulit fimilia, Ahienbsp;filius Ammifaddai, Die «ndecMno coUateralis tribusnbsp;fiUortim Aferdux, Phegiel filius Ochran, Duodecimonbsp;diealter comes dux filiorum Nephtalim, Ahira filiusE^nbsp;nan: per omnia fimiliter cr fimilia primo omnium da*nbsp;cum obtulerunt, Hæc in dedicatione al taris oblata funt à prindpibus Ifrael, in die qua confccratucftt |
84
86
87
88
Principes rcUsioC.
NV ME RI
acetabula argentea duodecim, phialæ argen« ceæ duodecim, mortariola aurea duodecimtnbsp;tta ut centum triginta fidos argent! habe^nbsp;retunum acetabulum, amp; feptuaginta fidosnbsp;argent! haberet una ph!ala, !d eft in commuanbsp;neuaforumomniü exargento fîcliduomil*nbsp;liaquadhngenti pondéré fanâuariitnbsp;mortariola aurea duodecim plena ineen*nbsp;fojdenos fidos appendêtia pondéré fanâua*nbsp;ri),id eft fimul auri fidi centum uiginti,nbsp;boues de armento in holocauftum duodenbsp;dm, arietes duodecim, agni anniculiduode= - Snbsp;cim, amp; libaméta eorum; hire! duodecim pronbsp;peccato:
hoftiæpadfîcorum, boues uigintiquatu* or,ar!etes fexaginta, bird fexaginta,agni an*nbsp;niculifexaginta, Hxc oblata funtindedica*nbsp;cione altaris.quando unâum eftgt;nbsp;Qÿum^ingrederetur Mofes tabernacu*nbsp;lum foederis, ut confuleret oraculum,audie*nbsp;bat uocem loquentis adfe depropitiatorio,nbsp;quod erat fuper arcam teftimoni) inter duosnbsp;cherubim,unde 8C loquebatur ei,
SumiM fummarum noMur eortim qu£ oblata fuut i duodecim priucipibm tribuum ifrael, omnia autem perdnbsp;tient ad ueritatem hifloria,nbsp;nbsp;nbsp;ad gloriam dei, gquot; genfw
lfraelitic£,ttt leélores feirent non minori deuotione ifraë ÛtiU deum [uum coluiffe qttàm gentiles fuos quale/cun^nbsp;falfos deos,Qui omnium harum rerum aHegorias magninbsp;freiuntf habent alios qui gufiui fuo confulent cr curio*nbsp;fitati. üobK interim dilj^entiui altendendum aedifeen»nbsp;dum ex hoc loco, aqui^ ejfe, iuüum er necejfarium,nbsp;populorum principes non fuperflitiofo zr uano,fed ue*nbsp;ro diuino cultui, quem ex facris tantum literis certônbsp;fufficienter dilcHnt,deditißimos ejje debere,timorem amp;nbsp;reuerentiam domini dei femper poßidere in pe^ore: ßrnbsp;¦tes e/fe in fide, minime auaros, unanimi confenfu cr ßdenbsp;fèrri in deum, cuius uerbo per omnia obfequantur multonbsp;fiudio:exemplar prabeantfubditisfidei,morttm àquot; bo»nbsp;norum operum: honorem er utilitatemquarere debentnbsp;fùorum jubditorum : audire prophetaseos qui in uerbonbsp;domini iBis loqunntur.-facrificia deo offirre iudicij tufli,nbsp;cr iußitiit, quibus honoratur diuina maieflas unice, ß«nbsp;blaßihematurnomendeipritteipumperßdia,tyanbsp;**’ rannide,inßolentia,pietatiscotemptu:iuuareferuosdei,nbsp;(T porrigere adiutrices manus ad profiélum uera pie»nbsp;tatis,necejjarijs rebus prouidere feruos ecclefia, cr di*nbsp;uini cultus minißros,ne ob egeflatem cejjèt neceffaria renbsp;ligionis obßruantia, cr quaflus ànprobus excogitetur.nbsp;Propter deum quem colunt ac docent, fermone cr con^nbsp;uerfatione ipfos reuereri difeant cr obfequi iüorum donbsp;éfritjÉs cr monitiStDe uerbo dei moderando cr ad fuumnbsp;arbilriumpradicando, ut placentia tantum dieâtur,nonnbsp;fe contaminando principes intromittant: no perfeipfos,nbsp;fed per facerdotes idoneas hoflias facrificando, non ue»nbsp;ter» in templo tudaico ßmili, fed in /}gt;iritu domini uer^nbsp;bwn eolere, erpraceptis obedire diuin(s,iuxta prophe»
behaalothcha, tartim oraculanbsp;nbsp;nbsp;apofiolorum dodlrintüti^'^f^^^S^^^
«tilii eß eccleßit inflruëdie, ut ingeniopore no egetuuui» ÇCAPVT Vin.
flOcutus^ eft dominus adMoUn, I dicens:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» J
I Loquere Aaron, amp; dices ad
Quum accenderis lucernas,er£g‘lt;’ ' ne candelabri lucebunt feptem locern».nbsp;igitur pracipe ut lucerna contra boream eregiotif rtlrnbsp;ciant ad menfam panum propoßtionis: contra eamnbsp;temquam candelabrum rcßgt;icit,luceredebebunt‘)
Fecitœ Aaron, amp; impofuit luccrna^ 1“' per candelabrum, ut præceperat Doiw”“’
sine curiofa inquißtione ordinis legenda S fiilo mifceUanico non paucis in locis Mofesnbsp;cr c^rerißre omnespropheta,lam enitnnbsp;nes principum flabat candelabrum er lucebatnbsp;lucernis fuis, quorum media lampas quarto in ‘’I’*quot;' jnbsp;fiili imminebat,media inter tres utrin^ coUatf'^'^’jdnbsp;ßrtaßis iUußriorem infiruebant. Qttemedwo'^**’'’. Lnbsp;ipfe médius fex planetarum,gloriopor efl planeta,^ ‘Inbsp;cieter£fteÜlt;e cr planeta lumen fuum muttfantur:S‘^nbsp;Chriflus dominus, fol iufliti£, cr lampasuerd^^^^^c,^nbsp;flitio! gratia^ diuina, ad totum mundum mediK^nbsp;efl,inter patres ueteris teiiamenti cr noukà qno 0'quot;',^nbsp;cr per quem gratiam, iuflitiam cr ueritatemnbsp;feipiunt, tanquam deplenitudinefua.Quodad l^ Jnbsp;fum breuem additurtHoc igitur pr£cipe,e^(‘^_.jjiinbsp;fe declaratio qutedam,nimium tarnen obfcura,f^Ui/iinbsp;fcriptum efl ex aduerfo candelabri, omninonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.j,«
latus auflrale candelabrum ftabat,cr iHumitm^^ fanäumlocum,proxime tomen eregionenbsp;ream menfam eum panibus propoßtionis,nbsp;tern candelabrum dicitur media lucerna,nbsp;tur, haflilefcilicet candelabri corpus crfl'P^gt;**'^a^nbsp;eedebant fuHentacula trio trium lucernarus» gt;*^1nbsp;entem,er lt;flio tria uerfus occidentem,
Haec autem erat fadura candelabr^^^ii# ro dudili, tä médius ftipcs quàmnbsp;ex utroqj calamorum latere nafeebant^^^j*nbsp;xta excmplum quod oftendit doinii’*’’nbsp;fi,itaoperatus eft candelabrum.
Candelabrum ab imo ad fuperitA eins erat opere duilili, maUeisfcilicet er incudib'^^L^^nbsp;erquocun^ uolebant artifices protrailo:pjgt;^‘^^^i^nbsp;aque did ex auro folido ob rigorê metalloru»nbsp;nbsp;nbsp;X
ßgura eftconflitutii,quam dominus Kofii^ derat,de eo condelobro hic mcminit,et deP^nbsp;officium facer dotale circa iBud indicare infldquot;nbsp;uibus, iBud fcilicetoccendendi, ernbsp;pore ad noâem ffllendorê lucernarum,utnbsp;mo contenderet,ideo ufus efl uerbonbsp;derefiu:iendi,flomm0 fciBcet de l»cernß,S^^ynbsp;cerdotis er dignißimi inter alios officiumnbsp;cernas diuinorum cloquiorum ador^f,^nbsp;bus,profirre de thezauro lucis diuin^fid « j,(i(
HVMER!
er Metern.* ut itßt babendus in eccleßd reue «l^ß***'*’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cr«tJ jtioBc
‘»i«,cr excmplitri uita fatiüißimuf.
îtiS: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dominus ad Mofen, di-
^'’^ficab^'****** nbsp;nbsp;medio filiorum Ifrael, 8^
aliorum prefer Adronem et •xllon **'*î'’‘^'** P^ß^i^nda ceremonijs hic deferibiturnbsp;geijs ®’**»**e popului uoluntatem dei circa iHoj MteHi*nbsp;lege dei decretum cotijpici^nbsp;’^^^^ntia tllos habetidbs difcat, Gquot; «f=»nbsp;dolores fußgt;iciat ac honoret,nbsp;'^^dantur,ut nihil turpe,fœtidttm,in»nbsp;habitu,ge/h, uer»nbsp;***nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b^^beri uoluit,
! ’«titii ^^^^‘^P°pul»m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corporis uel
ritumï Afperganturaqualu-^Uiinf *’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnes pilos carnis fuae*
p^ii ** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fua,8lt; munda-
tMci^ï*^ dicitur Hebrteis aqud peccatiuel lii,iifA‘'*ßdicetexpiatHrpeccatum, zjquot; omnisfredi^:nbsp;animifCrirreguldrittu corponbsp;l'n.uhorror a/picientium eximitur 4 peâorinbsp;'*^llt;i contingitaqiuifapientite falutaris, no«nbsp;ßpfffiff‘(‘lt;^ Gquot; excejßus in operbnbsp;*quot;gt;(1(1 CT cupidiatibut refecatur, ey- auuritia es^nbsp;knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”^'gt;dantur,ut conuer
uirtutu exercitifs adquot; lt;gt;igt;ß^itio cottnbsp;f**!*^*^’ Plt;ditHr amp; ampleilitur Leuitatfey amat
'''^R'’‘5^ouem de armentis, amp; libamêtum \nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ogt;eo cofperfam, bouem autem
sj armento tu accipies pro peccato: 'Uw oleo,eflfanA doélritu,utilis aninuru itxnbsp;^’‘^^7^‘deiefca,qudreficiturpiaconfcientia,iintquot;nbsp;^*’‘8’’*^ er manfuetudinis, ne quid nitttis rinbsp;conßieatiam piam admißeatur,cuiutnbsp;clora perfuaßo. fJon tarnenßtißnnbsp;Vh,. “’^quot;’’oraw pne Chrijti fanguine er meritis, innbsp;i '1''^'^**°^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ntt’tium falute
anoblatm efl.
coram tabernaculo multitudincfilio-
eccleßa domino ofßran occleßte orationes ßndantur, er ad de»nbsp;C%inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;populo,CT 4 iujlA autho
I f Xtn^ ^imotheum cum reliquis, er prißa eccle eleilimeliofof cx multis connbsp;fuijpfiui deditione eynbsp;ccclefqs 4 pajkribut prießeiequot;nbsp;•'’»fecratw habebatur^Tandem res Iota «er
ßEHAALOTHCHA» 166 fd e)l ad Simonem er ludam, ut non am eccleß/s eonßtquot;nbsp;lendi fludium interponatur, dign^e perfonlt;e fubßituendinbsp;digno oßieio, quam perßonis etiam indignis cofulendi denbsp;ßitUfUbi queßiii er honori locusßt,utcun^ eccleßa hanbsp;beat,antttm ßmiliaribui nobis, uel nofira crumenlt;e foquot;nbsp;tisfiat’.unde prodijt eccleßit iaäura quam plangimus, etnbsp;deßrmitas in ßde er moribus,qMm reßrmata cupimus.
10 nbsp;nbsp;Quum^ Leuttæ fuerint coram domino,nbsp;ponent filq Ifrael manus Tuas fupereos,
11 nbsp;nbsp;nbsp;amp; ofFeret Aaron Leuitas, munus in cöfpcnbsp;ÔU domini à filiis Ifrad, ut feruiant in mini-fierioeius*
Leuitas coram domino eße, eß comparere coram ns bernaculo, probari [acrificijs er deuotione,conßßioaenbsp;laudis diuma, çy peccatorumfuorum, magis fräo ernbsp;ßgnificationibtts quam reteäione fecretorum in aurem,nbsp;de qua nihil ußiam uerbam dei unquam traäauit, quianbsp;numquam profitit.Publica autem publicorum crwipijwjj Conftflîonbsp;agnitio er peenitentiafemper in ufußitueteri eccleßanbsp;er nouiCtEt ut quif^ quem ofßndißet proximu, reconquot;nbsp;ciliatum cuperet, er pro uiribus anniteretur : fcrupulosnbsp;autem confeientia uiro doäo,pio, feni er probato pronbsp;ponere cottßlij captandi gratia,ne fidclis quißiam periquot;nbsp;clitelur de ßde er confcsentia,uemo mprobat,
IX Leuitx quoq) ponent manus fuas fuper capita boum,c quibus unum facies pro peccato , amp; alterum in holocauftum domini, ulnbsp;depreceris pro eist
Impoßtio iUa manuum conßßionis peccatorü myße riam erat atq^facramentum, quaßterenturfe pro pec»nbsp;catis fuis morte dignos,fed unici facrißeij aliquando oßinbsp;rendi meritis er expiations faluandosßt uere fideles efiinbsp;fent. Confecrabantur autem Leuitlt;£unideo,minißriadnbsp;adißcationepopuli,qui huiufmodipraceptoribut er fanbsp;cerdotalibus coUegqs opus habebat,à quibus in pietatenbsp;mlhtuerentur alioqui populus contttmax,Deprecatur aunbsp;tem pro Leuitis Aaron iußu dei,uiuus pro uiuis, er foquot;nbsp;lenni rit« commendabat gratia dei, er populi obferuannbsp;tite,quos reuererentur.
1$ ftatues^ Leuitas in confpeäu Aaron 8C, filiorüeius, amp;confecrabis oblatos domino,nbsp;Triplici ordineflatuuntur dei cultores, er inßiri‘nbsp;tualibus minißri ecclefiatTeaebat tmum fammus facerquot;nbsp;dos,eo tempore Aaron, fub quo minores filij Aaron miquot;nbsp;noribus praerant fimtlionibus, ƒ«amp; quibus erant Leuitanbsp;fnulti pro tanto populo dirigendo, er multis facrificiisnbsp;rite quotidie perfoluendis,ad qua neeeßaria mula erat,nbsp;ligna, aqua, animalium cura,opera er laborcs, quibusnbsp;non fußecißent ßl^ Aaron,ut ex pradiäis patet: quoriinbsp;applicalio er infiitutio cuilibetq; demandatum ojficium,nbsp;erat ipforum confecratio,non tamenßM ceremonijs.
»4 ac feparabis Leuitas de medio filiorum Ifrael ut fint mei Leuitæ:
Separatio iUa erat cleäio adfacrum oßiciwm, quod Sepnatto alios non decebat ex domini uoluntate,quos in peculia»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
rem ßbi fimiliam dominus fegregabat ex filijs lfraël,qui deigloridw zf^drent quam maxime, er i^pieWeuequot;
E 4
-ocr page 358-|
N VMERî c «y 16 Doniti domino. 17 Nuhinci. 18 lt;9 Leuiiarum ordo. M 0* ÎM oiferiuntîâ le gis diumlt;e populam retiaerent fè 4 0 dHlo.ernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inerti otio,propter quad cr 4 plebe fußtn tari iubebantur zsquot; honor arù amp; poftea ingredianturtabernaculutn fce» l-i deris ut feruiâc tnihi,Sic($ purifîcabis âf connbsp;fecrabis eos in oblationem, In tabernaculitm iUudaureum non ingrediebâtur Le uitlt;e omnes,fed tantmn facerdotes-Atrium autem hic in*nbsp;teUigit, in quo altare hotocaußonem erat er lauaerwm,nbsp;er nafa ad madatioaem facrificiorumülluc ingrediebannbsp;turl^uitlt;efoli poß huiufinodi confecr4tioneni,cr ifraenbsp;titaram nuilui,fed oßerebant oblationesad oßitim tabernbsp;Mculi, cuiiii nomine nuncupatur totu iUud fanüudritannbsp;inclufam uelis er colwmnis totiia atr^ circum taberna=‘nbsp;culum aureum dij^oßtii. quoniädonodonatifuntmihi à filiis IC* raeh Pro primogenitisquæaperiütomneinnbsp;uuluam in Ifrael,accepi eos mihi*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 DozMfi dicuntarl-euitte domino aßlqslßael,hoc eß, in obfequiumfacerdotumadcultumceremonialemex* 44nbsp;hibendum,Clÿi quum olim folum primogenitorußdßetnbsp;priuilegiem er honor,cr prtecipueprimogeniti ifraè*nbsp;lis domino obligatifiter ant, ex pereußis propter eos prinbsp;mogenitis Aegyptiorwm: qui tarnen ob uitulum aureumnbsp;eredum fefe iam ßcerant indignos huic ßindioni, ideanbsp;loco eorumLeuitieaßumptifunt,cr numero primogenbsp;nitorum aquati modo prtefcripto,qui hiequo^ recapi*nbsp;tulatur,more feriptura faerte. Meafuntenim omnia primogenitafiliolt;* rum Ifrael,tam ex hominibus quàmexiuanbsp;mentis* Ex die quo percuiTi omneprimoge^nbsp;tiitû in terra Aegypti,fanâificaui eos mihi: Donat i diciitur generali nomine, Habraice N^hinéi.alto uocabuto Leuitie,id efi adieâitif uel apponbsp;ßtitq diai,Noit quàd fe deo donAuermt,uel à populo donbsp;Mti ßnt domino:qult;tndoquidem nihil deo donari poteß,nbsp;cuius funt omnia, fed quia ad hoc ofßcium minißrandinbsp;erant eleâi à domino, cr ad hoc plebs omnis confenfe*nbsp;rahPatitur itaq; deits benignißimus donatos pbi dici,ßanbsp;cut er bona noflra quorum non eget mérita nuncuparinbsp;dignaiur aliquando, cît omnia quie agere poßiimus deonbsp;obligemur,nimiru longe plura quàm prafiare poßimus. ôlt;tuli Leuitaspro cunflis primogenitis filiorumlfraél, tradidi^ eos dono Aaron 8i filqs eius de medio filiorum Ifraël, utferuiant mihi pronbsp;Ifracl in tabernaculo fœderis, 8C orentpronbsp;eis ne fit in populo plaga, fiaufi fuerintacce*nbsp;dere ad fanduarium. Hic quo(^ à deo fufeeptos Leuitas, populo tradente, cr ab ipfo domino facerdotibus donatos commémorât,nbsp;quo nouerim Leuitlt;e fefefubeße debere facerdotibus,etnbsp;prater acceptû officium debere in fuo ordine minißrannbsp;di nihil andere maius, er ut diligenter inuigilent, ne denbsp;filijs Ifrael reliquis quifquam ad facrarium iUud ingredinbsp;prafumât, ex flotiM ultione diuina ad hoc infiituta mornbsp;tf puniantur. |
BBH A ALOTHCHA» Fecernt^ Mofes 8£ Aaron, amp; omni« titudo filiorum Ifraël fuperLeuitis quaepr*nbsp;ceperat dominus Mo fit purificatie funt,Sf laucrunt (ua*EIeuauitéeos Aaron in confpeâu“nbsp;mini,amp; orauit pro eis ut purificarentur. Et poft hæc ingreffi funt ad officia iu^ tabernaculum fœderis coram Aaron Sinbsp;eius.Sicut præcepcrat dominusnbsp;uitis,itafaâumeft* Obedientia populitotius cr tribus Leuitic^'^quot; fen cr deum pariter commendatur^Padum^nbsp;latur breuibus,qHod iam agendum à dominonbsp;perattim. No« cwi» foltern lex efi is libernbsp;librijfed etiam hißoria geßorum in populonbsp;ßngula recitantur ada domini dei, er dida,ac ot^nbsp;tia uel rebeHio totius populi ad uerbiem domim»nbsp;Locutusé eft dominus ad Hæceft lexLeuitarum, A uig?nti4“*^!J annis amp; fupra,ingredientur ut minift’^^*’nbsp;tabernaculo fœderis: Quuméquinqnagefimum annul” ris implcuerintjferuire ceflabunt, J Non eßuerßmile Leuitasextra earn atatetiigt;r^ 1 Mino militare pradpiuntur, otiofos fitiffi :nbsp;uf^ ad uigeßmumquintum annum didiciff'edilgt;ê^‘^^nbsp;gem dei, er pofi quinquageßmum annumnbsp;cuiffè, reliquum quotß atatis 'm dei externonbsp;damordinem erperuicesminifiraffè, ernbsp;legales difcendo,docendo,decemendo,laboratiil‘^\ltnbsp;cr in tabernacido, pro exigentia officy amp;nbsp;corum ac tempor urn diligenter curaffe^ Sic qvinbsp;uiuit,etiam altari feruiat. Q«i non laborottno”nbsp;cetaliorum labores, ad quos homines creatif^^’j^idnbsp;tuis beneficifsiuuentur,crfingulorumnbsp;opera amice cr fideliter fu/kntetur.Otiumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 lorum eccleßa non fouet, fed damnat, Eccleß‘^fi^ßgoa 1 non mß eidem feruientes alantur, Veteraninbsp;opere faltem uerbo uel bono exemplonbsp;incremento,VIec eccleßa dignus habeaiur mn’rLnbsp;Ut hic exemplo docetur de Leuiti5,oblatus 4nbsp;magiflratucommendatus,approbatus,uocatKfgt;^e^nbsp;fecratusßerit à donüno umdione diuininbsp;ant en'tm neceffe eß te/timonium ab hisnbsp;funt,utßntffedabiles dodrina ermoribusrP\g^nbsp;lum,diligenter^ diu didicer'mt qua ceclcß^P’'Ji0iid'nbsp;daiubentur 4 domino fecundumapoßoUc^f.^Htbt^nbsp;crunté miniftri fratrum fnoruniY^^fllnbsp;naculo fœderis, ut cuftodiätnbsp;commendata,opera autem ipfa no” jnbsp;fic difpones Leuitas in cuftodqs Pofi qu'mqudgeßmum annum non geßanda oner«, uel laborandum in atriojc«nbsp;nm rerum ueluti circumfitedioresnbsp;tune otioß ßnerentur, Clÿodocemurnbsp;pusperdendum etiam ßnibus ,fedfempftr^ |
NVMERI
^ßrätiium deo'utproximis.'id^ ptimltifiriitnt, ne Julian excufare poßit ad otiam feäandum.
C A P V T IX.
§ Ocutus cft dominus adMofcn in dcfcrto Sinai anno fecundo, poftnbsp;quam cgreffi funt de terra Aegy^nbsp;_S pti menfe primo,dicenstnbsp;f l?i'^***nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domini de celebratione pa
hiflori^ mtercapedmem «cu * •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ordinis quoijue rationem, qui
gt;ni«'ß ’quot;«jiiBplex dicendorti inteUigeittia non impeditur^nbsp;’Qantfilq Ifrael phafe in tempore fuo,nbsp;^uarndccima diemenfishuiusaduefpe^nbsp;'’’ucietisilludintemporc fuo iuxta omesnbsp;^fnioniaj amp; iuftificationes cius.
^Wdt prtdiéîif iam aliquoties de pafihali celebria i‘}^ditmi»fitutio,fuper bis qui ob immunditiam i»nbsp;'quot;'****nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d:5;gt;mor(w« diebtw,»on poterät^
Mit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;neceffarij occaßoae repctitur de phafe
donünusinflituit adquar« tiptnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poft^quinoilium uernAle,tuncin^
^4^uejperum incipiendaitt, duratu^ »Din^^^'^'^'^dueßterian uiceßm^pf intie Itvne : quinbsp;’gt;««nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^*^5 phafe donüni amp; azyntorum folen
autem ex eccleßaflica régula, poft ^‘(uAm,proxittM donüni»nbsp;' c ' c rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;refurreäionem celebramui,tton ß»
pari P*”’’**’ iantdudum errantes ob lapfti/m tent Qäi error utltMm «Mxi’’nbsp;i« ecclcßatquem amen plures boni uiri dudantnbsp;Jitijiine temporis ratio tam patens con
*«t
Ii^^o Decembris, ZX pljfitttwn aßudle ccdiit , qu^lcui diligentia reßrmaripofgt;nbsp;‘gu» lt; Chriftiänii- A. qua negligentia çrnbsp;Chriftianæobferuantiinbsp;ab re ridentur:fed tranfijt haâenui «nbsp;¦ pquot;“’'«^fnsm4toribiw.
faccrent
tempore fuot quartadccima ^Dni “efpera in deferto Sinai. luxtanbsp;Mofi, fe*
‘°^*^^’fdalttr (3^ deuolio priniie folenni ^cRïo ' f - P^pulo^anno fecusido incipiente ab e»nbsp;• ^^0 hk rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aegypto, «bt iam tune prima ip{ô
hom’ ‘îuidam immundi fuper anu lt;iie illo'^'* ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poterant facere phafc
it», P’ire illo ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mofen ói Aaron tem
^ccdC^
P*’'W4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß^end^j qult;e tarnen non
**^°gt;B**^quot;f^ofe,quamlibetejjetdi «‘imodiwn peritus, fed conßliü donbsp;'’¦« nwluit, ne j4 ftifun reliquortim inftitü
Io
II
11
B E H A A L O T H C H Ä. 167 toruw de fuo capite conftituijfe uidereturmhil enhft ec»nbsp;clefîieproponendtan, niß uerbo donüni comprobatumnbsp;ac certum. immundü ejfe fuper anima hominis, eft con»nbsp;traxiffe irregularitatem quandam,Qr impuritatem leg4nbsp;lern ex contaäu uel hominis tmmundi,uel cadaueris cu»nbsp;iufcutic^tnemo autem niß mundufficundttm iam aece»nbsp;ptam legem,azyma comedere permittebatur.
dixerunt eis : Immundi fumus fuper ani« ma hominis, quare fraudamur ut non ualeanbsp;mus oblationem offerte domino in temposnbsp;re fuo inter filios Ifrael^
Ofknditur propenßo popularitem ad rite obfequen* dum diuinis mandatis, maxime in iftis ceremonialibus, 'nbsp;fortaßispij erant etiam inreliquis obferuantifs, fed nonnbsp;omnes,ut fatis liquet ex reliquis adiis. facile eft legêfernbsp;uare ad liter am, er ceremonijs uacare:fed ex fide et connbsp;fcientia hnplere in prindpalibus donüni uolutatem nonnbsp;ita^ Facile fit ut abufusßrenfes aggrediamur reuefterCfnbsp;ueram autem pietatem plantare tardiui,Qr à pauciori»nbsp;bus tentatur,
Quibus refpondit MofesjState,utconfu* Iam quidpræcipiat dominus deuobis.
In dubqsfemper uerbum donüni confulendwmt No» eft negligenda deuotio légitima plebis in paruis, ne fett»nbsp;firn contemnere pergat etiam maiora. Non finumtur in»nbsp;gredifanüuariwm, fed mofes confulit dominum er fe»nbsp;quefterfit ex officio inter deitm er populaw.Non tan»nbsp;turnde iUisprtecepturui erat dominttf,feddeßmilib(anbsp;quo^ capbus inftitutum neceffarium uidebatur.
^fLoquutus^ eft dominus ad Mofen,digt;' cens:
Loquere filiis IfraëlîHomo qui fuerit im^ mundus fuperanima,fiue in uiaprocul innbsp;gentc ueftra,facial phafe domino,
AUegantur due rationes, ob quas fecundo menfe pha Pj***^^^* fe donüni celcbraripoffet,perquasfubintelligi poterant * ““nbsp;alie quo^ er plures caufe pmiliter agendi er iudican»nbsp;di, QKod deßmilibutßt idem iudidumt Sicat er Eze»nbsp;chijis rex er alij, non precife primo femper menfe phanbsp;fe donüni celebrarunt, ne tarn anxie ludei in rebus hu»nbsp;iufmodi ^ffentire er folicitari uellent,ut certeßeiuntnbsp;culicem liquantes,^’ camelum deuorantes.
in menfe fecundo, quartadecima die men fisaduefperamfaciant illudtcum azymisS^nbsp;laäucis agreftibus comedent illud,
non relinquent ex co qutppiam ufqp ma* ne,dc OS eins non confringêt,omnemritumnbsp;phafe obferuabunt*
Occapone hac quo^ accepta, rifw pafche ad Ion» gam deferibitur, fectindum prius quo^ aliquoties recwnbsp;tatas leges. Sedquidßßrte talisimmunditiaadfecun»nbsp;dum etiam menfem occurreret # Rej^ondet Auguftinus:nbsp;Puto quod diilum eft de menfe fecundo tanquam regu»nbsp;lariter ßiffieretiaendum,ut tertiomenfe obferuarent.nbsp;Aut /orte, p paftha non egiffettt,ad culpam non pertinenbsp;ret. Qttie^uid (N lege bijbr wUter fit ecclefia obfenuitnbsp;j^iritMliter.
-ocr page 360-Phafeïn Ipi ritu«
C ’4
N VMERI
ij Si quis autem Sf mundus eft, nbsp;nbsp;in innere
non fuit, ôi tarnen non fecit phafe, cxtermi* nabitur anima ilia de populis fuis, quia facrinbsp;ficium domino no obtulit tempore fuotpecnbsp;catum fuum ipfe portabit.
Eoî qui fub lege erdnt comminando hißruit, ne lern-pus pdfchæ obferuare negligdnt, Noj quoq; admonet,ut ffiritualeiugiterßciamus. Quifquis cnimredëptionentnbsp;humani generis,que ueri dgni immolatione perßäd efl,nbsp;ßdedignanoncelebrauerit, cr uiamfùam inmelioranbsp;non conuerterit,cr d uitqs ad uirtutes non tranßerit tentnbsp;pore huius mortalitdtis,ad refurreâionis gloriam in ßenbsp;ne ueris cultoribus Chrifli tribuëddm non pertinebit, fednbsp;exterminabitur 4 confortio fanâorum.
Peregrinus quoq; amp;aduena fi fuerintagt; pud uoSjfacient phafe domino iuxta ceremonbsp;nias,Sfiuftificationesfuas^Præceptum idemnbsp;eritapud uos tam aduenæ quàm indigenæ*
O|îeiiditnuüam effe apud deum perfonArum diflane tidm,Quicunqi enim conuerfus ad dominum^cr facrd’*nbsp;mentis ecclefiapicis initiatus, ecclefte uniatem intraueanbsp;rit,menfe domini communicare myßerijspoterit^ßc ta,*nbsp;men,ut in azymis fynceriatis dc ueriatis celebrehWie*nbsp;maria redemptionisßdelium non eß quacunq} rationenbsp;obmittenddAuflißcatioaes dei dicuntur iußu decret!i,le*nbsp;gescr ceremonie 4 domino inßitute ad aliquid deß*nbsp;gnAndwm, Aduene dicuntur qui non erant de femine 14nbsp;cob,quiuelfefe adiunxerantexAegyptqs, quum exi«nbsp;rent de feruitute,uel proßliti habebantur un ius dei cul*nbsp;turn proßtetes, uel ferui emptitif uelßmiltares,ß tarnennbsp;circumcißßiff'enL
lt;[[ Igitur die qua crclt;3um eft tabernacu^ lum,operuit illud nubes. A uefpera autem fanbsp;per tentorium eratquafi fpccies ignis ufquenbsp;mane,
¦T
fic fiebat iugitcr ( per diem ) opcriebat illud nubes,amp; per nodfem quafi fpccies ignis.
fîdein diâorum omtiitwi conßrmdbatfeitßbib culo,indicendoillii proß^lionum fudrumtfuip’^^^i^ninbsp;cum,feciindum quas fe/èregerefit,cr tudfettip^^ij^nbsp;ab hoßibuSfprottidentia diuittA direâi ffubquap^nbsp;ri non poffent,ß tantum ßdutia non deßeiffe^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi
Adimpcrium domini proficifc^ba*’ lii Ifraël, amp; ad imperium illiusnbsp;bernaculum* Cunâts diebusquibu®nbsp;nubcs fuper iabernaculum,nianebani tnbsp;dent loco)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^((1
Scfieuenifiet utmulto tempore fuper illud,erant filii Ifraël in cxcubijs flnbsp;ni,amp;non proficifcebantur,
quotquot diebus fuifiet nubes bernaculum. Ad imperiumnbsp;bant tentatoria, amp; ad imperium iUifl®^^nbsp;nebant.
Si fuiifet nubes à uefpcrcufqueafl^|(ÿ, amp; ftatim diluculo tabernacuIumrcM“^nbsp;proficifcebantur : ôi fi poft diem Sinbsp;receftiiretjdiiripabanttentoria«
Si uero biduoautunomcnfcucH‘”’p,pt, tempore fuiftet nubcs fuper taberfS'^poi»nbsp;manebantfilii Ifraël in codcmloco.^^j^nbsp;proficifcebantur: ftatim autem utre^^*^nbsp;moucbantcaftra,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Per uerbum domini figebani peruerbum illius proficifcebantur,^nbsp;in excubiis domini iuxta imperiumnbsp;manumMofi,
Verbumdomini, cr ßripturarumdUtbogt;^,^ Cr fatKclara,ßdeles ducere debet, cr iuxtitnbsp;turn femper uita ßdelium inflituenda docetur,nbsp;randa. Ad uoluntitem donuniAbrdantp^^^jjßnbsp;ibdt,aeßciens quo iret, femper amen tutttf dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ
errare non poterit,qui iter dei ßinäum feruduerit dtreâorem^Deni$ Chrtfius tiobi^^nbsp;ritds dc uia, nobifcum ufq^ adconfumnutio^'^^^i^nbsp;perfeueraturut,duiîa,çr mfliniîugrdtitenbsp;fuis diuinis chdrifmatibus dnimitsßdeliuwi»’^'‘‘^iiffitt'nbsp;excubÿs effe,eß diligenterobferuaredoiidtdL^ft^nbsp;tem,attendereddimui legem cr prieceptd,e’‘^^'^iidnbsp;uidentid pendere,dd latum Miguem non diuc^^nbsp;bofuo,
A P V T X.
^^^^Ocutus^ cft dominus ai
ƒ
|8
lo
11
i6
Dciprxfcn Tam dmorpopuliaddomifixm,quàiii terror cr re* uerentid commenddntur, ad prefeiitiam c ontinudm nu*nbsp;bis interdiUfCr ignis per noHem, ut domini dei fui pre*nbsp;fentiam tam ßmilidriter Ulis adßßentis nunquam obltuianbsp;fcantur, femper uereantur,ut honeßius, purius, dcreli*nbsp;gioßusconuerfentur. Idipfum quoque Chrißanusno*nbsp;uit,deitm fcilicet omnibus prefentem rebus, dam credt’anbsp;tur deus noßer intueri, cr aduertere animtim dd omnienbsp;que uel cogitamus uel operdmur. Sine quo nihil poffu*nbsp;mus,cr in quo folo uiuimus,mouenwr cr famus^
17 Quum^-ablata fuiifet nubes quæ taber» naculum protegebat, tuncproficifcebanturnbsp;filfi Ifrael,Sd in loco ubi ftetiifet nubes ibi cagt;nbsp;ftrametabantur.
Prouidcria nbsp;nbsp;nbsp;No« dormitabit ne^ dormiet qui eußodit lfrdël,cre*
dentes illi cr deuotos, non folum eo tempore uißbiliter apparente pre fentie fue ßgno,fed ßne intermißione acnbsp;iugiteradeß omnibus fanîlorum inuocdtionibus,Coge*nbsp;bdt dutem manißßo ßgno populam dominus dd obediennbsp;dum,cr Mo|5s duthoritatem magnißcabat ad populum.
,dM»^
hac tibi duas tuoas dudiles.quibus conuo^^/iiigt;‘
diccns:
Fac nbi duas tubas agt;amp;^ por
fis multitudinem, amp; quando nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f
a««- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-,^7
Pro conuocatioae uel exhortilioite itinere uel donü, neccffaria nimirivMnbsp;tubarum, ^Uiispro maieftite dottuttiuol^nbsp;genteM cr fonoräf,ut de remotisnbsp;fum caaendum effetffue receplui, udnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ir
|
NVMERI quot;t tfedibtu,ßue pro conuocatione coetuf, D«flileî ueo folid« 4«t rigidit$ uult fieri,ittcudibus muHe fubaanbsp;^ts,Qjjibusnon inepte duopracepta, cbaritstis ftgniftanbsp;Guntur m deum ac proxinM,uel duo teftamentu. Argen»nbsp;autem, utpradicatorumeloquia nüore re/ùlgeant,nbsp;©• oBiJitora« mentem nulla fui obfcuritateconffindanbnbsp;^Siles (int, quid qui Meritatem prtedicont tribulatio»nbsp;’’’‘Oitusiftottibusadaptantur. tu increpucris tubis, congregabû .nbsp;nbsp;nbsp;, oninis turba ad ohium tabernaculi r liJ^^‘^'‘^'‘^i‘‘lt;ifi^‘gt;t‘t^kcanebatur,omnisillefide» tantum clannbsp;itltettigebantffi dMnbsp;fon ip^°^^‘‘’fGrmtercifus fonitusiedebatur,id^nbsp;’i’Sl^ficabiturproftdio 'mcboandaab hisquiadnbsp;bn^'*** ^“^^^^^erantffi uero [ecunda uice 'mtercifus «lcntai nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mouebantur occi» 5”f®‘''1«iIottAres ad proftdioaes fuas ex ordiae, Penbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ïngucri n t, uenicnt ad te princi- ^^f^^i'^”'ul“*:“dinis IfraëU Ra- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t'mt uerbi dodriwiefeeiWïdM ''’“’“WtiJ UKiftrmi aeßmplicidodri F«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e«teris autem id audiant pralati eccle '^^^tdinis ,utmuna, ftde ac diledione ß*“*'!» ^p‘^^f‘‘^f‘tefua ac fubditorum concorditer di»nbsp;^entifr'^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O* conte/jfio 'mterueniat,carnales iu generenturefedftnt potius perft» ^Uüt ^finplicideiuerbonitantur. Prolixior atlt;j concifus clangor 6 nbsp;nbsp;ott “^‘»niouebunt caftra primi qui funt inL-^^plagarnî kb U fonitu pari ululatutu^ I, ^“'^nttentoria quihabitantad meritsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^unc modum reliqui facieni fÿ nbsp;Kob t«bis in profedionem, 1 '^^^‘f^^'^/'tfficitftmplcxadmonitiopromultitudi Io ii quot;lent nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clangor exigitur, ut audi alacriore exhortatione di» ¦ n ¦^^%iî^‘*^‘^‘^^fXeitentur,adtentationumcertami gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;excitandiftmt ac fepius, aquilonem pergunt caftra, tardio« t^’’^ .• n,i^ ^’’ftram diligentes bomines, quàm qui ànbsp;ad***nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;indigent qui fuopte ordine primas liÂ^ndo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P praftant, congregandus eft popu-P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^3ngor erit,amp; non con« ^1^^ ‘’’‘freir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßmpliciter prolixe '’^'^Pd tuba. Qui en'mt multitudi» ï »^^^^^^‘^^^‘‘t.ftmplici es- aperta loquutionenbsp;’«ttl'iinteUigdUt, uhedificen»nbsp;to ^’‘quot;etquot;'’-purabit adnbsp;ƒ?’ ‘8'^’' pro omni uirili,ut quod ab eccle»nbsp;^^^dmbiguocareat ey- obfeuritAte, no pc 11 |
IX BEHAALOTHCHA lé® àiedfurut 4 doâiSffeiî potiuiut ab'mdoHisdici fokhnbsp;Qaid enim prodeft locutions integntiii,dttm non intehnbsp;ligimt hi propter quos loquimurfCiÿi ergo docet,uitA»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• bit omnia uerba qu^e non docent.Optimui bis dicèdi ma dus efi,quo (h, ut qui audit^ucrum audiat: cr quod 4U*nbsp;dit mteUigat. Bonorum igitur mgenioru inßgnis eft 'manbsp;doles,muerbûuerudmdre,nonuerbat Quid enim proanbsp;deft clauis aurea, ß aperire non poteft : lignea quidnbsp;obeft, ft quod quterimui claufum, eo aperire licebit. Stnbsp;quid uero ßntul eleganler,aperte pie^ did poteftftd mAnbsp;giseligatur^ Filii autem Aaron facerdotes dangenttu^ bisterit^ hoc legitimum fempiternuin in genbsp;nerationibus ueftrisgt; Sacerdotum eft populum permouere ad proft dio* nesin uiam uirtutu, conuocare admutuam concordiamtnbsp;dei refottAre nMndati,cr ab imminentibus periculis tentnbsp;peftiue ac ftdulo prtemonere, uerba dei ex ipftus tradia,nbsp;done proponere, non proprio humanoq; arbitratu. Sit«nbsp;cerdotum proprie officium eft Euangelium Chrifti nouinbsp;cr ueteris mftrumenticanonids ftripturk adnoatu panbsp;pulopradicare* Si exieritis ad bellum de terra ueftra con« tra hohes qui dimicantaduerfum uos,clan*nbsp;getis ululantibus tubis,0C erit recordatio ue^nbsp;hri coram domino deo ueftro, ut eruamininbsp;de manibus inimicorum uehrorum* clangor taratantara ßgnum erat 'mnünentis praliff ut fidei,orationis,cr eleuationis animi ad deum ftudiuntnbsp;tunc maxime fuftiperetur, dum plurimum neceftitasurnbsp;gebat J (S' dominus fttccurrerecredebaturfidelibus fuis,nbsp;falutem prabere, çr uidoriam de hoftibus. Contra ne»nbsp;quitias ffiiritales auxiliu petatur ordtionibus,utfuagraanbsp;tia protegat donùnuSfCOS qui non habem ni(t def ta pie*nbsp;tateftdutiamt Si quandohabebitis gaudium, amp;dies fe^ B hos,amp;calendas,canetis tubis fuper holocaunbsp;his Sf pacihcis uiâimis,ut lint uobis in recocnbsp;dationem in confpeâu dei ueftri, ego domi«nbsp;nus deus uefter* Etiam 'm hetitijs ac lautitijs folennitatum utebantur tu biSfUeluti nos campanist'm facrificqs quoq;, ad excitananbsp;da pedora ad gauffium de bénéfices domini, rudibus banbsp;minibus aptior ufus tubarum erat.Ceremonqs huiufinoanbsp;di non folum deledabatur populus, fed cr iuuabaturaenbsp;ordinAbatur,Ut commodius mouerentur* Anno fecundo,menfc fecundo, uicefî^ ma die menfis eleuataeftnubes detabernigt;nbsp;culo foederis, profcâi^ funt hlq Ifrael per turmas fuas de deferto Sinai, amp; recubuit nubes in folitu**nbsp;dinePharan, PoftquamiuxtamontemSinaicommoratuseft ifrael anno uno,cr diebus quatuor, mira diftioßtione caftroanbsp;rumtegrejfus eft mfolitudinemPharan. Vénérât autentnbsp;'m defertum Sinai quadrageßmofeptimo die, ex quo denbsp;Aegypto exierant^ Qumquageßmo autem die datant |
beha ALOTHCHA* nirmas fuas,in quoru exercitu princeps erJlnbsp;Eliafma filius Amiud.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gf
In tribu autem filiorüManàflcptt** r fuit Gamaliel filius Phadaflur, ,.. „ fi/nbsp;Si in tribu Beniamin crat dux AbwSnbsp;lius Gedeonis.
Pofterior pars exercitus fex tribuum tur Leuitas omnes, cr ueluti tuebatur gt; uel tuert fnbsp;erat:donec autem fe^uebanturCaathitaferP^nbsp;ad locum ereâionis tabernaculi cum foftdiutrio!nbsp;Gerfonita cr Merarita erexeranttabernaculunbsp;um^zjquot; parajß uidebantur omnia, ut locum fuia’'rnbsp;area ereâum paratumq; inueniret, e
Nouiffimicaftrorum omniSproielt;^^i,^ filii Dan per turmas fuas,in quo’^“’Vf’jj4i.nbsp;tu princeps fuit Ahiezer filius An’n’*’.^^^^nbsp;In tribu autem filioru Afereratp’^’*’nbsp;Phegiel filius Ochran.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ^eps
Etin tribu filiorum Nephtalitnr*^” fuit Ahira filius Enan.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cioiH”'
Hæc funt caftra, ôC profediones Ifrael per turmas fuas, quandonbsp;bantur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wt
Exercitus ultimus Dan coUigebat omni‘‘ (‘‘r , eft,quicquid de omnibus cateris tribubusnbsp;quacum^rationefidiftis poflremis iungeb^“'''’^nbsp;poftremis incedebat pulcherrimo ordine.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« tlJ*
lt;Dixit^ Mofes Hobab filio Rag“ j dianitæ cognato fuo î Proficifeim“'^nbsp;de quo dixit dominus ipfum dabo “ Jö'nbsp;ni nobifeum utbenefaciamus tibi? *1“ jnbsp;minus bona promifit Ifraeli.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
CuiillerefponditiNonuadatn,»^“ tar in terram meamin qua natus ft””'
Etille: Nolj,inquit,nos relinqn^^^pi’' nofti in quibus locis per defertum ƒnbsp;nere debeamus, Si cris dudor
Authorisdudue^ gratia dei dcducebs^Mtif deiperdefertum ,cr Mofesplenusnbsp;fanilo erat, non tarnen dubitat prafentiamnbsp;throfoceri fui expetere, quaß locorumnbsp;at^ peritum duëîorem. Sic domino deonbsp;fors proftilionis noflrit, ut non tarnennbsp;manum auxilium, dum praftoßt, nenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e,
bonitatem ac prouidentiam tentare uelle uid^ enim dominus iubet, ut iüum nünimenbsp;ne homimbus deus fidelibusfuisftrt innbsp;lias,adiuuat fuos etiam per exteros:nbsp;omnia eleâis conducunt: hoftes quoi^nbsp;rit dominus,uel inuiti obfequunturfidelibt'^* ittK^~^ilnbsp;tia rerum non deßit uiris dei, qui ftc ßnbsp;uidentia diuinee, ut uiam non ajfemetitur Pnbsp;bumana.
Quum^ nobifeum ucncris,qn' jjnF num fuerit ex opibus quas nobtsnbsp;efldominus;dabimus tibt
N V M E RI
legem tn monte Sinai, unde cr pentecofltseelea bratur folennitas, cr poflea euangelijfacramentumfannbsp;ßifliiritusdatiottecompletur. N«bfî igitwr domini hienbsp;primum eleuata, er afeendensde tabernaculo,monebat
»4
ProfeAiois crdo.
gt;7
gt;8
gt;9
C
11
11.x
^3
caßra mouëda ejfecr abeundum, locum^ Pharun fud» X 4 p^c translatione indicabat^
Moucrunt^ caftra pritni iuxta imperium domini per manum Molî,.
Fiiti ludàperturmasfuas,quorumprin^ ceps crat Naafon filius Aminadab*
In tribu filiorü liTachar fuit princeps Na« thanaël filius Suar»
i6
In tribu Zabulon erat princeps Eliabfî« liusHelon.
Profiëlionis crdo diligenter deferibitur, per uexiUa ac duceS}Citm Leuitis fuis oneribM, Caathitis mj nu*nbsp;dia pergentibus ac uafafacra ßrentibus. Tribus ludtinbsp;C« adiuniîis iIliduabusalÿs,prinM ordindtifierat,quianbsp;firtior erat cr ntaior numero, fide perfiäior, adhofii ”nbsp;bus refîflendum animoßor,quid e^- nobilior, cr ad glo*nbsp;riant regni uterni prouidentia dei eleiïa^ propter Cbr i«nbsp;flumdeeanafciturumt-
Depofitum^ efi tabernaculü, quod por« tantes egreflï funtfilii Gcrfon amp;Merari,
Ad nubis eleuationem ,filij Adron 'mgrediebantur tlt;i bernaculum, cf prtefcripto fibi ordine arcam domini etnbsp;tufa inuoluebant kif r4 tabernaculum, cr Caathitis ge«nbsp;/fand4 prlt;fparabant diligenter-Quibus abeuntibus,Gernbsp;fonitte er Neraritadepoiubant opertoria, refolue»nbsp;bitnt eitm tabulis, ueëiibuf esquot; baßbus tabernaculi cr a*nbsp;trlf,omnibus dijfioßtis in farcimiM fecustdum uerbamdonbsp;Uùni:addentes quo^; plaufira fex,quibttS in opere tranf*nbsp;ßrendi iuuabanturabf^ Caatbitis, ^uifud humeris onenbsp;ra ge flare cogebantur omnia.
lt; Profedi^ funt Si filq Ruben, per tur« mas Si ordinem fuum, quorii princeps eratnbsp;Hclifur filius Sedcur.
5»
In tribu autem filiorum Simeon,princeps fuit Salamiel filius Surifaddai.
Porro in tribu Gad erat princeps Eliafaph filius Duel*
Apparet Gerfonitdf et Meraritds illico fequutos pri WMW turbam,z7 nnte fecundam,^uie ßit Rubenitaruntnbsp;euM comitibus, CaathitdS autem fequutos cum faeratisnbsp;uaßs^medios poft fex tribus, ^uos CT fe^uebanturfexrenbsp;li^uu tribus.
Profediepfunt Si Caathits portantes fan duarium.Erexcrunt^ tabernaculum doneenbsp;uenirent ad eredionis locum.
Sanâuarium Caathite portaffe legu«tur,undeli* quet arcam feederis ey oraculam iüud cum menfa, çynbsp;candelabro,cs' aris dudbus,fanëlificationem uel fanâuanbsp;rium didum efte^ Procedebatur autem uf^ ad loctt monnbsp;ftratumper nubem domini mirabili dijfienfationediui*nbsp;ti4,^uie tanta dignatione aderat fuisfidelibus, ueluti galnbsp;linapuHiSt
lt;Mouerunt caftra Si fiiti Ephraim per
-ocr page 363-N VMERI
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O* cfgt;^t‘tpoïïicenturamico beneficia fe
'•il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poßidenda,amicitünt eliam ad
'quot;oncupiu^t,nonuilipêdunt.Geographianonefi populis ati^ regnif^maxime autem ducibui acnbsp;fi^iptura obmitterefiolet, qult;eexnbsp;fub'mteUigi pojfunl, Non hic de»nbsp;ttsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mutajjefententiain, fed nec negafie pre
‘pf“^ acquieuifjeconfilio hone conijcitur.
^’¦8° monte domini uiam ’^«ba arca^fœdcris dominî præcenbsp;prouidcns caftrorum
l^tt K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiemper area dei, ex quo ap»
*'•’gt;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ordinem fitperiiu deferiptum non Çerua»
iitt^^'^'^inatumeratjUt 4 Caathitisgeftareturmhu uelo inferiore. Vel dicitur nubes do
^iit^‘''‘'^pfiefentilt;e domiai,ieque ut area domm,lj=‘ ut iiji^^'’lt;licitur nubes recubuiffe in folitudine Pharatt^nbsp;fifiil‘’‘Pulus quo^ fubfequerelur, poflquam humanonbsp;hulo*quot;^*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uelutiprojpexifiearca
'•»tôt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quem locum triduo proficifeere»
fk nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mult itudo non fine labore cr fàtigatione:
fieili, Püterat paucts diebm coin»
‘^'fiii^°'®4noque domini fuper eos eratper proficifeerentur ex caftris.
quot;^’d femperobumbrabatpopuluminkra \^^'*^fubleuationem, prater quant crut columndnbsp;^M^^^‘gt;bernaculum refidens aliquando, non fern»nbsp;î| PtiJj ^‘*^ittotu hic dicitur locui in Pharande/hnatusnbsp;n^Wofubfequuturo percaflra erfiuos or dines.nbsp;^H^^'’'*’^eleuarctur area, dicebat Mofes:nbsp;f'*gia °”'‘nc,Sedifl'ipenturinimicitui, ôinbsp;4«i oderunt te à facie tua,
autem deponerctur,aiebatî Reuer multitudinem excrcitus If-miHia miUium l/raëtis.)
Hf brao habetur Njmi inuerfum, ficut et nefeio quid fignificet, zy-^’^“dituni' Sußiicor notas efje panbsp;’’’••itnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fignificandum banc perieopen fen»
^’’•hio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hucaferiptam, ut fignificaretur
¦ i^i domini caftra de loco ad loctmt, loudibus incipiunt,ideoq; fili»nbsp;’’’pE»' mis obuerfatur dei bonitos cyquot;nbsp;ß'”P^ Priment, fita fua dominonbsp;^'.ß‘*^Pgt;'lt;^ficifiendum fit fiuecafira figendanbsp;^*’’*’gt;11^”'*^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beneficia rogan
’’’•i 11^’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aëlio defirtur pro acce»
’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bofles/vrtifiimos, non pericula cun»
1 tdomini ßuore non dubitant, qui confilia ho/Uurn er opera, pa»nbsp;projperis cy aduerfis, fi»nbsp;deiprafentia cr auxilio ,fiue sviiuuen*
BEHÂÂLOTHCHA* 169 tur,fiue abeat dominus fiue redeat, mors Slis lucrum banbsp;betur,er uita rapinauelfholium.Dicumturautem fide» Numcru»nbsp;les decem miUia mtUtum, mcertus quidem numerus,deonbsp;autem foli notus, confuetudine Hebraica, qua unus pronbsp;miUe,er duo pro decem miUibtts fcribuntur, at^ fanâanbsp;in deum fidutia ia£lantur,Et tarnen reuera innumerabi»nbsp;lis efl multitudo militum dei cr exercitus fidelium, ma»nbsp;iorisq; momenti coram deo habetur unus fianüus, quàmnbsp;multa miUia impiorum, Qjtandoquidem o' dei miferi»nbsp;cordiafiuffirt propter paucißimos bonos innumerabilesnbsp;impios,Redire ad l/raëlem,e/l deum fieri fian£iis propi»nbsp;tium,uel reconciliari pofl poenam infiiëïamfUel oppref»nbsp;fisfuccurrere.
lt;fCAPVT Xf,
Ntcrca populus ueluti murmura bat indignum in auribus dottiünbsp;nüQuodcum audiflet dominus,nbsp;iratuseft furor eius. Et accenfus
in eos ignis domini.deuorauit quandam ca^ ftrorum partem,
Cafu nihil accidit in hoe mundOfCr eieëlorum cafits Cafu nihil. uel profiiius à domino diJpenfalur.Brant autem in popunbsp;lo ifraëlitico plurimiingratidiuinisbeneficijs,o'alijsnbsp;per omnia fiecula in exemplam fki,tuendi,quos in folitu»nbsp;dinemorituros decreuerat iudicium domini. Hi prifcisnbsp;fuis peccatis in adoratione uituli, murmurationes numcnbsp;adduntfCr indignißimas querelas;erepti enim nuperdenbsp;molefiißima fitigatione ac ferait ute A cgj/ptiaca,de connbsp;fiëlione laterum,magnificis dei miraculis cr patentißi»nbsp;mis,nunc triduum procedere iußi praeunte domino ta»nbsp;dio a/ficiuntur. Ad terram tot annis defideratam à patrinbsp;bus,cr in bxreditatem ueluti poftridie fufeipiendam ernbsp;promifiam maioribus, contëderediligentius zyfifîinannbsp;tius agrefirut ac dolent.lngratitudine nihil crimiwfius, ingtattedinbsp;Beneficia dei paruificere grandis eft impietas, Qiji er« ïïwm”“nbsp;go dei dona contemnut, illius iram merito fentitmt,quidnbsp;enim indignius auribus donüni.cr prauum nMgis,quàntnbsp;eo conftitutum inftatu populum, dolcre de prouidentianbsp;dei circa fe,tot beneficia figt;reuiftè, ey priefentem falu»nbsp;tem non agttofcere,fed agerrimo compleili animo} quonbsp;modo hoc nonpeßimum in auribus domini haberetur}nbsp;Audiuit igitur dominus querelasimpiorum, eyiratusnbsp;uoluitumdicare, Bonam^ caftrorum partem igne de»nbsp;mifio calitus abfumi priccepit ,fiue de minimis populi,nbsp;pue de maioribus,utriq^ enim extremitas caftrorum didnbsp;poffunt.Et locutione Hebraica non raro extremos dictainbsp;mus,pro quibufdain.
Cum^ clamaflet populus ad Mofen, ora uit Mofes ad dominü,amp;abforptus eift ignis.
Ad Mofen clamat populus,cuius fanditatem experti fiierant, in cuius iniuriam non ßrendam recidebat info»nbsp;lentia tanta.Ciui ut perfiilus minifter dei er populi fir»nbsp;redidicerat imperfiäos fibicommiffosfubditos,(y innbsp;bonouittcere malum, intercederepoffunt er debent innbsp;, j lt;- n-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.• fanftorum,
hoc mundo fantli pro peccatts populi, pro^ oratione fanäorum impetranda populus mfiftere nonnunquantnbsp;debet ffifibi uelit ejfe confultum:tantum abeft ut mierlt;*
NVHERI
eeßionem fanélortan quis negare debeatf ^udlem Atrrf« er Chriflui camapojblisdocuerunt,nbsp;exhibueruntt Sed quod pro nobis uiuis tnortuosnbsp;ploraredebeamuifCr ad clctwntißimumno/irumpa*nbsp;trem flauere intercejfores demortuof, fcriptura non donbsp;cet,necdo£lrinA nec exempli,fed prohibet magK.Alioquot;nbsp;qui confirmati efl ittorum uoluntasapud deum,cuiuf iunbsp;diciaomnia iuflu fciunt zjquot; laudant, ut aliud ueUenonnbsp;po/Smt,quàm quod deut agit in omnibus. Hominem au»nbsp;tem adhuc uiuentem, zsquot; uoluntatis diuinlt;e ignorantem,nbsp;fcientem fe ejfe per omnia peccatorem ZT debitorem,innbsp;dignumq qui à deo exaudiatur, pfoxintunt uero dignionbsp;rem flierare cr lt;eflimare ad orandu/m, qui à deo exau»nbsp;diatur, utrunq; uirtutis deo im nobii placentisnbsp;nbsp;nbsp;agen»
tit i/ndiciivm efl:crudetem autem dominum, er immitet» credere patrem deum optimum maximum,qui peccato»nbsp;ribui conciliarinon fitparatißimtu,ß refiptfcant,per»nbsp;ßdilt;e efl in deum,Pro non reßpifeentibut autem,nec fannbsp;éli quiqorare pojfunt, nec etiam in cœlis dignarentur,nbsp;Q«iM zr dominus orari unit pro peccatoribus à iuflisnbsp;cr amicis fui5,quos tarnen orare non flnit, niß exaudi»nbsp;redecreuerit. Potent eft oratio fideliumey fanilorumnbsp;coram domino. Ad unius Maßt preces ignis ardor à donbsp;mino immißus extinguitur,uniui fanili orationibus gensnbsp;totaferuatur,
; nbsp;nbsp;nbsp;Vocauit^ nomen loci illius Incenßo t eo
quod fuccenfus fuifTet contra eos ignis do* mini*
Locoruw adnominAtiones ftatuuntur ad perpétuant iuftitw diuinie cr beaefleioram memoriam, cr ad pop»nbsp;li commonitionem, dam memoriale huiufmodi obuerfa»nbsp;tur continuo ufu menti hominam ©¦ coUoqui/s, ex loconbsp;uißbili,qui perpetuo durât inhabitatoribus,
4 Vulgus quippepromifcuum,quodafcen deratcum eis,flagrauit defiderio fedens 8Cnbsp;flens.iüäis fibi paritcr filqs Ifrael,amp; aitîQuisnbsp;dabit nobis aduefeendum earnest
B Recordamur pifeiu quos comedebamus y in Aegypto gratis (in mentem nobis ueniunt') cu-cumeres,amp; pepones,porri^ SC cepe,amp;allia»nbsp;Alia nunc tentatio poputi uidetur,ttedium cibi cceli»nbsp;las dati-Sic non emendantur impif bénéfices dei, fed ce»nbsp;dunt malts male,etiam qua; optima funt ey dona dei-.Exnbsp;tanto populus,quia murmuratores ilnbsp;a man. i^ßyii,n^(ify^j^gp,ii^iß'gjgpf.(fffi/ßif^fjifiititudine,ßrnbsp;aßis iüorum Aegyptiornm qui fefe adiunxerant ißae»nbsp;litis pro libertate obtinenda,Hi,i»qHit,caraes defldera»nbsp;bant, zy manna deteftabantur : Aegyptiorum uilißimanbsp;qui^ßrcula praßrebant pani de coelo Ulis prieftito,o»nbsp;mne deleâamentummfehabëti, zy faporisfaauitatem,nbsp;iuxta ordinationem dei: non enim omnibus flmiliter fa»nbsp;piebatjngrati iUi exteri eti^m ifraelitas folicitabant pranbsp;uis fuis moribus ad tmpietatem.Quanquam ey ipß fuo»nbsp;pte imgenio nimium contumaces erant, zyutm fuceeßUnbsp;hiftoriie patebit nimium procaces,durlt;e ceruicis,zy re»nbsp;belles femper Jpiritui fan{io,incoftantes in bono eyuanenbsp;cwioß,utßcile decipi tulerinttid quod dominus no igno
behaalothcba-rans tam folicite prohibet femper focietatefi dam cum impijs, ne infuper ex ßmiliariulfnbsp;corrumpantur magis ac magis,
Anima noftra arida eft,nihil ahö“ untoculinoftri nihman» •
Carnalibus dediti non magnißeiunt ffift j ßcile ajfernantur.Delicias coeleftes nonnbsp;rena fapiunt, ingrati quanto plura melioraqnbsp;tanto minus appretiantumputetßonaneanbsp;mam fuam aridam dicunt,qui carne impu’ê'^nbsp;cupiebant,qui in folitudine ,fub prophetsnbsp;exigunt, que in diuite Aegypto in proprtftnbsp;bere non potuerant,illic cepe,allia ernbsp;nunc cceli manna, ey cibum angeloru/mßS^^nbsp;contra monacbos fuccurriltquidem multdiKnbsp;flat perquirimuSjfed quid agendum fcriptid^^nbsp;credendum producimus zy admoaemus, ,
Erat autem man quafi fernen loris bdcllii,
Occafloaehuius murmurationis deßriby tio cibi cœleftis, qu£ et habetur Exodi decû^^'^lnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J
lixius. Specie bdeHif dicitur,ut non magit ad reliquamßrmam reßratur, quandoquitl^ jflUtrnbsp;andro ßmile dieitur,zy quafl quidam adlü,^nbsp;»Mlt;t grdwaerdf.er cdore albere uidebatur^ yltl^nbsp;Circumibat^ populus,amp; collig^** ƒnbsp;frangebat mola,fiue terebat in Jnbsp;quens in olla, amp; faciens ex eo lori*’*^nbsp;nbsp;nbsp;«
risquafipanisoleati.
Nonßne labore colligebatur,fed trtoäi^^r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|
ti»»n obedientüe^Qjiöd uero mola tuit à delicatioribus,qui ambiebant faporetttnbsp;bus pro fud ingratitudine non placebat donuf^nbsp;nbsp;nbsp;iy
codum erat, fed lautitiorum deßderio morario terebàt,ut inde tortulte flerent a^*^.nbsp;quod in deferto omnibus abundarenonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,jKsß'^
das fedandas, V t enim è ßrre panico ey exprimitur,ita è multis eius rei grants iunbsp;täle quiddam cogebatur quod panis ufttmnbsp;ret,ueruMamen unice fumptum fatisßcf’^^fi^Xnbsp;fuflentationi potuit ßdelium, Quibus alfnbsp;feribitur Sap.i6^,ut deferuiens uniußuiuf^nbsp;quod quifq; uolebat,conuertebatur.
Cumœ defcêderetnoâefupcr^^ defcendebatpariteramp;man»
Tradunt ludlt;ei primum cecidijfe ßraam,deinde ipfitm manna ; quod tertio a Jiy,nbsp;dente obtegebatur. Sic addentesnußnbsp;tißimi ob libidinem mentiendi, qui t*orilt;^i^(iiil‘'iÇnbsp;runt,fed portenta etiam contra naturamnbsp;ßpruina femper décidât} uel ros, dum mOtlnbsp;turJfleciali miraculo dei tot integris annif'
Audiuitergo Mofes flentem familias, fingulos per oftianbsp;tus^ eft furor domini ualde, fednbsp;tolerandaresuifaeft,
Grauisprouinciafandiprtlati eft lt;7/
Io
NVHERI
couritur,peccau f orttw» ut fùd de^ déplorât, de deicontemptu uehementißimenbsp;Wtur, nxdiaw fe opponit periculis eccleßlt;e,arden»nbsp;nisinfiitfemper ad dewm precibus,irafcitur fatiéîonbsp;'7 »^icontra dei honorem ZT bonum popult jh,tamnbsp;ßultitiam cum contuma^nbsp;pre (Oritur contra uerbum domini er tHiu^ ordiquot;nbsp;^^pfafcriptum. Patet multoru fiiiffecr ftrè omniumnbsp;r« publicdt, ut ad tabernAculorum oßia fe*nbsp;lt;gt;d murmuratioiws contra deumerß^nbsp;Mofen,Et donünui ipfè deuf,quomodo nonnbsp;r *r4/cerft«r, er intolerabilis haberetur pernbsp;e^‘?'’‘^^‘^i’filifpopulif
’’'?quarc non inuenio gratiam coram te? uniuerfi populi hu
in. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipß deo, er humanum ali^uid pati
f'^'iâut er pitti, impatientior fmt difficili eau fa er officio. Id 4«lem nonnbsp;Jl^’*''^^'uurmurationis ffiiritu, fed ut fcijuentia te-*nbsp;cr pro»nbsp;ejje teffittur populi trâfgref»nbsp;‘*‘gt;1^ '’*“*'»K«r,Gr4f wm fe dei inueniffie non dubi»nbsp;fuccurreredignetur amico,cr ßnbsp;'’'quot;'ihr**''** populi eatenui impofuit, ut tnnbsp;inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iUim patronutnbsp;nbsp;nbsp;imperator ßt ac ha»
Nb .
8^quot;“* cam,ut dicas mihi. Por finu tuo ficut portarc folct nutrix innbsp;Fïthi defer in terram pro qua iurafti
‘“’’•’'•'’teneßeiort»« allegatio,ueluti circumue» ’’'Tr* clementiie diuin£ ut poß ilia non debcatnbsp;f'gt;‘«rior» Nihil enim ardentiui ciwn dnwanbsp;l’'*h r«i deoloqui in gratiam populi Mofes po»nbsp;enimdominiMomne malum ßcit quodnbsp;^'»iib .offiigit,ipferegiminii onuifan»nbsp;^’ji!t)u'''''^‘Pß*«gt;elt;it:non ifli currunt, fedrecufant utnbsp;populumconcipitac generat,pa»nbsp;'.''’tit {j? ^fliGT gaudet did atq; haberi paternbsp;^6 rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;™ ßoufiio,uelut materpien
S^foliç ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^“^‘•tfiuet atq; deßndit,et totafe pro
‘•flut*'*'*''’’ f‘lt;perimpendit,condolet miferijs,angu» filiorum, omnibuife exponitnbsp;fidelibutfuif,nbsp;d'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propter deuw,.
ft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“*• demtantaemultitu^
**^0 * ^°’^’^*”^gt;dicentest Da nobis car
er charitatem cominendaf,Ht ^'”111**’^°^'^***”**’*“^^’’’^”*°*'“’’’• 02“*^
/ to nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p^iculo obieeißi, tu qaoque exi»
*'**’*'*’W“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^A””
“iwnmereemirjwt ermdignm, fed cupio
BEHAALOTHCHÄ, I70
tto« infidelis haberi:tu iUos paße cibo quo uolueris,car ue fcilicet uel pifcibiu, pro thefaurii bonorum tuorum,nbsp;ego nihil poffivm uelhabeoffient coram me, qui fuccur»nbsp;rere neutiquam ualeo,à me petutit quod tu folies praßa»nbsp;repoteSi.
gt;4 Nonpoffumfolusfuftinereomnem hue populum,quia grauis eft mihi.
I y nbsp;nbsp;nbsp;Sin aliter tibi uidetur, obfecro ut interfî-
cias me, amp; inucniam gratiam in oculis tuis, netantisaftiiciar malis.
No« fuppetimt mihi «ires regendi hunc tantum po» pulum,tuum eflfupplere defidus, tu omnium es fuffici»nbsp;entia. M.ori malo quàm populum tuum cotra te peccarenbsp;ob meam mfufficientiam. Si iüum iußficare non uK,necnbsp;tibi reddere deuotiorem ,fed decreuifii ut ßnax pergerenbsp;tdm rebelles perpetuô, occide me,ne tantam femper co»nbsp;gar intueri iUorumingratitudinem. Si,obfecro, me dili»nbsp;giffißos corriges, er ut ccepifli beneficijs non defiituat, ckfi«.nbsp;ne glorie tue iaëlurâ er populi tui cafum meßrre opornbsp;teat.Talis decet mens uirum dei,er eccleße epifcopum,nbsp;fidelem feruu er pafiorem populi,qui animam fuain pa»nbsp;ratm fit ponere pro ouibus,qui anathema effie eligat pronbsp;gloria det,in populo fidelium er eledorumiquifiindionbsp;nem fuam inteUigit difficiliorem effie, quàm ut credat fenbsp;iUi poffie fufficere, cUi omnis fubditorum neeeßitas eurenbsp;efi,eque uel magis quàm propria.
16 nbsp;nbsp;^Et dixit dominus ad MofentCongre^ Dnbsp;ga mihi feptuaginta uirosde fenibus IfracI,nbsp;quos tu nofti quod fenes populi hntacma^nbsp;giftri, 8C duces cos ad oftium tabernaculi foenbsp;derisjacies^ ibi ftare tccum.
Publicum uult deus effie fuum miraculum, foto orbe ivuticaiam omnibus feculif predicandum, ideo iubet uocari omnesnbsp;maioresgentis, non operatur deus contra nature ordi»nbsp;nem nüracula er ad fuam gloria fecreto, er in angulis, !nbsp;ut nemo fciat eorum quibus ficit, quaßßdum credi ue»nbsp;Ut omnibus,aemine uidente unquamffied uno tempore,etnbsp;fuo populo publice exhibita,uoluit ceteris gentibus om»nbsp;niumfeculorum fidem affiequi. Sine emphaß legendum .nbsp;uidetur quodferibitur: 030$ fu noßi quód fenes, ere.nbsp;Qtjn/ïdicat:Primores er fapientiores in populouirosnbsp;tecum fumas, ac perducas ad tabernaculum, ut non tibinbsp;foli loquar,fed teflimonio iüorum ad populum,quem pronbsp;fuis murmurationibus crebris aUoqui non dignabor.illinbsp;autem feniores audiët de uoluntate mea,er de commiffinbsp;ßonetibißeienda.
17 nbsp;nbsp;nbsp;ut dcfccdam 8C ibi loquar tibi, amp; auferamnbsp;de fpiritu tuo,tradam^ eis, ut fuftentent tegt;nbsp;cum onus populi,amp; non tu folus graueris.
Exaudit dominus orationem ßdelis ßmuli, er illud. TradWo ipfum ordinal fua authoritate er uoce dominus,quod Icnbsp;thro priusfuadente coeptu ffierat.Spiritum cundem quonbsp;Mofen repleuerat ad menfuram, etiam impartitur primonbsp;ribus,quoßnt rebus gerëdis in populo aptiores ,erMonbsp;ßfidelius adßfiant in gubernaculo tantie multitudinis.
18 nbsp;nbsp;Populo quoqj dices:Sanäificamini in eragt;nbsp;ftinum,Slt; comedetis carnes; ego enim audbgt;
E X
-ocr page 366-BEHÄALOTHCHA.
lt;([ Cui refpondit dorainusî nusdomini inualidaeft^ lam nunc unbsp;utrum pretiofum tibi fit uerbum
Omnipotewtw dd his uerbis afferitUf, totius creatione manißßßimeuidetur. tîibü“**nbsp;de promißis diuinis. Non eft impoßibile apu^'f^nbsp;uerbum, Vbi humana. cejfitt cr fim(i*gt;'nbsp;pit diuind. Imö nihil eft quicquid pne deo eß-^^nbsp;iuftum derelidum fidentem deo. Heliamnbsp;impijs in aularegum efurientibut,nbsp;cr peris mittunturferui dei nihil deeft tdttettttPnbsp;Tota citias creatura egeret, quàm iuftufpi'^'P^^“nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
conditusefttotusmundus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.gp
Egrefius igitur Mofes, uerba domini,congrcgansnbsp;ros de fenibus Ifraiél, quos ftarefecit^nbsp;tabernaculum.
Fides cr obedientia Mofis defcribitur i^J^ incredibili fenfui humano » Simul quo^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lltt^
thoritatem conciliât cr confirmât ferui tior habeatur in perpetuum tam uerbumnbsp;ptura.Nonpmpliciores de populo congregat,!^nbsp;fkiniiores ac primores, ut teftes adeffentnbsp;uinorum : quorum tarnen nemo aufus eftnbsp;tabernAculi,multo minus fanâum fandorio»'
Defcendit^ dominus per nubeif’^jii* tus eft ad cum, auferens de fpiritu q“*nbsp;Mofe, amp; dans feptuaginta uiris ft*’*®nbsp;Quum^ requieuifiet in cis fpiritus, P'' 'nbsp;cauerunc,nec ultra cefiauerunt*
Hie difeimus feptuagina antum V populi principes at^ duces potentioresq^^^’fü^nbsp;w erantjpquidem fire pnguli habebantnbsp;üa decemq; tribunes, Qÿidam hic prophetaß^^^f^nbsp;hoceft,ueldeicoUaudaffetnagnalia, ueliOtdnbsp;pulo pradicajfe,uel ßtura pradixijfe, autnbsp;xta diuinum ßiritum exercuiffe in fubditof,nbsp;compofuift'e,utMofes cr 'Zacharias, uel profnbsp;diffe,ut Saul,cr difcipuli Helifei,Hic tameuf^jiiidfnbsp;cr nonceffare, eft praeffe populoddiuxtlt;^u^^ fnbsp;cr in iudicio,iuftitia,cr ueritale fubditosregr'^ß
Remanferät autem in caftris duo 0 rum unus uocabatur Eldad,nbsp;fuper quos requieuitfpiritustnamnbsp;fcripti fuerant, 8C non exierant adnbsp;lum. Quum^prophetarentinca^^^^(j0’nbsp;cucurrit puer, 8C nunciauit Mo» gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l»^
Eldad amp; Medad prophetant in nbsp;nbsp;ûo
Prater feptuaginta fenioresalij bebantur, qui ßiritum dei in fe operantentnbsp;quo pradiâorummodorumuidebâturexopnbsp;mone,ex quibus erant duamp;illi,Eldad crnbsp;cunturcr ippßiffefcripti.ldludatnbsp;de quolibet fcilicet tribu eleâos tunc ßißö Inbsp;ros uel feniores,qui pmul numerumficiooaml^i^nbsp;ta duorumgt;Qjiiaita(if dominus feptuogptt*^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IP
NVMERI
ui uos flere,SC diccrc: Quis dabit nobis efcas carntum/bene nobis cratin Aegypto^Vtdetnbsp;uobis dominus carnes,amp; comedatis:
Secundo loco exttudit quo^; defideria plebiSf fed ad pccfum murmurationis ipjbrttw.Non euimfemper cle*nbsp;tnentùe ßgnum eßß cito exaudiamur,orantes ex antorenbsp;no/lri, C!quot; corporalium deßäuum impatientes horutnnbsp;rioquot;* tft * ^xemplo. Manißflam hic fit fanäificationK uocabulumnbsp;fiïPM«io. prttparationem figttificare plerunq-, non enim fanât,nbsp;fedpeccatores comefiuricarnes erâtcumingratitudinenbsp;grandi,qtum er improperat doimnm,cr plui dat ^uàmnbsp;orauerant. Sic non fine pauore dei inconfueta beneficianbsp;fufeipienda font, fed cum timoré er tremore orandum,nbsp;ut gratia fua dotta fiant,non iudic^ çr tnclementitCtSo*nbsp;lent alioqui fidelibm prodejfe magii aduerpatum exernbsp;t:itia,quimmundanlt;e pro/fieritatis beneficia, interimnbsp;femper expauefeere etiam laa docemur, Cauendtannbsp;guo^ ab ingratitud»ie,quam dominui audit cr punit,etnbsp;nonmro infirorefuodonat infidelibus quad pofîulant,nbsp;«9 non uno dienecduobus,uelquinq;autnbsp;decem,nec uiginti quidem,
10 fed ufe^ ad menfem dierum, donee exeat per nares ueftras, amp; uertatur in naufeam,eonbsp;quod repuleritis dominum qui in medio uenbsp;ftri eft,amp; fleueritis coram co,diccntes:Quarenbsp;egrefli fumus ex Aegypto^
Exaggeratio miraculifitturi elegans,guod non fubit 1$ tztneo id cafußturum fit, fed in tempora longa,donec denbsp;finantconcupifcerecameSfCr incipiant gratiui ample*nbsp;Naufea carnbsp;nbsp;nbsp;benefiduM mannic, Eacilior enkn Mufea de carnibua
^udtn pane fuccederemiraculo poterat. Proximiorfit deus his qui fefetotos domino credunt, cr patienter fi*nbsp;runt iUiusnunum,cr grati funt de bénéfices, RepetliUnbsp;autem dominum qui ingrati benefieijs, pbi potius per*nbsp;gunt proßiteere.er abututur gratia deitcuius quotidia*nbsp;UA dona, non agnofcut,fed meritis fuperare credunt pronbsp;prijs, peccatores er immorigeri, qui plurapetunt cumnbsp;in nuüo obfeqMntttr,fed obflrepant femper,
E Et ait MofcsîScxcenta millia peditum hu^ a,i ius populi funt, in cuius medio ego fum, ôCnbsp;tu dicis : Dabo eis efum carnium menfe in^nbsp;tegro?
1.x Nunquid ouiumamp;bourn multi(udocægt; x6 detur,ut poflit fufficercîuel omnes pifees manbsp;risin unum congregabunturuteosfatient?nbsp;tfradUtfgnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Stupendus populi numerus hic cy- alibi indicatur, et
ràfut. “ id tantammodo peditum, hoc efi:,ut uidetur,uirilis exer citus,fine pueris,fenibHS crfoeminis.Poteftßraßis nu* 17nbsp;rneriM hic aliter concipi. Sed diuma prouidentia myfte*nbsp;rid 4 nobis tutius reuerentur quàm ut citriopus difeutiannbsp;tur. Nemo unquam regum uel imperatorum huiufmodinbsp;nidit exercitum ,crtotinttnam homines congregatos:nbsp;quin cr dedes cêtend rniHia inter maximos habetur amnbsp;hominum quàm angelorum,Apud deum autem nuUa efinbsp;tnagna multitudo, Eleâorum innumerabilis cr poten*nbsp;tißimusexerdtus eft coram deo. In populi medio efiè,nbsp;^ft regere,dirigere ac prodejjè.
-ocr page 367-|
N VMERI iulferat,cr tarnen duo cr feptuAginaßiritu fuore pltuerat ad regimen tribuitm : ideo hi duo uiri tn caflrisnbsp;•«snferunt, nec temere prodierunt ad oßium tabernAcunbsp;I* «W alijs, qui tarnen nihilominusprephetdbant, fed innbsp;•’¦‘'«/ii'd.CtjjiddHtcm propbetauerint nonfcripßt ßgt;i*nbsp;dtiiid fine fldei periculo ignoraturjudai de huiuf*nbsp;’‘'^^fl't^fliunculis plusaquo foliciti,ut plurimtim ridi*nbsp;tg ^’^apediuwe. «leâ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;miniftcrMofis.et bl. L? e pluribusj ait .’Domine mi Mofes, 19 P'^hibeeos. ^^^‘'^¦e:Quid,inqt,3fmuIaris pro me j’quis ^1« iftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;populus domini prophe- dominus fpiritum fuum? * ÿlb ^°/’^^^ßgt;onßoneapparetzelusIofue pt o fuo mA ^ifiipuli loannis Baptiflie contra Chri*nbsp;authoritatem ,ß uuilti ernbsp;ïbntnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i'» populoxui Mofes folui,utpro AiH’''*«xer imperator pr^elatus à domino ßerat^ propheta,nbsp;‘t'txie quierens,nbsp;^itii^^‘quot;‘^^‘P''‘fi‘^lit-'Voiuiß'et enim minimus haberinbsp;*'®ttnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fandimonia exceüen* placuißent. Non /îbifed nomini diuiao gio ^'“P*^^‘’*‘^o/etdtfoli« repuari,fed totumnbsp;effe,cr utucriatem,quAmfolttslonbsp;poiuit,multorum fecum ora pro*nbsp;0nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gloria dei zdator nonfua, ” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mofes, Si maiores natu If® ^f^erunt caflra fettiores à domino ‘watt ij P '^^tiini praflolanteSfßturi in auxilium réginbsp;autem ßinter nutrmurationem ponbsp;coturnicum hacfenioruminßitutio j4nbsp;’‘°n eodem ordine omnia feriptaßnt ut a»nbsp;gt;f°gt;hpotefl^nbsp;^’^tra^^’'’^^quot;’^g’^ediens à domino arre-’^arecoturniccs dctulit. Si dimilit quantum unodieconfîcipo ’s. fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;parte caftrorum per drcuitum quot;'’¦c) duobus cabitisaltitudine I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itineredieiuolitabant eoturmces,duo I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßcittime cr copiofe I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; a'***’ ez popult auaritiamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ten I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;redderet.EAS neUti «Aturolittr addu 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mtrrfcwb ßjiußt, populo dUttrtM opttwiarMcjcdfli I nbsp;nbsp;nbsp;^’'ît()t^?*'re’»p«' cr ubiq^ domini dementia, ac po« I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^3quot; mgrdtitudo cum two Wientia dppa® I c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«iomiiîo egreßus dicitur, quia prater omnfîtrdnînwre coturnices I Önbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caflris fidelitMM« 1 b^'¦8® populus toto die illo, amp; no I j^^^tOjCongregauit coiurnicestquinbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ ’«cem coUegit choros, Si ficcaucrut |
171 BBHAALOTHGHA. pet gyriim caftrorum* Non fu^cit populo prtefentis dieiueeeßiMipro^i cere,»iß poflero die caperël qudittum pojfent,abußnbsp;beneficio dei,cr auieuhu edere non udlerët, faltetnnbsp;occiderent, c^optu domini ßne gratiaru aHione Oquot; gbnbsp;ria dei magnificanda fafcipiebant^Nec folwm die,fed crnbsp;ttoüe iticumbebant aucupio,cr in cumulas redegeruntnbsp;multos cr magnos, populta ßne fenfu zr dementia, uelnbsp;ad auiculdsßne caufa trucidando. Propter quod er nt®nbsp;ceßitate adadi futit, ut feruare arte qiutdam tentarintinnbsp;lt;ibum,torreß{iiM folis ardoribiu,non credentes dominanbsp;cateris quoq; diebus ßntilem iUis reßdione parare pof*nbsp;fe ud ueüe.Et de craßinofoliciti, auiditatis fult;e paenantnbsp;mérita fufceperut,at(^ in deum ingratitudinis:nihil enitnnbsp;auditur de gratta relata à populo pro datts carnibitt. Adhuc carnes erant in dentibus eorum, nec defecerat huiufeemodi cibus .* 8C ecce fu^nbsp;ror domini côcitatus in populum, percuflîcnbsp;eum plaga magna nimis* Qui domini bonitatem agnofeere negligunt in bene fici/s,eiufdemfcueritatë digne flatim expertuntur in denbsp;mnis.Erant occupati inuorationibutcoturnicum popu*nbsp;lus carnalis, cr ad ingluuiem paucorum dierum abuteanbsp;bantur mirifico dei dono, ideo illis digne deus irafeiturfnbsp;Cr turpi morte comeßationesulcifcitur: incertum quonbsp;geaere morbi er mortis iUos pereufferittSed quid prohinbsp;bet percujjbs ingluuie intempeßiM,cr mortali ueneno,nbsp;una uoluntatis fue iußione proßrandosfExemplum connbsp;cupifcentiam feâantium^ ußß ad corporis er uite pre’*nbsp;fens periculum erexitium.'Undeparßmoniadifcatur, ParfimonUnbsp;er uerum ieiunium,quodeß ad fummam modeßiam fornbsp;pus fußentare cibo, non ad ingluuiein exfatiandä inctattnbsp;bere.cum donoru dei abufu, «t fit in compotatiombusetnbsp;uorationibut^deo nature et hominibus abominAbitibus,. Vocatus^ eft ille locus, Sepulchra concu pifcentiaetibienim fepelierunt populum quinbsp;deßderauerat. Sepulchra concupifeentie nominAtur locus iße,ad ge ße rei metnoriam,in omnia fecula er reguA, qua dei nùnbsp;fericordia er rebeUium impietasnotafierent mundo adnbsp;fiudum eledoritm- Egrcffi autem de fepulchris concupifeen' tiæjueneruntin Aferothjamp;manferuntibü Hifcßc gefla, eo locifunt quo primmn peruenerant poß defertum Siiwi exadu, ut lex timorem doceat, ernbsp;lege hominem non iußificari,fed peccatorem reddi do*nbsp;ceretur,er gratia domini diligentius exorctur^nbsp;^CAPVT XH. Ocuta^ eft Maria amp; Aaron con^ A tra Mofen propter uxorêeius Ac-thiopiftam quam acceperat, quianbsp;uxorem Aethiopiffam accepifleu In maußone Uazerath aditum eß memoriale exem* plum populo,ad digne uindicandum tHoß authoritatentnbsp;neeeßariam tanto duel, ne contemptui haberetur dux etnbsp;imperator untus conßitutus À domino, fed ab tmiuerfonbsp;populo digne coleretur ad dei gloriam, Non eß aut com |
NVMERI ».
munîter proplcü ßne honore prieter^u2m apud fuos co FœœinatH gnAtof,Maria autë praponitur Aiiron,i qua coepit amunbsp;mutjnw.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contanptui infratrem.Talis non ra»
roinucnitur conditio fceininArum^ ut propenfîorespnt adfuperbiam, obloquutiones, er delationesfriuolat acnbsp;tianax, Cafliganda ergo ex hoc loco docenturà uerbo donbsp;mini, cr in (üfciplitu. cohibenda, ut dtfcant timere pa*nbsp;nam, qua uirtutem non nip coada çr tardiui amplexanbsp;Difcipiina ri confueuerut, Multa difciplina. aecejptria eßfcemtnif,
fed ea peruirosfenfatoscuranda cT non infolentiores quam pnt aliquando pxminat Quibw,wqMm,curà no,nbsp;tara commendauit inß,ntum,ut cum ta£le uirtut quoquenbsp;infliBeiur à fenfata matre,ut fanüi mores, facra uerba etnbsp;idonea à cutiabulis afformetur : quod ubi non didiceriutnbsp;uirgmes,nefcient uxores ac matres cum iaâura ptmilia.nbsp;Kmc autê arbitror poße reßrittatioaem aujpicari com*nbsp;tnodius,ßcut çrà ludimagißris itißituendis, optime edunbsp;catis er edoäiSf Aethiopijlant no pne caufa e^ inpgninbsp;myßeriouxoröduxit facer Mofes iUc, Legem fiquidentnbsp;domini deifabaoth,er ducatum Mops in uerapdefide»nbsp;Huiferiuturaerat er ßruat hodie ex gentibus coBeäanbsp;esquot; legi deßgt;onfata eccleßa catholica, quam unquam cosnbsp;Maria fyna luerit fyoAgoga ludaica. Eatenus ut hodie quo^ cartta*nbsp;gogj typu«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;foror,plebs ludaica murmurct contra deu,
qui gratiam mteUigenda legf^ er amanda, ac pro digni tateexcoledagentibus addonünum conuerßslargitur,nbsp;er dudum quo^ apofiolorum temporibus tradidit fan»nbsp;üis ex genttbus presbyteria er doàoribas.Vipfunt fernnbsp;per ludai muideregentibuf uocationis griaiam,horribinbsp;le crimen fané, er in Jpiritum fanâu plané commijfumtnbsp;Qÿodcr ebrißtu dominus ßngebat ad Chanonaamtnbsp;cui tarnen ßdem exceUetiorem er donauit er laudauit,nbsp;peut er Centurionis er aliorum maltorum, qui Chriflinbsp;uerbum auidius er pde deuotiore fufeeperunt. Alioquinbsp;vsofesextotmiBibus mulierem faniiam aliquam 'mue’‘nbsp;tiiffet digtiam fuo coniugio,ut non pne periculofo exentnbsp;plo Aethiopißam er earn alienigenam pbi «xorem du^nbsp;ceredebuerit, er no pae mpgni aliquo myfltrio er caunbsp;fa magna ac facra,uel ßngantßbi aliam ludai buius reinbsp;caufam, Interim nos iBam reuerebimur er gratias age*nbsp;tnus,dum iBi continuo uerbis er ptélis dominum bla/phenbsp;nare conuincutur,ut nolint aliquam pdem, potius quamnbsp;utnoßramagiwfcant^
a. ÄdixcruntiNampcrfoIumMofcnlocu tus eft dominusï’ nónne 8C nobis fîmiliter eftnbsp;loquutus^’Quod quum audiHec dominus,
Mwliebris fuperbia proditur, etiam occapoae dono* ru/m ^iritualium, er ex dei benepcijs,pc inßirare foli*nbsp;tus eß donünus Jpiritusfui dona,etiam imperßilis,dumnbsp;prophetico Jpiritu imbutt murinuratricem, fed nonßaenbsp;correptioae digna er puëîuofa mulieribus^
iratus eft.Era(^enim Mofes uirmitilTimus fuper omnes homines qui morabantur innbsp;cerragt;
Dominus qui omnia nouit,etiam cordium arcanas co gitationes,muUo magis uerba er ßgna hic audiße did*nbsp;tw.a iratus. Sic autemfieminafacminif folent fape in»
BEH AALOTHCHAr
«Were ellam cognAtis,fufcitare rixas cr arreptisßmultatum er clt;iuiBorumoccaßotiinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
ucro laus maxima paucis defcribitur,quaitt cr fcribere potuit domino iubête,uel d lofue aulanbsp;pmili fuo temporeßne iniuria ueritatis, (7nbsp;animo, pmpliciter quod uerum omnes nouerail l^ilnbsp;Omnium hominumpiße manfaetißitttur»nbsp;tiusßda probant per toam legem,quodnbsp;i/nhabitantis in fe diuinißiirituserat; cui beiiSnbsp;buitur, er gratia im operenbsp;nbsp;nbsp;prmone- Nff P
qualis Mofes pradicatur ex ipfa hijbria,
uel uix umquam populos tumultuoßor Gquot;
iBo prendo er regendo neeeßarius erat oin'i'“ nißimus imperator^
Statim locutus eft dominus adci*’ ron ôi Mariä t Egredimini uosnbsp;naculmn feederis^Cum^ fuifle*(^ßnbsp;defeendirdominus in columnsn**nbsp;ftetit in inrroitu tabernaculi uocasnbsp;Mariam.Quiquumexiflcnt,
Propriu dei eß ex malis optima proWCUti^^'^ ponit nunc bos tres homines in exemplupop^'’’\(iii* Inbsp;iudiciumuelutiaduocater ßßit, aßgt;icient^P‘fjiiii'*nbsp;feendentem dominu per columnamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
reprafentabat, er audiente populo loque^‘‘‘''^^lf | perfonas iflas,Seorfum autem reosflatuit,
Miriam ac Mofen, er adita uoce uocauit
habebanttabernaculisueltenforijs. , dixiuAudite fermones mcost Sinbsp;rit inter uos propheta domini, in Ijilii'’’'nbsp;parebo ci,uel per fomnium loquar^»
At non talis fcruus meus Mofcs,^ mni domo mca fideliffimus eftî ,
Propbetasfemper habebitis uobifeu/m, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!
tiec meus populus eritisflBi mei erunt iniuifi'''^^’ f, parebo er ßmiliariterloquarpcruißonöu^i^J ¦’nbsp;«cf obfeurius, Apparere dominumpernbsp;ipfmn reuelare ut agnofcatur quantum mortal' nill Inbsp;efl.Propbetiarumgenerabicdifcuntur,|nbsp;uemdum aliquid prophete ocults corporau'^nbsp;tur:aliud mfomnis,non fine uißone imagm^^nbsp;in anigmate,d(vm aliud uidetur,aliud autetttßS^-^nbsp;ut patet in prophetis er Apocalypß loanni^'nbsp;per figuras er rerum imagines Moßnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.,ii !lt;*?
quorfimiliariflimoamico.etfideliflimofli^^^jlliiili' ii^S^isil,folt;^ populo praeß indefißo G fi''^^ ÿi I'*’nbsp;oreenimad os loquoreitpaÏ^’^’jjjJ“^nbsp;per xnigmata 8i figuras dominé*” i
NVHERl Qoare ergo non timuiftis detrahere feruo meoMofi? fiiuijijîis inclic^ifUifîbilibiK l^ei!Iris,G!' /Àntilûri lu ^8fl4 iHi loquor,0inne conßlium meum de popfilo mco.nbsp;'• Vijîoitib!« cUrù zj- ßne otnni cundaüone, ^uxserponbsp;poli« toti« uidit cr audiuit^aeexperimentis fcnpbilibufnbsp;lt;'ilt;licitiß(i«iin{l3i4inicuw), zj“ ipßs fidelem prophetdmfnbsp;noniHihij'oujnjj iffi itnaginationibui no0lurnis,uel figunbsp;'^obfcnriortbm iippitrui,fed manifijiii «pparitio «ibtMnbsp;portentw ßgnorwmfin monte Sittai, in conti^nbsp;’“‘’’¦f^onjîs CT beneßcii5,conteftantibatmeampr£(etinbsp;jjgjj (ijfjuiftii locjui contr4feesnbsp;«fiiw Moff n?si itaq; «os duo carne illi iiinilißimi,nbsp;foror, non eflis firendi contra amicam meuMnbsp;dure corripientur cieterinbsp;i'wplebeij ßnt ßu^ primor«, ßnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bunc probatißi^ perftijui er mdigne traäare prlt;efiimpferint, «el Ç, ”®J«pferlt;obedirc. cos,abiit» hjàp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;indignabuftdut fitbito abfeedere U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßrinidolofam remißurut^ ^’übes quoq; receffit quae erat fuper labet ecce Maria apparuit candens le-I et? nix.Quumm refpcxiÄet eä Aaron,nbsp;1,, quot;'quot;*fepaftómUpra,nbsp;I Bonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Obfccrodomincmi.ne«m- L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peccatum, quod ftulte com i' Biibl I*''*™'*?*'*’(’*fi^fratriflatuituriti ex^» J’’'quot;') Wito-Mu foemintedifcant timorem, humilita»nbsp;«,'^’‘‘''•*1«« IIS’ obedtentwm prlt;euiris,utprapenßornbsp;rje’'quot;'T«« ad uitia diligentiuf componatur.Aaron i«nbsp;o^ficerdotij dignitatem, quam ubiq; dominainbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;docft HtrbfS er exemple, ubiq; meliut audit (io mdHigenf'««, Stto ’’’¦“quot;‘ö'' ««i condefienàendü, «nde et confitetur m Cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adnumerat fi forori,ut culpam U ^^(»uct,zrremißionemaßequaturt ƒ 3t hæc quafi mortuagt; 8C ut abortiuum V'f°ncitur de uulua matris fuæ,iam menbsp;Qi. ’^tnis eins deuoratum eft. Çr^'**f’^o/orore ex animo,deprecatur leprlt;e pænam, eniw atroeißintam faißinbsp;eorrepta fiterat ,ut non foltern ipfa, fed CTnbsp;*^«[12quot;*''^quot; htimiliari er tacere, er nihilnbsp;uiroriM* Videre licet quam ßbi paenbsp;'ttfQquot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obtreilatores.quid «erö laudis ei cui ob^ gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦’ tnrpitadinein, iUi/filendoremtßbi le« 'i ^.’pglorwm, dominum, dicensî I\(:ygt;^ofororemaledica,crßbiexßftucrinui=‘ Cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Clamauiffe enwn feribitar ad dominum: ^Xt^^^tnine, fam. eam ,nedamà morte redtme in« ' W er fanitati rejl««c «m corre^idttttSießeile i6 |
BEHAALOTHCHA. döBdndn eß Maria, kuiter reconcUiandum,böno coihlt;a penfare malum conuenù fanéiis.Sic pro (adieorufnquoi^nbsp;eccleßa orandu ut reßpijeat, et indulgentiâ cofequatur,. Cui refpondit dominus î Si pater cius D fpuendo fpuiHet infaciem illius, nonne de-'nbsp;bueraifaltem feptemdiebus ruborefuffun*nbsp;di^Separeturfeptem diebus extra caftra,etpanbsp;ftca reuocabitur« «4 Facilis ad parcendum dominuf efl,non lamen remit^i tit rigorcm iufiitû Pater quidem efl,fed tarnen inßciei» 3e iuftu»nbsp;Ifiuere potefi filiorum, non ad damnandum, fed ad cor*nbsp;rigendum cr terrendum. Signa quidem maxhni contentnbsp;ptui noniiunqaam aggreditur,quum tarnen ardentißimenbsp;diligatt Vultaulem poemtentiam faoram, uterrati illotnbsp;paeniteat, reßpifcant admoniti, tempuf prorogat per*nbsp;pendendiculptegrauitatem. l^ifericordißimiu dominâtnbsp;efi,etiam quam feueritu punire patatur.Sibi deniq; repunbsp;tat delatam iniariam, qua; fuis irrogatur prophciu.'uultnbsp;faos feruos amari, coli,reuereri, non patitur perfequi.nbsp;Caueant ergoßbi er non dubitent fe flageüandos,prin*nbsp;cipes cr magtftratuf, ß ferUos dei cr uerbi pratdicato*nbsp;res cr prophetascœpermtperfcqui cr odiß'e. Excom*nbsp;municatioiK kproforiem punitur, ut fefe recoUigat, CTnbsp;prasiet alijs abominandi murmuris contra prophetoa cenbsp;lebre exemplar, cr fæminaidaceattaciturnitatem,crnbsp;fui cognitioncm- Ferenditm quidem eß tnfirmioi uafeu*nbsp;lum,ne abijciaturtfed interim corrigendum cr merepannbsp;dum,ne 'mfolefcat, cr omnia audeat,Congregari diciturnbsp;idem quod cr reuocari ad ccetum, reßitui eccleßte, ernbsp;lt;tb excommunicatione abfolui. Exclu fa eft itatp Maria extra caftra feptem diebus : 8i populus non eft motus de loco tUnbsp;lo donee reuocata eft Maria, Ad reuerentiam hoc pertinet Moßs,compaßionis ß* gnum, diffèrre profiâionem demanßoneiHaquartade*nbsp;cima,etiam domino comprobante, crßgnum profèâionbsp;nis dijJnente.Sic obfequitur dei manfuetudo «dmirundi»nbsp;eleilistprophetai reuerendos exemplis doceh Profedius^ eft populus de Aferoth fixis tentoriis in deferto Pharan» Pbdr«« non eSl ßteciale nomen ttnias manßonii, fed um ins latæ folitudinis,in qua multas manßones ifi-aël ha*nbsp;buit,ut funtRethma,cr R.heminonphares,crc» omnesnbsp;per ordinë ufc^ ad ^ziongaber,zr ufi^ ad trigeßmamfenbsp;cundä maßone, fub Pharan folitudtnis nomine cêfenturt ^CAPVT XIII. Tlocutus eft dominus adMofen, dicens: In Deuteronomio feribitar popultti ac* eeßiffead Mofen,crfolicitafiè pro mitten A Diftinflfonbsp;trigefimaf»nbsp;xta.Sche-lahlcchadt dis exploratoribut ad terram promißam, per qaos refei rent iter profiélionis fite, increduli nimirum de auxilio er aßißentiadei. Acquieuit ergo importunitati iHorum Mofes, zy ea de re dominum confuluit, q«t reßgt;ondensnbsp;acquieuit quidem, fed in malam impiorum er incredu*nbsp;lorum,per exploratores decipiendorum, Mitte uiros qui confiderent terram Cha- |
1
-ocr page 370-5
7
8
B 9
10
11
11 «Jnbsp;ï4nbsp;»5
Suf^agio-tum multi* «Bde.
NVMERI
naan ,quani daturus fuin fïliis Ifrael, fingu*. los defingulis tribubus ex principibus*
FecitMofes quoddominus imperauerai; dedefertoPharan mittens principes uiros.
Non femper bene uertuntur ac pro/})ere cedunt quiie dominiu pr^cipit agenda, fed in malum eorum gui demenbsp;renturuûionenidiutnam-luxta fermonein dominimißtnbsp;Mofes, quia ßc dominut ordinauerat perßdorum homi»nbsp;num dignam flragem.in/linâu quoq^ diuino Mofes mißtnbsp;duodecim uiros principales, ignorans euentum rei,benenbsp;intendebat uir pius,dominui autem meditabatur incredunbsp;Iis dignam panam,
quorû ifta funt nomina* De tribuRuben, Sammua blium Zechur*
DethbuSimeon,SaphatfîliumHuri« De tribu luda,Calebfiliumlephone»nbsp;De tribu liTacharJgal filium lofeph*nbsp;De tribu Ephraim,Ofee fïlium Nun.
De tribu Beniamin, Phalti filiuni Raphu* De tribu Zabulon,Geddiel hlium Sodi*
De tribu Iofeph,fceptri Manaffe,Gaddi fi liumSufî.
De tribu Dan, AmmicI filium Gemalli» Detribu Afer,Sihurfilium Michael,nbsp;De tribu Ncphthalim.Nahabi filiuVapfî.nbsp;De tribu Gad,Guel hliurn Machiînbsp;Omnium iUorum duodecim nomina defcribuntur,utnbsp;duorumexiBis optimorum fides cr firtitudomemorûenbsp;facrte confecretur, Caleb cr tofueXateri omnes ex in«nbsp;credulit erant, ut uideatur ratio eteâionis paucorum exnbsp;multiSfCr potiora femper fieri nota plurium,fed non menbsp;liora. Omnes perdendi ißaelitie erant, ideo malis duâoanbsp;ribus cr exploratoribus negotium dgitur.Ne multitudianbsp;ne fufragiorum negotia agàtur,qug ut plurimuminiquionbsp;ra funt, ey ruro optima uulgo placent, Sed id agendumnbsp;quod dominus iubet, er uerbum dei docet,etiaitt ß pau*nbsp;cis probetur,er Utes concitentur,quiiis dominus uertet innbsp;profitlum ueritatis, etiam ß non adeo cito, MttUs lt;equenbsp;deus utitur ad fuam gloriam atque bonis eonßtijs er ho»nbsp;minibus,
Hæc funt nomina uirorü quosmifitMo« fes adconfiderandani terra: uocauit^ Ofeenbsp;filium Nun,Iofue,
lofuequiet Caufamutationisiwtninis Ofee inlofueuidetur fit» iffe, quia y^yjyfaluantem uel faluatorem ßgnificatttonbsp;fue uerdnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dei faludtionem fignat, adieila iod li«
tera,denariumperfiäionis fignante, erpropius acce» dente ad nomen tetragrammaton. Q«(mm ßilicet pronbsp;diuinitatisnota feeunda'^feribitur, er Chriftidomininbsp;noflri nomen clarius explicat,diuinitatis myfterio triplinbsp;ci capite in unitatem eßenti£ perßtia complexo, Cui tinbsp;terafuccedit y perfonam ßgnificare potens Chriüi du»nbsp;OS compleilens naturas,diuinam at^ humanam,qui eie»nbsp;üis patriampromißionis ueram er benediilam daturusnbsp;ßt, er diflribuiturus unicuique poßeßionem fuam,quodnbsp;Moßs lege fieri no potuit,cui datum eft ajfikere, fed nonnbsp;poßidere,De uerbo mirißco dudum ioannes Capnio ca»
SCHEL AHLECHA. baliflied multa ex Hebrteis illuftrauerat,ßcuinbsp;bantur, quje tarnen fundamento incerto nitutitur- gt;nbsp;cratio fiiit iüa nominis mutatio, profimäionenbsp;fufcipiendo,er opere dei peragendo,ficutcrgt;^ Inbsp;Sara,er Abraam,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;w
Mifit ergo eos Mofes ad confide^” r terram Chanaan, 8C dixit ad eos ƒnbsp;ad meridianam plagam, Quum^nbsp;ad montes,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;^0)
conüderateterram qualis fif» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ji»
qui inhabitator eft eius,utrum fortis fd’ firmus,pauci numero an piures:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^ij
ipfa terra, bona an malaturbes quad®» ratæ,an abfqj mûris;
Ad meridiottAlem plagam terrae promiß‘f(’’^'’^ fut re uia iubentur wigredi exploratores, CTnbsp;tarn terram, er urbes in eadem,ac omnem coquot;“^nbsp;di feere gentium iBarum er locorum pernbsp;hoc enim duodecim mittebantur, er de omrrtbu^^nbsp;ta dantur afapientißimo duce, non ut p‘tri‘^‘’'^,j„ijitnbsp;terram, quod periculo non caruijfet, fed dijj’e^^ jiit,nbsp;taßis ac bini, totam regionem longe lateq;nbsp;«f eos nihil effugeret.Iubentur enim ajfiicere inP’’nbsp;ßrtiaterr£, paucos er piures, bona acmal‘i,”“‘^^lt;iiilnbsp;er pinguia, uicos er urbes, oppida er caßll‘‘gt;rnbsp;er arbores.
humus, pinguis an ftcrilis, abfqjarboribus. Confortamininbsp;bis de fruäibus tcrræ.Erat auté tempd® Hnbsp;doiam præcoquæuuæuefcipoifudLnbsp;Jubenturßrtilitatis te/limonitvm aßerre,ad(’^,nbsp;daw defiderium ifraelitarum, no ßne laboreiX^^^nbsp;uitem geftando plenum maturefeentibusnbsp;tempore mittebantur, quando primo uua ittuent^nbsp;matur(e,ad principiumAutumni,
Quum^afcendiifcnt, exploraucfd .jjijj ram à deferto Sin, ufque Rohob in®*^
Afeenderunt^ ad mcridieS^uefl^^ßii* Hebron.ubi erant Achiman Si Sifa* „fli®nbsp;mai filii Enach, nam Hebron fept«’’’nbsp;ante Soan fquee er Tlt;inis)urbem ,nbsp;ditaeft,
LoflgifH(lotfrrlt;e à deferto sinuf^ ad er Antiochia, nobilißima urbs Calefyri^nbsp;Hebron autem Metropolis erat Pahefiinorof*!^^nbsp;taculum gigantum, er nidus rapaciiannbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X
donwm er opprefforumgentis, er er fiatura immani fiiißeconfiât, cr genio^.^jurifnbsp;knprobo, patronos omnium uitioru et authotnbsp;rum,quibus per corporum robur licuitinnbsp;quid libuit.Hac Hebron prima,pofiea fuit fe pPnbsp;ci regni,facerdotalis urbs, er fitgitiuorusnnbsp;fiat ad meridionalem plagam ab lerufaletnnbsp;ti duobus,ubi et quercus mambre, diäanbsp;be,Septem annis uetufiior quam Sod« ttobt Hnbsp;pti,ubi regum habitatio erat, qua à tempof^
«7
18
»9
Io
1.1
11
NVHERÏ
Thaneos pri« pl^g^cœpertM immitti Aegyptijs obduratiscoft
torrcntem botri, ab^ *î««rfua.qucm por*nbsp;- '’nt in ucâc duo uiri. De maiis quoquenbsp;lo« »“‘«s tulcrunt,nbsp;cumbotrii abfcide^nbsp;****°nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;indicium /irtilia“
Oquot; plt;^niterent,peccaa . 8^0 J*'*’’^*««{’»1 dilatiotiem, moß’oudandi de intenbsp;qu?’''‘'«’i^flt;’Htudine.
Nchcl efchol, id eft ual* botrum abfcidilTentinde
^C)*
ß^ ffofnintia botrif cum iam obtenta terra
^*** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;torrente
li ^’’iaai ‘?®'Plofatorcs t^’^'^æP^^'î^^dra {’’‘^ad’^'gionc circumita,ucncruntadMonbsp;1omnem coetG filiorumnbsp;P^^ran quodeftin Cades.nbsp;Omni mulritudini oftcnde*
f “''fi». ^***^“* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;copleuerufit omnem tHan exph
r V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘»»pbïudo et ^atium non
nefciatttrß totam uiderintuel Vt flulta uideatur Rabt Salomanis dinbsp;Snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gua/Uone hoc loco» Omnis regio non
S( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tntcHigitur pro omni loco regionis.
Sjj’^âUeruntjdiccntesîVcnimus in ter* quæ reuera fluit la*nbsp;[L ^^«e.utexhisfruâibuscognofdpo*
q ^lt;lii(, P .'’^’¦dfionew ex laudibui terr^ malitiofe, fdSfltt'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;po/iea calumniaturis^ Laéle
»1» ***'%* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;optimis pafcuis,berbii,a^
c T”**» agriStiirboribut,nemoribM,ut habitabilii ter«nbsp;^MinJ^gt;pMe longitudinem clmtatum /}gt;eâei,puenbsp;le(j^
^ortiflïmos habet, Si urbcs V”®nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Srirpem Enach
*’^eridie,amp; Hethaeus S£ ’’ii th *•gt;« h ^’quot;orrhæus in montants.Chanbsp;*'’ ÏQrrf ° nïoratur iuxta mare Si dra flunbsp;I
I C' '«ttt? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;‘cceßUi ittßgni perfidia
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dei,à tanto tempore,tan
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;°”*'’Vlt;gt;t‘nte J er eorum patre ac re»^
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nenjo corrigere potefl ^uem deui afgt;a
3'
3^
55
SCHEL AH LE CH A. I75 iecit. Newo demerert benefices perfidos4Forief quidentnbsp;erant populi,urbef,gigatitet,Am4lechiu,lIethlt;ei,lebtt*nbsp;fei^Amorrhlt;ti,Chananlt;£i,fedfiirtiorem dominum credenbsp;reMiterant, Qjjm cr eßexminati iamdudum ßerantnbsp;gentes iHa, cf morti deflinati À domino,fi id credere ponbsp;tuijjent lfraelitie,fed perflant rebelles femper in fua ma»nbsp;litia, iam damnati ad prematuram mortem, quam ere«nbsp;brii fibi flagitifs promouebant.
Inter hæc Caleb compefeens murmur po puli qui oriebaiur contra Mofen, ait* Afcen*nbsp;dendo afeendamus, Si poiTidamus ea,quo*nbsp;niam poterimus obtinereeam.
Alii uero qui fuerant cum eo,dicebanttNe Q quaquam ad hunc populum ualemus afcen*nbsp;dere,quia forrior nobis eG.
minor fempernumerusfidelitmteftcriußorum,li* Minot n«; cet dei bonitate nunquam in totum deßnat.Ex duodecimnbsp;exploratoribtu duo tantum probi,ßdeles, er eleiti re«nbsp;perti fumt, quipromißit dei fidem haberent,omnipotennbsp;tiam ac ueritatem perpenderent, populum animarent,etnbsp;adhortarentur ad fidendum uerbo domini, er qui aßißenbsp;rem fanilo duci, Caleb ey- lofue, qui obedientiam fiiadenbsp;rent, er progrejjum coepta proßäion(s,adhortando adnbsp;animißrtitudinem ßos quibus praérant populos, con»nbsp;tra al^s fuadentibut er perfuadentibui timorem er int»nbsp;poßibilitatem uerbis multis er exaggerationibui reruntnbsp;uerißmiliu,iuxtunaturam,contra fidem et promiffa dei,nbsp;qua illis nihil uidebantur,prateritoru beneficiorem ob»nbsp;iti er prorftti uerbo dei increduli fua excacatimalitia,nbsp;er contemptu. Ht deni^ ßrtiui mouent fuis detraüioninbsp;bui plebem gt; quam Caleb fida perfuaßonefita. Citius e»nbsp;ttim error plebi mferitur quàm ueritas. Timoré hoftiumnbsp;magnificat robur eorundem, ut ßrtiores aftimenturnbsp;uehementiM timentur:ciim dominus deut folus er time«nbsp;ridebeat er ßrtisßt,nutu fuo uniuerfaperficiens,
Dciraxeruntcç terrae quam infpexeranr, apud filios Ifrael, dicentes: Terra quam per*nbsp;tranfiuimus 8C luftrauimus, deuorat habita*nbsp;tores fuos, populus quem afpeximus proce«nbsp;raeftaturxeft;
Protulerwnt er expofuerunt plebi quiequid in dijfa miam terraßnüaproduci zrexcogitari poterat,quanr Tewatónbsp;todes dominus laudauerat,quißdominuftatuentes men*nbsp;ddcem uel wnpotentem.Nec aliud maxime mouere pote»nbsp;rat,q quod diceretur deuorare habitatoresfuos,noßm»nbsp;re diu uiuere,ppetHis ftragis ermortibus madere,Qÿ,odnbsp;firtaßis uerii erat, quia ibi regnabant, imo tyrannidentnbsp;continuam exercebant gigantes, ^ttos oportuit profira»nbsp;uiße,et ^ttos tue dominus fuo iußo iudicio intefiinis pro»nbsp;iqs infirmabat, quo minus mualefcerent ifraëlitis. Virinbsp;menfurarum dicumturtid eß proceraflatura,cr trnnta»nbsp;ni magnitudine,ßcut de Og rege ßafan mfirius dicetur,nbsp;ibi uidimus monftra quaedam filtorum E*nbsp;nach degeneregiganteo,quibtts compara*nbsp;ti,quafi locuftae uidebamur.
Gigantes foboles Enach memoratur, quorum ingent ®gaH», a-dtcorpom iMfÜttu^ Uepfieltiiidieuntur,quiaoinni4
-ocr page 372-Fletus Cne fide. NVMERÎ proßernebttnt,et erant per Jitio,citfui,c/'ruittd populos rum,no fecut ac maximi pifces minorit efca ßuentur, etnbsp;gui plura potefl is fit nobilior, et pro rege latro gloriosnbsp;fus.H}perbole utuntur, fe locuflds uideri coparatione uinbsp;roruin iUoru, fenwl enim propofuerant diffamare terra,nbsp;cr perturbare populum, idea femper crefcit oratio.nbsp;fCAPVT xiin. Gitur uociferans omnis turbaflc' uit node ilia» Fleuit populus non dolore prauaricatio nis cr ingratitudinis, fed timoré poente per motus,guia fiat fide in deum nihil ^erare poterat guàm perniciem gentis,guia prophetis dontininon credebant,nbsp;fed commouebanturpotius ineos, tanquam omnium fitonbsp;rum malorum caufam. Tota noile perfliterunt infietunbsp;Cr lachrymis,quos deus non refi)icit,fed cordis compunnbsp;Hionem ex fide cr difigt;licentia commifii,Auxerunt manbsp;lam [uum pœnitentia duéli, quod domino obediuiffent,nbsp;quodIf}tofen fecuti Aegyptam exijfent, execrabilipersnbsp;tinaciadurifimtteceruicis, i ôi murmurati funccontra lVlofenamp; Aaron cundi filii Ifrael, dicentes.Vtinam mortui elTemus in Aegypto, uel in hac uafta foli-tudine,utinani pereamus« 3 nbsp;nbsp;nbsp;amp; non inducac nos dominus in terrant iftam,utcadamus gladio, uxores ac liberi ne» (hi dueâtur captiui. Nónne melius eft reuer-tiin Aegyptum? Murmur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iterum Mofen CT Aaronem murmure perturbät,noit omnium, ^juidem pduci cx iüis,fed omnesthoc efl,omnes firè ifraë Utte cyquot; maxima pars eoru,Et dixerunt ad eos omnis c««nbsp;tus,ut ne unus quidê exceptus uideri pofiit, prteter duosnbsp;tantum nominatos, lofue (3quot; Caleb,admirandammirtvainbsp;peruerfitate et contemptu gratùe dei, qua magnificis pornbsp;tentiseosliberauerat exßrnaceAegyptiacat Vtelegesnbsp;r 'mt mori infiAitudine, quia non ißa datum ßiffet morinbsp;MJ Aegÿpto, dieëtes: Vtinü omnes in Aegyptofiiiffemusnbsp;mortUhSedquia idnon fi£iSefi,ptltë inuafia hac folitusnbsp;dine moriamur.,et pereamus titô.No» enim earn ingredinbsp;emur terram,ut iUic gladio concidamus,CiMs no hie mOtnbsp;gnificet iuflum dei iudicium,qui id quod optabant et fibinbsp;imprecabàtur ilfis immißtiSic ufui uenirefolet uerbudonbsp;mini blajfihemdntibus, et uerbum dei reqcientibus,fuo^nbsp;fenfu abundantibus contempto conpliodeiddipfiim hac.nbsp;uice illotemporenon cogitantes ludiei, m Chrifti pafiio.nbsp;ne pmilem imprecatione pmili et maiori infilicitate ex*nbsp;pertifunt,profe er fuis tanto tempore fuccejforibus, ; Dixerunt^ alter ad aUerStConftituamus nobis ducem, reuertamur in Aegyptum»nbsp;Rebelles If Rebeßarc délibérant, er mutuum inducunt, incipisnbsp;rachw.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iugumdomini cum ißius prouidentia er beneficifs rejfueretabifcere à dominofibiconflitutum dignifiimum diicemgt;,eratiuntfub cuius auffiici/sinfiliciterredeant innbsp;Aegyptumproponunt. (yuo tantoflagitio,quidnon canbsp;lamitatamdemeruiffent homines pertinaces er ingra..-tißimi ? quis illos dubitat pofitos in exemplum totius or»nbsp;bis fidelibuspariter ey impqs^ |
10 sckelahlechj. 5 Quo audito Mofes amp; Aaron proni in terram coram omni multiiunbsp;liorum Ifrael.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, r jjiiiiJ Atucro lofuefilius Nun, Ä Gai Iephone,qui amp;ipfi luftraucruntteftnbsp;deruntueftimentafua,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JuiH* Tentant emoBire ceruicem duram,ftfi*t^^r^iÿlo* miliatione compefeere firiam blafiihemoriiin,nbsp;tenus proflernendo coram populo, homines enbsp;lißimi. Qttos eir duo ißi boni ex omnibuf}nbsp;nibus tentatis adiuuare conatur,quibusnbsp;dere potuiffent,nifi pro impietate fltd oeei^^nbsp;litttdine oportuiffet. Sciderunt hi ueftimenliSr Inbsp;dicium impatientiæ de itiobedientianbsp;gloriiedei, in cuius blafiihemiam uergebntßquot;^nbsp;pharium gentis tantte.'Verifimile eft accurß''^^ f/nbnbsp;reliquos fiiffe er quippiam boni molituroSf/'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j plures boni quàm hi duo fiiffènt^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, amp; adomnem multitudinem nbsp;nbsp;nbsp;jijiii’» rael locuti funt î Terra quam circun” ualde bona eft,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..fall’ ft propitius fucrit dns,inducet nbsp;nbsp;* (ffli' amp; trader humum lade melle Veritatiinprimisinnituntur, er qutedominus promiferat,bonam terranbsp;quod cr ulij non negauerant deeë exptor‘ii‘gt;’'f^p^ »nbsp;iUis'difiimileS, quodtotamfirtunam fuamnbsp;äißime in dei gratiam, non fua meritatSund^quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p 0bedientiam,acfui refignationem in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I titudinem er ßuorem domini ißis affùturnm''^ mittunt.tAihildeo difficile pro fuis cultoribn^Pnbsp;dum.Nihil obmittUM optimi uiri,quod fenß^^^nbsp;re potuijfetffed nequicqitam,omnia uanCt _nbsp;Nolite rebelles eife contra doniii’^jj^nbsp;que timeatis populum terr^ huius,Tj,^f£rnbsp;panem ita eos poftumus douoraf^\jfXnbsp;ab cis omnepræfidium, dominus **nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' eftjOoliteipetuerceos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Vident gloriam domini pro tanto l(im dèceptum ffmitibus narrationibas,tionnbsp;bodomiiù,reuocare contendunt,omnemtno^^nbsp;dem : hortando ne rebeßent ßrtifiimonbsp;ne timeant brachium carnis qui diuintt/mnbsp;fint expertùCuiusfubfidio ßrtißimas quaf^nbsp;cere poßint er trucidare: maxime quód dei^nbsp;fus fit,er corda pauoreprofirauerit,qui td/nbsp;uel erigere dum placet, Quum^ clamaret omnis muiu‘ pidibus eosuellet opprimcrc,apP^^j.j5^‘‘nbsp;ria domini fuper tabcrnaculum /nbsp;dis filiis Ifrael. Cohortalione mutua fefe ad occidend«^/ ¦( I cingunt ftultißimi er impijßimi. S^dubid^r^^ jiiiP‘ 1nbsp;na uirtus piorum, incipit er fuccurrit diu^^ popii^ Inbsp;rtwM procacitas folo dei furore comp^ß'*^^* Inbsp;quidem infidelitatis defferatione pritcep^^j^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I lapidandum eos qui bona nunciant pro/J r |
N V M E R1
Jowini protegit eos, t« nube fuper taberMcuIum ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dixii dominus ad MofensVfquequo
J^anetmihipopulusifteÿ Quoufquenon omnibus iîgnis quæ feci co^
fui populi quem fide Abraa Etenim qui fibinbsp;d^f^M'itate erbonitatefud,nbsp;perfidiam crdeßieratioanbsp;irritdfwr et prouocatur infinita deinbsp;‘'’’inin '‘^*^!’^^^''‘'‘*potentia ermaießatisfuacon»nbsp;I ’’ditrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deus,cum gentes rcliqua tarn fir
ffj .^^'^^^ttfiuefigniscrueritate.
atqueconfu^ ingeniemmagnam,nbsp;°f'’’aq«àmhæceft,nbsp;dominus impios, er tentât uirnbsp;amorefui uinci non permittit,nbsp;f''si»ioi,J^°P^^‘^°MmendaHerat. Domini foliuseànbsp;Hiifff ^^^Mesat^deifcere,regndfubuertereuelfirnbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;^0lt;*lt;^«lt;«:^rioconÄ4^ , Verum non hic
1 Oiif nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Plt;^Meipem fe iUum fidurum, fed in gen
fi progeniem,et genus pro
17
iS
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dominumî Vt audiant Ae
medio in fortitudinctua
pro fanüificatione diuinittominisia ^*'^’11«'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deprecaluTfUnde de
j)f • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»laießas dei ueri, ne betentur impij, fan»
^iif ’’’«'««r, mun dus feandalizetur, ueritas impro» Magnolia dei circa fuum populum de»nbsp;’quot;'Pendiintitr, CT fiq'*'^ fideifemina mundonbsp;^^tgt;°^tentis uirtutis diuittie inAegypto,nuncnbsp;annihiletur fides eleéloriim,fi ponbsp;'^^‘^‘^M,fui^ cuîtorem,eduâ(im tantisfignis
J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deßinauerat atq; promiferat^
fSn'^'’^'’3bitatores terræ huiusquiau^ *¦“nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;populo ifto fis.et
ad faciem, amp; nubes tua protc* nubis præccdaseosnbsp;’g*'*® P®*-l’a commendat, qui hailenus cum ißonbsp;ittonßrauerit,tot prodigqs auâo er fal»nbsp;, uifibilifirma er jfe»nbsp;’^'»a^’^'PP’rutrit, nube fud miraculofagentem ob»nbsp;^^diu,er igniscoluna luxeritnoilu.Hiecnbsp;durauerant, et in uiciuds quaf^nbsp;*1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wir^cMÜ diffamata erat, in maximan
l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tantämultitudincmquafi
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8^ dicant genres quæ audi
I No^''‘famamtuam:
Poierai dominus introduccrepopu-
S CHEL AHLB'CHÄ» I74 Ium iftum in terram pro qua iurauerat äs,nbsp;idcirco occidit eos in folitudine*
Periclitata ßiijjet ßma bonitatis dinittie lt;t[gt;ud nation ties omîtes, (îi^Mcunc^ ratione dominus adunum omneinbsp;tantum populum oecidijjet,ut ilt;tm non fèmel meritinbsp;rant. No« f«M» fdm hominu flragem, quàmflragis cau^nbsp;fam,impij idololatrlt;e iaâita^ent pro fuis idolis et feipfis.nbsp;. Magnifîcetur nunc ergo fortitudo dominbsp;ni ficut dixifti,dicenst
Paucis fed admodum idoneisuerbisorat,cf‘fxordt domini deimifericordiam,fidelis deicultor e^populinbsp;paflor. St quis fùeril qualis hic fuit, omnia femper impelt;‘nbsp;trahit, fi fimiliterfide CT charitate ac fèruore orauerihnbsp;Quid aliud orat dam dicit: Magnificeturfirtitudo dominbsp;ni, quàm quod Chriflui or are docuit, Sanilificetur no»nbsp;men tuum,Aduettiat regnum tuum.
Dominus patiens amp; muliæ mifericordiæ, auferens iniquitatem amp; fcekra,nullum^ in^nbsp;noxium derelinquens, qui uifitas peccata panbsp;trum in fïlios in tertiam amp; quartam gene^nbsp;rationem*
Totus hic uerfut prafitlio eß ad orationem poß con» fitationem confèâam breui artificio /^iritus, qui ueramnbsp;perfuadendi fuppeditat ßrmulam orationis dc«ot(e.Noanbsp;minât autem deutn patientem, tardum ira,fero^ ptmilt;^-entern, in longum protrahens uindicandi inßitutum,cu»nbsp;iuifiiror non illico effèrueat, fed pro temporis iniercapenbsp;dine detur peccantibid refipifcendi locuf, ut fi puniendinbsp;funt,fero tandem puniantur,nulla eis prareptapriusre»nbsp;fipifcendi commoditate.Diuinie enim nature propriiî eßnbsp;peccantibus ac refipifcëtibttt condonare, humaniter parnbsp;cere,refipifcentiam expeâare.Nei^ quicqua eß quo manbsp;gis deleâari diuinam naturam iMéBexerimus,quàm hu»nbsp;manitate, charitate,beneuolentia,iure qt aquitate: quanbsp;qui magis amplexabitur, pue dominus fit,fiue feruus,isnbsp;erit deo fimiHor,charior,(^ proptereafapientior ac fannbsp;{lior.lüultum mifericors hicdicitur,uehemettter benefi»nbsp;cus,quifrui uelit cr participari fua dona. Qui pœnitennbsp;tibus peccati remittit,et non imputât, nec ad mortem fi'nbsp;nitproficereeleâis. Coram cuiM iußo iudicio nemofènbsp;pro innocente uendûare prtefumet ttnquam, excepto fonbsp;lo Chriflo domino faluatore muftdi, cuius aquum iudi»nbsp;cium etiam,fanHi deprecantur, fcientes fe non effe munnbsp;doî.Qjji paternorufcelerii hieredes filios no ceffasmalenbsp;traHare et afiiigere,hie et in fùturo,rebeîles^ damnare.
Dimitte obfccro pcccatum populi tui hu D ius fecundum magnitudinem mifericordiznbsp;tuæ, (icut propitius fuifti egrediêtibus de Ac»nbsp;gypto ufq; ad locum iftum*
MdgfU^Hidfl» cr propenfifiima dei bénignités eâ ad peccata condonanda,et ad faluandttmfideles,fed nonnbsp;minor iußitia tquitas im contumaces, er feueritas iunbsp;filt;eultionis. Aequifiimo enim iudicio fuoingratifiimos Âtqnnjî«nbsp;cotttemptores^ puniuit, ad propriam ipforum fententi»nbsp;am, tunc ficut cr poß^'^) quumdixißent coram Piloto:nbsp;Sanguis eius fupernos cr ßtper jtlios noflros,crnonnbsp;habemus regem mfi Cafarem. NolwnMî hune regem iM»
-ocr page 374-NVMERl
dteoruregnairefuper nos,er ctetera multd,Qtt(tlid apud Hieremiam ZT Eftiam ac alioi inucniutitur, dei fumminbsp;lt;fguißima iudicia ad hunc fuum populutUt Confiteturnbsp;multM dei miferationes declaratas ifraëli lt;i{* exit» de Aenbsp;gypto, orat ut illam adhuc tranfgreßionem fußineat,crnbsp;non ißieo occidat ut merui/Jènt»
Dixit^düstDitnifi iuxta uerbum tuum.
Sic iurat iUoj pteäendos eadem fententia,qud feipfos perfidi damnauerant, non tant in ignontiniam iHtM na^nbsp;tionis quM in gloriam dei,etiam tune er modo,cr pernbsp;omnia facula, luflus enm eß dominut, er iuflum iudi*nbsp;Cloth du.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;luftunt, inquam eß, ut qui gloriam dei con*
temnunt in operibus magniftcis,experiantur iliius iußi* tiam in tormentiSt Aliud petere non debebat Mofes,nei^nbsp;uolebat, quàm iußitiam er mifericordiam dei clarefce»nbsp;re in ißo populo^er in toto mundo,id quod er obtinuit»nbsp;Reos patres corporali morte damnât: filios autem, quosnbsp;«eque maledixerunt,crreddere feruituti malebant,quàmnbsp;utdominoobfequerentur, hos donauit benedidionibuinbsp;äulcedinis, hareditate promißa patribui ,erquod Ulisnbsp;indignis patribus non datum eß cernere, hoc affatim ernbsp;cum pace poffederunt ipforum filif ad gloriam dei, qult;gnbsp;increuit totiterrarumorbi,exea iußitia erbomtate,nbsp;qtue oßenfa eß hoc iußo dei iudicio,mixto gratia er in*nbsp;dulgentia ad ßlios contra patrum mérita er ßliorum^
Ä i nbsp;nbsp;nbsp;Viuo ego : 8C implebitur gloria domini u*
niuerfa terra*
Attamen omnes homines qui uiderunt maieftatem meam Sf ligna quæ feci in Aegynbsp;pto amp; infolitudine,amp; tentaueruntmeiamnbsp;per decent uices,nec obedierunt uoci meæ,
Grauisfed dignAfententia contra improbos ac rebel les,quam er executioni demandatam legemtuinpoße^nbsp;Decks deS rforibt«. Dccieî autem tentari dominum,eß multis uici»nbsp;teotvi*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(,jj5 tn-itijf am dei benignitatem, ZT fit etiam inter homi*
nes furor ßepe tentata patientia ,multomint(i deum ne» gligere oportet, cuius funt omnia noßra, er nosipß totinbsp;quAitti. Iurat itat^ neminem ex omnibiu uiris,qui cum iunbsp;dicioey inlt;etateperfiilauiderunt figna 'm Aegyptofinbsp;da uifurum promißionis terram,ßd omnes morituros ’mnbsp;folitudine, uel extra per terran cis lordanem,prteter Cdnbsp;leb (y lofue ben Nu».
non uidebunt terram pro qua iuraui patri buseorum.necquifquam exillis quidetra^nbsp;xit mihi,intucbitur eam«
Increduli hi er rebeßes, qui nunc blaßgt;hemuuerUMt me,er mendacem fitcere uolunt,gloriam meam mihi adinbsp;mere, er m Aegyptum redire maluerunt, aefiliosfuosnbsp;fubiugare Aegyptio, quos redemi,ißi non uidebunt ter»nbsp;ram quam patribus fandis promifi fub iuramento, increnbsp;duli er blaßhemi, immorigeri er pertinaces contra uernbsp;bum domini er prophetas, regnum cceleßis palrite nonnbsp;uidebunt.
14 Seruummeum Caleb pro CO quodplenus alio fpiritu fecutus eft me,inducam in terramnbsp;hanc quam circumiuit,d( fernen eius polTidenbsp;bit earn,
5®
sc HEL AH LE CHA.
ueritate er prouidentia pendente^y noe:nbsp;rituimbuti,aliterquo^locutifunt ey ao^^*nbsp;uerunt poß me,hoc eß,pleno corde CTnbsp;täte adhaferunt mihi,et credideruntnbsp;qu.e mihi grata funt requirunt,acnbsp;ißos ego mtroducam ad terram ißam,q«aigt;i^H’^^inbsp;oculis,quam laudabilemnorunt, quamdejui^'nbsp;er fernen ißorum feßeiter earn poßidebunt*nbsp;promitto ißis, ut aeteri mteßigat certo nihdi”^nbsp;plenda 'm alifs,ea,quibHt percipiendisnbsp;Caleb enim magnanimus er mteger fide,p^‘‘ uftilnbsp;gnorum operum futurus, iam nunc eligiti*’'»nbsp;mérita quàm ex gratia dei,qua adiutus potuit^Pnbsp;uirtutes in gloriam dei, zy populi confolatioi‘'’'^jd*nbsp;paueißimos fandos,dominus beneficit infillnbsp;bus,etiam malts,
quoniam Amalechites amp;Ch3fl’*'*ÿfC^ bitant in uallibus. Cras mouetecafl^^’^yljti'nbsp;uertimini in folitudinéperuiamj
Dominus quamlibet iratus,iubet tarnen inu fùiffèt arripere er a^redi, fitgerenbsp;tes hoßes, er qui iam rei mortis erant decl^^‘nbsp;cati, tarnen redire admonentur per uiaitinbsp;fcilicet contra mare Suph àfiicie Amalechd^^^,d^nbsp;nan^orum, qut m uicino ißis habitabant,nbsp;coßegerantmuaße^Hos ifraëliuiubenturf'^Liff^nbsp;clinare, er non confligere cum ißii,fednbsp;trocedere, ludus dominus pariter ernbsp;retrocedere mandat, qui obedientes proeeß^ -,nbsp;ab hoflibiu uincerêtur pramonet, fed nihil
^Locutus^ eft Dominus Aaron dicensî
Vfquequo multitudo hæcpc^’^jf/ murât contra mc^ querelas filio*^^
o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.......at
„ ---------
Cdlft er lofue fideles perßuerantes, er quot;“•itate er prouidentia pendentes, omne bonii/n^
•xpeäantes er obedientes,hi quia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|
i)
Replicdt damnation's ittorum fententi^^ per aliqutd addendo dementia pro futinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5
utdeueritate fermonis nihil dubitetur. damfynagogt,zy murmurationes ipfi‘^^‘’'‘‘'^i^t,^f,nbsp;domini er prophet(U,que nunquamnbsp;fub Dauide,qudndo regnum mtegrumnbsp;mone peccatum fuit 'm fide er moribui,ell‘‘'’’^iiibf^nbsp;latriam.Et iam tunc,pofi recens adhibitafl'^P^.^'nbsp;ficia,non uerentur murmurare, ernbsp;deum bla/fihemare, uft^ ad paucos reliqi^^^'i^ptS^ynbsp;Sic er 'mter'mt, femper feruata eß gens iu‘^nbsp;mosquofdamfandos,erutcreditur,t‘inde'''nbsp;das reliquias,quales et apofloli extiterunt,nbsp;uertendas toto orbe in unam ecclefiam. ,
1
________-d
NVHERI knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habitare uos facerem, prætcr
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lephone 8C lofaefiliuniNun,
Wû(ic^‘ MJ rcamp;fHei,ct»n ad» ^^^tlcmentiie quantum adfilios,quos pro patrumnbsp;’quot;'l'iHiî***nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^gt;gt;iiK,fed mdtora experiri,ni»
^4^tomoriemini, hic cadent o“ /''^'‘^«tflracorpora,omnium qui àuigintiannisnbsp;a i^fe contra me murmurât oresnbsp;*‘“«1 gnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ptow tot beneßciorum ac portento»
gratiam et mea gloriam,quam ^''^’^‘*^lt;^ipforumingredieturpromilfamil»nbsp;’¦lt;»1«. '^‘l'^^tmipftsmecohabitaturumpromife»
’utcm ueftros de quibus dixiftis ''''Ifanforent,introducam utnbsp;Vç(ï'’^^’^3»n quæ uobis difpHcuit,nbsp;folitudine.
•»‘•xitnapænAillis *quot;^“’1 liernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^critate ey iuftitia affercnda leilo=
l ***¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^^’^^Spcria çr digna. caufa negatum creda»
fùerat. C^andoquidemdei g^P‘gt;^«mefl,cT conditionibui altera exnbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftft pfomißio çr faedut.llli autem iaitt
fidem,dumq; ?l’'îgt;tl fitbmde,crindignos fepromißionibMnbsp;tarnen ßlijs impiorum feruandax,miranbsp;P’'lt;^'”‘‘t‘t, «t uel bac gratia dei perculpnbsp;^'*'^10' r peccato doleant, ac in odio dei non manbsp;)î • P'^titentes faluêtur, uel ad animam, quorumnbsp;cranta
“’8* ( pafcentes ) in deferto fornicationnbsp;doneeconfumanturcadaucra
Jstç,^?‘gt;mcrum dicrum quibus coniîdera
P*-® imputabitur.Et qua ’puis recipictis iniquitates ucftras,nbsp;à pritteipio exituf de Aegjfnbsp;pf‘^dicutJtur manfuri in folitunbsp;^‘^itri de loco ad locum,nbsp;)’'’fwpœnlt;e illtus,quam fèrnicationibmnbsp;eto’''’ßinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;morerentur,
quddraginta annorum, ß» Vpcccauerant, ne fubitomortuisnbsp;‘^ß'^tes folatio deflituerëtur.nbsp;^'^.'’P't^efteereimpios, CT expeririiramnbsp;llt;tmentari,ut [cirent quàmnbsp;deum^zT iuflum iudiciumnbsp;‘duentes, prohibitionis [cilicet,qud uosnbsp;*¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^d terram, quam meruißis caf
L co^ij ‘l'^^clis uefiriSt Late enim patetßgnifica
*v2\i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;oßra uidere licet^
locutus fum,ita faciam om huicpeffiinae quaeconüirrequot;
V K, J “^tionem meam:
SCHEL AHLE CHA, 175-xit aduerfum me, in folitudine hacdefîciet Si morietur.
Noitdeßnitrepetereinflitut(tmdeuatdiäa,quitßi)f uitusueniat ad earn fuo populo inßrendam, esquot; prlt;eter durus.nbsp;morem [uum cogatur durut ejße, cuius proprium ßt mi*nbsp;[ereri er pareere, 0quot; dudum ßmila promeritos noluijjenbsp;plena menßura punire, donee [emper in malitiapergen»nbsp;tes, neceßitate ineuitabili fe[e ueluti quelratur cogi ad k1nbsp;tioMcm tarn indigni flagitijtüon [ecus ac ß mdulgentißi»nbsp;mus pater nimium ßepe irrùatus ut puniatßlium, id mulnbsp;fis uerbis teßetur inuitus agere quod egerrime agit,Noanbsp;caret[anè hlt;ec repetitio eximia quadam humanitate ernbsp;gratia etiam ad damnatos ad corporalem mortem, ut uelnbsp;in anima reßpißendo [aluentur CT ßgt;b’ttu, in dieextre»nbsp;miiudicif.
^6 Igitur uiri quos miferat Mofes ad contem plandam terram,Slt; qui teuerfimurmurarenbsp;hcerant contra eum omnem multitudinem,nbsp;detrahentes terræ quod eifet mala,
Z7 mortui funt atq; perculTi diifamatores ter ræ in confpedu domini.
^8 lofue autem films N un,amp; Caleb filius le* phone uixerüt ex omnibus qui perrexerantnbsp;adconfiderandam terram.
Stat'tm cor am domino puniti finit impij iUi decem dc' p trddtftorer terrte, quam dominus toties laudauerat,tan»nbsp;tMÇ prteconi/s commendauerat, er urdenter deßderarinbsp;uolebaLQjii non tantum auß[u«t mendaciter cr'imina»nbsp;ri terram, er uerbum dominißlptatis arguere, [ed (ynbsp;prouocauerunt populum ad inobedientiam,rebeüionentnbsp;©• [editionem,Occißigitur finit in teftimonium uerita»nbsp;tis, ajfiiciente populo qui iBis con[en[erat contra Mofinnbsp;er deum, reliquis duobus [uperflitibus optimis uiris,quinbsp;incolumes[uo tempore prteclards eßent portionespof»nbsp;feffuri in terra quam laudauerant, er pro qua deo [uonbsp;crediderant, er periculofie mortis ad rebelles expoße»nbsp;ranttßc digne traüatur hnpietas er perßdia,quo difia»nbsp;mus uerbo dei credere, er deuoti ejje,
59 Locutus^ eft Mofes uniuerfa uerba haec ad omnes filios Ifrael,et luxit populus nimis.
Haäenus uerba domini ad Mofin. Nunc uero Mo« [esiufiamàdomino fintentiam cotraitnpiosacceptam,nbsp;uerbis multisquaßquerulofi) flilo decretam populo pronbsp;nulgat, ey explicat per ßngula ad longum, ul audieratnbsp;ßbi relata à domino, ubi iam primum fira firuili^ poe»nbsp;nitentia permoti dolere mcipitmt, non tarn ad peccatuntnbsp;diluendum quàm peenam [oliciti, toties [emper inuanuntnbsp;moniti, [ed pertinaces contra uerbum domini. Non firtnbsp;in perpetuum dominus contemptu 4 perfidis,[ed ad tem»nbsp;pus u[^ tquum iufiitilt;e, tiinc implacabiliter irafiitur etnbsp;rependit diu dißimulataflagitia,plena menfira,
40 nbsp;nbsp;Et ecce mane primo furgêtes,afcenderunt
uerticêmontis ,atq;dixeruntt Parati fumus afcêdere ad locum de quo dominus locutusnbsp;efttquia peccauimus.
Adhuc uerbo dei increduli perfiuerdnt in peruica» Refcttut ej tiii[ua,reluäando diuin^fintentM.Suofin[u abundant, fftiSit«?*
-ocr page 376-k N V M E R 1
propriätuires experiri tentant, imbeciUe! er reprobi, 'muantim omnia,ciun potim /impliciter fefe erhamiliternbsp;iufllt;e fententiic fubdere debuilJenh ^ane fe praparantnbsp;ad expedilionem, pneuerbo domini afcenderepropo’inbsp;niifit ad promijfam terrain, monlem afcendëdo,ad cuiiunbsp;radices proximam uaUem Amalechitie erChananai connbsp;fédérant, proquibnsdominiu admonuerat neiUosag^nbsp;grederenturffedretrocederent. Contra hos afcenduntnbsp;propria temeritate iterum rebelles,qitaß domino infultanbsp;turi, dicentes: Hic nos fumus, afcendemns ad nobis proanbsp;mijfàmhiereditatein : hatienui peccauimwiinHituendonbsp;reditu/m in Aegyptum, nunc meliiu rebas noftris confu*nbsp;lemas,pergëdo quô dominas deflinauit, quô nos edaxit^nbsp;G QuibusMofes,Cur,inquit,tranfgrcdiminbsp;4 i ni uerbum domini,quod uobis non cedet innbsp;profperum^
Corripiuntur nuta dei à tJlofe, i^uo inexcufabilior aa pareat iUorum temeritax, er iuflior dei ueritas, fempernbsp;enim fujpcientibus prlt;efidijs diuinis ade/l populo per uernbsp;bum fuum, quo contumaces minus excufationis inueni»nbsp;yaio deî nnt, ey non fluâuet aliquatenus prouidentiadeh Nihilnbsp;cbeditndâ, pyoï^rcceditquodpneuerbodei tentatur.Nonigiturnbsp;tranfgredienda e^dei aolantas, nec ad latum unguem,nbsp;P propere negotia noßra tranpgi cuphnas.
41 Noliteafcendere, non enim eft dominus uobifcS; ne corruatis coram inimicis ueftris.
Videlißimus propheta er dux populi magaopere con teßatur ut nihil contra dominum tentent,negat illis præanbsp;fens affùturum domitù auxiliu, plagam pradicitperuicanbsp;cibus impendentem,oßendit proxmum hoßem,negai uinbsp;âoriam,minatur,hortatur,orat,omnia tentat:et puflra,nbsp;quia moriendû iÔis erat, coplendum uerbit domini, ideanbsp;monitoriacquiefcere, cr domino obedire non uolunt^nbsp;45 AmalechitesctChananfusanteuosfunt,nbsp;quorum gladio corruetis, eo quod noluerigt;nbsp;tis acquicfcere domino, nec erit dominus uonbsp;bifcum«
Depgnat nominatim hoßes,propinquos oßendit,caa fum priedicitfCaufam inprtunij nota exponit,quia auerpnbsp;pnt à domino, zsquot; propterea dnsquoq^nonpt in ipforSnbsp;(omodtim eu iHis ptturus, cuius deftituendi pnt fubpdio^nbsp;44 At iili contenebrati afeenderuntin uerti-cem montis.Arcaautem teftamenti domininbsp;8C Mofes non recefterunt de caftris,
Ctco fùrore adduilifunt,uiolenti infania obruti er êiritu uertiginis occiecati, id enim pgnipeare poteßnbsp;Û37--“* contumaciter afeendere deliberauerint montentnbsp;imerdiâum iUis à domino ; defeendere potius debuiffentnbsp;er bumiliari, feireqi debuerant pne domino prafentenbsp;nondariuiâoriam. Non reuerentur arcamdomini, innbsp;pgnumperpâiconlemptus. Sine duce deo cr homine,nbsp;pne propheta er uerbo aomini,imà contra utrun^aganbsp;grediantur hopem,ideo profiernantur.Populus feditio*nbsp;fi(s,etdttei mobediens,ueltumultuofo confenfuinnixus,nbsp;nonpropcit. Abominabilis deo eßomnisafcenfusconanbsp;’’lnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'' 'tflt;tuerbum domini.Gentiles igitur crimpij roborantur,
ttonfuomerito,fçdperpdiamalignoriimatq^rebeüiimt
schelamlecha, pcile^ uincttntur, qui domino deo fuo nonnbsp;malediâi omnes qui déclinant à mandatis dûittiingt;nbsp;Defcenditœ Amalechites amp; Chanannbsp;qui habitabant in monte: amp; percuti«’nbsp;atep concidés.perfecutus efteos
Defeendere dicitur Amalech (y’ChananaUf,'}^^ ad motes euaferat, iam ante m uaüibus morabatio'-fus enim ifraëlis defeenfum operabatur gentili^'nbsp;eußerunt impij impios ad tempus uiëlores,nbsp;tempore pariter pereant. Confi-atli funttT^’’nbsp;belles lfraëlis,cr deleti iuxta uerbum domùn»nbsp;lt;CAPVT XV.
^¦Ocutus eft Dominus aoi’‘
Noneßererum geßarunt Ssdinemrequirendum fepe doceiinC^nbsp;leilione legis, alioqui poterat hoc loconbsp;hanc ßragemßribi hißoria.Verumnbsp;leéloris lignorum,leges qutcdam adnotantUtP lt; jo?
Loquere ad filios Ifrael, amp; dic^ ’jjgiiÜ Quum ingreftï fueritis terramnbsp;ueftræquam ego dabo uobis, ,
amp; feceritis oblationem dominlt;a Lfi' cauftum aut uiâimâ pacificam,uotanbsp;tes, uel fponte ofterentes munera, fujH*nbsp;lennitatibus ueftris adolentes odo*^^*’*nbsp;taris domino,de bobus fiuedeoui^’^’^jjiji''nbsp;offerer quicunque immolaueritnbsp;domino, facrificium fimil^ décima*^nbsp;(fpbi) confperfam oleo,quod menû”’nbsp;bebit quartam partem hint
SC uinum ad liba fundenda eiut«^^^ furæ dabit in holocauftum ftue innbsp;peragnosfingulos,
8i adarietes erit facrificiü decimarum quæ confperfa fit oleo
, ôC uinum ad libamentum îufdem menfuræ offerer in odorri’’nbsp;tis domino,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.rfidj
Po/i beneficium poPeßionis terrte g4 tempora adhuc difj^endtt/myantctlUii^ tnbsp;tare contingat, iubentur gratos tumc exhibnbsp;KO, ofièrendo de pecoribus ßiontaneosnbsp;lennitatibus fuis, uel de bobus bolocaufl‘f ‘‘‘’^i^ tl' .nbsp;ta.ld autem ficere docentur,nonpnepngt;iK^fiti^nbsp;no, pue agnam oblaturipnt,pHe arietetn,}nbsp;Si, inquit, agnum unum offèrre quisnbsp;pariter decimam parte pmila;, admixMnbsp;te feMJ,ttfno etiam quarta ht». Si arieteitt 0nbsp;pmilam duarum decimaram olei, CTnbsp;uitulo autem pmilam offèret triumdeci'»^ iot^^nbsp;midio hin olei cr uini,De omnibus,nbsp;turalibus,quibus eget natura, communH^nbsp;the agendafunt femper.nbsp;rem,pteri bona, cumtla defurfwmnbsp;pendere egentibus fGquot;lt;(d neceßitdtelUt
a.
domino uolente pojje lt;eqult;tmmiter defewe, di» diciire,dei cultoribut fubßdia necejjdria nonnbsp;’’’Jwe, dei gloriam pro uiribm magnificare cr lt;tdorlt;i«nbsp;’*gt;10« cx iOis fuperbire nel libidinari»
bobus feccris holocau--hoftiam, utimpkas uotutn ucl pad ^üiâimas domino,
ïois per fingulos boues fimilæ tresded^ olcOjQUod habeat medium
.‘’’»uin ad liba fundenda einfdem men^ ƒ ’’oblationê fuauiflïmi odoris domino.nbsp;'W********^^*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßrtem,
' ^pinguem,meliorefua ietate,non exhaußum *n’iwtegr«m ? PoÆrut offèrri innbsp;Une^'*”’ ‘*^lflt;tcrificiivm,amp;pfo uotofoluendo^onnbsp;Blfj^flt;tlut!ire,fednon pne ßacrificijs panam uini etnbsp;«t tioßraregione butyro utunnbsp;•’«bet eyr cibis^f^on autem gratum dominonbsp;'‘‘11«»^''’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pr^fcripto perageretur quoad
!ii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;per fingulos boues ôCarietesSC
Sç’ü “‘^08-
*1°° offeretis.fic fa^ Prop Secundum numerum fuum.
S *’^J)rt(j!^2«fepr(elt;itflM4mm4ltba5eti4/i pluraquisob 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;erfacrificiorammoduiferuandui
uitulos obtuliffet,toties tret decimalß^ adijeere debebattSicnbsp;K^amp;«mlt;i4ci«îEr4« befliatmenwratoi, hoc autemnbsp;duodecimuiuerfut,qudß fecundumnbsp;^^^tj'finnumeri in animalibui immolanbsp;h ***5’*°$ pondui cr menßtram libameiuorunt,nbsp;habeat ßu libamina,
gt;5 '’V”’« indigena offert hoc modo, ut ilia {^jY’ctificia odorem fuauitatis domino.nbsp;P'regrinatus fuerit uobifeum pere-W in medio ueftri per generationesnbsp;\A'’cietfacrificiö odoris fuauiffïmido^nbsp;J |,iÇ^tfaciesficfaciet.
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^*’•*15 habitabat in gente Ipaëli
I ( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minufytam ciuii quant
quot; h % *** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oßvrant, Sicttt non eß perfonartim
*Plii dfnoM «J lorgitionifciM donorum natura» ^'’'»^iil^^'iotio gratäudinis deßrri debet ab omni»
. .....— »'••»»••JW
________r i l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘nbsp;peregrino qui peregrin
Z' atqriudiciumtamnbsp;’ terræ.
«7
18
1.0
II
11
-i
ï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CT «jI» ipfo fufeipitur in odo»
l .V-
il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pr^ceptumunum
*^thk nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ni. Am. MMun/kwi«./. .n...
f ‘
I '’’’lâicmpiternum per gener nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uobis quàm peregrino
lt; ti lieft- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pcrc^uiiut|uipcicgu»*
Ho'**’'w °” mandatum iilud de conciliandis gen ecclepam,in quanbsp;^^ioH.eVr«i çr Grlt;eci,4wiW paupertî.
ciuis cr peregrinifUel adueniie,Omniuni ex aquo domi» nui eß creator cr pater, nihil odit eorum qult;e condidit^nbsp;ex tequo nutrit^ conferuat, ac docetdicet Chrißi benedi»nbsp;âio uniuerfalii gquot; falw, cr perpëta eledlomm falits exnbsp;ludais proßüa ßt.
Locutus eff dominus adMofen , dicêst
Loquere filqs Ifrael,et dices ad eos.Quum ueneritis in terram quam dabo uobis,
amp;comederitis de panibus regionis illius, feparabitis primiiias domino de ci bis ueffris.
Repetitur oblationis primitiuorum inflitutio, de qua inLeuitico,Antequamde ßuüibui terrée donadomininbsp;participetii operam dabitis ut placentulam aliquam do»nbsp;tninopraparetis, quant iüi offeratis, ut non citiuiorenbsp;contingatif ßuilum terric quàm domino dcoueßro ali»nbsp;quid obtuleritii in memorian beneßcqfui,i quo folo uosnbsp;habere credatis orßteamini quicquid fufeipitis è terr£nbsp;fœtura^ls erat cenßti domino débitai pro gratiaru aâionbsp;ne,quocrfeeiiiiimperio fubieëloseß^e ßgnißcarentfnbsp;utq^ oßenderent ßdo omnia ße accepiffe à domino^ Exnbsp;animo etiim reddendo deogratiie ßiKt,Grproruditatenbsp;hominun etiam ceremoniic non obmittendie conuenien»nbsp;tes,fed ßae fcrupulo confeientiarum er liberie^
Sicutdeareis primitias feparabitis placen tas maflae ueftræ.ita SC de pulmenris Çucl area)nbsp;dabitis primitiua domino,
de primitiis paftarum ueftrarum dabitis domino primitias per generationes ueftras*
Primitite de area inteUiguntur uariaßumenti genera, Prîmiti« de quibui paßa fiebat, ac deinde panis, Pulmenti autemnbsp;hoc loco nomine Hieronymui intvUexit corpuiexaquanbsp;cr ßrina confiatum, ut ex eo panisßat^Reuera autemnbsp;rcligiofum pietatis neceffarium officium eß,de paßanbsp;huiufmodi parare panem domino, unde filq dei paupe»nbsp;res cr egeni recreentur, ßcut cr de alqs quibufeunquenbsp;terriefiugibusßcienda eß eleemofynaß dominum pro»nbsp;pitium habere er beneficum deßderamus. Ea enim mennbsp;fura qua indigentibui menfurauerimui remetietur no»nbsp;bis. Ad hoc enim femper nobifeum uoluit effe pauperes,nbsp;ut Opera pietatis exerceamtis in iüos, er quad in typiconbsp;cultu Leuitic'is cedebat, hoc nunc à nobis pauperes affe»nbsp;quantur.
^Quod fi perignorantiampræterieritis C quiequam horum quæ locutus eff dominusnbsp;adMofen,
amp; mandauit per eum ad uos,à die qua coe* pit iubere 8c ultra per generationes ueftras,
Traflatde remißione peccatoru/m,qu£ committuntur per ignorantiam acfragilitatem humanatn, er primo tonbsp;tiui communit atis: expianda enimfunt facrißcqs,et nonnbsp;prorfui dißimulanda. Quienimparuajpernitpaulalintnbsp;ßmper ad détériora prolabitur. t^ihil tarnen paruum hanbsp;beri debet, quod contra maieflatem fitmmam committi»nbsp;tur,cr contra uerbu/m futim, Etfunt tarnen peccata qu£nbsp;dam ueluti à nolentibus admiffa, fed tarnen reuera uolennbsp;tium. Et Hebricis omne peccatum ignorantia dicitur uel-declinatio, error, deceptio,ßllacid,dcliiliMn,feduüio,
-ocr page 378-NV ME RI
ignorai enîm oinnii qui peccat, delinquît i« cldritd» tem deiffuÿp/iM ZT proximi.DiftingMtur dutem contranbsp;peccdtum ex duddcia, drrogdntid,contemptu, ey mdlianbsp;tia. Et quid ignorantidtn dicdt explicdt, committereinnbsp;qutmtcu«q^deikgem qudmdomintu fldtuit c^prace»nbsp;pit,qudciwque de caufa, prtterqudm uolunarie,zr «cnbsp;meramdlitid.
^4 oblita^ fucrit faccre multitudoîofferct to tus coctus uitulum de armento holocauftumnbsp;in odorem fuauiflimum domino, 8C facrifi-cium eius ac liba ut ceremoniæ poftu!ant,hirnbsp;cum^ pro pcccato,
ay amp;rogabit facerdos proomni multitudix nefiiiorum IfraehSC dimittetureis.quoniamnbsp;nonfpontepeccaucrunt, nihilominus offe-rétes cblationem fuatn facrifidum dominonbsp;pro fe Si pro peccato atq; errorc fuo:
a6 Si dimitcetur uniuerfæ pkbi fiüorum Iß rael, di. aduenis qui peregrinantur inter eos,nbsp;quoniâcuSpa eft omis populi p ignorantiâ.nbsp;Scandaium Qaod d multîi committitur peccatuin.d multii auodtnbsp;eccitfisetol 7^ ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j r J i r
Undum, nbsp;nbsp;expiMduKttEt qui/cdndaazdt eceleJtdtn,OBligaturmoa
do congruo iüi publice reconcilidrhPeccattim ex niultis tudine non exeufat peccatitm,fed ddauget,ut pt tanto minbsp;nui dißimuldndu, ne ueniat 'mcontcmptum,néueiufiumnbsp;putetuTyCf corruptio inolefcdt, cr mores deprduentur,nbsp;pc GT de uerbis et opiiûonibut.tion enim rdropt ut exonbsp;lefcdt omnis uerecundia peccdndi,p communitds rea pt.nbsp;Ut fit dlicubi de adulterîjs, ty beUis/cuendis publice cumnbsp;ittiuria intoßerabili bld/fibeniiauerbi dei: omnid du*nbsp;dbfi^ uerecti»did,quia communitdi peccdt,z^ multinbsp;tudini parcendum cldmatttr,donee iufio iudicio dominuinbsp;Rhabanus, fuis umdtäis pariter onines uiptdtmultipUciter.Rhdbanbsp;nui hitc locum pc traäot, ut zy glofi'd ordinarid refirt,nbsp;Myfiicc offirimt filif ifraèl uitulum de drmento in holo*nbsp;caufium^quum pdeles populi plena, fide corpus dontini*nbsp;cumprofalute generis humant in ard cruets iminoldtu,nbsp;in odoretn fuauitiitis domino credunt cf confitentur*nbsp;Ofprumt fdcrificium eiui cr liba, ut cercmoni^e po/lu*nbsp;lant, quum in facramento paaem et uinum in coinmemonbsp;rationein pafiioniseiuf fuper altaredefirunt, acdeeonbsp;participantesycorpus erpttguinem eiui ueraciter fe pernbsp;cepiffie confidant. Ofprunt hirctim pro peccato,quumnbsp;ipfam humanitatem eiui,non peccatricem,fed inpmilitunbsp;dincm carnis peccdli, hoc eft^nofiriemortalitatis confornbsp;tent, eumfufeepiffe, ac pro peccdtis noflris diffbluendisnbsp;obtuli/fe crediinus.Rogatq^ ipfe facerdos,qui dduocatusnbsp;ttofter eft apud patrem pro peecatis populi fui, cr dimitnbsp;tetur ei.Incenfum quoq; ofièrut pro peccalis fuis,qui oranbsp;tionë cum ieiun'qset eleemofynis deo offèruntftn quibuinbsp;placatus ueniam erroris digne poftulantibus tribuit.
^7 nbsp;nbsp;nbsp;Iff Quod fi anima una nefdens peccauerit,
offerer capram anniculam pro pcccato,
a 8 Si deprccabitur pro ca facerdos, quod ingt; feia peccauerit coram domino: impetrabit^nbsp;ei ueniam,Si dimittetur illi.
a 9 Tam indigenis quàm aduenis una lex eric
SCHELAHLECHA.
F omnium qui peccaucrint ignorantes*nbsp;Deerrorepriuatihominis iuxtdproporlifnbsp;ligendum,pcutdecommunitatediëlilt;nieft-^'{^nbsp;banustCdpram anniculam ofprt,quinbsp;cato non tepide, fed firuide gerit, ey ptl'fi^‘^nbsp;to dtq; ftudiopßimo recedit propopto, denbsp;quotidie^ commiftbru ueniam poftulans,lt;itnbsp;dcù cum propheta:Deliëia inuentutisnbsp;bitq; eum ad impetrandam ueniam intercefti'’ [ulofi^nbsp;fummi, qui non per fanguincm hircorunt amp;nbsp;fed per fanguinem proprium introiuitnbsp;crc.Hiec illc. Hie non obmittendaperdtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-^gfCtP J--'
fißione duriculari,cr cdpbus epifcopalibo^r^ pone fanëlorum,Gr de indulgentifs potitiß^^^’Lnitlitinbsp;bani, uel Origenis C!' Auguftini quosliben‘^1^,nbsp;tempor ibus,hlt;ecdo£lriiu, piffet i« ecclefiit‘^‘‘^^,j^tt^nbsp;Anima uero quae per fuperbiaw*nbsp;commiferit, fiue ciuis fit ille,fiuenbsp;quoniam dominum blafphemauib‘nbsp;de populo fuo.-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÿpt#'
uerbum enim domini contemp^^ ceptum illius fecit irntum: idcircos*’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦
delebitur Si portabit iniquitatem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ
De peccato expperbia et contemptu,q^'^ dicit:Peccare manu excelfa cr elata,hoceß)^‘’nbsp;tibus peccdre,cr omnibus uiribus propenp^^^^^f^nbsp;gitia,er quafiper audaciam ey contempilt;^*nbsp;catu non dicitur aliquo genere facrificiorutunbsp;peccdtor enim quum in propndum maloranbsp;temnit. Talis autem pnegraui poena fdmigt;'^'^‘^nbsp;Deus enim fuperbis rep flit, humilibus dUtenbsp;Cor contritum humilidtum non depieii* P (ƒ (nbsp;uiuainChriftum expianturomniapeccatd-men conuidus, ey legitime deprehenfus,id^^^^^nbsp;creta iubetur puniendus, non pbinbsp;enim opera, non expagilitate, tentation^» tini^C tnbsp;ignorantiapeccare,peccauit:feduerbunt^‘’nbsp;adeo ipfam dominum deumpernit,nonnbsp;retur. Exterminandus talis iubetur 4 popullt;^nbsp;municandus à coetu fidelium, qua poena ttoti^nbsp;diuino iudicio damnabitur in aternum. nii
lt;l[Faâum eft au tem.- quum cl in folitudine Si inueniffenthoo’*’’nbsp;ligentem ligna in die fabbathi,nbsp;obtuleruntemn Mofi SC Aaronnbsp;fxmultitudini*
Qui reduferunteum in arceret^ tes quid fuper eofacercdeberent»nbsp;Contemptor fabbathi, iudicaturnbsp;quam deus praceperat contempp/Je*nbsp;neceßitds uUa ad colligendumnbsp;diendum contempferat, dominum deu/m Pnbsp;nbsp;nbsp;jjHi ‘
re nolebat, ridiculo iUi omnia facra bernaculum quam Leuitlt;e,talis^ p‘fl'^ Jnbsp;rat à fidelibus, ineertum quo tempore 4nbsp;gyptoid ßilum pt- Exemplumergo lt;enbsp;populuntf inculcori litn^remf i^i
50
5gt;
54
|
fî VMERI iiiiitiii repgndiione carebant^ ÎJ Dixitç dominus adMofen:Mortcmo riatur homo ifte, obruat e«m lapidibus om-nis turba extra caflra. Quum^ eduxiffent eum foras,obruerunt eum lapidibus,S( mortuus eft ficut præcepe-ïat dominus. Vt cleme/is ßt dominui ’m eos quißägUitate cadimt ^^peccatitm,tanen legis diuinte zr ucfbi dei contemplanbsp;‘Ixrißime uult traäari. Nor conird,^«« in hominemnbsp;^°”igt;nittiintur,cr contra priuatum corporalelucrimtnbsp;(lerfequimur: quic aero in reUgioiiem probra tacinbsp;contra uerbitm domini cr ueritatem commitnbsp;quot;ntur, furda aure tranßmuSt De obferuantia fabba*nbsp;wi alias fepe multa diximus^. Ç Dixit quoq; dominus ad Mofen: , Loquere filijs Ifrael, 8C dices ad eos ut fa-^’’quot;tfibi fimbrias perangulos palliorupernbsp;^'’'7^'*ones fuas, ponentes in eis uiitas hyanbsp;/“«hinas.- ueßimeniorum hya^ coloris, id efl earn lei, ceremonialis quidemlexnbsp;gt;nlt;hitoraleifi includit: femperuidelicet recenti memonbsp;’’^aolendum fideli effè, quid domino obligetur, cuiusnbsp;dtJ'**''”’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fufeeperit obferuandam^ De quorum fidelium ßtgenereprogenitus, qualifœ »i^c'htßfibenda lex dei prtecipitur, be '**”“quot;* f^^olëda mandantur, ob hanc reftinbsp;(jjj p^iudaicum, ccenae dominion flicramenttmtmnbsp;mtermoriaturbeneficetttiitdeinbsp;fl^^^ifftciudaicumgenus, nunc iterô ad omnes elefnbsp;Î5nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.L cum uiderint, rccordcntur omnium ^^atorum domini ut faeiät ea, ne fequannbsp;bnbsp;nbsp;nbsp;fn/“g'^ationes fuas amp; oculos per resliarias ^^»l'*r‘^‘^°'''‘'’‘gt;Grquidànobispetat,cr qtuinre poßimus. Sic ut cor ueflru,mquit,non dipgt;nbsp;^'’’dïn' faludtore er deo praeter me, quianbsp;‘^^^»i^ntioruobis ßim, quam pater qui^ ’‘ifari'^’g*® memorcs præceptorum domi« Ejjo fanäi deo fuo. dîtj° ‘«Jniinus deusuefter,qui eduxiuos 4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uteffem deus ueftertego do i^^^eus uefter. '^‘‘'^'^‘^orumfltorum deus, er «w« ^ß^°res legis, Sandum deo ef*nbsp;*'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pro uiribuSfde iticiden '’“'‘i«» 1*'^ '’^ê^^ê^niia dolere, odire malum,dilige‘i ^*** tgt; h ’ gratum effe, prodeße omnibus,ߣnbsp;folem fuumlucereßcitfu« ^CAPVT XVI* |
KOR AH. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;177 HjCcc autem Core filius Ifaar, filq SI Caath, filti Leui, amp; Dathan atque Abiron filq Eliab, Hon quoqß fili« US Phelcth de filfts Ruben,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«h dift». ' furrexerunt contra Mofen,alii^ ftliorum Ifrael ducenti quinquaginta uiriproceresfynbsp;»i^gogp, Si qui tempore concilii per nominanbsp;uocabantur. Ambitionis er ßeditionisexemplumdeßcribiturcon tra eos qui prophetds domini perfequuntur, [eße pro fa^^ pi«».nbsp;Cf rdotibi« uenditant, non uocati à domino, er minime mißt rebus facrisße nigerunt,ey ßacerdotes domini pera ßequuntur, ideo^ ßeueriter er publice diuinitus^ ernbsp;magno miraculo 4 domino puniuntur,toti eccleßae m exnbsp;emplum, etiam non parcendo multitudini, Caflra Rube»nbsp;nitarum proxima erant Caaihitis,ideoßeditionem para»nbsp;bant otioß ac inuidi, conuenticula contrahentes multo»nbsp;rtem primorumtßcile ßquidem ßeditiofi inueniuntßanbsp;dales ßidiorivm ßuorum,qui tandem fleti multitudine aunbsp;-dent erumpere, er palam indigna moliri,In primis autênbsp;procliue ßeinper eft contra dni facerdotes popitlus impionbsp;rtt,qui hic ducenti quinquaginta conßentientes negotiumnbsp;ßciunt toti genti, Et hiquidem de pr'tmoribus et ducibusnbsp;totius con^regationis, qui fretipotentia er authoritatenbsp;moliebantur perpradicas (iniftras ßubuerßonemddeOnbsp;inßttutißacerdot’tj^ Quum^ congregati effent aduerfum Mo fen öC Aaron,dixeruntt Multum uobis,quianbsp;omnis multitudo fandorS eft, rn ipfts eft;nbsp;dominus ; cur eleuamini fuper congregationnbsp;iiemdominit^ Atrox er 'mdignAcalumnia 'm uiros dei populo ßde lißimos, qui totfe mortis periculis obiecerant pro ßalutenbsp;omniu/mßatrum, er redemerant de ßmacedurißimeenbsp;Aegyptiaae ßeruitutis,non propria temeritate,ßed diui»nbsp;no'uocatione mißi à domino,teflimonio portentorum tmtnbsp;odfnorum. Hi iam praßumptionis er ambitionis aceußannbsp;tur,quaß ßeße extuler'mt ad ducattvm et ßacerdotium, di»nbsp;¦centes: Kultum uobis, hoc efl, nimium prlt;tßwmitts,quaßnbsp;folißandi haberi etßapietites uelitis,quum dominus deusnbsp;ipßetotum eum populum ßandificauerit, elegerit,rede»nbsp;merit,pauerit manna ha(lenus,er per mare rubrum du»nbsp;^erit,'Vbi ifli nebulones, ßanilos nominant populü,cuiusnbsp;ea adulatione beneuolentia ßubdole ßbi conciliari et mernbsp;cari fludent, totu populußandosdepredicando quosto»nbsp;ties impios comprobaßßet cuentua, er iudicium domini, Quod quum audiffet Mofes, cccidit pro-nus in faciem: locutus^ ad Core amp; ad omnem multitu-dinem:Mane,inquit,notum faciet dominus qui ad fe pertineant, Si fanäos applicable fi^nbsp;bi, amp; q uos degeri t applicabi t ad fe. Kloßs modeflia et fides oüenditur, expiationem tanti cr'tminis domino comnüttendo, quaß dicaltüo efl ut hocnbsp;parte'mnocentiamteüer,dominus cordium erfecreto»nbsp;rum uerus er inßllibilis iudex ollendet,ßte elegerit uelnbsp;me ad ßnäionemßacerdotalem, abß^ me witefligej quid G 5 |
N V M E R 1
tffèeens nmchmatione hac tam mproia de iniuriofa dm bitiofui : oßendet enim dominm quos elegerit feruostcrnbsp;^uum fanäus ßt etuerax, palam tefiabitur,per quoi fannbsp;ilißcari ZJ“ excoli elegerit ,ß m ßilioßs ijiis hominbmnbsp;ßbicomplaceat zrfe^lt;fm ßbi peculiaremmoUentiblu,nbsp;prater uniuerß populi confe/ifum de facerdotio conten»nbsp;dentes, ZT fefe pra alijs attollentes,ZT diuidentes lt;«6 4®nbsp;lifs ambitione maligna^ uel in nobis, quos àfe eleäos totnbsp;portentismanißflauih
Hoc igitur facitc.Tollat unufquifq} thuri-bula fua,Core SC otnneconcilium fuutn;
Sc haufto eras igne ponitc defuper thymi amacoram domino: ÔC quemeunq; elegerit,nbsp;ipfeericfanäus.’multum uobis filq Leui.
Pergùe inquit ut coepifiis, er arripite officie/m ineen fandi domino odorem, gquot; fentietis quam bene oleat fußnbsp;ßtui uefier eoram domino» Aeerrax iubet aeeipere Corenbsp;et eomplicesfuoSfttt impofito fuffitu,dilatione^ aceeptinbsp;in craßinum deliberati ueniant ad prafumptam fitnUiotinbsp;nem, ut non eleäi i domino cor am domino nüniflrent,nbsp;Addit^ ßmilem loeutionis acrimoniam eifdemuerbis,nbsp;qiufsdieat.’Vos prafumptionismeerimine a^ergitis,nbsp;quum ßtis prafumptuo{ißimi,reueramultum uobis arronbsp;gatis, CT nimium ambitioß exeeditis,ufurpädo ofßciumnbsp;uobisideonegatum»
Dixit^ rarfum Mofes ad Core: Audite fi lii Leui:
Nurn parum uobis eft quod feparauit uos deus Ifrael à coetu Ifrael, SC iunxit fibigt;ut fer^nbsp;uiretis ei in cultu tabernaculi domini,amp; ftarenbsp;tis corä frequenda populi amp; miniftraretis ei^nbsp;' Vosfinetieftrismeritis,meopotiusbeneficioetopenbsp;ra,Leuitica dignitatis prarogattuam er minißeriam fa»nbsp;erttm cä/m eommodo accepißis, in dei eultores afciti,pronbsp;uobis er ßmilia ueflra ae poßeris, pra atiß fanäifieati,nbsp;er pralati cateris omnibus tribubus, Sorte fua quifquenbsp;contentus effe debebat.Ad m4gKA officia per gratiam MCnbsp;lt;tlt4t(t$, eleuare fe non digne potefl (üper cosà quibus hunbsp;iufmodi eß gratiam affiequutus» Dei facerdotio indignusnbsp;Patriarchj ‘ft »nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uocdtus eß» Ambitioforum hominitm
ambittofo- pairioreha funt Core cT Dathan,prolempoßfe nume» rofam nimium reliquerumt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t
Io
idcirco ad fe fecit accedere te SC omnes fra tres tuos filios Leui tecum, ut uobis edam fanbsp;cerdodum uendicetis.^
Alijs omnibus ifraelitis tribubus er ßmilqs fuffieit fua conditio, er plura non cupiunt quam deus praßitequot;nbsp;rit,fiuent honorem Leuitis,ßbi à dominodeßinatam»nbsp;Vos auté non contenti fanCliore officio,Cdathitico,qttannbsp;Io plura accipitis indigi, tato maiora ambitis,donec fumnbsp;mum facerdotij apicem arripiatis uobis indignum.
II
idcirco tu amp; omnis congregatio tua ftent contra dominSf quis eft enim Aaron ut mucnbsp;muretis contra eum^
Contra ordinem dei nemo reßßit niß impius,er iam i domino iudicatus» Ogi magißratui contrariatur, deinbsp;®rdiiKtioni reßßit. No tarn contra homines quam deuat
K 0 R A H» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
fe erigit,qui propria prafumplione ßbi ßtcefdotiu pat.Conuentio iUa dicitur contra dewmnbsp;tra Aaronem, qui no niß à domino uocatusfâcerdonbsp;fufceperat,minime ambitiofusßdeo^; non contrail/nbsp;plumfummumßcerdotem,fedcontra affimtenti^nbsp;minumhacmurmuratiocontendebat,
Mißt ergo Mofes ut uocaret Daihä ronfilios Eliab« QuirefponderunnN*’nbsp;feendemus;
Kanißßa inobedientia fequitur ambitiotin») iuriofacalumnia proditcordistumidamnbsp;Cum bitolerabili aufu feditionis, proprio fenbsp;damnant, dicentes,tJon afcendemustreueraetiii'^^iiijnbsp;dendum iüis erat ad inßros, non ad miniftcriuntnbsp;afeendendum.
nunquid parum eft tibi quod de terra quae laäe 8Cmelle manabat,nbsp;deres in deferto.nifi amp; dominaius fu^nbsp;ftri principem teipfum ftatuendo? jfn*
Qsid iniurioßus contra dominum potiti/r^^^^d ties illis terram Chanaan commendauerat utnbsp;Aegyptum domit feruitutis appeUaueratHHi^'^^^^li^nbsp;tra nominant er iadant Aegyptum terramft^!^^nbsp;üe er melle,crfefe adduci in periculumnbsp;tur, in earn folitudinem in qua ßnt moriturinbsp;ßlfo promiferit,erpro benediäa terra etnbsp;aliam nunc reddat,quàm folitudinem uaßam/^'^si^nbsp;mortis, iam fuam culpam imponentes innoee/f^^^jfiftnbsp;femper demeritisimpiorum accerpta calamité t ilnbsp;»Mp^s piorum ßto er negligentia tribuitur^nbsp;iuriam uerbii brouibus ergrauibus exprif»i*'’^’^ii^nbsp;uerbis retranßtiws exprimédo totum, quolt;i lt;(lt;'*nbsp;tis exprimer e uix poßit, dicendo: Tu teipf“^^^^^^'nbsp;minim praflituédà, dominiu tibi in nos
Gerte non eduxifti nos in terra«*^ lafle Semelle, 8e dedifti nobis poif'^”‘^pi:iilt;’’nbsp;grorum Se uinearum: an SC oculo^nbsp;iftorum uis eruere^non afcendcinU^^joS'*nbsp;Satis pdtet,aiunt, quàmnon nosintroduit^’^^iiißnbsp;ram lade er mellefnanantem,ubi enimnbsp;uineaquapromittere folebasfnumnbsp;ploratoram eruerenoles, et adimere uißemnbsp;ut improbarenon audeant,quodnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
bilc ^caläitiitofo/fttfPToiitdc fitncl per aturos tibi, non afeendemus ad te, neclt;t‘^quot;
Iratus^ Mofes ualde, ait ad Ne refpicias facrificia eorum,ncc^rtii^nbsp;dem unquam accepi ab eis, nec afn* ¦nbsp;piameorum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;no^***^'
Sandus quidem irafeitur, fed non ria, Paucis autem domino caufamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L
nocentiam,orat iuße,ne oblatio domino» Indignum deo arbitratus, ß in^^nbsp;nünum caufam deßnfuruseß'et,crgt;t‘’'^,'nbsp;ac ueritate conteßaturus.Redimit uel umenbsp;ißam,quaambitiofumaccufauerantf‘^'’ (1^
/
Il
'4
mvmeri
«/w nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qMcwti^ exaHiotUf uel
«el mittimum aßnwm P«it uelßtfceperit, 'm^ nullo unt^uä officio uel fernbsp;pflt;efunt, ut tiuUantnbsp;•¦enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confidant, paraît reddequot;
’*^1«*°'''''* diâis zrfit^ii» dat'K çraclt;*
Tu amp; otnnis congrega^ ton^ coram domino,tu 8C ipfi,dC Aa«nbsp;1?
fupjj, quot;tefinguli ihuribulaueftra, amp;ponite ^Qrii? offcrcnies domino quifq;nbsp;duccnta quinquaginta thunbsp;Ido,nbsp;nbsp;nbsp;ïii 3C Aaron quoqj teneat thuribu»
tioflriiudicio omnia utrin^ affiicientis ‘“Iti« *^**”*^ ^oitiprobabitur f utrorumuis ceremonie,nbsp;ti^, t’iTnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mcenfa ißt placeant, fitte acerra
cr odoramenta,fiue Aaronts^quem tentlt;gt;‘f. Gr effirrenbsp;tenieritate,u»d cum tuKcomplicibtunbsp;nameroitianbsp;iG Ku t *”’1’“'“’” lt;iomint,cr deum ipjwm,(}uod pronbsp;g,p5noncdrt.
thuribula fua, 8C po^ ’«icç^p l«per ca ignem, amp; impofucrunt iliisnbsp;It *’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftcterunt ad oftium tabernacu^
quot; ^°nii Mofes ói Aaron,
^08 Corcomnem \ adoftiumtabernaculiieftimox
' %i- ^pios profequi h^tutum [uum Mofes,do %i ƒcommittent iudicium, qui cr finttm tmu*nbsp;o?4 periculo tmpiorttm,horribiti iudicio,conbsp;*SpPopHlo,4d perpetitomreimemoriam, 'm gloquot;nbsp;ad confirtMtioaem ducatiu Kofis,^^ fitquot;nbsp;% 15‘''fonitict.Pro/wit autem procacitM Core,Qrnbsp;Plt;'ofi^ui ficrificium thymianutif innbsp;^’TtiK'ofiiom laberndculi, non ueritinbsp;Aaroms, cuiiuapudiUot 'tmpiotnbsp;authoritax, timor uel reuerentia, qutnnbsp;fchifmaticorum, iterbttmdomini contequot;nbsp;c^iomie obfequi detredantium, cerequot;nbsp;^*[it^''^'’^coacceptts'miufii 4 dominodeumcolerenbsp;^^\^^^fimiliter adfijkbant,nuüo adhuc dei timonbsp;^pfc deut,mitocentilt;e patro»nbsp;ß*h tutor^ fidelium feruorum fuonbsp;es^maiejhte fuaappareretomnicatuifinbsp;lc ^%i!^'^^^gt;mfittmittdiciumexerttirtti contra tmpiosnbsp;?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contemptores,cr à deo eleéii cultut.
ad MofenSCAa-de medio congrcgationis hu Æ'’* ’¦^cnteconfumam,nbsp;bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eximuntur de periculo er perquot;
?‘‘’’''‘’*‘gt;4“°* er dßigf nfer pi/ uitare debent, '® quam uoto aefocietate ab ißfffeiwi^i ««•
K 0 R A H. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;178
reftt Coft/KBMrf Mî,e/l confttmere,exterittlttdre ey oc» cidere impiot.
tli-1. Qui ceciderunt proni in fadcm,at(p dixe^ runtFortüTime deus fpirituum uniuerfac carnbsp;nis, num uno peccante contra omnes ira tuanbsp;dcfxuiec.^
BenignitaiMofisfitifemper(tmilit'muenitur,oràdo Mott« bed pro iitimiciifpopuH^ pericula 0^ cafum impediendo,ut 8““**»nbsp;piut imperator,pro omni uirilifua,more Abraamfindulnbsp;gentiam precandomultitudinnfacerdotisenim ueri, ernbsp;fidelit pralati efi firuenter orare pro populo.Fortißime,nbsp;inquit, deui figt;irituiim,uel deut deortim figt;iritutim omnünbsp;carnit. Nomen enimnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;àförtitudme duäum hic priea
ponitur,nomen ttttttmex multis diu'mia agtwrniiMtioniquot; biu-Spirttiium autem dominut dicitur; omniu uiuentiumnbsp;ttiuificator,author uihe 0 mortis, imperator mfieculonbsp;dnimarum,cui cura fumt exulte anim£ à cor paribus ernbsp;ttiuentium in iÜ!i5,quem omnes mteStgibiles creatui'ie liquot;nbsp;meredebent,amare0obferuare.
1; ^EtattdominusadMofent nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0gt;
14 Praecipe populo ut feparetur à tabernacu^ Iis CoreSdDathan 8C Abiron.
a-Ï Surrexitœ Mofcs, amp; abqt ad Dathan amp; Abiron Î amp; fequcntibus eum fenioribus If»nbsp;rael,
infifiit toto conatu (uo Mofef,ut aueriat mala ab 'tnno centibus, 0 impios fi quos poßit conuertat, quos ueronbsp;obJHnatos cernit,deferil, 0 deferendos monet reliquat,nbsp;ne cum damnalis damnenlHr.Hortatur,ttt qui fibi confulnbsp;tum cupiant,undi^ 0^ in gyro fibi à tabernaculis ipfitttnbsp;Core 0quot; complictimpracaueant,0' außigiant 'tmminennbsp;temißKiaäuram.
dixit ad turbam t Recedite à tabcrnaculi« hominum impiorum illor um, amp; nolite tangt;nbsp;gerequæ ad cos pertinent, ne inuoluamininbsp;in peccatis eorum*
Hofes officio boni paftorisprtemonetpopulitm,utfe== impîi füll' cedunt à coniuratoram turba,à tabernaculis impiorum,nbsp;er ßbi profigt;iciant,certo pradicens manum dondni affitnbsp;turant, ne iüorum contagione poUuti, iudicio dei duronbsp;er imminenti inuoluantur parit er,qui enim focq fuml innbsp;deliais,participesfiuttt in poenis.Tempeftiue ergo de*nbsp;ferenda fimt confortia peflifirorum, 0 in tempore pequot;nbsp;des retrahendi 4 femita perditionis,exemplo Noe,Lotb,nbsp;0 reliquorum^
^7 nbsp;Quum^ recetfüTent à tentorqs eorum per
circuitum,Dathan äC Abiron egreifi ftabanc inintroitupapilionum fuorum cumuxori^nbsp;bus amp;. liberis,omni^ frequentia«
Qtdà domino faluandierant,hi acquiefeunt fanis P'i üJ«»* prophétie confilqs,qui uero internetioni adiudicati, 0nbsp;oues occifionis de/Hnati,!/ uerbo dei non obediunt, nottnbsp;recedunt, fed perituris iumguntur t« domiciles ,nonfenbsp;patiuntur abßrahi à confortio perditorum,cum iüis pernbsp;dendi.Confifiunt in fuorum domoru ofl'qs,0 operiuttquot;nbsp;tur iudicium domini,quod iamante contempferant, 0nbsp;admaiorem terrorcmc(imuxoribui0 paruulistota^nbsp;e 4
-ocr page 382-18
Vifîrttio.
N V M E R I
ZSquot; citm tentor^s [uis, exemplu cteteris iimc pr£ fentibus cr fitturis per omnia fiecula exponunlurMemonbsp;corrigere poteß i^uë dominai abiecit. Peccata ad iußamnbsp;menfurâ proßciunt,(iuie diuino iudicio faut umdicanda»nbsp;EcaitMofestln hoc fcietis quod dominusnbsp;miferit me,ut facerem uniuerfa qu£ cernitis,nbsp;amp; non ex proprio ea corde protulerim,nbsp;lam multif Micijs comprobata ßterat legation^ fuenbsp;certa authoritoi, miracula autem apud impios non proanbsp;fuMt)fed ad damnationis pondui zr cumulum augétur,nbsp;excmplum irte diuinie,ob incredulitatem eorwm qui uernbsp;bo dei ßne miraculis tot zy tantis dudtun credere debaenbsp;rantißlicior is qui aliorum eruditur pernicie,cr ftpit innbsp;tempore,quifufcipitprophetam in nomine prophetic,etnbsp;ßgt;irituimgt; cognitor eß, ßßnt èx deo,non enim de cordenbsp;proprio cotra uerbu dni quicquam arripiet uel tentabit,nbsp;Siconfueta hominum morte interierintgt;nbsp;SCuifitauerit eos plaga quaamp; cxteriuifitarinbsp;folent,non mißt me dominus.
Non ßtiffet in ßgnum,ß gewali morte obijffent zT confueta hominibittds autem Core citm fuis complicibusnbsp;tmpijshorrendißwio ßto er nbfq;cxemplo perdendusnbsp;erat, hiatu terne fubitaneo uiaum deglatiente,quäle ne»nbsp;tno priefentiam uidißet unquam^ 'Vißtatio hic accipiturnbsp;pro uindida, zr damuAtionis feuero iudicio, quadfu^nbsp;peruenturum prtediciturmßgiüterimpqst Alioqui quinbsp;pie uiuunt,etiam pie moriuntunnec tam ratio mortis hanbsp;benda eß quàm uitie. Qi^öd male mortem obire nequit,nbsp;qui uitte fua dies in dei timoré tranfegit:ßc qui infolenanbsp;ter uixerunt,inßliciter morientur^
fin autem nouam rem feceritdominuSjSC aperiens terra os fuS, deglutiat eos 8i. omnianbsp;quæ ad illos pertinent,defcenderint^ uiuennbsp;tes in infernum, fcietis quod blafphemaue^nbsp;rint uiri illi dominum.
Creaturam nouam promittit creandam, inconfuetum à feculis iudicitvm irruendum impijs, zT pofi tot ßgna,nbsp;uifa ZT lt;edita,manum domini non extmefcentibus,vio»nbsp;ßsquoq^ autboritatem dominus in omnia futur a feculanbsp;ßicrofandain efß uoluit, Ideo eidem derogates anta pernbsp;tinacia, horrendißimo iudicioßatuuntur omnibus in exnbsp;emplum,ut poßeri omaes difcant ,noneffe blaßihemiamnbsp;in homiiKm,ß quis uerbo domini per Mofen adito con=nbsp;tradicat,fed in deum optimum maximum. Qui uos au^nbsp;dit,me audit:zT qui uosßgt;ernit,meß)ernit,bJon ergo punbsp;nietur ut reus criminis heße maießatis humante,fed diubnbsp;ni!e,qui Mo/i controdixerrt.
Confeftim igitur uicelfauitloqui omnia uerba ifta,dirupta eft terra fab pedibus eoru:
amp; aperiens os fuum, deuorauit illos cum tabernaculisfuis SC omibus hominibus quinbsp;ad Core pertinebant, ö(. uniuerfa fubftantianbsp;eorum.
sanÄorum Sandorum oratio excidere non poteß,omnipotent excidit,quot;'”* impetrat omnia qu£ exegerit^Horribile iudiciutnnbsp;dei exercetur in eos qui murmurant contra facerdotiuntnbsp;* domino infiitutum,viui deglutiuntur à terra,obruttn
KO RAH. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
fuf dggeribus terrif, qui ore bla/ßhetneferu“^^ maledicunt. In inßrnofipeliusitur, quidot/ùitu^nbsp;terrieinfuisamicis perfequunturtSigniß^^^^'*’'nbsp;briiudicio,damnAtio eorum quiharefes ZT pnbsp;i/nfbtuunt uel tenant, er multos fecum traben 0 \nbsp;unt,eontemnentes domini facerdotes, ZT ßnbsp;tia uerbi diuini aliénantes, nouas dodrinas comnbsp;tes,ZT eccleßasßfeinantes peregrinis dogmatfnbsp;fli tuent es ßbi eccleßas nouas, er aliud altare,Pnbsp;aliamper ßlfa facrißeia prophanantesnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.1
deum adorandwmeccleßa edoda ßt, ZT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''
lium ad deum patrem qui in coeUs eß dtrig.ergt;^^ rit,ipß adfandos dirigant,quibus zTnbsp;ac proeeßiones mßituant^Volebant zTnbsp;tto facrißcaße,ßed aliter quàm dominusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h'
uerbum fuum,ßdeles minißros abiedos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0^
locum fubfiitutiSt Q«i contra ordinem dei temeritatis audaciam, terrie compagibus Sj'iit'’’ {nbsp;do hiatu mergimturtnec tantum hi quinbsp;federiUiquiconfentiendoparticipeseoridgt;‘^ , 'nbsp;fimt,pr^cipitati in barathrum inßroritm-defeenderunt^ ipfi amp; omnianbsp;in infernum operti humo,amp; perie^'**’®nbsp;diomultitudinis.
Manifißum eß hicinßriores partes terr^i^^lf' uocabulo nominari, comparatione huittSnbsp;rie,in cuius fuperfide uiuitur, Sicut comp^tr«^'^nbsp;rioris coeli,ubifandortim demorationbsp;fautes angelos in huius aeris detrufos,caliê‘'’^gt;nbsp;aiieit tanquam carceribw inßri puniott^'^^nbsp;UacAuguJUnus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g.-/
Atueroomislfraëlqui ftabatp^Æf^ fUgit à clamore pereuntium,dicens*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘
tè nos terra deglutiat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
Fugiendosdifcwiuscontemptorespropb^ bitiofos gloriie,iw confentientes in crimintnbsp;uamur zr pcenc^ Peruerforum focietasexit“’'^nbsp;Hoc ßgno ifraelitie abßerrendierat 4nbsp;tte,non enim dei bonitos quiequam mali ptri”'nbsp;propria fua arte, quam cum nuUo commA0^''''Jiigt;'nbsp;bet,elicere quiddam boni, fapienti ac fanßonbsp;creuiffet.
Sed Sc ignis egreffus à domin® » * ducentos quinquaginta uiros q«* *’ .nbsp;incenfum.
Alia quo^ pœna fubßequuta eß contro re ducentos quinquagi»a,qui non ut illifnbsp;terra, fed igae delapfo ccelitus, ab eo locOnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iiiir
bat gloria domini,deuorati funtzT omnes qui ordini diuino obßrepere außnbsp;pare officium facerdotale contra ucrbttmquot;‘^nbsp;liusinflitutum,
llfLocutusœ eft dns ad Mofe”,^ nbsp;nbsp;nbsp;I
Præcipe Eleazaro filio Aaron ut tollat th uribula quae lacent innbsp;ignemhucillucçdifpergat,qult;’*’nbsp;hcatafunt^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;,ir
SS
3®
54
M0IÎS au-ihoritas fan da.
sy
E
3«
3^
36
37
44 4î II, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;NVMERÏ f^’^^t^'alepffpetuum ordinauit domiatuadeonfir ‘“’«n facerdotij Aaronici.Lammas ßrmando lt;taedX ^quot;'yris thuribulis, quibut altare thymiamatis au*nbsp;^^«»•«Abatur, CT per^icuû effet omnibui filifs ifra*nbsp;fienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wgerere auderet officio facrificadi, quod (],, °*“'’’ ^dt,defilffi Aaron tantum,^^ non aliorum domini,cui ßmpliciter obediendwm eft,eti*nbsp;ipfias ratio ignoretur,donünud enim eft,nbsp;ittjliti« uolûtof fùa eft iy inobliquabilis:quodnbsp;^ft ficienti,quod mandat, fan*nbsp;‘“dent dominui per Mofenad Eleaza*nbsp;enim Aaron facerdotio fùn*nbsp;ÎKop ’î’'*!ljo nuten» erat de progenie facerdotum, denbsp;'fff deberenLEleazur autê fuccefjurui erat,nbsp;lîî '’tii,j^'^°'‘quot;«ftcerdotioflt;ngebaf«r, cr fub Aarone *hh iftorum in animainbsp;laminas 8Cnbsp;i '%'eo quod oblatum fit in eis in^nbsp;( *gt;311(5'domino, amp; fanâificata fint, ut cer*nbsp;1^ î5P’’®fignofiCmonimcntofilnIfraëknbsp;in** Eleazar facerdos thuribula æ--5'’u®°btulerât hi quos incendiumnbsp;''nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;produxit ea in laminas affigens Poftca fflii Ifracl quibus com^ , ne quis accedat alienigena, 8Cnbsp;’gt;gt;Ceu5®ft femine Aaron ad offerendumnbsp;’¦°’’”” domino, ne patiatur ficutnbsp;knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;congregatio eius, loquengt; 1 nbsp;nbsp;Ç'^oadMofen. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;““““ nindo dici fandificata per pœndnt , nbsp;Ob oc peccatam fùerat perpetratum,quia 47 I; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;datii eft c£teri6,ut timerent. Circum '1 *''•'’$5'’^“”'* huiufnwdi laminis fieri uoluit, »nbsp;nbsp;nbsp;’‘.'‘ttfl^^iiUfraël, ante donünum, ut gratiordeo file 48 K ''V?‘'-ore«coni P x^‘'^oadMofen. ’ ,^'’»nlt;jexU(ni«Md^xw,5«imdeiî)€ntwn M.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;tbliit£ eränt. t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dowtó erant. '^irmurauii autem omnis muldtudo S. ^Ifraël fequenti die contra Mofen 8Cnbsp;‘ interfcciftis populumnbsp;b’Ci^ contetioßßitni populi, qui poßnbsp;^“dicium teditumproMofeddeononco^ 1 ¦’''iliia contra manfuetißimum ducem, Incre gt; quit contra domini fententiam audent ' 1^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p*’?“'®”’» I ‘^'’•’«ndiuifiorum iudicionvm er leguw, ut 'f P^fMijbunc populum pofitumin exemplumnbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ownitMB feculorum, ut difcant reue« Pquot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;humiliare domino er ‘‘b fimpliciter^ purere mädatis» feditio Si. tumultus in^nbsp;î'k ïNh ‘^ofesSCAaronfuocruntadtaV 'f aXfef nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fueruntautcmqui percuffifuntquatuor ’ ®petuit^ illud nubes, 8C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;decim milita hominum Sc feptingcnri, abfcg ‘tMofcs 8C Aaron ante tabcrnacu- 50 |
K O R A H, lumteftimonti. Apparet concurßu populi iterum periclitntvtn uirum dei ad mortem, fed fuccurriffe domini nMteßntem in nu^nbsp;be,terruiße infenfatos cr fùriofos. Sic femper impietMnbsp;increfcitfCT pondéré fuo (ibijpß quog^fit intportabilis^nbsp;Sed iam ante ob plurittM iOorum peccant tnteraetioni adnbsp;didifüerantuniuerßtideonon corri^ibiles erant,fednbsp;prolabebantur continuo ad peiora, ut fit omnibtu in manbsp;litiaobfinlt;ittis,cr ^uibiuiudiciu domini iam impendet» IfDixit^ dominus ad Mofcnî Recedite de medio huius multitudinis, G tiamnuncdeiebo eoslt; Quum^ iacerent innbsp;terra, dixit Mofes ad AarontTolle thuribulum, SC haufto igné dealtari mitre incenfum defunbsp;per.pergens cito ad populum utrogespronbsp;eistiam enim egrelTa eft ira à domino, amp;pia*nbsp;gadefæuiu Durior prielatur£ prouincia uix cuiaudmunautim Dut»pt«gt;a alicubidemandatafùit,illaqudmoptimui hic Mofesfiifii uiaa»;nbsp;nuit tanto tempore, ut oportuerü eum fitiffe manfuetifiinbsp;mum, qui fufiicere iiïi potuerit per quddragina annos,nbsp;fed dominui wires cr grlt;jfiom officio dignam imperti^nbsp;tur ci, quem ipfe praficit ecclefiic, Longe aliter fit iUif,nbsp;qui fefe ingerwnt temere,non ttocati,ut fuccumbant onenbsp;ri,dei auxilio deftituti,cum uirtuf propria non fuppetit.nbsp;Q«o fit utpeßime i« ojficio fuo proficiant, cr fubditinbsp;corruwprfntunlter««» autem orat Mofes pro phreneti»nbsp;cis hoflibui fuis,fidelis paftor comißi gregis. Nec ordjjènbsp;fufficit, nifiquoq; Aaronem miltat i/ntercefjuru propo*nbsp;pulofacerdotem,ad mitigandum iram donùni iam graf*nbsp;fanteminimpios. Quod quum fecîffet Aaron,amp; cucurriiïet admcdiam multitudinem quamiamuafta^nbsp;batincendium,obtulitthymiamaî 8i deprecatus eft pro populo, dans inter mortuos ac uiuentes,amp; plaga cedauit. Sacerdos hic Aaron figura Chrifii certißinu efi, qui AaronChri mfdidtor efi ecclefite acdei,qui fidt witcr «ittos cr moranbsp;tuos, qui refiringit iuflißimam ultionem dei pro mundinbsp;peccatif, qui fuccurrit periclitantibud eleflis. Arbitra*nbsp;tur Origenes in Mofe hoc loco legem ßgnificari,in Aa«nbsp;ro«e fupplicantem pitwn affcdum, ut fi quando nobit acnbsp;(idat fententia ultionis,redeat ipfa lex dei in cor noflru,nbsp;docens nos conuerti ad pœnitentiam, fupplicare pro eulnbsp;pis,compenfare delida perfanda exercitia, tune eniianbsp;continuo ceffabit ultio,a’ propitiabitur domintM, qua*nbsp;ßMofe Aarone Mitercedentibus pronobis,er pronbsp;uniutrfo populo fttpplicdntibu«,Si wero Midurentureornbsp;da noftra, ut non humilienwr fub potenti manu dei, feinbsp;contradicamui domino,nbsp;nbsp;nbsp;fidem prouidentiafuit con« temnamtM, quaß ad deuw non pertiaeat noftra falut uel curdjcerti fumui propiuf imminere excidiuwt. his quipcrierantin feditione Core» Reuer fuscg eft Aaron ad Mofen ad oftiutn |
w
-ocr page 384-|
N VHERI tabernaculi foederis, poftquatn quieuit integt; ritus. Qa^uordecfm millia fubito mortui feptingenti, pro Mto feditiofo contra ordiium dei,cui amen lUi connbsp;fenferant,auxilio aßiterant, ej u'mdicare eosparati c«nbsp;rantjamfitriofi immiitebantfanilis: fed adefiferuisfuiinbsp;dominus inperfeculionibus, cr impiorum condtm po^nbsp;tenter opprimit cr euertit. Tune maxime adeft gloria 6nbsp;dei,c«m hominnm feuitia atrocius incumbiu ^CAPVT XVII. T locutus eft dominus ad Mofen, dicens; Cwmfîtiereîigione ueramundtitconft ßere non poßit^ (3- religio uera ßt per uernbsp;bum dei,lt;iuod ßae iRius doüoribus er legis diuina perinbsp;tis non docetur,necejße eß authoriatê uindicari dignantnbsp;facerdotibut ueris, erfumma diligentia obßflereßlßsnbsp;dodoribui er doHrmisjdeofacerdotium Aaronis iantnbsp;totics comprobatum mortibus contemptoru, iam nuncnbsp;qnoq; imßgni miraculo li deo pracipitur inue/iigarifpronbsp;pter impios er bicredulos, quißgna quidempoßulant,nbsp;fèd non ampledumtur nec reuerentur. tuiracuîa quidentnbsp;dei fanâi pro fe non exigunt, impq etiam exaäa ejquot; obnbsp;tenanoncredunt» Loquere ad filios Ifraël,d(accipe ab eis uir gas fingulas per cognationes fuas à cunäisnbsp;principibus tribuum uirgas duodecim , SCnbsp;oniufeuiufq; nomen fuperferibes uirgæ fuæ, Scribi iubet nomen principis in uirgam ab iHo depo=* ßam,per ßngulai tribut duodecim, ßngulorum pfvnebnbsp;pum nomina in ßngulasuirgMt Ambitionem ampuarenbsp;uult dominus facerdotij fui, non uultfernere à fuperbisnbsp;er indignis arripiillud, fed eligere pro fuo uoto domi^nbsp;nut eum uult qui placet. nomen autem Aaron crit in tribu Leui, SCunauirga cundias eorum familias contünbsp;nebit. DoiwtM Aaronis pr'mdpalior erat in tribu Leui, tarn enim Core dänatio cateros Leuitas deterruerat, ne gniînbsp;fe ßlqs Aaronis praßrre änderet, B pones^ eas in tabernaculo foederis corä
Virg* duo nbsp;nbsp;-Virga omnes domino proponiintur,quaß à domina decun. nbsp;nbsp;nbsp;p hteefors temperanda,cuiut foliui eß prouidentia ge» neralis omnium,ut uirgarum «»4ßoreat, ne quit idolo^ rum fuperßitione uel ßtorum muaere, er non potiusfonbsp;iadeiuirtute floritionescrederetprocreatat. Adfoliusnbsp;dei prouidentiam ßturorum certitudo eß reßrenda,quinbsp;folua nouit quid uelit,a cuiut uolunate omnia pendent,nbsp;Eiui eß fupra naturam agere,cuiut fitit er femper eß na,nbsp;turam gubernare,quamfolut creauit att^ conßituit.
Eius tiirge floritionem dominus promittit,qua inferi paßterif nomine iUius uiri, que ad hoc eliget dominui^ |
10 II K O R A H. Signtimoßeitdere uoluit beneplaciti amp; eleßiox^f''^nbsp;cum ßneßgno eius nomen publice Cfnbsp;ripotuerit. Voluit enim iteruoflendereinßtutioiißnbsp;de facerdotio Aaronis, tarn Moß ipß quàmnbsp;Aaroni.Murmuratio populi contra prophettf wgt;nbsp;num reßrtunquod enim regum miniflris ßt honof^nbsp;ignominia,hoc regibut acceptum reßrtur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Locutus^ eft Mofes ad filios Ifrao derunt ei omnes principes uirgas petnbsp;las tribus,fuerunt^ uirgæ duodecimabnbsp;uirga Aaron. Quas cum pofuiflet Mofes coraino*’ no in tabernaculo teftimonfi,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m Qua 4 domino Mofes in mandatis fufeipii,^'^^ ad tribuum populos, adpacificandum rosdef‘gt;“^^ifnbsp;pnerogatiuäycui décrétaßt à domino,non 4nbsp;trio delata ad perfonarum acceptionem.nbsp;communisagitur, ad miraculum 4 dominonbsp;dum quodpromißum erat, utßnguli printip^^^ntnbsp;berent fuis uirgisfuanomina, duodecim fcilicdii^nbsp;tertiadecima, Aaronis inferipta nom ine,pronbsp;ponebatur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;([( fequenti dieregreffus inucnitger’^^utfj uirgam Aaron in domo Leui, 8Cnbsp;gemmis eruperant flores, qui folii«nbsp;inamygdalasdeformatifunt. Solum germen uirga promifßt.mßierat,amp;‘^ ticnitur ad rem profirtur ßos, flos floret, CTnbsp;dit ac producit amygdalas,Liberalitatis diuitt^nbsp;to plura exhibere quam promifterc,Sic dei poi^nbsp;bonitate aridaflorent,dejflerata proficiunt,i^f^^nbsp;cernuntur.Singuli fideles de uirga Aaron,^ufi,nbsp;ßui,primo producut conßßionö: fectmdonbsp;renati per donu gratiie : tertio flores aßeru«tgt;r^^ßnbsp;morum,ßagrantiamifericordt{e ßtauitteti^’nbsp;äus afferunt iuflitilt;e,ad bonumßtum erquot; Protulit ergo Mofes omnes uitg^^^jjt'' fpeäu domini ad cunflos filiosnbsp;runt^jSC receperunt finguli uirgas Defirt Mofej miraculum ingens ad popK^“'^ jj-ƒ* fam,fubito uirgam aridam extra tempusnbsp;bito proßeißfe uf^ in ßuiium, quad uniuerß^^^flt^nbsp;quocunq- in tempore impoßibileßißet^Dtonbsp;hil impoßibile. Suat autemßngulas receptiquot;^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j tribus,quæq^qualesexhibucrant, „ ^Dixitt^ dominus ad Mofeoînbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I gam Aaron in tabernaculum leih’” ferueturibiin fignum rebellium ßj**’nbsp;raeljSCquiefcantquerelæeoruma*^ gt;nbsp;riantur. Fecit^ Mofes fîcutpræceperat^’ Referuari pracipitur darum miraculu^ facramentuminßtuitur ßgnumq; perpd‘“‘^^^i,fri^‘'^nbsp;tij Aaronitici, clora diuinauoluntas retronbsp;conßieienda proponitur,ae quit iteru/m ai^nbsp;reßtcerdotium ßbi, er tentareutnbsp;cio deqeiatfilios Aaron commuiti ia^«f^‘ |
N V H E RI
reliquarum contra Leuitai CT ba»“'* r * Qÿod ttt maxime dominuf pronbsp;ceffàuit CT per omnia facula ditnbsp;’Ificinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;neriatis,contra eos, quortw»
iteritatem cT iujhtiam,qua ^fiiecnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cametßiu quibus tarnen fubßfle»
O’ 1« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uirtutem CT iußtia, folent
ToÜeuerbi deipracoaes,et ‘^wgt;t«ör(e CT exitio omnia repleuiftit
Mofen: Ec-H**’’ P^’^i’^usjconfumimunquicun tabernaculum domini mori^
li 1)0^'^'’^.'’* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perßdia, pertinacia,malitia impro
HerX ¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qneruntur,quibus puniti tu
^co„7ob facerdotium ambitum indigne, ''’inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dominum ,CTmulta gra»
prorfla nonagnouiffe uidentur, reflitiffe conu'meuntur, ernbsp;^pottHniafe^j fua iugiter prouocaue»nbsp;lt;ietgt; CT ferui ßuiNioßs manfuctudinennbsp;*lt;iäerelam ergo tandem mails fltigatinbsp;quot;quot;Xnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;murinurationis forma, fed la»
r “ÿtHionis, qua tandem toties uexati 'mei ”’^l‘lt;»‘emmentem, crl^^oßacdomininbsp;(jMWiltiM CT diltgentiiM quàmficerât,nbsp;'quot;'P'« ßrtaßis non ita prolixum.
ITcapvt XVIII.
Ixit^ dominus ad Aaron t Tu 8C ^|filii tuijamp;domus patris tui tecumnbsp;Portabitis iniquitatem fanduarq,nbsp;tuifimulfuftinebitisnbsp;*’¦ k •‘oftf . ^dotii ueftri,
CT fltcerdotu inflitutionemt ßflrntaäonbsp;proprias in hareditate promiffa pof»nbsp;Diuinitus autem haclexnbsp;ex ore domini, nequandoreliquanbsp;^^tii^’’‘«rentar Leuitas,quaß propria aßitia ßbinbsp;Porare autem iniquitatemfan»nbsp;( ' ’4| ‘'^^dotif,eft iuxta idiotifmum fcriptura, nt*nbsp;Mnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oblationibus failis pro iniqui
id 'mtra fanâuarium oblatis, cr ^'«Qijj^^^’Étîeideodecreftî» Alioqui crorarepranbsp;fie^lfi^ifftfacerdotumnbsp;cultum dei, cut facerdotes diuiti*nbsp;fi*’*^*^*^'’*^“”*“*' ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domini facrificio
peccata eleiiorum iam tune oWutionej typus erant, CTnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pff
tn ^^4 J/ƒP'r Chriflum,
C^ifb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Leui, tribu pagt;
\ tui miniftrabitis in tabcr lSh,
tfraelcedebant in ufum fi» ’’’ o* reliquoru Leuitttrum,Gerfonitis new
K O R A H. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l?0
pf Cf Merlt;trltis lt;tc Cdathitis,qui omnes iuxü nonten wm appoßiiti/jdccommoddti, cr ddieâüij dicutur,^ui4nbsp;Aaroci cr filins ipßus facerdotibws additi erant do»nbsp;Mti, ad commodiui çr fujßcientiuf ftcrificia explendanbsp;quotidie m tabernaculoßxderis, çr paßim 'm tribui di»nbsp;^erßucrbo 'mßruüionis zr doilrinit facrofanéiat.
Excubabût^ Leuitæ ad præcepta tua, SC ad cunda opera tabernaculi : ita duntaxat utnbsp;ad uafa fanduarii amp;altare non accédant, nenbsp;illi moriantur,ucuos pereatis fimul,nbsp;fintautem tecuni,amp; excubent in cuftodijsnbsp;tabernaculi, amp; in omnibus ceremonqs eius«nbsp;Alienigena non mifcebitur uobis«
Ctflodire cufiodiam efl fumtnopere mcumbere, cr nt tenders officio ßbicommijß} 'm miniflerioLeuiticouel ’nbsp;ftcerdoali,ßue animalia mA£iando,ßue latundo^aquatnnbsp;CT lignA procurando^cuflodiendo udfafaniludrif^ munnbsp;dando,reponendo, ad oflia atrq ©• iOuc oblaa rnMnerdnbsp;fufcipiendo,cr prlt;efentundo ea facerdotibut^ Alienige»nbsp;rtA hie 'mteUigitur omnis qui non ßt de tribu Leui,Et pranbsp;hibentur etiam ipfl Leuita ne altare tangant holocaujbquot;nbsp;rum,quod flabat in atrio,multo nt'mui aram auream thynbsp;tniamatis 'm facrario,ad quod non pernuttebantur ingrenbsp;di,CT udfa quoque earum, candelabra, cT menfoi ßm»nbsp;plices LeuittC cont'mgere non audebant^ Sacerdotum aitnbsp;tern erat non folumea qua ßrif erant, fed pracipuee» inbsp;tiam obferuare iubentur qua intra uelamen erant fectut *nbsp;dum fcilicetnbsp;nbsp;nbsp;tertitmt,ueluti ß diceret: Cura ßt facer»
dotibus,euidentia ac maniflfta mandata diuina legis im» plere,ac minifleriaeius abfeondita acuelata, reuerendanbsp;perfl)icacia'mtueri,CTdocereprudenter.
Excubate in cuftodia fanduarq, 8C in migt; nifterio altaris,ne oriatur indignatio fuper finbsp;lios Ifrael,
irafciturfane dominui, hoc eftjdure ulcißcitur,ß non legitime, cT ut lege docuit cT fanciuit colatur, iflis nindnbsp;rum ceremonijs,quai infiituit ipfe cum tabernaculum exnbsp;taret,ac unicum templu,donec temporis plenitudine ap»nbsp;petente,m ffiritu cr ueritate,huinero uno colendus pro»nbsp;poneretur omnibus gentibus, omnium unus cT uerutnbsp;deui,qui quum ffiritus ßt,'m ^iritu adorari uult cr ie»nbsp;gitimecoli,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
Ego dedi uobis fratres ueftros LeuitasdC medio fîliorum Ifrael,amp; tradidi donum do^nbsp;minOjUtferuiantin minifteriis tabernaculinbsp;eius*
Leuita donum dati uel donati dicuntur klt;nroni,ttt ad iUius mandatum cr ordinem miniflrent coram domino,nbsp;populo magis quàm deo, qui rerum huiufmodi non 'mdinbsp;getffedobedientiamrequiritcrfidempopulifub
Tuaute amp; filiitui cuftodite facerdotium ueftrum, amp; omnia quæ ad cultum altaris pernbsp;tinent,d£ intra uelum funt, per facerdotes adnbsp;miniftrabuntur, fi quisexternus acceflerit,nbsp;eccidetur»
Hicquot^ aliter quàm fuperiusaccipiturE)aernus, ßatttiiut^ pro eo jw èpcerdottli genere fon ßt,qui omnes 4 con«,
-ocr page 386-î' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;NVMERÏ
taélu alttiris proT}ibëtur,cr ab ingreffù teiberadcuUtSic enim exigebat temporis, legis er gentis iJliits genius ejquot;nbsp;coditio,^uo minus qult;e erant facrofanâa, uilia haberennbsp;tur,er uilefceret lt;}uoquo modo facerdotiu, quod m deinbsp;igiwminiamceßijjet.
B ^Locutus^eft dominus ad Aaron :Cc^ 8 ce dedi tibi euftodiam primitiarû mearum»nbsp;Omnta quæfanâificantur filiis Ifraël, iradi^nbsp;di tibi Sf fîltis tuis pro officio facerdotali leginbsp;timafempiterna*
Prmitiis pecorum erfruduum omnium j fàcerdoti bus lex mandat offèrri, ita ut omnis qui poßidet agrumnbsp;ac uineam,oliuetum uel hortiî, ey /tquid aliud eß quodnbsp;exercetur interris, offvrat ex his deoomae quod primûnbsp;ftuftiium eß JJ eß^aJ facerdotes offvrat.'Vbinbsp;nbsp;nbsp;ex lege docemur
netiünem legitime ßudibus uti, quos terra producit,aec a»imantibus,quee pecudum partus protulit,niß ex ßugunbsp;lis quibufqf deo primitias oßirat, fefe gratißimu do»nbsp;miao deo fuo ofkndat,à quo omnia fußipit.Tunc auteitlnbsp;facerdotibus o)ßrri iubentur,quorum cedebat ußbus nenbsp;cejßarijs, ut ceremonialis lüe cultus conßßeret iuxta le*nbsp;gern Mto im loco,cr ius lüud perpetuum facerdotes pronbsp;fe O' Leuitis exigere prlt;tcipiebantur,liunc uero in le«nbsp;geßdei qt charitatis,fatis liquet ex apoßolicis literis etnbsp;euangelijs, quorum cur am deus commiferit eccleßte nonnbsp;neghgendam, pauperum fcilicet,cr eorum qui praßsntnbsp;uerbo er ofßcio pietatis, oquot; eccleßieferuiunt,digniutnbsp;abLeccleßafußententur,non ditentur, nec ad quameun^nbsp;libidinent, fed ad apoflolicam difciplinam nutriantur acnbsp;ionorentur^
Hæccrgo accipics de bis quæ fanâifîcan-tur,8foblatafuntdomino. Omnis oblatio amp; facrificium, 8^ quiequid pro pcccato atqjnbsp;delido redditur mihi, amp; cedit in fanäa fan-£forum,tuum erit amp; hliorum tuorum,
DiJhngMit diligenter quid facerdotibus cedat ex ob» latis ac fan{lißcatis,qult;e hic fanäa fanäorum uomindnnbsp;tur,dedicaa ufiti fàcerdotu,ex his qult;e euafèrant ignem,nbsp;quie feilicet non comburebantur i« facrißeijs er oblationbsp;nibus pro peccatis er deliäis: hlt;ee enim ueluti facrofannbsp;£la,facerdotum tantum ußbus applicabaijtur, de quibutnbsp;cum ßlifs facerdos edere poterat,
10 nbsp;nbsp;nbsp;In fanduariocomedesillud,mares tätumnbsp;eden t ex eo, quia confecratum eft tibi.
11 nbsp;nbsp;nbsp;Primitias autem quas uouerint, 8C obtulenbsp;rintfilii Ifraël, tibi dedi amp; blijs tuis, ac blia-bus tuis iureperpetuo,qui mundus eb in donbsp;tno tua,uefcetur eis.
Atrium fa. lnfanäo(an£lorumcomeduntur,quodhicintelligi cerdotum,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;atrium facerdotum,er quo folo
à folis facerdotibus ac ßlijs eorum edebantur queda ob» lationes ¦ luxta legem autem qult;edam tantum à mafeulisnbsp;comedebantur, quiedametiam ßliabus permittebanturnbsp;edenda,qult;edam à tota ßmilia facerdotis, ß tarnen muttnbsp;di effent O' non poUuti fecüdum legem : ßmiliter o^ exnbsp;oblationibus olei,uini,ßumenti, primitifs, o' omniumnbsp;fiuäuumjacerdotum ßmililt;e domi edebant,
K O R A H.
Omnem medulla olei,amp; ti quiequid offerunt primitiarum oonbsp;tibi dedi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Vniuerfa frugum initia, 9“®^ 8’^quot;- ufu* mus,amp; domino deportantur,ccdeß*:*^^jjiitnbsp;tuoSjquimunduseftindomoiua,**^
Origenisfententia non inanistltä dij}gt;ofagt;i ' ul qui Euangelium annunciant,denbsp;qui altariferuiunt,de altari participenttEtß(^ ij,nbsp;eens O' dignu eß, ßc ecotrario indecens Ciquot;nbsp;imo er impium,ut is qui deum colit,^ gnbsp;ditur dcijqui feit facerdotes er magißrosnbsp;dei,uerbo ßdei aut eccleßae deferuire,deßi‘^‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
quosdedit deus folem fuum producettdo 0“ r minißrando, non offer at primititu facerdotilquot;'^'^'^ fffnbsp;hi uidelur huiufmodi anima habere memett^nbsp;cogitare,nec credere quia deus dederitßttdi^,^'^^}?nbsp;pit,quos ita recondit quaß alienos d deo.Sinbsp;fct datos crederet,fciret uti^ honorandonbsp;ttorare deum de datis er tnuneribus fuis: hd(nbsp;po/l Origenem. Nojlrw autem temporibuf rnbsp;äaalicubi minißris eccleßg,per omnesecetH^^nbsp;da effet elcemofyttd,ßngulis proßcula»fl“'gt;i^iff^ ?nbsp;aliquid tribuêtibHs,qult;e iÜi humus,animsii‘‘Qnbsp;fuppeditaret,etiam uel oboli udlorem,aidnbsp;ttimus promptus oßenderetunqutßccoUe^^^f^ttl^ ,nbsp;primitiuieeccleßitper fanäos hominesnbsp;egentibus,proutcui^ opuseffet, eoruquils^^if^nbsp;P°Jßnt,cr egeßatepremerentur. Denbsp;dinare deberet,ßuere effet eccleßa,O’nbsp;nio fanäa, id non tarn ex lege lAoßs difeequot;^!^nbsp;Chrifli oquot; charitatis:quod ßßeret,donttfiinbsp;naturd prouentum uberiorem experiremot-^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S
nim non eß obmittenda coUeäa diligens in antiquißimo fuo nomine,fed ut diffenfetut^ê^^^nf/^nbsp;charitati per omnia fatisßat, ut uecnbsp;egeßnte miferi premanturfidelesytittAt» ,
OmneanathemainIfrael,tuuii*r wr Attdthema Hebrats hoc loconbsp;quod quis iuxta lege deuouetfanihuriotqtd’nbsp;ceßtttile,uel umdiäa legali deuouetur,ut adpnbsp;non ßtidoneum,quod uouetur diuitmnbsp;plicandum,ratiotte aliqua. Talia facerdotas»^^nbsp;fcdnf, lam donüno confecraa quam execrats-^^^jinnbsp;ß quid uoto domino ex predis refiruabatiffnbsp;lidthematadicebantur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ul**^ w
Quiequid primum erump« âæ carnis,quam offerunt dominé’'nbsp;minibus, bue depecoribus fuerif» jutUNnbsp;rittita duntaxat,ut pro homim® P |^iinbsp;nito pretium accipias,amp; omneaninbsp;immundum eft redimi facias,
Primogenita omnium rerumßae domiao,ßuepretio redimerentur,facerdonbsp;ge decernutur, ut domino deo dicata pfO gnbsp;he,per deigratiamßltciora cunilateiPf^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘
11
'4
NVMERt
Sic enim dominus agnofd uultni ® iu,ö‘ exigit hac parte pater à filijs gratitudmem,nbsp;«eceßitate,ijudm naturali iequitate,ut nunnbsp;benefic'ijs diuinisnbsp;*•11111111'*’^*** ceremonijs fiuetur. Hominis primagenbsp;^iiidcr'**nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poterat, nec cultui diuino applica
^’^^^‘^*‘^‘^‘gt;’gt;iii‘betur, Immtutdum quoc^ animal
mptio erit poft unum menfem, ^gt;18nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9uinqp,pondéré fanäuarii. Si*
habet.
gt; cr ijudft bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tempus offerendi primogenita er
ptÿ» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem bouis 8C ouis,8c ca
redimi, quia fandificata funt fiiBç'^^’fanguinem tantum eorumfundesnbsp;04(j f re,8c adipes adolebis in fuauiffimunbsp;A^^tJornino.
poter ant in propria fubfiantiaoffirri quot;‘^^^^dimi non debebant,fed legit'me offèren»nbsp;opportunum tempus fub cura fanbsp;adfacrificia,zir pafeebanturMnbsp;Sii ^’'^^^“diuge facrificium, cr ad ufumfacerdo^nbsp;gt; ^toriMt fanguisnbsp;’(•••'«dfcdyîf» altaris,zrincenfisquibufdam innbsp;18nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;catera cedebant menpsfacerdotu,
Miif nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuum cedent, ficut
Id confecratum, S^armusdexter Q
P'^’^ihas fanduarff quas offerunt » hhi dedi SC filiis, ac filiate'. PW’‘‘•feperpetuo. Padum falis eftfem^nbsp;P,?'”coram domino tibiaefiliis tuis.
*'**11)^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zsquot; armus confecrationisfacerdoa
zr aha qutedam qua fecundum legem Sij p’“*' cordw domino, zy thruma dicebantur, moanbsp;pofitiones locoram,^^nbsp;orucis ßrmam, qua omnia fùmtlia facer»nbsp;^^iif^ J'^^abantur, PaClum falis diciturinuiolabile,nbsp;ßrmum,perpetuum, ut qua fale condiunnbsp;dbuius def)«nbsp;S(jj|nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;afferfione depgnatur,ut
^pi,^*'°PpidaueldomusirreJh,urabiliter.Dem^ Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;il^defale, omnibusfacrifia
'*er diferetionemftgmficat,quama h'Axi {i'^ qua deo nihil placet.
« dominus ad Aaron: In terra coru t?’’%^*^^^*hs,nec habebitis partem internbsp;® Sc hæreditas tua in medio filio
^‘‘‘^^dotibus tex domini auaritia occafionem, dipoMnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» ut toti domino addidi fint,
cwlf«: diuino minime obmittendo, •Wo penderefeirentfuum «idt«» erfacerdo
Il
^5
16
18
ß O R A tï, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tSl
(akmßilumi Dominm itaq^ diciturpart hitreclttiii Leuitarinn, ijtâa domitw oblaa iUk cedebant, er reibnbsp;qu£ tribuii duodecim ea ratione iHoru tertiamdecitMmnbsp;portionem po/Sidebant,ut fcirentfeobnoxitd domino,etnbsp;diuinum cultum fuis facrificijs zsquot; oblationibui minimenbsp;intermittendumdn ecclefia autem Chrißi iubentur prlt;e»nbsp;dicatores Eudngel^ gratis accepta gratis dare, non pol?inbsp;dere aurum,argenttvm,uel pecuniam,crc, Nemönbsp;deo militas,implicat fe negotijs ftecularibus,ut ei placeatnbsp;cui fe probauit,crc.Nec enim conuenit diuino cultui uenbsp;tro mtendentem,terrenis occupari lucris : uerum omnianbsp;fieri omnibus, cr animarum faluti proß)icere,uerbonbsp;exemple mfiituere ad meliora, hoc deo feruire eft^zTnbsp;prapriu deo dicatis per fonts omnibustnon 'M otio feM’*nbsp;turn curare çr fua, cr omnium abuti laboribus, aemininbsp;fuccurrere,nulli prodejfe^
Filiis autem Leuidediomnes décimas îfquot; raèlis in pofTeirione pro minifterio, quo fer^nbsp;uiunt in tabernaculo foederis^
11
ut non accédant ultra fîlii Ifraèl adtaber^ naculum, neccommittant peccatum morti-*nbsp;ferum,
folis filqs Leui in tabernaculo feruienti^ bus, amp; portantibus peccatapopulitlcgitimunbsp;fempiternum erit in generationibus ueftriSjnbsp;SC in medio filiorum Ifraël, nihil aliud polTi^nbsp;debùnt,
14 nbsp;decimaru oblationecontent!,quas in ufus
eOrum SC necelTaria feparaui ; idcirco dixi eis inter filios Ifrael non alTequentur aliquamnbsp;hæreditatem.
Reliijuis Leuitis pro fua opera decimie tribuebantur a populo,UMde uiuerent occupati cerèmonifs lege ordbnbsp;nAtisàdomino,neqais de reliquistribubus temere fefenbsp;'tntromittens,occideretur à domino. Rcpctit«r autem f£nbsp;pe in lege, nullam hareditatem dandam Leuitis in terranbsp;di/lribuenda,ut officio fuo, docendo ac difcendo legemnbsp;diuinam,lludiofius Mfiflere curent,^ibus de dec'tmis fi»nbsp;ne grauamine populi abuside prouifum effet lege domi»nbsp;nittjui cr M decernendiscaufis, CT charitatepradicadanbsp;ac fide pro diuina uoluntate 'Mfh,re debebant,cr uelutinbsp;reélores zy magiftri fujficiendi eranLAd quos 'm rebusnbsp;ambiguis defc'mdendis recurrendum effet, non enim totnbsp;Leuitte tuceffar^ er ant facrificijs, zsquot; minifkrio taberno.nbsp;cult, fed per uices minifirabant, zr domi fua legi difcen^nbsp;da cr confulcndifratribus infijkbant,
4([Locutus^eftdhsadMofen,dicensr O Præcipe Leuitis,atqj denunciat Qum aC-ceperitis à filijs Ifrael décimas quas dedi uo-bis,primitias earfi,offerte domino, id eft decinbsp;mam partem decimæ,
17
utreputeturuobis inoblationcm primL tiuorum, tarn de areis frumentum quàm pienbsp;nitudinem de torcularibus,
Sc uniuerfis, quoru accipitis primitias à fi liis Ifrael,décimas ueftras offerte domino,SCnbsp;date ea primitias domini Aaroni facerdoti*nbsp;H
-ocr page 388-NVMERl
Accîpiebat quidem Leuificàpopuloreli^uo de area er torcularibui frumena er uiniim cum reli^uis, deci=nbsp;miii,dequibuier ipfiLeuiUdecintAm qiumlibetparanbsp;tem, hoc efl decimAm dccimarum obligabantur funtnionbsp;facerdoti,folenni^ oblatioae eam domino confecrabdt,nbsp;qui id fie ordinAUcratt Sic hodie quoq- er fimper requinbsp;rit ab homiae deui,ttt mens ip[a pijsfèrmetur ajfiilibiu,nbsp;C}; immoliHionibM /^irituAlibus deum colat, iuxtn iüud:nbsp;nbsp;nbsp;l
Immola deo facrificium laudis, ey redde altißimo uotA tUA,Laudare enim deum, er uota orationis offirre, imanbsp;molare deo eß, fed huiufmodi immolationis primitilt;e itanbsp;perpontißcem ofiirentur,finonfolum uerbiser doce,nbsp;fed mente oremus er corde,fecustdum quod er Plt;t«nbsp;lus'.Oraboß)iritu,orabo er mente,p/almum dicam,crc.nbsp;Hicc R.habanuf4Qt{omodo butte locum noflri facerdoanbsp;tesnMgn(inteIlexerMtt,experientia temporum nofiroanbsp;rum edocuit.
ag nbsp;nbsp;nbsp;Omnia quæ ofFerctis ex decimis, 8C in do^
naria domini feparabitis, optima amp; eleäa egt; runtcunda*
Veuitae fa- nbsp;nbsp;nbsp;Nort nünus diligenter eSquot; egregia quaq- de fuis bonis
offerunt?* Lfwitif iubebantur offvrre facerdotibus,quÀm reliquA plebs de fuis aretsfriementA er de torcularibus plenitudinbsp;nem, quouerbo tiebrici omnia liquida inteüigut, uintvmnbsp;fcilicet er oleum. Qÿandoquidem hilarem datorem ernbsp;non auArum diligit dominus, er pleno cordeofivrrifibinbsp;uult,er cx ßde oblationesquafcun^^ Clare auteinproanbsp;ditur perfidia cordis,fi daa opera domino abieâiora donbsp;nentur, qui ut optimus eß, fie optima donAt, er exigitnbsp;gratitudinem.
30 nbsp;nbsp;Dices^ ad cosîSi prfclara amp; meliora quacnbsp;queobtukritis exdecimis,reputabiiur Le^nbsp;uitis quafîde area fif torculari dederitis pri^nbsp;mitias;
«ma™ Pi^»quot;ûi«e hic dicimtur oblau de decimis ab ipfis Leui tis,decimlt;e fcilicet decimArum,qult;iS fi ßdcliter K( iuß i ea 3.nbsp;rant o/firrent, perinde domino acceptum effet ,acfidenbsp;area et torculanbus domino pr'nnitias uel décimas popunbsp;lus obtuliffetAlli enim de propria fud hiereditAria poffèfnbsp;/tone offèrebant dei donA deo : fie Leuitie quoq^ de fuA Snbsp;portione domino fitds dedmas exhibebant,
31 nbsp;nbsp;amp;comedetiseasinomibuslocis,tamuosnbsp;quàm familiæ ueftr^,quia pretiü eft pro mininbsp;fterio quoferuitis in tabernaculoieftimonn»
jX Et non peccabitis fuper hoc, egregia uogt; bis amp; pinguia referuantes, ne polluatis fangt;nbsp;(Sificatafiliorum Ifraël,ôi ne ea polluentesnbsp;moriaminir
Leuitis conceditur etiam in nonfacro loco edere por tionesfuAS cum iHorum domeßieis er /imilia. Si ex adanbsp;tterfo prafcriptie legi incefferitis,er ht oblationibus deanbsp;teriora propoßieritis,fine dubio mortis nos pœnA non innbsp;dignA mAnebit, qui quod fine ueßro labore confequimianbsp;ni teoAciusprof^atis, er mAiore perfidia quàm plebsnbsp;prophanA de fuis laboribus operofe comportatmer exanbsp;emplo ueßro populum deprauabitis, qui ficile in his reanbsp;bus fedatur que minus decent. AuariM enim exempta
H V K A T H. , înLeuitis fiudiofius amulabiturplebsnbsp;fior,quodin contumeliam diuini nomini^p^'y''. *nbsp;mas ergo dandos tex non folum diuinA CTnbsp;er nAturalis conumeit, ßcut er deicultus, (Tnbsp;populi pium, er ad pietatem Mißituendantttt^nbsp;ceffarium eß,utqu£cu}t(ß maxime neceffarut-
Ócutus^ eft dominus at-
lt;[CAP;VT XIX. r^nitiisrft pftrlnminUSau *
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aaron‘,dicensî
II nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Muitii corporalibus emttii‘‘nbsp;eß gens ïfraëlitica, quds CT
ufa eß gens ïfraëlitica, quas amp; lis ea firmAprtefcrippt,quâ mutare ernbsp;auderent,er ne gentilium aquis ad fimile»*nbsp;tis uterentiir, ut erant ad ceremonias idolotai^^’^^^nbsp;ptifiimi,Sic enim gens ilia ludaica cohibendanbsp;cordis iÜoru duritiem hiec er alia multa iïïi^ .nbsp;miffa uideri poffunt quàm iuffa,ficut ernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ji'
er aris, Significabat interim afferfio ida tainl f quàm aqult;e, earn purgationem hominu/mnbsp;fidelium,quAmexpedatiogentium,UleßiOi^^nbsp;dei Unigenitus, Chrißus noßer dominus perß^“nbsp;fufficientißime per amarißima mortisnbsp;poß quod exolutum^x latere iüitts perflii’^‘^r%ß‘^ .4nbsp;aquA,tefi!imentum nouum,quod promiffiia»^'“^'‘j^ji^^}'nbsp;rat,ertntiCßompletum.f^on ergoneceffari^nbsp;«d utilis.imo fidei praiudicialis afferfionbsp;tlt;e,nefcio quibus adiurationibus,er ànbsp;äis confiais, er in eccleßam à genliliate,d‘nbsp;tntroduëlis.Hic igitur deferipturus Ulofesa^^^nbsp;tionis,quA corporales immunditiie expiand^nbsp;rëtur,ex admixtione cineris uaccienbsp;aqua praßgurata eß,mifcenda erat meritor^^fjif^nbsp;fu Chrißi, primum udccte facrificium ernbsp;btifttur,deinde confecratio huiufmodi,er '‘cnbsp;nis legalis adferibitur,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Ifta eft religio legis,quam praecep* nus.dicensiLoquere filqs irraël.ui^nbsp;ad te uaccam rufam ætatis integrf.**’nbsp;la fit macula,nee portaucritiuguiP^.nbsp;tradetis^eam Eleasaro facerdo^'^Mc“nbsp;flam extra caftra, immolabit in Â
Vaccarufii integrafinequocunq; da prgeipiturfuis ceremonijs, prius rnbsp;ipßus ab Eleazar afferfo tabernAculofepi^''^iii(l'^^nbsp;inodOtSignificat Chrißi domini corpus eTnbsp;tota ecclefia oblatum, cuius uirtutenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ü
eccleßa,cuius etiam reliquijs aefandifi^'^^''’ ÿtltlf ßrationis er baptifmi uirtute dei confecratdnbsp;gnum reconciliationis diuinlt;e, ernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c
omnium qui fuamhumiliter fæditatem runtur,gratiam^ dei per Chrißamnbsp;Extra caßra occiditur hoflia,Chrißus extf^nbsp;KAgogam eiedus ab improbis agriculi^ß'^’^Pnbsp;k expirauit,fed faluberritna. Non abnbsp;Uotnon d fanda,fed fandoru filijsntonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.jj
kratißimis occif (S eß dominus»
nvmeri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
g«tc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;digitum in fanguine eius,afper
fcptë
4 luditK ,fi^cientißime ’t'lifoi,'***nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efi toa ecckßa, albiciente amp;
uidcntibus, tant ‘^’^nibus eins, quàm fanguine amp; fi»nbsp;C’'»«gt;radte.
*” ccdrinum, amp; hylTopum, ’’’’ni n faccrdos minet in flam-uorat,
'*h)L ^^f^^nutinlegepolluebatur oblaliom uacti i '¦'’’^1«^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßntpliciter (y re uera.
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f'^ eccleßie pec
P ™/nocorpore, er expiauit emundatione eleäorum.lnßnbsp;'«¦»{} peccati mortuat pro peccatoribut,utnbsp;/¦One i^^'*«t:ipfe quide fangum innocentls aßgt;ersnbsp;*'n,iK t’»©'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hominibuipollutut atq; damna»
^^ijhifj^^^mudaretfidelium. Omnia ante qute ’’Swnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^gt;quot;0 nofly^
'^iW a **’’‘I’ttit,igne chariMts cremanda propo« '’*(gt;11/*'’*’’J 4t) to corporaliter ge fia funt, per wanbsp;’^witttts eiui fifiritivm di/^ofia fentiantur.nbsp;qua uaccam uorat,cedrii,hyßbanbsp;'’’^•»11^quot;’quot;“*’* fnii^ Omaesenimquinbsp;^quot;^t^^fdtmuf/acerdotesfumut^uPet,!. Qtjicanbsp;W ^***^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fentimui, manfuetudine
t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;charitate exhibeamufti» ßgt;tritu paßio
debemui,ut omne quod in nobis efi gt; ’’’’'iit)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt; quo efituam fi extra imitationem paßio
r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»w uirtutê q uitium agimus»
•no ’’cdemum lotis ueftibus, amp; corpore ^edietur in cafi:ra, commaculatus^
'*‘gt;^^lt;«6|jorrercpefclt;if!l5«lt;e^c poüuunibomi ’^‘’^'^^deotanafuntabominAtiOfac 4 fidelibutnbsp;facerdolem qui ea düuere fa»nbsp;domino non imputante pofî bunbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peccatum,polluit eatenus
fiûjfeleollutum agnofee Ilnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ergoleue eftquic»
i committitur,qttod am operofeac
combuflerit eam,Iauabit uc
author er executor efi, P^^^‘^^‘gt;)dottec ablutuf er ipfie a»nbsp;temporis ufq^ ad ue»
**gt;0™“nduscineresuac-extra caftra in loco puriflï % ^’^‘’’***“‘*‘quot;‘filiorum Ifraël in cu-‘n aquam afpeefionis, peccatum
|81
H V K A T H.
10
11
11
«5
cft (id efi,quiapropeccato uaccacombufiiefi.)
Coüiguntur ciaeres in locum tnund(im,quibui confi ci poßit aqud lufirationis^ Sic Chrifius conj}gt;eâui patrisnbsp;triumphale corpus intulit extra caftra in ccelu,cr com«nbsp;portauit inappretiabile meritum, quo omnium peccaianbsp;delentur,cr confeientia recreâtur.îs enimfolus efi Cfcrinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
ftus uir mundus, qui reliquias facrificÿ fui repofitit ad emundationè amp; medicinAm omnibus peccatoribus parnbsp;ticipandam^Qÿi nobis aquam afi^erßonis efßsdit ex latenbsp;re,ßaus peccatupro nobis,quo nos iußficaremur,Hocnbsp;eß facrificiuifiud in cruceßilumt quo ablatafimt muttnbsp;di peccata in credentibuSt
Qüum^ laueritquiuaccärportaueratci-neres ueftimenta fua, immunduseritufqpad uefperum^Habebunthocfilti Ifraëi,amp;adue-nae, qui habitant inter eos ad inftitutum pernbsp;petuum.,
Etiam uir ille munJus coÜigens daefes hnmundus hd betur ex contaHu earum,ut uefies quo^ fuas abluere cOnbsp;gatuTfCr ad uejßeram ufq^ irregularis haberi, fed cor»nbsp;pus ßum uel carnem non pradpitur tauare, ueluti leuionbsp;re afiierfus impuriatetCf ßcilius eluibili ? Parabitur aunbsp;tem htec luflrationis aqua ad emundationem ndn antuntnbsp;ßliorum lßael,ßd ey peregrinorum, qui fefe iUis iun»nbsp;gere uoluerint.tJon enint antum pro iudals fitfus efi fannbsp;giüs Chrifli,e^ aqua de latere faluatoris ,fed ey pro 0»nbsp;mnibus eledis ex toto mundo, in uniatem fidei eecleß^nbsp;catholicd unitis.
Qui tetigerit cadauer hominis,amp; proptcr hoefeptem diebus fueritimmundus,nbsp;t ConfequentercafiuadnotanturpoUutioniim,qualunbsp;firationis aqua dilui fecundvm legem oporteat, ex aquanbsp;cui immifeebatur cinis uaeœcombufite^ Geaeralior ms»nbsp;tem et ineuiabilior cafus ac primus efi,ß quis mOrtui honbsp;minis corpus contigißeh B feptem diebus poHutus decernbsp;nitur, intra quod tempus aqua lufirationis cotingi cr abnbsp;lui non poßit,nißmodo qui praferibiturt
emundabitur àpeccato ex hacaqua dieter do amp; feptimo,amp; mundabitur,Si die tertio e-mundatus non fuerit,reptimo non poterienbsp;emundari.
, A uerbopeccanditranfumiturin coniugationereci procauelretranßtiuauerbum quodfigiùficatnbsp;idem quod depeccare,ßßc liceret loqui, hoc efi pecca»nbsp;turn deleri,peccatum repropitiari, cr à peccato emun»nbsp;darifiargius intelligendo peccatum Hebraico more pronbsp;quacun^ ofiènfa im legem, er etiam pro pollutione ine»nbsp;uitabili,cr neeeßario fecundu chariatem fufcepta,qult;enbsp;domino placeat,ut de Tobia legitur, qui mortuoru cor»nbsp;pora fanäefepeliuifie laudatur,er alq omnes,cr amennbsp;peccatum dicitur contigifife cadauer hominis mortui, fednbsp;quod luflrationis aqua diluereturfept'modie,ß prit«nbsp;die tertio fiAtim aqua Sla dilutus ßifiet, quod ubi obmi»nbsp;ßffet tertio die non habebatur mundus die feptimo^
Omnis qui tetigerit humanæ animae mor Q ddnium,amp;emundatus à peccatononfue-rit^poUuettabernaculum domini, SC peribit
-ocr page 390-N V M E R1
exlfracl, quia aqua expiationis non eft afper fus, immüduserit, fiCinanebitfpurcitiaeiusnbsp;fupereurtî*
SicHttaâu mortui corpus poVuiturtftc peccato ad tnortem damndtur anima, qua Chrifli tantum facrißcionbsp;^3quot; meritis expiatur.Qÿam expiationem Chrifii dominenbsp;paßione (3 morte param quicun^ contempferitfCrquot;nbsp;fanguinemteflamenti poüutum creâiderit,iUiuianitnanbsp;excindetur ob iBam perfidiam, cuius etiam baptifma iiutnbsp;tileeritacirritum.
14 nbsp;nbsp;nbsp;Ifta eft lex hominis, qui moritur in taber«
naculo.Omnes qui ingrediuntur tentorium (illitu') 8i uniuerfa (uafa) quæ ibi funt, pollutanbsp;crunifeptcmdiebus»
îu°™ciniuv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fifutndatione poUufa domus, ex mor«
lt;aae, tuo 'm eadem, qua taberaaculi uel tentorij nomiiu deß* gnatur, quandoquidem tempore huius legis data ifraëlinbsp;ta in tabernocuiis habitabant, qua ex obitu poUueban*‘nbsp;tur, cr horrorem ex cadauere conlrahcbant, qui lapfunbsp;temporis feptem dierum finiebatur, tam circadomutnnbsp;quant inhabiatores hominestquin ingredientes eam,nbsp;ex aëris inßüione ob fxtorem contrahut non nihil connbsp;taminationis, quam homines nimium ßudioß munditianbsp;abcnitiari folent,ut experientia docct alicubi,nec eft a^nbsp;liena, admodum ratio huius legis. Apparet autem luftraanbsp;lionis .iqua,hanc immunditiemfuifte expiandam,aftgt;er^nbsp;ftpae eius ad domam,uafa,perfonas,pollua.
ly Omne uas quod non habuerit operculfl, nec ligaturam deruper,immundum erit.
Vas Cnc 0- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rertHM natura comparatur, ut uas pne operculo
multipliciter contaminAndum exi^mstur^ ut horrorem incutiat natura munditiemfuperftitiofamfeâàtibus. Sitnbsp;homo no potent repenare linguam, per quam cordis hunbsp;Wani cogitationes immuiida prodeunt,mcrito propha*nbsp;nus acimpurus habebitur.Generaliterq;, quifquisdifti^nbsp;plina cenfura wnpremitur, quap uas immttndtim re“nbsp;probaturt
16 nbsp;nbsp;nbsp;Si quis in agro tetigerit cadauer occifi ho^nbsp;minis,aut per fe mortui,ftue os hominis,ueinbsp;fepulchrum, immundus erit feptem diebus*
Corporalis impuritas er ex hominu ftrtiore phantu ßa,utfolet peri,concepta,fenpbili etiam aquaru a/fter»nbsp;pone expiatur,iuxta uerbum domini non a^ernenda.innbsp;telligitur hoc lex deuulnerato mortuo, id eft uttlnentnbsp;perempto autmortuo pne uulnere, Sicoffa cadauerumnbsp;contingent uel fepulchrum, habetur immundus ufq^ adnbsp;feptimumdiemt,
17 nbsp;nbsp;nbsp;Tollcnt^pro polluto de cineribus com-buftionis atqj peccati,S( mittent aquas utuasnbsp;fupereos in uast
18 nbsp;nbsp;inquibusquum homo mundus tinxeritnbsp;hyffopum, afperget ex eo omne tentorium.nbsp;Sc cunâam fupelledikm. Si animas quæ fuenbsp;runt ibi Si fuper eum qui tetigit os uel occi-fum uel mortuum ud fepulchrumr
19 nbsp;nbsp;atq} hoc modo mundus luftrabit immunnbsp;dum tertio Si feptimo die : expiatus^ die fe--
HVKATH. ptimo,Iauabii ueftfmenta fua,6inbsp;eritufepaduefperum*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. I
Emundatio tam domus, utenplium CT busritibus hominam ratione habitanbsp;prafcribitur,ut pc hominet alacrioret CTnbsp;confeientia liberioret euadant er habeantur ‘‘i ~nbsp;ps,propter quot ha corporis emundationetnbsp;tionabili caufa data funttetiam p humanitusnbsp;huiufmodiridenda non prent,ab nonpattc^nbsp;pro conditione perfonarum, temporum amp;nbsp;Aqua uiuent hic dicitur,recent fufeepta de natunbsp;fuo,cr non turbida, cuiusajperpoquo ritnnbsp;ßrumento perßeiaturjege cauctur,utptmtidiit' j/inbsp;certus, er non quiuis fua opinione uel iudicisn“nbsp;publicisfiinâionibus.Sed unißrmis ritusnbsp;dem populo, er hic dicitur mundumnbsp;immundum purgare poßit^Non ergonbsp;care pofftunt pbi pmiles, folus Chriftusnbsp;fielt emundauit eleilos,fati5ficienspro oiiint^nbsp;tum ßtüuspne peccato»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, jjjpiJ
Si quis poiiutus hocritu non lusjperibit anima illius de medionbsp;quia fanäuarium domini polluit,nbsp;aqua luftrationis afperfus.immundfj ƒ
Saniluariu domini poÜuere, eft dominta» timere,ecclepam facrofanilam fcädalofanbsp;perturbare,ac inficere uerbo uel exemplo^^.nbsp;ditia curam non pifcipit,nec ab ofiinfapro^‘”'\iDi‘ fnbsp;ribus abftinet^is in ecclepafœtorëfiargitft^•nbsp;quam ab immundo cauendü eft. Non etiimnbsp;fui habenda eft ei qui multis cohabitai, fid niiiit'fnbsp;dium de proximo non ladendo habendumnbsp;onera porandafunt, ab offinfd träquHHatftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ii'*
Eterit eis hocpraeceptum legit*’”*’ 5 piternum.Ipfequoqj quiafpergit^4” j,(J'nbsp;uabit ueftimenta fua* Omnisnbsp;quas expiationis,immundus erii
'rtjU*'’!,'
Quiequid tetigerit immund«», dum faciet: amp; anima quæ horuff»nbsp;tetigcrit,immunda erit ufq^ ad
Si is qui aquaipftrationis mundandu afß^^ mundus habebatur, quanto immüdior abijtr^iiif(ir[nbsp;dos,qui occultorum operum er cogitatio«i^il/ili,'‘Jnnbsp;ittiis relationes audiuit in cofißionibus dsr*^*^.nbsp;infiäio confiientiarü ine/fabilis contigit :nbsp;xime ubi humanis Ulis traditionibusnbsp;pendebatur.Non r4ro tam audiens quäl« ‘t*nbsp;reî abierunt quam conuenerant. Sicnbsp;uerbo deiteö prolabuntur temeritatesnbsp;tionum.NonhicimprobaturtteceffàrMi/f^^ .nbsp;busconfeientia urgenäbusexpofcendu,fi‘i gt;nbsp;ra impendatur nemalu firpat, cr euadat atronbsp;picemattigerit,fine poUutionenonabfcednbsp;mmundus tetigerit,immundum fieiet^Sofanbsp;centia er purimte pariter omnes purifte‘‘ U
lt;CAPVT
1.0
XI
XI
NVHERI
Encrût^ filq Ifraël,amp; omnîs mnl ktudo in defertumSin, menfe prinbsp;*no, amp;manlît populus in Cades*nbsp;Maria, amp; fepulta
Siw primo menfe qu4 Aegypto, manßone trigeßa
xiiiie
** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/iterant anno fecundo. ibi tustc
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Moßsprophetißa,fanÜammi*
J Q. irreprehenfibilis poft perpe/fam lepra, Alii«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hebraiuolunt fitiffeuxoré Caleb,
dicunt maritum eius extitifle dH*'' comiffum regimen, Mofe afeennbsp;ll^j^^^’gt;'gt;tem:dequibusquaflionibusfuperuacaM4nbsp;populus.conucnenbsp;Mofen amp; Aaron.
populus etiam in eitm annum a Il S'Xiiii,/ lt;^°’‘tumAcia contra duces fuos, ex quo Ionnbsp;»¦einii *’*’'2w coiicitur Moßs, tarn diu tolerando amnbsp;i Älum,’
feditionem, dixeruntt Vtina pc P inter fratres noftros cora domino*nbsp;Mêlant homines deo rebelles,mortuos in
Iconcurrentes contra Mofen cr I °° aquarum, tot dei beneficia nihili dunbsp;/ ^'”^^‘ßimorum patrum fliiritum amaricandonbsp;%' ’'!’‘'*’‘pore,t4tn indigne. Sed myjkria coplendanbsp;t*o(iiJ\''’pöpMi«moritttr»,cr«on fine culpaetiamnbsp;*‘’ili«’‘/''fn»»oranMreg««t«r in/illibiliprouidennnbsp;heuj^ffduxiftis ecclefiädominiinfolitudi*nbsp;nos SC noftra iumenta moriamurfnbsp;amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ittapofe non deficerat Ulis quicquam in uiâu
'’’•’[if nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Denf.ip. Nonfùerât attritaueflimen
calceamenta pedum uetuflate confumpta Kamp;'**nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deftitutifuHt relia
murmurare non ueren* quaß morituri cum iumentis ob denbsp;mori uiderant ob quamcun^
U . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« t in •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/* a '
) •^ofitinno uifismiraculisdiffiderenondebe ^^gienda,ß dominum implorajfent.
ffeciftis afcendere de Aegypto, locum iftum pefTimum, quinbsp;^^5 ƒ Poteft,qui nee ficum gignit, nee ui-granata, infuper amp; aquä nonnbsp;bibendum^
*''''''1!« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cdroMt rerum,fine quibus com
confi/kre:cotemnituraüt manna, ?IXffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tamdiu potuit. De aquAde/è»
fnndo propheta oratio» 2gt;tlt;»repoterdt, dedatisgrati('Sagere,çrnonnbsp;‘^^/iciumacceptum.
¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rebeOionem cr perfidù
f
Io
H V K ÄTH. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l8j
fngrelTus^ Mofesamp; Aaron dimiffamul titudine ad oftium tabernaculi faderis, cor.«nbsp;ruerunt proni in terramnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad domi
num, at^ dixertmt : Domine deut audi clamorem huiut populi, cr uperi eis thefaurum tuum fontem aqute uiu^,nbsp;ut fatiati cejfèt murmuratio eorit.) Et apparuit glo Bnbsp;ria domi ni fuper cos,
Suomore confiigit Mo/èscumfi'atre ad donünu,cu» iut clemëtiam precibut aggreditur cr euincit, populo^nbsp;toiKiliat,qu^ crflutim condefcendit, cr adiuuat etutanbsp;mgratißimoru hominum fuecurrensneceßitati, MirHWnbsp;unde irrepferit quad fèquitur i» uulgatis tditionibut innbsp;textum, quod in Hebrlt;eo non habetur, cr apudprifcosnbsp;interprètes non legitur.
Eocutus^ eft dominus ad Mofcn, diccsî
Toile uirgam,SC congrega populum tu âC Aaron frater tuns, amp; loquimini ad petrâ co*nbsp;ram eis,amp; ille dabit aquas fuas. Cum^eduanbsp;xeris illis illam aquam de petra, bibet omnisnbsp;multitudo SCiumeniaeius,
S'meceremotiijs cr uirgaaqium dominuiproßrre potui]Jèt,fed ßc expediebat populo afueto exterioributnbsp;donüni prouidentia complebatur ,qiuad pri»nbsp;mum uirgii taâum, aqua non promanante inciperet dunbsp;bitare, dubitando peccaret, peceando reut flitueretur,nbsp;reui autem iüi pœnie adiiceretur,qu4m decreuerat dominbsp;nui,cuius ratio non efl perquirenda. Sicut uoluitßc ß»nbsp;cit,femper ßt iüius nomen CT uoluntas benediHadam tonbsp;ties experam donüni potëtiam cr gratiam, nunc denuonbsp;poüicetur clementißimus dns, de qua neminem uoluit dunbsp;bitare, multo minut Mofen cr Aaronem perfiâiores.nbsp;Sed nemo turn fanâusefi,qui 4 domino ordmatiu ad pcenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«f*’
nam aliquant irrogandam,etiam ad ipßus bonum, ut ont nia bonis cooperantur in bonum,non etiam caufam pr£nbsp;fiet iufta paene,peccando in legem domini,^’ deficientnbsp;do à uia iujhtite perßHte,ob quain declinationem iufle punbsp;niatur 4 domino, cr tarnen hac uia per milerieordiâ deinbsp;pumiendus perueniat ad coronam glorig, quam ab aternbsp;no iUi deus deßinauit,et lt;eque per tranfgreßtones fideliunbsp;promouet fuum inflitutü fanäißmit, atlt;^ per innoeenti^nbsp;am.Ioßasrexprematura morte tollenduserat, ne uide^nbsp;ret main imminens,ideo permißus efl incidere peecatunnbsp;inobedientùe, quo cr caderet etiä per manus infidelium.
Tulitigitur Mofes uirgâ,quæerat in con* fpeâu domini,ficut præceperat ei,
congregata mukitudine ante petram, dixit^ cis Î Audite rebelles t num de petra hac nobis aquam eijeiemus^
Peccaffe Mofen cr Aarone necefßirio credendu, fed aliud fcriptura nonßgnificat prater infldelitate, qua obnbsp;inßgnem populi ifraelitici malitiä, toto tempore itinerisnbsp;multiflriâ cr fine intermißione ojknfam dubitauit. lmlt;5nbsp;«on credidit è petrafiuituram aquam,quandoquidem adnbsp;primant ßlicis pereußionem non prodiffèt, fed fecumdanbsp;andè uice.Nifî quis arrogantta: uitiü ex uerbis diutaarenbsp;rttaltt,ut non dei gloria, fedfuam flfeâari aliqua uel teuinbsp;ratione deßderauerint in hoc miraculo. Padlis eft enim
H 5
-ocr page 392-NVMERl
bpftu in tegemß domîmu imputare uolaerit, quoi nli bil in humants ailionibusßt ommno perßAtimAmperßnbsp;dio autem tanta efl,qiuntti doimnui imputât, ctiä in fannbsp;dlis,guos tarnen fcmper fußentat ne peceent ai mortem,nbsp;non guident mortem corporis que fondis lucrum eflftyquot;nbsp;totiia uitoßlicißiniA claufula,quä femper deßierÖt fei»nbsp;licet dißblui er effe im patria,depontre farciitam impe»nbsp;iientem d fandis,donee transßrmetur w iWi diem : fednbsp;ad mortem anime,quo eledis contingere non potefl,.
il Quum^ cleoaff« Mofes mannmfuam, percutiens uirga bisfilicem^egrefTs funta-*nbsp;quælargifllfnæ, ita utpopulusbiberetamp;iugt;nbsp;raemaeorum.
Eleuaui manu bisßlicem percufiente egrediutur aqua targißime.Nonhicdiciturquodprimo nonexieritun»nbsp;da,fed ßmpliciter miraculi beneßciu comendatur,proflunbsp;abundätißmus aquarS pro potu populi, er iumen»nbsp;toram omniü,id quod er antea ßidum,nuttc in dubiumnbsp;tierti nondebebat, fed hoc in ßtiio Iudlt;eorM (üb lege po*nbsp;ßtorwm perfonamfigurabat. Ndtn /»cut Mofes petrd uirnbsp;ga per cuties de dei uirtvte dubitauit,ßc ille populus Cbrinbsp;fittm ligno crucis afßgens eum uirtutem dei effe non crenbsp;^idit.Etut percuffa petra manauit aqua ljtietibus,ßcplanbsp;ga dominiez paßionis ^da eß uita credentibtts,De eanbsp;itaq^ petra Apofhlttsdocuit, Petra autem erat Chrißus,nbsp;II Oixit^ Dominus ad IVlofen amp; Aaron;
Quia non credidiftis mihi, utfanäihcaretis me coram filqs Ifrael, idcirco nö introduce^nbsp;tis hos populos in terram quam dabo eis.
Ffccît Mo nbsp;nbsp;nbsp;Accufantur de utro^, quod er »on firmiter ea uice
Mn*crediderintpromißionidiuinte,deelicienddaquapopu» lo peccatorinbsp;nbsp;nbsp;ingrato, er de nouo iam marmuratio»
nem inflituenti, er dei gloriam non tarn fyncere zelati fiterint quim oportuit. Ideo iHis id ßturum prodicitur,nbsp;quod dudum à domino inflitutu/m ßerat, neminem uiro»nbsp;rum ingrejfurum terram proter Caleb er lofue,ubi iamnbsp;tune qui non excipiebantur if induß habebantur:ßce»nbsp;nlm prouidentia det inflitutun erat de utriuf^ obitu,amnbsp;Uioßs quam Aaronis, citra fdlicet lordanem morituris,nbsp;Sacrofanda igitur hoc deiuolumtas er prodeßinatio,nbsp;hicnuncpoiiitur à donüno poena fandiß'imo uiro pronbsp;peccatotaiito,quantumd domino teßimabatur^De Aaronbsp;tie non idem iudicium nobis habendwnt,qui iam dudu 'm»nbsp;ciderat iudicium domini,er « g^dia mera uiuebat.Prunbsp;firantur igitur ambodeßderio maximo ingrediendipronbsp;mißam terram amdiuexpedatam.
15 nbsp;nbsp;nbsp;Hæ funt aquae contradiâionis,ubi iurga^
ti funt filii Ifrael contra dominum, amp;fanäi^ ficatus eftineis.
Aqua diïce fïtauonit.
Aqua difceptationls er iurgij dicutur, propter quas dominus litem mouit cum ßdelißimis amids fuis Mofe et'nbsp;Aar one, ob contradidioites ingratißimi er rebeHis po«nbsp;p«It,Sic ob plebispeccata etiam prlt;elati deferutur,ut ernbsp;délinquant er pumiantur, alioqui fandi er eledi; ualdenbsp;itaq- proximum eß periculo populis praficidnterim ta»nbsp;men Mofes aquam educit de petra, er lex gratia deipernbsp;ebrißum propinandam monßrat, ac producitfidelibiu
H V K A T H.
rtidw derniquetttibuSffed promißionis palrlM quiturdefus autem faluator Chrißus dominusnbsp;troducit popttlum peculiarem,er promißamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
perfidis omnibus antea profiratis er exeißs-
14 nbsp;nbsp;nbsp;lt;|f Mifit interea nuncios Mofes de Ci .
ad regem EdomjHaec dicit frater tuns u Tunoftiomnem laborem qui app«^^
r eDtl'* Syncerißimtis afßdus er perßda ßdesnbsp;tur in populü dei,cum iam ßaudatus fpefùdob i”^nbsp;populü,non tarne ce/ßtt in ofßcio pqßimi dudf» rnbsp;Heraciter,humiliter,cr ardenter hortandoEdo^i^nbsp;gratiam impelrandä,niß hareditario odionbsp;fent Edomita in lfraëlitxs.Tantû mmeeßreit,«'nbsp;dere ßatres außßerint,fed uidü exercitu^P’'^Pt^j,a,nbsp;no negauerint,crà ßnibui regionisfu^notgt;‘^‘^Cnbsp;quomodo defeenderint patresnbsp;nbsp;nbsp;te/i’
Afgypium, öi habitauerimus ibi nbsp;nbsp;nbsp;ßö
poreiafflixerint^ nos Aegyptii.Äp^^ j4
amp; quomodo damaucrimus
amp; exaudierit nos.miferit^ angeluquot;’ 1 xeritnosdcAegypto.Et^ccinurb^^nbsp;quae eft in extremis finibus tuis,po'’'’’^jß 5nbsp;Allegatur iusfraterttitatis,nonnomini^nbsp;ifraëlê, Commiferatio excitaturexcelebriCfnbsp;bene nota terris angufba perpeffa tanti p‘’P‘*^‘‘‘L,ilt''^nbsp;gyptios-.tJeceßitas nempe ob ßmem patrus”nbsp;tiitm iUue, diuturnitas exilq, crudelitasfef^^nbsp;mentia quoq^ dei, mittentis pro eis tiberandifnbsp;quem hic nominal, eum qui Koß loquebtdif^’f^-^^^l^nbsp;ita omnipotentis dei. Sine dubio angelus ßd '1nbsp;conßiifuerbwm dei patris omnipotentis,nbsp;transßgurans.’olim in came affumpta apP‘U'' pjtf^nbsp;peccati er errorum captiuitateredemptufnbsp;chis etiam reliquisdudum uifus,crnbsp;ttominatus.^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
obfecramus ut nobis tranfire u ram tuam.Nonibimus per agros,^ilt;,* jnbsp;neas, non bibemus aquas de putefSnbsp;gradlemur uia regia,neead dexter^'^yjPnbsp;hniftram declinantes.donec traflf^^nbsp;minos tuos.
Proponitur modus, quotransßrendusfu citus per regiones illorum,ßne omninbsp;dura agrorum, uinearum,ßuduMn,arbofnbsp;um,hominum,ßcutnei^aquamßnenbsp;uium detrimento bibere uelint,qu(eßrtaßi^ 1nbsp;riorinuenitur,er habetur pretioßor.'^‘^nbsp;minant earn Latinoru more, hoc eß ß^enbsp;bus ingredi licetßne damno prouincif'^'^‘rnbsp;fe promittumt tranßturos ufq^ adfuam tetf .nbsp;flium contra quoseos dominus mitteret.
Cui refpondit Edom ; Nf»quot; me,alioquin armatus occurratnnbsp;Dura re/fonßo ad fandu,aßaterna cnbsp;fed hnplfs non indigMt Pieri poteß id no
’T
i6
17
iS
NVMERI
•ffffriW/rtwM ïfraêlitis, nefratribm guidon, ad uicilu^ flt;mchlt;iniin£orum terrrfm («ip«gn4nlt;iH, fi quiddam denbsp;'«toni fuffiicarî licet, quos etiam domimu non eatenuinbsp;^onirutut efi, ut tune illos permiferit ab ifraëlitis ua^nbsp;l^i-Stdnectamcrudeles inueniutttur Edontiufùi/Jèfnbsp;»«bi»R4rtt ut erant Amalecbitte cr t!ioabite.
Dixerunt^ filiilfrach Per tri tam gradier ’’fuiamtamp;fi biberimus aquas tuas nos 5^nbsp;^'oranoftra.dabimus quod iuftüeft. nonnbsp;‘'’jrealiqua dtfficultas, tantum uclocitecnbsp;pmus.
adfratres itiexorabiles,quo ' »45, P^KÎcatia cedunt ad domini uoluntatê, bu»nbsp;feiri'*'’’”’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’’fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;annorußtigati exilio per
“‘«'Iff .Tdat«« non ßt res pedibw mets tranßbo.Lo J'/*HràraiM, quam Hieronymus additis paucis uernbsp;Çêoiiffr reddidit, ut alias ßre ubii^ clariorem fen«nbsp;5,^. NhÜ^ trit in prefio difßcultAS^tantum uelociternbsp;ij lii?'‘’’‘‘‘*^lt;‘t’iS(iiomon exponit,Non in aliquare ti«nbsp;’'‘f’lodabimus, ß pedibus nos tranßre permiferis^nbsp;' WtranfibitisïStatim^nbsp;'1 “«foU-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;populo graui,8lt; ma
Edom acquicfcerc dcprccanri, cij ’’‘^fderettranfitfl per fines fuos, Quamnbsp;j''’'diuertitabcolfrael»
nonfolum tranßtum,fed armata ina j^''‘*,ne tranßre tentent,non tarnen aggrediuntur,nbsp;dominus ne quid offènderët
declinared proxima uia qult;e WioMifd»», ueruntamen per conßnia tranßrenbsp;nrnalia ilUs nece/ßaria propofueruntnbsp;\nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'tirieoj ,quodçr petierant, fed Iranßtum
'ï ’’'iï?“caftra mouiflent de Cades, ue Montern Hor,
V‘?cütus eft dominus ad MofenS^ad 'n monte Hor, qui eft in termine ternbsp;C'^.dicens;
\ N iter fuum ducibus adhuc uiuentibus^ \nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'”*”'** deßinatis, exeunt^ de manßone
sfd radices montis Hor^ubi ey A4 ^uietem fanëlorum ampledi»nbsp;Äoinitio gratior obedientia, quàm ubißtumnbsp;iittmiffu)n,ßgt;onte crßne obmtirnwra^nbsp;^^ç-^^f’‘*fientiafufcipitur,et gratis diuime homo fenbsp;dixiffe uel egiffe Aa»nbsp;^^‘^^flamentum condidiße, neeproßlufenbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P’'‘”’°g‘'‘tione uitlt;e rogaße,fedßmpli
'' lt;’ï’edi«it,e?’ cultum legitimum ueri dei pro ^^''^‘''»fMccfflroriJilio commendauit ßdelitert
0’gt;M • t^rram, quam dedi filfis Ifrael, % fueritis orimco ad aquasnbsp;V^ionis.
^^cufat prauaricationis adaquitscontradi*
17
18
^9
HVKATH, 184
Äionw, dicetlstVosincreduli ßißis uelrebcHaßisori meo fUndecri contradidione locus nomen accepit, utnbsp;difeeret poßritas ßmplicitcr domino obedire,ucrbis fuisnbsp;crcdere,cr gloriam dei in omnibus intendere er promonbsp;tarn uellc,non qu^fiia funt quterere^fed qut dei,in om“nbsp;nibus tarn uerbis quàm ßiHs*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
Tolle Aaron Eleazar filium eiuscutn co,Sc duces eos in montem Hör.
QiiumcR nudaueris Aaronem uefte fua, indues ea Eleazarum filium eius, Aaronnbsp;co!Iigctur,Slt; morieturibi.
Confolatio tarnen affirturmorituro pontifici Aaro» ni,quum iubetur filium ßsrrogarefocceßorem nobilißi»nbsp;tnioßicij er honoris, adhuc uiuens, çr oeuHs cernensnbsp;ß)Iendoremßi generis in fiecula propagandu/m, fc fcili^nbsp;cetperdeiuoluntatem ergratiamin ßlio uiduruminnbsp;gloria apud deum er homines^
Fecit Mofes ut præceperat dominus, 8C a* feenderunt in monté Hor coram omni mui^nbsp;titudine.
Quum^Mofes Aaronem fpoÜaftetuefti bus fuis,induiteis Ekazaruin filium eius.lUnbsp;Io mortuo in montis fuperci!io,defcédit Monbsp;fes cum Eleazaro.
M ofes non deprecatur mortem ßatris,fed dei inßituo twn intelligens, laborum etiam fatis nunc pertafits felt;*nbsp;cundum hominem, crmoleßißimi laboris onerc cupicnsnbsp;deßngi,non oratprorogationem uita fratris fuißam cettnbsp;tum uiginti annorum nati: fed ßmpliciter obfequiturf/ranbsp;trem ducit ad mortem, non animie fed corporis,dominanbsp;euocante, non ut non ßt, fed cum patribus fanëlis ßt innbsp;forte eleHorumfin ßnu Abra^fm ccetu beatarim animanbsp;rivmtcommutatione filici uitlt;e,non perditionis,
Omnis auteifi multitudo uidens occubuif fe Aaron, fieuit Aaronê triginta diebus pernbsp;cunäas familias fuas,
Aaronem triginta diebus fleuerunt,quem quadragin Aaron de; taannisrebellioitefuaturbauerant. Sicamoradfanëlosnbsp;poß obitum crefcit,meritorumlt;eßimatio,ßma quoq; acnbsp;diëlorum authoritaspoßcinerescelebrior poß mortemnbsp;Inter bonos conferuatur^ Quiduero abimpljs defiraturnbsp;fanllis,non magnoperecurandu,quoriim laus eß confianbsp;ßo,cr gloria m detraëlionc iBorum, quibus ß fors ei'nbsp;uitapiorum p!aceret,impij noneßent,
lt;[CAPVT XXI. Vodquumaudiflct Chananæus Anbsp;rex Arad, qui habitabatadmerûnbsp;diem, uenifle feilicet Ifrael per ex-ploratorum uiam,pugnauitcon.-
tra Ifraelem, ÔC uiâor exiftens, duxit ex eo
chananaorum nomen generale erat totius prouintie Chanaan,multos principatus includentis, multarû quo$nbsp;urbium régna cr confinia j ut patet ex libro îofue, ideonbsp;uariamappell.itionemfortitifunt,Qui autem hic dicun Aufitj,nbsp;tur Aradifuel rex Arad.non exißime/itur ij effe qui Ezenbsp;ehielis 17, no;tiinanturfqui babitabant ininfulauicitta
H 4
-ocr page 394-N V H E R 1- Tbjto.ni’nir« aquilonaris regio Chananeorum, quan» doquidem hic dicitur auflrdior populus Chanaan,quoanbsp;rum urbs dida efl Hafma, quam conflatßtam in auftra»nbsp;liore parte tribus lude^Veniffe autë ifraëlem uia expia»nbsp;ratorum,intelligendum uidetur,quod pramiferint quof»nbsp;dam ad explorationë itineristquod ubi is rex Arad corn»nbsp;pertum haberet, preoccupauit beüum prouidentia dei,nbsp;ßquidem impius ermorti deflinatus à domino.ldeo audanbsp;ci contemptu populum domini primum aggreffus efl, ernbsp;proßdeexercendaßdelium,er uirtute domini commettnbsp;danda,proq; robore flso non prefumendu.Permißt deusnbsp;uinci aüqud parte ifraëtitas,ut audaciores ho fles fièrent,nbsp;erlfraëlhumiliatus fefe domino fideliuscommendaret:nbsp;eodem enint in loco prelium imijt Aradius, er ifraëlemnbsp;eaptiuam ducit. Rurfum^ pugnatur,poft uotitm deo exnbsp;fide fitilum, er ni^of uvncitur,ui£li fuperant. in quo W'nbsp;teOigitur, ut quum aes dei auxilio aliquando deflitutosnbsp;tnuaferint hofles,er cepermt,non deß}eremus:potefl e«nbsp;V ifloti» nim fieri,ut umcamus ubi uiüi fumus, No e/l femper granbsp;bonu^^nbsp;nbsp;nbsp;diuinießgnum temporalis ui£loria, prodeftfidelibus gnum. 1, VtncîtpO* pullis emennbsp;duns. hutniliari,exeirceri, çr ‘tb impifi nonnunquam uit)ci,ut fynceriorei ad dominum uiiii redeant^ er nobiliore «t«nbsp;if^loriaglorißcenturt At Ifrael uoto fe domino obligans, ait- Si tradendo tradideris populum iftum in ma^nbsp;nu mea,delcbo urbes eius* Eidelittin deuotio prouocatur ex aducrptatc, etfeipfi iam mdiores effvdi uouent domino gloriam uidoriitfnbsp;pradaxhoflium exmanubÿft Qÿumotiop ßnuaturianbsp;manßonibtM murmuraatfquum infiflantitrabboflibmnbsp;deofe deuouent fud. Sic eleäi proßciimt tentationi*nbsp;, buf,pro/}gt;eritate periclitantur» Exaudiuit^ dominus preces Ifrael, amp; tra^ didit Chananaeum t quem ille interfecit fub^nbsp;-uerfis urbibus eius 8C uocauit nomen Lod ilnbsp;liuSjHorma.id eft anathema. Poputmn idm conuertcral «td ineliorem mentem domi nt{i,flatim uißtat fuos beneßtili,perdit belli authores,^-confequenter ex tune in omnibm profiäibui uidoriamnbsp;contra ho fles largitur er gratiam, Anathemaiizttuitrenbsp;gern et ciuitates eius,ut nihil mde uidor in ufut fiios auf*nbsp;firret, fed totum in pœnam deuotairet domino, er ad culnbsp;tum dei er gtoriam eius confecraret, ut nihil de eis nißnbsp;^uodadpietatempertinettentaretur, Dehisenim fpo»nbsp;lifs prouißtn ßit pauperibus er egentibus, er ^d flflen*nbsp;dorem tabernaculi, er pro facrifleijs domino ofßrendis.nbsp;Profeäi funtautem de monte Hor, pernbsp;uiam quæducitad mare rubrum, utdreumnbsp;irentterrä Edom.Et tæderecœpit populumnbsp;itinerisaclaboris: A dhuc iubeatur circuire terram Edom, per uiam ma ris rubri, dijßcilem er longam, prohtbentibus Edomitisnbsp;ingrefjum er negantibus, Multa di/ßcultate perueniturnbsp;ex Aegypto ad promiflam requiem, et nonßne impatiennbsp;tia acßagellis. Trige/imaquinta manßo efl in Salmona^nbsp;Trigeßmafexta efl m Phinon. Hlt;f due manßones in ordinbsp;ne hiflorie aon inueniuntur, m bis mortuo Aaron,nMra 10 II |
hvkath^ marantJfraèlitie contra dominum, tnanndnbsp;ferpentibusltedumtur,HïecRhabanits, _ Locutus^ contra dominum amp; molen, aitîCur eduxifti nos de AegyptOjUtmorete-murinfolitudine.^ Dccftpanis,non lun»“nbsp;quæ, anima noftra iam naufeat fup« ûn’’nbsp;iftoleuiffimo. Apparet fepe nimium murmuraße populum, omnem occaßonem detreiïajfeitinerismoleflium,'nbsp;non femel in lege deferiptam, er nonfuo ord'tif quanbsp;bet murmurationem, nec raro punitam, ituo niuiqu»gt;nbsp;ßne iufla uindiila peccaße iBos.Eledos enimfuoinbsp;nusfempercorrigit,ernonßrtreatuspiorit»ii’''l’nbsp;tos, fimper tarnen gratia prafente er putemsnbsp;tia: Htec enim uerba f^pe dixiße creduntur crnbsp;nbsp;nbsp;*quot; turingrati er impatientes^ Quamobrem mißt dominus in pop*]^-ignitos ferpentes, ad quorum plagasn^ funt plurimi de Ifrael,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j/ Serpentes firuenti acuenenato anhelitui''r corpora er aërem vmmißt dominus, ut multinbsp;reite ißaelitarum. Semper enim diabolusfidelin^nbsp;tut circuit, quarens quem deuoret, cui folaßlt;l^nbsp;flam crucifixumreßftendam efl, Venerunt autem ad Mofen, amp; Peccauimus, quia locuti fumus contranbsp;nuSi tetora ad dominum tollatànob*®nbsp;pentes.Orauit Mofes pro populo, Licet non ceßet peccare populus, incipit tiihihequanimior fieri, er reßpifiere pernbsp;citius quàm antea, toties eruditus plagts eu/mnbsp;diadei,Etnon folumremißionem peccatinbsp;fed er intercefiioaem ducis nunc aliquandonbsp;piunt er obtinent,quibus dux man/uetißbui^ *nbsp;rat fideliter er fein per.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(d amp;locutus eft dominus adeum.-FnC^^ jjiii pentem (urentem) amp; pone eum pro 1’8'^ ’ jnbsp;percuifus morfuafpexeriteum.uiu^*^ Fecit ergoMofes SERPENTEM^ ^f VM,amp;pofuitcumpro fignotquem^**nbsp;cuifiafpicerent.fanabantur. Morbo prafentifuccurrit deibomtiis,‘gt;dP’'^‘jiHiif'^ ßs, acimßper fammie gratia er falutis faci'‘^^nbsp;fiituit ad totum humanum genus. Sic multonbsp;mentia fimper donAt,quam petatur, SerpetttfSnbsp;ßeäu fanantur infiili, aburenteerig^dt‘gt;nbsp;Sic omnis qui credit in Chriflum,omnia/mfi^‘[ ^iif^nbsp;uatorem,non périt propter peccatiim,fid^‘’'‘'A,fid ¦nbsp;tarn aternam per gratiam.Chri/lusnbsp;in patibulo triamphauit, er uenena eius eitnbsp;uere expreßeq. imaginem ßlij dei er P^ß^^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ßexerit,fanetur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. fyfld Prcfeâiœ filii Ifrael caftramerat* Oboth.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. , Vndc egreifi fixere tentoriain * in folitudinequse refpicit Moabnbsp;entalem plagam. |
i
-ocr page 395-nvmeri.
^ared'*^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tofï’^ntcm
relinqucntes caftrametati font con *** deferto, 8C prominet ànbsp;*^'gt;8 tftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^i'æi gt; fiquidem Arnon termi^
thae^ » diuidens Moabitas Si Amor-
^‘*8« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oboth.TrigeßmiO’i
**' ^*** t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l^oab, hoeeßinfolitudi
confrrt ßolis ortttm : hucuf^ e/iim ®iiiioi M ßiffunt, nunc ueniuttt ad ter-P^ouivtia ad aliam tranfeutes,blonnbsp;^*’0'11nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dandaeß opera,hterent enim
quot;‘^Utc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funtfUt qui wta edruerit^om»
i” Zdred,poßed ß‘*“^° Arnon, ad quemnbsp;’''otifei '”’ ‘»^»ßtniüter dicitur. Ea tarnen parnbsp;Arnon, quaprotenditurli*nbsp;wtß^'’‘^°’'‘tin uerßu ßnitima, er terminum Klo«nbsp;hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ißaelitie medij m^r Amorrbieo»
U
'ï
1 Ji nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;irttufj «.ravi i h'«rw«
'4. ç. ^odTj^
L ” “'cytf/.’’‘citur inlibro bellorum domini: k. ‘'’ffch,?‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in mari rubro fie facict in
K U^’Arnon.
Ufy, ^'‘^fnon.
^‘*’®Iiiii ¦ lt;iomini putatur negleéluf deperdi* AbrdiC er aliorum fanäoram ferinbsp;***'^%nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deßmptM eß hic loctu d Moße, ob ue»
er incertifenfui.Dicitigitur,ut er prodigiß in eadem oßenßsnbsp;librobeUorum domini,in quo mitnbsp;*''8i«)| f*'“”’ ^‘dfibuf frila defcribunturjdipfum pornbsp;Oper at Its eß in mari rubro,iditnbsp;¦¦ iitfquot;*'* eß ledidit wi uel iuxta torrentem Arnbsp;1- ’'’«is ’“ttje«!)« ^editaß^nt er cantata dei omnipo*
?^*‘fQh-^^“/’‘’)toff^”tiüinclinati font,
15 “'gt;8 M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nt in Ar.ct recumberent in fini
r 'i« *®ioco (appdruit) puteus,ifte eft pute-dominus ad Mofent Çj^j58îpopulum,amp;dabo eis aquam»nbsp;jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Idtißintum
P°pilt;litsn capere poterat, qui uergit ad urbë Ar,qu« er imminet termina Monbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;puteum inßgnem itlum ac cele
¦v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;portentum,dd quem Mo
r ^'tUf Ç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;et coram eo aquds elicuit defilice»
tniraculum, exigebat,erhoc ejße quod dicitur,nbsp;Ç ”gt; «u^ fj”*’ P^trtf De libro betlorum domini Augunbsp;^^tiifterorum, uidenbsp;defampßt,ut breuitdtem inflitutnbsp;'^terim leilor pius feiat quid ßtnbsp;.^X^itttwàfanaiî.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
carmen iftud; Afcen-
Amon-fe^orwn prouintidn debeUdffent^
quot;f
H V ß A T H» iSf ettrdtißtoftutnitieArnon,nonßnemirdculodliquopernbsp;ueniffent dd aqutif putei, cecinerunt hoc breue carmen,nbsp;uel initiii/m cuiufdam carminis, quod intercidit, ut fierinbsp;folet,ßcut et liber.Afeende putee fiaturiendo,cum abunnbsp;dantia efiluds, er te potabilem prlt;ebeas fitientibiK,contnbsp;cinite iÜi putco, er congratulanüni de confolationefuquot;nbsp;feeptd beneficia domini per iUurn puteu/m^
18 nbsp;nbsp;nbsp;Puteus quem foderunt principes,Si para- Enbsp;uerunt duces multitudinis in datore iegis, SC
in baculis fuis.
19 nbsp;nbsp;nbsp;Profeâi^ funt de folitudine, Mathana:nbsp;deMathana inNahaliel:deNahaiiel inBa«nbsp;moth.
10 nbsp;BamothualliscftinregioneMoab.inucrnbsp;ticePhafga.quodrefpicit contra defertum»
E(0m ßlicißimum puteum donc dei populo fando do natwm ffideritnt d«o iUi principes, nimirum Mofes esquot;nbsp;Adron, gratia quidem dei, fed fuo damna. Duces hi duonbsp;populi erantfdd iUud tempus,Ieges conferibendo er ba*nbsp;culo uel uirgis miracula adendo, iße autem puteus fitit i»nbsp;folitudine, ttnde procefieritnt filij ifiaél ad manfionemnbsp;aliam, qute dicitur Mathana ? Deinde ad Nahaliel Batnbsp;tnathfUfq^ ad ualkm agri Moab,rddicem montis iUius,cUnbsp;ius uertex dicitur Phafga,à quo circumßiicitur tota folitnbsp;tudo, er regio Moabitarum er Amorrhteorum.
11 nbsp;nbsp;^Mifitautem Ifrael nuntios ad Seon regem Amorrhæorum,dicensx
11 Obfecrouttranfire mihi liceat per terram tuamxnon declinabimus in agros amp; uineas,nbsp;non bibemus aquas ex puteis, uia regia gra-diemur,donectranfcamus terminos tuos,
Pacificum tranfitum poßulant er non impétrant, quin et inßrudo firtißimo exercitu, appetuntur er tnfinbsp;fiantur à Moabitarum rege, ubi non tant cedunt «el de«nbsp;clinant fed iuffu domini Mofes hoßes illos impios aggrenbsp;ditur er uirtute diuina uincit,ubi^ dei iußitia apparentnbsp;tfiZr fideles in dei cognitionem er cultum folidtante^nbsp;quo tandem fièrent firmiores in fide er patientia,
^3 Qui cöcedere noluit ut tranfiret Ifrael per fines fuosx quin potius exercitu congregato,nbsp;egrefius eft Seon obuiam in defertum, oC ue«nbsp;nit in [afa,pugnauit^ con tra IfraeU
Sic ordinal prouidentia dei opera iuHiti£fute,ut dum pro peccatis fuis aliquam gentem flageOare uoluerit.eatnbsp;tenus indurati ßnt, ut legitimam perditionis fult;e caufamnbsp;ßc prodant, ut non folum iudicio dei, fed propria confcinbsp;entia,cr hominum ajßicientium certa fententid,cerndnnbsp;tur dignißimepuniti à donùno,Sic hic rex Seon perden* seon pn#nbsp;dus, iudicio dei lato contra eum, ante trecentos annos, atnda$ pesnbsp;Win appetenteplenitudine temporis, non folum negat i»nbsp;flißtmas preces,qui!is finefuo damno adnüttere potuißet,nbsp;fedinßperprior fearmat contrapopulumdei, primusnbsp;occurrit, caufam beUi orditur, er prteßat neeeßitatemnbsp;fidelibus fe tuendi,ut cadat er inuoluatur laqueo perditnbsp;tionis qua meruit, tarn ipfe qudm dudunt patres fui, quosnbsp;simulaißiduit,ficut amp;'popului inpcccdtif fuisnunenbsp;pfljiterperitw««»
-ocr page 396-|
NVMERI i4 Heftbon ca p(a. ^7 ±8 ^9 Car mina uctcrum fanbsp;bulatum. A quo percufTus eft in ore ghdq, Sf poifef fa eft terra dus ab Arnon ufq; leboc, amp; ufq{nbsp;adfilios Ammon:quia forti prxfidio tenamp;gt;nbsp;bantur termini Ammonitarum. Breuißime fcribitur euentui bellij uiéloria aparte populideijcuiut er uirtute tranfaâa erat,iam^ 'mcipisnbsp;uni poßidere terrax dira lordanem,exlra promijjam panbsp;tribiu terrant, el ab Arnonßuuio uf^ aä labboch,ad ternbsp;minos fcilicet Ammonitarum, quorum regio aliquantonbsp;munilior erat ac firmior,quia fic domino placebat: Alio»nbsp;qui nuBa munitio repßit deo^ Tulit ergo Ifrael omnes duitates eius, 8C habitauitin urbibus Amorrhæi,in Hefebonnbsp;fdlicet, in omnibus uiculis eius: Vrbsem Hefebon fuit Seon régis Amor* rhæi, qui pugnauit contra regem Moab pri*nbsp;mum, Sc tulit omnem terram, quæ ditionisnbsp;illius fuerat,uflt;^ Arnon» Seon rex Anugt;rrhaoru,iüioabit(s quibufdam iam ante debettatis creieäis,terram iüorum cum urbibui magnanbsp;ex parte inuaferat,et Uefebon metropoli repdebat, qufinbsp;nunc ab ipaelitis capitur iure gladq zj- ordinationedi*nbsp;uina,non 4 Moabitis auprensjed ab Amorrhieo.Sic colnbsp;leäaabimp^spertyrannidem forti iufiorum à dominanbsp;dePinAntur.Non igitur ipaelihe Vloabitax ceperunt^neenbsp;iUorum terrât, fed iam ufurpatat à rege Seonßußo pro»nbsp;Ito de dei uolunutepbi uendicarunt. Iddrco dixerunt ænigmatiftæ: Venite in Hefebó,^ dificetur SC coftruatur duitas Seon»nbsp;Ignis egreflus eft de Hefebon,fläma de op*nbsp;pido Seon, SC. deuorauit Ar Moabitaram,dCnbsp;habitatores excelforum Arnon. Væ tibi Moab, perifti popule Chamos» Dedit ftlios eius in fugam,amp; ftlias in captiuinbsp;tatem regi Amorrhaeorum Seon. Uerum aBegaturprouerbium uel poëticum aliud cor men itHiu temporis, pro more gentium reprentium pri«nbsp;fcat hifloriaSfCr recenfentium beUaregu ac triumphos,nbsp;mipendo carminibm anigmaa ueterum pbularum, quinbsp;bus aliquid pgnipeare inteUigantur» Non enim aliter efanbsp;fent prouerbia uel ienigmata,nip ittic effet tropica locu*nbsp;tio,qua difeußa perueniretur ad intelleCium,qui in ani»nbsp;gmate latitarat. Sic autem canebant, fefe uelut mutuumnbsp;exhortantes adreadißcationem Hefebon urbis euerfe à Seott et combußue.pmiliter amp; Hdr Moab, ty Bamotb Arnon, Sioabita dicusttur populus Chamos, idoH fcilhnbsp;cet, quod colebant, cum quoes“ perierunt, quibufdamnbsp;fiigaelapps,QHorumregnumperlft,ab Hefebon uß^ adnbsp;Dibon er Medeba,ßc nb initio er prifeis ßeculis prouinnbsp;cit coHapfa funt, er populi delett principam tyranni»nbsp;de, er homo homini Satanßiit,ut hodie,domino tarn imnbsp;pios puniente quam exercente pios, Jo nbsp;nbsp;nbsp;Lucerna Od eß regnum) ipforum difperqt ab Hefebon uft^ Dibon, uaftati funt ufq; in No phe,amp; ufq; Medaba. I«gtw» eorum quo alijs imperabant ceffauit, ubi He^ braus 'S\'gt;idicit, quopgniJicaturlucerna,fulcuSjimquot; |
?» 3^ sy H ? K A T H, perium, per quandam translationem uiolentumfl^i.^nbsp;cans imperium, quo illi reges opprimebantnbsp;faculi, quos proderat deletos er in uniuerfum «Vnbsp;nbsp;nbsp;lt; ^jptCrexoneratumfaculumtamimprobistyraitn', * Habitauitita^ Ifrael in terra Aroorrnbsp;Mifit^Mofes qui «plorarentla«^ 'nbsp;ius ceperunt uiculos, 8C poflederunibî ..iäH* I Verterunt^fe, amp; afeenderunt pei^ . Bafan.Sf occurriteis Og rex Bafan cun’ ni populo fuo.pugnaturus in Edrai»nbsp;Aggreditur deinde reliquat Amorrhaortiti't^jjijnbsp;NofeSfCr loca populo dei uindicat,dudltgt;lgt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i à domino,incruentis uiClorqs, quantum ad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-j regnum Og régis Bafan, domini mandata bello,ßquidemiUequo^occurrebat,efnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' cabatur, er ifraëlem adoritur magno exercili'^jjiiiiii j adhucablfraëlitis laceßitus: urgebat enitnd^^^Ü inbsp;cum fuo populo indicium domini, inflabatnbsp;tioßdeo occaßonem inueniunt fefe tnuoluendtquot;'nbsp;explicarinonualebantf 54 Dixit^ dominus adMofen.Nei*”’jpj/ quia in manu tua tradidi illum, SCnbsp;pulum, ac terram dus, fadesmilH^’^ÿf^nbsp;fti Seon regi Amorrhæorum habitaf*’^nbsp;febon. Facile fuis promouentur negolijs qttip^'’^.^ mino, er non niß uerbi fui imperia parent,'C'gt;[‘’nbsp;aggreditur, qui auxilio nititur er brachianbsp;non poteß, cui dominus exerdtuum amicm jnbsp;liator.DominiM adiutor meus,non timebanbsp;hi homo. Confirmât fidem de fiituris beneß^Ü^^nbsp;monitioneprateritorum, Pcrcuflcrunt igitur hunc cuo» ? is, uniuerfum^ populum dusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mi»'’' linquerentur illi fuperftites,amp; po^^ terram illius» Iam tempus aduenerat uiCloriarum, ff promi/ße pijs poffeßio paratur, oceißs intpKjif.nbsp;tyrannis cum filijs,plebeqi tota cum imp^^ .f fnbsp;CAP VT XXII«, , .................... ip'l Campe/bia Moab intelHê’^i ct planities ,ucl ctiatn folitudittes trM lericbo, ad orientalem ripam lordanis niie ad ifraëlitarû tribus, Rubenitisceßiirii^ j,0llt;‘ in a. nUCaui)raciuarutriPit5,K.U0eniiniyj‘’- i.nr*'’ fj lt;!]¦ Videns autem Balac filius Sep*’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nia quæ fecerat Ifrael Amorrhæo» Diffenfationidiuina fic omnia fubi(Ci‘‘''^^ßXLnbsp;corda regum,conßlia, er firtuna ßnt innbsp;uidiffet ergo rex Balac, qua dominUt^P'l'iOil^f^^nbsp;ifraclitieo,reppuiJfedcbuerat,etd9iniBÎ*^^^'^ |
NVHERI
gt;ff‘lt;SHalitt dei reue ^^ere incipit,fera ac 'mutili pceniten»nbsp;} Riorum permouetur ad quereldf, er «d»4 inflitutatnbsp;•thonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Moabitae, SC,
ferre non poffcnt, niaiores natu Madiantnbsp;fttig hic populus omnes qui in no^nbsp;quomodo foktnbsp;! *’' Bal regionis ufque ad radices carpe^nbsp;Sephor erat eo tempore
^oabitlt;e cuM Madienitis uicinis gen increduliac idololatrte contranbsp;Oit^ dcijam exercitatam multo tempoquot;nbsp;(td t'tmendum demn^ Vere lt;ï«mnbsp;adconfitendam fuamimpotenquot;nbsp;ï«lt;W)i quot;‘‘^'“^‘'»uilorum, cr potentia dei Hebrieorumnbsp;excwdendos ac deletidot.nbsp;P^obo?^‘'‘‘’’’deimtracula dudum in Aegypto xditanbsp;1 ’¦‘«Hrfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cr ßrages Seonis cr Og poteiuißimoa
’ 1“* ßrtitudinemfuam Moabitis iamduquot; f^°'^‘*^f‘lt;per‘ores füerant, Gquot; rapuerant ßbi boquot;nbsp;quibtuuiilis, quidreflabat,nißz^
quot;‘^^'f^^uicinos noßros ut uitului herbà camquot; fcilieet tanquam ßlce,qult;ecunque mj«
Xo* ore abrumpit. Fidek$ ore er labijs pUquot; 1^‘tbent in uerbis ac prccibtu ad dominernttnbsp;li ^‘’^^oabitaru,cuiui tarnen regnum iamße*nbsp;Î ‘^'^tnutliM,tyraniüde uicinorunttnbsp;Balaam filium Bcornbsp;habitabat fuper flumen terrae finbsp;{^‘’P^’li fui,ut uoearent eü et dicerenttnbsp;eftpopulus ex Aegypto,quinbsp;' îfy ‘^perficiem terræ,fedens contra me»nbsp;'‘on ßne prouidentia deißäum,ut ad manbsp;artes curioßis er iUicitas tentarit,qui=!
^^‘‘‘nlt;iri,ç^fefepericuloeuolui,magisinuolu= P’’°pnKra exitium promouit,cr ifraelitarumnbsp;er benedixit. Vtiturnbsp;piit (nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;creaturarum ad ßuum conßlium,eaquot;
fandi, quam diemones ac confultores ”?lt;lt;«( nec loqui poßmt, quam iuxta domini benbsp;omne genu curuaturubiq^,er tquepernbsp;“^^“0 per malos. Eidern enim obediumtnbsp;(jfoptima proßrtt Impif autem ctmtnbsp;K^^itt^’^^/'/^’^^''’oIiunturf maxime promouent benbsp;(nbsp;nbsp;nbsp;4 ‘jaidem implent menfuram iniquitaquot;
opusiußitie ßutedeus pro bonis er tnedio ac opere^diuinifquot;nbsp;potentia ac arte ßbi foli cognita.Banbsp;l^‘/f^‘^''‘dur,erdißblutora!nigmaquot;nbsp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^P'ßolas mittebant reges er principes,in
^quot;^‘^‘^‘“^‘“diciuminquirentest. Chaldaus ^'’^gio propefluuium, qui pernbsp;*¦'%Vnbsp;nbsp;nbsp;^P^‘'‘“o accipitur, Alter ut uidetur
‘'integi/ius, pler4j uera dicere potenSflicct
BALÄÖ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iSé
diemonamcttitoréxtitiffeuideaturt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
h Veni igitutj 8C maledic mihi populo huic* quia fortior me efl: fl quomodo poifim eumnbsp;percutere ÔC eqcerc eum de terra î noui enimnbsp;quodbenedidus flt,cui benedixeris, SCmalenbsp;diäus in quem maledida congefleris»
Beüumßbi imminere ueritus rex fAoab, cum ad ar» ma ßbi currendum effet, er contrahendui ac parandusnbsp;exercitus, ipfe mißis muneribus magum accerßt^er inquot;nbsp;uitat uerbis maledicercfideles, quibus dominus beaediquot;nbsp;xerattAduerbaconßgit, cumarmisimpetitur.Sicinoquot; verbapr»nbsp;pes conßtijfiunt,qui contra deum contenduntttàalediquot;nbsp;ci populum poßulat, ut occidere poßit,auxilium dei ef»nbsp;flagitat, ut amicos dei perfequdtur. Magos autem poßenbsp;uel benedicere populum, uel maledicere,diuina eß proquot;nbsp;uidentia opus, er «i perferutabile, sicut er phitoniffasnbsp;mutareaërem^ernecromanticosreuelarefecretaf qutenbsp;ßne deo non filmt, Cuiusego iudiciainhisignorarema,nbsp;lo,quam inconßilte quiequam pronuntiare: Omnia enimnbsp;deo feruiimt. De uirtute autem uerborum,qua fiant mi‘nbsp;racula,nolim dißutare, fed uni uirtuti diuinte omnia u* iis.nbsp;bique continenti tutius omnia committenda fimt,qui ontnbsp;nia agit in omnibus omnipotent erimmenfus. Efl ergonbsp;maledidio eflteax, ßcut er benediClio, folius dei opus.nbsp;Mentis opera malorum angelorum ad fuam gloriam, ßquot;nbsp;cut er bonorum, Interim tarnen prohibitum à dominanbsp;feiumt hontines,ne innocent alium prêter deum,ne à ditquot;nbsp;monibus er mortuis fecreta perquirant,ne de fiituris foquot;nbsp;liciti fint,ncc ab alio quam à deo certo reuelari credant»nbsp;Cuius màdati pricuaricatores dominus digne trailat pronbsp;perfidia fua, inuoluens erroribus magis ac magis,quibusnbsp;tandem conßndantur er pereant, cum illis,qui dominonbsp;aque inobedientes ,fimili curioßtate uariA ac prohibitifnbsp;deleéîantur, potius quàm ut obedire domino,ßmpliquot;nbsp;citer à diuinA prouidentia pendere uelint, Q«o fitutnbsp;non folummali ßiritusdomiao obediant,adpernitieninbsp;hominum peßimorum, fed etiam boniangeligaudeantnbsp;iuflitiam domini promoueri,iKuitis etiamditmonibus»nbsp;Otjin er boniangeli,iu)n inique,fed ad gloriam dei nonnbsp;rarodiffentiunt,non plura fcientesdeprouidentiiedei fentmt,nbsp;fecretis, quàm Ulis dominus, utuoluntarium fljeculum,nbsp;reuelaredignatur, Videturnonplene confifam regentnbsp;de arte er poteflate diuini illiui, quia dicit, St flirte uelnbsp;eoufque prieualeant malediftiones Balaam, ut aliquot;nbsp;quos ex ipßspoßit percutere fCieterosuero fiigareperanbsp;territos,
y Perrexerunt^feniores Moab,Sfmaiores natu Madian habêtes diuinationis pretiumnbsp;in manibus fuis * Quum^ ueniflent ad Ba*nbsp;Iaam,8^ narraflent ei omnia uerba Balac.
Inter reliquat multii^ fianâorum prophetarum ab im Munera pijs dijßrentias, etiS htec eß, ut inuaera fanHi re^fiuanr, umnun».*'quot;’nbsp;prophani feüentur er ambiant, exemplo Helifei çr Blt;lt;
, Petri er Simonis, Diuinacula autem uel pretium diuinationis inmanibus, apud gentiles quidem legimutnbsp;tripodas 0- cortitias, in facris Ephod, ßquid tale etiantnbsp;isuatesexegerit uidebltnusdearis amp;¦ hoflos, Hicuerà
-ocr page 398-N VMERI
4-
Deus Balaam.
B alaam a-uarus.
uet pretium fldtuendimt,uel oHo maîedicendi iß-aeli^ttcl teßinMttittmpromiJJbrum er «oclt;»tio„WiQ«\gt;Q'Q'nlt;tccinbsp;pipoteß,
Ille refponditîManete hic node,ct refpon deboquicquidmihi dixentdeus* Manentt^nbsp;bus autem illis apud Balaam,
No(3e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuofilÿtenebrarunt, ert^me/t
pneconfeientia fiLmiliaris Jpiritui pti Balaam non loc^ui-tur, multo minus fanât prophetce pne uerbo dei guippià toquuntur. Promittit fe non alia loquuturwm quàm qult;enbsp;dominus uelit, quern iadat uero nomne er ftcro fe haanbsp;berereuelatorem fbic enim pribiturdumdicit:nbsp;Quicquid mihi dixerit dominus.'Vtcun^ enim uana, lo*nbsp;qui confueuerint nates genttlium,uerufitamen deum di*nbsp;xiffe aliquando mentiuntur quod dicunt.
ueni t deus ad Balaam 8i ait : Quid fibi uolt; lunt homines ifti apud te.^
Hie detw.^wi ad Balaam ueni/Je bitur, quod er proangelii non raro accipitur in fcriptunbsp;ris Mofaicis.Ciÿopgnificatur,Deus ipfe optimus maxi*nbsp;mus, er etiam miniflri fui boni er mali,quorum ofpeijfnbsp;ex tequo utitur dominus, pro gratia uel ira fua,oculîo innbsp;diciofuo, quod nee angeli utique perfenojfe pojfunt,nbsp;nec homines, quantumlibet fandkttoc pado quos fedu*nbsp;ci uult dominus per angelos, tarn malos quam bonos,ipfenbsp;non tarn feducit, quàm fuam iuflitiam exequitur,in falu*nbsp;tern er profèdum pijs, er exitium uel damnationem (titnbsp;pifs,Omnia autem in gloriam fuam, qui dominus eflfumnbsp;me fapiens, erfummè bonus, er (n falutem eledorum,nbsp;quos nemo rapiet de fuis manibus.Qÿarit autem ifle an*nbsp;gelus domini, nomine er iuffù tHius cutferuil, humanofnbsp;more,quapignorans,qui pntuiri Moabitie principes,nbsp;quos nouerat longe clarius,quàm magus iÜe,
Et dixit Balaam ad deum, Balac filius Scgt; phor rex Moabitarum mifit ad met
Ecce populus qui egreflus eft de Aegypto, operuitfuperficiem terr^: ueni amp; maledicminbsp;hi eum, fi quo modo poftim pugnans abqcenbsp;re cum.
Regalibus nuntijs Balaam eupit projfera nuHtiare,ei diuinationis pretium ajfrqui, quod cupiebat auarta, e*nbsp;tiam ewn iadura piorum. Interim tarnenßmpliciter narnbsp;rat negotium ei, qui melius nouerat, er ueluti precatur,nbsp;ut liceat fibi maledidionesimprecari populo irruètipronbsp;umtiam,quem proprio nomine non appeRat, firtaßis nenbsp;feiens, uel auaritia excacatus nominare nolens,de cuitanbsp;mirabili exitu de Aegypto certe poterat iam plurima aunbsp;diuifie,non enim in abfeondito er 'm angulis fida erantnbsp;magnalia dei,cum eledo ex omnibus populo,
11 Dixit^ deus ad Balaam: Noli ire cum eis, ncqj maledicas populo,quia benedidus eft.
Angelus diuinorum iuduiorum,confultat ac imper at pro dei uoluntate uati, ne acquiefcat regifs nuntijs, fednbsp;deotnon cupiat maledicere ei populo,quem dominus tannbsp;tts auxilijs iRußrafiet, Dicitur autem populus à dominonbsp;benedidiu, quia ad cultum ueri dei propagandum in ornbsp;bem prte alqs nationibus omnibus a/fumptus efi:patribm
BA. LAC, _ nbsp;nbsp;nbsp;,
fide plenis er optimis honoratus,beitedida ueril carnatione honeflandustnullius alterius genlis 1nbsp;opera falus orbis et félicitas lt;eterna proditura er‘‘nbsp;gentis Ifraëlit'icæ : ex qua profluxerufitexempnbsp;uerarum uirtutum,quibus colitur uerus Cf
Qui mane confurgens dixit ad jJjjjyit Balac: kein terramueftram, quiapr^’ .nbsp;me dominus ucnircuobifcum«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;
Exemplum nobile hie firibitur ifiaëlitis Ba nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
ne furgens ernegans fequicquampojfii^^l'*^ ¦ domino deofuo diffliceat, ut difeant detnbsp;qui, tot fufeeptis beneficijs,cum legerintnbsp;probum uatem nonpotuiffecorrumpimnneru gt;nbsp;mino repugnet,uel di/plicere uelit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Reuerfi principes dixerunt ad Bala^' luitBalaamuenirenobifcum.
Rurfum illc multoplures antemiferat,miftt.
Qui quum ueniiTentad Balaam,di*jjtiC Sic dicit Balac filius Sephor:nbsp;nireadme,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦jjiû'
paratus fum honorare te,amp;qugt;^'î‘‘Aj, lueris faciam:ueni,Slt; maledicpop“*^’^/
Negatum à mago officium, rexfecundo lentiore prece er pretio, legatione^nbsp;tttifiismulto quàm anteamaioribus, Vt oin'^‘^fi'nbsp;obedire confueuerunt ,fic potentesnbsp;quoq^ difficile eß aulis regu innocenter adffi^^''11,11^nbsp;tantum potentia,fed er benefieijs eTnbsp;reorum montium reges parare fibi ßudenl^_/nbsp;res,contra phas er confeientiam redi er
Refpondit Balaam ad feruos Bah rit mihi Balac plenamdomumnbsp;ti amp; auri, non potcro immutarc (nbsp;mini dei mei,ut uel plus, uel minus fa X
Hifc reff^onfio digna probo uati,qualiß‘‘''j^li^^ is fiierit Balaam, unde iterum confiinduftti^janAnbsp;fua loties ingrati tfraelitlt;e :nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nos deni^
etiam apud gentiles homines,diuinaruni res cultores, cr diuitiarum contemptoreK^^^ij^/nbsp;uirtutum, quàm interim etiam apud ifraenbsp;tem,er nunc apud noßros fiimtnbsp;uirtutis. Semper auté dum loquitur Balaamnbsp;firibitur in liter a uerum nomen domininbsp;tur ipfe fiiiffie unius dei cultar, aliatamenfif^.^^(^nbsp;ne colendi, quàm dominus ifraëlitisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ni
enûn prohibe! inomninatione fubcoelor''^^fr homines complurimos dei cognitores, ßnbsp;ad Romanos deum illis agnitum coluiffi^^
Obfecro ut hic maneatis edsni Si {cire queam quid mihi rurfumnbsp;dominus.
Secundo dominum confulit,fi turoccafiogratificandirégi, canbsp;rem. Difficile emm eß reeufarenbsp;terimfiant legatianxie expedantesqui“nbsp;laam, de quo perfuafum habebatitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(M
»4
«y
«7
i8
c
10
11
nvheri
Mefffwjnterim tarnen uates ille gentilis para ?**’'*“*’*’proßäumnontantum uni»nbsp;çS** • ^quot;^****nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^’' ittinißrum
multa,cr omnium f(duberrima:pri W obedire prteceptii diuinis, «t praternbsp;'o wpf«'« locutionis filum nihil loquatur,
Balaam noéte,amp; ait ei: ucncrini homines, furgc, 8Cnbsp;V^tof ^^‘*^duQtaxat,utquodtibipræce*
Ctj
iOiuifCr permit^ t*o!i '^***nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deßderio^nißtimoré ali»
I ca ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim deßderio praua uolu»
quoduultdominiu,
Pop»lodei perdanwnif officium,ßd ”'- f‘’^°ßgt;'‘^'gt;do ad fidem plantandam my^e»nbsp;^’¦d'^Mis gentibut- Si enim prophetia denbsp;Mofe feripta fumt,quanto magis à dinbsp;(^baldaa, wnde fuo tempore Chri»nbsp;^lt;lo^in''^^^‘‘amp;'^ß‘^rentex ortu fleÜanatoChri»nbsp;!inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßripta ueluti Sibylla»
apud magoSfid efifapiétei, ex qui Htti, j‘’S'ioucriwït, Gquot; inteüexerunt adimpleri pronbsp;^P'41^^^^P’'«lt;ii|-‘îlt;^^»lnÄiori ßde er fludioquaittnbsp;^gt;f‘ßmperfandürumprophetarum au*
ffäijS(?*^^3*3am mane,amp; ftrata afina progt; P’^i**‘^*P*Bus Moab.
¦ .^domino ire non dißulit proßäionem,fed ‘*ß'^‘^ uehendus, er principibulnbsp;quot;i^^*** Pf*quot; totam uiam adhortantibut ad male*nbsp;diiUl' ^®Rïet)diiis comitatuifUbi baud dubie honorisnbsp;'’l^^fde tentatut non nihil efi,ßdßae po
’’’gelif'ft furor dei.quia iret ipfe.Stctit^ impediédum eum,
’’’’“ff“*' contra uatem,ubi non
ßcribitur, quia fcilicet ad modum irati ''“’’’’’’W» quando impedire aßnam ne tranß*nbsp;i^dignAbundum fefe exhibuit*nbsp;”’‘*S‘** inßdens iniquum quid*nbsp;k’Xd**^*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ißaelitarum
w 'Hab**?angelusquißiamdeiet bonusim (‘ßniCißribitur ß*nbsp;’“’’quot;'’fjodimpediendum eum,ßcut erm D4nbsp;L quot;I ’iiu^ quot;’’Sdoi alteri reßitiffe commcmoratur, Erdtnbsp;Il 1,^’Ito/cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contra populam dei, ex auaritia uel
domini« no iufferat. Aßna, autem I gt;ii/Tr*^**°^*** ßcumeumtibus, pro honoreernbsp;I E ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difcipttlis prote^monio rerirttt
I ’ft”’ angelum domini ftantem Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gladio,auerrit fc afina de iti-
I “’^P'ragrum.Qnamcumuerbera-
B A L A €? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;187
ret Balaam,8C uellet ad femitam reduceré, 14 ftetit angelus in anguftiis duarum mace^nbsp;riarum,quibus uineæ cingebantur»nbsp;^5 Quf*u angelum domini uidens afina iunnbsp;xit fe parieti,amp; atriuit Balaam ad parietem penbsp;dem. At ille iterum uerberabat earn,
16 et nihilominus angelus domini ad locum anguftum tranfiens, ubi nec ad dextram necnbsp;ad finiftram poterat deuiari,obuius ftetit.
^7 Quum^ uidilTet afina ftantem angelum domini,conciditfub Balaam^Qui iratus,cs'nbsp;debat afinam baculo.
Angelus domini à nimine uideri poterat naturaliter quo'J“do multo minus ab aßna, ßd diffienfatione diutnà, cut nihil uidcmr abnbsp;efî impoßibile, effigies hominis gladtum tenentis euagi*nbsp;natum 'm manu paratur ab angelo, eaq; uati meditabudOnbsp;er comitibus minime uidebatur,ßquidcm nondum dominbsp;no oßendente^ Dicentc diuo Petro Mi epißola,Subtugalenbsp;mutum, hominis uoce loquens,prohibuit propheta mß*nbsp;pientiam. Sic propheta multa ignorant,imo nihil ßiuntnbsp;niß qua domino reuelante difeunt deßturis. Déclinâtnbsp;autem aßna gladium angeli ßrmgendum m prophetantnbsp;talia ignorantem, Diuino enim ordine omnia gereban*nbsp;tttr, ut nonßt mquirenda huiufmodi rerum alia ratio,a*nbsp;tioqui non potuiffet aßna auertiffe gladium, quantumli*nbsp;bet ofßciofa prophetlt;e,uiam decUnando 'm agru.lmpru*nbsp;dens igitur Balaam adigit aßnam in ßmitant, conatur^nbsp;progredi ad angußios mter macerias uinearum uel «gri»nbsp;Impedita igitur angelo prohibente gladio, er coaSla ni*nbsp;hilominus progredi ab mßffore mago, aliud non potuitnbsp;quimeonflringere cruraeius er affigere primum,acnbsp;fubinde impatienter impulfa à caciore quàm ipß effetnbsp;P°lßf,ßccubuit,^ magiinbsp;irritaiiitBalaam ut baculo illam aggrederetur, Signiji« ACni g«»«nbsp;eure nobis poteß hfc aßna brutam gentilitatem, quam *“”•nbsp;hamana er animalis ßpientia fubßrauit ßbi per nS paunbsp;coserrores, Qtjlt;eperdeigratiam,nonordinenaturali,nbsp;uidet reuelatum ßbi à domino angelum teflamenti,'mternbsp;angußias maceriarum, quas utraß^ fielt unamtcœpitq;nbsp;altius er ffiritualius quiddam uidere, iudicium domininbsp;exhorreßere,clt;ecam rationem alloqui,er detreäare 0«nbsp;bedientiam, animali ßientü haäenus prtcfiitam ,fi.terinbsp;fidem fuam, rationem corrigere, iudicando iuxta jpiri*nbsp;tum nouum ei donatum, ad humiliandum mielleäum 'mnbsp;obßquium fidei er mandatorum dei,
Aperuii^ dominus osafinæ, 8i dixit ad Balaam* Quid feci tibi? cur perçut» me, eccenbsp;iam tertioî'
Refpondit Balaam ad afinam: Quiaillufi^ fti mihhutinam haberem gladium nunc cer^nbsp;teoccideremte.
5° Dixit afinaj Nonne ego afina tuafum,cui F femper federe confueuiW ufqjinpræfentemnbsp;diem^ Nunquidfimilc unquamafuefeendonbsp;confueui facere iibiî’ At ille aitîNunquam,
Ferehdtnr tanta cupiditate lucri, er (ogitatione no* cendi, populo dei Gquot; benediâo, contra finfiim j^iritm
-ocr page 400-N V M E RI
BALAC.
3’
33
lamenta non etude»nbsp;liter tra-
54
5Î
Kt nee tanti ntot^ri miraculo terreretur,ßrtaßif afuelnt ttocibuf dienwniorkm ZJquot; magicarum illußonum, ut re«nbsp;Jponderit qttapad hominem loquens:cum deiK non ani*nbsp;mam apnte uertijjet in ratio/ialem animam, fed quod iflinbsp;placuiffèt uerbum uel eloquium ex ipft refonare ßci/fet,nbsp;ad illiui uefaaiam cohibendam, toties admonitum. Au««nbsp;ritia enim non folum aecos, fedcr infenfatos ßeit honùnbsp;tieStZr crudeleijCtiam befliarum floliditatirHdiores,uixnbsp;tandem perfuapbiles ad meliora^
Et aperuit dominus oculos Balaam, 8i. ui-ditangelum domini ftantem in uia euagina-to gladio,adorauit^ eum pronus in terram.
Dowi««« ipfe deui apperuit oculos uatis,non quideta cif cos « uidendo confueta, fed ut quem priui non uideratnbsp;hoßein ßbi reßflentem,atigelum in uia flanlcm nunc aßinbsp;ceretj ©* fludentem prohibere eum à populi dei,cui pranbsp;erat,damno er maledidione^ quad ßturum uidit ange»nbsp;lut, fed firtaßis adhuc nefeiens qua domini dijj^enfatioaenbsp;peragendum.Qji^ angelum uidens ^laam,aßaodeß»nbsp;liens,agnitum miniftrum dti adorauit,
Cui angelus domini î Cur, inquit, tertio uerberasafinamtuâî’ Ecceego egreffusfumnbsp;ut aduerfarer tibi,quia peruerfa eft uia tua minbsp;hi^ contraria,
bC nifiaiina dcclinaffei de uia, dans locum refiftenti,te occidiffem, SC illa uiuereu
Difeimus etiam hoc loco iumenta noflra ufui humano donata à domcao, mitius traólanda,non tanta auflentatenbsp;fubdere cicdibiM CT labori: unde er quietem quoq^ illisnbsp;die feptimo permißt,zrntandauit illis feruandum,Sed etnbsp;angelos cißodes hominum inßitutos elfe, regnorum,nbsp;bic zr alibi fepeperpendimui, er ejfe aduerfatores il«nbsp;lorum qui pergunt nocere ßbi creditis,parati tpßquoi^nbsp;ad difpenfationem dei omnipotentis minilirarecleitiffnbsp;uteflinEuangelio^
DixitBalaam ad angelum domini.-Pecca-ui, nefeiens quod tu ftares contra me in uiat fiC nunc fi difplicet tibi,reuertar ad me»
Jgnorantia rerum neceffarium peccatum dicitur'm fcripluris facris,ßcut er negleäut ob impotentiam pernbsp;ficiendi.Fortaßis cogitatione ZJquot; mala uoluntate nocen»nbsp;di peccauerat, uel nefeiebat dißlieere domino, id quodnbsp;fecundôiamantèexoratus permißßett Reuertarmihi,nbsp;ß placet inquit, hoceflad tne,adpropria,adresmeat,i)inbsp;fiitutam meum te nolente non profequar,paratus tibi obnbsp;fequi.quandoquidem id tibi dißlicere nunefentio*
Äitangelus domini ad Balaam: Vadecum iftis, 8i caue ne aliud quàm præcepero tibi,lonbsp;quaris,Iuitigitur Balaam cum prindpibus»
Permittit angelm domini tranßtum quem eoeperat, is enim in gloriam domini eeßitrus erat, quamlibet w4lt;nbsp;Ium aliquid uel bonum infiituiffet uateSt Vetat autem ««nbsp;liud loqui quàm quod dominus iubeah Permittimur fanenbsp;ttoftris alßäibus,ß tarne ex hoc p^iclitamur ad pecca»nbsp;dum, er domini mandatum uilipenderimus acßireueri“nbsp;mus, iufiapcenacorripiemur. iiihilpropbetaioquaturnbsp;ad primores plebiumfZT ad populimifniß quod domma
placefe non ambißit, Etquiequiduerum deutu I loquuntur J dämino eß, ipforum os Z^ fiinbsp;rante. Non prophetandum ad gratiam uel qu^gt;id”gt; jnbsp;ad dei gloriam omnia dirigenda.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_
Quumffiaudiflet Balac quoduenit«^ Iaam,cgrcffus eft in occurfum eins i n opPnbsp;Moabitarum, quod fitum eft in extKH*nbsp;nibusArnon»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. juf
Dixit^ Balac ad Balaam : Mifi uocarent te, cur non ftatim uenifti adnbsp;quia honorem reddere nequeo?
Magno olim er femper honore uates er regibus afficiebatttur,ls autem Balac angufiionbsp;tut, omnia tentât circa uatem, ut leta reßgt;oii^‘‘‘ gt;-i^iiilnbsp;pra;dicet, hoßibus maledicat.sic doneenbsp;tiaprophétie er uerbi dej pricdicatoresnbsp;bentur in pretio,(^ muneribus tentantur tioti'nbsp;ßeüant à limite,uel taceant quodüdiump‘‘^^'.^^(l*nbsp;uero ut corripiüt uerltate negliguntur ß not tnbsp;fecutionißunt obnox^ ZT non rar^morth . J (d
Et dixit Balaam ad Balac : Eece **^^^yerb** nunquid nunc potero loqui quieq**^nbsp;quod pofucrit deus in os meß
Verbis fuis fidemarrogat,dumnihil‘i^^v^iiil('’( furum pridicit acpollicetuT,quàm qutedotf^ jii^^nbsp;debeat eloqui, nihil ad gratiam,nihil propi^nbsp;«Htet» feriofa loquutione profirt. lSluw,itiqY‘^nbsp;ratioae potero quiequa loqui quod libet, it^‘nbsp;deiprouidentiamiubeoriteregeflïocipfd^nbsp;bum ex me audios, quodpofueritdeusittos^^^^p^nbsp;injfirauerit : idud reuera loquar,crnbsp;poUicearis,Rudiant hxc eccleßarumnbsp;tem himc Ethnicum ac magu/m ‘emularifl^f^rj^liid'^’nbsp;ter uerbum domini nihil proponantnbsp;ob gratiam er quieflu/m non defleiiant à
Perrexerunt ergo fimul,amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;)
bem quæin extremis regniciqs^ ”
Ciuitatem platearii nominant cet, cuius omnes plateie plenie erant bofuin^ gf(tid'f^,nbsp;puellis,ut tot hominii comiferationenbsp;ad maledicendti omnia iUoru hominunbsp;ne delerentur urbe capieuda. Verumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cß/M
latio uulgata,qute habet,Vrbem extimagt;»gt;l’^J^ tremis PAoabitiei regni terminis ßtam,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦'
'élis uideri polfet,antequam ßnes regni inë
40 nbsp;nbsp;Quuraœ occidiflet Balac bou‘^ ’j,jj:d'
mifit ad Balaam, S( principes q**’ rant(ffl«nfr«.)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Maélatio ßa conuiuiorum 'mflru^“^ remho/ßitis zr nuntiormn, adgratidmnbsp;quo modo corrumpi pojfet uates, ZT dl’ .nbsp;tis defleili ad Mandicias, lloßgt;itum dll°ß g M.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
ßfliud traHatio honeßisconuiutjs,iml?^‘‘.^I manum officium ac laudabile,ß jjcip* I
41 nbsp;nbsp;Maneautem fado accepft^’Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
laamamp;duxitcumadexcclfaP’^f^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï
eft inde extremam partem p0p“*^’
37
38
N VHER I
B A L A C. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;188
B«ioth Baal excelfwm erat ac nobUe templum^ ad ho narem idoli extrudum, uel lucus aut aliud quippiam, innbsp;«/tam dei alicuiuf dedicatu pro more gentilium,lnde utnbsp;dtripoterat populus Ifraêl per fuos ordines cfcaflranbsp;(^poßtuteleganter. Ex loco facro cupieb^ maledicinbsp;Hlow donini: fed non efi conßlium contra dominum^nbsp;^didioenimfucceßitlßaelitis, uidoria cr ßlicitas,nbsp;•nofffairtfijj eyconßtßo maledióloribusfuo tempore»
- —
_J^[CAPVT xxiir.
wxit^ Balaam ad Balact Aedifica u mihi hie feptem aras,amp; para mihinbsp;rj--^nu
totidem uitulos,dufdem^ i
niiifcl' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apparet Balaam fttiffe u^gt;
fl (waren,cuiuf cr angelum m onitorent accepitf ^^“*^populia)ibenedixit,cuiuiin/Jgt;irationi e2^ iuffuinbsp;(acrißcauit de mumdis animaitnbsp;«fro df0 ftcrificari confuetii.Nec iUenbsp;^bnicos, licet rarw!, quandoquisnbsp;«ruf » ^^°^lt;i‘lianitarumfacerdoi,tiniuideicultornbsp;'‘’‘nem ^^^^^zedech, acßne dubio quàm plures alq:
°gt;^bem fui cognitionedefii^ ueritate credi uoluit, quod cr Petrus docuit»
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;po)?«Kt largitur.
laatjf feciflet BalaciuxtafermoncBaz Balaam uitulumSC
fcgtim cr nobilium,imô pri lijfji. ^'*in,ofßcitim erat facrificaredeo, uelidolù.nbsp;*¦'’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infiitutionem etritum
^*^1 rfeilicet cr arietem, typum 'Xhi*'*'*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Abraa barens inter uepres, qui e^
ttb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gfntium,credituf non folum ab ïfraëlititf
‘‘’Hùto Abraa^ Tarnen non erat Chriflut % I Z’ b-ibu luda nafciturus.ln omnibus alijs gennbsp;ti-fnos deusfemper agnouit, peut et agnofeit^nbsp;Balaam ad BalacîSta paulifpcr iuznbsp;Q^^'‘‘°cauftum tuum donee uadam, fi for^
%x‘‘^fi’itannuntiabo tibi.Quumœ abiif
• nbsp;^‘*^‘’‘1quot;’ occurfurum doMiiiK«Y\ÏV'»i^fW*’*
Sitsfj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘•bquem nünißrum angclumjl»
«(, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prieflolatur,nullaq; alia régi uerba pol
iüis, qua doa
* P'’' impofuerat, Ideo uerus inters
erat, etiam ß per omnia deo ßra
quot;^Pfcc^ *?P°l^o^os crpatriarchas,qui non aliquan ueritas turnnbsp;?,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;innocentibiu, nemo iüam audi»
^l^J”‘‘^''^’Zolitariuin,alij anxium uel cundantem,
rejlonfo obtinendo pro r«a domino placuijßt»
4 occurrit deus ipfi Balaam, Locuttfs^efl; ad eum;Septem,inquit,aras erexi\et impofuinbsp;uitulum 8C arietem defuper,
Qu^quamiUiElohêm occurrijjefcribatur,quodtam de bono quàm malo aagelo dici poßit, fiatim tarnen feanbsp;quitur,Et pofuit dominus uerbû in os iÜius, ut apparent,nbsp;quodßcut dominus deus uerus iUi reßtondit, er non nifinbsp;uerißima reuelauit,et facrofaniia myfieria per eu mun»nbsp;do declarauit.’ßc etiam dominum deum facrißeijs fuis conbsp;lere inuocare uoluerit» Vtcunq; Balaam in feripturisnbsp;peccator legatur, multa tarnen etiam laude digna aquenbsp;de iUo ßgnificantur.Quod aut narrat fe adißcaffe feptönbsp;aras,^iuuencum cum ariete facrißcaßfe,alienus loquennbsp;di modus e/là facerdotibus tegalibus,ßrtaßisßc afueueanbsp;rant gentiles, ut orarent pro acceptatione facrificiorumnbsp;et pro deuotione offvrentiü ut dhs iUorum uota exaudirenbsp;dignaretur^alioqui deu latere qua agebàturnopoteràt»nbsp;y Dominus autem pofuit uerbü in ore Ba^nbsp;Iaä,amp; aitîReuertcre ad Balac,amp; h^c loqueris«nbsp;Patet ex diäis domini dei uerba relata effe ad BalaS,nbsp;quod er fequenti facra bifloria comprobatur»
Reuerfus^ ad eum.et ecce fiabat(B(t/4e)ius xta holocaufium fuum, ipfe ÔC omnes prin*nbsp;cipes Moabitarumt
Stabant anxq iuxta aras rex cum prîndpibus, folici ti de fe er fuis populis, quibus timebant ab tßaelitis bo»nbsp;.ßibus, er dominum deum uerum orabaM contra ifraëanbsp;lemfitum de fe bonum operiëtes, feilicet contra eleäos»nbsp;Veruntamen non omnino uane, quia manum dominiil»nbsp;lius temporibus euaferunt,nec ab ißaele deletißnt,ne^nbsp;etiam beüo laceßiti lAoabita legutur fub Mofe uel lofue.
AiTumpta^ parabola fua, dixit; De Aran adduxit me Balac rex Moabitarum, de mon^nbsp;tibus orientis. quot;VeniçinquityÔC maledic mihi lanbsp;cobtpropera amp; deteftare Ifrael,
8 Quomodo maledicam,cui non maledixic deus^ Quarationedetefter,quem dominusnbsp;non deteftaturj?
A ffumere parabolam, eß or dir i fermonem propbeti cum,quem non de corde fuo conceperat, fed in os fuu donbsp;minus iüu ut promiferat pofuittObfeurioribus quidê uernbsp;bis,morealioru prophetarii, ex quibus tarnen luculenternbsp;benediëlio populi ïfraëlitici intelligitur uati inffirata etnbsp;promulgata» DcSgt;rw, inquit,uocauit,crmagnismunenbsp;ribus inuitauit, er adduxit me rex Moabitarum de nwnnbsp;tanis orientalibus iuxta fitum Moab,qua prouincia eratnbsp;ad occidentem, rejfeëlu eius loci in quo Balaam habita»nbsp;uit,fcilicet in Mefopotamia.Hifce aut uerbis uocatus fumnbsp;à regetVenißnquit, maledic pro meo affiëîu populu la»nbsp;cob,ueni incunëianter, muneribus amplißimis pramiannbsp;dus,ut detefieris ifraelitica iüam gentë. Cofueuit hic pronbsp;pheta,ßcut er alif, maxime Dauid er Efaias,loqui pernbsp;iuga,binis fubindeßntentijsexprimendo idê,alijs autem Propheiixnbsp;«crfcw.No« eß meum ait propheta uel magus,contra dei P*' *“8’»nbsp;tnei uoluntafem maledicerc, eleëïis ab illo deo,quë egonbsp;quoq^ ueneror er credo, er dei ueri cultoribits. Confueanbsp;tüt ^«idcjK dofttintis pro peceatis eorum iUos duriter ca»
»«
I a.
N VMERI
fligdre ut pilos, fed deteflari eos nemini licet, nee ul op« primantur omnino permißt (tli^uando,nec permittet.
B Defummisfilicibusuideboeum,amp;decol
9 libus confyderabo ilium, Ecce populus fo^nbsp;lus habitabit,amp; inter gentes nö reputabitur.
u towunci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;remotK quidem eum populu aßiicere mihi permit
titur, quem deui meut elegit, per quem mirabilia multa Operabitur, 4 quo folo digne coletur,Ufide er pr'edica=gt;nbsp;bitur iUiut gloria in totum mundii, et de coUibui intuerinbsp;eum licet mihi, fed etiamß ueUem iUi maledicere,no pofnbsp;fum, dum er per me licebit illis, numc er poflhaefubnbsp;proteäione alarum deifui habitare conßdenter,hofliumnbsp;terrore fublato, muitis etiam omnibus circtanßendentiquot;nbsp;bm populis,ac iHum toto corde odientibus acßernenti^nbsp;bus,quaß gens ßt nuUiuf momenti.Cuius tarnen fima ej“nbsp;gloria durabit ufq^ ad finem mundi, cum igitominia om*nbsp;nium illorü qui nunc et demeeps ipfam funt blaßhemaiunbsp;ri,quamdiu in dei fui lege er cultu perfeueraueritt
10 . QuisdinumerarepofTit pulueremlacob,nbsp;amp; noffc numerum quartæ partis Ifrael5? Mo^nbsp;riatur anima mea morte iuftorü, amp; fiant no^nbsp;uiiTimamea herum fimilia,
Multus quidem eß numero,fed maior uiribuf,domino iOis aßiflente: tantum abeß, utiüum maledicere poßim,nbsp;ut infuper etiam eorum morte tnori deo deßderem, ernbsp;filicitatis fute poflremum ßatumaffequi quam maximenbsp;cupid.Numerui quarhe partis exponitur à RabiAbraamnbsp;Aben Ezra,quis unam ex quatuor legionibus qunu uideonbsp;numerare poffetfquie in quatuor plagas dißributae erantnbsp;circum tabernaculum-Rabi Solomon fuo more exponit,nbsp;quaßnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;concubitum,et quad feminis commixtionem
(turpis femper author ) ßgnißcet, dignui clt;ecorum I«“ difonon duÄor er doHor^
Dixit^ Balac ad Balaam: Quid fccifti mi* hi.^ V t malediceres inimicis meis uocaui te:S(,nbsp;tu benedicendo benedicis.
Rex prêter fpem audiens bencprecari 4 tanto uiro nomine dei fuis boflibui, interrumpit ßrmone uatisinantnbsp;uolunt ßbi femper reges diet placentia,ueritas^ odiumnbsp;iUis parit, etiam uerba dei in fuum commodum pradica=inbsp;ri,uel etiam negari, ßäduerfentur, priecipiunt,cr ßli*nbsp;cet tyrannide cogunt, V oluifoiquit, per te maledici ho»nbsp;ßes meos, er tu audes cumulare tantK laudibm er benetznbsp;diäionibtuf
IX
Cui ille refpondit; Nurn aliud polTum lo^ qui nifi quod pofuerit in os meS dominus.^
Nfg4t fe quiequä pojfe loqui ad gratiam regis quod ueritati er diuinis mandatis aduerfetur: non pro captannbsp;dis muneribus comminifei aliquid, fed quic dominus di^nbsp;cenda iufferit htc di^urum fe recipit multa cum diligennbsp;tia er cura,ßc enim iUi loties deus mandauerat.
Dixit ergo Balac: Veni mecum in alterum locum, unde tantum partem ( ifraël) uideas,nbsp;SC totum uidere non poffis, 8C inde maledi^nbsp;cito ei,
Putat rex uatem perterritum multitudine ifraëlis, er u/^edu tabernaculi dei^ in medio conßßentiSf ideo loei
B A Lgt; A Cf
mutatione ßbi confulit,ttt extremitateni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.fftd
rum cernat,non medium, ut ßc audeatquie^ dei uerbum eloqui,gentilitia fuperßitionefr^P^nbsp;quatenebatur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
i4 Quum^ duxiiTet eum in locum fuper uerticem mentis Phafga,nbsp;ptem aras,Sc impofitis fupra uitulis 2 ‘inbsp;rietibus,
Tentantur omnia fiußra qua contra Ueritatem,promißd dei, ßue potentia,ßiienbsp;ue fuperflitio humana excogitaiierit,nbsp;tur,flatur,difquiritHr,reßgt;ondetur.DU(it''^nbsp;ad agrum uel campum aliquem latepittentt''quot;‘^ ,^nbsp;i« longinquii dißtici poßit, in uerticenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;juftf
alqraß e^leuigati fcopuli uerticem intßP’^^.^ quumproprium habeatur nomen loci, ibinbsp;ßs er laboribus facrißcatur, bos et aries, atnbsp;dixit ad Balac : Sta hic iuxta holonbsp;tuum,donee ego obuius pergam*nbsp;nbsp;nbsp;.(tfif'
Cui quum dominus occurring*’ P fetœ uerbum in ore eius,ait:Reutrt^nbsp;Iac,ahæcloqueris.
lubet iterum regem aßare altaribt^, minum adoret et precetur,fed contra dorniftßf’^jcO^nbsp;exauditur, interim uatesoperitur, er inqttirttn^^^nbsp;niat uel occurrat iHi ex reuelatione diuM^quot;^nbsp;tea illi occurrit, er mandat prophetanda,nbsp;dei omnipotentis, er promulganda regihiê’^‘^J(jfd^nbsp;nènimiumfuperjÿtiofo, er contra dotniaaquot;'^nbsp;ti ex folo timore,quo non indiguiffet,
Veniês ergo ad eum inucniteu^ iuxta holocauftum fuum, SCnbsp;bitarü cum eo. Ad quem BaIac:Q?*^nbsp;locutus eft dominus ƒnbsp;ytpriusreuertiturad facrißcantes 0“^nbsp;quomodo oportet, ideo non exaudiuntur»^’'^^/^nbsp;rant, utfanüißcaretur nomen dei, utnbsp;à domino gratiam acciperct manfuetudiai^nbsp;ti^ ad Moabitas, ut reconciliabiles e^ènt,(fnbsp;oneroß, hocßcile obtinuißent^ Nou er^nbsp;tendum hocalteri, quodnoües ab alionbsp;impetrari, qui dominus eß omnium, amp;nbsp;bus beneßeit bumiliter fuam gratiam deßd^^
At ille alTumpta parabola lac Sc aufculta, audi uerba mea fih ¦Wfi’L
N5 eft deus quafi homo utme«’^pjx‘‘ utfilius hominis utpoenitcatcum«,^j(bgt;nbsp;go,SCnó faciet^ locutus eft, SC
Prophetico modo loquendifuo utitar^‘‘ per iuga repetendo^ad exaggerationemß^,nbsp;femel deus aterna ueritas er immutabili^nbsp;it, non reuocat:non hominum more meß^ r/pidf^ utnbsp;er fàcrofanCla uerba domini: non ducitirl ’nbsp;quacunq^ peenitudine, quiequid fe ßduraatnbsp;boc proculdubio prießat ac perßeitt , uepUrnbsp;X 0nbsp;nbsp;nbsp;Ecce ad benedicendum accept» 0
nem prohibere non ualeo»
16
RabiSalo^ ¦DOO,
»7
11
18
»9
»5
Nvheri
üi ƒL peccatum in lacob, nee «ur labor in Ifracl. Dominus deus eiusnbsp;habitatiouiaorie)[e'
^décréta dei benedicere iußus fum, ixiillius nomine, hos meoßiritu nonpoteronbsp;Qajnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quos dominus benedixit,
crmulta uigueritinifraël '*^*^*‘*
trib«, _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;imputabitur, Promijfa dei fréta pa
’’''‘«1^(1*^'^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;benediéliottesimpedi
««jeC 'f'*'quot;'* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuine maieflatis uaÜatur, er
‘^‘f/^odia, ut nuüa mundana potentia redeinptifunt ifraélite de Ae»nbsp;frrtitudini nemo reßflet,ßcutnbsp;Ponbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quifquam fuflinet,quamdiufre«
lt;c pff^'^‘‘^/^'’^frperßttionibHS gentiu,dei ucri cultor, t«o p“''“”’ iii‘1« obffnwtor.No» quidem ßne pec«nbsp;'«inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^^Ptilui, ßc nec ifraël, fed non aßpicit il»
‘«iioîi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in finet»gt;non ulcifcitur pro mcri«
dfiibiif r'”'Pgt;'°bitales, ut äußere nimis uindicet in ß ß»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;per gratiam. Clangor autem, maie»
dei femper adefl eleâis fuis»
'gt;ofi ¦'?'***gt;• cos de ACgypio, cuiusford-rhinocerotis.
mir î“' cti ipfafrrtitudo, i« brachia uirtutis K’,«?™»!« orutn gloria, eduxit ifraël ex Aegy«nbsp;dli , Wp.,„;_____¦. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;....n-----Qa—...ff;» ..-,1^
11
b J up -quot;••'¦ijcinpcT aavji tituMj««»
^do f ^^‘ixiteos de Aegypto, cuius ford-rhinocerotis.
^uieÜipfaßrtitudo, wbrrfcfciouirtutis Aeggt;«
’ ‘®5gt;crmm«riR«l’rofHbmCTpt.
^îtio • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;augurium in lacob, nec diui
. Cob 8f7f Temporibus fuis dicetur la-quid opcratus fit deus.
toioj ’“‘iwntur in iOa gente facrafortilegi er fupera ?'¦«. prafentipimum iHis adefl uerbum dci uinbsp;'*‘'«'105 ^’‘‘^phetarum iHis laqués, ut ad augures acnbsp;iHii ptneeeßarius, Suo aliquan»nbsp;magnificisnbsp;'quot;‘‘quot;'io hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dei operibus, quibus fuam gloriaai
populam toto ’’quot;'debrabit, ut nurretur paßim ey pwp«’nbsp;“ioinini« benepcia contulerit,ut fuo pccult««nbsp;A4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;filios ex ferMitUte eripiet.crper
e ^Cgt;g'««bn«dicct.
’’•coçj.jP“pulus utleæna confurget, amp; qua-k nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;accubabit donee dcuoret
?¦ L Sm r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fanguinem bibat.
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dei populus, cr uelut leo impera
*** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;legibus parère compeUet,qui
/“‘P»'‘e«i‘lt;ebit,«t erpriedas iUarum ' * /««gwiiei» occiforum bibiturus : hocnbsp;1^'“’”?*’«*«^'** de omnibus idolis,cr idoloanbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;atrocißimis hoflibus fuis.Hee flatim
Chananeorwm occipsà lofue: i l^^t,t^‘“‘^'^^‘*^^‘“*‘de,Saule,cr Salomone:perß=nbsp;dominum, er fùos apoßo*nbsp;ßalac ad Balaam: Nee malcdicas
2.8
BAL AC
eî^necbenedicas»
Cernens ac audiens Balac, fècSdo bettediHam dei po pttlufiliof Ifraêt, orat uatem,ut pper dominü non liceatnbsp;naledicere,faltêcejfetà benedicendo-Non pojjiint intanbsp;pif prre benediâionet fanilorum,quiii tlt;mten uelint no»nbsp;lint impediri non datur. Malediâionef autem audire ma»nbsp;lt0jt,qult;e tarnen recidunt in tpfos aitthoreijquS uicißimnbsp;Apofloliis dicat.Benedicite CT nolite malêdicere,crc»nbsp;i.(gt; Etrefpondir Bala5,ôlt; dixit ad BalacNôn*nbsp;ne dixi tibi, quod quicquid mihi deus impegt;nbsp;raretjhocfacerem?
Rejpondet ut priul/emper pbiJinülif Oquot; eonPdns,di nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“*
cens y 'Veritatem domini oportere manere in æternum: Coelum cr terrant citiusperire, quant uerbum domininbsp;cadere: cr ferui dei non loquuntur, nip mandatum dei:nbsp;depto nihil toqunKtttr,fed agunt folieite i dnb imperata.
^7 Etait Balacadeum: Veni, amp;ducamtead alium locumtß forte placeat deo ut inde ma«nbsp;ledicas eis«
Tertio tentât loci mutationeuerbauatisïnuertere^ fed inanitertNemo enim maledicere ei poterit quem do»nbsp;minus benedixit^Si dominut pro nobis, quis contra nosinbsp;Fidelibus ita^ fedulo annitendu^ut deo obediendo ipptntnbsp;pnefentem er ‘td manum habeattt,l^ulla enitn eis noce»nbsp;bit aduerßtas, ßnuüa dominetur iniquitas. Vbi interimnbsp;quoi^ ex litera notandum,Balac quomodo loquatur ^Fornbsp;taßis placebit deo utipfemaledicat pro me, ex eo loconbsp;quo te ducant, ut uideamus malediâionis opus nonutdinbsp;tribuiflè,fed deo,cuius iüe propheta habebatur*
Quum^ duxiiTet Balac ipfum Balaam fu^ per uerticem mentis Phogor, quireipidc fanbsp;litudinem.
Ad aliud mantis cdcumen duett uatem rex, unde pro ßieäus late patent fuper totam terram leßmonAn eodewnbsp;loco uidetur Rabi Salamoni fitijje Baal Phegor,quô deanbsp;duxit uatem rex, qui cr ipfe Balac augur erat, prefeiasnbsp;fecun dum iUum ex eo loco poße malediâionem accide»nbsp;re ifraelit
dixit ei Balaam: Aedifica mihihiefeptem aras, amp; para totidem uitulos,eiufdeni^ nu-«nbsp;meriarietes«
J®
Fecit Balac ut Balaam dixerat : impofuit^ uituIos,Sf arietes per aras.
Non ßtigaturararum extruâione gentilitas, fed in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„„jtj
perniciem facripcantibus, nihil contra eleiios ab imp^s geniiUum. promouetur.Brupra omnibus feculiset locis mundus tennbsp;tauit obflrepcre uerbo dei ey populo fanélorugt;n,pd prienbsp;ualuit nunquam. Confùnditur magis ac magisßlßtiu,nbsp;quumfepUsrimum exerere tueri^ fatagit. V Ueß placetnbsp;hoc loco Origeneat.
lt;rcAPVT xxnn.
Vutnç uidiflet Balaam quod pla A ceret domino utbenediceretlfraenbsp;li,nequaquam abtitutanteperre.'nbsp;xerat, utauguriumquærerenfed
dingens contra defertum uultum fuum, êC eleuans oculos uidit Ifrael ( in tentorqs) •
N Y ME RI
commomntem per tribus fuas.-etirtüentein
• fèfpiritudei j alTumpta parabola, ait : Dixit Balaam fï-lius Beor, dixit homo cuius obturatus eft o»nbsp;culus^
4 dixit auditor fermonum dei,qui uiftonem omnipotentis intuitus eft,qui caditamp; ficapenbsp;riunturoculieius.
Balaam iam toties expertiu domino placere u( beitee diceretnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oportumtafnuUaadeffct,
nee reuelatiOf quamlibet iam tertio facrifieaffet et or af» fet pro domini uolState certitu agnofeenda,obmißt prianbsp;res ceremoniM,abeuttdo,redeundo,facrißcando ZJ- re»nbsp;iiqua:coepit autem ßne euftdationeeloqui^ua dominufnbsp;in/pirabat: hoc efi autem affiimere parabobm,ut priât,nbsp;fito more loquhEt ßne augurtm rerte uel ceremon^s po*nbsp;fuitßmpliciter ßciem fuam contra defertum,ßuorabilinbsp;uultu ey mente conipiciens caflra populi dei, elegantißinbsp;mo ordine dißioßta, ey lt;iei fuigratiam intra femetipfosnbsp;poßidentem, cr uirtutem dei ßne intermißione fentien'nbsp;tem.fumpto de coelo manna, cr potu de ßlice,cum pro»nbsp;fperitatererumtemporalium, er prafentiapropheta»nbsp;rum,qu£ omnia reßptfcentem ab auaritia uatem Balaamnbsp;latere nonpoterant. Faélo fuper earn de nouo f^iritu donbsp;nittt,ccepituelleloijui fuomore à dominoin/}gt;iranda,nbsp;Dicitttr autem hie ey pofleriut, vir lt;juißgt;iam potens,ßrnbsp;lis, nobilis fcilicet in uerbo, guiclaram habeat oculum,nbsp;Vr aperttM,cr ^ui perfiâlutßt^ Non enm iw hoc loconbsp;vl** commode obturatus exponi poffi uidetur*nbsp;EtOntelttSnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eleganteuifuwfxpofuit. Quan
guam Aben monoeulum dicat,et RabiSatomon o» culose^ojßos. Siquidem deexternis uatibusludaibenenbsp;fentire non poßunt,necmentiriuereturapud fuosdeex»nbsp;traneis, Qtjia «ero res efl in dubio,nolui ego mutare lo»nbsp;cutioncm,fed tantS admonere lei{orem,ut inijuirat dili»nbsp;gentius, maxime quit Hieronymus Septuaginta fecututnbsp;ßt,et obturatus oculis diei poflit, quandoqutdem ob mernbsp;federn deflderauerit maledicere tertio, quS dominus iüiinbsp;benedicere uoluerit, hac parte clt;ecus:licet non excideritnbsp;totus à uoluntate coplacendi domino, er ueritatê loquennbsp;di,fed uel nunc quarto flgt;iritu dei permotu«,ßuorabili a»nbsp;flieâu intueri ccepit tabcmacula ifraètis, per tribut tre«nbsp;dechn eleganter ordinatadamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uidet dei uoluntatem
eße, ut iüii bona precetur, audiente rege, ea qult;e ex uifu noäis audierat,reuelataßbi à domino deo omnipotente,nbsp;cuius ^ui inflgt;iraiionesaffequitur,ßmul guof certofen»nbsp;Certitudo tit diuinos eße, ernottfe decipi, Certitudo enim annexanbsp;prophéties uißoni, «t communiter,nißcaufa interfitnbsp;ad tempus ignorandi ea que dominus tandè ßt ßdurut^nbsp;Qÿanquâ non femper qui ßbi certus eße uidetur in ui»nbsp;fione,illam habeat d domino, fed bent conlra,ut didumnbsp;efl^ Cadensoutem dicitur, quiaßrtaßismoregentiliumnbsp;uatu/m rapiebatur m extaßm,quod erßndis aliquandonbsp;contigit,qui ad terram cadentes,fenfu alienabaMur,et ßnbsp;tura pradicebantfpropterea fe cadentem uocat, erdifeonbsp;opertos habentem oculostßc autem loquitur»
f nbsp;nbsp;Q^m pulchra tabernacula tua lacob, 8t
BAL AC. tentoriatualfraeh
Q«àm eleganti orditw eoüoeofa funt eob,caßralfraélK,Poteratenimàlongeuidereor 'nbsp;caftrotum, uel intflligebat grathm iüiutnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Î*“
minoprofequebantttr,qui iHos elegerat cx pulis.’ctt quibut habitare digna batur er eofloçw ,ƒnbsp;dare er potion per miracula', defindere ab hofl‘lgt;i‘^)nbsp;gern prsferibere, er poDiceri bona m-txima-utualles nemorofæ, uthortiiuxtanunbsp;irrigui, ut tabernacula quae fixii dotn* 'nbsp;quafi cedri propeaquas.
Fluet aqua de fitula eius, 8t femt’’ *** ^ ritinaquas multas, AttollcturpropK*'^»nbsp;rex eiuSjÖt eleuabitur regnum illius.
SicHt torrentes diuiß 'm riuulos,ey cundißöna terram ßuäificant ey exornant :nbsp;caflra regiottê mirabiliter exornant» Sicut bod'nbsp;floribus crß'udibus florent uenuflate mirahthtYnbsp;altißimi iuxta aquas: (icflmen ffraël Cftifi*nbsp;tUMS.r'T orandefeens. Cenlîm fTrfi-rl fatentUi^inbsp;.....O t----- misquibufy: regibus ßt ßrtius ßturumnbsp;rttw». Q«aliserat Agagrex AmalechitarumP“^nbsp;poreSaHt,qui'mgratiam tfraclitarumnbsp;domim'fCr qui parcere iüi regi decreueratiUO^nbsp;iuflitia dei regnum amißt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .(ot'
Deus eduxit ilium de Afgypto/'”^lj,ii)i titudo fimilis eftrhinocerotis«nbsp;genres hoftes illius.olTa^ corumnbsp;gent,8t perforabunt fagittis.
Nee wirtwB ßt earn gentè tantopere augif^ glorificandam in tempora ßtura, quü iamnbsp;de Aegypto ßrtiorßerit,quim ut aliquonbsp;Omnes en'mt illas gentes domino aßifletenbsp;nudabit, exoßabit:hoc efl,exuet roborCtCfnbsp;perabitffubdet ßbi, diripiet iHorum ßolia, amp;nbsp;firuet,terràqi hlt;ereditabit»Omnia enimnbsp;gna. deiecit,et unicü fuum tanquam unicori^ r ijnbsp;gloria Omnes,mquit,gentes fubiecit,ernbsp;lorum conßegtt, hocefl,craßitudineseoru^,i^ti^'
Accubans dormiuit ut ko,ct quam fufeitare nullus audebit.nbsp;xerit tibi, crit 8t ipfe benediäust q***nbsp;xerittibi,malediäu8.
Dißundet fe ifrael 'm promißam iüii ty uelut leo imperterritus accubabit.
Omnia hsc copleta oflendit Uber tofue, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Longe autem ueriut de ueris fccitndum ey domino fidentibut, qui umeunt mund«'quot;’nbsp;mundo funt omnia,m co qui iüot confirtat-^^nbsp;flo uel qui in Chriflo funt fidelibusnbsp;äifunt,utfunthodieludsi,(ynbsp;uerbo dei,fcripturs, honeflati, ut ßnt abnbsp;extorres et exules:maledicitur aut Chriflo ue^nbsp;IratusŒ furor Balac contra Bala^”. jnbsp;ploßs manibus ait Balac ad Balaa/f'nbsp;ledicendum inimicis meis uocaui
turn, er grandefcem, fenfjm crefcct,eatenilff‘^'^^!iigt; i} mit tiuihultlf rfoibut (jt fnrfiut Cihivum
cietaibca iUk , male autè perfequêtibtu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi
lo
bencdixiftiï
tnàledicëdi rex 'unpltu, tS* ^“*gt;11«^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^pieabutitur.Multo ton
gt; Mis iBius fui orationes ac preees uel in* P’'® ß CT /ho populo, legatioHesnbsp;» fiMXime, quad intra terrantnbsp;Sjy ’P^“* noncontinebaturt Scd /ienbsp;ii N (ta» ^P^^ i proficiant femper in malo cul*nbsp;inuoluantur er pœnte,
honorarc te, fed do-jjj Pfiuauit te honore difpofito.
intentât rex impiusob ueritatem, ® yebeBare, ut ^ciunt olt;*nbsp;'quot;‘'‘°^Mtdici placentia, ex tyrannos agunt,nbsp;''’'fiitinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pr£dieatores,ß quando non affintiät,
iUorum ßagU^s. Fuge,inquit,in lt; *quot;*’'!gt;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;honefiA legalioae pro eo mife»
'*« W«gn4 promiferat,nunc turpiter abigit, ^ndat,qii^infedatidm à fùriofo regenbsp;?®» ittquit,ß tibi con fui”nbsp;*'*inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abedsanlBtueram honorare te,ßnühi ßl
^’‘fiilt^^'^^ß^t,ftmlt;iledixi]fespopulü dei,cr meum impitint beneMxifJes, [cd quia dominanbsp;p‘’‘fmAttiîq«4mmibi, er ueritatisprlt;emianbsp;^'’»1,5 fitculari, en dominus iUe tuus hac mea tenbsp;1^ quot;'^k^^'^xiterdeflituit. Satispatet,quibusiS Balacnbsp;tempore,aßimiletur.
t Balaam ad BalactNonneamp;nun ijnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»dme,diccndo dixi:
picnam domü fuam %ç|’^auri,non potero præterircfermo^nbsp;Al®**
fitcJ^^loquar^
% ™ ff fobrie Balaam ad regem,ut decet, er ue” tertio,non fe poffe tranfgredinbsp;rl'\''’*^gt;Grßieereilludpußlliem uel magnum a»nbsp;loquebatur ei qui poffètnbsp;Vnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pCTroWari, fed iBe erlt;«t ,apu(l
^°mmutatio,neccomnwtationisumbra.Et nuüarimercede,ubi deus mu*nbsp;^‘^^‘tam incipitnbsp;Nij)'*’’*’’aien ecce ego pergo ad populumnbsp;p**3^0 tibi confilium quid po*nbsp;i| Pûfç^ populo huicfaciatextrcmo tema
K’’îiji cp ’gitur parabola,rurfum aitîDixit , ® ß^or.dixii homo cuius obtura
g«Ntile$ meos,cr ad propria, etiS non ^^of^ßlium de hoc populo quemnbsp;PMiiÎM?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^poribus implendû efl, nunc
tt^^t/iflOfUt feias quid po ''^Jj*P°P“^®*’‘®* Nonigitur hie loquitur denbsp;‘'® 'fraelt ab Moabitis, fed contra. Omnia
r\ r'
6A.LAC» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^0
eniw quie fequunlur, proflgt;era funtJfraëli de fclicilt;t,Sic igitur dicit pofl exordium uatis eonfuetttm,utfuprat
16 nbsp;nbsp;nbsp;dixit auditor fermonum dei, qui nouit feinbsp;entiam altifiimi, 8C uifionem omnipotentisnbsp;uidet,qui cadens apertos habet oculos*
17 nbsp;nbsp;nbsp;Videbo euin,fed non modo: intuebor ilium, fednonprope, ORIETVR Stellanbsp;ex lacob,0lt; confurget uirga de Ifraël, amp; per-cutietduces Moab,uafiabitœ omnes hlioSnbsp;Seth.
18 nbsp;nbsp;nbsp;Et er it Idumæa poffeflio eius t haereditasnbsp;Seir cedet inimicis fuis t Ifrael uero fortiternbsp;aget.
'Video iHimt gentis tuae o rex percujforem, er regni tuidcjirutiorem.videoeum quis flt,cr undeuenturus,nbsp;quem tatopereflrmidis,quem euperesmaledici,fed nonnbsp;id flet tuo tempore, non iam nunc ea flta mminent tuonbsp;populo,nt)n id nunc fluiim flturum efl, fed inßgnis qiùtnbsp;fifleÜa olim procedet,conflgt;icua omnibus, er clarißimenbsp;flgt;lendens aflrum, de domo tacob regnator orietur, crnbsp;uirga regni aepoteflatis fanüißime, nobile feeptrû tortnbsp;furget ex ifraël, er percutiet acfubiugabit ow«fî term!nbsp;nosMoab,de quibui iam nunc tu nietuis : fed non foluntnbsp;]f/ioab,imô omnesfllios Seth,hoc efl,omnes gentes : ont”nbsp;«es enim populi generati flmt de filio Adam Seth.Ec Edanbsp;mitie quo^ ertinth£reditiiU,poffèflio,çr regnum iBius,nbsp;qui in monte Seir habitant Efauitie, ifraelis autem fides,nbsp;gloria,potentia,cr honor,ßciet ßrtitudmem, erit glo«nbsp;riofior omnibus gentibus per tOtum orbe, religioae amp;nbsp;fapientia uerbi 4ci, ex' facra: eruditionis per Chriflwm,nbsp;m quo benedicentur omnes gentes terrse.'Vtcumjf autemnbsp;bac prophetid de Dauid cr Saule exponi poßit ad lite”nbsp;ram, fed admodum imperfiâe compléta uidebitur, ßcutnbsp;fxquiede Salomonis gloria prddiîia cr4t,ten«iter cornnbsp;pletafiterunt.LOcupletißimeautem, çr eomodo, quo Promîffio-beneficia dei promifla à fidelibus femper capiêdafunt,nbsp;magnifiée, cr /îne diminutione, non aliter exponi pof”nbsp;funt quâm de Chrifîo domino,rege ttniuerforttm,qui fa*nbsp;cratißimo cr 'meruento triumpho fubdiditfibi omnesnbsp;gentes aduerfarias olim populo dei,uerbo falutis cr ue*nbsp;ritatis,quæ gentes infidèles, cr pietatis hofles perpetui,nbsp;per Moabitas,Edonütas,Amatechitas, cr Philifleos in*nbsp;teUiguntur exempli gratta, cr accipiutur pro omnibusnbsp;in toto orbe gentibus perfecutoribus fideliuM,quie om*nbsp;«es per ChrifB potentiam cr gloriam fubiugat^e funt,nbsp;cr rndudiadobedientiam fidei cr uerbi, quodpriuSnbsp;femper fierant pcrfequuti, ut teflaturrertimgeflarumnbsp;in mundo certa hifloria,folis reclamantibus femper mfinbsp;licibus ludais,
19 nbsp;nbsp;Delacoberitquidominetur,dfperdatre Dnbsp;liquias ciuitatis.
lî Chriflus dominus,Meßias,crrex,eternus omnium fideliii ac eleilorïi, dominabitur in domo lacob in ater*nbsp;numter ciuitatis fuperflites di/perdet,qui fefe regem fit*nbsp;feiperereeufabuntperibunt mifere,cr dijperdentur,nbsp;ipfc fuos hofles cr proditores de fua gente cr fimiUanbsp;diflgt;erdet:oinnef fcilicet,qt(i refi/kre tentant, quo ininut
-ocr page 406-NVMERl
orbi ty urbibuimoturcha imkeret,hot enim oc«det,di RegnûChti fperdet. Nec mirtim hitnc Baùam prophetajfe de Chri*nbsp;uaiuet *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gentiliate paßim unùterfale Cbri
JK regntim promulgatum ßt^ ey de ßlio dci incarnMtdo prophetarmt StbyiB^, carminibus confcriptis, teße pionbsp;Laèantio^
Quum^ uidifTet Amakch, alfamens pa^ rabolam,att:Pnncipium gentium Amalech,nbsp;cuius extrema perdentur*
Cœperatloqui de fubijciendis olim Moabitis populo lfraëlitKo,primum armiSfdeinde ßde. Elut ßccaßoue obnbsp;titta,/}iirituf quo^ fanäus adegit uatem,de alqs quoquenbsp;gentibut fittura proloqui, ad gloriam dei ex gente ifra'énbsp;Utica propagandaßntcrgentes hoftiles, quo minus excunbsp;fentur ignoratdiafuo tempore uiptandte. Vertit autê fenbsp;Balaam ad plagam Amalechiiarum^de quibus loquitur,nbsp;non fenfu proprio, fed qute dominus inferebat ori, cun»nbsp;âftpopuÙsad falutempromulganda. Amalechprinci»nbsp;pium gentiu/m,non quidem primogeniturum, quum fùenbsp;Tint ex filqs Efau,Geaeßs trigefîmofexto: fed prims eo»nbsp;rum dicuntur,qui occurrentes ifraëli liberato ab Aegynbsp;ptiaca captiuitate, ippas propàioitem impedire tenta»nbsp;bant,partim autem beUo occiß ZT ttOU, ante triglnnbsp;ta annos,Quorum uùimi delendi hie pradicuntur ab If*nbsp;raele,fub prtmo regepopuli lßaelitici,SauJe ßilicet. Sicnbsp;emoes pioruM hoßes dijßerduntur andem,etiam ß diu»nbsp;tins perßßant malignAndo^
Vidit quocy Cinæum, amp; alfumpta para* bola fua, ait: Robuftum quidem eft habitacunbsp;Ium tuumtin petra pone nidum tuum,
fed erit in exuftionem Cin,ufq;quo Alfur capiette^
. B A L A C. ,
«d Roman»,Muib«« uenturißint,qupusßilgt;‘^l^^ am Aßyria quam AegyptusacGrlt;ecia, c^ jjjjiinbsp;HcdiJ.-donfc Cbrijfo domino omnia fubifcMfi^’^nbsp;fidelibus H.ebrais,quam gentilibusnbsp;dem er omnium horum regnoru uaßitornbsp;queperibit,er fuos quoq^ ho/ksfentiet.
Surrexit^ Balaam, amp; reuerfus cum fuü:Balac quoc^ uia qua ueneraG
Rf infiilafeporatifimh Verbum asstetn ueritas prophetica,diuinapromißioaes,0'^‘’j^^^nbsp;tutum proeeßerunt, er populus dominifubi»’’nbsp;rum domini dei fui promouit,cr feruatus eß-
qfCAPVT XXV. _ u Orabatur autem Kradnbsp;i amp;fornicaius eft populu*
Amal(ehit{ (xcindidt.
11
Cinsei. nbsp;nbsp;cinlt;eos,4 nido nomen aßequuti,eo tempore quo Ko
tMTchiam Affyrij arripHerunt,quanttmgt;Ubet munitiora loca mhabitët,ueluti m niiUs aquiLe, tarnen ad iHud u/^nbsp;tempus pacem habiturospradicat.tunc autem iHorumnbsp;fdes ätcendendaSfCr fübiugandos illos cum reliquis po»nbsp;pulis prophetantur hoc loco ex /piritu domini,à prophenbsp;dS etiam gentilis populi ,nefefoli ludai savent ^iritamnbsp;zy ßuorem domiiti forlitos,id^ teßimonio maximi pronbsp;phetarum Koßs.
Alfumpta^ parabola fua locutus efttHeu quis uiäurus eft quando ifta faciet deus^
DeßgnAt longum tempus labendu dooec hac omnia compleantur,0 quis,inquit,ttiuere poterit ea tempeßa.»nbsp;te,dum hac inter homiaes trailabuntur, qu£ nunc tibinbsp;priedi€o,regnorsvm fcilicet cafus ac muatioaes,homini»nbsp;bus quidem incognita, er diu deßderanda uel timenda,nbsp;deo autem pr^fentia, er certe cbflintia,qui aterniatemnbsp;inhabiia ns, ttulla uicißitudiae temporis capituTt
14 Et triremes de loco Chittim affligent Af-fyriam,amp; affligent Heber, ôlt; etiam ipfc tandem périt,
Fictdutem ut maximum iHud Affyriorum regntim affligendum andern ßt,er perdendum cwm cateris po»nbsp;tenatibus,quiefunt träs flumen acregionibus, Id autemnbsp;ßtt fuo tempore,ab eis qui de Chittim,qui Itali habentur
I § lutuscumfiIiabusMoal’».|j^^lt;^ ____quæuocauerunt poP’^LpH' facrificia deorum fuorum,amp;;congt;f®^^nbsp;lusdCadoraueruntdeosearum,
Hdbitduft interim ifrael in Setim.er^'^’^ bitarum uicinus, iam inteUexerat nonnbsp;dum ab ifrael ingruente Chaiunais, fedigt;‘^'’'‘^^l^nbsp;tendere prophet tos Balaam, quas audierat,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ji
ambire amieitiam iHorum, quam pet'fe^‘‘‘‘^‘L(;^ benediäos,quos dejperabat uincere uelnbsp;liaritos iaty cœpla eß, ad hanc affiniatein eT-tione ifraeliarumcum impi/s, er moru conßt^nbsp;fecua eß ey contraäa, Ccepit enim populutnbsp;cari corporaliter cumfiliabus Moab ernbsp;ritiuliter quo^ idololatrare, iHorum idol^nbsp;quorum facrißeiainuiabantur abuxoribmnbsp;cibus.ßiper quo ßerant iam fepe admonitinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pj*
«it enim dominus fiagiliates humanas, cr äis ey iußis fuccurrd, ß obediatur; tranfg''^lrnbsp;tempunittequißimo iure, quicontradeinbsp;fefocieate poHuunt feienter, er occaßo»^^nbsp;mittunt contumaciter, cum permi/fap^tee/Fquot;^^nbsp;cum idolis in dei dejpeëlum, quem iußd pl^S^rnbsp;legem fubfequitur.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-jf,
amp; cöiugium iniit Ifrael cum Bedp*”» Sc iratus eft furor domini contra
Coniugium ßrnicarium incuntcum rumlfraelitie, uni foli deo affidati, iurati, 0quot;nbsp;colentes er adorantes idolum iHud,nbsp;monte Phegor, ubi exeelfum erat, ad quodnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjiii
ueluti ad locum facrum : qua occaßone procliuis adfuperßtiones,flntim degc«erlt;d,nbsp;»mIo.Ex digno enim ac iußo ßrore dei,nbsp;mortalitos, in qua quatuor ty uigintinbsp;ceciderunt,.
q[Et dixit dominus ad Mokn : ° ^,1110 äos principes populi, fufpendeeo«nbsp;contra folem in patibulis, ut auertatnbsp;domini ab Krael«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;i» btt
Kofes iubetur anteßgnMtos er prauaricatione principes populinbsp;coramomnipopulo:qHodeß,cerai»]oifu
-ocr page 407-mvmeri
nuUum ta dominum conciliaret, non parnbsp;(’fstoi,nbsp;nbsp;nbsp;^''^'^ribus in populo, Re «era enim pri/nci»
fubiacent,p quos fan» **nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;debuerut ex officio,et tranß
t’^'nua conuerfatione fcandali» '**^01»?^**'’**^*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;idolorücultwm,
à domino recedëdo permittunt, P^ß^nuntur impediunt : qui domininbsp;‘*bijcit(nt, er legem dei contemnunt.Pinbsp;(”'hgt;cipes,non tarn imperare quàm confutenbsp;eonferuoreßudium pietatis ueritnbsp;*'’»{12’'’’’*°’^««^ dei,Proittde durius puniëdi,fi uernbsp;abflraxerint. Non rcnbsp;populo confentienti principibus adnbsp;\ '^«io '‘’’®’‘ii^im«Ilt;»ntip«Wied«diHMi.eiegKpj-(ea
ad indices IfraeUOccidat uiros fuos qui coniugiö contra.-’’’’'Beelphegonnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
exemploidola ^^“^‘^arumferfeßcommaculauerant foedo
k ‘'Jisl intoginum prodiderät contra legem, ii|,( ^bet occidi, fine mquiptione maiori, ubinbsp;i»^pietos,etiam non parcendo multitudinbsp;jauthoritati cuicunq}, Tdic eß enimnbsp;‘^°tolatros, i« populo uerbo dei intnbsp;t* *quot;*'^'’****^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;parcatur,etià c«i
affinvquin impios occidi uult dns. uenit. Sc addu^nbsp;Madianitidem uidêtcMo^nbsp;filiorum Ifrael, qui flebant
'hquorundam er non pau» ° ’’''•’’plo proditur,quo princeps aliquis in ßnbsp;r wtt’^tgna authoritatis in tanto popi«nbsp;*”tolerabili contemptu ac contumocia iunbsp;^‘^mani,aff idente populo, er plurimu donbsp;ßerilenbsp;«iri uxore, fine omni uerecunnbsp;populi- lî dicitur addudam Hadidnbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fufiepiffepolluendam. Ex quofa
Ä p ’ quot;juid plebs reliquo difcolorom aufaßerit princeps palàm toniA andere po»nbsp;difciturfacrilegiu caterorum denbsp;h ^Qd principes ht crucem ßrri iubentur.nbsp;'’‘differ Phinees filius Eieazagt;nbsp;J facerdotis, furrexit dc medio
uirum Ifraelitem in lupa 0 V r ambos fimul, uirum IfraelPnbsp;i 11nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^0^*8 2enitalibus Ceffa«
I '«li, ^‘ttnruigintiquatuormilliahomi
Io H
PIN H ÄS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;191
Qaiii nt pioi uir er poniificis filiui perttiouerelur di gno zelo pro tarn tndignß flagitio, honoris donüni er tonbsp;tins populi contrmptufquomodo potuiffet iufio zdo difrnbsp;/itmlarif Hie nepos AaronisexornAtfacerdotif fui di»nbsp;gnitatem prtc omnibus confortibus ptis^ tarn exitialenbsp;exemplumprincipis adutrun^ ßrnicationem induces,nbsp;zelo deißruens,pro officio fuo publicu crimen, ab al^snbsp;dißimulatum, publica feueritatis muhUa magnAnimiternbsp;ultus eflt Arrepta lancea irruens de medio gentis fuie,etnbsp;ßrti animo ffeäaeulum ignominite ultus efl, ffeäaculonbsp;zeli iuß,ßrtitudinis,er amoris legis diuinte. Non hic dinbsp;ffutandum,ß facerdotilicuerit,ciimßätim deibonitosnbsp;ty iußtia opus fando uiro dignum communi falute pa»nbsp;làm remunerauerit.Pro lege enim dei afferenda, er gionbsp;ria,pro idololatriaprtecauenda,cr uindicanda, pro tolnbsp;Undo tarn enormi fcandalo, corpus obiedarepericulisnbsp;debent ferui dei, non folum uerbo docere, fed etiantnbsp;dam urget caufa,^ neeeßitos religionis uindicandte, ßnbsp;do obffßere impifs»
9[Oixit dominus ad Mofen: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qiîSr^dî
Phinees filius Elcazari filq Aaron faccrgt; m^pinhas, dotis auerticirammea à filqs Ifracl: zelo fuonbsp;zelum meum in medio eorS, ut non ipfe de^nbsp;lereni filios Ifrael in zelo meo*
Obuniusprobitatemcrittflumzdumiterummife» , ricordia dei multis parcit, fed non fine iußtia puniente ner’^s^P»-impios dc rebelles. Si uero in communi tranfgreßione di nisud».nbsp;uinlt;e legis,dum omnia palàm corritmpi uidentur, nemonbsp;fe murum opponat,nemo periclitari eligat,nemo uindi»nbsp;candi animu geßet uel prodat, omnes autem dißimulent,nbsp;certetunc infolidum feßdo ipfo damnant impietatisnbsp;perßdilt;e in deum, ^uos dignA omnes pcenA inuoluit,nbsp;propria dudam confeientia damnatos coram deo fannbsp;dis omnibus.irafcitur enim ffne dubio deus,dtm impie»nbsp;tos graffaripe incipit,ut à nemine poßit uel uelit uindi»nbsp;cari. Sinofipfos dijudicduerimus,er peccata puniueri»nbsp;mus,clementem iudicem fentiemus^gnauos autem iuß»nbsp;tia er glorûedei propugnAtores, ac eoipfopne deofenbsp;uiuere prodentes ZT plane impios erpne zelo religio»nbsp;nis quid ni dominus hnpugnaretfeuerat per zelum deinbsp;totus populus puniendus,etiam dum ßeret indignitatem,nbsp;fed non digna opera occurrens, nifi unius digni deo fa»nbsp;cerdotis iufio zelo ßiffet liberatus.Longe facratiusfacrinbsp;ficium domino obtulit hic Phinees, er alibi Elids, quinnbsp;p domino mutos beßos obluliffèt, er manibus iüius im»nbsp;piorum fanguinis nihil impuritatis attulit,fedpotius coitnbsp;fecrauit-Similis caufa,pmilis zelus,pmile opUS probabitnbsp;inßmiliperfotM,
IX
Iddrco loqueretEcce do ei pacem foederia mei,
»3
amp; erit tarn ipfi quam femini eius poft eum, paäum facerdotq fempiternum:quiazclagt;nbsp;tus eft pro deo fuo, SC expiauit fcelus üiliorSnbsp;Ifraek
Commendatur prouidentia dei, quo ex walis elicere nouit ac confueuit bona, er fuceeßionem fandorum di»nbsp;gtu aliqua ratioae iruhoati ut enim grajfari «ideriî,
-ocr page 408-N VMERl
omnium iudicio,aîgt;omiKdndatt nequitiditt, ^udm ïmpe* dire nulla ratione ^ueof, non tarnen jhtim del}gt;eranduinnbsp;fed orandia dominiM eß, ut in meliorë aliguem euentumnbsp;taris“”nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßcntusfuo («ore conuertattPaëîum falutû do
minui uoeatjußitiie laudem, cr gloriam facerdoti/, pro fe cr poßerisfuiSfC^ nimirufæduiilludinteüigit,guodnbsp;confeguenter explicat confirmât, addia ratione ho^nbsp;nefiißitna,guia zelum habuit pro gloria dei, (3“ contranbsp;contemptorei legii cr honejiitis,publiclt;e^i fàlutis. 3,nbsp;Dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Erat autem nomen uiri Ifraelitæ, qui perlt;
14 cuiTus eft cQ Madianitide, Zambri Elius Sa* lu,dux de cognatione, 8C tribu Simeonis.
ly PorrômuIierMadianitis,quæpariterin^ 3 terfefla cft,uocabatur Cozbi filia Sur princinbsp;pis nobililfimæ familiæMadianitarum»
NoiMfn uiri l/raëlitie er i?Mlieris î^adianitidis adfcri bit,ad rei menwriam, ad laudem Plnnees cr pofîeriati^nbsp;fuæ^ Vt plané iterumpateat, non fine caufa iamdudumnbsp;deum ipfimt dedijjè Aaroniifemini hune honorem, crnbsp;decreuifie aternumfacerdotium, guibui cr zelum deinbsp;tribuere ftiluerat, guo digni fièrent fiindioni tamfacranbsp;cr honefiu. Qai tantam perfbneenobilitatem non ueri»nbsp;tttt,tanto ardentiuf muafit,guanto exemplu illud facrilenbsp;g« pernitioßßimii pluribiu obeffe poluiffet inultum»
16 nbsp;nbsp;^Locutus^ eft dominus ad Mofen, di;? 5nbsp;cens:
17 nbsp;nbsp;nbsp;Hoftes uos fendant Madianitæ,nbsp;titeeos:
«perçu*
18 nbsp;nbsp;nbsp;quia amp; ipft hoftiliter egerunt contra uos,
amp; uos deceperunt infidqs per idolum Pho* 7 gorSC Cozbi filiamducisMadianfororemnbsp;fuam, quæ pereufta eft in die plagæ pro uer«nbsp;boPhogor»
Madianitiuadoririiubet, nondumMoabitoi, guod ijbrtwn periculofior cr procaeiornMlignitoidiligëtiutnbsp;cauenda firet,çy ficintu indignu illud prûteipisfidioanbsp;ne ex iüa gente admiff'tm erat, guifiliefiitenon peper«nbsp;cit,fed pro ifraëlitarum exterminio proflituit nepharionbsp;Parisrfaim# fffi^j * yidetur igitur clare hoc loco, quanta êmpij firrenbsp;piotum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;incommoda pro fita neguitia,^^ß,lfa religione,
qualem pro uera pÿ etiam agre fitl^nuiffent : filias elo« eare,cr uxores pro fuis idolis colendis,crad fuaifupernbsp;fÜtiones aUiciendis ifraëlitis infania execrabili, ut tantonbsp;zelo popului confenferit principifiliam proftituenti, unnbsp;de cr eorum for or nuncupatur. Omnes enim ßfma il«nbsp;liut erant,nimium cr fuper/Htioß cr luxuritedediti,ß«nbsp;ne pudore, ablegata guogue oinni honefiute ad cultamnbsp;idolorum^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9
CAP VT XXVI.
Oftquam noxiorum fanguis effu fus eft,dixit dominus ad Mofen etnbsp;0 Eleazarum Elium Aaron facerdonbsp;tem dicendo:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 o
tourner^üur nunc popului omnis,etiam ctim Leuitis, tant enim interfidi fùerant, cr naturali morte decejjè«nbsp;«indus“* **nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;primo cr dudû numerati ÙMofecr Aaroae. Nunc
autem fecudus or noum popului fuccedit ad numerum, H
PINHAS. cr guod prîoribut didum non fùerat, bis iMnbsp;Bis,inguit,diftribuetur terra in fortcm.liiittnbsp;mi lordano guem cum lofue diuina uirtute amp;nbsp;tranßturi erant,poflguam propediem Mofesnbsp;inftituun t nouum exercitumjd Mtem efl gßO Inbsp;ßdum poft plagam er cn/îw» omnium pfiß^'*nbsp;tarum,tunc dixit dominui ad Mofen Cfnbsp;liumAaronisiammortuünbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjilf'
Numerate omnem fummamfi»ogt;'’*g^^„ raël à uiginti annis amp; fupra,pcr dom^snbsp;gnationes fuas, cundos qui poflunisnbsp;procedere»
Locutifuntita^ Mofes amp; dos in campeftribus Moab fupetnbsp;contra Icricho dicendo,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjir
A Eliouiginti annoru amp;fupra,P^Jƒ^fl minus imperauerat ad Mofennbsp;qui egreffi funt de terra Aegypti. j)(fnbsp;Sammdm cenfiu leudre,eft iuxta legem plt;’rnbsp;tribui,fitmiliai,ftirpes esquot; domos acnbsp;numerare.Caput lt;egue Hebrats ut ernbsp;gnificat in numeris,tterum tantum numertii‘f’^.^^i1^nbsp;ti crapti ad exercitum augendumnbsp;nioribus à uiginti annif,.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
^Ruben primogenitus Ifracljn“**^ plijl Enoch,à quo familia EnochitaruiHj^nbsp;lu,à quo familia Phalluitarum,
8(. Efron, à quo familia Efroni*^ , Charmijà quo femilia Charmitar*’*”^”’nbsp;hae funt femiliæ de ftirpe RubcHi^'^^iil''nbsp;numerus inuentus eft quadragint^^*nbsp;lia amp; feptingenti triginta.
Rubenadhucprimogenitus habetur, nuinero,cum guatuor ftmilijs ex nominenbsp;er alioriun,ob perpetuamrei gefta hifttn'i^ild^nbsp;dam,Secundum eas enimftmiliiiuhlt;eredit^nbsp;erat,cr perpetuo.ab eifdem ßne permutntio'‘‘L(li^nbsp;da. Non fiierit autem omnino inutileconfii'f^'’^iißt^nbsp;po/kriorem cum primo, in omnibuinbsp;mui proftdiimgentil, zr ftudiwmingemnbsp;guàm uehementer hue gens creftet^bnbsp;deret pofteritus, five eodem numero iamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
ptis prioribui. Erant igitur bi hoc fecundo rum Ruben àuigefimo anno numeratinbsp;gintatria milita feptingëti triginta, cum dnd'^nbsp;turn fiierint guadragintafex millia guingenl''nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»
Filii autem PhallUjEliab: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ilt;
huius filii Namuel amp; Dathan,^^ pCp*; ifti funt Dathan 8i. Abiromnbsp;li qui infurrexeruntcontra Mofeo?*nbsp;in feditione Core, quando aduer**’nbsp;num rebellauerunt:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pjr
amp; aperiens terra os fuum, re morientibusplurimis,quandonbsp;ignis ducentos quinquaginta uiroS*nbsp;eft grande miraculum,nbsp;filii perierunu
^9 5® 5« 5Î- 3S 54 5^ 57 , nvmeri i ^«PâT • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fofUfnt cumfilijf qui S'^’^of '*^®’’“’” fi*^‘fut,ptttre Elitib,de tribu Ru t ^‘’”’“^*»1*** ob ßmultatetnnbsp;'*’quot;gt;iiih^?quot;‘‘^“‘‘'”'°quot;‘*'‘‘Mofcn er Koron^ cumnbsp;^ordomino,inßeditionefufeianbsp;Ifnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Plt;»'*ter terra deglutiuit uiuos, ducen* oceißs iudicio dei in ßgnum '^^^‘^'''^oontra Aaronem,nbsp;cultiunonuocatia domi*nbsp;^biinlt;e operi,gratia deinennbsp;h ^:ilt '^''^''funiobpeccataparenttmpimitià do^ h, cognationcs fuas:Nagt; (nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Namwelitaru;8(bmfn, Ij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;laminttarumî lachin, ab hoc , ?igt;ram: '4 '''fw”ocfa»niliaZarciiarum:SauI,ab l’.^^Sauiitarum: d^amiliæ de ftirpe Simeon, qua^ ’î numerus fuit uigintiduomillia ^Qcf nbsp;nbsp;P^*quot; cognationcs fuastSephon, J’’’’^gt;aSephonitarum: Aggi, ab hoc ’‘‘^’¦bh?§8‘ürum:Suni,ab hoc familia Su^ l^ocfamilia OznitarumrHcri,ab familia Aroditarum î Ariel,nbsp;*5 ^djf^î’^fatniliæ Gad, quarum omnis nunbsp;cjuingctiti»nbsp;'’^a,Hcr Sd Onan, qui ambo mornbsp;c/v^ftraChanaan.nbsp;f^fiiiiluda percognationcs fuas: ^1 *'’‘'eit/quot;”^«fitarumî Zarc, à quo bmilia 1 PharcsîEfron,à quo familia Ef Hamul, à quo familia Hamuxnbsp;''V'dt'f'^f^’^^’æluda quarS omnis numenbsp;la'' ij [ƒ ^’gintafex millia quingenti»nbsp;I 'lUft per cognationcs fuas : Tho^ i ?naitaruniî ’ '^k'^ familia lafubitarumrSemran, l *11 fur Semranitarum, Cognationcs Iflachar, quarû nu*nbsp;trecenti» 58 39 4® 41 45 4î fa'^’^ 9ü ^abulon per cognationcs fuas i Sa 4^ Is hrt''’aE?^^î^’’’^^^’^^‘^*carum:Elon,à quo 47nbsp;^^'iati,^*^’''””*^’^clel,à quo familia la* Zabulon, quarum 48 jOitfexaginta millia quingenti*nbsp;'lofeph per cognationcs fuas, Ma* |
PINHÄJ, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19I nalTcSi Ephraim. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦•¦'¦•'¦ DcManaffeortus cft M3chir,à quQ fami* lia Machiritarum. Machir genuit Galaad, ànbsp;quo familia Galaaditarum. Galaad habuitfiliosîlezer, à quo familia lezeritarum, amp; Heiec, à quo familia Hekci*nbsp;tarum, amp; Africljà quo familia Africlitarum,amp;Se chem,à quo familia Sechemitarum, 8c Semida,à quo familia Semidaietarumt amp; HepherJ quo familia Hepheritarum. Fuitautem Hepher parerSalphaad, qui h' lios non habebar,fcd tantum hlias, quarumnbsp;iftafuntnomina,Maala,ôdNoa,amp;Hegla,Sinbsp;Mclch3,ÔCThcrfa, hæ funt familiæ ManalTe, SC numerus ea* rum quinquagintaduo millia feptingenti. ^Filq autem Ephraim per cognationcs fuas fuerunt hitSuthala.à quo familia Suthanbsp;laitarum:Becher,à quo familia Becheritarutnbsp;Thehen,àquo familia Thehenitarum. Porrô hlius Suthala fuit Heran,à quo fa« milia Heranitarum, hæfunt cognationcs fîliorum Ephraim: quarS numerus fuit trigimaduo millia quinnbsp;gentorum. Ifti funt fàiii lofephper familiasnbsp;fuas. Filii Beniamin in cognationibus fuis: E Bela,à quo familia Belaitarum:Asbcl, à quonbsp;familia Asbelitarum. Achiram, à quo fami*nbsp;lia Achirainitarum: Supham, à quo familia Suphamitarum: Hupham,à quo familia Huphamitarum. Filh BeIa,Hered amp; Noëmantdc Hercd,fa* milia Hercditarûîdc Noeman, familia Noë*nbsp;manitarum, Hi funt filti Beniamin P cognationcs fuas, quorü numerus fuitquadragintaquinq; milnbsp;liafexcenti. ^Filti Dan per cognationcs fuastSuham, à quo familia Suhamitarum, hæ funt cognanbsp;tiones Dan per familias fuas, omnes fuereSuharair^.quarum numerus erat fexagintaquatuor millia quadringenti. Filii Afcr per cognationcs fuas : lemna, à quo familialemnaitarum:leffui,â quo fami*nbsp;lia IcfluitarurBrie,^ quo familia Brietarum. Filti BrieHeber, à quo familia Heberita* rum, ÔC Melchiel, à que familia Melchieli*nbsp;tarum» N omen autem filiæ Afer.fuit Sara, hæ funt cognationcs filiorum Af er, nuSCnbsp;meruseorum quinquagintairia millia qua«nbsp;dringenti. Filii Nephtalim per cognationcs fuas: F lefiel,à quo familia lefielitaruratGuni,à quonbsp;familia Gunttarumt |
5^
57
6i
Ci.
54
55
NVMBRI
lefer à quo familia leferitar um t Seilern, à quofamilia Sellemitarum,
hæ funtcognationes filiorum Nephtalim perfamiliasfuas,quarum numerus quadra^nbsp;gintaquinqß millia quadringenti,
Ifta eft fumma filiorom Ifraël,qui recenft^ ti funi fexcenta millia, amp; mille feptingenti trinbsp;ginta.
Delribu Sitneon nunc numeränturuigintiduo nüUia ducenti, ^ui in primn numerationcfiierant quinqudginanbsp;ttouem millia trecenti, habcbant autemßmilids quin^.nbsp;Ex tribu Gad nunc tnueniuntur quadragina miUia quinnbsp;gentijin [exßmilijs,quorun dudianerantquinquagintitnbsp;quint^ miüia fexcëti quinquaginajudoi quo^ nuncnitnbsp;meratur per quin^fimiliaifeptuagintnfexmtlliaquin’enbsp;gentitOlim numerabanturperAaronem feptudginaquanbsp;tuor millia fèxcêti.Ex tribuljjachar mquatuorßmil^Sfnbsp;nunc coUigitur numerui fexagjmtnqudtuor miÜia trecennbsp;ti, ^uorfwn fiterant dudum quinquaginaquatuor millianbsp;quadringentk Zabulon nunc recenßa tribuf per tresßnbsp;tiüliM, habet fexagina millia quingenta, dudum autentnbsp;numerabätureorum quinquaginafeptem millia quadr’mnbsp;gentiiExtribu lofeph, quantum adManaffèn , per oäanbsp;j^iliaf,Qr um Zalphaad,qute erattantü fœmittArumfnbsp;omiuffupputati nunc funtquinquagintaduo millia fe»nbsp;ptmgenti.Cum fiierint olim tantu triginta millia ducen«nbsp;ti. Altera tribus lofeph ex Ephraim, quatuor ßmilias hanbsp;tuit, peruenientef nunc ad numerum trigintaduoru mitnbsp;liwn quingentoram, cumßerint olim quadragina mil«nbsp;tiaquingèti. vbiuidemusnotabiliterauäum Kanaßennbsp;perfonif,Ephraim autem imminutu cum tempore,quan^nbsp;quam amba tribus amphefuerint.Bentamitanuc per fe’fnbsp;ptem ßmitias numerantur beüatores quadragintaquine^ Cy Prædixeratcnim dominusnbsp;millia fexcentifOlimßeranteorumtriginaquinqjmilltanbsp;quadringenti. De tri£gt;«Dlt;lt;nH«4tlt;»«tftmjSrat7ilt;»,blt;lt;fcetnbsp;nunc perfonas fexagintaquatuormillia quadringentas,nbsp;dudM habuerat fexagintaduomilliafeptingentas.Tribusnbsp;Afer per quinq; ßmilias nunc numerantur quinquaginnbsp;atria millia quadringentas, olim habuerat quadragßttanbsp;tmum miUe quingenta. Nephtalim tribus nunc numeranbsp;taper quatuor ßmitias quadragintaquinq^ milliaqua*nbsp;dringetasinuenitur habere perf'onas,olim habuerat quinnbsp;quagintatria millia quadrwgentiiu,notabiliter auäa cennbsp;fu, quad ej' dealijs tribubui quantum auâ^e uel minuttcnbsp;numero fùerint ßcile qui uult mueniet,Summa uero fitmnbsp;»Mrttin totius noui numerinunc eß{'exiescentettAamp;nbsp;unum miüia feptingenti trigina.Cum prior fumma an»nbsp;BO primo egreßionis füerit fexiescentenanbsp;nbsp;nbsp;triamiHia
quingenti quinquagmta aliquanto minor.
qpLocutus^ eft dominus ad Mofen, di^ censî
Iftis diuidetur terra iuxta numerum uoca bulorum in pofteftiones fuas*
Pluribus maiorem partem dabis, 8C pau^ cioribus minorem, fingulisficutnuncrecennbsp;fitifunt tradetur poifeihot
ita duntaxat ut fors terram tribubus diui
p I N H A S»
datamp; families*
Quicquid forte contigcrit, hocu r acdpiant,uelpauciores»
Ratio «ttmeri renowats ßgnißcatur hic d uißo territ commodius fiat, multis maiornbsp;cioribus minor. Sorte autem fiat eleâio 0quot; ™nbsp;qult;e idomitto fidelium orationibusnbsp;q[Hicquoq;eftnumerusfiliofWnbsp;familias fuas:Gerfon,à quonbsp;tarum : Caath, a quo familia CaatPnbsp;Merarijà quo familia Meraritaru^,nbsp;hæfuntfamiliæLeui^Fam'ilia*'®nbsp;milia Hebroni,familia Mahalinbsp;lia Core«Atucro Caath genuitnbsp;qui habuit uxorem lochabed fil*’nbsp;quæ nata eft ei in Aegypto, hxcnbsp;ram uirofuojfilios,Aaron amp; IVlof^”'nbsp;riam fororcm eorum»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,. ÿV
De Aaron ortifunt Nadab nbsp;nbsp;nbsp;’
leazar amp; Ithamar: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. (iii’’
quorS Nadab Sf Abiu mortui obtuliflentignem alienum cora»”
Fuerunt^ omnes qui numeraß^ gintitria millia generis mafeulini 3^S/nbsp;fe amp; fupraî quia non funt recéfiri ƒnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Ifrael.neccis cum cæteris data poß*^
Hic eft numerus filiorum Ifrad,4'’.(,y pti funt à Mofe amp; Eleazaro facerdo^^’nbsp;peftribus Moab fupra lordaneiuf*’nbsp;«chotnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptc«’
^4 nbsp;nbsp;inter quos nullus fuit corum 4***’^iß’^
mcratifuntàMofeSc Aaróin def^,, «X «-1 1. . , .
------------ , Ä morerentur in folitudine ? NoH“^^nbsp;fitexeis,nifi Caleb filius Icphon^^nbsp;liusNun,
Leuitarum numerus nunc coÜigitut lia qui dudum fiterat uigintiduo millia-merusfiiit 4 filio unius menps e^- fupra,nbsp;tur creui/Jèuidebitur.Prioremillumnbsp;rant primo anno egrcßionis.IAofes amp;•nbsp;fupputationê perficiunt idem MofesCTnbsp;lis allegoria extat Origenis,ut reprobeturnbsp;qui eft incircumciftoae, omaes enimnbsp;mo num f rati, introducitur autem innbsp;am fecudus ernouus populus,non quident enbsp;ciftts dum numeratur/ed in praputio, quinbsp;tern confequitur,non à }Aofe,fed ànbsp;ß dat aliquibus h(ereditatem,non tarnennbsp;dat,quem nec tranßre poteft : fed extra datnbsp;fluentem laile er meüe,fedaptamnbsp;ftus dominus nofter,fecundo populo datterr’^^^i^fff'.^nbsp;meüe manantê,qult;e er ßuus meßw eft prlt;^nbsp;ra.Deniq- omnes intenti minifterio dei, 0nbsp;feruitio eius,excubias gerunt, fortem int^nbsp;quarunt nec accipiunt, fed nec innbsp;ipfe dominus eft fors eis er hi(redittU,m^ i
NVMERl
ufum exercitium^ pofuerut^ jj. il corpore»njrf^«irtMJt; ubiautem coreonm,nbsp;1^0quot; Aepurm, femper f« domitto cruerbo eiiK denbsp;h
1
fCAPVT XXVII.
»Hamp;wJ CcelTeruntautem filiæ Salphaad fflij Hepher.filii Galaad, filii Ma-chir,filri ManaflTe.qui fuit ßlius lonbsp;f^Phïquarum funt nomina, Maanbsp;MclchaA Therfa,
’*^iWr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;blt;ereditatem antuM
diflribuenda nonfœtni quot;‘i'iiiiij '’f” '’‘‘Wero quitt^,fuls diligenter adnoatie nanbsp;fi‘otgt;'ib«igt;Audent er«nbsp;^ßimi 0“ clementißimi ducts, caufatnnbsp;uideaturueBenbsp;quot;’’’'’«nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßgt;rtaßis tunc cafum,reßrt ad da
^'•ifeiijj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;admtendiennincerta indicia à domino re
uelleâionibus, qui uelßiidiofos 'quot;’î'’*!« P**' errare nonßnit, uel errorem nonnbsp;^fftji^'^^'^^libertiiisßliarum Selphaad non folu ipßsnbsp;^ontulit,fed zj perpétua niuendi i«r4 fecu
Eleazaro facergt; *îb^’ij^*:ûais principibus populi ad oftiumnbsp;^“deriSjatcy dixeruntt
Hjf quot;'S'igtMJtHr hic dejhtut£ am maritö ^‘^uHp^^^^f^parentibusJed 4 Mofe omnibusnbsp;'\^'^^lt;^‘«i‘liti»tur,fuppliciterappellatis,nonnbsp;''*% j”*' negligendi, nec uidu£ fed tantonbsp;tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; qudttto pauciores fccundu cornent
iudicufrequentùe [um* iußitie,cr uerbi dei cernbsp;^ttH^^^eß. Congregabantur autem indices adnbsp;'Xfc4 foederis, non entra atriam facerdosnbsp;înbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*’)!gt;“’« anteatriu,quo ueluti ad portos ur
p^pffcafMr ad iucbcium in locam publicum^
^i„P Softermortuus cft in defcrto,ncc \( ^itione quæ concitata eft contra donbsp;4 Core, fed in peccato fuo mortuusnbsp;*’abuit mares filios.
h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;familia fua,
î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Date nobis poiTeffio
\ini caufam earû ad iudicium
(’^°P^^‘^illudiuße putentur hiereditate lt;fero'tn peccato fuo patrem mortuum connbsp;communis omnibusnbsp;bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contra dominum, non
rt'l’i't'frf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'enfabbato ut ludais placet,
prlt;etextufolos puniri. Sic
Patris fui nomen petufit 2*« i« i^4èl, fed hareditatis nomen fecundum
P I N H A S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;195
itlud depgnAri Ad fcoe nimiru de fuo tribu fufceptis ma^ ritis qui patris ip forum nomine hareditatem fufcipiant,nbsp;or poßideant in £ternum-
6 nbsp;nbsp;nbsp;^Et dixit dominus ad Mofen dicenst B
7 nbsp;nbsp;nbsp;luftam rem poftulant bliæ Salpbaad: danbsp;eis poffeffioncm inter cognatos paths fui, QC.nbsp;ei in bæreditate fuccedant*
luflum iudiciu/m pro lege co/ißituitur, donùtio pr£ci piente,ut hareditos patris tranfeat adfilios,p adpnt: pnnbsp;minus,ad ipfosfilios cateris fanguine uiciniores, quibusnbsp;patres thefaurizare iubenturf ut habeant unde fufkniu“nbsp;refepoßint.
8 nbsp;nbsp;nbsp;Ad filios autem îfraêl loqueris hæc t Homo cum mortuus fuerit abfq; tilio, ad fîliamnbsp;eius tranfibit hæreditas,
li Eliam non habuerit,habebit fucceifores fratresfuos,
10 nbsp;nbsp;nbsp;quod amp; Û Fratres non fuerint, dabitis hænbsp;teditatemfratribus patris eius,
11 nbsp;nbsp;nbsp;fin autem nec patruos habuerit, dabiturnbsp;hæreditas his qui ei proximi funt, erit^ hocnbsp;filiis Ifrael fanâum lege perpétua, Ecut pfæ-cepit dominus Moli.
Occapone prtefcriptie legis breuiter datur cr alia de fucccßionibus,minime otiofa,ut primo pliuf,deinde plianbsp;fecundoinloco fuccedat,tertiopater,quarto patris panbsp;ter, quintus uero gradus certtim aliquem non depgnot^nbsp;fed quifquis iUi propinquiorperit exomnipmilia,utnbsp;ipfe fuccedat in hiereditatë,Hie 'tnter'im leges, non folumnbsp;apud filios Ipaëlcuftodiunturffed apud omnes homines,nbsp;qui tarnen legibus uiuunU
11 ^Dixitquoq; dominus ad MofentAfccn q de in montera iftum Abarira, Sf cotemplarcnbsp;inde terram quam daturus fum filii s Ifracl,
I j cum^ uideris eam, colligcris Sc tu ad po-pulum tuum,Ecut colledus eft frater tuus Aaron,
Terrere debet omnes fanëlos mors Mops,tampdelis Mots Moy ßmuli amici dei, cuipcie ad ßciem dominus loque»nbsp;batur, per quem tanta fecit pgna ac prodigia, non eamnbsp;carereculpd,non iUi dominum peper cipe, promißionesnbsp;dei in hac uita uidere,^ depderium pifßimu tanto tentnbsp;pore dilatum experiri non potuit, tanti laboris, fudorisnbsp;Cf regiminis tarn periculop,'m hac uita pramium nonnbsp;. eft aftequutus, fed in ultima mole^a dient obirc iubeturnbsp;extremam.üicitur illi,ut apponendus fit uel coUigendusnbsp;ad patres fuos,pcuti Aaronpater^ Et certe Aaron filiosnbsp;cernit fuos moriens fummo hon ore fibi fuccedentes: Monbsp;psßli/,ueluti obfcuri cf pauci, non habent iüuftrem ß»nbsp;nam ‘m facris literis quamcunq}, Surrogtftur pbi lefusftnbsp;lius t^un de tribu Ephraim, Certißimc ergo uel ex hocnbsp;deioptimi maximiiudicio credendaeftplicitasfanäo»nbsp;rum, poft^ hone uitam apud deum cum fand'is omnibus,nbsp;qui in hac mortali uia am mifere afßiguntur, indi»nbsp;gne,ut plurimum,tra£lantur,utnon raro ufo^ ad mortentnbsp;ntiferanda anxieate turbati perfeuerent.
gt;4 quiaoftendiftis me in deferto Sin in con«
K
-ocr page 412-J»
kh.
lefus dux fi dtltum.
NVMERÎ
tradiâione multitudinis,nec fanâiftcareme uoluiftis corâ eis fuper aquas, hæ funtaquxnbsp;contradiâionis in Cades defertiSin»nbsp;ZiTnriae^nquot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;donüno ittiproperalur Uni’S
mort«» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f IM« »//«d uel ittfidelîtatts uel arrogantiie deliâtim, dum
proximui ßt morti,quid nobis maximisfiequenter pec» catoribui,iu/litiie diuinie ßueritäs imputabit zjquot; inculcanbsp;bit,qui peccare nunquà ceßamus i Domini ergo cleineanbsp;tia ac bonitM nnploranda,cr mi iuflitiam iUam noflram,nbsp;que Chrißui efl,qud omnesfanâi ftludntur, toa ttoftrenbsp;ßieianchora inifciendaeß, cuius gratia foIafaludiKurnbsp;omnes eleâi, Ipfe eß faites, uita, pax,iußitia ZT redem^nbsp;ptionoflra,quem Mofes,Helias,Abraam, Dauid er reitnbsp;qui omnes fanäi uiderunt, er ipfum credendo falua»nbsp;ti fumt. Gratis inquit Paulus deo noßro lefu ChrißD,quinbsp;nos liberauit de corpore mortis huius, ut ubi abundauitnbsp;âeliélum,)uperabudaret er gratia.Nam üquot; Mojes quo^»nbsp;modo aliquem liberare potuiffet à peccatis, cum etiantnbsp;ipß dicatur,Q_uum tranfgreßi eflis uerbum me um in denbsp;/èrfoSin, er nonmefanéiificaflis f« aquacoramflijsnbsp;ifraëlfVt mamfiflumßt omnibus, quod iUe debeat folusnbsp;requiri qui folus pecctdum nonßcit,ttec inuentus eß donbsp;lus tn ore eiuStPreterea conßderandwm,quod nec facernbsp;dotiü/m in Aaron conßitutu/m,nec lex ipfa in fiiofe intronbsp;duceret populam dei in terram herediintis eterne : fednbsp;lefus, in quo typus erat domim noflri lefu Chrißi, id eßnbsp;gratia per ßdem, Denic^ cum ambobusßatribusdicalt;snbsp;tur,ut apponantur ad populum fuum, manißßu eß nonnbsp;incidiffeinillosirâdei,i!tlemqueprohibeat à pace fannbsp;âefocietalis er lt;eterne falutis.Qtto manifißum fit nonnbsp;folum oßTnßottes,fed etiam mortes eortvm ßgna fidßefitnbsp;turorum,non fupplicia 'mdignAtionis diuinte,.
16
lt;fCui refponditMofcsî
Prouidcat dominus deus fpirituumom« nis carnis,hominem qui fit fuper multiiudiquot;nbsp;nem hanct
MoGs fide» nbsp;nbsp;nbsp;vfe^ ad ultimam mortis fu^ petiodum.nil mß fidele,
Utile,aeceffarium,ey fandom cogiat, loquitur zy agit feruus det pro populoßbi commijjb 4 domino,Non iaianbsp;moriturus or at pro peccatis fuis, non dei pro fe grattantnbsp;implorât,non quibus modis populumßturis temporibusnbsp;d malis redintere uelit uel inßituerit percunâatur,non tenbsp;ßmmentum ordindt, non de uita futur a iUum manente fonbsp;Ucitus eß, non laborum premia exigit, non deprecaturnbsp;infiantemßbimortem,non uitam prorogari exoptlt;ä:nbsp;unumeßinquofolus eß, ey totus uerfatur, ut dominonbsp;fuo ßt fidelis,ut ßmilitecommiffie ßbi de idoneo fuccefquot;nbsp;fore prouideat, hoc orat, hoc uotis omnibus anteponit,nbsp;id folum er unicum deo placet hac uice.Reliqua omnianbsp;deo curte funt,cui er omnis noßra fubßßentia, adio,fdnbsp;lus, beatitudo commendanda, Nemo de mortis fu£ ßnbsp;to folicitus ßt,m primis autem fummopere er anxie fernnbsp;per cogttet ac annitatur,ut uitam fuam totam in dei ob’snbsp;fequio exigat,er fidelis fimperglorite dei,ac ipßus be»nbsp;neplaciti z^lutor perfeueret, totumfe donüno commit»nbsp;tens, ut fidelis inueniatur à domino iuflo ac bono, patrenbsp;elementißimo, qui fupra condignum rémunérât omnes,
P I N H A S.
paratior longe plura dare bond, quam omttis nttfß^ humand poßit deßderare, quum ßt optimus ignbsp;fummum bonum is dominus deus noßtr:nbsp;er obfequentibus,pollicilus eß uitam itternd«i,coii^nbsp;ptoribus fupplicium aternum: Hiec ergonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ç.'
ufanÜarum, Notanter autem apfvUat Mofet dominum ßgt;irituum omnis carnis: eius enimnbsp;ritus humanos carne exutos curarenbsp;transfirre,qui non eß mortuorum deus,fedjpnbsp;nimdriM« fcilicet fanilarum,Abraie,lfaac,C!'^‘‘^‘'’-jiinbsp;ßs er ßmilium piorum,omnium nempe i« unitf Knbsp;fide er charitate decedentiwm,
Et poffit exire amp; intrare ante reeosuelintroducerc, nefitpopulu*“ ,nbsp;nificutouesabfq^paftore*
Optimi ferui dei fitnilio eß, commiffosfiil^^^^ re,docere,confolari, fiuere, defèndere, hocnbsp;ante eos er egredi,pafcere,tueri, amare exo»'nbsp;iHorum aduerfarijs,etiamßrori diuino,fio^^^^ilt;nbsp;ac ßde,ut conuenit opponere,ßncgleäo, cti^nbsp;ma fe optare,ut falui fiant eledi à donüno •nbsp;tem paßore non deßituatur plebs, ey grexnbsp;ßafideliumtnon enim dormit cufiosnbsp;cura adhibeatur,ut inter homines meliordcfi‘‘^‘‘l(f^nbsp;in dei amore er cognitioneinßrudior fan^^^nbsp;prlt;ießt,ut eligatur fuceeßbr Mop, quemdoiiii’quot;\jj,ii^nbsp;bauerit,qui faluare toto corde cupiat fubieß^blnbsp;nifkrio M.oßs,hoc eß,diuinlt;e legis^exercitati*^ J |)nbsp;crconfcientia,
^Dixit^ dominus ad eumîToH^'ipol'^ lium Nun uirum in quo eft fpiriw* gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|/
manumtuam fuper cum,
Pradeflinduerat ac parauerat iamdudn^ fis^^* imö ante mundi conßtutionem fuccejforemnbsp;uerat,uult tarnen id orationibus obtineri:nbsp;ndt interceffiorem M ofen,ut uirtutibusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eiir^
decebat orare !Aofen,hoc uolebat domitlUf regendo expediebat, hoc lofue interimnbsp;Jfierabat, uel fußiicabatur exißes de tribunbsp;tarnen Caleb de tribu luda,nobiliserf‘’'’’^^fii^^nbsp;mus iamdudum effet deo er populo. Sicnbsp;dei geruntur omttia:ßc de fitturis dei ordlt;»^^nbsp;hil folicitus ßt dei feruui, cui femper adnbsp;ßo funt exercitia fandorum operum, inbsp;tiarivm imeumbat, qult;g ßbi nouit commi/f^ c]l^nbsp;no.Laudatur autem er à domino lofuenbsp;rißima figura Chrißi lefu domininbsp;quo ßgt;iritus ßne dubio fandus, ernbsp;rum iUius ; de quibus ifaios. Qÿantumlit'^nbsp;ßt ßgt;iritu,Mofes tarnen iubeturimpone^nbsp;illum,Ceremonifs quidem nonßiernendh,nbsp;dem non deo, nec lAoß,nec lofue, fedpoP**
Ç^i ftabit coram EIeazaro«ce mni multitudine, 8(. dabis einbsp;äisuidentibus,
Confecrandum etiam iubet lofue duc
•7
18
«9
NVMERI
Efed;5;4yo [(tcerdotc fiMnnû,corS ornai cr officiivmregendi tan»nbsp;’lt;»n4i(nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prtcipitfCr 'm dei OMndatK ut
«f rfetoM domini cun âa per perficiim»nbsp;ceraerent nonfua ambi»nbsp;'’’l'fnt “quot;‘^^ndatouocattunadductsonutcrhonbsp;®^Pârt
Nttn tuae,utaudiatcum omnis Âîfiliorumifracl»
*«» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gloria poaere fuper ïofue,efi authoritii
contmendare iüi,tam regendi populutn quo^} dicendi populo, ornbsp;^1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;odfùum ducem augere,obfequen»
omnia uolantatem populo perfiiadere^.
•Ptoo^?*^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f‘‘cerdoteftabitSCingt;
’’'itii) 4 CO i” iudicto Vrim coram do ^ietuj' ‘icrbum cius egredietur Si ingrc^nbsp;‘'’f» omncs filti Ifraël cum co, SC c«
‘‘^olff lofue coramfacerdote Eleazaro,par4» ’’Kfmtt ad deum, 'mq; agendis prlt;e»nbsp;''’'li^ femper orabit pro eo dominum fa»nbsp;circa agenda ab eo domini beneplaci»nbsp;per vr'M iUufirationem diuini f^irituf, wtnbsp;de domini uoluatate ut propria te»nbsp;Ntdnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nechtereat d fdcerdotis arbi»
^S%f^‘*ßtatione domini,Vrim [cilicet:ut dux ipfe ^Dio^^oertitudinemfufcipiat À facerdotisnon tantnbsp;°ff’oio,populuiautem duci obediat, cr fub»nbsp;Fç.' ^^'^ountiyßue 'mtret pue exeat.
^oPcs ut præcepcrat dns. Quam^ ftatuii cum cora m Eleazaro fa-Et jnbsp;nbsp;Omni frequcntia populi.
’^’piic3'’!P°fitis capiti cius manibus, cunâa
1 Ffrfcommendatur uf^'mpnem^ Qai ’ K ^‘'^^‘“^^l(tff'$lt;gt;lt;lßnem,hicfalauierit.
A P VT XXVIII.
fi ^OLoq; dominus ad Mofcnî Pi’æcipefiliis Ifraël,amp; dices adnbsp;cosîOblationem meam Si panes,nbsp;*”^cnfum meu odoris fuauiflï-( ^‘gt;Q,c®’’’‘bi per tempora fua*
^“daica per pnguhisanni [olennitates cf l'fi^l^loo diiia cr Exodo.nbsp;^‘f^atui titului, ac fumma. dicendo»nbsp;^^.'^loite, ut diuinitus hacpbi prlt;ecipi nonnbsp;f‘^^i‘*mtrituperpcianturf guinbsp;fforba domini, ne ad gentiliumnbsp;Mt uniut dominé deipiperpenbsp;Fk?’*' reuerentia,Qr obedientia teneantur,nbsp;’J/ '*gt;0^ ^‘*°*'^‘lominiadh4c facripciafufci»nbsp;1 illnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fnauitatis, propter guod 0quot; ea dicit
dmpleflt dementer uelit,tton ’^«lefletHr rebui, fed guia populimi pne tK»
P I n H A S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t94
iibiti ÎM officio contineri non poffe cernebat, oblaturum hxc 0quot; plura dip alp,pro eorum genio,pea non obtu»nbsp;liffent ad prtefcriptum dominOtAlioguifatis coaßnt do»nbsp;minum cibo nofiro,muncribut,0 facripeijs non egcre^nbsp;ut prophetic moitent,eos^gui pbi nioiiivm 'm talibifi pla»nbsp;cereuolebant.
Et dices ad costHæC funtfacrifi'eia qu^ of-ferre debetis dominot Agnos anniculos im-maculatos duos quotidieinholocauftSfem piternum,
Primum de facripcio guolidiano priecipit, continuo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftaîff-
Uel perpetuo,guod nunguammtermittendu erat,Ut nun guamdomitû dci inter homines abepètntcnwria grata,nbsp;gu£facripcio agni reprafentabatur, mane 0^ uefferi,nbsp;cum decima parte ephi pmihe purißim£, oleo contufonbsp;0’nMndopermixt£,cumgiiarta parte eiuf menfurie,nbsp;guie 'm liguidis dicitur h'm i de uino. Chrißü Pgnißcabatnbsp;hic agntUfPro peccatif mandi oblattmr,perpdum, fan»nbsp;dum ac deo patri gratißimum, pro peccatoribus, 0“nbsp;trnbeciUibm confeientp confolandis. Eiufdem diu'uuenbsp;gratiie0‘ benepeg memoriale mflituit,'m facramentonbsp;panis 0 uini,corpui Chriß domini 'm myßriofumen»nbsp;dum 0’ fanguinemfidelibus commendans^ Menfurax aunbsp;tem tarn ßmihc guàm uini ea guantitate 'mßtuitexhi»nbsp;bendaXjguie guadraret edendo facripcio agni,Omnia e»nbsp;n'imßimmacommenfuratione onUnari dcbebant 'mdeinbsp;facripcp4
unum agnum ofFeretis tnane, alterum aduefperum:
Quotidie duo agni offerendi decernuntur, unmma ^8“‘^“o« Me ad ortum folis uel auroree,alteru/m mter ueßerax,hocnbsp;eP,pop occafum folis ante Ueffertinu crepufculum.Eo»nbsp;dem autem ritu per omnia oblatio ßebat, 0 iuge holo»nbsp;eaußum dicebati(r,guod ob guiÈcung^ alia facripeia, fsi»nbsp;Jege mdida, guàm deuotà acßontunea, intermitti ali»nbsp;guddieaonlicebatt Signiffcansnunguam ceffandueffenbsp;pdelibui à gratiarum adione, 0“ memoria redemptio»nbsp;nis,tam creationis mundi, uel redëptionis ex Aegypto,nbsp;uel recreationis aut redemptionis generalis omnium eienbsp;dorum per Chriß mortem,0‘ oblationem in ara crucisnbsp;ßtura fuo tempore : idipfum autem recoHigerent homi»nbsp;nes pdeles, ßue mane fummo furgentes, pue poß laboresnbsp;dei dißradi,fefe guieti compoßturi ad fomnum ueßerünbsp;Cont'muA enim guumpnt benepcia dei ad homines, iuginbsp;ter guog^ recogiaindafunt cum gratitudine..
decimam partem ephi fimilæ pro facrifi-cio, quae confperfa ütoleo puriiTimo, 8C ha-beat quartam partem hint
Hdocauftum iuge eft quod obtuliftis in monteSinai in odorem fuauilTimum incen-fum dominit
Ephaapud Hebrieosmenfuraaridorum, diuidebatur ’m decem portiones,guarum una defumebatur ßnüla, 0quot;nbsp;panis 'mde conpeiebatur pro uno agno, ad feiendu gudunbsp;titatem panis pmilacei,ctim agiu offerendi, prius tAmettnbsp;coßerß cum oleo guara parte menfurie hin.Hiec omnianbsp;(wtfer oblata^mane ac uefferißicebaittur iuge facrip»nbsp;K X
-ocr page 414-P IN H A St
N VMERÏ
ctuw), (juod ZT o^rri cœptum ejl zr nMtidittü ill JMOnfe SinAi.poß datant legem, uel pro bénéficia datte legis, utnbsp;huiufinadi ofiicio commendarelur deuotio populi, ZS' fenbsp;fe habere pr^efentem cr beneficum deum fuum non du»nbsp;bitarent,nec ad idolorttm culturant defieâerent,haben’*nbsp;tes proprios ritus dominum deum fuum colendh
amp; libabitis qaartä partem hin peragnos fingulos in fanâuario, ofFerendo libamen finbsp;ceræ domino*
Alterum^agnG fimiliter ofieretisadue« fperam iuxta omnem ritum facrificq matutinbsp;ni,amp;libamêtorum eins, oblationem fuauif*nbsp;fimi odohs domino.
Libamentum non abeffe debebat, ^uod in potum nei* eeffarium crat,id^} de uino exhiber! prtecipitur,menfu*nbsp;ra quartte hin proßngulis agnis^ vt fit hiec libatio fan»nbsp;da,id eft,accepta domino,fi iuxta legis prtefcriptum exnbsp;obedient ia er deuotioae deftratur, quafi Quidam paniSnbsp;er cibus,guofudm erga deum uoluntate utetmq; often»nbsp;derent homines, grata deo oblato cibo er potu pro benenbsp;ficio uidus,^ucm ipfo donante nobis terra prQducit,carnbsp;nes,panen!,oleum er uinum. Cîÿibus homines commo»nbsp;de carere non poffunt, uinum pro ^uocufj^ potu ext*nbsp;tnio, oleum pro condimento er fruäibus ablatis. Tan»nbsp;turn ergo hie de iugi facrificio,quod nobis aliud non fit,nbsp;quam m lege prophetisq^ ueluti mane, er in euangelicisnbsp;uejfieri mdefiaenti i/ntentioae uerfari, dei uoluntatetnnbsp;contemplari, pro delißis orare, er eleuare ad facrifi»nbsp;cium manus mundas indefinenter, innocentiam cordisnbsp;er opcrismeditarifemper,fecund(im fcientiamdiuinlt;enbsp;legis er euangelicte gratitethoc eriicanonicas horos fannbsp;de coBocaffe, çr domino cultum exhibuiffe inJfiiritunbsp;er ueritate.
Die ante fabbathi ofFcrctis duosagnos anniculos immaculatos ,amp;duas décimas fi-milæ oleo confpcrfæ in iacrificio,amp; liba eiusnbsp;per fingula fabbatha in holocauftum femnbsp;piternum cum libamtne fuo.
11
Bpulitf»-•r».
10
«iacium'^” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi^bat ad fabbatum, prte»
ter iugc, quod etiam fabbato non intermittebatur^ Erat autem peculiarefabbati holocauftum, quomodo er no»nbsp;fninabatur,duorum agnorum anniculorum ac perftdo»nbsp;ritm cum duabus decimis pmilte permixtie oleo,er duplinbsp;ci libatniae uini. Duplicatur autem oblatio in die quietisnbsp;cr faerte uacationis,idq; mane fit non uejfieri, quod iBonbsp;die fenfitum humanorum diftradio ob labores loeit nonnbsp;inucniebaf.fed incumbere debebant fideles ifto die audi»nbsp;enthe diuinte legis,beaeficiorum dei ruminationibus, etnbsp;creatoris omnium gloriam, gratiam ac fapientiam deuonbsp;te meditari debebant,lioc eft enim fabbatu colere,nienanbsp;tern deuotam creatori omnium exhibere, feire cr reuolnbsp;uere quid,a quo,quare quales receperimtts,de perfidennbsp;da dei uoluntate fefe colligere ,crfitndo propofito re»nbsp;ttouari. Qgf ergo ceffat ab operibusfeculi cr ßgt;iritualinbsp;bus uacat,ifte fabbatum agit facrum,fiin loco fuo fedeatnbsp;anima,qui eft iuftitia,ueritas,fapientia,fandificatio, ernbsp;omnia qu£ Chriftus eft, locus anim£ eft : Qgi wa’oet 'm
14
me,amp;egoineo,erc.
il
^In calendis autem,id eft in menfiuß’,^ ordiis,oiferetis holocauftum domino, u*nbsp;los de armento duos, arietem unum, ag**nbsp;anniculos feptem immaculatos,
amp; tres décimas fimilæ oleo confp¦ facrificioper fingulos uitulostamp;duas«nbsp;mas fimilæ oleo côfperfæ p fingulos
TertitM facrificandi ritus erat in capite nteufii'^’, l^eomenijsaccalendis, Ç^uotieslunicadfoieatnbsp;{lio uel mcefio 'it!choaret,cr nouiluminis,nbsp;noßram aparentiam, reformatio indperet.amp;^d^^^^^^nbsp;eodem diefacrificitt,duo uituli,aries uttus^agnirt^^jtnbsp;pro quolibet uitulo, uel cum fingulis iuuencis trt^ nnbsp;mte fimillt;e oleo permixta: cum ariete autemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fit
c'lmas fimila oleo permixtas lex deceraebat, gulis agnis pngulas décimas fimilæ oleo perati^^^'^^nbsp;mina autem uini,pro uno uitulo dimidiumnbsp;teunotertiampartem hin,(r pro quolibetnbsp;tarn partem hin.Lutiationum obferuatio,dufgt;ir .nbsp;»4 proxima fit foli ,crfubiBius claritate tot‘‘nbsp;eiufdem temporis folennitas, admonet habendnbsp;creatori pro beneficio'mfluentiarum caleftiit^’.'^iiitinbsp;dum iUius uolusttatem er beneplacitu, quibf^'^'^nbsp;cr Opera,aer,tempus,ualetudo, cr atasreg.i^“^'^^nbsp;«4td enim funt bac omnia ad ufum hoininusHr^njidnbsp;conditoris,Reliquas aBegorias etiamnbsp;re licet apudOrigeaemlatius,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
amp; décimas fingulas fimilæ ex oU^’y!” ficio per agnos fingulos: holocauftö 'nbsp;mi odoris ati^incenfieft domino* .
No« decimam dedmiC de fimila offèrëiitK^f^ pro finguBs agnis fingulos dec'tmos oj^atftn^'^f^fnbsp;feptem agni o/firendi pr^ecipiantur innbsp;feptem quoq; decimie fimul dentur, dectntlt;^nbsp;dif in decern partes diuifi.Qjsalis ucronbsp;lic,iBi populo modius,quis certo edixeritinbsp;non fola, fed oleo confperfa offprebatur,ctpf^P‘^j)fii^nbsp;panibus inde recentibus concoquendis,eofi'^nbsp;oleo exiftente,quo nobis eft butyrum,
Libamenta autem corum fitndenda fumt uid'mtos, ifla eruntquot;)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
per fingulos uitulos,tertia pars tem,quarta pars hin per agnu, uin»^nbsp;holocauftum per omnes menfes,nbsp;nouertentefuccedunt*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jo*’’’«»
«y
Hircus quoqj caprarG öfterem’' propeccatis fuperholocauftfi f'^’a’Pnbsp;cum libamentis fuis,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,ni^^Alit
Additur fuperioribusfacrific^s •« iitr^ caprarum unus pro peceato, non quideiti.
I«diei infaniunt,fed hominum peccantiient ,}( omniii, dum abutuntur 'wfluxibus coeli crnbsp;fifecus aliquando ac fibiuideaturnbsp;er luna influant ficcitates,uel pluuios, ornbsp;u'ina irafcantur,ut fit.tltec inquit omftnt^finbsp;offiruntur,prateriugefacrificitimotgt;int ’ t ft
-ocr page 415-|
jj, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘X V M E R 1 b 'quot;^’’ös nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;primo, quartadecirtia die '8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;menfis illius folenni- 1? '5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prima ucncrabilisói fanda quot; Qff ®.°Pusferuilenonfacietisinca» *''''*'iui'^**^ incenfum holocauftum dominbsp;Înbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^earmento duos,arietcm unum, ** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;immaculatos feptem, 'Pfrfjc'^*quot;ria fingulorumcx fimila quaecon i|nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;décimas per fingulos uitu decimæper agnosfingulos, Slt;h?’8nos, ’} nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;utexpietur Ptït S. '^Ofi.'f’’obcauftum matutinSquodfem V‘ vere,primi men» ^*iii(gt;f,quot;’'’*‘I«nA cr qMrtddaioMy qui noflroali»nbsp;Apriliconcurnt. Cum enimnbsp;[i^.^°''^^»flt;ttiunAtiones duodeam cr dies unnbsp;‘^‘îo quolibet antio, eoUeâif trigimatri“nbsp;decim,trigitJa quidemex eis diebiunbsp;decimumtertiwn ßcii^it, e:^- Febrtanbsp;?‘gt;i(!{T''“'‘» uthabeot ifieannui tredecint luMtioanbsp;Murtiuseorumquem N/a *******'ic ^^bnaqudradiepafcha celebraodum inß '^'quot;*'1^'^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem iBiai diet f«omore.Quintadccima autemdieoßr ’8''i,k “'' ^«c loco uituli duo, aries unui^cr feptemnbsp;‘‘^èefacrificiû,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tres decitnlt;e pro um quot;’“‘du«pro artete,UM pro agno, er hirem «i P''o peccatotaee niß azyma tune comtdendanbsp;o- feptiiM dies celebriores erant '4 ^'^^^^’^3‘taadabum pertinerent parare illisdiea feptêdicrum .'Jij?^’^*gnis,amp;in odorem fuauiffîmumnbsp;holocaufto 8C de liba^nbsp;p ^ot/'’quot;8‘gt;loru»n* , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in bolocaußi ofßrri iubentur, diebtts azytnorit.Dicitur autem pa^ i'*'’’’)lonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rfi,perßlt;aum acpenitta exuflian facriß P°tefl iße pants quaß gra^ rtiam uino, cibus, quo fuam erganbsp;1”quot;°nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;olkndimt homines,ig^tum ‘^‘^ttüno offirendot lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feptimus celebcrrimus 8i fangt; opus feruilc non facie» equefani{a,cr quota folennitas ut pri ^^'*'^'“«gt;1*1 nuUam feruile opus exercere tu co linbsp;quot;ff «Htcm CT tf^çyrtjonwn folennitas memoria 18 i^ |
16 ^7 5« N H Ä S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19 J lubis eß «cri agni pro nobis oceiß, qui abßulit peccata mundi, ut aUegoria alia opus nonßt,in qua exterminaitnbsp;dum eß omne ßrmciuum malitilt;e er nequitie ab anima,nbsp;azyma autem fynceritatis oquot; ueriüt'is eußodiendum»nbsp;Dies etiam primitiuorum quando offenbsp;retis nouas oblationes domino, expletis he^nbsp;bdomadibus uenerabilis et fanda erit uobis:nbsp;omne opus feruile non facietis in ea,nbsp;Offeretis^ holocauftum in odorem fua-uiftiimum domino, uitulos dearmêto duos,nbsp;arietem unum,agnos anniculos feptem:nbsp;atqj in facrificiiseorumfimilæoleocon»nbsp;fperfæ,tres décimas per fingulos uitulos,petnbsp;arietes duos, per agnos decimä dccimae, qui fimul funt agni feptem: hircum quoq; unum qui madatur pro ex piationeueftra: prætcr holocauftum fempiternum amp; liba cias. Immaculata ofleretis omnia cumliba^nbsp;tionibus.fuis, Feßo peiueeoßes, quod primitiarum dicitur, er eft fexta celebricas, quum noua domino oblatio ofßrtur denbsp;terræ ßuäibus,ab omni quoque feruili opere eeßandamnbsp;eß,ßmiltbus per omnia fderißei/s ß x diebus excolitur,nbsp;Gratiarum adio ejl pro aoûts à domino datés frugsbtogt;:nbsp;Jpirituum autem frudusfunt,pax,patiemia,bonitas,!ottnbsp;ganimitas,manfuctudo,ac ßmilia. Si ergo tu uis dien, ßnbsp;flum Muorum agere cum deo, uide quomodo femines,nbsp;aututpoßis tales metereßudusexquibus letaeißciasnbsp;deum^ZT agere diem ßßwm. Id fiet,ß in fpiritu femmes,nbsp;(4t de fpiritu quoq; metas uitam eeternam ,fi inte aoualenbsp;innouaueris,ey non feminaueris fuper ßinasßed in teranbsp;ram boMm,qult;ereddatfii(äu/m plufquàn trigeßmunh ÇCAPVT XXIX. Enfis etiam feptimi prima dies ue A nerabilisamp;fandaerituobis:onienbsp;opus feruile no facietis in ea, diesnbsp;clangoris erit uobis. Menßs feptimus ut plurimum noßro Septembri cott temporaaeus, complediturreßduas quatuor celebriea^nbsp;tes,qudru prima, hic deßribitur.Prima die,hoc eß Nco» X«nbsp;menia tflius menßs, qult;e reliquis calendaram ßrijs pernbsp;annum celebrior habebatur, ob imtium anni fecundumnbsp;aliquos» Agebatur autem tubisiubilationiSG’ laratananbsp;taris,in menwriam facrißeij lfaac,pro quo aries obbtusnbsp;cß,Frat autem h£c dies Celebrismaxiine,zy facerrimutnbsp;t cetus, ut nihil in eo operis Heeref, fed tubis clangebaturnbsp;ad iubilum» Offeretisepholocauftum inodoremfua.. uiflimü domino, uitulum dearmêto unum,nbsp;arietem unum : ö(. agnos anniculos immacunbsp;latos feptem, amp; in facrificiis eorum fimilæ oleo cofper-fx tres décimas per fingulos uitulos, duas de cimas per arietem. |
NVMERJ
4 nbsp;nbsp;nbsp;unam decimä per agnuni qui fimul funt
agnifeptem:
y nbsp;nbsp;nbsp;amp;htrcumpropeccato,quiofrerturinex^
piationem populi, præcerholocauftumcalendarumcum h'nbsp;crificqs fuis, 8i holocauftum fempiternumnbsp;cum libationibus folins, Eifdem ceremontisnbsp;ofFeretis in odoremfuauiifimumincenfumnbsp;domino*
Hofocaw/JewM «Ho diefiebat uilultu «fl ittuenctu utitu, aries unu!,Gr feptem agni, olia ßmila tritt dectma,rumnbsp;pro uitulo,pro ariete diurtim, cum pn^uUs agnis pngu*nbsp;tg decimg pntilg olitg, Quibut additur pro pcccato hirnbsp;cut unut caprarum, non tarnen interim mtermiititur iu»nbsp;ge facrificitim nutte, cr facrificia in religuis calêdit connbsp;fueta^Solennitatfolennitatum dicitur feptimi menps,crnbsp;feptima celebritat. Quale enim inter dies feptem eft ob»nbsp;feruatum fabbatam, donüiu del pfliuitdt : pc 'imer men»nbsp;fés,feptimiK (juitji menps fabbatum efl menpumt
^Decimaquocp dies mentis huiusfepti^ mi crit uobis fanda atq) uenerabilis, 8C affli»nbsp;gecis animas ueftrast o nine opus feruile nonnbsp;facietis,
ainonw°P* Oólauafolennitiix inffitutaeß décima die menps fepti mi, cjue dicitur propitiationis,piie omni opereferuilinbsp;tranpgenda,m ea affligunt animât fuM, humiliant fenbsp;deoieiunijs,luéïu,loeuttoiw er orationibut,liicdtcsft»nbsp;flut uocatur afßidio anime.Si uis ut letetur dominut fu»nbsp;per te,afflige animant tuam,nonpnM explere depderia,nbsp;lafciui/s euagari, cjuandoquidem cj' pafchte pßum amanbsp;ritudinibut non uacat.Nihil in facris pr^s remißTim, la vnbsp;fciuum cr uoluptuofum, aut luxuriofum uult dominut,nbsp;fed animi humiliationem orationeï.
B OfTerens^ holocauftum domino in odo rem fuauiiTimüjUitulum dearmento unum,nbsp;arietem urium, agnos anniculos immacula.'nbsp;tos feptem:
9 nbsp;nbsp;nbsp;amp; in facrificqs eorum (îmilæ oleo cófpcr-
fae tres décimas per fingulos uitulos,duas de ornas per arietem,
Ie dedmam decimæ per agnos iïngulos,qui funt fimulagni feptem:
Ofprtur eo die holocaufiitni,uitulut,iuuencut,aries, agniculi feptem, cum pmila oleata trium decimarum adnbsp;iumiiauttulo, e^duartvm decimarumproaride,crpnnbsp;gularum decimarum pmila oleatacum pngulit agnicu^nbsp;lit^Dettiq; hircutcaprarttm oßerturpro peccato expta»nbsp;tionum, excepto iugiholocaujb,cttm tHiutoblationibutnbsp;Cr Itbaminibut inflitutis, veri autem ifraelite propitianbsp;tioitem altam non ßterant nee affrquuntur, prêter earnnbsp;guam fe eredunt habere per immaculatâ tüam hoßiam,nbsp;Chriflumincruce, p tarnen humtliauerintanimMfuM,nbsp;Cr toto corde conuertantur ad dominum, CT poemteatnbsp;eoj commtßbrum.Longe hec religiopora, ac deo (y pnbsp;dei digniora funt cr dicuntur, quàmpnt ^ua de hac fonbsp;lennitate ludei conpngunt.
Il nbsp;nbsp;amp; hircum pro peccatotabfqjhis qux offer
P I N H A s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lo P
ri prodelido folcnt incxpiationcgt;^[.j^j0ii L cauüum fempiternum,in facrificio inbsp;nibus eorum*
Peccatum hic fepe dicitur facripcium cr peccatum propitiationis diciturnbsp;cato, WJJrjfo propitiationis ofprendiM,nbsp;idiotifmis Hebraicis, ^uos diuut Hieronyn»^^ litinbsp;explicauitplerun^, non tarnen femper,idnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15
pulum inuexit imperttioribus lingiurtim- . jjjiiii
^Quintadecima uero dicmenßl^n« quæ uobis fanda eritatq; uenerabil*^’.jgtnbsp;opus feruile non fadetis, fed celeb^P*nbsp;lennitatem domino feptem diebus:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ 5{
NofM foleniiitas cclebratur die gumadedf'^^j^t^ menps,pne omniferuili opere,cum fecfuetiid»'^'^ }inbsp;bui.Peflum hoc dicebaturtabernaculorii,nquot;’'^^nbsp;bettepcij patribut exhibitiindeferto,nbsp;lis habitantes ^uadragmta annis, manna ctbab^nbsp;^uo Leuitict 14. er alibt.
offeretis^ holocauftum in odof^^fed^ ij uiifimum domino, uitulos de arin^’’*^^ ƒnbsp;cim.arietes duos,agnosanniculosi’’’nbsp;latos quatuordccim:
ôlt;in libamentis corum fimilae® | fpcrfætres décimas per uitulos fing“nbsp;funt fimul uituli tredecim : ôi dua^ “nbsp;arieti uno,id eft fimul anetibus duob‘^j ƒ,111*
amp; dedmä decimæ agnis fingufi^i^ fimulagni quatuordccim:
amp; hircum pro peccato :abfq;ho'^5. . fempiternojô^ facrificio,amp; libamin^jnbsp;Sacripciam prima diei er at tredecimnbsp;iuuencorum,duorum arietum,agnorumnbsp;ObUtto autem panum protjuolibet uitub^^'^niiit'!nbsp;pmila trium decimarum, fcilicet pro trededquot;“'nbsp;tredecim decimg pmilg,ctimc^ pngulis ariedquot; Jifnbsp;cimas, et pro uel cuw pngulu agnis pngultid^nbsp;prre iubebantur,cum hirco caprarum pronbsp;autem iÜo die oßvrenda erant, prêternbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c *
cum libaminibut lege decretis^
Hpin die akero offeretis uitulos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V
to duodcdm,ariete8 duos, agnos an” immaculatos quatuordccim:
facrificia^ Sd libamina fingulot^^^jj^ tulos amp; arictes,ôlt;agnos ritccelebrab’
amp; hircum pro peccato tabfqjb^’.jjj, fcmpiterno.facrificio^amp;libatnin^nbsp;, ^Dic tertio offeretis uitulosnbsp;rietes duos, agnos anniculos imn’^ ,nbsp;quatuordccim:
facnficia^ d( libamina fingu’‘”^‘’,\js, .g tulos amp; arictcs,amp; agnos rite celcbrai’^^,j(i®
amp; hircum pro peccato :abf(jbo*®^j fcmpiterno.facrifido^ 8C libaminf
IX
'5
«4
'5
i6
«7
i8
'9
xo
XI
XX
iciiipiieriiUyiacuncioep«iiu«quot;quot;; filt- j ^¦5 ^Die quarto offeretisuitulosu^^^^^ji)*'* Inbsp;ilil’’*
tes duos,agnos anniculos imnia^*’ tuordedm:
|
I H r N V M E R ! amp; libamina fîngulorum perui fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;agnos ri te cclebrabitis, *4 '’’'pitfƒpeccatoîabfque holocaufto ^[)j^’^®gt;^acrificio^ c*us St libaminc*nbsp;uitulos nouem,arînbsp;anniculos imaculatos qua« ^088/ƒ*.*? 8lt; libamina fîngulorum per ui f ^'^it agnos rite celebrabitis,nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peccatotabfquc holocaufto d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^‘‘’s libaminc» '* 3o offeretis uitulos odo, arictcs /1» anniculos immacuiatos quatu* Il '’'los 8t libamina fingulorum per ui fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;agnos rite celebrabitis, b pro peccato:abfque holocaufto il .^amp;f’cnficioc^cius Si libaminc,nbsp;/’'Ptimo offerctis uitulos feptem, SC.nbsp;'^XÏ®’3gnos anniculos immacuiatosnbsp;f”*''’âV’^^^l'bamina fingulorumperuinbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bagnos «Kcelebrabitis, ^pit/pro peccatoîabfque holocaufto quot;'tiff P*” tabernaculorum tredecbn uituli ofjirea ^'^^‘^^^‘ffid‘tdieduoJecitn,tertiadieuttdecim,nbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;die nouem, fexta die o£io,fèa O- ultima, feptem, femper uituli offire^ ^iguorum tiumeruf idem om»inbsp;lik***nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; ßmiliter ty' fimilarum ob» caprarum CT q^HOtidMHO modopffrrebantur es- nttmtro.E«nbsp;T’?»«!.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnium numerUi feptuaginta iuxtn feptuaginta, pro quibut fecundam lu* Jf’Ucs Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ßgnificando ear um fubinde diminu* ll^eßiam,qui eßexpeCtatio er redigantur^ Ciui dixit:Data eft minbsp;cre* Agniuero tnumiuerfumerantnbsp;b’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'«lt;*l^di{iiones in lege poftM, r* ' *''£c^'’’»pifgemdominifrJn/grediiJt«r,HiCt'Hc '*’’’’^15 pg “’’orum feeoophegite ueriut celebrabunturnbsp;in hoc nundo animum ac inftitutum funbsp;r I* ‘''/'(Unbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;babaf rimiß, ßqute terrena funt umbra huiui uitie uelut in tran* fifl’quot;' ÜL“f propriatn po/federimu(,ß adnbsp;^'’^'‘'^‘1’ quot;Oj^ri patriam, und' eiefli fumut,nbsp;Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fquot;’*?«*', dicentes:lncola ego fame!quot; pere * ifto 0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mei.Vide autem, t^uantis mdi* ^quot;^lt;1V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mundentur, quantos quantos hircos,Sed mj I’fcca.**”*** ir '*‘*1 lid-'T' eejfaueruntcieterlt;e hoftite,quia .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^hoftia,utunafolafuftîceretpro totiufmun hiefolufpote* **oâatto coUcâio erit uobis,omn€ |
P IN HAS» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;196 opus feruile non facietis, efferentes ho'oeauftum in odorem fuauif fimum domino, uitulum unu, arietêunum,nbsp;agnos anniculos immacuiatos fepiem; facriftcia^ eius SC libamina fingulorum per uitulos SC arietes SC agnos rite célébra.'*nbsp;bitis. Sc hircum pro peccatoîabfque holocaufto fempiterno,facrificio^ eius 8c libamine. Die oClaua, quie eSquot; uigeßmatertia iüius menßSfeT CoilefijJ proxima poft ßftum tabernaculorum, celeberrima fo*nbsp;lennitdserat er décima inter alias colcbatur,ueluti claitnbsp;fulagaudiorum, dicia coHeiüio uel contradio,nbsp;tiel quia ftnicba-.ur annus,uel quia iubileus aliquando annbsp;nuiltiabatur, uel quiacoüigebatur pecunia,uel quid granbsp;tilg agebantur ftgt;eeialcs pro omnibus eoüedis terrlt;eßu*nbsp;gibui. Vel prisftgurabatur colleclio omnium gentium innbsp;twitafem ftdei m unum deum,per Chriftum ßcienda,uelnbsp;eoüedio omnium eledorum, wj odauofeculo,intra re*nbsp;gnum cceloruin, quum reporientur elecli ad patres,utßtnbsp;uelut exordium anni ßmpiterni nanquam ftniendi. Hfc oamp;retis domino in folennitatibus uc ftrisîpræter uota et oblationes fpontancas iitnbsp;holocauftojinfacrificiOjin hbämine,St in honbsp;ftijs pacificis ueftris. Prieftripta facrißeia ordinaria erant ac legitima,qui bitt fideles addere potcrant ex uoto uel ftgt;onte,cr objpenbsp;cialia dei beneficia gratiit ftieciates perfi)luebantur,do*inbsp;nee figune eeßarent esueritas ab uniuerfo mundo agnonbsp;feeretur, er ueniretfandlus fandorum, er orbis expe*nbsp;ClationemimplcretinChrifto,
CAPVT XXX, Arrauit^ Mofes filiis Ifrael om-' A ! nia quæ ei dominus imperauerat, '^’,1 .lt;r t? 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ri j‘ • • quaaragei ƒ f lt;|[ Lt locutus eft ad principes mapriraa, J tribuum filiorumlfraehlftceft fer mo quem praecepit dominust Lex de folutionibus uotorum feribitur ad primäres capita plebis er ti iamp;it«)«, qui de illis pronautwre debe* bant, er requiri iUorum oportebat indicium, auditis^ partibus er aßegatis iudicandum, quodin propria cau*nbsp;fa ßtaecum iudiciumt Si quis uirorum uotum domino uouerit, aut fe conftrinxerit iuramentoînon faciet ir.- ritum uerbutn fuum, fed omne quod promi fit implebit, Virili tetate,plena ralione,amp; matura deliberatione, ßquis uouerit quod uoucrepote ft ,fitüu fcilicet poßibi*nbsp;le, nihil contra dei legem includens, nec impediens abeonbsp;adquodquis iurediuinoobligatur,cui quocunque fuanbsp;uoto obftare non poteft, maxime ß(ut uidetur utße htecnbsp;lex) uouerit fealiquidoblaturum, adcuUum dei confe*nbsp;craturum uel fanäificaturu,is uouendo obligat animantnbsp;fuam,hoc eft femeiipfumtnec ei licebit reßlire à uoto, fednbsp;reddet altißimouota fiid,qu£uouerat. Similiter er denbsp;iursmento, quo utintur ad reuerentiam dei, perficieitdonbsp;K 4 |
|
NVMERI ^uod bene iurauimus er licite. Alioqui in mo?» prontif* fisrefcindentiaeilpromißiOf emendlt;mduierror,cr re«nbsp;ftrtiendumdamnum,pquod ititeruenitalicui. Etquodnbsp;perperam iuratur,confulte muatur. 4 Mulier fi quippiam uouerit, 8C (c conftrin xericiuramento quæ eft in domo patrisfui.nbsp;Sc inætateadhucpuellari; B fi audierit pater uotum quod pollicira eft, y et iuramentum quo obligauit animam fuamnbsp;amp; tacuerit, uoti rea erit-quiequid pollicita eftnbsp;amp;iurauit,opere complebit,
Vota mulit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pueHæ in domo paterna,, fub plt;t trii cura uiuentec uel mlt;triti,aut etiam legitimorum pro* curatoru, late etiim accipitur in facris nomen palernum,nbsp;nonmariatt uelafpdata dbfq;con/énfupatrismanifi»nbsp;flo,uelinterpretatiuo nihilfirmu aut ßabile uouere pof*nbsp;funt,etiam domino deo, multo minuf alijs c/uibufcunqj^nbsp;Interpretatiuus autem confenfuinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pater audierit uo* uentem nbsp;nbsp;obligantem fe filiam,nbsp;nbsp;nbsp;tacuerit, confentire enim iudicabitur^ Si ueró eodem die quo refciuerit iUam uouiße pater,irritauerit ej reclamauerit,non tenebiturnbsp;Vota reii»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;muUer. De Hoto aiaem relieionis apud Chriflianos gWWS. P , . nbsp;nbsp;nbsp;, ¦ n: .nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r- n . fine det uerbo »ifatuto,et a prifcts non ujitato mere, quo er fuccejfu temporis illaqueate fint perfome,æque nonnbsp;ligat ttotum, quod etiam domino uoueiur,p id fit fine deinbsp;tege,contra dei uoluntatem pugnans, ut fit non raro,denbsp;rebut hominum inutilibut ad profèClum jpiritut uel cor*nbsp;ports, de quibufdam etiam impofiibilibut rebut ac perpenbsp;tuât tranfgreßianes annexât fecum adfirentes contra deinbsp;priecepta,necraroànecefiarq!impedientesdominideinbsp;mandatis complendis,er quorum obfèruatio non eft ar*nbsp;bitrij humani, fed pendet à gratia dei fola, quam nemininbsp;pro omni tempore ey uoto promipt, cr quam promerenbsp;ri non poffumut,qua abfente nihil boni poffumuf,et pronbsp;rerum mutitione,fixum nihil prop onere poteft cor bu»nbsp;tnanum, eorum que dominut non iufiit, er que per eumnbsp;fieri necejje eft: de quibut non pendentibus à noftris ui.^nbsp;ribut nihil prefumamut,ea uouentes que minime in no»nbsp;ftra fimt poteftate er domino placere nefcimut.De qui»nbsp;but alij latiutfcripferunt,
C Sin autem audiens ftatim contradixcrit,SC
Mutier, uxor exiftens uiri, uel pueBa in domo pater» na,, ttiro alicui ajfidata uel deftgt;onfata,er hoc paäo iurinbsp;alicuiut uiri addiéla, uouere non poteft aliquam oblationbsp;nem domino : Q^ôdfiuouerit,irritari poterit Ù marito. |
IO II II MATTHOTH. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.j. uel paire illiut, fubcuiut adhuc curdtnanebat^^ uero iüe cui affidata eft, pater, maritut,nbsp;uiffe iüam audierit, ati^ tacuerit eo die, ccnjebgt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.ß fenfiffe, er mulier uoti tenebitur, foluet quo domino, er uincultvm uoti quo fe obßrinxeritpnbsp;rabit,donecreddiderit quod promifit. Jjjj,nbsp;Vidua amp; repudiata quiequid «o'*nbsp;reddent.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, vidua ac repudiata, foluteq; feemine à leg( li, er libere,ß quid uouerint reddere debent,^nbsp;nebumtur. Et de fimilibus idem iudiciutnecnpnbsp;fcilicet Uber er prudensquift!iam uouerit,nbsp;dere ceteris paribus. Vxor in domo uiri cum fe uoto co*’ xerit amp; iuramento, fi audierit uir amp; tacuerit, neccotitv^ fponfioni,redder quodcunque p''O’’^j^jaii’nbsp;omne pro quo conftrinxerit anin^^**’nbsp;fin autem ex tempio contradixft**»nbsp;nebitur promiffionis rea : quia niat**'*’nbsp;tradixit,amp; dominus ei propitius erit»nbsp;Mulieres maritate er extra paternainnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt; emancipate ,fub legibus uirorum degentes, mariti uouerenihilpoftunt, etiam fiaddd‘gt;^^^^fl!f'nbsp;fefe conftrinxifje uouendo uideantur, nonnbsp;Qttod/j audtens uir uouentem tacuerit, amp;nbsp;ftatim reddiderit,iudicabitur confenftftf,Ci^nbsp;ligabitur reddendo, 14 Stuouerit, 8C iuramento fe to”^^ ut perieiunium uelcæterarumnbsp;nentiam affligatanimam fuam.in^*^^ dnbsp;ricrit fine faciat.fiue non facial. _ jffia*** 'nbsp;quod fi audiens uir tacuerit, SCnbsp;diemdiftuleritfententiam,quicf}***nbsp;rat atq; promiferat, reddeuquianbsp;diuit,tacuit, Toto hoc capite rcplicatur uotum ttel nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ quo obligauit fe quifttiam fuper animant prium corpus fuam,ctiam fecundumnbsp;guftiniiatelligitur de abftinentidalicuit‘t^^‘’i^j[iiigt;ynbsp;alicui uti per legem, fed per uotum ipfiefibi e)^nbsp;cere,noautemperuotumderealiquaillicit''’ ;nbsp;contra deum uel rationem, fit res ipft 11^'^“^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,, bili5,ut prediilum eft. fin autem contradixerit poft4^^ uit,portabitipfeiniquitatemeius.' In alteram diem diffirre, eft negligrrefC^^^ poft agnitum uotum reclamare, fed dißirttunbsp;pus, id fipoftea diftgt;licuerit,non tarnennbsp;er, er pro ea uir qui Uber erat iamnbsp;reddendo, peccabitq; nifi praftiterit qno ,nbsp;per dißirnulationem ipfo uiro muliernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u Portabit ipfe iniquitatem mulieris,id eß, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' biturfolutionis : non fecus obligabitur, uiffiet.Quodfiiîlâimpedieritàfoluendo, tnbsp;ipfa €rit,maritus autem reus tenebitur»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P' ¦Î i6 |
gt;7 NVMERI ‘î“’® conftituît dominus HinteruirumSi uxoremjnter patremSCnbsp;îniqupn puellari adhuc ætate eft, uel quenbsp;'^»quot;«¦nparentisdomo. ffii^undumuerbumdus, îlintiri''”” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tseluti maritus uxorem,tam ab '•'Sill ^Jl'^^ttappetcndo. Votaquoq; ^emo potefi ofièr ûto«onbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fubftantia uel uirtute propria quod ’’quot;’'-’ùm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dignum dare poffit* P!“*« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y multo t mala autem agere non cadunt deo,quuMnbsp;pio ƒ P deus homini obtuleri^Homini uenbsp;tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funtnece/fariauota,fedha^ ’’*«''»«4 ftquot;” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;opera pietatis, Qjji autem effiaea uiZ ' nbsp;nbsp;^arttalior, dus uota refirentur ad maio» fl'C A P V T XXXI. I^Ocutusœ eft Dominus ad Mo-fcUjdiccns: Vlcifcerc prius filios Ifracl denbsp;Madianitis,Slt; fie colligcris ad po- ’’itdj '‘OU ante dominus Mofi,ut contra Madia '^'js ‘Pfornbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ofienderent, pro eo quod infi~ ßerant cum alienigenis h’ ‘^d cultum idoU Phogor colendum indunbsp;dominus decernit beBum con*nbsp;uidoria obtenta,dominus aminbsp;f^lt;‘n(t^l^^°ftnconfolatur,antequam moriatur. Hocnbsp;‘'quot;‘‘’’“chnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dominus ulcifei uoluit,uiuen fubregimine commiffitm fiterah pertulerunt manumnbsp;mediocrius tarnen ey partiws.Ma.^nbsp;^'quot;'gt;prt^^°‘^‘^‘fabornàdo mulieres deceperant, et eaunbsp;prauaricandi,multo uehementius et atronbsp;multo grauius efi caufam pr^buiffinbsp;profeexfiagilitaanbsp;P^foare,fcandalum pajfum. Apponi aunbsp;P’'’^'”dtitur, fed nemo ponitur ad eosnbsp;?P°Jliii, *’5°”^^“'^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aliquem populu,cui Mo« î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicitur applicandus, zr pro fi Iqc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pquot; dei gratiam fit transfirendus, rMofes ad populumt Arma« pugnam, qui pofnbsp;dcMadianitis,nbsp;‘4c finbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aifioriafibi fiatim moriendum, 11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;filidtatis,de^ gratia dei clementiam zsr poten *10 ft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nitrepidui anheldt,pcut l coJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^ilotione beüum indicit Cr parat, / ï*’ Ma/i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;utfeflatim wiri acc'mgant prtecipit fi^guHs tribubus eligantur ex ^'“'»»ittanturadbfllum. |
M A T T H O T M, 197 DeJerunt^ millenos de finguKs tribu« bus, id eft duodecim millia expeditorutn adnbsp;pugnam: Duodecim milia deligutitur ad prielium^nomultitudi neuiâores fkturi,fcdiu[litia ty pietate^ vbt untu perfenbsp;quitur miHefCr duofitgant decem milia. Dudumfexcettnbsp;tcna millia fùerant armatorum coatra tAadian,et omnesnbsp;uiili fumt, lt;]uum peccatum erat in eis, nunc uincendiànbsp;duodecim mtllibu4 : ut intelligamui, non multitudine fednbsp;pietate cr iußitia parandam uiiîoriam : ubi fortior e{lnbsp;faniliunittioratio^q^uàm peccatoruminnumerabiliumnbsp;decertatio. Ci^anquam etiam no raro fanili proflrâtur,nbsp;pro peccato multitudinis, or ad fuam gloriam occidun»nbsp;tur ab impijs,(juorum uita mundiu dignut non erat* quos mifitMofes cum Phinecs filio Elea^ zari facerdons,uafa^ fanâa,et tubas ad dannbsp;gendum in manum ipfîus* Duodecim millia militum deligumtur, fufficient expe ditio contra Madianitof, quorum ut maximus fi/erit nu^ 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pfifnr'ra mcrui,ex/foliff deprehenditur penè inßnitii.llli mittun twr 4 Mofe, cr cum eisfcribiturquo^ miffuA deo amabinbsp;lis, ZSquot; iuflißimus, fummus faccrdos aliquando fùturus,fènbsp;liut fummi facerdotis Phinees, celeberrimusexfùuorenbsp;dei ZT animo zelofo ßrlißimus, fide er zrlo iBußris..nbsp;Sub cuius ducatu ut uidetur, nam alius duxnonlegitur,nbsp;guis commilitonu fèrmidaret ƒ amicum dri fe ducem na*nbsp;âos gaudentiu. No« efl pmilis coditio etiam optimoruntnbsp;militum, ubi ducem impiufequi coguntur,in et per iramnbsp;domini, dum uult punire etiam pios, cr impios uiâoresnbsp;obdurare in fua impietate.Vcrum fub ducatu fidelis,fir»nbsp;tis,zj‘ fiirtunati, deoq; commendatißimi ûnperatoris, a»nbsp;nimi uehementius eonfirmantur,fefc deo credentiiim,unnbsp;de cr hic ftatim fequitur tüuftris uiâoria. Inlerficiunt^nbsp;ßcili négocia Madianitaruregescrfocioslfraëlititpaunbsp;ci,fieti nunc deigratia, priui mulierwn lenocinijs captinbsp;et uiâi: tantu ualet uittc correäio,et conuerßo ad deum,nbsp;facrarum^ tubarum fiducia, cr religiofi ducis firtitudo»nbsp;QMOinodo enim no i» deo fuo tranfgrederentur muruminbsp;Quomodo timerent aggredi impium hoftem, domino iunbsp;bentefvafa (àniüa cum iHis fiii/Jè,intelligitur 4 ludteis denbsp;arca,quod non fit uerifimile.Addunt Balaam uocatum inbsp;Madianitis admaledicendum l/raélitis,propter tjuod ZTnbsp;Phinees lamina, aurea zir facerdotali fummi pontificisnbsp;gloria aftiterit contra iUius auguria, quod aqtte fit im»nbsp;probabile, tune enim Bleazar fummus fiât faeerdos,cu^nbsp;ius foliui erat firre laminam facram.Reâius dicemus udnbsp;fa fanda qult;e fiterint flatim explicata,cum dicilur buccinbsp;nas uel taratantara habuijfe in manibus Phinees.qui ma»nbsp;gis exhortatione uerboru dei et tubis belligerarit,quàntnbsp;propria manu, quad non efi officium facerdotis:fed ex«nbsp;hortari, orare, confirmare milites in fide ad deum, o*nbsp;ad conflantiam contra hoftes, quos pro ipforum malitidnbsp;dominus inßituitf Quum^ pugnaflent contra Madianitas atep uiciflent ftcutpræceperat dominus Mo-fi, omnes mares occiderunt, Oecidiffie ifraëlitis omnen mafculum,efi onmcm »Ho |
N VHERI
'M
ruw uîrtutem eneruaffèf cr lt;*lt;i rcbettandum ßcijje i««« tiles. S» primo quiißerimui iußitiam, orationibus adnbsp;dcum teque contenderimiiS,illiusq} uerbo obtempcrauerinbsp;muSfOmnesnobis hoflesßcilefubqcicmus.Tunc enimßnbsp;conßjlant aduerfus nos cafira, non timebit cor noßrum:nbsp;ß infurgat aduerfum nos prteliamßin hoc J}gt;erabimus,Senbsp;eus autem fit ubi obmittitur oratio, impij duces eligun=nbsp;tur, ubi uerbwm domini, or eiui miniftri in fummo odionbsp;habentur,et abijduntur^cr oneri ßunt potius quam ho^nbsp;nori, ubi impendit iudiciutn domini^ad uindicandum crinbsp;mina, occulta uel publica,recentia uet uetufia.
8 nbsp;nbsp;S^regeseoruEui öiRecetn amp;Sur
amp; Rebe, quinque principes Madian.Balaam quoq; fiiium Beorinterfeceruntgladio,
Enum erantur ex nomine quin q; reges Madianit£,amp; Balaam eoriem uates, D^num erat augurem iam pramdnbsp;nitum, er non fibi temperantem ab aggreffu benediili inbsp;dco popuU ßcienter, cum populo concidi impio, qui ernbsp;iam dudum maledicendi uotu/m habuit, fi iUt per domiquot;nbsp;num licuißet.Et wi tarn grandi ctede,quK illu fine jpecia*nbsp;li pr^tedionedei feruare potuiffetfEtiamfijanéius fiiifigt;nbsp;fett impijtarnenpopulilui/fiefupplicia nonnouumfitifiinbsp;Bciiam in- fet.BeUum iufium moueri potejl cateris paribus,ß dominbsp;nus iubet, contra terrain in qua nome domini blaß/hemo,nbsp;tur,ubi wi dewm fides deferitur,fimaleßüornbsp;nbsp;nbsp;impietas
definditur, ut amicus ab hofiibus eripiatur,cr catera,(t tiuiufmodimalis aliomodo occurrinon poßit, er qui a*nbsp;Uum corrigerepergitfUon fit aque flagitiofus,llacfcrianbsp;ptivis ßcile po/Jent oflendi,ficut er alia^.
B cœperunt^ muliercs corum amp; paruulos,
9 omnia^ pecora amp; cunäam fuppelleäilem^nbsp;quicquid habere potuerät depopulati funtgt;
Judicio domini damnati erant Madianita, er eoruitt malitia pumiendaerat beüo, à domino indiiîojnfignis,nbsp;er tarn incruenta 4 (tia parte ifraêlitarum uiéloria finbsp;lixfidem populi augere debuit,Mofesqi confolari,erternbsp;rc 4 populo pofiidêda parari,commune nefits in quo connbsp;fenferantuindicari, er tot ifiaèlitarum cafus^obßrnicanbsp;tionem cum Uladianitis confolari, iam conuerfos acnbsp;emendatosdecebatadprofidum inuirtutibus animarùnbsp;De occidendis inßntibus er fr minis,nondü praceptuntnbsp;domini habuerant maniftßum ideo capiunt quos pofinbsp;funt,noua legis occaßonem prafiiturLDiripiunt autemnbsp;fubßantiamerquainueniebant o!nnia,quta iam nouamnbsp;terram poßeffuri multis erant ußuri.
10 nbsp;nbsp;nbsp;tarn urbes, quàm uiculos 8C caftella flanunbsp;maconfumpiit,
Vrbes ercadeUa tjyrannorum igne abfamuntiure belli,eriußi 4 domino, quibusabufiadoppreßionemnbsp;plebts magis fi(erditt,quàm ad iuftitia ßua tutelam,Vt e«nbsp;nim utile eft pios tutari urbibus er moenijstßc pernicio*nbsp;fumeft reipublica, ß paucortim potentatus, in tyrannicnbsp;dem uerfiu,munitionibus defindantur.
11 nbsp;nbsp;nbsp;Et tuleruntprxdam,d^ uniuerfa qux cepenbsp;rant tam ex hominibus quàm ex iumentis,
IX nbsp;nbsp;nbsp;Si. adduxerunt ad Mofen, Si Eleazarum fa
cerdotem,Slt;ad omnem multitudinemfïlio*
MATTHOTA rumlfracl,reliqu3 autem utcnfiliîp®^®^nbsp;runt adcaftraincampcftribus Moab,“'nbsp;lordanemcontra lericho,. . „nbsp;Spolia occiforum fiiciledetrahufitur crnbsp;corporatradiderat,quomodo non opes egeutv)nbsp;tnißßet.^er nouis colonis, 4 domino itifiitutis,flt;‘’‘^nbsp;pore inulta paßis,ergrauia,iam pridemfotx^^^'^frii}nbsp;mtnum,erad obedientiam corn reuerentianbsp;mini l^ofen, qui propediem moriturus,infiê''‘rnbsp;ex uifio profiâu tanto [ui populi, confolandu^nbsp;tot wancipia, iumenta, homines,er fippfü^^‘nbsp;ofièrrentur populo diflribuenda : aduebuntH’^^if^nbsp;campeflria Eioab,prope ripam lordanis,
lt;[Ëgreïfi funt aotem Mofes amp; Écrdos, ôC omnes principes fynagog’^’nbsp;curfumeorumextracaftra»
ViHoriofoexercitui triumphumdefirufi^’^ij^igt gratulabamurtac honore profequebanturnbsp;redeuntes ,more omnium nationum noninfC’‘‘’^.ii!tfnbsp;Verumcurrus triumphales decernuntur,n'’'^^^^nbsp;fed deo,quia non hominum,fed dei fiteratnbsp;14 iratusque Mofes principibusnbsp;tribunis, Si centurionibus quinbsp;bello,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,
aifCur omnes foeminasreferuafb'®- ƒlt;¦ Btouitfidelißimuspropheta er manfuetißf’''^J(fr ’nbsp;ttimioplaufuabutiuiiloria,non hominumnbsp;delitatisamoremandarehomicidia,fedneceßd^Knbsp;ueniendimtolerabiledamnumf erobfequend^nbsp;gi, ac tampropenfitm populum ad alienigef^^i^Jii^^nbsp;continendh Maxima pietas erat, fidclitercorifi^^^^^tnbsp;ditis, ne in exitium certum er dei odium,nbsp;edoilus,caderent fui,fi peperdfiènt alienis*^^ 4^nbsp;mentia parcere obftinatis imp^s,er proptf Mnbsp;tem certo periculo exponere ciuem^Refiht^^’fnbsp;caßo pernicioß fcandali,l^on irafciturMofidf’j^^/tiquot;nbsp;neesfacerdotemfinilum, qui afuerat,uel^i*‘‘‘nbsp;erat,uel quia ad iBius confiliü non acquieui!rlt;‘^’’^t/i^nbsp;requifierant, uel publice corripireligicgt;fii”gt;'’‘’cii. , 1nbsp;qui nominantur tribuni,centuriones,cr
Nonne iftæ funt quæ deceperai^^ rael per uerbum Balaam, Sinbsp;feceruntin domino fuper uerbo ,nbsp;de Si percuifus eft populus
Subindicaturfuggeftione atiqua ipßuf dudum fubornatosmulieres, ad minusnbsp;tijs fuis occaßonem amicitia, qua iuxtak^nbsp;ptum caute nimium excolenda fierat uelnbsp;datalioqui ubi hoc Balaam confuhierit, nuji^nbsp;nifi in Apocalypfiioannts^.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-4 ef^ ^4
Ergo cunàos intcrficitc nerts mafeulinietiä inparuulisî«t quot;nbsp;quæ nouerunt uiros in coitu,iug«*’nbsp;puellas autem Si omnesnbsp;nésreferuateuobis, .
Ocei^ iubentmrinafcHÎifnerc^i^^^ {(^
i6
»7
i8
nvmeri
wwîfercî damnantttr,»e qu£ fcandd ± ''ll fr« 11Tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ntriuf^ßrnicationßmagi«
populo admodum caflitatisßudiofo, uirginitatis laudem,nbsp;lt;fpndßdeles, ubinbsp;’quot;Hb*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nullatimerenturexemplat Not
, qult;e non tarn procliuis eil ad u tfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exardefeit ad bonum,conferuemus,
'5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; J •
^‘ïra caftra feptem diebus. Qui occifum tctigerit,lu^nbsp;feptimo, uos amp; præda
fîueuascorca bÎi; confcâum de caprarum pelli«nbsp;3Î’®^'''8noexpiabitur»nbsp;legibut cauerat munditiem connbsp;poÜutionem contraëlam feruan«nbsp;pr£terit:ex mortuorum conta«nbsp;purißcari iuxta legem prlt;enbsp;''!'quot;‘^iii.L^^‘'^'’^P^fon^ExuuiiiS er metalla omnianbsp;Pfi^ßriptum kgiî.Non debuit commitnbsp;pr£fcnte,uelfciente,quifcriptorlenbsp;moriturut,legalis obferuantùe ex«nbsp;^deredebuit,fanëlus legislator^nbsp;gt; hnmunda erant fecMtdum le«nbsp;^tnetallisconflant,ignis purißcat:nbsp;gt;^nßrentes, aqua purificantur,nbsp;. fe
luoquc facerdos ad uiros exer* Il Pïï(CP’’8*’3uerant, fie locutus cft: Hocnbsp;quod mandauit domp
5'
11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8c argentum. SCæs,amp; ferrum, 8c
' 4«od poteft tranfirc per flâmas, expiatio
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;expiatiôis fandificabitur,
ueftimenta ueftra die feptimo, intrabitis»
fuoßngiturlegitime,prie« «ii ’ '’frdi^dexteritatepontificisgaudente,ßmulnbsp;f^^^^,niax'ime autem de bénéficias deinbsp;3nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oithore : qui occaßonem praftiterat
.'1« V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“S ad Mofen;
quæ capta funt ab pecus.tu Sc Eleazar facerdos
h» exæquo prædam inter eos qui l 2'’’hç,c''^^8™^*^fimt ad bellum.SC ingt;
dç nbsp;nbsp;nbsp;s. ç Pattern domino ab his qui pu
‘J^^runtin bello, unam animam %K^fis,tamcxhominibus quàmexnbsp;®quot;nis,ÔC ouibus,
5^
55
54
55
MA TT BOTH, 198 dimidium eorû capietis,amp;dabis eam Eteanbsp;zaro facerdoti,quia priniitiæ domini funt,nbsp;ex media quoq; parte filiorum Ifrael acd^ Enbsp;pies quinquagelîmû caput hominüamp;boû,nbsp;ÔC afinorum, ouiû,cunâorum^ animantnbsp;tium,amp; dabis ea Leuitis,quiexcubantin eu*nbsp;ftodiis tabernaculi domini»
Fiunt ex omnibui/polifitegudles dute partes, ut Mia Spoiforem ßt eorum qui ad bellmn procejferant, ZT alia eorum 9« “nbsp;in cajlris refederant.ïubentur etiam primam diuidere menbsp;dictate,ut quingentepmus homo,bos,aßnut,peeus,Eleanbsp;zaro cédât fummo facerdoti. Secundit autemmedieta*nbsp;tis, quic erat eorum qui remanferant, qui/nquageßmumnbsp;caput uel animal pracipit ut fegregetur, cr cédai ordhnbsp;nil-euitico reliqHo,qui prieter facerdot^ fùnüionem,nbsp;officium habet miniflrandi in tabernaculo,fecüdinn fuasnbsp;ßmilias poüea diuidendat Intelligitur autem Eleazarinbsp;conditio, non pro fud perfona ,fed pro facerdotum col«nbsp;legio toto, qui funt filq Aaron, cr patres Eleazari,iinbsp;eß proximeconfanguinci, Aequißima fané dißributio,nbsp;ß digne aflimetur magnitudoffioliorum, cr Leuitici or«nbsp;dinis officium, ac perfona, cum facerdotali honore cTnbsp;flatUt Qmîs htc audiës non inuitelur ad militiam dei connbsp;tra hofles pietatisi Qais non animetur pugnare pro ec«nbsp;cleßa,Qr reßflere ueritatis hoflibus er uirtutumf decernbsp;niturenimtalibui maxima pars bonorum, quinquagiesnbsp;multiplicata,prie aeteris mbeUibuitexcedit autem binbsp;fton «tttneruwi erredigitur quantitas craugeturcumnbsp;fexcentismilibusduodecim miHia confiruntur. offirrenbsp;tarnen pars utralt;^ iubetur deo de/polffs portionem,cr ilnbsp;li qui uicerunt unam ex quingentis, qui autem refede«nbsp;rant unamex quinquaginta.
Feccrunt^ Mofes Si. Eleazar, ficutpræce» perat dominus Mo(î,
Benefic^dominici magnitudo recenfetur influpen« do numero prada tarn hominum quam iumentorum:Exnbsp;quo fœcunditas er utilitas iüiut proubitM perpendi pofnbsp;ßt, er occiforuntuirorum quantui ßterit exercitus,gloanbsp;riet quanta dei uincentis pro fuis,er ne quid carnale branbsp;chium gloriari poßit, non fiieraiu 'm expeditionelfraelinbsp;tarum iüa niß duodecim miUia uirorum, nec magnitudonbsp;humanarum uirium quiequam ualet apud deum,fedfir*nbsp;uor fidei, er fanäitM ducis.lucimdum igitur et utileße Pugnarenbsp;ritpugnareproeccleßa fideliumcontraimpios,mimie ^J,®®***“*nbsp;CÛ ueritatis ac iußitia reßflere, u'mdicaregloriam dei,nbsp;er opprimere iuflitiie oppreffores, qui uoluptati CT i4onbsp;lolatrùe doeët operam nauare.Qui ergo tales expugnatnbsp;'m fe uel proximo,/ßolifs opimis ditabitur.
Fuit autem præda quam cxcrcitus ceperat, ouium fexcentafeptuagintaquinq; millia,nbsp;boum feptuagintaduo millia,nbsp;afinorum fexaginta millia SC milletnbsp;animæ hominum fexus feeminei, quæ nonbsp;cognouerant uiros.trigintaduo millia»
56
Data^ eft media pars his qui in prælio fu * erant,ouium trecenta trigintafeptemmillianbsp;quingentat:
-ocr page 422-|
N VMERI
4® F 4« 4^ 45
H*' ¦*»1
G 5» è quibus in partem domini fupputatç funt oues fexcentæ feptuagintaquinq;, Sf de bobus trigintafex miilibus, boues fe ptuagintaSCduo, de afînis triginta millibus quingentis, afî» ni fexaginta unus, deanimabus hominü fedecim millibus, ceiTerunt in partem domini thgintadux a«nbsp;nimæ. Tradidit^ Mofes numerum primitiarum domini Ekazaro facerdoti, ficut fuerat eiànbsp;domino imperatum, ex media parte filiorum IfraeJ,quam fcpa* rauerat his qui in prxiio fuerant. De media uero parte quæ contigeratrcligt; qux multitudini.id eft de ouibus trecentis trinbsp;gintafeptem millibus quingentis, amp; de bobus trigintafex millibus, amp; de afinis triginta millibus quingentis, amp; de h ominibus fedecim millibus, tulit Mofes ex mcdietate filiorfl Ifrael por^nbsp;tionem unam exquinquaginta hominibusnbsp;amp;iumcntis, 8C dédit Leuitis qui excubabantnbsp;in tabernaculo domini, iîcui prxceperat do^nbsp;minus. Totui/poliorum numerui 'm uirginibui eral tnginU Juo millia, cuiui medietiu fedecim millia,ex quibui ftu*nbsp;merui ijuotiens deducitur trigintaduo diuidëdo per guittnbsp;gentos:ßc quoc^; [umma tota omnium fitijjcfcribüur fexnbsp;centa feptuagintaqum^millilt;t,cuitu medietMtrecentanbsp;trigintafeptem millia quitigéa,diuifa per quingenta rednbsp;dit quotiententcenfui fexcétafeptuagintaquin^- Boumnbsp;quoq; fumma feptuagintaduo millia, habet medietatentnbsp;trigintafex millia, cuius quotiés refultatfeptuagintaduffnbsp;diuidendo per quingcntatßc aßnorum totalis fummanbsp;fexagintaunummillia medietatem habens triginta millianbsp;qumgenta,producit fexagintaunum quotientemdiuifanbsp;per quingenta. Si quis hac in re uoluerit curioftu uiderinbsp;negotij fummam paucis habet, Leuitis autem,quibuscanbsp;put non quingenteßmum cedebat ut Eleazaro,fed quittanbsp;quageßmum, oblatafunt uirginum trecenta uiginti,oanbsp;uium fex millia feptingenta quinquaginta, boum feptinanbsp;genti uigittti,aßnorum fexcenti decent, Quum^ accelïïlTcnt principes exercitus ad Mofen ôC tribuni,ccnturioncs^, dixerût: Nos ferui tui recenfuimus numelt; rum pugnatorum, quos habuimus fub ma»nbsp;nunoftra,amp;neunus quidem defuit. Ob hanc caufam offerimus in donartjs do mini finguli, quod in prxda auri potuimusnbsp;inuenirc, perifcelides amp; armillas,annulos SC.nbsp;dextralia ac murenulas, ut depreceris pro nonbsp;bis dominum. Gratiarum a£iio redditur deuota cr digtta a ducibui ßngularum tribuum filiorum ifiaël pro falute totius exanbsp;ercitus, er quia in totum incruenta illis fiâffettanta ui*nbsp;âoria,magno^ miraculo,quod ht omnia fecula ifraëlia |
matthoth. tîco populo potuifiet adauxiffe fidutiam bedientiam cum reuerentia ad dominumnbsp;firunt tibialia cr brachialia ornamenta,nbsp;auri infigne pondus, quod ex prada accideritnbsp;tterat, aureasarmilliis,annulosctuulu{is,lgt;tf''nbsp;interpretantur ludai, undeflagitiumnbsp;nitarum deprehenditur qui talibus aureisnbsp;abufiad luxum uel inconfuetam libidineni,nbsp;tihnarguiturexecrabilisillorum libidonbsp;difiimaldololatriafuatcr pretiofitas ornamC’nbsp;tanto pondéré auri, quoduel fecum ad P^^ ^“ jgt,nbsp;rant uel domi pofi firagem diripiendamfirii^^^iifnbsp;Sufceperunt^ Mofes ôdEleazaf'^nbsp;omne aurum in diuerfîs fpccicbus,nbsp;Sufceperunt in ufum tabernaculi acnbsp;domino conftandum, er ophna ßgt;olia,aure^nbsp;ßda,omne genus uaforwm, cratères,nbsp;aliapretiofaaccielata, Et fuit omne aurum oblationis tulerunt domino pondo fedecimnbsp;ptingenti quinquaginta ficli à trib«'”’nbsp;turionibuSr Vnufquifqjenim quodin predai^P fuum erat. Summa élus auri quod à tribunh de fuaportione ofièrebaturimmenfaerat^id^^idi^nbsp;gratitudo de calitus ßbi donata uiCloria,qu^'’'^nbsp;bus non tribuebant,fed domino refirebaatnbsp;clorum auri fedecim miUium feptingentoruinnbsp;ginta erat pondus, quod quilibet fibqpPnbsp;ffionteofièrunt praterea qua iuxtaratiottd'^^ipnbsp;lis diuißonis domino confecranda dederarit,nbsp;licet uariafijeciei, ^4 Et fufceptum Mofes amp; Eleazaf centurionibus 8C tribunis intul£r‘”’^^P'nbsp;bernaculum teftimonq, in monim^**nbsp;liorum Ifrael coram domino. lubet memoriale fieri hlt;ecdonaint‘t^^'’^ii(ii‘^ ris cr conferuari ad gtoriam dei, fuo tempo’^^l^^f^nbsp;ceffariosacutilesexpendenda,ubi ufus glo’^nbsp;fiulaffettut patet non rarà fiHurn fub regihtH*^nbsp;___Ce A P VT xxxn-g^jlltiautem Ruben pecora multa,amp; erat illi«nbsp;tis infinita fubftanlia.QJ?'‘^ji’*nbsp;dilTent lazer ôC Galaad malibus alendis terras, ueneruntad Mofen amp;Eleazarumnbsp;tem,âfprincipes multitudinis.atq;®*nbsp;Occaßo diuitiarum in pecoribus prafidd /nbsp;benitis cr Gadditis terram pafeuamnbsp;lordanemter ficut pne cateris fiftinauerunt^^gt;f(i^nbsp;tatem capefeendam, fie prhni quoq^ defua lt;nbsp;fcz« Affyriorum expulfi funt, et translatihinbsp;legitur i» libris Kegam, ey Efaia,nbsp;Ataroth, SfDibon, SCnbsp;Hefebon,ScEleale,ÂSabâ,ScNeb‘’»^‘ i |
NVMERI
quam pcrcuffit dominus in confpe^ Bjftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ rcgionis uberrimæ eft ad
F “n animalium,et nos ferai tui habemus '“'««’taplurima.
«wbis gratitudine, bene/jcium amp; ’'***’*uiribuiterrantiüamfeaffe*nbsp;hiw ruirtute, aßiicientenbsp;Ttrrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domiiù, quàm perßeiettte flragem*
dominut,in conjßeäu egimuf, tlie dominus deus no»nbsp;‘*^”'11.^1''°^’'°^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;terram aptißimam alen”
’“’»K * '*’ ^''^didit.-nos autê domiuit poffquot;-ßioae ma” 'quot;^fiit tttpafcuistndigeamutpr^alijStQtiinbsp;^^'^‘''’^P°ßtdent,Iordanem tranßre reßgiunt:nbsp;houj^ * *'***'^‘’ 'tiitndi implicamenta occupant^habita”nbsp;requirunt,yide,ßplacet,exnbsp;rp ^^’ir^WordinarMiM»
® inuenimus gratiamco-nobis famulis tuis earn in pof« quot;O® tranfirelordanem*
» CT p’'® (th ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;precantur, contra quern cam al^s
^'*^tcJ^^^‘'‘‘’‘^itcrmurmurauerantt Figuram profè” ^Plt;«tr ¦**'”’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poßeßiones qu^runt,promißioa
acßlicem non deßderant^ contenti J ^^tuinis bonis, aelefiia cr rationabiHa nonnbsp;J Ç\uJ’?‘’‘’gt;«gt;'equi»'U«t.
MofcstNunquidfra-'
gt; Wsÿ^ibantadpugnam, ô£ uos hicfede* ^niif’^f'‘^‘’«titis mentes filiorum Ifrael,nenbsp;'n **^’iQfc.’'’*^®ant in locum quem eis daturus
quot;^’*’'‘*lt;«’1 reddiderunt Mofen dudum experta y^tturne quidiiïittribus cotradominum tennbsp;(^“tet-nam uiolare, er fe in tuto po»nbsp;inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c,^'’ ^fquot;fre cogitent^ Timet quoq^ ne zelo 'm»
' ,’lt;(111*''!^°’ ^’^’^ttare, fy communem iÜK datam htre» uendicare, crpf‘eoccupare,ac fuanbsp;, er nonßatrum caußtm pariter iuuarenbsp;'dpericula,domi^ fefe tutos renbsp;ƒ‘}lt;toq^ hoflium prietendere,cr ßrmi»nbsp;’‘‘defj'**’'” ’‘^ddere : uel promiffîe terrte contempto»nbsp;I j ®ic Çnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuini ignauos negleüores^
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Patres ueftri, quando mifi cos
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;explorandam terram,
‘^^'tcceßariaeflmproperatioculptetamper» quot;‘‘ttores iUorum, improbis exploratoribusnbsp;^’quot;'gt;1'5nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^tfltilerunt uß^ ad tantu tempus,
t Hp ^^‘^idium infolitudine procurarunt, ^^^°fdentes de terra optima, qua ßerantnbsp;ftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tttagnificare uideatur.
Botrilu^ 1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corfilio*
d^dquot;°” terram quam eis ' ftatus iurauit, diccns:
M 0 T T H 0 T H. I99
II nbsp;nbsp;nbsp;Si uidebunt homines ifti qui afeenderunt
exAegypto à uigintiannisamp;fupra, terram quam fub iuraméto poilicitus fum Abraam,nbsp;Ifaac,amp; Iacob,amp; noluerunt fequi me,
IX nbsp;nbsp;præter Caleb filiumlephoncCenezfum,
et lofue filium Nun.Ifti impleueruntpoftdo minum(id eß uoluntatem domini.)
gt;J Iratus^ dominus aduerfumlfrael.circun C duxit eum per defertum quadraginta annis,nbsp;donee confumeretur uniuerfa generatio quçnbsp;fecerat malum in confpeäu domini.
I4i» ßre lapß ßerant quadraginta anni,er iam mor tui omnes erant qui botram uiderant, qui tunc murmu»nbsp;ratoribus crediderant,qui retraxerant à uoto aßequen»nbsp;di promißätldeo nunc ordine récitât tune diHa cra£la,nbsp;prox'mus morti, ut dominum t'mere difcant,cr à ßro»nbsp;re iüius promouendo diligenter caueant. Quo lOis con»nbsp;tigit tantum damnum,ut nemo omnium tune numerato»nbsp;rum fuperßt terram ingreffùrus, eorum qui Aegyptumnbsp;egreßierant, pricter Caleb er lofue, qui'tmpleueruntnbsp;poß dominum, id eß, domini uoluntati er beneplacitonbsp;diligenter acquieuerunt, er pleno corde crediderunt,nbsp;cupientes iHi toto corde probari.
14 nbsp;nbsp;Etecce,inquit,uos furrexiftis pro patribusnbsp;ueftris incrementa, 8C alumni hominum pecnbsp;catorum, utaugeretis furorem domini con.*nbsp;tralfrael.
15 nbsp;nbsp;nbsp;Quod fi nolueritis fequi eum,in foli tudi^nbsp;nepopulum derelinquet, amp; uos caufaeritisnbsp;necis omnium.
I« tam ardua caufa nihil negUgit Ulofes perfuadenda quo iUorum, ut putabat, indignü inßitutum 'mßingeret,nbsp;quos timebat rebeUaturos,er iram domini prtefamptio»nbsp;ne fua er incredulitate prouocaturoStQmnino enim me»nbsp;tuebat ingeri caufom dilationis amplioris isigreßssinpanbsp;triam promijfam, er animie quo^ fu^ egreffàm ex hocnbsp;mundo ad patres famHosJmproperat maiorum peccota,nbsp;Crcontumaciä, quoruarguit hoseßefeaatores,quibusnbsp;addere uelint ad maiorem damnationis cumulum,et irontnbsp;dei grauius defeuireingentefuaimprobitatecopellant,nbsp;Quamquudiligentißime reuereridebeant, eà incitentnbsp;ßudiofe, ut merit 0 totus aliquando populus dißerdatur^nbsp;gt;6nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Atilli prope accedences,dixerunnCau«
las ouiüfabricabimushic, Siftabulaiumen--torum,paruulis quoq; noftris urbcs:
*7 nosautem ipfîarmatictacdnéîipergemus adprælium antefilios Ifrael, donee incrodu-'nbsp;camus cos ad loca fua. Paruuli noftri amp; quic^nbsp;quid habere poftumus, erunt in urbibus raunbsp;nitis,propter habitatorum infidias.
18 nbsp;nbsp;Non reuertemur in domos noftras,ufquc qnbsp;dumpoflideätfiln Ifrael hæreditatemfuam:
19 nbsp;nbsp;nee quiequam queremus trans lordancmnbsp;Si ultra, quia iam habemus nofträ poffeffio.-nem in orieniali eins plaga.
Accedustt RttbetiU« camalifs ad Mofen propius,ut fimiliarius aHoquerentur^çr certius mtcllig€rentHr,nul
L
-ocr page 424-N V H E R I hAum^ex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confiientia retrocedereputarentur.Cupiunt au cufxnttniû tempium aciußum inflitutum fuum candide exponere. ?»» to 11 11 exercitatiores iam fiéli, çr àiâo obfe^uentiore{,fidc^f in promijja dei iam no param promouerât, Prudentiamnbsp;er firtitudincm cumfraterna charitatc promittuntnbsp;nc feruant, ßmul ac uirtutam omnium conliimatticë pernbsp;fiuerantiam in ccepto facro exhibentAnterim circumßienbsp;Hionem docemur m agenda, crrei ßmtiliarii euram unanbsp;cumftdeindeum, crßrtüudirtem profralribut, luuarenbsp;fratres eupiunt cr obedire deo,confultum tarnen uoluntnbsp;fimilite cr pecoribui, ne quid interim damni tmbeUe! panbsp;tiantur.Promptos fe e^armatos offirunt aciei contra bonbsp;ßes fratrtim fitorii,plenifide de hareditate jratram per»nbsp;cipienda,ficKt et ipp iam fuam fupepiffèutfpliceret pernbsp;uerbum domini iHiusq; propbetam^ Q^ibus Mofes ait: Si fadtts quod pro» mittitis, expediti pergite coram domino adnbsp;pugnam; Löudê uirtutis et con/lantia cum mercede recipiut in promißiSfft fiâis uerba fint copenfatiari.Pium uo(tlt; boninbsp;confulere [apientia e(l, merces digna debetur confiantienbsp;pro/ratriimfalute,Non funt amicif bonefia neganda. SConiis uir bellatorarmatus lordanêtranf eat,donecfubuertat dominus inimicos fuos,nbsp;Hoflium expulftonem,certo fituram credente^^dominbsp;ni uirtuti defirunt crtotam ui{ioriam,nec tarn pbi quintnbsp;domino terram fubiugandam credunt cr confitentur^nbsp;(4m Mofes quàm Rubenit« cumfoc^s. ipfe (lomin(«,in«nbsp;quiunt,delebit bofles fuos ante ßciem fitam. amp; fubijciatur terra coram domino tunc.*e» ritis inculpabiles apud dominum et a pud If»nbsp;rael, Si obtinebitis regiones quas uultis, co^nbsp;ram domino* Terru coram domino fubqcienda dicitur, quia iRiiu fold utrfute bo^eî uincendi ßnt.Tunc uidebitur innoceitnbsp;tia ueßra, çy fynceritas inflituti coram dco çr bomini'*nbsp;but,ß promijfaßatueritä,cr terra quam ambitispoßi^nbsp;dendà,iam nunc quot^ defignabitur uobii in hareditatë,nbsp;Sin autem quod dicitis non feceritis,nuiiinbsp;dubium cftquin pcccetis in deum : amp; fcitotcnbsp;quoniam peccatü ueftrum apprehëdet uos, Äedificate ergo urbes paruuIisueftris.SC caulas SCftabuIa ouibusaciumentis:etquodnbsp;poHicitieftis impiété* Solicite incumbit Moles,ne quid peecetur in dominit, ne fidespoüicitanon feruetur,nenouoflagüiopopuliifnbsp;poüuatur,ne mora neäatur in poffeßionetam defidera»nbsp;t« hareditatis, prafentis er ßitura,certo promittens punbsp;niendam à domino tranßgreßionem,pfilfum loquantur,nbsp;er agant infideliter,Coram domino enim omnia dextrenbsp;er cum ueritate peragantur à fidelibui. ly nbsp;nbsp;Dixerunt^ filij Gad amp; Ruben ad Mofent Serui tui fumus, faciemus quod iubet domi» aus nofter. Hebrauf non abß^ caufa habet : Et dixit filif Gad er filif Ruben ad Maßen, uno pquidem confenßt er cordenbsp;fimul idem promittunt, er cu/m reuerentiafufeipiunt in |
18 M ATTHOTH’ mandatis [ermonem Mo/ts,quem dominumnbsp;fitum nunctandem agnofcuntac reuerentUTtnbsp;Kosptentur,cri»tperaafiëluroS‘ ^6 Paruulos noftros ôt mulieres,oip iumentarelinquemus in urbibus Ci’nbsp;xy nos autem famuli tui omnesexpt^^^jjji,nbsp;gemus ad bellum coram domino» Wnbsp;mineloqueris. Non inutilis efl ac uana repetiouerboruntfl^^iir plis cr explicatisuerbis promittunt fenbsp;timexpleturoSfUtßuelunamneglexerint,''^‘nbsp;tur, er indigni pofießione percipienda, Vt o®nbsp;te déclinent aliorum patrum fuorum inuidilt;Wgt;^nbsp;maspbi partes uc.idicant in hareditatetquinbsp;geniti in tribubus baberentur, non tarnen e»nbsp;lunt, fed Pfirtia inHitutafirtitcr crnbsp;rint ufiß ad miniina.Antefigna,nos fe exhibtW^j^ijUtnbsp;omnia pericula, quorum uxores,jîlij,iynbsp;quietem habeant, cr pacem tutain, Praecepitergo Mofes procisEI^^'Lyjfl* cerdoti,amp; lofue filio Nun,amp;prin^*P’Pnbsp;miliarum per tribus Ifrael, amp; dixit ad eos.Si tranficrintfilH^’j'jff’^ li) Ruben uobifeum lordanemnbsp;ti ad bellû coram domino,et uobisnti**'nbsp;ra fubieâa : date cis Galaad in Confirmât pada in rei memoriam, ut/’''^Liiii'ri eriores propugnatores fi'atrum fuorû,nbsp;rum mercedemiam feuelutrecepiffè certiu^^^^y^nbsp;uerà fitfolido contraëlu, autboritateMofib^^^tlf^^nbsp;lofue nouiducisjconfentiëtibsts omnibusnbsp;ißis firatur fententia, 4 nemine infiingendlt;gt;J‘nbsp;fleterint CT paëlis, vbietiamdifcimus,terr‘‘''’^^iili^nbsp;taram cr Gadditartvm totamdici unonciii‘’‘^^rnbsp;quod tarnen nomen proprium etiam eflnbsp;lis regionis ultra Iordanem,in tribu G4d.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj Sin autem noluerint tranfirearU*’ [jF feum in terram Chanaan, inter «0«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, diaccipiantloca, Vult non obeflfe duabus ißis tribubus aufl^ marium,utpabhoc inflitutodecidcreuel^’Ænbsp;poßobtentam terram Chanaan ineadetn^^nbsp;tribubus babitare, poßint boc non obfianteP^,^^^nbsp;îein tjromii^ionis terrafil^CAtH^^!. 11 traë{u,quandoquidem promißionis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A entali limes lordanis, peut ab accidente ntui'^^fli^ N ! prnultredecim tribus cOPlnbsp;epoßint,phoßesextirpauerinf,nbsp;Rcfponderunt^ fjliiGad.amp;fi*’; (fJ** intra guatn omnet^ tare poßint^fi hoßes extirpaucrinb Sicut locutus cft dominus feruis tu* ’ ,1, ciemus: ipfi armati pergcmus coram J terram Chanaan,amp; poflclfionco’ - _ piife nos confitemur trans lordaflf 1 Fiunt eorundem uerborS crebrierepetU'^ traëîus firmior perfeueret, charitas tutum tam nobile minus impediatur : nomë G4cl tribui Ruben, ne nimium in ordn’ |
îi 11» A iJnbsp;P*- nvheri f^^p^^°P^ßi»ti‘tborcturdleiioribu(, Etfèntention huiufmodinbsp;fuitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dominui non legatur con^ b^'’^P^^citidiuini,quod et Ruben, amp; ^'onnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Manaffc filii lofcph regnum regnum Og regis îitf»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corum cumui bibus fuis per adiungitur dimidia tribut knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'4111 ’r**nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amplitudineduoru regnorîij fet ° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”* Amorrh^i,et Og rrgii Bafan^ }| nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gad,Dibon,Si A' B nbsp;nbsp;nbsp;8f Sophan, Si hzer, 8C legbaa, G ^^8(^quot;”'””^3»ôlt;Bctharan,urbes muni-s, hlh??P«onbus, '’'^l^uben ædificaueruntHefebon, ç ^Nah K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uerfis nominibus, °*’® Qüî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ imponentes uocabula urbi» r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pquot; ‘•nùcipationem. ’ ’' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuifa ßierunt, ÇJquot; complete po/fef^ “'’‘‘f obit tin l/lops, fed deßgn4tlt;e tantum ofcejßirifs ad beBa cumnbsp;habitarent, donee txercinbsp;l^’chir, filq Manafleperrexe-uaftanerunt cam interfc«nbsp;habitatore eius. *°^ïn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GalaadMachir • ^irat ’'l‘’ih3l’itauitinca ft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Manaffe abijt, 8f occupa^ '^^'llas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;appellauit Auothiair, id pcrrcxitjCt apprehendit Ca l“‘s Î uocauitŒ cam ex no-mimini»nbsp;*’’’'gt; top^ç^ ”'”’**”“’** mutationibui plura legemusnbsp;A Pvt xxxiii. j défunt manlîôes filiorülfracl,qui Aegypto P turmasnbsp;U^’^l’^manuMofiamp;Aaron, k) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘lefcripfit Mofes iuxtaca- % nbsp;nbsp;nbsp;Pfofedioncs corum per cgrefTus ^b* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• • k^Meci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘IcRameflemcnfc primo, tbs '^Unt fir ¦ T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;primi,altera die pha- ft A in manu cxcelfa.uidenti ebant quos pcrcuffcrat dominus «4 «y i6 ’7 18 «9
It ^4 2-7 18 i-9 50 3* 3^ 33 54 |
M A S E E» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loo incisomnem primogenitum,red Sfindiis corum exercuerat ultioncm. y Et profedi bli) Ifrael de RameiTe cadra-metati funt in Socoth*
li Vnde egrefli uenerunt in Daphea. IJ nbsp;nbsp;Profedt^ de Daphea cadrametati funt in Alus, Egrcfli^ de Alus, in Raphidim fixere ten toria, ubi populo defuit aqua ad bibendum. Profedi^ de Raphidim,cadrametati funt in deferto Sinai, Sed et de folitudine Sinai egrelTi,uenerunt ad Sepulchra concupifeentiae. Profedi^ de Scpulchris concupifeentiae, cadrametati funt in Afcroth. Et de Aferoth uencruntinRcthma, Profedi^ de Rethma,cadrametati funtin Rcmon phares, Vnde egreifi uenerunt i n Lcbna. De Lebna cadrametati funtin RcfTa, Egrefli^ de Rcfla, uencrunt in Ccelatha, Vnde profedi, cadrametati funt in monte Sepher, Egreifi de monte Sepher, uenerunt in A-rada. Inde proficifeentes, cadrametati funt in Maceloth. Profedi^ de Maccloth,uenerunt in Tha-hath. De Thahath cadrametati funt in Thare, Vnde egrelfi.fixcre tentoria in Methca, nbsp;nbsp;D Etde Methca cadrametati fût in Efmona, Profedi^ de Efmona,ueneruntin Mofc-roth. Et de Moferoth cadrametati funt in Bene iaacan. Profedi® de Bene iaacan uenerût in mon temGadgad. Vnde profedi, cadrametati funt in Ictc-batha, Etdeletebatha ueneruntinEbrona, L 1 |
57 56
E
59 40 4' 4^
44 47 F
43 49 Egrcfli^ de Ebrona, caftrametati funt in Afion gaber. Indeprofeâi, ueneruni in defertum Sin, hrccft Cadcs» Egreffi^ de Cades,caftrametati funt in monte Hor in extremis finibus terrx Edom. Afcendit^ Aaron facerdos in monté Hor iubête domino; amp; ibi mortuus eftanno qua«nbsp;dragefimo egreflïonis filiorum Ifracl ex Ae-gypto,menfe quinto prima die meniïs, Erat autem Aaron quû moreretur in mon teHor annorum centum uigintitrium*nbsp;Audiuit^ Chananxus rex Arad.quinbsp;habitabat ad meridiem, in terram Chanaannbsp;ueniiTcfilios Ifrael, Et profefli de monte Hor, caftrametati funtinSalmona* Vnde egre(ri,uenerunt in Phunon. Profedi^ de Phunon,caftrametatifunt inOboth. Et deOboth ueneruntinleabarim,quz eft in finibus Moabitarum. Profeâi^ de leabarim fixere tentoriain Dibon gad, V nde egreffi, caftrametati funt in Helmon deblathaim. Egreifi^ de Helmon deblathaim,uenerut ad montes Abarim contra Nabo. Profeâi^ de montibus Abarim, tranfie^ runt ad campeftria Moab,fupra lordanemnbsp;contra lericho. Ibi^ caftrametati funt de Beth fimoth uf' que ad Abel fatim in planioribus locis Moabitarum. 5® 7» In jMperioritt« huius libri, nbsp;nbsp;'m Exodo, mänßonet ^Mædawjnominau funt,mlt;juibM memorabile aliquod opui dfi uel popuU contigit. Hie tandem catalogs pari*nbsp;ter omniitm manßonum annotatur quadragintaduarum.nbsp;De ç»ib«« copio/è multa itiuenire licet 'ut Operibiu Hie»nbsp;ronymi poft Origenem, integris uoluminibus trailata,nbsp;quof cr recentiores fequuti funt, Nobw breuiter end exnbsp;ManGone» ordine ßcaimotajje fufficiattKahamles prima dicitur^nbsp;pofueruiit, decimaquinta die primi menßs ex*nbsp;euntes Aegyptiim,quo die iüi fuos prtmogenitos oceifotnbsp;fepeliebant, quo cr idola Aegypti conciderunt CT cownbsp;minuta funt. Eß autem Kahamfef prouincia Aegyptifatnbsp;qua eiufdem nominii urbs efl, ab ifraelitis olim condita,nbsp;olim pngut Arfenoites diilwi.Secunda manßo ßdtinSucnbsp;coth, non ea qute 'm tribu Gad,cui lacobiu patriorchanbsp;nomen impofuit, fed proxima Aegypto htc fiât, uel 'm*nbsp;traipfam Aegyptum. TertiaEtham, Quarta Pihahi*nbsp;roth, Q«f«fdMdr4. Sexta Elim, Septima mare Suph,nbsp;Oâaua defertum SilJ. NotJrf Dopb tah.Dec'tma Alui. Vnnbsp;dec'mia Raphidim, Duodecima defertum Sinai, Dedménbsp;tertia fepulchra concupifcentiie, Decimaquarta Hafe*nbsp;rotb, Decimaqumta Rithma, Decimafexta Remmon*nbsp;phares, Decimafeptima Libnah, DeâmaoUauaRiJfa, |
75 Detfmmottd Ccftalh,Vigeßma mens prima Hdtittid, VigtßmafccundaMaceloth.nbsp;tertia TJatb, Vigeßmaquarta Tara, 'VigeßtM'}^^nbsp;HJlithca.VigeßmafextaHafmoM^Vigeßmafepti»^nbsp;feroth .V igeßtnaoilaua Bene iachan. V igeßnianoi^nbsp;g4d. Trigeßma lotb batha, Trigeßmaprimanbsp;Trigeßmafecutida Haßongaber, Trigeßmaterti^nbsp;tum Sm,quod eß Cades. Trigeßmaquartd monsnbsp;Auron centum uig'mtitrium anaorum atateninbsp;obqt, Trigeßmaquinta Salmona, Trigeßiwf^^'^.nbsp;tun,TrigeßmAfept'tmaOboth. TrigeßmaoHau^^^^^,nbsp;barim,TrigeßmatunA Dibon gad.QÿadrageP’quot;^^nbsp;mon diblataim, Quadrageßmaprima,nbsp;contra Nabo.Quadrageßmafecunda caitipfft’''j^nbsp;De his quadragintaduabm manßonibtu plurlt;‘nbsp;fan^litradiderunt,quibui applicantnbsp;annos tedißcation'is fecundi templi fub 2orobdgt;^j^nbsp;dra, QjiadragmtaduMgenerationes, abnbsp;ud Chrißum dominum : lt;3- quadragintaduos‘^‘^nbsp;in utero, Otfadragintaduos dies ieiuniorumgt;nbsp;Rhabanus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ^(l* ^Etlocutuseft dominus addi' pcftribus Moab fupra lordanem 'nbsp;cendot Loquere filqs Ifrael, dC die id cost do tranfieritis lordanem, intrant^^ ‘nbsp;Chanaan, difperdite cunäos habitatores cieueftra : confringite titulos eoruu*»nbsp;nes ftatuas idolorum fuorum cd’’*’”nbsp;atqj omnia excelfa uaftate, 0 dt^nbsp;Adhortaturßudioßßime Mofespopiillt;‘^iiii'’\nbsp;rißcanda terra Chanaan ab idoloUtrü Cdquot;nbsp;caßonem 'mddant errorum er cr'iminuddit Lotf’jnbsp;fuperßitionum:quod difficile nouerai Pynbsp;piorum nonßeri quenquam peiorem.Dcld^’^^ff^r^nbsp;nominat,ubi d^sfuis orationes offèrebantnbsp;quam er mteüigipoßit didionbsp;ßguris,fculpturis,memorialibM,titulis,Cfnbsp;tiofum,facrum,eximium,pidiim,uetextry^jf(lilt;i^^nbsp;rum ueneratioaem ereilum ueleedißcato^'^fflt;^tnbsp;er curiofum, elegant er admirabiletquodnbsp;Mofesuenenam ßeri fuperßitiofopopdl^nbsp;re. Imagines quoq^ ßtfas ex auro, argentonbsp;diligenter dißgt;crdi, ermtotumperire, “j.nbsp;fuperßttUel 'mßturaßcula referuetufd'^fidif^nbsp;rum.Et excelfa m coÜibus erlt;editis loeit unbsp;tilitas lucos 0- lediculat confecrabat,nbsp;celfiis,quibus imponebant idolorum itti'têquot;nbsp;lis con^icerentur er adorarentUTfnbsp;honorabiliores.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, mundantes terram, habiiabgt;^’^,(,0^j( enim earn terra dedi uobis in po‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y lam nihil obßare uidens Mofes, pr^fX^ jjiii*'''' ßlios ifrael lordanem proxime, CJnbsp;mijßam patribtu poffeffuros,tanqaainnbsp;priant,donee in tknore cy ci^u domiti'Pnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 |
nvmeri
uobis forte» Pluribusda* Sinnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Paucioribus anguftiorcm.
rdi^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cecideritjita tribueturhæ^
«ras. Her tribus amp; familias poffeffio diui-
forle fcilicet^et roportionetn iuflitiiediflùbutiuie.Vt unicuilt;^ trinbsp;ßgt;‘gt;fiofa terra uel fruâuonbsp;nliter «nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P‘fUlt;^iogt;quot;il’Ui^
*'i«rtu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ierit, qua à domiao moderatur,nihil
tnrt ^’'““^‘l'^Oj^^ifccptationeuel odio^ Vihiereditdi hirnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domino deocuiquamobueniffecreda«
phnttio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dri prouidentia acce»
liHim ” ratione iUii concedetur,ut diligen» niowTrquot;^^“’'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pr^efcripta 4 ^urcit^s om»
eximio^dificiouel r ^'oparcfntjo populo,uel perfo/jte ex hoflibuf^nbsp;rest ” nolueritis intcrficere habitato^nbsp;clay-^æ’ '1“^ rcmanferint, erunt uobis quafinbsp;lanceæinlatcribus ueftris,nbsp;habitationis
ßtut implf fbdales ueluti claui uel cultri {» Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lateribiüfUel continuo molejktntes,
(lil’'’'^^fi‘lt;diaprouocaittes,uelutfepiant çr con» Mc«Ufmgj 4d»nd»t egrediendi aut btgredien
, «t nos ueftros limites exeuntes ilico excipi» , ac hoßiliter fefe in cttnâis gerant, CTnbsp;( ê’^l’^sprcntiinc omnibus quibus poterunt.Per me au»nbsp;^'*dtb‘int,ßuosmonita mea paterna ]preueritis,crnbsp;piieÜtcr nbßtrriti 4b ipforum confortio, malueritiinbsp;. J «inicitù jrui quim mea,nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;bc^ ^“’^uidillis cogitaueram facere,uobis
. Q34W «frè fclt;fc dixerit dominus ifraëli, teflatur hi» t, ßlt;]tientium temporurn, ex librii ludicum zj Rc”
¦ - ¦¦‘•iciacxperiemia omniumjiciuivi uidemus negligentiam extirpandi idola, cribnbsp;tboh^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meluibilem intuli/Je eccleftie cU'
’’laluft ’ f‘*‘^degia gentilitatis prifci patret totuMnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^dum, cr fcopum,quàm in
coi ' imptetatis cérémonies, quap iÜK rebus tot^ ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fedulitate Z3^ ßdefuis cul
ilàlX ’ ‘^^dns rem otißimos ejje àfacrilegijs |(4ü°nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^f’tifliani iUisßmiSimesfer»
tim '‘''¦j’^‘’‘^'*‘^lt;^ dtdiuortimpertinacißimumcul» ! i«u ‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ucrum indignißime
n«m '*'*”^’*’’* » patrem er amicum,fed ut tyran» inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;intercef»
fed ut i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;'econciliaretur,non ut pater filijs,
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^’'i«fi'«tclt;)pited4(«n4ndw.
^CAPVT xxxiin.
5 Ocutus^ cft dominas ad Mofcn, H dicens;
® nbsp;nbsp;Exfrcetw bic iterum fides Jfraëlitarum,
dumantea terrain illishtereditAndafndifiin
îî
J,'»lit p.cr»îijo-4expfn'cntM omniumpeculoram.Qiian-
M A S E E. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loi
gurwjf, Cf pft limites dcfiniumt, quant ab bofiibus tant firtibus cr multis capiant. Priefcribiturq; iUis nouem trinbsp;bubus cum dinüdia Syriie portio quadrangularis nobilifnbsp;fima, quam gentilium literie Phoeniciam cr Paheftinamnbsp;nominarunt.
a. nbsp;nbsp;nbsp;Præcipe filiis Ifracl, amp; dices ad cosîQuum
ingrefli fueritisterram Chanaan.SC inpof» feflioné uobis forte ceciderit, his finibus tcr^nbsp;tninabitur.
Definitur itaque à Mofe limes terrie promißionis ad quatuor angulos Cf Une as, altéra parte longius quadra»nbsp;tumdefignAntes,ne quid ultra iüum ßbi ufurparent.nbsp;Quos ipfe limites partim oculis conjfiexit, partim reuelanbsp;tione dominißiiritus cognouit, partim exploratorum denbsp;fîgnatione didicit îofue crCaleb,quieam totam conjfie»nbsp;xerant, Dicitur autem terra Chanaan Philifiieos comptenbsp;(lens CT AmorrbfCoJ.
3 nbsp;nbsp;nbsp;Pars meridianaincipiet à folitudineSin,nbsp;qu^efl: iuxta Edom:amp; habebit terminos connbsp;tra orientem mare falfum;
4 nbsp;nbsp;nbsp;qui circumibant auftralem plagam per agt;nbsp;fcenfum fcorpionis, ita ut tranfeât in Senna,nbsp;et perueniant ad meridiem ufc^ ad Cadesbarnbsp;ne, unde egredientur confînia ad uillam no^nbsp;mine Adar,amp; tendent ufqj ad Afemonar
y ibit^ per gyrum terminus ab Afemona ufqj ad torrentem Aegypti, Si ad raagni ma*nbsp;ris littus bnietun
Mare falis ad orientent dicitur mare A fbhalticumor Auflrum ¦ n terrsepro-fuiMW CTSodomorum,ut quodexoneratur tordants}iu» taoix,nbsp;uius,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;angulo coniundionis plagæ auftralis cum
orientali. Liaea autem determinant aufirale latus, pro» tendi mteüigitur 4 prlt;ejùto angulo auftrali maris mor»nbsp;tui,ufq; ad mare magnum occidentale,quod cr méditer»nbsp;raneum,ea parte qua Aegyptiu/m dicitur uel Pelußnum,nbsp;Nfc efi reda omnino linea,fed alicubi fefe dilatant ad aunbsp;ftrum,alicubife contrahens ad aquilonem iuxta locorumnbsp;capacitatem, qui bic nominantur,fcilicet,afcenfus Scor»nbsp;pionis. Locus Siti, 4 quo defertum Sin nomen habet, ernbsp;excurrit limes in Cades Barne ad Addar cr Hafmon, acnbsp;ad fluuium Aegypti ad ofiiiem nempe Nili oriëtalius pronbsp;pe Pelußumtuel iuxta alios, CT uerius,ad fluuium Rinoanbsp;corura,quod adoccidentem ibidem fluentexoneraturnbsp;ad mare magnum fupra Gafam,
6 nbsp;nbsp;nbsp;Plaga autem occidentalis à mari magno Bnbsp;incipiet,8iipfo fineclaudetur.
7 nbsp;nbsp;nbsp;Porrô ad feptentrionalem plagam à marinbsp;magno termini incipient, peruenientes ufqjnbsp;admontemHor,
8 nbsp;nbsp;àquouenientinEmath uf^ ad terminosnbsp;Sedada,
9 nbsp;nbsp;ibunt^ confi'nia ufe^ ad Zephrona, Si e*nbsp;runt exitus eius ad uillam Enanthi erunt ter*nbsp;mini in parte aquilonis»
Occidentalis limesßcile deßgnalur,quodßt mariti» OccfdcB», mus Mus, 4 termino Aegypti ufque ad montem Hor,nonbsp;equidein ilium,in quo ntorttius efi Aaron,ut «idffHrjfed
5
-ocr page 428-
c
IX ûrtHJ. «4 ’J i6 D »7 Xo XI pyotttonforium aliquod fub Tyro Stdone^tierfin fïe* tnath,lt;jua dicitur Epiphatiiajnde tranßt aquilonaris lianbsp;mes uerfus ortamfolis non reila lima per Sedad ey Zianbsp;phron ufque ad tienan uillam,quæ eß in angiilo iungen»nbsp;te acjuilonarem limitent cam orientait^ Indenietabuntur fines contra orientalem plagatn,deuillaEnan ufc^Sephama, SC deSephatna defcendent termini in Reb latha ab oriente Ain, amp; defcendet terminusnbsp;et uerget ad lat’ maris Ccnercth uerfus ortfl, amp; [endet limes ufq; ad lordanem, amp; ad ul timum falfoclaudentur mari. Hanc habebi*nbsp;tis terram per fines fuos in circuitu. Orientale autemlimen à ailla Henan priediólainter minoDamaßiincipitfCrpertmgit ufque ad locum Seanbsp;pham ^uam Appamiam ciuidam dicunt, cr deinde in Rinbsp;tlatha qaam in Syria Caele nobilißimamAntiochiani monbsp;cant, à. parte orientalißntis uel Aiti^ tnde autem uergitnbsp;et protenditur ad latiu marts Cinereth, id efl ad flagnuntnbsp;Tyberiadis, ad ortum uel orientale, donee perueniaturnbsp;ad locum abi effluit lordatiis lacum iüum, qui fuo meatttnbsp;Orienten depgnans promifle terrie, exoneratur tandeiunbsp;in mare mortuum, cuius longitudo deinde ufque ad an*nbsp;gulumeiusaußraletn, complet longitudinem totius terunbsp;rie prontiffe. Præcepit^ Mofes filijs Ifrael, diccnsiHaeC crit terra qua polTidebitis forte, quam iuC-fitdominusdarinouem tribubus, amp; dimigt;nbsp;diæ tribui, Acceperuntenim tribus filiorum Ruben perfamiJiasfuas,amp;tribus filiorum Gadiu«nbsp;xta cognationum numerum, media quoquenbsp;tribus Manaffe,hærcditatcm fuam, duæ femis tribus acceperunt partem fuam trans lordanem contra lericho ad orienta*nbsp;km plagam. Hlt;ec terra amplitudo decernitur nouem tribubus cuni dinidta diuidenda.Htec autem dimidia eft tribus Manafànbsp;fe. Cuius altcramedietas cum tribu Ruben Gadoc*nbsp;cupauit ultra lordanem terram regum duorum Bafannbsp;cr Hefèbon,Qr Madianitidam regionen, quantum fufanbsp;ficiebatiHis, er flmul Amorrhieo quodam expulfodenbsp;Gataad. QuiC omnis regio iam diuifainteHigitur fortenbsp;per Mofen uiuentein adhuc, iflis duabia cum dimidia trinbsp;bubus, de qua in Itbro loflte per flngula loca fcribitur nonbsp;nünatim. ^Et ait dominus ad Mofen.* H^cfunt nomina uirorum,qui terram uo bis diuident, Eleazar facerdos, óC lofue fili*nbsp;usNun, Sifingulos principes de tribubus fingulis tolleris ad diuidendum terram. Iftaautem funt uocabula, Detribu luda, Caleb filius lephone. De tribu Simeon,Samuel filius Ammiud. De tribu Beniamin, Elidadfilius Chafe« ton* ^3 ^4 ^7 x8 |
MÄSEE» Detribu filiorum Dan, Bocci filius logli» Filiorum lofeph de tribu ManairejHann’nbsp;el filius Ephod* De tribu Ephraim,Camuel filius Sephta» De tribuZabulon,Elifaphan filiusnbsp;nach.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. De tribu Iflachar dux Phalticl filius Os*’ Detribu Afer,Ahiud filius Salomi-De tribu Neph thalira, PhedaelfiHu®nbsp;miud*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij Hi funt quibus præcepcrat dotnifl^s**^ uiderent filijs Ifrael terram Cl^naan- Noibium principum forte diuidentium terratn muntur, ad hiflorie certitudinem, tefli)ttonii'i’''Fnbsp;petuamq; fidem rcrum geüarum,dominonbsp;Summa autë huius loci cfl,credendamnbsp;per ueritatem promiflionivm dei : fldeinbsp;poßibile, diuinlt;e ordinationi nihil obftire,nonnbsp;dumetiamfl diu di^ranturpromiffadei,extgt;‘‘^^nbsp;dominus feruosfuosdilationepromiflorunitnbsp;totius terrai in qua femper laudata efl Syria,nbsp;deusimpartitur, nondiutiuspoßidendam,nbsp;entes effent fuis legibus, indeuerà flia fidetoti«’^'^nbsp;per Cbriüum poffeffuri, ^CAPVT XXXV. U Aecquoqj locutus cftdofi’'’’^fÿ/ I Mofenincampeftribusnbsp;I pra lordanem contra Ieric^‘’jxiiinbsp;a Praecipe filqs Ifrael utnbsp;tis depolTcflïonibus fuis urbes adl’nbsp;dum,et fuburbana earum dabitisnbsp;circuitum, utipfiinoppidis maneant, SC fu*’“ fint iumentis eorum.fubftaniiæ cori”’’’nbsp;nbsp;nbsp;(ji« mnibusbeftfiseorum, j Terra promißionis alia quadam diuip^' pro Leuitis cy fùgitiuis,à M.ofc in ultima t»“'’''nbsp;flituto,poflqHainiamduabus tribubus joïJ*nbsp;diuiferat hareditates. Nece/JàriaeniMcrat P^^fislO^nbsp;Leuitis ordinatiohac profiles ifraë}, deaßiS'’quot;^i,ß‘^nbsp;cis Leuitis ipfts,decimatertiiie tribui,ubinbsp;tent,admixti duodecim tribubus, adnbsp;CT in cultu ueri dei fui conferuandciMtnbsp;Uca nuüa conferuaripoteft fine timoré dci,i^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;((lt;1 iUius, qui confiflit in innocentia tiie,cr charitatisbumaniefmrerMnnbsp;quapopulus docetur cr regitur,adtranqi‘‘^i{il^nbsp;publiclt;e,cT ad uitte aternee promiflanbsp;creatifunt elcéli. ideo LeuitispopuHnbsp;éloribus officium docendi legem deinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j A beneplacita eius, inter tribus reliquof i^“ cipalibus refldentia defignandanbsp;tr4 CT extra lordanem, per quadragintanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d f quibus reliquo populo admanam effect pdes quibus obfequerentur,iuxtadofni^^^uii(^^^nbsp;aicißm neceffdria corporis reddentes eijdff* |
|
N V M E B. l ‘'quot;‘’Mdi^iWlribu uelurbe conßßvites, cotMoJf toH po f“!» iifffruire potuißent in f«o officio. Suburfe*««, ^utonbsp;'**'’’iigt;i«propior4dfccrniMtW LcuitU fàmdijs, « ^rfrfn pkbs reliqtu tribuum remotiora, ’’’•«flioM.cr inatilior« iîlis loclt;lt; aßi^iiAre prlt;f«nwr£f,nbsp;^^oiitiiorf,cr odio Leuitici ordinis.No« deniq; Le»nbsp;'“‘“’’«cdantur addomint!««, zsr proucntui rccipif««nbsp;ex ijlis prf dijSjôui ex oblrftionibtM.priinifijî»nbsp;?;'quot;»fec«Rdtt«lmm«i«frcdcbeb4nt,Pdt4nt«^4anbsp;tSlt;lmô-4dp«or4plt;cend«.Alio^»« C^lebdo-A wnjïtKtijj ejl zT pîinccps in Hcbron,c2rnbsp;’''’•'«'libusrciMHis,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, . ^ . Huæfulmrbanaurbiumdabitis Leoitis a 1,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;initattt forinfecus per circuitum mil- 'Î?^torutnî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. J ^«tiemini extra urbem contra orientera i'quot;«iac»bito™n.,amp;contraramd.mflnbsp;ï’^OTnt daornillia: ad marequoq ea.nbsp;»^«ïicafura erit feptcntrionahs plaganbsp;Â'»JnÔ£«un«a.Éputbesinme.nbsp;'«i,‘ '«'^unteis fuburbananbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deßgitAiUur wdiecubiiiproLc ’‘ÏKitwiimtileiflctpicbtnitnonremotitM“ miffibiHcHbüoriî,ut «WMt«riîfenf«j£enbsp;, Ktnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er nonrcmotui^difli- rX^^«^te.m.n;„£roc«büis pri-dr^uttun. protend- P“'quot; ‘ ts te non poteronf, ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t,. j tij r ® ’plis autem oppidis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Leu}^® (,(“««Min(agitiaoruinauxdiafcp«ara, ftgt;’‘‘'a qui fadetit (anguinam. 8£ , „'•'t'nfuburbanisfnis» I lit, pro/bfxù lex dounni de refùgij urbibi«, ¦f t Jquot;^’«fgt;-diparent intra terram C(M„aan,«t pei-teli-Xeamp;'‘'f«fgt;o»«cid{i,„onob,feret«eUordan«/î««««Snbsp;«i«ia d.}hnf ia.!deo$ CT U«tttelt;e «rb« ƒ=.nbsp;quot;itit tudicior« difquißtio Gquot; « P^\ ®nbsp;'fg'nt domini duam fàredcbebant légitiménbsp;Sex igitur ultra lordanem urbes de/tgM^ ”OK^’’t tribubiK. Et prêter hü JeX S«4K»,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ quadragintadu-e alilt;e «rbeJ Leuitts deji^ •’‘djitationem, ut pariter numenti eartun lit amp; îhf »»O'^^bes quæ dabunturdepoffeffio-Pliir^ quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lfraêl,ab bis qui pl«s habent, qui minus, pauciorcst 'lUnî ‘ menfuram hærcditatis fuæ da=gt;nbsp;'1 tdc2'PP‘^^Lcuitis«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ 1 bit ƒ*** fupcrioribt« feriptum legif «r,|c(i aaa» 1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;portione [iu donatidis ut no- , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pîurej ex maioribiM tribuum poffießio» Poucioreî exminoribiM, «{«equabilis orantbw bi»»i^'‘“’’prop8rfio,cr ontufufknandiLeuitas^à ^uinbsp;^'^*”*”* inctwnberetur doeendo ZT difeen’nbsp;' *”*111 tota gerne, pro^ jide çf itioribiH fonpr* gt;7 i8 »9 |
M A S E H, loi 10 11 IX ’5 «4 «T i6 »atidtj fntiigt/arffMr. ^Ait dominus ad Mofen; Loquere ßliis lfraëJ,amp; dices ad eos: Quan do tranfgreflii fueritis lordanem in terrainnbsp;Chanaan, decernite quæ urbes efle debeantin prae* (îdia fugitiuorum, qui nolentes fanguineranbsp;fuderintt in quibus quum fugerit profugus, cogna tus occift non poterit euni occidere, doneenbsp;ftet in confpeâu multi(udinis,dlt; caufa illiusnbsp;ludicecun Repetitur lex neeejjaria pro innocentibiuk^ iniuri=a ain paßis, uel depericulo effiugiendo coaiiis qitocun^fnbsp;Jpeeialittr autem pro homicidis inuoluntarijs, aeßtro»nbsp;re cogitatorum ßne iure zir iudicio occidatur,is qui pernbsp;erroremcommffiffiet homicidiitm, ibienitn iudicioßßinbsp;priecipitur, ZT cauÇie difeußio eatui committitur, iujfenbsp;difudicanda, non ad arbitrium eiitf qui pra dolore fitrianbsp;perceOitur. De ipfis autem fex urbibus, quæ ad fugiti uorum fubfidiauobis feparantur, tres erunt trans lordanem,amp; tres in terra Chanaan urbes fugitiuorum erunt, tam fil lis Ifrael,quàm aduenis atqp peregrt niSjUt réfugiât ad eas qui nolens fanguineranbsp;fuderit, Decernitur, u( fiigittuortim urbes tres aßignentur ci traIordanem,in hicreditate noué cum dimidiairibuum:nbsp;ZT tres alice ultralordanem,in duabus cum dimidia tribunbsp;bui:ut iüuc diucrant,iion folum 'mJigent z^ fitij ffiaël,nbsp;fed etiam peregrini cr aduena in caußs ßinilibus. Si quis ferro perçuflerir,amp; mortuus fuerît C qui percuffus eft : reus eril homicidii, 0lt; ipfcnbsp;morietur. Si lapidem iecerit, amp;idus occubuerit, fi-milker punictur qui homicidium fecit. Si ligno percuffus intericrit, percufforis fanguine uindicabiturhomicida. Leges pro conßgio ad has urbes obiter récapitulant tur,qult;e tarnen in fuperiortbui Exodtxi. cr in Deuteronbsp;nomio fcribtintur,S/,(nquit,quis hominem occident pranbsp;poßto, uel ßla iracundia, nuUo potefl faluari fuffugionbsp;uel afylo,ßueidcontigerit ßrroßapideuelligtto.Primonbsp;autê pramittitur generalis tex de homicidis, qua tarnennbsp;fub'mdeexponiturperßnguloscafM» Propinquus occifi homicidam interfîcietî ftatimutapprchendcriteum,interficict.' Non quidem iubetur propinquusfeeundum carnem, occidere homicidam [ui confanguinei oceißffied pradicinbsp;tur idßituru ßne dubio pro naturalifùria z^ dolore hnnbsp;menÇj ex amicitia ad occifam, ß contingat homicidamnbsp;occurrere umdieiße accenfo, zy fefe de dolore ulcifcinbsp;poteriti.Id autem lex domini prauenire nolens, pracipitnbsp;feeundum tcffis er in iudicio publico caufam difeutiennbsp;dam à iudicibus,cr audiri partes cr aUeganda^ Veruttnbsp;turnetf ßextra urbesßtgitiuoruim deprehendatur homta I' 4 |
N V HE RI
IX ^3 ^4 ay 16 D a-7 18 ^9 50 3« sa cida 4 u'mdice confanguineo.cr ex dolore dniici occidit tur in uindiâam de per iram, non mputabitur uindicaitnbsp;ti ex dolore ut iudicio fanguinis rem habeatur,uelßfiiii,nbsp;tur iudici lege talionis occidendus^ Si per odium quis hominem impulehr, uel iecerit quippiam in eum per infidias,nbsp;autquumeiïetinimicus,manu percufTe»nbsp;ritjamp;illemortuusfuerit, percuflbr homicPnbsp;dii reus erit: cognatus oceiß ftatim ut inuenenbsp;riteum.iugulabiu Explicdt clarius eSquot; breuimidipfumquodidmdiilu erat prolixiuf, Quod fi fortuitu, amp; abfqj odio impulerit eum, uel proiecerit fuper eum omne inftru^nbsp;mentum abfq; infidhs, uel omnem lapidem per quem moriatur non uidendo, ccciderit^ fuper eum 8C mor^nbsp;tuusfueric, amp;ipfe ei inimicus non eratneq;nbsp;quærebat nocere illi, 6^ hoc audiente ccetu fuerit comprobatu, atqj inter percuflbrem 8C propinquum fanguinis quæftio uentilata: liberabiturper coetumhomicidadeulto-ris manu,amp; reducét eum per fententiam coe-tus in urbem ad quam confugerat, manebit ibi,donee facerdos magnus, qui oleo fanäonbsp;unäus eft,moriatur,. Si interfedor extra fines urbium,quæ exu 54 libus deputatæ funt,fueritinuentus, 8C perculTus ab eo qui ultor eft fanguinis: abfq; noxa erit qui eum oedderir,nbsp;debueratenim profugus ufqj ad mortemnbsp;pontificis in urbe refidere, poftquam autemnbsp;ille obierit, homidda reuertetur in terramnbsp;fuam. Hæc fempiterna erunt, amp; légitima in cum dis habitationibus ueftris. Altera pars legis,ß eafu er abß[‘ inimicitid,impulfu aliquoßtali ,pereußione uel proieóiioae ßrtuita quisnbsp;quempiam mterßcidt,i5 conßgere prlt;fcipitur ad urbemnbsp;aliquam reßgiffUbi iudicio publico liberabitur à talio«nbsp;ne mortis: uerimtamen pdtrid extorris aget, qudmlibetnbsp;innocens deprehendatur in iudicio, ubi er manebit exulnbsp;ufq; ad obitum fammi facerdotis ,tunc enitn ad dei g/o»nbsp;rtaiM, er fummi facerdotq dignitatem uindicandam reanbsp;flituetur homidda is innocens domw heerediati fucOt Homidda fub teftibus punietunad unius 1 teftimonium nullus condemnabitur» Leget quidam generales dccernuntur de homicidijs, non eße homicidam occidendii iure uel iudicio, niß con»nbsp;uidum tejbbm, ad minus duobus,qui id legitime teanbsp;fkntur,tdnquam certani, er fidem ßciant iudicibus, utnbsp;par eß^ Non accipietis pretium ab eo qui reus eft fanguinis, quandoquidem cum impius ipfcnbsp;fitjftatim amp; ipfe morietur, Exules Si profugi ante mortem pontifids 1 |
nullo modo data propitiatioite tn urbes reuertipoterunt, Lex admodii/m ferioß,iußA, er adpr^i^^'’'^ miid^ '^ micidia ulilis uehementer, de nonnbsp;demptionis ab homidda,qua mortem Itê^nbsp;dat, Qgieat maxime charitati feruit iatota tipnbsp;(ic maxime ut moralis coli debet,ßcut amp;nbsp;ritati conferuanda er pad à domino deo bus, Sed ne^ pro pecunia permittendant ‘ß ; etiam non reo mortis, er cafuali,ut•nbsp;permanendi neeeßario in urbe refitgy ttßqtte ànbsp;ßwmi poMificis,uel ad redeMidim adnbsp;ßones,neßrte ex dolore proxinü eiusquio^‘ 'Icininbsp;riclitetur ad mortem, er multiplicetur (/[“rnbsp;fanguinis humAni,quo terra poUuitur^. ne polluatis terrä habitationis infontium cruoremaculatunnecalit^j^^tilnbsp;ri poteft,nifi per dus fanguinein4‘’*^nbsp;fanguinemfudcritînbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JitK . Hoc modo rigide pimiendo homicid4S,(gt;‘P‘* | terram à poUutione fanguinaria, nuHa enim jiilnbsp;perefleinundandi terram à fanguine efßfi amp;nbsp;er ßs,qu4m ßfanzine oedforis er improbinbsp;denuoaßergatur, quem ßtit,er expetit, 0'quot;^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 Ium inclamat iudidwm dei contra hoimcidA^'^^^^ je» l re ergo abhorrëdum ab omni homicidio,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| tiindiiHa uldfcendwm diuina lege decernintr^ nbsp;nbsp;nbsp;fit Atq;itaemundabiturueftra, commórantc uobifeum, ego eniß* ‘‘‘nbsp;minus,qui habito inter filios Ifraeb jjoil/nbsp;¦ Inter ßdelesacpios dominus habitat,nbsp;vis religio,domiiwfidere,proximum ddig‘^’'^’quot;^ii(lt‘nbsp;iniuria abßinere,iniuriofos pumire, uiolotftlt;gt;^‘^ ^^[11(1nbsp;re,à fanguine eßumdendofummopere abhorre^ gt; jit^nbsp;à maxima malo,deo ipßer nature intolerabi“'nbsp;teUigant er expauefcans fedatores pralioi'ii^’.nbsp;duditij milites,omniimt homintvmflagitioßl^^’l^i/f,i^nbsp;naturte abominatißimi,qui nihil abhorrent imPnbsp;tantum neßsnonabhorrentes,quo noneßnnfnbsp;nbsp;nbsp;If ßus,a‘ tranquiîlitati humanlt;einiquius, raëlitt funt,qui fandorum patrumßdentnbsp;dantur,qui deum optimum maximumnbsp;reuerentur^Habitat autem iti eis deus,pflt;^f^'^^y^gt;^ !nbsp;niate fua,femper fuccurrens eis, er uelutfil“’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, mat,at^propugnatardentißuorecrgi'‘‘^“'“ . A P V T X X X V L .pfS I’nbsp;Cccflerunt autem OT hi Manalfe deftirpefij% X I fephîloquuti^futt*:^^nbsp;prindpibusifraël,' Occaßo noua er neeeßaria legis deßn / liabusZalphaad, qult;e cum proprias pro pnnbsp;feßiones fufeeptur^ eßent,iu:ßa prtedida,nbsp;tribus uiris maritos fumere niie iubentur,^nbsp;tribuum euw temporis lapfu conßnderen »nbsp;aKïdixauntîTibidonuoon»® t |
NVHEkl forte diuider« fîlHânbsp;U tes hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^‘âbus Salphaad fratris noftri da
jJ^'^f'oncmdcbitam patri:
ex bue litera ad gunntdin authoritatem per^ proxiwiwraorti, pofitot improborîînbsp;exa/itlatM,ut nenu ali*nbsp;qualem illif deui ducemnbsp;pf'op^diem tînt perdituri,^ueinnbsp;O’ f»tpu^fuuerunt, tanto tempore wgratinbsp;’'i«inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Totieî
tin a ***** appellant, iam [entientes benrfi* fcoftfide'ißitnenbsp;ten^ patientißimeimtwrigerosper/iren*nbsp;'^‘’“‘’^ncf'cerenonpotuerunt. su tarde f piunttnbsp;^X'jidflfshabeniur,cr non omnino ma'Wt’ic iannbsp;«iritarde fuptriores euadunt impijs,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gu’eteia
infcrfcHitanondiu feruant. Qult;^gt;i tücpro iHntfini, ^hj tramjuilliores euafermt, eatura ergonbsp;l^^^^^tleßderanda ^einper f nee ueri dèi cultoribus innbsp;^^'“‘kcarnB eßrequies expe^andatijiàa ejui pie ninenbsp;/‘‘^'‘‘’gt;gt;,lt;iduer/tatespjtientur,ficut CT pioru omniumnbsp;6 ‘ß^^tincaput^ChrifliadotmnM^
J ^Wsfialterius tribus homines uxoresac^ fquetur poflelTio fua, 8C translatanbsp;ƒ îliam tribum de noftra haerediute mi^nbsp;’''»«tur:
g?'5itafiet,utcum iubilcus.id eftquinqua aduencrit, con^nbsp;fo/rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diftributio, SC aliorum pof-
‘^'^î’^’^’Hostranfeat»
nutwit Zalphaad aliarum tribuum ttirii, di« ’’•nuetur naßf^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reddenda her edit at, eti*
^^“‘'gt;ileotempore,non nobis,fed altert tribui per ut ’«sfttoscedet»
Répondit Mofes filns Ifrael, 8C domino ffïcipiente aiu Rede tribus filiorum lofcphnbsp;Q 'ocuueft,
t h»c lex fuper filiabus Salphaad à domi ^0 promulgata eft : Nubant quibus uolunt^nbsp;gt; ’’’Uiunutfuæ tribus hominibus,nbsp;^tnondcuolnaturhærcditas filiorum IC*nbsp;/«de tribu in tribum, fed unufquifqjhae-.nbsp;J®Utimaiorum fuorum adhærcbitin filqsnbsp;•fi’aël.
^“«1 Hofes non diciturdonüntMi confului/fe, fuper ‘“^ueflione^quanijuam non negetur.Hon erat irrationbsp;’dfHotuMi principumilliustribui, ey aece/fario fe*nbsp;Wat«r hoc damniw« tQi tribui,ft filiabus hereditas panbsp;.’^’•’npermitteretHr: ideo Mofes clare intelligéscaufam,nbsp;''Ifitter cr digne definiuit in caufa. Quietjuidenimnbsp;^*n t^ofes iubebat, fect^jdum donüni itiß)trationem fienbsp;^»uelrtiam ex fiimiliari coUoijuio, ey reß^onfo ex fannbsp;}(nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;edocebatur, ucluti ore ad os,ßcut çy hic
‘kr, fiiper os domini hec tjuæ fequuntur precepijfe. g^^mnesenimuiri ducent uxoresdetribunbsp;, ^’^gnationc fua: amp; cunflæfocininæ deea-f*** tribu maritos accipient : ut hxrediias
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MASEamp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toj
permaneat in familijs,
'hcc fibi mifccâtur tribus, fed ita maneant utàdominofeparatæ funt.
Omnis filià cuiufeuatq; tribus, que non habet here» des mafculos fui generis, non alteri quant fue tt ibus ma»nbsp;ritoiu»gatur,ne permifeeantur po/feßiones tribuum»nbsp;Ncf efMW Hiri de alia tribu ßbi uxores accipere pote»nbsp;rant,etiam non habentes hiereditatem,ut fit eadem ratio^nbsp;utrinq^ tam filiarum quamfiUorum.Leuite amen, quianbsp;hereditates non eapiebant,uxoresßbi de alqs fumpfijfenbsp;non fetnel leguntur.
«O Fecerunt^filiaeSalphaadutfibifucratim D peratum à domino per Mofen.
I »nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; nupferuntMaala, amp; Therfa, ScHegla,
8C Mêle ha,St Noa filiis patrui fui,
Obedienliafcribiturfiliarum Zalphaad maritos fu» mentiwm de filijsfue tribus,Manaßis fcilicet, trt non di«nbsp;uideretur hereditas.De inatrimonijs captandis water ß»nbsp;nùtias zy tribus^zy id genus exempta patriarchdru/m lenbsp;gimus, interim quoque leges Mofatcas in Leuitico nonnbsp;tranfgrediendas accepimus. Et ius gentium de hifeere» GcntiSûis»nbsp;bus jîatuens non efi conteinnendum, ut tarnen femperßlnbsp;ua fit publica hoacflas,zy conßientia non grauetur prenbsp;ter legem dei^ziT occaßones non queranturmalarivm afnbsp;tium contra tranquiüitatem reipublice,qtte m hifee re»nbsp;bus ßatuere potefl pro charitate jeruanda zy promoucanbsp;da,m qua deo maxime complacet, zy ßhciter pax eon»nbsp;ß/Ht inter homines citra uerbi det (y naturatis legis connbsp;teinptum.
II nbsp;nbsp;defamilia Manaife, qui fuit filius lofeph:nbsp;fidpolTelTioquaeillisfueratattributa, manficnbsp;in tribu ôi familia patns earum«
1^ Hxcfunt mandata att^ indicia quæ man^ dauit dominus per manum Mofi ad hlios If*nbsp;racl.in campeftribus Moab fupra lordanetnnbsp;contralericho«
Epilogus efi tam prefentis legis quèm totius bijb» rie zy libri.
SV MM A VERS« M, CC« LXXXVIH.
|
DE VTE RO NOMI VM LIBER DEVTERONO^» Mil QJ71NTVS, LEGIS MOSAICAE repetitio,'mcipiens à, quddrage/imAtcrtianbsp;di^näione^quit dicitur Hebraicenbsp;Elie Haddebarbn. ^CAPVT PRIMVM, Aeefuntuer ba quæ locunbsp;tus eft Mo*nbsp;fes ad omnênbsp;[fraël transnbsp;lordanc innbsp;folitudinenbsp;câpeftri,connbsp;tra mare ru*nbsp;brum, internbsp;Pharan SC Thophel, ÖC Laban, ÖC Alcroth, 8C Difaab (hoe efl ubi auri eß er plurimwm') R.epetitio diuince legis eß bic quintus liber, eortuw nempe qult;e ut prlt;ecedentibas tribus à domino inflitutanbsp;fusit acgeffi.QuielAofespdelipimusdei feruus, ZT elenbsp;âiàdeo populi duxpam proximus morti diligenter, te«nbsp;tum Mo'fii” P^oienti qudpuice, inculcat noua tunepbi aßißrnti po»nbsp;pttlo: quorum multi non uiderantgeßn ante quadragepnbsp;muw annum,in deferto generati,multi pro iuuentute 0quot;nbsp;pueritia piainqua Aegyptït egreßi perant non [atis at‘nbsp;tenderant ad omnia.Qjiibus omnibus zr pofleritatip»nbsp;tur te quàmnMxime,ad omnium pculorum cr gentiumnbsp;doârigt;uim,tunc retulit : primum quidem uerbo, deindenbsp;codici inferippt omnia dei magna,lia,qu^ dominus opnnbsp;derat, er qua pdeli populo conferuanda mandauerat.nbsp;Qwe er uelUt jummam legis,cr diuinte fapientilt;e, nonnbsp;tantum facerdotes 0quot; Leuitte,fed 0- rex ipfeprtecipi^nbsp;twr legere pmpcr,ut deum timere difcat ex 00,0- regatnbsp;fecundum prafcriptu illius,ad obferuantiam pracepto^^nbsp;rum dei,quie hoe libro luculenter ac copio[e explanan^nbsp;tur. Locutus eß autem hiec omnia uerba ad maiores na»nbsp;tu in Ipaël, 0quot; ad eos qui iüiiaudire poterant: fcriptis^nbsp;annoauit duobus prè menßbus ante ipßus mortem, trasnbsp;lordanem reffeëiu lericho, in planitie late patentis camnbsp;pi in medio locoru,quorum bic nomina annoantur.Pronbsp;eo autem quad legimus,ubi eß auri plurimum, Hebrausnbsp;Zi!n\'''\t^uodut uerefufßciitiamaurißgnißcet,nbsp;uidetur amen effe nomen loei. Non quod ibi uitulum exnbsp;auro conflauerit Aaron, qui ad earn locum non perue»nbsp;nit,0’ apud montem Sinai ßäum id confiât, Etenimnbsp;adferiptum, non uidetur effe nomen maris rubri,nbsp;Jed caricofipotius loci, maxime cum non add nur marenbsp;in tiebrteo ; qtianqaam Syrtu translator addiderit,quianbsp;alium ßrtaßis fenfum uidit,0‘ horum locorit aliam ra»nbsp;tioiiem feëlatus eft,quem non affequimur, undecim diebus de Horeb per uiam mon tis Scir uf(j ad Cades barne. 5 Quadragefimoanno, undccimo menfe, prima die mentis locutus eft Mofesadtilios |
HADBARIW* Ifrael fecundum omnia quae praeceperatiUi dominus utdicereteis$nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l i a ** Uebrtei dicuftt,hie( huiuf libri oninU ** populo i Mofe per u^decim diefüdeo^ wnbsp;ttef undecim diuifèrtntttScripplJe uero hunt librH,nbsp;effet m itiaere ab Orebufq^ ad Cades Bisrtit,lt;iUlt;be^nbsp;populum per quddragma annos ab tngreffui»Plt;'^''''l*nbsp;fam terram retardlt;indum,obmipffè legbnbsp;ufe^ in quadragepmum annum,cr i^tusnbsp;fem,tutjceam feeuftdo populo propofuifftgt;id bitnbsp;tur ; cwm fcilicet peraâa uiiloria contra reges Be/etnbsp;cr Bafanac Madianiarttm,amplii((dijpt^tperio^nbsp;tern mortem non liceret. Loquitur ante antus propnbsp;non aliter quàmfecwndum deiuerbu/m.nibH'itfi^nbsp;humatta. temeriate:qudnto minws alij pr^epi”^'nbsp;nis traditionibifs hominum confciêtias praitoc'trti/nbsp;gulare,çrexcarni/ïcare^ poftquä percuifit Scon rege AU’O'^ iji i rum,qui habitauitin Hcrcbon,amp;Ogf^nbsp;Bafan,qui manfitin Aftaroth in lam non poterat ampliui prietendi excufatit quo minus leges amplederentur diumas.prr »gt;*nbsp;oculis iam cernetes magnAlia dei^ circa totnbsp;tentißimos debeUatos, ut de reliquis utneédbxri'^^nbsp;dubitare potuerint, erfefe fubwittereantodeor ^^ ƒnbsp;duel non grauarentur,APnroth autemnbsp;qua olim gigantes habiauerant, occip innbsp;phel.Adraei dicitur regnum piffe, in quourbttfi^nbsp;OgregiBafan,ultimo exgigantibas.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ trans lordanem in terra Moab, cc4” fcscxplanarekgcmhanc.amp;dicerc, , In pnibus terne lAoab,quie protendebatur^^^^^ u[q} ad lordanis ripamffed à Seon rege Antorrb^'’nbsp;gB4 ex parte regno Moabitarum adempM troi'nbsp;quitur,qiup de alio^moreuniuerfefcripturie-nim loqui ad populû,cr expoaere uoluntitewnbsp;certo didicerat,con/cripferat,cr iamnbsp;rus populo pidebat, in pnem uf^ pdelis dominil^nbsp;extptns,cj-mptigabilis cultor ey- Moriupti^' Dominus deus nofterlocutus in Horeb,dicens : Sufficituobisquo'^'””nbsp;monte manfiftis. Reuertimini,amp;:uenicead rhæorum, amp; ad cætera quæ ci proxiiu^nbsp;campeftria atcp montana 8i hufflili^f’nbsp;cótra meridiem,amp; iuxta littus marisj^nbsp;Chan3næorfl,amp; Libani ufqjadnbsp;gnumEuphratcn» Manferat ipaël iuxa montem bloreb annum, accepa lege populos ordinatas pit, 0quot;nbsp;praparatü.Secundo anno retla iter arripiobantanbsp;nanaicam terram,per montes Seir, ad monananbsp;rbiei, quap uno impetu proximiore uia b^tditde^^^nbsp;toam apprehenpri, qu^e bic depnitur paucb •nbsp;autem aquilonaris limes effe debebat, uel ciroiternbsp;promiffie. Amorrbtus mons monana iud^'^dictnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f tißima, Ef ernt terra Cbanaan partim pinna,p^^^ |
I i
-ocr page 433-VTERONOHIVH
’’Mgni, partim cahre aridior, Cfquot; ‘‘l^iicifHrjUtpdtctexUbroludicttw« Vdllfs q«o^nbsp;P 'ßiniM tentbai r:s' multi^^ Et ultra lordanem quo^nbsp;®gt;«idtU«ir promiffa hareditat, ucrfuifluuium maonbsp;k()?'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» qua omnia dominuf promiferat ßde
Poff d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î ingrcdimini 8C
ûan-'L ^**^*^®*^ ûipcrqua iurauit dominus ueftri, Abraam, Ifaac, amp; lacob, utnbsp;«s femini co^um poft eos,nbsp;^w/lt;/awrfgta^,„p^o^yj.r4f dominuf dudam panbsp;*itnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aegypto,cr’
' Mololah-iin, ««rei ««Mit, çr cào affèquendam pro ^^'.^'‘^^^‘^^’^^(onferudndo,cr conßitutls fer“nbsp;«ob« dedit/d eßnbsp;^^“^ndampromifit hareditario iure filijs fanâorumnbsp;J“”* fuo tempore,dum peccant impilt;e gentis ChatM“nbsp;^^^»gt;odmexceß,iff„t^tempuf.
, wobisiUo in tempore î Non pof-'^Volusfuftinercuos,
Il ominus deus uefter multiplicauit uos,S£ (fodicficutftellæcceli.plurimi.
** »(^'itninus deus patrom ucftrorumaddat Vgt;c numerumiuulta millia, ôlt;bencdpnbsp;ficuilocutus cft uobis*
(figt;Âerlt;»e Exodt rfccimooiffjuOjConjmomtiM i le« ^^'uuolentiam auditoriim, coüaitnbsp;'^ultitudiite, quibuittemaunuinbsp;pi'odejje,longe fdpientior hisnbsp;'gt;itii^''^^urbe{gubernareprafumiw^ interim U“nbsp;’*’’*lt;'1^
numeru»! excedente,cr deßderio mul ‘“quot;Pliorw.’^uf quia non eß per fe laudabilii,ninbsp;*^ß^^^ur, aÙit benediilio*nbsp;,ßae quanumerut exitiume^tnbsp;’ ‘’«gmeutiwn^ infolequot;t‘‘^ cr nequitiaram-Ma ‘’quot;’’’'«ttWtHdifleeompIdCJf'W” eß domino.fed iunbsp;S^ege eleâoruM^
J’- ego folus ncgotia ueftra fufti^ '' ôp^”“’‘^eftnimaciurgiaucftra?
cr prmcipatui eß,feruttm fe po confcientiam,authorititem tanbsp;gt;iegligere,priuanbsp;P°ßPlt;gt;^^e,aßiduaxfolicitudmesnbsp;ƒ‘°'’eî ac uulgi miferias patienter cf prudenanbsp;’i '’'’’’’’ntfL*'”'’ rigorem iuris aila exigera, fed multanbsp;. ^ij?imttJ«ire.
fapicntcs Sfgnaros, tribubus ucftris, ut ponantnbsp;S rP’^'ncipes»
g “ P''i”gt;umtr4éiat,cr uiuis legibus, ante“ ^eges funt.ttiß legitimi ad«nbsp;P’''°^emoderentur,ne fummum iuinbsp;‘Pf“^ iura,ut iure regannbsp;uutem dei ey- re diuina aliuJnbsp;Wert addere uel demere.Vere autem fapiett*
«4
«î
16
«7
HADBARIM« lô4 tes non funt,nißfecumdum uerbum dfi.No{gt;iJcî quoquenbsp;pnt cr ßreiHata probiatis.ut etiam ipfaj})ecie authori“nbsp;totem habeant, lußgt;icione ouariKa ambitionis care“nbsp;ant,no pußUi animo,fed magnifici er ßgt;eäabiles in fuisnbsp;tribubui. Kon elegit t»lofes,etiam uir dtuinui.quos uult,nbsp;fed à plebe dcligißbi poßilat, quos populo tanto acce“nbsp;ptiores gratiorcs^ preponai, fed non nißfapientes cfnbsp;rerum peritos.cr eos quo^ non extraneos,fed èfuis trinbsp;bubus pomtitt fecundum idoneos gradust ut fiant omnianbsp;fecitndtvm ordinem.non ad fiftum,fed ad fidem.
Tune refpondiftis mihi, ^dixiftis : Bons res eft quam uis facerc.
Ajfenfus populi neceffariut ad utiles confuetudincs inßituendum.quo ßciliat legem patiantur,q{iam fuo mo
^Pß quoq; tulerint atq; confenferint^ Inuito entm po“ pulo obtruderc magißratutvm pcrfoiias uel leges, perni«nbsp;tiofam eß^
Tuli^ de tribubus ueftris uiros fapientes Si nobiies, amp; conftitui eos principes fupernbsp;uos,tribunos,8lt; centuriones, 8i quinquagcnbsp;narios ac decanos, 6^ praefedos de tribubusnbsp;ueftris.
Ditiiiio iure nutta habenda ratio diuitum, potentum,
1 'i‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n z»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ naben«»r»
gerendo nMgtflratu:Jcdfapicntum^ «o. intelligentium.expertorum.cr qui ament iußtiam, odinbsp;ant uitia,hoceß,utpt fapiens zr iuflas. Oblatos ergo ànbsp;plebe mjUtuit Mofes eidem legitimos prmcipes,fecüd(minbsp;maioremfapientiam er iußtiam pluribus fubieäis, fe»nbsp;cundum nünorem paucioribus, ut mutuum tarnen fe iu»nbsp;uent conßUjs çr uiribus pralati multis er paucis. Tri“nbsp;bitni er centurio!tes,quißittfatisliquet.Prießiliautemnbsp;ßue ’^•,'y^^,executoresiupitiadicinttur,quiàprianbsp;cipibus ;u/Jjperfici»nt,f^ iubentperficiendaauthori“'nbsp;täte princtpum,
Præcepi^ cis in temporeino,dicenstAugt; ditefratres ueftro3,amp;quodiuftumeftiudicanbsp;te inter uirumSCinterfratremdus,hinternbsp;peregrinumeius.
Amba partes à iudicibtts audienda, er ad iulHtiâ fo“ Ämb* pae tum er lt;equitatemreß)iciendumefl,nonperfonarH ac“ tm,nbsp;ceptatio uel munera reßicieda.Non amore uel odio,fednbsp;ßmplici.fideli, candido^iudicio iuflumtttendiim.Diffinbsp;eile quidem ßi}u,fed à deo amen praceptam gt; Eiufmodinbsp;iudicein qui audit,deum audit,dei enim iudiciu efl,quodnbsp;ßiiritu {uo inßigante,non fenfu carnu, decernitur, No«nbsp;enim perfona quacutt^ re/^idenda eß,fed caufotAdditnbsp;iuße iudicandam eße.etiam peregrino, deßituto praß“nbsp;dqs amicorum, er ßuore hominum, ne aduenos j^er“nbsp;nant er opprimant.Quandoquidem er uos,inquit,pe“nbsp;regrinißiflis in Aegypto. C^anto magis indiget quif“nbsp;piam tutela,tanto magis ei fttecurrendam.
Non agnofeetis facies in iudicio t ita par^ uum audietis ut magnum, nee formidabitisnbsp;à facie cuiufquam,quia dei iudiciu cft.Quodnbsp;ft difficile uobis uifum aliquid fuerit, refertenbsp;ad me,S£ego audiam illud.
Summa er diffidlis uirtusregeiilium, poßhabere iu
-ocr page 434-*
•MW,
SinAüudü calcàttir iÇeruis dei,iudiàbut zjr doäoribiM.Sanäis au ect.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
18
D EVTERONOMlVM
Affeftus ne lUtiacT iftlititatiafjTllusfiriuatos carnis fangumif, folain/peilacaufa, aon ajj^iicere perlbttM ,confanguianbsp;tteos,potentes, diuites ,ßuoregt;n muiieribttt redimentes.nbsp;Spiritus fandus folus dare potefi hunc aaiittum, ut tequiinbsp;li fide audiantur cauf^ pauperam er diuitum, mlt;tgiwsnbsp;rum er nünorum,largientium dona er non habentiunitnbsp;lüonhominwm timoré deftedenduma uiadei,à iuflitia,nbsp;ueritate er lt;equitate i« deceraendo iudicio, fed oportetnbsp;magistimeredeumquàm homines, Dei enim toco fedetnbsp;iudex, er iudidam iufte dicendü dei eft, non hominum.nbsp;Maximum ergo deo contumeliam 'mßrt,qui itlius nonù»nbsp;neer perfoM iniquain profirtfententiam, crpoHuitnbsp;fanditatem, ueritatem, iufiitiamq; diuinain: er crimennbsp;lefie maiefotis maxime committit, qui in cathedra iußi^nbsp;tie diuinte fedens,decernit iniquitatem.ldeo potentes ponbsp;tenter torquebumtur,er totus mundtu ob huiufmodi in*nbsp;quitatem dignißime flageUatur, dum ueritas er iufiitianbsp;¦'Inbsp;tem iudicibus hic locus confolatio eft, ut feiant fe gererenbsp;rem diutnam, colentes iuftitiam, eripientes pauper em inbsp;ßrtiore fe,er opprimentes impios 'm homines er deum.nbsp;Q^aßones er caufis dijficiliores ad Mofen er facerdonbsp;tes reßrenda iubentur.Non cnim tutius expediuntur dunbsp;hia, quàm ex lege dei,et régula charitatis uer«e,qu£ fumnbsp;ma eft legis er prophetarum. Lex en'tm requirendaeftnbsp;rf facerdote,fed inftituto uerbo legis ,erfectmdumeantnbsp;iudicia et fententias decerneitte,no afiidu uel ignoratia,nbsp;Prxcepi^ omnia qux facere deberetis,nbsp;Praceperat quidë Mofes à pr'tticipio populo dei qu^nbsp;ßcere deberent,non authoritate propria, fed diuiaa. Etnbsp;de legibustabularutantum hic loqui uidetur, quafi^^anbsp;ciffent ad falutem fidelibus,fi diligenter feruarentur ? N«nbsp;hl à principio de ceremonialibus, er de ritu externo conbsp;lendife dominus praceperat,donee re ipfa comprobarenbsp;turpopulumillttm ßae ceremon^s multK nonpofiemnbsp;uera pietate contiaeri: tune enim Mo ft monftrauit abernbsp;naculam er udfor«w figuram, er leges ceremoniandi,nbsp;Profeäi autem de Horeb, träßuimus pernbsp;totam cremum terribikm 8C maximam foli-tudinem iftam, quamuidiftis per uiam monnbsp;cis Amorrhæi.ficutpræccperat dominus deus nofter nobiSt Quum^ uenifTemus in Canbsp;des barne,
A monte Sinai paucis diebus perrexerunt per toam eremu,uf^ ad Cades barneam ciuitatem proximam tri^nbsp;bui lude,qMß uno bnpetu er proeeßu terram ßbi pro»nbsp;miffam à domino obtenturi, non obfiante horrore loco*nbsp;rtim,dijßcultate itineris, er multitudine populi, doneenbsp;uenirent ad montana Amorrhieorum, ey- iam fines ter*nbsp;rie promißie att'mgerent,
dixi uobis : Veniftis ufq^admontem Am morrhæi, quem dominus deus nofter datu-rus eft nobis«
Excitât nunc Mofes animos populi, er inculcat dei beneficia pr^fÜta, ut credantfiituris er progrediantur,nbsp;nthtl timentes, deum habentes duiHorem er propugna*nbsp;torem.ScdinereduluspopulHS uerbis prophétie, benefi*
HÄDBÄRIW» , cium quad tune uideripoterant habiii/feh»^'^‘^^’^ji^nbsp;ferabili exemplo difitdentiie ernbsp;perdiderunt, coaili retrocedere, CT triginti^’nbsp;in deferto uaglt;tri,donec ad duos uniuerfi pcrirenbsp;rhaorum terra tota ludaispromifiu erat,cit‘P Jnbsp;Cades barnea iam firè potiti fiterant, ideonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'jj/S
fideirobur,utfi)rtiter opus domini uerbo domini credentes,mare tranßerant,cr ‘’jnbsp;tuos in litore uiderant nun» domini proftratos-
Vide, dédit dominus deus tuus jjli terramtafeende 8i. poftide,nbsp;dominus deus patrum tuorum tib* gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
mere.necpaueas*
Certißmus Mofes de ueritate promifflt;gt;^‘‘'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|
liceturiampropediemcaptandam iUis tribus promiff'am,non m'mus iHis credendain^nbsp;dijfet,er iam ius iUis dudum reddiderat,ft^ X'nbsp;repoßidendi. id nunc adeßie tempusnbsp;pius Mofes, ut arripiantpoßeftionem,afet^nbsp;fidutia ad montana, hofiium. Nam ernbsp;ficifei de Aegypto, eft afeendere paßb»nbsp;Qijidniftutimpoßiderentquoddominus’nbsp;iam caeperat praftnre, nuÜo impedimento pf’nbsp;itineris conficiendo, donee iam in oculis hsb(1nbsp;ftneerent quod futtm erat f NuUa iUis ratio H |nbsp;rat,poft tot uifadeicircafemiraculaj triusgt;'Pnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
fos,ftupendaq; dei beneficia,er confolalio'’^^. JiJt*
Etacceftiftisadmeomnes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;{
ftis : Mittamns uiros ante nos q*** nobis terram^ Sc renuncieninbsp;per quod itcr debeamus afcéder^nbsp;pergeredoitates.
Trepidare incipiut er timere ad parui P euaferant maximaper deumquemnbsp;per carnis prudent iam dijfidentes, plusßP^^nbsp;nbsp;nbsp;y
quàm oportet, exploratores decemunt» cemfequi uolentcs,fcd homines,erfOSi^r.i^iDiil^nbsp;ponëtes,inexcidium ipforum,omnibusft‘’^.jiiiiit^^nbsp;emplum,ut no rationi propria,fed uolu»^^nbsp;quiefcercdifcant. lUiprimum‘^occdustt^nbsp;fefe domino (r tanto duci credere deburinbsp;in feirpo nodum,cunäantur ubinbsp;pramittere délibérant exploratores,nbsp;ß 'tngredi uelint uel poßint,cum iußi dnbsp;re, idipfum ftrnpliciter obeundumnbsp;uiam,dam dominum fui itineris ducem Unnbsp;die aftpicerent praeuntem in colwrm^^ I
Cum^ mihi fermo placuifl^*^^ jf bis duodecim uiros , fingul*’^
Non femper propheta 4 dominiß’‘ß^is d^ fed ftnuntur aliquandoetiamerrare,iftnbsp;re er magnis, Oftindunt enmnbsp;lioqui Mofes domini fententiamnbsp;quoq^ uice confuluijfet, nonacquieuqrnbsp;rum,non moros nehere tuliffet i» ‘’P^L^’-pioddll flü****nbsp;tnifijfet cuniiationis 'tnßitutMnf non*
11
IX
»9
^3
D Xo
I
-ocr page 435-|
DEVTERONOMIVM f4mK, odiofan autem hic hi^rùtm pMcif com ^'fgt;',l‘‘tititdefcript4m Numeri tertiodecimotipfefenbsp;'^‘(‘tccepiffèuirosfîngulof exduodecim tribubufex*nbsp;V °’’^ores,domnodi^enfttntepopuli cr ducts errorentnbsp;proßcifcetem. Re kcm autem diuitiA dijpeitnbsp;iußiiia dei apparcretnbsp;longänitnitiis dei commenditnbsp;'^^'^Chiftunieo!, quibui hac uia Jpatium pocnitetidinbsp;lt;iui iuflo deiiiq; iudicio dei indurundi eynbsp;i»tp«tiitentiam,ut Aegyptij, tandemnbsp;priwo ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ZSquot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iudicif fuper fè ?«rei»''''*’ dubiat Amorrh^os «wn ïfraëli^ ùninbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P’’quot;”*’ coofliiiu deuinci, fefe fe fu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habere^fefe deum habe» j^‘^potc(}oremcontrahopsfEt pt hoc opus illiî fittfü P'^**^’**^ prlt;efumendum de fuis meritis,zy de uenbsp;MaUfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tn^liores arbitrait, P*quot;® dominu pug/untem coBi^***** fcirent impios ei' criminibuf deditißi»nbsp;lt;tudere contra deum cr ntdioranbsp;einjfijg. ^quot;^‘^erint pergere in omnifud 'nnpietnte, ZTnbsp;quot;'iiiiu Mnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aupbus.Tam efi terribilis do» Oi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hominum^ afeendiffent in confij ’’ ’’^ncrunt ufqj ad Vallem botriî 5lt;nbsp;S?’^«ra. omnia deferibunfur Nttwiert tredecimo, ^Jftdoinini mißi feribuntur, quia non pae Ünbsp;cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;agebantur:fed primarium i« **®quot;* r Ihabuiffè 4b ifraélitarum cunÜa q quot;**®*lt;®®conplio,cui dominus ceßit in gloriamnbsp;9quot;V . f° decreuerat promouendam ,non aliternbsp;P^it^‘’''^'gt;famp;^rßiotteprimorum parentum, ey prnbsp;conplio, gloriam fuam dominus non minbsp;film hoj de fruâibuscius dctuleruntad wc’^bum,atcçdi«nbsp;d °'’’ f ffi,ptdio ZT opera, dttuîeruntinfer» Cf r P’'°»tiP'‘e fu^ patrilt;e.Fruôlum,id eß boa ±nbsp;licrj •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;indicia admirandafcecunditutis, «‘i'* ardentius permo» perpdia de potêtia dei, quamnbsp;c loties admoniti, fed de fuis tantumnbsp;trepidabant, per»nbsp;*’ {““tuifrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pro tunto iHorum numero mul Sed nonaflinunduSe^ U ’’g«itf’”''J®’'*‘t«do,ttbidomittt«gr4ti4mpdeinonnbsp;!*°pfuo non fuperat uireshumanas^. V‘ h. '''ohç. ƒ ftis afcendere.fed increduli ad fer L e ’*'gt;« niu,''^‘ *”**'* non in duodecim,quoru ininbsp;prtefenti coüoquiolo»nbsp;’ '^'^‘P‘^'*orbis fatis uiriliter cr ueraciternbsp;‘Wiin4«er4nt populum, niß iüum perfi» 18 |
H A D B A R I M. lof did obruiP'ef,(T incredidusßiffettdm deo quant homl» nibus^ No» folum enim nunciorumpit htcculpa, quinbsp;quad uerum renunciauerant dixerunt,licet cum iniquanbsp;exaggeratiotte,fed multo magis populi non credentis donbsp;tnino deofuo,cuius poteßuem iam pridem multiplicilernbsp;çr clare expertiperant, Vtitur autem uerbis fecustd^nbsp;perfon^ ad filios prteuaricatorii, qui turnen cr ipPpifnbsp;conpnprantpatribus,ame quadragintii annos nati, (ynbsp;interea. murmuraftis in tabernaculis ueftris, atlt;p dixiftis:Odit nos dominus, dC eduxit nos denbsp;terra Aegypti, ut traderet nos in manu A-morrhæi,atq; deleret nos* Grauis m deum blaßhemia eorum qui poß tot amo» ris prodigia, omnium promißionum oibliti funt,poP^nbsp;toties iUis inculcaam 4 Caleb cr lofue dei ueritatem crnbsp;gratiam adhuc in eis uincit impietas cr mendactum j «tnbsp;dicant:Odit nos dominus,qui nthil corm odit qult;epcit, no*bis,qM-fumme bonus, Sed talis pt ilÜs digne deus,qualem habetnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;o» cr credunt,dicunt enim,Per odium cr inpdeliteragit nobifeum deus,cr non feruat promijfa,fcd ludit «os po»nbsp;tiuSfCrpernitiemmeditatur noßram,educensnos exnbsp;Aegypto, ueluti redempturiis à minori nMlo,ut maiorinbsp;inuoluat. Quo afcendemus^ fratres noftri terruerSt £ cor noftrum, dicentestMaxima multitudonbsp;eft,amp; nobis ftaturaprocerionurbes magnae,nbsp;amp; ad cœlum ufq; munitæ,filios Enacim uidtnbsp;mus ibi. Fratresfuos nomtndbant,quosperant experti hop» tudaic# et* lißinios,qui odiofa cr iniqua amplipeatione perfuafe»nbsp;rant ad cafum,ut domino inobedientes cr ^oß, cogitanbsp;rent rétrocédere, et pra cordis diffluxu trépidantes,imanbsp;ginarentur atroeißimos inuincibiles hoßes ac urbes.nbsp;Quid en'mt aliud fequeretur uerbi dei contemptum, nif!nbsp;deperatio ƒ T4nf iwn repiciebant prafens periculum,denbsp;tniraculis dei nuper uißs nulla fiebat ab ißis impqs corn»nbsp;memoratio,Sic percutit cacitate dominus,quos ingratosnbsp;iudicare dccreuerit.Enacim fitq,poprilas erant gigan»nbsp;tum,udpßimo corpore,cr animo crudeli, Etdixi uobistNolite metuere, nectimea* tiseost Sufficere abunde poterat breuißima conptatio pec» cati detra£tationi5,niß dura ceruice turbapißet in Monbsp;fen cr deum,Scitis,inquit,dominum nobifeum epe,pa»nbsp;ter nopr eß,prtis cr pdelis * vidiflis quid pro nobispnbsp;cerit,quid promiferit,uerax eß 'm promißis, er potentnbsp;benepcere:ßcutuidißis,ßcuidebitis mirabilia iUius.nbsp;tpfo uobis puente non uobis pauendum, ipfo auxiliantenbsp;omnia fuperabitis. dominus deus ueftcr du(florcftuefter,pro uobis ipfe pugnabit, ücut fecit uobifeum innbsp;Aegyptocunäis uidentibus, Videtis eum continuo pracedentem caßra uefira,pe ära diuinitatis crebro uidiflisßpfe pugnabit pro uobis,nbsp;uos quiefcetis,in tuto commorabimini, in adiutorio al»nbsp;tißimifemperuincetis, Clemêti bonitatepafemperpro Deiboni-mrnbsp;M |
I
-ocr page 436-nT'
DEVTE RONOMîVM fèquitur deus fideles fitos, defer ere non potefl credent»nbsp;fe ßbi,illiui interim iußa (y beneplacitü nobis infequennbsp;dum, er de nuUo impiorum dominio timendumnobis,ßnbsp;nuüa interim dontiaetur iniquitous,
amp; in folitudineipfe uidifti,quoniodo por tauit te dominus deus tuus.ut folet homo genbsp;ftarc hltum fuum.in omni uia per quam am^nbsp;bulaftis,donee uenirens ad locum iftum»
Commonere uos er confolari poterat beneficiu man tiie,aqu£ ac carnium,quo m folitudme uos aluit, er ui*nbsp;dentibui uobis adfidt pro uoto ucflro,ß iUi obßqui po«nbsp;®eu« fidcii (uijfc(if,f^onpoteftdulcioria^èélufilius à parente dili*nbsp;fc« pat«.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fg dominus deui tuui propugnauit
GT aluit, Oinnibui neeeßar^s prouidit haäctsui,ut nihil uobi: deßerit,etiä ingratis : quanto maiora prlt;eßare uelnbsp;let morigerisf Clare fenitflis illius fidem uf^ in prtefens,nbsp;ttonefl ergo ut de ßturo beneficia tarn feriofe promijfonbsp;uel minimum dubitetis.
51 Et nec ßc quidem credidiftis domino deo ueftro.
Liberum ar :fcitriura.
Sic iacet liberum arbitrium in omnibus, ut boni nihil credere uel optare homo poßit domino nonfolicitantctnbsp;Exercendui erat populus maioribus incommodis,diutiutnbsp;bonum difftrendum,ut tandem ampletierentur auidiatenbsp;ampliore. Amorrhieorü quot^ erat complenda malitia,nbsp;er contemptu maiori deum l/rael blaßihematuri, Glorinbsp;ficandus erat deus in improbis.Aurei quoq; uituli adoranbsp;tores puniendi, ut peccato peccata adije tentes dignißi*nbsp;ma damnationis fententiam ad mortem ab omnibusßr»nbsp;re cernerentur. Sic non potefl emendari quem abieceritnbsp;dominustßc ingrati homines traélandi,
55
qui præcciTit uos in uia, ad oftendendum uobis locum in quo tenioria fîgere debere^nbsp;tiSjnoâe oftendens uobis iter per ignem, ÔCnbsp;die per nubem.
Quum^ audiflet dominus uocem fermo num ueftrorum,iratus iurauic 8i ait:
57
58
59
F
Ingrantiidp Itiftdelitas,tngratitudo,er rebelliocontra deiuerbii, «entra dcu. r.n_________ï,_______r, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
......er faniios prophetmt.non folum deam ,fcd er homines uehemeiitcr irritare folent er prouocare ad iram,Dominbsp;nutit autein irafci,eß prodere aciudicare malitiam pee*nbsp;cantiiim,er fuMi iu/titiam txercere publice, more iraitnbsp;iudicis, dütn nihil interim minui facit {juimßtroreiurbitnbsp;ri,er ira corripi,’tn ^uem nuHa cadit affi(ïio:fednon eßnbsp;nialitiaßne ultione digna, remittenda. lurauit autem pernbsp;fentetipfum,nMiorem non habens,id eß,ßc inuiolabili Mtnbsp;pituto decreuit, nuÜa obfecratione fanàorum impedieitnbsp;do, ut nullui iüorwm introéat i» requiem iUam, quamnbsp;lijs Abralt;e deus decrcuerat,
jy Non mdebitquifpiamdchominibusge^ perationis huius peffimæ terrä bonam, quanbsp;fub iurainento pollidtus fum darepacribusnbsp;ueftris:
Digna pcend mutâantur,ut qui noUentdeocredere ßbireli»quercntur,er quod ßbijpßsimprecabanturininbsp;lam, hoc ipfum experirentur, Omties illt increduli Ion»nbsp;Z^peiores erant quàm nt optimum terram poßiderent
H ADB ARIM« er fiiterettfur, cr de tamglorioßsfitturis uiäor^s laUinbsp;rentur. H omtnes gencrationis dicuntur Hefcruico mor^nbsp;homines illius atatis temporis uel morumJm'auit nonnbsp;daret patribus,fcd iurauit patribus tradeiidam eaitt ter*nbsp;ramoptimamipforumfilijs.
praeter Caleb filium Icphoncîipfe eam,amp;ipfi dabo terram quamcaîcauit,aii'nbsp;his cius,quia impleuitpoft (td efi perfitlefe^i‘gt;nbsp;ti«e/l)dominum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. p
Maximus honor hic dcflrtur Caleb,cuiusfid(tdpf tdt in tana, honünum multitudine pra omnibus conuf^'^nbsp;datur,idqj reipfa,cr tanto bono fufcipiendo,0'i^''i^jnbsp;tempore pro fe cr fua pofkrittte fruendo, Pidei apUnbsp;deum quanta efl mercesf Qtùm tneomprehenfibih“^^nbsp;raacindicia dei infilifs hominumf Qudm nonnbsp;diturquifliemfuampottit in dominum ?
Mihiquoqueiratus eft dominus p*quot;^* uos dicendoîNec tu ingredieris illuf-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jgt;rlt;
Imponitnon iniuriapeccatumfuum quantumlibet conftantißima: fidci uir,nbsp;poterat tarn rebcHcm populum à iiifiißiinodoi«^nbsp;rcndum,flmeqicrßti occidcndum,pofit!ttgt;!ostlt;^^^^nbsp;gratitudmis ojßnfM. Qjiomodo enimnbsp;poterat, tarn anxie fuccumbensfolicitudininbsp;ceruicofamgentem fQjtomodo fatis attentusn^^,nbsp;fuo ojßcio effe ey perpflere ualui/fet,antis Plt;’r „jinbsp;ß!hemifs loties lapidatus Non mdgii certenbsp;flater Aaron obprafentem filiorumnecem'i'^ê^^nbsp;quifdam explere ceremonias, Nott autem dei ir^g,nbsp;fed popup imdignitatem 4ccufat,exclufus defid^nbsp;mißam terram poßidertdi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..J/d
lofue filius Nun qui ftatcoram ni/îtr fHMi) ipfe intrabitilluci hunccof“’nbsp;ipfeenim forte terram diuidetlfraf*‘‘ «jcï'
Paruuli ueftri, de quibus dixifiis ptiui ducerentur, SC filij ueftri quinbsp;ni ac mali ignorant diftantiam, ip^nbsp;entur illuc:8lt; ipfis dabo earn, SCip^ P”nbsp;nbsp;nbsp;j
bunteam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j-iinin,
Euangeliutn hoc erat hetißimwm popnio cr‘ .f,igt; andienttbus omnibusßc fe eletlos olimnbsp;bus,utiamnumcßntfußcpturi ernbsp;4 temporibus Abrate ante quadringentos annO^Yb^nbsp;fum,lofuecoram illis aflantem eum effetefi^‘'‘^'(iid'*nbsp;reditales diuifurus fit tribubus, intra terramnbsp;obtinendam,id quod non modicam eonfolaii^’^-^fliU^nbsp;bat conßtrnatis de inftante morte Mo^nbsp;ipforum. Alia confolatio de paruuHsnonenbsp;hofiibus,fed potituris hareditate patrumfn‘gt;^^^^gifl'i''nbsp;iHt fefe indignos reddidijfcnt.li iam omnesajt^ Lgfÿdnbsp;ßhcec uerba loquenti, çj- audiebat ueritateiXnbsp;dei, quam fui patres credere noluerant,
Vos autem reuertimini, amp;abitt * dinem per uiam maris rubri*
Durum certe iudicium erat, fed nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
rebellibus, utregredicompeHerenturiitde] ii,il morituri : ut qui ad dei iußioaem pro^^di
40
G 4' mus, ficut præcepit nobis dominus deus no - - - f — ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«V» ***J ****** WWI*« ’’fp’'igt;pbefKKtdom(tt« morem gereretfatiusq; elTe pec» ^^tuitiire tluÀmnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c:-..l ’I'fcitur, quim nihilßnt humane uires domino no DEVTERONOMI VM P^M,redirentaduiamnuriffHbrû Etrefpondiftis,amp;dtxiftis mihitPeccaut*nbsp;mus domino, nos afcendemus 8C pugnabûnbsp;mus, ficut præcepit nobis dominus deus nonbsp;I m«’ inftruéh armis pergeretis innbsp;rehquot;”*!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difcant obedi «t domino morem gerere:jatitisq; effe pec» “«»‘trenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ferlt;t pœnitentia pro eii dolere^ Simul ’ifcitur, quim nihilftnt huniAnie uires domino no fr« d ' êgt;'‘itiam,ijuim nihilfcliciter tentetur con»nbsp;dotniito nobif irato. Nibilnbsp;tiinfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;operaturm nobK,ßcut hic dicit:No (itlj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obmittuntquod pof» jij. conpliiwM cy uirtuapocnitent, dolent, prom '’“nuni lt;trbitrif,totum tarnen inutile eft, prohibe» donüno aduerfwn, qui aliud iamnbsp;eft etiam hoc ad mduratidos Amor
dtrj'’'’’’’‘^oniinusîDicad cosjNolitc afccn uobifcß:nbsp;4j j^^tis coram inimicis ucftris-fum ad uos, amp; non audiftis, fednbsp;imperio domini, 8{. tumentes funbsp;montem» («(!„, '*•’’1 f 0Btcm«(«r dominui.ipfe non contemnit odmoaet ne pergant contemnere,cynbsp;'iHjf), ’’*’«'«» non curare, ß grauiora pericula uelintnbsp;1*0^ ƒ ’ ^'‘^w^ttic^iMw.at antea : tarn dominum quintnbsp;S '*¦'*'*'%nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;blaftthemant,ideo trucidant ur digitA ut Aniorrhæus, qui habitabat
R%Sh *’'‘’«lt;olent apes perfequiî SCcontri-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in Seit ufqj Horma. knpiospimireimpietates minutim» ’'“fciwwbere hojhbm dei eontemploribiu, eof,nbsp;Domini quum ßnt, ey domino non obfe»nbsp;fuumprlt;eftrttt uerbodei,etiid(imnbsp;poffutit 'mteMionemAnter'm tarnen intnbsp;fuamquo^perniciempromouen»nbsp;’’%( '^2'’ Pf^'cußjris igni mqcitur, dum fteuire per*nbsp;bnpi'orwM exemplo corredt profteiuntnbsp;'quot;'’'cC'*'*''’’’®’’’* ^^tera ad hunc locum inteüi^en»nbsp;Nuwif ri 4.dcHon»M. I h'^ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;««uerfi plorarctis coram domi^ I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dominus uocem ueftram, I Sf^^’^‘l‘’‘cfccrcuobis» l ^‘''”111 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;orationes er lachrymMex* ^'”'gt;0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pietatis pudio,fed timoré feruili pro 9 ''***” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non tarn dei offènfam quint inperuicacef, '* 'rgo in Cades multo tempore fe* |
HAD BAR IM, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aoi$ cundum dies quibus fediftis, SC uerdmus nos. Graue domini iudicium eft, in Aegyptum ßcies con Usrtere, iram domini tantopere fentire, expeâare boninbsp;nihil, nißdonee omnes complices impietatis mori con»nbsp;tingeret,turne tandem occifortm filios confolandos.ua»nbsp;gari per defertum, er iram dommi in horos experiri,nbsp;nuUam ßgt;erarefalutemt C A P V T U. Rofeäi^ fumus in folitudinem, A quæducitad mare rilbrum, ficutnbsp;mihi dixerat dominus:amp; circuminbsp;uimus montem Seir longo lem^ ^Oixit^ dominus ad met Sufficii uobis circumire montem iftumt ite contra aquilonem, Montem Seir Edomitarum coloniam circuierant,par tem Arabite Petre*, qua efl ad auflrum Chanaan.peruenbsp;nerant^ ufq^ ad Cades barne proximam terra promißionbsp;nisurbem, Sed propter incredulitatem er pertinAceittnbsp;contemptum uerborum dei eompulftfuttl redire per E«nbsp;dom ad auftrS, deinde ad orientem procedere per m on»nbsp;tem Seir, er id longo tempore donee iuberentur fe ucr»nbsp;tere ad aquilonem per terram Moab er Ammon. amp; populo præcipc,diccnsîTranfibitis per terminos fratrum uefirorumfiliorum Efau,nbsp;qui habitant in Seir,amp; timebunt uos. Caue^nbsp;te ergo uobis diligenter ne moueamini contra eos, neq;enim da^ bo uobis de terra eorum quantum potefl u*nbsp;nius pedis calcare ueftigium : quia in pofief.'nbsp;fionem Efau dedi montem Seir. Honßc dominui repulü ipfum Efau uel odiuit ele^o nbsp;nbsp;quot;J'öïo \acob,utroflt;^ liquidem filios Abraa er ifaac, ut hoftis habitus. ejjè uoluerit ipft Efau, fed ea tantum ratione, quad glo*nbsp;riam genealogia Chrifti illinegauit,ernonperiUamnbsp;uel illiM pofteros fui nominis gloriam iOuftrari ea ratio*nbsp;ne uoluerit in omnes genfer, quemadmodum per ifaac etnbsp;lacobtalioqui etiam ob Lot fratrem Abraa,id eft ftatriinbsp;filiam propititM ßittam Moabitis aliquandiu^quam Ao»nbsp;monitis, Noit enimhagentesignorauerunt dominum,nbsp;fed ueaerati funt er coluerüt, non tarnen fine gentiliuntnbsp;erroribui er fuperßtionibaf,quibiis etiam tfraëlita ra»nbsp;ro carueruntAdeo hoc loco prohibet ifraelem, ut Edo»nbsp;tnitis,Moabiiis er Ammonitis non ßnt hoftes,nec eos danbsp;mno quocun^ afßciant, fedtoti incumbant im elimtnattnbsp;dos reges er populos Amorrhaorum, qui terram Cha»nbsp;Man atrocibus er ßedii flagitijs iam di» po[lucrant,ernbsp;exterminari meruerant, plena iam peccatorum fuorumtnbsp;tune menfura er fupereffluente,Pracipitur tgitur, ut tonbsp;to circuitionis illiuiitinereEdontttisparcanr,à quibusnbsp;etiam ob timorem Ulis à deo immiffttm nonßnt mftftuitnbsp;di,ideo^ eos quoc^ non uult irritari,fed relinqui iUts in*nbsp;tegram hareditatê, quam ob Abraa fidem Cf iftacftpßnbsp;Efau er fuif pojieritdti promiferat. |
Dlutri* fi-Meliua. •«»t. Teler »ntt» 4tuioa. ¦'i- U devteromomivm 6 Cibos emetis ab eis pecunia, amp; comede« tisiaquam quoque emptam ab eis argentonbsp;bibetis, Tdnm abundlt;tntilt;t auri (S’ argetOi populia» fuum di tauerat dominui, ut entere nece^aritt tdtie potuerittt,nbsp;multo tempore, Siquide in manibut tUorurn diuittdf au»nbsp;gere zs inultiplicare donüito fädle fuit, ut Chrifiui quonbsp;que donüniu de quitt^ panibuf pa/cere multa rniUia ponbsp;tuitf (S «t pMcK egerent dijpofuit, fua continua benedi»nbsp;âione affrâi,Sic enim fuit in medio deß^erationis fuccurnbsp;rit,cr priebet auxilium, non deferit nift fe deferentef,nbsp;quos amen cr «P/ôî nonfktim abifdt^fed ftrt patienternbsp;ut reftpifcant. Ideo nunc quoq^ iubet fuos filios ßiie alienbsp;ttorum grouanine uiuere cr tranftre,non mendicare,fednbsp;pretio emere qute edantur ad neceßitatdquin aquantnbsp;emendamiubet, ex omnibusmo^ um uult prouocarinbsp;Edomitas aliqua occaßone biiuriie. Dominus deus tuus benedixit tibi in omi opereinanuum tuarü: nouititertuum quo^nbsp;modo tranfieris folitudinem hanemagnamnbsp;per quadraginta annos, habitans tecum do-*nbsp;minus deustuus,amp; nihil tibidefuit. Siana deus beneficia rebeBi populo largitus efi, ut benedixerit in omni opere manuum fiuarwm, cr proui»nbsp;dentia benigniate^ diffienfat opera eorum (S' 'wfBtua:nbsp;quanto maiori bonitate profequitur femper credentesnbsp;pios obfequentes cr morigerosfTotannis pertulit re»nbsp;beUem populum,cr nuBa in re egere fu/tinuittquanto benbsp;neficijs maioribus obruet fideles,ex ipfo foto toto cordenbsp;femper pendentes, cr iaHantes fuam curam omneminnbsp;dominumfTalis autent tibi non erit,niß tuwm deum eunnbsp;dem habueris,(S’complacere illiuotis pijs fiudueris. Quum^ tranfidemus fratres noftros filios Efau,quihabitabantin Seir,per uiäcam peftrê de Elath, amp;. de Afion gaber, uenimusnbsp;ad iicr quod ducit in defertum Moab» Tr an fia Idumaoru terra per montem Seir, arripue runt de mandata domintuiam deferti üAoab, Elath (xnbsp;Aßon gaber ad mare rubrum ciuitates funt, non eo loeinbsp;ubi tranfierant ifraëlita ,fed proximiores Perfico finui,nbsp;urbes Edomitarum,fatis iBuflres in facris Uteris. Ar ueronbsp;Moabiarum metropolis efl,ficut RabbaAmmoniarum.nbsp;Deferta autem dicuntur regiones pafiute (Squot; fyluofte,uelnbsp;etiam late patentes cam pi, Dixit^ dominus ad me; Nópugnescon tra Moabitas, nee ineas aduerfus eos præliu;nbsp;non enim dabo tibi hæreditatem de terra eonbsp;rum, quia filtjs Lot tradidi Ar in polTelfio-nem» Prohibebanlur etiam ab offènfa Moabitarum ,tum quia Lot pater iüoru Abralt;eßater habitus efi,turn quianbsp;uicinifiiturierant lfraëlitis,quosprodeft confenaneosnbsp;uiuere pariter,cr non offèndi aliqua iniuria. Et pralio»nbsp;rum caufas nullas dari ab initio impif s,donee ipßpacetnnbsp;cum ifraële no labeßilaffent, Latior enim tfraelitis pronbsp;nittebatur hiereditas,quàm ut Moabitarum ac Ammoninbsp;tarum régna, ßbi ufurpare debuermh '5 •5 i6 |
10 11 IX •4 HÄDBARlWe Emim primi fuerunt habitatorcs P pulus magnus,ualidus SC cxcclfus quaft . r P rtlJb Gigantes habebanturetiSipfi“^^*’^ Denies Moabitæ appellant eos Em^* . In beir autêprius habitaueruniHorr quibus expuihs atCB deietis babitau«onbsp;lii Efau, ficutfecit Ifrael in terra pofld**nbsp;fuae,quamdeditilii dominus. Moabitarum tyranni,hoc eß,qui ante MotfW terram habitauerant,di£li fsnt Emim- Sicu(nbsp;fores terra Chanaan olim Enacim.’crnbsp;foret fuos uiolentos homiaes,Horim dicebanL EWnbsp;dem terribiles er crudeles interpretantur, ’m»nbsp;quates, nobtlium latronum er tyrannorumnbsp;nue obibant,Quos omaes improbosnebuloiteb^^nbsp;corum fuorum Lot, Efau,(S’ lfraélpofkros,^, ii^f-ifiaëlitas,Ammonitas, er Moabitasprobiord^^^^nbsp;diu populos eradicauit, (x terram exonerauit igt; ptnbsp;di latronibus.Sicut Caleb (s lofue, ernbsp;uid fui temporisßcinoribus er crudelitateiio^‘‘^i^ißnbsp;pulit ac deleuit,qudmuis effent populi magfä gt;nbsp;ßrtes,excelß^ de proec res fhtura. Sienbsp;impiosdelet,dum fiunt aquointolerabiti'gt;’^^^'\/if^nbsp;dum cotra ins er ßs ex libtdine (s procaeia oii‘nbsp;re tentant,dum incipere audent omnia quanbsp;OA iura cum diuinis peruertere, implerenbsp;tune enim dominus pracipitat (s uafltitnbsp;da manu fuorum,fideles autem adiuuät,doitt‘^nbsp;deßcerint à uirtute maiorZ, quibus tunenbsp;cit,etiamßdiutius toleret, tandem fuo tempo^^'nbsp;tit er eliminaLExemplis plenuseftmundiU' 1quot;nbsp;men fefe illi tyrani Raphaim, id eft medelanfnbsp;terra nominabanttcr Horimfecandidositef^iiiii,nbsp;ttobilesacgenerofos iaélitant,quum Surgentesergouttranfirem««**’*’ Zared, uenimus ad eum. Zeredimeertum eft uaUis ne ßtan utrunqitconfbü quidem fiiiffe in deferto,fi‘^'‘nbsp;citurifquam. Tempus autem quo ambulauigt;’!*’^3Ç desbarne ufqj ad tranfitum torren^*nbsp;trigintaSf oflo annorumnbsp;fumeretur omnis congregationbsp;latorum dccaftris, ficutiuraucrat“'^j0F^nbsp;cuius manus fuitaduerfumnbsp;rent de caftrorum medio donee co” ( Poftquam autem uniuerfi gnatores ut morerentur dc Trigmtaoüo annis uagißerut in deß^ rerentur omnes numerati primo anno,nbsp;mis annisufqi ad Cadesbartte,fediußireigt;d'‘nbsp;tot annis circumuagari terras adpraeepti*^nbsp;luctandem uenirentad flumen Zered,^nbsp;redimentes,pro peccatis fuis inftitutumnbsp;eio domMifattsfieret,quo iurauerat ottJittf |
DEVTERONOHIVM
.....ac mortuis, fboctttus eft dominus adme,dicenstnbsp;Moab urbemnbsp;quot;O'nineAr:
5^
uicina fiiliorum Ammon, ’’^ou^sris adnbsp;hæreditatemnbsp;. *gt;orum Ammon, quia filtis Lot denbsp;quot;’«poffeffionem.
fufeipies, ad haredi pofiidendum,eregioaenbsp;habitantes, unius patrisnbsp;*’“«0nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;te ladi non debent.’iure fraiera
tranfeas,non obfidendo iUorum «r lacefcendo,non ftoliando quicunq; re,nbsp;'”*^«0 pofridentfuasterras, fteutermeanbsp;’M«'’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^‘•‘1^ pofridebis. Vtriq^ quandiumihiobe
quot;hniru ubi mea prlt;ecepa ftreueritit, hak^gäntum reputata efttetiam ipfa,nbsp;•’'oui(!°‘^“e'‘unt gigantes in ea,quos Am-
* pOp •‘ocantZomzommim, multus,8d proceraenbsp;'f ’®gt;fic“tEnacimîquos deleuitdo-^*gt;cieeorü:amp; fecit illoshabitare pro
Efau,qui habitâtin Seir,
’^Poff'idcntufqjinpræfcns,
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nwoqj qni habitabât in Aferim,
k nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cappadoces expuleruntî qui e-
ƒ ^aphthor deleuerunt eos, 8C habi-
i^’’***” terrarum gigantes expuli cr deleui ’’'Mo ^^tnora:non enim hominum oppreßbres cTnbsp;unquam diutiusfrrrepojfum. Zantnbsp;quot;^«0 confceleratos cr flagitiofos eos Ammonbsp;cr Chananai fuos Enachim tor«nbsp;F'Sh ?^f*'^IJh’^es,crc. ut pradiâum eft,Genus aunbsp;(Cappadocia ut putatur olim egreftnbsp;!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cr iUorum loco fucceffea
P’^'‘^eonditionepopulisbenefiicio,ey terris f^gt;t3!p^i^)Miuftecrpieuiudnt;quod ß contempfranbsp;‘^^^^°gt;quot;^horesq; lüac fubduco, quandiunbsp;‘^‘'*tius. Sic timorem dei cr
h’ftretisdure fed tufte uindieat tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘l‘Qgt;efdëdo prouincias.doc
tir’Mi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tfraeli,utßmilefecertocrea
«c°^^f‘*^huros,ß fimilibusaliquandofia» a tfïnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^aianonßt dominus perfonarum
Hi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;populo dominum timena
(uif dominus dignatur, *¦(amp; ^tti ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; tranfite torren-
**” manutua Scon Mn ^•’’O’^rhæorum.amp;terramnbsp;P« poffidere, S( commiite aduerfus
H A D B A R I H,
I07
ttndew omnibui confumptis
18
'9
cumprælium*
Cœpf rant dîutunu) exilio fao cr laboriofaperegri* natione nonnihilproficere/ije,obedientia,cr chanta^nbsp;te in deitm, ïdeo nunc poft quadragina anius tandemnbsp;furgere iubentur, hoc efl, accingi ad profêétioitem, ernbsp;pertranftre torrentem Artton,à quo tam uaUis quàm ci^nbsp;uitai ad iUiui ripam extruéla alicub!,ttomen habebant utnbsp;foîet ßeri» Sed cr uerißmile eft Arnon quoq^ diâam ru= ujus?quot; ^***nbsp;pern aliquam iuxta fiumen ßtam in rupe arcem uelnbsp;excelfam aliquod: bac enim paßm feriptura fubindica^nbsp;re uidetur.Diuidit autem Arnon ftuuiat lAoabitax ab Aanbsp;morrbifw illis,quibuf praerat rex Se on in metropoli Efenbsp;fcon,QtjortMn terr4i» promittit hic donünut ifraëli poftnbsp;ßdendam a- obtinendam iure bcHi, cr pracipit prouoanbsp;eatioaem ad bellï(,quo tutiorßt uiàoria. lam enim menanbsp;furam impleuerant iBorum peccata 0- urndidhe temputnbsp;appetieratt
Hodieindpiatn mittere terrorcm atqjfor midinetti tuam in populos qui habitant fubnbsp;Omni ccelotut audito nomine tuo,contremtnbsp;fcant,dlt; dolore tencantur,
Domim eft perturbarc çr paueficere populos, quan tumlibetfèrtes ac audaces,donare^ uiëîoriftfideles,çrnbsp;iUis magnifieam ßmAmßucre,qudndo, quandiu, cr ubinbsp;uoluerittOmnes populi hic dicuntur, qui circumhabitanbsp;bant, cr ad quos mirabilium dei frma peruenerat, (y*nbsp;quos ßtnul maleßHortim fuorum confeientia damnainbsp;bat, quifeobfuafceleradiutiui impunitosjferarenonnbsp;poterant,
Mifi ergo nuncios de folitudinc Cade^ moth ad Seon regem Hefebon uerbis pacifxnbsp;cis,dicenst
SciebatMofesinftfiralione diuind Seon regem no ad tnijfurum preces, fed rebeHaturum populo dei, Qgia tanbsp;men iHius terra extra Chananaicam erat, ideo cum iHiSnbsp;pacem inire potui/fettVt autem exemple ftto primo paanbsp;cem exhibèrent impugnandis, ideo ad earn nuncios mitnbsp;tens,lolerabilia precatur cr iufta,ut minus exeufationisnbsp;relinquaturindurato cr hnpio,
Tranfibimus per terra tuam, publica gra F diemuruia,nondeclinabimus neqß ad dextenbsp;ram,ne(^ad finiftram.
18 Alimeta pretio uende nobis ut uefeamur; aquam pecunia tribue,amp;fîcbibemus, Tan^nbsp;turneft ut nobis concédas traniîtum,
Conditiones tolerabiles ac iuftaspropoueredebent, qui quicquam impetrare cupiunt,etiamßbeUo res agaanbsp;tur. Ciuantum enim mininum fteri poteft proximus granbsp;lundui docetur,charitatis lege omnes ligâte:ita ut etiantnbsp;aqua bibenda ratio habendaftt,id quod fideles promit^nbsp;tun t acftudent,impq autem aegant,quia gratiam annuanbsp;endi aquis conditionibui ex odio non habebât. lam enimnbsp;tempus fefe conuertendi cr beneficiendi praterierat. I»nbsp;diciam decretüimminebat, ideo ad honefti perducinoitnbsp;poterant,
ficutfeceruntmihi fîlii Efau,qui habitant in Seir,d( Moabitæ qui morantur in Art do-
M s
-ocr page 440-if
ludiciû iio. piotum.
S’
Vrget dti iudiciu inigt;nbsp;pios.
DEVTBROHOHIVM nec ueniamus ad lordanem, amp; trSfeamus adnbsp;terrain quam dominus deus nofter daturasnbsp;eft nobis*
LiftroNuffierorom turrdlur EJornitM prohibuijjie ifraëlem qui er diuerterit ab iUis^ Hic uero contrariumnbsp;de iUi! fcribi uidetur^fed conciliatur ficile locut,ß intelnbsp;ligatur ifraël i/ntrafje breuiore uid terrant Seir, cireuiffenbsp;autem^er perterminos iüorum traitftjjè, quibut cr ue=gt;nbsp;ttAliaadducebant Edomitie, nutto^ bello aggredi tenta»nbsp;uerunt,fed pacifice itcr indulferuntjpoflquam •« finibutnbsp;fuif illoï permaoere uidijjènt er indemnes.
50 Noluit^ Seon rex Hefebon dare nobis cranfitum: quia indurauerat dominus deusnbsp;tuus fpiritûeius,dCobflrmauerat corillius,nbsp;ttauc tradereturin manus tuas^ficut nuncnbsp;uides*
Ordinem dei nemo muertet, neminem finepertiMei inobedientia deus damnat. Spiritum impioritm indur at,nbsp;quo nuÜa illis fuccurrat excttfatio.Qtji enim i«dicio dt«nbsp;uinoreijeiuntur, if fefuisquo^ flagitqseatenus inuot»nbsp;uunt,ttt toll mundo (è reddantfua impietateßieäabiles.nbsp;Non uoluit, quia perire debuit Seon propter fua pecca»nbsp;ta,er terra iUiut ifraetitis iamdudum poßidenda decre«nbsp;ta erat,
^Dixit^ dominus ad me: Ecce coepi tibi tradere Seon SC terram eius, incipe poftiderenbsp;earn*
A/pieiéte Mofe /bituerat dominas diflribuere terram Ifraelith, ne ante illam uiäoriam tarn illußrem, in ^denbsp;tanto tempore fubßflens pqßimus Kofes,ßne confblationbsp;ne eSquot; certitudine f^ei fu^decederet^ uidens iam terramnbsp;fortißimorum hofbum captam,crdißributam duabutnbsp;cum dimidia tribubus ante obitum ßium : ut nos quoquenbsp;longanimitatem difeamus in expeäatione promijjorumnbsp;deijttt ßmoram ficeritfiüum expeäare mm pigeat, neenbsp;deßgt;eremus ob dilationem.
Egreifus^ eft Scon obuiam nobis curtt omni populo fuoadprælium inlafa«
Et tradidit eum dominus deus nofter no^ bis : percuftimus^ eum cü ßlqs fuis amp; omninbsp;populo fuo*
34
Cûâas^ urbes in tempore illocepimuS) interfeäis habitatoribns earam,uiris aemu^nbsp;lieribus amp; paruulis : non reliquimus in eisnbsp;quiequam:
sic urget impios dei iudieiam, ctim longaniml patien tia eos diu pertulerit, ut propriam ßbi uolentes non cc»nbsp;aHt perniciem ingérant.Sic regi impio populos confen»»nbsp;tiens indurationis poenam ßbi coneifeit, ut iußo iudicionbsp;dei pariter concidant,uf^ ad mulieres er paruulos. Denbsp;ceWeniw terram expurgari abomniimpietatisocca»nbsp;ßone,eam maxime,qult;e contigua eßet gentilibus,à qui»nbsp;busmßfiüri poterant non par um, fi mixtimgentilibutnbsp;cohabitaßent,
Abfq^ iumentis, qux in parte uenere prae» dantium:amp; fpoliis urbium quas cepimus
Hohiaturi in terra feruabant commode omnè iieeeßa
H A D B A R I W»
Hem ßippe}käilem,et armentA animaliu donoßcdrltlti pro cultura terrtc iumena cum urbibus er doinibi^»nbsp;ab Aroër, quæ eft fuper ripanbsp;non,amp; oppido, quod in ualle fitumnbsp;Galaad* Nó fuit uicus 8C ciuitas quae oo‘nbsp;eftugeret manus : omnes tradidit dow^önbsp;deus nofter nobis:
Apparet latißimam magis autem Jongamfii'ß^ ram regnorum iHorum regionem, er multiinbsp;tißimam, quie ceßit duabus tribubus Rubenitit amp; .nbsp;difis er dimidia tribui Manaßif,a ripanbsp;er Aroer urbe uel prouincia,uf^ adnbsp;ta regione nulla urbium euaßt ntanum donWAgt;^^*nbsp;protegere potuit uel tuerisnonfirtitudinenbsp;fed domini dei potentia,er ueritate innbsp;ßi tarnen maxima tribui Ruben auflraliornbsp;nitarttm,qudndoquidem Aroër er Araonnbsp;Arnon exißentes ceßerunt tribui Gad medót'^nbsp;ter Kanaßis mediam erquot; Ruben,
Verötamen ad terram ftliorum non aecefllfti: amp; cunäa quxadiaceÇnbsp;ti Ieboc,8C urbibus mótants, uniutP’^?nbsp;prxcepitdominus deus nofter.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.nnhiit
AmmonUas mtaüos dimiferimt iuxta tAtem,omnemfcilicet regionem prope latoefl“^^nbsp;monanasurbes quafdam finitimas,à qaibuf^^^jf/idnbsp;eos dominusfecundum pradiHa. tJonnbsp;uelufurpari ßbi populus dei debet quintnbsp;promittitac douât. Copioßßimus eranbsp;ßc tttfextaparsoccupauerit iBatriaregita,ß^0fnbsp;tum rapiebant quantum poterant,ttec ubinbsp;quod er quantum donùnut dißenfabat,nbsp;terminandi erant, er terra promißd Abro^^nbsp;non aliud quiddam iSo tempore ifraelinbsp;batur à domino,donee tempus plenitudinif^Plßj^nbsp;quo omnis terrar um orbis ßret dominonbsp;fubiugandus,hoc eß, gentes regnorum, dolU^nbsp;uerodeo,unoeßentbumeroferuitara, .
37
CAP VT IH»
^^iTaq} conuerfi afcêdi»^*^^^^^ Bafan.egreftus^nbsp;fan in occurfum nobisnbsp;Î Io fuo ad bellandum io
Pofißragem exerdtus régis Hefebon, iHitK regnum,iam auüa ßdutia in deum, CTnbsp;Moßs,iußu quolt;^ donütüconuertuntfet^J^^f^.nbsp;uerßts Bafanitidem regionem nobiletn, ednbsp;Og.Qjji CT iudicio deiimpulfusnbsp;omni exercitu fuo oquot; populoßdetenbsp;domini dei ißael uirtutem toties auditantß^e^n^nbsp;tium perditionis ipforum,temeritasnbsp;peßimi conßliarif.Qtfum à partenbsp;ininipraceptum,cr ßdes iw illiusproittiß‘^gt; ßrnbsp;ßiritus ißorum de uiüoria audebant omot^'nbsp;perficiebant,
Dixit^ dominus ad me: quia in manu tuatraditusnbsp;nbsp;cuio f
G
55
^EVTERONOMIVH
* facies® ei ficut fccifti Scon habiiauitin Hefebon,
Qsitt» n- gt; naoïiauit in neieoon, *’’’Uwnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gigM rex Bafatt^ commilüo^
ttim* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efl,procerte ßalura mu!tos,au
cor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;congredi cwm ifraëlitiSf
^***^*^^*^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;} quorum
ifruél, qui ian» comparatione locufldt uide*nbsp;fortitudinenifnbsp;ojfe,cr mitjitne ßrmidare 4 tantonbsp;^'*'fitl j''',!“Swew coram tot gigantibiu cum fuo regenbsp;conßgt;eäu Goliadjùgiebût.nbsp;'*'2® Mopcerta uiâoria de rege et omni ponbsp;«g«o« tBiui promittitur in h^tnbsp;'^’tnlonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• (xomplum^ iam exad/eui£iorilt;e
Î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ox pr^eieritis benefices ßgt;e«
*‘S^'^''*‘tergo dominus deus nofter in ma is etiam Og regem Bafan, amp; uni«nbsp;’’^intfu^Pulö «US Î perculfintus^ eos ufqinbsp;N’e^'^ionem.
'quot;I^ifcd a'’'.’’^f’’omipio iUa ßmilis reliquis in fiitura ße acceperant,iam enim fi*nbsp;• '‘oritMpromiJforum urgebant caufam,e4nbsp;dominoßuente,nec qualifcunq; ex^nbsp;uiftutum crexercituum reßflere potefi.nbsp;^ogotn Gquot; populum,nbsp;4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; quando dicitur dorninm eos tradidijße
^’Hq ’'^^scunäas ciuitatesilliuseo tempo '^8in oppidum quod nos effugeretînbsp;^’'*Q^^^’'^fs,omnem regionemArgob renbsp;^^%!^^3fan.
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘O'bf J r»«rlt;rtoJ cœperunt,ingens temporunt
jjf^iHnijqHuni iam ante fub Abraam ßngulis un» ^JTccv^ P^'oeffênt ßngulit Argobcomitatmaliquisnbsp;ofl ludaorum. ^3^ enim dicitar rf col»nbsp;î quot;'‘^’^'‘'“'’lî’irationeueltradu aliquo prolixo,qua»nbsp;•^lt;inûdominiftnbsp;th'gt;igt;Q •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;munitæmûris altiiTi'
ucdibus,abfc]^ oppidis innu oppidula crederet ait^urbes ßiße mu*nbsp;^’’i«io^^^*’’“n^5»CJ' partis firmißimis,ac uedibus,nbsp;’X Prnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dei,cuius hlt;ec omnia uirtute pe«
$ ’ fc Ulf -f*' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, cr MÎci erant magni ac oppida
ficutf^ceramus Seon re ‘^‘fperdentes omnem ciuitatem,nbsp;Sk n’’^l^e^''’”“fi5’¦c8amp;paruulos.•nbsp;''^'* ^“tê omnia Si. fpolia urbium di-Xk **
C‘ W nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;urbes cr oppida do
i^os P‘‘’^^ontes, fed homines impios à domino tj ^1« ’’^^‘^obantfdiruebant urbes ac iedes,inßgnumnbsp;’’°'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poroußu ejjè omnia,e*
lt;t{ßxininM c«nt uirift Spoli« tantum lt;«ii«
HAOBARIH, Î08
wuli«« referudrunl, ^3“ quam fuppeHedilem »« urbibut rcperierunt.Non erant foliciti de urbibus habiandis,quinbsp;promultitudine animalium morepatrum fuorumhabianbsp;tabant in tentorijs cr opilionibus, ut pecudum paflores:nbsp;tanto procliuiores ad dtruendas urbes, quanto magis mitnbsp;nitionibui talibui gigantes ifli cr tyranni abutebanturnbsp;ad populorum oppreßionem,ac ad fuam tyrannidem manbsp;gisperhaemunimentainuidam. Propter quod er do»nbsp;minui terram aUeuiare uolebat à talibus imp^s nebula*nbsp;nibuSflatronibus cr gigantibus.
8 Tulimus^illo in temporelerramdema^ ß nu duorum regû Amorrhæorum, qui erantnbsp;crans lordanemt à torrente Arnon ufqueadnbsp;montem Hermon,
In tempore iUo dicit, non multo antea lapfo, fed iUiS ßrme diebus, ultimis annis duobuf, cr eifdemßre men*nbsp;ßbus, quibui amborum regum terras fortiti funtper manbsp;num domini, ßne omni periculo cr flrage fuorum. Am*nbsp;bo autem reg« Amorrhai dicebantur, quorum genus lanbsp;te iam ante propagauerat pomeria ditionis fute, cuius tanbsp;men natiuus ortus erat in terra Cbanaan, intra lorda*nbsp;nem, Longitudo autem huius totius regionis latius in li*nbsp;brolofuelegitur, Torrens en'm Arnon auflralior limesnbsp;habitus efl, cr mans Hermon aquilonarior duarum tri*nbsp;buumeumdimidia.
quern Sidonii Sarion uocant, Si Ammoc rhæiSanir;
10 nbsp;nbsp;nbsp;omnes ciuitates quæfitæ funtin planitie.nbsp;Si uiniuerfam terram Galaad Si Bafan ufquenbsp;ad Selcha, 8C Edrai ciuitates regni Og innbsp;Bafan.
Mom Hernwn dicitur multa babuiffe nomina,ßcut et Mons Hlt;»* dp«U4rieI,(«ciKlt;ie fecundum mantes partiales nonü» ’“®“*nbsp;no. plurima fotiuntur.ßc pafcuus bic mans pulcherrimus,nbsp;tribus nominibui inclytus efl, Hebrats didus Hermon,Sinbsp;donijsSirion,Ainorrhaisuero Sanir dicitur. Et efl hienbsp;uerfus uelut parentbefls, profequitur enim de prouinc^snbsp;triumregnorumiHorurn inter Arnon cr Hermon, La*nbsp;tarn fcilicet planitiem ßiffe, repletam urbibus cr arci*nbsp;bus. QuorumprouintiarumunadiciturGalaadaburbenbsp;nobili:altera Bafan,äpinguißimK montibus,ubi lt;3 pin*nbsp;guißima uacca cr boues, tanto gratiores Manaßitis cfnbsp;Gadditis, In quibus urbes erant ac prouineia Salcba crnbsp;Adrei,de regno Og, in Bafanitide prouincia,qua et Tranbsp;conitidis poftea dida efl,
11 nbsp;nbsp;Solus quippeOg rex Bafan refliteracdeftirnbsp;pegigantum. Ecceledus eius ferreas,nónnenbsp;eft in Rabbath filiorum Ammon, nouem cunbsp;bitos habens longitudinis, Si quatuor btitunbsp;dinis admenfuramcubitiuirilisf
Commendatur uidoria magnitudo à gente uidapro cera flatura cr rege alias inuido,Solus enim remanfe*nbsp;ratexiHis priflis pradonibus cr tyrannis gentiumtquinbsp;gigantes eliam raphaim infirnales^ dicebantur. Nurrd*nbsp;tur^ufem in/itéra ßmaiUius temporis, de magnitudine Anfîquif»-illius gentis, ut folet iadari antiquités, ej tncredibilisnbsp;aliquaportentofa^ magnitudo humani corporis, qualia
M 4
/
-ocr page 442-* *»1. IX C gt;4 tnfcTt) t€-XtUh «y 16 gt;7 D EVTERONO HlVM er M lt;tlijs uetu/lis gentibia narrMtur incerta relatione^ Sic hic narraturinciuiate Rabbath,fiiiorüAmmon,quienbsp;certè non e^ m proiùntia regni Og,inueniriteâam ßr»nbsp;ream,hoc eft grabatu uel Icâicam alicuiui gigdntis,quitnbsp;lit ßterit Og,qi« iRorum fùerat ultimui giganttim. Terram iftam poftedimus in tempore illo ab Aroer, quæ eft fuper torrentem Arnon,nbsp;ufquead mediam partem montis Galaad: ÔC.nbsp;ciuiutes illius dedi Ruben amp; Gad. Reliquam autem partemGalaad,amp; om^ né Bafan regni Og.tradidi mediae tribui Ma«nbsp;naffe omnem regionem Argob. Cunda^nbsp;Bafan uocabatur terra gigantum. Refumituramplitudo icrrie,quani affequutlt;e fant da£ tribttf cum dimidia, ab Aroer er Arnon^cum medictatenbsp;montis Galaad,cum urbibus illarum regionum,lt;]Uie cepnbsp;ferunt,diuidente Mofe, duabus tribubus Ruben er Gad.nbsp;Reltqutwn de regno Og dedijje feßtetur Hofes dimidiitnbsp;tribui M.anaßis, in quo efitraüustoparchia uel territo»nbsp;rium Argob di£îum,qu£ terra diciturgigantum. lair filius Manaife pofTedit omnem regio» nem Argob ufq^ ad termines Geffuri, öC Manbsp;chati. Vocauit^ ex nomine fuo Bafan, A-uoth [air, id eft Villas lair, ufque in præfen»nbsp;tem diem. No« derogdt authoritati fcrîpturae,/t dicislur alicubi infertum textui cum tempore quiddam pertinent ad hi^nbsp;ftoriiC claritatem, ubi de fide er moribus nuUa eß men'nbsp;tio.Vt hic ttideri poteflfiiilum de Villis Iair:ubi additurnbsp;ßc uocatasfitiße ufi^ adprlt;efentem diem, quod ab Efdranbsp;legis feribadodißimo, uel abalijsdoüis interpretibusnbsp;fbrfan adieäum olim fi(it,et cum tempore infertu textui,nbsp;(tnepericulo erfiilfitate. Nec necejjieH credere iRuntnbsp;Idir fiiijfiefiliu Manaß'e,qui huicterr^ er uillis aut opi^nbsp;dis nomen impofiuerit.Ciuodutplurimum filij pro nepoanbsp;tibus fcribuntur,er nomina fimilia in eadem ßmitia plu*nbsp;ribus addita quis miretur? Nomina auté Ge/fiiri et Mdd«nbsp;cfcdii propria efferegionum nomina in extremitate Tranbsp;conitidis erSyriæ putantur,ad qu^e protendebatur h^ercnbsp;ditM dimidite tribus Manaßis w Bafanitide prouintia, Machir quoq;dedi Galaad. Et tribubus Ruben amp; Gad dedi de terra Galaad ufque ad torrentem Arnon mediumnbsp;torrentis ÔC confinium ufqj ad torrentem le»nbsp;boc, qui eft terminus fiüorum Ammon: Viächir de tribu tS-anaffe filius Ammibel filmilia in» ßgnem inflituit er maximam, cut hicMofis tradit harenbsp;ditatem,dimidium eius,qua: dicitur Galaad.Quandoquinbsp;dë reliqua medietas Galaad regionis data eft tribui Gad Ruben,nec eafola,fed quiequid imteriacet inter Ga» laad fluuiu Arnon, iBis duabus tribubus diuidendumnbsp;relinquebatur,cruf^ ad laboc,inregno Ammonitarumnbsp;finitimumfluuium. ÔC planitiem folitudinis atquelordanem, amp; termines à Cenereth ufque ad mare defernbsp;ti,quod eft fallîftimü ad radices montis Phafnbsp;ga contra orientem. 18 II |
le H A D B A R IM, Inter pradiëîum traëlu longißimaprou}«tilt;fff^ danisfluenta, latainteriacet folitudo uel campe!quot;nbsp;gio iuxta decurfum Jordanis inter marenbsp;nereth er a/fihalticu,qu.e cr ifia tota regio ceßd •nbsp;ditati illarum duarum tribuum, ad orientem fed'eenbsp;danis,in qua er qu.e hic feribuntur aâa (unt a W’lt;nbsp;parte, ubi ex oppofito lericho fiieëlabatur .Proténbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ufq; adAjfiedoth urbem in radice montis extremam urbem in tribu Ruben,quo ßrtaßisnbsp;turigines quiedam erant aquarum et effiifiones,Jt‘^nbsp;interpretatur xy'VÿtA hoc loco feriptu'«*'^^^'“’?^nbsp;lordanem fiuuium primum exonerari in laces»nbsp;cognominis, àuiüaiüiadiacente Cinnereth u^‘‘^^ift Tiberiadisaburbeexaliaparte:Generaliat‘^ mine mare Galile/e dicitur, unde efifiuens labitef^nbsp;in mare falis, quod cr mortuum,. Præcepicpuobis in temporeillo, dominus deusuefter datuobisnbsp;in hæreditatcm,cxpediti præceditefr^’^nbsp;ftros filios Ifrael omnes uiri robufti, junbsp;abfque uxoribus.Sf paruulis atq ƒ * fj,nbsp;tis. Nouienim quodplurahabeatisp^^jjj/nbsp;amp;inurbibus remancredebebunt,lt;l“^nbsp;didi uobistnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Loquitur hic Mofes de rebus Sefiispo!i‘’'‘^^jj^i(d oftdWttM annum exit«« de Aegypto,(^ adnbsp;mo dirigitur, ut in fine NumerorS prolixiesnbsp;deles autë hic armis uti iubentur,et tarnen i»nbsp;prohibentHr,in opéré dei incedunt uiribusfid^'^^idnbsp;de uiribus fuis nonpr^efumut^certi deu agerenbsp;quicquid bonumiinterm procedut femperi»'’'‘nbsp;fumptionis cr de/fieralionis,ut rfominw donee requiem tribuat dominusy’^fipp ueftris ficut uobis tribuit: SC polHo^Llof*,nbsp;etiam terram quam daturus eft eis *lt;0^^nbsp;danem : tune reuertetur unufquifÇ**’^nbsp;fionemfuam quam dedi uobis. Docemurcuramhabereetiam de fi’al’^^f^ffiKOi''* nobis iucundum erßUx habeatur,ubipro^y^^ii''fnbsp;modaJfieciare er indolere cogimur:fedntb‘‘nbsp;habeamus, quàm profiiijje confortibuf,cr r“’'nbsp;iuuiffè. Eximia cura femper pro fi'atribtu itoPnbsp;ut pariter utrofiq^ dominus promoueat adnbsp;ter enim adiuuansfiatremfunt ut ciuitASnbsp;munis patris caelefiis gratiam certißimeestP‘^nbsp;enim nihil diligentius commendauit fi'‘^^^'^‘‘nbsp;Chriflus dominas, fie nufquam maiorifit»“’^^' Inbsp;quàm in utrorûq; periculo, dum ßHieetr^^rfuSnbsp;tur ex amore pro fiatre fuo. üuBinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j ÇHiUifdî, uidenti proximos uel piot calai» P xari,dtimualetadiuuare.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«ni^ ilt; i Oculi tui uiderunt quæ fecit dofi L uefter duobus his regibus.-ficfaciti Teflamentum fuccefifori pro'fcribitt nbsp;nbsp;.Mit, Lt taijfii complcantur,qua; ipfe perficereno» P |
DEVTERO MO MIVM
'quot;’»li/if 'f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perfiâionemeX
jjj ' '«geiKe. FfJicioy conditio lefu, quim Mo«
^°'”P^^''^fif^^tttfgt;crextraprom^ionis ipfe Niofes animinbsp;totquot;^? **' ^‘^”’»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l^^'t^ßcijs no dubitetf
beneficUtAflituramfe il h ^‘‘*’lt;*«01? ßiifti uidoriäx, exemplo iam
^osî dominus cnim deus uefter y/P'-ouobis.
’‘’’f’PÙ„,' ' gt; lt;^ominat ipfe pugiut crfblicitaturf quot;S'iittc^ ’^‘*lt;^°lt;»inopendeant,finect0tdatione,cr
in tempore 4fc^i*”‘'^quot;«‘ttend4ejloMtio fidelitim,fed humtnbsp;'quot;‘lit.itjj quot;‘^‘“‘(tcnixii« rogari, inßgt;iritu fideicr hunbsp;quot;°quot; P’’“nbsp;fandificeturante omnianbsp;perfidia çr murmura
‘^'“s tucccpifti oftendere feruo fortiflï^nbsp;‘’'kttj^^fniineftalius deus uel in carlo ucl
Po^'t faccrc opera tua,flC compa
rf'
‘m/picatur 4 commemorationebonitatis 'quot;’S’U f ^°‘^'gt;^ilt;f,fed or beneßciortvm,quie multa crnbsp;J’l'iCfjinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»»gratis cr peccatoribui, mullo mugii
r quot;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conuerps ad fe mifereri dignetur,et ia
’quot;'*lt;teti, '‘^•‘^cfrebiwKtnommalitMmcr promoMcrc ifln tandem luculenter oSendere caepit,nbsp;annot peregrinationis, tantorii regS uinbsp;p, pe .quot;P'S largiendOfUt etiam quod reliquum edfanbsp;quot;‘'“‘»lil''congratulante perficiatt ad gloriamnbsp;’ ïquot;“”” quot;Ofce depderet 'm copletionefui tantinbsp;antemudopateßcere,et nuncnbsp;b ’»«»¦dcula maießatis cr potentue fua^.
( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’8*t«r.amp; uidebo terram hanc Oquot;
lordanem, amp; montem iftum J Ä8(Libanum.
b'''’‘rew nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reuocare,pperipopet,
quoq^ 'mgrediterrant r''i el t ^°ß‘'lcndam, pro qua tanto tempore labo»nbsp;ftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuiponem eiut per
hqu '“piel’^tt gt; humano quodam pio^ il ^’^tQj^*2'’fpfrmotm.
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dominus mihi propter uos,
mihi; Sufficit tibi, •¦efc*’
’’it quot;^’^e b ** *'*'^ nbsp;nbsp;nbsp;eßgt;qHlt;in non exaudire «ota,non
, peccata puniret
P'”°
JiWoribi« obtiuenda, earnali er tranptoria
VAETMHAMMAM. ±o^ plicitatef flatm finienda hetitia, preeßat fandißimo aminbsp;CO patriam ueram,coe!eße regnum,aternlt;c plicitatis branbsp;uiimtfCr eximit taboribm mminentibuf,pne detrimen»nbsp;to gloria dei^ er falutis expedata populi,cuiui erat p^nbsp;delißimui imperator,crcommunii pofl dcum pater.Pronbsp;captanda ergo huereditate terrena datur coeleftis,'mte»nbsp;rim iubetur animaquior eßefCr de hac re nihil ultra pe»nbsp;tere, quandoqutdem pxum iampt deeretum, eruerbumnbsp;iUiui inp'mgi non poßit.
7 Afcende cacumen Phafgæ, amp; oculos tuos circumfer ad occidentem, 8i aquilonem,auanbsp;ftrum^,amp; orientem,amp; afpice oculis tuis,necnbsp;enim tranfibis lordanem iftum.
Solatium etiam corporalibui octtlitpraßat ,amico Solarium morituro ad oculum oßendendo terra totiui puJehritudinbsp;nem ac bonitatem, ctem fua amplitudine ßdeli populo donbsp;nanda. Sic per omnem uitam fidelütm tentationes mixtanbsp;funtconfolationibuiS, durantq; calamitates ad exereitiu,nbsp;quo minât terrena caeleßibut praßrantur. Ex cacuminenbsp;autem montis Pifga poterat uidere totam ßre terram denbsp;cem tribuum, u[q; ad terminos tUiut quatuor.Apiciebatnbsp;autem conuerfo uultu primum ad occafum folii..Deindenbsp;etiam ad dextram fuam aquilonarem terra iUiu! ptuninbsp;ufque ad Libanum,ad außralem autem uidebat quiequiinbsp;erat ultra mare mortutvm ufque ad Palaflinam er uer»nbsp;fut Aegyptum. Orientalem quoq; terra plagam cerne*nbsp;bat proximupbi lordanis ßumen cum tota latiß'tma ual*nbsp;le palmarum,W}de er Phanicea dicitur,et lericho urbs mMuni*nbsp;p4bMlt;lt;r«ra.Q«an^«am zr quam retro habebat orienta^nbsp;lern plagam uf^ ad Euphratem ifrael poffederit, fed iw*nbsp;proprie,er breui tempore,Nec ea regio illi hic promit»nbsp;titur, fed audit : Earn omnem quam ante te conßneis ter»nbsp;ram,per quatuor iUiui tradut,uides quidem,fed non m«nbsp;gredieris ; non enim hunc quem coram uides lordanemnbsp;fluuium tranfgredierit,
1.8 nbsp;nbsp;Praecipe lofue, 8C corrobora cum atq; con
foria ; quia ipfc præccdet popülum iftum, SC diuideteis terram quam uifurus es.
Conßrtatio lofue non alia eß, quimeerta promißio diuina aßißentia er'mßrudio ditigenf acfidelis in agennbsp;dit,pralatio populi, er commendatio iüiutad populum^nbsp;quo eidem promptiut er alacriui obfequerenturtpradi»nbsp;cit^ certißime eum eße,qui partiturut pt totam earn tefnbsp;ram, quam nunc MojPes conjßicit decem tribubut in ha»nbsp;reditatem.
Manfimus^inaalle contra phanö Pho* gor*
Breuibui meminit tranfgreßionis iHiut, qua ßäa e(l cum Madianitidis muliertbut, fubinde indicans,quomo»nbsp;do non obßante tanto peceato rccens commiffquot;r,uiäorijsnbsp;illos donauerit, eSquot; terra diuißonem proximo perßcieiinbsp;dam promiferit per lofue. Habitauimus,inquit,aliquan»nbsp;diu 'm uaüe iHa qua fubiacet coUi Phegor, ubi excelfuntnbsp;erat Moabitarum, cum quoßrnicati ßerant quidam if»nbsp;raelitarum,de quo 'm libro Numerorum*
ÇCAPVT mi*
DEVTERO NOWrvM
ar
-Mik
us patrum ueftrorum datums eft uobis.
Explicationent uehementem ac feriofam diuinx legis Mofes hie orditur cr exhortationent, per ftngula ntait^nbsp;data decalogi, ueluti htterpres diui/i£ legis à domino in^nbsp;J^irat‘ts, feiens cuius rei opus habeat populus, ut^ cre^inbsp;bro exhortetur,cr pluribus etiam uerbis,ad inculcationnbsp;ttemeoruin,gu^e tamrebeüis populus acduneceruicisnbsp;tardiusampleâebaturt Nonpoiejl dominus ifraeliaonnbsp;ejfe propitius, fed ß obediat fitis prlt;eceptis,lt;^ eiuijeginnbsp;timaconferuet, doHrinam acinflitutionem fufcipiat:a»nbsp;lioqui tanto uapulabit durius, quanto mdulgentius cumnbsp;dominus clementißimuf diutius^ traâauit,è feruitutenbsp;durißima eximendo er in optimam terram inferendOfnbsp;«orum^*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßrtibus incolis ac magnificiSt Loquitur au»
temhic de legibusceremonialibus, circa morem ftcro» ru, quas omnino nuÜiis patt uult dominus,quam eas quasnbsp;ipfe mflituit, ne 'm idololatrarum facrilegia relaberenturnbsp;paulatim,exritibus gentilium,inflitutis diligentiß'menbsp;adßüendam homines, nd libidines noxias adaugen»nbsp;das.-quibus dtemon ßbi feruiri deßderat, utfunt coeliba^nbsp;tus,ocium, multitudo uerborum m prolixißhnis oratioquot;nbsp;nibus qua fenfus negligitur, cantus, aurium lenociniuntnbsp;magis quàm mentis rccolleilio, Veneris 'mcüamenta exnbsp;organis, ueßitufirico, lt;»Kro, eypretioßs,quiecacodtequot;nbsp;moues fuis facris ßmiliariareddiderunt, qua dominusnbsp;probibet, or in ordinem, quißbi placent,hac irritamennbsp;ta reßrmat ac contrahit, ludicia quoi^ legalia ac mandanbsp;ta proponit ßdelibus, ad charitatem perßäam in homi»nbsp;nibus augendam,ut omnia tranquiüitate graa fubßßantnbsp;'m ecclelia piorum, er cultoribus illius dei, qui charitasnbsp;cß,Docet autem dominus hlt;ec non ut feianhtr zrlegan»nbsp;tur,fed ut fiant, utq; obedientibus dei praceptis uitam trinbsp;buatlt;eternam. HicenimlocuseH,umdedefivmptumefinbsp;Mandata McrfciwM ufu hominum protrilum,Si uis ad uitam ingredinbsp;fZuemarquot;^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uiuereetiam feruartex
faluari ßgnificat, Ingredi ey hereditäre terram Cha» naan,non potefi efße adequata merces er digna feruan»nbsp;tibus dei mandata,fed terra uiuorum,cr regio beata fannbsp;âorum, flatus omnium bonoru aggregationeperflâus^nbsp;promiffus uere p'qs pofl hanc uitam ,ubicr quando ipfenbsp;earum deus eflßlicitatis,fl)eculum,ac thefaurus, no mornbsp;tuorum faniüorum patrom fed uiuorum,
a. Non addetis ad uerbum quod uobis pr^-« dpio, necauferetis cxeo: cuftoditc mandatanbsp;domini dei ueftri qua* ego prædpio uobis«.
Volens dominus fuperflicionem populi illius minuequot; re, cr fenlum proprium non feäari, nec gentium placiquot;nbsp;Solo uer- tis deleilari uel decipi ,d folo uerbo dei pendere docet,nbsp;CT iUud femper fludiofe meditari:nihil gratius ampleâinbsp;quàm dei precepta muiolabilia.Monet igitur diligenter,nbsp;ut nihil minuatur uel addatur ad legem domini,Solent equot;nbsp;nim huiufmodi additamentu degenerare ad negledum lenbsp;gwnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er arrident letius que ßnß noftro excogitait
V A ET HHANN AN. tttr, q que iubet dominus-Sunt aatein'Kopsnbsp;gimtti; Vt màdata domini dei ueflri cuflodiatif,nbsp;precipio uobis, Nihil enim aliud ^ofesprectphl^nbsp;que precipit dominus. Non enim fideliuw libnbsp;ßdei prophete imperant,fed deoftdeliter ƒ(Jnbsp;dominiuoluntatem foliate proponunt,ttetioinbsp;hominum fcruiuideantur,
Oculi ueftri uiderunt quae fedtdo contra Beclphegor,quomodocontriunbsp;mnescultoreseius de medio tui. ^0,
Vos autem qui adhæretis dno deo^ uiuitis uniuerft ufqj i n præfentemnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!
Inprimisdeterret 4 cultuidolorum,cti‘''^' juli libidinu adherebant. Agit hoc autem cxetnpllt;'^‘nbsp;ponitoboculos cafum ifraëlis in Madianitdi'i'^^nbsp;tionefm Baalphegor,ubi propter utran^flf^^^nbsp;oceißßerunt uigintiquatuor milia uirorugt;n,nbsp;culttm euadentibus.Monet igitur ßgere fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ
ram cr idola,felt;ilarifidem obedientiauiC'^jf,pr^ domino adherentes,à domino quo^fitntnbsp;fenti uita diferimina euadentes ,crpofl ***nbsp;mino uiuentes cum fandis,
Scitis quod docuerim uos praecep^ iudida, ficut mandauit mihidoinigt;’‘’Wnbsp;meustftc facietis ea in terra quantnbsp;niamp;pofteflurieftis,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^gii^
Replicat fepius non flta fed domini iufl^ er iudida conferuanda, Dei uerbaejfeqKf^^nbsp;que cr non citius obligent populum dei,nbsp;miflam terram fufeeperint inhabiandam,t‘i'’'‘'^f^tnbsp;monialia cr iudicialia: Alia enimnbsp;tore cr diuine nitentia, femper, ubique (7nbsp;obferuanda,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
8(. obferuabitis, 8C implebitis oP eft enim ueftra fapientia,amp; intelklt;^^‘’Llif^nbsp;populis, utaudientes uniuerfipr^^^gt'’^nbsp;dicant Î En populus fapiens 8i tnbsp;gens magna«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Vera,unica,ac perfida fapientia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jff'iHÇ
luntatem, meditari die ac node 'm lege bus gratiam domini confequi cr demereri,^”^^^nbsp;mur,poß(mHS,illum femper habere prenbsp;colere fide,/fie,et charitate,llanc etiaittnbsp;lofophimaximam ac optimam efl'enbsp;runt. Et totius orbis populi hanc uduflifl^‘‘^^pd^’^nbsp;rum fapientiam coUaudarunt, cr ßonbsp;fceperunt,alijs omnibus ßlßs religionibiUP^fld^nbsp;ptis. Additur autem iUifapientiefemptTf^nbsp;CT iuxtaiüam uitam inflituant,
Nec eft alia natiotam grandis, atdeos appropinquantes fibi,fi^‘^nbsp;deusnoftcradeftcundiisobfecrat*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
ft'«-
Similia portenta deicerta uidorias, nulla gentium iadare potefl anbsp;Cui deus exercituum tarn pactsirmporrnbsp;periculis prefins fiit femper, niß aliquti'’ |
foî»* eR dem pita ^^orpnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tarnen eß et iufim,gloriie fu^z^
i^‘*°^‘'gt;'it‘^dorari,honorari domint«, 'mq^ aduerßsfolm confuli,etnbsp;h *c in, Jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deßrens eos qui 'm J}gt;iritu çr uerita^
Qij“' ^ftitierunt Cf coluerunt-
’^«iïIq3 nbsp;nbsp;*1101 gens fie indy ta uthabcatee
8’tn ?’«*ttftaç indicia,amp; uninerfam le-j*», '’'4ro'^ proponam hodie ante ocu»
multipliciter^ **' l’oii ?*” prlt;efentc populo ifrael^dein-p'*’ ^bet iura cr flatutd, qu£ ß feru(trent,el'‘‘,nbsp;populâ fuluti zs- admiratio“ “nbsp;''Meofnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iwf ««da iaüatio, qum er eoitfohi»
’’’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y jeruetur, er iu*
çrprr/emifuoluntd'
temetipfum,etanimä taam uerborum qaæ aide-neexcidät de corde tao cannbsp;pûtes ‘’’^æ Docebis ca filios ac nc-
r ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g^'dtiofe à domino pr^ecipintiquot;
beneßcijs,ßudiofe quoque **nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duplouupuletferum uel
li(J*'*‘’4'**^P^'trw uoluntatem feiens Gquot; nonß» rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beneficia memoranda, er tranfa
^deoen'mi tarn claris ac ''quot;quot;‘‘’fie Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;miraculis eduxit populu fuum do
4 pofieris fieculis cognofeeretur Idquot;'* Mnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;ifi»cri generationefemper prio«
folicita relatione ad pueroSfde* **''ifxJ)ort4twnii’*wgt;‘^o*tfrfwlt;“1 H^ros rc«nbsp;t ’ ho’inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßciif difcatur opm domini àfiecu»
maxime er fitcillime libris ï'' l^ipturis toto orbe di/]eminatis,utin4mnbsp;auditoribm,tanto^ granbsp;gt; cqiictnto agnitam doininbsp;in b’üii'quot;’ *^‘*’‘‘* ßfiipimm z^ clarim iudicamm,nbsp;V^ûre(j'''ï’^°nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corä domino deo tao
locatns eft mi-Congregaad mepopalnm,utan-
V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nieoSjöC difcant timeremc
\ fiiQ ƒ aiuöt in terra, doceant^
mptm ,ntutquam excutiendus Quid **'quot;***^ iwgitcr menti, ne unquam negliga»nbsp;'if 'ß'flcj'’*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er itliberalis, fed fi»
» i’onror fiUicet committendi i« facra* ^^'lîsifcV . ”*^’”^^2'*”^^'» amor iußi er hone*nbsp;1 *« ôà’’'''li dir'quot;*'*'** ^°'’’pi‘*‘'^di deo fuo, ßudium quo*nbsp;*Q(jj^'fcc ^euelmodicum ojpndatur ,( onnbsp;h ^**'”^**nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;förinidine poeii^, fed ut boni «ir
'i‘*°‘l‘“^ ßli^iitidine teiKriî animis ‘‘‘wdHj eß 4(noj- df j çj;- t(fljor,oinnis
citiei cr mali horror ac odiumgt;
11 Et acceflîftis amp; ftetiftis ad radices mentis qui ardebat ufcp ad coelum : erant^ in eo tc^nbsp;nebræ,ôi nubes,amp; caligo»
Qt^andà accelfierintmontem ac fieterint adaudienlt;‘ dumuocem domini, legitur Exodi decimonono capite»nbsp;Simditer ^3quot; de aiijs, qua tunc ßüa, nunc repetunturnbsp;breuißime.
1X Locutus^ eft dominus ad uos de medio ignis, Vocem uerborum cius audiftis.Si for«nbsp;main penitus non uidiftis praeter tantum uonbsp;cem,
ij Etoftendituobispadumfuum quodprg cepit ut faceretiSjSC decem utrba quse fcripficnbsp;in duabas tabuhs lapideis.
Eionlocutmeßnecapparnit uUa imagine dem fide* peusfio« Ubas, fed in ßiiritu er ueritatc coli fe mandat, quam ßtnbsp;Jfiiritm, er «udiri madata eins, padamqi feryari ttelitnbsp;exprefif em Uteris in tabulas lapide4t, decëfeiitenlqsfiuenbsp;uerbis, Tantum uerbis ac uocc loquitur nobifeum dominbsp;nus, non aliqtta imagine. Cuius maießatem nullus fen fasnbsp;(onfequitur, inteÜeiHm autem credentium tierbo fuo,nbsp;quod loquitur per prophetm, earn iwteUigit ex omnibusnbsp;creaturis,que ueluti uefiigium 'mductent in admirabiientnbsp;omnium conditorë ac gubernAtorem luculcntißime connbsp;templandiem, Verbo tantum agit deus cum hominibus,nbsp;qtdbus non credemes, aque non crederent miraculis acnbsp;portentis.
14 Mihi^ manda uit i n illo tempore, ut dogt; cerem uos cercmonias 8C indicia quæfacerenbsp;deberetis in terra quam poiTeiTun eftis,
Rctiijtta iudicia et ceremonialia non fcripfit propria Jùa manu dominus, nee in tabulas lapidcas, fid iußit pernbsp;Mofin eaferibi i« chartas,ob duritiem ccruicis,quo qu£nbsp;funt fidei er charitatis tutius obfiruarent,et ad gentiumnbsp;ritus ac leges dißiciliiM prolaberenturfin quarum medionbsp;habitaturi erant, conuerfationeq; aßiduafolicitandi adnbsp;facrilegos cultus,
ly Cuftodite igitur folicite animas ueftras, C Non uidiftis aliquä fimilitudinem in die quanbsp;locutus eft uobis dominus deus uefter in Honbsp;reb de medio ignisr
Diligentißime et aßidue perßngula prohibet omnem imaginumßi}uram,omniu quoq; rerum.t^imirum pr^e*' hit«»,nbsp;feius dominus humanarum cogitationum, quibus fuper*nbsp;fiitiones iUabuntur citias quam ueritas.ct daimonum cul*nbsp;'¦ tura irrepit promptius hamanis afivUibus, quàm ueranbsp;fides er uirtusttenacius'qi haret animis femel infcraßl*nbsp;fa religio, quam pietas ßneerafidipfum teßatur genetunbsp;lis error, qui etiam Cbriflianis inolcuit, poß tot exhor*nbsp;tationes uerbidci. Quidßturum fußsicamur,ßtaleali*nbsp;^uid alicubimfiripturis laudatum uel permifium legif*nbsp;femusf Valdeuosipfos obfiruaredebetis, ab huiufmodinbsp;tarn perniciofo periculo, cogitantes ßcile uobis donii*nbsp;«B« apparere potuijße in /öralt;t alicuius creatura: cor«nbsp;poralis,niß idipfum uobis toxicBwi prepinare ti'mui/fit,nbsp;^Koktulimorbo[upcrslitionis corriperemini,^«ito«
-ocr page 446-V AETHHÄNNAN. gyptiaedm,qua nuUa unquam legiiurnbsp;calamitofior, amp; tarnen earn euafiffe nonnbsp;ratfîultus cr ingraïut populus, zy multis pœitifnbsp;(ime punitus,iufiifiimo dei iudicio.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jd
Iratus^ eft dominus cótra me , mones ueftros, Sf iurauit utnonnbsp;lordanem, necingredcrer terramopt* jjnbsp;quam dominas deus tuus in hæreditatnbsp;turasefttibi.
Aptifiime hic quadrat exemplu/in mino,propter unttm,et non magnam,flagii‘^^lnbsp;certifiime credant grauifiimas umdiilasnbsp;iufîo indice, fi quando 'm huiufinodinbsp;caeperantidolacolendi,retabantur,QS‘''’^yii!ii'^nbsp;mofimulo cr amico fuo non pepercit mnbsp;nustoties relabenti nonparcet,fednbsp;pttniet,qttanto tot beneficijscumulauitnbsp;lius 'mdignos^Vidifiis,ait,et clare,quàmnbsp;MJ Mo^er, quàm fimiliariterufusolficioin^'‘’^ i^(iit^nbsp;quenter periclitato fuccurrerit. Nkucnbsp;dignanter uobis impartitur,mihi negat,ànbsp;fus,nuncfitam quoq. manwm experior,q‘‘^’''^^f^f^nbsp;dittturna firuentiq; er anxia expeâatif^^.^^jcKnbsp;qua uosfigrati fiieritis, cr digni culturesnbsp;âofi'uemini, grauius tandem pleäendiß^!’quot;nbsp;gem er pracepta idola colenda af}umpf^‘'^'^(lf‘^^
Eccemoriorinhac humo.n^^Lfift^ lordanem: uostran(îbitisamp;po^‘^^nbsp;ramegregiam.
MiferabtliquadamquereJaulilurl^of‘'^gt; fgt;if,tit tanto gratins ampleâanturbenefiei^^^rnbsp;to dei amico, ipforum caufa negatum cottff^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!
ipfis autem concedendum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. L
Caucte uobis nequâdo obi*“* âi domini dei ueftri quod pcplg’^ie*^ Ænbsp;amp; faciatis uobis fculptamnbsp;rum qup fieri dominus deus tu“®nbsp;14 quia dominus deus tuus igu*®^ ,nbsp;cft,deus aemulator.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦
Q«4w minime uitiofit fit 'm facris max'sme necejfitria 'meule atio crebra am»nbsp;ginum pracepti, per totam legem crnbsp;euentus procacifiimee rationis hu/matt^,nbsp;er pofi mandatum de unico deo coleti^^’nbsp;ttmi,tantamalignitatecontrarium(n‘'P^^C^ylnbsp;fuafit etiam populo eleilo, deo ipßnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦
progenitoribus confecrato^Longe nisexgentibusconuerfiscuraafj'us»^'' e^'nbsp;darum inuniuerfum 'imaginwm,qlt;*°^‘^ «i*’’”’*nbsp;magis illufit noftris pairibus fiulpt‘l'^^nbsp;ptum creatoris optimi maxlmi,nbsp;ueluti paäum fuum in hoc tantum P‘’P‘yL.nbsp;baberent imaginem quameunqinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
cordium conditor er ferutator, cordi^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
ac incommoda, cuius tarnen omnein complacendi ftudium igneo fitonbsp;ticipem quemlibet non admittit,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
?»•U
Nitimur in gendo ZT propbetiU^Sed quanto diligentiut prohibitum «etitum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-nbsp;nbsp;nbsp;- _ -
|8
D E V T E R O N O M IV M
tief prohibiti, tam eitis propenfi 4d imaginet ddtairdn» diHfUtpueriorfluIti»
l6 ne forte decepti faciatis uobis fculptam militudinein, aui imaginem mafculi uel fa«nbsp;minæ,
Frff ere imagines cr fculptilia qualiactatq} rerum,cld redicituruaßitioconditionishumanie zr dijjgt;erditio:aquot;nbsp;dimit enim fenfum homini, ut putet aliquid ejjê quad ninbsp;hil eflfCS'admiretur artificium,negleâo omnium rerumnbsp;artifice. Tempus perdit csquot; perditur,uel exc'mdendo in»nbsp;utilefigmentum, uel laborum tuorumfi-uâam,paupersnbsp;bus faltem neceffariumfiargiendo pro ridicula fltttua,uelnbsp;facrilego idolo,
^7 fîtnilitudinem omnium iumentorum quç funt fuper terram, uel auium fub coelo uo*nbsp;lantium,
Nufiquam maior diligentia uerbi dei, quim ubi hor» tatur ad unius foliui dei cultum, zx dehortatur ab ima»nbsp;ginum eonfidione çr cultura, hoc uidebis legem perle»nbsp;lege eß, tanto uehementius defideratum ab htimano cornbsp;de, quad ab infitntia fua tantum malum appetere didicit,nbsp;Cf cupere femper,cr ubiq; negata^
atque fîmilitudinem reptilium qus moe uentur in terra, fîmilitudiné pifdum qui fubnbsp;terra morantur in aquis;
ne forte eleuatis oculis adcœlum uideas foiem S^lunam,SC omnia aftracoeli.etrrrorenbsp;deceptus adores ea amp; colas,qu^ diftribuit donbsp;minus deus tuus('ut minifierium) cunâis gentilnbsp;bus quæ fub coelo funn
Oflendit caufam,quare creationis feptem opera,om» niatam diligenter condita 'm ufctHb hûmanum,defcripfi!»nbsp;rit in legis principiome/cilicet potius creaturarS quam»nbsp;fjs’couïZ ^‘^quehomines admirarentur,quàmcreatorem,cr manbsp;dus, lÎMt bcrtf^ftori obfequi, quàm hominis obfequio depu»nbsp;tatis huius mundi cleraentw.Q^AS omnes creaturas dominbsp;nus difîribuit populis,non colendas ,fedinufum kgitt«nbsp;mum ufurpanddS,Sol,luna,aflra,elementa,cr mixta on»nbsp;nia, hominibus omnium fieculorum,cr tota 'm terra mi« 'nbsp;nifirare debent,non ab iHis adorari.Quod fi iüas tam nonbsp;biles creaturas,folem,lunam aflra adoranda tanto rigorenbsp;prohibuit dominus,quantomaiorinfaniaeft fingereacnbsp;exc'mdere trumcum ligni Cf lapidis, ej procumbere utnbsp;adoreturfquid enim ftultiui cogitari potefi,cf feuerifii»nbsp;misetiam prophetis ac fanélis ridiculofiusf Vt co:.'ftetnbsp;plané mente captos, qui talia admirantur, cr 'tmpijfii»nbsp;mos, qui contra tamjrequensdei mandatum iUa adorarenbsp;noncelfant.
lo
Vos autcm tulit dominus,amp; eduxit de for nace ferrea Aegypti,ut haberet populum haenbsp;reditarium,ficut cft in præfenti die.
Aegyptius fsinax.
Po/i creationis beneficium, et omnium fubieâionent rerum, etiam redemptionis de Aegypto gratiam incul»nbsp;cat,quo fint ad feruiendum fanHo redemptori deo ala»nbsp;criores, quo fe deo uelut peculiaris populus addiâioresnbsp;eognouermt. Non rarù firnacem nominatferuitutê Ae«
-ocr page 447-i
DEVTERONOHI-VM
cimi eo auippiam diligit. tto pro»
^itis' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;morati fue
''tud” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcceritis aliquam fimi«
L ^to t P’ï'^^ntes malum coram domino k’iÎnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iracundiam prouocetis:
quot;*''iiiii '*'*'^*** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, omnem uelut lapident mouet, «t è
^'lt;'’11^^“' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eliminet fculptiliuamorem,
tnalum m ocu
Vt ‘‘'^^onoma/tam,quo quàin maxime imtelt;gt; ’''’M' ‘*^dtâam aduocaturui (tt cœlam 0quot; ter
V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^lt;lit«onem immi/}'trut, çr eiedionem ex
M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tamcj^ difficulter tardeij; obtëta.
^ffamhodiccalum ÓC. ^*nfi P^rituros uos clTe de terra quamnbsp;U '^itis °f‘^3ne poifelTuri eftis, non habita-difo'’ *°”8o tempore,fed delebit,nbsp;dominus uos in gentes, amp; re^nbsp;P^“ci in nationibus ad quas uosnbsp;ibi?’'ft dominus,
“f'Qtiï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*1“^ hominum manu fa
quæfieris ibi dominû deû tuum, 8(tofi tarnen toto corde quæfieris,nbsp;Pf ’'’iniatua.
’’»’tiii t dißfergetidum ifraëlem itt popu» in^j ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;flagitium,paucos^; ^turos hinc et
gentium, ubi o’ dijs populorum feruitu *‘^ili\ï'’'''’wnuiwn hominum, ligno, lapidi ey rebutnbsp;iXf/ituros deum fuum, er inuenturos,ß totonbsp;' lt; '^orij ^^^t»crtow anima,m anguflijs iHt« quat ponbsp;^^'»poributinddent, reuerfuri addominum
V Hi\\Q’illiparituri.Exquopatet,iudieosnon ni»nbsp;'^^'lt;tgt;lt;i^''’‘^‘lt;«ncaptiuatos in Babilone,nonpotui//enbsp;^o^^. *lt; «ctofffj fieri,cuM citiut reßpuerint, er mife
l^''ßgt;‘i»t emendatie autemalia rations 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d''quot;fc?neceffarium ßicrit crede»
Clirifti domini regnu illußrißimum, S^°’^toßßimum,cromnibut eledit
’'''quot;'tita?' neceffarium er ßlix,ueri quoque omnia carnalia uolunt,nbsp;nobilitatemin hoc feculo, iuxtacarnisnbsp;(•’’’gf '^’'^^'’'‘^tiuntur,(:^àdeoexigiint.Hierofoly»nbsp;pugnacem, totiutmundinbsp;tnore ufurpandum,ßiif cupidita»nbsp;cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cupiutttq^ /itturum: quo fbli iSi in orbe
da • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S^ntibuf, pro fua Itbidine, ftne mi/cri»
tttorim ludieit ßlijs regni eie» domino comptacuißnbsp;» ß fapere poffent, deum nempenbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.°'”'’^^S^^tes,ittunitatemßdeiuniutdei
nofeant, er olim noue» ^braam,tfaac,er lacob.
t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poftquam te inuene-
tei?’’ 4«æprædiâafunt,noui{rimoau porereucrtcris addominum deum
VAETHHANNAN. ill tuum,8f audies uocem eius*
Non folum non reliquit dominut mifericors ißaelem, Ifi-arfitMS ttec deleuit,uel dißipauitfxdut cum patribut initam.'fed ®nbsp;C(OM plenitudo temporum aduenißet, toto orbe clarißi»nbsp;mam reddidit ifraèliticam gentem per Chrißum er aponbsp;ßolos,reliquosq; Euangelij pracones, exßirpeißaeliti»nbsp;ca progeneratos, ut gloriam maiorem patres deo er fuitnbsp;ßlijs optare non potuerint,iuxta uerlt;e religionis fult;e connbsp;fcientia,necdebuerint. Quiuero ludieorum hodiemifernbsp;rimi funtty habentur,non dei clementiie er mifericor»nbsp;di£ fed fude peruicatilt;e idacceptumreßrant.'ßlicioresnbsp;propediem ßturi,ß dei er Chrifli fui gloriam,digne te»nbsp;ßimauerint, er in ueritate agnouerint, charitatis^ re»nbsp;gnum uixerint,domino parandum euangclica lege,
51 Quia deus mifericors dominus deus tuus eft, non dimittette, nccomnino delebit, ne-que obliuifcetur paâi in quo iurauit patri»nbsp;bus tuis«.
51 interroga de diebus antiquis, qui fucrunt anteieexdiequocrcauit deus hominem fu-per terram,à fummo ccclo ufq; ad fummü e-ius, ß faâa eft aliquando huiufeemodi tä manbsp;gnares,autunquam auditumeftei fimile,nbsp;^5 ut audiret populus uocem dei loquentisnbsp;de medio ignis, ficut tu audifti 8i uixerit:
54 nbsp;nbsp;fi fecit deus, ut iret, 8£ tollerer fibi gentemnbsp;demedio nationum per tentationes, fignanbsp;atc^ portenta, per pugnam amp; robuftam ma-num, extentum^ brachium,Slt; horribiles uinbsp;fiones inxta omnia qu^ fecit pro uobis dominbsp;nus deus uefter in Aegypto,uidentibus ocu»nbsp;lis tuist (mutatio perfonlt;efiequens)
Amplißcatnunquam fatiscommendandäbonitatem j°quot;dYüa-dfi ad ißaelem, cui foli leges feripferit ,folis apparuerit eum. er coüocutui ßerit, prophetat miferit,toties redemeritnbsp;tarn patres quam ßlios, erßbi peculiarem delegerit prtenbsp;omnibut gentibut, potentiam er benignitatem fuam te»nbsp;ßatui ßt tot ßgnis ty portentit, pace er bello,idq; nonnbsp;in obfeuro, fed in conjßeäu potentißimorum regum, innbsp;firage maximorum exercituum, ßbi er eleilis reßßen»nbsp;tium,portentis coeleRibtu etterreßribui,no ßne terrorenbsp;gentium omnium,er proßratione omnium idolorum-
55 nbsp;nbsp;ut feires quoniam dominus ipfe deus, SC.nbsp;non eft alius præter un u m.
Sapientia maxima eß, uerißima er ß)la,fcire eyßa» pere unum dominum deum eße, er iüi foli exhibendamnbsp;culturam,ßde,fße,charitate,er uitit innocentia erhör»nbsp;rore iniquitatis. Earn docet in primis uerbum dei:hic fconbsp;pus facrtc eruditionis eß, hoc quididicerit ßtiserudi»nbsp;tuteuaßt,
36 Decoelotcfecitaudireuoccmfuamutdo ccrette;Slt; in terra oftendit tibi igncmfuümanbsp;ximum,et audifti uerba illiusde medio ignis,nbsp;Magnitudinem portentorum,qute dominus operatutnbsp;eß in datione legis imprimit memorite iuniorü,ut qui nonbsp;uidcrunt credant fenioribus teßimonio Moßs.qui nuncnbsp;ßitetur,tcrribHiuoce decoelodominum locutum ßißfenbsp;N
-ocr page 448-DEVTERONOM I'V m
Crfùlguraerupi/Je mtiximtt aclterrorem cuMUOcelo^. ^uente de medio ignis z^nubis,ut difeeres uoluntatentnbsp;eius ad tuam fdlutein,iimendo dominum cr amanda^nbsp;quia dilexit patres tuos, S^clegit fernen eonbsp;rum pofteos. Eduxit^ te pr^cedens in uirtu ,nbsp;te fua magna ex Aegypto,nbsp;merWsdequot; P‘‘trum fitailorum meritK a/cribit Mofes promtßioanbsp;tttfaiuat. ' ttamdiuinitrumgrdtMm,^ttia fcilicetamaueriteoSfWnnbsp;quia iUi priores ipfum dmauerint,quos crelegiffefeaf*nbsp;firmal.Noa iKi meritis uerè dignis exigere ^uicquam ponbsp;tuiffint, qui peceatores cr ipß fe fiiijfe non negant/ednbsp;gratia deieleâos pro fecT fuisftlifsgratfilantur.Cluitnbsp;eleâionis gratia redemf^ font ab Aegyptiaca firnacenbsp;firrea,cr eduéïi cum uirtute midta^non fua, fed dominénbsp;Ut deleter nationes maximas âCfortioresnbsp;rein introitu tuo t amp; introduceret te,daret^nbsp;tibi terram earum in poifeiTionem, fient cer^nbsp;nis in præfenti die.
Beneficia deiadlfraélem fota dei gratia proprie col lata, utcifcerentur impif iüi ob fceleratißimam conuer»nbsp;fàtionem diutißimc toleratangt;,qui fua ßrtitudine cr pronbsp;ceritateabuffùerant adpaupertim cr humiliumcala'*nbsp;mitatem zyoppreßionemjn quorum locum ingerere uonbsp;luit pios fanilorum patrum filios^ donee pietatem amaanbsp;rent ac colerent,non diutius^
Scito ergo hodie, SC cogitato in corde tuo quod dominus ipfe eftdeus incoelo furfum,nbsp;Si. in terra deorfum,8C non eft alius.
Sdentia o- Scientid nuHa melior quàm cognitio creatoris, tant prima CO- .certa,ut nuüus alius wnduam mentem fubeat,uel ouarennbsp;«orit. dus putetur,qui omnibus fufficiat, qui optet prodejje ontnbsp;nibus^ Talemfe decœlo patribus reuelauit, talés haberinbsp;cr credi uult ab omnibus fandis, qui m coelu habitantnbsp;humilia refpicit etian in terra, quiuoluntatem fuam cia»nbsp;rèer fufficienter reuelauit hominibus, patriarchis crnbsp;propbeti«, prodtgijs, uerbis cr fcripturis,de caelis appanbsp;rens, ac in terris docens homines pietatem,aliquando utnbsp;uidiflis horribilibutßgt;edris,cr magnis portentis,mulâ'‘nbsp;fùriam donee nouißime locuturus fît hominibus m jîlionbsp;fuo, cr cum hominibus in terra conuerfaturus clementifnbsp;fîine. Js folus piorusn deus cognofeitur, prêter quem nulnbsp;lus eß deus rncœlouel in terra.
40 Cuftodi præcepta eius atq; mandata quæ ego prxcipio tibi ; ut bene fît tibi,amp; filqs tuisnbsp;poft te, Sc permaneas multo tempore fupernbsp;terram, quâ dominus deus tuns daturus eftnbsp;tibi omni tempore.
Oei uerbfi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P ©•ƒ«lt;« uerba Mofes audiri poßulat,fed prace
audiendum pta CT mandata dei, quorum ipfe non ßt author,fed tan *’*“quot;’* tum minißer promulgator uoluntatis deiMercedemnbsp;proponit cundatoribus,cr fui amatoribus, ut bene habtnbsp;tttri ßntprofe er pofleritate,qui dominum timent,crnbsp;piè colunt, obediunt er amant toto pedore, er ad iSi»nbsp;US uoluntatem attcntifunt.Habet hac pietas rémunéra»nbsp;tionemàdomino,in hocfeculo, ubi longitudine replen»nbsp;tur, er diutiß'mie fideles uiuunt,atq} féliciter, er infiitunbsp;roinregiu beatorum cumfandis omnibus incaelefti»
V AET H'HANNAN. hus, Cdrnalibus enim carnalia promittuntur, terrdnbsp;wjd cum pacifica Mabitatione, donee ß’iritttalioi't^nbsp;fidi Jpiritualia croeterna digne aßimaripoßinitJnbsp;perhaccorporaliadefignantur. _ _nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
^Töc feparauit Mofes tres ci ui rates tra lordanem ad orientalem plagam,nbsp;ut confugiat adeas qui occideritnbsp;proximSfuum,nec fibifueritinimicua^ij,nbsp;unum Sc alterum diem,et ad harum ah^nbsp;urbiumpofTiteuadere;
Crudelemfiiifje populum ludaicu probat tarn fludiofa anxia^ urbium pro ;j((^nbsp;gnatio, ne innoxius fanguis, à furia percitifnbsp;quomodocun^ occiforum,effundatur.Non auKnbsp;derant hac afyla nocentibus, er à propofit»nbsp;bus,fed ut fufficiëter exponitur, profèrtuitit h ƒnbsp;er ex ignorantia commißis,ßne precedente
Bofor in folitudine qup fita eft in peftri de tribu Ruben; SC Ramoih in^’nbsp;quaceftin tribu GadtSC Golan in ßaia ’nbsp;eft in tribu Manaffe.
Vrbes non minus quàmtres Mofes ordif^^r er dmidiam tribus, ob prou'mcia longitui^’j^i^d^nbsp;non effet magna latitudinis ultra lordanemnbsp;illius,de qua in libro lofue latius differetur-SU^^^nbsp;pauciores in his tribus quàminalqs nouemnbsp;bus, in quibus cis lordanem in terranbsp;dietatis feenndum longum ac latum habeb‘‘^J^l^nbsp;^qualis dißantia confiigientibus ad urbes:nbsp;gitudo fola attenditur, iuxta tradumnbsp;tres partes fecundum tres tribus. Vt innbsp;feraßignata fùerit pro refitgio, ubinbsp;bant, ficut er in alqs refitgq oppidis : innbsp;moth Galaad:in dimidia autem tribu Mntir’nbsp;ciaBafa!},Golannominalur^
44 nbsp;nbsp;Ifta eft lex quam propofuitMo’
Sc haec teftimonia SC ceremon»* ciaquflocutus eft Mofes adnbsp;do egreffifunt de Aegypto
trans lordanem in ualle couf’ Phogor in terra Seon régisnbsp;habitauit in Hefebon, que pcr^ ,nbsp;filij quoqj Ifrael egreffi ex Aeg/P’^^rî«^^
47 nbsp;nbsp;Sc poflederunt terram eius,
régis Bafan duorü regum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^0/
qui erant trans lordanem ad
48 nbsp;nbsp;ab Aroer quæ fita eft fuper rgt;P^ qiigt;^nbsp;tis Arnon,ufqueadmontcni^‘^ ’nbsp;Hermon,
49 nbsp;nbsp;omnem planitiem trans lin*^**nbsp;entalem plagam, uft^ ad mare fnnbsp;ufqj ad radices montis Phafg^«
Epilogus efl predidorum,ctfurnnut quam Mofes ifraëlitis iugiterperfuaderf^^^^fift^j^nbsp;tasindeum,crcharitas actranquilhinbsp;adproximos. Qtfom tarnencopiofit^l
4'
45
4y
4^
-«tterONOHIVM êffffft w ubimi« uianpone, »« «alle,nbsp;m Jfcnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IxfiM Pljogor, in terra quam tulerat de
• « Scon regii Amorrhiti, de ^btti tn fuperioribia» €capvt V,
Mofcs omnc Ifraelem,
Pluribui diebui hutic librum Ipaeli pra ^^lt;^xgt;n,fàtû arguit conuocatio frequent ponbsp;jlr«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;interim di/pergebaturadfuaca’s
quot;’quot;^t negotqs, ZT tn boras colligebatur,uet '»fxHt. Quibus conuocatts loquebaturnbsp;SK«iinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P'”’“ debilitatui,Quan~
Ïi'Ögt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;popnlo.
I”*2 quot; h**^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;flatuta dicusitur, ZT ceremonia*
'1‘flitfl nbsp;nbsp;nbsp;* (‘‘’’g^'fäo ac defrribendo uel defrrmando
docendum tranfumitur^quandoa ‘i«iti(r omnia frgnore potefrtludicia aute di»nbsp;O’ iudiciorum executiones,lenbsp;'''«ndti ’**’* O’ décréta magiflratuum uelnbsp;'^^ôlaxius pro decalogo praceptortim
?Honbi« pÿsdocere populumdei legem obfrrueturAubetur^ popu»nbsp;'’^fiirenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er Wfworitfr retiMcrf, de eis diligenter
'80 Ioq ccrcmonias atque iudicia quæ tj A “’’orinauribus ucftris hodictdifdtc
renouandie erant conüitutio O' cfTfntoniie refrieandie, idfo lof«e
‘'iSMti»r'^^'1’*fWeW)P’'W**‘‘*’* deo,deindedu» i^us etiam nuncmoriturus, cuptens fr»nbsp;quot;’iQtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poß obitum fuum.ldeo tam fideliter re*
noftcr pcpigit nobifcum ’’’'itjNon cumpatribus noftrisnbsp;paäühoc.-fed nobifcumquinbsp;fumus SC uiuimus,
1'** exittos de Aegypto »11^''^'’''’'’^ nicefrmum annum,proculdubio ma»nbsp;ÇM « uiforum er auditorum adhuc po«nbsp;omnibus iam mortuisin folitu^nbsp;r«os ’wJteUigit A braam, lpiac,lacob,nbsp;Wnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aegypto obierant:qui pa»
i quot;'’’’’'ite n””* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;babebant, fed non ut initum fùerat
locutus eft nobis in mon»
S^‘n'ntneuidentiatuncom» P‘^’’^fntis cr magnißeis ui»nbsp;lt;llt;^bitauerit ex toto populonbsp;i^^'iiiilii^^^‘'”'‘‘^ft‘'^^O’pr^frntiam affùiffe, licetnbsp;folamuocem de medionbsp;quot;' P’’®P^*’''^ dicitur, dominus freie ad fr»nbsp;^‘®fW»spj«ozjtcHorc^
VAETHHANNAN. Ill
5 nbsp;nbsp;Ego fequefter 8C médius fui inter dominSnbsp;et uos in tempore illo,ut annuntiarem uobisnbsp;uerbum eius : timuiftisenim ignem, amp; nonnbsp;afeendiftis in montem.Etait:
Non quidem nunc dominus apparet, fed ego uolun» tatis iRius interpret er fequefler adßfto,freut poftulatit,nbsp;gt; Non enim dominum deum ipfum uobifeum loqui ind»nbsp;pientem tanta magnifreentia et maieflate fuflinere uolui»nbsp;fris, freut nee potui/frtis. Ego autem interim iHius nomi'nbsp;ne uobis pronuntio dei legem, quam tabube facrofanilnenbsp;Jummatim continents Ad huKC quidem fenfum, etiam frnbsp;unum er alterum uerbum iüitfa fententia non nihil ua»nbsp;riet, quod nee Mofet alicuius momenti haberi uoluit, e»nbsp;tiam in textu decalogi, multo minus in alifs frriptur^loanbsp;cis er uerbis magnopere difeeptandum fiterit, quum fettnbsp;fus non offrnditur mutatis aliquantulum uerbis,dum connbsp;cordât ueritas er doclrina.
6 nbsp;nbsp;^Ego dominus deus tuus,qui eduxi te denbsp;terra Aegypti de domo feruitutis.
Ingens lüud beneficiu redemptionis ueilr£ de Aegy» pto, nuUi al^ hominum uel deorum adferibatis, ego funinbsp;»He dominus deus tuus,patrumq) tuoru, qui id egi ut nonnbsp;diutius tam duro obfequio Aegyptijs feruiretis, fed fua»nbsp;ui, lt;equabili er omnibus utili ac neceffaria lege frruire»nbsp;tis mihi, ob ueflrum non metim commodum, qui bono»nbsp;rum ueftrorum non egeos
7 nbsp;nbsp;nbsp;Non habebis deos alienos in confpedunbsp;tneo*
Beneficia erductcusttg uobis neceffaria dotu, uel bo D«“* ‘‘’i“ «nbsp;nbsp;nbsp;„ C ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, n ,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;orandus.
Manuuoalioquam amerequiriteuelpoflulate.Hono» rem er obedientiam mihi folidebitam domino deoue»nbsp;ßro,nutli atij defrrte,frimmu bonum unicum fit neceffenbsp;eß,non plura, omnipotentes plures credere non debetis,nbsp;fed aec poteßis,reclamantecomuni fenfu humano.Quienbsp;quid uidetis ac intelligitis cre dfurd eß,folus ego omniumnbsp;creator er re fiorfunts
g Nó facies tibi fculptile, nec fimilitudinem omnium quæ incœlo funtdefuper, amp;quxnbsp;in terra deorfum, 8c qux uerfantur in aquisnbsp;fub terra.
Cauetibi à periculofa perniciofa^ hiimanogeneri imaginum frulptura rerum omniums Ne ^«id aliud un»nbsp;quam admireris, prater me autborê omnium naturarumnbsp;ac artiu,de qbus alias multa paßm folicite Kofes admo»nbsp;net, quafr exofrfrimum deo fculptiliu opus et execrabile,nbsp;9 Non adorabis ca, 8C non coles ea:Ego c«nbsp;nimfum dominus deus tuus, deusæmula«nbsp;tor, uifitansiniquitatem patrum fuperfiliosnbsp;in teniam SC quartam generationem his quinbsp;oderuntme,
Contribuas creatunecuicunep reuerentiam aceul» turn, fed me dominii deum tuum folum timeas, et mentenbsp;femper fufricias, reuerearis,ac ut deu colas,à quo omnenbsp;bonum,tanquam à patre luminum profluit. Qjjifremihi ^51«»ƒdnbsp;fcomincî obfequi iubeo ,ficme timeri ac amari, ut durenbsp;animaduerfurus frm in eos qui mecontemnent, odiunt^nbsp;leges meas,zr rebellareprafumpferint:eatenus,ut fllios
-ocr page 450-‘»»H...
DEVTERONOHÏV H
iUorum ac nepotes m tertiam ac quaïtdm generd» tioncin puniturui /iin,ob iniquiMes ptitrum,/i ipß quoe^nbsp;paternorumfcelerumfe^atores ejjeperrexerint,ut nonnbsp;folam in propria per fana fenßturi ßat iram meam ernbsp;/ttdW miquitatem/ed fobolit qnoq; fux mala lamentatu»nbsp;n,cr agerrimo animo laturi feientes fe malorum inßanbsp;rendorwtt caufam eße ut ßbi propterea tanlo magisnbsp;timeant.^
10 nbsp;nbsp;nbsp;8i. factens mifericordiam in multa millianbsp;diligentibus rae, Si cuftodientibus pr«ce^nbsp;pta mex
Benignitatêmeamfentientomnet,quimedilexerint, mandata^ meaferuauerint, non folwm pro ßeßed etiamnbsp;pro pofierit fuis 'm omnia fecula quibus benejÀciam,amp;nbsp;gratiam continuo impartiary utamicis ßecialibus ?
11 nbsp;nbsp;nbsp;Non ufurpabis nomen domini dei tui Frunbsp;Ara: quia noneritimpunitus,quifuper re uanbsp;na nomen eins aflhmpferit«
CjMM reuereatia er honore nomines nomenmetini. Non fit uilis apud te exiflimatio mea^ Reuerearis maie-flatem meam,ut non ab/^ honore,craon nißpro re ne^nbsp;eeßoria acutili nomen meum aßumas'm ostuum. Durenbsp;umdicabo in eum,qui nomen meum non ßcrit reueritus,nbsp;multo magis ^ui per nomen meum deierauerit, et ita polnbsp;luerit,quantum in fe eß.Utec enimßgnA funt perßdi cornbsp;dis^et non leflimantis maieftatcm fummi dei,omniimi connbsp;ditoris er conferuatoriSt
B nbsp;nbsp;^Obferua dié fabbathi,ut fanâifîces eum
IX ficut prxcepit tibi dominus deus tuus«
Babfcaths Cole fimtma diligentia er religione fabbathum, ut eoitndum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tibi,ßd mihi uaceSfCOgitando de lege mea per
ficienda er docendafilios er ßmiliares, de pauperibus iuuandis,confolandisaßiiäis,uißtandisuiduis er orphanbsp;nis 'm aßliilionibus eorum:hlt;ec eß en'tm uera religio,quinbsp;bus deus colitur die fanilot Eo inquam modo diem illiintnbsp;fanäifica, quomodo dominus prtfeepit, quomodo iUinbsp;probari er placere potefl.
I j nbsp;nbsp;nbsp;Sex diebus operaberis, Si. facies omnia o*
peratua.
Rf fex diebus tibi uaces, operado non otiando, Ogi enim non laborat pro ßta forte,non manducet,
1^ Septimus dies fabbathicft,id eftrequies domini dei tui» Non facies ineo quiequamnbsp;operis,tu Si filius tuus 8i filia tua,feruus tuusnbsp;amp; ancilla tua, bos tuus amp;a(înus tuus,amp; oin*nbsp;neiumentumtuum,amp; peregrinus tuusquinbsp;eft intra portas tuas. ut requiefeat feruus tuusnbsp;Si ancilla tua,fîcut Si tu.
etfnmdîei Dicautem feptimaremißionempermittetamtibifpß feprim«. ^uàm omnibus tuis,ab omni feruili opere,utetiâ iumcn^nbsp;to tuo, er de tuaßmilia minimo cuicunq^ liceat quiefeenbsp;re ab opere, uires^ quiefeendo redmtegrare:neßs alianbsp;quatenus mhumanus,er ittexorabilis,etiam 'm iumentd,nbsp;nedicam'mferuulos,
I y nbsp;nbsp;nbsp;Memento quod feruieris in Aegypto,Sf
eduxeritteinde dominus deus tuus in manu forti, ÔC brachio extento» Idcirco præcepit à'
VAETHHANNAN. bi dominus deus tuus ad faciendiH’'nbsp;fabbathi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
'Earationepermißut feruorum eonditioite ria grauareris olim 'm Aegypto,ut duramnbsp;aßUHam fentiens difccres comm'tfererinbsp;cereferuiSjtempusq; fwmeres tibi remémora'! 'nbsp;cia cr mandata mea,maximamq; charitatëaonbsp;qua te de feruitute hominum redemi, eSquot;nbsp;ßlios clegi, ttt i« iußitia er fanHitate eoram^nbsp;ßmper ferulas feruitutct Vereennndeoftrai’^ ’nbsp;reeß,ernobili5libertasdeofubeße-Honora pattern tuum Sinbsp;pr^cepit tibi dominus deus tuus,nbsp;uas tempore, amp; bene fit tibi in tetr^^nbsp;minus deus tuus daturus eft tibi*
Parentes, pietatis naturalis iure o' nora, et uicißim pro tot benefices etnbsp;omni uirili excole,à quibus naturam ac inßi^f: c6iCl^[gt;nbsp;feepißi. Reciprocum iBis amoremrepende'i yulo,''*nbsp;diu er ßliciter uiues ‘m prlt;efenti uita, i» prof^nbsp;patriaterreßri,unde fuotempore aßeqi^^^.Üi!'’^'nbsp;ad quam creatus es fupramundanam, ateriquot;^
Nonoccides» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.Z
Homicidiuwnon committas, nee dio permouearis in quenquam, undenbsp;gat ad homicidium. Quodßiußitiie tenbsp;Mali uindiäam,id permitte iudicibus ordin^^ 'nbsp;Necpmoechaberis»nbsp;Adult erium non committas, praternbsp;Ham non cognofcas unquam : Sic en'tm dorrt^^^nbsp;tura decreuit,ßc expedit humante couerfat^^quot; 'nbsp;li ßuendlt;e,ßc charitatis lege diâaturtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
Furtum non facies. , Non proximo damnu mßrasßrando,nbsp;culte nihil diripias,qult;e ipßusfunt,nefuß‘^‘^ fii(ti‘^'^^nbsp;nocentem, er cun Ha respubliea dißidfß P
Nee loqueris contra proxim«’’^ j fumteftimonium.
'Veritatem femper loquariSfneproxim^r^ifr modo ßlfa teßificatione 'mßdieris,nenbsp;aßergasacmendax habe arts
Nonconcupifees uxoréproxt’’’ defiderabis proximituiagrumti“®y()gt;^nbsp;eius, ancillam eins, bouem cins.s»*nbsp;Sc uniuerfa quæ proximi tui
Tua forte difcos eße conlentuSt commoda iUi ßueto, er iuflonbsp;to.Qÿibus tarnen non aliter utaris quàmnbsp;wo fuccurrereßonte uelisgt; Concupiß^j^jef^^/*nbsp;na, ut non proximi tui uxor tibi pritnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:r aß
domum alterius non ambias cttmiBiu^f^ gro,ßmiBjs,ac omnibus quanbsp;OS, er tu tuis bene utaris,Circa hacnbsp;multi multa utiliter feripferunt, ernbsp;dem explicata habentur.
Haec uerba locutus eft nem multitudinem ueftrau’**’
16
«7
i8
gt;9
lo
1.1
ai
^**“^*’gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uoce magna
Haddens amplius,ct fcripfit ea in duabus «OHlislapideis quas tradiditmihunbsp;uoluntatis, ad omnes homines,nbsp;era domino propofita,quam natu»nbsp;I«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^tditor^ cr pofiquam negligi indi»
populo ta» '^^oioriam, cr uerbis proponbsp;per fidelem miniftru dominus^nbsp;“’tdio Poft^uam audiftis uocem denbsp;ordere uidi*nbsp;'iirnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad me omnes principe« tribuii
No/iff'*'njaioresnatu,
'^ttr confeientis humans lex ifta dei au» fanguini: qus caro libertateni
1 ’’’‘^^^e commodis inhiat,amorem fui fua» conftfmgi ueîlet,fed pro libidinbsp;quot;IT'Wianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contraria lex dei,ne»
®Uàit ''“''‘‘«’^4 ^efiftit, peccata naturs protrahit et 'Hit,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;damnat, er eoram deo ream fta»
P°’'iendebat ac etiam uolebat horrendum ^^^tabilefigt;eólrum,legislatoris fapientia pa»nbsp;difcerent homines reuereri dei iunbsp;inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c d/gne exigi, er tarnen à carne o»
n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;humiUarentur,et ad dei gr a
nobis dominus
^^’’’Waieftaté Simagnitudinêfuam: ?PtQ[j^’’*’’ieius audiuimus de medio ignis,nbsp;hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hodiequodloquentedeocu
rit homo.
moriemur. Si deuorabit nos i« ! 'bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒaximus^Si enim audierimus ultra
i l,W°'^inideinoftri,moricmur» L n 'l’anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;audiatuoeem dei
de medio ignis loquitur ficut , '-.AiMui««?
fupernaturali Jfieéiro oHenfamfe» J'’'citip^‘^'Ht‘ores negare tton poterant, fed horro»nbsp;^f^^\i^‘^‘^f’tur,ceruieemdemittunt,fefefubijci^nbsp;fegt;'f*um dei agnofeunt,nbsp;i\’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;audire mahnt quàm dominum. Non
gt;gt;^•''‘^1^/'*”^’^'””*'*“’” tnendacem ßicere, qui dixit: fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“‘^et: ut dic4ftt,Nunc bodie con
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quialicet dominum uiderimus,ta
’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'***'”“* •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eupiunt beneficium
S’'^^‘um,qua à fieeulis inaudita et ‘^^^‘‘*^°'’^''ipotens deus ermundi domi»
uifiottis huiufeemodi fie S S‘^ßubanturfedpropediemomnesfemonbsp;‘‘P‘^’'uerit,et ut coeperat alloqui,nbsp;opprimendos cr occidendos,nbsp;'1Vnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;audi cunda quae dixerit do*
’’^^^’'doqueris^ ad nos omnia dominus deus nofter adte, Sinbsp;’’^««faciemusea»
Q«0(iJominm ivtenJerdthocdmpleâiMitur,^' de» ßderando petendo^ anteuertere ßbireligiofeuidentur,nbsp;ut eligant audire Mofen,cr fufeipere ittterpretem lt;tc feanbsp;gueflrem, ^uim ut tanta iUii maießate dominum loquennbsp;tem patiantur,quod Siofenßciliuf ßrre tarn didicijjent,nbsp;afuetum attoquio dei. Sic omnia dei prouidêtia modéraitnbsp;tur,ut 'mexcufabiliores deinde fierent, Mofen fuum inflinbsp;tutiun comimtni uoto interlocutorem contempturi ac la^nbsp;pidaturi,feipfos quoq; mendacil accufaturos,qui nunc dinbsp;cerent : Tu loquaris dei uerba ad nos, qua çr audiemmnbsp;at^fiiciemui,
^8 Quum^ audiflet dominus uocemuerbo D rum ueftrorum quum loqueremini ad me,nbsp;ait: Audiui uocem uerborum populihuiusnbsp;quæ locuti funt tibixbene omnia funt loeuti«.
Populi jfionponem dominui probat ac preces,promit tentium obedientiam ac reuerentiam tAofi, uice domininbsp;defirendam, lam tandem aliquid is populus egerat quodnbsp;dominoprobaretur, dignumejjet laude,Alioquinulnbsp;lus deo gratior honor exhibetur,quàm dam obtempéra»nbsp;turdiuinispraceptis,
9 Quis dec talem eos habere mentem ut tu meant me, amp; cuftodiant uniuerfa mandatanbsp;mea in omni tempore, ut bene fîteis filinsnbsp;corum in fempiternum?
More humano à domino dicuntur omnia, quapnihil deus magis depderet, quàm ut bene fit fidelibus fuis,ea^nbsp;rations obedientiam exigit, ut obedientes coronet mife»nbsp;ricordia cr miferationibus pater pi/fiintus, Ideo uult ti»nbsp;meri ab hominibus, ut non indigne fe quoq^ fideles fiiosnbsp;amare ey beneficies profequi uideatur.
Vadc ergo ÔC die eis.-Reuertimini in tento» ria ueftra.
3«
Tu uero hiefta mecum,amp;loquar tibi omnia mandata mea.SC ceremonias atqj iudicia: quae doeebis eos ut faciant in terra quam da*nbsp;bo illis in pofTeffioncm.
Remittit dominus Mofen, renuntiaturum ut abeanf, Cr tanto metu liberentur, atlt;^ pofihac uerba Mops tan»nbsp;quamfuaaudiantac fitciant, qua reuera ab iüius ore fis»nbsp;feepturus fit, cr non alia populo fideli propofiturus.Cunbsp;ius eorum obedientilt;e mercedem promittit,terram opti»nbsp;mam illis pofiidendam,
S^
Cuftoditeigitur Si faciteeaquaepraecepit dominus deus uobis : non declinabicis neqjnbsp;ad dextcram,neq;ad finiftram:
Cuflodite fiicere, idem eft quod multa diligentia ob/i qui ftudeatis praceptis dei ueflri, utno declinetis ad de^nbsp;xteram ne^ pnifiram, ne nimis uel minus agere uelitis,nbsp;non addere nec minuere, non pro humana libidine internbsp;pretarifed pmpliciter audire,inteüigere,cr obedire.
35
fedperomnem uiam quam praecepitdo« minus deus uefterambulabitis, ut uiuatis,Sinbsp;bene fit uobis,8i protelentur dies ueftri in tecnbsp;ra pofleflionis ueftrae.
Via quam dominus prlt;ecepit, eft lex dei, per quant (ttubulare, çr iuditi fitccre debent eredentes,/} in prtefin
so
|
DEV TEROH O MIV M It erfîiturauita uelâtt ßlices cjfe homina^ et deo chari» CA PVT VU Mik Bxplitatio itgit* Aec funt præcepta Si ccrcmoniæ atque iudida, quæ mandauit dosnbsp;minus deus uefter,utdocerêuos,nbsp;ut fadatis ea in terra adquâ tranf»nbsp;gredimini polTidendam« Orditur Mofcj hoc loco explicationem cam inculclt;t-' lionediumt legis, guam à domino in monte Sinai fafce»nbsp;ferai populo proponendam,mandata esr nomine domi^nbsp;ni,lt;juem audire non poterant,loquentem terribilibus ß»nbsp;gniSffed 4 Mofecupiebantinflrui, homines ab hominenbsp;fequeflro inter fe cr dominum, ne ex timoré mirabiliunnbsp;dei morerentur, Vocat autem primo generali nominenbsp;mandatum et pr^reptum deif^uod à domino populo pronbsp;ponendum acceperat docendum.Deindcinfliluta uelnbsp;mores nominal propter ceremonialia, ijuibus inuniusnbsp;del foliuf cultu homines propenß ad fuperflitiones conti tierentur, ad idola non relaberentur gentilium more colenda,uel dominum deum fuum eifdem moribui crritinbsp;buscolendo,guibus noUet omnino colt: fedpaucis qui*nbsp;bufdam ceremonies comparatione tantlt;e gentis cy idolonbsp;latrarum dominum adorareru, donee cum tempore/^irinbsp;tualiores eßrüi, difcerent dominum in jfgt;iritu etueritatenbsp;colere, fenßm etiam iftis ceremoni/s legalibus imminuennbsp;dis, quantum uerus cultus proficeret.Et ad charttatë pronbsp;ximi fiuendum cr conferuandum, iudida quoq^ uel iu»nbsp;dicialia pracepta addidit,propter fecund^tabule legesnbsp;clarius intelligendas,crpurius conferuandas,que omnianbsp;tanto maiori reuerentia fufcipiendadocentur, quantonbsp;certius feiantea non abhominibas, fed ab ipfo dominonbsp;deo optimo et maximo proßüa effe,et mandata feriofe,nbsp;durius^ tranfgreffîjres puniendos: de quo tandem multanbsp;pra!didt crmculcat. Doceri leges he iubentur,non utnbsp;feiantur tantum, fed utßaat,Ad quodperfuadendum,utnbsp;pius pater,rationibus utitur ab utili,à magniludine mer»nbsp;cedis,etiam iam tune fenßbilis amp; maxime grate^Ciuidnbsp;enimgratius deßderari pot uit ab iBa gente,tunc per quanbsp;draginta ßreannosexuli,peregrine,cr infolitudineernbsp;ranti, quam optime hereditatis cr patrie iucundißimanbsp;poffeßio,cum omnùm neceffariarum rertvm copia afflunbsp;entißima,pro fe^yfuis pofleris,occißs cr deletis hofli*nbsp;bus atroiißimis ly inßflißimis : diu fcilicet filieiternbsp;eandem terram ab iRis mhabitandä,ßpreceptadeiißanbsp;nunc explicanda obferuauerint. a, Vt timeas dominum deum tuum, 8i cti' ftodias omnia mandau 8C præcepta eius,qu|nbsp;ego præcipio ttbi amp; filqs ac nepotibus tuisnbsp;cunâis diebus uitx tux,ut prolongentur di^nbsp;es tui. Dtom time nbsp;nbsp;TîMJere dominum, efl digne deum colere, credendo illius bonitatem ey potentiam, cum rerum omnium pro uidentia, quam gerat femper, cy pre oculis habere illiusnbsp;beneplacitu ante omnia, ßcut ßlium ad patris uoluntaquot;nbsp;tem propenßßimu effe, et intentum femper, ut ipfum conbsp;lat er demereatur, iufßt iUius feruando,abhorrendo abnbsp;enwi eo quod ßbi dij^licere cognoiicritdd non folu/m do |
V A E T H H A N N A R« wino deo debet er obligatur, qui paternbsp;er ßl^s (y nepotibus pro omni uirili donee uixernbsp;illos doceat ey dirigat in uiam uirtutis uere ty re tgnbsp;nis,illorum inflillando mentibus arnorem eytiinoreet^^nbsp;toris, zy horroremomnisnequitie,idßßceritpofnbsp;dei, digne nimirwm premiabitur, hic ey in quot;‘.’ßnbsp;fima,rebus, ac hotiore,coram hominibtts et deotu lt;nbsp;breui uiciurus ßt tempore, expleat turne multa teapnbsp;gloria caelefli,cr eterna bonorum Audi Ifrael flC obferua ut fadas: amp; tibi,amp; multipliceris amplius,nbsp;eft dominus deuspatrum tuorö tibt wnbsp;laäeamp; melle manantem*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß(t Si bene ey ßliciteruiueredeßdera!,ey ritate glorificari in hoc feculo et ßturo„pgt;ii'r‘’'^^^ignbsp;diuinis dignus haberi, tam^ ßlicem terram pfPnbsp;habiaturus, paucis accipefummamnbsp;obliuifcaris breuibus iitculcatamrquie pc ^AVDI ISRAEL,DOMINVS DEVSt'® DOHINVS VNVS* ET DILIGES DOMINVM DEVM TOTO CORDE TVO , ET EX TOTA Anbsp;TVA, ET EX TOTA FORTITVDINE quot;T. i* A ureis Uteris intra cordis penetralia hfc uerba,propter quod ey arbilror motoi I’'nbsp;ptores, qui primam huius fententMliteraiitat^inbsp;maiufeulisferibi ad amplificationemnbsp;ut legis diuina mitium ey pnemnbsp;dere uni deo, ey exitto folo fideliterpendertgt;nbsp;tuitu omnia creata poffe rclinquere, eiusnbsp;fumme appretiari, hoc efl enim credere unW^nbsp;eumqi toto corde amare, tota anima ac ttebfquot;^.nbsp;pleâi, Quoprlt;ecepto fummeneceflario,inif^‘f^nbsp;ab aliquo perfide obferuabili, omnesnbsp;res conflituuntur,ey legis diuinte franfgrefl‘’^^L,ii^nbsp;tiadei egentes,qua folaferuaripoßint,ptl'^^^^^tl'^^nbsp;minum,omnium gentium benedidionern»nbsp;tem dei commendat in primis credendam, t'’quot;.nbsp;tium errores, ey contra portenta diuorumat^i^nbsp;ne quis putet deos multos colendos ,quimi‘‘fnbsp;maximus effe non poßit niß unustcuiusnbsp;pientia, bonitos, poteftos, ueritos er charit^^gt;nbsp;funt ey unus,ficut ey una maieflos,nonnbsp;ralitate abquo, non deitatis, fednbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot; quam fandi per finalem dixerunt.Chriftiif fioli abeodemedodi, eyprifeifandipof^’^uli^^nbsp;ludteos,nominauerunt patrem,filiumcrßquot;’^!nbsp;non fineratione urgente explicondonom^^^i!nbsp;firèubiq;, quse fcandali ratio admitti nonnbsp;dioßßimo dodore unitatis diuiniOteyi^'rPnbsp;quentißme nominibus nominando,hicamp;‘‘nbsp;ne quis pluralitatem ternario facronbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A numerum abunitate recedentem mptimift^^ipfll. i« diuinis. Et Hf c quidem argumentanbsp;dos ludieos,fed ex alijs locis probatamnbsp;täte deitatis, pios ey elo^losnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.[ÿ HAtos nulla probamenta lucrabuntifr iwj |
|
DEVTERONOMIVM' Q“æ ego przetpio tibî '’®f.in corde tuot . ^narrabis ca filqs tuis, amp; meditaberis fe-J*® *n domo taa,â: ambulâs in itinerc, dor B g”’^q?confurgens, Mint'fignum in manu tua,egt; jnóuebuntur inter oculos tuos,nbsp;ea in iimine 8C ofifis domus tuae»nbsp;ijUI lt; */b ctt»i kgis decalogo nunqium excidere denbsp;ftdelifim, fed recenti femper méditationsnbsp;- ßlt;^ 1*^ maiores natu doceant ea fitiosnbsp;itteuteent diligenter çy aßidue, quod Henbsp;exercitium commendare^ex-f'cttoudre: ßnbsp;ßnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;publicum prodiense unqium obre quot;‘'’^fideliumconlciéti^. t^an aliter at^ßmanuinbsp;uolumen his uerbis inferiptum, aut obnbsp;frontale appenàatur, esquot; ßequentißimonbsp;pro perpetuo memoriali obtendatur,ut ob^nbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'**1,. ?2't4fioni hominis frdelis csquot; pif fine mtermifii ** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cre4torM.NibÜ lt;eque folicitrt fidelem, ’%(( *** ZT nmatus, quatenus eum audiat, '’’'f 1«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßP^'quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Omnia alia lutum exii fibilucrißciat, Summuthefaurum ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘1quot;°nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P*'‘‘ ^i’4rjt(itff» dei,de quo meditetur die er do pZT ubiq; de eo loquatur; er i^omnifud aanbsp;h '’^tfii(''’'P''’pn»»u«»cogitrt,ß er qnomodo deo fuonbsp;^lt;^‘'°‘^''’°l’tur,ßcharianconfentiat erlt;equiati,nbsp;dominus deusnbsp;%n”f^’^fam,pro quaiurauitpatribus tuisnbsp;l|nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8i Iacob:amp; dederit tibi ciuita-
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fodifti, uincta nonplantafti, 8i comederis, ' f^’erisî lgt;zueficia homini donata man CJti; “^'’^ZTmultagratiarum aüioneagnoßen»nbsp;umplißimam, er nßidua granbsp;‘»ftpleâëdum erat poßtris Abrait, ifaaenbsp;ui('S 5^'^'”’“^^^ (prrd,rt exhibiti,magnis er putchrisnbsp;tik^^orum laboribus, domus plenie di«nbsp;p * “Perne alienis fudoribus,uineie er oliueanbsp;'W'’'PnTc'*ho/hbus,illortimq;omitiuittnbsp;I V'domini dei/uinbsp;t tlnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» ZT non obliuifcantur donüni I *’1^**' '3t”l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bonis, ne opum fidutia fides et I V quot;'quot;i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fecuritate libidmi feruiatur: I h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dominenturacceptisquàmfubifei* maxime timêdam
tuum timcbis,8lt; illi foli per nomen illius iurabis« 16 |
VAETHHÄNNAK. I14 Perfuadere multis conatur, non ab re, durtt eeruiâs populo obédientiam deuotam ad dominum deum fuum,nbsp;timorem cr cultum, amorem cr honorem, qui iuramennbsp;' to per ittiui nomen deßrtur. Tantum enim abefl, ut iuranbsp;reper illius nomen improbum haberi poßit, utetiam adnbsp;dei cultif ueruni pertinent, timor unius.cr ueri dei, fidesnbsp;*’ quoq; qua creditor omnia cordis er operum fecrea nonbsp;fie,bonApriemiare,mAlaumdicare, qute omnia iufie crnbsp;uere iurando pq ac fideles fiitentur,dam iurant,idipfiminbsp;quo^ fumma reuerentia, nulla leuitate, fed necefiorianbsp;caufa prouocatbPer illius enhn nomen lurare nihil aliudnbsp;efi quàm deum uerum, boniim, iuflum cr fanHum cre^nbsp;dere er ia{lare,in eiusfegratiäreßgaare,uelnottfruinbsp;turum fi filfum cr mendacem fermonem fcientertuncnbsp;profirat, cr contramentem aliquidmoliatur opere uelnbsp;uerbo.Etubiingloriamdeiiuradum efl,noniuretiirpernbsp;aliud quàm nomen dei, ne honor folideo debitus, altertnbsp;cuicumq^defiratur.iiemolefcat mos iurandi per idolanbsp;uel creaturas alias, que uel nihil funt, uel caduca, nuUanbsp;firmitaie fui confirmare potentia,quod firmum fieri ten*nbsp;tatur. Nonibitispoftdeosalienosexdnscüda^ C rum gentium,qux in circumitu ueftro funttnbsp;quoniam deus æmulator dominus deusnbsp;tuns in medio tui: ne quando irafcatur furornbsp;domini dei tui contra te, SCdifperdattede funbsp;perfide terræ. Procliues ad externos cultus, er tam dociles ad ritus Vûtais na gentiliicm,totiesabßerret legislator, ne abducantur ex« jon?« d«Snbsp;cmplisuicinoriimadreligionesexteriis,fcd folideofuonbsp;ointtipotenti,qui honorem fuum altert non permittit, fednbsp;ueluti zelotipus dure uindicat, et per iufiam iram di^ernbsp;dit déficientes ab ipfo,cui toti funt er per omnia obno»nbsp;xijjuße enim dijfierdunturàterra, propter inobedien^nbsp;tiam er perfidiam, qui iüam poßidendam acceperantnbsp;fub coditione adie{la,ß fideles perfijjerent cultores dei» ^Non tentabitis dominum dcum tuum, ficuttentafiis in loco tentationis. Docemur ctiam in aduerßs fecuri effe er tuti,de eo, Tuto deo quod domino deocuriofumus,non derelinquendi 4 pa^nbsp;tre, nobis femper priefente:ne illius bonitatem uel potennbsp;tiam toties expertä tentare prafumamus: ne fe quifpiannbsp;fineeaufa urgente exponat pericuto,dei uirtutis uel bo^nbsp;nitatis experimentum captaturuSjprueter uel contra na»nbsp;tura morem uel non utendo nccejfarijs, qua ad manwnnbsp;funt,uel prafumedo fupra natura uires grandia,a( nonnbsp;neceffaria. Cuftoditeprxceptadomini dei ueftri,ac teftimonia ÔC ceremonias , quas prxcepitnbsp;tibi: •4 «5 Summa diligentia ob fernes legem dei,ut reäum co* ram eo ßcias,ß pacifice hareditate tua frui uoles, quamnbsp;meomunere donandamcapies. Contefiationes dei uelnbsp;te/Smonia intelliguntur ea pracepta dei, quibus adijee*nbsp;re lex folet uindiäas inßgnestranfgrejforibus, CT benenbsp;ficia obedientibus,promißio«es de Chnfio ac alifs. 18 fiCfacquodpIacitumeftjdCbonumincoti |
gt;9 1.0 D 11 11 ^5 ^4 ^5 SanAorum poftcritatnbsp;docenda. 'MIU, DEVTE RONOMIVM fpeâu domini, ut bene fit tibi, amp;ingreffusnbsp;pofTideas terram optimä, de qua iurauit do»nbsp;minus patribus tuis, ut delete! omnes inimicos tuos coram te, ficutlocutus eft dominus. Irfmproximeuggte/Juroj poffeßionemterrlt;f, prte» twnetanxie Mofes^utß ßbi uelmt eße confuitu, er ui*nbsp;äoria heta potirißeruent prMpta d«’, alioqui aduerfanbsp;omnia er ipfam pernitiem experturos, ^Cum interrogauerit te filius tuuscras, dicensîQuidfibiuoluntteftimonia hæc, SCnbsp;cerentoniae,atqj iudicia, quæ præcepit dominbsp;nus deus nofter uobis:’ dices filiis tuis.'Serui eramus Pharaonis in Aegypto, amp; eduxit nos dominus de Aegy^nbsp;pto in manu forti: fecit^ figna atqj prodigia magna 8i pefli main Aegypto contra Pharaonê,amp;omncmnbsp;domum illius in confpedu noftro, Sc eduxit nos inde,utintroduâis daretter ram fuper qua iurauit patribus noftris. Præcepit^ nobis dominus, ut faciamus omnia légitima hæc,SC timeamus dominumnbsp;deum noftrii, utbene fit nobis efidis diebusnbsp;uitæ noftræ ficut eft hodie. Erit^ nobis iufiitia,fi cuftodierimus 8C fe cerimus omnia prxeepta hæc coram domi^nbsp;nodeo noftro,ficut mandauit nobis. Qgomodo poßtritoi faniiorumßt in officio retiaen daßcdocetur, ut mirabilia opera dei patribuf praßita^nbsp;legitimifilij memoriter teaeant.er ntimquam obliutfeannbsp;turßed 4 teaeris annis infitlctat animis ipforum timoremnbsp;deiner dignivm cultum, qui non tarn cerewonifs exter»nbsp;nii, quoin obferudntiadecalogicoliuult, idq; exßiritunbsp;er uerilate^non finvdatione phmfaica,Kddtt amen irtnbsp;firmitdti prafiditi propter iinperfióios,dicens:ln bonuntnbsp;noflrum,ut bene ßt nobis omnibui diebus. Nemiw enintnbsp;bene eß, nißdomino timenti er obedtentt.Talibus enimnbsp;omnia cooperantur in bonum, ut utuant in libertate amp;nbsp;fitauitate ßiritusicam pura confeientia fit uelut iuge connbsp;uiuiam, iuf^tiu operivm fidei perfidioni afiipulatur»nbsp;lußusenbnexfideuiuit. ([CAPVT vn. um, Sc PherezæüjSC Heuæum.SC lebufæum. Vm ucro introduxerit te domp nusdeustuusin terra quam pof-fefiiirus ingrederis , SC deleueritnbsp;gentes multas coram te.Ethæum,nbsp;amp; Gergczæum,SC Amorrhfum,Chananægt;nbsp;feptem gentes multo maioris numeriquàmnbsp;tu cs,8C robuftiores te: tradiderit^ eas dominus deus tuus tibi, percuties eas ufij ad intcrnetioncm.Non ininbsp;bis cum eis foedus,nec mifereberis earum. Cum populus ïfiaëltticus inter ipfam folitudmem ey ùt cxibo conßitutut f dominum deum fuum negligentM |
ifortio pernitiem ntt Ideo quo dei uerinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y ¦ret,docetquomodoiiii^‘'^^lfittl e gentilium. lam VAETHHANNAfî. ßmper coluißet, er leui oblata occ aßonenbsp;uerbum illius er prophetas, prolapfus adnbsp;«itttlijCr ad. rultu») Bdulpfccgorj^iuwo «Mgi*nbsp;lis Kofes poter at ingreßuris m propria, ernbsp;uem habituris uicinArum gentium, Gquot;nbsp;rum religioaes er ceremonias : iamnbsp;er Madianitarum conjnbsp;mentem fidei er morumtnbsp;gitam firmiorem fla,tueret,docet quomodo ilnbsp;fit ab omnicontagione gentilium. Iam .nbsp;nihil,breui obtiaendain terram ßrtißintirußPnbsp;tium, lietteorum,Gergeflt;eorum, A morrkaor^^ciiiiinbsp;n£orttm,Pherefieorum,Heuteorum,crnbsp;quibus feptem alicubi nominAMur adhuctr^r^^^ifnbsp;impi£ geates, iam antea eiedhe à poflefitat^nbsp;Lot. Fi//i enim Eßu Horrheos eiecerant.nbsp;quofdam gigantes. Cappadoces uero partemnbsp;deleuerant,cr al^ alios, in quorum ernbsp;rant. Eis inquit feptem eieéïis adbegent*^***’ diP’^'*nbsp;aute ex parte,per lofue ac dcinceps,Caue,mr^^^*nbsp;mis paâam altquodineas cum reliquljsnbsp;piam eorüuiuere ßnas,er tecü cohabitaretly-^iiitfnbsp;ut exemplo eorunt er commertio inclitterUnbsp;Opera eorumifatis enim nimium^ fuamnbsp;tatem fenferant,fuo graut damno.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,¦lt; (ilî*’* neq; fociabis cum eis coniugia« Stf “ 1 non dabis filio eius, nec filiam iHto®nbsp;filiotuo: Cum uehementior contrahatur lueeßÜi“^'’ i^quot; / liaritasexaßinitatibus, ideo prohibetdiHê^quot;^nbsp;monium,netneantconiugia cum increduli^^nbsp;lolatriam periclitentur,er iramßbi dei afe'rnbsp;mo incredulam ßbi coniugem toüat,nectlt;gt;'’‘^.üciP'^nbsp;dumduüamdiniittatjß ßes rcliqiu ßtnbsp;eamiinßundam tarnen mtei im orationtbüti“quot;nbsp;ßdei largiatur,er ßiritus fanior confirmeti^’^'nbsp;quia feducetfilium tuum nenbsp;Sc ut magis feruiat diis alien is,nbsp;rordomini in uos,SC delcbictecito» Hoc tune à donüno diilum iß de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 intelligendiim tie reliquis quo^ impiß le inßatpericulum, utfanäorum conforténbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ linpiorumfœdcra fumnu diligentia liacriminAdecidatur, er abimpijsnbsp;impia fuccrefcat,non tantu in nioribus,ß^nbsp;perfidia, quàm maxime ubi perieulu/mnbsp;/ini. Non quidem occidendifunt impi/gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| «iM iußerit occidi,lege data uel reuelatiotf men idololatros, er dei acuerbifuinotor^^^^iH ^f'^nbsp;toret.cr fubuerforesreligionisfanf,t^nbsp;fanguiflw effufores occidere, CT beUo tii}nbsp;ceßario cogitur magißratus pius : a^ß‘^ “nbsp;abßrahanturßdeliumfilifiirafcaturpronbsp;qui uel iußi funt à domino exurcre nta (ii .i,nbsp;lium, uel pro autboritate magißritttttnbsp;agere ad innocentiu liberationein, CTnbsp;guinoleinorum,qui accepta pecuntd, |
DÊVTERONOMIVM
proumciarum pradatores:
PtQd ”** ^,‘”^^‘^^‘crfiuent,ueluti confentaueiyiußifii
fiibiff nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facictis eis, Aras eorum
confringite ftatuas eorum, lu» fXpnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;comburite:
ßgt;^«4nd4 ab iBis legem, ad damnatas iant 1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nimirum iam iBorum crimini»
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ^'^‘‘^tdololatra erant ,fed er alijsflagi»
•’lii«, ut reliqui olim gigantes er Sodo« '^''11,14^'*'’'*^°^°'“’^’'WM ßndioßßime extirpandä de»nbsp;inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iubetfubuerti ,ßituiis confiingi,
^''gt;lgt;er^‘‘^‘^’^ffuccidi,fculptilia deleri, iam eaim to 0 religio er fubuerfa,qudm et iBarSnbsp;''¦'’’''fuÜ'*”*''*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prafeiebat prafeietia dei,
henignißimus pater populo fuo pecu 'gt;Oquot;fißtißaelitlt;e tune, fedpij omnes,nbsp;?i'S^quot;^‘^°Mnibt«modM mandauit,tsmcertam oc
focrofanäam uoluntatem, quam tarnen quot;'quot;'''iHii «’’'WM interim comprobauit mifera iailuranbsp;i»fiper Chrifiianoru poßeriorumnbsp;idololatria nuBa ratione excufan»
^^^^^(ondemnantem, quas ad culturam pro quißgt;iam poßit,uthaélenus fitdumnbsp;Siij Idco omnibus modis annitendam, ut hlt;mcnbsp;Knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^ohintJtemdifcantprincipes er pk*
t rem maxime nece/fa» fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'' ^^°inino uniucr/brum praceptam omnibus
^Î'îirn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abominabiliafiädala,non
' ^°’'‘gt;nt,fed eorum quo^ qui religionem pr^» ft uerum facrilegium,aduerfumfidei er
I ^V^Pulus fanflus es domino dco tuo. ** h PeS.^°*«inus deus tuus, ut fis ei popu-V* ’fis prae cuäis populis qui funt fu»nbsp;fj ^fq • ‘
finita “ff“’» acpeculiaris pnereliquis in terra, isnbsp;Ü!‘iir‘^!^‘’^’'^»‘cqnid domino maxime dißslicet,
diuorumimagmes,ara, çj, ’quot;lofp “^''‘’fimul cum fidei defidu in folum deum,nbsp;fonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;criminum-^on enim fußieit aras
nißplenoaedeuotocordedeoue»
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;numero uince»
f'^'fs fi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dns,Sf elegit uos.cum
'lt;it •'iMi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pauciorcs:
dominus, amp;cuftodi» iurauit patribus —nbsp;'!«¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in manu forti, 8(. redemit
j de manu Pharaonis re»
EKE B.
lo
IX
gt;4
«y
ue^
j/raëli contigit eleélio propter ueritatem promißionum
EKEB, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l»y
det äJ ptitref,llt;iereditatem illiui teyrlt;e dccepit, er gen« tiumbeitediHionem per Chrißum. Quaßnunc dicattnbsp;Qgod deui ueßro gladio ulitur,non ßt, qiiia ueflra uir^nbsp;tute egeat,aut ßae uobii fieri non poßit,quumßtis comnbsp;plt;iratione aiiarum gentium paucißimi,non eß trnnferiquot;nbsp;bendu operis ue^lri gloria uobis^fed c!ontino,qui pauci^nbsp;täte ueßra ußa eß perdédunt tantä inultitudinem- Alio«nbsp;qui ßmultitudmeuincercuoluißctfplures ermaioresnbsp;populos elegißet, folum ergo in liberali umorf deiptjfnbsp;eß gloriandum-
Etfeies quia dominus deus tuus,ipfeeft deus fords Si Hdeiis, cuftodtês padfum amp; minbsp;fericordiam diligendbus fe,8C his qui eufto-diunt præcepta eius in mille generadones,
ÔC reddens odientibus fe ftadm ita ut di-fperdateos’, óC ultra nó différât, pro dn us eis refticttcns quodmerentur»
11
Cuftodi ergo præcepta amp; ceremonias at^ G que indicia,quæ ego mando dbt hodie,utfanbsp;cias ea*
tiuBusergodeitspr/eterunum folum, qui eß unuSf uerut,bonus,mifericors,beneficM,omnipotens,ßdelibiUnbsp;propitiufjperßdis ultorduras er certus,etiamßdiu di^nbsp;ßulerit,Perßdos autem uocat, deum certa malitia odiennbsp;teSfUel negantes, his reddet paUrn i» caput ultionem di»nbsp;gnant iujbtilt;e fuit er contemptui reproborum^
^Si poftquam audicrids hæc iudicia, cu-ftodieritiseaamp;feceritiSjCuftodiet Si domi' mAquinta» nus deus tuus paäum SCmifericordiä quamnbsp;iurauit patribus tuis:
iHfenrnquog; mercesßtduitur obferuatoribus OAn» datorum dci,non quod dignafint aäiones eleilorum cTnbsp;meriti ad prtemia diuina,» Omnia enim domino obliga»nbsp;muTyquit reddere bona, Mlemus, er omnes noßra iußi»nbsp;ti«eßxtent,ut iudicium domini recufare cogamur. Her«nbsp;ces tarnen dicitur omae dei beneficiuyßcut er opera ijo*nbsp;ßra iußAnomnäturyUtrobiq} a/ßertione impropria, qtunbsp;tarnen feriptura utitur, er dominus iuxta noflrum mo»nbsp;dum loquendi balbutire nobifeum dignatur y er aßtetonbsp;honünibus modo colloqui in facris Uteris^
8c diliget te, benedicet te, ac mulctplicabic te.bencdicet^ fruäui uentris tui, amp;fruäuinbsp;terrae tuæ,frumêto tuo atqjuindcmiæ, oleo,nbsp;amp; armends, gregibus ouium tuarumfupernbsp;terram, pro quaiurauitpatribus tuis utda*nbsp;ret tibi,
Benedidlus eris præ omibus populis. N5 critapud tefterilis utriufq; fexus, tarn in ho»nbsp;minibus quàm in iumentis tuis.
Auferet dominus à teomnêlanguorem, amp; infirmitates Aegypti pefliimas quas noui»nbsp;fti,non inferet tibi,fed cundlis hoftibus tuis.
Non largitur dominus beneficia, er terr,e hicredita^ tem ob legum ßiarum obferuantiam,nec ideo eligit,bene beneficia.nbsp;dicit,tfuiltiplicat,ditat in omnibus bonis, fed fola fua granbsp;tia,quim patribus poBicitus eß, antequam nafeerentur,nbsp;ctian ipfis cleiliSy Anthropopathos tarnen promittit
-ocr page 456-fco«4 mdxima olgt;fecuturis,ut huiMno quoi^ affvâu ‘ntcU aeiitur udJpe (irtemorum, dd fanditnoniam, qui totieinbsp;recalcitrauerdtit uel prouocati terroribui,Videtur ifraënbsp;liticui lUfpopuIut totiuf orbii omnium fteeulorum gentinbsp;btis,4 dco pojitiu effe 'm exempl(im,quo liquido paterrtnbsp;iu/hm iudicium domini contra imobedienta, er cïfiw «nbsp;tia dei in pios ac fideles qui potenti manui dei ffionte fenbsp;fubmittfi»t,uerbum domini reucrentur,inquiru^l,cre»nbsp;dunt Gr admirantur,erratafua agnofcuntyceruicem i««nbsp;clinant^diumis obfequi legibus annituntur, crptd mi»nbsp;tius proficiat, contingat^ deuiare 4 legibui, bumiliternbsp;peccaa fua deprecantur.tudaicut autem populut pofifiunbsp;penda cr innumerabilia beneficia, adhorümenta, pofinbsp;exempla diuinie ultionis,cr reconciliationis,fola carminbsp;li profapia gt promifiione magnalium rerum, quie ipfinbsp;carnaliter inteïligunt,procaces redditi,Gr perfeueran»nbsp;ter prophetis dei omnibus increduli cr rebelles,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad
MaiediÄi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;w ipfitnt atrocifiimam iHos perfecuti funt femper,
ludxiho^ doiKc populusßtit,Digne autem hodie quoq;,cr 4 an» deuTankquot; fofcwporc matediäi cernuntur pr^e omnibus populis,nbsp;quos certe praflaret omaes /kriles ejji quimfixeundos,nbsp;iudicio humano,am infiliciproledonandos. infirmita»nbsp;tes non minores habent quàmaliicquacun^ nationes,nbsp;erfeetoresabominabiliores, quanto magismundieffènbsp;conantur^tanto tempore odioß çr exoß omnibus, N«/«nbsp;tum unquam populum uel regnum,interim dum templonbsp;carent er rege Chrifio,confumpferut, à duobus firè annbsp;norum miBibus,fed ab omnibus confumptifunt er con»nbsp;fumuntur, ut inter illos lud^os fagaciores uita perttedenbsp;at, No« quidem parcerent alifs populis ,ß quid pofjentnbsp;incommodorum infirre, fed nec Ulis ab aliquo parcitur.nbsp;Hac tantum parte toterabiles,quod non tantum mali in»nbsp;firre pofßmt quantum optarent. Et h^c omnia quidemnbsp;mala oHm er ante Chriflum quolt;^ fenferunt, obidololanbsp;triä fuam,dottec fèrè tota defqßet in terra, dominus quonbsp;que deus cultores fuos t« orbe colliger€t,dißgt;erfos feili»nbsp;cet eteHos fuos in unitatemfidei,UMius er ueri dei créanbsp;toris omnium. Hoc quidem CyroPerfarumolimregiinnbsp;figura demandatum eß, latius autem ac perfitiius i« donbsp;mitto noßro lefu Chr^ abfolutum eß, er non deßnet lanbsp;tius perßei dum domino placuerit,
Deuorabis omnes populos, quos domû nus deus daturus ed tibigt; Non pareet eis ocunbsp;lus tuu$,necferuies dtiseorum,nefintinruinbsp;namtuu
Profequitur inpromißionibus à deolfraelißilis, ft GJ“ quando obediant, quos er expletas uiderunt eo fiecunbsp;lofub lofue. Quantumlibet enim plures eßent robußinbsp;hoßts iUi, uiüi tarnen funt er fubieäi, quandiu ipß if»nbsp;raelita deo fuo fubifei uolebant,uiuaci memoria mirabi»nbsp;liamdeiinAegyptOjfuamfidemfiilcientes; qult;e ubicumnbsp;tempore parit ccepit permouereingratos, beneficiorumnbsp;immemores,fuccubuerumt omnibus aduerfarifs fuis, do»nbsp;nec uexatione digna erudirentur.
Si dixeris in corde tuoî Plures funtgen* tes iftae quàmego^quomodopoterodelerenbsp;eas^
?
No« istquit ueßris uiribus uel dei uel tantôt gentes delere poteritis, qua funt pliß^nbsp;bußiores uobis ißaele,ueru promißafdiuinauii^ rnbsp;omnia,ß perßeerint qua eis mandauitnbsp;fpeila^entfilij ifraèlfuosuires, amp; gentiü»^nbsp;uiribus comparoffent,prorfus deßero/ßnt,^nbsp;tum domini neglexißenttfide uero annitenttbusIUnbsp;rit dei uirtus,in qua poßimt omnia. .
noli metuere, led recordando quaefecerit dominus deustuus Phataonbsp;cundisAcgyptijs,
plagas maximas quas uiderunt ot“ amp; fignaatcßportenta, manum^fo*’“ .nbsp;amp; extentum brachium ut educcret^ û .nbsp;nus deus tuus, fie faciet dominus deusnbsp;cunâis populis quos metuis. ^^gt;,0
Addit promißioni exemplumpracedétitt^f iam Ulfa mifericordia,qua ex Pharaonis 0quot;ƒnbsp;rum manibus eos liberauit,ut ßc uerbonbsp;ac animet ad fidem,qtto gentes iHos perderent,quot;^nbsp;deo,nonßnemagnis prodigifs er portentis,i^‘inbsp;derant in exitu de Aegypto, cy ipß quo^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
uideruntfttbducatuloßte. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Infuper amp; crabrones mittet doniin u« US tuus in eos, donee deleat omes attjnbsp;datquitefugerint, ÖC à facie tuanbsp;potuerint.
Non legitur ußgt;iam ueß,os dominus wipße ludaorum aduerfarljs pofl datosnbsp;ad confolationem iüorum promißum, finbsp;reant,tamleuiteruincendos boßesnbsp;nimo animalium genere iHos fuperare uelit,0'nbsp;lonegotio tanta firmidiw exhauriendosnbsp;dos,ut ne ueßarit quidem aculeos euoderep‘gt;ß'^jjiinbsp;fadeopprimêdißnt,er WeruëtauiëlorialM^nbsp;ßlatibulapenitioramtrauerintßigitiuiidltf^''^nbsp;ßis occidentur qui effugerint honünes, p,iiJ
Non timebis eos,quia dominus de® in medio tui cft,dcus magnus SCnbsp;Qttandoquidem nwte in medio tuinbsp;terribilis habitat,poßquom induerecapißinbsp;tem,nemo obßßet,nemo pauendus tibinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pro
potefl,qui pofuit deum adiutorem ßum,Si uobis decertauerit,poßhac ut haäenus, 4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
ni^Aequonimiores ergo eßBte,er non co/ifki^. jjtj ipfe confumec nationeshasin^nnbsp;tuo paulatim atqj per partes î Nónbsp;delere pariter: ne forte multiplicentutnbsp;tebeftiæterræ*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'ncoi’quot;
Dabitœeos dominus deus fpeâu tuo,dC interficiec illos caedemagnbsp;nec penitus deleantur»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t, llesX“’^^
No« fiibito dominus deut expellet ontnes id enim tibi minime prodeßet.’fed paulatimnbsp;Ncmultiplicentur in terra contranbsp;ßt dominus à beßijs eruere, quosnbsp;Sed non aliud rudi populo obtendenduntetnbsp;nbsp;nbsp;‘ (S»
DEVTERONOMIVM
1 btt^^*'^‘‘^^'^^dupefubejjent,ob quasnonexpedie 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^tim: de quibus alias,.
^*Perd eorum in manus tuas, SC , nomina eorum fub coelo; nuilus
fuorum igne combure argentum Si aurum, denbsp;^flfumes ex eis tibinbsp;U ’’'‘‘’’tift'quot;’”' offendaSjpropterea quia abo-Kjj^^dominideitui.
idolo in domum illudeft. Quafinbsp;^”gt;10nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inquinamen^
abominationi habebis, quia iueUHditM tffr,h.re^.n.nbsp;\i^'^'^^^‘binecejjariafitfuppeditatura,omnianbsp;bona poHuta fint, er ofcmi««nbsp;gentis iüiut ^urcitiam er ftagitia,nbsp;i« totum combufiis,nec argentumnbsp;diripias, nec tult;t domui inféras : fednbsp;omnia, detefiando detefiaberisnbsp;quoquo modo ac»nbsp;^^‘(iio,ij^'';^'gt;diciumfaneeximiteimprobitatis er manbsp;ipforum contagione fiicilenbsp;tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habebantur uafa,dei
i‘*tddam hodie tentaair,ut defumptum au ecclefijs,expendatur innbsp;^^%u^°*'‘^^^^fgt;^''‘‘'gt;”gt;^^dm,corpus,animantnbsp;2P^.^’‘'’'^^^tittm,ca/lrafequentiumimpiorum,nbsp;^'!'’gt;»gt;odo per furtum e^rapittasaccommo»nbsp;c quot;''fJi^***^*** ^mfmodi durum abominatio non eil,nbsp;‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prafiruntfidei er
ßmt. TU uero qukquid auri er argen ^’gt;'gt;imodi,te auocat à uerbo dei,hocfcitonbsp;anathema habendum er
’f‘^^'’tidtc^cercpMt«, (^uantomagis raping er Ubidinû fedanda nonfitnt^nbsp;I ________^Tcapvt Vin.
aaxquot; ^ '* * ' *¦ nbsp;nbsp;’
ä^ne mandatum quod ego praeci^ ÎPio tibi hodie caue diligenter utnbsp;^!^3cias:utpoifitisuiuerc, Si multi'nbsp;k 11nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; ingrcffi^ poiTidcatis
'^5 ’Ptoqua iurauit dominus patribus ^c|j
nidetur Mofes,ßdelißimtis po» ^^buidiuinaffe de corde fuo,eumnbsp;Ionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domin» d« fii mandata tranfgref»
puniendam. Tarn fedu
11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;præceptora/m dei,p tarnen i/ngre
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iÖi« gdudercjdiuft feruare,opti
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'?’'“^'/ïdfrdrent.
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d cunâi itincris per quod
“^(?^•quot;inus deus tuus quadraginta ^'‘«rtum, ut affliger« te atqj tenta
EKEB* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lié
rct, Si nota fièrent quæ in tuo animo uerfa» bannir,utxum cuflodires mandata iilius annbsp;non.
ConAtur apud cos obtinere,ut dei beneficia non inÇo tenter reputent,non paruifsciant,nott obliuifeanturnbsp;guainsfedincommodaana,è quibits beneficia dei leuatinbsp;funtyper quadra^mta annos firendo folitudmcm^recoginbsp;tent femper.Sic enim domino placuit,non (fuidem difee»nbsp;re quad aefiiret, fcdpalàm ofiendere populi illiuf per finbsp;diam,ey interim fuam cum dementia iufîittam,quia to^nbsp;ties præcepta dei negligerent, cr tarnen prouidentMdinbsp;«(«lt;£ circa eledos décréta non mutarenttir,licettardius,nbsp;cumfcandalo impiorumcomplerentur.
Humiliauitteamp; afflisittepenuria, Side^ diteibi cibum tnanna, quod ignorabas tu Sinbsp;patres tuûut oftenderet tibi quôd non in fo^nbsp;lo pane uiuat homo, fed in omi uerbo quodnbsp;egreditur de ore domini uiuet homo.
Eatenia eos dominui affiixit,ut efurienies murmura Jj'jJ”“ rent contra dernn, cr pro tali peccato redderctur tUisnbsp;manna dbiu infolituf, cr hadenus incogiiitui,quo tan*nbsp;to tempore refidifiint,zT fu/kntati ad obledamentumnbsp;iufiit cr gratii hominibut,ad naufeam uero indignisnbsp;ittgratissquo cundis innotefceret,tton mm corporali ci«nbsp;bo,quàm uerbi dei pabulo fandos recreari erfitfknari,nbsp;qui longe fatiut ductmt anitnam ferena confeientia deonbsp;uiuere,quàin corpus efca pafei, quod hoc propediem colnbsp;iabafcat in cineres, iUa uero immortati uigore perenne*nbsp;tur, Sic»t enitn reaconfeientiadefiierabundà reddit aninbsp;mam; fie fides in uerbum domini gratiam dei affiequitur,.nbsp;Vticibtuhonünempriefisme pene moriturum uiuificatnbsp;acreuocat de infir orum partis, erde corporali mortenbsp;it^nte: hoc modo Chrifii corpus 0- fanguis cibus funtnbsp;anim^ at^ potus,quôd pro nobis tradita,falutem animanbsp;rum fidclium repar ant cr douant.
Vefiimentumtuum quo operiebaris negt; B quaquam uetuftate defecit,Sipes tuus nonnbsp;eft fubtriius,en quadragefimus annus eft.
Vt rccogitcs in corde tuo, quia ficut eru* dit fîlium homojfîc dominus deus tuus eriunbsp;diuitte,
Magnißca multa amp; miraculofabeneßcia narrat Ip Miïacuta •¦»¦Crt n, . ¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/-frnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ indefttto,
raeli pdatue/amenta tntegra perjeuerajje tot annK,non detrita uetufiitetpedes non intumuijje tanto itinere, ni»nbsp;mirtunnudosincedentiumedominidei fui ref^onfaçrnbsp;gratiam defidffe populo nunquamsaduerfitates iVis im»nbsp;miffiis,nonabiratoiudice,fed à dementi patre, non adnbsp;perditionem,fedaderuditionem populi. Quandoqui»nbsp;demtemporaliter obpeccatapunitos tranfiulitpergranbsp;tiam in fieculum beatorum, interim aeteris tcrritis, adnbsp;emendafionem ac profidum in fide er timoré dei, to«nbsp;tiusmundi fidelibusin exemplumt lt;gt;td eruditionentnbsp;Ueree pietatis^
ut cuftodias mädata domini dei tui, 8i am bules in uqs eius,Si timeas eum.
iterum urget ac permouet ftudiofißime ad obedien» Hont deo fimper praßandam, ut timeantfemper indigna
-ocr page 458-7 S c 9 Prxeonia terrx nrrt DEVTERONOMIVM tionem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiUutpatrem, lt;tttenti fettiper ad iUiui ie neplacitmn. Dominus cnim deus tuus introducettein terram bonam,tcrrani riuorum,aquarum^nbsp;8ifondum : in cuius campis 8C mondbus e-rumpuntfluuiorumabyiTi, terram frumenti,hordei, ac uinearum,in qua Heus mala granata,dlt; oliueta nafcun^nbsp;tur, terram olei ac mellis: ubi abfqj ulla penuria comedes panem tu-* um,amp; rerum omnium abundantia perfrue^nbsp;ris: cuius lapides ferrû funt, ÔC demontibusnbsp;eius æris metalla fodiunturt Praconia terrte (an£ïlt;e ex ordme reeenfet, ^uó amo^ «7 “iff*quot; ' nbsp;nbsp;nbsp;re illtüs cr depderio jhideant reuereri promiffbrem, ne poft tot curricttla temporum,, imminentem iam ftrè in’gt; troitum,impediri contingat^ Diciturautem terra bondfnbsp;fdlubris, er fufficiens neceftitati inco!arum,torrentiumfnbsp;fèntiwm,uoragmwm unde abyfti erumpumt^ lacuum ànbsp;quibtu excipiuntur^montium zT udüium ftugiftrarum.nbsp;Pruéiui terrte iüiui dicitur frumentit, hordeitm, umum,nbsp;ficui,oleum,nMla granaat,mei ZT lac,quicquidfcilicetnbsp;hotnini prodeffè poßitftd^ cam abundantia : mineralianbsp;deniq; omnii generii ex montibtu. Ex difcamuf,nbsp;nonfrangi animo cum penuria laboramuitrurfut ubi af»nbsp;fuerit copia,non inflemur cr fecuri dormiamui in utrannbsp;que aurein, nee donüni dei noftri obliuifcamur, fed ßuenbsp;adftnt ßue deßnt omnia,eodem femper corde domino adnbsp;hereamui. 10 ut quum comederis amp; fatiatus fueris, bc^ nedicas domino deo luo pro terra optimanbsp;quam dedi tibi« » Obferua amp; caue ne quando obliuifcaris domini dei tui,amp; negligas mandata eius acq;nbsp;iudicia öi ceremonias quas ego præcipio d^nbsp;bihodie: D ne poftquam comederis fatiätus fucris, I i domos pulchras aedificaucris,öC habitauerisnbsp;in eis, I j nbsp;nbsp;nbsp;habueris^ armenta boum, amp; ouium gre ges, argenti ÖC auri, cunflarum^ rerum co-piam, Pramonenturftdeliter,ne quum fi(erintditati,fupera bire iticipiant, er obliuifei conditoris ac redemptoristßnbsp;eile eft enim lea fortuna infolefcere, priorii calamiatisnbsp;eatenui obliuifei, ut amicorum ojßcia,quibuf emerßt denbsp;miferiiSjparuiftciat, er malorum magnitudinii cui fub=nbsp;iacuerat parum memoretur, '4 nbsp;nbsp;nbsp;eleuetur cor tuum,Sf non reminifcaris do mini dei tui, qui eduxit te de terra Aegypti, de domo feruitutis, ly amp; duäor tuus fuit in folitudine magna atq; terribili,in qua erat ferpens flatu adurês,nbsp;amp; fcorpio ac dipfas,amp; nullæ omnino aqux;nbsp;qui eduxitriuos de petra durüTima, i6 amp; cibauit te manna in folitudine,quod ne feierunt patres tui. Et poftquä afflixit ac pro i8 »9 lo |
E K E B. bauit te,ad extremum mifertus eft lam mtratari terram promißionii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^41^ reminifeimagni horribiliideferti,qto quadragina annis, in quo perniciof^ß''P‘'‘‘^nbsp;efuries erant, dei tarnen gratianbsp;eereo ferpente medelai, de aère manna,nbsp;metraXfCr de tentationibut magnis, multon pgt;’nbsp;diderit,quo durareualuer'mt,cr ereptitotnbsp;mini gratiam agnofcere,e:r coBaudare,nbsp;mit deberent,domini mandatit ftudiofe oI’Mnbsp;quo uberiora poflmodum benefteia redpy ’nbsp;per ftliciftatußbifupcrioresdeidonoettad^ ^c},\nbsp;ne diccrcs in corde tuoîFortit»*^^nbsp;robur manus meæhæcmibion’’’*’^ .nbsp;terunt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ fed recorderis domini dei l“’’ uires tibi prabucrit, ut implerctnbsp;fuper quo iurauit patribus tuis,fi^'’ ƒnbsp;indicatdies.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-(irA Caue,inquit,ne quando tibi r« tuat iaäes,authorem falutis negligé»nbsp;met,dona clemëtifimi patrif tui accepta f^r ^i)gt; .nbsp;tium,z^ idolis tuit, ßeut fteifi de uitulo aij^nbsp;domini dei tui femper recorderis,undepro^(f^^y.nbsp;bona omnia,unde redéptio ex tot malü»nbsp;tiamambioi, paâam fernes, qui quodnbsp;promiferat,nunc tibilargitur,crnbsp;ttiserfentis, lt;fSin autem oblitus domini tus fueris deos alienos.colueris^'^^Jfl'’^nbsp;oraueris.ecccnuncpraedicoiibi*!“nbsp;nodifpereas, Breuiinterminationefttmmam malota^i^^iiib ß dominum obliti,deos aliénas feëlentur/^^^cH^nbsp;ttorauerint uel magni aftimauerint,nbsp;Iw quad pereundo peribunt in totum,nbsp;ftperdendos fefciant,id quod crcoiKig‘^’' ^(,itii‘‘nbsp;obßnatis ludieis toticj, ut nuBi al'q geritip^^nbsp;^nriui^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Sicut genres quas deleuitdon’gt;’’^j^Jgt;^ troitu tuo, ita amp; uos peribitis, Hnbsp;tes fueritis uoci domini dei ueftH- sicut credètibus promißio gratie, ita minatioireproponitur, ut utrinq^trahiitnbsp;fidem. Incrédulité hominumftcitexdelt;gt;^nbsp;dicem cr hoflem,ßcut hic:Teftificoruolgt;i^’^(, jnbsp;rw diftiereatis : ßcut ftdes ßcit ex hofk amp;nbsp;cr patrem,ut paulô fupra dixit :ßcut hotnonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f fuumßcérudit dominiu te. Et iterum ifraëlprorfutnondifcernià genttbus iB‘^ Pnbsp;ß fide, er que ex fide fequitnturnbsp;hic eos perituros dicit eque atq; gentes ianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J’ i nui coram eisdelebit. Non ergo babent^^ gentesglorientur,delege,deiuftitiaop(^ ,nbsp;ne uel propagatione patru, demiracuUea^J^t,nbsp;dittinis,de facerdotio,de regno, CTnbsp;fententia,ß deifttermt obliti,cr deos ahe |
|
DEVTERONOMI VM ^.permde ac ft b^c omnia nihilßnt, nbsp;nbsp;ip/7 ^uo^ fjpntJQai enim non crediderit,condemnAbiturt A P V T IX. Vdi Ifraelt Tu tranfgredieris ho* I die Iordanem,ut poM ideas natio*nbsp;nes maximas amp; fortiores tc, ciui*nbsp;¦'quot;’Uta ingcntcs, amp; ad coelum ufi^nbsp;•**5*”®'docet nuUa eße,gratianbsp;^*1!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beneficia, cam pro contumacia iSo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beneuolentiam, ex animo bene fituens, fi pfgt;'fualt;i^i'i finant ad gratis p'^° ^^ficifs, ad iu/hm obedientiam.. Ho«nbsp;(gt;rox' ‘‘’’•dauern dicit, id efi breui, cr temporenbsp;Populos delendos magnificat, quonbsp;)nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttiâoria.cr gratiadei. Quorum munitai,perhyperbolenau=gt; 1 Snr^' *gt;«1« * ^^‘tbant, ifraelitK ales habebatur ut diffa dicat, ut potentia dei clariui common*nbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'mdeofilicitit,à quo per dei I Pob I magnum atq; fublimcm, filios k hl.lt OlïAenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aznbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ZVilfUllB s’’ 'f I I i I '‘‘•b ”«111? ipfc uidifti8i audifti,quibus ^'PoteJexaduerforefiftcre. *'quot;’'1^foboles illo ’'’»i, P'‘^‘‘^!wbiles,»on pieate çr fapientia,fed uionbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tinde 0quot; Eaatim dicebantur ambt ^,^^'‘‘gt;^Ottefici,torquati, 0quot; torquentes,oneran* nobiles tyranni,quialiorMnnbsp;crßfinopuiuebant,Qÿorumnbsp;quos etiam fi diutiutfirat, andemamennbsp;\ Interim procera jbtur£ funt 0 alanbsp;J Si^itdelitate nobiles,quibus refifkrenbsp;delendit \'gt;pfç ”‘80 hodic quod dominus deus tu* t'XK^*’f’*’‘*ante te ignis deuorans, ipfenbsp;humiliabit coram tc Si ex*nbsp;’^'oSjSedifperdes cos uelociter,fî*nbsp;gt;iegt;»eftt,bi,nbsp;dcleucritcos do*nbsp;*quot; confpcâu tuo : Propternbsp;V’^'h introduxit me dominus utnbsp;fn^ Poflidcrem,cum propter impienbsp;nationes. fidelibus ab improbiate tyranno* R ***nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nindicem, qui ut eft amator in* ignis confumit,et '’’dfo/nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;piorum caufam,ac ftccurritfidëtibusfîbi, çr defua lt;i^ijiit at^delet.nbsp;«»pios populos pro te manu dei,nbsp;ton deputes iuftiti£ tu£,nec tantumnbsp;‘^’''^ilt;iWexpcUentur,fedglori(e ergraft« |
E R E B. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;117 (}tuMgt;lt;c,((c tieritatipromiftorum dei, qui id fitturum prlt;e dixerat dudumtad^ timorem incutiendum impijs omni*nbsp;urn feculorum, ad declarandum quo^ prouidentia diuinbsp;the certitudinem, à qua omnia pendent, ratione imper*nbsp;fcrutabili hominibui çr angelis. Prlt;edixfrat enim dominbsp;nuspatriarchisante quadringentos annos delendos hosnbsp;populos,titnc tandem, quando ipforum abominabtlis uinbsp;ta ad fummuni malorum proueheretur,^0‘ fierent iufti*nbsp;tiasdei intolerabiles, ac commodum 0 darum exem«nbsp;plam iuftitiiedei per totum mundam, quum 0 impieasnbsp;illorum patefceret,0 fimul quo^ uindidamagnitudonbsp;cerneretur^ Neqjcnim propter iufti tias tuas,amp; æqui* tatem cordis tui ingredieris utpofTideas ter«nbsp;rasearumifedquiaillæ egerunt impie expu*nbsp;lit eos dominus deus tuus ante te,amp; ut com«nbsp;pleret uerbum fuum dominus, quod fub iunbsp;rametopollicituscftpatribus tuis Abraam,nbsp;Ifaacamp;Iacob* Scito ergo quod non propter iuftitiastu« as dominus deus tuus dederitiibi terra bancnbsp;optimamin pofteftionem, quum duriffimaenbsp;ceruicis hs populus* Crebrodeqeit 0 damnat iuftitiam tfraëüs 0gra* tiam dei commendat in beaefieijs: eatenus^ meria refit*nbsp;at,ut iUis improper et uebemtnter dur am ceruicem, 0nbsp;contumacem frontem, qua pro nihilo duxerunt ftierne*nbsp;redominu,0multipliciterprouocareadiracundiamtnbsp;QatiW autem fidutia opertim propriorum peftis fit connbsp;traria fidei,0 rapina gloria dei, ideonuiltis earn uer*nbsp;bis deftruit HAofes per totü caput.Non eß certum ftgnumnbsp;malitiie alieuius,fi à domino percutiatur,nec iuftitite fiadnbsp;iuuetur, in tetrorem bonipercutitur impiut, 0 ad burntnbsp;liationem eledoru/m,ad iuftum iudicium dei,quiimpiosnbsp;punit illorum demerito: 0 pift aliquando bonis frui lornbsp;giturfWn ob iufttias illorum, fed ob bonitatem diuinantnbsp;ab aterno iRis prouifa,0 promiffa largitur. Memento,amp; ne obliuifcaris quomodo ad B iracundiam prouocaueris dominum deumnbsp;tuum in folitudinc: ex eo die quo egreftus esnbsp;ex Aegypto ufe^ ad locum iftum femper ad*nbsp;uerfum dominum contendifti* Saluare antidotum adhibet aduerfus banc peftem, iu ßtia propriie fidutiam, ponens ob oculos omnia fiagitianbsp;prteteritapopulifiubetq; eosalium meminilfe,ut habeatnbsp;unde erubefcat,0 oculos ad ccelos eleuare non audeat,nbsp;folaq^ dei bonitate nitatur,Ad hoc enim dominus pios lanbsp;bi permittit, ut peccatorum memores iugiter humilien*nbsp;tur, 0 cautiores fint de fitturo, 0 reliquis peccatori*nbsp;bus minus audeant infultare^ Nam Si in Horeb prouocafti dominum. Si iratus delete te uoluir, quando afeendi in montem,utaccipcrem tabulas lapideas, tabulas paifli quod pepigicnbsp;uobifeum dominus: Si perfeueraui in mon*nbsp;tequadraginta diebus ac nodibus.panê nonnbsp;comedens, Si aquam non bibens. 1 ..at^ |
lagratbudo Ifraclts ma.
*
*•lt;,
Tibulx le. gilt; tardenbsp;daaiur.
DEVTERONOHïVM
In ip/ô articula temporis,dam NMxêmiim 4 dea bene ficium recipitifraël,legis dtreilioium documentum,nbsp;quum tabulas fxderis accipit Hiofes,cr ho^um fuorumnbsp;flragesadhuc recens maderet à domino perpetrata pronbsp;iBiSfCr quam uixeordiam penetralia àmetuper/èquennbsp;tium Aegyptiorum palpitabuMdacoquicuijJettt,ey fe»nbsp;data effent, in marisq; littore uix fèpulta fùffent Aegynbsp;ptiorum corpora cr ffolia detraâa.leui occaffoneuitunbsp;lam conflatilem ffbi in deim erexerunt,cr poftpoffto tlnbsp;more domini,auerterunt [e,cr dominum maliiiofeabienbsp;cerunt, de^ indußria rebellarut,dum maxime grati effenbsp;debuerant^ Et dam pro eis domino commendandis Mo»nbsp;fes effet apprime folicittts,uf^ ad ieiunium quadraginanbsp;dierum cr noëlium,ipff adorant idolum futim, corneffanbsp;tionibus incambttnt ac luffbuft.
Io
Dedit^ mihi dominus duas tabulas lapp deas feriptas digito dei, SC continétes omnianbsp;uerba qux uobis locutus eft in monte de menbsp;dio ignis, quando concio populi congrega^nbsp;ta eft.
Dr pfimis tahulis 4 domino datls,cr de ittartim cotm tinentia,fatis diâü eß,cr quare lapidetC ßierint cr eon*nbsp;/raâ^,ac digito dei fcriptte,Exodi ji, Vbicumhorroanbsp;re aâaßterut omnia,ad populum dura ceruicis, fernbsp;uilis conditionis genium prafèrentem, magis timoré in»nbsp;digentem quàm amore, quo nihil promouetur apud inanbsp;traâabiles, ideo de medio ignis horrendi loquitur lüisnbsp;dominus, donee audientes territi reeufent audire uoceotnbsp;domini,cr mediatoris uocem precentur.
11
Quum^ cranfîftentquadraginta dies, SC totidem noâes,deditmihi dominus duas tanbsp;bulas lapideas,tabulas foederis.
Non /ubito cr leui opera dantur tabula à domino, ne minus admirentur er uenerenturtfed poß longu tempusnbsp;orationes cr ieiunia obtinentur,uttantogratiora effentnbsp;mandata,quanto magis deffderata ucl expedaa, 4 dominbsp;no accepta, non humaaa temeriate conferipa, per qutenbsp;domitto cr proximis hommes obligantur. Propter quodnbsp;cr duabustnbulis dißinguebantur, ad tenaciorem memonbsp;riamjqme cr tabula feederis appeUantur, quod inßituitnbsp;dominus cum lfraële,cr uelut teflamentum proprifs di»nbsp;gitis confirmât,cr conßtuit obfieruandum à populo peanbsp;culiari,condittonibus adie{îis,utrmq^ obferuandis,ut crnbsp;dominus effet iüorû deus cr beneficus,cr tUius obfequenbsp;rentur cr parèrent mandatis, in fitam ipforu utilitatem.nbsp;dixit^ mihi : Surge, 8i defeende hinc denbsp;monte, quia populus tuus quem eduxifti denbsp;Aegypto, deferuerunt uelodter uiam quamnbsp;præcepifti eis,fecerunt^ fibi conflatile.
Propenfitas humana ad malum, cr ingratitudo pro beneficiis diuinis,cr quod homo fibijpfi maxima perdi»nbsp;tionis occafio fft,docetur,firecedat 4 uerbo domini, CTnbsp;ad huius mundi elementafefereliâodeo conuerterit.Venbsp;Pnditio po re 4«tê périt, cr differditurpopulus per inobedientiantnbsp;foU unde,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dei,per idolorum eulturam,per mgrdtitw«
ditum, per murmurationes cr contemptum ad prophe tas,recedendo 4 uia iflw pra/cripta 4 domitto » cot^i*
EKBB,
Kaffbipraparandot
Rurfum^ aitdfis ad met Cemo quo®P“ pulusifteduræ ceruicis fît:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p«
Videredett homines fit multipliciter.'Videratiif^i' k'' gypto oppreffos ut mifereretur,hic uidet ut putii^lgt;^_nbsp;ut malos perdat male,poputum Htm rebcBcm ernbsp;gerum, Videt autem omnia per uniuerfitlem prouwifnbsp;tiam,etiam [ecretifiima cordium, Aceufatnbsp;ceruicem,qui ut pater filios requirit obedietites, tt“nbsp;biles, optima Jfiei,patri/imiUimos inmoribtu hortis,t*nbsp;de latitiam cr gloriam fft habiturus. Que hi(nbsp;lunt, er contra quàm fieridebuit,eon}periu^ii^*gnbsp;dimitte me,ut conteram eos,amp;dfnbsp;men eius de fub coelo,amp; confti tuam ifnbsp;gentem quæ hac maior amp; fortior fit» .
Qÿttm irafeitur dominus,etiam iam tune nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Je
diicrecordatur^Abifciendum quidem perdettilo^^^iiiii kndum decreueratpopulum hu}ic,interttiiilt;lt;’^'^nbsp;fècreto innuitplacereßbi,utproeo Mojeîjjjit,nbsp;mediator interueniat, cuius preces ffemerenbsp;Sic enim admonebat promifiiones patribiunbsp;ritas uerborum dei.Sine me,inquit,oro,minbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tT
ut uafitm hume indignum ttbi cr miki populusf^'^^^pfS men corum, quod iam tot uiHorlfs cr portenti^nbsp;ui,redigam ad perpetuam obliuionem, ut fibnbsp;nbsp;nbsp;Jt
reRnquaturcorum uel unus quidem. Spoud^^'': Jii glorificaturum Mofen, longe iUuftriore nemiut’ ünbsp;gente maiore donandum,hac ua^a,quuMnbsp;minus Mofen nuüo paâo laturum effe, qu^r^nbsp;dehfitmumprtefulemfiiagentK. ,.^1^’
Quum^ de monte ardente defeefl’^j^ù, SC duas tabulas foederis utraqj
Hißpriam breuibus replicat,iu Exodo defi^tP ^t!i fîus,obmiff'o diHtnO coUoquio,conuertitfe^dlu‘^^^^i^nbsp;dum populo fibi commijfb ey periclitami »nbsp;nbsp;nbsp;Z, i'’
reunti.Montem defcendit,bm ardeiitem ig’^ mim,à quo igite populus non eß conturblt;itigt;^gt;i‘^nbsp;jbt in epulis cr lufu, acchmationeq; fàcrilcg“^“^^^^^nbsp;deum fiium,quem finxerat exauro,quicqnllt;^'^^nbsp;minus igné terroris fui minaretur, quemnbsp;rant,fednontinKbant,fideuacui,critgt;fi‘’’“^'\\idt^nbsp;perciti,ac in reproba toti mentem dathnbsp;portatffed inani cr uacuo laborefi(datidO'Sicf.^^i^nbsp;rum ecclefiaßcorum dignis ac fidis epifi‘’Py^^„tC^nbsp;to diligentius incumbuntre/ormandisfubditih^iiii^nbsp;infaniunt magis, çy laborem piorumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;°
cuaittomnifiudu, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
uidifTemœ uos peccafle .^,11 ƒ ftro, SC fccifle uobis uitulumnbsp;deferuifte uelociter uiam eius qua “nbsp;ceperattnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reilt;‘^jÀ
improperat nunc peccatnm,quocaufMP’^^d^ fui extlij tam diuturni, fiiciendoßbinbsp;conflatile uitulum aureum,quo maxhne aonbsp;rent.crafeab^eere„ftlworcito^P;^^J,^^^nbsp;qutnon tantopere domtnam offrnaijjci ¦nbsp;niß cx perfidia, ingratiludine, contemplé}
•4
'5
11
i6
/
-ocr page 461-^^VTERONOMIVM
fuumtdb eo Ytceienàà,ii efl » 'j;^‘«».f«4modie„do’
i» tabulas demanibus meis, conficgt;
(«gens er firuiduf, ***nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^brißi^^uando eiecit è temph emeit
'’^^.^'^^^^fregitabuliisdigitodeifcripijis,, ^^***.^ p'iternAtlndi^m enim e*nbsp;’ll«» ‘Dorern bla^hemabantfUecconuenienbsp;P°’'^^Cr canibui, Itauerbumnbsp;l»() ¦ ‘l’quot;’ ^^^l’emaiitibui uerbum,orandumnbsp;0(1^***^ **nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Yefipifcentes,uerbwm fu=
P’’° t ^0 pco M ój?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conuenit feruü dei, quo»
15 ^^'‘¦(^^^quot;^‘‘‘'’’((((ieritgrajfari inter homines, er Elpquot;'®quot;''”’'*’*
î‘*‘ dominum ficut prius,qua ‘quot;Mïp’?‘^bus amp; nodiibus panem non co-*‘'^P«cc ’‘^’’’m non bibens,propter om-')nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domi-
lii„y'‘’«’adiracundiam prouocaftis: 5^33(1^ indignationem Si iram illius,nbsp;”’*• E{ uos concitatus, delete uos uonbsp;Co^i^’'’'idiutt me dominus etiä hac uice.nbsp;'*'’*w'”*^*'*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[((((«gt; Mofes,patientiain quoi^
ßtidiofißime, ieiunio ^'^•fQf^^'‘‘^°gt;3'^((f}’(gt;'(tK^deopriefentiorfiat hunbsp;trnditur hoc loco,crßne dubio imnbsp;(;. y^diter,nttente,perfeueranter,pro gloria
d '*01^'**’^ Aaron quoq; uehementer ira-V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cóterere, SC pro illo fimiliter
0.%^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tempore illo,
oratio apud deum.'pro proximo Xnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dominucer ad gloriam dei pro ficit fan
Qaiti« nonraroirafeiturjed ^''^^quot;date, qu£nbsp;'lli^ Aorozi non leuiter peccauit, ideo plurinbsp;iamtufiArimeruerat,fedfannbsp;1(1^%'*’’'“'*'°”*'’“* fa/kntatur,
«juod feceratis,
^^’’’^’^*P*®”s,ignecombufli,amp;in %'Rciij*'”’’‘quot;‘’cns,omnino^ in pulueremnbsp;b'''lit torrentem qui de monte
I'H' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;defcriptie i« Exodo diffußus, er
'^ad Mofes,perpetuis tempori* *i(linbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xf^ hodie lud,ei arbitrentur
h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eiufdem peccatifeulptiui
h i’'‘otù nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^eeatum aUeoare malunt, quam
l x'^tis *° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*” tentatione, amp; in
‘¦Q’tcupifccntiae prouocaftis do-
Cades barnc, di-Sc poffidete terra quam de-
E K E B, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1|8
di uobistSC contempfiftis imperium domini dei ueftri,SC non credidiftis eü neqj uocêeiusnbsp;audire uoluiftis,
Aliiit fubmde prauarieatious populo breuibtuim^ properatMofes,feditionem Core.t« qua mcendiumconnbsp;tigit multorum, murmurationes quoqf ob earnium definbsp;Hum, aquarum er panum, quibus dominum irritabantnbsp;creberrime,tranfgreßiottem quoq; mßgnem exploratolt;*nbsp;rum,detrdhentium terr«, quam dominus loties laudauenbsp;rat,quibus ü- no parua populi multitudo acquiefeebat,nbsp;contra uerbum dominit
14 f'^d Temper fuiftis rebelles contra dominS à die qua nofle uos coepi.«
Semper fittflis inobedientes domino, à die quo nofje InobcdiW« uos capi, ut uideamM qualiaßter'mt mérita illius popu»nbsp;ti,propter qua dominus iUum elegerit,er qualis iuPitia,nbsp;quibus fanäi itiflari poßmt,er tarnen inobedientibus itnbsp;is promittitur çr datur terra itta laudata er promiffutnbsp;Qttid hie reliquum habet ifraël uftde fuperbiat, ac nonnbsp;potius in puluerem osponat,cr dicat; Peiorfum omni*nbsp;bus gentibus, magna autem eß gratia tualHanc rebeüionbsp;nem perpetuam,Stephanus quoq; uidit,accufauit, eS' eflnbsp;expertus,cuius animam lapidibus eieceruftt,
xy Etiacuicoram domino quadraginta die-bus ac noäibus, quibus eum fuppliciter de-precabar,ne deleret uos ut fuerat commina-tust
i.6 nbsp;nbsp;8t präs ad dominum,dixit Domine deus,
nedifperdaspopulü tuum,8t hxreditatem tuam, quam redemifti in magnitudine tua,nbsp;quos eduxifti de Aegypto in manu forti.
Non tarn meritam fuum inculcat,quàm iHorü areatn ceruicem,er domini dementia, toties renüttentis offinanbsp;fas,Efßcax ualde efl oratio iußi, er à domino non poteflnbsp;fperni, qua iundam habuitperfeuerâtiam,quadragiHeinbsp;feilitetdierum er no(iium,c(im ieiunio, er pro flotrianbsp;bus,pro^ dei gloria,
17 nbsp;nbsp;Recordare feruorum tuorfi Abraam,Ifaacnbsp;8t lacob.Neafpicias duritiam populi huius,nbsp;8timpietatem atcppeccatumt
Non patres mittit ad intercedendum pro ßlijs,non in SanAi non uocatpatriarchos, domini dei fuifummosamicos,non fed°fanquot;(Susnbsp;conßigit ad fartilos or andos pro peccatoribus, mortuos Unftotuni,jnbsp;pro uiuis conciliadis, fidem tantum er ueritatem appelnbsp;lat, qua promißa patribus implere dignetur, fupplicitef*nbsp;precatus donare ueniam, pro folita dementia fua peccanbsp;toribus,zT ad deficiendum excorrupta natura ab inflnnbsp;tia pronis.
18 nbsp;nbsp;ne forte dicant habitatores terrae, de quanbsp;eduxifti nos,Non poterat dominus introd«
' cere eos in terram quam pollicims eft cis, St oderatillosiidcirco cduxit,ut interficereteosnbsp;infolitudine:
Anxie Mo/cs deprecatur blaffjhemiam dei apud im» pios, er contumdiam in gloriam dei iaculandam, prg 09nbsp;mnibus fidelisferuus er amicus dei. Nihil enm minusnbsp;^re potefl pius,quim gloriie dei er bonitatis iaäurant
O 1
-ocr page 462-TabuluB feripturanbsp;fimpkx»
DEVTERONOMIVM
apud impios, quin faniliftcatioitem nontinis folani orat» qui func poputus tuus amp; haereditas tua,nbsp;quos eduxifti in fortitudine tua magna,amp; innbsp;brachio tuo extento.
Vtcun^ nunc fe gerat is populus coram te, inobedi tnter cr ingrate,populus tarnen tuus eft,àte eleHus exnbsp;omnibus gentibus, uelut propria bareditM, à te minimenbsp;deferenda,cr filqnon repudiandi, propter quosexeruinbsp;fit tuam potentiam fortißime, cr hoftibus tot cr tam firnbsp;tibus fubmerfis, ficco pede per mare tranfuexifti, hunenbsp;tantum populum,cr à feruitute dura exemi/Ü grats cTnbsp;Wôrabiliter^OMtio ad idem fimilis habetur Exod,ea-si,nbsp;A P V T X.
N tempore illo dixit dominus ad meîDoIaiibi duas tabulas lapi*nbsp;i 1^^ deas,ficut priores fuerSt,amp;afcennbsp;i de ad mein montem : faciès^ ar*nbsp;camiigneam,
Reparanda fanâa tabula à domino praapiumtUTf pro decalogo mandatorum dei, cr Ht in arcam ligneantnbsp;reponâtur refirmata. Sertbit^ bac cr alia Mofes abf^nbsp;exaâa obferuantiaordinis, cr anxia diligentia, quamnbsp;firtdßis eruditiores acoculatioresaßignarepoterunt,nbsp;qua me latei. Video autem Hebraico more, qui cr plwnbsp;beius efl,in lege cr retiquis faers libris, qui communesnbsp;funt omnibus gentibus ac ele£lis,non exigi ordinem ne^nbsp;dicendi ne^fcribidi ,fid affiUuum impulftbus pijßimisnbsp;txornari orationes, cr fimplicißimü auditor um CT le*nbsp;darum fupponere Ingenium, Non autem fine myfterionbsp;fiadafunt tabula priores,data ad legendum, cum lite»nbsp;ra occidat, nec feruari potuit quod mandatum eft : ideanbsp;iKceffe fiiit aboleri literam,qua folum pracipiebat, nonnbsp;etiam fitciédi dabat uirtutem, lubentur ergofecutida fienbsp;ri fimites prioribus,quia idemuultus,eademftieciesuidenbsp;ej]e,ubi lex feruatur fecundum fpiritum, cr ubi fe»nbsp;eundum Jpeciem. Area exlignis fmputribilibusfida,innbsp;quam abfeonditur lex dei,ecclefiamfigtiificare poteft.
amp; fcribam in tabulis uerba quae fuerSt in his quas ante cófregifti, pones^ «as in area.nbsp;Tabulae fe-nbsp;nbsp;nbsp;Eadem fcribuntur infecundis,qua fitcrant in primis:
cuad«. nbsp;nbsp;nbsp;pflftjnent fnifn omnia ad legem tiatura,qua inuiolabilis
eft, ermanet per facula omnia. Dominus ipfe fcripturii fe poBicetur legem in tabulas digito fuo, qui per miracunbsp;lum potuiffet refirmaffe priores tabulas, fed non fiuntnbsp;iniracula,diim ab humano affidu depderantur, uel iudi»nbsp;eiofiiuolohnpiorism ficiendadidantur. Non erat hacnbsp;orca qua poftea dida eft fixderis, fed alia firtaßis quodnbsp;cr Rlt;lt;ti Salomoni uidetur, Aeque autem uel magis ue*nbsp;rifimiliter dicitur poft fidam arcam auream, cr fixde*nbsp;ris didam, in eam repofitamfidffi htsne praceptorumnbsp;decalogum.
Feci igitur arcam de lignis fetim, Cum^ dolaliem duas tabulas lapideas inftarprio.'nbsp;rum.afcendi in montem habens ambasinnbsp;manibus.
Obedietiamfuam defcribit, ex lignis Imputribilibus, qua dKttntur albafigt;irM,conficiendo arcamfm quam ta
EKEB»
(«Lu Jolatttf repofuret lapidelt;iit,nonßAtlftt fcripttt effént le^a in eâi digito dei,necnbsp;deret in montent,fed poßca, ut ordiitetanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j) nJ /
accipiamut quint profequèdi iniunâa: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;**
lêquendi erat pmtüor ordini pritcipiédi, »h
jequenaieratpmtltororatnipracipieui,i-iWtur excindere tabuluK, deinde dcletrc» i/f ge/kremanibuiinmontem, o’nbsp;inde de/cendere cum tabuUtfO ßtcerecäpfi*nbsp;bulis conferuandii, donee area fxderü P^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tlf*
rata,b£c capfeUa eum tabulii in eam de cr nomen confequeretur,ut diceretUfnbsp;ti Hfl foederii. Non igitur curiafe crnbsp;fed fide er fynceritate, fimpliciter^nbsp;ptttra,ni/t alicui ratio melior hoe in loco apP^nbsp;non inuitut cedant,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Scripfit^ in tabulis iaxra fcripferat, uerba decern, quacloc“'‘*’j,iji’^'nbsp;minus ad uos in monte de medionbsp;do populus congregatus eft,nbsp;minus mihi.
Dominiufcrippffe dicitur decent uerbh‘'^‘^^iii'‘i hgum pr^ceptoram in tabulM,quia fcribt''^^'^nbsp;O’ dUui authoritate parata funt ontnia.’i»^nbsp;diett tiofenfcripflffe,hic deum ipfu/m,S^^^^gnbsp;fiorUeft, decalogum hunc legis accept«”^nbsp;domino, erfcriptum à Mofe,non nA 'nbsp;uel haberi,fed det ipfius,nec aliternbsp;pofierioribus tabulis quim prioribus, eadetifr jnbsp;ba,qult;e dixerat propria fua uoce dontiniHfnbsp;to audienti uocem,fed ignem ey nebulMnbsp;qui er ^es dicitur congregations uelecd^^^^^rnbsp;Em ergo tabulas ac leges accepit Mofes inbsp;Hi attulit obferuandM, cr miunx.it iuxunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,j
Cr ordinationem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Reuerftisç de monte, defceo^’jjÿf»''^ tabulas in arcam quam fecera, q***nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,
ibifunt (icutmihi prxeepit don»*’’*’
Acceptis À domino tabuls,defceadit if arcam repo fuit cujtodiendM, pro perpetmnbsp;baud dHbie,quia refcriptM ey propofitasnbsp;pulo,quarum exemplar cr prototypusfff'“'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
cafoederis,
Filij autêlfraël moucruntc3ft^*’„/J’^, filiorumlacanin IVlofera,ubinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
tuusamp;fepultus eft, pro quo facer» nbsp;nbsp;Jfj
âus eft Eleazar filius eius»
Hie ineipiendü fiierat aliud capituliisa,i‘^^^^i/piÇ tinoî quàm etiam Hebraos, qui O’ ipßnbsp;habere alteubt «égaré nonnbsp;tM cr di/Snâionum, non enint abnbsp;braicus Bibliorum textus, fed ab hoitiinib ^nici^nbsp;aque ut alq antiquarij,m(üare, fyiunbsp;dormitarepotueruttt:quandoquidem amp;nbsp;tajjè ex difeordantia ipfa comprobantia-uerfit Mofes ad prûfiâiones,poft d^üa legf .nbsp;dM,çr iam prater ordinë meminitnbsp;ron obqtfonao quadragefimo poft data leg
il tólïki ^tßtibere hifloriä ex ordine, fed pro ‘•w iBorifuro incidebat, de quibußdam commoneanbsp;*** eft4**^*^”.^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tranßtis er obmißis. Inßer * '*« fois f^^'!!^f^f‘^Pgt;^opter morte Aaronis,quam iam commemorandamdifluanbsp;quot;***''nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;****^^”’ '^minum propriorum tam homia ßcripturis,tam ßacris ’^tr^P’'°pblt;‘nK,q«(Wdoquidem iocorm nonünanbsp;nunc quàm olim,aliter ab una gennbsp;aliter ab inflitutoribus gentium er ur«nbsp;f^oßibus capientibus urbes, er ad fuamnbsp;^^tti(l^^''’‘’'^'^antibus,ut qui de his nominibus exanbsp;operam,cr par um certanbsp;‘^‘quot;’l^^^tthttnMnduscrconcupißcetiaeius: t^oßera, ubi /oct« /eptt/f«* gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ownibiii hominibus,De fuceeßione Elea ' nbsp;nbsp;nbsp;1Gadgad: de quo loco pro ’^iiaf'’‘^3mctati funt in letabatha, in terra i^a^*eap,33~ ubi in L**nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ Gadgad, er ietabatha praeeßiße obi P^ß iftabathanominatumlocum He« ^fe***^*^ ^ß^^S^f’^^i^einde deßertum Sin, hoc eßnbsp;’*’’iol)?‘*'’lt;fgt;KruMt i« montera Hor, in ßntibus Edom, .^Pbi«on,er i« Obothconßequenter,er tea Snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eflinfinibusMoabitarum,hincprofläi /^ong4d,tMdc in Helmen Deblathaim,er mon *’*’•lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;NabOfUbi tandem Maßes quoq; »lor concordantiam afpeäor locorum,cr erro«nbsp;Cb!“ in^fttis ßedibusperquadraginanbsp;Nos uero ob locorum ey gefloru igno«nbsp;Î X,p?^'g'Mrlt;jreeitrdpdei CT morumiaéluràpoffunbsp;L flne temeritate de his rebus digladiaremur,nbsp;''’lUtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dominus tribu Le« arcam foederis domini, amp; fta» 5 \ih*^ **1 minifterio, ac benediceret innbsp;Q.^'niusuf(^inpraefcntcmdicm.nbsp;2^’*^0brFiTi nnn hahnir L^ninsi 10 11 IX non habuii Leui partem, ’Jifejj'^quot;fffioncm cum fratribus fuis, quianbsp;«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?*’''nus poifeifio eius eft, ficut promi.» Ço?’^*nusdcustuus» P°flmortem Aaronis,ßedante tri« r'^^‘*^gt;^flt;^lt;gt;fgt;tiliato iam domino Aa*nbsp;*3^^**'°nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;didueflj reßcriptisq; tabu , diuißt dominus tribu Leui zelum pietatis i« deum uerumnbsp;altum deiceremontalem,portandamarnbsp;ft, baiulana er manßonibus,ad ’’‘’’’PopMio, errfd facrificia oßerendapronbsp;’ f''®pter 5«od er hareditas alijs ^odeclm tri« |
EK EB. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11? bubtU edptiinda Leuitit negatur : doininiM enlm,boe ejl, facrificia domino deo offrrenda,ctt/)n primitifs cr decinbsp;mis ab alifs tribubus, iÜorum hiereditas in perpetuum funbsp;tura defignAtur. Ego autcm fteti in montc.ficut prius, qua C draginta diebus acnoébbustcxaudiuit^ menbsp;dominus etiam hac uicc.Si te perdere noluit. ItertwM nobis uidetur interruptus ordo hifloriie in di- nbsp;nbsp;nbsp;mteniw cendotqui ßrtaßis aliijuA ratioaegenuinusefl, fed earn P“**’ diferle traâare fciri 4 nobis necejjariu non ßit, alionbsp;qui hoc iam loco dicendumßerat,quomodo Nlofes obnbsp;Leuitarufegregdtionem ntultd perpejjus ßerit,deq; fedinbsp;tionibus Core er complicum,er quomodo loties Mofesnbsp;domino populum reconciliauerit. Dixit^ dominus mihi i Va de Sf præcede populü, utingrediatur, S(. poiTideat terramnbsp;quäiurauipatribus eorum ut traderemeis. Etiainhocdiäumßit ßüum poßdatam legem er inßitutum diuinum cultum in fanäudrio per Leuitds,nbsp;ante exploratorumdtiodecimmißionem primante lubetnbsp;Mero dominus bis uerbis Maßen accingi ad negotium hiCnbsp;reditandi er poßidendi terrdm,quam iuraßßet patribus»nbsp;iubet ßurgere, ambulare er proßeißei ante populum, utnbsp;ingrediantur terram,quem id minime frduram decreuenbsp;rat prouidentia dei,ßed citiusmoriturum quam id fieret,nbsp;tiondumenim ad aquas contradiilionis tarn tunedeliquot;nbsp;qucrdt,nondum exploratores populum auerterant, ad^nbsp;hue res falue erant pro maxima parte dum hac dominusnbsp;Mop loqueretur,quie nuncrecitat nwriturus dudu perlt;*nbsp;aâaacdiâa, ^EtnuncIfraël quid dominus deus tuus petit à te, nilî ut timeas dominû deum tuum,nbsp;amp;ambulesin omnibus utis eius,amp; diligasnbsp;eum, ac feruias domino deo tuo in toto cor»nbsp;de tuo,amp; in tota anima tua: euftodias^ mandata domini, amp; ceremo» nias eius quas ego hodie præcipio tibi, ut bcnbsp;nefittibi? Redit nunc inter loquendu ad populi exhortutionem, ßxhortauo «t deum diligantnbsp;nbsp;nbsp;digne calant,non iam ilium Leuiti» promiffioni cumac ceremonialem cultum inculcas, de quo breuibus er obiter ficerat mentionem,feddecultuuero, quiftatnbsp;in obferuâtia primi priecepli decalogi, quodnunc latiusnbsp;fufeipit declarandum,quaft ad populum loquens fie uelitnbsp;dicere,Vtcunlt;^habeatde Leuiticocultu er externo,nbsp;quem non tam mihi utilem, dignum uel gratum inflitui,nbsp;quàm uobis neceffarium permiß,tamßuperßitioßs hominbsp;nibui,nead exterarum gentium errores er ßultas reli«nbsp;gionesrecideretis, Verus mihiexhibendus cultus à uo^»nbsp;bis is efl,qui er patribus ueflris Abraie, ifaac er lacobnbsp;folus in ufu cr notus fidt, in quo folo mihi quo^ quàmnbsp;maxime placuerunt,qui er fempiternus efl,fliit er erit,nbsp;omnibus uere pqs, cr amicis mets, ut timeas dominwmnbsp;dem tuiim,ut iuxta decalogi pracepta iUi obedia{,dilianbsp;gendo eiMM ex toto corde two, cr totlt;t tiM, omnianbsp;in toto mundo creata iUius beaeplacito poflhabendo^nbsp;June emm omtàa tibi pr öftere cedét, [eruiet tibi omnis O 5 |
.1,
«4
«î
DEVTEROÎTOMIVM creälttrilfß tu creatoris tui iujfa, non certe tam'^rttuitt,nbsp;nee nimittm multa cuflodieris.ld tjl quod abs te exigit acnbsp;petit,timere,fe^ui,amare ZT coleredeum tuttm,id^ exnbsp;fyncero corde,quia fummum bonum tuu/ni,
En domini dei tui cœlû eft, 8i cesium call,terra amp; omnia quae in ea funtt tarnen patribus tuis con^Iurinatus eftnbsp;dominus,amp;amauiteo8 elegittp fernen eorunbsp;poft eos,id eft uos,de cundis gentibus, ficutnbsp;hodie comprobatur*
Circumcidite igitur præputium cordis ue ftrijSC ceruicem uefträ ne induretis amplius:
EKEB«
D
w nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;creatura oput dei /tt ei fubieâaj
inquacr fibi bene compldceat, omnia eniw cimt uidiß fetquteßcerat,erMtilliutindicia zr uoluntatiualdenbsp;boiMtOmnia tarnen fubiccit hominii minißerio Z3- ufui,nbsp;4 quo folo feiri cr amariuoluitj zr digne coli, fide niminbsp;rtvm,figt;e zr charitdte, ad qualemßbi digniß'miam cul^nbsp;tum elegit ex omnibus gentibus patres tuos, in quibusßnbsp;tgt;i quàm maxime complacuit, anwris fui ßgna, celeberrinbsp;tna iUis exhibuit, benedidionem omnium gentium pernbsp;fernen iUorum tnundo promißt, exemplar uirtutum eynbsp;ßdei omnibus hominibus proßituit patres tuos, quos zrnbsp;te «enutlari ZT fequi fumma diligentia ^quum efl, inteanbsp;gritatem eorum feâari zr reßrre. Non mj fola carnitnbsp;circumeißone, fed magis ut cor tuum circumcidiiK lapiquot;nbsp;deum,duriflinie ceruicis tu£ iugulum humilies, e3‘ tot4nbsp;cordis dcHOtione cotnplaeere contendas domino, ut dequot;nbsp;tes^Et hec interim loquebatur Mofes ad tßaölem totum,nbsp;quorum tunc prêter tres folos nemo circumcifiu erat^nbsp;qui quadrageßmum annum nondum compleuijfet,z!r (*nbsp;men non tam anxie urget carnis ampuandu prteputiumnbsp;quam cordis z^ mentis,de quo domino maioreßet cura,nbsp;ßcut ey de cultu mentali ac uerOfZ?quot; quid mtelligat cir*nbsp;cwmctßottem cordis exponitflmtim, non i/ndurare cerui*nbsp;cem,fed humiliter obedire mandatis dei^
17 quia dns deus uefter ipfe cft deus deorum, Sc dominus dominantium, deus magnus 8Cnbsp;potens SC terribilis, qui perfonam non acci-pit,necmunera»
i2 Facit iudiciu«ipupilloamp;uiduae,amatpe-regri num,amp; dat ei uiâum atq; ueftitum: Alioqui non tam paruiu dominus efl, nee tam paruonbsp;cr prauo populo fefe colendum commêdat, nee tam exinbsp;guis ac puerilibus ceremonljs,fed cumßt deus deoru, etnbsp;Magniwdo donünus dominorum,maximus,potentißimui,iuflißimus,nbsp;C^onitunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qj. optittius, tton ipfè perfonarii acceptione
humanarum capitur: omnia opera fua donünus eque aquot; mat, cr nihil eorum odit que condidit,m omni gente aenbsp;populOtQui indicium pupißo reddit zy uiduie,quiproquot;nbsp;ximumfuum etiam peregrinu uelut feipfum amauerit,nbsp;i» rebus neceflarifs uiClus et amiiius fuccurrerit, clemennbsp;thenbsp;nbsp;nbsp;miferationis ßgna ab mdigentibus non fubtraxe*
rit,is me uere colit,is mihi acceptas eft,illum gratia tnea éignum habebo,huicinundus totuslucro erit ac folatio:nbsp;operibus enh» iuflitiie ZT chariMis digne deus eolitur,nbsp;iniquitas autem ad proximtun amp;• fai amor,domino wat
gt;9
lo
â.1
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ifjtd
ßßimafunt i« ownigenfe, qute exemplarilcf acceptione muneru, quibus iudicium iuftanbsp;certu corrupitur, amor priuatui ZSquot; ÿio iinbsp;uel admiratio,ius zyßs omne prifcipd^^^nbsp;wt«w ex diametro aduerfantur, quibusnbsp;beneficentia, ac mifericordia ad egentes coitifquot;nbsp;ft«« omnw qute in mundo funt deusnbsp;muni creauerit, nolint qui plus acceperustinbsp;reliquis negare,quibus zr indigent paupertott.nbsp;tes commode carere poßmt.ViCiu zynbsp;eßedocethominem, zr eadem pauperibK^quot;^ a^jffnbsp;amp; uos ergo amate peregrines,9*’**nbsp;fuiftisaduenæ in terra Aegypti«nbsp;Vos igitur tantorum ac talium patriisnnbsp;dum eflis, ß amicitiie quo^ mete cum iHi^nbsp;bis quoq; feruari deßderaueritis,peregrift^inbsp;habitare coguntur zr uolumt amice tra^^^'iifi^nbsp;magis proximos ac uicinos,id^ tanto fludiornbsp;tis, chariatis fcilieetexercitium adindigC’^’^it^nbsp;maiori cum difficultate omniu rerum,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. (41111*?
regrtrttjpduperes et oppreßißtiflis in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'fihii r
quàm patres ueflri, Metts eniw ßecialüt'' quem in hoc mundo peregrinari,nbsp;rare er opprimi uideritis,ueftro exéplo !nbsp;talibus ßceritisfld mihi ßHum fufcipiaiftrnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
nemalwm»
Domlhamp;deumtuü timebis,^^JllX' ipfi adhaerebis.iurabis^in
Si itac^ me colere uelis,ut debes neceffe efl ßliali ac pio affèdu me thnedS,nbsp;uaricari audeas hasmeasleges,duarumnbsp;larom:betteplacito meo adh£reas,noigt;xnnbsp;crofandlu fanäificarefemper fludeos, amp;nbsp;contumelia ajfiergas,non inuanum affur»^’nbsp;res un quam, fed tantum in gloriamnbsp;per nomina idolorum uel creaturarum,nbsp;ueritatem zr gloriam tantsm meamnbsp;mationem,religionem,iußtiam nuUinbsp;rando per nomen alicuius, niß mihi tatita^nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„
(its omniafciens,potens,iuftus zrfanClaf» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(
Ipfe eft laus tua, amp; ipfe deus jX’ tibi haec magnalia amp; terribilianbsp;oculitui.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nd^ ui*
Infeptuagintaanimabusdeft^'^^pliO tres tui in Aegyptum:amp; nunc «1*%nbsp;te dominus deus tuns ficutaftraƒnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ƒ
Cedetinmaximamlaudemzrgl‘gt;’''^Jj pcatenas iUiadhaferistoto afßüu zTnbsp;er uerum deum tuum digne colas, ernbsp;patruw tuorum,toto corde iBamnbsp;doiürinis iUiusfidem habueris,ßnbsp;ipßus prouidentia zr gratia pependerffgt;nbsp;magnißcapatribus tuis er tibinbsp;«tmo obuerfaueris,eorumßerisß‘p^nbsp;admiratus zr ueneratus, qua partienbsp;acuidebuntadhuc plura, partimnbsp;An non maxima gratitudiae dignum I
¦’ï
-ocr page 465-DEVTER.0N0M1VM
(olawbtw muudm in fempiterntw« lt;eßtmd6if? ^uód W« ^fpittrùrchatuui cumfeptua^intacirciterperfoanbsp;jutvm effet, nttnc non po|l tantnbsp;fit?’ gt; ^^fdibUt multttHdine te auiiuM o' cxnbsp;P’^^ÿ'^ffum te confficiSjUeluti fleUariinbsp;nuficpdtriam tuam in*nbsp;proprionbsp;ftt, Pnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fernen multiplicdbis, Cf uehementer ere
to cof?*’quot;'’ fJowinwn dcom tuum ut decet colueri{,to* \ii '*”*‘^«gt;'»'*'’^lt;«(4 eiui fludiofe hnpleueris.lpfenbsp;'*f'«»'** *^f**^“^’ '^‘** cr beneficia ßittnbsp;*«ttQnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noniaéles alwdcdnticW
cr uirei ^^icintilenis tuis,mHlt6 minwi crimina,libidines,onbsp;cdrimntamp;iK celebres,ut uidearU gd»nbsp;puignbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alioruntfOr comprobare 'tniqua^de pefi»
*iifio '^*****'*’ projèrendo ijuod continet.Ont^ lt;i WierM cr inhoneßiscarmi»nbsp;«t uidemuf poUuitur iuuentui,cr de»nbsp;corrKptfldw tnorum, dam difcttntnbsp;ffurcitîjs,quaf 4 maioribut ernbsp;celebrari audierint, uttde oinnigenbsp;**«41;'^'’*”quot;’’””^“’’* proueniuttt,er toto uitlt;e tempo»
C A P V T XI»
Ma itaep dominum deum tuum, î lamp;obfcrua præccptacius 8C. cere»nbsp;‘ monia s, iudicia atlt;^ mandata omnbsp;ni tempore»
-1 II, ” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amorem dei, Mojèî cupit inferere pe
’’‘’quot;’WiMM, qui quüadfiteritiprieceptiinon opta ^‘‘‘“fmodi amore proficifielur omne bonuntnbsp;tgt; itultii mandalii extorquendum efi àfi-igidânbsp;quaßdicat, dominum deum tuum ama»
quot;*«1inandauit.ceremonias qu£ fine choriale \''^^^ftint:iudicid qute fine dmore iufiiti£,qu£ di«nbsp;'1’4°^'^''« ^fl, non habent locum,et mandata dei finenbsp;n‘'Rrudtd hypocrifis funt, cr duplex mic}uita^nbsp;^“æ ignorant filti ue-'’«^'’‘quot;ôuiderunt difciplinam dominideinbsp;^tiih,‘'’'?8nalia eius amp; robuftam manum.cx
s.
S No,. P^P‘ntac fidclis minifîer dei, er fyncerta , ne quando iniercidat me»nbsp;i))nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dei,cr miracuta gloriofa diuinit uir
N? prrueniant, Quandoquidéiamtunc î“’ uiderant portenta dei contranbsp;''Nonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nioriturut teüamenti uice inculcat toti
tX* ^^num àfidelibus feiri debebant,et per pojîeroî.H« autem fubter omne exnbsp;'*'^(gt;0 qilnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ntundi celebriter memoranda fiebant,
infîruxerit fiium populum ua [“ittworem, ey cekbrt eduâionenbsp;^0,11 *” ê^'nuifiima feruitute crudelißtmorü Ke»nbsp;es- mauditi! portentis, uelutnbsp;ifnäßimm jnjütwt (tdf«i lt;tmorem,et flcndw
BREB« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11«
fiduciamcoSocdndumînfe, QsibuiproJigi/t erferi* pturis dittina iuflitia erpotentia gentibuf omnibiaadnbsp;indicium, ad falutem autem eleâorum,fidelibut compronbsp;baretur, cr dd unita folita ueri cr fanâifiimi dei glo»nbsp;riamermagnificentiam^nbsp;figna SC opera quæ fecit in medionbsp;pti Pharaoni regi,amp; uniuerfs terrx eius,nbsp;Terrere quo^ uoluittotiuiorbistyrannoiexemplanbsp;PharaonK,ne uelciuet uelperegrinosueletiamferuotnbsp;crudeli feruitute opprimèrent, fed deitm timerent,fingunbsp;larem ac prtefentifiimum patronum affliâoriimacopanbsp;preffnum, iudicem autem aquifilmum ae feuer ifimuittnbsp;tyrannorum g- 'm crudelitate potentam,
omnic^ exercitui Ae^ptioru, Sfequis âC curnbus; quomodo operuerint eos aquf manbsp;ris rubri, quum uos perrequerentur,amp; dele»gt;nbsp;uerit eos dominus ufq;in præfentem diem;
Célébré effe uoluit toto in orbe,et per omniafiecula decantand(im,quonwdo omnipotent Deta,exercitu tainnbsp;crudelis tyranni cr populi, eidem, ut fieri folet, pernbsp;omnia applaudentem, erpauperet pro ipfiut arbitrionbsp;urgentem,cum equà fuit CT curribut,omniq; mach'manbsp;miliuri ac beUica fubmerferit in mare rubrum, dum pernbsp;fequerentur fidelet totiet iam admoniti 4 Domino pernbsp;prophctatffed 'm uanum.
uobis^ quæfecerit infolitudine,donec ueniretis ad hune locum»
Alia quoq^ memorabilia fiiâa Dei circa ifraëlem, ab exitu de Aegypto, uf^ ad obitum Mofit, eupit effè ernbsp;permanere mteternafidelium memoria, ad gloria Det,nbsp;er ad promißionum patriarchis fitilarom ueritatem,nbsp;mqi iüorum gloriam esquot; benediäionem per omnia fieeu»nbsp;la,alifi eleäis m exemptum er fequelam^
amp; quæ fecit Dathan at^ Abiron fîliis Eli« ab,qui fuit filius Rubentquos apcrto ore fuonbsp;terra abforbuitcum domibus amp; tabernacu«nbsp;lis,amp; uniuerfa fubftantia eorum,quam habenbsp;bantin medio totius Ifraclis»
Quàmfeueriter Dominus u'mdicauerit eonffiratoa Hwetfeo-res,cr feditiofot contra prophète,er facerdotet à Do mino mfiittttoffCr iuxta legem Domini officio 'mferuien»nbsp;les, Dathan ac Abiron quomodo hiatu terne perierint,nbsp;uiui deglutilt mirabiliter cumfilijs o- taberitaculis,acnbsp;uniuerfa fitmilia Ulis cottfentanea, notumtutne effe eu»nbsp;pit, cr per omnia fiecula cilebrandum, utfibi impij ca»nbsp;ucrent,neprocaciter fieruisDeifecuttdum uerbumDo»nbsp;mini Domino miniftraniibm,obflreperent,uerbttm Do«nbsp;mini calumniarentur,cr proprio ’mflituto contra uer»nbsp;bum Domini, Dei cultumprefumere cr m/lituere,aenbsp;prophetis ueris negotium fiicefeere, tentarent. Eiufmodinbsp;enim reuera iudicio puniendifunt, quialienum ignentnbsp;offeruntfqui aliud docent in ecclefia Dei,quàm uerbtimnbsp;Dei,quilraditionibuf humants oblitérant diurnos leget,nbsp;qui Domini facerdotes,cr minifiros Dei perfequunturnbsp;cr ffernunt, gquot; contra uerbum Domini fibi cottigationnbsp;net cr fchifinatufufcitant,temerecontradiciintprophcnbsp;tisfanéif^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;{
o 4
-ocr page 466-devteronomivm
7 nbsp;nbsp;nbsp;Oculienim ueftri uiderunt omnia operanbsp;domini magna quæ fecit,
8 nbsp;nbsp;nbsp;ut cuftodiatisuniuerfa mandata illius,qu£nbsp;ego hodie præcipio uobis t ut pofTitis introi*nbsp;rc,amp; pofliderc terram ad qua ingredimini,
Taliamultatjuitm uideritis perquadriginta annos, Cr cerlißima habeatis, curandum efl,ut poßeris notaß^nbsp;Mt, ut difcantipßquoq; obferuantiam diuititelegis,ß'nbsp;ant^ participes protnißionum dei, er eleâorum filioanbsp;rum dei patriam non amittant, ne^ continuis dei mira^nbsp;cttlis opus habeant eleäi,quaß non tota mwndi machinanbsp;aäio amp;- ßrmä maximum ßtmiraculum omnibus,etiamnbsp;fapieniißimis, quandoquidem qui perfidi fui}t,miraculanbsp;rarioranon curante
9 nbsp;nbsp;nbsp;multo^ in ea uiuatis tempore: quam fubnbsp;iuramento pollicitus eft dominus patribusnbsp;ueftris, S{. femini eorum laäe amp; melle ma-*nbsp;nantem*
Obferuatoribus legis dei promittüur diuturnitas uiquot; , er prauaricatores prlt;ematura morte außrendos denbsp;Tidde» hic medio pr/edicitur.Uabet enim uera pietas er religio pronbsp;quoque ftii mißionem uita filicis, etiam 'm hoc mundo, cum poflerinbsp;***' täte illorum ßiie deß^lu, er eius uitt ßlicitatem qult;enbsp;promittitur in ßturum, cuius typus erat terra promißionbsp;tiiSfUbi ambroßa (y neüare ßuuntur beati,quam fßiri»nbsp;tus faniHus nominal terram fiuentem lade er meüe»
B nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Terraenim ad quam ingredieris poifîgt;
10 dendam, non eft ficut terra Aegypti de quanbsp;exifti, ubi iaäo femine in hortorummoremnbsp;aquæ ducunturirriguæ,
11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fed terra ad qua uos tranfttis ad polfiden-dum earn terra montuofa eft,et campeftris denbsp;coelo expeâans pluuias,
11 nbsp;nbsp;terra quam dominus deus tuus Temper re
quirit,et oculi domini dei tui in ea funt à prin cipio anni ufqj ad finem eius*
Ten« pro nbsp;nbsp;i^onA dei Mofej magnificat, defcribendo terram pro
mifljept*- ntifiam, er propediem poßidendam per omnia iUiut prlt;econia, quarum max'imum efl,quod cum omnia in eanbsp;creßant homini deßderabilia, omnia tarnen ea non abnbsp;humana cultura pendeant, fed influxu prouidenti^ diui*nbsp;na,qudß è coelo omnia defluendo creßant,^ à folo deonbsp;propitio producantur,ut opus aliud necejjarium nonßt,nbsp;quàm ut credaturdeo, G^obediatur, iHe^luxtauer»nbsp;hum fuum religioß colatur, quo ßuente,pqs nihil abeffenbsp;poßit eorum qua commoda funt, non quidem libidini,nbsp;qua faciari non potefl, fed traquiHitati humana er nequot;nbsp;ceßitati, Aegyptus 'mquit,multo hominum labore deriquot;nbsp;uatisaquis Nili imp'mguata ßumenta producit copioquot;nbsp;ßßimeßne pluuqs, er cum multarum rerum penuria,etnbsp;iticommodis uarifs : Terra autem Chanaan è coelo fufei*nbsp;pit 'm tempore faluberrimos pluuilt;!is,temporaneasantenbsp;er pofl femina, ferotinas quo^ antematuritatem.-mfw*nbsp;per er ßntibus faluberrimisßatet: omnium generumßunbsp;dibus abundat pra cateris omnibus; diluuijs non efl obquot;nbsp;noxia, necariditatenimiafterilis, Hoc efl entm domininbsp;dei,qui er natura imiuerfalis dominus eft er gubernoquot;
E K E B* for, terram hanc propitio reßedu inquiri, uißt^»nbsp;inßici oculis ßuoris diuini, etiam ccelorum Gquot;nbsp;ci temperieperpetuofœcudari, omnibustotius atini^nbsp;peßatibus oportuna ßrenitate ornari er uegetari-'Knbsp;men inhabitatores 'mfolentia contra deum,crnbsp;ne pauper urn acrapinis, non demereantur omnianbsp;incontrarium.
Si ergoaudiendo obedieritism3nlt;^|.^ meis, quæ ego hodiepræcipio uobiSjUt* Înbsp;gatis dominum deum ueftrum,amp;nbsp;in toto corde ueftro, amp; in tota animanbsp;dabit pluuiam terræ ueftræ tempora^j^nbsp;amp; ferotinam.ut colligatis fr umentum,nbsp;num,df oleum,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.jt
fcenü^ daboexagris adpafeendai«’’’ tatua,amp;utcomedasacfatureriSt . ¦nbsp;Promittit omniaßufla iBis, fideo credétesnbsp;datisfludiofe obediant, er ob oculos fempert^^'^^ynbsp;fuißuorem er beneficia grati, uicißimnbsp;lendo tam beneficum deam er patrem, ex anint^’nbsp;to pedore,donantem fuis pluuias oportunssß“^^”.nbsp;muflum, oleum, pabula iumentis, ey hacnbsp;piam G-ßfficientiamßlicem. Nibtl enimnbsp;ci^leflis pater ßlqstimentibutß,ßdconteitfpl‘“'^j^nbsp;genter eos, qui pendent toti ex ipfo, ernbsp;cere patri dociles ac morigerifilq,
Cauete ne forte decipiatur cor jr 8c recedatis »feruiatis^ dqs alieais,
irawstp dominus claudatccelm^ij^lÿ^ uiæ nô defcendant,nec terra det grr”*nbsp;pereatistp uelociter de terra optima^**nbsp;minus daturus eft uobis.
Hortatur aßiduo er maxime ad reßpißd'^''^'^’^^ ü ittinimi deum ßlum adorantes, deßraitt,nbsp;deteflenturidolauana,quibuspleMßtCha/ia''^“ jHi^nbsp;rameßrte (i iUa extirpare negligant,ernbsp;pqs leue ducant, contmgat cum tempore eosnbsp;' 'mefeari amicitia er exemplis, ut contemp‘oP''iiJîbgt;nbsp;uero deo ßurcitias fuas iBi praßrant, et honorainbsp;debitum,damonibuser 'mßnßbilibusrebusilt;”rj^ßnbsp;V t iraßatur, inquit, ßne dubio ßror meusnbsp;cœlum claufurusßm,er prohibiturus 4nbsp;fit humus ,pducereßudus fuos et germina- Anbsp;terra,prius maledicëda, omnes uos mifirrints^nbsp;bitis, omni genere calamitatum, gladio, ptfl^nbsp;nbsp;nbsp;ifl
Ponite hæc uerba mea incordib«^ -00)^ nimis ueftris, 8c fufpêdite ea pronbsp;nibus ueftris, 8c inter oculos ueftro^^nbsp;lia collocate.
Hac ergo uerba mea, mandata ac ter mßriptastabulis lapideis, uosnbsp;te, er memori animo conßruate,ob ocidos mnbsp;««O uoluite er uerfate, uelutißquiddeXteranbsp;ligatum ,ßne mtermißione oculos permoueatnbsp;Crßontale oculis imminens, omnem oblini‘’'’^(iiibnbsp;diat : ße femper obuiâ cordi ueftro legem bobt
»4
16
«7
18
DEVTERONOMIVM
domino debentis metniner itis et eogfetif, tj exigat,qui omnia ueßra curat et continet,nbsp;‘jQcete ea filios ueftros, ut illa colloquan-domo tua, SC ambulanbsp;'f*’ in uia,Sc accubueris atc^ furrexeris,nbsp;^ibes ea fuper poftes amp; ianuas domusnbsp;ernepotesdocetetimoremdomini,ernbsp;«Ho '*'**''nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de lege mea, ut er ipp de ea iugiter
‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;udhortentur ad timorem dei,
n^^Nium tarn illorum qu4m t«»m ßt, meditn« t{^J'î‘p’''iini,difcutere bondui ercertam «oltoitd«nbsp;«mi *’p “’’i ßdeas,ßueinuia pergas,ßueflrato innbsp;con[urgat,ftmper meditareinno»nbsp;ltii^‘’'”“'‘‘”’‘»l’dem patientiam, longanimitatem,nbsp;omn«,l7W enim complctur uolumtas dei» •.nbsp;Uj ®'P®/iib«4 mJcribiW memoralia uoluntatis diui»nbsp;f'«dtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loso,etfiudio,occaponë arri
‘.'’2‘tlt;’'’di,^uotnodo illiproberis, obediof, Ut'mdiiigenter obferues.
’’tftrodi« ueftri, ÖCfiliorum ’''terraquam iurauitdominus pa-. «t daret cis quamdiu coelum
i hbi(, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diligenter, er primam curor« tuarum,
deilegemßatueris,aduotumtibi adijeientur, diu bene «iucJ.cr |iliot ßnbsp;l'''^!gt;ii^^'’'*dio cernes, wi p^triu ißa optima,promifnbsp;perpetuum poßidenda, donee fcilicetnbsp;b *’’iiiiii^*”’’‘’d«gt;‘4uerMJt, doaecuixeris wi prtefenti,etnbsp;ßlidter deßraris.
cuftodieodo cuftodieritis om-qux «go præcipio uobis, 8C ®{î^gt;'ttdiligatis dominü deum ueftrum,nbsp;omnibus uqs eius adhaeren«nbsp;dominus omnes gentes iftas an-Unbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poffidebitis cas quae ma
* ^^i^dores uobis funt.
locus quem calcaucritpcsueftcr, deferto, ÔC à Libano, à fluminenbsp;tlt;‘’P''rate ufqj ad marc occidentale e-.N^'niurftri.
f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uos-t^rrorem ueftrum
Vto ‘’^‘quot;dabit dominas Deus uefter calcaturi eftis,fi-
conditio,Si,(«quit, b '‘’hni**»ßiliumamaueris,piüumprlt;«nbsp;I O- ß*** hominibut, adharendo ci tola dtnbsp;I “brn Procttldubio occurrent tibi promißionbsp;I gt;'‘(3(1^,'’’’quot;’’•‘ito er pericttliSfßrtißimas iflatnbsp;lnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;'frdibwfuBteyinqHemctMi^terreeo
I lu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nimirum erit,upbus ue»
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Propngabnmfur pomerilt;i ditionis ue»
I ’*ti»;^^°IW‘onts uefira iuxta longitudinem pro« Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'*’¦{0 Arabic «|j4lt;ji,ib«n«ra.iHxtdl4tiö4«
x8
REB. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ält
i mari ultimo, quod hic ititeÏligiturmaquot; gnwB rej^eâu laci Tyberiad», O” mortui maris : Eß e«nbsp;nim mediterraneum mare ab accidenté foie, limes terrainbsp;ufc^ ad fluuium Euphratem ab ortu folis. In omni iftd la»nbsp;lißima regione nemo tibi audebit reßliere, uobis adueninbsp;entibut omnes fuccambent, pauore exterriti,manutnbsp;porrigent, ey mandatis parebunttfic enim promipt do»nbsp;ninut, pc er it, ft tarnen nos iUi parueritiSt Q^otiefcun^nbsp;ergo unius dfi cultoribiu aduerfa multa obueniuitt, re»nbsp;deant in primis ad femetipfos, er difcutiant ßatum a*nbsp;conuerfatione,ß iuxta dei legem uixermt,nee ne,ut nonnbsp;put em fe precibut er oratione quiequa obtenturos, nipnbsp;uitam emendauennt,er pbimetipps Here ex non phari»nbsp;fiiee dijphcuerint, ut Ntniuitdrum pde er poenitentianbsp;con!punéii,exaudiantur tam conuerp ad dominum,
±6
^En proponoin confpeäu ueftrohodie D benediflionem 8( malediäionctn:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DütinAio
iy benediäioncm,fi obedieritis mandatis do m-fex«** mini dei ueftri, quae «go hodie præcipio uo«nbsp;bis;
makdiäionem,(i non obedieritis manda** tis domini dei ueftri, fed recefferitis de uianbsp;quamego nuneprxeipio uobis, 8C ambula*nbsp;ueritis poftdeos alienos,quos ignoratis.
Vt pilßimu pater omnia t/iofes tentât, imô dominut ipfe dem ey pater cœleflis ad bonumfiliorum, promit»nbsp;titflaudat, terret,minatur,imprecatur bona er mala,o»nbsp;mnrtn moue t Upide m, ut incomoda euadant pi) er bonitnbsp;puantur, Ignem proponü er aquam,uità et mortê,malenbsp;difliones et benediäiones, nibilmtentatS relinquit,quonbsp;pnt inexcufabiles, ß ßgt;ernere perrexerint uerbS dei,crnbsp;tmo fuo uero deo poflhabito, idola uana feüatipiermUnbsp;Qufi Uero introduxeritte dominus deus tuus in terram, ad quam pergis habiian-dam , pones benediâionem fuper montentnbsp;Garizim,malcdiâionê fuper monté HebaU
Pr adicit fittura, er mandat peri folennem impreca» Cern«cnilt; tionem fconortw» er malorum, intra ipfam terram pro« bcnedichonbsp;nißiohis obtinendam, Ceremoniasautem mdituit ad po ÎXamp;onS?nbsp;pult f errorem, ^«i ßne ceremonifs non mouetur,tantttmnbsp;uerbis non multum tribuittquanto quif^ popultu rudiornbsp;eß, tanto pluribus indiget cerem onijs, Qgi uero uerbonbsp;dei diligenter, fujpeienter, ac prudentißime inßituuntur,nbsp;bi tun indigent multis ceremonijstuerum cura quoc^ ha»nbsp;benda eß ßmp!iciam,rudium,ittuentutis,quorumfempernbsp;maximaefimultitudo,quos dominus deus etiameere»nbsp;mon^s uoluit,ut padagogoftnflitui, fed paucis ¦ Hic Mo«nbsp;(cî prophetice indicat terra ptum,crmontiam in ea,G4nbsp;rißm fcilicet er liebal,eregione Gilgal,apud uaßem iHi«nbsp;flrem,ttt latius ittßa defcribitur,capite uigepmofeptimo^nbsp;Vultautem 'mmontibus promulgari iflas benediäionetnbsp;pißt er malediäiones impifs, ut ippmontes aterni.po»nbsp;fieris loci illius ertotius gentis perpétua monimena ße»nbsp;rent. Sie lacob erigebat lapidem in titulum, er duafe»nbsp;mis tribut, altare ad tordanem: qui eerte coUes upj; ho»nbsp;die teßimonium perhibent ueritati diuinte, er malttilt;e I«nbsp;ddici popttli, propter quam iuxt« uerhum dei digne ex*
-ocr page 468-DEVTERONÖHIVM
torres/àéltfunti()tttria, gy 'mobedienliie diuinic exdnplum geflaut toti mundo, i tanto iam tem*nbsp;pore, ut prophétie fidele! reperiantur, çy faitâui deutnbsp;in omnibtu opeributfitii clarißimeuideatur^
5® qui funt trans lordanem poft uiam quæ uergit ad folis occubitü in terra Chananxi,nbsp;qui habitat in campeftribus contra Galga^nbsp;lani,quæ eft iuxta nemora More,
Deflribit diligenter locum, ut etiampofleÿciendam impiem populum, locut poderii non fit igiwtu(,fed no*nbsp;bilis perfeueret.
31 Vós enim tranfibitis lordanem, utpoftigt; deatis terrä quam dominus deus uefter datunbsp;rus eft uobis,ut habeatis 8(. poftideatis illam,.
Certo promittit proxime coplenda,lt;jult;e diutißime cu pierut, tranfitu lordanit mirdculofum,terrte optimte pofnbsp;feflionë, non fuis uiribus, fed dno donante poßidendam,nbsp;pofießione er quiete,fi uocem domini dei fint audituri,nbsp;31nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Videte ergo ut impleatis ceremonias atq;
iudicia quæ ego hodie ponaminconfpedu ueftro.
Adijeitur conditio ad beneficia promijjà,utfi)edut dudum patribus pailum confiet,er ut agere non obmit*nbsp;tant quie prlt;ecipit dominus, fijrui eo bono deleüet quodnbsp;totieseflpollicitus,nbsp;,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCAPVT XII.
Aec funt præcepta atque iudicia quae obferuabitis facere in terranbsp;quam dominus deus patrum tuoxnbsp;—J. rum daturus eft tibi, ut poifideasnbsp;earn cundis diebus quibus fuper humumnbsp;uiuetis.
Exhortatio perpétua Niojîs efl adpopulum, ne con* temptu uoluntatis diuinie,fefe tndignos flatuant ad per*nbsp;cipiendam hareditatem promiffam fibi er patribus, nenbsp;aliqua occafione prauaricationis diutius difiirretur iamnbsp;inftaiij mtroitu! in terram depderatißimam-Niaxime aunbsp;tem urget, quod er domino maxime pl(tcerefciebat,crnbsp;^uod populus minime uidebatur curare, zy inuitus obi*nbsp;re uoluifiet,eliminationem idololatriie,ad ^uam maximenbsp;procliuis erat tune ifrael, eSquot; omn« femper gentes, uf^nbsp;Superflitio inhuncdiem^Vt nihilunquam dijficilius obtineripotuenbsp;fpTrehicho fit mundo, quamfilfiereligionis fuperflitionis^ amonbsp;litio.idolorum, imaginum, er lucorum ac ararum fub*nbsp;uerfio. Quotiefeunq} autem nouus ordo uiuendi,noui difnbsp;colendi,noute ecclefilt;e inflituenda, nouaexcelfa fufeitannbsp;da in mundo pradicata funt,uel inchoata,ibi femper O'nbsp;mnia filieißime proficerunt,etiam fi im una urbe,eodemnbsp;tempore,duo uel tria monafleria ledtficanda /üiflenttNenbsp;moibicundabatur,nullis parcebatur impenfis, confluenbsp;bant homines cum diuitijs.Quicquid unquam prater uelnbsp;contradei uerbum tentatum eft,fl}eciem habens religio*nbsp;nis,nbsp;nbsp;nbsp;diuorum cultus, longe filicius abfolutum efl,cr
auélum,qudm fifecumdum dei uerbum quippiam tenta* Monafie, rctur.Exempla lonoius non petenda,auàm à monaflerüsnbsp;tiamendi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a r '
cantium. inendicantium, quorum ultra dena muta extruttajunt infi'a tempus centu et quinquaginta annorupofl annum
domini miîlefimum esquot; ducentefima»gt;,pofleo'’‘^^^^^^j( centif tertif,pofl perditum Afiam erdeprauat^^nbsp;miâ Parifienfem régnante Arifiotele etnbsp;taceo omnia monafleria Cifiercientitortffùftdata. «nbsp;nbsp;nbsp;j
diuo fuo Bernhardo : fed hiec manifißiora fusil» probationeegeant. Deexcelfis fyluarumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
fimilia er maiora uifa funt nodris deus omnia pranofeens, non fine caufa urgetiUlnbsp;tics replicauitinlege fua, ut quibufdamrepei^“’nbsp;modidijfilicereuideatur, etiamfandiSjUthabcul^’^nbsp;mihi uidëtur maxima neeeßitate toties fliifpnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjujiif
cum hodie quo^ multos fortita fint patroitoi iil^ 1 gf modi, imagines, luci, cr flgt;iritualis firnicatioil^nbsp;nbsp;nbsp;à
eorporalis,profttbula:qualiafiterunt,etca»ttf^^^ âafunt monafleria utriufq^ fexus, ubi nihilnbsp;tum eft, quant quod domino maxime placertfnbsp;a- nihil magiscuratum,quàm quod eftetuerf stiiPnbsp;magis aduerfim, quneftus fcHicet, otiaim,nbsp;uera,in habitu,uerbis,cr eeremonifs prorfd^’'
Subuertitefubuertêdo omnia bus coluerunt genres quas pofTeflu*'^nbsp;os fuos fuper motes excelfos, amp;nbsp;teromnelignumfrondofum, ftitil'
DilTipate aras carum,amp; confriog'y ‘ fU»’* asjlucosignecôburite, Si fculpiil‘^“tjc(’quot;nbsp;fuorum comminuite; difperdiie u®*”nbsp;rum de locis illis.
Non p/gMt /requentius ruminare, luitfi-equentißimeinculcare.Laborabatnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
lusfimiliftudiocum gentibus, et nobis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
nomine «nrnw Chriftianis:quos prochdol^^i,fnii^' fie in montibus,coUibus, biuijs, defertisnbsp;gno /tondofo uel arbore,apudfintes,ernbsp;fe templa,facella, uarijs cr multis d^snbsp;tronis confecrata dicata^yquifingulifu(“‘'^nbsp;eyuelmt fingulis hominum vncommodis,if .(fit‘^nbsp;deum uerum orationibus /àtigare,ueleiush‘gt;''‘^j(iil^nbsp;tare, uel iracundam pro peccatisficiemnbsp;turftultißimi hominum: fine dubtonbsp;non quideme/fedeosligna, cr lapides,nbsp;uel fimulachrum aliquid numinis continere,nbsp;quadam gratia poHere. Id peut femper ereili ' jfiiirnbsp;ßtuitas, impie coluit fuperftitio,cr pl‘‘^'‘‘^nbsp;fatanie:pc femper dei uerbum damnauit,rnbsp;deteftatuseft,cr feriofe nimis,cr ufq;nbsp;uerunt prophetic fandicontra pfeu^egt;prlt;iP^nbsp;crificosidolorû cTcollegiorupontifiees,d‘’nbsp;fieri prohibuit, ac eliminari mandattit,amp;nbsp;Diruetis ait:id eft,diruiteuel diruatisnbsp;confiindatis, lucos comburatis, fculptiH^nbsp;nbsp;nbsp;--5
mina lüorum aboleatis.Perdendo ait perel loca, in quibus difs fuis gentilesnbsp;noua extruendafiierantjpro nouis
---------- .. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,iirnbsp;Hum,qui cr ipfi fuos Nonnos habueruntc^nbsp;flales uirgines,gatlos,crc Omnia hiec ° ' (nCl^nbsp;fier, qui eft fine dubio pater dominium ‘
.i noua extruendafiterant,pro nouisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n,
fub fando titulo, quo non earuerunt ettai« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5'
DEVTERONOMIVM
'^l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cr potentium, Prte^
'’Ms'f
d^^^dlo^i priM4,
^‘%(wniifiium itnpij impudenter re t’^HHij ’ ’’^ lt;ifnario numero haberentur, ex duobutnbsp;ex «l(tmo4tto,»M«nbsp;^fïoapnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confequi poßimut, Prlt;edicët
epifcopi ZT dodores hoquot; ^nr, ’’ nunquam, quorum interefl prlt;e^nbsp;’''^1^''**^°''*^**^^ ”’‘’S^fl’'^^dam,deuolufitate dotninbsp;Sinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;imponant euertendti idotis cr
uoluntM domini, htc humante leui* dinA idololatrite perpe/flt;e,qutenbsp;Wo orbe Chriftianoßam rumiumnbsp;'^iitci!''''^'‘‘‘''t‘’‘gent,crgentibui reliquis omnibui,nbsp;zrnecejßtrid cat*nbsp;ßmentum^qui nos ob facri=gt;nbsp;Ji’iif^iß^^^drbitrantur er iuße 'mnbsp;tarnen fuffpcerit idonbsp;ercor carneum,er ßdein deumnbsp;{*1^4, ^'“fTe^uamur, ut clamdt paßim uniuerfa feri»nbsp;diila fideles expendant. Impif finbsp;aboleant, ZT uerbian dei ne=nbsp;uel mendac'q arguant, prophefMnbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;detr-ahant è cceliit
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;terra Chanatn dicitur,ctim 'mte
^iii^^tminibui dominus irafcatur, quibui Chana lt; 'quot;‘t’iitt?’’* tuerfionis meruerat. nobif nimirum i»KX«nbsp;J «criMfe.
domino deo ueftro: elegcrit dominus de-«nbsp;*'atK ^Necundis tribubus ueftriSjUtpo«nbsp;8?^'' f«um ibi, Ä habitet in eo/nqupnbsp;V^'etisilluc,
irlt;e
ij *', ^«’'enwmalem aut em cuttam,ut non nifi pro» fîc non nifi hominibtMUtilcm,necnbsp;I« medio ff ilicet terre promißio»nbsp;tt^bilictu habetur ob medium climajnbsp;^2%''quot;^^'*’’’ uolebat, ftabite, er ad honoremnbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» ‘‘‘i tempus correâionis er perfi»
utprimum fideles, patriarcharunt ^S(4j,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;à ceteris gentibus cœpit, ritu er le
'*”‘*'“1»« fibi pracepit, pro ut placebat, pa» yQ(\''°^'’^^‘'^^fi^'tellet,er ceremonijsfibi planbsp;Vnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^'tipus fuum. Siettt autem unus eü
^7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuntum loco facrificari fibi cor
°^'ß‘‘°^“‘t:mfigt;iritu tarnen erueritate ubi^ coli.Pro celebritate ergo lo»nbsp;tSdfP’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttmnes eo conuenire cult ores, primo
medio caftrorum,de'utde in me ^%J»erfoTlt;e.
*quot; holocaufta, 8C uidi et primiiias ma-'‘^arum.et uota ueftra atep donaria.
P''’ quot;’'quot;'«rfhUnf uhinue duidem colt uult.r-r debi
gt;) '!
äEß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11^
ptihiogenitaboumueftrorum amp; ouium, ynbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et comedetis ibi in confpedu domini dei
ueftri: ac Ixtabimini in cundis ad qux miferi tis manum uos amp; domus ueftrx in quibusnbsp;benedixerit te dominus deus tuus*
quot;Völens domintu'm ojficio continere populumfuum, ne prolaberetur ad ritus gentilium, holocaujia ordinauenbsp;rat,facrificia,decimds,oblationes,cr uota,pr'imogeni» ^^^***”**nbsp;torum deuotiones de hominibus er animalibus.H«ec au»nbsp;tem omnia afirrenda prtecepit ad locü habitationis fuiCfnbsp;adtemplumueltabcrnaculum,fuo tantumnominicon»nbsp;fecratum : Ex quibus qutcdam edebantur à ßacerdotibutnbsp;tantum, qu£dam à Leuitis er fiimilia eorum,qutdam innbsp;totum cremabantur,qu£dam in ufam er eßum cedebantnbsp;illorum qui adduxeraiu. Omnia auiem ad gloriam dei,nbsp;cuihis ceremonifs gratia refèrebantur,à quo caterof: otnnbsp;pofießiones fuiisfeferecepifi'efiitcbatttur:ccdebat^nbsp;ad religiolum gaudium er commune totius geiitis, utnbsp;quoties l£tari cuperent, er dererwn ßtarum incremen'nbsp;to gaudere, 'm domino gauderent,er non fine audientianbsp;diuina legi5,com'nemorationeq; magnalium diuinorum,nbsp;er gratiarum aäioae, de mfignibus beneficijs, toti fuienbsp;genti dealtis, quod zT ißis cedabat in obcdientia meri»nbsp;tum er commendationem. Fiebant autem annuente do»nbsp;mino hac omnia ,nefe ifra'élita omnibus ceremonijs ernbsp;ritibus /raudatos conquererentur, quibus feße gentes c«e»nbsp;terit iailabant meliores efie atquefiliciores, quibus 0-in Aegypto ufi/itérant, quas er nimium ardenter feéla»nbsp;riconßueuerantt
S NÔ facietis ibi fecundum omnia qux nos B hic fadmus hodie, finguli quod ßbi redumnbsp;uidetur.
9 nbsp;nbsp;nbsp;Neqj cnim ufepinprffens tempus ueniftisnbsp;ad rcquicm.Si poireffionem,quam dominusnbsp;deus tuus daturus eft tibù
Qÿandiuineremo ttagabundi perquadragintaan» nosintabernaciilis exulabant magis quam habitabant,nbsp;ZT manna fu/lentabantur,uiuebant fine pojßeßionibus,nbsp;omni tempore fit/fienfi ad caflrorum motionem tenebannbsp;tt(r,fi quando columna nubis loco moueretur. ideo folennbsp;nia facrificia non habebant,decimM non dabant, oblatio ligata amp;nbsp;nej et primiti£ cum facrifici/s 'm ufii non erant,ßed er innbsp;, alifs quoc^ multis legalibm iuxta legis pr£fcripta tiiue»nbsp;renondumceperant,qu£ nonnifim promiffa tüis terranbsp;ßeruanda 'miungebantur ex lege, temport fcilicet er lo»nbsp;CO aüigata,deca!ogi praßeriptis utcunq; contenti et quicnbsp;dam alia circa tabernaculi ereüionem externa qu£dantnbsp;obßcruauerant. Nondumuere er digne deum colebantinbsp;pra/hlabantur enim requiem er hareditatem corpo»nbsp;ream ßuam,ut unußquißqf ßuoßenßu abuMdarit,eatenus,utnbsp;idolis quoip non caruerint cxtoto,er fine circumcifio»nbsp;ne ßubfifierent, ßacramento maxime necclßario,di/fienßanbsp;tionealiquadei ueldißimulatione freti : quandoquidentnbsp;multa quoqi 'm lege iußi erant, qu£ non obligabant eoinbsp;nifiin terra poßidenda nondum pofießa.
10 nbsp;nbsp;nbsp;Tranfibitis lordanem.SC habitabitis in ternbsp;raquä dominus deus uefter daturus eft uo*
D E V T E R o N o M IV M
bis,ot rcquiefcatis à cunflis hcftibus per dr* cuniiiuni,amp; abfq; ullo tintore habitetis,nbsp;II In locoquemekgerit dominus uefter,ucnbsp;fit nomen eius in eo, llluc omnia quæ præci*nbsp;pio, conferetis holocaufta ueftra, 8(. hoftiasnbsp;ueftras, ac décimas ueftras, SC primitias ma*nbsp;nuum ueftrarum, amp; quiequid pr^cipuum eftnbsp;in muneribus quæ uouiftis domino.
Non poterat generaliter aliguid iHi prtecipi ante in* gre/f urn terrée, ZSquot; cw lordanetn extra terram Chanaannbsp;ex^entibuf, ac nuüa guietapojfeßione donatie,Pofl in«nbsp;greJJaittjObtentant, dtuifam^ hotreditatemdominutloanbsp;cum fe de/tgn^turum promiferat, in lt;juo ßxo tabernacttnbsp;lo,orditi4,riui deo cultiu perfolueretur,illuc iuxta legevtnbsp;adfirenda erant omnia priediâa fuo ordine çr ceremo»nbsp;ticSus a'* profequenda.Erat autem primm locut à domino ele*nbsp;domino. d(M Sylo,ubi area domini cum abernaculo perflitit tre»nbsp;ceittiiciuadragintaquatuorannii,à tempore lofueuf^nbsp;ad Heli mortem, quando area à Philiflieis translata ^itnbsp;in Cariathiarim : deinde in Maßihat, poftea in Galgala,nbsp;deinde in Nobe Gabaon,in domo Obededon,unde uenitnbsp;in ciuitatem Dauid,tandem in Solomonis templum,quartnbsp;do per/iéfa pace primam fruebantur,
Il Ibi epulabimini coram domino deo ue* ftro,uos fid filij ac filiæ ueftræ,famuli ueftri etnbsp;famulæ ueftræ atqueLeuites, qui in urbibusnbsp;K ueftriscommorä(ur,nec^ enimhabetaliamnbsp;partem fid pofleflioncm inter uos.
Lntaripro nbsp;nbsp;nbsp;Corant domino hetari, eß/acris epulis refici,in loco
iK fectir** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confecratOfid quod Leuitlt;e intra atrium a«
gebaut reliquat ifraël circum atrium, cum magna fed re ligiofa hetitia facrarum epularum Cf eantuum, unde etnbsp;diuut Hieronymut prolatari tranfiulit fepeEpulatinbsp;funt, er admodum erudite,quandoquidem cr Ethnieo»nbsp;rum literie pmilia in ufu fuijfe teßantur in facrificifs ido«nbsp;lorum, quod cr apoflolui tefiatur, Leuitam honorißcenbsp;tradare docentur, tanquamde ßtmilia domini,cr minianbsp;firum dei,do{ioremfÀmiliarum, er patremreligione etnbsp;doëlrina facra, de forte domini, de dechnis cr primitifsnbsp;reliquisq; deo oblatis fuflentandum,inßlix alioqui genusnbsp;educationis,niß domino deo placuijfet,^ iufium babe*nbsp;retur uiuere eum dealtari,qui altari feruire obligaretur.nbsp;C Caue lie offeras holocaufta tua in omni lonbsp;ij co quern uideris,
Holocaufla O’quiecunq; facrificia domino deo of* ßrenda,non niß iuxta tabernaculiim oßvrri iubentur,lonbsp;co ftnilo, zr à domino eleilo, quod unica tantum aranbsp;bolocaußorum haberetur in tota lüa gentetne ß licuiffetnbsp;paßim etiam domino facrißcare,ßngulae urbes er ßmi»nbsp;lia proprium ßbi templum extruere tentaffentjdipfumnbsp;apud gentes religiofum, domino abominabile eratrlongenbsp;aliter animato, quam pro noflra humana opinione, quinbsp;tantoreligioPorcsexißimati fumus, in urbibut quantonbsp;phtra facerdotia extaßetu, qult;e cum in pretextum pie=inbsp;tatis excogitata ßnt, fummis impietatibus lapfu tempo*nbsp;rK inferuierunt er idololatrilt;e,qua er auaritia dicitur,nbsp;pietate uerfa in quießuin,Additur notanter Qwem uide*
REE«
r^, quia pro loeorum amenitate indtabot Satan d montas idoloritm,quie inlibidinem ßniebamurnbsp;uel VeneriSf
fedineo quem clcgcritdominas,in'quot;'’ tribuum tuarum öfteres hoftias,ödfadei0nbsp;cunqjpræcipiotibi.
ynolocouoluitceremoniiiu ßbi tantum deßrrb'^ ß fuapte natura bonne effent, pritßabat quarrtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-t
bonum diffimdi, er non coarilori pietatem in uiu‘1''^ buum, quam nondum deßgnat, oHm ßtturam innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦“
btu luda er 'Beniamin. Et nee eodem loci aliterc^'^i'^ tiiandamdecernebatur quamiuxta legemtradital'^f*nbsp;ttequidexcedereturmultitudine zrß Inbsp;not traditiones ßandumßißet, quieinbisnbsp;^fiefcitmodum,erproficifciturininfrriti^’ gtnbsp;ßrit atatis teflatur exp^ientia, cum iuxtanbsp;tium proßüum er arlißciorum, 'm 'mKrtertßquot;^,nbsp;ßfii«,quxflus, et luxus,ßbprlt;etextu coledt'^^, .(jf
Si autem comedere uolueris, Äff jjt occide 6dcomedlt;2f,itnbsp;nedidionem domini deitui.quam“nbsp;omnibus urbibus tuist fiucimmunf^*quot;^nbsp;rit, nuemundum, ßcutcapreatnSi^^nbsp;comedes,
Licebat ifraeliintota ipforum terra de nul tu animalibus omnibus edere, pro uoto amp; Jnbsp;quad hic dicitur madlare, nonfacrificaret(cl‘ßr^ b*nbsp;hoc enim dominus copiam animalitmt innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cd t
ttt illä ttterentur,cum gratiarumadliorrecrS^iHtli^ | tenonßnemodeßia er boneflate. Eßeti'un1nbsp;domini,ßquis deidonisßuaturcumgaudiu^^^iÜ |nbsp;rumadlione. De ulibus cibisnonfacrißcatft^‘’'^ij^d Inbsp;re poterant, tamimmundi quam mundirdenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
temi»locofanäo,neminiederelicebatttißigt;“^g^ I lt; prea er ceruttt de bis animalibus erant,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
labarttur domino, fed tarnen edere licebat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f
crant non hnmumda, fed tarnen non ojßrtt^ animalia,
abfe^efu duntaxatfanguinis,^’’^ terram quafi aquam effundes.
Perpetua er uniuerfali lege cauetur, ntedatur,a quo humanitasabborreredebettd
diilat naturaliter efus fanguinis,
eß, Obtinuittamenufusapudeos,quileS^‘,I nialinontenentur, utnon'rmputetur
crudelis animus,er àfanguittis huntaniefßi' gfi,^ horrens, peccat in natura legem G deidee^
itonfolam homicidijߣlum,feda^dii‘m dixit,er adeo ipfam iram er odiumßatri^gt;nbsp;trem occidijfehabeatur apuddeum,quilt;“^^^‘ Jtdnbsp;ntquemoechatusdicitur,quimulierembgt;t'^^
Nonpoteriscomedercinopp'v | cimam frumenti, 8C uini,8ioleiInbsp;nitaarmentorumfidpecorum,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
uoucris,8dfponteofferrcuoltt6ï‘*gt; t I nesmanuumtuarumtnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|
gt;4
16
»7
^EVTERONOHIVM
fxlege ueluotouelfflona '^blatione,illadefirri debebant ad Io*nbsp;l^uitis, uetnbsp;ibidem edi, ab his qui obtulerant»nbsp;effent, ficut er
** M ''‘^!ini„i,i^“‘’^^'^'^‘^^‘^bantur enim cum fuis fit **¦ ‘^‘‘^‘^‘*^^‘*bant,iuxtadifiributionemle*nbsp;^*'*“’’* Irus'*^ ^ouulgare habebatur, fi quis decimatnbsp;1’^'' fccri *****” '’^^edifiet, er non iuxta legem obtu*nbsp;'quot;quot;''‘'’'fcnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* l^^^bus diuina lege debe*
^‘^^ditatem aliam in terra non acceperanh ^'‘‘'hil(i^’*^'‘^t'^‘^dicitur esquot; imprecatur omnibus,nbsp;minifiros dei cr ecclefia, quinbsp;officio er occupanbsp;iufb’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pbi profi/iciendi de ncceffitrijs er
L'quot;’’'Zl carent.ldipfum quoq; non tam reharitatis natura»nbsp;•8nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;neceffario obferuandivm, ac ob»
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;seterno,.
’ 'l'ii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8C famula,atc]ß Leut
urbibus tuistSd lætaberis, incun*nbsp;j^Jti^jJ^*extenderis manum tuam.
aliquiddominofacrificareueüent, *'**^^4^''quot;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eeremonias lege pr^efcriptas. Earn
'i‘^^^debat offèrentibus,coram taberna» *^''f^'^.^^'*bentur,cwmllt;etitia crgratiarum»nbsp;fiui dabatur,nbsp;*5 cop««!,er gaudio animi er corpo
‘^«¦clinquas Leuitcn in omni tem L ^»(^’’'’^^äris in terra.
ft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;derelinquendisin
omnibusneceffarijs rebus ßuendispro P^idioquifi contemptim eofdem trada»nbsp;c'a {'‘lupertate grauandos,grauißima in a»nbsp;f'ife'''üii '^^’^'»tnoda incident ifradita, Siquidemnbsp;in terra nuüam accepturi e»nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oblationibus alifs, dei cuUores,
V !^î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nutrirentur.
J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dilatauerit dominus deus tuns
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft tibi,amp; uolue^
4“®® defideratanima tuar fu elcgerit dominus deusnbsp;’ (Jç ^’’onien eins ibi,fi procul fuerit,ocnbsp;lnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pecoribus quæ dédit do
' nbsp;nbsp;nbsp;'^gt;5 hl- præcepit tibi, amp; comedes in
amp;?’®.«tnbi placet.
caprea S^ceruus,itauex *ïîundus Si immundus in corn«
tiiff flp^pP‘^°diamdidû ßeratde carnibus edendis » fondonatoris more, qui pro quibufdam
REB. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ilf
feytoßtu ‘mcukänJtf repetitione utility t (y utnäußaif uitet clarioributuerbis er paulultim mutatis eundem feanbsp;fumexplicareßudct» Signißcans perlatitudinemterrnenbsp;multa cos iumcnta or pecora habituros, de quibus car*nbsp;nes habeant ad uefcendum, id ^uod er Uceat itUs^ Locinbsp;quo^ latitudittcitt repetit, in ^uo nomen domini dei fuinbsp;pt agttofcendwm, glorifieandum, digne^ colendum-Ve»nbsp;rum in uno tantu loco oblationesfitciendtis mandat quentnbsp;dominui fit eleâuriHf quem tarnen non nominat,quia il*nbsp;lisnonproderat, cr MifongiM^«Mn adhuc tempus re*nbsp;gnum Dauid er templi extruäio diffvrebatur, pro quanbsp;dilatione anxq paffent,fi pranouifienttNon enim expe*nbsp;dithominibui fisturam longinquam pricfcire bona uelnbsp;mala^
^3
hoc folum caue nefanguinetn comedas.* D fanguis enim eorû pro anima eft, 8C idcirconbsp;nodebes animam comedere cumcarnibus:
Sanguinis abßinentiäßrtiusexprimit,omnibuiquo^ Modis «itrfndttM» fummopere monet ne aliqua ratione e*nbsp;datur,addita ratione, quia uita confiflat infanguine,finenbsp;quo anima corpus uiuificare non poßit, 0quot; truculentifrnbsp;fimutn habeatur er crudele comedere carnem animalisnbsp;ttondum mortui, quod Barbarorum mos aliquot in locisnbsp;ßdjfie legituTtEffundendus fanguis fuper terram iubetur,nbsp;unde crnutrimentum fumpferat,fic tarnen ut ob horro*nbsp;rem uidendi obtegtUur pulueribtts,cr farculo abfionda»
tur, ne calcetur pedibus ad maiorem horrorem^.
14 nbsp;non comedas ea, fed fuper terram fundes
quafiaquam,
non comedes ea,ut bene fit tibi 8i filqs tu^* is poft te,qaum feceris quod placet in conlpenbsp;öu domini.
Ulerces promittitur manfuetis ac clementibus homini
tus, qui ab effufione fanguinis plurimum abhorrent:uirinbsp;autem fanguinis non dimidiabunt dies fuos, pietas auteninbsp;uera er longauitatem meretur,eT gfneris propagationnbsp;neminfacula^ Agnofdtenim clementifiimus deus paternbsp;clementiam ac benignitatem in fuis filqs, qui longe paranbsp;tior eft ad miferendum quim ad ulcifcendu: Solem fuumnbsp;oriri ficit fupcr malos er bonos, pracipit^ filijs dei milt;*nbsp;fericordesut fint, fiquidem pater eorum ccxleflis fitmifenbsp;ricors. Qt^o confiâtremotifiimos effeàfiliorum deige*nbsp;«io er moribus,eos,qui fanguinis effitfionem innocentisnbsp;non horrent, qui beUa feilantur pro auro,funtq; fine denbsp;mentia firali animo,
Quæ autem fanâifîcaueris 8C uoueris, tol les,et uenies ad locum que elegerit dominus.
Sanâificatatuadicumtur domino promiffà erofiè' Sanaifisw renda in tabernaculo à populo per Leuitas, qute ut dici« ’*nbsp;tur,cedebant in ufus multorum ejquot; uarie,fiebant enim denbsp;auro,argento, er animalibus,pro tabernaculo erhofiijsnbsp;difiienfandat
ÔC öfteres holocaufta tua carnem amp; fangui nem fuper altare domini dei tui : fanguinemnbsp;hoftiarum tuarum fundes in altarùcarnibusnbsp;autem ipfe uefceris.
Sacrificiadecarnibus exßngwne prohibet ßcictt*
P
-ocr page 472-ft8
DE VTERONOMI V H
J4 alibi 'quim in loco à Domina eligen(lo,fàpera!t4re /eneimi,in atrio ßtceräotant 'confiituto, zj- eo unica, fo»nbsp;lOjDomiiw Df o urro zr uni confecrato: illuc effunJennbsp;dumfanguinem mandat, crin loco fanâificatoÙDomfnbsp;no facTiU dlat carniwm oblationes tdendax,
Obferua SC audi omnia uerba illa quæ ego præcipio tibi,ut bene fit tibi amp; filiis tuis poftnbsp;cc in fempiternum, qunm feceris quod bo«nbsp;num eft amp; placitum in confpeâu Domininbsp;deitui*
Exhortationesacpromißiottetfmmifcet kgibiti oh Jèruandfs, ut diligentiores reddantur, attentiores adnbsp;uoluntatem Domini ampleâendum»
Quando difperdiderit dominus deus cuusantefaciem tuamgentesad quasingre«nbsp;dieris poiTidendas, amp; poiTederiseaSyat^ha«nbsp;bitaueris in terra earum;
Pericula priedicit,at^ deternt ab impiorum exrwa plo Chananlt;eorum,quos ut uiderint ob peccata fua ex«nbsp;cmà', nouerint ßbi quo^ cauenda ßudioßui, neßmilianbsp;committentcsßnüliapatiantur, ipßquo^ excindendiànbsp;terra ßbi tradenda à domiao,
50
cauc neimiteris eas^poftquàmte fucrint introëunte fubuerfae, amp;requiras deosearu,nbsp;dicensxSicutcoluerunt gentes iftae deos fusnbsp;os,itaamp; egocolam.
Crimen mi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ittter cftmina eß contemptut uniui dei et
îXm'cuC idolorum cultHi,humana temeritatp conßflis ceremo» **•gt; nijf,partimcrudelibHt,partimfaedis,intotumautemin»nbsp;utilibut, quibut tamenßeile iVa^ueantur homines natu»nbsp;rapropenß ad fuperflitiones, quas dominui odit quamnbsp;ntaximè, cr'perfequitur iuflo iudicio fuo. Etßcilius arrinbsp;piuntur exempta impiorum er ipfa mpietas, quam fannbsp;âitas piorum fußipiatur,quum hic potius impioru peranbsp;ditioabßerruißifdebuerat abimpietate^.
5» Nonfacies fimiliter domino deotuo,0* mnes enim abominationes quas auerfaturnbsp;dominus, fecerunt diis fuis/offerentes e-»nbsp;ciam tilios amp;fiUas,SCcomburentesigni dtisnbsp;fuis.
colefidiidola pro fenfuiim obleâamento în/lila cminabüu HàgentiUumfacerdotum auaritia ej perßdia,pro cultunbsp;quot;• diuorum femper ampliando,cr ad aUiciendum hominesnbsp;ad concurfiu, maxima femper abominatio deo ßit,et eßnbsp;quiinßiiritu uult er uita innocetuia puritate^ coli, a»nbsp;^oqi omnia ea odit qua mundus ey luxus admirantur,nbsp;unde tandem peruenitur ad flagitia intolerabilia,utaanbsp;pud gentes cr ifraelitas inobedientesßäum legitur, penbsp;detentimq; proßcerunt in ta/itaf crudelitates ut ßliosnbsp;quoi^ cr filias jacrificauerint idolis, quo quid dominumnbsp;animarum cr bominum conditorem folum cr omniumnbsp;magis irritarepotuiffetihominesfcilicetideoconditosnbsp;boßi Satanlt;e pro honore deßrendo facrificore, et maritinbsp;atttutlum prabere adultero,filios quo^ régis boßi pro»nbsp;dere,cr exquißta malitia irritare benignißimumt
31 nbsp;nbsp;Omne uerbum quod ego præcipio uobis,
Uludobferuabitis, utfaciatis, non addes fu»
REB,
perillad.necminuesabeo,
Memorabilisfententia,Omne quod ego f eies, Praceptis nuisnihil addes,necmiuuffgt;^^il^nbsp;tibi bonum uideturßcia(,fed quod mihhnbsp;minum extra uerbum deiprorfui dec^^'quot;nbsp;uttollatur prtefumptio meliorum quantnbsp;iubet cr flatuit^Vnde cr noßranbsp;tur cr Ubertati donantur, ut foto uerbonbsp;animabus noßris hominum commentanbsp;quicquid à domino non proficifeitur Utnbsp;tile repudiemus^
lt;CAPVT XHI* liurrexerit in medionbsp;tes.autquifomniuntu*“*’nbsp;cat, amp; dederit tibi
_j portentum, d^euenerit fignum uel portent*nbsp;CUtuse^dC dixerittibitEamusnbsp;deosalienosquos ignorasAnbsp;non audies uerba prophetænbsp;niatoris,qa tétat uos Dominusnbsp;ut palam fiat utrum diligatis eutnnbsp;toto corde, de in tota anima ueftr^* jpof*
Idololatriam dominus eatenus damnatf po uult eße remotißimam,ut etiamßnbsp;phela aut notes cr magni nominis foitmiat‘'’^’Ljj ii*’Lnbsp;dfi commendare iHam prtefumat, ac etiant^^^^^^ ir,nbsp;cutis cr pradiilionibus teßari incipiati^nbsp;dei,cr uerfreligionis occidatur crnbsp;raelita ßt,crdemedio fiatrum fuorus»-tionnunquom dominus fideles fuos,fubmiß‘‘’'‘^l^fynbsp;rumßlforum, er confiais miraculis,nbsp;firmiter deo fidant,quàm folide adhoreant’nbsp;men addit quo internofei poßit ßlfusnbsp;contra dei unius cultum er gloriamnbsp;atjtad alicuius creaturienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j0
orum cultum tendant illiusßudia,ßßdgt;“^'^^^(^^^ deum habendam alteri defirendamnbsp;tra dei praceptaaliquid induxerit,etiani/''nbsp;dat cr ßgna tedat,reijciendus tarnen eßnbsp;na,cr ultimo fupplicio pleâendus. Vult (quot;‘jnbsp;folusdiligi,toto er non partito cordenbsp;enim folus omnibus fu/ficit ad omnia,fifrnbsp;nbsp;nbsp;, g£
bus femper colendus,
Dominum deum ueftrum ipfum timete, de mandata illiusnbsp;audite uocem eiusn'pfi fcruietisgt;^ ’*nbsp;nbsp;nbsp;gt;
Poß dominum ambulare, eß folum paßprem'agnofcerecrfequi,omnebomi^nbsp;re,ad bona externa non euagari,illiusnbsp;uirtutes lt;emulari,obfequi praceptis,toto “ ft Pnbsp;re,fummum bonum ampleâi,illifuper‘gt;’’'nbsp;cere,eiuA indignationem ßrmidarenbsp;reri unicè maiefiitem eius,iUius intuitunbsp;ßcere bona.nulla mundana potentia ab tnbsp;to diueVi poffe, dominum prteponere oigt;i^
|
ß No - . habetur er hoHum. autem ilkaut fiäöt fomniorfi auerteretnbsp;eduxituos de terranbsp;j^Ne “OS de domo feruitutis; quam tibi praecepit ambulandum in cat Ï’Â ndoeef, er animaduertendiun «1 ^lt;i(ii(^***nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cultum quibmetui^ modis l?quot;''!* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^uontedocun^ abuttiuidei homines^ A quo hom'uiibut ûmtii4 li tk «iii iUuflre habetur er fublhtte. k '’ïatr' perfuadere frater tuus finbsp;r'l'^ïnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;filius tuus uel filia,fiue u* ^’quot;tan- ’’^’'“t“o,autamicus quem di« Nan^^^’aiant tuam,clam diceastEamus ecnbsp;îj»u alicnis,quos ignoras, tu SC pa ** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quad non abo» prr{'equidebeamut,ß uelleuiter nos ^^(^^‘''^^'^^oßpnrareincipiatfG'auera in deanbsp;i ^tj^!'”'‘‘^ftgt;'uhere: diligenter enim fcondalo in 'K *” circuitu gentiu quae iuxta uel 'i'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;finem terrae* '’'N*'* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gentium colendof.stultitia efi el ^*’N**'^*‘’ ßnfuabundantittm pluriumdeoru/in ^^^Slfbeneuolentiam,id^ uarijs ceremonÿs,nbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mj toto orbe peruaßt natioaes, ab or '‘^''''gt;[ii^^‘‘f^,obßfcato nomine dei ueri er in eint ''•nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’’0117°®''*^ nomiwitttî idoloram diuorunt^^ \S ”'‘”w'’’®f«s ci,nccaudia8,neqj parcatei ^^7'’^*’«« non eß adhibenda auris^non aufcula ^'*h^''î«4ct«j^.r4tioneiflj parcendum, nuüa eß ‘hl|j^ ''’*f«'icordM,si quä haiufmodi definfare uea iudicium. Nibil enim in orbe *77'’ 1**deorum cultura, er uniut %nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i”tigt;'inißgt;lt;^ vN ‘[^‘’^•hinnanAramtraditionum inculcatio Înbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, fenfum humanum praponere *quot;*'’^^^*“* ^*^ primummanus populo lapidanduf, primo ^‘'ßbut iuxta legem, Vt omnes agrenbsp;Anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;blaßhemiam er ßdeiprit ' I ^^lt;ir^^‘‘^ß‘‘^‘^^'^‘‘f’i‘»n‘tbeflutnoxiiufanguK /’s obrutus necabitur.quia uoluit à domino deo tuo,qui eduxit tc |
HËÈ 114 de terra Aegypti de domo ferfiitutis.* Toties nuindati ratio explicatur, quia ueri dei cultum eiterfere, er aliénas auxiliatores hominum, er deos pinnbsp;resperfuaderepraf!impßt.Quum is folitSf tmus esr ueanbsp;nn deus ßtf dcKJ Abraamt ifaae, er iacob, ^ui condiditnbsp;omnia,eromnipotentiafuieexempla teßntuseß adAenbsp;gyptioSfßlijs^ ißael /pecialiter reuelatus. 11 nbsp;nbsp;nbsp;ut omnis Ifraei audiens timeat, 8C nequagt; quam ultra faciat malum quippiam huius rei fimilc inmedio tui* Ratio tdlegatur cur commune matam er tarn pernia ciofa doélrina publice punienda ßt mortejUt omnes perinbsp;culum caueantf er tom immenfumficinus deßgnare paf•nbsp;timefcant,Satius enim ßeritfolemcaeh deifci,er genuenbsp;delerihumanum,quimuniusdeicultumeuerti, IX q[Si audieris in una urbium tuaru, quas dominus deus tuus dabit tibi ad habitandS,nbsp;dicentesaliquost ij Egreflifunt filqBelial de mediotui, 8C a* uerterunt habitatores urbis fuae.atq; dixeruttnbsp;Eamu8,d(feruiamus dijsalienisquos ignogt;'nbsp;ratis; quaere follicite,d^ diligenter rei ucritatep/ fpedh,fi inueneris certum eife quoddicitur.nbsp;Sc abominationem banc opere perpetratamt ftatim percuties habitatores urbis illius in oregladiiA delebis eam,omnia^ quae in iknbsp;la funt ui^jad pecorat Totant ciuitatem ab unius dei cultura defàfcententf ciuJ«» ido er idololatriamerigenteaßubetuerkttmdominiutßari «oiaotwmnbsp;gtadio,adperpetuum timorem meutiendam alijs,ut^ ß «p»«»«.nbsp;at anathema quicquid in illareperitur,etiant iumenta^nbsp;comburi quo^ illam er totam uaßari irreparabiliter.ldnbsp;nunc non raro tentatur ab idolorum deßnforibus,contrlt;tnbsp;eos qui uerbo dei fe doceri patiumtur^er unius dei geanbsp;nuinum cultum permultiplicem idololalriam coBapfumnbsp;reßituißident.Veruntamen non obmittituerbumdeidonbsp;cere,utpriufquamhiectententur cotraurbem defeifeettnbsp;tem ab uno deo,de omnibus diligenta* inquirendum effcnbsp;crcertadifcußioneexigendum,ß omniaßcfere ueranbsp;habeant,ne pius pro impio iudicetur: tanti habenda eßnbsp;ratio fideiunius dei conferuandie,ercradicandiomnentnbsp;gentiliumerrorumperfidiaiti’ quicquid etiam fuppeUeâilis fuerir,eongt; D gregabis in medio platearum eius, SC cumnbsp;ipfalt;iuitatefuccendes,ita ut uniuerfa confu-masdominodeotuo,S{ fittumultus fempknbsp;tcrnus:non ædificabitur amplius, Omnia comburi iubet,ut ne memoria quidem impie* tatis fuper/tt, ßcile enim carnales ad idololatriam comanbsp;mottènturmonumentisimpietatiSfCr fub religiontsßdonbsp;Zelo pierunq^ auaritiie fludetur, er arripitur anfa perfenbsp;quendiproximum propter diuitias illius, amp;nonadhærebitdeiUo anathemate quio qua in manutua,utauertatur dominus abnbsp;ira furoris fui,amp; mifereatur tui,muliiplicetçnbsp;le, ficut iurauit patribus mis, '4 16 |
DBVTBRONOMIVM
l3 quando aadieris uocem dominidei tuii; cuftodiês omnia præcepta eins quae ego prsnbsp;cipio tibi hodie, ut facias quod plaatum eftnbsp;in confpedu dominidei tuu
^cLuuÏ’** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zelatoribuf gloria fuf detu,^^quot; uera pitta
eonir» ido tKuindicutoribui gratiamfuain,ttreconciliationemptr ***nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiHarn pro pec{atif,faludfide uera commißis. Hoc ent»»»
eflauertiabirafiirorisfuijifcilicet del miuriam quatn |rrrc mn uult, ßrti cr digno zelo umdicarit,fe^ datu*nbsp;rum itüßericordiM fuiHi promittit fidelibiu, cr m omnt«nbsp;but bonis multiplicaturum,pailumquolt;]ue patrum fuonbsp;rum firmiter confirtuturum. Sic enim uult dominus obe.nbsp;diri uoci fua,ut nihil antiquius fit apud fideles O’ ftcra*nbsp;tiui^uàmzelusgloria det,cr dignicultus diumi fiudio:nbsp;fie tarnen ut quod reilum in ocubs domini efi diligenternbsp;fiat. Non enimfujficit perfidos ammofe perfequi, cr glonbsp;riam domini magnopere zelareuerbo cr externo ope»nbsp;re,mridomin(uameturexanitmgt;,cr obediatur prate»nbsp;ptis ilUus,ut non tant externis ceremonqs eolaturdnmi»nbsp;nuf, quant perfiüafide,ßgt;e, CT charitate,fruâificanti»nbsp;bus m opa uere fanóia^qua lege domini imponutur ere»nbsp;dentHuscr abeleâisfummo ßhdio perficiusttur,nonnbsp;ea qua htimamtconfinxit tufricies ad h^pocrifim paUi»nbsp;aiidam,cr quafium pro pietate uenditandum, qua pro*nbsp;ximo nabil profuntcr àdomiauiun legunlur laudatdnbsp;neciufia,
IfCAPVT XIIII.
llii eftote domini dei ueftri.-no U08 incidetis.necfacietis caluitium innbsp;ter oculos ueftros fuper mortuo,nbsp;Iniquumefiuoso l/railita idoHsmaius
REB.
fiiHis ac mutis,nihili rebus,ßeruire ac humiltari, ut ado» retis opusnwutumueflrarum, quandoquidem filij efiisnbsp;domini dei uiui,ueri,ac omnipotentis. Si itaq; filif ipfiuinbsp;cjlic,i(gt;)e quoq;paterue/kr CT foluscolenaustoptimenbsp;«obw uult,cr potefl omntlt;».Non igiturdi fiieretis de lUinbsp;us benignitate tarn m uita prafenti quàm fuiura : ipfi e*nbsp;nim cura efi de uobis,anintam uefiram ut condidit fic fernbsp;SUbit.’deferere o difi^erdere filiogt; pater non potefi. Nonbsp;.. ,nbsp;nbsp;nbsp;rreo fuper mortuorum fitnertbusficcontrilkmini, ut di.
nimium de fcerpatis uel dtlametis carnes ue/tras more tnfideliam idololdtrarum,quifiiem non habent, ae male fidere uidenbsp;amini patri uefiro,uel de mortuorum refurreâione ambtnbsp;gere.’ue capitis honeflutem aufiratis imnwdico cr pro«nbsp;phano luâu charorum, nec gent ilium more capiOos ca»nbsp;pitis diabolo offiratis, Caluitium autem inter oculos po»nbsp;Here, efi earn abradere partem capitis qua fi-ontem comnbsp;pleâitur,fitü fcilicct inter utrunq^ oculu,uel ipfa eilia,nbsp;quoniam populus fanâus es domino deonbsp;Cuo:amp;teelegit dominus utfis ei in populumnbsp;peculiarem de cunâis gentibus quae funt fu^nbsp;perterram,
Populut enim fanHus es, ex omnibus eleâut i domi» tio,uelutifuumpeculiam de toto orbe. Nihil ergo difft»nbsp;dendam uobis de charitate dei ad uos, fi tarnen faniii ef inbsp;fecontendatis,fià pollutione mentis cr errorum imnutnbsp;fkseritis^crahomiMdionibut crfixdisgentdiiim ritt»
butabfUnebitit,
Necomedatis quae immundaWrt^^^ InprimisautemàcunâisimmundiscibÛCrK’”’'^nbsp;dis animabus naufeampromouentibus abfi'oete, CTnbsp;dis eontagionibut,qutbus idolis fuis getitesnbsp;dunt.Et efi hic uerfui ueluîi argumentsnbsp;eeptionum, quibus exaüius traâaturinfitutunbsp;mundis uel immundis,de quibus innbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j lwil
Hoc eft animal quod comtittC «î bouem ,amp; ouem, 8C capram, , unbsp;ceruum,amp; capream,bubalô,o^g^f
Omne animal quod in doas ungulam amp; ruminat,comedeti$« ,•'1»^^
Optime nimiram nouit ommu creator aidf'' humaito efui magis coueniant uel fanitati iMt“’’nbsp;obfint.Eius itaq; fententia,iudicio,et henepl^f^^gnnnbsp;efi pifs,et àcibis immudis ac^phtbitisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^,114
Ion pro locorû ac corporü temperaméto «iorc uel morbofiora efje poffunt- Tuti aStl^'nbsp;trimenti funt ut plurimu ac cateris paribt»,nbsp;ouium,caprarS,ceruorü,caprearu,bub‘gt;ligt;r«^’.^l^,nbsp;fyluefiriS,damarum Hf/pgt;glt;irgor«,orgt;g»*d''^j(,nbsp;rum caprarS, Omne,inquit, animalqui»^nbsp;totu findit,non aliqua parte coniumgens, O' ‘1“nbsp;ter ruminât,mundum efi, cr aptumufuibi‘^ «ula®*nbsp;Dehisautem quae ruminant, ca-*nbsp;nonfindunt,haeccomedercnooat‘’f^’fU«nbsp;melum, leporem, chirogryllium-A“nbsp;minant,amp; nondiuiduntungulan'?*’^nbsp;da erunt uobis.
. Sus quoqj quoniâ diuiditung“'’^’„oH ruminât, immûda crit: carnibusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
nefcemini,amp; cadauera non tangt^*®'
Anim.ilia uero que licet ruminent, ttngulam diuidu»t,uel fi diuidât ungul^fnbsp;mittant,immunda funt,etefui inepta, ßeK‘nbsp;finulia, quoru ne cadauer quidé cotingertnbsp;cr omnibus puritati cr mundiciei ocuraK ] i^o' Pnbsp;Harccomedetis ex omnibus‘lnbsp;rantur in aquis,Quf habet pinnulas»nbsp;mas,comedite,
quf abfcp pinnulis,8f fquamts medatis,quiaimmundafunt.
De aquaticis animalibus breuiter fquamas indicium effe puritatis ac fanitatb» 0^ if.nbsp;tio habenda efi omndfus, cr tharitatisnbsp;gluuiem affidatammutuS fefe hontiiusnbsp;abaminationem prouocent cr morbos, amp;nbsp;bedientia domini obligati exhibeant, nec /ƒ fnbsp;busidololatrarum'mficiant pafidiaanimfnbsp;abominatione qua talibus defignanturanim^nbsp;Omnes aues immundas
Immundas ne comedatis .'alt;l“*‘ S^gryphem,
IO
II
IX
IJ amp; haliæetum, ixion, uult*®* num iuxta genus fuumt
DEVTERO NO HI VU
« ®gt;Hne coruini generis,
Uci ”'^'^^^ionem,ac nofluam,8Clarum,atlt;jj ?'tfem,iuxta genus fuum:
accygnum,amp;ibin.
'4 'I
K
IÎ *’^2“^**quot;’gt;porphyrionem,8lt;nydico*
charadrium, ßngula in '9 X '•otupupam quoque, SC uefpertiligt;nbsp;reptat ôC uolat, immundunbsp;X'li- Ai(i '“^btile mundum.comedite.
litera fatii patrt. Sic autem po ‘’‘‘’¦’till**''nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cancellit concludi, cr re«
ritibuf etiam ra cibo diftmgui, chart* rationes refeiadi/mfirmis co«nbsp;docerifper omnia crudclia abanbsp;‘’•“’’Mlittm autem nominibut ^uum etiantnbsp;r put*”'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;certius uel erudititu expediatur,con
p^’gt;!ttl^^^‘êfquot;‘^^,i^‘gt;lt;^traâatores fttculares gut [ttntflum ^utanbsp;utciin^ i» Leuiticonbsp;f OilicQnbsp;autem morticinum eft, ne ue*
**’’•’’’ portas tu-^fanA^°”’^*^^t»3utucndeei:quia tu po domini dei tui es. Non coquesnbsp;’ '''i«n^''''®^^*^3trisfuaegt;nbsp;hoceßcadauer immundu^
'’!'^^‘gt;tum,peregritioquidcmdanpotefiin ^°^l(p^^^S^Hi£uendi,fedlfraelitlt;e cibtu ejje nonnbsp;fondus cum effe debeat, tamimpUquot;nbsp;'’^'Potinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abhor*
^ptoii^‘’^oinnirefæda,erudeli,pernicioja,tu.ufe* t,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«Î4 ‘r'“‘Pgt;'oximo quomodoewn^ : r« eflnonin*
^°1'lt;(i!,i''‘'‘^‘^‘gt;cpijs,crad mundiciem lt;»f«etis,Non ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iw /afle matrisÇua toties non ßne
'J''''plo^^‘*‘‘’’'CrudcIit4tem enim omnem hoc unica ! in/ito populo clementißimtu domi*nbsp;‘’’’^pdfksdd manfuetudmem cr mifericornbsp;barbarorum iüorum crudelitates,nbsp;^’’cSjÇr in (ibo Jèrociam, ijui ue*nbsp;tib^'’“jaillirationem uiiltts, qtulesnbsp;erant,paulatim cum temporenbsp;^'quot;*'1«)) I conuiüu magis ^udm inteBeéiunbsp;bcedum prohibet tam of*nbsp;V »1«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;debilia, caduca^utiti
non ofèrantur. Infirmosfide iu ° n'**’»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;documentis docemur^ amp;
v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^(Ihuc laâe eftopuSt
V’ lui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;icparabis'de cunâis fru
\ ^^**108 nafcuntur in terra per annos
* ƒ *
gratia eß deterrctnA* penuria rerum iuuandinbsp;‘^'»'nunibusimpenfisconUMia^uo^hora
HEB. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11$
re4i»/{tïuenib.Coww(()tt(lt;gt;ti feruleittesde com* munibui bonis funt fufîentandi, id commodius fieri nonnbsp;poteftf quàm eo modo ^uem deut tàofi reuelauit, cr 'm,nbsp;fua gente 'inßituit,de decimis fcilicet,^uat fine grauaminenbsp;pojfunt coBigifCr pro uoluntate dei omnia moderantitnbsp;difitoni.
Si comedes in confpeâu domini dei tui in locoquem elegeritutineo nomen ilüus in«nbsp;uocetur,décimant frumenti tui, Si uini. Si o-lei,Si primogenita dearmentis 8C ouibus tu-istutdifeas tintere dominum deum tuum innbsp;omni tempore»
Coram domino deo comedere, efl i« loeo diuino cul^ cot™m aeo. tui deputato cum gratiarumaiiione percipere dona. dei^nbsp;ex debitis cr gratuitis oblationibus iuxta legem dei parnbsp;ticipare, Cf fuisquibust^ temporibut comparere,omnianbsp;cum gratiarumailione percipere,laudare^ datorê bo*nbsp;norum 'm omnibus,Leuitis fua portione faitsficere, Hoonbsp;e^ enim deum t 'tmere,eum agnofeere in bénéfices cr donbsp;nis,tam naturalibus quàm artificialibut, cum temperan*nbsp;tia O' parfimoniaffiritus o corporis utitemporaßbutnbsp;bonis non ad luxant uel libidmemt
^4 Quum autem longior fuerit uia, Si locus quemelegerit dominus deustuus, ut ponatnbsp;noméfuumibi.tibi^ benedixerit dominusnbsp;deus tuus, neepotuerisad eumhæc cunâanbsp;portarc,
i $ nbsp;uendes omnia,Si in pretinm rédiges, por- D
tabis^ manu tua. Si proficifeeris ad locum quem elegerit dominus deus tuus:
Si ernes exeadépecunia quicquid tibi pla-cuerit, fiue exarmentis,(îueex ouibus, uinû quoq^,Si fîcerâ,Si omne qd defyderat anima xnbsp;tua:Sicomedes corâ domino deo tuo, Silæ-taberis(fp«l4fgt;o'iî)tuSidomus tua,
SiLeuitaqui intra portas tuaseftteauene derelinquas eum, quia non habet aliam partem in poHelTione tua.
Anno tertio feparabis aliam decimam ex omnibus quæ nafcuntur tibi eo temporesnbsp;Sirepones intra ianuas tuas»
Locorum dijhniia compeiifanda efi tranfmifiione pret'ij expendendi pro pecoribut domino ofièrendisfi cSnbsp;mode quodcuni^ pectu ad locum tabernaculi adduci nonbsp;pofiit, uel etiam alia quo’cunq; domino offirenda uelconnbsp;fecranda. in loco enim diu'tni cultus eadem pecunia entesnbsp;quicquidoffèrretibiplacuerit deanimalibusfiuefiuâi*nbsp;busquibuscun^, ibi^ coram domino offres, o-cumnbsp;gaudio epulaberis,tu cr fiimilia tua, teuita tuiu. Qwernnbsp;itéra prtecipit min'mie negligi uel derelmqui, fed tra£lanbsp;ri honeftitts, cr de neceffarifs ei prouideri. Negligere e*nbsp;n'tm Leuitam cr contemnere.efi m'inißrum uerbi dei,^quot;nbsp;dominum deum cui minifirat, et iBius uerbum /fernere,nbsp;O' religionemabnegare,pcrfidian prodere, Qui enûnnbsp;uos audit,ine audit.'cr qui uos /fermt,gt;ne/fernin
^9 Vcniet^Lcuitcs qui aliam nonhabetpar tem nec poiTelTionem tecum, Si peregrinusnbsp;P S
fi
-ocr page 476-DEVTERONOMÏVM ac pupillus amp; uidua, qui intra portas tuasnbsp;funr,amp; comedcnt,amp; faturabuntunutbencdinbsp;cat tibi dominus deus tuusin cundis open-bus manuum tuarum quæ feccris. Swrij* Tfrtio quocur,(^ anno in tam beaediäa terra praei piutiturfideles dei cultores omnes decimds repoaere innbsp;horrea eommuma per urbes,pro Leuitis,peregrinii,pu»nbsp;pHlis,ttiduis,ut iHiî bonis fitflententur necefiàaM temponbsp;re,prater decimiis,quM pngulis annis de omtubus fi-uifinbsp;but territ Lrui(M fegregabant.Fuerufit eliam cr iniu»anbsp;^te populo iBi terM décima^ decim£ fcilicet dechnaru,nbsp;quMLeuitaipfideobUtispbideciims pneflaxe obliga»nbsp;btnturfilijs Aaron fticerdotibiii,S4cerdotio autem tietenbsp;rifCmntaberitAculo 0quot; templo abrogato dedma qui»nbsp;den abrogate fugt;nt,ut pmt ceremonie ueteris populi,innbsp;promifiionâ terra habitatuis : minime atttem abrogatenbsp;quantum attinet ad naturalem legem,epiecr deleft esquot;nbsp;fiaternechoritatis.NaturaliSenimeft equitot utpredi»nbsp;disperfonisàcomntanitateproftiiciatur, que uelcom»nbsp;munitati feruiunt,uelpbijpps non fufficiunt^ fed de comnbsp;Dechaxde munitatiscorporeuelut membra putt nutrienda dommnbsp;hjtnatur* ^igf^;pfgquibyiftnon fufficerentdecime,certenouenbsp;uel odaue in reipublice fubleuamenta contradi cr reponbsp;mdeberent,abrogattsalqsiniquis cenfibiu crredditi*nbsp;businnumeris prêter uel contra charitatis legem con»nbsp;tradis cr inlhtutis, quorum iufticia cr equitas pendetnbsp;ex regul« charitatis que e|l finis legis.De decimis autemnbsp;dedmarumquidpontifixBonifiscius o^duus ftatuerit,nbsp;tiouerimt fui Canonifte 0quot; Romaniftet CAPVT XV. Eptimo anno facies remiffionê, quæ hoc ordine celebrabitur,nbsp;Cui debeturaliquidabamico uelnbsp;^ximo ac fratre iuo,repeterc non lubileirï-«uffio. poterittquia annus remiiTionis eftdomini. Commendatur hoc loco pietas cr charitas /raternA fidelibuSfUt difcamiu proximorum mifereri, cr expe*nbsp;dlare a domino premium,tempore enim fuo metemui nonbsp;depcientes, fi dum tempus habemus operemur bonumnbsp;iidomttes,maxi»ieautemad domelHcos fidei. Dimittite,nbsp;ait dominus, cr dimittetur uobis:date cr dabitur uobis^nbsp;Septimo quoq; anno remfiio concedebatur, eorum quenbsp;quispaupericomnwdaftet.Si enim ante feptimum iBumnbsp;iubilei ininoris annum non reddidijjet quod acceperatnbsp;mutuum,nonobligabaturreddcreannoiubilei, Etfiitnbsp;qui commodauerat alteri,pauperi fcilicet,non diuiti, re»nbsp;petere diftulijfet ufq; in feptimum annum, non obligabanbsp;tur pauper reddere. Id autem fiebat authoritate legis di»nbsp;time,CSquot; uoluntate dei, que iufticie régula eft»Etcertènbsp;rio 'miquum id diuitibus uideri poterat, qui prefumebannbsp;tur re commodata, cr tanto tempore non repetita, nonnbsp;mdiguiffe,cr eadem re carere pofte,que pauperi necefnbsp;fariafidftèt.'quam charitas fit régula humanarum legu.nbsp;Hoc eft ergo àfinefeptimi annificereremiftionê,fum»nbsp;matim rem perftringendo que fubinde latius exponitur»nbsp;: 3 Aperegrinoamp;aduenaexiges:ciuemamp;j)anbsp;pinquû repetendi non habebis poteftatcm* |
Et omnino tndigcns no erit in tetqüiabt'' nedicendo benedicct tibi dominus in tent ;nbsp;quam dominus deus tuus traditumseft Co*nbsp;in poffeflionem SC hæreditatem.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j/ Alienigenam poteris cogcre ad reddendam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tf datum,etiam ftptimo anno,cr deincepStl^oneninita* taeislibertasdebebatur utciuibus uel fiatrihus, qu‘nbsp;quod rnutuatumfueratfeptimo anno debebatur.S^quot;^nbsp;dem non patieris commorari tecum /ratremnbsp;nundicantem,preueniesetimbettediäiotte,boc(lh . Inbsp;mofyna ac muaere tuo itlii« mendicatioaea ac (gnbsp;Benedicet enim tibi dom'mus per omnia bottAt ijHnbsp;pletabitfUt fine tua penuriafratri commodorenbsp;mceftària,utreponere opes tuas in dies long^nbsp;as,çitÿ)d fi ad prefens tempos tuorumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t-y cantidarenonobligariSjfedadditiores reaiid Sicquo^ Chriftus docet,omni babentidandoob^^^/f,nbsp;inde ftgt;erandum,fi (« repofitum habest quonbsp;fi lüe pauper aßignato tempore non reddat qnbsp;teft.Siuero habeas fufficientiam,quenbsp;non feâantibus lHX(im,etiam paupere ttortnbsp;pro fua necefiitate indigente,no debes exig^^iiic^^ 'nbsp;tuurn dedifti lege charitatis: fie enimnbsp;poftulares,uel petere deberes.Sic autemnbsp;cum mendicus cr mifer,qui neceftarqsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 fttntationem,cr dommus benedidiione nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;) te,cr beatum reddet in hac uita prefeinigt; 111 Si tarnen audiendo audieris jiji***’ ni dei tui, Si euftodieris uniuerfa 4nbsp;Si quæ ego hodie præcipio tibi,nbsp;nbsp;nbsp;„ittiKji St preceptis cr kgi dei obedieris, ’mquot; * tibi de rerum penaria, quo minus pofiitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I egeafibuspifs,çrdebeas,multipliciterred nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. I nificentiadei. benedicet enim dominus ut pollicituseft.Foenerabisnbsp;Si ipfe à nullo accipies mutuum» io^nbsp;ris nationibus plurimis, tui n« Sape promifit dominus ifracli benem fasfi obedierint fuis legibus, CTnbsp;omnium rerum fuppetentiam, utftne ipl . profit Jnbsp;fed potius utilitate malta po fint mum“quot;’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y bus darc,ey pro uadibus commodareext nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' eißim accipere mutuü indigentes ab mtniualiarumgentiû^pmittitur, quib“ttnbsp;er no dom'mio aliquo opprimendi,fidr“nbsp;fiat igitur non fine maxima offinfanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I tranfgrefiione cr ex contempt“ /à andquot;' I pore tam diris imperifs fubiediinbsp;alif nAtiones.Quod/?mdiauerintfe^“nbsp;ter gentes ex ufura, id ut iniqao titm“ I ’ fi/iit ) ^jinbsp;laboribuSfCr fine dei benedidlione,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qid ail^ quam non colunttidquoq^ paucis co»“ duriftimi font'm fi-atres fuos, crnbsp;lie diuexanturi dommis,ut non |
’m« ^EVTER ONOMI VM exaäores ßnt, omHibtu odioß m
^^ediäum efl^ Fell ^‘'* amp;'titis^'*'^ ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuitiiis futu in pauperei
**’gt;O‘ h re^ngm glorioßßimum agnofcena gloriaitt f quitttnbsp;l''gt;liitis P°ßgt;^liconucitantur ad meliorë mentent,nbsp;''^Pgt;’oiiiif‘quot;'*‘'^f^^^ mundo toti redditunifnbsp;iamdudtiMiZy non femper ex»nbsp;*’ ’’’•'ii«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t» pios,qui pietatis utßera inul»
quacunq^, iuxta ffcnfauerint femper, non nü»nbsp;mifetr'tmifubfiftunt rebutnbsp;?*.yi« *’*”(* CT po/lrritate,deumßcientes mcnda»nbsp;^twrvm flitim femijßirS Mefrnbsp;'*’'**«0,^“’®*'’°'’'^’«’» uideaturmißutt quumnbsp;iam dudum,qult;eMeßa temponbsp;Pgt;'lt;^‘^txerant,/i tarnen promißio»nbsp;^te^^xerint, 0- nonfriuolM «wtnbsp;i ^^’'c’Momnw.
'’^'^^por nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘1“‘ morantur
^''’üsd ‘^‘uitatis wæ in terra quam do^ datums eft tibi, ad pauper^nbsp;obdurabis cortuum.nbsp;Sw, k f^'laD
V«’, '* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aperies cam pauperi, amp;dagt;
^‘•o^U’”*n‘l*gcre perfpexeris. jifenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuccurrendum docet affa
communicanda alterutrum doM dei 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;charitat, qua nemo egere
[ ^^tiiißP^^^^^itturAd certequod egerrime ferua» miftrriiwf ludaos, quicaptiuitatemnbsp;’'C'. olterutrum fefenbsp;Cfßrocio»nbsp;I r “'’’ifçC^’^WUbet (J tioßrißnt nimium crudelesnbsp;Vndeueritatdeiinclarenbsp;li Henbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ludaicit pertinacia fine fine er f}gt;^
^“brepat tibiimpia cogita-* Appropinquat fe-f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l'ctniflîonisî amp; auertas oculos
quod pO
S;*«, commodarernedamet con-bio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiat tibi in peccatum»
5^,^'”*Po'i f^ogit‘ttum ilium, quo quit proxi» *4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;neeeffàrù ideo antumnegat,
‘tnnum féptimuw,in quo debi» V'**’®’ Bn 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ilt;i exigat pauperis lie
Pff/** ''«et nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de pritfenti ege»
ià menfuraisdiuetmetiturpau» quot;’llnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Clamabitennn
i» per P^i^P^ lt;td dominit, contra im» s'^”ts Ö *öi fuorum remißio ttegabitur,etnbsp;'’V'^anT***nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tempore maximMi
'''itjg n «înec âges quippiam cal tf C'^^*®bbus fubleuandismt bc-tuusinomniopenbsp;^*gt;0018 ad quæ manuni miferis*
k E S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;116
’ tiortatur ergo uerbum domini diuites, utffgt;otite, ci» Bg«»»» fuc. to, cr alaaiter dent egenis, gaudeàt^ de beneficia dei,nbsp;quoßc fine meritis acceperunt, ut dare poßint,nbsp;nbsp;nbsp;non
petere cogantur ab alio,quod longe iufiltcius eft er gra uius^Velicius efl enim dore quàm accipere: de qua. filici»nbsp;täte exultare debent, qui d domino acceperunt, utfinenbsp;fua egeflate fuccurrere poßint egentibus : nunquam ali»nbsp;ud arbitrantes, qùàm ut qui feminat 'm benediàionibuf,nbsp;de benediilionibui er metet : date er dabitur: er mu»nbsp;tuum dat domino qui fuccurritpauperibus, cr pro tem»nbsp;poralibus reddenda promittumtur aternagt; Dare igiturnbsp;iubet ewm qui potefi,fine inuidia uel ex neeeßitate ,fednbsp;hilariter cr copiafe, «t er plena, menfura remunereritnbsp;à domiiio, profiiere tibi cedant omnes diuitiae tutetO*nbsp;abundantia tua, fine meràtis tuis tibi daa, féliciter per»nbsp;fruaris^
Il Non dcerürit paupércs in terrahäbitßtio nis tuætidcirco ego præcipio tibi ut aperiasnbsp;manum fratri tuo egeno êC pauperi, qui tecum uerfatur in terra*
Pauperesfemper erunt in mtindo, qui ttl totus pofi» tus fit in maligno, er multa nequitia laborent homines, »dmunbsp;eS' fideles quoqi fine culpa no uiuant, bonvm tarnen eft,nbsp;er ud orämem rerum ftedat, ut diuites ^eque non pof»nbsp;ßnt carere pauperum opera, ut pauperes fine diuitibusnbsp;nonfubfifkreAnterim tarnen gratia dei er iuflitia fiefo»nbsp;latur pauperes,ßde 'm deum frétas, ut diuitü fortem nonnbsp;appetantfCr fic diuites afficit curis,er incommodis ßgt;i»nbsp;rüualibus er corporalibus, ut de diuitijs fuis parum fibinbsp;gratulari poß'mt,fed ut plur'mum ßnt pauperibm etumnbsp;in hoc mundo mfrlicioresrde quo alq multa feripferuntnbsp;er fanda, maxime autem Prancijeus Petrarcha de remenbsp;d^sutriuf^fortumie.
II Quum tibi uenditus fuerit fratér tuns G Hebræus aut Hebræa, ôC fex annis feruie-ric tibi^infeptimo annodimittes eum liberum:
i; nbsp;nbsp;amp; quem libertate donaucris,nequaquani
uacuum abirepatieris,
14 nbsp;nbsp;fed honorando honorabis eum degregi-bus,amp; de area 8C torculari tuo, quibus dominbsp;nus deus tuus benedixerit tibi«
Si tibi fe frater ifraelitauendiderit Ob paiipertatem, id quod lege prlt;ecauere potius omnibus modis debuerOAnbsp;fi pius ßtiftes er iuftus, Sex tantum anrtis durabit ferul»nbsp;tiam,frptimo liberu dimittes,cr non folum non uacuimtnbsp;manumitteSffed maltomagis onuftum munèribus, er It«nbsp;berali prlt;emio pro opere fuo,quo latior pfodeat, cs- utnbsp;propriam liberalem^ ßimiliam mftituere poßit promo»nbsp;uebistde pojfeßione tua donAndo,de pecudibus,frumen»nbsp;tis,uitto,iuxta abundantiam diu'mie liberalitatis circa te,nbsp;ut tanto magis tibi deus bcnedicat de reliquo,
15 nbsp;nbsp;nbsp;Memento quod SC ipfe feruicris in terranbsp;Aegypti,amp; libcraucrit te dns deus tuus,Ä idnbsp;circo ego nunc præcipio tibi:
incidit de feruitule ferma,idea de ea latius profequi» tuf, admottendo co$ conditiotüs fute, quia ferui frerint
-ocr page 478-|
DEVTERQNOMIVH Aegy(gt;tiorum,didicerititq; mi/èrM feruorum, lt;juo tM* gi$ dementer feruulos tra(lët.R.d hoe enim dominus ad^ Hnbsp;uerfaiminittit,ut aduerptates patientibus commifere»nbsp;ridipamus, i6 nbsp;nbsp;nbsp;Sin autem dixeritt Nol o egredit eo quod diligat te, amp; domum tuam, ÔC bene ßbi apud teeiïefentiatt
emin^da'’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feruitutts^ eam^ tam duram ex* perti funt Hebr/ei fub Aegyptifs, ut nulla unquam ratio ne crederent quenquam fuoru pire debere earn, uel pronbsp;bare potuerint eum, qui cum liber péri poffèt, p qua»nbsp;cMi^ occapone aegligeret, feruitutem libertati praftr*nbsp;rehldeo feruum pro donüni anwre libertati renuncian*nbsp;tem, publica confùpone ttotabant,Sttbula perßrantes aunbsp;rem [erui igiMui,ad poßem port^ domus, in qua /eruie*nbsp;bat,uel urbis,mloco iudicij publico. Pada admoaentes, Inbsp;nullius domini amorem praftrendam effe libertatis occanbsp;poni CT plicitali.Eadem lexpribitur anciUis quoq; hocnbsp;loco,aliäs obmipa,fcripturlt;e mgenio, quo repetêdo prinbsp;Hi dida,alicubi aegleda fupplet.
1.0 Leuitse po. pultdoÄo.nbsp;tes. operibus qus agis. Horatur dominos, negrauatim feruulos manumit* tant, unde duplicem pnt mercedem confecuturi : unam,nbsp;quia beaediâionem à domino deo uberempnt acceptu*nbsp;ri, cr premium cbaritatisialiam, quia laborisdiuturninbsp;commodaacceperint pne fuo damno. IPOe primogenitis qus nafeuntur in ar* mentis amp; ouibus tuis, quicquid eft fexus manbsp;feulini, fanâifîcabis domino deo tuo. Nonnbsp;opcraberis in primogenito bouis tui, amp; nonnbsp;tondebis primogenita ouium tuarum. In cofpedu domini dei tuicomedes ea per annos fingulos in loco quern elegeritdomûnbsp;nus, tu amp; domus tua. Pro iuuandis ac fußentandis Leuitif lex additur, do* cendis plijs ifraël inpantibui,ac dirigendis,ut omne pri*nbsp;mogenitum mafcultvm ea ratione domino oPiratur,mnbsp;Leuitarü fußentationem,ut ippquoc^ oßirentes laici,denbsp;oblato eodem coram domino pnt comeßuri, ctvm gaudionbsp;communi omnium de fuis pmüijs. Et quo minui priuatonbsp;commodo aüiciantur,qu£ fua funt quarëdo, negledo eonbsp;quod dominiefl,prohibetur ne primogenitum ißud ani*nbsp;mal domino oPirenduim adlaboresflatuatur,nepriuf*nbsp;quam opvraturipfum ar atro iungatur, lucrum^ peta*nbsp;tur ex lüo, CT de pecudis ueüere lana non praripiatur,nbsp;quo minus optimum er pingue domino opirri cont'm*nbsp;gat. Vult enim omnino lex, ut domino deo debitt pro benbsp;neßeijs gratiie refirantur, CT pne proprq commodi re*nbsp;f}gt;eëlu,fed ea qua domini funt libérait animo oßerätur,nbsp;ideo^ perpäa tantwmanimalia,cTptieomnidefi£lu |
REE» ofprri iahet ad uoluntatis ^opeitpotutn Sin autem habueritmaculam,» dum fuerit ucl cscum,aut in aliqua E ioonbsp;forme uel debile,non immobbiw*^nbsp;deo tuo,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, jiiijd« fed intra portas urbis tus cotn tam mundus quam immundus finitnbsp;fcentureisquaficaprcaSfccruo. . (Tnbsp;Hocfolumobferuabis utfang***nbsp;rum non comedas, fed effundas innbsp;fiaquam. St quid in primogenitis aliqud parte nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t dierit,illud poffeffores cT domini in äs comedant,pne difcrim'tne edentiunt,nbsp;pue immundi,Omnibus enim hic cibusnbsp;guis amenpmper interdicitur efui Cfnbsp;utiampepiusdiäumefleffundenduiprafrnbsp;lt;[CAPVT XVUnbsp;Bferua menfem nouât»nbsp;(CT uerniprimum tempofi^^ .jjlttnbsp;phafedomino deotut” ,nbsp;in ifto menfe eduxit icnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/nbsp;deus tuus de Aegypto node. Df precipuis anni celebritatibm retea»^. US trailaa. In primis de prima qu^e phafenbsp;azymorumfm menfe uiroris,dumnbsp;(refcere,Aprili noßro,cum terra aperiri ninbsp;lut noua incipit apparere,Eo enim mfapgt;nbsp;tima ad noäe,uel pofi occafum fohsnbsp;de feruitute Aegypli, amplißimo beaefic«’'’‘rj^nbsp;cula mentorabili, cT nunquam obliuißf'^^’'nbsp;tua gratiaramaäione folenni ritu cf lUE , Immolabis^ phafe domino ouibus, Sedebobus inlocoqnf^'^^^uti'’'nbsp;minus deus tuus, uthabitctnoni^‘’(^^()/!‘quot;i Ritt« autem folenniatis eß,ut agniugt; dicitur,hoc eß noö Plt;lt;p, uel preteritutinbsp;uitutus,eo in loco quemeliget dominusnbsp;te abernaculii teßimonij, uel antenbsp;tum, CT nonaliolocofaertpeandüpaßl’^lt;2^nbsp;fcilicet memoriale àfacerdotibus innbsp;CTprateriam pgnipeare debebat ßdeliunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I ex Aegypto,olim fub MofepKllä,crfr^f{.((i^t liberationem omnium pdelium denbsp;fubfaana,perChrißiim agnum, peccatanbsp;tem, maëlandu eo die in araaucisnbsp;tiam in primis parentibus perdita, cfnbsp;pro peccatis omnium eledorum per Non comedes in eo panem Septem diebus comedes abftpnbsp;flidionispanem, quoniamnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I fus cs de Aegypto.-ut meminetis ** nis tus de Aegypto omnibus Eademfolenniate non comedes pate ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( fed azyma totis iüis diebus feptetn,t^’'‘'^^^ji^iltb^liili facripcij,quam in omnibus ifraëlitarif»* |
'’^VTERONOMIVM
^iiit^'^^'*‘^^‘^S'^^‘‘^*creiimuieinisindo S bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßcrißcandus quidem, fed fuis cerea
i« Exodo, toti« comanducandw.
^''quot;gt;•1, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicitur paupertatis uel aßli»
pauore er anxietAte,in qua tant euadere magno, ut »tdenbsp;pwiculo tentabanttnon uacabat ßrmena*nbsp;'^'’i '‘zyma tantum parabant, eredebanteanonbsp;obferuatione potiftimumnbsp;*'*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;accepti, er gratiarumadio, re“
» ‘fl^ontodo uicißim domino reflionde“ excideretnbsp;I ‘p^obono, er qui tantinbsp;tot miraculis er portentis denbsp;^ßuelern-Cme omnw
“^*®”*^'** celebranda ß0it i« pafchate
f L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;redemptionis noflrie paßio
iL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gaudioergratiarumadione
h lt; d t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peccatorum confolan»
^^‘'’’iiQ.‘^^‘'iioneuindicandießde certa mChrif^ h ^^“»l^ibus credentes faluantur, erin^nbsp;f^’‘.'''^ii^'^.^paßuntur,corpore Chriflidomininbsp;ey potantur fanguiae, pro nobis ßtnbsp;( nobis teftamentum Chriftusreliquit,nbsp;f^^‘^^^fi*blt;idionefacramentali,ßequen»nbsp;annbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ruminandunt mandauib
fermentatum in omnibus '•^Lnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diebus,Sc non remane^
quodimmolatumeftue îfrtiane»
l '*'4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;redemptionis uolebat dominus dili“
«quot;k? A^*'**®’ P*« aegligencia,ideoßrmentum in ne tranfgreßionis aliqua occaßonbsp;fy^^ic^^^^ulacrioreffethetitiadettouis er re“nbsp;comedere no lieeret,
gt; W nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fußicientiam,faltem de reß
f ***’“* homines fiant,ßite ßrmento malidte %nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fynccritat'0 er ueritatis proß“
'ii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CX nunc, in libertatem ffliritus,
fep'“*'1'**** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ogendum eft feptem diebus,hoc
P^^'pduutn pafcha celebrandu fern inflituti diffh'endü diu“nbsp;ZSquot; ignauia opus domini, quod adnbsp;{nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^rus promouerit,tardius aggredi
Î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adionibus, er fyncea
’’ft' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;one.
t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;phafein qualibet
dominus deus tuns da
clegerit dominus deus ürf ®o*ïiicn cius ibi : ibi immolagt;-Jtf'^ïa f«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad folis occafum, quando
pffihalefolenne,pcr ßicerdoteffo
REE.
REE« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;117
te ßebdt 1010 loco,in atrio ßtcefdolum, tinte talernAtt culumfcederis, uel templam fuo tempore, Chrißumnbsp;gnißcanspro redemptione hununi generis facrißcan^nbsp;dum in cruce ttierofolymis. Vej^ere autem, or occumtinbsp;bentefole,perficiebaturfdcrißcium agni, cj- iUim my»nbsp;flerij rememoratio er prteßgnAtio, incipiente noao dienbsp;iuxta morem iüormn, quo tempore exierant de Aegy^nbsp;pto,hoceß,adexitttmfefepnrauerant, Ttmcunoloconbsp;doininuihabitareeligebat,ntincm toto orbefideliumnbsp;regtut,crredemptosper Chrifli mérita iubet pafchdnbsp;per orbem celebrdre,dignum Jßirituali populo,cr cultanbsp;ß)irituali,deo,quißiiritm eß, Maäarequidem pafchasnbsp;lemdgnu/m iubebantur, nonfolamin ßngulü urbibiti,nbsp;fed etiam in domibui eSquot; caetibtu ßngulis ad uefeendum,nbsp;es“ ad abfumendiim agnum unum fufficientes, horapa»nbsp;fchali,feci{ndum legem ßepiui repetitam in Exodo, fednbsp;publico facrificio offèrre ißud «tibi non poterant, quantnbsp;apudtabernacHbantt
Etcoqnes, 8(, comedes in loco quem elea geritdominus deu8tuus,mane^ cófurgensnbsp;uades in tabernacula tua.
Coquere hoc loco affareßgnißcatßc enimphafe pa rabatur in locotaberaaculi dei, er coram domino ede^nbsp;batur eadem noóle, mane autem redibätad propria,hocnbsp;eß exaäa folennitate pafchit redibat, qui de urbibm ue^nbsp;nerant ad locum diuini cultustreliqui tarnen qui in urbi-anbsp;bus ratione aliqud iußtl renMnferant,domi quo^ pafchanbsp;edebantfuomorct
Sex diebus comedes azyma,amp; in die fepti ma, quia colleäa eft domini dei tui, non fa^nbsp;des opus«
Prima dies celeberrima erat azymorum, qutefeque Ph^fe prï-baturuejferuefusagni pafchalis. Et feptima diesteque folennis,inquibusambobusttacandu)neratabomnifernbsp;uili opere,etiam parandi cibam quemeunq;: reliquis attnbsp;temfex diebus parareßbi cibos poterant, incumbe»nbsp;reneceffàrÿs occupationibustfed feptimo non feruilibusnbsp;operibuSfUerum quiefeere, er in dominogauderedebenbsp;bant,laudibusdiuinis inßando, er legem domini audiennbsp;doacrunünando, Colleäio autem feptima die, recoHe»nbsp;^io diet potefl, er continentia, aut religio injtgnis, amp;nbsp;eleemofynArum repoßtio, uel fupputatio eorum qu^ adnbsp;facrißeia legalia perfoluendafuis temporibus neeeßa»nbsp;ria erant, ut fcilicet à præfente tune populo ofßrrenturnbsp;impenße pro cultu dei,er hoflijsfuo tempore feeundiaitnbsp;legem facrißcandis. Sicut enim contradio late iwtelJiginbsp;potefl Latinis,ßcHebrlt;eisßtum
^Septem hebdomadas numerabis tibi ab ca die qua falccm in fegetem miferis,
Falx i« fegete, eft cum appétit tempus meßis prima“ »•iie,4 ^«0 tempore ludaico more retro agenda eft fuppitnbsp;tatio dierum, iam lapforum à die pafch£ ufq^ ad quinanbsp;quageßmum, in quofolennitas primitiuorü agenda prlt;enbsp;cipitur feptem diebus, dida à feptem feptimanis uel hc“nbsp;bdomadis, quädo fcilicet de nouisfiugibus er ßudibus,nbsp;pro gratia domino reddenda ofßrredebebant, quü^ pronbsp;fationefudru/m ßcultat^ plura uel pauciora,Celebrlt;ta
-ocr page 480-O EV T ER O N O MIV ME ‘
wr quoqtie menwria 4crrp(lt;e leg^is in nunte Si««, si quidem menfe tertio ({lt;iM eß lex^qumqudgefimo die po{{nbsp;pafcha: amp; n^bis diet pentecoßes eelebranda efi dum nanbsp;udm legemJpiritam adaptionit in eor rwßruniticcipi*nbsp;mut,domina imbuente per uerbum fuum,
amp; celebrabis diem feftû hebdomadarum domino deo tuo,obiationem fpontanea manbsp;nus tuæ i quam offeres iuxu bcncdiâionemnbsp;domini dei tui.
Domina efl,nan nabis ceîebranda folennitisx ,uttota itto die uel tempore domina udcemut,nan nabis: illiits benbsp;neplacito inpjhmuStnan nafirt neceßitati eorpore£ uelnbsp;«c^M,quot;a£nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'Q'^nbeletutionedicitur0blatio,qM
quidfît. nbsp;nbsp;nbsp;muneraoffèruntur domina,primitiiefcilicet/rugunt,pro
gratiarumaâione, (dq- cum prompa uoîunate, non ex neceßitate,fed deuottone propenfa ad gretlitudinis ïndi»nbsp;ciumjut qui inuha percepijjet ex benediâionibus domi^nbsp;tû,multa tribueret M cultum domini dei, esquot; (« ufiim acnbsp;fuflentatioœm minißrorum^Ab hacdiitionefî miffanonbsp;men haberet,non effet inlermittenda, fed legitime excr«nbsp;eend^toblatio fciheet eleemofynetrtim,non tuntum pronbsp;egentibiK, non luxuriantibus facerdotibut, fed pro totanbsp;eccleffa, in qua fitnt plures de eccleßaßicis tUis oblationnbsp;itibus 0- coUeâis nutriendi: minißri quidemeccleß^ innbsp;ffgt;iritudlibiu çr temporalibus, fednbsp;nbsp;nbsp;infuper teque fedn
io efl proffiiciendii egentibui uiduis,orphanis, inßrmif, peregrinis,Qr ßmilibus : qui omnes eccleßaßic£ perfo»nbsp;tue eatenus dicuntur, crfunt, quia de eccleßie coHeâisnbsp;uel redditibut nutriendi,prouifo, ut nemo otiofui pafcanbsp;tur, tttq; laborare iubeàtur qui poffunt. Alioqui,p mijjànbsp;cant am ißiim, qui Latino idiomate nan capienti populonbsp;^ferao- occimtur,ßgnißcat, qui tarnen m Gracia cr lndia,ßcutnbsp;iie habe»-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rom^ uulgari fermaae concinitur : non uidetur qua
ratioae Germanarum ecclefqs ignarantibus Lalinam lia guam non aque Germanico idiomate uerbit domini,pfalnbsp;mgt;s,cr oratioaes generales, ad quas Amen reffronderenbsp;poffent cr ueUent /ècüdum Apoflolum, proffrre liceat^nbsp;An perpétua Germant ßulli crßnlidi,nonintelligibilinbsp;iingua ffbi ueluti iüudi patienturfquaß numßnt,ecelepänbsp;uelli/nguampropriam non habentes, omnibus certerelinbsp;quit gentium Unguis ex atquo comparandam,uel ut olimnbsp;firibere fuum idioma non potentes,eum hodieproprijfanbsp;fiatocnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß'^ ßtribatur.Si uero Miffam dicant aliionem iUam ec«
cleßaflicam,in qua conpßio publica peccatorum, dä»^ de Pfalmi,eanlica,epificla, Euangeliit, gratiarumaâtOfnbsp;Pater naßer, proßßio pdei, comnuinicatio corporis ernbsp;fanguinis in faero myßerio,audii{»tur cum deuotione etnbsp;fide,iuxa apoßolorum er apojhlicoramuirorumtradinbsp;tionem,uerior er facratior lÜa habetur, ubi omniaintelnbsp;liguntur, er pae difiraélione cantuum er organorum,nbsp;difcurfuam,cr pomparum pretiofarum, er uanitatum,nbsp;celebrantur humihter, er cum fide,quàm fecus aut alibi.nbsp;ri^'s'haben'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toties, quottes ecclefqs uiile,er adproßäunt
da. ' accommodttmuidebitur,quodnumeriuhuiufmadiaäio g.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«w 0quot; officij ecclepaßici,ä Chriflo domina non eß inßtu
mona d’omi tus,ne^ cüam ab apoflolis defimcus.Si uero Kiffam quis nie« paiBo dcctpMt,iBeiHoridm dojKimctf pd/Jion», CT grot«* d«.
af per chrißim ßdclibtti exhibita:,Euchdri/Hd^ »nbsp;tiarumaéîionê,qttid prohibet fepe quobbetnbsp;re titiffdm,ßne calice aureo,pane ernbsp;de ißa inani mijjatione quidam,fua tantumnbsp;quaßum pieate conuerfa,glorienti(r,qu^nbsp;inßituit, nec quifquam apoßolorum laudauit, qnbsp;rdtd piit, fed temporis curfu ßudio epißop^quot;.nbsp;efi, er confuta fecundam fuas particules,nbsp;Chronica Platine, ubi pro bude quorundauinbsp;quis quid addiderit ad officium iÜud miß^^^ »nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
fiat lntroiiu,Gloria im excelßs,Kyrie elf^fiquot;» Ofßrtorio, Canone minori er maiore,nbsp;ad cantum angelicum Sanâus.Qÿenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Mifße pMfßne dubio remanebit apoßolica antea iam offenfa efl fandae^ deo grata :nbsp;baffe anathema ßt fummaq^ execratio,utnbsp;flitutum miffandi hailenus coeptum CTnbsp;quieflu,facrificio,remißioaepeecatorimigt;Qifii^nbsp;er uittisfatisßaione,a;que anathemafft-Dd^^^iasf*nbsp;nünus,ut apoflolicamSyaaxim,crc:dholic^nbsp;digne £fimemus,recuperesnui,G-reßr^'‘’’l^/^nbsp;élum eccleßarum, in »era pietate ernbsp;Chriffiana concordia,in uerbo dei,cr‘‘^‘”'‘f,‘ffinbsp;fciionus er uelimus ea,qu£ À domino deonbsp;exiguntur,er qult;e 4 chriflo domino, (Tnbsp;ac apojhlicis uiris olim edoHa efl eccleßlt;gt; Jnbsp;tasuertereturinqueftum, crfubffituercii“‘’^j^^^nbsp;acpernicioß abu fus pofferiorum fteculort»''’nbsp;negledla eflfacra eruditio,cr Pairhifijs''^ê''\^i‘‘nbsp;runt Arifîoteles er Lombardus,mag^^«‘‘'^nbsp;apofloli, cum Mofe er prophetis- A Jnbsp;docendi modus ad orbis reliquigymnafi^nbsp;ma deriuatus efl, er prißus olimnbsp;legiorum ritus, facra docendi ex canonisnbsp;in canttts uanos conuerfus er ««r/»“’'''nbsp;ßnfu,deuotioae,uelßuäu,uetuti ad pr^P'*^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
indignam fua Miffe tandem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
nioae er ufu,cum mtmenfa ialt;!luraffdei‘ff’’’quot;i^ßl^ quoties reßrmari cœpta funt,nbsp;er coUapfa pernitiopus, quia uerbinbsp;moßndamentocarebant. Quemonafft^“nbsp;pad regulam uerbi dei reflaurata ffieri»tfnbsp;potefl i bonis uiris,rediuiua quoq; Chnfi^,nbsp;fanàimoniauera recuperabitur,nbsp;uenentim haäenus ßijfe quæffuSfflflK^J“^ ynbsp;pocrißs, uota, gquot; perpetuus cœlibatiU,nbsp;pljs uidetur. Vtinam ablegaanbsp;uertigine,incipiainus cernere quteßtnbsp;rafan£lißcatio,deicultusgenuinus, 'J'*®'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j#
eccleßaflicum, cathoiieum CT nis uere Chriflianefufeipiaturnbsp;terefl,ttempe ab eruditis er pßs epißopi^nbsp;nü.lnfolidüadhocobligatorü,dum Aoin^nbsp;ceffat, er moros neéîit reßrmationinbsp;dei aefolimßflaturfide et operibas. tsecnbsp;pUcitate noßra obiternbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y
T\OT2frdÄ(»t«JfWcidcrft,«ndc/«d(«y''‘r
DBVTERONOMIVM
Il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contra (onfcientiam [nam docuerttnf.
Jij quot;8audebi8(fp«U6frw)coram domino dco « filius tuas,amp; filia tua,« fcruus t uus,nbsp;cft intra portasnbsp;pupillus 8C uidua,qui mo»nbsp;Lnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uobifcü in loco quem elegerit domi«-
'‘«us tuug.ut habiter nomen eius ibi: (fjßT*^‘lt;l*ivllt;KO[acro ad honorem domini in [d^inbsp;reUgiofogau^nbsp;^“^'lt;4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o^ebantur domino partibut
domiao, esquot; placent ho* [olenaes letitilt;e uel panenbsp;*'’’'4:«™° ****^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciuilfnt amicitià ac con
inteßinii feditionibns ••icw ‘quot;’’'“^^^’^leleuiatis cr infoleittiacarent, damnbsp;**nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fgt;oiiorum, etiam mali erubefcere di*
fMtMf/WMr« L^taberis, in*
^»n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quo^ qui intra portam tuam.
N^{ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er iucunditof necconuiuio»
homitiwm gaudentium te* °P^lt;‘nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inhoneßum
cantionibicffcrapula aut ebriea ^'*«1,4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eccleßa conuentut erant etiam apo
k* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;frangebatur panii facer, ej“
k ' ''ftÄ '* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;interim ludai iuxta
^0« *quot;1^111 Jj'‘'^^piilabantur de [acrificijs legalibm, H« Pauluimonetßeri ßgt;iritualiter, in
f«ftic ¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dum de oblatis communiter
dijplicet ufuf alicubi in die cante da ^^ßduut,dum a*nbsp;'’’''^bij,^'^“*' O’ d^ribuitur,amori!^ Chrifiiani po«nbsp;perfoMrum re^eäu, er poß com*
““/frtHr ab omnibui eccleßaßicii, uirts
^uiufmodi MilJamnonimprobarim,ß eommentifintttilef ceremonù:apo*nbsp;pfofiàamnbsp;toR^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aceeptionetranßgan*
er fcandaloß : interim quo^ confolari incipiant p«nbsp;er inprimis Leuitadoäoresßdeinbsp;H' *’®)ior Î'*'’”** Paulum debetur uiäuf, iminbsp;'’''di*'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^'’^py'eßtttnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiingantur fuo officio^
11 W quot; *^’•'1^ j ^’¦‘jÜanoj legitime ferudbun tur ibi in Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habitabit,cr fanüificabiturglo
1 ^hyPto P quoniam feruus fueris in *1“^ P*^*
crfidelis bene* miferiarumquibut exem*nbsp;^^»Ati uerbi dei, ey Chrifli domi*nbsp;cacodlt;emonis, erro«
‘
liultoautemdiffi*
«5
«4
'5
i6
RGB. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11gt;
eilitUf j«iö longe ntlnui nutteßrre eccleßa poteß carni* fieinas confeientiarum, quam olim ludai, iuxta apoßo* tiarum mnbsp;Ium Petrum,er Idiuum Augußinumin epißola adia*nbsp;nuarium, ut in décréta apojîolico Gratiani legitur, feinbsp;particulatim,Si igitur quißlijdei nondum eatenui funt,nbsp;ut in libertate fßiritiu uiuere poßtnt, fed legibut funt conbsp;ercendi iüi,non [altem humanit,nouis er temerar^s, fednbsp;diuinis ey propheticis, ac antiquis legibut ordinenturtnbsp;non tarn inutiliter oneroßs ac pharifaicis mflitutioni*nbsp;bui.Quof qui quotidie nouM er imporabiles imponuntnbsp;humeris ßdelium, ipß ne digito quidem minima coiain*nbsp;guntadmorem ludaicorumpharifeorum ,quos Chri*nbsp;ßuf uthoßes infecutui eß, uerbis er ß^lif, à quibut eftnbsp;er crucißxui.
Solennitatcm quoq; tabcrnaculorö cc* C lebrabis per feptem dies quando collegerisnbsp;de area amp; torculari fruges tuast
8i gaudebis (cpHldberw) in feftiuitatetuatu amp; filius tuus amp; filia, amp; feruus tuus £lt;ancina„nbsp;Leuites quoq; 8i. aduena, amp; pupillus acui^nbsp;dua,qui intra portas tuas funt*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
Septem diebus domino deo tuo fefta cele brabis in loco quern elegerit dominus : benenbsp;dicet^ tibi dominus deus tuus in cüâis frugt;nbsp;gibus tuis,dC in omni opere manuum tuarü»nbsp;eris^ in lætitia.
T ribus uicibus per annü apparebit omne mafculinum tuum in confpeäu domini deinbsp;tui in loco quem elegerit, in folennitateazygt;nbsp;morum,amp; in folênitate hebdomadarum, 8C,nbsp;infolennitatetabernaculorum^Nonapparenbsp;bit ante dominum uacuus»
SolennitattabernAculoru,gratiariim aßio erat pro cmnibut beaeficijs dei, toto tempore proßäionumfua* nias»nbsp;rum quadraginti annorum acceptis,quo ficerat eo$ ha*nbsp;biare in tabernAculis,ßae deßilu cibi,potut,acuefliumtnbsp;fttnul quot^ pro terranafeentibus, qua fub iOud temputnbsp;outumMlercponebantur intotum annum. Fiebantau*nbsp;tem feptem diebus cum gaudio, er generali exult at ione,nbsp;am diuitum quam egentium, qui iflis diebut copioßutnbsp;reßciebantur,ereleemofynif confolabantur in annum:nbsp;tunc enim largiut donabantur, quum poßejfores magitnbsp;abundaret,tempore ßugum iam coüeäarum.Sic codentnbsp;quo^ temporeßdelet pro/ßieere ßciliiu poßint leuio*nbsp;re^ grauamine, cum omnia affat'm aßiuxiffent diuiti*nbsp;but, qui de abundàtia fut une alacriut eleemofynax latnbsp;giripojßntpauperibui,erpropriiu poßeßionet nonnbsp;habentibuf. Sic enim dominus reßduo toto anno caterisnbsp;diuitijs gratioßut proßieeret^ conferuaret, augmenta*nbsp;ret benediceret^ clementiu! er afßuentius. Ad liter antnbsp;ergo hitc quoq^ non par urn adißcant eccleßam,ß legi*nbsp;time perpendantur, Latari quoep de bonis erdonisdeinbsp;eonuenit,fedßae ineptis er diffolutis ritibus, no otq ernbsp;tioluptatisgratia, ßdßuende er renouand^ amicitiànbsp;taufatut^ habeatur opportunitM audiendi uerbum dei^nbsp;rememorandi creatoris tantibeneficia,coHoqucndidenbsp;rebus Ktilibw dc communibus, uißtandi egentes cr in*
-ocr page 482-OEVTERONOMIVM
quotidie in/ftiri tufaniio ßfiA futtt huiufmodi celebrâda, Um pafcha mnbsp;ftru,cr nobis,Chrißi{f eß, pro nobis immolatitf, cr connbsp;tiniu gratiarum aâione rememoranduf, Spiritt« Chrißinbsp;. quotidie cr aßidue deßderandus, or^ndut, fußticiennbsp;dus,er lex domini ßae intermißione fidelibus meditan»nbsp;da, Peregrindtionis quo^ noßrit tempus cogitandu,quonbsp;de hac uita proficifeimur ad teternam, feientes nos nonnbsp;hie habere manentem ciuitatem, fed ßtturam inquirere,nbsp;Qttod non nos udcuos comparere oporteat,ßmpUciternbsp;inteBigendo,de donis dei itti offèrre debebant,intertm »nbsp;men re uera udcui non abibant,quia gratta domini redianbsp;bant ßruentiores in amore dei er proximi, conßi/mma»nbsp;tiores er meliores,er exlegis audientiadoüiores,.
~ nbsp;nbsp;nbsp;fed offeree unufquifc]^ fecundum quod ha
bueritiuxta benediäionetn domini deifui^ quam dederittibü
Non erat certa ratio ntmeri er ponder um neeeßfa» ria 'm muneribus,fed pro donis lurijs domini uarite gr4«nbsp;ti(C reßrebantur.
Ifpiudices SC magiftros conftituesin omni bus poreis ruis, quas dominus deus euus de^nbsp;mafeprima derie etbi, per fïngulas eribus euas: ue indicée
D *7
i8
DiftiniSio quadragefi
Schophtun popujmniuftoiudicio,
Rationabiliter hic quidam caput incipiumtf licet p4 ruwt momenti habeant dijünüiones paßim adnoutaàuenbsp;teribusacrecentioribustam apudHebraos quàmLati»nbsp;nos,Cum fine publica iußtia er aquabilitate iuris gen»nbsp;tes esquot; urbes fubfißtre non poßint:omnis autem humanenbsp;natura conditio,à puero etiam prona ßt ad iniuflitiam,nbsp;neceffdrio ordinat dei fapientia er bonitas,ut infipien»nbsp;tiorcj er nequiores 'm officio contineantur, ac reganturnbsp;rf prudentioribus er z^lofishominibus ac pifs,iußitilt;enbsp;amorem er reipublica pacem promouere conßl'qs, uernbsp;bo er authoritatepotentibus. Hi funt autem er dicun»nbsp;tur iudices,qui aquum er pium ab iniquo er impio di»nbsp;fcernerepoßint.propagareuirtutesiußälegibus, er uinbsp;tia extirpare conßlio er manu, ttos autem iubet domi»nbsp;nus 'mßitui 'm tribubus er urbibus, confenfu er eleâionbsp;ne communi,meliores per omnia, qui porrigere poßintnbsp;fuas partes ad commune bonum promouendum.Aüoquinbsp;tur enim domini^ lfraelem,ttt uidetur, er non tantii Monbsp;femludices autem er prafiäos uel fententiarum execu»nbsp;tores confiât magißratumnominari. Lege ergodiuinanbsp;fiindatur er probatur magißratuum authoritiu,ßne quanbsp;teque non poffunt hodie regi er conferuari res publiciCnbsp;Chrißian,e,ut olim. Qjji uero tyrannidem exercent, ernbsp;«us^liHsft. opprimunt potentia fua fubditos, nec Chrißiani nunc dinbsp;ci poffunt, nec ol'tm ueri lßaelit,e, ideo multo minus in»nbsp;ter fideles er à fidelibus tales iniqui er 'unpq magßra»nbsp;tus eligi poffunt, nectolerari inique eleili uel promoti:nbsp;lußum enim iudicium iudicare debent, non 'miquum. Etnbsp;5«i fuffragiofuo feienter 'miquum promouet, reus fit o»nbsp;mniuan prauaricationum, quf fub huiufinodt regiminenbsp;committuntur,
^9 nbsp;nbsp;nbsp;nec in aleeram pareem decli nene. No n ac^
cipies perfonam neemuneratquia munera
ai
lui ices in cedeßa.
SCHOPHTIM» excæcant oculos fapieneum, amp; mutantnbsp;baiuftorum»
Non dicas bonum m4lunt,uel maluM bona*n, enim peruertere iudicium,ßd caufa diligcnteramp;^^^^nbsp;teexamittau, 'mnocens deprehenfus libereturf^,:^nbsp;condemnetur,non contratHoc autem fiatnbsp;non proprio f'enfu,temere,uelex prauisnbsp;âu^ perfomirummullo intercedente ducantur,^^^,nbsp;neribus,utfolet fieri,exercent ur,PerfonarioHnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^
ceptiodicitur,nMiortimtimor, potentumaedt thoritaf,amor prop'm^uorum,fiuor antieorti^^nbsp;ptus uilium, mifericordia ad calamitofos,nbsp;periculum, opumacßmue. Mimeraenimli^^.ijS^nbsp;ab officio,ßuore, odio,commodo,ffe amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fX*
enw» omnia fapientum etiam oculos perfifj^^^ffud^ ciecant,peruerttmt^/àpientum ef ««1^’''*nbsp;magisiniußorumcrinßpientium,.
lo
[uftieiam iuftieiä fequcris,ue ßi*”’’ fideas eerram quam dominusnbsp;derie eibi,
iwjfitwm ittßitiam fegueris,hoc re lt;equitatis ,ßae interuenientibusnbsp;autem ßeiendo uiues ftliciter,ernbsp;ßme,er paceper/rueris,tu er terranbsp;alioqui ubi corrupta fimt iura ernbsp;C4 quo^ corrumpitur,zy- iußitiadei
^Non planeabis lucum, 8^ rem iuxea aleare domini dei eui 1“
Non pfdnare fucam,eß nuUam idololatria cuicimq^, libidini^nbsp;cokniU creaturM quafetm^ qui deofohnbsp;qui planare arbores ad opacitatem 0“nbsp;non eß,fed in honorem diuoriim culti^nbsp;res iuuentutis corrumpere,libidinani^r^'^f^(r^nbsp;pibus ludis operam permittere uelnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(fi-
tis mores reprtefentare,abomiitatio lis inquit ad gentiliü morem deumnbsp;meenänabe^euultdeus fidelesfiios,aPnbsp;monqs idololatrarum,Ex quo dißintlt;t^’^gf(K^nbsp;fuite, fed etiam pernitiofe, ernbsp;impiecogitaffeeos, etiam ßnbsp;quiceremonias gentilium olim adnbsp;uerforum,mutare aliqudntulumnbsp;tum abolere,uenam pernitioßßimanijnbsp;eß quod uf^ hodie lucos uidemusnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if
er ludos choreas^ non procul, CX* lt;f imagmum, execrationum, proeeßiot'nbsp;ueßumritus,reliquias nimirum pf'rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦
impietatis,
^neceibicóftieuesftatuamH nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(T'
- minus deus euus» .
Generaliter prohibetur iusnuUa alia ratio inquirendaßt,q^^nbsp;uoluit, cuius damna, pranouit, pijp^nbsp;uereßiduit,a perniciofageneris 0^ rnbsp;feculisuf^adprlt;efens,Serioautë^ ’
-ocr page 483-J devteronomi vm
^‘^’^^-^ontodo ergo zelofin anutrdei igt;nlt;^gi«es,ftituiiix, cr idoU qtix»nbsp;^^owoifo uertu dei ferum domiiti uolufitatemnbsp;tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tantopere odit^ cr odire nouit de»
ad à ° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propugnubitfA ut quid^cit'm eecleßa,
quot;Kl (Ji “''P“Wico loco imago uelfculptile,eit(i,qui di «ct(j . ' ^b bominiboi adoratum, cultum,nbsp;Hq.”nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiiijfettegari no potefl, An
9'^°d herißHim eß ƒ N«»gt;i Xqnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poflhac religiofe,quorum antui
I^nitÿ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^“»’fo^de defipuiffeuidetur,quaßno
Slt;i l^fiK femper omnibus patriarchis, pro epißopK,contru imagines etnbsp;ï’iijHi ^‘‘’’’ P‘^‘‘^igt;»t(s Epiphanium ulttmum jùiJJcjnbsp;P'”P^“nbsp;anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;orationisf Omniiu) er
quibuslibet.ne aßit imago er b ’^“’gt;1 ox '* !“• jpiritu dominum deum fuum ue»nbsp;i**^*’®quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f’^lgt;^lt;‘tur tantum negotium fan
^its cum idolls. Vel idola negentur effe qui»
**’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;°P®’ prouoluuntur,cr
'^^hoi^'^'ßtfandisbella fufcipiuntur er mnocen» , er uerbum dei contemnitur ueinbsp;j^^lt;rCAPVT xvru
**”*^0^3618 domino deo tuo I *^*^Uem amp; ouem in quo eft macu^nbsp;inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aut quippiam uirii:quia abomi^
pirfiil^, id qnod tantum ßde ,ßgt;e fiquot;*''”gt;11nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P°^^P, cr i» bac uita homini ad pie»
P ‘''-Weo^ id dominus faltem pradpit quod quot;^ijïc,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ab homine, pecuißne defidu domino
^Snc^‘^‘quot;^lt;i^cere,eleâum er perßäumßne ma babentibtti,faltem hoc ob»
quot;*’•gt;,Hf ^•’»“f’onaw, eupereq; cotere dominum pro cari, er habere fe uotum comptanbsp;Qnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ueUet,affFdu poßit per omnia,
{'’’‘i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diliget dominum corde,id
“‘^^iirio hominis, qui'm illius gratia ido gt;1^' Hk ^**^*^'
pi^ii^^^°‘i Pi^ f ’ ^jfeinus,non dubium 'm maioribus il»nbsp;'nnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»oflta poteflate eß,
fx*quot;’’’’’’’«« ‘ttripcre domino facrificadam: Fu^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z’”^ i^dio agereßeut er
deum,nifi defuper detur à '’i' °^'’gt;Ùtii(nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;homo, Imperata autë huiufnwdi ope
t conr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘oram homini»
’’Jih'Ponfucrint apud te intra I|jJ. %ù 7'“arum, quas dominus deusnbsp;'Onr * mulicr qui faciant manbsp;peau domini dci wi, amp; tranfgrc
opesprouoiuu
'^^hoi^^'^'ßtCandisbelU fufcipiuntur zj- ii
A
S C H o P H T IM*
diantur padum illius,
j ut uadant 8C feruiant dtis alienis amp;ado^ rent eos, folem amp; lunâ, amp; omnem militiamnbsp;cccli^quæ non præcepi,
biihilejjèmuniuerfa legedeoodiopusquàm perß» f^nniido, diagentili5,cr idolorum cultura, multißriam difeitur, loutras,nbsp;quad certeßae uerbo dei rationi naturali nonßcile pernbsp;fuaderetur. Et tarnen earn diris adeo cenfuris equot; conte»nbsp;flationibus puniendam mandauit.Primo,ßßäo aléquidnbsp;in dei mittriain,qualis eß idolorum feruitus,commtjfuinnbsp;ßerit,trahcndus ad iudicium reus pracipitur: nonßc ßnbsp;'m corde tantum perfidian retineat quißgt;iam. Secundo,nbsp;ßߣlum rumore mnotuerit,Tertio,diligèter 'mquißtumnbsp;er deprehenfum iudicari mandatur.tnquißtio autem fitnbsp;per teßes,er teßum examinationes. Executio autem fennbsp;tentùe ab omni populo fiat, uel ab aliquo nonüne totiusnbsp;populi,adu'mdicandu gloriatn dei fui confentientis, Obinbsp;ter noandii, quödßdominus deus omnium creator nonnbsp;firt folem,lunam acßellas ab homimbusuenerari,à qui»nbsp;bus nemo nonßntitßbi defirri maxima beneficia,fedß»nbsp;bi omnern adorationem e cultu arrogat equot; exigit,ao»nbsp;ta feueriate puniendo mobedientes militia cælefiis ue»nbsp;neratores equot; adoratorestquanto minus ftrt,ß lignum,nbsp;lapis uel mortalis homo, uelutiflos agri hodie fubßßens,nbsp;cros periturus à nobis adoretur cr ^orificetur,cu omnenbsp;bonum non aliunde ad homines peruenire poßit, quantnbsp;àdeouno,uero,opt'imoe‘maximof
4 amp;hoctibi fueritnundatum,audiens^ in quifîeris diligenter, amp; uerumefte repereris,nbsp;SC abominatio faâa eft in Ifrael:
M«/« admodum cura cr zelo uult nos dominus fir» ri,cr permoueriinfuæ glorie propugnationem, cr blanbsp;ßhemiarimt ac perfidie ptmitionem, non tepidoseßenbsp;contrablaßbemos cT îdololatros, Quisergonouitquanbsp;ratione iam tanto tempore nos impius Turca 'mßßet,cr ftamw.'quot;“nbsp;fidem nofiram perfequaturfsi nuüa alia ratio iUi contranbsp;Chrißanos eßet,quam quod tam aperte,generaliternbsp;fludiofe imag'mes flatuimus 'm eccleßas noflras, ad aras,nbsp;ante quasprofiramur,cr adoramus, iamqs tanto temponbsp;repropugnamus cr augemus quotidie,et pretioßßimtUnbsp;proflare ficimu(,de remotis accurrimus, et gratiofa ejjinbsp;iaâamus,uendimu!qi ad noßrum luxum cr quejhm U»nbsp;larum gratiam cr beneficia.Certeipfe cr fui,qui librosnbsp;diuine legis recipiunt ac uenerantur, cr ut nos diuinißinbsp;mos credunt cr tuentur facros Moßiee legis codices, ßnbsp;non etiam prophetas cr Euangelia,'de quo nihil affirmanbsp;re poffum: quomodo non pojßmt nos ueluti exlerito aonbsp;firo opere,de quibus pojfunt homines iudicare, gentili»nbsp;ciß'mos deteflari, cr idololatras deteßabilißimos ? quosnbsp;iurediuinoadoriri,perßqui,occidere,crdelerediuittonbsp;iure poßmt.Et ab eo predpue tempore grafßari ccepißenbsp;earn feâam i« Chriflfanos, omnes hifiorie confentiunt, c« cap«nbsp;quando imagines er fculptiliacaeperunt coli er haberinbsp;'m eccleßa Romana,uel defindi 'm Grecanica,ut taceamnbsp;de maxima iailura, quam tune Chrißianorum terre abnbsp;eodem Turca pertulerut, quando Afiam iHam minorem,nbsp;fed aobilißimam terram uafiauit, Legantur hißoru çr
Q-
-ocr page 484-I»
D E V T E R O N 0 M IV îS
perpendtmtUTfqualiseo tempore diuorum cultuf inter Chrißianos tnceperiusî non eo tempore plui quim an *nbsp;tea unquam uerbum D«' negügi cceperit, ty miffarumnbsp;celebrationes uenditari, cr corpus Chrifli in facraria iunbsp;cludi, cr gentilitio triumpho fimili cultu uenerari, ittnbsp;maximumfcandaluminfidelium,errorem aclapfum pi»nbsp;orum,ßlfisetiammiraculis deceptorumt Etquumprie*nbsp;ter inflitutum digredi me ßiiritus hic urgeat,eo nunc teunbsp;pore quo expeditiones cofultantur cotra Turcâ,et pariquot;nbsp;terextirpationes iOoruqui idolaet imagines toüere denbsp;ecclefifs religiofo/pirituafflati, etuerboDeicopul/tcœnbsp;pffnnt,fummofludiomeditantur.Ego aliud medium pa*nbsp;««ai.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cificandi Turcam non uideo, ß tarnen fidei nos priete»
Xtuadoritur, ZF nonpotiusperfidia noflrorum irrita* tttt^quimßgeneraliter in eccleßa idôla iüa er luci.cumnbsp;fiatuis diuorumfùnditus eruantur,tampernitiofumfcannbsp;datum toUatur ab ochKs Turcarum acludaorum: nenbsp;poflhaciurediuino,quoder Chrifliani agnofcimus,fenbsp;arbitrentur contra nos tanquam contra idtÄolatras iußifnbsp;ßme permoueritEtufus facrofanÜie Euchariflilt;t reßr*nbsp;meturadeumßatumjinquofüit anteinnocentium tcranbsp;tium uel circiter, quando iüa clades auüa efl nctabiliter,nbsp;Qtfanquam cralianoflra crimiiia nimium multa ßntnbsp;inprttlalis orbis Chrißianiz^fubditis,qui er indies pernbsp;tyrannidem in corpora er /}gt;iritus horribiliter feuirenbsp;pergunt, utimpoßibile ßt nos non pariter abfumendosnbsp;effè^exemplo totiusecckßieorientaliSf fi fidei, morum,nbsp;er iuflicia emendationem noßtßeperimus,quam nefeionbsp;ß quis maximorum principum ex animo cupiat uel in»nbsp;quirat,Dominus autetn nouit, qui iüos propediem uel eanbsp;mendabit,quod impenßßime cupimtK, ZT npperiet ocuanbsp;tosipfbrumaduidendumabominationes peßimits inlf*nbsp;raele er domo dei,cr ad corde percipiendum quid do*nbsp;minus exigat ab eifdem per uerbum fuum^ Qwod hacnbsp;tempeflate tarn clore fidgere paßim uoluit erßeit, utnbsp;non (ketiam exprincipibus, esquot; epifcopis iHw magnisnbsp;er diuitibus^qui non inteüigat errorej, abufus, nequi*nbsp;tilt;(s,impofluras,blalphemiiis,indeum er uerbum dei,nbsp;hoc tempore peruaßjje adculmenperditionis crmali*nbsp;Bpifcopt gnitatis. Et quum interim fefeoportune er importunenbsp;«crtcG«** adm0neriaudiunt,zr orari, urgente tarnen eos iudicionbsp;diuino,quod impendit impi/s fidelium principibus, denbsp;itiduflria,uerbo dei admoniti etiam, oculos claudunt,au*nbsp;dire refiigiuntfZr pro uiribus maliciofe repugnant agninbsp;taueritati, er pijs omnibus uerbi dei pricconibus, Faxitnbsp;dominus, ut mentiar hlt;ec feribens, er non ueraßnt,nbsp;quie larißima clamat er fintit mundus etiam malus»nbsp;Qÿsdabitut tantis malts proßgt;iciatur, er ßnis impo*nbsp;Oran dum natuT tam miferoßgt;edaculof Exceßi quidem, fed paucisnbsp;S°€pï'o^* nfUftn multa indicaffe fynceris leäoribustid autem ob»nbsp;p»».nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' tinuiffe,ut orationibus aßiduis acferuentibus ad deum
eins gratiam imploraremus, iüis donandam per quos ho diererumgubernacula adminißrantur, ut emendentur,nbsp;uelfolipereant,cr non pariter tota ChrifiianitOS in a»nbsp;gonia laboret,per Chrißum tarnen certißime reßifcitannbsp;da, etiam ß per Turcam id fieri oporteat,quiaeccleßlt;enbsp;fiüj,folo nomine Chrifliani, officium matri negare iam
S C H 0 P H T1
diuuidentur* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-festif^
educes uirum ac mulierem qu‘ ‘ leratilTimani perpetrarunt, adnbsp;tatis tuae, amp; lapidibus obrueniur ly-
ÄMtborem idololdtrw, ßueuirßtpue unanimi confenfu er opera pro tam mala re qnbsp;nus odit,à toto populo educi extranbsp;eatenus obruiuttnoriatur,er exuraturnuui^.j^fgt;nbsp;medio fidelium, affèratur^ cultus uniuf dehnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
rumacftatuorumcultura elimittetur. .
In ore duorum aut trium tefti'»’’ Coi’* qui interficietur. Nemo occidatur»nbsp;träfe dicenteteftimonium»
Modus examinandi crim'fnofosinßilnilif’^gt;i^iftei^'' teflium,quiadcondemnationemfacrüegiidnbsp;quiri iubentur,ut non usti tantum teßnbsp;bus uel pluribus,qui «cre teflari poßint, amp;nbsp;teflandum conditionibus fitlciti ßnt, abfq^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;**
cutti^ in teflibus uel iudicibus, Froitide ligenter er fideliter examinandi docentufiqnbsp;dum er Danielemfieiße(egimusjnbsp;nes,qui teßimonium detulerantßlfumnbsp;Et lex ij^ de duobus teflibus tenet ne dtunn^^nbsp;nis,fed 'm quacun^, ut mfia patebit,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Manus teftium prima intcr»^* manus rdiqui populi exircina .nbsp;auferas malum de medio tui»
Prtecipiuntur teftespr'tmumlapidart ipP d fitlfo teflinwnio prteßando mag^nbsp;er minus propenßßnt ad accufandusn i»nbsp;bifs,reliqua quo^ plebs audatiusnbsp;de blaffihemia, etperfidia,reliquis^nbsp;w per fe committat, quod tam rigide dantquot;^^nbsp;Si dißicile(er dmbig«««»)ap“® ÿnbsp;um elfe profpexeris inter fanguiP^nbsp;guinem,caufam 8( caufam,pl3g?.^Pj nCnbsp;amp; indicium intra portas tuasnbsp;uariaritfurgCjôfafccndcadloCUiHTnbsp;gerit dominus deus tuus,nbsp;uenies^adfacerdotes
. —----—J — w- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ »I
ab eis,qui indicabunt tibiiudicfl Difficiliorescaufie refirripriecipiu»(lt;‘'‘nbsp;tes er Leuitas, 'm Lege domininbsp;pro tempore futur os,ut et lege dontiwnbsp;Leuit^ feiant er facerdotester qntnbsp;tuidedicato commoraridebent, necefltnbsp;doüiores, er quod nona/ßqunnturt^ ifjtiii^ Inbsp;uerbo,hoc ab ipfo donüno denbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6^ |
fcitentur,ut Mojes er Aaron, t^on ergo l efl labor et occupatio accedendi locum, n Inbsp;bitat,quü id dominus iufferit,et hücnbsp;ßrri uelit,ne iÜe difeurrat magK quam unbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(gt;¦
datur, tSio minißrante,et omnibus ßtum,quos crexpedare magifdebe q .^îf’^
Et facies quodcunqjdixcnO 5
adiudicem qui fueritillo
lo
|
•oco ‘liJiopn ƒ ® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dominus, 8t obferuabis *‘^’l«xt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dedinabis .%! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;finiftram à uerbo quod '^gt;0: d r^^“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Leuitte confulere de ’*'4(i^' OaitiM esquot; obediri iubet dominut, Qnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dtclittAndum i. lege domini, nee rfd fini adneéiitur indicium caufirum, ^cii|(k ^^^^onialece/Jauit cumloco tabernaculi,nbsp;dtferetioninbsp;'‘^quot;hc}-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lege domini commendatur, ^Hütnj'^'^'^^locorum.Quicquidfecunditmuerbunt obfèriundam mun» idiuina, Vnde crlkit'nn fequitur^ [ko** nbsp;nbsp;nbsp;‘^d nd pro ratione diuine legis, no de U, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”'^2»! ff'I'**® finire debeant uel docere, QS“*«* ‘ X *^'‘gt; ftiit (^krijh er Eimngelij non proprio f^i omnia defitüre ae doee*nbsp;'’ibuj^p “’’HgitHr fummoperefalteminurbibasnMionbsp;inueniantur qui probenbsp;er ij deniq; in honore habeatur,nbsp;j'”*’’' 4p ***? ^nod clare proponunt magiflratui dilinbsp;rebus adßrum iüoruw pertinentinbsp;*'^^^lt;^^iter «f rà(«n dowi)« ac iUiusnbsp;nbsp;nbsp;eedefii£ ^'^'^^'’^ntes ac indifciplitMbilesßia potentia * Ncc oportet de renwtißimonbsp;|'ill^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^nocun prolatMn,etiam ßcapite rafus non {*’’^•‘gt;”1 tlierofolymisfoenunlt;eprophetiffènbsp;'^hitJ^^ßeitiporeprophetarufanäorum,ne quidnbsp;C'^t,^'^^^^diaarroget, apud quospauci mueinnbsp;^lt;01(1^ Uteris diligenter uerfati ßerint: ha=nbsp;iam nimium diu fua fiudia Caiwnica iOi,nbsp;,l'‘ 'P* amp; Peripatetica, homini Chrißaiw indinbsp;^^‘^efîa/ÿcis ßgienda dodoribus er auditornbsp;P'^ ontniaconcordarecrnbsp;tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deprehendentur.Sentieturfrudus quot;^’fi nerbo dei diligenter inßßtre facerdotes P*'® Breuiarifs Biblia legere ad fenfum ZTnbsp;Cfv^i a *** ^eeleßa fola doceantur. üipcrbierit nolens obedire falb *’'*’10miniftrat ^’*ion,'^®®tio:ucl decrcto iudicis, morie-^Populus audiês timebit,ut nutnbsp;erdecreti^quodfacer“nbsp;'*'«1,’'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^dicis,nu)riantur.vult enim dominus »it^^n^j^’^^^^^^fncßacerdotis ßecundwm uer haberi,fub peena,nbsp;•tJ'Snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^‘'^ifneerdotiem contemptus ’''*”1^]’’^“’^^^ “'’'^‘»duertendii in eum,qui iuxa ^^^uentemfententiam fuperbe ^reuerit. |
SCHOPHTIM, Außrendus efi de medio fidelium er oceidendiu, publik ce rebeUis contuntàciter legibus diuinis.Alqs omnibus innbsp;exemplam, ut difcant humiliter acquiefeere iuflis legi*nbsp;'bus,uerbis dei parère, er pijs magiftratibus, Studeat aunbsp;tem integritati fiacerdos, er eruditionifacrte^fimiliternbsp;er magifiratus iu/k definiat, nihil^ iußus, quam ut re*nbsp;helles fubditi fuis facerdotibus er iudicibus occidantur.nbsp;Potentes autem unpij cy tyrannice prafidentes, poten*nbsp;ter tormenta patientur in (ùturo, ac 'm prafenti pericu«nbsp;lo, er turbationibus continuis fubiacebunt. gt;4 (([Quumingreffusfueris terra quam dominus deus tuus dabittibi, d£ polTederis eä, habitaueris^in ilIa,S^dixeris:Conftituaninbsp;fuper me regem, ficut habent omnes per dr-cumicum nationes: Pricdidio eß, non promißio nee pr(eeeptio,prtedicit enim fuo tempore ßturum, ut uelint ßbi regem conßtuenbsp;re,more aliarum gentium, Id ^«idcin non iubet dom'musnbsp;ut ßciantjfed olmßduros,inßruit de modo, quo opornbsp;tunius aggrediantur, quod fatius effet prorfus obmißit,nbsp;Qÿando quidem multa grauamina plebi imminent ex renbsp;gum etiam non iniquis admodum moribus er legibus,nbsp;qua uoluijfet dominus proculabejfe fuo populoßcon*nbsp;fenßffet,de quibus'mlibrisRegum^Alioquimagißra*nbsp;tum er indices habere er firre, pertinet ad legem dei,nbsp;ßne quibus fubßflere communitates non poß'unt,nec unnbsp;quampotuerunt, SacrofanSlwmquidem eß habere re*nbsp;gem,quiregat ßdeliter,qui pafcat,qui confulat,qui pronbsp;fit, qui projßiciat, iuuet ac hberet bonos er morigeros,nbsp;coerceat autem malos ac pertinaces. Tyrannos autemnbsp;firrc infilieißimumt
Ponendo pones fuper te regem ,pr£ceptwmquidem uiietur eße,pro modo ponendi, quem non negligantfiednbsp;«eeeßario feruent,fecundum quodfequitur de eo fupranbsp;fe ponendo, quem non ipßad fuum arbitriu arriperent,nbsp;fed quemdonünus eligeret, non ßne certis ßgnis à doimnbsp;tio 'indicandiim,tgt;lon extraneum à genteißaelitica, fednbsp;de medio fiatrumfuorum,ex femetip fis,ex und tribuum,nbsp;à quo omnes amandißnt uelutßatres, er deßrtdendi,nbsp;l^on cnimfidelibus quenqua uult deus pr,tßrri, qiii nonnbsp;fit Clemens tn eos, e:x eiufdem religionis, carens t'miorenbsp;dei, er feientia diurne legisitantiem abefl, ut fideles «irinbsp;non poßiitt prindpatam gerere 'm popultim dom'mi, utnbsp;nuüus impius iÜis pr^efici debeat,fed à pio in pietate conbsp;firmentur er defindantur.
Abrogat regi nimitm) fifium,no adimit authoritali, |
Reges non finchbidi-noH.
DEVTËRONOMIVM
Reges no« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jlt;ef4( multtpUcore ad numeram excedentem, ima
ßmfißuoß r ¦ ¦ nbsp;nbsp;!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ r ,r
peitlM äugen inutiles, opprsmerefuos uelut/eruos, pu« blicts grauare meribus ac operibut, ut iterum inAegy»nbsp;ptum reducereferuili eos condtiicneuideatur, er ne]inbsp;uiolenter ut olim,fubieéïos lametitari coganturt tioc efinbsp;enim eos 'm Aegyptum reducere, jeruili moleßiatraäa*nbsp;re, ad amaritudmem redigere,lyrannidem exereere in finbsp;lios er filiitSter i^corpora,prolibidineeonmi, Aegy^nbsp;ptiorum nure^u'miis panibM fraudare,uel quippiam ftnbsp;nile:ubi en'im nudt^ expenfe oecejfahie ftmt,ibi multanbsp;genera exadionum comminiftuntur er tentantur.
*7
Non habebit uxores pluhmas quæ allid« ant animü eius, ne^ argenti SC auri immen»nbsp;fa pondera.
Libidinemdehorutur, er licenüatn quidu'is audêdi^ rapiendi ex omnibus ^uai uidermt filias ciuium, ut olimnbsp;ante diluuium: nwües enim reddunt an'mos uiroram,ey’nbsp;effoeminant.^uos oportet effe ftrenuiß'mios, quia princinbsp;pes ßrtiumuiroru/m /unLDeni^ muite uxores affiniatinbsp;bus fuis regulam iuflitie obliquât e folent,fttot per fonts,nbsp;er perfonaru affinibus aliquid qualicunq^ caufa negarenbsp;tentent. Aurum er argentum non ualde multiplicet,hocnbsp;eft,ad nimiam affluentiam non comparahituel compor»nbsp;tabit,tton afficiaturn'mttu, utamoreftangaturpecunfenbsp;er auaritia:crefcit enim amor nummi quantum pecunianbsp;crefeitt Pro republica tarnen conferuanda necejjaria eftnbsp;pecunia, ut neruus belli, er pads tutela, fed non ninda,nbsp;er auare colleäa,fed m publicos ufus er ad utilia exer»nbsp;citia, eroganda liberaliter, ad neceffariarwm rerum abnbsp;exter'is nationibus ac terris aJJècutionemtDiuitem enimnbsp;ejjè regium arariu expedit regno: fed ne quid ntnjK.Ni»nbsp;ntia enim pojfèftio muidia multorum palet cr inftdijs,nbsp;|8 . Poftquamautemfederit in folio regni fui,nbsp;deferihet fibi Deuteronomium legis huiusnbsp;in uoluniine,accipiens exemplar à facerdotinbsp;bus Leuiticæ tribus,
19 8C habebit fecum, leget^ illud omnibus diebusuitæfuæ,ut difeat Cimeredominumnbsp;deumfuum,amp;cu(todirecmnia uerba Sice^nbsp;remoniaseiusquæin lege praecepta iuntutnbsp;faciateagt;
Reges dni ' Timor dei omnium maxime neceftarius efl regt, ne bMau™ quid iniquttm tentet in fubditos per potentiam,negligatnbsp;commune bonum, priuato ftudeat, (ed dei ueri uerâ cul»nbsp;turamfmnocentiam fuam er fubditorum promoueat,tunbsp;dicium er iußtiamfideliterui/ndicetacconferuet.Ciuasnbsp;omnia cum reliquis difeet ex lege dominitquam fiimilia»nbsp;Regam an- rißimom eatenus teneat ac diligat,ut etiam in throno fe»^nbsp;dens iudicij,ft quid dubiwm emergat, difeat cerium ex lenbsp;ge,iußitiam fcilicet er aquitatem, esquot; fecundum iHaninbsp;regnet öquot; adminiflret fententias, legis dodores confu*nbsp;lat, aliorum ac propria conftlia ex legis locutione com»nbsp;probet,certus effe uelit,ß ftdeliter uel perper am Leuihenbsp;legis feientiam doceant, ft deprehendantur contra deinbsp;uerbum docere uel agerefua authoritate eorrigat : ernbsp;puniant rebeUes tanquam ordinarij indices omnium crinbsp;miaoforum contra quos gladium acceperunt à domino.
SCHOPHTIJ*» er omnibus praftrufitur regnifubditif,f^^P^^ ^^^iKlnbsp;facrorumregiim,nonen'tm innbsp;excufare illius errorem ignoratio tegif- {,ditoi^nbsp;dei in primis neceftarius eft regt, qui cr ipft rnbsp;illutn dirigeredebetfft ftliciterregnAreinlt‘”’r,^^nbsp;deftderet,tionputetfefttperioremlege,ft Pnbsp;dem pralatus, domino deocT uerbo idiutnbsp;agnofcat.'er fepius recordetur ,non tarnnbsp;quam pattern patrie,non ad fuum, fed diut^ti 0nbsp;imperet.Oculos diuine maieftmiisnbsp;tbtum populii turn maxime in regent O'nbsp;ideo deos appellare deus uoluit (3quot; confueui^nbsp;hil humanum,hoc eft,ex aftidibus agant,nbsp;briam rationemftuxta uerbum domini, crnbsp;fine quo imperia finnt tyrannides ernbsp;luimipfe rex leges dei obferuet,fed fabie»'^^nbsp;dem obferuare fdicitus ftt,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
Nec eleuetur cor eius i n fuperb'^ fratres fuos, neep dedinet in ip'^nbsp;uel flniflram, utlongo temporerfgnbsp;ÔC filii eius fupcr Ifrael.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Superbiam anto foltcttius fuftiedaitt tur ac caueat, quanto maior effe uidctur : idnbsp;non fe dominu,fed fratrem gerat fubditis»nbsp;ac dominari nihili ducat,mft prodejnbsp;redebet,noncon/tindereuel opprimere,ft‘‘‘nbsp;riatê in populo pro omni uirilifua fiuere,nbsp;dere, ne quis fubditorum fuorumftatremnbsp;projficcre diligenter, multo minus idipf'^nbsp;mitat,Regale iUud o^cium non aliudnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
ternum imopaternuexerdtiam.ubiiuxaft f riatem omnia diftlt;onuntur. Regula ipfrnbsp;amußim tenenda eft,nonnimis neq^ ininu^ idç jiiflrnbsp;reRo iniiedendum tramite, per uiamnbsp;tilt;e.Pondera,menfuras,pretia, comuatid''^^’nbsp;omnia ad ciuilem sequabilitatem exigere,^d(nbsp;tnodocunq; iniuriolos,innocëtesuerodeft'id .j/niJnbsp;mouere. Hiccenimftfteiat rex,diu uiuetnbsp;gnumq; in pace cr profferiatepropagabdnbsp;in generationes quàmplUrimas,cttm laudenbsp;hominibus..Non dedinare ad dexteramnbsp;uerbum domini ftmpliciter,pure er tdquot;^^nbsp;plere,non fuperftitionem fequi, necnbsp;fed nec remiffum effet no plures deosnbsp;profferis non extollijnecfrangiaduerftsiid^^^nbsp;cr ignominiam foli uerbo dei finiter er Pnbsp;rere,iuftitiamcolerecrucritatemainaregt;nbsp;IfCAPVT XVIII.
On habebunt facerdot^^ (fi^ I tæ,ôfomnes_quidceao^j'',,
lo
Ifraël.q uia facrificia doi” lationes eius comedent.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ß
amp; nihil aliud accipient depofl^’^^jjjff trumfuorumtdominusenimipf^ jnbsp;tas eorumîficutlocutus eftillis.nbsp;. Sacerdotum ac LeuitariM oftiewn
DEVTERONOMI V H
s«« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bfl« recedere à taberMcuïofoet
Ifgiut minifirare, partim, Ie»
*^gt;¦«(30 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;crwd/cwn
od rui guodcufi^ «It ''”''7''^**^ tribubui hdbere non debebant,nbsp;eoru erat
*** öquot; her nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;didtur,Oblatiotte! domi»
iD^ **quot;*'”” ‘^'^'^’^‘^^’^dent.Toti4deopendere cr j}gt;iritudlem docere,ex
gt; nbsp;nbsp;nbsp;4ceremonie prefiire, pro po anbsp;’ Ko™°
à populo, Onnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uidimasï fiue bouem,
4 **nniolauerint, dabunt facerdoti uentriculum,nbsp;tuijUini tai,amp; oki tui,nbsp;fio^e,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;partem ex ouium ton-
^illg ^^^^otalepertinebat brachium dexterum, V *’*^*Po ^'’’^‘^^‘*'^gt;‘^^^f^^houeuelpecore,guiedonbsp;debebant : ßnüliter ey- primitiit
*''’«(,£( ’^’**’**gt;’1«i, cr tonfiire dc ouibut facerdotum e» eniw fignificatnbsp;**'*’*’i|fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fmdis operibut: maxiüa nu^ca»
‘^‘‘‘^‘^•‘lt;ffgt;triculuf uero ue! pars infima uen y *'^l)f,tç^'°''^^g'‘^ihabendamincibo dodrinte,adnbsp;^Püjmnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^g‘‘hne nutrienda cr ßuendagt;
^”^8 tri?'”’deustuusde doquot;'• tuiSjUt ftct,amp; miniftrct no^
’’t.iïo^ t ”“’”^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Leuitica tribus domino miniflra
’''Wjquot;'quot;'!’’!’® exiHiia quadam caufa honorem iBum ^^.'^ceLÓy'‘^^gt;1‘^gt;gt;doquidem zr deus iHis ab initionbsp;uirtutemprlt;eßtit ßi^titer propugnannbsp;'^'^i(iti4'^‘*'’gt;Q’ ^P^ohos occidendi, pofl adoratio»nbsp;humano fenfu acceptationemnbsp;‘’pKd dominum criminaripotuerit:foli eanbsp;^^^^dominißruentes inuenti funt, in tam
Lcuites ex una urbiü tuarS ex
gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qua habiutA uoluerit uenire,nbsp;’’’'Hiß ^P^^ûquem clegerit dominus,
*” nomine domini dei fui, fi-^’^Po,..^f’^®^*^cseiusLeaitæ,qui ftabüt eo Sz^’ttï domino.
quam '**’'*’gt;npà^L^®P*°^°‘l“°dex paterna ei fuc«
K« j. urbiiim iUis aßigndtarum ’siKnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p deuotione mentis, deßderauerit
¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prolixiori tem*
‘^^‘‘’'heßa, utmimfiret fgt;'it de oblationibus er facri*nbsp;Ho Mnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;ïui ex ord'me uel regulari
Similiter/]peregrina deuotionis,illuc fe Lcuita quicun^ con*
SCHOPHTIM. Iji tulerit, eiboLeuitisdebito non priuetur. Debent enltnnbsp;comttMnia habere omîtes Leuitic oblata circa tabertutcunbsp;l(im,tammanentesillic pro fuis uicibus,quàm peregri*nbsp;m, PMrtem enim fuam iuxta tabernaculum fœderis fufcinbsp;pient,utalÿ Leuitlt;eibi tune ex ordine uicis fuic mini*nbsp;ftrantes, etiÜßpoffeßioaes aliguashaberentà patribusnbsp;ßiis acceptas iure biereditario, illis enim non uenditis fuonbsp;loco, apud locum diu tni cultus de oblatis çr facrißeijsnbsp;nutriebantur.Qtiodßhlt;ereditatem fuamuendidißet Lenbsp;uita,de eadem pecunia uiuere debebatapud tabernaeu»nbsp;lum,eoipfoculpabili5,quiamaiorum fuorum po/feßio*nbsp;»emqnAlemcun^ alienAßct,quametiam in pratextuntnbsp;diuini cultus uendidiffe non debuerat^
Quando ingrejfus fucris terram quam dominus deus tuus dabittibi,caueneimita^nbsp;ri uelis abominationes illarum gentium.*
Ceremonias gentilium domino exo fas, fepe prohibe! Ctrcmonîg lexfufcipiendasuelfeciandoslfraëlitis, uult autem iuxtanbsp;fuainßtutatantum coli,non moreidololatrarum, quan* intotum.nbsp;tumeun^ bonam/federn pretendereuiderentur. Con*nbsp;trarium plane prifeis epifcopi5,qui pro Chrißanitate dinbsp;latanda,inßuoremgentilium eorum quo^ ceremoniasnbsp;acceptabant, donee eó uentum eß, ut degenerarit Chri*nbsp;fiianitasin uanitatesplus quamgeiuilittas, Ciuandoqui*nbsp;dem errorestam pulchri e^quot; accepti humaitce curioßtatinbsp;breui crefeumt in immenßim,ut patet de templis augußif Oeu^^ænbsp;ßmis,campan'is immanibus,organis predoßßimis ey^iu ticorum,nbsp;cu»dißimis,luminibus,a/perßonibtis,proceßionibitsthenbsp;atralibus,facris ignibus,palnMrum confecrationibus ernbsp;radieum,fuperpclliceis, monaflerijs mona,chorum,et Venbsp;/htliumuellionnarum.uexiüis, thuribuUs, incenfts,ce*nbsp;reis,ßfliuitatibus,patronis,patrocinijs,dedicationibus,nbsp;menßum init^s. Q^w enim talia no admiraretur,appre*nbsp;ciaretur,cum gaudio er obleäamento carnis ampleéîa»nbsp;tur et laudet,tam grata omnibus fenßbui,hominibus pronbsp;penßs adceremonias,prieter eaquieà ludais mutuaue*nbsp;rumt,ut fumt deleilus ciborum,ieiunia,ß/iA tabernocu^nbsp;lorum,azymi panes,angarilt;e,oblationes,decimlt;e,et mulnbsp;tahuiußnodifUtlonge monßruoßorßda ßerit religionbsp;Chriftiana, quam nuüa unquä ßerit quarueüq^ gentuif
’ ® nec inueniatur in te qui luftret filium fu^ um,aut filiam per ignemuut qui ariolos fcpnbsp;fdtetur,amp; obferuetfomnia atq^ auguria: necnbsp;fitmalefîcus,
n nec incantator.ncqj qui pythones confu-lat,necdiuinos,8C qui qu^ratà mortuis:
Crudelißimos inßntium comburendoru ritusinual* leßliorum ttmnem prohibere hie tentât lex defquie ponbsp;tius inßlices tudeos irritauit, ut negat a magis cupierint:nbsp;quanquä luflrationem uerius ßiffe patent quidam, ernbsp;confecrationem fihorum ad feruittil idoli alicuius,in cu*nbsp;ius honorem transßrebatur perignem,quaß idolopo*nbsp;flea perpétua dicatus er deuotus,Et hoc effe quad did*nbsp;tur,Transßrens ßltu fuum uel ßliam fuÜ per ignem^ Denbsp;ni^ omnia diumationum genera er exccrabilium cerenbsp;moniarum ritus dominus prohibe! fuo populo, quibittnbsp;fecreta aliqua refcire,uel fidura prtenoflicare, uel auxit
Qgt;5
-ocr page 488-C ’5nbsp;Pendédumnbsp;a deo folo.
lïomdiemoncMtt efflagitare,fieïlarum mfluxui litnifom adntirari,Mt aliud aliquid prxter deunt timere,quxreiref |6nbsp;rtmdre.co/crfjConfMlfre er adorare pr^fumant.
IX Omnia em hæc abominatur dominus,SC propter iftiufmodi fcelera dominus deus cu^nbsp;us deleuir cos in introitu tuo:
pucuCT*unt' Miraw quad tâtopere donâaui dem uef-m, quem ntJS ^ux deo ab cfrtf coli»j«ï uel colere profitemur,tanto odio illa om»nbsp;o^abù» fùaprofequitur,amp; tarnen'm eccle/iamulta huiufmedifi
* ne uerecmtdia ts’ timoré praätcantuT: quod en'm omni potenti patri abomittdtio eß, quomodo unigenito uerbonbsp;jTuo 'mcarnAto chriflo non maxime dißgt;licebit ? in quibmnbsp;amen ipßi/m honorare aliquandiu non dubitauimm, uelnbsp;[altem non erubuimus, Ideo^ eo iudicio tandem nos àg*nbsp;greditur uaßnndos,quo eltminauit genles, qute nos prlt;e»nbsp;cejJeruntfUt er tudlt;eis contigit : ab eodem iußißimonbsp;ac immutabili deo nobis quoa minime parcetur,nbsp;Perfeäus eris cum domino deo tuo,nbsp;Vuft donünm ut fideles fui toti ex deo pendeant, fefenbsp;totos iUi committant, affè£lu filiali confidant, cur am cirnbsp;ca fe maximam dei optimi er fidetißimi credant, nibilnbsp;^que timeant ut iüum ofièndere,aduerfîtates propternbsp;deumnbsp;nbsp;nbsp;iußitiam iHatas patienter firant,totosfe diumio
ordinationifproteäioni er beneplacito fubmittat,i nul Io alio beneficium petant ßirituale, nußim auxiliam exnbsp;peëlent,Hoc eß autem perfiäum cum donüno deo fide»nbsp;tem effe,uiuere er conuerfari,hlt;ec uera deuotio, is fiu»nbsp;Um uerlt;e er non hypocriticce fidei,hifce rebm digne co ’nbsp;litur dem,in bis fideles deo, ab mfideltbm difeerntmtur,nbsp;non rafura capitis aut barbte,uefie hac uel iUa, huim uelnbsp;alterimcolorisautßrmte,uoti5 ißisuelmaioribm^ Ta*nbsp;I« autë perßili uiri,ß qui ol'mi uel apud ethnicos erant,nbsp;uere deo grati erant : cultores autem idoloram omnia mnbsp;üuerfum er aduerfum agebant.Etß qui hodie Ulis connbsp;traria fentiHmt,agunt, docent uel deßndunt, uerißimenbsp;cultores idolorum eße conumcumtur,uel uerbum domi»nbsp;ni mentitur.quod abfit.
14 nbsp;nbsp;nbsp;C Gentes iftæ quarum poiTidebis terram,
augures 8C diuinos audiunt: tuautem à dogt; mino deo tuo aliter inftitutus es.
SuperHitio Prohibetur non iHußris aßronomia, qult;e caleßiS mo fcwwn'’*' tuummodosdocet,ernaturaliumrerumeaufasnaturanbsp;les,fedaßrologia omnium fuperßitionum mater impijßinbsp;ttta,Geomantia, Augurium, Magica, er Necromantia,nbsp;qua feifeitatur deßnilos, quauigentapud hebetißimosnbsp;quofq^fCr quibm ßcile ißaprafligia imponuttt:fapiennbsp;tes autem in ßde er ueritate er fideles in uerbo dei nonnbsp;ßüunt : huiufmodi fuperßitionum authores dem perdi*nbsp;dit er deleuit. 'Verißmile eß en'im nuüum /^urcitia ge*nbsp;nm,nunamfoeditatem non fitijje inter eas nationes,quasnbsp;diabolm docuit,er per eas homicidia'adulteria,uettefi*nbsp;cia,ßrta, ad fuas explendas cupiditates,e quibm nafee*nbsp;retur inimiciti£,odia,fraudes, miferia,calamitates,quMnbsp;Satan afrèüat,quibm deleaatur,quarum ipfe fuperflitionbsp;num muentor eß,quiapater mendacij er mendax.
ij PROPHETAM DE gentetua Ädefratri bus tuis lîcut me,fufcitabit tibi dominus de«
ustuusiipfumaudietis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j A
utpetiftiàdominodeo tuoinHorebiQ
do concio congregata eft j atqj dixifti J V non audiä uocem domini dei mei, amp;nbsp;hunc maximfiamplius non uidebo, n«”*nbsp;riar.
Hume loca ittdtei intelligunt de lofuefttecel/i»^^^ ßs,non fatis conuenientenquandoquidemnbsp;dum omnia que poßulaßi in Horeb,quädo fcilif^ 'Pnbsp;ßmum quidem dominum loqui audiebant,nbsp;magnßicentia ana, quam frire uiuétes (T wert'’nbsp;poßent. Orabât igitur uerbum domini frortnbsp;mentiöri coüoquendi modo, er fuauiori,nbsp;portiondto humano captui: is auttm humatio'' onbsp;tior eßfe uel ßierari non potnit quam uerbonbsp;carttando,inperfona fecundi Dauidis, amp;nbsp;mißi patribm, emtdem tuncuiofes ttirfattëtttsP^^j^nbsp;iuxta prifcas promißioaes uenturwm,nbsp;ptoremfideßum, er expeäationemnbsp;in maximam gloriam ifraêlitica gentis, 0quot;nbsp;Abralt;ie,lfaac er tacob, ^Kdm gloriamnbsp;derabat cito aduenturam, ut erat amicUinbsp;illim fideßßimm. Eundem Keßiam pernbsp;peilatum ludaisfipß quoep frtentur,fand‘‘^nbsp;turam,cr regnumfrhcißimS fupertotamip^^^itiiti'^nbsp;feßurum,toti orbi dominaturum, pfrnbsp;congregandmfit ergubernandmttalein“^nbsp;re nuüum nec prophetarum, nec patriarf^'quot;nbsp;gum oflendere po/ßt»t. Nobis autemnbsp;deideuotecredentibm, ry fidelespropb'^^^^tn^''^nbsp;tibm,oculata^ fide cementibm lefumnbsp;tnundi faluatorem,regem regw, totonbsp;confifrum, iam dudum de tribu luda,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k
fernen benediilum Abraa, ifaac er filium,er gloriam plebisi fraelitica,lio’’^^nbsp;nem gentium,orbis totim do£lorem,iiet'i‘’’*^((‘gt;^nbsp;lium er hominem, ludai uelint nolint adi»’nbsp;tur,per quêfilq dei ab aterno ele^i,totlt;fnbsp;ß,congregati fumt 'm unam catholicamnbsp;tatemfidei,ß)ei er cboritat'ts^Per iquot;’'***^nbsp;idola deleta fumt opera er Euangelio iH'nbsp;dei cultm in orbem uniuerfum diffafüs^nbsp;frlicitatem animorum er corporum,nbsp;do aßequi poteß ab homine, mifrrrit»^^^^itll^nbsp;nihildeßtß tantum iüim dei fui gratia”*nbsp;gloriam aguofeere uelint Sic«t ernbsp;ttoßra iUius dietn uidit,er gauifus oßr^nbsp;dem dominum tefumChrißumpiafid”^nbsp;re gaudebunt. Patet igitur,ut nobis uidtnbsp;tentia non contempla, fed leäori^co”*P’^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
qui de omnibm prophetis 'inteüignt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t
locifenfm alioqui obfeurm pofl Mofen Meßia mittendo,nbsp;noua er perfrilioris legis,ut charitos t^ ^grpO’'.iiiSi^nbsp;eß,er redemptio animorum moior qi“* .^4,nbsp;uerbum domini ipfum diuinius quamnbsp;liorquàmhomo. Chrißusenim
S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnipotete fufeitatusefi,
”‘ni«,cttiobediii«tßdcle$,^ poflulauerût ernbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^‘°'’‘'^^gt;*^’^i”gt;^lt;tuteminmonteBo»
“’’‘?«»or fi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aUoquete orauerunt,
toierabiliore ajfeilu loqueretur ; douKiMQijodnbsp;O' mr^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dci.iflo, quod inter homines audi
bominibiM conuer fatum eß? *gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'^‘‘^S^lizantiu pacem, quant
mihit Bene omnia funt lo
tantopere territi eo ¦^/^^‘^'Jfif,utnunquamßrtaßismenbsp;‘i domino,exaudittitfuo monbsp;''’’‘’ninV O'fumme bonui,Chrifioiam dunbsp;plnï't* 0quot; mcliora femper largi»
g 'ttfeitabo eis de medio fratrum Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tui: Slt; ponam uerba mea in
j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad eos omnia quae praex
‘’^5“*“ ƒ““«gt; dulcius de ßmiliarius,quant ^*quot;quot;1116 '’'^'’’’quot;’‘biH.^lgwribifS.tofiitrKis, ignibus,nbsp;Prophetam,inquit,nbsp;ft^rigam, prophetam inquamnbsp;wnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f‘quot;^élorum fanilißitnu,de medio
de tribu luda,deftirpe lejfe,ßliamDd ^°lt;^ttëdi er legemßrendi,tibi quidentnbsp;tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^^* complacttitffidelißi
'“quot;’^deitUerumpaflorem animarumer hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1“®^ lt; me audiet loqueturtei peut mih^pfi
S- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pracepero ei.
ciusquaeloqueturinno nolueritjCgo ultor exiftä.nbsp;f^bdit omnes eos ^tti uerbis domini quionbsp;magnum qui furgetnbsp;ueldetraxeritfChrifio enim donünbsp;ftjj''^^‘'‘‘'quot;*^conlt;ionB4bitKr.Nofi ergo ßnüionbsp;^^'*^»f^uis,uenationibus, uxoribus, arm»nbsp;lt;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reguMj cdriwliw«, fed innomi»
t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(gt;r£dicare,ueritatein animarum fan
femper er homines Cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßgt;iritus late propagare in cor
^nofcume^ alios prophetas au» IP “frbinn domini adßrunt, er fe dei finbsp;Knbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;atteflantur. Qui enim
p “’n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eorum monäaj
'i“* arrogantiadepraua-k ï?''Prfr.* • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*” nomine meo, quae ego
\??*‘’‘“'^‘^‘“quot;«.autexnominealic ' ’^’^'’’’’»'nkrficietur propheta ilk.nbsp;dfeipinbsp;P™ diuino uenditantes,adqu£nbsp;‘“’»jdonwM «erbwn iaHitanteSf c w» rfowi
i.1
SCHOPHTIM,
liUi non mniärit, tsquot; ad idolorum cultam folidtimte!, occidetidos mandate
Quod fi tacita cogitarione refponderisî Quomodo poiTum intdiigere uerbu quodnbsp;dominus noneftlocutusf
(hoc habebii fignum ) quod in nomine domi ni propheta ilk prædixerit, amp; non euenerinnbsp;hoc dominus non eftlocutus,fed per tumo»nbsp;rem animi fui propheta conhnxit, amp; idcirconbsp;nontimebiseum«
Pij a-ueri prophétie dei figtiA defiribit efie, fi ea p/oph“w » quæ addei honorem périment dtxerit,fi admandatO“nbsp;rum dei obferuantiam hortaturcr promoueltfi con»nbsp;Ira uitia popuUi çr omnium impiorum pradicaf cr m»nbsp;pdias flrenueloquatur. Hi enim in nomine domini loquinbsp;uii^ebuntur, quorum doHrinam cr pradidioaem^ft»nbsp;gaortim euentui plané dcclarabit fùifieà domino. Si quitnbsp;uerOfiit didiiM e/i priii}, quamlibet maxima defignaretnbsp;Cf lederet, interim tarnen ad idolafolicitaret popttlum,nbsp;non toto corde amp;Pudio fideliuitqs crßagitijshuiMnbsp;mtindi fefe uerbonbsp;nbsp;nbsp;opera oppofuerit, ii inßdclis
proditor contprobabicur. Si priedixertl aliquid fidit* ram, quod non euenerit, nuUo negotio declarabit fe mennbsp;dacijnonueritatis fiiifiedodorentfCr prophetamda»nbsp;mnabilem,
«
fCAPVT XtX»
1 Vum difperdiderit dominus de- A us tuus gentes, quarum tibi tradinbsp;turus eft terra, 8C poffedcris earn,nbsp;habitaueris^ in urbibus earumnbsp;amp;inædibust
Sub conditione femper ludxis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;font 4 domino
promißionet,quamlibetmagnlt;e cr ptaußbilei^ßfcili» nat», fff »landdfa dei obferuare perrexerimt,qu£ cum conlktnbsp;raro ey imperfiäeferuaa ab ifraele, non mirandum fßnbsp;fiterram iüis promiffam breui, ut ifaioi conqueritur,nbsp;tempore cum pace occupauerint, qua ut umbilicus ter»nbsp;r£,proftare cum fuis incolis debebat ad exemplum o«i*nbsp;nium populorum er terrarum, ut difierent digne cole*nbsp;re dominum, nefimiliter excinderentur dominum con»nbsp;temaentes,ut Chananais prim um, deinde ludais conti»nbsp;git à dominOfin cuius manu funt omntü iura regtwraw,nbsp;ut cui uoluerit det er adimat.
tres ciuitates feparabis tibi in medio terrae cuæ, quam dominus deus tuusdabit tibi innbsp;poflefTionem,
Ne calamitop er innocentes hominttm occifores, fii Vrbs «Ri. licet ex inßrtunio,non data opera,periclitentur de uita,nbsp;ob fhriam eorum qui uindiéiam depofccre ueHent, uelutnbsp;proxime cofanguinei^ clementißimus dominus pracepitnbsp;WißitHi urbes refùgiorû,ad quas fine impedimenta itiae»nbsp;ris er difluntia nimilt;e,caufagraitatHS con/tigere pofiet,nbsp;(3- iure experiri inaocentiie fua teßimoniü. Primo qui»nbsp;dem tres iubet in/litui urbes,in tribus tribubus trans lor«nbsp;daneitttadhucuiuenteMofe^ Deinde obtenta totapro»
Q- 4
-ocr page 490-ik
'II
Effufio fan-guinis non fetcada«
D E V T E R. O N O M r V M
itüßiotiit tetrdftres alitu adifci îuBet, intrd terrant ChOd Mattyneuemfcilicet tribuum/ubnbsp;nbsp;nbsp;per lofue,
difponesdiligenteruiam,amp;in tresæqua-« liter partes tota m terræ tuæ prouinciam diuinbsp;des, ut habeat qui propter homicidium pro»nbsp;fugus eft,quô poflit euadere»
Parare ac dtßionere uiam,aliud non eft,quàm fie w» bes refùgÿ dißionere esr aßigna,re,utcommodius accedinbsp;poßint ex omni parte,uiolentiam fiigientibus,uttrans/fenbsp;tandi nuUa neeeßitate impedirentur, uel prolixitate iti»nbsp;Ttîpiicare geris.Triplicare ergo iubentur urbes,hoc efl,totam ter=nbsp;' ***nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ramm tres lequales partes di/Hnguere, in quarumquali^
lgt;rt medio urbs eßet, cfquot; ed quoq; Leuitis aßignaa, dd ha bitandum, quorum confilijsnbsp;nbsp;nbsp;inflruäione eduße diffici
les,iuxtd priefcriptum legis decernerêtur,. Homici(ilt;e d« temomnesaccurrerepoterant adhuiufmodi a/yld,nottnbsp;ttt t»ti eßent à pænd talionis, fed M cauße examindreft»nbsp;tur eorum, qui rei homicidij agebantur, ne uel mnoxiutnbsp;occideretur,uel rei« cMddcref*
4 nbsp;nbsp;nbsp;Hæc erit lex homicidæ fugientis,cuius ui»
ta feruäda eft : qui percuiTerit proximutn fu» um nefeiens, ÔC qui heri Sf nudiuftertius nuinbsp;Ium contra eum odium habuiiTe compro»nbsp;batur,
Exemplum unum aliud de cafuali homicidio ndr rat,ut per analogiam alia omnia /idle inteUigantunDenbsp;fimilibusenimeßapud Mofen idem captandum indicie*nbsp;ton.Non /irt autem dominus mnocentis fangumis e/fußonbsp;nem, qualis efl eius qui flto aliquo addudus proximamnbsp;oeddit nolens cr cafualiter,quod per ignorantiam fierinbsp;didtur,quia non d propofito,cr dbf^ preuia intmidfianbsp;quacunq^ uel odio. Qÿanquam fine dei prouidentia ni*nbsp;hil fiat, maxime hominum generationes cr mortes : ernbsp;ad ordmem à deo mflitutum omnia profidant optime,etnbsp;cafu nihil contingat (« mundo,quoad deum.
fed abtifle cum eo fimpliciter in fyluam ad ligna cædenda, amp; in fuccifionelignorum fe»nbsp;curis fugerit manum,ferrum^ lapfum denbsp;manubrio amicum eius perculTerit, amp; occi»nbsp;deritthic ad unam fupradiäarum urbiü connbsp;fugietjSf uiuet:
Alium cafiim adfignat homiddijmuoluntarij, more Uebraico, 'm term'mis defcripto, ut fimiles per'mde internbsp;nofcantur, in quibus non femper homidda pt iure occi*nbsp;tarnen lex ipfa generalis decreuerat. Id autnbsp;intelligendum efl cr de reliquis legibus communibus o*nbsp;mnibus,'m quibus frequenter muite exceptiones mueni*nbsp;untur,fecundimt que mterpretatio legis captanda fidnbsp;6 ne forfitan proximus eius cuius effufus eftnbsp;fanguis, dolore ftimulatus, perfequatur, amp;.nbsp;apprehendat eum fi longior uia fuerit,8C pernbsp;cutiatanimam eius qui non eft reus mortistnbsp;quia nulls cótra eum qui occifus eft, odiumnbsp;prius habuifle monftratur.
Nc/orte propmquus iuxtacarnis neeeßitudinem zf’* lo cr firuore fraterno mfligatus, commoueatur ad uin*nbsp;dicandii ßtnguinem occifi, qui calorem animifubito con
SCHOPHTIM, eeptum egre ualeat euincere.ybi finis dificintd^ »nbsp;longanimitatem çy clementiam, qua deusnbsp;tuum fiiriam non tarn feriofie damnat, qmn pott^ ƒnbsp;medicina paterna occurrit,cr emendarecoiudi^’ifiinbsp;ta lege refitgiorum, ne occidi eoj contingat,nbsp;fit iudicium mortis, hoc efl, qui ad mortis talioi^'quot;nbsp;damnari non pojfitnt,quia muolunarie occidertf^.^nbsp;luntarium enim peccativm e/fie debet : utnbsp;non fit,peccatum non pt,iaxta Auguflini
Idcirco pr^cipio tibi.uttres ciuitai^® Us inter fie fliatij) tibi diuidas,
Serio er crebro idem mandat cr 'mculott, , mum iUius populi propenfißimü ad irani Ü inbsp;non ignorabatdominus,cr M.ofies ipfie,nbsp;fiusmedetur,ubi morbus efl grauior.
Quum autem dilatauerit doingt;‘’“L(tf* tuus terminos tuosjficutiurauitpaf’^jpo*nbsp;is, ôfdederit tibi cunää terram qu^*”nbsp;licituseft,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_
(fi tarnen cuftodieris mandata ceris quæhodiepræcipio tibi, utdi‘‘^j^iitnbsp;minum deum tuum, amp; ambuks *“nbsp;omni tempore) addes tibi 1res aliasö^ui”nbsp;amp;fupradiäarum trium urbiumnbsp;duplicabis,
Eatenus abhorret dominus fiangu'misefidj^^^ oj /kituat Z3quot; teneat omnes habitatoresnbsp;innoxi) fiangu'mis eßufiores cogniti,dig«tl'^^jii‘^nbsp;niti non fliermt, quos er lege talionisnbsp;dicio domini, qui fine iufla caufia hoitti^t^^nbsp;non affidunt ultimo fiupplido.Charitatei»^nbsp;mendans er manfiuetudinem, ut à mutusnbsp;ant,pacifice conuerfientur, interim fieinp‘^nbsp;adi/dt ad terram promißam obtinendamnbsp;dam féliciter,fi mandata domini hec 0quot;nbsp;rißnt:maxime,utdiligant dominum deut»!nbsp;ximum propter deum,m quo tota leXnbsp;obfieruantia.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;111**’^/
ut no effundatur fanguis in‘’‘”^j3blt;^^ dio terræ quam dominus deus tu“nbsp;bi poflidendam,ne fis fanguin*«
Terram i/hm promijfiam, undeexten”'^, ob crudelitates er tyrannidemnbsp;poflhac à fidelibus habitandam,nbsp;ab omni eßupone fitngu'inisinnocentis-f‘nbsp;uultpadficosefifie ernonünari-monuit frequèter er multis.Efl enûnnbsp;filiorum er amicorum ddficut contra,Pnbsp;laces,crudeles gentium uafkitores, pfonbsp;delitatem horrentes,fili/ demonuMnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ill
tes,plane^ de regno tenebrariM, mnandi 'm prtefienti fiteculo ernbsp;tnanitatis ey gratis hofles, frrienbsp;/«« quam homines.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;otO^f e^
Si quis autem odio fuü infidiatus fuerit uitæ eias, ^3nbsp;cufierit ilium, 8C mortuus luf t
Io
II
DEVTERONOMI VM
3f^
fupradiäis ürbibus, d^ptentfeniores ctuitatis ilIiuSjamp;arrippnbsp;cffugii, tradent^ in manunbsp;Kinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fanguis effufus eft,amp; mo^
Kj,
'*’fc(i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quis habenduifjt, (juomo
officio prteuia accußatione pfobt/trahédut üt itu decernitur^ Si fcilicetnbsp;armaffie fe, dg=nbsp;^f^hne,crßcoccidiffie:talistraditur à iudicinbsp;exurbe, adquditt conffigerat,nbsp;’ß'ldtii ^^^'^iaablegatum ZSquot; abflraólu.Non cß etii/mnbsp;h ‘*^lt;^i»telareorttmJedmfontiam.donecne
f’i’Rui '’’'^'^’‘^bcnsciuSjamp;aufcrcs noxium o '**r^ pr^edpitur^ut innocentitmt ho*nbsp;***parcatu,alioquitotum lpgt;nbsp;‘*'gt;di(}|''*'^''’2“*'“ inlt;tocentis,iuxtA iujlitiam cr le=^nbsp;beneßcit deut iniuria»nbsp;^”^’'’‘’ii(|(nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;proculdubio oppreßbres pau
inßrentibus ’4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''J!^‘^‘‘^‘intes iniHrii(icu»]poßintacdebeät
termines proximitui, ‘ ain pofleifione tua quänbsp;i'?”' ''fperi. dabit tibi in terra quamnbsp;'^^.lÄrndendam.
P^ojic f Pgt;‘ohibet proximo i»ßrendä,ex aud^ p'’’•''n.fjcHt prior àßtrore,neßilicct quisnbsp;ßatrisueluicini poffießionemfnbsp;diuitiitui mode*
1) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuideretur,' Non uult
Ik nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eonffindi, fraternitatis iure,
q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^l'^bili qudiftitate agri ac pradia poß
j'^’’pui. ß’*'”* w unui nimium lata, aliut nimis ßrida I'M duilitate poßideat, quod er genti*nbsp;^Oc ‘'^'‘‘’rw /ege confubum eß uifumerie*nbsp;gt;1»°Segt;gt;eralis lex indicatur de pronbsp;I {^^quot;quot;’*1«^’***”'^° ’ urgendo, ßcreto uel publice fuo
k nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aliquem, quic
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facinoris fueritîfed in
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teftium ftabitu?rbum,
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mendax contra homi^
gt; tii Kn/*'’®‘^”’P’^æ“aricationis, r?r^° quorum caufa eft, ante do^nbsp;facerdotum ôC iudicum
deteßibiu dudi*
s CH o PH TIM,
dowinî dei iudiciam iuflum,nec morabifur, Interim au^ teta ßlßioppreffiusteßibui, male quidein traélaturG*nbsp;patitur nb hoininibut,domino autë curlt;e eß,cr alio ali*nbsp;quo bono maiore perßuetur, domino cnim cadit uel ßat»
18 nbsp;nbsp;nbsp;Quum^ diligentiffïme perferutantes in^nbsp;uenerintfaifura tcftem dixifle cötrafratren»nbsp;fuum mendacium:
19 nbsp;nbsp;nbsp;reddent ei ficut fratri fuo facerc cogitauit,nbsp;amp;auferes malum de medio tui,
10 nbsp;nbsp;utaudientescæteri timorem babeant,amp;nbsp;nequaquam taliaaudeantfacere,
Tefiium ßßorum malitU er mendacia dfficutien* da mandantur, ut er iniuria umdicetur mendaciter te*nbsp;ßHMium,er innocens liberetur. Talionisautemiuiinbsp;domino flatuitur, ut mcentiuum nocendi comprima*nbsp;tur, ne mendacibue bominibm publica pax eriußitianbsp;perturhetur, er poena improborum ßatreliquis 'm ex*nbsp;einpltim»
11 nbsp;nbsp;Non mifereberis eins, fed animam pro agt;nbsp;nima.oculum pro oculo, dentem pro dente,nbsp;manum pro manu,pedem pro pede*
Non permoucaris mifericordia m eum,qui proximo fuo non pepercit,non parent ei qui mêdacio proximumnbsp;dilberdere co?itauit:aec multum finas qui mtolerabilem Virfo dign»nbsp;miuriam proximopicit, uel mnocentem occidendo, uel tend».nbsp;pernitiofo mendado ad exitium pertrahendo, neßne*nbsp;ßram aperitiis homicidis,mendacibui,er malignis, con*nbsp;tra iußos, ueraces er mnocentes.Citßn iuxta peccatiimtnbsp;nbsp;nbsp;'
démérita diligenter er iuße pimiasßagitiofos, pro rei* publice tranquilliate utndicanda, er ut audacia crude*nbsp;Hum rcprimaOir.Hoc en'tmßet,cum quis de indußria ernbsp;animo maligno proximum leeferit, ß £que graui, uel gretnbsp;ttiore ut decet peena pledatur. Secus autem fieri ratio dinbsp;ildbit er lt;equitas,ß per ignorantiam aut caßt quippiatnnbsp;talc acciderit,Turne enim alijs modß ac medqsßerßmanbsp;toobuiandum,Et htec quidem proceffiu iuridico: cui nonnbsp;obßat Chrifi dodrina, qua inßruimur, ut leß m bononbsp;malum umcamut, er patienterßramui Itedentis impro*nbsp;bitatem ac miuriam, bumanioriqi modo occurrere tentenbsp;mui malo, er ß caßu tulerit, nobiliori umeendigenerenbsp;triumphemuf de affiUibut.
fCAPVT XX.
Si exieris ad bellum cotra hoftes A tuos, 8i uideris equitatus 8C cur^nbsp;rus, amp; maiorcra quam tu habeasnbsp;aduerfarii exercitus multi tudinê,
non tf mebis eos: quia dominus deus tuus te cum eft,qui eduxit te de terra Aegypti»
BellafuadonüniK pro populo fuo 'mßruit, erßdei s^«-dc uirtutis drma promittitßdelibut er ddminißrdt, Con tra inimicos er hoßes credentium exeunt ßdeles,non ninbsp;ß iufßt domini,er ad arma compulß, quibtit tarnen nonnbsp;uincunt, fed dominui in feffierantes fuperiores ßcit,nbsp;dum id m gloriam dei proßcit,non femper^ NnHa exer«nbsp;citut armatura uel multitudo noccre poteß ßdentibutnbsp;deo,cr ddiHiutuolunatemconuerfantibuit Sicutifraë*nbsp;teiadeia f(i«xerlt;u ex Acgypto,ßc protextrat ©• iw»
***' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ifgw ea,guód pro intto
probitate ac uerüatK ho* ntendacium fcietitcr pluresnbsp;^ih'?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;agttofcatur.te/ks 'miqui cr
pf^idpitmtur tßueroab tarnen excidet (ïlllt;t^ iUe teßfs
DEVTERONOMIVM
déféraitab iîlis defertut. Prohibetaulemli y mere, non quod in pole/lâte hominù fit non Hmere^dumnbsp;infl^tnt pericula,fed de dei ^atia, Gquot; caufe bonitatefi»nbsp;dendimi efl. Et ab hominibm mpif! non firmidandtim,nbsp;qui font leque in manu doinim,quos pro malitiafi/a cer»nbsp;tifiimepuniendos fiddis credat, etiam fi ad horam uidanbsp;rijs conceßis ù deo indurentur, ad iHorum damnationentnbsp;Gquot; fidelium probationem ud exercitium.Non enân fetnnbsp;per profunt uidorilt;eietian pys,multo minus impijs»nbsp;Appropinquante autent iam prælio acce-*nbsp;det facerdos,amp; loquetur ad populum, amp; di.'nbsp;cetadeos:
w bd'io^*'* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confiiilibt(t,non ut uiri»
bus G armis bell!gercntur,[cd ut fecutidum legem domi ni inhortentur,ad fidditer iuuandum amicos, ut alacresnbsp;ad iiifiitilt;e propugnationem infiflant, g firtiter de do»nbsp;mini dei ipforum pritfidio, prafentia cr gratia, confi»nbsp;dant,cui cædit omnis ßrtitudo, fi tarnen confiientia eaunbsp;fe iuflte /ruantur,charitae quot^ fyncera g- con/ènfus innbsp;bono comilitonibut non abfint:fic quo^, ut qu^ huma»nbsp;na prouidentia agi pojfunt,non obmittantur ,ne domi»nbsp;num deum tentare uideantur^.
5 nbsp;nbsp;nbsp;Audi Ifraël, uos hodie contra inimicos uc
ftros pugnam committitis, non pertimefeat cor ucftrû,nolitcmeiucre, nolitecedcrc, necnbsp;formidetis eos.
Ad aciem ud 'm medio exercitusfîabit facerdos Uel fa cerdotes,G uerbis dei folabiturpugnoturos pro popu»nbsp;lo dei G iuftitiaman ut intérim otiofi manui contineantfnbsp;Gfitpernaturali modo é coelis lapides fiierent proflra»nbsp;turos hojks,fed ut omnia quapo/fiuntdiligenter obeant,nbsp;euentum autem rei g uidoria, clementia dei commennbsp;dentfm^ domino roborétur, magis animo robufli quantnbsp;• neruis ,fide quàm armis, Credentes dominum imperarenbsp;tam fuorumquàm aduerfariorum exercitui,Guido»nbsp;riam parandam ad utilitatemdeo fidentium. Longe au»nbsp;tem aliter animantur impijadpraliajdeo g aliter fi»nbsp;niuntur,
4 quia dominus deus uefter in medio ueftri eft, amp; pro uobis contra aduerfarios dimica-bitjUteruat uos depericulo«
Si non cadit de arbore ßlium fine pâtre noftro, quo» modo occumberet homo adimaginem dei creatui,nobi»nbsp;lifiima corporalium creaturaram, fine prouidentia gnbsp;ordinatione diuinafqua adminifirantur tam pacis aego»nbsp;tia quàm præliorum : qui faluat fuos fiuein hac uüa fu»nbsp;perfliteSffiue in aliam uitam filiciorem translatos,
B Duces quoq; audienteexercitu proclama buntîQuiseft homo qui ædificauitdomum 8nbsp;nouani,amp; non dedicauit eam^ uadat amp; reuernbsp;tatur in domum fuam, ne forte moriatur innbsp;bello,amp; alius dediceteam
Quis eft homo qui plantauit uineam, 8C. nec dum fecit earn efle communem (g de quanbsp;ttefei omnibus liceate ) uadat reuertatur in do-mum fuam,nefortemoriaturin bello,amp;aligt;nbsp;us homo eius fungatur officio*
SCHOPHTI»’' V
Quis eft homo qui defpondit non accepit earn i uadat amp; giil***^nbsp;mumfuâ,nefortemoriaturinbeli t /nbsp;homo accipiat earn* _ fidfl“’*'’
Pernicies maxima efi in exercitu, quo hie agitur, fi firmidolofinbsp;commodapublicafalutiprafirentes.nbsp;tatis propria,cum damno proximi, uincésnbsp;animu nocet maxime. Ex origine igitur^ ^^^tt'nbsp;marûe legis,u»de g tx qua regulandlt;e fufgt;nbsp;pe ut proximo ficiamus qua nobis fierinbsp;non grauemus quenquam fupra id quod granbsp;lumus, ipfa hac prafens g alia legespr^^nbsp;communitatiprofiat g utiles, ideo uhirrt^nbsp;tudine g laboribus domum extruxit,nbsp;frui eadem,uel ad tempus.Dilato enintnbsp;tandem appetentefiaudori fubito,nbsp;fiia,Vineam plantarenouam,Gff^‘^‘nbsp;multo, fiudumqi non confequi expe^^^‘‘’^^i{ÿ(0'^nbsp;Oefiionfà/fe fibi uxorem, gnbsp;tis,crudelis habetur prouincia.Sicq; defnbsp;dam permittit lex dei, quo generalis bw’'*nbsp;ritas frat erna ßuea türmt er amteos ace“^^^nbsp;ad cbaritatis legem,quantum uicimusfi‘'^‘^v''jgnbsp;landa font. Veruntamen communisnbsp;da efi lege naturali,priuat£ libidini.nbsp;mum Hebrais efi,primum mhabiarenbsp;gratulatione perfrui,more omniumnbsp;potirifruHu laborum: ficut g propb'^quot;^’^nbsp;poftprimos fruHus domino dedicatos(?‘°^^^nbsp;bernaculum dei miniflris,pro gratiarit»“'^nbsp;peribus propter deum diflribHtos,fiqtt^^^^^g^nbsp;cipere,communißmilia fra ufui pertfiii^nbsp;nes ßcere. Hodie uero propternbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e!‘''^r
Gproditionamexpediret Gulia(^'*‘^gt; nes promulgari 'm congrefiibus,nefcil‘^^^^fii^^nbsp;bi'muidentes p.iriterpugnare eontrab‘’rnbsp;G alia quedam remedia relatu nonnbsp;temporum Kofis tantam perfidiam non U‘nbsp;quitGhuiufmodqfacerdotcspranton^''^ fcßlnbsp;debebant,G tubis canereclal?icum,U‘”’^^^jDi(lt;gt;^i^lnbsp;iniunâoarma,ad qua non funtafuetirnbsp;re debent, nifiin extrema necefiiate,‘‘b\‘‘nbsp;quoq; urgerentur,fedtuncpropugnari^
1 doteîdebcrent,ficutpaterafilijs,fegt;‘^^nbsp;Una à gaüis. Et tom diligentia pracauennbsp;nculomuoluanturhl,quorum confil“’nbsp;omnia totius exercitus litanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;di
His diéiis addent reliqua, populum Î Quis eft homonbsp;corde pauido ƒ uadat etnbsp;fuam, ne pauere facial cordanbsp;ficut ipfetimore perterritus
DKCCÎ deniqi pojl ipja ßcerdotu^ tur dei lege,quie fequut)tur,loquiadp‘‘rnbsp;tendisßrmidolofis : baud diibium fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pi
afiiiiibus G ßutoribus; ficut G'
|
fltit foetijf IttdtfM in i'«finnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f°titm contra fuos minime habere,non ira C ’^'’‘liconpiiodecernunt. *4^filuerintducesexercitus,amp;fincm ‘ium f'cwnt unufquifcR fuos ad bellannbsp;Poj^J^^osp^parabit» O' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conßrmaium uer gêwerwii omwiiiT» atttid« ^*iiL Pift ?quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;decertâdum pro patria iußitia, ßeri quißiiä praßeiatur fuanbsp;•M in tjit.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;militum, Id autem fit comtnodi» i.^^iiixtauerbttmdominipofipra:mijfa, lif'^*'*'^'** ****^ dcjicdti martyres. Qw« ZT **’*’’}’pducoj habere uiros, omnes autem intnbsp;bnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;magtiam expe* Sin*”'**” ™lt;»iero,fcd ttiribw paratur uiCloria, ^'gt;ii5tj^’’’lt;ioacceffcris adexpugnandamnbsp;lioeetur hoßbus, ob quant gt;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;°nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pcriculis wo» cji ten* 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 ^irec^***'?°’‘“gt;P’’«teriKCf/?iUtei». hbi, cudus pop« '‘S’lxti feruiet tibi fub tributo.nbsp;ot^eidiffed pendenbsp;’Wiosnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Serttire autem opor ^*** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domino ad id damnat os fidelibus fuis. ’J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;te k*’*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;no!uerit,óf coeperit '4 ^^njsJ:’'J*t«a,percuticsomncqaodinea dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infantibus, iumentis Nçjj ’ in ciuitate funtiOmnem præ* d *^‘’11 ^‘«ides, SC comedes de fpoliisnbsp;’lnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;°titm,quç dominus deitó tuus de S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciuitatibus quae à te pro* óf nó funt de urbibus illarum P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;po k'*‘**^ dbenignitate cr uirtute fub ^*'”’^gt;*»lt;ifcMloï quidem eorum, btUo a* V^‘'’gt;0'*d ^^^^fdintegrent: mulieres uero cr ‘’Pporfttiu tuis ufibusferues,cumnbsp;1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^ommodarqMicqHici «ero aptwm 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*egt;gt;lofc'^*** ‘*^gt;^omodabis.Et hoe quidem pa« I ^C'*’* ^“orowj urbes cr populos, longe à 1nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V» '****^ pi^ontiffa,diflintes : aliter autem obliuifcaris, uiHoriastia ^^^*“**. ^ids uiribus uel iuftitqs,nbsp;Hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perßcioiina ß ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»paeies autê meos omnibus bonis pro* ciuitatibus earum gentium gt;7 18 |
«9 1.0 quas dominus deus tuusdabit tibi in hære-ditatem.nullum omnino permittes uiuere, fed interficies in ore gladii, Hethæum ui« D delicec, amp; Amorrhæum.ôf Chananxû, Phenbsp;rczæum,amp; Hcuæum,ÔC lebufæum^ficut pracnbsp;cepit tibi dominus deus tuus; Sed ChartAn^eorum ifliU multM cr ßrtißim.if génies peßmtiiSfdudum^ tibi damriAtiif, alia conditiom deanbsp;uutcesiiam en'nn quadringentisannis expeâaui criminunbsp;fuorum perßäam menfurâ: iam appetijt illis tempus iu»nbsp;dic^,iuflie^ umdiâte,Totim enhn regiotum promiß dunbsp;dum patribut tuis çy pofleris,meie entm fu»t,cr cui planbsp;eet libere do eitó.E(«rM ttrbes ßc capies,ut nihil in cis feranbsp;ues,fed omnia pariter di]^erdt!is^uiros,foemintu,fcaes eunbsp;iunioribus, Omniuenimiüartvmfeptem gentium ttrbesnbsp;capiaSfdomino pc pr^ecipientCt No» propria temeritate um,nbsp;odio tuo,fed tantum amore gratißcandi deo ^ui idnbsp;ad fuam prtecepit gloridnt, çr ad tuam falutemt Ne forte doceant uos facere cunâas abo* minationes quas ipiï operati funt diis fuis,d£nbsp;peccetis in dominum deum ueftrum« Ratio tantte ßragis tu eSfCr in tuum bonum, nempe ne difcas ab iUis impieUkm er idololatriam, cii«n innu«nbsp;meris ac fcedisfuperflitionibus cr crudelißima tyranni'nbsp;de,lt;juibtu hit gentes prlt;e atijs itutUis foedatte funt^cT tenbsp;quo^ ßcile poBuentfßiOis parcendo cohabitauerisißanbsp;eile enimdepraudtur qui impif s ßmiliaritateconiungianbsp;tur.Longe enit» procliuius ejî iUoî te malû doccre,^«4innbsp;à te botta di/cere, Et peruerßmoresßcilius contrahun*nbsp;tur quàm innocentesiquandoquidë natura humatta pro*nbsp;na eß ad mala ab ipfa mßntia» ^Quando obfederis ciuitatem multo tem pore^SCmunitionibus circundederis utex*nbsp;pugnes earn, non fuccides arbores eius im*nbsp;peilendo eas fecuribus, quiaex eis comedes,nbsp;ideo eas non excindes, quia propter hominênbsp;eft lignum agri,nee debet beilantium contranbsp;teaugere numerum. tAoderamen utile docet cr priecipit, ad urbium tm» pugnationes,iteßc in hominesßeuiant, ut arbores quoq^nbsp;fiuüißras dißierdant, ad uaBa machinasq; parandos, innbsp;exitiumciuium er poflerorum,Proderttnt eiiim ferua»nbsp;tlt;e arbores ad commoditatem (Ham.er iw te «ibil uel do^nbsp;minum peccaueru^t.Nunquam enim arborem tibi pro«nbsp;fiituram, uelut hoßem inuadere ueUes, qui ut te olim ttu*nbsp;trietfita obßiit nun quam : non poteßbeUantium contranbsp;te augere numerum, fed à domino in ufum tuum creaUfnbsp;crdonaticßt Si qua autem ligna non funt pomifera,fed agreftia,amp; in cæteros apta ufus, fuecide SC innbsp;ftrue machinas, donee capias ciuitatem quaenbsp;contra te dimicat. si qua uero arbores pomißra mm funt,eas licebit,ß uidebitur fuccidere adextruendas contra ciuitatem pronbsp;te macbinas,donec capias, cr feruituti tua fubifcias,atttnbsp;in totum deleas.tJon font occidendi homines, de quibusnbsp;^es reßpißenlM tfl ; non prater iKceßitnte quodcuti^ |
DEVTERONOMIVM
Ill
Utile deftrtiendiantitec ßae caußt damnum inßrendu alb cuLVerum contra mandatum deiparcere damnatis adnbsp;mortem,non clementiaeß,fed mobedietuia quie domi^nbsp;numprouocat,etiam ßfacrißc^siüum placare propo*nbsp;fuerisutSaub
C A P V T XXL
Vandoinuent m fuerit in terra quamdominu deus tuus datu^nbsp;rus eft tibi, hominis cadauer oednbsp;fi,öC ignorabiturexdis reus,
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;egredientur maiores natUjSC indices cui,et
metientur à lococadaueris hngularum per circumitum fpatia duitatumt
Statuiturhlt;eclexadhorrorem fidelium mentibiuin cutiendum,pro atroci homicidio,utafueßant ad huma»nbsp;tntatem,nbsp;nbsp;nbsp;pro uiribuf proßgt;iciatur ab urbium ciuibws,
«e t« illarumfuburbanis er diflriäibm honücidia cont conna'honbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;°^‘^ßfan^uine expietur,in
micidu. ' nocentisuelnoniurcocciß,SiJ/nquit,inueniatur cadae uer oceiß hominis,nbsp;nbsp;nbsp;ignoreturhonùcida,exibwiturbi
um propmquarum primores, qui feniores er preßyteri dicufttur, ei'dißutientquieiUi loco, ubi conßäum eßnbsp;bomicidium,propinquiorßt ciuitastuel certe ad cuius dinbsp;tionemuel regnum autpoßeßioaem pertme4t,ß morenbsp;noflro difimguanturregionest
öi quam uiciniorem exteris eife perfpexe» rint,fenioresciuitatisilliu8 tollet uitulamdenbsp;armento, qux non traxit iugum, nec terramnbsp;feidit uomere,
4 nbsp;nbsp;amp; ducent feniores duitatis illius uitulamnbsp;aduallemafperam,qux nunquam arataeft,nbsp;necfementemrecepit,amp;cxdent in ea ceruünbsp;cesuitulx,
lubenturproximioris duitatis feniores fufeipere «i« tulam,nondum aratro macerata uel aptam,hoc eß,ex o«nbsp;ptimisaliquameligendam:eam^pertrahent ad uaUentnbsp;aßieram,hoc efl,infocctindam er meptam ßudibus ißienbsp;feminandis, er prorfus flerilem, expiationi pro peccat»nbsp;non ineptam,illic^ uitulam ctedent,er illius carmm pu»nbsp;trefeere iUicßnant, ut locus is perpetuo fierilis,borri»nbsp;dus, er anathema habendusßt pro fcelere homicidq.
5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;accèdent^ facerdotes filii Leui, quos eie-gerit dominus deus tuusut miniftrentei,ö£nbsp;benedicät in nomine domini, 8C ad uerbumnbsp;eorum omne negotium pendet: 8C quiequidnbsp;mundum uel immundum eft,iudicetur.
ß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et uenientmaiores natu duitatis illius ad
6 nbsp;interfeäum, lauabunt^ manus fuas fupernbsp;uitulam qux in ualle percufla eft,
ludido facerdotis aduocandi immunes eenfebuntur à fcelere,ob ignorantiain dues illius proxknioris oppbnbsp;di,lotis tarnen priusmAnibus,ad innocentite /ymbolum»nbsp;Inferitur autem parentheßs,de dignüate,oßido, eleäionbsp;ne,er nünißerio Leuitiœ tribus,qua commendatißimamnbsp;Leuiricadi populo uult dominus authoritatem Leuiticam, quorumnbsp;gnitas.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;officium ßt benedicendi,certe er maleditendifm nomine
doinMgt;i,^Ko mdiort 'm reuerentia ßnt apud plebem, er
KITHEZE, doilrinaipforum facraexuerbo dd minuinbsp;tur,ad ipforumlßaelitarum falutem,crnbsp;ledi enim dicimtur à domino, non propriu mnbsp;fuffiäi,non ad odo uacandum, er fubindenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iigt;
dumtfedminijkrioillisdigtto, difeendo gern domini, iuxta quam er huiufmodi caußi aunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f
fc'mdere debeant^ Benedicere autem popullt;^gt;^J^i^ orare,ddbenignitatem illiscominendare,el^»i^ii/,nbsp;polliceri,ß iÜum reuereaitiur er *^ tidß^nbsp;Qÿicquid igituriüi iuxta dd lege decreutituinbsp;ac 'mtegrum habeatur. Deni^ adnbsp;dicabitur lues quiecutiq;,autplaga coiit‘ig^'’Jnbsp;firmitatum.
amp; dicent î Manus noftrx non 0quot;* fanguinem hunc, nec oculi uidcfö^^^^f^nbsp;Aropitiusefto populo tuonbsp;demifti domine,amp; ne reputes fang“nbsp;nocentem in medio populi tuilft“^ 'nbsp;returabeisreatusfanguinis.-
Concepiis uerbis dominum orabunt ßji r t«, nomine totius plebis ac feniorum, oplr^^fnbsp;imputari à domino hoc homicidium,^id’^Jji,I(it'^nbsp;ignorantibus er minime confentientibuifr^^d^^nbsp;commiffium uident,Pro quo er remißioi^’'‘^ifst^^nbsp;dd implorant,qui redemit lfra'dem,neu(b‘‘'^ifitlrnbsp;ttis mnoeentis à domino habeantur, idipß^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
tes,dom'miùmdi{iameuadent.
tu autem exures (uel außresfittfi^'^^f oremquiinteeffuruseft,quunil^^nbsp;rcöum eft in oculis dominü
Summa diligentia precauenda ßmt dia,qult;e tarnen ßcontigerint authoresßd^-fj,Kii^nbsp;difunt inßgni er publica diligentiu,cr 'gt;'‘’'gt;^(fif^nbsp;iudicandi. t^osß deprehendi nonnbsp;eeacueraciter conteßarideocTnbsp;lerefe deß{lo,tion confenßffe,fednbsp;äamfumendam de homicida: Vtnbsp;leßißum habeont,fed er locum cumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
fuarum.’tantum abeffie,ut eorum aliqui^gt; r .^jj ßcerithoc'indignumflagitium^
Si egreflus fueris adpugnan* ^^,^51) micos iuos,amp; tradiderit eosnbsp;tuus in manu tua, captiuos^nbsp;8(. uideris in numero capotiornn jijifnbsp;pulchram,amp; adamaueris eam, n® mnbsp;bereuxorem,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i»
introduces earn in domumtn’ ’ detexfariem, amp;circuncidct ungn
amp;. deponet uefte in qua cap» in domo tua, flebit patternnbsp;uno mcnfe,amp; poftea intrabis adnbsp;cum illa, amp; crit uxor tua»
Ad duritiam ceruicis iHius ludaic^S^ ^jf i dementia dei permiffa fii)it,eatenuf,df^nbsp;niter eos puniendos decreuerit,necnbsp;eitum iUi opus commendandurntnbsp;Ha nudta,fuis cwn ustlt dom'mifi hup^l'' •
IO
II
IX
»5
«oNÎhia bonitotK dîj?i»i«ldt»Non ijuod ut grduiß'and cri mini duringpwiire huiufmodi uoluertt,qMtiqu4m re uenbsp;ïi Ki-.urali kgi aduerfeutur,cr iniqud pnt,twn tumen utnbsp;kgiiiinfcriptkgrauiiM à. domino punienda damnâtur,nbsp;-- T«k «liquid efl hoc loco permiffum aliqudtcnuf, coiuu»nbsp;giîim frilicrt cttM extranea,beüo capa:fèd tAmen lege clt;tnbsp;uf.ur qiwmodo trailanda quo cafu dimittenda. Si,nbsp;inter vwiubia poft uiâoriâ i««cneri$ ftgt;ecioftiinnbsp;malierê,qiuitit^yg deßdcr/tre coni«gem,nbsp;non meretricent earn dccipere deliberes,Verum gentili^nbsp;atK opproBriKBi iUt m primis ddimde,cum immunditijsnbsp;‘^°’tfueuerii,tte ßtßmüiaribusnbsp;priiiiifnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uel ludibriut Docetis dutem illdtn
is so«** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o^nAtum gentilititmi, ut^
nouo riT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pti^um cr mundii fltfcipiendd ßt,
niAtri!ßeeetgentemfudm few Iquot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;docente, nec earn loco dti
MptiHjtatK fua uelutiuxorêhdbedsdc ‘Sdwdnbsp;dolon ' permitteturpldngerc pdrentesnbsp;cr 'mdulgerepietdti ndturdlinbsp;id licedt per tudm ftrocitdtemnbsp;‘quot;^'•Iijnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quodnegatUTfCrtepidiuite
' * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zcniici tnenps, ztr non dntea
uo modo interim tibi improbuißr’» iOiui dij^licentid cdpidris, eynbsp;, ^’»iüiusintrdtMmßmilid utilem non eßenbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^‘‘pi iUdmnoncontingdt, ut ßc
'$ ‘‘'^!itf^‘d‘^gt;tideAfquid tibißciendam ßt de extra* 4'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^^°t'em ducere licedt^
Poftea no” placuerit animo tuo, ,ncc aendcrepoteris pecunia,nbsp;Çnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'’Here per potcntiam.quia humilia-
di/fl!icuerit,dimtttere quidem ednt ßlgt;‘ipßreßituere,hoc eftftibertdte do
«H
humilidueris earn, uel coniugii er maritOtPluralitäX uxonbsp;i^ttinnnnonpunitd 4nbsp;primo binbsp;’feLnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«ItiîwUMï i« feripturii^Eadem ßcM
deui ddfudm gloriaiti, AHe '4^'*'^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;extrance in uxorem cdptun
•t ’’’r '^î'ibC^'*”' i*“f^nies,poft Origenem, de gen. Vnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ufumdocendi aßümen*
Gquot; erroribtfî*
'''Hh *^’8(
ifi j;i odiofam, genueritô?ex k, *'’OôSo^J'’^^^ntiam inter filios fuos dinbsp;' U %hi fi filium dileâæ facere pri»nbsp;‘**'^^oribui,tionlt;equedileâif,amp;'de
«7
|8
'9
äo
II
at
Ulriuf^ prole,ne prîmogeniiurte pritrogatiudnt, tono* rem,comntodu,benediaionem er hereditatem det ma*nbsp;ritut pro carnali aftèéîu,zr pro dmorefilif, quem ex dinbsp;leâdfuftepitt Donum enim dei eflprimogeniturte condtnbsp;tio,nec außrri debet drbitrio humaao, uel conßrri ei cuinbsp;natura er deut non detulit: Qijod enim deut dottat,ho*nbsp;mononaußrdt.
fedfiiiü odiofæ agnofeetprimogenitum, dabit^ ei de his quæ habuerit cunäa dupli-cia: ifte eft enim principium liberorum eius.nbsp;Sc huic debentur primogenita*
Primogeniturie ratio eft, ut duM habeat de omnibus bonis portiones tipfe deni^ principium eß ßrtitudinis,nbsp;paterne ßjlicitudinis er moleßdrum, habens authoritanbsp;tem in patres er regimen: olim etiam ßtcerdotij dignianbsp;te poUebat prtc alijs filths*
^Sigenuerit homo filium contumacem proteruum, qui non audierit partis ac manbsp;tris imperium, amp; coèrcitus obedire concern-pferit,
appréhendenteumparentes eius,âf du-cent ad feniores ciuitatis illiusamp; ad portam iudicij,
dicent^ ad cost Filius nofter ifteproter-uus Sc contumaxeft,monitanoftra audire contemnitjcomeifationibus uacat, at(^ connbsp;uiuqs:
lapidibus cum obruct populus ciuitatis, ÔC morictur, ut auferas malum de medio tui.nbsp;Sc uniuerfus Ifrael audiens pertimefcat»
SanClorigore Mofespracipit rebelles filios caftigd* ri, ut etiam parentes ipfos iubeat dccufatoru oßteio ßn di,nbsp;gi,er mortis accufiationem defirre, uult enim tales pro*nbsp;trahi ad tribunal à pdrentibus,teßari infiolentidm,utfe*nbsp;feoftendatinuitos hadenusfuftinuißefilq improbosmanbsp;res, nec aliqua ratione emendare potuiße, quid nulldianbsp;prorfus recipiat dificiplinam. Tanti ßcit deut inobediennbsp;tiam filiorum,er contemptum difciplinlt;e in filqs contranbsp;parentes. Hac legefanäiftima ß bodie parentes uteren*nbsp;tur in prolem,plus pudoris er difciplinie extaretnbsp;nbsp;nbsp;in*
cuteretur peruicdcibusalioquiiuuenibus,quitam mifi* ris'exemplis ac proteruis moribus interim pereumt.
Quando peccauerit homo quod morte pleâendum eft,SC adiudicatus morti appen-fus fuerit in patibulo;
non permanebitcadauer eius inligno,fed ineademdie fepelietur tquia malediâiodeinbsp;eft qui fufpenfus cft,SC nequaquam contaminbsp;nabis terram quam dominus deus tuus dedenbsp;rittibi in polTeflionem,
statuit ficinorofi}s(rucidffixos,uel aliasmorti adiu dicatos eo die fepeliendos, de patibulo deponendos, nenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
contaminetur terra er aêr, horror quo^ mortis maior uigeat, erquot; dementia locum habeat, quum defierit poftnbsp;exddum peccatum er uindicatum libido peccandi * Nenbsp;duplici inclemeniid puniantur tneufuJßeilati ac toléranbsp;ti caddueris uilefcat cr tepefcat horror occidatdt, Eate
-ocr page 496-|
D EVTERONO MIVM (t(H etiitn abjkrret kx domini ab homicidio, ut et digniK owrte legist^; decreto occifuf,otiui fepeliri prifdpiatur,nbsp;oßendalurq; paUm quod Ù. iudicibm non odio perfonf,nbsp;fed iuflitilt;e legisq; amore mortißt adiudicatus. ideo mi«nbsp;ferabileffgt;edaculutn toUere cupiM, cr fub terrain oc»nbsp;mikd^ftonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiflinent, Vt auiem fußienfm omnif nMledidam eßdeo : ßc nbsp;nbsp;Chrißm quidem dei ntAlediâiim dicitur, y eiuiafacrificiwmpro nobis ßdus eß,cr expiatiopro peceatis fidelium, ^ui peccatum nonßcit : cuiui tarnennbsp;improperia cecidernnt fuperfe muocentemjcr peccaanbsp;nofira ipfe portauit, propter peccata populi percnßus,nbsp;erucifixus, nwrtuui cr fepultiu ,ߣltu maledidum pronbsp;eleâisomnibus,^uo benediâionein onttiium gentiumnbsp;propagaret, ^CAPVT xxir. Il •«n 71 yjii On uidebis bouem fratris tui aut ®fijj ouemcrrantem,8£ abfcondeste,nbsp;fed rcducendo reduces fratrituo,nbsp;Beneficëtiam docet ad proxinws,etiam ßm'mus nos diligant, utq; curam de proximo geramus ac folidtudmem,nen interimttendo occaßonem beneßanbsp;ciendi,etiam non amantibus ttos,ßquo modo conuertan Exempta tur,cr etment beaefidjs prouocati, Exemplis autem do» prolegibusnbsp;nbsp;nbsp;pyg legibus,Hebraico more,breuitalißudedoçr Pm plidtath Si quando uideris,ait, patris tut caufam peridi tori, cr incommodu iUi imminere de re qiupiam, quantnbsp;poßis iinpedire,eßo diligens er fidus, ßdendo iÛi quodnbsp;tibi peri ueUes,etiam ß nemo uideat hominum: dominutnbsp;enim intueturßngula, cr perpdiam talione compenfat,nbsp;gratia autem reddit pro gratia,magis autem ds,qui ge»nbsp;»M««i tiiHMi« propius reprtefentant,qui folem ptum oririnbsp;ßdt fuper bonos cr malos, i etiam non eft propinquus frater tuns, nec nofti eum : duces eum in domuin tuam,nbsp;amp; crût apud te quädiu quærat ea frater tuus,nbsp;amp;reftitucs ci* 2 Similiter facies de afino,amp; de ueftimento. S(. de omni re fratris tui quæ perierin ft inuegt;nbsp;neris earn, ne negligas quaft alienam* St rem perditam quameun^ inueneris, nefdas autem euiusßt,domi feruabis, donee tecum requirat qui perdi»nbsp;dit, cr iBud reßituas : amp; omnitio iuxta charitatem agasnbsp;ßgnißcando te habere quod itiueneras, dum id per pri»nbsp;mam opportunitatem licuerit, qp Si uiderisafinum fratris tui aut bouem cecidiiTein uia,non defpicies, fed fubleuabis cum eo. Prexfmns Quoties deprehëderis egere ßatre opera tui, quam tuuandus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prrefla,re,noli uel teabfeondereuel ttegare,fed be» nigniter fuccurre,uel pro uiribus adiuua. Hdnc commu nißimam legem dominui proponit exemple aßniuelbonbsp;nis fuccumbentis oaerinbsp;nbsp;nbsp;periditantis,quod p id de iu» » mento prtedpit iuuando, er eo etiam quißt hoßistui, quid tibi agendum putabis de perfom iüius, er de ami»nbsp;eo^ Sfd er »« ßgt;iritualibtti,et animie periculis offtdoßMnbsp;ßtcurrendumerit.Etßatris notnintnon amicus folusin |
KITHEZB. t€Sigtlt;tti*,fedf}*öxïmt«. isfdlicet iuxtaClri/Üdcwiinbsp;explicationem,qui opera tua itidiget, amp;nbsp;tem te dominus uidere uoluit, er gratiamcontulit,^nbsp;poßis iuuare egentem quemcutiq^, etiam beßiM ernbsp;mentum, Omnino enim clementiam lex docet Cfnbsp;centiam,irte compreßionem,aut odij,nbsp;IjfNon geretmulier arma uiriïnbsp;tur mulier ueftc uirili, nee uir uteturnbsp;mincatabominabilis enim apud domio“nbsp;deumtuumeftomnisquifacithsc» inbsp;Armi,uejks,er mores uirilesfamittAßlgt;‘''^”''^, 'nbsp;inducat,er uir nonfoemineis ueßibus uel moribu* lt;*nbsp;tur,Hoiufias er digmtas utriuji^ fexus pernbsp;tunda docentur, ut fuo quifq; decoro nonnbsp;forte content us: neue per mixt ioae huiufnugt;dinbsp;taruarum flagitia committantur:fuoquij'^‘flt;^'’^^i^,nbsp;impermutato rerum er niturlt;e ordiaenbsp;Abomittitio domini eß,ßnitura diuinusnbsp;turercorrumpaturhominuminfania, Si ambulans per uiamjn arbotî^^jj yj ra nidu auis inueneris, amp; matremnbsp;ouis defuper incubantem î nonnbsp;trcmcumfilils, fed abire patieris matrem,capW’LpöJ^^'. Kos, ut bene fit tibi, amp; longo uiua« Manfuetudinem docemur, ut non etiam hoßem Ledamus, w »« imbelles CTnbsp;ct amur,nimia nocendi cupidiae nonƒnbsp;beneßilores recipiendo non grauemiu,nbsp;ilo uel utilioperinonßmusmolefi,nbsp;dttwijCBMj fitiorum educandorum ojßcio Üquot;nbsp;ßunt.Pietas huiufmodi ad omnia ualet,reßgt;^^/nbsp;habens in hocßeculo er in fitturo-Longü^'^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt; aßequedic ratio er deßderium fobritti» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß quot; folet obeffe nemini,prodeße pluribus, Quum aedificaucris doni«n’’’^jfii(gt;lt;i, cics murum tcäi per circuituin t inbsp;tur fanguis in domo tua ,3Cfisnbsp;praecepsruente*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦ Pracauenda er anteuertendaproUify^ßt^J caßo,ae circumßieäione ßidiofanbsp;uerfandum tibi inter homines ,neßsnbsp;ue damno, fed potius preeßdio ernbsp;homo dei«,Ne aüerius malo tuumnbsp;qui murum teäo circumducere, eßnbsp;^to prteuenire,Teäa Paloßinorumnbsp;tearum inßir, ad ueßgt;ertinum temput dtu’* . Xnbsp;rit,ubi esquot; conueniunt hominestneceffatt^nbsp;erant ad margii}es,caßtm prohibentes, -qf Non fcrcs uineam tuam conbsp;mineme Si fementis quamnbsp;fcunturcxuinca,pariterfan(3i^^/î)i^rnbsp;In uineam noli alterius er uarqnbsp;mituferere,ne wnum altert obßt,tte cotißnbsp;cum aridisßuäibus, ne auareiiigt;nitex‘Snbsp;ilus iUius,ne duplicitate labores :ßinpnbsp;ram deo er hominibus-Dettt ^ß atntttor cnbsp;nbsp;nbsp;(tr |
18 DEVTEROMOMIVM , non mit primttiiK mt décimas diuerp feminft ^itri jibi : ita cr fuos fideles uult fimplices, candidos,nbsp;^«nimesfenfu er moribus,doürina quot^ fimplici unnbsp;**w i« ecckfilt;i,non di/jputationibus, pro cr contra uerinbsp;4iim4gM muoluendum mentes quàm refoïuèduMnbsp;^docendum, h ÿ^®.*’”^b’sinfaoucfimuI5fafîno» Noninducris ueftimenco quod exianalinbsp;*’®Çcontextum eft. L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alll's uerbis cr exemplis,^uod prlt;ecedens i^iiL ^oitù,Ne lt;(grïcoifnf«r finml 'm boue cr afiao, ne mi W4ntKr ue/k ; Grata efi enim domino concordia crnbsp;difiribtttiuam dictmtternbsp;^rgt;igt;itbiuutdis,ne oaeribui te^ualibus 'mittptales humenbsp;itiu coByrio omnium oculi mufigantur,nbsp;frabatur cum mfideldgt;us, ne lt;e^ue fiirtes cr benbsp;tit^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttrdior« adfimiles labor es cr exer nouum m antiques utres, cr refarciamus,ue difiimili»nbsp;humatum conuerfatioaem,crtanbsp;gt; opfribus cr afièâibus,nbsp;h **^«0/ ^^‘‘^°^°'J^^'^^gt;it°dofignificalur,peruefimnbsp;* p^^ .'^icontextam^ ’CJ’h *n fimbriis fades per quatuor Vlt; 5”Pgt;«ii«m.q»ooperiris. lin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;religione, de cultu u» lus eT idololatras.Semper memiuer'mt pro ^uam domino promifèrunt in monte Sinai.nbsp;**’’*«1J'*’^^*** gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deum quàm legis diuiM obliga» '^^^0tocultores non hypo^ profifiione tefien»nbsp;pbi pienbsp;confittent, cr perfidie cotanbsp;tntendentur. T efferam fuam fidenbsp;? ‘on ff ' î“o rnUuum Pnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bofits quoip agnofeât i,l,p''^‘‘^gt;fraterna protejbtione ty fide, cy ’mui^ • *lt; ff nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apoßoli et Chriftus phy ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘'^odtmturjmterpgnia qiuedam profifiio pnBiorum, ut interne fidei ex» ff^‘O'ff'*^‘‘tteß!tretur,cr pgnum confortibus pre»nbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;moribus, J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^‘’'^kreclamaretetoperibuSfCruefitcon gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uxorem.ö^ ingreffus ad quibus dimittate* gt;in '*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peflîmum, amp; dixe- ?Sen- ”’”C3«cpi Siingreffusadeam Ä^uginemr 16 vtóquot;'P^‘'''®^«’atereius.amp;ferentfc il eiusadfenioresurbis b iix 'lîdi^u puellæ pater î Filiam PdïimSjUt dicat. Non luani uirginêî â(, ecce hxc funt io 11 |
KITHEZB, 10 fîgna ttîrginitatis fîliæmexXtexpandent uenbsp;ftimentum coram fenioribus duitatis:nbsp;' appréhendent^ fenes urbisilliusuirum,nbsp;fiCcaftigabuntillum, condemnantes infuper centum (pclis)Ar^ genti,quo8 dabitpatri puellæ, quoniam dif-famauit nomen pelTimûfuperuirginem If'nbsp;raël : habebit^ earn uxorem, 8C non poterienbsp;diniittereeam omnibus diebus uitæ fuæ. tnteüigimus pafiim ex facris literis,mpgniter femper pipe excultam pudicitiam apud Hebreos, cr uirg'mumnbsp;corruptores durifiime punitos^piffèq; pgna quedâ uirnbsp;ginitatis in nuptifs obferuataatq^ feruata, moregentis,nbsp;qtùbui{fionfe cafUtascomprobaripoterat. Qtiequalianbsp;per'mt diffiutatur apud liebreos,fine certa ratione.Hecnbsp;ergo projet iubentur in iuduiu/m à parentibus, p quitnbsp;malignui maritus odio zy malitia permotus fuam repu»nbsp;diare uoluipet,obfilfo aceufatam de fcortationeuelfiu»nbsp;pro, quia earn non deprehendifiêt uirginem. Conuiâutnbsp;enim à pueUe parentibus ad indices mendacq,uerberarinbsp;iubetur,cr uxoreminfuper accipiet ac feruabit, cr da»nbsp;mnabitur parentibus puette Innocentis ad centum pclosnbsp;argenti.Seruit lex ifla uirgmitati pidiopus conferuandenbsp;à pueüis, pgnis uirginitatis modis commodis diligenternbsp;cujhdiédis, cy ne peile ob earn 'muidia er qnerehe obonbsp;riantur inter coniuges, ut parentu diligens inßitutio nonnbsp;diffametur:quodeniq; accuratius filiasfuas à corruptionnbsp;nis periculis umdicent, er caflitas in populo ifraêl ftiidionbsp;pus re/filédeat oc feruetur.Confiat enim ifraeliticasfiliatnbsp;propter cafum Din^ curiofius femper pipepramuni»nbsp;taSiCr legibus admonitos pudiciü£ ey circumpeilionis, ^Quod fi uerum eftquod obticit,amp; non eft in pnella inuenta uirginitast eiidenceam extra fores domus patris fui, amp;lapidibu8 obruêt uiri duitatis illius,amp; monbsp;rieturtquoniam fedt nefas in Ifraël, ut forninbsp;caretur in domo patris fuirdf auferes malumnbsp;de medio tui. Seueraanimoduerfio corruptie uirginitatis ,qut fe uenditapet marito pro uirgine, ut lapidetur iuxa domit ugtnta.nbsp;paterna, in qua eufiodiri debuerit. intolerabile ergo manbsp;lum epe docetur hoe loeo,ex uerbo domini, puellas ne»nbsp;gligentius uel infolentius educare,zy à corruptione cornbsp;poris cr moru/m non eufiodire parentes. Remifiius enhitnbsp;infiitutæ uirgines, non apM erSt prolis fu£ inflitutrices»nbsp;A fan^a autem inpntium educatione pendet reipublic^nbsp;non modica falus, perditio autem ac turpiludo plebis,finbsp;fixmimepae pudore ac uerecudia, pne difcipliiui in uernbsp;bis ac moribus inptuantur: quod docere maires nefciantnbsp;qu£ uirgines non didicerunt. ^Si inuëtus fuerit uir qui dormicrit cum üxorealtcrius.utcrcç morietur.id eft,àdulternbsp;amp;aduliera:amp; auferes malum deIfraël» Adulterq paenagrancds,fed digna : eß enim nimium perniciop perfidia, qua maritalis dexteritas, fides et con n».nbsp;Jbntiadeferitur, zy à domino deo non indigna iudica»nbsp;W morte tnrpifiima, pro fide moritali er matrimoniali |
I
«n
D E V T E R O N O 511 V M
phntiinda,pro^ nepotibuf legitime educandis, m43cltMê incatulidelium. Ambo occtdcndi mandanturfOdultefnbsp;et* adulter a,de cuiits legis dexteriate çy eaußs dià nuänbsp;ta pojjèntypro quibus ad locos commttaes remittimuif finbsp;tis traâatos.
^Si pueilam uirginem defponderituir,8C inuenerit earn aliquis in ciuitate,amp; côcubac*nbsp;rit cumea,
educes utruncj ad portant ciuitatis illius, 8t lapidibus obrueniur:puella,quia non çlagt;nbsp;mauitquunt eiTetin ciuitate:uir, quiahurnûnbsp;liauit uxorent proximi fui: 8C auferes malumnbsp;de medio tui»
Coœpreflïo nbsp;nbsp;nbsp;vtrgo de/}gt;onfata uiro,ß^onte quempiam aliurn ad
'•“S“»»»« fff ciuitateuelquocft»q;ittloco,ubi feclanwre redimere potuijfetfambo prlt;euio iudicio fenatus lapidâquot;nbsp;di[unf publice : pueüa, quia confenftjje putabitur, quianbsp;Kon clamauerit:uir,quia adulterium commißt, ty uirginbsp;nem opprej?it. Ex quibut ßcUe claret, unde cafbmanianbsp;luditortim increuerittnon en'mt ßcile tentatur libido,ubinbsp;tamacerbafciturinßarepunitio: er m confuetudinennbsp;ttertitur ßepe deuiäa libido,clauus clauo reprimitur,crnbsp;tentatio tentationibiu fuperatur.
^Sin autem in agro repererii uir puellam quæ defponfata eft,amp; apprehendens concu»nbsp;bueritcum ea,ipfemorietur folus:
puella nihil patietur, nec eft rca mortis, quoniam ficut latro cófurgit contra fratremnbsp;fuüm,amp; occidit anima ei us: ita ÔC puella per^nbsp;pelfaeft:
quia inuenerateamin agrotclamauitpuel la defponfata, amp; nullus affuit qui liberaretnbsp;earn»
Si uero nuHafe uia éxeutere pottiit puella,deß'tutA ui c»Jw, utpote 'm agro uel alio quopiant folitario loco ex*nbsp;p«gna(3 à uiro,ipfa quidem liberabitur^uiolentus auteninbsp;adulter occidetur : exeufatur enim ipfa t’imore, etiantinnbsp;conßtitttem,ut dicitur,uirum cadente, çr intra latronisnbsp;poteflutem coaHa-Verißmile habetur clamaßi earn, fednbsp;non audiam ab aliquo, qui accurrent eripere potueribnbsp;Fauoresenimampliandifunt, er promfirmitatefexutnbsp;mterpretanda funt huiufmodi clementiorem 'm partem:nbsp;etiam ß non clamajjet,ubi 'm ßili ßmplicitate pulchre 'm»nbsp;telligitur,quoinodo etiam in al^s pr^eceptis uerba ßnt lenbsp;gw accipiendathabet ettim fuam quoq; eximiam elegan»nbsp;tiam antiquitas facrofanda Hebraica, cuiusfhlti curiofenbsp;admodam uariare,ac ad La'in£ Imgua rigidam proprienbsp;tatem trahere, non parum fepe derogat germatto fenfuinbsp;indagando, Anxia quoq; uerborum eoflruâio er rigornbsp;impedit er ipfa fenßmi fcriptura: feâanda ergo eß me»nbsp;diocritäS»
18
Si inuenerit uir puellam uirginem,quac non habet fponfum, 8Capprehendens con-cubuerit cum tlla,amp; res deprehenfa fuerittnbsp;dabit qui dormiuitcumea,patri puellxnbsp;quinquaginta fßclos) argenti,amp; habebiteamnbsp;uxorem, quia humiliauit illam t non poterie
KïTHEZB» dimittere earn cunâisdiebus fuis»nbsp;si quK puellam «irgitwm twnd«»« de/^ottßnbsp;Uerit,deprehenfiK iudicio, condeittnabiliy ifnbsp;tußclis argenti exfoluendis patri puetta prûnbsp;iüiu» iHata: redundat enim ßlia contumtlia ünbsp;ßof ad parentam igitominiam^nbsp;bit perpétua irrepudiabilem,qudcun^nbsp;pater ad hoc confenferit, ut filiamnbsp;poteflen'im earn negare iüiuiro,ß uelit,iilp^^^^nbsp;Accepta enim pecunia pro iniuria iUata,nbsp;ter» dare poteli,er uir foluere non ualensfd'f'^nbsp;penfabitpecuniatn.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. f i
Non accipiet homo uxoré patri* **’ nbsp;nbsp;j./
reuelabit operimentum partis fui»
NoKcrc««» nemoaccipiat uxorem,reptd^^^^ earnem patris fubieeiff'e poteßuti fute,nbsp;de patrem:ut Abfolom Dnwtdw «xoreJ deteß^nbsp;tte,pro quo ambo occidi iubentur,Eeuit,iogt;nbsp;___lt;rc A P y T XXIII-Onintrabit eunuch us I i amputatis tefticulis/ccUI’^^^s'nbsp;E ®nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Etmuchut uel confiacO*
fticulis quifqf, non mtret Wijboc efl,non conuerfetur uel uiudt ht cog^jjfCii''^nbsp;qMmprmcipalis er gt;nagiflratügerens,qi^^iictt‘^.nbsp;îiebrior redditur, er 'mconfluntiori anintO'nbsp;etcleßa ßnt ale$,ttmen «0 od pKWicof«!’*'’nbsp;da adminißranda admitti debent, hoceß,nbsp;ports magißratum non gerant.ne uilefcatoil'^iff\nbsp;brai exponüt talibut iWerdici matrimonialnbsp;lis impoßibilitatem acdeßierationem.l^onnbsp;tur ab auditu legis er cultu dei, cumnbsp;raliter data ßt, qui de feminefimt iftA C’’nbsp;lege er cultu dei excludit:imo horprpßl^l'^^nbsp;loties mandatur cura peregrinorum.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ajir
^Non ingredictur rnamzer to natut) in ecclefiâ domini, uftV’“ ‘7^'’ ,nbsp;generationem non admittetur if «nbsp;riotiiini.
Spurij quoc^ ob uilitatem origins inlium, hoaeßo ßatui adminiflrandonon^nbsp;quo honeßatis er coniugalis honoris maio^.^^idlZnbsp;tar. Honor en'im indigno tali delatits liceoli^^nbsp;pr4 paruißciendi,er deßtidendi matriniol^nbsp;Mamzer de fcorto ttatus,quales raro habfi^nbsp;ri,erßiteuitio 'mßgn(.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
^Ammonites 8C Moabitesetisf^J^i* dmam generationem non inttahfnbsp;fiam domini in æternum;
4 quianoluerunt uobis occurf^jjrz^ ~ neamp;aquainuiaquandocgreifi^^iP.nbsp;gyptoîSf quia conduxit contranbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t
liumBeordePethorexMefopoOf’ .r ut malediceret tibit
Ammonitis acMoabitisgentile CT erat 'm ifraélitas, idea non folum non iuuernbsp;Mttes Aegyptum neeeßario uidu,feif^
5®
¦puiciiisienicmi»;''-'quot; ’’
Eunuchiu uel cotifiaâif lt;lt;1'' fHculis ^uifq;, non mtret
19
VTERONOMÏ VM
^eaj^^^.^^‘‘^gt;^prouiribusconati funt protrahe '**gt;911« dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propbett«
bfitidißioitest I» hio df A 'quot;‘***^1 unquam erant ad magißratum 'tnponbsp;naturali odio perditiouem ipßrunbsp;'*'*’“'''^11''**’*’''* tnim curam diligentißia
ptobato hoaeßatis tttros folum'mßirianbsp;^^pofalibus adminißrandis disnbsp;*^*'”’2'11« contrahere c«w honeßis foeminisnbsp;P’'°^ibitum,ßcut nec alia commer*nbsp;grdtid uel conuerfatio negaba^nbsp;’’‘’g'*” Awnw». er ex Moabinbsp;L'“gt;'’®(idnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;NdW demafeulishic
t ^**** ’^^‘l’ttStGeneralione etiam dec'mta 'mtel
audireBala-benedidio« dominus deus tuus,nbsp;i)i 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;™ memorwt« beaediéiio dei,
dominus beitedixit populo,ut ^'^iioi^'''^’^^^‘'beascumimpqs, quosnaturali odionbsp;fuinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;querere non ignoras, er hoßes domi^
glorwcontemptores, qui tantopere K5S^,j^ij2«f«ddettjleri5,nbsp;pacem, nec quaeras eisnbsp;diebus tuis in fempiternum.
^ \is^^^gt;^‘tinardenti animo odientes uos,tton fotios,^ publicam pacemtne nanbsp;ß‘'^ ^ottdnetur,nbsp;in 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;et 'm priudtas perfonas cofirri no
peregr'mis '“Htnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Amnwnitarum Hd-
a nbsp;nbsp;Vo-ttm non ßmt femper trahenda in
lf5 Nq^’er 4«t uerbo domini obediendimt, ' « ^oniinabcrisldumaeumjquiafranbsp;Acgyptium,quia aducna fuisnbsp;ft
«Jh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eisfilii.tertiagenerativ
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domini.
Ht nbsp;nbsp;^fgyptios admittit lex ad eccleßam do*
ßatereß
^''’''’’gt;11^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ widebitur of
fil nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contrahere, elo
% nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cis filiabus fufeipiendis,
H‘C'''”’ ^ß^^^lt;critatem cum ißis contrahe* ‘'^^^tndtere publicisprecibus,cr fo“nbsp;Tertia generatione adreligionem
fueris aduerfus hoftes
' iiêg‘'^V^’gt;cuftodiesteab omni re mala, *quot;'**^'1)1^1*”*''^^^°^” ßfccpcriSfCauedum tibi eritnbsp;^^‘^cuufa, ab improbitatibus i.gt;^, .nbsp;S’« confueuerunt,ab omni ojfenfa Dei, cuiitt
10
II
11
'S
'4
i6
KtTHEZB.
e^foliMulä)rbi,nepropeecatis tuit hoßemfiMmtibi Dominum reddas, zJquot; nepropenpor ad alios reforman»nbsp;dos uel beUo puiüendos, tu infolentiorem te prabeat.
Si fueritintehotnoimmundus noäurna occafîone,egredieturextracaftra,âC non re«nbsp;uerteiur intra caftra*
Sed ante uefperam lauetur aqua,amp;poft fo lis occafum regredietur in caftra.
Difciplinam legis nonfolum domi fed fans ^uo^ ty in beUo obferues, ut pro accidente etiam in fomnû impunbsp;ritalecaflrapopulideiegrediaris, çy non nißlegitimenbsp;emundatus redeas,reuerentia er honore aßieias multitu Dirc;p,,„,nbsp;dimem alicubi congregata, ne cut nwlefiiâ ingéras,ut gM fideuu«.nbsp;uiterfirre tepoßit.Difciplinaenim inßgnis decetfemp
ubi^ populum domim,Gr charitafßaternA,ac coûte la cuiuscunq; offènfte etiam in exercitu non eß negligé^*nbsp;da uel paruißeienda, tmilto maior domi er in urbibus,nbsp;tnaxime autem in coetibus congregato populo^
Habebis locum extra caftra ad quem egre« diarisilluc foras:
geres^ paxilium cum armis tuis: quum^ federis foras,fodies eodem,amp; egefta tua ope«nbsp;riesamp;redtbis«
(Dominus enim deus tuus ambulat in C medio caftrorum tuoram,uteruatte, ôc tra*nbsp;dat tibi inimicos tuos coram te) 5( fint caftranbsp;tuafanäa:8( nihil in eis appareat foeditatis,nbsp;nederelinquatte.
incommoditaseflintolerabHis mexercitu,ßfoetore paßim omnia impleantur, quum diutiui aliquo 'm loco ° btuîsquot;’nbsp;comnugt;rarioportedt,Difcip!'manonfolummilitaris efl,nbsp;fed er neeeßaria obferuantia, caflra mudißrnietraäannbsp;da eße,ideo paxillo inßdiendat quafeunq; impuritatesnbsp;acfices,non inutiliter inßruit, pro religione caßrenßnbsp;feruanda, Si igitur tanta difeiptina milites in caßrts tnßrnbsp;mat, longe maior ßt feruanda 'm urbibus^ Diligentius denbsp;niq;cauenda mala alia, ßrta,rapmlt;e,commeßationes,nbsp;ebrietates,ßrnicationes,blafphemiie,mteßina iurgia, li-tes,cr cotera uitiaiBiuspopuli, ad beUaiam adornatünbsp;Timendm igitur dominus doceturey colendus,'mnocennbsp;tia er fanilimonia interna er externa, àquofolo ße*nbsp;randa uiiloria, quam non impijs, fed amicis conßrt, ernbsp;ipfum t'imentibus ac manfuetis.
«y
Non trades feruum domino fuo qui ab ipfo ad te confugerit:
habitabit tecum in loco qui ei placuerit, 8C. Î n una urbium tuarum requiefeettne contri»nbsp;fteseum»
Docet clementiam,ut crudelis acßrocis domini ßgi’‘ Ciemeoti^ entern feruum non prodat quit ad necem, dominofiino*nbsp;fe perfequenti,fed pro charitate proferuetcomode, ernbsp;ex'imatàmorte,reconcilietq} ßfieripoßit manfueßäo.nbsp;Clementio tuo fiducie miferam non fiüat,fed falutemnbsp;quam ßerat ad te conßigiens, teeum mueniat: er tibi fianbsp;dentem non trades tortoribus, nefeis enim fi eras fimilisnbsp;tibiquoqjncceßitas 'mgruateraccidat, in quaalteriusnbsp;quo^fidenßsanxieimploraturutttionu'fminfiraSftiec
-ocr page 500-Callius R. dcUuoi. Turpelu-erunu DEVTERONOMIVM ferfeilMris eum qui perfecutiones rffiigere, cr fub ^danbsp;tUM confùgere fe j}gt;eratt 17 llfNon erit meretrîxde fîliabus Ifracl, nec fcortator de fîlijs Ifraël» Meretrices cr fcortittores pij ac fidelet populinott fuftiiKnt.Caflioreffemper fùerunt ifraëlibe qudm ut ’un»nbsp;pudicitÎM ijldi impune fiirent : aliitrum gentium fcortdnbsp;ßrtaßis pertulerût pronulo pernitiojiore uitmdo, Di»nbsp;/cimitt lenonescrinipudentiafcortd publican 'muere»nbsp;cundiantfCr malorii licentiam non fèrendam in bene in»nbsp;fÿtuta republica,qttâ oportet honeßis coniugijs er pro»nbsp;le libérait augere, at^ adolefcentiit libidines difeipUttA,nbsp;t'more,ldboribiUfexercit^s laudabilibue er honeßis, a»nbsp;lijs^ amoribusad artes, infrenAricr cohibere,»e 'tm»tAnbsp;tura nimium Venere refobtantur, anmis er corporali»nbsp;bus uiribuffin non modica iaäuram ualetudinis pro to»nbsp;ta uita reliqud, ejquot; citius accerfenda non folum feneliu»nbsp;te,fed er morte: fieri enim non poteft ut diu faniuiuant,nbsp;qui 'Venere letatem primtuam debilitarut er corpora^nbsp;Difficiles quidemfunt uftioaes iuuentutis, fed amen eumnbsp;ei poffitnt multis admodum honeflißmis medijs.Verumnbsp;ß qui'mportuniores ad nulum ftimulosfentiunt, Jpenbsp;ciatibus remed^s projfiiciendu erit, non tarnen 'm exem»nbsp;plum /kttuendi temperatioribui er fenfatioribiu,ut nonnbsp;fola Atas in bis cafibui conßderetur,fed tota complexio,nbsp;educationisfacrteinflitutum,cr honeßaiis auitt er ndiunbsp;ralis propenfio,m qua parentum quoq^ temperantia efnbsp;naturitas eß conßderanda,ne quod tUi feruare nequibâtnbsp;iuuenes,filifs ipßßmilUer nutritis 'imponere, er exigerenbsp;uiolenter conentur. Non minus credendum adolefcenti»nbsp;but eft quant par fit,fed nec nimium 'mdulgendumt Non offeres mercedem proftibuli, nec pretium carnis in domo dominideitui,quicnbsp;quid illud eft quod uouerinuquia abomina-*nbsp;«O eftutrnnqßapud dominum deumtuum. Omnesturpes er uiüum rerum mercedes ac pecunias detefkntur pif populi, domino docente, quandoquidemnbsp;cr deus iOa abominatur cr abifcit,Cisi enùn meretricisnbsp;uel carnis aut fttreoris pretiîi dco offert,teftatur fe deumnbsp;nilem habere, er non tam facrofanâamac reuerendamnbsp;de domino opinionem concepiffct Multo magisisdeumnbsp;offèndit,qui offèrre in facrifidjs iüius audet,quod fitrto,nbsp;rapina,dolo,mendacijs er iniquitate obtinuit^ ^Non foenerabis fratri tuo ad ufuram pc cuniam,necfruges, nec quâlibetaliam remtnbsp;fed alieno fanerabis. Fratri auté tuo abfcpnbsp;ufura id quo indiget, commodabistutbene^nbsp;dicat tibi dominus deus tuus in omni opérénbsp;tuo in terra ad quä ingredieris poifidendam.nbsp;hamp;iti cuin* tuo no folum iuxta carnem Hebr^o, ßd omiünbsp;frattibut» eoquißmiliariteretfine grauamine tibi cohabitai, finenbsp;ufura commodato rem illi neeeßariam pro uiüu uel aminbsp;£lu,quotu imter’im poßis carere. Extraneo uero perfecunbsp;tori,ac hofti tuo er pietatis,non tantum debes^ Lucrumnbsp;tuum ab iÙo capere tibi permittitur,qui liberalitatis tult;enbsp;beneficium nequaquam agnoßit.EenediHionem domininbsp;featies, ß beneficia contulerts ßatri : diuitias quoqj, tuM |8 D »9nbsp;Xo |
Il il ^3 KI T H E Z B, «on minues.fed augebis ex clemëtia er Talern enim fe tibi dominât reddet, qualem te prnbsp;exhibueris,. Committitur autem ufura 'm argento ue Pnbsp;cuniafm uidualibut rebus, in poßeßionibutnbsp;uinearumuelagrorumomnisgeneriStnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. (([Quumuotü uoueris domino non tardabis reddere;quia requirendo^^nbsp;ret illud dominus deus must SC ß ngt;olt;^nbsp;fueris,reputabiturtibiinpecatumgt; • Si noiueris polliceri,abfqjpe«aw^ ' si quid legitime domino uoueris,boaunbsp;poßis prafbire, quod non aduerfeturpietati,^'*^^^nbsp;impediat à maiori bono,er magis aeceffafior'^^ftnbsp;uerbum dei,quod ad gloriam dei pertinelt;lt,0'nbsp;deffe poßit ad pietatem fecuttdum deumnbsp;detidum eft, Malum autem uoueri non poteftfeintnbsp;'tnconfultepromiferis refeindenda eft fidet’nbsp;non tui5,tibi impoßibilibus uoueris uotu tuu»igt; . fortnbsp;quia reddi no poteft,cr ßne débita ctrcumlß^'^^j^nbsp;feientia ac deliberatioiu emiffiim.nbsp;dum uouiß,ßatim reddas, ernondiffèratif^^i^etnbsp;fallut eft non uouere, quàm uota nonnbsp;quadeouel homini obligamurexnaturaitt‘‘J^(ilirnbsp;neceffario dominus exigit abbominibus,nbsp;mino ftultum ßerit, imó fub uoti rationei^'’^^iji}ii^ Quod autem femel egreßum tuis,obferuabis,amp; facies ficutnbsp;mino deo tuo propria uoluntatc,nbsp;tuolocutuses*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J CUre 'mdicat firiptura, qua fcilicet cr poßibilia.Vniuerfalis enimfeft^^^jftltlnbsp;ceptionerarofubßßt: nonen'tmnbsp;ftodies cr fiicies,fcd quicquid bonu,poß^^quot;^’^^nbsp;er uerbum fuum domino uoueris ,ff)O/itf''nbsp;exolues,cr in tempore,Extant loci comtit'^nbsp;ad qua remittimus,litera 'mfiftenteStnbsp;1.4 IngreiTus uineä proximi .fori«nbsp;quantum tibi placuerit fatiando t«nbsp;tern ne efferas tecumgt; , J, Si intraucrisfegetem amici nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. cas,amp; manu conteres, falcem a«t^ , uabis in fegetem proximi tui. Ciuilis beneuolentia lex eft, debere commodoeßecrufui,utßntarnicoru/mlt;’nbsp;niaiea tarnen ratione ut alter nonnbsp;cuiutfunt, alius nonßbi ufurpet acueudKnbsp;mento älius^Leue deni^ incommoduft'“^nbsp;graudt'tm toleret,uel ciuis 4 ciunnonf^de^nbsp;tundarum agat uicmus ac foetus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, P exemplum pro régula ftituit, Hebraorui» milibus en'mt idem ßrendum eftnbsp;quilibet alteriut iu/U bonis politurpet^nbsp;fandorum, qua fit ut omnianbsp;cr tarnen ufu oquot; ftudu mutuo nihilto^ ^uoeftd^^fuftnbsp;minuatur,fcd relinquitur 'integrum,nbsp;cr communioneitanturn abeft,^nbsp;ßtquiequam, |
-17
DEVTBRONOMIVM
KITHEZB» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ast
BfCAPVT xxinu ' lacccpcrithomo uxorê,amp; habue*nbsp;riteam,amp;non inuenerit gratiatnnbsp;antcoculos eius propter aliquatnnbsp;libcllum repunbsp;Xq fiUi«s,amp; dimittet cam dcnbsp;ïiji^^toneejSioaemnbsp;nbsp;nbsp;If go», docetüe Chriflodo
(tt^^'‘'’l^lt;ilt;imißaittuulgoad duritiam gentisdurie froht**’^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«initate Ht repuWictf conferiunda,
wert« zr intrailabiles in ea, ne main STOpff etlim ludei duri inueniun
pfcMtoritfH dtftwr, ne (int intolera W ^«a/i canceüit quibufdam infolentiores »tnbsp;Mturnli aduerfatur^nbsp;frnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^piiitdme aliqua ejje repudiÜdam 4 uira,
*î»f wrjwnrfpHtttdndMW ab uxore. Verum ßc
(atit elara poßit haberi ratio,uxorein rigi quot;'4''?^* f‘*lgt;ijcifndant effè,que nothos (uppone^nbsp;** ?*!amp;¦’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p^o frngilitn
aeceffariamhabeat cenfuram 5^ '«Ulf,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inwrito Hxorfujkntandn efi potiut quant
W altcrum maritum duxerit, ^^ßifionio Itbelli hoc fcribitur^ut quonbsp;liberata à iugo eatenutßt,ut al»nbsp;flwdiciwi^ ttitto Hfl rf atttifttbienbsp;'’’'¦’taj'”**'*® ”**8“ Mttwcenj er non adultéra, qult;e.
oderitcam, dederit^ ei libeU 4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dimiferit de domo fua,ud cer
HoJ^^sfuerit, fiP”®*- recipcrc cam innbsp;'1”’’ polluta cft,8( abominabilis fa*nbsp;peccare facias terramnbsp;Sor??”' ‘^o’^'inus deus tuus tradiderittis
( M^^*”*”**quot;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»writ«« repttdîet 9
gt; nd mortem obeundo illam rclquerit folu» t % ^Witur is qtti primo earn dimiferat iam li»nbsp;Hxorem refitmere, er conci»nbsp;Sis ). ’“’’i’Wtur enim deut bttittfmodi kuitatem innbsp;refwmf ndi dum libct .P oHwif ur «unbsp;Sils obnoxM firori diuiao ob crimitu er t«
l ^i^®‘^*^®P«ïitbomonupcruxorê,non 1 h^'nunbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quippiamneceffi*
IS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;publicc.fed uacabit abfqj cul
l\''gt;gt;Sjiij ' Ul laetetur cü uxore fua quam I »iSnii
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^2* comprobrffar, «l
1 dt^S quot;°***’ wnrito cum uxore, er »t rc/p« ßmilio» Pfottiponi enimnbsp;rei {àmili^nri; non igiturnbsp;^5 ob^ciendiH fJi pMlio bojfiuMJ,«? iwpron
Itifa donto üceißiifprolef reliilauxor,ßneprouißo ne circumerrare cogantur,nulla parata primo anno an»nbsp;nona uelfubfluntia, idem ßre inteBigitur de tedißcatorenbsp;domui,Z7 plantatoreuineenou‘e,de quibut capite uicenbsp;ßmo. Latißcare debet uxorem nouo conceptu, id enitnnbsp;'m primis mulieres cupiimt, ut haredem fuperßitem manbsp;rito relinquatit.
Non accipies loco pignoris inferiorem 8C fuperiorem molamt quia animam fuam im^nbsp;pignorauit,
iiißrioremuel fuperiorem molam non außratdebi* tori pro pignore. Non fubtrahot debitori fuppeüeäilem not.nbsp;Mtdefealere Z7 fußentureac tibi fatitßcere debeat-Sednbsp;nec alia quacuni^ re quaneceffario eget debitor priudnnbsp;dui eß,n£ duplo damnoßmplex debitum cogatur perfotnbsp;uere:(mo, quod mola eiut mterim otiatur:alio,quod altnbsp;uitdenoua débitacorradere compellitur,uel ut foluatnbsp;fua uendere:molarii dlter ßne altero no prodefl, çr pronbsp;ximut nonefi contra rationem grauanduf, ut iUi außra»nbsp;tur pro pignore, quo interim comode carere non poßit^
Sideprehenfusfuerit homo qui furatur fratrem fuum de filiis Ifrael, amp; locauerit cumnbsp;acuendideriu interficietur öiaufcrcs malumnbsp;de medio tui.
Plagiarif er hominam predonet,perfonarum^; uen ditores mortis rei funkantum neßs inhumanitatis tu deinbsp;populo neutiquam permittendum»
Ûbferua diligenter neincurrasplagamle præ, fed facies quæcun^ docuerint te facersnbsp;dotes Leuitici generis iuxta id quod præceptnbsp;ei8,amp; impie folicite.
Plagalepnefolicitepreeauenda eß, neincurratur^ ï^pt’ca» prohibitis lege cibis,contagijs,cohabitatioae cum men»nbsp;firuo laborantibus, er reliquis uitijs, Sed de ea lex datanbsp;à domino obferuetur ab omnibtu (iudiofe. ludicio Leuitinbsp;corum facerdotwm iuxta legem iudicantium firmiter fienbsp;tur ab omnibiM. Eortwn enim eft profißio cr fimiiio, Înbsp;ut exerdtentur fludio legis, cr pdcliter décernant internbsp;poUutumacmundum,
Mementote qux fecerit dominus deus ue fter Marix in uiacumegrederemini de Aegt;nbsp;gypto* ,
Deterret exemplo à murmuratione contra prapofi
tos er prophetM,contra facerdotes domino in fuo ofß» cet. eio digne miniflrantes,ob^ ambitionem ad officiaiob hunbsp;ittfmodi enim murmurationes, dominui earn folittw eftnbsp;pœnAm infligere, quam hie induxit, Lepram fcilicet, utnbsp;patet exemplo Marte fororis Aaron, ZT Op« régis lu^*nbsp;dlt;eorwm,lt;tlioqut uiri optimi. Sed pcerdot^ ambitioaentnbsp;Z7 contempttwn dominus tnultd non pertulit. Locus eftnbsp;idoneus pro digni/sdeofacerdotibutdefinfaniis ub iniu»nbsp;riu zr contemptu uulgi intraäabilis,^
10 nbsp;nbsp;Cum répétés à proximo tuo rem aliquam Cnbsp;quam debet tibi,non ingredieris domû cius*
ut pignus auferas,
11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftabis foris, ôC ille tibi proferet quod hagt;nbsp;bueriu
4
-ocr page 502-|
O E V T E R O N Ö MI V M 11 fïn autêpaupereft, non pernoflabitapud tepignus, IJ fed ftadm reddes eiantefolis occafum : ut dormtens in ueftimento fuo, benedicat tibi,nbsp;habeas iuftitiam coratn dominodeo tuo«nbsp;«P*nbsp;nbsp;nbsp;Repetif 10 quident muittatorum permittitur, fed mo» dut repetendi lege ftncitur, ut non quod placuerit credi tori au/èrat lt;i defe/f ore, qt extrahat^domum ingredientnbsp;do,fed quodfua ßcultate debitor protttlerit,lt;tccipiat: etnbsp;iUud denii^ antefolis occafam re^tuat,ß pauper fiierit,nbsp;Cr re iüa mdiguerit, I« ctff« autem huius legis interpre*nbsp;tatio nece/faria efl, contra malits artes otioforum.cr a* «9 ^4 «Î Pauperum patronusnbsp;deut» i6 punicdiim meJefie, 17 tiorum imUuatis fefe obleHantium, interim /èmperdebi toreSf'mgrati (uis creditoribus^cr ittßdeles,mala pro bonbsp;nisrependentest ^Non negabis mercedem indigentis, 8C. pauperis fratris tui hueaduenæ qui tecumnbsp;moratur in terra 8C intra portas tuas eft: fed eadem die reddes ei pretium laboris fui ante folis occafum, quia pauper eft, amp; exnbsp;eo fuftentat animam fuam: ne clamet contranbsp;Ce ad dominu, amp; reputetur tibi in peccatum»nbsp;Dominai efl qui patrocinatur pauperibus, or curatnbsp;in prfmis,quos qui aggrauat ac perturbât, pupillam deinbsp;tangere uidebitur^Reddendam ergo mercedem pauperinbsp;abft^ dilatione pracipit-Sinuil docens in magna »eceßi»nbsp;täte pauperibus debitaremittenda,er fuccurrendu/ponnbsp;teer dementeriUoriancalamitatibut propterdeum,inbsp;quo diuithe conceduntur adfolatium egenorum. Repe«,nbsp;tundarum aitio locum habere tantum debet contra patt.nbsp;peres otiofos er ingratos,ut difcantaquitatisßudiumftnbsp;cr in fudoreuultuiuiuendum,necpauperem eumeffenbsp;eibandum qui labor are noluerit. ^Non occidenrur patres pro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. In pro patribus : fed unufquiftp propeccato fuo morietur. Eatenj« pjMjiertdt funt malt, ut non ladanlur interhn boni. Zizania prohibetur euelli,ne ßmul quot^ triticui»nbsp;extrahatur:potiui ßredui eß malus, quàm ut ßmul pronbsp;ptereum bonus Uibttur» magißratusnon acerbiuspu*nbsp;niat,quàm quis peccando meretur. Patres non occidan*nbsp;tur pro ßlijs,nec ßlq pro patribui,UKufquif^ fuwm pec*nbsp;catam portabit, Id autem quomodo intelligendum Ezc“nbsp;chiel declarat,Paternorum fcelerum fedatoresßlios ernbsp;deßnforeSfßmul cum patribus er pfo palribui, pariternbsp;ac pro proprifs peccatis puniendos teßatui. Non peruertes iudicium aduenæ 8i pupil li, necauferes pignoris loco uiduæueftimen tum. D Memento quod feruieris in Aegypto, 8C, 18 eruent te dominus deus tuus inde. Idcirco prxeipio tibi ut facias hanc rem. luMtia tuen deßeihis à régula iußitiie er lt;equitatis, ßUunts ac deßndas itu er iudicium peregrini at^ pupiUi uel uinbsp;dttfC.Nofi efl damno afficiendus aduena uel pupillus, fednbsp;tnagis tuenduSftutoribus deßitutus, contra quos muneranbsp;Mplurimumcrßuor,perfottatuSf erdiuitiamilitmtt. |
lo II 11 KITHÈZE, aeeeptioite^ perfoMrian opprimuntur, quodtleßrnbsp;pugnator er patronus.Omne iHudßne quonbsp;commode exigere non potefl,creditor non exig^l'nbsp;perienimdebeturuidus,crncceflariusuel}itiu,ul^^nbsp;turali,quem non debet relinquere,ut foluaturnbsp;adorijfed potius concedere creditornbsp;pauper^ Tuo exemplo difee er admonearisnbsp;beas, er impenderepoßis : memento te quo^nbsp;uiffe Aegyptifs.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jl Quando meflueris fegetem in agro tu oblitusmanipulumrcliqueris,nontrunbsp;ris uttollas illum:fedaduenam,S^pup‘*nbsp;amp; uiduam auferre patieris, ut benediö^nbsp;dominus deus tuus in omnioperema”nbsp;tuarum.
Si uindemiaueris uineam tuam, liges remanentes racemos.fed cedent’*’
Meméto quod amp; tu feruieris in^^, amp; idcirco præcipio tibi ut facias hancnbsp;Reliquite cr racemationes in agro,uinett,lt;^p/enbsp;non funt a pofjeffloribus colligëdlt;e,fed retinq^^^j^nbsp;peribus.De noflro fuperfluo adijciëdum eftnbsp;femper nobis cogitandum eft, tam nos qu^nbsp;tunamnoftram e/Jein manudomini,er^lt;{^i^nbsp;hominum boni ftdmus uel mali, dominifs ipßrnbsp;ptumßrri uelit,id^ extremo iudieiorecetifti^ CCA PVT XXV» Hfucritcaufa internbsp;ceiTerintad iudicium,ino’^^^jii’nbsp;eas,iuftumrédccerneni,4 jjji*nbsp;ftum elTe perfpexcrintjtJ’’^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ pium,condemnabunt impietatis» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r Prmcipatisdeicultus,quemabhominibif^ ut filif hominum iu/k iudicent, iuftumnbsp;iniuria eximant,impium damnent,cr if’nbsp;ni dei iuftum iudicium conßderent, feß ßf“nbsp;candos,à cordiucognitore,eonbsp;maxime uero indigentem er oppreflumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,jid Sin autem cum qui peccauit.dig’’ rintplagis : profterncteumnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ fefacietuerberari. Promcnfurapr‘ amp;plagarum modus: ita duntaxat ut quadragenanu nonexcedat, ne forte pluribus Pnbsp;tot percutiendo cum, uilcfcat Q«i morte uelpecuniaru iaëlura pleete fedafßciendiuerberibusftutttuntur,nbsp;xta menfuram deliili, modo quadragenar’nbsp;non excédant. Non enim nojka libidine, aenbsp;dio pcena ßatri eft itißrenda, quaßferxonbsp;temptibiliter o’ ex ßirore,fed torreibo»^/^ |
DEVTERO NOMIVM feddifcretiortU fmät reguUttwdcMûiiînbsp;ioiujlatis icchitritätis femper btfbiW ratione. Ideó^uenbsp;pioript uf ncederent hanc legê, una mitttif ^uMinbsp;iiiigiiiU Plt;tul(BM ctdere tonfiieuei'twt.DiciturMteinnbsp;fracimtiert « w ante ittdicei»,amp;‘ ab iHo udpul^tyf»nbsp;yiwolwi i«dic««eli«dicwttprlt;e/tdeJ infligebant po?«nbsp;iudicittiB decernet «el fe»te(»twin,e«wnbsp;fXfqui putdbituTfm quit c^eterif paribuf, «iliorcnbsp;. «^fxeqnentemittdicittWj^uimtnanditntew.nbsp;.nbsp;nbsp;nbsp;^Nonligabis os bonis triturantis«
^’»[«etudincm etwm dd iumcntd feruindätttjexdet **»£(1,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ufH»»,m4gi5 ergd homines tien«
Digntu ejl ûperdriw mercede fud, Q3» ***”• iitordt non nunducet.Qgi Inborand non comtMi^nbsp;‘’’i®!toutsfritarantwligdt, prouerbiaHsfetttentine^,nbsp;^Mweopiofe explicit, ddeout dient: üunqminbsp;eji de bobwfQaJpdtceret.-Etp dem curat bo=inbsp;gt;'*®n twn propter boues c«Mt hoc feribi Jed «t ®nbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^’'J’nes |«borlt;i»tes debere uiuere de fuo labore, prlt;»
1 ^’‘J’^^Mtnereesreddendd/tf» ün Ï Q?ando habiiauecint fratres ,nbsp;d?«*cisabfq?liberismortau8füent,uxocnbsp;c’*“amp; non nubei altcri,fcd acctpiet camnbsp;óus,amp; fufeiubit fernen fratns fuunbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ri,'^'gt;‘«dpdtrts «xorem pne (emine mortui,pater den
amp;'i.bet«r,4df«rcitdnd«««mc«,poPerit4temblt;ere. r^il'inortHo fratrt : twm «t «o« ceffarentjed äuge»nbsp;inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tumutuiduiiprouidereturde a to i ufp
; nbsp;nbsp;nbsp;till Primogeniwcxeafiliumnomincmo
i Kwi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dclcawr nomen eius
rnttlio' pdriet patri uiuenti, L dejnnai cenfebitur,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;patruofuo
^^’««omeniHÛMdelelSrepHtefw'tb/redtfdJîwo^ « nomine recitetttr. Ex i’dc lege ew cnbsp;lt;^quot;*”««114 foluuntur i« ffiptMrd qult;ejfiones, quoinbsp;P^^tresfecMidum legem,alij fecumdunbsp;fn,! ''quot;«rift «ert patres, Vere enim pmer eß, quel»nbsp;V' O' Hotunate dominus patremßctt gt deeWat,nbsp;ftti'g’*«« patres,nbsp;®4ii^ «oentwr Idcobjdlter«« legis,^nt tto*nbsp;0. *mdttm Luenm Helu
*tth c” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nolucrit quifpiä acapcrc uxo-
r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fui, perget mulicr ad porram ciut
L gt; interpellabitmaiores natu, dicetœt frater uiri mei fufcitarc nomen tranbsp;’ f iin Ifraëltnec me in coniugem tumerc.nbsp;jjjiaccerfiri cum facient, interto-refponderit: N oio earn uxorem
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;coram fenioribus,
1 'Ml • Cïlceamentum de pede eius, fpuetep 1 I \^''^iilius,amp;dicetiSicficthominiquinbsp;• k^’lificatdomumfratrisfui.
djL^cabiiur nomë illius in Ifraël; Domus Ç'fati.
j épater adbaitepatriscbdritatem'wps.'ii^^
If
KïTHEZE.
probriOjUf «tltoquidifcaïeeatus uocetur, ey confßaalur in illiuipeiem,quapdigno quideßiieiatur ab omnibus,nbsp;^ui rempublieam in qua degit, gy fruitur iuribuf, non estnbsp;pint exornare CT augere prole fui patris nomine inßnnbsp;gniendu, zj‘ quipatris fui memoridm cr nomen inter»nbsp;moritura non dolet, uelnon pro omni uirilifu/promo»nbsp;uere conatur bonum reipublice cr fimiliie. tpfe quoquenbsp;nudatis pedibui ignominia perpétua con/fuatur: dignutnbsp;qui cr ipfe fit fine pmilia poßerw morit«rtts,q«ipanbsp;tris prolem hnpediuit.
11 ^Si habuerintinterfeiurgium uiriduo, D 8i unus cótra alterü rixari coeperic ; uolens^nbsp;uxoralterius eruereuirû fUum de manu fornbsp;tioris,miferitlt;^manum,Si:apprehenderitucnbsp;renda eius:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
11 abfeindes manum illius,nec flederis fuper eamullamifericordia,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\
lupßima lex efi,damnAns mpgnem turpitudiaem,cf‘ fu^^uudo** ^pudentiamfœminte,quæaufa effetqtiantacuncjjur’: cohibendu.nbsp;gent e caufdfZJquot; ut uideretur iußA,fuo marito fuccurfuranbsp;periclitanti deuita,uerenda apprehendere protinui ui»nbsp;ri nonfui,cr mterim maxima crudelitate «doriri «irtu«nbsp;tem uiri, er excederefaeminei generis indignam fibi ßrnbsp;titudinem cr aufum,perßs cr neps, ibiq; imfligere paenbsp;nam,ubi maxime ofpnditur tota natura uiri.lndicat fa»nbsp;nè lex dei, oquot; prodit tarn probrofo hocßcinore, nihilnbsp;dtrocitatis nonaufuramhuiufmodi uiraginem, à null4nbsp;érttdelitate,fi deturßroris occaßo,fibi temperaturam,
IJ nbsp;nbsp;Non habebis in facculodiuerfa pondera,
maius amp; minus:
14 nbsp;nbsp;necentindomo tuamodius maiorSCmi
nor,
Potidtii iupim er teqttam,menfuram^ legitimam feruari lex iubet mj populo fanHo, ne paudetur paupernbsp;cr proximus, Qh4 lege pracipiuntur omnium con»nbsp;traâuum commutationes débita aquitate feruari ac di»nbsp;tigi,ut iupi comnuitatioae mercedis emensuenditorinbsp;cr contra rejßondeat, omnesq; nequitite in mercibutnbsp;cr tutndinationibus euitentur: ut non aliter quifq^cumnbsp;proximo contrahere audeat, quint cupiatfecumperi,nbsp;, Innumerttenim puntimpopurie in contrailibui,quatnbsp;' omnesuita hac charitatis lege redintegrari e3‘ diriginbsp;eontingeret,
* y pondus habebis iuftum 8C uerum,amp; mo^ dius æqualis SC uerus erittibi.'utmulto uiuasnbsp;tempore fuper terram quam dominus deusnbsp;tuusdederictibi,
16 nbsp;nbsp;abominatur enim dominus eum qui fade
hx’C,amp;auerfaturomneminiufbt!am« .
Abominatiodeiefl,cr maximeinuifumiußßimopa ad'prox’m« tri, quicquidiniquumexcogitatur inter homines, con» deo inuia,nbsp;tracharitatem esquot; lequitatem naturalem , contra legemnbsp;inditam natura humanlt;e, licet primoram parentum pecnbsp;cato deprauatam.Efl enim ipp charitas, GT phts in deonbsp;is maaet,qui in charitate manet, Ipfe pietas efi,qui in panbsp;tres impietatem exereentes feuere iudicabit. Ipfe quidnbsp;pemmam bonum efl, ideo benepcentid efl, qui mutuum
-ocr page 504-po'^'s curtfriaii nMgiftratui,utretpubliclt;e pro/piciat, (y.
go».
OEVTERONOMIVM
beneßeere diligentißime nos docuit^ myflerio ßlif fui pro mimicis (ui mortui,id^ fidelibus indulcauit mtcfünmnbsp;bilt |ï(le,Nibil ergo aliud tibi in mentent ueniat, nee alianbsp;re certiorßs^ quint eadent menfuratibiremetiendum^nbsp;qua menfus proximofiteris :de minimis is miquis contranbsp;ilibus te redditurum rationem, coram fanâis confùndeitnbsp;dum,coramq} angelismihil ocultum cf(e,quod non oculisnbsp;diuma maieflatis ad iudicium flittuendum ßt,cr cumiiisnbsp;hominibtu manißfiandu,SemeltefUel filium unahoranbsp;perditurum.quicquidmulto tempore cranxia malitianbsp;tua,tibi repoaere per miuriam non erubueris. Dews om«nbsp;nia uidet,expendit, cr iudicat iufie,cuiui filiits efl is quenbsp;tu decipis, qui pauperes clamantes in cœlwm audiendonbsp;audit, quiper legem cr omnes prophetas maxime cla'^nbsp;mai,prlt;emoaet,cr mandat, de ponderibus et“ menfurisnbsp;iuflsadminiflrand(s.lncredibilis eflautem hoc parte bu»nbsp;tnana maîitia, cy nequißimie artes 'm mercibus deprauannbsp;dis, mutandis, corrumpendis, flngendis, componendis,nbsp;quie omnia auaritia mater excogitat.fJic non paruaflt
I
communi malo occurrat, nift omnis itUus malignitatis ipfe conniuendo reus flatui non uereatur, ty de publicanbsp;iniu/b'tiacallt;miniari,c^rempublicam tumultuari lt;equonbsp;animo firre malit quant prauenire, cr gfojpiri iniquitanbsp;tern, quafemper crefcit,nifi prlt;efcmdatur.Ttnic (tbi donbsp;mwtM maxime ey digne feruitum ßtebitur,cum mtegrdjnbsp;Itos mutuum charitate profequimur: tumedigni honorenbsp;funtfCr non aliter,quipriefu»t,flhuiuflnodi morbis menbsp;deantur, or in republica iuftum commutandi modR feranbsp;uare conati fuer'mt tota uirilit
^Memento quæ fecerittibi Amalec in uia quando egrediebaris ex Aegypto:nbsp;quomodo occurrerit tibi, amp; extremos i'nbsp;gminis tui, qlaiTi refîdebant,cæcident, quannbsp;do lu eras f^ame, amp;labore confeâus, amp; nonnbsp;timuerit deum«
Amalechi- nbsp;nbsp;Mdndot Amalechitos in totam fub ccelo, hoc efl, ex
wdeienOi. hocinundodeleri,obcrudelißimum flagitium,quofldi* gatos ac debiles fllios ifraël, de immanißimo feruitutisnbsp;Aegyptiaca iugo,per dei gratiam clarißimä liberator,nbsp;tiggreßi funtßnecaufa minime hep: (y nona ponte e«nbsp;xercitus 'mflftaruntpries uiros ey alacres, fed 'm extrenbsp;mo agmitte fubfequentes, impeditos propter paruulos etnbsp;fenes,non folimt non reßcillauerunt,fed obrutos 'rnßdijsnbsp;incautos, nihil tale metuentes, poflremos caciderunt etnbsp;percußeruiit,ßne t'imore dei,flne caufa,pne re/}gt;edunbsp;charitatis. Hos populos impijßimos,cr peßimi genij,nbsp;cuius hocßdo Ipecimen prabuerunt, prales ey mhu*nbsp;manos,ftnefa:dere ey aflèilione aliqua uirtutis, occidinbsp;iubet dominus fuo tempore,non amore uindi£l£, fed ob»nbsp;ßquendideo,ey pacemconcedendi uicinis,ey puniennbsp;dt crim'ma,quibtispne dubio erant deduL
19 Qiium ergo dominus deus tuus dederit tibi requiem, amp; fubicceritcunâas percircu-itum nationes in terra quam nbi polhcitusnbsp;efttdelebis memoriamAmelech de fub coelo*nbsp;tie obliuifcaris.
KITHAFO#
• fd dutem mandaltim dei per Mofen execute nbsp;nbsp;nbsp;„v
pr'mius rex ipail, dum primimt regnum pitot turn crederet, ad mandatum zy mpgationetanbsp;prophetie,quumiam requiem dederat donttnotlnbsp;ut padflcealiquandiupb rege Saule quieflernbsp;enim iubentur delete de terra has Amalecbit^gt;nbsp;Ulis extetpofleritiis,nee bonorum memoria,jt»nbsp;tnalorum^Quadoquidem id fûts crttdelitatibusnbsp;rant,ut fatiusperil non effe,quàm tampeflioio^nbsp;alijs m exemplum,uelgrauamen. Ex boe loto pnbsp;dam conligiffe ey non pauca populonbsp;funt fcripta m ffleciem à M.ofe, Alibi enimnbsp;quomodo eyquibusimprobitatibusAmalefoif^nbsp;uerintlfraëlem^
-
fCAPVT XXVk flu J Vum^ intraueris terra
minus deus tuus tibi da^ gjU», '* ¦ I poiTidendam, 8C obti»**^nbsp;_______Sat^ habitauerisinea,
certißima fidecrederent, quantumlibetli’'‘r‘^(f,lt;l^ tem,etiam pofl îAop mortem, fuperandaiti
pro omni uotoac uohmtate diflribuenddfj hareditatem totam iUorum terram,gratiitf^'fLlt^^nbsp;ros de uiilorijs,ey percipiendis optimis,0'^7^i,ii(ß‘'nbsp;pmisterrieilliuspuüibustomniadutemit^'’!nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
ey uiribus,fed munificentia ey charttaie
; tolles de cunäisfrugibus tui« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
pones in cartallo,pcrges^ad dominus deus tuus elegerit ui lt;nbsp;nomeneius:nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
, Docemur depuilibus ownibi« doml^.^^fi^, re,tanquam à domhti gratia ey benefictorl^^nbsp;twflra diligentia uel uiribusacquipti^gt;'(quot;^nbsp;dona effe omnia, quam mifericordilt;e 41«^nbsp;tew dorniwo oflmiiubentur,tanquawnbsp;pma,depderatamagis,ey auidatemaiott^nbsp;hominum concupifcentia,cui 'mdulgerenbsp;ergo primus ey nouus aliquispuâmnbsp;flieciati aliqua gratiarumaHioae, adnbsp;largitorem,id quod lex natura fuadet.olgt; jnbsp;ueteris populi,ànobismutenturineleem^P ^^nbsp;pudus non pne pauperis uel pijnbsp;nefumantur,non tarn ex legis huiusnbsp;domini uotuntate,quam hac lege ad flof r inbsp;tarn oflendit.t^on elienim ut ceremof'^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(
gratiaramaäio de nouis beneficifs,pd’''^ prma gratias agendi, qui flert potefladnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
tSM ey pietatis, abfq; lege,ut femper O' mores pmus donuni dei noflritcuiusnbsp;dias memoriale habemus, quotidiatianbsp;quam 'tmagintbusey piduris,nbsp;cr Merbts.Non efl enim tempus aliq»^nbsp;uis qutbufdamdomini bcnepi/snbsp;pdeles,Ad locum quidem diumi
»7
l8
DEVTERONOMIVM
ubi({; dominum J}iiritu colere iußi, non duJid JuufhicudalibiChrißii meffè,uelfiuoremdei locoaUinbsp;g^uffl.^ui oini«4 impletfin ^uo fumtis,mouemurf çr w 'nbsp;ni«i«.ldfo ijuifi^ domifut laudis cr graliaru/m oblationbsp;'^'»domiiodefirat.propterquod ubi^; crßmper paunbsp;d^finw * '**”'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beneßcere pojjumut et
indiegt; winoHnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hodie do
pfQ ^?f“o,quodingreflus fum in terram noftris uc
«L *’* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domino permittebatur, nip a domi»
Aaron,^uiaderanttaber 'fc fflnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regale facerdotium con
ßcerdotes, esquot; facrificioru ^“'quot;fdotenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ilt;ei'iflt;«t“,pcr Chrifium unicum
‘eternum,fecun dam ordinë MeU ef'ifdUrnda uer
itißtuerat, c«i fides ‘‘^*quot;gt;gt;111 ^^’‘quot;’^’’^»^f^fifi^^fiGrprofiterinon eratnbsp;S'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;w recordatione benefiet
fi*fißeit fides cordis, ijuin cr degt;*f perfiliHnbsp;^'*'’gt;1 igiturconceptis uerbis pronuncinbsp;4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcripturis tradi, ZT pojkris com*
memoriain.
^’gt;Ponç ?^3ccrdoscartallum de mana Cs, ^feit domini dei tui,nbsp;facçfj l^ijicandi zr ofirrendi, ordinatione diuinbsp;erat,ceremonijsq; egebat rudisnbsp;(nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peyfonis, alioqui
tandem
''^'^ii^‘‘^‘^gt;”tttrio,ubizr uideripoterat ab Wnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘’’^^^'8* 1quot;‘d di
l^tbäccedere uelatrium ingredi no Leuitis prtefenta*nbsp;facerdosfufeipiens domino
S
*” confpeflu domini deitui, b’’•Jitk‘^^oebatur pattern meum, qui dc^nbsp;î PïUciP'gyptum, amp; ibi peregrinatus eftnbsp;i'^S numeroïcreuit^ in gentem
beneficiorum Jfiecialiu
1 lio'^'*’'’ ^tlc^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»wtdtur. No entm multitudine uer
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'**’*^‘^^“^'E)iccndttWj ergodocetunSyrus,
IO
J”? pttlria iws expulit, tam Abr^ '^bii bl terra hitreditaf ob»nbsp;ÎH *’’!({)¦ •'*’'*^‘5’^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«t etiam Jacob,
compulfui Jit olim, I •’«L^nu'^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;'*'*** multitudi»
ktf ^*^01. '’^f^^ßßufi^-^binuitcapparetdomtmdei quittes fuper nu^nbsp;J'^lt;»nitM5dcusnoß(r,
K IT H A F O, 14o Afflixerant^ nos Aegyptii, amp; perfeciiti Bnbsp;funtjimponentes feruitia grauiiTima:
8C damauimus ad dominum deum patrâ noftrorum,qui exaudiuic nos, ÔC refpexit hanbsp;militatemnoftram,amp;laborem atq; angufti«nbsp;as noftrast
amp; eduxit nos dominus de Aegypto in ma nuforti,amp;brachioextento, in ingenti pauonbsp;re,in (ignis atqjportentis,
amp; introduxit ad locum iftum, amp; tradidit nobis terram laâe SC melle manantem*
iW 'm Aegypto cum mhumaniter ZT mique opprhne remur,maxima durißima^ feruitute, omni auxilio dfjHnbsp;tuti,cr euidendi q^cutt^ fiducia, damauimus ad donünbsp;num, qui mifertus eß miferiie,zr calamitati noftrit'mtoanbsp;lerabiliipotentißimomaiejiatisfutebraebio nos eduxit,nbsp;cr eripuit non noflris uiribus uel meritis, fed feipfum nonbsp;bis multis reuelauit prodigijj amp; portentis,JlageÜaußnbsp;hojksnoflros Aegyptios,crmhancterram dudum plt;tnbsp;triarchis noflris promijfam trànflulit ac collocauit,iuanbsp;eundam fane zif optimain.
Et idcirco nunc offeroprimitiasfrugutn terræquam dominus dédit mihi* Et dimit.'nbsp;tes eas in confpeâu domini dei tui:amp; adora^nbsp;to domino deo tuo,
Nutte ergo ecceattuli primitias frudus terriC buiut noflrie,qttammihi dedißodonüne.'Vbi apparet totumnbsp;hune elegantißimum fermonem, non ad facerdotem re«nbsp;lattim,fedaddeu/m ipfum,quidederit omnia.Explicetnbsp;aliutelegantiam huius breuißimiefed rethorieißimi o«nbsp;rationisinobis fatis Jit didicijfe breuitatem zT Pmplici*nbsp;tatem in orationibus noflris ad dominum, qui dat ut ore»nbsp;nus, er nouit quid orare uelimus,ttel debeamus, Q^i utnbsp;propenjißimusfitdd ben(ßciendu/m,uult tarnen oratio*nbsp;tiibus humiliar'i nos, amp; fuambonitatemac potentiamnbsp;dgnofci,zycelebrariuerbotenus, Ceremonûe auteme* Ctrtme«t|nbsp;rant,oblationesfufceptas ponere coram domino, zf fefenbsp;ad tabernaculum, de oßo atrif, incuruare er adorare.nbsp;Sftcerdos autem coram domino, hoc eß ante akare holonbsp;eauJbrum,moHitabatmuttera,firendoillafurfam,deor»nbsp;fwm, ad dextrum ,zr ßnißrum, erße fandificabaturnbsp;portio oblata,faeerdotisßtura;de reliquo edebant in Ionbsp;COßndo LeuitiC zf facerdoteSfpro dtfiribulioue deferinbsp;pta ac ord'mata in Leuitico,
** Ixtaberis in omnibus bonis qux domi« nusdeustuus dederittibi, amp; domui tus, tanbsp;8i Leuites,8C aduena qui tecum eft*
Po/l Jîc oblatds, zr non ante, primitias, Ucebat cwm dm« lt;lt;lt; domini benedidioneuefei er parlicipare de reliques to • «“mnbsp;tijàmilw.Nonigiturnoj quo^pnemulta gratiarama»^“*^quot;^**nbsp;äione percipere debemus quiecuni}^ dotta dei. Ceremo*nbsp;iti£ autem nofirteßm, fobrietasin ufu, eleemofynarumnbsp;largitio.Gratitedicendieante zrpoßmenfam,non ob*nbsp;mittende orationes,nec de eis pudendum coram ajjijfo*nbsp;ribus,fed cum magna maturitate ad dominum offeren*nbsp;dlt;e, Hieceßenimlexdomini, er exemplum Cbriftido«nbsp;»im, juinon fine grdtiartwid^ione ponem |rcgit,n««
-ocr page 506-ßne hymnis de mcnpt abijt^Pertinent h^c ad legem natu r/e er diumam,gratitudi»is,quienon eß ceremoniale,nbsp;fed ndturalis^Familiam ad hiec agenda inflituere oporlt;*nbsp;tet:peregrinoi çr paupcres,hane/hté gratia etiSnbsp;alioSfbenigtte ZT hiimaniterfufcipere ad menfam officianbsp;10» boni uirkNec deo tantum placet nüfericordia adnbsp;pauperesiuuandos,fedetiamamicitia creharitas adßnbsp;tniliare! uicinos, quosad noßram menfam inuitarenbsp;noneßuanitatK,fedamicitiie^ Verum non obmittendanbsp;quo^ eß cura pauperum, er egenorum, nwxime autemnbsp;Leuitarum,id eß eorttm,qui in fide er moribui ac difcinbsp;plinit inßituuntfilios tuos erßmiliam, quorum cura etnbsp;beaeficentia tibi committitur, ut illo{ nulla neceffaria renbsp;carerefinaSt
Quando compleueris decimatn cunâa
IX rum frugum tuarum, anno decimarum ter« tio,dabisLeuitxamp; aduenæ,amp;pupillo ÓCui-duæ,ut comedantintra portas tuas^amp;fatuanbsp;renturt
Deeïmx nbsp;nbsp;nbsp;Aflrto tcrtio decintie colligend^ mandantur, fuper et
propaupe- prefer nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de omnibuifiua
*”* âibut,quiecrerogand£funtmufumLeuitarum,pere» grifiorumfUiduaruWfac orphanorum,reponendie^ manbsp;traurbe!, ej'fideliter eufiodiendte pro indigentibus innbsp;plebe,utnontantum neceffariaad uitte fußentationemnbsp;extrein4m,fed dd fufficientiam habeant,/tquidê ob earnnbsp;pietatemdominui donabitfiuélusè terra ad copiam,ßnbsp;tantum legitime expendantun
^3 loqueris^ in confpedu domini dei tui, Attuli quod fanäißcatum eft de domo,amp; denbsp;di iilud Leuitæ, aduenx,8)C pupillo ac ui^nbsp;dux, ftcutiuftiftimihitnon prxteriui man*nbsp;dautua,necfumoblitus imperii tui*nbsp;confeffionbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ordfio prafcribitur, didatore domino ipfo, cuißt i
fidelibusdefirenda,pofloblationes hofiiarum de decia mis.Profitenda eß enim uere,cr non hypoeritice prom»nbsp;pta uolMitaf,er hdaritat in omnibui iflis donationibuf,nbsp;iuxta mandatum domini,mhil obmittendo, fed omnia a»nbsp;tacrianimo ocffonteexequendo^Uilarem enim datorentnbsp;diligit deuunec fibi feruiri teult iUiberaliter, fed ex ani^nbsp;mo er deuotione mentis^ Dicuntur autem huiufmodinbsp;qutecun^ oblata, fanâa domini, id eß, ad illiiu beaeplunbsp;citi(mfegregdta,crdoMtaperfonis ad dei cultam de»nbsp;fiinatiSt
Non comedi ex eis in luâu meo, neefepa^ rauieainqualibet immunditia, nec expendinbsp;D ex his quicquam in re funebri, Obediui uocinbsp;do mini dei mei, amp; feci omnia ficut prxeeppnbsp;ftimihu
ideo additur.’lSion comedi de oblationibus cum trißi» tia,quaß oblata facerdotibui erLeuitis amipffem,^^nbsp;me mea fufficientiapaudaffem. t^ec aliquid oblatorum,nbsp;mea incuria atiquam contraxit immunditiam. Omnia e»nbsp;ttim iuxta legem domini munda funt, qutc domino obtunbsp;li,fraudem in his nuBam admip,de ißis donis nihil foedaanbsp;Î4Î pro mortuis parentalia celebrando, uel alia quacunqinbsp;rutiorjf contamiiMndo,fed obediui hu/militer,diligenter.
cy ffionte iuffui domini dei mei,per omnia abipfofufeepta,
Refpice de fanâuario tuo,amp; de exc nbsp;nbsp;jp
lorum habitacuio,amp; bencdic popu**’ rael,amp; terrx quam dediftinbsp;patribus noftris,terrx lade
Confifriohlt;ecefiuniuerfalisprouidetiti^ repdentis cum maieflute in ccelis,omnia autem‘gt;lfnbsp;tis in ccelo er in terra,unico intuitu: qnn CT P' c^it .nbsp;dicit,donis diuinis accumulat,cr eisnbsp;ad commodum,impqsautem ad cumuluM dai^nbsp;Orant igitur efferent es,ut hcec dominonbsp;bi profutura in terra à deo iUi populo tradueff Inbsp;mißrat patribus.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jfpbf
Hodie dominus deus tuus ut facias mandata hxc atq; iunbsp;as,amp; impleas ex toto corde tuo,5inbsp;matua.
Referuntur bac adifium diem, in quof^^^r ceptafuperitu defcripta, populo expofrUf^ Lnrß'^nbsp;uicepaaum de iflis obferuandis cum eonbsp;er mediuA inter deum er ifraelem, iamnbsp;pulm^ htec omnia fe diligenter obferualiO'‘^Liiifiß'nbsp;quod cederet in gloriam dei,er in popnliß^^^MW^'nbsp;cationem perpetuamq; frlicitatem,p proiWr/
Dominumclegifti hodie, amp; ambules in uqs eius, amp;cuftodgt;a»nbsp;nias iUius,amp; mandata ategiudieja»^nbsp;aseiusimperio*
Er dominus elegit te hodie,ut ß^^pfio'* lus peculiaris.ficut locutus eft tibigt;nbsp;as omnia prxeepta illius; ..j ff'
A diccre,nobisetiamdicare deriuatuuid^ fit Sic hoc loco Hebraus,ab dixitnbsp;dicatiouem er fegregationem expUcaturf^fnbsp;dedicafli tedotmno deo tuo,ut ptipß^^^^fntef^^nbsp;fequiuefligia leges er mandata elegerifinbsp;ßruaturusquicquidiniuftxit, er adiHii^nbsp;âurut,omnia iUiusiudicianbsp;quo^ dominus poBicitus efl fe tibinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L ut
babiturumpopulumproprium er promiferat,er fl!i.tuet,p tu quo^fredusnbsp;non infregeris, Non eß gloria maior fid^^nbsp;quodfuntdeopeculiaritergrati,dediti,di^ ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
tes er filif.- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
amp; faciat tc excelfiorem quas creauit in laudem, 8Cnbsp;am fuamtut fis populus fandus dnbsp;tuijficut locutus eft.
Excelp omnium gentium er uero obediunt,fide CT tnoribus,fanaqnbsp;res,quiper omnia fanae conuerfari findennbsp;aore donüno adheerere.ïJos bic diframus onbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
re in obfequium proximi per charitaletn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/jt
cit,Per charitatem feruiteinuicem. primo per fidem iuflificatus,bnplettfrisnbsp;data,erßsütfluStDeindehilaritegt;'t^'^ t
»V
16
gt;7
18
gt;9
. DEVTERO NOMÏVM no'i,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mi. Siwe immunditia quot^, id eß,
f «quâlibm compenfariffed ßmplici cr {gt;«» ¦ mort «oj itnpëcierw,nofi «tlquoinbsp;tharitateßat, fed omnia uiuen»
* 8'1111^ '* ****** ê^‘’gt;'‘fi‘:lt;tbitur ac faniîificabitur,etiani ***’ **^'’^*^“* bonam ßdelium conuerfatiotieminbsp;piorum acpatientiaprouo
ÇCAPvt XXVII.
I E^^^cepitautemMofes amp;feniores populo,dicentesxCuftodttenbsp;°nine mandatum quod præcipionbsp;uobis hodie.
*''*f«r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;populiiJitijfe uidetur^ante mor
Si ’****^'’*’’^‘prlt;edicatui,adßrtiuiinculcan w donatu cordib«« gentis iUius, quo boni ex eisnbsp;°’«nM memoriter retiaerét, cr W4lt
adhorandutmonfußi 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oratione,quödprocliuiorßt od liber
Sn^Q'”’^?t'’anfieritis lordancmin tcrram r*”“®nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’:““® dabittibi, criges in^
'^'^altariiw monte Hebal erigëdo ex lapi^ ** ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^8' defuper infcribenda dieitur,
efl,femel^ ßerat tmplendam:quod P°finbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttrbem H4i,c4p. s,Lelt;3is
ytoni populo cr benediäionibui, zj- nm’* *'***‘‘’’1 (j« ***’®^^*^$ holoeauflùfUt hic Mofes dicit,ninbsp;1,'pomp4 j rudern populum ad memo»nbsp;mouetur cere‘nbsp;5‘*^foUs O' uerbis:ßd ante altarenbsp;^(*‘lt;ltsp'^‘'^^eturßAtim lt;lt; lordanistranßtu,erigerenbsp;ï *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•''2’'lt;«i(lts 'atfcribettdos kgis dominicie «erbis
k 'itpZ^rkmpoflerisconferuandam, ^'*‘«8^^*® **'«8 fcriberc omnia uerbaicgisnbsp;^’’gt;»1’4 urâfmifToîut introëas tcrramnbsp;\ ^^K’''‘““sdeustuus dabittibi,tcrramnbsp;*’’*'’118?^'''manantem, ficut locutus cft donbsp;b' %^'''®Patrum worum tibi.
“'’’'ifot ”'’’*’‘‘*^8« buiiu intelligunturßiffe uerba Ie qu'm^ tibro«nbsp;ö-k decalogi, uel ad maiiM uerba malenbsp;tf^ofgr^ß^oae iüorit co»nbsp;»Uw'*’'*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^P‘^gt; menwria uerbo
n^onßtuendorum,ubipritnum po ttli'*''’’' fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hareditatk concejfe, qui
^“bendutejjetinßtura facula, or
v’'^«s tranficritis Iordancm,erigi uobis innbsp;^’^^Îcuigabiscoscalccînbsp;qiwndofub lofue ducatu tranßtonbsp;lericho cirHai, hos lapidesnbsp;^'’*’'Veri|«nile eß duodecim ßiffe^ad re«
KIT HA FO» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;141
prteßntandam duodecim tribus,id^ in monte Hebal, S^ædificabisibi altare domino dco wo denbsp;lapidibus quos ferrum non tctigit,
Prater hos lapides altare iubetur erigere domtno deo «ero,4d rei memoriant, adfacrificandum fuper eo prianbsp;mum holocaußum pro gratiarumailione, pro obtentanbsp;hareditate fufcepta promij?ione.Hoc enim rationa»nbsp;hile ad illud tempus erat,etiam tune prafente er eredonbsp;tabernaculo,cr tota gente uirorum bellatorum,i^ iu»nbsp;xta legem Moßs facerdotibus agentibus. Solennes enintnbsp;gratia domino funt reßrenda,quotiesßngulare aliquodnbsp;beneficium atq; munus percipiunt fideles: ßc quoq; pronbsp;priuatis beneficijs priuata laudes, prater hoc quod totanbsp;noflra uita contmutsaddeamafßüibus firridebemus,nbsp;Cr in lege fua meditanda uerfari die noëïuq;,
de faxis integris aedificabis altare domini dei wi : 8C offeres fuper eo holocaußadomi*nbsp;no deo WO)
Hoe altare pofiea cefiit in magnum fcandalum, cum populus Samaritanorit ibidem ojßrret er coleretdeum,nbsp;imfiatus exemplo patru,qui ibi hac uice immolajjent, crnbsp;authoriate Mo/js qui id fieri iußijfet,nam çr mulier S4nbsp;maritana id Chrifio quoq^ obiecit, fed non uiderunt temnbsp;porale hoc mandatumßiffe, non tra hendum ad exem»nbsp;plum perpetuum,quum alias haberent exprejfiim man»nbsp;datum,Pxo,is.de loco à domino eligëdo, qui certus effenbsp;debebat, ubicun^ fcilicet effet area domini fcabeOu peanbsp;dum eiuf:ut uideamus non exemplo patrum, fed foil uernbsp;bo dei pr afenti ßdere cr nitidebere.
ÔC. immolabis hoftias pacifîcas.comedes^ ibi,amp; lætaberis coram domino deo tuo.
Pr'mum iUud facrifidum in terra promißionis pad» ficum cr gratulatorium ßit,cum gaudio grntinr«»»nbsp;adioae,cominunibus facris epulis cora domino, hoc efi,nbsp;ad laudem dei, qui patribus promi/fa compleuijfet ittjft»nbsp;lqs:ut non omne gaudium infolens iudicetur,cum huiufinbsp;modi non femel fieri deusmandauerit.
Et fcribes fuper lapides omnia uerba legis huius plane élucide.
In lapidea corda tunc lex domini ßribebatur : Chri» ßusautem per Ifiiritumfandum mfcrippteuangelicantnbsp;legem er gratiam in pedora piorumffatis clare cr in»nbsp;teBigibiliter, quo ad ea qua neceffaria funt ad falutem.nbsp;Difficilioraquadâfcriptura locaalicubiad exercitimnbsp;ßidioforum cr e redentiwM leguntur, ad lapfum autentnbsp;impie uanorum,
Dixerunt^ Mofes amp; facerdotes Leuitici generis ad omnem Ifraelcmf Attende, amp; au^nbsp;di IfraëhHodie faâus es populus domini deinbsp;tui,
Mofes fedulas in feruitio dei feruus, obnoxium domi no reddere uult populum ifiaëbtoties renouâdo promif*nbsp;poaesdudumexhibitas,utdifeantobedire uocidomini tio. ¦nbsp;dei fui per omnia. Tam dura ceruicis populo noneratnbsp;bis Gquot; tertio iniungendalex dei, fed repetitis uicibus^nbsp;quô rebellaturi ludai zy omnia contempturi, ideoq^ fe»nbsp;uere pimiendif toti mundo er ßbqpfis bac leduris cont
S
-ocr page 508-D EV TERONÓMIVM
probdretur iußitid dei, qua tam perfidatn gentem digne puniericut ßt hodic non folu/m eif, fed omnibiu quoquenbsp;ncbis,qui domini uolttntatem difdmui/cimuf, cr ferudnbsp;re loties promittimtu,oitinia autem uanc,cr proditoriefnbsp;quotidie prieuaricantes fcienter domini uoluntatem.
10 nbsp;nbsp;nbsp;audies uocem eius, 8C facies mandata at^nbsp;iuftitias quas ego prxcipio tibi hodie.
Dccidrdfwr fubmde quid efl eff; populum dei,audire Uerbum domini'. nempe obfequi acquiefcere mandatnbsp;th eius ac obtemperare qu£ ipfe prlt;ecipit: non traditio*nbsp;nes bumaniK ^emulari,qu£ domino aduerfantur^ Qgan«nbsp;quam ßnt quie ab honünibui inßituta ßnt fanda ac falu*nbsp;bria,fed iUa quo^ ex lege dei defwmpferunt fuam ori*nbsp;ginem,cr pr^cepta dei magis habêda funt er nominannbsp;da quam humana»
11 nbsp;nbsp;nbsp;Prxcepit^Mofes populo in die illo, di*nbsp;cens:
IX nbsp;nbsp;Hiftabuntadbenedicendum populo fu«
per montem Garizim, lordane tranfmilTo: Simeon,Leui,Iudas,lirachar, lofeph SC Bennbsp;iamin«
1; nbsp;nbsp;nbsp;Et eregione ifti ftabunt ad maledicendum
in monte Hebal,Ruben,Gad,d( Afer^öf Za« buIon,Dan,amp;NephtaIim»
C Et pronunciabunt Leuitx, dicent^ ad o* z, mnes uiros Ifraël excelfa uoce:nbsp;pro'™r°n7s Ceremonios peragêdos pofl uidoritu ChananteorMtlnbsp;«ferendis, ßtbiugatorum Mofes diligenter ordinal atq^committit,nbsp;per ßngula,fidelißimus feruus deo fuo er populo dei,cunbsp;piens dei gloriam, er ifraëlis falutemmaterniim falua^nbsp;Eliguntur autem feptem tribus potiores, qua er ex libenbsp;ris nata eranl uxoribus lacob, pro parte benedidionis,nbsp;filij fcilicet Rachelh er Liie,nempeSimeonfLeui,JudiU,nbsp;ifachar,lofeph, er Beniam'm» Admaledidionesautemnbsp;fextribus aliadi/ßonuntur, filijanciUorem Silphiternbsp;Babe,cum tr jamp;tt RKbcn quinbsp;nbsp;nbsp;primogenitusfiserat iuxa
carnem er primus, ne cantemni caterie fe iudicarent: quia benedidio honorabilior er plaufibilior eft quamnbsp;ntaledidifs, ideofubordmata fùerunt pro eapraflantionbsp;restribus,fJullas autem benedidionesreeenfet,fedfolMnbsp;maledidiones, quum tarnen feptem tribuf ad benedidionbsp;nesordinet, lofeph flinteproduabus^ FuitenimMofesnbsp;mnijkr peccati er mortis per legem, qu^c omnes tenetnbsp;fub delido er maledido, lofue autem benedidiones ad*nbsp;dit,ut Chrifium fignificet omnibus benedicentem, ^«i ànbsp;tnaledidione legis fujßirant ad Euangelium Chrifitfal*nbsp;uatoris,
I y ^Malediâus homo qui faciet fculptile SC. conflatileabominationem domini,opus manbsp;nuum artificum, ponet^ illud in abfcondi*nbsp;to : 8C refpondebit omnis populus, SC dieet,nbsp;Amen»
îdohui!ilt;f vbiq^ er femperidola detejhturdominus, utquàm maxime à fidelibus euitentur. Addit autem in abfcondi*nbsp;to:funt entm idola quadam pernitioßßima cordium, o*nbsp;dium,fuperbia,auaritia,proprius fenfus,ambitio, infidenbsp;Utas,er calera huiufmodi: licet etiam dominus noUt pri
iidtlm haberi idola, ut non folum dete/kt^ profiant ut colantur er admirentur.Obtejb Wnbsp;tottuspopuli,nihil aliud funt,quàm fui condetnnbsp;fiprlt;euaricaturi fint legem dei. Amen‘lut^'^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c
fit,indicat iufiißimam ejfe legem,cr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
greffores er maledidionis reos^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...f, g}
Malediâus qui uilipendit (uel w ‘ jj trem fuum, SC matrem fuam î 8Cnbsp;populus,Amen.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Vilipendere parentes, generalius efiqn^ g,. uel maledicere,quibus amen nunquamfathnbsp;charitatis rependere pofiùmus pro tantis .0]^'
Malediâus qui transfert terrttino* p mi fuijamp; dieet omnis populus,
Fraudare proximum pojfefiionibus, ad pertinet,Hoc autem generale mtemgituenbsp;lud quad explicatur,detranslatiotte crnbsp;tuminagris,
Malediâus qui errare facit reî8C dieet omnis populus,Ame”* jUud/ff
Errare fiteere clt;ecum in uia, eft data inifero,dlt;unnum infirre ttefcienti,doneefe»^‘^i^fii’nbsp;tur; deniß non iuuare proximu indigententnbsp;Jsmalcdicitur à domino, cr /tmilialiqttdtt^^^itstdi*nbsp;iacebit, domino rependenteperfidiamnbsp;nem, ei cui longe fidlius fit diuitem p^o’‘^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P
re, quàm ut egentem beneficia pofiulare-
Malediâus qui peruertil iudiO ju#, næ,pupilli ÔC uiduaSC dieet omn*® Fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;w
Acceptio perfonarum in iudiciOfinifi^^^iulquot;* non agere,opprimtre pKpiUos cr uidue^nbsp;ram funt,cr maledidionis dignanbsp;fonas affligensuel nonadiuuans qm^fZ-ex officio obligetur, digne dânatur ad
Malediâus qui dormit cuin fui,8e reuelat operimentum patri®nbsp;cet omnis populus. Amen.
Nottercam poBuens, alijsq} nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C5 quot;
lege natura etiam prohibitis, maledid^ minibus,De fimilibus idem iudiciiem
Malediâus qui dormit cum . to:8e dieet omnis populus,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J
Qwic^uic! ad Sodomiticà abominali^^^lli^^ matrem cum filijs, genus cum ffeciebus,nbsp;noxium efi,dei uoluntate cr iudicio.
Malediâus qui dormit cum lia paths fui, uel matris fuæ î ®nbsp;populus,Amen.
Videri potefl Mofes etiam aliorum time copule matrimonia hac deuotiom ris^ofO^nbsp;luiffè,Hicuerofolum fèrmam prefiripl’j'nbsp;hibus,laxius acmagisperlofuefuonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.jl
ponendis,pro quibus exemplum unumPu^fo^
Malediâus qui dormit cum dieet omnis populus, Amen.
Ajßnitatis quo^ publictca hourp*^quot;^^
•7
|8
Xo
11
XX
.4 ÖEVTERONOHIVM lot dri n^eJiHum decernit UHtco exemplo datP^ dieet omnis populus, Amen. (jK ’**quot;’'«» w abfcondito percuterefcfl uiolentiam in l«lt;iend quot;*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß occaßonem fitrripere M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttMlediâioni digne fubiacet» ^at 3 ¦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9“* acciptt muncra, ut perçu« oihk”*®’quot;^ laneuinis innocentisï Si dieet iP°P«‘“s,Amem ^»11««”'*’^'’'^'’?**° »Mledicitur,tlt;inqudm prtefentif^ charitatit, inexpiäbile fceluffnbsp;****nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^ofribiliter uitidicandin». Qho in 'lis.nixJ’quot;’”“ P^[°'i‘trum acceptio.ciua Bt mulin mo leoi u nbsp;nbsp;qui non permanet in fermoni k “lus,neccosopereperficit.-Sidi» Lrg”‘®Populus,Amcn»nbsp;ob[erUiind^,ftiteUigitur de^nbsp;ï'“” ut bipidibus, ut uerißmiliter dicitur,nbsp;iitdicio obferuabitem proponbsp;'‘quot;‘*'gt;'€0 '”*''*®lt;'lf‘li‘ïïion« damJifUidi« efiquiperui»nbsp;'quot;quot;‘fort) quot;‘^Pf'^^*y^gt;'Uftt‘itnett bic omnia non tan^nbsp;ebenda funt peccata, fedtequenbsp;dei, er odio abomwütionM ßgien*nbsp;ft ’’*%**nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/^iritu uult colùPubli^ fubijcittnlur^ quifubte^ P’'*’“'’ offlciunt ecckpie»nbsp;tn^lediélanbsp;malediiiioaem euadere ^Brifiuffolui qui ‘^iiiitlediäolegif,ß^ttipronobiittMleM» t autem audiêdo audierisuocem lt;lotnini dei tui, ut facias atqp cu^nbsp;llodias omnia mandata eius qux ' “iJSQq ^stuus cxcelfiorcm candis gen ’ftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*” ' ' “o*’ ’b uniuerfæ benedidiones Snbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒP'’®hendent te:fi tarnen audieris in obediunt, ‘i‘lt;gt;'‘fcrintolenbsp;maxime autrntnbsp;' '** ^^’^‘^ditiu dei difti funt pr£ alijs omninbsp;‘''lpopuliu/pc pyopter gloriamnbsp;flupendamagninbsp;'quot;’’.cnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^°‘^i^»iiylt;tcula debuerant lange %'oitir ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuinte, eyquot; ueri cul ßequentiuifuos deos mu» '''V'’'*'’*“*»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bht/^hemiamdeij Ifraëliticie iuxtacar* Abrate, gentes qutecim^nbsp;quot;I* iï' ***** lt;^onueYf£femel,nw»qudm reU»nbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘quot;»oreuelcultu^ldeottonnüriimß |
K IT H A FO» pro Ma blaßihemia dei, cuiiu occaßoßierunt rei, durißimepunitißnt,cr irrecuperabili cafutantoiantnbsp;tempore iacuerint cr iaceant,ut nullam malediëlionumnbsp;exomnibuiißi! in hoceapitetanprolixocomnünata^nbsp;rumnonfenfèrmt. Contrà autem, quicunt^ dei cultumnbsp;iuxta ütßitutum fuwm diligenter o' religiofe obferuant,nbsp;cr ob oculos habent creatorem, benediüionibus omni'*nbsp;bui compleantur.Et pin hoe mundo non raro fideles adnbsp;uerfa patiuntur, femper tarnen benediâi funt O' filicesnbsp;in confcientia,firtifi)iritu amp; animo omnia tolerant,beanbsp;ta fidutiaßlti,amp;fieti in dewm pro pura confeientia fuanbsp;inprojperiso' aduerßs quafruuntur^Populuslfraêl^nbsp;excelßor omnibut gentibus tune piit,quando fitb Daui»nbsp;de,Salomone, Ezechia lofaphat, propter uniui deinbsp;fui mirabilia,cr crebras ßtpendas^ uiäorias, omnibutnbsp;gentibus ad quoi ipforum ßma peruenerat, laudtttifite^nbsp;runt o“ honorati, Copiofisq; benediëiionibui ornatiinnbsp;ingre)fiiterriepromißionis,QrfubSamuele,imo er htnbsp;captiuitatibui nodefitit Ulis deus ad fuam gloriä,ßquananbsp;do redijßent ad meliorem mentem,. Benedidus tu in ciuitate, Si benedidus in agro* ßenediilio in ciuitate,pax efl oquot; tranquiUitos, iufii^ tia,concordia,gaudium in /fiiritu fi-aternitatis, ßne dißinbsp;dijs er ßmultatibusmagnorum er Magiftratuum,ßttenbsp;egeflite er feditione plebis er minorum, pne pefibutnbsp;crebris er penuria, 1» agro autem benediëlio promitti^inbsp;tur,ß pro aeris clementiafiuäui crefcant multi o fitninbsp;ßnegrandinibuifpruitMier reliquis danoßs impreßio^inbsp;nibus aeris, Benedidus frudus uentris tui. Si frudus terrx tux,frudus^ iumentorum tuorum,nbsp;orezes armêtorum tuorum, Si caulæ ouiumnbsp;tuarum» Si boni «iri proie multiplicenlur,peiores uero poten tiaacfilicitateßuore^ decrefeant. Hoc enimpertinetnbsp;ad ftlicitatemreipublicat, p improbis non fiueatur, nonnbsp;nbsp;nbsp;- omnia liceant,non eoncedatur potentia er magiftratus, P exemplo infilicitatisimpiorumreliqui abflerreanturnbsp;à malts,P fruâus cum iucunditate colligantur,piiimenlt;*nbsp;tanon/krile/cant,noncareantfuopabulo,nonabortiannbsp;tur, fed boum ac pecorum partus fiecunditate naturalinbsp;ituietur. Benedida fporta tua.Si benedid^ reliquiae tuæ. Sportullt;e quo^ pioramnunqtum udcult;e inueniun» tur,femper porrigunt eleemofynte portionem aliquant,nbsp;er reliquM ipforum latificant indigentes : quanto plu»nbsp;ra erogant,tanto copiam inueniunt ampliorem, munifinbsp;centia dei,qui centuplitm promittit mifericordibus fidelinbsp;buietiam'tnhacuita. Benedidus cris ingrediens Si egrediens» Paras prodeuntem te nemo hofiiliter inuadet, nemo impediet tuas iuflas ac hoaeftas occupatiottes,nemo tuantnbsp;patientiam ac longanimitatem euincet; Ingrediens do»nbsp;mam uel urbem,falua conjfiicies omnia, nullius uicini innbsp;traâabilitatê patieris molefie.Vxorer proies latu cona S X |
devteromomivm
girtituUtione uirtuofo patrißmiliM occurrent, er iucuit dafemperconuerfationegitudebunb
j Däbit dominus initnicos tuos qui con^ furgunt aduerfum te, corruentes in confponbsp;âu tuo : per unam uiam uenient contra te,6Cnbsp;per fcptem fugient à facie tua«
üojtibiK tuis erif fuperior,fiue malignAri pergéttf^ gnanimiCer cotttemnendo,fiue concordare cogantur,clenbsp;menter cedendo si» beüo iuflo femper eris uiâoriofiu^nbsp;nullum enim iniußum fufcipies iMjqMm. Si una uia ex»nbsp;eimte! inflruili horribilibtu copias cotra te ueniant,ali4nbsp;reuerti iBos uidebis conßerndtos, prpßigos, dißurbatosnbsp;confiifos:plaußbiliter fi te adoriantur, conjußbililernbsp;tarnen reprimentur (3quot; cadent, Longum effet bec omnianbsp;prtcdiâa promiffa^ fidelibiu,oßendere exfcripturii conbsp;piofißimeperffiUa,
8 Mandabit dominus bencdidionem fuper cellariatua,amp;fuper omnia opera manuumnbsp;tuarumtbenedicet^ tibi in terra quam dorntnbsp;nus deus tuus dabit tibi.
CeBaria tua cujbdiet donüntu, abf^ aliquo inßrtu» «io Cf ciH» t«co!utntidtc,pcn(K ac promos tuos ad mul»nbsp;torum confolationem tuebitur,guic^uid cum timoré de»nbsp;cc!eperis,ßliciternbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuccedet.Terra tibi ccntuplum
feminis reddet,cr ab inclementia aërii, ab amgine ff» milibtu^ natura uitijs immunis erit: non dokbis ^uom»nbsp;cun^} iailurarnffemper tibi tua falua redibunt.
Sufcitabitte dominus fibiinpopulumfan dum,ficut iurauit tibirficuftodieris man^nbsp;datadomini dei tui, Si. ambulaucris inuqsnbsp;eius.
SanÜitudine mortim teßbi dominus applicabit ama tilem,fi fecundum tUius mandata uixerts^fideq^ in deuntnbsp;f3- charitate ad proximum proßceris. Veritatem pro»nbsp;mißionum dei fenties tuo bono^p tarnen tu quoq; pdentnbsp;foedtesq; promiffum ßeruaueris, mandata mea fersunda.
10 nbsp;nbsp;Videbüt^ omnestcrrarum populi quodnbsp;nomen domini inuocatum fit fuper te, amp; tPnbsp;mebunt te.
Genäbus caterisadmirabiliseris ey terribms-'Vtre» iuntur dominum deum tuum, antopere ipfam in fui ponbsp;puli depnponem propenfum cernentes ueritatem iBiutnbsp;er tuam obedientiam commendabunt, ey te offvnderenbsp;ßrmidabunt propter deum,cuim nomen inuocatum eßnbsp;fuper te,hoc efl^cuicu folius tu dignus cultor,cr ffiecia»nbsp;lis populus iaëîaris pra reliquis omnibus.
11 nbsp;nbsp;nbsp;Abundare tefaciet dominus bonis,frU(Hunbsp;Uteri tui,amp; frudu iumentorum tuorum, frunbsp;âu terræ tux qua iurauit dominus patribusnbsp;cuis ut daret tibi.
Repetitur benediilio prolis,pugum ae pecorum, cr terra ubertas maxima,cun Ha accommodatura bonis crnbsp;pqs,p perfeuerabunt MJ jîde er cultu dei fui,
B Aperiet dominus tibi thefaurû fuum opti IX mumcoelum,uttribuatpluuiâ terrxtux innbsp;tempore fuo : benedicet^ cunâis operibusnbsp;manuum tuarû. Et fœnerabis gentibus mul
KITHAFO.
|îs,amp;ipfcànullofocnusaccipies,
Abundanter cœli tibi propitif crufst, amp; bunt neceffaria cun Ha, pluuias temporane^tnbsp;nas pro uoto reddent : operi manuum taarumnbsp;uedicet, ut nuüo infruHuofo labore contrißer^»nbsp;dabis ad omnibus beneßeiendum. Alifnbsp;conciliabunturex animo, etiam fi oHiffènt^Tlf^Jnbsp;uini funt benediHio,gratia, ßuor, crnbsp;fumma bonitatis propenpo ad fuosnbsp;autem terrtfæcundatio, cælitus décident dd t»''nbsp;luntatisdei.
Conftituette dominus in capot» in caudam:amp; eris femper fupra,nbsp;ter.-fi tarnen audieris mandata dotni^*nbsp;quxegoprxcipio tibi hodic,amp;CUM'’nbsp;amp;fcccris,
ac non declinaueris ab omibus ego prxcipio uobis hodie necnbsp;necadfiniftram.necfecutus fueO*“^nbsp;nos.neqj colucris cos.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii/di r
NttUtiM gentis feruitutegrauaberiSfbi’K^ deuinces.-amabunt omîtes, odiet nemo.nbsp;erunt,p dominum deum tuum audieris, C’'nbsp;pferis pr^ecepta iBiussp idola non affusnpfi’'^Ji^i‘^'^^nbsp;deum tuum faluatorem ey beneßHoreinnidf^fiiit^nbsp;ris, fed iUi ex tot o corde te credideris, at(^nbsp;ris ßta tua,uitam,operumq; tuorumnbsp;neffcijs iBius,
Quod fi audirc nolucris dei tui,utcuftodias Si faciasnbsp;eius 8C ceremonias quas egonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
die,ueniét fuper te omnes inalc»**^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,j jJ'
amp; appréhendent te.
Durißimlt;e ceruicis populamtonge er atrocioribus minis terret quàmnbsp;nis, quod morbi magnitudo tantisnbsp;fanandaeff'et,imô tandem utdefferatiß'^^.^clt^^^^nbsp;mul quoq; legis nuncios datur Mofes,nbsp;miaogratia ac benignitaspriedicandaH‘’'‘l,(p’^^nbsp;fèruatur. Oderutpeccare mali tantumß'^.^^ftrnbsp;Si,inquit,noa obedieris pneceptis nteiff ‘/fnbsp;repleberis.
Makdiâus eris in ciuitate, o” jj» ’2quot;°*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. e
MalediHus eris 'm ciuitate,odiof^,^P^^^fillt;^' nis dißidqs anxie difcerptusi'm agris aidnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C/
tronibus,acris inclementia irritatus,
Malcdiäum caniftrum tuu*”’ äae reliquix tux.
VdcMtwn femper erit canißrtmi fe tuie nuBlt;e erunt,uix tenuus tibi cibid jftnbsp;mnibus tuis poffeßionibus inßrtunidf^^nbsp;etiam in horreis er clibano tuofitt»‘^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mi
trtmentumA fenties 'm omni anitona tdd-
Malediäus fruäus terrx tux,arrnentaboumto®*^nbsp;ouiumtuarum*
•4
«î
i6
«7
18
^7 ’’evteronomivm P^icliabutur,incommoda iiiciJent Pgt;'^figt;'tflt;itiotte fuffulciy Higratinbsp;I9 ”*114a‘ feminA nonflorebunt, antenbsp;Ai^clementia dijperdentunnbsp;Ingrediens, ôlt; malediäus ßp^fioreteru^t er uitleen/: 16 ^uibtu aegotiagenbsp;ßrif:domi autem cfnbsp;Unbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^grAuißiitti cafui 0- nüferädi nun -°’n.*nu8 fuper te maledidionem 4* ^**3 Qb™’ ‘ncrepaiionem in omnia ope-^tiielQ *^f’ries, donee conterai te Si. pernbsp;”***^^1 n^'^'î^’Propter adinuétiones tuas peC» lt;tduerfantetn,increpantê,per^ miferia^i occuntbat dc/}iera '1 '’’’'quot;i (10ftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;opprimttur,qui beneficiorum au n '^'Jitjn h'fonfn tibi dominus peftilentiam j do»nbsp;re de terra ad quam ingrederis ^^'^’’11«” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m'mitnam numerum. Terrant ^‘''^‘^^ß''^‘‘'^‘*l}'‘^^^^gt;Crrarißimohabitato inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P‘'Jkin,gladium,ßnum, ijuin er ^’’'^‘‘'’’’’'cccptacHlHiweriu t îtd nbsp;nbsp;nbsp;dominus tumore,febri amp; fri- æftu, SC iëre corr upto ac au-u nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pn-fequatur donee perdat te. .'’’•«t **’'Jbror{«»,/famp;i'«,ar(for,lt;f)î«i cr gladiiMf nunquam dejèrent. Calami*nbsp;^U'tdan O' peiores,ßmul le inßllinbsp;h^'tcw 9“°^ ^nP*-æneum,amp; ter pflt;^P‘'ê‘^^f poteritt Kl’i'eLnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deorfum, omttia tibi aduerfan c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;imbreterræ tuae puluerem. Sis defeendat fuper te cinis,donee tf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ordomotuumcceleßu pluuidide* prodertt«t, fed pernitiofepotius ß^'^^'^^buimfiflieerut omninbsp;quot;h q ^^^ßne uigoref(xcundo,ntoleßam Sb* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;““ 5 s'*”*”! t»-*** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pgt;'lt;gt; fu‘‘ gratia, eadem alteri tf^bementer obelfe pop *lt;¦3 nbsp;nbsp;nbsp;Â,'*°’n*nus corruentemanteho- ^*^*’^fi’^’*n’’nuiamcgrediaris con-r'ricptcm fugUs,amp; difpcrgaris 18 19 5® 3’ 3^ 33 |
KI T H A F O«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;145 per omnia régna terrx: Dominuidabituiâoriâ hoßibusa e/uibiu occident^ Aggredieris una uia coUeilo exercitu,per plurtmAS au^^nbsp;tem femitas cum proßgis tuis militibut turpiter redibis ènbsp;prteliOtOmnia contra te régna conßirabutit, adorien*nbsp;tur,uincent ac uincient, er captiuos ducent, fit^ cadauer tuum in efeam cunâis uo-latilibuscoelibeftqs terræ, SC non fit qui abigau Cadauer tuum firis er auibusinfepultum proijcie* tur ßne omni mifericordia,cum malta contumelia. Percutiat te dominus ulcere Aegypti, amp; partem corporis per quam ftcrcora digerun tur, fcabie quoq; amp; prurigine.-ita ut curari nenbsp;queas. Kouis^acerrimis^foediSf er itttmedicabilibus morbis excruciaberiSfß mandata mea er cultum abieceris. Percutiat te dominus amentia 8C cæcitate ac furore mentis. No« folu corpore mifer, er plagis borribilibuf affè âtK eris,fcd animo quoq; amens, inconfultus, fkipiduf,nbsp;cr clt;ectu eris,in omnibus conßlsjs tuis tnßrtunatutt Si palpes in nieridie ficut palparc Met ex* eus in tenebriSjSt: non dirigas uias tuas. Oranbsp;ni^ tempore calumniam fuftineas, Si opprinbsp;maris uiolentia,nec habeas qui liberet te, Vlanißflißima tua incommoda non poteris effugere, omnibus aßiicientibustuamßultitiam er ignauiam^tunbsp;tibi prudens er fenfatus uideberis : nihil ages profilereznbsp;tantum eris mifer, calumn^s obnoxius, rapinis expoß* tus, id^ omnibus diebus tuis,fine fie redemptionis^ Vxorem accipias,amp; alius dormiat cum ea. Domumædifices, Si non habites in ea. Plannbsp;tes uineam,dlt; non uindemies earn, Vxorem tibi defionfatam no tu, fed aUus coniugent habebit.Multo labore er expenfis adifteabis domum,etnbsp;flb haße luo inhabitabitur,Vineam nuilto fudore plan*nbsp;tabis,alius autem inde uinum bibet. Bos tuus immoletur coram te. Si non co« D medas ex eo. Afinus tuus rapiatur in confpenbsp;âu tuo,ÔC non reddatur tibi.Oues tuæ den^nbsp;tur inimicis tuis,amp; non fît qui te adiuuet, Boî tuus te uidente ab bofte ma£labitur,er tu non gu fiibis de iUo. Quodeum^ tibi gratum paraueris,alius xnbsp;fraudato occupabit. Summa inftlicUate tibi cMtda obuenbsp;nient,afinum er quacunq} tibi apprime necejfitria, ra*nbsp;piet alius te interim indigentia mifera laborante,pecor4nbsp;tuahoftis abducet. Filii tui Si filiæ tuæ tradantar alteri populo uidentibus oculis tuis, Si defîcientibus ad confpeâum eorum tota die, Si non fit forti-tudoinmanutua, Videbisfilios tuos uendi crudelibus,cr ftUos tuiS tur piter proßitui propbanistuoles^ anxius fuccurrere, fednbsp;non ualebis, Fruâus terræ tuæ ,8i omnes labores tuos comedat populus quem ignoras î amp; fis fern- S 5 |
54 36 37 3« 39 4° 4' DEVTERONÖHIVM per calumniatn fuftinens, óC opprefTus cun* âisdiebus, FruUwn labarum tuorum igtwtui hoflis deuorabit tó 41 efitriente * Ntbtl tmqudnt iuctmdum plaußbile^ fentiesnbsp;femper opprejjits er mifer^ 8£ftapcnsadttcrorcm eorum quæ uidcquot; bunt oculi tui» Dißgt;liceiitiamconcipies,crtiedioafftcierisdeomni 43 fc«ï qult;e tibi accidermtt Semper cumfortutta tua litiga^nbsp;bis : omnia aduerfa tuis uotis contingent in omnibus ne»nbsp;gotifs tuis. Percutiat te dominus ulcere pefllmo in ge nibus 8C in furis,fanariqp non poiTis à plantanbsp;pedis ufq; ad uerticem tuum. Vlcera in gcnibus,cruribus,ano^ brach^s,collo,dor» fb^ patieris, A planta pedis ad uerticem uf^ nihil fani 44nbsp;habebis. Dacet te dominus,8C regem tuum quem conftimcris fuper te, in gentem quam igno^nbsp;ras tu 8i patres tui;Slt; feruies ibi diis alienis linbsp;gnoSClapidi» Teipfum cum rege tuo, prater nuum conßlium inß{ tuendum,holks ej ua/htoresregni tui in exilium captosnbsp;abducent in longm^utis ZT ignotas tibi regiones, ibi deosnbsp;tgnotoj coles uel inuitus : adorabis lignum er lapidem,nbsp;^i dominum deum tuum uiuum CTuerum agiwfcere nonbsp;luißi,]})rettißi er odißi, Eterisdefolatus, inprouerbiumacfabu^ 45 lam omnibus in omnibus populis, ad quosnbsp;teintroduxerit dominus* Inßlicttatis ey ignomini£,imo er impietatis t'ult;eßquot; bula toto orbe diffamabitur, Sfupebunt exteriadcafusnbsp;tuos,nec condolebutter inter hoßes tuos te dominus exunbsp;lern er uagabundum abijeiet, Sementem multi iacies in terram, amp; mo^ dicum congregabisî quialocuftædeuorabfitnbsp;omnia. Multam feminabis, fed locußis non tibi cedet,perdes impenfas ac operas: inuidebit tibi humas,er abominabinbsp;tur crimina, tua in deum fuum, nolet^ nutrire inimicosnbsp;iufÜM er pietafis in deum:etiamß proßrat plura, nonnbsp;tarnen colliges,praoccupatus grandine,nbsp;nbsp;nbsp;hoßibus, o» 46 mniadißierdentibus^. Vineam plantabis 8C coles, amp; uinum non bibes,nec colliges exea quippiam, quoniamnbsp;uaftabitur uermibus. Vineas multo fudore plantaas uermes uindemiabunt, pruina er aurugines depafcentur,ac locußie,^ ß quidnbsp;aliud inßdiatur uineiSt Oliuas habebis in omnibus terminis tuis. Si. non ungeris oleotquia euelletur oliua tua. Oliua tibi plurima erit, fed old nihil 'm tota regione tua,alio excutiente oleas,uel oleum contufum er para»nbsp;tumaußrendo,. Filios generabis Si hlias,amp; non frueris eis: quoniam abihunt in captiuitatem. Milios mßlici fydere gignes^non tibi, fed hoßium libi 4? |
KITHAFO/ dini feruituros:quibus quid in mundo cogititipoltßd^nbsp;delius ac calamitoßus? Omnes arbores tuas Si tetïît n* rubigo confumet. Arboresßugißras abfumet locußi, CT tninabit ,fiaudabitßuüibus 'm non modicam papuft^nbsp;egefbtem,.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- Aduena qui tecum uerfatur in detfupcr te.erit^ fublimior î tuauKû“‘‘nbsp;des,ôlt;cris inferior. Ceraesoculis tuis er dolebis,patieris^itdgt;’'‘‘'^ij^ regr'mum tecum fuperbire er dominari,nbsp;deris, er mgrato feruies coaHus: idcerteqito«'^^nbsp;odis,fubeßeßilicet cuiquam,et amen ut pritß gt;nbsp;tereddisindignum,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.jgd, Ipfe foencrabit tibi,8f tu non Ipfe erit in caput,amp; tu eris in caudaf”* Exdiuitijs esquot; fuperfiuoeiusquitecup^^^^'Mt» er alienus habetur,tu cogeris paupertate comp Inbsp;farcire defiâum tuum:ipfe tibi mutuarip‘gt;^lt;y‘’j^f^:iiilnbsp;tu mi : diuitijs fuis te pauperem diuexabit : ‘Prnbsp;tuus,tuferuusilliuseßecogeris,longefecuf‘'^'l’^^(fdnbsp;er profuperbiaßrre poßts aquanintiter-oßendere er fuperuacarieum ubi ernbsp;Hebrais ufui ueniffent, quomodo hfcnbsp;Harm cabmitatum interprétés ipßludriß” juj,nbsp;toto orbe iam fupra miüe qu'mgentos Et ucnient fuper tc omnes iftae,8C pcrfcqucntes apprehend««’': Jnnbsp;intereasî quia non audifti uocemnbsp;tui, ncc feruafti mandata cius Sinbsp;quas præcepit tibi.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Prophetia uidetur ejje, non admonitto- nbsp;nbsp;nbsp;jfjt portentum hic ifle miferiarwm catalogus ci experientia coprobatus, er conßript'^^fnbsp;mo gentis fue patrono, ut dum hlt;ecnbsp;fent non crederët aliam ob caufamnbsp;uocem dominé dei fui audire recufafi/nt, CTrnbsp;nandata dei facrofanda atq; iußßima,nbsp;uerint tempus uißtationis fu£ diîlum P^^''nbsp;dominum prophetarum,uerbumi«car/i^^‘‘, 'giif Eteruntin te figna nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ij,’ mine tuo uflt;^ in fempiternuniî / Scriptura huais legis, er adßgnAtilt;^ er benediëlionum, tejtimonium effenbsp;leuum ludteis : ut no ßne maxima cuufaf^nbsp;ira,ana 'incommoda loties dudamnbsp;ne jperedemptionispatiuntur,nbsp;quod deum ueracem ejfe non credunttnbsp;promifit, er regnum temporale magi^nbsp;ambiant quàm ad dei ueram gloriant.nbsp;triarchie maiorem deßderare P’'^f“^ Pilin’quot;nbsp;potui/ßnt,quàm earn que ifraèlilisp^nbsp;num contigit'm toto orbe terr arum,nbsp;contumaciß'imis lude'is abieilis,fubigt;^^*^^ j/tnbsp;nemfiliorumtotagentiuminultiludo.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 coquôdnonferuicrisdomii’ |
%
’^EVTERONOMIVM
^’”40 rA,J- ' 1 ..
*^*^abu d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propter rerum oma
quern emitter tibi do ’'”*¦'3 ’^f’”^‘^^^^‘^*^udit3te, Siomnipenbsp;lua P?quot;^tiugum ferreum fiiper cerui;;
Ha) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnium bonorum deo tuo fer
omnium mtemperie co» abominandti idola : ge[iA»nbsp;domini ßrreum.nbsp;gentem de Ionnbsp;rerræfinibus in fimilinbsp;lih^nbsp;nbsp;nbsp;aauii» ¦»2Î~::;:3 cum impetu : cuius
tl 'gt;’i n= ”*P''ocaciffimam, quæ non déférât
Ç*”‘fe«aturparuuli,
iumêtorum tuorum,
tn ‘’'‘'‘‘^“»u’uam 3lt; olcum.armenta
*5
gentem de Ion de extremis terræfinibus in fimilinbsp;Vnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?quilae uolantis cum impetu : cuius
, kî.^'iS'renonpoffis.
tl 'gt;’i n= ”*P''ocaciffimam, quæ non déférât Ç*”‘fe«aturparuuli,nbsp;iumêtorum tuorum,nbsp;?'4uat,L^*^*’æ tuætdonec intercas. Si. non renbsp;‘Uiticö,uinam3lt;olcum,armentanbsp;Fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rreges ouium tuarumjdo^
*” eundis urbibus tuis, tuifirmiatqjfublimcs,nbsp;, ^itleb fidutiâ in omni terra tua.nbsp;îînbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;portas tuas in omni terra
d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;^’*¦0^® fiquot;
, b ^ôV?f“*” filiarum tuarum.quas dc= '^°*’'*uusdeus tuus,in anguftiaS^
•'''*^«1(1 ’^^quot;’’P^rare meiî legibui,in terra qtuin itfgt;it‘tdorientur te,imô à me tibinbsp;.,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ab omnibui plagie inundi:ab ortufo»
AquiloneGraci, k'**'*'tgt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rebeHemfucceßiuecru
Gentes im ji’*quot;'‘’tt| nefcientesmifereri feniuelpuero.nbsp;uaßa,btint,ttrbes obßdebunt, impugna
P’’®
K |N«gt;b '^gt;™“*dere mutuum cogamini, pater “jpttt pueruli
*
^’’«tus in te, Si delicatus ualde in '^^rer^‘^“o,8(uxoriquæcubatin finu
’»Rr^'^Oih^j carnibus fîliorum fuorum X *gt;»1 •nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habcat in
K ”'10 P'nuriaquauaftauerintteini.-*'ii( omnes portas tuas.
gt;i^ «4amicitia,ey affcilio natur alis pa ‘tdfratrem,uxoris cfuoa^} ad ma»nbsp;A” ealamitatem diffquot;duendaßt,C}*nbsp;cr fubtrahet adnbsp;Inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»tortis neceßitate, CT angu»
“'’tplius ex ßlicitate precedente, ’'’•'a») affluent iOfUnde teaerrimeßß nutrie
57
58
60
61
I,
1'
61
KITHAFO4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;144
ranf.er deîlc^s toti fe dederant, ut ßsbfelt;}uenlent egeßn temtaminopinatamcr inßticißime incidenlem,ßrrenbsp;non difflcilius potuerint,
Tencra mulier Sf delicataquae fupcrtcrgt; ram ingredi nô ualcbat, nec pedis ueftigiumnbsp;figere propter mollitiê Si tcneritudinem npnbsp;miam, inuidebit uiro fuo qui cubât in finunbsp;eius fupcr filii Si filiæ carnibus.
Si illuuie fecundinarum quæ egrcdiuntur de medio focminum eius,SC fupcr liberis quinbsp;natifunt, comedentenim cosclàm propternbsp;reruin omnium penuriam, in obfidione Sinbsp;uaftitate qua opprimer te inimicus tuusin«nbsp;tra portas tuas.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
Delicatißime ßxmine,zy matres tnßlicißmte, ßlio rumcibumaßatorum nondignabuntur impartiriuirisnbsp;0- filiabui,koc efl,non ßne crudeli inuidia, uix permit»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
tent abominabilem alijs quamctrnq; rem,tantam ut ßnti confulantproprie, tofephus huius loci commentariuntnbsp;conßcripßt idoneum in bcÜo ludaico.
Nificuftodieris, amp;feccris omnia uerba le G gis huius quæ fcripta funt in hoc uoluminc.nbsp;Si timueris nomen eius gloriofum Si terribinbsp;le,hoc eft dominum deum tuumt
augebit dominus plagas tuas,amp; plagas fe minis tui, plagas magnas Siperfeuerantes,nbsp;infîrmitatcs peifimas Si perpétuas,
Semper igiturmentineris,^;' ob oculos uerfetur tibi, glorioßuf iüe tum er terribilis dominus deus,cuius legesnbsp;tranßgredi minime audeM, qui necis er uite tue domi»nbsp;nium ac principatam tenet,is ßite contemni ße uiderit,nbsp;^-te in contumadaperfeuerantem, omnes plages fuasnbsp;inßgniter, toto mundo affliciente immittet tibi,ut ernbsp;tu er fernen tuum peßimeßtis adfligëdi, morbif multii,nbsp;magni5,horribilibut, er immedicabilibus.
öCconucrtct in te omnes morbos Acgy^ pti,quos timuifti,amp; adhærebunt tibi.
Infuper 8i uniuerfos Ianguores,SC plagas quæ non funt feriptæ in uolumine legis hu^nbsp;ius,inducet dominus fuper te, donee te con*nbsp;terat,
Etomnes AegyptioriimplagM,propterteillisoIim O^nMpu imnüfflu, in te ingratißimum mihi populum digna feue»nbsp;ritate conijciam,quM tantopere times er abhorres, tibinbsp;er tuis poßeris adherebunt:ß legem meam fflreueritis:nbsp;er ß quid acerbiui cogitari potefl,quàm que funt pre»nbsp;fcripta,uelis nolis fenties er patieris, donee in uniuer»nbsp;fum perees.
amp; remanebitis pauci numero,quiprius cratis ficut aftra cœli præ multitudine t quo*nbsp;niam non audifti uocem domini dei tui.
Sic autem peribitis, ut comparatione prioris ueflræ multitudmis,paucißmi uideamini, ueluti racemi ßngulinbsp;ac rari,pofl copiofam uindemiam reßdui,qui promißionbsp;nem habetis, er eßis nunc utßeüecoeli innumerabiles,nbsp;ßquando domini dei zT pdtris noßri precepta er do»nbsp;UriniUrepulcritis.
-ocr page 514-4
DE VTERONOMIVM
KITH AFÖ.
éj Et erit fîcut lætatus eft dominus fuper uos, bene uobis Fadens uos^ multiplicans: ftc lacnbsp;tabitur dominus fuper uos difperdens uosnbsp;atqi fubuertés, ut auferamini de terra ad quanbsp;ingredieris poftidendam.
ddfjp«u- QucfMdmoJum deni^ gauiftuejldominâtfuperte r»ei.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peculiumfuum, multis^ m magnis uos profe^uutut eft
68
beneficies, reddiditq; uosjfieäabiles omnibus gentibus, er tott mundo iUuflres, propter obedientiam ueftram,nbsp;ex ueritatem meä:ßc pro mßgni malitia ueflra ex eon»nbsp;temptu benignüatismete, gaudebo er refitreiä dolorennbsp;tneumtfdignA uos umdiäa perdendo,prodendoquoq; utnbsp;eißim tott orbi,durifiinMm firontis ueftrie contumaciam,nbsp;«nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex turpem tngratitudmem. Demoliemini entm in uniuer
fum ex terra ueftra, er eijeiemini conculcandi ab omni» bus mimicis ueflris, propter iujbtiam meam,
64 Difperget te dominus in omnes populos à fummitateterræufc^ ad termines eiustdCnbsp;feruies ibi diis alienis , quos öi. tu ignoras dCnbsp;patres tui,Iignts S^lapidibus»
Exiiium tu Difbcrperis in orbem miferabili er horrendo exilio, dseoturo. r'}-'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' l l- ¦ ' -lnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
confufionemqi portabis t» omnibus gentibus, quam re» beüione tua mereberif, er dei iuflitiam, iniquitatis tutnbsp;tnercedem dignißimam prtdicabisfiiiio exemplo o*nbsp;mnibuspopulis.Qui 'm terrt umbilicum plantatus es,innbsp;extremes oras orbis uniuerß difqcieris,cr captiuut detinbsp;neberis ab hoftibus tuis.lbi deos atienos coles,qui domi»nbsp;nam deum tuum «erioM,er tiW propitium agnofeere nonbsp;luiflitiel colere.
In gentibus quoqj illis non quiefees, neqj erit requies ueftigio pedis tui.Dabit enim tibi dominus ibi cor pauidum, amp; deftdentesnbsp;oculos,Slt; animam confumptam moerore»
Ne uero tibi uel per fomnium obrepat er perfuadet tur, iUic in gentibus dißterfumte requiem habiturum,etnbsp;Vagiludxi aliquidfilicitatisaßequuturammeagratia.Vagusenimnbsp;ubiq; eris,ex iwee ytiti de quacunq; firtuno, : migrabis e-tiim de gente in gentem,de urbe in urbem,de tyranni tt»nbsp;nius itnperio ad alteriui iugum perfirendum, uiolenternbsp;er neeeßitate compulfus: nuHa umquam certa habitationbsp;iie,uel terrena htreditate confolandus,fi hareditatem ilnbsp;lam fine meritis er ex gratia uobis concedendam, pronbsp;iniquitalibus uefirisamiferitis,ßcut ex gratia er pronbsp;mea gloria fufcipietis.Semper exnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pMore uiues,
fnß'ettfo animo anxius 'tndies meliora /fierabis, dete» riora autem fenties.
66 nbsp;nbsp;nbsp;amp; erit uita tua quaft pendes ante te.Time*
bis noäe amp; die,amp; non credes uitæ tuæ.
Nufquam er nunquam tutus erts ab immiaente tibi tnorte,inter hofies, er timoré dei carentes homines.Sentnbsp;per enim fieua timebis, pro perturbata confeientia tua:nbsp;quia dominum deum tuum pofipones er non digne co»nbsp;les.Die aoäuq; trepidabis, etiam m fomnijs perturban»nbsp;dut,ob calamttates quas quotidie patieris,
6^ Mane dices : Quis mihi det uefperum î*8C uefperejQuis mihi det manei’propter cordisnbsp;tui formidinem quopauebis ÔC terreberis^Sf
propter ca quæ tuis uidebis oculisgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Supputabts dies er horos,ueluti eoreeri i»tltifigt;gt;f morti adiudicafus fitppliciam firmidans:ficdi!ii(iuOnbsp;pergefit£lus,defiderabis ueßteram.'ingruentenbsp;ram redapetes, «t citius finiaturangor quoiugitf’^nbsp;queris, propter experientià aduerlùatttmfieq»lt;”^'^
Reducet te dominus claifibus in A«gyF * peruiamde qua dixi tibi uteam ampli“’ ,nbsp;uideres, Ibi uenderisinimicis tuis inl^fnbsp;amp; ancillas,amp; non erit qui ernat.
Summu/m omnium matorum, qult;e es,qualis fiiit feruitus tuus 'm Kegypto,nbsp;«ligfs » mala h^c tibi impendentia,nbsp;minam deum tuum contempferis. Qjön petgt;igt;^nbsp;Aegyptum,fùgiens Chald£os aliquondo,nbsp;te A egyptifs uendere, quam tarn crudelitun^ jganbsp;ptiuitate abduci,grauiora pajfurus- Etnbsp;remifera neeeßitate cogeris,tameris exofi^nbsp;gentibusnbsp;nbsp;nbsp;abominabilis,ut non ßs
qua te «elit in feruitutem emere,ttel re.T ot ergo lt;ic tanta pradicuntur ruinenbsp;ab initio terra fafcipienda,àFiofemorit‘lt;''‘'gt;j^^iiiiStnbsp;mnia contemnendo monita, totiesnbsp;deum patrem fuum proiecer'tnt ,crnbsp;pfer'tnt, ex omnibus fecriminibusconj^nf^^^^^nbsp;orbiinexcufabitioresuideanturac iadicétif^» t^iSnbsp;/ifit dl^î omnibus pijs er impiisgentibiif'^^^^fiK'nbsp;eleäo populo non parcit,fed tanto rigof^nbsp;ge ajfierius gentes adfiiget,poß tantä groti'^nbsp;dominum deum reijeientes atq^ ffierneiitef»nbsp;^CAPVT XX12^’
MAec funt uerba cepitdominus IVloß,nbsp;filiis Ifrael in terranbsp;lud foedus quod cu*”nbsp;in Horeb,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^,1
Vliimus efi firè Koßs fermo ad cut er in pracedentibus, ante obitumfni‘''‘nbsp;pit paâum populi cum domino, exnbsp;quod ante trigmtanouem annos innbsp;Usßutuerat.Kefirtur^ ad priora. ,nbsp;lt;(fVocauit^ Mofesomnetn ‘nbsp;xit ad eos: V os uidiftis uniuerfa^pti r “.nbsp;minus coram uobis in terranbsp;raoni 8i omnibus feruis eius,*!”*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Vos uidiflis omnia,reßrtur ad totuitn plures er ant,non numerati cum ptinti^nbsp;pto,quinondumuigintiannostunenotinbsp;men omnes firè turne adhuc uiuebant cUl»nbsp;ratis lafue er Caleb.
tentationes magnas quas u* tui,figna illa portenta^
Tentatioaes dtcuntur magoA ißo J‘o ^Hr^iH^ adita m Aegypto, quibus manifißifi^^^^tf^nbsp;proditacotttumacia,duritia, amp; eonf^'^^
de VTERO NOHrvM
^itßtniliterperfidiä
“ folitudine, ex nMrnMlt;* fult;e,HMtind, caraeSynbsp;f‘‘P’'^ tiAturamtSimiliter lt;edi
4. '**I»b,***”f*^ Aegypto,^ in diitionelegii,cr lt;«« * 8( ^uadragina^
^^'’s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dominus cor intcilix
’’*'^‘re f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pofliint
To(o'*'’^*quot; Pfæfentcm diem.
'S« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in^ra
“ff* ^«Jj ^P°^ft’'lt;^?flt;nueftram cum Madidnitis,tif»cnbsp;feßpuifje uidentur, Hortdfwr ergo utnbsp;pfifcepta ctßodiatit: ijuam enitnnbsp;•«i«(/fn)jfjnQ„(^,^j,„fieleproßcerut, aec obenbsp;effvüi melioBnbsp;’’NI'H« corda traxerit, fi-uflra admoiut omnisnbsp;Înbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aßenfam, agmtioa
Add .‘””gt; eleÜK-
*»iH;uos quadraginta annis per defer Pffiioj attrita ueftimenta ueftra defunbsp;‘ calceamcnta pedum tuorum ue^nbsp;comediftis, uinum amp; ficcram
StU’*^gt;s t Ul feiretis quia ego fum domü .M^ueftcr,
iHis aßiduitate uiluerant : ideo abolitis S^^licetceffànte,cr ueßium perfeueratia^cornbsp;'^olumitate,noMpropediéportetttu oßeltnbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clementißimui in tranßtu lordanis^
h ^^f.y^^ßmaroramlericho^cr reliquis.
® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EgrelTus^eft
j ^cfebon, SC Ogtex Bafan, occur^ Î 'oj, His ad pugnam. Ec percuflimusnbsp;^tiil
terram corum, ac tradidimus ^“ben SC Gad, amp; dimidiæ trü
uiderant,
? '** gt;(1^*^’*^’’“’”^ tribubai cum dimidia, ut ni (Oi»P^tione addubtalt;‘
hl 4-
uciba padihuius, Sfim^ tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uniucrfaquæfaciatis.
LP^^‘gt; ejfet,nunqudm obliuifcerentar,cr poflnbsp;v'»* 'WitT'*** ^ouam uitam, ea quam haäenui uixerätnbsp;S^h^Vo'”*
¦''^ü ^odic cunfli coram domix I C''re/^‘’°gt;P’^’^cipcs ueftri amp; tribus acnbsp;’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”•‘1“^ doäorcs,omnis popux
Kraduena qui teefi %^l^.’'*caftris,exceptislignorumcacforinbsp;^feas in foedere domini dei tui, amp; in
»4
(
|6
«7
|8
'9
io
A THEM NlÿABIM. I4J iureiurädo quod hodie dominus dcustuusnbsp;percutit tecum:
ut fufcicet te hodie fibi in populum,amp; ipfe fit deus tuns ficut locutus eft tibi,amp; ficut iuranbsp;uit patribus tuis Abraam,lfaac amp; Jacob.
Necuobis foiis ego hoc fœdus ferio^SC hæciuramenta,
fed cun dis hic nunC nobifeu praefentibus coram domino deo noftro,amp;abfentibus.
1« bonu ordinem iam redadi alacres cr gratifi maa ximo ufq; ad minimum admoaentur ßc perßjkre ac pernbsp;gere femper ad meliora,obferudndo padam recens inßinbsp;tutum er reßrmatum.Hac condition, ut ßcut ipfe uultnbsp;iüis ejße piui cr fidelis dominus, ßcut er ßerat eorutnnbsp;patribuSfAbraie,lfaac er iacobtSic uicißm ipßqui honbsp;diefunt er fitturi, femper uelimt acßideant ejje obedi»nbsp;ens ac deuotus populus per omnes pofieras getteratioiKS,nbsp;quorum omnium nomine uos qui praitcrita uidiflis, ernbsp;uidebitis propediem,promittitis ueru cultum er fidum,nbsp;non folam ßde er ßiritu, fed etiam corporali obfequianbsp;acritu perfoluendum, luxM legem deiueflrü Nequufi’nbsp;do recidere uos contingat ad idolorum cultum,quem donbsp;minus tantopere abommatur.Ad quem femper nimis uosnbsp;propenfos totics ueflro damno mon/lraftis, quaßßl ernbsp;abßnthiam germitmns radix fanda, er in fide patromnbsp;fandorum plantata ut firat mel er ßuum.
Vos enim noftis quomodo habitauerix mus in terra Aegypti, amp; quomodo tranfiexnbsp;rimus per medium nationum, quas tranfxnbsp;euntes j
uidiftis abominationes S(. fordes , id eft tdola eorum, lignum ÔC lapidem,argentumnbsp;8C aurum quæ apud eos.
Admemoriam po/kri!conßrmattdam,ut adnoftra quoq; nunc fiecula,pofi tot miiïenciriosanaorumfCerto d« beneä-feirentur magMlia dei, toties repetit eadem Mofes ,nonnbsp;ßae neceffdria caufa, Corn enim ex omnibus illius tem*nbsp;porisßripturisfola Kioßs lex er feriptura fiiperßt,quisnbsp;hlt;ec omnia credere potuijfet,niß multa diligëtia ßißentnbsp;à prioribus commendata er inculcata ad pofierosf qudnnbsp;to fcilicet tempore habitauerint in Aegypto, er qua uianbsp;perquasgentesperquadragintaannostranßjßnt. Quinbsp;busfiiijjèntcommaculati idololatrqs, qiiantisq;fuiscri^nbsp;minibus dei iram infe prouocaßent, ac clementiam do'*nbsp;mini fua malitia deprædicajjent cam iufiitia»
Ne fortefitinter uos uir aut mulier,famix G liaauttribus,cuius corauerfum efthodie ànbsp;domino deo noftro, ut uadat amp; feruiat dqs ilnbsp;larum gentium, 8( fit inter uos radix germixnbsp;nans fel amp; abfinthium.
Cum^ audicrit uerba iuramenti huius, benedicat fibi in corde fuo, dicens : Pax cricnbsp;mihi, 8(. ambulabo in prauitate cordis meitnbsp;ut addatur ebrietas fiti,
dominus non uolet ignofcereei:fed tune quàmmaxime furor eius fumabit amp; zelusnbsp;dus contra hominem ilium,8C fedeant fupeÿ
-ocr page 516-DEVTERONOMIVM
cum oniia makdiâa quæ fcripia funt in hoc uoluminc: 8C dcleat dominus nomêeiusfubnbsp;calo,
Ne o6 prttfentem ßitum, iam beneficia percipienda, tuti cr tn/bicntes reddantur in fiturtim ; ne^ credant fenbsp;tot ntaUs poffe obrui uel umdiâis, nimia^ fidutia in amnbsp;magnifica dei promijfa fuperbiant, pacem fibifpfis periinbsp;petuam poUicendo, ej de malo iterum decidere nos cotinbsp;tingatinpeim,propterinueteratam propenfionem adnbsp;fiudia impietatiStSicut afueti poculii femper fitiunt, ornbsp;ebrij ebrietatem fetiari confùeuerunt, quod efl iungerenbsp;animam ebriam cum fiùente,ld,mqttit Mofis,fiegeritK,nbsp;cr ad pr^nam procacitaten redieritis, non pareet do^^nbsp;minus, fidfiruenti uos iraaggredietur, esquot; omnibiü pr£nbsp;diélis 0- prafiriptis malediéiionibuf afficietf donee fibnbsp;ccelo deleatur uefira/ima nomen, unam difierden»nbsp;dotribumpoflaliam.
Il amp; dominus feparabit eum in malum ex omnibus tribubus lfraël,iuxta omnes male^nbsp;diâiones quæ inlibro legis huius ac foederisnbsp;continentur.
i 1 Dicet^ fequens generatio, 8C filii ucftri qui nafeentur dcinceps, 8Cpcregrini qui denbsp;longe uenerint,uidêtes plagas terræ illius, SCnbsp;inhrmitaces quibus earn afflixcrit dominus,nbsp;D fulphure amp; falis ardore comburens,ita ucnbsp;a J ultra non feratur, nec uirens quippiam ger^nbsp;minet in exemplum fubuerfionis Sodomænbsp;amp; Gomorrhæ, Adamæ 8C Seboim,quas fubnbsp;uertit dominus in ira amp; in furore fuo.
Poftquam igitur exigente duritia ceridci! ueflrie, cT turpt^rma ingratîtudine,denuo terram uobis donandamnbsp;difierdiderît iuflitia dei uefiri, zr toti mundo uot con^nbsp;temptos expofierit zT damnatos,in orbe difierfit, tunenbsp;filij poflerorum ueflrorum, de extremis anguUs terrie,nbsp;ad quos eifcientur peregrfii CT cx«icr, »« eandem uifeitnbsp;dam redibunt,cafi aliquo, ey uenient, tuneqi maximonbsp;fiupore attoniti, cernent eam tot plagis afièâam, tantanbsp;folitudineflerilem zx uacuam habiatoribaty ut uideananbsp;turfibi uidere fibuerfim Sodomam corn urbibui fiis,nbsp;quiSS dominus aque iufio iudicio iudieauit in ira fia,nbsp;hrribiliterfibuertit^
14 dicentomnes gentesjQuarefîcfccitdo minus terr^huic^quæeft h^cira furoriseiusnbsp;immenfa^
ly Etrefpondebuntt Quia dereliqueruntpa dum domini quod pepigitcum patribus eonbsp;rum,quando eduxit eos de terra Aegyptiînbsp;ludaei exem reliqut gentes 'm toto orbefimam anti huiusnbsp;pumun O.
tant£ cladis caufi,m calamitofîfiima gente ifla. ac terra? Qjt£ tanti eaufi firoris domini dei mlfiaëlemfTumcnbsp;fine dubiocredulidiumis firipturiSfquas Iudlt;ei conternbsp;mnent,gentes autem legent fludiofifiime, er uelutmaxinbsp;mot thefiuros fibi comparare certat'm contendent, fîbinbsp;ipfis alteri alter rejpondebit; Eo quod dereliqueruntnbsp;paUum domini dei fit, gens olim fiUx zs“ eleda, nune
A THEM NIZ ABIM. autem omnium infilicififma,cr damnaa 4nbsp;ewmiUis zr patribus pepigerat dominui Ogt;»'’'^ji)ifnbsp;quando exemit eos dura feruituti Aegyptiac/f,nbsp;miraculis aeportentisaditisin eorumgr‘flgt;‘‘'’‘'nbsp;fiupendis beneftctjs dignatosgt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¦
Sx. abierunt ac feruierut diis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yjljii*
rauerunteos deos quos nefciebât,Âlt;î non fuerant attributiïnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
lfli,'mquiunt, 'mgratifiimi ludai Gquot; ptores antie gratia dei fii,alios fibi contranbsp;deos finxerunt, quos tolèrent longenbsp;gentes terraru,qui uerum deum non didict’’^quot;^'^nbsp;ante iUos terram poffederant: 4 quibusnbsp;neficijacceperant, Qÿibusenim beneßcd'^^iäs,^nbsp;muta Gquot; flolida^qua nihil fibijpfis profitnbsp;qua fios cultoresferuare nufquam potueru^^^i^nbsp;rauitlfraêliticus populus incontumeliatuo’^^iid’nbsp;deiipforum, à quo optimam terram fifitPy^^nbsp;dam,poft innumera beneficia conceffa indiê’' tl^nbsp;idcircoiratus eft furor donii«’‘^^^jjH’^nbsp;ram iftam,ut induceret fuper eafinbsp;Icdida quæ in hoc uoluminc
Hac,inquient,ratiQne irafeitur digt“ tentiStGquot; alioqui clcmentifi'imi dei, innbsp;»llö5, G'qua pQtticituseftmalediâagrâi^^‘^iii^\nbsp;eos iufio iudicio fio,m terram iüamnbsp;Gquot; gentem peculiariter adamatam,nbsp;gratitudinem, Necejfieeft enimcoinpletir^^^^nbsp;quam dominus per Mo fin firnma ueritattnbsp;ne huit genti ruminandam prafiripfit,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;1*'^
tioaetergiuerfiripofiit hac gensludaic^l ceruicaG’rebeUis.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
8(. eiccit eos dns de terra fua ifl rore, 5C in indignationc maxims » Pnbsp;in terram alienam ficuthodieco’^P^ƒ,(j ilt;Ç
Verfc« fint gentium,narrantiumfub^ cos,dicendo:Et extirpauit ut hodienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
dudiim praditium nunc cred'imus, Gquot; filus omnipotent, quem nos quo^nbsp;fiimus G eol(musAs,mquiunt,aquofior^^^iii^^nbsp;'tnq^ magna ira difierdidit g proiecit eofnbsp;uosmiferos, Gmalcdiëlisfitiandosinf^nbsp;exulesGinfilicißimos,fiwutdocethiClt;* ’nbsp;duobus millibus annorum durant. arö J**
Abfeonditadominodeo n® . fe/i’pL uelata nobis amp; filqs noftrisufqJ’^^jjiji^iinbsp;nSjUtfaciamus uniuerfa
-Verba Mofis ejfi uidentur, poft am,quam in fiiritu prauidebat aliquau»^^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t
'm gente lfraelitica,uelutificdicentis:^ renda ßta defiripta fumt, fam denbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
ma gentis,quàm iuftißimo durifiimo^ entis,fic habent 'm libro prouidentianbsp;llmuentura,ciemalqstotiusmundinbsp;circa omnium regnorum gubematiu'‘^'nbsp;fitnt omnibus creaturis,nemonbsp;terit,nifi iUis dei gratia reueltutur-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
16
18
19
erf^^i^^^ff^^^hquando temporefiiturii, o' Mbit jjj^ WW dei reneiatione priedicabitur:ßrmttq; perßanbsp;sT pr**nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rruilta, ScrtpU ptnt auquot;
omnipotentiideiß c«(pnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tot nula ßtre cogamur
ITcapvt XXX.
* ^^^’nfrgouencrintfupertcomncs ffrmoncs ifti.bcnediclio fiuemalenbsp;‘liäio quam propofut in confpe«nbsp;iHi ’ ï“Oîôf dudus pcenitudine cornbsp;g^*^t*bus,in quas difperfenbsp;^f^iJiinusdcus tuus,
ad dominum deum tu« impcrqs ficut cgo ho-
*gt;10 «/ 5‘P*° tibi cum filqs tuis in toto corde
dominus deus tuus decaptiui« '^^^'inäis populis in quos ic ante dinbsp;Ivnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tfraelüis promittitur indulgetttia, ft
mundatorum deiperfeuerduerint^ non cejptre, Non enw»nbsp;i^dulgentim ßctnorofos luddotnbsp;^*’*5!.Drhabere,agnofcere, uelßuerenbsp;^nimfe diligit, impios autem de ternbsp;'^‘^‘V. Ç ’’ reßpifcentia donat : Pharaonef autentnbsp;amp;¦nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffßpißfff gt;*oto pec
tntettigiutrunq;poteß,Cf’ f^^^tlfraëlitlt;e: ZTnbsp;‘tccommodam di»nbsp;dd omnes gentes,ad quin te perueni
- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meliorem mentefueri) con
****”• folere coeperis fide,ß)e er charitate e^ ^^''^^^eaptiuu^,qMndofacrificij5,templo ernbsp;te dominui dem tum de captinbsp;aduerßate ac plaga, qutt tenbsp;reducet ex omnibm gen»nbsp;j, ^iwf**’’''*^ffpfregrccx«/fî.
fueris diffipatus.indc te c5 fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuus,amp; affumet te,
?%.^Poffederuntpatrcs tui, öC obtine-maioris numeri
L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. “^‘’’‘’aus deus tuus cor tu um,
'^4 b?’tie){J^*’^“‘-“‘:diligas dominum deum Ui?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuo,ôlt; in totaanima tua,
O’dortHM, Perfarum deBdbylo» ^^^^tiam conceffèrunt redeundinbsp;^ftgt;i‘t»tttif, qui Hienbsp;O’/'*'««« ‘’!*?*‘*'’*gt;/^dtnonjiM6Mlt;^«it}jfolt;orfg(wnbsp;er obfequi uoluiffent,nbsp;‘'’’’Plttm **dominodeoccelißrui»nbsp;'^ff^dißeare, Qiiod autempaudredie»
runtf non ex coneeßionis parcitdte contigit, uel redditic libertatis,fed pro infidelitatelfraëlitarutn, zT eoncupi»nbsp;feentid priuati boni, quo malebant in alijs regionibm uinbsp;uere,qudmmterrdpromißionis ei’ propria, Q^anquinbsp;certum ßt, ex ilio tempore de omnibm tribubm redijfenbsp;multos,fed omnium compardtioae nimium paucos, eatenbsp;nmut tribuumpoflearationuüahabitaßerit-C^um zynbsp;iuxta prophetm, non dlio nomine qudm lud^orum diâinbsp;ßermit,ßquidem ifrdëlis regnum, prout diflinguebaturnbsp;4 regno Dauidis pofl reditum Ù cdptiuiate Babylonica,nbsp;nettomindri quididebuit.Licet uf^ ad Herodis z^ Hir«nbsp;cdni tempora femper auda ßerit, uflt;^ ad deflrudioaemnbsp;regni er urbis gens ludaica, ex omnium tribuum ißaelinbsp;tfs conßuentibm in totam terrain lfrdël,non folum luda:nbsp;qtundoquidë non in lud^ea antuin, fed er in GalUtea zTnbsp;Samaria Chrifli tempore habitabant ifraelitie. Et de tri»nbsp;bu Ajer Annetm uiduam ßiffe Euangelia tcßuntur.Id au»nbsp;tem ttf^ ad deflruäionc regni er urbis.Quicmiqi enimnbsp;in terram l/ract er Inda redire uoluißit, o' opportuni»nbsp;tatem fefe nutriendi, er Mabitandi inueniffet minimenbsp;impediebatur ab aliquo regno uel rege,ßtarnen Greco»nbsp;rum uelRomanorumpreßdibm obtemperaßet uel regnnbsp;Us ipforum.Meram autem ßbulam e^e confbtt (nißegonbsp;ßüar) tudeorum in montibm Cajfijs inclußoaem, eß^ „bus,nbsp;iMdtforam twendijx er excogiaaßlfaac flulta euaßo,nbsp;qua nobis potim ittudere confueuerunt prifei ludei, re»nbsp;gnum fuum extdre aticubi,turpiter ac ßllaciter mentieanbsp;tes,quia CbrijH regnum non agitofcunt homines carna»nbsp;les, er qute mundana fmtt tantum teßmantes, Promittinbsp;tur autem circumeißs corde,er dominum deum patruntnbsp;fuorum coleregaudentibm ludieis omnibm, reditmadnbsp;fuampatriaiUfCrredditm qui dem eßjn qua er multi»nbsp;plicdtifunt er benediëîi, omnibm benediHionibm ernbsp;bénéfices corporalibm acßgt;iritualibm,maximo honorenbsp;delato tempio dei feenndo, er exculto ccnfu,obtationi»nbsp;bm, er deuotione omnium gentium^ Latißima^ ßit iUnbsp;limludaiaegentithabitatio dcpoteflas,uf^ adchrißinbsp;domini noßri aduentum, qui beaediHioßäm eß omni»nbsp;bm gentibm, filim Dauid fecundum carnem, cuim ad»nbsp;hucextabatzs'noti erat pofleritas ergonealogiacer»nbsp;ta conferiptione feruata, reliquis nimirum conßßs ßminbsp;lijs, quia pro Meßia generationis ferie dignofeenda fu»nbsp;perßuis, Ihec omnia poß conuerßonem Indlt;eorum in canbsp;ptiuitate detentorum, per omne imperium Syrorum,nbsp;Chaldteorum,Perfarum er M.edorum contigermit,re»nbsp;mißio fcilicet uolentium redire, readißcatio urbium innbsp;Judlt;ea,zr eultm diuini reßtutio,populi augmentutionbsp;glorißcatio, quicfequutafmtt reßpifeentiam, er uerinbsp;deifuictiltam-
7 Omnes autem maledidiones has conuer tet dominus deus tuusfuperinimicos tuos,nbsp;amp; eos quioderuntte,amp; perfequuntur.
Ad benediäiones I fraelis pertinebat,humano more lo quendi,mdlediitio hoßum : er ßlicitas piorum, humi»nbsp;liatio itnpiorum r er ßeut ipß proficerunt iußtia ernbsp;fide,ßc er nonmagisinimiciiUorumgentes oppreßinbsp;ftmt nMledißionibm. Babylonij quidem perierunt, cP
-ocr page 518-DEV TERONOMIVM
Romani,fed ludlt;ei ßbi perprtuo ßmiles funttdm filicia te^uàmfanilimonM.
8 nbsp;nbsp;Tu autem rcucrteris,amp; audies uoccm do-
minijacies^ uniuerfa mädata eius quæ ego praecipiotibihodie,
Regnû det nbsp;nbsp;nbsp;Nonorbis temporale imperium, CT honor teTTenuf,
non mundi. mmoderaU promittKntur religioni ludaicie, qualia uolunt in hoc loco craies, fed nec ilht fandi Jpenbsp;rant in hoc mundo.ln primis autem deßderant ZT af[e»nbsp;quumtur comterßonem ueram ad dominum,ZT obediennbsp;tiam mandatorum eitu, qu^e Mofes praceptt i« nominenbsp;domini flatim moriturut^ Nibil enim ßruentiui pif in uonbsp;lis habent,quàm ut proficiat uerum regnum dei in muhnbsp;torum cordibus,m quo pax fumma efî,cr omnia alia adnbsp;ijciunturcopiofe fidelibut domino^ deuotis.
ÔC abundare te fadet dominas deus tuas in cunâis operibus manuum tuarum, in fo-bole uteri tui, amp; in fruâu iumentorum tuo-rum,in ubertate terræ tuç,et in rerum omni-umlargitate. Reuerteturenim dominus, utnbsp;gaudeat fuper te in bonis, ficut gauifus eft innbsp;patribus tuist
10 nbsp;nbsp;nbsp;fi tarnen audierisuocem domini dei tui,SCnbsp;cuftodieris pr^cepta eius amp;ceremonias quænbsp;in hac legefcripta funt,amp; reuertaris ad dominbsp;num deum tuum in toto corde tuo, amp; in to-ca anima tua.
Projfieritat cr alacrittuanimi er ^iritui, in omni» bus gerendls, corporumq; libertM z^ gaudium ,fiuor,nbsp;charitof^ uicinorum omnium, filiorum lata propago,nbsp;non feruientium cr captiuorum, fed in ßgt;iritiu Ubertatenbsp;pacifice conuerfantium ad deum z^ homines, iumento»nbsp;rum cr omnium prouentuum terreftrium abundantia,nbsp;ne^TudXnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;promittuntur ludais conuertencds ad domi»
«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;num,que zy affluenter recipient zir affequentur,fiitim
Ut Meßüe fiti Chrifh domini noftri gratiam agnouerint, ZJquot; regno fuo filicifiimo fubfcripferint,zy perfidi Chrinbsp;ftianifmigratiamfiierintajjequuti. De redit« dwtew 4(1nbsp;[Jierofoly/mam iSam PalafiinieiZyquot; de corporali imperianbsp;totius tfMndi,templo^ ex gemmis naturalibus extruen»nbsp;do,urbe propaganda mûris, tufeio quot miliarium,de^nbsp;fubiugandis omnibus regibus orbis temporali dominionbsp;fuo,nihil hie promittitur,etia ßtota anima ad deum re»nbsp;dierintfidota omnia conßegerint, euerterint^ excelfa,nbsp;lucos.cridola.
C nbsp;nbsp;^Mandatum enim hoc quod ego præd-
11 nbsp;pio tibi hodie, non fupra te eft, neq^ procuinbsp;* pofitum,
IX necin coelo fttum, utpoflis diceretQuis noftrum ualetadcœlumafcendere,utdéférât illud ad nos, ut audiamus,atq^ opere comnbsp;pleamus^
Ij Neq; trans mare politut utcauferis, 8C di-castQuis z nobis potent transfretare mare, amp; illud ad nos ufq; deferretutpolTimus audinbsp;rcÄfaceref
Non potes ignorare madata dominidei, qult;e er per
ATHEM NIZABIM.
• ta Nàfen loties prtdicaa fHnt,z!r humaita rlt;lt;»lt;’ ’nbsp;dei regulata,lucide ab omni homine agnofcutinbsp;fe qudctuK^ ignorantia exeufare potefl,^nbsp;mana facile tnteUigat, deum unumnbsp;omnia cQlendum,ad iUius inflitutum religi^ß^^fjdlnbsp;zr proximo fàciidum quod ab iüo tibißetinbsp;ergoècaelis petendaeftlex domini,noanbsp;uehenda,nonphilofophorum aflutiaacnbsp;fiudenda, quandoquidem ore lAoßs amp;nbsp;omne fabbatum leguntur ßmplici corde,nbsp;tateßeienda inteUigütur,t^on efl ergo tibi r(nbsp;cunt^ exeufatio, quaßdomini
Cr nefcilt;!is,uel pne altitudine loquehe,Cgt;'r^‘^^jf(gt;* monts non affi;qudris, zsquot; de remotis tibinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;W
entia falmaris,uel ab aüitudine ccelorum quos afeendere nequelt;is,uelde peregrittifnbsp;longinquopetenda, Audirequoq^ hocloflt;^/^f^nbsp;opus cr obedientiamdifcitur.Qtfomodonbsp;nißeredantfQuomodo credent ßnepr^lt;^‘^nbsp;ergodifeendum ZT credendum,deittdefilt;^^
Sed iuxta te eft fermo ualde in in corde tuo,utfadas ilium.
Difeimus hic diuum Paulum data opfgt;'^^Ztilt;^ fen ad uerbü citare, faltem in priorenbsp;te ßgt;iritu,ex Hiofe occaßonem accepifß‘^‘‘^^iii‘^nbsp;rtos, uelut nouum ZT proprium textumnbsp;ffiiritu fanilo,qM infeuacuus nonßit^nbsp;minuseleilis,cor infiigat, non negatfeptfi'^ii^nbsp;er orantibus gratiam z!r auxilium.nbsp;tangit er excitat,quia non inuitus agatnbsp;rans,fed feipfum mteUigens male agere, jnbsp;horret nee cunäatur, quia non eft eleÜH^nbsp;domino.Non eft enim peceatorum illorioigt;('‘ 'M'rnbsp;rai}tia,fed 'mduratio zy contumacia,qnaiii .nbsp;pitu nuUa unquam ratione ualeat.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ..fjiP
Confideraquod hodic po^‘’L0i. uitam amp;bonum,amp;mortemSin” jjjiitfy,
Qyandoquidem prædpio ut diligas dominum deum tuun», fCnbsp;in uiis eius,amp;cuftodias mandatanbsp;remonias atq; iudida:amp; uiuas,attll^nbsp;cet te,bcnedicat^ tibi dominus d«“nbsp;terra ad quam ingredieris poflide”
Proponifur ergotibihodiefidesinde'^'^ß^ tute proximi, quæ ßciens homo uiuat in Jt*’nbsp;habeat ex una partetamor quoque fuhß'' °nbsp;alia parte, quibus anima quacüt^nbsp;diaboliq;regnofubifcitur. Adqusecun^nbsp;porrexeris,dignam 4 domino mercedetnft'nbsp;Non biclibertasarbiir^docetur,nbsp;fkttempofuerit affequendt uitam,fednbsp;qua nobts leges fuas pateficit, ziTnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘’frtir^^‘’
placitum propofuit, ut fciremus f» q‘^° ftro complacere poßemus, çr P^nbsp;qua ignorantia exeufare malittamnbsp;bus dare proponitur, ut creatorem tngt;lnbsp;quo omne bonumfufceperimuf,pro
«4
b b IB bE VTER 0 NOM IVM W’’' ) contndatnuf pro omni uirili noftra ad ambulan» ^^^uijsdomiiü,qua alia non funt,guàm obferuantianbsp;«toriHB dei (y iudiciorum, fecumdum qua nos ui*nbsp;lt;3^ per/rdamfalutem renbsp;™nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^i^‘^ multiplicata* ^ÎUof lt;3quot; merito.cr benediâurum ßde J. toTii poffeßionts fua,quamßnt accepturùnbsp;Holnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuerii cor tuum, amp; andi 'Ifosar'^^’^’•'15®’''''°'’^ adoraucris pt ^!’°’^^*^ruicriscis, hodic quod percundo pc^ ingrcdieris poflï^ 1*14^'''’’® ï“i* lt;gt;uertcrit corfuum 4 donüno,cr ad pro* liMft libiditiem conuerterit deos aliénas^nbsp;^it'^''^^‘^^^^elt;ituritf,pra deouero ucl cum eo conbsp;iüieß,cr è terra uiuétiamnbsp;\°'’‘'“b'ndeibeneßcijsdeßituöduf,ßuelttd£i(t contra nos hodie cœlum 8C. ’Hoff propofucrim uobis uitam amp; i '’^Hfdidionem 8C malediéiioncm»nbsp;^jf8°Hitâ,utS^ tu uiuas.ôC fernen tuüïnbsp;'^as^''8’’^oquot;’inuni deum tuum.atq; obcnbsp;eftenimnbsp;bitçj7gt;8ciongitudo dicrumtuorum) ut hanbsp;dominus patrinbsp;'Hls,nbsp;nbsp;^braamjfaac 8C lacob,!« darei cam ilf,j^''''’Hcrf4f(fl,4 dei teßänoniu perhibebit domfnuim çr gentibus propoßtijje uitam ac,nbsp;fft^l^diäioaem, lußijje^ui*nbsp;îdj^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eleäosßtos er omnes homi^us,. 'i-, ’‘‘‘’D (j''’'quot;*''’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ignorare,ßilicet domi ‘¦'S) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e/jo, CT P’''^ omnibus diligendum» '^'i Srbono,crmandatiifuisobfequen* ’ '«iw Omnibus fufßcit, omnibus bene uult, ernbsp;'Pfo lt;”««« uiuimus, mouenwr er fumus^ % ^^^toßlices fumus,m hac uita fynceraconfei* autem itlo ipfo ßuemur,uidendo, aman*nbsp;b^^stitudmeadharen^^lîac enim bea*nbsp;fl P^’orniffa patribus efl, qaando terranbsp;’^chanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;promißa eß [anüis er patri* ?’¦lt;’ tantis uirtutu agontbus : qua ^(i patrum noflroruM exhibita efi^ er elfnbsp;'^'quot;'“'1‘O'gienda. ITC AP VT XXXI. Bijt itaqj Mofcs,amp; locutus eft ucr ba hæc ad uniuerfum Ifraël,nbsp;FmitK de lege domini feruanda ferma*nbsp;^bastexhortationibus,comminationibus. perfùtjÜo fuo officio,tandem t^o* l°eutus eß.lüud autem abire, eß fefenbsp;5 ’Hoq quot;quot; dijliouere,officio tandem fuo defitngi, «Itimo Hiiiad costCentum uiginti annorum |
VAIELECB. 147 fum hodie,non pofTum ultra egredi amp; ingrenbsp;di.cum amp; dominus dixerit mihi:Non tranfinbsp;bis lordanem iftum. Dominus ergo deus tuus ipfe tranlibitart te tcî ipfe delebit gentes has in cöfpcäu tuo.nbsp;Sc poffidebis eas : ÔC lofueifte träfibitante te,nbsp;ficut locutus eft dominus. Jngredi er egredi,eßßdeliter regere populum, uer fari ßrenue in iUius negotijs,confultare,iudicare,corri*nbsp;gere,er ducis oßieioßingi. Id quidem per atatem er uinbsp;res diutius licuiffet : fed obßitit uoluntate ßta dominus,nbsp;dijfoluendo graue iÖud iugum regendi tarn ceruicofuntnbsp;populum,er requie beatorum donädo, Promittit amennbsp;iUis dei ßiuorem att^ aßißentiam, ad terram obtinêdam:nbsp;ßiturum iüis ducem dominum deum fuum,er lofue, tu*nbsp;xa uerbum dominiXuius aujßicijs er auxilio tranßturinbsp;ßnt ïordanem,quQd humants uiribus ßeri non poffe iu*nbsp;dicabatur.Donünus autem tranßturus effet ante illos,ß*nbsp;cut er in exitu de Aegypto, er uaßnturus aduerfaritisnbsp;gentes miraculis diuinis er ducatu lofue,. Faciet^ dominus cis ficut fccitScon 8COg regibus Amorrhæorum,8C terræcorum,dc^nbsp;lebit^cos. Quum ergo SChos tradidcritaobis,fimi* liter facietis eis.ftcut præcepi uobis. Pidem promißionum conßrmat ex tarn expertis bette ficijs,ex uiäoria duoriim regum, quorum nunc terrantnbsp;fufeepißent er poßiderent. Sic ßiturum pradicit deuntnbsp;uerfa promißionis terra, de gentibus er regibus illius,nbsp;quos deßruxit et exterminauit propter peccaa qua iamnbsp;ßierant menfura fupereßluente complea, Virilitcr agite, 8C confortamini î nolite ti^ fncre,ncc paueatis ad confpcâû eorumtquianbsp;dominus deus tuus ipfe eft duäortuas,SCnbsp;non dimittet,nec derelinquet te. Pracipit ut roborentur ßde er uiribus ad obtinendS promißa. Sic omnia dei dona ex gratia quidem fufeipi*nbsp;miß,fed non uult inertes er ignauosferuos: fideles fuosnbsp;uult magnopere conari ad omne opus bonum : euentumnbsp;aßtem operis acceptum ßrri domino, er tranferibi: ßnenbsp;timoré iubet dominoßdere, iUius niti auxilio acßrtitu*nbsp;dine,qui nunqudm abßturus ßt ßierantibus in iÓitm,crnbsp;promißa ßdeliter exhibiturus, Vocauit^ Mofes lofue, 8C dixit ei corä B omni Ifrael:Confortare,SC efto robuftus ; tunbsp;enim introduces populum iftum in terramnbsp;quamdaturü fcpatribus eorum iurauitdo*nbsp;minus,Sc tu earn illis forte diuides. Cord« tota condone ifraëlitica uocatus à domino et Mofe,lofue'inflituitur,quo er fußieioneambitionislibenbsp;raretur,er populo ßrtiuscommedaretur,authorttateq}nbsp;grauiore praeßet.lubet autem firtiter ßdere in dominS,nbsp;qua ßde operetur opera ddMofes quidem ßndione ßianbsp;dextere ufus,quod potuit egit, Operis autem fui prami*nbsp;iimnuncmßareuidet,er fucceffori loquituri Tupoflnbsp;hac populo praibis in terram poßidendam. Leuius ßresnbsp;pofihac hunc populum,non nihil legis difciplina, expo» |
|
lituvn jSalutë per te fùfeipient ac pacem. Non eiiim (^uen a4perß0iuadcluxitM.ofef, idefl legis minißeriu. Non enwn iußitiam conßrre poteß agnitio legis, fed ti» morem potiiu ac deßgt;erationemjefui autem faliutor fudnbsp;ws iußitta faluaCpeccatores quident ex lege, quant fer»nbsp;ttare perßUe non poffumus : iujtißcatos autem per gra*nbsp;liant dei in Chrißo faluatore. Et dominus qui dudor eft uefter, ipfe erit tecum:non difflitte(,necderelinquettet nolinbsp;timere,ncc paueas. Conßrtaturlofuemultiplicibuf promißionibus dei, ttigore fideianimandiu, Quomodoenimßrmidaretcernbsp;tior iam ßCius de dei fanlla uoluntate,nbsp;nbsp;nbsp;de aßißentia diuinA iam todes promiJJaiPopulas quoq^ ana duelsßr titudine çr ßliciate et ajjecuratione diffidere no potuil»nbsp;^ScripfiiitacpMofcskgemhanc, amp; tralt;nbsp;didiieam facerdodbus fiIiisLeui,quiporta^nbsp;bant arcam foederis doniini,amp; cunâis fenionbsp;ribus IfraeU Legem fcripßt Mio fes prater decalogi tabulas,quigt;ti^ bos li^os Mofaic£ hißorilt;e,quos er Leuitis tradiditfuonbsp;tempore pralegendos ifraeli, celebriter congregando»nbsp;Verißmile eß zf pluribus codicibus etim librum defcri»nbsp;plumßtijfe pro Leuitis, quibus iugiter edoceretur popunbsp;lusdomini de domiiti uolunute,de legibus ßmper ob fernbsp;ttandiSfde^fidecrfanâis operibus patrii fuorum. Au»nbsp;tentica autem Kioßs fcriptura ßrtaßis tota feruabatur innbsp;latere areadonùni, adconciliandamauthoritatemlegi,nbsp;pro^ recurfu certo in dubqs,ßquando emerßjßent» Denbsp;lex datafenioribus ifraëlis dicitur,ut iuxta illam iu»nbsp;dicarent, caufas^ difcernerent, ZT duthoritate fua do»nbsp;ilrmas legis tuerentur,zT Leuitas ueri dei minißros» Præcepit^ eis,dicenst Poft feptemannos anno remiftïonis, in folennitate tabernacu^nbsp;lorum,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ conuenientibus cunflis exlfraël,utappa^ reant in côfpedu domini dei tui in loco quenbsp;clegeritdominusîlcgcs uerba legis huius cd-ram omni lfraël,audientibus eis. Si in unum omni populo congregato tam uiris^uàm mulieribus, paruulis amp; aduenisnbsp;qui funt intra portas tuastutaudientes difcâtnbsp;SC »meant dominû deum ueftrû, 8c cuftodi-antimpleât^ omnes fermones legis huiustnbsp;kgcda Poßfeptem annos,hoceß feptimo quo^ annojnannbsp;no remißionis pracipitur legenda lex Mops publice co»nbsp;ram toto populo, dum conueniet adßflum abernaculo»nbsp;rum totus ißaefnon ßae peregrmis cr profelitis,ne quisnbsp;igttoranlia fe excufari putetjdq; in loco tabernaculi quinbsp;dem omnibus congregatis, non minus tarnen cr 'm ßngunbsp;lis urbibus populo congregato Leuita legant.’ut audien»nbsp;tes difcant timere cr religiofe reuereri er colere dorni»nbsp;nam deum ißael, ut eußodiat acimpleant omnem legemnbsp;deùEo enim tempore liberi cr exonerdti àlaboribus udnbsp;care poterant legi dei audienda. IJ ftlii quoq^eorum quinunc ignorant tut audire poftint, Sc timeant dominum deum «y 10 C 11 i6 11 ’7 |
«4 ueftrum cunflis diebus quibus uos fuper terra ad quam uos lordanc traiu*”'nbsp;nbsp;nbsp;, pergirisobtinendam, , Pracipit inter ultima uerba Wofes, ueluü ly nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' principaliter i«tentum,Qr maxime neceffiffiaiiKgt;^j^ genter ßlios fuos doceant legem domini,difcipHquot;^^^nbsp;tatis zr ueri cHltus,timorem dei, fumniopere^nbsp;nequando interdidat fcientiafalutaris,nbsp;fubtrahatur,in quo uiuit homo, z^ robur ßdeidU^nbsp;ut femper mueniantur m populo, qui ueritdetn^.^,nbsp;ClrinäpietatisdocerepoßintfZr habeantur qtÂnbsp;Qttandoquidë ßae legis diuitjie cognitione eedtpnbsp;feruari ütßde çr facris moribus non poteß-tur conditio de inhabitanda terra chanadnßl'r^^ftnbsp;feruent,tum quia lUam tune maxime deßderäli‘‘^’^nbsp;ut hareditariam poßeßionem mercedis loconbsp;in prafenti, cr no alia ratioae fe eijciëdosnbsp;ob flagitia commiitenda i« legem, tum utnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j rum femper reminifeerentur, quibus pro rißintafide pronülfa erat, tum ut atern^pctrU^^jninbsp;tatem,in qua tune ipßrum patres babitabsnfi^^nbsp;deßderarent,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gi k lt;rEtait dominus ad Mofen.-Ê^^^ÇÎotî funt dies mords tuætuoca Iofue,5inbsp;bernaculo teftimonq.öe praecipiam^’irtirnbsp;runtergo Mofes amp; lofuc, Äfteterß«’’^nbsp;bernaculo teftimoniitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-^(9 apparuit^ dominus in tabernaci’^*’’^; I3na nubis quae ftedt in introitu Inßitutio Celebris defcribiturnouidttcis,lt;iKirii^' uerfo populo gloriam dei, ut ex ea inteUigrf^.nbsp;mam uoluntatem dei circa loße, quinonproP’^^^jflilnbsp;f^tione, fed domini uocatioae praßeiebdK''nbsp;ruspopuli dei,in locum Moßs.Proptereanbsp;lunina nubis fuper t4bernaculufæderis,C9‘‘quot;quot;^^ nnbsp;quebatur,,Moß àquot; lofue,ad oßium tabernacuU^^ofnbsp;^Dixit^ dominus ad Mofcn:Ëc^^J^0'nbsp;mies cum patribus tuis, amp; popul««nbsp;furgens fomicabitur poft decs alie^^’’, jb»nbsp;raad quamin'gredieturut habitée‘’'LeW’'nbsp;derelinquet me, 8C irritû facietnbsp;quod peptgi ctim eo»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ Prauidit in J}gt;ii^itu er reuelatioae diuins nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij»^ nicioßßimos populi iUiui cafus aliqudfidoßi‘^‘’^^ bus pro uirihfua omnibus modis proj^icere coynbsp;tam crebro inhortando,promittendo,cominiigt;^^^ßl^ ;nbsp;phetando aduerfa perßrenda,niß dominonbsp;ferint toto corde^idcoq; ex domini mandatoiquot;^^^^nbsp;fult;e loquitur iHis arduam prophetiam,qnônbsp;diila arClius imprimerentur,crfolicitiut ^T*^**^nbsp;T oto autem tempore lofue,populus totus riH^nbsp;zy in timoré domini abf^ omni idololatria-qult;e hic prtedicuntur poß iHius obitum nuiltiP^nbsp;currerunt:ut patet ex libris tudiewm ac Reg»^ Et irafeetur furor meus contra illo: 8c derelinquam eos, 8C abfcon®^nbsp;meam ab eis, 8C eritin deuoratione«”' |
11 al 8^ affliflionesJta ut di Enbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e quia non eft deus mecum ’n çjp,’^fcondêdo abfeondä fadem fen ° Pïoptcr omnia mala qus fenbsp;. ^ilt;l*t»ptwscftdcosalienos. . ^**?^'*' Syriaca at^ Babylonica captiuiatte, r “'’feoi gt; Kfl« quidem in totum, fed adnbsp;regnieiedi, ne liberi ef» amp; *** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;iomitto,ciim ipß q fl obominAbilidominudereliquiffent, f immuditiM ç?quot; idola. Propternbsp;»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6 • ’’’‘^‘ouem ipfe quoi^ dereliquit eos, S^^Ua er au multii er magnif, à qui»nbsp;peccata fua agwfcant att^nbsp;Unbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuarum confttean» h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii,ƒfuum non coluerint iuxta 6f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß*’^* n h uobis canticum iftud, lt; ö *^ör* jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» utgt;wcgt;îïoriter tegt; V .’”têt, amp; fitmihi carmen iftud “’•iiioü'^MomiMawj^Mie fieri poßumt adretinen ßc,utnbsp;admoaerentur femper eorum gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;maneret,con» rcuerituros at^cultu b Oh*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zeluf,fides,opera qult;e per illuin '**'^.* cantico obuerfarenturu» b w4i4 hominibiu ,Locuiefl contra tur»nbsp;ebrißtanorum, qui»nbsp;Ubidinem ipforu pe«nbsp;^‘'llt;ict^^^‘‘^‘‘bim,fine intertnißione libidinum ineennbsp;^^'‘lantia cottcintta,ndo,ut boni mores locumnbsp;'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er cmitatri ,'“^«‘rtimpijsingeni/sfaedeloqui, nißer domini,er li«nbsp;Jfiurcitijs, quibuf ex animo er ^4nbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gr confentiunt, MagnAÜadei (.'***’ftmt,er pracepta domini, impio» ßftdis fuis, etnbsp;Pracipithic dominus legemnbsp;GT fidelium iuuentutiinculnbsp;’”^fgt;ù»cri«tfimperquid domino de»nbsp;^bßitteant,mutto mi»nbsp;j jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difcant. r'^’*'PaiïJx *” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;terram pro qua b f °*’® dus,la(äeamp; melle manätem* faturatus crafiiis^ fuenbsp;alienos,amp; feruiet eist denbsp;irritum fadet paäu meum*nbsp;»Dl ’S rf • “^'^'^bantur Ißaelita offic^ fui,et pronbsp;^o**^ ‘¦‘‘^^‘^'^‘‘‘''‘^bas,quàmfideliter iüadomintKnbsp;ncreßramnbsp;*** *nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß foedui initum perpétua '^^^ifemetipfosmalediduroSffi unquan 16 |
VAIELECM» 14t àd ihkcoleniäredderintf amp; padamdoinittl dei punbsp;fiierintprteuaricati. Poftquam inuenerint eum mata multa 8C, affliâiones, refpondebitei canticu iftucl pronbsp;teftimonio, quod nulla delebit obliuio exnbsp;re feminis fui* Sdo enim cogitationem eius Enbsp;quae faâurus fit, hodie antequâ introducamnbsp;eum in terram quam ei poilidtus fum* Noutï hom'mu ßüor dominui ingeniwm cttrnit lutM nte,(iopuli ifritèliarii durant ceruicë pramiuit,tjtti ipfunnbsp;elegerat,illuitt iniudiciupofuittcrin exemplu omniumnbsp;ficulorum çr terrarum hominibut,cuiui iuflitiam tditonbsp;carmine celebraturi fint ^iui damnantur. Sic per prne^nbsp;fcientiamac prouideatiam dei boui prteueniuMturpernbsp;grdtiam,conteinptores autem iudiciorum dei itiexcufabinbsp;lesfiunt apud propriat confcientiatfuas, omnium^ ho^nbsp;minum iudicio,tim piorum quim impioramtCitrmen e»nbsp;nlm iHud teßimoniü cantoribut priebebit,ut digne fe nM»nbsp;ledidos fientiantfCir fine jruUu femper doleantt Scripfit ergo Mofes canticum iftud in die ipfa,SC docuit illud filios Ifraël* No« foi«»« fcripfit,fed ßtiritu fando infitirante didd uit earmen,tam moriturus,crueluti teßumentiuice comnbsp;mendauit ïlUf timor em dei,filialem quidempiis,feruilemnbsp;autem mpys:prlt;ecepit^ ut filij ifrael carmen hoc difee»nbsp;rent,crultimam tantiducK exhorationem nun^uamnbsp;obliuifcerentttr^ Præcepit^ dominus (ofue filio Nun, SC aittConfortare SC efto robuftus, tu enim in^nbsp;troduces filios Ifraelin terram quampollicinbsp;eus fum eis,amp; ego ero tecum* Verbo domini ïofue confolatur,quo ptrobuJtior^G* ad obeunda tarn difflcilem prouinciam alacrior. Si enimnbsp;pro eo domimut efl,^uis aduerfabitur,ut non pereati Tgt;nbsp;pW quo^ Chriß domini inßtuitur,qui foluf uerefaluaanbsp;tor introducere per gratiamfuam poteß eledos in pro*nbsp;mißionis terram, quad lex ipfa läoßs fecundum literamnbsp;intelledanonpotuit, Poftquam ergo confummafietMofes feri bere uerba legis huius in uolumine ufqj quonbsp;confummafietea, Non una, die,fed maltis annit confcripßt Kiofes Pen tateuchwm fuum, er ^enti fuecommendauitlegendum,nbsp;ut inßtueretur fide uera in dominum, exemplo omniumnbsp;patriarcharum,çr probatis à deomoribuf conuerßtur,nbsp;fefe^ mutuo diliganU ^ihil enim pertinent ad honefla,»nbsp;tem er tran^uiHitatem comunitatis obmijfumeß in le«nbsp;ge. Verum quem promiltebatpaßim faluatorem mundinbsp;nondii pra;ßAbat,fed in temporit plenitudine à deo praotnbsp;ßnito uenturum predicebat, qui perfida eharitate ernbsp;gratia legem eßet completarut- ^præcepit Lcuitis, qui portabant arcam foederis domini,diccnsî Tollitelibrumiftum, SCponiteeumin la» tere arcs foederis domini dei uefiri t ut fit ibinbsp;contra te in tefiimonium. Componi Uber iubetur in arcam fecu»do,ut ßt aliud ^»1 gt;» T 1 |
Duraw HlX. 50 Cantîcû U ciiftiflimü. DEVTERONOMIVM te/fimûtuum domiiù contra tpfbstfraèlitacquo apparent Keritat apojîolici diâi,legem operari deliéium, efl enimnbsp;trànfgrejjbribui in tcJHmonium damnationis cr iußitilt;enbsp;dittin£. videtur autem iaindudam tabulai teßanunti innbsp;area repofuiffe,nunc uero uolumen le^it, uel huiiu De«nbsp;attttim, uel omnium guincp partium, quteß»nbsp;tnullexdonünidici pojfunt, compoßtax ejje in arcantnbsp;dominiftanquamfacratißima diuina uoluntatis teßimo»nbsp;nia, cr uerbum donüni deferiptum in perpeluam rci menbsp;ntoriam, Ethocßrtaßis ßgnißcatur per uerbum Latonbsp;ris:quaß dicere uoluerit,vno latere reponendat abulas,nbsp;alio latere legis repetitioaemmuolumine, inquamar^nbsp;cametiain uirga Aaron urna aurea repoßta ße» |nbsp;runt, ne ßtneeeße duos ßcere areas iuxta opinionemnbsp;ludaicam, Ego enim fdo contentionem tuam,Sf cer uicem tuam dunifimatn. Ecceadhuc uiuengt;nbsp;te me,uobifcum hodie,cótentioreegiftis connbsp;tra dominunitquanto magis, cum mortuusnbsp;fuero? No„ ßae angußia cordis magna Woßs moriturui eon queritur duramfemper ßijfe ßturam^ ceruicem iUittinbsp;populi. Si enim ßdelißimiducis operas adhucuiuetuis,nbsp;cranta ntiracula dei uirtute adentis contempferant, etnbsp;tarn efficacia uerba, quomodo denwrtui feripturam ali=nbsp;quando reuererenturi' Et tarnen fo/et apud hominu ignanbsp;uiam pluris momenti habere authoritas fanäorum poilnbsp;mortem quàin atue,hoc çr i^oß ußti uenit. Congregate ad me omnes maioresnatu per tribus ueftras,at(]ßduäores,amp;loquarau 1nbsp;diêtibus eis fermones iftos, öC inuocabo connbsp;era eos coelum 8C terram. Cantaturut tAofes canticmn fuum, eouocauit umuer fbs feniores tribuam esquot; praßiloSfUeluti coniuraturus ilnbsp;los adßdelcm populi gubernatioaem, qui ßt ueluti peeunbsp;lium dei,fyncera diligentia femper curandum; conquerinbsp;turq; de HIk ob eorum intrailabile ingcniam,ut ßnt uiginbsp;lando er dirigendountoßudioßoresfemortuo, Noui enim quöd poft mortem meam ini que agetis, amp; declinabitis de uia quam præcenbsp;pi uobis: 8i occurretuobis mala inextremonbsp;tempore, quando feceritis malum in confpenbsp;äu domini,ut irritetis eum per opera manu^nbsp;um ueftrarum» Tieprauatiouemßdei er moram corrupfelam pradi cit,ac inobedientiam, qua lege dominißnt pratergref*nbsp;furißed non impuae. Vt enim majtimabilia bona promitnbsp;tuntur obedientibus uerbo dei in ßeculo prafenti er ß»nbsp;turo, ßc contumacibus er prouocatoribut iußtiadiui^nbsp;n£,grauißimdmalaoccurfurapradicunlur, totiianbsp;feriptura facra teßmonio narranlur accidifje,omniumnbsp;quot^ faculonmt hißoria comprobaturßilum quod hie 4 Locutus eft ergo Mofesaudienteuniuer* fo coecu Ifrael uerba carminis huius, amp; adnbsp;nem uG^ compleuit. Canticum quidem erat,er ad legem ttetußam coneiu |
HAÄSINV, italMn eruditißime,non ad numeramfytlab/tnim,amp; rium modulamina,fed fententiaru er affèâuunb^^nbsp;ßxciwda er ardenti compoßtione,ßnpliciter er ßnbsp;re digeflu,Talia enim fumt cantica facra fcripti^t,^^nbsp;ad uanitatem cadentia er numerorum, ßd adnbsp;tem ßiritut,uberrimam doHrinam, ardiu pracepap^^nbsp;er morum breuibui uerbis diäata « Non trfnien iw*nbsp;cinißeßribiturfenexcentum acuigintianiioru, 0quot; ,nbsp;moriturus, fed dixißi iUud audiente totaconcioafl^ Jnbsp;litica, qult;e deinde ipfum canticum ßbinde difetrr ffnbsp;cantaredebebat, lt;rCAPVT XXXII. ^Vfcultatecceliamp;loquar,3«‘^j^.nbsp;terra uerba orismei. Carmen quidem dicitur,fed^^,'^j(i crepatio, erfeuera obiurgatio^ri.^„(fnbsp;popttti, quia pro acceptis tot benefieifsnbsp;perßßrent'.ßc ut deferto uero deo patre,nbsp;tur ad deos alienos,cr omaes hat malediilioquot;^^nbsp;diäisßbiafeifeerent. Inhunc autê fenßmnbsp;uates fandißimus: Cogor,(nquit,loquiexfdrß^i^nbsp;ma ad commendatum nuhi 4 domtao populii^nbsp;mum fermonem meum,non parum ueritut,nbsp;ßaeßuHu Oper am ludere, ßquidem minit»^nbsp;Quodßnqnaudierintipß,faltem 0 uosco^‘^nbsp;ra,er' omnes paritercreatura audite uerbanbsp;nunc tefles inuoco ßrmißimlt;t ßdei ernbsp;dixiße genti iß : qua non tarn ego de cordtquot;^nbsp;quam ßiritut domini poßit in os meumt Stillet utpluuia doärina mea,fl‘’Li^gt;i’’ eloquiu meum. Quafi imbernbsp;^quafiftillaerupergramina. Q«is tarnendetr O ß doilrinameoqK'‘^^ rio à domino illis data,cœlituf^ demißanbsp;endum ipforum corda ,ßcut folet pluuianbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ram,ut optimos er quam plurimos nam ueluti ros terra reßigerat, ßc eloq“^^nbsp;populus reddatur obfequètior dtuinis Irgi^“^nbsp;canam, er ßrdo ßbulam narremtnenbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘1“^ bes inanis ßt, er auditores indociles prrß‘‘^^iii ßt cupio inßrui in uero dei cultu, ejnbsp;niciofaluesidololatria. Quia nomen domini inuocabO' gnificentiam deo noftro. , Cantabo de uno folo uero deo er inuocando, er deabominandisnbsp;Ium alium deum admiremini.Soli deonbsp;fapientia er potentiafummam taudeigt;itr‘nbsp;dif alqmendacesfunt er uani,nbsp;tutis er perßüionis,foli deo nofiro accepnbsp;tct,qaieß omnium perߣlionii/mabyß‘f^* Dei perfefla funt opera, cius iudiciü deus fidelis, amp; abl«!? **nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;À tate,iuftusamp;reaus. , Opportunum reßgium deut ittßt^nbsp;but.ldco petram nominat,ßabiIem,firiHU^'ei^t ' Jk»nbsp;er immobilemtEius omnia opera pfrß^ |
HAAStNV, 149
peetlt;!(({W,fè tibifèparauit uelut filiosehotifiimot.Et Î4«
• cobi tUa pofleritM hareditat quadaiü elfe uidetutr, tiuBa uelit ratione diflrahi,uel alienari uettdendamt
10 nbsp;nbsp;nbsp;Inuenit eum in terra deferta, in loco hor^nbsp;roris amp; uaftf foliiudinis. Circumduxiteum,nbsp;8C docuit eum: S£ euftodiuiteum quafi pupdnbsp;lam oculi fuigt;
id autem non tuis meritis,fed fola ele^ionis gratiatitt deferto enim tmindi,ciim allfs errantem populum ifraë»nbsp;lem inuenit, ty in folitudine defierti plena ululatu ac rai*nbsp;feriaßugo graui opprejfum, ey crudeli feruitutis Aegynbsp;ptiaclt;e,eiut^ portentofiserroribiu periclitantemcuntnbsp;idololatris, Eriputt enim magnifiée, cr ad oßtnfionemnbsp;omnipotëtie fult;e circumduxit iBum quadragina annis,nbsp;ßne omnium rerum defiâu,cr erudiuit [ua equißima lenbsp;ge:ab hoßbus circumfiementibus liberauit,cr non pafrnbsp;fui eß ipfum hedi, perinde ac pupiüam oculi fui diligeit»nbsp;tißimecuflodiuit,
11 nbsp;nbsp;nbsp;Sicut aquila exdtans nidum fuum, fupetnbsp;pullos fuos cubauit,expandit alas fuas:amp; aC*nbsp;fumpûteum,arcpportauitinhumerisfuis.
Exciare nidum, ejt multa diligëtia ey opera pro put lis extruere nidum, fuper puBos cubare, fiuerefcetum,nbsp;ey uitam praßare, Qiÿbus ßgnificantur beneficia deinbsp;populo preßa. in delerto,mores eorum firendo,tenan»nbsp;do.Vt dtfcerël uolare,hoc eß, fidere in dominum ey fannbsp;âe conuerfari,niti fiuper prouidentia dei,hoc eß enim innbsp;alisportariàdomiitOt
Dominus folus dux eius fuit : amp; non erac cumeo deus alien us*
Non niß diuino beneficia l/raëlitte durauerunt tanto temporeintam uaßa foiitudme,quando ey ubi folum u»nbsp;nom ey uerum dominum coluerunt, amp; quoÇcumq^ ido»nbsp;lolatros ho/ksfenferunt,hos aujkre ey ufi^ ad mterae»nbsp;tionem eltminAUerunt * Qjtanto enim diligentius uniutnbsp;deifui cultum profequuti funt,tanto filicius omnia fuc»nbsp;cedebanttquandoqiàdem non tantum nihdpoßuM ido»nbsp;U,fed nec aliquid funt,nec haberi debent.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
15 Subuexit eum fuper excelfam terram: uc comederet fruâus agrorum, âtfugeretmeinbsp;depetra,oleum^ de faxo duriiTimo*
Confiëdere iußit ex Aegypto, ey ingredi in terrant altiorem iuxta fitum, opimà ey optimam hutnaw ufiui,nbsp;ubi de agrorù ßuüu copiofealerenturtSugere ficit eumnbsp;mel de petra,ey oleum de oliuis in petrofa terra crefeennbsp;tibus.Pro omnipotentia enim [ua cr boniâite,talent iHiSnbsp;terra parauit ac tradidit, quatem itihabitare deceretßenbsp;dales amicos dei,qui ut uerum deum colerent, fie nuBiSnbsp;rébus utilibus egerent, fed admirabtli prouidentia dei il»nbsp;lis terraajfatimproßnderet,quicquid optimum erat,etnbsp;in copia maxima.CiU£ eadem terra,eadem prouidentianbsp;dei, uim quo^accepit enecandi impios inhabitatores etnbsp;retrahendi opportunes fiuâus, ey fiaudandi eos qui donbsp;tttinum deum uerum digne colerecontemppfient»
14 ButyrumdearmétOjamp;lacdeouibuscum C adipe agnorum, SC arietum fiiiornm Bafan,nbsp;amp; hircos cum medulla renumtritici,ÔCfan-
DBVTERONOHI VM
^ult;eßcerat ab 'milio : nee poteß 0 *** *^”'**'*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deficere, uel in opere fuo pecca»
^’’”’'’5”^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;indicium ßmt: fumme decentin
V’liit'** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nel iniquum proe
impedimètoex cr nbfq; hypocrinbsp;f^gnla nquitatif : idea innbsp;prncipit.luflu! eß ernbsp;’*’“’gt;1 i?nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propttium
moriwn re^litudnte complace
®n ciustinfordibus, r (îe2°P'’’“3«q}pcruerfa.
'^'f'llu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adultérapatremdeum noagno
(jfceiwîf pofi decs aliénas, fanam “«iocnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beneficia paruißeiendo, in o»
conßgt;urcando:ut iam non fil^,
popuic ftuIteSC ^’’‘Poffnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipfeeft pater tuus,
L 'f’leihfecit,8lt; parauii tc?
exhibuerit iufhtm, reâum, 'quot;^‘^i’ijei^^-^*?’'’'**’ ’
^^gt;ngnitatem ac contempttm rependiS filiitnt» ZXuelutihlt;ereditaanbsp;*'**’ amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gentibuiycum ßt créa»
f^ttttquid filiM potefl OS 'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;palremf cr faluatorem tam mife
k*’ per nbsp;nbsp;dicrum antiquorum,cogiu an
’’'fationes fingulasnnterroga pagt; ’¦*’’**nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘“OS,
lt;fi
^*'îtiiÿ|. ‘’’’propfTrft mgratißimo populo beneficia ^'^ßnc^gt;^quit,mAiorü tuoriim,à tempore Abranbsp;^'*'’îbi|^'*‘’’r««fj?ioi«!$ tuwiübi tam propitiiu pa»nbsp;c».«? •^nantis nüferationum beaeficijs te fit pronbsp;Hfc'?‘lt;4ii(^ ’gwri«, interroga patres er proauosnbsp;11nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuagaalia uiderint, quot be
quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;? ITnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi*^ uixermt,
’\“‘ios Adam, cóftituit termines numerum fïliorum Ifraa.
ftngulisfingubs,inon citcumficribês populoruntnbsp;rit^ Poh^u*** ’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;numeruM filiorum dei fiatuens
'Os ^’èlis£1.°’^**”’’ fï'® ^uim totfiunt populi quot ße «Ilnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 tarnen plurii habuit te pau
. lit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;numero multos. Te enim ex lacob
° nbsp;nbsp;nbsp;P'*'^'gt;i((j '’'’’P'^rotionc orbis paucos ele
littguarum populiSt
VI 'lt;«h 'Domini, populuseinsîlacob “•¦‘w» (JC J^eciale quoddoitt eX tot populis
DBVTBRONOHIVM
guïnem uux bibereimcraciffimum.
Poëtica more eleganter defcribit opulentiant terra t/raël, quad butyro,laâe,pinguibM^ agnis alerêtur pifnbsp;'vtea,cr fdgiiutK arietibiitac hircis, ciim adipepaflùnbsp;cr imp'mgudtis, cum delicatißimisfi-umentft optlmi ge«nbsp;ner^.Tdlu enim pro/èrre iulfa eß terra p^s, cf ßgt;ecialinbsp;inßuentia deifiecwtdata eß, in confolationë amicoriunnbsp;ilei,vbiueroimpietafirrepßtincolonoseiM, omnia Jtnbsp;gat,ut ttidere eß hodiermt die, cr iamdudum,ttt ßerilißinbsp;ma cernatur eadem terra,ut (danè appareat non nip in»nbsp;pgnicrmiraculofafoecunditatedudumeam à dominonbsp;pipe donAtam, quandiu in iüa populm domino pcculia»nbsp;ris habitabatftanto numero, ut miraculo ßmilior périt,nbsp;antipopulißifpcientißimartrumneceparianimfuppe |8nbsp;tentia,quàm ut naturalis putetur,A ßola enim domini uonbsp;lumtatenbsp;nbsp;nbsp;gratia pendetfoecunditax terra, quam negat
impifs,locupletatßdelibiu, Sanguinem uuarum elegan» ter dicit u'mum rubrum o* optimum,in Palaßina ifraëlinbsp;tis propagatam^
ly IncraiTatus es dileélus ( ipaël) SC recaldtra fti, incraflatuses, iinpinguatuses,diiatatusnbsp;es:dereliquit deum fadorem fuum,8C defpe^ 19nbsp;xitdeumfalutisfuæ*
Uifcîuhpo nbsp;nbsp;nbsp;vt igitur Mturalibtti ac gr af uitis donis deiimpingutt
pull ludïu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faturatus ifrael, ingratus ccepit lafciuire, er
fperaere bonorum omniü largitorem,quip non dei gra» M,fed uirtute propriaacceperit,et opera natural^Pro»nbsp;inde obedientia iugum ittfolenter excußit, libidini quo»nbsp;qucfrena laxauit,cr omnium adiacentium populorumnbsp;adulteria feüatus eß ? Obeps, inquit, camibus operuifltnbsp;opt, propcißi ad concupifcentias perficiendas,adßacri» i. onbsp;idololatrarum, deprto domino deo luo eynbsp;patre,à quo lotît tuîi epe cr proßcerependebat, ipßimnbsp;pernendo, nee falutétium agnoßendo nee falaatorem^
16 Prouocauerunteamin (dijs) alienis, inab otninationibos ad iracundiam concitauerütnbsp;eum»
Q^t' pro tot tantüq; beneßeijsdei obligabantur di» gtiam gratiam,rependitftt contempts, irritant per ope«nbsp;ra manuumpearum,dat!i opera malum reddentes pro banbsp;no,prnicàdo cum idolis gentium,cum iam recens ePentnbsp;à domino exempli à feruitutegrauißima hominum ,cr 11nbsp;quotidiecoeleßi pabulo faturarentur,
Immolauerunt dæmontjs non deo,diis quos ignorabanttnoui récentes^ uenerunt,nbsp;(quos) non timuerunt patres ueftrû
Di'i genriû. No» erubuerût facrificare difs alienis,im6 damants, Chr^tooînbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p'openpone, ut etiam ignorata arriperent,
»um. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0* quacunq; »ou4 facra colenda fufeipiebant, externit
gentium ritibus antopere deleâati, loties admoniti uer bodei cr portentis magnipcis neconfentirent. Nouwmnbsp;/j6i quipß diuumpngebat,qucm coleret pro noua aliquanbsp;à domino indita plaga uel aduerptate, negleâo interimnbsp;tmico uero cr omnipotente f4luatore,cr blaphemato.nbsp;lîorrere deos, eß no aliter animatos ePe homines ad idonbsp;ta,quàm noßro ßeculo quoq; plagos diui (ut aiunt) Va»nbsp;lentini,Antonq,Viti ac pmilium quidam timuerunt: cr
H Ä A s r N V»
«e morbis apcerentur buiupnodi,pAtuax iHis, f‘*P'agia,facripcia aeë/iipax, cr honoremnbsp;eleemofyitax detulerunt,quas pmpliciter pronbsp;lantiegenonegaPent.Vtinamhlt;ecueranonepnlgt;^ Inbsp;«'a autê hac cr huiußnodi patribus noßris anteiott^nbsp;âum quaflum turpem in ecclepam ignoratafiiiptrnbsp;tur omnia fànëlorum priporum epipoporimt Jnbsp;taria cr fermones. in quibm conßat memorùsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!
tnartyru, ad exemplum pdeliiem, non intereeßioi^^ nbsp;nbsp;nbsp;!
adorationes, quascum imaginibitsßdsneutiqiumtiilir fent fanilßotioprum autem quteßus crnbsp;lega hlt;ec inuexit in Chrpianifinum, utnbsp;périt iam aliquot annisPaganifmo.
Deum qui tegenuitdereliquifti,amp;®‘’“^ es domini formatons tui.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a
Genuit te dominus deus tuus, er elegit ex bi inßlium adoptiuum, carnem quo^ exnbsp;mendam decreuit,cy promipt patribus,nbsp;ruit pmper benepcijs,pra omnibus alijsnbsp;iustuobliluses, er pofltergomproiectllit»»’'^nbsp;gratiam er falutem,mira ingratitudine^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jg[
Vidit dominus,amp; ad iracundiain^o^^ tus efttquia prouocaucrunt cumnbsp;filix.
Quomodo inultam prret dominus taitf/fi^^^/rit temtuamf Quis procacitatem tantam dißiitii^^‘^. Lnbsp;diu,quanquam manßtetißimusf vidit ernbsp;ey plurimum,quód fcilicet tarn teuere etttitri‘‘r^nbsp;lia,talem tantum^ patremtantopereoßinid'^^nbsp;quam extimuermt.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .gu
EtaittAbfcondäfaciem mcam^b^*^’ ipi fiderabonouiiTima corumtgcncraßö^'nbsp;peruerfa cft,amp; infidèles filq.
Decreuit excacare eos, fuis eos permittef‘ quot; fecundumfua depderia uiuere, mpotentiat^f'^^tnbsp;riri,fubtrahereaßi/kntiam er gratiam:noiß‘'^^:iiigt;nbsp;quiclementer,fed à poßerioriut hoßis perffnbsp;tes.ln nouißima quoq^, tempora pmul omnianbsp;rum digne traaare,pkäere er pitnire-Getitf^^'nbsp;eß perfida ac proditoria, deo pmper co«tf^
Ipfi mc prouocaueruntin co qa’J’ (gÿ deus, Se irritauerunt me in uanitaO^^Ltf/nbsp;Sc ego prouocabo eos in eo qui «0«nbsp;pullis,in genteftulta irritabo illos» Unbsp;Eöimpietatispromouerut,hoceß,fuoietgt;f c//igt;nbsp;dent impq de lfraêle,ut abiecerint me detimp’^^^ÿiSnbsp;fumppruntpbi deos alienos.hoc eß,aPuttK»^^^^nbsp;eauaunt me pulptilibus fuis, qu£ edueraittnbsp;quum nihilpnt, ey- pro uanitatibusfuisnbsp;pmmu bonumja ego quo^ iUos abijciam,nbsp;hacpturi meuspopulusieligam^; mihi aliosnbsp;tores, qui me digne uenerabuntur, plenanbsp;colent inpiritu cr ueritate» Venient^nbsp;eleât mei, er recumbent inpnu Abraa,nbsp;mihi plios pritßAbMit,adharebttntnbsp;temps deos colendos miitime depcient»^ idipj'^ jÿt
L' ’^EvtERONOMIVM
S’'‘*w'fcr laturi,eum populu quem nuncßul wdftiîj tunc olim fapientiauera me nofeenbsp;‘‘quot;bno antare fuper omnia, ut mei gratia o«nbsp;lonbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;detinentur fuperflitionê ßnt auerfaturù
tit ufquot;* eft in furore meo, amp; arde-Cü nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nouiflïmatdeuorabit^ ter
’’'«Uh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funda«
gentium in me ßdes fufcipienda,m pie* ; ex procaeißimus contem»nbsp;, quo toties lege ex prophenbsp;quot;’’»Crnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cultum femper 'mdurafti cerui*
beneßeia mea nihili habuißi, pro» reiÙidi»nbsp;ßecendendus ßm contra te, er ßm exnbsp;***.ut uf^ ad inßrnttm inßriorem tenbsp;grauißimoq; fupplicio percufßtrus,nbsp;-j ƒ* amp; diuttßime duratura calamitate perditu»nbsp;adßndamentadi»nbsp;'ïnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;magnißeum
’’’eaj^^^'gabo fuper eos mala,amp; fagittas . £*boinds.
'*l^‘‘«n malorum congeri poterit, inßram H '^'*gt;i^^'‘‘,amp;itttuu'mdi(laru mcarunt ermiferiarumnbsp;^Onfnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;donee confumanüni.
*^'^11) • ”nariirimo ; dentes beftiarfi im-^^gt;11 ffurore trahentium fuper comtj^’ ufq^ ad infilicißimainnbsp;^euorationem carniu ßliorum ueßro»nbsp;beflifsdenbsp;morituri, peßenbsp;hnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gladio.Dentes quolt;^ beßiarum uiuos uos
“2''° obieäi eritis crudelißimis hoßibus (^'^4ii,?’”’*^2icnte$4diMteriord er abßrufa locanbsp;t'pexpirabunt: non erit re»nbsp;’’’'cota ^^^f^i^jfenex cii iuuene, puellus er puelnbsp;occidentur^Vbi hlt;ec,quando ernbsp;t»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propter peccata fua,no»
hgt;horemus ex prophe « '''’'’’tu j’’aui funt^ceflare faciam ex ho*nbsp;ittoftem euafer'mt,tam multiplicinbsp;abducentur captiui, exnbsp;quot;*1^ '’’’'Ted-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;po^^“^
lii^j‘^‘^'^^^tur^ Delebitur en'mt nomen er fici^'^ttunbsp;nbsp;nbsp;^^‘^“tis ueßrlt;e defuperficie ferrlt;e.
^ut r* ün **1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quißtißis propter bene
^'^‘‘^ßßi^ipopulorü: pro intolerabili ‘”S^lt;ttituditte ueflra eritis omnium 'mßli»
17
^9
HAASINV, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lyo
cißimi,perfitiü in deum, cr oJio 'm honüius^ quibitt ‘mßnßeritis er exoß, qui dei 'm uos amorem^reuißiSt
nifi iram inimicorum uererer,ne forte fu^ perbirent hoftes eorum, ne forte dicerenunbsp;Manus noftra excelfa,amp; non dominus, fecitnbsp;hæc omnia*
Vniwn tantum ob/bt fùrori meo iulHßimo ne proi^ fut ad unumotnnesaliqudndoperdamwi toto orbe di»nbsp;ß)ergendi,ratio nominis mei er hofliu crudelium fuper»nbsp;ba wdantü^Nob enim de fua uirtute glorientur, ßrtilunbsp;dini ßt£ er ir^eadferibanteiufmodi de populo meo ui»nbsp;üorian, quit mea tantum prouidentia er iuflitia ueßrisnbsp;autem demeritis eß perßeienda^ Ne /orte impif iUi exte»nbsp;rie fuis dqs accepta reßrant fuam uiiloriam, ne blaßihenbsp;metur nomen meiim 'm gentibus, ne iaHent manam fuamnbsp;excelfam,quaß non ego dominus hac omnia agà, Apti»nbsp;ttsergocont'mgere potuit ludieonimmtpiorum flragesnbsp;er exterminium, co tempore quando per Euangel^ granbsp;tiam, er apoßolorum doHrinAm mundus couerti coepitnbsp;ad uniut ueri dei agnitionem er cultum.Tunc enim iu» ixomm bonbsp;diciom dei iußum er ^quum declaratumßit, ßne fcan»nbsp;dalogentium,er cum gloria dei, quandoquidë tunc gennbsp;tes uidere er credere potuerut, iußißime ludlt;eos damnt,nbsp;tosàdonüno, quigratiam deiadfe'tmmenfam tarn pertinbsp;tuciter abiecerant, ex exilium ludaicum,cum uafbtio»nbsp;ne templi er urbis, non iam cedere poterat ad dei miu»nbsp;riam,fed gloriam. Ex eo en'mt tempore coepit mundus tonbsp;tut deum colere 'm fpiritu er ueritatf, idola omnia abif»nbsp;cere, er foli donüito deoAbraam, ifaac tx llt;lt;co6 dignenbsp;feruire, Iam enim conuerß mundo ad deum uerum pernbsp;Chrißum,magis ad glorie diuine diminutionem pertiaenbsp;re poterat ludaicut culttts,er ritut deum colendi, quätnnbsp;ad gloriam dei, er «d fanäißcationem nominis diuini^
Gens enim abfq; confilio eft, nbsp;fine pru*
dentia*
Stoltdd mente funt gentes quecun^, diuinam proui dentiam ignorantes,manibus conßlijs nitentes, cum folonbsp;meo conßlio cont'mgat er itrbitrio,umdiila m 'mgratosnbsp;ifraëlitasfiitura, er gentium fufeeptio adßdei pietatem,nbsp;er ad cultum uerum nominis diuini, Id eß uera fapien»nbsp;tia,qua qui carent ßulti futtt,etiam ß omniu philofophonbsp;rum eruditione celebrentur,.
utinamfaperent, amp;intelligerenc hoc,ac nouiflimum intelligerent*
Vtinam populus iße,nunc meus,fapiens eß'et,creden do er adhterendo uerbis meis, iugiterq' corde uolueretnbsp;potentiam meam, er m ipfos beneficentiam : 'mtellige*nbsp;retq;,quoties er quare rebeBes punierim, er reßpifeennbsp;tes ad gratiam fufeeperim. Sic quoq; ßm perpetuoßHunbsp;rut, ut induratis cordibus, propbetas er prophetarumnbsp;omnium maximum tandem occidentes,ßne reßpifeentianbsp;perpétua quoq; ßnt fupplicio iudicandi.
Quomodo perfequatur unus mille,amp; duo fugarent decem millia^ N ónne ideo quia de*nbsp;usfuus uendiditeos,öC dominus concluficnbsp;illos^
Q2lt;0M mihi feruir ent oquot; obfequerentur, «cro iHo«
T 4
-ocr page 526-DEVTERONOHIVM
rum dco, nuUo poterant unqtum hoßr fupfrari, quM» Studo^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CTftdelium,mtlle hogt;t
JHum ßgabat m pnlio; duo autem ex ipßs nMiori mira* ^ulo,uirtute»wafuperah4nt decern milliaXontriiuero,nbsp;ß quando peccajjènt mihi,c^ rebeUajJent, auertiffent^nbsp;fed cultu meo,zy à timoré mei nominis aducrfa omnianbsp;tills contmgebant,ut unui hofliam mßqueretur crnbsp;retactrucidaret ex uefirismiUe, cf duo de lUisimtltanbsp;millia de ueßris perfequebantur ac umcebant.fiuüa alianbsp;ratioite hec illis ufui ueniebant, niß quia deus eorum,uenbsp;ruSfOmnipotens çjquot; iuflus,uendidu eos hoßibuf, cr fgt;’4«nbsp;didit uoluntati eorum,cruniuerforam dominus iußo itsnbsp;dido impios expofuit calamitatibus ej tortoribus, quinbsp;gratia beneßcia non agnouerant.
JI Non enim eft deus nofter,utdiieoruin:dC inimtei noftri funttudices.
Cateri omnes,tam dij, qui petra dicuntur,qu6d in il tos conßditur^tameultoresßlßaominis deoriim,confi*nbsp;teri cogebantuncr confitebiitur, ( muaa locutioae tentnbsp;ports prateriti pro ftituro ßcut tn omnibus prophetijs)nbsp;talemeffe deum I ßaelis ,utß tradere nolui/f^t aliquâdonbsp;tios ho/tiam poteßiti nemo omnium regum uos uincea ^6nbsp;rettquo contra tradente impios deßdores, nuüus uenbsp;ßrum reßßere unquam poßiKtiocteßntus eß Balaam uanbsp;tes gentiltumßc Aegyptiorum reges,ut dixermt: Yugianbsp;mus lÇraêlem,dom'mus enim pugnat pro eis-
£ Oe uinea Sodomorum uinea eorum, amp; 5^ defuburbanis Gomorrhæ*Vuaeorumuuanbsp;felliSjSi botrus amanftiimus.
video autem futurum, er non raro conj}gt;exi, prob. dolor,ißum gentrm pro ßuui pieiatis ßuÜu amarißimosnbsp;idololatria impietntes proßrre,feßtq} dignos gerere,quinbsp;UelutiSodoma er Gomorrha dißgt;ereant, dequibusnulnbsp;la mß maledidionis opprobriorum^ fuperßt memoria,nbsp;tiegenerem enimfeuineam exhihuerunt,quie quanto dinbsp;ligentius exculta efl,tantominusßuäuum proßrt,qumnbsp;polius contrarium femperaeexpedabatur, non uinum,nbsp;fed labrußosadit er progerminat,er pro fiiauißmo »tnbsp;noherbam arnarißimam.
55 Fel draconum uinum eorum,amp; uenenum afpiduminfanabile.
Vinum ucr fum in uene
Hum,
Saluberrimu uimum prophetica doéîrina conuerfum eß in uenenum pernicioßßimum humanarum ac ßiuola
rum traditionum. lOud inquam nihil eß, quam immedica bile uenenum, er prafentißima pernities. Sic enim car*nbsp;nalifenfu fuo corporalia appretiantur er eßiagitant lunbsp;dai,diuitijis huius mundfpotentiam fieculi,libidines,ß*nbsp;mosq; honorum. Sic inuidia er odij aconitam imbibe*nbsp;rtmt pra reliquis omnibus nationibus,ut Cbrißi domininbsp;dtuinißimum imperium,quod eß gauiüum inßjiritufannbsp;äo, pax in conßientia,ßdutia im deum,charitas in pro*nbsp;ximum, ßiidium inßtigabile pietatis er hoaeßatis,ßgt;esnbsp;gloriaßtura ty ßuitionisdiuina bonitatis^fecuritasnbsp;poßidendi aterna bona per mérita,non noßra, fed Chrinbsp;jli,omnia hacnihilipendant ludai, Cl»(o fit, ut à fcoponbsp;fcriptura,Chrißo faluatore omnium gentium, ßc aber*nbsp;farmt,ut nuRa calamiate ad bonam mentem reduci pof*
ßnt,domino irato itlis,utinam non in feinpift^quot;'^'*
Nonne hæc conditafuntapudtne,^ gnauinthefaurismeis^
Mea eft ultio, amp; ego retribuam in re, utlabatur pes eorum: iuxta eninidlnbsp;perditionis ipforum, amp; adefle feftinani 1nbsp;tempora»
tußtiameaeß,ait dominus, ultionemfutnt''^'^.^ pljs,iniquis rependere iniurias quasnbsp;tempus, Etiamßdiu dißiinulem mfolenti/ui^P^'”'nbsp;ingratißim os im iniquitatibus ßram,fuo tetnpo^^^nbsp;reuelabuntur er patebumt, qua nunc Merimnbsp;funt apudme in libro prouidentia uniuerßli^i^^nbsp;cioriim aternoru,pradeßnAtionisq- ornntüfnbsp;décréta funt, er «flHttMdrmdwciarioprtiWquot;'^^^^nbsp;ßa contra hoßes, ad pernitiem impioru olitnnbsp;da, cum implacabilis ira mea in procacißifn^^^'’^ilfnbsp;fe exererecœperit. Jnterim ßgiUatafuntnbsp;fmpi/sfciantur,crcdätur,ueltimeantur,Veiiid^'‘rjfjllnbsp;pus,cr propinquut eß dies domini, omnibK^ P^^'nbsp;deum peceantibus,er uerbum fuum/ßeraeti^^^'^'giillnbsp;ludicabit dominus populumfun*”’uölt;inbsp;feruis fuis miferebitur. Videbitnbsp;infirmaia fit manus, amp; claufi quoepnbsp;runt,refidui^ confumpti funt» cü««’/
Vmdiclam dtgnamdeusfumet deinipii^^,i^^i bus prophetarum er fanélorum omnium,nbsp;fanäorum indigmßimo eontemptu,uf^ adnbsp;buli, lîunc igitur popul u domini dommiUnbsp;proditoribus domini, er ßne omniperßn^’'quot;nbsp;äUfferuorum fuorum miferebitur-Videbiiat w, (ƒnbsp;abierit,cr ce^uerit manus,nejmne potentenbsp;qui reliât ßerint, euadere minimenbsp;quum erit de regno ißaelis,omnibus dijferßtrnbsp;uerfum ccelum,
Et dieet: Vbi funt dq eorum, habebantfidutiam^
Tune dicetur etiam ffraelitvbifunt di/ abieäo domino deo ucroßbi proßituerant,nbsp;contra tarn crebro meulcatum mandatumnbsp;cati ßerant,tn quos ßlfo //terauerant) M*nbsp;ßiei fua iniecerant, domino non fidentes- jjptlP'
Dequorüuidimis comedebant^ X amp; bibebant uinum libaminisnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t
gant,ölt; opituletur uobis,Slt; (t« protegant»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•fcrfOfAi
Qnontm facrißeia magnis impenßs ßfte guißima quaq; er optima ofßrebant.de^K^^nbsp;er idololothytis magna cogratulatione, itinbsp;miniam comedebant, er bibebantuinu^^^nbsp;ad hiloritatem facrilegam, Eosßlßsnbsp;preßi miferi/s inuocabunt quidem, ernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;««ip 1
furgant er opitulentur ßbi,cr abfeondant grauißimarum calamitatam.
Videte nunc quod ego ego fi^gt; ^iii^ deus praeter me: ego occidamnbsp;faciam : percutiam Ä ego fanabo,
|
’^^^TERonOMI V M acclamabo diéiuriu.'Iatn inteUeâum prabente uobis,uidetenbsp;O' M^'*'**nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dominus deut r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nK,fed nec mecom» T'^'Uiclo occidendi er uiuificandi, quos placuerit quempiam pronbsp;^Pcd' ^'^dere,^ internetioni expottere,ne»nbsp;confidiam.Si d ma’o reppueritnbsp;fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;implarauerit, rurfumfaito, 4a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;impediet,quod meam, amp;di* , Lfuo^'’°'8oinæiernum. ^^'^^‘tMmeam, magnifiée per memetipfum gt; aPeueranda,dicens; Ego ftwn quinbsp;lt;eternu,er fubpjiens,ßne omninbsp;4lnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'’'Rdioiw uel muatioite, omnibus aut alifs er perfiuerantiam largiendo. fulgurnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp; ar- n^^^atreddam ultio-mcis,amp; his qui oderunt me rc effitifdererigorcm iuflitii nwie, i^pios hofits meos fagittas iudiciorunbsp;quot;quot;“'Wo ' l”'“”'“ ^^P^ffdere pro digna ratioae, uicemnbsp;^^^fit^tis mete, er manus meM leuaueronbsp;’“‘’’’Pws.ittjlijîwnûccrte «ïtionemretribiuu»nbsp;4gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d nemiae retmeri poterit fiiror meus, ‘‘‘^diélam parauer o,pue in ifraëlemt th fagittas meas fanguinc, flc gla-carnes, de cruore oed-*’oftis '’pduitatis à capitc nudationum fagittiiX meas inebriabo fanguine,e!r quot;'diftnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'‘^tfolum Huinrrdbit, fed etiam deuoräbit hoflium meorum,quicunlt;^ ’^’'1 imdurißimo iudicio tradabo o»nbsp;'*'”''«11nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d fanguine occiforû er ecpti» lt;tulneribus,er druorufiit nudata capita Omnej enim regcî priuabüturnbsp;»te 'gt;‘(dabuntur,protinus ut in iBos manbsp;, necaüquibus fe munimentis tuerinbsp;^anbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uindiftf me lt;e î« itnpios. populum dus, quia fan-fuorum uldfcetur: amp; uin ^'ts^’^^^dbuetinhoftes eorum, amp; propi- taJ... ’^tfl-on n ..zif/..«».r 'quot;'itof nbsp;nbsp;nbsp;dominum deum: quibus omnibus ex lapfu 44 4y ’‘sdtj f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gentes in toto orbe, popului uni eînihus omnibus ex lapfu '’oh'V*-'*’nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e^uorum. nMxtmo malo, ex * ‘^ oediuturmicaptiuitatefhocfaltembonum *'*'’*’nnicum,nbsp;gentes,illorum prædicatione agnonbsp;apoflolorum ac Chrißinbsp;’''•nundo falutem peperit,per Euangelium dei: |
46 47 H A A S I N V, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1ÎI Tot rnarfyrüwi clt;eJes, çr piorum homittum perfeculio» nes,ittm nuKcdoitüno iuclicante,umdicabuntur. Ef pro«nbsp;pitiabitur dominut oitini illi terrée, toti fcilicet orbi ter«nbsp;raritm, m qtu tota habitabit unicm iüe populidfuUf, tonbsp;td ßdelium multitudine red^iâa i/it tut am ecclcßeim ca»nbsp;iholicam- Agwßent etiim lt;lt; minimoufq;adntAXimam,nbsp;omnes populi^deitm iBam unam er omnipotêtem, «ortnbsp;minore deuotione,fide,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;complacendi ei, guatn olim Abraam, ïfaac, lacob er Mofes, quibus folis deitt coli fe mandat, er dignatur ampleüi, non unica aliquonbsp;i« angttlo orbis extruóio templo, etiamß aureo, Tcminbsp;plum en'm domini eß cor fidele, deum toto corde dili«nbsp;gentis.Et Hierofolyma sterna,non ex lapide,ia/pide uetnbsp;fmaragdo,fed ex uniuerfitate fidelium, tton in unica Pa»nbsp;iefiina,fed toto orbe gloriofa,aurea,hoc cfi,deo gratia. ^Venitergo Mofes, amp; locutus eft omnia uerbacantici huius in auribus populi/pfe SCnbsp;lofuebliusNun^ Carmen hoc fita !e,lfi'aelitii tAofes ferutii domini,/ßi ritus faniii inßgt;iratione diélatum,cecinit moriturus, aunbsp;diente populo omni, er ipforum nouo duce lofue filionbsp;NtMt.Cttitts pr^diéliones uniuerfas ad unguem er abunnbsp;danter complétas iamdudumt tot tu orbis cognouit,er iwnbsp;flüiam deicum Iudlt;eorum improbitate luculenter agno»nbsp;fcit,proptercriminAfuadamnatorum,nonfolum 4 Monbsp;ß, fed er lefu Chrißo domino, qui er ipfe moriturusnbsp;fleuit fuper gentem,er pradixit qute fiierant pajfuri,fednbsp;utfurdofibulam. Cópleuit^ Mofes omnes fermones ifto« loquens ad uniuerfum Ifrael, Rejertur confummatio fermonu Hops ad totum Deu teronomium, quem in fine uita recitauit uniuerfo popunbsp;lo,cr deferippt ad rei memoriam, non tantum ad prte»nbsp;feriptam carmen. amp; dixit ad eosîPonite corda ueftrainom^ G nia uerbaquæ ego teftificor uobis hodie t utnbsp;mandetis ea filiis ucftris cuftodirc,amp;faccrcnbsp;omnia uerbaiegis huius: Qijaß dicat: Nonabf^ urgente caufatotmodisae ßrmis populum hune admonco feruanda diuine legiSfnbsp;tabulis fcilicet,libris,titulis,malediâionibui, beaediâionbsp;nibus,conteflutiontbus,minis,fermonibus,canticis, phi»nbsp;laUerijs,templis,ceremonijs, erc- Vehementer enim ti»nbsp;nuo,ne omniafruflraconer: ago tarnen officium meum,nbsp;non ceffb inculcare tmorem dei, etiam nunc moriturus,nbsp;er hortor, utpracipiatis ea filijs uefiris, ut uel ipple»nbsp;gern dei uenerentur er impleant, quianon incafium præcepta funtuobis, fedutftnguli in cis uiuerentxquæ fadentesnbsp;longo perfeueretis têpore in terra ad qua lornbsp;dane tranfmiftb ingrediemini poflüdcndam. Non gratis legem accepißis, fed ut in ea uelfecun» dum earn uiuatis,couerfemini,crfaluiptfi, er in terranbsp;patribuspromiffa,nuncautem à uobispoßidenda,dittnbsp;pacificeac féliciter habitetis, Alioqui, fcruus feiens do»nbsp;miniuoluntatê,er non pciens,uapulabit: fecundumnbsp;tnodum beneficenlùe ad filios,eirit cr plKgnrum nwduSf |
4« 49 y® 5« ladfciuDei durum« A I Dißtndio quinquagenbsp;limarertia^nbsp;Vcfoth Hanbsp;bracha du DEVTERONOHIVM p perrexefmt effe populus exaßierans^ Locutus^ eft dominus ad Mofen in ea dem die,dicens: Aftendein monteiftum Abarim, in mon lem Nebo, qui eft in terra Moab contra leri-cho,5C uide terram Chanaan,quam ego tra*nbsp;dam filiis Ifrael obtinendam, Eodéigiturdieijuo h^cprttdiâaMofes locututefl, iubebatur 4 domitw afcendere in montem^fy mori in arnbsp;ra {Aoab,eregione kricho,ui/ùru( quidtm terram Cha»nbsp;ndan,qudm tarnen ingredi non poter at, fufcepttirut au»nbsp;tem terram uiuentium,cr uoluptatis hortum,ll!ttttmp»nbsp;delium animarum,cum omnibui elects del. amp;morercin monte. Quern confcendens iungeris populis tuis, (icut mortuus eft KZ'nbsp;ron frater tuus in monte Hor, Sgt;(. appofttusnbsp;populis fuis: viderai abllt;^ pauore ty doloribta Aaronem fratrent fuurn mori,crobdormire in domino:frinilK iüi mors Monbsp;pquoq; promittitur, quo pt alacrior, ajfrequuturuf pa»nbsp;triam lt;eternâ,cum principibufpopuli fui,Abraam,lfaacnbsp;ey lacob, de quo frliciflutu nemo unquam fidelium o*nbsp;uere fapientum defrgt;erauit. quia præuaricati eftis contra me in medio (iliorum Ifrael ad aquas contradiâionis innbsp;Cades deferti Sin: Sinon fandiftcaftis meinnbsp;ter ftiios Ifrael. Ecotra enim uidebis terra,amp; illuc non in^ gredieris terram quam ego daboftltis Ifrael. Itnproper4t faniio iam morituro ,fidelifrimo frruo fuo,eyintoa domo fuaPudiopßimo,unicum peccatumnbsp;pMm.(iÿid quafo nobis am depdibui ty perfidis [eruisnbsp;pet,CT m mubis quotidie o^ndentibusf Quid contem»nbsp;ptoribus maiefrutis diuina, eyuerbi fui negatoribuf oc»nbsp;turret in mortis articulof in tremëdo iufrßimo^ iudicionbsp;diuino,quod omnes nos manet expedat ac coueniet f Canbsp;iuf re: gratia certe omnibus diebus uita noflra; tremerenbsp;oporteat negligentißimos frruos. Quinetiä pquiddeonbsp;gratumfrcijfcfrgt;eramus,cfrti fumus tarnen multapernbsp;omnia negleda per nos ejfr, qua debuimus pcijfe in gionbsp;riant dci, Nunquamergo nobis excidatduracorreptionbsp;iPi,qiidmoriturisobijcieturtranfgreßio miiltiplexao»nbsp;Prj,q'Mndo de omni uerbo otiofo repctetur à nobis ra»nbsp;tio,ubi,qutim uix iufiut feruabitur, impius ubi manebit^nbsp;Interim tarnen frerandum nobis eß in mifericordiâ dei,nbsp;qua per Chrißum dominum faluabimur,credentes in nonbsp;mine eius,cuius folius iußitia,frlicitatcm affequemur: Sinbsp;tantum uerapde,ey non pda praditi pmus,quie non efinbsp;abfq; uere bonis operibuf, fy non finit hominem piumnbsp;otiofum efre ab exercitijs pifstnihtl prafrantiiti habendonbsp;quàm dei fuigloriam, cr illius facrofandi nominisfan»nbsp;dipcationem^ ^CAPVT xxxiir. Acc eft bcnediâio qua benedixic Mofes homo dei ftliis Ifrael antenbsp;mortem fuam. Benedidioaes tHops ad crfrperßngu» |
VESOTH HÄBRÄCHA, lot tribui lfraelilictis,obfcurißiina quadâ 4nbsp;ey ad prophetiarum phrapm firmata, freut amp;nbsp;dioues lacob morituritProinde diffrcili!nbsp;braostam locutioquàm mterpretatiote/uulifr^nbsp;«tri interpretati fuut diligenter o* erudite.nbsp;pralegenti mihi iHas, er breuiter interpretari cupnbsp;J}gt;irituifuppedia/fetquiedamaliqudntuluuari‘‘^^ i,(nbsp;f «it eum fenfum qui primus occurriffct gonfcrin inbsp;ex omnibus ledor pbi meliora eligat, et circa htnbsp;xhniora, er adpdei analogiâ aptiord,aliauel'/ .pnbsp;noßra,t^am er uidentur tum lacob q Mofes utonnbsp;gulis tribubus inuolucrü aliquod propofuiße, C’’nbsp;rum anigma,pertinésadrationem er exercitienbsp;tribui. Vt de iHis anigmatibiu quomodonbsp;ejfrent, er quid patres intendiffentplijspf^''''^‘^i‘nbsp;imprecari,mter fefe in perpetuum, uel nonnbsp;rent,materiamqi er occaponemhaberentfefet^^ffftnbsp;nibus exercendi er uerbis, ad quoshbeteuentit^il^^tCnbsp;gulis aliquando tribubus in pas terns occurfut'nbsp;pngulisfufrenps animo,frrmidanlibusnbsp;aefrrte tale aliquid patriarch/e iUi ißis fuisnbsp;gnipeare uoluerint,quod fuis quibufq^ feculislt;!gt;‘nbsp;bus peri animaduertifrent. Dicitur auteinnbsp;quia magna. periUum dominus egit,friniti^'''ß^^(fe^nbsp;praßitit,pcie uelut ad freiem colloquens, 0nbsp;mnes exaudiès,uoluntati diuin^edeuotißinuttr^^i^nbsp;riam deißudiopßmus. Cuius uerba non aliter}^nbsp;da effent à populo,quàm ßdominus ipfe,utrth‘'^nbsp;m dei uerba erant,proprie loquutus friffet- EtaittDominus deSinauenit,^^„^ ortus eft cis : apparuit de montePl’î’’ juinbsp;uenit cum fandorum millibus àdex*^nbsp;ignealex. Qjiando dutè dixerit hlt;ec M ofej, uel in montem,uel aliquanto citius, non eß nfceff^^^it'nbsp;diffiutatio. Ante mortem dixit:Dominuide^''^^tnbsp;Relatiouoluntatis mandati^ dominipritu^gt;''^ßf^f^nbsp;angelo tefrumenti ad Nlofen, uenit in monte S*”nbsp;bum,quein miraculo diuino uidebat ardere,feh\jifl^nbsp;buri.inde reuelatus rp primo Mop, pernbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff’’’** t«it ifraeli,paßim differfo ad labores tutis,cr ortuseß deSeir,hoceß,fecSdoilh‘Xdnbsp;Seir ,qut idem eß qui er Sinai, eo difcrinùne anbsp;CT fot(w«,Mons enim Seir montes dicitar,ut blt;inbsp;um montes multa ac ffecialia nomina.Secu^nbsp;paruit dominus Mop er populo, dum tabulanbsp;dedit in monte Horeb.lljuxit quoq} Ulisnbsp;quiduo pro uicinitate monuum,uelutunUS.^nbsp;Deinde etiam de monte gloria, decoris,nbsp;quapernomennbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uiteBigtpoffitnt,cuius minis nions quidem eß ey regio tota,in eadeiit qua ey Seir dicitur.tnterim tarnen mans gllt;rrinbsp;iefritis diuma, dici poteß mans Sion, tuxtanbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( er lfaiam,wnde in totum orbem dormnus te qui et Mop apparuit,uenit Chrtßus dottunbsp;pnisacfcopus legis er propheiarum, CTnbsp;mniumgentium,ey muditotius/alusacredeiut’ |
^evteronomivm
«igloriitfij dei Of. tfiaelis. Venit, !«• ft»'quot;*** '’’^‘^‘‘^ftndis, uenit cum nouo exercitu fan»nbsp;apojklicaecclefia eledo»nbsp;^^itibus congreganda, ftdurus utra^
lapidem,reprobatunt hominum, A cuius dexter a pro»nbsp;fiiiHh ^!'‘^°^'^^txignea,charitatis crcrucis. Quinbsp;legem bnplettcr unicum Chri»nbsp;» ^baritatis er amoris fiaterns,nbsp;Chriftum fidamus,
* omnes fanâieiua appropinquant pc*nbsp;^'(Tnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uerbis tuis.
•'s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;***'nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxpauefiere gratiam dei bi om«
’'fF'nt ” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^nt fe folos iadare peculium dei,
deum,cr ut antunt
'D’’’sa3’
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l''! gciittsnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ampleditur ,nonitlà aut ijhm,
V «Du ’'quot;'‘I«)» ’ omîtes, qui iüum deum cr patrent ’’«î,’'»-EudngelitM«didicerunt, confiteii»nbsp;eiusfunt in manu eius,nbsp;jnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;generanduele»
cœlo,™ nun« deifumt, ut aemo r’'’’S'« dnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itecuUa calamitas,
périr ^^‘^üe tuetur, fouet, regit, cr non 1°''*’*’.?'contulit. ludtti de Leuitis ex»nbsp;bl manu dei fùiffe. Et ip^ ad»nbsp;PHor,jj. (’''libwfHw, chrifti fiquunturueftigia, tantnbsp;I*‘'i(irç^‘gt;ci»n uerbum donüni fequutttur,quàm ponbsp;*1°'’** contemnendOfCr charitatem fedan»nbsp;, Q. ’¦ H«c enim fttwnw dodrime Chriftû ftquennbsp;.'^0 morem cr conuerfitionent femitasnbsp;^'Sufeipiet quifquis huiufmodifùerit, hancnbsp;“’¦fnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eloquijs tuis, facrofando Euangelio,
tçQ apojbloraffu predicate,
.P'^æcepit nobis Mofes haeredita* .X'J'fiïIacob.
1^’ fc contbtgant, eledio uidelicet gen« 6nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pritdicatio bi totü mundum,
fP'*^*”*’ CbrijK aduentam, legettt *llti ß ‘^ê^^nt feruandam, iuxta pr^firi»nbsp;b-nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lUgbgendam-Sicut nee
1***’° hoitejki parentum à ftlqs obedienttbus b[domiiti,uelutprecio»nbsp;tgt;t^odatur,dottec gentiumnbsp;) nec templum, nec altare corporalenbsp;•sr**nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habeat,cum fuo cultu, multo
^fi‘ielis,per quadragbtta annos
'*¦ ÏIf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;populi paritcr cum
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ffnel rex iujlitia;, non ad requifitioaen
VESOTH HABRACHÄ» 10 eeruicoppopuli,deodalutSdul,btfurore,adpopulinbsp;grauamina, morepecularium priticipS, nee tantum pronbsp;pacepopulidei corporali uindicanda:fedrex regut»,nbsp;dominai domtnantiam,Meßias de tribu Iuda,de/hrpenbsp;Dauid iuxtacarnem quidem lpaëlita,rex autem miffiu.nbsp;Ut regattotam ecclepam:cuiui tarnen regnum non fît denbsp;hoc manda, omnium autem rexpt animarum fidelium,nbsp;deum colentium i» f^iritu, eo modo quo ttultfe colt. Adnbsp;hune regem congregabit fe populiu principum, ad re»nbsp;gern omnium nationum.Erit enim expeâatio gentium,nbsp;qu£ adorabunt eum humera uno pariter er pmul cuntnbsp;tribubui ifraehEx utraq; enim gcnte,gentilium at^ Henbsp;brieoram,eonftituetur una, ecclepa, deum un um uerumnbsp;er folum omnipotentem in fide er ueritate colentium.nbsp;In Chrifto lefu paries duplex utrinq; neilitur: Et Aegy»nbsp;ptij eum Ajjyrijs, hoc cfi, omnes qui olim ho/ks Ifiaëlisnbsp;propter fidemaniuidei fiierant, tempore Meßilt;e, ernbsp;fub illiui regno, pariter ad iSiui dei culturam confènti^nbsp;ent,er erit dominus anus,er nomen eiuiunum, btnbsp;una uniuerfali atque catholica cleilorum ac fideliumnbsp;ecclefia..
^Viuat Ruben,amp;no moriatur, nbsp;fitpar
ÜÜS in numero (uel non fit uiror urn eius numerus,)
Poft generalem ac prbtcipalem benediëlionem, con* nbsp;nbsp;nbsp;**’**quot;'•
fequenter fcribuntur jpeciales, tribuum pngularum tetii gmaa facrofanda, cr prophetico fftiritu deprompta.nbsp;Primo autem,Ruben primogeniti fecumdum carnem taanbsp;eob,dicendo : Prbnogenitus quidem Ruben patriarcho!nbsp;Jfraelis, ntiior ejje debuerat alijs gratia frquot; honore. Sednbsp;non fine cduftt deus primogenitorum prirogatiut firenbsp;femper detrahit bt populofideli, cr fortem honoratio*nbsp;rem ftituit pofterioribui.ldipftim multipliciter patet, denbsp;Cain,Cham,f^achor,lfmaële,Efau,Ruben,ManafJe,cr'nbsp;alijs multis.Sbte dubio prior eft lt;t deo eledus poputus ifrnbsp;raeltpoftponendus quoc^ ßgtiißcatureccleftie colligentnbsp;d£ cr eleihe ex gentibus, Ruben ita flagitijs fuis deme*nbsp;ruit prbnogenilur£ gratiam,tr pro grandi fuo peccatanbsp;moripotius debuit quàm honorari, Sed quia ifraelisft»nbsp;liuf eft primus,uiuct quidem ut tfmael, fed no erit bt mutnbsp;turn numerum prte alijs, nec illius hareditas honoratiornbsp;erit,pr£ripuit enbn iUi ludas tam Chrifti domini priera»nbsp;gatiuam,quàm regni folium, cr ifraëlitici imperij maienbsp;Jbs.tem,Primoqi translata eft tribus Ruben bt exilium,nbsp;ficut harediatem primam fihi ubtdicare aufa eft.Eam^nbsp;ultra iordanem,proximam fAoabitis,
^Hæceft ludae (benedidio) t Audi domine uoeem ludæ, de ad populum fuum introducnbsp;cumtmanus cius pugnabunt pro co, 8C adi«nbsp;tor illius contra aduerfarios eius criu
Et hitc dixit ad ludam: Audi domine uoceinludah, aftiduam orationem,cr defideratiftimum iiotum, perpenbsp;tuumq;, quo promijfum fibi regè mitti [k-tim defideratnbsp;tyquot; precatur,pro falute totius lfraetis,lribus luda, obfi»nbsp;cro cam exaudire digneris,cr ad populum ftium bttro»nbsp;ducas eumtpromijfitm Meßiam adducere ,crde thefattnbsp;ro ueritatis cr mifericordi£ emittere non diu différas,nbsp;Roretit (itius caeli defuper, C7 nubes plitant iifflum,ap)i
-ocr page 530-devteromomivm
periatur terras cr germinet faluâtoré. M4ni« e «îw je litigat.Spiritu labiorim fuorum interficietimpios.Panbsp;tejbte cœlefii peccatores conteret,cr c«w i dextrif gt;mnbsp;ieftitit diuint confèderit,pottet omnes hoßesfuos fcabelnbsp;livmfubpedibuifuis, Domindbitur^ uirga fèrtitudinitnbsp;jùlt;e, in medio inimicorum fuoram^ c^c. Et auxilium denbsp;hoßbtu fuii etiam omnibus pijs ÇX f^nâts diuittie maieanbsp;fîniis conßjjbribui e:y ludieis, Chrifliu auxilium ßret,nbsp;contra imptos omnium fteculorum hojksdei.
B nbsp;nbsp;nbsp;lt;ffLf ui quoqjainPerfeâio tua, 8( doâria
8 natuauirofanâotuo,quemprobafttinten ijnbsp;tatione, 81. iudicafti ad aquas cótradidionisgt;
9 nbsp;nbsp;nbsp;Qui dixit patri fuo, amp; matri fuæ,non uidt
eum,amp;fratribus fuis; Ignorât: amp; nefciuitfi- 14 lios fuos, quia aiftodierüteloquiumtuuni^nbsp;amp;paâumtuumferuauerunr,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ly
10 nbsp;nbsp;nbsp;docebunt iudiàa tua lacob.Sf legem tuantnbsp;IfraëlemtponentthYmiatna in furoretuo,dCnbsp;holocauftum fuper altaretuum.
11 nbsp;nbsp;nbsp;Benedic domine fortitudini eius,8f operanbsp;manuum illius fufcipc. Percute dorfa inimûnbsp;corü eiustS^ qui oderûteum, neconfurgant.
Et ad Leui dixit : Per/ètiiones cr doélrm^tute erunt uirofaniîo tuo^ Poßet fitis dare exponi de Chrijb do»nbsp;ntino,^ui (ummifacerdotu tvnictm nobilißimum (acroanbsp;•Mâos, ' fandum^ ornAmentum,urim cr thumimjucein cr tn*nbsp;teÿritatem, uere gejkit i« pedore: quen fcribje, pharb»nbsp;fei tfacerdotes cr Leuitlt;e perfecuti fùfit es’ crucißxeanbsp;runtsqui non iabet rationem nAturalis affèdui, ey co*nbsp;grtAtionis,fed eorum gui audiunt uerbum domiiü, cr ünbsp;lud cufiodiunt.Is docet folut domum lacob, ßdeles fcili*nbsp;eetflegem uerant, eSquot; ßngifur facerdotio aterno ,fecunnbsp;dum ordimem Mdchizedech, feipßim guog^ femel obtunbsp;lit deo patri facrißciu,cuiu{ uirtute unica iuflificati funt,nbsp;guotguot ex Adam nafcuntur peccatoresfatudndi. iBiuinbsp;poffeßioni,ecckfiie filijs, dominiu benedicittCr operanbsp;charitatii deo placent per Chrißum.Cuiui hojkf cr pernbsp;fècutores lumbiftransßguntur,ae generent ßtias rcgntfnbsp;odio^ habentur 4 deo omnet^gui Chrifiofitio fuo,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I7
delium regi reßßint,fui5gi membrii elediis omnibus. Sic guidempfnao uifiu eft exponendus hic locus deLeuit.nbsp;dsanguam ßmpliciter cr iuxta literam proxime exponbsp;ni poßit de Sacerdotio^guod Leuitis à Mofe contigit, crnbsp;de dodrina legis, guam in tribubui alijs proponere ernbsp;imprimere cordibus ßdelium debebant, aegledù^ connbsp;fanguindsfmi'kire diligetißime cultui tabernaculi, luxanbsp;legem datam à domino, es- zelum ßrre perpetuum connbsp;tra legis esquot; iufiitia contempt ores. Qtioruwi fubfiantia • 8nbsp;dominus benediceret,à guofolo pettdebant,non haben»nbsp;tiiim hereditatem in terra patribus promiffa, Qaorm 19nbsp;ß^uißr Phtnees, Madianiticum fcortum cum fcoriato»nbsp;re prmcipe per ilia transßdiens,zelo legujaeerdotiuntnbsp;perpetuum fuisßlijs cofecrautt. Ambos expofittonesßrnbsp;taßisß-iritus approbabit, ut non eß rarwm Mt prophetisnbsp;er altbi^ rändern literam expont de figura er ßgurato.
IX 4r^‘^ß^'’‘’3'’''*'3ir:Amannirimusdomi-ni habiiabit contidenter in eotquaft in thala
VESOTH HÄBRACflXi
ÎUr mo tota die ttJorabitur,Slt;inter biunero*nbsp;usrequiefeet,
Potefi ßc exponi, Diledas domi» » cor dei, Ddwid, conßdenter habitabit iuxtanbsp;regem fcilicet de tribu Beniamin Saulem:à gu^nbsp;ter perfecutus fuit Dauid eledus, fed protcxit jjjjnbsp;totadie,nbsp;nbsp;nbsp;uelutin humerisportauitgt;Ki
fuosdementia dei,crpromißioueraxreg»A[ .ji Dauidis er Chriflißli/. Si gui bac tnalittsnbsp;communicentcupimus,
Ad lofeph quoqj ait î De domini terra eius.de pomisnbsp;abyifo fubiacente.nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jgfiii
De pomis fruâuum folis 8C P®’” turitatis menfium,
de uertice antiquorum monti«’” » miscolliumæternorum,
amp; de frugibus tcrrp,amp; de Benediâio illius qui apparuitinrubO’^^^ynbsp;fuper caputlofeph, amp; fuper ueriic^’’’nbsp;rxiinterfratresfuos,
Ad lofeph, cttm de regtw Ephraim dicitur,cr regnwm Iofeph,Mofes ipffl’^^*'''^lfdgt;^^nbsp;grande aliguodßirituale bonuw propbetiS‘^f\'^b^nbsp;celebrare fua beuedidione, conßrtfe adnbsp;tuL magmßca iiïis pradicenda, gua funtnbsp;reditos terra fua.Vidit enim in ßiritufor^ ’nbsp;buum Ephraim crManaßiscafurainmnbsp;optimam,cui dementia coeli ßueat,radgf‘’t^’ijiii(d^.nbsp;tg aßiciant,cr optimos illifiudus gigaafti'nbsp;misßntium abyßis irrigetur, Lunanbsp;proßnt omnibus terranafcenttbus,ab ortunbsp;ßmos esquot; ßrtiUßimos montes. Omnianbsp;dei proueniant tribubus lofeph, guemnbsp;rem rubi,deum fcilicet,gui Mop apparuit, Cfnbsp;eß de ruboicuiusnbsp;nbsp;nbsp;in algs ßiritualibus bolt;K
dio ueniat fiiper hos tribus: ßc orat lAofihß^^ turumeertoprtedicit.
(QHap^primogeniti tauri pulchf*^ ip'' cornua rhinocerotis cornuanbsp;ucntilabitgentes uflt;j ad terminos ‘nbsp;funt multitudines Ephraim, jnbsp;Manafle»
Qjiaß primogeniti tauri decor ßrteregnu/mlfradis,uiris er uiribus-^^^^AiigdKnbsp;at duces ad beBa habetßrtißimos. Hitnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jji
«/j; ad termiaos trrrlt;e lfrael,pariter
^EtadZabuIonait: Laetare j. joiS' cxitu tuo,Sëlflacharintabernacu*i^jj,j)^]j
Populos uocabuntadmont^'’’lt;j)0lt;’ labun^ uiétinias iuftitiæ. Q“’ osnbsp;maris quafiiacfugent,amp; thefau*^nbsp;ditos arenarum,
Zabutont nbsp;nbsp;iffachar duabus tribu
bulon fèlix fis exeundo contra ho/kSt ^llfacK^ guirendos {ortuudene ZT diuitifs cre,c lt;nbsp;ßlix ague (is,fi non exieris,fcd donit ma»]nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(F
’^^^’’ERONOMI VM
P^P^los ad montent Siott '^’’^‘^«u/inbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I/Jacharaduocabuoitciete^
’^’’’•Xer'i, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;erndfacrificiaoffvrenda
03'** U ‘'quot;’Pofiili- '''‘‘^‘‘'’^gt;‘*^ogt;‘^‘tcroecafu,ideoaffluentiit
ko • ®gt;t:Benediäus g dilaut Gadî i, ^*^fni, '^'‘^“‘^‘’¦tjCepit^ brachium ôiuer^nbsp;^Q^(jf*ç^P*^ncipium fibi,quôd in parte fua
16
VESOTH HÄBRACHÄ. lyj
A fer benedicitur exfxcunditate prolis eîegatitia prlt;e reliquis,Sit placentfratributfamoretbeaeficêtia z^nbsp;humanitate eximia.Oleo çy metaUis abundabit. Per 0«nbsp;maesdies inhabitationis tu£ ßrtiterageSfCrneminentnbsp;ßrmidabis. Quare autem Simeonem beiudicendo pr«e»nbsp;terierit,ratio nulla apparet : non enim [atisßtciunt qult;enbsp;tudieißbulantur,
Nó eft deus alius ut deus reâiiTimitafcen-for cœliauxiliatortuus. Magniflcentia eius nubes,
habitaculum dei ab ante,amp; fubter brachia faeculireqciet à facie tua inimicum, dicet^tnbsp;Conterere.
18
Habitabit Ifraël confidcnter,amp; foIus.Ocu lus lacob in terrâ frumêti ôC uini, cœü quoq;nbsp;ciusftillabuntrore.
Concluduntur beaedtfliones generali quadaM oratio ne, pro omnibus zy ad omnes dicendo: O ifraël,non crenbsp;dot unquam deum tuum eße ucluti funtdii gentium, inanbsp;nes,ßulti,infenßbile5, lignû cr lapides. Deut tuut altiornbsp;calls eß, ZT reëïor iBorum omnipotent, omnia^ gwamp;crnbsp;nAns,qui praßofemper eß ßdelibiif auxiliator,quiq; exnbsp;tos moder atur magnißcentiafud,in falutem credent mm,nbsp;ZT fe colentium ex animo. Cuiut habitaculum ab initionbsp;eßcalum calorum,opusmanuumfuarum, zT brachianbsp;feculi,oriens zT occident funt,à quo omnia gubernan»nbsp;tur.Qjii ßdelium hoßts diHo citius dijperdit, zr fidelesnbsp;fuos propugmit, pacifice ac fine timoré requiefeere itt«nbsp;bet,zT wi confidentiatola conferuat. Summopere oble*nbsp;üabitur omne fernen ifraëfajfiiciendozrfruendo. Optinbsp;ma eß^jfim terra ZT frugum faluberrimaram firaeißi»nbsp;ma,cui nuUa fit fimilis,aura clementißima, de cxlo ro»nbsp;rem ac pluuiam fufeipient in tempore,
19 Beatus es tulflaehquis fimilis tui popule, qui faluaris in dominoç'fcutum auxilti tui, SCnbsp;gladius gloriæ tuæt negabunt teinimicitui,nbsp;amp; tu eorum excelfa calcabis.
Beatut es 0 lfraël,fàuet en 'm tibi dominus, ideo elegit te,ac pareil lotiespeccanti, Qmk enim aliut populut ti^nbsp;bi fimilis, qui feruatus eß per dominum deum fuum, cuinbsp;tanta beneficia cotulit, quem eripuit tot portentis omninbsp;potëtia fue,lpfe dominus uiäoriofum te fielt,ipfiut pronbsp;teäione feruatus et,uiät^ funt aduerfarif tui. ipfe gla^nbsp;diui nie tuus eß, in quo gloriari te oportet, non proprianbsp;uirtute tua, Hoßes tui negabunt tefilicem, ZT ueri deinbsp;cultarcm eßferobfidem tuam inunum deumßpfi te ma^nbsp;letraëlabunt,exo/àm habebuntidolorum cultores, Sy*nbsp;ri, ChaldaizT GrMtuam religionem. Tu uerofuper Woioromnbsp;excelfa eorum calcabis. Superabit in orbe toto fides zT ?nbsp;religio tua, omnes fuperflitiones omnium gentium. Tuanbsp;Opera zT doHrina, idolorum excelfa d!ruentur,catca‘»nbsp;buntur,ceßabunt,abominAbuntur. Propter tuam fidentnbsp;iierfis rebus gloriofus erisin toto mundo, apud omnesnbsp;gentes. Quaenim maior gloria iUisobtingerepotuiffetnbsp;quam quod iUoram feriptis fidem firmißimam habet to®nbsp;tus mundus ? Gentes omnes defertis fuis uetußis ZT auianbsp;tis fuperßitionibus fufeeperumtßudium (uuina legis, z^
obtj^ , ^’¦^Pofitus (uel quôdibiportiodoHo= 17 principibus popuH,nbsp;‘fra^ ‘^*tias domini, 8C iudicia fua cum
'’^‘’’’isbtlk(f/P'cnU eß hieredMte,ßr ^’’’^jïlic' ^°’^*^‘^'^l‘ffnerat;ideo hoßes ifraë’.ii conternbsp;°nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;opportun itlt;u,Bel
humiliauit,fuperbiiim infide« r**quot;’'whnbsp;quot;quot;^‘fSfîor *'**'^*’^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;QS*
'f^tli; '' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßlt;^tt, çr iudicia prafcri*
honorem ceßit Gadditis, in quorum ttitj. corpui quiefcit;extra terram Chanbsp;?quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gadditit uel Rubeiutte,
rtribut,i reliquis nouem contrmptui Pgt;'oniißfam fufceperint, ipß ueronbsp;^'’^oquidemfecum habent fuum ZT tot lut ponbsp;b ^'^tiii„i^i^‘^‘tof'nfepultum,licet locum fepulturie
’fgittf J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aitî Dan catulus Iconis,fluet
^ophj quot;’^‘iumbellicofa tribut ad aquiloturent par regione fortem CT ternbsp;??fit(ej I’’‘I’i largiter fluunt aquie csquot; riuiftuuiorumynbsp;^quot;quot;‘tii/ef'^^tCr tntiff Tyberiadis, æque ut à Blt;lt;=nbsp;, cui uicini ßtnt fecundum partem poßenbsp;kinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ettint fortem licet anguJHorë for^
^^”10) ^oppiott^ gt; terminos luda^ conclup, Tranßulerunt autê [ornbsp;expugnando Lais, A ^mo Ionbsp;e ?^tinbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^*’'*^*nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faturi*
H abundantia perfi-uetur) amp;. plenus ö^^’’^‘°''gt;bus domini : mare amp; meri«nbsp;K ”nbsp;Uontnem [ujßcietiam pronbsp;h ‘^^^^t^'ii'^ione dotiütü replebitur in Gali»nbsp;otttnium gentium Chrißut,nbsp;“•’quot;«iwn primo in ißis tribubut. Occidentnbsp;'4nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P°ß‘d^hit, Mare Galibe^ tribum Ne
ï fiH,J^‘’’^hibus fuis, amp; tingat in oleo pe iïs æs calceamentum tuum. Et fi-’****•»1^! fortitudo tua. ( Vel; Sicut dies iu^nbsp;‘'‘^amp;feiuHuitua,)
qevteronomiva
dominttrndetimptttriim fditâorum communi uoto er äeuotione colere fufceperu»t‘,per Chrifliim apofiolos acnbsp;tiMTtyres ab erroribat priflinis ad dei agnitionem ac chInbsp;((tmconuer/i.
____lt;CA PVT XXXIIII.
Scenditergo Mofes de campeftri.« bus Moab ad montcin Nebo, innbsp;uerticem Phafga contra lericho:nbsp;oftenditep ei dominus omnemternbsp;ram Galaad ufq^ Dan,
iWoGs , uiofesipfefan£tißimui,cieteri^palriarchte omnes de prophetd in J}gt;iritu quidem agiwueruttt gratiam muinbsp;teßnmenti qult;£ in Cbrijfo data eß, fed earn expeâatantnbsp;fußipere per carnis mortalitatem minime potuerunt. innbsp;fide ergo acJ^e mortui erfaluati funt Chrißifùturi, denbsp;cuiiu myßerio plene ^uifanâiores ßierant per ßiiritumnbsp;infrtiaifintt,minus autem clore cicteri, omnes autem eienbsp;äi ad fufficientiam quantum per dei clementiam accepenbsp;rant habuerunt. Afcëdit ita^ Niofes tandem dimijfo ponbsp;puto Ht cdmpejlribtMnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uicinu montem Abarimt
qui late diffiifiu pro magnitudine fua multos compleâi* tur montes,in cuius quidem uertice Nebo eß,unde uide»nbsp;re potuit promijfie terra maximam partem: fed propternbsp;peccatam er prouidentia diuma ordinem, er ad de/i»nbsp;gnandum my^rium perßäionis Chrißi lefu uenturi fnnbsp;pra Mofen cr legem,ingredi non efi permißus à dno.
1, nbsp;nbsp;amp; uniuerfum Nephtalim,terr⌠Ephra*
im nbsp;ManaiTe, 8C omnem terram mda ufcy
ad mare nouiflïmum,
dfauftralem partem, amp;Iatitudinem am* pi lericho ciuitans palmarum ufc^ Segor*
De hac oßenßone in fuperioribus traHatum eß:uer^ fa enim freie ad occafumfolis à dextris uiderepotereAnbsp;Galaod in proximo, cr Dan à remotis: à ftnißris autemnbsp;ludam er außralem plagà:à mari mortuo uf^ ultra Pa^nbsp;laßina^De quibus omnibus latius in libt lofue difièretUTtnbsp;B Dixit^ dominus ad eum î Hæc eft terra,nbsp;4 pro qua iuraui Abraä, Ifaac amp; lacob, dicenstnbsp;Semini tuo dabo earn,. Vidiftieä oculis tuis.nbsp;Sc non tranfibis ad illam.
Confolatio quidem erat non modica fanäo uiro ter^ ra iUius corom poßta contemplatio: fed longe dulciia finbsp;de confolabatur,fciens in Jpiritu olim totius orbis popu»nbsp;loser régna illius fua fidei uirtutu^ feâatores cr amunbsp;latores fiituros,cr diuina legis, quam ex ore dei deferbnbsp;ptam ifraëli populo ceruicofo propofuerat, er quadranbsp;ginta iam annis multo labore inculcauerat obferuatoresnbsp;deuotißimos fiituros,fefe^ iam cœleflis patrilt;e cr quie^nbsp;tis filicißimie beneficiofruituru cr remuneradum. Hacnbsp;enim iam tune eum cogitaffe non eß dubiian,fed huma'*nbsp;nis uerbis edici cr explicari non pojje, quali fanilum uinbsp;rum dominus pofl tot arumnasconfolationerepleueritnbsp;inoriturum,exfide cr gratia iamanimam efflaturum^nbsp;Jnbsp;nbsp;nbsp;^Mortuus^ eft ibi Mofes feruus domini
in terra Moab.iubente domino:
Mon quidem nulliparcit,fed ut fammu in hoc mungt;» do bonum à fondis defideratur, qua ut omnes aggredi*
VESOTH HABRACHA» tur,folos tarnen eleâosfiliees reddit,nbsp;tnnatsiiïis fit uita exordium,iflis mifèriarturnYnbsp;tiontJ^Nec quijßiam hominum làofi P'nbsp;tiffe.Deus autem angeloram minißerionbsp;frmulii corpore quidem fepeliuit,loconbsp;bus incognito, quinfiraßis er damonibus'^^'^^ji*nbsp;tem patribus fociauit fandis, er glorianbsp;gnam decreuit fidelißimum feruvmmuràp^^.^inbsp;er clementißimus dominus pro obediëtia delànbsp;tiamdei,in finem uß^ uito fua, quanbsp;tem ßgt;ontefufcepit.tion efi alia obedientia iunbsp;do fandior er deo occeptior, quam Qgrfnbsp;tis ad mortem oblatam o domino, qua iT (nbsp;citim ex fide domino offèrri nullum potefî- .
amp; fepeliuii eum in ualle terræ ira Bethphogor : amp; non cognouiiA^^*,,nbsp;fepulchrum eius ufq;in praefentem M’
In ualle quidem fepultus dicitur,fed effet in montants tHoabiarwm, reßgt;icieittinbsp;richo.Eitts autem fepulchrum uoluit abnbsp;bus ignorori, ne fcandalo fiera ijraëli, lt;“1nbsp;Itimium propenfo populo,. Si itac^fandorVf^nbsp;feputchrorum honor er pompofä exortiatio^^MPnbsp;gloria promoueret temporalem uel atertton^jirii^nbsp;me uideri poterot dominus egiffe cumnbsp;fuo,hoc ipfo qualicun^ promio Mofennbsp;dando, Qÿin foltern non in terra maledidf’^^t^nbsp;crum iüud corpus humari fuflinuiß'et,pqßf’'quot;’^yid^nbsp;dominus,fed inipfa benedida toties ernbsp;citur fonda terra, er à domino confecraa,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
archasalios,er ipfumlofeph, cuiuso/faßl^pnß^s^ rebatfepeliendo in terra ifraelitis forte diuid^'[nbsp;dior »iaiirum frit quam beata iÙo,quamnbsp;rina,quam tarnen firunt in montem Sinai a/tg^LjiitiJ'nbsp;nifierio deportAtam,Mirum uero quad hotte b'Jnbsp;fida non efi, Eufebium rerum Chrifranariri’^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/
pto er Syria tarn ßudiofum Chroaographv/r^ cut ey de Heliopolitana. iüa Barbara,nbsp;cultui obtrufo' früaeiter ,quas er P-omantnbsp;adeodiu tnfuo catalogo habuerumt,nbsp;fandi patres poßulajfent,multo minusnbsp;quam accept^ ueroci hifloria leguntur,nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jji
populo hec fondis negleda fumt, multo defiderarihuiufmodipompa potuit ueldebud'nbsp;tiivmfrperßitiottes facrilegie domonisnbsp;quam alios plures abominAndos abufus gt; ƒnbsp;execrabilis auoritio monachorum oc clericornbsp;Mit«« laicorS, qui pariter confenferunt in ps»quot;^ Jrnbsp;modi, er inanes glorios uiuorum ocnbsp;quolt;^ defidus uerte ßd€i,cr errorum portennbsp;dei mendaciter perfi/afa,contra uerbumnbsp;périt homines etiam pios teuere cura tnortuornbsp;bus deus nihil prorfus commiferat, quèd /gt; ißO«*’:nbsp;fi(o,quàm uiuorum,quorum necefiitatfS «o-«*nbsp;bus communes, utq; pauperes C^ egerues tugt;nbsp;ipfemet dominus amarerttur ernbsp;pauperuitt refiigeria docuitfibi omwugt;^
Q. '^^VTEROMOMI VM Mofe*^nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hontinibui,
^‘’^ndo* SC. uiginti annoram crat, caligauit ocalus
pr 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uig'mti anni fuftt,pletti mife
* '“»tw nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feruitio deifui(ilicifime exlt;t
'ÖW ** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex^lendü ßdeli»
nutura fragile zjquot; caducum, *^®’'ttioiienbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fenfuam defrâu, cr
*'*‘'^4fcr ^‘'^^‘‘^i'«^fnbrorum,0‘ abf^uigoriSM ^“’’‘•’Hco quot;””’^’‘’^‘•115 cffr fo^^i lt;£tas (3^ ualetudo fannbsp;nid temperantia libidinum cr parßnbsp;opera laborwm,corpus diutißime fa^nbsp;aptumfiinâionibui, mtegrif fennbsp;, f if U»nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iftatein.
^oaV?^^ Mofen filq Ifraël in campeftri plan 'f'^inta diebus î ÔC compicti funt
*'°***P*'o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ceremonialis ritui erat:
***‘^'*1 fo|^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oraretur, nec /àcrifrcia exhiberen
Poiiutuiuorum erat pro tanta iaâura ^hoquigaudendwmnbsp;gnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corporwmortw huiui,acdifa
quibui iugiter ob t ‘**''nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’’’«atoflt^tu inoraliatK cr uaüe mi^
ffflîi. **'*^(’gt;^iiatis frlicitatem çr animarwm pia kl^oc folatia m feculo animartim.Patetnbsp;adieditium ejfe iju'oi^ iflisnbsp;rnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;biecpribtTepot«itp(^obitJM»»
N“'' rcpletus cft fpiritu s'*’ l^Uasnbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mofcs pofuit fupcr cum ma^
Ifraël, fecerût^ , Sticçl^fpit dominus Mofi,
f offrcium defcribitur ZT C0it!niêdatio,frgt;i replelut eß ex impoßtione manuä Mo«nbsp;' “«(/I °‘‘*'gt;deqiiodiâum eßaliäs:boceß, atûmofui
agendis, fide er fidutia do domini^Sapientia er circumfipe»nbsp;» ideo paruerunt ei, tnjfiiratioae diuiM
10
VESOTH HABRACHA. Iy4 affèâi filij ifraelftdipfiutt manififie er feriofe iußt 4 do»nbsp;minOt
Et non furrexit ultra propheta in Ifraël fient Mofes^quem noHet dominus facie ad fa-ciem,
Qtianquam lofue fapiêtia pleniu diäui ßt ab eo qui adiecit hoe capitulum tibris Koßs, fiue Cfdroi is fiierittnbsp;fiue alius,ßue etiam,ut tudai uolunt,lofue dux ipfe:fubsnbsp;ditur tamen,non ewm ßmilem euaßße Kofi, in eo quodnbsp;donünuf iBum nouijfet freie ad freiem, er neluti amiculnbsp;cum amicofrmiliariter loqueretur uel conuerfaretur.
II
In omnibus fignis at^ portends ad quae tnifiieum dominus, utfaceret in terra Aegynbsp;pti Pharaoni,amp; omnibus ferais cius, uniuernbsp;fae® terrae illius,
11
Sc cunäam manum robuflam, magna^ mirabilia,quæfecit Mofes coram uniuerfonbsp;IfraeU
Qj^anquam plures fanäi fuccejferint M o/i feruo dei, lofuefcilicet,Dauid,Samuel,HeliiU,lfaiits,Ezecbiaf,ernbsp;cateri, non tarnen tot per iHos portenta ac figna patra*nbsp;uit aßidue,tain^ publice coram tanto populo, uelut pernbsp;Mofen in Aegypto er folitudinctOmnes etiam prophe*nbsp;ta poßtriores er priores, quales fiterunt lofue er Sa»nbsp;muel,non aliud docebant quam Kofes,legem domini ernbsp;doürinas, quandiu mimßeriu legisfietit^ Alioqui etiam Mcflia» fo-ludaifrtericoguntur,Meßiam omnibus patriarchis er b7s*homi^inbsp;prophetis maiorem, imö etiam angelit,ex ifaia prophe= *’'**nbsp;ta edoüi 4 maioribus,capite quinqudgeßmofecundo,ubinbsp;dicititr:Ecce inteUigit feruus meus,exaltabitur, esr eleuanbsp;bitur,cr fublimis erit ualde. vbi Glojfa HebraicatExal»nbsp;abitur,i»quit, plufquam Abraam, er eleuabitur pluf»nbsp;quim Kofes,er fublimis erit ualde,plufquàm angeli dei,nbsp;Qijidßtergofupraangelos ejfe,]udai ipfi explicent:nbsp;nos non aliud fcimus,prater ipfißimii Mcrtttm dei, quadnbsp;inprittcipio eratapud deum, (3‘ deus erat uerbum, pernbsp;quod omnia frâa fiint,er fine ipfo fräum eß nihil,niminbsp;rum dominus deus exercituum,cui in unitate perfräanbsp;deo patri, filio er ßiiritui fanHo fit omms honor er glonbsp;riafemper,Amtn,
FINIS»
SVMMA VERSVVM H7IVS LIBRI M. D» V»
Q^V I N QV E MILLIA VERSVVM, nongenti quadragmtaquinq^ totius le»nbsp;gis numerantur»
TIGVRI apvd christophorvm froscho.
VERVM MENSE MARTI O, anno M, D. XXXVI,
/
-ocr page 534-